Urkunden und
Akten der
Stadt
Strassburg:
Bd. 2. Hälfte. ..
StrassbuTgll^H
(Germany), Georg
Karl Wolfram, ...
Digitized by Google
Digitized by Google
Digitized by Google
Digitized by Google
/
Digrtized by Google
ii(l NllENiMiAI(TEN 1)111 STADT STIIASSHITKi
Hr.l(Al><UK<iKIIK.S
Mir UNTEKSiLlZijAG
L)1:K LANDES- UND DER STADTVERWALTUNG.
Abthoiloug: rrkuniinnbuch der Stadt Stra<«fbDrg.
' n und Stadlrrrbto bis zmn Jabre 1XQ6. Bearbeitet ' AVip;;aiiil.
i'ulitiHche J^^rknnden von I26r>— 183JS. Ikarbtitet %ün Vf. Wieg >
-'4 ■
3. Hund; Priralrruhtlirbe ürkondi-n und Amtaliaten von 126ft— 1382. Bearbeitet von
A. Schulte, 4". XLVII. -151 ,s. JS'M. 24 —
4. Bmi.l; 1 naifif. NurUti-äiKB und Bericbligtmgoo *n Hand 1—3 gö«(unraeU vun W. Wie-
:: ■. h l IN iri^t,.,- Hand S. an. 4,1 bearbeitet v. Ä. SchnUe n. W. Wicgaod- 4". VJI,
Mk- >. l!^*M. * . .4 18 —
1. Band: 8. HilAe. Stadtjvchte und AufzeicfanoD^en Uber biHrhüflirh-stüdtit'cbe und
ItiscbOfliche Aemtcr. I!(>arbeitet von A. i^cliulte unJ n \V<ilfrnin. : md nCO 8
' ' 1880. Bearbciut 1 1 e und
A :,-2 -
in rwct WAIJu:o ^\l
" i..ihi roUllHche trkundi'ii \oii i,;m v.Jdii, Ini/,. (.uutrr l'it;-,:iü.j
7. Hand: Privatrerhtlit-hf l'rkunden v, I331S-1 , rb. v. H. Witte, (unter der PrpSRe.)
a. Abtheiliii rolitiitfliA Currespondenz' der Stadt Htra-wborg im Zeitalter d. ReforniBtiitn
!. Band: ir.l7— 1530. Uoarbortot von E Virck. Lcx.-B». XIII, öf»8 S. 1888.
ä. Band: 15a I- ISao. I'- '. v 0. Winckelmann. L. > V ' ^ ! 736 8, 18^: .j. i-, -
X Band; 1&4U-1545. I; ().' W i n c k « l ni a n n. 1. 780 8. 189a ,A 18 —
1 llmi.r liearbeftet vim .1. Bernaja. (in Vorbereitung.)
Die alten Matrikeln der l'niverHilüt Straa»bnrg in:il— 179S. Bearbeitet von
K. n o d.
1 . Biiuil : nie all;r<'ni('inen Matrikeln nod die Matrikeln der philusophittchen und theo-
)..-|., )i,.n Fakulint I>ex. 8". X.VAVII. 71U S. i,s;*7. 18 —
i>ie Uatrikein der mediiiniacben nnd Juristlürhen Fakultlt. Lex. 8". VI, 679 S
.M 18 -
h l: Register. (in Vorbercitnng.)
Digrtized by Google ^
URKUNDEN UND AKTEN
DER
STADT STRASSBURG
HERAUSGEGEBEN
I
MIT UNTEBSTÜTZUNü DER UiNDES- UND DEll STADTVERWALTÜiNG.
EBSTfi ÄBTHE1LUN6
ÜKKUNDfiNfiUGH DER STADT STßASSBURQ.
STRASSBURG
UNIVERSITATS-BUCHDRUCKEREI VON J. H. ED. HEITZ (HEITZ & MÜNDEL)
1898.
Digitized by Google
ÜRKÜNDENBÜGH
DER
STADT STRASSBURG.
VIBRTKR BAND '
ERSTE HÄLFTE
NACHTRAGE UND BERICUTIGÜNGEN ZU BAND I-III
GESAMMELT
WILHELM WIEUAND.
REGISTER ZU BAND II, III UND IV, 1
BEARBETTETr
VON
ALOYS SCHULTE und WILÜKLM WJEGAND.
STRASSBURG
VERLAG VON KARL J. TRODNER
1898.
Digitized by ÜOOgle
Digrtized by Google
VORWORT.
Nach einer sehr tiel läutern Frist, ah irh rnnird'n konnte und iriinschen
dur/te, 0171 ick endlich in der Lafje, diesen Ilalbband der Oeffentliehkeit ühcnjehen
1% können. Meine amtlichen Verpßichlungen und die überaus mühselige Ile^isier-
4tieii iaien seine FeriifeMh$nf ihr OeHkr wnSgert. IHe hier teretnifleit Nack-
tritge SK rfra irm ersten B%itim «wrm tereUs im Jahr t893imJ>rwk ^gesehhs'
sen, das Rer/isler, dessen Anß»ge Über sekn Jtihre himutreichen, M die iÜri^e
Zeit in Anspruch genommen.
Für die Nachtrage haben das Bezirks-Ärchio des Unler-Elsass^ dessen Be-
stände ick i» cMcr Mime dnrekfersdke» komUe, da VnHmiie^ Archiv, i» dem
ick dank der Jfw^lcene des KaiserUchen Herrn Statthalters und Jeteijfen Rdehe*
kanslers, Fürsten zu nohenlohe-Schillingsßrst, vom Januar bis April 1889 die
Reffisterbände der Pulste Ilonorins III, Qregor IX, Innoceni IV, Alexander IV
und Urban IV durchsehen durfte, und das in der Bcnedicliner-Bibliothek zu Melk
a. JJotuiH wieder gefundene ^'eeihuch des HirassbHtger Domcapitels in Verbindung
mU dem gleichartigen Donattesehinger Codex den umfangreichsten md werfhwüsien
TMl gt^ferL JH kier f§r die JCenntniss von dem BesHesUtnde, den SinkünfUn
fmd dem LeiensmUerialt des Domcapitels im, i3. JahrAtmdert die reichste Quelle
erschlossen, .w bringen die Römischeti Regesten nfimentlich fitr die Besetzung der
geistlichen Utellen und Pfründen an den Utrassburger Kirchen erhebliclte Aufschlüsse
und hier und da gewahrt wohl ein Stück wie z. B. Nr. 51 durch die gedrängte
JPSIle scbtcr MüUMhmgen einen gradecn Üerms^kenden Einbliek. Ausserdem kttt
eine ffmdsekri/t der Berliner BUtietkekt die bereits Füthe in seinen Bmimißner'
briefen verwerthet halte. Einiges beigesteuert und Herr Professor Dr. A. Schulte
hat aus den Strassburger Archiven wie ans dem Karlsruher General- Landes- Archiv
in sehr danhensmrther Weise eine Reihe von Beiträgen geliefert, die sätnmtlich
durch Simufügung seines ßfmntns besonders geiennteicinet sind. Aneh aus der ge-
dmdUen LiUerainr, besonders ms den Verff/ßnÜiehungen ans dem VnÜlUsniseien
Archive, ist noch mancher Nachtrag gewonnen worden. Dass bei einer solchen
Snmmelnrbeit eine absolute Vollständigkeit des Materials nicht erreicht merden kann,
ist selbstverständlich, Bimelnes entiieht sich immer auch der sorgfältigen Nachlese.
379616
Digrtized by Goqgle
von WORT.
Für das Register sind im Grossen und Ganzen die von M. Baltzer für da»
Register zum ersten Band avf gestellten allgemeinen GrHndsnt:e massgebend ffehH^heit,
doch haben sich angesichts der ungeheuerlichen Anschwellung des Stoffs einige tiefer
grnfmde Aendtrun^M aU lutAteend^ «rwUwt. SH imt OHntmen sind die Va-
HäiiMU» der Smiwtff imd die vereekiedenen Angaken iee AiUtiUt griuieiUieiii
unberikktieitigt ffehUehen. Bei den Personmmmen ist eine Zutanmenstellung der
Vornamen mit Verweisen auf die Familien- vnd Ortsnamen witerblieben. ebenso
sind die den Personennamen in Cursice beigesetzten Datirwngsjahre der betreffenden
Stncke weggefallen, da die Urkunden ton Band II und III nur einen hurzen Zeii-
TMm UMßue». In der Regel iit f§r die afyJMeiiuJ^ Ordmmg der PereMeimtme»
der Mmiheimme mastgebend geweee», «00 dereeUe etändig mU mnm Otienmun
terhtnden ist, trat der letztere dafür ein gemäss dem allgemein verfolgten Bestre-
ben, die Personen (knnlichst bei den Orten unterzubringen, tu denen sie gehören.
Von. diesem Grundsatz ist nur bei Strassburg ^gewichen Korden^ da dieser Artikel
eoati «SM» ^drikketukn Umfang erlangt AUie u»i mdrerttH» die MaJU der Ver-
weite aUee Maee Mkereekritle» MUe. Sine Nenermg iet iei de» FamUiefuumeH I»-
.J0/tm eingefnlirt vor den, alt vor den Vornamen der veiblichen Mitglieder dann
ein Stern gesetzt wurde, wenn die Trägerin desselben der Familie nicltl durch Ge-
burt sondern durch Heirath angehörte. Der hinter dem Eintrag stehende Name be-
zeichnet dann die Familie, welcher die Frau eHistammte. In gletcher Weise be-
seicknet ekne Yortettung des Sterne der hinter dem Eintrag ttehende Nam die-
^aige Familie, in welche die B^re/hide heirathete. Es geteliak diet, «m die Ver-
sippung der Geschlechter auf den ersten Blick kenntlich zu marken. Fine besondere
Schwierigkeit ergab sich daraus, da.'^s am Schlüsse des Bandes III bereits Amts-
listen für die städtischen sowie kirchlichen Behörden und Institute Strassburgs iu-
eammengeetelU waren, deren Material in irgend einer Form ohne lästige Wieder-
holungen im RegUier wieder ereeieinen «meete, Se iet der Auew^ getrefin werden,
date die Personen mit ihrer Amtsbeieieknmig an den ihnen alpkoMisch zukommem^
den Platz im Register gestellt v urden vnd dasft unter dem Artikel Strassburg dann
bei den entsprechenden Behörden und Anstalten einfach auf sie verwiesen wurde. Bis
aus nicht aufgenommenen Urkunden notirten Namen jener Amtslisten wurde», da
sie nnvolletändig sind, im Ftgieier nicht mehr verwerthei. Es sind alte alle Strass-
bi/rger alphabetitek Wf Regitfer Hngeerdnet, auch die Bürger, denen übrigens der
Zusatz civ. nur gegeben wurde, wenn er in der Fr künde selbst gebraucht wurde,
so dass die Anzahl der Bürgernamen jedeiifalls beträchtlich zu erweitern ist. Allein
bei den Sira^sburger Gewerben und Handwerken sind diejenigen ihrer Angehörigen
aufgeführt, die nur mit dem Vornamen genannt sind, während die mit einem Fami-
liennamen ieteiein^en AngeAerigen deredie» ntUer dietem Namen tu eueien sind.
Bei den Strassburger Oertliekkeiten, vor Allen bei den Areae und Ifäiisern, sind
in erster Reihe diejenigen z^sammengestcllf, die einen irirlHchen Beiiianien fuhren,
während die nach Famtltennamen bezeichneten zunun-sl bei den kiilen m linden sind.
Auf eine übersichtliche Gliederung des im Artikel Strassburg sich häufenden Stoffes
wnrde ieeondere Werth gel^t^ alle wiehtigere» Stiekmrte tind durch fette Sehrifl
fOHWORT*
VII
Mto* guptfHm J)ruei iervotffeieie», der awek M»st im RtgUt» MgräMgim Sinn'
trägen ans dem gleichen Grunde Anwendung fand. Von der Beigahe eines Sachre-
gisitfrs inirde mit Rücksicht auf den heterogenen Stoff der drei Bände und dii> ver-
schiedenartigen, gleichmdssig nicht tu befriedigenden BenuUerampriiche Abstand ge-
nommen.
Wae den ArMUvUhÜ mn Beniner mkugtt n wmdt «m Prof. Dr. ifdknite
das Material des Bandes III ausgeuigen und verarbeitet, wälirend ich das Gleiche
für Band II und IV, 1 ihat. Es tersteht sich ton seihst, dass dabei viele l'ngleich-
artigkeiten unierliefen, die ich später möglichst zu heben und zv glätten suchte, indem
ich die drei Bände tu wiederholtem Malen ton A'euetu auf einzelne 6'iichworte durch-
mA, Sme ente ZutmmmuekioeiMung der S^tiUrmatStge wn Band II lati III
nekn JOr. Skn* WiUe w, ei$u ÄrteiS, die Aen^Ue «m mir, als iek die Aimige
von Band IV, i hinzufügte, revidiri und ztm grossen Theile toUig neu gemacht
fcerden musste. Besondere Schwierigkeiten verursachte bei den Strassburger Ge-
schlechtern, in denen der gleiche Vorname so oft wiederhehrt, die iScheidung der
ürhtnden^eiUen und ihre Zuweievng an die eüu^un Penmun, Trete redliektier
M4ke iet mr dabei wa muik M der BeeÜmmianf der Orteangaben gewin wumeker
Missgriff und Irrthum untergelaufen. Oß v>olUe mir die mühselige, überaus zeii'
raubende und unendliche Geduld erheischende Arbeit, die ich in vielen Ansätzen
Jahre hindurch nur stikhveise fördern konnte, imuberwindlich erscheinen und wie
der millelalierliche Schreiher seufze ich jettt erleichtert auf.- dis het ein end, des
flmet eiek Aaret nnd AenL Indem idi eean SeJiktti die BenmUer det Regietera nm
IfaMem ß/r aß» Sekwäeien md UneBenJUHen deseeUen Htte, etatte iei ougMei
den Vorständen und Beamten der Archive nnd BüHetkeken, die meine ArMt «w-
teretntet Jkaöen, den geHirenden Dank ab,
Strassburg, den 28. Juli 1898.
WILHBLM WiBGAND,
Digitized by Google
I. Bischof Wilhelm von iStraßöurg weiht dte Kirche zu BargheiiA und trifft
über ihre Ovter und Rechte Vei fiigmgen. 1035 Juli 35.
In nomine sanc(§ et individug trinitaüs. notnm sil oranibus pro.senlibiis nlqne
futuris Christi fidelibus, qiialiter Willilieliniis, Argentin«;' civitatis opiscopus, regia
» generosilale procreatus ut'cuou uiiuiium viriulum äleiumate lauda[bijliler exoroalus, in
Villa BDicheim dieta, adjuvante divina gralia, oooaeaavil ^cckaiam in honore dei
8anetisalm§qiie geD^nds aog Mari^ et in comineinorBtiona aancli Petri principiis
apostdorum et omniwn aamtonin, petioione aok) nomine atdiiqtiseopi Berilitolli^
aliorumque per totam provinriam convenientium Inte fidelinm, alque ad motrem
10 ecclesianiro dedicavit. huuc aiilem cum manu advocati sui, videliccl Hcriinanni,
coDfirmavit omni jure suo, scilicel vineis agris maacipÜB omnibusque dolalibus rebus,
predieto epiaoopo Willihdmo preaente atque eonfirmanlet audientibns capeUania auis
Aaone oamerario et Denmanno decano» Bertnbardo atqne Oione, Harlmanno, Nolkaro,
Wallcuonone. * conprovinciales aulem asstabanl presbiteri Rihliomn. Wichart, Zeizolf,
» Knammo, Vocco. Amezo, Eppo, Adelprehl, Ilnzo, Ribcolf, Adelbreht, Azzo, Sigebolt,
WodelUart, lIi2emaD,Bezili,Trudmaa,Lanzeli.lierzoliupU,Kugixo, Keppo,Wazeli.Knam-
meli. Beginpolt, Wolevin, Kiadhef«. omnem aulem dedmalionem huic^cdeaiQ ab anli*
qola patribna iaaütutam atabilivil et addidit Cuobneb {de]« parte sua, exeepta ea deeiroa-
tione, quam auua anlecesaor Erchcnbaldua de Ttandelingen binc absttilit sine generali
M consilio. ipse tarnen in presentin omriium asstnntiiirn profcssus est, iTijttslehinc ablalam et
hoc vidisse in aspeclu sui anlecessoris Weruiharü (et jiidiiolum fii'^jisse, et sab
aspectu omnium coalirmavit, vila comilaote in proximo suo generali concilio reddi-
turum fbiaae. buic rei inlerfiierant oplimatea laid: Xoizo, Pucoo, Cuono, TJoco,
Voeeo, Uahlfret, Svidker, Adelbreht, Ebeao, Eoanan, Emidio, Beidi, Bodel, Dietpolt
» cum hIüs conprovincialibus : Die/eli, Adelboro, Frftnddi, Rflzeli, Litttddt Embart, Sixo,
Kerdd, Herewartt Dniteli, C&no, Gotepreht» Azzo, Hiao, Gnammo.
0 diexes. b) «mtjeUitclU.
' in Jener ZeU leeuig^letu mnier dem ie^ediem ^^ieeapet iMt maektmeeiteii.
• ynmensrerci'ichitiine roit Slrarylutrijcr Caitoitilrm und ro» Srhirr^trni ifc< Sirn!\fiurqfr St. Sfe-
s» fJuiHtkiostei n nun dem 'Jlen .fiihrhumlfit briiuieix ihe Lihri conjratemitatum sancti GaUi, Augiente»,
Fabarientes ed. T l'iper i. MG., für St. (hiUn, p. 41 eoL lOOfWl mi p. 43 cA ItffflO^ für
JBetektnau p. 240 col 3a8 tmd p 325 «oL ÜGS^SCG,
IV, l 1
Dlgrtlzed by Google
S 1035 — 1137
Otnnia * isla pi-rpelruta »iml 8 kalendas augiisli, id est in Feslivitate saucti
Jitcobi aposloli, fralris Johaiiuiä, et sancli CrUlofuri marlyris, regnante Cuotirado 12
anno,' ab iocaroaliooe domini 1035, indicUone 3. [Folgt eine Aufzaklung der Kirchen/-
Ami Urkundei^tMh der AbUi St. GaBat UJ, 093 tur. i3 naA der gUüAteitigen A'ieder* »
«elM » «• CM. 1801 p. 106 Ar aU/UMUtätik St, QeMm.
2. Gebdiardus preml Ai^eDÜD«isb eocieaie exonerans ecdesiaiii Zmnie «tun
pro rem«dio anim« sue ei nviaorium dimiUil et ooodonal in perpetuiim, quod ex
inolita coosueluditie singulis aunis exigebalur a saoerdolibus ecclesie. hujus autem
rei tesles affuerunl Adelgotus *> preposilus, Burchardus preposilus, Berloldus cuslus, lo
Hcrloldus canlor, ('anilus (cdilinijij,"^ Conradns camerarius, Hebcrliardus coriepiscopus,
Ludewicus coriepiscupus, prei>pilcri Mehii'nduä, Sauxxu, Eugelberluä, Mungdoidus,
Banohoh, Barakhart, Bruniogus proeuralor ejttsdeiii eccleaie el alii quam plaies
derid et laid. [ii31—im.\
S am Stnßh. Ba.-A. G S4€(). Copialbu<^ de» DomcapiUU foL 148 «m «Amt Htmi de» n
17tm Jahrh. genchrkhen. Die Datirung ut nach den gemmnien Mitglirdem des SiraR-
bmrger Damcapitdi hettimn^ Vm 1137 ab tra^eint Xari aU Bomdekan, su den
üAi/m «rglL die ZinunMreOm i DB. M er. Af—M.
*
3. Buekof Cfeihari ««• Sdvßkm'f inrkmM dv Ormiwng äee Augustiner'
CMorAemut^g m lUemoeiler dwrek den Stnißhetger JhmeanMteiu Ämrad, U37. m
: In nomine sancle el individug trinilalis • cgo Uebebardus Argentinensis eclesi§
presul licet indignus ootum esae volo cuootis Cbmli iidclibus, qualiler CAoradaa
«jusdem eoleaif oanonicus capellam io Idenwilere aUam cmn lolo ejasdero lod
allodio familii ei omnibus appendiciis necnon el allodium de Sluzzcsheiffl cmn eapella
deciinis banno et familiii, cclesijim de ITolzheim cum decimiä, qiiitique inansos npiid »
Eberslieim el parteiii «clesig. quimitu; inunsos aptid Breidenbach el qiiarldiii parlem
eclesi^, quinque mansos ad Witer^beim ci allodium Sefridi, quod babuil apud
B&tenbeim, ad aastenlationem eorum, qai ragalarem vitam sundA Augualini ibidem
dttctttri aunt, donavil pro remedio ammaram palris sui Truhteri matriaque au^
Berht§ el frutria aui Hugonis, sui ipsius cunclorumque parenlum suorum, ipsumque m
locum Argenlinensi eclesie fridi lil, Iradendo firmavil, Grmando legitimis invesliliiris
inveslivil, ea videlicel coadUiune, ui ranonici regulärem iuibi deo servienles omoia
superius aaDolata Icncanl el propnetaiiä jure possideaot. idean aatam canookä deo
•) Ditte,- leltte Aifalt auf dir BOfktiUe Jet PtrgamtnU oitn. b) B Atdeftorum. c) B dMaliluia.
J}ie H ikt{üg*iid$ Co»jeetmr decanni mckmM mir d»rtk dit SuUmtg «mgt$(Uo*»*a. n
> Die JBgoehe Kmrad» JI. fällt m den Segtember 1024, cito i»t die Ziffer der Heffiertm/ijahr«
tun 1 jw AtfcAi
Digitized by Google
1137 — 1180
3
ei sanctQ Christiog adtiluUti nichil jurU edesiastio^ v«l seeuUri poteatati debeant
preter obedienlie subjectiooem, quam c; ! | \r Tiiinensi exhibeanl. non prcpo-
silum, non advocatum, nisi quem ipsi clff^erinl, presulc prodiclo conslilnenlc, liaboant,
episcopus eliam, si locum eundem aliquando visitarc voluerit, ita caritativc veuiat,
i Qt nnlU pre multiludine gravis exislat. advocalus aulera, si dampnum aliqiiod in
rebus, qua ad «undein locrnn pertiDent, feeerit et ammonilns a fratribus statim non
emendaverit, apiacopo libram auri persolvat el advoc-atiuit cnrcni aliiisque electione
ipsoruin constitnattir. aclfi aiüem sunt liec inprimis in civilüle Arf^cniiiia roram
eptscopo Ctiiioue, Kriderico duce, in honiin presenlia leslium : Burcliardi decani,
10 (ieroldi, Hugonis, Hessoois. R°eri, Berhlolii, Cünradi, Sigefridi advocali, Mauiiuuiä,
S^efridi, Wolframmi» Hunberti» Gebeooiiia, Burchardi.* sed ego gralia dei reaidaos
in aynodo generali enpiensque cuncla digne deo gesta oorroborari» per analbenatia
vincalum inlerdixi, al nulla deinccps hominis persona de cunclis rebus, quf predicto
loco concessae vel concedendac sunt, qnicqnam sniltol auf.Tro vel (Hrainiipr.', sf.l fra-
u Iribus ibidera deo famulantibus lib«r«: des<;rvianl el indimiuule. fuctu sunt oulem
bgc anno incarnationis dotniui mülusimo cenlesiino 37, indiclionc 15, regnaiite Lotario
imperatore, presentibus bis teslibas: Algozo, Karolo» Berbtolfo, Berbtotfo» Pairo,
Eberhardo, Burchardo, Ileinrico. Ilarberlu, Wicramoio, Alberto, VVallero, Burobaidot
Oelpbrato, JobaDoe, Dielbero, Simone, Hagoiie, Beielioo, Ilcrbone. Cflorado.
» Bma StnM. Be$^Ä. 0 hae. 1(158 tr. wA. « d§. M. füM. imgr, IWruny mkI Ar
Jieurkundung. Die Datirung und die ZaigM »hti Wtit hiBtnt Tkrtt WhI «M tkm
andern Hund der Urkunde hinsugefügt.
4. Zfie piibsllicken fönten, ßistfiof Petrus von Frmcali und der Cardinal-
preshyter Petrus, (testätigen die Verfügungen des IStraßtmrgtr Si. Peterscapitels
tft über du Vermndmg der dem Custos zufliessetide» Einkunft« und Oaien. [1180.]
Pelms dci gralin Thusculanensi-> episcopus et Petrus de Bono sancle Susanne
presbiler cardinalis, apostoüce sedis ie{;ati, omnibus tarn presentihtis quam fuluris. ad
quos presenlcs liltcre pcrvcncriut, salutem in domino. poslulaulibus * dcsidcratu
eoncedera lunc precipue hob htwlatitr oummk» nobis tegationia ^ auloritas, quando ad
» id quod poslalanl, si propria virtute son fbiaaent inducü, solicitis Aieraiit exbortatio-
Iiibus indacttodi. dilecli siqiiideai filii nOStri Eberhardus prrpusiius et ciinouici sancU
Pelri Argenlinensis du rcstauratione sue ecclesie pia c! 1 m !al»i!i tlcvolione, vacaole
ejusdem ecclesie cusludia, communicato ° cumCunrudu elodu cl discroltoribus pcrsouist
ecclesie luajoris Argenünensis consilio, slaluerual perpeluis inviulabiliter lemportbus
m observandum, qI' nna pais nddilniim proscriple ecclesie cnstodi« in refidendis
> Die Hand'uuij h'Ui'y, u<iih ön Xrtnjn.iriUr .11 ' - r /1, iKir/j JIO'J rticn in lite Mit!- rf« tWeitOt
JahrtehtUt dt« lUuu JutnU. gtteut HrnteM. Vetgi für die Xeugtu Uli. I. iO iir U'J u. TU.
Digitized by Google
4
1180- 1181
leoUs ipsius eccicsie et claustri, que jam pre nimia velustate et negligentia ciutodiiin
consumpta instanti rcporytione egebanl, de.heal* sine conlradiclione expendi, altera
vero ad relevaiiclris fralruin necessitales deputclur de celero et lerlia custodie relin-
qualur, ul exirnle debiia sacris allaribus luminariu minislrünliir. ne aulem successioue
temporuro aul aubtiUtats malignantium confiiadi valeat aut in alioa usaa ooDTeiti, t
quod ab eiadem fratrilnia pro eceleaie neeeanlate draimaeripla modetationa ordinalum
esse dignosdlur, sub certa disÜDOlione ' sapienter Toluenmi iranstnilli ad noliciam
posterionim, qnid ad ctistodem, ad reparationem rlauslri et eccicsie vel ad tisus
tralruDi dcLciit pcrüacre. porro cuslos habebil carratani vini ei 20 quarlalia hiemalis
frumcoli, ad quem nibilominuä pertioebont orlorum decime et omnis oblatio Iburis »
el cere el quicqnid parroobiani ipaios eodesie* alii pro remedio animarum
saamni sibi duxerinl coDferendum.* medietas quoque oblationum. quas in auro vel
argcnto occulte sive manifeste offerrl conLigcril, ad ipsuiii sine aüqua dubitatione
et contradictione spectabil ; altera vero pars earundein oblaliunum deputabitur ad
ofBcia ecclesie et claustri et tbeaaurum ipsius ecclesie restauraadum. reliqua autcm ^
tarn in vjdo quam io ftiimenlo el censu ad omnea usus fratntm ^pectaboot et ad
aapplendoa pTebendaram defectua, skul eis visam ftiait, expedientur. sane ipse
cuslos altaribus choro refeclorio atque cellario juxta antiquam ecclesie consuetudineia
luminaria miiii-^lrrib-t el campannnim qualis * ecclesiam decucril inslituet, ciii in victii
el vestitu serundurii rnori'rn ecclesie providebit. allendcDles, quod prefali prejiosilus el «•
canonici aü honorem omntpolentiä dei et decorem dotnus sue provenienle Spiritus
asnoU gratia talia studnemnl ordinär^ prescriptam ordioatioDem de craunaDi rratrum
eoruodam aasensu pro commoditate ecdesie ralionabilUer ftctam ratara babemua et
autoritate Irgationis, qua fuogiittnr, confirmaraus et prescntis scripti patrocinio com-
rnuninuis. ad petitionpm ipsontm fratrnm, sicut ipsi perhibuisse ' nosciintur, sub «»
terrore anatbemalis probibetuus, ue quis contra ipsam ordinationem venire auüeat aut
eam rescindere cujuslibct ' audacie temcritate presumal, nisi ejusdem eccicsie fratres
pro evideatt neceasitala et qualitste temporum aliler de oommani consilio dttxerint
ordinandiun.
B aus Stnußb. Bes.-A, Q 4003 Statutenhuch v. St. l'cter voh 1560 foi 21' u Diu »
ttOlieke Be*timmm§ mfM HA m» der für io» Jakr iiSO bemglm AmMmM» dir
genmuten päpttHdim Lt^aUn im DatUehlcmd «tml ibr Kmua^ im ob «tofM ><wfa>
nete» BiKh>h Knnrad v. StraUtuff itr dtm ÜMk^UOm BtM 9m DtemHir UT» M
MM Deoember 1180 inneibiUle.
5. Pnhst AJfxnnder /// hfs(f(fi;/t die tns>rir/c l ikunde seiner Legaten Uber "
die Einkänfie dtf Cudlodie des tiliaüOurgei' St. Peteisaliftes. llHi Mai 18 Frascati.
Alexander episcopns servtis servonim dei dilcclis filiis preposilo et canonicis
sancli Petn Argenlincnsis saluleni el aposlolicam benedictionem. ea, que a fra-
tribus uostris caoonice et provide statuta ^ [sunlj, dccet nos inviolabililer observare et,
■) }l lIi'Ix-hm. \i\ II ilistnictiuii« Mpienlic. < B |iarrocbia in ip«ius ecclMiwB. d) B COftfiÖtxtmW, ^
ej B «jualem. Q B prohibuiaw. B cotltbet. bj B tUtaiam.
Digitized by Google
1181 — 1187 5
ut majorem iu posterum habeant ürmitalem, apostolici scripti palrocinio communirc.
rescriptum aulem consülulionis inspcxiinus, quam feceranl venerabilis frater noster
P[elrus] TnsctilaDea«i8 episcopus el dlleeliu fittu* P[elrus] liloli aaiM^ Siisune
presby ter oardintlis d« rasUuratione ecclesie vestre,'* demosiDis paaperibas erogaDdis,
i luminaribua acquirendis el supplendis iieoessiiatibus (janonicOTiiiD if^va ecclesie«
dum in regno Tlieutonico legülionis officio'-' fungcrcntur. qunm uliqiie conslilutionera
exprimenles de verbo ad verbum, ^icul in scriplo auleiilico coutiuelur, dulorilale apo-
stoli cucoaQrmaious el presentis scripU palrocinio cummunimus. tenor vero consü-
tutionis lalis eet : Petrus etc. [fol^l nr. 4.] nulti ergo omnino homiDum Hoeat, banc
n paginam ooslre oonfirmaliooia infripgere vel ei auau lenK««rio conlraire. si quia
aulem hoc altemplare prcsiimpsertt, iodiguaUouein omnipoteniis ili-i ac beatorum
Pelri el Pauli apostolorum ejua se noverit mcumram. daliuu Tbuaculani 15 ka-
kodas jnnit.
B aus Straßb. Bee. A. 0 4903 Staiutenhuch von St. iV(«r von UGO foL 23». Die Jahres-
tt tefÜMMMf trgAt «idk mW 4tr teUMm FbeinHif mm «r. 4.
6w Im PrivtUg JCaiser Friedridks I, Au der SUuH Spe^fer iAre aUm Frd-
hiten bestätiffl md ernfuert: Argeniine Iheloneum de navi noik plua quam Iredeeiai
deoarios dare oogaulun ' IISZ Mai 27 MaiM.
A«t aOfmd ÜB, 4. 8t. ^tgw 8 Xtwr.lS wuk dm Orig, i. ^q/er. A.*iL
» 7. In einer Schenkv» fjxnrktoide des Snrhnrf/er Canonicum Ju/iannes filr sein
miß: acta sunt bec anno dominice inrarnalionis inillcsiino cenlesiurio oclogfsimü Icrciu
Lucio papa in Romano ponlüicalu teliuiter presidenle, impcraute serenissiniu iuiperaiore
Priderico, Heiuiico veoenbili preaule Aiigenlinenseni ecdcsiam regen le, C&nrado ia
SorburgenaiecdesiaexialeDteprepoaito. hujasatttem Aele donalionis teatesaderanlBer*
ts Iholdus majoris ArgeiUinen.'sis ecclesie prepoäilus, Fricco in eadem ecclesia decanu3,
Lenlfridus cßnlor. Kberhardus ejusdem ecclesie cuslos el prepositus sancti Pelri, Frideri-
eus prej)OsiLus sancLi Thome, Ueinriciis uiagister srolaruin in endtin ecclesia, Hugo
luugiüler i^colarum Houaugeu^iis ecclesie ; miHlare^ vero viri Weriiberus luaräcbalcbuü
Afgentinensis, BnrdiardDS baigravius. Rftdolfas eanaldicus, BAddfbs de Binowa el
*» alii quam plar« lam derid quam laicL
B «M AraiAft. But^'JL Q ba«, 5180 0r. inft. e. Jt tä§. jmnA daimwil^
8. /« 9VMt ütMtmh de* Bisehof» ffeinrici von Straßhurg ititer einen GHlter-
streit e»ii^U»t Tennenktdk md Si. Georgen unter den coo^ieratores el tesles : Berch-
doldus pr^Ktsilua majoris eedesif Argvolinenais, Fricco deoanust Berchtoldus canlor.
• Dtrtelhe rn.tsu» findet $ich auch in dem Pntulcg Kernig Otktt tV flr dk 8Mt Sp^ftf «M
1308 Duember ii 6gtyer. VergL Uügard a, o. O. 6. nr. 25.
Diglized by Coflgle
6
1187— 1 188
Eberharl cuslos, * Morandus scolaslicus, Heinrich de Veringen camerarius, C&n-
radus de Ülolnnbriiggen archidiaconus, Rurcardus arcbidiaconus, C&aradlis de Uundol-
vingen archidiaconus. acta sunt hec US7, indicüooe 5. 1187,
Äta dem FürsUttbtrffMm Urhtndcnhueh V, 7,' nr 113, 4 Nwib dem (Mg. i. SU^Ä. ttm
VUlinfftH — LadcKig Rrg epi$e. <Jon*t. I nr. JUi>7. h
9. Bischof Jli'iiirich tOH Straßhiirf/ bfurkuuilrt ihü Vti'zicht der Herren von
HaitstaU auf den ton ihnen widerrechtlich gegenüber den Kirchen ton Marbach
und Si. TAomat in Antprveh genommenen Bann in Obermorsch ireier. 1188.
\ In nomine sancte et individue Irinilatis ] ego Heinricus dci griicia Argenlinensis
episcopus. nolnm <?il omnibus fidelibus lara fuluris quam presenlibus. qualiler do- lo
mious Coaraduä de iladeslat conlra justiciain dei et bominum sibi usurpavit bannum
in tenifanio Uonwiln ita, ul locaret eustodeB Tineanim «gromm et pralorum» et
ea oecasioDe in vindemiia et inessibus mignum et inlokrabüe damnttm Qocteri^ Mar-
bacensi et gcclesi§ sancli Tbotnc et parrochianii de predicla villa iiiferre non formi>
davit, cum tarnen juslicin f";visdem banni custodes eligendi et inslituendi coinmiiniler »
omnibus sil communis, unde cum sepius a confcssoribus suis el a rebgiosis viris
cummooerelur, ut a lali presuniplioiie sc coulinerel, laadem cum in extremis ageret,
recognoaoens reatum samn in hoo facto, preaentilm« fiUia suis et eonseolicotibus
Wernbero» Goitrado, Eppone et canonieis MarliaoeiMibns adlieet eoofeasoribna «aia,
bannum in Morswilre, quem injiisle diu sibi usurpaverel, liberum dimisit et filiis w
«uis, ul de cgtero se de eodem banno non inlromittercnt, inlerdixit. morltio igilur
domino Conrado filii sui noa adleudenles paternas ammoniciunes el inlerdictum pre-
fttaa bannum invaaenmt. videntes ergo eanonici Marincenaes et niMsti Thome et
parroebiani de Iforswflre grave damoum utile duio-unt, iltos peocunia sua ab eodem
banno removere. ij)si vero aooepla pecunia fide bono promiserunl, quod de cetero k
nec Marbacoiisi rcclfsip ncc sancti Timme nec parrücliianis aliqtioJ gravamcn irro-
garent. sie er^o mullo lenipurc lil)fru fuil alt uintii viul<.'nlia banni üui predicla villa.
tandem predicli l'retres W'ernherus, Conradu^, Kppo iumeuiores pacli et accepig pe-
cnntg instinctu raaligno iternm eeperant eaadem injuriam in predieto banno exercere.
inde oontigil» quod praposiloa Marbaceasis el prepostlas sancti Thome el parrocbiaiu
de Morswilre duxerunl illos fralres in causam coram uobis super hoc negooio. illi
vero in nostra constiluli prcscnlia dixornnl, quod idcm hannus pertiuerct ad cos jure
feudi, cum ergo diu ■ super Lac causa coram nobis, presentibus ministeriaiibus ecclesig
Argenlinensis, dispulalum esset, landero consilio amioorum suorum et precibus
I
* DtrtMe vor hei einm ÄirfentkaU in Rom euimmeH im! äem Abt vm vm dm ffretteMim
j4'^f<"M zum Si liiftt^rirliter fi uilhlt uunUn I\\bst Luchis III tiidtt- ilaiin in etm r !'rknnde von 11S5
Februar 2ö thrtn ikktcdtsprucU lu (jumten TtHna^Kicha be»tattgt, Verifl. Funlenb. Urk, B. a. a, (J.
Digitized by Google
1188 —
laoo
7
devicli coram nobis «t «odesia in pubUco cODÄilorio onud juri, quod dicebant se
habere io predicto baniio, abrentinliantes bannum, de quo qncstio fuil, libenim di-
miserunt. quia vero g:eneralio advenit el generalio preteril, no liec. que jflin ilicla
suo(, a cogniciünc successoruni noslrorum elabanlur, preseuli seripti ' paginani cuu-
» scripsimufl et sigilli ooatri impressioiie, ut fima al UUbala permaaaant, commuiiimas.
acta anni hee anno dominiee iDcarnationis 1188» ragnante domioo Fridarioo glo>
riosissimo Romanorum imperatore et filio suo illustri rege Heinrico, presentibus et
videnlibus Morande magislro scolarum, Adelberto de Snecgcnbiirc, Friderico de Ent-
riogeD» Berlholdo comite de Nuwenburc, Egelolfo de Urselingen, Wernhere mars-
it eako al filio aao WernUero, Rudolfo villico, Rudolfe de Rinowa el Glio suo Eber-
hafdo, HmnanDO, Burebardo filio domini Willdielini, ddalrioo de Vocelineahoven,
Helewic de Bfths, Änshelmo de MölenskeiDy Conrado abbate de sancta Walburga«
Heiniialdo prepostlo de ItcnwUre, Friderico preposito de Trutenbuaen» Adelberto da
£heubcin.
Ii C im» Cdm Bet.-A. H Harbioh Cut M Bf . 7 «*. ttft. tf. «^t. jmmL dküqmu Ruit «at
rother Stidetuekmr.
10. In einer Urkunde des ÄbUs MeltcicA ton Seh, die betagt^ wie ein Streit
ieinus Klotten mit im «m» Wklturf Her den Z^kiUm du knUgm WtihUg nmUr
to MUmrkmg Kifnig BemricA's VI tu Warm endffilHff heigekgt ui. vnter dm dort
befindlichen Zeugen.- Cbunrado Argentinenai daeto* EbarharAd tbaaaurario Atgenti-
nensi, Morande scolarum magistro, Heinrico camerario, anno dominiCQ inoamatiODia
UtK), expeditioDis Jherosolimitang anno secundo. 1190 {Äpr^
B aus Ftmr^b. BtM.-Ä. H Imo. 1086 «r. M». «. fmi. Si^ dto ÄbU Sdmiek m AMP
tt fademdmur.
6tintda daruaeh von Sehefftr-Bokhortt i. d MiUheüungm A hti^M» fir Omtmtithutik»
OmMu^teha^ Dü, MS, der üt ZeU mäker beeUmmt.
11. Aufzeicknung über die Lieferungen, in denen der Pßriwr des S^oi^rffer
Jhmca^iteU verpfiicAlet ist. [um 1^00,]
M NoUmdain cat qaod, qaandoeaiiMiue dabitur plesniii aerrilium de anoiveraario
alicajua« preaeotantur discipulo portarii soperiori fruscluDgi porcini trcs majores et
Ires minores, modii duo clauslralis mensure, 44 piilli, duodecim casei quadriperliti
vel lö tripertiü, dimidiuro lalcntmn piperis, Iria (juarlalia laclis, ova cenlum el 8.
summo aulem mane ipse purUrius cum diäcipulis suis assislens diligenliüäiuia cura,
M ul bene et fidditer ninialrentur, pertractabit et indpiena a summo unicuiqtte aecundum
ordinem aattm queqoe meliora uaqae ad noviaaimnu deatinabit et poslremo» quod re-
liqnom aat» sibi reaenrabit. bio est modus : onasquisque aoi^ai csmas tres cum
•j ilati Mripto.
Digitized by Google
8
1300 - 1206
mlMineiito, puUum et pIiKseDtBin et Iros pnius. si vero danlur tres fruschingi, iode
accipiot carnem et dimidiam cum dimidio sulsamenlo, de duobns frnsgingis 1 carnem.
a medio roajo usque ad medium augusluiu de 4 frusgiogis oviais delur caro et di-
tuidia. iu diutidio servicio assiimpto Irusgingo swino, inde datnr dimidM caro swisiif
in pleno senritio assumplia dnobus, delur integn.' quBndocunH|iie in aexla feria evc- »
nerit vd in aliquo jejuniorum, de pleno serv'itio denlur 4 denarii et placenta, de di-
midio tres denarii vd de i ovinis fnisgingis dt> duohus taotuin duOS« illSliper
minisleriales d[eiiariij ^ 3, decliauo 1, portario 1, piiicerne 1.
A dominico die pascb^ usque ad medium majum accipiat porlarius 3 agneUos
ft9», i lardo iopiDgualo» eiiin 18 oivia, a fcsUTtlale omnium aanelornm uaque ad quadragesi- »
mam pro agnellia 6 ameres. inde dividei fratiibiis in refeclorio caiitatem com digni-
tate. feria ^ aecunda pnsclio accepturus est porlarius 7 solidos de duobus rnansis ad
Stulesheim, solidum 1 et 1 denarios do chHc, qu§ est juxla snncttim Tliotnain, de
areali, quod est in plalea ante ccclesiam sancli Thome, 6 denarios ad suppleinentum
^uni u scrvilii, quod dalurus tsi 6 feria paacli^. in nalivitale ^ sancli JobauDis baptisle acci-
pial idem prelalns 8 denarioa de Uubpotesbeim de Iribua * raansia et dimidio, quo«
dedil Adalbocb sancte Marie, de mouachis ^ancti Oeoiigii 7 denarioa. de aanctimo*
nialibus Fridewilerc R denarios, ad riudcrlheim de manso 5 solidos, qui perlinenl ad
lumen private kamere fratrum, de Munullcslieim de 2 mansis« 8 uuccas. indo mi-
nistrabit tribus collidianis eiemosinariis 0 solidos pro %cäiilura et singulis noclibus w
srrL f 8 lumina ad menaas fratram a nalivilate aancle Marie usque ad fealnm aandi Mi-
c^'' "s cbabelis. inde amoiinialret ipae lotidem lumina ttaque ad nalale domini, accepUa 4
ttpt, » ttnccis in supplementuni de Scetersbeim in nalivitale sanclc Marie duas pro censu 2
^Mii Ji pfo liospicio ter accepto 6 equis. ilem in nalivitale sancti Johannis baptisle accipiat
idem de Dungenesbeim 8 unceas exccptis 7 denariis. inde mintslrabit 2 discipulis th
suiü 4 solidos pro veslilura et duodecim eiemosinariis in capile jejunii, quarla et
qninta et eexta feria et aabbato aieut in oeteri» diebus qoedrageaim^ et nnicuique
d denarioa.
Ü am» Dmaim^iii^ Oedus »r. h\i fA. SO X. % hit /«L 6/ Eu^tn$ «M «mcr VamA M*
1200 yrschnrbni. uiimittdbar im ^IiinMihv m «r. JA, VtrfL dit dort ,
kung uöer du Handtchnft.
12. In einer Urkunde über einen Zehntenslreit zwischen der Aeötissin von Nider-
wtiint4«r md dem Pfarrer von Oeriweiler, mkit» die Pfarrer ton Hagmivn und
von Weißenittrff ah tarn i^n»loli9e/ken Sinkt hetttUte Riekier sMieHien.- acta sunt bec
m'f Int D i mit üaitn obfn ntkit it«* Seki.ft. b) Am litmdr Stjle f«r ; Not«, c) Am R«u4f ttm* K
fweßtr leit kti 6 dir Sifle Nota, i!) Iribu^t auf Ratvr. r] Vvn kirr at iit tmm ftiibfi dw
MiMn^ «mf wtm mutftimtßitt» PtffmMtMaeitm, 44 cm i/tit 9*1^ em 4«rA.
1 Ausführliche MUtSeÜtmgeH a(ar di« FlnichveriheüuMg unter tHe Dmeatimiker bringt dietdbt
Btmdtchrift fol 30-SB. MM «<Mr HmA «V Ar JßUt im mm JaMumierts, dt$gltidim am An
miukm Jahr:r!mUti des Uten JtMk. i» tHKh «wcMaHNj^crar FatUMt ein» AjtüirlkaMdidkr^ im «d
Straßb. Bes.-Ä. Q 3467.
Digltized by Google
1206 —
1216
9
anno doroiniee incarnaUoois 1S06 in oapilulo »ajoria ecclesig AigeDUoensis, presen*
tibus Eberhardo decano ejusdem ecdesi^. Friderieo cantoie, Htidinrico. Diatbalmo,
tllrioo, BemeDDo, Jacobo Quadern ecclesic canonicis, prescnlibus eliam preposilo.
decano. porlario sancli Thome, et decano, Wernhero. Ciionradu de sanclo Pelro,
6 presenliLus eliam laicis Küüolio i>cuUelo, Güurado de Latidisberc fratre suo Lent-
frido, Hugonc de Barre et aliis quam pluribus dericia et laicis. 1206 iSlraßburg
im Doma^tifel.
B aus SlraCb. Bu.-Ä. U fasc. 2MI w. m6. c. 3 tig. p«Hd. kutk.
13. A. ' prpposilus, K[ljerliardiis] decarms. F[ridericiis] cantor lotumqne ca-
iB pilulum ecclesie majori^ Argeuliueiiüis cunslilutiuiieui Uiupuribus ilertnanui niansur-
narii et Alberli scuUeti io Lamparlheim de conscnsu scabiuorum et mansariorum
in placilo ftctam de eo, qood ccoaas denarionun et avene diversis hucuaqae terminia
aoluU inantea lantum uno termino prrsententur, annotari et aigUk) auo mliorari
fadunt. «que gcronlnr in». [1^^—1210,]*
JB MV atralK. Bet,-A. Q M63 CUTol. Äbichn/t tcn einer Hamd da mm JtArk. im Apter-
Copiotbueh ät» Bomcnpiteh nr. 233 Die Dalimng ergibt «cA «h» den J/«mem der
Capäelewürdatträger, vergl. UB. l, 220, Ahm. 1, wo irrtämlieh nadk Grtmdidier 1M4
14. E[berliardu8] preposilus, R^^irlho!dus] dccanus, B[runo] cuslos sancli Pelri
in Arpentina, judicps f^cdis aposlolico dclegali, bestätigen den dvrrh bridersddf/e
•0 Schiedsrichter getroffenen üntschctd in dem Streit itcischen dem A/osler St. Blasien
und dem Pfarrer Joiaunee von üallingen über den Zehnten zu Horbrunnen. actum
anno dominioe incaraationia 1216, in feslo Urbaoi pape, in capituio Argentinensi»
pKsealibua Heasone et Heinrico canooiria de Luleiibacli ' et HAgona plebMio aancti
Slepbani et tnagisiro Heinrico de Vribarch et Berbloldo plehano de Wetelbrunne el
plebanu Cunrado de Richenwilra et mulüa aliis.* iSUÖ Mai HS üjltraßöurg,
X mu Karlsruh, Gen.'Lumd^A., Saetion Blunn Cobt. 16& w. nfr. e. S peiuL partim
mutÜ. (SchuUe )
Darnach Hegest bei Ladevig heg. ejtisc. t'onst. ur. lJi93,
» Jättweder Jibert oder AmeU.
> S9tS Januar 9 sehreibt FiAst Tnnoeenw III dem BfMio/ und dem (hudog «kmi Straßburg: licet
«pud jtniiees senilnres viilgaria cxerc-i:ititiir jmiicia ut aque frigiile vcl ferri caiKk-iitii sivo Juc-lli,
hujasiuodi taiiteu juUiCia «cclctria uuu a«iiiiifiit, cam striptuin sit in l«>^«s divlua : iiou teittabis domi-
nam denm lunm. Er beauftragt sie demnach, die lieinigung de* Keimbold, tcelcher diesen Brief über'
bringt, nm dem Vonaurf der Keturei wrsiehtig ao eineuleite», qnod nee tarn iniquam gnrat Jadicrom
M MO idMrieordis diimlntii e«nftind«t. Au» BtOumr-Ftdber S^eita impetO, V ur, 9119 (Bp^ 14, 139).
• Jm Text führen Beide den Titel Magister.
' & titgdn außer den drei Biditer» der Bieckttf mn» Cmutaiu und Cftnndiu d* Bmo der JHifnM
ierEMe.
IV, 1 S
Digrtized by Google
10 1216 — 1217
15. In einer Urkunde Bischof Heinrichs ron Strnßbvrj. vflche dif Eittschei-
äuttff in cinrm Zehnlcnslreil zirisclirn dem Propst ran Ifashtrh und dem Pfarrer der
Kapelle von Obcrhasiack beslaligt, die üerllioidus preposüus Honaugensis et magisler
Bruno custos sanrü Peiri getroffen kebtnt «da sunt hec anno incarniitiom« domini
1216, pfeflentibns bis teBlibus : R[dnbBrdo] majore preposilo, F[rideria>] canlore. B(er< i
toldo] archidiacono, H(einricu] viceilomino, M[arquardo] celerario de Hawlabo, S[i»
frido] portcnnrio. II[ugone] plebano sancU Slephaoi, W. piebano de Truliteraheiia el
aliis quam pluribus. 1216,
B «M Aralt. Bu.*A, 0 tun. SSbl 9r. mib. e. 9ig. fmi,
16. Der Bischof ton Siraßbnrg besteigt einen Entscheid üher Verwendung von n
ßinkünften der Custodia des StnUliurger St, PeUrssUftet, i^U FOrwr 2.
No8 miaeralione AigenUnenais efriaoopua ad notitlam tarn preaentium quam
posteriorum preaanti scripto Iransmillimus, qualiter eociesie sancli Pclri in Argen-
tina a legalis Romntie sedis Pelro episcopo Tusoulanensi el Pelro [dp] Bonn privilppium
subnixum colialuin fuil. cujus tenor de vcrbo ad verbum prescribilur videlicel : Petrus i»
etc. {folgte iVV. 4.\ orla igilur gravi discordia super ultimo ipsius privilegii arliculo.
Branone pro tempore cuslode aaserenle, Icrliam partem ad Mcra tecla depatalam in
•lioa uaus non posse transrerri, reliqnia omnibus canooicia affirmanlibus, exigente
necessilale cam partem licilc ad alia posse converli, partibus super nnillis cl validis
ralionibus siioiii asstTlioiiein iiiloiulentibiis * roborare, qne disspnsio, qnia cQnoni("ain to
visa fuil sciudere uuil^lem el graviäüiinum ipsius ec<;leäie incommudum prelendel>al
pecaonisque gravamen et terum jactarani minabalar, viri disereti fralerno ipais
amore oompaüentes Reiabardus videlicel majoris ecciesie noalre preposilus, Hermanna *
portarius, Eherhardiis ecciesie ejusdem sancti Pelri prcposiliis , Albertus majoris
ecciesie caiioiiicus cl sancti Martini plcbamis'' partes" suas irnponentcs prd'alam con- >5
Iroversiam tideliter in se susceperunl. qui privilegii circumscripta deliberatione IcDorem
diligeoter «aminanies constdeFabant. non aine gravi jactura animarum illam terUanit
qua ad opua ecdeaie aeeundum prefiiti ^ eualodta anerliooem videbalur pertinerCf
ad Blies usus poaao transire sc ex altera parte propter aeria intemperiem, guerrarumquc
pericula « fralrumque tcntiitatpm ipsis fratribus non parvem imminere jactnrain. nnde m
pnidentum virorum cousilio ac unanimi totius saucli Pelri capiluli couseusu privi-
legiutn in melius commulantcs " ipsi ecciesie providentes sie slatuerunl, ut illam
oiiatodie tartiam, * de qua ^ agebalur, oertia eodesie peraonia extono commitlerent«
Tidelioet dacano cuslodi atqae cellerario* qnt fidcliier atque in suarum perieulo ani-
marum sine omni fralnini conlradictione unam ipsius icrtie lerliam ad opii«? ecciesie w
ipsius et claiistri vel Ihesaurum ipsins ecclos!.if! rcslanrandum, sicut ipsis Iribus visum
fuerit, (ideliler converlanl, de re^idui^ duabus partibus cuslodi vigiuli solidoa moaele
Argen tinenaia ad auorum aubaidinm labomm anonalim aaaignent, reliqttum Tero non
•) B intantihn. b) B canonic». c) B Gamanv. d) B pUbuj. ^ B poru». t\ B prinlL
B gwm inque (?} »pthrala. h} B emmaWm. IJ ^ Ufa — tKlIt. kj B fnälilwt. «p
Digrtized by Google
1217 —
1221
inter fralres dividont* 8ed in honestos usus ipsdrom ooDverlant. oos aulero, m propter
mutationein temporum aul sublilitote inalignanlium, quod circumscripla inoderatione
a supradiciiü sit ordioatum, confuudi valeal aut ai alios usus converti. ipsam urdi-
nationem ralam Labeintts ac preseolis scripü palrocinio communimut», auh lerroie
» dislricti anatlieiDatis finniter probibenles, ne quis conira prescriptam (Mrdinationeai
Tcnire audeai aul eam reacindera alicujua audacie (emeritate presnuiat. qaod qui pn-
sunapserit, aoalhema siU acta tunt Jieo aniio domiai 1217 in purifiealionis Jiälo.
B am Aratfr. Bw.-iL 0 4008 SMutaitaA von flL Mar «m sm,fA Si*-».
17. /« einer Urkunde Bisdiof Heinrichs ron Straßburg, in der er die Sllf-
!• tuoff des St. Johannes-ÄUars in der Haslacher Äircke bestäligl: acU sunt hec anno
ab iscaraalkMiie domim 1217, 15 kalendas oclobris. bujiis rei lestes suat : Reinhardus
majoria fodeaie prepoaüiia, Friderieua cantor, B^rtoldus ardiidiaeoDus, Rodulpbua
aroliidiaerana et prepositus sancli Thoinc. Benigems archidiacoDus, Ülricus dapifer
el canonicus. — laici ininislfirial<'.s tnajoris ecclesie Wallertis tniles, Lodowioua milea,
u OlU) advocatus de Mollishera el alii quam plurcs. l'^ll September 17.
b mu Straßb. Bet.-A 0 /wo. 6213 «r. w6. e. ti§. jiM4. del^fto,
18. Houorius lU papa . . episcopo el capilulo Argeoliaeusibus * iodulgeU
Iii in coa, qui aublraxeriDt ei iDvaaerint homines et alia bona ecdesia Argentmenna,
niai ab illia caoonice commoDiti resipuerinl et aatiafeoerint de dampnUi lioeat
n esoomiDunicalioDis seiilenliam prointtlgare ac lerras eorum subicere interdiclo, ila
tarnen, quod ad iiniieriolera personam vel regfiani se Hcenlia hnjusraodi non exlendat.
pre^entihtif; lilleris nequaquaui ultra trienniuin vaiituris. «supplicaslis nobis». daluin
Laleraiii 17 kalendas maji ponliiicatus auno quinto. iSül April 15 Rom Lateran
Au$ Meg. Vat. Um. 11 fol. 107.
n ßmtuA JVmwMi' Bamr. UI, Inr.mi
19. Hooorius III papa . . Argenlinensi episcopo mandal, cum capHulum Argwi-
tinense Iransnaisfsa petilione monsfraverit, qnod plerique advocali ecclesiorum diocesis
Argeolioeosis ecclesias muUipliciter opprimerenl, qualeuus ecclesias ab advocatorum
vexaliontbua atudeal defeusare, firmiler inbibeus, ul, si quas advocalias de cetero
M vaoire cooligeril, nuUi eas coDferre preaumat. aed eoclesie aae usibua atudeat applicare,
Mvena niebilominus, ne una ecelesia plurea advocalos assumal nec aliqucm in advo-
catia succedere adoplionis juro permillal, ne videatur locus calurapniis ainpliari. «ili
lecti filii». daluin Laleraai 3 kalendaa maji aimo quinlo. 12^1 April 29 Rom
Lateran.
^ A%is lieg. Vai. tarn. 11 fol. 131:
Darnach gedruckt bei Sehöpfltn .itt. di>L J, MI Hr. m — . JfrfMlrfM Jfay. iToMT. Xn, I üT.
im, Fatthait nr. M44.
■ Awafent wM m einem Sehreiben JPaibtt Honmus III von }32i Sefitmh» 3 am 4tt$ npUfllttfll
Piagawif «ier nafuter Alb(«rtiu] «»iioiiiciiB Arguitiiieiint. Äiu Stg, Vat, ton. tt fii. IST*,
Digrtized by Google
IS
1321 - 1222
20. Ihmoiius Iii papa . . abbali et . . priori Novicastri et . . preposilo de
Hagf iiowe Ärgenlineusis diocesis. significaruul . .'prepositus et capitulum Honaw- .
gense, qaod . . maretcalem ArgentineDsls eptaoopt oceaaione advoeatie, (piaiiiobtiaetin
ecclesia eonmdem, ipaoa jugiler spoliat bonis suis et raullimodis exaclionibua agg;ravat
et moleslal et plerumqiie niünus in eos iniciens violenlus quosdum c\ eis ipsi resislere »
molicntes mcnbris stii'? muHlfivit H interdiitn ab ipsa ecclesia ciciens universos in bonis
illius pro sue voluntalis iibilo debachalur. uude papc supplicarunt, ul, cum iujurias
at presmtras netiieint tolerare» ad marascalei tyrampDidem evitandam ad dvitatna
Argentinensem tantum ab eis per unum miliare distaotem traoaferendi eccieaian
sibi lioentiam concedere digoaralur. papa mandat. quiitcnus, si premissis veritas i*
siiffragelur ol considoralis circiinistanlüs universis id videritit expedirc, auclorilate
aposlolica pelitani ci.sdfin lict-iiliaiii cuuceduiil providenlcs, ul per hoc jus cujnslibel
iion ledalur. ' «significaruDl uubis*. datum Laterani 4 uonas maji auno quitilo.
1221 JM 4 Rom Lateran.
Am Beg. Vat. tom 11 fol. 121 ■. W
Darpßck BrtttHtti Ü -j, Ihnat. 1 'I, I «r. SSiS.
21. Reinb[ardus] praeposilas, Bertoldas decanus, FHdericaa eanlor, tllriciM seo>
lasticita tolmnqne capilulum majoris coclesie Argentinenaia doaalionem eccteaio beaü
Martjiii in Icrrilorio Gengenbacensis ecclesie sile clauslro Gengenbacenai, quod ean-
dctn eerlesiain mullo Icmpore posscderat sed a quo per aliqnod Ipmporis alienata m
fuerat, faclam ralain JiabeiU. «divinum opus esse». [aacA Mai,]*
K <M» KarlsnUttr Oen,-Lttiid.'A. OaagMibieh Com. 57 «r, mb. «. eqtühtlj miMlal0.
(Schuite.)
LmuA JUftH i. d EtOtAr, f. Ouek. d OkrrA. K. F, IV, 98.
Heinricua Argentineoaium epiaoopua, mnllitudioe personarum deo jugiler »
apud oeoobium, <inod Nidemmunsler in Iluhenburc nanciipatar, aervienlium «aram-
que inopia, qaa crebro tum propter difTicilein loci accessum tum eliam propter pos*
sessionum lenuilntetn renim pemiria laborare rompiUuntnr. inspecla, ecciesiani in
OUenrode, cujus presentatio ad idem monaslerium baclenus pertinuit, de couseiisu
capituli ecclesie sue et speciaiiler Reinbardi coarrairis sui. majoris prepositi, illius ao
loci cbonepiscopi. donal cum omni temporaimro inlcgritate cenobio roemorato. «cum
omnium nostrc». acta sunt be^ publice anno ab incamatione domini 1222, iudio
tiona 10, episcopo Honoiio Romane sedi presidenle anno ponÜGcalua ejus 6, regnante
I Ytrgi. die nN$ekeH dem Homauer Sti/t und dectcn Vogt dm MandiaU Wemher gacUo$»eme
AMm^ die vat noA Mai 4 n$ datirm itt, i. UB. I, 183 mr. 190. «
» Zur Datirung vergl. .SfhuUt'.i Auf>-urc Acta CngenhactMia 1233—35 i. <l. Z'u'fsrhr. f. (Ii-Mch.
d. Oberrk. N F. IV, 90 ff. Im Jahr wird die Gmtjtnbacker Pfarrkirdie vom Bischof Merihuld
von Straßliurg dem magister Ilenricus scolnuticus Rancti Thome verliehrn, hi» ein Schieihtpruch VM
1^ Se^tmber 13 QhuIwu die Kirtht «kdtr dem Kkuter mweitt tmter VortMkaU der Jümtetnav
«MM tUM^gm FAmv. dm JKkki^ ober und Sdtobittiau emigie Sehmiga» mtferkgL m
Digitlzed by Google
1322 - 1225
18
FtidMko BomaDomm imperatora glorio^SBtmo anno rcgni ejus decimo, iupcriovero
2, rano pontificBtos nostri vigesino» Bdellinde aUMtiin numMtern impetntnte.* Icsles
hujus rei sunl : Reinliardus preposilns, Berhloldus decanns, Pridericus cantor, filricos
scolnsticus, Berlitoldus arcbidiaconus, Ilcrmannns porlannrids, Lndewicus archi-
5 diaconus, Alberhliis plebanus sancli Marlini, Ollo sacerdos, Üielljeluius presbvter,
H«mri«iis de Ohseostein, Cunradus de Wolfa, Arnoldus de Burgelu, Fridericus de
Hagenoawe, * Guartdaa pnposUos de Itenwilre. Cuonida» prepoiilns de TroteDhuaeii,
IKetericus plebeoas de Barre, Berwardus, Ricliertta cadoaici, Alberhtus» Nibelungns
sacerdoles et elit qnam plures. 1228.
if B MW Slralib. Bei -A. G fasc. 2739 «r. «fr. e. »ttg, foA, quemm t M^ftmu. flyarfnifiyil
an grün-rothen SeidtnfMen.
B 1 coli ibidem or. mb. c. 2 »ig pend. Biaehoft- und Capifelsitiegel an grün-rotheH Seiden-
fäden.
Dü dtroiuilogi$ehm Ajtfabtn tiitd ricA%, mit lUtdttiekt mtf die JPmitifikamahr« Brntori»» Iii
II mM iut fiMeft is 4k «cIm «Mm JITaiMfa dt» JAn iXU m arfmi mm.
23i. Bwchiuß des Straßburger Sl. PelerscapUels über die Vertheilun-g seiner
Ulricus prejK)silu3, R[einboldus] ilecaaus toluinque capilulura sancli Pelri in
Argentioa lam preseutibus quam posteris notum facimus, quod ecclesie noslre pro-
'it videra Toleates possessiones ad anintanim reroedia perlinenles, agroa aeilicet firagi-
fero», inter fralres divisimus boc lenore. ut powesiioiiea ad noa pertineDtea in Hoen-
lieim et Vendenhcira duo ex fralribus possideant ita, ut Iloenheim quinqiift solides*
in [saiK-h] Michaelis festo el ejusdeni Capelle dedicatione, qiiinque solidos fralrtim aifi,u
universilas persolval. Wyberszheim et Hulschuszbeim siutiiiler duo. de Uutschusz-
a» hdm vero flralram oommuailas daaa tmcias in festo [sancli] Geoigli Honougie Apr.$f
fralribiia peraolvel aonaaüm. Onolfeaiheim etiam duo, und« epiaoopo prepoaito deoano
ealtenrh) et scolastico deoem quartalia siliginis, cuiUbel duo, annualim persolvanlur. "
censiis vero de bonis eisdem pecuninics fralrtim communio persolv;i( ilcrn Berstell,
Kriegs^heim el Romerszheim duo leneuiit, Dingäzheiin veru se.K pussideant preler unam
» oclavam mansus partem. el ' dingsilber. bannkorn posscssores persolvenl, census vero
niimeralea Aretnim universitas. HamdoleeshMin nnus tanlom, qui lumen perpe-
taum die ad majus allare, de nocle vero ad aaneli Oeorgü allere annualim minislrabil
ila, nl uiiiversilus annualim in omnium sanclorura feslo viginli solidos .\rgculincnscs a-u... f
eisdera persolval el dee.ein .solidos in sancli Egidii feslo pro eis * siimliler conummiü st^i, i
» persolval. omnia reliqua sive census pecuaiales sive annonam>> pussessor exsolval.
Joannes Tero posseasiooes la Utilnheim el in Bnimal pro viginli quartalibus» qua ei
ecolena onnualini assigaare tenebatqr, qoanidio ▼ixerit, posatdaat. portarins vero
pfo tempore habeai in Geyqtoltsbeiin mansum. in Hirtbickheim novem aeKlarios, in
B t CM. anno pontificatu» — loipctrantc. h) B i chorirpUcopus. t) B 1 tttUt ton HarmtuDM
4f porlarhit «i dit JV«mm Hmttrnt* am. Yem Cftnndus prap(Milut ■!« Itenwilre ai der SeUnß
Digitized by Google
U 1226 - 1228
Gttgenlielin unam'^qtiartale, in Duntzenheim ocio sextarios, in Pfelteszlieim novem
sexlarios, Schillingheim 2 quartalia. Ronteho 1 quartale, Ktioeheim 0 sextarios, OfTen-
heim oclo sextarios, Frankenbeim unutn quartaie, Dundenheim Ires * sextaric^,
Dubiockheim 3 sexlarios, Belheim 3 s(?xlarros, Slulzenbeim 3 sextarios, Alzenheim
3 seitarios. Kunigssboflen 1 quartale. Ki Rg .zlieioi 7 sextarios, de agris ante dvilalem *
tria quartalia. in Heiterbergeo 3 aeztarioa. de quibns omBibus Jam dictus poriarius
annuatim oellerario sex quartalia siliginis et pistori octo quartalia exolval. ex mo-
leodino vero in Eckboltzheim ad sp- ; Inin 0 quartalia, pauperibus quatuor quartalia in
quadragesima uiinislrentur. si aulem uliqua occasione supradicli possessores jam
diclas poitöeä^iuueä aut veudeudo aul pignoraudo sive alio luodo ab ecclesia alieua- i»
verint el hoe oonstare potent» omne jus» quod prius ia ecdesie poaseasionibus habere
diDoaoebaiitur» integraUler Iranseat ad univenitalem. acta suDt heo apud saDctuin
Petrum, aflUo domiDioe incaraaliooia 12fö. de communi lolius rapituli conseusu.
et ut bec omnia rata permaueanl et inconvolsa, ecclesie noslre aique domini
Uldaiid preposili noslri sigillis preseos scriptum dignum duximuä roborare. u
S amt Straßb. Btg..± 0 4712 SttMeiAtuh 9m A. Ater «na im Htm J«IMk fit, 40»
-fei 4L
24. Gregorius IX papa abbali de Hegennehe et conjudicibus suis, cum . . episcopo
et capitulo ArgenliueDsibus dederit in precepiis, ui R[oduirum] caDontcum sancli Mau-
lioii Hildeaemeuais, Porlucnsis epiaoopi oapellanoni. in eanoDieum reoiperent, ei alsUuni m
in choro et kwum in capilialo asstgnarent el prebendam ai qua vacat confcrrent,
mandat, qtialitius, si dittus epiM-optis et capituluin mandatum neglexerint adimplere,
appellulioiic püslposita coinpollal cos, non obstantc constitutione generalis concilii. *
qua cavetur, ne quis ultra duas dielas extra suam diucesiai per litterad apostolicas
ad Judicium Irabi posait. * «etsi omnea miliüe*. datnm Anaguie 3 idus junii anno »
primo. id^7 Jvtd n Anagni.
ÄMi heg Vat. tom. 14 fal. 18.
DmuKk SatMtrt Efkt, jmnC JImn. 1, iT4 w. 88B ^ Jumif Big. Ort§. IX «r. Ut,
25. Venci^iß der «t» den Seelferäihstiflmgen det StraSbitrffer JhmcapüeU
geUriff«» MdÜtekeit Onmismcke. [l224-'i22H,)
Deäcripliu quuruudaai urealiuui iiifru civilaleia äiloruui ad oblationes, que vo-
cantur setgereie, pertinentium :
> Art. 37 der Stattitm du 4ten LaUraH-ConcO« von 1215. VergL Mansi Cow. CoU. XXII,
t iiS7 Jum* 7 koif» Pc^t Gttgor IX tehtm dm Abt vorn WeiMbmrg beauftragt, dm CanmSmB »
Jtmlolf tu Bchütsni uihi (hifur zu lorgm, daß «r wüM kitthNdkm JSMNtit/l< mgmkmakrt üMte,
Vtrgl, Hodatberg a. a. 0. 272 ttr. 357.
Digitized by Google
1^24 -> 1228
I ■ Inter pontes arcalc, quod solvil talentum et sex cappones, de quo lalenlo
dividurilur 4 uiicie pridie nonas jannarü !•> annivcrsario Rftlandi canonici, item 4 ■'«n '
uncie 4 kalendas febriiarii in anniversario Alberli canonici picbani sancti Martini, ' "
item 4 uncie in kaleudis augusli in anniversario Rädolfi canonici de Uhtenberc. ^»g. *
* II Jaxla judeos amle, quod dedit Lodewieas decanos. ' quod nunc est caria
pfsbeadarii regis, in cujus anniversario. videlioet Ludewici, dat idem prebendarius
regis 5 kalenda» junii dim:^ uncias. de codom ctinm areali dal idem 4 lincias 15 ka- Mm ti
lendas febniarii in anniversario magistri Hermanni. item idem dal de parte arealis, Jm. u
quod modo spectat ad eandem curiam, singulis annis ad commune fralrum 4 uucias
M et portario 2 cappones el canerario 10 dcnarios, quia emplum fmt cum denarüs de
areali, quod prhis speetabat ad coriam regia, quam oommulavimBS cum ista, et ven>
didimna illam elemlmus ialam piirtem. item ad eandem curiam spectat areale eciam
sibi conliguum, de quo idem prebendarius regis dal 2 tincias pridie Valendas januarii Dte.n
in anniversario Marci scolaslici el dal 2 uucias pridie kaleadas mal in aooiveraario Äff.»»
>& Hildegundis.
III Ilem areale prediete eorie ooatiguum. de qao in anniveraario Amotdi laid
6 idna octobris danhir 2 nncie et octo denarii HonAwe. de quibus denarüs preben- ooc m
darioa regia dat 2 solidos, nobis unciam et Honftwe 4 denarios, quia roedietas ejus-
dem arealis modo special ad predictam curiam regis. reliqaoa duos solidos solvunt
to unciom nobis el Honowe debent solvere 4 denarios.
IV Item horlus ultra Bruscam juxta sanclum Slepbanum, de quo danlur U ka-
lendes febraarii in aniversario Bnrdiardi Poeri * 4 solidi et dno cappones. n
V Item juxta illum hortus, de quo dantur 8 idus mardi in anniversario Oiselen mim «
4 aolidi et duo cappones.
m VI Ttera juxta jirediclos liorlo3 esl dimidius horlus, * de quo 8 kalendas mai Af>ir.M*
in anniversario Burctiardi müttis dantur duo solidi el 2 cappones.
VII Item ^ areale, quod didtur euria templarkmnn, de quo danlnr 10 aolidi
modo, qninque solidi in porificatione in aoiversario Bertoldi anbdiaooni cancmid de e
Swarsenberc ^ el 5 solidi 3 kalendas junii in aniversario Bertoldi prepositi de Swar- mwm
M senbere. de eodem areali olim dabantur 8 uncie, aed mensufnariua de Oeisbolesbeim
•J .t. CM Ba»it, mi* tt ukttmt, to» gUieAtr Uuitd, titnto dt* folgfnd* Mmunrung. Ihe An/iiHjiiiieA-
«IMlw ä$t «MfitfMi ÄhtHt i» Md«B inMita». b} /Mf I »im» MMw Ahiü'.
1 Dimt OmmkiM AMm itt im Mr ISIS Jmi »t maek tm LAm, «ryL BiritkU§imgm m.
as * Wold uiaütMk mit dem im Jahr 1140 gttckenhten, früher sur Kämmerei des IMmsUft* gthOrigen
Enfe, vnyi. ÜB. I, 80 nr. 98.
* im SeObnA M Amm mmeiU auo inMmmtionii doBini MCCDL YtrgL ZtiUekr, f. 0«$ch. «i»
Obenh. K. F. III, 88.
« Im Seelbueh nähtr tmkkmet joste «t vlii» pontvn mbhü SüiihaiiL r«yL Aitidkr. f. Otteh.
« 4. Oberrh. N. F. III, 95.
> Im Seelbueh näher beteielmet ala domns Itpidea anper BnumnL Ftfryi, SSeäiekt. f. GitiA. A.
06«itA. Jf. f. IJl, 87 u. 'J^). JairnfiiUx im ZuMimmcuhaug mit dem Dreifaltiylccitskhstcr, später
JtlmmHeriMm tum grüne» Wörth, vergl. Hegel, Siraßb. St.-ChroH. II, 732 u. ÜB. I, m Anm. ü.
Dlgitized by Google
16 1224— 1238
dat residuas diias uncias de curia I.ingolvealieiin, ia ulroqiie auniversario unatn un-
ciam, quia taliler commulahalur uua pars census islius pro una parle Uliu« curie. *
Vin Item anale ia Einganden gazzen.* de quodaDtttf in fiato FaUani et Seba-
/m. n diaiü 13 kaleodas februarii in auniversario Herboloni« 5 solidi.
IX Ilem hortua el araale ultra Bruscam juxla predicoture.i. ' de quo danlur 4 *
Jan, to »ncie el 1 capponcs, due uncie feslo Fabiani el SebasUani 13 kttlendas februarii in
Mai a anaiversario il&gonis canonici el ^acerdotis de Vriburc el due xxaoie 8 idus mai in
anaiversario Hi^onis arcbipresbyien. *
|)M«^ s X Item areale inler pratea juxla senem saDclum Pelnun» de quo in festo Agathe
in anniversario Ottonia laici danlur 5 sotidi. w
mr. t XI Ilem areale juxta sanclum Marllnum, de quo 8 idus fobniarii in anniversario
Udeche dantttr diic nnn'p. '
Ftbr.ti XII Ilem areale ad \V iieugazzen in superiori slrald, de quo in vigiüa Malhie
in annivereario Alberti laici dantar 4 solidi.
Mira I« Zill Item areale in Kflferegaiaen, unde dantur 17 kalendas aprilia in anniver- u
An. ir sario RudolPi laici quinque solidi, et de eodeni 7 kalendas februarii in anniversario
Radolfi laici eüam quinque aoUdi, qui 10 solidi olim aimul dabantur in priori anni-
versorio. •
Mänjs XIV Ilem areale. de quo in KCifercgazzen daolur in annunciacione beale virgiois
4 uncie. ncsoitur quia dederil. ' sciendum quod areale ad Witengasae, quod dedit m
Mtnu HeoU laiena, de quo dabanlur 4 aolidi in vigiüa annuttciationb, el areale juxta sanclum
Tbomam, de quo dabanlur 4 solidi et Ires denarii in anniversario Berbta in feslo
annunciacionis, perdita sunt. *
Mir, u XV Hein areale in antiquo ioro equorum, de quo pridie kalendas aprilis in
Hat I» anniversario Ulrici danlur 2 uncie. ' item de eodcm 14 kalendas junü in anniver^ »
■ Jm SeMuA näher erUuiert .- cnriA in Lifolahein. quam coinmaUvit Vitalas, qai habet eandem
eorUm nip«r Biommii, i» qv» pcim <Mit 4 wniM Md»m di«. F<r^ Zetttdur, jf. Oaek. d. ObmK
N. F. ni, 99
• Im Seelbuch bezeichnet als nltra foium. Vergl. ZeUtAr. /. OttA. d. Oberrh N. F, III, 8S.
» Der Bau der Dammikammiederia$»iimt murd* m der JbilaunI de$ Jakn JM»i UgonMH, Miyt M
MO. SS XVII, 101.
• Im Sedbuch unterm 8. Mtd: Hflgo «nUprMbj1«r «bUt «■iowqot dturiua L VtrfL Ztäkhr.
f, Qttdk. d. Otmrh. ü, F. III, 97.
• Im SeeBmdi mOerm 6. Fd>ntar: Ödicba obiit de areftlf juxta nnetam HkrtiniitB QoicoiqQ«
denarinm 1. Vrrgl. Zcilschr. f. (rrmh. d. Ohrrrh. A\ ITT, S7. Atinserdri» fitul im Setibuch unterm
2(Men Märt und Sten Jum je ein aieale Juxta sanctam Hartinom onicaique denariam 1 nerseichittt.
Ä o. o. OL & ai M. M.
• Im Seelbuch bezeichnet tüs aicale in foro tmii unterm 3Clen Januar tu drn 5 gnliili ruxh hin-
tugejügt et 4 denario«, ver^. ikitichr. f. Gewh. ä. Oberrh. N. F. III. 86 u. 91, wo e» heißt: RftdoK
Uieas obUt d« areali in foio 10 nlidaM, M
» Fehlt im Seelbuch
• Im Seelbuch unterm 24ten u. Uiten Märt eingetragen, ver^l. Zett^hr. f. Gesdt. ä. Oberrh. 2!. F.
UI, 91.
' ün SeeÜHMk mOtnn SUtn MätM: Dlriena oltiit d* mmU ia foro aaicalqat daBarinm 1, «tdteri»
191m Mai: Fridmem lii«u obHl» «ai dtdil «mh ia amn tettaai, imtenii STIm Ntmtitrf «
Wercher subdiaconua obfit da aiMlt ia Cm dtoariui 1. Yernl. XäMir. /. QetA. d. OftarriL S F,
III, 92, 9au.im.
Digltlzed by Google
1224 —
1228
17
aario Priderici danlur eciam 2 uncic. ilcm de codcm 5 kalendaa diecembris in anoi- w«*. n
Tersario Wernhcri sabdiaconi danlur eliain 2 vincie.
XVI Hem oretile super valluni, in quo esl lohium pcilificum, quod dcdit Wern-
herus Vitulus, cujus anniversarius dies est pridie idus apniis, quod concedilur ad At>r. «
» libUom firatrum, et denarii pertinent ad servicium fesli Ifarie Uagdalene. m u
XVII Rem areale jaxta aenen aancUim Pelroin, quod dedit 7 Jdua novembris * jvh. ?
Nibelungus decanus sanoli Pelri, qui prcsbjter est inscriptus legale, ' de quo
danlur 7 solidi ; sed de his trt s dennrii solvuntur alias, et nobis proveniunl 4 uocie
et 1 denarius, qui eliam pcrlineut ad servtcium iesti Marie Magdalene.
M XVni Item aieak in Wileugazzeo juxta sanclum Marliauin, de quo daolur 10
aolidi de OfTemia, que obiit pridie kalendaa mai. pro qua daotur 4 aolidi. reliqut Arr.u
danlar de Alberto, qui obiil 4 kalendaa novembria. * omnea denarii aimnl aolenl den otu »
in pascha.
XIX Item arealp jtixta RinLburgelor, de quo 7 kalendas juoü in anniversario Mai j<
1» ö^mundi danlur 10 sulidu *
XX Item areale, quod dicttur curia MeieUni, de quo pridie nonaa junii in an- /mt t
niTeraario Heielini danlur dne iinde. *
XXI Item areale juxta KlefTelmaDnesburgetor juxla fonlein, de quo 7 iduajunü Jmai
in anivcrsario üelphradi dantur de duabiis domibus 10 solidi et 4 cappones. * qui
m denarii dividunlur lautum illis fralribus el ebdooiadanis et elemosiuariis el clencis
epiacopi, qui intersunt eo die misse pro defunclia.
XXII llem curia clauatralia Juxla porlam kptdeam, * de qua idibua JunB in jimi w
anniversario Herlwigi dccani datur uoicuique denariua unua.
XXIII Item art'ülc Juxla porlam botim, de quo 3 nouas julii in anniversariO Mf<
u Aatüonis danlur 2 unrie, (|uo<i in rc^Mila cuuliuclur j)ro -1 solidis. '
JvXiii Item areale juxla aquam et Juxla longum celianum, de quo 17 kalendas
•) Dut D.,iu,.i III am B*»i», wk t* iditmt, fkMiiilif mtdiftlr^f. bj Auf Atw, m/ha|t
vtrtckritbn.
I Im AdBueh vaOem 7ten litvemier : Njrbelnnc pi-eibTter obiit, qui dedit $n*U «pnd lanetom
PMrum in nsatn fratrum. Vergl. Zeitschr. f. Oeach. d. Oberrh, N. F. III, 301.
W * Im SeeltuA tuüem ä8te» October der müit iibenmitimmaide Jämtrag: Albeitas liücaa obii^
qiB dtdil mal« in dar Witingast* jmcta nnetnin Hutiimni In wnm frstnun, d« qop priu dabutlu
4»0litJi. Vngl Zcitschr f. Grs^h. d. Olnrrh ^'. F, III, 199.
* Im äetlbuch unterm acten Mai eingtlragen: Sfmiukt laicai obiit de pistrino onicniqae fratium
dnadM 8. r<iyL ZMatkr.f. ML i, Oimh. JV. F. JU, m.
M * Im Seelbueh unterm 4ten Juni eingetragen : Uazclin obiit de Lattptrtlieifll ail:eili4tl0 ftattniB
denanum 1. Vergl. Zeitschr. f. Gesch. d. Oberrh, iV. F. III, 100.
^ Im Seelbuch unterm 7ten Juni eingetragen: Oelphrado* obiit, qai dedit 2 areas Klophilmanni»
borgalor pro 10 »olidit et 4 c«pombtw ««(iM «d obitam matcbald. Verg^ Zeilechr. f. Ijhttch. d.
Oberrk. N. F. III, 100.
« Im Scclhiu-h bt'ieichnH dt CMtii pMpotIti jut» poitMiB dritotii. VergL Zeitadlr. f. OetA. d,
Oberrh. N. F III, 100.
' Jn fiMhidh imlcrai Stm J«K eingetn^: Ano liiaoa obiit d* «nali 4«alidoi. Vergl» ZaUtkr.
/. Qeetk. 4L Oterth. N. F, tU, 100.
IV» 1 S
Digitized by Google
18
- 1228
JM M augusti in anniversario Gelphradi dantnr 13 uitcie. * qui denarii dantur etiam looo
quorundam, qui scripli sunt in regula. et soiendum quod mcdietas illarom 13 nnciarum
dalur in feslo Johannis, allcra vpro mprlielas in nalalüms.
XXV Ilem horlus juxta suu Uim Michahplem, de quo 13 kalcndus scpletnbris
Atig.to in anniversario Gunlheri burgravii daniur 5 uncie el 4 cuppuues. insuper de eodein &
borto soIvuntuT qaidam denarii in curiam preposili sancti Thome ad sanctam Aurelian).
XXVI Ilem horlus, qui jacet inter basilicam aancte Aarelte et Kunegesbovea,
Attg. u qui periinet ad porlam, de quo portariua 11 kalendas seplembria in annivwaario
Zeizoin el Luggardis dat 5 solidos.
XXV'II I(cm curia clauälfüliä, que esl parum reniola a lapidea porta et adjacet lo
AMf> M tnuro, de qua 3 kalendas seplcmbris in anniversario Richwioi cpiscopi dalur unicui-
que denaritts 1. '
XXVIII Ilem areale apud sanclum Petrum sencm in loco, qui dicilur Undurfle,
de quo 13 knL'iidiis ocloLris in anniversario Luggardis danlur 2 uncie, ' de qiiihus
scdeciiQ denarii dantur cuineraho el duo soiidi dividunlar fratribus. que 2 uuoie is
Nov. u solenl dari in feslo Marlini.
XXIX Ilem areale cam lapidea domo iinder Salzeren. quod inscripium est in
regola pro terda dimidia uncia, * dequibua denariis adbuc de eodem areali soWilur
uncia una. reliqui 30 denarii aolTttnlnr de curia mcnsurtiurii de Geisboisheim in
Oefc * Lingolvcshcim, qnos solvil idem mpnsurnarius, qui siniul ilmlur 7 idus oclobris in h
anniversario Gerburgis. sie enim commulalus est par» census islius arealis pro parle
curie in Lingolveshcim.
ou. « XXX Item areale Jnxta Branlbof, de quo 3 idna octobria in anniversario Wicberli
debent dari dne uncie. ^ quod areale marscbaleas adjunxit cnri« sne injuate. non
reddit censum, quia dicil se habere jus.
OM. XXXI Ilem horlus ullra Bruscam, de quo 14 kalendas novembria in anniver-
sario Mehlbildis dalur uncia una.
CMM XXXII Item bortua in Sleinstrasen, de quo octavo Icalendas noverobris in anni-
t Jm Seelbttüh unterm UUen Juli der nicht übereinstinmewle Eintrag: Gelpknt obiit d* mnaSi
jnxta aqnam dcnariam 1. Vergl- Xeitiu-hr, f. (tfsth. d. Oberrh, N. F. III, 103. |p
s im Seeiöucli unterm SOten August eiugetragtn : KichwiuttB epiacopa« obiit do Criecliesbeiui ple-
tmm «ervicium. eod«in die Lanselinas presbyter obiit d« Volfgttlgeshpiiii 1 1 <!>> rarte, qne est infr»
portaa eivitatia, nmeaiqm fhitnun deauiiuii 1, qaoeamq» loeonin liL Vergi ZeitaAr, f, (h$ek, d,
Oberrh 2f. F. III. m.
* Im Sirlhurh uiiti-rm 19tm September eingetragen: I.ftgart obiit, cujoa filia dedit ar«a1e apod II
■Mwtam FeUrutn ntam, qui dicitui Undiurfte, i oaciM. Fcryil. SSdttchr. /. Oeidk tL Oberrh, ü. i\
m, m.
■* Im Seelbuch unterm Oten October <lrr u!irr(i)i<>livimrii/lr l'mtrng : Gcrl Tiir <iljiit. i\\ic- dt'Jil arcala
com lapidea domo Mncie IfuriOt de qua amminittrantar 20 deoarü. et do curia in Lingolteibaim
iiiMawni«riin de Oeaboteeheim 30 denaiiot, qvi omnea dividaiitar iirter fratn« et niniitro« et enslodta «
ecciesie. Vergl Zettvhr. f. Geseh d. Ol-^rrh .V. F. III, }'.>s.
* Im Stelbuth unterm 13ten Oeiober eingetragen: Wiprcbt obiit, qai dcdit areale jasta sanclua
Andream, de qno datar «ueoiqne fratram denarii» 1. Vttr^. ZeUm^. f, Omh. d. Cbenh 2f. F,
III, 198.
Digitized by Google
1224 -
1 228
10
▼ertario HugoDis laid dantur demrii quantum plus de horCo possunl liabcri. qai
modo solvil duos soUdos. *
XXXIIT Item areole in Stedcigazzen orte, * de quo pridie Icaleodas novembris OM«r
in anniversario Angiselin laici dnntur 4 solidi.
• XXXIV Ilem «reale ante domum Dispensatoris in supcriori slrala, de quo pridia
kalandaa novembris iu anniversario predicli An^elin dantur eliam 4 aolidi. »
XXXV Hein areale ad Nalereti el ad Gullälehere, ■ ' de quo 3 nonas novembris Mm. §
in nnniversario Friderici laici danlnr 8 solidi.
XXXV'I Item areale in Sialielere gazzen, de quo 4 idas novembris in anni- jt^ 49
10 versario Eligente düiilur duu uiicic. *
XXXVII Item areale prope juxta et ante fontem kattorum, de quo lOkalendas
' decembris, sdlieel fasto Cecilie, in anniversario Cftnonis laiei dantur due uncie el 6 Km. n
deuarii. quod scriptum est in rcguta pro 4 solidis el dicilur ibi ad Witengazzen. '
XXXVIII Item areale juxta fontein kalloruni. de quo eliam lOkalendas doctMribris wm. ta
u feslo Cccilie düDlur 3U denarii. noQ esl scriplum iu regula, quis dederit. quod areale
olim solvil 3 solidos el duos denarios.
XXXIX Item curia prapositi, de qua 10 kalendaa Januaril in anniversario Cftnradi the. n
elecli danlur unicuique duo deuarii.
XI. Kein curia ante dünnini Kagonis el dicilur zime Sleinbokke, de qua 10 kalendas
K> jauuarii in anuiverüariu Arnoldi de Melslie danlur modo due uncie, et post obiluin om, *f
Ülrici ebdomadahi, cujus uunc esl eadem curia, in anniversario ipsius eliam dabunlur
due uncie de eadem curia. ' item adendum quod Aratres eommaniter teneotor dara
4 uneias de quadam euria apud sanclum Oeorgtum, quam vendiderunt. de quibus
4 unciis dabunl duas uneias idibus augusti in anniversario Addheidis, alias duas 4^. u
K uticias ilahiiiit 11 kalenilas januani in nnniversario Alberli. ' pro qna cliom curia Die. n
vendita diibual eliam Iralres de conimuni posl morlem Alberli Ragesh in ipsius anui-
versario alias duas uneias el inscribetur regule. ' el priores 4 uneias ipse Albertus
Ragesli aolvet quandiu vivit.
t) ad — •Itbera mf Bm».
9» * Im StdbuA mUerm '2öt€» October der etwa» a^wikkmit Smtn^ : Bog Uicu obiit d« horto
•oto uliaai S mmiaM. Veryt. Beüadir. /. Geeek. d. Otetrik. N. F. III, /99.
« Im Sulbuch be:e!chnet tih areale in furo. Vt-r;)!. ZeitKhr. f. Gesch. d. Ohrrrh y. F. III, SCO.
* Im Seelbueh beieickiiet alt areale 8aper pontem mit dem Zusatz von ttceiter Hand qnod modo
didtu it dar Natorm val i& dem Ooltdahan. VergL Ztütd». f. OetA. 4L ObmH. N. F. III, 900.
•4 * 7m SeeUmch untrnn lOUn Xomnlcr ii»t)(trtuv:>i : Kliponta obiit, quo dodit areale in StadelgazMU
ia u&am fiatiuu, und« dutur uiiicuii^u^ fratrum düiiarius 1, (^uocuinqae locorum üi. Vergl. Zeittdtr-
/. Oetch. d Oberrh. N. F. III, 201.
* VergL Zeitaehr. /. Guck. d. Oberrh. N. F. III, 202.
* Im SedSmA imifrai SteN Äprü EMrag «m ifaienr Batds Ötiisii» abdeiodaiitti «bUt» qnl
M dedit fratribus cnriam, qae dicitor zfime Stoinbock«^ de qw Mldtin di» dantu S «saia. TivyL
Zeitechr. /. tiuch. d. Oberrh. 2i. F. III, 93.
* ün SieUmA ttnier beiim Dateu «imfi»ngm : da «tria aped aiBCtnm Gaoigiam danaiiiui 1.
Yergl. Zritxehr. f. Grarh. d. Odrrrh. N. F. JIT, 193 u. 204.
8 Im iieeibiteh uutfim Mlen Autjuni, KnUrug von Bpäterer Hand: eodeia die obiit Albertos Ragescb,
4t in cDjoa anoiTcrsario dividuntnr fratribus 2 ancie de coatmiinitata da oatik «päd SMictoiB Qaatf^tm,
Ver^ ZeiltAr. f. Geich, d. Oberrh. H. F. III, 195.
Digitized by Google
20 1224 - 1228
XLI Item curia clauslralis juxla curiam fralruin et hortiisad WolmtDnesburnen.
tM j qui perlincl ad ciindom ctiriam. * de qtiibua 3 aoDBS mai in annivomrio Bertoldi
canlori«! dantur uniciiiqui' duo denarii.
Juni 9 XLII Iteia (limidium lubiuin pcllincum, quod dedil Gerdrul 5 idus junii, cl denarii
inde proveoieates dividuDlur eodem die. »
XLIII Ilem «reale aateporlamsanctiPtotriaeiiia, qaeddedilBiebarduacanontcna
Mw. < 8 idus Dorembris, de quo daulur 10 aoUdi el 4 cappones. qu(» accipit porlarius et
de denariia Dinistral tolam« quod in anniveraario ejaa aoriplum eal. ' reatdui sui
sunt. '
Mm m XIJV Ilem ortus zen Hunden, quem dedil Diclrich Slebellin 6 idus marcii. de i*
quo dantar flralribus 6 aolidt et 2 capponea ' et clerioo manemine 5 aolidi et 2 cap-
pones et clerico capdle ejusdem Stehellini 4 uncee et 2 capponea.
imm/7 XLV Item orlus an Steinslräzen, quem dedit Fridericus roiles 16 kalendas aprilta.
de quo danlur 5 solidi el 2 cnppones. de denariis dfthiltir snÜdiis unns singulis annis
clerico uiauemisse. el quandocunque nobis infra civitalem assignabuntur redilus idciu »
solTenlcs, tunc ortus revertetur Uber ad beredea.
ZLVI Item areale ante portam boum prope fonlem, de quo dantar 10 aolidi et
Atif,» 2 cappones. cujus medieta lern dedil Nebelongus laicus 10 kaleudas septembria. aUam
fUr.M medietatem dtdit Gregorins de Roma canonicus 4 idus ftbruarii.
XLVII Ilem curia in Ghanegesboven, quam dedil Simundus Stebellin 8 idus lo
Ftbr. t februarii.
XLYIIl Item olfidum» quod dicitur geKenambaht, quod dedil Gonradua came>
lun 4$ rarins idibna martii, de quo dautur 2 nnoie • fiUo Jobannia de Malotadm probende
nomine el aoimo.
e
XI. IX Ilem nreale juxla sanclum Andrcnm, qnod dedil Ulricns'^ do Krslbeim »
7 köleiidaä itiai Iii. * de quo dal Waitherus de Barre 10 solidos, quorum 5 sulidi divi-
ftbr.ia duntur presenlibus in missa pro dcfunclis nomine et animo prebende in auniversario
oct. t» ejusdem Ölrid. reliqui 5 soiidi dividuntnr 6 idus octobris in anniTersario Amoldi
prepoatti. et büa 5 aolidis adduntur 3 aolidi, qui dantur de orto, quem deditOozbertoa.
•} Diutr fMf Mimlrtf Ulli tUU Rtuif. h) Dit MJtm i^MUm Miittm dÜMM BiiUrtgi aaf W
Manr, Ftr- 4 rim 4* mtdk tUMtr. c) M UM V Mht W.
I Jm Setübnch btteidimt äU anal« infr» ehitainn tt «a>ti> vltm Bnttcan. VergL Aftidtr. /.
Oach. d. (»terrh. N. F. III, 97.
s Jm Sedbueh imUrm 6Un Novtmber JSuUrag vm tweiter Hand: eodem die obüt Ricbardoe
OMieBie», qni dedH «d portam areale «ctra poftam aaaeti Petri usie, nnde portarioa eoda» di« a»
tenelDr flars uiiicuiuM- il rri-ium uiium et dovU prebendiü cleiicornra sitnilitpr. iiisuper ponet in «cro
4 cendelas pro K donanis an(c 4 aUaii», videlioet hoc, sanctA Marie, saiicte Katherine, aancti Juhannis,
■aocti Andree. offeret etiam 1 deDarinm in missa pro defnnctis post primam, ins iper fl.ibit .') cliMianog
6 aacetdoUboa ob «ja» memoriam, relifiaoa proventna arealia aibi reaar«abit Vergl. ZeiUchr. /. Oack.
i. Oberrh. N. F. JIJ, m. a»
s iVur ditae Zintverpflichtting cereekihmt du Sedbu^ nMi Üi UUm fo^enien. Vlfft, ZtMkr.
f. Gesch. d. Oberrh. N. F. HI, 90.
* Im StOMi bemUkiut ob «raa lite Jaxt» »Item domoni eorfiiiarii. Fnyl ZeMtt. f. 0Mdk.
4l. Obmü. Jf, F.UIta»u. 196,
Digitlzed by Google
1224 —
1228
2t
«I hic Situs est jnita enriBm sbbalis de Alldoif. * predieli 8 solidi distribttnntur pvesen-
tilnis ia_missa def[anctoruin] in anniTeraario predieli Amoldi.
Item de curia prebeadsrii regia id«iii preljendarius regis dal 4 anciaa ad com-
munes usus fralrum. •
» X aut Melker Seelbuch, fol 95, Z. 11 t/x fol fl7, Z. 20. Die Kintrünje T XLI stammen w»i
der ersten Hand, Eintrag Xhll von einer zweiten, XLIII von einer dritten Htmd,
welche OHcA die Einträge XLIV—XLVII besorgt lu haben scheint, XLVJII und
XLIX flOM CMcr «mtMw Haitd, d*r kUU JAtat* «mWch ittm i» oui» — finttcnm, der
M<Ar dm (Maroder tum gdegesOUdtm KtUt Mft, «bm ciMcr ftmfim Ba$ti. ÄBe fünf
n Hände gehören dm iMm Jährkmdert doch itt eint seAKdto IVg» dtmlbm nkkt
tu verkennen.
Bei der Edition des Sedbuchs in der Zeitsdurift für die OfMM« itt Obtniiemt, lt. JF.
Ulf 77 Jf., mrf die k* hier auch für die nähere BetdHTtibuMff der Hanätekrift verweite,
Mtt iA au» eintdnen Angaben für dieten Theä der Handschrift, da* Güter- und
1$ Zimtcerseiehniß, dm Afifasisiingstermin auf die Jahn 1224 bis J23-2 gtli'gt Dieser Zeit-
raum wird auf dte Jiihie K'24 bis 1328 beschränkt werden dürfen, da sielt in nr. 28
wiederholt unter den uinprüngliehen spAter radirten und iU>erschriebenen Einträgen der
Xmmt DkpvBMtor befmd. IMtt aier *•( jFHtdridi Sgtiider, dar m n»er Urkimdt mm
xm FOrmrt» tdim ab MMiorftm tiMidliMt «M; F«fyi: UB. I, m m:Jtt$. JD«n*
M Zfitlrstimmung gilt «N* ftr dit /USpoMÜm iir. 86 Ht 3^ 4it äb tut fliMJW tttftw
fassen sind.
26. Ver:ekhniß ron NaturalHeferunffen und OeMeinkfhißen, welche die CttM^
niker des &traßbur<fer J)<mcapiiels während des Jahrs beziehen. 11224—1228.]
Dominico die pasche minister, cujus ordü' tuiic in«tat, plenuin servicium daturus
csl fralribiJS, lioc est unicHique fralrum ^ panes Ires prclcr coUidianum, Ircs coclas
u carnes, quarlam assaro, pullum unum et Ires agnellos lardo inpinguatos. dividal
iDlar fratrea insuper placeatam et digailatem, feria aecanda aimiltter quiuque stdia
in aupfdemenlum aoceptia de Mfksaeeha* et Rodesheim.* in octava pasche dimi-
dittm serriciuni. si aulem alias eaJem die hoc esl oclava inceperil, plenum servicium
delur excepta dimidia carne asso, vel si in priori dominico die pasche fratres invilati
«0 fiiertnt ad palalium düinini cpiscopi, in uctava plenum servicium accipianl a ministro,
cujuscunque ordo lunc inatal. in lelauia majore unicuique parlem piscis vel Apr. u
t) ß mt* «rfo. k) J) tebi. c} i> UaMcha. dj 9 priim dmiolML»
I Im Seelhuch bezeicktd «b Mtni ntv jute ttudum AdnIUb. Feiyi. fWlidkr. /. OttA. d.
Obirrh. N. F. lU, m.
a> * JHtier UMe SinUng. ttiheiid mit nur etme WitdeiMm^ tbm Auam det Eit>tr«tt II m» ttkt,
«0 neben den 4 Unsen tn^A S Hühner für de>\ Pförtner und 10 Denare fUr den Kämmerer terttidüM
tisid. S. S. Im Seeltiuch ist itiilierJeni noch ty».'«cÄn«l unterm U'.nrn Oetober und hier gar mM
entäkstt : «ödem die Cftnradus episcopus obiit, qui dedit cunam fratnbus, qne vorabatur curia Rfifi
ekrieL qiM vendil» tat et com dexutrü« «diScatam est refectorium et ideo in fest» Ntcbolai d*tiir
i» nbetio dt wmamai, fmur twei mekf iiAcr fcaejdltMle amlla iiib» ciTit«t«m unterm 2ten Atraw
und 21ttn März, sntcie unterm 4ten Februar, 21ten Märe und 30ten April je ein dimidiai Iill0fl%
qtti interjacpt urbAnorom campo. VergL Zeitschr. f. Gesch d. Oberrh. N. F. III, 199, 87, 91 n. ftf.-
> Ver,ß. die budfUOm JSMf«^ «iilffii MUn und Utt» JIM. 5. AÜMkr. /. GttA. d. Obm*.
X. F. m, 99.
Digltized by Google
« 1224— 1228
■denariam. in tempore rogalionum feria sccunda de Wichcrsheim ■ accipiat unus-
quisque integram psrlem piscis ul est salmonis et dirnidiam et ova 4 et quarlam
parlem casei. feria III de Gcisbodcsheirn similiter, feria IV de Lampertheim simi-
liter. iu asceusioue domiui utinisler. cujus ordo lunc instat, plenum servicium
exoepta dimidia carae assa. aabbato pmtecoslen detur de cellario anicuique fra- »
tnim integral para piada et dimidia, ova 4» quarla pars casci el a miniatio, eajiia
ordo lunc inslal, paoes Ires preler collidianum. doroinico die penlecosleo pleonm
servicium excepta dimidia carne sssn. in oclava simililer sicul in ocfava pasche.
Jim* 14 in oalivitale sancli Jobaoms baptislc mluisler del pleuum servicium ad supplcmcolum
de iDgenbeim* accq(itia 4 frisgingis ovinis, pullia 20 duobita modi» framenti, m
Atig. I sitiilia 6 vini.' in feslintate aancU Pelri dimidium senricium. in fasUvitate
rStti LaurenoU simililer. in festivilale sancti Andree simililer. in fesiivxlate
Juli IS sancli Jacobi aposfoli simniter excppla placenta tt di^iiihile. iu feslivilale sanc-
Aitj,. I tonun Syxti, Rartliüiüiiu'i, Mulliei, Syinonis et Jude, Thoine siniilitpf. in assiirnp-
^pl.' II lione el in nalivilate sancle Marie, in dedicaliuiie ecclesie et in iestivitule äaucli i5
oct. tu ,
% Ilicfaahalia pleniim aervictum excepta dimidia carne aaaa. m nativilate domini
planum aervicium. at aulem ipsa die invitalt fiterint ad convivium domini epiacopi,
" UQam caruem Uinturamodo acdpiant de niinislro fralrum. in feslivilale aancti
DfT. n Johannis aposloli plenum servicium ercepla dimidia carne assa, insupcr camerarius
«M. 1« ciaram polioncm del. in nal[ivilute] '^^ inuoceiiluin dimidium servicium. in ao
I oclava nalivilalis ' dimidium servicium. si vero in nativitate domini mandncaot
coram efMaeopo vd si alleriua miniatri ordo tunc instat» plenum aervicium. in
^m. 9 epipbania domini plenum servicium. de Frosheini ad supplemenlum accipiat* 2 modios,
f46r, > frisgingos 3, pullo.< 20, situlas ö,' in purificalione sancle Mwrii" pleinuu servicitim
excepla assa carne (iinudia. in LX feria sectindn et qirarta caniein unam nieridie, t5
cenam in nocle, teria 111 el V el'' subbulo caruem unam cum duuulio salsamcnto
in meridiet oenam in noete. in L plenum aenririum in n^ridia excepta placenla,
in noete dimidium aervilium. dominica prima quadragaaime datanta est' eame<-
rariuä in meridie unicuique fralrum partem unam piada id est salmonis, et mtalster»
cujus tunc ordo inslal, unicuique quartam pnrlem casei, ova quatuor, panes tres m
preler coltidiunum. item camerarius in nocle cenam de piscibus^et placenlam el
claram polionem. de cellurio (rulrum hiluiam vini unam accipial el minister eadem
ttocte inprimia menaam disponat panibua caseia et ovis. dominica II quadrageaime
de Wiclierabeim " unicuiqne ' partem unam piaeia iu meridie, oleum Ubram unam
valena, acetum aufficiens et in nocle cenam et de oleo dimidiam libram, acetum u
a] D WicUercshein. b) unlcuiqu« — iotcgr« av/' Minni-. c] D Ingrobem. dj Ü üiili UttcUilamri.
r) /« Af folgt nark Mi mm Reunr, I) nitiviUle »»Dctoruin. f) ü tijd. domioi. g) Ü ace
k) D mU. Ib. i) D 9m. Mt. k) D WklMrubcto. I) Ji »M. fratniiD. n) D •«««(.
' VergL dm hezügUchen Eintrag untern äiUa Juni im Sedbuch. S. Zeittchr. f. öetch, cL Oberrh.
IT, F. III, 101,
* Vergl. den httüglichen Emlng mUr dem m^tgdbam Haiti» im SMlhidb. 8. Z^ttekt. f. OcmA.
d. Oberrh. S. F. III, 83.
Digitized by Google
1224 - i228
suÜfideos. ■ domiBiea III quadragesime de GeubolAsheim similiter. doioioicB IV
qutdFagesimc camererias similiter. dominica V qaedragesime de Lampertheim simi-
liier. in palmis camcrarius similiter el minister, cujus orJo Iniic inslal, niodios 2,
in cena doniini idem minister modtos 2 et celierariuü uaicuique parleni piscis id
• esl salmouis vcl** 2 denarios, oleum et accetum sufßciens'^ sicul supra. in
sabbato seeundo' idem mioister modios 2 unicuique quarlam partem casei, ova 4
et cdlararios* unicuique iulegram partem piiicis et dimldiam. ' ia sabbatia qua-
tuor lemporum ei in vigiliis aposlolonim el ceterorum accipial uniisquisque fratnim
8 ministro, cujus tunc ordo inslaf, nnnni partein piscis ve! dcnnrium.» in vigilia
10 sancli Johannis bapliste unicuique fratri integra pars piscis el dimidia de Owen- J»»i u
heim delur. in vigilia saneti LaurencU ei saocii Petri similiter de eodem loco. ^^-^i
item in quinqusgesima de singutis snpra notatia preposituris preaeulenlur eoquo
fralrum ad servicium ipaoram et pauperum modii 3 Icguminum el de fabis quar-
lalia 3, pinfori modii 2 fnimmti ad luandalum de siugulis preposiluris, hoc est de
11 Geisbolesheira, de Wichorshcitn. de Lamperlheim, de minislro cellararii. in nati-
vilale sancte Marie de singulis preuomiuaüs preposiluris prcsenlenlur ' ad mensos s*p*. •
fralrum mensale usum cum manuteigio. in unaqnaque quarta feria quatuor
teroponim aodpial coquus fralrum ad servilium ipaomm quartale nnum legumioum
a ministro, cujus tunc ordo instal. simih'ler el in f« rin VI eorundem lemporum.
1, Nolaiidum quod in fcsto Maf}iie, quando e^'eiiil extra qiiadragesimam, el in festo Frhr tt
aposlolorum Pbilippi et Jacobi dat meusurnarius prebendara sicul iQ die domioico. /
in annuncialione dat mensuroarius sicul de dimidio servicio. jmtcjm
Hotandum eliam quod preposttus dare debel fratribus stngulia aonis de Crek-
kilberc duas karradas vini.
H Noliiucluin (juod singulis annis non auiplius q)!nm due karraJi^ el dimidia vini
Hubiaco et Phaplieulieim relinquende sunt, sicut dilliniluin esl in capilulo.''
In festo.' saneti Martini daturus esl camerarius unicuique fralrum sidos quinquc s»*. u
el in peaoba IL ilero in festivitate saneti Martini presentenlur domino prdato de
Wicherasheim uncie 10 et 8, de Wolfeaheim unde 4« de Geisbolesheim aimiliter,
ao de Lampertheim uncie 12, de Bischofesheim "< et Freistat et Lintgiezzen " uncie 7,
quas conferens in uniim dahil unicttiqne fralrum unciam 1. siqiiid autem auperfueril,
usque in pascha reservetur.
In pascha accipial idem prclalus de Geisbotesheim 20 siclos, de Wicheresbeim
aicUw 10 et 8, de Freialal aidos 2. de Daneheraleshdm sidos 4, de Bemheim 20
I» solidos. ® in festivitate saneti Thome acdpiat nnusquisqne fratrum denarios 2 a*e, »
da prescriptis preposiluris equali nuroero collectos.
In fcslivilate sancli Andree apostoli presentenlur porlario fralrum de Creckelbcrc km. m
denariorum libre 2, de Colbollesbeim p similiter, de Avelesheim 10 solidi, de Rodes-
•) D Eufficit. b) D et narkqftrajiH <i«f Rasur. c) D suflicit. d) D »«nein. «] D cclliriui
(] D add. io nnguli.i «abbtti» quaJrtgesircj a< lut UDUSquiisquo rratnim «IcntriniD anum da
mioisttro, cuju« ordo tunc iastot. (i) D tidd. uquid. h; D Wichereshein. \) D praacnltlur.
k) D OM. NoUadum quod ia fMtO Mathia — in capitulo. Ij D featiTilate. ß BilfDfaMla
Digitized by Google
S4 1224 — 1228
heim similid^r. item de Rodesheim libra 1, de Aveslieim • 30 solidi, de Keslenhok
10 sulidi, de Mozzenhcim 8 uncie, de Htnidenesbrim tincia 1, de Hclcneslieitn 4
uncie, de Geisbolesbeiu 10 solidi, de Iladestsl 10 soiidi, de öwabberc'' 4 uucie,
de Beru 2 solidi* de Haredosheim uneta l, de Fridesheim aimiliter, de Suln quiiique
aoUdi» de Obeim ISdenerii, deMoUesheim lOaolidi.* summa libra 11. * bujnsTero •
pecunie summain porlarius fralrutn accipicns necnoit et infra iiolalas eleinosinaram
oitliiliones (lili^eiilissirna fidnlilalis ciira fralribus atniniiiistr« 1 et arnminislrando juxla
regule preceptuiu uullalenus iratres conlurbet. ' sie utique olim hec accipiebantar
et dividebanlur, mudo vero talilcr accipiuulur et dividunlur:
Mim « In festo Martini daturos est camenrius unicuique Autrara exeeptis ebdomadariis »
et elemosioariia qutoque solides.
IVMkM lu feslo Amlrce recipil portariiis de cellerario 25 uncias, Je QieDSurnario de
Wicheresheim 18 uncias. de mensurnario de Geisbolesheim 10 uncias, item de
eodem de Hetensbeim 4 uncias, de meosuroario de Lamperlbcim vigitui solidos, de
preposito de Crecdiilbere dno lalenla, item de eodem ' de Rodesbeim 10 sotMos» i»
de GblboleDsbeim talentiim, de feodo in Rodesbeim talenlum. de feodo In IfoUcs«
beim 10 sulidi. de feodo Avelsbeitn 10 solidi. de feodo Keslenbolz 10 solidi. de
Maz/.enbeim 4 uncie usque ad obihim Rftpgpri, post ejus oliihim 8 uncie vel minus,
de feodo Siilze 5 solidi. de Fiide.slieiiii 1 uiicia. .■-uinuia iiuruiu \2 Icilenla el 5
uucie. de isliü deuariis dabil poHarius 5 uacius, äi poleäl, ciiilibel fralrum et m
prebendarioram clertooram preler duoe ebdomadarios et qualaor elemosinarios, qvia
reliqwis dnobtis ebdomadariis» qat teomtnr esse saeerdotes. dabitur wabtssr, qnan-
HM.SO tum et fratribus de illis denariis, qui dividunlur in feslo Andree. illi vero 5 solidi,
ffM H quos dal catnerarius in ffsto Marlini. non dahunlur ei.s n cnnierario sed de comtmini
fralrum. simililer nec duo soUdi, quos cameranus dal in pascba, dabunlur eis a u
eamerario aed de oommnni.
um. H In paaeba camersrius dat calqne 2 solidos, cui dal 5 sottdos tn festo Martini.'
In pascba recipil porlarius de mensurnario de Wichersheini 18 solidos. de men-
surnario de Oeisbolpsheim 20 .solidos, de feodo de Beiriheim 20 .solidos, de feodo
de Tancratesheim 4 solidos, quos coiiferens in unum cum illis denariis, si qui so
iVo». 39 supcreninl, in feslo Andree dividel singulis, quibus et dividil iu festo Andree pro
qnantitate denarifvmm et personarum cuique saam porlionem.
•> D An«sbcin. b; D Suabb. c) D lUrrsdasbeia «JW> UutclMhliBt i) D m, UlilkAäm X
solidi. e) Mitr i«rt D mtf. f) M d««d«a.
■ IH« 8mm$ »timmt nicht, nut £itu-eth»miig der BltUmmer 10 Solidi betrügt s*e Ii >/t I^utti. u
* Uebtr anien ZeitHmgm det Camerariu» vergl. BimaueadUnffer Codex fal. 3, Eintrag von cmer
JTaii'l um die ifittr ihs l'Um .Jnhrh Item tiot.i iIp (l()nuni< i.n diclms in jejnnia, jinma dominica In?o-
CüTit me et dominica Letaie Jeius>äleui alquu iu die pnlmaram d&t cameranaa donünis et »Iiis
omnibas nnicuiqae de mane 2 denarios, d« uocte ■Dtem domiaia ia nbotorio prcsentilnu 18 denarios,
»fiBoiatM iAwper decimo, d«pir«r«^ piaMtae et prepMito, «i |»«mbi mI, onicnita* . . . «pei« \i, «•
doBÜMlIit et •bdonHuhriii 9, »Int voHtm bob datiu da bobI«. itma doDiaica BaauaiMwad» BHiuBiBa
de Gcisbotsbc'ini, dr n:{:ii' :t ''^■■•\\\ inai de raeoMTm da Wiganlniai, «t daiiniaa Jadka na da aHoc
•arna de Lamp«rtlt«iia dalui »ituiU modo.
Digitized by Google
1224 - 122S
25
Item mcmorie est commcndandiiin, qiiod cellerarius ik- niinislcrio suo sinpnlis
ariiiis 70 quartaiia cervisiace annoiie Iralribus äehcl dnri\ minister de \Viclicrsl>i.-iin
lolidera, de Geisbolesheim 80, de Lainperlheiru 50. ad Geisbolcsiieim sunl duü
et 90 mBiisi et unusquisque peraolirit 3 mallra de cervinaea annona. ad WicLeres-
• beim 10 et 8 mansi persotvuot aimiliter, ad Lampertheim 16 simtliler, ceUerariua
de 20 mansis similitcr. insuper unusquisque mansus persoWere debet duoe nummos
et ühulum ad eandern oervisiam fiieiendani. de tribus preposiluris lantum videlicel
Geisbolesheim Wiclierslienn Lampeiliieiiu persolvunlur, qui vulgo vocanlur nuromi
lignorum. cellerarius aulem alio modo dare debel scilicet 12 oucra plauslrorum de
n lignis in enriam fratrum ad eandem cerviaiam. sciendiuii est qaod de Geiabotea»
heim auper 32 mansus jam predietos 8 mansus. qui ibidem cum alüs habentur
eadem justicia, per negligenliam quorundam diminuta sunt.
Mensuruarius de Lampertheim dal camerario qnatuor inicias singulis annis. men-
suroarius de Wicbersbeim dal eliam camerario 4 uncias singulis annis.*
1« ir oiw Melker Seelbuch fol. 93 bis fei. 94" Z. 35 eon der «nim Amd eUtfOnigm. JXt
Äbsätxe tind durch rothe Initicdbuchitaben bezeichnet.
D colL aus Domurschntger Codex nr. 512 fol. 47'' bis fol. 50 Z. 5. Eintrag mn einer
Umi du mug€heiiä«»3JUmJ«Mu$itUrt», toM der^lbent dk dot vorliergehendt Tadtm-
hw^ gmMebm hat. Vtrgl. Ster die mdhen ZßMaUmmmnf datdlten, wie S6er dit
Ihm<hchrift »irine Ausgabe des MtOiur StifbiiA» m dir Ztitielirift fOr dk GuMddt
tt des Oberrheins. IX. F, III, 79.
27. Vermerk über einen Ttipsrh ron nnindsliicke», die iit den ^eet^eraih*
Stiftungen, des ütraßburger JhmcnpUels gehören. [74^2/ — ia:i8.\
Commutaliones vel concambia qaarondam oblationuro, qiie selgerete nuncupanlur,
breviler staluimus annotare, ne anime fidolitim in annivcrsariis earum debitis vigi-
I» liarum et missarum otficiiä privurtntur, et ne purlarius negligentia vel alii canonici
ejus argucrenlnr. sciendum est igitur, quod quedam malrona nomtue D&da pro
dimidio manso ad Wicberehelm» de quo unicuique fratrum denarius 1 administrandus
esset 13 kalendas februarU in anniTersario cujusdam Viceche, et pro quodam Humberto, /m. m
in cujus anniversario de eadem villa 2 deuarii amministrandi csseut 10 kalendas
n novembris, el pro quadam Heilwicha, de qua 1 dcnarins amminislraiidus est 5 idns (m. ts
aprüis,* el de quodam Friderico fratre causitici Walten, de quo 1 denarius ammini- Af. •
strandus esset 18 Icalendas julii,* et de quodsm Wo-nhero, de quo unus denarius /«n« #«
•] Dimr JImIi «liiM tHrma wm €mttn mtf BhU M t. H—U, tmgHrtfm «m Ar erMm Bmi.
1 Im SedSbmA midtrm Me» ÄptfA ehtgelrage»: Hdwidi oMI^ d« imitli lO fovo «t d« 4 agria d*
M BBtenheim Tioiferig unicnirjiie fratrum denarios 2. Vrr/jf. Zeitschr. f. Gesch. d. Oberrh. N. F. III, 94.
* F^it im SetUmch Iteim angtgdttnea Datum. YielkiclU ist der Eintrag unterm Jifttn Mai gemeint :
Fridericns hie« ohüt, qni dadit «csl« m iM«n (^Mrnw. Ftfyl. Zeäadkr. /. GttA. d Ofrfrrik. N. F.
m, SS.
IV. 1 4
Digitized by Google
ae 1224 —122«
.V.*!-. *7 animinislrandus csl 5 knlcntlas decembris, et de quaihiin LTigarde 1 denarius aramini-
Mai I« strandus csscl de climidio manso Felsenheim 19 kalcinlas junii,' cl de marito suo
Apr. 4 Golefrido deoarius 1 amrainislrandus est 2 Donas uprilis, el de Glio suo Golefrido
Ott. M denarius 1 amministFandu» est 6 idus octolnis, el de ejus proprio snnivensrio, dft
üw.« quo 1 denarius amminiatrandus est 3 nonas deoembris, pro hjs ilaque omnibns c
anniversariis chio arealea in foro dcdit, quonim unum singulis unnis laleDliin nnum
Den. » persolvit, videlicel 4 imcias in nativitate domini, 4 uncia«! in media quadragesima.
4 uncios in penlecosten. aliud vero areale omni anno 10 solidos pcrsulvil, duas
"jiatU uiiuias 2 kalendas aprilis, duas uncias 14 kalcndas junii, duas uncias 5 kalendas
WM. ir deoembris. areale, quod aoWit ialentum, est vendilam pro 10 mards, que dabanlnr tu
Alberto de Sneddnbarc»* quando captus fuH a Lapis.
M am Meiker 6eeibuch fol, U4« Z. 'Jt6 bi$ f<A. 9i Z, 11. Eintrag von der ernten IJand.
28. Virrrirlitiiß der Ztiitpffirhtffjcn, rr^Irhf die zu den üeelgerälhsliftunffen
des Slrnliburger DomcapUels gehoirigen slddlxschm Grundstück« in,Hehaben. [1^24
—1228.] u
Hir pontinenlur, qui habeot arealea de selgerele intra civilalem Sita et dant
ccnsum debilum.
I de primo areali dant Gcrhcrlliu 4 uncias et 2 capponcs. de eodem dal Hein-
rich 4 VDctas et 2 capponea. item de eodem dat Frideliep 4 uneias et 2 cap-
pones. M
II de secundo areali el aliis süii itUincnlibus dal vicariu^i re^is 2 micins. ileiii
dal 4 nnrias. ilem dat 2 uncias. ilem dal 2 unriag. ilpm dal 1 uiiciaiii uobis' et
4 deuarios llonowe. item dal 4 uncias ad commune cl porlario 2 cappones.
III de tercio areali, qnod est dtmidium areate, dat theloneariua de Vegersbeim
10 deuarios et fiüa Borgravii, que fuil in BasUea, 10 denario«. quorum vterque «
debet darc Honowe etiam 2 dcnarios.^
IV de quarto areali, quod est borlus, dal filius Uermani editui'' sancti Stephani
4 solidos el 2 capponcs.
V de quinto, quod tat etiam liurlu:», dat idem tilius Ileruiaui' 2 suiidoü el uxor
OeiDgedankes 2 solidoa et 2 cappooes. a>
■) Kohlt titrgftrhiuefifti M T - «; r iV't /.'hir-.- EiHtrnj Ilrrmaon c lituns. Karkgftrajt* to» ttir«$ iptitrer
Uand filiuB mii itr Gfnehr herj/tiltllt. c) Uitr thtnto wt« oitn. VrtfrIhtfUtk UwiMlUI.
> fdktt Mt Sedbuck. VieOeichf itt der Eintrug MnUrm 13Un Juni gemeint: L&gart obiit de dimidio
maoto td 8a]iMl]i*h«iio denatlmi 1. Yergl. ZeittAr. f. OeaA. d. Obtrrh. N. F. III, 10t.
" W'AJ iihi\ti«h mil dem Dom'i'tuohicut Alhfrt wu Fchnrclrnhitrij, der von ll'JO—lSOl nachweisbar |§
ist. Die Witt/e, ein unter-elniUsischeg AdeisgetcMecht, timi mthrädieiiUich jeite Luj>i, die erschlage«
wurde». Ver^ Am. Arg. i. MQ. SS. XVII, lOL
' /^V Zinsangabe» A» II «mf III tM twcU goHt tUreitutiameitd mü de» Ytrmerke» m II urni
III bat iir. Jl5.
Digltlzed by Google
1224 -
1228
37
VI de aexlo, quod est dimidiua hortus, dat pradielii» filiits* Hermani 2 aolidos
ei 2 cappooes.
VIT de seplimo, quod est curia, diit IlürUiac geaer Viluli B[eiDboldi] 10 Solidoa
et meDsurnarius de Gcisbolesheim 2 uncias.
» VIII de ooUto dat theloDeariaa de Vegersbeim 30 deaarios et quidam diolua
Ottgelin 15 denarios et filia* Burlcardi fiUi SickoDis, quam habel Lenselin»* 15 de-
narloä.
IX de nono, quod est horlus, dat quidam 4 uncias et"* cappones 4.
X de decimo dat tilius Heinrici de W'izeoburc^ 30 deDarios et £rbo judex
10 10 deuarios et Cöuradus Virnekoni 2U denarios.
XI de undeeimo dal Reinbolt vir filie DiapeDaaloris < ' 2 unciaa.
XII de duodeeimo dant fiHi« Wd^angi 2 aoltdoa et» Inapitale 2 aolidos.
XIII de terciodecimo dat Hartuno ßlius ' Hessonis de UolleabeiDi 5 solidoa et
Oerhardus, ([ui dicitur Piscator, etiam'' 5 solido-?.
u XIV de quartodecimo dal tilia Dispensatoris uxor Walten ' 4 uncias.
XV ds quinlüdecimo d«t Gozelinus filina Sifridi lU solides tribua Ticibua,
aeflioet qualibet Wce 2 unciaa.
XVI de aestodecimo, quod est lobium, danl modo duo 10 uncias ad comtuune.
XVII de septimodcciino dat quidam 4 oaotaa et Irea denarios nobia ad com-
1» mune et dat alias 1 denuriurn.'
XVIII de octavodecimo dat C[onradusj Virnekora 10 soUdos.
XIX de ttonodedmo dat» G[onradu8] Virnelcorn 10 aolito.
XX de ▼ieesiroo dal Kordewin" 16 denarioa et Marquardus Vitulna* 16 dena-
rios et iiliaP C&nradi Vituli ^ 8 denarios.
tft XXI de vicesiino primo dal Huc de Sarburc' 5 aoJidos et 2 capponeaet quidan
Werner» cliatn 5 solidos et 2 cappones.
XXII de vicesimo secundo, quod est curia ciauälraliä, dal episcupus uuicuique
denarium l.
■) Clim rt» ^tertr Band riHfnckailH. bj fiUa »fAUr Hadgelragen, amf J*r flUftmlt» StUtf SHUti
ig »eU ridm. c) «jusm — LcataliB $/itltr tuirkfdragen. d) folgt Saiwr, mm'I erknnhar II.
e) (iÜiis — liure iji-,!f'' fH:'h':tl: ■)_i'H <irj/' Rjsur. f l nfii-f iKjUfkrr Kialraj ^i»[;^.■ll^a^lr, tjtäter
naekgtlragesi H«inüoit etc. tü» »«ekjtlraje» auf ÜMiir. auf der irot/ Tidaa »Saitä. Uj folgt
großt Ratur, ho^piUle rvn tjtilt tr Htmd matAf$tt*gem. i) Uvtanc EHua uitekgelragen, rtwiu
is t'a llessooM. k)OMlMKla> — eliain ipater narhgilrmgUi atifSamr, ni triam t» tkork 6liu« , . . . >
K I) VftprangUA nur Dis]Miiiatar, Mek^etraytit spültr ülia asw Watlail m) t«lft eint gnßt
Ratar. Von itn eerm'i^lf -i Jf.-'ir ,rn y.".j«',^ r>< tu trkeim»» ; C. Virne , . . Sifridu« Cliu«
Maroilii II uociay. oj Nordewin Harkgtfraye« auf Katar, »nur dtr m erktmten Hoci Vitulus,
wrktr KoU Reinholdus. o) M8n{iiarilH« Vilulus MOrkgctrajeH auf Hatur, folgt to* trsttr durck-
•ft«r fpd/«r iankgtitritktn aorori* tlW de OBiniburt;- p) folgt trtttr Uand aUr Uemi,
M gmiMiM fnlrö rai. ^) Viuili tf<r MttgHtaftn. r) Jk/* Stmir fuukgetrajm ton tfättnr
Etni, •) Waracr ^Utr tutkfUMfnt.
i WoM FHidrieh Spender, der in «wer ürbitide vom 1229 Februar 13 «2« «enfertoi te>
mdmei Sein« fiMne «jmf FrieiriA wtd Burdkud, aanr TödUer Gerirtid wniA^im. F«yl. KB. I,
169 Hr.
> In nr. 25 i»t die DenarsMung grade umgekelut angegeben.
Digitized by Google
98 1224 - 1228
XXIII de vicesimo Icrcio dat Sigelin filius Marsilil 2 uiicias.
XXIV de vicesimo qnarlo tlal fleirxnnan ■ 9 uncias et Wezil juJex 4 uncias.
XXV' de vicpsiino quinlo, quod csl liorlus, dat nobis Weroherus ülius Sefredi
5 uacias el 4 cappones, qui luulalur ud libiUim purlarii.
XXVI de Tioeaimo sexlo, quod est hortus et pertioet ad portam, dat porlarius •
6 soUdos.
XXVII de vicesimo septimo, quod est curia elaualralis, dat decanu» de Ohasen-
ateio unicuique denorium 1.
XXVIII de vicesimo oclavo dal quidam Wernher swertlegere'' 2 uucias. de
quibua denariis dantor 16 camerario majori el 2 solidi dividuolur. m
XXIX de vicesimo nono dat Fridericus de Albe et nsor* Heinrid de Schaf-
toldeslieim carnificiä*> uttdam 1 et mensurnarius de Geisboteaheim 30 denarioa.
XXX de tricesimo dohvi dare marscbali us 2 unriiis.
XXXI de tricesinn) |)riinü dal vidnn (^utiradi Viluh unciain 1.
XXXII de Iriccsimo secundo, quod est hortus, dat ortuianus 4 uncias et u
2 capoDes. '
XXXIII de trieeaiitto tereio dat filiiia OUonis Innmenkkera 4 aolidoa.
XXXIV de tricesimo qnarto dat vidua ^ Johauni.s filii Erhonis i solides.
XXXV de tricesimo qniiitu dal vidua VVcrribcri ^ Ciohclouch solidum 1 et vidna
fralris sui lleiorici, quam halu t lluimicus de Vriburk. solidos et lIiL-lonefirius de m
Vegerülieim solidum 1 et Luiupeilus ' de Uinnolteswilre doliduui 1 et Lentfridus
aurifex 3 aoKdos.
XXXVI de tricedmo aexto dal vidna GAnradi YUuIi 15 denarios el quidam
Cftnradoa vigil ^ 25 denarios.
XXXVII de tricesimo septimo dal Hup filius' thelonearii ™ de Vegcrsheim u
2 soUdos el vidua" Johannis ßlii" Erbonis solidum 1 et Ülius Riidegeri de Vriburk
6 dwarioa et vidua Heinrici f Bilde 4 denarios.
XXXVin de tricesimo oclavo dat filia * RAdolfi eellerarii de Rinowe 90 denarioa.
XXXIX de tricesimo nono, quod eal curia prapositi, dat prepoeilua anicuiqae
2 denarios. «
XI. d(! (niadragr>iiu(> dat Sifridus loco IValruni'' 4 uncias.
XLi de quadiagesimo primo, quod est curia claustralis el hortus, dal Ludewicus
de Huneburii unicaiqne 2 denarios.
a) Hrtpon Auw tp«ur naekfHragtit. h) Wanber •wortfegtn m« $pt$mr Saud M<Jf «-
traft», t) FridHioM — vtm tfttif Maekfttnft». i) I!f*f*§mflkUr KtOrtf Hrfmicitt — w
orDifci, !■' urtiiUij.is ria-rljf!, .'t-y^, es fv'-^l r^n t.Mtfr Hand .--Irr ■!ur:h,jrslr\, \rn t'lrioin ebdo-
luaJaiius. Ij Auf limur tj ätn- tuieigelriigtH. l'rtpr<l»glitktr Etitlr^g II iüUjus. viju« ipSttr
iMrhgtlragttt. Vnjiriitglirh ftdglt Johannes tilius. h) Tvdu* tpater naekgelragtH, litnto d«i i ■'•
Wanibcri. i) LuapsrUis auf JUtmr tpüu^ muifrtragtn, kl Caaradw vi{pl ^tMr n»tkg*tra$*a,
1) Uug tlios ipat*r MkftragtH. n] Vr^utmglkk ÜMlmMriiu. «1 vidin «jtfMr mthfttngt». ««
c) l'rtprüagUeKtr KiHtrag Johannes filius. p} ridat vad de* i in Heinrici tpiiltr maekgttragtn.
q) fiii« eul' Roiur ifiiler HtKigttragt«, uriprungUelw 9tnti$eii(r Kintrag vidus. t] Sifridus —
fritrum auf Sunt tfUitf MclkfHnftK. Vvm mnfrttitffkki» Siatrag a» arkmmm .... «Mo-
mtdarias . . .
Dlgltized by Google
1324 —
1228
ZUI de quadragerimo sacando, qood est dimidimn lobinm pelUfioum. dat quidam
iinam anoeaaD.
XIJII de quadragesimo tercio, quod eat ante portam aancU Petii aenia« dant duo
de duabus domibus 10 solidos c-t 4 cappones.
» XLIV de quadragesimo quarto, quod esl orlus zen Iluadeo, daol duo fratres
orlulani 10 unccas et 6 cappones.
XLV de quadragesimo quioto, quod est ortua an Stainatrase, dat oiiulaaaa
5 solidos el 2 eappooea nobia et derioo maBemiaae.
XLVI de quadragesimo aezU), quod eat ante portam boum, dat vidua quedam
w 10 solidos et 2 cappones.
XLVIl de quadragesimo seplimo.^ quod esl oQicium geldenambaht, fiUus Johannis
de Ifulnbeim dal idibi» Bwrtfi 2 moiaa mtniiw tH animo. m**i*
XLVin de quadragesinio octavo, qood est areale juxta domoni eerviaiani, daotur
a dominis nostris* 10 sulidi, quorum quinqae aolidi dividunlur in cboro presenlibus
1» in missa pro defußctis 7 kalcndas martii in anniversario Ui[rici] de Krsilieim, reliqui F<-t»:tj
6 idus octobris in anniversario ArnoUli preposili. insiiper hiis quinque solidis addiintur <><*/•
3 solidi de orlo äilo apud sauclam Aureliaio, quem dedil Guzl>erlus, qui siiuiiiler
dividimtur in choro presenlibus.
De areati Juxta Sporere dat * clippaalor Heinrieua talenUun 1 el 2 capponaa et
•» Arnoldua dormenlarius 8 uncias et 2 cappones el QHus Heinrici clipealoris " 8 uncias
et 2 cappones et nxor Creflelini 4 uociaa et 1 capponem et Adelhart ' 4 uociaa et
1 capponem. "
De denariia in Ilugesbergen ad oenam perünentibua dant moniales de Kuneges-
brueken 18 denarioa et Hartunc gener Vitoli Bfdnboldi] qaintuaa deebnum diattidinm
» deoarium et quidam 10 denarioa et quidam 5 denarioa et heredes Hogonia Mortia
aolidum 1.
De areaii in foro eqiiorura, iu quo est domus Nicholai, dal Nicliolau.s Dacian
quinlam dimidiam unciam ad cenam. item de alio areaii ibidem dat Uozelin lilius
Sifridi Qndam 1 ad omam.
M Nota. G[onradua) Vimekom debet de omnibua in aumma 13 ' unoiaa. thdonearaus
de Vegershdm debet in summa 4? solidos' et 4 denarioe. Jobannes filius Erbonia
debet in aumma 5 solidoa. [U]arluac " gener Vituli B[einboldi] debet in summa
■) domn — BOitrit tmf Bttwr. b) folgt auf lUtur ttrmicM Cftomdus. c} filiiw — clijMatoris
H «IM raJirlt Sitlle, roH dtr iioeH ;k frkin»en : et WalUtrr .... 8 uncias «1 S cappODe». *
0 III ia XUl roN ilaßtrtr DitM. IV wir kUtßtrtr Dintt tingUnjtm. h) XKr ImUuU U
«ow Seimtir «NycS«*.
1 IdmUuJi Mit XLnn m wr. »8. Der «on Skmmi aUhtün Ai XSiügtlkifm ftgtHrnäMtf, imttr
XLVIJ dort erwähnt, fehlt.
w * Verrechnet, In WirUkMceU 6 SoUäi und 4 Denare.
• QfkOär betagm attfikrtrtOmmgnmrHi^Mau* mm dm GOMmM WMttimJiü» IMS.
7«fl. ÜB. J, HO «r. m.
Digitized by ÜOOgle
S» 1224—1328
11 «didoft el tercittin dimidinm deuriam de Hugesbei^n. * de qaibua qnintiu
dectmus dimidins denaria* pertinel «d oenam.
Ji au$ Mdker Sedbueh fot, 104 bü fot. 105». Die Einträge 1—XLI ttanmen von der erstm
Uatid, die Eiiiiräije XLJf—XIA'I von rinrr zwfitrn HuiiJ. die Juntrage XLVII iintl
XLVIII «Ott einer dritten Hand. Mit den Worten de areali jaxU üporere letet bii &
29. Verzeichniß der für die BestreitUHff des gemeinsamen Verbrauchs nnd des
Tisches iettimmU» ttadtisehen, Qrwtdttücke des StrüM^rger HomeqpiteU. {1224
— 1228.1 «•
Item descriptio arealeum el domorum infta dvilatem parlim ad communes usus
fralrum parlim ad cenani jx^^rlinencium, que ex parif» inter arealea soperins Scripla
deschpsimus,' que ilerum prupter specialem ptirtiuentiam describemus.
[I] Domus iD curia fralrum. que dicilar Volperti, ^ perünet ad communes luus
Ua» quod in guperiori domo meoanniarii reponaot frumenlwn de menaurais el aliud u
fmmentum de oeaa et de oommuni ibidem leponatur proporcionaliler. mediam domum
el cellarium coocedil portariti«?, pront caritis polesl, el deuarii danliir ad commune3
usus, nisi forte fratree commuui couseosu coocedereot cellarium alicui fralrum,
sicut nuoc est.
[3] Ilem aieale inier Sporere, in quo sunt plures domus, quod aolvit siDgulis m
anaia Iria talenta el 8 cappones. quomm demirionim roedletas apectal ad communes
usus, medielas ad ceaam. de quibua deoariis 90 candele dantur in anniversario
Hedewigis, sictit habetur in re^l»,* proporcionaliler de ulroqiie. ipaa enim Hede-
wigis dcdil parlem el Eberhardus miles partetu eju*idum arealis.
[3] Ilem lobium pellificum, quod dedil Wernberus Viluluä, cujus ccnsus perlinet t»
Mu u ad serridum Uarie Hagdaleue el alo ad communea uaas.
[4] Ilem areale ad scnem sanctum Pelrum, quod dedit Nibelungas decanns
aaocti Pciri, dl." quo oliiis .sulvuiittir Ires denarii el insnpcr ad commnnes inus fra-
lrum danlur 4 uncie et unus denarius, qui eliam perliaeut ad servicium Marie
Magdalene. ao
[5] Ilem domus lapidea cum areaU, quam dedit Bftddfiis seullelua, inler Judeos,
4pp. M cujus aDDivenarium oommemonmus pridie Icalendas mal. qui eliam plura bona oon-
tuUt eodesie * el inslituil primwm serviciom Kalerine virgioia et kaudelas in pente-
coalen. predicta domus peilinei ad coromunee usua fralium.
1 YargL m. 4«.
I FcrfL ZtUMÜr. /. Gmik. d. Oftcrrih. N. F. 171, 79S «. M.
* Jm Seelbuch uoch enruhnt nehm der duiiiuii Inpiiira iiitcr ;uileOS rftr '^rhtjAwUg fljMt SIMI* inttr
kUbM «d isuutnm. Verffi. ZeiUchr. /. Getch. d. Oberrh. Jf. I\ III,
Digitized by Google
1224 —
1228
at
[ß] Ileni (lomiis lapidca cum nrcali juxta cj^mitcriiim sancli Andrce, cujus cpnsus
pcrtinel ad cüinnniiios usus fralruin. ilem in ialere ejuädein arealis aliud arealc,
quod pulatur dedisse ii&nradus elemosioarius, qui cliam esl inscriplus regule.' quod
solvU du«a uDciaa ad «sommuiws usus fntrum 4 nonaa aqptembris. «v^ »
* [7] Ilem curia ante moaaaleriitm jusla foolem, que dioUur curia prepoaiti aale
ttonasteriutn, qae oUm fuit curia daustralis et commulata est cum curia apod
sanclum Andream, quam dcdil Hugo presbiter de Griez canonicus, cujus annirer-
sariiis dies esl se[itinio idus julii. que nunc csl curia clauslralis el oiiin perlinebat J^n '
ad comuiuneä usus fralrum. cujus loco bec curia aiile monaslerium posl mortem
w Friderici eanloris pertinaUt ad oommunes usus fratram ita. «jnod aingidis annis da
oenaa ajusdam eurie portarius aocipial ad usus suos 10 aoHdoa. et idem porlariua
in anniversario predicli Friderici CHntoris de eodem censu dividat 10 solides ad ^p^- *»
selgerele el 10 solides dividat simililer in anniversario domini Berengeri Spirensis *•
episcopi, fralris ejusdem cantoris, et 10 solidos dividat in anniversario palris eorum
tt Ollotüä, quod eat nooo dectmo kaiendaa aeplenüirifl in vigilia aaauoiplioDia» et Amt. h
10 aolidofl dividat in anniTeraario matria eorum Adelbeidis. quod aal 7 idua narcü. jmm »
qui omnea poat mortem cantoria inacribentur rcgule.' reliquua censoe curia dalntur
ad oommunes usus fratrum.
[8] Ilem areale in vpXen f'oro e([uonirn, in cjiio sita csl donnis Nicholai Daciani,
w de quo daolur 4 uncie et 10 deuani, qui pertineul ad cenam. ibidem areale, quod
aoWit undam ad cenam.* item areale negleetiim, quod «lim aolvit 13 denarioa ad»
cenan.*
Jtf 011« Meücer Sedbueh foL 97 Z. 39 bis fol. 97 <' untm. Alle Einträge von der ertte» Hand,
4k JMMm tM itatk roUie IWtfrtm Imintfi'rft gmadit.
9I* VerseicAuiß der für die Bestreitung des gemeinsame» Verbrauchs und des
TüeMf$ httmmtm «vßtrMtiMkm Onmäsiiiti« ä«i Shmßimy«r Jhmcapiiels. [li*S4
-t22$.]
Item descriptio allodiorum extra civileiem sitorum ad commuoes usus et ad
ceoam pertioeumum.
[1] In Hermuleaheim est curlis cum vineia el domna cum aua curia, que pei^
tinent ad commanes usus fratnun, quam dedit Heiniieaa de Veringen* quaeopua.
■j Ditfr Utile gauM Jiiäl» amf Rmtr. b| fimi — Vaiy M« mär» eUm efHerer Band emf
' Im SeäOmA mitem ttttt^ Septmibtr entgangen. ' Cta»t mbdiMonm obiit, aimb «piid
iUMtam Andream iti usum fratrum. Vergl /^eilsrhr. f. Geerh. d. Ohrrrh. X. F. 77/, 19(1
* Yergl. Ztittchr. f. Geech. d. Oberrh. N. F. III, 9&, 303, 193 ti. 90, aUe vier Einträge im Sed-
htuA mm jmeiter Hand.
S im Seelhuch nind twch unterm Ilten FOtruar und 2tm Jmi ttwl» iu Im MrwMMl. F<ryL
Zeitadur. f. Oeteh. d. Oberrh. A. F. lU, 88, 94 u. 100.
Dlgitized by ÜOOgle
as 1224 - 1228
[2] Item in Mollesbeim 4 agri vioiferi et dimidius, quod dcdit Walthoiis loicus
dictiis Sculleliis de Strazburc, qxti perliDenl ad octaras.
[3j Item predium in Innetiheiin, quod dedil Elicrhardns mües filius prcdicli
Waltheri, de quo uuuc dantur 20 quarlalia tneuäuroi fruioenli el 20 qubrlaiia urdei
boBi et 8 oppones. medielas frumenti pertinet ad oommanes usus fratroro, altera »
medietas ad oenam. et ideo firatrea tenentttr qualibet tecunda foia oportuua vd.
alia die in ebdomada prater paadialem celebrare miaaain pro defanctis et visitare
sepulchrum.
[4] Item predium in Virdenbeim, guod dedit lleinricus roiles fraler predicli
EbeflHirdi, cujua medietaa pertinet ad csmmuiie» usus, altera medielas ad cenam. u
ibi eDim daolnr cappones et denarü.
fß} Item predium iu Hoslhös, quod dedil Wallherus Sculletus juvenis, frater
predictorum üeinrici et Ehorliardi. de quo danlur 20 quarlalia ttlriusqae fromeoti,
quorum medielas special od communcs nsm, reJiqna ad cenam.
juu u [6] Item octo agri ad Dutelnheim, quuä dedil Adelhelmus 9 icalendas augusli, ^
de quibua dantur tria quartalia ailiginis, que perlinent ad oenam; aed olim
dabantur insuper tria quartalia ordei.
/uNfir (7] Item Dubenckhehtt eai mansus, quam dedit Gerdrat idibiis Junü, de quo
danlur 8 quarlalia ad cenam si!i!?in<<.
[8] Item Berollsbeim est mansus et diuiidius, quos dedil Ilermannus laicus ««
Juni n 15 kalendas julii. de uno manso danlur 12 quartalia siliginis ad cenam. reliquus
dinddiiis mauaus jaoet incultua, qui eoiam pertinet ad oenam.
[9] Item molendinum ad Quainnheim, quod olim pertinuit ad mensumam; aed
jacebat incullum et ideo concessum csl Ileiiirico cierico, qui dicilur Piscator, qui
edificavil idem müleiidimim tali eondicione, quod ipse indc solval quolibet finno, »
quaindiu vivil, 4 quarlalia siliginis ad cenam el posl moricm suam idem molen-
dinnm fadeat ad menanrnam, el qaiconque ait menanmarius. reddat »de 4 quartalia
ailigtnia ad oenam.
[10] Ilem in Suvelwiersbcim sunt 7 agri frugiferi, quos dedil Heinricus Gan-
lUnM cellariiis 7 kalendas aprilis,^ de quibus et de \\\m agris ibidem jacentibua danlur m
ad cenam (j quartalia siliginis; sed olim dabantur scplem.
oct M [11] Ilem Wulve^iieim sunl bona, que dedil Adelbeil 7 kalcodaä novemli is et
iii«. #* Heail laicua 14 kaleodaa septembria» ' de quibua dantur modo 84 quartalia siliginia
ad cenam.'
[12] Ilem in banno Munoltshcim sunl 17 agri rrugifen, quos dedit Rudegerus
AKf at advocatus* 11 kalendaa augusti, de quibua modo danlur 4^ quartalia ailiginia ad
cenam.
•} et MplBBbri* «M fMe>«r BuU am Mandl »aA§tM^ta. b) DMUtr tmtr Saarn §Aatm»
1 Im Setibuch unterm 27ten Märt eingetragetu Vergl. Zeittehr. f. Gesch. d. Oberrh S. F. III, 9ä.
• J«t Se^buch Uttfhm heiie Güter ja VI nodioi tl qaMrUte. Vergl. ZeiUd^. f. G«aA. d. Oberrh, m
JK F. III, mt u 7'n.
* Da» Sedbuch fügt hineu: de Hagenowe. VergL ZeiUchr. f. titach, d. Oberrh. 2i, F. III, 10$.
Digitized by Google
1224- 1228 33
[13] lleai in VeDdeDheim est mansa». dimidiiim dedit R«ginhart diacoftas
6 kalendas septembris, alium dimidinm manstim dedit Adallwro laicus 3 nonas ' Aug.Mt
dccembris, de quo maaso modo danlur Iii quarlalia sUigtoU ad ccoam; sed olim amu»
dabaulur 20.*
» [14] l\ma in LampeHheim sunt tercius dimiditis maotas f«m tarn in «gris
quam pratia quam curas, qui perUnant ad oeoam, vel param plaa. de quoUbet
horom manso dantur modo 14^ qaartalia siliginia praterquam de nna quarla parte
nansi;*^ olim dabantur 20 quartalia, sed incerlum est, quis dederil.
[15] llem in Vfilcnkrichesheim jiixta Haldcnburc sunt 3 spjri, quos dedit
Rugcr luicus pridie kalendas ducembris, de quibus luudu daliir unum quarlale nov. s»
tritid ad eafum.'
[16] Il«D in Hinslele aont bona, qua dadit Eberluiit prepoiibw 4 kalendaa
februarii. olim fuil beneficiom claustrale, sed dimitlebatur ad cenam, el poslea jmH. a§
dabantur inde sedecim uncia; aed modo coosceasam eat pro 10 solidis R«inboldo
» Vilulo. •
[17] Item in Hugesbergen debeat dari 5 aolidi minus obulo ad ceoam.*
[18] Item in Barre dedil Wemher laicna piidia idoa aprilia agram et dimidium Arntn
Tinifenim ad eoiam, qui oonaoeari fiierunt pro 1 uncia ; sad deuarii «t agri din
aublracli sunt.
«I [19j Item in bauno, qui dicebattir Herdosheitn, qui modo coliliir ab illis de
Bersleteu, suot agri, de quibus dabantur 7 quartalia frumenli, el de curia io eadem
TiUula, qua modo eil deierta, dabator aotidua el2eappoDes.* quos agroa et aviam
eantor attrasit ad bmeficium auum, qaod habet in Beratelen, qaoa tenelur dimtl-
tere fratribua, qnla perlinenl ad renam. soli enim domino de Swabeeberfc* dimiiai
m erant ad tempiis vite sti«^. quia tractaverat negociuni (^oclesie in Romana curia.
[2ü] Item in Keslenliolz snnl vinec pcrtiaenle.H ail commune^ tisns. * el vinum
bibitur in nalalibus el iu auluumo culiigilur el ducilur el procuratur de communi
in vaae et aliia.
•] falgl scfil iltiri-K unlergttttite Punitr (J'titgl tl Dnkinttr Ittrttr RnH'i fluntrn . c) prcler —
miDsi to» andrtr mtmif tfältrtr Hand an Jiande »ackgttrtft». d) Ditnr Sinlrag tum TktU
mtf.
> J« SedbueJi siwl noek 5 modü hugmmmt terMtdUtO. YergL EtUtekr. f. Gt$A dL Obtrrh,
2i. F. HI, m u. äOX
* Im Seelbuck unter dem angegebenen Datum eingetragen: Elwrhart prepo«itns obiit Rimlat
H Biodiain 1 frisgingos 2 sitnlns vini l. Veryl. Zeittchr. f. (rttrh fl. Oh<-rrh X F. III, SC,
* Im Sedbuch üt alt Mderlrag von Hambergener Gütern nur uidct m lUn Marz verieüAnel: Roho
obiit da dimidio nanw ad matfAttgHk % «adw rt S duMfiM KtiyL Aitortr. /. OMk 4 Otm*.
Jt, F. III» 90.
< Im StdbuA SnUräge mOerm 6lem Imnat mnä tStem Deeemtbtr. VergL Zeit$chr. f. Oetdt, d.
« Oberrh. N. F. III, 84 u. SOi
* Etwa der Jkmeaponieut AmM von SAwiMerg, dtr 1196 und 1207 urkundUdx nachweisbar ist?
* SidM Einträge uiOem um WArmrwiäailt»MirM. VergL ZaHe^. /. Geteh. d. Oberrh.
X F. III, 88 u. »L
IV, 1 »
Digltized by Google
34 1224— 1228
[21] Item in Lulenbeim sunt fere 2 mansi, quos dedil C&no laiciis 16 kalendas
Mftp.M marcii in usus fratrum ita, qmd opus ssncic Marie aiagulia annts 2 quartalia
siliginis, ■ qui modo solvunt 10 quartalia siltginis.
[22] Item Hugo milea de lapidea porla dedit frolribus quoddain allodium in
Veodeohetm, scilicet doas curlea et egroa, pro remedio anime aue et uxoris aue •
Kam, M tali conditioue, qood in anniversario suo. quod^cst 4 kalendas deceinbris, porlsrius
actij)iot de coinmuni 2 uncias dividcndas ad sele^orele inlcr fralres et accijnat
/«Ii H 2 uiicitis in anniversariu uxoris ejusdein Hugonis scilicet Oflcmigc, quod est 5 idus
julit, simililer dividendas inier fralres. de codem eltain allodio portarius accipiat
2 quartalia siligims, de qaibus qualibet die quadrageaime preter dominicas procuret m
dari scolaribiu ante refectorium 3 cuneoa inter eoe dividendoa. prelerea de eodem
allodio dftbuntur 3 quartalia, acilicel clerico, qui cuslodil cameram et dicitur
camerarlus, 1 quartale et clerico, r|i)i celebrat manemissam, 1 quorlolo et vicario
sancti Laurencii 1 quartale. isla 3 quartalia erutil lulis Iruiuetui, quäle dabUur de
agris. sive siUiginis simplicis sive silliginis et ordei. reliqua provenientia de eodem u
allodio cedent iu usus, fratrum preter pullos, qui suot portarii.
ß3] Item in Bftlenbeim eat curtis sive ortua, quam dedil SifHdoa bui^raviua
Mai s 3 nonas maji, de qua danlur 5 solidi et capoues duo. G&nredo coocesaa est anno
äM I 1239 festo Philippi el Jacobi ad 20 anooa.
Jf «M MOker aedbudt fd. 98 bis fd. 99 SS. Die ÄbMn tüwi Atnh nXAe hiitM- m
buchstabcn hervorg'hobtn. Die EitOräge 1—20 $tammen «M der enten Hand, Smtnit JU,
mit (Um fol. 'M beginnt, von einer zvxiten Hand, Eintrag 2S von einer dritten, Eintrag
2-S von riiirr vierten Hand, lunerlnilb de.*selln:n fifUt hi'i duo rurii Sehluß citie fütijte
Hand ei». Auch die $pdtem Uände, jede^faUi die nxiU und dritte, gehören noch dem
HI. Verznrhniß der einsl :u NnhirnUieferungen, jetzt zur Zahlung ton DwMt^
Pfenningen verpjlichieten Hüter des UtraUburger Domcapitels. {1224 — i228.\
Hio contioentur feode, de quibus olim dabanlur aervlda, sed modo dantar deoarii,
qui dicuntur diensiphenningc.
/M.f [1] nc'iino prcposilus dedit Rrukingen,* 3 nonaa janaarii, de quo modo dantur m
fratribns 2 talenla et porlario lU solidi.
««i » [2] De MoUcäheim el WielaulshoTen, quod dedit C&no preabyter, 6 nonas ro«ii
danlur fratribus 11 unde «t portario 6 aolidi.
iMf [3] Hein de VoroUieim, quod dedil Lneao eamerarius« 5 nonas mal, dalur
modo'> fratribus talentum. t»
•) Jim trfS»$tm <tma «ccipwl. b] fvlgt tut* ßMiir,
> Yergl UB. I, CS nr. 79. Vergl. außerdem rur Kenntniß ier JMem NotmÜi^iKUKgm He
unter den gegebenen Daten veritichncicn Eintrüge im Seelbuch.
Digitized by Google
1224 — 1228
35
[ (] Iiein * de Jeben^eim» quod dedit Addbrehl advooatus, 6 idiis mai, dantur «w #«
fratribus 4 talen(a et porlario iinutn lalenlum.
[5] Ilem de Ingoitcsahe, quod dedit (iolebrelh, pridie kalendas juQti« dalur jmm
fralribus lalenlum uuuiu.
• [6] Ilem de Bsddsbacl), quod dedit Ödo epi^icupus, 7 kalendas septembris, dantnr ^iw.if
poHerio 10 adidi et fiatrilKia,^ quanlum poleat, qoando reditnelur.
[7] Ilem de Cricclicslieim, quod dedil Ricbwinus epiäcopus, 3 kalendas seplembris, Ait,n
dantur modo fratribus 23 qiiartalia siliginis et portario 5 qnarlalia siliginif? et
5 quarlalia ordi^i ei prebende, quam insliluil Cüradus clericus diclus Abbas,
10 12 quarlalia siliginis.
[8] Ilem de Eraollsheim, quod dedit Fridericus, 5 kalendas oelobfia, daotur a«A »
portario 5 solidi et unum quartale meaaurai firumenli. et fratribus danlur 1& uncie
et quinla dimidia ama vini et pislori duo quarlalia mcnsiirni frumcnli.
[9] Item de Gcffede, quod dedil KberUardus presb^ter, kalendis novembris, iv««.«
u daUir iValribus lalenlum el lumiua iu cboro.
[10] Ilem de WiUegoUlieim de tribua manais, quos dederunt quidam fidelea, qui
non sunt scripti ia regnla, de qnibus dantar 90 aoHdi. cum quibna denariis olim
serviebalur fralribu.s in refecturio in fcslo animarum, sicul insliluluni Alil ab inicio. Mn, f
datiir niüilo (alpritiim fralrilms, t!e quo lalento dividuntiir 5 solidi in panc pl aliis
10 pauperibus in feslo .-iiiiiniiniui. rt'lujuos 10 solidos relinel, qui coUigil eosdcm denarios.
el fralribus rcmanenl nuvem uucic.
[11] Item de Hetinabeim, quod dedit Noede, 6 idtia jaouarii, quia dimiaaum est jim.ff
ad meusuraam Oeisbolsbeim. idem menanroarius dal portario 6 soUdos.
[10] Ilem de Torolfsheim. quod dedil Otto laieiia, 5 idus junii, quia dimissum Jtmt»
ti esl ad mcnsuniam de Wu hcrslieiin. idem menstirnnrius dal portario 10 soltdos.'^^
Nota, de quocunque beneiicio horuni, ubicunque dulur portario, dabilur eciam
jüaceme vinum prclerquam de Wielantsboven. scias eliam, quod frumeulum de
Grieebesbeim et onoes daierii predicti, qui pertineul ad ftatree, dantur modo ad
eommunes usus.
10 Iteiii Melhildis de Ceinbein el ITiif^o marilus dedmnü 1 apnim situm apud
Kvaihzenlieim' ad cenatn refeclorü in quadragesima, de quo Fridericus diclus Vreise
annualim prcsenlare debet, 4 sexlaria siligiuis.
M am Meiler SeeOmAfA 69 K 19 bis foL Z. 18, Ikt Onuk Kimtfdtn SÖiaß-
alttau JäftUrag von der enUn Hand.
K a] ItftH Sinirag geki tini fnSt JImr toraut. h\ Mff fjw $Mßm Ittki. fUft ik* Batm.
d) DUur ItttU Mintr^ tImM «m «Imt mvmIm ^fäNm Band,
• Fehlt im ikelbveh.
Digitized by Google
36
1324— 1228
32. VtrmerAe M6er Nvhmä- und (hUU$finmgm, dietMdoi Stnt^mrgtr Dom'
öciendum quod de Tambach ' huiliä ü auuis dabil Iratnbud scula^ticus» quandiu
vivil, 3 flisingos el portario aaum quartale frumeati meiisunii et pinceroe ywam
■uum. interea iMielur dare poiiario qaarlala 1 fnimenti mensunii «t quioquid «um t
oonliDl^l da tfibufl frissiugis, et pincerne vinum suum.
Dominus preposilus habet fcodum cle Vorchheini,* quandiu vivil, pro talento.
preposilus eciam, quandiu vivit, dabil de Taleheiui in ebdomada paschali * pleuuia
dimidium senrictum el pauem et vinum cum phalelaleu. post ejus mortem vel mula-
Uonem feodi dabitur de utnxiae feodo anliquum jos si potesi. n
Dominus A[rnüldus] de Burgelen/ quandiu vivil, dubit de Bibilnlieim^ plcnutu
dimidium servicium cum phalelalen. exceptis pnllis cl j)lui-enlis el vino. dabil eliam
inde 10 solidos ad niaiulalutu. })osl ejus obitum dabilur anliquum jus si polest, dat
etiam modo pincerne vinum suum.
Ittin dommiia Otto da Bonveli,* quamdia vivit, dabit de Mulvefahaiin et Wicbers- »
heim tantum ttaa fttagingoa ta feria V paaehalia ebdomada. poat ejus ohitum dabitor
plenum dimidium servicium.^
Tiem porlarliis, quaindiu vivit, dabit de Ebersdorf' plenum dimidimn Servicium
pum frumenlo cl viuo. postea dabilur anliquum jus si polest.
Scieuduin quod dominus de Rapullesleiu el sui heredes lali coudic!oue possi- w
dant benefieium in Si^teabeim,* qmd bona 6da teneolur dare 3 frissiogos et tria
qnarlalia roensarai frumenti et qaintam dimidiam amam vioi ante eamivolam okri-
corum vel ipso die. quod si neglexerint. dabunt ante mediam quadragesimam
5 tolcnla Argenlincnsis monele, qualis tunc dari debel in civitate. si vero ulrumque
oeglexeiiol, nicbil Juris deiuceps habebunl io illo feodo, sed liberum redibil ad <»
fralres. et super hoc babent Privilegium ecciesie.
Item Gftniadua Leilreebe ad tampua viu> sae dabit da feodo Sdiarwilra 3 fiia-
* Jm StdbitA JBmMlf* «mttrw latm lUnr «hmI 71m 3fowri»f. Foryl. Zdltoeitr. /. Ofwk. A.
Oberrh. N. F. III, 90 u. 201.
< Vergl. den Eintrag unterm Sten Mm im SeelimcH und d*e ManduUueH. S. ZeUackr, /. Öetch, w
4, Ohmi. ». F, lU, M.
* Ver^. den Eintrag unUrtn Iten April im Seelhuch S. Zeittdtt.f. OttA. 4. Obmh, N. F. III, 90,
* Ancid wm BOrjfien m jener Zeit Camerar de» JJomeapttett.
* Foyl. Am JSIMray wrtcm Um A)tra StObtuh. 8. ZtlMhe.f. Otteh. d. OkrrA. JT. F. lU, AS.
* Otto von Bollfeld ah Domrauonicuii 1308 utul 1218 urkundlich nachwrishar !•
> Vergl. de» Eintrag untern 36tm Februar im SedbuA. 8. ZeiUchr. f. Qetch. d. Oberrh. N. F,
m, 90.
> VerfIL im Ebani§ mkrm iUn FAnar im fiNBueh. 8. Ziäkkir. /. at$dk d. Okrrk X. F.
in, 87.
»0 Vergl. die betreffende Vrkuixde von 1319 October 1, UB. I, tS9 WT, 379.
>> Korurod Leitreche itt 1225 urkundlieh nachweiAar.
» F««!. ÜB Bbarift mtem m» Jamm «mi Mm JM «e fiMilMdk. A Zrilkhr,/, Mk. d,
Cbmh. N. F.lliai*. 97.
Digitized by Google
1224
1228
37
giogos «1 paneia et Tinttm et fideüter colet vineas. postM dabUttr plennm aervidaai
ai poteat.
Ifem post mortem Scfredi miiiislorialis ' fcudtini in (^rieclieslieiin * rcdibtt liberum
ad fralres cum ediliciis, que in ipso edillicuveril, iiullo herodc .suo COUlrsdicente ;
» sed quamdiu vivil dabil 45 quartalia, sicul buperius scriptum est.
Item dominus de Bürgel« lempore irile »ue da!»( lercium dimidium talentum de
BrokkjageD in purifieaiione.* mi^i
jr m» irdfar Adkiicft fA 99 • 2. »5 H$ fik 100 Z. JMta Am* mOe JmiHdai
so 33. VerieichniD der :u den Seel<;eTäthitiftnngen des Stroßimyer Jkmei^ßiteÜ
gthSrigw außerstädlischc» Qtmdstücke. {1224—1228.\
Nota, hec sunt bona» que sita sunt extra civitatem, de quilms danlur dcnarii
fruraentum et vimirn, q»e perlinrnt ad selgerete et portarius dcbcl di\ idor.- fralri-
bus. (pi'<rinn qopdnm coQcesäa sunt rusticis el aUis, quedam etiam babenlur tarn a
16 mililibua quuiu ab uliis hcredilario jure.
[1] Cranecbesveldeu aunt quedam bona, qae dedit Bernbart presbiter 6 idua t
jannarit. qua leaeiat quidam el lenmtar dare 2 uociaa Intnbua.* quod olim fuU
daualnle beneficium et idem dederuot domino boieiicii aodpitrem preter illas duaa
oncias. que dividcLontur fratribus.
M (2) Item in bauuo Hostboveu est ager vinifer, quem dedil Werober milos de
Mundiiigen 6 kaleudas februarii. ^«m. *i
[3] Item in Bibilnbeim sunt doo manai, qui pertinent ad opus sanete Marie,
quos dedit Albertus causiliciu kalendas februarii« de quibus magiatri operia leneutur ntr. 4
fratribus darc 2 uncias.'
« (4] Itetu in Hbiitlenlieiin sunt vinee, quns dedil iie^iäo decauus nunas fi'bruarii. Ptbr.»
de quibus dantur fratribus 7 solidi ArgentiDensium,* quos solel coUigere nuucius
fratrum, qui diator wunnebole, qui mittilur illoc in autnmno.
[5] Item in PbaSienheim est ager vinifer, quem dedit Bonifacius uiles de Steinen*
bnr^tor 15 kalendas febnwrü.* am. «t
ao ' WM Si/riduB tninüter fratrum, der von 1216 bit 1239 nadkweMar mI.
* Vti^ 4m IStMlnv «mfim SOtan Aatfiot witi im amduatig im fiMAwk. 8. XäUdir. /. GttA.
d. Oberrh. N. F. III, lOfi.
* VtrgL S. 36 Anm. 4 und den Eintrag unlerm 3tm Januar tnti der Jiandnotix ün tketlmch.
8. AAackr. /. Ottek. 4. ttcrrft. N. F. HI, OS.
tft ' /tii Srr'f.arh in]fn- d'-v- 'i?; 7f "r'^tiffi Datum der Kinir<j<7 ■ Pfrnhart presbyler obiit He Cranecliei-
felden anicuitiue iratrum ileuarius 1, quöcamjue locoruui sit. Vergl. Zeitathr. f. üench, d. (Jfjcrrh.
X. F. III, 84.
* Im Stilbtuh mttim Mfigtimm Ihtttm ti$ifitnfm: ukoiqae fintfum dMiariaa 1. V«rgU
AteAr. /. Gttck. i. Oberrh. IT. F. Jlt, 9$.
M * Im Seelbuch unln-m ungegebenen JOatum eingeiragimi «od« 4aatvr IsIealqB» ftatnUB deOttdl S.
7<ryL Z€i*$chr. f. Oeech, d. Obark. N. F. III, «7.
* Xdr bttrtffende Eintrag im SitAiidk adltti «M MmUtr Bntä. FnyL Xnlaekr. / Otaek. 4. Obtrrh.
S. F, in, M.
Digitized by Google
38 1294»12a8
MtvM [fi] Item Ergershcim sunt 3 ogri vinifcri, qiios dcdil Orlruii 4 iJus februarii.
de quibus unicuique fralrum datur denariiiä 1. quia olim fuil beueiiciura clauslrale.
Mr.« (7] Item Ifiunelie «ml 2 agri viniferi, quos dedit Hartparo pridie idos MmiaHi.
de quoram medielite quidam dal allenm dimidiam amam vidL de reliqua medielate
quidam aller dal 3 amas vini» qui eliam dal l capponem de quadam parlicula. >
[S] Item in campo ante civilatem est 1 aper frugifcr, quem dcdil Willehelmus
frijr. /j laicus idibus februarii. de quo quidatn dal solidum unum. item in eudem campo est
j/dr;jo alius Rger frugifer, quem dedil Mebthill 3 kalendas aprilis, de quo idem dal eliam
SOlidutn 1, qui habet priorem.
[9] Itent in banno Keatenhoh annt 2 agiri ittculti olim viniferi, qnoa dedit lo
Nibelunc laicus 16 kalendaa marcii. qui concesst sunt pro iribus pullis.
[10] Item in Kestenltol?, sunt 3 agri viniferi, quos dedil Burchart laicus 12 kalendas
. oe<. i/ novembris. de (|uilins dt-benlur fratribus 4 unoie, que a tempore mortis Heinrici
imperatoris sublractc sunt.'
[UJ Item inÄcIienheim eal ager frugifer, quem dedit Ganilliia miles lölcalendas *§
Mr.M marcii, de quo danlur tria aexlaria ailiginia.
[12] Item in Acbenbeim ert cnna. quam dedil Hugo oognomine Wippertan»
tkt.H 14 kalendas januarii. que concessa est pro ?0 dennriis.'
[13] Item in Criecheshcim juxla Hutlesheiin sunl 3 agn frugiferi, quos dedil
Mr.M Heinrich milcs 6 kalendas marcii. quorum unus perliuet ad opus sancle Marie, reliqui m
duo aunt Aatnim. de quibua trilma aimul danlur uno aono 2 quarlalia ailiginia et
aecnndo aono 2 quartalia ordei. tereio anno nicliil dalur, quia lunc sunt inoulli. de
quo frumcnlo tercia pars dalur ad opus, reliquum vendilur et dividilur inier fralrcs.
[14] Ilcm in Tamhnch rst ngpr vinifer, quem dedil Wernherus Puer 4 idus
jv<rt/j marcii. qui concei>sus est pro ama vini. u
[15] Item in Quvaaduheim fiunt 10 agri, quos dedil, ut etedilur, Budio laicus
MraM 8 kalendas afwilia, de quibus danlur 2 uneie.' qnos babent plures beredes. de quo-
Übet agro aolvunlur 4 denarii. quilibel salvil quanlum hübet de agri:^.
[10] Item mfn.siirnarius de Lamperlheim debel dare 4 solidos in anniversario
MtrsM Cftnradi de Ulelubrucken S kalendas nprilis et 2 cappoiies. ([ui dedit areale jiixta w
sanclum Andream ante capellam sancti Antonii. quod areaic prius solvit eu:>deni
denarios et cappones, aed commnlalitm est cum SüHdo de UffwUre pro feodo, quod
ipse lenebal in mensuma, ila eliam, quod posl mortem ejusdem Sifridi et uxoria aue
in anniversario utriiisqne dabil unicuique fralrum denarium 1.^
[17] Item in Pbeteuabeim sunl 3 agri fhigiferi, quorum duos dedit Fridericus «
I WM teü dtm Todt Aiiiridbt VI. im Jähr UM.
* EMqMm'cM der Angabe im 5M&«eil, wUtt bereit» eine eweite Hand khUMt^^tt hatt Wti Biodo
teatuD datnr nncia. Vergh Zeitedtr. f. Geteh. d. (Jberrh. X. F. III, 204.
' Im Srdhitch unterm angegebenen Datum der ShUrag: Baggo laiou obiit de Slnzxeiihein] et
QwMawtheim dcnanom t «t illii, qai «odcm di» nimm ovituit, dtnaiio« 8. Vergi. ZcitacAr. /. m
Oetdk. d. Obmh. K, F. Ol, 91
* Aiinn-i^mr Sijrid» eSufOnfm unUrm STten Mdn m Stäbuek, VirfU Zeittdtr. f. Oe$ek, d.
Oberrh N. F. III,
Digitized by Google
1224 — 1228 9B
mQes 8 Vatettdas »prilis. Icrcinin dedit Oerharl mfles kalendas mal.* de <faSbn» agris jSSV
nmul danlur 5 aolidi in aDDuntiatioae sancte Marie. jfinjr
[18] Item in Phelensheim suqI 50 agri, quos dedil Ülricus laicus 5 idus augiisli.
de quiljus danlur 50 denarii unicuique fralrum cl oclo minislris eorurn denariiis 1.
I [lüj ilem in Wikerübeim sunt 12 agri frugiferi, quorum 4 dedil Aiberlus de
Rinowe 7 kalendas aprUis, 4 dedil Bftdolfus paler soua 6 idus aprilis, duoa dedit "f^r.^
HftdolAis miles ßUus predicU Alberti 3 kaleodas junil, 2 dedit Eiwrbarl miles freier jmw
predicli Alberti 4 kalendas oclobris. de quolibet agro honim 12dantttr tria sextaria av<-M
ailiginis. de islis agris quiduin habonl plus, quidum minus.
10 [20j Item in ColbullesluMin äunl quediim bona, que dedit Juudila 4 aonas aprtlis.
de quibus bonis lieredcä leuenlur dare 2 uncias.*
[21J Item in Lamperllidin nmt Z agri, quoa dedit Hak» 0 idua «priltt. ^ t
Ilem in eadem viHa auni 8 agri, ^aos dedit BiUolf laicns Store vir prediele
II ei Ii kc 15 kalendas januarii. de qiiibua 4 agria nmul dantur quolibet anno 8 sextaria a«. m
1» ailiginis.
[22] Ilem in Lamperlheim est onus ager, quem dedil Gerdrut filia predicli Storea
pndie kaleudaa jauuäni. de quo singulis annis danlur 2 sextaria trilici. Bm. 9*
[23] Item in Hohheim sunt 2 agri, quos dedit Barkardus prelbelus pridie nonas
mai. de quibus datur uncia 1.^ im 9
SD [24] Item in Marlei est ager vinifer, quem dedil Otto Puer 7 kalendas marcii. MnJV
(25] Item in Jenebreten est mcdiclas rnijusdam alloJioli, que est fratnim, quam
dedil lleinricus pro se et matre sua Gerdrude 7 kalendas marcii. uade dalur fralribus rtbr.a
ainguUs anrns qvartale fnimsnti.
[26] Item in baono Soherwilre est ager vinifer joxta bannum de Kuoegeshamt
■ quem dedil RQdolfiis titeloneerius 9 kalendas junii. de quo modo danlur due ame MrfSf
vini; sed post obilnm ejus, qui nunc possiJct, Über reverliliir ad fralres.
[27] Item in SutlloUeshcim est dimidiiis mansus minus uno agro, quem dedit
Bertholduä cautur de Gerullesekke 11 kalendas äeplembris. de quo danlur 4 quarlaha ^ug. u
tritid et 8 sextaria siUginis.
m [28] Item in Berehdm juxta Barre «et qnedam cnria, quam dedit Bdnlodi buoaa
kalendas seplembris. que solvil solidum et 2 cappones. avfc#
[20] Item in Oderalesheim est sger vinifer, quem dedit BAdolfus laicus 3 nonas
seplembris. s«/>t j
[30] Item in Ebenbeim aunl vioee, quas dedit Eberhardus decanus 4 kalendas
•> novembria. de quibus beredea sni dant 10 solides, de quibus 10 solidis 4 pertinent
ad fralrea, 2 fralribus sancti Thome dantur cl duo danlur fralribus aancti Pelri et
2 solidi dantur dominabus soncti Slephani. de nostris 4 sülidis datur quarto elemosi-
nario noviter iDslitulo 1 denarius et sacrisle, cujus est ebdomada, datur 1 deoarius.
« 1 J» SitSbuA UMUr im eiyyitmm IMwM eingetragm uniouqiw ftatnm diiwrinm 1. Vw^
Xdtkkr.f. €Mk. A Oterrft. K F. in, M.
Digitized by Google
40 ' 1224 — 1 228
[31] Item in Biscofesheim juxla fiodeaheim eal «ger vinifer, qaem deditWeroher
Aor. tt puer laicus 13 kalendas decembris.
dk. h [32] Item in WillegoUebeim esl ager frugifer, quem dedit Agnes 3 idus decembris.
de qtto danlar uoo anno 4 aezlaria * siliginis, aeeundo 4 sexlaria ocdei, terdo nichfl,
qiiia ineultua est. »
[33] Item in Criechesheim joxta Tungedesheim sunt qiipdam bona, de qnibiis
dalur uncia a duobus ab ulroque 10. * de isdpm eliam bonis debcbat instipcr dari
uoa uncia singulis annis ab heredibtis ciijtisdaiii Hermanni, (jiie diu esl sublracla.
[34] Item in Kinslelen sunt quedam bona, de quibus dantur 4 sulidi u pluribus
am^ t in feslo Petri, quod dicilur ad vincala.' m
[35] Item in Offiroheim aual quedam bona, de quibus danlur 30 denarü in festo
/mtM Johannis baptiste. et qnidam de isdem bonis deberent eliam insuper dare 10 denarios.
qui diu snhtracti sunt.*
[3r>j Ilpm in TlialeheiTD sunt qticdam bona, de quibus olira dabanlur 10 solidi.*
de quibus adnuc tantum datur uncia a mouacbis de Niwenburk, quia uxor Lugelini
dedit eis 2 agros, de quibus eo8d«n denarios dare lenenlur. de residuis 5 nneiis
Bertcddus de Offenbntk dedit 15 denarios, filii Volemari de Baldeburnen dederuoi
2 uncias, mater Heinrici militis de AUburnen dedit 15 denarios et liUus soraris cujus-
dam Rudegeri ruslici de BiseofTesheim dedit 15 dnnarios, et Hellengenis miles de
Lamperlheim dedit 15 denarios. qui omnes diu sublracli sunt. »
[37] Item in Bnishwickersheim sunt quedam bona, que perlioeot ad minislerium
Htm. M porlarii, que dedit Wolf heim laieus 11 kalendas dec^bris. unde debent dari 3 solidi,
quorum medietatem dat Wernhenis Bagarius, aliam medietatem debeni dare pueri
Burchardi de Bilde, qui denarü sunt servi dormilorii.
Jon. < [:^J Item in Helinshcim est curia, quam dedit Alberlua miles 6 idus jaouarü. »
de qua danlur 7 sexlana fabe et 2 pulli vel 3 anele.
MU9 [39] Ilem in Westhoven curia ei ager vinifer, quem dedit Bureardus 8 idus Jalit,
et ttxor sua posi mortem ejus inscribetur regule. *
[40] Item in Westhoven est ager vinifer, quem dedit Dietbericus Burgravius
Febr.ii 8 kalendas niarcii. de eodcm agro dividet porlarius in anivcrsario pnlris sui Rur- *>
um « cardi 20 denarios, qui prius dabanlur de 2 agris in Ilolzheim 2 oouas " maji, quos
b) sexUria ouf JKaMf. b) dividct att/" Srnttr. e) II MB m/ BMur,
I Betügliche J\intrn;;i- im StAuA itHterm 3km tmi HHm FAnur. YtrpL Btitttkr. f. <3mk* d.
Oberrh. N. F. JJJ, 87 u. 89.
> Der heiOgKekg JSMny im AdBiicft mHUrm 3Um JmK. Ver^ Ztitm/v. f, Omc*. A Obtmh. U
H. F. III, 192.
' Betuliche Einträge im Seelbuch unterm Ilten Aprü und Jlten 3Iai. Vergl. Zeiichr. f. GcscA. d.
Obmh. N, F. III, 94 u. 99.
* BetügKtAe Emtrigt im SidbuA mitam IMm FArtiMr, S6tm Min «mi 19Un AngnU, ^ <»-
tammm fedoeh 7 Umm tlatt 9 «r§ibm VtifiL XtfUdUt. /. GtiA, A Ottnk, N. F, Ulf ^9tm, 194, M
& Im Seelbuch
A Oberrh. JT. F. UI, lOJ).
Digitized by Google
1224 —
1228
41
redflidimns heredibus.* item de fodem agro liubebilur memoria matris siie» Sigewize
7 Kluä septembris. item de eodem agro uxor sua Beatrix p06t rnorUsm suam inscri- st^t. 7
belur regule.*
[41] Item Wenihenis Stapb Z kalendas mai dedil ia Tnibterah«m 10 quarlalta ^jw.x«
t de qaodam allodio, qoonim 4 sunt fratrum, 4 operis, untim derici manemisae at
unam vicarii sancti LaurenÜi.
[42] Item EdeUint unum agrum vinifertttn dedil ia Pfaffenbeiin. q^qe obiil nonaa
seplembris. 9^ i
Nota quod boaa, que uon descripsimus, neu äuut leuda fralrum, que cutilinenlur
» ia Kgula. partim dimissa annl ad mensttrnaa, quedam perliaent ad caniwn, qoedam
eüam adlracta sant ad feoda» quedam sant etiam oommutata, aioul invenilur superiiis,
quedam sunt vendUa, qoedam aubtraela et neglecta, qnedam dimiasa ad bona cene
sibi adjacentia.
M aus Melker Seeibuch fol, 100« bis f<A, 103, Z. 19. Die Kinträge 1—3C stammn» wn der
I* er«(cn Hatid bit m^f den SehlußtaU des lÜPtragB 36 qai omaes «t« , der wie der Ein-
*n§ ST ehur meeitm Bamd ONj^eMr«. IHe BimMIge 89— a tbtd «dn «Amt OrÜtm, Bbf
trag 42 von einer vierten Hand. Die Scldußnotii nota qnod etc. »te}U ewar auf der
gleichen Seite wie der vorhergehende Eintrag 43, ist davon aber durdi ein S^ium wm
22 ZtOm färtmit tmä fMrt mMarmm der tnim Hmi «t.
M 34. V^nurJie %ber Verpfieh^geHt Wiehe itr Sekeni und 4er KeUemeister
des titraßburger J/omeefitele leisfe» iaieUt ünlerkaU des Se/Morüm *. A,
Nota, in oena domini pioceroa tenetnr de officio sno pauperibus dare nibeum
viDum «d mandaluto. et album vinum propinatnr de eommuoi et celtorarins dat
u 2 solido:> ad dividcndum pauperibus ad mandalum rt dnt peccaria ad propinandum.
dal cliam in inicio qitndragrsiinp »hi«s pelves ad luvundos pedes ponperum. finilo
mandato in ccna duniini duo minislenales porlarii accipiunt sibi 2 mauulergia et
duaa pelvea.
Item pineerna teaetur propiuare canoaicia aancli Thoma et aanoti Pelri in pro-
•• eeasiombua posl veaperaa U>to bdiio preterqoam in nalalibu8| Inno propinaUir eis de
oommuni.
Kern in sRhhnlo sancto ad collaliorieiii uiile coinplelorium propioalur de cooi-
utuiii, iiiiuüiler iu sabbato sauctu peulecuäles.'
M 1 im SajUmA «ttterm 61c» Mm Vemttk wm tpäterer Hmtd: d« agro in WMtbovta 80 «UiMurios
qoi prhn daimitvr de Bolsbeim. Foyl. Zeäadir. f, Ottdk. d. ObenX HT. F. III, 07.
* Fehlt im Seelbuch.
* In den Coimiatndiiin (odMiaaticf Argratinatwi« (CcliMf o«dliuii( • nligioiiirimo presbiteca
«t CMMnieo igudMB eeeUii» BaMolf« i» Bpnaumkinger Codem «r. 6ti fol,96*—t6', «mgetrafen «m
« tUur Sand au Bmk dtt IM» JeiMiuiidtiftt, weugmeitt SätutSm enlkaUuid, wM fd. 69 wt'
IT, 1 9
Dlgrtlzed by Google
42 12 24 —1228
Nota, frnlrps lenenlnr dnrc 0 («Iciilu de coniiiitini in qnadragesiroa pro piscUms
ad refctiorium, qiie olim iliili;intiir de Milzecha, quod vendidcrunl.'
Nola. cellcrariiis teiieUir singuliä annis porlario 1 huhlcil salis et piucerne
simiUter* et sal in coqainam fratram et ligna ad refectoriuin ealeficieodum a festo
ff««. M Martini uaqiie ad eenam et in cena domioi. t
Sciendum qood de singiilis Iribus meitsurnis, scilicet Wikcrsheim Geisbolta-
etfi.» heim Lainperlheim, quolibet anno in nalivilale beatA Virginia dalur unum mensala
inlcxlum et manulergiura de simplici panno.
Ott. s Item de feodo de MuUesbeim, quod dedil Baldolf cantor. 5 uonas octobris, uuo
anno dantur baceina 2 ad rafectorium, altero anno manutevginm intexlnm, quo lo
utebanlnr olim mioiatri altaria, quando solcbant aa induerc in refactoriOt et adhue
utcntur in refeclorio vel in dormilorio, si nrcfsse fueril. ad preparandum sc. et
baccimana et inaniitergium sunt porlarii, quando innoviintur. mrnsaüa vcro tria
sunt ininistri cellerarü quolibet anno, quia tenelur lavare et mensalia'' Semper ad
duas seplimaoas. et 6 mensalia sonper remanebunt in reTaetorio et 2 manutergia u
«VC « A cena domini uaque ad naliTilatam beate Virginia, poalea 4 uaque ad oenam domini,
qaia tone ministri portarii accipiunl Z. in nativiiate beate virginis, quando tria
mnnutergia dantnr n nirnsitmariis, sicul superius scriptum est, l de veteribus acci-
pilur ab bis» qui lavanl mauulergia, et sie 4 maoeal usque ad cenam domini.
M a</<! Mflhfr Setibuch fol. 102 Z 21 fol. JIO» Z. 14, JSMlny «M der tnkH Emi, »
die Jnitiidbudutabe» in rother Tinte.
35. A tif^eichntin/} ither die Verpflichtungen, welche der Pßrlner des Straßburger
JUomcapitels zu leisten hat. [1224~1228.\
Nota quod porlarius feria VI pasi In- tenetnr servire fralribus in refeclorio et
reliquis clericis et scolaribus de con-^ncludiiie. in quo sorvitio dnhit ferciiln, 1 de
salmonp vcl sclmelingis, si saluio noi« iiivemlur, vei simul de utroque, «lleniin de
coctiä piäcibus, tercium de assis piscibus in oleo et panem et vinum. et uuicuique
fratmm et dericomm episcopi et ebdomadariorum et triom antiquomm elemosina*
rioram preaentturo in civitale 4 denarioa, et onicttique corundem absentiiun 1 de-
b] pinccnie sirailiter auf Rü*»r. b) fot$t eine raiiirie Sttlk. M
Miduitt: Si ftutem cftimopu cam batiibas in fesÜTitate suicti Martini, Andrej, adventns domini vel
Ib doBrinieo vigili^ aiHmai eakbnM volMrit, Irin« wdin« nt anteecaaoiiM pcoeadat, alüs ntom
dicbtiB nno, vino ex cpllerario ipsins accomodato, idcgt si cnm nno, sexiariom 1, ii cum tribns, qaar-
tale 1. si qiiiiii.s sitnla dimidia, Ri septcnia sitnla 1. in dio antem natalis domini sitale 2 proptor
commiinioiifm poimli, similiti^r in cena domini et in dominiro pasrh*'. si nntrm non atlnrit ppia- c.
copas, in ipüs dieboa ot in cj^tcria p«r totnm annam cnstos gcclesi^ administret vinnm, acccptia
7 c«rr*dia vini apiieapo, id Mt «l« SDlzmata carrada 1, de Rnbiae» 1, da Keat«nholc I. d« E(riaica 1,
P^^r^ ^ <uim 1, de Muzecha t, de Mollesheira 1. sed et ipse casios, qnaado d* callailo fhratcaiB
ail iu..;ü:wiu nicnsam epiacopi ^ becchariis propinator, 5 boccanis propineL
1 Vrrnl lim bettt^UhmMKtrtig im SeMtiek mttm ISttnJcmmat, 8, ZeUtekr. f. Ottek. d. Cberrk, «o
N. F. Iii, M.
Digitlzed by Google
1224 —
1228
43
narinm» et insuper decano 1 denariunit et pinoerae 1» et preposile si presans eit 1
denan'urn. dabit etiam eisdem preseulibus placenlas, insuper duobuä suis minis-
teriiüb»!«? cl quarto clemrisinario. dabil eliam eisdem omnibiis preter qunrturn
tilemusinarium, qui iuerint in ves])«ris, clarelum de uuule in cena cum oblatis et
i insuper suis et reliquia mioisterialibus. qui fuerint in cena in refeotorit». iA
sciendum quod, quandoeunque datar claretum, unicoiqae predtoloram datur de
jure diinidius äloupus, insuper decano de officio dimidias Stoupus vel gerenti vicem
ejus in refertorio d dapifero ditnidius stont/us uhiciinqne sit cl pinccrne diniidrus
slonpiis. insuper pinccrne 3 dimidiüs sloupos ubicunquc sil et cclk rario duo di-
10 nndii sloupi de prebeiidu. que delcta est, que diccbalur vulgo des zapbeueres.
pinceroa vero tenetur dare 21 stoupum porlario de optino viiio cellarit ad clare-
tiim, eodem die similiter camerario, qui lenetiir dare duabvs Tiwbas daretum, acilioet
in festo Johannis ewangelislc de nocte in cena cl in Teria III de noctc in cena, tue »
qnando est carnivola laicortiin. nlr;iqnc vice dahit ei pinccro» 31 sloupum sicnt
u et porlario et ad queinlibet diniidiuni sIou|juiu clureli dunlur 3 oblalc.
Porlarioa eliam dabil in prediele serrilio, quicquid iiecessarium est in coquina,
acUioet in lignia et aale et pipere et oleo et aeceto et aalsa et scutellia et peccariia
ad vinum propinandum. que omnia auperfloa poslea reeipiet.
Porlarius eliam lenetur durc, quandocnnqiie opus est, a nalivitfite beate vir- «
jo giiiis et ipso die usqne »d dim\ nalaleni doinini qualii)ct nocte in refcctorio 8 lumi- am. m
nana, quorutn 1 datur in cellarium. a die natab domiui et ipso die usque ad
carnivolam laicoram et ipea nocte dabit eadem lumittaria eameranua custodia de
Camera.^
Portarius eliam dabil gramen ad privalam et lumen per totum annum ad pri«
N Tatam. domum cliain private lenotdr rcedilicnre, si veluslate corrumpilur.
Lumen vero dorinilorii tenentur dare mensurnarii, quilibet in quabbel sua
mensuroa 9 lalenla de sepo. quicquid de eodem sepo supereril, accipil servus dor«^
mitorii. portarius etiam debet babere sedem in refectorio antepoaitam, ut eualo-
diat disciplinara et ante refectorium et intus, si opus est, tdem si deoanua jusaerit.
10 ]>orl?tritis eliam lenelur niinistrare in refectorio, quicquid datur de serviciis bctic-
ficioruin vel de cotnniuni. dfipifcr vero tenelur ibidem minislrare, quicquid datur
3 mcnsuraariis. porlarius eliam tenetur dare tribus autiquis clemosiuariis et
duobus suis mtniatria unieuique 2 solides ad walsbar dabit etiam unicui<|iie
* In itr DommatAüiger KoHätehrift nr. bti ftt. t1 lOKfel ilrr Mr^fMfe ilftwftmltt «mf«r ombrn
IS hier gteichgiltigen Nöthen: item poifariiis tcnflur i'tnf officio buo dare tuintii ail prl'ntt!n fra-
trnro. dat etiam a IchIü Hichahelis uüiiu«: m vi^iliun tiuirvitniis domini otitai iiucUi 7 iLuninrirKi in
rpfectoriam et anum in cellarinm omni noctc a primo vris<\ unoil ]ioM!tur in ccllarinm, etiam as<{ne
ad Tigiiism aatintatit «t hoc dat nnocio pinMrae, qai custodire t«acttir Tin» frAtram. item de hiia
ImniiiilNui fiant 92 de nna libn etwe. pmtes vero tenetwr «unererim ueqtae i« eMTDiepriviam ed vellB«-
40 toriam minisfrare et in rcllariiim ritinm diu tat necesse, Fintrnii von einer Ifaml um die Mille des
13teti Jtthrh. i'W. iit" twn gieicher Ilnnd: item in fosta oiiiniritii satictoi tirii Jat [xirtnriiis de communi
candelas canonicis et omnibns prel)«ndatis chori clerids et siinilifrr srolaritjiis. et miKirlt <loiiiiiu>rnm
tree ^ottdetwit 1 libntn et ohoh dcricortua 0 eaadele, ftcoiarittm aatem IS faciunt nuam libreMS.
Dlgltized by Google
44 1224 — 122i8
suoram dnorum minislrorum 4 vellera oviitiii» i]ue dantur ad scrviiin benefioiorum
in estole. reliqua vellera et VL-Ilera agnellorum in pasrha rellnebit sibi.*
Scicndum quod porLiiriiis tiyL ilc üflii-nj pmle fccli-sinin in Jeiiiu'lieim. dal etiam
duas prebendas suorum uiiaislrorum el 3 üntiquas prebeudas eletauaiuciriorum. quos
eleiRonnarios eligil aive laioos honestos äve clerioos. haa 5 prebendas dal aioe •
ekclione» aed prepaaUaa inveatit. quartam prebendam elemosiaariam de noto tnati-
ttttam danl simul preposltus decanus el porlarius. qui Ires si conveuire non poterunt,
in qucmcunque duo eorum convencrint, tereids reclatnari' non poleril.* siicrrdos
tarnen vel proximu futurus sacerilu.s iu eadem prebeuda eligi dabei, qui deinosinarius
a decano habet cuneom, a prepusiiü plaoenlam, si preaena est, quaodo aervitnr de it
meoanraa laDlum. a porlario habel plaoenlam, quandocanque aenratnr de aemoüa
beneficiunim. si de eisdcm danlur placenle. de primaria vero insUlulione el dono
Cönradi ALbulis, iiistilutnu.- cjusilein [irebende, babel 12 quarlalia siliginis in Crifches-
heim et coUidie sloiipum iü ffllario, qiioiisquc currit sloupus fratrnni, et buljel
coinmuuioncu) refecloni, quanLum perlinel ad cuuimuiieä usus el puiieiu de uucle in u
r^elorio. item porlarius iustituil aervurn dfurmilorii, qai deinceps niehil lecipiet
a majore miniatro porlario, a quo aliquando reeepil aenrieium rereclorii. aed simal
eril aervna don&ilorii el refeotorii el acd[^ jns in refectorio ab aDli<|QO eonsue-
tndinariuin. in communi enim capilulo coinmuni omniuin fralrum consensn consli-
tulum est, ut ulrobique servial et accipiat. nec idem servus, quousquc vixenl, m
amoveri poteril a quoquam porlario nisi forte propler gravem culpau, qua dignus sit
nmoUoae, aioul et alter prebendalua. id«n eliam aervna tenelur reddere, quicquid
in dormitorio cuicunque fralrum de leclistemüs Suis vel de vestibua ad chomm
pertinentibus fiirtini äublutuiii fuerit.
Nota* eliam quod porlarius tenelur dare in capile jejumt 2 8oiidos el2sextaria •»
lO JVoMr AfnU, MfArfm amri MIm ümt gtUm» nid.
1 In der Dtmaueschinger IlandscJiri/i fU. llo heiatt e$: item portaiias t«netDr doobuB miulütris
floia de sarritiis in oviais carnibas omni anno utriqoe 4 vellaffft trel mIUU 6 denafln. Heni vollera
utAm d» a^lü^ qmado diktnx ptaoctiat tun a portvzio qam ttim » manrnrnariii, omnia aant
oooornm. lo
» Im Melker Setibuch fol. lOG iat vm einer Hand aus den tniUlern Jahr.-rJintt'n des ISltn Juhrh.
folgender Eintrag tereeiclwet: Idibua febmuü obüt Berhtoldoa cAuooicui de ßi«lb«rc, qai legavit
IMzibaa St amaw «ffnU «t imbMiiUuD mut taaaiitain pw aniwn kae Mmdi^aiM, vt ob umw»
xiam asime aue et anime avnncali sai Lndevrici de Honcburc coiicanonici sai com predio de eadem
pecnnia empto prebenda perpetOAlia instilueretur, que sacenioti roUata ad aucmenlnm diviui obseqaii u
in majori eoclc&ia deserriret. fratrcB cum predicta pccuiiia tiibita eccleaie lum- suiniim iicccssaria
•olveatea de conuaaaiboa itipendiia aoii eaudem prebendam taliter inaüUiemnt, ut aacerdoti cottklio
rigolm allnu v«l dno «aa«i «i «topu von vini ita iamm, li pw aasQU p«nit miaiatnuri, «t pufa
noctarnua refectorii et cena commanis et pisces in qnadiagniiltt ticot elemosinaiiis debaat miai-
atrarL ad prebendam, qoiconqae pro tempore dominas erit beneficii antlqai de Kolbotesheim, olwieani 40
debebit eligcre et electam ad instilaendum pri'posito majün proscutaic. qiii taccrdos crit sab magi-
ateno decani pro poue cootinnos in cboro et miiaam pro defanctia sicnt et clerici episcopi et dno
•bd<im«darU •<)« ebdomada tmebitnr celabnn. insnper in faato Margaret« (Jtü 15)^ qaod de novo
ad institotioiiaiD pnfati Ladawici de Unnebue aoUanpaiter celebratnr, portaiiiu d« aoaummi (la^
trnm daas candelns similea ceteris ad vc»pcras et ad matntinas et ad misn&m et iu aeconda yea|iM 41
occasione predicte picnmc mi tiuiiurcm di i c( Margarete virgmis in choru (en«bitur arceudera at
niitiaias laminam fraUiboa reseivoro. Vergl ZeiUdir. f. Gesch. d. Oberrh, 2i. F. III, 88 tt, 97,
Digitized by Google
1224 —
1228
45
piae el 4S pane$ albos, qai dieuntur smallabe. quod lolnm diindel 18 paaperibas
proporlionalitcr in quarta feria, que est in capile jejuoU, et V el VI et sabbato,
sicul institiiil lleriwic (locami>«, cnjiH dies anuivorsfiria commemoratur idibtis junii.* jw>i is
dabil etiain poHarius matlas novas in i liorum a fosto Aiidree usque iu ccnaui «ioraini Nov. so
• de quibui>däiik huiii-s in Holzbeim, de qiiibuä dunlur 2 quarlaUa siliginis, que dedit
ImeiB Skalendas junii.* dabit eliam portarius fralribas ad aelgerele Saolidoa de
borto KunegesboT«i, fpa pertinel ad portain,* quem dederanl Heixolf et Lügari
11 kalendas scptembris.
Portarius etiam, qnicquid non polest dividere por olnilos, sibi rctinebit. si vero
10 defcctus fueril in 4 deDariis vel tribus vel duobus vel uno el nun amplius, ipse
supploldl. omaea cappooes sunt poriarii vel pulli et denarii bonoris, qui dicuntor
ersbas, sive in eivitate sive extra pTOTeoiant de bia bonia. que ipse de suo oflido
debel inatiluere. portarius eliam veleres mallas in cena domini recipiet. portarius
eliam dabil ?al nä rereclorinrn. scrvns dormilorii de consuiludiiit' dabil ad minus
I* 6 cociearia el (> (laljclla ad rffcclorium singidis annis. qui etiam de coiisuetudine
autiqua debel preparure et ßdelitcr emere escara, que datur ad cenaro in eslale, el
piaccs in quadragesima el accipere 1 aculellam. el de graUa dalur ei lunica pro labore.
Notandui» quod preaente et eonaeneiente epiacopo B[ertoldo) de Tekke el
presenlibus et conscntieutibus Reinbardo preposito et Bertcldo decan(> fi Friderico
*• canlor«? el otisloile et Ulrico sco!;istico el universal! capilnio instilututu tjsl siiiml ab
oronibus, quod deincep» in iiiorle episcopi duo prebeudarii episcopi non mutenlur
ab ejus successure. instilutum est eliam ibidem, quod scinpcr duo cbdomadarii, qui
primi poist banc inatitutioDem instituuntur, et iHorum ancceflaorea teneaDtur eaae vel
fieri saoerdolea. qai 4 videlicel clerici episcopi aaeerdotes* el 2 ebdomadarii aacerdotes
» teueantur celebrnrf; raissam pro defunclis quilibet sua ebdomada. propler quod dabitur
ebdomadarlis dt- cuininiini walliscaro qnnnlnm et fralribiis. et vicariis ppiscopi data
est communio panis el ccne et piscium de communi in rcfectorio. quod neuln prius
babueront acilicel nee vicarii episcopi nee dMlomadarii.*
M aus Melker Seelbuek fil IM' Z, i» kk fot. 209* jn Bttit, tkf ftmtt SMn§ «M 4br
>* traten Hand.
> Vergl. de» he:,ujUc)u;, EifOr^ mOer An mHgfgAaiem Dahm im BedMk. & Adwlkr. /, Gmk
4. Obtrrh. JS. F. III, m.
t Im Sedbud^: d» Hobhtim dimidiom tnodioin oibue lawiiai«. Vrrffl Xfitwhr. f. ÖMfÄ. lt.
tt Obtrrh. N. F. III, 99.
* ün iStaifriidk betadutet da horto, qui jMset inter bHiUown Moot» Antelie et CnnagOfthoTeo.
FnyL gtitaehr. f. G«$eh. i. Obtrtli. M F. IJI, IM.
* Ausserdem im der Donaueschinger Handschrif! fol U die Xoli: : item pori;iriu» tcnetor ex ofGcio
sno C4iuas commanitati«, ntmediornm et waUchar ai: niinouain ad inerui ptgrUiientem per se vel per
«0 ninwtrM nuw colligcro ut uLubedietUes procarare cvcomninnicari et asque ad twciaiii lententian
aggismi. et «an bac fewrit et o«t*ndent, p«8te» fintns oUerina nqninn twowtor ena niw expMM.
Digitized by Google
46
1229
SC Paitt Gregor IX enUcieuht «ine» Streit gwUeke» einem P/trrer to»
Freiburg und dem Straßburger Domeapitel über ein Cwumieat wU Pfr^tUU tu
Gunsten des letttere». 1229 Mai iO Perugia.
. . Capilato Argeatiaenn. cum inter J. plelmnum de Viriburch es parte una et
voa ex allen super canonicatu et prebeoda quoudam magistri Alberli concononid t
veslri, que iJom plebaniis in ccclcsia voslra sibi vendicare volcbal, qiiestiu suborta
fuissel, landem posl diversas comniissiones hinciiide ad judices divprsos obli iitas.
eidem plebaoo ac dileclo üliu B[eiloldu] decauo veslro, proptcr hoc apud sedem
apoBtoUeam oonstitntis» dileotam filium I^ainaldom) sancli Eustacbii diaeonum oar-
diaalena camerartutn noslrum concessimaa audilorem. qui enm poal diaeeplaliones m
tnulliplices dileclo lilio Johanni S{)ate subdiacono et capetlaoo noslro de nuslro man-
dalo causam fiiijustiiodi commisissct. prediclus dcriuius corain eodeiii cojjellano
proposuit, quod, cum bone memorie C[oDrado] Portueusi episcopo, dum in parlibus
Tentiioie Iq|atH»ns officio fuogeretur»' fiilao augg^stam Aussei, quod prabeada «t
eanonicalus, de quibns agitur, tanlo tempore in ecelesia vcslra vacaveranl, quod ad ts
sedem apostulicain ipsuniin donatio erat secoodum Lalerauciuds slatuta cooeilü
devolula, licet iiulla ihi jin-beiida vacaret, cum non sinl ibi dislincle probende nec
canonicorutu numerus (iiniiiilus, ideni lanini episcopiis diclo plebano canonicatum
hujusmodi cuntuhl et prebeniiHui, qui plura obtiueus benciicia, que curaiii ItaLeut
animanim aonexam, minus idoneus erat ad ea in vestra ecelesia obtinenda." quare m
dictns dcoaous petebat memorato plebano super ipeis inpont silenliiim et ipaum
tamquam falsariura cauonica pena percelli pro eo, qnod fueral quibusdam litleris
falsis usus, que s«b nomine <if)0stulice sedis extileranl fabricate. prediclus vero
plebanus cidem decano plures excomrounicationes in inodum exceptionis opponens,
ut eum excluderet ab agendo, proposuil ex adverso, quod, cum olim prefato legalo u
B vobis fuiaael oblatum, ui in eociesia vestra de ana vel duabus prebendis ad snun
bbitnm ordinaret, idero legalus preDominalo plebano diotam prebendara et canoni-
catum, que lanlo tempore ibi vacaranl, quod ad sedem apostolicam canim erat
dpvoliita donatio, conlulil, . . abbale de Cella el ejus collegis sibi supi r hoc cxecu-
luribus deputattä. a quibus fuil iu eorum possessionem inductus et lata nichilominus »
exoommunicationia senlMitia in rebelies, poslmodam qaoque . . prior de Salem et
ejus oonjudices super biis a sede apoatolica delegali predictam prebendam et canoni»
oatum aanteoUaliter adjudicamnl etdem el ad mandalum ipsorum prepositus vester,
ad quem inslitulio pertinol, ipsum exindc inveslivit. utide scpefatus plclmmis hiimi-
litcr postulabat prenominalu decanu el »uiä complicibus, qui super hoc ei se temcre >t
opponebant, ürmiler inhibeh, ne ipsum super possessioue prediclurum canonicatus
et prebende ulterius molestarent, qwn potius ipsum permitterenl pacilica possessione
gaudere. predictas vero capellanus, hüs el aliis, que coram eo fuere proposita, dilt-
genter auditls et confessionibua all^lionibus et ralionibus ulriusque partis pleniua
> In Her mn täU Jum bi$ JM« Muk
• FnyL ÜB, i, iTTwt.jm.
Digitized by Google
1229
47
iRldlecUs el nobis fidelitcr. recUaUa» de mandato noalro et ftvtram noslrorum con-
süio, jamdictnm decai)um nomine ecclesie veslre ac ecclesiam ipsam senlcnlialiter
ab iinpelilione ipsiiis piebani prorsus »bsolvit, ei silenlium super canonicalu et pre-
benda predtclis imponens. dos igilur, quod per eundem capellauum super hoo est
» senlentialiler diffinitonat, ratum habeotea auelorilale spostolica confinnaniia el pre-
aenlis scripü palroeinio oommiiDimus. nulli ergo clc. noslre ooDfirroalioaia infria-
gere. si quis autera etc. datum Periisü 6 idua maji poaüficaius noalri anno lertio.
y mu Jby. Vtat. tom. U ßoL X1S>.
LurmA Anmag Stf. Ony. IX mr. iST BmmOi AO» gmä. Oh, I «r. il&
n 37. Gregoriiia IX papa. . . Ai^nlinensi epiacopo. ex litUria illiwi eccepit per-
lalam fiiissc ad synodutn suum qaeslionem, qnod quidam viddicet de judaice ceci-
talis errore ad Chrislianum lumeii venim oddiiclus, uxore sua in judaismo rdicta.
in juilii'io ])()>lularis<?et . nl liliiis (niadriennis sibi assignarftnr ad fidein cullio-
licam perducuudus. hincinde inuUis allegalis, predicto pucro in polestate episcopi
u fetento, papam oonsnlne voluit» qnid sibi fadendam aasei. papa , com fiUns in palria
potaatate eonsistat, eajus aequitar ramiliam el non mslris, at in lali elate, qua
non debeat apud illas remanere personas, de qnibua possit esse sttsptcio, quod aalnli
Vfl vile iiisidientur illius, et pueri post trienniura apud palrem non suspectmn ali
debeanl el morari, respondel episcopo, palri pucrum assignandum esse, «ex lilleris
1» tuis.» dalum Perusii 17 kalendas Junii pnntißcatus anno Icrüo. I2i!9 Mai 16
V mu Heg. Vat. Um, 14 fot, lU.
38. Pa^j'!t Grcijor JX gestattet dem Bischof von Siraßl/Hr«/. du Einkünfte des
» im Jhmcaj)Uel ffehörigen Lekant i» Mitaufyhdm auf LehnsseU a» hialie», imd
jtfflHKai^, Mt sü Me4 «mmm» Tod» vneigr an» fmwu» Nutien des Ct^pUeü ter-
vandt Coerde*. 1229 AuffWt 20 Perugia.
Qregoriua episcopua sarvns serronim dei venarabili flratri episcopo Argentinmai
aalutan et aposloUcam benedicttonem. fraternitalia tue devotio ainoera meratur, ut
t» te favore aedia aposlolice prosequenles pelitionibus luis, qnantum cum d^o possu-
miw, annuamus. cwvn itaqiip, sicut pxhihitti nobis tiia pclilio conlincbat, quosdam
red<liliis in Meynnltzhcvm, qnonini donatio csl ad Ar^eulinensis ecclesie prcpositum
devoluta, olim in minuri üHicio conäliluluä Jtixlu coiiäueludiDem Argenlioeusiä ec-
clesie in fendam habueris et nunc idem preposilua et capitaluni ejasdem eecl^a
*» ipsoe tibi quoad vixeria duxerint concedendos, noa loia aopplicatioDibua indinati,
quod per eos super hoo proride actum est, aucloritatc uposiolica confirmamus el
presentis scripti palroeinio commnnimus statuentcs, til posl decessum tmiin iideni
redditus in communem usum canoDicorum, si de dictorum preposili et capituU
Digitized by Google
48 1224—1230
volttnUle {irocesserit, perpetuo coaverlanlur. iiulli ergo omnino hominum liceat.
hano pnginam noslre confirmotionis el constilutioni.s iiifringere vel ei ausu lemcrnrio
conlraire. si quis iuilt'in hoc allcmplare prpsHtnjjSpril, iiHlip:naltonem omDipoteiviis
dei el bealurum Peirt el Pauli apusloloruni ejus üe uuvenl lucursurum. dalum
P^rusii 13 ktlendaa seplembris poDtificatas no«lri anno terlio. »
B mit Straßb. Bew.'A. 0 3463 OdBat. JÜMkr^ com tiner Band i«$ ITten Jakrh. im Papier'
Copialbueh de» Domcapitda nr. 312.
Qedrudct bei GrwuUdier Oucoru iMd. III, 319 nr. 31b («s libro salico gamini oapitnli
llgM*. fi>L 44).
39. B[erlho)dus] decantis, F[nderica8] caDtor, Il[cinricus] dictus de ObsensUin lo
corieiMseopus, Rfaeherus] diclua de Grifenstein canonicus, W[enieru8l plebaoua eC
canonicum ^Liiicii Slephani ArgeDtinensis ordinationem H. abbatis moDasterii de
Ebersheim, qui ad stinnim precnm insttitilioiu foroshim Erpnrc a vtilpo appcllalum.
qiiod oÜm Ulrico boiie uiciuurie ü« Schouowe l uslddieiidurn cotiituiäerüt, Üielherico
fralri suo äub eadem forma comuiendavit, appensioue sigillorum suorum couUrniunl. a
caane qui dem magna. acia sunt hee anno dominice incaraetionis 1S88. i2S9.
B aus Straßb. Bu.-A. H fsic 801 or. ml», c. 1 tig. ptnd, latto, 4 ddaptil.
40. JJrci Btschitisse des ülraßburgcr Domcapilels über die Feier wh A'ircA^
festen und PfiUitdenterxcaltHutf. \i224 — 1230.]
Notum sil omnilms, qnod clc commTiTii ponsptisti Pfinliardi prepositi, BerliloMi **
deoani, l-Yiclorici canloris, l'lrici .scolaslici lociusiiii«: rapituli, pelcnle hoc tlomino
Ludewico de Huneburc. qui lunc erul dumiauä beneiicii iu Kolbosbeim, " lirmilcr
inatilDtain est in perpctuum» ul preter aerricittm, quod de eodem beneficio de Kolbota-
baitn, aieut in regula continetur,' Iratribusdabatur et dnbilur. et preter lalealum» qaod
singulis anuis de eod*'tii ad walschar dabalur el dabilur, duniinus l.^deicicus, quam diu *
vixerif, quolibel anno 20 solidos monele tunc in civilnle currt ntis' pro\iina die ante
fcsluu) Margarete portario de codcm beneficio represenlet. fralros vcro fcslum Mar-
4tM 4$ garete cam 9 leelionibus et bjstoria «diffiisa est gralie» et vespera et misaa sol-
lempai et aeeunda veapera, sieut in fesUa 9 leclionam de virginibua fieri aolet,
oelebrabunl. quod lamen ad pelidonem predicii LMeuici slalulum nemo dubilct, »
cum priua id io cboro ialo Üeri oon oonsueveril.* portarius siquidem de predictis
' Ver<;f da\ Fiittrag unterm ITttfn Juni im Seeibuch. S. Zeitschr. f. Goch, d. Obcrrh. N. J-'. TIT, inj.
* Unter dem Wien Mai •«! dte ült/iung Ludwigs von Ilünenburg im ,Sctil/uch eingetragen: «odom
die obiit Ladewicas de Hanebaic canonicus, qoi insütnit Bervitiotn dari in festo Margarete de feodo th
in Kolbotibtiin» quod ipM tone haiwhat, in nfootorio omaibns ehori cloiei* «t Mokribw iU, at
frfttru In •}aa tanjtvnuio eva ermw praemioM nntoot ijoi sepalcbraiB. iMUt «tiun provtiitn
nnius aiiin de eodem feodo in luns fitstion «i SO ipMirUlia amoM hgßtü tetiibM. VergL ZtiUAr,
f. Oetch. d. Oberrh. 2i. F. III, »7,
Digitized by Google
1224 — 1231 48
20 «otidis euilibct eLori derioo in nwtuUsis preseiili 1 denarium mioistnfait, reliquos
vero inter fralres et clericos prebcndalos in civilale presenle» el 3 eksnosinarios
diviJct, rclcnta tarnen si!« (Iii|tp'ici prcSenfln poninflem deiiarioruni, cl quicqnid j»er
obuloä dividi nou poteril, quorum vice 4 deiiarioä ad tnajus el lufra, ut per denahes
» iDlegros dividanlur, si neccsse fueril, ipse supplebil, quod etiam aui juris «sl in aliis
denarüs per euui dividendis. posl obilnm vero dominl Lftdcwicii* quicunque aue-
oeaaor ejus vel alioruas post eum in eodem heueiicio fueril, loco illorutn 20 aoU-
flomm in eodem feslo mane in prandio in refeclorio fralribus el prebendalis el
chori ilfricis et sctilarilnis cum dnobus fercnlis sive carniura sive pisciiun el paoe
10 et vino secundurn consueludinem refcctorii singulis anuiä scrvire tencbitur.
Eodem« eüam tempore et cspitulo tnstitulam eal coromnni consilio, quod fealum
Heiortci imperaloris sient feata 9 leclioaum eelebretur. meosurnarius tarnen eo die jm tt
aicul in die pro festo preltendam fralribus ininislrafait, qaia prepositus secundum
anliquam consueludinem el jusliciani deSipzestal plt-num servicinm lenelur ministrare.'
M Stalulum eliani est in conimuni capitulo, quod cuicunque quilibel fratnim in
obitu suo vel prius, si non mutet, prcbeudam suaiu legaverit, redilus prebende
ipatus per annum post mortem frstris percipiat. qoe legalio ei proben oporleat, per
dooa aivtt fratrea aive alioa viroa honestos laioos vel elericos sive per aervos snos
boneslos si alias moriatur probelur. si vero nemini legavcrit, si obligalus est debitia,
to que alias non solvanlnr, de redilibus ejus prebcnde per nnnum snlvnnlur et si opus
est, servis suis eliam ex parte satisfial. quod si neulro opus est nec in debitis nec
in aervts, enm eiadem redilibua sdlicrt prebende per annum a portario vel a Ira-
tribus ematur prediolara eccieaie, cujus provenlus dividanlur fratribus in ejus anni-
veraario» qnia tune nomen ejus luacribuidum est regule et memoria ejus annuatim
» commenBOranda.
M aus ileUitr Seeibutk ftL M J>ie beidtn ersten Kintraije van der gkkhett Jünttf, <far
dritte, laste EhArag «an «mirer Hmi mU äMMerer Tihtf nr^'-hriebtn. Beide Hunde
fthSren der ersten EStfte de» IJten JaJtrfwndertit an. Tiie t',t^„!,Ufte»(iU&»ie werden der
glrUJirn Zeit aiiyeluMoi \nc ihis Sfrlhurh nifl ihin tJiiU-r- und XiiinTeneicbniß, auch
» weiten die im Liagang geiuuinten Würdenträger da CupitcU, wie der 1330 tt^ttst ur-
hmMA mehtbtttuh LmMg «m gamuhwy mtf dti /«kr» iXU—JJI30.
41. Ollü sancli Nicolai in carcere TuUiano dincoiius cardinalis, apostoiice scdis
legalus, ÜlUoniJ scoluslico el ({[eiuiicoj dec-aiiu sancli Tboiue Argenliuensis mandal,
quälen UA conventionem inter episcopum el capitulum Wormacieraea ex noa parte et
« priorem el fratrea predicatores ex altera super quibusdam areia factam ab ulraque
•] dm Rutil 99» ^fturer Emti UntiigifUfti d« HiMebure. b) Im M XmittimmiMm mm eimtt Z§Ut.
1 Vergl. den Eintrag unter dem angegebenen Datum im Sedljuc/i. 6*. Zeitsdtr. f. Gesch. d. Oberrh.
N, F, III, lirj,
IV, i 7
Digitized by Google
50 1231 — 1233
parle firmiler observuri fboiant. «cum inter voneraUlem.» datum Ratispone 11 ka-
lendas aprilia. [1B31] ^ Mär* 22 Regen^ntrg.
An ITAifahMiMt Aeta mjMrü tutiiils j; 4M «r. 632 mek W»itm^^$ MmmhI Vcurmf.
Jfn. EttiOk. JJnh. JNU. m. DanwA Am OMb A d. fit. Wtrm I. m «r. i«8*.
4S. . . Scolaalieua . . portenariua majoris ecciesie et . . decanus sancli Tbomc •
Argentitiensis . . preposilo canoniois et clericis Thuriccnsibus ex maiiJulo Grcgurii IX
pope inscrlo (Lalerani 2 iclus maji pontificalus anno qninlo] iTKnulaul, qu;iliiius pape
provisionem circa fralres predicalores Turiceuses * scrvarc sludcanl ; alioquin, cum
super prediclorum fratruin paoe et quiete procuranda mnltiplicem domini 0[(lonis]
legati premiserint amraonicionem, precipa« cum «t ipae dottiious papa aibt et eis super lo
hoc duxeril special! ter seribenduni, si precopli iavenerint transgrcssores, inobedieariam
per ccnsiiraiu ccclcsiaslicam non obmillent dchila animadversione punire. «mandalnm
Uomiui paput. daLum Argenline 4 uuoas julii. [Iä3l\ Juli 4 üttaüimrg.
ÄH» ÜB. d. auat u. ItmMk^ ZMA l, SiS nr. 468 tuek »pä$efn JOMkr^fm,
43. Grcgorius IX papa . . episcopo Argentioensi mandal, quateous . . priorisae »
ac sororibus monaslerii sancli Mi>tl t i Argenlinensis ordinis sancli Augustini cantandi
divina oonccdat s\w jnris prfjuiliciü libcrntn facuUalern. «iHlcctnnim in ChrislO.»
dalum Anaguie Z idua oclubriä anno scxto. la3^ (Jetober 14 Am^iii.
Y m» Beg, FoC im. 16 fid. U».
Q
44. LUrficiis] arcbidiaconus Argentinensis, ul ordinacio do causa inter oeno- lo
bium Novillaronse et Otlonem plebanutn de Bubswilre sni arcbidiacunatus orla super
quibusdani oblacionibus iu ecclesiu tiewilre pcrceplis el j)ercipiendis facta rata per-
maneat et observelur. cedulam nicmürialem super boc confectam sigilli sui muuimiuc
roboral. «ttniversUaU veslra leoore.» actum anno gracle 1233 mense Junio.
1233 Jnni. »
B «IM AroM. Ai^A. Q fitM. 5444 «r. w». c Hg. lam,
45. Bcrcbloldus Argentinensis episcopus de coosensu I\[eiubardi] preposili,
B[ercfalboIdi] decani, IJl[rici] canloris totiusquc capitnli Argentinensis ordinal» quod
in ecclesi« de IfenoUeabeim sempor sit plebanus sacerdoa reaidena, qui secum teneatur
> In dtm gleichen JvJire 1231 JüU 96 Freiburg tndkdni in einer Urkunde der FmäU von W
OUingen /Br da$ IhmetyfiUi von Ltuumat «ater de» Zaift»! OMgutar H, eanonuiu AiguitiB«iuii.
8, FatdM ftrvm BenKnttml H, W mt. 106.
z Die ^l(chrla»sung dw Bmimbuur im ZOrkk, «K« im Jotr Jim trfiifU, mV StnMmgtt
Jbtngmg surwkgthau
Digitized by Google
1333 —
1234
habere socium sacerdolem. ad cujus provisioncm assignal tolam dolom ccclcsie ville
de MeinoUesheim cl decimam iu Cuorshcim cl in Furchhusea. «uuiversitali vcslre.»
acta sunt hcc anno domini 1233. 1233.
M aus Melker Seelbuch fol. 54« von nahcMU g^tiueUißer Hnnd eingetragen.
M Oedruckt bei Grmdidier Oeuvr. ittid. III, 329 nr. 33ü (ox libro salico sammi capitali
Afgwtin. fol. 41 »t «t librD Mgalt «jotdem MpitsU fi»L M). VtrgL ÜB. 2» 186 Jim. ».
46. ITIricus canlor, Henrioits magister de Luliabach canonici majoris ecdesie
Al^nline. judices a sede aposloüca delogati, palere volunl, (piod conslilulis in 8ua
presenlia doniino M. preposilo in Seibold niia c( fralre Btii]u!fr(), prornrnforo
Ii generali totius Almanie sancli spirilus, pru sf> et suis fratribus in Sieftisieil. ex parte
altera causu, (^ue intcr eosdem super hospitali el capclla sancli spirilus in Gcilnliuscn
rerlebalur, dilBnila sit. acla sunt bec presentibus doniino portario de Eriuberg,
dkmino Henru» plebano de HallinnCt doroino Joanne Spina, Ilenrico de Argenlina,
Golfrido sacerdote el Gotfrido cognato suo, Gerhardo plobano de O/.enhurst, Ikrloldo
M sacerdole de Wonnntia, Wernero de Kurvabell, Ilonrico de Geilnlnisrn ol Brrtolilo
Hunroculo de üeilnhusen, Hugone cive Argenliuejtsi, niagislro Wortwiuo scolastieo
Pragweusi et aliis quam pluribus, anno domini 1231, 13 kaleudus scplembris. carla
aigillis judicum el magislri Rudolfli de SIeffesfiddl roboralur. 1234 August 30.
Aus Hetsitche» UB. 2 Äbth. I, 140 nr. 182 nach einer Äbadkrtft im SeStoUer KopiaUtuche
B fn Bimeln,
47. Paifi Greffor IX trägt dm Biteiof ton Strasburg und ieti Stmßiurffer
JkminiJianer» Meinriek und Volenrnd auft daß sie Bruno von O/pmiurg, der sein«
Ketzerei bereuend vi den Schoß der Kireke £«rtlckAeArie, gegen seine Bedränger
sckütten, 1234 Oetober 17 Perugia.
» . . Episeopo» Henrico et Volcaando fralribus ordinis prediealoram ' Argenlin-
ensibii^^. accedens ad apostolicam aedem Bruno de OlTenburdi laicns Argenttnensia
diocesis nohis exposuit, quod ipse rornm voLis, filü fraires predicnlores, fpjibus
conlm Il^'r^'licü3 inquisitioni^ ripgotinm dicimur cammisisse,* super crirainc heresis
accusalus el in publico de bujusmodi pravilalc confesäus ad unilalem ccclesie rediil
u et peaitentiam a vobis super crimine prefato reoepit, propter quod ipsnm aigno
crucis assumpto in terra sancte anbaidium profeclttrum coram non modica muUitudine
viram ease natholicutn nunliastis. CL lenim cum pro eo. quod sie ad fidcm calholicam
est reversus, ab . . ahbnl«^ d.- ne^^ nhach, Woll'lielino de Agnovia scullcto el quibus-
dam aliia clericis et laicis malivolis suis Argentinensis et CoDstanlieusis diocesum non
m ) Jtt «Mcr KntumgibyOe da Pabitet Uaneriut III «on 1297 Jtmmr ll erscheint u. A. ah
Airtuat tnHu Jofcamea Arg«titiii(iB»it otdinis pfedieabnua. Fnyf, Soietibtrg Kpist. poitt. Born. /,
353 nr T>/
2 Verifl. UB. I, 179 nr. 230.
Digrtlzed by Google
o2 1234 — 1237
solttiii Sil bonis suis Rie oiiniibiu spolialus, sed etquidam potentes am gravi odio
pprsrqnantiir el siln gravcs iiiferanl inoleslias et jacliiras. ipsum ad noslram prescn«
tiaui ( (im vtblria iilli ris (l. &linaslis, ul super lioc ei providere misericordilcr dignarc-
mur. qnocirca diücreUoni veslre per aposloüca scripta mandamus, qualious, &i est ila,
didos deleolores bonorum suoniin, qui eum ipsis eo, quod ad unitatem ealbdicam •
reversus extitil, spoliarunt, quod ei bona ipsa restitnaol ae ipsi de dampnis et injariis
irrogatis salisfacianl, ul tenenlur« et ab ipsius super preniissis indebila moleslalione
desislant. monitione premissa ptir censuratn «cclesiasticain appellatione roinola, sicul
juslum fueril, compellalis proviso, ne in universilalcm de Agnovia excommunicationis
vel iulcrdieli senlcntiam proferatis, uist su])er lioc a nobis mandalutn receperitis to
speciele. quod ai non omnes, tu freier episco])e cum eorum allero etc. datum
Perosii 16 kalendas novembris pontiGcalua noaüri anno ociavo.
y im JUs. Y0i. tML Jr fA US.
48. In einem Lehensreg ister des Klosters Schwarzack : bcc suul fcoda mililum,
que possident ab ecclesia de Swarciadi .... Siebellinus milea de Argentina babel u
in feodo 4 uncias ei deeimaa de uno aralro in Qwaczenheim, Johannes Rufus in foro
equorum babet in feodo minorem decimam in Franckenbeim. \i9t5 — 1235,}
K «Ht JCurbrwfter (7eN.-Xaiiil.'jl. G^kübiiA w. 7» JL aO JOtOtr^ «wi «nicr Htmd itt
ISten Jakrh. Jhe jSetffteili'mMim^ ergibt «mA iaratu, daß itiifcr den LAauirtfem amh
der acoltet« WolfUinm d« flkganow« tiidteüit. (SdttdUJ to
Qtdnd» danuiA tei fiirafl IK/Ilom. Oadk d. HUH SAmanaA II» M «r. jM.
49. In einer Verffkickevrkmäe der AhtH Nevweiler mU dem Stiß to» ffat'
lack, den Zehnten in Truihtersfieim betreff'fud, ^reiche «. A. besiegelt Ulricus canlor
Argcnlinensis : acta sunt bec anno doinini V2\\{\ \\\ vi^nlia luitivitiilis Lciile Mrtrir
virginis, in pjilalin dornini episcopi, prespiilihus Alhcrlo ciisludt- Nuviiiarensi, Iloiirico «»
kamerariu domini noslri episcopi, magislro Gervaico n cUue stularum sancli Tbome
Aigentinensia» Alberto milile, qui dicilnr SeboUe aliiä^uc quam pluriboa.
Septem^ 7 JStraßiitrf in der kiKÜtßiehen PfiU»,
B aus Straßb. Bet.-Ä. 0 fasc. 5237 or. mh. c. 1 »ig, pend. (Jacobi abbaüt JIMBoratfil^
H 4 d€laptü. ao
59. Biseiof Berthotd wn Stra^my hesüUigt eine (Hiertchenkmg der ter-
mttxreten Frau Luffardis und ihrer TffeAter ßr in SinU^u/rger St. Ägneehieeter.
1Z37 Augntt 17,
Bertholdns dei grada epiaeopua Argentinensis omnibus prescnlem paginam
inspeciuris roi gesie noticiam eum aalule. cum omnia etas prooa ait in roalum, m
expedil niiiliciis linminnni prinViilpr nr<"nrrpre ot pravas mnoliinntioncs eorum cir-
cumspecla providcncia dcviiarc. buc siquidcin ounüidcralioue pcrinote dilecle in Cbrislu
Digitized by Google
1237
58
filie nioniales sancfe Agnelis Argenliiicnsis ad prcscntiam nostram accesscrunt
humililtT pclenles, ut doualionein po.ssessioüuin, quam eis feccrot Luganiis vidua
cum liliabus suis, que in eodem ceoobio elegerunl douiino famulari, digoaremur
«ucloritalie litteranim noatraram oonfirmaie. noa igitor, qaamvia omnibos nobis *nb-
» jecüa in jafttieiU miis simua debilores, apecialitts tarnen büs aumna aalrieti, qu«
secalo renuncianles sab regulari disciplina se divinis obseqmis mancipanint. qaara
ipsarum procibus inclinati alquo pcliciouera earum beniguo favore prosequenles pos-
sassionps a predicla Ln/jardi ol filiabus suis raonaslerio beate Agnetis coUalas«
quibu9 tilius suus Fhdericus renunciavil, sicut iu inslrutueiilü uoslrorutu civium
10 oonlinelur, preaentia pagine muDimine robonmua ipsi oenobio in perpeluum servi-
tnras. cum prelala iMffmriii in presentia noalra el alioram booeslorum hajuaaiodi
donationem fueril confessione propria publice proleslala et idero cenobium possessi-
otiem rerum donatarum per scpteouium lenueril inconcusse, * igitur, ne talis donatio
a quoquam iupusterum possil perversa cavillalione perlurbari, baoc paginam in-
u pressione sigilU noslri duximus roborare. actum anno domini 1237, 16 kalendas
aeplembris, hiia preaentibus Waltbeio el Bernbebao firatribas predicntoribua, Wolf-
* helmo decano sancli Thoma. Cftnrado cuslode Ilonaugensi, Eberliardo cuuonico
sancli Pelri, Petro nolario nostro, Hiigone de Mitlelhus el Krhone de Bilolvesheim
iiiililibus, Cönone lilio Krl)onis, Friderico lilio Cfinonis, Golzon'^ lilio .Nicolai, Jobanne
w Vitulo, Ileinrico de Ache, Johanne de Sarburc, Hcssuuc uulurio civibus noslris ei
alils quam plnribua. inqnibus antem locis posseasionea donale aiteatnt, ad caatdam
bie feeimns anantari: Aindas, in quo monasterinm aanele Agnatia ooUoeakum est
cum pomerio el ania allinenciis, bona in Sohilticheini, in Adelbartabovea agri prata
et curie etppcora, in Argenlina curia, que dicitur des Ilellegrozes, medietas molen-
st dini in inferiori parle sancli Slephani, lii Keiuieuülege curia, in Lingolvesheira quarta
para man» et omnia, que lunc temporis posaedil, cum ntensilibua domus sue. Ger-
trudia quoquerelida Erboni» areem, que dioitnr dea Doiben, prelibato cenobio eodem
iempore oonluUt coram nobia et preacriptia preaantibos petpetno poaaidandam.
B m» atnttb, Bu^Ä, H fitttt. B117 ar. ut». t. a^r. fmA Ar AkfeMü» FarMarft «a»
Sl. MUi Gregor JX trägt dm Bisehof ae» Straß^rg md den Achten von
Pairis und Temfnbai'h auf, :u encät/en und zn entscheiden, ob nicht das Kloster
St. Stephan, dessen Reform bisher nickt ?n erreichen (/eiresen, an die Striißburger
Dominikaner abgetreten und seine Einkünfte an die fünf ne%ge gründeten Straß'
» imfer FratuniliStter terteilt werde* kthtnen. i237 ßecmher i9 Rem tm Zo/mw«.
. . Episcopo Argenlinensi . . de Parisiis el . . de Tennebach abhatihus Basiliensis
el Conslantiensis diocesum. significanle dudum te, fraler episcope, nos noverilis
accepisse, quod cum oUm inlelleclo, quod monaaterium aaneti Stepbani Argenlinenaa
1 Vergl. ÜB. I 213 Anm. 1. Ar Bmt dt» Bk J^moMtetm M immA mt6k weUer Jwadfe m
«0 veriegtm, wM um das Jahr 1330.
Digitized by Google
5i 1237 - 1241
proptor malitiam sororum ordinis saacli AugusUni degentium in eodem essel in
spiritualibuä el teinporalihns fjravifcr deformalum, tibi fraler cpiscope el dilcclo
lilio . . priori fratrum predicalorutn ac üermauDo canoiiico Ärgentinensibus dire&eri-
mva scripta noslra. ' ut illud in suo. si pusselis, alioquin in Cislerciensium vel
sancli Augustim acilksel seeundum* sororam moDBSlerii saacti Sixti de Urbe slude- •
Klis orditiibus rcformBna, sororibas ejus, si qae nollent alierum ordinum ipaoram
as<;iim<»re, In lucis competcnlibus collocalis, vos ad reformandiini illtid in ordinp stio
jam per quadrieuiiitim sollicile nosciraini laborasse, sed nuilatenus profecislis ; inimo
sorores predicle omnes preler sex ab eodeui monaslerio. quia eas, lu fraler epis-
cope. volebas indudere, rec^ernnl. nnde nobis humtliler supplioatnin, ul, cum m
fralres predicalores loeo ipao ^ere noscaiilur. eo qiiod domum eorum destrui oportet
propler fossala civitatis Argentineosia, que per medium ecclesie ac ofncinanitn ipsorum
fratrum dirigenda videnlur,* concedi eis prefnlum monasleriuni et reddilns ojus inier
qtiinque nlia cenobia, qiic de novo conslnicla sinil jtixla rnitros rivilalis ipsins, in
quibuü lere usque ud treceiitaä sorores domino iamulatilur, licet vix ccutum ex pro- u
venlibus eorum sustentari valeanl, diairibul reoompenaalione Acta eedasio Argenti-
vCDM pro juiiboa «ibi ab eodem monasterio debitis faoeremus. quia vero nobiB dod
constilit de premissis, discrelioni vestre, de qua gerimiis in domtno flduciain pleni-
orem, per opostolica scripta mnnflanms, qualinus, si esl ita, super biis auctoritale
noslra, quoü secundum deutn expedire vidcrilis, slalualis, prediclis sororibus in aliis »
loci» ordini suo competenlibus collocalis. oontradiclorea elo. quod ai non omnes tu
frater etc. dalum Laterani 14 kalendasJanuarüpoDtificatiu nostri anno undecimo.
V au$ Reg. Vat. Um. 18 fot. 341:
Bunmdt Stnmüi Acta jmhI. Sda. 1 «r.
St. JDoM^misi AmM entiekHiet 9bt$* iSSftvi'< 9«miM der Ometnde Hmit- »
flU und im Ulster Sf. Ärbogoit vier den Besitt einer Wiese tu Gunsten des
leUtem. iS4i Juli iO Straßkurg.
Amoldus preposilus Argentinensts, loco domini epiacopi pmsideoa judieiis. notum
Acimus omoibiia presens aeriptum inspecluriSt quod, cum coram nobi» queatio el Iis
▼erterelur inter RuddAim preconem et procuratorem univorsitalis Huncavell ex una an
parte et prepnsitiim el convcnltim sancli .\r])0(^asli c\ altera siipcr co, quod idem
procuralor pro nislicis prediclis dicebat ot ossi rcbat, per prepositum et conveiilum
. dicti tnonasterii ipsos fuisse spoliatos cujusdam prali pussessione in baunu diele ville
> .S. ÜB J, m nr. 327. U
> Hier «dkint (nw Mkhre Datirung Jür die dritte StadUnoeiUnmf flgeben, w^die dU Gegend
McMf 41er Bremek umfaute. vergl. fmvnmnn, I^algeschichlt A SteM StfmBbmg 8. 6S /. SpeiWn
tettt in Beinen Conn tanim dir'o' JU f^Hiqmtg der Stadt m iot JtSir iXt9, WigL JMMm» d. I. SteHU
p. l, cmutrv. d. monuM. kistor, d'AUace XIII, 246.
Digitlzed by Google
1241
— 1242
»
aiti, similiter diceits, ipsum pralam almeiodain esse, unde petebtl nomine preflile
universilalis sibi fieri fcstitueionem, iidvB N. * preposilus |iro ae et oonvenlu suo
coDlradiccbal dicens. verum iion esse de aHqnn spoliacinno nec quod pralum alnienda
fuerif. sed res proprie dicli inoiiaslerii, et per expcusas et labore?? ejiisdein inuiia-
6 steni de silveslri loco ad pralum factum et perduclum fuisse per annos 40 el plurea
tnnMctos, posseasam Tero ouatodilam elaecatnm elfennm addomum prefati moaa-
aterii adductum per annos 40 el ampliua. eum antem super prediclia mullt teatea ab
ntraqae parle fuissent producti Jurati el scripli et allegaciones ab utra^ parle Scripte
el nobis porrcclo, et poslqiiam in causa fnit conchisum ab tilrnque parte, el ipsis
la parlibus a nobis die aäbignala aii diniuilivam äculeudam profereudam tnedio tempore
lam super actis quam allegacionibus, ddiberacione et consiliu prudcntum virorum
balrito. MOttodum deliberaeionem et oonsilium ipaorun pro monasterio meinorelo
aentenciam dilHnilivam pronunciamua, nemoratum preposilum el conventum sancti
Arbogast! ab impeticione predicti procuraloris et universilalis ville Iluniszvell penilus
16 absolventes et porpeluum silencium ipsis imponcntes, quiu iaventum fuil et probatum
pro sepediclo" umuaslerio de possessioae 40 annorum el eciam de constructioue prali
fCt testes rcligiosi ordinia, quibm najor fide* fuil adbibenda. quam ipsis mslida
quasi in pnq»rio n^cio tealifieanübtta, maxime cum et ipai ruslid in suo lealimonio
vaeilkrenl et plurea eomm predicto aaonaslerio in quibiudam leslificarentur. in hujus
M rei memoriBm preseus scriptum sigillo noslro fecimus commnniri. acta sunt liec
publice in curia nostra Argcnliiic, anuo incarnadonis domini 1241, fena quarla nnle
feslum saiicle Murgurelü, preseulibus iiiis leslibus Liricu de Erslhetus, Cunradu ple-
bano in Onwenbeim, magistro Nioolao, magistn» Alberto, magialro Hdnrico reotofe
puerorum majoris ecdeaie et aliis quam pluribus.
M Baut Straßb. Btz.'A. Q 1?U4 foL 381«~aaif d^miUwcA mh SL Arbogaat m der Sehrtfi
Bertoldus Argenlinensia epiaoopus tolumque oainlulttm ejuadem lod oompo-
siliooem permulatione quadam faclam inter C[onradum] canonicum archidiaconum
dictum de Wolva, rectorem ecclesie de Otrenburc, et abbatem convenlnmque (Tcngen-
•P bacenses, quos ille super decituis uuvalium iulVd lermluos parrucbie sue sitorum
traxeral in causam coram jndidbas t sede sposfdica delcgatis. yidelioel decano ^
cantcm saneti Tbome et cellerario sancti Petri Aigentinenais. ratam habent el s^Uis
suis roborant. «cum facile labantur.» acia sunt hec anno domini 1342, 3 nonas
apriJis, presentibus leslibus decano de Zunswilre, camcrario de Gengenbach, domino
w Bruuone plebano de Viliogen, Bertoldo Episcopaliscelle canouico, magislro Hüdegero,
•) B »edicto.
Digitized by Google
SA
1242 — 1245
Alberto clerico diclo de Fribare, Wsllero laioo de GengenMi et tUis quam pla-
ribtts. iS42 Afrü 3.
K tiua Karhruhfr Gen.-L<md,-A. Omgenbach Conv. 125 er. wb. c. 5 tig. flni, partult
delape. JärheUtat die Siefd de» Bitehoft und det Ikmcapitde. (Sekmlt«^
AmMMft imMI Ml IMimwfr DOs. ArA. XIX, m wä im vrWmlielm JMm iM& »
54i Albertus oomea de Hebspuik, onKwiOtts Ai^eDliueDsu et Beätieiinf»* omni
ictirai, que sibt eonlra moimsleriuia Moreoae, quantum od pinodiieleai ecckaiam
de Mure, ad presens vel in fularum possei ooropetere, omuino nmuDciat, monasterii
jn^ in ( 1 '.r>lri predicla rccopnoscens. ul rüinmcialio nullo umquam ingenio valeal
irriUri, iiislrumenlum de niündato el consi-nsu judiciiin suoriim . . scolaslici et . . lo
cellerarii ecclesic sancli Peiri Argenliiieiisis est conlectuni. «quia labilis csl.a
actum Basflee anno domini 1243, in natali sancli Slepbanl. i24S{ Ihtxmber 96 Bnset.
Aue US. d. Stadt u. Laadeehaft Zürich II, 74 nr. 570 mch dem Or. i. St.-Ä. Aargau
Xfltov -BV- M*' — f^inyL ^ ^ ^ ^
SS. Berdioldtts Argentinensis egiaoofm onuiea proprielales, quas Harlmannas ti
senior comes de Kjburo eoelede Aij^tinensi oontulent,* d et Harlmanuo ftalriieU
suo in feodum concedil. «qTioniam qw gerunlur.» ecla sunt hec in irerbotesheim,
presenlibns hiis testiliiis A[rnoldo] preposilo, H[einrico] custode el Reiuardo de Tenge
canonicis Argen liuensibuis, Wa][leruJ marscalko, Wil[leLeimo] vicedomioo Argenli-
nnisi etc. anno domiDi 1244» 7 katendas maji. tö44 April 25 JBerM»Mm, u
Amt ÜB. ± OtM u. LaMkuß ZOrieh U, m mt. «00 mmik Or, i. A/ordU« ZWthil
56. Innocenlius IV papa Ilenrico de Vislingen, canooico Argentinensi, veoera-
bilis fintris episcopi Spirensia nepoti indulget, ut beaefidam unum preler obteota
retineat. cetsi propter ambiliones.» dalam Lugduoi idibus maji aono aeeundo.
1245 Mai 15 Zfon. n
r «M Beg. Vat. tarn, 21 fdl. 187t.
JkntßA Bergar Beg. hm, IV ttr. l^L
57. Innocenlius IV juipa Coiirüdu de Wolva archidtacoDo Argenlmonsi indnlp(>(,
ul unicum adhuc beneiicium rclincal. «eUi propter ambilioues.B dalum Lugduni
idibus septembris anno terlio. 1245 S^ptmUr 13 Lfon» n
Y tm$ Beg. Vat. tom. :il ftai. 23^.
Bergir Big. hm. IV nr. JSSS.
1 Den^ eredteint noch einmal mit eeinem Bruder Rudotf, Lmdgnifeß im Stoß, m «Hier
Urkunde wm 1363 Märe U Seckingen für ^o$ter KappeL 3, VB. ä, SM lk LmMutfl ZOHA II,
m mr. 856.
• Vttgl. UB, I, 218 wr. 287,
Digitized by Google
1246
57
58. Innocenlius IV papa . . pr^Nisito cceleflie Argeolineaais coDcedit, ul com
Berloldo canonico Argenlinensi, nalo . . comilis de Wilperc, humiliter supplicaoti
dispensel, ul prcler bcneficia crclcsiaslica ciiratn nuimarum liabctiliii, qijc nunc ob-
Uuet, aiia beoelicia vel persotiatus aul dignilales, cliamsi sirailem curam habeaut,
« libere relinere valenl. ' «digoaiD est uLt dslam Lagdnni 6 iAm octobris aiuio
lertio. (ktober ii Lfm.
V am Heg. Vnt. tom. Ul foi. U47<>.
Ihrmh Btrger S/tg, Inn. IV m. 1597»
59. PaUl Imnoeai* IV ffUl dm Straßbw^tr GaMttieHS Budol/ Dispent, MtM
w Pfirünien t» ««ruMArm. 1845 OcMer 17 Lj/o».
Radulfo' canonico Argentincnsi. oobis et ecciesie per grata devolionis obse-
quia 96 cnpienles jrfaciU» rodder«, ul in hujos firmitale propotili amceritwi «ninio
persevereal, ooodigais volumos, ul debemust gratie premüs refovere. sane fide di"
gnoram relatiooe comperimua, quod, cum exislas de nobilibua oriundtis, lua una
u cum eisdem sinceritas lionori et iiegoliis ecclesie obsequiosam se pesiil el ulilem
cxhibere. hac ilaque coiisideraliotie ducti el precipue quoque diiecli iiiii . . abbatis
Augeusis monastcrii' ad Komanam ecclesiain nuUo medio pcrlinenlis, cujus asseris
esse germanust cblenlu, ipsius in hac parta lionorando peraonam, tibi» qni aeientia
el alüs dinoaoeris adjavari meritia bonealatis» facientea gratiam specialem, ul preler
n beneficia, qiie oblines, eliamsi curam babeanl animarum, aliud bcnrficium vel pcrso-
nalum aul ccclc^iasticTn dipnitatein scti etiarn prclaturam cum simili curii, si tibi
caDonice oiTeralur. iicilc recipere el cum priuribus libere retinere vaieas, nun obslanle
constitutione condiii generalis, lecum anctoritate presentium diapeasamus proviso»
quod eadem beneficia debitia ob^uiia etc. usqua n^ligatur. nullt ergo etc. noslre
M dispensationia etc. aiquia aulem etc. datum Lugduni 16 Icalendaa noT«nbria anno
terlio.
V aus lUij. Vitt, om 21 fei. 245".
XtarHocA Berger iUg. Jtm. IV nr. 16136, Berrmüi Atta jwiU. Hdv. I nr. 3SS.
60. Innocenlius IV papa . . episcopo Rasiliensi mandal pro Eberardo nrchi-
10 diacooo Argentincnsi, fralre . . comilis de Öulze, de quo laudabile lesliinoaium per«
bibetur, quatinoa cum «o dispensel, ai eat nolrilia et litterala persona, ul alia bene-
aj 1» itt Jlmhtfttkrift : RudaUi».
I Innoccntins IV pK{>i tid«in conccdil, nt cam Hernianuo snbdiacono [>apc, ncito . . comitis i1<>
mipdrc!, bomiUtw rappUeanti mp«r eodem disp«iM«t. datum Lngdoni 6 noiws octobris anno teitio.
H IM5 OeMtr 9 Lgm. Au Jby. VM. ttm. »t Ut*. UmmA Berg» Jby. Innl 17wr,tm,
* Konrad im Smmtm^ Jl^ «n» Jtw'd«—«.
IV, 1 8
Digitized by Google
68
fieia. etüiiDM cunm halieant animaram annexam, dummodo ipaoram pfovcnliia ce»liim
marcanim argenli snnualim valenliam non excedanl. licite recipere el cum archidia-
coaalu Argenlineiisi d aliis jam obtcnlis rptinore Whfre valent.* «aposlolice sedis
beoignilas.» daliim Lugduni 15 kalendas novembris anno lerlio. i24ö Oclober
V WM Beg. VaL t<m. 21 faü. 243'.
DmrmA JMmUrg E^fkL pmiL Xm. II, wr, HS. Rirger Se§. Imt, IT »f. ISTO, Bat*
«MdK Aetm fonk Eth. Imr,Kt.
€1. Jtoooceiitiiu IV papa . . episcopo Basiliensi mandat« qualinus cum Alberto
eanoDlGO Algentincnsi, de quo laudabilc teslimoniuin pcrhibetur, si est nobilts et m
litlerala persona, dispcnsel. ul alia beneficia, rtiamsi cnram habeanl animarum
annexam, dummodo ipsorum provenlns sexH^iiila marrnrum arf^mili aiimiitlim valcn-
tiam oon excedaot, licile recipere et cum aliis jam oblcntis rcUuere libere valeal.
«apoatoUoe sedis benigoitas.» datum Lugduni 12 ka]«idas novembris anno tertio.
1946 OeloUf^ Si Ljfo». u
V mu Beg. Vat. Um. 31 fd. JM>.
Xtanuwh Berger Btg. hm, IT mt. 1596. BemomW ÄeU peuL HHt, I ur. S59.
62. liiuoceulius IV papa Ebcrardo canonioo eodesie sancti Pclri Är^enlinensis,
cum quo Piortuensis episcoptts tune aancli Nicolai in Careere Talliaao diaoonus cardi-
nalia, in Abnannie partibua aposlolice sedis l^lns, dispensavit, ut preter prebendam w
eoclesie sue et unicum beneHcium curam habons animarum aliud beneficium seu
personatiim, etiamsi ctirn aimilis ei immincret, licite recipere el cum oblenlis liherc»
retiuere valeret, concessioncm conGrmal. «justis pelenliura desideriis.* datum
Lugduni 9 kalendas novembris anno tertio. 1245 OeMer 24 Lyon.
V «M Beg. Vnt. toin. 21 fcL 048. U
JtanuA Berger Jüg. Im. IT NT. 15M.
63. Innorenthi?? IV pnpa . . episcopo Basilicnsi mandat, qiiatiniis cum W[aUero]
scolastico ecclesie sancli Tliuiue Argcntineuiiiü, de quo laudabile leslimonium perhi-
belnr, dispensel, si eat liUerata persona» ut alia beneficia seti unicum personatum,
etiamsi cnram habeant animaram annexam, dummodo eorandem benefidoram rtA »
peraonatus provenlus qoadraginta marcaram argenli annualim valenliam non excedant»
licite renpere et cum scolatria ipsiua ecdeaie ao aliis jam obtentis retinere üben»
I Innooantiiu IV papa . . episcopo Basiliensi mandat, qaatiaiu diapanset anper «odcm cnm B«t-
toldo da Tünbero canonico Argentinenii, nepoU comitis de Salsa, «apeitolice >«dis benignitaa.»
datnrn ut in proxima. 1345 Oclober 18 Ltfon. Atis lUg. Kot. «SM. Üf fiA. Mi. DamoA Btrgtr Jfay. »
Jim. 1Y nr. 1571 und BemoiM Ada pimt. Htlv. 1 wr. 267.
Digitized by Google
1245 50
taleat. «aposloliee sedia benignitas.» datum Lugdnni Skalendas noveniliris anno
terlio. tö45 Oetohr 25 Lfm.
r au$ Beff. VaL tau. »1 fol. H7:
DßrmA Bmfir Jtiy. iiHi. IV «r. IffML BcmoMW ilcta fönt. Bin, 1 «r. 9SL
ft 64. Pahsl Innocenz IV beauftragt den Bischof von Basel, dem StnMwrgvr
Scholasticus Konrad eine Prohtei zu verschaffen. Octoher 3t Lyon.
. . Episcopo Basilieuäi. hiis, qui per grata devolionis obscquia gralie sauclo
sedis apostoliee ae coaplaot, eam libenlw impoidiiinis et ftiToram eb benivolim
impertiinttr. cum igilur dtleclus fiUus C[oQradi»] scolasticiis Aigealinensis ae nobU
1« obsequiosuiii wdiibuerit cl devütum, noa volenles ei facerc graliam specialem man-
damus, qualcDus ipsi scoluslicu, quem sue probilalis mcrilo carutn habenius pluri-
mum f'l accepUim, in civilate Argcnlinensi vel Basiliensi scu in ipsaruin diocesibus
preposiluraul sue uobilitali coogrueulem, si vucal ud prcäeus vel quam cilu ad id
obtiikrit «6 focMiIlaa, aucloritate noatra cooferu et assignes, non olttlantibtta indul-
t» geaüa privikgio vd rtalalo, q^uibiu poasii hujiumodt gratia impediri, aut ai de
mandalo nostro ilndem in similibua alicui sil provisum vel quod dignilalem predictam
scu alia beneßda oblinel, eliamsi ciiram babi^at auimarum. oontradiolores eio. dalum
Lugduui 2 kalendaä nuvcmbnä anno lerlio.
F OM Beg. Vat. tom. 31 faL 361,
» Darnach Borger Beg, Jhn. lYmüB», BtnmM Acta fOHt. Häo. I wr. JW.
65u InooceDtioa IV papa Coredo caaoaico sancti Tbome Ai^eulinensia indulgei
C{onradi] scolasUd Argentioensts aupplicalionibua indiualiis, nl pieter ttoicum
beoeficium curam oblincns animarum, quod ad preaaoa asaarit ae habere, alia bene-
ficia, ctiamsi i-urani siiiiileiii habeant, duminoJo ipsorum proventiis qtiinqiiaginia mar-
» Carum argcnti valenliam annis singulis non cxcodynt, libere retincre valeat.» aposloliee
sedis benigDitas.» dalum Lugduni 7 idu.s ouvembris amio lerlio. 1245 I\fo-
ewrfar 7 Lfm.
V aH$ lieg. VaL (4Wt. 21 fol. 2i8<>.
JtariMM* Berter Ay. Jim. IV^r.mL
«• M, Innooentiua IV papa . . epiaoopo BaaiUeiiai mandal, quatlnua emn Gonrado
diclo Gaie, reclore ecclesie Petri Argentinensis dispensel, si ei morum bonestaa et
acienlin lilterarum siiffragantur, ut alia beneficia, etiainsi curam habeont animarum
anncxam, damniüdo ipsorum provonlus qiiinquagiiita marcaruin argeiUi unnuatim
valenliam nun exuedaal, Heile recipere ac cum ubleulis libere reiiuert: valeal.
» «apoalolice aedia benignitaa.* datum Lngduni idibua novembria anno terlio.
1245 Novmier 13 Lfm.
V Mt Beg. Fof. Im JIM Af9».
BßnuA Bttgtr Big, Jmi. IV wr, 1609t StnutMi ÄdA pttttm Bdt. I nf . 3SS.
Digitized by Google
00
1246
67. Pahst fnnocenz IV beauftragt den Bisehof to% Basel, i^Mi Omumeus Gott-
frid rom SlrnrAivriin' St, PeterssÜß DispeM für P/^ihiuUiterwrb fewikre».
iÜäG J<'ebrunr U Lyon.
. . Episcopo Basilicnsi. npostolice scdis I)enignilas consuela sie merila per-
sonarum elc. usqiie discernit, ul cos, qui littcrarum scionlia et roorum nobiÜtate »
precelluQl etc. usque honorarc. hinc csl quod pro dilecto filio Godefrido, canonico
eoelesie sa&cti Pelri Argeolioensis, mandAmus, qualcnus ^um eo, si sibi monimboneslas
et liUeranim acientia saOragBulur, ut alia beneficia, etiamai .euram habeant ani«
maniin anDexam. duminodo ipsorum provenliis quadraginta marcaruin argeaü
annualiin valenliam non exccdanl, 5;i cniioiiice ofTcranlur, licile n-i ijirrc ac cum lo
ohtpiilis lihf*rp relinore valoal. conslilulione geueralis concilii non ohslHiiU", ourlorilalo
noslra dispenscs, proviso ul beneficia ipsa debilis elc. usquc negiigalur. dalum
Liigduni 5 idtts febrasHi anno ierlio.
V aus Eeg. Vai. tom. 21 foi. 362'.
DunaA »erger S^. Inm. IV mr. tmt. JggnmiBf Jeta fdnf. Udt. I ar. STO,
CS. Paist Inween* IV goMM seinem JTaphm den SiraMurger Probst, daß
gewisse ihm, zur Verleihung sustehende Pfründen, der Straßbttrger DiStew nickt
durch pahstUrhe Briefe vbertragen werden ftönnm. we»» Sie diese PfrÜndeZ nicht
ausdrücklich bezeichnen. 1246 Februar 10 Lyon.
. . Preposito Argenlinensi capellano nostro, Iici»t qnibnsilam duxcrimus »
(jonci tleiuluui, ul iu diocesi Argenlinensii aliquibuü clerieis suis el aliis personis pns-
siul in ecclesiasUcis beneficiis providerc, quia latueu, sicul le rcfercule didieiuius,
qtionindam beoefidorum collalio in eedem diocesi ad le special, nos noltntea tibi
per concesstones bujusmodi super ipais benefidis derogari» aactorilale tibi preaentium
indulgemaSp ul beneficia, quorum collatio in ipsa diuccsi ad te dinoscilur perlinere, m
conferri non possial per litleras super boc a sede aposlolica impclralas seii eliam
in poslerum impelrandas, luäi de ipsis bcneficiis in eisdem liltcris cxprcssa ineulio
habcatur. nulli ergo etc. noslre concessiouis elc. siquis etc. dalum Lugduni 4
idos febraarii anno lertio.
VoMXtt. F«e, «MM. 12 foL MS». M
DanuA Serger Seg. Imi. IF nr. J71A.
69. Innoccnlius IV papa . . eleclo Argenlinensi mandal, quatenns cum Johanne
canonico sancti Thoinp Argenlinensis, pro qtio parle iinivorsilfjlts civiuin Aigenli-
neusium bumililer supplicatum fuil, super plurihus ecclcsiusliciä beneticiis cum hiis,
qua obtinet, retinendis, eliamä caran habaanl animaniiD, usque ad aymmam octua- n
ginla marcanim aijgeoü dispenset. «ex parte uaiverailatis.! datuni Lagduai 13
kaleodas aprilis anno tertio. i246 Moers SO Lyo»,
V me Jfay. YeL tem. »1 fA teo».
AmMdk Anintcry EpieL pnä. See», ZI, 110 Nr. Ui. Säger Reg. Jim. IV «r. JTfiA.
Digitized by Google
1346
61
70. Innoomilus 17 papa . . preposito ArgeotineD^ etpdlano suo msndal, qua-
tioQS cum B(erlo1doJ diclo de Baaseoanch, nepole . . abbatü saocti Galli, canonieo
Curiensi super pluraliUte beneficiorum diapcnset. «aposlolice sedis bonignilas.»
dalum Lugduni 2 Doaas aprilis anno lerUo. 1246 April 4 Lifo».
» V au$ Reg. ViU. Um. 21 fd. 370'.
Lamaeh Berg» Jby. iimi. lY nr. 179$. BermdU Acta gmU. Ilde. I nr. SJSt.
71. Innocenlius IV popa . . epi«copo cl capilulo Consl.mlipnsibua mandat. qua-
liDUä R[eiDbardutn] canonicum Argenliuensem,' nou obstaule ccrlo in ecciesia sua
cattonioorum numero ucc valculibus aliis privilcgiis aposlolicis, in concaoonicuin feci»
M piant ; alioquin . . de Hdeoberc et . . de aancto Homeriho prepoaitis el . . aeolaelioo
eoclesie Lulenbaccnsis Basiliensis diooesis iiijungil, ut mandalum exequanlur. «apo-
slolice sediä bcnigDtlaa.» datum Lugduni 6 kalendas juüt aano lertio. 1246
Juni 26 Lj/o».
V aus Jitij. Vat. toin. 21 fnj. J.OC.
^ Damadi Berger Reg. Inn, IV nr. 1048. Bernouüi Acta pont. Udo. I nr. 377.
72. Innocc-iUius IV piqia . . ahl)ali cl convenhii monfislerii sancli Blaäii ordinis
sancli Bencdicli Cüusluiiliensis diocesis mandal consideralione ü[ebehardi] canonici
Argenlinensis,* qui nepos eal bone meoKnie C[onradi] Portnemds cpiscopi, quaünua
Conrado canonico eoeleaie de Haselahe, qui nulluni nee in ipea eoekaia nee alibi
to beneficium asseculus sil, de bencficio provideanl conferendo ; alioquin . . decano ecclesie
Colurabariensis el . . scolftslico ecclesie Luleinbalensis Basiliensis diooesis injungit,
ul illos compellnnl per rensunttii eorlesiastirntn. «cum sictit dileclus.» datum Lug«
duni 3 kaknuias aiigusli aiuiü quarlü. lÜ-JO Juli 3(i LifOH.
Y an» Beg. VtU. tom. 21 foL 31$.
a> DmmA Berfir B^. Jim. tV nr. aOtO. JhimiriK äO^ptmL JBRrik I «r.
73. Pabst lunocenz I V träyl dein Abi ton Aeuburg, dem Lehaii des Strüß-
IwrgtT JhmcapiMt und dm ProM vo» St. PHtr su Stiu&mrg auf, ge§e% den
P/am» von BlietucÄmciler, i&» tie absetzen, sollten, nicht vonugeAen. 1246 Oe-
Mer iB Lfon.
N . . Abbat! mooa^iii Gaslri* Gtalerdensis ordinia Argentinenaia* dioce^a, decano
nwjoris ecdesie et preposito sancti Pelri Aigentiaensibua. eum, aicut dileetua
filiua B. plebanus eodesie de filienawike* Afgeatinensis diooesis nobia exposuit,
■) WM tu trfSiMM mnii h) V Argcndinensis. c] k oJtr Ir?
> SeMurd vm nenge».
Digitized by Google
1346
dadma ad iaslaaliui dileoli lUii Ditheri oanonid Spireads vobis dederimat littnia
lUMlris in mandatis, nt diclo B., qui defeclum pali natalium dicebatur. ab ecelesia
eadem amoto ipsara prcfalo canonico conferretis, ' nos veaerabilis fralrU uoslri . .
episcopi et dileclurum filioruiu . . inagistri el consulum Argeulinensium precibus in-
clioali mandamus, quaUnus. si est ila, coulra prefatum plebaouai, cum quo veuera- ^
InUs fiater ooster . . Porturasis episcopus, tuuc aancü Nicolai in canere Ttiliiano
diaeoniia cardioalis, in partiboa illis apoatotice aedia legalua, anper defeclu prediclo,
ut didtnr, dispeusavii, auctoriLate lilleranim ipaaram nttUaleuus prooedatis el, ai
forte contra pttm in oliquo processislis, proces^nm vestnins prolirius revocelis, prc-
diclo Dilhero de aliquo b^-tu ti - iü coinpelenti , eliamsi curam liabeul uiHuiarum •«
aonexaiu, auclorilale uoslru m civitale vel diocesi ArgeDliuensi, quam cito sc facultas
olilnlaritt providentea. conlTadictorea ele. qnodsi oor omnea eto. dattiin Lagduni
idibua oetolHrb anno qutrto.
F MW Seg. Vat. tom. 21 foi. 349".
DtwiMcft Berger Seg. Inn. JV w. 3300. tt
74. loDooeoliiia IV papa . . ^iacopo Argentinensi ooncedit, ul cam Berwardo
canonico ecclesie sancli Pelri ArgenliaensiSt clerico Berlholdi de Tiersberc canonici
Argentinensis, fralris nobilis viri . . dotnini de GeroUesselcc dtspcnsare valeat, qitod
preter beneticia, que obtinel« quorum uoum curam babet, sicul asiicht, animarum
annoxam, adhne unieum alind I)ane6ciain, ellamai ainülem earam hal>eat, libere »
relinere poeait. «ut prdniaa.» dalum Lugdnoi 3 kalendaa noTemlwia anno quarlo.
12^ Oelokr 30 Zym.
Y Mu Seg Vat. tom. ill /ol.
75. Innocentias lY papa Frederico canonico ecclesie saaoti Petri Argentincnaiat n
consanguineo . . episcopi Argentinensis, cum auclorilale Gregorii pape predecessoris
super dcfectu ualalium, quem palitur de solulo el äolula geuilus, dispeasalum l'uerit,
ut ad sacros ordines promoveri posscl et ecoleaiasticttm benelioinm obtinere, alque
poatmodum duo receperit beaefida« eonoedit, ut prediela relinere ao aliud adbuc bene-
ficium aeu peraonalum vel ecclesiasUoant dignilatem relinere libere valeal. tad «
fücieudam tibi.» datum Lugduni 6 idna novembris anno quarto. i246 üfosemier
8 Lyon.
r üH$ Btf. Vut. um. 2lfoL Sit
DanaA Btrgtf Stg. Im. IF «r. AMI.
Digitized by Google
1246
63
TS. Innocenlins IV papa Johanm ctnonico et cellerario eocierie stncli Pelri
AigeBÜneoBis ooöoedit, ul a)ia benefida, etitndeuran iMbetat anitnarutn anneiain,
dnmmodo ipsorum provcnlus triginla marcarum argenli annuallm vslenliam non ex-
cedanl, licile recipere ac relinere valeal. «cum sicul le.» dalum Lugduoi 17 ka-
• lendas deoembris anno quarlo. 1246 JVovemier 15 Lyon.
y Ott« Äey. Tat. i<m. 21 fol. 343.
JJaruaeh Berger Beg. Inn. IV nr. 2258.
77, Innocentius IV papa . . fpiscopo ÄrgeiUinensi concedil, ul cum Frederico
clerioo, de avanculo suo subdiacono el soluta genilo, dispensare valeat, ul, bujus*
w modi defecla et constUulioiie generalis coiiCiUü nequaquam obatantibu«, cedcsiam in
Bischovcsham, cumm animarum hsbentem, nna cum prebcnda et aedastria eodesie
Su[r]burgensis Argcnlincnsis diocesis, cujus paler ejiis csl cnnonicns et prepositus,*
ac prebenda sancli Thome Argcnlincnsis relinere el aliud adliuc bcneficium, eliamsi
similem curam babeal, recipere licile ac una cum oblentis libere valeal relinere.
11 ctoim volenlea lioiionfa.a datum Lugduni 15 kakndaa decembiia anDO quaito.
i246 Noüemier 17 Zjw«.
V aus Heg. Vai. tom. 31 foL 346,.
Dantaek Bartit Jt^t. Im. IT nr. m3.
7B. InnooBiitiiia IV papa . . preposito Afgentinensi capellano auo indulget, ul
M preter beoeficia» que oblinet, eurem balieslta animarum annexam, alia benefida «en
peraoDatus digoitatcs, eilamsi curam aimilem habeani, licite redpen», dummodo
ipsorum proventns exceplis oblcnlis ccnlum marcarum argenli annualim valenliam
lion (wcedaiil, et cum oblentis pisdem relinere lilierp valenl. nnposlolice sedis be-
uignilas.» dalum Lugduui 11 kalendas deoembris anno quarlo. 1246 Notember
M 2i LfM.
Y auiBeg. Vai. Um. 21 foL 347.
Jhnmek Bergtr Stg. Jim, IV m MTt.
79. loDocentius IV papa . . preposilo et • . decano et capitiUo sancti DeodaU
Tdknaia dioceaia, indinatns pred^us Gebdiardi oapdlani sui canonici Aigenlinensia.'
10 mandat, qnatintta Henrioim reetofem «odeaia de Anaolviahem ipaina eapdlaoi de-
> Frialrich wm Hagenau, der im Jahn 1250 auch al» Ptobtt de» Str<^bwt§tr Dameapitdt erteheint,
mi im F^brmr ntA «rfamdet wini m timr ürkmdt vom mi Märt 38 «m MjMM XadtfO^er, dm
< Gebhard COH Freiburg. Ejosdcm procibu" mi linntug Innoccntini IV p»pa cmn ßiircardo plebano
Ik de Nusplingen Constaotiensia diocesis super pltnahtatc beneficlornra dispensat. datum Ln{diiiii 10
kalendaa decembris anno qoarto. 1346 November l';.' I.</on. A\t$ Beg, Fol. im. »t fiL Hf, DmuA
Smftr Stß. Inn. IV nr. 3276. BenmOi Ada puU. HM/«, l wr. 396.
Digitized by Google
64
1246
Votum in canonicnia redpiant. «dilecti Hlü Gebehardi.» datum Liigdtini 11 kt-
lendas decembriB anno quario. i246 Noumier 2t Lyw.
y M» F«l. tom. :n ftd 363".
Amtock Bergtr Big. Imm. IV nr. M4a. Btnm/U Acta fOHL Buh, J nr. 39i.
HO. loDocenliua IV papa . . decano el capilnlo Columbariensis ecclesie Basi- «
lieiisis dioccsis mandat, qualinus Ulricntn reclorcm ecclesie de Turinelu in Hflsiliensis
dioccsis, iu quo nübilt.'s viros . . d*.' FtTrcIo ei . . Parva jii-lra, coniiliuii Romarp
ecclesie devolurum vuil bonorare peräuuus, in fralrcm el canunicuui ädiiiillunl ; alio-
qnin . . Ihesaurano eodesie saocti Peiri Argeolitiensis injuugil, vA inandetum apo-
alolioum ezequalar. «afliecUoiiia palerne aladium.» dalnm Lugdani 6 kalendas »
decembris anno quarto. i246 NoMmbtr 27 Zyo».
T muMtg. Vat tm. St fO. 848».
Daruach lingn- llrg hm IV nr. 2291. Sodmberg Spitt. pOHt. Sm. II, SM MT. Ml.
Bernouüi Ada pont. Helv. l nr. UÜQ.
81. Pabsl Fnnoeen: IV i/cniihrt dem Bischof von Strtfibvrg, daß er dem u
Pfarrer von Jilienschireiier für den Besitz seiner Bfriinden Dispens erleilen dürfe.
1246 Jkcmlber 2 Lfon.
. . Episcopo Argenlinensi. prccihus dilcctonim filionim . . magislri H ronsulum
ArgeoltDensium inclinati prcsenlium tibi auclorilale cuncedimus, ut cum dilcclo
iilio B. plebano ecclesie de Büenswike lue diocesis, ' quod ecciesiam ipsam et alia m
benafiiaa, que nunc obtinet, postit lidla ao libere relinere, noa obslantibua conati"
talione ganeralia conoilii et quod defeclum natalium patitur, aicut fertur, super quo
sccum per venerabilem fratrem nostrom . . Porluensem episcopum, lunc sancli
Nicolai in carcere Tulliano diaconnm canlinaleni, in parlihiis ülis npostolice sei^is
Icgatum, ul ssserilur, exislil diä|>eiisaluni, ^ valeas dispensate proviso, quod ecclesia »
et beoeficia ipaa debiüa elo. usque negligalur. dalum Lugduui 4 nooas decembria
anno quarto.
V mu Seg. Vat. Um. 31 fol. 349'^.
Ikmuiek Bayer Stg. Jim. IV nr. 99tU*
82. H[eiDricu8] preposilus sancli Pelri, Ulricus sancü Stephani plcbanus et m
S. cualoa aaocli Andree ArgeDliooiaes, a C[oiirado] Hildenaheimenai episcopo, judioe
et eonservalore ordinia beate Marie Uagdalene a sede apoalolicB delegato subdele-
1 Vergk nr. 7«.
Digitized by Google
1246 -
1 247
65
gaü, uaiveraos ecdesiaram rectores cclerus<{iie fiteles exhortentur, quatenus paupenim
sororum ordinis supradicti de domo in Cronendal Argenlinensis dyocesis nuntios ele-
mosinas reccpluros ctficaciLLT promovcre rureiil. «quanti sikmerili*. dalum anno
domini 1247, 3 kaleiidas joiuiürii. 124G DecemOer .W.
• B MW lüroßb. Bei.-Ä. H hap. 2972 vidm. wft. e. J9. «f. pcmt. €Uapii$ ausfffsum «pm
Fifidarieoa] prepotitai «I FtlidwieotJ acoUatieaK «aaleii* naeti Tkone AiKeatiiitHi«
U08 Mm 17.
HS. PM InMoegM 27 tr&^i dm Biickof vo» Sira^wg 4»f, dm Otmonkn
Reinbold vom St. Thomatsiiß ZH Straßburff für seine P/Hnden Dispens tu erteilen,
M iS47 Janmr 28 L^ott,
. . Eplsoopo Argratinenri. ad &deiidamdUectofilit>Reiiibaldo,ctn<»u»saneli
Tkome Argentioensis. graliam spedalem lue cMuhmim luonim preces clc. ut supra
nsque inducunl. ' qiiocirca mandamus, qualinus cum Ipso super oblentis et oblinendis
pluribus beDeficiis vei per&uoaübuü aul digDitalibus, eliamsi curain animarum
i& habeanl, coosütulione generalis concilii Don obstaate, auclorilatc noslra dispenses
ttsque id auminaiii, de qua videris expedira, proviso ut eadem beneCcia debilia etc.
iisque negligatnr. dalnm Liigduni 6 kalendaa februarii anno quario.
Y tmä Be§. VtA. Hm. »1 fd. 35h.
Lanadk Btrftr JbfL hm, ZV wr, 9S79.
M 8i PM Iimeeiu IV trägt dm AU und ü§wnt des Xb^* Gfengenißdk
auf, dem Strai^wrger Citri Aer Walther eine ihrer Kirchen zu terhihen, xcidrigen-
falle der Schatzmeister nnd Srholaxficnii ton St. Peter zu Stradhnrg nnd der Dekan
von Haslack für die Ausführung dieses Mandats Sorge tragen werden. 1247
Januar 28 Lyon.
B . . Abbali et convcnlui monaslcrii in Gcngenbacb ordinis sancti Benedicli, Ar-
genUneusis diocesis. dignum est bene ageiilibus pro meritiä responderi, ut ip^i ad
virlulum sludia forlius animenlar et corum excmplo cxcilenlur alii gralia premiorum.
binc eal quod pro dUeelo filio Wallefo, derico Argentinenai, de quo dilecU Glii
magister et cooaulea ac dves Argenlinensee laudafaile ndns testimomum p«r aoaa
>■ lilteras prebucnint, universilali veslre mandamuSt qualinus eidem de aliqua eccle*
sianim ad veslram donalionera spectanlium, qiie clericis consuevit seciilaribus assig-
nari, non obslonle, si pro aiiis vobis direxiiuus scripta noslra, quibus nolumus auc-
torilale preaenUnm prejudicium generari, aut aliqua sedis apostolice indulgcntia,
per quam qpaina provisio diffmi vel impediri valeat, quam dto ae boultaa oblalerit,
» pfovidere curelia ; alioquin dileetia fiUia . . tbesaurario et . . acdaatico aancti Petri
» Yergl. ttr. 85.
IV. 1 9
Digrtized by Google
66
1247
Argentineona et . . deoano ecelesie Haaelanenna Argentinenns diocesit lilteria
nostris iDjungimus, ut ipsi mandalum super hoc «pwloUcttm exequaoiar. oonlndic-
tores e(e. dalum Lugduni 5 kalendas febraarii anno quarto.
V aus Heg. Vat. tom. 21 fol. 360.
Durtmk Btrgtr Ay. ian. lY «r. SSSSt, »
8$. P«iM InnoeeM IV fordert iu Ae^iui» und de» Content der Abtei
Brslein, auf. dem Canonkus ReinboM rom St. Thonuusiiß zu Straßhurg eine ihrer
Pfründen zu fffheif, und beauftragt den Schatzmeister von St. Peter sm StratHwy
tnii der Ausführung dieses Mandats. IH47 Januar 31 Lyon.
. . Abbalisse et convenltii de Eschen ordinis sancli Beoedicti, Ärgentinentis m
diocesis. nd faciendfim dilcrlo filio Rnnboldo, ranonico ecelesie sanc(i ThomeArgen-
tinensis, gratiam specialem veuerabilis frairis nostri . . episcopi et dileclorum ßtiurum
dvium Argealinensium preces ac ipsius canonici merila, super quibus ei testimoaittm
peiliibelur laudabile, nos indoounl. rogarous Uaqae universitateai veslram atlenle el
moneiDiU flrmiler prccipiendo tnandanlcs, «{oatiiMia eidcm pro apoalolice sedis el ii
nostra rcvcreiitia prü\ idcalis liberaliler in ecclesiaslico benefirio compelenli, quod
ad cüUationetu veslram perlinoal el consucvcrit dericis scciilarihus assignari, non
obslanlc, quod idcm alias beueticiatus exisiit, vcl tii dircximus vobis pro aliiä scripta
BOSlra. quibaa ttolumus auoloritate pnaenlittm prejudicium geneFari, vet indulgeotia,
si qua vobia, quod compeUi ad alicujoe provisionem per litten» apoalolicaa hod pos- m
^Us, a scde aposlolica sit concessa vel qualiter alia ab eadem aede obtenla, per
quam hujusmodi gralia retardari valinil vpI eliam impediri ; aüoqnin iiolenles, ut ad
nos verbum noslrum vacuura rcverlalur, dilecto ßlio . . ibesaurario sancti Pelri Argeo-
tinensis damus nostris lillcris in mandatis, ut ipse super hiia mandalum apoatoUcum
exequatur. oonlradiotores etc. datum Lugduni 2 kalendas febraarii anno quarto. «
Y aui Beg. Vat. m. 31 /oL 359^'.
DamaA Sergir Ay. Im. lY «r. iS7S.
86. Pabsi hrnocenz II' trägt auf Bitten ron Meister und Rath der Stadt
Stra^wrg dem BüdUtf wm Straßiur^ auf, dnfür tu eorgm^ diUt Frieiriek, der
Sokn iee Straßhirger Hüters SwreMri Spender, in dae St. Tioauutti/l duelM w
als Ctmonkm eaifgenemmen Coerde und eine Pfründe erAaÜe. iS^ Feirmr 13 Lfen.
. . Episcopo Argen tinensi. dileclorum filiorum . . magislri et consulum Argenti-
nansium precibns inelinali maodaroua, quatinua dileclum filium Fridericnm elericttm,
natum Buecardi militia Argeulinensis dicli Dispensatoris, super cujus provisione idcm
magister et consules nobis humililer supplicanint, in ccclesia sancti Thomc Argen Ii- at,
nensi auctorilule noslra recipi facias in canonicum et in fralreni eique conferri pre-
bendam^ si qua ibidem racat ad presens vel quam primum ad id oblulerit se facultas.
Digitized by Google
1247
91
non obslanlc cerlo canoniconim niimcro juraraenlo vel aliu firmitate vallato out si
in cadcm ecclesia direximus scripta noslra pro aliis, quibus per preseules liUeros
Dolumus prcjudicium generari, seu aliqua sedis aposlolice iodulgealia, per quam
ponit hujusmodi gralia ünpadtri. oontradictbres etc. daUim Lugdiini idibus febroarü
t vimo quarlo.
V aut Heg. Vat. tom. 21 fei. 365,
87. Paisl Inmce/i: IV erlaubt dcM Uisdiof cun Utraßhurg, vier seiner Clcriker
mit Pfründ<H in tier Kirchen der Stadt oder Diffcese Straßbttrg m teisurgen.
u 1947 Feihwtr 19 LfOH,
. . Episcopo Argeiiliiioiisi. e\igeiillbu3 tue devoliunis merilis.volis luis libenler
aiinuimus et pclitiones luas, quautum cum deo poäsumus, ravorabililer exaudimus.
luiü uac^ue suppiicationibus beoignum imperlienles asseosum presenlium tibi aucto-
rilale conoedimiis, ul quatuor de derids tuis in qualoor eodeaüa tue dvitatis vel
1» diooeste in eodesiaatico benefieio doguUa in singulia attetoritate nostia provideas vd
fodas provideri, doq obstaole, si alias beoefidati exisluol vel in ecciesüs, in qaibo*
eis providendum duxeris, direximus pro eliis scripta nostra, quibus nolumus aucto-
rilale presentiuni prejudiciuui generari, vel qualibct indulgentia ab aposlolica sede
oUenla, * per quam hujusmodi gratia impcdiri possit aeu eliam retardari. conlra-
a> didores etc. datnm Lugdani 11 kaleadoa fflarlii anno quarlo.
Y atu Reg. Vat. tom. 31 foL 366».
Darmeh Serger Beg. iwt. IV nr,9MS,
8!{. Pii^jst Ithioceaz IV gestattet dem Bischof ton Slraßhunj, seinem GapltH
Hugo für Pfrindenerwerb Dispens ztt gewähren,. 1247 Februar 20 Ljfon.
« . . Episcop Argentinend. laam vdaDlea honorare* personam et per honorem
tibi exbibilum dii providere, dispenaaDdi oum dilecto (ilio Hugone, capellaoo too,
pro quo Dobis fuit e\ parle tua humililer supplicalum, ut preler beneficia, que oblinet,
eurem habentia aniaiaruin aliud ndhuc bcaeficium, eliamsi sirailem curam habeal,
recipere licite, si ei canonice otferalur, ac una cum oblentis retinere libere valeal,
M plenam tibi coacedimus aooloritate preaenliam fecoltatem, proviso ut eadera benefida
debilia ete. nique negligalur. datuni Lugdani 10 kalendaa martii anno quarlo.
F am B*g. Tat. tom. il ftiL 3««».
HamaA Bttgtr Rtg. lim. IF nr. MÜS.
•} W abliMa «/ Stuw. h) V hmttueaa, otea grtUgl iurtk PwUm, n ifcfyweftrMm.
Dlgltized by Go ' .
«8
1247
99, Pfibsi Innocem IV gestaltet dem Bischof ton Straßhirff, dem Streßiwyer
Domeamnicus Friedrich vo» Sktkkck Di^nu ßr Pfrändentnoerb m /Milrm.
1247 Februar 27 Lyon.
. . Episcopo Argentinensi. •postolioe8editbeDigiu(asooi»uelamerita|>ersonarum
provida deliberalione disccrncns illas, quas morum convenustat honfslas et lilulus »■
nobililatis cxornat, gralia favoris smplioris atlollil el inajonbus sludel henodciia
houorare. cum igilur dileclum iilium Fr^idericuruJ de Öcaleke caDooicum Argenli-
MDseiii de generatUal« itatalittm ac moram decentk duuris per luas lilteraB com-
mendanduin, apud oos inlerveniaodo pro ipso« aoa eontamidalione tui volenles aibi
graliam facerc specialem, fralernilali tue presentium teuore commiUimus, ul cum i»
eo, quod preter bencficia, qua ohlinet, personalus et dignilales ac alia beneficia
ecclesiaslica, eliamsi curam habcant animarum. ei ei caQomce oOeranlur, possil
recipeie el cum eiadem licite reünere, coDaliltttione generalia coDcilit non obsUnle.
aucloritale noslra dispenses usque ad summain. de qaa consideraUs panona aue
merilia aecutiduni dcum videris expedire, ila lamen, quod io uuo personaliter el »
in aliis per idoneos facial vicarios deserviri, nou obslante contraria ipsarum eccle-
siarum* coasueludioe velslalulo. dalum Lugduai 3 kaleudas marliiaDoo quarlo.'
V aus Bfij. Vitt. Um. 21 /oi. 369'.
Dttnofh Bcrgcr Beg. Im. IV nr. ÜIS,
90. Pabsf Iiiiiort'nz 11^ fordert den Dekan und da4 Capitel des Si. Peters- •»
Stiftes zu Straßbury auf, Hugo, den Capfmi des Bischofs ton Straßfuir// , ah Cam-
nicus aufiunekmen und mit einer Pfrknde zu tasorgen. 1247 Man ö Lyon.
. . Decano el capilulo sancli Peiri Argenlinensis. meruit nptid nos venera-
bilis fraler noslcr . . Argcnliuensis epi.scoptis siucere devolioiiis .studio, ut, quam
digue possumu3, sibi el suis graliam faciamus. cum ilaque dileclus lilius Hugo »
prcsbilar capeUanua ejoadein episcopi, aietU aocepimus, honeale cooTeraationia el
Tile javelar meriüa, ut beoigni favoria apud uoa repperiiae gralolelur elfeclum, uni-
versitalcm veslram rogandam dttzinoa altaata et monendam mandanles, qualinus
eundcni pre<5bytcriiMi pro npostolice sedis ac noslra reveri'ntia in fratrem el cano-
nicum admiltutis et de prebeiidd, quam cito se facultas üblulcril, liberalilcr providc- t»
atis eidem, nun ubsiunle cerlo canouicorum numero juramcnlo seu quacunqne Crmi-
fate vallato, et quod idem aliaa beneficiatua exiatU, vel ei vobia pro alüa acripta
noslra direximus, quibus aucloritale preaanlium notumua prejudicium generari, ant
aliqua iodulgeatia, de qua apecialem in litteris noatria oporteat fieri menlionem,
•j r mU. ipMrum duetktirickt». bj prtsbvtcruoi «vf ftatur.
I Unter itmtObe» Datum. wmittMar rnttaHeteni ^ttlattH Kbtt ZmnemM IV Am flifcAo/ von
Straßburg für Friedrich i-'ui Sl,ih!i-rl\ ut ti Uia in ciritate vel dioceti in pcrsoDiio aliquo Tel digni-
tet«, etiamti ciur* sU eis animnram annesa, proridere ?aleat. Darnach Berger Reg. Jim. IV nr. 2479.
Digitized by Google
1247
6»
maadatum nostrum talilcr impleluri, ul ex hoc V66lra sinowilM Iiübeatur digna lau*
dibus cl favore ; olioquin vencrubili fralri nostro . . cpiscopo Argcntinensi per
lilteras Dostra^; ir jungitnus, ut super hoc mandatum apostoiicum exequalur. cootra-
dictores etc. daium Lugduni 3 nonas martii aoDO quarlo.
• V mit Erg. Vat. Um. Sl fol. .?ß7.
Damach Berger Beg. /im. IV nr. ä452.
91. Innocenlius IV papa . . episcopo ArgeiUitiensi concedil, ul Sifrido clerico
suo, lalori preseoüum, providcrc valeal in aliqua ecclesiarum civitatis vel diocesis
siie in pmbeadali seo alio eedcsiuttoo beneficio, non olislante defeelu natalium, quem
M palitur de subdiaoono genilns el soluta. «exigeatibm tue devotionis.» dalum
Lugduni Doois marlii anno quarto. i$47 ifön 7 £pm,
Y MW Ay. Fol. fOR, Jtt >W. M8.
Xkomadk Jfciytr Jfay. Jim. JV «r. H$L
M. iDBoeeotins IV i»pa . . abbati et con^entui in Valle aaneti Oregorii ordini«
IS aaneti Benedieli Basilienais diocesis mandat, quatious Hartungo clerico, pro quo
Hugo capellanus . . Arg^nlinensis episc(M>i supplicaveril, in ecclesiaslico hcneficio
providere curenl. «voleutes dilectum lilium.» dalum Lugduni 7 idus marlü anno
quarlo. 1Ü47 März 9 Lyon.
V (UM Reg. Vat. tom. i'l fol 567.
M Damaeh Berger Beg. Itm. JV nr.üi&L BemouUi Acta yont. Htlv. l nr. 313.
93. Innocenlius IV papa . . episcopo Argenlinensi concedil, ul Aloxandro el
Richiwino' clericis, sororis sue natis, in Maguuliua el Trevcrensi proviuciis in
dignilatibus aeu aliia bencficüa eedesiaaticis providere valeat. «exigentibua tue devo>
tionia.» datnm Lugduni 7 idus martii anno quarto. i2€7 Mim 9 LfM.
m rcm$ Btg. YnL tm. 2t fik s«r.
DanaA Btrgir S»f. Jim. IV nr. »488. ^rmmOt Jet» fdof. Ed». Imr.818
94. Innocenliua IV papa abbalibua, abbaliaria, decania ei altia eceleaiaram pire-
lalis et convenlibua ac capitulia eccksisram tarn regularium quam aecularium ctvi*
lalis et diucosis Argenlinensis indulget ad preces . . episcopi Argentinepsis, ut ad
«0 recepUoaem vel provisionem aikujus Tel aliquorum compelli per litteras apostoltcas
i InnoOMtint IV papa cApitnlr, <;incti Caatoris in Codantw amadftt, qnatiiMUi ftidnriiiaflii sbii»
com, oatmn aerortt . epiacopi Argoatinensis, in unonianai rMdpianUs « pnbuidan sonlKvat.
tarn Lagdani S idns martii anno fOMtO. 1H7 MÜrt 8 Lj/on. Am Jby. Vat» tm. 91 fii. tST. DtameMh
Berger Beg Inn. IV Hr.a4ö4.
Digitized by Google
70
1247
imp«tratas vel eliam impelraQdas miniine valeant, nisi forte idem episcopus super
hujusmodi provisionibus execulor a pupu fucrit dcpulalus. «preribus venerabilis
fralru.» dulum Lugduni 7 idus marlii auiio quarlo. i<^47 Man 9 Lyon.
V au» Beg. Val. tom. 21 fol. 368.
Ikmmh Berger Utg. Im. IV mr. SißX. l
95. InDOoentius IV pei« . . abbtli et ooDTentui in Scutlera ordinis snieti
Benedict! ArgentineDSis diooesis, nobilis viri Qonradi] comilis de Friburc supplica-
lionibus inclinatus maiidat, quatinus Peregrino canonico sancli Thaiini Argenlinensis,
devoto comitis, in aliquo ceclesiaslico beiielicio ODinpelenti ad cuüalionem suani
speutanle, quud clericiä secularibus assiguari cousuevil, providere oureul; alioquin m
. . episcopo ArgeiiUneDSt injungit, ul mandalmn sposlolicum exequalur. «dtlecti
filii nobilia.« datum Lngdani 7 idas martii anno qaarto. t947 Man 9 LyvH.
V tM» Beg. Vat. Um. 21 JoL 370:
DamaA Btrger Beg. hm. IV mr. Mtt. Btnuidli Ada foM. Mibk I nr. SU,
96. InDocenlius IV papa . . episcopo Argeolincnsl indulgel, quod cum Hugone it
capellano suo, proiil expedire viderit, dispensare valeal, quod preler beneiicia, qiie
obtinet, curam animarum babeatia, pussil alia cum cura vel siae curu libere reli-
nere. «deoet benignilatem codcsie.» datum Logdani 8 kalendaa apritia anno
qnarto. i247 Min 25 Lfoa.
Y CMt Btg, Vat tom. 21 foL 371'. K
HwwMh Birger Reg. Inn. IY nr. 3UML
97. Innocenlius IV papa . . decano et capilulo ecclesie sancli Thonie Argen-
linensis niandat, qualinns Percprino concauoüico suo . . episcopi Argenlinensis
procuralori, qpi pelilione raonslraveril, quod, cum , • arcbiepiscopus Maguntious
illis dcdiaael litteris suis in maodaüs. ul recipienles ipsunt in canonicttm et in fn- *
(rem ei prebeodam conferrent, lioat ipsam demum reoepiaaonl, anlea (amen poat
presenlationem liUeraram ejuadem arcbiepiacopi quamplures alios tarn auctoritatc
aposlolicfl quam propria recppissent. donec prebeiidaui in cader'i 'v-lt'tiia fucrit asse-
ciitus, de cuinuiuuihus prüVL'iitiljus, qiuinliini una pirbciuk valel, provideaul Hbcra-
litcr annualim ; aiioquin . . cpiäcupo Argenlinensi injungil, ul mandaluui apostoUcum M
exequalur. «stta oobia ^lectus.» datum Lngduni 6 kalendaa apiilia. iS47 Min
27 Lfm.
V mu Reg. Vta. Um. 21 faL 311.
Lanuieh Berger Beg. Im. IV nt. U9i.
Digitized by Google
1247 71
98. P«M InMeens TV ietM/trugt den Bisciof ton Siraßbur^, teinm CapUat
dm Straßburger Canonicus I/emrkk «0» (hnUuck /%t Pftihdenerwerb Ifiipm
M f»Mre». 1247 Min U9 Lfon*
« . Bpiaoopo Argenlinensi. cupieiites proni ad gr«tUiii ittTmiri libenter ipsam illis
» impendiiDus, qui eatn tanquam sibi debilara propriis sludenl sibt merilis vendicare.
cum igilur dilecltis filius IJenr|icus] de Gerollesecke, canotiicus Argon linensis,
capellanus luus, dilei^li lilii . . Spirensis elecli nepos, in ccclesie negoliis se promptum
exhibeal et devolum multumque in proaequeodis eiadem negoliis laboraril, nos ad
tuam et ipshu eleeli anpplicatioiieni mandaiutta. qualinaa enm codem caoonieo
w super oUenlia el obtineodia plttribtis beneficiis aeu peraonatibtta vel dignitati}>u8,
etiamai curam habeanl animannn, non obstante constitutione generalis coiicilii, el
eliam super eo, quod idcm plury bcnoficia ruram aiiinianun littbenlia contra candem
coDsUtutionem sine apoälolica dispenaalione delinuil, aucloritale nostra dispeases,
piout videria expedire, proviao ut eadem beneficia debitia etc. uaque negligalur.
» datum Lngdani 4 kalendaa aprUis anno «jnarto.
F tau Reg. Ko«. Ihm. JU /W. STt
BmnmA Btrgur Jb^ Xwl IV nr. UM.
99. PaiM Innoeent IV trifft dem Biseiof w» Sintßbitrg mf, wixe» Cttpia»
dem Straßburffer Canonicus Heinrich ton Geroldseck eine entspr*ei«nde WSräe oder
to Pfründe in irgend einer Kirche der Mainzer EridUkete vu versehagen. 1247
Min 31 Lym.
Eidem.* quia bonori ecclesie inteiidimus el augmenlo, illos precipiie prosequi
debemns gralia spedaÜ, per qtios el decus augealur ipsius el utililas procurelur.
cum igilur, [sicul] ex parle lua el dilecli filii . . elecli Spirensis fuil prop(^iluin
« eoram nobis. dilectus filiua Heur[icus] de Geroleaacke. canofkieus Ai^nÜnenaia,
capellanua tuna, prdaU elecli nepoa, in ecclesie negotiia ae prompliim «bibeat et
devolum roulluiiique in prosequendis eisdem negoliis laboraril, nandamna, qualinus
eidem in aliqna ecclfsiarnm provincie Map;u!iline in dignilalo scu personalu vel alio
ecclesiaslico bencliciu, quod cnrn decoal. auflorilale nostra pruvidcre procures, non
30 obälanle si in ecclesia, in qua ei pruvidendum duxeriä, dircximus pro aliis scripta
noatra, quibus nolumna ancloritale preeeotium prejudicium gcnerari, vel atatuto de
eerto eanomeorum namero juramento aut confirinatione aedis aposttdioe vel quaeumqne
finnitate alia robo 1 , vel qnnd idem aliaa benefieialus exislit, vel si atiia seripsimus
pro eodem, sew qualilicl iiKluIgcnlia ab npostolira sede oblentfi, per qnnm Imjngtnodi
s; gralia vaieal inipcdiri vel cliam relardari. conlradiclores etc. datum Lugdum Ü ka-
lendas aprilis anno quarlo.
V aua heg. VvA. tom. 21 foL 37L
DanaA Herftr Bii§. hm. JV nr, SertmOt JOß fonl. Bde. J ut. 318,
' Ltnäbe Mnteat wk in tur, »S.
Digitized by Google
n 1247
IM. Innocenlius IV papa . . episeopo et . . Molutico Ai|pDtnieiisilm8 mudal»
quatinus, cum Rodulfus quondam plebanus de Friburch Constanliensis diocesis auclo-
rilale , . Magiinlini arcliiepisropi loci tmetropolitoiii exigenlibus cnlpis suis amotus
fuerilque postmodum Uebehardus. capellanus pape, fraler . . coinilis de Vriburch,
insUtttlus, capellanttia in oorporaknt possessionem ecdesie de Vriburch inducaaU t
«cum sicul accepmns.« datom Lngduni 6 idiis aprilis anno «piarto. t247 Aprü
V am Bt§. VoL tont. 21 fd. 37»:
Ihnuich Tinger Heg. T„n IV wr. MU. JtenMdK AgI» fMfi. BOt. 1 «T. 529. V9fttH^
btrg, US. Vn, 406 w. äi8. w
III. PoM In/noeen* IV btmiflraft den BUdUtf em Sifußhtrgt SiepJUM dm
Bruder Hnnrichi ton Qerdditck eine entipreeiende Pfründe tm vtrteiAffen. 1247
Aj>rü 13 Lyn».
. . Episeopo Argenllneiisi.* «cdesiaram otiUlatibus non deperit aed aoereseil.
cum persone in eis illis ultles admillunlur. inandainus, qiuilinus Slephano clerico, fratri u
dilecU filii II[enrici] de Geroldisecke capellani lui, provideas vel provideri facias in
aliqua ecclesiarura lue civilaiis vel diocesis in prebendali vel alio ecclesiastico
beneGcio cotnpetenli, eiiamsi curam habeat animarum, uuu ubütaiile si in ecclesia,
in qua ci pro^ideadam duxaria, direximus pro alHi scripta noslra, quiboa noluaraa
elc. uaqae generali, vel «juod idem alias beneßeialus existit, aeu slalulo de oerto m
canonicorum numero juramcnto vel conßrmalione sedis aposloUoe aul quacunque
firmitate nlia robonito, vel quulibcl indulpeiilia ab apostolicB sede oblenia, per
quam hujusmodigralta impediri valeal seueliam relardari. coalradiclores elc. dalum
Lugduni idibus aprilis anno quarlo.
F cnu Beg. Vat. tom. 71 fol 375, M
Darnach Berber lieg. Inn. 1 V nr. 263i.
102. fanocenüua IVpapa . . qiiacopo Baailteiisi et A[nio1do] preposilo Ärgenlinensi
capellano shp monclftt, qTintirus raii«nm, que inlcr preposilnm el rfipitulurn ecclcsie
Beronensis ])orle uiui üc episcopum Constonlienseni super quiliusdoin deciinis el
rebus uliis vertilur, lermineul vet ad sedein aposlolicam remtllaul. «dilecli libi pre- w
positiia.» dalnm Lugduni idibns aprilis anno quarto. AprU 13 ZyM».
V w Eig. Vi,t. tom. 21 JA 383:
Dmatk Birgel lUg. bm IV itr S8l9. BtnmBi JOa puO. Hth, I nr. 8SX.
• Denselben beauftragt der Pabit, für »eine» VerKandteii Antelm Canonicua von Speier in Sluit
(hier Diitcfge .Sf ( <i/i(<ij);/ fj^lrr irorxi* ;u sorgen iii liif^iiitale jirclatuia seu aliis en Icsiasiicis bMWBcHli M
«Uamii cornin animaium habeaDt. 1247 Apnl 17 Lyon. Ebatda, darnach Berger nr. 3533.
Digitized by Google
1247
73
103. Innocpiiliiis IV papa . . episcopo Argeiitinensi maiiJüt, quuüinis Ilenrico
de Geroldisecke, capeliano suo, nepoli Spireusts elecli, in civilale vel dioce^i Basi-
liensi provideal seu providcri facial in aliqua dignilale vel prelalura, que ad col-
lationem ^iscopi Basilienaia non special, «cum siciil per.« dalum Lugilani 17
» kalaodaa maji. 1^47 April iS LyM.
Y mt Reg Vat. Um. 21 foL 385.
Amweh Btrger Beg. Zim. IV Nr StSS. BtnouBi JM» pM. Bih. I nr.
104. Innocentius IV pnpa . . dccano cl capilnlo ecclesie srincti Thome Argon-
liuensis mandal, qualiniis Johannem plebauum de Biirningen Argcnlinensis diocesis,
1« Carum cl devolum magistris coDsulibus et commuai Ärgenlincnsibus, pro quo ipsi
direxerunt precea el lUteraa apedales, in fratnun et oiiKmieam admiUant el da pre-
benda libacaliler prorideani, nm obataote cerlo canonioorain Dumero etc.; alioquia
episcopo Argentiaenai injungit, ul mandaliim aposlolicum esequatur. «paterne
benivol« Tille graltam.» dalum Lugduni 16 kelendaa maji anno quarto. 1S47 April
•» 16 Lyon,
V aus lieg. Vat tom. .•/ fol. 376.
JkimaA Berger JUf. imi. lY «r.
105. Innoce&lias IV papa . . abbati de AlEta Cistercienaia ordinis Spirensis
diocewa, . . deeano et Eberardo de Entringen eanonino Argenlinenaibns mandat,
«0 quatinus ablHitissam et conmmtaiD de Krslein Argenlinensis diocesis oompellant, ut
jiixta maudali aposlolici tenorem Ilenrico olerico de Phorclioin Spirensis diocesis
jn competeiiti orclesiaslico Lcnefirio providcanl. «dilectiis (iliiis Henricus.» dslum
Lugduui 15 kaleiidaä maji aonu quarlu. 1^47 April 17 Lyon.
V aiu Reg. Vat. tom. 21 fol. 386<:
n Jkarttaeh Berger Heg. Inn. lY tar. 966$. Bertmüi Acta pont. Udv, l «r. 323.
ttC InnooenUns IV papa . . tbesaurario aancü Tboma Argenlineiiflis mandat,
qoatinus Henrico de Qeroldiaecke» canonico eodeaie Spirensia* qni» cam ae patenter
opposuerit fautoribus F[rcderici] quondam imperaloris, non audeat in civilale Spi-
rcnsi secure morari, provenlus prcben-le sue ipsius ecclesip nsqne ad Iriennium,
90 ubicumque fueril, faciat iulegre ministrari. «cum sicul accepimus.» datum Lug-
duni 12 kalendas maji aono quarto. i247 April 20 Lyon.
r aus Heg. Val. lom. 21 fot. 383.
Damach Berger Reg. Inn. IV »r.2&37. Ridetibtrg E^iit. jjoni. Rom. U nr. 327.
IV, l 10
Dlgrtlzed by Google
1247
107. Pah<;( Innorpnz IV hnrUligt dem Bischof ton StraPilmrg, daß er das Amt
des Mansicus der iStraüburger Diöcese, das durch Wahl der Domherren bislutr beselU
wurde, verleiht» dürfe. 12 ft Mai 3 Lyon.
. . Episcopo Arpenlinensi. cxipentibus Itie de%'otionis' merilis elc. ul supra
usque exaudimus. luis ilaque suppliialiouibus benignum iinpertieutes assensum pre- •
seotium liln ««ctoritate concedimus, ul, si offieiam mansivi >* Argeoliuensis diocesis,
quod dilectus filiiis Hugo, arehidiaeonus ArgenliDenais, consaDgoineus tuas, obtiuel
et coiiäuevU per eanoDicoram elecUonem coDferrit eodtto arehidiacono cedente ve)
decedenie, persone idonee valcns nosirn fretus aucloritalc oonfeire. conlradictoret
etc. daliim Lugduiü 5 uonas maji auoo quarlo. w
V aus Btg Vat. ttm, 51 fol. 9«,^".
ßaruach Berger Reg. Inn. 1 V nr. •Miä.
108. Innoct>iiliuä IV papa . . abbali el couvenlui de S^arzahc ordinis i>äucii
Benedteti Argenlinensia diocesis mandat ad preeea . . conitis de Wirlemberch, qua-
tim» Nicolao clerioo ArgentiDensi in ecclesiastteo beneficio, quod ad cdUationero i>
suam perlioeal el consueveril clericis secularibus assignari. providere cureot ; alio>
quin . . episcopo Argentinensi irijtingil. ut super hiis mandntutn iiposlolictim exe-
quatur. <ad faciendain dileclo.» datum Lugduni tj idus maji auno quarto.
124^ Mai 10 lym.
V au» Reg. Vat. tom. äl fol. 387'-. M
JkHuaA Jfcffcr Mtg. Lm. IV «r. JM0O. JfodMtffy J^pM. pmt Sm. XI itr.U»,
109. looocenlitts IV papa . . prepoailo ecelesie aancti Pelri Aigentinansia
mandat, qualinus, si decanum et capitulum Constantienses, ecdesie devotoa, con*
ligeril oh lioc a Conslantirnsi ecclpsia absculare, prebendarum proventas, ac si
personaliU r residcrcnl in ipsa, t'iü minislrari facial. «cum dilecli filii.» dalum t»
Lugduui 0 idus maji anno quarlo. Iif47 Mai II Lyon.
V au« Reg. Vat. Uma. 21 fri. 388',
LamuH Sergtr Jby. Itm. IV nr, iKi. IfanMiK AtUi totL Sei«. I «r. MI.
110. Pahti InMoeen* IV erstidU dm Ikkan und 4m Damea^l «m» Stta^rg
mÜ BüdtneAi ««^ die ton £[6eri«rd\ wn Ettendorf der Cvrie erviuenen Dienste, •»
desse7i Sohn Hermann als Canonicvs in das CapHel mtftunekme» und mt ebur
Pfründe f» c«r«0»ye». i<^47 Mai lü Lfforn.
. . Decano et capitalo Argenlinensibus. gralos wAm et ecelesie pro pure devo>
tionia et fidei merilis prosequi debemus in suis favoris gralia speciaiiä, ut eo libcn-
tius apostoliee sedis se temporibus oporlunia sludeanl e&bibere placilos« quo de suis u
•) V} dtvoals. b) Btrgtr Hat nmitj.
Digitized by Google
1247
obscquiis se gaudeulcr aspcxcritil munernlos. sane de dileclo filio nobili viro E[ber-
üardo] doiuino de Elendorf certis constat inditiis, quod dicbus islis una cum venera-
bili finMre wMxo Ai^ieaUneiiä ^isoopo omni diligentia el virlnte qua poluit honorem
sedis apostolice procuravit. cum itaque dignum sit, nt idem no nobilis propter hi^iia-
s modi meritomm sludium favorem in nobis invciiisse gaudeal gratiosum, uinvmitalem
vestrani rogamus et horlamur allcntc mandiinles, qnaliuus dileclum filiutn Hennatintim
ck'riciun tialttm ipsitis pro ii])o.slulice sedis el noslra rcverealia in fralrem et Ciuio-
nicum aduiiUaliä el de prebenda, quam cilu ^ tuuuUuä obluleril, liberaliler providealis
eidem, noo obetante eeito canonioorum numeio juramenlo sea quacnnque firmitate
t» vaUaU), Tel ai Tobis pro alUa aeripta noalra direximus» qaibua ele. usque gmerari,
aui aliqua indulgcnliu eic. ui in proxioia usque provenire; alioquin Tenerabili fratii
no<!iro . . episcopo Argcntinonsi olc. ul supra in proxiraa aaqne exeqiiatun contra^
diclores elc. daLutu LugJuui 4 idus maji auDO quarlo..
V aus Beg. YaA. tom. 21 fol. 390.
» Jhrmuk Bmyir B«g. Jim. IV «r. iSSL
III. Pabst Innocen» IV htenßragt den Bischof vo» Siraßburg auf Biiten du
Straßburfftr Canonicus Heinrich von Geroldseck, daß er rhss-en CJrrikfir Heinrich in
dem Slral^wrger St. Thamasstiß CanonictU und Pfründe verschaffe. . 1247 Mai
14 Lyon.
n . . Kpiscopo Ari^^s'utiuensi. diiecli iilii Ilfiirici de Gerolilisecke, canonici
Argenliuensis, nepolis dilecÜ ülii . . Spirensis elecli, qui le in ecclesiaslicis " nc-
gotiis laborantem plurimum javisae dicitur, precibua iacUnaÜ mandamua, quali-
nns Henricum dericum ejua mdlum, vA asserit, ecclesiastieum beoeäcium aaaecu-
tum in ecciesia aaocti Thome Ar i lir nsis aactoritale noatra recipi Aiciaa in
» canonicum cl in fralrem ac ei de preLeuda, qua ibidem vacal ad presens vcl
quatn priinutii ad id oblulerit se focnUn.s, provideri, nun olwtfinle certo canonicorum
auiueru jurauieulo vel alia quacunque iirmilale vallalo, uut si direxiuiuä äcripla
aoalra pro aliis in eadem «eolesia» qaibua etc. usque ^eiierari, vel quod pro eodem
alibi acripsimaa, ubi nondum eal sibi provianm» seu aliqua aedia apoalotice indnl-
«0 gentia, per quam posait hujusmodi profiaio impediri. contradictorea etc. datum
Lugduni 2 idus maji anno quarlo.
l' aus lUg. Val tom. 21 fd. 390.
fMmach Bergt r Meg. Inn. IV nr. 2685.
tt8. Innocentiua IV papa . . epiaoopo ArgenUnenai concedit, ut Änaelmum eano-
4» nicum Spireaaeoi» cmaaDguineum ipsius, moribus el nobililale mullipliciler commen-
dalum, in ecciesia Argenlinensi recipi in canonicum el in fralrem facial. «aiioslolice
sediü benignilas». dulum Lugduni idibus maji aono quarlo. iSi47 Mai 13 Ljfon.
V aus Reg. Vat. tom, 21 fol. 393».
Damach Berger Reg. Itm. IV nr, 2718.
W •) V ecci ii» Ittttt SM« tnf Ramr.
Digrtlzed by Google
76
1247
113. Innocentius IV papa . . abbatisse el conrenlui monasterii de Andelalie
ortlinis sancli Benedicli Argenlinensis diocesis mandat, qualinus Krboni canouico
sancli Tliomo Argenlinensis aliqiiam ecclcMarum ad monaslerium de Andelalie pleno
Jure speclauliuui, que i^eculuribus cunsueveril clericiä aääiguari, conferanl el assigoeiit;
alioquia Corrado canonioo Basiltensi injungit, at mandatum apostoltcum exequatur. •
«snscepli cura rmuninis.» dalum LngdnDi 9 kalendaa jonü anno quarlo. 1247
Mai 24 Ljfcn.
r mu Bug Yat. Um.!api.m*
DanmA Safer Stg. Itm, JF nr. AniMdK AOß fMf. Btbf, I nr. MA
114. Paöst Innocenz IV ttellt Priorin und Content des Siraßhurger St. Agnes- i»
klosiers unter die Obkui du Ordgfumislers md ProBiHtial* der Ihminihaner. 1247
Juni 1 Lyon.
. . Priorissc el convenlui monnsterii sancle Agnetis Argentlneiisis. cum, sicnt
ex parte veslra fuil propositum coram iiobis, vos inclusc corpore in castris clauslra-
libuä, nienle latnea libera devole doiuiuo iauiulantes iuäliluliones ordiniä fratrum
predieaUvum haotenus laudaliilUer duxeriüa obsarrandaa« nos ad supplicalionem dilecio
in Gbrialo filie nobilia muHeria Amicie domine de Jovigniaoo et Gualcberi nati ejoa
fainiUana aostri deTotiooisvestrepredbusioclinali vosel monaslerium veslrum incorpo-
rantes ordini supradiclo prcsentinm auclorilate stalnimtjs, iit si:b niagislerio el
doclrina . . magislri el . . priuris prorincialis Tbeulunie dicli ordinis, qui pro tempore tt
fueriul, de celero maneoUs illis gaudenles privilegiis, que ordini prediclo ab apostoltea
aede oonceaaa annl vel in poatenim eoncedenlnr, ipsique magiater el prior, conlrsna
conatitulioae ipalua ordinia vel indulgenlia ab aposiolica sede oblenta aeu oblinenda
nequnquam obslanlibus, animaruni veslrnrtjrn solliciludinem porenies et ctiram elc.
ul supra in üllera terlii capiluli usque proul viderint expedire.' nulli ergo elc. a»
Qostre iocorporationis et constilulionis elc. siquis elc. datutn Lugduni kalcndis juuii
anno qaarto.*
V OH« Rrg. Vnt. tom. 21 foi. 400'.
DanmA Btrgtr Btg. hm. IV nr. »789. JMMffy JEjipirt. fipitl. Born. U «r. STT,
115. Innooenliua IV pepa . . epiacopo Argenlinenai. cumabbatiaeaetoonventaa »
monasterii Seconienaia ordinia sancli Aiigtislini Conatantiensis diocesls mandalum
aposlolicuin Ironsennles niire snrda errlesiani de Tlmon AJherlo de Ileljesburc canonico
Argcnlinensi, cujus frulcr el palruus el plurcs alii consanguinci F[ridcricoj quondam
1 Vergl. UB. I. 234 nr. 293 u. 225 Anm. 1.
- Unter dem gleicheu l}>itinn umi iii\hr:H mit tlmselben Worten benachrichtigt der Fabtt den tft
Or((«RMieM«r md 4m limuuiai der DominikuHtr, daß er da» Stnßburger St. ÄgneMotUt dm
Orden ehaerkibt habe, und trügt lAnnt auf, qmtiiiu «niitia pMiniiM «4 niebUiniin mtm ^w-
tniitia ciiretia diligetiter et sollicite jaxfa cimstitutionii nottn tonoram ttlbkta eojaalibat difflealtalu
dtspendio adimpUte. Ebenda. Durnach ßerger nr. 37'JQ.
Digltlzed by Google
1247
77
impenlort coolra eeclesiam a^beserint, exeeutores aulem mandaU aposlolid Wallero
clerico, nepoti . . preposili Spirensis, canonico ArgeolineDsi, qai cum consanguineis
suis in ecclcsie nepolüs virilitcr laboravcril. prcdictam ecclesiam rontulcriiil. mariflal,
quatiuuä dictum Wailerum facial ipsius eccleäie pussessione gaudere, nun olistanlibus
* litleris verilali et justilie prejudicanlibus ab codcin Alberto a sede aposlolica verilate
tacita impelratia. «ei, parle lua.» dalum Lugduni 3 nonaa Junü anno quarto.
124^ Jmi 3 Lftm.
Ymuntff. Vai. tarn. St foi. 40S.
Damaih Bayr Urg. Lni. IV nr. iBS?. SMktibtrf JMRl. Um. II Ilt.STS. BmMNlBf
10 Acta poiU. Hele. I nr. 351.
116. Innoceulius IV papa . . saucti Petri et . . saiu Ii Thouie Ärgontinensium
Ihesaurariis maodat, qualinus Sauctorum, scolaslicum ecciesie sancli ViclorisMaguDlini,
nctorem cedaflia in Uingilinheia Magttulane diocesis, non parmiUaDt ab aliquibua
indebite moleaUri auper eeeleaia illa. «ut dileclo filio.» dalum Lugdnni 6 idus
iB janü anno qaarlo. i247 Jvni 9 Lfm.
V Uts^ Y«A. im. U fii. »t.
Dtonwck Bayer lUg. hm. IV mr. aTH,
117. Innoccnlius IV papa . . abbali el convenlui moniisterii HtrsaugcDais ordinis
sancli Benedidi diocesis Spirensis mandat üebehardi, capellani sui, fratris comihnn de
*o Frinburch suppiicationibus inclinatus, quatinus magislro Eberharde de Ilorwe eierico
capellani in ecclesiaslico beneficio compelenli providere curent ; alioquin . . caulori
eocletie svncli Thome Argentineasis injungit, ut mandatum aposloUcum exequatur.
«dileeli fiUi Gebebardi.» dalum Lugduni 2 idua juoii auDO quaito. 1247 Jimi
IS Zyra.
tt V au$ Beg Yat. tom 21 fol. 404.
Dctmach Serjfer Btg. Inn. lY nr. J1824. Btnumtli AetapotU. Büt. I nr. 898.
118. Innoccnlius IV papa . . preposito et capilulo Basiliensibus mandal, qualinus
Berdoldum de ilorburch canonicum Argentinensem,' consanguiueum C[oDradi] et
II[eDrici] comitum de Vriburc, qui se in ecciesie Romane negoliis obsequiosos
■0 hactenua et devotoa exbibneraot» in caooiiieum el in fralrem reeipientea prebendam
ei eonferanl; alioquin . . episcopo Argenlinensi injuugil, ut mandatttm aposlülicum
exequatur. tcum dilecU filii.» dalam Lugduni idibua junii anno qnarto. 1247 Juni
i3 Lyon.
V (tus Tin/ Vat. tom. 21 fol. 404\
» Damach Berger Heg, Im. IV Hr. 2&2$. Rwlatlferg Epist. pont. Rom. II nr. 392. Dcr-
noM Atta pont. IMv. 2 nr. SS9. FärHenberg. ÜB. VU, 4fft nr. m.
> ÜB. I, 236 nr. SM.
Digitized by Google
78
1247
119. P«M Innoun* IV fwthH AU imtf Content des KtosUrs St. BUutea
MUft Oriroi»t dem Cleriier 0iM$ gemtimten, Stnßiwffgr Bürgenneislers, eitu
spreckenäe P/Übtde iw tendUigiK 1247 Jitni 26 Lfm.
. . Abbftli et oo&vftntni monasterii sanoli Bbsii ordUm nndi Bmedicti, Con-
slantiensis diocesis. cum dil«elus filiaa Ii * magister wmm Ar^tin«isiuiii. aienl •
pro cerlo didicitnus, adeo aedi aposldice sit devolas, ul tarn pro se quam pro suis
predicle sedis graliam merueril el favoreni, nos volenlcs düecto filio Orlroino'* clerico
dicli magiritri oh hoc el obtenlu venerabiüs tValris noslri . . Argenlinensis episeopi
suppliciiuliä noLiä pro ipso graÜam lacere specialem, universilalem veslram rogandaai
diiximua aUante ai monendani mandantaa, quatinua eidam Ortroitiß in eodasiastico
braaficio competenti ad veatram ooUationem apactante, quad dari eleriaia aecu-
laribuä consuevil, ai vacal ad preaens vel quam primum ad id se facullas obtulcrit,
providere curetis, non ohslantt' si vubis iltreximns scripta nostra pro aliis, quibus
auclorilale presenliura etc. u^que geuerari, aul aliqua äcdis aposlolice indulgenlia,
per quam possil hnjusmodi gralia impediri; alioquia . . Uiesaurario ecclesie sancti »
Thome ArgcntinaDsia litleria noalna injungimna, ut ipaa auper hoc inaDdatum apo-
atolicom exeqiialur. datam Lagduni 0 kalandaa jalii aano qaarlo.
VmSeg. Fol. im. U fA 4t».
DarmA Aeiyw Itig. Jm. tV mr. »09. BmmM AOa fomL JEU«. I «r. 3M,
120. Innocenlius IV papa . . abbali el coDTeutui monaalerii io Oengenbach
ordinis sniKli Benedicti Argenlinensis diooesis concessionem occlesic parrodiialis
saiicli Martini in Gprigenbach in proprios usus monastorii ;ib llenrico episcopu Ar-
geDlioensi boDc mcmorie facluia el ab Hcnnco episcopu prefaü successore approbalam
coofiriuat.* inaeriinlur litlere episeopi Henriei data Argeutine aono gralia 1247, itt'*
^ *' dictiona 5, 2 Idtta marlii. «ad facieodam vobia.» datam Lugduni 5 idus julü auK)
quinto. 12^ Juli It Lffo».
F am Ay« Mfii. M Jhi. iU.
SamaA Berg$r Seg. JttH. IF nr. 3CTl
Iii runooenliua IV . . decaao A ^aphüiö IlonaiigfnHi^ A^|€imk
inai)dal, qualinu« Ortwinum clericum Ar^i^lioeoaem, pro qü« *M%ia<ff fl eUnsul«* «•
-ArgeoUuenses anppHcaTerint, in canoDieum «kl ita fratram reer^tes prcliffiidaiii ei
•) VitUntAt Heed» ntff»ma. bj ir#**»«»rfW,4(«^A.
i Berthol ius ojnsropnB Argentineneis magistram II cinricnmi >colMticuiii «edwie mbcH Thotm'
Argettünensis in «andern acdMism intrnamt, qoDr«das] ftatom PortiwtMia et sancte Kofine ei is-
- «Opoi tue «poetolic« Mdto UlBtioM fui«ui« et jadkea «b spostoUai ttde delegaü illi »lentJoni impo-
■ ^IT*"*" »••^ canoDicu« A. gnitinensis <li,lus Jo Oeroltcuecke a so.ie npa.tolica quasdam
, UltMM per ftbi suggestionem contra monastermm inipe(ra»«rat, qui, com abbatem at cooTuituiii
^diatiu indcbito fotigwat, d« mo jvn dMBdtiM qii«tti«ni citMimt
Digitized by Google
1247 79
♦
liberaliler oonferant; alioquin . . cpiscopo Argmliaensi iujungil. ui naudalum
aposlolioiitn excqtialur. «vulcnles dileclum filium.» dstam Lugdani 2 idus julü
anno quinto. 1S47 Jvli 14 Lyon.
Vmulttg. Vat Um. »1 foL 446.
* LamaA Bergo Reg. Jim. IV, «r. 9096.
122. lonocentiusIV papa Hcarico dePhetenshe cauoDico sancli Thome. nuiiiiu . .
episcopi ArgeDtinensis concedit, ut, cum eo tempore, quo deeanus et eapitulum eo-
desie aaucli Thome ArgmitiDeiuis ipaum de mandato pape in canonicuTn receperinl,
ad conirn inslanlinm jnravcrit. se quam prirao . . episcopns Argcnlincnsis colchraret
w ordines, ditioonolus oidinem rfreplurum, riori obslanle hujusmodi juraiiienlü, ad recep-
tionem ordinis, donec prebendam in eadem ecclesia asseculus fueril, niinimc lenealur.
«cum «cut in.» datum Lugdnni idibns juUi anno quinto. Juli 18 Lyon.
V aus Reg. Vat. tom 21 foi 444".
AirMcft JUrttr Jby. Jim. IV «ir. a09V.
» tSSb Innoeenüus IV papa ablwtiasia et oonventibus sancti Benedict! et aancli
Augustini ordinum civitatis et diocesis Argeulinensia mandat. qiialtnus preees episcopi
sui super receplionibus faciendis. diimmodo idonee presenlenliir persone, admiltant
libere. juramenlo non obslante, quod de non recipiendis aliquil)us iisque nd certtjm
lempus presliÜ3se noscuntnr. «ex parte.» datum Lugduiii idibus julü auuo quiuto.
■« i24r Juli i5 LjfM,
VmuStf. y«». im. »1 fit 4M'.
DartMik Berstr Beg. In». IV nr. 9094.
124. Innocentiua IV papa . . episcopo Argentinensi concedit, ut Alexaodro
canonico Wannaciensi, nepoli snn, in aliqua occlcsiariim suc civitatis vcl Jiocesls
n in dignitalp vel pprsonatu valcal libere jirovidere. «exigeutibus lue devoüouis.»
datum Lugduni idibus julü unnu qiiiuto. 1247 Juli 15 Lyo».
V «UM Reg, Vat. tom. »1 M 444«.
Xhn»A Betftr Beg. lim IV nr. 9099,
125. Piü^st Innoeem IV beßtMt im OrdensmeiHer md dm deiUwkeit Provin-
M «tff/ der DmvtUaner dießgaeiiunff gginet MaudäU, htreffind die Büneerlgihmf dee
SUvßiurfer Si. AfnetlÜosters i» den Orden. 1S47 August 7 Ljfon,
, . Magisiro et . . priori provindali Teotonie ordinis predicatorum. enm dileetas
in Cbristo filiaa . . prioiiasam et convenlttm nonasterii aancte Agnelis Argentinensis
ac idero raonasterium jncorpoFBTerimus ordini vestro,* nobili muUere Amicia da Jo*
» > Verffi. nr. 114.
Dlgitlzed by Google
80
1247
vigniaco et Gualcliero nalo ejus fHiniliare nostro inlerponentibus super hoo non sine
mulle inlercessionia insl.uilia partes suas, presenlium vobis aurtorifale precij)ieii(]ü
mandamus, qualinus qiiod .supor hoc a nobis factum est, graUiai el lirraum habentes
nou allemplelis per vos nec permillalis a personis ejusdem ordinis conlra tioc ali-
quid ttUo umqaam tempore stlemptari. dalnm LttgdoDi 7 idus augttsti anno qninto. *
V aut Utg. Vat. iom. Hl fU. 451".
DarmA Berger Btg> Itm. IT nr. StIUk
126. Pnhst JnnornizIV Iräfjl der Ae^jfiMin und dem Content des Klosters St.
Stephan :h .Str(iß>/ur<j av.f, dem Slraßlmnjer Cl''rikcr Xicolavs, dem Sohne Heinrichs
des Rollini, eine t-itlsprcchende Pfründe %'i verleihen. 12-17 September 20 Lyon. io
. . Abbalisse el convenlui monaslera saiicli Slepliani Argenlitiensis ordinis saucli
BeueJicti. vestris aflectibus debel esse volivum, quod digue vobis gratum esse
perspiciüs el volna nou ' producere poteril ^ premium gratie specialis, sane dileelus
fiUua nobilis Tir . . comes de Diliogtii ad hoc ttna cum suis inlentus magnaniiniter
c:^sc Jicilor, ut Rnowne konor ecclesie per eonim miniaterium angealur. propter hoc »
siquidem nos personain ejus afTectu benivolo proseqnenles ac ipsins in (Ülectu fiüo
Nicoiao clericü Argcnliocnsi devolo suo, pro quo nobis preces direxil el lillcras
speciales, volentes honorare persoDain, presertim com dileetna liUu3 Henricus diclus
Rafoa, peter dicli deriet, ad hoc, proul accepimua, Studiosus existat, ut vobis et
eidero ecclesie sincera possti devolione placere, universitatem vestram rogandam »
duxitnus el raoncndam mtintlanlcs, qualinus cidem rlprico pro aposlolice sedis et
nostra reverenlia in ahqua ecclesiarum ad vcstram cullalioncm speclanliiim de hene-
ficio ecclesiasUco competenti, quod soleat clericis seculoribus assignari, quam cito se
facultas oMulerU« liberaliter pnmdere curetis, non ohslanle, ai Tobis pro alüs scripta
nostra direximuSi quibns elc. uaque generari. sive aliqoa indulgentia, de qua ape> ts
cialem in lilleris nostris oporlesl fi«ri mentiontm, pteees noalras et i lalum taliter
impleture, ut ex boc processu lemporis apud nos nieruisse augmenluui favoris cl gralie
gaiidealis ; alioquin venerabili fratri uoslro . . Argentinensi episcopo per lilleras
noslruä iujungimus, ul super Loc mandalum aposlolicum cxcquatur. contradiclores
etc. datum Lugduni 3 kalendas oclobris anno quinto. n
V CK« S«. Fat. Um, 21 fol 470\
Danmk Serger JUg. Itm JV «r. S334.
1?7. Pabsf Innüren: TV trilf/t dem Bischof von Sti'nßlmy avf, daß er die Auf-
nahme des Ckrikeis Johannes, des Sohnes Heinrichs des Rothen, eines Straßburger
Bürgers, in das Straßburger St. Petersslift als Cauoiiieus und seine Versorgung x>
mii einer Pfiünie bewirke. 1247 OeMer i Lyon,
. . Episcopo Argentinensi. elsi ad provisionem cunclorum, qui clericali mililie
sunt ascripii, pietas et pastoralia oflicii debitum nos propulaant, bornm tarnen pro-
• non m«l «m Yerithen tiugtidoit». h) V prootcril.
Digitlzed by Google
1247
81
visionibus oo favorobiliorcs cxliibcre nos qiienil, <|iii i)otinriliiis inerilis ol inlerces-
sionildis scdis aposlolicc rlf>rolorum onioaeiuril)us adjuvan'.ur. cum igitur ilileclus i'A\m
nubilis vir . . cuiues de W irlimberc pro dileclo lilio Johaiioe clcrico, nalo dilecli
filii Henrici Ruß, civis Argentinensis, qui ascriptus clericali roililie nondnin est ei
s patrimoni) eocl«siastici participium asseculus, nobis bumililer suppUcaril, ul ei pro-
visi tiis niatiiis iunnificas extedderede benignitale «olila eurarenius, nosejusdeni nobflia
in<lui ti ]irccibus, quem gralia prospqnitnnr >•{ f^vorc, marulamus, quatiniis Piindem
rln i. um in ccclcsia sancli l'elri Argeiuinensi aueloritalo noslra recipi lacias in cano-
nicum et in fralrcm eique provideri de prcbcuda, si qua in ipsa vucal ad prcscus
I« vel quam primuro elc. usque facaUas, non obslanle, ai in eadem ecclesia stalutum
ait de oerto canonicorum numero jnramento vel cotifirmalione sedis aposlolice au( qua-
cnnquc firmitate alia raborato, sive si pro nlüs in > m scripta nosirn diieximua.
quibos Jiohiüms clr. nsqiic ircrKT^iri, nnl rl imlulgcnlia «^t\\< cjusfloni, pt»r
qtiam pussi t linjusniodi gralia juipcdiri. contradjclurcs de. daUim Lugduni kalcndis
la uclubris anno «piinlo.
I' au» Rtg Vitt lo„i. :>t fol 473''.
ßarim^ B>rgn- U'uj. Inn, IV itr. SOGS.
12H. lunocenlius IV papa . . abbali el convcnlui monaslt-'iii Gcngcnbaccnsis
ordinia aancti Benedicli ArgeoUnensis dioccsis, precibus episcopi et universitatis Argen-
M tinensium inclinatns mandatt qualinus clerico Reimboldo, nalo Reimboldi sculleti de
Geogenbarli. qui Inf! rici] qunndam inperaloris abdicaU) dootinio reductua ad dero-
ti<jnem -> liis iiposloiu o lioiioroni ipsius unn cum . . Ari;ontincn.«.i <'pi-:coprj non abs([iie
inciirsu danipuormn graviuin virililer promovere sludoal, de bi-nelicio ecdesiaslico
competcnli providera curent.* «digne infiindilur cordi.» dalum Lugduui 2 idus
» dccembris anno qmnto. 1247 ßeemier i2 Lj/oh,
Y au» Rtg. Vut. tom. :il fol 41^9-^.
Zhntadi Berger Beg. Im. IV »r, 3SS4.
129. Cfonradtis] scolasitcns Argentinensis * venditionem predii in Riebein a nobili
viro fl. fralre suo abbali oi (ouvt iiiui deWctlingin faclam. commulalionem qttoque
Mt in Enslringin a nobili viro R[udolfo] fratre auo dicto de Wassirslels rolam liabet*
' luiiocpnliiis IV papa . , rpiscopo Argotitiiioiisi muiiJat, ijuatiiiiis cum Uoiinholdo, filio Uoiiubuldi
sciiHoti de Gcin^enb.ii h. rcctoie «crlcsio ilo IlasoLiln- ilispeiisot. nncnl preter eaii<iem ectlesium curam
unimanini haboiitom alia briicticiU rum simili ciiia rcuiporc et rctiiiero valoaU datam Vt mpm. Aus
Meff. Vtil. Ion. foL 4m'. JMrtiach Berger Htg Inn. IV nr. Säiü.
ts> » Ik-r.wibe trtdteint gehmt ah Flrghr in einer Urkunde xrinfn TtrHttm HudaJf wm Jahre mit
äer Ikiekhnung magistcr. i ' i /' T/f •/. S< »•{i u Laiitlscliaft Zn.i'lt II, UO ur. I,::t.
> In einer undatirteu Urlutnk gtil Jier fk-hala»tictis Konrtui ton Wassentetz teine EiHwMig»n§
datu, iaß $ein Bruder Sudot/ BttUtunaen i» EngUringe» an Klotler WeUingtH tertnutchte. Vergl. VB.
A atadi u. iMHiUdtaft Xürkh II, m nr. 704.
IS, 1 Ii
Digitized by Google
82 1247 — 1248
et sigillnra snnni BppendiL «lenore presenlium voI»is.» datiim Argontine anno domini
proxima feris tercia ante feslum i)eali Thome aposloli. 1247 ^ecembgr 17
Slraßburg.
Jus rn il Stadl u. LamUchaft ZOrük II, 1S$ «r. 74» MC* ier OyN'c i. Watinftiiet
Urbar ». St. Ä. Aargau. •
VM). Eljirliardiis canotiicus Arf^onlitionsis dictns de Wassirstelz romtnulatioiiPTn
predii in Enslrinpin abliati rl cdiivenlui de Wctlingin a nobili viro H[u(loÜbj puter
suu fuctdui rulam liahel el, quin sigitlnni proprium uon babel, sigillum domioi C[od-
radi] scolaslici ArgeDlinensia rogal appendi. >lenore presentium vobia.» dalum
Argeotine aano domioi 1247, proxima feria tema ante festnm beati Thome aposloli. ■*
iB47 Dvember i7 Stntßiurf,
Am üb. 4. SsmU «. LmMißft SBMA U, iST «r. 703 naek 4er C^fU i. Wattnigtmtt
Urbar «'. St, A. Aargau,
ist. iDnocentiiia IV papa . . abbati et conventui monasterü de Ellenber-
munster ordinia sancli Bencdicli Argenlinensis diocesis indulget, qtaod Wallero ca- ^
nonico Arffpntinensi. nalo \V[aUcri] doniiui de GcroliliM i moiiaslerii advoculi,
nun obätanle quud aiiis providerc leneanlur, de bencticiis eccleäiaälicis primo vaca-
turis, eliamsi curain aniniaruiu habeaol, usquc ad valenliam Iriginta tnarcaruin ar-
genU aottuatim libere providere posatnl.* <ex parte vestra.» dalum Lugdiioi
4 Italendas fdmiarii anno qninlo. 1S48 Jmuar 29 Lfo». t»
V «mt Utg. Yat. im. »l fiü SOSL
AwMck BtrgtT Big. Inn. IV w. 3581,
I3S. Innocentiua IV papa Engclbeiio clerioo Argentinenai ad preoes nobiUmn
viroram . . de Dilgen . . de Wirtembefc . . de Gruningen et . . de Calve eomi-
tum de Suevia indulgel, ul non obstanle defectn nataliuin, quem patitnr depRföby-x»
lero fjoniliis el soliita. nd sncro» (»rditics promoveri oi bciiefichmi eprlesiaslicuiii,
etiiuiisi curam aniiuarum babeat. obUncre pu.ssi(, i(a Uuieii. quod si ipsiiin ad
episcupalem voeari conligcrit digmtalem, illam nequaquam recipial abäquc scdis
apoalolice licentia spcciali. «elsi geniti ex.» datiim Lugdani nonla febraarii
anno qtiinto. i248 Feinur 5 Lym. w
V aus Ueg. Vat. t<m. 31 foL
Bemaeh Berger Beg. Inn, IV nr. 3900. IMetAerg JS^pMl. fOiL Eem. II mr.
I Innoceutiiis TV papa . . decano t«eleii« aancti Tham^ Argvuiinamta »iiidai tt* pffAdM ■Uwteni
•t eonventuin img ei < i nccssionc prufalu luolcHtari patMtur. dattuil «t rapHl. Äa$ Reg. Vak tam. 21
fit. IMÜ. DartMch Berger lieg. iim. IV nr. 3682. M
Digitized by Google
1248
83
133. InoocenÜtts IV papa . . abbati et convenlui mooasferii NovillarcDsia
ordinis sancli Beuedicli, Argenlinensis dioccsis, siipplicalionibiis ipsorum et rnagiä-
Irorum consulum et universilatis civnim Argenlinetisium inclinalus iudulget, ul,
poslquaiu Sauluru ei Symuoi, ualo nobilis viri Lodewici advocali de Liclbeaberc, de
abenefieiis debllis fiierit proviaum, magistro Gervako de Ar^fratiaa darieo auo, qui
raonaslerio dadum servterit fideliter, pFeferentes «am sex alüs clericis, io ecclesiaatioo
banefido compeleotl providerc possint.^ «Ex parle veslra.« dalum Lugduai nonis
februarii aouo qainlo. 1248 Februar 5 Lj/on.
V Ott» Bef. Tat. tom. 31 fol 5o:!'.
I» BanaA Betgar JUg. Inik IV nr. 3WL Boimbtrg JEfiH. pwt San. II «r. 49Z,
\'iA. Innocenlius IV papa . . episcopo Arjjenlinensi ad preces nobiiis viri
ilennci ue TcugcQ dcvoti ecclcsie mandul, qualauis cum Ulrico clcrico Argculiuen.si
dispeuset, ut ooti obstante defedu nataUom, quem palliar de pre^bylt-ro genilaa et
soIuiN, ad sacros ordinea promoveri et beDeBeium eoclesiaalicum, eliamai eurom
uaoitnaruni habeal, obtinere poesit, ita tarnen, quod si ipsum ad episcopalcm vocari
conligerit dif^nitatciii, iltani uequaquani recipuit ribsque licontia sedis aposlolice
speciali. «e<l fLicionduiu dilecto.» dalum Lugduai 2 idus februarii aouo quinlo.
Iü48 Fcbrmr I j Lyon.
V am Btg, Vat. ton. JU fiiL »IL
M DanuOi Btrger Heg. Im, IV w. Hf«, BermaO^ AOa pmt. Bdf. I w. 4».
135. lauoceotius IV papa . . epi^po Argetilineosi ad supplicationes H[eT('
manai] et H[arlmanni] comiluni de Riburo in presenlia sua oonstilaloram maadat,
qualitius cum Reitaudo canonico Argenünensj, ß'alre nobilium virorum Corradi ei
Ilenrici domitiorum de Tengeii, qui dudum in ordino subdiacoQalus cxislens cuidam
» vidu(? nliquandiu cobabilaveril, landem ea abjecla ad clericalem ordioem sil rcversus,
dispensct, ol in minoribw ordinibus ministrare valeat. «dtlecü filü nobilea.» da-
tum Lugduoi idibua rebruarii anoo qiiinto. tS48 Feiruar 13 Lfo»,
V am lieg. Vat. tom. 21 fol. ÖOC.
Damach Berger Rrg. hm 1\ ur. 3699. MoiaiAirg EfiMt. JMMf. üiiMii. IT «T. 498. Bcrmidli
w Acta Mel». I nr, 43ä.
136. Innocc'ulins IV papn . . episcopo Argenlinoosi obleniu ( icbehardi capellani
sui, * C(ooradij liuins ejus comitts de Vriburc, et Ilenrici de Gerolseke, cauuuici
Spirensis, nepotis elecli Spirensia concedit, ut cum magtstro Oervab» clerico Aiigeti-
' bmoMntiiu W pap» . . «piieopo Aigcntiaaini nudat, qnatiiras «bbataiii «t oonvuitiuii Novil-
•> larenses «iper eoneeubne prcscripl» molMtari n«a pfttittar. 4«tnin nt mgt% Ana Ay. Yat. Mm. St
fot. rM. Ditmwh Berger Heg. /im. JV nr. 3603.
• Venfi. für Gebhard diebeitkn ScJirtOem /tUMMM IV 9» 4e» BrAUdiof wn Xtk» «SN JM9 JprÜ
23 Lyon bei Jkrgar nr. 44ö4 und 44@0.
Digitized by Google
84
1248
(iiieiisi iilonim devolo dis) rnsel super ohlenti^ et obliiteiiilis beDeficiis ccclesiaslicis»
eliiititäi ottiam utiiiiuiruiii li;i!)' ;inl . '•elsi pitirulilutem ect-li-siartiin.k datuui Lug-
duni Vi kalendas uiarlii aaiiu quiuto. Jii48 Februar 18 Ljfuu,
V o»< 11,11 Xm \<m. 21 fol. '>11>.
Ihiniath ISertftr Heg. Jun, Jl' «r JOttJ ÜtmuulU Ada yoiU. Htlv. 1 nr. 443. S
137. Pabat luuuccHi Jl yeslallct ämt AU tiud Cuntent dci' Al/tci Mtiui'SMÜuxlvr,
ihren reeitser/airneit Cleriker, dtu M«$i*t«r Gervaku* ton Slraßbitrff, trotz niedrer
Vtrbiudliekkeite» mit PfrÜHäen zu teraorffe». 1248 ifärs i3 Lyon.
. . Abbali et cuuvf;itlui Mouniiiui)[aältTiiJ urdinis üuucli BettcUicli Argeatinensis
dioeesis. exigentibus vestre devolionis mvritis elc. nt supra usqne exaudimus. n
cum igilur, sicut ex parle veslra fuil proposilum coram nobis, magislcr Gervaicus
Argenlinensis clericuä vcsler, in canonico et civili Jure petitiis, diu vobi::» i-l iiiona-
s(''r!(> Vfhlro .'•«•rvii'ril liddilor el devole iiec pcssilis ei, qdi jaiii iiiulnio elatis (.'xisUl»
providt'ic ul>sqiie grulia iiuslra in bciit-iiciis d i lrslasliris. euiii silis W alruiniiiü de
Gerolätcke, cuiiüiucü ArgciiUucusi, cl alüs quinnuc cleririi ad inauJuluni sfdiü i&
«postolic« obligali, noa Teaerabilis fratris noslri . . cj^iscupi Argeolinensia et vcslris
supplicalioaibiis benignum impertienles asscusum providendt cidem magislro» post-
quam fiierrt eideiii canonico pr()vi>jiiiii in i-i'cIcsiMstieo beneficio, quod ad collaliogcin
Vf.slrüin |v!T',ii5. ,1 ( t if itsiiin-f-nl clfrifis .scciilanbu.s as.'^igliari. lion uhslaiile, quud
alia^ beneticiatiis cxislil, vel alia.>> .si tipsinuis pro i'odi-m, 2»i eidotn episcopo lioc
veatro inoDa!>terio videbilur cxpcdtre, pleiiaiu vobis aucloritalc prc^eulium i-uncedi-
muB facuUatem, proviso ul postca provideatis predictis quinquc clerids, ut lenemini,
cum ad id obiuleril se facoUas. nuUi ergo elc. na&lre concessioois elc. datum
Lugduni B idus marlii anno quioto.
Y «M« Itei). Kot tum. Sl fät, &3S. Angtfü^ dtr Vermaß: dttu »t rapar hoc comervalor
dictis abbat! et eonventai «pisc(>pDi Argentitiemis lab «adem data
DaruMh Berger Beg. Inn. IV nr. 3900,
13$. fJ[eioricuä: Argcntiuensis episoopus omnia. que B[erbloldus] predcccssor
suus. Argenlioeusis episcopiis, cum Uluslrt viro Ilfarlmanno] eomile seniore de
Kibiirg siipir patiimoiiiis suis dtsposuil, quomm proprietatcin pri'dirliis comcs a- an
clcsie Argt.-tiliiit'iis.i rnuliilil r ! it,r>\ ab eadcin taiii i])sc (|uain (iliiis Iralris Mtii in f.odin»
riH rpi ruiil, scciinduiii ijiiod iii>U ii;ii( nt;i sii|K"r lioc >cripla conliiK'nt, ' ralii babtl et
auclorilutc äua couliriuat. «cpiuniiim vi^or buiuaue.« daliiiii apud Argi'ulinani aiiiiu
domini 1248, 17 kaleudas maji. tcsles: fralre» II- i'riur el c:[uuradusl de Aquia*
I Ytrgl. VB. 1, S18 nr. 287 «. nr. SS. u
» CtinratliiH de A(|nis Hugo junior de Argctitina crselifliicH a?< PiminQumtrhrüdtr in einer ZU-
ruhrr t'ikuwir nm l\.'H> AiitiI i. eittiiso C. d« A<jtiis uml Joliuiiiiuü du Ai;;cntinft in einer Urkunde wm
l:^ii> AiKjii'^l ffimr fraU-r lliiiro Aij;i'iititie:)sis iU> fiidnif tiri'dnatjruiti in Tiiroj;i) utrinri l iLunde
«Ml i:i4.3 i'rbniur Vergi L Ji d, Ülttät u. Lamlsvlrnjl Zürich II, U:J nr, UJ7 ; 147 nr. Oi:i u. nr. 376.
Digitized by Googl
1248
85
ordiois fralrum predicalorum, K[einhardus] de^Tengen et C[oDradus] de Lourea
canonici ecclesie Argentinensis. 1248 April 15 Stral^urg,
Äu* ÜB. d. Stttit «. XmiNbefta/t ZMtk II, a09 nr. 792 noA 4. Or. u HpfiutMt 2Wm.
139. Pähl ItiHoceuz IV trägt der Äebtissin und d«ia ContetU der Abtei [Erstein\
» tntf, de» CanoHicitt des St. Timasstiftet z» ^ilraßburg Werner ton Woljehei» mit
einer entsprechenden PfrSnde su tersorge», 1248 Mai 26 Lyon.
. . Abbatisse et convenlai de Oraterbere* ordinissancti Benedicli Argentinensis
diocesiä. ad facicndüin dileclo fiUo Wernero de Wolfgangcshcro, canunico ecclesie
sancli Tlioine Argenliuensis, graliain speciaK^ni venoruhilis fralris no^lri . . episcopi
'« Arfjeiilitu'nsis profps ne snppÜralio dileeli filii I'rregrini, prociiratüris sni, tirrnou
üH:rUu cjustjcm canonici cl .suoriiin devodo, quam habeul ad sedem «postuiicam,
super quibus eis lealimouium perhibetur laudabile, no$ inducuul. rogamas ilaqua
universitalem Tealram attenliua et monemas ßrmiter precipiendo maodantes, qualinud
eidem oanonico in parrocbiali vel aliu ccciesiaslicu Itcneficio, qiiod ad coUalionem
»i veslrain perlineat et consiieveiil ch ! ;i seciilaribiis a.ssiguari, ctm li> pro ;qioslnlicc
sedi.s el noslra revermliri ÜberaliU r providerc, nun obslaiite, qiiuil idiin caiiüiuctis
alias bcnelicialus oxi!>lil. vt l si alias scripsimu3 pru eodeui aut si pro aina vobis
direximu» scripta nosiru, quibus eum in aasecmtione beneficii preferri volunnis de
g;ralia speciaii» vel induIgenUa, si qua vobis est ab aposlolica aede concessa, ul
»compelli ad provisioiu-m alicuju^ per lilleras apostolicas non possiiis; alioquln eidem
episropo damus no.slris litleris in mandatiä, ul ipse super biis luandalum aposlolicunt
exequalur. conlradiclures etc. datum Lugduni 7 italendas junii aooo quiuto.
V niii }{rg l'ui. tom. 2t fiA 5.77
jMrmch Jkrjfer Jieg Jm, i K »r. ■W34.
•* 140. luuocenlius IV popa . . episcopo Argenunenst uuiiidat, quatiuus Uincuia
clericum, natum nobilis viri EberaiiU de Ereodorf ecclesie devoli^mi, in quem
gratiam factam qnondam Hermanno derico fralri Ulrici irult omnino refundi, juxta
continentiam lilteraruni. quus decanu el ca[)iliilu Argi'iitinetisibus neciiuu abbat! et
convontui iiionasterii de Wissenburch ordinis sancli Benedicli Spirensis dioccsis
»I super HiTinaniii i ravisitinc rlircxt rit . ' in canoniciuii el in Iratreni Argenliuensis ec-
clesie recipi ac ei cuntern pri-beiidam cl ab eiädem abbatc el cotivuulu do beuelicio
faciat provideri. tintellecta purilate devotionis.» datum Lugduni 3 kaiendas junii
anno quinlo. 1248 Mai 30 Lyon.
V vm Bitg. Fat. «on. 31 /«L
^ Darnttth Berfer B^. hm. JV nr. ms, Bodmberg Bpi$t. pttit, Rm. II nr. 671.
t] oder Ontenwtef WM ttriaia^Mt Ai* Entteia. ^
> Vei^ die Bulle mn V447 Aprü 18 jAfOH i. Heg. Vat, tom. :il J\d. ä91 bei JUtJeniterg E^t. pont,
Rom. II nr. Sliä. Betyer ur. 3e94
86
1248
141. Innocentius IV' papa r[c(ro] sancli Georgü ad Velum AtirLuin «liacono CAr-
dinali apostoliiN- scdis lepntu rnainlnt. qualinus opcm et opcram del, ul lieuricuä de
Gercidescke liasilieusis el Argeulineiisis canonicum, cum ad cpiscopaluin dicatur
idoneus, iu aliqua ccclcsiarutu Theutouie iu ept:>cupu(u oäsumalur. «elsi. > dalum
Lugdooi 6 idus julii anno sezto. 1248 Juli tO Lyon. h
Aus BentoiiUi Acta ponl, Helv. 1 nr. 4ÜS nach Haj i'ann lun. 1 V a. foi. 3,
Ikmtaek Berget S«0. Im. IV nr 4118 AllAoat nr 1S4Z3.
142. IiiiioceuUus IV papa . . abbali el cuuvenlui inunasteni de Sculira ordiuis
saocti Bmedicti Argentinensis diocesis mandat. quatimu Pteregrino canoaico ec-
dteie sancti Thome ArgeolinenMa juxla promissioncm suam in oompetenli ecdesiastico m
beneliciu providere cureot; alioqiiiii . . epiäcopo Argeulinensi injun^il, ul mandatuin
apostulinim cxetjnutur. »cum [sicut] clilt-cius.* datum Lugduni 5 kaleuüaa oclo-
bns atinu scxto. 1^48 Uejitember Ü? LyoA.
Am Btrs» Beg. Inn. JKur, 4199 ihwA Iteg S^ait. bm. IT a. t fd 7: Jbttftml nr. 33460.
t43. InnocenUus IV papa . . thesaurario ecdesie sancti Pelri Argeotinensis u
mandat, quatinus Uugonam canonicum ecclcsic Ttiriceusis. clericutn [Willcluii] regia
Rumanorum, nun permiltal super beneliciis suis inoloslari. «dileclus filius Hugo.«
dalum Lugduni 2 idus aoveaibriä aouo sexlo. 1248 J^'ovemhr IH Lyon.
.ln-f Ttrni'iiiJli Ar/<t jimit. Thlr T Hf '.<) } T\fg. Piiri». hin IV <i n fol. II«.
/Jarmich Herger Ht<j. Inn. 1 V nr. 4 Hudenlti ff Episl ptmt Horn 11 ur. 605. rotlhant io
nr. 13078.
144. Paisi^ iHuoctAZ IV bewilligl den Schntzmiskru der Dom- und St. Pelers-
Mrd^, sowie den Pfitrrer» der ParroeAialkire&e» w» Sf. Mtriin^ Si. Siepku» und
Si. Andreas :tt SimMtay, daß ihuerhMlh ihrer SpreHytlgfenst» Mein üreAlieher
Neufniu ohne Zuslimmuaff des Bischofs und des DomcopHeli ton StroMurg ottf'-n
geführt werden darf. 1248 December 2 Lyon.
Inuocciilius episropus servus .sorvorura dei dileclis Gliis majoris cl sancli Pclri
ecolcsiarum (iiesaururiis f\ sjnicli Marlini, .sinirti Sl''])fiajii « t StHicli Audiec porro-
cljiarum plebaui« Argculiuenäibuü salulem cl apuäluJicam bcMicdiclioomu.' exi-
gculibus Tfislre de?olioois mviilia votis vestria libenter annniinns el petiliones vesUaa, »
quanlum cum deo poasumua, fkvorabiliter exandimoi» veslriä itaque supplicationibna
beoignum imperticnles consensum auloriiale presentium vobis iudulgenn», ut
■) B Kleiunaioi. b] B inpcmcn.
' l'crj/i. Uli. 1, Ü-IJ nr. 3Jü souuc Anmeik. 1 u. i*.
Digitlzed by Google
1248
87
nnllos inß« Uiesaurariarutn et parrochiaruin vesirnrum liniites sive fines aliquod
Oratorium sine assensu et volunlulc venerabilis fVotris noslri ppi^copi, decani et
capiluli Argeulincnsium conslruere valeal vel illic t-liaia se Iranüferre, nou obslanlibus
aliquibus indulgcutiis seu privilegiis seu aliis quibusciinquc literift ib apostolica aede
■ vd legatis ipshis impetratis vel iropetiiindis. nulli ergo omoitio hominum liceat baoo
paginain nostre concessionis infritigcrc aul ei aoau tetnerario conlraire. si quis aiilein
lioc atlemplarc prcsumpseril. indignalionein orrinipoleiilis dei et bealorum rt lri et
l'a'ili ilpo^^to1o^^m (jus sc nuveril iocursurum. dalura Lugduni 4 nonas dccembris
poniilicaltis nostri anuo sexlo.
U B aus Straßlj. Bu.-A. G A9» StatuUnlnul, r St Peter fol. SC,
JVW/i Jiei/. ruh». Inn. IV a. 6 fuL 13' litrgrr Ktg Inn. IV «r. 1227. lUlhanl nr. IMHii.
H5. Innocpntius IV papa . . magistro civium consulibus et iiuivciailali Argen-
iinensibiis. ex parle siqnidein v^tra fuil propositam ooram nobis, quod. cum tara a
nobis quam a l^atis noalna pro quibusdam filiia oepolibus et consanguineis vealris
u super ipsorum provisiduliuis diverse ad diverses liUere emanarlnt, quia posttnoduin
nos et iiflrm legati aliis gratiam lam in gcncrc qiinm in specic fecisse diciinur, ut
prrilictis dc'lieanl in provisionnm ns«prnlionc prelerri, vcslrorum provisiones plus
debito rclarduntur. qii.ire i^aj iiobis biimilitci' po:>tulaälis, ut providerc super hoc
palema soUiciludine curaremus. nolentes igilur, ul bao occasione proviaioues hajua-
M modi debeanl retardari, eisdem filiis nepotibus et eoasattguinds vestris, dummodo
in eccleaie devotioae persistanl, auclorilale presentiutn indulgemus, ut nulli, dummodo
non sinl heneficia as.se<"nli, eis ralione predlclo gralie pr^fpraiiltir, srd sicut priores
sunt per dalam et presctiliiliuaeai lillcrarum ipsanim, ila iii executtutte pruviäi<iriuTii
aint cliam potiores, non obslanlibus aliquibus lillcris a nubis vel eisdem legäli»
»obtentis vel eUam oblioendia.' texigentibaa vestre devotioiiis,>i daUim Lugduoi
4 idua dacembria aooo aexto. i248 If^mber 10 Ljfon.
Ana Btrsftr Seg. hm. lY nr. 43S0 Moeft Jtqr. ArA. Jim. lY •.Sfal. jST». JVtMad er.
ISliO. Vcryl. Utk. I MS Anm. 1.
146. Innocentii'.s IV' papa . . archicpiaoopo Magunlino et . . epiacopo Argen-
•0 linensi intiroanli, quod, cum dudum nd preces su;is Pfdro] sancli Gcorgii ad Vclum
Aureum diacono cardinnli, lunc in parlibus illis apüslnliic serlis legalo, lilt«Tis in
mandalia dedissel,* ul llenrico de Ücroldoseke, Basiliensis ArgeiUincnsis et Spirensis
eoolesiaram canoaioo. nepoli . . eleoli Spirensid» in pertibus Tbeutonie de epiacopala
aliquo providerel, eodem legeto antequam id fieret redeuale» idem cenonicus noUam
K ' Iiiiiocr-ntiu« IV papa . . SHiicti Arbogast! rt . . Fanrtc Trinitatis cci Ie-^inium ] roiiositis et . .
decADo sancti Thom« Argentinensibus maiidat, qualiniu uou pcrmittant predictos filios nepotes et
connagnineos rapradictomm Argcntiitcitsiam conti» tBii«r«iii pr<«wl«Dlittm Itttonwttm molMtari. dAtam
at rapra. Au» Berger JB«g, Inn. lY nr. 4351.
« YergL «r. 241.
Digitized by Google
1348 — X24d
comodam ssMcalu» sU» mandttl. quatiDus diclum canonicum in aliqua ecclesia catbe-
drali deparlibos ilHs, Hnsili^-nsi excepla. ({iiom prinuim oliiulrril so Aicullas, preGciant
in ppi«;ropiirn. «Ina nol)i.s Iraler.» daliiiu Lugduni 15 kalendas jaouarii auno sexto.
Aw ticnovili Acta poM, JJeiv. I itr. tuiWi Heg. I'itri$. Jiih. H a. 0 fei. 3'i ^
DanuicA Server Heg, Ih». IV wr. i39S. Boienbtrg £|n'«<. font, Born. II nr. Jktttimt
tu-, 13566.
147. Innownliiis IV' papa . . nbbali de Villcrs Cislerciensis ordinis, ^lelcnsis
dioci Wcrico ot .I'ilnintii .Ii' Miicoio ardiidiacono Molcnsi. oliin inier Horwanlnm
cnimnii'iHii rrclcsie ^iini Ii l't'iri Ar<j«'nli?>i'nsis et . . übbalem convculumipie Mauri- m
monaslerii Argi iitinonsis (üuccsis siijier (piadain uriima peiiüiuuc, iu qua eos idem
canoBicos sibi leneri dicebat, donec ei de bcueficio» quod deoem marca$ valerel
annuatim vel ampHus. providerent, U(e suborla,' dedit magistrum J[ohaiiDeio] Spalam
subdiaconum t>t ( api ll.nnuiii sutiin atidilorem, qui senlcntialiler difDnivit, ut tantum
siiblraheri^tiir Inijiistii j Ü peitsione, qtianlutn provi-nlus bfiionciorum, quo alias
dicUis canonicus h ih^ ii t, v-tlrr^iit, H si «tins mlditus angmenlari conlingerol, de
pcasioue sccundum aagiiictiliiiu hnjustnodi d*>iiieretur et iidcm abbad et couvculus
tenerentur preibto canonico ad tolum residaum pemlvendnm, si vero canonici red«
dilus equivalerent predicle pensioni, abbas et conveDlus ab ipsa essent penilus
absoluti. venitn quia jam dictus canonicus labores gravesque sumptus propler lioe to
diciliir siibiisse, papa illis iiiaiulal, cpialinus valorem iinniiiini n-ddilmim, quos wwr
idein canonicus oblinel. osliinanles (aiilinndcm de pensione sijl>lralii «-l re.sirliuiiii
canonico a prcfulis abbalc et conveulu tarn diu anuis »ingulis exbiberi pleiiarie
faciant, donec sibi de tanto beneGcio, ut superius est cxpressum» etiamai curam
babeat aniinarum annexam, curaverint providere. «olim tnter dileclos. • datum »
LugduDi 14 kaleodas janttarii sexto. 1248 J>eeember 19 Lyo»,
Am Iterijer Reg. Itm. lY w. 4352 muh Meg. Paria, lu». IV o. 0 fd. SP>, FoUh«tt ÜT.
148. Tnnocentius I\ papa . . episcopo Argenlinensi niatvlnl volens Ili'nriontn
de Vinslingen Arj^enlinensen) canonicum sne nierilo probilalii el oblenlu iilins el
nohilium viroruni Ll[riciJ de \Vi[r]lemberc, lliarlmanni] de UiulangtT, Il[uyonisJ de
Parvapetra et Cfonradi] de Friburc cotnitum pro eo supplicantium gratia prosequi et
favore, qiialinus eidern canonico in dvitate vel diocesi sea provincia Treverensi in
ecclesia caliicdrali vel alia de beneficio prebendali et pcrscninin -eu eeclesiaslica
dignilalc, elianisi nirn ti babcal aniniarum. ]irnvideat. «voleiilos dileotum iiliutn.» dalum »
Lugduni 12 kakijil.is lebinarii anno sexlu. l^^l'J Jonuar '^l Lyon.
Aug ikrgtr ii<g, Itm. I V nr. 4JG0 nath llrg. l\ttis, Inn. IV a 6 /<•/. ^.S'.
Damaeh Xodeitberg JJpift, i>mt. Rom. Ii nr ÜM. BtrtuMUi Acta {lOat. lieh. I nr 507.
I\>tlhast nr. 13540,
' Vergt. ÜB. I, ä36 «r. 3t3.
I24d
89
149. innoccnlius IV papa . . cpiscopo Argenlineu$i mandat supplicalionibus
Dobilium Tiroram . . de Giiining[<-Mi] et . . de Nnremberc comitum incliuatus, qua*
tlnns IIcDiico de Vin&Uag[eti] csnonico Argenltnensi. corum cottsanguineo, de altqiw «
digaUate in ecclesia sancü Annialis Meleosis dioccsis, cum eatn ibi vacnrc conligerit,
A quam i<lom canonicns diiTfril "crpptHTKlatn, provideal. «porsonns dilf tiirnm fiUorum.»
dalum LugduDi 3 kalendus tebruurii anno sexlo. Iii49 Januar 30 Lyon.
Aus liergrr lifff. Inn. IV »r. n.'tG tuuh Ury. l'uris. Inn IV a. <T ftjl 28,
HartHuJi itüdenberg Efut. pont. Umn II nr. (HH. l^Uhast nr lälüS.
150. Innoccnlius 1\' papa . . docatio snncli Andrce Warmaci<'nsis, . . canlori
i> Molensi vi . . llso«!.Ttirrtrio sancli Pelri Amnitincnsis mandat, qualimis .AnsHmtim
cauonicuiu Spirenseni. consanguineum ej ibcupi Argculinensis, in propositum ecclesic
sancli Martini Wannacienaia ab eodem epis<:opo promolum« in eorporalem prepositttra
possessionem inducant, nisi canior Waitnadensis. cui canonici prepoailcram eandem
oontulerunt, instilutioncm canonicam Bssecutus fiioril. «c\ parle Tenerabilia.»
*i dalum Lugduni 3 Italeadas apriiis anno aexlo. i249 Man 30 Lyon.
Am* Btrger Iteg. In«. IV ttr. 4577 tMcft Key. Pari». lim. IV a, G fiü Si». Aulhul nr.
laeri.
151. Innooeniius IV papa A[nioldo] preposilo Aigenlinensi capellano suo mandat,
qnalinus cum H[enrico] preposilo Basiliensis ecciesie dispenset, quod prcter benefioia
to qnc oblioel alin, personolus vel dignilnt'»«. etiamsi curani babeanl animarnm annexam,
usque od .siiiiunam, de qua expedire videril, licile in Alamania recipere valeut.
lapoälolicc scdis benignitas.» dalum Lugduni 17 kalcndas tnuji anno sexto. li^lO
April 15 Lyon.
Aus BemouUi Acta pont. lidv. J nr. ö3ö nach lieg. Paris. Inn. IV a. C fol. 44,
n Jkumaeh Berger Jby. lim, IV nr. 4498. ^itthaet m*. 1S890.
152. Innocentius IV papa . . episcopo Argonlinensi concedil, ul OUoni notario
suo * canonico ecciesie Homingfensis] in sna civitale vel diocesi providere Taleat in
pretiendali veL alio eoclesiasUco beneficio oompelenti, etiamsi curam balwal eni-
manim, quam primum obtuleril se facultas, «exigentibas tue devolionis.9 dalnm
10 Lugduni nonis maji anno sexto. iJS49 Mai 7 Lyon.
Ana Berger Rtg. Jmt. IV «r. 457« tuA Sig. Parte. Jim. ZV a. 8 fei. S3. AM^mI nr.
13672.
1 In einer Pulk <lc3 Pabflr« Inruxeii; IV juf <i<i.> h'lo/tler Kuppel von lUt'J Irbniar S Lyon wird
ericuhnt Petrus canotiicuH pocIcsio Hono^tnsis cicricus ei nunrius ArfeBtioWMb cpiMOpi. Aue Berger
» Meg. Inn. IV nr. 4339 iMWft Meg. Parte. Inn, IV a. 6 foL 26.
IV, 1 19
^ kj i^ -d by Google
90
1249 — 1250
153» Meifter und RtUh der Siadi Straßiurg ieiwiMHds» «mm Qüt^nekmiiMnff
ikns Mrger« Biukini a» das Straltinryer St. Jokauwskloster, 1249.
Wir Sjfrit ein edelknehl uod Reinboll Claweses sAn, b^rgermeistere zü Slras-
burg, ttttde der rat tflnt Icunl allen den, die disen brief seheot oder bArent lesen,
dazEtzekinl unser burger »lies daz relU, t]ay. er het an onc ein funfczig acker, die >
do gelegen sinl in deine ban zu Kungeshüvcn, und au eime hüse über den allen
graben (lün li smrr solen heiles wülon geben bet dfn 1c!o8t»>rfrowcn zu sancle Joban-
nese zu Slrazburg, und hanl zu urliünde dirre vorgesciiribou dinge unser ingesigel
gehenket an disen brief. der wart geben in dem jare, do men zalte von goltes
gebiirte sweilf hundert nnd nän und viert»{( Jar. und worent Ach zft gegene diae ^
geaügen W'altbcr Marsclialg, der wisze Alberrebl Beger. Friderich von Ufwflre und
andere« die öcb in dem besigellen briefe geschriben slAnU
H flw Sineb. HoMp. A. Prot. S. Mar«. «1$ feL I. IktiMm Ämg^ itrhiämMmk Uthmit
«on «Amt Emi de» J4tm Jakrh. g^fiirtigt. (SMIUO
154. Innocentiua IV pepa . . canlori sancli Petri A^nlinenais,' aupplicanlibus
II[cnrico] de Vinslingen capcllano suo, cantore Virdunensi, I n ihiU viro Tb. comite
de Rul^rsinc'cu, L(udewicoJ domino de Lil rnlnirnb advocalo Argcnlinensi, maudal, qna-
tinus Jubiinni diclu Nouse cauoiiicü Mclonsi iu aliqua cccle^iuruin regoi Alamauie
calbedrali vel alia, Metensi Leodiensi Tullensi et Cameracensi civilatibus et diocesibns
domtaxat exceptia, de prebenda dignttate etc. etiamai curam babeal animarnm, prout
idem duxcrit acceptandum, providera procuret lacieiis ipsuni exnuuc in canonicum
recipi et in frairem. <ul dilcclum filium.» datum Lugduni 5 idus auguati anno
octavo. 1250 August U Lgott,
V aus liaj. l'.if. (om. 23 fol. 97«'.
Ztamadk Borger Rig. Itin. lY nr. S3&t. •
ISB. Innocentiua IV papa . . epiaoopo Argentinensi commidit annuens precibua
nobills viri Ulrici coroitis de Wirlembcrc ccclesie Romane dcvoli, ul cum Alberlo de
T.iliTU'Czingen cononico Argentinensi ejusdem comitis consutif^nitiro disprnscl, quod
preter canonicalum ArgenUnonscm, de Cburo el de Munzingun Argeulincnäis et
CoQstanliensis dioeesum ecdeaiaa et alia beneßcia» qne oblinel, curam animarum
habentia posait alia aeu peraonalua prelaluras yel dignitatea eciam cum simili cura
recipere, ai eidem in regno Alamanie canonice oflcrantur, et cum obtentia licile re-
linere uaque ad quantitalem illam, de qua consideratia ejusdem persone neritia 8e>
• f'ntirm 3^l' it Jii!i /f .w i7,, Jahrs hatte J'ithM Innorrn: IV Jan Ciwtor mn St. I'rlrr imfijetragcn,
für lUc Ausfuhrunij euii:s Mauäul,'. um den liUdtoJ w/n Meli iu üuiulat Ueinrkhs vuh Ftiuttutt/cn, Ja a
CoHlort dtr Kü che mn VcniMM^ Sorgt mh «t^stn. AiuJtig, Vat. tou. j^fit, ^. Jhrmek Berg» Meg.
Jim. IV tur. 4776.
Digitized by Google
1250
cuodum deum videril cxpedire.' «dilecll filii nobills.» datum Lngduni tO Italeiidas
oovembria aooo octavo. 1250 Oetobtr 23 Lyom.
V aus lieg. Vat. tom. 33 fol. 36.
Dartuuh Berber JUg. Jun. JV ur. 4iH3. BemouUi AvU\ potit. Udv. J nr. 341.
» 156. Inuoceuttus IV papa . . episcopu Ärgtsuliueiisi. WaUeruä cunuiiicus Argen«
linensis natus nobilis viri W[aUeri] domioi de Oerolcseke exposuil, quod olim illi
mandavissct, a( cum ipso auper obtentia et obtinendis beneficiis aeu dignitalibua vel
alii!<i preluturis, cliuinsi curam atiiinarum haberenl, usque ad auromam de qua expe-
(liif vi ll i» ! (lispeiisarel, * verum qiiia idem canonicum minor viginli quinque annis
lo exislerel, cum eo dispei>nre siipff hoc liaclonus ili<tnlissel episcopus. papa mflndal,
qualiuus, si est ila, cum eudcui canoihco, iioc nun obslantc, si proul asserilur deccm
el noTem anoorum eiiatal, super obleatia el oblineadia beueficüa diapenaet juxla
priornm eoDtmenliain lUlerarum. «dilectua filius Waltenta.» dalum Lugduoi 7
idna decembris anno ootavo. i250 Ihember 7 Lyon,
w V tm Reg. V«t. t<m. 32 fei SO».
Damaek Borger Reg. Jim. IV im*. 49i».
157- Innoceiilius IV papa . . cplscopo Argcnlinensi , cum in Argrntiuensi
eccle.sia dicantur liabcri slalula salubria et consucUidinea approbale ac qucdam alia
slalula cl cunsucludiiies, que nun suul ulilia uec bonesla. mandat, quatiuus slaluta
w ecdeaie honesta et consuetudines rationabiles el antiiiaaa de ooasensu capituli con-
firmans reliqua statuta lainua bmesta et consuetudines non rationabQes ab eadem
ecclesia extirpare prociirt t. «in ArgenUnensi cccleaia.» datum Lugdoni 5 idus
decembria anno octavo. 1200 Deecmber 9 Ljfo».
V in(.i B^C'j. Val. lom. 32 fol. 32.
tft DarnacA Herger Heg. Irü. IV nr. 40G2.
158. Paisi JaHocem 1 \ tragt dem Bischof con Ülfaßl/urg auf, für eine näher
ietmcknete SiesckHeßmtff in SimQburg Dispens ertieite». 1950 Beeember 12 Zyo».
. . Episcopo Argenlinonsi. elsi conjunclio copule conjuirJtlis e(c. ul suprn in
CLIl captlulo iisque id exposcil. " cum igilur, stcul ex parle lua el dileclorum
so iiUoram E. et R. mugislrorutn et consulum ao universitalis ctvium Argen Ii uensium
•) Xu ergAnsfit : in qutirto cons*i<guiDitatis vel aflinitatiri graiiu sacris Kit canonibu« iniordict«, proviile
tamca su(Mr hiU iutetJum Kumana dispensat ecclesia, maxime cum urgcas DiK«jsit4s vel evideos
UtililM id «ipawU.
' Unter äemadbm JMttum erlheill Pi^st Innocenz 1 Y dem Bischof con Slraßburg den gleichen Auftrag
I» /Br den Straßburger GatmueM Kmreti «Ol» JMUnwiwiN!^. Am Meg, Vol. loiii. a9fit.S8. Jkinitiek
Serger E' n hm IV nr, 4914.
- VergL nr. 131.
Digitized by Google
1260
devolcrum seili «ipuslolice fuil proposilum corum iiobis, pro returmanda gravi dis-
cordia uoguliu geiiciali dumpuuäa, que iiiler prefaium E. magistruni et qufti<idiii
alium potentem virum civem Argeotincnsem erat cxorta, Reimboldus« natus civis
ojusdem fitiam prefati magistri legilimam disponsaveril ia uxorem, [nec] possit
bujusmodi inalritnotiimu pro eo, quod se cuiiliiigunl qnarta coiisaiiguinilalis liiica, »
sine dispensalione err!fsi<' roiivnnuiri, nüs luis ol predicloruni siijiplicnliniiüujs incli-
DüU luaudamuä, qualiuiiä cum eis auclorilate ooslra dispt.-uses, ul liujai^inodi malri-
UMmium tieüe eousumare ac in eo permanera Taleant, iinpcditneDlo Iiajusmodi uon
obstaote. datum LugduDi 2 idu$ decembris aoao octavo.
V OM Heg. y<u. tom 33 fU. Sit. t»
DanuiA Btrger Jtaj, Inn. JV »r 4950.
159. Olto Pragtr BSr/fermeitter, Rath« md Birffersehaß to» Rtffettaburff
ddiiktii dem .Sc/uiltfitiß, ihm Unlh und der BHrgerschaß von S'frtißhurff für den
S-/titdc>icrs(f(:, den xic ifiuui JUhyt-r Ol(o r/eleUM haben, md sprcekea sie des-
Hellten für immer las uud ledig. \aui iZ^O.\ u
Viris hoDorabiUbus^ et diseretis ac inliinis amicis suia domiuo aculteto Argenli-
neusis civitatis, cunsnlibus uuiversisquo cuticivi[)us suis 0[Uu] Prugariuä magister
civiitm cum cun.siliariis ciiiiclisipic coticivibus suis Uali!>])üiieusis civilalis afret luosiini
in iiiunibiis vuliinlaleiii cum servicio indcIVs-,;) et expt'üto. veridica iiili'üt'Mitius
rt'lalionc per leguliunetu dik'cli concivis nuslri (iumiiii Otluuiä. quud duuipiiuni u m
quibusdam concivibus veslris sibi illalum per consiliuto et auxiliiim vestre con-
manitatis sil aroicabilius delelom. de quo ttoiversi et singoli vobis ad gratiarum
aasiirgimus actioaes, Vi^ire cunstanciam lidei in omnibus reconmendandu, a qua
nutiiquam ne^ ca!<!»f)eo vcl ad sülam scinlinnnlani exivssisse dinosciuiini, volenlcs
id eliatn perpeluis siuc quolibct dubii auibiguo üpul vos omnibus promercri stTviciis, s^
rcddeuleä üiuiiis iuipctiliuuis cl quorimunic predictu;i concivcä veslruä, vuä univursus
et aingulos» uoa cum dicto Ottone et amicis suia et a coomuailale nostra deiuceps
omniraodis absolutes pro tali dampoo «t causa, tenore preacncium coulestando nec
mcncionem alicujua impetitiouis vcl querimonie proinde aliquando debere suborlri.
jS' (iMjf Slraüb. Sl.-A. V. V. Q, Corp. K lud. 17 «r, nih. c. my, peiid. JJiia Sirrifl nicht mehr m>
erXiniNftar. Jhc Sthri/t gdwrt den mittUrn JahrzthnteH (Us J.Hvn JahrktnnUrtH <iii Otto
Frag<r Ut alt Mrgermeüter tu Jitjfetubwrg witderhoU in den 40er und Mci Jahren
«' üt/r> Keuiiiliulda«? b) S hononLibuB.
I /i f!,~mr,';h-r Jiryetuhuitffr Chronik I. S lj u»<t imch liicd Ciul. episc Ratisp. J, #13 m äCH tt
Jahrtn I JIli, r.'IS und l;.':ti lUiii crivheittl er noch aiii Zcujff, IMii Karl l'ruj/cr.
^ kj i^ud by Google
1250—1251 98
Kiü. Der Ordensmeislci' der Domtmk'nifr dunkl Alici'itut Magnus für seine
Virdieusle um den. .^llraQlmrycr Cuncmt. [nm l'jr>t).]
Idem eidem venerabili et infra salutom se ipsuin cum obaequiose prompUtudine
voUiiilütis. lelus gralos nuper de veslra pulernilalc ruinores occepi mihi exill-
s tat ioiiis el gauilii tu-iteriMin Irthiientes, nam in Ar{i;eiitinam veuicnles, sicnt knrissi-
mus . . mihi signilicare curavit, Iratres doclrina sucra reüciliä cum eorum proieclu pro-
mocione ordiois et vefilroraitt merilonira uugiiiouiu jiixla vobis concessam ccliiuä siugu-
lariler graciam et donatam, pluribus in beneGciis et gratis favoribus conventum eundeoi
reapicere atuduistia. super quibus omnibus gractarum paternitati veslro, quaa possam,
10 refcTo aclionos vobis siipplicuus, ul Iaiidaljililt->r cepla coutiiuiare taliter procuretis,
quod vobis cedat ini ineiiluiii, ad profei:luui frntrihn^ H cprnonlibiis ia exempluiu
elc. beue valeat veslra mihi admodum cara paU;niilas reverenda.
J? an^ IkiliH liibl. Mx. thrul. kit ort. fir. lO-> fol. IS". Die Adreisse ItergesteUt OM dtM MT*
aiutlehenäen itritf mii äer Uebertdtn/t : domiuo Alberto magistor ordinis
u Qedrudtf danutdi bei VinMe DomtHiJuMerbritfe S St nr, ^ der di» <Aige IkAirung ^iht. Die
ThtUigkeii AibbfU im Straßburg itt ieitUth nicht gmaut fnifuJtgea.
161. Piibsl Iniioceiiz IV (jihl dem Slruiihvrijer Domcanciiicus Walther ton Ge-
roldseck f/eu iße Zn^kAerKugeH betreffend die Erlungmg der JJomprobsiei. Iit5t Ja'
nuar 31 Lyon.
M Waltero canonico Argeutidensi nalo nobilis viri W(alteri] domim de Geroiis-
eke. pctiliü lua nobis exhibila couliiiobul, quud. cum ad suppUcalioiiem veoe-
rabilis fralris noslri . . Arfri'ntimmsis cpiscopi de pieiKJSilura Arf^ciilinfrisw «?eclesie,
cum vacabil, per liileras iioslras libi iiiandavorimus providcri, cl quamplures super
provisione ip^is facienda ia civilate vel dioccsi Argenlioen» de preposilura vel dig-
n nitate, quam duceretit acceptandum, ante impelraLiouem litterarum hujuaraodi el
post eliam a nobis litteraa impelrariot, quorum aliquos alüs. pro quibus antea acrip-
senimus. iiiandavisse dicimur in pr(*in>s!liire vel digiiilalis asseculione preferri, non
obstat. filiiK aliquibus Hlli^ris spoeiaUler vel generaliler impelralis vcl eliani inipe-
Irundis, Inncs, iie propler hoc lua possil provisio impediri. quare nobis humililer
^ äupplicavisli, ut providene libi super hoc de benignilale sedis apo:»loUce curaremus.
DO« igilur tnis supplicationibus inclinali auctoritate libi presentium indulgemus, ut
per aliquas lilleraä vel iiidiilgoiilias a sede iinpcLralu.s eadem, cujuscumque tenoris
existant, vcl ctiam impulrandas, que de indulgenlia hujusmodi pleuam el expressam
iiou l'ecerinl nienliont'ni, ntilltim libi quoad assoeulionein jin'positure ipsius ecciesie
prejudicium geuerelur. nulii ergo clc. uo$lre cuuceäsionis elc. dalum Lugduni
2 kelendas februarii anno octavo.
y am E'\/. V'.,f tarn '?•? 0,1.
Hnniuch Btrgef lieg. Inn. 1 V nr. 500'J.
1251
162. Innocenlius IV papa . . epispopo Argpn(iiir»nst intimariti, qnod, cum ze-
lator ecclfsie qnosdnm nobilf'3 et poleules Ari;riiliuensis et qiiarutidHtn nliiinirn civi-
latum et diucesiiin cupieiis ad ecclesic Horuaue serviliuiu conira hosles ipsius sal-
tem obligare muDeribus. quaadam eis suininain pecunie dederii et proroiseril mulUs
de posaeasioDibiw Ai^ntinensis ecdesie obligando, noonulli non cuFaverinl assistere,
qiiidam vero se a scrviiio ccciesie subtraxcrini, indulgct, ul pecuniam et possessionea
conccssBS vc! obligatas ob ipsis rcppicrc valeat oec teneahir oxl)ih<»rf» promissnm,
noü übsiantibus inslrumenlis seu lilter'S vel qiiibuslibel aliis cautionibus sujicr hoc
exhibiliä tarn per illum quam per capiluluiu Argen lineusiä ecdesie, quus ud hoc uua
secum asserit obligaios. «tua nabia fraternilas.» dalmn Lugdubi kalendis februarii
anno octavo. 1251 Feirmr 1 Ljfon,
V aM lUg. Tot. Um. S» foL H«.
Xtenmcft Strger Reg. Jim IV nr. SOM,
163. iDDOoenlios IV papa . . episcopo ArgenÜDensi, cul o)im duxil conceden-
dum, ul ccdcnto vel decedenlc . . cellarario ArgeuUneosis ecdesie officium cella-
rarie Johannt de Ereraborc consnn^'tiinpo sno cnnonico ejusdera ecclesie cotif'errel.
ne pro eo, quod Wallerus Argenlinensis canooicus super conferendo sibi eodera
ofHcio prius a . . Colouiensi arcbicpiscopo tuoc in parlibus Alamannie aposlolice
aedis legato* litteraa impetravU, hujuamodi graliani tmpediri oontingat, maodal. qua-
linua non obstanUbus archiepiscopi litleris diclo consanguineo suo de ofTiciu memo-
ratü provideat. «cum sicut acccpimua.» datum lüigduni kalendis februarii anno
oclavo. 1251 Februar 1 Lyon.
V mit Erg Vat tom ?7 /o? H
Damach Berger Heg. Inn. JV nr. 5058.
164. Innocenlius IV papa niatidol . . decnno ecdesie de Crozinppn et Hugoni
de Vriburcb, canouico ecclesie Tviricensis, quia priorissa el conveulus rnonasierii de
Eilperch conqueate aunt, quod Radulfua oanonicua Ai^ntinenaia ei quidam alii
deriei Constantiensia et Argentinensis dvitatum et diocesum super terris, debilia,
possessioniljus el rebus aliis eisdem injurianlur, quulinus parlibus coiivocalis causam
audianl el appellalione remota li;if' di hito decideul. «ililecle in Chrislo.» dalutn
Lugduni kalendis februarii punliuculus iioslri anno octavo. lif 3t Februar 1 Lyon.
Am Wirtemb. ÜB, IV, £53 nr. 1184 nocft Or i. ShMsttrt. (Schulte.)
165. Innocpnlius IV papa . . abbali sancli Oalli Constanliensis diocesis cotniiiiltit.
qualinus cum Courado canonico fjsincli TIiour' Arpfültnpnsis dis|ionsr<( , ul prelcr
ccclcsiastica beneflcia, qiie nunc oblinel, quorum queüain curom iiabenl amuiarum
' Konrai von llodutaden , Ersbischof mn KüIh, war JJIti ^f'lr^ 14 tum fäballuAeH Tjegalen für
JTwteilUmKl «nMimt worden, Vtr^. I\Mi¥ut nr, mm und Modealterg JSjjj. foiUtf, Rm. II, 467.
1261 — 1262 1)5
aonexam, possit adhuc unicum ccclesiaslicum bcDcfictum in provincia Maguntina,
eliainsi euram similcm habest et dignilas vel pereonaltta ezisUt, ai ei canonioa
offi^atur, libere reeipere. «ad faeieadam dUeeto.* dalttm Lugduni 2 nous
rebruarii anoo octavo. i25i Feirmr 4 Lyon.
» VmuRtg, YtA. low. »/«I. m.
BarmA Borger St§, hm, IV nr, 5988. BtnmäU Ada foiä. Bd». 1 «r. 98»,
I6S. Innoceotius IV papa Ebcrardo de Sttlse archidiacono Argentinensi mandal,
qiialinus cedetile vcl dtcedenle abbalc mouaslcrii sancli Galli Alberlum, preposilum
i])sins nionasterii, corisobriiium dicti abbciti?; cidcm monRslerio preßcial in Bbhalem.
>» «adeo probata devolio.« dalum Lugduiii 10 kaiendas msrlii aono oclavo. 1251
Fdruar 20 Lym.
V aus Rtg Vat. tom. 2S fol. 48.
Darnach Berget lieg. Inn. IV wr. 5085, BemudU AOa jMsii. Hdv. I nr. 563.
167. ii[cinricu.sj episcopus, ]j[erlLüldu8] decaims el arcbidiacouus capiluluinque
I» ecelesie ArgeniiDcnsia donacio&em el ordioaÜODeiD, qua Fridericus Argentioeiisis el
in Sorburc ecclesiarum preposilus jus patronslus ecdesie in Rfttersboven el ipsam
eociesiain cum omnibuä appendictis cepilulo ecelesie Surhurgensis contulit«' jure
arcbidiaconi diele ccrli s;e renianeiile in omuibns sibi salvo, rcjullrmant. «pasloralis
cura requiriu» dalum Argeuline anno domini IZöl, naense marcio. 1Ü51 Man
B mu Stntßi. Bex,-A. 0 fMC 617d «r. wft. e. 1 $($. ftnd. 3 idmi»,
168. Pabst Innocen: JV trägt dem Buehof ton Meli auf, den Ütraßburger
Cmi'ittirffs Sim')» rnn L'vhl'-vhcYfj in sfinen AiLsprüchen nvf itie Probxtei ton ISurburff
gegen Anselm ton Fieckensiein, Vanonicm zu Speyer, zu UHterstützcii. 1252 Januar
ü 10 Perugia.
. . Ejiiscopo Mi'lensi. ul dilectiim fltium Symoncm, canonicum Argentinensem,
iialiim quiiiKliini l/nlowici domini de Licltlurnljt'rc, ;idvociili Ari^f-tiliui-iisis, graliosa
bcnivoleuUa prosetpuunur, lides el devoüu, quciin dilcclus Ülius nobiiis vir ilcnricuä
dominus de Liellbembere, advocalus Argentinensia, firaler ipsius ad nos elRomanam
at «odesiam babet, necnon carissimi in Christo filü nosiri Wßllelmi] regia Romanorum
illusii is et dUecii (ilii . . < IlcIi Uaguntini precamina noa horlantar. cum, «icul
igilur lidem rcx et eleclu« Dobia exponere curavemnl» venerabili fraUi noatro . .
• Der fkhenkun'jmkt dts I'rufmles Friedrich von 1351 i'cl/nuit el/cnda or. mh C. 2 sig. jrend. (tetapsü.
In einer Bcgtütiguutjsitrkuiule dutter Srhcnkmuj, uusgestrlU von AnsLelinus proiiositus n i Kbic Suiljiu-
a» gaiuis «nt läöl Mär« 28 wird Friedrich bereits tU» verstorben beseiehnet. libenda or. mb. c. sig, pend.
Ytrfi. a. 88.
96
1262
episcupa Argenlioensi oostris dedissemus lilleris in maiidaliSf ul eidem Symoni de
aliqufi prelatura vel dignilale in Argenlinensi «vitale vel diocesi provideret, Ansei-
mus do Klckosloim, ojinoniciis Siiironsis, preposituram ecclesie Surbugensis Argen-
ünensis diocosis pmliclo Symoni do jiiR« di-Iiikiin «ü i rnnferri juk kiriliilc qiuinindüin
lilleranim po*;tTr!odnni oblontonuii n sf'fle aposloli i jiineiirovil. vcnuii cum iiiiltT »
el fralres ipsiii.s Aiisc/mi se polcnlrr piileuler oj»j>oniiiil ecck'sic ucgotio gcuorali,
C[oDrado] nato quoDdam Ftlideriei] olim Bomanorum irapcraloris et ejus fantoribus
adheMndo, et caatra et munitionea imperii occuparint et delineant occupaln. sitque
aatia indigninn pi'rs(*culCHrom ecclesie et ecclesiiislice Kbertatis filios ad honores et
ecHesiaslica boiiffirin proinoveri, (piihiis nioreiiliir iM)liiis spoliari. nos dictoruni ropis m
el elccli precihus inclinali iiiarulamii.s , qiialiiuis palrcm ol Inities dicli Aiisefmi
moneas attcntius et inducas, ul iufra duurum inensiuui spsliutn posl nioniliunem
luam ad devotionem ecclesie redeuntea castra et mimiüones predicla eidem regi
resliluere non poatponant ; alioquin preralura Auselnutm de consilio dilccti filii nosiri
ll[ugüiiisj liluli sanclo Siibine preslnlori cardiiialis aposlolice Sfdis l^'gnli a prepo- »s
sitnra ütinrir vrn'; mpmorala illam diclo Symoni aucloriliile noslra cunforo-S et nssifrnes.
coDtradiclores etc. non obäUintc, quod causam moluiu iuler prediclos AuseL/iit»! et
Sjfmonem super predicla prepositura, in qua nondum est ad litis c(»itest«üoiiein pro-
cessum, duximus ad examen apostoUcum revoceodain, sive qiiod venerabili fratri
nostro . . episcopo Argenlinensi dicitur ab npostolica aede coDcessum, qnod nulK •>
possit in sua ciTilaU^ vel dioceäi prelcr ipsins assensum per lilteras apostolicaa pro*
Tiden. dalum Perusii 14 icaleodas februarii anno uono.
T ata Heg. Vat. tarn, S» fal.
11^, Innocentius IV pnpo . . epi'^copo Argenlinensi mandat, qaaUnaa eznuno ts
prepositurani Argenlincnsem, si super ea liligaiitibus coutigerit inponi sllenlium
nullique ipsorum eam adjudicari per senienUam, pape donalioni reserret, dislrictius
proliibens. ne ipsa per eleolionein ve! provisionem alicui per aliquein nnctnri(n(e
qualibel confcrolur. ac decernal insuper irrilum el inanc, si conlra reservalionem
el probibilionem bujusraodi conligcrit attentptari, cum super ea de cclero per conlro- so
veraias et jurgia discepiari nolit in ecclesie prefale delrimentum. «cum nostre inlen*
tionia.! dalum Perusii 12 kalendas aprelis aano nono. iSö^ Män Si Ptru^a,
V aus Heg. Vitt. tmit. 22 /ol. IW.
DamtA Borger Reg. Itm. IV nr. S589.
170. Innocenlius IV papa cum Gebchardo de Friburc pai>ellano siio cononico as
Ärgcnlineusi, qui proposuil, quod olim in guerra nobilis viri . . comitis de F riburc
fralris sui . . Basilienscm episeopum non aniino bellandi assoeians inlerfuisset cap-
tioni rounitionis eujuadam, in qua plures homines dicuntur occisi. et petivit super
hüa sibi salubriter provideri, cmn presenlia aua nulU fuerit mortis occasio, dispensat
Digitized by Google
1252
97
super irregulariiale, si quam forsitan ex hujusmodi prcsenlia conlnxerit. «es parte
tiia.» dalum Pferusüi 12 kakndaa aprelis anno nono. Mir» 21 PerufU.
V all« Heg Vat. to,n. 32 fU. 134-.
» DanmA Herger litg Jmi, IV «r. BtrnmMi ÄeUt pMt. Hdt. I nr, 570. FürtUnberg.
ÜB. VII, 407 nr. SSL
171. Pdi^sl Jhhocchz I y bfsUUtijt dem ^SiruiihHrger Uomjyrobsl Walther ton Qe-
roidseck den SeAieäspneA de» jM^stHeAe» Cfapians Anäretu iu dem Streit mü dem
pätftlieken Caplan und Ülra^rger Canonietu Gebhard um die SiroBiiwrget Oom-
proäsiei. 1252 if«i 11 Perugia,
w üuöllero de Geroiseke [ireposilo ecclesie Argenlincusis. ea, que judicio elc.
usque cominunm. sane tua petitio nobis exbibita continebal, quod. eum in causa,
que inter te ac Geberardam capellanum nostrum canonicum Argenlinensem super
eo verlebalur, quod idem capellanus SBserebat, preposiluram Argentinensis ecclesie
aucloriiate nustra siln canonice fuisse collatain el te impedire lemere, ne dictus
Ii cupellauus po'^sc^sioiirin ijisius prcposUnre ]>r!rificnm ndipisci jKjssel, dilcctum liliuin
J^uhaunemJ äuiicli Nicuhu iu carcerc Ttiiliuuu diucuiiuin cuidiiiuleni primu, uc cu sc
sd parlea alias Iransferaote« Andreom nepotem et capeUanutn nostrum dederimus
parübus auditores, idem Andreas eognitis ipsius cause meritia et juris online obaer-
vatü nn()is lideliler recilatis, preseatibus procura loribus partium, de niandalo noslro
M te duxit ab irnjiclili inf' ipsius (.ieliehardi ]if'r ilitfitulivaiii seuleutiain absolvendut?!,
proul iu lilleris iiui<j cuuloclis sij;illalis sigiUo ipsius Andree capoUaui plcnius tun-
tiuelur. uus ilaquü luis äupplicatiuuibus iuüliuali scaleuliam ipsam uucloritale apo-
stolica couOrmamus et preaentis scripii patrocinio coromummus, tenorem litterarum
ipsarum de verbo ad verbutn presenlibus inseri foeientes* qui teils est: In Gbristi
tt nomine amen, anno cjusdom I2ö2, iudiclione 10, quarto die intrantis maji coram fiii*
leslibns infra scriptis. olini inier dominum tieljchürdtim dumini pape capellanum
e\ uuu parlu el douiinuui Guallcrum Argeutincnseui cunouicum dictum dt; Gtiielseke
cx altera super prepostiluru Argen linonsi qucstiouc suborta, idcui dominus Gcbehardus
oblinuit citari predictum dominum Guallerum ad sedem apostoUcam pro causa eadem.
m quibus partibus dominus papa venerabilem patrem dominum J[ohaunem] ssacti Nicolai
in carcere Tulliano diaconum cardinalem concessil sp« cialilor audilorera. coram quo
a Conrado, rlerico c\ proctiralore ])redicli domini Gtljfiiidi, libclhis porreclus exlilit
in buüc modum: coram vobis, vcncninde paler ac doraine, J[obanueJ sancU Nicolai
in carcere Tulliano diacono cardin ui, partibus uuditore concesso propooit Corradus
» clericus et procuralor domini Oebehardi, domini pape capellani et Argentinensis
preposili, contra dominum Gualterum canonicum Argentiuensem dictum de Gerolseke,
quod, cum . . abbas suncli Trupcrli in nigra silva Conslanliensis diocesis aucloriiate
aposlolica preposiluram Argculincnscrn prcdietam l idfin Gebebardo canonice coolulisset
et eum iu sedem prcpoäili installassel, dictus Gualleruä, cum Duiium jus babeal ; ^
IV, 1 1» :
Digitized by Google
1252
in preposUura eadem, aswnrons sibi etndem collHlam, memorato Qebehardo teroere
se oppooil BC ipsum impedil et molestat super ipsa preposiiuru non pennitlens.
ipsnm jKJSsessioncm ipsius pocificam adipisci, propUT que jatn dicdis Gelicliardus
incurrit fininpna gravia et »jxpensas. quari' piiKÜcliis Corradurt pelil noiiiiiie ipsius
ücbeLardi culluliunciii de tnemorala prepusilura ArgenUiK'iiäi eidem fuclatn per *
abbaten! prefatiim per vos auctoritale aposlolica conGrmari et eidetn Qiultero super
ipsa preposUura perpetuum silenlium imponi, cum nuUutn jus habeat in eadem.
pclil etiatn per vos seatenlialiler injiingi sepediclo Guallero, qiiod meinoraluin
(lebcliardtun non iinpedial nec perlurbel, quoniinns ntlipisrnhir prfposilurc cjusdem
possessiüiii iii piiciCicatn. pelil eliain dainpua el inlerest>e el expnisas, qne et quas •<>
incuml üccu^iune tnoleslalionis bujusmodi, que exlimal cenlum tuurcait, pelil cliani
expeusaa ftetas el protestatur fadendaa aalvo jure etc. super predieto libello coram
eodem domino Jfobanne] lile legiüme conleslaia« fadis posilionibua hinc el inde
el responsionihus nd easdeni ac aliis ri(e pcraclis el tandem eodem domino J[o-
hannc] sc ad partes olia."« Iransferenfe, (Inniinn«! pnpn nohis Anilree fapellano el*»
ncpoli stio cnusam ipsarn coinmisil biie debito leiuunan^lam. super qiui visis ra-
tiuüibus iiecuun confe&siouibus el allegalionibus ulriusquc parlis audiliü, relutiouc
dibgcnli domino |Mpe facta, de ip^us domini special) mandalo predictum Gualterum
Aiigentioensem canonicum el Henricum ac Jaoobum, procuratores ejus ipsius nomine
presentes, ab impetitione dicti Gebebardi et predicli Corradi procuraloriä ejusdem i»
prcsenlis ejus nomine per difniiitivarn s<'n{pnliam in scriptis nhsfilvimus justitia
niedianle. in cujus rei tesliinonium scripUun presens jussimus sigilli uoslri mmtiiniiie
roburari. uclutn Pcrusii in camera predicli domini Andrcc, poulilicalus duuiiiii Inuo-
oenlii pape quarti anno nono» presentibus magistro fiemardo Ispano domini pape
capellano, magislro Angelo advocalo, magislro Oregorio capeilaoo domini Gnillelmi n
sancli Euslacbii diaconi cardinalis, magislro Arditono cfipt llitno doiniiii Ocloboni sancti
Adriani diaconi cardinalis el magislro Pancralino de Regio icslibus. e|>o riaudiilfns
impcriali üuclnniaic iiolarius predictis inlerfui, ut supra legilur. omnia de mauüalo
prefali domini Andree scripsi el in publicam forniam redegi. nulli ergo etc.
nostre confirmatlonis etc. datum Peruaii 6 idus maji anno nono.* it
V OM B«g. Vat. tom. 23 fol. 16h:
DwiMcft Btrser S«g, bm. IV nr. 6734. BernouUi Acta foiU. Bdv. I ttr. TS6, IWttmberg.
ÜB. rn, 408 «r. »69.
1 ünUr dem ffetcAm Datum wimitUUmr optehUe&md, mit »oh/uu gliche» WorUtmt trägt J^ibH
JtmoeaiM IT dm Prior tm LüAäm (Lnknlwim ordink t. Baneditti) m dar Matter Dükeaa mtf, dm »
Straßbtirgrr Ttomprobst WaUher «ON OcroMlNdb fi^fai «Uf JitfitJ^ «iif itmk SekMlMtntdk mmtkirmm.
Btrgtr Heg. Inn. IV nr. iT35.
1252
99
17?. PaM /wMWN« IF gewUri dem StrttMwrgtr SchöUutieus JCoHfvdf daß
seinem Biehlsanspruch auf die SiraMnrger Domprobstei durch den Entscheid zvischen
Wallher von Geroldseci md CMAard «0» Freiburg kein JNaektAeU enoaekee. iS52
Juli ^4 Perugia,
Conrado soolastieo Argenlinentf. ex parte lua foit proposilHm corara nobis,
qnod, coia olim pro le sc quibusdam nriis clericis super conferen Ha ilihel* vestrum
preposilura sive personatu vel alia cccU-siuslica dignilatö in pailihns Ahimanie sub
diverais furmis ad diversos execulores direxeriruuä scripia noslra, landeia ecciesie
Argentincnsis preposilura vacanle siaguli veslrum per depulalos sibi execulores pre-
posiluram eaadem aibi fecera conferri. verum Gebebardus f rater nobilium virorum
comitum de Fribureb, capeUanus noster» pceposituram ipsam leliter sibi collatam
credens se fuisse canonice asseculum ac assereus, Walliierum de OeroUaeke cano-
nicum Argcnliiii'Dsoni ciii prcpositnrfi ipsa collaln cxlitit. sp non permillerß ipsins
preposilurc pacilicu poääcäsionc gaudere, ipsum ad noslraiu ubliuuit presenliatn evo
cari. sed quia idem WailAerus ab iaipelilione ipsius Gebekardi fuil auclorilale noslra
per dilMtam Glium Andream nepolem et capellaottm ooslnim exigente jaatilia sen«
Lentialiler absolulua * et ob boc ipae pro prepoaito ArigeDtineosi ae gerena asaerit,
eandem preposiluram canonice se adeplum, tu oocaaione bujuamodi meluens juri.
qnod in eadem preposilura le (^rciüs Imbcrf^. ctini de ipso discussum non fueril,
prejudicium generari, pelii^li tibi super boc a uobis palenio remedio precavcri. licet
igilur res inlcr alios acta alii rcgulariler non prejudicel, luis tarnen precibus inclinati,
quod per proeeaamii inter prediclos Q^haiHbm et 'WallAerum babitoa et aeulenUanft
promiilgalam aeu oonfirmationeni apostoUcam, ut dicilar, aubsecutam, äva quod jua
tunm super boc bactenus prosequi disluliali, millum litt! in jure, si qiiod in eadem
preposilura oblincs, prejudicium generetur, auctorilale tibi presculium imiulgemus.*
DuUi ergo noslrc conccssionis elc. dalum rcrusii 9 kalendas augusli anno dccimo.
r an» Stf. Fat. tom. 22 fol. 306.
DamaA Strgtr Heg. /nn, IV ar. i968.
173. Innooeoliua IV papa Gebabardo de Fribureb capeUano auo, propter loul-
tiludinem bunciiciorum que obttnet« tntelligenli ae od oblinendam quamlibct digni-
lalenT ecclcsinr^licam inbaliilem reputari, ac psiraln aliqtia tlc ohU'ulh heneficiis
resignare indulgel, ul quaUior de preJictis beiieliciis, que luahaTil resignalis, rebqua
belle vaical rclinere nee ad oblinendam quamcunque diguilulem ecclesiaslicam epis-
1 Fnyl. «r. J71.
*' r>itenn 21teii Au;iii.<t dfs Jtihr', ]'}r,2 iihtrtiägt Pah»t Innocem JV ilrm rnrdinaUcjjatm Iluqo die
dtfimttix Ue$tUung der J/omprubnUi. Heg Vat. tom. ä:i fol. ä03. Davnach Berger Ueg7 Im. lV~nr.
Sm. YerfL iMtkM nr. 1469S und UM. Jt89 J$m. i.
100 1 252 — 1253
copalem vd ulinin per exccplioiietn de licneficiorura pliiralilalc possil impediri. «pclilio
tua nobis.» dalum Pmiaii 12 kalenda« octobris anno decimo. SgtUtnöer 20
Perugia.
V ttu$ Reg. Vat. Uh». 39 /et. 207.
Darnach Berger Beg. Jim. IV «r. ölt89. JkmotUii Acta pont. Hdv. 1 ur. 737. FünteMberg. s
ÜB. VII, 408 mr.
174. Ueinrich tun i^tiufiia, der .Sohn tTcrhards ton Ravensbufi/^ cerkauß alle
teing im Bann von SchUti</fielm gvkgtnen GBitr dem StraMurger Borger Erho,
BieAtere SoJkn. i2S2 NotemJber 25.
Nolum sil oinnil)Us presens scriptum inspocluri*, Iltiiuicuin de Fingrin.' (ilium m
domiui Gerhardi de liaveusburc, omuia Luna sua laut propria quam hercditnria iu
baono Seiltencheim * apud Argentinam sUa domino Erboni lilio judicia civi Argen-
tiuensi pleno jure vendidüMe perpetuo sibi el aucceaaoribus suis possidenda« videlicet
dimidia bona, que pater ejus el malcr sua in Hanno Schillenchemi Ii i) lu rtint. in
rnjus rei memorinm et <il!»hilil;ili'!ii prt'seM'« f\fiidf pn^ina »-st con*« i iplii d si^illis i»
civilaliä ArgtiJilinenäiü el prcdicli ileinrici de i'ingria in It-sliiiiunmui coaiinmiila.
acta suni hee feslo sancle Kalherine anno domini 1252, preaenlibus hiis lestibus
viddicet Willehalnio Bagario vicedoroino ei raagislro civium Argentinensium, Alberto
Bagsrio ulbo, Eberbardo t)urcpravio, Burcardo Murbardo, Gozperlo miriislro fralrum.
Gozelino niiaslro Vilule, Julianne Vilulo, Burcardo Dispcnsalorc, RtMnil)oldo Sliuben- M
wec, Cänrado quondam judioe, Gozzono cl Reimboldo liliis Niculai, iieimboldelino.
B um SiniSb. Bet.'A, Verinte flachen er. vtb. e. 1 «if . pend. mutil. i i^^put.
175. P^t InnoeeM IV giit dem Sirttßburger Bomprobst Wallher ZKskierungen
Mreffind seine Vereergmg m4 drei P/Huden. 1253 Februar 13 Perugia.
Wallero preposilo ccclesie Arg<'niinen.sis, nalo nobilis viri Walleri doniini de
Gerollseka. sicut lua petitio nobia exbilnla conlinebal, de prelalnris dfgnilatibua
el beneficüs ecelesiaslicis in diversis dioceaibus per noatraa Utleraa diverais tempo*
ribus tibi uiandaTimus provideri. verum quia tempore iinpclrationis litterarum ipsarum
Iria benelicia curam animarnm liüln niia obtinebiis, super (piibus csl locum ourto-
rilalc sedis npf)>!itolice dispensnlum. de quibus iu i'isdeui lilleris nun hobeliir meulio s»
specialis, quaniquam in eiai illu oicuiäulu äil in^erlu, vidclicel uou ubälunlc, quod
alias benefidalus exislis, dubitas» ne oocastone hujusmodi lua poasil provisio relar-
dari. noa itaque luis aupplicattonibus iocliDeti auclorilale tibi presentium indulgemus,
■I Im mim « in Namtnt n» wAnehir Strick.
t i« Baeentbmrg gab et nocft einrr ijuiKjcn MiUheUuttg des Htrr» AnMmiitlu Dr. Bvoumum tu
Hb— iwidWuifwi «'m Familie von Beigem.
^ kj i^ud by Googl
1253 101
nt per hoc super proviaione hujusmodi non possil tibi oliquod generan prejudicium
vel obslecolum inlerponi. nuUi ergo nostre oonoessionis etc. datum Periuii idtbus
februsrü snno decimo.
B 176. Pahst liinoeen» IV geuMrl dm StraßHrffer Dmprohti Walfier, dtUl
iem Iklegititr des aposlolUehm J^ukls eine StrafsenUnz gegen ihn ccröfenttieAen
dürfe ohne, einen hfsondeni, Anfing/ eleu d'wses JStuJkle, der diese Indulten» aus-
drücklick emäAne. i^ö3 Febrnar 17 Perugia.
Waltero preposito ecclesie Argenlinensis, oalo nobilis viri Walleri dotaiot de
u> Gerole^eke. (uis inolinali precihiis auclorilate tibi prcseiiUimi indulf^einiiä. iil
nulhis fle!(ȣj?iliis vel snhdelcgatus iih no execuCor scu eliam con-^^rvalor n seile
aposlolica (lepntülus pussil in peisuuiim luom cxconununicalioiiis suspeiisionis vel
iuLerdir.li betitenliam proiiiulgare absquc speciali mandalo sedis ejasdem facieato
pl«iain et expressaro ec de verbo ad verbum etc. usque mentionem, preseotibus
16 poel quinquennium miDime valiluris. nulli ergo nostre eonceasionis ele. datum
Perusit 13 kaleodaa marlii anno decimo.
Y am Heg. Vttt, t«m. 32 fol. »iL
177. Pahsl LiUfmuiJ V beauftragt seinen C aplan, Heinrich von l'iMliugcn,CanlQr
te» Verde», dm atrs^itrger CanOHteus £b»rad w» LieA/Mierg alle dessen ter-
m sterienem Bruder Simon bewUligte» pSb^iieie» ProtisUme» tnsuvenden. J253 Mwrs
2S Pwtg^.
Henrico de Vinslingcn, canlori Virduncnsi, ciipellano noalro. dileetua lilios
Gonradaa, canonicas Argentinensia, gerroanua dilecti fiUi nobilis viri . . domini de
Liebtenberc, advocali Argenlinensis devoti nostri. nobis bamililer supplicavii, ut,
SB ciitn condain Syinon fniler siius Argcntiiipusis «Mnoniciis siipcr provisioiiibus suis
de lienpliciis occlL'.sia.slici.s cum ciira vel sine cnrn. pn'lnliiris pI jtcrsonulibiis nun-
nuUoä u iiubis gruliuü couceääioncä cl execuluriui< littei its itnpelrarU a<' iUem Symun,
hujnäniodi provisiottibus nondum execnlioni mandatis, licet in aliquibus ecclesiis in
canonicum aueloritate litterarnm ipaarum rcceplua fuerit, viam sil universe carnis
n ingressua. aperire aibi ob devolioneni, quam consanguinei sui ad Romaoam habenl
pcclf'siam, aposlolicc provisionis dcxterani flo spcoinÜ t^rntir» ciirürpinus. ipsiiis igilur
el dilecli filii iio-slri Hfngonis] lilnli sanclc öabiiic presi^^Uri cardinalis. oposlolice
sedis legali, cl . . elccU Spiicnsis uobis per suaa Hlleras homililer supplicanlium
pro eodem precibus indinati. votenles gralias et indnlgentias diclo Symoni ab apo-
u stolica aede concessas in personam ipsins Conrad! Iransferre mandomus, qualinus
ad provisionein ipsius per Ic vcl per uliuni prf)f^»> i.is juxla noslraruni oblenlarnin ab
eodem Symone fralre suo cunUnenliaai lilleraruiu. el quia diclus Symon in ali«
Digitized by Google
12 53
quibus ecclcsiis receptus extilil in canoiiiciim et in fralrem. proul superius est
expressiim, volnmtts. quod cenonicalus vel canonias, quos prefatus Symon jam
obtinuerat, memoralo Couraäo auclohlale uostra cunferas et assignes sibi de pre-
bendis, que diclo Sjfmoni n viveret deb«TeQtar, quam oito ad id se faeulta« obtuleril«
pn>vi«iani8, Don obslantibi» atalulis ipaanim eocletdaram de certo caaooicoram »
numero juramenlo confirinatione sedis apoatolioe aea quaettinqoe alia firmilale robo-
ralo, seu si inibi do. mandalo noslro vel legatorum sedis aposlolice allquibus sil
provtsum, ve! si prelnfis et canonicis earundem ecHesianiin a predicla sede vel
kgiiliä ipsius iudullum existal. quod ad receplionein vel provisionem alicujus coin-
pelli per ]itt«raa Aostraa aeu Icgatornm ipsorum apedalea vel geoenlea neqimiit, m
nisi in eia dicli prelati executores fuerint deputati, aut qaod inlerdid auapendi vel
excoininunicari non poaainl per hujusmodi lilteras plenam vel expreaaam aal de
vcrbo ad verbiim iion facienles de lioc indnllo ac de ipsis ecdesiis necnon numero
rcceplorum in ipsis tfiin iiostra qimm lp{j;nloruin noslrorum aitcloritnle el ipsorum
oomiuibus menlioueto, vel si alias scripsimiis pro eodetn, vel quod alias beneücialus
et minom etalia exialil, aul quod nm eai io aacria ordinibua cooatilutua, dummodo
ad iUos 86 promoveri faeial» cum Aierit oportunum, et quacunque alia predict« aedia
iDdttIgenlia generaliler vel apecialiter quibuacanqae peraonia aea'locia anb qua-
cunque forma verborum concessa, per quam in noslris liileris non expressam vel
lolaliler non inserlam pfTefltis noslre gralie circa illum impediri posset (itiomo;lftlil»el *»
vel diirerri. conlradiclurt^s tlc. da(uo) Perusii 8 kaleadas apriiis anno decimo.
r OM S«g. V«t. Ion. S2 fei, 398.
178. Fridericus sacerdos vicarius in Rumolzwilre Argentinensis diocesis fralribus
bospiliilis in Sloipa pjnsdem diocesis bona in banntri Sinecrisl el Rtniiolzwilre et in
Muurimonaslerio exlra muros civitatis ejusdem sila confert. B[erlholdusj decanus,
II[einricus) canlor el li[eiiirlcua] de Ohainateia arcbidiacotiua Argeiitinenaea ad peli-
donem iUiua ei predictonnn fralnim aigilla appendunt. acta auul hee Argenline
anno domioi 13^ nonia apriUa. i25B April 5 SIraßimrf.
Jt «m Aram. Jtei>A G Im«. ftTit mr.wA.e,i itf. ««KL jmmI. 1 idoft.
179. Paöst /ituocem IV beauftragt seine» Caplaa Heinrich ton Finstingen, so
Ountar «o» Fiertfim. de» Straßiwyer CtauttUau Konrad «m LiehUi^erff m Am
nuf ihn übergegangenen, Anspruch seines tersterhne» Bruders Simon auf die Proistei
Mf» Sw^urg tn mlerslütse». 1253 April 7 Pervgw.
Eidem.* pro parle dilecli ßlüConradi canonici Aigeotinensis, germani nobilia
viri . . domini de LiehteDberc, advoceti Argenlinenaia devoti noalri, fnit propositttai n
coram nobiB, quod, cum noa oUm auper proviaione condam S^monia fralris aui Ar-
l VergL «r. 1T7.
^ kj i^ud by Google
1263
genlinensis caDonici de aliqua prelatiira t«1 dignilato primo tane in Argentinead
eivilale vel diocew vaealura ad certum axecutorem sul) cerfn forma direxerimus acripta
noslra, iRndem vacnnle prcposilura ccrlesie Snrbnrgonsis Arpcnliiicn^iis diocesis, qiie
de jure eidcin S\inüiti debebatur, Ätiselmus de Klekcsleiii, c;ijieliuniis iiosler, pre-
i posiiurain i]isaii) auciorilate quaruudam lilleraniin a sede üjKJötulicci. ignoranlibus
nobis, qiiod pat«> et freier ipsius kiuelmi potenter el patenter opponerenl negodo
generalis ecclesie, postmodun oblenlamm conferri sibi in ipsius SyMwnif preju-
diciuni prociiravit. sed carissiino in Cbritto iilio noslro Willelmo Romanoruni rege
illuslri oc vcnr-rnbili fralre nostro . . archiepiscopo Mugutilino ttinc eleclo inliinantibtis
10 nnbis. quod dicti paler el frairps ipsius knselmt C[onrado] nalo condam Fr[iderieij
Homauorum imperaloris ejusque iauloribus adherebaot, quodque castra et muniliooes
imperit occuparant ac detinebaol etiam ocoupata, nos venerabili fratri noetro . .
Uetenai episcopo noslris injunximus litlerls,^ ut predictos patrem el fratr» nonere
00 olBeaciter inducerc procuraret. qiiod infra cerlum leinporis spalium in eisdcm
u exprcssum lilleris post ipsius inoiiilionein ad devotionem ecciesio i-fdciinlfs caslra
et niunilioncs ipsa regi resliliuTcnl inetiiorolo ; nlinijuin prefaluiri Kiisrhiutm do con-
äiliu dilccti filii nuälri H[ugouiäJ Itluli siincle Sabine presbjleri cardmalis, upu^lulice
sedis I^ti, a prepositnra eodem amovens illam diclo Syno»« auciorilate nostra
conferre et assignere sluderet. oonlradictorea. cumque idem episoopos in negotio
■* liujusmodi procedere incepisset, dicliis S^-mon diem dausil exlremnm. iios vero post-
modum ad didi cardinalis el . . elecli Spirensis necnon et nobiliurn de Suevia nobis
pro codein Conrado supplicanlium inslanliam omncb gralins suj)er ipsius Symonis
pruvisione obleulas a oolns in ipsum Conraduio duxinius Iransferendas. ideoque
ntandamuB, quatinus in eodem n^ocio pro ipao Conrado prooedas juxta pradio*
I» tamm noslFamm direetanim ad eondem Metensem episcopani pro eodem Sjrmone
contiuenliam lilterarum. dalom Penisii T idas aprilis anno decimo.
YauBeg. Vat. im. S» fiiL M8.
180. Iiinoccnlius IV" papa . . episcopo Argentincnsi inandul Volemaro canonico
ecclesie aancli Adelfi Novillarensis. nalo nohilis viri Eberardi de, liitlendorf, con-
*> sangiiinei el socii nobilis viri domiui du Liclilenber[cj advocali Argeotiaensis, ob
devoUonem, quam idem Eientfdng ad papam et Romanam habet ecolesiam, grattam
fiietanis specialem, quatinus dispenset, quod preler beneficium cum oura, quod ad
Presens obtinere dicitur, alia beneficia ccclesiaslica cum cura vel sine cura licite
reeipere possit, constitutione generalis coiicilii ot ([uod idem cnnonicus iniiiüris ctalis
» exislit, iieqiiaquam übstaiile. «volenlcs dileclo tilio.» dalum PerusÜ 6 idus aprilis
auüo decimo. JHö3 Aprü H P^mgia.
104
1253
181. Innocenliiis IV papa Conrado canonico ArgeiilineDsi, germano nobilis virt
(lomini de Lielliimborch ndvoi;ili Argenlincnsis eoticedil, ul, cum oinnes gralias el
indiilgcnlias quomlam Svnioui tialri sur, super provisione de prelaliiris, diirnilalibus
cl bcneüciiü eccleüiaäliciä ab apo.slolica cuuccääas io peräouam äuam IraDä-
ferendas duxerit,^ si aliqua de bujusmodt prelaturis elc. eoram hsbMiit animaram
annexam, niohilominus de illis possil libere provideri. «cum sicu( nobis.» dalum
Asisii 2 kalendas naji bddo dedmo. 12Ö3 April 30 Assisi.
V ma 2tt$. Vat. Um. SMfO. SÖ8.
I8IK. Waltbenis saDcli Thome ArgeDtinensis dvitalis el Henrictts HaselaceDsis
eeclesiarum seolastici, judioes ab H[emrieoJ episcopo Argenlinensi coostituti, babito
jurisperitOTum coosilio, abb'itetn et coDvenliini Nuvilhirenseni ab impelicione Conrad!
de Tcdinczinfren rariornri Arp^ntinensis, rccloris ec(.'le>it' iu Biiswilre, super deciinis
agrorum el uovaliuin in terimnis parrocliie diele eceli>ii' silf niin el snpcr obla-
cioiiibus Capelle in Ulhouwilrc ud dicluui ccclcäiuui spcctanli^ alj:>ulvuul. «lala esl
seolenlia scripio preseoli anno domini 1253, tercia feria proxinia pusl iDTentioneni
aanele cnicis, m curia domini oflicialiä Argenlinensis, in presentia A[lberli] de Tal-
mezingeo et Conradi fralris sui rccloris ccciesie de Itnswilre canonicorum Argen>
linensium, magisErt Gervalci canonici ccciesie sancli IVlri ArgciiliDcnsis, et aliorUDl
quam pluriuni.» 1'-Jö3 Mai 0 Ulraßl/urg im Mof des Oljiiiak.
B am Stroßb. Ber-A. Q fkic. 6127 or. wb. e. S u'g. jfini.
18;l. Innoccnlius IV pa|>a iriigoni] liliili .saiicle Sabine presl)ilcro cardinali
aposlolicc sedis If^uto mrirnlnl, (pialinus per sc vel per ali?im cum Krederico Scolari
gcruiani filii nobiüs vin llenrici domini de Licbteuljerc advocali Argenlinensis. posl-
quani fuerit dericali ceraclere insiguiius, dispenäci, quod pluria ecclesiaalica benefida
cum cura vel sine cura licite recipere valeat, consliluUone generalis coodlii el quod
idem minoris ul dicilur est elalis, necpuKpium ob.slanlibus. «ad fadendam gra-
tiam.* dalum Asisii 2 oonas juoii anno decimo. Iii53 Jmi 4 Assisi.
V «M Seg, VtO. lern. S2 fct. 977.
184. luDOceoUus IV papa Wallero preposito ecclesie Argculinensis nalo nobilia
viri douüni de GMoleseke indulgel, ut circa prelaluras cl alia ecclesiaslica beaeficia
curam animarum annexam babcnlia obteiila vcl eliam ohlim ii l i (it'f'cltis sfierorum
ordinum ei non obsislanl, dunnnodo cougruo tempore sc Ju< lal aa liujusmodi ordincs
protuoveri. «dcvuliimis lue munlu.« dalum Asisii uouis juuii anno decimo.
1853 Juni 5 Assisi.
V aua liejf. Vat. tum. 24 fvl. i!7i.
■ Kcfyi. nr. 177.
106
185. DcT (JardiiiuUegiU Hxuju y ihl dem Bischof coti aUhurg Vollmacht, das
SinlUmyer JkmwpUel vm Httem gegen imProhläes iSli. Ptt&rnitßes und denen
Yerwmtdte feeeAmrene» Eide su läse». 1253 Juli S* Trier.
Venerabili in Clirislo palii dei gralia episcopo ArgeiUineiisi Irater Hugo uiisera-
■ lione dlvina tUuH sancte Sabine prcspU«r cardinalis aposlolice sedis legatus salutinD
«t sinceram in domino cBiilatem. exhibila nobis dileclornm in Christo decaui et
capiluli ecclesic Ärgenlinenaia petilio conliucbat, quod, cum prcposilus ectdeSM aancli
Pelri in ArgenUna» olim super ohlincndo prelx iidali benefirio et jure caiiünic in
Arf^fnliriciisi pcclestü conlra ii^sius crclfsic lilierl.:ili'iii d ciii(ii[natn consiieludincni
10 litteras aposlolicas iinpetrassL-l, prcfah decaitus cl capitulum sc lueuiuralu prepusilu
noB abaqiie dampDia et expensis gravibus opponentes in ipsius offeDsatD nolentia ab
ioqaielalione eornm deaisleTe, tactis sacrosanclis evangeliia juraverunt, qnod nullttiD
ex dicli pr^osili fralribus sivc consanguincia dericis aul laicis usque in quarlaoi
g-pnerationpm ad aliquod bcDeficiuni quibiiscniifinf porsonis nssii^nari corismMiim
I» adiiiillfri-iil seu conscnlirent in ipsuni nec ctiiii de ccletu ali(|ualenus proüiovercnl.
verum cum juramenlum bujusmodi uon soluui ttMiiciariuin sad iiiiquum tuenl cu,
quod drctt hob perlcalam immioet Bnimaram, suppUcaverunt bnmililer, o( sibi pro-
videre super biia de benignitale soHla curarerous. de vestra igilur cireumapeclioae
plenam in domino fiduoiam obünenles paleroilali veslre qua fungi«nur auctorilale
I» commillinnis. qnalenus super rHnxnlione juramenli predicli agalis mm sppediclis
decano el ciipiluli), jiruut .secundnin dotnn anitnnrtiin snarnm saluti'' iioverilis cxpe-
dire.' dalum Treveris 0 nona.s julii, punlilicalus dutuiui luoocenlii papc quarti
Bono uDdecimo.
B m$ Straßb. B«i,-A. (i (mc 3166 CopiaUmch dt» Doatca^iUi» fol 134 von tintr Utuul de»
*> ITttH JtArh. gatMtbm.
186. IiUMcentius IV papa UDiversis Chriati fidelibiu per ManguotiDam et Trc
verensetn provindaa eoustitutis. cnm.aical . . cpiscopuset . . decaous et capitn-
lun:i Ar^aMiliiHMises SUB pelllionem onslrarunl, ad conipleiidam fubricum Argcnliiieusis
ecclesie quanipim immii sninpUiosam (idelium subsidiis indigeant adjuvari, ouinibus,
w qui eis ad hoc uiaiiuiii iiurrcxprinl adjiilriceni, niitiin jinmim c! XL dirs rp!;ix?il,
prcsculibus posl consumaliononi ipsius operis ininiaie vaiiluris.^ «quuniam uL ail,*
datum Asisii 8 idus jolii anno undeciiDO. 1253 J«H 8 Assisi.
V aus ütg. Vat. tom, 23 fU. 23'^^.
Barmek BermuUi Acta ponl, lldv. I nr. 6ä6.
n <•) £ ArgruttaaMi». b) S salultn.
i Auf Grund dicstr VoUmachl lüst UUdwJ llemnch das JJomcaptlel von dem Eide, J3ü3 August S
Strußburr, s. die brlreffemle Urkundt i. Stttt», Bu.-Ä. Q ar. fA UU».
1 Yergt. UB. J, im nr. 374.
IV, 1 U
lue
1253
187. Innocenlitis IV' papa . . episcopo Argenlincnsi inandat, qiialinus Coiiradum
subdisconiim nulliiin iMMK-fli iitii! ecclf.siaslioiim olilinenlom, nalum nobiliä viri
Eborurdi duniiiii de Landeslu-ic, qiii pro dt-fcnsionc ccciesinslice liberlalis dererlans
a faulohbus FifidcriciJ se pro inipiralorc gt-reiilis capliis fueril el diu cnrcerali
enguslia maoeralas, in aliqua ecclesiaram sue civitatis vel diocesia ad quoscunque
apectantium r«cipi facial in canonicum et in freirem ac ai provideal de preheuda.*
•pnit 1 dovoiorun) obsequik.» dalum Asiaii 8 kalendaa auguati auno undecimo.
iüöü Juli 25 Assisi.
V OM Mtg. Vat. UmLiSfO. 118.
188. Innocftntias IV papa Henrigo epiacopo Argentinensi, cui pro exuncratione
dfbilonim. qiie coiilraxeral pro proseculione negocii ecflesie generalis, duxeral cuii-
eedetidutii, ul possei per biennitim percipcre proveiilns pndaliirannn cl beneficiorutn
iu oiviUile ac diocesi Argenlineii^i vacalururum iisquc ad ceriuin lenipuij, indulgct,
ul finito tempore in liUeris pape coniprebenao possU percipere provenlus primi anni
prelalurarum et beneficioram vacalurorum iofhi bienninm in eisdem civitate ac
dioccsi converleodos in solutione debiioniin, provisu quod in prelaluris el beneOcü»
bujiismodi iuleriin per ydoneos vicarios serv ialiir, nuleus anlein, quod ad inouaäleria
rnnress o bujiismodi r\leiidalur. «sicut peüliu lua.« dalum Aaiäii 3 iduJS augUSli
anno undecimo. iv",";.? Atiffvst tt Assisi.
V am Stg. Vat. tarn, »3 /ot, S»,
189. lniioconli(i> IV ('oiiindo cniionico Arf^enlinoiisi, fralti nohilis viri
douiiui de LieÜieinbereli üdvucaü ArgeuUnensis iiidulgel, ul uiiicuin hnidiciiiiu el
unaiu dignilalcm ecclcsia^Ucaui, cliatusi curatn habcanl animarum annexam, iidle
relinere, ai ei io regno Alamanie canonice oßerantur, et cum unu beneficio acillcet
curam habenle, qtaod jam obtinel, libere relinere valeal. non obstantibns eoostitu«
lioue concilil generalis el quod palialur in elale defeclnni, cum diratur aiiiuitn ler-
eidti) dfoiininn Hlligisse, quodquc uon sil in snrris ordiuibns roiistilutns. »apostolice
.sedi.s beiu^inlü.>>.* dalum Asisii 15 kalendaä sepleiubriä anno undecimo. 1233
Autfttst IS A.<isi.\'i.
V UM Meg. Vat. Um. /ot. itf«.
190 TuDorenltus IV papri . . episcopo Argenlincnsi, cum nübili.s vir Eberbardus
doraiuus de Landesbero pro deteiisioue ecole.siaslice libcrlalis decerlans ab ecclesie
indevDtia fauloribus quondam Frßdericij se pro impcratore gerenlts caplus fueril et
I InnocentiüB eidein mandat, ijuatinus eundem Couradum Eubdiaconum de alii|no lieneficio ecclesia-
•tieo^ •Uiunai cnram habest aoimanun, >d pceieutalioaem «eo coUntioBem Abbatitie •! conventua d«
Anil«1ihe ordinit utneti BeMdieti ipMtuto as aolito clerida aacnlarilma MajgMri, qaod iäm Coo-
laidttB duarit acceptandiuaii praennt pmidciri. datoin nt anpia. JEftcmto.
1253
407
diu carcerali anguslia mappralns alia dainpna t^ravia passus, inanflnl, quatinus Lcm-
prido clerico iiolo ejus de aliquo bpn< licio eccli sitislioo conipi ti-'iili ;H co!lalion»*m
abbalissc ac couveuluä de Iluhcmburc urdiiiiä saticli Augusliiii spcclatite uc i-ulilo
ckricis secularibua aasignari, quod idem hempridus duxeril acceplandum, etiamsi
* earain habeat animaram, procural provideri. «grata davotoroin obsequia.» daiiiin
Asiaii 14 kalendas aeptambria anno nndeeimo. i253 August 19 Assm,
V mu JUg, Vat. tum. 33 fil 113*,
191. Initocenltns IV papa . . episcopo Arg«ntinensi, L(odovienm] comitem d« Wto^
burc Basiliensis diocesis ccclesio Humane dcTOlutn volens in Bglolfo clerico nato nobilia
,0 viri üunilerii domini de Landesberc, pro quo idem coim^s per lilleras nUcnlius
siqiplicavit , pr(»scqin prnliose. tnaiidnt, (pintimis piih^m rlerico in sna civiUite vel
diücciäi de aliqiio personaiu vel dignitate seu licnelicio probendali vel alio, ad cujus-
cunque oollationem pertineal, eÜuniM cnram babcat aniuianim, procurel provideri,
exnunc tpaum in ecclesia, in qua ei de beneficio providendum decreverit, ai oollegiala
M fiierit, in canoniciiin recipi fadens. «grata devotorum obscquia.» dalum Aaiaü 2
nonaa aeptembris anno nndeeimo. September 4 Assisi,
V aus Hcfj. \'<it. tom. 23 fd. 118.
DttTMch BerimMi Acta jwnf. HHt. I Mr. 901,
Ifl?. J)f r S'traßljurger Arcfiidiakon Kmimd ton Wolfach friffl Yrrfi' (jinu] Uber
t<t dru Lnlerhalt l iiws Priesters in der Capelle stmes Hofes H»d üOer die Venrehdung
geirißer (Julseiitkünfte. I<*.'t3 Aoeemder.
Novfrinl uiiiversl, quod nos C[onradus] de Wolva arcbidiaconus Argcntinensis,
de consensu domini noslri Ufeinricif dei gratia Ar^entinensis episcopi totiiisque" capiluli
oüälri cuu^ieiiäu pleuius accedenle, staluimus ac ordinainus, quod oiniies posscssioues
B «te in banno Sttvdwiherelieim, feodo nostro clanatnili qnondam Beinbeim altineDtcs,
ad eapellam eurie iioalre, quam nunc possidemua apud Argentinam, cum quibuadam
censibu-s ad predictum feoduro Beinh«itn periineutibus, quos nunc Volcroaraa milea
de Eusheiin pro tempore vile sue possidel, de cetero posl morlein noslram in re-
coiiipensalionem jurispatronalus rrrlesip de Hoinlieim ccdanl ac pcrliiu-ant, lia lamen,
K quod dominus curic predicle, qui pro tempore fuerit, jamdiclam capcliam sacerdoli
ooorerat et assigiiel, idetnque sacerdoa de eisdem redditibna ac aliis nunc dicte
Capelle altinenlibua in cboro nostro frequenler deo famuletnr aecoodum conauetudtnem
olionim ejusdem cliori vic-ariorutii. nos et capiluluu) staluimus, ut prediclus sacerdoa
recipiiU porlionem in refeclorio ad ceiiam, rlirtns rlifun'' capellanus |>er lotum nnnurTi
« sinunlis noclihus Capelle lumen aimiiniistifl, lUnniiiu fliam*^ curic sacerdolem, cui
capcilain a:*sigiiaveril, iiec ex jusla d i«liuuiii)iii causa uon lioeal amovere seu
mutare nee redditus predictoa nbi aliqaatenus usurpare« de predictia etiam^ leddltibua
«) B tatinw. b} B «. c) B «l. i) B «t.
106 1253 — 1254
in Suvelwihersheim -jii.slüri ccciesic noslrc 18 qiiBrlalia iDVMelkornes «ssigDentur»
iit ii^rm rnpellaiuis .siiif^iilis diebiis apud pistrinum siguluni nimm el cuneiun recipial
el decainis ppr ss.'ljtrnclinm^tn flirli pr>ni-4 ijjsum n»! frocpienlniidiim clionim compellat.
ilem staUiimiis, quod fpiiciiiu|iie ieodun» noslrum claustrole iu Truchlersheim pro sepefato
feodo Beinheim perroiilatttm ' de cetera hsbuent vel ponederit. 0 agri ac unom §
pralum in banno Barre silum ad prenominalnni feodiim Beinbeim quondam perlinenles
eidero ccdant, el 20 solides aonualim, proiil consuelum est, de diclo feodi) Truoliters<-
lieiin ccflcsie nostre ammiiiLstrel. ego vcro Efberhordus de Sulce, qiiia dicliiin feodiim
Tru< hlerslicini ac eliain aüt rpfMiltis prcnoniimti tnihi seciii;dum consuoUidinom
ecclcsie noslre siuil a prcdiclo C^onradoJ archidiocoiio legali. Iniic ordinalioni »o
oonsentio el in leslimonium Itujus prediclia UUeria sigillam meum appeudo. ut aulem
hec rata et inconvolsa pemianeanl, preaens ccdula aigillo doroini nosiri epiacopi el
capiiuli sigillu, nostro vxdelicel et R[berliordi) de Sulce eat communila. actum
anno domini 1253, menae novembri.
B am StrM. Bet-Ä. 0 mä Ci^^itibudi iti Demag^Mb fÜ. ffw «n der Sdirifi de» »
S7teH JaArA.
InnoceoUns IV papa H[ugoDi] liluli sancle Sabine preslnlcro cardinali.
nun \\ allere prejjosilo Arf^ontinensis RCi le.sie, nalo nobiüs vir! Walleri domini de
(ierolseke, dispensalnm esl, ul preler Ires ccclesias curam untmariim halienles, qiaas
lunc sc oblinore dicebal, possei duas dignilalcs vel prelaluras ecclosiasUcas oblinere. w
quta vero . . epjscopus Argenlineoais per lilteras suas exposuit, qiiod idem nobilis iu
servitio'eoclesie*propriis sumptibua sibi astKiaset diligenler, papa iUi committil, qualinua
CD in eodem preposito dispenaet, ul preler premisaa el ecclesiam de Zunswilre
Argenlinensis diocosi.s cum curn anirnnrnrn, quam proponil poslmo>lum rissfculum,
uniciim aliud bonoficium ecclesicislicnu» eliam cum simili cura, si sibi tünouiLL' in "
regno Alaniüuie'oirerulur, Heile possil recipere et retiuere, uon obslanlibus cousliiutione
generalis coDcilii et defectu etalis, quem )>ali didtur, cum jam vieesimum tercium
annum allingere diuoacalur. «cum dilecto filio.» dalum Laterani Sidua decembria
anno undedmo. 1253 Dteemhr il Rom Lateran»
Y am Jteg. Vet, low. }» /oT. 91»». n
Darnad, Bit^l Btdlttr. ord. prmdieat. VII, S» nr. 379. PetOuM «r. ISm. Tciyi. ÜB, I,
2J>J Anui- 3.
194. InnocentiiH IV papa . . opiscopo Arg^ntincnsi, mm nol)ilis vir n[einricus]
dominus de Lichloiiberc advocatus Argeulinenais pro Nicohio <i<> Novocaslro cnnonieo
Mclen:>i per suus iilleras .supplicarit, commillil, ul cum ipso canonico dispenset, »
quod preler eccleaiaatiea beneficia, que oblinel, curam animarum habenlia possil
uoicum aliud, etiamsi ouraro habeat» si eidem in regao Alamannie canonice offeratur,
I Fcfyl. VB. h »7 Au» ».
^ kj i^L-d by Google
1 254
100
racipcre libere et rclinere valeat. «cum dileclas filiuä.» datum Latennl 8 kalendas
marlii aano undecimo.* 1354 Febntnr 22 Mo» Lat«ran.
Y nu Btg. YtA, Um. Sß fil CO:
195. Paht Innoeenz I V gexcakH dm Slraäbitrger Domeaj^d die freie ßieeio/e'
s wähl. 12^4 Man 13 Rom Lateran.
. . Preposito . . decano et capitulo Argentinenaibus. argenti nilor seu aplendar
auri majorem deleclalionem humano visui noo prodncil, quam cordi noslro provenial
de illis preclaris merilis, quihns vos una cum vpnerabile fralre »ostro . . episcopo
ac dilectis filiis populo Argentinensi apud deum el sedem aposlolicam per ionga
m lempora splenduislis, purilalem (idei et constanlie ßrtnilalem ila viriliier el Iriampha*
liier inimicis eodesie alnpentibus observanles» quod rerum et peraonamm subjacere
dispendiis quasi pro niobilo reputaatia. cum itaque pro bajusmodi meritoram
excellenlia deceal vobts compensart premia graliosa, dos ejusdem episcopi cl vcslris
supplicolionibus annuentes, devotioni vcstre presentinm auctorilate concedirnus, ut,
u cum ecclesiam veslrain pastore vacare contingeril, de persona idonea et devota sedi
apofilolice, que lanto coogruat oDcri et kouori, per electionem seu poslulationem
canomcam vobis providero poasitia, noo obstanlibus aliquibua litleiia a sede apo-
stoliea et l^lis ejus sub quacunque fonna vel espreaaione Terborum impetratis ac
eliam tmpetrandis aut quibuscumque inbibiltonibus vel acceplalionibus aut reser-
w vationibus auclortlalc ipsarum genornHlpr vel spociolitPf factis faciendis, ctiam-
si cuulinealur in eisdem aposlolicis litteris. quod ipsarum impetralohbus alique dicte
aedis indulgenlie sea littere, per quas capilulis ecdeaiarum catbedralium libera
faenltas eligeodi ^soopum r«8ervetur, quecanque alie non obaiatant, ntai de
TestiH eoclesia et numcro canonicorum in ipsa stalulo ac nominibas eorum et de tolo
ij Icnore prescntis indulgenlie de verbo ad verbum in predictis apostolicis litteris im-
petrandis plcnuriü mcnlio hahcnlur. nos enirn nichilominus exnunc irrilum decernimus
et inane, si secus super premissis eoutingut ab aliquo attemplari. nulli etc. nostre
concessionis et constitnlionis etc. datum Laterani 3 idus martii anno UDdecimo.
V au» Jteg. Vat. low. fd. 70». Hinzugefügt wt fdj^mdtr Yentierk : datay «st eis con-
ti servator . . prior de Lakeaheim ordinis sancti Benedict! Uetensis diocesis, non obstante,
■i alitaibos a sede »pottaUcii lit iodoltutn, qaod Ba^uidi vel interdici aat excommoni-
eari non possint per litterM apoitoUcas, que d* noniailMM at da digniMilnn eofttn
et iiidüho luijusmoJi sibi coiicesso planu ataspiMiaiii MttdatrariM ad tariinn aoit
fecerint mentionem. datum ut sapra.
40 < 7m <MHr BulU Innocenz IV von r^'ii Februar 11 an Htinrich von Finstingen, den Cantor der
Kir^ ron Verdm, diu JOthtamt der M«t*er JürdU bttr^eud, uerdm ol« conaerratom btnidmeti
Tbomc Argctiiitieaait tt . . flatelaceniii Argentinenais dioeeaia Mcteuarmii aeolaatMi Atu Seg. Vat
t'Wi. :.'■) fi'l. !>/'.). Ehrui i Srhohislic iin rmi S Tliimtit^ dllciii in i iner Bulle von J25i Märt 4 an den-
»elben Adiessitten die gletche Augtiegeuhett U-iiej/anl. .ius JUi/. V'al, Um. 23 fol. 67". Dagffftn wird in
10 Biülea 90n 1364 März 10 und Mm 28 in derselben Sache der cautor ecclesie 8. Petri Atgentitieosia
«Ii conawvator btttiUt. Am lUg. Vat. Um. 33 fU. 90 m. j>9<. EnaähiA «mcIi «0« Sk^ «*rd Mt
ffcjdlai Jakn 1954 i» «imr TMumia Xaduf Hamraefet vom StniMmf Waltana aoolaatkaa naeti
IliOBw In AvntiB». Or. i. 8lnM. Be$.-A. H feao. IWl A S^fpohtUm. ÜB, I, 88 mr. ST,
^ kj i^ -d by Google
HO 1254
196. lanocentius IV papa . . preposito eocleaic sancti Arbogast! exlra rauros
Argriiliiiprisns. Eberliurdus Cunradus et Otto de Enlrugen canonici Argenlim^nses
mon>(f;irtinl, (]tiod l'frtnis] snnrti (iporpii fid Vclnni Atirciim diar-onus cardinalis primo
Ol po^tmoiium . . Colunicnsis archit'piäcu|iUä, luiic in partibus Alamaiiuie legaliuiiis
fungcnies officio.' iu prelatos et otericos, qui aliquos in suis eedeslis td Taeatuns t
prebendas proprio motu reciperenl, et «tiam quaioplures exaciitores aaper quoron-
dam proTjaionibtts ac subdelegoli ab eis necnun eoaaarTalores a sede aposlolica
dcpulali in omnes, qiii se illis. quibus depulali eraut, opponerCQl, generaliter (liv(^rs!i'>
inlerdicli siifäppnsionis et ex'-ninmunicalionis senlenlius proinulgavissfnt. vpnuii iidi in
cauonici limcnles aliqu<im setilenliuruin iucurrisse supplicarunl, ul provitlere sibi papa in
curarat. maodat Uli, qualinus recepla ab dsdem canonicia de pareodo mandalia
ecclesie idonea caolione, ipaos absolvat ab hujtiainodi sententüs ad cautelam et dia-
penset cum eis super irregulnrilok-, si quam oonlraxenDt. «Kberhardus Cunradu:^ et.»
da tum Lateraoi 16 kalendas aprilia anno undecimo. 1SÖ4 Mars 17 JtoM La-
ieraa, u
V OM Jttg. Vm, um. 23 ftL 85.
197. lonooentins IV papa Henrico episcopo Argentinenai. licet pro aubventione
imperii Romanie, aicul in Laf^nueosi concUio slatutum fuerat,* vieeaimam omniuin
ecclesiaslicoruin provenluuin per ccrtas personas in Magunlina provincia inandaveril
collifji f[ collcclfim . . Mopunlino firchiepiscopo ad ojnis ejiisdetn itnperii inlegre «o
assignari, cuUectiunem el cunservationem prcdicie vicesiioe illi duxil in sua civilale
ae diooeai comroiUendam mandana, qualinus eandem viceaiman) per se et alios dili-
genter oolligens eam coDsenret in pretati imperii aubaidium oonvertendam. «licet
pro subrenlione.» datum Anagoie 10 kalandas Julü anno undecimo. i2S4 Juni 22
Amgnü
V tm Stf. VaL tm. Sifd. 1M\
Thnuuh Hn^RMiiK Atta gmO. Ilfh. I nr. 637. .
198. Pahst Innoceuz IV gewäArt EgeMf ««» Zaadsterg, daß er Pfl'Sniea^
Wüi tlcu und Rechte, die seinem liruder Guntker. als er nach GeitÜieker war, «»■
sUtndea, tHoekabeu sol/e. Iitö4 Avgiud a3 Anagni. m
Egelalfo dcrico,* ualo nobilis vtri Cunlerl domini de Landesberc Argentinensis
dioceals. exhibita nobis ex parle Ina pelilio oonliuebat, quod noa olim inleDeclo»
1 AtrtM, Cardinaldi'acm «OR S. öiorgio in Vdäbro, «rar Lt^ «ow 1217 Män bia Hude 1248.
Vergl. Sedenberg KpiM. txint. Jtom. II, 324 nr. 901 «. 43B Arn», t. Betüglidt de$ Erzbltdkoft Kanrad
von Köln rtrgl. S. 04 Anm 1. K
* Vergl. cap. J4 u. 17 der Vonatitutiomn ä«4 CimdU wm ^fon 1245. & lUthatl S. 996.
> WM denelbe Kgcldf eon LemdOKTg, dar fp&ttt im dt» «Oer J«hm td» Cammkm und tddidSUA
ob BnbH da St Peter$i^i«$ t» Sln^tuf «ndMni», VtrgL nr. 191.
Digitized by Google
1254 -
1255
III
quod nobilis vir B." paler luus in malUi fidelitalis oonstanlia drca promolioncm
negocii generalis ecclesie se obsequiosuin ac gratian cxhihens pro rcdemptione C[onradi]
nati pjiis el qiionindam aliorum suontm inililurn. qtii ;ih ecclesie pcrscculoribus in
hello capli el per bieunium el aiuplius exlileranl carceidli custodie maDcipali,
> coaettts fuil solvere non modicam fectmie qiMDtitolan, quudque idem nobilis
6[aDterutu] militem lune dericum nalum ejus, nepotem veoerabilis fralria noslri . .
Argentinensis episcopi, Irausferre ad sccularis milille cingulum pru]x>ne}>at, ac le
germanum ip^ivis G[unleri] sibi in beneliciis ecclesiasticis, que oblinebat lunc tcin-
poris, stibrogari, cidem eiiisc(>]>o noslris dedimus liltcris in niandalis, ul oiiuiia
10 beneticia dicti G[uDleti], cliainsi coruni aliquu curam Lubcrcal auimaruin aunesam,
DecDon canonicalua et jura, que babebat in gratiarutn proseeutionibua ei a nobis
vel legalis aedis apostolice conoessarum, libera eorum ab ipso 6[untero] resigoattone
reeepta, tibi aucloritale uoslra conferret» induceDS ic iu corpovalcni vel quasi pus-
scssionem eonim el defendcns irulncluiii. qui hec posltnodmn mandali noslri execulor
IS diligtMLS iuiimplevit. ut igilur bujnsnmdi gratia plciiius lilii iVtii-luo^a rcddntiir, nos
luis fjusdem episcopi prccibus iiidiiiali aucloritale tibi presuulnuu induigemuä, ul
beneficia, eliam curam animarum babenlia, canonicalus et jura iiecnon omnia» que
sive per iiistrumenla sive per lilleras diclo G[antero], dum eral dericus, oompete-
bant. petere alque recipere ac etiam reiincre, dicUaque instrumenlis el litieria drca
te prcuiissa libere uli possis. nuDi eh- uoslre conoessionis etc. dalum Anaguie
10 kaleudas seplembris auDo duodecimo.
V «M» Reg. Vat. mi. i$ foL J68<>. Hiiuugtfügt i$t fblgmidtr Vtmerk.' . . ptcpMitM
McUsi« de Tlenwiln Argeiitmeiiui diocasis datua «st super hoc conscrvator, non
ob«tnnte, M aliqoibti* n aede apotloUu sH indalttim, rinod excommonicari Euspeadi
^ vi-1 iiiti-i'diL'i non pos&int per littoras apostuhcus uoti fuLieiiU'a pl^'rwiin et expiaiMBi
ac de veibo ad veibum de iudulto bojasmodi mentioncm. datom ut supra.
199. Il[einriciiä] do Ocbaensleiu arcbidiaoonus Aigentinensis, judex capiluli
Honougcnds ab episcopo Argentinensi depulalus, inier Conradum canonicum procura-
torem diele ecclesie et Nibelungum el Rtilinum fralrcs milites de Üruuiat super du-
ao abus aniis nobilis vini, quas iideni fralres de ]>o<«sessionibus in banno Dalbeiiu Iritis
ante cellariuui Ilüiuiugonse annuutim presenlare debeiit, lilc orln, per diffinilivam
üculeuciam pruuuucial, prediclo capitulu pusscssioncs antedicluü lu cciisu uobilis
vini lenai el id presentari ante ejusdem capiluli cellarium debera, condemnaos etiam
fratres prenominatos eidero capilulo in expensis legiUmis. «cum coram nobis.»
« actum et datum auDO domini aiillesimo ducenlesimo quioquagesimo quinlo, sabbalo
ante leslum Andrea aposloli. 1:1^55 November ii7,
P DM araUft. Bikl d, IVieifcrSnifiM» Copjattmiili von Alt-St. Petar /gl. 679 in der
aOrift ia lau» Jahfh.
■] WM vtntkfMt» Air Q.
Digitlzed by Google
IIS 1256 — 1260
2M. Alexander IV gewihi de» Bitekof ton Stntß^rf, dtß er, $ein
Bruder, eeiit Nefe it»d 4ew Chriker »» SireiUaeAen nkkt ihr» Liffuie §» terlaeeen
iraneken. 1255 Deeemier S7 Rom Laterm.
Henrioo cpiscupo Argentinensi. lecta coram noblstua petitiocoDtiDebal, quod
pro ecdesiaslica Ubertale tuende et pro negoeio eeclesie ae imperii, quod in Ulis s
parlibus agebatur, efficacUer promovendo tu adeo graves inimicicias incurristi, quod
tibi et consanguineis ac ramiliaribiis luis non est tuUini exlra tiiam diocesim liligare.
quare humililer pclebas a nobis, iit orcurren- luis ei illoruiii iii har. parte dispendiis
mbericorditer curnreiiius. aus ilaque per^iiam tuam dignam speciali gralia repu-
tanles ac propter hoc luis supplicationibus indinalii ut tu et dikelua filhw nobflia u
vir Aleiander gerinanus, Henricus. rector eeclesie de EUeräbeim lilius ejus, nepos
tui, necnon 0[tto] scolaslicus Tlonaugensis eeclesie, tuus clericus specialis lue dio-
cesis, qni Ubi lideliler iu diclo npgocio astilil, cxlra diocfsim ipsarn per litteras nposln-
licas impelralas, per quas ad citationerii partium minime sit process'uni, vcl ctium
impetrandas, que de presenlibus pleoain et expressam mentionem non fecorint, con- i»
veniri vel trabi ad jadidum uaque ad biennium non pusätia, dommodo infra ipsam
diocesim coram compelenli judice parati aiüs Interim conquerenlibus de vobia juslilie
pleiiiluditiem exhibere, vobis auclorilulc presetilinm imlulgernns. milli etC. QOSlre
concessionis etc. datum Lalerani 16 kalendas jaDuarii^annu priuio. *
r au« Reg. Vat. tom. ? / /»l rCÄ . H
OtimclA datmeh Itei Schöpflin Ah. dipl. 1, 419 nr. 571 mit dem intümlifJuH Datum 1366.
?0I. Pnhst Alexander IV i/raährl Bischof Heinrich ton Slraßhurg, daß er
mtl A'mwtlliffKaff des lilraßburffer Donuapilels seinen Neffen, Jleiurich, Reclor
der JCirdke wm Sberekem, ah^ Canoniau m da Capitel mtfkeime» d&r/e. 19ÖG
JiuMmr 7 JBo» Latermt, «
U{enrico] cpLjcopo Ärgeotinensi. ex liiarum scrie lillerarum acccpimus, quod
dileoti filii . . decanua et eapitulum eeclesie Argenlinenais dn» dileetum 61iuni Hen-
rieum reotorem eodeaie de Eberebdn AiKOttinenais diooesls nepolem tuum, naluoi
nobilis viri Alexandri fratria tüi> dirigtnies }>enivolentic specialis aflectuin. cum ad
eos canoniconim rccoplio in ecolesia i|)->a Argenlincnsi pcrlincat. rlcrkninl lilii plena- w
riam polestalem, ul rcclorem ip>ntn in canonicum instiliicre vtileus in eailcin, sed
propler quasdam constitutioncs et cxcommuniciilionum seuteulius u iegalis aposlolice
sedia et . . metropolitano lod contra receptionea quoram Ubelad prebendaa et
benelida non vacantia promulgalaa corum et tuum in bac parte desiderlum perdnd
non poluil ad effectum. cum itaque idem clericus de honesta vila et conver- ■»
satione laudabili commentletnr, nos propter boc etiam obtenlu tui, qui apinl nos
dignus esse dinosceris gralia speciali, prcsenlinm tibi oiictorilate cuncedimus,
qualinus, si est ita et dicti dccauus et eapitulum iu pristiua vuluululc ipsum
Digitized by Google
1266
113
recipiendi persisliint, non obslanlihus preHictis ronstihilionibii.s sfnlenlüs aul cerlo
canonicorutn nuniero juramenlo conßnnalione sedis apostolice seu quacumque firmi-
lalc vallalo sive dliqua itidiilgeDlia sedis ejusdrai, per quam receptio ipsiua valeat
impediri, prefatum rectorem ibidem in canonicum et fratrem inatituer« valeaa et de
prebenda nuUi alü de jure debita, si vacal presens vel quam cito se facultas obtu-
leril, providere, premissis conslilulionibtis et senlenliis ac nuniero ])ost ipsius recep-
tionem iu suo roborc duraluris. daluin Laleruui 7 idus januarü aano secundo.
Y «M Stg. Kot. im. 24 fd. 1«9.
202. Meixicr und Rath der Stadt Slraßburg bt-nrhunden einen Güterkauf im
Koiugshofen durch das Straßburger St. Jo ha nnes Hoste /\ 1250 Januar,
So köflent die f'niwen einen liallan und zvvenczig frühlbcr aeker luiil ein inct-
telin iu Hcrmaunes gesseiin gelegen in dem büu zu Kungcshuveu für lidig eygeu
one alleine das metlelin, do get aniweders ein pfening oder drie heilbelinge sft sinae
von. ambe Agnes bern Reimbollea selgen dohter, der do hies Sl&benweg, und hern
Hugen von Rodcsbcitn ein rilter irs elicben mannes umbe sebs und drissig marg
lülers unrl ISliges Silbers, nntl seczenl sieb ftcb sclmldener und wer der selben ackcr
und banl ufgen alles das relit, daz sü an deine selben göle bellcnl oder haben
m6blenl in diebcinc wis. und des z& einer gezügolsse so l&n wir ReimboU Clawes
aÜQ burgernieister und der rat von Strasburg fcunt allen den, die disen brief aebent
oder l^reni lesen, das dirre W in die wiae, so do vor geacbriben alftl, geachebcn
ist, und haut des unser stete gros iogesigel gehencket an disen brief. der wart geben
in dem inonnt, der do heisset Genner, des jnres, do inen zalle von gotzbürte zwcilf
bundcrl jar und bclis und tunlczig jar. und des 3(Q einer merer sicberbeil !>u was do
bi Weczel von Eckeversheim, Heinrich von Wolfgangesbeim, Peter Nope, Görliu
HarluDgea dobterman, Bordcart Spender der juoge, der swarcs Johannea, Heinrich
Marsilie, Nycolas Zorn, R&Iin Ripelin der junge, Reiinboldo Virnekorn, C&ne Sftner,
Jobannes Erben sün ribtcr des rales, Hug Ripelin, Burckarl sin s6n, Reimbolt
tSlübenweg und ander, die öch do bi waren.
R ttu$ Slrafib. Iloap. A. Prot. 8. Hue 206 fd. 1. Deuttchtr Autmf dar Mluntdkn Ur-
kunde von einer Hand des 14. JtArh. ^fertigt. (Schtdte.)
t93^ PaM Alemmier IV tHgt im BUeiof von StrtU^mf ««/; tUu 3faniai
Pabst Jnnocenz IV auszuführen und die KitthtVän Dossenheim Konrad dem PfSrt/wr
du St. Thomassliftes tu StraMurf zu terleihcn. 1256 Man 14 Rom LttttrtM.
. . Epiacopo ArgenUnenai. cum, aicut dileclus filius Conradus portonarius ec-
clesie sancli Thomc Argenlinensis nobis expo.suil, felicis recordationis I[nnoccnlius]
papa predecessor noslcr tibi suis dederit liltpris in mamlalis, ut ccc!c5iam de Dosenbein
lue dtoccsis ad coUationem abbali« et convcnlus de Swargaiie" ordiuis sancli Bene-
«) Wohl «fneiml«! /fc" Swmbt.
15
114
1356
dicli ejusdem diucesis pcrlincnletii, quam Johannes reclor ecclesie ipsius paratus
erat, ul dicebatur, litiere resigoare, ipsius iibcra rcsignatione recepla, eam sibi con»
ferre curaresi dummodo nullt alii apeeialiler defaeretur, inducena ijiaiim vel isdaoi
faciens in corporalem ejuadem posseasiunem et defendena induclnm, contra In, lioel
eedem litlere tibi fuerint pnsentalei tandem propter ipsius predeceasoria oMtum in »
hujusinodi negocio minime procpssisli. nolenles igitur, ul idem Conradus spe con-
cepla de gralia sibi lacta fruslrelur, niandaraus. qualinus. si est ila, in npgorio
ipso procedas juxla litlerarum coaliDcnliam earuDdcm, non obslaote, quud idum
rector. qui vocatur Nlooiaua» Johannes per errorem in eiadem litteris dicebatur.
datum Lalerant 2 idus marcii anno secnndo.' i«
V «tu Jt«. F«t. t«». 9S fil. S58,
SM. PaM Ahxandtr IV übertr&gi dm Abu det Kloster» Beai^ri, dem
St^olastictis des St. Salratorstiftes ton Metz und dem Thesaurar des S'l. Pelerstifles
iit Slmßburff die L'ufi'r^fifchoif/ imd l' ntsrheidun f/ (frx AY/Y'/f'W zvisrlen d>m Straß-
hur/fcr DnmproM Wall/fr und dem Probst ton Uoslach vber die Kirche von Zins- i»
xceihr. 1200 Mm 7 Rom Lateran.
. . Ahbali monaslerii RcDiprali üislerciensis ordinis Tullensis diocesis. . . srola-
slico eecksie sancU öalvaloris !k}<-leui>iä el . . Ibt-aaurario cccleäie saucli Pelri Argen-
tinensis. sua nobia dilectus filius . . preposilus ecdeaie Hasilacm^s pelitione
mon&lravit, quod Walleras preposilus ecclesie Aigenlinensis asaerens. quod ii»e, cum •>
quo sujier piuralitute benelicioniin erat per sedein aposlolicam dispensatiiin,' advacaalem
ecclcsiam Zniisw ilrc Argt^nlhici sis iliuccsis curam atiimaruni bftlicnlcm a vcro palrono
ipsitis lofi iir.jlaüiacono, ad quem de aiitiqna el approhflta el hacleiius pacifi'C obser-
vaia consuemdine insliluliü recloris in cadeni perlinel, fuerat canouice prescntalus
et quod ideui preposilus Hasiiacenstis ioslilulioni aue ejusdem ecclesie se contra joati* »
tiam opponebat, super boc in couimuni fonna ad te, GU scolaatice, apostolicaa lilteraa
impetravit. nos igilur volentea, ul Judicium sine suspilione procedat, le, fili Iheaau*
rarie, ad pctitinnt-tfi ipsius j»repositi Hasilacensis ac le, iili abbas, do Diriusqiie parlis
pruc'uraluruui assensu cognilioni ejusdem negocii, nun obstanle, si per le, fili scola-
stice, vcl per Balduinuui tuum concanonicutn, cui diffiuiliva litü senlenlia ac recep- so
tione lestiuin resen'alis in causa ipsa commisisse diceria vices luaa, in eodem negotio
eal prooessum« duzimus adjungendoa. quocirca mandamus, qualinus bujusroodi legi-
tiino servnto prncfssii in causa ipsri prorediilis per vos vcl alios nculri parli sus-
pectus juxiii priörum conlincnliiim Itlleraruin. quod si non omues elc. dalum
Lalerant uonis Tiiiiji anno secundo. . . •»
r au» Heg. Vat. tom. 2i fol. 167:
• Vntenn 13ten April 135fi brttäligt l'abtt Äknadn- IV der Abtei Xfuiceiler die Ueherlastung
iar X»«fcc von UolutUtuheim durtk Biae^, Ata» mä Dmeapitd reu SirvBbwra- ^"t Big V«l.
tOM. M /U. 174».
* Ytrfft. NT. i99. *»
Digitized by Google
1266
115
205. Paltst Alexander IV beaußragt den Ertbkcho/' ton Besttacon, durch die
Strafln der MMommmkoHo» und iu IMtrdid» Rath und Bürgerschaft der SUdi
Straßhurg von. ihren Ftinigeligkeitm gtgen Sisehof und Cferut der DiSeeee Straß-
Hrg a&sMukrtdign, J256 Jvni Ii Anagni,
« . . Archiepiscopo Üisuntino. venerabilis fraler nosler . . episcopus el düecli
fiUi cspilulum Argenlincnse ac universi prelali et clcrici ÄrgenÜnftiMia dvilit» et
diocesis siia oobis petilione mooslrabBiiI, quod, cnm qnidam cives Argeotinenaes
perditionis filii nonnuUos cicricos ac personts ecclesiasticBB ordinis videlicel fralrum
predicalorum divcrsis iojuriis affecissenl, qnibus<lam eorum graviter verl)eralis el
to quodam de ponle in aquatn procipilalo, quoilnin vero suspenso el ulio yilliclo divcrsis
gencnbus (ormeaLorum, idcin episcopus, ut quos dei limor a tnalo noti revucal, äallem
pena coerceat temporalis, de consilio el Bseenan capiluli prelalorum et olericorum
predictoram provida deliberatione ataluit, ut, si qnis laicas earuDdem civitatis el dio-
oetis «Uquem cleriomB sive personain ecclesiaslicain sacrilego ausu occidere aul metn-
«5 brum muJilare presumpseril, ofBcia cf fcuda, si qua tenehal ab ecclesiis vel personis
ecciesiasticiä prediclaruiu civilalis et diocesis, ipsu facto ammillat el ex biis nichil
Iranseal ad heredes. adjecit etiam, quod ofBcia et feuda hujusmodi iafira 15 dies a
die palrali sceleris per cos, sd quos eoram special coUatio, aliis eonferantur. dictds
qnoqiie episcopus de predictorum oonsiUo el assensu contra laicos esruDdem civitatis
m f>l iliücesis, qui hujusmodi sceleni pcrpetrarenl, el postcritales eonnn qtiedam alia
sl.iluta edidil honesta et juri coDsona, que reddundant in augmeTiluin ecclesiBstice
liberlalis, ad quorum observalionem episcopus, capilulum, prelali el clerici predicli
se aslrinzeninl pieatito jaranenlo.' Terum magister conauleselcommuQitas Argen li-
neoses sc DOonuUi nobilea el mulieres earundem dvitatis et dtocens contra eoadem
» prelatos et dericos proplcr boc conspirantes eos per caplioncm et occupationem boiHH
rum suorum ad infrinf^cndum hujusmodi statuta nitunlur compellere in derogalionem
ecclesiaslice libertaliä ac episcopi preiatorum et clericorum predictorum non modicum
prejudicium el gravamcn. quare episcopus et capilulum prelali cl clerici predicli nobis
bamtliler anpplicaniDt, ut providers ipsis super boc paleraa sollicitudine cararemus.
•0 quocirca mandamua, quatinus, si est ita, msgislrum consules uniTersitatem nobiles
et mililes prediclos, quod ab ipsorum injuriis super hiis omuino desistant, monitione
premissa per excommtinicntionis in prrsonas et in terras eorum intfirdioti scntcntias
appellalione remota compcllens, scntcntias ipsas usque ad salisraclionem coodignara
singulis dtebtts- domiikicis et festitis pulaatia eampaois el candelis aceensis publice
« Buncies et Aicias ab sliis per oornia locs, in quibua espediie videris» nonciari, non
obstaale, si predicle conununilati vel aliquibus aliis a sedc apostoUca ail indultum,
qnod extra snam civitalem vel dioccsim Iraiii non possiiU in catisam per litteras
aposloUcas, que de iudultü bujusmodi plenam clcxpressam dod fecerinl menlioDem,
■ Fciyt. VB, I, 3UB nr. 346 StnMmrjfir ^HodiOttalaten tarn Jphn tML
Digitized by Google
iie
1256
et ooBstilutione de duaJms dieti« edita ia condlio generali.^ datum Anagoie 3 idoa
Jqhü anao secundo.
V mu Stf. V«t. (gm. M fii. ITt»
JEhaANl bri AnakeUi FaMmum f. 7. nt. 8S. VtrtH, ÜB, /, 301 Jim. ».
804». Pebtt Altjeanthr IV bwi^rttgt den BrsHteko/' ao» Betmteeitt er mSgefSt
die AufrechterhaUuiiff der von Bischof und Olerue der Di'/cese Straßbnrff gegt» die
OewatUAaim der Laien erlassenen äioMen sorgen.. 1256 Juni H Anagni.
. . ArcbiepiBcopo Biaanliao. hUs etc. asqve comnunita. saue petilio ▼enera-
bilis fratris DOatri . . epiteopi et dilcclorum filiorum capituli Argenlineosis ac iiniver-
soruin prelatorum et clericorum Argenlineosis civitatis et diocesis nobis exhibita
conlinebat, quod, cum quidam cives Argcnltnenscs etc. nsqne tormenlorum, idem
episcopus, ul quos dei limor elc. usque assensu capituki, prelatorum el clericorum
predictorum detiberalione provida statuit, ol si quis laioas earundein civilalia et diocesis
etc. usque ad beredes. adjeeit eliam, quod offieia et fenda hujusmodi etc. uaque ooDfe«
Taotur. insuper diclus episcopus de predicluruin coosilio el aasensa oonlra laieoa
carundem civilalis et diocesis elc. usque lilx i cum oulcm nos conindcm epis-
copi rfi|iiltili prcliiiünitn clrricorum supplicalionibus incliiiali slaluLa hujusmodi,
proul sunt houesia et Juri conaona, rata hat)enles et grata ea auctoritate apostolica
dmerimoa confinnanda,' mandainiis, quatinoa statuta ipsa faeias per oenauram ecde*
aiaaticam appellatione remota firmiter olisenrari. datum ut aupra.*
V aus Heg. Vat. Um. U Jol. 170.
207. Pabst Alejander JV gibt dem Eribischofc von Bcsancon den Auftrag, er
vioge Rath und Bürgerschaft der Stadt Straßburg dazu bewegen, daß sie iArem
Olenu wieder /Wt« Au^khr und Verimif te» CMreide und Wiein gestaUen. 1256
fyni Ii Anagni.
Eidem.'^ exbibita nobis venera biiis fratris uoslri . . episcopi Argeulinensis el
dileclörum filiorum prelatonim et cbsri Argentinenste civitatis et diocesis petilio coo.tir
nebat, quod . . magister conaules et uuitreraitas civium ArgenlinensiQm de novo prp
aue Tolunlolis libilo slaluerutil, ut nullus de civitate ipsa bladum vel vinum asportet,
sicque pretexlu staluli hujusmodi, quoininns prelali el clerus predicli bladum siiura
el vinum de diclo civilale pro suis utililülihus possiiil pxlrahorp, impedirp prcstiiniml.
si vero aliqui ex prelalis vel cltro prcüiclis bluduui vcl vinum suum in eadem civi-
I Ytr^ S. 14 Aim. 1.
» Vergi nr 20'j uwl rn. I, »58 nr. 349.
3 VergL UB. J, 301 nr. 40L
* Vtt^ Alt Datum von nr. SW.
* Vergi. «r. XOQ.
1256
117
late vendi faciunl, laagister consules el uniTArsilad prcdicli ab eis quandam sunimam
pecunie contra jtisliliam exiguiit et exlorquenl in derogalioiiPtti libertatis ecclesiaslice
ac prt'lalorum et cleri predictorimi |)rejudicitim el grnvnrnen. quare cpiscopus prelali
el clerus pretuli nobiä liuraililer supplicarunl, ul pruvidere ipsis super hoc palcrna
i sollieUttdine curaremDs. quocirca mandamas, quatinuar, si «sl iia, eosdeni magislnindi
oonsules et univeniiateiD, 'quod prdalos el denim predicU» Uadum el vinum suum
de civilale ipsa extrahere, proul facere consucveruiil a tempore, cujus memoria non
exislil, ac cos bladtim et vituim suum vendi facere sine nlicujus exaclioue pectinie
libere patiantur, monilione premissa per excommunicalionis in personas et la civi-
10 talero ipsam inlerdicli senlealias appetlalione reinola previa ratione compellas, non
obstante, si eis vel eorum aliquibus a sede aposloliea sit induUnm, quod exlra suam
civilalem vel diocesim Irahi non possint in causam per liltem aposlolicas, que de
indullo bujusmodi plenam et expressam non fecerinl menlionem, el oonsUluUone de
duabus dietis edila in concilio generali. daluoi ul sapra.'
1» F mn Rig. .VaL UmküfaLm.
208. Oritlfrid roii Ginxheim, Straßburfffr Pffrfffr, mif x^inn' G^mffMin Junta
schenkt seine Oütey in Odratiheim und Niederhamberffen, sowie Baus und Hof auf
dm Rossmarkt in Stmßburg dem Sf. Markuskloster daselbst. 1256 Juli 8.
Omnibus Christi fidplibus presens scripluin intuentiitiis (lultridns dictus de Giiunes-
»u beim civis Argenlinensis noticiam subscriptorum. uolum sit universis el singulis,
quod ego Gotfridiia dictua de GunDeaheimdvis Argeutioeiiais una cum uzore mea Joota
bona mea in Odrazhusen, in Hogesbergen inferiori, doroum et curiam in foro equorum
civilale ArgeDtina pro remedio aniine mee ac uxoria meeeoatuli moDaaterio aahcli Hard
Arj^ciitinensi ctim pleno jure verc proprielalis, rorpora!»»Tn ipsis Iradens posse^sionem
» liiere partler el ubäuhile. convenlus vero predicli niona^leni pruimsil leceplurum
in cousorlium suum uxorem meara prediclam, si forte ipsa supervixeril me defunclo.
ad hujua igilur facti evideiUiam» ne qua in poaterum super hoc calumpnia oriatnr,
Presens inslrumentum super predictia coDfeclum sigillorum civiiatis Tidelioet Ar|^nli*
ncnsis ac predicli convenlus appcnsionibiis dtixi roborondiim. acta sunt bec anno
ao domini 1250. 8 idus julii. Icslcs vero supi adirle donalioiiis sunt dttiniiuis Fridericus
inter mercatores el duo filii sui videliccl dominus Cäno diclu:^ Suaer el Kridericuii,
Nidiolaus filius domine Berbtelioe, dominus R&do)fus de Vegeräheim* Guniherus
dieU» Kassenorei Sigelinus apud sanelnm Tboroam.
8 sm StnSb. St, Ä Vofd. DniwliB. Qav. .% 70. «r. «ift.. c ^ «v- fcwi. A&v*.
» 209. Alexander IV pspa episcopo Argeotinensi petilione sua monslranti. quod
Jnuoeentius IV papa devotionem suam el ecciMie sue necessilatem, quam prek-xiu
n^otioram generalis ecdesie per snoß inimicos incurreral, , diligenter allendeos ipai
' Vergl »r. äOü. ■ • ■ '
Digitlzed by ÜOOgle
118 1256 — 1257
pro eitpectieudts mnllis eoclesie sue debilis indulseril. ui frucltts prelulurarnm digut-
UliiiD et «üoniui beneficiurum ecclesiaslicorum in civitate ei diocest vacanlium possei
nsqiif flfl cettmn lenipus jerciperf,' seil lempore elapso, cum fcdesia adlitic gravi
utiere debilorum preuialur, supplicanti, predicte graliam concessiunis juxla lenureui
lillcninini predeoeamris am ntque ad dnos aunos adbuc a die. quo liUeraa has recft- •
peril, eompnlandos prorogari prorogat. ■pelitio Ina Dobia.» dalum Anagnie 5 idua
jiilii anno secuudo. £^56 Jnli Ii Anugni.
YtMSef. K<il. Um. 2i fd. m*.
Sil. Berllioldus decanus Argeutiiu-nsiä preposilus Honaugeusis, prupter tenui-
latem prebeodaram eoclesie Honaugensis. froclus ecdesiaram in Boderswilre et in lo
Hallei:«, quarura coUalio ed ipsnim pertinet. ad dislribullottea quotidiaoas denariorum
eidein ecclesie conferl.* acum propler lenuilalem.» aolum anno domiai 1257,
3 idiis februarii. 1257 Ftkrmr U,
T aus sirufh. UM ,let Prietttr-Siminctn Copialbneb toh St. Ptttr M 139 im dir Sekr^
des ITlen JakrK t IS
211. In einem in Gfjnnrart des iisc/wflic/ifn Offi:tn(f! ahffe.frhhss'i'nni Kauf-
briefe zwischen dem Schultheiß ton Hüriigheim und dem licholaster Otto con Hönau,
Aecker im Bann von Hirligheim betreffend: aclum auno doniini 1257, kalendts uiaji,
preaenlibua doinino Rftddfo de Vegersheim plebaoo, Berhtoldo de Inferno, Hugo
clerico diclo Lembelin, Fiiderico diclo IlellegreTe, Heinrico diclo Traben, Sifrido de m
Sl&Uheim el pluribua aliis.' 1257 Mai l,
T amt SInßb. JUm. Ä. Vit^Mnadt ü feL 90* «p. mt. tte. XIV. (Sdu^).
212. Alexander IV papa prei>osilo et capilulo ecdeaie Argentinenaia facollalem
eoncedil, Albertum de Sletnburnem canonicuin Haaelacenseni dadum in eodefi« soa
receptum nuno per eonslitutioiiiem pape * exclosum rccipiaudi de novo in eodeaia sua.* u
« Vergl «r. 188.
< Um tkimtlbeH Zweck« iUterirägt B[«rtJioldaa] ciutos Aigeutineom et prepoaita$ UoMagenus
thf BtHtmer Kir^ iwdk Mcfc TilUmtionra ia Bettmliovaii, in Rommg «t ia H*tt«B«. 1S64 Juni 7.
Ebenda fol
* In einer Urkunde der Herren von Wuttenbenj von J35T Januar 13 Geisingen ericltemt unter m
ätmXoi^em Ctandji» canonicas ecclesie Argenlincngis und ISU' März 4 in einer Urkunde GrnJ Hart-
mmmt» «pm Grienitgm äla Zeuge AillMrtiu da BlaBkiii»t«iii Argsutinuitia »t Cii(«teiui« eanonieoi. Yer^
WistenAerf ÜB. K» 163 nr, 1418 «Mf 198 «r i#M.
« Die OuatiMi«» Adfl Mmaden 17 «m 19K J^irä S atgen ^ AnwartiO«^ «. IMOatt
nr. 16776. ■»
• A1n»iider IV popa prapoaito «t capitolo «oelnie meti Patri Airgni(tn«i»i* pro BrboM et
Nicoiao de Argentina rlrnri!« in (>rr1p<tin sua receptis et exclnsis concedit eandein facultateni. datWIl
ViUtbii 17 kalendas aogaati anno tercio. 13i7 Jidi 16 Viterbo. Au« Reg. Vat. Utm, 35 /o/. Gl.
Digitized by Google
1257
110
•licet sicut aoeepimua.» dalttm ViterbÜ 3 oonaa jnlii auDO lercio, f257 Juli
5 VUerbo,
F oiM Sqr Firf. («M. /rf. S9*.
213. Bischof IL:- in rieh ro,/ /Slraßöiny und Laiid'ifiif fLiurlch Sigehert hfur-
s künden <hii rrl/i>'ils$/iruc'i ihn-r Vertreter in dem 6'lr^tle iirisc/ieu der Gemeinde
Lipshtim hhU dem Kloster 6t. Arbogasl Uber ein Wegerecht uud de» Besitz zweier
H8fe tu Lipfiem. 1257 Auffiut tor der Kireh* bei Lipsieim.
ii[einricus] dei gracia episcopus Argentinensis et comes Ilfeitiricus] Sigcbertus
landgraviaa Akacie univenis presenlem paginam inspcciuriä perpetoam in domioo
10 saliitam enm nolicia aubacriptonmi. noverint aniT<ersi, qnos nosae faeril opor-
(anum, qaod, cum universitas villc in LupoUeszhcim diu contendisaal cum preposilo
cl convenUi snncti Arhogasli exlra iniiro<i Argenlinenses ipsor^qrie sepiu«; miilliiili-
ctler gravasset super eo, quod dicla uniwisitas volehal et «iicebal, se habere dcbcre
viam unaiD publicam per quosdam agros. qui dicunlur gcbrelte, sitos in superiori
» canpo in baono diele ville Lupolleasheim juxla aquam» qae dieilur Andela, apec-
lantes jure proprielatis ad dictau ecclesiam aaocti Arbogasli, super co eciam ipsa
universiUis contenclissct rnm ipsis, quod curia, quc dieilur sedelhof, aliu curia sita
juxtfi supcriorc [prciimn]" in diclH villa Lupollc^}lcin1 dcberenl esse nlmrndo pjus-
dem universilalis, taudem procuratores noslri, videlicel Ollo plebanus sancli Marlini,
M Friderieua de Eralheim, Wallberna acnlledia in Eralbeioi, quos noa misimua LupoUeas-
heim ad cognoscendum de Jure ntriuaque partia auper via euriia antedietia et ad
decidenduni diciam cotiiencionem aeu diacordiam inier jain diclas partes, aie deoi-
dcrunl staluenlcs'' per diffinitivnm senlpntinm, audilis hincinde propositis, prcsUlo
juramenlo ex parle preposili el conveiilus predicloniin, quod agri ipsi curie jure
& proprielatis speclarcnl ad ecclesiam sancli Arbogasli, quod prefala universilas nicUil
juris decetero* habebit nee aibi vendicare potent in cariis agris anledictia nee eeiam
aliqueoi transitum vel viam aliquam per dictoa agros. ne aulem inier prefataa partes
super preiiiissis nliqna vulcut in posteriim queslio vel discordia suboriri, prcsens
]>;igin;i perpcUio diirnltir;i csl super aritcdiclis cotiferla fei] sif^illts iioslris in omnium
»0 premissorum niemuriam sollempniler communila. aclum anno domini l'dbl apud
Lttpolteastheira ante ecdeaiam meaae augusiu, presenübua Gonrado milite de Geis-
poltesiheim, Heinrioo diclo Rybiaen. Hugone, Rircardo conversia aancti Arbogast!
et dida aniversilale el alüs quam pluribus.
214. Alexander IV papa decatio eccU-sic sancli Leonardi ArgeiUinensis diocesis
mandal, qualinus ad provisionem Conradt canonici ecdcsie aancti Tbome Argenti»
nensia procedat, pro quo lonocentius papa predeoeaaor decano et capitulo iUioa
Ji Siranh. nr:..A. 0. \VA fit. ST»»—»»» C^ttttmA MM at. iIrfteyMf in imSOiifiSi
des ICten JaArh.
120 1257 — 1258
ecclcsic super rorcptioiif el provisioiie sc^rii la dircxeral el qui cx eo, quod qui-
bdstliun anlea receptis (iiicloritale jirupria eorundem decani el capiltili et aliis, pro
quibus posliuodum scriplufti iiieral, <le prebuitdalibus beneüciis ejuädeni ec(:lcsie pru-
• Visum eral» sibi metuil prejudiciuin gen^ari. >pro dileclo filio.» datum Vilerbü
idibua novembria anno lereio. i257 Nevemkvr 13 Viterio. •
r aus Heg. Vat. tont. 25 fol. 96:
215. Alexander IV papa abbali moiiaslcrii de Geugenhahc Argenliueosis dio-
cena mandal oblentu P[clri] diaeoni eardhialta aappÜoanlis, qualinus Renbt^o de
Gengenbaeb, eapellano epiaeopi Argenlmensia, reclori eoeleaie de Haaeta pelenli,
quod ipse dndum in eerlesla aancti Peiri Argenlinenst eanonice receplus sil in cono- i«
iiicutn, verum quia rereplioncs prcbendas oxpeclanlium vncntiirns facte in eccle-
siis qualuor dumtaxal exccplis p<T conslilulionem aposlulicaui dccrcle siiil inanes,'
recepliu ipsius sil cassala, de prebeuda pruvidere procurel.* «pelilio dilecli iiln.»
datum Vilerbü 5 idos deoembris anno lereio. S9Ö7 Jkcmber 9 Viterio.
V aut lieg. Vat lom. 25 fol, III. i5
216- Alexander IV papa decano el cuslodi eccle:>ie sancli Lronardi Argenli-
npii?>i5* dionpsi«?. prrpfisiius Argenlinetisis, naliis nobilis viri dnmiiii de nprol«eke,
cl Conriidu» clericuä coiisanguineus suus, fraler doiniuoruin de L^lenberc, Argetili-
nenais diooesia proposueruni, quod P[elrus] sancli Georgü ad Velum Aoreum dia-
eonua graeralia, tone apoaloliee aedis kgatua,' ipeos oblentu oobiiiuro eorundem» «•
qui personaliter ecclesie negotium prosequenics ad ipsius prorooiionem personas et
bonH exponcronl, in «iios cnpeüfinos admisissel. oblenln nohilium eorundem papa
mandal illiä, qualiuns duos capcUanos in ccclesiis, a quibus sunt per consUtulioncs
pape super revocalionibus receptionum exciusi, ad jus, quod ratione provisionum
seu receptionum bnjusmodi eompetebat» reslitaantea ad proviaiooem eorum in ipais n
ecciesiis proccdanl. tex paiic (lilectorum.B datum Viterbii 9 kalendaa marlü
anno quarto. i268 Jf^ruar 21 Viterio.
V amä Rif. V«t. tm OS/A SM.
217. Liopoldua de Otlenrode abbatiaae et convcntui inlbrioria monaaterii in
Holienburc bona aoa in bannis Ollenrode elGertewIlre sita conferl, ckwiino Efberhardo] m
de Entringen arcbidiacono Argenlinensi nomine roonaslcrii recipienli tradcns, el in
manibus domini ^^ lalleri] de Gerolsecke prepositi Argcnlioenaia loci archidiaconi
< Verf/l. S. JIS Anm 4. i:.'racä/m( irird «m JoAie J^5äa/s jadcxasedoapostolica depulatus m a'iMm
Streit des Klmtrrs Kberaht^iinlir HladtgMQlJ cattot tMCti Pairi AintMtuiniH. Or. Slfttßk,
JUi^A H fasc. 180. »
* Kei^. & m Amm, t
Digitized by Google
1961 —1268 131
resignal, quicquid juris quoad proprielalem sibi compelil in eisUeni. Wfalterusj pre-
positus Argealinensis sigillum suum appendil. acta sunt Uec anno üotuiui 1258,
meiue fcbruarii, presentibus hiis lestibua : domino E[berbtrdo] de EotriDgen arebU
diacono Argenlinensi,* magistro Clonrado] Leitreche eanonioo ceelesie sancU Tbome
Argealinensis, domino Lamperto caoonieo codeaie infeiioria monasterii et aliis tfwm
pluribus. 1258 Februar.
B (uu Straßb. Ba.'A, Q. fMc 27ö9 or. mb. e. tig. ftnd.
218. Anna relirlu Friderici de Alben civis Arpniiiiionsis et Johannes clericus
et Gerbardus laicus, tilii Friderici et Anne, raliiicanL Joiiaiiunem omnium bonorum
M aaoruin in baono ville Sande» quam feoerat Frideiicus pro remedio anime ane eoderie
Omnium Senetoram Premonatratensia ordinia ATgentinen^ dyoceaia in hnne modam,
quod eccleaia predieta tribus preuominatis personis vel uni ipsorum, quamdiu vizerit,
medielalem provenluum annuatim prescntabit. Cfonradus] de Wolva archidiaconus
et . . * ofOcialis curie Argentinensis sigUla sua appendant. anno domini 1258,
» IG kalendas maji.* t2ö8 April i6.
K au* Gen. Ltmd. Arch. zu Karhruhe Vopiaibuch tvn Aüerheäigea 1 ean 1499. S, 261.
(Sekiauj
219. Alexander IV papa episcopo Argentincnsi cüiiccdil, ul Johannem clericum
nepolem suum dudum in Argentinensi ecclesia receplum in canonicum, per consliln-
10 Uonem tarnen pape contra receplos ultra qualernarium numerum in ecclesiis editam'
eidusum, ad jus, qaod aibi ex receplione hi^usmodi competebat, restituere valeaL
cex tenore tue.» datum Viterbii 5 kalendas maji anno qnarto. iSS8 AprU <97
VUerio,
r M a^, Fol. «un. m,
s 220. Aufzeichnung über Btntt ttnd ßinküufte äeg StmShirffer DomeofUeU.
[I8Ö1 April — 1258 Aprü,]
[N]ota ^ census ad eommunilalem tanlum pertinenles.
De domo Wolperti in curia fratrntn'^ .... item de area super vallum, qtiod
fuit lobium pclliilicum, 5 soUdi. item de area inier ponles Pavarua dictus Limeler
M ä) Vr$prai$gUri il.sr,.! 't'i,-t N i/,.'.v itfc,' thi, r},itAr\{n ht h' Fär ,tfit Bvfhtal"'» N. der ah laitiAt
»atkjttrag(a if träen tiltit, ht J'iat: gelautn. c) ft)r du Angnhe dt* Zimtbtlrajt» ist Platt
• Derselbt erscheint iciaki ah Zeuge in eimr andern Gülciivhenkung für Hohenburg, bene. Nieder'
müntter ton 12,->9 Aii;/ust 25 G 122» cop, chart. see. XVII.
» * Jn einer Urkunde von 1M58 Mai 7 teird AllMrtu de TalaMMinfM» eaasnian ArgantiiMBiw
«rwOlbit «I* nMtUgMtr JUcftfcr m «mmw SfnUt it» XJoiltn St. Mm mä im Ihmitifi äi AmA
S. ÜB. d. Stadt Basel I, 344 nr. 396.
* Ver^ 8. 118. Atm. i.
VI, 1 16
1251— 1268
4 unceas et 1 «enarium. itcin [iit] domo lapidea inier jiidoos el ollirot ciirie domini
C[onradi] de Bniggc 20 soIhIi. item de domo lapidea apud sancluin Andreain ■ ....
item de area eidem rontigiia 2 UDcee. iteu de curia regia 4 unoee. ilem de domo
dormenlarii 4 uncee et in «nniversariis domini Ar[noIdi] prepositi * et Ut[rici] de
Erslein * 10 solidi. ttdin de prato in Sehiltenkein 30 solidi. ilen de erea in Buten» »
bein 5 solidi.
N[olo"[''de feodia dominonmi ml cointnuiulülein pci lim-nlcs.
De Brokingen 2 libre et portorio 10 solidi. ilcm de Wielandeshof iu MoUettheiu
lOsoUdi et porttrio 5 solidi. item de Jebensbein 4 libre el portario 20 toHü, item
de Vorchbein 47t portario 10 solidi. ilem de IngoUesahe 10 solidi. item de m
if«^ * Arnoltesbetn 15 unoee et portario 5 solidi. item de W'ilgolthein in commetnoralione
animarnm pnnperibMs 5 soüdi et cominunilali 15 solidi. ilem de Sclierwilr 1' lilire
et porlüriu 10 solidi. item de SigüUeshein 4' i libre el portario 10 solidi. iloin de
bleiugewirkc frolres de Sleiga 2 unceas el 3 dcnarios el Sifridus de (ioltensliein
10 denarios et relicls Lamperti quondam de Steingewirice de Ugno^ ... u
p)f]ola' census de areis ad cenam lantum pertinenles.
De area in Holwig, que fuil Reinboldi Glii Nicolai 4^', uncee. item in Rinslet
de qnibiisdam bonis relicla Viluli 10 solidos. item de medio Hubergen cenobium
de Kunegesbruge 18 deoario:» vi relicla Viluli ibidem 14 denarios el obl[alas.]
[N]ota« census partim ad cenam et partim ad commtmitatem. «
De curia prepositi ante monasterium 25 libre minus 12 denaiüs, de biis 2 libre
oeduot ad remedin et }iorinrlo 10 solidi. ilem de curia dicta Slcinbok 3 libre, de
hii3 cedtint 4 uncee ad remtdia, reliqiii sunt rommunitalis. preter hpc dnl mnnsttr-
nariijs de Wigfrshein porkirio 10 solidos de Dorollcshcin, ilcm de Hfllcnsheiu
maiisurua de Wigersheiii portario 3 UDceas. ' preler Iiec recipil porlariuä de itinowe s&
20 solides et de area in Kunesboven 20 solidos. item de area in Scherwilr 4 solidos.
ilem de Ifunoltesbein 6 solidos. ilem de Dnngesbdn 5 unceas et 2 denarios. ilrai
de Wesleboveu 10 solidos el de Stuzbein 27i unceas.
[N]olfi« vinum qnod lanlnm ad coinmiinitatem perlinet.
De curia el vioeis in Hermutsbein dimidia carrala cl Ducum 2 quartaba. ilem w
de qualuor agris el dimidio in Mollesbein^ . . .
[N|ota * annonam ad coromunitatem pertinenlem.
De Criegesbein 23 quartalia ^iliginis. de Lulenhein 8 quartalia siliginis. de
Bruscbewigersheio 10 seitsria siliginis. de Veodenhein 13 quartalia siliginis. de
•J 1h lit» frtieu Rühm tun Ktm^ junfrfr liattä mit hintterrr ih»lt t»>ijflrstjt,i ULn. Dte Kehl Jatur- Si
$feAfitde I itt rolliUittd>g ftitrurkt. b} Wit M «. Bm trgSitstn census. c) Ramm gtUuttn für
ZitttmpA*. dj Hm Iii «. •} Hm M «. f) Dmtr ga»tt Biatraf ruf Jtantr. ff Wi< in «.
h| JÜMM frimm ft^ tüuaitftttt. ij Vir lei <.
1 .ItrajMnNir iet Dompnibtta AtmU «m JMsybn «m HHt» OtMer. Kctyl Ailtoekr. /. GuA.
d. Obrrrh iV. F III. 19S
« AttniverMr tVncA» v(m i'i#<«n um 2:HeH Februar. Vergi. Zciltchr, /. Getdt. d Obarh. N. F.
Digitized by Google
1261 — 1268
133
hac aimona dividuntnr 4 uncee ad remedia et 2 quartalia oedunl pauperibus et tria
quartalia iribi» saeerdolibua» acilicet camerario unum« aanoli Laurenlü unam et
manetnisse unuui, reliqiia cediint coroiaunitaU. de duobus quartalibus, que danlur
pauperibus scolarihns, dividil ^wirvus porlarii per quadrsgesiinain preler dies dominicos
5 in inaue tres panes. ilem in Thruhlershein esl prcdnun, quod fuil magislri Dielerici,
de quo danlur 2 quartalia siligiuis. ilem ia Brusclitwigersheiii de bonis Leitreeheo
5 quartalia sfliginis.
[N]ola * aDDonam ad cenam laulum perUnentetn.
De Tulcluhein 3 quartalia siliginis. dcTubenkein S (juarhilia siliginis de ÜeroUes-
10 hein sive Offenhein 20 (piartalia siliginis. de molendino in Quacceuliein 4 quartulia
siliginis. de Suvelwihershein 8 quartalia fiiligiuis. de Wulvesheio 25 quartalia siii-
^nis. de MunoUedidn 5 quartalia sili^ola et 5 quartalia tritiä. de Wendenhein 14
quartalia siliginis et 4 quartalia iritici. de Tnihterdiein 10 quartalia siliginis et ordei.
de Lamperthein de 2'/t manso 25 quartalia siliginis secundum regulam. de Ful-
11 criegeslicin de Qtinzoenhcio de uno agro 4 sextaria siliginis. ad cennm in
(luailraj^esima Wallhenis marscalcus ' in Mazcenliein Ü (juarlalia siliginis. ilem ad
cenctiu in quadragt^sima de Oeispolsbeiu de 3*/« agro 1 quarlule Iriiici.
|N]ola * annoDsin* eujus medielas pertinel ad cenam, reliqua ad usus oommunes.
de predio in Innenhein 96 quartalia siliginis ^ 14 quartalia ordei. item de Oslehust
» 14 quartalia el 3 sexlaria siliginis et lotidem ordei.
[N]nia qne<!ain huna sunt in Riiiowe, que dcdit episropus BerhloW'is f1f Decke,
que^' parliui ad cenam, partim ad communitatetn et partim ad rcmedta yKTliiu ul. dv liiiä
danlur siligiuis et aveue quartalia ' .... de bac anuona supplelur per aunuiu deleclus
cene in refeotorio, qui« oUni dabantur unieuique brebendariorum tres qnarte panis; sed
» modo datur unicuique integer panis el bic defectus supplelur cum 12 quartalibns
maosumi fnimenli. preterea per dies quadragesirae dsntwT io maue preter dicm
dominicam 4 cunei et dimidius scolaribus pauperibus, qui panes fiiml äc tribtis
quarlalibus siliginis. danlur etiam de hac annona per quadragesimam siugulis diebus
dominieis in mane 2 uncee pro piscibus. ilem dividunlur etiam in ipsius episcopi
■• anniveraario, quod erit 7 idns oclobris, * unicuique prebende nove et anlique pre-
aenU in vlgilia 6 deoarii el totidem in louaa pro defunctia.
Nota etiam fralres tenentur dare de communi 6 libras in quadragesima pro
piscibus in refectorio, quas oUm dederunl de Muccecha. quod predium dudum ven-
dilum est.
n Subsequenter describuotur bona* iofra et extra civilHlem sila, de quibus solvuntur
•J TTi« te! «. b) R.-!u.ä ,,'hs"r. ß,- 7/.>.>,i -y,;'.-, <i Wi* Mg. d) IFi* M «. %) D fiwi.
f) ßttm gtUutcn fiit- jitHsaagabt. g) boDi auf Hatitr.
1 iMr biscIiOßiihe Marschau Waithtr erscheint ^uktst urkutuilich l'J5l Februar j. Vtrgl. ÜB. I,
236 Aim. 1. Im SeHbuA itt tr mUtrm 3itn JuU vtneichnet : eodem die obiit Waltlieros «cultetas,
*» qw dedit 8 agn» fngifuoi al coriiun ia ll«xeiili«iii, de qoil>n$ dantiur S qiHUtolia aUiginia. VtnL
Üätekr. /. «Mek A ObmJk. y. F. III
t Jfifdlaf LtriMi «w Teck fortan m» Mm Oeteitr 2SM.
Digitized by Google
124 1251 - 1258
deotrii, framcnlum et Tinum, que portarius dividere taietiir firalribus in feslo
jtm. m ADdre^o apnsluH.
Nola ergo primo de curiis dominorum inCra civilatetii.
De curia regis 20 soUdos et de area eidem cooligua lleinricus sacerdos 4 uuceas.
de hüs 16 iinoei« oeduni «otumunilaU 4 uncee ei camenrio 10 denarii Honowe »
4 denarii et 11 twcee dividunlnr frairibus. item de* curia juxta lapideam portam
2 uncee. item de curia parum remola a lapidaa 2 uncee. item de curia prepositi 4
uncee. ilem de curia diclu Slcinbok dal commuDitas 4 unccas. ilcm de curia apud
saiiclum Georiutii eliain coiiumiiiilas G uticeas. ilem ■ curia dicla Danneche, cui
allinel orlus ad WoltnauueäburDe, 4 UQcee. ilem de curiü aiUe monaslcrium dul lo
commuDitea 2 libras.
[NJola^annoDam extra dvitalem» quam portariua dividere tenetur oam eenaibus
jmm. IT preacriptis. in Oslehoven de agro vinifero C kalendas februarii 3 sexlaria tritid. in
ret,r. « campo ante rivitalem de uno frugifero idus februarii 3 sexlaria siligitiis et in eodem
.virtSB campo de uno agro frugifero 3 kaiendns aprilis 3 gextarin siliginis. in Achenhein is
t€br. n de 1 agru frugifero 15 kaleodas marcü 3 sexlaria »iliginis. iu CriegesLcin Juxla
Fitr.M Rodeshein de 3 agro frugiferia 6 kalendas marcü uno anno dao quartalia siliginis,
altero duo quartalia ordei. tercio nichfl. quin sunt tneolli. hujus annona tereia pars
CL'dil opL-ri sancte Marie el due parlcs dividuntur fratribus. ilem de 3 agris in
Lampertlieiti, quos coli! diclus Zender, 8 sexlaria siliginis. ilem in Wikershein sunt 3»
12 agri friigilVri, dr utiuquucpie daiilur 3 sexlaria siliginis, Iiorum duo dali sunt
uärits 7 kaleuduä apriiis el 4 Q iduä apriliä, ' duu autem 3 kalendas junii el duo
mit'si 4 kalendas octobris. item in Lamperibetn de 2 agris frugifena 6 idus aprilis et in
eadem viUa de 2 agris 15 kalemfais Janaarü de biis aimul dantur 9 sexlaria triüd.
^1^^ in Genebret de medietate allodii 7 kaleodas mard 1 quarlale siliginis. in Scbafllolles- <&
A^t-iM heiii de dimidio manso minus 1 agro 11 kalendas scptcmbris 4 quartalia trilici et
Jan.-; 2 quartalia siliginis et 1 quarlale urdei. iu llcUenäheiQ de curia 7 idus januarii '
ote. II 7 sexlaria fabe. nota in Wilgollbeio de I agro 3 idus dccembris et iu eodem tUUi
/Mi^ t de 2 agris 4 nonas junii 2 quartalia siliginis. in Kscbofeshein juxta Bodealidn de
Kot, u 1 agro frugifero 14 kalendas decembris* 1 qaartale sfligiois. ilem Hlia Sifridi dedit »
in lllenhein, de quo in Sermershein <= 5 quartalia siliginis et ordei danlur. in Ergers-
liein dt-dit Johannes Olius Johannis burgravÜ 2 agros vinlferoSt de quibus danlur
Märt n 16 kalendas aprilis 2 quartalia siligiDis. *■
•) Jt np. de. k) ll^ir Im «. c) in SwmmlMn mt mtinr Jürntt MWiyrftwfM.
< Im SeMuth mtid unter dm heidm XMcw da men Xärt «ml A» Sfen ilpnl rAMiy /e 4 m^ri »
verteichiut. Vergl. iUihdu- f Gfs(h <1 Ohrrrk. \. F. III. V? f)r
* Im Seäbueh unUrin aten Januar enigetragen. Virgl. Ztiluhr. f. Gesch. d. Oberrh. A'. F. Hl, 84.
t 7m StObuA mferm ISten Nbmither eingetragen. VergL Zeittdir. f. GettA. 4. Chmh. N. F.
JIl, 201.
* Im Stdbueh i$t uuierm 6 tat Odober vermerkt: Joluuinw burgravios obiit, qai dedit i agros to
TiaifciM in Eriarriidm «t in Binwatheiai, und» dkvtar i «uftriftU» nlisiiut. Fciyl. ZtiUAr. f. 6e$A.
4. Cberrh. N. F. III, S96,
^ kj i^ud by Google
I Vtrgl StObtuh iMferm Ite» April. S. Ze.txhr. f, Ooek. d. Oberrh N. F. III, 92.
» * Vtrfl. die Eintrage UKitrm SStm S^UnAer imtf aSten Noember im SteUmA. S. ZdMur. f.
OtBA. ä. Oben* N. F. III, 197 «. 50«.
s FelUt im Seelbuch unter dnn anurqrhmn, n,Uum. Vergl. die FiiUrUge «Nieral Stttn AmfuH «ml
26. tfotember 8 Z«it$dur. f. Qeteh. d. Oberrh N. F. III, IBi w. 202.
* Im Seelbut^ mOerm tSUn Jamiar eingetragtH. Vergl. Zeittt^. f. OttA. d. Oberth, IT. F. ITl.SB.
4M 5 Jm SeeUiuih untenn SOten Juli eingetragen. Vergl. Zeitschr. f. Getch. d. Oberrh. y. F. III, 10.1.
• Fciyi. «toi betügtkhm Eintrag mnUrm tOUm Aitgiia im Sedbueh. S. Zeitadw. /. Gwrt. d.
Oberrh. y. F. III, 193
7 Im SecÜHicl, uiiity dem rugegehenen Dtilum eiHgetragUt d« Hvgirlll« iiiiieau|ii« fr»tniiB dinvinin 1.
tergil. Zeütchr. f. Getch d. Oberrh. A" F. III, 201.
1261-^1268 196
Nota hec dividuntar novia et »liquis brabeodis de remediis in ll^goltheiii
in {tteabdii et in Er^ersItciD.
Nota census de fL-udi::» doininorum. qtii dividunlar cum remediis predictts.
De Berse nonis jauuarii unicuiqiic dcnariiis 1. Jan.6
* De inulendiDO el orlo diclo Korp unicuique denarius 1.
De Cri^gedieiii .10 msrcti Icaleodas uoiouique danaritu 1. m^.M
De Oaolfe^eiii 4 nonas julti uaienique denarius 1. ^*
De Apiaca pridie nonas februarii uoicttique denarius 1. '
De eadem 7 kalendas maji unicuique denarius 1. • ai». a
10 Item de eadem 12 kalendas augusli uuicuique denarius 1 . <"^' "
Item de eadem 3 nonas sogusli unicuique denarius l. ^«f^'
De Musiobe pridie kalendas junü uDicuiqne denarius 1.
De Bischoveshein superiori 14 kiilemlas septembris denarius 1. Amg,;t»
De ITt'rdosh(.'iu sive Berslel 15 kuleiuia.', jauuarii detiariiis 1. Oto. tl
M De Riilenliein quinta feria pasche utiicuiqiie denarii 13. '
Item de eadem de 3 agris viniferis unicuique denarii 2. *
Da Slozbcim 8 idus januarii unicuique denarii 2. * «
De officio decanatna de Harlbnsen 16 kalendas febmarii denarius 1. * Jm. n
De Wilgolthcin sive Ergcrslirüi 0 idus marcii 20 solidi. ^^r: lo
«> Item de eadem villa 5 kalendas aprilis 20 solidi. usyzu
De officio decani de Roralie 7 kaieudas julii denarius 1. Juni ts
Item de Ergershein 14 kaieudas aprilis 2 uneee el 4 denarii. M«n*»
De eadem Tills de 2 agris viniferis 5 nonas maji denarius 1. »mj
De Rande 4 idus Lbruarii unicuique denarii 3. Mr. M
» Ilem de eadem vilbi 3 kalendas decembris unicuique denarii H, v r, «
De MoUesheiu de areu el 5 agris e( dimidiu 11 kalendas Junü uuicuique fralrum u<n u
et qualuor cuslodibus el 8 ministris denarius 1.
De UtelnbeiD 14 kalendas augusti 4 uDoaa.* jm i»
De Dancratesheim pridi« idus novembris denarii 3. a-m. i«
M De Vagersbein et SckaffeliDgesbein unicuique denarii 3.'
De Molle.shf'in dp uno egro vinifero 10 kolcndas februarii denarius 1. j««. w
De Oilenbein priJic kaUnuias jtiuii unicuique denarii 3. u«i m
De Nugerle 3 idus nuveinbris ' . . . .
Digitized by Google
190 1261 — 1258
Mutti De Lamperlhein 11 kalendas junü unicuique denarii 2.
Jon. 7 De Oberwilre 7 idus januarii unicuique denarius 1.
juKi 8 De Illenkirflic 8 idus juiiii unicuique denarius 1.
voc io De Rande 1:^ knlendas deceuibris unicuique denarius 1.
iioe. 3 De Herlovesbein in non» decembris unicoique denBrius L
o«. M De DuDgesbein 14 kalendas januarii noicuique denarius 1.*
tue. 10 De Slozhein 13 külendus januarii unicuique denarittS 1.
JMS Ilem de eadem villa 3 nonas julii df naritjs 1.
n r i Ilem de eadem villa pridie nonas decembris denarius 1.
ihrc.n Purlariuj dal de Westchoven 3 idus decembris denarium 1.
fMr. • De Innenbein 8 idus februarii 4 unceas.
jfMH De Hunesvelt 17 kalendas sugusli unicuique denarium 1.
iVM. M De Uriefe pridie idus uovembris unicuique denarium 1.
Juni! De medio Ilugesbergen 7 idus junü denarium l.'
lebr.i» De Rernlleshcin 11 kalendiü^ marcii unicuique denutium 1 '
M<ri2S Ileiu niau^uruanus de Luuiperlheiu 8 kalendas upnlis denariuiu 1.
jm. K Item idem mansurnarius 6 kalendas februarii unicuique denarium 1/
3M i9 Item idem mensuruarius tdibna msji unkiuique denarium 1.
/lA w Fralres de communi de Vendenliein 5 idus julii duas unceas.
Sw. » Ilem idem fViiln s dt- cummuni de Vendenhein 4 knlcniliis decembris 2 unoeas.
fNIota' aj^ros viuileros exlra civilalcm, de quibus olim dabalur vinum, sed modo
de quibusdam danlur denarii el a quibui^dam vinum et hec dividuulur cum prcdiclis
p«br. n reroediis. in Muxcecha aunl duo agri viniferi« qui dati sunt pridie idus februarii. de
quibus dat um» l'/t amam et altar duas amas. item in Danbaeh de agro vinifero
jMrt'» 'dus marcii, ilem in Marlci de agro vinifero 7 idus marcii 2 uncee.* ilem iu Scher-
wilre de agro vinifero silo juxla bannum illorum de Keslenholz, quem dedit Rudolfus
Mai tt iheloucarius ü kalendas junü. ilem in üderalesbein de agro vinifero 3 nonas sep-
lembris 2 uncec. in Wcslcbovcu esl ager vinifer et curia, quam dedit Burcardus
M< « 8 idus julii, de curia danlur 4 uaeee. item in eadem villa est ager vinifer, quem
fibr.» dedit Dietherus bargravius 8 Inlendas marcii. de hiis duobus egris datur dimidia
pars vini, quod colligilur in vineis. iu Pfallenhein esl ager vinifer. quem dedil Bonc-
jan /« facius de Sleininhurgedor 15 kalendas februarii et in eadem villa est ager vinifer,
Sept. s quem deüil Edellindis nonis scpu mbris. et isli duo agri cunpulantur pro 12 schaz
et vinum inde proveoiens colligilur a nunliis dominonim, qui dicnntur wunnebole.
a) Wu M m.
I Im SceftHcA mUrm iSten DteeaAer «ingetrngen. Vergt. Zeiltehr. f. OttA. d. Oberrh. Jt. F.
III, 204.
" Im Oee&ueh UHttrm Sien Juui eingctmgtn. Vergl. Zeitschr. f. Geadt. d. Obtrrh A'. F. III, 100.
> Im aeennuA wnfam SSUm Febnuir «ingeingen. Vergl ZtiUekr,/, OetA. d. Oberrh. N. F. III, 89
* Fehlt t>n s^riijurh. ,rM 9tnMA$at mi» 4m Mitrof mOtrm äffen M&rx. 8. EtUtekr. f. Oetek.
dta Oberrh. ü F. IU, U2.
* FMt im Atlbiieh, wM ■enwdkadl mA dm Sm^Of «tUtm llSUn Fibrtm. 8. ZeiuAr. f.
Omk. 4 Oberrh. N. F. III, 6».
1251
— 1258
127
[N]otB* bona alle etiam extra dvilalem sita» de quibns dantur denarii, ei hii
perlinent ad reroedia suprascripla. in Krancbesvell 6 idus janiiarii 2 uncee. quarum /«m. •
unani unccsm dat cenobinni de Omnibus Sanclis et ;.ltcrain siMiltt lus df Re-npcheim.
iiem de Bibeliihein dal opus saocle Marie 2 unceas kalendis februarii. in Ptallen- Ktr. t
» hein danl quidam da Hnaeran de vineis nonis febrnarü 7 solido« Argentinensea, iv(r. «
quoe solet eoUigere wonnebolte dommorom. item in Ergershein de tribus agris Tini-
feris 4 idus febrnarü 3 uncee, in Achenhein de curia Wipertanzi 11 kalendas januarii SS^V«
20 (leiiarii. in QunzccnhfMn de 10 a^ris riiigiferi^ 8 kalenJas apnlis 2 uncee. in lUrtU
Pt'elcnslioin de 3 Irugit'eris 5 solidi, ' ilem iu eadetu villa de quiiiquaginla agris 5
10 idus augusti 50 denarii. ilem in Kolbotslicin de quibusdam bonis 4 nonas aprilis
5 «noee. in Berghein juxta Barre de euria kalendis septembria 1 aolidus et 2 capones. a^' t
item in Vendanfadn anni due eniiea et agri frogiferi, da quibna aoltrunlur commu- ^
nitali 13 quarlalia siliginis, de quibus dividil porlarius 4 unceas fralribus de commu«
«ilale receptas. ' ilem in Rinslet sunt quedam bona, de quihns a plnribus pridie ka-
11 lendas augusli daulur 4 solidi. iu Dalheim dabanlur olim b de quibusdam bonis, sed juu 3i
modo datar tanliim 1 uneaa a monachia de Nuwenburg et 5 uncee dudum sunt sub-
tracle.»
lN]ota'> descriptionon arealium infra civilalem silorum ad reinedia pertinentium,
qne porlnrius dividere teneltir fralribus in niedia qiifidrngpsfmo. de areali inier
10 punl«'S. quod solvit 20 soliJos "l divistirn est in quinquo arealca, de uno 4 uncee.
de .sccundo 2 uncee, de tercio 2 '/j. ileui in aliu vico relro isla de uno areali 2
nnoee et de quinto 90 denarii/ item de orto ultra Bruscam juxta aanclnm Slepbanum
6 kaiendaa februarii 4 aolidi. item de orto iati contigno 8 idus mareii 4 aolidi. hoa J'><>
dat airaul diclus Bni^or. item de dimidio orlo ibidem 8 kalendas mareii ^ relicla 'ntivii
» edilui 2 solidos. iU-m do areali, quod est curia templarionim. Janlnr 10 solidi.
item de areali in £ingandeu gassen Cunradus bospilalarius de Niderentnunster 15
denarios et relicla Lancelini 15 denarioa 13 kalendas februarii. ilem de areali et Jan. xo
I Vtr^ iit Einträge wttem aste» Jtära mti Ite» MtU im tdMiieh 8. StHtttkr. f. Ocwk. 4.
w ObtTth. X. F. III. f)? I*. ;>c.
* VergL die Einträge unterm 27len Augunt und 3ten Jkcember im Se^budi. S. ZetUehr. f. G€$dh
i. OberHt. K F. JIT. i9& «. 908.
^ Vergl die Einträge unterm J9ten Fehrmtr tmd lIMfli Ai^fiut im Sedbuch S. Zeitnchr. f Geich,
d. Ohrrrh. N. F. III, fiO u. 194. Außerdrm ist im Melker Codex fct. S5 von einer Hand um die Muu
16 des J3tcii Juhih vnzrulmrt : A(ielhi it Je Wistiiburc obiit, que liedii curiatii lipiiii Roimkirchen do-
minis et canoniciis ecclesie Argentinensi» Bolvcntem U ancias, at üdem perpetno anDiversftriani «joa,
quod «ril 8 idns octobris (Oet. 8) et Oertrndis loatris, qaod erlt A kktwdM «eptMlIlrit {Avf. Xf) et
aroncnli sni Sinidi d« WiMübine qoondam prebendarii Argentlnensis, qaod erit 7 iilns npriüs
{Äprü 7) «xeqokiitiir ae» dtbito Tigiliis et tnisM pro defanctis, ita tarnen qaod denarioiam difttii-
« butio in coro preMnIibw tiJitiitn fiat
« FoyL die BinlMgt «Mferw Um, »9Un Janutur taid dem Ven Augutt im SetUmdt. S. ZeiUebr, f.
OttA. d. Oterrft. N. F. III, b3, 8$ n. 19».
) Fehlt ,m f^e.tbuctK w,M verurdum mit dm fMny unterm lUten April im SeMnek. 8. leUeekr.
/, Geich, d. tJberrh iV. F. III, dä.
Digltized by Google
1S8
1251 -
1258
Mm, M
MW »s
Jim( 4
fumf 7
JhII S
JuH M
fltpl. M
OM. #•
Oc«. <#
<>c<. 1«
«et,
Orto juxla antiquos predicatorcs * 13 kalendas febniarii heredes dicti Barccbe 4
unccos. item de areali inier pontes juxia senem sauclum Petrum danlur 5 solidi,
quorum 30 denarios dal Heinricus iIi; V oirgnngesheiii, ilenim idem 20 dcnarios et
Ueinricuä filiua Marsilü 10 dcnurius. ilem de areali juxla sauclum Marlinum dat
Reinboldtia Viroekorn 8 idos febniarii" .... item in Wilengaasen in saperiori ^
•treta danlur 7 Icalendaa niarcii 4 solidi, quonim Cunradn» Woirgaog dal 2 soiidoa
et bospitale 2 solidos. ilem de areali in Kufergassen dat Hesse 61ius Ilartuugi 17
kalenelas aprilis 5 solidos et filia Gerbardi piscnloris 7 kalendas februarii 5 solidos.
ilem de areali ia KutTergassen daolur Q kalendas aprilis 4 uocee, quorum kufler-
meister dat 2 iineeaa el Burcardns Dispensator 1 unceam et Rudolfus de Vagcrs- w
hetn 1 nnceam. item de orto aito in dem Bruche 0 uncee. Ilem de areali In Witen>
gassen jnxla sanclum Marlimun danl filii VIrnekorn 10 solidos. ilem de areali juxta
Rinburgedor danl fiiii Virnekorn 7 kulcndas junü 10 solidos. item de areali, quod
est curia Maceliui, pridie uouus junii 2 uncee, harurn filius Marcqiiardi ViltiK dat
15 deuarlos el Bero lö douarios el Rudolfus Laocelin 8 denarios. ilem de areali i»
juxta Cleffelnennes liargedor prope fontem de duatnis domibua danlur 7 idus junii
10 aolidi, quorum Hugo da Sarburg dat 5 aolidoa el eenobium aamsli Nicolai ad
undas slve ad canes dal 5 solidos. el bii denarii dividuntur novia et anliquis prc-
bendis. ilcni juxla portam bonm danl hcredcs Marsilü Thiiscbere '.^ nonas jtilii 2
UDceas. ilem de areali justa et** juxla lougum cellanum dal Heleman 17 kalendas w
augusti 13 unceas. ilem da areali, quod est orlua juxta aanetum Midiabelem»
danlur 13 kalendaa aeplembris 5 uncee, solvunlur eliam de eodem horto quidam
draarii in curiam preposili sancli Thome ad sanctam Aureliam. ilem de areali,
quod est horlus, qui situs est inier basiücam sanctc Aurdic iu KuiicgcshoTen
el perlincl ad porlam, dat porlarins 15 kalendas seplembrisö solidos. item de areali juxla u
senem sanclum Petrum in luco, qui dicilur UodurfliDgen, dat Werulierus swerlfeger
19 kalendaa oolobris 2 un^ss* qnoram 16 denarii cedunl oamerario et duo aolidi
dividuntur. item de areali, quod eat inter cnmificea,' in quo est domus Ispidea,
dalur 2 '/t uncea 6 idus octobris, de quibus denariis dat Fridcricus de Alba
10 dcnarios et Jobannes filius Lancelini 10 dcnarios et mensurnarius de Lampert- »
heim 30 denanos. iiem de areali. quod est orlus ultra Bruscam. 14 kalendas uo-
vembriä unam unceam. item de areali in Steioslraase dantur 8 kalendas novembria
4 uncee et bic horlus mutalur ad libitum poriarii. ilem de areali in Sladelgasaen
orte dat Bicbwinus pridie kalendas novembris i solidos. ilem de areali ante domum
Dispensatoris in siiperlori slralu dal Heinricus MarsiÜus dntor domini de Hentingen w
pridie kalendas novembris etiam quatuor solidos. ilem de areali ad Nalerea et ad
a) Jteum grlatum filf JSvMmfth. bj J> py. flt jox»
> Die er$te IHedtiUmmiff dar Ikmmikmur h/omi «uA mtßnMSt der SUsilt war dem JSffMMlf Aor
msi gegründet, «und wonetent «lo uf 26 jor. donucli koment hü iu Ptrotburg au die Iioft-st^t (to .sü
tguote sint, and vingent ir clu-^tev und kirche ane z& buvrende noch go<z geburie ]2ö4 jor. S. D. m
StAluor,. VIII, 733 und ÜB. 1, 267 nr. SSZ WMI 369.
* Fntharr /Tins 2 f'ii:ai. S. ur. 25
■ in nr. 2u betnchnet ak ander Sulzeieo.
1251 — 1258
1S9
Golldaber dantiir 3 novembfit nonaa 8 soUdi, honim Weraher«» CbbekMieh dal 1 am. i
«diduin el Reinboldus Virnekorn ])ro filia Wulfgaug! de cnria Ologener Ssolidos el
■ relicta Lamperli de RunioUswilr 4 solidos el Sifridus de Vagershein 1 solidtim. item
de »reali in Slabeler gassen danlur 4 idus novembris 2 uncee, liaruni Riidolfus Lau- * A«r. w
Q celin dal 15 deuanos el Vigil 25 denarios. item de arcali vicino superiori slrale et
ante foolem catonim danlur 10 IralendBa aeplembris * 2 unoee, harum dat Laodose Avg. u
2 solidos et Bilde berea Herbonis filit Jobannia 1 loUdttai et Erbo de Pribufg ' 6
denarioa el Bilde pro se 4 denarios. ilcm de areali juxla fontem calurura dat Maro
qiiardus caupo 10 lialendas septeinbris - 30 denarios. item de quod qiiondam fnit /i.«/. «
10 lobium pellifficiim diniidiiim scilicel retii la Romflni 5 idus jnnii nnam uiiceam. item j>mi »
de areali ante portam aenis »aucli Pelri danlur duo 8 idus noveiubri^i de duabua vur. • .
domibna 10 aolidi, de hiia deDariis dividit poiiarioa novia el antiquis prebendia um«
eniqne denariuin 1. et de nocte ponel ante quatuor altaria qnaiiior lumiaa valentia
8 denarios. el 1 denarium ofTerl in missa et 5 denarios dat 5 sacerdolibus, reliquoa
u denarios relinebil sibi. ilem de areali, quod ortns ce den Hunden, danl orlulani duo
fratres 10 UDceas 6 idus marcii, de biis denariis recipiunl fralres 5 solidos et ciericus M<^t ««
manemiase 5 aolidoa el capelk StebelUni -4 nnoeaa. ilem de areali, quod orlua an
Sleinatraaae. dal- ortnhnras 15 kalendaa apriUa * 6- aolidoa, et de biis redpit elerieua ««r« «t
manemisae 1 aolidom « t 1 solidi dividuotar fratribus. ilem [de] * areali» quod eal
«0 ante porlam bontn prope fonlem, dal mater Erbonis sacerdotis 10 solides, qnonim
5 solidi dividnnlur uovis cl antiquis prebendii» 10 kalendas septembris et 5 solidi 4 Aug.tJ
idus februarii. item de areali. quod e^tt curia in Kunegesboven, dal Ueinliarl 2 unceas tebr.to
8 idus febmarii. ilem de areali, quod adjacel porte doinini Ofwilr, quod commu- mr. *
tatnm fuit pro quibusdam vineis in Bwnbein,* dantur 10 aolidi» de biis dividualnr
« fralribus et quarto elemosinario noviler insliltito et sacrisle, cujus est ebdomoda,
4 solidi, Fralribus sancli Thome 2 solidi et fralribus saneti Pelri 2 solidi o{ dorai-
nabus sancli Slephani 2 solidi. ilcm de areali, quod est curia apud lobium Kuneges-
boven, dantur a magistris operis sanole Marie 2 unoee.^ item de officio, quod dicitur
getleaambabl, dal Jobannea 6» Hulnbein 2 nnoeaa oovia et antiquis prebeddis. hoc
«p remedia dividunlur in medio jejunio. quia tunc vix*^ sunt collecia.
Nota de Mülleshein dominus Ü[Un] de Elringen T) nonas octobris uno anno duo Oei,9
bacimuia, altero aunu inanulerium iutexlum. debiisrecipil portarius uuo anno baci-
mioa, altero manuterium.
•) «M. d». 1) D «dwt. c) if fix.
4t > Fehlt Uli Srelhudi. icolil cerwecluteit mit dem hintrag unterm :!:^ten Hovembtr im Sedbu^.
& ZtiUdn. f. Gfucii. d üUnh- X. F. 111, »0». Atttuim «mhI a Dmm afttr Jiwi giM*»ierjwcftiiifc
* WM dieselhe Verwechslung wie oben,
» Im iieelbuch unterm 17tm Märe eingetragen. Vergi. Zetltchr. f. GeteK. d. Oberrh. N. F. III, 91.
* VergL im SfuHng mkm 99tm Oekter im Adtwek. & AdMr. /. 6t$tk. d. Obmk. N. F.
4t III, 199.
a Vergl. den Kiatrag unterm 22teH Aprü im Seelbueh i. d, Zeittchr. f. Omh. A, Obmk, N. F.
m, M whI <len äMMfernyMitt MM J«tec 1M$ im VB, I, mr. 499.
Digitized by Google
130
1251 - 1258
llem de Wcstclnis el Achenheia dalor nnicuique firalrom ttoos enncus d atonfiui
oet »9 13 kalendas novembris.
■on. M llem dominus K[berhardus] de Eolringen dal pueris in feslo innocentum 5 uaceas.
et « aon 4at puertSt dal aiil^ fralriiws de Handenaheiii.*
Item donioua Oftto] de Entringen de Beraa de quadam curia el vineia' dat »
lumen anle donniloriiim in inalutinis el in sero.
Hein (lüminus Jo[haiines] cellerariiis dt- feodo in Rodesliein preseiitabit portario
Od.«« 3 kaieadas novemt(ris Iria tulenia, quorura 30 solidos dividit in v-gilia tanlum presen-
tibus cbori cleriois subdiaconis ci diaconis* ... et sacerduUbus. ^ residuum dividel
proportiooaliter norta et «ntiquis prebeodie, fetenia lameot ai Uli * 6sl presens, duplici i»
prebenda, reliquoa 30 aolidos in niisaa pro defanetia dividei aimili modo. •
llem in quadragesima ad mandalum danlur de Bibelnbein paaperibaa 10 aolidi.
ilem de Truhlershein simlliter 10 solidi ad inuiidaliim.*
jvor. o Nola in feslo Marlini datiinis est camerariiis 33 personis uniciiique 5 solidos ;
aliameu duo ebdomodarii, qui noviler sunl instiluli ad celebrandam missam defunc- i»
toiwn, & adido« recipiuni de communilale, el hü pertinent ad «atadiar tantam.
mpk m Iton in fealo Andree recipit portarina de cdlerario 25 uneeaa, de mensnmario
in Wigersheiu 18 unceea» de meoBttmario de Oeiabotshein 10 unoeas, ilem de eodem
- de Heltenshein 4 unceas. de mensurrrarin de Lamperlhein 20 solidos. de prcposilo de
Klechelber 2 libras, ilem de eodem de Ilodesheim de Teodo 10 solidos, de Eberbardo lo
de Enlringen de Kolbolshein lalenlum. Cunradui« servulus de MoUesheio 10, item
0[UoJ de Entringen de Rodeaheini lalentuoif HeiDricna de Aneloabcin de feodo 10
adidoi, C[onradua] de Wolva de feodo in Keatenholc dicto. »ed oensoa auni in cM-.
täte et dominus 0{lto] de Entringen babci eosdem 10 solidos.
C[unradus] de Dalmassingen de Ma/.centiein 4 uncea.s. F. de Grense de Suloe »
10 sülidus. ebbas dorraeiilarius de Fndfshein 1 nnceam. summa horum ....
bii denarii dividunlur inier fralres. duobus ebdomudariis et Iribus eleiuosiuariis
escepUe, el nolandum, quod pront nune unusquisque recipit 4 unceaa «I 6 denaiioa
et reroanenl 5 denarii indiviai. -
Wm. tt Ilem in pasca camerarius * eiadenk dat 2 solidos, quibus Martini dedii 5BolidoB; •»
attamen duo ebdomodarii * 2 solides recipiuni de communilate.
Insnper iii pascba recipit portarius de mensurnario de WigersUein 18 solidos,
de mensurnario de Oeiabotshein 20 solidos, de feodo de Beinbein de domino de.
■I I4kh im tt ftkmt. bj P «Ol. e} Jmgäi» im D n^fdamm. d) P vmuOm. •} D MmM.
I Ver^ den Eintrag u$fterm I4ten Januar im SeMuek, S. ZtiUckr, f. Gesch. d. O&errA. 2f. F. «
jzr, &t.
r 72 die Einträge utUenn 13Un April, 33tenMai, ir>tenJuli, SOten Septtmber tmäXUmOtUbtr
m ikeibuch. S. Zdttehr. /. GeaeK d, Oberrk. N. F. III, 94, 98, 102, 196 u. 199.
a Fwyt Am SkOrmf mOenm SOlm OeUiber Um aedbtiA: dhidlt 30 MlidH ifa. qaoi aBvqaia«M
chori clericat Enbdiaconns vel diaconus pipaenx ar^^ipiat 2 dMMTiOt, MMfdot choil clariODt praMBt 4»
3 dcnanos. Zetttchr. f. (reich, d. Oberrh. A'. F. III, iiÜO.
* Vergl. dem Simtnif tmUnrn Itit» fUraor im Stdbtiek. 8. EeUtekr. f. OMdk, 4, OUnk. N. F»
UI, S9.
^ kj i^ud by Google
1251
— 1258
181
Steioabar. qood feodom nunc sitom est in TraMenheiii SO »i^idoft;' Kern de
domino Jc^banne] cellerario de Dankralshein 4 solidos.
Nolonflnm, qTind inenstirnarius de Lamperlhein dal anmialim pamerario 4 imceas.
similiter luensurnarius de Wikershein dal eideni 4 unceas nnnualiin. item prepo-
* ailus dal de Owenheiii Iralribus in vigüia Juhdiiüiü haplisle piäce:^ el üuoä denarioä, Juni xj
SIT« fiieril dies dominieiui sive non» Semper debil, similiter in vigilia PMri et Penli ami m
et in vigilia beati Lanmilii. Ay§. $
Ilem dominus feodi de Urnhein et BerBa in feslo Arbogaati dal quatuor fri> JMm
schingos ovinos et panem ot vinum, secuodum quod babet negola, el ad refeeloriiim
u> pullos 24 el siccas scapulas Vi.*
Kolandan, quod odierarins de nünisterio ano tenetur singulis aunia dare
70 quartalia oenrisiaoe ennone, id est avene fralribi». ilem miniater-de W^perahelD
todidecn. ilem de Geibotsbein 80 quartalia. minister de Laroperlbein 56. et bec *
annona 40 prebeiidis in feslo Marlini dividenda est ila, quod nnaqtipqtift equalem woa. «
u rccipiat porlionem preler ircs pr(>f)endas elemosinanas, quarum quelibel dimidiam
recipil porlionem. recipil ergo unaqueque, proul nunc cousislit in numeru quadra-
genario, 7 quartalia et t seitarium el nnaqueque elemosioaria 3 quartalia ei
I aealarium avene. et sie de tota summa allerimidinm sextariiam remanel indi^iram.
Nola eliam. quod dominus da Bersc ^ tenetur <^ dare annuntim ad commonem
■» slouphum fralnim carralas viih, prepositus de ('iekelherg ? carralas, dominus de
Eclringen de ßulenbein dimidiani carralam. et äciendum, quod, quandocuroque
propioatur atoupbus, pincema de unaquaque carrata, que propinalur, accipil ex oflido
auo emam vini. quod dioitnr Hnnewin. et prebenda, qiie dicitur minor sapfener. que
de majore otlicio zapfener, quod nunc est deleturo, de novo foil insttluta,* qnsm habnit
9t Wer[neriis ditlns Rephun, lenelur propiuare el fidehler mensnrarc sivc per arnas sive
stüuphüS vinuui propinaiidutn. feces ctiain de vasis vel carralis evacualiä pruvenienles
idem ex ollicio suo recipil, el ob hoc purgare et iavare debet vasa elcarratasevacualas.
et nola. quod 20 ame claustralis mensure fsciunt carralam clanstralem et 84 stonphi
amam el de 15 amia propioatur slouphus per aonum. büs autem pfopänatur pre-
aa bendia atonpboa, videlicel 40 prebeudis clericorum et duabus noviter iiMtiUitia,
qtianim unam conferl Teodarius de Kolboläbein. alteram prepositus decnnns el por-
tarius simul, * cui eliam prebende dalur anouatim 4'i| ama vini pro eo, quod
b hfCE. I») üent NM «nJttf Bm4 aatkf/Hfßfim, cL ß UUax, d] b mint.
' Vergl. dU VrkMHdr ton l-iHl Man is, in lUr Conrulu» de Wolfftho Arpeiitinensis ftrrhidiacoiiu!.
» &dl0r Mu Behlheim mit Beeiteume» Heimidte com t^eekenttei» *« TmehteitheiM und AUeuheim vtr-
foiutM. A VB. J, 997 Am. » ii. «r. m.
< Vagi. (Un Eäang v^ltm mgigAaiM XMmh im Mucft. & BtUkkt. f. Qttdu A Okvr*.
*Y. F. m, m.
* Foyr. 4ie Urhmden «tit 4m Jekrm 19SO «M IMSS, behvfmi dw JMdwiw «mf Zt^f^iummt dn
■M Strtißbnrifer n-»i'-'<;'ileh i VE. 7, vr. Ü4-> ii. .m* nr. 407.
* Int Mellrr Codex fol. lOii' 4M lon einer Hand in den mUlkieu JuhrithtUeu Ute J^Hcn Jaltrh.
rerteichnet: Nota qnod dao clerici duanim prcbendaram, qnu institait episcopns Berhtoldos de Tecke
dm feodo et <le «ednia de Mainolstlieiai, qut dst pnpoiiln»» ittm oletioiu piebciid«^ qaaBi inttiloH
Digitized by Google
193
1261 - 1368
celebrat niissam defunclorum. el 0 pret>einiis laiconim miiiislrorum, 3 pistoribus
2 coüiä 2 iniiiislriä porlarii et minori zajjfeuer el coofeclori vasonim, qui dicitur
bumeister» el 6 offiddUbu«* id est deeano» qtii redpit nngulis diebm 3 alouphos,
cuilor uoam» pinoerna 1 dafufcr I. item adftndum est, oora datur claretum» dalur
tanlum presentibiis in rerectorio lata cleridt qmm laicia minialria. ei nnicuiqae ■ »
daliir ' \. stoupbuä el 3 oblülf, insuper iernno vel ejijs virom gerenli, si ipse non
V esl prcäenä, V» stouphus et dapileru ' , el jiinct'rne preter hec danlur pioctirue
3 dimidii slouphi cl ddele prebeudc duo dimidii. quos nuac recipil commuailas.
porlarius uii« vice dat claretum» videlicet feria aesla paache quando ftwril, el came-
A», JT rariua duabu« vicibiu, acilicct in natalibos in festo Jobaonis et in earniprivio. item u»
pincerna dat portario unii vice 2t stoupbam de oplirao vino et oamenrio dnabus
vicibus quabbet vice 21 stouplnim.
Ilem uola feoda, de quibus solvitur viiium, quod selgerelc dicilur, quod eliam
propinatur io oellario. dccanus de Obscn»lein de Wilgollbein 4'/t aoiam. dominus
de Wolva de eamera de feodo de Wiheresbeitt 4*/i amam. item dominus feodt de t»
niiicDbeiu 4V, amam. item dominus feodi de ScUenbein 3 amas. ilem dominus
feudi de Molicsbeil) el Derollesbein 3 amas. ilem dominus feodi de Bibelnbein 4''|
amam. item dominus feodi d»* Meinoltesbeiri 1", amom. ilem domiinis feodi de Col-
bolsbein ^ 4';, amam. item dominus feodi de Urnhein 4'/« amam. ilem dominus
feodi de ArnoÄtsliein 4'/, amam. ilem dominus feodi de Rinslel 4'/i amam. ilem n
feodi de Ifunver^ein de feodo 4V| amam. ilem feodi de Tubenkein 4</, amam.
ilem de eadem 4'/, amam. item dominus feodi de Dallieim 1'/, amam. ilem dominus
fipodi de Egensbein 4' , amam. item preposilus de Slecscat'» 4'/» amam. ilem do-
minus feodi de Rodesbein 4"^ amam. item dominus feodi de Üanbanch 4'^ umain.
item dominus feodi de Zebersdorf 4V, amam. et nota simililer, quod unumquodque »
boram beneflciornm dal tria quarlalia roaDsuroi frumenü el similiter beneficium de
•] nioiiliif M UBieii^iM mf Samt, h) SIhkm Jbmr.
B«rhtoldaB canoiiicua de Rietb«rc, quam dat domiiins iMIwSeii 4* KolboUhoim, itwn clericas ff«,
bcod«, qoMB iuUtnit qnidam CAnndni cUricns dictns Abbat, qoim dut nnnl prepoiHoa, dMUU,
porteriw toI dvo Mmm, d tenioi non eonacntit, bü ijnatuor elwiei ^bmdati. qni« hob imboit 9»
partim in denariis, qui dicantar Mlgerdr, p\ stafuto cnpitali generalis, bab«bant p»rlein in omniba«
remedÜB, qno dicantur selgerete, qae post illud capitulnm, in qno statutDm est, coufersniur ecclesie,
sicnt et reteri fratret. qne sunt hec: in anniveisario Ricbardi canonici, qaod est K idas novembris,
itoiB itt Miaivcnuio Ongorii eiuionici, qaod «st qaarto idas febroarii, iiam in unimaario Hibttliugi
laiei 10 kalandu aqttttnbrit. Ver^ die Emträffe imt«rm Sten NoveiOer, IOUh FOtnutr md 93ten X«- la
gtut im Scflluch. S Z^-ittehr. f. Utach des Oberrh. N. F. III, 201. 88 u, 194.
> im MeUxr Codex itt auf JuL 25 von einer Htmd um die MUH dea ISten JtArh. folgeader Ein-
fnv veneUhmii Otto Smumlulp eanonieiM Argantinanni obiit 18 kalondas ootobris {SepL 14), qui
pro remedio anime soe sex agros frngifirns, 4 iniaitalia siliginis et duo onlci exsolventes, in banno
ville de Kolbthe'im] sitos, ecclesie Aigtugiu-jiM kgavjt. a ca|jttulo ditte ecclesie statatnm est, nt in «o
annivpr8.-irio Üttonis ad vigilia«, qne cum 9 lectionibas snnt csntande, inter presenles tantnm in
cboro et pers«venuitea a»qae ad landet tria qnartalia dividtntor, td mittam Ttro leliqna th« inttr
pentvaraatet mqneqne deeantatara Itaerit «agmi» dd», et recipiat pottariat^ li protiDt faaiit in
choro, dapliccm diB*ri1r-tinri''Ti «am ralioiie nfficii rjuam rationc etiam canonie. abiüw aatoBB laiiOBt
officii taotutn unam Ümtn auttim uiissa facienda ait processio ad sepolcram.
^ kj i^ud by Google
1261 — 1258
133
Oflenbuiig laalnm. et hujtis ntam» terd« pars cedit portario ei due partes ad aap-
lemeDtam cmm.
Nola numerum prel)eiularum, quibus dalur vinum de feodis cnpradiclis, quod
vinum dicitur s^lgerete, 40 prchendis clerieonim et officio portarie et duohus minislris
6 suis, et uiiaqueque prebeoda recipit duos siouphus de urioquoque feodo supradicio,
ainoiKler jmrtarius ex officio auo et dno miDistri aai tantum daoa atoupbos recipiuDt.
de feodis aalem, que tantnin tras amaa aolvunl, recipit unuaquiaqne pTedidomm
uoum sloiiphum et ministn porlarii sirnililer unum. vinum aulem, quod de unoquo-
qne feodo residuum fuerit. recipil pincernu. item notti, quod de Weslehus et
10 Acbenbcio domtous de Sulce, sed hararius dal pro eo aonuatim kalcndas novembris ü«i. m
40 prebeodia unioiiiqiie atoapbum et cuaeum unum.* ilem idem härarios habet
quaadam Tincoa in Bergheim juxta Barre,' de hiia dai annaatim 5 amaa vidI, et de
hoc Tino mini^lrantiir 40 prebeodis tmicuique 2 alouphi. qiiicquid aulem de hoc
vino remanet, iudivisum cedit cominuniiali. nec porlariiia nee ejus nunisLri in hiia
u duobus stouphis quic({iHnn Juris hab«'nt.
Ilem uola in cena douiiui pincerna ex ui'ücio suo tenelur dure paupenbua rubcum
vinnm ad mandalum et elbum viiiuni propinabitur de conamuni. aed qnidaiii nontae
Braklco aervus qaondam epiaoopi Heinrici de Voringen et similiter episcopi Berit*
toldi deDekke pro remedio anime sue dedit agnim tiaifeniro in Ergershein,* unnm
tt videlicet de meliorihiisi, liac condilione, ul cuUor agri predicti annualim in cena
domini darel unam amam vini melioris, quod in civilalc venditur ad propinandum
(ratribua elüsque preaenlibus.
Ilem nola numeram 'prebendaram redpientinm piaam in quadragesima et in
aingulis quartis et scxtis feriis quatoor temporum, videlicet 40 prebeode clericomra
» et 4 prfibfnde uflficiales, scilicet prepositi dccuni pincerrie diipiferi, Pt duoriim
coquorum. et uterque Iiorum recipil prebeudam duplicatam. et sie eruol 48 prebende
in toto. quibus pisa mioislralur. biis prebendis unusquisque meosuniariorum in
quadragesima minialrat 12 prebendis oflicialibos sive aliia anicoique 2 aextaria piae.
et in qnarta et in sexta feria qaatnor temporum et per tres primos qoadrageriroe
M dal minister, cujus lunc ordo instat, supradietis 48 prebendis sive officialibus sive
aliis iinictiiqtie prebende 2 cacübos pisp. qiionim 16 cacabi fnciiinl sexlarium
unum, et 24 cacabi, qui dantur pauperibu» ad mandalum in quadrägesiuta, simiiiler
faciunt unum sextarium. item nola in quadragesima unusquisque meusurnarius de
aingniis mensumis preaentare debet coquo fratmm ad aervilium ipaomm 3 quar>
m talia fhbe.
Item nota oellerariua inilio quadragesima dare tenelur duas helves ad lavandum
> Vergl. den JSiilny imlir dtm «y^dlflim IMwii mm jMNM*. S, ftüietr. /. OadL d. OfttrriL
a. F. Ul, 199.
* Im MtOer CMex itt fol. i09» «m fUektHHftr Hand cAtfefnym; eeteto kalwdM ensaiti
M (Jtü S5) ebitt AfD«a d« Hadaitet uor B«f«romi, qaa dadit 7 «gros et qaarUm putem agri in
Baieheini jut* Andelkli« raltot et iaenttM, qui specifiouitDr. not» qaod boc ■criptam ««t aano do-
niai 1234 mens« decembri. VtrgL Züttätt, /. Qu^ A OUnK N. F, JUI» JOS.
s fMft «M SeObmA.
Digitized by Google
134 1251 — 1258
pedes paupenim et dtto matttHeria. finito mandato in cena domini duo mioiatri por-
Urii accipiunt sibi lila.'
hem pincerua (eoetur propiuare canomcis saocli Tliome el aancti Peiri In pro-
ccaaionibua poat ve^ieraa lolo anno, prcicrqaam in natalibus, lune pit^ntlar de
communi. »
Item in sabbaio sanclo paacbe ad ootlalionem anle conplctorium propinalnr de
communi el simiüter in sahhnlo pentecosles.
Uem nola cellcranus tenelur singulis annis" portario 1 ahleil salis « l pinceriie
ttimiliter el sal in coquinatn fralrum el iigna et eliam ad refeclorium caiefacienduin
Mf. H a feato MarttDi
Itam noCa de singvlb Iribua menaurnia aeilicel in Wifmbeim Oeiabolsbenn et
• eip.i in Lomperiheim quoUbel anno in nalivttate beale virg^nis datnr nnnni menaale
inlextum el . . . . *
D aus Dommetchinger Codex ttr. 512 fol. 13 bis fO. Sf. & /«Uw am SMm'ttpei Btätter,
äerm FÜMatega nocft voHumim tmi. Jkr fttm Si$ilktf getthrMm «m» H«mi i»
muOer Mitte iCet ISlm JdMwMlir««. Wt Sidmikt» MmT «ftft «ie EtMehmff «m «mm
^elnT. An.!u!,f„ Tfilrt, auf <hf Ml tom April 1251 hi-. .ii^.i Ai»,} ff^i'i-i'^.
Der Termiuus n quo t*t gegeben eiumul durch die Notii: juxt» antiquos pre<licatore« —
der Vmmg dtr iMminikimer erfijigtr im JaUrr 1S51 — Hiid durch die Erwähitutig de»
7«McA<t tom Bamkmmtr mm» da» Trmdrier^mmir Ont, der mi Märs 18 Mt/mt*. u
9trt/L ÜB. I, SSf Am». S. Der Ttrmüm» ad qHtm i$t gegebe» Aireft die ErwMmmuf
ihf Tridfriau de Alba alt eitte* lebenden Zin$:»hkrs, in einer Urkiii!'!r (vu i '.'ifi
Aprä 10 wird er ah verttorben beseidmet, ^rgi. nr. 21H Vielleicht lä^illt sich sogar
Üe KnUlehungateit auf das FriH{/ahr und den Sommer det Jahrs 125t begrenxen, da
unter dem Zinaeakkru noch WaUker ab MeutehaU tutfg^iütri wird, im September aber u
deuMem Jahres Xberlutrd alt Vonriidl henidknet m'rrf. Am^ die Erwä/mmif du tutf-
geholieticn /,!ii><'< no,';'». die 1.'50 schon in Auimicht (jfniimmrH und t2S6 fMiT trfÜft
KW. spridtt jür etne engere Begrensung, vergib VU. 1, 306 nr. 407.
221. AU'Ximder IV papa . . decano ecclesie sancti Telri Argentiiiensis inandul,
quatiiuis Sitridurn n-itiufi llaromodi de I.amperlbein militis pauperern cloriciun, qiii m
olim in ecclesiu äandi Thomc Ärgenlinensi iu canonicum recepluü ac quanJani
domnm ibidem adepius, que uon eonanevtl niai canonieis ipsioa eecksie atisignari,
•) mmm epUer OUr der gmb aeetgetfagen.
' Kfrr//. ilu:ii (hr Auffiilinnty im f fol. 3 des J ^oiiiVifSLhiiifjir CixU.r mit tjlfichreitiger Iliiiid : itiiii
DoU de mancUto in ceua domini lecto ««Mgelio lavantar p«des paaperam. iciliMt preposita» et d»- »
eamw IsTiot et du» poat illo% 4|ni aant in prwbradii aanona, porUnt manuteriam et tergunt p^dtm
et o'ctitaiitur cos si autem prepositos et decann« non «Diit ibi, »Iii duo nuon* iaprebcoda ÜMiHllt»
itcm qaod ii«nluiu 12 {aaperibo» lavantur pedu, qni eliam ab antiquo positi tnn*, et inter Qlo« dia-
Iribnitur qaartale »iiii. qao<) etiani liat piurctna ex officio soo, aliis ai.i i: V2 ünn Jatur Tfinnm nec
•tism lavantar pedea, Md uniTenalitcr dantoi coilibet 2 denarii et paiiu emptas pro denariii. item de «•
•rtn denanis dat eellmriiia S MKdot «t portatiaa d« boai« in Binowe 2 toUdoe, «mit epiaoopa«
Pr-rhioldus. rt i]c r omroonitate 2 solidi item trimm, qaod propinator doninii, procarat portario* ■
oiiaiu dt communitäte et cellerarios dat picaria. item «adem recipinnt die miaiatri poHarii nterqne
onam narten, in (|uo lavabaatnr pedot paapenoi.
< r«i9i die £rgihuwiig an» wr. 34 nmotergiam de iiaipllat panno. 4»
^ kj i^ud by Google
1350
per coutilutioncm pape* deslilutus sil, pro canoaico baberi fooiens de prebenda
providere procuret. cdileclus fitiiis Sifridiit.» datum Aiwgaie DOHM loaji anno
fointo. tö59 Mai 7 Anagni,
FoM itv. Fat. lan. JS/W. iSi.
5 VSL /« «tMr Ütimid« BUt^ Beinrieks Stf/Ututf fir du kh$Ur im
FftfeiM^ eilte andre Brei-, Wein^ med Odd^Vertkahmg teire/pmd: adicientes,
quod trea canonici, scilicet . . plebanus . . eantor et Ilesso canonici ecclcsie saiioli
Tbome vel qui prebendas eorumdcm pro tempore lenucrinl el posscderinl, cum
dominabus in vino equalein capiant porlionenj, in pane vero et in deiianiä ad vestes
M «t coquintin pertinoitibiu diotis aanaonslf pro pordonibus se ooolingenübua ab
antiquo ana pordo accreacal aicul celeria dominabus. datum «t actum apod
Erslhetm in clauslro munasterii, septimo idus maji, anno domini 1210, presentibua
doininis preposito, (^onradoj de Wolfahe el E[berhartlü] de Entringen archidyaconis,
scolaslico, Walramo de Gerollserke canonico Argcnlinrnsi, noslro officiaii, preposilo
Ii Haselacensi el Surburgcnsi ac aliis quam pluribus. 1259 Mai 9 A rstein im Ä'loster.
B CM Sbroßb, BU.-A. Q tue 8786 ».mb.e, Sii§. gmd. loMÜ.
223. Pn thold von OchseMtein, Dekan des Straßhurger Domcapitels, setzt twr
Verwaltung der Kapelle seines Hofes, trelche der k. PekvaeUa it»d Seolaeliea
geweiht iet, einen Prieeler ein. 1259 JVocemder.
M Cum fra^lfe alt at labilis humane conditionis memoria, non imprudenler agitur,
81 gesta tempornm, ne simul labantur cum ipso tempore, scriplure tesHmonio
muniaolur. ego igilur Berloldus de Ohsenstein deccanus Argentinensis scire %'olo
nnivanoa tarn poaleros quam presenles. quod^ cum cappella curie mee iu honore
aanetarnm viiginnm Petronelle et Sooiaaltoe oonseerala baetenus delermioato nctore
et caniaril, de ipsa ipsiusque atlinentiis, consi-nsu el volunlate domini mei H[cinriciJ
dei gralia cpiscopi, Hfeinrici] fratris mei iircliidiacoiii. cui randcin ciiriam meam
legavi, necnon lulins capiluli Argenünensis ecclesip pleniiis accedfolc, iu modum
dux.i subscriplum laliler ordinandum. volo igitur inpriiuis et urdino, ut W öllerus
aacerdos mens cappellaniM et camerariua Argenlineuais, quem in jamdieta cappella
M inatituo, ipaam cappellaai cum diete eamararie officio aeu quacunque prebenda, si
qua in ecclesia Argeutinenat slbi oblata fueril inposterum, usque ad tempus vite soe
paciflce possideat et q«ie(e. ipso vero cedente vel dtncdcnlp niiüiis de cclero insli-
tualur in eadem cappella, nisi sacerdos fuerit honesle conversalionis et vite, DuUum
penitus habena beuelidum in cboru Argentinensis ecclesie antedicle. quotieng etiam
m candem eappellam vaeare eonligertt, dominna predicte curie» qai pro tempwe fuerit,
aliun aaeerdotem. qui et ipatna erit cappellanna, in eadcm inaliluet servata forma
I Keiyj. S. IIB Aum. 4.
Dlgitized by Google
196 1258 — 1260
penilus supnidicla. quem eliam noD mutabtt üisi jusla de causa et legiliina nee
aliqualimis atnovcLil. predictus eliam saceHos omni tlie in prcdicia cappella missam
ceiebrabit et singulis dicbiis dominicis et feslivis ibidem dicet vesperas. eidem
insuper cappelle lumine olei per noctem ac cereis in vesperis sive io missa honesle
providebit. alüM aulem defedus, si qui fueriot io libris aiv« Ai calioe dve in »
Tealibtts aaeeidotalibaa aut aliis neceaeariis aen reparatione cappdle, anppleMl ipse
dominos curie habundanter. sepedicius eliam saccrdos tarn matulinis quam horis
diei singulis choro ArgeuUnensi frequenler et sollicile tenebitur intcresse. pI ne in
büs iaveaiatur negligens aut remissus, siatuo, ul idem sacerdos 18 quarlalia fni-
menti mansurnalia piatori ecdeaie majoris aonia singulis tempore debilo repi^senlel m
et de büa septimaDatiai paoem recipiat, proul noi ex oaooaicia dari conaaevit. per
cujus sublractionem, ai Opua fVimii, per daoeauum ad ea, que prcmian aunl, exe-
qucnda sludiosius arcealur. cetera autem diele cappelle allinenliu universa et singula
idem sacerdos rrcipiel el in suof? usus rediget el cunvertet. in <pioruin cortiludinem
est prciic-ns littera revcrendi patris ac dumini H[einriciJ dei gratia episcopi et capi- u
Ittli ArgentineDaia necuoD bmi el tl[euiricij archidiaooai fratria mei sigillorum
wuaijniDe oonaigoata. ooa H[einriciia] dei gratia apiaoopua» H(eiDrioa8] de Obaeo-
stein arcbidiaooQus tolumque ^M^pttidiNa • Afgentiaeasis «cclesie snpraacf^a fala-
liabentes alqiie firma nostnim consensuro plenarium eisdem impcrf iniur, cappellano.
qui predictam jam tenel cappelinm aut qui in postenim ipsam lenuent, ob dilec- »
lionem dicli domini deccani concedenles, ut portioueut equum cum ueteris noslris
prebeodariia» qmbua de apeciali gratia tiw de jure boc eat iDduUnm, reci|Nat
omniom eomnt, qua lain in cbaro qnam in rrfeetorio djalribunnlur sive nUniatrautur.
in quorum omnium evidealiara et firmitatem perpeluam sigilla noBtra preaenlibva
sunt appeoaa. actum aono domini 1^ mense noverobria. »
D «w Am». DomtapMt-Ärtkh or. m*. c S pati. fMitnn miilil., 1 Map». (Afadto^
224. Ale\!iiid*;r IV [lapa . . preposilo et capitulo ecclesie .sancti Pelri Argen-
linensis conccdil facuitalem, liurcbardum de Argenlina cleriLuni in ecclesia sua in
canonicum recipiendi uc pruvideodi ei de prebenda, nou obstante staluto de cerlo
eanonicorum nomero aut contradicUone minoris partia capituK aui minus rationabili.' ■»
«dilecU filii.» datum Anagnie 5 Icalendaa februarii anno aexlo. 1860 Jmiuar !^
AtMgni.
y «M Jt^. VM. tarn. iS fiü ä4U.
225. Alexander I\' papa llcnrico dtcano Mctensi capellano suo mandat, qua-
tioQS Folmaro de Kisle' derico» qui olim a decaoo et capitulo ecoleste Ärgenti- i»
' Alexander IV p«pa . . . proposito et capitulo eccUaie HaMlacensis Argentineiisis dioceus pro
Henrioo dt PImImwIiIub] ctnioo ArgentineaaU diocMi» idem coacedit. diitiUB «t mpt». MUnda,
• irnfcrw §ktAm IMmn heauftmß PäkKAknmiKr XVäm lUKmvmSt. Peter MuSUnßburg für
die Versorgung des TorraiJug Histe clerinu wH fiNCr Ifr9mk in Ar SinJu vm F«fid|Hi tUk flt
bemühen, Ana Bcg. Yat. tom. 25 /oL m».
Digitized by Google
1260
137
nensis, concessa eis a H[ugone] tUuU ssocte Sabine presbilero cardinali luac
aposlülice sedis legalo * recipiendi eiim per suas üflrras faciiIUUe. in t-aJein ecclesi!»
exlileril receplus in caDonicum, postea latoen per coiiättUUionein pape desliluLus
Sil, de prebcnda in prefala ecclesia piovidere procuret Jus, qtiod eidem in ipsa
6 eoelesi« ex reeepUone hujusmodi competebat, in alatum prisUnum »usciUas. «exbi-
bila nobis petilio.» datum Anagnie 4 nonas febraarii anno sexto. t$60 Fehimr 2
ÄMffni.
Y m» Rtf, VaL tm. » fH. »ir,
226. Alexander IV papa . . decano ecclesie sancli Salvatoris Melensiä uiandal,
M quaiions pro Johanne de Lnpide canonico Treverensi, qut dim in eoelesia Argen«
tinenai reoeptus ftieril in canoiticuni, aed per wnaiitnlkmem pape super revocalione
recepliranm edUam* deslituUis fueril, rec«plionem predictain et omne jas acquisitum
ad t'fficaeiani roboris el juris prislini reducat, si inajoris el sanioris perlis capiluli
predtcle ecclesie ad id accedal assensus. «ex parle dilecli.» datum Anagnie 6
a» kalcnduä marcii anno aexlo.* 1260 Feirmr 24 AnAgni,
ÄMJUg. VaL Um. »6 fO. U7,
227. Alexander IV papa . . preposito el capilulo ecdeaie Ai^enUnenaia Ucen-
tiam elargitttr, Pridericum de Bechbnrc canonicum ecdesie Gaonucsenaia, qui credilur
ecclesie illi exislere frucluosus, in canonicum recipiendi ac providendi ei de pre-
«> benda. mnximp (|nia eauonicorum inslitutio el collatio prebendarum in ecclesia ipsa
ad illos äpeclare dicilur el dicluä caiionicus in ea est pcrsonaliler residere paratus,
noo obsiante alatiito da eerlo nwnero eanonieoruni ipsius ecclesie juramenli» oonfii^
malione apoalolica roboralo, codem nnmero poal receplionem ipsius in suo nichilo«
minus robore duraluro. * «merilis laudabilis conversalionis.t datum Anagnie 4
s> nooaa. jtti)i^ anno aexto. i2C0 Juni 2 Ana^ni.
r am Jby. F«r. law. K fil MV*.
JWiMdb llcnidiiBi Jüta foKL Jlrf«. 1 nt. <M3.
■ CardinalprietUr Aqps Mii 8 SaKim mw in An Jahitm liU M$ 12IH fSlbMiAtr ht§A /&r
w * S. il8 Amm. 4.
S I'ttleriii ijhtrhrn Ikitutn hnaiiflnigt I'dli.it AIrxtiiiilfi IV (hu Ciiiitdi rUi >liußtmii/ei St. I'flerf
kirche für die Aufnahme des Cleriken Ueiurich vou Fimtingcn, eine* yeitcandlen de» Melier Bischof»,
in die Metttt XMk Strge tu Uvft». Am Stf, Vat. im. 88 M HT.
* In eondem modnm icribatur eisdem pro Hc-rroanno de Tir>r!tten detu o in MdtnMeliMia aiqiw
» in finem. datom Anagnie 14 kalendas junii anno tcxio. I JOo Mut 20 Aitagn».
in madinii modam fcribatnr «isdan IM« Alberto de Blanken rl«rico in eadwa welKi» aiqM in
Snf n. 4atmB Augoi« IS kalmdw jimii aaa« ikIo. 1260 Mmi 21 Am^.
IT, I 18
Digitized by Google
138
1260
22t. Atifleieknmtg Ufr die JUrticAen Natural- hesw. QtldbniMge de» Straß-
htt^er JkmetifUeh. [w» il^&O.]
Hio iocipituH dislribuliooe» caniium per anDum.
•tmn, $ Qreumcido domini dal mmunirii» dimWum Mrvitiam.*
^ ' Vigilia Epipbanie doh jejuDiatur nec eliam dantar earaaa acque denarii, ' «piia •
transmutalum est in dieboa rogatioDum.
Jan < Epiphania domini mensurnariiis dat plenuni aervitioiQ.
Jan. ii Oclava epiphanie ut dominico die.
it Fabiaui et Sebasliani ul in doiiutilco die.
j«R. u Agnetia viiigiDia at dominioo die. >»
De feodo^ in HoUesheiiii duoa firiagiogos portarioa mioialrat.
fV/r. / Brigide virginis vigilia.
t'tbr. M Purißcatio sancle Marie plenum servilium.
De feodo ^ in Zeijerädorf dimidium servilium pürlanus.
A»p. « Agathe virginis mensurnarius ul dominioo die. »
De MeiDoItesbdm « cooiinaoitas 8 fHagingoa et portarioa miniatrat.
Ftir.a Vigilia Malliie apostoü.
f^.M Malljie aposloli . . . nt in iloniinico die de menstirne.
Et quia feslum hoc sopius crit post sepluagesimam, que dicitur hrodewocli,
nec habet certuin locuai in kalcudario sicut alia festa p«r annutn, hic autem nota- «o
tum ioTeniea» qualiler debeat minialrari. per totani enim ebdomodam dantar camaa
aio viddicet: feria aecunda et (|aaHa feria ut in privatia diebna, feria autem tercia
et quinia feria ae aabbato ut in dominico die, et merot omni nocie eomedeatibna
in refeotorio.
Item in quinquagesima, id est carnisprivium clericorura, dal tneuäurnarius in t»
mane plenum servilium cum dignitate * de nocte cümcdcntibus in refectorio dominis
ebdomodariia capdlania et elemoainario. et de dimidio aerritio dantuir ad merot nni*
cuiqoe 2 camea et decano 4 oama et diroidia auU unieniqua et hec dantur feria
seciinda sequente in mane. el lunc carnes st-cande sunt ad nnum friscliingum plus
vel minus secundum numerum, qui comederuut in refectorio. item nota quod carnes w
») i'.ilfnH 31. Jantnir «Ant Daltnaitgait in JB. h) l'Mltrm 4. Ftintar okni DaUitanjabt i» B.
e] OSMm 17. FHnur 9U1 OtUnufai* 6» B. d} in B im» nmktht v. •) cm digalMt
mif Samr.
.* Im demBim Hw»dad»ifl /<rf. la itt aiu fletcAer Zeit i>ermerU; «i «ntain featttin faatit 6»
nddio ivrvitio, tone d» nuM dkt (2 dsiHuriot] miieniqae, de noet« ntt«iB onnibna nt prodictom est.
[ifoin] si feslum faerit do pleno bervilio, <lc mane dat 4 tlenarios, de nocte per omnia ut priai tarn
ofiiciatis quam »Iiis de prebend». itern feria quarta infra peutocobU« dat etiam mensuniariaa 2 der
naiioi. itm ei feslnm Uatbei Thome Tel Mathie venerit in «inartain feriam qnatuor temporn^, dat
«tiaat menmiMniM 8 denaiioa et offioiatts jw mam. Item, nota de ^lüe •postolorom et aliomm
tuüMnm figilUe htbenthim et in sabbatia cpiatnor tempornm ftem sabbatia eliam per jejnninqi M
proter priinmn et ultiranm sabbatum dat etiaiii mensarnariu« iinicuifiue 1 (l*nariuiii, uutem epil-
cofv» ordines celefaraTetht, dabit 2 denarios et prima dominica in jejanio dat etiam 2 denarioa.
Digitized by Google
1260 139
audDCiklantar cum inf^rioribi» cpniibtts ita vid^U««! et peasaiide, qQod qudUbel caro
poodsrel 12 libras vel II ad minus. ^
Gregorii frty^ iinicuique 0 denarii in maUitinis. .war;/*
Item püät liec nola in sancto die pttscbe [dal mensurnarius plenum serjvitium
• cum Iribus carnibus et omoibus [aliis ad plenum servilium perliDenlibu«]. feria ae-
eunda simililer in omniboa miniiitral.
Ilem feria terda dimidium servilium [de remediis] de feodo [in Bibelnheim] cum
pfacelat, exceptis autcin plucentibiis [et denarüa puUorum, que aont remisaa] de
eodem feodo. et liec procural porlcirius.
1* Item feria quarla de Tbalbeim dimidium servilium per (olum et simililer cum
pfecelat. hcMS etiam porlarioa proeurabit ai oiBdo auo.
Item ^a quinta de MusTeiabeia Ina friigiRgoa etiam portarius proeural. feria
aulen aezia porlariya de officio suo in refectorio fr^ttribus vel. si parcilur ei. dat
omnihns prebem-tatis et ininistri.s unicuique 2 aoUdoa, chori clertci» autem dat unicuU
u que 12 deiiorios prescnlibus in choro.*
Sabbato uutem dal camerarius de camera plenum servilium per tolum el simililer
plilocelal. el hoc airaililar portariua proeurabit.
llem in oclaya menauraariiia dat dimidium e^ilinm, ^ autem menannia in*
cipit, lunc dat mensurnarius plenum servilium.
Uem vigilia anmintialionis beate virginis. iitrtti
(Ilom in feslo] beüle virginis dimidium servilium. si auti'in %eneril in jejunium, lUnM
lunc [danlur de mane] unicuique '6 denarii, de [nocle dumijnis in refectorio Vi denarii
(daeano de officio. . . ] * dapifnv, pinoerne, preponlo. r . . et cods 12. (domicellia
el ebdomadarüs] 0; aUia autem non datur de nocte.'
» Item Marci ewangeliste unicuique denarius, si autem veniel infra oclavam paache. ^jw.
tUDC danlur oamca» quia non jejunialur in£ra oclavam. *
•I JUiMN f»r Jngnit htf^ttama, ihm» tri im flt/gtaJtn Pmtkitm,
' Jh dtrsdheH Ilaixhchnß lit auf fnl. II F'<!:-rrv'lf» verseichuet : item not.i qnarta feria die cint-
inm incipit refectio in refectorio et dalur uuum icrLiuIam de pissibus refectionem liabentibus in re-
49 fictorio et dnrkt nsqae in cenun doiuiui. postea incipit cena feria secanda post Cjaasimodogeiiiti et
du»! iiaqoe in qointam ferian poat waltatioDwa aancia cnda diabos Bon feriatia, Ceriatia aotem
eaBB«d«at iU ras et abdomodtrii proptar narot. qnod datnr ci«. poataa ecmadimt Htm abdonodBill
ibi uaiine ad feslnm Mirlmhelis rt 7 diebns poet et tone dattir eis mfrot ^filicet dominica nocte,
fem tetcia, qainta feria et »abbato. qai aatcm feria »ecauda «t ijuaita ibi couiedit, Uli dantor
41 2 denarii tantnm pro inorot. item per totam ebdomodam paaclialein etiam datur merot aia. item
•etandam qnod in jajonio de featia non dantnr danarii pisainm niai aacaadom qnod ibi coatiaalar.
ilam in «latotilma at in dia Johninta da maae floa dantar evapatl« et nnebnmatt propter Hrvitia aad
de nocte. item minnti« etiam Inntnr denarii pissinm in nntalibos et scutelle et «imititer in c|uadra-
geaims et eliam quaiulo datur roiin. sed iofirroia non dantac denarii piMiuoi iieqae neutelle niai labo-
« natibna in acata.
s In denaOM Bmidiehrifi ftiL 4' «• nO^fnduKder Sleüe da Ktändan: niniatnt pertniaa da
poito com tribaa faranlb pjaeinm da aabnona at alüa optimis, dat atiam elaretoB inanpav ad nnana«
qwunqae acntellam 4 denarioe vel cnilibet dat 2 solidoa. si parcitar ei.
• Jbk aäBfretheii^ ätOe de» KtUatdan »H fol. 4 himtng^^: iatom Ceatam aat aeanpar conti-
-« ffliHB fNÜffitati pMcali, n1i(|wuido poit paaen at «litm nKqnnndo in ji^ynalD.
« JU. 9 Imaiftfligit jnUit ftilam Mxtna.
^ kj i^ -d by Google
140
1200
Ilem nola ia diebas rogaUonum* de nenauroa de Wigersliein dantur domiots
et capdlanis eptsoopi unicuiqtie 10 Jenarii, dec^no de officio . . . dapifero pinceme
et prcpnsito. . . . rocis 12, [loniicellis c{ <'h(lünicflariis. . . ol [eleniosinariis] . . .
pt ciiilihet insuper 1 ova teria seciiiida. ilom feria lercia lic mciisiirna de Geisbois-
heim simiJjter daiur. et feria quaria de roensiirua de Lamperlheim datur eliam simili *
modo.
Apr. 9t Ilem vigtlia Philippi et Jaeobi apoatolonim non eat vigilia, aed carnes ut io
privalis diebus danlur.
jtfaf I Majus. Philippi et Jacobi ul in dominico die.
vo,- ,T f> nonas maji, invencio sanctc crucis ut in (lomiiiico die. »o
Mai 10 6 iduH inaji, iiordiani el Epiiuucbi ul lu douiinico die.
3imi H 17 kaleodaa junü, hio incipiuut o?ine carnea dari.*
Hai M 5 kalcndaa junii, de Rodeahein 4 friachngoe ovinoa, portariua hoe prociirare tenelur.
Item hie nola vigilian aacenakmia, unicuique dewarius 1.
Ascensio domini mensurnarins plennm servilium cnm carnihiis ovinis et pOFCioia. •*
Item vigilia penlecoslcs cellerarius dat deuarium sicul in vigilta pasche.
Item in die penlecoslcs plcnum servilium cum caroibus oviois et porcinis,
dignilale, denarüs pnllonim et integris placenitbas.
/i.H{ tt 17 kalendas JulH, Viti et Modeati de Kolbotahein 4 [friacbingoa] ovinoa, quoa
porlarius tenetur procurare, et 20 pullos. w
Jnmt K 0 kalendas jiilii, vigilia Johannis bapliste dnl prppositus de feodo de Owen-
hein dominis et cäpellaniä episcupi unicuique )0 denarios, decano ex officio 3,
dapifero et pioceriie 3. domiccllis cl ebdoroodariis [11] et elemosinariis 9. item si
portarioa faeril diea dominica. lamen danlur aic.
jM( M 6 kalendaa julU, Johaonia bapliato mensurnarhia dat planum, [eut] dal in aap- » .
plementuro preposilus de Innenhein 4 frischingos [ovinos el] Iria quarlalia frumenli
et 40 pullos el 4 amam. de hiis minislrat [ipse] omnibas unicaique aecundum
stalum suum.
4 kalmdaa julii, vigilia Pelri et Pauli denarioa pissium * dal preposilus de
OweDhetn, SKUt in vigilia Johannis baptiate. m
■) Vtitrgtitknfbtü ibtr X titu IV.
I Fei. 10 himugefügt : quia variator ia kabaiiarii» oami umo.
• J^K?. .')' Jiiuzuiji'piijt : v.i rofjuiii;»
• Fol. (J UH gktriter SuUe des Kaiendars lö, be% den folgatden Angaben aber Luckf gelauen.
• Im derselben Hattdithrift i$t foL 1« Fdigtndet XI'WW« ; Hie nt«m nota de donariis pissiam. I»
li featum aliqaod Teniat in Mztam fariam, da quo menrnrnariaa ministrare deber«t nt in die dominico,
taue [de maoe dat] nnicniqne 2 denarios, Semper didtnr de presentibns, de nocte [dominis in] refec-
torio presentibns I'i il-juaiios, «Ic ofticiis. itisupor ilccaiio dapifrro luiici-rtit'. . ., ubiciiii(|U<' lücortim
sunt, preposito antem nunqnam datur niu quando preseiis est. item cocis daatur eliam 1^ de nocte
tMltam (Lomicellis et «bdonadariis 9, alüs aatem non datur dt nocte, «nei «erftcr not« de denarüs «»
«ueorum de qaalibet secunda feria, quaria et sexta feria dat mensornarins presentibna in ciTitat«
tmicniqae 2 denarios, insnper decano . . . dnpifero et pinccrno ... de ofticiis corum nbicnnqne ]o-
cnruiu sunt, [ireposito aatem non datnr nisi quando pre.sens est si tcro ftstiiin vemct in .'iltqaam
predictaram dierum, de qno feato carnea dautur j^rel denarii piaciomj, de iUa die non donlar dooarii
^ i^ud by Google
1260 Ul
3 kalendas jnlii. PMri et Pauli aposlolorura dimidiam aerritiuni unicmipie' *•
carnem 1 ovinam et dimidnm ponsiiiam el dimidium bug ac denarinm 1.
2 kalendas julii. commemoratio Pauli ut in dorainico die. JmJ M
4 nonas julii, Udalrici cpiscopi ut in domioico die. iusuper de Egensheim 4
6 friscbiogos uviDus porlarius procurabil.
3 idus julii, Heinriei impentotü de Sketetat plenum aerviUttm. porlario preaen- Mi tt
tastar acilioet 4 friachingi ovini el 2 poreini, 7 aolidi, 12 gewage caaeonim,. Ina
qnarlalia lactis, 110 ova el '/t ^''^'^ piperis» de hiia ipee minislrat omnibus. item
iMnattroarius ut in dominico die.''
M Idus, MnrgaretH de Kolbotsheiin in rcfcclorio servilur vcl denarii dantur.'' jxii is
[12 kalendas auguslij, Arbogasli ut in {dumiuico] die. iuäuper de Uruheim'^ 4 Jiu u
friiebiiigoe ovioos et 44 pullos ^ et 12 aoapnlaa iieoataa, ova, sagum et accetum
ad jiwsol fadenduro.
II kalendas «ugusti, Marie Magdaleoe serviltum in felisciario communitas dat m
it coro.*
9 kalendas augusli, vigiüa Jacobi apostoli. j<Hi ti
8 kalendas augusti, Jacobi apuäluli diuiidiuu) äervitium. m
3 Dooas augusti, inventio sancli Stepbani ut dominico die. a««. s
6 idos augusti. Syiti pope dimidium servitium. Ana. «
») 5 idus augusli, vigiüa Laurealii preposilus densrios pissinm dat de Owenhein Aug. $
sicul in vigilia Johannis hapliste.
4 idus augusti, Laurcntii marlyris dimidium servitium. .4»;;. t«
10 kalendas septembris. vigilia assumplionis sancle Marie. au^. h
18 kalendas septembris, aasumplio beste Tirginis. bic indptunt csines pordne w
fb oum pleno servitto.
15 kalendas septembris, de Rinstet 3 frisgingos, quos dividil portariua. ^i«. n
11 kalendas sei)lpmtiris, odava assuinplionis ul dominico die. Aug.*»
10 kalendas seplcuibriä, vigilia Barlbolumei apostoli. Ang. u
9 kalendas seplembris, Bartholomd apostoli dimidium servitium. Aut.M
N 4 kalendas septembris, decdlatio Jobannia, dedicatio ecdeste , mensuraarius An- »
plenum dal servitium.
7 idus septembris, hic dantur carncs, quia non est vigilia.^ «qm. r
6 idus septembris, nativitas beate virginis, plenum servitium. •■'»p«- »
18 kalendas octobris, exaltalio sanctc crucis ul in dominico die. '*
u 12 kalendaa octobris. vigilia Malbei apoatoli. $cm-m
11 kalendas octobris, Mstbd apostoli dimidium servitium. '*
a) dimidium — •inicuique anf Rasur. h) iuvn — die iwif dvnktti-'r Tiate kiit:Mjffagt. c) vel —
dtMur mit dumkltnr Ttmtt lumt*gtf»gt. d) Umh ttktimt ttma* tfittr vo» «m/rrr if«arf nngtfägl.
1 Fd. 7 an ffteichfr f^iflk d^n Kaiendars 40 pnlli, iof^ «ON OVft a6 dM üebrige fMmL
' Foi. 7 an entsprechender Stelle vcl denarioa.
* FAT* «H gkidkr^dk itt JTalfNdw« ii«n tit vigüte, md daDtnr «anc* ut bipiivitia dttbna.
Digitized by Google
US 1260
!>rrt. »f 10 kilendas oetobrit, Maurieii et aoeiorum ejas ul in domisiieo die.
Stpi.ti 7 kalendas octobris. de Bulenliein dimidium servilium, qaod portttius dividit.
gfpi, N 3 kalendas oclobris, Micbahclis archangeli pleniun scrviüum.
^puso 2 kalendas oclobris, de Scherchein 2 frisgingos. hos dividil portarius.
(Kl. II 5 idus octobris, de Oflenburg plenum servilium.' ■ »
Ott. tt Mus oclobris, Avrdie Virginia ut in doininioo die.
<M. M 15 kalendaa novembria,* Lnoe ewangelisie de WllgoUbein 3 friacbingoa el SV«
aolidos ad huurepfenninge, bec portarius dividil.
Oer. 17 6 kalendas novembris, vigilia Symonis el Jude aposlolonim.
ori. tt ö kalendas novembris, Simonis el Jude aposloloruta do Northus pienum ser- lo
nlinm cum omnibus altinentiis, portarius etiaro diridit.*
o«i. «f 3 kalendas novembris, vigitia omniuni aanetorum.
A'w. f November, omniuni aaneUPhim ut in dominioo die.
Aw.7 7 idus novembris, Florentii episcopi mensurnariiis ul in dominico die, inaaper
de Daubach 2 fri«s«»inf»os. Ims dividit porlarius. u
S'nr. ti 3 idus novetnbri», Marimi cpiscopi mensurnariu^ ul in duiuiuicu die, iusuper
de Dnbenkeiu 3 frisgingos, hos dividit pwtarias.
A'M. lu 10 kalendas deeembris, Cedlie Virginia ut dominico die.
ffM. u 7 kalendas decembris, Kalherine virginis servitiam dal commanitas cum.*
A..f t» 3 köIeiiJos decembris, vigilia Andree apsloli. ■»
A'ov. s» 2 kalendas decembris, Andree aposloli dimidium servilium.
om.s 3 nonas decembris, AKalle vi^nis ut dominico die.
Ute.» 8 idus decembris, Niootai episoopi [ot in] dominico die.
ote.tt Idus decembris, Lucie virginis ut in dominico die.
üK.a» 13 liiitendas januarii, vigilia Thome aposloü. n
nw. II 12 kalendas Janiiarii, Tbome aposloU dimidium servilium preler crapellos et
placenlas el denarios."
Bit it 0 kalendas Januarii, vigilia nalivitalis doroini.
«M-, M 8 kalendas JaiinarCI, natlvitas domini pienum servilium cum 3 camibus el omnibus
aliis altincnliis.* «>
üw. » 7 kalendas januarii, Stephani prolhomartyris ut dominico die.
•l Jhi»«tt» *•« elmu tfälertr Utmi tin fiul fmn rtMifhtffr Kittivg, roa dtm umr einzelm WmU
bttw ffW / . . . d« fMd* . . . t iMcalaiM ■lUfo BMoUriw. h\ Mkr An fol-
ftnätu Siiitfäfe» DovMubrto r«* «Mm ipUntr Bmtd Mtkptngtm. e) Km «fM« »fUtrtf HanH
kitttHgefiigt : «t muMnwiiw 1/S MMidim. 4} Sitr mk Im A» /UfUtdtm Si»tn>get> janiwrii v»
i Fol. !) Uli filHdur 8UK$ (b> Jtaimdiin.' Mtvitlaai in n^Ktoiio vel dtnariw in drarn, tmaä
tone ordiuabant
* na. 9» m tnUpnelmii&r SMt: dimidfaiB wnitiiiiB aoaptii dnariii it djgulatii. «»
« Fol 10 hinnigefügt : ti MutiMi vmM ta Mktam feriann, tanc d« BUUM «nkaiqa« 4 tosfU, it«m
de Bocto ia ntactorio domiiii« . . , dat A^rmde nürt.
Digitized by Google
1260 -
1262
143
C) knlendas januarii, Johannis «waugeliste pleDum servitinm cum 2^/, earne. »f», ir
5 kalendag januarii, innocenlum dimidiuin senitiunn dm, m
D cm» Doummtkinffer Codex nr. 612 fol. 3'— 3'' und 52-54', Da* Gante hur ntMHMMM-
pemtt OM ncei gletchartigen und gHeidueitigen Stücken, die beük im Sahmen eine»
* Kdlfii'lir, cfehalUn »md. rmte fiH 2^ big fei. 10» umfa9«rnd itt benutet bis mm
Etntrtif/ Uregorie pape etc., jedoclt mit Wegtauung der UeüigetUoffe ohne betmderH
Vermerk, dam» eeUt'da» noeite reichhaltigere Stück ein. denen Sehrijt sum Teüjfont ver-
Wtken WKi nüM mehr lesbar itt, das tnte ^tUt iaf fcrioreN. Die eerblichenen SÜOen nmi
ergätut dun^ Heranziehung der Concordanten tmf fol. Sc—lOv und der Einträge in B, einer
»• Papierluiiuitchhft drs Nten Jahrh. im StraM. Bet-A. G 3467. die zeiHtcM Ent-
ttehung des Oeuuen anUingt, tu wird es nur kmrie Zeit nach nr. 230 xu selten sein,
Ihr SekOtkeiß Xietiard nnd die Qmeinie vo» Zaiern (Heilen J9§if*r-
meitler, Rath und Bürgertehaft von Straßhurg mit, dnß eie ikten J98ffem nerMe»
Men, Slraßburger Weine zu katifen. [»m 1260.]
«5 Domino et amico vere dileclo . . magistro civiwm ArgcnlincDSium necnon viris dis-
cretis el honestis cunsulibiis fi civibus ibidem E[bcrhardus] scullelus el coromunilas
Zaberuie paralaiii ad quecumque beneplacita volunUleni. certissime sciatis, quod nee
IieimitUmiia nec volumus aliqua padione,* al aliquis noatris ex dvibna emal aut
oomparet vina ▼estra, immo ad aalvandum el defeDdeodam vobia ea magis, ubi"
M eumque possemus aul possimus, nos babebilis prompUorea.
[iit verxo] magislro civium ArgentiaeDsiom
COOSuiibus et civibus ibidem.
8 aus iHraHb. ^t.-A. V. C. G. Corp. K lad. 17 or. mb. lit, d, c. sig. interto impr. deieto.
Das Stück gehört dem Schriflcharacter nach in dte ;weite Hälfte des ISten Jahrhundürttw
■» JSm jteAuMctfi Ebtrhmr* mw Zabtmtt it IS&S und mi mkmMkh netdmtMer.
SM. Rttdolßis de MinrewUre filiua Baldemari et Hedemgia uior ana de conaensn
puerorum suorum vendunt duo jugera vinearum dicla Banhols ailaapud Castrum Wiaekke
Burcardo diclo Sij)i)eslul elvi Argentinensi pr<> d«^ceni marcis argenti.dominusWaltherus
sculietuä in Keispr.sberc sigillat. «noverint uiiivcrsi.» acta sunt hec in Arpenlina
30 aono doniini 1201 in vigilia beali Valenlini uiarlyris. 1261 Februar 13 Straüburtf.
Ans Urkmndenb. d. Stadt Basd I, £S2 nr. 390 nach dem Or. i. Staatsarchiv tu Basel
t^\. Concessio feodalis 23 marcarum argeuli super theoloneo civitatis Argen-
tineasis recipiendarum rarendibflium cum 330 marcis. que summa ^ muluo Aiit
» reoepla, Jobanai BiUerolf civi in Bninasebacb per W[a1tberani] epiaeopum de con-
aensn decani et eapituli ftcU. 1362. > 1262.
. S aus Strutib. Be:. A. Q r!464 Eeiiest ton eititr Htiwl <les ITten JahiJt. i. Copinlhiich des
Damct^itels lit. <j. Die Abschrift befand sich im großen pergamentnen DomcopitUbuch
fiL 94,
' 12C^ Mai d Uli die inventionis uiicte crocit) erichetHt tu Speyer in der bischöflichen ifalz
Johannes de Vrankonstein archidjwsoDas ArgentineuKis als Zeuge «jnir VfhmU Biaekqf Meiiuiek$ «M
Sjp^ f&r dm iOteter Heiltbrudt. Or. mb, i. StrtM. Bet.-A.
Digitized by Google
1263
232. T'rbanus IV papa matidat . . electo Argenlinensi. qualinii>, cum ma-
gister Ilenricus scolaslicus'ecclesie sancti Petri ÄrgeiUiiieriüis cununicadiin et pre-
bendam, qaos in eeelesia Hooaugen« Aiientiiieiisis diocesis obUaet, velil libere re-
iignare, resignatione ab eodem reoepta, cum ab ipso requiailua fiiertl, eos de oon*
sensu majoris et sanioris parlis capiluli ejiisdem ecciesie Honaugenais, ad quos *
prebemlarHm collalio pcrtinere dicitur, alictii persone ydonee conferre procuret.
•ex parte lUlecti.» datum apud Urbeoivclerem nonis julii anno sccundo. 1203
JkH 7 Onieto.
Y an» Beg. VaU tm. S6 fitl. 96.
233» Urbanas IV papa.. decuno et capilulo ecciesie sancü Tlioroe Arftentineosis m»
supplicantÜMis concpdtf fncultetem, nt Waltcnirn naliiiii SifriHi de Schaflolslien mi-
litis nulluni lienciiciuMi ecciesissticum obltnenletn in ecciesia äua recipere poäsinl
in canonicum, nuixiiue cum eleclus Argenlinensis illis pro eo primilias precum suarum
direxeril auasque preces in bac parte admiltere cupiant. «supplldialia nobia per.»
dalunn apud UrbemveteFein ö kalendaa noverobria anno terlio. 1263 OetoUr £9 m
OniHo.
VtHmBeg. Yat. fem. »fiHOS,
234. Urbanus IV papa . , abbali monaslcrii de Euenheim Argeulineusis diocesis
inandat, quatinua Henrico de Achenheioi. caoooico ecciesie saacU Thooie Ai^nti-
nenaia, capellano Jfordani] MncUNiim Coame et Oamiaoi diaooni cardinalia, qui olim n
in eadem ecciesia ad priniicias precum bone memoHe Walteri Argenlinensia epia-
copi 8 capitulo ipsius ecciesie eoruin motu proprio, prout de anliqua et approbala et
Jiocteiiiis jinrififc ob.servrita consueludine est oblenttim, posl conslilnlioiiern Alesandri
pape pretleces^riü, per quam receplioues canonicurum prebendas expectaulium vaca-
turas faetaa in cecteaiiat quatuer dumlMttl'-eseeplis, deorevil inanaa,^ eanonice re- u
cepUia exliteril in canonicttm, aed nondum inibi prebendam aliquam asacculua ail,
de prebenda sibi da jure debtta providere procnrel. tdileclus filius Ilenricus.» da-
Ittm apud Urbemvelerem nonia novembria anm» lerlio. 1263 JVevemier 5 OrtiOo,
r «tu Biß. Fat. im SOfii 236.
23d. l rbanus IV papa. . decanu et capilulu Uuuaugensls eccleäie Argentinensis •»
dioceaia concedit facullalem, recipiendi Jobanneni clericum nalum Nicolai dieti
Zorn mililia Argentinensis in canoiitcum ao providendi de prebenda, maxime cum
canonicoriiin insiilulio et collaUo prebendarum ad illos in ecciesia ipaa pertineal et
per indtislriam ipsius clerici anorumque consangaineorum potenliam qterent eidem
• Vergl, S. im Anm. 4.
1263 —
1264
ecclesie plura posse commoda provcnirc' «supplicastis nnbi?; p^^r.» datum «pud
Urbemvelerera nonis noveinl»ris .iimo lerlio. iÜüS November o Orcieto,
Y AM JB<f. VaL Im. aif /ot. m».
236. Urbanus IV papa . . eleclo Argf^nlini n^i concedit, ut Huironpm paiiperem
clenciui» Arpenlinensem in ecclesia sancli Pctn Argentinensi, dumiiiodu cnpiluli
ejusdem ecclesie, äd quod in ea coliuliu prelieudarum perliuere dicilur, assensus
acoedat, in canonicum rcciiM fliciat eique de prebenda providere procnret. «apoalolic«
pielatis provenire.» dalnm apud Urbemv«(erem 15 kalendas januani anno tertio.
ISieS Jketmher 18 Onkto,
rmu Stf, Vol. Im. gdfäUm,
237- Uritanua IV papa . . archiepiscopo Magunlino mandat, qualinus, cum . .
electus Argenlinenais propler vianim diaerimlnt el gnerrarum incnrsus lÜHrum par-
tium sedem raetropolitanam sccure adire non possil ab illo diacona(us et presbileratus
ordiaeni sc nuinus cunsecrationis slalutis temporibus receptunis, ci assignct locum
«liquem, ad quem secure ilUus presenliam adire possil pro prcmbsis, alioquin com-
roillat aliquibus eptscopis graliam el commnnionem sedis apostdice oblinentibas,
qui ei ordincs et mnnua htijusmodi eiadem temporibus conferaot vice ana. «cam
sicut dileclo.» daluu apud Urbemveterem 10 kalendaa roarcü anno terlio. 1264
Februar 20 Orciet«.
y SM Bug. r«f. loM. J89 fiü. i9»>.
238. iThaniis IV papa inclinalus prwibus Cfoiuoili] cunnlis de Firburch el uui-
vprsitatis Friburgensis niandut . . ahhali Truperli in inj^ra Silva ordiuis sancti
Benedict! Constanliensis diocesis, quatmus Conradum ciericum nalum ilUus comilis
proponenleiDt quod, licet qnondam Gebeardo gennano ilUus «omitis. GontttntieBai ei
Afgentinensi canonico, apud «edem aposldicam» cujus erat capellanus, mortuo Inno>
oentius papa canonkwtum et prebcndam vacanles sibi dnxarit conferendos, tarnen
gratiam factam prosequi negligenter umlttens imllum ex eo conimodnm reporlavi rit,
in eadem ecclesia Argenlinensi, si est idoncus el in predicta ecclesia Argenlinensi
residere paralus, in csuooicum recipt iiacial eique provideat de prebenda. «ad facien-
daro dileoto.» datum apud UrberoVeterem 13 kalendas aprilu anno tertio. iS64
MSr» 80 Onitto.
Vmtittg. Ttt tm. 99 ftl. 2$S.
DtmaA BumM JO» ftmt. Bth, I «r. m
> üriMUim IV papa . . . decano et capitnlo ecdeaie saDcii Tbome Argentuteiuis snppUcantibos
«oneadit fte J«kanne clerico nato Nicolai dietl Zatn mÜHit ArgratiiMMi» «uidcm bcnltalvim
daton «t tnpis. Am Bug, VaL im. 99 fit. 76'.
Vr, 1 19
146
1 264
239. Urbar.us IV j .ip i . decaoo et capilulo ccclesie SurburgeDsis Argenü-
oensis diocesis su|j]'rKniili!ius conordil lioentiatn, Gerardum de Wangen dericfim
coDsanguineum inagislri (ji r.irdi diuli Miiii'^leriiilis erdesie Argeiilinensis rccipiendi
io canonicum ac providendi ei de prebendu. «supplicaslU nobis per.» dututn apud
Urbemveterem nonis aprilM anno terlio. i264 April 5 Orvieto. »
Y (NW Stg. Yat. «m. äS /o{. J^ä^
2-iO. frhantis IV pnpa . . eleclo Arc^'ntinonsi iio'-liilanti concedil, ut magistrum
VV'allerum medicuui suum clericutn Argentincnsem, qui diu in incdicina rexisse
dicilur, in ecclesia saiicti Pelri Argeulinonsi, duuuiiodu capiluli ejusdciu ecdesie
aasensus accedat, in canonicum recipi et de prebenda ei providere proeuret, i(a u
tarnen, quod idem magiater ad ordinea, prout onus prebende aziget, se fticiat stetutis
lemporibus proinoveri et {>er^naliler in ecdesia resideat rneinorala. "aposlolice
piclalis provenire.* daluni apud Urbemvelerero 6 idus apriiis anno terlio. I2ß4
April S Ürcuto.
VmmSqf. V«t. tom, 4» M 148; »
241. Urbauus IV })a])a . . eleclo Argenlinensi mandat, quatiuus VV'allerum
dictum de Sarburc clericum Ar^c ntinensem, niagistri et con^üiluin Argentinenais i ivi-
lalis cousangninetira, pro quo illi apostolicnin ^rutiiiiii [ilt spei ia!fs litteras iniplo-
randam duxerint, in ecclesia äoncli Pelri Argentineti.si, in ([nu ]<iebendarum coUalio
ad preposituoi et capitulum dicitur pertinere. aactorilale pape ia canonicuni recipi u
fhciat ei de prebenda* provisunis, ita tarnen, quod idem WaUeriu se faciat ad ordinea
proinoveri et in ecdesia ipsa residere procurel. «devolorutn ecdesie inerila.»
datum apud Urbemvelerc» 6 idus apriiis anno terlio. 1:1^04 April 6 Orvitto.
Y tm Stg. Yät. im. 29 fA 140*.
242. Urbanus IV ^pa . . preposito . . decano el copitnlo ecclesie aancli Patri
Argentinensis concedit facultatem, ut non obstantibua eerto numero canonicoram et
quibusdam aliis statutis Nicolaum clericum, natum Conradi civis ArgeuliMonsis. pro
qtio flfeinriciis] Argentinensis clertus illis primitias precuni suarum dircxeril, in
canonicum rccipere ac ei de prebenda providere possiul. «ex lenore liUerarum.»
datum apud Urbemveterem 2 Italendas maji anno terlio. 1264 April 30 (hr^kto, m
Y OM Btg. Yat. Um SB fal. 3U».
243. I rlmnus 1\ papa Hfeinrirri] Argi nlin/nsi declo concedit facult;item, ut
Rodegero cierico, notario suo, nulluin bcncticiuni t'cdesiasHcüni ohliiif iili providere
de prebendali vel alio ccclesiastico benelicio etiani curam uniinaruni Uabente, st
Digitized by Google
1264
1265
147
quod in civilste rel dioceai ÄrgenlinMiii vaoat, necDon eum in canouicuni recipi
fae«re possü. «fuam prosequioiuc Iionore.» dalom apud Urbemrelerem 3 kaleodas
iiiaji anno tertio. i9G4 April 30 OtHtto.
V «an Stf. Vat. tm. S» ftl, 910.
h 244. Urbauuä W pHpa . . inajuriä et . . saDCli Sulvatüriä cccleäiüruiii dtcutitü
lleteDsium intaitii J[ordani] sanctorum Cosme et Damiani diacotti cardiDalis suppli-
canlis nondat, qualinus Ymenim presbilernm sancti Gorgomi Metensem, qui a Ber«
waHo canonico ecele.sie sancii Pelri Argentinensb oonstitulus procuralor suus ad
colligendiiin reiidiliis el rt^f ipii udani peronie summom quandnm. in qua nhbfis Maiiri-
10 monasterii Icnebalur eidem. rcrepcrit seplinf^cntos libras Turonensiuni nomine cano-
nici, eidem lauicu ralioiieiu reddere denegaveril, moneant, ul infra octo dies posl
moniüouem eidem canonico de predicia summa rationero rcddat. <sua nolits dileclaa.»
dalum apud Urbemveterem 4 kaleodas aeptembris anno lerlio. 1264 August
29 Oniefo.
ti V mu Stg. Toi. tom. 89 fei 33i.
215. £ierkerd to» £iitrmge», ArcAidüieoH der Strußiur^r Kirche, verfügt
Uber die Vemafttmg der KapeWe seines Hof^s. i2G5 April 23.
Ad lollcnduui ainbiguilaliä discntnen, quod progessu leni|>oii> |«isscl inuudarc
snpcr dulü pulrunalus jure et disposilionibus mcis Capelle, quam egu I>>berhardu8 de
»Enlringen arebidiaconus Argenlincnsia in curia mca fundavi et oonstrazi, Tolun-
latem meam preseniibus litteris perpeluo valiluria ioseri l'eci ipsamque ad notidam
omaiuin in forma suii.scripla cupio j)ervenire. nolum sil igilur presenlium inspeclo»
ribiis utiivprsis, quod ego Eiier/iardus predictus volo ordiuo el dispono, nt fid pre-
diclain cappellam ralioue dolis perlineanl bona, quo emi in banuis viliarum de
«Tnitershdm Frakenlieim et Utenbeim, anuis singulis 42 quartalta ailiginis et ordu.
Dovem solidos et novem caponcs nunc exsolvenli«, el ho« redditus ateque diminu-
tione aacerdos insliluUis in ea percipere delyeal annualim ila, ut ex eis in Inininari
iioclis el candeliä eidem Capelle provideal necessuriis in nllnri. ralione ptiain pre-
dir((> rnpeüi' idem sncpnios docnnn eri-lesie Art^entinensis .sil subjcclus et ciioro
<isiri( (US beate virginis umnibus iiom cunonicis et consueliä. luissam vero, quam
siiigtilis diebus celebrare tenetur in predicCa eapella, perficiet ante primam. ipse
etiam sacerdos comrouni consensa totius capituli Argenlinensis aocedente refeclionem
in refeclorio, dislribuliones in choro percipiel cum aliis ejusdem cbori prebendariis
de novo inslilulis. volo etiam, ul de prediclis \J ijiinrlalium redditibus superius
«nominulis sinf^tilis annis iiilVii assiirnptionem el nalivitatcm beate virginis sex qiiar-
talia mansurnaiis bladi al) ipsius Capelle saccrdole pisluri cccie»ie Argenlinensis
perpetuo presententur, de quibus idem pistor predicto sacerdoli singulis diebus unum
cnneuro roinislraliil. it«n dispono et volo, ut jus patronatus sive instilutio sacerdotis
^ kj i^ -d by Google
1265
in eadem capella ad «lominum curie, iti qua fundala exislil, qiii fueril pro tem-
pore, tanttim speclel nec is eam tilli persoae nisi in sacerdolio consliUile liconliani
habcal coutereudi, alioquin decauus eccleäie Argenliueusis predicle ipsum super hoc.
nionitione videlieet 8 dierum premisw. conigal et emendel. n eniin post hujusmodi
monitionem oeto dierum prediclus dominu» factum suuin non duxerii revocandum s
capellam predictam sarcrdoli libere conferendo, cxtunü prefatus decanus ipsam ladi-
(faam vacantpm rnnf^ r it pro sue volnnlalis L!rl)itrin siicerdoli et taulutnmodü illa vice,
nullo sihi f\ li(H- jure in poslerum circa corüilioiK'iii \]mm nisi ex casn sitniÜ ar-qui-
sito, ufc dumiui predicte curie reluctaulis vel instiluli ab eo reclamalio ulluru pre-
Blel obstaculnm» quominus mea volunlas snpraacripta debilum sorciatur effeclum. i»
quod enim fundator pia consideratione insUlaendnm exütimavU» nequagaam erit con-
trariia acUbus erellenduni, sed in oinnihuä ejus proposiluoi juaUeia et pielalia
favore snhnixinn dcln l irrelragabi liier cttstodiri scfMUiduin Icpidmfis samMioDes. iU
autem preuiis^a disjmsiiio rata el finna perpetuo vüieal reniauero, ip^aiu higiiioruut
Teuerabilis palris U^einnci] dei gralia episcupi, capiluli Argeuliuunsis el mei muni- n
mine feci soUenipniler roborari.* daluin anno doiiiiDi 1265, Okalendas maji.
246. AufzeiehHung Mier «ine MeßHiftmg im Slrüßburger Cior und andre durch
den Custos des Siraßburgtr JfmeapUtl*» B$riiold mm Oehwutgi», ftirofene Vw'
ßgmgt». («m 12Q5,\ •»
Cum ea, que cuilui el revereulie divini impenduntur nominis, non stnl ponenda
sub modio aed auper canddabnim, ot lucem Cbrisü fidelea intueantur et videant
ac per hoc ad opera carilalia el crealoris obsequta reddantur proniorea, ad uni-
versorutn presencium el fnlnrorum noliciam expcdil pervenire, qualiter vir honora-
bilis Bpffliloldti-^ de OhsensJein cuslos, o!im decüims Argenlinensis, ordiiuivil el *
slatutt, ul qualibet ebdomada per circuluui anni, exceplo tempore quadrugesimali et
ts tribus ebdomadibus, «na in qua occurrit natalia domini, aecanda resurrectionia et
lereia pentecoatea, mteaa in die aabbati, ai quoqao modo fieri polerit et non impedit
feslum aliud, alioquin aliquo dierum precedenlium ejusdem ebdomade sollempiiiler
ad laudem el honorem virginis gloriose dei genilrii is Marie in choro Argcntincnsi
(leheal colelirari. de \'ü!iint<)(e elinm tociiis enpiltJÜ Argciiliiionsis et assensu idcm
custos reüdilus Z~t quarltilium siliginis in viUa Horaiie" silos cl 18 quarlaliuni in
•) R %» RoFttie auf Rmtte.
• /»I <fcm StrtiU des Bitchofs lleinr^h ron StraRjurn mit fkr i'itadt MiUhausen in den Jahren
1266—1270 ertcheinen dU BevoUmächtigte df^ Hi-ahifs inugiütur Cönradai de Rodeshein clericuB «t 86
iMiiliMÜ notier «M 4m€Ufe mü Qmaadm el«ricw «lictiw FMtor. /«nur lugiiter BtUnngiM oIwmm
jnd« «wi« necter mä nugtetcr Wwnilin« d« ffordtr», firmer tretm noch auf Htnnuurat TIw>
Stfiii custos Argcntiiieiisis mt'l F[ridencU8] celliTuriuu snncti Potri Arpenlinfiisis. Vrrgl Motmamt
Cartulaire de Mulftotue 1, nr. 24—97 nadt den Arctuvalien t. Straßb. Bei -A. U faac. 112.
^ kj i^ud by Google
1265
140
Lanno Wilifrsheim " -ilo<? sun pcuiiia ]>roi)ria comparalos ft^odo in WilgoilH'im univit
f'l adopliivil ila, qm>l qnicuiujue'' dominus scu possessor ejusilem t'codi tueril in
po^leruui. Uenarios usualis cnonele ArgenlineDsis, qui de uno quarlali silig nis prove*
nire polernnt juxla commiioem eatimaUoDem el secundum qnod eodem die in foro
» vendi poteril, dabtt qualibel efadonoda et presentabit d, quem dccanus Ai^ntiiMaiais,
qoi pro tempore fucnl, ad hoc diixprit dppulanduni , dividcndos per illum fidcliler
inter ranonicos el celeros prelicnchirios Arj^^ontiiicnscs. quibus hnjusinodi remedia
sive obveiUioues dividi cousueverunt, qui eidein misse inlererunt, poslqnam aguus
dei fueril decanlaliim. quudsi propter ialerdicliim forssu ecclesie Tel civitatis aul alia
M quacunque de causa nna ebdomoda vel phiribus sive quantocunque eliam tempore
long|iore dictam nissam coulinget nou cclebrari, extunc sequcnli ebdomoda proxima,
qua cessanlo hujusmodi impedimenlo divina resumi couligeril el prescriplam missam
fiecantari, u\ est dicliim, omnia neglecta per umnes hujusmodi ebdomoilas dislribvi-
aulur exlunc nicLiloniinus in choro et insuper denarii uuius quarlalis siliginis eidem
i'diei d^Lali, at aal preordioatum, ila qudd ex tali divinoram aospeasione aul ne-
gligentia dominus predieti feodi nullnm commodom vel emolumenturo consequatur.
eonbilit prelerea dicliis custos et assignavit ad usus fabricc ecciesie Argenlinensis
mpdictntcrii. quam liohtiil in inolendiuo silo apud \ illam SrliHflulIsheim 20 quar-
tiiliu fruiix'iili luiiiis sin^nilis vnlenlPin, iil eidem falirict^ perpcluo lioscrvial in sni
««meinonam et suoruui. prelerea univil ideui custos curie sue claustrali, quam iaba-
bitabak vite sue l^oporibas« orlum suis sumptibus comparatom et patatum» situm
ex opposito jam diete sue carie, slatuena, ut quicunque dominus sive posaeaaor ejus«
dem curia et orli fuerit in posterum, 20 solidos Argenlinensis nionele usualis aunia
singulis in ip^iiis aiiiiivL-i .sario, 10 videlicel snlitlos in vij^iliis et reliqnos 10 in mis«;»
»pro defunctis dislribuat el procurel dividi in churo Ar^a-iiliiiensi inter preseules ca-
uoaicos el celeros, quibus lalia rcuiedia dividi consueverunt.
Preterea dominus porlariaa Argentinensis de predicta villa Wibersfaeim redditus
decem quartaHum siliginis singulia annis deinceps percipiel ab eodem domino cnstode
guo precio similiter coinparalos. quoruin 5 quarlalia in anuiversario ipsius domioi
io cujilodis, qiiod spmper 12 kalendas ninji c^l cplebrandum,* ad vigilias el ad missam Apr.it
morlüüruni uuacum libra prenotala diviilat vel ilividi proouret, ut superius est ex-
pressuiu. reiiqua veru quiuque quürlaliu in anniversariu duauni iieinrici pie uieinorie
fratris tpaitts domioi custodis, quod semper 6 idns novembria est factendum,^ retenta at«*. •
aibt porlione debita, modo prehabito in choro presaulibus dividi procurabit.
Ift ' M aus Melker Codex fol. 4ö bis fei. 45" Z. 9 Eintrag von einer Hand aiu der tuseilen
Häufte dt$ ISten Jahrh., der letttt AbtaU vtm andrer em wenig spätrer Haad naek-
getmgtm. Da 4er (kiHm BertMd «ww OAmttUin IMfit ntkUt wkHmäUA fraeMnt «mmI
sein Brurlrr Heinrich noch früher iltdH DuAr MMAlMiMcr Ut, m itt dtti ßUUik IM rf«
Jahr lüüö uttd sjMter eu aeUen.
Ht •) XVIU Us Wibantnin «h/ Xttnr s/mitf MthfttMgt». b) fuknuqiM auf Bernte, c) villaa emf
> YtrffL dm Emirag iurttr dem angegebenen Dalum im Seelbuch : obiit BertoMns eaitoi ktgßa-
Hnenslt, dlvidantnr 80 solMi «t 5 qaarUlia siliginis. .S'. ZeiUchr. f. Gesch. d. Oberrh. If. F. III, 98.
* Vergl. de» Eintrag untfr dem aii'ii-<idtrnn\ iMitum im S>:(lfnich ■ obiit UeinricW 4t Ohuiutwil,
^i (ÜTidanUur & qaartalia »iliginis. S. Ztittchr. J. Gesch. d. Oberrh, N. F. III, 201.
^ kj i^ -d by Google
150 1263 — 1266
247. Die Herren von Landsherrj bitten den SlraDltn iji r Bürgvrmister Rijtelin.
dem Gerücht ri^fgrgfnivfrrfr,}, (I<yfj si'- Vi rhnndbing v.td Ai'Sf/Inch mU (/'•m Ifrrrn
von Balzendorf abtehnen u oliten, da sie dam tot ihren BundesgenosscH Jeder Zeil
bereit seien. [I2(i3—r^0'i.]
Irine lieben Cniiiiile heni Hipt liiie «Ilmii meisUT von Slraslmrc enbieteiil die gc-
bröderi' von I.iindpsherc irn p'^wilüpcti (üeiicsl. uns isl fiirkomeii, daz inen sage
z.ti Slmsburc, diiz wir ininn«' wariieit unde rehl verspreclien von dem herreu von
Baciiidoif.^ darumbe bilte wir uch, swa ir daz vernemeDt, dai ir den kunt dfiiot,
daz wir minne warlieil unde rehl geüorsam sinl ze nemeoue und« ze IQnne vor
unsem herren von Slrasburc unde von Basile dea biscoven, vor unsern licrren »
den graven von Halx'shnro, vor itns<»ni !if^rr«'n dem gravt>n von Krüjtnv nnde dein
liiiilfjrnven, vor iich herreii von Slrasburc tiiuir underpn nii!>ern eilgnti^>un - unde an
allen den i>lcten, du wirs ze rehlhe tun äuiu. des bitte wir ucb, daz ir das kundenl
an allen den steten, da ir wenent, daz es uns gAt si, daz wirs iemer gedienen
mit übe unde mit gfite. darumbe senden wir ueb unsern otTenen brief sft gezuge,
daz ir dis für uns mogenl werliche bieten.
S mit Siraßh. 8I.-Ä- V. V.. O. Cmp. K lad 17 or. wft. c. »p. pmä. Gut erhaltenei 8ie§ri
Kntirails ro)i T.ini'lf/'rri/ Dnn Srhriffcliiviilter ruirh rjrbiirt das •Sltirl: in die fvxitt
iiu!jtc tita i.i/tH .hilit huiultils. JJu Jiuhn MijieUN, i2i>^ und l'MG ais liutgermeitter
erscheiid, außerdem auf der Xninun<f der BiindeitgtnotHeH hervorgeht, daß irtr uns in ^ '
dar Zeit dea Kamp/ee gegen die Oeroldaecker befinde»^ der mit dem triedeu vett Kappel
am /hü ^ «toMo/t, M M 4a$ (»mOt im fem Jahr* m leuen.
848. I>ie Beireu Conrad, Gunther, IVemer mi WaÜher m« iMui^erf bilten
Meisltr JtalA und Borger der Stadt Strttßburg, He mifekte» den Buehof «m Strtiß-
burg zur Verhandimg über du Kloge^ die er gegen eie/HArf, ieetmme» eueien, *i
[1963— ma,]
Iren letben frunden deme meistere unde deme rate den buf^ren oucb ■ gemein-
liebe von ^ Strasburc inbeitent C[unral]. 6[uttUter]. Werfnher} Wal[lber] de gebr&dere
von Landesberg iren bereiten dienest zu allen dingen. wir künden ucb alse useren
Icfljfn ceswornen frunden, daz wir hnftcn furiiuriipn. daz miscr iurre der hischof*»
elage ucli von uns also, obe wir une des sinen iit haben genunien. des wir vor golc
und der welle uosculdicli wenenl sin, alse wir welleul beweren mit deme graven
B[adoire], an dem wir unsere sacbe babeten gelassen su sage und zur fiirenne unbe
dA warheil, dar der unbe nul invil sagen, wände es ime unser herre der bisebof
») S ittA, h) 8 wi durrk dat gmm SiM fncirirJ««, thnut wr. •*
1 Woht SttdOf «OR BtdMemUirf, der 1263 ab SekMÜheiß «m Hageimi erteheha. Yergl. OB. 1, 389
nr. r>12.
* iSiVj Juli J« fcarvn die Herrn ton Lttttitberg iem Bmuk gegen He OeroUtedter be^etreleH.
Vergl. OB, J, 370 «r. 49G.
1368 —
1267
i51
nal wil geslAleu. daronbe bile wir ucb iiude maiMnl Ach owenta «des, d«ii it ün»
unde wir üch bsbent getsn, das ir uaaeren berreu den biscbof wellent bilea, das
er minne reibt und warlieit von uns vor deme graveo R[adolfe]. vor unseren berren
d^ii dümherrcn, vor Ach und anderen woren* eitgeuos^(Ti\ die vir darz&o unver-
j STOgrnlicliP miigt'iU hrinfrcn, gerAclie ze niomenne, daz wirs hicmer unbe üch unde
du stai gedienen, wir uiancul ücli uuuii, daz wir uuser drnwe unde warheil gegen
ucb haben behalten unde iuier wdlenl dAn, awa ire ans gemanent« nnde wan ir
dasselbe gegen uns^ nnde menegelicbeme habent getan unde l&nt, darvone bile wir
unde manent, daz ir uns dasselbe wcUeitl dfin. daz wir es imer gedeinen und ucli
Dnf) vo weren.' uade unseres berren des bischofes willen gerficbeol uns herwidere
scribeune.
[in cerso] uuiversiiali civium
Argenlinensiam.
3 eut Slraßb Sl.-A. V D. G lad. H« or. mb. lU, eiaus. c. nj. im ers. iiin>r. mutil. Ind^
Ii igt der Stehämrg im Oberteil de» Schädet ttoA deutlich erktHim. £im Stidt ao»
beaomder$ mMÜtftner OrthograiAie, wie die Sehreibnmf tU» von MttA da» uttgmShn'
liehe C (jütimmmi von o »m biscLut' uhrt- sc!i. inn e tn wtllL-nt üher w, ri,n a i'»t swa
\dnr w i(. ». w zeigt, dem Schriftcharakter nach in die sweite Hälfte de« ISten Jahr-
hunderte gehörig. Weyen der getMturtn IktUnmg vergL nr. HZ, da tU^phtdlm Vet-
häUmttt hier wie dort tiOr^em.
249. Ritter LxuUrig von Berghcbn t/teUt dem StraUhtirger Bürgermeister mit,
(faß er rlcr Stddt ron S'/'ifr/i (ros/nnrs itiitf sriurr S<7hnr c'uirn Iis .-in- P p n ij xtoctaD
irdkrenden Waf/enstilistand verschnifl hnhe und daß er sich, dafür zum Eiiilagcr in
Rhtinau oder JCrstein verpß'ickle. [um 1267. \
n L[udovicu$] miles diclus de Bergheim J{olianni] honorabili viro roagiatro oon-
stiluiii Argeiiliiiensitim salulem el quidquid potesl ilÜectionia fl amoria. nolum
lieri vobis cupio iiccuon univer.sts prcseritem ct ilulaui inspecluris, nie e\ parte Vim-
mari necnon tiliorum ejusdein ' linnas treugus usquc ad ucliivaui penlheco^les civi- (juw./jj
bus Aiigenlineasibua Iradidiaae. quod el si prefate Ireuge per predictun OamtfrvM
» Tel ejttsdem fiUos allquo caau eontingenle, quod abatt, fuerint violate, Obligo me no-
mine obsidis per präsentes oumquani me a civilale Rinangensi vel Erslbeim reces-
;<unim, donec oRdom fti(>rint etn<>ndatn. et ut major Udes predicUs adbibeatur* sigiUo
tneo feci pre^eolem cedulam cousiguari.
8 9U8 StmRi. St.-A. Briofbuch A fol. 2-iI mit di r rt fn i.^Lhrift: Qoaniars and »iure
tl sdne Uustuiige gegen den von Strnzburg uf «in zil. Das Ütüek düi^'te um das Jahr
1267 iu sttien »ein. deu siemlich reich an Fehden tfl mMi i» ihm tun Joheumte ab
Strae^urger BSttyenteitter witderholt urkundlich erteheint, da sowohl Ltiäteig «on Berg-
heim we Onmar «mT eebit Sdhme für jene Zeit nachweiAar sind.
•) 8 wm. b) 8 rtp. um itfdMritktm. ej S w «cna«
« 1 WM Gmmr vom CHenAnA«« nmi etim SBhie Sudoff mti Bagö,
^ kj . .. ..d by Google
18S
12 68
ESO. Das Sdaß/jittyer I)oi>uapilel (ngl Vtrßgmgtn 9ber die Feier de* F«9t«9
dt» h. Avutndue. iÜöS Sude Februar.
Nos B[eiibQldus] preposilos, B[erlboldus] decaous. C[onradus] cantor. Vi[wf'
quardus] B(»l«8liciis tolumque capilulum ccclesie Argttnlinensi» oiniiibas presentis
piigine iospeclonbus vcl tenoris cjusdem suditoribiis volumus esse noliim, quod. cum s
Ott.»* haclcnns in feslo sancli Aniiindi conrfssnris et poiilificis, qui primus l'uit t^ptscopus
uüslre t'CLlt'sie, uon legeretitur tiisi Ire;» leclioiies in inalulinis in clioro e< L-iesi»'
iiuälre, iioH in capilulo iioslro de coiuuiuui conseuäu el volutilate oinnium uustrum.
supplicanle nobis super boc bumih'ler el devote magistro Genralco prebeadario ee-
desie nostre, sie duximus stalueDdum ad laudem el bonorem omntpolenlis dei el i*
gloriose ac beale seinperque virginis Marie alqiic ipsius sancli Ämandi, quud dein-
ceps imperpetnum Icgenlur in choro nuslro in matulinis novem lectiniKs in festo
ejusdcm sancti Aniandi. quod festum" eril Semper Icrcia die ante fcüluui aposlolorum
Off. M Syuioois el Jude, qui magisler Gemleas, ut canonici el prebendarii ecdesie noslre
lanto frequentios el Ubentius in diclo feslo sancli Amandi inleresae velinl inalutinis »
ei misse, emit seu comparaTit de sua pecunia quarlam parlein aree ctijusdani domus
Site inter palmlarios versus m;ii clliiin , que oüin fuil pabniarii dicti Capelen, sol-
/>«•, ts veiili'tn aiiiiiialiin in censu quäluor uiiria^ et cpiinque dencTrios in feslo nalivilatiä
^ani «I dotnini el tantundeni in feslo sancli Julianiuü baplisle iniperpeluum. quam qua rlaui
partem aree et cenaum ipsius idem magisler Gerealetu dedil coululil el donavilM
ecciesie noslre pro anime sue remedio leoeodum iiDperpeluum el possidendum sub hac
tarnen furnia, quod porlarius eoelesie nostre, qui modo est et poslhsü pro tempore
fueril, faciel rei ipi eimdetii rcnsTim r\ ilividi por nuntiuni sumii annim'iin in choro noslro
inier caiionicus i-t prelM-iulanos, qui luiic presentes finTinl, in tnülulinis quüluor
uncias el in niissa quatuor uncias. reliqui vero d«*ceni denurii, qiii siiprsuul de »
diclo censtt. aic divideotur : sacerdoti iq diclo festo cdebranli dabniitar duo de-
oarli, aimililer diacono duo et subdiacoDO eliam duo denarü illa die l^enlibus ewan*
gelittm et epislolam in eboro ad misaam. reliqui autem qualuor denarii dabunlur sa>
cristis, ut niinislnMit et piilsciil in diclo fpsto sancli Amandi. sicut consnevit minis-
Irari et pnlsari ab eis in t'eälis aliorum sanctoruni, quandü novtiu kn üones le- $0
gmilur in cburo noslro. et si boc forte facere nolucrinl vel ueglexeriui, nicliil da-
bitur eisdem. ut aulem omnia premissa deinceps imperpoiunm firma et atabilia aer>
venlnr tarn a o^bis quam a noslris auoeessoribus, sicut sunt predicta, preaens
Utera loco publici inslrumenli confecla regule nostre, sicut moris est et oonaueludinis,
de nuHiro consensu est ioserla. actum anno domini 1208 drca finem roensis fe<»
bruarii.
Jf «UM Mdker Codex fA. W. Eimtr^ vm gkidueäiger Hmtd,
4 F^ff Anirc.
^ kj i^ud by Google
1370
153
251. Die Defittitoren der Dominihaner spenden Herrn J6[hanues] in Slraßtuff
ßr sei» de» Orden, mlzltrinffeitdee VorÄabe» Loi und Dani. [«or 1H70.]
Domino Jopiaant] in Argvntiaa dilfiuitores superne pittatis dulcedine soginari.
muUonim ben^cioram ▼eslroniin ordini nostru exliibitorum nec immemores necm-
6 grali ad gracianim acliones consurgimus ac dtvine bonilati, que cor veslrum ad lau-
tam clementiam excilavil, landtim prcconia deslinamus. non solum vos et pcrf?o-
nam vestram et ca, que ad vos spoclare ouscuulur, leueuiur diligcre, aed et luius
ordo exigenlibua veslris meritis obligalur vobis in omniboa, qne anlnli vealre milt-
tanl, ex inlimis afleclibus r^pondere. igitur provinciuli noeUo referente propoailum
10 veslrum didicimus, cui lolis visceribus non iramerilo congauderaus* . . . ul, si nudus
omniDO veniretis ad nos , Semper vos nt potrern secnndtim omnem hcnivolentiam,
que anima vestra Jesideral, tractaremus. quapropler memorato palri proviuciali noslro
oommittimus, quateous anetorilaCe aua' at noatra circa vo» ordinet, quecunque polest,
aed vealra beneplaeilam Toluutatä. deua aulem miaariarum paler, qui sanetum in
u Tobia proposiiiim seminavit, dignctur sie vos donorum suorum coDSolacionibua irri-
gere, ul dignos fnictns poenilencie proferntis. nndacler igitur vos deo et ordini com-
miUalis stienles, quoA contingel vobis muUo melius quam credalis.
£ m$ B«riin. BAL M$. Umi, M. «et. Mr. lOO fd, 34. Datktmg mA 4tr SUOmt dee
SUknSbtm im Codex. Ver^ FMe IhrnmOunitn^ SrieOiHy 8. T vmd S. «4 u. 71'
to 252. Hermanniis de Dierstein Ihesaurarius ecclesie Argenlinensis et ülricu»
niiles de Ulonhcim decisionem dissensionis, que intcr ipsos vertebalur de jure palro-
natuä de ecclesia in ütenheim, in viros discretos dominum Egelolfum de Landesperg,
Beriitoldani de Dielsdorf, magiatnun BiUnngum Judioem onrie Argenlinenaia et
nagiatnim Eogelbertam ac in vintm raTerwiduin dominum de Sulse tamquam medium
» ut in veros arbitros tranaferunl et slaluunt penaa non servale decisionis. sigilla
Joliannis dp Utonheim pro sc el filio siio Johanne, plebano in Stulzlieim, Ibesaurarü
ad causas pro magislro Johanne de Basilea, Ilermanni Ihesaurarii el 5 orbilronim
aunlappenaa. dalum el aclum 1270 4 kalendas marcii in lobio apud Kungeshoven.
tS70 F^rwr BS Kifnigthofen,
M Ken» KarbnA» Gem. Lamd. Ank. er. wOt. e. tO $ig. pemi. partim ddapt. Arhdim «mt
Bruchstücke »on 6) apitiovat, im Sieijetfeld rine Hand, von der Um»;hrifl erkennbar:
BOlvgi .... Tol$ . . . 7) Siegel einet denken 8) Si^ emet ütenkdmart mü fünfmal
253. Magister C[onradus] cnnonicus sancli Thome Argrnlinensis el mBgister
u Engilberlus enUckeiden mU E[berhardus] de Sülze archidiacouus Argenlinensis ' einen.
>} F^lgt ei»t mir tumrtUniUck» 8kUi imt mkt tifUMrUgt» AUUh-tiatg «.
I Ikr$dke wird atteh in einer Urkunde von 1366 März 13 Speier, eine StrttUadke meiidteH Budo^
von OüUingrn und Werulur t>/n Uhnnoig betref^mit «ndUud «ff jai«X a Mda l^tolk» MtgßHat.
Vergl. ÜB. von St. Gallen III, 169 nr. 970.
Digitized by Google
IN
1370
iStreit iiher .\'nil>riicfi:ehn(en in der Genieinde NoHuenweier :irisc/ir,i dfui Khster
6i. iSlephan tu iHmßbttrg und dem Pfarrrector JokauKe». actum in vigilia Mar-
garete anno domiDi 1270 in preaenüa tnibacriptoram : acilioel domini E(l)arb8rdi] de
Sttlae arcbidiaooni Argenlinensia. , . . domini C![onradi] de Talmcaringen arehidiaooni
ejusdem eccleste, domini Friderici scolaslici sancli Thome Argenlinensis, Mathie et »
Sifiridi canonioorum eocleaie aaneti Slephani et pluritun alioram. 1270 Juli i4,
K «m KtHmAar Otn. Laut. Arek. ot. wt. «. 6 tS§, jumdL parfte wUä. (SdmUt^
Eberiiarduä de Eulringea archidtacoiiuä Argenlitieusiii bona äua apud Kol-
botabeim aila, Tidelicet ooto agroa fhigiferoa, et anam euiiam nlam in civitate
AcgenÜnenai, oonliguaui domui dicte xume Rephnni, peeuniaaua proprio eomparalam* w
donal ecciesie Argentinensi iU, quod bona agri el curia ad prebendam, quam Label
Dietericus clericus suus prebendarius ccclesie, jierpeluo deboant pertincre. B(ertliol-
dus] preposilus, E[l)erliar(ius| de Siilze archidiaconus Argenlinensis luiic donalioni
intersunl et ei sub sigillis leslimonium p«rhibeul. aclum el daluio anuo
domini 1270, aezto idus aogusti. 1970 Auffuti 8. u
JU au$ Melker Codex foi. 4i-. Etntrag von einer Hmd dea anagehenden UUii Jaiirltunderti.
255. Her Ordensmeister dei- Dominikaner wird um Hilfe gegen eine abiricunige
Sekttester des St. Elhnheihklosters in Straßburg, Wilburgis ton Still, die ikr
Erbt unter fälschticken Angaben znrHckterlangt, gebeten. \nacA 1270.]
MagtSlro' contra quandam, que apostatavit a sororllma. reverenlie veslre signi- «
ficare dignum duxi, quod in Argen lina apud sorores de sancla Eb"z(abel] quedam
Wiiburgis nomine, de Slille agnomine, primiliis eniisso voto accepit rHigionis babi-
lum per 8 anuo» in eodem luco persidleiiü el facieuä in cboro releclorio el capilulo
aioal aoror. hee pretttxin inGnnilatis aidiam deaeraii olaualri neo reveraa eal. nam
ttbi pea ejua requiesceret, repperit, eum ei adhesit quidam pbidcoa mortaH potins «» .
afieclu ({uam maritali, in cujus contagio ne dicam conjugio usque hodie perseverat.
dicla muHer animo irreverenti tradlta cepil bereditalem petero in judiciis publicis et
larnquam inotKcio.se preterila ad bononim possessionem unde liberi aspirabal. super
boc ipäu apoälalica iilleras aposlolicas oljliuebat^ lamquam esset vidua el persona
mianabilia, in pluribua fblaitalem auggerena el subprimena veritatem. cttjua tntenoi- »
onem cum pars eidveraa per exoepcionea peremptoriaa vdlet dlidere el funeatam vocem
magia inddendam* quam andiendam probarel, eo quod eaael monadia et Aiiaaet,
' Aua jener Zeit, li>72 uwl naMu>\ fiuiku sich in ikr Berliner Handtchrift eint Reiht VM
Scltreilien, betreffnul die Wahl ilr/t Straßburger I^ectore ('Irich tum ProrinfM der DHWMiiaMr MWl
MIR« Äm*tfühntng. VergL Fink« a. a. O. S. 7b g. md EMeitmq S, 18.
1270 -
1376
replicavit se noD lamquam conversam in clausiro slelisse sei cuslodivisse ac outrivisse
Undem puUt» coliitDiMinim, veriua dixiisel genimina vipp«rarum. quid plura? juri»-
jiirando religionein* q|mvil, tranMctioncm ealeavit, pacta oonvenla perpetua violavii
el nfcliiloiiiiiuis in am reprobacionis indicium permissa est sie ex «Mitentia agere,
ul nuUus ci hactenus molestus fueril ex fralribus vel prelalis. jain ergo, que iinpu«
nilatetn veleris admissi tion correctioni sed constietudini depulavit, sc prescriptione
luebilur, niai per veslruin ofUcium sie fueril mierrupla, ut lanle presumpcioms fla«
gitium non Iranseat presamptoribus in exemplum. eel«ntm. Har[iiianntt8].*
B aw BerUn, Btbi. 11$. theai. kU. oet. nr. 109 /oi. 20.
OMhMll darmaA «m DMt i. ZritaAt. f. Oeidk, 4. ObmMiu 2f. F. T, 585 mi Stgut
htt IMto LombOtamiHtfit A 78 «r.
256. «Her Dielberich, }ier Egeloir und her Aodreez von Stöfenberg* und Abi
und Gonven! von Gengeubaoh vrr' inbaron, dass ihre Misslielligkeileri durch vier
Schiedsleute entschieden wcrdeu ijülieii. cvon dirre beider parle wegen ist man komen
an die 16le, von der wegen von Slofeuberc an Lern Albrelilen von Sleineburne
ein thftnherren von Slraabiiro und an hem Bainbolden den Uebenoellere, von des
oioaters wegen von Oengrabadi an hero Walthern von Halberg und an meisier Ber>
tolden von lobenhein, also das diae viere beider parte rehl ervam und ez gewaU
heben gcsdieidenne nach minne nnde nach rehl, und über dise viere isl zc obcman
genunimen der herre min her Wailher von Gerolleseke der alle.» Die vier Schieds-
leute geloben bis Weihnachlen den Slrcil zu entscheiden, «au dem ciälage uuch
sanle Bartbolomeabtag in dem jare, do man von gotes gebarte balle sveilf bnnderl
und sibeneig und drA Jar.» i273 Avfusi 29,
K tm Kmiindi/er Oem. LoMd, Ärck. Oengenbacb GoiiY. 4S «r. wA. c. 8 aig. gend. de-
lafttB. (SdnOie.)
257. Betehhß des Str&ßhtrffer Jhmc^ritOi «Ur die Verteilung von, SckboU-
heimer Ei»kU»flen ^ «» tevu Äi^tkSrifen «w FeUr ftwi$9er AMtvenarign,
[«m iS7ö,]
Nos Friderieus prepoailus, Berlboldua decanua et capitulum eodeaie Argrati-
nenais nniversis lam presenlibus qoam foturis notum aase eninniua, quod nos con-
scnsti iinanirni decernimus el decrevimus el observandum a nobis et a nostris in
evuin siioces^soribus presenli scrijjlo irrevocabililer älabilimus, quod de tjniDdocim
quarlaliuui siliginis reddilibus in banno Eckebolzheim a Ilugone lailile de iiunewilre
oompaFalis per felids reeordationis Conradum de Waazerstelz. quoadam ecolesie
aJ üebtrgttchntben eitr dem yeülgleu deci«ioD«m.
' WM Btmaim 9. MmnIm, ««rylL Mer üm Fhiikt a. o. 0. & JM ZKt Strümir Mmdtdtrift
fdl 120 enthält u. A. von ihm auch em ScHn^tm oditttirt kotori Ai|[viliiiNM] mkm uuom, mr
am Freundtchafttfhrate» bettektnd.
1275 — 1276
Ayg. u noslre scolasücoin, et in remedium coUatis in sniiiveTssrio ejusdem «eolaslidi quinqne
qaarlalia pre8entii)iiä in plenis vigiliis el in missa pro defuuclis, item toUdem qaar-
.wai / lalia el eociein modo in annivorsario felicis rccordalionis Rpinhanli <lc Tengen quon-
Miirtis <lam preposili erclcsie nostro.* item qiiiiique qnartalia consimiliter in anniversario
boue memorie Eberliardi de Wuzzerüleb quuudaui uoülri euncanunici^ dislribuaDlur &
dominia el prebeudariia ecdeaie noslre aeeuadun eam auinmam, ad quam pro tUo
lempwe, quo aanimsariain peragitur, quinque quarlaliuro ailigiais predum ae ex-
tendit. in quolibcl eliam anniversario dabunlur de eadem summa quatuor denarü
Arg(^ntinensps camerario. et duas canrlplas el lapetum apponcl iu choro, aicul moris
est, idcm camerarius. dum hujusaiodi anniversarium peragelur. t»
Jl aus Melker Codex fal. 23'' Eintrag ron gleichteitigcr Band. Die Xeitheiitimmung ergicbt
»ieh au» der Enrnhuunif de» JhmfiroltUes Fritdrich, der 1277 euer$t bestimmt nachweisbar
ist, trähmid snn Vtirginiiiry lin thiJd schon 127 d n/.< tviitoi hrti br;rir!aiet uurd. Tfo die
Mitglitder de» DoHKapiteUt deren Ajuneerturien gefeiert werden, noch einer frühere»
Zeit MfMrtm. » iat 8lMi MdM mAnekehiUek in «Kr MüU der 70tr Jakn i»
»m tetten.
258. Meister vnff Rith rira S(,-aßf/i'ri/ heMrkfyiffrn . duß Reiifhfifd Sfubemreff
und seine Fraa Agnes eine UofsUxU am lüfeg bei Üt. Kathannen Konrad Morlin in
ErMfike gegeben Haben. 1276 Mnn 14,
Wir Ilarttin'l von ScbiUciikeim der moister und der rat von Slrazburp tflnl »
kunl allen den, die disen brief gesebent oder geb6renl, das ber Reinboll Sliiben-
weg und vir Agnes siu wurlin mil gesammenter bant babenl verluhen ir bovestat
amme il^e bi sanle Kalberiuen zeime reblen erbe Cftorale Hftrline unsera bui|;ar
und sinea erben iemerme. die sulnt dervone geben ze cinse alle jar abl uaoe
Slrazburger gpnij tiihI p^ebi-r jifcrininf^f», an deme rinse sol sio iiieman holicr steigen i»
und alle licrii (Üinrats Mörlins erben die engenl kLin crschalz. swer aber den bu
dutTe cMlI, der gil erscbalz. swie dicke dise boveslat verändert wirt, so sol doch
dise gediuge ieoier alele bliben. ber Giinrat MMin bet 8cb unb allen den bu, der
duflTe alal, gegeben bern Beinbolde und siner frowen aehs pfund Strazburger. die
baut sie von imc empfangen, dez baut sie verleben und banl gelobet, swcr Cünratcn a»
M6rlin odor sine erljen irrvl an diseme hns? oder an tlf^r hovestele, das sulnt sie
in abetün. htrunibe ist unsere siele iugesigele aa disen bnef gebenkel zeime
Urkunde, dis gescbach an deme sammestagc vor millervastcn, da von gots gcburte
warenl tusent jar sweibundert jar and aebn und sibencig jar. berane waren! ber
.lobannes ginsil Drusch, ber Cftno der S&ner, ber ReinboU von Fribnrg und ber »
Hartmüt von ScbiUenkeim die vier meiatere, her Goselin von aanl Thomane, ber Uug
> Vtrat. den EiiUrag uttter im «ttgtgebtiten Datum im Sedbtieh. 8, Zeitichr. f. Oeack. d. Oberrh.
y. F. III, 198.
* Virgl den Eüttrttg Hilter cbm otigfi^tHem Datum im SeMuA, S. ZälatHtr. /. (ihicft. im CMcnA.
y. F. JU 96. »
> Yargt. den Eintrag unter dem (mgeffebeitem Batum im Setibueh 8. Zeittekr. f. Getch, rf. Oterrh.
Ä F. SU, 90.
Digitized by Google
1270 — 1277 «r
von V«'gerslieiTii, lior ITug Ripelin, h^r Pclur Ripelin, her NVallher Six;iider, her
Lucas, ber Reiubult Slubenweg, her Niclaws vuu Kagetieckc, her OUo Ripelin, her
JofaAnnes von Sarburg, her Cdio. b«r Niclawa von Viukenwilra, her Heaao an 4cm
wasaere und Niclawa dez Zornes sun der rat ae Slrazbarg.
P au» PrivatbtliU or. mb. c sig pend. rielaiuo.
259. Eberliardus de Entringen, Hermannus Ihesaurarius cl Johannes cellerarius
canonici ecclesie Argen l i non f?i , nrhilri a preposito dccano cl topilulo ecclesic Ar-
genlinensis elucti,' arbitrando statuunl, guod ad prepuäiluia de cetcro perlinere debeat
coUacio oßicii acullecie ro Lamperlheim ila , quod super defectu, quemcttiique capU
talum per aeullelum »ualinelnt, iUud recurautn habere debeel non ad seiillelum sed
ad prepositum. ilem ordinant, quod ecclesie de Oeraheini el de Heriolfheim jura
pntronntns ad preposiliirn perpctiio debeant pertinpn». cnppüam vero de Schenviire
collaciom capiluli depulanl ; ecclesias vero de LaiiiptTllieini fi de Phelensbeuu ac
reddilus decem ogrorutn in Lamperlheim sitorum , qui vulgariter dicuulur B&lclacker,
ad prebendaa aeu meaae el uaibus oapiluU cedere debere decemunt » aigiUa aoa
appendentes. aclum el dalum anuo domtni 1377, feria sexia proxiina post (eatnBt
beati Miebahelia ardtangeli. 1977 Oetoier 1,
M «M MeOxr Codex füL 43. Eintrag ton gkichieitiger Hand.
260. Bischof Konrad vm Straßburf! hUfft dtii Oril^nsmeister der Dominiinner,
dm beabsichligten Ueberlritt seiner laichte tom Kloster Klingenihal ins St. Marx-
Jtkfkr in Straßburff genehmigen t» toolltn. \t273—iS77.\
Religiosü viro cl discrelo . . magislro ordinis* C[onrn'ltis] dei grücia episcopna
Argenlinensis cum rccommendacionc devola paralani ad hene[ila('ita vuluntalom.
oeplem habemus ex sororc in clauslro Clingenlal Basiliensis diocesis apud sorures
vealro ordini incorporacioois liloloeonsigualas, quam nobis kariasimam, aicul natura
edidit, ita el apiritualis gracia commendavil. unde inier bujua vite oommoda poliora
hoc superius collooabimiia , ai de veslra conoessione nobta indulgebilur , quod de
clauslro, in quo esl , Argonlinam Iransferattir sororum sancli Marci, que se ad id
devol<^ oflertinf rt sincere, coUppio socianilü. jiim anlc dies lujs per priorem proviii-
cialem jiropositum nostrum consequi spcrabamus, sed priurisso el conveulu prediclo
Clingenlal renitenlibus. ul decebal , pn^cere mianne poteramus. foraitan enim co-
« Vergl die hetAglidte Urkunde von 1377 September 30 i. UB. II, 41 nK 69.
« In einem Schreiben an den Ordentmeister uuf jeMr '/leit ftd. 133 bittet der Cotii'iit ron .Stei>ie
umAm/iMhm tu den Orden und bemerkt dabei: miUtomm «im mb loci «ntitüto, ««Üas jarisdictioni
KM mbieit jm oomimiii«. mptninim K«t«n mi1> fi«tniin Tcttromiii oontmtos ArfHtinMM« «nlminii
quibns nos rotnmenJat licnrfii-inin speciale, ii.ini ali ipsis visitamur rorrigimur nferiDMiraf MCbWI-
taU diocesanornm sibi in viceni saccedentium ab annis circiter qainquaginta.
i58
1378
gilHbanl honealiiis Tore, si veslre ■uctorilalit par«reat ntttilius, quam acquiefloereot
oOMÜonibas eeleronim. quod et not pro omine saadpimus et «d veslre broignilatia
sinuin vela converliinus spei ooslre, nobis prediclain dari neplem humilitcr posltt-
Irmics. qnofl haiil dubium cunüs monasleriis ejusdem ordinis in noslra diocesi con-
sUlulis cfdere poleril ad commodum el profectum, ctrtn Uiinijiiaiii ;i|ipfnso ante oculos »
moniineiilo gertiiani tiubis sanguinis pignore obligali grata soivetuus benelicia
tarnquein ex debito , ed qttorani preslaciooem tomquam ex gratuila liecleniis pro-
vocunur.
B aus BerliH. BM. Mt, theoL lat. oet. nr. 109 /oi. m.»
Otimdtt ilwiMwft bii WUkt üttfiiiiBMuArttft & 89 nr« 90m
861. V\ aUlier vun Cliageo und Sophia seioe Frau verkaufen Herrn Hcrlinannen n
von Swaben «nein Dfli^ too Slranburg fftr 190 Ifark Silber Strassburger Ga-
wflges ibfau Hof » ffiadioftbaim bei Roalieiin und daa ingehSrige Gut su Biaeboft-
beim, Rosbeim, Ingmarshetm, Griaabeim und anderswo da herum als frei und ladig
Kigen ; doch soll dem , dt-r etwas von dem Giil<" eime prhe pnpfnnfr»»n umbo
cap()«i) sinss oder uinbe win xinss, korn zinss», sein Erbrecht siel«! sein. Sophia hat u
kein Willumsrecbt am Gute. Die TOchlar: Frene mit Hand ihres Mannes Graf Hein«
rieb von Veringen, Katherioa mit Hand ibrea IfaDoes Graf Tbebold voo Pfirt, Clara
mit Hand ihres Mannes Hessun des Markgrafen Sohnes von Baden geben alle ihre
Hechte snf. Die Grafen und ihr Swäher hängen üir Siegel an. «Wir Ilug Rippelin
der racisler und der rat von Slrasslmrg hanl oucli unser stelle ingesigell «n discn »
brief gekenckel zö eime Urkunde durch gebette des herren von Gingen, wann er
itnaer bui^ ial. diss geschacb an dam awAlfflen obende, da von gottat» geborte
vtrenl tuaeul jar swegrbunderl Jar und abtewi und sibenzig Jar. berane «arent
barr Bertholl von Diclsdorlf, her Hein rieh von Wol^angeabeim und syn sun Hen-
rich und herr Fridci icli von Urwilre und herr Marcus und herr Johannes in Kalbes- •
gsfwao und herr Andres Wirich und Peter hern Bern suu>. 1278 Januar 5.
K auH Karltniher Om. Land, JtA. GgpMBw* «M ABeHitSftn «r. I & 984 etp. ekart. «M
1499. (Schulte.)
Darmeh Fester Bsg. d. Markgre^en v. Baden nr. 511.
?62. Nicolaus III papa . . Magunline . . Warmactensis . . Spireiisis . . Arpenlineusis m
. , Herbipolensis . . Bamhergensis el . . Anpusleusis ecclesiurum preposilis decanis el
earum capitulis niüudut, qualinus deciniaai omnium ecclesiaslicorum provenluura,
quam Gr^rius popa predeoessor sacro approbante Lugdunenai eoocilio pro liberationa
terra sancle ordinarerit, ' integre persolvant, nullas de oetero super boc querentea
1 Utbcr diese Zelwtsammlunß und ütre Kinreihung unter du Constitutionen des Coneüs WM Lyon u
All /«ftn 1274 mgl. Milfh. a. d. KolttL Ank. h 95.
Digitized by Google
1278
180
ooeasuHies frivolas vd causa« exoogilaDtes inanes. «dudom felicJa,» dalum Kome
apud saooUlm Patrum 10 kalendaa febniarU anno primo. i«79 Jmnur 23 Bm
St, Peter.
4Me M«tk o. A VaHt Ank. tw.m (B«|. T»i tooi. I A I «p. 3.) - üwie »r. M».
t 26S. Du SMkityer UmeafiUet teeekKeßt m Hta^ktr des Sinßhirger
MSH*fere eine fünfte Pfründe zu sUfiem,, wefeie der CaMnict* Bherhetrd von EU*
rufen Msstattet, mS Min 31.
Sdant cuncti, qood, oum fMud eaaenl namero prebendarii astricli dtvmia ob->
sequiis in majori allari Argenlinensw eceteaie exequendia et propter hoc defteluin
inlerdum quoaJ cullum iliv'mmn chonis flicle ecclesie paterctur, nos . . prepositna
. . (lecanus el capiluliim ecclesie Argenlinensis prenolate, deüberacione liabila circum-
spccla, Dumerutn bujusmodi diiximus ainpliandum. slaluenles el ordinaoles, ul quin-
que siot prebendarii divina in predieto allari majori de cetero ceMMintes. ei quia
peraona qvinta per noa adjecia namen» qualemario prebendarioram anliqoo, quibna
u erat pemiaaum in allari prediclo divinum urncium odebrare, prebende qua sustenlari
po5?set rcddilus non habebal, lionorabilis vir dominus Ebirhnrd-;? dp Kiiiringen con-
canonicus noster pielale motus et in ampliacione divini obsequu doleclnlns propter
dcum et iu remcdium aoime sue uiunia bona, que habebal in bannis vülarum de
Ueindtdieini et de Tntldnbein, empla pro Friderioo diclo de Huneboi^ et pro
M BmMUido diclo Kago mililibus, Talencia oentnm el vig^nti duorum quartalium redditua
tritid sUiginis et ordei ac duaa vecluras annnalii», conlulil ecclesie noatre liberaliler
et donaril volens el slatuens , ut quinla persona prclibala , qtipcnmqiie fueril pro
tctnjiore, percipial ralionc probende reddilus eosdein perpetuo el tarn in allari majori
quam lu cboro eccleäie uostre divinum uüicium peragal seplimanis uebiUs el omnibus
m boria conaoeUs Juxta morem et ordinem obaarraloni inter prebendarios aab dido
qnalernario nnmaro conalilntoB. nos wro, ne dicla quinla persona discrepet ab alüa'
suis conprdiandarfia in percepcionibos dislribucionum inoboro, refeciionum in refec-
torio et Qummorum , qnibns de novo prebendarum in ecciesia uoslra sunt reddilus
aucmentali, staluimus cl ordinamus, ut dicla persona quinla omues distribuciones
M el refectioues ac tot DUtmnos perpetuo debeal percipere el habere, quc et quod celeria
prebendarüa dominoram noatrorum episoopi etprepositi in diclo allari celebrantilraa,
n^a exoeplo prebendario, solent jam vel deinceps consueverinl miniatrari. reaervarit
autem sibi dictus Ebirhardus collacionem prebende bujusmodi pro tempore vite sue;
posl obitum vero suum conferat ipsam , qnicunqtie teneat feodum dictum zft deme
Sä Kurbe, persoae dumtaxal ydonee et vite probate ia sacerdocio auclualiter existeuli,
et que cboro eocieue oostre ex afia causa miniiae ait aalricta nee leoealur alii bene-
ficio daaervire. alioquinai seeuaradum fberit, coUacio non valebit taniquam altemplata
ooDlra mentan {«efali domini Ebirhardi. deoanua edankt ad quem dicti prebendarii
•} jrdiiit.
1278
jo^tilneio pertinel seu inveslilura ex ordinacione domini Ebirbardl suprascripli, nullam
persotif»m insliluel vel inveslicl" de diclu pr^ benda nisi personam in sacerdocio oon-
stitiilam nec ad aliud beueiiciuiu obligalam. slaluil insuper prefatus dominus Kber-
bardus, ut dicla persona siugulis anuis pislori nostro duo quailaUa «liginis miuuä
uno sextario el qualuor quarlalia Irilid minus duobos sextariis debeal preaenlare, •
de quibus aibi diclus pialor in rcfeclione quoad punom per lulum annuni tenebittir
providere vel eo absenle a refeclorio panein refeclioni prcdicU- deputatum pauperibns
soolaribns erogare, sunt aulem redditus trilioi vigiiiti litirtrlalia, siligiuis vero qua-
dragiola sex et dimidium quartale el ordci quinquuginta quinque quarlalia el dioii-
dium. prafalus quoque Eberhardus ordiDacionem predicle pKbmda oooaeribi ftcU et »
ixk libro , qui dicitur r^Ia ceeksie noalre, soUempniler oonsigDari. in hujiia m
leslimonium sigillam capiluU Doslri presenlibus est appeiisura. aclum el datiiiu
Ceria qtiiala posl annondaeionem beale Virginia anno domini 1278.
jr «tt Jfdter OeititJIH. 40» — 41 ßpdite 1. Skitras «w gindtuäiger Band.
t64. Satkthseklvß €ier das Zedertc^lAett der Gerber ßr du SeAuAmteier. »
IS78 Ikeemier i Straßbvrg tmf der P/^t.
Unaer herren der meiater und der rat von Straabnrg aint des ubereinkummen,
4b8 ec deme lande und der aleUe nutze ist, und durcb daa, dax die kurdewenre meia-
lere and kurdewenre und «Ue ledergenirere miUenander mil liebe lebenl, so hanl sie
uf{rt>s*"tzet, das die Icderperwere iemerme stilnt bluwen das balbc Icurdcwan ir wo- w
cbewerc böse und gCU. und swas sie zer wocbcn gegerwcnl, duä eiisulnt sie uie-
EBanne veilbielen nocb geben zc cuOenne, cz ensi denne balbes gebluwen, und
««Molnt kein kurdewan, das gegervet ist» eoderwarbe in machen, das sie dis tfin
Saint, daa iat in mit rchlcr urteil ane gewunueu uffe der pblcen vorme rate xe
Slrazbitrp;. nnd swelre dis hiicliel, der sol deme burcgraven drunilx^ bfS^^ern und s&
w^-Uen. als ir rt-lit ist. werc aber ilaz der burcgrave sie nibt drunibc rchlverligca
-«rolle, so sol sie ein meister und ein r&l drumbc rehlvcrligcn und sol ir besseruoge
•4nNRbe nemen, alse vorme rate rehl iat. dia geadiacb an deme dunreslage nacli
Andrea mes, da von gols geburle warent tusont jar xweihiindert jar und di-
Vewi nnd sibencig jar. berane warent ber Jobaunes Panfile. her Jobannes von m
JNAmenowe. bor liug Släbenw^. her Nidawes Mersel die vier meislere «. e, w.
fttgt der Rath.
8 UM iUraßb, St. A. 8chn)iniacher-Ziuift Kor.uib cn0.ptnd,iUUgf<e. Setke AMmfohnAi«.
?fi5, /f's' /ili/ß (fes Utraßhvrgfr DmnrnpUi'h Uhi-r eine rrirfiHc/icfc GeldterteUunff
MH seine An (jfhiinfji'n rrUhrrnd ärr Arf rr/if\- irad, F(ixUn:>-dt;ii . J'J7S. ss
Cum II) pUinbuä tenipui ibua anui ui ecclesia uuslra Argenliueiiäi rcddilus piebeti-
•j AI invMligat uiiI durchttntkmum g.
Digitized by Google
1278 -
1283
m
darum adeo exUes oi tenucs haclonus consueverint minialrari, qaod per eos tam
canonici quam prcbendarii predicte ecclesie sustcnlari non potcranl quoquo modo,
ideo DOS prepnsitus ilixanus et capiluliun predicle ecclesic Argcnlinensis, consirle-
raoles hujusmodi deleclum divino culiui oon expedienlem, ad occurrcn>
* dura bujusroodi defectai cttomuni delibencione ordinandum duximas et
tuendam, qaod de cetera qualibel die per (olum advenlum domiai, qnando cames
noD minislranliir in coquioa noslra, item aingalia diebiis per lolam quadragesimam
ac singulis (IttMnis pr-r Intnm annnm, qtiatiflo carnes in coqiiina non solent minis-
Irari, singulis r;nioiiicis in civitale Aigciitina lunc cxislentibus duodocira deuarii
10 Argen Ii netiseä aääigiicnlur. si vero uliquis canouicoruDi abscns fucril exlra civila-
tem usque ad prandium vei posl prandium , oirea talem personam sie • absenten
oonsaetudo, que servari aolet circa dislribticioiieiD (»nnuin in hoc casu, aiiniU modo
servelur. prcbendario vero regis octo deoarii, ilem duubus prebcndariis episcopi qua-
libet die unicuique qualnor dennrii, ]>M)eridoriiH vero cplfhranlihns in majori
>» alUri cuilibel 4 denarii*' asäignenlur el cuiiibel ebdomadanorum qualuor de-
narü. singuli vero ex tribaa elemoainarils tres denarios recipianl diebus ain-
galia adlicel per adveolum el per quadragesimam taolum, et boe ex grada et non ex
jure, ila lamen. qaod dictasprebesdariiis regis. prebendarii episcopi, prebendarii in ma-
jori altiiri oeii'bmntes. cbdomafJarii rl elemosinörii qiiiilibcl die scilicct per tolnm advcn-
*o luni dainitii iiileresse dehfiil mnliilinis misse publice, ilem vcspens, in qiuidragcsima
vero inlersinl omnibus Itoris, quandocumque sunt purciones hnjusmodi percepluri.
alioquia si aboentea jostam eauaam el legillimam absencie. videlicel acute ve) allerios
gravis infirmitatis aat mioaciouis, ooram decano ecdesie oostre vel coram aoliqoiore
ex eBBonicis lecanus abaens fuerit, non docuerinl, carebunt iidem absenles qaoad
« diem, qua alicni de premissis horis non inlcrfuerinl, omnino prebnhila porcione. in
cujus rci teslimoninm presenlem ordinacionem conscribi fecimus el in libiü, qui
dicilur regula ecclesie oostre, sollempaiter consignari. uclum anoo domiut 1278.
Af mu MMer Coiat JA. M Emirag am tctnig tyäterer Hand.
2G6. Hesse an dem Waxzcre, ein Bürger von Strassburg, beurkundet, daaaer daa
tt Gut zu Vezzenbeim, das er von d-n juiigt n Herrn von Raboltstcin geliuiifl und znrec.btera
Leben empfangen hat, um tiO Marie Silber, den Kaufpreis, iunerlialb der nacbsten
fbol Jabre denselben zurückzugeben bereit sei. 1281 an dem meiclage. i281 Mai t,
Aua RappolUt. VB. 1, 117 «»•. J4ü nach Copie <w Colwara Bu -Ä.
267. ffermann der junge Markgraf^ co» Bad«n terMttt Herrn Peier von,
M ScUneck ton Straßhirg für 26 ^f'trk SUher einen einmalige» AnUnl ä» MtM»
Einkünfte» zu Knielingeii und Aeureulh. 1283 Oetober 16.
Wir Hcrroan der junge marggrave von Baden dun allen den kunt, die dison
brief sehen aldcr boren lesen, daz wir dem lienen Pi ler von der Sconeneggc von
•} T'ft/i kirr ai 6it tmm Seiltm mit «n4tnr Mkrtr Tunt gatkrititm. k) Uli «Ifä «»/ Riuur.
IV, 1 2t
Digitized by Google
162 1283 — 1284
Slraslturg versezet haben unser gc\l, daz wir liabcn ze Knodelinfjen und ze dem
Nnwerule, uinbe sehsc und aewanzig marke loliges silbers niil dirrc bcscaidenheil,
Apr. t» daz er alder sine erbea von deme vorgeoaDten gute voo oslereu, die nu komenl,
891. u aber jar nemen solleii drten mark« lotiges silbefa und darudi fe «ante Miehdes
dage den neheaten die anderen driaen mark«, tind haben im« daa gelobet mit unseren •
driwen. daz wir in noch sin erben andern vorgenanlen gute nihl enirren mit kainer
slahte dinge, bi dirre unsere sazunge ist gewesen der herre Ilug der vogcl von
Wellehusen, herre B. von Remechingen, her Gerbart von Ubeslal und AI. der .
scriber. das dis abo Teal und atmle betibe, dez geben wir dem vorgenanlen herren
Peter and stnen erben unseren (^encn brief, veraigdt mit nnaeroDi inaigeL dirre w
brief wart geben, do von goltea geburt gezalt varen duaenl jar awaihnndert jar
und dhu und achaig jar an aante Gallen dage.
jIm Sehöpfiin liitt. Zarimto-Baimait V, »9 maA 4m damtk i» DMfacft b^btdUdkm
Or^itMiL (SeknUt,)
Lunadt JFMir Big. A Maritgnfem wen Btukn nr. S4i. 1»
268. Jiescklvß des Ütraßburger J)o}ncapitels über eine reicAlickar Brotwrteilung
an seine Angehörigen. i2H4 October 21.
Quoniam reddilus prcbcndarum cccicsic Argenlincnsis sunl üdeo Icnues et
exiles, quod vix canonici v\ prebendarii ejusdem ecclesie pusäunl per eos commode
suslenlari, ideu iios . . preposilus . . decanus et capilulum predicle ecclesie, ut tarn m
oanonid quam prebendarii aupradicti ad freqnentadonem cborl Aieilitts* invitentur et
per eorum preaendam diyinna cuUua aollelbpmi» peragalur, reddilus hnjusmodt dux-
imus augtnentandos. slaluimus igitur el ordinamus. quod singults canonicis predicle
ccclpsif Argenlinensis in civilate Argentina vcl in studio de licencia capituli exis-
lenlibus vel circa n^ocia capituli occupatis de jussu el maudalo ipsius, vel qui »
propter melum legitimom* oon andent alare in civilate Argeniina, vel qui annos
grade sue legaverint auper dioram, per totum annum hujuamodi duo panea elaualraltta
cum euneo prius augmentato didma MngaUa d« bonia communibus dicli capitoU
jiixta ponsueludinem, que ciren rarnes dnndas canonicis el circa leganles annos
gracie super chorum prediclum ubservala est hacleuus, perpeluo'' assignenlur. item m
slaluimus" et ordinamus. quod prebendario regis et duobua prebeodariis episcopi
aingulia duo panea ciaustralea cum cnneo prius angmenlalo, nnieuique vero ebdoma»
darionim et elemodaariorun unua pauia daaatralia «um dimidio cuneo prius
augmenlato die qualibet minialrcnlur, ito tarnen, quod tnlcrsinl choro od inatulirias
ad publicatn inissaai el ad vesperas a principio usque ad ünein. si aulem aliquis ex i»
eisdem prebendariis ebdomedariis vel elemosineriis absens fucrit a choro propter
inpedimenta capituli nOatri de mai^lo eoatro vel propter sauguinia minuoionens,
idem abaena ex tali causa nicliilominua augmentum red|del tofaliter supradictum.
item statuimna' quod. ai quis de prediotia prebeadarüs ebdomedarüa vel «kmosinariia
•I JrfeenUttt. h) M «taUdünM. c) ifMgittiiiMiai. d) JfpHpMIiMw a) IftMlniiTW. Q JT iMlni«it. «t
Digltized by Google
1284 — 1288
163
horis picsciipiiä uegl^tmt inleresM vd eis «prinoipio usque «d fiMm noo ounverU
inlereiae, quod deoamu», qui nuoo tal vcl pro tempore faerjt,aiigmeDtiini piediotum loco
negUgeotis* percipial et suis nsibus appUcet, dnminodo idem n^igen«^ in civiiale
Argentina extiterit* nec nliqua predictarura causarum fueril prepeditus. ul autem
' slaliilum Ijoc perpctuü'' duraluruni invioluhililer observeiur, preäeiiU.'m urdiiiaciooem
äuper eo coutici ju&simuä el eaui in iibru, t^iii dicilur regula ecclesie noslre, fecimus
soUempnilcr oonngnari. aetum anao domini 1284 io vigUia apostolonim Symoais
el Jude.
Jf am JMbBT Codex foL 3aZ.1T— /U.3$Z.1S Eintnif «w /kidkttitittr Band.
M 2€9. HerfmanaD»] de Thiersteiu ibesaorarius et camerarius eodesie Argentinensis
de edißcio easlelli, qnod apud TiUam Suvelwihersheim pecunia sua comparavil el
edificavil, cum orlo el pralo jiixla muleiHlimun si(o riocnon de eJificiis caslfllo cir-
cumjacentihtis sie disponit el ordinal, quod ipso ab bac vita cedente dictuin caslellum
possideal seuior eanonicuä Argealiaeasis parentele suc de Thierslein nacionis, qui
15 antiqaior sit in jure canonie eoelesie A^genlinenaia. et si nnllus de parenl^ saa sit
in eocleaia canonieus» vull, quod castellum pertineat ad illum, qui pro tempore offi-
cium habel camere ecclesie Argentineasts. qutcunque castellum icauerit, statuit, ot
idem annis siogulis in revolucione annivcrsarii ipsius Iriginla sültdos den. Arg. mi-
nistret et assignel feslo b. Marlini porlario ecclesie dividcndos in clioro prcscnübus Not. «
au duwitiiä el prcbenduriiü. vull tawiuii ^ibi saivum fore, quod ordiuuciuneiu suum
revocare et castellum Teodere pet mulare aliisque Ions legare possil. deeanus et
capitulnm sigiUum capiluli appendnnl cum sig^o lUesauFarie. «scianl euncti quod.»
dalum Donis januarii anno domini 1286. i986 Januar 5. ^
B wi StnUSb. Bu. JL Q baa. 1719 tr, utb. v. i jpend, tNomM t dWiyit.
N 270. Nicolaus IV papa . . Tüllen^ et . . sancti Tbome Argentinensia ecde-
siaram decanis mandat, qualinus Frederico episcopo Sptrensi pro juralioae ineaola
imponanl poenilenliam ac revocenl, quod in dainpnum ipsius seJis invenerinl allemp-
lalum. «ad nudiculiam noslram.» dalum Reale aonis septembris aooo primo.
1288 September 5 Riefi.
M Atlt Leuufioit Seg. 4* iiicola* IV nr. SS2 (Reg. VaL 44 foU aV) - Mitth, a. d. Vatik
ÄrdL I nr. 833.
271. [Ifer Pnoi»»uU\ «eriutet de» /hminiiauem d«» VerMrmU AngehSrigtn
der mit Intvrdiet Megten Stadt StraOhtry. [i288] Wbrm.
Quia permissiooe divina vacante domo Argenlinensi mulli per Icrminos diele do-
H mus discurrunt ebsoWentes excommunicatos, ut dicilur, qui uiissas in Argeulina a
■) M MglieDkM. 14 M iM|{liaiM. c) II «stiilvril. dj M |i«Tp«Uao.
Digitized by Google
1288
profanis sacerdolibus audiverunt, iulerdiclum domini legdti* lemere violanleset alia»
qua noD oportet dedarari, presentibus aaperaüdentes, UDivareilalem veslram re-
quiro* diatriole prohibana et injungeos, qaatenus nutli fralruin veslrorum detia lU
cenciani prediclos lerminos visilandi sine causa mlionabili el manifesta. prcinissa
dt'ÜhiTatione cum sex fralribus convcnluum vestroruin ad hoc convocalüniin. quo- ^
ruii) conscienlias in hoc onero, qiiod lunc demum licenciam dari suadeaol, cum vere
iililitalei» et necesaitalem boe cxpeto« Doreriot evidentem. iUoe aulem, qui de Ar^
{^ttne oati sunt. moDeo, quod locia suis conlenti siot et cmlati non appropioqaeni
nec persouas evocenl ho a miäsione nuncioruin abälineaut el eciam litterarain, ne
me oporteal circa ipsos aliud ordinäre, vakte. dalum Wormacie. *^
B au$ BerH». BfM. Jtfir tikeo?. fni. od w. 109 /M. tSi*. Jm JÜutdt OM ^Mihtr Hand vtr-
tnerll : amnionifio nc- fi afres absolvanl autlientes divina in Al^atill»
Gedruckt darnach bei Finte Dominikanerbrie/e S. 120 nr. 97.
272 [J)er ProcinzUil] der JJomiiiHancr er/iuihiit die Scktrestern rffs St Agnes- »
klosters in 6'traß6urg, aich ihre» bedrängten Oaplans atunaeAme». [1^88 Winter]
C'oimtr.
Priorisae et aororibus aancte Agaetts in Argenlina. veniena ad[me] capellanoa
voslei qm lehalur, quod iusolilas molestias paterelur. nanu quidam religiosi ipsuin
sibi ul dicil vcndicare conanlur, lamquam ipsorum ordinein Icmernrie dimiserit ali- *>
quandu. iu hoc casu cum foris pugnas intus lirnores iudebite paciatur, petivil sibi
roisericordiler proTideri. super hoc cum palris audiveritis senlenciam, carisaime»
veatram oonscientiam diri^tis. dieo ergo, quod tales religioai regulam juris non
debenl offendere* quia nemo potent in causa propria judex esse, undc frustra iojec-
lionem maniuim comminanlur, ([nia vigor jii(lit;ioruiii idcirco in tnedin posiltif? est, »
ul nemo sihi pennillere audcal ullioiicm. lI si spcus fi!, super emunilalc loci veslri
el pcrsonarum iate scnlcDlie non dormitanl. srripiuui est:* scrvus scienle domino
et non contradicente ad ordines acoesserit. ipsiu^ repelitio nuUa erit, quinqueop
ninm etiam sub diasimulatione Iranacuraum, qnestionem non patitur libertatis. ad
hoc cum secundum cauones preceptum si', quod religioai aiDgulis annts auos re- »•
qnirant aposlatas el ejectos, quid juris sibi ßngunt. qui annis 11 sihieninl et homi-
neni pro derclielo habuerunl, ul sil jara usucapionis in re mobili Iriplicalum^ porro
cum aposlüsia sil temerarius a religione discessus, non videtur apoatatare, qui reli-
gionem religione voluil commutare. el si dixerint, quod ad laxiorem vitam migra-
■) /Uft AirtiMfititn pfMtntibu. »
> Du» vom päbtUidkn Ltgatm JUnuMt £bb Mai 1S87 vefMHfU Interüel «Bcr Sbußturg.
Verg^. ÜB. II S. 70 /.
s C. 20 2ki. &4.
Digitized by Google
1288 — 1280
165
veril, super hoc inslitualur acliu,» tiulordinum coiuparalio, quod lameo indecens esl, et
videbilur, ulrum vobis an aliis palma victorie debealur. videle concussiooem, videle ca-
liunpniain et eanle. nam ai tanlum malum vealn nag^enlia pefmiaerit, eoUata äi vos
bonortficencia mioor erit. verissime enimeredilur. quod jaeula, que in ipsum publice ja-
* danlnr, dam subministrenlur. unde ai apud vos aecore retnanere non potesl, que-
ral tucius prcsiJium. et vos sihi lamqiiam fratri vestro volji.s siiii|)!icili'r üliligaio de
viclu providerc lenebiaiiai el vesdlu, aisi aliud auclontate siipenoris fuetil ordiua-
tuni. Dcc dubium, quin ad vos perlineat, quicquid lucralur, nisi a vobis pro abjecto
et «xposilo habealnr. ▼alete. datum Golttinbem.
t» B auB Bertin. BibL Ma. theoi, lat. oti. »r. 109 /oi. 1S3. ütbendirift mr i^«ichtr Htmd
•nnoutio «d aorona Mnela AgB«ti«, qnonodo m IwbMiit tiA e»pe1kiHim anam.
Datirung naA itr SUSmiff it$ Sdmibam u» (Mec. Ftryl. Fbiikt Dmii^tamwM^t
S. 120 ff.
l>fr ProciniKil drr J)o>iiiinkaner <jihl dm Schveslffn der ülraßburger
Ii KlösUr ai. Marx, Agnes, A'icolaus, Kathenna, i>t, Jilisabeth^ St. Jo-
htMt mtd St. MargttrHhen Vtrkaltmigmaßregiiln für ik ZtU d99 InterdicU,
Priorissis el üororibuä iiiüuuäleriürum sanclortmi Marci, Agnelis, Njcüliii. Kule-
nue, Ebzabel, Jobatinis, Margarete provincialis' de tüudo, quo modo se lenere de>
» beant. ex eo tempore, quo potentia ciTiuna Argenlinenaiam fratres de dvilate ipaa
ejecit, mnite suborte «unt questiooes el ad me diverai^ peiiale vidbuep quibua res-
pondi, prout polui. mittens lilleras hiac et inJe. quas si vobis comniunicassetis
muluo, de modo vivendi nl mnic salis instrui poteralis. spd quin, ut nrhifror, alique
ad vos noD venerunl, alique gnaro interprele caruerunt, quasdam abjt^cil uegligeu-
n lia, Celeras oblivio sepelivil, omoibus lilleris, quas baclenus vobis misi, revocalis»
in iaiis vobis aignißcafe curaW, qaaliter caalodialia innocendam et declinetis offen-
aam. primum igitur admonco, ae coamunioetis nominalim eioommunicalis el inler-
dictis, scientes, quod si hoc fecerilis in conlempluni, peccalum incurrilis criminale.
porro qiii siiU riüiiiiiuUim excomtnunicatt, infallihililcr scire poleslis, riec: excusat, si
30 lales paren(03 veslri sunt, nam ab ipsoruui poteslale el federe religio vos exemiU
•) S ml».
t Vm ditu ZtU kaUe der Frovituial von Freiburg aus auch an den luKtor tu Krem» fl6er He
StnMmrger Wkrm v. A. getduieben, tmA über die Veriumdlimg«» *u Wormt: detinet mm eonun
«xp«etatie, qnl venire dtlMiit dt Wonnaou, fralrnm eanmun «t pronnam, qne illic agitar, reUtari. mm
3i ex fine preennüs est inicium ((Mriiiui snbseqnenlis ot aine meo consilio, li quod tampu pst, nec
«iimptus nec advucatoraoi copia nogotio coiupetena hab«retar. dndum reniü • • priores Ärgeitüii«n-
>em et ZoTingcnsom ad curiam et jam, si mihi nandlttar, poat MW niineivm agUabo, und weiter:
f»t«r Wilbelmn« d« Tmiris iflgicditnr at goia wln* qoMii »ppunbut. boni nnwn anMn tnL retalH
«nin d« nieonni cum la Wonmida optato» ncnt HÜ» loi potent jiuta eamoi. «anb» libonttin «t
reecriptam exceptnm est «ddltis ntionibni, qaiboi opoittt nwtoiapor« mpandtri ete./U.iMt* «ciyf.
Finke a. a. 0. B. 126.
^ i^.o i.y Google
166
1 2dd
interdicti vero sunt omnes in civilate et ncc apud tos nec alibi polerunl audire
divina, nisi super hoc iicenciali sinl vel privilegiuto babeanl speciale, licenciara
quidam habuerunl, ul dicilur, a veoerabili domiuo legalo, sed omnes revocavit, sicut
in «ultenlicis * Utlem sah vidi, ego eniDexoonpMaioDe paucia «mtciniiiiiB noslris
el vestris inveni formam, per quam aliqaando apud voa divinis posaent officüa inier* »
esse, quibusdam ex privilegio pa[)ali et procuratorio nomiDe,^ quibusdam ex ipsius
legali nohis conccssa iodulgeuciu siiiguluri. verum quia, quod provisum fuil ad
concürdiam, cepit lendere ad iiuxaru i(a, ul muili sub qiiocunqiie colore ecclesiaa
vealras iiilrarenl, percipvrent sacratuenta, ulinam noa deciperentur üacramenlis !
nam quidam ea jusie, qaidam lemere presumpserunt, alle cum esaent cuQjugale el »
eoUidie excommunioalis coulerentnr, eodesiarum vestrarumo limina eakaverool. unde
plurimi scandalizali sunl ila, ul quibusdam admissia, alÜs aon admissis judtcio, pro
(pio judicabuulur. dicenni», (piod nd !ioc fnciendum nos allicerel *• tuqie litcnim. in-
^uper ingraliludiius uobis viciiun atTixerunl dicerues, (juod illos exoUuleremus, qui
DobU indecliuabililer adheserunl, alios adrailtereuius, qui se paruiu iiu:ilriä necessi- ^
taübtts iiapeDdeniut. religiosi quidam prelerea, cum aiiguunlur, quare lalam in
eivilaiem propter piedicia aenteneiaiii noa obaervenl, repliesnt, qaod per nostras
aorores principaliler violetur. ipse, inquiuol, excommiinicatos admillunl, cum reci-
pitur puella, cum fiunl exequip, in loculione cum illis siinl a^sidue, familiam tenent
excounnutiiculüiu, que audivil divina a sacerdolibus profauaüs ; conversi earum el »>
familiäres slaol in eccleslis et ooocurrunl" cum plebe, ul elevari videant corpus
Ghriati. quid plura f «go hiia dispendiia» proul possum, cupiens obviare. ne ooea*
aione dampni dampnum videar inluliaae, boc ago, quod salutl vestre el paci celerorum
judicavcru verisimililer couvenire. omoem igitur hominem excludelis obicthus et
clavibus. quando in ecclesia veslra cappcUanus proprius voce submissa dicel inissain,
nec lima neque foramcn ad videodum ia hoslüs aut panelibus reliuquatur. missas
aulem dioent in foalia aimpUdlnia 8emidtt(didbns daplidbut et lotidubus et aliquando
pro memoriis defiincloram. el licet aecnndum Jus eemel aaltem io pascba omnis
Ghrislianua peretpere debeal eucbaristio .sacraineiiUnii, vubis lamen aliquid duxi am-
" pUus coucedendum, ul videlicil in nativilale domini communicelis cl in pa^cha el
adhuc una vice in aliquo IlsIo, cum priorissc magis dispositas vid*'rin! esse sorores,
accipienles ex hoc argumenlum, si sorores ante vixerunl paci(icc quiele psriler el
devote, proviao quod, que in exoommunicaüonem inciderunt loquendo, mandando
excomuuDicatia» quod ad rem oon pertinel, non coromunioent nisi primilua absolnle.
quam absolucionem commillo in casibus levibus vestris propriis cappellaais ; in gra- u
viunhus aiitcm. tilpotc si amicis suis consilinm impcndunt et nuxilium anl favorera
mauireslem, nou debebunt cnppellani absolvere nisi prtscnlr priorissa sua cum hiis,
quas advocare volueril, de pareodo mandato, sicul las e»l. prcslita caulionc. cap-
pelianos tales Itabebitta, aicnt pemItUt privileigium, videlicet qui siul providi et dis>
creü. ipsi vobis in neoesailale exbibebunt ecdewastica sacramenta, hoc est in in- *•
<i) ( fhrfjrtrkjititn liAri- ilat ilMirkilntkrnf ex »UiS [lateQtjbus. bj Unit» au Jiatdt dt» BlattU MCA-
i/ilrojtfi. cj L'Mlen am Kand dei Blalltt uackgrlrajtH fltt 4t» iWTtlMntlk»» *Mtn MBCtt.
ßurehttritii» indaccret. ej V«itrgtt<Ar>tt«m imh Miuk
^ kj i^ud by Google
1280
167
firmilale aupemoienle, in fuitis ecisnit sieal auperius est nolainm. addo, quod Tices
i|Moroin ad premissa supplere potcnint alii cappellani, el hoc ex permissione. reUgioai
vero qnicunque et clerici non dicent in ecclesiis veslris missas, etiamsi faleanlur se
gaiidpre privilegio qiiod hoc possint. natn vos reslringo, np hör, sinatis fieri, nec
& ipsis calix prebeatur ncc officio cougrua indumeDlu. conversi vestri el semifralres,
qui tarn aa quam aua damta et tolaliter ordini obtulcnml, admilti poleranl ad divina,
raro tarnen, pro?iao qnod enm i|Mia alii ovllatenus adnUtlantar, neo ipei in quoenn-
que alio loco cujuscunque ordinis preterquam in vestris clauslris" divinis polerunl
Interesse, de hiis aulem, qui siint in obsequiis veslris pro inercede annna conducti,
10 si non audivemnl divina alibi preserlim in oivilale, quia luoc essent escommunicaii,
ordinenl pruyriaae de aororum diaeretaram censilio, äeut Judicaverint ezpedire. cum
voluarint cedem prioriaae» ingredi polerant eorlenam, qneodo noluerint, exeludantar.
hoc intelligite de Ulis servitoribus, qui sunt in curia juxta claustrum. reliqui qui de
grandiis vcniunt, sinl exclnsi. de confessionc quedam perplexilaa esl, sed non nocebit
15 vobis, si non confiteniini, ([nando per cives probibemini confilrri hiis, qui sunt veri
vestri ex ordine contessores. uiias^ enim couiiteri tulibus, qui nun babetil poles-
tatem abaolvendi voa, etiamai essent ordinis noalri fratrea, niid prins' fuissent dausiris
pro eonieasorilMis deputati vel » me licennali» nihil valet. unde et graviter puniendo«
censui quosdam, qui ad hoc claustra vestra occulle vel clandesUne non sine gravi
M «candalo el proprio periculo sunt ingressi. nrc lurbenlur sorores ex hoc, quod in
confessionibus habere non possunl solitam libertalem, nam patres nostri, sicul pro-
pbela lestalur,' in caplivilale posili dicebaol: non est in tempore hoc princeps et
profdieta et das neque aacriSduoi, princeps viddicet quo tuearaur, sacerdos quo
puriGcemnr, propheta quo informeninr, dux quem imitemur neque aaerifidum saera
I» communio quc animns rpficil fainescentes. nichilomious tarnen suhjunpitur rcmedtnm,
quod vicem suppleat oiunium premis.sünim. in anitna, inquil,'' contrita cl humilitutiä
spirilu suscipiamur a te, sicul in miiibus agoorum pinguium. quid Uli deest, qui a
domino aasolpitnr, qui suaeipil aerros auos io honumt o hooum omnia honi bonum!
quia mihi det aoquiesoere in te, ut obliviacar aliquando mahi neaf consolalar noa
« ^riosuspater Auguslinuatnlibrude vera rdigione dicetts:'aepeainit divina Providentia
per nimium turbulentas carnaliuin liominum seditiones expelH de Christinna oongre-
gatione« eliam bonos viros. quam conlumeliam el injuriam cum pacieutiäsinie pro
ecdesie pace tulerint nec ullas novilates hereats vel sdsmatis molili Aierinl, doce-
bnnt homines, quam vero affectu et ainoeritate caritalia deo aervienduni ait. hoa
M Coronet in occulto pater in occullo videns. de sepulturis OOnatet vobia. quod non
potL'stis aliquem scpelire nisi sororeni in siler.cio, sed nec sorores pos^^ctis sepelire,
si Qoa bene servassenl interdiclum. de conversis idem dico et familiaribus simililer,
IMteftieMtten oraiorii*. b) Folgt ecUm gttilgt. c) B r^. priM. 4) fotgl imtlMMm
piaphtta. tl OtitrgtiekrMtm fltr änndulnchttm HigHoe.
« > JMnid in, 38-40.
: VtrgL MiffM iMnbgia Um. XXXIV, m
Dlgitized by Google
1«8
1288
quod lumulentur in sikneio. m bene servaveruut inlerdiclum. familiäres aulem tales
iiUelligile, qui sc el siia monaslerio oontiiltTinit , siciil siiperiu3 est premissiini. scio
quud hoc grave est, sed düceole spirilu verilalis seuliUs, quod cum oniinc et pro or-
dine, quc uomen ab ordine et merilum uccepislis, pali quecunquo incommoda dcbe-
alis. nam sine ordine neo misaa» aut aepttltaram vel privilegla fonrilan haberelts. »
abjstinendo autem a veiilis vobis non ordini serviiis, nam aecundam jus acripiuro.
in quocunquo slnlu iiivcnircmini, obligaremini ad prciiiissa. sunl apud vos, ul dicilur,
quidam rcligiosi vt slniiu quielem turbanles , pedcin movere diüf^enlps , feneslras
occupantes, opus coniniuiie impedienles, ougis el risibus vacantes. oculos detigcnles,
de simplidtale yes(ra predam callide aucopanies. bos devilate, si debilo cupiiis n
persiatere in hooore. ilios aulem amidiuSi qui dicuul aJBrmant predicanl contra
racUim leguli in injuriam noslTam« imaio ia erotUDwlian cruciüxi, putanies venisse
dt» nnslris caluuiilaliLii.«; messem snnm, tamquam excomnninicatürum faiitores dfvitale
conscienliam el scienliam non habentes, precipue qui se ex talibuä mudicos proUlcnlur.
nam in quodcunque claustrum lalts medicuä curans vulnera aaucian« corda ti^^TMaus i»
fuerit, ipsum clauatmm ab omni graiia premisse auapendo et contumacea privo eisdem,
donec salisfat lione premiasa reslilui mcrcalur. aupcrius scriplum est, quod a divinis,
que fiiiiit Hiiinl vos, oinnps lioiuincs, qtii non snnl juris vrslri, cxoludalis, nun ob-
slaule quod olini quibusilam persoins iiüIjis iu Cbrialo devolis bUeras noslras dedi.
bas pro laolo fore volo con^olulus, quiu hujusmodi lilleras non cassü nec revoco, «»
aed auapendo et efTectum differo earundem propicr pacem aliorum el propler vitandum
oflendiculum infirmorum. conclodena igitur boc atatuo boo repeto hoc incolco. ({uod,
qiifciniqnc soror alicui religioso confessa fueril vel ad ipsos intra clauslrum vel cinii-
li riuiu cellnrium %-el orlum .sivo locum qn^'inliltel alium veneril, confessio tpsius ?ril
irntii. et in hiis scripUa aoatheinali ipsam subicio necnou in tnorle dignis ordinis ^
aullragüa eam privo. aacerdotea inauper vestroa cauloa eaae volo ad dialrielam aen>
tentie obaerranciam inlerdicti, alioquin non auslinebuntur in veslra cappellania, nam
irreguläres fierenl et ad Boroanan curiam deberent neoessario prolictaoi. dalam
iJagenowie.
B av$ neriin BiU. lUi. jAfo/. Utt. ocl. nr. K'J foi. 159 lOi '. •»
Oetbiukt danmek bei Finke Lminikaiie^ef« 8. 13B nr. 109.
274. Der Pnmntial ertitekt den Prior dtr Jhminiianer Bern, dm Ordens-
Itmdcr Johtnuies, der die Siraßburger Fraue,ii/ösier St. Marx und St. £«iAeritM W
ttaziemiwAer Weise beirele» habe, iu bestrafen. [IS89 Frükjahr\ Begeiuat.
Priori Bernensi provincialia de correcüone fralria, qui intravit claualra aororum »
in Argcnlina. fralrem babetiaapud vos Johannem nomine juvenero non aacerdotem,
de quo intcllcxi, quori, cum ipse diiL-fixl quosdam fralres per Reuum, seduolus, ul
dicilur, vcnil ad curiam sancti Marci, ubi, l utn lultis satis esset, dplicatura prcsidiuin
ullio tnqtnnei» ingressus esl clauslrum sororum ibidem morancium cum Iota sua
lemere comiliva. itn aic effodit fialam soam, ut memoria ejna in benedictione non «>
Digitized by Google
1289
169
Sil nsque faodie apud illas. vioe sllera ileram descseadii per Renum deducendo fratrem
Paulum et intravit curiarn sancle Kalerine, crcdens eSW curiain sancli Marci, et
reliquil dictum Vimhim, ut diciliir, in luivi soluni iu magnum ordiiiis scandalum et
niliorem. cxpeclaiis relrilin'ioncin a (loiiiitio, qui lalem talibiis coujutixerunt et
5 hoiicälatt ordinis minus pruviUc providcrunt, de diclo igitur iohanne, si sie appel»
latur, in quoeunqae loco ipsiiiu inveneriüa, voMa commiito, quateous ipsum pro
qualilale eiilparum aaperivs oorrigatia prohibentea eum, qui male orditur prindpia,
ad ulteriores ordines promoveri et nunquam clauslnim aliqood sororum visilei sine
licencia yrrovinfialis. fxltinc ipsutn ad aliquem conveutum exlremum proviiicif auclo-
10 ritale pre.<>enlitim pro Iratre duiiius miltaUs juxta ordioationem cupiluli Augiisienäis,
ubi illis boc in ' pena imponitur, qui uotabililer Ärgcntineo:>i territorio appropinquaal.
qoanlo magia id obeervandum est in eis, qui claustris sororum se ingeranl Juxla
man» Aiigentinenses locaUrum. quidquid inde fecerilis, mihi reseribile« cum pri»
mun obtulerit se facultas. dalum Hagenowie.
» Buu Btrlm. JUN. Jb. UkMl. laL ul. nr. 10» /oL Itt«.
Stgat danoA M Fadtt JkmtHälKumbri^ 8. tSl «r. 109.
275. JDer Ptwinual der Ihminütiner heüußrafft die Sn^rierin nnd die
Schtreslern Agnes von Hohenstein und Gertrud VM Königshofen com Straßhurger
Sf. .Vf/rx^hafer. diu rnlersuekung ge$e% ««» ^fefuutnte Miteckweelem m /"SAre»,
to HüSO Frühjahr] Hagemtt,
Supprioriase et sororibua Agneli de Ilohcnslcin et Gerdrudi de Kftnengeshoven
ntl sniK '.tim Mnrcnm juxta ArpentiiKini provinciiilis'. quia stalum veslrum emulor
dei emulutiune, seinper vos (lliiislü fxluljm' .sulügo nun hn}>f»nlfs mnculam nec
rugatn, sed iu prei>enli eu, quu voLis suul neceiisjana, opurlel iUleriai ordinari, qui
u corarapoailua nunc iu vlrga nuuc upparerem in spirilu lenilatis juxla quod vobis
utile repulnrem. verum ne inier mulla, que ad me perveniuni, videar aicut homo
non audiena et non habens io ore suo rcdiirgutiooes, quedam inier vos judicu cor»
rigenda primutn cunngens cus regnhirilms jafiilis, f[iie {wr superbiam hiciferntn itiii-
taulur et cum Datau et Ab^ron cuulradictiouis »pirilu rcpicte terre ^alibus ubsor-
■0 bentur. audivi dissiraulando dissimulavi audiendo, quod sororea Andriota. . de IIa-
genowia. Egniuns de WinUierlur preter alias sursum et deorsum insaniunl . .
priorisse rebelles per suporbiaiu. celeris infesle per calumpniam, quibuadam impor-
luup per malic:;itii. oiunilnis graves, nisi forte sui<; compücibus per vesaniam coni-
prot)<iuliir. ciiiii lijilur proviik-re drheiimus, nc )iiuiluuini fcrmenli, quod licu j^im
u uiniiä iuvaiuit, tuUiiu uicLSsaiii corniinpal, discreliom venire commillo el lii^lncle
mando preaencium per tenoroa, quatenus rebelliones diclarum pert»onarum el alias
%) B fip. Jb.
IV.l »
Digitized by Google
170
1209
earum insoleacias inquisitiooe pkiiüiic faclQ inihi infra mensem prebilis de clauslro
sumplibus nunrio. quem milletis ad iin-, lidclitcr referatis, qualenus de vuUu dei
Judicium prodeat, quoU quieli inouaslice prolicial, et lerram sauclam in c^ia stalis
Aujusmodi abbomiMlio non depravel* . qaodsi omoes hiis czeqaendis propter debi-
Ulalem forailan corporis ioleresse oon poteritis, due vestrum nidhilominiu exequanlttr
preeipienles, quod decreverilis vice roes, finnilar obeenrari. daUim Hagenowie.
S MW Bntin. JMU. JTi. ÜmL tat. oeT. «r. 10» /W. m
CMmekt iantaek Mbw^t M Fmk» Dommikamutfitf« 8. O» «r. Uß,
276. Jhr Proriiizial Iteaußrngt (Un Prior der Domlniha ii>-i' :v. CoJuvir, dh-
beiden Ordensbri'</(r Krho vnd Ilumhert rregen Betrettüs der Straübvtrgsr FraucuklüsUr
zu besirafen. {t'^SO FrHhjahr\ Hagenau.
Priori Columbarienst proviDcialia de quorandam fralnim correctioae, qui claustra
sororum Arfjfenlinensium inlraverunl. cum niiper essem in loco veslro, conveni fra-
Ircm Erbonem de eo, quod lanlum civitati appropinquavii, ut clauslrum sancle
Ägnelis iogrederetur. qui se de propinquitate exouaavil lilleram nosIrBm ad suam
interpretBDS voluntatem. quam eaaso et revoco, ne per eam mea simplicitaa ilenim
deludalur. pro ipso autem allegal pietuUs afleciio, quia oarnem suam odio habuit
nemo unquam, ut propter hoc scverilali aliquid detrohalur. unde juxla dalam vobis
a deo discretionem pro introitu claustri salisfaclionem imponite rompolenlem, nisi
forte, ul dicilur, civiialem ipsam iogrcssus fuerit malris domum visilans atque
frairis. baoc si verum est mibt penitenliam f«serveli$. frat^ Humbertus. qui aucto-
ritatem sibi oaurpavit in fraudem atmplidum feminarum audieudo confessionas, in-
gerando confusiones, uam nulla frelus auctoritale veaientas ad 8e involvU polius
quam absolvil, est per vos acrins (^orrigendiis. cui inier cetera injungotis, quod sc- ri-
bat convenldi sororum prcdicluruin, quod nuürim absolvendi eas haliiiil lepitimaiu
polestalera ; deinde ut, in quo dcliquit, puniatur, ipsum restringalis a confessionibus
audtendls et a tenttiois ^ailieimbas visitaudis» dooee per me vel vicarimn restitiii
mereatur. quicquid inde feceritis, mibi cum primum sa facoUas obtulerit, rsscribatis.
valete. datum in Hagenowia.
JT iiM AiiIhi. BiU. M«. IlM iat. Ml. «r. 10» /W. 16»».
GMfnidbt darnach d<» TUS» IkmimSimmhntit & S89 nr» tlL
277. ^^>' Prociii:iii^ J'-r Donilnlhi iti'r tinJrlt (Jh- Prnirln (h'S Straßburger
S'f. Mnrgnrethenklosters, daß sif //> .Ut/iderbrüder eingelassen habe, und fordtrl
Bericht damher. \l2ß9 Frühjnhi] Uagcnav..
Arguil priorissam sancle Margartde juxta Arg' nfinam provincialis, quod minores
permisil inirar; clauslrum. iuleilexi pluriijuü mihi referenlibus, quod passu estis
miuores ingredi clauslrum veslrum, qui iii aliquam ul medici curavcrunl, mullos, e
■) üttirjftttAritie» /kr dmrcittriehtiM ooRUipit.
1289
171
qoonim mimero ego sam. gravibns valneribns conciderunt. an fieacUis, quod ipsla
non licet ingredi dsuslra monialium ncc vobis fSas fuit hominetn admiUere» eliamsi
fuissel merilorum suffragto clare fame? od hoc cum quidam religiosi perseculionis
noslre tempore nimis in noslrnm grnssenlur injtirinm ita, ul cum iioslro (li<5crimine
& coiiiprobeiilur cum adversarlis cutiäpirasse, diguum tuil, ul pucius Utlium äolacio
carenatis, quam suaptcionia nebalam amids ofdiote el oeeasionem mormuris prebe-
raüa« hoe ig^lur scandalum eupieoa ab ordine removere, distiicle vobis iojuDgo,
quatenus infra roenaem me de facto per Hlteras vestraa el ooDventus debealis reddere
cerciorcm, alioquin coQlra vos per cenauram ordinia procedere non obmitlam.
10 dalum Uagenowie.
B «Hl BtrUn. BibL Mm, tkiol. ht. oet. nr. 109 fai. 162".
QtärmM iamaA btt FMtt JDmimketMrime/e S. 133 mr. m.
27B. J>9r Provmfial der Ihminikttner MU der Priori» tUs StnUtHrg^ St
» «erde, \i289 FrSJ^air] Hagtium.
Prioriaaa aanetc Agnelis juxla Argentinam proTiiidalia. quia ioler celeros COO-
▼eDlua aororam Tcatrum affeclu prosequor apeeiali, indignum esset, quod vobia sab*
traherem beneficia, qi]e aliis indulgerem. quid auten pro |Mce sororum egerim,
vobis cicius innolcsccl. de sacerdotibus liospitsüs nec «mim vobis possum concedere
M neque duos, nam ipsi suolucosunl. nl eslimo, iiidivisibiliter obligali ; vobis autem unus
dcbcl esse secuudum Privilegium, quem ego iosUluam el qui vobis solis deserviat
proTidiis et diseretaa; quem com de sororum earum qne aant de consilio invenerllis,
mibi cum sigillo convenlos et veslro diligencius inlimelis. expedit autem vobis
habere proprium, quiu ad raissam vobis dicendam iion debet admilll qiiilibel religiosus
ti vel clcrictis spciilaris, ni^?i vices alictijus cappelluni per claustrorum uliuriun cappel-
lanos quod dico secundum indulgeuciara suppleantur. uec scio, quid debedt missa
aoathemaiisatis. nisi quod sibi manducent Judicium atque bibsnt, que frequcnii pre-
varicatiooe exitis de daustro ad libitum et reditis. credaüa autem» quod non prO"
pono tales absolvere nisi preslila de parendo mandalo ydonea eautione. unde super
M hoc mihi nd geate scribile verilatem. valete. datum Haganowie.
B du« BtrVm. TMU Ms ihecJ hü. oct. nr. 109 /A ISt.
Erwähnt bei Finke Domintkanerbritfc S, 133.
879. Der Ordensmeister der JOomiuikauer gestattet den Schwestern der >straß-
iurgtr FraMenifätter sevKM Ordeiu emife FrleielUermße» im Sakramendpende)^
m md MmekSn». \t289 FrSAJakr] Hagaum,
Omnibus* soronbus circa Argentinam, quomodo se babeanl tempore lurbationis.
quia spero me ilUus caritatis ease consortem , que in cordibaa diffusa fideUum cum
•) Fmwi *lt»i jHit rmUr$ nM(M«r ordioif.
Digitized by Google
1289
flcntibii:<; fliTP docel el gamlenlilnis congaurlore, sine pravi tiolore amlire nequeo nec
senlirc. qiiod peccalis exigentihus sie cahimpiiiis homimiin obriiimini sine causa, qiiad
sub (ruuquiüilalc debita uoii permiUimini vola reddcre, que propriis labiis üiatinxiaiUs.
sed si aperlis mentis ooulis posselis agiMMcere, quam vernanübas gematis corooe
veslre tdleranci« dorantur« qoalia monilia vettris afOguntur peotonbns, qn«m pre- »
ciosa dcxtralia manus rorcium ambiant mulienim, inter odia cordium, probra lingua-
nim, arnia perseqnencium, oorde versaremini leliore propler eum,' cujus Inhor nobis
acutum eflkilur, cujus dolor oinnibus per 7iara traoseunlibus dcmonstratur. cujus
honor ad mortem obedieutia oelestiam et terreatriura flexione genuum cumulalur.
porro in veatraram tribuladonnm aculefa hoc pungil aeriua» boc parturbal fraqiien- »
cius. ho<; moleslat iinportuniua, quod, ut acripsialia, per oonfeaaionem pnram non
pol(*stis in vobis placidnm parare domino mansionem . sacre communionis panem
pnrvulis ))clentibiis nemo frangil, pro vobis el aliis consuela non permiUitnr ex hac
luce niigrantibus sepuUura, missarum sollempnia, quorum suilragüs divnm placelur
indignatio, Don auditis et, quod est pericnloaiua, ezcommunicali se vobia iogerual »
inceaaauter. de biis mirarer et lurbarer vebemenciua, ai per lilleraa karisaimi mibi
in Christo proviiici;ilis veslri, quas dudinn vobis misü, non essein aliler informatus,
nuin quaninduTii «iiilac-iii roiicfsse vobis gralie connnuda breviavil. quapropter muUis
interiuissis, que difi vel scribi lacius laliludo exigerel carilalis, habilo cum spirituali
palra vcatTO prion provimtali conailio* qni vealria. aicutio veriMeoomperi, oportum- ^
tatibua aandue impendere et auperimpendere eat paratua. volua oicbil boram. que
jaa eoocedit commune aut Privilegium ordlnia speciale, aufero vel aurerri volo, sed
omriia el singuln vobis inlegra servabuntur. ad hoc illura articulum, qui magis vi-
debalur aliqnorum judicio scrupulosus, videlicel quod cappellani veslri in necpssilaüs
arlioulo vobl» exbiberenl'' ecclesiasUca sacramenla, sie elargaluiu accipile, ul hec "
oeoeaailaa non ait aolum inatantia mortia aed etiam peraeootionia, per quam percoaaia
paatoribna diaperguntur ovea gregia. interpretor ea libertalOt qua privilegia principum
largissimc conccdunlur. omues igilur cappellanos, quos babclis vel habebilis. sive
ordinis babidi induanlur, sive inoedant dfrenfi habiln dericnli, dtimmodo vile honestc sint
el opinionis bone, equalem in singulis claustris singulos babere voio'^ polesialem iuexbi- m
bendo vobia ecdeaiaaticaaaeramenla. üdem cappellani confe8aioneaTeatraaandiant,aed voa
. . prioriaae videritia. quandoetquomodo rite fiel, aepdialia vealraa sororeain aUeneio,de
aliia vero facile, quod juapenuHUtTel antiqua in civiiaie Argt nlinensi obUniiilconsueludu.
misse voliis lepanlnr , qnocieni? vns . . priorisse voluerilis, jamiis tamen clannis el
exchisis cxcMnunuincalis el inlenlu lis. salvo tarnen ordinis privilegio, quod mjii »s
solum Dobis sed eliam nostris prucurulunbus ae uüslris seiviloribus esl iiiduituiu,
nam illi admitli poiernnt ad diTina, niai interdicantur apeoialiter vel cauaam dede-
rint inlerdieto. beo itaque deacribere vdai, at» ai in aliqnibua articulia vobia aubo-
rilur dubilatio, dictum provincialcm veslruni requiratis el consulalis, qui vobis
obscnra dciMnrnl , nngnsln, protit sernndiim ileiim cl justiciorn faccre poleril, ampli- »o
ficcl et excessus corrigal secundum dalam stbi gratiam in vias planas aspera commu-
»] Folgt ttiirrktlritkt» qui. b} B cshtbercl. c) t'vl^l dm-rktlrirktn in «sbitiilioiH»,
Digitized by Google
1269
173
laodo. predieli etiam cappeHani coDfessiotiea vestras audiant et tos conmtiiiiceut. ul
Irtditar in conatilalioiiibus, per fenMlram,' donce fratres asaeeurali a civibiu ad vos
pussinl accedere, vel per dominiim papm possim vobis graliam aliquam opliiiere.
ul ces?;aniibt)f; cappellaois io premissü ftatrum oflicio gaudeatis. valete. duliini
Ilagenowie el cetera.
a an» Berlin BM M». theol. tat od. w. 10» fol. J«7'—i«0*.
GiünMfet damaA bei Finte IkmmkmmM^ & t38 nr, MO,
?80. J)er Provinzial der Dominikaner gestaltet den Sehwuttm der Straß-
bvrfff)- Fraur/i/rltJstw die CoMMMtiM» IM Cior stgtl dmteks Fauler. [1289 Früh"
M Jahr] Hagemu.
Omniboa . . prioris^ el sororibus drca ArgeDtioam proviadalis et cetera,
gratom deo el ordini obaequium impendialia. qnando magialro ordiiiia illalas nobis
a religiosis quibusdam injurias iiilimastis. re vera ego nun credidi tül mala aliqtiilni.s
irropatn, nisi essent marlirio comnanfH imde vix poleram lacrimas conlinere cl vos,
u que veslra" scripta vidislis per singula, si oronia pariter in manibua lenerelia. vestri
jam ddoris banemores plagaa nostns lacrimis tfflneBlibiu lavantis. bra me. fiUe
. Icariaalme, quomodo aedel sola etvilaa oUm plena populo. quem deminus ezerciluum
benedixil. viia vestra velud a lexenle precidilur, convolvilur el aufertnr a vobia
quasi pasloris Inbernaculum, quicquid eral remedii gaudii solacii sanofp spei, porro
» cum ila repenlc pliira non poltierilis iiivcnirc. non nocet ilerum fragmentu coHigere
et micas toUeru. que de roeasiä iiustrurum corruuul doroinorum, ul reliquie nun jam
oogitalionnm, sed looutiooom el operam fealum agant. quäle tunc fuil, cum arliculi
legereDtur» ubi eflkta avrea suidaram aapidmn aperatt et os suum iniquitaa epilavil.
ceterum quod de communione per fencslram posilum est in liltera magistri,* non
<5 vos molestel. nam licet de mnndato ipsins cetera, proiit vohis melius credidi expedire,
ordinassem, tunc prescns non aderam, quando illa additio scribebalur. sed placet
mibi, qaod io cboro veatro eommumeetis a cappellanis vealris, qui juveniur per
conversos malnroe, proviao quod iogredianlur el egrediaatur aacris induti veslibus,
qnod decet s<k erJüiea ; alioquin oolumbe gementes vealraa revolabitia ad feneatras.
•0 reliqua, si qua (iesiint. per vices stipplcre potcro, proul videbihir oporlunum. rogo
aulem hiimililer el oi)iii\e , (junleiius igiiuscalis, si exusperatiis aliqiiaiuio asperins
vobis äcrilx». uain cor meuui erga vus in cubili suo plenum est, ul äpero, sanctu
Icaritale, que utiliora probat volnera diligeotia firaadolentia oseuUs blaudientia. abso«
lulioneiD et diapenaalionem targiaaimam magialri per oerlum nuneittiii mitlam vobia«
!• •) WM 9tnAritk» /kr noMn.
' Fcfyl. itr. MOL
' Fnyl. fir. Xt9
Digitized by Google
1288
qiiod hae vice iion poleram ftcere plttrimis occupatits. duo claustra noa scripsenint
et hoc ideo fortassis. quia ooslns Üueraa non viderant. valele et cetera. datuin
Hagenowie et cetera.
B aus Beriin. Bibl Mt. theai. lat. oct. nr. 10» fol. 1C9. Uätert^krtß ie$ Stückes von gM-
eher JIiiH'l : T.ittcra provincIaliK clsiJem de eodem cum tempwUMntO prioifü litten. ^
Gedruckt darnach bei Ftnke ItovumkanerbrUft S. 140 nr.121.
Dir Ordviismeisler der JJominüauer berichM dem Bischof von Ütraßburg
dm Aftigang der Verkandlmgen in Worus mit der Straßburger Bürgerschaß «nd
hitUt ihn, den Ordentbrüdem die Erbauung eines Sauses in der StraQburger
DUfeese iu gesiatten. [1289 nach April Jß\ Worms.
Argentioeosi episcopo." tiuverit vesira uxcelleutia graliosa, quod reverendas
pater Wormacieasis epiacopas meam exhortatns est eflicaeiter parvilatem, quatenus
venircnj Worniaciam et cum civibua ArgenUnensibus traclarein amicabililer de
concordia el de pace*. qui venienles sicul a principio illirilos arliculos peliveruni,
sed ne oblinerenl vel unum, ipsis more solito ore solido prI responsum. nnde superuti »
ralionibus io (ine sie recesseruol a me iamquam deliberaluh, ulrum reliuquentes
articaloa oorrecUooem firatram, si in aliquo ofleüdissent, mihi connritterant; aed. «t
ilieitur, cum deliberare pularentar, congrcgaTerunt homioes, qaos haliere poteraat,
conquerenles, quod, licet vellenl arliculos ditnitlerc el in aliis sc frairum beneplacitis
conformarc, tainen non possenl iiiveiiire grnliam. cl hiis diciis ad propria suul reversi.
interitn proccssum er>l in tij^ura juuicii contra ipsos juxla forraam prioris mandati el
Jam procedelur secutidutn ioruaam secuude cotninissionis * videlicct, ut iufra sex uienscs
causa ad oiriam re?ocetur. tos igitar, qui usque hue ad defensionem vestrorum
faumiliuin ▼iiintia braechiiinii exteodistis et nostris oportuaitalibna sie afflnaoter sie
indesinenter afluistis, ui totum vestrom tal, qaod possumus ei quod sumus, super »
nos sollle conculiln visccra pielalis ponsanles, quanlum religiosis mentibus ingeial
oaeris liligare el contendere, quc divino cullui dedilc lenerenliir p«ciQcis studiis
liiherere. est temeu melius cum apostolo nec ad boram cedere subjectioni ' el omne
malum pati quam molo consentire» ne iotemperantes layci. qui dero juxta decretum
oppido iDfeatt aunt, possint. quod sibi personas ecclesiasticas äiilijoctTinl, gluriari. m
memini quem tnagnum palrem el anoicum ordinis dubitasse, ne forle fratres deflci nnil
et afTccli tedio flerent segniores. sed noverit vesUa preemiaenüa, ipsos spirilu sauclo
•} F$lfU JtM raKH mtU aigfalw Qfdbiif.
' In einem Briefe da rni> iii-i,tls u;i ileii 7?/m7io/ ton Regauhurg aus jener Zeit foi. H7 heißt es:
Tcnirc ditpotoi Batisponam, aicut aliqnando Tobiscnin trActaverftm, sed cnm euem NoreDbercb, re* w
Tocabar versiu Warmaciam ad traelndiim eam eivilmt ArgntiticindlKit d« eoneordu tt etnaa, qot
inter not vertitar atqoe ipsot.
* Oemeint ist das Sdtreü>en dtt IMUtu an den Bischof von IVorm 1280 Aptü 1$ im ÜB. II,
117 nr. 15C.
» Ep. ad Gfdat. II, &.
Digitized by Google
1288
17&
inspiranle (anto fixos poodere, quod, si quis in deserLum exiHi sui ad ipms exierit».
veiUo agilalas arundines non videbit. unum eis decsl, quod tfimen vestr» magniricenlia
faciülpr snpplpre poterit et implen», vidf*lirpt quod jarenl in cüUejiiis nbsque sollcmp-
nilalc dcljila divinum oiHcium inusilaules vel ad ecclesias seculariiim diacuiTcnles.
• propler quod benigDUBteiii mtram rogo humilitAr el allente, qaatenns concedatia
ipsia edificare in veslra dyooen domnm unam , sicul VMire placuerit voluolati, ubi
deo serviani el veslris jusstooibas pareaal laoquam hnmiles filü tanto palri. valeal
et cetera, datum Wonnacie.
B «w Ariim. JUW. Ib. (huL JM. «et. iir. lOe /U. iM*.
28t. Ifer OrdeHmeUter der Ihmi»iiäner ieaußragt die OrdettsirSder in
SiAhtMadl und HagenaH, eine zeifweili^e Niederheemg <» Mzterm oder eine»
(tiuh-nt Orte der Straßburger Diö'cese zn gründen, und iedroAt alle Änkäuffer der
iSlraß^rger B9rgenekafl mii Slrafvertetutng. [1289\>
tt Fratribus in Sleislat et in Hagcnuwia* de reeeptione domi» in IlagcDowia.'
cuQ seeunduiD prophelam babitare fralres in anum bonnm ait pariter et jocundum,,
vesiro, prout nunc so habet, crcdo slatui oporluuum, quod recipiatis commaniler in
ITagenowia vel aiilii in Ar^ienlinensi dyocesi de dyocesaiii cunsiliu domiim nnnra.
quapropter inler cü, (piilms jiremisfsa domus tndiprl adjuvnri, permillo, iiuoii Ijiblia
gloäulci, que fralriä Jo[bauuisJ de Allia - fuisst; dicilur, additis pignoribuä aliis ubli-
M getur et cicios usara eesuntibiia redimatur, ne memoriale ainAuI et memoria pü
intereat largiloria. cetemm quia omnes casus, qni possuni aceldere, tiz vaiet hnmana
ioduslria prcvidcrc. discreliooi veslre comiaitlu, quatenua ad prioris provincialis vestri
consiliuni pro hiis, que vobis n'ilia et necessaria jitdicaverilis, recnrrutis, qui
vobis vivpndi formam el proficiendi viam , temporale comtnodum , spiriluale
» snßiagiuin juxla datam sibi graliam demonslrabit, pruviso quod prefalos locus in
proporciooato fratrum numero tenealur et bospitibus sine caasa rationabili discur»
renlibas cum equis et ftmnlis nou gmetor. simptidter anlem et expresst- volo, quod
fralres ibid'.m mornlnri proseqnnnltir rnii>5nm desolali convenlus Ar^i iilinensis el
unaiiiuiiter ac iiiagiiilice tueaiilur, iil cxiiide lainieiii apud ordinem <■{ iiicrihnn sibi
«0 comparenl apud dcum. uam de prodilioue vebemenler suspeclos el qni causam tralrum
impediwit vel pro posae non adjuvant laboranlea, sed magts oivibns Argentinensibus
impenduntconailium et favorem expresaura, in quocunque oonventn vd looo morentur, . ,
1 ünUr dm Vontäadett der Doiitiiukattenomeiae, tut die der Pnmneua 12m tt^ruar eekreibt^
ti erwMnm oudk vteftrtl traten tn Argontinenrinm in Shtatat et Hkgenow« fid. 158, vergL Fitdte tu «. 0.
S. J-T
1 Verj^ über Johanne» de Alba einüfe Notieen bei Finkc a. a. 0. S. lU Anmerkung.
Digitized by Google
i76 1289 — 1293
pricir provincialis prediclus* complOB et punitos ad exlreiuos oonvenliis sue pro-
vincie miltero timeahir. iiidiilnminns epo ex oflScii mci rlebilo non servanles iid«m
urdiiii sed c&cumruuiiicülurum iavore tamquam picem langeittes dampnabiliter inqui*
nali, si upud tue rt^laUooe vcridica fuerini denolali, non solum in proviucie äue ponenlur
inargittibus» aed in proTiaeüs alüs loeabantar. ad hec lermiiii» prius habilis ^ conteDti *
ttrili«, sicnt cum iD Ai^genlina degebatis, quousqne pace reddila ad locuin prialiuttn
n^eatis et Uiiic dotiius. si qua pro redemplione (einporis conslrucla fueril, remaneal
pio (lomictÜo vfl rcliiujTialur scu etiam dislrahalur ad arhitrifim prioris pmvitioinlis
Si-piiis fuemor.ili. (jui iid int^ leferre deb«l>it, qnir(|iiiii äclum fueril de premi:«»!^.
B au* BtrÜH. Bibl. Mg. thtoL tat. oct. ur. 10» foi. iC»«-. U
Qtdnda danmdk tei Vimke Ihmmitimtrbritf« S. 141 mr. Ot.
Be^chlnß 'fcs Sfraßbiirffert SI. Prfrrxcapiteh über die Venrendmß der
KiukvnHc des Umdenjahrs m Setlgeralksültungen. 1293 Februar 15.
Nos decanus et capiluluin ecclesic sancti Pclri Arpffnlinerists ad perpeliiiitn rei
snliscriplc meiiiuriaiii. unonimi consensu el vulunlale slaluitnus el orJinainus, ul **
cum reilJilihus pnebende uuuc vacaulis e\ morlc pie memorie domini [Kgelolti] '
d« Landsperg qaoodam eccleaie nostre prepoaili primt anoi, qui annua gralie vocatur,
ooiniMrentiir reddilns ad anniTensarittiu dicti domini prcpoaiü perpetno celebrandum.
iiisiiper staluiinus, ul quicunque cmionicorum ecclesie noslrc predicU; decesseril
jtll•■^lalus, qnod nini reddilihus anni sui gralie redditus comparenlnr nd nnniversa- •*
riiiiii suum celebrundum, si in debilis licilc el' sine fruude uuu lutril ubligalus;
alloquin non« aed 'i soWendo dftbila illa solvatituf, tu quanlum se eztendunt anni aui
grutie fecuUetea. in eojua rei leslimooium el perpeluam ßrmtlatem sigiKa noalra
vidclicei decani el oapitnli predictomm sunt appeoaa. aclum iu capilulo noatro anno
dumiai 1293. 15 kalendas marlii. «
B a»$ Stnßb. Be».-A. 0 4712 StaluttiAiiA *cm SL Bder fii. 93*.
284. C. j. c. A. Wallberua dictus de UAlheiin civia Argeiittneuab . quuudan
procurolor domini e^scopi Argenlinensia, tradidil seu reaütail loonaalerio de Omtiibua
sanclia census 12 Ib. cere, 2 unc. den. Ar- , d 3ü pulloruia solveudorom de officio
fun slarii in Korke, ileni ct'M^.iK ! tinc. .Ii n Arg. el 2 cupununi de uno agro el *
pralo in Lauiiu Sande, |>erliiienliiuii ad uiuieiudam ipsius vilie. acluu) a. d. 1293i
11 kalendas septemliris. 1293 .lui/ii.st
K au» KaiitruUer üeii.'Lami.-Arch. Co^mWucIi rvn AUcrhrtligfu Xr. 1 S, 27ii. (ikJMUe.J
t) nara de — prediclus Huleri A'witi'i- «ori/ji-t • )') ■■ü. • y i , , /'i.m.< , ^ /if ^rr milrr-
ttricktH gtuigt ul; Mm de&ides et remisM»s vicillentcs vi dubio« in purlem utramlibet de«jiMol«s ^
In <]Wienw|ue eoavmlu rapaiMiiliir. b) Fflfl ihmhitridie» cnnw c) 3 G. A) B ml
1 Httr muf) ein Versehen <h:s Ahschrrihcrs vorliegen, iiulen* fr die Sirjle G slait der liititi/icu E
/•rtzte. EgeliAf pu/i Landsherg ist o> den lUkr Jahren wiederlwit aU Cunomcait ton St. l cirr nachsu-
ir' i>rn und rr!,üuinl 12S4 Ottofjer 17 mi , n- r HoJnUl tU§ Sttftet JjidlaK ob AvA«! Mm St. Ftitr,
Vtrgi. 2!etltchr.J. Qttch, d. Oberrh. XX.\1V, 26S. *o
Digitized by Google
1294
i77
285. Der Pror 'mziahi'kar der Dominikauer, Hermann, fordert die Bestrafung
{('■s Ortleiishruders Krho, der am Kriege ge'jen den König Uilg^iOmmtH, einen
JJdHH terwmdet und Beichte gehört habe. \l'iiii4\.
Kariasimis in Christo fralrihus jiriori suppriori el Wern[ero] freier Her[mannus]
5 virarins* el infra. licel fraler ErL)o* sciens el prudcns prescnciara meam decli-
tiaverit. noleos lameQ experleiu ipsuin tore gracie visilacionis, qiie cuslodil spirilum,
i«aore pnfleneiuiii Tobis oonmillo parft«r el injuDgo, qualenus ipsum, cum «d do-
mum redierit, diligencins adhibitia pro placUo fralribus visitetis, ioter alU memone
oommeDdante», quod, aldicitur, Itominetn vulneravit, ilem quod confessiones audivit,
10 cum iioD oref^nlur ad hoc ohservalis conslilucionum limilihus injtilulus, ilem quod
in cxercilu versabatur eques pilleiilus, juncttis regis iidversariis, ilem quod se
iuge&^iil confessioni el consolacioai ac ncgociis curuiti, quus idem rex ul liosles pu-
blieoa condempDavil. in primo caau aibi penam injungiie non Um pareuasoria quam
vuloeratoria ; nec sibi auffragabilar, ai dixeril ae defendiase cquttm a lalnmibua.
1» Dam non fuerant lalrones, sed bonesti villici nec probaulur invasorea sed equi sni,
quem injuste pf*rfli«l<'ranl, |jelitores. nam el si equus fuissel ordinis, lamen vim vi
cnm inodeniminc iiiculpale tulele repellere debuissel. sed quantum legiUimos lerminos
e.vuesseril, prubul ligaum lanccalum el vulneris graviias. quod iiillixil. ccleruui üi
dix«rit aeliceneialttmadpredicandum et oonfeasionea audiendum, probet dieendo, per
M quem uU quaadof ego aulem meroini, quod tempore preeedeati propler aua deme-
rila. ne ad idtniorea ordiuea prooederet, inlerdixi. el quis eumrealitoU? si priorum
aliquis hoc presiimp^it, non polnil, quia, "t difil consliUicio, caveant diligenlissime
priores, ne commiltanl alicui prcdicacionis uul confessionis ofliciuni niäi fralribus
scieolia el woribus approbatis. unde si quia hoc** licenciavil, fecil, quod noa poluil,
» quod non licuil, quod non deouit et ideo vanum Ml. quodai ipei adenliam et mores
approbetia, vos ipai hujuamodi officio sollempniler deferalia, alioqoin ipsia privatum
eum immo lamquam non inlratilem per hoslium nichil eorum habere vel habuisse
pronuncielis. od l>oc quia proliihiltis por suppriorem loci in (ermiiiis Argenlinen-
sibuä invenluä est sine socio, äiuc cappa. inquüdain lurpissiiuo delubro, ne dicam reclu-
M aorio, et assumpsil per se suspeclos et olim pene addiclos, quos iofamia oomilalur,
ipeum apedaliter puutatis a porta et exitu realriugentea. bec omni teigivenmcione
subiala lamquam zclo ordiata indlati exeqnamiiii fideliter et ferventer, ne per re<
miaaionem alicujuapeccalia oommunieare putemur. nam non caret aerupulo aocietalia
•) FtXp ittdMtidiHii llcMcisTtt pnniapwl bom potoit.
35 ' Yorhtr, et teil um IZ'IO hatte Hfiiiuinn t. Miuden ttu (kn Frorüuiat Jtr Troceuce it. A. ije$chriebtn:
pMumm qao^ae teuaem de Ärgeiitiiia vobis misiuem, si portitom aut vectoris copiam habtÜMem.
/aL FcfyL FiOct a. 9. O. S. löa In twei Schreiben, da* cAi» dMirl «OK 1294 November 4 Ba-
gtmm, «üeM amter« von 1294 Deoember 1 Colmar, vird Ilrrmatm viudriicklith beieicknet als fiater
Bei[iiian]ii»] de Hinda ordinis predicatomm eoBTUitas AigcutineiuiB vices gerens rcT«r«adi p&üria
M prioris provincialis saper ReuniD. foi. 1H3, vergl. Finke a. a. O. S, ißSfßi.
* Yergl. nr. 286 und außerdem über Erboe IHnötdidikeü UM» «. tu 0. 8. 69».
Vi,l SS
1294
oocuUe, qui, cnm possU, nanifesto fadnori de^nit obviare. quod si iion omnes büs
exequendis interesse poteritis^ duo vestnitu nichilomiuus exequanlur. processuiD
aulcra veslruin in scriplis onm sigUlis veslris et coQvenlus redaclum ad me oporluno
tempore Iransmillalis. daluiii.
B ma Jleriin. Bibl Ms. theoL tat. oe$. nr. 100 fei, J99. U^rtehrtft vom gkkher J^uid: »
(tmtcr mtringitnr pro »«««»{baa.
eedriuU thtnuidt von Finke ,. Ztschr. f. Oesch. i, CbtrHttnit JT. F, V, 838 md JfajpMl
bei Fiiike DominUcanerhriejfc S. 160 nr, 152.
286. Der Ptotintiahihar der Dominikanet' ermahnt die Straßburger Orden*'
brüäer, die ton ihm geßrderU Be^ruf^g Sriae tu vereckiebeHt ti» ^edoek in guter n
Hut 9U halten. [1994.]
Kerissimis in Qirislo priori el fratribus uniTerais viearitia et iDfra. licet qaasi
incessabililer deUnqaeatibns peoa oonlinua debeatur, püs tarnen supplicadombns in-
clinalus hoc, quod circa fralrcm Efrhonein' dixeratn accusandum, ' suspendo usqae
dum vübis prior scripsero ileralo. incdio tamon tempore sub cHiitfla i]>Htim volo cnn- u
sislere diligcnli, nc discurrat siciil hnrlriui» in honoris sui (lis]ii-iuliiim d Irntrum
displicenciam plurimorum. volo auleiii, ut, si quoquam ire debuciU, assücielur per
vos prior ve) per snppriorem aat per fratres Wern[erumJ de Elrebach, Wer[ncrumi
de Slesstat aeuJohannem de Offenburg. si tarnen aliquis^ Testram copiam habere
nequieril, qui pro tempore prefiieril, couvocalis simul cunctis sacerdolibus, provi- w
deal sibi de socio malnrn sacerdole el cujus vila sie i'rnbuta sil, quod ejus opinio
not) vacillel, prelixu sibi pro redilu leriuiuü satis brevi. ad liec universos vos el sin-
guloä tencri volo olwdiencie sub vjrlale «miUter el ipsum fratrem E[rboaein]; qui
si tronsgreasua fueril, vadal in curiam pro fralre ibidem moratoros et penam gra«
vioris culpe pro suo demerilo aoluturus. datum. »
S OM Berliner SiM. M$. theoi. tat. od. Nr. 109 fal 199«. ÜAtndtriß ton ^teiditr Umdx
Temperatur pena prescriptc littere.
Jlegttt bei Finke Dominikanerbriefe S. 160 und ZUchr. /. Geich, d. Oberrlieim A'. F. \% MO.
287. Der Protiatial der Dominikaner berichtet dem &roßpoenite»iiar der Curie
Hier die Zwistiffheite» der Dom^ihaner und Framiekaner am OhrrheiUt keeonders m
«ker die Khetergründung der eretem in SekleUetedi, [naek tö94.]
Venerabilt domino ac amico et benelico spiritnali sedis apostolice summo peni-
ienciario el cetera cum debita reverencia atfeclus el obsequii prOmpliUidiiicm pu-
rioris. innoluil mihi d<: lemotis parlibuä venicnli, qiiod fratre.s uoslri cum fra-
Iribus miuoribus provimi«' Alsacie hnberenl aliquid siniuHalis, quasi edilicasscnt . i»
ul dicam vulgarilcr, uitru canuas, preälaule ad hoc auclorilatom quuudam, ul dici-
•) B aUcm
» Vergl. nr, 2SS.
1284» 1290 119
tar, iD«o vicario, quem reliqui. uvgus facti cum quererem ratiimem, responsum ao-
cejü, quod fralres pradicti anla contra Privilegium veneraut in civilate Argantinraisi
et oppida FrÜHirgeosi. ikum in civiialc predicla enonniter exceascrutit 1 f unlcs
coclesiom quasi h^I pniu lt s fratnini noslrorum eo lempore, mm csseiil abseules el
6 de loco suo per vim iniporlunoruin civium clongali. ciii proscriplioni prcstiterunl
causam fralres predicli, aicut orbi el urbi poteral nulum esse, super quo sunt adhuc
patenlea liUere ipaiua cardinalis. ea lempeslate venerabilis dominus Tusculanus
aposlolice sedis legatns voluii, nu fratres rel^ti alrociter viderentur, qnod in vi-
oinis locis sc reciperenl el edißcarent, quod tarnen iu tempus cl lemporu disUile-
10 niiit. postmoduni oporluuitale liabita per heneplacilum rcpali:^ fttstigii, ad vocatiouein
populi, de cousensu d^ocesani lu viliam Slezslal, oppidum videlicel Argcniinensis
dyocesia, oculos direzerunt qnermtcs, si quoquc modo poaaat sine offiuiaa fralnim
memoratornm raquieacere pes eorum. circumapezerunl undique et non apparebal
effugiuii), (|ii!ti oonlingerel Impingerc, sie tarnen, quod fralerna poisat, qua auffari
16 omnia. kiirilas lolcrare. emeninl igilur aream. hnmo insolulnm partim acceperunl,
niotliciim t;mun circa reperlu ihitlem luguria molaverunl. (|nibi!sdam diceiUibus,
numquid i.sli suii boiniues habilubunl iu mediu lerre ^ sie sc puiuinl iu alicujus mu«
nicipü dimate« ul funiculo distribucionia eorum nemo audeat propinquare. dominus
papa sie non conauevit sna indiilgefB benefieia, nl quonindam remiasio fieret tribu-
»0 lacio celerorum, porro cessanlibus allercalionibus etdisceplaliunibus, que possenl ver-
gere in scandalum pusiUorum, ego pro meis fralribns censui facienduro, ul ad be-
oignilatis voslre sinum recurrerem el veslre serenitalis auspicium cxspeclarem. si
enim iralera nobia non potuarit in ciTitale regia regis posilio, si populi
voeantia requiailio, ai super afflictis pro ere alieno ooncasslo, si non debetur
M leä priytlegii compensatio, si Caritas excidil, fides deficit, spes confundit, quo ibimuaf
ubi sislennis? quo Lb'cHtuiliinuis? lioc soluin bobemus residui, lil adenm, rnjtis est
lerri) el pleniiudo ejus, oculos dirigamus. Semper vigeal el tloreat veslra magniß-
cencia graciosa.
71 nii.f Jkrliii BAI Ms. thed. lat. oct. ni. 100 /<>}. 19^.
W Gedruckt darnach bei Frnke Dominikanerbriefe S. 167 nr. IUI.
SM. Sigdinua dictua Vdie civis Argenlinensis de consensu decani thesaurarÜ
et capiluli ecciesie Argenlinensis in remedium ipsius et Anne uxoris sue prebendam
sacerdolalem in dicla ccdesia ordinal, cni bona possessiones et reJditus in banriis
villarum Wilgotbeim el Winzenheim situs doiial slaliicns, ut sacerdos prebendc omni
S6 die in allari cxlaute in ecclesia Argenlinensi juxla viam wider die Sleinbulle ex una,
ex alia varo parte juxta altsra aaneli Florentiit consecralo in honore sancti Pauli
apostoü, misnm odebret, foita missa altaris beati Horentü, et ftequentiua de
üanclo Paulo et serael in ebdomada pro dcfunclis. prebendam ad presens oonfert
Oltoni sacerdoli nato Ilcinrici inslitoris de Argentina. «cum omnibua bominibua.»
40 actum anno domiai 1296, 4 idus marcii. 1206 Marz 12.
M «M XeOtrCtiafüL M Utfll. 34' Z. «. Bmtng wa 0ikhmt^ EmL
Digitized by Google
180
1296 — 1299
?89. Cum iiilcr Rudoliilium dominum de Uscnher}? c. u. el frnlrem Riiiiolphum
de Stoffen commendaloretn s. domus Jiospitalis s. Joiiannis Hicros. in Frihiirg
et coQveulum ejusdem domus e. p. a. queslio verterelur super legiiimaiione,
warandia el aoctornalione curlis diel« Wtnatat, aicat coram domino decano s.
Trinilatis SpirMiais jiulice a aed« apoaloltee dele^lo aoper hoe eat actio •
tuta. partes couipromiltunl in magialrutii Joliannem Engelberli et magistrum
Rinwinni civcs Argentinenses tamqiiam in arhilros et pro medio elipunl dominum
Peinini episcopum Basiliensem ila, ul causa usque ad fealiim assumptionis b.
Marie virgiois proxtme venlarunt per ipsorum aentenliam termiuelur. daoles ipsi
mag. JobanDi et mag. Biawioo polealalem examinaodi caoaam eandem et decidendi m
aervato juris ordine vel noo servato etc. sigilla RudoHi et domus fralnim sunt
appensn. datnm actum a. d. 1206 quinta feria ante featum b. Margarile in
oppido dicto Kenzing. Iif90 Juli 12 Kenzitigeu.
X m» Jr«fta«jher Gm. Land. Ardt. i. C^vteftw* 387 (H«t«nbaiiii) JA 132 Ccfie dt$
Jf, JtiUtmierU. (SchiUe.) u
290. IlaiuricL von Mülnbaim, Bürger zu Slrassburg, besclieinigl den Bürgern
in Goaleose den Einprang von 300 Hark Silben Coatenier Wftbrang, die aae ihm
von des K5nigi wegen schuldig waren. Zinslag nach der LIcbtmess 1S99. 1999
F«brtutr3.
AlU Schriften d. Vereins für Geschichte de* Bodentet^s Heft I Anhnnri S. 11 nach dem im W
CufuUuuer St'JL nütenim Origtiud mit tBoUerktdtmem Siegel H. vom MülnKem.
29t* BittAof JTMfvtf «on l^nßhtrg gestatM im Dmin^imum vm Straßiurf
mtf ihm BiUe, die iknm few&hHm Indutgtnwn a» tenmigw^ imd H»URgt ihntn
tdM MM» AUtiß. [1^73—1899.] •
C[onradu8] dei grada epiacopua Argenlinenais univerais präsentem paginam in-
qieeluris snlutem in domino aempitemam. diffuan in cordibus fidelium caritale
sancta el salubri cogitarionp sepp disponilur, per quod a patre luminuin jiislis omne
datum opUmiim et peccalorihns reiiiediiim procuratur. quapropler dilcrli in Chrif?to
prior el fratres ordinis predicaioruni civitatis Argenlinensis nobis exponere curave- «•
mnt, qnod muUas indulgeucias a anmmia pontificibos el a aedis aposlolioe legalis
necnon locomm ordinariis merueruni, que ai ad anmmam redacle aimnl oerto tempore
aub una celebritale dirine i^elalis habuodancia mulliplicatis intercessoribus prove-
nirol. nos igifur ipsonim prioris el fratrum snppHcnrionibu? inclinati presencium
aucloritale coucedimus, quutenus remissiunes el iiidulgencias, quas pro consecracione w
otnniuu altarium suorum el eas, quas pro fcstis speciaUum sanctorom Bartholomei
et oeterornm exoeptis necnon eas» quas pro suia benefeclorib«» obtinefaant» in ae-
cnnda feria* tali annia atngulia pronnncienl, nt fidelea, qni tunc ad ipaorum ee-
Folgt dureiH'itieu lalis fest.
Digitized by Google
1298
iao6
181
olesiam* cam debil« devoeioDe «ceeä««!!!)!, novo leUGcandi beoeOcio indalgeneianiin
dfliM S|>irilttalia , que per partes coiuncverunl perdpere, siiciil tollant. nos iosuper
de on)ni])o'.«n(!.s dei mlserii onlia confisi omnibu.s contiilis ol confessis, qni in «lie
prHihato ad memoralain ecclc»i«m acecssorint el ilicloriini Iralruin necessitaü coin-
& pusüi inanum ipsis porrexerinl aiijulricem, anuiim et karrenaiii inisericordiler indul-
gemiu. datam loeoel anno lali.
B au» Bert. BiU. Mt. tkeoL lat. oet. nr. 109 fol. 13'J. Concept baw. Fonrndur.
iSIt -B»r Pr»9iii*iäl der ßomünkaner irS^t dm SlrgShuyer firior 4tnf» de»
sekHiiehsftn Wmseie der Oisela ton Lendtherg gmM ikrm liegH in das KhiUr
» mtftumtkma^, [um 1300] SiraMurg.
Prior proviocialls . . priori Argenfroenai. devoUoni honorabilis domineGysple
de Landcsberg apu( domuin noslram in Argentina residenlts debemus ittveniri lam-
quam gralie ßlii non iiigr;ili. quo jum usilalis mcrilis nori conlcnta anperp dpsiderfil
per gerniarmm sihi sangiiim-in üecu» nusln ordiiiis el decoretn. iiaiii suroris sue
M Qliuui boue, ut dicilur, indulis sincera cordis alacritate de parenluni beneplacilo ex-
bibel in ordinia bolocauatain. gemena auapirat el aspirana, donec festive leticie
aibi diea orietnr, ut üle predicaloram ordini» io quo delala eongoaUoDe aua bebet
alium, aggregelur. cgo igilur memorale doinine zelam approbans et afleclum libenler
pi^tita proseqiior ad pfTpctum discretioiii vcslrc cotniltens porilor el rnjtjngens, qua-
*u lenus dictum Jo[banneai] habilii ordinis iiiduere et oporluiio tempore ad profcssionem
Kcipeie debealis, quando per se vel per alium duxerit requirendum. vaiele et cetera,
datum Airline.
B 4NM BiriNi. Bül. a$. l*«aL tat. oef. nr. 109 fot. 199«. Da» UUU StMe im (Mn,
« 293. Pabsl Bonifaz VIII verleiht dem Heinnclt vou Freiburg (Uriburgo) ein
Canonicat oth St Thomasstifle zu Strassbur^. aposlolice sedis.^s Conservatoren :
der Scholaslicuä det» Basler Domes und der pabslliche Capellao ileinricus de Labro,
C^aoaiker von Pisa'. 1303 Januar tO Ron.
Au» Müth. a. d. Vatic. Arth. 1 nr. 518. (Reg. A. ViU ep. 435).
» 294. Gebhardaa de Friburg prepositus Argenlinenaia promiltit per fidem covpo-
rali auper boe prealilo JurameDto, quod de Juriboa ad manaumaa eedene Argenli-
•} Foljl durtktlrieke» confugertDt.
I I» «MM 2N^|M)uaM»MftrA>/< Btmtftu VTtl vom gltielk» ToffS fltr Sartung gm. dm Mündt
C nnrmiier rw Batd w^(hn als Conserruloren ^ ' j ifnf der Dekan, der Themurar Htul der Scholastieug
a am Dome :n Stratiburg, desglewhe» tn etnem J'/ntndenlm^e vom 7. Januar für Johann, den Sohn des
Edlen Konrad JUönch tu B<uel unter den Conaervatartit itrScMaitkM mm Themtustifte n SbmBbtUf.
Ver^ JfiMA. o. 4. Vtitk. Anh. 1 nr. S19 «. «6.
Digitized by ÜOOgle
182
1306
neosift speelunlibus, de quibus inter quondain Jo(lianii«iii] de FlorldngdD preposilum,
anlrrcssorem siiiiin, el capiliiliim coniroversi« olim fueral, mansurnarios et capi-
Inliiin iniliatfniis irifjuietabil, sed cosdern permillel i.iti jiirihns sihi competentibus,
sicul anlu tcrapus tjuunilam Friderici d»; Liecliteniberg preposiii in mansurnis exülil
otMervBtmn. recognosctl sibi nomioe prepositare noUum jus omDino compelere in »
jure palTonati» ecoZesitram io Wickerssbejrm, io Sesadsiheym. in Hirtingheym necnon
Capelle iii Wickendiqrm, in officio sculleü ibidem, in ofTicio scu'!( ti in Berse,
feodoniin incle provenienlinm, que ad mansurnam domini Rudolphi de Diiliiia's^^inpeu
{)erliiieul ab antiquu, salvo tarnen jure, quod sibi uominc sui archidiaconolus ad
preposilurtm «iinexi compelil. sigilluiu eurie sue appensum est. daturo 16 kalendas >«
aeptembris anno domini milleaimo Ireeenleaimo sexto. 1306 Anpui 18.
B aut Straßb. Bu. Jl U 3163 CdHai. Äbtshrift von einer Hand de* irten Jalu*. i.
Aifto'>43qtUbMC& ie$ JJomeapiUl$ «r. 30S.
295. Clemens V pupa magistro Ucnrico de Ilugeswilre* subdiacono eccksie
sancti Thome Argen Uoends, Alberti regia Romanorum clerioo et nnaiio, defectum is
uatalium patienti concediU al eoelesiaa da Hugeswitra el de Tbambadk Argenli-
nensis diocesis curara aniniaruni babentes una cum canonicalii cl prebenda ecciesie
sancli Tbome Heile valeal relinere, condonaDs ei fruclus ex ecclesia de Thainhach
adhuc illicile perceplus, el iodulgel, ne ralioue islarum curalarum ecclesiarum se
ad auperioras ordioea tenealar facera promoveri uaque ad trienninm. « ezimie devo» m
lionis ainceritaa. » datnm apud Vignandraldum 10 Izalandas januarii anno aecundo.
iSOe Jhcmier 23 rillandnaU.
Am Clm. p.rtom.nnr. (c»p. fifl4 fei. 110%— jriM». «. d. VmUe. JMt. «r. «S».
296. Clemeos V papa episcopo ArgenUneusi maudal. quaiinus in Palavieosi
el in Zovtogen» Bemenai. Turicenai el Columbaiteiti GonatanUenaia el Basilienaia «
dittceaium ac in aancü Petri BaailieDsi, sancli Thome el aancti Petri Aifratinenaibaa
ecclesiis, in singolia «älicel singulaa peraooaa, qoaa ei Elisabeth regina Romanorum
nominaverit, in Pflnonicos rp«'i|)i faciat providealque illos de prebendis ibi vficfttilibus
vel vacaluris. « eximie devotionis sinceritas. » datum apud Vignandraldum 10
kalendas januarii anno secundo. ' 1306 Decemher 53 VillandrmL m
Aua B^. dem. fn Flom. 2/ iir. 3132 (cap. 597 f. Ii*'}. - Mitih. a. d, Yatie. An^ nr 688.
»j Reg. Cltm, Hv^vilrt. JditiX. Uugtiwilr«.
• ii« einer Buße des Pahsteit Clnneu.i V lon 2309 August 9 Avignon teird aU Priorinin de*
Matta Magdtikiieidloitirs in SiniNmri/ A'jiics tjeitatint. Sie gehört tu den nchen T'rioren und J'rio-
rMitiWN de* Orden» in Akmannien. «eiche den frepontn* gener^ GerM gewählt h^ten. S. Heg. »
Clem. p. V Um. IV «r. ÜMOL
Digrtized by Google
1307 — 1308
183
297. Hugo von U«senberg verkaufl dein Jolians Clolieloch und Johans CleioeR
dcssfii Bruder, Bürgern von Slrasslnirfi, 13 ^fork Silber Slrassburgcr Wnlininj»,
jahrticliea Zins aiif Licblmess, von den EiuktiuRen der Stadl Keuzingeii, um '^^'-i
120 Mark Silber. I3(t7 iVovemöer 18.
, Ams Zrilft^r. f. Oenrh. d. ftfierrh. N. F. I m 93 nr. 6 nach dnm Ftfün. vA, 4tr OffttMU
cune Arg. vor WJO August 13 i. Ht- A. Ktuzingea.
298. Otto Herr ron O' hsensteiu, Bürger ton StraMurg, üiemimnU du Stadt
Geagenbach in seine Pflegschaft. 1308 Mai 10.
Wir Olle der lierre von Ohsenslein lAn kunt eilen den, die dtsen brief
» gesehent oder geliftrenl lesen, das wir gütlichen sinl Abereinkoinen mil den erbern
und bescheiden den bürgern von Gongenbacb, das sin Ans mit einhelle unde mil
gölem willen iiaiU erweit und genomen zu berren und zu plleger und das och wir
siu banl empfangen und genomen in uosern schirn und pflegenie bis an iren rehten
herren ; und swenne siu den gewinnenl. so sullent sin von Ans und och wir von
1» inen g&Uiche ond alles dinges lidig sin. wir sinl oeb mil inen i'ibercinkomen.
das siu uns jergclicbe, alle die wile wir ir pfleger sinl, inewcndig den nelislen
vierzcben nehicn nah snnt Marlins löge sullenl geben zu hei utidc zu slure viprzik ^o». n
mark luliges sxlberz und desseil:>en jares ze belle nibl ine. darnaii banl wir uien
gclübl, das wir siu mit allen den onversdieideiiliche, die zu Inen und zu irre ge-
n mdnde bArenU swa die gesessen sinl, suUenl lascen bliben sicsen in allem dem
reble unde gewooebeit. als sin von alter bar gesessen sinl, nnd das wir kein ir
rehl ir stelle rfht. SFitznnpp oder gowonihnit verwandelen noli veretidern sullen,
null siu nllc ü;iMneii)liclic iiüi) ir deheineu suiiUerliche snllenl drengen an debeime
ircm allen rcbtc noh an debeime ende dawider lüu. und umbc iriu rebt zu beba-
K benne suUenl wir irm eide gelftben, swenne der scbullbeisso und die« die da urleil
sprechent gewonltebe, sprecbenl uf ira eil, das es von alter bar ir rebt gewesen
sie. wir banl inen och gelobt, das wir siu weder verköfc» noh verleben sullenl
noh üth wider iren guten willen verseifen noh ensulnl sä liberbiiweu noh i*lbcr-
luleii aue geverde. wir gelol eii inen ucli mit iiaiuL'H, das unser rihlf^r, den wir da
w zu riliter selzenl, sol zu ^ei ihte sitzen in der slal ze Gengenbab und nibl auderswa
und sol oob da gerihtes plkgeu von den burgerti und von allen den, die in dem
kilspel sicsent, und von menagelichem, als bis bat sil und gewonlicbe ist gewesen,
beide voinnie übe und ocli vomme gftte und von allein, dem se 2U geribten kämet,
nah der reble und der burger von Gengenbach urteile, die da vor gerible urteile
» sprechen sullen, uf den eil, umbc alle sache und nieman anderz. und swos immo
die verurleilenl uf den eil ze welle und ocb ze frevele von Übe oder von gülo, das
sol imme vallen und nibl anders, were ocb das dem selben unserm riblere iemen
erleilet wurde sn vahenne umbe üb oder umbe gftt, den sol er vaben und gehalten
in der stat ze Gengenbach und nihl anderswa. nien sol och keinen iren hurgcr .* :
4t noh keinen, der zu irre gemeinde börel, beclagcn noh bekumbern umbe schulde '..•':*::
^ kj i^ -d by Google
i84
iao8
oder ambe gftl vor deheime anserin ambelinatine imme lande* waud vor unserm
rihl«*r ze Gcngenbach. wir hant im?» i>ch pelohl, das allo flu* wcld»? und die visclie
wassor, die siu anhörenl und darin sin rclil han gehaben von aller har, suUenl
Ilgen in alleui dem reble unde friheit» aUe siu von alter bar gelegen nnt. die Juden
von Gengenfaacb sullent ocb blibe» bi allen imn alten reh(en und in allem dem *
glimpfe mit slAre und mit dienstc. alsc siu In il<>r hls< Ikim- zite, die imme laude
pdoger waren, wüende gewesen sinl. <I:irniili liunl wir iiieii f^rloht. <la> wir sin rril
(:ulen Irmven siiüenl scliirmen beide ire lilx' und ir ^ul nn l inen siilltMil Iteliolfieii
sin wider aienegeliclieiii, swa siu s;n bedurien, aisc vcrrc unser Iii» und unser gul
gereichen mag. siu snllenl üns dawider bebolfen sin» das wir siu und das lanl m
berridien und bescliirmen, alse verre unser pQegenie gat ; aber usw»>ndig der pflegeme
sullcnl siu uns kein helfe Inn. wnn so verre cz ir g&l wille isl. dis «lies und iege-
liclies, alse liie nnderschfidpii isl, iiaiil wir hl gftlen In'iwcn und bi geswornorn
eide inen gelubl stete zu habenne und unvcrwaudelel anc alle gcverde und meiner
wissenlifibe derwider se l&nne durch delieiner bände sache willen, so ieuien künde u
erdenken, und were. das villible »ne unser wissende von Ans oder von uusern
wegen hie wider getan wurde, das sullent wir uf ünsern eil so wir vertosl inugcn
s 'hnfTcn, das ez werde unverzosciiltclip wider Inn unc an ire uiiiuie. und tinihe
eine b.'Sleleguuge und em werlicbes uriiuncie ailer dirre dinge banl wir inen disen
brief barAber geben mit Anserm ingesigcle besigelel. wir Rudolf von gottes gnaden »
der margrave von Baden, Ulrieb der langrave von Werde. Johannes von
Ohscnslein der korbAsclioF von Strasburg, Waltlicr der hcrre von Gerollzecke,
Eleinrirli der li»«rr<* von Hapoli^ti in, IIiij: der lierre von l'!«»'ii!!erg und wir Eberharl
von ürillenslein, Kgelull von Razenliusen, Kün von licrkhein, Goiirul von Windeg,
BcrhloU von Windegge, Johannes von Hohenstein» Eberharl von Berghein, Johannen »
von B&lenbein, Wallber von BrAmal und Wilnbelm der Buigrave riltere baat alle
gelolil Im gflteu IrAwen und bi ünsi rm eide, kunt tu villihii; also, das die erborn
burger von Gftigenl)ric!i dcheinen bresleti (jtnvinnenl an deiiciiin.' din^'.\ da> hie oben
an i!t-;rii Ijrieve underscheiden isl, da^. wir M-liadVn stila-nl niil alli-ni vlissc, alsc
wir verrosl luugenl, sweaue wir druinbe gcintiiil werdenl, das lueu äulicb bre^le. so
den siu denne banl, unc an ir minae unverzogeiilicbe werde gebessert ane geverde.
und seltne werlichen nrkbnde bont ocb wir unaeriu ingesigele utnbe des vCH'gananlen
herren von Üiisenslein belle und liebi an disen brief geliLMiket. wir . . der ineisler
und der ral von Strasburg fv'irjehenl och an disein selbeiv hrit vc, das der edele lierre
her ülte von Üiisenslein der vorgeuanle 6nser lieber burger iial vor uns gelobl bi k>
sinem eide siele su babenna unde unverwandelot alles das unde i^licbes, das hie
oben an disem brieve mit Worten underscheiden ist. und des zeime waren Urkunde
haut och wir unser stet ingesigcle an disen brief g«;henkel. wir Olle der vorgeuanle
hcTTc von Ohseiislcin fürjehcnl zein juugesleu male, were das. da vor got sie, das
wjr so gar uogevolgig wolteul üiu uude keinewis woltenl beäseru den bürgern von «o
üciigenbaeb sdicben breaten an den dingen, alse vor isl undersebeiden, das aiu
1308 — 1311 lä5
dainie. ob siu wenl, von Ans sullenl gütlichen unde ane allen zorn lidig sin. dis ge-
schab an dem fritagc nah des heiligen cn'izes (ape in dem meien in dem jara» do
mau zalte von golz geb(!ir(e ahl jar unde drizehen hundert Jar.*
K aus Karlsruhrr Gen. T.nml. Ai ch. Sektion Gengenb»ch fiwc. 3 or. mh, c /T «»"r;. ilrjuiniis, Xach
de» At^tchrifUn der Siegetttreijen htngtn die Siegel genau in der Rethmfolge, wie hm
299. «Ansheln hmv von der hohen RapolUsleine» Iwiift von Frau cAnneo
Hessen seligen wiUew«a an dem wassere, einer buiiger^Dne von Slrasburg, mil
willsD und gebelle liern Jdianneses flclfensleines, Burcarles und Rülins irre sune,
10 und frowen Annen irre lohCer, und hern Lixlewigcs von I^otlesheim ires würtes»
das Weingelt, daa sie vou ihm zu Uagenacb halte, für achtzig Mark Silber, die er
' Ein ähnlicher Pßegschaftaverlrag datirt mm< 1313 iMcember 3 ;an ii«m guetcn tag narti K^uct
Andres tag, d> mau zait von gottes gebnrth dreyi«hen jor und «Ireyzehenhandert jar sa Gengenbaoh
in der stAtt-. Er benüU gmu auf dm verttdittidt», ao daß t» genügt die Abweit^tungt» hier mh geben.
u 2Wr Pßegtdiaft SterMtMiif Amine UvmAard Ritter. Vor der Siegelungefanma itt eingeeMbem: »and
globen auch mit galten treuen anaern berren deo abt and das dosier sae Üengenbach und ir ent
baschirmen alla vcito wir niögent nnd nimer zu übertrengon nl^wendig noch inwendig mch schaffen
überdr«nget< Xarh der Stiijdungtformet heißt e» «eiter, »Wir graff Ulrich der landtgraff von Elssasa,
hara Buirf hart der beti« von Bonbarg, harr Slolwlin TOgat, berr Fet«r von Ändela«h, hoR Willhalm
M ditr bniggrig, hw Bmg Swftkbm, hcir B«Me»Mi von Wangen äamlwrr ni Hnwtaeh, htrr WemlimT
von SehopflieiDi der pfidl^ Sifrid von Vegersbeim, Inn Bargh. Schob, herr Wolfflo von Ober Ehe*
IiBgen and herr AnPhelm der Kbemer ritter nnd wir Envm von Oirbaden, Johannes Beger, haaden
isu :i Go^mor von Ehenheim, Erckhebolt von Ortenberg, Hanns StoU, Conrad der Walch von Elaatf
und Hans der Kolw von Scbowenborg kbnecht verjehet an disem selben brieff, das wir unvei scheiden-
» lieh Mig aint und hafft amb all die ding, die der erbhacr Aadmi Manibard globt hat den erbera
hiwgvii TOD Oenganbaeh und an diaea bcieff nndecaehaUen eia^ nnd globen ia bigneten trewen nnd
bi tXlm anaern ehren, ob es villenebt atlao Uiomet, daadieaelben bnrger kbeinen brestcn gewinnet an
kLcim Weeg ; > 1 r m atet gestLi iben, Jus wir in deizu sollet gerulen und beholffi'ii tin und schaffen sollet
alls vcrre \wr kliunnet und möge!, \\:>n »ir darüber g«iaaii«t werdet, das t» UDTi)t20g«slilich widerthon
■V «erd Diiil der brest gebessert an geferd. ond amb ein werlich urkhundt hant wir auch unsar inaigele
an diaen brieff gebangt, «ir bcnr Andres Morabaid tbna Uinadt sem jingittn mabl, das wir dear
•dban bnrger globt band dtueb bSeaern •ehim. daa vir aollet eisen nitnainon ateliglEliab mit iwannig
heiüertpr niÄttiieM, es welir datin, das die serlis und driasig, clie darz.ti genoinen üint. erkliiinden, das
man !:o maiiigitai iiiit bedurfi't, m sollen wn so vil irnDdei han, Si\h sy diuiM ttcissct alle di« mere
a^ mc-nigü ahn geverd. were auch das man villeicht nnderwilon färbaß bedörfft, wir sollet als manigen
ban alla ay beiiaet nnd «ir «rxflgen mögant olin gevarde. klieme ea «ach allw, davor got aie, daa
io gf«l anfrid nnd so gitol nbericcaflt in das hodt kbeme, da* die 86 oder der mherer tbeil er-
khanden und »ncli unf selben dacht, das wir das landt nit beschirmen m^ rKfci -o sollet wir mit
irem rhat und willen und sy mit dem Oiieern einen herren nemmen, der dkü l^u-.lt helfl schirmen,
40 ohn gpferdte. wehrs .luch, das wir Anilres Murnhardt, das gott weüd, so gar ungefolgig wollen sin
den bärgen and den sechP und driaigen an deu dingen, die vor nad noch undencbeiden aiod, «ere
dann da« die H6 oder der aiahrar pait erklieaea and ■proehen, daa «jr flit volMit haliaa, das «ir
band gelobt, ao aollan aj tod mu gAatliob aa allan rorn ledig ein. and enanllen «ir inen dernach
«na SB einen Boraiscben kbonig von der barg Orlen her,^ kheinen schaden thncn, noch die burger
4.1 uns liievM Ii r , on der stell und sollen unserii burger barbi verhaft sin zue dem eid. so wir doromb
geschworen band, aber hierait haud wir uo« kheins uusets Tüchtens verzigen, so uns uuser herr der
kheisler gegeben hat uff die Ktati und uff daa Inadt mit einen offnen brieffen aha all geCtfd« ÄM
lürlandter Gm. L. A. Kopial-Boch 445b cojk lAoi«. »aee.XVL (SiMte.)
Digitlzed by Google
186 1311 — 1312
in zwei Termioen sabl<»i soll. Oafbr st«)U er «eben BQi^n und verpflichtel steh
lind jene zum Einleger in Strsssboig. an dem dttuestage vor der Ueblines.
[1311] Januar 28.
Aus RapiMiilHcin ÜB I, 303 nr. 2S '> narh dein Or. ,. Colm», B$l, A. E AmO. STlS, itar-
NflcA auch die dort nicht begründete ZeitbeslinunHtig.
300. «Johsns fiorrp von Roppelsleine» belelinl für sicl» und seine Lehonsirbeu
«durcil den diei.sl, den uns und unsern foTJcrn Jolinns von Winlertiir zi'i (ir-mine
liulicuhuse, ein burger von Slraszburg und bin irual hont geton», diesen und seine
Lebenaerben mit den Leben, die Jobsna der Schotte der rilter von Arnollsheim und
Ünemao sttn brnder von ihm und idnea Vorfebren in Dorf und Bann su Hellea-
heini" bei tlochfelden gelragen haben. 1312 an demme nebesten mendage vor den
päogeslen. 1312 Mai 8.
B au$ Straßö. Bet. A. E fuc. ö78 cop. ehart. ettca aiu dtr MUtt in iM» JiMk.
Donath gedruckt i. BapgolUtdn. ÜB. l, MU mr. 29S.
301. Clemens V papa .lolianni nato tpiondnm .lohiiniiis de Ilnpenowe notarü
acolilo Argen tineiisiä dioce^i:). dispensal consideralione Johannis episcopi Argen-
linensis cum illius faniiliari de adullcrio gcnilo, ul ad otnues ordines promoveri el
beneficium oblinere eliamsi curam habest animamm valeat. «illegilime genitoa.»
datum in prioratu de Granscllo 5 kalendas junti anno seplimo. i3l2 Mai 98
ßreteaa.
Am Jkg. Ckm. T Im. VU ur. SMS (eap. 433 fol. 87b>.
308. Coram preposllo celerisqae prelatis el eapitnlo eoelesie Argvntinensis
Heinricna de Luppfen, decanua et arcliydiaconns ecclesie, in reinedium aniuiarum
parenlum siiornm. spprialiler ipsius, Ulrici et Iliigonis qnondain frotrum snorum
elinm ooncanonicoruni in ilictii ecclesia. inslituil Heinricum sacerdolein de RAte-
liugen ad capellam silam in curia ipsius, quam inbabitot, contigua preposili, dedi-
catam in honorem saiielanim Vargarele, Katberine el Nicolai, pro capdlano et ad
dictam capellam haclenus indolatam assignat bona speciiicala in bannis et villis
Zallenwilre, Slozheim el Nunnenwilre sita. roUalionem preiienJ.- ipsi reservat et
decano. preposilua decanus el capitnlnm, (pii liane fmiiiifilion^-n) m reguhi .sn;i
regislrari feceruul, ac Johannes episcopus Argenlinensis, qui eatn opprobal, sigiiia
sua sppendunt. actum 16 kalendas jnlü anno domini millesiroo (recenlesimo dao-
decimo. 1312 Ami 16.
M Melker Codex fd. 48 bi$ /«rf. ßh Z. 9. ^lArag «H» gltiehmtiger Htmi. .
k
' «) Smr da» n m/ «Im Oitnekfße n» 1 wd h ««M «ddurr, tvnf tenitrt.
1312 —
1314
9
197
$63. Cleiueiis V papa venerabüi fralri Jobanni episcopo Argenlineiisi concedit,
ul auclorilate aposlolica facial in canonicos recipi in sua cathcdrali duas, eliamsi
bencficial« existaol, ae in singulis aliia siiarum civitatis et dioeceaia necDon Lucein-
baceosi Basiliensis dioecesia utroqoe sibi jure aubjecta cdlfgiatia ecclefliia «ingulas
* nullum Ijcneficiiiin ohtiiieiiles personas idoneas sacerdoCes vcl jnrnnle? infra aiimim
a tempore reccplionis hujusniodi sacerdotium se recepluras, el illis provideal de
prebenda ibi vacaate vel vacslura, valeat iusupcr in singulis oionasleriis lata uiona-
ohoniBi et csDonifloraiD regularitim quam monialium in dielis civilale et dioece$i
ooDsistentibns, conrideratia eorum facuUalibus, recipi faoere singulaa paraonaa in
w monacbos canonicos vel moniales. «personam (»am.» dalum in prioraUi deOraa-
seUo 11 kalendas juUi anno aeptimo. 131^ Jmi 21 Ofmett«.
Am Re§. dem, f. V Im, VU nr. 909S (cap. 421 M «?■).
304. «Llricb von Hapollzslein ein tümberrc von Strasburg* ))eurkuDdet, dass
ihm Scliultliciaa, Bath und Bürger von Colmar hundert Mark Silber von der am
» nftcbalen Marlinaiage Kaiser Heinrich au eulridatenden Steuer gegdiea haben, so wm, «#
dass diese liiindcrt Hark von der Steuer alizaziehen shu]. 1313 an dem sonnen*
tage noch des heiligen crueen tag in den meigen. 1313 Mai 6.
Am» JlandM. ÜB. I, SM nt. 9Ce Mtk Or. i, Colmmr. St. A. GC 1318.
305. SiatiU des Siraßdurffer Uomcnptlds über eine BeschrankuHg der Zu»
a» Uusunf fitr OkormtHeilung. 1314.
Hiis etiam statutis* nos . . decanus et capitulum antedirli, deüberatione pre-
babila diligcnti, unanimi coDseosu adicimus el slaluto inpcrpeluum valiluro et
inviolahititrr observando firmamua el ordinamus, quod inpoatenim nuUua clericua
prebendarias capellanua sau quicnnqua alias, cujascanqae condicioiüs dignitatia seu
» Status existal, ad redpiendum distributiones chori ccclesie noslre predicte, que lan-
Inmmodo in clioro presentibus Iribunnltir, nllatcims admitlalur, nisi qui Tinaniini
conseosu fralrum adnnssus fueril ad ipsas, prius lauieu de reddilibuä cerliä ipsi
cboro assignaveril, quod distributiones ipsas rccipere valeal sine noslro . . decani
el capituli predkdorum et illorum* detriroento et dampno, qui hncuaque distribnlionea
M ipsas rationa prebendaram snarum de jure vel de consuetudine perceperant. volumus
tarnen et presenti statuto ordinamus, quod si qtii fralniin, qtii nunc sunt vel qui
pro tempore fueriot, prebeudam vel prebendas clericales de novo iosliluere volueriol
■} «l illonim itni Ramie ttatkgtlrajtn.
> Dfu Statut des DomcapiteU com 1299 September 15 über du einem tieugeieähUen Bitduf anftw
» crbynHlm T«ts0Uk»iin»9i» (vtrsf. ÜB, U, 37» ne. JUV ttt^JA M wonm.
Digiiized by Google
188 1314 — 1318
in sppffliclfi nn-^lra ecclesia \»'! in curiis clauslralibus eoruinlem, quod capellani seu
prebeodarii illorum seu quucunque alio nomine niincupentur, diiminudo nobis decaoo
vel ei. qui pro tempore dccatius fueril, obedieDtiam consuetam fecerinl et chorum
more solHo frequenlaveriol et clerici fuerint, distribatiooes ipsas percipiant iolegre
et in lolum, postquam reddilus qutoque* librarum denariorum Argeatineosittm certos *
dicil preheiiilürii seu capellaoi ifoi choro asaignaverinl cum efTecla. actum anno
domini I3M.'
M «M UOker Codtz fil. ST. EhOng 90H ^IHOMitiffr Emd.
Der l*Älelkuecbl ileinncb vou Scbopflieim und seine Brüder verkaufea
mit Bewilligung der Erben Beinricbs, derLutbka Miner Tochter, des Ritter« Konrad >»
von Sohanenburg WiUwe, und deren Kinder das halbe Dorf Wilre an Johann Kleiu-
klobelüch zu Sirassburg. Der Hiller Friedrich von Schauenbui^ als Vormund der
WiUwe siegelt mit. 1316 October 9 u»d 19 und 1317 Febrmr 14,
Am aOtdir, f. AtMft. A Obtnh, XZXJX, 215 wuh 0»jk tkart. t. JCwbnAcr O«». LmO.
Änk. Boilmig AktM. t»
307. Conradus de Kirokel thesaurarios eccleaie Argentinensis eurjam auam
daaslrLiIeiii sitam in parrocliiu eccleaie sancti Andre« civitalis Argentinensis, que
qiiotniaiii fuil Heinrici de Gundolfingen et posl eum Eberbardi <!? Wnrtstein canoni-
corutu ecclesie Argentinensis,* adoptal cum regula Rüdolfu de Ühsenslcin arcbi-
diacoDO et canonico ipsius ecclesie in presentia Heinrici de Lupheu decani. Jolhaunis] «
de Ohaenstein ecolastici, Walramt de Vinalingen canonicorum predicte ecclesie, Gon-
radt gereutis vices dormenlarii, Johannis procuretoris capituli ipsius ecclesie et
magislri Dielmanni advocati, lestium ad hoc vocatorum, diclo Kudoiro presente et
adoptationem a tbesaururio recipienle. actum 12 kalendas marcii sub anno domini
1318. 1318 Febrmr 18. »
M out JKdfccr OmI» >U. £1«. £liiit(«f «on gleidmitigir Hand.
> Füir ifo* jfitieke Jahr itt folgender JänU^teid dt» Jkmcapitti* in der DapieHtaudaehri/t i. Straßb.
Atf.jlreiW*G3467 von einer Smd mu dir U&ttdt$ Wen J«liih.9emetit: Vignwnripli«if*fJ«NiMr4)
non dabnotar carnes, qaia antecestorei noitri jejanaTevunt. sed modo dantar caniM fU nMOnmuktiniB,
>i hec vi<;ilia venerit in diem, qna ipie deberet carnos ministrarc, si vigilia non enet. si anteni Tigitia
venerit in <l<i-ui, '|iia utinistraiet communitas, si vi^^ilia iiüu ess«t, tone ccotimimitas ministrabit. et
ita {uit inventum per imiaiBitioncm dumini Johaanis de Uhsestein aicliidiacoiii et domiDi C&nradi de
FnaekwilaiB oanonici ecclesie Argentinensis, quibus commiH« foit iA^otoitio per eftpitnlum. ita
dMmm par iptmn capitaluiii dillinitaia d* Mtero obtertari deiwro ÜKtaa «t ictam Mmo doaiim »
-1814, in TigiliB PUlippi et )»eM apoitalontu. in qaoiam vigilM id« «t olHHnadini. SSti itfrff 30.
* Fff^f. UB. in, »U mr. «86.
Digitized by Google
13 19- 1 320
IM)
301{. Miirkgraf Hii(i(.)ir von RiuLni, Sohn Markgraf Hessos selig, bekennt R^rli-
lüll von Selingeu, einem Slrassburger Bürger, 32 Pfund Strassburgfr Pfenninge
weniger 9 Schillinge zu schulden' und gelobt ihm dieselben bis nächste 0:»leru
wider m erstatten. Oaf&r verpflichtet er sich zum Einleger in Stelbofeo. An nnct
• Tbonaslag vor Weihnechlen 1310. i3i9 Deeembtr 21.
Am Sehäpfiim Uittoria Zar.-Bad. V, 370 iir. JSfi'C nach Or. im Qeri. Land. Anh. tu Karlarttke.
FiUtr Stgede» i. Mmltgttiftn v. Bodtm «r. 740.
309. Hermannu$ de GerolUsecke cellerarins canonicus ecclesie Argen linensis
curiem suatn claustralem »itara in parrochia aancti Laarantii civitatis Argenlinensis,
10 que vulgariter dicitur (IIAsterbof, cum feodis clanslralibus in Otfenburg, in Korlhus,
in Bul< tihein, in Bibeintiein ac in Vchenslif in et umnia alia feoda. que vulgariter
dicuntur CloslerleliPti. ndnptal ptim rc^nihi \\ airamo de Veldr-ncze, suo pnlnio,
canonicü ecclesie predicle, ui presenlia Heinrici de Lupfen dccani, Hüdolti de Jal-
messingen. Berbtoldi de Lnpfen dicli de Fuisen» Jt^annis de Swarosenberg, Wal-
» tberi de Schouwenburg canoniooram predicte ecclesie, ilem Cflnradi de Tatmea-
singen, Goczonis dicti Kolbe, Hugonis dicli 8o)i6p. Reinboldi dicti Huffelin niililnm,
Cftnradi ^t-rciitis sices durrnfnlarii, Sifridi capellani NValrami predicti. Joliannis dicti
Kouanlz notarii dccani ac Nicolai dicU Kigelwarl clerici de OlTenburg publici nolarii
leslittni ad hoc vocatorum, WalraniQ präsente et diclam adoptationem ab Hennanno
M redinenle. actum 4 idns aprilis anno domini 1^. 1320 April iO.
3f aus Melker Codex fot. 53. Eintrag vm gleidtzriligtr Utrnd.
310. HcnnBiinus sonior de Tliierslcin rnmornrins et arcliidyacotins ecclesie
Argenlinensis adoptal EbfriiiinJo de Frünkciistoin i'aiionico ocrii'sie A!f?''iiliiiensi.s
curiam dlam in parrochia sanclt Laurencii, quam inbabilabat quondani frater suus
« Cftnradus de Frankenstein pineerna et canonicus acdesie Argentinansis et ante fra-
tretn suum inhabitabat quondam Jobannes de Erenberg cellerarius el arcbidiaconna
ejusdem ecclesie, el oninia feoda clauslralia, qne possedit freier Eberhardi ab ecclesia
prcdirt.i. acta sunt hcv knlpndis orlobris anno domini 1320, presentihns Gfhe-
hardo preposilo, lleinrico dccano, lierraanno seuiore de üeroltzecke ceUerario, W al-
m ramo de Veldentie, C&nndo de Kirbel enstode, Berdhtoldo de Filcsen, Cftnrado de
Ljrheim, Johanne de Swarlsenberg, Johanne de Geroltsecke et Walthero de Schowen*
barg eanonicis ecclesie Argenlinensis.
1 Dtrtdbe erklärt auch, Berhtolt von SeHugen 100 Pfund Heller zu »chulde», die er bis zum St.
OmtfdffiUig (Mai U) widmtnIaUm wSL Do^r vergßidU«» der Markgntf. Hemridk dtr Witie, ta»
H SdMikäS «m Betighrim «wi Kimrad der Voft «on Be$igMm töme Heiwntii Sitttr vm S«B<mA »kh
saut EitUager in StraRburg. SUral^burij am Miltteoch vor St. Wali-uroeutag 1321. 1321 April ;'.') Straß-
bttrg. Au» SthögfU» RuUHia Zar.-Bad. V, 37'^ nr. ^27 nach Or. i. Gen. Land. Arch. tu Karltruhe. —
JMcr Jfaynfca d. Mmign^ v. B«faii w. rut.
Digiiized by Google
IM
1320 — 1321
Poälmoduin Eberhardus de Kraiikensteiii siiprascripla feuda sdoplavil cum
rcgula C&nrado de Kyrkel (liesntirario fccli sie Argenliriptisis preler curiam olaiislra-
lem, quam inhabilal Eberhardus, et ])reier reddilus quosdain npud Zeber^ort'. quam
cnriaiQ el quos redditus aduplavil Friderico de Slralenberg canonico eoclesie pre>
dide, jam diclo Cftnrado preaente et adoplacionetn suo el Priderici nomine redptenle.
•dt sunt hec idiia novembris anno domini 1320 in prescntia G[ebe}iardiJ de
Frünirg preposili, Ilfcinrin] de Lupren deciiiii, Riidolfi de Ochsenslein archidiaconi,
niagiälri llfeinrici Dielmiiri jirtLcndiirii Argeniinensis ecclcsic, magislri Dielmffnni,
Cfinradi durmeiilarii el Juhauius dicU liauäcler de ScUoneckc lestiuui ad hoc vuca-
tonim. 1320 ßfwmhr i3.
U «M U^äut Cedae fiH. AS-*. £lm/ri<^ von gkichtcitiger BmL
311. Johannes XXII papa episcopo Argenlincnsi inlimanti, qaod olim Cnno
Cunonis, Scolaris fatniliaris ejus* tttttc in annia impubentibus consUlotiis, d alU
nounulli puberes cl iinpubcres ejus socü ludere puerililcr iiivicem gcslienles siijn»r
quodom liüim aliud lignuin Iransversolitcr posiifrinl pIp.. in (jau !ndo ex improviso
acciderU, pucruin quendaui se carnalitcr couiLTtulcai Cuno:ic noD videule ab exlre-
DiUtttin altera iunc demergente opprimi cl posi paucos diea vila privari. nwndat
precibus ejus inclioatoa, qualinus dispenset, ut iUe ad onnes ordtnea promoveri vileat.
«tun noUs.> dalum ATinione 2 iaiendaa aprilis «noo 6. 1321 Min 31 AviguM.
Am 7«UL Aknen «r. U» (Ret. 78 nr. UK^
SIS. Berlboldus de LÄphen cauonicus ecclcsic Argenlineuüis curiara suam
clauslralem, sileim in pnrrocliia sancli I^atironcii oivilalis Arpenlittensis juxla curiam
domini Conradi de Lierheim ex una parle et ex altera juxla curiam dicli Slorui
civis Aifentinoisis, necno» feoda aua damtmlist qne vulgariter dicuotur Qosler-
lehen, sila in bannis el vUUs Wiveralieim d lltmversbdm, que dim posaidebat
Hdnrimis da LApben dacanus, nomine ecclesie Argentinensis Rftddfo de Thienldn
suo concBuoflico ciim rogiila adoptfil, ul jkj.sI iiwins mortem, oessionem vel resigua-
lionem in curia ac ieodis succedat. actum et dulum coram Hermanno de Thier-
alein el Syniundo de Horburg arcbidiaconis ecclesie Argentiuenäls, uecnon Ludewico
de Tbierstdn canonico eodeaie anledide, C&none de GrOtatein canonico eccicde
sancli Petri ArgenÜnensiSt Hcrnanno rcctore capcUe in Munolczbeim ac Cfintzelino
diclo Dormenler prtsenlihu?, feria sexta anlc dorainir.im, qua cuntalur judica, suh
anno domini millesimo Irctriilcsimo victsimo primo, BüdoUo de Thierslein presenle
adoplaciooem prcdiclam recipietiU-, acluui anno et die prenolatis. 1321 Ajfrit 3.
JT «Ii MeUcer Codex /«L EMn^ «an gkkhaeäigtt Bani.
313. liermaunus senior de I hicrslein camerarius el archidiaconus ecclesie Argeu-
tinensis denuo adoplavit cum regula EberUardo de Frankenslein canonico eodeaie
Argentinensis curiaa silam in parrodiia aancti Laurendi, quam inbabilabal quondim
1321
191
fratcr illius C&nradns de Fraukenslein pincerna et canonicus ecclesie Argenlinensis
et ante fralrem predictum inhabilabal qnondam Joliannes Jp Erenberg celleryriiis ol
iircbidisconus, el omnia feoda clauslralia, que Icuuit fraier ipsius Eberhardi ab ec-
elesia ArgeDlineosi.* acta sudI hec 3 nonas aprilis anno domioi 1321, presenlibus
» Walraiao decano. Symundo de Hortmfg arcbidiacono. Gftnrado de Kirke Ihesanrario
el nr- 1j1 ]i loono, Wnlroino de Viiislingcti, Crinrado de Lirlieiin, Joliuniic de Swarc-
zeiil>erg, Liulewicü de Tlnrslein, Wallbero de Schoweoburg et Eberbardo de Lophea
canoniciä ecclesie Argenlinensis.
Premissis* peraclis Kberhardtia de Fraukeustein feoda a\bt adoplala per [Iennan>
w Dum de Thierstein adoptaTit cum libro sau regula Gonndo de Kirkel tbaeaurario»
vidcUeet orlum silam prope Stftmeeke e. m. A. apnd fontem Wolmanneaburne,
redditus in barmis el villis Otronheini, V^eraheim, Kriegesheim, Sullze pro|>e Berg-
heini el B&teDheim, Dangrolzheim, Roslieira sitos. dtia": cnrias in opido Mollisheiin
el in Villa Dällelnbeim silas. ilem Eberbardus depulavit ciiriain clauslralein, quam
« inbabilal, el reddilus apud ZebersdoifFriderioo de Slralenbeig eanonico. acta sant
bec feria sexta ante palmas sub anno domini 1381 in presenüa Oebehardi de Fribuigo
preposili', Johannis de Obaenslein scolastici, Jidiannts de Swarcsenberg, Eberhardi
de Luplieii cnnonirornm, Jobaniiis Ktif?terlin dicti de Willeslele, prebeiidarionini
Conradi gercniiä vires dunneniurii el Johannis clerici dicli Oebärlin jurati curie
» prepgsili predicli. 13<fl Apnl 10.
M am MeOtr Ctdmfel 35'. fiHMrty von Jwn Uimitn A> 14. JnftnlhiMhFffl.
314. Jdtannes de Gerdtaecke aentor, canonicus ecclesie Argentinenais, cnriam
auam dauslralem sttam in parrocbia sancti Stepbani civitalia Atgentinensia. que
ijuon dam fuit domini lleinrici de Gerollzecke , odoptal cnm regula Hermanno de
** RapüU-lein(» panonico ipsius ecclej^ie, dpcnno Walramo de Veldeneze, Hermanne
seuiori <le (iiTollzecke cellerario, Herniannci de Thierslein orcliidiacono, Cünrado de
Lierheim, ilermitnno juniori de Gcrollzeuke, Symuudo de Ilorebiirg archidiacouo,
Berlhddo de Luppfen, Johanne de Swarcsenberg eanonieis, Jobanne procuratore,
C&nndo gerenle vieea dormentarii ipdas ecclesie leslibns ad hoc vocalis, Hermanno
•» diclo prescnle el diclam adoplacionem recipienle. nclum in vigilia Pbilippi et Jacobi
apoatoloruro anno domini 1321. 2 kaleodas maji. I3S1 April 30.
•) Bitr itfimni tiiu »Um Airf.
< Ver^. nr. 310.
• • I» *hrem ^rtit mit de» Tfarrrecior Gtbluird mu Friiiurn, :urjh t>:h Domprol>»t mn Slraßburtf
WmI nCNHirar «ON Oiwdntrj «/pdHeren die Aebtiisin und der CoHtienl den Cimer!ieH»ennnen-Klo»ler$
Güntersthal a,t diu VMitnr MHnfelitim/trieht, mt Austat 1. Vtf§i. Mitth. rf. üorfiwAw Hiator.
Qmm. V, 241.
Digitized by Google
108 1 321 — 1323
315. Johannes XXII ]>apa episcopo Argenlincusi inandal, quatiiius Mangülduni
nalnm oomitis de Nellenburch scolarern Conslanciensia dioccsis, postqiiam fueril
clericali caraclere iosignilus, io ecclesia Argentinensi recipi faciat in canonicum et in
fralrem el prebeDdam vicaiiteiii aut vtcaliifaiii «i eoBrem procuiel. ■peraomm
dileeti.i dalum Avinione idilnis Junü anno 6. i3Sl Jwni 13 Atiftuut. s
^iM Vatik, Akten Hr. 3&2 (Reg. 72 nr. 1586;.
316. Johannes XXII papa Luloldo ualo Luloidi de Chrenkiogen caaonicalum
ee^ne Argenlineosis conferl sub expectatione prebende. daUim Avinione idtbus
junii anno 5. 132i Juni i3 Aviano»,
Am Yatit JOtm »r. M» N. 4 (Beg. 7> o^auMia. Nr. J016). »
S17. Biichnf Johann ton Slraßbur^ bestimmt ditt (jhickittcllung der A umi/s-
Xaplant- «nd andrer Ndtei^ftünden mit den Canonicütgpf)rvn den des Strußhayer
ßomeapiUh. i323 Juni 17,
in dei nomine amen, nos Johannes dei gralia episcupus Argeulineusis ad puhii-
oam univertoniin et omnium ae sioguloruiü, quorom intereat, iiotiliam scriplo prc-
aenti volaniu pervenire, qood, cum apud capiUilum eoeleaie nostre Argentinenaia
de prebendis regis. capellani episcopi, qualuor ebdomadariorum el (rium elemosiDa-
rionim, fjne siciil prehende fanotiimnira minislranlur de rnminiitiihiis crnnario cel-
liiriu fi coquiua, csscl suborla duhiclas super eo, an prebcnde anledctcjuxla siatuni
singuianun cum pr^teodia onioiriooroni onaoere deberent in redditibua et augeri, m
ai qoando fiicnUatibua eoelesie uodecanque adanctia prebandaa sdita» canontcorani
contingcrel augmenlari. quibusdam de capilulo aantientibus hoc fieri non dcbcre. aliis
econira diceiitibtis,' qu(j<l prebende anledicle, que .sleriUlalis el cnjuslibel calami*
lalis tempore cum prebendis canonioorum descrescunl, nierito etian» debeanl ferti-
litatis el cujuidibel pinguioris cveulus tempore sccundum slatum singularum crescere <»
cum ei^dem, et ad nos tamquam ad ordinarram judiceni auper httjuamodi du! kiatia
inlerpretatione seu dcclaralione haberelur rccursus, nos raliones el inütructioue« pro
ulraque parle exhibitus inspeximus diligenler. quibus inspeclis cl Inis, qne in proxima
visilalione ecciesie noslr«' per nos facta de sohdo, qiii prfhendis sin^nilis ('jinonicnniin
per nuvant augnicnlationem prcslalur el prebendis regis el capellani episcopi sub- ao
Irabitur. invenla fueraul, recensitia. communicato prvdenlum vironiin conatlio, decla«
' U^>er diese Frage halten i-oilur iH» liUen April de$$elben Jahrs Walramus <le VcliienUe decanii«
«c JohaiuMi de Schwarlz«nb«rg canonicus ecclesi« ArgentineMi» elecU a capitnlo dict« ecciesie ad
ia^ttimdimi «t iovestigandum Um in eapitiilo qiim extii» eapitalom npv aagmentatione preben*
darioram «tc. «NlacAiedm» qaod dietaia duurionna MigauntetioiMni IwImm in fatarum d« jare non ■»
debcant, während der S^eiartieui Johann «m OehaetuMn trläärte unterm ITten April, prefatis preben-
dariit angmentahoncm fnictuum «uarain prebendaiuiii lise facit-nJam ail prcsens et etiam in faturum
joxta modom in ipsa ecclesia Argentiaenai hactcnns obserTatum. VergL CopiaUmch du JJmwpiUi»
nr. 909. m. 310.
Digiiized by Google
1323 —
1327
roado dieimus et interpretamnr, prebendas s«p«diclts, que ncul preladum est de
comrauni minislranlur, debcrc omni tempore secundum slalum suum et pro parte
prebendam qiiamlibet contingente, cum prebendis canoniailibus in quibuslibel obven-
Uonibus mioueri et augeri el specialiler se{)edicUtä regia et capellani cpiscopi pre-
• bendos in piresiaiioii« Meeplione solidi. de quo premittilur, illis rt»tt coequaii.
datdm 15 kalendra juIÜ anno domini millesifflo treoentesimo vicesimo tertio.
B «w MU. Bu.A.9 MM Cfalfat. JiKÜrifi «an «mrSaiii im irtmJaMtmtdtrt» ü»
Pgfiit CoptälMk 4i$ IhmeßfUeU «r. 8U.
318. Johiumos XXII pypu Ruodulfu nulu Ruüdulti de Wulzliuol providct de cano-
>o nicalu ecclesie saucti Thome Argentineusis. dalum Aviuioue 15 kalcodas decembris
anno 10. 1325 Nowmber i7 Aa^nöh.
Aus Vatik. AkUn Nr. 591 (Reg. i^U fol. 15»}.
319. Johannes XXII papa Brboni nato nohflis viii Johannis dicti de Kageoedi
providet de canonicatu ecelesie aancti Pietri Ai||;eatinensis et de prebenda vacalura.
u «sedia aposlolice.» daiam Avinione 9 kalendas maji anno 11. J327 Afril 23
Avifnon.
Ju» VtHOL Jktut irr. 8M (Ba§. 88 foL 312).
320. C. j. c. A. Burcardus nalus quondam Burcardi dicti Erbe inililis Arg.
per cooseusum Rcinboldi dicti liutielin senioris militis Arg. curaloris sui locavil
« Gonrado dick» Winlerlinger magislro oerdonun Arg., R«nboldo diclo de B&nie,
Johanni dicto de Vessenheim, Golaoni diclo Smt et Sbdino diclo Schenke* cerdo-
nibus Arg. conduceoUbas sibi el illis, qui societatem habenl ejnadeni artificii, in
vulgari die den einunp hanl an demselben anlewerke, lobium nuncupalutn die
rinlsulerlObe cum omuibus edificiis deüuper cdiGcalis, sitis Juxla malcellos novos
» a parle anterior! infira pralee ex im« et ex parte altera lendunt nf den langen helre
ibidem unde ndient sft gegen der betten et ex parte porteriori tendnnt super Hdntie-
linnm dictum Well^er A^^^, in empbiieosim pro annuo censu quatuor librarum et deceni
soHdornm den. .Vrf^. solvcndu in vigilia nativitalis domini quovis nnno, ita tarnen, ote. M
si coiiductures seu üucceüäureü iu ipso arlificio iiniversi anno aliquo termioü preaolato
« in solucione census existcrent negligeoles, quod tunc localor vel hercdes possinl
auotoritate propria mtrare hospicia oonduolomm et in eiadem capere pignora ralione
census ncgiecti, quodque locatori licitlim Sil eosdem heredes seu succe^sures in
diclo arlificio tiniverso.s invadero et occnpare judiciu spirituali el secuUiri et sine
jüdiciu, i|tiousqtie pleno satisfacUun l'uiTil de censu neKl<'Cfo. V. Er. 1. M. acium 16
»ft kaleiidas s- plcmliris a. d. i;527. liujns luslnuoenti sunt 2. 1327 Auifu^l 17,
A aus Siraßb. ,Ve. A. Geibersunfl or. mb. c. tig. jftHd. ddajfia,
•j diclo Schenk« m/ Matmr.
IT, t »
^ i^.o i.y Google
m 1327 - 1328
321. Oflicialis curie Argeiilitieiisis iiolum facil, quod Jobannes diclus Kusoll
senior, caiiotiictis ecclesie snncti TliorrK^ Argentinensis idemque cnstos ecclesie Rynau-
gensis, Juhaooeä capellunus quondaiu duuiini Ileiurici de Dicke, porlarii ecclesie
Ai^gentinenais, el Conradus prebendarius de lleiaCersbeim prebendarii ejoadem eocleaie
Argentinensis, executoraa taalamaali predicü Heinrici*, bona apedficala «mm peeunia *
ab Ileinrico relicla nomine ejus empta allnri Capelle soncli Andrer ccolesic Argenli-
oensis Iradiderunt, ila tarnen, quod eadem bona nomine sacerdotalis prebende perpelue
eidem altari alliaeaDl. cujus prebende coUatio post mortem ceu cessioacm Eberbardi
dicti Zarta nunc sacerdolia per dielam Hainricuin ad allara depulali de gratia domiDi
Gonradi de Kirelcd Iheaattrarii eodesie Argenlinenaia ad dominom oarie clanslralis i»
quondam Heinrici de Dicke, aite id vko diclo Mi'instergasse ex oppoaUo doranadicte
Scbarpfeneckp, devoh ;itnr. sncmlos omni die in predicio altari missam peraget, in
qua Ileinrict predicti et parenlutn siiorum memoriam babeal, posl mUsain vcro
sepulcbrum Heiorici cum aspcrsionc aquc benedicle viaitabil el ad diatribulionuui,
qae fiunt preaenlibua in cbnuo eccleaie Aiy^ntineosia, portioiiein «qnalem cum aliia m
sacerdotibua ohori aimilea prebendas babcntibns admillendus est. in quaram dislri-
butionum recompcnsam sex lihrns dtMiariorura Argcntinensium ad chonim fKJclesie
annis singulia minislrahil, ila lamen, (|iu.k1 qualuor iihre in aimiversurio ileinrici
preseotibus in choro dislribuantur, relique vero due librc diälribuuulur ad feslum
corporis Gristi per Heinrieum inalUulom. saoerdos eliam deeano ecdeaie Ai^en- to
tiucnais obedientiam Aciat, qoemadmodum alii de choro facere consueverunl, con-
sensu Gebbardi prepositi.Walrami de Veldeutz decani, Conradi de Kirckel tbesaurarii
et cnpitiiH ecclesie Argenlinensis quoad premissa plcnius accedenle. bona sperificafa
Sita sunt in bauois villaruni Ergersheitu apud loneuUeim el Bledensbeim, Doroltz-
beim, opidornm RodfSbeini el Ehenham auperioris. aigfllttm enrie Argeniioenais »
est appensum. actum 9 kalendas deeembria anno dotnini 1327. i397
NnmUr23.
M «K« MeOtr Codes fil, 2* bi» 4*. Eintraf von ^kUkuitiger Btmi.
322. JoliainM's XXII pnpa Heinrico nalo Jobannis de RapulUslem providet de
canunicalu eccleäie Argenliuenäiä el prebeoda vacalura. «ex lue.» dalum Avinionc. «>
15 kalendas rebruerii anno 12. 1388 JoHnar 18 AtigM».
Aua Vota:. AkUn Ar. 95»' (lieg. 66 foL ö»).
Nicolaua V papa Johanni diclo Surlin aubdiacono, nalo qaondam Wemerii
de Friburgo civia Argentinensis, canonico aancti Mariini in Columbaria BasUienns
dioceais, canonicaturo aancti Martini in Columbaria confert. datum Rome apud
I Vtrsf. 4ai Tookumt Biinrkko vom IHeke vm sm Jmmr U i. ÜB. III, 2» nr, 95».
Digitized by Google
1328
105
sanctatn Mariam de Äraoeti 5 Icalendas juiiü pontifiealus anno primo.' i32$ Mai
28 Mom St, Mitria m AraeoeH,
Jm Fofft. Akte» Jfr, 1019 (B«g. 116 Ibl 5?^.
324. Niculaus V pap Juliauiii uato Juhauuis dicli Cnsluni de civitale Argeu>
> lina. canonico ecclesie sancti Pelri ArgenUnensis, oanonioalum diele eccieaie coDferl.
dairnn Rome apud sanctam Mariam de Araceli pridie lialeadas juaü pontificatus
Bimo 1.* i328 Mai 3i Rom 8t, Maria «» Araeoeli.
Am Vtttk. JlOm Xr. iOM (Itof. 118 foL 114>.
325. Kicolaoa V papa Wilidmo de Blnemeler ArgenUneDsis diooeaia, canonioo
M regulari monasterli anicti Harbogasli ordinis aandi Auguatioi ejuad«m' diooeata,
cononicntum et prcbendam in diclo moiiaslerio conferl. daluin Rome apud sanctam
Miirinni de ÄraceU kalendis junii ponüficaliia aano 1.' 13^8 Juni i Rom St. Maria
in Araeoeli.
Jm r«lft. AkUm Nr. lOM (Btf^ U8 fi»L 118).
» 3t6* Nioolaus V papa Philippo langravio canouico ecclesie Argentinensis, pre-^
posito sancti Petri et Ihesaurario sancli Thorae diocesis Argentinensis mandaf, ut
unus vel duo eonirn Agnelem, nalam Nicolai dicli Stimf!;e Argentinensis diocesis.
puellam lilteralam m couvenlu monasteni sancti Jhoannis apud canes e&tra niuros
Argenlinenais dioeesia ordinis aaiicti Auguatini» ai sit idonea et aliud oaDonicum non
M obaialät, ut deaideral iUa, ree^ faeiant. datnm Rone apnd aancUnn Manam de
Araceli kalendia junii pontifioatus anno 1. S328 Ju»i 1 Rom St. Maria i» AraeoeH.
Am VaOL Aken Nr. mt (B«f. 118 fbL IIS).
3S7. G. j. c. A. Bureardaa anniger nalua quondam Boicardi Brbonia militia
Arg. veodidit abbaliaae et couTeutui inonasterii a. Cläre i. m, A., Johanne diclo Hell
» procuralore et fratre Heinrico monasterii eonverao presentibiis el de pecunia persou-
arum subscriplarum in rcmodiuni animarum suanim depulata emenlibus, reddilus
annuos 4 Ubr. el 10 so), den. Arg. super lobio cerdooum ex opposito novi maccellt
I Eodem die pap» Jacobo uncti Nicholai in c&rcere TnlUano canonico et cameiario rao, tiieMonno
■■BCtt F«tri ftaiiliMlia «if Itatia ac thocaorario ai «wtori MMCti TbonM Argntfanona dntlti» «od*-
M nirnn execntioupm snper preJictis matidat.
• Eodem die papa Thilippo Uiugravio, canonico eock&ie majons Argeiitiucuiiis, et caulori ccclcsio
sancti Thome de Aigentina ezecntionem predictoram mandat.
s Eodam die pap« Philippo U«gnno oanonioo aoelaai« ArgastiiMiMia, pnpocito nuiGti Patri «t
Ibwawario wncti Tbona Aisanlinnaia dinoNia •■eeatiMitn pNdiclontm madat
Digrtlzed by Google
IM 1328 — 1329
canitficam silo' pro precto 90 libr. deu. Arg. A 1. rendilor Bssrruif per juramenluin,
reddilus prescriptos esse proprios el non dolales nec nlli obiioxios et sc in oisilcui
quondani Ricliwino diclo Korner avo suo nialerno successissc. condiciones sunt hee
vidclicel. quod munaslerinm de reddilibus prescriplis 30 sol. deu. Arg. iu auniversario
qaondam Burcardi dicli de M^lnheiro, ftatris qaondain Johannis dicti de Mälnheim an RinU s
bArgetor civium Arg., item duas libr. den. Arg. in anniversariu quondam Burcardi
filii iiiiluraiis (juiniiiiim Joliatinis |>ri-iii<-ti fralribus minoribns dotuus Arg. singtili^
niiiiis truiliTt' ti.'iiruhir ilu, ([tuul ("ratres fiiele donius dtio iiiini\ ers.iria periifi*'re lone-
aulur i{iiO(l(|iie pecunia depulala ad inenäum fratruni pru pielancia in cominuni cedere
debeat* residais vero reddilibus unius libre apud loooasterium s. Ctore remaosuris w
tla, quod in qaoUbet annivenario 10 aol. cedere debeant ad mensam dominarum
pro uberiori refectione. dalum 13 katendas januarü a. d. 1338. i3S8 Jkeemktr 20.
8 um StnM. SL iL Oarbumnft «r. mb, «. fe»d. idaptt.
828k Johanne«, Dekan des Stiftes zu Mainz and Hilter Harlmann von Kronen*
berg, Burggraf von Starkeabarg» erklären, dass sie auf Eitlen der St&dle Strassburg, ■»
Spcyrr, Worms und Oppenheim vom Erzbisebof von Trier, Pfleger des Stifts zu
iJainz, bfvolhnnrhligl siiui, den Zoll zu GenHliriiii iiiiil Caslr! zu erlassen. .\uch
geloben sie für ihren Herrn, dass er deu von den geuauuten Studien beschworcucn
Frieden »u adkirmen helfen soll 1339 an des heiligen cruses tag als es fiudeit
wart. i3Si9Mai3. m
Jim Boo$ üb. d. Stadt Worwu II, ItiO nr. 230 nach dem Or. •'. Womitr St. A. nr. 119.
329. Bürgermeister n>id h'tUh ton Freiburg beurkunden eine WillttnissttßHntf
ikt«M BMrgtrs de* Mitiers Stephatt Sirmtglsr fSr snnt Frau Zmm, Tochter ie»
terstorinen Slraßiurfer RUten Nidmu Zorn, 1399 Jmti 17 FrHtur^.
Wir Suewcli von Wisenegge ein riller hurgei tuet!«ler und der rat vuu Fitburg u
t&n kant allen, die diaen brief aehent oder hÖrent lesen, das her Stephan Str&ffer
ein riUer von Frihui^ unser buiiger bei gegeben ze einem rehten widemen mit
wissende willen und pphollunge Johannes des Slr^»ffers sines bröder fro Lenen, hern
Niclawes Zornes seiligen Iholer eines rillers von Slrüslnirg, siner elichen wirtitinen
zwei hundert marke silbers luters und luliges des geweges von Frihurg für die zwei lo
hundert marke Silbers» die er ir gdobette se einem videmen uf Nftoburg und uff
allem dem g&te untl gelte» SO darsft bAret, swie das generomel ist, und also das die
Torgenanicn zwei hundert maike Bibers suUenl sio des selben hern Stephanes eigen
und der vorgenaiilm fro Lenen siner wirlinnen widemen. und hei er ir öch den
widemen vor uns gevertiget. alse man einen widemen billich vcrligen sol. dii vor- m
» Vergl. nr. äJO.
• Fciyi. ÜB. II, 4SÖ Mm. S.
Digitized by Google
1320 —
1 330
107
genanle fro Lend het öch die vorgenanlen zwei liunderl murke, alse es davor
bescheiiltMi genainel niil wülen und gehelle hem .loliHinii s Zurnes eines ritlers
von Strasburg ires anerstorbonen vogcles für die zwei hundert ninrki^, dir ir der
vorgeoanle her Ötepbau Slröller gebbele zü einem wideuien, unde sol dcb du vor-
i genante fro Len« die voiigeiiaiileB swei hundert marke silbera nauen unde niesaen
in widemea wise und nach widemes rehte nach der atette rebt und gcwonheile von
Strasburg, alse es davor bescheiden ist. es ist öcli berette. wer es das der edel
unser herre grnvp Cünrat herre -le Frihtirp- oder sine erh^n Nnnbnrg das vorgenanle
gilt uud das dar zii höret wider kötte unibe den vorgenanlen hern Slephaneo
10 und Johanaen einen hrftder oder ir erben, daa man denne von dem güle, da milte
ea wider gek&ffet wirf, awei hundert mairlie ailbera dea vorgenanten gewegea aol
l^en an einen biderben man ze I'riburg. an dem man ain aicher si, und süln &cb
dio vorfjf'nanti ii zwei liuiiderl iiuirkc lipen in widemes wisc and in widemes rehte
nach der äletlc rcht unde gewoniieit unze an die stunde, das es geleit wirl an eigen
ti oder au erbe in Brisgdwe mit ir beider früude willen, unde ist öch der vorgcnaate
her Stq>han daa üchuldtg ze t&sde fAr aicb unde für alle aine erben aoe alle geverde.
nnd aul denne aber das gfil, das mit dem S'-lbon silber gekftffel wirl, aber ligen in
widpmf-s wisp nach dt*i' stelle reht uiui gewonlieile von Strasburg, alse dicke es sioli
endert. alse davor ^vschriben stal, ane alle gevcnie. «"tch ist horettf», were das der
30 vorgenante her Sle|)liun und tro Lenc sin eliclu^ wirlinne von einander kernen uud
bi einander nit enweren, swas gfttes es ai ligendes oder varndes verwtdemet oder
nnverwidemet iegelichea ift dem andern brabl h^ daa ime daa ganslicb volgen aol
und es nuzzen und niessen sol unze an die stunde, das si wider lesammene koment,
ane alle geverdt». Imnther ?.c ««inem urkünde so hoben wir dnrcb der vorpenanten
tt aller bette beidenthalp uaserrc stelle gemeine ingesigel gebenket an disen bnef ze
einem urkände dirre vorgeaebribeaen dinge, hiebi waren dise genüge her Cflnrai
Dieterieh Sneweli, her Sneweli Bernlape der aehnltheiaae von Fribnrg, her Jobannea
von Munzingen, dem man sprichet der Romer, her Kozze, hern Burcliart Meinwartea
seiligen thnlerman, her Johannes Sneweli, dem man -l » spricbel der Gresser, her
30 Üietericl» von Wiswii, iier Johannes der Turner ritlerc. Wallher von Valkenstein,
liiltebraDdes sun, Jobannes von Valkenstein, Otteman von Keisersberg, H&dolf der
Turner, Volmer von Uunaingen, Bödolf Geben and ander erbera läte gendge. dis
geaebach und wart dirre brief gegeben xe FribuT); in dem jare, do man aalte von
goltes gehüiio drüzehcii hundert jar und nAn und sweniegjar an dem neheaten aam*
M mestsgc nach dem pbingeslage.
K aus KtirisniJf r Grn. L. A. Tw. BrcJignnir Arelüfe, Fnibnig, Haintiadw or. wt. c.
»ig. jfend. (Stimlie),
330. Jobannes XXil papn episcopo Argenlinensi. «quia sicnt noviter inlellcxi-
iiius, Ludovicus olim Bavarie dux et discorditer in regem iiomanum electus ad
40 parlea Alamanie ae oonferre aeo illuo suos dealiaare offieialaa viearioa et miniatn»
djaponU, ut suia arroribna et hereaibua fidales partium eamndem inficere ac eorum
Digrtized by Google
198
1330
exaurire subslancias valeat, sicut bona illorum, qui sibi obediverunt in parlibus
Italic devoravil, propter rpiod eoruni nunniilli ipsius Ludovici jugo lyrannico
servituUs excusso ad devoliunetn redierunl eccicsie el redire quam plures alii se
disponuDl, Doa cupientes, quod dilecli filü oitcs Argpsticeose* «Uique fideles luarnm
cmtaUs et diocesis Rnimanim sttarom perieulis el rerum dispeadiis pitc«v«re atadeanl »
ia hac parte, prefalis civibus Hieras super hiis, sicul in eis inlueri plenius polaris, dirigi-
mus oportunas. quocirca fralLTiiitül- in luam requirimus, quatenus eisdcni, de quibus
lue circumspectioni videbitur, pt-riculä hujusmodi necDoii peoas varias, quibus diclo
Ludovico suisque sequacibus adhererenl se dampuabililer involvercul, exponerc
ooD ommiltens ipso« ad eadeqi devtlanda pericula inducere atudeas.» datuna Ad&ione i«
16 katendas februarii anno 14. i330 JäHMM' 17 Ätifium.
Aua Vatik. Akten Nr. 1249 (Reg. 115 fol. 161,62).
331. Jobanncs XXII papa Unponi comili de Bockcg el Ulrico de ordiue Iler-
cmifRnmi sancli Augustini poeiiiteticiario suo. «voslnsi receptis Ütoris dpvolioueiu
et diligeiUium vestram circa nuliiicalioneni coolenlorum iu eisdeui lileris udbibilam u
oommendamus, voa acire volenles, quod . . Uagantinciisibiis el ArgenliDciuibas
civibus aeribimiu super ds, intendentea civitatibus alna earum partium oeleriler
scribere pari modo, quocirca prudcntiam vcslram rogamus atlencius, qualeous
sicul laudabiliter incepistis apiid epfscopum el cives Argentinenscs ac alios earum
partium, de quibus expedirc videbilis, insislalis, ul super rcceptionc vcl obediencia w
LudoTtci de Bavaria ^eliei et seismaltei seit suorum aequacium non perniittaiit
quorumeunque scrpentiDis suggealionibus aeduei, aed podus eoadem velul pesti-
feros abiciant el repellant*. datum Avimoae 12 kaleudaa februarii. [t33Ü{ Janwar
Iii Avignon,
Amt rmHlL MUm Ufr. 2««7 (EUg. 115 foL 1M)l M
332. Markgraf Rudolf von Baden rersichcrt die Stadl Straßbnrg dafür^
daß iir Bürger Claus Zorn teehf «einer IHener gefangen naAm, ihr keinerlei iSeiaden
$«ßgeH s» «^len. i330 April 16 Reihnietf,
Den erbereii und bescheidenen bcrren hcrn Eherlin von MAlnlieim dem meisler
und dem rate von Strasburg embielen wir triargrafe Riidolf von Baden genant llcüse m
unaeten gri^z und alles g&l, also her Claus Zurn beru Iluges Zornes suo äwcr
bArger unaerre diener uod unsers ganodea secbae gevsngen bat» die er höh geaut-
wirlet hat, und wände das Bi andere li&lc angehortenl, alse ir uns gescbriben hant,
und ir uns die .sellicii tnisere knechte und diener liJig wcllcnl lassenl, si und ire
guter genlzliclic, une ein pferl, das einer uwerre burger für sin bebabet hat, swennc
wir i!ich unseren troslbrief ssDlent, da trösten wir iiicb mildisem gegenwirtigeu briefe,
das wir Dodi unsere dienere noeb nieman von unsaren wfigen Adi Awereo bürgeren
Digiiized by Google
1330 190
noch der attt ambe die g«tat deheinen sobaden noch ungemaeb niamer gelQji ane alle
geverde. und donimbe zi'i einem waren urkände so lian wir unser ingesigel gehenkel
an disei) hrii'f. der ist geben ze Holenberg an dem nechslfri intnjda|;i" nacli usgander
oslerwochcQ des jars, do mau zalle von goUes gsburlc drizehen hundert jar darnach
B in don dristga^m jave.
S nns !?trtißli. f?t. A. AA 8i. or. mb. c. $ig. pend. laeso.
Damach Fester Reg, d, Markgrafen v. Bade» w. 8&8.
333. Johannes XXÜ papa Conrado de Kirkel canouico el thesnurario ecclesie
Argenlinensis ronfirinat, (jiiod e.v pelitioiie HerÜioldi episcopi Argentiueiisis eonliiienle,
to laok ex älululu ecclesie Argenlineusiä ({uam de anliquä consuctudine epiäcoputn
ArgeDtineDsem UDum es «anonida ipsius eecleflia teneri in o0ieialeni Argenlinenaem
conalUuere el atiam aaaumere, ofBcialis exislal Argenlinenais. datufn Avinione 15
kalendaa maji anno 14. 13^ April 17 AvignoH.
Am FoMt mm Xr. 1394 (R«g. M tt. 1177}.
•» 3^54. Joljannes XXII papa episcopo Argentinensi gralias ogil de summa 1000
Uurenoruiu auri, quam per üenricum Uhsscn, ciencuui el nuueium suum, tecil potili-
fid in aabsidium ejus el ecdeaie Romane oaeattHaliiin ulique grandium presentarL
daium Avinione 13 kalendas maji anno 14. 1330 AprU W Avignoh,
Am Yattk Akte» Nr. 1300 Reg. 116 fol. 160).
» 335. Jol amies XXII papa consules nifi{>;islros civium consiliuni el commune
civitatis Ari;enl m nsis r\liorlalur, quatiuus in üde el devotioQe coQälanles el strenui
persistanl scituri, quud ipse el ecclcsia sancta Romana sibi et fidetilma aBte adverami
adamatieoa et hereUcoSj quoram potendam et auperfaiam in brevi enerratunia dt
alliadmus* aadalere divina gralia suffragunte inlendanl. «clarcl in conapeclu». dalum
n Avinione 10 kalendaa janii anno 14. 1330 Mai 23 Avifnm^
Am Vatik. AkUm »r. im (B«g. 116 feL II7S«).
336. Johannes XXII pnpa episcopo Argeutmensi concedit, ul ccclesiam saacli
Marlioi Argeulinensem, que ei preserüm cum in civilate Argenlinettd moratur eal
multum aocomoda el etiam oporluna. pro eo naxime, quod pro defendone bonorum
w el virium ecdeaie Argenlinenaia multa subit onera «pensarum,. uniat menae aue.
dalum Avinione kalendia augnsli anno 14. 1330 Auput 1 Aviffnom.
Am VatiL Akie» Nr. ISGii (Reg 94 or. 1033).
Digrtized by Google
900 1330 — 1331
337. Nicolaus ciislos ecclesie Tliome Arg., Rwlinns, Midiahel, Älberliis
niilites, Johannes, IlüiKelinus el (Tüssrlinus .irnii^'ori cl EUekiitdis, lil»eri «inondöin
Alberli Hueleuderliui mililis Arg., cum pater eonim qiiondam m sua ullima volun-
täte insliluerit prebendam Mcerdotalem, eaadem iastUannl in eocleaia b. UarÜni
AiiSeiitiiiensis in boDorem s. Katherln« Virginia et eandem conferaot Nicoiao de »
Weslhoven prcsbitcro Arg. collniio prebetide erit apuil Heniorem faniilie, tarn inasculiun
(juam fominam. rcdditus prcbende siti suiil in Kppfiche, Bruomat. Joli;ifinp<? Cinslerlit»
rector ecclesie s. Marliui cousenül. sigilla cur. Arg. el recloris sunl appensa.
datuni 2 idos novembris a. d. 1330. 1330 Novmier 12.
K ans KarUruher Gen. Land. Ärch. cop. chart. tec XV. (SchitUe) lu
338. Johannes XXII pnpa camerarium etc. cl univcrsilalcm civilaliä Argenlin-
ensis liurlalur, nt seeuin et cum aliis tidelibus. de quibus expedirc viUelur, sedule
irocleol el ordinent. que ad didandttm Lttdovid danina»duni propoailym eognoverint
opporluna. Ludovieua enin non oeasat vias ac nodos querere, qualiter conlra fideles
preserlim AJamannie partium virus cfTundat sue iiequitie ipäos(|ue in ciKjrum devia u
pertraliat. datumAviai(Hiel4 kal«iida»februarü aaoo 15^. 1331 Janrnr 19 Acignen,
Jm Foift. Jitem Nr, (Itog. 11« foL \m wnH Ott MMerUfirte» /afeiwdMrmf im
. Ytiiß. Nr. 1431.
93$. Johanne« XXII papa Henric» ardiiepiaoopo Maguntino, Berlholdo Argan-
tinensi, Rudoipho Constantiensi, Johanni Lingonensi episcopis, adminislratori ecclesie m
Basiiiensis el communibus Magunlinensi, Arf^entinensi, Basilieiisi, Frihnrgensi Ulri-
cuto de Lcniiüeuburg ordiuis Heremilarum saucü Auguslini, poenitenliariuta suum
ad eas partes beneplacHo suo sa conferenteni, qut cerlaa Uteras apostoli«* tobet
presenlare, quas Ulis dirigil papa, propenains commendal. datum Avinione 10 ka-
lendas febniarii anno 15. 1331 JmMr 23 Aviffno». t»
Jm KoMb Aktm Nr. vm (Rtg. IIS foL 1€6) mit dar mmmitm Jakruittirmv WO,
34tf. Gosse Slunn und Johannes buman, Burger von Strassburg, erklären auf
Bitten der edlen Junker «Hartmannis und Ülrich Richarlis von Rawnhuaen, hem
Dietheriebis seligen s&ne von Baseahnsen gebrAder» sich schuldig bei dem Eide, den
sie darum geschworen haben, den genannten Brüdern und ihren Erben wieder zu «»
verkniifen «Westhus das dorf bi Bencvell in Strazhiirger hischirnn gf^Irgpn, Ivvinp
und ban, gerihle, läte, dieosle, herber^ en und öch betten des selben dorihs» für
30(1 Mark Silber oder zur HiUle filr 100 Mark. Ow RQdekaufmnss aber stattfinden
ntfw 1 jeweils vor Lichtmeas. Der jährüdie Ertrag wird nicht an der Kaufsumme angerechnet.
* la «nadem atodaia pap« eanccarinm «te. et uiiTenitattm dvitatii Ibgnutin« bortatar «le. u
Digiiized by Google
1881-1382
901
Sie geben denen von Raseabnsen als Borgen «Rftlin Rftlenderlio, Eberliu von M&ln-
heiai riltere» Hag Sturm und Johannes V6ltsohe borger von Strasimrg.» Die Aassteller
und Bürgen siegeln. «Gegeben an der millewochen vor senile Michels läge, du
men znlto von gocs gebftrle dritteben hundert Jar und ains und drisig jsr. i331
» Scpiember 25.
K mt KmUnihtr Qtm, L, A. ar. wi. t. 8 tUg. pmd. ddtftk. (SehM»^
Sil. «Johannes der junge herre sft Rspoltstein» geloht dem SchuUheissen. dem
Meister und Kalb ku Colmar, hundert Mark Silbers und hundert Pfund ßaselor
PfHimitfc zu Slrassburg «HAekeline !>avides seUgen sun eins Juden von Slrusbnrg
>o und trOwe Trineu sinre wir(in> bis zum nächsleo zwölften Tage zu entrichten. l'Si'4
an UDSerre vrAwen ahende in der fasten*. Mmrt 94.
Am» BappotttL UR. 1, 3fl3 «r. 43S MC* Or. i. Colmar. St. A. CG lS3i— 186&
■ Unter dewuMtm JkOtm ^Mbt Markgraf Budolf wm Baden Herr tu Tfortheim, seinen «1ni1«i>
Orof V!r:''Ji vfrH Wtrttrtiherij. ron JrrMni, rinrm Juden zu StraMiurg, und seüifr Geiifu', h.;ff um
^ JMO Ff und Heiler bü tierahn Tage nach Ostern tu ledigen. A\u Feeler tiefen d. Markgrafen v.
BfOrn nr. aar soel Or. i Atat^fwlcr ». A.
VI, I
Digitized by Google
ZUSATZE UND BERICHTIGUNGEN.
BAND I.
1. SHte 1, Anm. 1: Dfr Ori Species in comilnln RHrgen.sc ist d^'r Ort SpUz
am Tkuuer See. Er mrd la dem Tesiamehl Bischof Ueddo s ton HlraÜbHrg
{Scköpfl.^ Als. dipL «r. 34) Spiels in Ai|pMiwe ^etuaaU und 9h SkiUAurgiseh
iefticAnet. DU Oren*« tmUeken dem Äargt» und im eomiUihu Pipineex.sts. der
irit der Mitte d''s !0. /aArknuderts Bargensis yenanitl wird, ist nicht recht klar.
Im Chronictm Ebers Keimense, das die gefniarkte Urknnde hfrcits kennf. heißt der
Ort: Species uUra Ararim in coinitatu Barga. iro nnter Araris nicht dte Krgers
amuUm die Aar w verstehen, ist. Mtm. Oem. SS. XXIII, 433. (SeMte).
2. üeit« /», St'. 2.%: Vfrrfl. die Untersnrkvn(^ von ff. Wie<fiuid i. if. F.eit-
sckr. f. ifesck. ä. üö^rrhetHS, iV. F. /A', 389 — 44^. *lßie OitesteH Urhunden für
Si. StepUn t» ShmÜmrf*. Es ist deri der tHsfiAriieie Beweis für die Füleekung
des Stdeis geßkH, die wkreekeMiek in der Kantlei des Bisekefs Bndetf tm
Sk9d6urf um das Jahr 1103 torgenommen worden ist, nm Anspräche anf gewisse
genannte, efsässixcAe Ort.ffkftfi''H erhth^n :h ko/iMfH. A'. 439—4(5 itt der Test der
Urkunde aacA einer imtoiscAen wn J. FrUs gefundenen neuen Ueberlieferung ge-
geben.
3. Seite 'i2, Ar. 27: Vom K. Muhlbticker m I(<>f> mer' x Iif(;i"ila imperü /,
nr. 1375 als eckt bezeichnet. * Das Formular gam LiiduHgn des Frommen, also
die Vormrkuude wMlick attsgesekrieiettw.
4. Seite H.l, Nr. 2S: Verr/L die oben erwähnte i'ntcrswchvng lon W. Wie-
gend über die ältesten Urkunden für 61. Stephan. Auch dies Stück ist wie iV>. 25
um dieeeUe XeU mtd ame glmekem Ortmde geföUeJU,
aaUe 94, £. B Jam diclam edait iodicluni. Z. 38 aeluin eüitt acU.
5. ante m, A>. int: Tom F. Mnhlbacher in Böhmer s Rvgestn tmperu I,
nr. i454 als sachlieh unbedenklich beteicinet. • Formell ist die nur anderweitig
kantleigemisse Pffnformel f» haiukutdm, t» dieeer Oetialt HrgeH tiek dieselbe
Digiiized by Google
906
6. Mto 91, Kr, 3t9i VergL Mm. Germ. DD. /, 2^ w, 162.
7. BeUe 34, Nr 42: Z. 17 nach ci Vitalis tvohi su ergänzen usum. Vtrgl, MoH.
Qwrm. DD. JI, 88 nr. 72.
8. SeU»39, jfr.ÄJis Z, 29 m^h vocalur Kumim tu sirncAen vnd AinUtr
nomine zu seiäeii.
Z. 30 naeh quem «tMjiMdbi/ltw ipse.
Z. 32 nmk acial eimnu^ialhn se.
Stm 87s Z. 6 archicapellani »kM archicBnoellarii.
Coli. H. begUadt^ter Abschrift des 17. Ja/trAHnderls vom Original i. Bul»
Arfrrs Bfsrfuribtinij ron St ntCbnr'i f-A. .'I-Jf . Ifini/hchriff d. Ulraßb. fnicen. %.
Lantus- ßtbliot/tek L. Alsal. Vert/l. Mou. Uerm. DD. II. 310 nr. 267.
9. SeU4r 40, 2fr, SOi Z. 21—27. In dem Mtte» der Dispositio eisidfint
Aii:<iM ron Rfinirca und (JurrerlHren mrgemmnrn iroriliui, dfren Ztr^fk "^ar, dem
Bischof das Recht :ii sichern, die dem St. StephHHSk/n.ster ceriuren gegingewm
früheren Besitzmgen einituiehen. Der urspr Hag liehe l'exl lautete so:
««D lenore, quaUniu praeralus episcopus Utterinharius suique in perpetuam sue-
cesaores liberam deead^m abbalia deincepa habeaot poLestalem ateque omni personanim
couliudicliune cl inolcslaliuiie pos»ideiidi et lu usus aecclesiae quicquid iode ailii
libeal uintiihiis in<nlis fyciemli».
•possiderKii» ist in «re.slit»eii(li» , «sibi libeal» in, cstiblalutii erat», «läcieudi»
M creronnandi* eorrigiert. Dit Correchtre» stammen nicht tnts der JTitntiei ßuu-
HeAf II; wntt» die FäheAKHg wrgmemmea. ist» läßt sieh, da der Fälseker die
«reprUuflieAe Sekriß naehakmt, nicht entscheiden. Don SrlircUu-r St. ITiOO,
tSehenkHUff ron >Srh>rnr:itrh nn iStraßbitr;/ . dn- unsere Urkunde benutzte, hol norh
der II rspr angliche Text corgelegen. {MUtkeiinnij ton II. Prof. Dr. liressUm).
Vergl. dmtzu dit dieee Mittieilniig beautiende oben enrähnte L'utei'suchHHg von
W. Wiegend Über die üUesteH Urkunden ßr Sl. St^kan S. 497.
10. 8tMe 41, Xr. Sl: Vergl. die obcnenmhnte Unlersnchung con \V. Wiegand
Uber die Siteslea Urkunden für St. Stephan. Es ist der JVacAweis geführt, daß
die VorInge 0 nr. 9 eon derselben Band wie die Urkunden Lothars I nnd Lud-
wigs d. D. in der ztrciten Hiilfte des 12. Jahrhunderts geschrieben ist, und sehr
wahrscheinlich gemacht, da*s das Stück in gkicker Weise wie die Hn'r. 25 und 28
gefiüsekl ist.
\\. Seit» 7», »r,91tZ. 33 Uber sluliiloruin culleg. 9. Pelri junioris t. Strattb.
Des. A. G fasc. 4903.
12. SbMo 99, Attm, 4t Der Termin ist naher cv iegrensen auf 1169^1174 Octaier.
13. SeUe lOO, A»m, H: lu einer urkundlichen Aufzeichnung der Güter, icelcAe
Utrieh von Ootenbtuy, sein Vater EgeMf nud seine Orosselter» der Abtei Piris
Digitized by Google
au7
%»g9wa>idt Me», arw&AiU M der Sekeukn^ Mgtk^st dedU eidem eoclcsie pecuoiam,
iA qua «uptutn est moteidinuin Culutnburie u Cunoae de Hiscovesheim. el hoc
niBniilononduni commissum est salniannis Wcrnliero inarsoalco. Sifriilo pn-fccU),
Burchardo de Slenioburgelor Argeiiliticnsibiis. \Hl(t—llUii\. Aus RappoHstein.
UB I, Ol nr. 49 Mdl eUur tm 1200 geferligUH AvfzekhnHng auf Pergament
i. Colmarer St. A. Die ZeitiestimMing ixt naek der Amtaduver det Marseialh
Werner und des Burggrafen Sifrid getroff'en.
14. Seit« I04. ^r. 127> Z, 19. ^acA cniionici.s Komim, nnch vicedomiiuis
Argenlinensis /Semikolon tu eetzen.
15. s*iU' 104, Aum. S: AdsIicIiuus ArgeuUno urbiä advocalus volhiehi die
Übertragung eines Gutes iei Seiallstadt., da* Gtino d« TSvingen (TMengen B. A,
J^reOmf) a» St. Peter reriau/i. Anshel» war Cvnos fferr» domiaus. Bie Zeit ist
nkJii ' :it l/exthmneii. Aas d. Rotnhts Sanpetrians i, Fr^karget BUfeesaH'
ArcAip A r. 161 {üchUte).
16. aeU» J«9, JTn 199t Z. 24. Nach canonici Kemmtt , fUMÄ vieedomintts
SemikcioH tu sette»,
17. Belle HS, Kr» tSBi Z. B. futeh flratcr ejus eimasehatten Burdiardiis Paar.
18. SetU Ifte, Xr. 167i Z. 4 Wolfp«ngns afift VVolfanus.
Z. G Demüdis statt Demuelis.
Z. 7 amas statt omaa ; dar« statt dari.
Z. 9 Ritscluirdiu statt fiuschaTdus.
Z, iO Röddrua statt Budolphus; UulensteiD statt in
Ulenslein.
Z. 11 Cleinegidanc statt Cleio^danc; Rodolfua statt
RudoIAis.
Z. iB Pergaatent-Sodel der Abtei XiaigsMiei aus
der i. HUfte des IS. Jahrhvnderts i. SfraM.
Ba, A. (SsUradenda ton Bade»),
19. SeUe 127, jVn 190 1 Z. i3 peraonarum statt partium; hiis sttUt bis.
Z. IS almende statt almeine.
Z. 19 cognoscil sfatf rrcopnoacil.
Z. 24 IMricus .sind nri<-us.
Z. 25 C&nraduü statt Cuiiraduü.
Z. 29 Rotwn stäH Rolwdl ; nonas statt nonis.
OeU. n, Straßb, Bet. A. Q p. 178 «9/1. see. XIV.
20. Mto 12», Mr. lOit Z. 4 Ueinriciis statt ileiiricus.
Z. 6 eenobli statt coenobii.
Z, 10 Eßierhardi] slaU Friderid.
Digrtized by Google
ä06
Z, 22 Oulrioo HiUi Ulrieo.
Aitaurl. 2 tu tireieAt»,
Coli. «. Slt%^. Bet. A, 0 fa»;. 5085 «r. mi. e, tig, penä, 4da^,
21. Seite J29, Xr. J62: Z. 4 Mfinriciiä siali lletiriciis; Argeulioencium sUtl
Argeulinensiä, csl statt el.
Z. /S est M «ir»j^4«ii.
Z. ü Berhta f/a// Berth».
Z. 8 Kunii^islinilcrn .f^i?// Kuoigsbrudteo.
Z. 10 HAdoiü .vA/// H.idolfj.
Z. il Ikinrict statt Henrici.
18 t«r «bbaliMi thuvt^iei» el.
Z. 22 Gldiifgedenc *tM Qeingedano ; xi Roieaee-
liden statt zu Borenfeiden.
Z. S*S liiis sttiff Iiis; Oulrico statt l'lrico; daMnt^
einzuschieben majoriä ecclesie, Weriohero mars-
cek».
Z. 29 tu kiek imd » interpunffir*»: C&Drado Vir-
neooni magistris bttigeiwian, Bberhafdo el
Wallero.
Z. 30 Ceber Humb«r(o tv?« (jhicher Hand vberffe-
srftriehett cideler«. über Burcbardo detgleicheh
seinal.
Z, 3t RftdoUb ttaU RudoUb.
Z. 32 Cleinagedanc statt Cleingedtne ; &0t Hugona
vherfffsch riehen villauo.
Z. 34 Pergament- Rodel der Abtei Ktiniffsbriick aus
der 1. Hälft« des 13. Jahrhunderts i. Straßö.
Bet. A. (Fattrvdenda von Baden).
2'J. SHfe t.l6, \,: 173: Ver//l. die Bemfrliungen Fickers i. Böhmers Mefietta
imperii l', ii43 nr. W55, der die Urhunde auf Üeptemlter 18 terlegt.
23. SeUe 137, Nt% IWi Yergl die BemerHnntfe» Fickert i. Böhmers Stfuta
iw^i r, 243 nr. 1053.
24. SeUe 189, Nr. 17€t Z, 29 Ix^ tm der ptmktWteik SieHi fv ergänten «Mi
dem Melier SeelM.
25. Seite 147 Anm. 1: Leber den Amtsantritt des Custos Brvm liegt folgende
päbstliche Urkunde vor: lonueeuUus Iii papa . . ccllerario el M[arcwardü] Asino et
R[iidegero] canonicis Spireoaibos. cum cuatodia eoeleaia saacli Peiri AigeatineBSiB
Taranta qnatuor es caooiud» eodeaie magialroai ^raaooeiD] elegiaaeol in custodeiD,
Digitized by Google
9»
prepüsilo »d quem inveatilura lUMciltir perlinere eleclioDem admilten rectusnie, ad
pape audienliain nppellalum fnU. cauaa tpsa II. Sflboloni] el Gfonrado] canooieia
Spiroiisibiis cutniiiisHa, pnrlibiis in prcscnlia iiiiius jii(iiciim constitulis el ConimiBsiuniü
litleris in publico rccitalis, inugisler II., qiii se dicto Rfninoiii] ndversuriuni oppoiiebal,
ex parle äao<rti Gregorii cl iiionaslerii Parisicnsis abl)altiiti cl preposili de Liilenbuch
qunsdain ei lilleraa pretseiilavil. per quns msndnboUir judicibus» nl nuHalenua in
ncgoiio proeederenl, cnm ipd a papa Utleras reeepisaeDt alias, que aadoritatein prtoram
penitus Tevocabtiiit, sicul ex earain Iranacripto, quod diixeront desthianduin eis, plene
pntpnint fdoceri. veniin cmn iitciiiornlnm nscripliiiii a stilo canci'llori« pape viderelur
pluriiiniin tli'jrropnri« et linhrri lur iniillipliri ralinne siiäpoctiim, ab eodfin T)i!t«rislro
H. auleiilictiin postiiiiivil, qiii noii solum ropiain tbcere dcncgavit, sed recedens ad
euro poatmodtiin redire oontempail, licet soUennpnUer lertio fuerU eTOcalua. dennttm
vero jiidicea acoeplo ab. ablMlibiia el preposilo memoralis. eam qiMsiviasent» si tales
Hlleras irnnsinisiss«>iil, qnod eattsa titijuümodi esset prorsus ipnis incognit», eleclionein
magislri U(riinonisl lainqu;nn ranonicfim roitfimistnint. rlcmiun cnm .^hlioles el pre-
poüiluü iuslaiiler H(^riiuui)eui] ad smm presentiam cuiivocareiil, vucalus ad cos accessil
el liabita copia Klteraium, qoaa adveraariaa ejus a papa ae dixeral impelnoae, illaa
in mullis comperil esse falsas. quod cum vellet in conlinenli probare, ipai non aolum
ei sttper hoc aiidieiiliain denegaruol, sed eum a probende siie slipendiu suspeDdentes
posl appellalioncin arl pftjKtm iiilerposilöni conlra ipsum iti prinripali negülio prooes-
senint. prefalo igitiir iiiugistru b^runonei el C. procuralore magislri II. in presenlia
pape cuuälilutiü. U[regoriuui] saticli Theoduri diaconuin cardinalem concessil audi-
torem. in cujus preaentia cum eaael diuliua liligalum, oblale aonl il)e lillere, que
videbantur revocare priores, quas non solum in bulla, que de aliis extraclu litleris
illis insorla fuer»l. soA nliis iiniUis inodis papa coin|)eri( Hilsfispssr. tpiasnd rfrliliidinem
plcniorpiii Stil» Imllit sim mill il irilcrrltisfis. pap« ninitibil prcrah» eaiionicis Spirensibus.
qiialinus senU'nliain oonfralrum siiuniiu ohservari tacienlcs, quicquid occasiune lilte-
ramm ipaamm per diclos abbalea el preposilum (bclum aase noTerinl, jndicenl irritnm
el tarn «os, qui uai suni lillerts sntediclia. quam eoa, qui se ipaas menlili suul
impf^lnissp piiiiiatit. .<rinn cuslodia ecclesio.» dalum Kerenlini 2 idus jiilii anno nono.
Jif(ki JuH 14 Ferenlino. Aus liHquigny II, ^, 940 nr. 120 nfuh H^, Vat. lom.
7 foh lOi. PoUiast ur. ä843.
26. Seite tun, Anm. 1: In der Urkunde bm 1223 Jimi 24 erschtinen als Zeuge».
preseritiltns CfonnKio] scolaslico Spirensi, A[lberlo) canonico el plebono saiu ti Murlyni,
portariü sancli riiorne. Hfenricol canonico cjusdem erclpsi«» et aliis niulti» clericis el
laicis. Or. mb. c. 4 sig. jmid. l delaps. i. Colmarer Bez. A. Exlrad. Mon. Gart.
12 nr. 1, pedmeit äanutek i. SappolMein US. /, 10 «r. 62.
21. Mfr i.'tS. .iniii. t: Diixselbe Rathsterzeichniss bringt wohl avs derselben
(Quelle üchilter Jus statutarium p. li*4 i. Strassb. St. A., doch setit er statt WeUsciui
Nicolai, OUcmia Oudeirmdi : Nioolaus Wellscarus u»d Olto üuudelUuguä. ^rttrn
Naam, «n vorletUer Stellt, (SdMl0,
nr, I 17
Digrtized by Google
m
28. Sfitr 15», Nr. J97: A'ach den ConslUulionen der Schwester h ro/i St. Marcus
zu •SIraßhurff \i'<'ri1('u n-rsrfi}tif)-,n' .1 rf/>rxfi nrri u iii-ii/iht.iter eint/erichtff , so firi der
lirHcke über dte Tusx nt der I^/drrei OhertruilerthHr vom (irafni //[arlmnmi roii
Kiburi/ l<f.'J3 Ummlier iO und iu Ade/Aaiist». Leliteres uimmt der Bischof ron
Fontiaiu «•/ BitteH der Gräfin Ädelkeid von Freiiurff u, iit JSckutx 1234 Oe-
tokir 12. (YergL ÜB. d. Stadt «. Landschaft Zürich J, nr, 484. Ladewig
Reff, epi.sc. Co/isi. I, nr. H.H: l'reihurffer Diö'c. Archic All, <*!>.') ii. XIII, 934.
Ladetriff Rcff. cpls-r. f'uiisl. I, nr. 1 101). Auch dit> S<>nnrn rnn Diesaenhufen , welche
die VerleguHff ihres Klosters nach kalhariueiUhal durchsei :ea , 191'^ Juli 15, leite»,
secuDdum regulam beati Angii»lini el cooMituliones soronim de sa/iclo Maroo in
ATgenlina (s. ÜB. d. Stadt u. Landsekaß Zürich II. 71 nr. 5tt7. Ladewig Heg.
episc. Consl. ur. \ l ud das (Jleiche icird erwähnt in einer Urkunde Bischof
I/r'ni rlrlis rii» Konslan: 1911 Juli 'J'J mn dni \rhire.\teru des Frauenkloster.'! früher
iU A'trrhhenii dann iu Hirnau (#. W'irteuiberg. LB. Jl\ 33 nr. 9ti3. — /i^g. epis.
C'oHst. nr. 1548).
29. Hrite ui7, \r, 9Wt Z. 3 «ock einer Aisckri/t i, Straeti, Tiam. Ä. B«gisl-
raude B fvL 110'.
30. SMI« 17h Jfr, 1619t Z. 10 nock Nicolai Komma.
Z. 12 hinzmufigen: eenkreeht gesehnittenee Chirogr^^.
31. SeiU Xr.tfi'i: /.. 23 iu Julitiiiiies prefccliis Argenliuensis ist auiu-
merien, daß in einer Urknnde de* Baeeler SU/U St, Peter von 1248 Mai ah Be-
eitser von OStem in Oeilingen erwähnt wird. Jobaanes niil«s de Ergirshein iMirgra*
ms Argentinensia. Vergl. ÜB. d, Stadt Baeel /> 113 nr, 104.
32. SeUo i89,Jfr.XMi Nos ll|ciiiriciiä| Uci gracin opiscopiLs Argentinensis coiH
fitetnur et proteslauiur publice el voluroiia esse notum omnibiM per presenlea, quod
vidimuH lilterHS sigillalas sigitio Ölrici qnoiiHam ciiiiioris Argoiiiinensis. <|ui Inno
vices ilomini liCiTlliolili] («piscopi Ar^'t'ntiiifiisis gi-rt'hal in jutliciis. qiianiin tenor de
verbu ad verbiiiii äubsequitur, et ad pelicioiiem et instaiii'ium prcpositi el cünvcnlus
ecck'sie saiK;li Arbuguüli exlra iiiurus Argenliuciisei^, qui liiiiehunl, quod .sigillum
diclanim litlerarnm» quod erat debile el tarnen integrum, non posail durare, presen-
libus in premiasorvni laemoriam nosirutn sppendtmits sigillum auno dtunlui 1257.
[folfft l'B. I, nr. 2/0]. Aus Slraßb. Be:. ^. G 1704. Cepialiueh ton St. ArhogOtt
fol. 280" in der Schrift des 10. Jahrk.
33. «H«a 1»U Xr. 944t Vergl die Bemerknugen Fickert i. BSkmer*s BegeUa
impeni V, 42^ nr. 2142.
34. Seite 19H, Xr. ,iS4: Z. U Tfll. liilinin statt J uteiiihdin.
2. 17 prcpeditus atait impedilus.
Z. 29 C&nsen etaU Gunxonis.
Digiiized by Google
Sil
Z. 31 tutek denarium eimiutluilten; aasigtiabit.
Z. 33 acta *Mt daia.
Coli. H. d. Ahschnß i. Melier Setlinek fol. 93* w» Ifand OKf der
tUHtite» HUßt dc9 13. JahrkuHderts.
35. aefe J»^ yr, 9Mt Z. 5 nach Entringen eiusHuiaffe» Alberto de TaU
iiiezzingen. Ver^l. .1. Ify.vA l/B. d. /)eutwkardc»sMki H«9»tK /, 57 mcA detn
MarÖHrjftr Oopialöuck i. Wie».
HeUe 901t Am», tt 2kt4 Ihtum der ürkHude ist fetutiter 'zu- beHiemin <ih/
iS39 Juni Z7. /» den Zeugtnmmn »u benern: Cflnrudus de BnlriiifEen et Gftu-
radus de Heigerloch canonici Argenlincnsea. Vergh ff. Boos ÜB. d. Lnndteknß
Basel 1, 20 nr. 49,
37. fl0fle A»m. 1 1 Domproht Bernhard ersekeint ansserdem ais Zeuge in
einer Züricher l'rAutide roii 1225 Decemher 8 nud tfenelimii/l mit Andern die
Sfi>fi'(i'ii dfi- rnii iJi'ii (1 rufen roit fCiftiirif «jesliftften Coffft/i<ilfiirffie .SV, Jtfknb bei
WiHterthiir [t^•J:^ -1-^:^7 \. vrrt/l. l H. d. Sltidl it. Lnnd.srha/t Zoncfi J, .V/i? «.
319, ferner L'-iHO Mai I als Zcu^e in einer Urkunde des Abts Rudolf cou Sl. Gallen,
tergl. UB. d. AHei S't. Gallen III. 82 ur. 868. und m Jahre 1237 MUrgihtAtt
Kourad eon St. Gallen die wm Grafen Jirinltard dem ultea cm Thrmjen Domprobst
zu Slraßbur/f resij/nirten Leheagüter im .SV. Willirlmer Tlitil den Klostt rfrnurH in
Gitnterslhal. Vert/l. Mitlk. d. Bad. Histor. CommissioH 0,243 nr. tiO nach einer
Pap. Vopic (im 173:{.
rw. ,Ve«« yr. 'HiS: Z. 3 Z% ergHuten ""<-li Viruecorn : W'cnlonis. Sifriüi
niii mitii-iiri fnilnitii. .Ii»liiitmis d«» Kiiii<*>;i-slif>vpti , .I'iliaiinis ViUiii, Kudulphi de Ve-
gerälifiiii, liuguiii^ de ämUcocb«'iiii. HeiiiiiKiidi Sdibeiiwec, Ueiiuboidi iilü Niculai,
Gunradi Rebealoc, Uetnrici fitii Mardilii. Joliannis filii Canoais, Guaradi filii Erbonis,
Hugonis Riplini magiHtri civium. haec sunt aulem noniina duodectoi inier pellifices :
Gunradtis Viniecom iiiiigisUM', (ioi(|K-i'lu.s rniniHlcr l'nilnito, Kridericns liliiis Cunuuis,
(">zzo filtus Nif(j!,ii, (liiiir.iihis UrtKv-tur. Unirn u-^ >le Hviiowe. Kridcrims ile fln^e-
Howe, Üurcardiis Sidcliii. liK^lenciis Sliich. Joliitiinos de Sarlmrc. Ileinriciis (ilius
Mardlii, Cuito ßlius (Juiiuui^. Aus der Abschrift in ückillers Jus statutarium S.
12i, der unht das Original zu Grunde gelegen hat, da auch die SiegeUegenda mit-
geteilt wird (Schutte),
ai). .Seite m\-^7n: Z. 7 Locus iu sireicAeu.
Z. 11 loci statt Loci.
40. SeUe»»!, ifr.2»tt Z, 24 Hlmlolfiisl de V.t^' Tslirii) »'1 ('.[ozzo] filius Ni-
L-lioliii iilupisirt civiuiu cl luluiu cuiiäiliuiu civi-
lüliä Aij^eiilinensiü.
Z. 27 BOne el G&ta.
Digitized by Google
213
Z. 55 Wallbero marscölco. Willelieltuo vicedoinino. Friderico de üfwilre, He-
zclliiio de Rgvierdfsln in niililibii-i, Cünrado Virnccorno, Htircardo Uispcnsalore, Hii-
gone de Scliillenclioin, Wiriuu, Jobaiiiie Vtlulu. r>iiridu Hilde, tleiiiricu Man>iliu»
R°ero Hoger, Ooselino, RAdt^ro Leiwelino. Helferico de Kungeshoven, Ilugoo«
Ripelino. Heiorico de Reiidingen, (leinrioo Iheloncario et aliis quam plnribns.
S AM Htra&b, SL A. Vord. Dreizolio. Gvw. U. 81 or. mi. e. »ig.peni, dekpw.
41. 8Mb 991, Atu». it Graf Rftdolff, Pfatzj^f zu Täwingen, frcil G&len einer
Bctr^rin m SlrAssbnrg. Gonlrans seligen Tochter von Pforixbain, und ihrem Soba
Bnrkarlen einem Pfaflen ihr Kipcn^ul in: [)<irf und B.iiiii llaimitliain von allem gell
samnung rroiidlcn^lrii usw. huI' iiilleii ir gO(eii rriind, liurgiT ze SirMshnrg. Re-
sclieiihen ze Slrassbiirg I*JI5 au dmi it'tlislftt Inf; fiiirli s. Miirlinsl;ig de/. Iiailigen
biäcliofs. i nler den Zcuj/cu : üaUmr und iJurkru l \uii Muro, hurger ze 6(rassburg.
A«s Wirtmk. l/B JV, 116 nr, IWi7 »acA einer Jthiffer» deutseAe» Uetertetgung im
C^iiieklem des Khetere Bebenkmuen aus dem tS. JoArAundert {Schutt^.
AZ. SeUe 2iS, Mr. im, Z. Iii : iu via lala slall iuviolate.
43. MIe 9^ Xr. »9».' Z. 27 aus Melker Heelbuek fol. 55 ••
44. aaUe 9aif Jfn 309: Z, 4 Heinricus etatt Henricu«.
5 Heiorici s(iU Ilenrici.
Z. 7 nach ccciesie ßkU cl.
Z. fi :? sfnft \
Z. U) ninh cuiiluliniuü feklt teslimoniales.
Coli, nath einer notarieil bet/laul>iffteu AieeAri/t toh 1716 i. Str^M. Be». A.
G fasc. 878.
45. SeUe '4^4, Mr. 30U: Z. 23 Scripl[(imJ in Begeslo süiU Hescrip([um]. cer^l.
Jhnifie i. Areki» f, LUIer, «. Äirehenfetch, d. MUtelttUere III^ 631. Sbeneo
S, 239 Z, 14.
4ü. SeUe aOÜ, Xr. :t&-l: Z. 23 Uuletkeim Büleiibheim ist vokl Rüde$k«im.
Der Legat Hugo i$t «m 30. Juli iu Co6te»z, am 11. A«guef t» MaiH*^ wrgl. Bik-
mere Begesta imperii V, 1557 nr. * 10269^10270.
47. flWte 97«, jiTa 999 i Z. 21 Vidimtts mi. e. 2 sii; peud.. euegeelelU
Lekaa Berikold und dem Ihmeepttel von Straßburg 1252 Juni 13 Straßbufg, i.
Makel'Stißung i. Munekener^Reiekit'Arckiv.
48. SMfe fnUt 2tr» 999 Anm.t BeaigDalio bonoram lo banno Hotlcubeim et
Benfek per Arooldum mililem de HuUenbeitn epi$co|)u Argenlinensl facta in recom-
pensam curie diele zetu Wasen apud sanclum Aiidreiun Argeiilineiiseni sile, que
qnidein nli pfMicni »'[»ifcopf» fcftditü jure recfpil . I2'>7 . Auk Strnßb. liei. A.
ü 3101 Aus:ui/ coli einfr Hand des 17. JahrAunderis im Cttpinibuck des Domca-
pUels LU. Q.
Digiiized by Google
m
49. tkUe »&9,»r,ant Z. 4 April 10 slatt April II.
Z. l'J vidercl .Hnll viilt'rinl.
Z. Vi eral stall elalis.
Z. 15 nach curam eituiueialte» animaronu
Z. iü hmA ab tituiucMie» eodem.
Coli. n. Heg. Vat. (tm. 22 fol. 208.
50. fkU» »Mttfr,9f4i Z. 2 u. 20. Von Winkelmann i. Bßkmar» Regest«
imperii F, i,'i62 nr. * 10301 intUuJakr t2ti2 getteflt. »Mit pont. Jtu. a. II, also
li*:Vf. trnx wifdf)' nirhl :>>)' Ortsfii^ijahe ftlimmt, vcvnn die auf Lo pJ iinnfin Schrift-
i&ge, trie sehr gut min/tick, auf Luvuiiic gcJeiilct tnrdvH .sollen, das .scmer-stils f/aui
«• d«9 liinenir ton lÜü'J passen würde. WakrscheiuUch liegt irgend ein VerseAen
im der Jukreeangahe tor. >
51. .SHte Amih. 2 hinzuiitfügen : Iniiweiilms 1\ ]M\>i\ . . »■pis.cupo Mvleiisi
luaadai, qiialinu:$ dissensioocm inler . . Conslanliensein fpiscupum et . . abbatem
monasterii saucli Galli duduin exoriani tollere prociiret« aenlviiüaa per epiacopom
ac alius prululas rclaxare ac prooes^iui ^loalibcl lam per luagislniin ('nnniduia
srnlnsliciiiii Ar^cnliiRMisem quntn f>'*r t|iiosi'iiin<|iie alios pro filtniitrii jüiillnm luihilos
revücarc procuret etc. «qnia occasiuiie iliscurdie*. daluin Asisii 3 idiis iiiaji atiiiu
andedmo. t'^M Mai i.l Assisi. Am Reg. Vat. hm. V.? fol. t06*.
5Ji. SetUt »tt7, Sr, 97Ss Z U in Ar^icntiiia xlnlt Ar^-cittinfiisis.
Z. 10 nach liabilii eiHiusihaileH vacanlibus ; provitltTo
sAt// provideri.
Z. 11 olisiaciilis obsinculo.
Z I.l rarionc f/V /;/ /i.
Z. II il|t<'IHlt'nli s s/il// illlrtii'lllc.S.
Z. 17 iiuM'ilur statt dinuscilnr.
Z. 20 vor prebeiida einiuschieben aibi,
Z. 23 debuenml eUilt d«bueriul.
Z. 33 zu erganzen nisi ud «licti aUluii ul*8<-rvalionein
s<' '>|)|jgitvriii simili juraoietilo. i» cujus alaluli
eviiicticiiiiii elc.
Z. 31 hinter im^Kw^i eiiuuschuttcn videlicul.
Z. 37 iMttm tielkiehl so ttt lesen 1250, lerlio idus
decerabrit». 1250 Deeemier Ii.
Coli. Straßb. St. A. V. D. 6. B 70. Cofie wf Papier von einer Maad du
10. Jahrkunderts.
53. IMlo9»OiNr,au»i Z. V n-li-vuliunis «AiM relevaüone.
Z. 11 iiie-rilo statt nuinoru.
Z. 10 15 .stall 5, Marz IS .statt Miir: ;^.s'.
CoH. H. Reg. Vai. lom. Ü.'i fol. lOU. Himugefiigt der Vermerk . . . Prior de
Lukeshcin ordiaia aancU Benedicti Melensia dioocsia auper boc cou«eivalor datuaeal.
Digitized by Google
S14
54. Seite 'im, yr.:t83{ Or. m6. c. sig. p«»d. iw StraM^ St, A, Prenoig-
Tltitriu-üewülb ü.
56. Seite 901, Jfr* saa Z IT» s>A illuniiii pffcipiKr sdi// preciptie «orum.
Z ^'7 iid'-li lii'i'l euuiiscfii'Hiit sil.
Z •'{() preserliui nt slrriv/ien.
Z. '{^ (Juiiiiui cum Stull duniiiiicum.
Colt n. Reg. Vai. tom. 24 foL 15'.
W. Seite 'Jit4, yr.itms Z. 12 G laäc. :^713 üall U läse.
57. Seite 'JU7, Sr.:tU4: Vetgl. die BemerkuiKjeH. Firkns i. Höh ner'» RegtStA
imperii V, 987 ur. üiiHS, der MtutrklU als AwsteiitMgJtott atmimmt.
58. SeUe JNM> Nr, 404t 2. 10 angelus »tatt «ugaslus; mek eadem
schullcH hvsluria.
Z l'i (iuiiiiii stall (luiiius.
Z. 15 Huch piTpfliniin ei Ii: II sc hallen el.
Z /'/ aiigtiliiH s/(itl utigiiäliis.
Z. '~0 «It'ceiii statt sex.
Z. 21 sunt statl sicol.
Z. 22 anlediclus sfyiti jam dicUis.
Colt. HoeA gigkkieUiger Äbtekri/i *. Aftlktr Seelbuek fd. UMf.
50. ftetu 9t9, Nr, 424i Z. 27 lie»jliUibujte Copie de$ Iß. Jührkvnderts
K Sir^ßi, Bei. A. G faac. 1070.
Üü. Seite ;tJit, Amu. V; Z. -P! -Statt ketihnuscn ist sehr wahrscheinlich Acrn-
iavsea zu sehe». Veri/l. Wirtemderif UH. V, '^'U ur. 1466.
Ol. SetU 3X2, Xr. 4»7t Z. 22 R. aufinlösen H(e(MiUi]. (ScAMile.)
62. HeUe 999, Sr,4:tJS A»Hi.: Donatio propler nupliaa 300 marcsiruin ar|;enli
super villas Riiislol fl Preiseiiliciiii yw i|uu()ilaiii Wiilllu'iuiti iwulteliini Aig<>iiiiiiensera
de CDiisetisir ilmriiii i l ciipiluli Klisalielli «l»- l(ii|i|M)llsli ii; sue uvori f'ticht \'*'>H.
r<f.'>S. Straßt). He:. .1. 11 IJIGI. .lits:ii>/ ruti einer Hand des 17. Jahrhunderts
i, Pupier-CojHulbttch des Duincapilels. AOschrtfl fiefand sich im großen pcryaMculiieH
Gopwliitek fol. 75.
03. Seite :if'tl, Mr. 4.'tSi Z. iö iii viu lalu stall iiiviolale.
64. SelU 93»flfr,44»: Z. .'i'l Si^isU-rl statt SigrlHTüis.
Z ■'// II. :t'i ffOiliiiii statt fouduni.
Z, .V.j bigiborl stall Sigcbcrlua.
SeUeSMt Z. i Bernardo. BerDardua Wotf Berobardo, Berii<-
bardus; fiwdum tMi feudutu.
Digiiized by Google
915
Z. 'i Si^iliiTli Sigebei li; con.scii|ila ä/«^/ scripta.
'/,. i sigiiiis stall sigillo ; Sigiberli slall Sigebcrii ;
Beninrdi sUtU tterahardi.
t. 7 Houweinexs^r tiiUi Ilaweninctrr; Hartmamio
stall fliuiungo.
Coli. n. l^lmbigltr Copw des 18. Jakrk. L Slrußb. Btz. A. 0 Tiisc. 878.
65. SM« 340, Amn. t: Ihr Rath gehSrt t» die Jeir« 1208109. (ScknJte).
66. Seite .7*5, Anm. 1: Wiillero elci-lo Argvilliiieikisi (lecjino loliqiie capilulo
ejusileiu cccle^io Hurlmannus cuiir-s seiiiur de Kyburc nuncial, quod ud jielilionetD
et roandalitm illorum dominum C[oiiraduni} de WarICDberc cuncanonicuoi illorum
el B[ertlioldiim| de Dielsturr canonicum sancti SU>pli8ni iiuncio« illornm bcnigae rece-
poril ipsia pruiil liabiienint in nuindutis per uinnia oblcmperans. rcrof^noscens doua-
liotiptn all ipso eeclfsir illumin t'.ichnn y.wn diidniii jiir»- n^tnlnü ;tl» etvlcsia ArfXfn-
liiieusi pusäidere. prolilclnr cliaiii iliiios iiiincios pn-diclarinn rcrum pussessionein
nomine eoclesie Argontineasia inlrasse corporalcm eC pro liinto sno acultetos el
officiaUM in loci« tnsUluisae exceplo nolo caatro Morsperc. cnjua poaaeaaiontB introilum
ad tempiis e\ causa diatulerinL in borum ovideneiam ^ protMlionem lillcra.s Iradil
ftif^illu siK» rohoralas. aclum eJ dfiliitn Morsporc anno doinini in fpsta hi',\\\
Slepliani pape. 1200 August 2 Moersbcry. or. mb. e. sig. pead. laeso i. 6'lraßb.
Bei. A. Q fasc. 11t.
07. .*irite 3JiO, Ann». 1: Horloldiis iniles df HMdislu tn ilicliis Knfii.s Anna
uxor ojusd«'») (InfuliHÜni ii^ros siuis xinifiTns minus (juai lii parte agri silos in hanno
villc de Wfstliovcn priori el Iriitrilms ronvi-nlns nionaslerii de Sleiga perniutaliunis
UIdIo pro curia eorum aila in Rodisitem sursum in vioo domini . . de Rainestein
cum quibualibet poaseasionibus in villia et hannis Rodialiem el fiiachoveriiem ailis
oonferunt. Walili«;riia «ptacopns Arjjenttnensis el douiinna Alberliis de Talmeszingen
canonicii.s Ar^i nlinpn«is, jMdi«-iis rpiscopi presidens. qui pormnlaliftnis oontrarlnni
corain ipsu in forma juris el in ligura judicii habiluni el a parlibus nititicalum pro-
Icslalur, el Berloldus Ruriis sigilla sua apponnnl. dalum el actuui publice apud
Rodialiem ante valvas eceleaie inrerioris ydua mardi anno domini i:^, preaenlibus
dONiinia CidelHii<j, Jolmnue diclo Kegilin prebendHriis e(H;lesie sancti Peiri Argenti-
nensis . . . Llenricd Hulo, Polro gcnero dieli CWildin . . . Dietmart« iiliaslro Slelirllini el
aliis quam plnrihus; 12ti? Marz 15 BwtAeim. or, ntb. c. 2 sig. pend. i delaps.
i. /I^traßb. Jiez. A. ii fasc. 5775).
68. aeiU4»h Xr.8^7t Z. M Usilline ^/a// Visilline.
Z. 31 Or mh. t. '3 rtiff. p^nd. i. Üabel-St^ung u
Müücliener BeicAs-ArcAiv.
69. 8etf0 40» Nr. S8ß: Z. J4 Or. uti, e. sig. pend. iae»» i. Batel-^Sii/hmg i.
Münekener JMAt-Äreh».
216
70. SM» 417, Kr.ws^i E- 33 B[erl|ioldiia] tUU BerliloMus; . . vor deranua.
BtUe dtui i. 3 venerabilis *iaH bonorabilis.
7. n vroiiiiirr ^tt frugoaller.
Z. 7 iiiifh iiiinrxnm rinzusrhnl len diclns WcJielimis.
Z. U> Ihic hhhIu aliitt in hiiiH' inoihini ; llyttclircf f^n
stall ü^iiebrel; «i/rii qinninigiiila roizusrhaHfu
quarlulia ; v«ro sm tilgtn ; Eii»li«iin $Uitt Eltes-
keim.
Z. II qiuirltilia :h lihjnt \ iliujtie sMt Bttleai.
Z. Iii nach c(>iifi>rai eiuiutckalleti ydoueo.
Z. 14 . . cutilus.
2. /7 . . decHus.
Z. 18 qMoque sfäU que.
Z n«ck sulisidtum «intu»ch«Ur»
Z 31 »juc statt quiMjiie.
Z 3S vnrh ]ir»nn«nTiHlt> Punht.
Z. 2i) ault'tn statt anteu ; nach nialeriaiii Komma zu,
tilgen.
E. 30 . . eleclus.
Z. -If scriplijui xttrtt dictum.
Z. li't pri'tlicla ftfuff snpnulü-lii.
Z. 35 lierlliuldtis iJe OliSfiistcin.
E. fi9 rar Owgorii einzvxehaHm beali.
Coli. n. einer At/sc/itu/l i. Mriker >Seell>nc/i ful. 31 ff. cou einer liand des atu-
gekenden 13. Jakrknvderts.
7!. Hfife 4'7, Sr. fton : /h'r f/eiintnttr' //nf ir,,)- li>.~tS an ftnx k'fnaft'r
6'cAirai':acA gesclienkt wurden, ine a»x rtnnn A'f//e.\t dti' ftezSt/lichen i rkuHde in
der Rtgisirahm Pioeierit te» lüi? p. 90 kertorgehi (Copialbuek nr. 739 i. Kwh-
mierOeu. Land. A.) J)ie damals naei torhandene Urkunde ist niekt mdtr su finde».
(SeknlU).
72. tfH*e 4M, yr*W»7i Die Jakresdatirung iHOß ist m i267 tu bessern, da
t» der St«dt Lm/ce» der Jäkresanfiing Mck dem Oster/est terecknel vurde. S. Wiaket-
MMü Acta imp. ined. JI, 737 nr. 1009^
Digiiized by Google
317
BAND II.
73. Seit« 170, Nr, »21t Z. 8 conaeryacifiiii HsU tä conaerviitionein.
Ooll. muk ffkUkmiifier Abtehrifl i. Melier SeeliitcJk fol. S6,
BAND III.
74. SHte 238, Kr. 779: Fridericus, Li'ipoldus el Hainricus duces Austrie fralres
vcndunt Iioiieslo viro el iHscrclo Ileiiirico de Mutnlieim civi Arpenlincnsi oaslrum
suum Hiclienbcrc cl civilalem nerclieim el caslrutn sumn Orlenbcrc el villam Sclier-
wilr, ilem Tallem Älberli vulgarilcr dictam Abrehtes tal cum omnibus pcrüneuciis,
quoa dicuDt Tore reddilns 150 roarcaram ergenü exoepiis provenUbus» qui ad cnlro»
nim cxpeaaaa cl cnstodiatn pcriinere dinosninlnr, ilem rcdditus 175 morcarttlD argeilU
solvcndnnim nnmialim in fosto 1). Marliiü fpiscnpi ilf oxnclioiiibus civilolTim snanim
Brücke cl aliarum, quas liahcul in Argoia, necnun civitatis iu W'inlerlur, pro 'XA)0
marcis argcnli (ulalilcr ipsis essignalis. si emptor uUra summam 150 marcarum de red-
dilibos dntalb, viUe etc. receperil. superreceplum Tenditoribus aaaigaobii; si vcro de-
fectam habuertt. Teodilores defeelnm aapplebudl iolhi menaem. A. ä Vendilona
emplori ndejnssores el debileres principales dant Clricum comilem Ferrolensem, R&dol«
fum marcbionem dp Rfidfn seniorem, Ottonftn domirniin de Ociiserisifin, Ollnnem et Ber-
schiuum comilcs de Slrasberc fralres, Rüdolfum comilem de Nidöwc, Wern herum comi-
lem de HonbenSt Burchardum d« Öaenbere, Heinricom de Grieaaaberg, Ülricom de
Butikon magialrum cnrie «noslre«, HarlmaanuradeTegervdtmancalkain «noatrdmuel
Wilhelmum ßur<^rBvium de Oslhovcn, qui nionitione octo dierum premissa, st emplor
aliqucm defectum suslinnorit, in civilalem Argenliiiain in obslagium presentare pro-
millunl ; et quidem duce» prescntabunt 4 niililes huneslos arma exercentes, quilibcl
marcbio el comes se iu propriis pcrsonis aul unum mililem hoaeslum cl uuum armi-
geram nobilem arma esercentea, Berlachinua de Straaberg, Burehardua de Öaenbere
et Heinricus de Griesenberc personaliter, si placet, Tel quilibel unum armigerum nobi-
lem cum duobus cquis, ririnig de Butikon el Harlmannus de Tegervell personaliter, si
plncet, vel quilibet 2 faumUis honcstns cum duobus equis. Wiüelifdmns vero Rurrgravius
pcrsonaliler tcI unum armigerum nobilem cum 2 equis ad dicti ob-^tagii observalioacm.
jua reemptionis Tendiloribna reservator elsingtilecoiididoiiesreemptiouts conaUlmmlur.
si emplor mscbinaitone aliqaa vel per polenctam Castrum amiaerit, emptorea ipaam
ad reeoperalionem Juvare promiltont. si oecaaione alicujoa gwerre venditoram emplor
ITtl IS
Dlgrtlzed by Google
m
expeosas solito graviore^ pro cuslodia vel recuperaciune caslrurum facere cogerclur vcl
forte ad nformalioneiii ediCdoram» qoe niinam minarentttr» expeaaa» beeret, TeadiloKs
ante recttperatioiiero eastrornm bas ezpensas refundeitt. agillaTenditoruin, fidejuasoroni
cl emploris sunt apjtensa; ITcinricus dux Auslrie. quia sigillum proprium dqd bafaelf
conlentus csl sigillis fralrum. nftum et datiini in rivilali» ArgCDlinensi tionaa
oclobris id csl sabbalo posl feslum b. Micbaelis proximo anno domini 1314. 13i4
OeMer 5 Straßhurff,
Or. mh. c. 14 siff. pend. t Utlnps. t. KarUruk&r Om, i. A. Mtmsarehi». Jt4-
gest bei Fesler Nr. 718. (ScAuife).
Digitized by Google
REGlÖlER.
VERZEICÜNIS8
abb.
= abbat
= aUoftMd
adv.
Arg.
= ^r^enhno, Argetaintndt
orm.
s armiV/er
heg.
= btfgrina
camer.
— camerarius
~ ctmamcm
cap.
= capcUnnuK
celler.
— eellerarim
dv«
SS ehU
eler.
= clericus
eon$.
= consul
dae.
= dteanm
der«.
= derselbe
diae.
~ diaconus
— domimUf a
«eel.
= ecclesia
eecl. maf.
=■ eccUsia major
= «ddkneeht
ep.
= episcopus
fam.
= famultu
/V.
= ftater
fr. ewi«.
= /hitep eonrersu«
fahr. — ^uhernator fahrice
gub hosp. — gubemator hospitali»
mag. = magiater
mag. eiv. = mngiiter cMufH
mü. = mtles
nun, = monwbiM monMi«
mono«/. = monasterittm
not. — notarius
ord. min. ~ ordo minorum
ord, pnd. — ordo predicatontm
pUb. = plebanus
port. = portarius
preb. SS prebendariu»
prep. = preposiim
prttSt. = presbijter
prior. — priori9$a
proc. r= proeurator
sae. = taeerdot
tcab, SS scabinuB
9eot. = scolasticus
S/r. — Strt$$Awrg
Utes. sss iheaaurariw
ung. = ungenannt
me, = dcortiM.
^ i^.o i.y Google
NAMENREGISTER.
A. prep eccl. maj. IV, 9^ 3»
Aachen A(|uae s. Köln, Utrecht a. Zürich.
Aar Arans u d. Schweis IV, 205, L !
Aanu Arowe III, 242^ äi. 243. ö, lä.
Bürger i
Rabin Mdser III, 24i 4, ^ !
Stieber NicTaui III. 248^ \,
Vaken Conrat t. llirgfe, 4. !
Scbalmeitter meister Johans III, 243, I
ScbaltbeiM Cftnrat v. Wikeim III7T42. I
Aarbeig Arberg L Kant. Bern
Ülricns de, can. eccl. maj. II, 320, 4Ü. 321,
381, LL - t ni, 383, Ii,
WalthcruR, natos dorn. Johannis de, can. eccl.
moj 11, 32Ii 39. 381, IL 460, 2fL
Aarbnrg Arbarg b. ZoSngen L d. Schweis
der T. II, 480, 2L
Aargan Argoia — gonwe — gowe III, 23 28. 25t*.
312, 4, 381 , 6. — IV, 2Ui OT'IIT. 10.
Abt Abbas Abbet Apt Appet
Agnes III, 56. iL
Angnes f III, 66, IQ Molzig.
♦Anna III, 65. L
der* ins Ilninireahof III, IL SQcons. 412, 2 cons.
Cecilie Cylie III. (1 264, 38 Löselin. ,
Canradas der. 1^7^ li-H" 2iL I
Oreda mon. s. MarcTill, (w^ i- I
•Grede III. IM i
Heincemannns III, 2. 139. 2L 3Q. 149. 3.
1%, iL äU. üiL 2tn, 3fi. 420, 2 cons. 423, Ü
cona. 428, i cons.
lacobos III, 55, 2<
Imo Yme citTIII, 38^ i 55^ 2. t IMi SSi
Johannes III, K 11 cona. |, ÜL 9. 1' ,
31, HL 47. ir SU 22. 65, L 412, L cons.
JoEToauB et JohanuE<s urd. fr. pr»d. III, 65, Z.
Jrmengardis III, 55. ^
•Irmengaidis III, 37, 22. t Iii. 8Ö Kencingin.
s. Schlettstadt
Acerno Ace- Acer- Aicernensis L Dnteritatien
Bischof Jacobas II. 153. 30, 88. I6L Ifi.
Ache, ansicher welches der vielen Aach in Schwaben
oder Achen sü. 6. Saargemünd?
nng. III, 110, Ifi, 2L
Bnrcart t. III, 20^1, 3a.
Burcart vogt v. Str. III, 128, 80.
Grede III, LL U Vende.
II ei lewig V. III, S74, Si Brendelin
Heince t., herr, III, 11. LL
Heiiiricns de, ci». IVTSS. 2Ü.
Hcinricua dictos de f Ol- ^23. HL
•0«pire III, 208, 25 Wisc.
8. Grave.
Acbenheim Acbinheim w. Slrassborg U, 139, Ii.
— III, iifi.2a. i6L9.276.iia. - Tvras.
124, 15. 130, L 133, Ifl.
curia II. 5, 26.
caria Wipertansi IV, .38. II 127. 1
ecclesia III, 21,'<. diL
•Agnes III. 'JTo^ ÜL
Agnes de, mon. s. Agnetis III, 383, M
Angnes III, 235. Ifi.
Cuno de, arm. III, ;Ott. 23. 215, 11. 236, IB.
270. a. 27«, 6. 317. Ifl.
Cuno UI, ^ 28."m
Erbe Erbo de, mil. II, 278, 22. 2S. — HI, 1C9,
2a. 219. 5. 276. 2. 27772. 317. 12. 320^ IS.
426, 1 oons.
Erbo de, fr. ord. min. III, 873, 12.
Erboais dao nati fr. ord. min. III, 210, L
üerJrudia III, IS.
(iciiria de. tuon. 8. Agnetis III, 265. 12.
(iüBBulduij u. GoBsoldus fil. de III, 167. 9.
•ürod» III, liTÜj Iii Kebstock.
Henrican de, can. s. Thome IV, 144, lä. s. Rom
Cor. Card.
HAgelinas Hago dictas de, fr. ord. pred. III,
21'.', L 306, lü. 82ij aa.
m
Achenheim — Alta
JobannM dietas de, arm. III, 109j 83. 23^ IQ.
2(il. 2i 27a, iü. m, 2 COM.
Jobanne« III, 235, liL
Jobannes de, preb. i. Tbome III, 197. g.
JanU moa. a. Agnetia HI, '265, m. 883, 8L
• JuDte T. m, 109, 23. 7 ^7.1. 12.
Methildis Mctza~aa, beg. III. 27. LL 3iL
Nicol.iii» dictus de, fr. ord. min. UI, ''\^J, iL
Rciubült Y , ntter II, 390, 20. 400, 22. 408.
)>iL 17H, üü 8cab. — III, 109, 23. 236, 2L
203. 1«L 204, 12. 276. ai. 279. IL 2?iL 23.
gub. fabr. ; 348, 2Ö. M^i 360, llL 372, iL
8J«, 3(i, 396, iki. 398, fi. cona.: 423, 2. 429,
2. 43<l, 2. 482, 2.
s. Kaufleuten unter den — .
Achilenns ob Aqnila L Unteritalien?
Bischof Petrui II, 32L L Sä-
Ackeriuaa Uunrions, fr. conv. a. Nicolai, v. Franken-
heim lU, 99, 3Q, 184^ 15, 42. 249, 2.
Ackermennin Haea t HI. 263. iL
Ackes aft der
Johannea HI, m, 7.
Katherine III, TM. UL
Petrua der. UI, H8, 28,
Petur herr III, 67^ 3ü, 37. 77, 83.
Ralinna ciT. f Hl; 68,
Tina III, 180, LL
Acridenaii a. Ochrida.
Adal — 8. Adel — .
Adalbero IV, 33, 2.
Adalhoch IV, 8, 17,
Adalbero IV, L
Adelbreht IV, 1, 2i.
Adelbrebt ad». Arg. IV, 36, L
Adelbreht preib. IV, L
Adelgotna prep. eocl. maj. IV, 2, HL 3, 12.
Adelhart IV, 29, 21, 31.
Adelhartuhofen Adalbarts — Atlplnhoven, abgeg.
Ort iw Strussburg u. Kiinigshofen III, 9, III
61, 12. 2iL Ii- 878, ää. - IV, 63, 23.
Adelhanaen b. Schopfbeim L Baden
Kloster d. Angastinerinnen IV, 210. i,
Adelheidia IV, 19, 24,
Adelheidia prior. 8. .\gnetis III, 4, 32.
Adelheidis aoror. mon. penitentnm III, 64, 20.
Adelheidia snbprior. beg. III, 29, 2.
AdclhcMt IV, 32, 82.
Adelhelmna IV, 32, lA.
Adelpreht preab. IV, 1^ 15.
Adilheidie mag. heg. III, 30,
Adrianopel Adrionopolitanns Andripolitanna
Erzbischof lUymundns II, 301, ^ 326, 29^
Advocatns a. Vogt.
Agnea IV. 40, 3.
Aenea filia sororis Conradi Tanze mon. a. Agno-
U* III, 38i 32L
Agnea prior, a. Katherine III, 248, 13, 33. 300, 12.
Agnea abbat, s. Cläre a d. B. III, 134, L 226, SL
Agnes mon. a. Johannis Ilt, 836. 23.
Agnea prior, soror. penitentnm IV, 182, 'iL
Agnes canthx soror. penitentnm III, 100, 39.
Agnes mon. s. Nicolai III, IKi. 13.
Agnovia s. Hagenau.
AI. der scriber IV, 162, 8.
I Alamannia i. Dentschland.
Alba 8. Herrenalb; Saaralbeo.
i Alba Julia Albunsia L SiebenbSrgen
Biüchof Andreas II, 374, L
8. Alban bei Hains
OeUe V.. Pfrflndnerin i. Str. SpiUl II, 379, 2L
Albanea« Albaniensia L Epiros
Biachof fr. Itichael II, 16», 8L IM. 23. IfiT, tS-
Alberhtoa sac. IV, 18, ä.
Albertas IV, 3, Ifi,
Albertus IV, ItV, LL
I Albertus IV, 17, 12, äO.
I Albertus IV, 19, £ä.
I Albertos canaiticns Arg. IV, 32,
: Alberlas mü. IV, 40, 2fi.
Albertus mag. IV, 55,, 23,
Albertos mag. can. eccl. m^j. IV, 10. 25. II,
13,6.1ö,3,aa.t lötö. ^yy, ü. pie&iu Y.
sTif artin.
Albertos can. eccl. maj. IV, 68, 9.
Albertos prep. monaat de onulbos saactis UI,
247. Ifi.
Albertos aao. eccl. m^. Iü, 46, K
. Albertus Magnus IV, 93, 1, Ii.
[ 8. Albinas s. ät. Elben.
Albrechtsth.^I Alberti vallia jetzt Weilerthal L El-
sas« XU, 238. 26. 240. 12, 3L 241, 3. 241.
32. 312, 3. — IV, 217, fl.
Albreht B61in herr III, 898, S& s. ObrechL
I Albreht Comtbur d. Str. Deotachherren II, 2^ SQ,
Albrehtiü III, 34L L
■ Albroon Altbnrne zvi. Ergerabeim o. Dahlenheim
IL Mölsheim III, 8. 31L 7(5, 20, nfii
Heinricua de, rail. IV, 40, ü
Albns 8. Wiae.
Alcernensis s. Ac«mo.
Ale — Almania 8. Deotachland.
Alesbach a. Alspach.
Alexander der. IV, 69, 2L.
I Algosoa 8. Adelgotos.
; Alife Alifanos L Unteritalian
Bischof Bomanna II, 67, 22.
Allerheiligen cella omninm Sanctorum 6. Ober-
kirch L Schwarzwald I'rdmunstr. Kloster II,
1C5, 8, IQ. — III, 24, IL ilirn liL 35Ö, Ifl. —
1 IV7I2L 11. i2L a. 176 28, 8 StiVHuf».
prepositns et conventos II, 166, 3. — UI, 124.
12. 3nO, liL 3ÖL 12.
Probst II, 3^ iü,
fratrcs II, 105. Ii.
ConratTiTlI, 165, 80.
AlIerheiUgoubiMge wohl Ueiliganberg w. MuUhcim
Nicolnus V. III, 3.S0, 312.
Alliuau&wcicr Alm&wilre b. Lahr L Baden
Bertholdos de H, 33. 20.
Alradns prior fr. prod. U, 109, Sa. 124, iL 125,
3. 33. 126. 14. Ifl. 127, 31, 36. STT
Alsa 8. IIL
Alsatia s. Eisaas.
Alspach Alea — Allesbacb nw. Colmar, Kloster S.
Clarenordcns III, 266. 2, 289, Ifi.
Alt — s. AI -.
I Alta Silva s. Hante Scille.
d by Google
Altdorf — Arberer
Altdorf ik Hochfelden 111, 899, 12,
Altdorf Altorf s. 2L Moltliein
Hünxe «u, 11. 159, 20il 2fL .TIS, 3H.
B«nedictiner»btirri, 23,"TL — HI, 16, SfcL iL
L 330, 2.
Abt II, 3L 2. 82fi, SL - IV, 21^ l b. Str.
Höfe.
Symandni III, 37^ b,
Alteokendorf c. Eckendorf.
Altenheim Altheim bei Offenbnrg L Baden
Kirohherr ta, Werner v, Schopthcim II, 196,
6, ^
Anahelmns diotoa de, civ. III, 305^ 2L ML 1^
Anibclma« dessen Sohn III, BSSr£L ML 12.
•Engela III, »67, 1^.
Heiuricus dictus de, lanifex III, 213. 3fi.
Hngo III, 367^ 13-
« Irmgardism, 865. 9B Horaecke.
Hetza incltua inTHl, 328. 2.
OdiU* III, 3fil 13.
Altenbeim Altbeim »päd SehsiUbeim i. ö. Zabern
Salmene de f III, 375,
AltenmünAzt^n (A der
♦Katherina III, m 11 Clots.
NicolauB panifex III, 8^ 11
Altessem Jacob d' III, 354^ ^
Altabausen OUhnsen im WOrt. OA. Saolgan iL
Raveniibarg
Comthar d. Dentacbherren : WAlvelin v. Nellcn-
barg III, 270, äfi.
Altweier Altenwilre apod Dambach ansgeg. Ort
eccl. inferior i. Johanuis III, 'ML 289^ L
Altwelker Heinricug III, 18L 2X
Alzey Alzeia L Khciabeuea
Ph[ilippus] dictus WinUr de 11. 1^3, IB.
B. Amandas a. Str. Biseb.
St Amarin s. Homerinna w. Thann L ^b. Eli.
Kirch« II. Ml 2ä,
Lentpriester II, }^ 2fi.
prepositns IV, 10.
Johannes y., mag. coatos a. Thome II, 179, 2.
m L 2^ 14. — III, 98. aL 16L SBTia.
no, liL 21^ LL — B. knecht Grezhart II,
JMi 27^ ^ ; dienet EUin II, 1^ 128; a. achfi-
fer Ffltaelin II, IM. 28; a. ^öf II, 179. 3.
183, 2L
Ambringen Ober — bez. Unter — sw. Freibarg
Otto T., ritler III, :m, m.
Amelia Ameliensis L Mittelitalien n. Rom
BiBcbof fr. Manra.q II, 154. 24 178. Ifi. 174. Ifi.
LndoTicna de, s. Haslach »col.
Petms Angeli de, s. Korn Notar.
Amelang Dietbericas III, a27, Z.
Amaso preab. IV, 1, Ifi.
Anagni Anagnia i Mittelitalien IV. 14. 25. 60.
Ifi. lUL iiK^ 116,4.116,7,2a- 118. 2-
na, i läüTSi 137,L ISi 26,16. äL
Anoben a. Bern.
Andlao Andel» Andelach Andelahe w. Barr III,
166. HL 278, 12. 281 aa. - IV, 183, 41. -
Flnas IV, 119. IL - Thal III, 28L 2S. b. Spes-
barg.
Deatschberren — Comlhnr«
Slubenweg III, 271^ 2.
Wailhcr III, 3, m.
Kloster Bened. Orden II, 353, — IV. 76.
a. 176, ffl. a. KirohachaU II, 853, ää.
abbatiaaa et conTentoa II, 853, 15. M. —
IV. 76, L 106, aJL
I AehtisainTl. .Sjf6, 32-
KuniKundia 11. 358, 17, 34, BH.
domina clanstralis
de Hamberg III, 287, 2L
die V. III. -äll, fi.
Eberhart II. 143, 23.
Elsa dicta de f III. 8tö, 2<L
Heinrich v.. mil. II. Mi 2L 96, ifi. 143, 23.
422, liL (ders ?)
Peter t., rittcr II, 397. 22. 398, L - IV, 188.
la.
Rndoir V. II. 143,
Andolaheim Anaolvisbem b. Colmar
rector eccieaie Henricos IV, ß3, 3Ü.
I Andria Andrinopolenais L Dnteritalien oder An-
droB ?
Bischof EgidioB II, 30L M. 22Z. 2, OL 350. UL
AndripolitanuB s. Adrianopel.
Anerbe Ancerbo
♦ Berhta HI, 141. 19. 40. 175. jQ. gg7. 22.
BarchitrdoK fr. pred. III, L i, iü
•Hcilka III. HO, a.
Hcinricns III UL 19, 4a 175. Ifi. 227, 22.
Johannes civ. III, HO, 5. m, H2.
Aneshein s. Bnaheim.
Angeli Angelo
Jobann«s mag. pror. a. Stephani II, 2. a.
Rom Cnr. Urk.
Petms, de Amelia a. Rom Notar.
Angelas adv mag. IV, 98, 2ä.
1 AngiBclin IV, 19, 4. fi.
Angrot 8. Grat.
Aniciensis s. Le Poy.
Annaghdowu Enacbdnnensis L Irland
Bischof Gilbertns II, 374, L
Ansbeiro, herr, civ. III, &L
Anshelmos adv. Arg. IV. 207, lü.
Ansolvishera s Andolsheim.
AntliouiuB mag prcb. eccl. maj. III, 3. 2L 61,
30. 63, L t lOS. ^ >• Str. Qew. medici.
Antiocbia Anthioccenna L Syrien
palriarcha fr. Yanardna II, 3ii6. 2S.
Antivari Antibarensis L Albanien
Ersbischof Andreas II, 374, L
Antwerpen Antwerpieuais
caBtclliiuiia i. Diest.
Apiaca 8. Epfig.
Apothecarins in der apteke
j HeinricoB Philippi III, 4, 2. t 6^. 4.
I Hesselin III. 390, Iß.
I Hesso civ. III, GfLiii 08,4. 117, 82. 186,32. IflSL
22. 258= 13- 280, a. m.'W f 390, Li.
Philippus III, ILTlt-di, 22, 386, 9.
I » .<oph)e III. ä90, Lä Uackenote.
j s. Hc'Bsekint.
AppeuAciiir Appenwilre ö. Straasbarg
Conrat t. III, 221^ 30.
Apt Appel s. Abt.
I Aqaa in s. Wassere an dem.
Aqnino Aqnincnaia L Unteritalicn
j Bischof Or[egorias] s. Rom Cnr. Leg.
Ar — 8. Aar — .
ArbeiUr Grede HI, 133, HL
I Arberor s. Rafach
224 Arberer
8. Arbogast h. Strutburg
Angncs IIT, H6I. 22-
Cnstina III, IM, 23.
Hiltcbtiig IIir?i<31, 22.
Jacobus de, piscaior f Il^i 361. 21.
Jacobas presb. III. ML 2L
Johannes t. III, 413, L cons.
•MeLza lU, 361^ 2L
a Str. Kirchen u. Kl&Biar; Oertl.
Arborensis s. Oristano.
Ardito mag. rap. IV, 98, 2& a. Rom Cor. Card.
Argentina
Bnrcardng dictns de, s. Basel.
BurchardiiB de, cl«r. IV, 136^ 28.
Conrailus de, a. Mona Jovis.
Heniicas de IV, öK lü.
Hngo de, a. ZfiricE?
Johannes de, s. Rom Cnr. Urk.
Johannes Jo. s. Z&rich.
Johamnos dictaa de, a. Maarsmftnater.
Nirhai'lus diclus de, e. MuurEinünster.
Radegeras de, a. Rom Cur. ürk.
Arietem ad a. Widere znm.
Arleberg Arleybcrg .Tobanne« dictoi, proc. >. Ste-
phant 11, 44tt, IJL 33 e. Rom Cor. Proc.
Armbraster der III, ^ OL
Amoldoa IV, 15^ Ifi.
Amoldaa prep. ecci. maj. IV, 20, 28. 21, 2. 22i
Ifl, 122, 4, 89,
Amoldaa prep. eccl. maj. IV, 54^ 2ä. &Ü. IS. CO,
Iß. gL L 63. a. Bürgten n. Rom. Cor. Cap.
Amoldaa dormentar. eccl. m^j. IV, 29, 20.
Arnoidas sac. eccl. maj. III, 8, Z.
Araolsbcim a. Ernolaheim.
St Arnoal a. Arnaalis b. Saarbräcken
ecciesia IV, 8», 4.
Arzenheim Arlaenheim n. Colmar III, 264, 3,
330. 24-
Asinna a. Mets; Speier.
Asolo Civitaa nova L Oberitalien Pr. Treviso
Bischof PetruB IL 30], 3fi. 337. L SL
Assisi Atisiam L Mittclitalien IV, 10£ 7. 27, äl.
106, a± lOfi, 8, 19j 2»^ ai. 107,"5rifL 213, 1&
Asti Astf-nnis L Oberitalien
Bi&chof Obertas II, 66, 2fi. 161^ 2L
Atero de, a. Mets.
Atrio de, s. Mets.
Alznnbeim Hohatxeahcim s. ö. Uochfelden IV, 14.
L 131. aä.
Kirche IV, 1U± SU.
Anenbelm Oawonbeim Ovvenheim n. Kehl L Baden
IV. 23, m. 131, &. 140, 21. Bü. 141. 20.
ConruJüs plcbanus IV. 55, 2iL
Aagcnse uiouastoiium s. Reichenau.
Angsbarg AagaaU Aagottonsia III, S^m, 2h. 2tK>,
2. — IV. 169. UL
Bistum IV, 1587 31-
Angst Oagst s. Zofingen.
8. Augustinus IV, HIT, 3Ü.
Aagnstin er-Orden
magistri ordinis II, 14, ai, Hfi. lö, L
provincialis II, 2. H. 3£L ü !L
fr.itres hcremitae II, SS. ST
s. Bosnien ; Bndaa ; Rom Cnr. poenitcntiar.
regala II, 58, L
Angnstioerinnen sorores inclasae II, 67^ 2äff.
— Baden
I 8. Anrclia
I Katbcrina de, prior. 8. llkrgarethe III, M4, HL
I 864^ ai.
' Anstria s. Oesterreich.
Avel — 8. AtoI — .
Avellino Avellinns L Dnteritalien
I Bischof Johannes II, 66^ 2.
I Avanheim Owenheim w. Trachtersheim III, 178, 22.
I Avesheim a. Ensheim.
I Avignon Avenione Avinione L d. Provence II, 218,
22, IL 2i>i 32. 302, 12. 827. 24. 338. ITL
21L 2L 3M. ifi. IM, L 8702. 885, Ii, 22.
407, 19, 402, lü. 454. gfi, 455, 2^ 4[i7, 2.
459. a. — IV. 182, 33. 190, Iii. 1|)2, .0. 'X
198, U; IIL 19£M. ITO, 11, ai. 1^13, \JL
Avlona Avelonieosis et GlaTinioceusia L Bpiras
Bischof Waldcbranna II, 66, 2. 66, 21. 07, 23.
j 16L 2Ü.
Avolsheim Anelns— Aveles— Avelsheim a. Möls-
heim II, 477, IL. — IV, ^3a.24jl2.130,ä2i
' Aso camer. et cap. op. Arg. IV, 1^ Iii.
Azso, IV. L 2fi.
Aixo IV, LL l^i *2.
Asxo presb. IV, L 1^
B.
Babenberg
Hcinru h III, 119, 23.
• HedowiR III, m>, 24.
BabenBün Babunsiin
• Adtlbtid Iii, 22, 7, 30, 43.
Heinrich gen. dvs. civ. HI, t, IIL 13, 22. f 22,
' 42. 211 40, aa.
Ima HI. 2^ iii Kacbmmeister.
Jobann III. 3, ö. 22, 4Q,
Otte des III, 8, 4.
I Bähest petitor III, 30, aiL
I Barh b. Neasats L Baden
der V II. 280, HL
Bacharach Bacberacum a. Rhein u. Bingen II, 188,
489, 14.
Bacindorf s. liatzendorf.
Hadelübach k. RuhUbach.
Baden II, SOB^ 14. 459, 34. — III, 22L 13.
Markgrafen II, 363, '2!L 376, 23. 410, Ih.
Friedrich U.: II, 256, 28ff. 22L 25 ff. 307.
< UL 370, Ii 41örUl. 471, 17, 22,
Hermann VII.: II, 34, 19. atL 132. 35. —
III. IL l - IV, 161. 34.
Hesse III, TL L — ~TV, 158, Ifi, 8. Fraa
Cläre IV, 158, 12. t IM L
Rudolf L; II, iL 12, 37. 42. 19, 2. 2L ^
I 32. 22, 9. 33, aa. III. TL 2.
I l'.ndolf II: III. TL L.
UudoU lU der alte ältere II, 25«, L 257,
a. 27Ö, 2± 2^ ih. 307, Hi IWI, L
j .S46, 2iL 350,~5L 357. EL 370, 1371178,
3a. 414. 28. 46!', aii_ 470, 23. 471, gff.
— IIL 220. m. 2a. 261. 4. 276.
UL - IV, 184.2Ö. 217, Ifi. s i irtfn,.ia.
I Rudolf IV. der jange, gen. Pforr.tieim U,
469, aa. 470. 7ff. 471. 9ff. — IV. ^ UL
Rudolf, gen. Hesse II, 868, aä- 471, T[7 3a
I — IV, 189, r, aa. ige, as.
Baden
— Basel
Amtlenfo II, 34, 7, 8.
Leulo II, U.L
ProcnratorDjeBokinas 8. ColmAr.
Ritter II, 34^ 7, 8.
Zöllner II, aoS] t! ff.
Hermannu« dictus de, Upieida III, 53, 22.
Badener
ang. III, 05^ &. B. Str. Höfe.
Heinrich Str III. 74» 12.
Därbelstein Bernwartstoino Berver— Berwer — Ber-
warzatein, Roinc L d. Pfalz w. Bergzabern
II, 2m. ± 267^ i ilA ItL 3381 iL 34». 2L
344, 318, IL
Anselm v. II. 322^ Üi. 32d, lA IT. »43. 12 Tgl.
Friesenhoim llerkelin.
Eberhard v. II, 26fL 13, 37L ö. 22i 21 32«,
11 ff. 344, L üfi
Elizabeth II. 347, iL ff WS, 2 ff.
•QRU II, 347, M ff 34g7Tff
Johannes deTmil. II. l^/M. Sf«, fifl t 344. 12,
IL 3£L 2iL 34H, SL
Johannes a. Speier.
Metza a. Hohenhas.
Susanns a. Weingarten.
Walllicrus t II. 348, ü
Bäronbach Hembach Raine b Oberkirch
Barkart v., edelkn. II. 877, iüL 378. 22^ :Lä.
Bagarius k Dp^er.
iiahaigne s Bühmen.
Ikiiem BaTaria Banwaria Bawaria Feiern
Uoraögo
Ludwig II. : II, »4, 3i 44» fi. 142. G. 8.
Pfalzgraf.
Ludwig IV. : II, 884, 2a. 385, 2i .386. US ff
m. »» 32. 4.'.9, a. - IV. 197. 39. 198.
2L a Denischl. Kön.
Bair a. Bar.
Baldemams 8. Harbache.
Baldes — esso -~eys
BcrhtoUijs III, ÜIL IL
Heinricos civ. III, 189, IL m L 807. L 309.
32.
•Li'icgartlis III, 30L L
•Metz» III. 18;^. iL 2ü9, t 307, L
NicolauK Ill,"ia. IL
Baldolf cantor ecel. maj. IV, 43, S.
Baldolfue can. et preeb. IV, iL ^
Baldoltzheim 8. Balzenheim.
Ballbronn Baldebrunnen — borne nw. Moltbeim
II, 145, !L ~ III, 94, 2iL 96, iä. 1 H), ai.
163. ü löti, aö. 1H7. LL 21öj i2. 3^^717.
Ochselins leben feodam eitam m — III. 212. 8.
Einwohner II, 145, 88.
Hüntacher Nicolaaa III, 215j 33,
Trenheim Jobannea de III, '^l.'i, d>L
m^orea et sculteti II, 100. 35.
Demodia t. III, 3^ 12.
Dieterich »., horr III, 94, 2L 9fij Iß, 163, äL
Hesa« V.. ei». II, 2W, 12.
Heaselinna de f III, i22, 8,
Jontha de. heg. III, 322. IQ.
*Uctza III, 822, ü.
Nicolans, fr. conv. s. Cläre a. d. W. III, 218,
Üü. 'ib2. ir,, 12. 376, 2.
Petrissa de 711, 323, U Bfttenheim.
Volemarus de IL
8. Wagener.
Balmenere Balmcnerin
IV, 1
dictns III, 192, 22.
Adelheid die III, 138, L
Balzenheim Baldoltzheim ö. Colmar III, 264, 3.
330. 2L
Bamberg Bambergensia
' Kirche IV, 1&8. äL
Bischof Leopold II, 173, iL
! Banholz bei Wineck w. Colmar IV. US, 22.
Bannacker abg. Dorf b. Weisacnborg
milea de II, 19, ü.
Billnng II, m
Heinrich t., ritter II, 203^ SIL
Banwart
I * Katherina III, 384, 3.
Ülricns III, 384, 0.
Banwartin dicta III. S46. 12.
Bar Bair Barrenais L Frankr. Dop. Hense
! comte de III, 3Ö3, 2&. 355^ IL 3^ 12.
Bareche dictus IV, 128, L
, Barga Bargcnsia comitatna L der Schweiz IV.
I 206^ 1 ff.
Baris s. Pairis.
Barr Barre Borre III. 62, 4(L 130, 43. 280, 18,
2fiS. IL - IV, 33^ LL 30. atL 108. !L 133, lg,
archijiresbyler II, 9T IL
plebanus DietericailV, 13^ 8.
Tillicns Cftnradns ■[• III, 308, 20.
Anna dicta de SchiUinghcira a. Schiltigheim.
Frifzo T., textor III, 252, 43.
Qertrnd, Pfrandneriu i Str. Spital II, 379, 3&
* Qerdradis { III, m, IQ.
\ Heinrich v. III. 252, ^
! Hugo de IV, 9, 16,
' Hago de III, 832, SS.
Irmelin »., Pfrtndnerin L Str. Spital, II, 379,36.
Jacob V. III. 28, a scab 27, 1- 412, 2 cons.
414, I cons. 415, 1 cons. 41G, 1 cona.
Jacobos de. senior ci». UI, 88, 43. W, 30, 12.
102. LiL 132^ 23^ 168. 36. 174, 3 mag. hosp.
17b, iL l«?r d3, VSi^a mag. hrssp, UM^ Iii
: proc. Rotenkirclien. 2n, iLL 22Ö, 33. 235, 43.
I 261. Ifi. 272, ;iD proc. Botenk. f ^ 293.
HTBOH. 26, ,5412, ü. 394, 2L 4557 1 cona,
' 427, 1 cons. 427, 2 cons. 428, 1 cons,
I Jacob des Sohn v., herr HI, 426, 1 cons.
(dera?)
Johannes de III, 345. ää.
Junta III, 284, 308, 25. t ML 21. 848,
äL
* Katharina III, ^ ^
i Phjrna domicelU III, W3. U. 306, 2ä. 58L 2L
' 346, 2L 3y4. 'ih
WäTTTTfruB de IV, 20. 2fl.
Wilhelm V. II, 264, L SL
M^nich miles de —
Berhtold II, 414, U, 33.
1 Friderich II, 414, TT, 3ä.
I Seltensprang de —
BeiQiicuii iiL 62. aa.
* Lückardis III, 62, SS.
s Smit.
Bart Johannes civ. II, 186^ Z.
Barte KAnUelin zfi dem III, 187, 35. 188, 2.
Bartenowe vielleicht Bertenau b. Neuwied V
i Johannes de, clipealor III, 91, 8.
Basel Baail Basilea Basiliensis Ba.ilien»i<i II, 12^
L24,21,!ia.38.2a-aO,2iL ^ 'M, 2ä.
1687m GT 188,"S, aa. 369, IS. 410, SL
22
226
Basel — Beger
417. 2L 418, 2i. - lü, 871, äL 365. 32. -
IV, 2o, 22, 56, 12.^12.73^ 2. 2O0,iL-
distnctu« IlTai. dSL
advucatns
B[arkardas] dictaB Vic«dotninas II, II.
Barger ci»e« II, 11^ Üfi. 44, Li. m 3lL IRt] ÜK
189, 2. IjHL HL 229j aß. 'MYIT 20. 421, M.
428, IE 142, 23. 446. L 47-^, LL
Froweler Johannes gen. Rütxener II, 421,
Mönch Konrads Sohn Johann IV, 181^ SJS.
Mordere Biircardus dictos II, 38, 157"^
Mänich Peter. Cu»tor zn Lantenbach II,
417, L 4ai, aä-
Bürgermeister maKist«'" citiam meiater II, 24j
2ä.38,LLiMi,iiil«9.fi-l90,ia. 231. 'iL
m, aiL
Argentina Barcardoe dictus de II, 88, Ii.
Monachni B[ainrieae] dietns II. 11^ 3£
Schaler Connt der, gen. Rummelher II,
187 Sft
Bat consüTe» II, lLa5.24i2L.3HiLL 78,30.
Ifll 2iL 302, £r 42I,"M. 428. Ifi. 442, 2fi.
446. L 47:5. U.
Pfennige II, 184» 22. Unzen II, 183, 38.
8. Alban IV, 13K M.
prior S(tepbanna] II, 54, 36.
Dominikaner II, 2tiä, iL
Domstift edcleaia cathedralis IV, 88, 2. 121^ 3fi.
canonici
Corradus IV, 76, fi»
Geroldscck Heinrich t. IV, 73, 3. 86, 3.
8L Ü2.
HaTishnrß Albert v. IV, 56, 6, 33.
Moiuti Härtung gen. der IV, IST, ^
MäderBilorf Werner ». II, 403, Ii 410, 28.
WiKirfiB Job. (lapifcr de III, 6, OL
decanus II, öl, üfi. 346. 2a '^Vttj^ L
Bcchbnrg "Heinrich ». III, 1(>4, :u.
offioialis curia III, 13tf. L
officialis cario archidiaconi II, 28a. 36.
prepositna U, 1622 13. — III, 36^ 28 can.
a. Thome.
Henricaa IV, 89, 19,
prepoaitna et capitninm IV, 77, 22.
Bcolaaticna IV, 18L 21.
8. Leonordi eccl. III, 289, HL
c4uionicaB regol. Lampertheim Haeo dirtns
de lU, 289, Ü.
8. Petri accl. IV, 182, 2ß, 210, 21.
thesaararina IV, 195, 2iL ^
der T. in, 262, L 8. Str. Hänaer. i
ConUelin v. III, 176, 4L i
Friedrich v., fr. pred. III, 2^ 4L m, 43 I
prior. 292, 23 prior. 364, Ifi,
Gerdrnd »., Pfründnerin L Str. Spit. II, 879, 32.
Heinricna de, fr. pred. quondani lector III, 28,
IL
Jobannes de, mag. IV. 153, 22.
Jobannes de, institor 1117^7, 36.
Nioolaus de III, 367^ 2L
Petma de, s. Horn Cur. Drk. '
Riehe V. —
Katharina III, 881, IS Wotzol.
Petms mil. III, 381, Ifi.
Richin y. dicta III, 880, 29 Zorn. '
Seckeier de, Johannes III, 3(W. ai
Walthems de, mag. ni, 19, 12.
Basel Bisthnm Diöcase II, 37, 32. St 33 ff- Ü2.
28. 140. 18L 2L !8R LL 92«, 30. 230 fiff
241. 21 ff. 34a 2L ~m, 2a.~-T5*^. L ^ III
I H. - WT^i 227^ 12. (iL 1 1. 2L 64,'
STBÖ, 16. 72, 2277^ 2. 107, 2. 157724. iTö!
22.1^ 2ä. 18L A."T94. ST —
Bischof II, 2L5.8Ö,L 140, Z. 1»3. iL 229.
34. 384, ai. 885. 43. 4mf■^K i50, EL 443)
2fi. 447, 14. 448, 2. - IV, .^7, Zi. 68. 27,
3a.59.5,aöf».L73,L ^STSL M 'U£~^
Gerhard II, M2, IST
Heinrich II, 'WT 8. qü. 20.
Job ann administt,^tor t Langrea.
Johann II, 442, 20.
Peter II, »0, 2L 147, Ifi. 153. L - IV,
180 £, — —
PetorTi! : II. 174. L 187^ 21
Baseler Rftlinus III, 258, 34. 373, 12.
Bas$>uriheim Baaen — Baainheim b. Höchst
Heriwinas de II, 138, 2a
Jobannes v., rittefn, 371, 15. 2L
Batiche a. Beltichc
Anna III, 100, 32.
Katherina III, lOfi, 37.
Batzendorf Bacindorf sw. Hagenau IH, 333, 2.
Herr v. IV. läO^ 3, 3fi s. Hagenao.
Bonmgarten BÄm — BÄngartm sw. Barr
Cistcrcienser-Kloster III, Hiö, iQ. 222, 4. 26«.
liL a. ,Str. Häaser.
Abt 11. 210. 2L 326. 32.
Banwaria Bawaria s. Baiem.
Bawr . . . Pierre le, signor III. 354, 13.
Beata mag. leg. III, 27, 14.
Beatrix mon. s. Johannis HI, 335. 24.
Beatrix soror mon. penitentam III, HO. 42.
Beanpri Bellom pratam b. Luniville L Bep. MeniHhe
raonast. Cistero. ord.
Abt IV, 114, 12-
Bebelnheim n. Colmar II, 480, äö.
Clans T.. ritter II. 4()4, ^
Bebenbausen n. Tübingen Cistercienserklosler III,
256, 3Q.
Bechbnrg Behbnrg Rnine b. Holdorbank L Kant.
Solothurn
8. Basel
8. Zofingen.
Becherer
Hermann der III, 118, 4L
Jacobns III, 196, 20.
Beckelnheim Waldböckelheim
368. 22.
Befort 8. Beifort.
Heger Bagarius Begere Regerin Begero Beigerin
ung III, 83.44.83,22. 151. liL - IV. 133. 41L
Adolheidiäüicta, can. s Stephani II, 440, 14.
• Agnes IV, 133, 4Ü HatUtadt.
♦ Agnes in. ^43. liL 35, 4i.
Albrccht IV, 90. IL 100, la albus.
Burcardos mil. III, 6i>, 2.
Gisela senior, can. et proc. s. Stephani III, 192.
32. 259, m.
Johannes der. III, 66, L
Johannes ritter II, 367, 12. .W", 2. 427, B. —
IV, 185. 22.
Lntold ritter II. 367. 12, 427, HL
Petcrman hcrr III, 340, 22.
Wernherns IV, 40, ST
Wernher f UI. 9L 35.
Wilhelmos mil. III, 66, 2. f iL 4L
b. Krentnach II,
Beger — Bern
WiEkMnnu max. cn. o, vicedom. IV, 56, IS.
igOi la. MS. L
Beger v. OeiBpolzheim I
* Ueilka III, -im, 7 Dunzenheim. f
Heinrich III, 243, Ü
Johannes edcllüi7 1(1, 9L 10. 838, iL
Beggenhoven b. Zürich.
BefThl^t Bnrkart III, Sno, 20.
}!chburg 8. Bechbnrg.
Beheim a. Böhmen n. Speier.
Bebeimstein Beherosten abgeg. Unrg, wohl heote i
Hof liomstt'jii Ij. Kpi;g I
Jeban Ouirt» de IIJ, H&4, 28.
Theidrit de, aignor III, 3öi, 'äL 1
Bahlenbeim Belbeim Belben nw. Strassbarg III,
19. fl. 105, 25. 278. LL - IV. 14^ 4.
ConraduB filia» preconis de III, iffTL
Ueinrichas de, can. s. Stepbani III, 190. ä2.
Bcigerin s, Beger,
ücmhcim s. Selz II, 275. 38, 40. 28L 13- - IV,
Jfi Säfl. lül 2äff^£aff. 130, 38. 181. 85.
I3A. 2a
cccUaia IV, IfiL 20.
Fridericaa do, fr. pred. III, TO. Sfi. 88, Ifl. 114.
ISL !
Belami a. Uetz.
BcIoDzstein a. Bilstein.
Beifort Befort II, 303, L
Belbeim ». Behlenhcim.
Bcllampratnm 8. Beatiprd. ,
Bcltie s. P>ern. I
Beltelini Oreda III, 169^ 2fi.
Bcnfeld Benetelt 11, Itß. 2. - IV, 212, 24.
ßennwcicr Benwilre o~ Colmar
rector eccl. Radolfas mag. II, ^ 32. SiL^Ü ff.
Adam de III, 20.
Anna de III, 23L 12.
Ueilewigis de III, 23L Iii 1
Ber dictua III, 200, 21. |
Bercberg ob veracbrieben für Bccbburg ?
Johannes de, can eccl. m»j. II, 321, 2ä.
Berchtoldas cantor eccl. miij. IV. 5, 34. 20. 3.
(ders?)
Bere Bero
ung. III, 2L 8, 41. — IV, 128. ifi. 1&8. 26.
* Adelheid III, 21^ 8, 41.
Petrns III, 21. 8. 41. 38. IL - IV. 158. 20.
Bere meister II, 30, 30.
Bere panifex III, 163, U. ^ Ifi.
Kathnriiia III, 2Ms 2Ö.
•Kiinigiimliä III, 28R, 12.
Bcrt'iiholi prcsb. IV, iL ü
Derer III, iVL UL
Bergbielen BergbAtenheim BAtenheira nw. Möls-
heim III, 88, 22. 288. IL - IV. 191, 13. ,
cftno de t rnr 322.~n:
Johannes de III, 822, liL
Latzemannas de III. 822. IC
Nibeinngns de III, l&
* I'et 1158.1 III, 322, U Ballbronn.
8. Uietcnheim.
Berge a. Bern.
Bergheim Bercheim Oberbergheim nJi. RappolU-
Weiler III, 238, 20. 240, 12, 33. 241, 2. 241,
808. 44rOT2. 2. - IV. 217, ä.
Bergheim abg. b. Bergbieten IV, 19r, 12.
Bergheim Bere— Berg— Bergk— Berckeim lüttel-
bergheim s. Barr III, 278, 12. 890, fi. — IV,
3g, aa 127. IL 183. 12^ 4L
Ann V. III, 2:9, 11 Liebenäeller.
Cftno V., der alte, civ. II, 36, 18. 55, 2Ü. 68, 9.
85, 22. 9Ö, IL 211. S)0. ß. IIU. 19^ 35, U3,
a: - IlCllj ÜIL 2C, Sä- ^2fi, a. Eliaaa,
Landvögte
Cunrad dea alten aon t., ritter II, 226, L —
IV, 18£ 2t
Eherhart ».. ritter IV, 184, 2fi.
Eberlin v. II, 999, L
Else V. HI. 8», 28.
Oertrnd v. III; 2i
Johannes v., proc. ». Elisabeth et Johannis III,
177. iL 178, 42.
Läcgard v. III, 32. 2ä.
Lndovicus niil. de IV, 161, IL, SL
Rudolf V , ritter III, 302.
Ilftdolfna de. arm. III, 234, 13.
Wernher t. II, 298, lA.~m, 22.
Bergheim Johannes dictos, civ. III, 257. 10.
Berhta IV, 2, 8Q.
Berhta IV, 16, 22.
Berhtalina dorn. IV, 117, 32.
Berhtoidna anbprior fr. pred. Hl, 87, 33.
Berhtoldua sac hosp. III, 172, fi.
Berbtolfas can. eccl. maj. IV, 3, 10.
Beribtoltua archiepiscopos IV, 1,
Beringer Uoinricus III, 183, 32.
Berinhardas cap. ep. Arg. IV, L 13.
Berlin nng. II, 415, 5.
Bcrlinoa civ. III, 318, 3.
BerUnns senior, venditor pannomm, civ. III, 320.
aa.
*EUekindis Hl, 320. 39.
B e r n II, 260, 34. 128, 12. 4,R1, 3S.
Gemeinde II, 2ÜL LL ^ ri^i 2- 446, 4.
Rath II, 260, LL 2ä. 28öi 031, Ifi ff. 446, 4.
Schnllbeiss II. 285, L
Müntzer LanrcntiP II, 260, IL 2&.
Zweihundert die II, lL~^
B&rger
Anchen Thomi II, 260, 17, 32.
Belpe Rudolf V II,"^!! 31
Berge Peter ab, II, ÜIÜL LL ÜL
Bottingen Burchart v II, 'ML 16, 32.
Bottinger ülrich II, 2m Ib^aL
Flogke Jobaiis II, gik), lü,
Flinsöwer Chftnrat II. ^ 14, SL
Qiel Peter II, 200, 17,12:
Gippa Heinrich II, 260, 15, 32.
Hebeman Dlrich IL 260, 15, 3L
Ladener Peter II, 260g, 32.
Linder Jobans II, 260. 18,
Lömel Berchtolt II, 3Kn, 16^ 32.
Lömel Chftnrat II, iL
Masser Johans II, 2tiO, 16, ül.
Orset Chftntzi II, 2^0, u», ai.
Riede Peter v. II. Wi, 15, ÜI.
Ringgollz Rftdi II, IT aL
Schafhusen BnrcharTv. Ii; 260, 13, ül
Schafhusen Johans v II, 2^ 16, 82.
Sedorf Heinrich v II, 2ti0."T4. SL
Seiler BerUchi II, 2(}0, 17, 32.
Seman Niclana II, 2fi(L 14, 32.
Sneiter Johans II, 260, 16, 2L
228 Bem ~ ]
Sl«lli NicIaoB II. 360, 18, 87.
SwarUe Peter II, 360. 18, 87.
Teiawile RAdolf v. II, 285, 7, 18.
■. Fna Hemme Dirre U, 285. lO.
Walke Semao der II. 260. 18, 87.
Wichtrach Peter t. II, 200, 17, 87.
Dominikaaw II, 97. 88. Mk 8.
prior IV, 188t 81
Üratrea
Jobannes IV, 188, 88.
PkQloa I¥, 169, 84.
«nlM» IT. 188. 86.
pNfOtitu «t e«pitnlnm IT, 72, 29.
Bunurdm bpanas i. Born Car. Cap.
Bernbach s. Bäreubach.
Berneck Bernccc b. Nagold
Albertas advocalns de II, 20. ^7
Herner Johanne« ci». II, 280, S».
s. Bcrubardo
Anna de. mon. 8 Margar*!« III, 188, 17.
Conradus de III, I3», II.
* Lncgardit III, 139, 11.
s. mont JoTie.
Berohardsweiler BwnliafiSKnra a. Bnr
Jobannes t. III, 188, 88.
ThiltMihsBwn.
Bndvt piMh. IV, 87. 16, 3b.
BmHum «liftg. Ort i. Dalw-Bbau IV, 88, 84,
48.
Berabelmns fr. pred. IV, bd, IS.
Bernhoeen «b|{eg. Ort sw. Neu-Breieaob
Borcardnt III. 296, 36.
Uartmanno« 4» t Ul, 886, a&
Hattmanniu i$, «ap. t. Kurfanto III, 881 8&.
364, 89.
Bernsteia BatOMtiiii BoiiM b. OamlHudi
Vögte
Andreas f III, 216, 23.
SelIwrJabaaMi U. 48«, 88. «88, 19. «W, 81
BommrlatdiM a. BiriNMaia.
BtralllMa taaltiabein abgeg. Ort w. Straasburg
bei H«rtiKli«iv IV, 38, tt>. 123, 8. 126, 15.
182, 17.
üerse s. Borsch.
Beraerin dicla HI. 26i, 4.
6er«tctt --gti'tu —Bieten —Stetten — slatia tw.
Brumalh IV. 1.^. 28. »3, 2J, 23. 1S5, 14.
»iceplfbauuB Hugo ; III, 87], 8&
dicta de Iii, 311, M 39,0, II.
Elizabot de, heg. III, 207. 19
Elsa bcg. III, 2M. -17. 288, 89.
Johannes de, autor III, IG<), 9.
Johannes do, oleator III, 2ti3, 26 988, 88.
Johannca III, 263, 27. 2«2, 40.
Katbernia III, 2t>\ 27. 282, 39.
Mehtihlig de, bcg. 1(1, 2f>7. 19.
' .Sophia III, 263, 26 282, .-53.
Sophia lU, 868, 87. 882, 89.
Honachm da II, 18, 8L
BcrstelU
* Qreda III 888. 86.
Katharina ll^ 888^ 88.
Badaltaa traetor vaaonitt HI, 888, tt.
Berstbeim w. Hagenau III. 333, 7.
fisrthelin III, 61. 3 s. Kalbesgasse Bertha.
Bartholdns urep. eool. maj. III, 6, 27. 17. 8. f 2&,
85. - IV, 158, 8. 154^ 18. f 168^ 18.
' Bertoldns archidiac. Ar:' IV, 10, G. 11, 12. 13,4.
Bertoldns eantor eccl. maj. IV, 2, 11. 3, 17.
l'.r-rtoldus eustoB ecci. maj. IV, 2, 10. 3, 17.
Bertoldas prab. eooL mij. Ui, 78, 17. 186, lö.
Bertar— BarwNaMa a. BliMataia.
Berrigerin Junte HI, 174, 88.
Berwardns III, 1»1, 2.
Berwardus can s. Petri IV. (52, Ui. 83, 9.147,7.
Benrardas oan. eccl. maj. IV, 13, 8.
Bmiait Baintaa IH. 333, 38.
Bwmraa «acpantarios III, 80L 4.
•Elliaa Ol. 86, 5.
Biahaaea III, 86. &.
BaiwarUaUilB s. BSrbelstein.
Besanccn Bisnntinn.t
Erzbisehof IV, 1. llü, 5, 28.
Besij;heim i. Würtemberg
Uemncb der Wisze, ScbalthaiM v. IV, 189, 84.
Konrad der Vogt v. IV, 188, ai
I Betscheler s Kaysorsbog.
I Betsch«l«rin
dkta 111, 313, 41.
I Katberina III. 343, 40.
8»IC&dn Ui, 848h M.
BatMhaman dietaa III, 947, 14.
Bettenhofen — boven b. Gatiibsheim a. Biaabmiliv
III, 170, 33. — IV, 118, 2«.
Bettiche s. Baticbe
Anna III, 316. ».
Berhtoldu» t III, 315, 9.
Oitela t UI, BIö, 10.
Kathcriaa t III» 916. IL
Betxinger
Jobannes tnetzj^er in, 184. 89.
' «Liebeste JU, 131. 82.
Beoggen Back — Bdgheim ö Basel
Comthnr des Dentscbordeaa StAftUr dar DI,
270, 89.
Deataebbarr JotaanuM III, 8^ 88.
Beaals IV, !, 94.
Beselinas IV. 3, 10.
i Bezili presb. IV, 1, 16.
Biberach Biberabe Bibrra s. OiTenburg
R&dolfas de, fr. rain. III, lüö, 22, 30. 177, 16,
27. 277, 89.
Biblenheim Bibeln — Bibilnhcitn n Mfflriwim
III. 288. 12. - IV. 36, II. 37, 28. 117, 4.
130, 12. 132, 17. 139, 7.189, II.
rector ecciesie Johannes IQ, 187, S.
BibUa Biblialiaiai a« Haaaaaa
Vaialahaiin U, 881 88.
Bidermann s. Ongenheim,
Biengen s. 6. Breisach
Nitlawt-'S v.| I. Gt'bwciler.
Biergesser PiareKutiaiMs 11, 4, 9, 11.
BaoMlin oiv II, 4ö8, 14. — III, 864» M,
Bier mann — man prazater
der III. UH, 2S s. Str. HIaaar.
Anne III, 146, 27.
Qertradis beg. lU, 22B, 3&
[ Gisela beg III, 228. 38. 234, 38.
I Qreda beg. III, 228, 38. S34, 38.
I • Katerina III, 228, 37.
Wilhelm der III, 227, 36. 228, 37. f 236» 1.
I BktuüiaiiB Mtaa — BUni — Bfttaa - Boatan —
i^iyui^Lü cy Google
Bietenheim — Blenkelin
229
Batenhein, Hangenbieten 6. Mölsheim oder
Bergbieten nw. Molsbeim III 129, !£. — IV, 3^
28.^5.30.34.11. 122. 126, 15, 131, 2^
132. UL 142, 2. 189. 11.
Jobannea v., ritter IV, Ifü Sä i
Jobanoea v., edelkn. in, 310. 22. 399. i.
Walther V III, 399, 3. |
Wernher v., kArschner III, 41. j
Engelin de — |
Agnee III. m äL
Beinricui III, 280, iL
Bietlenheiio Dftttalulicim 5. Brumalh III, 358, llL
Bilde Bildo IV. 12iL L ii- ,
Heioricua o. 8. Wittwe IV. 28. 27, 41.
Sifridas IV, 212i 3. |
Bildin dorn. III, 8, 2fi. ^ 34. 262, 3. ,
Bilen— Bylistein s. liiUtoin.
Bilgerin Pilcerin Pilgrein
• Anna III. 322, 39 Suner.
Job&nnea, da Gengenbach preab. III, 277. KL j
Sigeliuoa äygellin der alte, herr IT. 872, 2L
a mag. ciT. — III. 317, 2i. 832. aa. 34L
429, 1 cons. 430, 1 mag. civ.
der jnnge mil. III, BIT, 329. 2g. 861,
42. 886, 39^ 89a,'m 431, 2 rons. 482,
1 mag. civ. 483, 1 cona.
herr II. 473, ai acab. - III, 327. 32- 431. 1
cons. 481. 2 cona., unsicher ob der alte .
oder jnnge?
• Sophia III, S29. 2S. 385. aa. 392. aa. I
vergi. Ehcnlicitn. 1
Biller Johannes HI, 67. 2^
Billnngna f HI. 8, Sä.
• Hedewigis f III, 8, 2ä.
Billnngus proc. a. Thome II, 472, L=III, 852, Sfi.
382. IIL
Billongna mag judex cnr. Arg. III, 2. 3. 18, 25.
32. 3,5, Ui,2!La2.tsLLa2.8iSilLlii
12, s: - IV, m aar 153. 23.
Bilstein Bylistein Raine b. Kaiserslaatern
Merbodo de II. 133, 19,
Bilstein Bilcnstem lielenzstein b. Urbeis nw. '
Stblcttstadt
caslnim III, aW. äJS. 24L L 209» 28. I
Wamair de III, ^ 23.
Bilstein Bisecke abgcg. Dorf L Elsass. vergl. Batt
Eigentbum za Hagenan II, 499 Anm. L ;
•Agnes de III, 92. 11 s. Oflweiler.
• Hflilrwig 11, 192. ü2 Wasselnheim.
JohauQcs V. il, 192, Üdff.
Bilwisheim BilolTes— Biloltisheim sw. Bramatb
III, 164. Ii aiL fl-
Dictherich »., riUer lU, 310^ 22.
Brbo de, mil. IV. ^ IS.
Bindernheim Binrenheim s Beufeld III, 390. 2.
Bingen Pinginenses Pingaenae II. 196. 6. Ifi. 868.
21 ff.
civcs 1(, ü. LL
Cüpitulutn IV, 11^ 39.
Birmenter s. Nenweiler.
Birs Birse Byrse die, Floss b Basel II, 187. 32 ff.
189. 1&. 280. äff.
Birsingen wol Barscheid b. Pfalzburg L Lothringen
II. 407, ^ 409, 6, ai.
Birtzns
Clara III, 836, 23.
Jobannes caroifex III, 836. 22.
• LncRardis III. M6. 30.
Birtcigicftö ob Krafft b. Erstein?
Hospital III, 88. 3L
Bischheim Biacoves— Bischoffesz— BischoTesheim
IL Strassburg II, 47. 22. - IH, 43, 2fi. 49.
85. 6L 12. 233. 26. 378, liL - 1^53. U-
ciiria epiücopuliü II, 47, 23.
Bttdegerus ruslicus 17740, liL
die Fi-au v. III, 130, IL
Heinrich v., cir. U. 201. 11,
Kprlingus de, camifex III, 100, 13.
licdüir V., civ. U, 20L 1^14-. - III, 192,
32.
s. Str. Strassen.
Bischof Biscbofin BischAvin
dicta III, 261. IL
nng. der o'eymann III, 127, 22.
♦Oerina III. 90, L
Gertrftt III. 119, 23.
Hans III, gOTS.
Heilwig b«g. m, 190. 1^ t ^ lä.
Johannes pellifex III, 90. L
Jnh.'intici III, 90. 2.
Katberiaa III, 90, 2. 849, 17, iA.
B. MüUenheim.
8 Saarbnrg.
Biscbofsheim Biachovssheim Biagofeahein Uhein-
bischotsbeim L Baden D, 471, 31. - IV, 23,
30, 12.
Biachofshpira ßiitehoveshein sn|}erior, Bischovis-
heim ni-scafcsboim b. Rosheim IV, 40, 1 42.
aa.m.21L]2ö.l3.15g.l2.2ifi.ffi.
Cono de IV, 207. 2.
Bischofszoll Episcopaliscella L Cant. Tbnrgaa
Ikrtoldus can. IV, 66, 35.
Biscrke s. Bilstein.
Bisunü.nus s. Besancon.
Bitsch Bitis
Herr t., b. Zweibrückon.
Agncsa d», mon. s. Stephani III, 81, 2.
Blaesheim Bledens— Pledenshcim sw. Strassbnrg
III. ^ 4IL IfiL 31 298, ai. — IV, 194. 24.
Fritscho de, ortnlanns TTI7 292, 12.
* Katiierina III, 292. 13.
BlafAszin dicta UI, 874, 12.
Blamenser Bloraenser ci». II. 84. 3L — HI, 844, fi.
Blümont Blanckenberg L franz. Dep. Menrthe et
Uoselle
Hanricns Henri dorn Je II, 19, IL 259, L
Blanke
Agnes ni. 891, iL
Clara Ul, 391. IL
Johannes civ. III. 119. 30. 2öfi. 24. f 240, &.
279, 32.
Petermannas civ, III, 391, IL
Blanken Albertas de, der Arg. IV, 137, 33.
Blankenstein Blankinstein ßnine L Wäricmb. OA.
Münsingen
Ailbertus de. can. ecci. maj. IV, 118. 32 s. Eich-
städt
St. Blasien. Benedict. Kloster L südl. Schwara-
wald IV. 9, 2£L
Abt u. Convent IV. GL UL 78. L
Ble Johannes pergamentarias III, 390, 3.
Bledenshrim s Blaesheim.
BWukclin Blenckclin Plaucblin Plaencblin
nng. II, 356. 3fi. 35L 2. - ni, i.
Blenkelin — Bonamie
* Anna III, 270, 1& Strowclin.
*Ucilk& III, 251. 2L
Johannes Kcnior civ. III, 75^ 19^ 90^ 22. III,
2. 137, 22. 346, ÜL
Johannci janior civ. III, 270. Ul.
Nicolaus civ. III, 172, 2L 216, ä. 2öl^ 21. 31i»^
IL 323. 22.
Nycolans can a Thome III, 43.
Blensbebart Johannes III, 129^ L
Biete a Wiiitenbur.
Bleyer
Anna III. 891, ijL
JacobQS III, m, 3ä
Jekelinas III. 391, iSL
•Katherioa III. 391, Bfi. -
Katherina III, 391, H Easigman. I
Odjlia in, 391, HL
Blido Ii. Epfig j
Borchardaa de IV, 40^ 21. '
Blienschwciler Ulienswike Dambacb
B. pleb. ecci. IV, 61^ 32. 63^ & ff. 64^ 21L
Bliwegcr Heinricas III, 2L
Blomenser s Blaroenser.
Blftmeler I
Johannes III. 375, 3L <
WUtelnins de, can. s. Arbogast! IV, 195, iL
Btnmbtrg BlAmenberg s. Donauescliingeu
Conrat herr III, 162, 2SL ^
Blaracnan BlAmon — Blftmin -- Plßmenowo
* Agnes III, 49, 1£. i
Agnes III. 4£2Q. '
Anna tuen. s. Agnelis III. 49^ iL 253, (dies ?J
* Clara III. 31», 2 Winterthnr.
* Ellina 111.113. 22.
Erbo III. 49, "SL
Fridrich IlTl», 20.
Oösaoliü V , can. s. Thome III, iO, 2L 130^ 11.
352. 35,
Gys^la III. 49^ 21.
Hcilicke III, I3a 125. 2ä Megedo.
Heilka mon. s. Agnel'islII. i^i ^
(dies?)
Uugo HAgelin de III, 49, 2L 291, 22, U scab
42s, 1 cous. 432, 2 cons.
JobauDcs de. ritler II. 24.22. — III, 11. P. 28, 42.
41, mag ci». 4^ U mag. ci». 49, IST {jo,
12 scab. 41 J, 1 mag. civ. 413, 2 cons. 414, 1
mag.ciT.4I6,l cons. 417, 1 cons. — IV. 160. 30.
Jobannes der junge v., herr II, 269. 24]. — III.
^ :iL 143, 2L IWji 20. IJÜi 6. Ii
20U. M scab. 416, 2 cons. 420, L cons. 423.
2 cons. 420, 2 cons
Jobannes v., herr III, 130, 253^ wcl- '
eher V. beiden ?
Johannes v., cdelkn. III, 320. LL |
Johannes civ. III, 319, ä. <
Katherina III. 12. 2E^
Ludwig V., ritter III, 19^ 2Ü. 168, 11 »cab f 230,
UL 423, 2 cons 43o, 1, 2 coos
Peter III, 4H, 2L
Kcinbold v"III, 192, 41.
Virdenhoira » 1117399, L
Blftmo Hugo 111, 72^ 26.
BUimelio '
* Irraelin III. 18!, lü I
Willehelm 111,^1, ML \
Bobardia s. Boppard. }
BocellinuB mil III, (>, ^ ^
Bocbkschinde s. Ensisheiin.
Bockeg s. Bachegg.
Bockelin BAckelin
nog III, 108. aL 244. g. 248. lg. 297. a.
Cüntzelin III, SM^ 42. 367, II.
Juhannes civ. III, 203^ U. 220, 42. 2I(L 38.
t 254. 42.
Johanne« civ. III, 254, 42. .t51, 38. 367, Ifi.
•MeUa m. m, iL
Nikolaus III,~g^4, Ü 367, LL
• Ottelie m, 8V), 33 Hetzel.
Kflleman Iii. W», 33.
Clemann civ. III. 144^ 11>. 226, SB.
Ühicns III, 40, fi scab. HL 21 (ders?)
Ulrich III, ^ 42. ^ Kl 367, 11
s Str. Strassen.
Bockenau Kokinowin b. KreDsnacb
Franko de II, 133, 2L
Bodel IV. L 24.
Bodcrswcier Bodersnilre o. Kehl IV, MS, HL
Böhmen Bachaigne Babaignc Beheim Boemya
König [Johann] II, 351, 3fi. - III, 353, 26.
356, 9. 359. 13.
BAldelerin Katherina III, S83, UL
Bönlin Bftnierin
DDg III, 214, aa.
Aitnes III, 29L \^ 20 ReinboU.
Cftno civ. III, l94,ll.l98j4.237,l2.tyLl2.
3tiO. 44.
Cftno UI. 29L la. t 380, 4fl.
Bllekindts III. 39L 157860. 4a Zabcrn.
Greda III, 29L 12.
Heilwigis III. 63, 39. 291, IJ, 4L
Jobannes civ., "Herr
iiriL 86. 63, a. 1 62. aa.
114, 22-
JoEMnes civ. III, 291, 18. 860, iÜ. 4L
Nesa III, 860, Trftbel (identisch mit
Agnes?)
Borsch Beraa Bers« n. Barr III, 152, 43. 201, 23.
-IV, 24,^L126,4.l30i2.13L 8,19.33:
sculteli ofEcium IV, 182, 2.
Ueiuricus de. fr. conv. s. Agnetis III, 274, 48.
336, 23. 350, 3. 3«3, Ää.
JoEämies v.. ntter II. 397. 12.
Sorncr de, Johannes civ. III, IMj 43. tiL Li-
246, 42.
lifischer s Qffenbnrg.
Bfizewile s. Bosweil.
BofFesheitn s. Boofzbcim.
Bog Claas u. Friedrich edclkn. II, 377, m 378,
22, 42.
Bogencr s. Hagenau.
Bohlsbach Badelsbach b. Offenbnrg L Baden IV,
35, a.
Bolanden BoUndia Bonlandia b. Kircbbeim Bo-
landen L Pfalz
Herien v. II, H, 33, 35,
Philippus de nr^LL 32, LL
Weinherus de II. 10, 22,"^ 35.
Bolchen ö Hetz
Jofrid V., herr II. ?90, LL
Bologna Bononia
Johannes de, fr, prcd. III, 114, 12.
Bohonheim — hein w, Erstein III, 87, 43.
Frantze v., edelkn. II, 40t, 3L
Bonami«
Bonamie — Breusohwiokenheim
S31
Gozzo n, 74» M. — m. 417, 1 MM. t. Kk-
silius.
BuriLT Conradus III. 163, 36.
Bonreld Bonvelt b Ileilbroon
Otto de. can. ecci. lui. IT, 36. 15^ W.
Bonlandia t, Boltndan.
BoonhtiiD BlfltMlm h. Bte|Ni t BlMiiibiiNB I
Oyselbreht v II. :!7l, 1.
Bononia ». Golo^nn.
Boofzheim Boffesheim n, Schlcttsfadt
Dinghof V. St. Stephan III. 174, ä«. '
Bopiingcn h. Ncroshfiin i. Würtemberg
K&dolfus d«, ptab. eccL maj. HI, 37ö, 24. i
Boppard Bobardia a. Btnio II, 44, tft.
B&ig«jr U, M, 14.
Bepp*
*iiciu» m, 9e& U.
WmlthvtiM ««Tm. 181, 1. m, t7. «. Str. Bi«Mr.
Bordeaax Bardogala II, 208, 19.
Borgdor Borcatorre a. Loccli.
Borboch RAdülfuü piacator Ul, 100« H.
Boriin dietu Ut iOl, 14. I
Born t. Ban. |
Boanien BoaonientU
Bischof Bonifaeins fr. ord Iwram. II, 137, &. |
lioRSPiidorf nw. Hovhft'ldd» III, 31B, 27,
Bosseuttcin nniiic h .\clicrn i nnden
Albreclit. Audics. Jolinnncx edrikn. V., II, 377,
a-i. b S, i2. ». Uantenstein.
Bosser Boszer
*Hilteburg III, 361. 22.
Hago III. -m, 23.
*Janla III. 280, 34 Selose
Sifridns III, 217, 21 s. .Str. Hänser
Bctnweiler Bossenilre w. Worms oder Bacba-
wtiler ?
Oaccfaode de m, 8öt, 99.
Botwetl BAmwII« i. Kant Aai-gaa Bas. k. Um
Dlrich V-, B. Seiiipacli.
Bottinfen Boltiager s. Bern.
BSm— «. Bmub— .
Bnnzardas s. Meli.
Bova BoTcnsis i. ünteritalien
Bischof CipriamiH II, IbA, 2i. I*.
Bruga Brakarcnsis i. Fortngal
Erzbischof M.-irtilim n, 178, 13.
Bragcr s. Brogcr. !
Bnkko Mrim Atg, IT. 138^ 18. !
Brudcclw I
VOM, m, 184, Sl. »81, fik «18. 3^
Bdabolt mit n, 181, Sa S67. 10. 868. 88. 889, '
8, 18. 860; 8i. 866, 88 mag. civ. — m, 84,
31. 143, 19 mag. dt. 827, 14. 22t(, 2h
taag. ciT. 886^ 36 nag. eiv. 946^ 1. 266,
8». 888, S «Mb. 886. «. 818^ 11. 888, 88. |
ttl, 1 MM. 488, 8 mag. dr. 498, 9 com. !
494, 1 com. m» 8 eoD*. 43^6, 9 cww. 487,
1 Btf . dT. 497, 9 eoai. 490. 8 eoai, 498, 1 I
coae. 48tt, 1 tum, 481, 1 oou. 481, 8 cons, !
1. Stabenweg.
BraDdenbnrg Brandebargensii i. d. Mark I
Bischof II, 244, 38 '
Brandenburg ftbgeg. Ort a d. III
JohAnnes de, mag. cao. s. Peiri III, 24ä, id.
947, 7, 4(K t 888; 8l 88», 7. I
Johannes de, dec. s. Petii II, 248, 28, B7. 810,
26. 2&0, 1, — m. 201, 1&. (der».?)
Brant
Hethildis III, 27, 17.
DIricas panifex lU, 27. 17. 38, 43. f 887,88.
BtmntiiehkerM diotiu III, 161. 39.
BfABse Branio ang. herr III, 16, 6. 86, 6.
Tir.btende s. Wasselnheim.
Breii^.^ch Brisacnm Brisach II, t>Ü, iii>. ül, 2i. J(i2,
JS ^ III, 64, 2, 17. 312. 9.
H. scahetns et bnrpense» II, 50, 32. 51, 9
ciTis Conradns dictns dp Hono II, 50, 81. 81, 10.
Gerdrtjdig de II. lOö. M. If.ß, 9«.
Nicolaiis de. sutor III. :172, II.
Breiagau Brisgftwe III, 02, 31. - IV, l97, 16.
Brsileii dea k&fera söhn Johannes cir. II, 186, 4.
BraUenbMli Bnideabaeh i. Weileithal
•oeltdft IV, 8, 86.
Bremen
arcliieptscopas II, 244, 32. 245, 6, 14.
proviucia IJ, 187, 18.
Breiule-lin
Gredo III, 2'(4, :i5.
* HcMlewiv III, 274. .14 Ache.
Heinrich VA . L' , .^b.
Jüluüiics Iii. ,^.^4, 12. T 274, 34.
BrendoM-e Hvinrim'i de f III, 88, 18.
Brescia Brixia III, 212, 10.
Bretten Bretheim i. Baden
Diemo tr. H. 9U. 18. 81.84. 98,88. a. TaihiDgaB.
Baiahart «. fflikdi t. II, 90; 81 a< Nawaaliaif .
Biaabaig Brafeng b, n6ebat
Qerlicm d« n. 147, 17.
Breascb Brusca Bresche Biuscbp rti^nka Pruska
Pritsche II, 220, 5. !<37, 24. 210, 30. 2ö8, ».
2B8, 11. 274. 17. 299. Hb. .H31, 16. a37. 6.
472, 19. — UI. 9, 17. U, 2. 1», Ifi. 4f>, 41.
6«, 80. 74, 40. To, 7. 212, 24. 221, .11. 222,
6. 245, 26. 249, 29. 827, 26. 3ftö, l«. s. Str. Örtl.;
Gärten.
ginsit jensite Brasch. ultra Bmscam, äber
BrAscbe
Bnrkart hem Erben snn, herr III, 428, 1
cons.
Erbe Erbo filiiis Johannis, mit. II, 19, .12.
— III, «51,7. 31 mag. civ. 78, Ibscab.
t 143, 20. 414. 2 con«. 416, 1 cona.
416, 2 mag. civ. 417. 1 OOM. 418. I
Erbo s. Kogenheim.
Fine UI, 143. 21
JohjuiBM mil. II, 10, 38. 30, 15 mag. civ.
— III. 21, 24. 26, 21. 87, 10 mag civ.
84, 43 mag, civ. 38, 1 mag. civ. 4'\ 14.
4C, 36. 49, 11. 89, 3ö. 413. I cons. 418,
1 mag. dv. 414, 1 mag. civ. 414, 2
cons. 416, 8 eoaa. — IV; 166, 86 mag.
dv.
Johaas, hera Johann«! brader ül, 414, 8
OOB«.
Johannes herr Erbos Sohn m, 143, 90.
Bein holt hem Johaaaeaae Erben ma III,
422, 2 cons. 498, 9 eoaa.
•. Erbo; Jnngo
Breosdiinekersbeim Brnschewigers-- ßnhschewic-
kei-z— Brushwickers— Wicheroa — Wichetra —
Wikfis— Wickersi— Wigers — Wig^eiü -
Wiheres - Wyhcrss- heim —heia — hoym w.
Straniiarg U. 188^ 14. - UI, 180. 0. 948,48.
Digitized by Google
S32
Breuschwickersheim — Bttoking
968. SS. - IV, IS, U. tt, 1, 84. 88, 16ft
aS, t ff, 871L a«. IB. 40, Sl. 19S, S4. 1S3, 6.
MekäU «MilU IT, 18t. 6. 7.
mMMOfind. 8tr Doneap. II, Sfid, 11. - IT.
94. 48. 86. 26. 42. 6. Iti, 26. 184, lt. 140, 1.
ntamniirim Vf. 84, 18. 88. 86, 14. 06, 86.
188, 84. 180^ 18. 8«. 191, 4.
di» T. n, 867, I. 878. 11. 999^ 18, U. 898, 1« ff.
884, a 886, 80, 84.
Johunw t III, 308, 88.
Johannes III, 368, 29.
Bride Nicolans III, :U6, II
Brill — s Breis — .
Brixon firixiiiensis i. I irol
Bisrliof Lamloiriis 11, 172. 8.
Dechant nng. III. *2€U, di.
Brixia s. Bratcia.
BrofMT Bmgßt BniMN Briltir Proeer
Ciiir«t dtr, li«rr II. 7«. M. — 11 L 413. 8 com.
414, 8 «ODS. 415, I eont, 418, 1 codi.
Ctont dar jnoge, filiu Cbbriub II, 74, 80l
III, 417, 8 OOM. 418, 1 mm. 418, 9 eoiM.
480, 1 eona. 481, 8 eoos. 4«!, 8 com. 488.
9 OOM- 494. 9 MBS. 1
FridtciMt flr. pnd. III, 992, 18.
KftthtriM IMU. Kathwim III, 88^ 0
IAmUh m. 418, 9 eoai. 4|8, 8 «MM.
WalMl »ii. II. 278, 23, 88. 879. 8. 368, 84
eir. 363, 7 mag. elf. — Hl, 19K, 8.
198, 88 iMf. ciT. lit'J, 6 mag civ. 900, 88
IT. 884, 87 mag, civ. 269, 34 naf.
ciT. 8T8, 87 au«, civ. 874, 18 nag. oiv. 897,
88 mig. ciT. 889, 18. 886, 17 auf eiv. 887,
], 17, 86, 85 «Mg. dv. 490, I eaaa. 481,
1 COM. 499, 1 com. 498, 8 coat 484, 1 com.
488^ 8 mag. «J?. 488, 9 eona. 427. 2 com.
498, 1 nag. elf. 486, 9 eoaa 421), I mag. civ.
480, 2 CODI. 4H1, 1 oima. 489, 1 com. 438,
9 nag. civ. (ders?)
I. Löielin.
Broggingen Drokingvu Hrokkingen n.ö. Kcnzingen
IV, »4, 30. 37, 7. 188; Ä
Bronukt a. Braroath.
BfOtbaekar Nicolaos fr. III, 876, 31.
Broaka Badnlpbo« diotu d«, a. Ron Car. Utk.
Braberg •. Brraborg.
Brücke s. Bni>:g ti. VilliDgen.
Bragg Bracke i. Aargan a. Waldabal III. 23& 2».
- IV, 917, 10t
Brogge
Conradas de IV, 122. 2. a. Stf. BSik
WaltheruR de III, 231, Ib.
Br&ngiatal abgeg Ort zw. Bergbictcn u. Dan
gatakeiB BW. Molabeim lU, 288, 11.
Bt&m Stavfaabarg.
Br6ning
Anna III, 317. 6 Habeachif.
Johannes f HI, 217, ti,
Brioiagbaim s. Priozbeim.
Britaiaebaeb BHi«m-~ Braauobaeh a. Prinabaeh.
Brtiin.ith l!ri<mat Brfimat Brdmarh GrAmat II,
4&B, 37. - III, IBO. 30. 168, 21. 190, 27.
213. 10. 229, 34 . 254 . 4. 300 30. 806, l.'^.
310, 27. 320, 15. 367, 39. 398, 33. 399, 27.
— IT, 18^ 80. 80% 7.
aMkSjKMlqrtor U, 97, 17.
Bittwokatr
CldabAgalin Hngo o. a. Bradac
n, .m 28, 88. 384, 18.
Bigaliai da Griagaakain «ataa
~ ' Rkdol
»Ifba II. 888. 98.
Mtigar Cftaxadm II, 888, 97.
Bcbaltbnia Oroa Otto UT, 810, 98.
Pinto V. -
ABikalffl riliar a 949, 10. 987. 84. 988. 9«
Barakart rittac n. 987, 36. 988, 84.
8jm«nd rititr U. 418, 10, 14, 4a 480, 0.
a. Soka n. 479, 7.
Pnadanlii da III, 280. 4a
a. SaUlalar; SrnkanaaM.
Afma da III. 140, 87 R^AMia.
CSandna d«^ cap. a. Pitri III, 857, 86.
DanAdia da m, 86, 88.
*SI1iB« m. 77, 85.
Qotoo V. U 9. 10.
Onatbacaa de nr, 36; 88.
Haiaoa t. Ul, 77, 25.
Hag n, 8^ la
Jokaaaaa dietaa m, 346, 20.
Ilibabiagu mil. da IV, III. 29.
Hiaohna v.. imUtor ni, 260, 4&. 303, 6l
Ballaoa nil. da IV. Hl, 29.
Srmant v., tdalkn. III, 310, 84,
WiMuT V.. riUer IV, 184, 28.
ßrane civ. II, .S.i5, 27. 445, 22.
Bruno mag. ca«to<< s I'etri IV. 9, 18. 10, 4,
17ff. »US, 36. tm, 4 fl.
bvaaaa an dan, a. ZoSagaa.
Brl^ in dem
Amn t III, 38A, m.
Baatrix bag. m. 865, 89. 888. 80.
Bogeldmdis TU. 965. IT
Friderious t Hl, 383. :io.
BrAderkAchin Brftderkui hi nr in
•Gettrndii III, 17(t, Hl. 2.
Johannes III III, 41 170, 31. 226, 1 a. Str.
Munstff.
Broica Bruache a. Breoacb.
Biuekariekaiakaim a. Bnnaobwidiankain.
Brust II. 276, 7.
Bnchegg Borkeg Bficbecke Rnine b. Aetigen i.
Kant. Solothnrn
Berhtolt t . s. Deti<schorden n. Str. Biacb.
lliipo niiiies (ie IV, 198, 18,
Matthjas de, s, Murbach.
Rucbcwciler Buba Ufi'-e - Baswilrc-
rector ecciosie Konrad v. Dallmonsiogen s. Ocll-
roensingen.
plebanoa UUo IV, 60, 21.
Coaradm da. laaibx III. 818, 88. 875, II.
Bafliliana
EIBb« m, 28, 44.
Petrus III. 28. 48.
Bnckeler » .Schilt
nng. III, 133. 2 cons.
Sigclin arm. III, 894, 6. 4,32, I cona.
Duck FSnpheim s. Beaggaa,
Backo IV, 38, 28. 89.
Bodaa Badaanaii 1. Itelnatian
Biaabof Iiioel«tiu fr. ord. kann. II, 89, 7, 88.
40. 19. 49, 8a
B&aklag bbar m, 889; 87.
Digilized by Google i
Büfelat — Burner
B^felat s. Wolfacb. ;
B6geUn ob »erichrieben für BOrplen?
Arnoldos filitu Ehcibardi de, cäi>. eccl. msj. II,
331.32.
ßflhel s. Offenbnrg. '
Bahlerthal BAhelUl ö. Bühl L B&den in, 268^ 30.
B^hseler Jobaones III, 374, 38.
B^hszenor Bhhsencr
•Elsa III, 387, 3J Mosang.
HeinricoR f HI. 387, üiL I
Jobanne» civ. III, 176, AL '
Bülcr Bäler
Albert III, iL
Johanne* III, ;i27, HL
«Katherina III, 294, ih Marschalk.
B6lin der III, 297^ lä. die SIL U ■. Str. Strassen.
B6ller j
ang. III, 26s, 2S. I
Conrat — v. Vinckenwilr« III. 152, U. '
• Lösche III, 162, HL i
Bürgten Bargele Bargelen Bargein b. Waldsbnt
dorn, de IV, 37^ fi.
Arnoidas de, dorn. can. et camer eccl. maj. IV, ,
13, S. 3iL 8. Arnoldos a. Rom Cor. |
Capl.
Büten— B&tcnbeim s. Bictenheim o. Uangenbieten. '
BÜtelnheim s. Bictlenheim.
BAtteiicr Kftdolfus m. 107, 12.
Bültikoii Batikon l Aargaa b. Bremgarten
Ulricaa de, mag. corie docnm Ansirio III, 238
32. — IV. 21L 17, 25
B&tzelin
Pelsr t in, 207j 36.
Potermann UI. 207, 35.
Töriche lU, 207. 35^
*T6riclie s. Btpelin
Bnkelia Gaerart III, 354^ ää.
Bnman
• Anna III, 3^6, äü Schilügheim.
Johannes civ III, 394, Sfi. — IV, 200^ 21.
Lembelinns m, 32h, :W.
Bnmbilc Buuibiliie liembeler
ong. II, 18^
• Agnes irrr-H), liL i2j 2lä.
Margareta IIITSO, HL
Metza III. 20, 19^
Olto III, ig^M
Sifridns civ. III, 20, Iß. 42, 22.
Büb« III, 106. £
BAchberg s. Polberg.
BAhs vielleicht Buchshof b. Mittclwoior
Helewic de IV, L 12.
B5lack B. Zorn.
Bfinheim s. Bonnheim.
Bftnowe
Elsa de, mon. s. Marci III, 65, i.
Njrcolaus V., port. s. Petri 111771, iO.
Bftse— Baswilre s. Bachsweiler.
Barbach a. Ettlingen m, 376, IL
Kontseier v., Hermann HI, 376, 10.
Barcardas IV. 40^ 2L 126. 28.
RnrcArdas arcbidiac. Arg. IV, 6^ 2.
Uurcardi» fr. conv. s. Arbogasti IV, 119, 3iL
Batcardas preb s. Margarete III, Mi, 3iL
Borcardas prior fr. pred. III, 10, aQ. 11^ 5. 44.
IV, 1
Borcardus fr. pred III, UO, 12.
Barcardus preb. s, Thome III, 1. 12. 6. 2. 7, 12.
t lOOj ai- 204, 2.
Bnrchardns IV, 3, IL
Bnrchardas IV, 8, IS.
Bnrchardas IV, 3, 18.
Bnnhardus fr. min. III, 19Q, 32.
Bnrchardus piocerna s. Thome III, 8L 22. t 138,
ÜL
Borchardos prop. a. Petri IV, 2. HL
Bnrcbardos dec. eccl. maj IV, 3, 3.
Borchardos filiaa dorn. Willehelmi IV, 7, IL
Burchardne mil. IV, 15j 26.
Borchardns bargravios Arg. IV, 5^ 22. 39. 1&,
Barchart IV, 3«, 12.
Borckart proc. s. Thome III, 22i 8.
Burckhart presb. IV, 2, 13.
Burdegala a. Bordeaux.
Barer
Elsa III, 306, 2.
Johannes f Hl, ?Q5. L
»Liaa III, m ÄPÄIIerin.
Burgberg n. Villingen
Hago dictus de III. 166. dfi.
Burgdorf ob L Kant Ui in ?
Katherine v., Pfrüiidnehn L Str. Spital II, 379,
aß.
Borge HeinricDS naota III. 254, 12.
Bargelen s. Bürglan.
Barggraf Buregrave Bargrave
•Agnes III, 39j ^
Egenolf der, lierr III, 149^ 2Q. scab. f 188, 2Ü.
387, IL 419, 2 cons. 421, 1 cons. 422, 2 cons.
GAntfaer der. herr III, 39. 2ä>
Johannes ritter II, 427, H, SS.
Wilhelm der, ritler IV, 184, 2fi. 185, 12.
s. Diethericns; Osthofen : Salzmatt.
Borggrevin Greda dicta, can. s. Stephani II, 440,
Bargheim Burcheim b. Lahr IV, 1, L
Burgheim Barcheim Bnrkein ö. Barr III, 54, 2fi>
ung civ. II, 367. 17.
Dietberich v. II. 143,
I.ncpard V. UI, 49. 22 a. Ripelin.
Niclawea v., eiv.Tll, ^ 2. 314, 21
Beinhart Reinher v., ritter ir~392, &. 393, 2.
396. 2L 8. Frau f II. 802, H 2Ö. 393, U ff.
396, 26,
Bargheim Borghein n. AU-Breisach
Walther der Waaer v., a. Freibnrg.
Bargand Bnrgandia Borganden II, 105, 2. — ni,
3. 19,
Landgraf s. Kibnrg Grafen.
Büri 8. Lichteulbai.
Borin a. Schaflhauaen.
Barkelin Johannoa can. s. Stephani III, 19L 12.
Bumo 8. Köln.
Barnentrot a. Prantrot.
Bumer Borne BArne Burnen abgeg Ort b. Srhlett-
atadt m, 288. 10.
B. de. mil. fTTTß, Sa.
• Elisabeth III, 216,^ 4Q. 218. 2L
Onntherus de, nüLlIl. ajü, -ML 218. 2L
Reinboldos de, cerdo IV, l»3i 211
• Dta III, 25, iL
r
534
Burnor — Kagonock
Wernher tMm HI, 9S, 4I.
Barner Bhrnorin
Elisabeth s Wtisscnlnirg.
Johannes s. Struzulliroiui.
Margaretha ». Weisseuburg.
Bamingen wohl abgegangener Ort ü
plebanns JohaniMalV, IB, B,
Boscheler
*Ontba III, 114, aOl
Hugo t III, 114, M.
Johannes III, 114, 91.
McUa HI, 114, 21.
W«nüi«ru bbw tm, 114, ».
WtTBbvnu Ikbw III, 114, 90.
Rus;ti ü t-.-: TU, 340, 8.
UufÄi Aiij; liusstnanch i. Thnigau
H[LTtuldiie] clutns de, *. Chor.
Buteiiet piscator III, 136, 9.
Batikon s. Büttikon.
Bnt*fkint Bfitzkind
dictus III, yj. 2.
* AftJiea m. 888, 19.
Couada» m, 988, 19.
C. K.
CabHno L Armani an
Bischof Jacobna IT. »87. 2, 88.
KabiishAbet
Joliniinc8 civ. III, 171, H. 247. 30.
Johannes s. Sohn III. 2t7, .'i7.
•Tta III, 171. 6. t 247, S7 Peiarlin.
Kacliolcr
oug. III, 182. 7.
Heinricns civ. III. 9&, Bl. 961, 8b.
Ludewig III, U7, 'id.
Kärnthen Carintia
Hersog Philipi» Tl. 32, 8.
CaiTa Casphen^ih t, d. Krim
Bischof Thadaua U, »74» 4.
Kage Chage Kagan
ou. m, 85, 6. 232, 19 f. Str. Btuv.
AAwaebt der II, 50, la
•AniM 111.888, 19 Bngalbndil.
" iniL IV, IBO, 90.
«Mkn. U, 867. 18. 868. 9.
' Ar. mm. Ui, 177, 90.
ConiMlna •. Sp«itr.
Qistl» m, es, 9t Woisii«iii>.
m, 232. 11.
II, 2ÖI, 13. 289, 10. 2yO, 29. IM», 98,
89.
f obMUM» «rm. t TU, 817. 98.
KMiMriB» in. 889, 11
L«diwt«Mi vSL Jn, 68, 9t.
Iticolftiiw «V. IL 186b 1*
Bvdolf t. HMtaeb.
Stabalin barr LT, 889, 7. 408, M, 99.
WmlMr rittcr n, 198, 7, 38.
Kage V. Vendenheim
Rndolf ritter II, 198, 8, 83.
Ktgeneck Kagenecko K.%;2enach Kageneggi- Kn(;< n-
eek Str. Oertlicbk., Strasaeu n. Oottes-
huuapr
familia II, 50, 37.
ong. III. (>9, 33. 03. n IM, 18. 153, 99. IWb
■2:>. :u>'.K 24. :i8t, HS.
r.irhlc III. 174. 11) Wetsal.
BilKeriiH.« de, mil. f HI, 98% Ift.
Clara III. 2(X). 3ti,
Clara v III. .^97, 3 WukwihtiM.
ebne III. 205, H6
Cftno ▼., ritter II, 7t 22. - III. 11,^, 43 mag.
civ. 117, 12. 2» mag. cit. 120, 8 idm. cif.
120. 41. 149, 31 seab. 417, 1 MM. 41», 1
coli 8 130, 2 mag PiT.
Cftno V , hiTr II, 2Ui. 24 mag civ. 217. M
mag. civ. - III, 1511. 22. 174, 14 188, 83
mag. civ. IKÖ. mag. cit. \'M). 17 mag. ci».
193, 29 mag nv. 19-i. 40 mag. cif. 196, 8
mag. civ \ 1. 422, 2 cona. 494, 1 COM.
425, 1 mag. civ. 426^ 2 com.
C6D0 de, h. pred. m. «91, 14. 888, U friw.
Erbe in, 206, 37.
Erbo de, can ot celler. s. Petri II, 249, 9. 2M1.
I. HH9, y. - III, 92. 6. 123, 19. 183, 48. 236,
:i9. 2X1. 42. 251, 35. 253. 32. 987. 17. 9?%
41. 202, 8. 285, 21. 388, 8».
Erbo rector ec«l. l BotMlÜielHa III, 196, 94.
Erbo IV, 193, 13.
Erhard tdelkn. III. 371, 40.
•Opidnid III, 124, 13.
• Gorrlrud III, 150. 22. 174. 16.831, 1
Qisela mon. s. Johannis Ul. 831, 2
OAsselinus G^>szetin v., mil. III, 149, 81 »cab.
20e, U t a«7, 33. 87a 12. 418, 1 oons.
419, 2 coiis.
OotsIiRua (iusüi'lintis de, mil. II, 277, 16, 81
mag. civ. - III, 2.'.;i, 32. 269, 7 scab. 316,
41 tcab. 4'il. 1 COM«. 423, 2 cona. 495, 9
con.H. 127, 2 Hing. civ. 48% 1, S COM. 499, 9
conB. 431. I vonn.
*Gfitr- III. 205. M Spender.
Hng V. hcrr II. IhJ, 4U. - IH. 176. II.
.Toh.inncs de, der alte, herr 11, 74, 23. — III,
47. 15, 40 mag. civ. 1T2. 13. 114, 40 t 17«.
II. 412, 8 maf . ci n i l' cons. 414. 1 eons.
415, 1 mag. civ. 4lf). 1 cons. 417, 2 cona. a.
Str. Mählan.
Johannes de, dar joiua, harr Ul, 124, 18. 419,
9 eon«. 490, 8 eoM. 4SI, 1 «0». 491, 1 cwm.
425, 1 mag. civ.
welcher von beiden :' t III, 328,83.329,4.
.Tohpnne» de, dictns Uuuesveit mil s. Hondafold.
Johmne.s Jehnu Henselin III. 20C>, 36. 9ft4, 80.
da8. 42. IV, 193, 13 (ders?)
.Tohannea dec. a. Thoma II, 329, 11. 387, 8 ff,
42. - III. 284, 19. 297. 3. 321, 9. 20 341. 6.
Nicolans dü, senior, mil. II, 74. 26. III, 6,
8 CIV. II, 6. 23, 22 mag. faosp. 38, 1
mag ciT. 48, 86 mag. hosp. 49, 13. 50, 7
mag hosp 55, 29 mag. hosp. 57, 18 mag.
ciT. .■)?, 2i) mag. hosp. 80, 4. 124. 2 mag.
bosp. 125. 23 scab. 126. 17 scab lä5. 14
mag. hosp. 137. 28. ll.'i. mag hosp. 174,
1?. 175, 43 412, 1 mag. civ. 41ö, 1, 2 cona
114, 1 mag. civ. 414, 2 cona. 415, 2 cona.
lUi, 1 mag. CIV 4UI. 2 cons. — IV, 167. 2
(ders '- )
Nicolaas de, jouior, mil. II, 160, II. 193, II.
20«, 34. 269, 1. 276, 20. 279, 43 - III. PO,
4 253, m. 410, 1 cons 4(7, 2 cons. 418, 8
mag civ. 420, 2 conf>. 122. 1 cons. 493, 1
mag. civ. 424, 2 oons. 42ti, 1 cons. 427, 1 ooaa.
welcher von beiden ? III, 99, 44. 1I& 44.
186, 34. aiO, 32.
Kageneck — Caserta
235
Nicolaua de, cao. 8. Petri II, 39Ü, 1 - Ul, 283,
21L 2«4^ 1^ prep. a. Petri : II, 858, im,
23. ■137, Li. 463, L 464, IL — III, Mi^ SO,
360, 2L 356; UL 357, Sfi. 34)2, 32. äßß,
2fi. 371, .^y, :Wr3JL 359723. 390» 89S7T
39«, 22. 399, 3i
Nicolans de, can. >. Thome III, 205. Ül. 2äH,
lä. 370,11 cantor, ders. wieder trorbtirgeheuda f
Reimboldaa de. can. 8. Thome III. 93, ^ 2^3.
13 scol. t 28L Ifi.
Beimbold ritterlll, 371,
Cagli Callensia L Mittelitalien
Bischof Oaillelmne II, 183, 31 152. 22.
Cagliari Calaritanug L Sardinien
Ei'zbischof fr. Kanatias II, 185. 12.
Cabor« Chartnncke L Frankr. Dep. Lot
Jacob 1., der tioh habest nennet II, 475, ü s.
Rom Päbate Jobann XXII.
Calamonenaia a. Retjrmo.
Calarilanns b. Cagliari
Kalb Kalp Kelbin VitaUs
DDg. ni. m, LL 144. A2. 2aL 22. — IV. 16.
21L 122, l8j la 8. Str. Höfe.
Conradus c)v, f HI. 116. 8i
Cnnradi vidua IV, 28,
Conradi tilia IV, 'iTT^L
* Ütrtrudis Gerina III. 73. L 186. iL
Qerdrudis lU, 337, 24.
Geidrudis III, 110, fi.
Johanue» IV, 53, 20. lOO, 20. 2iL 22 coa:
212. a.
JoWnes, der Kelbin san. mil. III, 61^ 23, 63i
2^ 73, 11. 414, 2 cons. 8. Kalbtgasse.
Johannes LU, llfi, 8.
Itha dii' alte KTIFin t IH, 129, 52. 137, L
llarquardiis IV. 27, 23, 38. 128, 4,
Fhyua domicflla 8. Kalhsga.'^se.
lieinbolduB IV, 2L ÜL jW, Ih.
Sabina III, 73, 2 8. Phyna.
Weiubctus IV, 17, 4. 30, 2ä.
8. Ooselinua, Hartanc
Kalbesgasse, platea vicas vitnli, in
Biig. herren II, 1H4, iü
Bertha III, 40, 2» 61^ ii. 161, Ii Berthelin, Stnben-
weg.
CftnradoB III. 40, 2. 61j i ML 2<I
Gerdrut III, 220, i Windeck. 2:>9. M. 32C. 26
Müllenbeim.
Hugo III, 40. 2. 61. 3. 10», 2a
Johannes cir. III, 21^ ü ö. 40, L 4g, 36
mag. hosp. 50, Z mag. Iiosp. 52, 2Ü mag. i
bosp. 67, 21 mag. hosp. (>L 2 zoller. 63,
2*L t Ml Lk415. 2 cons. 419. 2 mag. ci». — I
IV, 158i 2ä, tders'f') s Zoller. 1
Johanne« mil. II, 237, IIL 211, Ifi ff- t 816,
24. 311 12. 33L IBT— 11^' Ihi 2SL 16fi,^
200, 38. 211. 10. t 220. &. 220. 36. 239. 30.
866.aä.3l8,aL32G,2fi.8ö8.a. 421, 1^ 2
cons. 8. Kalb.
Johannes III, 40. L 61^ 3.
rbyna Fina domicclla II, 237, LL 241, Iftff. I
316^ 25 ff. 817, 15 ff. Ii», i l^HT— lU, i
^22. 136i 42. 2ir m. 22iL7l2r22Ü. 3& 227,
ÜK. 23i 22. 2^ LL 2^11, ää. 2il. 38,
38- 27L LL 'l*^ 2- 522, '■MiL L ML iL
■.m. L Mi. Li. 374, aa.
Ko3öI( IIITlü, 2. 61, 3.
Sophia m, 40, 2.
8. Kalb: Kelbeün; Erbe; Richter; Ripelin, Str.
Strassen.
Calcedonia s. Chalcedoo.
Calincnsis a. Carinola.
Callensis s. Cagli.
KaHcsche Kalteschinn
Walther der II, 4. ÄL 7, 8.
s. Söhne II, 4, 7, LL
Kaltiscn
Greila III. iß,
Heinrich III, M7, 88.
• KatiiLTiiia III, ^ aa.
KCuiieliü III. »37. itL
Kaltwile HeinricnB II, 30, 2.
Kalw Caiwe L Wfirtomberg
comes de IV, 82, iL
Cambrai Cameraconsis
cifitaa IV. ÜL
diocfsis IV, 90, la.
Camerarius Cameror
Conradus preb. Arg. f III, 44, 38.
Gfitso t III. 386. liL
Juliaiuius doc. 8. Thome t III. 386, l&
KatneriT de 8. Thoma
Gützo III. ur 32.
HertuannusUl. H7, 82.
Caroerino CaTncrinensia L Mitlelitalion
Bischof HamWclas II, 185, 15.
Cammin Caminensis L Pommern, dioceais II, 132
18.
Cancellarins Heinricus IV. 32, 2iL
Kants Nicolaua lanifex HI, ^
Kantzekirche St. Johann b. Albersweiler Ld. Pfalz
paator Berthold «. Draohenfela II, 481, 2.
Capeten pabnlariaa Arg. IV. 152. 11.
Capoleos ecol. a. Harle de — , ob Capitolias L Pa-
laestina?
Bisohof fr. Johannea II, ^5, IQ.
Kappel Kloster i, Cant. Zürich a. Zag IV, 56^
3i, 89, 32,
CappclU. welches Kappel a. Rhein, unter Rodeck
oder anter Windi^k, sämtlich in Baden?
Conradus de, cir. III, 17L 2.
Capri Capritanna L Unteritalien
Bischof .Nicolaus II. 173, UL 174, 12.
Capuchz dictas III, 4, 3.
Capucins Petras s. Rom. Cur. Leg.
Capnte s. Rosheim.
Cardin&le s. Rom.
Carinola Calinensis L Dnteritalien
Bischof Robertos II, 152, 22>
Carinlia s. K&rnthen.
Carmeliter-Orden II, 294, L
capitulum provinciale II. 466, 2iL 468, 12 ff.
prior provincialis per Alomauniam
Daniel II, 291, 25 ff.
Sybeibtas II, 466, Mff. 468, IL
Karolos dec. ecci. maj. IV, 3, 12.
Carpcntras Carpenthoratensis L d. Provence
Bischof Beringariua II, ^ L 31
Karrichcr III, 68, SS 8. Str. Häuser.
Carulns edituns ecci. maj. IV, 2, LL
8. Caaciano. sanctus Cassianas sapra Florentiam
III. 224, 2L
Caaerla Caserlensis i. Dnteritalien
S36 G^erta -
Bischof Aso II, 1Ü3, m 154, 25. 161, 17.
Casphensii s. CafTa. I
Cassano Catsanonsis i. UntciiUlMn
Bischof Pasqaalis II, 153, 90. 154^ S4. 161, 17.
CmUI b. Ibiiut IV, m, 17.
Castetanmtis •. Civita CMtallaii».
Cstariziiro Catacoiisis i. l'nteiilalio
bi«< liüf ViMiutuK II. 37-1. 2. I
KathniiiuiitlKil i. Cant. Tliargaa, KlottMT d. A«>
gustineiinn«sn IV, Uli'. ^.
Kalbcrina abbat, s. Cläre a <i. R. III, 101, 15.
JUtbwin« abbat. Clara a. d. W. 11, SfiB, 1.
SM, ». - lU, SaS, 10. SM, 44.
Katbcrina innn. s. Marci III, 88, SS.
Cattaru L'aiarenai i. DalmaHen
Bischof Dompnas II. 301. &&■
Katzensllenbogon — ellcmbogen — «Inbogen a.
Wiesbaden 1
Graf Eberhard II, 32, 9. 44, Ii. 147, 16. !
Katzenor Knzzenore
Gnnthere, hcrr. citr. III, iS, 14. — IV, 117, 98.
Kanlleaten Cofliatea KohSAUd Hut«« dm—, iotcf
morcatores
Barkart Keinboldelin herr III, 166^ fi.
Cftne III, 154. f) 425, 2 cons.
Erbo horr III ir>4. J. 433. 1 com. 4S6, 1 OOBI.
Erbo fr. pr©d. III. m, 17.
Fridericas IV. 117. 30.
Fridericus IV, 117. 31.
Qozzo III. 7, 26.
Johannes III, 154, 9.
• Janlhe III. 154, R.
Nicolaoi herr III, 7, 26. t 154, 8. 215, 12
264, 23. 422, LK
Reinboia licrr III, K>4, ». 419, 1 cons. 420. 1
mag, civ. iL'i, 2 cons.
B. Aobenbeim; Colin ; RwnboMelin , Soner ; Str.
Stramn.
Kaysanbarg Keiswabm ow. Colmar U, MS, 38.
mltadM Waltbntis IV. liS, SS.
DemaeboTdenskooHMiia«
Comthor Wtrnbtr Oimboldw ID, STl, S. .
* dngntt lU, 84^ 16.
AuiheliiM» dictoa da, dt. III, S4S, 16. f 336> i
SS. j
Diabdt Bebebaln rittar II, 404, SS.
Oltcman t. IV. 197, 31.
Cecilia mon. t. Agnetis III, 100, 40.
Cecilia huroi luoiiaat. pfloitentiun m, 116^ 4S. I
Kcgelin Kogiliu
Johannes preb. s Petri IV, SISi, Bl.
.Sifridos ciT. II, 10.
Kehl Kelle Kenle i. Baden III, 44, 46. 71. 37. 120,
35. 226, 32. 24», 37. 4«. m, m. m, 31. ,
SSO, 36.
Ceinheini s. Zcinbum.
Kciscr und knnege fl. Dentsebland.
Ki'isoi-sberg Kaysersberg.
Ceiskittdes wert, Ins«l i. Rhein b. Kehl III. 22ü,
32.
Kelbelin Kelbelinns i
nag. in, 104, 36 mag. 346, 35. |
anff. vof dsn m^nstarc III, 430, 2 cons.
«Clara III. 688, ti.
CAuradaa mag. de Rodeaheim III, 2, 21, 36.
Heinse III, 411), 1 cons.
JohaDM* III, 66, 86. 388, 48. 438, 8 eou. |
Kesere
8. Kalb u. KAlbusgas^e
Kelbin B. Kalb.
Cslla, ob St. Pater ö. Fraiborg? acbwarlkh
Latzel
abbaa IV, 46, 89.
Kalla «. Kahl.
Kaliar t. BacnMii; Gaitwailar; Kolbabafan;
Hottig.
Kellerin
Adelheit der — Tochter III, 15. 7.
Ja( [)l> ilor — Si)hn ci». II, 185, 5.
Kelleif.hals s. Tiechtiof^hansen
Ktll ziii
Anna mstitrts III. 166, 'Ab. 280, 26.
Ileinrii^'us c.-ii (»entarins ihr Qatte III, 166, S6.
Junta ihre Sehwaatar IIL I6& 86.
Kembel Hetzelo sae. III. 88, S8l>
Kember Kembere
Johannes Ht, 37.3, 24.
Nicolans III. 873, 24. 4a
Syfridos III, 47. as. 6«. 86
■"Witleborgis III, 66, 86.
a. UOlabeint.
KanurfS» Kanphe
*Abddla tu, 183, 6.
Haiaikoa oipariaa lU, 181^ 8. 806, 0.
Jaeob m, 481, S oona.
Jacob m, 860, 45.
Nieolau U, m, 87, 81.
IMraa aMjg. hoap. m, S89. 18. 861, S8. 86S^
Waitheris III, 142, 10
Kempfelin cnparias III, 2^8, 28.
Kencingin
Heinricni civ, HI, 37, 31.
IrmciiR.irdis ci». III, 37, 29 s. Abt.
Ceneda Coneteosis i. Vanatiaa
Bischof FtaBciac« II, 3f4, Sl
Kengel
ung. III, 134. II, 18.
• Katherine III, 134. II, 18.
CaBicenata ob Zeogg i. Graatian?
Biaebof BartholoiDau II, 801, S6.
Kanle a Kabl.
Kanzingen Kontziiigon Keiuin^' Keiiaziaganii. FM-
burg i. Br, IV, Ibt», la. 18.^. 8.
•cultatas Johannes II, 2:^6, 11
universitas civiam II. 236, 11.
I.amperluB civ. II 236, Uf.
AiUiius Je III, l.'-)0, ;:6.
• Kathcrina III, i.">o,
Keppeler der III, 2>m\ 31.
Keppo prcbl) IV, 1, 16.
Karlio die III. 266, 68.
Kama a. Waathoflia.
KproUl IV, 1, 20
KütifilJ Kertievelt Kerixfald w Hoiiti'ld
Conradus de, fr. conv. s. Nicol.u III l.il, 18, 35.
Ellin V. III, 71, 40. 222, 11 tl7, I. 349, 31.
r-crdrad V. III, 71, 40. 347, !
Stehellin v., ritter II, 397, 23. 398, 8.
Keseman
• Adelheidis III, 55 8.
Heinricas III, 5.\ «
Kcsemennin Eltina III, 237, 33. «. KaBaman.
Kesere Keser
Coniadua III, SOi!, 6. 386, 6.
Digiiized by Google
Kesere — C lein hU gel in
2Ü7
• Lawhe III. 1»^ 33.
Nyclawe» III, 13L 2i
Kcs«cler
Albrebt der II, 20, Sü.
Fridericos III, IMi 1^
I. OeispoUbeim; Kniebot.
Kcttouholz nw. SchletUtadt II, 150^ B2. S09^ 2&
316. 30 MQnzc. 423, 8. - fTTTlO«, 5712«.
217152. 21L I5»j Bl 233. 2fi. ä!88, LL 337^ 3.
361. IL 378.X^- fVTa*. L il- iiäi 25788,
lü, 12. 42, ai 126, 2JL TTO, 23.
Kettener
Barcarda« ci». III, 155, iQ. 20), 1, 44. 224, 28,
la proc fabr. ». Thorae TjdT, LL 5TT, UL
Ellekindis III, iVT, lA. ML 1^
Oepa III, 2«7. 2Q, t 311, 12.
• Oertrudis f HI, 2.
Ckftg« 1. Kage.
ClUlkiadoii Calcedonia ralc«donieiitis L Klcinosicn
Biaehof Jacobua II. 173, LL 174. U. IBS. UL
Cburtaock« s Gabors.
Cbaaresson g. Mete.
Khemer Anthelm der, rilter IV. IHb, 22.
ChenadieDsis t Ctanad.
Cberetitunsis ob Cerenss L Unteritalien V
Bischuf Alexander II, lö2i iL
Cbibarcb a. Kiborg.
Cbiemaee Chimemis Chymensis i Baiern
BiBchof II, 86, 9. 244. Itä.
Cbildenbeim s. Scbiltigbeim.
Cholmam — mar s. Colmar.
Choro ■. Kork.
Chotcichaa Chotetovic L Böhmen
Probst .Mirozlaos HI. 62, ^
Chuncgeshoven ». Kfinigäm>fen.
Cbnr Curiensia i. Uraubünden
Biaehof Si/ridos II. LL
Domcanonicns filertoldasl dictua de Buoenauch
IV. 61j 2.
DominicAner II. 2SÜ 2.
Kiborg Cbiborch Kybarc Kybarg t.ö. Winterthar
L d. Schweiz
Grafen IV. Sn^ LL
Ebprhairiiis can. eccl. maj II, .Hgl. 19.
Eberhart Landgraf zu Borgnnd II, 43B, IIL
nartnittnnaa »enior IV, 56^ lä. 83^ 21^ 84,
2n. 210 3. 21Ü 2.
Har(mann~ä! Ne^ilV, 66. IIL Si 22.
äL
Hartmann t. Uababarg.
a. Oetterreich Herzöge Friedrich a. Leopold.
Rudolf der Spiier v. II. 163, Q.
Cidelariua preb. t. Petri IV, 215^ iil.
Kienbeim Kano— Kbnheim a. Hochfelden III.
40, UL Tti 20. - IV. U, 2.
Kienzheim K6nsbcim nw. Colmar
Philipp der Riebe v.. edelkn. II 404. 311 486, liL
Kilpercb a. Kircbberg.
Kind a. Hattenheim.
Kinzheim Konoges— KAnges— Khnigesheim w.
SchletUtadt III, 152. ü. 332, 2. - IV, 39, 24.
Dominicua de, fr. pred III, 2^ &.
Kinzig KinUig Flas« III, 44, ifi.
Kippenheim sw. Lahr
nng V III, 349, 21 a. Str. liäuser.
: Cipa Cönradas fr. prod. III. 293, 2fi.
St Cir 8. Siricnt b. Lyon II, 307, UL
I Kirchberg Kilperoh L Würtemb. 0. A. Salz, Frauen-
' kloster
priorissa et conveulua IV, 94^ 22.
Kircheim .fohannes sartor v HI, 176. A^i.
Kirchheim Kircheim Kirchhein u. Molsheim III,
234. 9. 45. 847, 22.
archiprctbyter II, 97, 12.
Scbultheita Johann III, 234, ÜL
Kircbhcim u. Teck L WQrlemberg, Fraoonklostor
IV, 210, IL
Kirkel Kirckel Kirke Kirkelc Kirkil Kyrckel L d.
Pfalz b Hombarg
Conradnt de, thet. eccl maj. II, 321. 4iL 341.
SL 381, aü. 383. lÄ. 411, 21. 41?n. 4M, ai.
I 434, IIL 460. 25. — in. 21. 2iL
255, a 288, 2Ö. 318, Ii am. iai 387, 2L
355^ SL 399, 33. - IV, liL 'i^ ]^ 2SL
lliü, 2, a. 19L 5, IIL IÖ4, 10, 22. 19978 offl-
cial. Arg. s. Str. Kapellen.
• Etsiib. th III. 13, Ifi Licbtonbcrt!
JoLauinis T., herr III, 13, III. 1H3, 3ä (ders?)
IniMBcardig de, cau t. Siephaui II, 440, Ifi.
I *Sophw lU, 133, M Gcroldaeck ü. K.
Kirrweiler Kyrwilre b. Edenkoben L d. Pfalz
Tb[eodericas] de II, 133, 21.
Kirwarte
I Heinricns III, 290, 21.
♦Katherina 1117290. 22.
I 8. Str. Strassen.
Kirweiler Kirwilre ü. Bachswcilcr
I vic. perp. Johannes SAner do Northeim III,
I 387, 2Ü.
Kiselhere presb. IV, 1^ 17.
Kiseling ». Molsheim.
Kistener Wernher der III, 236. 12. 287, Sg.
I Cisterciensis ordo II, 6, IIL
I Civita Castellana civitat Castellana CnstolaneUKis
I L Mittelitalien
Bischof fr. Monaldas II, 173, !£. 121. 12.
Civitas nova s. Atolo.
Clairvaax Clarevallis L franz. Dep. Anbe. Kloster
II. 90,9^LL9L22 92,33.94,3,3»,
Cläre s. Baden Markgr. Hesse.
Klebelin It« III. IM. ää.
Kleibe
Cftno HI, 168, 21. 25L ISL
, »GftU m,"55l^ HI
Kleibor dictus III, 2g6. LL
Cleine
i Berbtold cir II, 286^ U.
1 Canradas HI, 162, 22. 236, 2.
Gerdrudit bog. III, 235, L
I Johannes sac. proc. de Rotenkirchen III, 273. 2.
I Katherina bog. III, 235, 2.
B. Str. Areal
CleineclobelAch s. Knobloch.
i Cleinegedankes Klenegedengin
nng. nxor IV. 26, äSL
Agneta mon. n Agnetis III, 4, iüL
Fridericus III. 4, 33. - IV. 53, ü.
* Ueilwigi« mon. 8. Agnetis mT 4, 33.
Lagart vidua mon. s. Agnetis IV, 52, 32. b'A, 30.
I Cleinhannes Johannes civ. III, 221, 2.
I Cleinb^gclin 8, Brumalh.
238
Clekel - Königsbrück
Clekel— Eleklegberg t. Olöckolsberg.
Klott« Clett« B. Ditenbeim.
Klingelar
Jobannea der III, 119, ai
•Sygeno III, U», 2L
Klingen Clineen jetzt Alten-Klingen L Thargaa
Herren v. II. 22^ M s. Str. Häuser.
CUre 8. Bii3en Harkgr.
Frcne a. Veringen.
Katherina a. Pfirt.
•Sophie m, 18, ^ ^ ai 2i UL - IV.
iBgi 10, e:
Walther H, 32, \Q_ SL — III, 13, IL
18, 2ü. 2;Tj 3£ 24, 4, 16. — IV, 168
15 2L — '
Klingenthal CUngental im Wehrathai a. i. Klein-
oasel
claaatrnm IV, 157. 2£L
prioriasa et conventui IV, 167, 30.
Klobeloch ClobelAch a. Kooblocb.
ClAtzelin vergl. Klotz
Bagelinus oamifex III, 180, iL 260,
•Katherina III, 180^ 2L
Clohuche Ölrich HI, 148. SL
Closener Oloaener
Johannea mil. III, £09, 2IL 9U, 12. 428, icon«.
i'Jlt, 1 cona. 427, 2 cun».
Syfrid ci». II, 286, lü. - III, »85, 2Q.
KloU Clola Tgl. ClOtzelin
Anna III, 882, IB Ettcmlorf
Oreda I1I,"333. Iii H ucbalttle.
Hdko carnirijTir, 'jüd, 10, — ni, 332 HL
♦Katherina Ul, :W?n2i
Kaihernia III, aS^PlZ Altenmhnze.
Wilhflmtis cftrnTTex f Uli 3^ Ü
Wilhelmua earnifex Ul, 332j Ii.
ClAwelin s. SeligAwe.
KlQpphol a. Speior.
Knabe
Agnea III. 296, L
•Oreda III, il7^ ML
Johannaa cerlo III, 29«, L 317, Ifi.
Knanimcli presb. IV, L i6
Knammo preab. IV. 1. 15.
Knecbtelin Jobannea III, 428, 1 cona.
Kneht a. Motzig.
Kniebia KniebAa, Berg ö. Oberkircb
colleginm fratria Ülhci in nigra ailva apud -
III ( 3i4, 32.
Kniebä.-iz Knii^bos
• Jltirtbui^ls III, 237, a
Heinrich dictua Keaaeler ci». III, 188, 41 237, 7,
Kniftliiigen Knodelingen w. Karlaruhe IV, 101^ SIL
Knobloch Clobeloch Clobelöch CleineclobclAcb
ung, III, ITö, 3Q, 179, iL ^ 2i m Ji 8. Str.
lläaser a. Qiirten.
Adelheidia III, 33<>, .^L 375, 7, iä Löaclin (dies -')
• Agnes III, 33ü71iL '
• Agnea III, 369^ i Löaelin. 1
Anna III, 330, 30, 32 Uoaung. J
Anna raon s. Härgarete III, 384. iL I
Anna «chweslor III, 201, L
Cleine KIciu — JohaoHFa II, 384, ä. — III 19«. '
2a 2tW, 37, 21a la. 266, 36, 427, 1 cönT '
429, i cona ^TV. 183, L 188, LL ' '
Delia III, 330, ai Wintartar. —
• Engela 1117389. 12 MoravelL j
j QAaaelin H, 8-35, 28, »62. 2Ö Manahfiter. 444.
31 Mttnzhüterri45. 21 Man2hütcr. — III, 210,
IL '— '
Heinricna f IV, 28, 20.
' Johanne« der alte cit. II. 21S^ 23, ^79, Ifi. —
m, jli. 151, L 165, 175, iüL 2i!V
iü Tcnditor pannoram. '21b 11 scab.
I Jobannea junior ci». II, 2S4 57 473, :i2 acab.
, — III. 151, 1 42. 105, "527 30. ITt^, 29.
18«, iL 2ül113 raa-; civ ^ ÜL 248, ifi.
3iL 270, 16, 4a. 31Ö, 1 acab. TTscs.h.
57ä; iJ2. 375.43.420, 2 cona. 431. 1 eoiis. 432,
2 cona. 433, 1 cona. — IV, 1R3, L (der» ?)
Jobannea welcbor? III, l577ü3. 213, 12.
272. L t 330. 22. 80573.
Katherin achweator^TIT, 21'!, L 2L
Nicolana ci». in, 206, MTilO, Ii 389, 18,
Nirolaus III, 830, äL
Rölinua III. !?7l
Walther III, 210, dl acab. 270, 13. 830, aL
Werlin IH, ^r72fi.
i Wember o. aeine Wittwe IV, 88, 19, 3fi,
' Wemher IV, 129, L
Knodelingen a. Knielingcn.
KnAraheim Knoraheim ö. MaoramPotler III, 60.
m. - IV, 51. 2.
•Aguela de, aoror hoap. III, [»0, UL
Conradas de, fr. hoap III, 60, iü.
Jobannea de III, 47, 4.
Cnner a. Rothenborg.
Coblenz Conflaentia
8. Caatoria capitniom IV, 69. 3L 212, 2S.
Koch
♦Oiaele III, 225, 9, 42.
Heideno der,~Sraatknecht III, 226, 9, 12,
Kocheraberg abgeg. Borg b. Neogartheim w.
Truchteraheim
capellanna Jobannea de Wangen Ul, 201, 2^
Kocbin dicta III, 99, 2L
KA- 8. Ko-.
Kachlin Ureda f III, 196, 25 Rebatock.
Köln Collen Colonia II, 61, iL 93, 36. 98. L
188. 88. ~
ciVcäll, 328, 20.
Aquia Keynkinna dictoa de n, 323, 32
Burne Dietricna de III, 268, L
♦ Oreda ni. 208, L —
Gobelen Godefredaa dictua f II, 16, 32.
conaulea acabioi magiatri civinm II, 823. 3».
canonieua Landnlpbaa do Diocha H, 245.
nng. de. dorn. III, 77, ^
Anna III, 77, 33 a. Spiaer.
Gerhardaa "üicioa de, ciT III, 250. L
Henricoa de, fr. pred. III, 28^ 12.
Heyntzelinna de, ci». II, 'Ao4, 83, ÜL
♦ Ita III, 20O, I SchnUheiai:
• Katherinrni, 182, 2.
Peirna de III, 132^ 2.
Köln pro»incia II, 137, IS,
Erzbiachof II, 244, aL - IV. 83, SL
Heinricna 117274. 18, üfi. 282, 33. 4 12, H
8. Dootacbl. Kanzlei.
Konrad ». HochaUden IV. 94, 18, 2fi. MO,
4, dl 8. Rom Cur. Leg.
Sifridua II. 61, IL
Königabacb Kunegcabach a. A. Dnriach
Vef c Hermann ». II, 20, 32.
KAuig»brück Konegeabracken Kanegeabrage aw.
Selz
Königsbrück — Colmar
cenobiam IV, 122, lg.
AebÜBSin 117386, äS.
moniales IV, "gST^
Kfinigvhofen Chanegea— Knnege«— Kooengei—
Knnu— KuDges— Knnige»boven w. Slrasi-
bnrg II. 47, 1». - Hl. L 2. 1», 25. IL L lü
IHi. AI. 31. 2. Vi, 24, 54. ^2. i>d. L »8. 1 1 ,
75i aa Lä i:i7. H4. 1 If.. 2171^7.
asivm - TK Iii ä. 18, 2."^ 2y. 2i 38.
4.1. L 90, (L na. la. 1^. 8S. 128, aL 12!).
22. lälQfl.
Hermannes gcsselin IV, 113. 12.
inclaMriam jaxta capellam s. Oalli III, 171, äL
lobiam IV, 12^ 2i
■caltetni
Barcardna DI, IL £^
HeinricDS f 1I1.~367. iL
GerdradiB de, mon. s. Uarci IV, 169, lg.
Helfericns do IV, 212. 4.
Johaniiei d«, com. IV, 211, 23.
Jobann«« de III, 160, ßTilS. 2 cooa. (den?)
Kfinitx Kbniti aw. Bern
Comtbnr deatacb. Ord. Wernher Fosscr III,
270, aa.
KAppelin b RoBliPim.
K^melin Kfimlin Kornelin Komiin
nng. III. 188, ]_L IM, 2;L
ong. KorncliiiB Sohn der jnnge II, 186. ft.
Ooaselin III, 2(i(i. 23,
Jobanoes III, m, 22.
•Met/n III. 881, IL
Niclawes proc. s. Peiri III, 319, 2Q s. Rbeinaa.
Peter cir. III. aM>, 23. 3»l, 137426, 2 cona.
Sigelin III, 20fi, 'iL
RArner Kornere KrumiTttarias
Agnea III, m, 4J Htiffelin.
Anna III, IH4, aiL 217^ 2fi ü. Hrcnacb.
•Anna 1I1."T04, IL 121, 25. 22«, 17. t ^ ß
Wiabrfsteliii.
Ann» III, Mi, ML
Bllokin(liH~nt '^M^ ^
♦F.llpkindiB III, -M^h, L affi, 23 Rnlendcrlin.
•Gerlindi.H III. 45712.
GotfnduB t III, 'äh 1^ Iii, 21.
HetU III, 121. 2&.
Jobannea cjt. f III, iS. 13^ 42.
Katerina III. 4B, 12.
Margareta III, 217, 2«, 282, IL 304, 32. 875,
afi. 380, M Lapp«.
Bichwinna ci». III, 40i 13. 100, ML 104, 6, iL
121. 24. löH, 4. HL lü. 1^4, an. LL
213. 17, £17, 2fi. 22(2, LL 242, 2a. 25^ ML
gP. ÜL 282, L t 282, lL~m, fi. 373, Ifi.
575, 2fi. 380. 3g, — t IV. '9«'. iL
•RilinJis III. 3i ÜL t äL
Symundus civ. III. SlT-lgT f 3C4, IL 335, L
:^(Vi 22.
Wernher preb. eccl. maj. III, 187^ iL
Cofliuten unter — a. Kanfleuten nnter den — .
Koge NicoIaoB III. 268. IL
Kogenbeim Konchcnbcim aw. Eratein III, 43, 12.
Reclor der Kirche a, Brcnarh jonacita Jer — .
Kolbe
nng. III, 316j aä.
Cftnradna «ntor III, 20i 2, t 371, SL
Bbelin II, 20, 3L
Oiaela III. S71, 8.
Oooxo mil. IV, 189, HL
Katberina III. 20d, 2.
Rftlin II, 20, M.
Kolbelin KAIbelin
nng. III, 268 20.
nng. jonior III, 292. iL
ong. mon. s. Agnetia III, 165, H.
Agnes III, 292, a Heiligenatcin.
Conrad meiater III, 43, 11
Dietheraa Dietricua civ. III, 165, iL 195, 2, 30.
I 218, 12. 217, lä. 249, 3a. 292. fi. 293. 3ä.
• Katherinam, 292, iL
Kolbener Heinricaa pedelloa cnr. Arg. III, 265, ML
Kolbabeim Colboltea— Kolboa— KolboU— Col-
boseabeim Kolbthe Colvecbcm w. Stracsbarg
III, 220, 22. 22L 28, 230. Ifl. - IV, 3«,
i ü OTifl- Iii iL ^ 2^ agri-'".
lö, lao, 2L 132, ly, 28,. 4Ü. rill, liL lili Li
154^8=
feo^ärins IV, 181. iL
rector efctti-ie Ofraiigua III, 220, 33,
viccplcbamiii III, 231 , a3-
der *. III, 20^ 22.
nng. de, domina III, 64. 30.
nng. de. domicella III. 311. 22.
Betachelinua de III, 365, IL 379, ID.
Dietbrma de III, 2217®. 228. 4. 88, A3. 7 8fi5.
IL 379, lü.
Jeban de III, 3&L 22.
Johannes v., civ. III, 80, UL
I Nicolana de III, ^ 37
• Odilia III, 379, 1 1.
Keller de —
* Anna III, 365, m Wiac.
Hcintzctnannns III. 365. 40,
Koler Conrat III, 13,
I (;olio Colinna Kolin
nng. mag. III, 54, ML
nng. herr HI, 164, 12. 413, 2 cona. 414, 1, 2 cona.
415, 1 cona. 416, 1 cona. — IV, 15773 com.
s Str. Höfe.
Anna beg III, 194, iSL
Anne in, TL II. 164, IL
Barcardns civ. III. "TlH. OL 181. 32. t IIM. 42.
I aM.
GoUo (hca. et celler. 1. Petri III, TL 10. 77, L
t '.»6, 27, 41, Ifi. 123, liL ML Iß.
Qölzenliern — ann III, 23, I scab.
Heinrich acol. a. Petri IT73W, ÜL - III, »1,
28. 42, Iß. 214. aa. 2ir 42. 2^ 1». 28L ß.
• Kalhai-inii iTClto.^
Kalhtnne III, TL iL
Lucfe-art III, TTIL
Nicolaua civ.U. 214^ 22 mag. ei». — III. 72,
IL 77, i 96, 27711, ifi. 179, 21, »L 181, aa.
I84,~a mag. m. 200, SQaa, 4L 10.
gSi; 39, 208, 12. 2»]^ .Sl 28 1 , iL 201, Iii t
30a Ii. 4237T, 2 con«. 4247Jrmag. av. 42ö,
2 cona. 426, 2 cona. 428, 1 cona. 429, 1 cona.
Philipp III, 181, aL 196. 88.
a. Kanflouten unter den — .
Colmar Cbolmam Cbolronr Kolroer Colmere
Colnmbaria II, 93, 3&. 97, 30, a2. 233, iü.
302, aa. — III, 69, 2L m L 299, 217327.
3028, lü. 383, 22. 898. IB. - IV. 164, IL
177. 88, 207, 2.
cives II, 29,30. 44,13, 78, 20,100,11. 480,
2L - nr, 328, 7. - IV. ISL LL
' Scbedelor~7öhannea, rittar II, 403, IL 404,
; 2ä.
i Straaabnrg Rölman v. III, 327, ÜL
S40
Colmar — Crapfo
♦Gisel III, 327,
jndei lU. 29r>, IS
Heister III, »28, s, la. — IV, SOI, 8.
Bath Ii. -29. 78. :io. - Hl, «tt. 8. 8MI, 13.
— IV, 187. 14. 201, 8.
SchDltheiBa III, Stt, & 888, 18. — IV, 187, 14.
20!, 7
Onndoltshciin Sifrid T II, 29, '.iO.
Johanne« der all« n. Syfrit s. Sohn 11,
404 22.
SchaobHugo III, 2»9, 41
TAmherre Jobannes, ed. tkn 11, 104, 99.
Dominikaner II, 283, 3. — Iii, 267, 33.
prior II, 140, 8. - IV, tTO, 0.
Pelms III, 336, lö.
fratres Erbo et Horobertas IV, 170, 10.
bospitale paaperum II, 10, 36.
Martini ecciesia IV, 182. 2.'i.
prepositu« II, l ü', V. 2S;i, 1.
decanas et capiiulum IV. fiJ, .'>.
decanns II, 346, 23. .H&5, 2b — Vi, 61, 20.
canooicns Snrlin Joiiannes IV, IM, 84.
nng. dicta de, civ. s. Trattatorios.
Adilbeidu de, bes. III, 27, 16.
Dyeschinu» de II, 356, 8, 19 Proc. d. Uark-
grafen Radoif v. Baden.
Gisela de, dicia Meokelerin Iii, 76, 6.
Coloona Ck>lnmna
Patru d», Bom C«r. Card.
GoltMilun 1. KolMtinl.
Cornea Graf
Cuno III. 12. 18
Udalnctis III, 42, 19.
Konantz Jubannes not. duc. Arg. IV, 188, 17.
Konavije Canavicniüi i, Dalmatien
Biaeiior OaUlalmm ü, 327. 1, 88.
CoBÜttenK» a. CobUrn.
ConraduB IV. 3. 10.
Coucadus lani iiuiicujs fabr. III, Ii). *>, '^>^ ff 39,
36. t 214, 10.
Conradus nuncius av. Arg. III, 9, 1 . «Mi, 30.
C(oiU«dai] mag. can. s. Thome IV, 153, 84.
Goaradu noa. viridia inaole III, 105, 18,
Cctandaa tt. oonv. s. Hargarete III, 294, 12.
CMraduB rectui b. Stcphani II, 222, 37. 224, 4
- III. 180, 27, IJl, 6. 202, 10. 213, 40.264,
l>i. 27'J, t>, 32.
Coarados port s. Thome IV, 113, 32.
Conradm «an. a. Thom« IV, 69, 81. 84, 84. 118,
37
Conradus camer. ecci. maj IV, 2, 11. 20, 22.
Conradw eaftw. «cel. mig II, an, 2i.
Conradaa donaentar. eoci. maj. IV, 188. 21. 188,
17. 190, 9. 191, 19, 99.
Conradns can. ccci. maj. IV, 2, -0.
Coaradu pnb. «ccl, maj. lU, 258, 31.
Conradaa dar. proc Oabahardi IV, 99, 88 ff. 98,
4 ff. 8. Rom Cnr. Capl.
CoDstantinopcl Patriarch III, 406, B.
Con stanz Constantia Coatcntzo Costnntz
CoslAntae II, 188. 30. 277, 22. — IV, 12, 39.
94, 28.
Bürger IV, 180, 17.
Hath u. Bürger II, 488, 18. 446^ 1» 86.
Capital IV. 6t. 7.
CsnuniciiB Gebhard t. Freibnrg IV, 146, 24 a.
Freibiirg.
Dekan n. Capitel IV, 74, 23.
Dominikaner II, 283, 2.
Thesaarar Gebhard t. Freibarg IV, 191, 36 s.
Freibnrg.
(;onM.inz Disthnm II, 260, 40. 346. 34. — IV, 61,
■U. 37. 61, 17. 6,S, 35. 72, 2. 74, 24. 76.
.31 78. 5. 90. 30. 94, 28, 33. 97,37. 145,23.
IS2. 2ö. 192, 2.
Biachof II, 27, 4. 172, 2». 886, 48. 48^ 81.
447, 14. 44S. 7. - IV, »7. 81, % W, ».
210, 4. 813, 14.
Heinrich IV, 210, 13.
Haiurieh II. 172, 8.
Badnlpli IV» KX», 8a
Consa CoMMMt i. Oalaritalien
Brsbiaebof Adanalphm II, 185, IS.
Copp a. Gopp,
Coqiunariu.s Weinhems sacrista fr. pred. II, UO.
3. 14.
Kor s Kitt — .
(?) Korke 6. Sbraaabnvg i. Badan
ecdesia IV. BOl 89.
foreatarina IV, 1TB. 80.
Cornagk a. Karnagel.
KomkAf KorakAfe
Bbet-baidaa UI, 212, 88.
Ofttso ni. 99, 30.
Koron Coronensis i. Griechenland
Bischof Thonaasins Thomas II. I7H 14 174, Iß.
Korp, zrx deme Korhe. moleiuiinain rt, ortns, vipI-
leicbt i. d. Kurbau s. Strassbarg so lacben
IV, 186, 6. 159, 85.
Coirara Cosbarinm i. Mittelitaliaa
Ptotraa da II, 459, 4 a. Rom Plpate Nicolaas V.
Kossweiler Koswilre Koiavilra w. Waaaelnhaim
Anua b«g. III, 10.
Diathaticaa da t lU. 863. la
I. Wia«.
I Koawilia Jobanaaa aeriptor Ul, 87^ 11.
Co«! — Ä. Const— .
Kotze nriilglfiis snc III, 105. 84.
Kot7.enhaDsen s Katzenbaasen.
Koizwilre a. XoMweiler.
i KAflbtaa imdar a. KaaSaatan aalar dea — .
Jobaaaea III. 844, 1.
Petnia III, 348, 47.
Kouchenheim s. KogcnhcinL
Coornagle s. Kamagal.
Kozman IV, 1, 24.
Kozzo IV, 1, 23.
Crafto aarifaber III, 155, 22 s. Cristina.
I Graft» 8L Haaladk
CrnftiiJoten s. Krastatt.
Kram Uerron t , a. Oostcrroich.
Cranechesveldcn Kranchesvelt abMg. Ort valll i.
Badea IV, 87, 16, 36. 127, 2.
Cranioh a. Spaiar.
Krantz
Berhtolt III, 42,'>. 1 coaa.
8 Geispolshcim.
1 Crapfo III, 281, 81.
Digitized by Google
Krastatt — K uderer
241
Krastatt Craflaieleti Qrafsteten Krafttette b.ö
Manrstnünster III, 311. LL
JanU do III, ^ 3'J.
*Katberina III, MS^ i2 Rote.
Ijimperhtus de, cler. Arg. III, 884, 3fi.
Odilia de III. 36. äS.
Wolflielm V.. lanifex III, 318^ AL
Kranbarg ob vertchrieben (Qr Krambarg, b. Kilch-
dorf L Cant. Born?
Heinricnii sacerdos de. can. ccci. maj. II, 321.
Krautenbacb Krutenbach b. Böhl L Baden s. Joden-
breter
Krebi Crebiz Krebcs
nng. III, 262, -LL 21«. IQ.
• Brigida III. ^
Brigida III, ^22.
Cecilia III, 69, ä2.
Katherina III. 2b2^
Otto ci?. III, lig^ 31^ 44.
Otto s. UentichorHen .
Otto mag. pauperam s. spiritua III. 5. 11. 32^
KrebesMr Crebisser Crebser
ang. t III. 106^ i 8. Str. Bftusor.
ung. domina III, 2U1, HO.
* Anna III, 2b6, TjTL 34», 2 OroMoio.
Bertoldns civTlIf^ 69, L
Conradns ■!■ III. iüäa Z.
Q«rtxudis mon. s. Kathcrinc III. 69^ 3.
Gotfridu« f III, 40,
Johannes III, 40. aiL 41, Ifl.
• Ne»e III, 131. 22.
Nyclawea IITiai. 22.
OUili» III, 40,"m iL la.
Sophia III, 40, a± iL liL
♦ Sophia III, 40, aSL 4L la.
Creckelberc s. Gl&ckcisberg.
Crcflelini nxor IV, 2», 2L
Creiger dictns III, 371, 45.
Kremer Crcmerc
ang. III, iSb, iüL
Ueinrictts preb. eccl maj. III, 350, 43. 360, HL
374, äti.
Johannes presb. • Thome III, 11^
Kremern under den — i. Oryraniel.
Crenipe dictas III, ^ iL
Krems L OeNterreich
Lector der Dominikaner IV, 165, 32.
Krenkingen Chrenkingen Crenkingcn sw. ßonn-
dorf L Baden
Latoldua de IV, 192^ L
Ldtoldag do, can. eccl. maj. II, .SSI. Li. — IV,
Kreta Cretz
dictas III, iSL 38- ^ 20.
an der obern straze civ. II, IBl. 30.
Crieches— Criegctheim jasta Hodesheim s Gries-
heim.
Cricchca— Cricgcshcim apnd D^ngcnsbcim s.
Griesheim.
Krieg Crieg Crieke
Symon dorn. III, 363, LL
Symunl s. Hochfeldcn .
•. Str. Strassen.
Kriegsheim Crie(;othcim apnd SchofTelingeibcim
sw. Hagenaa
C&nradns aotor II, 383, 30.
IV, 1
t1/igcliiius de, 8. Brnmath.
Juhainit's cnparina III, ^86, 3lL
Kriek s Zürich.
Crinfogel Crinvogel
nng. III. 206i 3 s. Str. Hüfe.
Cftno III, 66, 4a 1S3. 22.
•Elüne 1117133, 22,
Kristan Cristanna
dictns III. liL iL
Johannes IV, 195, 4.
Johannes can. i. Petri IV, 1»5, 4.
Cristina III, 166, 22 s. Crafto.
' Krobsberg Croppeaberg Raine b. Edenkoben L d.
Pfalz
Uerkclin t. Ii, 322, 32.
Crftso
Conradna civ. III, 210, 3.
♦ Kathcrina III, 193, liL
Nicolana caruilex -;• III, 11*3, lü.
Otto III, lt)3. n. 40.
Croja Croenais Crohenais L Epirua
Biachöfe
Andrea» II, 327, L SiL 3Ö0. 12.
! Bomanus II, 66, 2fi. öTTSL 153, dSL 161,
ITj 2L 174,^ lä.
('ronberg Kronenberg L Noisau
Hartmann t.. riltcr IV. 1^6, 14. a. Starkonburg.
Kronthal Croncndal b. Marlenhoim
Borores b. Marie Magdalene IV, 66, 2.
Crophe Volmnras civ. III, BOl. 22.
CroppEsbctg f. Krobsberg
CrusHilro B. Uro&sweier.
Krotzingen nw. Slanfen L Baden
decanna eccicaie IV. 94, 2^
Konrad v., edelkn 117 406, LL
Krache Diothcras, monetarina Arg. III, 212. 1 s.
Str. Höfe.
I Cr^ter an der Steinstrasae
• Ellina III. 179. HL 284. 3L.
Ellina III, 179. 20.
•Qrcda III. 179, IQ,
Jühatiius : III, 179. 19, 40.
.luhainus bücker III, 179, 19. 4iL
: Jobannes III. 17!^^ 20.
I Luscha III, 179,
CmmpfAs RAlinaa III, 166, 30.
Krntenbach s. Krautenbacb.
Csanad Chenadiensia L Ungarn
Biachof fr. Antonias II, lUö, 14.
Kubeier Klibclor
Conradus cocas ep. Arg. III, 129, 5. f 162, aL
301, 23.
t »Elsa III, 152. ai.
I üerbardaa III, 1^ 24.
Kachinmeiator Khchinmeister Kuchimcisterin
nng. III, 3, 4, 2fi.
ung. dio III, Ofi. aa. 8», a.
Hng ci». II, 186, 8. — III, 3, 4. 22, 411. t IM
UL
* Ima III, 32, 40 Babcnsun
j Katherina domicella civ, III, 148, 4£. 149, ÜL
1 18L 12. las, 6. 227, IL 41L 238. 12.
Wernbema snpprior fr. prcd. III, 87, 40. 179,
' aü.
Knderer KAderer
ung. III, 207, L
i Burcardu» III, 83, 2L 105, 24.
342
Kttderer - Kusolt
Outrodl* UI, 3S, «7.
*M«tn m. 3S, 87.
KftMin Johann«« civ. III, H, i
KfifTer
♦ Kathcräna III, jaa, 3.
Volciiiiru. III, flO, 6. t 1», 8.
Kftfferiiiristtr
niiK III. 216. 34.
•Aumt III. 216,' 85.
Hngo III, 216, 34.
Kfiu— Konahaim Kienheim.
KAogw^ KQB«g«i]i«iB Kiashiim.
Kflnighinger Ellinii III. 81, 8Sw
Cftnin Khnin CAniuiu
ting. pellifex III, 328, 16.
Clara III, 328, 16.
Cftntzalinns civ III. niC^ 17
*Groda III, Mb, 4ti
Htdewigis III, ir>
Jacobus civ. HI. 345, 10, '4b.
Johannes III, 321, 14.
Katherina Iii, 628, 16.
Cöiiiiuib iloiiiKMit. Mol. mj. f III, 147, 4J.
KäuiU f>. Köaiu.
Cftnradas vigU I?, «8, «, 89.
KAjubein i. KtooältriB.
Kfirte« 1. Ittenhelm
Cdsterin
Katherina III. 2A0. i'.
Kobinus ilir Selm III, 28i'. !>.
Chsterlin .Johanne», recior s. Uartini III. 350. 43
393, 28. - IV, 200, 7 g. WilUlcIt.
Küüolshcim KöUels— KftuiUheim »w. TrnchtM»-
heim III, 59, 2. 300, 13.
priniisaariaB Aiululmiu UI, 296, 80.
Nicolaus de. sator III, 887, 88.
Scbotteman de —
Metz* HI, 333. 2*i
Njcolau« t UI, 333, 27.
Kahboch Clialwdi b. Ulkr i B«a«B IV, J, 18.
Knmbar Kamberlio
Hm barr f U, 377, 84.
Knmb^B
Adelheidis III, 184, 4.
Cuiirmiiis siitor | III, IH4, 4.
Knnbüssm «litt» III, 132, 16.
CnnaTiensig g. Konavije.
Knnatediacli a. ILAnigabach.
X«iag«a1niiek«ii s. KSnigibrA«^.
Kuiiprg Kriii,yi.!:iiofen B. Xftnigabofeii.
KuUJg S, DlMlt-Hl llluixi.
Knnncr Nicolans Iii, 377, 40.
Cuno Canonia, f»miliarj« «p. Arg. IV, 180^ 18, 18.
Cttumdiia judex Arg. IV, lOO^ at.
Cnobach s. Knhbach.
Cftnce III, 11, 21. 412. 2 oona.
Ciioru) IV, 1, J3. I
CAdo IV. 1, 2&
Cfta» IV, 19, 19.
rruiö IV, r?4. i.
Cftno not prep. Arg. III, 47, &
CAbq pNBb. IV, 88, 88.
t ftno inili. 8. Ihome UI. 1, 12. 6, 8. 7, 19.
C iiii i fr pree. s. Xathwiaa DI, 94, 87.
Cfinonis
i Cuno filiuB IV, 211. W.
Fridericug filiug ciy IV, 69, 19. 81 1^ 87.
Johannes filiag IV, 211, 88 ooaa.
CAjindiu IV, 84, 18.
I CAnAdw IV, 89, 88.
Cair/ulci.^ clr-i no; er.:. Arg II. 329, 8.
Cünradu* fr. eonv. «, Marci III, 11, 7.
Cönradu» fr. conv. g Marci III, II, 7.
Cttnnuloa cu. a. Stapbani III, 73, 26^ 97, 34. 110, 89.
I Ctondoa cu. a. Patri IV. 9, 4.
Cönrados not. jihirx thcs. eccl. maj. III. 17, 88.
Ctinradng c«n. eccl. maj. IV, 8, 10.
; CAaradas elemos. gabdia& ocd. xuj. IV, 81, S, 40.
; KoatMler s. Barbach,
j Ciunaliinu mag s a. ThoBMie.
. Kipf- Kapbcrman
nng III, 262, 3.
Johannes III, 174, 18. 347, 8ft
Kurfürsten s. Deutschland
Curihrim. wulil riclitjgui- Trimenheim
Walther v., hen Iii. 419, 1 oona.
Cnrian&is s. Chat.
Kntaagel Cornagle Coomagle Kniaagil Kmaa-
galm
nng. III, 388, 46.
Cosse Ooaae UI, 841, 91. 886, I. 481, 9 eona.
(aera ?)
Gotso 417, 2 cong. 418, 1 ooaa.
JobtBBaa adalkn. III, 887, 38, 41. »88, 14.
Karaeaenaatatar RAIinns III, 369, 86.
Cursenlio s. KliLtilK-ini.
Kiuvabcll Wtriif-ru» de IV, 51, 15.
Knr.-, i. I K /.cnroden w. Pfalzbarg i Lolhiia-
gcn II, 407, 32. 409, 6* 31.
Ense Käse
Apncs III, 921. 3f>.
• Ariu-s III, 14-', 38. 221, 86. 24ß, .S7 Wise
Coiiruaus CIV III, 142. 39. f ttl, 36. 946. 37.
390, 4. •
Coiiradus lU, 221, 36.
♦ Heilka III, 3«9, 33.
Otte III. iB2, 1 cona. 483l 9 ooaa.
Otto :irm. III. 3^, 83.
Werlin II, löä, 7.
Wcrnher senior ci»., herr III, 10, 86. 98. 16.
Wcruhern« III. 317, 26.
Wcmhemg fr, pred. III, 64, 10. 968, 89.
Knaal «. Odratzbeim.
Kaao III, 76, 16.
Kasolt Cnsoldl
ung. III. 818. 38.
Agnes UI. 206, 28. 367, 42 II
•Agnes III. i;30t 38. 188, 8. m, .0. 237. 4.
23f> HO 42 SM, 8,48.999,19. fmlao
Schill i^;lR'jm.
Ägnrs III. 307, 37.
♦Eli^nliet III, r>|-, 37
Elia III, 878. •27 Stroi>eil.
UiirlHiannua III, 37S,
Hugo Ilngclinus III nm, 2. 378, 28.
Jo'iani es senior, can. s. Thomä III. 9118. 84.
2 4 ). 367, 31. t «68. 49. - I?, 194, 1 a.
nUeinau.
Digitized by Google
Küaolt — Degen.
343
Joli:tuiics CA», t. ThOM III, SIT. & 887, 88.
JoluiuncB civ. III. 66^ 87. 87, 18. t 188, &
2iV, Hl. (dert?:
Johanne* riv. III. G<^. B8. 130, 39. 188, S. 192,
;«>. 227, 4. '^ö, ä»>. 43. 252, «, 42. 298, 11.
299, 13. 3t;7. -JH, 12 308, 2.
Liebe Liebraiiis dotnicclla III. S, 38. ^06,
2« -i.iT, 3ti7, 14.
Liicganlia III, :167. 42. 378, i>H.
s. Str. Gärten
Kubenhaüscn Koo««n— Kotienhagen n. Hagcnaa
II, 274. 5.
Clawe» <ier jnde v. III. 248, 18.
*ElliDC III, 242, 12.
KwtbMPliwm QwUwiheim.
D. T.
DMhstoiB Dkbiflhra- Tabehen— Tabdiin- Ta-
WIM— Ta^uuitaiii aJÜ. MohlMim U. 68, 88.
88^ 80^ «I, 181, 88k 8». ^ 187, 88. 180,
181 — 111,8.41.
Mtman» Petras f III. :I02. 28.
Ellin T. TTI, 119, 24. S73, 36.
Ilt-nrieiis rasor III, B, 40 ff.
Daciau Niculauü IV, 'J'^, 27. 31, 19.
Tage&Urte der in, 1119, 7.
Dabicnheiin Dal— Tul— Tale- Thalcheiui ».
Molsheim HI, 76, 84. WK), 30. - IV, 3G, 8.
40, 14. III, 30. 127. 15. 132. 22. 139, 10.
plebaiiQS Nieholana HI, 190, 39
Conradna de, civ. III. 228, 40. SM. 7.
Ebelinua de. lanifex III, >'00. 88.
Erlewinaa de IH, 30U, 31.
•Katharina III, 300, ^.
D»lin Dm T8n «. Und»n i. d. PCaU U. 861, 88.
CAarad« de II, 88,, 11.
Jobannet, SaaiMr, Daelliii G&amt, ritter v. II,
851, Ufr
T»ler
* Ellina III, 248, 48.
.lolianuca, aartor III. 127. 42. 248. 42. Ml, 4.
DaUtUBSsingeu TaliuasBi(ijj(.-ii < IK '.liuensii.*g(>u
Dambach Dan— Tain— Tau— Ihambach Dan-
banch nw, Schletlsfadt II. 285. 37. 370. 20
— III, 44. 19, 41. »3. .10. 201, .1.'. 11 jSO,
4. 878, 4. 891, 25. - IV. 36, l. 38, 24 126,
24. 24. 142. 15. 182. 16, 18.
ercleaia »nperior III, 38, SBl.
Hesse v III. 897. 432 38, 1 mm.
• Kinigont III. 95, 7
Ludewig V., herr III, 494, 1 eutt». 498, S cani.
Bndalf lU, 86. 7.
Diuii«Iiiiig QOTtrot ni, 119, 81.
Dancrazheiro s. DengelahaiiB.
Taneller s. Wiulerthur.
Dasgoltbeim Dancheratcs— DanckralK- Dan-
eratz — Tancratca- - Taiicrai— Tani'rotü —
Daogrutzbeim nw. Mölsheim III, 88. 2ß. 28.H,
II, 339, 30. ~ IV. 23. 34, 24, 30. 12ä. 29,
131, 2, 191, 13
Droteliodia de III, 33, 4 Schöneman.
Friduieu d« f lÜ* 88, 8.
Jülüuiiifs (K> TTI, 3.3, 3. t l^ö. 2.
JoUnuf.s .ii>. nv. UI. 2^3, 1. 28. 361, 43.
374, 43. t '■'■^'■l ^9 I Str. Thfln«*.
Lndfiwif: v. 11,1. ü^l, 5.
Mehthildia de III, H2. 25,
liaiins l)anr!z Tanris Tanry» Tanris
uiig. liLir II. 74, L*7. VJS, 27.- 111,62, 9.415,
2 mag. civ. 417, 1 cons. (wohl Hugo) s. Str,
II&Dser.
Agnes HI, 210, 15. f 335, 27 Rimnatliaiia.
• Arnia Hl, 92, 3.
Anaa III. 325, 87 Mauenheim.
* Beatrix IH, 98, 4. .186. 17 s. Viviantz.
Erbo cantor s. Thome Iii, 8, 81. 98, 1.
Erbo III. 92, 8.
Qüspertas HI, 92, 2.
Hogo mil II, 145, 14 mag. civ. — III, 8, 29
90, 39 mag. civ. 93, 35 mag. civ. 95, 4 mag.
civ. 95, 14 mag. tiv. 98, 3. 137. 39. f 210,
16. 262, 42. 335, 86. 4 14, 1 COBI.41», 1 HMC. civ.
Johannes civ. f III. 215, 16. tSÖ^ 87.
Jobannes III. 325, 37.
Kalherina III. 262, 42. 325, .18 Hentwing.
Reimboldns Renbolt III. 816), 16. 885, 87. 41».
2 cons. 488, I cons.
Xantolmui «. DMlnluiiB.
Tialt Dmta Tvaäm *
Aga» m, 818. 97 Wddalin.
Agnat won. •. Blinbtth UI. 88, 84
nLiUM UI, ^ 18, 98, 48. 48741. H, 40. 189,
18. t 188« 41.
•Abim III, 178, 89. 981, S8.
BarUoldat III, 189^ 1.
Clwft III. 888, 80.
*C1atft ni, 187, 44. 897. 88 DStidiemMHi.
Cottndm cir. III. 88. I8, 88. f 48, 41. 189, 18.
MtaolMiBRBnttii IlL 169. 9.
*a«rtradb t UI. 88. 16. 44, 8.
•Ondn UI, 871, 14 Bochbldts.
•Hedwigis m, 169. 1.
Hngo t UI, 88, 16. 44, 11.
JobMin«* lIL Xl% e. 906, 1. 889. 81. f 818,
84. 8T1. UI.
NieoUnt ill. I8t. 8.
Wilhdn iBil. III, 88, 88. 88. 4. 83, 1. 119. 6,
88. 198, 36. t 17IL 88. 806, I. 861, 99.
809, 16. 316, 98. M 1 een«.
WHIwlB MAior, im. m, 197, 48, 884, 84. 384,
44. 807. 98. 481, 1 oons.
WilM« jiMiar, arm. III, 371, 8.
t. Str. Sttaimn.
Tartarorum in dominio, ad partes
ISischof auillclmus II, 301. 35. 35Ü, 17.
Dasc^hf r.istlip
Cooce hejT III, 73. iH.
Conradus nv i III. 247, 30.
Conzolin der gulLbUiil 11, 1H5, 2.
»Junta Hl, 247, 30. 248. 89.
Katberina III. 248, 2 Muml.
Taaler T.iwelei CK-iwes, v. Fiafc««lUr UI, 978,
26 scab. 42*>, 2
Dautenstein nattenstc:u >> I.uhr i. Baden
Albncbt T.. ritter II, 377, 28.
a. SShna Albreebt, Andm n. Johaaan •. Boa-
Tee^ Tekk« i. VArletnb. OA. Kirobboim
Berthol'Ins tlc s. Str. Bisch.
Desan Friedrich, viaitator pera. tercie ragule III,
811, 88.
Digitized by Google
De{^tirfelden —
Deutschland
Degerfelilen Tegerfcldt —velt i Kant. Aargaa s.S.
Waldsbot
Hartmanuaa de. marscalcus dnoom Aottrie ILL
»3. - IV. 917. 18, 25. ]
Wilbalmna d« lU, 412, 2 eoni. 414, 1 cona. >
415, 1 COM. 4S7, 1 CODI. (d«n?J
DeMiBgeD Ddingen n. SnwoatOB
Pritoehtnuui inniitb v., littor 11, MO, II. ,
Deimering» 8. Di«m<iiagca. |
Teiswilc s. Bern. 1
Dellmentingen Dalmau— Dallmasa— Talmees— .
Talmess— Talmesz — Talmexingen »w. Ulm I
oilcT Taliiu'is.siiig 1). Rii:!!.";';!!!! '
Albertus de, caa. ec«l ntsj. et 6. Petri IlL 32, i
34. t 35, 34. t 106, 89. - IV, «0, «. 10«,
16. lai. 36 211. 5. 215, 26. |
AlbiTt V , tJflkn, III. &.■•>."), 11,
Conrados de. arcbidiAc et laiitur ecci. maj. '
n, 18. »h. — III, 2, 39. 4, 2b. 19. 8. t 36, 5.
- IV, 91, 36. 104. II. 17. 130, Söu 154,4 .
8 Bachitrciler. 1
Conradai do, mil. IV, 189, 15 I
Badolfaa de, can. eccl. maj. II. 311, 21. 320.
37. 321, 30. 341, 39 — ÜI, 51, »7. 15«. RH.
2f>6, 11. 268. 22, 2b. I\\ 8. i:!.
UlricoB de, archidiac ico). vt cantor eccl. raaj. i
IV, 12, 17. 13. 3. 46. 20 48, 21. 50, 28. 61, |
7. 52, 23. t 210. 26. prep s Petri : 1», IK
14, 15 I
OemftiUa mon. s. Hargwet« III, 100, 40. I
DMUgelaheim Dancrazheiu b. SueilbtMi i. B^g/t-
am m, 69, S. '
TengfB ■, ThangcD. 1
TeniKiilMirli s. Th«nm]w8k. ,
IVnzin s Tantz j
s. Deodatas s. St. Dio.
Taotoni» i. Dtuttchlaad.
Tennd, Bnn dt« — sui U, 20^ 29.
Terni Interampnensis i. MitleliUlim
Pauliu s. Rom Cur. Proc.
Terracina Terraciiit n.<^is i. MitteUtalitH
Bischof Andreas II, 18.
Terra iancla II, 137, 17. - IV, 6t. 81. 188, 94.
Teach Deachc Tesche Tcschelin
Bertbotdas carnifex III, 250, 8. 21. 331.41.
Patnu caroifex lU, 260, 7. 870, 2.
Taselier s. Schilling.
Dettwci!fr Dettwilre a. d. Zotn 6. Zabwn
*Ai]ua lU. am, 1.
Conradas sntor III, ^BS, I.
Oenttichland Alamanoia Alomauia Almania Tcoto-
nia Thaolania Tbeatonia Theathoaia II, 5H, Ii.
«7, 2f». 70, 8. 78, 35. 8ö, 4. 87. 13. 91, 101, 2.
102. 20. 104, 22, 37. 107. 30. 115. 12. 124,
8 126. Ü. 128, 38. 131, 25. LS», 31. 1.57, 31.
all, 2'J. 282, 35. 294, 2.>. 332, 28. 387, 5.
4««, 29. — III. 179, 39. 180. 17. 230. 3. -
IV, 46, 14. 51, 10. 58, 20. 7C, 20. 70, 32. «5,
4. 87, 33, 89, 21. 20. Ii. SS. 94, 18. 92, 7.
106, 24. 10^ 98, 87. 110. 4. 182, 8& 197,40.
200, 15.
deutacbea laad II, 848, 20.
Thoutonicmo ngnnB IT, ö, 6.
ßomanornm imparatoreü et regca,
keiaer und knnege II, 21, 26. 31, 15,
39. 143, 7. 147. 7. 217, 12, 27. 222, 4. 266,
20. 889, 9, 12, 31. 210, 8tL 233, 28. 875, 13.
800. 34. 3.51, 10. 384, 4. mi. 2>i. 3Sh, 24.
380, 1.^ M. -AH.^. V 411. <1. .112, Iff. 4h5,
3. 474, 22. — III, 2). Xi. 284, 17. 306, I.
82.3, 6, .% .324. Itv - IV, 185. 44, 47.
Adolf II, lU. 32. 146, 9, 15.3. 1. f 183.
22. - m, 92, 30. 94. 16, 28. 96, .36.
W. 1», 37 119, .SU. t 206. 8. — IV,
177, 2
Albrccht 1: LI, 171, l'.t. 171, 35. 187, 21.
188, 38. - Iii, IUI, i;i7, y. 153.
86. 154, «8. 156, 87. f 8. - IV,
180, 18. 188, 18. aMB daikaa a. Hau»-
Weier.
Karl IV: II, 474, 84
Konrad 11: IV, 1, 9
Konrad III : | II, 55, i>. l*b. 1.5.
Konrad IV: IV, 96. 7. 103, la
Elisabeth regina Romatiorutu IV, 18t, 97.
Friedrich I: IV. 6, 16, 23. 7, 6.
Friedrich 11: f U, 455, 4, 8. - IV, 13, 1.
73, 28. 76, 8:1 81. 21 ' W, 7. 101, 10.
Iu6, 4, 33.
FricdriLh 't!er Schöne) 11, 270, Tl. 272, 24.
271 1, 23, 37. 277, 12. 281, 21. 304,
37. :m, OfT 307, 9. 3ft5. 41. 414. 35.
- III. 240, 10, 27. 31. 241, 11. ,T0.
260, 82 t 3VI1. W4, '24. s OesU<r-
rcich HerzD^je
Heinrich II: t IV, 1", 141. C 2<>«, 21.
Heinrich VI: IV, 7, 7, 20. f .HK, ID, M;.
Htinridi VII: II, 227. 1 229, 8, 34. f 26»,
;'. 37:?. 12. III. 20fi. 1. 212, 7, 999,
37. 224. 5. 39. - IV. 187, 15.
Lothar I: IV. 2*16, 27.
Lolhar III: f II. 81. SV 27:i, 16. 411,
15. — IV. 3. 16.
Ludwig d. Dentsche IV. 2iUi, 27.
Ludwig [der Baiei < II. 271, 25. 273, 9.
274. 22, 4n -Mb. 17. 351, 1, 24. 35»i.
29. 372, -23. :t7:t. 12 ;i74, :i9. ;57:), «ff.
384, 22. 34 ff 385. 17. 43. 386, 3. 888.
4, 29. W!", ; 5. 406. 22. 441, 1. 471, I»,
37. - III. 297. 32, 41. 298, 32, 40.
299. 18. 305, 22, 38. 306, 44. 319. 12.
323. 1. 18, 90, 31, 40. 884, 1. 888. 19.
- IV, 197, 80. 198, 9. 9. «XK 18 C a.
Baiem.
Otto IV : IV. 6. 86
Philipp [». Schwaben] f 31. 95. 273, 16.
441, 15
Richard [r. CornwallisJ II, 12, 10.
Rudolf [t. Uabsbarg II, 18. 34, .37, 46.
19. 18. 22, 11, 32. 31, 1. 83, m. 35,
30. 36. 15. 88, 25. 48, 1'». Ii', 3. 14
65, 6. 62, 16. 96. 34. 97, 29. 33. 99,
34. t 171, 19. 183. 21. - III, 21. 19.
24, 11. 26. 16. 32, 15. 58, I. 68. 29.
64. 6. 69, 15 75, 38. 8^ 7. f 187, 18.
154. 33. 2nG. 5.
Wilhelm lIuDind' IV, 8«, 16. 9.5, 80.
9G. 10 ff. 103, 8. aeiu cicricua liogo a.
/ürich Domcan.
Imperium, Romanura imp., aacrnm Rom. imp.
das rieh, das Römische rieb II. 19. 22. 31,
23. 146, 11, 30. 171. 21. 221, I» ff. 222. 2.
229, 12 ff. 232. 26 270, 27 ff. 272, 1. .300,
33 ff. 302, 81. .304. 30. 351. 6. 406, 30. 430.
21, 441, 35. — HL 21, 25 ff. 24. 14. 26, 16 ff.
58, 4. 63, 31. 64, 9. 69. 17 ff 75, 38. 76. 4.
83. 14. 94. 18, .38 ff. 96. 2, 13 ff. 40. 97, 2 ff.
119, 87. 137, 11. 183^ 31 ff. 154, 80. 806. 8.
Deutsohland — Thouger
315
224, 13. 241, 15 ff. 2!I8, S5, 44. MO, t 888.
1;'), :U fT. Sn. 4. 38^. 26.
uiMljlk-u(f II. 47ö. h )T.
arclüi^pwcoiii et opiacopi Ii, 90, 2i). 93, 1-
cameia II, 88, 4. 147, 1% 448, II. - III,
68. 7.
Kaii/.k'i
WcliicL4iiLL'll;iriu!. satri iiiijjuii [ikv (iei-
DIU tu 11 III
ücrlmrius II, 121. 10 s. Mainz Rrz-
biscli.
Heinricoa II, 68. 1. 95. 1. JB, ^8 s
Muiii/ Kiibi.stli.
l\'tiiis 11, 216, 4 Mniiix E^rzbisch.
\Vuni>iorut U, 8, 11 «, llikiiw En-
tUtbicancellarius per Oaltiam
Bitldcwinus II, 461 II. m. 4 ».
Trier Erzbiscli.
arcliicanccllnriti» [mi llaliuin
HiMiM ich II. 274. 14. 28», Sa 44t. 17
a KdIii Krzbigch
Cancellunus
Kberliarilus II. 172, 4 s \Vei!<spiib;irj4.
lli'i iiianinis de I.U'hti'nibi>rj: II, 442, 17
prolbuuülariuis .luhamKs iii.ij:. II. 172, n.
notarins regis Johutmes s. llugtuau.
c.islra et manitidiies i:n[)rni IV, 9(j, W. 103,
II, lö
civitates im[u>ni. des riehst» stette II, 81, 13.
I4f>. 20 :m. 5 fr. 474, 28.
ilistrictns impei'ii II, 271, 32.
kuiiif;5.j:;ericlit I!, 1^8, Ib.
Kucfuriitea II, 2^, 1.
Laiidvögte, advocati proTincinlcs II. If'O,
17. 2ii\ 11. 983, 1 ff. 872, 31. 475, 10.
8. Elsass i Ortciirt-i. Spciergfttt.
plUgcr II. 188. 1". tr. 475. 8 ff.
[/iL-5i's iiiiiH-rii s. I,nr/,\wilcr.
pjiiicipus, fujiteii Ii, .'Sl, 24. 3."), 37 8.
147, 16. 351, 8, .ij ,H^7 11'.
rcicb&feste- II, 289. 14 2;'0, :^8. 300. 33,86
g. W'L-^icliibnLj;
ritlcr lies K'>in).;s s Mitri-ihauscn.
thoU.niu.trii ä, Fi.iiikfiirt.
vicc.lotniiuis ]ii lionu 8. Uaspcl
Vügt des rcidi.'s III, 2fi. 24.
Vogil«ate iic>!> Ikichcs II, 269. 14.
Dmtschordlen, ordo doraus Thcutonico, fratres
liospit»tis lUii« Theatooieorom Jarotoli-
mitAui m, 89, 44. 95, 87. S70, 81.
b$ixtt
Cnhn Otto III. 6«. 44
Haltatadt Conrad Wcrulicr v Ul, 8, 2h.
■lohann«» u. Loltoviciiüis cpiscopUt.
MotliD Conradu« III, t>,^, 25.
Uicgel Andrea» v. III, 26. ,
Riegel Siegfrid t. Ul, 9b, SO.
Hoclmieiiter lüifl» IH, 870, 84.
prLt i-iitor Fi\liUv;>i)g..-u CmuadM da II, 104, 88.
pruvinci.'iK's hiiidcij inllriri.'!
BiUlicijk.j BcThtüll V. III. 270, 35.
UfliiZLUKtuiii Hurt.plduH du Ii. 104, 38. —
III, (;!.!, 4 1.
StuUhtim IU-inl)Dld V III, .H, 19,
Comthuro ll OrilfUhlKin^m- t,, .Mtüliauscii , .\iid-
lau; Beti^geii; FreiburK; Gebweitcr; Uitx-
kiixh: KayifOrBberg; Küiiilz: Mainau; Mül-
hausen; Bufacbi Nürburg ^ StrMsbarg; Sn-
miawkld.
] Teynheim abgeg. Uurf a. d. Ul n. GollMr
Nybelung ?., civ. II, 286, 9.
Dc/iiiian!tiis d«e. MCI. ni^j, at cap. cpu Arg. IV,
I, 13.
Thaleheim a. Dahlenheim.
ThmibMb a. Oanbadi.
TheADeü dorn , Ttana od« Tmdo i. OnUrHalien?
s Hoiii Cur. Trk
Thfloui?ari'jS> s ZuKor
Thenenbach Tpnne— T>Miinnl),-icli ('istcrc, Klo^-icr
n.ö. Emmendingen i. Baden IV, », 83. t>, 88.
Abt IV. 53, 32.
Tliengoo Tenge Tengcn i. Baden n. SchafThanaeu
Corradns nobilis ?ir dorn de IV, 83, 23.
Henrictis nobilis vir dorn, de IV, 88, 12, 84.
lUinardos Reti.indaa de, can. ee«1. maj. IV, 88,
18. 61. 8. m, 2:1. 8^ t
Kcinhardna de, preji c-cl m.ij et choricp. IV.
' 10. h. 23. 11. lt. IS, 17. 30. 13, 8. 38, 7 fl.
4 >. 1» 4«, 88. 4«, 80. W, 87. t 186, ff. 811,
13, 18.
t Theo-- Thodfttiw a; St. DU.
Theodcrima pinctrna a. Domiaikamr-Ordaii.
TheolocTis 8. Hanle-Seille.
Tlioutuiiiii Thoufuüia s. DoutKchland
Thiengen lövingcn 1. Fieibnrg i. Baden
Cuno de IV, •2<I7, II
, Tbieratein Dier - Ticratein Timtait a. Boaal «.
Delaberg
parentela IV, 163, 14.
' ung. de III, 238, 14.
♦Elisa de III. 8.\ 1.^ 104, 31.
Hermannus de, arrhidiac. ihc» caiiur. ecci.
nuj. II, 41, 12, 18. lO.S 13. 149, 20. - III,
90, 18. 28, 37 43, 7. 46, 12. 42. 78. 13. 85,
II. 94. 8, »8. 104, «8, 87. t 187. 12. - IV.
137, :i4. 148, 57. 1A8, 90, 97. 188. 10 a. 8lr.
Kapellen.
Harniaiinaa de, seiiigi, arctiidia«;. camer, eccI,
maj. II, 207, 4, 6. 211, 20. 233, 31. 244, 2«.
i 82t', H8. .321, 34. 341, 31. m, S. - III, 104,
34, 37. 162. 18, 187. IC. 325, 29. - IV, 18«,
St. 190. 28. 86. 191, 9, 26.
f Hermannoa de, can errl maj. II, 358, 39. —
I III, 855, 9 (dera -}
I.ndewicna de, »r.ol. eccI. maj III, 42, 38. 8.%
15. 104, 23.
Ludewicus de, can. eccI. maj. II, H2l>, 89, 321, 89.
381. 11. - III, 255. 9. - IV, 190, 89. 191,7.
Otto de, cao. eccI. maj. II, 321, 31
Rftdolfua cooica d« III, 85, I I. 104, 31.
Rndolfus de, can. eccI. tnaj. IV, 190, 20, 88.
Symnndns dorn, de II, Bit, 84.
I TbioDTiUe a. Mala.
■ aaat Thomana t., ad a Thomain
CftaeoUsaa mag uot civ Arg III, 17, 35, 44>
t». 18. t 40, 21. 7«, 18. 91, 21. 98, 3«.
ErlinoB DI, 80, 37
aoaialiuns mil. II, 9, 18. — in, 23, 22 gub.
botp 24, I 49, 84. 61, 11, 80. 53^ 8. 413, 1
mna. 414. I. 2 cona. 418, 1 coiw. — IV, 186.
86 cona.
*Hedewigia Ul, 17, 35. 40, 81.
«Savlna fli, 49. 36. 51, 18, 88. 88, 18.
Sigelin herr III, 10, 34. 18, «a — IV, 117.81.
Wallherus fv. DaamMDheim) III, 49, 86.
a. Erliui Spender.
ThAgar Fvidaricu Tie. a. Annli« III, 881, 94.
Digitized by Google
Thruhtersheim — Oominikaner
Thrulitcrüheim 8. Trochterthcim.
Thuigiiu Turgowo — goia III, 269, 31, 312^ 4.
ThnTibulensis s. Tortibuli.
Thuschere llarsilia» IT. 128^ 1^
Thukculatn s Frascati.
Tibur s Tivoli.
Dicke Dick» svr. Wipperfürth L d. Rheinprov.
ang. dorn, de III, 61^ üfl. 283^ SL
uug. de, can. eoci. maj. III, 63^ 2 «. Str. Ka-
pellen.
Alezander de IV. Ilä. II.
Clara dicU de III, IL
Heinricua de, Ueinnch v. <ier, edler herr II, 307,
9^ 15, 2i M«. L 397, 2L 8Ö8. 2. - III.
8H7. 22.
llvinricus de, port. occl. maj. II, ll'.S, 2'3, iiZ.
ML 33. 32L Üi. — III. 200, 11. 2TCi2. ML
ifi. 2üH^ 25, my, Ii ai. 2g77aa - t
IV. UU, 3. iiff, aiL
Henricus de, a. Ebersheiin.
Jubannes de, prcb. cccl. maj III, 319, 2. 369,
St. Uli ». Deodatas s. Theo- Thodatas L franz.
Mp. des Vosges
prepositus decaniis et capitalam IV, 03, 2d.
decanus II. S53. 2L 864. L
Diebnch Dypacb b. St. Goar a. Rhein
Heinricus de, mit. II, 205, 3&.
Johannes dictas Vos, borggravios, s. Rrnder
II. 205, aa. 206. ö.
Diebolsheim T6bclsheim s ö. Bunfeld
Catherine v, frau t. Rheinau, civ. III, 361. ItL
DicdeUdorf 8. Dielsdorf.
Tiefenau Diefen - Tieffcnowe b. Sinzheim L Baden
Wcrnhor v.. cdolkn. II, 4.59, |9, 42.
Diefcntbal Dtefental nw. SchletiglaJt III, 38tt, IL
Diclmannas •. Novenberg
Dielsdorf Diol— Tirliszdorf nw. Zürich
Bertboldus de, can. s. Stephani III, 3^ 21. 4, 2ß.
- IV, 153^ 2A IM. 24. 2l5i LL
Dieineringcn Deimeringa ü. Saarunion
Andrea v., rilter II, 287. 12 8. Lützelstcin,
Dienewul s. Offenburg.
Diergbarg Diera — Ticrsborc s Offenburg
liertoldoa de. cau. cccl. maj IV, 58, 31. 02. U.
♦ Hfiliko V. III, 18, 12 Lichtenberg.
Dierstein a. Tbierslein.
Diesacnhofcn a. Rhein L ('.tnton Thurgan
Nonnen v. IV. 810, S,
Diest Dyist Dylstensia L Südbrabant
judex scabini et cnnciliiim II, 3fi5, liL
Bürger Johunnc» Socilaer t II, d'yj, 2Iiff
a. Düornik; Ulbcc-k u. Utrecht
Oerardus dorn, de, cnstcllanns .Vtitwerpicnsis
II, 354, 12.
Dieler Wahre III 354, 21
Dietericus mag. IV, 123. &.
Dietericna preb. cccl. maj. III. 25, 33, 42. 47, 21.
- IV. l&4j 12.
Diethelrons can. ecci. maj IV, 9, 2.
Dietbelmas presb. IV, 13. fi.
Dicthcricaa bnrgravins Arg. IV. 40, 21L I2>y. LJll
sein Vater Bnrcardus IV, tO, 30_i a. .Mutter
Sigewize IV, LL l; «■ Frau Hc.itrix IV, 41, 2.
DiethorQ8 IV, i HL
Diethoras prior fr prod III, 184, LL
Uietfaeraa preb. eccI. maj. II, 54, 3L
Dietmaros Th m.ig. officialis judex cur. Arg. III,
14,20.15,32.16, 6, 2L 17,82.18,12. gl.
IL 22, IQ,
Dietmaru! mag. can. t Thome, preb- eccI. roaj.
' II, 149, l fr. 150, äfT. - III, 46, IL 73, 2LL
78, UTlL, 2SrT 289, 6, aa 8. EhenhelSr,
Dietmari Ileinricas mag. preb. cccl. ra^, II, 2t)3.
liL — HI, 104, aiL 5W8, 29, 33. 2&a. 39, 12.
1 39.i, 3. 399. afi. - iv.Tao. a
j Dictpolt IV, I, 21.
Dietrich Conrad ritter III, B95. g^.
Dietricns aacrista a. Stephani III, 4, 2j.
Diezeli IV, 1, 22.
Dillingen Dilgcn Dilingcn a d. Donaa
Cornea de IV. 80, 11. 82, 2L
Dinglingen Tundelingoa w. Lahr L Baden IV, I. 19
Dingsheim Ding»«— Dingcna— Dunges— Thn-
g«D8— Tangedesheim apad Ciiegesheim nw.
Sfrassborg II, 391, ffii — HI, .n, 4H. 76.30.
15^, a. ^ 1. - IV, lA 21L IL ~^
Barcardas dictas de, ci». III, 35<> Xi.
Dietroarus dictas de, pellifex fTTl, lt>4, 12. ää.
345, fli
llartungus de, fr. prod. III. 322, 2.
Heinricus de. carpcntarios III, 101, LL
Johannes dictua Je III, 194. 2.
Johannes subdiar. preb. a. Nicolai III, 164, 11.
2^
Katherina III. 845, 32.
VolUo de III, 172, IQ.
Dinsheim Danges— Dungenes— Dnngesheim w.
Uolsheim II, 477, U. — III, ?80, 30. - IV,
8. 2ä. 122. 2L 12«. fi.
Diocha Landulphua de, s Köln.
Tirliszdoif s. Dieladorf,
Dirmaalensia a Drivaato.
Dirre 8. Bern.
Diapenaator s Spender.
Dittelaheim DyttiUbeim ü. Alzci L Hesacn
Th[eoiIericu8] de II, 133, 23.
Tivoli Tibnr Tybur «. Rom II, 64, 3L Oj, 8, M
66^ 6, 32, 35.
Dobran Dobraau L Böhmen
crcicsiae a. Viti et Nicolai III, 52, 13.
Todi Tudertinua L Mittelitalicn
Paulas canonicus II, 37, 21 a Rom Car. Proc
Dür&cliu 8. Offenburg.
Tos« Flnss L Cant. Zürich IV, 210. 8.
Doldemann II, im, 15. 291. B. aOL L
Tolewoggc IL civ. II, 51, L
I) II in i n i k a n 0 r - 0 r d 0 n , ordo fratrnm prcdi-
catorura II, 52, 2^ 18. 5«, fi. 63, G. 70, Iii IT.
75, 2. 92, 2JL
capiltilutn generale III, 9^ 2L 180. 12 proviu-
ciftle III. 25. 2L - IV, 169. lü.
claUKira aororum 11. bl, 3tL o2, 23.
couservator privilegiorum et judex II, ^ fi.
73, 34. 97, liL 101. L 102, UL 282, &L
difTiniton-s IV, 1.53, L
fratrca II, 53. lllTMli 1^ - IV, 178. 30.
Kckehardus prof. thcologio III. 230, LL
Hugo «. Korn Cur. Card Leg.
Theodericus pincorna II, 216. 84. 32.
Wernhcrus a. Marmors.
Wilhclmua de Troviris IV. 165. 38.
Dominikaner — Dra^onara
247
institatt et can IT, 35^ UL IS.
magistcr II, 5r 10, lÜ- - HITU 22. 180. Hl -
IV, 7«. llfSfi. 79, 22- K 11. 1 51712. 167.
l± T7L~äl. 17^ 12, 17£, L 172, LL
Johannes [do Vercelliaj Tir&li LL ftS. Ifi»
procnrator in provincia Tbentonie Petrus de
Monasterio II, 104. 22, 28.
proviiicKil.s 11. 7^r-gL 94, 2L 97, 3a. Ufia LL
13»j ÜÜ. — III, 171», aiL — IV, 76, n, 3£L79j22.
153, tt. 157, :>arTT):-i, 32. i»>L lä. m'), il- 32.
reg, 169^ Ii 170, 9, 32, 171, nn7i, n
SjTiTSj, tL 17», iL [75, 22711. 17(0. fi.
178 Ig: 181,^
Heinricns III, 236, 2.
Hermannna de Minda II, 110» Ii 123, äL
124, ÜL 125, i, 26, 32. 12«, 13, UL
m. ifi. ^Tv, iMT §1 SfiTTZL L Sä.
178, a. 179. L
UlricETV. IM, Sä.
ProTinzial der Provence IV, 177, SS.
Ticarios magistri Eckehardas III, 256, 22
DoninictiB sabprior fr. pred. III, 292. 26.
DonaawOrlh Wcrdea III, 305, M 306^ 2.
Donorinm ob Donori L Sardinien?
Petras do, s. Ravcnna u. Rom (^nr. Leg.
Doornik Dorne L Belgiachor Prov. Hennegau
Ärnoldas de, prcsb. II. B54. 28 s. Dicst.
Torcello Torsellanus i, Istrien
Bischof fr. Tbolomeus II, ^T, L 34.
Torcbsviler Torcbeville b. Dorsweiler.
Dorensem ob Dorlisbeim?
Coincbe de III, 854, 2iL
Polmer de 111^^^ 24,
Henchelin de 107354, iL
Henzelo de III, 354, ^
Henzelo de III, ^£ 22.
Jehnn de, valet signor III, 354, 2IL
Tieze de III, 354, 22^
Volcbe de 1I1.~554. £L
Vriche de III, 354, 22.
Dorenston ob Dürrenstein Tärkslein s. Saarbnrg
L Lothringen V
Jehan de III, 354, ^
Dorlisbeim Dorlocz— Dorolfcs— Doroltes—
Doroltz— Torolfsboini s. Mölsheim II, 2ä.
296, 2, - III. aöL IIL - IV, 35» 21. 122.
21, 191 24.
Einwohner
Nicolaua dictus Winnus t H. 296^ 3.
Burggrafen v.
Agnes III. 109, 13, 42 Dnnebolder
Bnrcardu» III, 109, U,
Dielberus gen. Schade III, 109, 13, 32.
Heinrich II, I9L aSi 233, 13. ^11, 109,
12.
•lohannes gen. Tantelrnjinn III, 109, 12, 39,
Johannes t III, m di
Kntbcrina III, lÖ^Ll Niere.
•Sophia dorn TIT7 109, 12, atL
VJilbclmoB III, 109,11 —
Johanniterkomroende II, 405, 3ä. 450, 1. — III.
^4ä.ll8,4L 147,a2.1i8^2fi.l(i6,4, 172,
219, 2iL 2-31,172:a. 21, LL 25^12, föTT
äL m, L M2. ii. 342, 227 3»t;, iL
Comthnre
OroBtein Thomas de III 388. dL
Oranbach Johannes de III, 238, LI
Heinrich III. 148. 2tL i.
Hüchberg KAdolfas de TU, 3S6, äL
Jude Hermannna dictos III, 219, 22.
Vertreter Wns^siliiheim Hag t. HL 342. 23.
Prior Westhns Johannes de III. 219, 22.
Broder Sturm Wcmbcrus III, 172, Lä.
Nicolana de fr. III, 376, 21^
s. Dorenscm ; Schwab
Dormenter ('fintzelinns dictus IV, 190, 31.
Dome zftme s, Spina
Rftlin, herr III. 11, 13. cons. 412, 2 cons. a.
Str. Häuser; Strassen.
Dome 8. Doornik
Dornstetten Dorncslete b. Freudenaladt
Burcart v., Pfrüudner L Sit Spitnl II, 380, 2.
TorsoUanus s. Torcello.
Dorsweiler Domes - Dors— Dorssewilre Torcbe*
▼ille Torcbsviler b. Albesdorf L Lothringen
GodelmonnuB dorn, de II, 213, L — III, 224, Iji
Wilhelm v.. rilter 12^359,127 3(>a 23, .357^
IL 450, 2j deBten Neffe a. Uocbfvlden, Cricg
Syronnt.
Tortiboli Tnicibarenais Thuri— Taribalensis L
Onleritalion
Bischöfe
Egidins II, 67, ^
Nicolans fr "II, 173, Ifi. 174, Ifi. 188. Ii.
Dose
Oreda III, 329, I Scbidelin.
Heinliclinoa t III- 329^ ß-
DoBBcnheim Dosen— Dösen— Tosscnhcim nw.
Strassbnrg III, 65, 2. 893, jjfi.
ecclesia IV, 113, 32.
primissarins Hartnngas de Ehenheim III,
40G, 2.
rector
Jobannes IV, 114, L
Nicolaus IV, m: ö.
Wernfaerns de~Ebenheim III, 406, 14
ITogo de, civ. III. 51. 28. t ^ 15. 366. &.
Ilug V.. scab II, 213, 22, 25. - III, ^ 6.
Dusze III, 174, 12.
Dotenebem ob Dättlonbeim oder Ottenheim?
Hechele de III, 3M. 21.
Dotzheler Tozeler s. Hagenau.
DObe Öttelinus carnifex III, 250, 6.
DOch Joh. de. officialis III. 885,
Toni Tallensis L Prankrcicb
civitas IV. 90, Li.
dyocesis II, 5, 12. 8S, HL 89, 2S. Iffl, 2. Ö5:i,
22. - IV, 13, 22. W, U),TT4j 12,
episcopns Conrados fFT ord. min. II. 55, 2Ü.
«L 2«, Ül. 155, 2fl. 161, LL — III. ÜpT"^
«iclesicdecanns iV, 168, 25.
TAfingen s. Thiengen.
Dracbenfels Drachinfels Ruine sw. Landau L Pfalz
II, 193, b. «. 261j 15,
Anselm der Pfiffe v. II, 203. 8, Sfi» t 218, 22.
Anshelni dessen Sohn II, ^18728. 251, 32. 267, L
Arnold v. II. 203, 8, 3t|,
Berhiold v. II. 218, ü tt. 251, 2L 267, L
Berhtold v., s. Kantzekirche.
Nicolans v. II, 2OT, 8, 3fi.
Rudolf v .Bruderdes .älteren Anselm IL 203. 8 .T6.
Rudolf V., Bruder des jüngeren Anselm II, 21H,
ai ff. »I, ÜL 2B7, L
Trünbcim Trenheim nw. Molsheim III, 201. 3fi «.
Ballbi'onn.
Dragonara Dragonaricnsis L Unteritalien
248
Öragoaara — TUngenshei
m
Biicbof Petras II, <i(). 2(J. IUI, 2-^.
'nm^Mieiisis B Utrech«
TnuMnot TnpetoDaniu i. JüeinMien
BiMdief fr. HaitiBm n, 9«, II.
Trantman s. Hagenau
Tr«chtJngBhaaaen Tregtingcshu&cn b." Sl. (innr
a. Rhein
Johannes dictns Kellcishals de. aim Ii, 32.
Treffes* —esse s. Drieffessc
ang III. IUI, 34 a. Str. H&user.
•Anna III, 289, 31.
Anna III, 2iK), 3.
Borcardna III, 112, 36. f 2^9, «1.
Bnreardti« mag. II, 391, 14.
KatliLiiiia III, 2Aii, S9 Stemfif. Ui)
U&lhtm ci». III 234. 1. f «87, 10. ÜÖJ, Ü.
Trenheim s. Tränbeim.
Dmehelw • Obirhofm.
Tntt«
dw Alte III, 143^ 91.
Agan 1. Toehtw III, 14.3, 2a
Drcttrrin dirta lU, S33, 90.
Treveiis s. Trier.
DritiTossf ft Tiffft-sc
Mathias ili, 252, 19.
TtMg«
US. lU, Bi», 14.
• flir
•CiüiiK m, 398. 14.
Tri«nt Tridtotinna i. Tirol
BiKbol nicinrieas] II, 36, 9. 61. 94
Trier Tmaris Trev.ri« Ii, 39, 98. 188, a& 481,
91. — IV, 8«, 4J. 106, 8.
profinei* U. U7, 17. — IT, 69, 99. a& SSw
IM, 89.
SncBiMharil. m, .36. - iv, m, ig.
Btldewinas II, 481, 8. Itüi, 1 s. DeuUchl.
Kanzlei.
Haaricas II, 33, 2», 80.
Ctmninu Johanne« de Lipid* IV* 197, 10.
Konrad v., s. Speter.
Willu'liiitis d*, p. r)oniiuik.iri, i -Orden.
Trippcl vifUuicliC in|iüiis 11, 183, 32
Tristan Jobaunos eiv. III, 376, 14.
Drivasto Dirmastensis. wohl venchrieben aua
Dnvasleusis i. Albanien
Biifthof Mycbolaoa 11. 6U, 9.
Traehamaii dietna tit. 99, 9i. 44, 17.
Drosche Ri'idolfus |>i.Hinr III, 882, 91.
Trn- 8 Tiü Tiu— .
Trnben Hcinricus dictus IV, 118, 2«.
Truchtcraheim Druhlcrs— ThnifiK r»; - Trnli-
tcrcs— Trahtorz Tniti r-hciui i\w StraRS-
barg IV. 41, 4. 52, 23. 108, 4 ff. lU, ö, 13.
130, 13. 131. 1, 35. 134, 90. 147, 99.
plebanus W IV 10, 7.
•Anna de III, 17ii, 81.
Anna de Iii, 219. 14. 2ü.
Conradus de. civ. III, 179, 7. 176^ 91.
Cunzelin t. H, 141, 23.
Gortrudi« Oeria d«, W. HI. 918, 9a 967, 19.
340. 3r
''Gisela de III, 2~i Landsberg.
Hugo de, arm. III. 216, 44. 867, 19.
Johannes de. arm. III, 91», 14. 860, 18. 968.
26 271. 38.
Johannes de. mil. Hl, 79, 16. 919, 1». SfiQ, IL
9Ö2, 98. m, 39.
* IIa de III, 73, U Kalb. 3aO. 11. 262, ^ t
Me»3W» III, 218, Vo.
s. Str. U&oser
Hfltzel T. — ?gl lietiel.
Tiiidman presb. IV, 1, 16.
.S ltadp«rt s. Tinperti, Kloster Bcaad. Ord. a.
Frei barg i Raden
abbaa IV. tf7, 37. W, 6. 145, 99.
I Tnhlanbuaen a. TioltnAauaB.
Trul.for IV. 2, 99.
Ijnihtc-rstifim
•(■eiita IM, 332, 6.
Nicoiaus uictas III, 362, 7.
Trfibo Trrben
Oreda III, 347, 33.
Nicolaus civ f III, 347, 99i.
Volmarua III, 10, 22.
Ttt^bole DrAbel ahm
JacotniE i iv III, 360, 3ä.
III. 460, 35 BöDlin.
Heinbold lU, 910. 3A
s. Str. Bivaar.
Ttftber s. Zarich.
Trnscbeleie
Uerthriidis IH, 8, 40.
Jnnia III. 8, lü.
• Juiit.-v III, S, 35, 40.
LiKf;;.Ldit III, 8. 40.
NifolnuB III, 8. 4a
Odilia III, », 40.
Uftliiius [lollifex UV III. H. 40.
, DrusenlK-irii Ti iisrnln-im !,u.m. Hageoaa
r.uii. V. III, lfs(j, 33. 'JiS 15.
Bcrtoldus dictus de XU, 180, 34.
Hilteburgis III, 13U, 34 FUiaaelin.
Drataii IV, i, 96.
; TnAiaA m, 71, 96 a. Str. Blutt.
Tratkind prcb. Thoine m, 909, 44.
Drutmau s. Ilagenau
TiniUttonus Trutlarius, portatof littarttam «iv.
Arg III. 74, 3a, 7ö, 7.
b (i.'Lttin dicta de Columbaria Iii, 74, 40.
, Trutteiiliaosou Trabten - Tratenhnsen sw. Ober-
ehnhcim
monaaUrium ord. b. Augastini III, l€Ö. II.
eaaonicus icgul. fr. JobanoaB da Bamlttifa-
• wilro III, 278, 17.
j itionachus de Bemharlawilta III» 166, M.
prepositus Ii, 326, 33.
( unradus IV. 13, 7.
Fridericna IV, 7, 18.
Dabanck— Dibinghaim a. Dfippigliaiiii.
Tndcrtinus b. Todi.
Tubeinstein btirg b. DUbcndorf t. C»at Zürich
8 /.ürich.
Tttbclsheini s- Dieboliheim.
Tübingen Tüwingcn
Or. Bodolz Pfalasraf an IT, 919, 7.
a. Oeroldaeek &. Bh.
DAnobolder Düno Tuneboldcr
»Acne« III, lOi», 42 Dorlisbeim.
Bcrh. 1 iu 10;>, 42.
Hugo fitUi ill, 91, 40
Wernhcr s Kayscrsbcrg.
TAugenabeim a. Dingiliaim.
Düppigheim — Tura&t
Düppigheim Dnbenck— Pabic— Dubinck— Di- ■
bingbeim Tab«nkmn bw. Slrassbarg IV, 14,
^.82,18.12^3.132.21.142,12.
• Minua in,
Nikolaus V., prab. eccl. maj. III, 199^43. 27fi,
UL 2«3, ai. 289. 16, 45. 292, 2."3B8. 369,
äL 374, 3äL 375, iL 39ä,"2r899,"ffi.
WaUh«rns de III, 53, L
Täriiigtis s. Ramstein.
Tärkheim TAringbcim Törinkeim Tnrinchein
Meister ond Rat II. 302 28.
rector ecclesie ülricas iV, 64, 6.
Jobannes t. III, 60, 4&.
Kaiherina v. III, fia 4&.
Simund v. III, 60714-
Walthor t. ÜI, 60, 4i,
T6rlender Darlender
nng. II, IIL 25, 28.
ung. fr. pred. III. 322. lü. 392. 20-
D6rlin Johannes III, 198, 10.
D&rningen DArningen Damigen s. Hochfelden III,
87, 42.88121 102. 12. 168. 2L
Bnrkardna de III. A'A.l Ifl.
Erbo de, der. Arg. III, 818, L t "^18. ^
Oertmdis III, 8lt|, iL
Uetta III. ällL iL
Pelms de, ci«. II, 160. IL 20S. aS.
Dömioger Ueinricas mag. hosp. III, 196. HL
Dürre Dörre Darre
nng. III. 343, LL
Anne III. 109. 2 Lenzclin.
Clawes III, 109, 2. 132. i.
Orede III, 109, 2 Viriükorn.
Heinrich III K>i 2.
Hcinricus III. Iti, iL 20, 2L 40^ fi scib. f 109,
2, 412, 2 cons. 415, 2 cons.
s. Snrburg.
Dörrembach prociamator rini III, 371. 2. |
Dürronstein s. Dorenston. '
TOscheniaii Dölsche— Tatsch — T^tz— Tnschman '
der III, 418, 2 cons.
nng mon. s. Margarete III, 343. 45.
Clara III. 127, iL 397, 33 Danlz.
•Engele III, 12L 26.
Nicolaas Ciawcs mil. II, 260, i mag. cir. 265.
3i mag civ. - III. 1277^, ih. lög> lAacab.
183. 24. 2^ 2. 236, IH mag. civ. 269, ä
scab. t 397, 3a. 421, 2 cons. 423, 1 cons. I
423, 2 mag. civ. 424, 2 cons. 425, 2 cons. i
427, 1 mag. civ. 428, 1 cons. 429, 2 cons. '
(ders?,
Datticnheim Duloln— Tötteln— Tuttelnheim sw.
Strassbarg III, 78. U. 288. 2. m. M. - IV.
32, Ifi. 123, 2. lo9^ 19, I9L IL j
Tnllensis s. Toni.
Damenheim Dörnen— TAmen— Tfiminhoim abgcg.
Ort fa. Plobsheim s. Strssaburg
nng. II, 74^22.- III, 417, 1 cons (wohl Wallher).
Erbo de, arm. III, 272, Ih.
GAsselinas de, arm. III, 237, IL f 296, 18.
(Ircda de III, 2§9, 34, iTSarbnrg.
Johannes v , mil. II, 355, iZ mag. civ. — III.
ItO, fl. M7, IL 26771- t 289, M. 324, 23,
44. a26.~Ztt. asffi, aa. Saa, 2a. 428, 1 con«.
429, 1 mag. civ.
lrincii|j;iirdis de III, 2.']8. 3. 1
Kulhonua de III, 2dS^ 21*6, UL
*N«sa d« III, 272^ Ih. LAselin. |
IV, 1
* Sophia de III, 180. fl. 319. L 324. 2a. 826.
28. sag, ijfi, 383, 28.
Wnltherns de, rniTf HI 23L IL 258. L 296. LI
418, 1 cons.
Toniioliiif;. n .-s Din^lingen.
DnnJeuhcmi b Lahr L Baden IV. 14, 3.
Dandenheim Heinrich II, 415, iL
Tongedes— Dangesheim s. Dingsheim.
Dangenes— Dnogesbeim s. Dinsheim
Dungbase
CriaUna III, 213, L
Iltiiiricus 7 III, 213, L
Dunxenhcira Dnnlxen— Tunizen— Tanzenbeim
BW Hochfelden III. 54, Z. 64, 30. 143^ ÜIL
202. 35. — IV. 14, L
dict» III, 178, i2.
dictns cerJöIII, 29L 28.
dictns cnparins III. ü
ung. de III, liül ü lai^
* Adolheidis de III, 257, 8 P6ler.
* Angnes III, 237, 2i
« Anne T. III, ISS. 45 Slubenweg.
Bnrkardas de, arm. III, 188, 46, 246, 23. 246,
18 Bcab. t 838, Z. 42b, 1 cons. 427, 1 cons.
* Clara de III, .370, 18 Wetzel.
DietheruB dictas de, cnparius III, 237, 22.
Fridericus Fritschemann Fritacho de, mil. III,
18. 85. t 176. iL Iii.
Fritschemann v., mil. II, 86t, 2fl mag. civ. —
III. 176, 40. 220, 2Ü. 297, 2i mag. civ. AOL
20. 850i 36,^ 427, 2 cons. 428, 1 cons.
489,~rconB. 4SD, 2 mag. civ. 430, 2 cons.
493 1 cons
Fritac'h» v., civ. III, 117, lü. f 182, iX 3f>l, LL
Fritschemann v. III, 22T, 31. 228j 15. Ü
t ^ fi. 884, 12.
Fritschemannas v., civ. IH, 384, 12.
Gertrad v., beg. III, m IL
Hailka de III, 838, Züöger v Geispolsheim.
» Heilicka de III, 222, 2iL
Jeckelinns de. civ III. 26^, LL 347, 13.
Johannes v. III, 257, 1 f 261, 18. 422, 2 cons.
425, 1 cons (Henner) ders?
JunU de, beg. III. 54, IL 202, SL
Katberine beg III, 182, 48.
HeUa III, 64, 6.
Peter Pctermannns de, mil. III. 316,L370, 18.
.384, 5. 431, 2 cons 4.'i3, 1 cons.
Volmarus de III. 202, SL
Wolvelinas vor deraokirchhovc in — f HI, 54, fi.
Dfida IV, 26, gfi.
Tömhcrre s. Colmar.
Tutant DArant Dnrant
ang. berr III. ^ L 416, 1^ 2 cons. 417, 2 cons.
425, 2 c^ns.
* Odilia III. fG. 12. 287. 38.
Reinboldas Rcinbolt mil.. (zwei verschiedene) II.
16, 83 mag. civ. 74, 21 cons. - III, 34j 29. i2.
21 mag. CIV. 44, 28 mag civ. 45. lo. 2b, 85
mag. CIV. 69, B8 mag. civ. 70, 5L 32 mag. civ.
TL lü mag. civ. 72, 22 mag. civ. 7i. \ iß^
22 mag civ »5^ 4. §6, 11 (junior). 15L LÜ /s.
Freibnrg). I0<7a mag. civ. liSL >iO mag. civ.
106. 11 mag. civ. liEL 28 mag civ HO, 85
mnjj. civ. 158, 18 scab. 179, ÜS. f ^77^8.
412, 2 mag. civ. 414, 2 mag. civ. ~7l7, 2
mag. civ. 418, 2 cons 419, 2 cons. 420, 1
mag. civ. 421, 1 cons. 422, 1 cons. 433, I, 2
cons. 426, 2 cons.
3a
250 Turant —
ReimboMiiB mil III, 2»7, 38. S74, S7.
SoHUtm III, 837. 89. 274, 87 HMfniobMiit.
DnT«t«o DnnMiuii L Epini
RnbiMhof HktbiM II, m. Ifi.
TtirfilnuPnsi» 8, TortÜinli
Turgoia — gowc 8 Thnrgaa.
Tnribalentis Tnrtibalenan t. ToilibolL
TarieeoM Z&ricb.
TbrinelMiii k. Tattchtini.
parlAch i. Baden II, 18, 88.
Dorne Tarn« za dem
Sifridns civ. f 296, 41.
Sifridna prcb, s. ThoniP III, 287, 11. 29«. 41.
Turner
Johan:n-s 'irr. riHor IV, 107, 80.
Rudolf der IV, 1 i7, 31.
Dornigw a. DQruingen.
Tntwhim TueiilMuit s. FtaaaitL
Tnichman b. Tüscherosn.
Dutelii— Tnttelnheim s. DutllenliEim.
Dattensteii) s. Druttpiisifan
Tovingen s. Ooroldscck ü. Eh.; Tübingen.
Tvinger Twingerin
WM. III, 101, 10 a. ätr. Häuser
BnreluiTdns -j- III. 186, 21.
nnrcRrduf^ . >v III, 310, SO se»b. '/SB, 16. 883,
l'j. 2(>.s, 1. -jHi, .U. 888, M. 860,8S. 818^89.
a82, 8. 376, 37.
♦G.rdrndis HI. 18«, 2J.
«Greda III, 2(i8, 4. 281. 34. 888, 34 890, 33.
316. 29. 332. 8.
JohuiDW m, 356, 11.
TiriB|u1iii
UM. m, 947, M.
JobmiM piiestOT lU, 194, 8L 186, 11.
Twarri Johannes da^ not Out. Arg. III, 965, 18.
Dyist 8. Dicat.
8. Dyouisicn Hof s. BaslMilB'
Djpach s. Diebacli.
E.
E. mag. riv IV, 91. 30. 92, 2.
EljL'liiL s Elicnhcim.
Ebvlinw fr. pnd. IH, ö4, 9. 143, 38.
Ebeliirat preb. Petri III, 222, S9.
Et'urlianliis Inirci^ruvius Ai^^. IV, 100, Ii'
Eberbardtis luar&uakuii Arg. III, 1, 18 ff. 40, 30.
— IV, 184. 26.
Eberbudu mil. IV, 30, 24.
EbcriMcdm pmb. IVi 86, 14.
Bbtrhftrdns [v. Jungingeiil prap, ■. Petri. coatot
eeel. »aj. IV. 8, 8t. 6. 88. 8, 1, 86. 7, Sl.
9, 18. 10, 84. prap, «ecL aij. IV, 33, 12, 64
(der*?)
Eberhardus can. s Petri IV. 53, 18. (>8. 18.
Ebcrbardoa caa s. Thorao III, 42, 31.
Ebcrhardna d«tt. accl. maj. IV, 9, 2, 9, 86, 84.
Eberbardoa ran. ewl. dmj. IV, 8, 18.
Ebarlin
CftaM JUt 419. 9 «MM.
Eckehertin
I Rftlia III, 114, 41. 128, 34, 44.
BbcrlimM «sp. *. HBigBrata m, 864, 84.
i Bbandorf aehmrlkb idantianh mit Bbanhaim nA.
, Scblattatidt TV, 3% la
Eb«rshcira n <', liWtlaladt
' ceclcsi» IV, 2,
rcriiir IliMiricii'^ IV, 112, 11, 2:) s. Dicke,
I'.tirrsli imuiunster n.ö. Schlettstadt, Kloater IV,
1L*(>. 84.
Abt II. 320, 31.
! II. IV. 48, 12.
Ebersleiii n.ö. Itaden-Haden
Edclfrowe t. II, 87ß, 28.
I Uriiirich hsrr V. II, 308, 24 IT.
, Symon comw de It. 91, 86. 98, 6. 46, 1 s. 2»ai'
bHkeken.
EbMO IV, 1, 94.
Ebist^in B. Eppstein.
Eboracensis a, York.
Bebtornaoh BptemMain Laivmbu« II, 88,
36.
BckarUweicr Eckehrehts— BakabftlM— BAt-
breUviire a.ö. Kebl
, Gftno da, «v. n, 187, 97. — HI, 54, 87. f 148.
Friedrich v. f III. 120. 31.
Fritschelinus III, 217, 14.
Fritschcmannus de, m. TO, 917, 13k 999, 96.
•Gcrina III. 54. 23.
Gernngus de, civ. f 'H, 89.
OcrnnKUE de III, 146, 15.
(Jnta III. 120, 30.
Johannes de Griesheim di<-.tus de, civ, III, 64,
85. 79, 5. 146, 7.
i Johannes III. 217, U. 298, 27.
IIa III, cA. S2. 1 tu. T
Katherina TTl, I 7
Nicolans III, 217, 1 \. :.">:!, 21.
*Sopbi& m, 217, 13. 293, 2ti.
Bckbolaheim Bekbolts- Bek«b*ltat- Bek«bols-
beim w. SbMabnn III, 144^ 88!. 901, 10. —
IV, 14, a 156, 96.
Dominik anerinnmiklottar, vor 1980 naob Slnaa-
bn^ verlegt als t. Ifirgsrata (a. dort) III, 9,
17. 13, 44. 59, 38.
OAsaelinos III, 172, 83.
Johunes III. 179, 83. 176. 49.
•laradradia f TB, 178, 43.
; Ecke
Burcardns civ. III. 240. 1.
«Ellina civ. III, 240, 9.
Ellina III. Uv, 2.
(ireda III. JIO, 9.
Ita III. i'lii. 2.
; Ni.ol.iu.', III. 240, 2.
1 Eckehardns s. Dominikaner-Urden.
Bckehardus cjru^ev» III, 144, 99 k. Str- Qtm.
I nedici.
Eefccbart
in? III. R. 10. t ß7, 11.
' III. i;, lü HailttMiii.
Erbetin iU, 4>7, 11.
Johannes III. 07, 11.
Petar III. 67, II.
Bann« III, 67, 17 Vaagoltiagra.
Eokahartln
dkta m, 168, 34.
I Jahwiaa ibi Sokn olat. m, 166^ 86.
Digiiized by Google
Eckelln — Ehenheim
251
Eckclin Borcardiu III, 260^ L
Eckenbacb Eckeback der, linker Nebcoflius der
III B. SchletUtadt II, 189. lg. 418. 3. 7. iä.
447, ö.
Eckcndorf Alteckendorf Hocbfcidon III, 399
12.
Eckerich an der Leber &w. Markirch I
Johannes t., ritter II, 233^ H. 251i 2. j
Waffelarins Waffeler v. —
ung II. 9«, 11.
Heinrich TT. m 8. 404. 2L - in. 240, .
27j 11. rioy^ 1 8. SchlcUstaJr.
Eckwersbeim Eckevers — Eckcvura - Eckver«— '
Eggevura— Egvierdesbeim «. Biuinath III, ■
18,ö.7j[j36,125,2SLi27,aäi. '•
hftbarii iTt 128,"5r
Faber Jobannes mag III. 126, L
Lose FriUo III, 12«, fi.
Rote Conradns 11171 88. L
Schalbif Jobannes scnltetus III, 128. 6.
Schenys Conradus III, 128, Z.
Sifridns filiaster VolUonis III, 128^ (L
Voltzo tribunns III, 124,
UDg de Uli »91, 1.
ung. domina de III. 330, Hä. ^
• Adclhcidia Ellina deUI, 71^ Sä. äl2. ^ 1
• Agnes de III. 76. ISL
•Gisela de III, 213, SSx
Oysela v. III, IS^ i.
Heczel V.. mil. IV. 118. 21 cons. 212^ 2.
Hetzelo de. arm f UI. 248. 21 417, 1 cons
418, 1 con». (ders?)
Johannes de, mil. II, 74. 22. - HI, 64. iii
mag. civ. 71^ aL 76. 2a. f 213^ 22. 24'J.
ää. 415, 2 cons. 416, 2 mag. civ. cons.
418, 2 cons
Johannes de, mil. III, 213, 25^ 33. 249. 84. 43,
428, 1 cons.
Irmela de f III, 2M. 33.
•Katherina de III. 248. 34.
Lncas de. arm. III, 249^ 33. 43,
Marcus de. mil. Ill.Hr 4. 21j i2. I
Marcus de, arm. III. 249. Sl, 13.
Uatbens de f III, 76. 2L
B. Lncas u. Marcus. ^
Edellint IV, 41^ L 126, ai '
Egone I
ung. berr III, 76. 3fi.
Agnes III, 343. 21. !
Jacobu» III. 102, L 126. iKL
Johannes mil~rrg. fTTlSö, 2. — t HI, 343. 21.
Egcno prior fr. preil. III. 113, 2U. 118. iL 149. 38.
Egenolfas medicus fr. prcd. III. 3U. 13 s. Str.
Oew. medici.
Eggevors— Egvierdcsbcim s. Eckwersbcim.
Egisbeim Egensheim sw. Colmar
castrnra II. 16, 8. — IV. 132, 23. 141. i.
Ebingen, die Würlemb. Stadt a. d. Donau oder
Ehingen b. Engnn L Baiion ?
Heinricas de, aartor III, 335, L
Katberina III, 335. 7.
• Sophia III. 33571.
Ebubeim Ehenheim snpcrior Oberchenheim
Oberehnheim II, 192. 2. — III. 21, äL 20,
17,124^ 22, 126, 4Ä,154.2il(iö.2.272,l!i.
'jy.-). iü. ■.W^'ll. 370,~EL 385, 3Ü. - IV. ,i9.
^IM. SLIH 2i ~ Spital III. 272, ML
Gemeinde III, ^äSL 1
Geschworene III, 126. iL.
Ilcimburgen
Chnrat III, 26. 32.
Fridericb III, 26, 30.
Meister ond Rath II, 302^ 2L
SchuUheisB
Ebelin III, 26. 23.
Johitnnes II, 190, 13.
Einwohner
Cursenlin Fridericb HL 2fi. 3Ö.
Diotzmannos mil. III, 54. 3S.
Octtrudis cyrnrgica III. 219. 43.
Gezcraan Walthcr III, 26. 32.
Haschart brotbocke III, 26. 'AL
Hug kftfere III. 26^ 32.
H^melin Wcrnherus mil. III, 249. 2L
Iseubart III, 26. 3Ü.
Lüger III, 2tfr3ü.
Kendung kftfere III, 26, 3L
NenduHR HL 26. 32.
Reiubuld brotbcckc III. 86, ii2.
Itingclnstein Ueinricli t. III, 26^ aL
RAdegerc mnrschalk III, 26, 'SL
Schenke Piuccrua v. —
nng. mil III. 317. 2L
Derbtoldos f III, 161^ 33.
•Qerdrndis IH. 273j 33, 281^ 33 Ilein-
büldelin.
Johannes arm. lU, 281, 2S.
Lutze mil. Hl, 278. '5372^1. lij,
* Odilia III. 151, 33 Stollenberg.
Scholl© CflnratTir; 26^ SL
Adelbortna de IV. 7^ 13.
Alberhtus de fr. III, 376, 22.
Diethmarus de, mag. IH, 2i 35. 39. £ f 289,
3 s. Dictmarns.
Dietmarus presb. IH, 289. L
Ellekint III, 199. ül
Oorlint I irr 1^15-
Oosmer v. 177 165. 23.
Oozmarus de III, 54. ÜL — IV, ISTi 22. IQ.
• Orcde III, 199. 9^ Hl Ochsener.
Hartmlidus de t HI. 289. fi.
Hartnngus de, s, I>osseulieiro,
Heinricus de, pellifex f Hl, 274, gQ.
Heinricus de. mag. cau. s. Pctri HI. 344, 27.
Hug V.. ci*. in, 199^ a. t Ii
Hngo de IV. 151.~2^ ML
Johannes dictns, fä^r II, 240, 3L — HI, 200,
aa.
Jobannes de, der. Arg. III, 348. 22. t 379, 20.
Johannes de, presb. proc. fabr III, 163, 42. 271,
3L 279, 12. 280. 22. 285. ö. 288, 2, 211. JM?
22. ^ 2, 33. 307. 3. 40. 3<Fr;dfi: .S-'7,n5.
335, iL .m *dä. 3.H8,~R, lg, "ML iß- ~Si8, 3,
2173.0«. 3üöa 1*L J*74, 9, 5084,
aL 353; HL 396, 3SL 398. ä s Greelinger.
Ki'terine III, 199. 44.
Lembclinus de, mil. III, 158, 38.
l'eregriuus Filgorinns de, mil. III, 106. 3. 415,
Ij 2 cons. 416, 1 cons. 417, l cons. 418, 1
cons. 419, 1 mag civ. vgl. ßilgeriu.
Riidigerus ile, mag, II, 102, 10, liL
Rndolftts de III, 54. 4lL~l7ri51, 40.
Sopbi.-» de III, 385735.
Weruberus de. mag. cantor a. Petri II, 235, 32.
officiul. cur. 2«L I2. — III. 211.~52. s.
Possenhcim n Wcissenbnrg.
F.henbcim inferior Nidcrn Ehonbcini Niedorchn-
beim ö. Obcr-Ehnheim III, 6. 5. 295, iSL 351^
33. 390, fi. — veste II, 36^7 2L
^ ■ >dbyGr
£hmb«l Emu— Sren— Eria— Bnlmg Biiff
b. HtinibtiB m. Wimpfen k. Niokn
Hof V.. a. EntbaiiB.
QOfr 4«r. ^mtol dt m, 144. 40l ISi, 7.
«Uff. A», CM. «mL maj. t IQ< 196, 80.
ong. 4*. dM. «eel. maj. III, 143, 8a
HMÜridb V., CM. «ccl. jBiü. n, 160, 81. — m,
1, M. I4S, 4t. IH. n. 1«9, 18.
HeraiMn v., port soel. ouJ. IT« 10, S8. 18, 4.
8«. la. SO. 6. 61. 18.
JobamiM da, anUdiac «t oelltr. mcL maj II,
41» It, 18. 71, 14. 78. «. 97, 86. 186, 1. 207,
8^ > in, «1,88. 80, 18. 48, SS. 189, 1. 18t,
<w 148, 41. 144, la IM. 88. 188, 18. - IV,
94, 16. 180, 7. 181, S. 157, 6. f 188, 86.
191, 8.
Sidwln Bicha abeeg. OH b. EidilMfiMi s. Bair
adwcatu lU. 2(5, 41.
Mdlelat Pritacho in, 183b 86.
mtg. die T. III, 313, 29«.
Ell» in, 103, 3ä.
*Q«ftndit in. 193, 81.
9tti» m, 103, 31.
JohUlM III, 198, 81.
Jantb» III, 193, 81.
Kitthvla« in, 216, 99.
JbnMNte in, 916, 99.
NieeUw de t ni. 193, 31.
meohHU dictni de III, 216, 24.
?olnantt de., horr, civ. III, 193, 86. f 216, 22.
245, 46. 83.3, 2 «. Str. ITüfL.
Eicbalie abgeg. Ort b. Kehl i Baien
♦ Hetze III, 361. 23.
DIricns dictui de, da Missenheim III, 361, 23.
Eichen Eycben, de Quem äbfig. WOhl i. d. Nibo
T. Weiss Pii bürg
Anabelm v. den, n, 296^ 85. 818, 8, 344, 16.
847. .UH. 1, 7
An.Hlielin v, iloii, s. Nfuwcilcr.
Johannei >b deu, i. Nuuweiler.
Bidwiibuy abgag. wohl b. WeitacDbuig, t. BielwB
N. d», flau. mcI. maj. lU, ü, 89.
EidMtftdt Eiatote Ejstetea Ey«t»d«nra i. Baiara
n, 97, 91. 101, 13. 109, Sl. 103, 31, 86. 104,
18.
•piacopai II. 100. 17, 26. 102, 7, 17. 106, O,
Jobann II, 207, 8.
itMBboto II, 87. 16, 87. 108, 16. 104, 18.
19, 88.
■Mjor eoal«««
dMWBaa U. 100. 9B.
caaoBioos Ailbartoa de Blankinstain IV,
118, 38 s. Stnaab. Domcap.
s. Marie ecclesia parrochiulis II, 100, SO.
Eigilt rin V. ». Clara, Agnes lU, 2'J9, 40.
Big<l»;irt Nico)4aa,«]«r. d» OfftdbKif. publ. not
IV, ibä, lö.
Eibasz a, Eisaas.
Bimero zft dem
* Elsa UI, 178, 20.
Oarhardiu ch, Ul, 178, 20.
Jobanatt diaa. III, 17!^ 81.
Riualsheim s Eni<islioiiB.
Eistete s. Eichstädt.
Sanct Elben s. Albinus. wohl idonUteb mit St.
Albko i. d. Pials h. RoekephkOMO.
Sjfridoa uü. de ü, 188, 86.
EUfMU IT, 19, 10, 65.
I Ellenhard Einhard
! ong. t III, I2Ö. 86. 198. 90 t. Str. B6lMr.
I vag. in, 841, 7 a. Str. Qottaibhww.
mg. dar juiga DI, ISO, 44 dwt, wl« magDos.
gab. fabr. IH. 66, 88. 77, 40. 78,
15 anL 8«, 88, 94. 90, 8, W, 96.8a 100,
I 5. 106, 8^ 43. 192, Sa 186, 7, 84. 45. 188,
18 attb. 186, 85, 36. 187. 19, 86. ISR, 19.
198. Sa 180, 40. 148. 89. 144, 18. 146, 88.
I 147, 48. 161, 16. 169, 9,4». 160, Ib, 26. 167,
6 prac. 1. apirit
Baiaart «t. III, 151, 41.
«Oartrad t in, 125, 26. 126, SO Sydelia.
•Oiaala m, 77, 4a 84, 26. IK), 4. 106, 26. 186.
86. 186. 19. t 196, 87. 146, 66.
*aiiU m. 151, 41.
rieinrictis III, 126, 42.
Kll"nwilie ab^'i-^; TJorf b. Kappoltsweiler
Hrislheiin V. II, 14;^, Hti.
EliersUdi Klrentut sw. Frankeuthal i. d, Pfalz
Johannes v.. prob. «ecL lU, 198. 48.
I Ellio a. 8t. Amartn.
Bbbaid a. Ellaahafd.
Elrebach, ob Erlenbaeb b. Wailtt oder die Rleich-
namigen Ortoebaften i. Baden oder dw Rhaia-
_pfalx?
'Wememi da, fr. pred. IV, 178, 18.
Elsa mon, a. KaOarine III, .S92, 9.
Elsa prior, soror. peniFeiitum III, 80. 9.
Elsa SS Eilsasz Elsaz Als.-i ia Alsatia provincia
II. 5, 22. 81, 18. 86, \'*. 'i. 105, 2. 146, 86.
807, 17. 351, 8. 372. 61. 373, 4a 43^ 89,
39. 447, 13. - Ul, 6, aa 69, 4S. 88; 8t 888,
4. 850, 20.
Landvogt advocatos provincialis n,68, 87, 144,
32. 214, 7. 256. 2S. 281. 27.
a. Bergheim ('ano v
s Hattstadt Konrad Wernher v.
B. Landgraf Ulrich.
8. Leiningeii JolTrid v.
s. Lichtenberg Johann t.
s. Ochsenstein Ollo v.
s. Pfirt Ulrich v.
Landgericht i. Oberolsass II, 406, 15.
Landgrafen in dem nidern Elsasc, Abaaia
fsrioris II. 62, 16. 187, 22. 229, 36. — IT,
160, 12. Landgrafsohaft II. 474, 30.
Egenolf n, 217, 5. — III, 115, 6.
Haintiras Sigebertns IV, 119. 4.
Jabaaaaa 11, 67, 15. Ul, 11. 14.% 28. —
ni, 166, 84.
Jabaanai Ulrioba Sobo lU, älü. 19. 320,
18. 361. 14.
PUlipp a. W&rtb.
OIrich II, 143, 81, 217, 5. 2S0, 6. 9GA, 11.
250, 9, 21. 257, 4. 39. 274, 88. 808,
83, 99. aOl, 88 305, 14, 86. - UI, IIS,
6, m, 88. 161, 9. 2^9, 81. 918, 6. 9G0,
99. 954, 1. 894, 96. 804^ 88. 806, 14.
919, 19. 319, 11 Laad««gL 880, 18.
898, S5. 327, 2. 880, 95, 44. 898, 81.
— IV, 184, 21. m, 16
Laodgiafen in dem obern Elsas«, anpafbMria Äl-
•a«ia II, 187, 22. 229, 3.'>. 406^ 19.
a. Hkbabftts ftadolf v.
». OMtarfaKb BaiaSg« v-, Friadricb n- 1«»-
peld.
laadäebniber Johaanaa n, 406, 18.
officiatl per AlMumn II, 86, 17.
Digitized by Google
£lsaa6 — Erbe
Beichsstädto U. 281, 87.
Cuatodie d«r lliaMrinfidM «. Fiudakiiitv
Ord«u.
Margaret« v. II, 321, 13.
Euenheim s.ö. ScliUUsUdt <II. 254, 3. 2Ö.
830, 24.
rcctör pcc!e«ie Cftnrados II, 37.% 1, 37.
KniUuich Enimrli ii. /üricli
Propst Claas t. FranenfclU III, 361. 8.
Bmhwt IV. 1, 96.
Emicho IV, I. 24.
Enachdanensii a. Annaghdown.
Eodekrist -«ritt Otto p«b. •. Ftotii III. WB^ &
368, 13.
Endingen n.Ö. Rrcisach
EadoU T., ritter IH, B9Ö, 29.
BngwIbBriw prMb. IV, f, 12
Engalbertiu cl«r. Arg. IV, H2, 23.
Bsgalbreeht Eneelbrehl Kugüberlttus
hbk. nug. in, 10, 11. 22, ». 24, 4. m, 36.
2«», 3. t 230. 35. - IV. 153, 24, 35 iwobl
Johanne« ?)
nng. iDcister III, 343, 16.
Adelheidis HI, 236, 1.
Agnes III, 229, 42. 232, 9 Schaab.
Anna III, 232, 12 Kage.
Ellekindis III, 163, 1.
OospcrtoB Oösselin niil. II, 362, 24 mag. civ.
- III, 229. 44. 232. 22. 326, 39. 427, 1 con«
428, 1 CODB. 4fl9, 1 cons. 429, 2 nu^. cn.
430, 8 cons. 481, 2 mag. civ. 2 cons.
48H, 1 cons,
Ileilike III, 239, 43 Zorn.
Helene III, 230, 15 Wirieh.
• Helena f Hl. 230, 34.
Untjo fr. pred. III, 236, 4. 248, 8.
Johanucs mag., Engelbrecbls Brudersoba, civ.
HI, 22, 9. 105. 37. 133, 22. 139, 14. l&B, 23.
44. 163, 2. 229, 42. 230, 30. f 230. 2, 24«,
|. QU, 17. — IV, WO, 6, 10 a. Ron Cur.
Katberiaa III, 163, 1. 231, 89. 989, I.
Ortliebns III. 231. 8.
b. ;Str. .Str.i88en,
En><i'tL' .lolinnnes sK dem, ciY. III, 1^,81 s. Wiu-
k'i thur.
Engeliu s. Bistauheiia.
Engfslteb «. Uoltlinn.
Ettgizo pfwb. 17, 1, 16.
Eüg'atid
König Eduard 1 : III, 180, 10.
Eontringen Enstriogia i. C^at, Z&tkh am. ZAriob
IV, 8t, 80^ 99. O, f.
BakwibMh h.4 Kaiiwtlaatoni, PigmoiMlrfttMiMi»
Idorttr
pt-epositns Pliilipos III, 326, 11.
Eutisheim Eiuüs— Enssos— Ensiebosbeim u.
Maihaassn U, 190, 18. 40», 9a
Einwohner
Borhkschm.ic Wernber II, 400, 13.
Margward v., ritter f II, 435, 14.
Mcrkclin sein Sohn s. Niffer.
Scbftnenbsrg. horr v. II, 190, 17.
Sclmhbeisi Heinrich Ii, 405, 84.
Vogt III. 197, 36.
fitttringen Entnigett Etriagaa ■.ö. Hmwbwg L
Wartembog
ung. III, 1S3, 9^». t 247. 82. - IV, 131, 21.
•Adelheidis de IV, .^1, Ifi.
Berngprns de. ,-in liidlac, .\rg IV, 11, 13 s, tipeier
Bis. hfifc.
( oniadiis de, c»n. et arrhidiac. Arg. III, 6, 2HI.
t ä.), Ifl. - IV. 110, 12
Eberbardus df, ran et ,irchidiac. Arg. II. 26,
12. 41, l'J. luov fahr- — III, 7. ti. 2.5, 7,
28. 36, 24 pfoy. f.ihr ; 192, U. —IV, 73,19.
110, 2 ff. 120. 30. 121, -A, 130, S,90l 199,
13. 147, 16. 154, b. Ibl. 6. 159, 6.
Fridi-ricus de, cantor et cnstos ecci. maj. IV,
7, 8. '.), 2, «J. 10, 5. 11, 12 19, 17. 13, H. 81,
10, 12. 45, l'J. 20. 48, 10, 21.
Fridcrioiis de. panliumis fr, min, III, UÜ, 13.
177, Ii). ],S2, 40,
Maniuardiis de, scnl. dcc. «cd. «inj. II. 26, 11.
71, 14. 72, 9. Itf, Ü. 160, 14. 1Ö2, 10. - III,
36. 24 piüv. f;ihr. »;», 17. 61, 2 prov. fabr.
6», 12 t) i, 14 T 1»2. l-'>- - IV, iri2. 3.
Oito de, CHI ccot. III, b, 14 ff, 31 ff. 25,
18 - IV. 110, 2. 199; 81. 190, 8^ 89. 94.
Otto de iV, 31, lö.
a. Str. O&rtsn.
Enzheim Ancs - Aveg— Enesz— Ensheim sw.
Strassbitrg III, llf), 6, 39. 288, 14. - IV,
2t, 1. — Hof ». Dionysien III, IIb, 7.
Huf 1. Erenberg III. 115, 7.
VolciD«rM ntU- ä« iV, 107, 87.
W«IUMr Hl, 889, I.
Bp9g UUdw iMieh« KffUA» Apitfl» ^ptaM
a. iMätHb n. 810, 88. 4S4. 8. 48«. 97.
- in, 174, 84. 819^ lt. «78^ 4. - IV, 48,
37. lÄ 8 ft 90O. 7.
nag. d«, um mon. s. BUwbath III, 84^ 90.
BwkioWu d0 III, 108. 99 ff.
DUtbcrieb t. III, 480. 8 com. 4SB^ 8
DtoÜMraa d«, «kr. III, 103, a&
DMiMr« de III, 10% 89.
DtetflMr T.. gm. V. BntlMim. «blkn. II. 488,
89.499,401
OtotodMlIn T., litler 11, 191. 86. 198, 19. S61, 3.
DktMlMlbi T.. edclkn. II, 46», 8 ft
Hurttttaitas d* HI, 103, .35.
• HadMrigto d* tu. 106, 98.
J«bMiiM dt, mlL III, 108, 86 ff,
JobMMM T., tiuL II. 878. 8, 18. 484, 81. 489,
9 ff. — ni, HO, 9» ff;
Kathniu d« lU, 108, 89.
a. Btzekint
Episcopali^eel'.a s. BiscbotmlL
Eppettin dicta III, 249, 9.
Eppo presb. IV, 1, I&.
Eppstein Bbistoin a. Franktothal i. d. RkaiiphU
BaitoUaB ds 11. 138, 80.
EpteraMan $, BebtenMh.
Eptin dicU m, 184, Ifll
Erbe Erbo
nng. herr m. 60. 9. 7». 98. 186, 18. 419, I.
(ders ?)
nng. herr, hcrrn Johannsen san III, 115, 1 1
mg. bcrn Niclans san III, 418, -4
«ng. judex IV, 27. 9.
trag. Alias judici« civ. IV 100, 8.
nng. iMsrdos IV, \2\), 20.
nng can. s. Tfaorae f III, 75, 30.
♦ Anne III, 18t, 39 Körnar.
BnrkKt f iU, 164, 40. 69b, 18.
Digilized by Goo^e
S54
Erbe — Esschevar
Bark&rdag niil. f m, 805, 80. S20, j». 884,
41. 398, 4. - IV, 193, 18. m, 23.
Bwkaiam urm. III, 305, 30. 8S(\ 95, 4S. 384.
41. 896, 86. 398. 4. - IV, 198, 1& 186, 88.
Cano Situs Erbonis IV, 63, 10.
Cuaradus filius Etbonii IV. Sil, 96 erat.
• Dfo» Ul. 389. 16 Hormlt
• Q«rtnidu relicu Brbonit IV, BS, 97.
Uattiiiig m, 185, 11
JobMinM, bero Brban sno, filioa Erbonis III,
481, 6 nwg. ciT. 106^ 8. 181» 17. f 164, 40.
410, 1 mag. dr. - 17. S6, 18, 86. 88, 40:
89. »U 118, 97 aona. fwiaviat«?)
Jabamiea hatr HI, 80, 84. 419, 8 com. 488, 1
mag. w.
JobkonM t ni, 896, 1&
Johknnes arm. III, 889, 16.
Johaanei Ritlerltn, herr III, 186, 11.
Katharina III, 60, 1 86Der.
•Lna m, 395, 18 Palier
IQelawM hern Erben son lH, 414, 1, 8 eoaa.
Pbyna lU, 108, 9. 131, Ift,
Vfbnnowe m, 186, 11.
a. BreoKb jeoieila dar — ; Oraiarbe; Jaoge;
Kalbeagaaaa in — . Bhainaa; Waasara aa
dam — .
ErV'citerin dia m, 188, 48.
Erlfleig'-
Erho sutr»r TU W), S.
• udfii» III, yu, ;h.
Erbo pre«b. prcb. s. Martini III. 39."), 19,
Srbo fr. pred. IV, 177, 8, 41. m, 10.
Erb« ean. ■. PetrI TV, 118, 8&
F.rhn ran. s Thornc IV, 76, 2.
Kiiiu ~ Erinbt;rg b. Ehrcaberg.
Erendorf s Ettendorf.
Erfnrt I!, 216, 36.
ErgLTsluiiu Eigores— Erncerhcim n.ü. Mölsheim
II, 477, 14. - III. 48, 38. 70* 20. 84. - IV,
38. 1. 18^ 31. 41. 196, t, 19. 89: 197, 6.
138, 10.
Conrad t., nag. III. 96, 88 mag. bo«p. ISl. 18
mag hoap.
Chntzo d«. orlulanus f III, 874, 86.
•fiUina m, 274, 84,
Jobannaa mil. da, Johaaaaa.
Enaiahaim Kiaatargerabaim Eiager— Bntgsia-
baia 0. Obartbnhaim III. 184, 88. 878, 4&
- IV, 184. 84.
Willabnrgia da Ul, 66, 88.
Erich, ein Waaaararm dar Ul b. Ewban III,
322, 25.
Erlegasse Anna do. doniicolla III, 104, 43^
Erler Herhtolt III. 119, 31.
Erlerin dicta III, 398, 7.
firlawini JobannM piab. a Stcpbani III, 827, 87.
Erlio Erliotti
«ng. II, 978, 24, 29. - III. 34S, 4.
nag. barr III, 297, 17 ■ Str. Straaaen.
Aap» III, 998^ 8.
Baibtott arBbnatar IL 30. 18.
Borcardaa civ. III, 178, 87. 883, 3.
Haata III, 431, 9 cona.
HaSM «an. at dcc. s. Thome II, 810, 8. 880, 14.
881, 8. — III, 81, 20. 191. 84. 197. 1.
Jobannai^ ganar Brlioi, mag. de s. Tboma
not Alf. n. 74, 38. 83, 8. 186, 8. 187, 36.
- m, äot 48.
Jobanaaa mag. ea». et leol. a. Tboma UL 884,
47. 818, 19. 876, 6.
a. s. Thomane v.; Scblattatadt.
Emberg s. Ebrcnbcrg.
Erngciliuini s. lÜKtTtlielm
Ernlin «»!). Arj; III. t;.'), 13.
Erno1»heini Arn iUc;— AfHolz Emoltahrioi n.ö.
Molsheim Ul, 20, 22. 302, 23. — IV. 86. 11.
122, II. 139, 80.
s. Schotte.
Erpnre fortatam. Tielleicht der hentige Er>lbiuch*
wald 0. ScblaHatadt IV, 48, 13 a. Hilaonbaim.
Eratein Erata- Biatbaim Eiatan Eaeban OiJt«^
hata aa dar III a. Slraaiharg n, 9, lo, 198;
8. 807, 10. - m. 880. 84. 888, 7. - IV,
161, 81.
Barger and SebalOinaB H. 141, ll.
■cnltetui Waltberas IV, 118, SO.
monaslerium IV, 135, 6 ff
Aabtisun II. Convcnt III, 208, 9. SM, 18.
— IV, 66, 6. 73, 20. 85, 4.
AebtisBin II. 326, 38.
Colata III. S03, 8.
nng. de III. 814. 8. 391. 8,
BarbU de f III, 39&, 10.
Critüna da. beg. IH, 71. 18, M, 44. 84», 91. 986,
9.
Criatina de III, 886, lOl
Dietmar >, Ep6g.
Elsa de, beg. III, 948, 10.
Else T. III, 11,3, 18.
Frideriens de IV, 119, 20.
Fridericns de. fr. pred. III, 27, 21. 28, iL
Fritscbo de, fr. «ob?, pnd. Ul, 88. 36.
Hartroann v., s. Schlattatadt
Hattmannns de. mil. II. 6. 90.
Hertwigis de III, 214, 19.
Hezso de. dorn III, 15, 83.
Jeckelin t. III. 39H, 35.
.Tobannes de. s. Maursraünstcr.
Jobannes de, mag. III, 2, 22. 24, 45. m, 13
(dars?)
IIa de, beg. III, 87, 89. 88, 35. 99, 98.
Lhgardis de, beg. Ul. 71. 1% 48, 44.
• Jfetza III, 90, 13, 820, 8.
Nicolans da, praab. s. Nicolai TTI. 321, 18^
Otto de, lanilas III, läa, i. j 2 23.
Sigalin hm III. 60, 18. 90. 13.
Sigelin brodbeck, civ. III, 60, 18. 90, 13. f
32a 8.
Sigelinns m, 880, 4.
Dlncos da IV, 80, 86^ 88. 89. 16. 66, Si. 198.
4. 41.
Erwin Münsterliuttiif i^tor III, 48, 48. Utm 90,
3li ff 40«, 6, 26.
Eschnn Esrhowe aa dar III s. Btnaabaig III,
322, 25.
Tier, procur.ntor de III. 19, II.
monaslerium III, 231, 2d. 322. 24.
abbaii^a II, i26, 33. -- III, 114, 93. 931,
14. 332, 34 Sir Höfe.
Mchiiy^9 t III. vn. i.'.
monialis Auna de Greircasteiu III, 2ii, \'J.
Eseban a. Eratein.
Essrhpvar Eschcv.irwe — farwin
die III. :?fi2, 33 s. Str. Areal.
Af^nes III, 264, 31.
Ellekindia Ul, 264, 42.
Jobanasa Arg. f ni, 864, 31, 48.
Digitized by Google
Esschevar — Fegersheim.
855
Johannes III, 2C4, aL
Niaclans III, ^ iL
Bmi 'dc an
Jajobns III, 391, iL
•Kr.'berina III, 391, 4Q Blcycr.
Essliofen Elsselingon Ezselingen L Wüvtemberg
1. Neckar II, 261^
Hoioricat do, viccacuUctns Arg. III, 328. 18.
8. Ilurer.
Estriolie •. Rotenkirchen.
Etriii^n i. Entringen.
Ette Borcardn« III, 187, 42,
Ettettilirf Bteu— Ethcn— Ercndorf a. Hochfciden
nng. dorn, de III. 40. iM. 54, lA.
• Ama III, m iö KloU.
Dilti icus dem, 332, Ifi.
ELe-.liardu» dom.~ao II, 0. 31- - IV, 74, 30.
flu.
Fridcricns dorn, do II, 6, 3L
Hciarich v., herr U, 2bl, 22. 252i 5, 287, 38.
»i, 23.-111, Ib^rSL
Hcraiann v., EberhärS Sohn IV, 74, &L 85^22.
Rtbhard Rennehart v., hcrr II. 25L 257^52.
ä. 287i 288, 23. - III, 153, 2jL
ülritns clerTEbcrhards SoEn IV, 85, 25 ff.
Etteiilicim nJL Kenzingen L Baden
Wallherns de, cnpaiias III, 894, 21L
Etteiil cimmünster Etlenbermansier Ettenhcim il
Ktnzingen L Baden
abb:.» et conventne IV, 82. 14, 32.
Abt II, 326, SL — IV, Iii, la.
adrocatas monaaterii s. GerohUeck tt, Rh.
Etllia^en Ettelingen Etteniogen Otteningen ».
BLArlsrnhe
HoiBricns de, *ic. pcrp. s. Stepbani II, 2.53. HL
411, 20. — III, 2ia, 18. a26. 30. 227. 2ä.
:>3l, ai. 259, 12, HL 283, lü. 258, 2fL 318, ö.
ist 21. 848, M.
Etzekhit
nn«j. civ. IV, 90. 2.
Givda beg. deEpfichc III, 119, L
Hodcwigi» III, m, iL
Ja:übQs »ao. III. 119, ä.
Jobünnes sac. III. 119. 5.
Killlerina III, 119, 5, & Utilis.
Krittierina beg. de Cpfiche III, 119, 2.
SiMlu« Arg. t ni, 119, fi.
SiWdus m, UÖi ä.
Eysl ahn Nieder- oder Oberenzen ö. Rufach
eccltsie rector üeinricns mag. II, 226. iHL
E78t.:den8is s. Eichstädt,
Ezze'jBgen a. Esalingeu.
F. V.
Fabcr
Brttoldus fr. pred. III, öi^ lÜ.
Iliijirich, T. Stuttgart, piicMcr III, gögi 'i^
n.ipo civ. III, i, aa. Iß, 1*
Sij;clinu8 III, 17. HL
B. Eckwersheim.
Vachiran
Conrat III. 70, 4L
GoMrid, herr, civ. III, 70j fltL
Vag<^bein s. Fegersbeim.
, Vaihingen s. d. Enz L Würlemberg
Dicmo advocatas dc II, 2U, 4Q s. Bretten.
, Vaken s. Aaraa.
Valanea Valaniensia L d. Türkei
Bischof Johannes 11, 274, 22.
Valdemovne III, 35i, 28.
Falko 8. Zabern.
Falkcnstein Valkenstciu Ruine nw. Niederbronn
II, 271, a. 297, IIL
Adelheidis de, can. a. Stophani II, 440, 15,
Agnes de, can. s Stepbani II, 440, 12.
' Conradus de, arm. II, 297, 4, 28^
Gotfridas de, arm. II, 271. L 2L)L i- 2^
I Hoinricus de, arm. II, 2t) 7, 4^ 20.
! Jacobus de, arm. II, 271, L 3^ 36, 297.
4^23.
Ruine b. Schramberg L Scbwarzwald
Conrndus dorn, de III, 1^6, a&.
Raine L nüllenthal L Scbwarznald
Johans v.. s. Freibnrg.
Johannes v. IV, 197, aL
Walther ».. Hildebrands Sohn IV, I97i 20,
Ruine sw. Donnersberg L d. Pfalz
Philippus de II. 10.
Vallis s. Marie s. MarienthaL
ValteDheim s. Vfaltenheim.
Valve 8. Walf.
Fano Fanensis L Mittelitalien
Riacbof Franciscas II. 163, 29, 161^ LL
Farre Reimboldas III, 282, 12.
Varsberg Warnosbcrg ö. Bolchen L Lothringen
Gerard v., herr II, 290, aü.
Vasold der sciler
I Berb6rg s. Wittwe n. Kinder III, 135^ 2.
Vaszieher
•Ellina III, 239. 21L
Oreda III. 239, 21
Gftta III, 235722.
Heinricns III, 239, 2fi.
' Fegersbeim Vagere— Vegcts— Vegerszheim sw.
Strassburg II, »2, 12. - III, ^ 39. — IV.
126. 30. 191. 12.
th^earins de IV. 28,24.27.6, 28, 20,40.
29, ao.
j Hng filius IV, 2«, 2Ö.
ung. v. III, 251, h. s Str. Oattcshänser.
Anna nion. >. Agnetis III, 133, Ml
Hng V.. mil. II, 17, 2L — in. 6L fi mag. civ.
02, ä mag civ. 66. 21. 80, lfi.Ti33, M. 418,
L 2 cons. 415.~r coni~416, 2 mag. civ. —
IV, 157, 1 cons.
Bog vTTII, 133, 28, 41.
Otteman mir~nir804. 05.
! Rudolf v , mil. II, 4, HL - III, ?, Iff. - IV,
I UT. 32. 128, 10. 21L ^ cons.
Rodolf V., mil. II, 408, JB, 45ß, 38, 473, 21
1 scab. 476, 8. - III. 133. 2^, im. 26.322.
I ai mag. civ. 824, 21 mag. civ. ^20. 2 mag.
I civ. 340. 16, 358712. 399. 12 429, 2 cons.
431, 1 mng. civ. 433, 1 cona.
Rndolfus de, pleb, IV, 118, HL
j Rndoirns dc, fr. pred. III, 11, iL
Sifndus dc III, 15, 2, Ifi mag. civ. 412, 2 mag.
; civ. - IV. 12372.
Sifrid V., mil III. 183, 28. 12. 149, M «wib. 151,
JLL 18L 82, 2a mag. civ. I8II, 209, 32
I »cab. 2^ a mag. civ. 229, lü scab. 22
I scab 28L 22. 804, 2S, 431, 2 cons. 428, 1^
250
Fdgersheim — Vinhege
2 cons. 434, 2 mag. civ. 485, L com. 49A, 2
n»»g. civ. 428, 2 con». 431, l com. — IV.
185, 21 (dera?)
Sananna de III, ^ 32 Witbrötelin.
Veglia Veglensis L I«tri«n
Bischof Lamberto« II, 163j aL 16L HL
Vehe Vebin
♦Ann» in, 46, 22. 102, 2i - IV, 179i 82.
Cktnnt civ. II, 18S, L - lU, 45, 32. 102. 2g.
S^dinaa civ. IflTiO, iL ü, 221 45, STloa,
25, 114^ AL t 222j 32. -^V, 179, HL
a. S(r.~GoUeabäas«r.
Veialer Vtfgeler
ang. der acherer III, 151. ID.
Bryde m, 16£ IIL
Hcinricaa raaor III. 2fi^, 12.
•Katherin» III, 268, TL
Vciapag Vettpacka Vcisactbacke
dictoa HI, 229, 9..
Conrat III, fifi. L t 192. L
•Oertlud III, i>fK iL I02i l a. Manraroünster.
Qröda III, 19273.
Johannta der. TU. 192, 2.
Kanignndis III, 1^ d.
OÜlia III. 19L a.
Wernhenie III, 192, 3.
Velde die v. III, 181, 42.
Veldcnts Veldcncia Veldencze Veldctilze sw. Dein-
caitel i. d. Uheinprovinz
der V. II. 357. Ifi a. Speicr Bisch.
Oeorias Ueorgie v , Oraf II, 172^ fi. ^6, 11
Landvogt L Speiergan. 344, fi. — III, 133, 33
(dcra ?)
Waham v., can. et dcc. ccci. maj. II. 320, S2.
tiil, atL ML 32. 381, 311, 4ÖJ», as. T!% 13.
131; a. ^ III, lÜL iL 'J37, 2IL 23. 28'.»,
lÄ 344, 3fi. IL rvTl^llj llj. 30. 19L
5, 2£rn)2, 32. HM, Ü
Felix NicuUus prtb. cccl. maj. III, 56, 14, 33.
63, ÜL IW, 6, 16G, IL
Velkelin diclua III, 2il. 25, 281. 23.
Felaenheim IV, 26, 2.
Vende
ConradM rector a. SUpliani II, 41S, 2. 463, 2.
•Orede III, 11, lü Ache.
Meincelin III, 11, IL.
Johannes civ. fTl, 11, UL.
a. Helfande zltat —
Vcndenheim Wcndenhcim a. Stra»sbnrg II, 198,
8, SL — III, 4, IL - IV, 13, 22. 33, L 34,
51 122, SL 12^12. 126, III 027, 12. ~ der
frigi^öf I1I.~5Ö4, 3L
diclaa III, 844. L
Oerdrudia Jelll, 154, 43,
•Orede III. ISL ZH^
Jacobna III, "256, IL
.lühaanea III,~lBI, 2L
Iirulolfas a. Scbiltighoim.
HObei de -
Betscholinaa dictcis II, 383, £L
8. Kage; How-emesser.
Vener Reinaldaa, licenciataa in dccretis II, 442,
2L
Verdan Virdancnsis
Kirch« IV, IM, aiJ,
eantor HeinricE v. Finatingea IV, 90, 35. lOlj
lä. 3L UJOj, 35, 3it a Fingtingeu a. Itoai
Cnr.Tapl.
Ferentinuni Ferentino L Mitlelilalien IV, 209, 30.
Feretranna a. Montefeltro.
Veringen n. Sigmaringen
Conradaa diclns de. not cnrie Arg. III, 38^ 2L
Conradaa de, preb eccl. maj. III, 78, Ifi (Hers?)
♦ Frene IV. 168, Ifi Clingen.
Heinrich «räTv IV. IM. Ifi.
Heinricna de, camer. «oel. maj. IV, 6, L 7, 22
a. Str. Biich.
Verlerin Jania III, 65, II a. Str. Areal.
Ferrara L d. Lombardei, diocoaia II, 84^ 1^
Ferretum a. Pfirt.
, Veae
dictns III, 358, L
B. Köulgsbach.
Feasenhcim Veaten — Vezzenbeim aw. Tmcbten-
heim IV, 161, 3Q,
I Hcinrirag dictos de, ccrdo III, 302, 22.
I Johannea diclua de, cerdo IV, 193, 2L
•Kaiherina III, 3(0, 28. <
Vettere Johannea civ. 11, 2^ IS.
Vetterkint Velkint
, • Elaa III, 288, i& Panfilin.
Johannea mag adv. civ. Arg. Tlt, 288, 3(1. iL
' Vetterlin Henrico» III. 48, a.
I Vetlich Anna III. ä03. 4^ 204. L
; Feucbtwang F/ihtwangen L ßaierii, Mittelfranken
Cunradua de, a. Deulscborden.
Feuerbach F^rbach n, Stnttgart III, 256, 2^
I Veygeler a- Veieler.
' Vezzcnheim a. Fesscnhtim.
Viborg Wibergensia L D&nrmark
Biachof Pelru» II, 67, 23.
Vicecha IV, ». 28. j
Vicedominaa s. Bacel.
Yicenza Visentinua Vizentinna Vincentinna i. Ober-
italien
Bischof Bernardua II, 65, L 06, 2Ö. ßT, 23.
IKI, 2Q.
VicDS, welches der verscbiedenan Vico L Italien?
N. de, 8. Rom Cnr. ürk.
Vicbotc III, 161^ 33. .
Viennc Vienna a. Rhone L Frankreich II, 817, 3.
concilium generale II, 244, 30. 247. 3. 324. 3ä.
325. iü.
' ecclesia major II, 244. 30 IT.
Vigil IV. 1251, 6.
Villa A. de, a. Rom Car. Kamm.
Villandrant Vignandraldum L franz. Dep. Gironde
IV, 1«2, 22, 30.
Villcrs-Bcttnach Villora n. 3Ietz, Cisterc. Kloster
abbas IV, 88, 8.
Villingcn Vilingcu L Schwarzwald
i Brocke de — Fridcricas, Vater nnd Sohn II,
373, aa.
I Bruno plebanus de IV. 55, 30.
Nicolana de, gen. Swarbcr, preb. eccl. maj. III,
144, aü. 22t*j Li 6. t IL
Vilmeringen a. Meüijiyen.
Filwirkerin .McIsa III, 300, 12.
Finiinin »an. der elteic der — civ. II, 184, 36.
Vinaz Hointzolina& III, 222, 18.
Vincentinaa s. Viccnza.
Vinhego abgog. Ort zw. Ober- a. Niederehnbeim
I 111, 385, üfi.
Vinko — Vogelsan^f
257
Vinko 8. Zflrich.
Finkweiter Vtnkenwilre
der ». III, 20n, ly e. Str. Hfinaer.
•Kinignnde III, IJöl^ 34. I
Niclawps V. III. iTSTl COM. 416, l con». 42;J, ,
2 cott«. — IV, 157. a con«. (ders?)
Syfrid ». III, nei.lSL
Vogil T., JticoWs ITT, 345, HL
s. Taaler; Str. Strafen
FinsUngen Vinttinga Vinstingen Vi«tingen a. Sur-
barg L Lothnngea
Bmno de, ean. eecl maj II, 321, 46.
Friedrich herr zn II, 450, L.
He in rieh herr sn II, 321. ifi. 400, 2L 408, 28.
4i.ö, L 450, L
Ueinricoi de, can. »cel. maj IV. Sg, 22. 88. 89.
^ a s. Verdan Cant u. Korn Üar. Capl.
Heinricas de. der. IV, \^ 2iL
Htigttnmn herr so II, 460, L |
Hugo dom. de II, 213, ß. .
Johaiiues de, can. öcci. maj. II, B21. ifi.
Ita de III, 6a, ai. 83, aL Hj Ifi. 114j S. 115^
1& Fleckenstein.
Sophia 8. Wyre.
Walramua de, can. occi. maj. II, 820, ÜS. 821.
46. 460, 2fl. — lY, 188. iL 191. (L
Pir— Viribnrcb 8. Froibarg.
Virdenhcim s, Fürdenhcim. |
Virduneusis s. Verdau. '
Vimekom Viemkorn Vimckor
Conradna IV, 27, 10, 21^ 22^ 33. ^ 30. IM.
12, la. 2iL 'dL ^12, 2.
Olte civ. III, m £~n5. Si.
Reimboldns janior domTlII, 4, !L — IV, 113, 2fi
0008. 128, &. 129, 2. (ders ?) i
Virstenberg s. Fflralenbetg. |
Virthener s. Ramstein.
Visckbach Heinrich der. IQ, 13, 83. 17, HS. 82,
Fiseiier Bertsehiniis civ. III, a87, 88. i
Viacherin Berbta III. 214j liL |
Viaentinni b. Viccnza. |
VisioncQgis s. Vizeo. !
Vistingon s. Finstingen.
Viterbo Viterbiam L Mittelit,n]icn TT, 10, 8. 85. 2.
87, 20, 28. 3H, L - IV. UH, ja. lU», 2. 120,
Vittelüii herr III, 31^ ai s Str. Höfe; Strassen, i
VitoIuB 8. Kalb. j
Viviantz Fivianz 1
ung. III, 136. 2fi. '
•Beatrix IIC283L 335, 17 s. Daoris.
Joh&nnea Bail.TTT, 175, 2il~3ä mag. ci?. 176,
10 mag ci». t ^3 i2. aas. IL 41871
CO IIS +iJ0, 2 cons. 4317 1 mag. cir. 423, 2
oons. 434, I mag. civ. 425, 2 cons. 427, 1
cons.
Nesa t in, 33öj 22 R^imelnhoim. |
Visentinas s. Vicensa. |
Visen Visionensis i. Portagal
Bischof Jobannes II, 301, Sfi. '
Flader
*Ita III, 280j 24, j
tilricos de Arg. UI, 280, 21. j
Flamenk Johannes dictas le II, 7, 22t i
IV, 1
Fleckenstein Fleckin— Fleken— Flekesteim
— stein Rnine w. Weissenbnrg
ung. der V. II. 2. Ifi. 9, 2a, 18^ 33». IS. fi.
Anselm v., s. Speier Dorncan u Horn Cnr. Capl.
•Elizabeth t III, 83, iiiL IIa, 2§.
Fridericus de 11, 4, 28. 10, 23, ^ 8&. U, 6.
Heinrich V. IV, 1|T, 36,
Hoinricus mil. de II, 22, 12. 147, lä. 168, ÜQ. —
III, ^ ttL Uü, 13. 2i i3 iders?)
Heinrich der jiingc,~ri(>rr v. 11, 168, 30. ^6,
30. 2H7, 33. 288^ m 2L
H^igcliii V., ritter II, 265713. 282. L 286. 86.
6Vd, ■L
JoEärTncB T. II, 813, 7.
• Ita do III. 69^ HTHS, 31. US, la Vinsliogen.
Hftdolfas milTde II, 4, 2L HI, 69, 34. 83i
aL 116, la.
Sasanüäde III, 83, aL IIS. 25.
Flegke s. Bern.
Flemminko rominicns TIT. .185, 2fi.
Flexbarg Fleckogbcrg Floxbcrg nw. llolehoim
III, 70, ÜL im 1, 322, 11. 367, 2L 393, IL
Hormannos de III, 322, 13.
Kiincgandis de, mon s. Kalherine III, 100, B9.
FlinsAwcr s. Bern.
Flftrchingen Florkingen Florichingen sw. Dieden-
hofen L Lothringen
Johannes de, prep. ecel. maj. II, 182. 38. f
aOTj a. — III, 147, BL — t 'V, 182, L
Florens Florenti« III, 224, 24, 4L
Vocco IV, L 21.
Vocco presb. lY, K lä.
VAgclin VAgelinos Vftgallin
dictus III. 208. 0.
nog. t III, IM. ti-
Arnold III, 15. 13.
Heinrich civ.HI, 5, 2. 45, 12. t iH. IL iL
•M^red HI, 6, 3. 46, Ifl.
Vöküiishofen Voeelineshoven sw. Colmar
Odalricns de IV, 7, IL
Völtscbc VStc/schin Vftsche Volscbe Volscho
Voltschc Welschin
nng. II. Ui 31. — m, 65, 12 scab.
nng. senior III, 47, 4:
•Agnes III, 51, 251 102, 22 TItindsfeld.
♦ Agnes III, 17^ 18. HG. 2iL 373, ML 382, M
Sturm.
* Agnes m. 202. L 885. IL
Gfttze 8enior"cIv. EI, 159, 8. 21.7, 28. 284. 21,
28C, ü — III, 172, la. ns; 23, 373, ll
3ü (ders?)
GAtzc an der obernstrasze III, 176. 8fi^
GAtze der jnoge, GAtxelin civ. 117 265, 2fi. 385,
28.
HertEcün .Tohannes civ. II, 446, 22. — III, 340,
ÜL 3J4, 42, - IV, 201, 2,
Jacob civ. in, Bl, 2ü.
Jacob civ. U, IK, dL - III, 102, 22.
Peter Pettrmann civ. II, 215, 28, - III, 218.
a. 340, ÜL
Petermann civ. III, 310, 2L
Rciiibold civ. II, 159. iL 2^ 13.
Reinbold civ. t lUrM, 17308. 2. 386, IL
Förster s. Hönau.
Vogelsang
dietos III, 841, IL
Johannes 1117262, 3£L
258 Vogesen —
VogcMD, der Wasichen II, 187, 32 ff. m fiff.
303, 2ff. 369, 12.
Vogil I. Vinkenwilre.
Vogt Voget AdTocatu
dictas in, 21T, S&
Johannes viv. III, 95, 4SL 420, 2 cons.
D(t«nheim-, Wasselnheim
Vogtelin
^bannes civ. III, ^ 32 identisch mit Vogt?
Pctros ciT. III, 129^ 5L
Volcmar fr. pred. III, lOj gg,
Volcmaras fr. conr. i. Marci IIT. 3^ L
Volcnandas fr. pred. IV, 51^ 22.
Voifgangoshein s. Wolxhijitn.
Volmaius caa. s. Ktephftni III, 169, 33.
Voiu in. m 23.
Volso janior m, 31^ IC '
VolzQ dictoi III, 30, 2.
Forbacb Farpach L Lotbringen
Jftffrit herr t. II, 208, L
Forcbhcim Vorchheim b. Emmendingen L Baden
IV, 34, ai. 36, L 122^ m.
Vos 8. Diebach.
Fosier •. Könitz.
Vot^mei dictaa III, 312^ iL
Frageie Bnrcart der III. 67, 5^
Frakcnhcim s. Frankenheim.
Franciskancr-Ordon, fratrea minores, minrc hrh-
derc. Barfüszer II, 58, Ifi. 1^ 2111. a^ff.
92, 2>L IHO,
capilulum gcaeralö II. 58^ 26. — III, 266i L
fratre« II, ^ 12.
Albortna a. Inaula a. Marie.
Conrad a. Toni Hiach.
provincialia III, 266. &
proTincial L Dentschland. Alemanir proTincialia
Dietherich II, 69. 10. M. 60. 3, 8. 61, L
79,slL
provincia cnstodia AUacia III. 265. 41, 266, fi.
- IV, 178, 3a,
rcgala II, 79, 1^ tcrcia regnla II, 82, dl t.
Str. Kirchen.
Frankenheim Fraken— Franchen— Franrkcn—
Vrankon— Klein- oder Hohfraukcnheim s.
Hochfoldcn? III. Ifi. 32. M, liL III. 3iL -
IV, 14, a. 52. 12- 147, 22.
CAnradas de III, 18, iSfi.
FriUchc v., civ. II, 286, IJL - t III, 385, 12.
Qerdrndia HI. 18, ÜL
*Gerdrudi8 de UI. 18, OL
Ileinricua v., a. Ackermann.
Hngo de, civ. III. 94^ (L 12Q. k t Mi ^
Hugo de, der. III.~l|, SL 22, ifi,
Johannes de, prcb. a. Thomc III, 197, 3.821, Ii.
♦ Junta t III. 94. 2. 168, 42 MommenheTinT
Katherina f Hl. 168.12.
•Katherina civ. lUTllHö. 19,
Margareta III, 91, 1 120, 2, 1«8, 33.
Odilia III, 94, L 120, 2. 168."^ 365, 31L
Sifridna de, civ. III, 352, 1 »M, lü-
Sifridus de f HI, 86275.
Frankenheiro prope Sneraheim, Kleinfrauktnhi'ini
vr Truchtersheiin III, 378, 21L
Frankcnatcin Francken— Vrankcnstein zw. Kai.^i'ra-
laatcrn a. Dürkheim
nng. can. ccci. maj, III, ö, 13, 31 (wohl Jo-
bannea).
Freiburg
Conradoa de. can. et pinc«rna ecc). maj. II,
21L ilL - III, 162. 19. 288. 17. - IV. 188,
aa. t ISL 25. iffiTL a.
Eberhardaa de, can. cccI. maj. IV, 189, ^ 190,
L 32. 19L «i 11.
Jobannca de, archidiao. Arg. IV, 143. 12.
Frankfurt a. Unia Fraiu-hcnlfirt Franckenforl
Frankenfftrt Fraiikcnvurd Krankcnvnrt Fraken-
fordienses II, 12, 23, 4«, Jü. 49, 21. 232, 22.
362, SL HäT, 2L 476, Ifl.
BSrgTr II, 44, 48, 20, 32. 49, 22.
aculletua a«iäüini conanTea et nniveraitaa civinm
II. 49, 1^ 12.
Schnltl leiaa neinricna II, 49, 1_, 17.
tbclonearii II, 4H, 19, 22 s. DcnUrhland
Fraicati Thua— Tmcalaimm b. Uom IV, ö, 12 ff.
Bischöfe
Johannes a. Rom Cur. Card. n. Leg.
Petrna a. Rom t^nr. Card, a. Leg.
Franenalb s.ö. Karlsrnhe, Kloster ni, 378, IL
Fraaenberg Vrowenberg abgeg. Bnrg bei Stn(t<
gart
Albrecht v. ni, 266, 22.
Frauenfeld L Tbnrgau s. Embrach.
Freckenfeld aw. L:ingetikandcl L d. Rbeinpfals II,
261. ai
Frcdericos der. IV, ra, 8.
Frcdericua can. a. Petri IV. 62. 2h.
Frcdericua acolaria IV, 104, 22.
Freiberg Wrisberch i. Sachsen
conventns Magdalenitamm prior Waltherna III,
6, IL
Freibnrg L Itreisgan Firbnrch Fribour Fri-
burg Fribargnro Frinburch Viriburch Vribnrc
Vribnrch Vribnrk H, 93, SIL 25!*. L 418, 2L
— III. 256, 13. — IV. Iii TSTlTfl, 3. 19S.
21. iäüL 21. — Castrum Hl, 161j HT
Hörper II, ^ S tT. 418, 2fi 428, 2L 442, aa
44«, 1, 47371IL
Wallher der VTasor v Bnrghcin II. 467, 8,
13 ff.
Strftffer Johannes der IV, 196, 23. 197. lü.
SUftfler Stephan, ritter IV.TW, 23.
Itürgermeigter II. 258, 3. 302. 2fi.
.lohannea herr III, 118. L
Suewcli Johannes gen. d. Graeascr. rilter
II, 457. IfL s Sneweli.
Snewcli V. Wiaencgge IV, 196, 'Jh.
Hath 11. 258, a. 302. IJIL 418. 257428, 21, 442,
aa 446, 4. 473, Ifi. — IV. 196, 22.
Schaltheiaa II, 3^ 20.
Sneweli Berulapc IV, 107, 22.
nniver.sitas IV. 145. 22.
Deutachordenakommende
Comthur Valkenstein Johans v. III, 270, 32.
Dominikaner II. 283, 1
ccclesia IV, 72, h.
J. plcbanns IV, 46, 1 ff. 47, 3.
Itoiliilfus plebanuB IV, 7272.
Johanniter III, 161. 11. — IV. 180. .3. IL
("ommendator Stoffen Rudolphns de IV,
180. 2.
monasterinm omninm sanctornm
prepositiis II, 346. 21. 357, Sfi ff-
Orafen v. II, 420, 38. 421, 1 ff. 430, 32.
431, fi ff. 443. 22 447, U. 448, 2. 46(0. -
III, 872, in — IV, 77. 12. 99. IL 160. IL
Adelheid IV. 2U), 57
Freiburff — Frundesberg
259
Conrad IV, 70,2.7L2a.83.22. 88, 32.
96. 3fi. ito. 2L
ConrädiiB elcTTlV. US, 21
Conrad 11, ^Ki^ 24, 32, 305. Ii. — III,
117. M. 4ä. — IV. IJL a. ».
noUrins Petrus III, 323, ifi.
Egf ne III 19, 2fi. 117. aA. 16L iL
Gcbebaiilus can. eccl. maj. IV, 61, IL 63j
29^ 21. üJ. L t üä. 24. iTConstanx
a. Rom Üur. Capl.
Gebehardas archidiac. et prcp. eccl. maj
rector a. Martini II, 21L 13. 222. äL
224, Ül 2111 ÜL 235, 23. 363. IL 381,
Snaa, Mn»3, i ff. 434, a. 460, 22.
— III, 145 Li 147. iÜ. 152j Ifi. 15Ii
jü, 27o.~arüöi. a. 378, l 387, aa» 8«i,
aa. 394, jL~359, 32- — IV, ISI,
189. ÄL 190j fi. 19L 16j Sä- TTg; 2i
a. C«n stallt
Heinrich II 21, — III. 19. 2ß.
Ueinricaa thcs. occl. maj. II, 322. 31. 224,
IL 233, 32. - III, 161, 2tL - can ».
Thomo IV. 181. 25 (?)
HcnricDs IV, 77, 22.
Hugo can. eccT^maj. aaccrdos de Vribnrc
IV. 16, L
Hugo de, a. Zürich Domcan.
Albertna dictn« de, der. IV, 56, L
Cftninna de, civ. f MI, 170. fiT 171, iL
EUa beg. III, HO, HL fTTTlL 172. aS.
Erbo de IV, 129. L
Gerine »., Pfrnndn. L Str. Hosp. II, 379, 3fi.
Ueinticas de, mag. IV, 9, 24.
Heinricu« de, u. 8. Frau IV, 28, SSL
Jakob III. 170. 42.
Jeban de, escuier III, 353. 2L
KatberinaT., die Scriberio, Pfrändn. L Str Ho«p.
II. 379. 3fi.
Itcinboldns de. mil. II, 74, 21 cons. — III, 11,
Ii mag. civ. 27, lü mag civ. &ä, 1 mag. civ.
6«, ü. 76, 20 mag. civ. 77, 31, ai mag. civ.
5L la."^ 22. 412, L mag. civ. 413, 2 mag.
civ. 415, 2 mag. civ. 417, 1 cons. 418, I mag.
civ. 419. L 2 cous. 420, 2 cons. 421, 1 cuna.
— IV, 156. aä mag. civ.
lUinbold, Herrn Roinbolds Sobn III, 421, Ii
cons. 422, 2 cons.
RUdegeras de, u. Sobn IV,
Wemeriua de, civ | IV, IWT, Sä sein Sohn s.
Snrlin.
8 SQzsc; Turand,
Freiburg L d. Schweiz IV, 60, 3Q,
Viciüe Fridericu» IV, 35, M.
Preiaenheim 8. Friesenheim.
FrcisUtt Freistat n. Kehl L Bade« IV, 23, 30, ai.
Frenta Frentscbe s. Landsberg.
Freveler Frevelete
Anna III, 333, a2.
Cftuo III, m. IQ. 294. 11. .33 i. 2lL
Jekelinos III. m 221
Irmelina III, 333, 32.
Katherina III. 333^ M.
• Met«a III, SaSPSL
Nicolaus III, B:^.-!. 32.
Reinlindis III. 333, 22.
Fricco dec. e«l. maj. IV, 5. 25, 21.
Frichcl fr. min. Ul, 177, 20.
Frideberg vielleicht der julzt mit Oppenaa vereinte
Ort?
Heinricas de, faber III, 902. 8. 385. Ii.
• Katherina III, 202, 3, 336, Ii.
Frideliep IV, 36, Ifi.
Fridorich s. Ottfriderlch.
Friderich fr. pred. III, 10, 3fi.
Fridcricna IV, 10, 45. 17, L 25, 37,
Fridericus IV. 19, 8.
Fridericus IV, 36, IL
Fridericus mil. IV, 20, IB.
Frideticna mil. IV, 38, SSi
Fridericus proc. s. Elisabeth III, 34, 1&.
Fridericus fr. conv. s. Marci III, 3^ L 11. L
Fridericus celler. s. Petri IV. 14«, 28.
Fridericus prep. s. Thome IV, 6, 2L
Fridericus cap. III, 25, 9.
Fridesheim violleicht Friesenbeim L U.-Elsass IV,
24, 4, 12. 130. 22.
Vrie s. Sternoufels.
Friedberg Fridebnrgenses L d. Wetteraa
cives II, 44, 1^
Friedenweiler Fridewilere 0. Neustadt L Scbwan-
wald
sanctimoulales IV, 8, 12.
Frieniabcrg Vrienisberg. Cistorc. Kloster i Denier
Amtabez. Aarberg
Abt Konrad IL 2gQ. Sä.
Friesenbeim Freisen— Vriesenbeim s.ö. Uanfeld
IV, 214, 22.
Edellin HI, && Ifi.
Elliua de. beg. Ul. 99, 22.
Fridericus de, prcb. s. Thome II, 166, 4, ß. —
lU, 98.
Margwardns de HI. 36, Ifi.
Friesonhcim Freisenheim u. Lahr L Baden
Cftnradus dictus -Sinuer de II, 182. 2&.
Friesenhoim Fri»in— Vriesenbeim iL Huttcrstadt
L d. Hhcinpfals
Conradus de II. 1^ 21L
Marcwardus Merkelin v. II, 328. lÜ ff. 343. 12.
Frische vaszieher civ. II. 284. äü
Fritag
apothecarins t III, 180. 32
Johannes t HL 1^ 2L
Jobannes III, leSTSL
Odilia III, leöTIL
• Snphitt Ilirm 2L
Fritscho fr. conv. s. Marci IH, 309, 13.
Fritzelin s. St. Amarin.
Frönsbnrg Friundosberc Frundesberg Raine w.
Weissenbnrg
Conradas de. arm. III, 233. Ul
Ebelin Eberliu Eberbardas de, .-vrm. II, 287, aS^
288, 2&. — III, 233, Ifi.
Eberbardus de, armTl- III, 233, Ifi,
Ludewicus de II, 12, 30.
Simnndus de, arm. II, 233. 1^
Symnndus de, mil U. 12, 30. — t III, 233, lü.
Fruhburg Vroburc nw OTtcn L Clinton äolutliurn
Ludovicus comcs de IV, 107. g.
Frosheim abg. Ort wohl bei Barr, schwerlich
Fröschwcilcr IV. 22, 22,
Frowelcr g. Dasei.
Vrowonberg s. Francnberg
Framontarius s. Körner.
Frundesberg s. Frönsburg.
200
Fruondeli — Gei«poisheiiu
FrftndeU IV, 1, 25.
BwtdUiM III, 180, 35.
•TOIabargii de TrAseahti« 10, ISQi 81
JolMBm m, 180, S6.
HiMtau ne. III. 180, ».
F&btmmtn ■. FMnehimai.
Hu ritter II. 864, 1 a. GW^olriMim.
moolMB III. 199, &
Fftllcr
Uciui icus m.-ig. can. s. Thome U, 326, 31. S2ä, 12.
Johannes der f HI, ir>8, 2.
* Katberino lU, 1G8, 2.
F{irbacb s, Fenerbach.
Fflrdenheim Vierdenehem Virdenheini sw. Trach-
tonheim IV, 83, 9.
Jobanaes mag. bosp. III, $03. m. 239, 29.
Bembaat da III, 854, 25.
nittolio H«jarieiuprab.Md.iMV.in, 808,9. 374, 1&
Fikntenbarg Fnntenbtreli «. AHoilEiNliui, Bgbs.
Coblenz II. 142, 20.
Fürstcnberg Fänten— Virstenberg VontMlbwo
Vurstinbsrak DoMOHcUfligwil
Qrafan
Conndaa de, cao. eccl. maj. II, Sil, 19.
480, 28. - III, 370, 12.
B«n II, 846, 23. 28.
Fmdricb t. t III, 163. 14.
HMorich T. II, M) 17, n. M> — in«
24, 6.
Heinrich v. III. 162, 16.
Johannes II, 346, 16.
• UdelUll V. III, 16«, 19. l«t, 14
ang. de III, 248, So.
Bcrtoldag de, dorn. III, 18. 86^ 1. 1 10T*t7
s. Antonien Pfleger.
FQi'ktcneck Unin« b. Oberkinh i. Bidn
liurg UI, 156, 30. 168, 15.
Fuetzen Fbiun FluMB bb Bmadorf i Badaa ■.
Lapfw.
VnkriMlüaMn a FhlgriMibaiiii.
FtdbiAw ■. ll8Mb«im.
FUliB
HadMiicb bM. in, 111, 1.
Syfridiis 988, 14.
ruudcMiin B. Bnnath.
F&terer JohannM fr. pi»d. lU, 882, 7.
Fnrcbbaaien FtUoUlsaw Zalwni IT, 91, S.
ForiM Farn FftrM
Bbalinm m, lOB, 84. 123, 6. 124, 22.
JoksaaM pimtor lU, 109, 84. 184, 88. 186^ 10.
*K«th«ja»III, 188» 18.
Farpacb s. Forbtdk
Furste Vurata
Anselm d«r IL % 18.
Eckehaidns III, 97, 8.
Nicbolaas III, 97, 9.
Wernharua da Arg. DI, 97, 8.
s. Krumath.
Fyncii snn
Johannes f III, 132, 16, 187, 11.
Johannes III, 107, 11.
0. Bug. ciT. n, 16, ea 94, 9.
Oaie ob identiaeb mit K««?
Conradas ractw I. P«m HB. IT, 89, 8L
St Gallen
Bürger II, 428, 40l 480, 40l 446, S.
Abtai IV, 1. 31
Abt II, 430. 41. — IV. 81. 9. 9«, 88. 96,
8. 213. 15.
Konrad IV, 211, 18.
Rodoir IV. 211, 16.
prepositug Albertos IV, 95, 8.
Qallia III, 1, 4. s. Dentacbl. Kanzloi.
Qalmat Qalmaton i. Cant. Tamm
älfkb T., a, 8— ipaak
QMBbabaim OaiBHiibaim n.8. Btrassburg
Sigebotto de III. 69, 6.
Gamandia ub ^uurgemüud?
Htinncua de, vici-pk'b e. Nicolsl IQ, 188, 8.
Ownerin Katberine II, 286, 16.
0«niUas nül. IT, 88^ 16.
OtHnur Mtßum pro«, fr. miii. UI, 976^ 88.
Östioiliau t. BoM Cm. KhhL
Qandalfas not. imp. IV, 98, 87.
Geb« Rndolf IV, 197, 32.
Gebeno IV, 3, 11.
Gebolsbeim Oaboltibaim nw Brumath III,' 153,
21. dingbof m, 168, 22.
NkolMt d«, «ap. t. Patri III, 861, 86. 878, 48.
a«bMni««iii Q*bm- QtUiwrtnB <Mob( k Hik
liBfaB «. BolNotvitil
Bmmm Dwrtwhoirdn.
Geb^rlin Johannas der. Alg. IT, 191, 19.
Gebare s. Scblettatadt.
Gabweilar Oabwiller Gewilre
Schalthois.s Wilhalm, ritler II, 404, 27. 38.
WalJeniirius de III, 6, 84.
Deatschordenscomthnr Niclawes von Biengen
UI, 271, 1.
Dominikaner II, 283, 3. — III, 876, 32.
Oeckis dictas III, 146, 23.
Gtffada Gfiffedo G&fftdo GABdeheim ob BohM»
gCft n.O. Waaselubeim oder Kleingöft 6. ÜMin»
mQnstcr? III, 50, lö. - lY, 86, 14.
dicU de III, iU, 3.
QntxadU de UI, 396. 8a
a«g«BbMh f. QongtobMh.
Gehe Cftnradai, pdliftK 10^ 81, 8L lOi^ 19 a. 8lr.
Strassen.
Gr-ilpiihusen s. Gchihausen.
Oeisingen ü. Donaaeschingen i. Baden IV, 118. 90.
Oeispolsheim Geirbosc— GeiJibolz— Geia-
botea— Geispoltz — Oeizbota— Gesbolts —
Geabotes— Gejpolz— Qeyspoltxheim sw.
Strassbnrg II. 100, 21. 183, 8. — III, 161,
11. 3f,3, ii. - IV, 13, 38. 22, 3. 23. 1, 16,
2'.', 33. 24, 3. 25, 3, 8. 123, 17. 131. 13.
lueiisurna, mensomarias d. Strassb. Domcap.
11 3Ö3. 11. - IV, Ib, 80. 18. 19,40. U, 13,
29, 42. 27. 4. 28, 18. 86^ 98. 49, & 180^ 19,
83. IM» 11. 140, 4.
Digitized by Google
Geispolslieim
— Geroldseck
plcbanns Johannes II, 100. 12. 1^ 26, 23.
nns. de III, 2C3^ 13.
• Agnes III. 301 31
Conr»da8 mil. d« IV. 119. 31.
Conrad v., ciy. f HI. 20^ 24;
Conrad III, 80^ ^
Cnnrados de, mag. der. II, 880, Ifi b. Rom Cor.
Proc.
Cftnradn« de. fr. pied. III, 295, 22.
Cftne T., riUer II, \M, H, — III, 162,
Demodis de, loror III. 332, h
Elia de, domicella III, ^ 8^ OL 318, 22.
♦ Gi»ele III, 80, 24.
Johannes 111,"^ 2L
Johannes de, cariicntarius III, 801, 31.
Johannes de, prcb. eccl. maj. III. 200. iL ^48,
441 258. ajL 271«, Ifl. 28iL 32- 2^30. HI5:
12, isr
KaTheruiti de III, 290^ 2fi Kirwarte.
•Margareta III. 78, 12.
Mcchthildi» III. 20, 2ö.
Nicolaus de III, 2y8j L
Nicolans de, paiilTex III, 391, 13.
Nicolans de, fr. III, 376, 2L
NicbeluDgai de f UI, m &^
RAdolfai de, cit. III, TgTlS.
Onipping Weraher ritter II, 201. 2. 864. I,
34.
KMseler de, Erbo II, 19, 84^ 32 ■■ Keaacler.
Kranz Krauts de —
• Anna III, 363, flQ.
Beriholdug iSTT, f HI. 863, 30.
Bectboldas III, 363, aa
Schampenei v. —
• Agnea III. 120, 38.
Heinricne aartor III, 120, 37, 42.
Jobannea der. III, 125743.
a, Beger ; Fülle : Qope , Senftelcben ; Smidio.
Geiascr s. Offcnbnrg.
Gelnhausen Geiliihn«en Gailenhaaensea
hoipitale et capelta a. spiritas IV, bh 1 1
Bärger II. 44> Ii.
Henricas de IV, ÖL Ifi.
Uuiiroculaa Bertoldag de IV, 51^ 1£,
Gelphradua IV. 17^ 19^ 32.
Qelphradna IV, 18, !^ 28.
Gelphratua IV, 3^ liL
OeminnspoQg s. Zweibrücken.
Oeuobrct s. Gimbrett.
Oengenbach Ocgenbacfa s.ö. OlTenbarg IV, 1^ 11^
Borger II, 17, 31- — IV, I^ U. 186, 2fi ff.
Gescbwomen II, 12. 2L 2^1727. Sfi.
Juden IV, 184, 4.
Piteger i. Ochsrnslein.
Richter IV, IHJ, 30, 37, 184, 2.
ScbultbeUs II, m; 2T. 38, 416, fi. - IV, 183,
2d.
Bertbold II, 17,
Reimboldua lYTlL 20, gl.
archipresbyter III. 223. 3.
Kilspel IV, IM. 32.
KloaUr ord s. Bonedicti IV, 12j 19^ 83.
abbaa ei coMtenlna IV, M, 237^65, 20. 78,
^aL81,lfi,lftiLi.lS5,lS,
Abt IT; 326, "Ö. — mriOö, ÜfL - IV, 6L
camerariu« IV, 55, 24,
b. Uartini eccleaia 1V712, 19^ 32 ff. Ttt, 22, 34.
B. lülgcria Jobannes.
Hägerich de —
Johannes t HI. W, 13.
• Petrissa HI. ÖO, IS.
Renhohlns cap. ep. Arg IV. 120, & s. Ilailach.
Waltcras de IV, 66. L
Genselerin
dicta III, 346, 3B.
Ellina III.~^ Ifi.
Genaero Johanne» III. 92. 9,
Gensffts s. Hangenbieten.
St. Georgen. Benedirtiner-Kloster nw. Villingen L
Baden IV, 6, 83.
munachi IV, S, 12.
Geraldoa prep. gen. ord. b. Marie Uagdalene
IV, IM, äs.
Gerbnrc IV, 18, 21, ßfi.
Gerdnid abbat, a. Cläre a. d. R. III, 297, 18,
Oerdrnt IV. S2. IE
Oerdrat IV, 20, 4.
Oerdrnt die flache III. 300, 23. s. Str. Häaser.
Oerbardas piscator III, Ifi. — IV, 128, g.
Qerhardni fr. conr. a. Cläre a. d. W. III. ^ 12.
Qerhaidns can. a Stepbani III, 19L iL 379. ISL
Oerhart mil. IV, 39, L
Qerhart der hinkende III, 264, 20.
Oerbertlin IV, 26, 18.
Qernuuiia s. Deotschl. Kanslei.
Oermershuim L Pfalx, Zoll r.n — II, 266. 30.
Gemer Ebelinus f lU, 30L 22.
Oenuheim a. Rbain b. Worms IV, 196, 12.
Qeroldaeck am VTasichen, in Vosago, Qerpl-
dea— Geroldis— Oeroldos- (icrols— OeioJ-
tea— Gerolts— Gerolz— Oeroteaecke, Raine
aw. Zabem
ung. die Goroldsecker ü, 168, 6. - EU, IM, 32.
nertholduB de, cantor ecctmaj. IV, 89,~S3i
Burkardas de. dorn. II, 5, !L 321. Sß.
(luboharduB de, nobilis vir III, 234, 12.
Heinrirus de, can. et cantot ecci. maj, IV, 71,
2,13. 72^ 12. 73,2, 70,17, 86, 2. 87, 32.
11)2. 26 B. Basel n. Speier Domstift o. Str.
Bisch.
sein clericos Heinricas IV, 75, 12.
UeinricQS de, can. accl. maj. III, 255. 10, —
IV 191 24.
Uogo rn, 274, Sa. - III. 290, 36.
Johannes de, seuior, can. eccl. maj. II, 820, 4L
321, 2ß. - TV, 191. 22.
Johannes Bnrkards Sohn II, 321 , Sfi.
Robin V., s. Sumiswald.
StcphanuH ckr. lY, 72, U.
* Susanna III, 290, 35 Qeroldseck ü. Rh.
Syrannd^deT dorn. II. ?, 2L - IIT, fi, 32.
W.alramu8 de, can. eccl. maj. IV, 78, Ü!L iL LL
136. 14.
Qeroldseck über Rhein, trans Reuum, zft Nor-
tenowe, Raine 6. Lahr L Baden,
nng. die domini de II, 16, 15, 286, sk 29L
II ^ — IV, 62, la.
familia de III, SlSTL
Elsa in, 290, 36 RappoIUtein.
Uaneman, herr v. III, 133, 39,
Uermannos de, senior, can. et ccller. eccl. maj.
II, 320, 32. 821, 2£. 34L 32. 381, L — III,
mrSL 166, 33, — IV, 189, 8, 22. 191, 2ä.
Geroldseclc — Gnammo
Hnaaniias de, jnnior, can. et pincerna ecci.
m^. II. 320, 38. 32L at 381. a. 460. 2a. —
m, 133. il. 315, L — IV. 19L 23.
Johannes de, can. eccl. itM}. II, 321. 18. 381, 12.
— ni, 290, a^L - IV. m aL
Sophie V. m, m^U Kirkel
Snsanoa m, 29a 35 Oerold«eck a W.
• Snsanna in. m, 21.
Ddelhilt t III, 133. 21 Wangen.
Walteras dorn, de, nobilis vir IV, gä, 1& Vogt
V. Etlenheimmänster. 91, ß. 93, 2lL IüO, 25.
101. a. i04,aaiü8.ififf. 120, n. 105, 20.
Waltcnis Goalteras de, can. et prep. eccl.
maj. IV, 02. I2. 91, 5 ff. 23. 12. Ii §L
ß. ^ Sfi. 99j a. W), 2i lüL ö- UH, :ül \m.
lÄ ff. 114. IS. I^IL 12. iiiL L lAb. VL
8. Str. Bisch, n. Rom. Cor Leg.
seine procnratoren s. Henricus, Jaoobns.
Waltheros de, dorn. II. 143. 29. 32. 144. LL
182. 12. 186. IL — TU, 133, 32. IM 3. -
IV. 184, 22 8. Koch Waltheros II IM.
Waltheros de, dorn II, 257. ö. 32. 302. tiä. 321,
1± - III, I83j ^ 2Wr'i±
Waltheros de. dorn, dictu« de Tawingen II, 260,
24. 30. 38. 32L — III. 133. SS. 270i 5
(ders ?) 8. Sohn Georios II. 32L iL
Walther v, II, 289. 23. 291. 2L 301. IL
390, 2& (welcher?).
Von welchem der beiden Geschlechter?
Brfino Brdnicho de, can. eccl. maj. II. 320,
40= 321^ 84L 381, 12.
Qeroldus can. eccl. maj. IV, 3. 10.
Qcrsheim vielleicht Gerstheim s.o. Erstem IV,
157. iL
Qcrter
FritAcho panifex HI. 2m^ 30. 865. 2!L
• Katherina III, 3tw^ 21L
Oertweiler Gertewilre u Barr III, 314. 2fL — IV,
120, 30.
Pfarrer v. IV. g. 32.
Bertboldas III. 207. 22.
BnrcardQS III, 207. 23. 12.
Clara III. 207, 21.
Cftnradns deTpanifcx t H'. 22. 286. gß.
C&nradas de HI, 20L 24^ 12 s. PfaiTe.
Elsa III. 2ÜL 3Ü.
• Elsa III, 207. 22. + 2Q7. 42.
Katherina 1117207. BQ.
Rftdecerus de, mag. s. Rheinau.
WaltEeras de, s. Niedermüuster.
Keller y. -
nng. die III, 313, 2Ü.
Wal» her der 1117314. 22.
GernnguB der. Arg. II, 54. 6. IIL
Gervalko Gervalcus
nng. mag. can. s. Petri IV. 83, 5, 84. t
104, la. 152, 9. Uff
nng. mag. rector scolarum s. TLomc IV, 02. 2iL
ung. pedelluB curia Arg. III, 47. 5.
ung. de Arg. t HI, 29!i, 41.
•Cristina III, 292. IL
IleintzelinuB III, IL
Qervasien herr III. :t3. iß.
Gesboltsheim s. Geispolshcim.
Geuderthoim Gendero— 06dcr(— Gfldert— Gou-
deret— (ioudertheim ö Drumath III. 138, 2ß.
174. aL — IV, 8. lÄ.
*Adelheidis de III, 265, 42.
Albertus de, presb. s. Zabcrn.
Anna de III, 12. 13.
Cbnradns de, cnparius t m, 878, L
Fridericus de, mag. can. s. Thome II, 286.
2flff. 21-1. la.
Gotfridns de III, 12, HL
•Greda III. 878, L
Hn^o de III. 12, 13,
Ingranima» mil. de t III. 28.^. 5.
Ingrammas de, servas TTl, 12, LL
Johannes de. ci». III, 255^ U_ 20L iL
Johannes v., herr, sn dem MalbSme. civ. III,
34, L
• Cütgardis III, 289. fi s. Ingremin.
Volmar v., s. Hagenau.
Waller t. II. 456, SL
Walther v., s. Hagenau.
Geweihe im- s. Zürich.
Gewilre s. Gebweiler.
Gezeman s. Ehenheim.
Giel B. Bern.
Gieiten Ton dem, Johannes fr. herem III, 337.
QifSnger Clanwes, civ. II. ^IL 1^
Gige Nicolans III, 293, 28.
Oilkengos Rftlinas III, 112, 2&
Gimbrett Oenobret Ginebrette Gyne— Jcnebretcn
sw. Bromath IH. 120. fl. I8gi 2fi. Igl?, 2. —
IV, 39, 2L 124. 2£"^
Gingsheim Gundens— Ghndens— (iandeBhcim s.
Hochfcideu III, 371, 30.
ung die v. HI, 22L 20.
Johannes de, der. Arg. III, 78. IS,
K'inefrunlis de III. 78, 32.
' (tinKheiiu üunnesheim nw. Darmstadt a. Rhein ?
Ootfridns do, cit. IV, 117, L
• Junta de IV. 117. fi.
tiippa s Bern.
Gips Johannes III, 341. liL
Girbaden Girbade Raine w. Rosbeim.
Dieterich ». II, 191, 2fi.
Erwin v. IV. 1867 22.
WaltheruB de, mil. II, 100, 36. US, 30. - t
III, 231, IL
Girlin
Heintzelin III, 385, 2L
• Metze III, 385, 2L
Uirsberg Girsperc Oyisberg b. Weier L Thal w.
I Colmar
Oltto] dorn, de II, 185.
Wallher t., ntter II, 479, L
Girschenckel Hans III, 1^ ISL
GiBclon IV, 15. 22.
Glaser
•Anne III, 225. 10. IL
Uurcart civ. II, 201. lÜ.
Volmar der III, 2^ IL
Qlasorin
Greda III, 136, 2.
1 Katherina III, 107. 3g,
j s. Süsse.
Qlavinioccnsis s. Aviona.
Glockcisberg Clekyl- Klechol- Klekleg - Ciec-
kel— l'rckkilberc bw Slrasubnrg H, 212. 35.
_ IV, 23, 2i 22. 24. lä. 130. aL 131, 20.
(iloBcner s. Closener.
Gnammo IV. L
Onipping — Greis
963
Onipping 5. Gcigpoliheim.
Oobelen s. Küln.
Goczo cap. eco). maj. III, 294. 2.
Oodefridus cto. s. Petri IV. 60^ 1.
QArlin Htrtnngs Tochtermano IV, 113. 24 cons.
GdtUlmann s. Obtclman.
Qßtao dec. s. Petri II, 829, 12* 858, 2L 423, 21
437. Ii, - III, 251, 20, 271. 2L 282. LL
339j la. 344, 38.'^ HL 35ii, ^iL
Qoldonfeils Raine b. Prantrat L Cant. Basel Land
II, 189, lä.
Oolder GMder OAIdero Goldcre
dictat III, 17. i2 B. Str. Tbore.
Burckart 1117163. 13.
Clawe« III, 300718.
• HMe III, ^ la.
Hya lU, 138. 1£-
Stftimarns III. 138, Iß.
Qoltsmit Nieolans fr. III, 376, 21.
Gope Hesso. can. s. Petri III, 124, 3ä>
Gope Cope von Geispolzheim
Agnea civ. III, 178, 28 Pfcttisheim.
Barckart III, IfOlL
Heise hcrr f HC lISi 2tL
Besse hcrr III, 178. 22.
Oornor
Albertus HI, 123. 6.
Ebclino« t lU, 128, 4L
El&a III, 129. fi.
Hcüewigis HI, 128, i2.
Jobannes UI, 12!!. 6,
• Katherina 1117128. iL.
Kalheriaa III, 128. iL
Qorostein s. Qrosteio.
Gorze Gorzia sw. Mets
Oodefridus Wemcnjs de. der. III, 363, 24 8.
MeU.
Gosprebt GoRbcrKti Gözbreht
nog. V HI 31
• Anne III, Iii. il I.pntzelin.
Gerlxndis HIT^S, 2h Hilcr.
Jekelin IH, 1 47723.
Johannes ci^. III. ^ 21. 338, 34. 34L 1^
• Katherina III, 341^ 12.
Gotebietb IV, 36. a,
Qotefridus IV, 26. iL
GoUfridns filius 0. IV, 26, a.
Gotcnbarg s. Jndcnbnrg.
Ootepreht IV, L ^
Qotfridas sacerdos et Golfridus cognatus suus IV,
öl. IL
Gotfriduä preb. eccl. maj. III. ^ 2L
Gotfridas lector fr. min. III, 36. 13,
GAtfridns phisicas can. s. Thome III, All. U&ff.
s. Str. Gew. medici.
Oottesheim Gottensbeiu ö. Zabem
Sifridns de IV, 122. 14.
St. Gotthard s. raons Jovis.
Gotsc der ältere n. jängerc III. 74, ä.
OOeb
UeinricDS piseator III, 393. 23.
• Katherina III, 393, 33.
Goadertbeini 8. Oendertheim.
QAfidchcim OdfTcdo s. Qcffcdo.
Ooxweiler Goxwilre s.ö. Überebnhcim lU, 221. 2Ö.
Gosb«rtns IV, 20, 22. 29. 12.
Gösbreht s. GosprehL
I Gozelinos flliua Sifridi IV, 37, 18^ ^
I Goielinus IV, 212. 4.
I Oozelinns filistster Vitule IV, 100. 20.
; Gozo vic. s. Anrclie i II, 149. 4.
Goipcrtns minister fratram IV. 100, 12. 211, 2L
Gozportas poii. s. Thome IH, 60, 30.
Gozzelin Gosselin
Qotzo hern — swcster snn III, 417, 2 cons.
418. 2 cons. s. Knmagel n. s Thomane.
Gozzo fiÜQS Nicolai civ. IV. 63, 15L 100. 2L 2IL
28. 211, Qh mag. civ.
Grafenstaden Graven— Grofenstaden sw. Strasa-
bnrg III, 68, Ifl. 322. 2ä. 324,. L
Grafsteten s. Kraatatt.
Giado Gradonsis L latrion
. Patriareben
Dominicas fr. II, 326. 28.
' Egidius fr. II, 173713. 174. 14.
Oraestein s. Grostein.
Grs.ssondorf w. Hagenau
♦Cristina III, U2^ lü Wide.
I Rbcrhnrdiia III. H2. 2.
Pctrns de f III, 142, iD.
Grat Angret, Rnine b Qebweiler
Jobannes ritter II, 404, 25, 32.
Graasellnm s. Grosol.
Grave s. Comes
ung. III, 136, 34.
BcrtholdnsTIl. 852. fi.
* Dcmodis III, 362. ß Schönemann.
* Orode lU, 136, M Ripelin.
Grave de Achs
HeiutzelinuB III. 370, 5.
Grave de Heiligenstein
Jobannes III, 249, 21L
Grebel III, 18^ 1£.
GrefcnUl ob Gräfenthal i. d. Pfalz?
AnshclmuB s. Scherweiler.
Perogrinus de t HI, 152. 30.
GrefTern Oretfcrc sw. Rastatt
•Anna HI. 182, 13.
Anna III, 133, 14.
(lertrudis ITI7132, 12.
Hartmannas III, 132, 14.
Heinricus dictus de, can s. Stephan i, HI, 132.
13. 191, IL 2fl». 12.
Kaiberlaa heg. III, 133^ Ii,
8. Gregorii vallis s. Monster.
Grcgorius mag. cap. IV, 98, 2ä s. Rom Card.
Greifenstein Grifen— (iritTenstciu Roinc sw. Zabcrn
* Anna III, 218. 40.
Anna de. s. Eschau.
Delyma de III, 276. 4Ü Müllonheim.
Eberhart v , ritter II, 2Ü L - III, 80, Ifl, 156.
32. - IV, 184, ai.
Eberlin v., der eitere, edelkn- II, 414, 12.
Eberlinos de, arm. III, 234. 12.
Hesso V., mil II. 192,^ 193. Ii - t Hl,
218. 40.
Jobannes do. fr. prvd III, 219. L 2^ 22.
R[ncberns] de, can. eccl. maj. IV, 48. LL
Groiffer dictns HI, 313. la.
Greis s. Gries.
264
Grensd — Jugenheim
Gkdm ob Oranian b. Innbarg i RheinproTinz?
F. do IV, 130t 2a.
Orevin dicta III, 843^
Orewilre ob Gerawtiler L d. Pfals oder b. Sur-
brQckcD ?
Johannes de II, 138. 2^
Qreshart s. St Anutrin.
Grieningen a. Qraningen.
Griee Greie Qriez s.ö. Hagenan III, 399, HL
Coiuailus dirtos de, i. Maurnmunster.
Hngo prcBbitpr de, can. cecl. msj. IV, 31, 1.
Qriesenbcrg (falsch Wriesenberg) L Thargan iw.
Cuii&tanz
Heinrico« do III. ^ 32. - IV. 217. IL 21.
Griesheim b. Diogsheioi. Criefesheim apnd Dhn-
gensheini, Crii>cLc&— Kriogszlivim tiw, Straaa-
bnrg II. ägö, 22. - HI, 4i IL ML
ä. — IV, 13. ÜiL U, [L 18, 31 L
a. 40. fi. 44, lü, 122, a3."T2.j. £. IHl, lg.
Griesheim Criegesheim jiixt;i Kodcsheim, Criecbes-
heim «w. Mölsheim HI, 23», 12, 4iL — IV,
l^x 121, liL VnH. lÄ.
♦ Anna III, 272, 2ä-
Cono nauU 1117 8L 22. 272, 2ä-
CftnrBflns de, sartor III, 241. 33.
Deli;i beg. III, 272, 1^
•Ellina HI,
* Mehtildis III. 81^ 22.
a. PHäger.
Griesheim am wahrscbeinlichaten daa a ö. Kehl
• Beatrix III, 121,
Johannes de, ci? s. Iv(.-kartaweior.
• Itha III, 54^ 22, Za. ö. 2.
Katerina IITTlL'!, Z.
Katherina III.IÜB. I.
Mebthilde III, ^ L
Nicolawea ?. 1117121. 6.
ßrifenatein a. Oreifenstein.
Grirael Grimolt Grimmolt Grymmel
• Anna III, 167^ 12.
Erbe nnder den kremern gen. -- III, 1^ la
cona 412, I cona.
Johannes mil. III, 157, 12. 213. HL 431, 2 cona.
423, 1 cona.
Lnacha. mon. a. Bliaabeth m. LL SOjj 39,
K&doUaa de Sande, preab. Arg. III, Ml, 2, 33.
Grimelin a. Roabeim.
Griswilr Fritacbemann III, 256, 12.
Grötsingen üA, Darlach L Baden II. 18. 38.
Grofenstaden s. Qrafenataden.
Groa 8. Brumath.
Groael Oraaaellam prioratua aw. Vaiaaon L franx.
Dep. Vaaclaa« IV, 186, ffl. 187. Ii.
Groaerb«
Elsa III. m U. 386, & Swarber.
Erbo miLTTT 191, 2Q mag. ci» 240, 31 — III,
14L 18j 23 mag. civ. IJä, I mag. cit. 143,
2& mag. civ. 149, 17 mag. civ. l&O, 18, M
mag. ciy. 216, ÜL ^ 9t)ß, L 4^1 cona
421, 1 cona. 423, 2 mag. civ. 423, 2. cona
Erbe III, 223. IIL
•Oreda 1177223, ä 386. 1.
Sophia III, g237lQ. 386, & Lüaclin.
a. Erbe.
Grosberre
Agnes t in. 101. 26.
* Anna III, 101^ IQ.
Gotzo «iictna Oroslbeim III. 101^ 11.
Heinrirns civ. III, 101, IQ.
Katliprina III, lOlj "ET
«. (irostein.
GroBse
Conradna carpentarina in. 170, 22.
•Oriatina III, 170. 23.
Groaaweier Croawilre nw. Achem L Baden
Reinboldna arm. de, civ. in, 179. 88.
Grostein Qraestein Goroatein Groatcn Groatbeim
Grozatein
ung. III, 181, 41. 22§j 3- ^74, 4a
Agnea 1117266. 8. "255. 251- m 2 .Uegede.
• Anna III, füS. fi. 285, 21. »48, 4Q,
Anna HI, ^ L 285, 29. .'MS. L 376, 2S Krebser.
Claua Clawea t., imTn, 4737 äl scab. 476, ». ~
III, 266, a. 286, 29. 315. 4^ «««b. M8.
839, 1& mag, civ 340. 2<), äl mag. civ. 349.
57S»8, üä scab. 3727kL 4iS1. 2 COM. 4;-to, 2
cona. 431, 1 mag. civ. 432, 1 cona.
CAno can. et port. a Peth III, 265, fi. ^ÜQ.
339. Ii. 349. fi. 395, la, - IV7190. 3£L
GÄtäe Qolae v . mil II. IM. 12. - lü, 7(X 43
mag. civ. lOL, LL lOL 32 mag. civ. M ß
mag civ. 117, gö. 123, 21, 12£ 2 mag~Eosp
124. 22. I25j 23 scab. 12«, 11 acab. 127, &
m.-»p. husp. 129, 41 scab. 135, 11 mag. hosp.
141. 19, IQ. 145, 38 ms«, hosp 17a, 8. 24(2,
12 acäb. t 2ßöj ß. 285^ 2i ;148, HL 37C,~2£
419, 2 mag. civ. 421, 1 mag. civ. 422, 1 cooa.
424, 2 cona.
G6lzc GoUe v., mil. IF. 339, 23 mag. civ. 340.
6j 13 mag civ. 841, 1 mag civ. X>n, lü mag.
CIV. 362. 8, ai münzrneistcr. 3t)3, 1 münxm.
893. L 397, 2. 408, 2fi. 44», iJ2r"44n, Ih.
manzm. — III, 199, Ifi mag. civ 2«5, 2. 281,
22 mag. civ. 28ii, 22. 315, 11 »c.->b. 328,^
3^ &. 395, 426, 2 cona. 427, i. mag. civ.
428, 2 mag civ.
Heinrich v., gen Romer, mil. III, 265, 8. 286,
•SL 34y, ß. 433, 2 ct)na.
Kalherina III, 2^ 2Ö.
Petrna do, priofTT pred. in, 298, U. 811^ a&.
817, ÜL 321, 3«. 343, 345718, 44- 3^
Thomas Je, s. Dorlishcim
WeUelo can. s. PeUi III, |8&, 3U. 3^ fi.
a. Oroaherre; Uarailina.
Grflncwalt ». Lenizelin.
Orunirigon Grisningen Groningen Oratanger L
Würtetub OA. Ririllingcn
Mnrirn&nnaacomea de I V , 82, 24. TO, ^ 2.
118, 32.
Orancnbcrg ein bei Salz begOtertaa Goacfalecht
Anabelm v.. ritter ni, 48, 12.
Qr&nbach Grftnbach L d. Pfalz oder Orombach L
Baden?
Johannes de, a. Dorliaheim.
Gualeagia ob Valengin i Cant Neaenbnrg?
Petrna de II. 98, Ufi a. Rom Cnr. Leg
Gneleaem
Henrit Quoneppin de III, 864. 86.
Johan de III, 364, m.
Gngplin^en wohl Güglingen w. Brackenhnim i
WüricmbiTg oder Upgelingen b. LidiUuau i.
Raden
Spette V., edelkn. II, 876, 11, Sä.
Gngenheim Ghgriilu-im a, Eochfelden IV, 14, L
acnlUtna Conmlas III, 103, 24.
«og. de III, 76, aL 179, 13.
GQSpenheim — Hagenau
965
*Agne« m, 99, i?.
SifridoB de, lanifex iU. 99, ß, 37.
Bidernuinn de — HI, S44, A,
Oigelinger cW- II, 224, 3.
Q6ldin orte, m dem
«Qwliiidis m. Ml. 89.
PMnw i» Atp m, ».
Ofliil«ntfaBl1i.Fraibo«g, Ci8terz.KIost«tIT,21l|S0i
Aebtissio n. Ccnmnt IV, 101, 36.
Otiteler OArtclcrin Gnrtcler
Mg. III, 205, 'Ab. H8ö, 3 ■. Str. HSnaer.
Conradna III, .^^30, 13.
CftDradns cii. Iii, 2(i4, 10. 298, 2. 3^0, 13 373,
14, 26. 887, 80.
♦Elia in, 373. 14. 387, .31. '^B Mosang.
Fridericns fttp. f. Elisabfth III, 3ö<5, 9.
FritRcho pri'tb. proc. B. Stepbani III, 3S5, 42.
333. 20, 43. 3S7, 7.
Heinriciu uv. II, 28ü, 11. — m, 348, 13.
276, 9.
Johanne* civ. T1I, 111, 31.
Johanne» ni, 330, 13.
KAnebwgis inslitrix III, 2«8. 8.
Nicolaus III, 123, 30.
Nicolaas preb. s. Stppliam HI, SvU, 22.
Olktelman Sigebotto. prob. eod. nij. Ol. 19^ M
187, 10, 42. m 1.
Güttingen b. Conttans i. Badttt
RadoU 1. IV. 153, 37,
Oaldia Anrens
der m. 983, 27.
Heiariem III, 233, 41.
Hu« in. 9SS, 40.
Petatat fnwr IV, tS.
Chindelfingea QaadiW Onndü— OudolTiogen
Raine b. g1«ie!iiiftiiilg«Bi Dorfe nw. Ehingen
a. n.
Cftnrailni de, archidiac. Arg. IV, 6. 2.
Egelinns de, preb. eccl. maj. III, 346, M.
Heinricns de, arcbidiac Arg. II, 220, .10. 233,
32. 244, 26. - HI, 66, 39. 156, 83. 166. 17,
192. 10. 216, 38. 220, 28. t 369, 28. — t IV,
188, 18. s. Str. KaptllMI.
• Ita III, 192, 16.
Swicgenis de III, 192. 15.
Oandeaheim >. Oingsbeitu.
Oandoleheim Oandolte— Ohndoltlbtlai •. BolMb
Egenolf T., ritter II, 435, 15.
Sifrit V , 8. Colmar.
OiiBMih«m a. Ginthaia.
Chmtbar Str. ünttraehiiläMiM HI, 146^ 1».
Gonfhorns borgravins Arg. TV, 18, 6.
Oantbenis preb. is. Tbome Iii. 35, 18.
Onntbems mag. hoap. 01* SOI, 41.
Gnntram s. Speier.
Oft — g. Ga — Oft
G&ldihin dietaa 11^ 70, 8.
O&te ciT. n. ibr Solni Baitant IV, 212, 7, 0.
GPitenian
dictuB der III, 276, 6.
Wemher der, a. BktMadt
GAtgerbart
dictna III, 345, 13.
Gerhardna ID. 170. 15.
GAtrameaheim ob OnndinMni i. BMbIiohm?
Aadm t. II, 480, &.
Wo» ^ n; 480^ Sw
j Gfttwwmlier f M, 198, 13.
OiiRo s. Poer.
I üjer Oir Jotuumet, der junge, ritter II, 432, 14,
' 39 a. mianbarg.
QjUger JdhMiBH^pieab. prac. a. Petri III, 175, 17.
H.
H. mag. cif, IV, 78, 6.
H. mag. IV. a09, 4, 11 ff.
H. mag. oaa. «ml. maj. FT, M, 81.
HabeMtael
dietaa t m, 183. 34.
R&lin in, 49, 20. 61, 19.
Habeschif
• .\nna III, 217, fi Br&niRg.
Johaiiuea III. 217, 10.
Katberina III, 217, 10.
Wernhems f HL 217, 7.
Habsbnrg Habes - Habspork — porc
Rnine n.ö. Aarau
Grafen t.
Alberttw can cccl. miy. IV. 56, 6, 33. 76,
32 77. 5 a Basel. Mar et Mtmw
fjas IV, 76, 38.
llarttnaun II. 56, 86 a. Kiborg.
Rudolf Landgraf i. Uaaaa UI, 6, 9& —
IV. 56. 33. 150, 11, St, 161. 8 ■.
Dcatachl. Kön.
E (Österreich Herzöge FrieMdlll. LaamU.
C. Rodarin« da III, 6, Sh
Hackenote
• .Vgne.-; III. 390, 18.
Juhaus ; IU, 890, 16 ff.
Sophie m, 380, 18 Apotbaeariaa.
Ha^er a. Landaberg.
Iladstaft s. TTatfgtatl.
Hagela vielklcbt Barghagcl nw. Laaingen i. Baiern
Marqaardtia de, can. cccl. ra%j. II, 321, 41.
Hagenach i d. Qemarkang i. BappoltaweUer II.
148, 26. - IV. 185, n.
Hagen an Agnovia Hagenangia Hagenowe Ha-
genonria Hagenoya Hagnawia Hagnoe Ha-
gonoia Hagnenowe TT, 15, 16. SO. 9. 21, 5,
9. 31, 3. 88, 4ü. 44, 17. 32. 144, II. 145, 8.
171. 18. 175, 193, C, fr. 207. 25. 229, 28.
292. 31. ,301. 5. 41.3, 15, 40. -■ UI. 154. 88.
194, 28. 2m. 10. 224, 13. 291, 41. 8R3, 45.
389, 9.— IV, Ifif,, 17, 168, 34. IG9, 20. 170.
11, 34. 171. 16, 35. 173, 10. 177, 87. — forat
bei — III, 383, 34.
Advoeatns Vogt
Fr[idericuB] II, 207, 13.
Rudegems IV. 32, 36, 42.
Barger Einwohner nnitersiUs II. 17, 22, 86.
44, U 266. ff. 271. C. 287, 4. 289, 9. 19.
2y0, 2:1 291, 12. 17. 292, 2f). 300, 19. 301, 6.
307, 29. 322, 31 ff. 344, 16, 347, 38. .348,86.
— IV, 52. 9.
Albertus \i. WiMfelinns fratrts 1^ 807, 18.
BogcDcr dtr II. 214. 28.
Dotshelcr Tozeler de —
Henricus mil. III, G, 4.
Hainrieb II, IM, 81 ff, — UI, ^ A.
~ — 6, 4.
SA
966
R«g«iifttt — Haredesheim
Dratman berr II, 214, 28.
Oeadertheim Volmar n. WaUImt IL
218, II. 814, 2, 19. 218, 1.
Jacobas cannearias de f HI, 367, 7.
Jdselin, ein inde Ol, SSO, 4L
B. II, 207, 1» ff.
■. RoaebOm.
8. Zarte.
Meister u. Rath n, 818^ 1«, SS. SI4, 4, 13. 81,
33 266. 3 ff. 271. SW.A M, 8». 808,8«.
847, 36. 413, 11.
t ni, 46. 21, - t rV. IRf5, 16
(dan?). Johannes s. Sohn aeolitos IV,
188. 16.
lealUMl» IlL 297, S4. 306, 24.
Mitett
Bfttsendorf Rudolf v. IV. 150, 86.
LmmUWk Waltber t. III, 297, 34.
OUl«in Trantman III, »83, 24.
Wolfhelinas IV, 51, 33. 52, 20.
«. Cläre abb&tisaa et ooBteata* HI, 183, 22.
Dominikaner U, 109, 8ö. 883, 4. ^ IIL 16», 6.
867. 81. 821. 40. - W, 175, It.
dcariiu IV. 175, 86.
TbomM II. 108^ 88.
PtmnaiakaiMr III, 88, 88l
Oaardna «. Gontwt II. 91, 98.
Proeontor Balariau III, 88, aK.
irospital n, 287. 18.
Probet II, 97, 37. 386, 84.
Füurai St. Qcorg IL 87, 40.
Ffbmr IV, 8, 38.
mpMitQ* IV, 18, I.
rriMter
s. LAeelin.
Nicolaat II, 97. 88.
Ticarias Hago II, 108. 87, SS.
ug. de m, 347. 19.
*tmM m, 41. 86.
A^otfe ^non. •. Maral IV, m, 30.
Cftimt T. m, 41, 2b.
FMteku d* IV, 211, 28.
• Otidnidii ni, III, 42.
0»im im m, 997, 5. 23.% 32.
O«tso de, can. s. Thont IL 810. 18 ff. — III.
167, 86. t 237, 42.
Iii de IlL 997, 6.
' dl, tarn. fabr. eccL maj. III, 275. 1.
'■ d«, pnab. et proc. fabr. ecci. maj. III,
90,87. 149,83. 160, 44. 165, 39. 166, 18. 170,
18, ta. 176. ». 164, II. IHH, 13. 192, 4. 197,
». tl4, 40. 898. 41. 995, 39. 2-26. 3. 228. :^3
99% 7. SS7, 88. 244, 3. 245, 10.
JMmmm d«, preb. s. Nicolai lU, .')S8, 2.'^.
♦ X»therina HI, 275, L
Hfltn III, 227, 6.
riiirns de. fr. pred. lU, 1$. 8.
Voltzo V. III. III, 4».
Messorerin III, 177, 1.
Met/er de —
• Burga TU. 108, 6..
Cfinradas f UI. 108, 6.
Hageobnafc t. Ofiäm.
Hagene
QDg Knecht d. Str. SebviOWHi II, 141, 1& 91.
Berhtoldaa lU, 370, 8.
MOMk B«|aBfMlM Hagnecke, Haine b. Wcttola-
heini cw. Golwur
domina de III. .^52, 9.
Elizabeth III. 396, 25 Zorn.
Else V. III. 35:^, ß Vogt ».
liage:>oawe s, Uauan.
Hahpero s. Hochberg.
Haieraida Haferada Baianida Bteanid» Bviertidm
nag. m, 67, 3.
der jnnee in dem flmtitMfa dv. II. ISB, A.
Agncft III, 291, 9.
Elsa III. 901. 10.
Oreda m, 801, 10.
Heins* eir HI, 109, 8. 188, 91 f 891. ».
Ott« OT. ni, »4, L
Haigeriocb Hayerloich w. HadniMn
Qraf Albertus II, 147. 16.
Haiintzbain ■. Reimslieim
Haiterbach Heiler— Ue}lerba«b sir Nagold t.
Würlemberg
Berhtoldus de. fr. pred. III, 343, 25
Johannes II, 31.3, 7.
Halbenhnse Halphns, Ileinricns zAm OL 194, 16,
3«j8, 23 a. Str. Häuser.
fialdanbacc abcag. Bug b. fliadarhaufearani Ff,
M, 9.
Hallarman dictus UT. 392, B7.
Halsberger Diomar civ. II, 184. 85.
IL-vltcnntjcn Demftdis III, 330. 9.
Ualtingeii b. Lörrach i Baden
Pfarrer .Tohannea IV, 9, 91.
Hanau Hagpnonwe oder Hagenau?
Fridericus de, caa. et prep. eccl. mtd. IV, |8,
& ea, 31. 8<\ 16, 83 «, Snrbu«.
Handn&nfclMiin EMrtaelmtMMm Bantaektehaim
ftrtaehsaabeim w. Straarinuv IQ, «8, SB.
88, 8t. — IV, 18. 84.
Ilanener Nicolaua III, 2^5, 10.
Hanewel diotna Ui. 367, 16.
Hanfaat «it. II, 188^ 8 clv.
Haogenbieten BSteii'— BAtm— Bnotaaliaini 4.
Mölsheim a. Bieten keim
dieta da lU, 317, 21. 850. 14 Baimboldalln.
die T. n, 867. 1. 37^ II. 899. 13, 16. 393, 16 ff.
394. 3. 896, 80, 84.
Chne r.. hart B. 190, 1».
• Heila III, 91B, 21.
Hag H^elin T. U, 289, 34. 293, 3, 5, 301, 24,
26.
Hoji^daa Sdraltbaiaaa« &tai v.. rittar lU, 178,
Hoga 8«kne II, 372, 14.
Ottt» dictua de, ci». HI, 215, 21.
KoinboldoB de, mil. Arg. III, 317, sa
Qanaffta d«'—
Erbo arm. III. 881, 87. 886, 7.
Eon Dil. m, 861, 87. 866, 7.
* Neaa lU. 351, 86. 866, 8 Bftan.
Hanoemann
»Gerina III, 331, 3«.
Johannes camifex III, 331, 88, 46b 848, 84
Johannes III, 331, 45.
Hansclor Johannes civ. III, 874^ 17 a, Sckftliadc,
Hanaar eiv. II, 886, 7, 23.
Harbarlas ean. eeoL maj. IV, 9, Ift
Harbop.isf s. Str. Kirche .^rboKa.st
Uaredesbvim Ilaresdeahein ob Kerbaheim ü. Ben-
Md «dar Hardaahaim? IV, 94, 4» 88.
Digitized by Google
Harrer -- Heger
967
Uairsr Ueinricai III, 213, 3.
BArthaasen H«rthas«n sw. H«f<M» I?, 125, 16.
Barthum Heiarioiu III, 39, 4.
HarÜieboi h. min. III. 3«, 14.
HartmannaB civ. III. 21, I.
Adelbtud seim Tochter b. B«ie.
Uartuuuinas cap. ep. Arf. IV, 1« 18»
Uartparc IV, 88, 8.
H»rtuuc g«aer RatBboUU TitaU IT, 27, 8.M. SM,
33 I. Kalb.
Rartnngoa III, 20, $3.
Hartungus der. IV, G!', 15
llattuugus fr. couv. pr<»i. III, 943, 2(i.
UaitAngas fr. conv. s. Marci III. 3, 1.
Hm« dw altwelku UI, 2»% 10.
BMabiwt
BttelalM Uanlftwa alpig. Ort mdil btini Weil«r
Hatseltbal, Dorf IratUrliBaaNi, Canton BiUcb
zu sucbcti II, 'm. 2>. -m. '21. ?7. mi, 10.
ila&lach iiasc'lik Ha^elahu U^bsoIo Haselaceoiia
llaf-'l.-uiunsis. Nicdcrhaslach w. MoltlMiiii
Klostcrkirchi- lY, II, 10
Capi«»-'! II. äJä. Jdb, 29. 324, S7. — ID,
22^, 4. - IV, 52, \>2. IM\, 3«.
«anonici
Conrados iV, Ol, 19.
Sttinbrunii Albert V. IV. 1 IS, 24.
Waii^'cii Hesheman «. IV, 185, 20.
cantor II, (54, IL',
celleratius kellcr
meister Fmicndi Ilt, .UI, 8. 41.
mag. Lndewicuü II, iS5, 30.
Marqnardns IV, 10, 6.
cnstoa II. 284, 1.
decanns II. 203, ia. 324, 31. — IT, 68^ tt.
portenahas äifridoa IV, 10, 7.
prepoiitas IT, 10. >. 114, fiw ISS^ 16. 136^
3li.
mag. de Craßo II. 207, 6. 936, MX
scolasticus II, ^.34, 1.
Ami lia Lndewicas de II, 325, 32.
UBuricua IV, 104. 9. 109, 37.
Kage Rudolf II, i;ts, .j, 31.
Reinboldn» d«, ean. s. Fütii III, 92, 17.
il:isla<:h (iberliaslucli w. UoUheim
Pfairer der Kapelle IV, 10, 3.
flMlach Hosela Uaaclahc i. Kinzigtba! i. Baduii
ecclesie rector Ucimboldns IV, Hl, 20, 32. 120,
8 s. Ocngenback ti. Str. Biacb. Capl.
Hup«! Olricw U, 406, 27 s. DantodiL Tktdom 1
Hat NabMfltMt d. III I». OtafMWtadMR lU. 68, 10. I
Hatten Hattan« Hfttüna* «. 8eb IT, 61, lA 116,
11, 28.
Battign)- Hatoigayt a. 8mt1iu| i. Lotbriacan II, i
19. 41. i
Htttisbeim Hetenea— Iletini— Hettenslieiii abgeg. 1
Ort b Ofispobhfini IV, 24, 2. 3ä, 22. 40,26. '
lag, 24. iL'i, 2?. I 19.
BatItUtt nad«ctat Uadstatt üaJMai n. RnfMb i
IV. 24 8.
Agüu de IV, 133, 40 Beger.
Coondai de IV, 6, 1 1 ff.
Conxadai filios Conradi IV, 6. 10 ff.
Conrad der Barst v. Ii, 143, 3d.
Conradtis Wernherns de II, 86, 18. 66, 98i. —
m, 21. 38 Landvogt i. BliuB.
CoBiad WemliM t., a. DantackoidMi.
in, 11,
( finrnt Wernher cir. II, 168, 21, 28. «,
Schlett.stadl.
Eppo fiiiia« Conradi IV. 6. 19 ff.
ILine.tinnn v., ritter II. 4I7, 14. 418, 14.
Katbarina de HI, 306, 8 Marnbard.
Wernbena filina Conradi IV, 6, l'JfT.
Vtroher der G&teman r , ritter II, 2U8, 13^
Dfotber der metzigor t. III, 337, 31.
Jordan Diathart Sohn Ol, 387, 61.
• Jnntft ni, 629, 82.
Bampstaln Howonttein Bei« §Jb. BMd IL 188;
16. 806, 2. 418, 84.
Hambergen Hnhprgen FTiigfs— JTngii — Hna —
ilikcbergen w. iSttassbars. welches? II, 841,
8. — III, 95, 19. - IV, 38, 16^ 8f.
Pfarrer Gerlsch III. 406, 80.
villicuB ur.clulfaa ciT. III, 2a8,S8b MiMnill
ElUua 8. Spiller.
Conradns mil. de II, 6, 11.
Götze *. III, 272, 8«.
Mittelbanabt rgen aediam HogealMffMI IT, 88,
23. .HO 1. ."So. 128. 16. 126, 14.
NiederbansDMgUl HnmbwgM iniMteff IT, 117,
17.
Oberh.iusbergaa HagMlbMgMI
12. 41)6, 7.
Ellina inelaM 10, 822, 3.
Haute 8«Ule Hohenfent AlU sihr» h. BlnoMt i.
Itans. b«p. Uenrika
DOBMt «xd. Gittere, m, 266, .'4,
ftbbw ü, 6, 17.
Tbaoloon« H, 6b 97.
eottvanln II, 6, 17.
Havenei- Berbtoldaa HI, 9*18, 94 SIT, 88.
Hawart Hauw.irt
uiig. III, 43. t 187, 9 8. Str. Thore.
* Agnes III liil, 11. 186, 31. 177, 5. f 977, 8
Hoyel-
Gertrudis III, 164, 11. 16ö. 31 Jnnge. 277, «
Landsbol):. s. Junge; Landsberg.
Jobans der Älter«, civ. III, 7,s, 32. 91, 8.
t 164, 31.
Johannes mil. UI. 119, 17. 164, 10, 23. t i*>ä,
43. 177, 5. 277, 7, W.
Johannes ean. s. Stcpbatü III, 225, 4, 286,
9. 289, 32.
* K6ncgonl III, 11», 17. f lt>4, »I.
llayerloicb s. Haigerlocb.
Boso pmb. IT, 1, 16.
Hebemao a. Bvn.
Heberbaidns chciriop. Arg. IT, 9, 11.
Hebesbarc s Habsbarg.
Mecil IT, 18, 91.
Hecker
Ueinricus civ. III, 2m, 30. 2% 28, 888, 87.
* Metze III, 276. 29.
Hedewigis IV, 30, SS.
Hedewipis mon s. Blisabeth III. 16, 16.
Hegener Ilcitwigus III, ISS, 28.
Hegcnin Ocrtrndis f UI, 9Ü, 4
Uageimeh» a. Iloeningon.
Heger
* Angne« III, 219, 30.
* Oerdrndis lU, 218, 89.
Heintzo III, 21», 29.
Johannes 111^ 819, 99:
a. Offsaboif .
Digitized by Google
Heide — Hennekiu
Heide
wig. du ir 2i. 291, », M. SOO, S9 1.
WuBelnhtim Vogt
Htiden
dicins m, 388, 37.
Johannes proc. i. C1«M «. d. B. m, 381, St.
Heidena Heyden«
Conradas panifax lU, 161!^ 1». 167, 31.
Patent i. Sohdneck.
Heideurfoh dielns III, 285. 10.
neidioricas can. eccl. mij. Vt^ 9^ 9,
Heiersida s. Baiergida.
Heilbronn Ueilbranne *, Raekar II, 8.
Hailicga aoior mooMt. pMitotttum lU, 11«, 43.
i.
i
or. 1B4, iu guo. tabr. IBW, 19 gab, labe.
190, 48. SU, 1. SfiOt aa n Wum aa
lem — .
• Nesa III, 893, 43.
Nicolai civ. t UI. 898, 49.
Hiilebrack KImI» b. BdttkolMtt i. d. PfUs I?,
148« 48.
HeiK B. HOL
Hcilwicha IV, 25, 30, 31.
Uiulwicas fr. prod. III, 116, 17.
Heimbjirge s. Ulm.
Haimo prep. eccl. nuy. IV, 84, 30.
Htimabeim Haimtzbain i. Wtitambcrs. OA.
Laonberg IV, 212, 9.
HdOMUtn IV, 28, 2, 34.
Heinrich IV, 2fi, 18
Heiniidi nüL IV, 38. 20.
Hainria» tt outtar Otcdiad IT, 89, 2ft
Hrinriem dipwter a. ■. Soba IT, S», 1», 80.
89.
Heinricas vic^ilorainns Arg. JV, 10, 6.
Beinricoi Tic s. Aurelic III, 171, 84.
Htiariraa tc. conv. a. Ckm ». d. B. HI, 18», 41.
ib.
•A^ lU, 221, 24. S7S, 4 BalmL
•AgoMlII, 292, 8 Kftlbdia.
FritaehaUnas iii, 271, 40.
FnlMho de, aenior, civ. II, 286, 11. _ HI, 100.
1«. itt,ia 8si,fls. 889.9. ni.8e. t»tt>ia!
AM« i», jvirior ÜL 971, 88. SM, 18.
FWtocfco de, xAm Rom^ «it. lU, S98, 90.
♦e«tortlll, 221, JS.
S3
d» Ol, 881, S8. 222. 2. t S71, 40.
4^ Orr. III. 292, 14. 888, 15.
m, 871, 40.
de ni, 271, 40.
a. Grave.
Heiliger Wald Hagenaaer Wald IV, 7, 19.
i: u i n 1. Kattnin» in. 888, 9.
Heilmann
nng. heir f HI. 6. *J. 17. 10 S. Str. Hfift.
Agaei III, 6, 10 Kckebart
Ellin m, e, 11 Saarbm.
• Heilika m. 6, «J.
Heince civ. HI, G. 10. G7, 12. 125, 7 gub. fahr.
128, 19 gub. fahr. 132, Ui gub. fabr. 142, 12.
14-», 18 gub. fabr. 151, 1,") gub. fabr. 152.41.
l.")E». ffi;H fabr lod, l.-> gab. fabr. 167, 15
gnb ixi 1 170, U gilb. f,ibr. 171, 10 gob
ükbr. m, 10 gub. labr. 189, 18 jtnb. labe.
Beiniicoa fr. c«nv. t. Cläre a. d. W. II, 953, 19.
— m. 191, 44. 193, 1. 212. 24. 2&4, S3l
Hnnrim» fr. oonr; t. BliaabaUi in, 213, 21.
HaiBrieaa goatdlanaa fr. nda. UI, SO, 1. 36, 15.
nciiirii;us proc, 8. Margarete III, 79, 6.
Hcinricus itrqi. s. PeUi IV, 64, 30,
ireinricus] dec, s. Thome IV. 49, 33. 60, 5.
Ueinricas camer. a. Tlioiiia UJ, 821, 15.
Heinrioas auf. MOlaniB t. Thom« IT, 5, 87.
HmniMW mg. »wL i. Thoiaa IT, IS, 8^ 40. 78^
88.
Beinricas thes. s. Tbomc III. 9, 10.
Ueinricas costos eccl. maj. lY, 58, 18.
Beinricas can. ecol. maj IV, 8, 18.
Haiariena ptab. acel. m^. III, 172, 16. 868, 33.
Hnuittu prtb. cool. maj. III, 219, 48.
Heinricas rector paeroram eccl. maj. IV, 55, 23.
Heiaricas castos imaginis eccl. maj III, 3m. 3 J.
Heinricas sac. IV, 121, 4.
Ueintsalo JobaaiMa pcoc. fr. pc««L III, 2i 7, 43.
Hdterbaidi *.
Heite^rba^|i«a wdil vwichritbaB fSr OHnbartatt IT,
Hoium s riuy.
Ileisolf IV, 45. 7.
Heleman IV, 188, SO.
Uelfande sam
ang. UI. 11, 10 s. Str. Hioaar.
an^. domicalla HI, 848^ 4.
Heintsemauaa III, 158, 88.
a. Tanda.
Halhndia diefai III, 287, 9.
Helfenstein
Johannes, rittor civ. II, 185, 7. — iil, 266, 32.
281. 20. 423, 1 COOK. 4», 1 «ooa. 488, Smu.
- IV. 183. 9.
8. Hesse ; Was.ser an dem — ,
Helkestem ob lieiligenstein ? s. Holkestem.
Herbe de III, SM, 33.
Hellegreve Fridericas IV, Ud, 80.
Hellekessel s. IfelUageo.
HellM Hellon cor, da
* Anna lU, S12, 24
Bartholt barr UI, 10, 35. II, 90. t 801, 18. 418,
8 oona. - IV, 118, 19. ^
Ja^bos eiv. m, 81% S4. 818. 84. 8», 84. 861,
JobanoiM m, 818, 84. 9», 81.
Seile t «I. »55, 91.
s. Str. Höfe.
Belleveger s. Westhansen.
Helt Heilt
Johannes proc. ». Cläre a- d. B. III, 993, 19.
:!68, 30. - IV, 196^ S4
Heiwich s. Heilwicha
Helwicas preb. s. Thome Hl, 181, 46. 889^ 4t.
Hendali» Haiatsa III, 398, 8.
Henfitt tnina Johannes, sator lU, 159, 49.
Heoice Niclawes prior UI, 69, 40 a, Wid«N nUB —
Henj?<>r Henuecker Hennicker
NiL jl.-kua preb. eccl. maj. III, 880, 4li. &7B|41.
38!, 14. 334, 16. 394, 28.
llonuckiii
un«. III, 231, 88.
Digitized by Google
Hqnnekin — Heringen
Jobaones kärschner f QI, 161, 80.
JohAnnts III. 161, 36
* Luscha III, Itil, ;iti.
il«atica:ä proc IV, 98, 1';) s. CieroldMck Ö. Bh.
Walther.
Utluieiw eamor. ep. Arg. IV, 52, Sö.
EiHUio« tt. pnd. IV, 61, tS.
Ilenricas MOl. •. Petri IV, Ul, 2.
HenricoB ean. •. Tbome IV, 209. 35.
Etnricns prap. m/KttU. b. UÜi« lUgdabiw oid. III,
52, 7.
Uentschuhesheim s. HandschahhiiML
Utntacbftber QAtzo Iii, 8S5^ 7.
Uentwing Hentwig Heatwte
nng. III, 208, 28.
* Agnes III, 206, 98. 801. «. t >87, 4S Xwolt
CrisUne III, 160, SS. 190, 29.
* Crittina f m, 166, 10. 190, 93. »1, 7.
* Elsa QI* 968, 8 sam Biet
Oerdrat III, 160, 99. 190, Sa 331. 8 Kageneck.
Jobannes scab. III, 45, 31. 04, 30. 6ö, 12. 'JO,
22.
Jobannes niil. III, 262. 43. f 307, 39. 326, 2.
Johannes s. SlolUeneck.
* Kathariaa III, 262. 42. 307, 3S. f 326, 38 Dm-
ris.
Wallbw «m. III, löO, 23. 190, 28. 306, 28.
263, 9. 801, 6. t 367, ^3
Wernber aniior nil. lU, löO, 94. 190, 91. f
969, 49. 807, 88. 499, »vm. 4SI, 1 «ont.
496 1 wMUa
WerniiBr jurior niil. f HI, 908, 8. 807, 80.
Ilerbarins Dietricos III, 30, 22.
Herberon gewiss nicht Herboco
H. de, B. Rom Cnr. Urk.
Eacbipolensis s. Wfinbarg.
Rerbo IV, 3, 19.
ITerbo filios Juliannis IV, 129, 7 s. Erbe.
Uerbolzheim Herbotesbeim n. Fraibnig i Badan
IV, 56, 17.
Herbofton famili» II, 60, 37.
EmU M. H6nÜ
Herde abgeg Ort s.ö. Kebl III, 900, 17.
Herder nng. III, 868, II.
Hardoahoim iibgM. Ort b. BanUtt IT, 38, 90.
125, 14.
Perewart IV, 1, 96.
Heiimanmu adf. ep. Arg. IV, 1, 10.
Heringhelm KMd«r» oder Oberbenbein •. Colmar
Matbis iltter n, 2m, 14.
HeringhAbet dictas f III, 247, 88.
Berlisbeim Herlolf— HerloTeabein 1.5, BiadtmiUr
IV, 12«, 5. 157, 11.
Hennannas IV, 7, 11.
Hermumaa IV, 32, 90.
HamMinnit IV. 40, B.
Hormannns prep. s. Arbogast! TT, I.'>0, 02. — III,
313, 7. an, 29. .337, 20. 361, 27.
Ilerniannus edituas s Slephani IV. 26, 31.
Uerm&nnas eamer. s. Thomo HL 9, 6, 4ä, 91
proc. fahr. 59, 11. 190, 98. 191, 81. t 916,
18 a. Bbeiau.
ean. ecd. ni^J. IV, 9, 8.
Mol. m^. IV, 9, 10.
Hermniinus mag. IV, 15, 8.
lleiiDoUbeim HeiraeU— Hermoltx — Hexiaota —
Hermntesheim i. ISreascbtital ». Mohbein
UI. 274, 81. - IV, 31, 80. W.
die V., 8. N'ioilci munBter.
die frowen v. III, U n, 12. ütÜ, 24.
•Metze III, 3.^2. 10 ^onfteleJjOB.
Nicolauii lie III, :!r>i;, 17.
Ottemannns de III, 27-1, 27.
* Sasanna UI, L'7-1, 27 Turant.
8. Sch'iuomann.
Ucrrenalb Alba i. Scbwarzwald b. Karlsrnbe
Cisterc. Kloster II, 43, 81.
I abbaa IV, 73. 18.
I abbaa et monachi II, 49^ 96.
! Herrenstein n. Zabero
Hugo dictas de, mil. H, 919, 161.
Herrot i. InaanbeiaL
BMtwigw fr. pnd. lU, 64, 9.
Hertwigas dec. eocl. maj. IV, 17, 93. 46, 8.
Hertzogin Kathorina III, 975, 36.
Herzüliujili prp.-ib. IV, 1, 16.
Hessekiril Joh.innes senior II!, 28Ü, 5. 2'J4, 31 a.
ApuÜi ec;,iriu5.
Heesel Symon III, 3ö4, 32.
Heeto Hesse
UDg. III, 20, 21.
Anua IV, 185, 10 Boibeim.
•Anne II, 143, 25. - Hl, 236, 31. t 8*1, 8.
— IV, 185, 7 (RipclinVj
Bnxobart civ. II, 978, »3, ». 979, 4. — III,
109. 17. 168, 9. 988, 39. 981, 90. 890, 8&
881, 41. 484, 1 wu. - IT. 186, 9.
•Bedewigi« m, 100, 17. 890, 88 Hoya de Boa-
a. HellouteiB ; Waaaer an dem—.
He880 notarins IV, 53, ?0.
Ueaso can. s. Thome UI, 20. — JV, 136,7.
HesMü dtc. et-Ll. iiiaj. IV, 37, 25.
HesM can. eccl. maj. IV, 3, 10.
Hataaaa— Hatimbaiia a. BÄtUabaIaL
Hatael Hetaelo Hetzil Heael
Agnea UI, 921, 24 HeiUgeiiiteiii.
Bnniiraa mil. III, 964, Bl.
Jobaoaea bU. II, 213, 14 inag. civ. — III, 85,
8 nag. eiT. 86. 98, 44 mag. cir. 87, 23 mag.
«It. 88. 7 mag. civ. 89, 3, 34, 40 mag. oiv.
90, 17 mafc oiv. 151, 7 mag. civ. 156, 96
mag. dr. 189, 84 mag. civ. lUö, 81 mag. «iv.
198, 10 mag. boip^ 417, 1 eona. 416, 1 cons.
419, 1 mag. df. 419, 9 cons. 4M, 2 cona.
491, 1 cons. 49% 1 eoaa. 499^ 1 aug. civ.
494, 2 mag. ehr.
III, 279, 49.
III, 271). 43.
III, 991, 97.
•Mette III, 97», 48
Ottelie III. 32 RStkoIiii,
Sjmunt Symou mil. II, 74, 24. — III, 65, 39
mag. civ. 72, 14 8H, 11, 28. 221, 24 . 415,
1 cons. 41 G, 1 cons. 416, 2 mag. civ. 417,
2 com. iUK 2 cona. 494, 9«>iia. 490^ I oaoa.
s. ät(. Mtililen.
s. Tmchtersbeiro.
Hetzelo fr. com. a. Clara a. d. R. III, 346, 97.
Hetaelo pioe. fr. pred. III, 343, 25. 371, 49.
BerlngtB a. flMioftn.
«70
Heyer — Hohüiiburg
H»|u Coandiit lU, 87.
Btdl IT. W, W.
Huzvl a. Ninibarg.
Uildegundis IV, 15, Ib.
Uildethtim Hildeugheimensis HildraamM^
epüicopat C[onf:tJLii,l IV, 64, 31.
fi[odulfuB] can. s. Mauncil, cap Porlaanit tp.
IV, U, 19, Bti s Korn Cur. Card.
Hiler
*GerdtadiB III, 338, 2ö Qo»t»*kt.
Johann«! III, 338, 37.
Kathetia» Ul, 838, 27.
SMiaaiiiai putor f HI» 338, 36.
Wcnhwu piMilar lU, Mi« ^
Wwnlimn III, S38. S7.
Hi'.tf'-'T-nii" •-■ Mull., nhr-im
liiltzku-i.hcii t lliu-.Lircli.
Hiadiiiheim Fli^iuicus— llundeDesbcim iw. fltim»
lnir|> III, W, l. - IV, 34, 2. 130, 4.
W.illhcrus de, Ijiiiifvx 111, 5. 382, 1,
Wilkborgi« de, mag. l»eg. Iii, 367, Sil.
Uiugilinhein s. Ingelheim.
Hipp«! Nyco1an> fr. pnd. Ul, 116» 17.
Uippcliu Hyppcle Godradii III, 199, 84. 187, ö.
Hiptbeim Hipphens— UypfMIllMiai n. Entcin III«
löl, 26 s. Stroaell.
Hincbaa Hiraaagensia, BUMdiot KtotiMT L WOs»
temb. OA. Calw
abbab et conventus IV, 77, IS,
liincbberg Uiraberg b. Weinbeim i. Baden?
Dembdia de. mon. a. Stopliui HI, 61, B.
Hirte Hirt BjtU
ClanwMdT. II, 901, 10.
COntzemannua III, 310^ 18.
Blaa t III. 310, 14.
Greda III. 810, 10.
Hanemann civ. II, 201, 10.
* Heilewigia III, 261, 34. 837, 6.
Jobanne» civ III, 310. 1, fit,
Jobannes III, .110. 2, 42.
Jobannea III. II.
KaUwrina III. 310. 2.
XlomannUB f III, BIO, U.
LMtoertn« III, 310, 2.
Lftnerlinna III, 310, 12.
Lncgardis III, 810. 10.
Neaa III, älu, 11.
N«n m, 310, 3. 42 Scbenterlin
NteobuM III. 810, 2,
CHcdinw civ. II, 301. 10. 276, 1. 880, ÜO. —
III, 918, 32. 261, 20. .110, 4. 887. «. 889, II.
^galnwiuiDs III, 310, 10.
nirUnkeim Hirtigkheira s. Uürtigheiui.
nirtseler ». nffiuilmrg.
Hittendorf *. Höttendort
Ilittenbcim s. HiitUnlMiBlI.
HttttngMi I. H&tliafm.
Bitikinfa HlitshliAeii ■. LoMrn
Corothar d. DraiMh. Ord. T. BittktalniiK III,
270, 38.
Ilizeman presb. IT, 1, 16.
HiM IV, 1, 2ß.
Uodibwi Höchberg Hahcbcrc Halipng, BniB« b.
EmnMndingen i. Bsdan
Mwkgrafan
fi«iiiri«li n, M, 18, 99.
Beinncb II, 277, 13. 881, 88.
Hermann i. Jobanniter-Orden.
Rudolf a. Dorlisbeim, Johanniter.
Hochfalden Hoebmlden III, III, 36. 218, 4. 878.
13. - IV, 188, 11.
* Anna III, 84, 81.
Cttnemannns de, cArnifoK f Ul, 971, 85.
Clino de III, 222, 18.
* Ellina IIL 889. 7.
Oreda de III, 871, 14 Dtu.
Oftte T. III. 154. 12.
HannemannuB de, carnifex III, 871, 32. 327, 31.
Hartangnt f III, .188, a
HarUingns de, fi. pred. III, SM, 26.
Heinriciu de, civ. III, 34, 34. — 911» 88^
Jobannes t. II, 9, 9.
Johanna« t. III, 84, 8«. »7, 9. 889. 7.
Metza de III, 316, 42.
Otto V. II. 9. II.
Eeinfrid II, 9. 9.
Symnnd t. II. 9, II.
VolUo de. mil. U, 242, 10. — III, 154, 31.
15«, ^b. t 319, ö. 42Ö, 1 cooB. 426, 1, 9 COM.
Wolfbelm v., berr lU, 430, 2 cona.
Criog V. ~, SfUttat rittor n, 860, 98. 861, 1,
15.
Sirenber de Bodwigio III, 361, 9.
Zimbermann d« — , Ladawkma civ. Ul, 343, 8.
Hocbmeiger s, Hninejer.
Hochatete «. H61]«ftt«t«.
Hocbvart dictua - III, 231, 83.
R«iBluui V. 1^ 90^ 99.
Ilfiger H«*iipr s. Hoyer.
Uöhtiitute Uocbatete
ConraduB cunUnll, 988, IOl <- Ol, 839, 1«.
348, 11.
» (:ii(.da III, 333. Iii.
WülUietuB Iii, ^4ö, 11.
Ho«n — a. Hoben — .
Hönbeim UftnlMim n. Stiaaabnru II, 47, 8i. —
III, 43. 96. 49, 86 998, 9«. 8911, 48w — IT,
13, 22.
Hoeningen Ucgonnehe b. L«niDgea i. d. Pfala
^bM IT, 14, 18.
B«Edk Bwdo »4. Bnuutb Iii, G9, 3. 120, 6. 129,
16. 109, 7. 919, 44.
Nieolau de lü. 189, 6.
li:.i«eler Agn«a Ul, 322, 12
U6velin murarioa IIL, 288, 19.
Bogor 1. BojMV
HobenbMg MolMriboco i Wtrtenib. CA. Bptiob^
ing«n
Graf Albert IT, 30, 1. 44, !I
Hohenburg Hobembmrc auf dem Üdilifuljrrg nw.
Barr
monagtorium ord. k. Angnatini ill, 215, 46.
24<j, JT s Str. Höfe.
abbüüftäa et con*cntu« IV, 107, 3.
abbatissa II, 826, 32. - III. 916» 98, *
prcb. Heinboldns lU, 327, 7.
8. Niedermünster.
Hohenburg Honbnrg Ruine b. SrhSnau nuf dar
Urcu£e T. Pfalz u. Elsass
Burkardu« de III, 317, 22. - IV, 185. 19.
HcinricDs de, fr. Pfleger der Reuerinnen, Siech«n-
MbnOMT iBtr.SfuU 111,980, 1. 983, 9.884, 98,
Digitized by Google
Hohenburg — Homherip
971
•27 ff. 285, '>2 ff. ."37, 6. M'.K 9. — III, ly.J.
24. 206, m 2H2. 45. 24S, 21. 2S9, 26. 284,
31. B03, 24. 817, 42. 831, W. 8B«, 4». 145, a
•m,9. 388, 10, 18.
WaltheruB d» III, Wl, 0.
s. Polier.
BolMMekM Havakik «ir. XiteniMttm i. Pftti
Hcimtinw i» n, 188, W.
RcinliMdiii d» H, 188^ M-
Hobenfels — tib abgeg. Barf a. DmuMCibiirg i.
Herman n. Wcinhrr, hcrnil T. IL 400^ SB.
Hobcnrorst a. Haute Seilla.
Holiciigün Hohm QMM» a.5. WatMlnlMim m,
13», 14.
BobMbu
Bturkkrdos dictos von dem, mil. II, 347. 8S.
M8 1.
*1btu h, 847, 88. S1& S Birbdstmn.
Sanwii» t H, 848, 88 Seh«f a. Spdw.
Hohen Hnse mm, •> WiDteittw.
Hohenloch
Ebclinns dictus d«, dt. III, 78,10. 414, 1 eona.
41H, 1 cons.
aotzo civ. t ni. 101, se.
Ootzelin IT. IPö, 7.
Johannes dt. TI, 185, 7. — m, 83T, 1.
Juntha III. 101. 9».
♦ K.'ithcriiia III, 2:i7, I.
♦KÖHignn.lis III, 101. ?8. f 237, 3.
8. Str. OottcshTinsfr.
Hohenlohe Holicnlocb iw Uff«nheim i. Franken
Ootso de II, 32, 10.
HolwB BapoltsaUine a. lUppoltotaia.
Hobratttill HotK— Hohtmultia, Warn mr. Hi>>
lach. Castrum III. 89, 8.
Agnes de, UMk «. MftNi IT, t09, 18.
BiiMbud V. II, 4, 37.
Bnrknd T., litter n, 422, 16.
Bnrkiit v., harr n, 219, B. 261, 2 2.^4, .t2
sa& u
JobtBnaa t., Tititam d. Str. Kirche II, 191, 85,
B8L 19», 18. »18^ 7. 819. 8. - m, 186, 48.
910, SB. - IT. 184, 26 (daraf)
in. SM. 87. 870^ 88,
886v 19.
*Ly8ft t. Pa11«r.
HohnhafEt Hoticrhnrst 8W. Kabl IH, I881, 89.
Boiersida s. llaicrsida.
Holmberc a. Oelenberg.
Holk^tilem s. Helkestem
.Irh.m de III, 354, 32.
UoltupfeUn dioU III, 115, 44
Boiwiga an dam a. RainboldaHn.
Boisheim Holtzheim a. d. ßnoaeb >w. Sli ,^<)<ihnrg
III, 857. 3«. - IV, 3», 1«. 40, ai. 41, iUi.
45, 5, 34.
ecclesia IV, 2. 25.
«Clara III, 'm, 35 Zart«.
•Hosa III, .H47, Ab.
Jobanns v.. Schaffner d. Slr.Ooiiie»p.in, 888, B5.
SigoUnas de III, 9, 2.
Si^fai V., bwr «iv. m, 818!, 9. 9B8, ». t
Ilolzman
• Dfida m, 68, 14. 135, 83.
Fiflaebo «iv. m, 88; 14. 185, 88. 170^ 88.
Homberg Honberg Rum bk Wittna« i. FriAttal
8. Sllckingen
comes Wernheros III, 888, 91, — I?, 917, Mw
a. Bonennoa a. St. Anurin.
BoflMjara a. Hamayar.
noroingensis eccIcEii s. TTonau.
Honan — ming«niiL- — n.Tgpnsis — ■ naugensis —
naiigia — iiogfiisiR — noriKia — now* —
nrtwo II. Slrassbnrg III, IC, ii:}. 'Mi.
Klostc-r ccclesi.i III. -i i, 11. — IV, 1',. 17 ff.
2'i. 2u. 118, 20. 2S. 121, 5. 141, ;i. 33.
pitfpositus rt capitnlnm IV, 12, 2, 34.
pixpabitus II, RA, 1, III, '-'9, B.
Bertholdus IV, in :!.
Heinricus can. et custos & Tbomc III. t»,
29. 31, 8Ä. 3«. 26. 79, 12.
(Ichsonstein Berthold oustoa et «Jec
L-ccl. maj. IV, tlH. 27.
Jonnntis et capitolum IV, 78, 29. 144,
capitulum III, 46, 8«. — rV, Itl, 88 1.
Ui, 6.
CAnonici frahoa IV, 13, SS.
Conr»dttB IV, III, 28.
Otto IV, 89, 2fi s. Str. niteb. Not
Perix Conrat ?. Hl, 64, 39.
Petrus IV, 89, 34 s. SU. Bisch. Nunc
cantor Johannes III, 6, 1. 11, 13 s. Str.
Domcap. Cnstos.
cellariam IV, III, 31, 33.
nistat Cnnradaa IV, 53, 17.
scoiasticns magister aeoUroin
C. III. f,. 21».
Hago iV, 6, 28.
Otto IV. 119, 19. 118, IT ai 8lr.BiBeb.
Cler.
Vogt ailvocatns
Jolianiies III, 315, 10. f 3ri4, 8.
Wernher s. Str. Bisch. Ifaiaab.
Agnes T., schwcstpr TU, 262. 2.
Förster de -
Agii«s III, 21». .10 r.osheiro.
Hoinrit US < iv f 'H, 214, 61.
Heinricas III. 214, 3i.
Ilonberg s. Hombarg.
Bonbiirg t. Hohenburg.
floBakin a. Hohenecken.
Bonerhnrst s. Hohiilinrst.
Hönower dictna III, 68, 17.
Horben Horwo b. Frciburg i. Baden
Ebarhardiu de, mag. der. IV, 77, SO a. Rom
Car. CapL
Hoibnaaaa «rahcadiaiiilieh vairait BaltingMi b.
LSrradi i. BmUb IT, 9, 91.
Horburg Horobnrg ö. Colmar II, 400. 32.
Berdoldas de. can. tec\. maj. IV, 77, 2A.
Barchart v., herr II, 143, 30.
Burchart herr II, 372, I. 404. 16. f 480, J».
Srmandus de, archidiac. Arg. II, 2.33. 82, 830.
39. 321, 46. — III, l«7, 16. 256, 10. — IV,
190, 29. 191, &, 27.
Walther v., herr II, 372, 1. 404, 16. t 30-
Hoigosscr itictus III. 2iil. 37 s M.irlmheill.
Hi)rnb<ji(; Ijcrc 11 Iriberg i. Baden
Kriinu de II, :!2, 11.
bbeliuua du. <iv III, 4, Bö, 40. 11, 19. 412,
1 cona.
* tephiA III, 4, 4a
a. 8(r.
Digitized by Google
272
Homeoke — Hüttendorf
Aiilui ile III, :\>.
t'onradus Concelin t., cit. IIJ, 70, 19. lf.3, 24
Johannes panifex Iii. 206, Si. f 365, 2&
Irmengardia III, 365, 28 Allhcjin.
Kfithcrinn !TT, -im, Ii4.
Nicolnui III, öOi";. 34.
• Phyna Ssfioa lU, 70^ 18. 168, 24. SO«, 88.
8. Str. StnMtai.
miß III, M. 9.
8. Hürtigheim.
Bormlinns Horwclin HArwalia
nng. riT. "C. 16.
lIorweiiii B snij der alte, m. II, 184, 41.
• Agnea III, 384, 20.
Heinricns civ. III, 261, 38. 384, 8a
HeiDtcvUnoa lU, 889. 5. 384» 94, 3S.
Ni60l«w m, 184. B8.
Rorwer Johannea, ci». IlT, 251. SP.
Homicr Conlielin, civ. III, 2*», 43 a. Hozielcr.
HottboTen a. Osthofen.
Hoatbfti 8. Oslhaaaan.
HoaticDsia a. Oatia.
HottiaciB y«ntiklt t. ZArich •. Zttriefc.
Hftbet t. Trodrahetm.
Houdinat Heinrich III, 180, 7.
Honlza de Straborrh III, ^54, 30.
HoTesesserin GiMdindja III, 9S4, 18i,
HoT«wart der II, 470, 16.
HomlAchel
Anna III, 209. 21.
Johannea civ. f III, 209, ?0.
Johannea III, 208, 2C.
Katherina III, 209, 20.
•Meli» m, 30». SO.
Wftlthana m , 309, 97.
Hcimianw HftwameRser
aüg. 4oniM HI, 2.38, 4.
JobaiuiM rittor III, ]ö8. 18 scab. 438, ] cons.
Bndolf, lilttv T. Vendenbeim III, 19, 29. 20, 40.
Bvdolf, rittor v. VaDttenbam II, IW^ 3, Sil. 367,
11.86^9. '
StdwUiiiH «iL m. 987, 3. 817, 90. »1, U.
423, 1 «ma.
Howenstein a. Ifunoustein.
Hoyer Hoger Hogier Höger Höier Hoierna Hofeir
«ng. III, 383, 87. '
• Adelheidi« III, 1^3, 23. 361, 1. 375, 32. 38-1, 1
C'o«ral Cöiiielin niil IT. 40H. 5n. - !TI II" 19
177, 17. 179, is;3. i'.'j, l'tk. 2-\ nrr! 'i +
384, 1. 422, 2 COM«. 424, 1 cona. 425, 2 cona.
420. 2 con». 427, 2 mag. en. 430. 9 era«,
429, 2 cons 431, 1, 2 oona.
Heilicke III, .H97, 29.
Ilensolin III, 397, 2«.
Johaniits itiil. TII, 412, 2 cons.
JnliaiHus mil III, 165, 2. 179, .30. 417, 1 com.
■)1H, 1 i:ons. 419, 1 cons.
Jolmnuös Donjas t Hl. 397. 30.
Rftdegcros IV, 212, 4
Thomas III, 415, 3 cona. 418, 1 cons. '
8. Str. Str.i.sseu. 1
Hoyo Hoyo s Htiy, i
Hosaden ob Ileaadan i. Kotdlmbuit «dm Um»
baxg? s. lamm. [
BoinUt JobMHiM, «iT. n, 808. 8a 0 ff. ■.
Bondir.
Habergen 8. Hanabergeii.
Hnbertaa IH. 2, 21.
Hnckerstolle a. OiTenbnrg.
Häbühnwna Hag 10, 148, 33.
H&flbliii Hafftlin BntÜiii HidO«in HcuaeUtui
AgoM t m, 888, 98 8ehafto1(tb«]ii.
•Amm m, aOA. 41 KBni«r.
Biddalfai m, 8B4, 38.
Biama ma, Ht, 350. 96.
*B«iltks m. m, 84. 374, 9i BoiMm»
Hilraiaiiim «n. UT, 3(>4, 43.
BdaboUns wdIot mil. 817, 83 mag. civ.
980, 30. »70, 1». 278, 20. 279, 43. 345, 12,
SO scab. 478. 30 scah — IIT, 160, 42. 193,
13 mag. civ. 194, 36 mag. nv. 196, 1 mag.
civ. 971. 14. 278, 22. 284. 38. 305, 1, 31.
330, 96. 345, 6. t »S», 42. 362. 5 mag civ.
366, 6 ae«b. 866, 15, 34. 374, 34. .377, Ii.
308, 28. 484, 1 com. 425, 1 mag. civ. 427. 2
eoa«. 498» S eOM. 430, 3 cons. 430, 2 cons.
483, 1 mg. «{▼. 40^ 1 oona. — IV, 189, Iß.
183, 18. (J^n?)
BiiBbolt der jnn« m, .183, 21 a. Banldelin.
«. 8lr. MftblMi.
H&gelsheim HAgclshdm mt. Bubtt
•Oftta III, 272, 26.
H>'iltnaiiiH]9 de, ci«. III, 881, Sl.
•Katherin» IlL 331, 32.
Ubinu da^ ntor m. 879, 90.
BAgfrieb a. Oengenbach.
BAllor dictns HI, 896, 6.
Hämelin s. Eh
H6ndens— üandeDeabcim a. Hindiabaim.
Bfinenbnrg Bnnabork HAaabtttg b. Nmuraihr
di« V. U, 851, 84.
Fridtrien« dietm de, mil. IV. 1&9, 19.
Lndwwictti de, can. et nrchidiac. Arg. IV, I3i, 4.
88, 38. 44. 84. 44. 48, 22, 35. 49, 6, 31.
Ludwig d«r Xarscbalk v. III, 151, 8.
WdtbKoa d« UI, 51, 1. 54, 14.
Wtithanu d« DI. 64, 14.
WkKfatnit de HI, 64, 18.
H/incrliger b. Waldahnt.
Haninf^cn H^ingan n. BftMl
Bcrht iiidias de, nag. eao, t. Petri m, 871, 88b
374, 21.
HAakeler 03tm HI, 898, 87.
HAnrciiii .lirfa TTT, 298, 10. 998, lOl
H6ntächir s. Ballbronn.
Hflrnheim HArahelia 3. Wallantaia i blir.
Schwaben
AÜjrrlitns de, can. eod. maj. II, 881, 41.
Cttnrados dorn, de II, 321, 41.
HnrtigheimHirte— Hirtenkeim Hirthick— Hirtigk—
Hrriirsfjhfia) — hcym nw. Strasab«» III, 68,
-II 2. 1 '0, - iv, tS.88. 118^ f8.188;8w
Einwohner III, 8. 29.
Schuhheiss IV, 118, 17.
Dietricaa Hornelin de UI, 19, IS.
Johannes de, vendilor anarai^ «if. DI, 176^ 18.
Hftteler der III, 174, 17.
Hattendotf Hittaadorf w. Hagenaa
Ebecaidu de X?, 101^ 98,
Digitized by Google
Hattendorf — Hyrcelere
893
Eberhkrt t. n, 193, 4.
Volemaraa s. Nenweiler.
Hattenheim HitUn— Hntt«nli«im iw.
393. 8 396, 87. - IV, SIS, «S.
HesBo dictns de II, HIB, M,
Kind Puet t. —
Arnold ritter TU, 41, 8. — IV, S19, 84.
Arnold m. 41, 7, 42.
Bnrkari il, 8, 42.
Johannes III, 41, 6, 4'^
1. Pner.
UnttinfSea Hittingcn b. Siuireemünd
Metlelo T., ritter II, 2'JO, 14. MS, 10.
Halalin HnfBtiii ■. HUTelin.
BngMibiifgwii t» HnsbwiMi«
Hugo iv, 2, sa
Hngo IV, 3, 19.
Ungo IV, 19, 1. 30.
Bago civ. IV, 51. 16.
Hago mag. not riv. Arg. III, 28A, SS| 49. VU,
H». 349, 89. 889, aS. 81>
t. Am Agum Jü, Wk, tt. 48.
Hngo can. eccl. miy. TT, 9, Vk
Hngo archidiac Arg. TV, 74, 7.
Hngo archiprcsb. IV. 10, 8, 32.
Hngo cap. ep. Arg. IV, 67, 24. 68. 21. 68, 16. 70, 16.
Hugo fr. eonT. a. Arbogatti IT, 119, tt.
Hngo fr. min. lU, 38, S6.
Hngo pleb. a. Stepbani IV, 9, 83. 10, 7.
Hngo preb. a Thomo f III, 59, 19.
Hngo mag botp. III. 162, 7.
HBgBweier Hngel— HogacwOx« aw. Ldw 1. Bato
IV, laä, 1«, 32.
fleinricoB de, mag can. ■ Thome III. 270, 4.
817, 2S. SSI, 10. Sl. 868k 4. - IV. 183, 14 s.
Hnlerrelt a. Hnndafeld.
Holle a. Stnbeaw^g.
Hallen a. Zalwn.
Hnlleweber
nng. ni, 115, 34
Heinricaa lU, 15t$, 30.
Hnmbel a. Stanfenberg.
Hoabntm IV 25, 28.
Hvnbflitn mag. preb. «ed. Blj. III, 63, 91.
HomE^lotenzbeitn ahgeg. Ort 1k, FMMttlMiB v.
Strassbarg IV, 13. Sl.
Homeyer HoohaalgK Pomeyatt BtiiMii«f Hln-
nieiger
•Agnes III, .Ry:, 12 Panfilin.
Kicolaua judex aecnlaria Arg. III, 47, 1. 418, 1
r.ona 1 cona.
Eeinbüld t III, .S97, 18. 45», 1 COOa.
Hnnawcicr Hunetrilre a. Rappoltfwijlcr
Ho«» nüL d* IV. lU, 38.
HinlMrlat TV, 8, II.
Händen zfi den, passagium s. Wiein.
Hnndi et H. fraler snns, civ. II, 22, 18.
Bnndsfeld Ilnncs — Hnnisz — Hans — Hiilcsfeld
— Tclt abgeg. Ort oberhalb Kehl IV, hl. 2b.
126, 12. passaginm Reni III, lirt. 9 120. 13.
14«, 19. a, 40. 217, Iß. 210,46. 828, JS.
1^4 B Rhein, rasüaginni 7.ft den
preoo Rndolfna IV, 54, SUff. 66, 14.
»Dg. de m, 8Bk 83. 188, 18. US, 84.
W, 1
Agnes III, .•>!, 24 Völtsche.
* Agnes III. £>!, 24. t 2.
Cftno de. dT. m, 184, L 1«, 4. 181V 18L 87»,
la 893, S.
Oertrndia TU. 182. 8. 130, 10. f 398, a
Greda Tll, 182, 8. 130, 10. 398, 1.
Johannes de, rail. II, .lö.ö. 22 naag. ciT, — IH, 130,
1^1. m, 7. 142. 2. 1.^8, 18 icnh. 159, 48. 25.%
32. 315, 41 BCab, 332. M. 340, 4. 348, 2.
420, 1 cons 421, 2 cona. 423, 1 con«, 424,
2 cons. 426, 1 nnag. civ. 427, 2 cona. 428,
2 cons. 429, 1 mag. cir. 432, I eong, t. Ka-
gencck.
Katherina ÜI, 182, 8. ISK). la 388, 1,
* Katherine III, I3U, 31. 138, 7. 142, 2 Schwaitet.
Ligardis do, raon. g. Nicolai m, 322, 6.
Mebtildis III. 1.38, l'J.
Nicolans de III, 164 , 6. 189. 9. 190, 1«. JKW, 2. '
Peter t. IU. 190, 15. 424, 1 cons.
Rftdegeni« de, eiw III, 16, 29. 24, 45 61, 24
69, 2. 122, 25 f 182, 4. 190. 10 39.3, 1.
BÄdegerus de, fr. pred, III. 260, 40. 2öl, 43,
252, 32. 254, 9. 2Ö0, 6. 261, 18,
Uaarer Canradua III, 16S, 18.
Hnnrocnlna a. Oelnbanaen.
Hont Waltnun H, 41, 81.
HAmtiair t, Hnsayw.
Hftoe a. Speier.
HAter a. Offenborg.
Huprecbtingen wohl HapiieM|gMi L LUMOMV A.
SuTsea B- Zofingen.
Bnrbacho Uurbech i. frmns. Dep. Voagea
Johannea tnil, dorn, de II, 377, 13.
faronlaa Baldemama II, 377, 16.
Hamcherin HAnidtetiii, Hcita m, 807, 87, 44.
819, SS.
Hoa Hutenbnrg w. OaWvU« k Lwtwbicb'Zdl
DfwtlMfkli n, 488, U.
FiMtrldt IL 488^ la
BMMnma U, 438^ 11.
Jobannea Ulrich von dem, zum — der tlbt,
ritter H, 190, 12. 404, 9, 23. 438, 10.
Jobannes Ulrich der junge II, 488, 11.
Hasberg abgeg Ort d«r Qi«lbBh«ft I.l>iaM»il>i
ob identisch mit SHbugf H, 888, 88. 981,
81, 82. 801, 10.
Hna« Otto, civ. III, 881, 81.
Hnaaelin a. Hi^ffelin.
Hassern Hutcreii aw. Colmar IV, 127, 8b
Hntaohaazheim a. Handaebabheim.
HollnhajB a. Hftttenbeim.
Hawemeaaerin Katbarisa, raoD. a. Stapbani HI,
81, 10 a. Boii«in«M«r.
Hny Heinm Hoya Bo|«n L Balfiaq, PK»?. LUttieh
inagiater acablni |aistt «ontiimn «t «dM>nallM
II, 215, 2.
ciria Lyebrardoa IT, 815, 6
Pranciarua de, morpator HI, 863, 7.
Heinrich v. III, 177, 34.
BMimkiiiiu d« Pyroa, kotpMde II, 884, 87, 8ft
*Jini(b» m, Vn, 84.
Barelin de Straborch DI. 354, 88.
Hym«lberg ob Uimmelberg i. AroNuell?
Bambardna de, fr. pred. III, 98, 14t
Hypfanabaioa a. Hipabaiin.
QlNdm SkMHtok d«v HI, TD, IT.
Jacobus — Johannes
L J. Y.
Jarobos piscator III, 10^ Ifi.
Jacobus proc. IV, 98^ 12 i. Ooroldseck Q. nh.,
Waltber.
Jacobai medicaa fr. min. III, ITT^ lä s. Str. Gew.
medici.
Jaoobas prior fr. penitentam II, 3^ i ff.
Jacobiis fr pred. III, 88^ SIL
Jacobug mag. offic. tbes. III, 818. LL
Jacobot can. «cd. maj. IV, 9^
Jadrcniia s. Zara.
i. Jago 8. Jacobns L Spanien III, 21,
Ichenheim — hein b. Lahr L Baden |
Bertold meiiter t IV. 155.
Idenwilere a. Ittenweilcr.
Jobeheim Jebens— Tebenibcin n, Colmar IV, 3^.
L 122» SL 18'J, LL
Kirche II. m. 2ä
Ticaplob. Cftnradui III, 216^ IS. ,
Jenebrelen a. Gimbrett.
Jeringheim .lerineheim —keim Teringhoim abgeg.
Ort b. Kehl III, 166^ 4L 185, aSL 328,aL -
IV, M, 3.
• Adelheid III, 185, iL
Harquard t. f mTlS&j iA •. Werde af dem -.
Jernsalpm Jeroaolimitanns IV. 7, 23.
archiepiacopoa fr. Baailini II, 185, 12.
Jeocbe a JAche.
Ibllngen Ihelingen aw. Horb L Wflrtemberg i
Friderich der Müller v. II, 20^
Wernher der MulU>r ». II, 20, 2iL
III Ille AIm ni. 9, aS. »M, 12. m 2ä.
Illkireh Ille — Illenkircbe Illeukirchen — chirchcn ,
8. Strassbarg tl, 3JL — III. öR liL «3,
II. KVT, iL l'JS, 2Ji 30L 8^ 12. 3 AT 12. 325, |
2i 3^ ß. ^TV, 1 21171 I
Ostbaimsant pratum III, 823. 82. j
Anna de III, 155, 2.
Ocrdrudis de III7 154, IL
Mohtildia de III, 69, 8.
WÄlfeliiius de t nir 166, 2.
Illwickersheim Illewicera— Illewigera— Wichers — |
V7icker8 — Wikersheim abgeg. Ort gegenöbor I
Iiikirch i. Stnissburg. heote Oslwald HI, 32, '
2Ö. 58,9.63,^(j£ia. 69,2Q.83,lä.5ol
Ü 151^ a24j L 3äOj Ii — 17, 39j Q. ;
124 'io
•Clara t. III. 897, 3 Kageneck.
Heinricna de, preb. eccl maj. III, ÜSS, LL
Johan» ▼., herr III, .197, 15^ iSL
Ilsfeld lUvelt n. Besigheim L Würtemberg i
Emmebart v. II, 30^ 27. |
Imesa IV, 46^ S. j
Imeso camer. eccl. maj. IV, 34, &L
imperiam a. Deutachland.
Inferios monasteriam a. NiedermOntler.
Inferno de — a. Hellen aar — .
Ingelheim Ing'lenbeim Hingilinhein cw. Haina n.
Bingen IV, 12. LiL
Roz« Wilhelraas dictns do (i. Siegel: de Ocken-
heim) II, 205. 35» 206, 3S.
Ingemarabeim Ingmaraheim abgeg. Ort zw. Ober-
ehnheim a. Biscbofsheim m, 219, iL 22^.
4Ü. — IV. 15H, 13,
Inganheim sw. Hochfelden IV. ^ IQ.
Heinrich t., edelkn. II. Wi, M.
Hag V.. edelkn. II. 168, HT
Ineeraheim s. Besigheim L Wnrtemberg
Rngger Letaehir t., ritler II, 82^ 12.
Ingolstadt Ingolstat a. d. Donaa TT, 275, 22.
lagolteaahe ob Tngolsheim a. Weiasenbnrg? IV,
35, a. 122. m
Ingremin domina f II, 412, 23. 483, 2ä s. Gea-
dertheim.
Innenheim nJL Oberehnheim III, 46, iL 161, 13.
178,22.-IV, ^a.l23,lfl. 126»lLIiO,
iilL IH 2L 8. Sir Oottcahüaaer.
Herrot de —
Fritscho f ni, 373. 22.
Nicolans ITT, 373, 23.
Insnla s. Marie ob die Insel vor Oaeta oder die
Asfirische Insel ?
Bischof Albertaa fr. ord. min. Tl. 58. jfl.
Intenwilre 8. Ittenweiler.
Interampnensia a. Tcmi.
Joannes IV, 13, Iß.
Jftche Jenche .lAch«
Anna HI, 32ö, 17^ iQ. Bngeslich a. Mölsheim.
Borcardos mag celler. n. Siephani II, 464, 12.
- m, 826» 2D.
Hngo ciT. m, 18f» aL t 325^ 1£. 379, 2L
Kaiherina ITT, 3^ 11, ML
Petrus preb. b StepIuTni III. 286^ 0.320, lAi3.
Sara III, 180^ SL 32^ H?, 1«1 37'.), 2L
Johan Heinricna, Ticescaltetns Arg. III, 298. 22.
St. Johann b. Zaber», Fraaenkloster
Vorslohcrin II, ^^^6^ fiä.
Johanuea IV, 3, ÜL
Jofhannes] Arg. IV, 163, L
Johannes bargraTins Arg. a. sein Sohn Johannes
IV, 124^ 32, ÜL Jlii 22. a Ergersheim.
Johannes mag. artifox ctlmriorum III. 383, 2,
Johannea, herr, Uechucr d. Muastcrfabrik III,
372,
Johannes mag. cir. II, 4, — III, 412, L —
IV. 151. 25. 3£.
Johannes, der awarca — IV, 113, 26 cona. a.
Schwan.
Johannea nepoa Oysele de Landsberg IV, 181^ 20.
Johannes fr. conT. a. Agnctia III, 217, 2.
Johannes tbes. %. Arbogasti III, 331. 29.
Johann«!! gnardianas fr. min. III, 104, 12.
Johannea fr. pred. IV, 51, 20.
Jobannas celler. s. Petri IV, 63, L
Johannas thea. s. Petri m. 271, 2L
Johannes port. s. Thomo III, 16, 30.
Jobannes mag. can. s. Thome III, 55,
Johannea can., scriba s. Thome f III. 31, 22.
46, 21 a. Hagenau. — TV, 60. 32 (dera?)
Johannes preb. 8. Thome III, 08, 39.
Johannea vieepleb. a. Thome III, 216. 2.
Johannea proc. et preb. eccl. maj. III, 187. LL
242, 2M. 246, LL m 15,. 276^ Ifi. — IV,
Johannea thes. eccl. roaj III, 11^ L
Johannea mag. jndsz thes. eccl. mig. III, 18, 30.
24, 26.
JohMULO« — Jimgi»
S76
Johuinei Cftn. «ocl. m»j IV, 121, 18.
JobumM donMntu. «cd. m«]. III, 287, 2ö.
loliuaM pnb. eccl. maj. IV, 194, 3.
168, iST
Johannes der. Arg. II, 158 in
Joh&nnes tiiius Jobanois clor. Arg. 11, 80.
jolMu CoMthnr d. Str. DanlwUitmiD IQ. tlO,
St JoUnnes wohl das Str. Klotlw
Mehthildis de III, 181, 96.
Johannitor-Orden, ordo fralruin a. Johannis ho«-
pitalis JernsalcnutAni lU, 197, 14. 219, 20.
Hochmeister i. DeaUuhlUid HMIMaK T« Hodlp
berg 11, 'Aib,
vices gerenis magistr: i i i A auianniam Uerman-
naa de Moguntia III, 'is^, 2m, 10.
Brüder
Irregang Nicolaus lU, 197, 14.
Rinlpärgetoi- Johannes T. III, 342, 31.
Zuckeu^antel Tliomaa III, 876. Stf.
Comthare u. (Jumnaenden s. OmlltliniD, FM*
borg, Rheinau, Straasbarg.
Joigny JoYigniacum i. franz. Dep. Tonoe
Amic» dorn, da IV, 7& 17. 7tf, 54.
QnldMnii ibi Soka IT, 17. 80, 1.
Tork Bboracenaii i. England
ndiHpMcopas II, iS44,
JOche ■. JAche.
Yringns mag. II, 69, 37.
bm&Utt Irpfstetcn Irpttotl» tL HoblMiai JU. HS,
18. 307, la, 44.
Irregang Lrregangin
dicl» t III, 17ü, 16. 372, 8.
' Gtitmdia m, 197, 13.
NiMUm eitr. f III, 197, la.
Kiflol»» t. J«lMiimtw>Otdai.
Yaelinger dictos Ul, 'l84, 4.
laenhart a Ehenbeim.
bMthirUn die III, 286, 22.
Ottoav ilint IV, 88, 17.
raanhiiH« nir. Boehbldui UI, 120,
lUliriT, 198, 9 1. DentsoU. Kanttei.
lUenlieim Uten— t'tenheim w. Stiaubon III.
oa, 23. bit, ö, ai. — IV, 147, 2b.
ec -ts .1 IV, l;>a, 22.
universuas ville III, 46, 33.
nng. dicU de III, i'j», 41. 802 34.
Albrecht v., rittcr II, 264, 1, 84»
•Dada III 100, 21. 40. »8, SL 996,». t
lö btubcnweg. ,
Egenolf V II, -Am, o. ib.
Fritscho du Iii, i.'l>). j^.
Johannes de. civ, III, 7d, I, t mK 10.258,34.
2 con». 4U. conü. 415. t cons.
41b, 1 C0B8. ~ IV, IM ■>!}
Johannes de, pleb i. Stat^eim IV, 158, 86.
UlricuB mü. d» IV. iMu sa
Kttrtxe
• Anna HI, 254, 41,
Otto m, 254. 4|.
Zapfe de —
Bla» III, aoo, 1.
• Ita m. 800, 1.
t. nttenheitn.
Ittenn-eikr Iden— Inten— Iten— YttO— TtttB'
wilre b. St. Peter b. B«rr
Aognstiner (^borherremlift lU, 181^ 4. — IT,
2, 20 s. Str. HäoMT.
prepositas II, 87, 99. 88, Sl C. 3S8, SS. —
lY, 111, 23,
Canradu* FV, 13, 7.
Reio&aldiu IV, 7, 18.
Tttltnlitia OUIb— Atttlnhtln ~htb w. Track*
terdMlB ni. 1«^ 28. — IT, 185, 88.
Jude
Conrada« TU, 27r), 11.
• Bllina III, &.k 30 Wise.
Ellina III. G6, 31.
Hermannna dictus, s. Uoiliabeim.
Jobannes cir. III, 66, 30.
Johannes III, 6«, 31.
.Judenbreter
ung. der III, 30fl, 22.
• Cierhildis III, :il2, 13.
Kddoltas civ. III, 812, 13.
B. Str. Golteshänser.
Judenbreter de Krntenbach
Hogo III. 821. 9.
Judenbreter de Reiniohüin flUBahw)
Alberbtas cit. in, 384, SL
Alberhtna III, 334, 37.
Elsa III, 834, 37.
Greda III, 334. 37.
Heintzelinns III, 884, 37.
Eatberina UI. 834, 87.
• Minnelina TU, 834, 81 Sarburg.
MlBMlia» m, 884^ 87.
Jiid«iibimr OotmVnrg Bnia« b. DiedoUhaaaen i.
Kr. Colmar
Egelolf ?. IV, 206, 37.
Ulrich V. IV, 2VG, 37,
Juackhcrre am Estrich
ung. III. 308, 14 s. Sto. H5foL
DIricus t III, 376, 1.
üiricus ni, 874, 40.
Jundita IV, 39, 10.
Junge Jängin
BobHdw in. 278, 27.
•Gwtrab m, 16d, 31. 229. 6. 272, 8. 277, 6,
tl. 880, 86. 801, lOs. 40. 878^ 88 Bwnnrt t.
Ltndalwrg.
Johannes der. ultra Brnscam, mil. II, 278, 21,
3». — III, 14», Ui. lüö, 31. 177, 6. 18i, 1,
10. 209, L':j. 217, 1. 21K, 8 mag. ciT. 218, 23.
221, 3'J. 225, 5. 2L>y, 6 f 25:^,2. 272, 2.277,
12. 278, 28. 366. 1. 373. 28. •120, 2 cons. 423,
2 cons. 424, 2 cooa. 42ti, 1 mag. civ. 427, l
cons.
Jobann«.H senior arm. III, 278, 27. 288, 16 mil.
338, 14. 310- 10 37«, 13. 897, 88.
Johannm F.rbuuis III, 278, 27.
Lacgardis III, 27,H, 2S. 340, 9 "
Nicobus »rm. Ul, 278, 27.
Reimbolt herr III, 186, 11.
s. Brensch jenseits der — ; Erb«.
Junge
• Berta ül, 99, 19.
Johannes carpentarias f m, 88, 8L
Johunaa III, »9, 81.
Jakamiti piwb. a. Thoa» III, 881, 14.
276
Junge — Landisberg-
4M, 1
' T., iMR n, 2&1, 3.
Jongsorn ClftowM, hm IHt 4M^ I MHL
oona. TorgL Zorn.
JanU prior. «. Kattutrine III, 7, 38.
Jante j^r. «otor. pcaitentom III, bS, 8.
L.
LawJxnon LMtdamoMiuit i.
BiMhof fr. Twanas II, 187. 1.
LModogna Laqnedonienus i. Unteritalieo
HaoiMf 6. Otoiel II, 168» Üfk. 154, 161, 1«.
ladw« f. Nraitadt i ä, Fbli
Albrecht ? , ritUv U, 181» Ii;
Lachen in der
Sifridoi III, 90. 81.
WeniheruB f Hl, 90, 81.
Ladentr b. Bern.
Lahr Lahr« Lar Lare i. Baden II,
■dTooatns Albertas TT, 182, 18.
21
21,
ff.
23, 28.
Konrad s Schwpttersohn II, 182, 23.
Bürger
Jobann«« U, 182, 13.
Walthemt II, 182, 29.
Aacaatinerkloittr III, 152, äl.
Prior II, 326, 35. - III, IM, 21.
Procnrator Johannes iU, 162, 21.
ung. domina de III. l'J3. 11. 207, 26.
llerksiiutu de, fr. pred. III, 381, 39. 343, fö.
LaiMlIe JohannM III, 342, 31.
LMDMrtheim Lampart— Lamprithaim n.ö. Strau-
barg n, 2ö0, 22. — m, 38, 6. 221, 25. 397,
84. - IV. 17, 86. tt, & SBu 8ft 86,8fL 83,
6. 89. 12. 18, 18. 118» 14 181, 80 186, 1.
131, 18.
agri bfttelacker IV. 159, 14.
tcolosia IV, 167, 13.
meninma meniarnariai d> Str. DooMta. IL 89,
24. 41. 2. 363, 11. - IT. 84, 14» 48. 8^ 18.
38, 29, 33. 42. 7. 126, 18 188^ 88l MO; M.
131, 8. 13t, 12. 140, 6.
plebanoi Johannu III, 166, 88,
■ealtod» icaltatni IV, lö7. 9 ff.
Alb«ftas IV. 9, 11.
ricarios eodeaie n, 89, 7.
CUie III, 369. 7.
Erbe T. in, 369. 4
432. 2 ooni.
Brbe EU, 869, 6.
Ocrdnit III. 369, 7.
QöaMUB ni, 869, 7.
HaMBO^ de. mil. IV, 184, 80,
Heitxemann III, 369, 7.
Hellenaenu de, mil. IV, 40. 19.
Hngo de m. 119, 38, 48.
Hugo de, preab. a. Bmi!,
Johanne! t. II. 9, II.
Johasnei III, 869, 6.
Irmelin III. 369, 7.
Katherine III, 869. 7.
Minnelin III, 369, 7.
•NeM t III. 869, 6
NM* Ui. 888» 7.
428, 9
480, a
BUnint oan. «. Thome IT, 184, 80.
ang.'m, 898. 36.
•AdilhiMia m, 294, 17.
BMaf—a «m. IIL 884, 17.
iL Bntn6iii(.
Lampertot
nng. ciT. n. 838, 14 ft
adT. Arg. m. 888, 81.
St. Lamprecht w. Neutadt i. d. Pfali, Benedic-
tiner-Klottcr III, 42, 80.
Lampreht Diethar ID, 194, 24.
Lamsbnck i. Speicr.
LMMMtw LMwaonit i. BDflMid IU. 180, 18,
t. LMrtMliB.
Ltsdanwe Landowe Landowia Lantowe
i. 4. VMm II, m, 15. 402, 28, 80. 481, 14.
Meisler Rath u. Bürger II, 2f>7, 28.
Landeck Landtko n. Emracndingea i Baden
Bug Zönde y., edelkn. II, 323, 13, 89.
Laudenberg Huiue b. Turbouthal s.S. Winlerthnr
Hermann v. III, 381, 8.
LandölUn Gisela, mou. <. Margarete IU. 343, 41.
Landoee IV, 129, 6.
Landabarg LandM—Laadki— Lande— Laatt-^
— bara —borg — perc — peroh — p«rg RoiiM
nw. Barr
Tette II. 368, 21. 423, 87.
domini de II, 41. SOi 422. 17. — IV, 160, 88l
Gebrüder die t. IV, 160, 1, 28.
Agnci de, b«g. OL 8ji 8. 18. 834» 88l
Anna mon. s. Haid m, 818, lOl
»Anna ITI, 36, IL
Bertolt V., edelkn. III, 124, 27.
Bargbart t.. rittar U, 867, la 888^ 8, 88.
3i0. 6.
Clara da, can. s. Stephaai iL 448» M.
Conradns de, eabdiac. IT, lOB, I, 84.
Conrat t,, s. Speter Domcan.
Cbnradoe de IV, 9, 6.
Cftnrat t., hur II. 82, 12. 143, 32. — m, 66,
41 — W, in, 2. 160, 18, 28 (derart
Cbnrat t . titter U» 86&a8. 870L «.
Bberhardat doM. f ID, 867, 98L — IT, 18«,
8, 81.
Bgelolfas de. can. prep. ■. Petri II, 122, 4- —
III, 444. 1. - TV 107, 9. 110. 881 87. 178,
l«, 38.
Egelolfni de. dorn. IV, 158. 22.
Egenolfna de, senior mil. II, 277, 14. 281, 88.
368, 24. - III, 124. 27 277, 6, 801, 1^814,
43. 373, 80,
Egenoifui de, fr. min. III. 219, 6.
*Qerdradis de t III, 2ß7, 28.
«Oerdradis de III. 277. MI, 10. 373, 30
Uannart s. Jtiuge.
Gisela de t lU, 218, Sa 267, 27. 840» 86
Tmchteisheim.
CHaala da IV, 181, 9 i. NiedermOnster
OottaUindia IIL 371, 23.
Greda de, can. abbat, i. Stephan! II 440, 18.
449, 16. 468. 13. 464. 17. - m, 379, 18.
Onntonui de, dom. IV, 107. 10. HO, SI. III,
1 88
Gantern« de, mil III, 12, 29. 36, 11. - IV,
110, 29. 160, 28 (der«?)
Qänthera« de, mil. t UI, 818» 48. 388. 17. 871,
16. 423, 1 con«. 425, 1
Qnnther t.» a. Spaiar
Digitized by Google
S77
Onntherus de, fr. prad. HI, 371, 16.
Heinrich v , gen. Hacker, ritt«r II, 868, Sl.
370, 7.
l>ei&pridas de, der. IV, 107, 3.
Lentfridas de IV. 9, 5.
LcDtfridus de t III, 31, 41.
LAcgaidis mon s. CUre a. d. B. lEl, 219, 8.
• MargareU III, aü9, 17. 871, 16, 41 Spender.
Wallher t. IV. IfiO, 23.
Wallher v , miL U, 432, 24 1. — III, 306. 20.
äöl, 81. S88{, »T. a. BagiUM SohaltkaiM
(dem V)
Wttltherus do, arm. III, 871, 22.
Waltberas de, (r. min. III, 219, 6.
Wernbei T. II, 86^ M, 17. ~ IT, 160, 83
(ders ?)
Wember t. II, 143, 32. - III, 124, 27 (der«?)
Frentscbe r. — Ebtrhard, lUter 11, 191, 35.
102, Ii». 3(1«, 23. .^70, 6.
Pharosteliu v. — Egeiiülf, riUcr II. ,%6(, lü.
UOS, fS.
Eanser v. — Ccinrad, ritler II, 417, iö. 41Ö, U.
I. Str. HiiuBcr.
LMÜTÖgte s. DeatficUand.
ung. der III, 180, 26.
Conradui pctitor f III, MdL A.
Elaa III, 840, H.
Hng des — snn, civ. III, 130. Sft.
Hag ciT. m, 130, 25.
Kathehne III, ISO, 98.
Metze III, 130, 2b.
Lasf« mil. de Wangen
Gepa domic. III, :iOI, 16.
Johanne« III, 182, 14. f 201, 17.
Jobannee III, 801, 17. i
Jobenneselin III, 901, 17.
Junta domic. III, 201, 16.
I«ngrei Lingonensis i. Frankreich '
diocesig II, 90, 9, 17. 91, 22. 92, 83. 94, 3. 3;>. .
episcopu8 Johannee, adminiatrator eccl üaeili-
ensm IV, 2W, 20.
Laarecosl e. Laoca^ter.
Lanzeli preab. IV, 1, 10.
Lanzelirms preeb. IV, 18, 32.
Lapidea porta, Steinen— Steninburgetor
Bonifacini mü. de IV, 37, IM, 31.
Borchardna de IV, 207, 4.
Hugo miL 4« IV, 84, 4. &
Lapis Lfid» da, •. Stain.
Lappe
♦Katherina III, 878. 13 Müllenbeim.
• filargaretba III. 304, 39 Körner.
NicolauB mil. t III, 3U4. M. 421, 2 coiis.
Nicolaus ujil. II, 473, 32 «;al>. 47y, 13 mag.
ci». — III, 804, 39. 375, 27. 389, 40 mag.
civ. 390, 11 mag. civ. 431, 1, 2 oon«. 438, 2
con«. 43S, l —
Zorn.
Lara a. Lahr.
Lwrino Lariiiunia L üntaritalieo
BiMbof Perronne IL 68, 87, 67, ». 188, 87.
IW, 28. 161, 15, Ä I
Latlorre Cawonas de, s. Mailand.
Laiu^uuiüa ob Laon i. Frankiaich? a. Bom Cor. |
Laasanne LanianenaW i. d. Sdnnis
Diöcea« II, 54, 81.
Domcapitel IV, 50, 31.
Laattobach Laten— Lntinbacb Lncenbaoeaaia
Latombatemia n«. Q«lMMÜec
Kloster iV, 187, 8.
canonici
Heinrieas mag. IV, fl, '23.
Hesso mag. IV, i' i-' s
c<istor MAaicb Feter s. Basal,
prepositus IV, 209, 6.
soolaaücas IV, Ol, 11, 21.
Lantenbach Latenbach b. ObMUcdi L BtdMi
Fritze v., a. Offen barg.
Lauter Lnttt dNi, FlOawlivi k Wiinnbu| Ii,
801, 1.
Lebelin Lembelia Conradnt, eoatoa a. Tltoiiie f
ITI, 121, 33. 157, :M. 225, 22.
Lebuiau Leberabe die w. Schlc tt^tadt ii. 363, 20.
Lehna Lubocensis i. Prov. Braadenboig
Bischof Stephanos II, 374, 3.
Leiningeu Liumgcii LyaiagM Balm tm, CMa»
atadt i. d. Pfalz
Qltfeii II, IS, 33, 35.
Emicho II, 10, 22 , 27, 35. 18, 17, 40, 48.
l'J, 1. 22, ;ö. 32, 9, IM» 88,
Bmtcbti s. äpeier liuch.
Friedrich II, 10, 22, Sö. 22, lö. M. 36. 38,
26 judex provinoiaUa. 44, IL &5, 27.
Friedrich 11, 18^ 85. M7, 17, 178; 8. t
S2ö, 6, 7, 14,
Friedrich II. 344, 5. ~ III, 138, 21.
Qoltfricd JofTi'idug Landvugt. v Elias« il,
2J5, 14. 206, lU. 2Ö7, 3, 3». 3*«, 1.
343, 32 fi. 34^ 5. — III, 224, 8».
•Sopbte lU, 188, M.
Leist z5m
dicU III. 338. 1.
Jobannaa civ. III, 143, 18.
LdatanwB Jobaaiy MMxkMim! m, 180, 14
LeiUecben LeitrtdM UaÜUMlMin LMhndi
ung. IV, 123, 6.
Coatadti» mag. can. a. Thona II, 1, 10. — m,
6, 88. 7, 7. 18, 14. — IT, 36, 87, 48. 181, 4
CAatadaa a. Labalin.
Hago dar. IV, 118, 90.
s. Str. Bänssr.
L«mbelinas cap. s. Margaret« III, 861, 30.
Lempfrid)n h. .Mfirdelinua.
Laaoalin s. LentzeUo.
Langin L«^ di«, frao U|, 80, 88.
Lente
Albreht t m. 168, 4.
Elsebete lU, 168, 4.
Heinricns cardo III, III, 83. 202, 26.
Katharina III, 168, *-
Nfclawea m, IW, 8.
LeiUfridin die III, 63, 42.
Lemfridas «unfex IV, 28, 21.
Lantfridos condimentarias, elf. HI, 78, 84, 40.
LantfridoB UI, 66, la
Lantfridoi eantor «ooL naj. IV, 5, 98.
Lentze s. Spcicr.
Lentzelerin Berhta Iii, 3d9. 1.
Digitized by Google
378
Lentzelin — LiiohieuJberg
IT, 17, sa Mim Wittw« IT, U7, S7.
ttd(. m, 414, 9 eou.
nag. Aar jong« III, 498, 1 com.
«HB. n, 86S. 10, 94, 81 mtf. dir. — TU, 898,
6 mag. ciT. 48», 8 aou. 48B, I anf. «f.
tiBg. ui, m, 6.
ung. III, 199. 11.
Agnes HI. 1^ 40;
•Ana* UL 1€9, 8 IMkcM.
AaM 1117141, 84 QodmU.
ClMM in, 480, 1 CUM.
Ctott OL 490, 8 eut.
*Htd(iul III. 18«. 1 TuMtart«.
*0u1»da lU, 88, 84 mal Bwt
*H«dMri|ia ÜL 18, 89.
HviBiittu Hhbm m. U, 68, 88. - UI. 1. »•
18. 8». 91. 48. 40l » aeab. 47, 41. 88, 18.
181. 9. na, 5. 141, 84 418^ 8 tmu. 414. 8
ooaih (dMif)
B«i»iCH EttatMÜB n, 184» 40. - III. 18, 40
(nliBU m, 290, 8. 877, 7.
Hugo m, 18, 40.
jMob UL 88, SS.
jMob m, 489, 8 ooDi. 480, 8 com. 481. 8
001». 4Sfl^ 1 00».
Joknato IT, 188. 8a
JofcMUlM lU. 109. 8. 17«, 87. 416, 3 com. 417.
1 coiM. 418. 1, 8 COM. 410. 8 oom. 480^ 1
OOHO. 481. 1, 8 «oai. 488. 1, 8 «ow. 484, 1,
9 COM. 486, 1 COM. Ukmt)
* KiUherin» m, 990, 8. 877. «.
Km» III, 199, 11.
NioolMM IlL 290^ a 877, 8.
Palnu m. 18, 4a
BDdtMTM IT, 81^ 4.
Rndorftu ciT. n, «, 38. - IT. 188^ 1& 189, 4
(<Un?)
RMmmmbi III. 290, 8. 377, 7.
BtiHmi dT. t III, 290, 8. 377, 6. 417, 8 cool.
418, 8 ««n. 41». 1 COM. 480, 9 421, 8
COM. 498i 8 COM. 4SQ, 9 MM. 484, 1 «OM,
488, 1, 2 cons. 496. 8 «om. 487, 8 «m.
SopbS» UI. 290, 8. 377. 7.
Tinlin m. 199, 18.
Lentxelin Orftnewalt
JobMine» der alto UI. 818, 11. ttS, 1 com.
438, 9 com.
Johanne« der jongo HI, 847, 35. 430, 1 COM.
431, 1 cons. 432, 1 cou. 433, 1 com.
Ltnts'.oliiuis diiiüü Orel ante monaatoriWD, cif.
III, UO, -JJ. lOS, je. 413, 2 cona.
Agne« mon. s Margarete III, 10^ 38.
• Oerdrodi« III. WH, 26.
Gerdradis III, IOk. 28.
Hartmanna« III, Iü8, 28.
H»iiincnR III, 1Ü8, 28.
.TacobuR UI, 108, 27.
JohuntifB III, 108. 27.
Jolmnup.s III, 108, 28.
Katherin:i mon. s. Margaiolo III, 188, 88.
Nicolaus III, 108, 27.
Sii gelinus HI, 108, -dS.
Lcntzing Rbdegenis Ui, 187, 1.
Lonzburg Lentzbarg i. Kaat AwgftB w. ZOriell
III, 24i. SU 24», 46.
SckBltlMiM Batb v. Omeiiid« UI, 9i8, 1.
SohaUbtiM ntrioh III, 848. 43.
Diotorkh dM MfanltlMiMMi brUor m.
Btttfcr
843,
la
LeMMaboig *oU
airloM d!^ ■. Boai Car.
Leodium ». Löttieh.
St. Leonhard i. Leonard! ecciesia w. Ober-Bhu-
heim, Stift
canonicoa Conradai de Kirwilr U, 121. 23.
cnitos et theianrarias II, 121, S5.
dec&nai et capitolam IV, 119. 88. 120, 2.
decanas et cnstos IV, 18% 16.
decanns IV, 119, 86.
Johannes II. 121, 22, 36.
»oolaaticas COnradas mag. II, 121, 23. — III.
■M\ 11
Letacbir s. Ingertbeini.
Le'to YTilbelmus II. 133. 24.
IjottoTioaait i. LittlMUWB.
Lomacd» pikt. Mror. Ifagdalmilar. m. 88. 8.
Laote
Cla&irat cif. ü, 201, 13.
QotM CiT. O, 801, 13.
WaHbor df . H, 2U1, 13.
Lsntonie JolK^nncs mag. can. s. Fcttl D, 188,88.
lab, 'J 8. Koni, Cur. Proc.
Leuwan- Lowinstcin s. Linvcnstcin.
Lichtenao Liecbtenowe sw. Bastatt U, 276, 23, 26.
277, 2.
Lichtenberg Lictthem— Liechtem— Liechtoa—
Liebten— Liehtin— Lietcn— Liethen— Lioi-
him— Lihten— Litern— LjohtoB'— Lftoa—
— bcrc — beich — berg — banli a, lamraütr
dorn, de III, 217, 17.
Herren die t. II, 280, 12. - HI, 100, 44. —
IV, 120, 16 s. Str. Höfe
•Adetheit III, 13, 16. 32, 7, 42 s. Rotenberg.
Conradns de, can. et cant eoci. maj- II, i>t 30.
», 22. 15, 15. 16, 19. - lU, 13, 9. — IV,
101, 19. 102, 31. 1f>4, 1. 10& 81. laa 1&
152, 8 s. Str. nisch. o. Bob Cor, Lag.
Conrat v. II, 132, 35.
Elsabebt III, 13, 18 Kirkel.
Fridericos de, can. et prep. «ccl. niaj. II, 41, 4.
132, 34. 150, 14. 167. 5, 11 172, 4. — UI,
13, 17. 88, 83. 123, 7. - IV. lä."), 29 158,
18. 188, 4 •. Str. Bisch.
'- Hanemanii ▼ , adr. Arg. II, 874, 38. 297, 87,
A.y .u'J. ^JL t-)8, 37. - HI, 889, 19, 84
J Heilike UI. 13, 17 Dierabnrg.
Ueinricns de, adv. Arg. f III, 32, 43. — IV.
»&, 89. 104, 28. 106, 83. sein Sohn IV, 104,
88.
Heinricna i», aielii4Uo. Arg. U, 93, 98.
Hermann t. IU, 889, 18, 44 s. DaalaohL Kanz-
lei a. Speier.
Johann t., Landvogl 1. Elana II, IS^ 86. 1(0,
Sa 17t, 7. 908, 87. 208, 4. 213, 4. 6. 817,
13, 28. »18, 1, 18. 242, 10. 97. 274, 37. 878,
39 t. t 321, h. - UI, 4ä 88, m 88.
Johann v., d. jangeio II, 974^ SB. m, 87.
Kathcria» UI. 18, 9.
LodowicM do, adv. Arg. IT, 83, 4. 90, 17. f 8»,
87.
LadMrioM de, adv. Arg IV, 101, 21. 108^ Wk
1(18, 80. 104, 2 106, 29.
Ladcweu de, can. eecL laij. II, 891^. 403. 5.
Ludirig T., adv. Arg. II, 16. 18. — UI, 18,
88.
LadMrig T. in, 899, 10, 24.
BadoUlu de, can. eccL nuj.. acaUdiac «ipnp.
«. ThoBM IT. 11, 18. t Uj 4.
Digitized by Google
Liichtenhersp — Lobostette
BadoW adT> Arg. n, U» 18. ID. IS^ 19,
84.
SfBon de. can ecci. mij. IV, 18^ 4. 96, ül. f
101. 20. 102. 82. 10(, 8.
Coonüdiu dictn« de HI, 152, 38.
Wernberns dictni de III, 152, 38.
Liehtenstein Liehien— I,yttin— Lylin— Lyltin-
sttin b. S». Larabnclit w. Nenitadt i. d Pfal«
Conntdas de Tl. 188, 24.
OerhardQ» de n. 22.
Hcinricns dr. mil. II, 132, 88;. 188^ 13.
Joh&nnes de TI, 13;?, 18.
Sygelo de TI, m. 2A.
Liehtentbal BOri Benern b. Buden-Baden, Kloster
in, 71, 8.
Li«— Li—.
UelNfftt aetm UItUB^9.
tMmtA Uebweeka enln» b. PfenüMlm i
BÜdM II, 18, 14, tl,
LUbMtdIer UtbMdbriu UabeoMlkr UUawl-
l«r
ong. II. 41, 31. - m, 31. 1. 6«, 90. 78, 42.
108, 9. 157, 18. 175. 24. 399, 7. ». Str. Gärten.
• Anna III. 280. B«rgbeiiD.
neinbold mil. U, 6, 9. 60. 15. - III, 6. 3,^ 11,
18.
Reinbold «ein Sohn mil. ITI, 11, 19. 18, 8, 27
mag. ci». 83. 4 mag. cit. 3^1, 29. 35, 11. 49.
12. 412, 1 cons. 413, I, 2 mag. civ. 414, 2
con». 415. 2 con«. — IV, 155, 16 (den?)
Reinbold mil. III, 136, 22 mag. eiv. 149. 31
scab. 158, 17 icab. f 247. 27. 260, 13. 419,
2 cons. 490, 9 cons. 42,'i, 1 COM. 426, 1, 2
cons. (ders?)
Reinbold mil. m. 365, 19.
ü. Tarant.
Lieber
•Anna ÜI, 348, I.ininger.
Lndowicns nanta III, 3i8, 40.
Lieberann C&nrat, mag. hosp. III, ITA, 28.
LiebMt« Pfrändnar. i. Str. Uoap. Ii, 380, 1.
Uikttltm HnriB d* 864, 81.
LIedeningMi lAdaniatMi a. DiwM i. LothriBMn
rwtor cedMi« Tolmna» ckb Stapbaai HI,
169, 83.
Lierbeim Lir— Lfrheim b. Appetshofen i. bai-
riscben B. A. Nürdlingen
Conradns de, cati. eccI. maj. et arcbidiau. II,
:iL'0, 31. 321, 41. 3r;3. 7. 381, 9. — III. 265,
7. - IV, 189, 30. 190, 23. 191, ß, 26.
Frideiim d», «an. «oel. mal. U, 881, 80. 881,
10.
Lii-lhrcclien b. Leilrpchün,
Ligolsbelm 9. I^ingolsbeim.
Limlxirg i.ymparch Lynpaig a«. Wlaabadeii n,
2«7'. 3i'. -J'.^S, 8,
Oorlaeaa dom. rle II. 298, 38.
tonltetns et scabini II, 297, 39
Bürger
Heynemannm U, i^8, 1, 4.
Malicb CoaMDaaiiBB diata« It, 997, 40.
998. 4.
LiBMlw 9. 'PUMtUt.
Umt LtaMuta Lfunia
Coandat fni, 166, 98.
•Gnd« III, 166, 98^ 44w 98Q, 8« 44 Str.
HiaMir,
lAmanhatoi aw. BnMa III, 80, 4.
Couadu da, prab. t. F«Ui Ol, 168, 81. 907,
98. U4, t. 881, 89.
Hain. LtadSwo Lyndowe am BoduuM
a. Bfireer II, 428, 19. 446, 1.
aaf. da t in, 981, 97.
Banuinh t., dw. H, 886, 8.
«Kathariaa in, SSSL 88.
Pfttarnoitar dar, maticnt da III, IHM, 9.
Wilhelmtiü de, &bar fll, 899^ 88.
Linder s. Hern.
Linggies s. Lmx.
r.ingoliheim Ligols— Lintels — Lin^elves— Lin-
goltes— Lingolves— Lingolvisbcira sw. Strass-
bürg III, 161, 27. 221, 25. 233, 26. - IV,
18L I, 26. 18, 20, 22, 39. 53, 25.
not. dicta de III, 143. 22. 985. 3.=S
•Arnes III, 187. 17.
B5lde1in de, mil. III. WIK m. f 247, 6. 416, 1
cons. 419, 1 cons.
Conradns de, mag. prob. ec«l. m^}., lex cbori
III, 78, 42. 128. 9. f 187, 17,
OeHrudi!« beg. III, 187, 17.
• Credc III, 822, 38.
♦ÜuU III. 179, 46.
Reinboldns de, mil. III, 60. 2, 15 mag. civ.6l,
6 mag. civ. 8i, 2. 8 mag. civ. 77, 4. f 17»,
46. 413, 2 cons. 414, 2 cons. 415, I cons.
416. 1 cons. 41^, 2 mng. civ. 420, 1 cons.
(ders?)
Reinboldus de. mil. III, 179, 40. 203, Tr,. 247,
5, 44. 322, 88. 428, 1 cons. 12' i. 1 cons.
Raiaboldaa BoldaUn da, arm. lU, 909, 36. 947.
6. t 947, 44.
i Lingoncnsis s. Langres.
' Linigin oh Lciningen i. d. Pfals?
David de II, 138, 21.
Syfridus de II, 133, 21.
WornfiorQS de II, 188, 99.
Liniilgen s. I.einingen.
Lininger
Anna ITT, .US. 38 Lieber.
Ellekindia III. 348, 37 Walia.
Fritscho III. MH, 37.
Hrinricus civ. f Hl 348, ti.
Heititzo III. WK, ;i7.
Johannes III, 348. 37.
Satberiaa III, 818, 37 Merwer.
Liawataria dia III, 967. 13 s. Str. Hänser.
Lina UagliM Lfaibninen Lintgieason Lintfriaa
aA xäd IVT». 80. 43.
COnsat ^bnOadi lU, 74, 93^ f 174. 89.
• Jnato m, 74, 98. 174, 88.
IJpsheim Liobpotes — Lnpoltcsz - Lnpoltz— Lh'
poltsbeim sw. Stxaasbarg HI, U3, 40. 161, 27.
- IV, 8. 1«.
agri qai dicantur gebretta IV, 119, 14.
eoria qne dicitar sedaibof VI, 11% 17.
ecciesia IV, 119, 7.
aniversitaa Tille IV, 119, h.
nng. der v. III, 175. 14 s. Str. HiaMV.
ung. domin.t de III, 112, 7.
Litembarch &. LicUtenbcrg.
Littbaaen Lettoviensis
Bischof Jobannes II, 61, 16. 119, 19.
Liotold IV, 1, 25.
Uziiaim Lakaabaim w. Pfalaborg i. LoUiriagta
Prior Ofd. ■. Beaad. IV, 98, 86. 109, 8ft 911^ 41.
bohaalatta aahtMiileh Ubatidt L Saahaaai «b
Digrtized by Google
880
"Lohestette — Luggardis
vfrschrifbpn für LotsttHon b. Waldshnt i.
ELcrbarda« de, prab. «cd. mai. UI, 170* 7.
Lodowicntmil. ateitter. Md. IV, 11, M.
LAlbln
Albvtoi f m, 257, 8>.
midtiiid» m. 257, W.
•SUiBS in, 257, 32
LSnwciler Lorawilre n. Oppenheim i, Rhciiilit-ssen
Petras mil. dictas de II, 206. 11 s. ()|'i>riilieim.
LAMlin Loicelin Lotelin
DDg in, 205, 1». 305, Ib. 839, IG i. Str. Bäaieri
Ootteshämer.
OBS. Rfiiior, mil. III. 327, 26.
•A.lrlhcidis III 336, 30 ■. FlUbBlali.
• Ad«lheidi8 III. 876, 7.
Bernheit herr III, 167, 1.
CAntse III, 369, 2.
•Cylie III. 264, 38 Abt.
Dietherieb herr o. •. Brndpr III, 157, 1.
Enlrit (wohl Ulrich: ITI. :!.t4. :M.
Heinricus sac. de Hagetiaa, preb. •. Tbome lU,
1 s. Hagenau.
•Hetta III, KU. 5,
Joh.innes cit, III. >i
Johannes hcir III. 177, Hfl. 434, 1 cons
Johannen mil. II. 475. 25 m.iR. cii — ill '•
38. 309, 2. 386, 18 mag civ. 390, 44 mag.
dT. 480. 1 «OM. «», § «oai. 489^ 1 n«g.
d».
Jobannes ann. f III, 375, 8.
Nese III, 279, 16 Damenheim.
Nese III. -Uy^. 9 Knoblocb.
Nese t Iii, m9. Lunparthdm.
Peter Pelerroannas afBl. m, Ml, VI. 88S, SO.
m, i. m, 48.
BdaMdw hmr Ol, Sl, 44. 88, a 89^ 18. 414.
S floni. 418, 1, 8 eooi. 417, I cons.
RdsfridM UT. 104» 1^
B&lim» nil. 11,446, 9,80 wag. ctv. 473, 81 atmb.
— in, 810, 8. 809, 9. 878, 19 nag. an. 386,
8. 488, S eoM. 480, S com. 481,9 oou 488,
8 auw. dv.
BflUnder jntit* Iii, 868, 9.
* Sophia lU, 888, 5 OroMrte.
Ulrich III. 389, 9l
8 Broger.
Löwen Lovanionse i. Belgien IV, 216, 32.
Tillicns scabini jarati et commnnitas II, 16, 84.
«pidani
JohaniicR dp Hozedcn t H, 17, 4.
Cuneguniiii, leine Wittwe II. 17. 3.
WiUdiBu adn Bchwiegertobn II, 17, 48.
LSwtmtda LMrinddn LeMMBätdme %. NM«r>
ttOMlwl n. Kaisersiaatara
BnenkO de II, 193, 16.
Smnho de n, 133, 98.
SifiMoa da n, 133, 19.
WolftiBM da II, 133, 19.
Wolftamm da TT, 133, 17.
T.nnsheim Loni!<hoini n. Alzei i. EatiMI
Ileimaonos de II, J^, 21.
Petras de II, 138, 2t.
Loiantz Johannes der. UI, 868, 24.
Lorata abbat s, Cläre a. d. R. ni, 34R, 28.
Lorber ülricna Draab., pfea;. •. Staphaai III, 851,
13 273, 87. 991, », 44. 818» 16, I8l 84^ 19.
848, 98.
1 Ijorch Lorrbe Loreche nw Rfidcshoim a. Rhein
) Staphanns mil. da II, 2(»5, M. :i7.
Thilmannns dictns da Borgdor, lail. d« II, S06,
H.i. 2116, 38.
I Lorakaina a. Lotliriii|an.
' Loa« a. Bdcwanhdu.
Lot Wembann dr. III, 88» 81, 88.
Lotcrlin
Pietricus III. 58. 19.
* Elsa III, 53, 19 Rodesbaia.
Lothringen Lore— Lorrdudaa Lottari^gta La»
Ithoringia Lnfrinpeji
HerxoR III. 35.'?. 28 356, 9. 859. 13.
Friedrich Fcrry II, 19, 19, 40. 80^ 84. 8«,
I 86. f53, 11.
; Lotrix Agnra III, 247. 41.
LAbegasM LAbegaaxen LAbgaaaa« K. Bnheh L
Obar-Elaaaa
nng. dar t. O. HH, 8. 197, 94.
Addhddia d«. cmi. s. Stephaai O, 4M, IS.
Hanridi T., adalkn. II, 486, 98.
Jabans t., edelkn. II. 481^ 88.
Hiblnng v. n, 168, 18.
Rftdolf T., ritter II, 4.10, 28, 3R.
LAben i. Pfaffanhcim o, Enftiahelm ansässig
Johannes ze. ritter II, 406, 10.
Li"'chm.inn Heinrich, et», II, 90!, 12
Lonfen wohl Lauffen a. Neckar
Conradna de, can. acd. maj. I¥, 85, I.
L6ad a. Barn.
Loopeatein s. Lnpatda.
LSphin s. Lapfen.
LoTaniense s. Löwen.
Lowe Johannas, fr. ord. Aag III, 78, 87.
Lowelio LBmlin diatau m, 811, 89.885^88.184,
la
LabiieaBaia a. Laiboa.
Lneaa Lftkaa Lax mit. ü. 10, 89. 98, 38 mag.
hauf. - m. II, 46. 18. 4. 87. 30 mag. en.
88, 9 wuM. dr. 48, 19, 33. 67, », 80 mafl.
dv. T8. l£ 77, 10 gnb. fabr. 77, 93. 887»
gib. fkbr. 91, 17 nb. fabr. 9\ 30 gnb.
br. 98, 19 gnb. fobr. 106, 43 gub. fabr.
108, 32. 12.% 32. 4IS, 2 coos. 413, 9 cons.
414, 1 mag. civ. 414, 2 cons. 416, 1 mag.
' civ IV. 1.Ö7, 2.
• AgilM III, 48, 19. .1:?. 77.
Johannes III, 420, . n
s. Eckwersbeim n. Marens; Str. OotteshSuier,
Lnceria i. üntcritalion
Bisdtof Armardos II, 153, 29. 154, 26. ISI, 16.
Loewaa a. Laiam.
Ltufardia mmot nouit pamtaatam III, 1 16. 42.
Lndawiraa fr. proe. *. Katbarine TH, 33. 28. 80, 8.
Lodewicng fr. tonf. ». M.arg.irete TTI, 140, 16.
Ludewiens scol. et prtp. s Tbome II. iälO, 8. 990,
14. 221. 7 - III, l(i7, 36 191, 24.
I Lndewicns dec. ecd. mtj. IV, 16, 6^ 6l
Lndewiciu dtoria|nae. Arg. IV, t, 19.
Ladewig s. Offenbarg.
Lugdannm s. Lyon.
Lngelini iixor IV. 40, |B.
iL6ger s. Ehenbeim.
Laggardis L&gart VI, 18. 9. 45, 7.
LlggMdia Lbgait IV, 18. 14, 86,
Digiiized by Google
LiUidersiBgen —
L6incr$ih«iiu a. Limerehcini.
L^tcrowe ob abgeß. Ori b. Lentealicim a. Bon»a
n.) Kehl? III, M*, tl.
Utfii.li Nicolaaa III, 332,
LÄtgardis mag. b«g. tit, S84, SB.
Uttonche
•Bllin III, 119. 88.
T-ndewic III. 2r?.
Luitich Lrtticho Looilinm i. Belgien II, 8. 1. —
III, 268, 21 - IV, !»(!.
magistri villicas j.cxbini jarali et tolnm coro-
mnne II, 7,
Bürger Werikcaz Ejjiilius dictn« f H. 7, 27.
(lyocosis 11, ■^ ■- IV, !'^), Ii».
Lützel Rw. Pfirt a. d. Orense v. Els«as n. Schweiz,
Cisterc. Abtei.
Abt IV. 6, 3ß.
L&txaltmrg L^tselnbere Lntzelnliurg w. Zabern
Htiiiriea« d«, fr. pnid. III, 20», 31. 348, t&
UUMMda LÜmIs— LnlMlitoiii F!>m p«ln n.
Zaken 0, WS, 9 435. 1 1.
AndMM V., riitar III, 91, 3d, 41 1. tHnneringen.
B«M «»M If , 64. 7. 88, 81.
HMÜtt brnr v. 0. 968, 19. S68, 84. 890, 13.
80D, 8. 8iK>. 81. t 468, 17.
P«triMk m. 91. 35, 44.
Sophia III. ni, 35.
Lnkesbcim s. Lizbeiin.
I.iimbart Johannes, nia^ srnb Al^. II, 449t ^>
Lond I,undrnsi5 i Srhttiilen
»rchip{>isro[)US 11. 2i\, '.V2-
Eagerua Soecie prima« U, 350, 16.
Ufudb IT. 96, 1. 98.
La^fm UfUn Ukfla Lapliin Lnphen Ln|>pfeB
Im ■ohMlnpbB mm. Tattlingen
it, MaL 1. Btaphui III, 80^ 88.
n^. n, 890; 4til 991, 84, 480, 99. - H, 188»
14, 80. 190« 91. 191, 98.
BlMrhMdn de, cm. aeel. nij. II. 898. 41. 891,
99. — III, 818. 19 - IT, 191, 7, 17.
HiiminiB ia, (Ue. MseL vaaj. «t «robidi««. II,
189, 4a 911, 90. 999, 81. 994, 40. 819, 88.
890L 88l 891. 99. 841, 8a 849, 89. 848^ R. -
in, 149^ 49 IM. 89. 189. 18. 941, 1. 958,
81. 900, 1. t 999. 8. - IT, 186, 9a 18a 9a
188, 18» 99. l«a 7. t 190, 98,
Hugo de, can. eccl. m»j. f IV, 186, 24.
ülriisiia de. can. eeel. mej. III, 6. 89. — t IV,
186, 24.
Lnpi Wölfe. Adels üeschl d. Unter-ElaeM IV, 28^
II, 86
Lopoltzheim i. Lipsheim.
Lspatein Loope- lApleB— IiVplrflMI— Lupprteitt
AMInidh jaalor de, mon. t. Blepliaai III, 81,
a
AMfceidie mMt de» om. e. «ephttd m. 81,
0.
Andrea de DI. 854, 30.
Demftdia d«, mon. a. Stopbani III, 81, &
Bgoelo de, aignor III, 3d4, 21.
OSmI« de, «ml e. fltepÜäai n, 440, 18.
Bäfo T., tot III, 41^ 14,
iMtedt Laetot b. flenaairiNiai i. d. nh
Koand e. Wwaei.
LnlealMwIi e. Luitenbeeb.
Lutenheim L&tanlieim wokl Uttmkeim 8. Zabeni
IV, 81, 1. Iii, m.
eoeone dielM de III, 998, 9a 998, 94.
Bibo de ni. 984. 9a
FrilKho de, prA, n Theate III, 284. 20.
B«ge de. preb. e. Ihone III, 253, 20. 284, 15.
Lataiieheim Lbteneküin mM Lenteebeim n. Kehl
i. Baden
Uesso de ni, 9a 98.
Öle dp —
Ell. na ni. .W., S.
Hemricus f III, 885, 8.
Luter ». Laoter.
Latern ob Keieerslautcrn i. d. Pf als oder Laotom
b. OnBiid i. WQrtcmberg fuler Laiben 1.
LoMtner Amt Williaeii ?
Weniberne Petri Wented de^ aet. II, 449, 94.
LotinbMh. wddMB LnteKbeeh i Btoan n. B»-
den oder wtleb«« iMdenbeiob i. WSnenbeig,
Heesen n. UnterAaaken ?
Henrici» de, meg. een. eeel. m»j. IV, 51, 7.
r.ntringen s. Lothringen.
Lux aictns III. U4, 13 8. Locae.
Lozein Lucerne II, 27a 8.
Börger U, 277, 32.
LffibipeMb ob Blicksberg Plixbnrg, Boino b. Win-
leobaim w. Colmer ? caetmni m, 898, 15.
Lydde LiddeDde L FklieetiM
Bischof Andreae II. 168, la 184, ta 161, 14.
Lynain Lndewicns III, 837, 8.
Lyon Lngdannm II, 20, 36. 207, 10 — IV, 6a
24. 2» B7. 6, 10, 34. 68, 4, 14, 24, 35. 80,
1, 6, 2t). :i5, 60, 3, 19, «6. 61, 4, 18. 83,99.
ü2, 22, 32. a:^, 5. 16. 26, 36. 64, 2, 11, 17.
65, 10, 24. 66, 9, 31. 67, 10, 24. 68, 8, 22,
36. 69, 11. 18, 24, 83. 70, 8, 12. 19. 82 71.
8, 21. 72, 7, 13. 31, 36. 78, B, 15, tA, ai. 7 t.
3, 19. 26, 32. 75, IH, m. 76, 7. 12. Ab. 77,
7, 15, 28, 38. 78, 3. 26. 79, 3, 12,80,25.81.
80. 10, 36. 81, 25, 82, 2<), 30, 34. 83, 8,
18, 2 7. :Mk 38. 8-i, :t, 8. Hr<, ti. 33, 37. 86, 6,
13, 18. 2ö. «7, 2ti, .37. Ö8, 4, 26, 36. 89, 6,
16, 23, 30, 83. 90. 28. 91, 2. 14, 28. 27 . 34.
93. 19. 94, 11. 99, .Hl. 96, 4, 11. HO, 18, 86.
33. M.
Lyiinstein s. Licbtenstein. '
M.
Machefr^.rte -Tröde '
diettiB III, 2*>8, 13.
* (irede III. 2(;i<. .33.
Heinrich, t. Wingervbeim Ui. 269, 32.
H&nnolaheim Meinoltes— Ifcnoltes— Mojrnoltz-
heim -beym »A. Zebeni IT, 47, 96. 60, 99.
Kl, 9. 181, 4a 189. 18, 188, la loa la
Magdebnrg
archiepiacopas II. 944, 8a
proTinoiA u, 187, la
■. Sebeelieai eea. CoaiMdm de ». Odelnoo II.
946, 33.
Ibfenbeim Mogenbeim i. Wbrtemb. OA. Bracken-
J«tte de m, 371, 38 Pulk».
Digitized by Google
Maget — Marou»
M&gct ÜMede zft der
QDg. Iii; 310, 44 «. Str. O&rten, BSh.
Agne« mon. s. Cläre a. d. R. III, 157, 10.
• Agnes ni, 265, 8. 349, 7 Groatein.
Conrat Conce cW HI, 67, 40^ IS. W, MX 106^
8. 167, 6. t 310, 1.
Conrad mil III. ISO. 14. 255, 23.
CAnemtDnns CftatMilUHinni civ. f HI, 880, 10.
849, 7.
• Oerdradii Oerin III, 60. 1& 157, 6.
• Tleilicke HdMrig m. 180. U. 836^ 98 Bla-
tsenau.
Johannes f 0.
Magnntis t. Mainz.
Mahlberg Malbcrg n. EttenImiBI L BtdM
WalthM IV. 156, 17.
TMMnA IV. 1, M.
Mniance Jehan arm. III, SM, SU
Mailand Mediolaoensis
Clandinna oler. natas qnOBdMB GMloai d*
UUorra II, 140, 9.
Mainail Ueienowe Insel i. liodcnsc-r
Comthor dar DaaUohlierrMikomiDende WOhelin
V. Hellwliuf ni, 2M, 80.
Mai BS ]fa«utte UtMm Hnln Umm Ko-
If««lltiMMi« II. 0, 10.
). 1. 44, SB. 88, 17. 4. 80. 8«, 80. 07, la
188, SO. 908, 18. SOI. 8. Sil. 88, 41. 864,
SS 886« 14, 17. 871. te. 40S, 87. 410. 10.
4SB, 86. 478, 8. - ra. tt. 10. «W^ 41. 405,
40. - IV. 6. 18. SOO. Sl, 8». SIS, 9.
Bürger II, 44, IS. 196^ *• - IT. 1>8, 16b
^htjm Ftttet tO den. WiiOi D. 871. 10.
84.
MMdM n. 206, 4.
B«tli B. Borger II, 363, 16. 401. 4. 406, 85. 485.
8. 488, 80.
Kalb n, 384. 99 ir. 374.85.
DomeapiUl II. 861, 9. — III, 405, 17.
«ntor III, 406, 80.
eutoi III, 405, sa
deoMu II, 261, 9. — m, 405, sa
JohaiiBi« IV, 186, 14.
1. Huri» ad gndat
CMMHiiani JfliMUUMt Bbaut ni, S. 40.
■. Tietoris wolMift
■eoUslkoa SuMtonii IT, 77, 18.
HmiMuinaa de, e. Jthinmliir4)nuB.
Jobannu d«, fir. pnd. Di; 146, 10.
Johannes de, fr. min. ÜI, 179. 10.
Ifoini Erzbiatam dyocc.iis proviixia II, ti. II. '.'<!.
aO. 137, 17. 216. 9. 244, 29. 261, 10 ff. — IV,
69, 22 71, 90l 77, 18. 95, 1. 105, 80. 110.
19. 158, 80.
erclesia II. 216. 10 ff. 261. 10.
»edes arc'hiepiscopalis nietropnlitana II, 364, (i.
— III, '20i. tl). - 1.1 i s 13.
arcbiepiacopaa dominus metropolitanaa II, 27,
3. 46, 17, 24. 67, 33. »72, »5. 207. 38. 3K6.
4S. 430. 81. — IV, 70, 24, 27. 72. 3. 87. 29.
06, 81. 86, 11. 108. 0. HO, 80. 119; HSw 145,
II.
Oerhfcrdns II. 181. 7. 180. 96 I. DestieU
Kanzki.
Beinricai II. H8. 1. 96, 1. 96. 94. 98, 8 «.
Denttcfal. Kanzlei.
HonricuB IV, 200, 19.
MaUüaa II, 8<i8, U. 366. 13. 374, 38. m,
85. > m. 406, 89.
D. 916. I, 30. 84. - m. 405, 11,41
t. Dentechl. KaosIaL
U. 0, lA SS, 7. 88. 84 K. Dasiwlil.
Kanslri.
IwQtrfeor pfieger a. Trier EnbiaelL Bddaiii.
" Bte II. 3H4. 26.
III. 77, 5.
■edia, HetropoliUngericht U, 88, IG. 216,
88. 854. 4. - IV. 191. 37.
anÄagraei II, 46, 25. 98, 3.
MainzGrgau II, 408; 81.
Maler Mülcr
• Eliiubet III, 196, .37.
• Oertmdi» III, 216, 83.
Henaelin II. 436, 3.H. 4:37, 1.
NicolauB, d» MAlnecke. iml. II, m. 21 iW,
82, »9. 473, 30 grab - III. lüC. 37. 'ilfi, 32.
29S, 20. 320. 18 mag. ci». 32'.), 4') maß civ.
:^fi3, 3<t. 42». 1 cona. 426, 1, '2 cons 127, 2
cona, 429, I. 2 mos. 431, 1 mag. civ. 432, 1
cons 433, 2 lUg. m. 438, 9 oodb.
a. Mttlneck.
Unllaire Jehana III, 864, 28.
Malmsheim Malmesheira sw. Leoabeif i. Wftrtem.
berg
Conred hm II, 90, 3a
Vslteli Ibb eir. EtüiiiieB i. Bsdea n. 44, 4.
Mambftrne o. Uombronn.
Uangdoidua preab. IV, 2, 12.
Mangold Sifridna III, 168, 25. a Str. G&rten.
Mugetdaa eler. proo. «abr. III. 18». 43. 1«(^ 19.
MS,4«.98S,S5.1M0, 86.875^8.888, sa
Uangolt a. Offenbnrg.
Mannheim Uannonbeim i.
Manne IV, 3, 10.
Manse Hanaze
Berhtolt civ. III, 210. 80 MakSBO, 4a 888, 88.
• EU» III, 263. 29.
Hcnselin civ. II, 4-15, — ITT, -m. 4t>.
Johannes cit III, dä, 3U. 142, 21. 196, 40. f 268,
•2J. ÜH(i 41 364, 4. 386. 38.
Johann, zam Biet, civ. III, 283, SS.
Johannes, ainmc steininen stocke IH, S4BL 14.
Haoseler Johannes III, 2B», 81.
Mirbeieh Uarbacenaia llenMmM Kloelir tm. Col-
mr IV, 6. 7.
•btoa II, 37, 33.
canonici IV, 6, 19, 23.
prepositos IV, 6, 30.
Saa MwM «. Mumw i. Ualerilaliea
BtoelMr Maafredvs n; 165, 15.
MatciinaTcIns canpo IV, 129, 8.
Marcus scol. cccl mn'y TV, 15, 14.
Harens M:-' i i-. '' i rcnz
Markus M.irkx Mars
nng. mil. II, 17, 19 mag. civ. 20, 17. 21, 8, 14.
— III, II, 19, 4n, 17. -il mag. civ. 33 89 mag.
civ. 35, l map. >iv. H ni.ig. civ, IÜ.5, 31.
412. 2 con«. 413, 1, -2 mag. civ. 414, I cona.
415, 1 cons. II'i. Ii mag. civ. IV, li>8, 88.
Fiiia mou. a. Cläre a. d. W. III, 3>.
• Oertmdia in. 182. 21.
Hp»«*! si>nif>r mil III, 1 mag civ 181,9.
]^\!. 27. 217, 21. 227. is. 254, ''K. 278, 21.
2m, 16 .lO.'., 12. 3il7. 21. 3uy, 35. 4Ä>. l COns.
42U. 2 mag civ. 121, 2 cons. 422, 2 cona.
423, S mag. civ. 424, 2 oona. 425, 8 ooiu.
486^ 8 «mi. 487,9i»ae. 488, Semi. (deitT)
B, 81.
Digitized by Google
Marens
Mataenheim
Heiiel jnnior, inil II, 422, n, 124, 13, 19 mag.
ciT. — III, 872, 21 V29. 1, 2 con«. 431, 1 con».
431, 2 iti.iß. civ 4:52, 2 cons.
Jobannei inil. Ii, 422, 4, 6. — III, 6dl, Ii. £0,
2» raag civ 4SI, S flOM. 43S, 1 «m. 493^ S
iuag. eiv.
Johannes janioi mil. III, 899, 43. 4S9^ 1 oom>
• Neaa III. dUii, 43.
s Eckwer^liB n. LwiM.
Uarggrave
EllLki.id III, 317, 43.
• ÜÖtha Ul, ai7, 31, 43.
Johanncg III, S 17, 43.
Nicolaaa III, 317, 43.
Paul III, 317, 43.
Rftdegeroa Iii, 317, 81, 41.
ßadeger III, 317, 44.
b Marie Magdklem Magdalonitaram ordo
capitoliim ftnw»!« III, 52, 10, 43.
judex etconsenrator s. Hildesheim Biach. Conrad.
prepoeHoi generalis a. Uersldus; Hcnricus.
priores «t prioriase III. 62, 9. - IV, 188, 34.
proviDciiilia U, 3, 9.
visitator pionae»Ut ■. Wziab«rdi.
IfariMfawn MarjmlMiniHanBbuBW KImIw i«.
Wdmdtaig 282, 2.
Priorin m. Wman II, 202, 8 IL
Maricnthal Valli« t. Ibm wi. i. WilltMm ■.
Hagcuaa
ptioi et fratrea II, 170, 14 ff. 171, 37.
priur II, 171, I 17.
vibiliilor prior de «alle comilis II, 17J, 2, 18.
Marlachc SumpF s. Strasabai^ III, 137, 28.
Ilarlenheim Marlei Hark-y k.u W.os^icliilicira II,
3(J1. 29. — III, 73, 38. 234, 8, 39. 347, 29.
390, 40. — IV, 39, aO. Ufl, 26.
Schallbeiss Otto Uorgcsaera III, 234, 89.
villani UI, 2.H4, 39.
dictna de III, 202. 27. 300, 36 •. Btr Hiww.
Anne v. III, 181. 42.
Pcm&dia III. 194, II.
Ilprolin de III. 364, 29.
♦Kalhciina III, 252, 41. 275, 1.
Margareta de Iii. UM. T.
MieoUu civ. UI, 2b2. 41. f 2'76. S.
miMn da, «ordo III, in, 3.S.
ÜMTmora Harmorenaia wohl b. Constantinopel
Bischof Wemheraa fr. ord. pred. II, 86,
38. 874^ 88. — III, SIT, 87. 886^ SB. 88«, 14.
406, 1.
Marscaicus de 8tu(zheim III, 97.
Marschalk Mursrh.iig
dictna III, 53, 30. 257. 31.
♦Oredo III, 131, 11 vor diMu Miinater.
Jacob III. i»S, 17. 131. II.
KtttUarißa III, XJl, 45 liiiler,
•Helsa III. 294. 11.
Wemheraa III, 294, 11.
Marseille Harsilientia
Bischof Kayronudaa II, ti7, 21
Marsilitig Marscbiliea Marsilgo Marailiea Mamailias
uDg IV, 27. 86. 28. 1. 811, 85 s. Str. Uöf«.
dicti oivas III, 377, Ä
• Anna III, 26, 3.
Bebtbildia ITI, .451, 98.
Dina III, 351, 3.3.
GAtze V. Oroetein, Heinrichs Sohn III, 117, 25.
QotM hen Ul, 71, 1» mag. civ. 416, 8 oons.
416, S conä. 417, 1 oeniw 417, 8. nag. civ.
I Heinricns f ITT, 12, 5. IV, 113, 25 cona.
I 128, 4, 35. 211, 20 cons, -'11 J.). 212. 3.
Heini'icub «oiuor civ Jil, J i'l mag. civ. 3, l.
le. 10 8cab. IS, 22 mag. uv. f 2», 17. 40,
10. Gl. 13. 418, 1 ctv. 418^ 9 «ona.
: ders ■')
Heinricuis civ. III, 2f;, 2, 102.9. 117. 2.5 (dors :>)
llciuncus Ulli. II, 2Ö4, 2«, 4S. 285, 20 pro«,
hosp. - lU, 113, 10. 171, Sl. 179. \b. 81»,
2. 216, 42. t af)«, üb. 361, 21. 381, 43.
Heinricns arm. III, 3üi. 2t. $61, 48.
' Heintzelinus 111, 351, 22
Henaelin berr III, 398, 41.
Johannes mil. f III, 3.^1, 2.3.
, JunU Ul, 29, 22. 40, 10.
* Katherina III, 29, 16. 30, 39. 40, 10. öl, lö.
I Lftckurt III, 12, 5.
Nes;i III, 3.'-)l, 22.
SifridiiR IV, 27, 36.
Sigeliii IV, 28, 1.
Wetzellinuli arm, pr»c. busp. IQ, 86B| 81.
Wetzelu arm. III. 351, 22.
Wczel civ. III, s _' !, 1. 29, 25 proc fr, min.
ML 15. 10, 15 pr. fr. m. 71), 2a pr. fr. m. 108.
10 pr. fr, m lül). 40 gub. boap 110. 12 pr.
fr. m. 112. 14 gub. hosp. 112.2« gub. hosp.
113, 10. 113, 37 gub. hosp. IM, 29 gub. hu»p.
123, 26. 124. 41. 136, 33. 139, 36 pr. fr. m.
413. 2 cons. 414, I MM. 416. 1 OOM. 41^
1 cons.
Wesel junior mil IH, 113, 10. l&R, H :; 171,
22. aot». 21 m.%g. CIV. 20?, ti, 34 fuu'. ■ iv.
215, 2. 2^2, 21». 22.S, 2(J. 262, 25. t ^'
350, 25. (Gü, 29. 3S.S, 32. 421, I cons. 423, 1, 2
cons. 420. 1 mag civ. 487, SoOfla.
s. BoD&mie n. Wetsel.
1 MatUot» libraiioi <ir. prad. 11, 110, 8, 18,
' MartiBOs ob beoaant nach der Str. Pbir-
1 Urche od«r aaeb SL Martia i. d. Pfala?
Bnrcardns de, cif. lü, 71, 8t.
•Qerina n!,71, 83.
Hellroannas de, fr. pred. III, 978, 86.
Hehtildia de, mon. •. Clara a. d. B. III, 100,
42.
i Marx s. Marens.
; Hassaneiiüis Matiiaa.
i MaMer a. Bsm.
I Maaterieb dtetns III, .198, 87.
Musung s. Uosiing.
Malore inferior & Modern.
, Materor Mäterer
Cuirad der III. 112, IT,. 124, 4.
•Elliiif ni, 112. Mi. 121, 4.
! Keinboldus laoifex lU, 213, 8«.
WinmaruK lauifex lü, 316, 39.
Mathwohanda dietoa Ul, 197, 16.
■atliwu prior fr. pnd. Ul. 986, 16.
Hathiaa ean. s. Stephani II, 87, 19 ff. 88, 27. 89,
6 ff. 90. 15. 95, 6. 97, 7. 100, 24. 102, 25. 103,
3 ff. 101, 88. 107, 84. 119. 6. 180, 14, 8». —
III, 2, 88. 42, 29. 81, 14. W, 88. 166^ 87.
t 167, 10. 1(59, 3r,. — IV, 164, 5.
Mathyas der. ep. Arg. II. I.'j2, 21.
Mattemann s. Westhofen
Matsenbeim Mascen— Maixanhaim sw. Snrtata Ul,
206. 17, 39. 200, n. — rr, H 9{, 1& 1^
i 16. 40. lao, 86.
I * AaiM UI, 896. 87. 896, 6 Swmt.
Digitized by Google
S84 Matseubelm
* Bertha UI, fi, 24.
Ifargareta de lU, 71, 4t,
Otto d» ULdM, &
Walthtr im Ift - m. St, Sl
8t. Hau M. Utana b. ToumT i. BtlgiMi
TiMOdttiea« filiiM TiModorid d« ü. 7, ftl.
Il«ti r I m ü n s t e r MnarimonMtCliUBII llonBltlli-
ter B. Zabern IV, 102, M.
tnonasteriain ord. >. Benedict!
cana Arg. II, 162, ät.
•bbas et couTtotas II, 1 18, 9t. Utt, Mw —
IV, 84, a. 88, 10 fl.
abbas II, 118, 87. Slfl^ 1«. M», 80. - IV,
147. 9.
Conrad ns TT, 164, 2, 34.
ad»oc*tns TL 1(52, 82.
camerariuä Hngo II, 118, 38.
cantor Conradaa II, 118, 38.
cellerariae Fridericns II. 118, 38.
clericas Gervalcas mag. IV, 84, 7.
castos He/zi>lo II, 11(1^88.
fmnilia II, Uii. 15.
monachi
Argentina Nichardns et Johannes dicü
de I!. 1 I I, I.
Erithcim .iühannes de II, 110. 1.
Greis Conradas dictas de II. 1 U), 8.
Molleabein Goswinus diclus de II, 119, I.
Swinhein Hernardna dictns de II, 119« I.
Weeterman H(>nricu& II. 110, '2.
Westhoven .lohannes de II. 11!*, 2.
Wilre Hezzeb dicta« de Ii. 11». 3.
/.abcrnia Beyboldua diotM da IL 119,8.
uancii II, 163, 21
prior FredericoB II, IIB. .^7,
* Anna III, 284, 7 Rotset6echer.
Cftnradai de, rator m, I0IL 1. MI, 98.884,7,
40. 298, 8 Cder« ?)
♦ Gertnadis III, U<2, 1.
GÄtxo de III, 285. ^5. -41.
Johannes de, 8. OlwiBheini.
Hftlinns de III, i.'8r>, »5. ^86, 41.
s. St&nge.
Mazelin » Mezctiana.
M&ehlhüdis mag. beg. III, 20, 3.
ll»diaii«ia tnonaaUriam Uoyanmafttiar.
IbdialaiMoaia a. Mailand.
Megede sb der, s Maget.
Uehitridne presb. IV, 2, 12.
Mehthildii IV, 18, 27.
Maktildia mos. a. Haigarate iU, lüü, 40.
IMitildja anlviiar. bi«. IU, 80, 4.
Hchthilt IV, 98, 6.
Meienheim Meigenheim n. Ensisheimi Ober-Klsast
Uathis V.. nttrr H, 4ill. 24.
BAaehiu v., udt-Iku. 11, 4iU, 3a
Werxher r., ritUr II, 408, 18, 404, 94.
Meienowe i. Mainan.
Heietlin
Uaüualin UL 214, 43.
• Waadaliiiodia m. 914.48.
He ige
Jacobn* III, 88, 41.
Jacoboa IU, 88, 10^ 40l
Helaa in, 88^ 10; 40.
Ijeiger ■. Bromatli.
Meigeriu Kalhorina 111, IM, 13. IVJ, H.
HaiDgotaa barbttoMOr III, 40, 8.
— Meroatores
I Meinrat Petrae, pellifez III, 170, 21.
Meinrieb
CflntaaUB «if . U. 886^ 14» 98.
lobauia eiT. D, IBB, 8; 14.
lleiniheim i. MAnälMin.
Meinwart
: Burchart berr f IV, 197, 28.
Haizo sein Tochtermann IV, 197, 98.
Meiaaen Misnensis Bistam i. Sacliüen III, ,^2, (>
UeiuenhcimUiien— Missenheini nw. Lahr t Baden
nng. III, 138, 17
Cftnradus de, sartor III, 171, 4L. f 837, 36.
Genna de, bee. III, »J, i~.
Ueinricus de Ul, aO&, 15.
Jacobns III. 138. 17.
■. Eichacbe.
MdatratshairoUeiaters-MalatanbaiiBB,«. Barr III,
15, »4. 295,
Ber. de, fr. pred. UI, bi, 10.
Cftnradne de, preb. eccl maj. 887,80. 8 Id.
12. - IV. 19», 4.
Giaela de, beg. f TU. 15, 3S.
Hedewig de. Bwcster III, 295. 25.
Heohtildis de. beg. UI, 16. 88.
Waltben» de, fr. conv. pr«0. lapfOf , ttf. UL 196,
8a. S&6, 1. 878, 1.
■ Hanaaabtta.
Melfiteniis s Uolfetta.
Mellingen i. Kant. Aargau s. Waldshul III, 242, 31.
Barger Arnoll Hellekessel III. 2J;5, «.
Scbultbeiss Uartman v. Vilmcnngen Iii, 242, 41.
: Uelibeim Helles— HellisheitD w. Uocbfeldeo UI,
j 1«9, m. 218. 4. 31«, 21. — IV, im, 10.
I Mcraminger
ileinricns sigillator curia Arg. f UI, 345, 31.
I * Odilia III, 846. 31.
1 Mendelbacb i. Wandalbaieh.
Mendewin
Brigida IU, 223, 40.
Clara III, 228, 40.
Erbo III. 415. 1 cons.
Gotao elf. III, 223, 39. 333, 14.
Hermann cir. U, 201, 11,
Jobannes III, 223, 40.
Katerina III, 328, 40. 838, 29.
Rüdeger III, 128, 34, 44.
Meuer
»Derht.i UI. 1«3, 10 l;!7, AX
t oiiradu» III. 301, -'I.
1 CClno Butor IU, @2, Ii. 163, 16. 197, 43.
I Mwbalarin Giiala UI, 78, 0 a. StodaiÜiiB.
; Ucnnachns de Ueislersheim
» Adclheidia III. 7, 23.
B&dolfus t III. 7, 23.
Menne Fridericb, rilter IT, 287, 35. 288, 86.
I Mciinclin .Mbertn» III, 'MS, 20.
. Mcnolte» — Memultuaheim s. Männolsbeim.
I Mensel in
nng. III, 312, 42.
•Elia III, l"t, s,
Jobaniws Lii>t<>ni!> ctT. Ul. 184, 8. f 302, Hl.
Phvna III. :VI2, 21.
[ Sopbia III. 3Ü2, 21.
I MsulwiiD a, M8ttab«iai.
Mentze 8. Mainz.
Merboto iV, 16, 4.
I Minatona iatar a. XanflaotaB «ntar dao — .
Digitized by Google
Herenburuen £. WMiWitWBB.
Merkols a. Metx.
Merul s.
Ilatswin
nng. UI, 7, 37. 16, 21. 67, 1. (0,
Str. ~ .-
I» }. ».
Mahlen. GottMhtUW,
Conrst hcrr III, 73, «. M.
CllknU© II, 415, 2Ü
Qysel III, 72,
Jft£obai civ. in, a70, 88.
Johannes civ. it VU, St. — VH, Ii, 9, Vt^
96, 51. 212. 1.
* Katharina III, 7^. :)6.
•Katharina III, 72, 36.
Nicolaos III, 72. 9, 37. 96, 30. 281, 10.
Petrus can. t. Petii Ul, 72, 9, 37, 39. 96, 81.
381, 9. 286. SB.
Bftdigertit der. proc. s. Thome III, 101, 41.
199, 33. 203, 88.
SOM. ciT. iU, 3% 8. 3«. 86, aS. aOl. 86i
8iMd «ir. m, n, ». aoi, n».
JwktliDas lU, 348. 39.
«Katherina UI, 848, 87
Uta t. Uetx.
neuerer
ong. ni. 221, 6.
Johannes prior fr. AugustlB. IIIi 818| 8«
RQUn der III, 113, 41.
Hessererin i. Hagenan.
ÜMitinn MassaiMiMM MMunmuii i. SwiliM
Erzbisebor Baintldm Bajinldin II, 66, 91. 87,
20. 161, 19.
Hetsbe wohl gleich Masche, ob Uasch i. d- Ober-
pfalz '
Arnoldus do IV, I'J, 20.
Metteman
m, 849, 37.
ina tät, t Di. 848. 87.
Mvta Kn Metae Metscher HeUnsisII, 71, 11. 72,
8, 88, 82, 32. 84, 7, 28. 227, 19. 213. 10 ff.
— m, 841, Sa 888, 18. 864, 14. 88». ». -
I?. 90. 19.
n, 804, 81 8. 227, 20. 848, 81. £48, 8.
FMtU II, 48, 18.
PhiUppaa Ii, 43, 26.
Ataro JobuMt i» DI. 863. 13.
Atrio JohaaiiM dietu II, 804, 17 ff.
M8. 89. »
Bduni TiMobaldiu lU. 88^ 7.
Boottfdo» t II, 205, 7.
ClunUMMa Chauerson
•AfllM n, 204, 17 ff. t 2 IB.
Wukrnu II, 204, 18 ff.
Mnkols Oolinu II, 206. 4 ff.
■anH Mim U, 804, 89.
IMabnll OmnudM CoUaos II, 2U4. 22.
IhiBnina Pmüw d» H. 804. 2ä.
anfliUr aoaUnoram tndMiiii iniati «Ic II,
Ol, 81. 948^ 3. 324, 3, 17.
MCliiMi dviUtia II, 243. 9 ff.
PEuminge H, 291, 2.
DoBMapitei IV, 137, 38.
JahuuM« dictos Nouae IV, 00, 18.
Nkolans do NoTOoasIro IV, 108, 81.
caator II, 353, 24. - IV, 89, 9.
dMliiBs IV, 1Ü9, 88. 39. 117, 5.
Briens IV, 186, 84 a. Born. Cor. Capl.
B. Gorgonii
Ymeras pre»b. IT, !47, 7
St. Salvatorstift
canonicQS Balduinus IV, 114, 30.
dL.canas IV, 137, 9. 147. 8.
sculasticos IV, 114. Vi.
Hetz Biatnm dioctais II. 137. 31. — IV. 89, 8.
89, 4. 90, 19. 98, 3.i. 109. 30. 213, 41.
Bischof II. 84, 7. 24.3, 18. 385. 43. - IV, 80,
35. 95, 82. m. 13, 25. 137. 32. 313. 13.
Ri'(;iualdiis II, 204, 10.
archidiacoui II. 24B, 18.
BarthulJus II, 81. 10 ff
.luhannofi de Miiccio IV, 88, 9.
.loh:ituiL'S de s. Paulo milf. II, 904, 18.
Lodr-wicns II. 61, 10 ff,
Waltheruü lu.ijor II. 81, 10 ff.
Willermas major II, 201, 15.
Notar der Carii- notan e jareit de Iii MOlt
Anbfrtin de Mes III, 363, 42.
Godefridus Weriierj S. Oovm.
Lamprcc III, 'M'^, h.
I'erin Winc clerc III. -irib, Ifi.
officiftlis curio ofücianl II, -^O*, 10. — lU, 342, 4.
a53, 40. .350, .'I 2i
offlciales cariarum archidiac.
Symon mag II, 10.
Tirricns mag. II, 84, 8.
Widricns mag. II, 84, 10.
Schreiber der Cario
Qo. W. III, 354, 5. 883, 97.
Ol. ni, 3-12, 11.
Hwtnr 1. Hagenao.
HerngeQ mU Maoigni «. Bokhen i Lothriogui
Stephaain do, dv. m, 989, 88.
Mezelinxis Ma/elin TV. 17, 17, 86.
Mezie vor der, s. Zürich.
Michel
Uemädis lU, 43, 83.
Heinriens oiv. III, 48, 33.
Hichelbach Michelnbaob n. Oornsbacb i. Baden
Friderich u. Syfrit t., edolka. H, 876^ 11, 88w
Uion« dictaa lU, 193, 31.
Miea tfia* L Kr«to FIlMn L BOIiimb IU, 69, 44.
Milneckc n. Mülneck.
Milceobn s. Mr.lce;.
Hietesbcim M^jteos- MAteaslMiiB am. Haftuil
Anahelmus de IV, 7, 19.
fivhtoldas de f III, 997, 6.
mBdMi Mind»
Hamuium dt, DomlaQMUimsOtdMt.
Mindonicnsis a. Ifondonnedo.
Mmiateriftlis mag. Gerardos dictos IV, 110, 3.
Minner janior III. 18?, 21,
minre brftder, fratres miHores a. Franrisknner-
Oidcn.
Minrewilre «bgeg Ort b. Ammerschweier uw.
Colmar
ecclesia III. 306, ad.
Baldcniaru» IV. 141, 26.
• Hcdowigis IV. 143, 26.
audolfus de IV, U3, 26.
Mintsenbach ob Mindersbaoli b. Magoid i WAr-
tembwg ?
Woltia V. m, ItiS, 82.
Mi&mnlMim Mnlftti'— llamn— HAavanliain
a.tt. HoehfoldMi IT, 86. 16. 18^ 91. 188. 19.
190, 86.
d by Google
286
Minworsheim — Horo
R«iDfridiu de III, 358, LL t 325^ 30.
Misa B. llies.
Stibiirnsis s. Meisseu
Ui»i>cbach
janior III, 123^ SQ.
8«nior III, 123, äL
Frid«ricM 111718^, M. 203, 2±
Ubdegerus III, lüö. 3ä.
lllissetibeiin s. Heiiseoheim.
Uittelbronn Milclburoo w. Ffalzbnrg
?ic&rtus ecclesie Sifridus II, 89^ Ö.
Miltelhaneen Hittelbas — haz «w. Dnimalh III,
22,2L98,23.102»i2.l43.1(L 273. 2^
die meier u. haber III, 92, 32. 23, a.
Dietricns de, fr. III, 376, 22.
Uug V., des köDigs ritter HI, 33, L
Hugo de, mil. IV, 5», lä.
Ungo de, mil. Arg. III. 98, 2&.
ÜlricDs de. fr. pred III, 32L ÜIL
Hittelweier Mittelwilre s. Eappoltsweiler
Wirich v., ritter II, 226. L
MlunticD ob Mülhaiuen? II, l&8j 2&.
Mo- ». Mft-.
Mobarne s. Hombronu.
Modern Nieder — , Malere inferior w. Hagenau
* Uiltegandis III. 25L LL
Johannes de, fahr. III, 251, 12.
Mömpelgarl M/impel— Mlinpcigart II, :{03, L
Aiitelm s. Speicr
Münsheim Meius— Mensheim nw. Leonberg i
Würtemberg
Fulhaber v. — Conrad ritter II, 323, iL
Machtolf V., ritter II, 376, äii.
Kirchberre, Machtolfs Soho, odelkn. H, 376,
ifi, aa.
Bbfclin V. - Diethorich edoiku II, 376, 10. ÜiL
MArdelinns Mfirdelin Mordelin
ung. III, 1£ 8. Sir Häoser; Strassen,
dictus III, 2Ö2, 2.
♦ Demadis "1117 RP^ L
Demfldis III, 221. 22. 285^ 12.
Oerdrudis III, 8(>. HI
Kathorina III, 285, 20. ü Lcmpfridin.
Mctza III, 2Hä, m M&giii.
Kadegcrus civ. f HI, ÖÜ, 2- 2öi 22. JiÜaj II.
BlArliu Morlin
('uuradns s. Deatschorden.
Conradns ci». III, 62, liL — IV, loG. IIL
Cftno civ. : III, 2^ IL
• EUa III, 70. 12.
Elsa s Westhofen Maticman.
Johannes HI, 70. 11. 225,
s. Offeuburg; Wisetnan; Str. Hrunnon, Hituser
Mörsburg Morspcrc L Pfarr. Oberwiutcrthnr L d.
Schweiz IV, 215. 16^ lä,
Mogenheim s Magenheim.
Mognntia s. Mainz.
Molfetta Helfitensis MelOctensis L Uuteritalien
Bischöfe
Angelus II. 65. L
fr, Paulas II, 153,^ 21i. IMi 24. 16L. lä.
Mollesheim u. Mcrkclin sein Schwager III, 148, 2L
Molnheim s. Müllenheira.
Mölsheim MoUes— Mollisbeim — hem Molesem
II, 177, 27. 3iL 1 78, 2. 477, LL - Hl, 877, m.
3f»67L - IV, "21" ä ff 32. L 32. 42, 9.
aa. i22i 8. SL 125. 26, ai_ laiL ai_ 132. 11.
138. 11- lüL liL
I advotuitiis Otto IV, 11, Ü
I ecclesia III, 327. Ifi.
I Gemeinde 0, 177, ß. 178, L
Hospital III, ^ in, 327712. 8». IL
Schaffner d. Bischofs II, 263. i.
viceplcbanus II, 6L 12.
Cftnra luHde, fam. monast s. Agnetis III, 265. g.^-
Cuiiriidns serTolos IV, 130. 21
Gertrmiis de III, 338. iL
I OaswiQUü dietns de, s. Mauramttnster.
I Qosxelin v., civ. II, 350. i.
I Hartano de IV, 27, 13.
Hasso de IV, 27713. 34.
Nycolans de, fr. pred. ID, 2^ 26.
Ri'idolfus de, monetarios III, 1^3. 1.
SigcUrehiin de III, 302, ül
• .Süplua III, 1^ 4.
Yiiiigus de, mag. bisch. Hofrichter II, 136. 4Q.
8 Str. (iuttesbäaser.
Eagtslich V. — Sifrid UI, 325, 4a
i Kemher v. — Theidrit sjgnor III, 354. 2Q
(Kenvre).
Kiseling V. — III, ^
\ B. Schwab,
Mombronn Mamb6rn«n Mobarne MombArnen Mon-
burue sw. Bitacb
i Johannes v , ritter II. 390, 2L 400. LL 407, 24.
408, aL 409, 2L 414. 1 ff. 450, LL 452. IL
OtUman v. II. 414, L
• Rilind II, 407, 2iL 40'J, 4, 2ä. 410, B. 462, lA
s. Winst«in u. Zweibrücken.
Mommenbeim Mnmmenheim nw. Bramath III, 306.
41 ;i(Hi. ili.
HeinricF^. UI. 31L 4L
Johannes t., ritter III, 310. iL.
Junta de III, 04, 1 Frankenbeim.
Bcisser Nicolaos II, 383. 3a
Kvissor Weruherus U, 383, 3a
Monachas Hönob Münich s. Mfinich
s. liasel ; Berstett.
j Monacam s. Hänchen.
' Monaslerium ante s. Mönstere vor dem — .
MonasteriumwoblMünsterLOber-Elsass s. Münster
Petrus de, fr. prpd, III, 331, 9. b. Dominikaner*
Orden.
Moubnruu s. Mombronn.
Mondonnedo Mindoniensis L Spanien
Bischof Uodericus II. m IS. 174. Ih.
Monoltsheim s. Mundolsheira.
raons Jovis St. Gotthard L d. Schweiz
hospitale s. Bernbardi, proc. Conradns de Ar-
gcnUna III, lOO. m.
Montefcitro Feretranas L Miltelitalien
Rischof Hubei-taa II, 153, 2a. IßL Ui.
Moperti Wnlch
Albertus III. 279. LL
I • Elsa ni, 279. U.
tJcrina III, 279, 14-
Pelras III, Ml IS.
Mor— s. Mur — .
Morandas scol. ecci. maj. IV, (>, L 7. 8^ 22.
Mörder«
Burckardus f Hl, 111.2.
Elsa III. IM. fi.
Ulicha UI, UL
s. Basel; Str. Häuser.
Moreil s. Metz.
MoTO Balmar u Barkart *., civ. IV, 213. 1^
d by Google
Mors — MttUenlieim
287
Mon Ungo tV, 29. 25.
lionbronn Monbarne s. Wörth
KaUMrin» da III. 3&8, 10.
Honnftniter •. Maonmünitar.
Morsperc s. HOrabnrg.
Moisvelt M-rafclt
Dyua III, 16 Eib.j-
EngoU II], 17 Ktioliloth.
Johannes ^uior, det WittAcii Sohn, cav. III,
14, 31. 101, 39. 200, 21». 40. 23«. 3». ttS, 7.
t 268, 11. 269, BO. ^89, Ui (clers?;
' Kalberina III, 2f.8. 11. 269, 30.
llonwilre Obermonchveier i. Colmar IV, 6. 9-
parrochiani IV, H. 14, SM ff.
Mortasow» OrUBUi.
]I«Mlla d», Spmr.
Moinng Masnng
* Agnes III, Ml. 15.
Angne« III, 228. 11. 233, 13. 361. 24. f
•Anna III. iSO. 30 Knob1o«li.
*An!ia in. m, 34. 332. 8.
•Beatrix institrix III, 183,40. 1»2, 21. f 240. H.
P,e»tnx t III. '^^^T< 36.
Elsa III, 3til. 21. 387, 31 Bühsencr. Güftoler.
Heinricos ci». f III. 281, :i:i2, 9.
Johannes HI. 1*1, ^<>. 192, 21. f 228. 17. 246,
9. 268, 40.
Johanne» III, :-i;i^>, :n
Nicolans civ. UI. 3-17, Ui.
Paalub institor III. 18.^ 3». 18ö, 21. 228, II.
2:tö, 11. 268, 8, 8». «79. ». 274. 38. m,
29. Ii3l>, 38.
Bftlinas Bftdolfaa ITT. I i. 1. f 192. 21.
MiVhrmbftmpn abgeg. Ort wohl i. d. N&be von
Ffalzbiug II. 407, aa. 400, 7, 51.
MAUnabün •. MiatoalMuB.
llofeiniwMiw MediMKiiD iii«iiMA«rian b. 8t Di4
i. ftmu. Dw» TotgM* KlMter ord. s. Baiw
dieti III, 6A, 4S. »7, 8. Str. Hftnnr.
Haceiain ob MoMHT i. Dim» odar llmqr 4.
Metz?
lohannes de, ■, Uetl.
Mucelinw •. Zftriob.
IM- ■. Itt ~ H&
H&ciD IfaiBtM Hals» ni, S85. Ift 888, 89 ll4r-
daliii.
Mölilburg w. Karlsrnho TI, 18, 37.
Mühlhofen Mulenhoven n. Bergxaberu i. d. Pfalz
Symon dp. mil II, IM, 1^ «4.
U&ien dicta III, 203, 22.
HtiatlaMi JohHdMi Hl, 988, 94.
Hfilhaman MalhaaMa Häbthnm i. Obat^Bani ü,
an, 98. - UI. 306, 98. - IV, 148, 84.
CoBthw dar DeoUcbord«M*Comimiid« Johaiii
von Waid« III, 870. 40.
AgoM tm. 891, 87.
AgBca in, 891, 96.
Bivdimtt III, 391, 95.
RKMte de, prcb. aoci. maj. III, 391, 2^
RAdoths t UI, S'Jl, 27.
Wernbanta vicepleb. s. Lanrentii III, 28.
Ifünonlipim Mein- Malin- Mnln- HU-
Mhlen— Mtiln— heim— hein— h«n
nng. II. 276, 4. — III, 103 m, II'), i.,, i.'
161, 19, inc, 21, 217, 23 b. Str. Uärten,
Hi'uiscr.
Anna III, 276. 41.
! »Anna III. 93, 38.
j •P.«lynia III, 276, 4(1 Ürcifunstöiu.
Hurchardaa de, civ. II, 145, 32. — III, 7, 25
■11, lü. 68, 6. 121, 9. 137. 13. 154 U». f 191.. H5,
Barcardns de, civ. II, Hn, 32. l.Vt, 8 IGO. 11.
208, 36. 21Ö, 28. 316. 2. :Ö4, -'1 - III. 165.
■ 26. 220, 32. 237, 24 315, ß. .i t.'., ,59 mag.
civ. t :^69, la. 427, 1 cona. 428. 1 cona. 42».
t COM. 4.10, 9 flou. 481, 1 mag. air. — f IV,
19*!, 5.
Burcardus ili>, Biin kthn mil. II, 324, 2. —
III, 160, 14. im, ad. 367, ö. 378. 12 432. 2
oons.
Barkard v. III. HO, 42. - IV. 19«. 7 (der« ?)
(.'hnradas de, thes. b Petri II. 394. 26. 395. 20.
.S96, 5. 4AB, 3J. - III, 3.39. 19. 8*6. 16.380,
26. 382, 42. 389. .HO. 394. 9.
Pilia II. 451. 17. 452. 10 ff
Eberhardnt Eberlinaa >i(-, mil. II. 401. 17. 456,
92, 3R — m. 276, 40. 290, 21. 303. 34. 312.
:m\ tT. oJ V H 327, 1. .338, 21. 340, 14. 365,
14. 394, 42. 43». 1, 2 fotis m. 2 con«. 432,
2 mag. ci» - lü«, 211 map, civ. 90t, l.
* Oerdnidia III. 326, 26. 389. 2h KalbeagtUMie.
•Oerdradis III. 290, 21 336, 21 BeimbAldelin.
Oosao dp, mil III. 109, 6. f 267, 8. 292, 80. 341,
8. 423, 1 cniis.
06saelina8 de Iii, 267, 8. 292. 30.
Oreda III, 357, 6. 378. 13 Zorn.
Heinricos de, civ. II, 277. 31. 278, 86. 279, 20.
316, 2. 334, 24. — III, 193, 12. 207. 31. 234.
7, 41. 237. 2. 238, 25 240, 12. 32. 241, 6. 31.
242, .36. 244. Iß. 259, .36. 271, 22. 276, 22, 27.
282, 19 scab. 288. 8. 990, 9. 294. 19, 20. 303,
6. 306, 17. Jm, 43. 809, 27. 312, 4. 337, 7.
I 840, 10. 347. 25. 350, 22. 851, 17, 95. 856,
' 19. 357, 4, 90. 365. 34. 366, 97. 368, 91. 388,
88. 874, 18. 377. a 378, 9. 881, 1, 48. 888,
88. 405. 1& 496, 8 com. 42^ 9 eom. 4SI, 1
nag. ciT. - IV. 180, 1^ Sl. 917, 4 •. Str.
St Zöllner.
Hainrima BaiatsaUotM da^ an». Hl, 180, 14.
806. 93. 857, 8. 878, 18.
JobMiiaa da^ a. aaia SabD IV, 90, 98. 99, 11.
199. 99.
Johannes de, an BintbArgetor. civ. II, 159, 8.
- m, 110, 42. 121. 9. 191, 34. — t IV. 196.
5 (ders V)
Johannes de, mit. II, 190, 37 mag. civ. 260, 3.
mag. civ. 265, 2. 33 mag. civ. '21^. 22. 28,
mag. civ. 279. II. 346. 13 seih f 103, 26.
40ß, 6. - III. 95, 1. 103, 42. H/l». :\ 17.-), 22.
229, 40 scab. 233. .3« gcab. L'TU, 11. t ',^76,
-10- 27.S. L'.V •l'M, .'11. -VX>, VI. 1 cons
liiJ. - mag. CIV. ■! cons. 42ä, 1 cons.
IJi). Li cm». A21. I mag. civ.
JoLaiiati dt-, Ulli. III, 27.'^, 21'. 306, 12, 32^, X
32«, 30. 310, 9.
Jobanws <le, mil. III, IfiO, i:V m. 3.'j7, 5.
.178. VI
■luhainics J«. diclns Bt&cliof, arm. III. 30«, 23.
357, h. 378, 13.
Johannes de, s. Ncabnrg.
Katerina III. 3S7, «. 378. 18 Lappe.
» Katerina III. 271. 23. f 378, 9.
" I.r,c;;anli8 III, 278, 28. :}|0, 9 JOBg».
I.Ti.iwi^j V, m, 243, 13.
Nicolrui.s .lo, institor f IH 874, 9lw
UUylia lü. 374, 24.
BcimboU lliltebrant v., Kfvnhoto de, miL 11^
323, 3. 359, S7. 438, 2 cons. 434, 1
Digitized by Google
S88
MttUenheinL — KurbMli
IteimbftldtUn V«gt t. Strusburg III. a03, 36. i
8if!«liiint de, pt«^ i. Thome II, W6, 85. 3:^7,
H. «I - III. 22 21«, 7. 253, 2». 257,
a. 27. 267. 7. 2t;0, :)7. 284. 15. f 2»2.
38. 341, 7.
Sigelinns de, arm. III, 276, 41. äl7, 32ß.
27. 3411, 16 389. 26. 4.S2, 1 con».
Walthcrns »lo. ci». III, 69, 7. 85, 29. «3, B8. 94,
43V : 170. 1. 421, l «om. — IV, IW, « S.
Sit Bisrh rroc.
Wftllhpnis ilp, niil II. 213, 11. 214, 2. — III,
lO'J, t;. 175, 23, 179, 28. 233. 36 so*b. 32i»,
3. 340, 14. 424, 1 oons. 420, 2 COMI 4S7, S
cons. 429, 1 cotm. 431, 1 cons.
VaUbern« de. jnntor, mil. III. 2ft7, 8, 27.^. 21.
29?, 30. 323. 3. 341, 8. 432. 2 coni. 4:i3. 1
cims.
W.-ilthpni.-i de. m.if; iler, s Pctn TIT, III. 19.
ICO, l:-!. t IHil, IH. -Ml, 29,
Walthera« de, can. s. I'etri Iii, 3Ü6, 17. 357, 4.
878, 12,
|lAllniiiBllinedM,Pftfind]i. i. SU. Spit. 11,879,36.
mlowli HÜBiiMk« Hnlndeck HoloMke
vag. JJLJB.\ «. 292. 20
• £«M Ul, 236, 8:$ ROlin.
Blil»b«t mon. s. Elitakalh m. »IS, 14. S48, 80.
S48, Ift.
*BIM Bteebet ITI. 70, la IM. 97. IW. 1. 21H,
I. 1 Witbrötelin.
Greda mon Slinbklh III, 91% 14. 313, 8a
:M8, 15.
Qroz Erbe III, 419, 2 cons.
Iteinricas III. 196, 213, 14.
Johannes mil. II. 43K, 32. 437. 1. - III, 196,
38. 213, 14. 236, 83. 305, 40. 306, 44. 36.3,
39. 428, 2 cons.
Nicolan« mil. III, 70, 10. «0, ». f 213, 13. 415,
2 cons 416, 1 com. 410, t mag. oi*. 419, t j
cons. '
Xicalnus mil III, 213, 13.
s F.i1ji>; Maler; Wizegeis. ^
Mälnoi MTiliier
• Ellinr. III, 130, 17.
Heinrich <1r i . nv. II, SOI, 9. - U, UQ, 17.
Heinrich Ii, ^'1. 9.
s. Zflrich.
M6tnpelgart s. Jlftniptlgud.
Mtochen Monaenm Manidma H, 97A, Hl. 400L 94,
476, 17.
HAndtlin JolmnM TIT. SB, 18.
MAnich ». Mini.icliuü
.lobanne-s < iv. II, 2ül, 14. — III, liW, 15.
Iinrr; Dehlingen; Lantenbach; Offenburg.
Mün!.ter U^nster s. Oregorü Tallia t. Ob«r-£laaaa
II, 302, 38.
Kloster ord. s. Benedict!
abbas et convpiitns IV, 69, 14.
abbu IV, SOO, 5 C.
Mdiitt«!* Haaiton vor im, «at» moMtieriam
IHMM III. 134. 11.
Anmlt III, 184. 10.
Amalt Ul. 184, Ii.
• Bwbta lU, II, 27.
DMtriem eiv. II, 184, .38. - lU, Bl,89L90, 89.
106, 29. 184, 41. 155, 13.
Dietherieli DietMiwIiii HI, 90, 48. 106^ St. 184»
4t. 16&, 18.
Ebalin ». Botin.
Qna* m, 18«, 11 Manektlk.
Hesse HeaMOHum Ul, 91. 1. K». SS. 1S4, 4ft
15=», 14.
Johannes HI, 1.34, 10.
.Tobannet II, 184, äa - HI, 90, 40. 105. 26.
156, 17, 8t».
JobaniiM ni, 106, 88. 134. il. 165, 18.
Jante III, 90, 41. 1€6, 99. 184, 49. 165, 14
Stampf.
Katherine III, 90, 39 SUmpf.
Katherine III, 134, II Kengel.
Lencelin a. Lentzelinna.
Margaretha III, 91, 1
Nycolans civ. -f III, II, 27.
Philipp III, 90, 43. 106, 23. 134, 41. I.'>5, 14.
Rhdnlf III. I.!4, 11,
s. Elk-Dliard , Ketbelin.
Müntxcr s. Bern.
Mueht Upkida Iii, 864, 84.
lIAteBtlMifn K. Hntotbdn.
Mnlb^mp zfi ilftne, s. OrtnlfTtfioim
Halcey Mikccha w. Diensc i Lotliringeo IT. 42, 2.
Male
Conradns ci». 171, 3H. 34.
• Gisela III. .'-tH, 4(1.
Malenboiea a. M&hlbofen.
Ilvlkli «. Utabofg.
* Hedcwie ID, 194, 14.
Heinrich III, 124. 14.
Mnller s. Ihlingeo
Moller ilc Sttindi Dtzhoim
Conradus jircsb. Arg. III, 'iO, 1.
Mnller de WilUstfMo
* Anna Iii, 371, 27 iinlsendorf.
Conradus III. 371, 28.
CoDjradus Ui, 871, ]i8.
MttlalMiai »b MaHlirim i Baden f IT, 19, SS.
Mülrershcim s Miiiwcrsheim.
Müinmcnheiiu s Mumuiciiheim.
linndineen n, Emmendingen i. Bad«B
WprnSpr mil, de IV. 37, 20.
HaniloLihrim Monolta— Mnnoica— Mnaoltm—
Munoltzheim nw. StTMaborg m, SIL 8. 191,
25. 202, 17. 960, 4t. — IT. 8. 19. SB, 88. 199,
27. 188, 12.
•cclesia paiochialis III, 251, 4
Capelle rector Uermannoa IV, 190, 31.
aacrisla Conradns f III. 250, 39.
Ansbelmos de, fr. mia. Ol, 30, 1.
Ebelinns de. oit.m, lOA, 6. Itl, la 897. R, SfiO,
2. t 832. 22.
• Gisela III, 882, 22.
Jnata de, bäg. m, 260, 89. 261, 89.
Maoiekfllin Conradns fr. et proc s. Ai^netis HL
1.H6. 27.
' Manszen zA der alten, Clawa III, :^G4, 12.
Marivcrsheim s. Minweriheiro.
, Hnnzeoheim Manezeabeim a.6. Colmar
rector ccoImI« aiag. CftBiaAw da Sartwg m,
153, 15.
Mnnsingea HanziBgon «, PliMiäig L Badta
occiesia IV, 90, 29.
Johannes t.. gen. der Roiacr IT, 197, 98.
Tolmar v. IT, 197, 32.
I Mftirtst Landbnirlc i. Elsass lU, 823, 4.
I Miii]:.iili Mcirbach Iforbacenso w. GMnfdler
Ülu&iur ord. 8. Benadicti
Digitized by Google
M urbaoh Keuburg
abbas et oonventus II. 214, 23.
Abt II, 278, 3 fi. 846, 22. 356, 1.
«WIM IbMUM 4« BfieliMk« IH, «Ob
Mar«r
Berhtoldas III, 270, 11,
Sifridus III. 119, 8ä.
Ifarer de Rsielingen
Conradns civ. III, 178L M,
• Hosa III, 178, 40.
Mnrg Hug« Fhus i. Baden
di« nidtn i. nördlichen Schwarswald II. 418,
36
dJ« oben i. ladUchen Schwarzwald II, 418, Bö.
Muri Hnra Hamne i. Cant. Aargan
ecclesia parroohialis IV, 60i, 7.
monasUrium IV, &6, 7.
.MnrnharJ Murh&i(!u<> HamllWt
unß. ni. 335. 43.
Andres hcrr III, 4M, 1 OOIUI. — IT, 185| t(.
25 ff. (dfis -)
Andres cdelkn. III, 310, 38.
Berhtoldus mil. f III, 306, 8.
Burchardu« mil. II. 4, 16, 87. m, 8, S3.
t 18, 36. - IV, 100, 19.
Barkart ritter II, 415, 29 ff. 427. 17. 88.
Katharina UI, 306, 8 Hattst«tL
llnm Frid«rieh II. 184, 37.
Mnriel Mers«! Märsel Mnrsil
Clara III, 127, 17. f B44, 14.
Claus Micolaa« civ. III, 1, 14 cons. 14, 'M mag.
civ. Ib. 6 mag. civ. 40, II. 41, 4ü mag civ
t 127, 17. IM. 19. 164, 22. 32i), 7. 112, 1
cona 412, 2 mag. civ. 414, 1 mag. civ. —
IV, 160, 31 mag. civ.
Johannes UI, 218, 2.
Kathcnna donjorih eiv. UI, 1*7, 17. SI8| 7.
343, 2<J.
• Kathenna UI, MS, t OiMlM.
>. Offenbnxg.
Mtitaidiar i»r 10, 88S, 8.
Itntzig Muncfch Mtikicha Miitziche Muzctclia Mu-
zccha. Müzzi'chii Muaueecke w. Moisheim IJ,
477, 14. - IV, 21, 37. 88^ 48, lS8j8B.
125, 12. 12ti, 2.ä.
arcbipresbiter II, 61, II
roctor ecclesie Wernberus Sturm III, lV<i, 20.
«ng. der V III, 805, 14 i. Str. HiVMr.
• Angucs de. s. Abt.
Ellma de III, 177, 17.
t'rauciecuB fr. iniu. III, 392, 17.
Johannes d. mm III, 268, 33. 883, 17.
Jnnte v. UI. 126, 30. 128, 8.
Keller de - Bgülloiit III, 863, 10. 868, 8.
Kiielit de —
Clara UI. 217, 33.
liUuab^t 111, an, aa.
Johannes UI, 217, 84.
Jobannei sac. UI, 817. 33.
XnÜMiiM m, 817, 88.
Mnx
*Ellekindis III, 375, 24 Wurt.
Haintzelinna III. 376, 24.
Hjlobar Jobannes civ. U, 201, 11.
n,i
N.
Nagaltingen wobl b. Nagold i Würteroberg
Burkart Schenck v , ritter II, 378. 13, 17, 41.
Najt« Napm Nappe Nüpt
* üepa ill, 44. 46, 4C).
Petrus herr. civ. 10, 16, 81^ 38. f «X -
IV, 113, 24 c<»ns.
PcUuB mag. ni. 47, 3.
WilUhelm herr IH, 168, 1 uiag. civ. 171, 26
mag CIV 221, 1. 228, 28. 893, 5. 419,
1 rons. 420, 1, 2 fons 421, 2 con» 422, 1
cons 423, 2 rofet -121. 2 ^oiib 4t6, 2
cons. 427, 1 cons 42ö, 2 com. 4dl, 2 cons.
[ders ?)
Narni Narnianait Nariasatia i. Mittelitaliw
Bischof Patnt U, 801, 88. 837, 1, 8& 860^ 18.
374, 3.
Nm«
Ond« HI, 107, 8».
Baloffeu t lu« ID.
Nassau Nasalw« Nausw» Nan4^m Naimwa
Grafen
ung. II, 363, 25.
Oerlacb O. 367. 19.
.fohannex II, 371, 15, 28.
Nanpaktos (Lepimto) Neopatensis Neopatouen&is i.
Griechf-iiland
Erzbischof Koslaiiua Kiisl.annB II. 826, 29, 38.
iiM, 10.
N.inwer Jüliikuaus fr. pred. III. 3b!2, 2U.
Nasareth Nazarenns i. Paliistina
ErsbiMhof VtUtu U, 801, U.
Naapal Neapolis TT, 188, 86.
Ntbtl Nil : .1 :u3 TV, 20, 18. ir?2, »4.
Neckarau NeckerowL' nw. Rchwci/.ingt-n i, Baden
II, 1%, 42.
Nolicnljurg — bnrch Uuine über StiickiMjh nw.
Cünslanz
Mangoldus natus comitis de, Scolaris IV. Iit2, i.
Wölveliu V., B. AltabaoMB n. Ibiaaa.
Neadaag i. Ebenheim.
N«n« Mraihz Ol, 240, 4.
Neocastrensis s. Nicastiu.
Neopatensis s. NaupaJitos.
Nepelin dictus UI, 391, 19.
NcMhart Petras II, 74, 88. - lU, 417, 1 eoai.
NtMelbaeb Ol, 8S7, 43 a. Str. Hinan.
Neuburc Niweiiburk Nuwenbat( NOfllBi caatram
a. 3. Jlodtr »•. Hagenau
Kloster C li>tirc Or I III, III, 17, 41. 838, 48.
266, 13. 2'J5, lü.
Abt II, 326, 31, — UI. 336» la - IV, 13;
j. in, 2(5.
Friedrich III. 2.50, 44. 802, 18.
Glotfndns] II, 24, 1, 17.
Rftdolfus III. 111. 23.
cellerarius major Conradns III, 11 1, 24.
BOnar hl III. 80, 48. 119, 18. — IT, 40,
lö. U7, lö.
OotfriduB m, III, 24.
Müllenhoim Johannes de Iii, III, 24.
Ortliebns III, III. 34.
VolUo UI, III, 34.
87
290 Nouburg ■
Wissens» Wolfbelmot d« III. III, 2ä.
prior III, 305, 10. - IV, la, I.
s. Str. OirUn, Höfe.
Ntoenbarg NowralnTg mr. FMboig'L Bttdw II,
302, 38.
Probst Jacob V. MvucnM» 10, 9», 90.
MwpwfeU RaiM «.S. BtHdafw i Braiigw
jMob V,, «. N««Miilmif .
NavlDbltMa Novam Castrum i. tnm. Dm, YmbW
n, 88, 10, 86. 89. 29. »8, 2. »
Ntoolaas de, s. Metz Iiomcip.
Nengartbeim Nugt<rte Nagirhte N&gerte N6gMe
u.U. Wtisiielubeini IT, US, n, 4S*
•Else III. loy, 25.
Ludewig V ITT. 109 24.
Wallhuaa de III, 296, 36.
NmunttU Donm moUDdiMUB 6. K«U m, 89, 89.
Ntonnberg s. Nürnberg.
N«ar«ath Nuwemte n ö. Karlsiohe iV, 161, 66.
Itearoih Nmenrod« ttngM. Oit b. ObwstUrtaeh
I. d. rfals
ArnoldDs de II. 142, ta
Petms »ein Sohn U, 148; 10.
ReasUdt Nov» df Hu ob i. d. Flbbi odir L Sebwus»
wald?
Hugo de III, 288, 46.
• JoU III, 288, 46.
N 0 D woi 1 e r Nofillare Nuwilrc Nönilr n Zabern
II, 199. 18.
archipresbyter II. 89, 1. 97, 17. 889, 39.
Kloster urd s. Benedicii III, 89», 12. - IV.
.=^>0, ül, 62. 22. 83, 1, 34 104, 11. 114, 37 s.
•Str. Höfe.
Abt II, 87, 38. 8Ö, 2U ff. ä2ti, ao. - III,
396, 30.
Jacobus IV, ü2, 21».
Wilhelm II, 813, &
Chorherr Andres III, 42, 40.
Castus Albeitns IT, 6i8i ».
Domherren
Eichen Auscltn ii. Johann v. d. II, Olft,
8. 314, 37 \s Wachenheim.
(icrviilcuH mag der. IV, 83, 5.
H. Adelfi ec«le«{e cou Volemaros IV, lOtt, 28.
un?. de III, 65, 81.
Abilie V . fran III, 6, 3,
Birmi'iiter de
Johannes civ. lU, 388, 38.
♦ Katherina III. 389, 1.
Cftno de, tap s Peiri III, 862, 29
•Ellekindis III. ;W,t, 21.
FriUcbo de, carnifcx et liberi III. IIB, 28. 174.
38. -»
FriUcho de, caupo III, 19». 17.
*Hedewigis III. 198, 17
Hti^o V., meUigcr Ul, 101, 89. 102, 10. 168, 82.
a57. 40. t 399, 24.
* Katherin« III. 174, S8.
WnwhuH IV, 88, 11.
Nibelnngna s Nebelangna.
Nibelangiu fr. pred. III, II61, 41.
Nibelungos •. Petri IV, 17, 7, «. 80^ 17.
MitwhwgDi nau IV. 18, &
RieMli« N«oeM<i«inh f. OattrifuN««
Bischof Niculin» IT, 185, 11.
NicboUas tiiias dorn. Berhtelioe iV, 117, 32
NifllMNi naf . pnp* t. Thum» 1 11^ Mi Oft.
Nim wegen
Nicol Nyckol
nng. herr III, 70, 2.
•Agnes m, 280, 13. f S«l, 31.
Katherina f III, 381,
Reinboldas mil. HI, 280, 18. 381« 87. 485^ 8
cons. (ders''^
NioolauB ciT. f lU, 11, 87. 18, 87.
«Bertha ID, 11, 96. 18, 87.
NicolMU III. 18, 88.
• Oooo; Nicol; Boinboldu; Str. ffflmr.
NicolauB mag. IV. 65. 23.
Nieolaas der. Arg. IV. 74, 15.
Nicolaos prior s. .\rbngR.«i'i IT, 17.
NicolaxM d««. t. Petri II, 102, 6b 108, 88. IfiOi 18.
162, 13. 188, 41. - m. 91, SOi
Nicolang can. s Petri TV, 118, 37.
Nieolaas piu&erna s. Thotne III, 167, 36.
Nieolaas der. natns Conrudi civ IV, 146, 27.
Nidau Midftire am Bialar So» i. Caat Born
oomM Badolpbu m, 888; 81. — IV, 917. 16.
Nidadt« HydMko BuSm b. Ob«lMudadi i. BiiOMih-
4bd n. Hof i. Slnnbon
Bwnhart v., ritUr III, 4a£ 1 «MM.
CMffiTde III, 227, 12 8läimNs.
RAdoir bcR in. 489, 9 «mm. 481. 1 ai«.
eiT. •. StabMmtg.
Niderlender III, 258, 37.
Niedarbronn NiderbuiM III, 899, la
MiodwnbrabiiiB a. Bbanbcio.
Niadtrmünster Niderpii— Nidern Niilermunster
in Hohenborc. Inferm» monastcriuin a. Odi
lienbers
Kloster III, 193, 38. kil6, 29. 246, 43. 249, 26.
318, 28. ^ IV, U, 9A. 180, 89. 181. 88 a. Str.
Höfe
Aebü.Ksin II, 32fi, 32. — IV, 8L 881
Edclluidis IV. 1.-?, 2
[„indesherg Gisela de III, 3U, 43.
canouicua Lampertas IV. 121, 5.
hospitalariw Ciaiadu IV, 187, 8t.
moniales
Hermetxheim dir v. IT! :^14, 21.
Landpsbeig Qisela de III, 219, 11.
^V .r^, lerin III, 814, 81.
I>i o; ..:..'ore«
iln Wahbenu d» III, 198. 97. 916^
2S.
Sifridaa III, 245, 43.
Conradas de, preb s. Tbome III, 8, 37. 60^ 42.
Nlera Nier Nixe
nng. III. 109, 14.
Otto Ul. 180, 23. 388, 90.
Niffer Nävar ö. Uaihansen i. Oberelsaas
Johans v., rittet II. 406. 41. 400, IL
Markwut HarakeUn da II. 486, 14. 488, 1«, 98
a. Eaaiahaiia.
I Niger s. Rufach.
Kimbarg N6nborg Nnwenburc w. Emmendingen
i Baden IV, 196, 31. 197, 8.
Bcrtholdas come» do IV, 7, 9,
Hessel ».
nng. t n. 4<i0, 6.
Walther II. 460, 1.
Nimwegen Namagiom N6magen Nnnmrigon i. nie-
deil. Provins Qelderland
Thomaa^^^.^ad. III, 114, 12. 208, 36.
üiyitizcQ by Google
Niw6al>tiro
HhnttbaM a. Saabug.
Niwamode ». NcaroÜk
KMde IV, 85, 32.
Honnenweier Nnnnenwili» «. ItHtt i. Badni IT,
154, 1. 186, 2y.
Pfarrroctor .lohaiines IV, 164, 9.
Courjidu« Jll, 3^4, 2ü.
Johannes preb. k. Sti-phaoi HI, 8M» SC.
• Mehtildis HI, 534, »W,
Sefridcs de. civ. III, 884» Sl:
Nope Noppe g. Nape
uiig III, 3^9, 5.
» Clor« ÜJ, 273, 36.
Johannes— v rfcttoiulMim lH, 8t.
Nvrdmrin IV, 27, 28.
N«i4]iMMnlioifhiu lt. KntMB IV. 14S, 10. 188, 10.
Blliu 4m III, 148, 15.
Reinrieu de, mag. physious III, 906, 37 *. Str.
Gew. luedici.
Nurdhcim Northeim 6. Wasselnbeim Iii, )iä4, b,
46. 347, 29.
Schultbeii« Yoltzu III, 834. 46.
die V. III, 55, 25. 819, 33.
Deraaodis DI. ISO, 32.
Friedrich lU, 120, 31.
* GnU III, 120, 3<i Bckbrm hUneier.
Gutn lU, 120 31.
Jühanne« ». f III, 120, 30.
KÄtheriiia III, 120, 32.
Kathen»» de t iU. Uii, 37.
B. Sftner.
MordtMcii noidm A. Oflaabnn i. BadM
W«ia1iaiit mag. I?, 148, 37.
NortaMH
JoEuma m, 810, I&
* Kitbavina ID, 118^ 48 s Bicgolmanu
Rftliniifl dietiia d«, la^id» ni, 163, 24. t 163, 48.
NorfrtinJ a. Speicr.
Notariu« Johannes II, I. 9.
Notkeras cap. ep. Arg. IV, 1, 18.
Notbaiton — halden nw. SobktUUdt
dicta de III. 273, i.
dktM de lU, 886, 8.
HottMMa M dm HonHamlnte
Conndu UI, 106, 2.
• Qwdradü III, 106, 1.
HHa» III, 10«. 2.
Willktras t UI, 106. 1.
Waltheros III, 106, 8.
Nouse 8. Metz.
Nova civitas s. Neastadt.
Novan Mo?arift i. Piemoat
Ooid» da, naf. II, 848, 84 ■ Piro«. Tanerinüu.
HfTenberg Dietmutimis de, mag, uJv curic Ai;^
m, 288, 24, 40. - IV. 188. 23. IJü. ö.
NoTÜlan s. Nmiweiler.
Kowta CMtrnm Neaborg ; NonfoliAtMii,
No— t. Nra— .
N^igerte s. Neugarllu^im.
Mönbarg s. Nimburg.
Mftrnberg Neuren - Nftren— NAren - Nftrin—
Nurem- Nuren- berc- bercb — bafgU, 80,
b. 276, 12. 372. 33. 373, 29. 474, SK 40. -
III. 24, 21. — IV, 174. 3S.
cives II. 275, 12.
Burggraf V., comw d« IV, SSi, 8. ,
— Olierwilre SM
Friodrioh n, 32, 8. 34, 87.
EUakindi« de m. 88», 7.
; irAMdiaw Otto m, 89, 8.
N&var B. Kiffer.
Nnmagiam NAmapen s. Nimwegen.
Numieinsilru s Nonnenweiur.
Nosaeit Jobanne«, mag. operariaa U. 838, 38, 88.
Kaaplbqtm tt. KiaakiNh i. Baden IT, 88, 8&
Kaiibadi Hacbadi aA, Oflndmrg
donin« de HI, 81^ 8.
Adelheit aekwaelw m, «1, 8t.
* Oertmdit m, SS, 99.
neiiiriciis de III, 83, 22. 144. 11.
NQssbrtam Nusböm Xu.sboiim ab dem
AiiBhelmus III, 1, 10. f 308, 6.
• HudLWigis III. 303, 4.
Heilewigis t III. 303, 7 BipeUll.
♦ JuDtha tili, 30.% ö.
Otto civ. III. 303. 4.
Radiger ov. III, 2, 42. 260, 14. f 906^ 7.
Na wen - b. Neu— Neuen.-,
fiuwenbarc s. Niabor^
HnneDbnrg NoTun aaatniBi «okl Neuabiig a.
Braohial
Bainhaid von dar — b. Dbkh aam Brider II,
80, 81, 38 B. Bretten.
' Nawerata e. Nenteatb.
0.
OberebabeiB s. Bbenbaifli.
Ober>Blaaaa a. Eleasa.
Oberhofen ObemboTen t.ö Ilagenaa
•CriBtina III. 299, 7.
Cftnrados de, ronrarias III, 207, 10. 299, 7.
Johannes de, mararins III, 316, 18.
Volmar der DraBcbeler t. II, 213, 21 ff.
Oberkirch Ober — C)l)<Ten— Ob*irii— kircho
-kircben i Baden 11 1, 156, 88. 162, 16.
uug. de III. 175, 35. 2U1, 37.
Adelbeidis de III, 55, 2B.
Heinricns de. civ. III, 5ä, 23. 90, 23.
HeinricuB de, fr. pred. III, 7, 32.
S.vfrit V . ritter II, 888, m. 870, 6, 11. 417, 14.
418. 14.
i Otemsn de
* Addtindis III. 2^ 32.
eir m, 888. 8. 888^ 88.
Snscheit de —
* Gerdradis III, 3<>2. 16 a. BtMga.
NiooIauB III, 3(i2. 18.
Oberkirch Obcrkircbea I). ( )ljc'ruhuhaiBi
Bar«h»nliia de. mil. III, 234. 18.
Jehaanae de, dorn. III, 272, 1.
Obernorecbweier a. Morawilra.
' Obemaebenbeim wohl Achenheim w. Strassburg
III, 298, 48.
Obernrod« i Bann v B illbronn n. w. Mölsheim
III, 'J4, 20. 'JO, lü.
Oberwesel Wisalieuses a. Kbein
cives II, 44. 14.
Oberwilre schwerlich Oberweiler b. UAUhaim i.
Baden, eher der abgeg. Weiler i BaOB T.
Fegoiabeixn IV, 186, 8.
Digrtized by Google
Oberwinterthur — Offenbiirg
(Htenrinterthar i. Gut. Zfirich IV. 810^ ,
Obnht H&gcliD, edelkn. TU, 869, 38 •. Albnbt.
Obtelin Obeuelin obisheliu Olxtelin
Ob*«linii »hn der alte civ. II, IM» M.
Cftiirad III, 21, 41. t 1^3, 32.
Uennctui lU, 803, 14. 301, 4.
Oehrids Aerid«iiri> i. Epirui
archiepiscopns Nicolftus 11, 350, 16. ■
Ochselin öctiselin Osseliuu« ilo Westhofen '
ung UI, 212, 7.
H«inricii8 de III, 119, 86, 48.
Otto de III, 119, 86.
OehstBitain Obse— OhMO— OluiB— ObMM—
OiWiMlein — itea bw. ZKbMra, «utaMi Im '
n, «8^ IS, 81. 64, 1.
vag, m. teO, 86. 363, 9. 899. lU.
Wif. st^idiao. Arg. HI. 93. 16.
BcimwldM de, d«c. et cnstos «ccl. maj. IV,
la, 17. 1& 8. 88, 7. 45, 19. 46. 8 ff. 47, 8.
tt, 10, ». 50, S& 96, 14 ercbidiac. 108, 96.
118, 9, 27. 139, 14. 186, 17. 148, ^ 148, 4».
818, 81 (den?»
BMUioldm d0» d«a. m»I. m^. II, 41, 4. - III,
6, 87. 17, 8. 88, 16. - TV, 15S, l 185. 88.
Beinricos de, »teUdiao. Arg. f HI, 95, 11. —
IV, 13, 6. «8» lOfloriep. 103. 86. III, 97.
ISb, 88. 188, 1& 148, 88, 44.
Jdhaines de, srdidi*c «t teoL mcL maj. II.
97, 26. 136, 9. 907. 5^ 7. 888, 8L 844» iBb
381, 88. 841, 80. 363. 7, 81. 881, 8. 488^ 84.
434, 16. 460, 24. - HI. 128, 20. 157. 27. 169,
24 korbiscbof. 191, 12. 204. 4. 288, 33. 887,
43. - IV, 184, 31 korbiw^L 188, 801 38.
191, 17. 199, 36 s. Str. KueUu.
Johannei de, cuL oeol. maj. U, 991, 9Q.
Otto de II, 6, 89. 66, 98.
OUo de, Landvogt s. Blsass II, 148, 80. 144»
9. 147. 17. - UI. 94^ 15. 97, 8.
Otto de, Landvogt 2. ElaasR a. i. Spoiernia II,
144, 9. 172, 7. 2d6, 16. 256, 10, 22. »7, 4,
39. 281. m. :!u2, 32, 37. 306, 33. 321, 21.
■Mi. 6. 34n, 39 414. 29. 423. 29. 426, 17. -
III, '-.U, 1, 411. 2.5.S. X). 341.20. 347, 96. —
IV, IH.S, 7, 217. l.i PtlMper V. Gengenbach. —
sPiu Nüt:4r t. \S'i:i!.sciil)iiij,' HoiiiiicHs
EiidülfuB de, .ircluduK. Atg. II, 32ii, 41. 891,
43. m, Ü. 4U!, 0. KiO, 26. — Hl. 2^. 23. |
235, lö. 381. 7. :i(tl. I. - IV, 1«^, it>, 2Ö.
180, 7.
Waltherus de, der III, 186, lä.
•. Str. Strassen.
Oekanheim 8.5. Bingen a. Ingelhaim.
Odelsbofen Otoltzboven 5. Kehl i. Baden
Adelheid m, 207, 40 Rorer.
Conradas de. civ. in. 206. 86. 207, 40. 383, 10.
43
Ellekindis III, 833, II Borer.
Heilka III. HIB, 10 Zärncr.
•Katlicrina III. 207, 40. 338, 10, 43.
H. Odeluco i'onradiii^ de, s. Magdeburg.
Odili« moo. a. Agnetia lU, 188, 4&
Odilia man. ■. BliMbeth IQ, 817, 11.
OduKtibaim Oderatesheim OdrwboaM (f) ■. Htb-
halni IV, 39, 82. 117, 17. 196. 93.
Bcrnhilclis Ktieel donicellt da UI, 888, 81, 48.
Uchelin LU, 164, R
Öchschoven a. OatlioftB.
Oel«ab«rg BoUnbwro JUottM «. H&ibaaaMi
prtpoMtoa IV, 61, 10.
Oesterreich Awtm ötlMTieb OtlMICb III, 881, II,
UeiBÖge
mag. II, 277. 34. 420. 18. 4SI, dSl — HI,
242, m. Ui, 16.
Albrecht Hcr2og t. Staianmufc II, 181, 80.
168, 10, 28.
Albwcht Herzog v. Steitrantk, Onf t, FiBrt
III 812, 1.
FMedri<:h Herzog v. Steiermark, Horr v
Ki ain II. 8. w , Landgraf i. Elsaas Ii,
271, 27. 274. 28. 386, 29. — HI, 197,
24. 238, 24. 280, 40 - IV, 917, 8. s.
DenUchl. Kün.
Heinrich Hersog v. Statannark iU, 338, 24.
240, 10, SIT 841, 8, Sa - CT, SU. 8.
21H. f
Lsopold Herzog v. Steiermark, Herr V- Kraiu
D. 6. w Landgraf i Els.iss II. 'M)2. lU.
357, 7. 407, 2 ff - III. 197, 24. 238.
24. 24U, 10, 31, 41. 241, 3, 90. 30, 41.
2Ö9, 36. 976, 81. 808, 818, & —
IV, 217, 8.
Otto Uersog v Staicmferk II, 488, 88. —
UI, 381, 1.
magtstcr carie a. Büttikoni Ilibaig.
marscalcns s Degarfaldaa.
Pfleger s. Ortenbarg.
pictor de UI, 308, 34.
Oellingen b. Lfirraeh i. Badan IV, 910, 22.
OfHiiigcn I. Daierii
Friedrich a. Ludwig, Grafen v. U, 474, 37.
Owisheim Owenaheim b. Brochsal L Badan
Hctaticb t., «dalkn. U, 880^ 18.
OfhmUi IV. 17. 11.
Offinbiirg Oflembnrgf Offenbare — burch
burk .■^i d. Kinzig i. Itadon II, 21, 5. 175, 6,
10. 269, 2S e. 270. 13. 307, 12. 415, 18. —
TU. 16, 1. 12(1. 34. 159, 6. 276, 19. - I¥,
i:!:(, 1. 142, 5. 189, 10.
Meister n. Bath II, 221, 96, 36.
s< hultheiat lt. Ratb n, 988, 84. 830i 1 ' . 416^
2*1.
Sdiulttieiss Rath u. Bfirger II. 174, 88. 414, 87.
Börger 11 2«9, 2, 22. 416, 19.
llAselior Cfliirrid II, 41«, 28.
, liiihel Berhtold u .Stulle v. II, 416, 26.
r)ienew<d .Mbroht II. 41t;, 27,
I UArselin Heintzelin II, 416, itö.
Geisser Ulrich II, 416, 39.
Hagar C&ntselin II, 416, 99.
Blrtsaler Heinrich II, 416, 29.
Haekantolle Hödolf II, 416, 27.
Bfttar Claas II, 416. 27.
LttdMrig Hanaelin II, 416^ 86.
Lvtanbftdi Fritaa v. II, 418, 97.
üiiigotti aoa Albrabt D, 416. 96.
IMii&a Albnbt II, 416^ 85.
M&nidi Mura H, 416, 99.
UM C8]ind n, 416. 88,
8«h«rar ^obvmai IL 41^ 88.
SebAnbwg C6or«d U. 416» 88.
8iBit JohimiMa II, 416, 98.
Sptrlia CImb n, 416, 96.
Stader Sifrid II, 416, 27.
SwertToger Rfidiger It. 416. 26.
Zimbarmau Hciiitiob U, 41«, 98.
' eoolaaia ractor IV, &ö, 98 i. WoUIhIi EaamIv.
Digitized by Google
OffeBburg — Osterioli
Fransiskaner
Guaxljan u. Convent II, 91, 28.
UDg V. III. 302, 6. — IV, 80 ■. etl. Hiimr,
Ciottcsbiiuser.
AlbtTt Uhah v. III, 121, 35.
Berhloldus de, ariu III. 317. 17.
Bcrhtoldus d«. mü. t Hl, 221, ib. 317, 18.
Horhtoldas d« prob b Thome Ui, Ü90, 41.
Berlin t., der Uichmaiin III, 105, M.
Bertoldns de IV, 40, 17.
ürar.o de IV, öl, 22.
Ctlnradus de, mag., r«ctor «. Nicolai, tbes. s.
Tbüme II, ^8, 16. 316, 36. 318, 7. 387, «ff.,
(3. - \u, m, w. m, 87. »M, 31. m,
15. 318, 13. 321, 10, 90.
♦Ellin III, 205. 3t.
•GftU de m, 7, 23.
Johauues de, fr. prcci III, 292, — IV, 178,
19.
Katherina de III. 368, 17.
Margwardus de III, MQ, 16.
Npss III, 227, 16.
Wczdo de t III, 7, 18.
I. Eigelwart
Offcndaif Bhtin KwbwMt« III. 919, 49.
Offenheim Uffenbeim nw. Stranbarg II, 261, 86.
- III. im, 4Ü. 191. 40. - IV. 14, i. 40, 11.
123, 10. 126. Wim, IS.
Bietman de —
Jobannes büüpeü III. a.18. 48.
•lUtberin.i III. .3.^3. 48.
OflWiil» Of~ OfTe- if - DflMlre «. BaicMiobo
dominnB de IV, 129, 28.
Agnes m, 92, 41 Bisecke.
Albreht t., ritter III, 200, 19.
•Anna III, 02, 15, 43.
Friedrich v., ritter IV, 90, IL 812, 1.
Friedrich y., ritter III, 74, 80. St, 14. f ML 48.
11^ 43. — IV. 168, 96.
SifrHiw de IV, 98. »IL
Oheim ob Ohnenk«lai odn OttlMiiiir IV, M, 6.
Ohie Obs Ohsin
dicta t III-
dictos t Ul, 180, 34.
Johunes der III, 74, 98.
Ohsenstein s Dibseii^trin.
Ohsse HcnTi'cu« der nnncias ep. Arg. IV, 199, 16.
Ohti> . iiür I hseiienil
Agnes III, 2b0, 28.
Conradns ci». t ül. 250, S"*-
Grede III, 199. 9, 4ö Bbenheim.
K .rlierina III, 250, 28.
Olbeudo Jei- III, 346, 22.
Oleman b. Oberkirch.
Oleiniaii Oleymann OUvammia
ang. III, 124, 16.
Bcrhtoldas carpentarias III, 182, 25.
Cnnradns mag. operis ecol. m^. III, 20, lU
Erbo III. 107. 38.
OariD« UI, 107, 88.
Johtmm pnb. eed. tta$, in, 78, Id.
Olenns Olenentis i. Griechenland
Biwhof Johannes II. 173, 16. 174, 16.
Olshnsen s. Altshaasen.
Olswilre s. Orschweier.
OUingen i Bern B. Laaptn
FMBilü T. IV. 60, 81.
I Olwishii:) (Mioifesz— OnoUis— ÖnoWisheim s.
rrnuiidh III, 274. 11. — IV. 13. 26. 186, 7.
rictor ecclesie Johäuin da ÜMlriBOiiMtäii»
Iii. 28ö, 31.
Omendingen ob OnMaliBgMi i Pfitmi Hcehdorf
Petor V., a. SampMb.
Ongershein s. üngtrsheiro.
Onolvialieim a. Olwisheim.
Oo> Om di«. Flasi 1. Baden II, 80% 6.
Oppenheim Oppin— 0()ii)nhcym Openheimenscss.ö.
Mains II, 2i)G, l. 3tiö, 23. 366, 16. 874, 33.
110. 1 1. 425, 36, 40. 4W, 10. — IV, 1B8, 16.
Hürger II, 44, 13.
Hurgmannen n. Bürger II, 367, 18>
[iresos impcrii s. Lörzweiler.
Kutb u BQrgar II, 868» 12. 401, 1. 406^ 88,
425. 1.
Rathhcrran BnirgiiiaBiMB Ritter tt. BAlgtr II,
866, U.
Schnltheiss Duleiich II, 366, 11.
Oppynheimerngaa II, 402, 81.
Orabis Berchtoldus, vicepleb. s. Uartini III, 166,
20.
Ore proclamaloc rtui III. 988, 19.
Orel ■, LratwIiDiii.
Orittano Arborenais L Sardinien
Encbischof Petras II, 133, 37.
Orschweier Olnilra a«. SobleUstodt IQ, »4, 4
! 338,3.
, Omt t. Bem.
OrBttrhere s. BnttiH.
Orte an dem
CftBTadna «tv. t Hl, 293, 29.
Ortnaa Morteiuwe -ftwa n, 821, 80, »4. 471,
84.
IiMldTCft
B. Bidan Markgr. Badoir
8. Saarwerdea.
TTirterTogt II, 891. 94.
Ortenberg — berc Bnrg b. OHboborg 1. Badaa III,
97. 5. — IV, 186, 44.
Erckhebolt v. IV, 186, 23.
Wioberus de III. 31, 31.
Wolframns de III. 31, 39.
Ortenberg Ortemberg Rnine nw. S«hlettsUdt
Castrum III, 197, 32. 238, 2fi. 240, 19, 89. 941,
2, 32. 818. 2. - IV. 217, 5
Pfleger d«F Anögc v. Oestorreirh UI, 197, 8Bb
OttoK Johaimaa, Bwranaa iU. 236, 41.
Ortnu IV, 88, 1.
' Ortwinus Ortrobn» dar. B. mtf. Ctv Arg. IV,
78, 2. 30.
Orricto Urbs vetns Orbevetanu i Miltelitalien II.
134, 2. 166, 26 - IV, li4, 8. !6, 28. 146.
2, 9. l'.t, 31. 140. 5. 14. 23, .30. 147, 3, 14.
s .\iidree er. lesio prior Theodericu» II, 137,
15 s. Hü in Cur. CapL
Oscboven a. Osthofen.
Ob« m. Oaa.
Osenberg s. Uesenberg.
Osselinns s. Ocbselin.
OsscnsU'in s. Ochsenstein«
Osterich a Oeaterraiob.
Digitized by Google
894 OstlmuAen -
Osthaaseii HoBih^B Ostebust Ot>ttius a. F.rstpin II,
143, 27, — III, 87. 43. bö. 3?. 248. 9. L>i>P,
:U. 336. 1. - tV, 82, 12. 128, 19.
Osthofen linst— 0»— 0»t— Ost« - Öcli»cho»eü
Otcliovcn n. Hohbtim III, 68, tt. ^ IV, 87.
20. m, 13.
Bnrggrafen v.
Egenolf III, 166. 36. f 873, ld.m%,43.
s. Str. Bisch. Vicedom.
Gantber II, 4, SR s Str. Bitch. Vicwiom.
•Heilk» ni, 273, 19 ;
Jchan III, 354, 2<1>.
WilUbelmas II, 408, 34, d6. 410, 2. - III,
234. r> 288^ S&. IV, «17, 1», 86u »
8. Str. HIs^'tl. VlMdoB.
• Greda III. 169. 26.
Hogo de III, 169, 26.
Jacob T., oan. i. Sttpbui III, Sm, 41. 879, 19.
Otti» flMiitiitit b. B«m Born Car« Cmtd.
Ottnwb 0«trft S. PfalloidoTf i. Hob«non*ni
H. d«, mil. nf, 6, 84.
Ucinricb v III, 24, 5.
Oioltshovon i. Utlebhafeu.
OtolTeBbubel ». Ottenabtthl
OIU iQlwftuiw von ». MwUn t UI, 117, 17,
Ottraban OtMUktiai nr. OffwbMf ^ Vhina t,
DatomhMB
in V. in, 181, 97 1. Str. AtMt.
dictas t in, 193, 29.
Otteniugen s. Ettlingen.
Ottenslnihl Otolvesbuhcl, julzt HattiitaltMbmk«)
b. Hatutatl ■. Coitiur ÜI. 9, IH.
Oiterbacb s. Bergzabern i. d. Vinh.
Rodolf V., rittei- II. 208, 1. 2öl, 30.
Ott Friderich Otto Fridericb s. Fridericb
DBg Irarrf III, 205^ 88.412,8 001». 414, iQOM. ,
FrHwbonwBB mil. f VB, SSO, 14. 817. M. 4«, 1
1- riiscIicinanDUB lU, £81^ 14,
Uug HI. 482, 2 cons.
Johannes arm. III, 280, 14. 39. s Sftner
Hioolaai Clawea, Ottan Fridciicbs sun, mil II.
809, 1. 978. 99, 28. 988, 33. 990, 90. 473, 31
Bcab. - m, 189, 14, 44 mag. ci«. S09. m
mag. eiv. 910. 14 mag. civ. 80$ I mag. bosp.
984, 9 mag. botp. 9^, 8 acab iSO, 17. 8M.
88 nag. citr. 884, 88 gab. fabr. 898, 98. 808,
88 gab. fabr. 886^ 86 gab. fabr. 418, 1 eou.
418, 8 eona. 480, 1 eona. 481, 1 coi». 481,
9 nag. oiT. 499^ 1 eona. 494, 8 eona. 4aiL 1
mag. «T. 487, 8 eona. 429, I, 8 eona. 488,
1 eona 481. 1 oona. 481, 8 mag. rJ«. 438, ]
aona. (dera?)
Otto IV. ifi, 10.
Otto IV Ab, 24.
Otto uuiigH III, 181, 8.
Otto aao. iV. 18. 6.
Otto pi«b. «oel. maj. TV. 1T9, 89.
Otto mag. not. cor. Arg. II, 134>, 41.
Otto pleb. ». Martini, cnn. s. Thonie III. lö, 20.
- IV, 119. lU.
Otto pUb. a. Martini lU, äl, 17. 89, 33.
Otto aeol. a. Thona IV, 49, 33.
Otirott Ott«nioda «. Obanbnhaim IV, 190^ 80.
ec'cleaia IV, 19. 99.
LiupolduB de IV, 190, 89.
Oageliu IV, 27, 6.
• Fuxnflnl
Ougst s. Aug&t
Oimonbeim s. Äacnheim.
Owe Owen wohl Au. oh i £lsa»a «4«r i. Badan?
G6txo d«, oler Ii, 873, 37.
Johannaa de, aap. m, 869, 98
Owenw Johanne», earsÜMi lU, 888, 88.
Owenheim s. Avenheim.
Owcnsheini s. ( lewishein.
Oxeubutst a. Uiuharat.
Oio aap. ap. Aig. IV, 1, 18.
P. Vgl. B.
Fftpato a. Bon.
Fairii Baris Flariaii Paris Periz nw. Colmar, claus-
tnm Md. Oialan. III. 165, 8. 966. 13. - IV,
908,87.
Abt IV, 68, 8». 809, 5 ff.
Uftnche H, 884, Sa
Conrat t., a. Honan.
Johanne« de. mag. dtc. s. Thome II, 102^ 8.
105. 16. 1(NL IfiO. 19. 159, 13. 182, 40l
- III. 35, 80, 46. 04, 81. 78, 19. 88, V. 188.
31. 161, 25.
Palatrolen. Ln>lowicii.s a. BOB Cbf. fkoa.
Pancratinas s, Keggio.
Panfilin Paenpbel Paraplielinos Pamphil« Fanfelin
Panffelin Panffilin PaolUe P»nf|la Panpbila
Panphylin PfanOla FbaOlk
ong. III, 324. i).
AgVta III. 396, 18. 997, 5.
Agnaa lU, 397, I2 Homeycr.
Barkart nil III, 92, 26. 165. 90 ro^K civ m.
4 mag. eiT. 816, 2. t 978, 14. 306. 1». 397.
8, 19. 419, 1 cons. 420, 1 cons. 421, 2 u>aa>
tf8, 1 mag. civ. 48^ 8 con«. 496, 1 «oaa.
488, 1, 9 eona. 497, 8 woa.
♦ EUina HI, 203, 1
Elsa m, 45 Vetterkiah
♦ Oertrat III, 101. 38.
Hngo can. a. PeUi UI, 198^ 18.
Johanne* mil. U, 184, 85. - III, 16, 21. 56, 4
mag. dT. 57, 99 nag. civ. 80, 8- 92, 26. 101.
88. läL 94. 414. I mag. civ. 416, 1 mag.
eiv. 418. 8 oana. 417, 8 eona, 418, 8 mag.
eiv. 480, 8 nag. df. 481, 1 eona. - IV, 180,
80 (daraf)
JohaiWM mil. m. 170, 4. 174. II, 89. 88 mag.
civ. 80B^ 1. 8liS 8 nag, d?. 818, 18 mag.
civ. 889. 40 «eab. 410, 8 eona 498, 8 eona.
tt4, 1 mag. eiv. 488, 8 oona. 488, 1 mag. eiv.
487, 8 eona, <damT)
Jahna HI, 488, 1 enna.
Jobaniiaa fir.jprad. IIL 848, 88.
* LAeksrt III. 908, 8&
Nyelawaa U, 184, 80. - UI, 489, 1 eona. 488,
9 COM.
Pclur Pelcrmann cdelkn. II, 181» 80- — t Uli
206, 14, 39. 288, 45. 483, 9 COM. 488, 1 eona.
Parnfal
Brigid* Ul. 176, 22.
Clawes III. 175, 25.
Engeltrude III, 175, 21
Heinrich tisiher III, 175, i?l
Ucinricb III, 175, 22
Johannes III. 175, 2.).
* Katberine III, 175, 21.
Bjgitizechby
PariBü -
Parisii s. Pairis.
Parma Pariniaisit i. Ob=i italicii
BernardQS 11, III, 38, 41. 112, 36. 43.
Qmrdiis ihm. woImiidi «mImi* i. Bom C«r.
Pw* pttn *. LAtsdstaiB.
Pa^calig 8 Rom Cur. Kanzl.
P&s&aa TutaviciMia ecclesi« IV, 188,
Pastor Cnnradus clcr. IV, 148, 86.
Pkt«niost«r s. Lindau äibenaehill>ng.
rnwm dielm Limeler IV, ISl, 29.
Panlino« cantor a. Pctri f lU, 80, 49.
Paulna s. Rom Cnr. Kamm.
Feier
BexUtoldLis s'itor m, 222, iö.
Jobanne» III. 321, 14.
• Kathenna III, 222, 24.
Sifrul der III, 221, .4.
Peierlin Pererlin Feiger P«ygerbl»
Ucinricas civ. III. 171. 6. «9.14. Wl, Si. VB,W».
Johannos III, 247, 84.
lU III, 171. 6. t 247, 37 KabnshAbet.
* Katberina lU. 171, 6. 888, 14.
Sifridns civ.
P«l«ii ■. Baiera.
Peaaa PMtnentis i. Hitielitalien
Biscbof fr. Leonhardus II. 21.
Perftgrinns can. i. Thome iV, 70, 8, ää8. 85, 10. .
ti6, *J. £. SU. Biach. Prac.
Parin a- Uetz.
P«ria Paris a. Piirii.
Parncte Psniaiam i. llitialitalien IV. 47. 7, 20.
b. IS. 96^ 86. 96. 8». 97, 2, 9. 98, 23. 09. 4.
100. 8. 24. 101, 8, 21. 103, 38. 103, 86.
St Peter, Stift ö. Freibarg i. Badan tV, 907, 19.
PrtniH guardiiuius fr. min. III, 289,801
Patraa caa. s. Patn III, 898, 4&.
Patnu pvab. a. Tboma IH, 117, 87.
Petrni vic. »ccl. maj. II, 855, 28.
Petroa can. eccl. maj. IV, 3, 17.
Petrus not. cp. Arg. IT, &9. 18.
Pfaffe Fbaffe
ang. caraifex III, 170, 16. 298, 9-
Cftnrntiti« panifpx III, 286, 96.
• Oreda III. 28«, 2ß
8. Dracheukd«; iiappüUt>sv(.'il«r.
PfafTenheim Phallen — l'h.iphcnheim n. lUifiuli
m, 9, aa. - iv, 23, 26. 07, 20, 28. 4i, 7. «e,
81 ft 197. 4.
Johannes t , der alte, riltir II, 404, 2S.
Pfaffenhofen rfaffi:'neliove ö Bücliiwcilcr
nng cingulator III, 2t)I, 31.
Oouu du, civ. Ul, AÖi, 14.
Pfaffenlab — lap — Iftpp Phafltalab
nng. III. 887, 9.
* Adelhaidis III. 335, 10 a. Loseiin.
Betachehn civ. II. 278. 23. 28. — III, 141, 36. f
836, 42.
Belacbelin III, 336. 42.
Cbnta« ciT. II. Si^ 14. ^ III, 910, 81 tetA.
835, 42
I>ynlin III. .m, 42.
Fridcri.-us III, 4, 38. :W. H. 74, 42.
Hciisclin III. :«5, 42.
Hauo civ. II. 84^ 14. » t 1". 335, 80.
Patanma ei?. O, Wt, 19;
Pflilger 905
Pfalsleher —leger
nng. iri, 110, 37.
Johannes III, 370, 7.
Pfalsgrafschaft comicia paiatina III. Ii23, 4.
Pfalzgraf comes p*l»tinQ8 Beni Ladewicoa a.
Baiern Herz.
Piuifil« 8. Panfilin.
Pfikwen Pbawaa sft dem, Conradat III. 150, 36.
PMhr
Cbnrat mcistor. der giger III, 908, 19.
* Kai herine III, 206, 90.
Pfefin Metze die III, 1.33, 1.
Pfarrioher Wernhcr, herr III, 97. 36.
Pfattiabaiin Pfettena— Pfettcas- Phetana— Phat-
tanahaim Phetanaha nw. Struabiin IIL
14. 178, 87. - IV, 14, 1. 88, 8«. W, B. 117,
9. 1«^ 19.
die UaA t. Ul, 124. Ib.
Agnes in, 178, 98 Oeiw.
Agnes III, 178, 88.
BUakint III. 178. 88.
SuMln UI, 178, 88.
Hailga UI, 178, 98.
Hainrieaa da, eaitoa a. Tbomo f Iii, 98. 36. —
IV, 79, 8.
Heniieoa da, der. Arg. IV, 186, 37.
Hesse III, 178, 33.
Jobaones v III, 88, 31.
Nicolaoa de, civ. EI, 381, 16.
Otto da. civ II, 19, 88. - III, 84, 38 s. Su.
Strassen.
Walther v. f III, 178, 28.
Wrriilienis df, civ. II, 346, 14. - ITT, 988,19.
ööl, 14. :^7U, 2t). .172, 1. 874, Ö.
s. No]n»-
Pfiler l'fykr Pliiler l'hyUr "
Boicart Ulli II, 74, 21. 341. 1. 277, 38. - III.
33, 4.i. IM), 1.^, 24, ;iO maß. cit. 131, IH taug
civ. 212, 9. 227, :(5, 2&0, 33. 257, 7. f 302,
7. 417. 2 coiis 418, 2 cons. 421, 1 coos. 481,
2 in.ig. civ 424, 3 cons. 43;7, 2 «QM. (dart?)
Dnrrart miL III, 325, 8. 382, 7.
P6ncii sun s. Fwien
CftBiadus UI, 87, 38.
Johuaas m. III, 97, 88.
Pfirt Pamtaa FaROtauia PUnt FbinalM »A,
Ahkmh i. Obar-BlaMi Ii, 808^ 4.
anc. IV, 64, 7.
Alüartu a. Oaatarraioh Herz.
»Katinnii» IV, 158. 17 KUngen
ThaWil IV. IM^ 17.
Ulrich UndfOffl i. Etaaaa II, 281, 3a —
HI, 338. 2^*, IV. 217, 14.
Pfläger PHAger Pfiuger Pbl&ger
eng III. 851, 97. 867, 19. 881, 83 a. Str.
Areal,
dicta III, 337, 23.
• Kllina III, 378, 86.
•lliulewif;!» III, 125, 1.
Heiniicn«, de Criegesheim t lU, 873, 35.
lohaama dv. in, 811^ 18^ 987. 8. 878, 99. 891,
12.
Kallieriiia III, 125, 1.
•Miniulin III, 297, 86.
Ottoiiuiun civ. III, 900^ 46. IT^ 90. 904, 89.
310, 28 (daraVi
OttoBUB m, VOf 86.
Digitized by Google
996 Pfl«g«r
Otto ciT. IIT, 124. 40.
Otto civ. III. 125. 1. 897. 8, 25.343, 16. i 3tiÖ,
28.
Pfoiren die, du Bieit»cb«r Oeachl«cbt? II, 7, 13.
PlortiktilB FIbiwMiB Plnrahaw i. Bt4m
DoaiBtt»««r n, SSL «.
An» III. IM. a t. Snatr.
BnUoldot Bcbäler III. SB, 8. 167, 81.
Ouatnii T. i IV, 2t2, 8.
Hmrieu der. de IV, IjL Sl.
a Baden Ifarkgraf Rudolf.
Pf^iUer Pfntzer Phrttzcr
*DniteIindi8 III, 24,
GAtzo III, 168, 8.
Hcinricns TIT. 24, 4:3. 168, 8.
Hfiutzuliiius III. 209. 15.
.loluntie« civ III, Mü, 37.
♦KUherina III. 20".», 16.
* Katheriuii lü, 362, 37.
8. Str. Höfe, StruMB.
PllügrietMili Ftilcrt«gM— Volcriecbis- Vftlen»
lilelkNlwiiB nw. Stnuwbutg III, 2, aSw 164.
S8. 184, IS. 815» 8». M7, «X IT, 88, 9.
1Z8, 14L
Pfullingdii s. Uuiitliiigen
Waltlieru» de, tcol. a. Thom« t ^U, 7, 8, 22.
IV 68, 87. 104, 9l 108, 87 A (dm?)
Ph a. Pf-.
Pbaroatelin a. Landtlwrg.
Pbilleinan
FridericDs civ. Hl, m, 30. S76, 15.
* IntMlia» Irmentradis III, 185, 90. 876, 1fr.
FhAtin Agnea III. 287, 34.
Piacenza Placentia i. Lombarütii
epiacopu!^ Uiigo II, 801, S5.
GktSridna de, a. Bom Cot. Capl.
PkTCKPfflN Bitif Mir»
Pilßenn Pilgrein s. Btlf«riB.
Pilgiin a. Zürich.
8t FiH MBt P61ÜI PUt nr. Behlettotailt UI, 89«,
28.
Schaltheiaa II, 255, 2<f
J«liaDnM U, 190, 18. - t lU, 894, 27.
PiDcara» Sdraiik« i. BbmliMiii.
Pinginenges s Ringen
Pingria Hcmncuü de IV. H>0, 7 s. lUvutisburg.
Pipincenais comitatus IV, 205, 4 s. BargMiait.
Fii» PisM i. Oberitalien 11. 442, 13.
■nhiepiMora* Oddns II. »26, 29, »9.
flMiMimt BMBrieiu d« Labro Horn Cor.
Rerliardna IT, 87, 14.
Iloinricas der, IV, 32, 21
Placentia s. Pi.'\r(>ii7.a.
Plaonchlin Plancbhn s. BlevkiUll.
Pledenabeim a. Blaeahcim.
Polberg B&chberg wobl Paberg n. LfttMUtein II,
888, 88. 891, 81, 38. 801, 3.
PoHenawo Pordmono i ObwitiUoB, Pro«. Ddin*
s. Oeitcrreich Ileiz;- Friedrich n. Leopold.
Porto Portiiciisi* b Uoai s Horn Cur. Card.
Porto Portugalenaia i. Por i^.i
Bitchof b. StepluuiM U, ^ 06.
- Pyron
Pozznoli PntMknt i. DattrltelloD
Biachöfe
Angelni IT, lh2. 22.
OnHIelniBs II. HöO. 19. .374, 3
Prajt Pragenaia Pmgwoniii» III, :i'2, IV).
UagdaIpnitArnm ronventtiB apnd s. Oallam lUt
52, 18.
Wortwinas mag. scol. IV, 61, 17.
PMCniM 1. Bofnabug,
PiBialwr t. Biwonn.
PcMBgorfartd«' ■ Doitiiiikaiier.
Pt6monträ rrenioiistratnm i. franz D^. AitM
ordo PreiBonstiataasis III, :ti^<i, 19.
abbaa A. III. 826, 13.
capitalnm generale UI. 826, 13.
prelati a. Enkenbaell Q. WadgMMB.
8. Allerheiligen.
Priiizlj.icl» Brftnsc— Brtiiissf — Brnszeb.Tch civi-
tas, litikes Seitentlial des KiDzigthala a. Offen-
borg III, 56, 20.
Bitterolf Johannes IV. 143, 36.
Conradns de III. .'i5. 18.
♦ nemfidi» de UI, 56, 18.
Eberh,%rda« de, netor punnim •. ThoiM Ol,
65. 18.
BinaKz t. —
Conrad civ. UI, 828. 27. 262, 16. 887, 6.
t 297. 2.
Eberbardaa lU. 287, 18.
Prinzheim Br&ning— Brfiningesheim n.6. Zihon
Bborlkwt t. UI, 309, 81. m, 16.
Priol
nng. III. 246, SOl M7, 9, 41. S80k 46. 804, 19.
B. Str. Gärten.
Heinizolintis civ TIT. 2!->^, 5. 297, 6L t 888, 6.
Probiat Utumbülüus III, 107, 39.
Provence s. Doininikaner-Orden.
PniBtiat fiarMntnit w. Baael II, 418^ «4.
Pniaka Pi^Mho a. Bmuoli.
Pucco IT, 1, 88.
Puer
AniaMua mil. U, 6, 20.
Uurchardna IV, 15. 22. 37 , 207. 17.
Otto IV. .'ilt, 20.
Reinbaldas des Qurre II, 19, 31, 86.
Wernherua IV. 38^ 94. 40, 1 (dm?)
8. Uütteuheim.
Pugilia t "I> Bit 6.
1. Pblt 8. St. Pilt.
Polier PUler PftUarin
Eberhard tittor U, 480, 1. - UI, 870^ 83. 371,
88.
JobHiBM rtttir U, 888, 1. 887, 86. 888, 88.
480, 1.
* JntU m, 871, 88 HoiMiiMtan.
Konrad itttar U. 987, 84. 888^ 84
Um III, 805, 4 Bonr.
Lisa m, 870, 88 Hohoutna. 886, 18 BiIm.
a. Hobenbarg.
Poteolanna a. Pozzuoli.
Lc Pay Anicienais i. franz. Dip. Haate-Loirc
Biachot FiedoUnos U, 8t>, 27. 67, 21. iUl, 23.
FyroB ob Püy L Balpeaf a. Hur.
I
Digitized by Google
Quatzenheim — Ravensburg^
997
Q.
1)(UUzenhetin K?athzen- Qnaccen— Qu.izrJn —
Qnvazi^in— Qwaczenheim nw. Stiaasbarg III,
61. M- - IV, 3ü, 2:^. äd, Sl. 88. m, 40. W,
Iti. m, 10, 15. 137, 8.
Qaancppin s. OoeloiM.
Qiierea d«, ». SiehMi.
B. mag. c>v. IV, 91, m.
R, M(. ciT. II, IH, 15.
B. naff. eiv. 186^ 37.
BaenlHuan a. RaUunnliaimD.
BalioHstein .m Rtippoltstain
Radalfos can. accl. uuy. IV, &7, 9. 94, 87.
BUMidoif Ratolti— B«t»b— Rodollsiaif a.«.
part
niethor V. t II, ^<JH. 20.
Hanemaun «., edelkn. II. i03, ^r>_
Ludwig ». t n, 403, iti. 4115. H.v 410, 99.
•Sophie II, 408. 16. m. 56. 4iü, 29.
Wernber v., s. Basel Doincim.
iaWrtoa IV, 19. 96 ff, 44.
im i.
Bwtbol«iaMa n, 301« 38.
BoatMutora U. m. 87. 16t, 14.
Pahna n, 326, S9, 40.
Ramberg riw. Laixlan. s. Andlaa.
Bamst«iu iiauiesttrin Kuiuc i. B&renthal b. Pbi-
lippsbnrg
Johannes Virthener v., rittar III, 310, 21.
Bamstein RamesUin Roioe b. SttbltltlUdt
dominos da IV, 2lb, 24.
Ramslein tomaitoiB 9m. Liwrial L Cut. Btaal
Land
Barkart Werner v., ritter III, 395, 28.
Tiringaa natu don. Tiniiiai da, oan. aeo). Baj.
II, 381, 88.
ütMiiltflIt PtiB^tkwt b. KramailaF d. 'Aiitnv i.
d. Fbk
Radegerns de II, n3, 25.
Baoge Beinrtcos III, Idy, 23.
Baagen Randa w. Traehtankain IT, IK, M.
126, 4.
Ticapleb. Johannes v. III, 2^11. II.
Johannes t., edelkn. t III< 42.
Bangohingan Rangoldin^en Raogaltiiitaa ob Batt-
gendinf^en nw. Hocliuigaa?
ang. III, 72. 43. 106, 8i. HS, 3ö a. Str. Qjirtan.
Conrados de, proc. lepcoaoTiim i. Botonkirdiaii,
m. III, öl. 20.
Fina UI, 141. ».
Johannaa, dat v. — ann, aanim III, 07, lA. 141,
24
JoLanucfi de, janior UI, 141, 28.
JohaaiMa de lU. UJ. 84. 888, 80.
*8aiiaa Fin« m, 67, 17. Ul, S4 Eekabnl
Konrad a. Landabarg.
BapoltntoiiM Johamiaa, aiv. 1^ 860, d.
Bappe HoinricuB, faimilm SM, IB a. 8lr.
Bisch. Johann.
Rsjjpen zti deine
lleitiricus civ. III, 183. 2'r>, 12.
• K.-4thariiia III, ISH, -12.
Rapiioltslcia Uabolt— Rapol — Rapolte —
Rapolt Kapolüs— Ropoltz— Itoppi?! - isteine
stene Bnrg w Rappoltaaroilar III, 96, 21.
dorn, de III, t>. M. IV, 86. 80.
fratres de II, &&, 29.
Harren v. II, 274, 39. 368, 80.
junger Herr IV, IRI. HO,
Anselm v II. ,S.j, 27 Hn. II. 96, 8. 142, 27.
225. 20. 22ti, 2. - lU, 156, 84, 41. — IV,
185, 7 (herr v d hoben Ba^}
Egenolf ». II, 225, 20, 39.
Elisabeth de IV, 214, 27.
•Elsa III. 21K1, 35 (leroldseck ü. Rhein.
Heinrich v II, 142, Sl. 143, 24. 144, 15. f 881,
26. - III, 156, 41. — t IV. 184, 88.
HeinricuB de, can. eccl. mig- IV, 194, 99.
Heinrich herr xa II, 404, 16, S4
Hermannut de II, 14S, 86.
Ilermannus de, can. eccl. maj II, 321, 26. —
IV, 191. 24.
Johannes t. U, 225, 20. 480, 16, 86, — UI, 218,
1. - IV, 186, 6 (herr r. d. hohen Bap.)
Johannes v., herr i. d. oMm stadt, II, 372, I.
404, 16. - III, 290, 35. — IV, 194. 29.
Johannes der junge hert t. III, S88, 18. — IT,
201. 7.
Dlrich V II. 142, .S2.
Ulricus de, can. eccl. maj. II, 22.'}. 20, 38. 820,
41. 891, 84. 460, 99. — lU, 987, 88. — IT,
187, 18.
Bappoltowailar Bapftltsulliia L Obar-Blaaia m,
167. 2.
nie obere »tci dt II, 878, 6. Danr a. Bappoltatalii
Johanue« v.
Phaffe Rudolf t., edalkn. II, 404, 80.
Bat a. VFaraiabaiJB.
Baihaanbaiiaaii Baaan- Batun— llaiaB-> Bot*
setdniaan 6. BdiMtaUdt
Diathariob harr t. f üt, 884, 87. — f IT, 800^
29.
EgeloU T. IV, 184, 94.
~ i»lf T., dtv iwtge, ritter II, 378, 18. 468, 18^
k^^hmU. 143, :u.
t„ herr II, 148, 84.
T. HI, 391, 3«. - IT, 900, 26.
Saitnu V., ritter U, 399, 4. 888^ 9.
Hugo miL da U, 15, 86.
Uhich V , herr II, 148, 81.
Ulricli Richart t. III, .1^4, - IV, 200, 88.
Unrawa T.. herr II, 255, 20. .
Hosa ct^ffuim III. 886. 87.
Nyeolaoa de, piaeatior m, 986, 87.
Batiapona a. Begeosbiurg.
Ratottsdorf 8. RIderadorf.
Raugrafen die II, 36.^, 38.
Ranwer Nicolaus HI, 203, 40. 204, 3 ff
Raveiiim Ravenatis i. Oberitalien
Petrus de Donorio, ecciosie not. pob). II, 84,
12 8. Rom Cur. Leg.
BAvanaborg Bafeasborg i. VfOrtambarg
Batt a. B«i^ I^ 446, 9.
88
Ravensburg — Reinijoldelin
G«h»rda« de IV, 100, 7. wia Sohn a. Piaghk.
Johannes de et fr. csrnsUt ^V-fHHam^i bi.
min. III, 319, 41, »
s. Str. Haiisw.
Realü 1. Rieti.
Btijstock fubcatoc — stock — stog
ung. HI, 182, 30 8tt. HOfo.
nng. der »ogt f HI, 17, M,
Agnes III, 6U, 42.
Canradus IV, 211, 25 cons. 211, 38.
Oroda III, 69, 42. 276, 34 Achonheim.
•Oreda f HI. 195, 25 Kftchlin.
Johanne« III, 69, 42. 314, 39 (ders?)
Nicolans III, 26. 4. f 70, 1. 276, 34.
HteoUtu ci». III, 196, 24. aio, 31 iMb. m,
17 mb.
Peterman civ. U, 446, 2U
Wolfhelm civ. H, S6M8. aS5,87. — III, 870.
2. 8M, 26. '
Seck* Bfflang m, 176, lö 246. 24.
Regeni!)iirg Haüspona II, 63, 9 74, 29. — IIL
2f7, -60. - IV. 50, 1. 92, 18. 174, 36.
fonsiliani et cives IV, 92, 12.
jnagister civiam ÜUu Pragarini IV, 92, 12.
civis Olto IV, 92, 14.
episcopos II, 172, 26. — IV, 174, 34.
Aibutaa n. U, 9,».8i,vi W, M. 161,
Htittidi II, 69, 81, 78. K.
Lfeo] n, 86, 9.
Beggio Begiutn Rpginus i. Calabrisn
Erzbischof (lentilis, IT, 167, 24 168, 12, 33, 38 i
s. liüin Cur. Nuntien, ;
Paucratinns de, mag. IV, 98, 87.
Reginhart diao. IV. 3^ 1.
Reginpolt presb. IV, 1, 17.
ftegisheim Reges- Regensheim u. Ensisheiai
Beinrich ▼., ritter II, 404, 25. :
Heinrich edelkn. II. 404. 39.
JMOb V., der alte ntter II. lo.l. 20.
Jaoob V., der junge lUter 11. 403, 19. 404, 5.
26, 32. ' '
Peter y., edelkn. II, 404, 29. '
Peter V., Tittir, civ. II, 457. 8. - III, ,S.si, y.
RAschin t., nttui II, 103, 19. 404, ti, 18, 27.
Ilclitwm 6. lUitwiii, '
lU'ichciu'iu Augeuiso monast*iium IV, I. 33.
Aljt Koiirad V. Zimmern IV, .'j'i. Ki, Hti.
lieiclieöi^ach Richembach wohl i. Hess. K. A. Beiia*
heim
Fridericus de, port. eccl. maj. III, 39, 17
Beichenbere Richem- Richen— Rychenbem Buia
sw SchlettstwU II. 887, 6. - UL aSi.
iv, jn, o.
BerhtolduB de, sao. Arg. m. 139, 81. 223, 1.
rndencus de, arcfaidiae. «t deo. eecL nni. U.
162, 6. 167, 5, 11. - t ni, S06. 37.^ '
WalUiWT. II, 148, 31.
B«i«hMiw«jNr Riohenwilre s. RappolUweiler
plebano« Cnnra<!u.s IV, 9, 25.
B«icfastett Rinstat -stet —stete —steten — etett
n. Strassburg II, 2ts, 2'Jt; 9 16 — HI '
84. 18. 103, l:^ 23a, 25, 250, 11. '378, 18. -
IV, 38. 12. 11. 10, 9. 122, 17. 127, 14. 132.
30. 141, 2tj. 214, 26. - cnria magna lU, 233,
«o« I
sacerdos HI, 183, 87,
d«r T. m, 180, 18. t. Str. Htf«.
Heinricos de III, 412, 2 rons.
Johannes de, proc. fr. min. MI, ICH, 42.
I FMm nitot H, 383. 34. 384. &
I Bainlwall t. Mvfab
j Reimbold TV, fl. 33.
: Reimboldns cit. IV, 92, 3
I Baimboldiu filins Nicolai civ. IV, 'M\ :< m.ig civ,
! 100, 21. 113, 18 mag. ci?, 122, 17. 211, 24
cons.
Reimboldas der. s. Haalaeh«
Reimeringen Rimerange« iw. Sawnnlad
Coandns de, de Alba scaltetatll, 881, 7.
lUimi— Beinecheim s. Benchea.
' Ri-iniich Ryiiach i. Cant. Baatl TifP^
Eihart v. III, 243, 48.
s. Basel.
, BainboM Beinbolt
pg. janior civ. f UI, 30, 26, 34. 78^ 81.
*A(DM III, 291, 80 JMalia.
CftnstUnas institor III, 119. 9. 180« it, 30, 44,
47. t ^50, 82. » . . .
* Hwl.ka III, 30, 86, 84. 70, 81 ttnh.
Jacobus m, 120, 17. 281, 80.
Johannes III, 110. 38. 180. 17.
*t«th«aiM III, 180, 18.
lUiBboUu m. ISO; 17.
ReinbülJelin Reinb^ldelin Reimboldeli Renboldclin
nng. der kleine lU, 4, 87. 31, l. f 36. 14. —
IV, 100, 21.
ong. mon. «. Agnetis III. 392, 22.
ung. mou. s, Cläre ». d. H. III, 31)2, 23.
AgaoA lU, 290, 2U. 832, 6 Scbultheisse.
•Agnes III, 140» 87. 141. 88. 17^ «. t 9
Brumath.
Barcbard unter den kaiideuten, mil. II, 74, i:t
cons. — III. 67, 10, 86 mag. civ. r,ö, :!f) mag
CIV. 10.j, 21 mag. ci». 106, 10 mag. civ. \2S.
l:t. 14it. .31) Kcab. Ir»8. ß. 17S, 27 mag. civ.
IW. 13 mag. civ. t 281. 3-1. M\>, ;i 4 Im, 1
cou». 417, 1 mag. civ. 418. 1 cons. 419, 2
cons. 4211. 1 mag. civ 421. 1, S MMN. 418,
2 cons. 424, 2 mag. civ.
Bnrchard mil. II. 446, 10, 'Mi mag. civ - III.
429, 2 cons. 431, 2 con«. 432, 2 mag. ciT.
43-1, 1 cons
Cftne III, K7. 13.
Caao mil III, 281. 37. 418, S cwU. 419. 1 CO««.
4:M), 2 mag civ.
Erbe m, 87, 1.)
Oerdrndis III, 290, 21 UülUnlMiim.
Gprdrudis m 281. 33 SciMBk» ».
*Gysele f III, 9fi3, 9.
vlohanncs III. 87. i:!
•Jttnte III, 87, 12.
Nicolaoa herr III, 4» 87. 38. 14. f 87, lt. —
41-?. 2 cons.
Heiiiljolt magnas, an dem Holwige, anter den
kaufleuten, mil. II, 74, 26. 167, 29. 178, 16.
— III, b:\ mag. ci». 67, 30 mag. «>. 84.
11. 87. 20. 94. 16. 96, 9, 38. 98, 1. 11 mag.
civ. 128, 18. 184, 8, 80 mag. ci». 185. 5 mag.
ci». 136, 8 mag et» 140, 37. 141, 25. 14»,
90 »cab. 153 ttH 162, 21. 178, 6. 188. 81.
S05. 8. 209, 32. 823, 24. 262. 6, 48. m 16.
f .332, 11. :«0, 14. 414, 1 COM. 416^ 1.8
COM. 418, 1 mag. ci». 416, 2 con«. 417, 8
ooat. 419, 1 cons. 419. 2 mag. civ. 480L 8
emuk 4M, 1 oona. 488, 1 nug. cir. 48«^ 8
•oni. 418, I ooM. (dtaif)
Digitized by Google
Heinboldelin — Rheinau
89»
Reinbold, Sohn t. Nicolans III, HL ü
Reinbold, Sohn v. Barchard, eetiior mil. lU,
Sfirt, 10, 22 mag. ci». 278^ 23. 315^ 42 »cah.
MT. a. 42ß, 2 C0U8. 427, 2 cons. 428, l mag.
ciT. 432, 1 cons, 438, 2. cons. (den ?)
Reinbold, Sohn y Reinbold, mil. IT, 466, M.
- m, 205, a.27i,12.290,2L 306. 3. 340.
Ifi. 3ÖÜ, U. il, 392, 227428, 2 cons. 429,
2. cons. 43072 cons. 481, L cons. (ders?)
Reinbold mil, Str. Vogt II, 278. 41^ 48. - III.
187^ aL HM, ÜL 227^ 83, 382, fi (welcher ?)
s. Sit' Uotteshäaser.
Reinboldns dec s. Petri IT, 9. IL IS^ lä.
Reinlioldus can. ». Thomc IV. 65. 66, 1.
Reiuboldus cuii. s. Stuphaui III, LM, IL 212, äL
318. LL 379, HL
Reinhart IV, 129, 22.
Roinhart s. Breaschwickeraheim.
Reinichenloch s. Rencherloch.
Reinloch IV, 89, 30.
Reinwin Rcuwinus a. Riwini.
Reiaser s. Hotnnaenheim.
Reitweiler RcatebA Roetebo iL Trnchtersheim IV,
14, 2.
Elsa de, beg. III, 252, 22.
Remchingen Remech — Remmichingen abgeg. Dorf
a.ü, Üiirlftch L Baden
Berthold der ?ogt ». II, 20, 2ß. 2^ IIL — IV,
162, a
Konrad der Togt s. bruder U, 20, 2S. 21, LL
Rcmpeler Nicolaas III, 38 J, iL
Renchen Rcimi — Roinc— Koini— Renichcim
Reinchom Koinichcn o. Kehl
scnltetns IV, 127, 3,
Albertos de, pnor fr, pred. III, 349^ ^
Billnngns de. ciy. HI, 16L 12. f"329, 22. 364i
2n.
«Otticha m, 229, 2ä.
Ellin swester III. 93, 23.
Engela de, mag. beg. III, 304, Ifi.
Johannes III, 364, ^
Latholdus de, der. II, 36, 4U s. Rom Cur. Proc
u. Sir. Bisch. Proc.
s. Jndenbreter.
B. Smit.
Renoherlooh Reinichen— Rsnicheimloch Weiler
b. Memprechtshofen u. Kehl III, IM, 12.
Dlricns de f III, 340, 8.
Rcndingcn Hcntingcu ob Rentgen s. Luxemburg?
düin. dt' IV, 1-2^, liü.
Ueinricos de TK 212^ h.
Rennewart a. Stiahlenburg,
Reno de, zn Rhein zn R;ne, Basier Rittorgeschlecht
Cnnradns IV, 9,^ 22.
Fritzeman II, 438, 12.
s. Breisach.
Rentingen Renting
* Qerdrndis III, 161, 7, M
Johannes caopo III, 161, 7, ÜL
Renne s. Rhein.
Kephnn V7erneras IV, 131, 2ä.
Reppcssin dicta III. 279^ IL
Rerendorlinos s. Kalenderhn.
Retelin s. Salz,
Ketschilt ciT II, 141, 20,
Retwin Itebtwin
• Clara III, 212. 2Ö.
WaltheröB piscator III, 219, 235, 5- 272^
22. 891, la.
Retymo Calamonensis aaf Kreta
Bischof Leo II. 6«, 28. 67, 22. I6L 2a.
Renteb^i b. Reitw^ilor.
Rentenburj; Uitenlnirg ö. Manram&nster
• Oerina de III, 38, £l
Johannes mil. de, de Lampertheim III, 38^ ä
Beyn s. Rosheim.
Rays Theodericns de, s. Rom Cnr. Ork.
Rhein Renus Riu Ryn II, 44, 23. 187, 32. 229,
Ifl. 230, 5. 247, 85. 256^ 3. 27rt7m 272,"ga.
:W8, L 807,T2: 2L .T64^ 1^ 373. ili 4i 'fJ,
22. 418,^5, — III. 4iL i)^ 22. 71, SiL
137,1L226, 32.-IV, leSiSL 169,"L 177.
passaginm Rem zft den banden III, 83. iüL 71,
aL 119. a.iÄL ü 3a. 38. ug. 2fi. 195. 1.
ML 206, 3fi, 21:^ 27, -^17, HL 241», .30, 45. 298.
2H. SIL ^ M sTffandsfcld.
s. Pfalzgraf.
Vitztum von dem Rine s. Starkenbarg.
Rheinau Rinaugia Rinawia Rinowa Rinowe
Rind WC Rynowe RynOwe u. Sohletlstadt II,
162, 1 423, 2S. 424, 3. 426, IB. — UI, 128,
16.152.2,8.317^12. — IV, 122. 25. 125.
2L 134, Ü. löL aL
BörgeflUth u SchnUheias II, 8, fi. 424, »,
BuiKcr IL Rath 11, Tb, dÜ.
archipresbyter U, 104. ML 108, 2fi.
St Johannes Spital, JoUauiiit«r-ConTent III,
38, 30. 124. 25,
Comlhur Erb« III, 174, 2ä.
inclnsorinm prope capellam s. Uarie III, 367.
Kirche n. Capitel II, 244. 2i 3^ 21 - III.
152. 2. 211, 3Hö,"TL 3ü7,Ti!l 3Öü. ±L ~
fabrica ecclesie III, 78, 287^
canonici
Geitweiler Uudeger v. II, 325. 82.
Konielin Nicolaus III. 206^ 22.
cellcraiins
WalJencr Sigelin III, 312, 23. ^ ML
\S lUbIiu II, 394, 38.
decauus II, 202. UL ~ UI, 367, 4L
Hermannns III. 120, 2i InTTaa. 167, M
8. Str. St. Thomas camer.
Ysenhardus II. 226, aL
portarins Johannes III, 152, i. 157, 33.
225, 11 314, a.
scoläsücaa II, 218, Sä.
Kasolt Johannes II, 234^ — III, 206,
27- 287, 2fi s. Str St. Thomas
thesanrariua custos Kasolt Johannes III,
2QL aL — IV, 194, L
Cellerarius de — Rftdolfus a Witlwe n. Tochter
IV, 28, 28, i2.
dictas 111,157, 20.
Agnes mou. s. Katherino III, 99, 12.
• Agnes III, 173, flO.
Albertus de IVTs«, ä.
Borhta de III, 311, äL 329, ül s. Wehelin.
Conrad v., ziegeler. civTlII, 133, 2. 150. fl..
163, 2»,
EberEardus de, mil. IV, 7, Hl, 39, L
Eberhardos III. 184, L
Kridericns de, civTlll, 282, 1, 43. 305, 13.
Gerina de, beg. III, LL
Gertmdis III, 102, l& Wasseluheim.
300
Rheinau — Riet
• Oeitrndis UI, 184, 2^
Gr*<U de HI. 8I1T3A. 329. 13 s. Wehelin
• Grcda III, L
IL de, fr. prcd. ill. 16^ 2.
Heinrick y., schftsnterlll, ITi üü-
BenricoB d« IV, STL ^
Hug V., eddkn III, 3tU, 15.
Johannes III, 10^ lü.
Jobannes lU. 184i L
Johannes sntor III, 285. LB. H2H^ LiL
Katherina mon. s. Katherine III, 92< 12.
• Lucgardis lU. 168, 2t», 4(L
MeUa V. III, 346, II Swnp.
Budolfnt de. mil. IV. 5, 23. 7, lH 33, (L
Radolfns de, mil. IV, 3H, 2.
Sigelinus de, civ. Dl, 3Lfi.8LÜ9L2.y9,LL
yg, Ii t L12i ä2.
Sigeliniu de, civ. III, lOJL 12- 112.22. 1 1H4. 1
Olrich V.. cif, III. H ü
Ulricna de, fr. pred. III. 87, ill
Rheinberg Rinberg am Niederrhein Kr. Uurs
adrocatas de II, l^H, II, 3& Landvogt L Speier-
gan. — vices ejo8 gercu« «. Rintlleiia.
RheincgK Canl. St. Gallen
Wernber IV, läi M.
Rheinfelden Uinvelden L Cant. Aargan II, iSü
22.
Rheingraf ringravins
Sifridns u. Wernherns «. Sohn II, 133, UL
Rheingrafenstein t. Krenznoch 11, 425, 39 .
Ribenac — ack —eckin
AmoTdns III. 65, UL UL
Amoldn» III, 158. 111
Qerlind III. 53, M Winterthnr.
Orede Pfi-ündn. L Str SpiUl II, 37Ö, 32.
Hur t III. 63. M.
Bcinboians III, 132, UL
Ribisen K}b«y&in R7bi8en Rybjsin
nng. III, 262, 11
• Dftda ni. 108. Ifi.
Heinrious t HI, 103^ 12. — IV, U9, 32.
Jacobas prep. ». Arbogast! II, 290, 121.^ —
III, M a.
Johannes III, lüIL lä.
ROdolfns III, 103^ 12.
Ölricus civ. III, iSO,2Q,M,lLH4,12. 108, L
Rieh— s. Reich—,
rieh daz, s. Deutschland
Richardns oan. cccl. maj. IV, 20. 6. M. 1B2. 33.
Richart
Bnrkart civ. III, 130^ 21i
Bnrkard der iunge, civ. III, «2. 33. 308, 31.
Johannes civ. II, 20L ü — t HL ä.
Richartin Clara, mon. s. Nicolai III, 819, ia.
Riehe s. Basel; Kiencheim.
Richer s. Dttsnheim
RicheruB can. eccL maj. IV, 13, S.
Richiwinn« der. IV, 6», 23, .2L
Hicbter Ribter Rihttcr Rither R;hter jndex
nng. III, 6,12.9,Lt41i.L}j3,2lL
Agnes mon. s. Katherine III. 4&, ÜL
Conradns dictns de Zabernia t I^I< 17. LL 45.
3S.
Conradns civ. ni, 2. L M, 32.
Conradns Cfinzelin U, 278, 42, iiL 279, 14. -
m, 4«, &. 420, 1 cons. 4:^17 1 cons 422, l
cous. 428. 2 cons. 425, 1 cons. 426, 2. cons.
427, 1 cons. 428, 2. cons. 429, 2 cons. 431, 1
cons. (ders ?)
Conradns colloctor censnnm poriarie eccl. maj
III. m Ifi.
Dietricns arm. III, SQL 22. 428, 1 cons. 429.
1 cons. 4%, 1 cons.
Ucinricns Heince III, 6, 12. 17, 11
Hngo mil. II, 19L 2Ö mag. civ. 2fifi. 2. — III.
148. 43 mag civ 150, 2, 21 mag. civ 161.
20, 189, 12. 233. iJO- <21, 2 cons 422, 2 mag.
civ. 424. 2 cons. 425, 1 cons. 126, 2 cona.
427. 2 cons. 428, I cons. 429, 1 cons. (ders ?}
•Lfccgardis III, 189, 12.
•MsTßaretp III, 6, 12.
PctrtiB III. Hl, 6.
s. Erbe; Kal^ga«s<> ; Str. Richter u. Zoller.
Richwinos IV, 1^ iL
Riede s. Bern.
Riedheim Rietheim s. Bnchsweiler
• Anna III. 319, Ifl.
Cftnradu» de t HI, 319, Ifi
• Elizabeth Hl, 173, 33.
Johannt-s v,, berr f III. 173. 33.
Johaniieg camifex f UI, 369, 3!L
Nyculaus camifex III, -Hl 9. ÜL
Riedthal Rietal Hfinser b Zofingen
Heinrich v., s. Zofingen.
Riegel Riegal ilicgol nw. Freibnrg
Andreas v., s Uentschorden.
Cftn^lm V. t II. 2ö0. 22.
FriUchemann v. II. 11 IT
Heinrich v. II, 2fiÜ. 11 ff.
Johannes mil. de II, 2äi. LL - UI, B8, &
(ders ?)
Siegfrid v., edelkn., s. Deutsekorden.
Riehen Riehein i Cant Basel IV, 81, 2Ü.
Riet Riete Riethe Ryet zum, zem
Agnes III. 39«^ 2t) Wisbrötelm.
Berhtolt, am raülstein, civ. II, 145, 32. 2iL
33f>, 2fi münzhnter, — III, 145, ß. •Jio'. 2a.
ji5&, 2, 12, 22L 22, 11 Bcab. t 800. 32. »38.
i 372. ä. 3'«, 12. 427, 1 cons.
Bertliülju.-i in, ^ 2fi.
Uttrk.trdu!, Bäikölin t HI. 296, 38^ 299, 21L
425, 2 cona. (ders ?)
Burkardos III, aiL
Ellekindis mon. *. Johannis lU, 299. 23.
• Elsa III, 70, 12.
Elsa beg. III. 175j 30.
Elsa III. äöi, <r2!t9. 22 Hentwig n ViTirich.
Gerlind III. 88, 211 Lenzelin.
Hanns III. 1, 11 cons. 412, 1 cons.
Heilka III, 299, 28.
Heilka mon. s. Johannis III. 299, 32»
Hugo civ. III, 2112» 2fi. £24, Ö. 3S3, 2. 389, LL
Hngo III m 22.
Johannes, an der obern Strasse, civ II, 159. il
Barggraf. - III, 70, LL M SIL t 12^ iL
. Jobannes III, 221L 2fi.
Jobannes III, 21>it, 28.
Johannes mil III, ML ^ 393, Iß.
•Katherina III. m aä.
Katherina III, 2^W, 22.
• LAcgardis LuicEa III, 3O0, äL 301, aiL 3:<8.
2. 372, 5. 393, LL
Nicolans III, '2W^ 2iL 361, 372, 8.
Wernherns III, 69, 3.
Wollhelm WölfeTiuus civ. U, UL au. — III,
aa. IL 88, fi. t 2Ü2» 3. 296^ SIL 299, 2Ö,
(dersV)
d by Google
Riet — Ripelin
301
WfitfeUnaB civ. UI, m 28. 856, 2. 388, 3(L
8. Manie ; Str. Gottesbäaser,
Rietberc wohl Riotbarg w. Bdenkoben L d. Pfalz
BerbtolduB de, can. eccl. maj. IV, 44^ 35L 132i
2ß.
Ri«tbare t. Büppar.
Rietheim a. Riedheim.
Rieti Reate n. Rom U. IQH, ÜL 119, lä. - IV.
2a.
Rietman i. Ofleobeim.
Rihcolf presb. IV, L 1^
RihkooTO preab. IV, U.
Rihtar a. Richter.
Ribtersbotto
JacobQB t III, 252. Ü&
Jeokelinus III. 252, äL
Johannes III, 2b'2, 'H.
Katherina III, ^02^ iiZ.
Sifridna III. 3ä2. BL
Riracrangea s. Reimeringen
Rimniitheim Rimmunl— Rimmnt— Rimot— Ri-
mftt— Rümeln— Rymeln - Kyment— Ry-
molt— Rymnnde— Rymuntbeim abgeg. Ort
zw. Osthofen n. Dachstein HI, 229^ 2L —
IV, I24i 41-
nng. mon. s Johannis III. 392. 2A
•Agnes III, 88. LL t m 22.
* Agnes III, 210, m Tänns.
* Agnes III, 892. h. Klette.
Barcart t., niil. III, liL U mag civ. 7».'9 86, lü.
97, 22 mag. cit. ijS, Ii mag. civ. 102, ^i, Ii
mag. civ 415. 2 mag. civ. 416, L 2 cons.
417. 2 eons 419, 2 mag. civ. 420, 2 cons.
Cftno de, mil. III, 332^ iO, f 892, 431, 2
cona
Dyna III, ^ IL
(iotso V , herr lU, 48. ß mag. civ. v 140, iQ,
ITOj L 1^ 2L 210j 15. 414. 2 cons. 415, l
mag. civ. 417, 1 cona. 418, 1 mag. civ. 41U,
L cons. 420, 1 cons.
Nicolans de, mil. m, HT, 21 xatLg. civ. Uä. 1£
mag. civ. HL Ih mag. civ. Iii fi. Sü
mag. civ. 206^ 21 mag. civ. 207, lAmag. civ,
208. 3j iü mag. civ. 210. 2ü mag. civ. 237,
2L 222. 2 scab. v LL 41», 2 cona. 419,
2 cons. 42U, 2 mag. civ. 421, 2 cons. 422,
2 cons. 433, 2 mag. civ. 124, 2 cona. 425,
1 cons. 426, I mag. civ. (ders?) s. Str. ThUrmc.
Nicolans de, mil. III, 173. 2. 2L m 1^
274. la. ülfi. 22- m 22. 427, 2 cons. 428,
L 2 cons. iders?)
Nicolans de. arm. III, 332. 4L 892, 24. 428, 2
cons. 421), 1 cons. 431, 1 cous.
s. Saner.
Rin — s. Rhein — .
Rin von iiber. Anna III, 322. L
Riiulcsffig Johannes, institor III, 202. 21.
Ritigvliibiein Ruine b. Oberhaslach LBreaschthal
lleniriL^h v.. B. Ehenheim.
Kiiigendorf Rinkendorf d. Ilocbfelden UI, 399, LL
Anna III, 2a 3a.
Jnnta III, M ^
Wemheras der. de III, 20, äL
Ysendradis III, 20. U.
8. Str. H6aser.
Ringgenberg Rinkenburg am Brienzer See b. In-
terlaken s. Hitzkirch
Ringgoltz B. Bern.
RinsUt — ttett i. Reiehstett
Rintfleiss II, 153> IL I^ >• Rbainberg.
Rintp^rgetor s Str. Thürme
Johannes v., s. Johanniter-Orden.
RinwarÜn dicta III, 188. Ifl- 387, HL
Rinwinns mag., civ. IV, 180. 7. UL
Ripelin Ripelini Bipiii Riplin Ripolini Rippelin
Rypelin Ryplin Ryppelin
ung. n. 184. aa
nng. Bcliwes(ei- II, 142. 33.
Anna domicpll» III, 382, üft.
Barckarl Hugs Sohn IV. Uli 2L
Clara III, m Iii 2iL 7. ■}}>h 12 Wintcrthnr.
Conrad mil. II, \8b, L 2^7^ 280, 2Ü. 379,
a mag hosp. 390, 2Ü. iW, 2i — Hl. iSL
1«2. ß mag. CIV. 181, i m mag civ. 182,
2 mag. civ. 2Q0. 32. iü. w£ 25 mag.
hosp. 30L 2 gnb. fatjrTaao. ü gnb, fahr.
348. 2Q gub. fahr. dl gub. fabr La
gub. fabr. 368, 6. 12. 372. 21 gab. fabr.
428, L 2 cona. 424, 2 mag. civ. 428, 1 cons.
(ders ?)
Diftmar III, VM^^ 21. 'MT^ MfL
Eberliu Peters Stiefsohn III, 57. ä.
Gente UI, K5fi, lü Schöhsli».
Orede III. 13*2, Oravo.
♦ Grede III, 130, 2iL
♦ litcda III, 2b3^ 2ä SUmpf.
Heile wigis III, ?-03, a NnssbaanL
HcintzcTinuE III, 2fs3, lÄ.
Higelin lU, 2^ iü ÜiiiL LL
Hago IV. U3. 2L 211. 2fl mag. civ. 212, 4
(dere?)
Hng der junge, in Kalbengasaen, ritter III, 86^
L mag. civ. 86i 9, d2 mag. civ. i<!L 2ä mag.
civ. t HL 43. 419, 1 mag. civ. 420, 2 cona.
Ung samorT der alle mil. III, 9L a 419, 1
cona. 420, 2 mag. civ.
Hugo mil II, ^ !13 mag. hosp. 128, '62. mag.
civ. I3L aa isii 9, 2a 184, aa. — m. as,
1 mag. civ. mag. clvt 64, ffi, 77, 22.
33 mag. civ f 1^3, Ifi. 274, L 346. 127418,
2 cons. 414, 1 mag. oiv. 414, I cons. 415. L
mag civ. 415, 2 cona. 416, 1 cons. 417, 1
cons. 418, 1 mag. civ. 420, 1 oons. 423, 1
mag. civ. — IV, 157, 1 cons. 158, lä mag.
civ. (wie viele ? weldiez v. beiden, der alte
oder der junge ?(
Hug Deutsciihprrn-Comtknr a. Rofacb.
Jobannes des Zornes brtldere snn, berr IH, 418,
2 cons.
Johannes II, 2&3. LI mag. civ. 284, 2 m*g. civ.
286. 3a mag. civ. — m, aS. 426, 2 cona.
437, 2 mag. civ. 429. 2~cons. 433, 1 cona.
(ders?)
• Irmelina Irmengard III, ^ 2L 131, 6^ iL
185, fi E. Wplielin.
Lfii-gard B. Burgheim.
Luscha III. -j.io, 11» Soldan.
* LoÄcha III. •Ab, M. Swarber.
♦Margareta III, 196, HL 2QSi tL 348, LL
t Mi, ä Wiabrötelin.
• Minna HI, 57. L
Nicolaos civ. III, 17L 43. 225, 31.
Ottelin III, 209, 34.
Otto seniorTir 74. 2a. - III, 16, 29. 6L 22.
418, 1 cons. 415, 2 cons. 416, 1 cons. 417,
l cons. 418, 2 cons. — IV, 157, 2.
Otto mil. III, 209, Bä. 263, lä. 375. 11 scab.
t 382, aiL
902
Ripelin — Rom
Pctot Petor ritter II, 19, 37. 142, S3. —
m, 47, 1. 49, 27. 57. 1 des Zornei bruder).
71, 19 m»g. eil. 7lt, il mag. ci? 74, 11, 90
mag. ci», lU. HO mag. civ. 95, (i mag. ci?.
414, 1 cuiis. III, 2 mag. civ. 414, 2 cotis.
416, 1, 2 con». 417, 2 mag. dv. 1ih 2 cons.
411, 1 mag. CIV. — IV, 157, 1 zwei ver-
teil, t-iiiua).
Petermann III, 136, 33. 481, 2 cona. (den?)
Petraa c.v Hl, 88, 20. 131, «. II», 6. 880, S».
425, 1 cons.
Bndolfos ni>l. III, 180, 28. 209, 81, M, 4».
249, 2H. 332, 81. 42«, 1 ooaa.
BAlin der jottß IT, 118, 96 eona. IIA. 1, 19
mag CIV.
BBlin mil. II, 74. 20 mag. civ. - III, 127, lU,
535 mag. civ. 12'.', 17 mag. civ. IW, 21, UÜ,
ö*; mag. civ. l.U. 42 mag. civ. li^H, 4, 12,
36, 31 mag. ci*. 174, 4ü. 19-', 25. t 250, 20
888,89. »U3, 7. 413, 2 cons. 4I.>, 1 cons.
417, 1 mag. civ. 418, 2 cona. 419, 2 cou.
420, 1 cona. 421, 2 mag. d*. 484, I «soa.
425, 1 C0D8. (ders?)
* Täriche m, 207. 36 BUnKii.
Wernor III, 414, 2 cons.
Weniher arm. f HI, 198, 40. 208, 6. 848, 14.
Riplerin Rippaleiia («obl Ripelins)
Clara mon. t, Haigarate III, 843, 4fr.
lAgut 9üot. M. ÄgMüM m, a&o, 88.
BiMn m ärat, •. 8pei«r.
Bwer
• Klhria HI, 16a, 44.
Fri'ii.ri-;5 III, 169. 44.
Kiste »bgeg. Ort wohl i Lnlhringen
Corradus de, clor. IV, I3(i, 3!).
Folmaras d«, cUr. lY, 136. 35.
Bitonbarg s. Reatmliiirg.
Bitliar i. Richter.
Ritterin Agnes, mon. s. Marci III, 266, 9.
Ritterlin
nng. HI, 106, 4 s. Str Oärtwi.
Johannes herr III. 185, 11.
Ritterihofaa KbtershoTen n. Uacenao
eccleaia IV, 9ö, 18.
Bittitchra a. Wotm.
Kmm m, NiekwM m, TO, 14.
Kiwiiii liumwjii Ueiiwinns Kuwiiii Hywini Ry-
wina^i
Johanne» mag. can. a. Thome III, 237, 40.
256, 80. 269, 39. 287, 18. 897, 8. 881, 8, 90.
877. 32 (ders?)
Bixlngen Rnke- BAflkatfatgen a. Saastaic i.
Lothringen
.lohanues de, can. eccl. m^. HI, 85, 17.
ib. cotnes de IV, 90, 16.
Rocca welches der vielen Rocca i, Italiaa?
H. da, a. Bon Cor. Kaail.
BodatlOB a. Habibnrg.
Rodegems s. RÜUsub
Rodenbftrg Petras, civ. U, 328, 33.
Rodere (Roeder v. Diersburg)
Andres herr II. 878, 7.
Bnrcart der II, 20, 81.
Rodesbcim s. Roabeiu.
Bo4oUxdorf a. Bidaiadort
BAIiaUn ■. SHfaiwh.
RAderin Oreda, can. s. Stephani II, 440, 15.
Rösch woog Russewng ö. Ilagcnaa IV, 11^ S8L
uiig. domiiia de III, 5(i, ]0. 247, 20.
Iloilika de III. i^«'!. Bl HüffeÜD.
Jnntba v. Iii. 84, 7 Wirich.
Katerina de III, 247, 19 Sftsse.
Boaakilde BoaebiMeoaia i. Dioaiaatk
«piaeopoa II, 944, 38.
Roetebo s. Raitirailer.
Bobo IV, 33, 36.
Bokr Bonha a. Haak&Uan IT, 196^ 81. 148, SB
Stdtt n. 97, 4, 36. 109. 27. 118, 99. 189.
181. I. 188, 18. 140, 14. 186, 9; 178^88. 174.
81. 188. 81. - IV, 6, 86. 181, 9&
Lataraa U, 32. 38. 100. 83. 146, 37. 157,
1& 900, 5, 28, 89. — IT, 11, 33, 88.
19. 13. 46^ 16. fiO, 7. 54. 2t. 108, 99.
lOB, 8, 8. 110, 14. 112, 8, 25. 118^88.
11«, 18.
& Mali» U AmmU H. 195. 2, 12, 31.
& Niate toadot D, 108, 91. 118^ 98. 1»,
98. tSl. I. 188. 18. 140. 18.
8t Peter II, 100^ 10, 184, 18. 166, 8. ^
IV, 159, 2.
not. «ablicna Petfoa tagali da laaUa II,
244, 18. 245. 86.
prefectos nrbia II, 245, 36.
Oregorins de Roma, caa, eccL maj. Arg.
IV, 20, 19. 182, 84.
eccleaia Romana n, 69, 98. 99, 8. 198, la 157,
81. 245. 36. 310, 1. 454, 2. 455, 14. 459, 9.
— IV. 67, 17. 64, 7. 77, 29. 80, 16. 90, 27. 91,
32 94, 3 95. 29. 10», 80. 107, 8. 199, 17, 22.
Beden apostolica heiliger atohl, stuhl an
Rom II. 3, 8. 13. 14. 14, 33. 15, 2. 26, 38.
27, 6. 83, 6 85, 16. 37, 14. 45, 27. 46, 16 ff
48, 7. 51, 18. 53, 2. 58, 9. 65, 26. 70, 18 fl.
71, 12. 72, 6, 34. 73, 86. 75. 9. 76, 25. 77.
37. 7H. 1. 82, 33. 83, 8. 87. 10 ff. 88. 11, 86.
H'J. 10 ff. 90, 10, 18. 91, 23. 92, 34. 94. 4,
3.-) U8, 5 m. 29. 101, 2 ff. 102, 17. 118.
II ß. 122. 34. 133, 3. 1.30. 12, 21 ff. 181, 2ö.
137, 19. 13y, 34. 148, 13. 151, 12. 162, 13. 171,
5. 17«. Stl 17t;, 2, II 181, 37, 42. 223, (5 ff.
226, 25. 234, 27. 2.H, \). 2H2. 35. 2^(4, 16, 30.
205. 2 ff. 325. 6. 333, IH. 337, 31. 347, 14.
348, i;t. 352, 3t. 838, 24 ff. 854, 4. 3.i5,
^5. :m, 15. 373, «. 389, 86. 884, 29. 885,
1 ff. 388, 33. 389, S, 39. 391, .^4. 395, 40.
407. 2. 437, »8 ff. 452, 1 ff. 455. 10 ff 4G6,
27. 467. 5 ff. 4( 8, 4 ff. - III, 139, 39.
140, 30. 178, 43. 284, 42. .380, «. 395, 36. —
IV, ö. 34. 9, 19. 12, 83. 46, 9 ff. 47, 30. 51,
8,2t;. 55. 31. 5,S. 3, 14. 20, .34. .^9, 1. 8, 25, 36.
60, 4. 61, 3, 12 i; (, 2,i. .11, 32 65, 33. 66,
15 ff. 67, 3, 18. 68. 1. 29. 71. 32 fl. 72. 21 ff,
30. 74, 30. 75, 29, 36. 76, 21 ff. 77, ö. 78, 6 ff.
Hb. 80, 21. 81, 2 ff, 22. 82, 28 83, 16. 84, 15.
85, Uff. 87, 4. 89, 22. 92, 1 93. .30 ff »6,
6 ff. 97, 29. 100, 30. 101, 6, 32 ff. 102, 6 ff. UJ8,
B. 104, 4. 107, 27. 109, 9 ff. III, 21 113, 2.
114, 21. 115, 36. 117, II. 120, 33. llö. 16,
2.1. 153. 38. 180, 5 181, 26 198, 15.
Papst, babiat, papa, sanctissimas sommna
pontifex II, 21, 26 2«. 39 hl, 29. 76, 2:^.
103, 83. 112, 24. 116. 15. 120, 31. 127, 41.
148, 7. 268, 23, 31. 388, 7. .388, 6, 18. 389,
16 390, 4. 487. 83 ff. — Iii, 806, 29. - IV,
19, 7. 186. 8. 178, & 179, 19. 190^ 8L 808, 9«.
Digitized by Google
Rom
803
Akgnnte IH: I?, 4. 8».
Altamilir IT: E. 67, IL 1», 80. — IV,
III. 1, ». m,SL 114, 13, 37.
1. ntt 6, tt. 117, 96. 118, 23, 34,36.
119, 96. ISO, 7, 16 ff. 121, 18. 134, 29.
1S&, 1. 136, 27, 34, 36, 38. 137, 3, 0,
U, 91. t 144, 23.
BniMliet XI: II. 200. 1, 12, 89. 989. 85.
Bonifitt TIU: D, 100, 88. 146, 87. IM, 17.
165, 8. 166, 84. 167, 86. 166, 1. 173,
8». 174, 89. 186^ 89. t 969: S9. — IT,
181, 95. 88.
Clemens IV : II, 9, 29. f 33, 8.
Clemens V : U, 207, 1. 206, 16. 216, 30. 216,
19. 244, 16. 245, 9. 247, 8. 25r). 28.
261, 7. t 324. .15. — IV, 18^, 14, ^4,
33. 186, lö. IST, 1
Coeleslin V: II, 1.V2. 30,
Gregor IX : f II. 53, 7. — IV, 14, 18, 35.
46. 1. 47, lü ff, 24. 5't, G ff, 15 51,21.
m, 31. 26.
Gregor X: t II. a.'J. 2.^, 20. M. - IV, 1,^8,
Honorios III: IV, 11, 17,26, 3«. 12, 1, 33.
51, 86
BonorinsIV: II, 64. Ii 65. ü. 12, 41. 66,
1, 86. 67, 5, 35. 68, 35 Ü'J. 14, 34.
7!, 12. 72, 6, 34. 82, 33. 'J7, 16. 98,
24. 200, 9.
Inaooenz III: II, 10», 0 III, 23. 112, 16.
113, 2. — rV, y, m. 208, 35.
Innocenz IV: II, 161, 10, 32. 4d4, 36. —
IV, 56, 22, 28. 57, 1, 9. 29, 33. 68, 9,
19, 27, :W. 59, h, 21, 80. 60, 1, 16,39.
r.l, 1. 7, Ui, 2ß. r,2, 16, 25. 63, 1, 8,
10, 28, 84. (.4 , 5, 15. 65. 8, 20. 66, 6,
28. 67, 8, 23 G8, 1 . 20, 36. 69, 7, 14,
21, 27, 31 70, G, 15, 22. 71, 1, 18.
72, 1, 11, 27, .34 78, 1, 8, 18, 26. 74,
I, 13, 22. 29. 75, 16. 84. 76, 1, 10, 80,
35. 77, 11, 18. 27. 78, I, 20. 29 79, «.
15. 23. 29. 80, 8, 33. 81, 18, 31. 82,
14, 23, 33. 88, 1, 11, 21, 31, 34, .S7.
84, 6. 86, 4, 25. 86. 1, 8, 15, 21.
87. 12, 29, 86. 88. 8, 29, 89, 1, 9. 18,
96, 83. 90, 16, 26, 34. 91, 5, 17, 26,
34. 93, 17. 94, 1, 14, 86, 88. 9ö, 7, S9.
96, 96, 36. 97, «. 98, 83. 86. 99, 1, 29,
36. 100, 98. tOl, 6. 18. 109, 30. 103,
98. 104. 1» 91, 99. 106, 96. 106, 1, 10.
tl, 81. 81. 107, 8. 108, 17, U. 109, 4.
86. HO, 1. 17. 88. t 118^ HT. 88.
119, 8a 146, 96. 918, 18.
baoewz V : II. .H2. 30.
JobMUl XXI: U. 96. 1. 37, 2. 33.
JoImbu XXU: II, 218, 36. 302, 12. 894, 86.
826. 88. 337. 25. 332, 23. 27. 40. 838, 0.
346, 22. 350, 39. 869, 17. 374, 38. 381,
21. m, 15, 34. 39. 386. I. 388, 6. 389.
15 . 390, 1. 407, 1. 451, 16. 453, 34.
454, 33. 406, 30. 459. 1. — IV. 190,
12. 192. 1, 7. 193, 9. 13. 194, 29. 197.
.38. 199, 8, 15, 20, 27. 200, U, 19,35,
s. Charluiicke
Leo IX : II. 120, 1.
Lucias III: IV, r>. 22. ß, 87.
Martin IV : III. 1Ü4. 45.
NicoUus III; III, 43, 29. — IV. 158. .30.
Nicolaiu IV: 11, 99, 18. 10<;, H. lOlt. 14.
117, 33. 118, 30. 128, 20. 130, 1. 132, 5.
134, 2. 137, 85. 140, 7. - IV, 163, 25.
T: IT, 194, 88. 196^ 4» », U, 18b
81, 88.
Orban IV : IV. 144, 1, 10, 18, SO. 145. 4,
11, 21, 84. 146, 1. 7, 16, 25, 32. 147,
5.
curia Romana II. 122, 8. 126, 28- 140, 11.
164, 23. 188, 19. 841, 88. - III, 165, 24. —
IV, 83, 25. 165. 37. 168, 28. 174. 23. 178, 24.
audientia pabliCR II. 112, 2t).
curia et aadientia II, 112, 29. 3ti9, 20. 390,
6.
Kammer
A. dt Till» II, 464, 98. 466, 81. 469, lt.
H Fad. n, 166, 87.
Jäo bei II, 109, 29.
Jacfobne] Eomanca IL 10^ 11. 36. 26.
Jo. Fulg. n. 200, 8, 81, 40.
Jü, Sal. II, 108, 24.
L. Pergain. II. 199 37.
O. Ldiadiaaen»)»] II, 65. 37.
Paulos II, 10, 13.
P. de Caini II. 347, 23. 353, 4.
P. Re.^t II, 131. T.
Rae. II. 208, 29.
r&iifi (?) U. 88. S4
Cameranf
Jacobns 8, Nicolai in flUMTB TMIilBO
can. IV, 195, 28,
Ralnaldos s. Cardinäl*.
Kauzlei IV, 20'». 9.
Schrei bervermeike
alb. per. II, 129, 27, 34
A. Taccoü. n. 218, 98.
f R, n, 100, 14.
G ftly n, 188, 21.
Gaacelinna Uartioi O, 464, 89.
G n Ray II, 338» 18.
h p II, 100, 87.
h pd II. 65. 37. 66, 38.
Jae de Rät II. 66, 9, 83.
Jac Viter II, 118. 2Ö.
Jo U U, 218, 37.
Jo. Piper n. 165, 27.
Jo. Sal. II. 108, 20.
M. de Adr 11, 129, 38. 131, &
M. de Rocca U, 119, 17.
N. Campellen. II, 208. 98.
N. Leonard IL 900. 88.
n p. däp. p. vk. n, 88k
p II, lOtf, 80.
Faittalia OL 868, 4.
P. Bitt. IL 90O. & 4a
ImiIhUdi n, 347, 23. 469, 18.
Sf. Bw. n, 86. 87.
8r. Toi (?) U, 84. 88L
T. Fte pw. Ab. M). n, 108, 96.
Gmlini
AadNM IT, 9?, 7. 9». 16.
AbmIbiu da Flekattoin IT. 108, 4 ff. t.
Fleckenstein n. Bpakr DräittiR.
A{moldasl IV, 60, 16. 81, 1. 68, 19. 79,
97. 89, 16. BibslMi n. Str. Donetip.
pnp.
Beraardns Lspanos mag. IV, 98, 24.
OebehatduB IV, 68, 29, 34. 79, 4 77, 19
ff, 83, 81, 87. 96, 35 'J7, 7. 99. 3, 29.
B. Constanx, Freibu^ u. btr. Iktmcap.
— . s<'in Caiilan b, HorlMM; Min FM-
cnrator s Conradas.
Qerardas litterai i;r: , ci iitrMlict
ditor U, 86, 34 s. i'arma
Digitized by ÜOOgle
Horn — Romansweiler
Ooffri<ius de Plocentia mag., paUcii «a- [
ditor canssnin II, 140, 12. ,
Johuinei Spata mag. gnbdiac IV. 46.
11 ff. 47, 4. 88, la.
Heinricns de Vinstingen IV, 90, Lfi- 101.
UL UJ^ MO i, Fjnsüngen, Vaiaun a. Str.
Domcap.
Heinncus de Labro IV, 181. 22 «. Pisa.
Heinricua IV, 136, 3d s. Metz Domcap.
Theodencas II. IHT^ lö 8. Orrieto
Cndinäle II, 172, TL
CardiaalbiBchüfe von
0*Üa [Henricas] II, 103^ HL liL 23.
118. UL ila, 2.
Porto D. St. Rafina
Conradu« IV, 14, 2Ü. f 61, Ifi s. Le-
gaten. — sein Caplan sTHildeslieim.
Otto 9. Cardinaldiakoneo a. Legaten.
Toacalnm
Johannes s. Legaten.
Pelms 8. r<egaten.
Cardina1presb;ter
tit. 8. Sabine Hugo II, 27. L 161. HL
32 s. Legaten,
a. Su!>annc Petras 8, Legaten.
Cardinaldiakonen
s. Adnaui Octobonns IV, 08^ äß. — sein
Caplan s. Ardito.
[s. Aogeli] Petms de Colnmna II, 20L L
8. Cosme et Damian! Jordanns IV, m
20. 147. 6. — sein Caplan s. Achenbeim.
s. Eastachii
Guilklmus IV, 98j 25. — sein Caplau
e Qregorios.
Rainaldus IV, 4^^ 9 s. Camerarii.
8. Qeorgii ad Teföni aoreom Petras IV, {
^ § B. Legaten. ,
s. Nicolai in carcere Tnlliano
Johannes IV, 97, !£ ff. »8, m IT.
Otto 8. CardinäToischüfe u. Legaten. i
8. Theodori Q[rcgonug] IV. au^ 22.
Legaten II, B^ä. l4,iia.4(i,lL2ii^i\Ul. 1
8Lli.I22im. l48^LilJl,lL 172i |
2a. — IV, KL 5, Ufr. 101 2 ff. m. \
la. UL 12. UJL i siJTIL
Conrad t. Hochstaden s. Köln Erabisrh.
Conrados f IV, lü, l.^ff i4 s. Car-
dinalbisch.
Q|regorias] II, 27^ 2 Aqninonsis epia- ,
copna.
Hago t n, 51, 19^ 2a. 5i IIL — IV, 9H,
lf!,OT,M.I0i,BilO3,nff. 104.21: I
105, L 1('8, IL 187, 2. 28. 21i?. 8.
Cardiiialiiresb.
Jobannes II, 68. 2X 69, 1. Ifi. 70^ L 71^ :
ifi. 1». TI, ti fr."72,^2fr. so, iL hj^ l
L8ö,3ff. aeiSLbS^^Uff. 8i L 32. !
90,li.2i'5l,2LiliL'JiiL9i4,
El 98, L 104. 2i. lue, aa. i07. a ff.
110. 2ff1r 111^ 2ff. 112, 2 ff. 113, 24 ff.
114, Uff. 117. 42. rg: 8. 126, 127,
OTai. 128. L r?i^ 1. IL 130. 11.
aL iai,~äi- 182, lOL lü^ — iv,
164, 1, ÜIL UitL, iTl 168^ 12. 179^ 2
8. CarSmalbiiich.
sein canierarius Petrus de Ooalcngis
8. Gttakiigis.
sein grosaariuB Petras de Donorio
a. Ravenna.
Otto IV, 42,a2.50,2.&8ilfl.(>2.fi.64,
2i s. CardinalSiich. n. CardinaldiaL
Petrus IV, 3j2a.5,a.l0,Ua. Cardinal-
bisch.
Petrus de Bono IV. 3^ 24. 5, i 10^ Ii
8. Cardinalpreab.
Petras Capacius II. 27, 2. 172, 24. -
IV. 8<], L 8L 30 ff. 110. 3, 3fi. 120,13
8. Cardinaldtak.
seine Capläne s. Oeroldaeck Q. Rhein
a. Lichtenberg,
delegati sen eubdolegali U, 12.3, &. — IV,
101. U. 110. L
legati ac nnncii II. 223^ & 268, ^ OL
Nuntien
üenlilis 9. Rpgi^io.
Reynaldns s. Siena.
notarii II. 15»^ 2.
officiales cane II, 112, 22.
penitenciarini stiniraus IV, 17H, 89.
penitcnciarms Ulncus de r.,en7.aenburg ord.
s, Augustini IV, 19a LL 2±
Procuratoren u. ürkondencmpf.iDger
Arnoidns de W. . l . . II, 119^ UL
bc de Warmacia II, 138, 227"^
fr. Conradus omniam sanctoram II, l6n,
30.
Cnnradus de Gci.<ipclt7heim s. Geispola-
heim, für Stadt Strassbtirg.
H. de Herberon II, 347, 2iL
Johannes de Angolo mag. II, 108, 21 S.
Angeli, für St. Stephan.
Jobannes de Argcntma II, 300, 2. äQS.
24. 218, 2fi.
Jobannes Arleberg s. Arleberg för St.
Stephan.
Johannes Engelberti mag II, 1^ iL
Jobatine.q Leutonis 8. Looto, für Stadt
;S(ra!i«bnrg.
Jobannes d . , . math IL 1%', 2^
Lndewicus Palatrolen. n.~Iü!^.
Lutholdas de Reincbem s. Renchen, f&r
Bisch. T. Strassbarg.
Nicolaaa Waldini II. 35^ 23. 64, 3ä. CiL
aa. 06j 10. 84, aa.~ioo. 16, 38. lüs.
20, 2IL 1T8. ii. 138, 22. l*!!, UX 34^
iü wohl fiir Strassb. Franenklöster.
Paulus Intcrampiiensis II, lo, l.'i.
Paulus 8. Todertinus. für Stailt Strassborg.
fr. Pelms de Da&tloa II. JiX),
Radalphas dictum de UtoüEe^II, 459, 13.
Rodulphos de Valva s. Walf, för Stadt
.Strassburg.
Rudegerus Je Argentioa II, 21«, 3fi,
Taiuiriimus s. Novaiia.
dorn. Theanen per N. de Vioo II, 185.
2eL
Tbendcricus de Heys II. 14.
Bubdiacouua pap« s. Wildbcrg.
▼icecancellariuB U, 112, 2L.
Romanie imperium Constantinopolit. Reich IV,
110. IB.
Romanam iinperinm s. Deutschland.
Romanomm imporatores et reges s. Deutschland.
Romainmotier Romannm monasterium L Canton
Waadt
Prior II, 54, 28.
Romani relicta IV, 129, 10.
Romansweiler Rummolts— Rnmoltz— Ramoli—
Rftmolteswilre s. Zabern III, .TU, LL — IV,
102. 21.
'^" dby Google
Romansweiler — Rotenirarg
306
Fridericaa aac. vic. IV, 102, 28.
Otpa de, dorn, III, 23, 39.
Lunpertos d« IV, 38. 21, 39. — NlfaUlT, U9, 8.
LemlMlin U, 145,
■. Str. Häu&er.
Ja{oobiu] a. Rom Cur. KMum.
Romeraiheim Rm
Roner Speitr.
Bopoltx— RoppelsUina b. RappolUtein.
Boppe BotbMb i. frauk CantoD Jklfoit II, aOB, 4.
Orada m, 877,
JohkBBM jnnjor m. 877, M.
K»th«iina f ni, 8r7, ».
Hiebitbel III, 377, 24.
HieUweB ▼., MOnzhäter, civ. II. 160, 12. 208,
86. 21& 89. Sb9, 29 ff. 8«i&Sö. 886, 87. 840,
356; 8. t «f- - Ul> ^ tS77.
24.
RichwiiuN 4t HI» 177» 7.
Bonlte'
JohaoBM «dUMMwr 11^ Mi 87.
a. Rohr.
Rortr
• SllaUndi* m, 8S^ 12 Odalakoftn.
mg. nt. im, SB.
U-.gr, III. l'J, 10.
RoaubilJönsis R. Roaikilde.
Rosebfim
C&Diadaa opidaoos i. Ukgenowe III, 389, 8.
• MargareU III. 881^ «.
RosebAme KTiin
Agnes III, 324, 22.
Jacobaa civ t HI, »i4, 22.
Jaeoboa UI, »24, 22.
Katbwin» ni, 824, 22.
Btr. Himar, Strasaen.
Bothtiat BedM'- Bmlaax— Eodiaheim — hein
— bem BfMlMtt BoHam aw. Straaabarg U,
824, 1. — m, 97. 2». 238, 26. 239, 12. -
IV, 21, 27. 24, 1, löff. 3», 19. 40. 1. 130. 7,
ML »: m k 140. i& iö8. 18. m. la.
194, S8. *16. M ft — «edana inlMor IV,
bchoitbeisB Meister u. Rath II, 302, 27.
C^pnte T. —
Reinoe lO, 22, 24.
•JnnU III, 22, 24.
Crimelin de Clawa UI, 364, 25.
a. Kelbelinaa.
KAppelin ». — _
*Katheriim III. 270, 49 Str01l«Ua.
Volmar lU, 2?Ü, 4a.
R«jn H«dawi|iB IQ, SM. 88 HaMt.
R. Rot«.
B, Smit.
oag. de, mon. i. Elisabeth III. 343. 31.
«Agne« V. IV. IIH, U Stnbeinng.
*Agne8 UI, 17, 22 Uta»ea.
•Angnea III, 214. 30 Fönter.
•Anna IV, 186, 10 Hoaae.
BerbloldDi de III, 97, 21.
Broneairt de III, 866, 2.
Conradas de, mag. clei. IV, 148, 85.
Comdw «to t lU, 17, 21. »7, 21.
1
Conradus de, civ. HT, 97. 22. tS7S, U (tatf)
Elsa do ni, 58, 20 Loterlin,
EngeU III, 239, 10. f 278, SB.
Eurelin de III, 354, 26.
Oehan de, signor III, 'ihA, 19.
Hcnrit d«, signor III. 351, 20, 27.
Bcinncus de III, 2H9, 10.
B«mi4cus de, SM. Arg. Hl. 239, 7, 48.
Bog T., ritter IV. U9, ».
Bog T. U, .H78, 19,
Johannea de, civ II, 215, 29. 33.^, 27. - m,
»7, 29, L'14, 30. 256, 2. 262. 44. 299, 81
(deri!?i
Jobannes de. civ. f III, 239, 9.
Johaonai d% aap. a Sliaabath 818» 17.
365. 1.
Jonta de m. 278, 42.
•Kanigtmdia III, 239, 10.
Lowelin de III, 354, 24.
Lndewicns de, civ. m, 17, 21. 97, 21. f 262,
44. — IV. lÖ^, 10.
Hetaa de UI. 278. 34.
Otto de, der. III, 8.H, 11, 4t ■.
fiaiobolt T. II, 286, 13.
ftephanos de III, 869, 9.
Boäaa iflja, «. Hai]viimtaü><
m. 884, 7.
Aina m, 2H4, 7 a.
Ntcolans f IH, ä84. 8.
Walthema UI. 2S4, 8.
Rosse wag 8, Röschwoog.
Roat Ueinrich III, 142, 4.
Rotbach a. B»ppe.
Rote Rnfaa
«Agnea III, 31, 10.
Bertlioldaa civ. f III. 31, 5.
Bartboldaa t 10, 31, 11.
Bettbold der III. 184. 88.
CoMdoi I. Kekwanmin.
Geno in, 1. 10.
HaiPfiflh eif. f m, 9t, 36.
HeiMieot piieator III, 109. 88.
Hanrieq« &. n, 80, 10. 84. SIS^ 88 (d«nV)
• Hasa III. 18^ 8.
Jacobaa panifas m, 194> Bi.
Johaana* in foro eqaonim IV« MI. Vi
Johaanea dar. IV. 80, 8«.
Johannea III, 194, 6,
Katherina 10 , 818, 42. 337, 84.
Nicolaua der. IV. 80, 9.
Nicolans III, 31, 6.
Nicolaua III, 194, 6.
Reinboldaa ianifex III, 208, 4. 818, 2, 42. 337,
33.
Sophia III, UI, 3R.
Ulricns III. 38 17.
Rote Rnfna de Roaheim
Anna IV, 216, 81.
Bertoldna miL IV, 216. 21, 29
Jobanaaa III, 8ö9, 7.
Botaabacg -bare Boqganoat a. Ball«rt i. Frankr.
II, 419, 84.
Rotenberg b. Wiealoch i. Baden IV. 1881, 88.
•Adelheit BI. 13, 13, 16 m" '
Oietcnch V. III, 18, 13, 16.
Kotenbarg Rotenborch
III. 266, 98. 818, :
Beaao UI, 266, 29.
Digitized by Google
306
Rotenburg — Bumersheim.
Johannes ciT. in. 44. 4A. t 266. 29. 301. 14. 328.
I
Johannes der. III, 266^ 28.
Nicolaos III. 266^ 22.
Petermannas 1117 28.
Petre III. 855, L
WaltherasTTT, 22.
B. Str. Hfiaser.
Rotenburg 6. Rotlicnburg.
Boteuchouzc ob Rathsainbaasen ? t
Jehan de III, 854^ lä.
Rotenkirchen wohl abgeg, Ortschaft n. Stratsbarg
III, 34, 34. 374. JitL a«J, Ifi,
Estriche de —
Fritscho an dem t HI, 21L 25. 383, Ii
Greda UI, 274. 2^. 883. 13.
Boter Wahre UI, 304, 21.
Rothenburg Rotenburg a. Lnzorn
Vogt Barcart Cnuer III, »81, 2L
Rotwilre Rottweil a. Neckar oder Rothweil L
Kaiserstahl V
Albertos de, prob. s. Thome III, 32L 12.
Heinricus de, preb. s. Cmcis lU, 2H1. L
Johannes presb. de III, 369, Ü
Rotz«nbaEen s. Bathsamhansen.
Hoftcbelin Hansemannas, apothecaiiaa, cIt. III,
175, HL
BOmer s. Grosteio. I
Rnbiacam s. Rafach. 1
Rabin s. Aaraa. {
Radegeros cnstos s. Petri IV, 1^ 34.
Radolfas causidicas Arg. IV, 6, 23. 7. HL 9^
30j ili (wie Tiefe?)
Radolfas
mag. senior mag. fahr. eccl. maj. f III, 3lj 18,
Ü i
♦Hcilika in, 8lj la»
Jobannes UI, Hl 12. t
Radolfas minister hosp. U, 98^ fi.
Bächelnheim abgeg. Ort b. UrloCfen 6. Kehl L
Raden III, H7b, 12.
Rödesheim Rhtensheim IV, 212^ 2L
Rftfelin s. Mönsheim.
Rbfelinas preb. eccl. maj. III, 335, LL
Rftli
Eberlin II, 185^ ^
Niclawes II, 186^ i.
R&Un
nng. t III, aa. I
Anna HI, gggTM Mülneck. |
Rblinas .Tob.innes, mag. pellificam III, 388, 40.
Rftlinns KoJegems mag., not. ep., can. s. Thome
III, 3. 21. 7. iiä. 12, L Üö. ly, a. 43^ 13. t 58, '
— IV, 148^ aiT ~
Rämelnheim s. Rimnntheim.
Rüppar Rietbare Rytbhre b. Karlsruhe
der T. II, 2bO, III «r. ;i2i. 1<J
Räson zer, Johannes III, B18, Ii! s. Str. llänaer. '
RAsUlin Wilhelm, ritter II, ML. 2.
R^se '
nng. der II, 470, Ih.
* Elsa UI, 3«4, aL '
Heinricas III, g&L 20. '
Ritelingen wohl Reutlingen L Würtcmberg
Heinncns de, proc s. Stephani UI, 188, UL ~ |
IV, ISÖj 85. I
Rbtersboven s. Rittershofen.
Rütbi Ruthi sw. Solothnm
B. de. s. Solotham.
Rälsensr s. Basel.
Rafach Rabiacum n. Uälhaosen III, 9, 2&. — IV,
2iL 2fi. 42. aZ
advücitus TT. 4S0, 34.
Bürger u. Rath II, 7M^ 2Ö.
Comthnr d. 1 leutachhirren IlngBipelin III. 271. l.
fabrtca b, virgmj» UI, 2t)ft. Ul.
ang. de III, 1U8, S. 267. 12 s. Str. Häoser.
Conradns de, ciT. III, 151. IL 2^2. 30. 26^ 45.
4i ^ 2. 344. S. 384. 22.
.Tohaiuics de, preb. eccl. maj. III, 387, 22.
• Katherina de UI, 154. LL 2fi5, 30.
Arberer de — nng. III, 317. 22.
Niger de — Johanne« sac. III, 94, 1. 170^ L
Rnfus 8. Rote.
Roger IV, UL
Rngger T.etschir 8. Ingersheim.
Rukesingen s. Rixingen.
Rnlamannas civ. U, 163. 6, 10.
Rolenderlin Rerenderlin Rnelanderlin Rülenderlin
Rnerenderli Rulendelinns R&lenderlin R&ren-
derlin
familia IV, 300, ß s. Str. Höfe.
nng. miL IIT^ Ifi. 19^ dl. — t H'. Sfi. L
418, 1 cons.
• Adelbeidis III, 69. L
• Agnes III. 194. 20.
AlheHns Ab«rsth Aihrecht Olberech mil. II..
m. LL -^41'. aa. 2UL LL 206, 2, ifl. 2X8, ai.
2'.»0. 21L n^Wj 2- H4r>. Iii sriBTaflO. &. — III,
87, mag. cit i mag. ci» 116, 10. 124.
TJ^ia mag. civ. llK, (i mag. civ. I 10 l.M),
40. IBti. UL 174^ '■^ bosp, IMTÜ mag.
hosp. i;^ 2LL UI4. 2L 210^ L 5jT|. 43. 274,
12. t 310. 'i '*', ^ '■^''0. a2. 416, 1 cons
417, 1 cons. 418. 1 cons. 419, 1 mag. civ.
419, 2 cons. 420. 2 cons. 421, I mag. civ.
422, 1 cons. 423, 1 mag civ. 424, 2 cons
426. 1 cons. 426, 2 mag. civ. 427, 2 oona. —
•; IV 200. a (ders?)
Albertus mil. UI, 340, Ih. HL 431, 2
cons. 438, 1 mag. cit. — IV, 200. L
Eliekindis III, 193. 21. — IV, 200. 2 Körner.
Gössflin »rm, UI. 193^27. .314, 2£. — lY. tO(\ 2.
Hug Hugtliiias armTllI, 193^ 2fi. - IV, 200, ä.
Johannes arm. lU, 193. 237^ IV, 200. 27^
Johannes III, 193, 2L
Michabel Michel mil. U. 350, 3. 444, ai mag.
civ. 445, 9. la mag. civ. — III, 193. Zl^ 524, {L
429. 2 cons. 431, 1 cons. 432, 2 mag. civ. —
IV. m L
Nicolaos cnstos s. Thome DI. 164, 2, 193, 2L
- IV, 300. L
Rftlin mil. U, 340. 1 mag. civ. .341, 2 mag. civ.
4 13, 9. aiL -^U, 193. 2L 194, 28. 29», 42.
3U, IL scaBTaSS, iTlfi gaSTEosp.
894, 42. 398, 30. 427. 2 cons. 428, 1 cons.
428, i mag. civ. 429, 2 cons. 431, 2 cons.
432, 1 mag. civ. 488, i mag, civ. — IV, 200. L
201. 1.
Woltems fr. min. II, 459, 2.
s. Str. Thürme.
Bnmersheim Romer»— B&merabeim HI, 8L 26.
— IV, 18. 22.
Anna de. beg. III, 2Ml 32.
Otte V. II, 7^ 12.
RumoltBwUre — Salsmutter
307
RniDoUswilre s. Komanswoileb
BMagaros mag. IV, &5, 86.
Rftd«eann eaa. McL fliij. IT, 8, 10.
Hfldolftis IV, !6, 16.
Rödolfua IV, Iß, 17, 40.
Bftdolfai IV. 39. .12.
BftdoUw pnb. Md. maj. III, 61.
Kftdoltaa fr. eovr. niniMt. pBBitmtan Hl, 8; 18.
Rftggenis TV, 24, 18.
RftUmlus can. cccl. maj IV, 15, a.
Bhses Riusez Ilase.M KAzug
Aaa«! LH, 17, 22 liu&beim.
Bertholdas civ. f III, .S, II. 17, 29. 66, 84.
BerthoIduB der. Ul, 8, 11.
neUcheUims 111, 349, 8. 884, 38 gpli. lUWp.
RCuilgeras III, Gl, 15.
RFiJigcrus cau s. ThoBM III« 188» 18' 888, 8.
♦Sak'gnt III. hb, 31.
Sakgut III, Hb. 71, 21.
Wal&enu UI. 2, »ö. 24, 1. 418. 8 oons.
BbilMli die, n. Stawubiirg II, 188, 9.
Rftste zftm, Gerbardas lU, U9, 88 1. 6tr. Bluw.
Rhatheim s. EUenwUre.
Ktitensbeim s. ROdatlMilB.
R&mU IV, 1, 85.
BnpN^tM« El^kbU— BfipmhtsiMn a. Sbao*
bürg
angia UI, 809, 85.
capalla III, 389, 35.
hortaa Rynnert III, 3U6, 9.
linrenderlin s. Rnleadsdn.
Roaer IV, 187, 84.
BnmlwMikt *• Wornu.
Buk B8tt vm. Etteobaira i. Baden
Abtrlin v. «dalkit. II.376, 12, 8&
Sändo V., edelkn. II» 876^ 11, 88.
Rawini s Riwini.
Euze 3 Ingelheim.
Bymelnbeim a. Bimuitbeim.
Byn — t. Bbain — .
Rytiach s. R*inach.
Hyae zd, s. Beno de.
s.
SMralbaa Alba Albe Albea i. Lothri«fen
• Agnea III, 2, 28, 4, 7.
• Anni» IV, 121, S.
Fridericna dictua de, cIt. t HI, 2. 25. 3. 38. —
IV, 28, 11, 35. t 121, 8. 12H, 2!t. 134. 22.
Ocrhardua f HI, 2, 28. 4, 7. - IV, 121, IL
Jobaones de, der fr. pred. III, 8, 861. 8, 86. ~
n. 181, & 176« 19, 87.
t, BrimiiiitiBi Wailwa»aii.
BMtMflfcw Sarbnelw — br&flbi
BBnMit da VI 881, 17.
JohMBM d« ni, 806^ 8.
*K»tbariii» ni. 806, 8.
Saazbnrg Sarburc SaitMUgSAiRbaBok L Lothiiiifea
Iii, lU, 15.
MCieaia a. Stopbaui III, 321, Ift
decanua Ii, 1^7, 'Ab.
Bant d. DenUohtlUmrdts 111, 86^ 87.
BiBcbof de —
Katherina III, 200, 22.
Srmuudus t in, 200, 22
Chflnradoa de f HI, 2'M, 1.
Conradns ChAnradus de, mag. dar. Arg. III.
l:>, 8 -J'l, 44. lt)2, 37 H. Muiisseahain.
*Ellia V. Iii, 11 lieitjuaun.
* Engela III, 229, 19 Rencben.
*GredaIII. 3HB, 41 Damenheim.
Ueincematui v. III, i>, 11,
Ileinrich v., ci?. UI, 389, 40.
Heintzcl.uoa m. 808, 81. 914,18. 884,80. 488,
2 cons
IIuc de IV, 21, 2y. 128. 17.
Hugo de, vic. !-. Nicolai IlT. 321 h.
Joljanncs du. civ. IV, nH. 20. 211, 29.
Johann«« de, lieir. mag hosp. III, 40, 17. SS,
36. 52, 29. 54, 31». ,')7, 21. ni), 34. 'M, 20 ;•
105, 4. 413, 1, 2 cons. 414, 2 oods. - IV,
157, 3 cons.
Jobannes de, preb. eccl, maj. III, 399. 39.
E6nigandis de. big. III, 234, 38.
Hinnelina III, 209, 21. 334. 31 Jadsnbieter.
Nicolaaa de. civ. f IQ, 800. S8L 814, 18. 889,
19 334 32
• Sophia iu, 59, 31. 90, 2t;.
Waltarai da, der. Arg. IV, 146, 16, 81.
8Mrw«fdi«i SMUwd» — «trda — «■idn i. Suv
QniOB
rriidrioh Qnt t. IL 460, 2.
Johum Onf v. IL 891, 18. 988, 1 Laadvogt i.
d. Ortaan
Ladcwicas de III, 54, 18.
I Säckingen Seckingen Seconiense a. RhaiBlV,68,
!
I monasier, ord, s. AagnsUni
' abbatissa et convcntoa I?, 76^ 81.
K&Jgur V., 8. Waldabut
iSisolsbeim Sebselu.H— Sehs,üSB ächaila - Sl-i>.
sels — Sesselpz — Iieita — heym u. Zitboin
III, 877, 20. IV, 2(i, 34. 182, ß.
Frifscbc V., civ. UI, 176, 11- 264,32. f 368, 31.
370, 25. 379. 81.
Heinrich v. III, 176, 14.
«Katberina f HI- 3^0. 19.
Metza III. 3ß2. ^0. 375, 24. 379, 81 Sebaltbaiaa
S. Str. Thiirme,
Rainiboldas f III, 380^19.
Rcimboldos arm. IU, 878, 88.
SftSkton «. Bona«.
SafttoldariniB i. Sehilfolilwini.
' Sagona Sagnoudonsis i. Corsika
Bischof Ouilgelmus II. 371, 4.
Sabsbach s, Sasbach.
Salem 6. Oeberlingen L Baden
prior IV, 46, 31.
Sklgftt» mon. •. ClMO k. d. B. Ol. 194, 4.
Salm Balaiea Bmlnm w. fldunnaok i. Breoadi-
tha)
Johann Graf t. II, 212, 28. 349, 34 (dera?)
.'^ahnt-iiä s. Attuihaim.
Salss s. Sela.
Saltxgaaaen in dar — , t. Bpalw.
SiOzmuttw 8altnn4ttw
Bertboldi» IU. 9, 8t.
I .TeckeÜHTig TTT. :128, 20.
I Ülncita Iii, 17Ö, ä».
Digitized by Google
3(>8
Samuel — Sohaub
Samuel jadeos f ill, 281, 11.
Sand Sande n. Offeubnrg i. Badaa fT, 191. 10
176b Bl. a. Orimolt.
Sandomiini wohl ▼erschrieben für Bardooensi* a.
Sarda.
Saaturu« IV, 83, 4
Sanxxo presb. IV, 1, It,
Sar — 8. Saur — .
Sarda Sardeaauts L Bpini«
Biaohöfe
Georgias II, 17% u. 174, 15.
Thclomeus II, 6.'), 1 .
Sa&bach Sabsbach n. Achern i. Baden II, 470, 6,
KAbelin de —
Jacobu III, m. 88.
Hetza III, 261, 35.
Sawrbarch s Ssuirborg.
SuMDift Wetzelo da, fr. m, 286^ SQ.
Suer dietns III, Ui. S8.
Scal»kc s. .Stahleck.
Scanhppe Jobannes m, 7, 1. ■. Sit. HUa.
Beatersheim ob ScberzheiiB 9.0. StalHbOM i
Jtoden ? IV. 8, S3. *
8«l«elio m, 987, 84.
Sehsdc
•Katherina III, m, 1. 200. 20,
WaltheniB ciT f HI, «8, 1, SOQ, SO.
s, Dorlisheim.
Scb&cbrAch i. Scharracb.
Schsfrershcim SchcffanlMiiB «. fiatota ÜL tt
ScbUTolsbeim Obw< AIUoMm- Schaftdollz -
ßchaftoldee- B«fcdl«lto— Schaflolu- Schaf-
tolshain SeliaftohliM Xaralahem w. Stra^i^-
boiglU. »8, 44. Bil, £6. 886, 8% - IV.
88, V. 18L Sft. 148. U. - Hof k 4fi8.a
Domlnieii* da^ fr. pnd. UI. 960, 20.
Ellin» «MB. «t prior. ■ llard XU, 2b6. 9. 41.
Fntoehamann mil. Il^ wj M. f 9»k 7.
0«in» de III, 113, 28. ' t »iw.
Heiarieu de. earnifex IV, 28, 11, Sfi.
Hensalia v.. edelkn. II, 465, 36.
JohoaiMa mil. 111, 229, 82. 25f?. 7, 41. 33«
18. 808, 6. 434, 1 con». 426, I, 2 com. 427.
8 oona. (dersy)
Stnda» de, mil. IV, 144, II.
ÖlricQ« df fr pred. III, 68. 48 prior. 858, 88.
Walterns do IV. 144, II.
Walther WaJhier« Wolter v , riUer II, 193. 22.
mK w. :m. ao. 372, 2. 4M, 8Ö. - ju/ii?,
-1» a,>4, n; (der»?)
Walthoro de III, 3(J2. 40.
Wcrnher t. III, IlH, 1.
Wilbelm T.. nttMT U, 188, 88. 867. 11. 868, 8l
Wilhelm V., odolkn. II, 4M, 86. - üL SML18
(den ?)
8. Str. Höfe.
Bobäffolaheim Hittol- odw HIodtv SobaAlIngw—
SchefTeliDEOB— SditAliigaalMiB vm. odw n.
BramiÜilU, III. 39. 224. 84. — IT, 188, 80.
Brbo f., «dalka. III, 310, 24.
Eciuricas de, fr. III, 37t;, l'h.
ScbäffolBheim Niedar- n. Brumath II, 383, 31.
SchaffelingMWn o
.Schaffener
nag. III. 221. 8 », Söllingen.
Jobaaa«* mag. ho«p. Iii, 31^, 23 317.41.88%
32. 8H6. 43. 848^ 8. 888^ |7.
Scbaffener Tierling
Albertae famnloa fahr. cccl. maj , cir. IIL 186.
i?* «• 813^86. 814,88:
845, 87. 880. 1.
•Qartradis Mm m, MS« IB. 811, 1. f
4 HagOlUD.
Scbaffbaasen i. d. Schweiz II, 3«5, 41.
Barin t., der jnnse Ui, 376. 14.
Konrad t., Str. DtBtMbaidmir
28, ao.
t. Bern.
SchafThnQüf'n Schaf— ScUfhUMB %, ffltnhftldltt
II. v: 1 5. 19. • m, UI, 8B1
dicta III, äU, 1.
Agnci de III, .322, 19.
Anna de, beg ITI, 172. 84.
Elliua de, heg. III, 173,84.
♦ Ellina III. W8, 1.
Ellina III. S^J8 1.
Fritacho III, 208, J.
Johannei de, UnifiK OL S8flL 1,
Janta Ul, 861, 4.
Bdnllnf t. Bdwmlidia.
Schaler s. T?ascl.
Scbaleriu Bccbta III, 101, 18.
Schalkendorf n Hochfelden III, 329, 19 880L H.
SeluIlrtMU b. rnibus i. BwIm IV, 807, IL
SduHipaiai a. OräpoMwiu.
SchanlvojTfl Johannes TU, 3.37, 39.
Scliaiitmau Heinricus III, 147, 38.
SL-harlpheim l. Scberluiiheim.
Scbarracb Scbarrocb Sch.Vhr6cb abgef. Barg h.
Scbarracbbergbeiin n. Moltbeim
Agnes T., mon. a. Marci IIL Se68i, 48.
Symon do III, 21»8, 84.
JW»«<M>Ii-B4iiW» B. Hub-
beim m, 80T, 16, 44.
IM» Schob Bchop SebBb
Seil
SchHp SMioapp Xonp4
•Agnes Iir. 22'.!, 48. 888, 10
Anua II. 3^)1, 21.
Bnrgbart Barkart mil. II, 21>^, 42 . 44 836, 4ff.
- III, 17, 3. U;i, 40. 17t;, 22 mag. ci». 177,
32 mag. clv. 209, 3.V 212, 1) 215. 1 mag. civ.
a.H a 234, 3^. ,1111, II. :\.io, 2<. 36« 12 397
31. .m, :u. 421, 2 cuns. 42:t, 2 cons. 421, l
uiag. civ. 42«, I mag. civ. 42H, 2 cone. 429,
1 con«. 42 '. 2 mag. civ. 4:M, 1, 2 C0D8. 482,
2 con«. 4:i.i. l cous. - IV. 185, 21 (wieviele?)
Clawe« III, 42.% 1 cons. 427, 1 oona.
Qerhardus III, 412. 2 cons. 413, 2 cons. 414,
1 con«. 416, 1, 2 cons. 416, 2 cons.
Oorbardas Quenurt mil. III, 820, 44. 854, 31,
433, I cons.
•Gertmdis III, 2.^8, 81, 43. 301. 15, 867, 88.
G6aaelin mil. II, 241, 1. — III, 87, 11 mag.
ciT. 88. 29 mu^ eiv. 88, 87 mag. ci«. 9^1
mag. civ. 178, 86 mag. elv. 178, ö mag. oIt.
174, 22, 3a mag. civ. 176, 6, 88 magT dv.
176, 6, 19, 39 mag. civ. 177. 88 UM. m.
49. 818, 40 gdt fite. 880, > gib. fcbr. 888)
Digitized by Google
Schaub — SoMlti^helm
309
1 Rub. fabr. 803, 20. 80t, IfL 307^ 2 gab.
fabr. 309, iL 336, 31 gab. f»br. f «W, 32.
414, L 2 eon«. 416, 1 eons. 417, 2 oona. 418,
2 oooa. 419, 1 m«g, civ. 419, i com 421. 1
C0D8 1 com. 42'^, 1 cona. 124, I mag.
ci«. 426, 1 eoDS. (den?) s. Str. Mühlen.
Qönelin herr III, 358, 3 mag. civ. 428, 2 coob.
431, 2 maf. civ. 432, 1 cons. 433, 1 ooni.
Hogo miL U. 214, q mag. civ. 2S6. L — UI,
15», 45, m^~srm. 42. 2i2i üT^i, la. 229,
42. 23L ü 232, ül, 248, L 273732 mag
civ. 274^ ß mag. civ. "550^ 20, 44^ iS, 322,
28, 3Ti U, 419, 2 cons. 422, 2 cons. 423. 2.
cons. 1:^4, 2 mag. oir. 425, 2 coos. 426, 2
ooDi. 427, i com. 428, 1 mag. oiv. 428, 2
oona. 429, 2 cona. 481, 1 cons. 433, 2 cona.
— IV, 18t>i M. • Colmar (wieviele ?)
Johannes 117891, 21_ — f Hl. 290, L
JohaiiDcB can. s. Thome III, 197, 2.
•Kunigunde III, 17, 3.
Beimar II, 4^ L
wilkbeis II, a.
a. Stz. Höfe, Straasen, OotteahioMr.
Sebaaetsbarg ßchowem— Schowen— SchSwen —
Schouw&nbarg, Buine b. Oberkirch i. Raden
Conrat Canüse rittet II, 198, 7. 3i 264,
L - t IV. 188. HL
Friedrich t., ritterlV, 1^ UL
Hans der Kolw t. IV. f|5; StL
•Lnticka IV, 188. ScEopfheim.
Ott* T., harr UI, 376, 1^
Sehaaenbarg Ruine il Heidelberg
Erkenbolt T. II, 20, 32.
Schaoenburg cw. Rufäch L Elsass
Walther V., can. eccl maj. II, 321, 30. H81,
i 4«0, 2SL - ni, 266, lÜ. - IV, 189,
15. ftL 19t. 7,
Sehcdeler ». Colmar.
Schedin dicta t III, 279j 4SL
SciicffuliDgesheim s. SchäfFolaheim.
Scbefferabeim s. SdiäSersbeim.
Scheinoowe a. SchOnan.
Schelkelin dicU III, 170,
Schclkelingcn Schalchling abgeg. Borg aw. Blan-
beoren L Wärt«mb«rg
Ulricoa Graf U, 172, iL
Schclleubart Xcllembairt du Straborch III, 355. 2.
Scbelinin dorn, d» s. Ktepbano III. 2.3 1 , iü,
Schenck a. Nagaltingen.
Bohenke Fincerna a. Bhenheim.
Schenke Ebelinaa, oerdo IV, 193, 2L
Schenkel Heinricna, civ. III, 19, UL
bcbcutcrlin
ung. herr III. 1^ lü 8. Str. Höfe.
• Greda III, 31», 13, ül
Johaonea DI, 3ia 13, Lä.
Katherina III. 1^2, m
•Nesa III, 310, 42 Ilirta.
RÖlemaiinus III, 310^ la.
Sygelinua III, 1H2, \>L
Sehenya a. Eokwentheim
Schere a. Lampertheim.
Scharen i& der, Gerdiudia beg. III, 284. 36.
Scherer
Johannes der III, 113, 41
s Offenburg.
Scherlenheim Sehartehoim w. Uocbfelden
diu faöwc ». m, 9y, L
I Scbertzheim
' Berhtoldaa III, ^ äL
Brigida III, 332^ dL
■ ♦Bnrga III, 332, 30.
Greda III, 332, LllL
Hcinricas cald&reator lU, 832. 30.
Scherweiler — wiler — wilr — wilre — wyler — wylr
Stertzwiler nw. SehlettaUdt II. 39, 2&. 428,
a. — lU, 70,^95, 12.106,44. 12^), 21.
159, fi. 197, 32. 211724. 238^22. 2i0. 12.^4.
241. 2. 32, 2KR IL 312, 2. - IV. 36, 2L
3^. 24. 122.1^2iL 12ji. 2^ 217,
bona vulganter nnncnpata phlenaere II, 89, Bfi.
capella iV. 1^ 12.
domna lapidea II, 40^ 2.
Priester ÖUo t. Röäheim III. ^ 42.
Schultheiasen
Anshelmn« de Grefental III, IM, UÖ.
Johannes III, 147, 3H. 148, 24.
Anna UI, 14^ 7^ 23,
Enaelin III, 148,
•Qerina UI, 147, 38, 148. 24.
Clara UI, 257, 2 Wasaelnhcim.
Greda Tn.~g7. Ifl.
Beinricas de, fr. mio. III, 86, Ii.
.Tohannei de III, 257^ 2.
Katharina de, mon. a Nioolai III, 812. 3L
Sehershein Scberchoiu wohl Scherzheim aJL
Kehl L Badea IV. 132. jfi. 142. 4.
Schetzener
Heinrich UI. 45. 1.
* Reinlinde III, 45, Z.
Schtdelin Schidellin Schydelin
Cftnradne ci». III, 67, 24. 219. 40. 283. 6, 3g.
2;^). lä. i 302, L
FrTücbo ciT. 111782?, L
•Greda III, 329, 1 Doae.
♦ MeUa UI, (iL 24. 219, 4£L 2^ IB. 250i 15, 4L
302. L t W7i ^ äÖiL 13. a- Str. GöHMbSoaer.
a. Staufenberg.
Schicke Schiecke Schiekin
ung. junior f III, 389, 2SL
dicta III, 3fW, iÖ.
•Adelheid III, IM,
Johannes UI, U>4^ ^
Schifmeuniti die lU, 127, UL
Schilling
nng. der Teacher, der alte, civ. II, 184, SIL
•Agnes III, HL llL
Herniannas mag. zimrgicaa, civ. UI, III. 14.
Bcrmaniiaa HI, III. Iii.
• Mtlaa UI, m, Ifi.
Schilt
ung. III, 80, b. 172, 2a. 416, 1 cona. (wohl
Johannea^
Gösselinaa arm. III. 391, "L
üreda beg. UI, ^ 32.
Johannes mil. II. 167. 31 mag. civ. 176, lä.
278. 21i 2L aa. — III, 70, 3a mag. civ. H,
9 mag. civ. 12, 1 mag. civ. 124, 2 mag. civ.
126, lä mag, civ. 149, 31 acälT^Ifia. 2L 192,
OL 209, 4L 284, 31. f 383, ik 410. 2 cona.
j 417, 2 mag civ. 418. S cona. 419, 2 cons.
I 421, 1 mag. civ. 422, 1 cons. 423, 1 cons.
424, 2 cons. 42H, 1 cons.
Rfideger III, 433, 'i cona.
: Sygelin arm. III. 894, L 482, 2 cons.
' B. unckeler; V^aldner.
I Scbiltigheiin Childen— Schilt - Schilte— Schiiten—
310
Sohlltigheim — Schöneck
Schilti— Bcbiltic— Sobiltie— Scbiltlno-
Schiltinck - Sehiltink— Sciltene— Scilti—
beim — hein — keim —kein il Stra»sbarg II,
47^19. — III, 30,iüL34.iii-üül- ^2.
70, 4L 209, 2^ 35. 283, 2iL 3£)K ^ 378, 22.
— IV. 1A 2. !A ^ÜTTUSL i 122^ 6,
ang. mil. de III, &
Adelbeidii beg. UI, 198, &
Agnes s. Kosolt
• Agnes III, 326. 02.
Anua III, »gß. Sä Bamann.
Anna de, döm. III, 306}^ 25. 846, Sti Barr.
Clara beg. III, 130,^188, 2. 211, 31 f 2M,
Echardas de f lU, m &
Erbelei t. III, 316. I acab. 437, 2 cona. 428, 2
COM. 429, 1 cona. 4H0, 1 cona. 433, 2 cons.
Erbo de, mil. II. 74, 20. — III, ^ aü. US, M
mag. ciT. 1 826, 31 414, 2 cons. 416, 1 cons.
417, 1 cona. 418, 2 cons. 419, 1, 2 cons. 420,
2 mag. civ. Cders?^
Erbo de, arm. III, 317, Ifi. 326, 38» 431, 1, 2
cons. 482, 2 cons, (ders V)
Hartmftdas Hartmannas Hartnnens de, mil. II,
H»j liL 4«, aa mag. ciT. 74, 24. — III,
Iii, U scab. 23, 2 scab. 20, 41 mag ci*. 45,
5, U!j mag. ciT. 49, 12. 56, g. 64, Jü mag.
civ. üty, d mag. civ. f iiä- IM, Ii. 188.
2. 21L ai. 2öi, a. 418, 1 cons. 413, 2 mag.
civ. 414, I cona. 414, 2 mag. civ. 416, 2 cons.
416, L cons. 416. 2 mag. civ. 417, 2 cons.
— IV, 16fi, -^0, ^Q mag. civ.
Hartmftdas SlfiTelin ▼., mil. III, 130,32. 188. L
421, 2 cons. 4^2, 2. cons.
Hugo de t m, 47, la. — IV, 21L 24. 212, 8.
Hag v. III, 419, 2 cons. 420, 1 cons.
* Lflgardis in. 130. £L 160. 24. 185, LL
Phyna lU, 326.157
Veodt-nlieim KadoUos III, 23g, 2.
s. titr. tStrassen.
Schindeln z& der, Fridericoa m. 16t, 32.
Scblettstadt SIecsoal Sleci— Slet— Slett—
Slete— Sietze— Sie»— Slesestad -stat II,
93, aä. 96, 16, 110, la. IM. 2L 23.% M. 854.
Sl 3S9, 12. - TTT7 119, 32, I48.~griia. 221.
4. m Iii — IV, 45^14. 132. ^ 141 jj.
178. Ü.
Borger Ii, 44, 13. ^ 22 ff. 3S6, 2.
Erlin die II, 254, M
Berthold II, 336, ^ ff.
Oebare Waltber II, 336, 8. 392, ö, 393, SL
Kornroarkt an dem, Otte II, 338, Ifi.
Heintzelin s. Bmder II, 33£~IL
Sobriber Peter der II, 144, I, 40.
Sohorpfessg Johannes f III, 233, 4.
jadex Uartmann v. Ersteiii II, 143, 36, 42.
Meister a. Rath III, 148. 3L
Heister Konrad Wernher v UattsUtt III, 148^
31
Rath B. Börger II. 78, SIL
Ritter v. II, 141, L
Bcbnllhoiss Meistsr u. Rath II, 302, M. 338,
Schultheiss Heinrich Waffeler, Ritter v. Bckerich
II, 338, ItL 396, 2Ü,
arcbipresbyter II, ^ 21i 104, diL
Fransiskaner goariliauas et conventus II, 91,
2&.
Predieerbrfider II, 109, Bfi. 283i 3. — Ul. 169.
a. 267, aL — ivrnö, 12.
vicarias IV, 175. ilä.
Johannes Abbas II, 109, 3&.
Probst II. 326. 33.
sororca III. 73. lH
Heilka de 1117319, 28.
Lucgardia de, sabprior. domna ad tnrrim Arg.
III, 27, L4
Waltber v., mag., civ. II, 338. LL 3:tö. 2.
Wernerns de, fr pred. IV, l7tL Ifi-
Schliengen n. Basel L Baden III, 395, IL
Schlierbach Slierbach b Biedertbal L Cant Basel
Rudolf V. u, 143,. aa.
Scbmitbaasen a. Niederrhein Kr. Cleve II, 188. *0-
Schneckenbnrg Snecgen— Sneckinbnrc b. Wein-
felden L Cant. Tbargan
Adelbertas de, can. eccl. mig. IV, 7, 8. 26, 11,
I 2&.
I Schnersheim Snershaim w. Tracbtersheim III,
129. m. 378, 22.
I dicU de III, 265, 21.
I Heinrich v., sator II, 240, 3&, — III, 138, 4iL
s. Stnrm.
Schob Schop 8. Schaub.
Schönau Scheinoawe ScbAnA Sch5n5we Schonowe
a. Rhein s.ö. Schlettstadt
Agnes de, can. s. Stapbaoi U, 440. 1^
Diethericas de IV, 4H, LL
Günther v. III, 395, ML
Hau tu- mann v , herr III, 365. 1£.
Hartman v. II, 168, IIL
niricas de t IV. 48, Ii.
Sch&nberg s. Offenbarg.
I Schöneck SchAn- Schfinn— Schon— Schonn—
I Sconen— eck —ecke —egg —egge.
, Agnes III. 73, 3fi.
I • Agnes HI, 172, 2fi.
Burcftiaiis de, civ. II, IWj AI- - HI. IMt 33-
t Mit 22. 423, 2 cons. 426, 1,2 cons. (ders?)
I Dem&dis beg. III, 235, L
I Bberhart Eberlinns"^, civ. III, 73, 35. 2S,
I scab. t IMi sog, Ifi. 419, 1 cons 4S0,
2 cons. (ders ?)
Elsa de, mon. penit. III, 73, 3iL §20, L
Elsa Ul. 378, aiL
Oreda lU. 73, iSfi.
•Greda lU, M7, 23,
Greda III. 379, fi.
Gftta m, 379, &.
j Hago de, mil. II, 217, lü mag. civ. 259. 24
mag. civ. 260. 3 mag. civ. 2B5, 33 mag civ.
335. Ii msg civ. — III, löB, Ü?! 'I mag.
civ. 228, ai mag. civ. f Sil ^ 32-
421, 2 cons. 424, 1 cons. 425, 1 mag. civ. 426,
2 cons. 427. 1 mag. civ. 428, 2 mag. civ.
429, L cons. 429, 2 mag. civ.
Johann V. III, 126, 43.
Jabikiines senior d«, civ. III, 73, 3S. 172. 2iL
i äl (ders?)
Johannes de III, 73, 3d. 208, Ifi,
♦ Katherina III, 158, ÜS.
I Katberina III. aTÜTa.
* Katherine III, 208, Ifi.
, Minne III. 73, M.
I Nicolaas III, 378, ^
Petrus de, mil II, ISL. 2fi mag. civ. 193, H,
, — III. LLL 4L 126, 22. 158, flL UL IL 178,
' 22. 188, a. 248, 13. 417, I cons 420, 2 cons.
421, 1 cons. 422. 1 mag. civ. 428, 1 mag. civ.
i 424, 2 cons - IV, 161, 34.
I Petras Petermannus de, civ. lU, 78, 28, 126.
Schöneck — Schuvey
311
40. IM. 35 235, 1^ Mg, 32. 428, l coni. 432.
1 C0U8. (ders ?)
Petrns dictua Heidene III, 327^ 22.
Petrus do III, 378, M.
Petras de, cm. 8. Potri III, 218i SQ. 2te, ID.
889, 2iL
ReimboIdQB de III, 378. 39.
Banaeler t. —
Johannes civ. II, 415, 9, 29 mng. civ. —
ni, 39y, 43. 869, 1 mag. cir. 372, 12.
22. 378, 42. .S98, 33. 4:27, 2 cons. 429,
1 cons. 431, L ä cons. 482, mag.
ciT. 433. 1 cons. — IV, lao. 1
«Katherina III, 2^ liL
Schöneck SchAnecke Raine il Niederbronn
Johans t. II, 481, 30.
SchAneman
nng. III, 189,
• DrnUlindis m, 33, 4 Dangolsbeim.
Hngo m, ^ 4.
8. Str. Mahlen, Strassen.
SchAnemaii de Hcrmolzhcim
Deniodis III, 3')!^, h (Jrave.
Genta III, --iri2, ii Drahtersheim.
Nicolaas fTH,
Otto III, 352, ä.
Sch^nenberg b. Sonderadorf s Pfirt
Herr t., s. Ensisheim
Schönenbarg Schönenbarg s. Weissenbarg
Wilhelm v. III, 198^ 2tL
Schörlin dictns III, 252, 3.
Schötterlin Cftntselin, civ. II, 286.
Scholle Albertus, mil. IV, 62, 2L
Scholle s. Ehcnheim.
Sebopfheim Miederschopfheim s. OfTenbnrg
Heinrich r., edelkn. II, 197, 34. - IV. 183^ 0.
Laticka s Scfaanenburg.
Wernher der PfaÄ U, 198. 6. 3L - IV.
185. 2Ü s. Altenbeim.
Schorpether Johannes, edelkn. III, 310, i
Schotte Schott ScböUin Xote.
nng. mil. III, 381,
nng. dne sorores mon. s. Elisabeth III, Mü, 29. j
Agnes III, UM, UL
Conradns mlTlII, lOOi LL I
Conradns cantor s. Thome III, 100^ ISL 19Ö, LL i
315. iLL I
FricEemans de, chevelliers III, 363^ iSL '^iL \
Ifi. I
Johannes, der hovemeister, mil. de Arnoltsheim
II, 367, 12, 22, iSög, IL - III, lÜO, UL
216, iL ^8. 4. 423, 2 cona. 42.'>, I cons.
I3Ü, 2 cons. 427. 1 mag. civ- 430, 2 cons.
432, 2 cons. — IV, 186, ü.
Irmelina mon s. Cläre a. d. W. HI, 381, 22.
• Irmeng,irdis III, IQO» IL
Philippas III, 23L lä.
Öllemann III, 218^ 1, - IV, 186, m.
Sohottemann s Kattolsheim. '
Scboab Schoopp s. Scbanb.
Sch.'ibcnin Johannes III, 231, 43.
Scböbinbftt
Johannes textor III, 3i7, 30. j
Johannes III, 817, dL '
• Katherina Iir»!?. 30.
SchAfhnsen s. Scbs<!ban8«n.
Schowenbarg s. Schanenbarg.
Schrapron dictns III. 1Q2. 22.
Schriber
Anna UI, 20^ 11
Hesso civ. IH, 53. 22. t 202, HL
Jobannes III. 2t>2, liL
Peter der, s. Sc&Teltstadt.
Schftholin
Gente UI 136^ 33 Kipelin.
Wernher herrlll, 136, M.
Scbditeiso Conradns cementarins III, 187. 20.
Schüre Sch&ren sft der
Greda domicella IH, 22L 18. 333, 22, 344, i
Sygebotte civ. III, 187^ a2. 420, 1 cons. 421, l
cons.
ÖlricoB civ III, 61, l£L
8. Str. GottesbänBer.
Schlirpfesag Sclmrpfesag
•Adclhcidis III, MIL 2i.
♦Hcdcwigis t III, 2fL
Jo Ii an HC 8 civ. III, 149, 211
s ächiettstadL
Schätze
CQntzelinns III, 80L 12.
Dietheras sntor f UI, 301^ 12. SQL IS.
SchuHheisa -hcisBe — heissin — heisKe — heis
.Scul;etos Xoltea
nng. institrii III, 2fi8i 2.
♦Agnes III. 2>*0t äQ, ;!32, fi Reinboldelin.
Burcardos mil. II, gU, 2a. I. & —
Hl, 149^ 32 scab. 209, 33 »cnh. 210725 »cab.
226. 8 mag. civ. Hi, LL 2iKI, 207 2H2. 21.
ai8, 32 mag. civ, 3^4, fcL 42ii, 2 cons.
IST. 2 cons. 422, i^ns. iW, 1 cons. 486, 2
mag. civ. 427, 2 cons 428, 1, 2 cons. 430, 2
mag. civ. (zwei veracbiedenejT
BnrcardDB arm. III, 3^2, Z.
Clans herr ID. 427. 1 canR. 428, 2 cons. 429.
2 cons. 431, 2 cons. 4 !2, 1 cons.
♦Engels t III. STH^ ^ Rosheim.
Hugo mil. t UI, ^ 2^ 415, 2 cons.
Johannes arm. f IH, 380, 22.
Jobannes preab cap. s. Nicolai III, 801, iSL
Ita III. 25Ü, L t 228. 2.
•Mutzft in, 380, ai Sfisolsheim.
Nicholans mil. II, IfOi Ifi. 214, 24. — UI, 69,
la. 101). Ifi. t 278. aa.
Bciiiboldus Rombalt Rembanz arm. UI, 332. L
H4I, iL ;i55, L
iUTHTTüldus arm. III, 879, 32.
WjiUher HI, 54, Ii t 84, a s. Str. Höfe.
8. Str. Scholtbeiss n. Zorn.
SchAchfater Jeckelinna, ortnlanns III, 358. 44.
Sohnttenät dictns III, 237^ lÜ.
Schütter die alte, Flnss IH. md. ib.
Schütterer Johannes UI, 'öO'i, UL
Schnttern Schotters Scntira Scnttera s«r. Offen-
borg, Benedictiner-Kloster
aUws et conventns UI, 25, 12. - IV, 70.
86, &
abbas II. 45> 12. 326. aL
Schalterwald der, sw. Üffenbnrg lU, I3ä.
Scbatterwald — walt Dorf sw. Offenbnrg IH, 256,
32.
Schatterwalt
• AdLllifidis III, 279, 2.
Johauues pollifez HI, 279, 2.
Schavey JanU v., fran III, 35L 2.
'^" dby Google
312
Sohwab — Soiltanoheim
Sehwftb SoevoB Swap
Adelheids III, 21, 4, 4&.
•Anna DI. 113. 8». 114, ». t», 17.
Anna III, 196, 18.
•QyMU III, 16, 18.
Hartmannna de Sneria, dv. III, IQ, 1, 18. Sl.
1, 48. — IV, 165, 10.
HMBriciM lU, 193. 4.
Hnnlu dv. II. 468. 86.
J€kMBM institor III, 113, 80. 114, m. f 196, 17.
Joteanw m, i96, 18.
Johannea HI, 196, 18.
lU HI, 196. 18.
Katerina III. 196. 18.
PhiD» m, 186, 18.
£&doUBB m. lU, 14, 80.
K. 8tr. HUfc.
Swap T. DorliBlieim
Eberhard f HI, 315, 41.
Elia III. Mb,
•MeUa III, 34Ö. 4i Kynow«,
Swap de Uollesheim
Beintzemannn« civ. III, 253, 37.
Schwaben Snevia
Herzog Friedrieli IT, 3, 8.
comitei de IT, 83, Ub.
nobilM d« IV, 108, 81.
flakmbtbaig SmbvlMrk i. BlhraMn i. Wtetom-
doaiiBW 4^ oh. «od. n^. IT, HB^ M, 41.
Sabm SmutM 8«hi sA ««■, ChuUl. »0,81
msA. 89«, 19. 897, 84.
Scknranau Swann^we abftg, Bofg Ik. BilUiB »•
lihein II, 2';m, <),
Sebwarber STc-rbarius Swarbariu Bmrbtr
nng. II. IH5, ■^ 8 Str Hofe,
nng. Swarberin III, 222. 11.
Adelhcidis III, HO. 346, 3. 375, 32. 384, 1
Agnes' doinic«lla III, IKI, m. 183, 8». 316, 1.
361, 2. 876. V > i, 1.
Anna TTT, «-»H. .i7 Wolxheim.
BcrtholduB III. 175, Ih. 429, 8 OOWk
coiis. ■l^2. 2 mag. civ.
CUuB III. V>>, 1 cons.
•Elluklndl« III, 374. 41 Zorn.
EiHa III. 368, 20 Clotle v. UUenbeim.
•Elsa Ut, 223. 11. .^86, 6 Oroiarb«.
Oerina III. l.*)», 3.
GöQtber II, 261, 34.
Heinrich berr, civ. III, 15, 4:i. 11, II
H.^, 12 scab. 97, 23. 124, ü8. i:H2, ß.
151. 42. 168. 17 Bcab. (den?)
Heinricaa civ. III, 41, 41. f 113. 30.
H75, 33. 384, 2.
Heinricna Henninni mil. III, ^28, 40
348, 89. 3«8, 12. 878, :<74, 41.
Joluuutw ritter UI, 210, 32. 283, II. 815, 42
mA. 388. «. 428, S «mm. 48il, 9 eMi. 431,
1 mag. ciT.
•Lbcgardis III, 144, 19
Loaeha doaticella III, 347, 4.
Loseha III, 826, 31 Ripriin
Katbf'nna III. 130. 81 Uand&feld.
Knehtflin i III, 130, 91.
Nicolaui preb. ecci. maj. III. 228, 44. 268,34.
891, 29.
Ortwin hwnr, dv. III, 70, 14. 98, 30. 118. 42.
481, 1
, f)^», 3.
14.i, 3.
346, 1.
.339, 17.
M«H MMOr
«it. 0, 184, 86. - m, 187. 10.
191, 264, 24. 270, 9 . 276, 7. 278, 24. 282
19 scab. 29^, 28. 301, SO. 306, 38. 816^ 48.
319, 38. 8.)0, 10. 8N» 15. t MM* t
cona. (den?)
Petras ciT Dl, 988, 88 Mab. 488, t flOM. 488,
2 cons.
Bftlman ät. lU, 210, 30 scab. 316, 1 scab.
3&3, 88 Mab. 430, 8 cona. 431, 2 cons 438,
1 cona.
•SopUa 41, 41. 861, 1. 875, 88 t. W«ai>
Dlrich oiT. m. 88, fa t 818, la 414, 1
416, 1, 8 cont.
Ulricus cir. II, 473, 82 icab. -> IE, 888, 17.
.470, 19. 373, 8. 429, 1 cona.
8. Villingon.
Scbwarx Swarta Sirarize Swana i, NigM.
Agnes HI, 61, 20. 70. 35 SUibanNf.
•Agnes III, 61, 16. 70, 34.
Jobannes berr, d«. lü. 2, 88. 48, Ift 81« 18.
t 7(1, 34 ooaa. I ■ "
Feier 8. Bera.
a. Str. HioMT»
Baatett L
87.
Ofd. IT. G8; 14. 808,8Lil8L
et Marentas IV, 74, 18. 118, 87.
Abt II, 888, 81.
JohaniM ni, 406, 18.
Sebwamborf SnarUbnrcb i. Tbari«|iB
Oraf OnnOieras II, 65, 28.
Scliwarzenberg Schwartzem — Swarczen — Swar-
tiom— SwarUten— Swarzeni — Swanen—
— barg — b«re — berg nw. Waldkirob L Badan
PHeger >a II, 190, 16 a. Wartenfala.
Bertoldoa i% prap. aMt mti. If , 8, 88^ 84. 18,
Hertoldn» de, »iibdiaf . cnn. ecel. msj. IV, 15, 28.
II. 4 IS. 4. — 111,256,
36.
Jobannes t)«. can. dapifer, dec. ecci. mi^. II,
320, 40. A-n. .H8. ,'Wl, 31. 4 »2, lf>. 484, 16.
460, 2« - III, 256, 37. 878, 1. 387, HS. 301.
:n M l, ■.i2. - I?, 180, 14, 81. 18t, 8» 17,
28. li>2, 33.
Sdiwanwald SwarteaaU alm rilta H, 888; 18.
— IV, SW, 37.
Sehwedaa Soade priniM a. Laad.
ä«b«Mwbeia Swabiebaobatm um. OannaiabaiBi
1.0. PEUt a. Spalar.
.Schweigbansen Sweighaseo abgiff. Ort b. WQl-
stett i. Baden UI, 200, 4.
Schweinbeim Swain— fiWiabate 1.8^ Zabam 10.
60, 15.
Bornardiis de, s. MaaramfiflilM.
CnonU«lm t. Iii, ^7, 8.
QQntber t., ritter II, 414, 18.
Kftdolfus de Hl. 79, 1.
Sebwindratzheini Swmdcratz - Swindras— Binn-
dratz— Swindraa— Swindrotahaim 6. Hoob-
fDldnti UI. 40, 18. 1.18, 8% 48. 883, 18. 888,
2. m\ 37.
eccleeip vir. Wprnerns II, 89, 7.
ong. dirta de III, 2i;}, 38. 2i<a. 86.
Cftnradti-s de, presb III, ,388, 18 i.
Otto de HI, 99, 7. f 863, 18.
Schwyz Landlente t. H, 4.S1, 87.
SdlteiwhdB a. SebUtii^MiiB.
Digitized by Google
Soolsris — Sick
di3
ScoUt's :;nricug III, 20, 17.
Scolcixve ilennc de III, ä6i, Bl.
Sconeuc-ck s. ScböMOk.
Seobttna Fmbtuf .
Sontira S-'iltr-r i ». .Schultern.
Seckau S«ccovic<nsii i. dteiertBArk
nUcliof II, 9.
SwktUi a. BuaL
Seconioii*e s. Säckingen.
Seedorf Sedorf i. Cant Bern
Heinrich v.. s. B(>ni.
Sefredus minister, eccl. iB^j. IV, 37, 3,
Sefrid
ung. herr i III. 18, 83.
FriU m, 18, 24.
JohAnnee III. 18, 24.
Jnnto III, 18, 24.
* Lncgart m. 18, 39.
StampfeUn III, 18, 94.
t. Wemhems.
SefKdni IV, 2, 27.
PfFirlel)f^n s. ScnfUlebea.
Scgerin III, 2ß5. 10.
SegoTia Segobienais i. Spanien
Biwhof Kodenom II, «6, 86. 67, 20. 161, 21.
Sabdgmarke Sebzstgnuuwk
Glum III, 74, 86.
Cbw IIL 74, 38.
Jiwbaäin, 74. 98.
*llii|aMte m, 74, 37.
Maigureto HI, 74, 88.
NieholaQB III. 74, H8.
RAdolfaa RAleman III, 74, S7. 98, 2.
Walteras herr. civ. f lU, 74» 87. SB,
Waltenu III, 74, 87.
Seiler a. Bern.
Seiler Seyler
EUina in. 183, 38.
Fritecho f HI, 878, 35.
Jacobna nnncnpatns dar Winatidiir III, 9B8, 16.
Jobannea inatitor III, 183, 80.
Jobannea III, 288, 1«.
• KriaÜn« III, 155, 41.
•Lbtgardia III, 288, 15.
Nieolaiw cir. III, löft, AI.
BUoUu iwht III, 14», 31.
Seilloae a. Selloae.
Selbach n. Qemabacb i. Baden
Beinrtob y., nVLu D, 971^ 1& 409; 41. —
IV, 189, 35.
Seibold n. Hanau
prepoailos U. IV, 51. 0.
Seldenan — owe wobl abgeg. Ort i. d. N&ho Ton
Selz, ob aaf deta reobte» Bbeinofer 'f II, 82, 10.
SeligAne de, Clt^wclin
Albertna f IH,
Anna ciT. Hl, 36.
OiiiitniBu tJO^m. ao.
sopUft «ir. in, in, ss«
Saliagm i. SUHiiflMi.
Bett«
nng. a& der Hellen III, ItA, 81.
Jobannes UI, 155, 81.
MloN Seilloae Selote de I. AhmUs
dietu in, 182, 30.
*Irmendrndi8 III, Bt, 11.
Jnnta III, 280, 82 Bosaer 8. Str. 0
K&dolfua t III, 280, 32.
Sigelinns III, 61. 11.
SigelinuB Sygelmana III| 180; 86. 888, 18.
8. S(r. .Straasen.
ScLsTin Heiniiah 10, 87, SA.
ücltocrioli
• Agnes III, 134, 13, >■,.
Jobftnues Ui, 184, 25. f 198, 84.
Seltiiuprong s Bnr.
Seltzclin
•El»a III, mi. U.
FritBcbo carnifex III, 3fi7 13.
Seil Salsa Selaa Mao Selsa n.ö. Hagenau II, lO,
24. II, 1. 18, 18, 29 ff. 270, 23. 272, 28. 869,
19, 29. - III, 240, 28, iMi. — manicio II,
22, 11. mnri et fosaatai II, 18, 6.
Bürger II, 153, 2, 10.
monaaterinm II, 470, 26. — IIL 894, 19. ~ IT,
7, 19 8. Str. Höfe
Abt n, 32ü. 31 in, a98. 46.
Hei wich IV, 7, J.-
Hugo II, .170, 24 ff
nng. dicta de v HI. 28Ü, 7 8. Str. AreM.
Johannes de III, a7v), 8.
L^igardis III, 279, 3.
Selzbach Solse S«lm dit, h. 8dl 0, 1S7, 88. 880^
4. 418. 86.
Senan a. Bara.
Sempach nw. Lamm IB, US, 81. 848, 4t.
Bürger
Bdzewile Ulrich v. III, 243, 7.
Omendingen Peter v. UI, 248. 7.
SchuHhci.ss Ulrich v. Qalauton m, 848. 40.
Seneu&iB s. Sieua.
Senfleleben .Sefteleben
*Agne« III. 295, 31.
Albertna textor Ul, 187, IB. 938,81. f«»,».
Albertna UI, 352, 1«.
Ung mil. de GeabolUbeim II, 264, I. 400, 13.
417. 14» 88. 41«. 14. - IV, 186, 9Q.
" m, 888, 16 HarmaMMliB.
SennbaiD Senheim i. Ober-ElMW
.Tobaanes de, mag jnriaparitaa Arg. UI, 213, 10,
Senogalicuais a. i^iniga^lia.
Sari« Johmnaaa UI. 2ö.
BanaanliMm aw. BeofeU U, 141, 3, 86, 88. -
17,184,31. -» ~t -»
Seaaahaim 6. Bzgiam VL tU, 17.
Johannaa t., meister III, 67, 94.
Seser dictus II' I 5 s. Stt. Hioatr.
SeBselsfaeita s. bäsoUheim.
St. Severina a. Severinna i. UntciiUlicti
Rrzbiachof Bogenu U, 152. 81. 150, 19.
Sfacia SnaceoaB^ BoaaiBMitia i.
Bischöfe
Benedictua II, 801, 34.
Zacharias U, 350, W.
8tb«Baehilling dictna Paternoster, Gerhardns III,
:<77. 38.
.Sick Sicce Siege Sicke Bicken äickes Sioko Silbe
Sycke Syx SickaUa 8|ahttliaas
ung. IV, 27, 6.
40
Digitized by Google
314
Sick — Sn—
ong. ciT. II, 265, 2fi. 336j 2L 446, iL — ID.
U4^ IL 152. 2i>. t m aa. 207. 88. 239. 8h!
ang, IV. 27i fi Ltnaclin.
nng. t 1117144. U Bwk.lin.
Rnreart herr t HI, 33, 4Q. 34, ä. 412, 2 com.
Riircart III, 33j 42.
ünrkariJus 17727, fi.
Claus III, 42a. 2 COM.
Eberhardas civ. III, 33^ 4Ü. 67. 4. 78. 15 gc*b.
103, 179, II. t~g58. 23. 291. 32. m 12.
iL 4X172 con«.~¥T6, 2 rons. 417, 1 cons
i cona. 419, 2 com. 42U, L cons. 421, 1^
1 cons. 422. 2 cons. 423, 2 cons. 424, 2 cons.
Iswei Terschiedene).
Bberlinns Evebardiu cir. II. 278, 24, 23. 279.
?i 1^ — III< 292. 9 Ticos geren« scalteti Arg.
426, l cons. 429, L cons. (ders?)
♦ Ellina III, 32.
•Oerina III, 33, 11.
Johannes b. rr. civ. III, 64, IS. 62. aL 6R ÜL
9L üä- 108. -$2. 118, 2. 16fi. fi. t l'M. L U4.
Leons. TIS, 1 cons. 416, i com. 417, l cons.
418, 2 cons.
Johannes deine Johannes, herr III, 179. LL 238,
■L 429, 1 cons. (ders?)
Johannes senior mil. III, 188^ 11. 247, 33. 373,
B. 387, 2. 426, 2 cons. l27, l cons. 427, 2
mag. ciT. 429, L cons. 430, 2 mag, civ. 431.
2 cons. 432, l mag. oi». 432. 2 cons. 433, l
cons.
Johannes janior mil. II, 355, L 22 ms«, civ
- III, 3m 27, 4L 37.175^ Ifi, 427. 2 cons!
428, 2 cons. 429, 1 mag. ci». 429, 2 cons.
431, 2 cons. 483, 2 mag. civ
Katherina III, 873. h Wensor.
Sidelin Bnrcardos IV, 211. 29.
Sidewirkerin Heilka III, 874. 12.
Siegt'lmann .Str. Steinmetz III. 163, 42,
♦ Katheriüa s. Nortgusae.
Siena S«npngis L Hittelitalien
Bischuf Reynaldas II. 167, 21. 158, 12. 33, 32
s. Rom Cur. Nuntien. '
Siferraan III, 367, lä.
Sifridi filia IV, 124,
Sifridos IV, la.
Sifridns bargraTias Arg. IV, 34j H.
Sifridns prcfectns Arg. IV, 207, 3, L
Sifridns Alias ministri fraUotn IV, 211, 22 cons.
SifridM cap. Arg. IV, 1H<), 17.
Sifridns goardianos fr. min. II, 59, LL 60. i ff
79, iä.
Sifridns can. s. Stephani IV, 164^ ß.
Sifridus der. ep. Arg. IV, 69, 2.
Sigebolt presb. IV, 1, Ifi.
Sigebotto preb. s. Qalli III, 53, Ifl.
Sigobrpht Sighr^ht Sygebrcht
Adi'llieidis III, 347j 13.
Agnes III, i>47, la Mosnng.
♦ Elsa lU, ML 13. 397, 33.
Johannes III, 347, Ifi.
Johannes port s. Petri III, 222. IIL 286, 27
319,19.34^8. — —
LoöTowe civ. II, SOL 9. — III, 317. 13. f 397. 33.
Refwinns III, 347, Ul
Sigcbcrlitus III, 347j Ii.
Sigefridns IV, 3, LL
Sigefridns advocatas Aig. IV, 3, UL
Sigolsheim Sigoltesheim nw. Colmar IV. 36 2L
122, 13. — '
Simon IV, 8, 12.
Sindelerin domina HI, 4^ L
Sindcislif-rg s. Zaliern, Franenkloster
Vorsteherin II, gfi,
Singer HeinricM, textor III, 198, 19.
Singrist Sine— Synnecrist s. Manrsmünster III.
139. 16. - IV. 102. aL
Sinigaglia SenogalieMis L Uittelitalion
Bischöfe
Franciscus ü, 164, gä.
Fridericns II, 657^L
Sinner s. Friesenheim.
Sippeatnl a. SyppsMAL
s. SiricM s. St. Cir.
Simau b. Esslingen L WQrtemberg, Franenkloster
IV, 2105 14.
Sithe s. Sick.
s. Sixti de urb« sorores II, 5L Ifi. »2, 2. 56. LL
68,2.-IV, 64.5.
Siao IV, 1, ai
81- 8. Sehl-.
Slaterbackin s. Slotterbaoko.
Slcgeregcn
Hugo III, 173. Ifi,
* Hetza III, 173. IB.
Slotterbacke Slaterbackin
ung. vidna TTI, 123^
Agnes III, 2üi WI iL
CBnrados f Hl. 20^ ^ IL
CÖnradns III, -203^ 2LL
Ort'da III, 20:(,"1]L
Juhanncs IITT^CW, 2Q.
Slotternegelin die III, 206, 25.
SInch Dieteriens IV, £11. 22.
Sm— s. Schm— .
Smerwer Smerwarii
ung. III, 386, fi.
Berhtold der, d?. II, 201. Iß.
Matthias III, 896, 1
Smidelin Smydelin
CVinlzclinua III, 396, L
JohannoB preb. ecd. maj. III, 24Ä, IQ.
SinideTi'lil
* Irmuntrnd III, 142, i.
Nyclawei III, 1427L
Smidin Smydin
Elsa dicta de Oeispolzheim III, 308, 2fL
Oerhatt der III, öö. [iß.
• Helwig III, 65,^
Smieke Sraiecke 11,^17.31.291,10.301. 19.22.
Smil Smyt
OAtzo cerdo III, »1, 38, — IV, 193, 2L
Hngo, de Barre, cit. III, 130, 42.
•. Offenbnrg.
Smit de Renchon
• Katherina III, 363, l± Stange.
RödolfM III, 3637lL
Smit de Rosheina
Btutolt chivelliers III, 354, Lfi.
SmoUi s. Prinzbacb.
Sn— s. Sohn—.
Snecke — Speier
315
Snecke
diclM lU, 115, 34.
Kftdoirus III, '21^ iL
WiilteruB III, 27ii^ iL
SnciUr s. Bern.
Sueweleria dJcU III, Si«, IL 345, liL
Sneweli
Bernlape i. Freiborg.
Cunrat Dieterich IV, 197, 27,
Johuuiiua gen. d, Qresser lY, 197, 22». Freibnrg.
Wi»euegge v., s. Freibarg.
Snewelin
ung. III. 33L 42 8. Str. Höfe.
Conradus t III, 383, 83-
•Hcdowigis III, 383, aL
Ntcolauä III, 383, 2iL
Sobernheim sw. Krenznach II, 363, 22.
Hoellacr s, DiobI.
äüllingcn Scliugen sw. Rastatt a. Rhein II, 370,
aa.
Berchtold cir. II, 3g& 28. — III, 220, üfi^
261, A. — IV. 189. 1. ^
Soldan
•Lnscha III. 250, 13 Ripelin.
Nicolaus ciT. UI, 22L ä. 280, 15L 423, I cons.
425. L coDB. 426, 2 cons.
Solotharn Solodornensis L d. Schweiz
prepositoa B. de Rathi III, 6^ üQ,
Somerswalt s. Samttwald.
Sophia prior, s. Katharine III, 245. &.
Sorne s. Zorn.
Sorner s. BArsch.
Sorra Sorrensis L Sardinien
Bischof Oregorias II, 374, L
Spangen Hag t. II, 67, 2.
Spanheim
♦ Uemftdis III, 21T, 35.
Ofttzo murarioiHT, 217^ 34.
s. Sponheim.
Spata Johannes s. Rom Cnr. Cap.
Spatainger
* Katberina m, 120^ i&
Weruher III, 120, 4Ü.
Species s. Spiea
gpcculnm ad, s. Spiegel zotn — ,
äpcgmeaser Waltheros III, ML lÜ-
Speier Speyer Spir Spira Spiro Spyr Spyra II,
k^66,2ü,ö3,a5,?8iÜQ. 09, gg, 147, la. IWO.
31 188732. 202, Ifl. 22L a. 2lL Ifi- 273,
ai. 366, 14, IL 410. IL 425, 3Ü. 476. 8, SL
- ITOH. 3fi.-IV, 6,16,3fi»73,äS.153,
32. miL HL
Bischöfliche rfala IV, 143i 4L
Sftlzkcller 11. 247^ 34-
Bflrgermeister II, 105. 33.
Meister n. Rath II, 2QL L
Meister, Rath n. BOrger II, 197, 2L 40ti, 22.
Rath II, 194, 21 ff. 195» B3. 247, 2^ ff. 374, 32.
Rath n. Bürger II, 194i L 355712. 401, L ■125,
L 428, IH.
Bürger II. 44j 12. 247, lüff. 248, SJL 47fi, 3L
Bebeim Heinrich II, 20L L
Cranich Johann II, 194, LL
Ebelin vor dem Münster f U, 195, 13 ff.
197, 2fi. 202. 28.
Ebehn&belus Sohn II, 19^ 2L
Guntram Syeelmaiin II, 194, 13.
Hagenbach Nenduug v. n. s. Sohn II,
201,
Hftno Sygelin II, 201, h.
Klüpphcls Kinder II, 247, läfl^
Lamsbnch Konrad II, 247, 13 ff,
Loiitzp Hcilmann II, 201. 2.
Moscllft Wornhenis dictns de II, 66, LL
Müiipclg.-irt Anselm v. II, 201. L.
Nortwiud II. '.^01, u.
Riseu an dem, Nyclas II, 201. &.
Boiitr der n. itf|i L 197, aa. aoL
Saltzgassen in der, Heinrich n. s. Bmder
Ii, m. 8, U.
Schaf aotschälk zn der Ecke II, 848, 3^
seine Frati f?aganne t 348. SSL
Swebichenhi'iin Hug v. II, 20 1, £L
Sytliiiswanta Werner 11, Itlö. 2L
Trier Konrad V. II, 201, fi.
Zalbuum von dem, VölUe U, 20. 191
'iL 202^
Zeissinkpiiu .lohann v. II, 196, Iff. 201,2.
ILiUKgeiiosscn II, ITC, 38.
Zünfte n, 476,
Domstift
canonici
AsiniiB MfarcwardasT IV, 208, 30.
CfouraduB] IV. 20'J. 2.
Dilherus IV, 62^ L l^L
Flerktustein "Änselm v. IV, 72, 34. 75,
21. 8i HL 95, 24 s. Rom Cor. Capl.
Geroldseck Heinrich t. IV, 73. 22. 83,
32- 87, ai
Kage Conradus III, 2, 12.
Landsberg Conrad v. III, 124, 2L
Landsberg Gunther t. III, 313, ülL 314,
a.
Budegerus IV, 20&
Siboto H. IV, 2Q9, 2.
Stralenborg Fridericus de II, 321. iü s.
Strahl enourg.
cellcrarias IV. 208. 36.
decatuis II, Oii LL
prciiositLis IV, TT, 2.
BcolaBtici
Cfonrados] IV. 209, 34.
Lichtenberg Hermann v., s. Deutschl.
Kanslei.
Dominikaner II, 283. 4.
s. Germani extra moros ecclesie
decanas U. 65, 12. 200, 2.
prepositns 1179?, IS.
Bcofasticu» II, 8L 32. 88, 21 ff.
Lichtenberg Hermann y., s. Deutschl.
Kanzlei.
s. Trinitatis ecclosio decanus IV, 180. &.
8 Widonis ecclesie castos Johannes II, 347. 3L
348. 4 B.Bärbehtein.
•Gertrudi* III, 310, 12.
HeinricuB de UI. 310, 12.
Joannes do III. 320fl.
Joluinnos dictns de, fr. prcd. III. 166. 2ii.
Kluppfel de u. Irmelina s. Tochter III, 9S, 2L
Met2a d«, beg. III, 236, 22.
Petrissa dicta de III, 34L
8. Wide,
Speicr Diöccso U, 43, 32. 88, L95,4.96,2fi-
99, 23. 18Q. 3£ 346. 30. 355. 32. — IV, 73,
Ii, 2L IL 12- 85, 21!. 158, 30.
316
Speidr — Stampf
BUchsre n, 18, 33. 19, 5. », 4, 8& 16. 17»,
25. 357, 9. 363, 24. 3«5, Hl. MO, SL — m,
42, 30. - IV, 5«, 23.
B«renger IV. 31, 13.
BBioho U. aSit, 86. M&, 31, 38. 3H &•
401, 40.
Min Bar^mann Panlni II, 823; 87.
FiMdrich II. L>7, i2. 32, 7. 158^ 81. 154,
25. 161. 18. — IV, 163, 26.
Bdaricns II, 10, 18. - IV, 71, 7, 24. 73, 2.
75, 21. 83, 33. 87, 38. 101, 8i). 108, S|
(eleotoB). 143, 42.
ünbotte n, 267, 8, .18.
ininn II, 482, 2 («lechu). — in« 844, 45.
cnria. niflU. a«richt II, 195, 8«. «»; 81.
ju&m tt, 847, 27. - UI, 314, Itt.
OOdal dM Hidiob II. 847, 17.
pioffitor «MlMk BaMairiaul t. f riwt BhUicIl
ßpeiargfta Spirgfiwe Bpictobom Sp|r|MI II, S8Bl
18. 402, 29. 484, 8.
Landvögte a. OokiiMtatnii, Blitillb«]
VeldenU.
er Spendere Spendero DiapwontoB
. Spendirin III, 100, 22.
der ghte III, 216, 27 l. Str. B«te.
nag. die gftU III, 151, 17.
*AgnM III, 88, 5.
*Agnu t III, 144. 36.
* Agnei lU, 90, 12. 93, 20. 144. 37 (diM?)
BanudBB mil. III, 1, 9. 8, 80. 8, 36 WMt. elf.
8, 34. t 144. se. 419, 1 nwg. dl. - iV. 68^
sa loo^ sa 188^ 10. 8i& g.
PnioHdiis jouor ntl. Uli 1^ 10; 88 nag. dv. 8;
8 nukg. ciT. 16,80i 88, 15 mag. oir. 86, 11.
5«, ao. 79, 8. 80, 19. t 105711. 144,88. 412,
|. oiT. 413, 1, 8 wmg. läf. — If, IIB,
Bulcttt sn 8. TlMtinil, bO. m, 84, Sl. 88; 90.
Bibo HI, 263. 27.
Fkitdiidi a. TAektor IT, 91, 18. 97, II, 16, 81,
86^ ^
FMmen niL Ol, 8^ 81. 6, a 47, 88. 84, 88.
88^ 6.
Pridcritw MoL a. Thome II, U9, 1& 150, 5. —
UI, 69, 11. 105, 9. 144, 32 - IV. 6ö, 6. 66,
89. 151, 5.
Uftt« III, 205, 31 Kagencolc.
Hag OTipariaa III, 77, 25. f ^1 28,
Johannes hcrr III, 418, 2 mag. cn. il\>, 2 oodb.
422, I com m, 1 cons.
Johannes fr. pml. III. 347, 9.
♦Lickardis III, HO, 1. t ■iU^". 2l. 371, 42.
Hargarettia III, 3<J'.i, 17. .'.71, 41 I.,-ind«berg.
Walthertis mil. III. VJ, li\ 2-! in^a. ciy. f 116,
2. 371, 13. 414, 1 ccitis. 41,i, Ii mag. ci».
41(;, 2. com. — IV, 1.07, 1 (ons.
Wftlthcrus mil. II, 840, 7 mag. ciT. iWI, 2 mag.
civ. - III, 427, 1, 8 oou. 488, 9 IBM. Jff.
i;lL', Ii COllS.
8. Str. Häuser.
iSoMbonr] Kaiae b. Andlan w. Barr
tantelii tftll» AadfllaliB in, 887. 87.
Speie Barghart, rittw II, 888, 8.
Spette s. Qagelingen.
Spettenagcl Johannes, faher III, 105, 14.
Spcttewilre Spetwilre abseg. Ort der Orafachaft
LütseUtein, wohl i. d. Nähe von Wingon, ob
mit Battwailat in Znnuimiuihiuw m bciPCtiiT
n. 989, 98. 881, IQ; 88. 801, 8.
Spiegel zun), ad Speculuta
ung. III. '.Kl, ai.
nng. domiceUe II, 24U, 39.
»Agne* m, 311, 90 Wimar.
ConradQS m, 118. 3«. f 191, 32.
Dieiuftdiä in, 18H, 6.
Sitridu f III, 5, 28.
WitttMW m, 186; 5. 187, 8.
^ MB. «»prA.a.TlMmlII.9S<r».«6.88B,6.
Spiez SpadM ». thmut 8m IT, 905, 1 £
ttoiUer
• EUin III, 108, 7. 188, 18. IM. 48. 888, 18 I.
flaaibergen.
Hag der. itistilor III. 109, 7. 191, 84. 188,
19. 181, 42. t 28B, 24.
Spina Joannes IV, 51, 13 s. Dorn zftme — .
8pii 8^ i. Spaiar.
fl^irar
nng. ni, 849, 17.
Johann« pMk «oaL 111«. DI, 918, 88. 819; 18.
Sriwr
•Anna III, 77, 38 1. lAlll.
Eberlinaa t l^U 58^ 81. 77, 88.
Badoir der, s. Kibwg.
Spitteier Spitteträ
Johannes III. 8(<7. 'J.
Walthar cittnr HL 310, 98.
ITdthar adaUnrni, 810, 88 a. Braaulb.
apitabftt
BeioricDS UI. 388, 18.
•Kathsriu UI, 888, 19.
SpArlin
Erbo m. 99, 8.
a. Offenborg.
Sponheim Spanhalm w. KiflMiaMk
Grafen t.
Johann II. 55, 27.
Johaon n, 871. 14, 23. 425. 37.
8p««nga SigaBa III, 848, 85.
Rprnngelin dictoa f HI, 165, 4.
Stagau u. Curzola Stagnnm et CunuU i. Dal-
matien
Bischof Fetrus U, 153, 27. 161, 14.
SUhel
• Adelheidis UI, 142, 29.
Dietericoa faber III, 142, 29.
Staheler der III, 900, 21. 318, 15.
St&hleck Scaleke b. Bacharach Bhain
Alexander IV, 112, 11, 29.
Fridericos can. eccl. mig. IT, 18^ 8, 87.
Heinridi a. Str. Biaek.
SUkmat t. StallmtttaB.
Btalhoven s. Stollhofen.
SUUe som, Berhto III, 172, 5 t. BU. U»uMr.
Stanpf Stamph SUmpho Staiipf Stabil ttaopMiB
Stcmpbclin Stemphin
nng. der III, 76, 36. 95, 10, 191^ 88. 168, 8t.
3»6, 2 t s. Str. Höfe.
tmg. die UI, 125, 15.
nng. civ. II, 186, 1. — lU, 39, 18.
Agnea lU, 291, 26. 832, 1, 4il
Betzemannna cir. II, 95, 89.
•Edellindia f UI. 151, 94.
Oariim UI. löl, 86.
Omte ni, 151, 98. t Ml n
Stampf — Siempfelin
3i7
Heinricns »enior, civ. ITI, 90, IL 105, 21 134^ ,
Heinnco« oi». III, 161» iiiTiei. ^ f 291. 26.
332. i2. '
Heinrich priester lU, 3^ 43. 897, 5, '
Jacob in, 90, iL I
Juhannes can. II, 126^ Sfi. — III, jL ^ (den?)
s. Mainz. '
JohanoM cIt. III, 15L 2fi. »33, 38. 26^ ü. gS?i
ID jdera?)
Jühannes III, 11
• Juntha III, 90,11100,^ 134. 42. 166. Ii
V. d. M&nater. i
JoDtbB III, 332, JL i2. !
• Katheriiia TIT7 gis, H9 TreffosM. '.
• Kathermo III. ^illl v. d. liaular.
NicoUus m, 332, L
Wemboro» IV, 41, 4.
I. Str. atzMaOD. I
Stonge SUngae
dictu« III, 388, 4.
Agnes mon t. Johannis IV, 195, 12.
Bareavdus ci». III, 862, 24-
Dina HI, 13. !
t'riderich FriUcho piitor lU, 104^8. t 362. 14.
(ders ?)
GardradU HI. 362. Ifi.
• Oerdnidis III. 3ß2. Iß ». Oberkircb, Saacbeit
Hensele III, »M, 2h.
Jeckelinns III, 362, H
•Junte III, 1(1 OT I
Katherina III, 302^ U Smit. !
•KalLcrina III. 362. 13. ■
Nicolaas pistor f Hl, 862, liL
Niculaua, du MtirsmaDster, civ. III, 264, 38. 379,
M, - IV, 195. 11 ;dm ?)
Starkenbarg Starkenbarg n. Heppenbeim a. d.
Bergitrasae
Borggraf v., vitstom von dame Rine U. 364,
2Q s. Cronb«rg.
Staitmatten Stakmat n. Bitcbweiler II, 278, 2.
StatMoierer Conradai, civ. III, 16. 42.
Staufen Stüffen StSftu Staffen sw. Freiborg L Baden
Kgeno de, fr. pred HI, 23(). ÜL
Ludwig Y , odelkn. 11, 436, 24. \
Uudolphos de, ■. Freibnrg. j
Staufenberg Stofc— Stofen - Stufen— Stftffcm—
StöffLMi— Stopfcuberg, Kuiue n o. Offeuburg
II. bai. la. ^ la 440, L 458. 3. 9, 34. 459,
2L 470, 34.
Andreas de f 1". lü. — IV, 165. ÜL
Andreas de III, IQQ. L 1
Andreas de III, 100^ L
Con«tauci» de III, lOü. 2. I
Diethcrich v. IV, lö5i 12.
Kgflolf V. IV, 155, la. j
Hedewigis du III, 2. |
LucgartUs dotn, Ul, Mi
Hane t. III, GL 82. i
Petur T. ir, 20, 2a.
Beinbolt t., ritter U, 322, L 438, 32. 440, 3.
469, 34. 470, IL 471, L, 32. — Ul, 100, l
(den?)
Brone Brane ». —
Albrccht cdelkn. II. 467, 31-
Heinrich edelko. II, 439, 33. 440, 3. 3&. 468,
3fi.
Hnmbel t., Jobannea II, 439, 33. 440, 3. 32.
460. ag. 470, 31. 471, L 38.
Schidelin ». II, 2L 8. 14 IS- i
StoU« T. -
Berhtolt edelkn. II, 469, 1£.
Hanl IV, 1^ 23.
St«delehn die III, 200, &L
Steffesfeldt ■. Stephanafald.
Stehelin Stehellin
ung. III, Ll9.ta08.aQ. - IV, 58,15. lö&i
LS Vogt.
Dietmarug üliaRter IV. 215, 32.
Dietrich IV, 20. 10. 12.
Hermannna civ. flll, 77i 13.
♦Katherina III, 122, L
Simnndaa IV, 2U, 211 2^ 38.
WernheruB dv. lU. 122^ L f 163, 32.
Wornheriu junior III. 2!L 186. lü (dera?)
s. Howemesser; Kerxfel^ Str. Areao, Höfe, Ka-
Steiermark Styie
Herzog v., s. Oesterreich.
SUige die, b. Zabem U, ^ 32.
Steigen Suiga Staige von der Steige w. Wasseln-
neim
monasterinm, hoapitalis fratrc» HI, öO. 13. 74.
an bÜ. 21L 92, 15, 46, ifi. 305, 4. — IV, 102^
24. 122^ U. 157^ 215^ 2i
prior II, 32tj. 3a. — IV, 216. 23.
Heinrich Ul, 92, 48.
Stein Lapis abgpg. Barg b. Worms a. r. Rhein-
nfer iL 3-
Stein I.apiR b Bretten L Baden
Dlrich V. IL 19, iL 20,
Stein Hoh-Kappoltstein b. Rappoltsweiler
lleutüu von dem II, 264. L
Stein Lapis ob Ratsamhausenar Geschlecht?
Heinricos de, caa. ecci. mi^- 1^
Stein 8. Mainz u. Trier.
Steinbach ö. Thann
R°er t. U, 406, 12.
Steinbrunn Steinbarnen Steinebar Steinobarncn
s. Uülhauseii
Albertus de, archidiaft. Arg. II, 97, 2&. — III,
Ij. 2Ü. ~ IV, 118, 24. 131. L 156, Ii i. Has-
lach.
Steinenbargetor a. Lapidea porta.
Steingaaser III, 369. Z.
Steingewirke ob Steinburg nJL Zabern ? IV, 122.
Ii.
Lamperti de — relicia IV, 122, 1&.
Steinhofen — hoven b. Hechingen ?
dicU de lU, 81^ 22.
Metze V., Priorin d. Str. Reuerinnen III, 309, 2.
Steininhus Heinricas III, 50, 32.
Steinlin
Johanne« preb. eccl. maj. III, 164. 28.
s. Windstein.
Steinstraszen an der
Anna III, 325, 3a
Conradns III, 3^ 31L
Heuseiinns III. 325^ 3a
Nycolaus III. 32ä, dLL
Reinfridns f III, 32Ö. 3d
Steinungin dicta III. 170. 30.
Steinwcilcr nw. Langenkandel L d. Pfalz II. 491,
34.
Stelli s. Bern.
Stempfaliu Stcmphelin s. Stampf.
318
Stephaniis — Strassburg
1. StephantiB schwerlich St. Stephan L Oborsim-
menthal L Caiit. B«rn?
Iltinritas de, fr. min. III, 38^ 36. 39, fi.
Johaunes de. not III, 19, LL
8. Stephansbrncken by 8. Str. Brücken
Ecimbotto III, HO. L
Stephansfeld Steffesfcldt Steffisfelt s. Brumath
fratres IV, 5L III.
EuJolffus mag. proc. gen. s. spiritas IV, 61^9.
Sterne
dictus III. 2IL äfi.
IL diciug civ. 11, 51^ 2.
Ludewig zAm, s. Wuseinheim.
Stemebcrg Sternenborg
Albi!rtuK de, dec. 8. Thome II, 306. 21. — III
Sternega&so Stenogassc fitcrregasse
ang. III, 354, dd.
nng. fr. pred. III, 262.
Johan» T., fr. pred. III, SOg, Ih.
Stemenfela — veU n. Manlbronn L Würtembort:
Wernher Vrie Prige v., edelkn. II, 323^ LL M.
Stertzwiler a. Scherweilor.
Stieber s. Aaraa.
Stifineter StiTinater
• ( ristiaa III, IffL ü 235. 12.
Joliaiinea ci». III, 107^ lA. 2.iri, ü
Süll .Stil Stille w. Molsbeiro III, 170. 32, 2ii> 4.
• Agnes III, 272. 2L '
• Qerdrndis III, 367, 22.
Gotio T. II, 9j Ü. j
Heinrich t. Herr III, 43. LL J
Honke de III, 3öö. 3.
Hago de, fnnifex III. 367. 22. j
Jobannea de f III, ai.
Jobannes der. III, 272.
llftdigcnjg de III, ;i7.(, LLL
Volmer de, bbiv«]|ier III . .'ioi. 17. [
Wübiirgis de, mon. s. Elisuliet IV. IM, HL
WolfJieloius de, senior mil. IJ, si, 'j, 18. — III
272. 2L (der8 >>
Wolfhelmus mil. III, 272, 2L
Stirne s. Vforms.
Stiubciiweg s. Stnbenwog. ;
Stockach Stockacbe nw. Constauz '.
ung. der ». III, 260^ il s. Str. H.äuacr. i
Stockere StAckere ülrich III, 5H, 2L 77, iL 84, !
StOfeler s. Benggen. |
Stofonborg s. Staufenberg.
Stogwcrter Berhtoldus III, 252, SIL
Stollo s. Staafenberg.
Stollenberg Ganorbengeachlecht auf dem Staufen- '
bcrg uA Offenburg |
dominus de III, 65, 25. |
Odilia de III, 151, 32 Pincema de Ehenbeim. '
StoUhofou Stal— Stolhovcn sw. Rastatt L Baden '
II, 275. 3L 280, 1. - IV, 189, 4-
Stollin StAllin ;
Adilheidis beg. III, 27, LL
Kaiherina beg. III. 57, Li 23£, 27.
Stoltzelin
• Mya III, 272, JL I
Bftlinus textor III, 272, ü. J
' Stoltzpnccke
Genlnidis III, 381, 8 Eageneck.
JohaniKs fr. pred. III, 150, 2h. 190, 20. m, ö
B. Hentwing.
8 Str. U&ttser.
Stopfenberg s. Staufenberg.
Store
Gerdmt IV, flP, 1^-
Rndolf et Ileilika uxor IV, 39, 13.
Symon cir. II, 22, LL
Storm ciT. IV, 190, 22.
Stotzheim Stos— Stozsesheiro —kein s.ü Barr
m. 2M. i- 287. LL - IV, 2, 21 m. LL
126. 2 ff. 186. 21L
nleTänus II, 101, 2L
Ueimbold v., s. I>eutaobonlen.
8. Harscaicus.
Stotzhein Heinrich, fr. conv. d. Benerinnen III,
3.38. 22,
StAffe tA dem, Erbo ci». III, 334, 12 s. Str.
Hänser.
StAffen s. Staufen.
Stouri s. Zürich.
Strahlenbnrg Stralenberg Rnine b. Schriesheim
a. d. Bcrgüirasse
Fridericus de, can. eccl. maj. II, 460, 21L —
IV, IIIO. L 15. 8. Speicr.
Rennewart ritter, berr «n II, 2il 3.
Strassberg Stras— Strazberj; —barg. Ruine b.
Bettlach w. Solotburn III. 27C, LL
Grafen
Bertschin II, 880, 22. — III, 238, 3Ü. —
IV. 217. U}, 23.
LndewicuK c*titor eool. maj. II, 321, 28.
881, G. 460, 21
Otto ni, 238. aü. - IV. 217. 15.
Stra.<:.sl)urg.
Oertlichkeiten
Allgemeines
agri ante civitatem IV, 14, 5 s campus.
Almendo II. 79, 2H. — III, 5 !. ;üL 110, 16,
äL UL üL Iii liL ITÖTli aL
185).2a.iy8,21L^2iJö2,2ä.20O,
2i 263, 20. 2(>i, iL 2viii, ^ :iO0,~iSIl
318, 21. i ^ aü. Mi. 237:3 ^>3.
^45. 376, 23. 379 . 33. 380, 31 389,
57896, äÜ.
aquam jaxta IV, 17, 23. 18. 3Q.
Bann II. 47. Ifl. 122. 6. — m. 9. 36. 43,
21.09.3.66,11.146. 20.332.22.
3';9, 22
BurgTJänn II, 255. L 283i 18- MjÖ, 15. — III,
3-20. 2. 321. i2. 332. a.
Borgfeld bnrcvcM III, 30. \UL IT]). LL IHO,
a. 223, 2a. .m, Li wj, 23.
Bnrggraben 8. Stadtgraben.
campus ante civitatem IV, 38, & ff. 124.
14, 1^ 8. agri.
pcrünenciae (am intus quam axtra II, 31.
22. 146, 22-
rincm^re s. Stadtmauer.
Stadtgraben burcgrabo fossatnm II, 284. 1.
— in, 7,2ü.Z2,i2.1lLLL13ini^
8tx»ndnirff
319
163, »4. m, 22 206, 24. 247, H. 2C>S,
Ii. 809, 10. 336, 26. 370, 22. 378. 21.
- IV, 54, 12.
Stkdioiaa«r Bnrgraaaer rincm^rc ringmure
II, 313, 2'J, H,'). 337, 7, 417, b. 23.
43Ö, 39. — III, 14, aa. 39, 1. 40, 34.
41, 44. 44, 17. 106, 15. 100, 5, 110. 2.
86. 200, 31. 218, 11. 84& 26. 255, 30.
309, 8. 374. 42. 394, 11. M7,4, 14, ».
— IV, 18, 11. 54, 14.
st rata publica II, 15"), 2C<. 237, '2h.
suburbium sabnrbia app«ndicia vorstadl
II, 77. 28. 81, 3(5. Hi. 27. 107, 22. 128, !
34. 1.^0. 16, 20. 181. 33. 262, 38. 3I9, !
32 m, 8. — III, 258, 7. 289, 18. 816,
30. m. 32. 834. 42. 843, 3Ö. SÖO. 18.
3.56, 18. 357, 18. 368, 43.
aibaQorum campas IV, 21, 42.
Area* Ho f tt&tte n
bareler« xfin, aiva in, 3.38, 1.
BIkbenwke A, bomUt III, 61^ 44.
Capete ifto, m-m III, S8S,ft7.
deinen dw, kovtatot« DI, 996. 4.
Ooib«o «IM, qu diettor dM tV^Uk ST.
Btebetanriii dw, lumMit IQi ün, BS.
ttUm sft d«n. am m, SOI, 87.
fchiB A im, hoTMtet m, 130, 8.
catttni B& dM^ ate* ITT, 263, i.
eitB i& dMU, ana III, 268, 36. 373, 15.
Dw aA dw, ana HI, 22b, 37. .
banadm ift, ana III, 47, 31.
BotMoka sft, area lU, 14«, Mu
MuMpdia s« dem von, hovailat m, 98^ 16.
Kaehdaa des, bovestat DI, 880, 88.
Itlate ciine, area III, 143, 18.
leitem zer, hofatatt III, 60, 17. 90, 12.
mnlbOme za dem, area III, 12, 28. ^i, 2.
aateren et ad gollakhata areala IT, 18« 7,
34. 128 3b
NMccke zft,' are.% m, 373. 2.
Ottenheim der vou, hoffestat lU, 182, 27.
Pclor zcin alten sant, iiovcstat III, 109, 8&.
Phlügcrs des, hofstatt III, 357, 1;'.
acrinium apnd, area III, öl. 4
Selse ((nondam dicte de, area cum fönte
m, 2m, 7.
Spitzen sä, area III, 146, 23.
Stebellins hem tmitte, area III, 351, 18l
swerte zft dem, area III, 242, 25.
Tarlins area djcta III. 276, 6.
Verlerin der, bovestat III, 214, I.
wolfc za dama, hofrWia III, 818, 4.
Br&cken
B. Elisabeth inuna&tfrii pons III, 201, 31.
gedeckete bedeckete brocke HI, 1^0, 44.
142, 8 332, 32. 360. 22
hoher Steg i. d. Krntenan III, 115, 34.
879, 8.
a. Katherinen bi, ateg tV, 156, 18.
KataeoBteg III, 184. 4.
lange Brficke m. 200, 18.
HMlersteg III, 182, 14. 257, 4.
•. Nicolai pons a. NicUwaahmcka II, 839,
29 .331. 15. - lU, 187. 84. SU, 18.
388, 42.
VDwe bmcke pons novns TU, 76, 16. 184,
9. 244, 6. 372, 7.
Pfaffcnlabesbr^ckelin III, 337, 9.
Schind- Schintbrttck« lU, 68, 3A, 8K 188^
36. 291, 36, «9. 88. 880^ 87. 89^ 96.
396, 88.
8. Stephan! pons II, IÖ7, 7. — ID, 42, 23.
54, 27. HO, & 168. 22. 166, 81. 170,
34. 180, 31. 180, 2. 191, 33 IW, 12.
206, 94. 326, 21. - IV. If.. 39 a, a.
Sli'phansbruckci).
8. Thome pons III, 43, 33. 100, 30. 101», 83.
163, 22. 1G7. 21. IH.-,, (i. 18«, 10. 18.
208, 3. 204, 19. 238, 2. 866, 16. 44.
284, 26. «90^ la 880, 88. 878^ 8. 888^
87.
Zolblnnudta in, 808, 88. 804, S7. 874, 48.
Brnnnan
a. Athal« foM m, 348. 30. 878, SL
a. A«r«lia fona m, 136, 88.
Barfoani nabaat däo, biinia OL 6Q, 48.
BBada^aw imfimt UI, 874, 88.
Qrtoaawaidanpiialin «r«pa, Um ID. 848, 6.
Hari^gwM UI, 178, 8- 178^ 88. 848, 88l
Kcttciibnme Kettenerbnrne kattomm fona
III. G«, 11. 168, 43. 215, 4. 286, 19.
297, 16. 311, 13. -IV, 18, 14. 188.
6, 8 (verachiodene).
Kleflelmanneabargetor jiolaf (ÖMlXT, 17, Iti
Küferbrnnnen III, fil, 4.
Ktigoln zu der, fons TTI, 66, 80.
Mtsffride» burnen III. TiS. 6.
Merisaot zn. fons III, 182, 39. 279, 36.
a. Michahelem apnd, fuas III, 3, 12.
llArlin hern zu, bumen III, 341, 41.
monasferium ante, fons IV, 81, 5.
Obiigosfitdin in dem. fons III, 97, 88.
peltißccs iiilor, fona III, 384, In.
portain botim ante, fona IV, 20, IT,
pontes inter, fons III, 122, ^2
Rintahterbume III, 2911, :'B.
Scharlat— Scharlotbnrne III. (lO, 4. 139,6.
140, 39. 173, 9. 182, 20, 312, 10.
Schiltencheimeaasa in, fons III, 207, 16.
Sniidebame III. 193, 14.
a. Stcphansbrnnnen III, 2, 36, 41. 198, 9.
Vischerbnrne III, 297, 27.
V^mkelbiirn« lU, 68, 48.
WoliiianueabiuiMa Iv, 80^ 1. 184, 10. 191,
11.
Oftrten
ortnlns II, 224, 4.
BIftmeogarten III, 72, 42.
Braacam nltra. orti IV, lf>, 21tT 16, 5.18^
26. 26, 27 ff. 27, 1, 8. 127, 22 ff.
ClobelAchea Johanauai, gälte H, 884, 5. —
III, 193, 33.
Entringer garten III, 214» 81.
Ootzearte III. 3^30, 14.
Hunden ce den, ortag IV, 1^, 18.
Kapitelgartca III, 225, 38.
s. Katberinatn apuJ, orti III, II, 35.
Urlinsgarte III, 193, 23, 43. 206, 23.
Knaoltes Johaimaa, gatte II, 884, 81 <- III,
193, 24.
I.icboiic-i'Ucrcsgarten III, 20.
Manegoldes garten UI, 279, 9. 331, 25.
aancalci orto« ni, 17, 86^ 48. 19, 18, 88.
40, 23.
Megede zb der, des garte III, 310^ 41.
lüniicnberg ortas Hl, H>0, 24.
Manheim dez von, gart*; III, 2 *2, 32.
novam «t diiudiiia orti III, 9, 15.
NawaBlnirf dw »iiBNlia v., garta III, 118,
Digitized by Google
Strassburg
Priels des, garte fll, 245, 20, 383, L |
liangoltiugen dcz von, g»rte III, Tg. AiL ]
141.27. r
Ritterl incs des. garten TTT, LQfi^ L .
Boresgarte III. laS,
RoMgartß der III. ^ Ifi, !
Sicchgartn III, IW, 2a. '2m^ Ifi. j
Stubeiiweges garte III, 1 '.Vr>, 2iL \
Sfteun dea, carte III, 273, 22. I
nrbem ante, horti IV, ^TaSL |
WestcrmannMgarte III, 189. Ii. J
H&nscrundilüle |
Unbenannta ;
Badeitnbet» eetnaria III, 55, afi. 74, 23. IL '
7fi, v«), liL IVA ^ LiL ^ ii»
ill 277^ 2iL 2«7, iL 298. ^ .m. iL
347. 391, iü. ]
Brotbänke scampna panificam II, 240. 36.
32. — III, l,^n, aiL 23:t. M. I
318. 2£L 320, ÜL 32y, 4X1 H2i.ä2- m i
273 -'fi. in. », MTSSO. 33. ML 4*. ,
3t)2. iL WIk 32. a»5, 4L
onria II, l»i 22. \
curia public.-» III, 17. 9. i
krnlbenke bi « Martin HI, 321. S«. '
lejirosornm hanca II, '2i0. 40. ,
Metziger-FieiRcbljuukf ma^cplia III. \S0. 22.
237. iL 2^ a. 271, Ü ■iilä.
44. ;w7, Hg. 381^ 4a m arwi, u.
.1«!»,
Ofenbänacr piatrina III, 2. IL 3«. IL 5,
1», iSü «r. ^ lÄ la. 35. 6, Z 42.
23: 4ii L öi, ULlw, jüL UL 73,
li4.74.22.7a,ÜL7(i.iliL 91,2.03.
2i il^ :i^L 1211. i. 13L 19. 130.8. 139.
ALi^ ii. 144,42 IBO, 37. l-M.BS. 152,
UiL 41- IGL 20 los, aiL 171^
IL liL 170. L 1*12. iL 183j iL üü. Mi,
lümi,2.i_88,;ii2.i2iiLL im. 33.
im. Ii 223j UL 23^ 2:1. iüL 23(£, 22,
252, LL 2r)^, 2i JTtl,^ 241 28g. JL ,
•M>:\ 2iL iMJ ^ 3M7, II , 4i [in. 13.
iSTML LiL XIO, lä. SIL .Iii 4-
:i4i), iiL 3Ö1. 2iL 301. 2Ü. 3*i5. 3«>,
327381. 23. 388, 4. 13. .389, 38. 8««,
20. - IV. 17^ 33.
Ziegelhöfe ZiegelOfen III, 71. Sfl. 122. 3.
Ii2, 33. IK3i dL 242. U. 270. gElüS.
29. ößl, ai.
Benannte I
adeler s& dem III, 182, 31L '
a£f*n zAm III, 305, ST 1
Altdorf abbatia de, curia III. 3L 7, 42. —
IV, 2L L
Allerheiligen dea Klostera, Hof III, .i2ß. IL
350, IL
aula episcopi III, ß. 2fi. TL 41 a. Pfalz,
aola nova s, Pfalz.
Badenera des, hof III, 95^ JL i
badeatuben s5 der altenlll, ,S84, 42.
bären sam roten III, 172^ Ifl. (
barolnr aft dem III, 242. 2fi. !
Oarfuaaerhof III, 6. 4. 1
barte zum III, Uö, fi. ■
Baaile zb dem von III, 262, L /
beide zh dem III, 164. 34.
beren a&m III, 296. U. ;
beren «5 dem III, 2tW, SL J
ßtertnanne sftm III, 340. 11.
bippcrnanze tu. den, curia III, 85. 28.
birbftme zft dt>m, curia II, 224, 3. — III, 4.
2ß. 132, 2ß. 180, 2Ji ^ 14. 286, 2.
birken zft der. coria III, 70, 43.
birken zö der III, 228, 1, 4a
blideckcre zfi dero, curia III, 18. 32^ ü,
liL 120^ i US. ag,
blige an dem MI, 43.
blinden kelre ift deme III, 45. 4L
bibmen s6 der, coria III. m), 10.
Beppen ofenhna II, 284. 4ü.
boaaer an dem III, 173, ^
bAme anrao, lierbcrge III, 2>)2, 41.
ÜAnigarten muiiastehi domna III, 222. 3.
BSmveUlen zu dem Ton, curia in, 76, Ifi.
Branthof III, 3.4a 39, 29. 68, 2a.76,14.
— IV, 18, m
branlreiten in der, piatrinam III, 288. ÜL
bricf»? zum alten III, 179, 33.
Briulcrhof a. Str. Domcap
Bniggo Conradi de, caria IV, L
Brunken dicti zum III, 300, 22.
ftrunki'nhof III, ]l, 2(L
brnnnemann za dem III, 170, 4L
Bftb«necke zu III, 3!W, afl.~3»8. 2.
cellariam longum III. 6, 14. — IV, 17, Sfi.
128. 2Q. 1B8, BL
cerTiaiarii alla domoa IV, 30. 43. 89, 13.
Clingen der herron von, hoa II, 22. 33.
cl'.sicrhof IV, [H^ UL
crn/.p 7.i>ino heiligen, hof IH, 19, 88.
cniivogele zu dem III, 185, fi.
Cfinratz des ZoUenere, hoa III, 351. 40.
Tanneche curia dicta IV, 124, Q.
Daiinse domns dicta III, 371, HL
Deutschbcrrenhof III, 3. 21^ 1«,
Diemen zn hcrn II, 239, JiL — III, 21X, 12.
Piujicnsatoris domiis IV, IjK ö. 128, 3.i.
dorfiaauae zum III, 324. 2fi.
dor- törhua II, 240. 3<L - III, 67, 3fi.
gB. Ä 77, aä. «Oft, 14.
dorhose zunTTlI. 'M)r>. 33.
dorne au dem III, 150, 38.
dr<ibele «u dem in, HM, 32.
dobeo der III, 397. 41.
D/itscIicnherren au dem, coria III, 20ü, 6.
duaent hetligin III. 307, ^
eber ao dem, aatnariom ofenhaoa III, 123,
32. £36. 22.
egeden zu dem, curia HI, 183. 'JH
Egenolfe an hem III, 370, 40.
eich an der III, 228, HL
eichborn zum III. 70. 40.
eimere zu dem III, 178, 24.
Elnbart au dem III, 78. UL
Bndinger hj dem, hloalein III, 74^ L2.
enget zn dem III, 113, 12. 215. 4.
enget ao dem III, 164, 32.
Eachowe abhatiese de, curia III, 114. 29.
eael zn dem III. 350. 35, 351j L
friden an dem lUT^ 2lL 373, 20.
fuh&o anm III, 130. ü 303, 304, 26-
gattern au dem TTT 2^ ^ 45. "SM. Q.
277. aL
Qertrüd die flache HI, 300. 29.
geteilter kelre III, läQ. 1.
getterlin an dem III, SAO, äL
iiian zn hem III, 143. 2il
Oleaetin ao hem UI, 176. 33.
Otogener coria IV, 120, 2.
^" dby Google
Stras&burg
gl&xr&d SU dem I II. 97^ IL
goltbltiman so der IIJ. 247, 3a.
grester xa dem Ul, 3Ü.
gtien grienen sa dorn III, 146. 370, 42.
grouen gotte zu dem IKj 176. 42. 228,
an.
growen rocke zum III, 223. 2ä>
grüben za der in. 184. jj. Lli. 23.
grüben sa der III. 192, 22. 226. 13. 283.
LL
Salden ort za dem III, 226, 2L
aldin hof III, 233, 22.
ghldin scbkfe zu dem II, 239, LL — III,
211. 12,
gärteler la dem III, 264i 22^
gylgen za der III, IOOTAA.
halbenhaBa zeme III. 48, 22. 366, 20.
Harparge za vorn U\i2ib, 62.
baspel sam Iii, 222. 41.
heiigen liebte za dem HI, 135. IJQ^ 20.
Heilinsnne zu beru, hof III. 67. lü
helfaiide zum III. 316, 32.
belfande sam. pittrinam lU. 152. 20. 252.
O.
Uellegrozes des. caria IV, 63, 24_
belle die IV, 199, 20.
bellcD za der, caria III, 66, L 9L 1^ 1^
h. 228, ^ 8.
Heppün d«r, hof lU, !ä92» 21.
Hohenbnrg monasterii de, caria III, 316,28.
245. 4£L 249^ iL
hoben has za~^m III, 144i ^ 168. SL 264.
4. LL
bolderstöekc zum III. 357. 82..
Hornberg za dem von III. 360. 39.
Hornecke zu III. 139, 2i
balren za der III. 220. 41.
hnadeeräckeo za dem III, 350. ill.
hftto za dem, ad pilleum III, 25, 3ä. I2Q.
OL 190, 20.
hftte za dorn lU, 127, 2i
hüte zu dem III. Jii^ ü. 277, L
jäger zum UL 27 2 , IL
jegere zum III, -iT, 12.
Julian za. Julianiu III. Ü3. 44 66. L 192. &.
Ittenweiler des Klosters, Baue III, 138. ä.
Jangbern de*, bof apad Botenkirchen III,
358. LL
Kagoniz domue IV. ÜL Ifl-
KappiU zü dem III. 182, 31 s. Kopete.
karppen zOm lU, 40, 2L
karricber zftm III, 396. 32.
Kelbine der, hof III. 86, ÜL
Kellers des, hof III, 180. 30. ^ 12.
kemmenaten zft der Iii, 134, liL
Ketzingen zü dem von, curia III, 338. 12.
kevien zf» der III, 146, aft. 258, Üfi- 371, L
kezzeiistogc z6, curia IV, 53. 2{L
Kippeiitioim ih dem ton, pistrinum III,
.Ul>. iLL
KlobelAcb zft dem alten III 123. dSL
kAlnischen tdreu ztt der lU, 134, 33.
kolben zft dem III. 132, 31.
Kolines kern, hof 1117119, 2.
Ropele zftm III, 263. 30 s. Kappitc.
Kopaten hna III, ISS. ^
kotzen zb dem III, 105, 43.
krebesse krebeser krebissere zum III, 40,
4L 41, 2L 46, 30. läü. 2L 121L. 2L
263.~L 308. L
krebss zftm III, 279, 20.
IV, 1
krimvogele zft dem, curia III, 228, L M9, fi.
Krachen Diethcrs, hof ITT. 212^ a. 3<>1, 'Xj,
kugeln zft der UI, lOL 2^^111 2. 168,
22. 179, 13. 250. 13, 25L 30.
Landesberg zA dem von Iii, ML 238,
13.
latten zft der III. ßS, 43.
lehbarten It'opaiden zh dem III, 126. 22. 4fi.
leisten zftm III. ii^ 2h
Lembelin zft hern Ol, 30L ^ 2h^
Lichtenberg der von, hof III, 100, 4L
Limorin der. hos III, 280, 8. IL
linden zft der III, 205, 3. 371. LL
linden zft der III, 255, 28.
Lingreten uf den UI. 51, 42.
Linsin zft dem III, 150, 21L
Linweterin der, hns UI. 267. 12.
LAselin zft dem alten UI, 123, 3fi. 183. 3ä,
Iftwen zft dem II, 239» 28. — III, 211^ Ifi.
Incernen zu der Hl, 126. 2.
Lftpoltzheim za dem von UI, 176. IL
Macelini curia, Uetzelin zu herrn, hof UI.
12, 8. — IV, 128, L4.
macellnro roetzig UI, 61, 18. 271, 43. 305,
LL aas. L S/TTIL - IV, lfi2, 12.
macellnm novam IV, 193, 2L 1%, 22.
Malhas U, 310. 24.
maoen zem lU, 102. 2.
Marley zu dem von III, 104, 10. 360, 35.
marschalci curia IV. 18, 24.
Marssilie zft hern, eoJcIhnf III, 316. IL
Maurimonasterii mon^sterii curia II, 162.
30.
Mediani monasterii domus III, 257, 3.
Meyede zur. des alten, hof III, ^T^ ß.
meienffo zu dem III, 237. 13.
mSraten zur III, 3L L 96, 33. 1^ Ifi.
178. IL 346. 29.
meristoi zu, domns dicta t. Str. Strassen.
Metzelin s. Macelin.
Hetzelin frowe hus II. ML 45.
Metzger trinkstnb« III, 'iM. 411
Metzig s macellnm.
mAren zu dera III, 187, SL
MArlin zu hern III. t;2, 2iL I.^?, LL
mArlin zum, domas slubc UI. 45. 43. 262,
HL 325, 32. »41, iL
monaaterinm ante, curia IV, 81, 5, 9 ff.
124. UL
Horburg zu dem von III, 343. 12.
&fordeline Mftrdelin zu dem lU, 257, 13.
Morders des, haus III. III, 2.
marken zu dar UI, 389728.
mnlensteine mftlsteine za dem, estnarinm
lU, 74. IL 145, iL 245, 25.
Muliiheiiti do.s von, hus U.- 184, 4L
Muluheim hern Heinrichs von, bof III, 294.
12. äÖlL 20.
Münze m, 113. 2. 277. 19, 30. 3ß. 301, 13.
349. 2.
Münze alte lU, 45, 8. 273, 35. 28L 86.
316. aa.
Munszen zu der alten III, 364» IL 390. 34.
Küsinser zu dem UI. 370, 32.
Hutzicne za dem von III, 305. IL
napfe zume UI. 29, 19.
napfe zeme, curia claustr. s. Thome UI,
3L 33.
nasnm ad, in aqua lU, 4, 88.
Nsaaelbach TU. 337. 42.
U
322
Straasburg
Neobarg des Klosters. Hof III, HL 1^ ^
il. — Hana III, iitL 42.
Nenweiler Abt von, Haus III. 39«, iL
Nicholai domo* IV. 29. 21 ÜL 1^1-
nnwen kelre zum III, 130^ LL 169. 33.
170. M.
Öchelins hm III, l&L 1^
Offenbare der von, has III, 302, &
olehai III. 386, iL
oloTbui III, 179, 12.
Pfafferben hnTUI, lÜL ML
Pfalz biaeh6fl., palttiom epiecopi IT, 47, 3.
187. iii, 2»>2, L — III, 68, 21- I^T^
^ lOiL 2i. 18K aJL 1£L —
IV. 21j m 52, 2i Ifiii, liL — 8. li!rich&
Capelle darin ÜI. 7Ü,äi.a. aula epitcopi.
PfaU neue, aala nova III, Hi^ ^ 2^
2L 329, OL iL Üi^ 3i
379, Ii m\ iL "395. äL
Ph<tUer* Pfotzers hof III, 200. U. 25Bj L
278. JL
pilleam ad, ■. h&te zn dem.
rade zeme III, H, 42.
Rafcuaburg zo III, 12£i 8.
rappeu zam HI, ^9, Ii.
Rathos III, 322, M"^.<2.i. lü e. Pfalz neue.
Uebeatoche za deme alten, curia III. 105, iL
regia curia s. Str. Domcap.
rephnni zame IV, 154. IIL
Richen za dem III, 172, 3a.
Richin zam III, ■iil. 12-
Richia zam III, :H47, lü. :
rindesffts zom III. III. M.
Ringen— Rinkendorf za deme von III, 20,
aa. 203, Ifi. 343, liL
Rinetetten za deme von. caria III, iL 3iL
roscbAmc zam III, 324, 20.
roscgarteu za dem TTT7 121, 2Ö 124i ^
roten zn der III, 17, 2SL 1«», 250, m.
288. afifi. iL
rosse zame III, 199, 22.
rote hus III, 391,
roten hose zum III, 9L 42- lü^ IL 144,
rote ovenhas III, 182, 6.
rote ovenbuM III, IH8. liö.
RoUnburc —bürg zu dem 111,2,8.44,^
4i 266i 3i
roten man, rotten manne zn dem III, 123.
aü. 193, 3.
Rafaches haa III. 267, 12.
r6sen zer III, 34^ Ii 36L 3.
Ramoltzwilre zu dem von III, 123, 3i. >'*3.
a.
Rftfi clerici curia IV, 21, 3h.
HAlenderlin hof III. 3^ m.
rftst zum III, m afi.
salmen zu demlll, 13ft, L 156. 15. 4Q, .
209. 12
Saropson za dem III, 886, i2.
Schttftolczheim zo dem von. curia III. 05,
182, 2-
Schanrippen Hof III, 70, 2L
scbarpfene«ke zum IlFT^ LL g3i la. 2&L
lü. — IV, m, 12.
Schenterlin za hern, curia III, IJO^ lU. 21.7.
23, ii.
Schubes des. bof III, 258, 3iL
schribeis dos hof III, 79, U,
ichriber zu dem in. 91^ Ifi. 126, 2iL 307,
22. 3119. Üü.
Schohhcisscii Walthercs. hof III, 54, LZ.
echfipfcn zu der III, 2».S, iL
Bcrinium III, öl, L
seien zo der III, 09^ 1^
Selse monasterii de7 caria III, 294. LiL
Sescrs hos III, 71,
sigcrvtnn dez, haselin III, 851, iL
BiHicrbeig zum III, ilifi. 12, 4L
sliien some, hof III, 218, M
smitten zu der, curia claastr. s. Stephani
III, 73. Sä. 223« 21 2tj& ÜB. 318,
343, 22.
Sn.ibelburg III, 133^ 8.
«uebolieae sneblis zft dem III, 221. Ü 366.
Snewelins hof III, .937. 42.
ipannbet zum III, £>L ää.
gpek und erwcisso III, iJji. 7, 44.
Spenders des guten, bof III, 216. 21
spciiwer zum III, 138. iL
S5pie<;eli>r« de», buaz III, 342. 11
gpilnian zum III, 161 . ü
Bpiiaibof III, 12L la. 371. aß.
Stabe zumme, curia III, 59, Ifi.
stalle zu dem III. 2S4, 3^ Süd. 22.
sumpfe snm III, WK 20, 42,
Stainpfes des, bof III, 24i 24. MH^ ilL
»tjiucke XU dem. estaartuio III, 32, 4£L
SUrkelin za der III, 88, iL
stehele zum III, 20L
Stebellins hern, hof III, 42. 40. 103, Od.
141L 1. 35. 157, 21 181. g.
steinbokke ziinc. curia IV, 19, 12 ff, 40.
steiiih^nere zu dem III, 145. 29.
Slemhof III, 12a L 1^ ai IMi 4L 275,
2lL Mi iLi
steinineiiiitiHike zum III, SM. L
atainin sälen bi der III, 67, 40. 222, iL
■telczen zur III. 18a 2i.
Sterkelin zu hernlTl, »Mi ^
Blcme sterren zame III, 8R, S!l 127. 42.
Stockache Stogohe zu dem von III, 266, 4L
808. 2ä.
■Mckw tu dem m, 371. 3fi.
atfinken za dem, curia clauztr. ecci. maj
III, 240, 2L
Stolzenecke III. ^ 12.
staffe /.u dem III, 202, 2ä.
Stralneeke zu III, 210, UL
Stnbpw pgehof II. lUi fi ff.
Sl&beimeg zu dem III, 229, 2L
St^rzelborne monasterii carie III, 8|!, lö.
216, 12.
stnlzer zu dem III. 20. LL
Sturme zum III. \73^ IL 176, 33.
S&serin der, hus 1117846, 82.
Swabes hof HI, 32». 3fl.
8«»iher9 hof III, 167, liL
Swartzen der, hus ITT 285, IL
Swederiche zom II, 237726, - III, m.
24. 320, 28- 37i, iL
Swemmcr zam III, 388, 48.
swerizcn zu der III, 388, 4.
templariorum curia IV, 16. 2L iL 12L 2ä.
templc zu dem, curia ir~288, ItL — HI,
iHi la.
Titlin zu hern III, 190, ß.
Treffesae zum III, 196, 10.
" d by Google
Strassburg
323
TreffMcn mm alten III, L
Tnihtersheim za d«m III, 176. 32.
Trotkindes bösere III. TT, 2Ü.
Tftnowe za der III, 17t^ 2.
TVingerin domns II, 2.H7. 2iL
Überhang zu dem, ofonhaas III, 120. i.
m 12, 42. Ifigi ^ ^ ^ ß>
Mo, äl (mehrere).
UndörfÜgen zn den III. IMi 8*
Uten zu hcrn III, 2L 276, 28^
Talken zum lU, 51^ 42. 1^7712. 307. LL
aaa, 21.
St ValenUa Hof III, 819, ilx.
Vinkenwilre zn dem von III, .^9, i,
Vittelline in bern, curia claustr. a. Thom«
III, 3L 34-
Vlemingen zn deme jungen III, Iß. 8.
Volmara hem hof Ton Bichahe, curia rao-
nasterii inferiorie III, 193i ^ 210.
22. 2ü =U- 249^ 22- 31i 24-
Volperti domus IV, 30, LLm. 28.
Vöteline zu deme IITTLL Sü- iU- 32.
wagen wogen za der III, 384, 12. 390, 3&.
wahsmanne za dem III. 827. tt.
Waldcner« des. hof UI. 32\ 32-
Walporge zn aante, caria III, 389, lü
Wartenberg zu III. ISÖ^ äi
Wasen zem, curia IV. 212. 3ä.
Wasenecke zu, Hof II. 30^ 2±
wergmeistere zu dem alten UI, 280, tL 291« :
34-
wergmeistere zu dem deinen III, 280. Z. '
294, iü
werkotzen zn dem HI. ^8, lö.
Westermennin der. hof III. 2t)2. 12.
Westermennin der, hos III, Ifi.
Westhua zu dem Ton III, 337. LL
Wetzele zu bern — dem rihter III, 155. >
■iL
Widam zn bern III, WL
Widen meister, hof III, IVL 20. I
wighns III, 6(>, 1S< , |
Winterliire zu dem alten Ton, hof III,
2&. au. 270, 44.
wintmölen za der III. 19^, 1^
Wisen za dem alten III, 143. i.
Wiszenowe III, 2^ afi.
wogen za der s. wagen,
woife zo dem III, 3K6. iL ,
Ysenhart zu dem III. 193. LL ;
Zarten znme III, 274^ 4U.
Zengelins hos lU, US. lA.
zimSermannes des. haser III, 301. äl>
Zoller zam alten III, 237^ 12.
Zollkaller Hl. 225, 32.
Z^mecke eoria III. 37d, &.
zwigeline zn dem III, 176. L3-
Ahlen
Br&chmnl prope s Arbogastam III, 367.
Brftch in dam III, b± iL
Kagenecke Johannis de III, 12. L5l
Hetzel Symandi IH, ga, 11^ 28.
H&ffclin III, 160. 42. aaa. aj.
lantmble III, "TIJ 24. 163. 23. 19i 32.
Merswins III, 7, 82.
rosse zft dem ul, 8.
Bnwerin zu den III. lüQ. 2L 42.
Rchftnemsnnes III, 114, 43. 189^ lA.
Sclobeg hern OftszeTiii III. 30.). LL
SpiUlmbla III, 146, da. üiQi 20. äQg. UL
346. &. I
Spizzen zft III, 150. 42. 3«Q, SIL
8. Stepbani III, 47, 0. — IV. 53. 2ä.
Sturm Wernheri ni, 47^ IL
a. Thomannc Ih, 7. ai. 150, fi. 359, 34.
wasaermölc III, l.'>0, 5.
Straaaen, Plätze, Stadttbeile
Albergrien III, 217. ÜQ.
AltbAsseren an den, ander III, 183i 34. 255,
28. 27L 43. 846, M.
alter graben IV, 90^ fi.
8. Andres ort III, 35, 5.
i. Arbogast! Utas Stadium III, 1^ L 318^
12. 36L ^
Belom zft, passagiom III, 381, 23.
Bcrmentergasse III, 2 18. 88.
Bioker— Bieckergaaae UI, ß}^ 32. 1^ 2fi.
liig. 43. 270. lü. 271L CT 305, Ifi.
Bieigesseli 1117147, 32-
BiachoTesheim des Ton, gaase III, 55, LL
128 22.
bischörez gebreite III. 30, 38. lOL 23- %|6t
34- 336. L
Blinden- Blindegass« III. 124, 31 261. 80.
322, 3L 358, fi. 373. 25. 374. 3i 376,
23. 377, i£L 3^ 2.
Bftckelin vicaa dictas III, 241, g.
Brantgasse III, .3. 2L 39, 2iL 68, ü 42.
100, 2L 103^ 33- \^Sl 219^ 12. 305,
LL 391, 43.
Brüge— Broie— Braiggessel III. ü. 42.
65, 12. 154,^ iL 216. ÜL 233, 28. 386.
aa. 390,^ 397, 4L
Brhgegaasc die nider 1 'J, 3^ 20.
Bruncken hern— gesselin, ticus zft dem
Bruncken III, 35, L 39^ LL 167. aL
BrAch in dem III. 8Q. 2ti. LL 265^ 20.
282. a. 14. ffiß. 3. 3üj. 14. 350. 13.
351. 2lL 881, 383, 3fi. 384, 4. —
IV, 128. LL
Briische bi der III, ISL 8-
Brnscam aaper IV, 15, II 16. 22.
Bruscam nltra III, iL 12. 16. lo. 85. 1.
9L22.10Q,32.107^4L 109. LL 114.
28.136.8. 1M^22, L4ü.aa. 14L33.
1K2, la. 1807 204. LL 214, 33. 2liL
22. 276, 28. 291. 3ä. 337. IL 348, SJ.
- iVTlfii 2L 16, 6. 18. 28. au. 32.
128. 31.
BAbenecke III, 308, 32 8. Str. U&aser.
BAIIin Ticus dicti III. 14, 32. 9L, 83.
Bündegäaalcin II, 294. 3L
Bände die innre III. 109, 3S.
Bünden an der II, 4f!H, 22 — III, 19. 38.
äLaiIÜ2.a. 1124.14. 209.23-213.
2- 218. 82- 239. 28.
Bure- Borg— Bargaase III, 200, 30. 42.
236. 4L 2äL 82. 253. a. 10. 228.
LL 269. iL 389, 2a
Caltahc III. 10. L
camificea inter apad, s. Motzigern unter — .
ccrdones inter III, LLL 32 s. RinUnter-
graben.
cerdonum foaaatam Tallam III, 816. 4L
38t, 11 8. Rintautergraben.
cerdonnm lobinm a. RintsnterlAben.
Cleine gesselin III. Ii. 30.
cAflÄten ander, sab mercatoribua s. kremarn
ander den — .
Criegesgasse —gesselin III, 20. 28. 76. 32L
12-2. 33. 130. il2. 192. 22. 237. 3a 384,
Straasburg^
Dornguie, zieme dorne III, 2, 7. löO. 38.
266, 47. 270, 17.
DAben graben ans, bi de* III, 4, 41. 94, S2.
11. 292, 34.
Drosin— Drftsolgeasetin, DrftiieDgMM ü!»
271, 41. 278. IS. 343, 6
dftchinbr^n nnder der III, 283, lü.
Eifigandeu gaizen in IV, 1«, 3 127. 2ß.
•. EliMbetb vicas, tt. BlnbetguM HI, S7,
2. 177. 11. 218, II. 288, S. «ML 10.
847, y>. 38S, 85.
lOMlIwalttsguse, vicns lOAgiatri Bagilbtiti
m, 8. (1 13 !. 22. 223, Sw S«^ 88.
Biiia^ htm— ga«»e III, 297, IT.
Mroa inlMr« •. HOidMl under den — .
Fiakmllar Tiak«tt«ilr« III, 13. 31. 17,
Ii, 18. 88. 41. 34, 19. 77, 12. 148, 15.
188; 16. m, 12, H4. 280, I. 286, 21.
292, 37. 3*5. 40. ätU. 35.
FlacbagMse viMgesseiin III, 20, 11, 4i.
ISO, 16. 135, 1. 155, 15. 2U9. 13,
FladergasM III. 228, 36. 280. 43.
fonim IV, 16, 29. SB, 40. 18, 38. 86, 34.
26, 6. 31, 44.
Frobnhof II, 185. 4. - III, 47, 4?. 62, 13.
82, 12. 84, 22. 91, 46. 131. 9. 132, 9.
142, 11, 48. 188, 41. 167, M. 985, 9.
301, 22.
Galgen bi dem. jnxta patibulam III, 66,
32 W 32 101, 93. 157, 7. 9-23 32-
j: 7 17. 32«. 32. ;«4, 41. 346. 11. -
da« Bchiltehtc urt, da der galge nffe
«tfit III, 117. It^
Oalggasüe III. 2m. 26.
(iatter an dem III, 205. 19.
Geben de«, gesselin III, 172,20. 388, 31.
Oeneewaide III. 358, 13.
getAlle Tallnm dictum III, «1, 12.
ieiien, iinuie gieMe Iii. bi>. 24 82, 3.
18^, 44. 163, 34. 179. at. 262, 29. 277,
26. 293. 38. 319. 21. 337, 42. 861, 96.
nianUbof III, 43 20. 102, 3."}.
(Uanlzbofsgaia« III, .'K'2. 7.
Glisberg df>r III. 313, 13.
Glockener ort III. 170, 43. 227. 36.
Graben ot dem III, 69, 42. IIIL tl^ 89, 40.
164. 32. 18< i, ^. 198, 19. 846^ 49. 848,
15. 264. 11.
Orftben- OrAbengMt« DI, 8U, 16. 910,
80. 371, .36. 374. 6.
OrftnMrarderaaaae III. 888. 48. 843, &
fhUia ort ifl, 196. 40. 86S. 80. 868, 87.
OfttMHBMiiiM QAtintamgan« XU, 90, 17.
801, 41.
Haiphm U in 111, 238, 33. 362, I.
ÜMW^nleiB m, aa. 44. 66, 6. 91, 14.
100/46. 144, 40. 164, 27. 187, 9. IW,
6 22-1 2 228. 34 989, «. 864, S.
Hebettritz III, 326, 34.
HeiriU III, 17, 43.
Ut'Uongftkzelin III, 170, '6i.
Heyers— Hogiers- t^l^Vl•rBgasse III, 119,
18. 282. 27. 18. 22.
Hirtzclaelu- die II, 39.">, I
hüber .Steg III, 133, 2. 2,HJ, 13.300,20.329,
3. .340, 22. 384, 24.
hohe weg, vm dicU der III, 186, IH.
Holwig III. «6, 38 115. 14 139, 42. 2i f.
32. 207, 87. 22^, 20. 985. 9. 293, 18.
816, 11. 861. 1. - IV, 188, 17.
HoUmarkt, fomm lignorom II, 80, 27. 29.
— III, 68. 17. 43. 8\ 24. 106, I. I.=>8,
86. 171. 8. 223, 13. 258, 35. 327, 94.
8:S«, 2 t. 370. 42. 87.<<, Ii 378, 41.
Horenberg z6 dem von III, 114, 88.
Homeoke III. 146, 2:).
Hornecken geMcUa lU, 989, 24.
Händen sen III, 188, IB. — IV, 90, 10.
99. 5.
Hfttasgasae, tkaa warn hftt« III, 25, 40.
44, 8». 86, 88. 106, 86. 160^ 88. 842,
17.
imtitoi« inter, •. knaem andtt das — ■
•aal Joluuma« giMMn III, lU, 88.
jMdan Mb«nt den m, 978, 86. 861. 36.
Jiid«ag*Me, vietia jodMnuD, Jad«M int«
jati» Ul, 18, Su 85l 1». 78, Ift 91.
46. 17a Au 906. «. K«, la. 988, 81.
»4.40. 878, 14, 88. «».44. 888,8.
IV, 16. 6. 90, 3i. 8a 189, 1.
S' iDcMwa i6 dtr, tie» Di, ]66{, 44,
ntim A dar m, 113, 41
KatMMck* in< iT'i ^ 370. 15.
Kagneok« brikdi m. 278. 21. 846. 13.
EagBMokw cmmUb in. 864, 61. 877. 98.
EafcUMMa Ul. 818, 14.
KdbMfBm II. m 17. — m, 18. 8. 161.
17. 986. 88. 846^ 89 KtlbetgMM;
Zoller.
kemenatem zft der, vicas III, 228, 18.
Kesselgessel Ul, 886, 42.
KeUerbnhel III, 98, 5.
Kirwarteneliaslein III. 110, 7, 37.
Korbowo fll, 142, 20. 214. 20.
iennem under den, ander kAfläten, sab
mercatoribas, inter institores, iater sU
tiatores II, 284, 45. - Ol, 6. 98. 86,
19. 69, m. 268. 6.
Xnnz^Asüe. platea s. crncia, vicitu ^Ame
beilgeu crhze III, 2, 26. 12, 7. 141, 20.
188, 19. 203. 11. 801, 4. 687. 10.
Krnneneck III, 343, 14.
KlQtenan Cmtenowe Cruttenowr Cri^icnowe
Kmtnow II. 187, 7. ~ III. 2:i. 81,
22. i"7, 3'). ll.'S, H3. 120 4.i. 1 US. 22.
\M, dij \:>H. 24 1'31. ;i8 184, 3. 190.
27. 191, 33. V.K'., 3«. 201. i.33. 203, 19.
206, 24. 219. 31 4 241. 2;i. 2hl.
12. 264, 15. 272. 27. 275*. 8 281, 32.
289, 31. 293. 27. fi20, 4ü 331, 30. 888,
14. 340. 2 346. 38. 347, 49. 867, 14.
370. 9. 391, If Zol1»r.
Kttfcrgasse kAfferpiissp kt^fcregazion. inter
kbffere, under kftfforen, vicus cupario-
rum III, 73, 12. 7i;, 34 it.». 14. 164, 44.
233, 28 237, 17. 266. 40. 274, 32. 298,
24. 886, 86. 394, 25. 397, 41. — IV,
16, 16, 19. m. 40. 128, 7. 9.
K,tird(!'.vaiigaES(> Kordewan— Kurdewenr« —
Knrwangasse, piatea snlomm III, 48,
21. 60. 42 57 , 9. 67. 40. 76. 18. 182,
15. 149, 18. 163, 18. 166, 4. 167, 13.
194, 7, 28. 197. 44 210, 27. 222, 17.
225, 10. 41 287. 87 .301. 25. 360, 86.
8. Scbftbsatergasee.
alte III, 175. 14. 807. 18, 42. 388. 89.
Knrtener lonbcn, lobiom pellificnm III, 3(>,
19. 86, 19. 40, 15. 71, 41. 87, 43 ilö,
22. 99, 29 III, 40 1 13, 37 161. 16.
35. 154, 18. 178, 10. 184, 15, 41. 207,
16. 999, 10; 886^ 6. 949, 6. 884, SB.
Digiiized by Google
Strasabure^
325
302. 2. 3rL 32. 34ß, QJL 347 . 4 U\
ai_ iL - IV, 17. a. 2Ö7X 27i~sr
29. L3(),2il2L25L12»ilfl.
Künenergasse ander kürsenern. inter pelli-
fices III, 88, aa. 102, iL US. L 250,
iL Hns, ifi, 349. Ü H.S4, LL Hl
LeimongaBBe III, 1J2L ^ 212^ 2. ^Hn, aa.
300. aa. äüL ää.
lengMten cille zb III, 8^, 0. 178. iL
Ifiben under der III, 349. 2.
maceUa inter, «ab macellis carnificam III.
180. 22. 200. i. 332. 20. 34L Ii- 36»,
31.
Heriessot Mereniod Merisü.^t MRrissrit Mery-
exsod III, 8^ M. Sfi^A-Wiläfi-üLa.
eO.aa.Sfi.LL 102. 21. Aa. 1H5. 33-
18j>, 28. 213, ib. 262, a. 279^ 36. 308.
loeizigern anter, bi den metzigern, inter c»r-
nifices III, ilL LH. H8, LL I2'l 'M>. VM.
&L 2m, iL 2M. UL -W, 3iL MO, ML
— rvTi^H. 2a.
Ueyemktte III, 2^ 2iL
Me\en gasse lU, 'mv, 21.
St.'Michaelsbubel III. i. 67. 3. 228. 3a.
H22,
Morilelitis Am, gemeiin III, 9r>l, 2Ü.
Mühlstein III, N5^ iL s. Rio» zum — .
Mfilege&selin .Mulgt-ssehu Mrilgw»e III, 76,
aiL 17a, 3iL 2t!i, 32. 302, ö.
Mölweg III, .m ^
Mönstergasse III. 390, 3. — IV. 194. IL
8. Nicolai vioBS III, 346,
nawe t^chroite III, TW, 2. Öü. 2M. 227. IL
0bentra8&«. 8up«rior ttrata II, 184, 3iL —
III, 40.4L 4L2L45.aü.£LLl^t,
ai. IM. 2L aL im 2fi.
193, 2- ',^115, 3. ^ 2tv!_ L :¥]H^ 2.
31«. 2 Ui - iV, 16, iä-
Obirgeaselin l d. Kruteaau III. 97. aL
Ochsenatein des von, gasse III, 92, 16.118,
•ÜL Ml- 22.
Oteiikel III. 3l3j 12.
pabalatores inter, s. T&terern ander den — ,
panni, locns ubi — vendnntur III, LL 3.^.
parvua vicus II. 224, 2. i
pellificam lobiam a. Karsener loaben.
s. Pelri jrinioris vicas III, 1 1 1. lä.
pfawen zA dem, vicus III, 270. la.
Pferrich I'T. ^ ü
Pfettenabeim üttun des von, gasse 1^1, 'M,
33- 2fllL 14.
Pf Ätzers gaMe III, 362, 3!L
piscatores inter, s vischem under — .
Prediger Bredeier gasse III, 61, 36. 102,
2a 219. IL 240. 20. 346, aa 366, 4L
367. ia 377, lü. 3Ä6, B.
predicatoram vicus par>.is TTI, 217. 28.
286. fi.
Querchgesselin III, 59. 13. 67. 26. 199. 22.
RappoiigeMelin III, 183, 2IL 252, 4.
Reinhartis ^esselin III, 254. IL
Reisers Reissers des. gasse III, 1 16. HL
228. 2L 2SL la. 296. 43.
Rheinarm, Rom Üumen III. 833, LL
Rinmatte III. liX. L
Rintsutergraben, fossatum cerdunum ! * L 76,
aa. 99, fi. 181 Ii 2a2. aa- m
264. 2fi. 291^ 2a. 310, 4L »l», Üi
&. 3^ 23. 344^ IL 36L fi. 884, 25, aa.
RintsDlerlOben, lobiam cerdonnm III, 93, a.
gfXL 2L 213, aa. 278, 40. 29«, LL —
IV, UKL iL lÜJL 2L
Boacbflmgaase UI, aia. 2. 324^ 2iL
Rosggas-se, vicns aöm rosze III, iP, 2a. 69^
lä. 2V9, ai
Rossraarkt, forum eqnomm II, l.'if), 13. 3li.
2Hf;, La. — UI. L2iL»4. 'jb^ iL
101. IL U».. la, laa. 2L 138. ^ lÜL
3- 15jl. ai 154. ^ 2LL aiL 2^ LL
227, L 2a&. ä2. 25L Lü- ^ üi 2M.
la. 2H8j IIL 2^18, IL ± 3('i4. 22.
:-}ti8. LL 374. IL 378, iL IV, lü, 2L
2\K 2L 31. liL fi2. III 117. Ifl.
klein« Rossmarkt III, 28.
RÄffe- Reafe— Reiffe— Hftffeg.iRse III, 179.
22, 4L 282, IIL 3C0, ä. 375, ^ 380,
^"3, 2.
R&st bi dem Ql, 6L U.
Ruwerin z6 den 1TI7 160, 42.
Saltin, passaginm apnd — bei a. Arbogast
UI, 280, Ifi.
Saltzbof III, 122, 6. 808, 3g, 45. aifi. lü
■'»4. a.
Scharlatbnme vicus III. lOa Ul
Schelkeline an dem III, fIL 2iL
Scbiltinckeim des von, ga-s-sc UI, 160, äL
161. aa. I8L Ifi. 2üL SL Jn^ iK 227,
L 2aS. 32. 252, üi LL 2öi. m. 2^
a. 299. iL Iii- ÜßL 2i 378, 3L
SohAninannes giesi^oii III, 1 14. 23.
Schöbesgesselin III, [LL ^
lä<:briusga5se, vica» ihm Schrine III, 213. LL
395, 22.
Schupfe Schupfe III. 6. LL H, 3. L2IL LL
l32,a.l42,LL42.L14. 21152. 42.
ni:8.245,2tL22iLaö,25L 20.288.
£l ^lOL 21^ 4L 336, IL ülitL iL
Scbfthsutergass«! III. 108. 3ü e. Kai'dewan-
gasse.
Selosen Sellosen gesselin III, ^30. 382, IL
Sluche z&m, in dem, vicus III, 64, 2J. I Ifi,
2fi. 129. a?L 137. 4. Iii a. ITitiL älSL
iL 27iL 21. 2Ü2. 20. SIL 22. 371, 19,
Li. 382, aa
Smidegaase II, 240. aa - III, 131^ UL 200,
aa. äilO. fi. 362. 22.
sm'den nnder den, intor fabros III, 104. &-
105. UL
Sroidegiessen III, IPQ. 4L 207. 2g, 44.
Snelling an dem III. 217. 22.
Spitt. rga»8e III, 178, 30. 210, 18.
Spittftlwerd III, 34r> L
öpittel— Spitolgaase II, ^ 44. — III.
62, 34. ai 2a. 146, ^ gSlL. ± 307,
12, 43.
Spitzen zu der TU, U, 2. 54. SL 89, 12,
22. Llfi. 23. IfiQ. 42. 22L aL 222. 3.
360 .30-
Sporerg.isse II. 240, 34. — III. 20. 40.
16«. 4L Ifi.^.lS: 253, L 277^ aL 28lL
257290. m. äSS, 3L 342, 2L 374. IL
sporere inter. jrxta IV. ^ liL 30. 5, 21L
Stadel- Stiitlilgas&e UI.X 4- 15, 3L 42,
L eiL Ii aa. 9L aL lo?, 2<l iob.
L 117, iL 127, Ifi. 164. 31 aiL mK
2L 112. 3Ö. 175, 32. HL 4L Läi. LL
201. aL 232, ai. 235. 21. 21.1, H. 2*4.
2b. 276. 36. 2gtL LL 298. iL 316» 1^
318,~2r 319. 32- '^30^ a. — IV, lg, 3,
aä. 128, 33.
SirassburiBp
«Mm ni, 154, 11. 171» flO. tU, U. 84«.
6. m, Mb m, «.
(fOM» Im» III, S76, II. 876, 6. 344, &
Mn in, 75. 15. S»l. a 897, 9. 338. 42.
»70, 7 385, 9a
Steteiere g&zze IV, 19, 9. 129, 4.
Btell* ift Smb. ▼ieiw III. 2&, 32. S6i, 30
Stempii Uaiar dm in, 218, S.
StMBphM gMM KMMliii, SUiiphoai« «ieat
III. 61. 28 128, 83. 258, 84. 86». 13.
212, 11. 817, 82. 857. 25.
•tetutom ioter, «. Vnnwni nnitx den — .
St. Steffang hoff Ilt. 20
Stcinsü'aüSv Stcinyasz, stiata lapnlca Iii,
76, 41. 17. 115. 2. I.S7. J i 100.
K. 179, 19, m. «. 27t, U) 26.
325, Hl. 328, 40. :J42. 16. »46, 10. 3ÖÜ,
IS. 301, 26. 366, 18. .In?. 19. 358, 10.
45 866. 28. Ü67, 8. 375. 6, 23. 38i>.
85. 881, 22. .888, 2. — IV, 18, 28. 20.
13 29, 7. 128. -12 U>:t, \H.
Sturmecke Stärmecke III, 2Ah, 4. 370, 7.
- IV, 101, 11.
Sulseren ander IV. 18, 17. 128, 43.
anramerwoninc III, 77, 34.
swibogene bi dem III, 122, 3.
Tanz- Taoces- Tmummm IIL 30, 3,
44, 18. 50. .33.
Tanze gegen d. riu' — ubere III, 48, II,
B. Tbome litu» auperias UI, li>5, 20.
t. Thome, ante «eelMtom — vikte» IV, 8,
14.
Trenk« die III, 3>0. 3. W», 2t
TumelocL Uummeulocti ~l'k>jittaii loch III,
III, 3. 274, I. 346. 3.x
Uberhanc Uberbang III, 18, 32. Mrj, Hö s.
Str H&Qser.
üadttrfle Undiixftiii(«a IV. 18. Itt, 36. 188,
28.
DteB— dtaogMM m, 10», K 29t, 83- 872,
7. 885, 257
nlluin »nper III, 294, 4. — IV, 17. X ■
Vihegaese III, 84, 35. 103, 14. i;u,, 44. 319,
Vihegasae major III. 328, 19.
deine vibegesselin III, 24i). I
Vischebuhel II. 24U. 38. — III, 1 H, 2 116,
33.
Vuchemerket, forum nisciaiu Iii. löi', 3i).
»II, 38. 888. 6 m 38L 847. 80. 365.
Vischerst.-i.ieii III r>;.
Viechern uikJer, mter piscatoru» HI, 109. 32.
122, 4 124, 22. 163, 23, 43. 105, Sa
2«4. 26 aiNI 41. 31.0, 14. 371, 2.
Vitellinisg.nse III, 9, 7, 79, 17. 120, 24.
IM, 4ü. löT. H 225, 2a 8iJ3, •=>
vftterercn ander Jon intcr f^lnilai ios palm-
lator««» III 4, 1 1>, l<' 246, 40. 273, '
:'A 2S1, - iv. i.jJ 17. I
biiiu \ValiJiir<;o j.'iikzc III. 171, 10
Wiisciiork..- III. .i7S, ''i.
Webar— \V6bBrg»»s« III. :(.>, U Mt, 17.
Weniiern ander den III. 112 Ui 121, 19.
124, 6 198. 19. 295, 19. 363, 33. 4ö,
371, 29.
Wer an dem III. 71. 29.
Werde am. af dam III, 5^, 36. 71, 84. 74. :
88. 76. 19. 123. 89. 134 . 3. 171, la
188, 28. 185, 87. 208, 21. 375^ 1& |
Werde zum grnneti III. l.'it, 23.
Wilur.' uf dem Iii. l;ia. 43.
Wiuiiiftkit III, 246, 23.
Witengasse III, 124, 15. 192, 38. — IV, K
14, 20. 17, 10, 31. 19. 13. 18a 5, II.
7.ileb«me zd III. 112, 27.
Zollen giessen III, lOt). 13. 119. 31.
Zftrnerk III. 1.'i7, 23. 346, lU.
Zwhchenlirückon, iniet infra pontes II, 166,
2 — III. 11, 33, 47, 32. 64. 22, 68,6.
42 76. m 9.1. 32 122, 22. 124, l.\
126. 4». 127, 27, 41 l iO, i 14:(, la,
21. 173, 31. IHL', ,'). 1,H(, 11, ]m, 12.
333, 29. rOI. 5ti. 2' '.3, 12 .^Üü. 5. 303,
27. 304, 2 !. ;il(i. 34 X\7, Xx »49. 21.
8Ö7, 31. 384, ;i9. 389, 28. — IV, 15.
1. 16, a 181, 29. 127. 80. 188, & 198,
85.
Thor«
Bant Andrea tor III, H85, 11.
biachovea b6rge(or III. 106. II. 246, 23.
300. 18. 312, 15. 380. 29. a. ZoUw.
1. Eliaabeth porU III. 25G, 10.
Fnl— VnlnbarMter UI, 30, 81. 165, 16.
258, 13,
Ool.kie portA dicU III. 17, 42.
Hawaidt porta III, 91, 12.
Ktoffelmanoes - KlophilmaniiUbnf|>tor IV,
17, 18, .37. I2-I. 16.
a Pttn juiiiorm porta III, 'Jl. Iii. 2<J5. 10,
a. Peiri sinie portn. Alt St. Feter burgtbor
III. 43 396. 21. ^ IV, 80. 6, 85.
29, 3. I-J'J, U.
Bintburgedor III, 46, 15. 222, 19. 23^, 46.
.303, 5. .370. 21. 871, 18. — IV. 17. 14
\2-<. 13. 196, 5 — porta boom IV. 17,
24. 20, 17. 29, 9. 128. 19. 129. 20
fitMnb^rge— Steininbargetor, port;^ lapi iea
lU, 61, 35. 63, 3. - IV, 17, 22, 40.
la 10, 3a 184, 6. 7.
Tb Arme
anbenasnU II, 191, la — III, 117. 14.
Binde tarn m. 809. 94.
ltattl(f»tet»lm JoImim«««« tnra UI, 374,
4a
1. EliniMth portd tanrit tU. 44, ta 23a
10.
O&Mittt&m m, m 17.
HaDk«ra tnru DI, 69, 44.
JodiD tnca Hl, 36a 14.
K5niiii ton III, mn, 14.
M. IhnDiB, tnxin, qgA iter ad UI, 8a 8.
80a 24.
t. PMw, ton b«i Alt - m, 87, 14. lOa 21
a. Pater, ianarar term b« Alt }IL 873,
37.
BimmiÜiüm Nieolii de, tue» Hl. 810> 14.
Riatbargeter sft, tmrii m. 370, 81.
BSlendarlini bern, tnrn H, 2110, 4. — III,
II», a 882, 44. 23a 9. 24^ 2a »9,
2a
SlwIlbiAB Vete» de, turii III, 88% 3a
•. Stäpbaai, tarrle mpnd pontom in, 88\
80.
Oi«d5rtllnR tarn m, 142, .<t.
VtebemniN, tmit, per qiuua itnr veraus
m. 77, 12,
Wiaaa tum IM, 881, 13, 4a
Digiiized by Google
Stranburg
BeTi'ilkffriing:
Bittet ilerrfu mtlitcs
Ai'hi' At'heuiicitn . Ackoc ; Albreht ; kt»
heim; Beger , Bergheim; Bilde; Ril-
gtrin ; BilMriabeim ; Blbmeler; Blumen-
Mt; Bocellinus: BAnlin ; Brandecke,
BnaM; Breosch: Broger; Backeler;
Bor^nf; Closener; Colin; Danibach i
Danrit ; Uatcbe ; Dome ; Damcnhein ;
Danzenheim; Eckwershoim ; Egens;
Ebenbeim ; Eicbabe ; Engelbrooht;
Epfig; Erbe; Erlin; Erstein; Fesfrs-
heim; Freibarg; Fürstenberg; Gt i^ipolg-
hwm i Oeaderthtim; Oope ; Qozselin ;
Qrinwl ; OnMrbe : Qrottein ; Hanf cn-
bieien; Hawart ; Heilmann; Helfande;
HelfeuBteln; Hellen; Hentwing ; HeU«1;
Hochfelden ; Hohenatein ; Holzheim ;
Howemeuer; Hoyer; Häffelin ; Hütten-
hsim; Handsfeld : Illwickersheim ; Jo>
lUHlBM ; Jange ; Jangzorn ; Kag» ;
K«gneck; Kalb; Kalbeagaeae; KatMii«
or ; Kaafleoten ; K«lbeliB ; Kampf« {
KAnigsbofen i Kolbsheim; KmlMner;
Kuoagel ; Koae : Lampertbetm ; Lndi-
hvcg; Lappe} LMbenzeller ; Ungolt»
htiiQ; lAadiii: Locaa; Haget ; Maler;
■areaa; Uarailias; Mmwu} IMtlw-
heim; Mftlneek; Manhardi lf«p*;
Hieol; MldMske: OSmlmit; OffMihr:
OttffidwMl; PttilUa; Flil«; Pnw;
IMnboIdeUn: Rentingenj Rhajara;
Ri«U«r; iMdheim; Riet; Binoiitkuai;
Ripdia; Riltorlin; aatahvoM: BnAan-
darlia; Swbur«; SAmIMb;
folsbeim ; Schaabi 8eb»ilt«rilll ; SehiU ;
Sobiltigheim , ScbOiiMk ; SeboHe ;
SebalthciM; SchwMber; Schwarz; Se-
ftidi Sehziffniarke; Sick; Spender;
^üit*!: Bmuenbnrgetor; Stabeiiwtg;
SÄM« ; Boiler ; SydeUn ; Tants; «. HiO'
manp ; Trachtereheim ; Tn^rh ■■• nan .
Turauc , Ulrich; Dttenhettn . VaoiLiuan.
Virnekorn ; Vitteilin , Vivianiz. W.-iUi-
ecke ; Waldener ; VVas&vr ; Wclilelm ;
Wcnser ; Wetterman : Weathaiuen ■
Watzel; Widere i Winterthur; Wiricb-
Wisbrötoliii ; Waldwim; ZoUev; Zom.
Bürger cives
Abt ; Acbe ; Achenheim ; Acke« ; Albe ;
Altenheim : Auerb« ; Aushelm ; Apo-
tbecarius; s Arbogast; BabensOn; Bal-
de* i BtUbronn; Barr; Bart: Bergheim,
filmet Bemar; Biergesser; Biscb-
beiia; Biamensur ; Blanke; Bleftkeli«;
Blttflienaa ; Bockelin ; BAnlia; BSneh;
Boppe; Breite; Brune; B6haener; Hu-
man; Bambile; Bnrgbeim; Cappelle;
Cleine; Cleinhannw; Closener, LoVtn ;
Colmar; CrAae; Crophe; Cftnin; CAno ;
Dablenheim ; Dangolsbeim ; Danris ; Da-
sehe; Degerfelden; DieboUheim; Dingt«
heim; Dossenheim; Dürningen; Dürre;
Bnnzenheim ,- Durn«; Eberlin; Eckarte»
Weier: Ecke ; Ehenbeim ; Eichahe; Eimen;
ElIeiitKLrJ Eneolbrecht; En^ele, Erbe;
Erlin ;ErnUn, Erstoin; Etzckint; Faber;
Fiminiu; Finkweilor; Fischer; Franken-
hetniFfeibugiFneohe; Oeiepoleheim; ,
OeadKthiim; OüBafK; OiailieiB; |
327
Glnsfr , Itope, Oospreht; Qozso ; Qries-
hBim; (jrosherre; Orossweier; nAge-
linj^or . firtrteler; Guldin; Cjüic , Hagenau;
HaiorsKin. Halsberger; Haiifi>at ; il»ngen-
liipteii, I(aiiscl«r; llanser; Hartmannns;
Hattatalt; Hausbergen; Hawart ; Herker;
Heiligenstein; Heilmann; Helfcn^tein ;
Hellen ; Hotso : Hirtc: Hochfettlcn, Hulioir-
loch ; Iliiliutistt'iii ; lluizlii'iiii, Holztnaii;
Honnti ; HonibtTg, Horni'i-ko , Harwe-
liiius. llorwer; Hosseler, Howrltehel ;
Ho7.zr-1rr ; Iltigelsheim ; Uüi ti}:h«im;
KiiK'-^ . lliinicyer; Hnndi ; Hinuisffld ;
, M cht Irregang; Ittenheim ; Jade ;
1 I ,)irotor. KaoasbObet ; Kachcler ;
Ka){>', KaU; ; Kalbeggasse; Katzenor;
Kayseiilioipr . Koeelin ; Kellerin; Ken-
cingüi: Kt lii tior; Knechtelin: Knichftsz;
Knobl^jcli : Koiu; KArnelin: Körner . Kol-
belin ; Kolbsheim; Krnni/. ; Krebe&ser ;
Krebs; Kretz; K.ichmnipi&tcr ; Kbfelin ;
Kase; Knsoll ; LampcTtus ; Lan^e: Leist;
Lentfridus; Ltintzutm ; lA'ntzdinus;
[<eate ; Lindau; Liiiingpr ; Li^selin;
Lot; LAchniaim: Mam'l ; Mause; Mar-
lenbeim; Msrsilms; St Martin. Mein-
rich : Meisttatzhcini . Mentlewin Meii-
solin; Mi-rswin ; Mosserer . Mettemon ;
Meyngon : Micliel , Mit^sehach ; Ml^^dt••
linas; MArliu : Mölsheim, >[orsve'.t ;
Moaang ; Müllenheim; Hr^lii>jr; M^uiuh;
M6nst«<re: Uule ; Mundolsheini . Muns-
zen ; Murer; Marsel; Mntzig ; Myl-
eher; Nape; Nepelin ; NcKchart : Neu-
weiler; NicolaCf . Nonii.'iiwrier : NoSS-
baoro; Oberkirch; V>bselin; Odelshofen;
Ohssener; Orte; Peierlin ; Pfaffen-
hofen; PfafTenlab: Pfettiaheim; Pfinen
ann ; Pflüger ; Pfützer ; Pbilleman ;
Prinzbach; Priol ; Rapoltzsteine; Rap-
pen; Rebstock; Regisheim; Reichstett:
Reimboldas; Reinbold; Ronchen; Ret-
schilt; Bhetnao; Ribiscn ; Richart;
Richter; Riet; Kiawinns; Ripclin; Ro-
denburg; Roppenheim : RusebAm ; Ros-
heim; Rote; Rotenburg; RoAchelin;
Rnfach; Rulemannns; R&ses; Saar-
barg; Säsolsbeim; Salzmatter ; Schade ;
Scbaffener; Schenkel ; Schidelin; Schil-
ling; ScblettsUdt; ScbAneck; Scbötter»
lin; Schril)<>r 8ch6ren; Scbärpfeeeg}
Schwab; Schwan; Scbwarbc-r; Schwarz;
Sehzigmarke; Seiler; Sei ig wo , Srllose;
Sick; Sigebreht; Smerwer; Smit; Söl-
lingen; Soldan ; Stampf; Stange; Statze-
nierer; Steheliu ; Sterne; Stifinater;
Store ; Storm : StOfTe ; Strowelin . Strebe ;
Stnnpbelin; Sturm; Sundheim : Syppe-
atal;Tantz; Taoler ; Teynlu'iin Tole-
wegge ; Treffese ; Tristan , Triu hters-
heim; Trftbe; Trftbele; Trusdielere;
Twinger : ürselinger; Vaohman; Vebe;
Vende ; Vettere; Virnekorn: VAgelin;
Vdltiche; Vogt; Vogtelin : Wahter;
Weeaelnbeiro; Watter; Webelin ; Wen-
ner; Wcrnlinus; Westerman; West-
baasen; Wide; Wilhelm; Wimar; Winter-
Ihur; Wirich; "VTIsbrötcUn; Wise; Wise-
man; Woffelingeshovon; WAIfelin ;
WaUaeh; Wolfe: l^bm; Zeller;
Ziegetet; Zoller; Zakabrot^ZadMeMirt.
Digitized by Google
328
Strasshurgr
coloni, inqailini, mcrMnnarii II, H7j2. 107. dÜ.
188. as.
Joden judei U, L - III, 144. 27. 281.
la
aniverait&s jadeorntn II, 394, 17^ T. 39j.
.'iff. 3%, Ii 474, 15, 35 ff.
cymiteriara U. 394, 15.
jirociiiatiir Meieer precentor 391, 2fi.
ortus ju leorom III, 281, Lt.
sjnaRo^e III, Sdj ;£tL
Aron II, M\ dL 3.^8, 2.
cuwM vön~K»t««rTnrseti nr, 212. 12.
David t lU. 3U8, ü - IV, Mi
David senior II, 394. ^
David «enior diclas Walcb II, 316, JQ.
358. L
Bnselm III, 220, 4Ü.
Enselmoa III. 225, L
Heckelio III. 3d8, LL - IV. ä^M. fl.
Jeckelina» II. 894, ÖL - IV, LL
Joselinas III, 231i ^
Samuel t IH. ^
Setmelinns f H. '^^4. 22L - III, ML 3.
Trine III, 398, lä. — IV, 20L IIL
VAgellinai II, 891, '2h.
Gewerbe Handwerke
altwelker III. 225^ HL
apothecarii III, 4,2.ö6,aiLH8.L 117. 32.
175, lü. löo, aa. 188, aa. i^ ääT^äüL
21- 25H, 13, 28Q. 28t<, £L 2äL AL
824."^ ;18'5, iL 390, Ii s. Apothe-
carias.
armbni&tpr &. I>uti&tarii.
artifcx calcanorura s. sporer.
anrifabri aarifices goltsmite IL IH5. 2. -
III, 224. LL Ii. — IV. 28, 2L
Wftlth^nV. 29. IL
.lunga III, 131^ 3-
Böcker panifioi!! pistores III. 27. I&. 28.
43. liL iki, m. LL 2a. IM, i liL
ü IMi iL llL leL ^ i^i- llii
aa. LZL 40, lai, ä. 207,^ 2bi. ay.
^ 1 h, iL 332, LL Ml a. 338, 2iL
3^ U. iL 366, 2ttfr. 391. LL
Berlitül35s III. 19Ü, LL
B«rluiu» III, 152, lA. 310. L,
Ciawcs m, 19tL ü
C6n(aelinaB UI, 290,
CAntio t III, 319, 2tL
(^unradas II, 15, LL
OoUo III, Ifii m. 190i Li
Heinricas f III, 124, ai.
Heinru u» f III. 342. Ii
Ii.!iuuelinus III, 36L. 2fL
Hng Hl. 23^ 20.
Jacob II, TM. 2.
Jacobas III. 122. 2i
Jobannes III, 178, iL
Latnpertus Hl, 1H6, L
Mathias HI, 197, IIL
Nicolaas f III. 2<üi
Sifridas f ÜI, 33*^
VolUo III. 167, 2L
Wernher der gute III. 190, 12. 19«, LL
WinUnas III, ai& aiL
balisUrii annbraster II, 30, Li. — Hl, 171. ,
LL
Cbnradas mag. III. 3fi8^ LL
balneator III. ML 2L
barbitonsores III. 40. a. s. rasores.
Eblinai UI, 42, Ifi.
Henricas III. 42, IE.
birmenter s. Pergamenler.
caldareatores kesseler ITI, 188. 43. 237. L
329. 2!± Ml. 30.
carnifires metziger 11. ?Rf>, HL — III, 77i
ai Iii:, 11. IJjr, lilL m, 32, aL 1^
Si. 170, liL m. Ül, 240, L 1. 2ä0, 4,
Ö. 270, 2 271, ^ ff. ;ii9, la. ML SL
35 ff. .^.i>^, iL aü, ;iü. 332, 1?;. Iflff.
£!r>S4H, Ü. 3tlL lA. 369, gg^ —
rcia LL
Otte m, 13£ ai
carpentarii Zimmermann Ml, 2fi^ 4. lA
101. LL 1:12. iiä. 1^ Ü 170, 22. iJT.
3l 301. Hl.
BerhtoTJill. 180. 40.
Berhtoldas mag. III, M. 23.
Heinricns III. 22ä. l±~liiL iL 309, 82.
Jobannsx UI, 20.. 42
Volkelinas III, 350, ü.
carnicarins III. M'ü, 2.
ca«|.one& III. lllL 2. IMi LL ~ IV. 129. 8.
cciiKMit.'iriui III, 187, ÜÜ.
c«rdaiiL>s geruiT Iciiergerwer rinds&ler III,
III. .11- 113, a<L liL 22. 291, 2a. 296,
L 3(12 , 2fl. 317, iO. — lY^loO, 20.
V.K\, 20.
Betnhsrdus f III, .317, 32.
Hilgerinas III. 30l', g.
Billnngus III, 2W7LL
Fr. ni, 54. ai.
Hesso t in, UL 23.
Lembelin t UI, ML 2L
Reinboldas f lU, 222, L
Rftlinns III. 802, fi.
WflIfelinn« UI, 222. üL 240, 12.
magister cerdonam s. Winterliuger.
chirturgici III, UL LL 142, 42. 141, 2ji.
Leo mag. III. 297, L
cingalator III, 2tfT7aL
clipeatores III, 9L 8. — IV, 29, 19, 30.
oondimenlarioB III, 73, 24, iST
cnparia ITI, ^6, IL
caparii s Küfer.
fabri Schmiede II, 240. iL — Iii. lÜä. LL
114. 2« I ff. 142, aa. aoi. 3. äas. u. 27.
228. iL IL 38n. U. 392, 33, 32.
Berblold 111 236. '>L
Heinricas mag. III, 253, 2. 217, 32.
Uüg III. 85, iL
Johannes III. 186, LS. 223. 42,
.Sygelinas III. 132, L
Fischer s. piscatorea.
fnnifex s. 8eiler.
Geiger giger III, 905. LL
Oerner gerwer s. cerdones.
gladiatore» hwertfegere
Cftnuehuus II, 240, 34.
Wernher IV, ^8. a. 128. 25.
Wolfbardas UI, 138. 30, 43.
golUleger III, 290, iL
goltsmit s. aurifabri.
hospes III. 333, i2.
illnminator IICHTi ^
institor s kremer.
inntitrices III, IM. aä. 24«. iL 2«8, 2, 8.
Elsa III. 105, ai.
jocnlator III, «3, 8.
kesseler s. caldareatores.
kremer institores III, 1 14, 39. liä. 8. 190.
12. 168. 12. 183. jüTlSi), 2L 2ii2, 21.
SSO
228, 11 2h(), 15. 233, M. »7,». «O,
6. 874, 2-1. 377, lü.
Arnold III, 18!», 27.
FriUcho III. 112, f.
HainricDs III, 143, m. — IV, 179, 89.
Jobannei iU, 1^3, dl.
NicolauB III, 188, 88.
Rtidolf t III, ni, i:'.
Küfur copnrii 11 1^5, 4. - HI, 77, 25.
16.^, m. ä28, 10. 237, 27. S6», 28.966,
4'A. 21)8. S8. m, 9. 879, 1. 98^ SQL
3W, 26. 3fl7, 40.
PritTCho t III. 18. 816« 9&
FriUcho III, 361, 22.
Hugo III. 151, 17.
Petnw nj. Sbif 19.
Volmw m« «D, 8. 1 180. 9. 140^ 85. 173,
la
niMutri oapwiocUB knUbrnwilar IT,
190^91
MiaiiiiM in, S99, 19.
Ölricns lU. 20^, 2. f 989, 98.
knrdewenre a. sutorts.
k^riener s. pellifices.
Ianific«s III, 9», 6. 121, 17. 213, 37. 295,
23 898, 1. 300, 26. 316, W. 818^ A9.
320, 5. 337, 33. 371, 27.
iBpicidfte ileinmezM III, 93^ 99. 168^ 96.
223. 14. 364, 24.
BcUrliclinns III, 12H. 28.
Johannes III, 22*!, I.t.
Ortolfns III, 2Ö1, 38.
K&digenis III, li;i 22. lol, 43.
S«(ndQ> III, 12(1, 11.
SigelinnR f III, 38.
Sigelra.inn III. 193, 43.
nedici pbisici III, 966, 37.
Anthoniag ra»g, prak Md. anj. IQ, 68,
1. lOH, .H2.
Ebcrhanlu» mag III. 288, 27.
Eßtnoirua fr. pred. IU, S44, 18.
(i<^tfri(iu« msg. ota. a. Thoaie III, 901,
8, 2b ff.
Jacobas fr. min III, 177, 10.
Waltama mag der. IV, H6, 8.
a. NordhaaKeii.
BeioatorM U. 31, 32. 146, 38. 270, 98. 441,
98 knoMT.
iMtstger t. caroificea.
Maller III. .160, 4.
nurarii mnrer III, 207, la 817, 36. 236,
41. 288, l'J- 25»y, 7. 346. 18.
G6Uo III, 127, 44
aaatae achiffmann III, 7.^, h. 2CV), 23 209,
16. 264, 19. 272, 2b. 347, 41. 348, 40.
Arnoldna gen. mit dorne einen oge II,
201, 12 - III. 110, 0, 38,40.909, 19.
HeUelo Hl. 12 >. 45.
Hlltebrandna III, 279, 1.
Rülin III, 209, 44.
Sygebrebt UI, 175, 24.
oleiatorea oleymaui m, 197, 87. 999, 98.
Sigebotto III, 294, 1.
WerohMoa III, 161, 19.
olayiro«» Ol, 989, 88.
qpMttiw 898, 89 S.
oitakBi I^ 971, 95. 998, 49. 848, 9. 856^
palwUrü IT, 189, 17.
panifioM •. Biekaf.
pellificw khnmu m, 8, 98. 80, 44. 109,
IV, 1
20. Kil. ll>4, 12, 2ti. 170, 91. 968,
25. 274, 20. 271», 2. y2S. 16.
ErlinoB III, 1!)S, l.
Heimo in, IGO. ai. t iöl, 7, 37.
Ht-ymo III, m\. l.i
Rftlinna IU, 346. 20. 851, 16.
VolmamB III. 182, 29.
Waltheraa III. 3«;i, 23.
Willehelmna f IU, 66, 34. 98, 14.
Ysenbardus UI, 838, 40.
doodeeim inter pellifir« » IV, 211, 99.
matialer pellifioom UI, 888, 40.
Pacgünntar biniuotar pafiraantarii lü,
17. 2S. 307, 81. 800. 3.
Johanaai« IU, 199, 99.
pUaiai a. medki.
■riatoir ni, 308, 34.
Iriaeatona FiadiMr DI, 16, 18. 19. 8. 1C0,
89. 194, 91. 196^ 9. 178, 91. 188, 10.
97», 9». 9881 87. 888^ 88. 861, 91. 866,
17. 871. 8. 999, 89. - IT. 198, &
EbiÜMiH ri, 77. II.
.loliaimoH III. 2IK:), 42.
Nicolana III, 163, 22.
Rcinbeit IU, 175, 2Cr.
Wolfclinna III. l.M'., h. n,
Wolfhelmna UI, iu7, 42. im, 17.
nagisler piscatorum Deriachinna III, l^C,
20. 247, 18. 257, 5. 290, 48. 30M, 40.
jii.stores s. Kicker.
|iroclaiii,itoros vini III, 29h. ?0 288, 19.
■f71. 3.
raaores scheret a. barbitonaores UI, 154,
10. 258, 36. 988, 17. 896, 99, 878, 18.
392, 35.
Cftno III, 360, 10.
Jobannea IU, 113, 12. 215, 5.
rindaüter a. MMOMa.
«alifioaa
GoaMUma UI, 896. 1.
Dlnuurana III, 179, 84,
aandw DI, 133, 10.
aattoraa Sohneidar lü, 190, 37, 127, 42.
176, 48. 941, 28. 248, 42. 261, 31. 294.
5. 385, 7. 337, 37.
Erneat III, 279, 28. f 317, «.
Kniest m, :!7H. 11.
Sälteler s. selUtoies.
Bcberer s. raaorea.
BchifTmann s, nanta«.
Soliiffjiiinmc'rma:!!! III, 121, I0>
HiTchtoUlus III, 2f,2, 29.
Schu.ioric fabri.
Schuoiiic')' ä. sartores.
BchActicatir h aulores.
acripto» 111, 272, 12,
Seiler fanificea III, 135, 2. 367, 8&
sellatorea Satteler III, 290, 12.
RfiUnuB IU, 308, 36.
Üliioaa ma«. IU, 369, 90.
apor«rkiti8Da«c»loKioniiiID,900b 1 1.989,9.
atcianan» a. bpicidM.
mtmaa kudamora aebkehaiiter aebAantet
aitavastar II. 840, 85. - UI, 69, 18. 90^8.
06, 88. 138, 46 169, 41. 160. 9. 168^ 17.
178, 80. 184, 4, 187, 28. 190, 14. 194, 93.
197, 48. 222, 16, 38. 941, 26. 979, 98.
986, 18. 998, 8. 301, 19. 807, 19. 818,
88. 819^ 991 828, 16. 867, 88. 867, 89.
371, 9. 379, 11. 888, 1. — IT, 180, 1&
49
Digitized by Google
330
StrassburiK
Albertu mag. in, Sm, 33.
Cftnnidaa DI, 112, 7. 124, 33.
Dietricos III, seo, 36.
Dr&tilmMinos III, 332, 39.
Heinrich lO. 2lfi, 6. f 8»7, »,
Hcinikai HI, .371, 46.
Jaoob n, 9M, 14
Jaeobu III, 888, S8.
Johannes II, 184, 40.
Lad«wig III, IW, 83.
Reinbolt Hl, 1 13, 12.
Rndolf III. 127, 19.
Sifritius III, 192, a.
Ulricus lU, 135, 17. 145, 30.
bbku m. 891, 1>.
Wolfraramns HT, 90, 88.
twnMegei'e u. gladiAtorw.
telMniMim Ul, 63. K.
ttstoiM Wtbir II, iTd, 89. - III, 187. M.
198» 19. 21H. 13. 285, 81. 968. 48.279,
9. 317, 30. 352, 17.
Albertus III. 1B7, 19. 888, 10.
Rftdiger III, 119, 99.
tcKirices Weberin II, 473, 36.
Eberwinis III, 9d7, 38.
tomatorei trebsoler
Heinrich IH, 180. 40.
Heintzelinas III, tOb, 4.
Henrioos III. 112, 9.
Ottemannaa III, 371, 11.
tractores vasoram vasziehcr II, 2B4, 37. —
III, 28ä, 2')
trehseler t. tornatores
tuclimann III, 205, 34.
iHfhsclicrcr IL 2.35. 2&.
. ,"111 iiiii ligntijr III, (i i, R.
vasziehei tratfi«ri'& viisotam.
«enditor atmotip III, 175, 13.
venditores paiiautuui ill, 206, 31. 320,39.
349. 1. s. tnchmann.
Waschfrau woscherin
Gerinne III. 175, Ii.
Ysenh&rtiii III, 3bl, ,35.
Weber s. textorea.
Weberin a. textrices.
winsUcher III. 2W, Uy
woUeslehpr III, 232. 37
/.irKcler III.
Simmermann s. carpentarü-
1
BtrcwTmeiitar muutti civian imiattr II,
inC 1. 190i 80. 198.^. S88k 7 ff. 881, 16.
i. Bmv} BOgvm; BlBaiaiMi;Bniiid«elMi
wvnieli ; seogw} Duiris; DvaiMilitiiB;
Dnaaenhoim ; B.: Bekwarsheim; EhAtt*
beim ; Eugelbrecnt; Erbe ; Fogershaim ;
FMibvrg; 0. ; Qoazo ; Qroserbe ; Gro-
B. i HeUel ; Höver ; Hüffelin ;
Himiribld ; Johanne«; JaoM ; Kagap-
•dk; Kalbesgasse; KaollAiim; Koob-
loeb; Kolin; Lap^; LaolseliD; Lieben-
seUer; Lingolahatiii: LOidin; Lucas;
Uaier; Harens; Harailina; Mfllneck ;
Mällenheim ; Marsel ; Nape ; Nideck ;
Ottfriedrich; Panfilin; Pfiier; R.;Eaiii-
bold; Rcinboldalin ; Riebter; Rimiwt-
heim ; Ripelin ; Rnlendorlin ; Scbaob;
Schilt; Schiltigheim; Schönack; Sehot-
te; Schullhviss; Schwarber; Siek;
Spender, Stabeaweg; Sturm; Sniier;
Byfrit; Tfiaobeman; Torant;
VmanU; Waldener; Wetsel; Wem*
berus; Wintertbar; Wirieh; W«ls-
beim ; Zoller ; Zom.
Heiater und Rath. Rath II. 4, ^30.7.89.
8, 7. 19. 1. 15. 20. 39 16, 33. 17. 19. 18, 15.
21, 88 24, j. 24 30, 15. 33, 9. .35, 35. 3«.
81. 41, 28. 4«, 5. 4H. 39 49. 16 bO. 10, 31.
59, 13. 60, 6. HS. 12, 27. 6'», 4, 21. 70, 6. 71,
28. 72. 21. 7.3. H 74, 1, 18. 23. 38. 76, 6 ff.
78. 32. 80. 2. «I. .'i ff 83. 8 ff. Sb, 32. m.
18 ff. 88. 22. 89, 11 ff 90, 14. S»\ 93. 8 ff.
''.^>, 14. '.'S 13, 32. 07, 1 fT '.nt, I. 106.
14 Jt H>, 37, 110. 24 ff, 123, Iti, 3:H ff. 125,
24 ff. 126, 32. 128. 2i.. ISO, s. l.-ll. IS, \A2.
« ff 133, 2. 134, 12 ff. 135. 12 fl. l ff.
140, 22. 141, 14. 142, 9. 145, 14 18.
166, 32. 167, 25. 37. 168. 12. 169, 1 ff. 171,
23. 176, 2») ff. 177. 29. 182, lö 185. 37. ISf?.
13. 187. 27 I'JO. 37. 193. 24, 34. 194, 2. 196.
II. 197. 23. 198, 12 ff 203, 4. 20», 19 ff.
205, .m 207, 17. 208, 33. 209. .t ff. 212, 20
ff. 213, 14. 214, 5. 22. 215, 19. 216,
24. 217. 17 ff 221, 21. 2i2, 3 ff. 228,
7. 836. 10. 242, 19 . 32. 214. 4. 246,
16 fr. 247. 9. 251. 31. 252, 16 ff. 256,
5. 267, 10. 258, 39. 259, 4, 24 ff. 261, 83.
262, 8 ff. 263. 13 ff. 264, 13 ff. 265, 2 ff. 266,
a. 267, 7 ff. 269, 26 ff. 270. 26. 271, 6, Ml
272. 28. 274, 26. 275. 33. 276, 19 ff. 277. 16.
279. 47. 280, 2. 281. 2b. 283. 11 ff, 284, 31 ff
285 . 4 5. 287. 4 203, 30. 300, 9. 302.
2fi. H13, 2l', .H14, 4 ff, 321, 4 ff. 322, 29. ;ö»,
27. .«b, 16 3 iti. m. •«?-, 17. 838. 96.339.7.
29. .340, 18. MI, 1.^. ;M2, 7, 34.3, 18. .345, 22.
346. 28 317, l'i ff. 37. :U8, 7 ff, 41. .349,
19 ff, M :151, r>, 2S :!.^3, 23. 351, 2 ff. 21.
355, 7 tf, 3U. 6b&, 32. 357, 38. 369. 20. 360.
26. 361, 5. 362, 10, 31. 363. 16. 366, 35. 368,
3,3. 371. 6. 372, !0, 27 .373, 2 374. 35. 375.
14. 876. 13 ff. 377 14 ff. 'A'^. 1! ff. .3S0. 2S.
384, 31. 38«. 7 ;t.s;>, 19. 391. 22 ff, 3i»2. 9.
896, 25. 3t»7. 2S it. 400, 17 ff HU, ,3. 403,
23 ff, 405, 4 ff. Mi. 8 2r> 40m. 2, 27, 4t 1,
3. 413. 24 414. 31!. ■llii, 1. II, 41S, 2t'.
421, 26, 422, 2, 21. 424, 1. 20. 425, 4 42»..
23 ff. 427, IJ ff 428, 22. 434, 25. 435, 1. 3 t
4;«'.. 81. 438. 21 131», 31. 442, 31. 444, 2i1,
31 445, 13. 446. ö 450, 8. 453, 8, 37. 4.j4.
40 456, 3. 458, 1. 18 m. 18. 460, 8. 468,
;W. 46t). 30. 471, 7. 473, 17, 47.% 9, 26. 47«,
1. 479, 5, 14 ff. 480, 3, 19, 32. 481, 12. 482,6. —
III, .3. 37. 6. 10, 26. 6, 8. 8, 8. 11. 14. 14, .38.
15. 6, 17, 21. 18, 8, 22. 22, 15. 93, 4. 26, 2,
4t. m, 39. 85. 1. m;, 37, :u\ 41, 17, 40.
42, 21. 43, 40. 45, 6. 18, 28. 47, 40. 18. 18.
49, 7, 15, 26. 55, 1, 33. 57. 3, 1« tlO. 2. 15
61. 1. 31. 64. 37. 65, 39. HR, 16. ß7, 10, 35.
68, 37. 69, .38. 70, 9, 33. 71. t). 72, 7. 73, M.
74, II, 20, 75, 28. 77, 29, 3;i 79. 36. 8.i, 1.
86, 9. 87, II. 88, 4, 29. 89, 9, 27. 90, 11,
89. 98, 19. 94. 80. 95, 6. 97, 27. 98, 1, 11,
38. 101, 87. 102, 6. 104, 6 105, 31. 106, 10.
100^1, 88. 110, 89. 118,13.40. 113, 9, 36, 43.
117, 19, 84. 119^ le. 180. 1. ISi, 1, 13. 126, 6. 137,
16^ 88. 189, 14, 44. tiOk 94» 80. 181, 16.
138; 41. 193, 9,VB,VI. 18i 9. 90^ 40. 135,
16. 189, 92. 141, 15, 18, 98. 141, L 148, 19.
148. 48. 150. 2, 21. 154, 7. U6, 90. 168, 1.
16^ 1. 171, 15. 178, 35. 173, 5. 174, IL 88;
38. 175, 20, 39. 176, 10^ 69. 177, 39. 1W,S7.
Digiiized by Google
Strassburgr
331
180, 6, 32. IfiL 32i aJL 182,31. 18). a^L \W,
MTl«», 33. 189. 2Ü. l'-H). ± m. Iii UUj
iöL III, iL mL L 31L 199, 6,
ifi. 2<H iüi Ml, ^ ti^ ^ (j. aSTSo«.
IL SIE LL aa. 215, 17218. 07220, !L 221.
2L 223, iL 225, 8, 12. 228, ^ 2a>i. HL 260.
2L iB£ äL 269^ 2iL 273, 32. 274, IL STJT
21L 2fiL Li. m 37207. 37317^ L 318."22:
320. m. 3227^ 324. iU. 325, ?- 321>. 23.
33ö: lä- 33L la. MEÜSL 33y, 2ä. 340, 20,
ÜL 352, 3Ö1. 12. 368, LL 8«y, L 372, Ü.
373. 2. 385. la. 886. L :m, 18. U. 390, LL
394, 22. 396, Ii 397. L IL 2t), 28. — IV,
62,1.64.12.65, 22. 06, 32. 73,lü. 78,aii.
83,2.H7;i2,32.9L3lLW, 177113, 19, 115,
2. IMi 2a. 143^ Ii 146, 17, 160, 2L
Kathshorreu consules
E Abt; Achanheim: Arbogast; Barr; Bil-
gcriu: Blamenaa; Brandecke; Breusch;
Broger; Buckcler; Borggraf; Closener;
CAncc; CAno ; Dambach; Danris:
Dorn ; Dumenheim ; Dunzenheim ; Dörre ;
Eberlin; Eckwersheim; Ehenbeim; En-
gelbrecht; Epfig; Erbe: Erlin; Fagers-
beim ; Finkenneiler : Freibarg : Görlin ;
Gozzclia ; Grimel ; Grogorbe ; Grostein;
Hclfenatein; Hollen; Uentwing; Hesse:
Hetxel; Hochfrldeu; Uohenloch ; Horn-
berg; Howeimsser; Hoyer; Hfifrelin:
Hameyer; Hntidsfclrl; Ittenheim: Jo-
hannes; Jotif^p ; Tuiigzorn; Kagencck ;
Kalb; KaH)e8gftS3e: Kanflenlen; Kcl-
belin; Kcin])fp; Kiieclittliu ; Knobloch;
Köiiiggliüfin ; KOrnelin; Koliii , Kranlz;
KuruugL'l ; Kuse : Lumpcrtheim ; Lands-
berg; Lappe; Leutzelin; Lentz»lin-
Granewalt; Lentzelin-Orel ; Liebensel-
ler; Lingolsbeim; Löselin; Lucas :
Maler; Marcos; Harsilius; Uendewin;
Müllenheim ; Mülncck ; Hnrnhard ; Mor-
se]; Nap« ; Neschart: Nicol; Nideck;
Ottfriedrich; r«iililin, Ptilcr, Rcbstook ;
Rcichstett ; EeimboUhis; Keinbüldelin;
- Richter; Riet; Himuinhuiiu ; Hipelin;
Rnlenderlin; äftarbiirg: SchufTolsheim;
Scbaub; Schilt; SrhilUgbeirn : Schön-
eck; Schotte; Schultheis», Schüre;
Schwarb«r; Schwarz; Sick; Sifridas;
Soldan ; Spender : Stnbenweg ; Sturm ;
Snnor ; Süsse Tnnlz ; Taaler ; Tcger-
feld ; s Thouiauc , Tü&cheman ; Turant ;
Ulrich; Virockorn; Vivianbc ; Vogt;
Wahter; Waldeck; Waldoner; Wasser;
Wenlo; Wenser; Wetzel ; Wilhelm;
Winterthur; Wirich; Wisbrötelin; Wi-
zegeiz ; Wolxheim ; Zoller ; Zorn,
advocatl a. Vogte,
balislarius III. 171^ LL
boni »iri III, iL SL
Burggrkfenamt II. 32. 36. 211. 22,
Burggrafen burcgravii burgravii profecti II, Wl,
22, — IV, 2g, 2iL 160, 2iL
8. Burcbardna ; Burggraf ; Diethericus:
Eberhardns ; Onntherus; Jobannes : Biet ;
Sifridus; Salzmatt; Zorn,
canaidici s. sculteti.
conservatores privilegiorum II, 101, 1. 102, 2^
103. L
consules s. Rathsherren.
Hausgenossen hnsgenoszen II, 116. IS ff. 215.
23.259,22.265,1 ff. 335,12.340,20.
judices 8. Richter.
Münzcr monctarii II, 190, 33. 19L L 22L 2i.
222. a.
s Kruche: Molsheim.
Müazbuter s. Knobloch; Riet; Koppenheim.
Münzmeister II. 14Ö, 23. lö^ lü ff. 191, Ii
209, ü ff. 22L 21- 222, 3 g7265. Li 3nn2Ü ff.
335, ü ff. 362, Ii fr - III, 92j 3a.
8. Grostein; Wirich; Zorn,
notarii fftadtschreiber III, 260, Ml ff.
s. Erlin ; Hesso ; Hugo ; s. Thomanc ; Wil-
man.
nuncii II, 12, L 38, 33. 109, 4.
8. Conradus
Nuntien am pcipstlichcn Stnbla II, 456, 3L
petitores s. Bähest; Lange,
prefecti s. Burggrafen.
procuratores promotoros an der päpstlichen
Curie II. m, 2a. U6^ 21, 129, 12.
s. Erlin ; Geispolshoim ; Leutonis; Rip«lin
Hugo ; TudortinuB ; Walf.
Richter judices II, 7, 2&. 3L3iL32, 32. 99,
Q ff. 146, afi. 273, 2L 354^ 2L s. Ticesculteti.
s. Cunradus; Erbe"] lluraeysr; Richter;
Wetxel, Wezil ; Zabcm.
Schöffen scheffele scabini II, 190,10. 283.
14. 354, 2L 381. dl 386, I. 4737^ 482. 5,
LL ^11, 23, 5. 12'), 25. I2n, IL H'J, 33.
150, a. 168, ifi. 17.i715, 21(11 SOf. 2;n. "337272,
VL2]9rm. 31 Ol 3187a. mLJT
scheffele und amman II, 176, M. 279, 22.
334. 29, IL — in. 2257 IL 2^ 12.
396, la. 397, 2, 12, ^
8. Acbenbeim ; Barr ; Bilgerin ; Blumenau ;
Bockelin ; Brandecke ; Breuscli ; Burg-
graf; Dossenheim ; Dnn/.i'iihc-im ; Dürre ;
EUenhard; Emiin; Fegcrsheim: Gros-
tein ; Ilentwing; Howemesscr, Hiiffelin;
Hundsfeld; Kageneck; Kiioblocb: Ko-
litt; Lappe; Lentzelin; Liobonzvller ;
Lösclin ; Haier ; Mause; MarsiliuK, Mut-
lenheim; Ottfriedrich; Panfilin ; Pfaf-
fenlab : Ilebstock ; Reinboldelin ; Riet ;
Kiinatitheim ; Ripelin : Rulmnlprlili ;
Schilt; SchilUgheim; Schöneck: .Schiik-
heiss ; Schwan ; St hwai her ; Sick ;
Stnbenweg; Sturm; Tauler, TüHchc*
man ; Turant ; Twiuger ; Völtsche ; Wald-
eck : Watzel ; Wirich ; Wolxheim ; Zol-
ler; Zorn
magister scabinurum s. Lumbart,
scnltetatus sculteti officium scbnUhciszcnambaht
II, 32, afi. 21L 23. 361. 2j ff.
bötte II, liL 23.
kneht s. Uagene.
Schnltbeissau sculteti cansidici villici II, 50, M.
99,5.i7L 2a.l75,2.1!»3,La2a. 12. 261,
35. 262. la ff. 271. 30, 272. 4, 28. 273, 3. aglT
aa. 481, 12, 22. 482. SflC fllTiL 2U.
181i IL - rV, 92, liL
s. Albertus ; Rndolfns; Schultheiss Nicoians;
Sick ; Waltharns ; Zorn Nicolaus.
Silberprüfer 11, 145. .30, 265. 25- 385, 25 ff.
445, Ifi ff.
Stadtknecht s. Koch.
Stadtschreiber s. notarii.
tbeloncarii s. Zöllner.
Unterschnitheissen Ticoscultotl, vicas gerentoa
sculteti seu judiois socularis s. judices.
s. Esslingen ; Gunther ; Johan ; Sick Ebcr-
linus.
333
Strassbvtrg
VSgte advocaü civitatis
8. Acbe ; LAmp«rtaB ; Hüllenheim ; Keinbol-
delin ; Vetterkint-
Zöllner thelo^earii
s. FeKtTsheim , KalbesgAsse ; HälleDheim ;
ZuUer. vgl. Hunenburg.
Kirchen. Klwster, Orden, SpiUiler.
e«nobia qninqae IV, &4, Li.
cimiteria occIeaUsUca II, 129^ 2L 132^ Ififf.
cUaatr» II, 9a L
oolUgi» cUnlualium III, 268. L
coDventnalfs wcIpsIb psrrochtales II, 83. 24 ff.
ccclesic convcntnales et monasteria III, '2811, lÄ.
hospitalia Iii, 2^
incluaoria III, m 2& 343^ äL
mendicantium öminum r«ligioii U, 341, £L
moniisteria et ecciesie in ot extra ciTitatem III,
inon.asteria in civitate et biirgbanno III, 321,
monasteria extra mnros III, 78. 6.
I monasteria snb rcgiminc pTvdicatoram III,
250, 43.
panocbiae II, IM. ^A'-
rectores sen vicarii II, 3«>9. 4^ 33;^ ISL
.'WO. 2.
soiores circa Argentinam IV, 171. äfL I7.t. LL
sororum monasteria, bealosscnc clöster II, 89^
aß. - III, gys, aa. .m^ 2. — iv. i7o. hl
St. Agnes, monastenam «xtra ranros, ord.
fratrom predicatorum II, 5tL 2. — III. 4, Ii.
30,3!L7ü.42.7a,lL Tili IM. 2fl. 106^
4. 116, lä. 117, 2. 122, a. 129» a. IM» 29,
45. IMi -■'.121 LILÄL 169, Ih. 179. 41.
206, IL Ho, iL 223, aa. 231, 4fi. 2g2» UL
266, LL 2fi7, aa. 274, IL 276, .M. 277. Ul
gü5. aa. 335732. sia. an gsör aü. aas, 40.
3Ü2, 22. — IV. 52, 32. »3, 2iL 76, aiL 79. aL
170, lä.
priorissa et convontas II. 239. 13 ff. — III,
4, 32. 72, 2A. 12L 5. 21L LL 2LL 2.
242. LL 253, 3ii. 274, aL 33«, 22. 360j
2,311. — IV, 76,11179,23- 164. Ifi.
165, lä 17L 14.
prioriasa II, 239, diL — III, 2iL 22. — IV,
171 12,
8. Adelheidis; RipK'rin
sororcs, moniales III, LI 4L 209, aL 246,
4Ü. 26Ö, 2U- - IV, 53, L
8. Acbeübeim ; AgncK; Blumenau; C'eci-
lia; Cleincgedankes; Fegereheim : Kol-
belin; Odilia; Keinboldelin.
capellanns IV, 164, liL lOti, jüff HL 14.
fratros conversi, famuli, procnratorea III,
34, Ul
8. Börscb; Johannes; Mol&heim; Hnni-
cholin.
Allerheiligen, monasleriam de omnibas
sanctis extra mnros, ord. Premonstratcnsinm
II. 2, 4Q, — III, Ui2. la. lüy. iL 205, IIL
2Ü6,4L232,a.8iy^ati.a26,a.
prepositns et conveutns Ul, 274. VL
propositus Ii, 326. 34.
s. Albertus.
Oratorium cappella III, 351, 21. ^ 11 378.
UL 3«|, 13.
8t. Andreas, Pfarrkirche III, L 21L 35, fi.
4LÜ.84, L ttL IL 129. a. 160. a 192, UL
387, ißi, 42. — IV. 18, 43. 20, 2ä. MTL 4L
88. aL 122. 2. 212. Sä.
•lUare b Marie III, 3l5j 12.
prpb. ». Lorber.
cymitcriiim IV. L
inolusoriom III, 2<>H. 23.
parrochia II, 21C, IL - III, 56, 11 — IV,
»>, 24. iMTli
cnatos 8. IV, 64^ 2L
palronns s. Königshofen JohanoM.
plebanns IV. 86, 21.
s. Zorn,
rector HI, 383, 5. 887,
8. Antbonii hospitale III, 195, Z. 2^ 22. 392.
22.
Pfleger s. Fürstenherg Bertbold v.
St. Arbogast, monastoriom extra mnros,
ord. s. Augastini II. 81, 86. 152, 23. 156,20.
226, 21 ff. — III. 83. 40. 70, aTTtt, 32. M, 23.
97,14. 108,11.4L138,L217,2a. iL
24,S, aiL 258, iL liLL 22. '2m^ liL 21. 3«1,
2a. 377, 381, au. 388. 4U. - 177119. Iii ff.
Chorus II. 451, IL
ecciesia II, .H41, 'H
hospitale IIFT^ aL
prepositus et coDTsntaS II, 1& Ifi, 226. 21.
ifi, 450, 12, — in, LL 22. 1«^, a.
195, Ifl, 313, L 33L 2SL 337, 2075^8,
2. — IV. 54, 21l IL 210, 2iL
prepositns II. IM, 3lL 29^ üü ff H2fi, 33.
451, fi. — IV. fi'), 2. H7. Sil 110, L
a. Uermannus : Ribisen ; Walfrid,
prior et conventns II, 32, äL 42, 2Q ff- —
III. 33, a. 42. 11 43, 2a.
prior B. Nicolaus,
capitulum II, 450. 3ä.
coufentus II, aOY, 2ß ff
canonici monacbi Ii. 450, 3i — III, 8, G.
3Laa.li4,22.n2,2fi.834iiai
s^ Bluemeter.
conversi s. Burcardus; Hugo.
CQStodie officinm III, ^ 311
procorator II, ^ 30 ff.
scolares II, 450, 24.
thosaurarias s. Johannes.
8. Angustiui monasteriom extra muros,
fratres heremilae ord. b. Angustini, Angusti
nenssB II. 6,12.i3,LLau.40,2L49,aL
ÜL 17, .S2. 218, 20. 222, 22 ff — III. iS, 4L
34, lfi.aö,L6LLL67.1.72,a5.73,m.
78, 22.100, 40.104,22.116,10, lü. 122. iL
131. L 142, aL 1«K 34. ItW. .:10. Ui'>, 177.
22, 20L iL ^üii, lü 2_[j .iL 4L -Z^l.
2. 254, aL 2tf6, Iii ML ÜÜÄ. Ii. 289, 12.
291, LL2g3,2.2S5.33.8l9,aL 343, 3fi.
391, LL
altaria monasterii II, 14, 2.
alUre s Katharine 1117170, 2L
alUre pablicum II, 40, 23, 20.
cymiteriom II, 40, 23.
ecciesia II, 6, 14. 61, IL 3ä.
edificia II, 6. 12. 6L IB-
fabrica II, 14, IL
Oratorium II. [3, 22. 14, L aL 38, 21.
— III, a. LL aü 12, ifi.
rofectorium III, 170, 21L
prior et fratres, collogium, conventns II, 1,
a 13, 12, 352, liL - III. 3, LL 3L 32.
12,lA.55.a.6L4-7a,llJ. 135. HL
170. 20. 2fiL 1 213, iL 337, 2L
prior U. lix 21L I6j 2. 22. 23.
8. Hasserer.
fratrea conventnales s. Qisexen; Lowe.
d by Google
Strassburg
333
St. Anrelia, Pfarrkirche extra moros, ecclcsia
8. Haaricii, qoe erclesia s. Anrelie vnIgariUr
nuncupattir II, ü 10. llfö^ &. 13S. ^ 139,
a ff. 22fi, 2ü ff. — III, 8. LL a. m. 8LTL
Vü, 22rS), äiL ULil- 187, L lHl,2fL 2IlLa.
257, aiL~280, 'Mi, Ad. [113, lH 2i.
IL läi äfi. 128^ ^ 21.
alUie Sw Aar«lie III, 321. 2ä.
bannas III, 19^ 2fi. güT 32«^ iL
paroehia II, 1. fi. 13. 26. 3L 14. 32. 104.
aa. 138, 26. gas, 22. - m. 53, a. 7«,
00, :i2. 2 -JirrL
parochiaai II, LL LL
»icarius II, 14. la ff. 149. a fr. - HI, 53,
12. ~
8. Oozo; Heinricas; Thftger.
viccplebanos III, 357, 33.
b. Bcrnhardi hospitiile III. SfiS^^ 22. 392. 22.
Cariiieliter. fr.ili es ord. b. Marie de tnonte Car-
meli II, 294, fi. — ni, 266. ID. 28L L 295.
^m», aa. 326i a. 343, .m.
domns II, 46(i, 12. — III, 220. 32.
prior et conTontna II, 466, LL
prior II, 467, 22 ff.
St. Clara auf dem Boss markt, infra
moros, monasteriom sororom s. Fraocisci
ord. 8. Cläre II, 82, 30. 91. 2. 02. L lA. 155,
8. aiL - III, 13fl2. Ii 40. 24. 43. SlII
l(L11.46^44.49.aä.74,2LiaL 28. K14.
22. mTE, 117. L 122, a. 157. C 12. 169. 11.
173.~I£ 206, HL 237712. ^BC, ih. 207. 34.
276. aa. 277. la. sgo. ll 22£ 41. 80L aa
»42^2fi.343^3La&2.21L — IV, 196.4,10.
altare in choro II, 165. g8.
altaria majora II, 155. 25. 30. 37.
altaria minora II, 1Ö5. 2h ffTlöö. 2 ff.
choros II, läSL 28t 30.
ecclcsia II, 155. ü.
infirmaria UTiüG, 22.
abbatissa et conventos III, 34 . 32. 37. 13.
65.34.lflJ..16.aü.l02.42.134,L
140. a. 179, Iii 226. a. 293. 137297.
13. 3ir. IIL .335. 12. 34«, 2h. 379, 83.
384 , 21. - IV. 195. ST
abbatissa III, 265. 38.
B.Agnes; Qerdmd , Kalheiina; I<orata.
moniales, aorores II, Ihb, 40. — III, 265, 32.
s. Landsberg ; Haget ; St. Uartin : Salgftte;
Reinboldelin.
fratres conversi, procnratores III, 2i. liL
s. Heiden; Heinhcos, Helt; Hetselo; UI-
ricos.
St. Clara aof dem Wörth, extra moros,
monasterium sororum ord. a. Cläre III, 134.
2. Ifiä. 12. 171^ liL 172. aa. 121. 42. ISOi 43.
190. 32. 19rt Ali. il. 206. 4L 212. 19^
218. 22. 228. 12. 2iL iL 2»»«^ L 22L 14. SäL
31 aii 37. 315. i*L 340731 352. lg. 358.
4fi. 369, 8. 375. 38. 377. 28.
domoncala II, 253. 8.
oratoria II, 253^ Ifi ff.
abbatissa et convontus II, 239. 12. 252.
aä. — III. 2L 1S5. 3iL 193, 2.
203. 23. 211. KL 2^ ilL lüL ^ih.
303, 8. aii. 2L 331^ 12.
abbatissa s. Katherina.
moniales, sororcs s. Marcos ; Schotte,
fratres conrersi, procoratores s. Ballbroun ;
Oerhardos ; Hiinricns.
s. Crocis ecclesia s. lieilig-Kreoskirche,
Deotscbor densbans, fratres domos Ten-
tonice. fratres hospitalis a. Marie Tcotonico-
ram domns. fratres Tkentonici. extra muros
II, 103. fi ff. - III. 78, 40. 101, L 1"1. 22.
258. a. 34», 2fi.
capalla b. virg Mario II, 119. 20.
Oratorium II, 104, 34.
Comthur u. Bröder II, 203, 12. — III,
270, 22.
Comihor
ong. in. 68. 3U.
s. Albreht; Johans.
Broder s. Scbaffbansen.
Domcapitsl. capitnlom ecciesie Arg., eccissia
Arg,, ecclesia major, s. Maria II. LL 23.
1L33.&. 37. 24. 4Llff. 47.2tiff54,M
147."22. IriTTü ff. 159, L IZL 2ß. 109. LL
gg?. 05 ff. ^ ;ifL 2^ Ifi- 221. 4L 23<. gg.
535. 2a ff. 244, iL 2Hi, äü. i^fii K, ^ 315. L
MW. Hl 319. IL 341i ä. 389. :ÜL 407, 10.
4.32, aO. 462, fi. - III, 17, Ifi. 31, 2L iL
89.13. iL L44.43.2B:54,E5:ü;t,3S:tiü.
25. 66. IL 80, 18. 2L 86,X 94, L lÜL 2L
lOö. 4£LlM.5-14i.38.H>6.2li2fil».L <?7ii.
IL 308, LL 327, liL 351. ü. 377, 2L 378, ä.
379, in 387,^ 391, ~3L 395, ih. 396, & ff
399, 3L - IV, 8, 34. 8. IL 9. L 10, 22. IL
17.28, 19.18,.lLI4.iaff, 22.18.3a.2L
23. 23,21L2iL22. 2£^14.3Q.a.3i.21L
3LäL3f>,LaLlü.41.2L 42,23.44.12.
45, 20 4(i,lL 47. 25. 48,ÜL[ül2iLö5,2L
?ni 20. ÜL IL MVv, 2. iST lÜTj -Zi ff. 10h. LL
112 iL LLi ü U^L'l (Tiai, ly, 2i 132.
4Ü. 135. 2L 131L 15. LIL 2 ff, lU, 2t). 3L 3«.
I38^2.145,2S.14LaL 148. 16. 31. 152. L
IRt IL lö5.2ß. In7.9,iaff. 159,5. IG«).
34. 179, 32. [82, 2. 187, 34. IgSTgg, 31 ff
191. L 192. 3. 8. 13."SIff. 194. ai^lü. 199.
10. 212. 3L
allodia IV, 31, 2S. 84, 4 ff 39, iL 41, 5.
124. 22.
cellariom IV, 2^ 5. 32. 42. 38. 43. U ff.
44. LL 132, LL 192. 18.
coqoina IV, Isf 1£. 134, 3. 140, 33. 161. 1
192. 12.
cnrie clanstrales HI, 85. LL 220, 30. 240,
20 ff. 255. a ff. 258. 22.~SIL 5. 3ü3,
30. 387, 23. - IV, IL 22. 18. 10. 19,
12.23,43ff. 20.L32.2L2L ^"L
:ll 3L 6, fi- Lill, 2ü ff. 188, L 10.
18a, 9. 190j 2. 22. UJL Ii. 22. 194, 10.
coria fratrum, broderbof III, tü iL 91.
Ii. 100, 45. U.3, 2fi. 16«, 45. m 12.
399, "S: - IV715. 10. 3a L4. 121. 23.
dormitoriom IV, 40. 2L 42. 12. 4i~a ff.
44, lü ff 45, Ii. 130. fi.
fcodäToencOcia claustralia II, 15(> 30. 151,
1 ff. 382, 2. 462, 3fi. — "Iii, 2>. 22.
192. LL - IV. 2L Ifi ff. 33, LL 3L
2a. 36. fi ff- 3L 3, Ifi. 38.1732. iL
2 ff. 42, IL 4L 40. 4L 25. 48. 22 ff.
107, 25 ff. 106.4 ff, 122i2- 125, 3.
EU L 22 ff.~i31. 132. LI ff.
133. 3 ff 139, I ff. 140. 2L
gellenambaht IV, 20^ 22. 29. II. 129, 2.'.
granarinm UI, 4L 2L - IV, 192. lä.
mansurnae IV, 30, 15. 32. 23 ff. iL 10. 42,
a. 44, LL 133. 34. 1«L 3L m L ^
8. nrcusehwickersheim ; Oeispolsheim ;
LauipertUeim.
'^" dby Google
334
Strassburg'
ofiicia raansurna II. I.tO. 32.
orlua III, 187. HL 22^ ü. '
pUtrinum III. AI. 2lL — IV, 108^ 2.
Iirepositiiro IV. 12. ff. 25. L
privala IV, Ö, 12. 43, 24» [15.
refectorinm II, UL. üü ff- UÜL ÜL — III.
25. 21 24e, in ff. L - IV, 8, LL
2L.aiL24»JlJ,iLll- aä.l'Läl-tL
2L42,2i.ia,iff. Ii,iaff45, uX
2A ff. r»i Ü 22. 211 ff. liü. aL HT,
m ff. 112. 3H ff. IIL ai. 15!». 2L
ICO. 2-
rugula Scolbuch"!, btatutorum liber II, 2 1 i
ö. — IV. 17, 7^ 20. Ii 2j UL ij>.~r>: '
41^ i Iii 48, 21. 49» 2i. l^L
iL 122. ül ItiOj IL 1«L 22. Uii IL
]8tf. aiL
scolae III, 304), iü.
sUtnIa II, TJE 22. 382, 31 - IV. 187, 19,
St.
preposilns dtcanus et cspitnlam II, 37. & ff.
31>. 2«L 4r, 4- 147. 22. 154). LL 15^
12. 162, Uff Iß7. äff. 175» II. im
2i 261. iL ■<.">5,"!nr 38Ö. lü. — III, 17,
b. ^CTlfi- MT^li- 59, il2. 85, 12, 23.
.378, L ;«7. üä- 391, ai — IV. 10!».
L UiL L IM», ü. leii Iß2, HL IM.
31L
propoiitiis pr*lati et capitnium IV, 186,22.
prcpositus et capitulnm II, 382, 15 ff. ,{83,
Ii. 4«1, LL - IV. 47, Mff. ilfL 22.
137, LL
prcpositara II, 41, 10 ff Ihl^ i. 43.1, II. -
Iii. 123» HL - IV. 93, Ifi. 96, 21L 1)7.
tL 22. 2. aL 182, 5,10,
prepositi curla cortis IV, 17. 40. 11». 12.28.
21L 3L 6. 55, 2L 122, 2L 124, L 186.
2ß.
prepositi curie judex II, 54, 2ü. 57. 16. 07^
2L — III. 46, 39. &5,"2a. 97, gL 1T3.
22. 147^ 22. 388, ÜIL 389. IL 394, ß.
juratus «. Oebdrlin.
iiutarins s. CAno.
prepositna II, 152, iL 160, aü. .32i± 22.461.
21L ~ III, 255, LL — IV. 23» 23. 24,
iU.28j21L43,lff LLfiff. iLS2.42,
la. ÖL L 837 i3L 4, 2Ü. iL la. vW,
2J. m 25. m 3äff. IMi 2i I4(0;
21 ff."l41. 2Ü. 157^ 8, lü ff. 159, iL
B. A.; Adelgotns ; Aruoldas: Arnoldas ;
Dertholda«; Eberhardus; Flörrhingen;
Frcibnrg ; Geroldocck ü. K. ; Hanau ;
Heimo; Lichtcubcrg ; Schwarzenberg;
ThcDgcn.
decanus et capitulum II, 46, laff LÜ fi.
140. !L IW^ 21L 178, 22. IM. 33. 2QL
.HO, 318, 21L 319,"23r 321, il. B24, 2fi.
329, 2L ML 211 3n37X 4»3, H), 32.
43?: 2. - III. aO. 12. 35» aa. 4(1, LL
47,2iL65,21L86;iaff87ja2,liLtL
105. 33. 1_U^ 27, 146, M. Uli ü ^■
149. 2i 187i a. 192. HL 240, 21ff. 241.
L 249, LL 258, AL 2tiL 2. 30«, 3L
374, ai - IV. 74, 29, 85, 2»i. HO, 2iL
95, IL 105, 2, 2L 113723. Uli 3ä.
136, aiL m aiL. 163, 2L i»7. hl 214,
2L 21.5. sr^
decaoatas II. 433, Iliff. - IV, 125» 1«, ^■
decaiii curic judex II, 97, 2L I3t». 1.
decaiii notariua s Konant«.
decanus II, 140, LL 14«. 1 ff 162, G. lÜÜ,
HL 201, 32. 208, Ifi. 244. 2fi. 32r>. 3U.
— 11173«» G ff 78, 21 79, 2. 14 i. aii.
149, 23. 276, LL m Lä. - IV, 8, ö.
24»liL43ilff. 44,7ff. 61»2fi. LS.
ML, a. HL 31. 132. 3, 6, 2a. 133. 2ä.
134, 36. ff. 136. aä. i:3C2a. 139, 2:t- 1 40.
2, 22 ff. 147 29 148, 3, 6. 149, 5. lÜH.
3a. 161, 23, 163, 2. 179, aL 181. 3A.
usfi. aii m ^194, 20,
s. Burchardns ; Desimannas ; Eberhardus ;
Khrcuberg ; Entringen ; Fricco ; Hcrt-
nigus; Hesto ; Karolas ; Ludowicns ;
Lupfen; Ucbsenstein ; Reichenberg ;
Schwaizenbei^g; VeldenU.
buincistcr, confector «aBorum IV. 132. 2.
camernria. camcrc officinni III, 2Xi, 17. —
IV, 15, aä. 30. 411. 34, HL 13.5,
3tL 163, U.
camerarius III. 35, LL 36, 2. IOC, 4L 107,
1 ff. m IS. - IV, 15, IQ. 18. HLTTT
aS. 22, 19, 28, aL 1 ff 24» 10 ff.
^ Liff."3L~ß, 43, 12^ 32. 123» 2.
124, ä. 128. 2L 1^ OrSil. 131» 3 IT.
132, ÜffTW. HL 156^ 9ff. - camera-
rius major IV, 28» HL
8. Bürgleu; Conradns, Imeio; Thierstein;
Veriugen; Waltenis.
cautor II. a2ü. a - IV. 83, 21 132, L
8. Haldolf; Herchloldus; liertolJög; Dell-
mensingen; Entringen; Geroldseck a.
W.; Lenlfridus; Lichtenberg; Straas-
bt'fg
cantoris curie judex II, 54, 23.
cclleraria II, 150, EL - IVT^i^ ^
ccllerarins II, 152» fi. - IV, ^ iff. 24.
12. 25. 1 ff. 4L 21L -12, LL 33. LL"lL
94i Ifi, 130, LL 13L LL 133. iJlL I3ii
8, LI ff 140. HL
8. Conradus; Ehrenberg; Qeroldseck ü
R.
coquus IV, 23, 12, HL 24» IQ. 44, äÖ. 132,
2. 5^ 'J2i 2a. 140. 39.
custodia U. 151. L
cnslodig curiau judex II. L 23. - III, B,
L46,17, 42. 58, 26,iL 74»33. 157»
2L
Statthalter s. Ilonan, Cantor.
custos s. (hesaurariui II. 152. U. — HI. 74,
aa. 78^ 22. 103, 22. - IV, 9. 30, W,
3tiff. 43, 22,
6 Kertoldus : Eberhardus ; Entringen ;
Heinricas; Kirkel ; Ochsenstein ; Thier-
stein,
dapifer IV, 24» HL 43» h. 132, 4^ L 138,
2ä. 139, 23. LIÜ. |, 23 ff.
g. Schwarzenberg; L'lricus.
dormenlarius IV, 122, L 130, 2fi.
8. Arnuldus ; Conradus; ('bninus; Jo-
hannes,
cdiinua IV, 127, 2L
b. (Jarulus.
pinccrna II, 461, 2lL - IV, 8, ß. 21 40.
35, 21 3t; 4 ff 41» 20. 43, 1 ff. 131.
22. 132,7Tr. 133, 9» UL 3, H^'M
139, 2a. 140, "57 23 ff.
8. Frankenstein ; Geroldseck ü. R.
d by Google
395
pistor Hl, 2b, 23. — IV, 35, VX 10«, 1.
I W, I ]M\ 10, 147. 3«. 160, 4, ß.
prvrU, portaria III. 303, 19. — IV, 18, H.
21', 3.V -^8, :">. 44. :i IL'S. 2'i. 138,4,
ceusuum tullcctur s. UichiLT.
«ortarin« III, 2r>, 12. 193. 6. 2!*2, ö. - IV.
7, 28. 15. 10. 18. H. 20, 7, 36 21. 3«
23, 37. 24. Off 25, 25 2 5, 2 ! L'S, i ff
30, 17. 31, 11 ff. 34, (; ff. U ff, i \ tl,
36. 4 ff. 37, 13. 40. 22, 41. 2 / 42.
3 ff. 22. 43. 11 ff. 44, a a. 45. 4 fl, 48,
27, 31. 49. 22 122. 8 ff, 22 ff. 123, 4.
12». 1. 12, 126, 10. 127, 13. 19. 128.
25, 33. 129. 12, 32. i:*>, 7, 17. 33.
131, 31. 132. 2. 9, 30, 4:^. 133, 1. (>,
14. 134, 8, 41 ff. 138, II, IB. 139, 9,
n ff. MO, \A. mit. !41. 5, 6, 26, 142.
2, 4 ff. U'.t. 1'". V>'2. 22 19.
B. Dicke; Ehrenbergi Reichenbacb.
procurator, achaffnax Ii, 43t, 18. 461, <9.
111. 'i-2 '1. 4
s. Hi>l/.liciin , lohrumus.
scolasticn» 11, MM», 30 4til, 26. - III, 79,
2. — IV. 36, 3. fiO, 6. 7«, I. 99, I.
vrn, 14. IMl, ;^4.
s. Deilmfiisiii i?oii . Entringen >Iarca»;
Morand IIS , Uclisoiistein TbiersteiOi
WasForKtt'Iz
scolastici curio judex ii, 54, 23,
theganraria IV, 87. I 163. 22.
thegaararii curia, jndicia, juAfr II, "4.
23. - III, 17. IM, HO. i4, 2':.
39. 50. 2, 32. 53. 1. P4. 26. 68, 28.
69, 1. 70. 7. 77, 1. 81, 20. 88, 10, 41.
98, 26. 106, 1, 9. 108, 6. 112. 21. 118,
40. 1.30. 42 132, 1. 136, 14. 138. 16.
140. 35. 152, 10. Ifil, 10 ir,\, M 170,
9, 11. 172, 22, 3;i. r7.\ .ü iH t, ^H, 31.
185, 35. 186, 1. 187, I. U»4, '\ Ulj 24.
196, 17. 202, 21. 21.''. II, 37 22!. 36.
223, 1. 22h. I. 228, 38 237, 7. 210,1.
246, 3t;. Jj;!, 5. 253, 7. 255, 41. 273,
1. 318, 7. .351, 14. 375, 17. 379, 10.
388, 35. 393, 8.
jDd«x, o<IBiDi»lii ■■ Cftnrftdiu; Jaeo<
bm; JohanaM.
tbiiaararias s. nutM II. 97, 94. S82, 86.
- III, 11, 43. aO, 8. 95, 39. 36. «ff. ,
70, S. 98. 4L m, 49. 144. 34. 119, !
82. 2^ IS. 868, 49. 808, »ff. - IV,
86. 88. 179, BI. 181. 34.
B. EWhardus; Fnitaigi JobiuiBM;
Kirkel ; Thientoin.
zaphener IV. 48, 10.
sapfoncr minor preb. IV. 131, 23. 1.32, 9.
zapf«ner major prcb. IV, 131, 24. VU, 27.
CMonici, fratres, domberren II, 41, 10. 140,
10. 150, 83 ff. 151, 6. 170. 4. 178, 16.
199, 24. 201. 32 ff. 211. 21. 235, Uff.
321, 16, 22. 342. 32 ff. 343. 2.
24 4.!^. ;31 4f;2, 11. — HI, 13,
41. 25. 21. 107, 2 ff. 123. 11.
184, 29. 251, 28. 277, 2i. .U,5, .5. 399.
83. — IV, 1, 29. 8, II, ;J8. l.\ 9. 18.
15. 19, 22. 26, 40ff. 20, 11. 21, 4. 21
7 ff. 25, 2 ff. 44, 33 ff. 74, 2. 75, öü.
85, 30. 112. 30. 149, 7, 25. 151, 4.
161. 2. 162. 19, 21 ff. 103, 14. 192, 18,
L^OlT. 11.
a, Aarbergi Albertos; Alb«rtu«; Bai-
d«IAtt; BwebMf } BeilitoUlM; B«e^ ,
wardns; Blankenstein; Bonfeld; Bhge-
lan; Bürglon; Conradus; C^nr.idug;
l>ellmensing«n : Dicke; Tliieräliiirj: ;
Üiethcinius; Ebcrhnrdiib . Elircnbcrg :
Eichenberg; Entringtui , Fitis'.iiij^cii ;
Fi(prrhln<;en i Frankenstein; Triibur^;
Fursitenberg ; Füssen; OeroMst-rk ü
Rhein ; Geroldseck a. Wasichcn , Oo-
roliius , Oreifenstein; Gries; Qandel-
lingcn; H.; Habsburg; Hageln, Hanan;
HarbertuR HcidinrifHS ; Hcinricns ;
Hermanr.iiR Iln^.sn , liorlnirj; . Ilui^ii;
Hünenlmrs; Hiiiiilifim , J.Hcobiis; Jo-
hannes. Kihiiry Kirkil . Kranbarg;
KitMikiiijifjii . l.iiufcM) , I,sn»enbach ;
I.itliteiihi ig , I.ierhcim; Lu|>(lii : < K hson-
stein; r.itrii.s, lUdolfus, Uättustein ;
ILtppoltstein , Ueichenbacb ; Keichen-
berg; Riohardas: Ricbenis; Uietbnrg;
Risingen; Horn; Rftdegerns; Rftlandas;
Schntipnhur»;St.bn<»rk*nburgiSchwHbs-
berj,', S( !r.v:ir7.iMitjerg , Stahicck; Stein;
äteintirunn; ätrahlcnbnrg; .Strassberg;
Snlz ; ."^annenk.-ilb , Thengen; Thier-
«lein; Uoscnberg . üli icns; Veldenlz ;
Vcringeu , Walto us. Wartenberg:
WartHtein; Wnsscrilelz; Wildberg;
Wörth; Wolfaeh
capellani IV. 108. 2. 138, 27. 187. 24, 188^
1, ti.
olarici IV, 20, 36 4?«, 2, 8. 138, 84.
elerici cbori IV. 43. 42. 48; 86. 40, I, 9.
130, 9, 40. 13». 14
dericn* nuemiis« IV. 20, ll, 16. 89, 8.
.34. 13. 41. 5. 123, 3. 129, 17.
cnstodcs IV, 18, 40. 125, 27,
domioell* IV, 84. 4L 189. 83. 140, 8, 83 ff.
«bdomadMii IT. 17^ 80. 84. 10, 21, 4L 88,
*i. «, 18. 18D. 18, 87* 81. las. 87.
289, 84, 88. 140, 8, 83 K 181, 18, 19.
168, 39, 86«. 192, 17.
1. Ohiflu.
•ItmMiiMrü IT, 8, 90; 86. IT, 80. 84. 11.
8L 88. 87. 48, 88. 43. 8 Ol 44» 4ft
49, 2. 129, 25. 130, 27. 188. 87. 140,
3, 2Si. 161, 16, 19. 162, 3S, 88 ff.
a. CftuMlos.
nnrafurü U, 39, 31 ff. 41, 15. 201, 35.
880. 8L — IT, 15, 80. 18, 19, 40. 83,
81 ff. 30, 16. 32, 27, 42, 18. 43, 26 ff.
49, 18. 188, 87. 33. 188, 4, 7 ff. 139,
4. 140. 18, 96ff. 141, 9, 30. 143. 14,
17, ^5. 182, 8. 188, 86.
8. Hermannai. .
miniatoriales IV, 6, 33.
s Lodowicas; Sefredus; Waltsrns.
ninistri, ministeriales IV. 18, 40. 21, .30.
22, 4 ff 23. 3 ff $9, 4. 43, 2, 33. 44,
1 ff 4li. 10, 125, l>7. 181, 13w 188. 4ff.
U4. 1. läy, 14.
anncii fratrum, wnnMbpis IT, 87, 97. 196,
34. 127, 6.
officiati IV, i:iS, 37,
probsndarti »eu vicMii, pfi'undnsr II, 41,
10. 199, 18. 818, 21. 17. .S.iii, 2. —
III, 107. 2 ff. 164, 29. 277, 24, ;.ÜI, L
- IV, 24, 21. 49, 8. 123, 24. 132. 30.
136, 22. 139. 14. 149, 7. 152, 14. 24.
156, 6. 159, 8, 13 ff. 161, 2, 14 ff. 162,
19. 21 ff. 187, 24. 188, 8, 6. 192, 34.
pitbwidAtii diori m, 88, 8». 144, 87, 86>.
Digitized by Coogk
330
Strassburg
192, IE m II 38», 11 886, a. -
W7*^ i± lüL iü liL
prebeiiHnrii episcopi IV, 159. 81. 161. 13.
Ifi. 102, ai- 192j 12.
8. Anthonins; Bertoldna ; Ropfingen ; Con-
radna i Dicke-, Dictericas; Dietheras;
Dictmari ; Dietmaraa ; Düppigheini ;
Ellerstadt ; Felix ; FQrstelio ; Oei«pol>-
heim ; fiotfri.iti.M ; Oundclfiiij^on; Qfttol-
man ; Hciiiricu!», Huiuricus , llennecker :
HumbertuB; Illwickersheim ; Johannes ;
Körner; Kremer; Lingolsbeim : Lobe-
stette; Meisti at/.lic-im . Mnlhaosen ; Olei-
man ; K&fcUiius, Rufach; RAdolfas;
Saarbarg ; Schwarbor ; Smidelin ; Spirer;
Steiulin ; Süsse ; Veringen ; Villingen ;
Witltbcrus ; Zarte ; Zuizondorf
prebendariiis, vicarins regis, rex chori
IV, 10,6,13, LL 21, :i 2<L 2L IW.
löij. 32.~n:i. IJTm IM 192, LL
■• LingolsheiiD.
curia IV. 16. ä ff. la. 2L a> 122. 3.
124. i.
rector puerorum s. Heinricus.
8a«erdotcslII.2;t8.1fl — IV.aiaiL 130. i).40.
sacriste IV, H9, 30. 12», 25. IM. 20. ]^ LL
scolares III, 1^ jg^j.")!. 'JiL '^f^L 289.
a. :«6. 12. — IV, iL IL iL 42. 48,
3£. 49. a. 123, 4, 27, 160, iL
Dominikaner, fratres prodicatores, prediger
II. 4i>, llLf>8,2.(ilj l2^6|,2.78.1Ü.W.afi.
90, aO. 9L IR, 35. «ja, 4 flr?3, 2. 97, 19, 3L
aa. 102, 21 ff. iiiL lij ff. 104, 2iTr 109, l
AL m:2L 12h, 128. 4. 13gx M. '^JT'äL
viis. Lö. ■m.ini — III, Ii IL L iii- Iii üü-
TäTiiiL 1.5. 2i'. LL -'«r aö^ 3i. L m, 10,
IL 44, ääT rB^ 7j ILL dä. IL 73, L 78,
24L^22.88,lfi. ^aiL9ia.96,ia. 100,
IL 104, 22. Iii, LL L15. ffiT 116, 9, 24. 122.
UL 188, iL LLL 3, 33. lül. al ifi«. -it, 2^,
IM. So. 177. IL 17S. ± 17^ iL 181. iJ- \^
3L 190, aiL 20«,lör 217. -Jh. 218. iL 2^
m. 22i ÜL 227. 4Ü. 2^1. IL 2^8. LL 260.
4Ü. 25L 10, LL tiS, ig. 254. KL 2«iO, ». 261.
LL iüiL 2Ü. 277, nr27t<, aZx 27», 21L
280, ajL 2HU, ML ^ LiL ^MT?? IL 302133.
311. aa. 317, aL3nv 2iL a2.33L 343^
22- 344. 29, 349, 2(>. LL :^7T7 2L 4L 396,"ZL
898, iÜL 40.% Ii — IV, 1«, h. .m Ö3, 3L 93.
2. lU,, 128. I. aS. 134. la. 157. 35. 165. '.
20, ai. 175, 2i
amboHI, 296, IS.
capitulam II. 13»>, 3. 137. Üfi.
cimiterium IliTltn. LL 16i L IfiiL 3ü.
2*57. 2L
domüni. 70, 2fl ff 74, 3. "5. ü ff. »3, 22.
94, LL - IV. 54. LL ni^. M. 181, 12.
fabricä" III, 321, 3L
fabrica chorim, 202, ML
garten II, 214. 2.
officinac II, 74, iL 106, 28, 114, L — IV.
M, 12.
opas domus III, 2^ 21
tor II, 79. 2a ff.
prior et conventns II, 51. 2Ü flf. 58, 21L 70,
15 ff. 72, 18ff. 73, fl ff. TL LL 75, 8 ff.
86, 20ff. 88, 24 ff. 89, 17 ff. 94. "E. 96,
aL 106. Ii ff. 107, 6 ff. 108, 3 ff. HO.
2JL 117, aiff. 118. 2 ff. 122. iia. 123,
15. 4L 125^ 2a ff. IMI LL ISÜ
2iil. 129, 2^^130, I ff. 131^ 2h.
134,12.136,14.200,15.2©.
^11, 54."Br5i 28nL 24. ^
87. IL 901 11. 99, 28. UL 2. 7, lüL
115.12.1ieja.l29.aJi.lM|,LL I ■'S;'>.
L 163, L Ißy. '2!^ 179 5. I«4. LL
0. 22^L sii^i 22. 2;>0, ET 2iM, iä.
3L 292, 2L 2?j, L "305, L 5Ö7. A£L
317. 9. 329. LL 346, 8. 347, 2. m 29.
571^ 2L 393. L — IV, 178, 2. l S(i. .m
prior, anbprior et fratr^ II. 52, L2ff. —
III. 13«. iL
prior II, 57, .35, 62, 3L 123, .HQ, 124, lä.
125. 2h. IMl Li- "7. ^ liiH. iMQ.
L 334, IIL •!•''». iT"- III. H. iL 1£L
212. 2iL 2li Mb^ L |i<i*i, ä. —
IV, ai. i lüü, aiL 121, 4. 178, ü
181. 8.
s. Alradns ; Basel Friedrich t. ; Burear-
das; Uietheras; Egeno ; Oroitein ;
Ka^eneck ; Uatbcat ; R«ncben ; Schäf-
folsheiro.
anbprior II. 62. aL 137, 12. 240, L — III,
!«, 2. 21_[, 2>L 2^ aSL L - IV,
IZL 4, 28. 178.137
s. Brrhtülilas; Dominicns; Kochinmeister.
cnstos III, 295, 4.
elemosinarias III, 295, 5.
lector II, 137, HL — III, 22L 3JL — IV,
1 .')[■, -.Vi^
s. Basel Heinrich v. ; Ulrich,
librarins III, 227, 82. 295, &.
s. Marti nns.
nancii II, 122. 38.
aocrista s. Coqainarias.
fratres, conventoales III, 319, 32L M.
343, 22.
s Abt ; Acbenheim; Anerbe ; Basel: Bein-
heim ; Bernhelintis : Bologna ; Broger ;
Barcardas; Cips , Dingsheim; Eb.^liims;
Egenolfus; Elrebacb : Engelbrecht: Erbo;
Erstein; Faber; Fegcrsbcim. Fride-
rich ; FAterer; Goispobheim ; Oreifen-
stoin ; Grostein; Hageuaa; Haiteibach;
Ucilwicns; Heintzelo; Henricns ; Uert-
wigus ; Hetzelo ; Hippel ; Hochfelden ;
Hundsfeld ; Ilymelberg ; Jacobns ; Jo-
hannes 1 Kageneck ; Kaufleaten ; Kerne ;
Kinsheira ; Kdint Kuse; Lahr; Lands-
berg; Lützelbarg; Uains; 6t. Martin;
Meistratsheim;Uitto)baaten : Mölsheim;
Minister; Nanwer; NiLelungas, Nim-
wegen; Öberkirch; Offenbarg, Paiitilin;
Uheinan; Saaralben; ScbufToUlicim ;
Schlettstadt ; Speier; Spender; ätaofen
Steniegasse ; Sloltzeneckc ; Stnrm ; TAr-
lender, Volcmar; Volcnandas; Waitht-
rat; Weissonburg ; Werneras; Wise.
procnratores, fratres conversi III, 34, IK
2iL üiL 295, L
s. Brstein; Uartangos ; Heintzelo ; Hetze-
lo; Speier, Symundns; Wernbema;
Wetzelo.
St. Elisabeth, monaateriam extra maros, ord.
s. Augnstini, sab cara fratram ord. prodica-
torum II, 58, fi. 65, iL 174. Ifi. aoo. 4Ö. 240,
aL 413, 28. — III. 3, 7, ÖÜ 13.~3E U^TW.
17.2L22.iL2L2. 25 2Q.3»,18.a{L4i.
40. 22. 41i iL 44, 23, Sa lüTsy, 22. ÜMi
£L 105. LL 116. iD^iL Ufi. L 152, HL 157.
2a. IM. lü. 169, Ifi. ITSTiL 201. L>7,"3Ü.
206, 127 218, m. 231, STzee. ll 2trr ^ia.
d by Google
Strassburg
337
277,15.m2L»116. 331,2. 343. 28. SL
m 'iL ^V, IM, 2L
ällaria II, 174. 22.
ecelcftia II, 1":^, 17.
fabrica II, gö. 173, 2lL
priorisui et conveatns II, Ifi. 239, 18.
— III, 1, 2, 1«. LL 40, 32. i2^~U: 84,
!L 122. 148, iL Ji^K 33. m. Sl
2007^. 21 fTTi. 241. 24. 272. 3ä. 279.
42. 'ML Mr348, Iii 35*i^ Ü. Mi.
— IV. 16,0. Ih.
moniales, aoiorea s. Bpfig; Qrim«l^ Hede-
nigis; Mülnecke; Odilia; Roaheim ;
Schotte; Süll; Tant«. i
rapellann» III. U, g. — IV, 16«^ 2S ff. '
B, Gurteier ; HMheim.
fraties conversi. piocuratorea s. Bergbeim;
Fridericos; Ueiuncus.
Franziskaner, fratres minores, Uinoriten,
barvftzen. minre brfldere II, ^ 32. 79^ 12ff.
80,3ff82,aLL9(L31.aLl* 3|4, 28.-01,
6^ 42. l;-i. 411 211, liL •''0, iü. 4«, 43.
i9,a.!jT:ia.51,44.M,2£Lf>L2H-'73,m.
8L 3a~s?L 42. loo^ ai. lOL 104, 26, ai.
1W<. LL nO, 2gril6. l(>j 41L ITL 2L L2L
m, 127, 12, 1C4, aa. ifif\ .iQ, 175, 1-7, g.
178, lü. ISL 41- 190,~3E. 2^1^ 4iL 2:Top22.
2Ö1. 2. 265, ä2. 2(ifi, L 2f;L ^ 275^ W2S;i,
2tL 28a, IL 2^)6, 302, 35. 340, "ST 343,^21
ML la. 380, L4 ff 382. 32. "351, iL 392, 11.
— IV, 170, M. i9(\ 7, a.
altaria Hl, 2(io73l
cimiteriam 111730, 12, 267, KL
infirmaria III, 266, 2L
kor in, 79, 22.
gtiardianni et conventns II, 59, tL ßO, L
TO. 42. 91, 2L — III, lOfTlL 1 in. 14,
m üL 160. a. 222, m
gaat^umni IITTtO. L^i. m. 454. M. —
III, 101, aa, 102, 3sriM^ uff. 177.
22. 3(B, lü ff. 3iL ^ »79. IL 380, 2.
a. Entringen ; Heinricns ; Johanne« ; Petn» ;
Sifridue.
lecior s. Gotfridn».
fratres III, 278, 12. 3i!L M.
8. Achenheim ; Biberarh , Burchardas ;
Frichel; Hartliebns: ITngo ; .larobnB ;
Kage; LanHsbeig; ilainz; Mundols-
heim; Matzig , Ravensburg; Rnlender-
lin; Schenreiler; St. Stephan; Wangen;
Wasselnheim.
minister II. i'2, 8,
procnrator 1117 Ifi. 87, 33- ÜJL 21. 276.
me.
■ Gartener; Ifarsilins; Reichstett; Watzel.
1. Franciici de (ertio online, de t<>rtia regnls,
de penitcticia aorores ot fratres II, EKX 34.92,
LL 312, 32. - III. 303. SL an, 22, 18ff.
343, 11, 357, 24, 2^, 379. afL 383, 30,
»isititoTTlirSoa, 12. 311^ 2fi. 812, 12x
8. Degen.
Qrflnen Wörth, zfimc grfinen werde, viridis in-
snle monasteritiin III 2iL 72, üü, 101^ 1-
258. 8. 337, 'HL
prior et fratres III, lOi, 23.
monachi s. Conradns.
St. Johannea ad canee, zn den banden, mo-
nasterinm extra raaros, ord. «. Angn«tini,
8ub enra fratram ord. predicatomm II, r>8,
1 66, »L All 21^1 Ii 279, 23, — III. 13, 43.
lfi.lL52.LlÜ0^12. 101^2IL10L 2H7"iQi
IV, 1
lä.ll6»HM-ira,ll,178,43,lg4, 10. 27.
194, 43. IM^ 33. 201^31», 20«, H- 231, Ifi.
238. 5. 26tL 12. 267, 32. 268^ Ii. 272, äL 277,.
Ii 817. 5. W3, liL 374.12: 385, 2. ~ IV,
90, 2. 113, lü. IMi Iß-
altaria tria II, 279. 32.
ecclcsia II, 27^)^ 3S.
pricrissn et oonyentQi II, 86, S. gPB, 85,
239, 12. — lU, 96, 34. 211, LL^4, L
^V, IM, 15.
moniales, eorores s. Agnes; Beatrix; Kage-
neck ; Riet : Rimnntheim ; Stange,
capellanns IV, IC«, Sä ff.
procnrator III, 34, lä.
B. Bergheira.
Johanniter, fratres hospitalis s. Johannis Jera-
salemiUni III, 260, 13.
St. Katharina, monaaterintn «xtra mnros,
ord. S. Angnstini, vah cur» fratrum ord.
predicatorom II. ir,illL58.L61,^66,2.
«7, aa. IMl 2fi ff. — III, IL ET 12, BTl»,
£"43. 32, 0, 42. 33. 22, 43, 18, 6LT 63, 22.
69, 2. 76, 4Ü. !19, iL 100, 33, 1Ü4, 2S, lOn^
TEL ne, i5i i?2, a. 128, 44. 145, 2. ns,
21, m Ii 161,1s. 166, 2L [69, L 186, 2tL
189,15: 201, 127 206, IL 231, 41L 246, 3. 266^
LL 277, Ii 326, 3ii. 338, 30. 343, 3fi. 385, 2.
— IV7168, aa.
cymiteriam II, öl^ 22-
domua III. 9L 12.
eccleaia II, 68, 12.
granarinm III, .338, ,3,5.
prioriBsa et convontus II, 239, 13 ff. — HI,
2, 6, 3iL 7, 3Ü. liL iTW. 12. 24, 18i
2lL 45, aS, 128, 32, 205, 12. 21JL Ü
222. M 248, U. 2Ö8, 6, 800, U. —
IV, 165. Ifi.
priorissa g. Aenps; Janta; Sophia.
sorori'B, lunnialee 3. Broger; Elsa; Flexborg;
Heilka; Krebesser; Rheinau; Richter;
Stobenweg : Ottenheim ; Wartatein.
capellanng IV, Hi6, '2ä.
familia et coloni III. 32, 10.
fratres conversi, procaratores III, 34, 15.
s. Cono; Lndcwicus ; Walthems.
Heilig Kreuz Pfarrkirche, s. cruci« eeclesia
parochialis. cappella II. 170, 21. 222, liL 350.
21 fr. 412, ß ff. 403. 19, 2<L - III, 19. 28.
80, 2, 252, L 207^ 19, 283^ Q. 286, IB. 288,
2£i. 294, aa.
altare 8. cracis DI, 230. 2, Sß.
Chor ni, 230, 2, aL
cimiteriam IT, 350. 34.
priester III. 23071 283. 8.
8. Rotwilro.
s. Lanrentii parrochia IV, 189, 9, 190^ 22^
aa.
Ticcolebanus b. Maihaosen.
St. Leouharil b. Spital.
St. Marens, sant Marki«, mona«terinm extra
mnros, ord. s. Angnstini, sub cura fratram
ord. predioatoriim II, r>8, iL 10'), 31, 12Ö, iß,
126. 24. 130^ j. US. -i^ '2^ ^ 284,
2. 466, IST^ III, L L 2, 32. IL 3. 13, Ä
65. 6. 83. 3. 86. M. 87, iL 93. &. 101. L KM.
22. i^Tij. m iri,ii I2i ß. 1^ 15. 185,
6, Ll IIL HL 188, Iii UM, 32. 20L aii 206,
24, 42. 41L 266, LL 267^ 3a, 276, 32.
277, 15. 343, 2ii. — IV, Ul, 1£L lüL 2Ü.
168. aa,
alt 8. Maikis m, 9. aZ.
das
Strassburg
alt&ria n. 67. 3. 154. 2. 161, «L
Ciroiteiinra II, IM.. HL 327720.
con«titntloneB IV, 210. 1. liL
ecclesia II. 66. 28 fTl^. M. Iö4i 1 « • IfiL
2a. ML 2 ff.
priorissa et conTenhis II, P5j H Bd^ 3fii
99. al,. 145. L Uli, L ^ 13 ff. — lU.
sTia. Cläff. 16, ai. II L ^
Ii 269, Hl 3''"9. 2D. — IV, I66i 1^
priorisBa b. SchäfTolabfira Ober — .
tnbjiriorissa IV, Hi9, LL
iDonialBS, soroics s Abt; Bftnowo ; Haeenan ;
Uohenslein; K.ithenna . Könipshofen ;
Lanilsberg ; Kitterin ; SchäffolBhuim ;
Scharlach , Winterthar.
capellanns IV, WV, 2j ff.
fratrei convprsi g. ("fluraflus : PriJericns ;
FriUcho ; Hartftngu» ; Yolcmarus , Wern-
herna.
procnralor III, 34. IL
St. Margaret ha, monatterinm extra innroB>
ord. predicatoram II, 58, I. fii 33. — III, 58»
Bfl.72,12,34.1IM.iari0^1fLm 1, 211
iL 2U8^ 3Mx IT. MlL ^ iiM. SIL 369,
23. 384, ^^V, niL M • RcVboliheim.
limites et aepta clauatit II, 1^9,
prebenda a. Nicolai et i. Katherine III, 364.
prph. a. Barcftrdo«
priorissa et coDTentas II, l'M. 26. 18^. SIL
iäff. — in. Ml 22. öO. 2:l Tfij 2Ü.
Üfi, LL IM. 1 ilL. ü^iü, iü 364.
;ia^ _ IV, lOö, Ifi.
prioritta Ii, !H8^ 2. - IV. 170, 22.
a. 1. Aarelia; Zorn,
moniale«. »orores III. 348. 46. m*^ 3B-
«. g. Hernhard ; Demftili» , Knobloch ; Lan-
döltiD ; LeatzeUna«; M«li<ildi8; Riplerin;
Täacheman ; Weiaaenbarg ; Wealhaaaen ;
Zorn.
capellanna IV, 166. 2äff.
a. Bemhasen ; Eberlinai ; Lembelinna :
fratrcs conversi, procuratorealTI, W, 12.
I. Conradus; Eeinricai; Ladewicaa.
St. Maria Magdalena, monaiterinm extra
nrnro«, ord. a. Aiigostini, sorore« Magdalenitae,
ppnili'nft'S, tlio niwerin III, 'J^ 211 12. 7'^.
LL 78, 2iL 100, 38, 104, 2ü 106. ü LUL 41.
122. iL 17^ 2. 187, 2a 20*)^ IL -m^ iL 262.
5L 2«6i 12. 272, 3Z
capitnlnm II,
conf^e^taHo II, 56. M.
priorissa et conventna II, 51. 17 ff. 62, 12 ff.
a3,4ff. 5ö,3LSR,fL5L?ilfi- — HI,
^a. £5,ai44,ai-52,8ff. 187.23,
309. 2. m 2aTr387,
priorisaa a. Agnea; Elsa; Jnnta; Leaoardin;
Steinhofen,
cantriz Agnea.
monialei, sornrc<i s. .\itelhciflit ; Kpatrix ;
Ceciiia; neilicg.i, Lucgardis, Scbüneck.
prppoBitns n, 62. 24 ff.
s. Witicho.
procnrator III, M. !£.
eapellani. conversi et conycrac II. b2, 28.
fratroB roiivcr-si 6. Uud<jlfti&; Stotzhcill.
St. Maria Magdalena s. ät. Nicolans Pfarrkirche.
St. Martin, Pfarrkirche IT, 240. 33. — IH.
6L 4. 105,^ 10, IM. 12. 144742. 145. 13 ff-
20g. 2. 228, LL 23i ü 507. 2Ü. 36. 380.
28. 40. 385, U. 395, 3iL 396, 4 ff. - IV. 16.
11, 3tL 17, lOj 31. 188.4^12. 199, Iii aOO. 4-
altare b. «irginia in."&9, ^ .193, 14.
preb. 8. bAio.
cymiterinm IT. ML SS. — III, 131^ 20.
fabrica III, 73, 9, 135. aL
kreuzgaug III. 22. 23. 8.
parochia II. 337. L - IH, 192. 23. - IV,
86^24.
prebenda s. Katherine IV, 200, L
preb. B. YTetthofen.
pfrdnde d. heiigen geistea III, 135. 28.
plebanat, rector III, 393, 23 ff. — IV, 86^
23.
a. Albertus; Cfiiterlin ; Freibnrg Geb-
hard V., Otto; Otto.
Ticeplebann« a. Orabia.
vicarius prri.ptnn« III, 396, 37.
•cbaffener s. Otte.
St. Mathena s. St. Niootani extra maros.
I. Manricii ecclesia s. St. Anrelia.
Münster, monasterinm, ecciesia Arg., eccle-
aia Arg. matrix, ecclaaia kathedralis, ecciesia
major, ecciesia b. Marie virginis, nnserre
TTOwen minster, unser franen haos IT. 25.
ai,2ti.2a.4>LliLl>8j2üff. fi9,2!LKL21ff.
87, ti ff. in, 8. KIT, L 148, iL 166, 10,
17.. 2;iö, SL m Iii 21 ff, — nrli L
IL Ifi. 40. i 48^ IL"^ 42. .^7, IL fi2, 2a.
90. IL 93. 3g, U)a. M 37129, 2i 144,
IS:i59,lfL 170,2.174,LL1M.1Ö. 1^''. ''^
192, 12. 2^ m. 2i!iL i SiU, 22. :M1 LL
308. LL :?'7rüiL 338, 2Ö. 36tL 12. — IV, IL
5. Ü ff. 44, 12'J. 2L 124, 10. 187. 2.
altaria II. 31h7"2L - 1117 192. 13. 28«. 3fi.
JV 179 ^
altare a. AntöEii lU, 187.
preb. 8. KSroer.
altare s. Andree IV, gQ. 3S.
preb. a. Zarte,
altare s. Arbogasti et Jodoci III, 368. 30.
preb 8. Coni-adas.
altare s. Eligii U. 265. 28.
yic. s. Petras.
alUre s. Florentii IV, 122. SS.
Frühaltar, Trdi — frbge alter, mane altare,
altare eivium vei matntinale Tirginis
gloriose II, 69i 12. 87. 1 ff. 454, 13.
- III, 8. L 46. L
sao. s. AlEertns: Amoldas.
altare des Hagen III, 149, 22.
alUre b. Jacobi et Itintini KI, 219. IL
302, 10.
preb. s. F^rstelin; Ileinricas.
altare s. Johannis bapt. III, 246. 6. 264i 3.
268. iL — IV, 20, aL
preb. 8. Villingen,
altare b. Kathonup IV. 20. SL
alUre 8. Katherine IIT, ICL
alUre s. Laurentii III. L 93. 44. 103.
23.
▼icarins III, 36. 2. — IV, 34. 13- 41. ß.
13:^, 2.
altare majus III. 25. 2L 144. 28. ^ 3fi.
- IV, m 5. 161. 14. Ifl.
preb. B. Villingcn,
altare b. Marie virginis III, 330. 12. 358.
Sa. - IV, 20. SL
d by Google
StrassJburgr
339
alUx« b. Martini m, 301, 40.
preb. 8. Giimel.
altare b. Nicolai UI, 330^ -JQ.
preb. s. Zutzandorf.
altare omniam sauotoram III, 387, ^
prtb. ». Kufdcti.
alure a. Petri III, 261^ 3.
altare b. Peth et Paali III, 93, 42. 149. 2L
170. 1,
preb. 8. Rnfacb.
altare publicum III, 226, 2. 3Qfi. 20.
altare summum lU, ST Iii.
altare t. Vincentii III, 103^ Ifi. 219, 50.
2, »69, 37t),
rector 8. Reichenberg
ainbituB III, i- li>5, ää, 268i ää. 294^
2, 300, iö, 301, 357315. 2.
ambo, leltener mTö«, 092. 12. 258, 23.
868. M. 39S, 22r
antiqunm capitulum III, 301. 39.
atrium et ambitus II, 18^7211
camera Iii, ^ iiii.
campana major II, 28. 2&.
capellae II. L - III, 238, 19. 800. a9_.
capella s. AnSee III, 10^ 35, 02. 287.
22. 300, 411 315, i — IV, &.
capella rUregorTTlIl, 20, Sil .MTH^ lüi
VL 195, 208, da. 294, 1
oapollaiii 8 Ooczo ; Heinricus,
capella 8. Johannis bapt. Ul. Ü3j, 42. gj, 47.
J05, lü. 35,
capella s. Kitthcrine III, 395, 41.
capella b. Uartini lU, 315, 2,
cap«lla 8. Nicolai III. 104, 2ä- 2ti2. 2.
Chorus II, LLL 2U1, 202,
2 B. 'Mj^ 2iL iilBTlÜ ff. 3 1 !>, m ff. 3J0,
Ii ff. 32'J, LL 454, iit ^11, 25, 2i.
31, 227^, 'L 78, 21. 03, iL 2 ff .
ro, aL~T4b, ül II. HT: 2 ff, "HF», 22.
104, 2li IBT, AI. I">i7l£ 172, ETl^T.
1^ SaTliili. IL 2(X).1ö:
230, IL 23L i 2^iL24ti. L 24«, 33.
24',', Üi.~ggl, ih. 253. ü 25ä, 2U 2ti3.
;li 277, idi. 282^ 1. 283, 36, 28^ M.
2J1,^ 301, L 315. 157327, ü 3M,
i2, 3lJ'J, Ifi, 37471IL 38371JL 306. L
887, 32, 391. 2i. 394. 22. 896, 1 ff. 397,
liL 399, 4L — IV, 14, 2h 29. U ff.
35, LiL44^23^42fF. I1l48.1L Kfi
HÜ iUi^ 3, m_, Li. 132, 12, 135, "BL
rM\, iL 23, 142^ 38, 147, 2L» M. 148,
ig, 152j 7, 152. l&Ü, 'i m 10, iVW.
162.~gl. 21 ff. 1637liL 1577 20. 194,
lO.
cl.iustium III, 54, Ifi.
crux gloriosa II, 29. L
cmx magna III. 288. 36.
crox major III, 84, iö.
imago b. Marie III, 68, L 226, L 358, SS.
893, 2a.
custodes s. Brftderkachiü ; Heinricua.
parrochia III, 121, 2,
pre])enda s. erocis III, 144, M.
aUiuliütte IV, VV^ 3i
lünaterfabrik, f.-kbi'ic.-i matricis ecci. Arg.,
opna 8. Marie, opus b. «irsiais, unsere frowen
werk, unser fraaen haus II, 25, 13. 27. 30, aS.
28, HL 29, 11. 46, la ff. «8, a ff. 69, L 172,
18.178. 42.199,3. — lU, 6,24. HOl ff 38,
33.48,15.49,2,50.32. 53, la. &57lü. 50, Li
57, Ifi, 58,"^ 63f 38, ^ «3, Ii 67, SJfi. 78^
2.74,42.75,7.77,10,78,^81,23.82,13,
83. iL 84, L, 12, 1]L ^ÜL 88, 25. 91, 2li 'J4,
31 ^ 2L 98, 100, ü. 23. 103, 4, liL lOÜ,
lUi, 3L 122, 1(I72L 125, 8, 4Ü. 128,^
lay, ÜL 130, LL 1^ 1, iL 132; LL 139, diL
142, 33- L43, 147, "3 ff. 151, LL 159, L
IL 25, LL 163, LL l(i5, LH, 3tL 107, Ifi.
11». [l 170, iL 171, LL m, LÜ. 175, 2L ITÖi
aa. Lü, 22. LTJ, LL IMK U, Ü 189, 14.~i5.
192, L 198, LL 20L 3, 2n, 2tj. 222. 42. 223,
^ IL ^ S^i^iL 2Ä LL 230, 10,231;
1. 237, 32. 244, L 245, LL 247731 2üL 2.
2. ^8, -2. 259, 2. ;iiü,":Er 2ii(>, ö, 267, AH 271.
327274, 1, 2, 275, IL 277, \^ W, 278, 15. 279,
Iß. 280, 23, 38. 262, 15, 285, L 28777.
288. 4, LL 28il, L 29f^ 21L 3yg, 3, 22. 306,
la iü 307, Ü, LL 308, .319, 38. 32L 12^
IL 327, IL 331, LL 335, a. 33ti, 30, 338, 9,
lg, 3TT7 LiinB, 3^ 314, 3ä2, 31t>, 8, 347, 42.
ädH"^ 3yH, 30, .3(31, 12. M^TiL -Ml^ II.
30S. 2ii. .iT3r2a llira74, 5,"1l 375, 2Ö. 380,
L 3S1, ^a. 3}S7£i. 393, äL 396, 2L »98,
- IV, 3 L 2. ÖL 22. 38. 2Ü ff 4L 6. 106, 88.
124. la. 127, 4. 149, 11
aUare S7Marie~5Irgini8 III, 90, 22. 106.33.
■ö9, ütL
granariam III, 336, 22.
sUbulum UI, 2Ö1, 26,
ccUerarius s. Wise.
famulai, nuncius s. Conradus; Hagenau;
Schaffener Vierling.
gabcruatorcs, procnratores, rectores, magis-
Iri fabi'ice operis, lohnherren, pfleger
II, 68, 28, 69, 4. 199, 6, - UI, 5, 27j
ia. 20, 15."^ IL 83, 2j. SL
14, 4Q. 100, "S. 12iT7kl. IT^fiL 280,
2L 29(i, 2± 339, L 341?i 40, 358, 24.
■MiÜ, 2L — IV737, Ü3. L29, 2iL
g, Ächenhemi; EllciiTiard; Heilmann, Lucas;
Oleimaii; Üttfridcrich ; Kipolin: öchaab;
WulJuckc ; W'cbLlui ; W'ulxlieiin.
procuraturos seu guberiiatorcb [Clcriker) s.
Ehiilivittu ilagt^nau , Maiigoldus.
magister operis. Werkmeister III, 58,
78. 6, LL 390, 8.
8. Erwin; Budolfas.
nnncii II. 199, LL
provisores s. Entringen,
reohner III, 379, 2Q ff.
8. Jobannes.
St. Nico laus, monastcriam extra runros, ord.
s. Angnstini, su dtin banden, ad canes, ad
undus II, 68, L - III, 7, aL 13, 42, 30, Ifl.
40, Ifi, 74, 4L 101, L 103. 2SIU4, 28, lOS,
12. 116.~li 117. L 122, 8, 169,15: 18L 16,
43. 20L Ifi. 206. 4L M. IsL 266, Ü Iii. IL
32, 277, IL 311, 38, 343. 3L 385. 2. 393. 3.
- i'V7i28, n:~
prionssa et conventna III, 255, 30. 331, 20.
— IV, 50, Iii 165, IL
moniales, sorores i. Agnes; Unndsfeld;
Richartin; Sciiarweiler ; Waldner;
Zabern.
capelUnuB IV, 166, 2&ff.
procnrntor III, 34, IIL
iratres couTersi s. Ackerman; Kerzfeld.
St. Nicolaus, Pfarrkirche, eociesia sive capella
8, Marie Magdalene, quam mlgaris Tox ca-
pellam 8. Nicolai nominat, ultra Brnscam II,
208. IQ. 337, lü. 4«6, 12. 472, 12. — III. 48,
HL 54, 3ör~IL 35, 135, LL 145^ 22. 162.~äl
340
Strassbur^
196, la ^9, 19. 261, 22. m, 98 377, 29 ff.
aS9, 26. 336, 44. 3&1, 39. 388, 13 , 21.
altara b. Kaihsrine III, 38, 18, 'm, 23.
preb. s. Hagenaa Joh&nnm r.
•Itue b. PanUleonia III. 1B4, 16, 43. ITI,
IS. 301, 42.
pteb. t. Diogsheitn, SchuItheUs.
ftttrica III, Uib, -H). 177, '.'(>, I!t5. Iii.
iwrrochia II. 2id, 17. :<}7, 4 ff. 466, 17 ff.
— m, w, 1 u, 17. I». es, 4.
109. 9. m, 44. 859, 22.
parrochiaai II, 467, 8 ff.
prabenda aacardotalis III, 38, 14
ptabenda panp«ram a. apiritna III, 24, 29.
165, 0 177, 16. MI, S3. S7.
pnabiter III, '211, 38.
motor 8. Offanbur^.
fioaplabanaa, vioanaa parpataoc II, 880, 90.
268. 2öff. 466, 31ff. M7, 81. — m»
36, 25. 139, 81. 8tt, 28.
t. Qamnodift; SMilniBb
Yieeplebani todoa HI, 8^ S*. 889, 88.
•. EraUin.
neriata III. 289, 26.
MolMÜ m. S8. 86.
ptnilnilM^ praitniti», aumittm MCOCH, b»-
k«cU vrowen, colhciam tstn manw II, 818,
16. 883. 35. iT 887, 6. 878. 18, 80.
m. 198, 96. 906, 88. 888, 8, 45. SN. 88.
845. 4.
Melau» in. 289, Bff.
niegar a. Hohenbug Beiarioh
pfebeodwins III. 888, 18 ff.
Alt St Pater, Ffuriüiche. a. Patri ■euiorie
aocleaia pemeUftUa O, 8S, 18. 487, 89. —
ni. 76, 4a 87, 14. 97, 8». 109, 88. 188. tt.
187, 48. 180^ 88. 171, 40i 808, 88. 848, 98.
98i 44. 894, 48. flMk 6. 806, 88. 804^ 44. 887,
Or?, 86. 878. 87. 874. 4S. 896, 81. 887, 4,
14» 88. - IV, 16, 9. 17, 6, 99. 18, 18, 86. 80,
87. 118, 9, a^.
•Um« b. Tirginia UI. 151, 86.
Urahbof m 803, 88.
piiTMU* n, 166, 9. 417, 18^ 84. — m,
80!, M.
patreaafaa in 0, 88, 18.
JflBg 8t Pater, Stift U, 248, 19. 272, 18.
438, 18 ff. 437, 23 ff. 438, 34 ff. 439, 11 ff. —
m, 32, 36. 123, aO. 208, 23. 222, 38. 209, 88.
968, 8. 308. 31. 339, 6. H44, 34. BöC, t> 351,
87. 857, 1 ff, 20. 369, 10. 383, 8. - IV, 18.
19. 14. 13. 80. 36. 180, 10. 146, 6. IM, 9,
19. 189. 96. ige, 14. 196, 6.
brcTiariam D, 437, 16, 43 ft
eellMian IV. 4, 18.
«iaartnm IV, 4, i, 8ff.
ettriae ftador. claaatral. II, 979, 18w — III,
338, 40. 339, 14.
gtanariam II, 896, 23. — IB, 888, 18.
prebende aacerdotalea II. 489, 11 Ä.
rafectoriam IV, 4, 18.
^taU jaraU II. 197 . 9. 972, 30. 356, 88.
3&9, 11. 437, 8, 82, 43. 438, 38.
■tatatornm Über, Uber OMtoftUe U, 400,
9. 437, 16, 43 ff.
thbsaarng IV. 4, lö. 10, 36.
capitalam ii. 2. 14. 78,3. 152, 12. 197,11.
861, 8L 488^1. 488^80. 437, 88«. 488,
32. 439, 5. - in, 17Ö. 1&. 988, 19. —
IV, 10, 31. 18, 18. 14, 18. 148,6. 1*0«
9. 176. 24.
prepoaitui dfcaaus et capitulam II, 8, 2T.
119, 39. 147. 27. 180, 2ö. a48. 18. 27
9. 829. 7. 358, 20. 894, LS. ^'J8. Ifl 437,
8. — III, 9. 14. 32, 36. 9«. 6. 123, 20.
124, 88. 201. 16. 807, 17. 251, .32. 271,
81. 340, 32. 366, 16. 366, 27. - IV,
146. 25.
prapocitaa et capitnlnm, caaonkt 1Y,3, 31.
4, 90, 37. US. 136, 97. 146, 80.
prepoaitara II, 23.
prapoaitaa II, 190, 37. 197. 11 ff. 23<^, iö.
261, 4, 15. 3i'5. *22, 30. 39tl. 12. 398,
29. 423, ?, 22. 437. 41. 4:^. 2. 139, H.
4ol, 16. - III, 168, 29. 283, 19. 323,
44. 389, 9. 344, 27. 366. 38 ff. 8ö9, 1.
— IV, 18, 26. 67, S7 . 74. 99. 106^ 8.
195, 16, 83. 809, 1.
s. BarebudM,- OellB
daa; Heiatiene; Eagea«
Zorn.
et capitalum II, 122. 3. 196, 36.
886, 31. 261, 4. 324, 26. 463, 8. - lU,
91, aO. 121, 29. 130, 2. 207, 95. 282, 9.
861, 19. 986. 8& 81% 81. 868, 80. 8&
881. 40l 880. 88. 806. 96. - IV, 68,
80. 176, 18.
u n. Ul, 85.
». H, 1, 16, 97. 76, 8. 100. 19. 101,
St. 108, 17. II«, äa 148. 7 ff. 192,
841L 197, Sft 800, 1. 886, 80. 836» 6.
88», 88. 886, 18, 14. 488^ 91. 487, 41.
488L 8, 6. 488. ^ 461, 16. - m,
88, 86. 184, 48. 808» 81. 883, 44. 366,
80l - IV, 9, 4. 10b 84. 18, 8«. 184,
89. 188, 98.
■. BiBBdenbare; Qiixo , llAlltnhiaill}
Hibelongoa; Nicolaoai BeiaboMn.
owtoria II, 151, 26.
gMlor IV. 90. 16, 34. 108, 40. 187, 81.
t, Bhabeim; PuUaw.
eaUmri* U, 161. 9&
edlenkrioa II, 78. 3. 886^ 84. 848, 19. -
m, 77, 1. 851, 84. — IV. 10, 84. 18,
87. 14, 7. 88. M, 11.
I. Golia; Friderkoa; Jakaoaea; Kage-
«oei ofBeiiiiB in, 261, 35.
ciutodia a. theaaarana II, lol, 26. — IV,
3, 33. 35 4, 3 ff. 10, Uff. 206, 87.
«oatoa a. tbeaaaranua U, 8, 91. 3, 27. 161,
97. 306, la — IV, 4, 1 ff. 10, &4ff.
1. Brnno ; OoUo ; Rodegeroa.
aaneU II, 120, 17, 28. 121. 8.
piatoriae ofBetom U, 848, 19. <>• lU, 77, 8.
piator IV, 14, 7.
porta offioiam U, 151, 29.
portarioa II, 78, 8. — lU, 222, 12. 347. 6.
895, 18. - IV, 13, 37. 14, 6.
a. Bbnowa; Grost«in; Sigebraht
prooarator U, 423, 20.
8. Oyligerj Kfirneliu.
8acerdotea UI, 289, 4.
acolaiM II, 196. 36.
soolaatria II. 151. 2S.
acolaattcu II. 78, ». 118, 31. 151, 33. 196.
87. - III, 981. U. - IV, 18. 87. 56^
10. 66, 22.
1. Oalia; ~
Digitized by Google
311
11,
■obäiaccon II, 439, 21 ff.
tkesanr ii i L s. ciutodift II, 236, M
2,-, ff Mb, 22 ff. 439. 14.
th«Sfturariu6 s. cnstos II, 237, 8. 394, 14.
439, 8. 451, 16. 452, 18, 21, 46. — DI,
867, a — IV, 64, ü. f>6, 22. 66,8. 71,
11. 88, 15, 21. 89, 10, 114, 18.
B. Colin; Johannes; Küllenheim , Zorn.
GSDonioi II, 122, a. 151, 30. 24«, 2»). 272,
10 ff. 368, 24 ff. 398, 20. 400. 32. i23.
8. 437, 11 . 80 ff. 438, 3«. 439, 10. — III,
173, 2, - IV, 10. 18 ff. 13, 17. 41, M.
129, m. 176, I». 2Uä, 38.
B. Berwtrdni; Brandenborg; Cnstauus;
Cnonradn«; Dellmeniingi<n; Eberhttr-
li: Ehenheim; Brbo ; Frederlcus,
GerTalcii»; Oodfifridus ; Gope; Gro-
■tein; Haslach ; Kageneck; Landsbeig;
Leatoj Merswin; Mauenheim i Mico-
Ud«; Pantilin; Petras; fleUSoack; Big*-
breht; Vernhani».
ficftrii, preb«ndHii, capaUtal U, 809^ 80.
4:-iä, 3.
Bramath; Cidelariaa; EbeliooB; Bad«-
crist; U«boUheim i HöniDgen i Kegilin;
Liincrsheim ; Neawailer.
Jnng St. Peter, Pfarrkirche, s. Petri jaDiorie
ecclesia parrocfaialis II, 119, 98. 148,21. 162,
31. 185, 16 £E. 374, 5fl. — lU, IIL 41. 188,
s&^MO, sa ass, la. - ir, «, n. 4, ii!
' altarift IV, 4, 4, 18.
altiure b. Colombe III, 201. la 867, 88.
»iure s. Georaü IV, 13. 39.
Mut auütn iV, 13, SS.
•Itan^b. Hui» vfafiBit lU, IM» S6. 841^
•Itare b. Marie Uagdslw« HI, 917, 4S.
281, 8. 339, la.
altfti e b .Nicolai III, 188, 87. 814, 8. IfiL
17. 381. 4a
altere 8. Onnldi II, 186^ 89.— 10, 88, 8S*
862 29
•Uan ■.' Petri III, 987, 98^ 981, 84.
CMiMiie IV, 4, 19.
CKpella 8. Jacobi UI, 271, 30.
capellaoia b. Marie Tirginia III, 271. 30.
Cboras II, 122, 16. 196, 38. 197, 2 ff. 309,
25. 400, 38. 437, 44. 438,6. 439, 16 ff.
- III, 277, 43. 344, 26. — IV, 4, 18.
Cinitarium U, 374, 23. — III, 14, 86.
Mm» U. 186, 94. - UI, 78, 86. 186, 1».
ona aoelaim VI, 10, 88
pmodua II, 9, 18. 88«, 9a 886, 88; 48»,
14. — in, 278, 8. S0& 21. 868, 18.
panoehiau n, S, 2& — IV, 4> 11.
port» m, »I, 32. 38a 19.
pnalMtac U, I8ä, 27.
aMriaU «MMra ni, 8M» 16»
EaBarbrtdar, fhKtvaa paoHantas. de peoi-
tuili» ni, 932, 3.
aitam II, 89, 14, 18. 47, 8.
atta» kaata Virginia II, 11, 91.
' ' * una II, 11, 19. 8», 8. 46, 86.
n, 88^ 19. 47. 7.
II, 9, 18. 3, 16.
miniatar U, 99, 9.
prior «t fkatrea n, % 18. 11. 10.
prior 8. Jacobiu.
Batankiicben, Rothen— Rottenkirch,
BatiakinhM, inte aaeteaia astia oiaioa lU,
34, 34. 40, 16. löö, 17. 179, 48. 180, 8. 800,
3. 816, 30. 368, 14, 44. 874, 98. 876, 1, 9, 99.
— IV, 137, 86
Icprodorum domng, gate lente so — III,
14. a. 40, 17. 117, 2. 232, 4. »66, 18. 272,
29. 273, 6 ff. 331, 31. 375, 9.
capella domaa iafra man» III. 196, 31.
Claannerinnen sa III, 14, 9,
Pfaffen zu ITT, H, 3.
procurator III, 34, 17.
8. Barr; Gleinc ; MeistraUheim; Rangol-
tingen.
re«tor eeclesie s. Kageneck.
üacerdos III, 196, 30.
Sackbrüder. fratrea ordintg saccilaram, sacciferi
II, ICö, 2. 39. — III. 13. 41. 100. 41. H^,
27. 116, lü, 40. 326, In, 3.^,0. 11. 357, la.
3BÖ, 29.
capella et domos. eccleaia II, 196, 13 ff. —
III, 124, 40.
procnrator III, 84, 17.
Baccitae gurores s. penitenteb.
8. Spiritua paaperaiu prebeiidae UI, 6, U, 32.
24, 28 ff. 00, 6. 125, 21, lö. 12t), 35 ff. 127,
38. 165, 5. 167, 8. 177, 16. 262, 28. 877, 87.
899, 26.
magiatri atque ministri III, 24, 28.
8 Ellenhardi Kreba.
Spital, hospitale a. Leonhardi, pauperam, in-
firmomm.
?or der Verlegung: II, 55, 6. 98, 10, 32 99,
86. 288, 12 ff. 284, 40 ff. 286, 25 ff ,379, 21 ff.
— III. 1». 1. 23, 14. 30, 24. 38, 30, 42. 39,
21. 43, 38. 44. 41. 48, 10, 34. 49, 8. 50, 6,
84. 51, 30. 69, 27. 63, « 57. 16. 5'J, 29.
73, 12. 76, 32. 80, 25. i ■ 'S m, 40. 112,
29. 113, 40. 114, 30. 117, 2, 121, 21. 122, 9.
124, b. 126, 15. 135, lö, 33. 139, 25. 145,
19 ff, 36 158, 2. leO, 7. 162, 4, 165, 4, 43.
16», ö. 172, 7. 173,27. 177. 16. 184 23. 192,
33. 196, 11. 2Ct, 42. 213, 3. 223, 33. 237, 15.
297, la - IV, 27, 12. 128, 7.
Nach der Verlegong hospitale anüqaiaa,
majaa II, 283, 10. 284 , 29, 40 ff 285, 25. 336,
82. 379, 14, 21 ff - Hl. 188, 16. 906, 42,
44. 238, 89. 245. 15. 258. 11. 259, 24. 261,
80. 262, 5. 264. 7. 866, 16, 42. 277. 33. 981,
1. 280, 42. 317, 46. 322, 4. 324, 32. 390, 6.
886, 49. 837. 88. 345. 2. 4a 888, 90.
alMia II, 285, 98 ff. - m, 146^ 19 t.
eapaUa Uk^l-^O-
maaaa'u, 984. Ifl, 99. 986, 94.
mohodiBan m, 846, 6, 48.
oiwna huaa IL 88a 68flL
«rtoa m, 818. 9a 846, 4, 4a
pJatriauB m. 868, IS.
aaalboflh n, 879, 84. 880^ &
apit^f m. 112, 18. 191, 19.
apitalalor II, 09, 6 ff.
gobflinatorei, magistri, procaratorea, Na«
torea, meifter, pfleger II, 28j, 25 ft —
III, 44, 1. 114, H9. 146. 44. 878,88.
8. Barr; Darningen ; Bakwartbaim ; Oro>
stein; Hetzet; Kagenaek; Kalbesgasse;
Ilarailine ; Ott Friderich , iUpelin ;
Rnlenderlin; Rftsea ; Saarbnrg ; Staben-
weg; 8. Thomane; Waldener; Weteel;
Winterthar.
maeiater, minister, meiater III, bS, 3. 80.
98. 18», 18, 88. laS^ 11. 918^ 8. 960, 94.
Digitized by GoogK
342 StTMSburg
■. Ergenheim; FAidanhtim; OontlmDK;
Ungo; Kempfe; LMbnnu»; B«4olfBi;
Scufftner.
BMcittn m. 49, W. 61, 88.
«4dW|iaai fratram et loronun, apitolg«-
■Miiid* lU, 48, 37. 49, 88. fiU. 8. 119,
- 18. 11^ 38. 186, M. 136, 1. m 6.
8t Jama, Barr; Basal; Borgdorf;
DoraaiettMj FmUmk; KaftnüMiiiii Ua«
b«stc; milflftD; RiDanag; SerniariB; ;
Weatiuinsen
frattaa, die güsuudtu, Pfrundiicr II. 98, 12.
99, 8. 1S88, au. 284, 84 ff. 286. 32. - '
m, 124, 4. 136. 16. 130, 82. 145, 14.
158, b 162. 6. 178, 29. 184, 24. 201,
42. 232, 33 261, 23. 2<i4, 7. 277, 34.
303, 21.
paDpcres et infirmi. biclIioii u eltenden II.
28.«, 17 ff. 2H1. 31 ff ■ III. 44. 7 (I.
49, 40. i2l;. ho. i;it;, i. ui>. a^i.
•l. XiO. b. :W7, :i6. Hill, H.
piüciiralui-, magisUr inürtuoium a. Uobeo-
barg.
aai^rdous III, 44. 9 ff. äl, 89. oS, 3U. 13«,
1. 139, 27, 14&. ii. 9Ae, S4, — IV, 1
171, 1» I
B. Kerhtoldo», Waltberos. ,
sacrista Hl, ö3, 3». 139, 27.
icolam III, I3C, 1.
Spital, Phinenspital, hospitale minas, :
uoTom, apad Irans ponum i. Thome. /.u dem |
Swcderich U, 237, 14. 241, 10. 274, 16. 32. i
2.«», 3ä ff 316, 17. 331. 10. — III. 211,25.
247, 22. 257. 42. Sflfi, 18, 44. 800, 14. 880^
aa 8ÖÖ, 11. 3M, ;i. :m, 26. ,
cimiterinm II, :U7, 3)3, 40 ,
Oratorium II, 2(1, fT. 517. 95 ff. ;
spiUlagarten III, 31 s. 28
ancille II. 2»8, 7.
Camnlus II. ns, 1 — UI, 358. 15.
pnbendati III, ;>8j, 31.
prOCUiator III. .'<,')e, n ;558, 1<1. 385, 28.
t, Marsiliuj, Wetzcl.
MUMrdos, caMUaana IX, 238, 6 fl. 241, 87. -
881, 9. ~ ni, SD8, 1».
8 t. StapbsB, nwitateriam ord. ■. Augaatini
IL ia& 98. 411, 91. 44J, 20, 32 4bl, 18. 452,
la, 98 ff: — III. 9, 19, 28. 18, 16. 19, 28. 80.
M. 99, 99. 104, 00. 110, 8, 39. 115. 36. 189,
19. 141. 49. 165, 96. 168, 95. 173, 19. 190^
84. VÜ, 11. 908. 19. 919, 9? ff. tlL 18. 951. ,
11. 960, 8. 988. 6. 894, ^ 84. 891. 48. 396,
18. 41. S68i, 18. 84B, 11. 84^ 48. 879, 18. - i
IV, 15. 2t. 80, 87. 58, 88. 187, 99. 129, 97. '
164, 2. 2ÜÖ, II, 90. 908, 14 ft
odkliUtt II. 998^ 41. 464, 13, 39. 465, 8 ff. i
oarie elftoitnlaa Ii, 46ö, 3. — III, 18, 16.
203, 12.
fabrioa U, 223. 87. i
fona I. Aihale lU, 348, 80. 379^ 81. >
Sranariam II, 223, 4U.
ort», liadinrto III, 100, 9& 909. 16.896, .
19.
abbalisaa et coovontas II, 9. 32. 109, 14. i
229, 20 ff. 252, 39. 261, 39. 390, 6. i
412. 34 ff. 451, 26. 452, I. — III, 47, ,
8. Öö, !6 7.1. 94 81, 1'2. 174, 24. IHO, '
26. 22>\ ->lt. 2l'7 2:.. 2H1, :!s 273. 26.
288, 36. 315, 21. 318, 7. 333, 19. 834,
98. 345, 18. 387, 8. - 1?, 80, 8.
«bbatiaBa n, 326. 32. 411, 89. 440, 94. «59.
99 ff. 463, 7 ff. 464, 12. - lU. 4. 24
81. 15. 169, 38, 43. 202, 13. 227, 86.
991, 9. 969, 49. 979. 40. 983, 9. 988,
98. 815, 26. 322, 30. 334, 26. 379, 25.
t. LuMmg; Lnpfen; Wangeü.
camMiiM,a>Mmlai 0, 419, 19, 81. 468, 89.
46«, 88 ff. 485t 8 ff. - m. a«. »• —
IT, 1, 80.
I. Bigw: BMaeli; BarggreTin; Falkea-
itajB; Bitaekberg; Hnwemeaserin; Kir-
kels Liadibargt Lonbegasaen; LopaUio;
BOdaiia; SdMiiiuin; Waafaa; Vlmehtn-
CushMfitMlII, 99. 23.
procOMMK Heger.
«moniei II. 894. 99. 418, 19, SOl 440, 18.
468, 96 C 464. 88. 485, 10 A - ID.
8. 87. 80, 89. 81, 14. 181. «. ISQ, 86.
918. 86. 881, 87. 878. 88l
s. BablMihain; Burktliii; Cftmto;
OMidarf; Oukavdiit: Onfftoa; S»r
mrtj MbIUh; Oitbofaii Btiakolda»;
Sifridin: Tolnann; WaiMraa.
capitalam II, 410, 9. 469, 19 ff.
oapellamoa U, 109, 29.
MllMwim U, 484, 13.
•. Jddlia.
ofBoiati II, 465, 19.
piator II, 465, 18, 20.
pnMaratoret s. Angeli ; Arleberg; QArtaltr;
Ha wart ; Lorber; Büteliogan.
aacriata U, 465, 1^ 91.
B. DietiicUB.
St. Stephan, Pfarrkirche It. 58. 3r>. 59, 3.
170. 9. 174, 2 ff. 222. Ib '22b, \-2. -JiS. 36.
8M), 20 ff. 353. 36. 411, iü. - III, 142. 26.
169, 84- 219. 80. 827. SM, ai. 334. 24.
altari;i iii aitibone II 412, 2H,
aU.-ire E.uper ambune, b. Katbenne III, 80,
■M\. Hl. 13. ir>-.i, 85.
prcl) s Zabern.
«Itaro b. apoitolornm III, 848^ 80. 879, 80L
prob. B üärteler.
alt8.ro H. Jacobi lU, 988^ 6.
preb. ü. Jöch«.
ftUwia saper letenario II. 58, 87. 174,3 &
229. 1. — III, 162, 33.
dUre b. Marie virg. II, 418, 10, 98l 46^,
28 — III, 834, 26.
lucb. 8. Nounenweiisr.
blur« b Nic<>lai II, 412, 8. — UI, 927, 23.
259, 11.
preb. B. Erlewini.
«tlkre pablioam, chori II, 994, 10. 418, 17.
— III, W), 41
:4ltart Ktiininum UI. .i22, 38,
cancellatu UI, 169, 35.
ckoruB II, 224, 8, 14 ff. 412, 16 ff, 41. 413.
2. 463, 16. — in, SO, 40. 168, 36 ff.
eimileriam II, 350, 3 t. - Hl, 18, 17. 80,
42. 132, 25. 195. 26.
falwica II. 41% 16, 87. — III, 186, 36.
279, 6.
r( ;;is.tr.% II, 412, 88.
Bcpnkr» II, 224. 17. 46.3, 95.
pMrrochia 11. 170, 9. 223, 33 2.^)3, 7 ff. 412.
31. III. 4, 2H. 39. % 53, 22. 7.» 2.'i
m;. U — IV, 81), 2i. 191. 23.
parrochiani U, 170, 26 ff. — III, 259, 15,
•ditmu «. EmniiuBt.
Digitized by Google
Strassburg
343
procnrator fabrico II, 418, 38,
nctor, plebann», perp. Ticarins II, 170, 1^ ff.
171. 13. 923. U ff. 413, 3Ü. —"III, Üb,
3fl. IST— IV, 8«, 23.
s. ConraduB ; Rttlnigcn ; Hugo; Ulricai ;
Vende , Werneras.
acolarii II, 419, IB ff. 463. 2fi.
viceplebant» II. 170. 24 ff.
St T h o m a a Stift II, 1. 6. 106, 9, ISg» i ff.
296, 22. 268, i ff. 433. lÄ ffHIBe, Ifi ff. 472,
4L 476, 20 ff. 477, 1 ff. 478. H — HI, 6, ö.
7ia2.9,2.15.2L36^a2.3L 12. 12.45,
32,46, 22. 70,^73^Z7y.lä.3ü; LLgg.
L9Ll^ifiOiIiL;^31 101 isL 11'^, Ii. 114,
M. 11 n. 10. lan, r[rv2i. äi. i3i "HT U7."52.
liiL 11 1 ^>L^ L 155, 42- KiL 2i. lüL 22 ff.
180, L IBTTIL l^aiL inö. L HL 216^
2.i7. 2. 2f>5, 2i 2^3^ iß, 2S, ^W, M.
ML L la. 323. ü m>2, a. 367, aä ff. 369,
2&. 370, 12, 375, L 3^ 4. -TTV, 6. a 16.
22= 6«, aO. To. la. 181, afi. IMi 14 2fi. 193.
ID.
curie claoatraUa III, 3L 33. 36, 22. 120. 24.
granariam II, 472, 32 ff. — Hl. 813, U.
hortaa ante forea capitnti II, 160j fi.
Mähion III, 7^ 36. läJL fi. 359755.
pistrinnm II, 472, 2L
prebendae H, ^ Z 476, ü — lU, Ihi
21.46. 22. 79, mi6l,2ß,167,3L
m, 2. 2HL TT irr ± — IV.
H37li
prehcnilft episcopi III, 59, 12.
prebenda «. Gaorgii 11084. lÄ.
regola II, 477, 21^ Zß-
statota II, 42. 2L 43. S. 210, ai ff. 807, 4.
vinae II, 476, H
capitnlam II. 14^ IL 42, 1 ff, 22 ff. 7H, 2.
104, aü. IM, 2i In5, Ii ff. ülü, ß. 220.
WS. 22j. 2 ff. 2.43. m 235, ^ ff. 261,
3L 407506. 21. SiL 3^ fi. 135;
2Ü. 487, 28. 476. LL - lüTL 35. ?,
9^12.35, IS, 32. 49.ia.58,
m ff. £57 ^4 i2. ziL ia.92. &■ 121,
13K LL KU 2fi. 138. 32, 43. 017 IS.
IEL -M. 16L 2L. lfii,~I 197, 3. 216.
IL :i2L 3L 2;tl 4L 284i 2fi. ^ 4.
*)4. 4i rUW^ 4L 382. LL "m, 40. -
IVTlü, 22.
prepoaitnäüüc.inns totnmqne capitnlnra II,
13. Ifl. i;w, 2L LLL 21 149. ü 164,
fi7l65, 2F180. 25 2^ LL 241,~2r
26974. 3ri(j, ^ ^ 2. — III, Ii 20,
l<L2fi.41.1LüL2L 79,11L89.1L
98, 83. m iL U3^ 12. UM. Ii 269^
21 341j 2. 3M, lü.
propositns et eapitnium HI, 197, 2.
prepositnra II, 161^ SL
prei'ogitus II, 78, 2. 16L 23. 166, 24* 220.
1^ 2;^ 34. L 305. 35. 337. 37=
ni. 15, 22, 22. 35, m. 10, 28. 121, 20.
12L2i 101. 2H. 177. 12. ir>l. 22 2'>9.
iL 2VM^ LL 284, 23, 352, iL 3,H<1, 2L —
IV, 6, iJQ. 9, 3. — cnria prepoiiti IV,
18. B, 128. aL
8. Fridoricna; Liohtonb«rg; Lndowicoa;
lfällcnli«iin; Niclairoa; Süsse; Ulricns.
decanns et cnpitulnm II, 149^ 2 ff. 150. 2.
324. 2fi- 462, iL 466, LL 472. 2. 476,
3Ü, 477, 34. - m, öa. Ifi. 81, 12. «2,
fi«: 83, 4. 100^ 22, äü. 101^5742. LLL
M. 120. 2L 12L 2L 124, 2a 118. IS.
150, 4ff. 171. iL IVii. 2<L IBii. 195.
87 204. UfffT '2m^ iL 213. Lä. 2iij*. 2.
239. IL 26iL LL 2fii). ;iti, 272. liL 278.
8. 2S4, LL 287, ÜT 313,~Rr Iii 32.
33:3.757352. 227377. mm», 2A. 393,
25. — IV, 70,22.73,8.79,2.144,10,
115. 34.
decanritns II, 151, iE,
dwiauns U, L5L 14,2.tö,5,äL 43,4.
78. aa. 78, 2. 100, 127 flu, äff.
11L1Q8..3Q, Uaiff. 151,12. 170. 13 ff.
171. la, ML ü- -167, 3lL — III, L ^
9.12. [5. 2Ü. 35.24- 4B,22..WjlfL
Ifil. ü 191, LiL 20;K 9. 2;i!L SL 281^
2a. 3Sh. IT- IV, 9, L 65, äL «2, aa.
87, 2SL 103. 2&.
B. Briin ; Heinricas; Kageneck; Kamereri
Pairis; Sterneberg ; Wolfholmas; Zom.
camerarias b Heinricas; HermaDnns.
camerarii vices gcrens a. Frankenheina.
cantorie officium II. 161. 10.
cantor II, 78. 2. 109. 5. — HI, 216. 18. -
IV, 65, 32. 77, 2L !35i 2. 195. 29. 31.
8. Danris ; Kagcnoek ; Schotte ; Zorn.
coloni et df-hitores II, 473, L
cnstos 8. thesunrarius II. 220, ^ff. 337, 2-
477, 3i 478, 2 fr. - HI, 35, 22. 16L
25. ÜL 2L 259. 20.
s. St. Am.irin : Hanan ; Lebelin ; Offen-
burg; Pfcttisheim.
dormentarii ofbciam II, 306, 22 ff.
dormontarina II, 306, 22.
minister sancti Spiritus III, 24. 28 ff.
pincerne ofBciam II, IM, 1&, 477, SS. 478,
2 ff.
pincerna II, 478, L — l". 120. 24.
a. Bnrchardos; Nicolana.
porte officium II, 15L 1^ 306, 31 ff. - III,
60, M.
porUrius n, 210, 306. aL — III, 60,
43- 1 «8. 07— IV, 9. 4. 209, 36.
1. ConraJns ; Oozpertua; Johannea.
prooarator III, 7, 11.
8. Billnngus ; Boickart ; Ucrswin ; Wal-
therus.
rector pneroram a. Prinzbacb.
re«tor sr^olarum s. Oerralcna.
satcriloteB III, 196, 12. 289, 14.
sculaiM III. 467^
srolitstria ü. 151. LL — IV, 58, -32.
scolaslicns Tl. 73, SfL 100. :ti7l09. o. 145.
HL 149, 1 IT7151. LL 233i ^ 255. 23.
- III, 6, 2. 42, 32. 139. fi. 140, 32.
148. 2L - lV7l8L 3fi.
s. Erlin; Heinricus; Heinricos . Kageneck;
Ludewicus; Otto; Pfiillingon ; Sponder.
scriba s. Jobaones.
theaanraria II, 312. 32.
thesanrarins s. roato« FI. 241, 38. 317, 23.
3H1, ui \m. m — m, 35, aLLira, i.
SirULäL-IV, 73,2!i77,LL78,
Iii, löo, 18, 29, 34.
8. Hcinricns ; Offenburg ; Rnlcnderlin.
canonici, fratres II, 42, 2L 43. 'L UU. Uff.
30*2. 21L 477, 22. — m, L LL 15. 25.
114, il2. 164, 15. 187. 3. 23L 43- H4t».
n7352i M. ÜM!. 2L 373. 25, -- IV, 6,
2a-.Ti.ai].iL2iL i2y.2ü,i34,tLaä:
8. Achenheim iBasel ; Blenkelin; Hlamc-
nan; Conradoa; Diatmaraa; Hborbar-
344
Strassburir
dm; Erb«; Erbo; Erlin; Preibaif} ;
Fbller; Otadertheim ; 06tfridiu; Hag«*
mn} Hcnricat; Huto; Honaa : Hng«- \
nmn; Johannas; Kagenack; Kugoit ;
Lunpattheim ; Laitrecnen; Otto; Pore- ;
■rimta : Pfattiaheim ; Reinboldna: Riwini ;
Bolanderlin ; Rftlinas; Rftsea; Schaab; '
Schotte; Süsse; Waldener; WehaUli;
Wetxel ; Wiricb ; Wolxhaim ; Zot».
canonici et prebendarii, vicarii II, 196, IS.
806, 88. 472. 20. 477, 1611.
viMrii san prebendarii m, 7, 10. 79, iSft '
114, 37. 197. 7. 20B, 9. 364, 41.
s. Achenheim; Bnieaidns; Cfino; Dan«; <
FnmkaiihaiiB 5 Frieicnheim ; Gnnthems;
Ba^senan; Halwicus; Ungo ; Johannes ;
Jniiga; Kreinar; Laselin; Lutenhaim }
Niaaiiraaiiater ; Offcnbarg; Patnu;
B«t«i)re; Spte; Tratkiii4; Witttn»;
Wintwtkttf.
8t. Thomas Pfarrkirche, s. Thome ecclesia
parrochialis II. 148.21. 297, 24. a4U, 29. 301,
MB. 802. 8 ff. - III. 395, 6. ,
altaria III. 197, 8. 237, 4S. !
alUre b. Bartholomai, Tiaamtii «t Brifid« ,
ni. 386, 18. I
»Itjire s Blanii III. 35, 17. '<
»Uare g EgiJii III, IM, 3. f
alt-irc b. Johannis bapt. III, MB, 6. '
altare maiiu Iii, 197. 9.
altare b. HaiM viif. IH. 809. «. 44. M»,
42. *■
uliarc s. Martini III. 191. 1t;. :
ültarv s Micbaelia Iii. 164. U.
altaro b. Nicolai III. 161. 31, 46.
altare s. Panli III, 8fl8. 9
ambo III, 92, 4 2*.W, 40,
Camera plebani III, HHt^. n
capella s. Marii III 2K4 IH
capella t. Michaolm III, 'Mu. 33. '
ehoraB II, 42, Hfl Kiß, UK 15. 210. Ü6. ,
30Ö, 2ö. 472, 21. - III. 35, iJö. 46,
2.1 ff. 69, 16. 82, I. III, 36 ff. Ifil, 30.
167 2». 191, H!. WJ, 10. 216, 1.3. 270.
1. 277, 12. 281, 18 ff. 333, 4. 386, 22 ff.
eymiterium II, 302, 6 — III, 15*1, 17. 216.
3. 216, 27
fabrica IT, 302, f> -- III, V.i. M. lA. ',i 78.
2«. 121. 32. 122, y. 105, 19 lf7, B.
224, 44 ff. 225, 24. S87, 7. 315. 33,
321, 11. 882, la 864. 4».
hoatiam ni^s III, 909. 4. i
iaago a. Criatofori in. 191, 17.
hetaRMiott IQ, 287, 18.
panoabia It. t42. 1. «74k 16. 194, & 999, ,
•6. 891, 14 - in, 96, 29. f», 11. 190, '
98. 947, 99. l
■roaoiator l^briaa a. Hanttamuia ; Kattaaar.
atetlia in, 9811; 94.
Idiria m, 197, 8.
tairia da ii«fo aoaatrBola m, 209, 40. |
Tioaplabaana in, 864, 49. !
i. Jolia]iB«s. I
a. Trinitatis monnstcriam «Btft mtoa n, 98,
19, 28. — IV. 15, 42. '
prepositna IV, 87, 36, *
fratres II, 23, 20.
B. Willehelmi ord. frafriini monasterinm in
Cmtenowa II. 171, 39. 187, 1. — III, 164, 37.
161^ 31. 189, 18, 177, 99. 901, 99, 41. 906» .
40. 231. 45. 251, 3. 264, 18. 266, la 281, 1.
S82, 41. 289, 12. 295, 30. 319, 37. 818; M,
altare n, 187. 6. 13.
dmiterinm II, 187. 6, 18.
coquina III, 296. 81.
domas opna III, 296, St.
aeelaaia b, 187, 6, 13.
«ratorinm n, 170. 16 ff.
prior et fratrea II, 228, 88. 989; 9.
Kap«ll«B. Oott«ahftnB«ir.
Kapellen capellAc II. 83, 96ft
s Antonii cap. IV. 38, 31.
Dicke domini de, cap. III, 63, 2.
8. Oalli cap. III, 63, 10. M. ,"^2.
preb. 8. SiRebotto.
B. üeorh cap. III, ItS.i, 2Wi, 26. - IV, 19.
23, 42. 45 124, 9
s. Gre^oiii et b Marie Magdi^lene cap. TT. 246,
37. 247. 37.
Oandcltingcn TIeinrici domini de, cap- lU, 56,
39. It5fi. 17. 220, 30.
b. Jac«bi cap III, .^4, 16.
b. Johannis cvsnt>eliite cAp. in cnria Ebetbardi
de Entringen III, 2h, 8. 133, 20. — IV, 147,
17.
capellanns, rpctor III, 2.^, 28.
B, Fridericug.
b. Johannis evangelista cap. asud cariamdom.
C&nradi de Kirkel III, 388,9a
s. Jostes cap. III, 320, 21,
a. Michaelis cap. extra muros IH, 3, 12, 15.
87, 8. 72. 11. 100. 21. 186, 9. 187, 2. — IV,
18, 4. 128, 21.
b. Michaelis cap. juxta s Stephannm II, 412, 7.
- m. 315, 21. 346, 21.
s. Michabelis cap. in cimiterio a. Laorentü
eccl. maj. III, 78, 21.
Ocbsenstein, in des herm Johannes ton — bof
cap. in, 162. 24 s PatiOMlIe cap.
B. Petronelle et Scolastice e^wlla IV, 196, 18
a. OebseaaUia.
capeUaiwa a, Waltarna.
Stahellini «ap. m, 149, 18. — CT, 90; 19. 199^
17.
Tierslein HarMauii da — i« «oria, otp. IH,
86, 13.
s. Ulricbes cap. in der Pfals III, 79, 31.
Zolleres des, cap. ime rIczsc III, 34.
Gotteah&aaer, gotzhiistur, doinaaclomosinarie,
beginamm conventna societatea conCTega-
tiooea III, 169, 19. 210. 2. 266, 17 (tnginU)
27B. V.h 306, 34. 800, 18. 891, 48 («igirti).
343 B4 377 1
ancen. Iii, 172, 40. 297. 80. 98S. 97. 811. 18.
312, 17. 384. 23.
Bischofes des III, f<5, 29 41.
Burgen, Frau m, 108, 7. 191. 4.
llurggraven des III, '2iV2. 9, 46.
Elnhartz des III. 844. 7,
fricleii 7.U dem m, 373, 20.
Hohenlocli von IH, 101, 29, 45. 250. 14, 257,39.
iBBenhpiin do III, 2'J. 3. 10. 169, 18. 844, 46.
luagi&tra ü. Mechthildia.
«ubprioriüsa s. Addhaidil.
sororpb III, 29, 4.
.ludonbrelpr» des III. 1K>.». 22 312, 17.
Kagfiirrke .le«. von III, 174, 18. 344, 12. 384,
28
L-Aselin der lU. 338, 16.
LMkaMa dia Di, 899, IL
Digrtized by Google
Iferswins des ITT, 322, 3.
sororcs III, 322, 1-
Mollesheim von III, 169. 19.
Offanbnis dt, Iii, 20, 10. 30, 5. 169, 19.
magiatr» ■. Adilheidis.
BQbprioritsft s. Hehtildis.
sororaa m, 80, &■
Beiaboldclina III, ^.
Riet Efim III, 191. 3.
rindtfi^sae it dem Iii, ä02, 25.
Srhitielorin der m, 302, 9.
SchftbeB des III, 304, 17. 3S7,_M>.
niagiatra s. Iliudisheim;
Scharon zfi dpi- III, 384, J4.
Stllosin dir 0 1 l ossciin) III, 281, 3.
tnben 2& der III. Kit, 36. 177, 26.
tarn snm, ad turrim III, S7, 16. 29, 10. IW,
18. 9iy, X 23Ö, 3.
Diagistra s. BoiiU; L&tgudil.
snbpiiorisna s. SchletUtadt.
sorores III. 27, Iß. 284. 36 ff.
Vehen dea HI. 102. 25. 1«»1, 3.
Weatermanin der III, 3*5, a<1.
willigen trmftt sft der III, 191, 3.
Vegerabeim von, ontio gebet III, S51, 5.
begehardi et achweatrona», brod durch gott II.
310, 10 332. 2i.
Beghüden fr»trea, gewillige arme Ilf. ."^70. ^2.
877, 44.
BegincTi, Borores, Schwestern II, 312, 33. 331,
3U. 3:-!2. 25, 31 ff. 338, 16. — III, 6. 40. 8,
87. 16, 32 ff. 30. 2H. m. 16. 53, 28, 43. 60,
90. 61, 21, 32. tiö, 33 ff. 71. 12. 78, M. 87,
88. 88. Ö5. 39. 93, 23 95, 16. 27, 30. 42.
101, 12, Hl. 102, 31. 108. 12, 40. III, 1, ,17.
112, 2 113, 19 119, 7. 132, 14. 161, 19. IM.
10 166, 16 167, 40. 169, 30. 172, 34. 174, 18.
175, 31. 177, 24. 182, 43. 184, 41. 187, 17.
188, 7. 190, 14, 191, 32. 194, 42. l'J8, 8. 201,
1, 26, 38. 202, 31. 207. 20. 21t>, 2. 13. 228,
38, 41. 229, 22. 234, 36, 235, 2, 22. 249, 9 ff.
Vüt S3, 867. 41. 8. aSS, IOl 867, U, 19.
t8B, SB. 911^ ». »B, SB.
BUtham and BUchof
Biathnm Diöceae II, IB, 12. 23, 16 2.').
6. 27. 17, 21, 88. 29, 4. 83, 10, 13. 37, 3.
38. 7, 40, 22. 46, 84. 46, 27. &2, 80. 6?, 8.
5^, 13, 29. 62, 4. 82, 11. 84, 32. 86, 9. 88, 1,
26. 89, 6. 94, 8 97, 17. 99. 28. lOtl, n, m.
101, 16 ff. 103, 33. 104, 20, 119, 28 122, 28.
160, 24 ff. 151, 3Ö. 162, 4. 157, 31, 33. 158,
5, 21. 162, 27. 165, 14. 167, 2. 172, 33. 173,
2 ff. 176, 20. 176. 21. 177, IH, 31. 178, 11.
180, 80. 181, 97. 187, 33 ff. 188, 11. 199, 1.
803. 20. 207, 6, 36. 210. 23. 216, 8. 36. 218,
90. S90, 1» ff. 230, 6 ff. 234, 16 ff. 244. 23.
866, SL 868, 6. 265, 9 ff »94. 6. 309, 1, 81.
8t^ M. 886. 2 ff. 330, 12 ff. 33], 30. 332,
27. 333, 17 ff. 334, 16 ff. 341, 9 ff. 342, 13 ff.
347, 38. 363, 18. 361, 28 ff. 381, 17. 882, 2.
BflA. 40. m, 88. 889. 40. 481. 40. 46% 18 ff.
- m, 16, M. 896, 43. 84B, 17. 8S0, . S66,
14. 809, 1& 340. 88. - IV, 11, 97. 19,9. 61,
97, 84. 69. 12. 00, 17. 61, 90. 68. 11. 68, 12.
64, 90. 61^ S, m. 06, 1, iO. er, S. 68, 87. 69,
8^ 98. 70b 7. 72. 73, 9. 9Ql T4, 8, 14. 76,
9. 78, 91. 88. 79. 16. 84. 81, 19. 82, 16. 83,
8. 84, 10. 88, 8. 86, 0. 88, 11. 89, 97. 90, 89.
99, 94. 94» 9 ff. 98. 96. 9. 10% 88. 108. 9 ff.
1<». % 1& 107, 19. 20% 94. m, 87, 110.9%
n, 1
32. III, 23. 112, 2, 2S. 113, 37. 114, 1, 22.
115, 3. 116, 6, 27. 118, 3. 119,86. 120, 7. 17.
121, 11. 136, 36. 144. 3. 18. 81. 146, 2 UT,
1. läH, 4, 30. 174, 10. 17B, 13. 179, 12. 182,
17. 166, 16. 187, % % 19B, % 17, 1%8119%
5. 200, 81.
Biütbant, eccleaia Arg., die stift II, B, 19. 14,
43. 23, 26 ff. 88, 8. 47, 22 ff. 150. 13. 166.
34. 167, 1 ff. 177, 17, 19. 178. 8 ff. 212, 21 ff.
220, 8. «41, 29, aS. 315, 11 ff. 316, 16. 330,
19. 342, 14 ff. 881, 4. 382. 2, 20 ff. 383, 14 ff.
4ti0, 20. 462, 6. — III, 6, 25. 12, 17. 43, 26.
6», 8. 128, 14. 102, 10. 241, 6, 33. 247, 45.
260, 18. 3H0, 44. 377, 18. - IV, U, 18. 54,
16. 56, 16. 84, 31. 91. IS % 117, 8% 180,
30. 206, 21. 215, 13 ff.
Bischof episcopus II, 1, 19. 2, 6. 8, 19. 9, .38.
U, 20. 14, .19. 42. 18, 32. 19, 1, 18. 23,
14. .^2, 31. 37. 1, 24. 49, 7. 64, 11. 70. 36.
71, 3, 16. 72, 23 74, 34. 80, 34. 84
I. 97. 30. 106, 35. 107, 3 ff. 114, 11 ff. 117!
41. 122, 10. 127, m 19« 1 100, 32. 166,16.
172, 26. 173, 1. 171, II 17. , 17. 176, 19, 86.
217, 12, 27. 223, 10 ff. 229, 34. 239, 4. 844.
33. 317, Off. 320. 8, 321, 90. 342, 83 ff. 388.
20, 83. 420, 87. 480, 3a 440. 27. 442, 38.
443, 6 ff. U7, 5 ff. 448. Iff. 469, I, 22 ff. -
III, 3«. 25. 41, 44. 78, 20. 81, 12. 84, 24. 88.
II, 25. 104, 23. 145, 14. 166, 16, 98. 167, 20.
170, 2. 190, 34. 10!, 29 199, 11. 195, 6. 266,
2 . 281, 7. 284, 20. 287 . 21. 2H8, 34. 815, 81.
Ö21, 6. 344, 24 356, 31 ff. 864, 80. 867. .14.
879, 18. 391, 24. 393. 28. — IV, 3, 2ff. 9, 30.
18. 26. 14, 18 27, 27. 42, 31 ff. 45, 21 ff. 64,
28. 80, 25. 138, 41. 150, 10. 159, 31. 184, 8.
187, 84. 198, 19. 199, 10. 212, 34 ff.
ifMBaanns (episcopna] II, 40, 22. 61, 29-
62, 6. 13. 04, 23. 65, 8. 67, 4, 34. 137,
12. 154, 15. 155, 1. 173, 32. 174, 30.
247, 2. 274, 18 30% 11. 86% 87. 461,
89.
a. Amandus IV, 152, 6.
Bvtkold [von Bacheckj II. 462, 21. 454,
33. 467, 82. 458, 33, 37. 460, 19. 4(;6,
27 ff. 468, 11 fi. 469. 28. 475, 23. 479,
11. 84. - m. 844, 49. 878, 1, 16. 895.
88. - tV, 197. 8% 19% 9, », 97. 900,
19.
Min Clericoa a. UatliyM.
••in Notar a. Wagener.
Badhold [». Teck] fi, 23, 17. - IV, 12,
87, 40. 14, 18. 46, 18. 47. 10 ff, 24. 60,
15, 27 51, 21. 62, 81. 63, 81. 66, 27.
66, 15. 78, 83. 84. 8% 180, 81, 48. IBL
42. 133. 19. 184. 4% fflO. 97.
aein Notar a. Petm«.
Cftno IV. 3, 9,
Etebenbaldns IV, 1, 19.
txMrich [I. Ton Licbtenberg] II, 98, 87.
176, 88. 178, 26. 179, 1. 188, 1. 186,
27. 187, 4. 21. 199. 1, 16. 201,96. 203,
18, 87. t 207, 1. 217, 35. 476. 90. 477,
5. - III. 188, 28. 144, 38. 145, 1%
149, 20. 161, 28. 168, 86. 109, 4% s.
Licbtenberg.
Oebebardaa IV, 2, 7, 19.
Haddo IV, 205, 2.
Haiarich m IV, 6, 28, 32. 6, 6.
Hdarich [t. Geroidaeck] II. % 18. % 88. 4,
1. 1% 87. % 1. 1% i% 1% 8% 1% 11.
u, % B% x% 17. tti, n. ~ m. %
Digitized by Google
316
Straasbarg
86. 6, 40. 9, 4. 11, 26. 12, 12. 17, 8.
- IV, 144, 1. 13. 145, 4, 12. 146, 7. '
16, 28, 82. 148, t6. 34. Ifi0,84. «. 0*-
roidseck a. Wuichen.
medieai s. Waltenu.
noUrios i. H&liBoa.
Btiuieli Subleck] n. 88» 8. 164. 7.
IT. W. 82. 62, 4, 1«, M. 68,8. 64, Ii.
66, 8. 66, 12, »L 67« 8^ 98. 68, 1, 9i,
66. 66k 61» SBl, BL ra. I, 11,
10, tBk 80. 71. 1, la 71. 1, 11,6«. 78,
1, la 74» 1, 17. 7«b 6. It, 16. 8«. 76.
80. 77. 81. 78, 6, SR. 79, 1. 71^ 16.83,
60; 88b 86. 81. 19i; 31. «1, 11,91, 31.
84. 84. 16, 86. 98. 85, 9ff, 26. 86, II.
87. 88. 88, 99. 89, 1, II, 26, 84. 90;
96. 91, 17, 96, 34. 88. 94. 1. 14
96, 14, 96, 14 2& m 98. 104. la i
166. 1, 97, 86. 106. 1, 10. 31, 84. 107,
8, 93. 108, tS, 81. 88. 109, 8ft 49.
110, 17. III, 7ff, 96. 118^ I, 99. 118»
31. 114, 67. 116» 3. 116, 6. 96. 117. 8»
8«. 119, 4. 181, 18. 18», 6, 96, 166,
15 £ 910; 94. t. SliUack.
a. nndiria» nalor «eeL u,
dtrioi t. BmtM ; SUtUM.
uin Kotv B. Houa.
Htinrich [▼. Veringon] II, 98. 16 ff. — IV,
TO, I, 10. 11, tf, 17. 26. 12, »6. 81,31. 1
7*^! 13.3, 18. s. Verjngen. |
Johann iv. Dirpheim] II, lf»6, 17. 207. I.
'JOS, 2G. 211, 15. 21if, 123. 213, 3. 2l<i,
1, ;i5. 2ia, IB. 222. 16. 228, iO. 22U, •
4. 23.S. 30, 39. 235, 29 ff 238,38. 241,
10. 247, 37. 248, 18. 250, 6. 25:^, 10.
254, 14. 256, 9. 2>7, .3. 87. 261, 26.
268, 1. 274. 36. 276. 14 ff. 279, 2». 284,
33. 280, 7. 290. 27. 292. 18 294, 6.
'm, 84. 800, 6. 302, 18. 307 , 9. 309. \
1. 31. :m, 1. BIß, 16. 318, 1.'.. 3i':i, 2h. I
320, 2&, 36. 8«!V. 11, 39. ä3Ö, t". 331,
9, 29. 832. 2i;, 4<V 3;«, 14. .'iüj, l"),
33. 336, 31. aaa, ;«). U\, 6. 360. 41.
35.3, 38. .361, 17. 8<12. 14. .374, 81. 881.
.35. 882, 6, 12. .m 9. H84, 21, 34 ff. i
.385, 16, 34, .1-'. .''H«;, !3. 387. 83 ff. ".'■t*, |
1. 2«. .389, 37 ff. 4<»7, 1 ff. 23. 4ijS, 'M.
409, 23. 414, 28. 423,27. 425, 12. 426, I
18. 434. 29. — III, 170, 26. 180, 27.
181, 5. 196, 8. 201, 15. 202. II. 209.
17. 220, 33. 227, 24. 232 43. 239, 7,
43. 240, 21. 241. 1, : 3 2r.S, 31. 259,
20. 268, 39. 271, 21. '.MHi, 3t;. 315. 20.
327, 17. 337, 2ij. 344. 28. ;i;U>. 18. 376.
33. — IV. 182, 24. 180, 16, 31. 187, 1,
190, 12. 192, 1, 11.
Min fainaln» ». Kkpp«.
Joh&nn fv. Lii htentierg II. 28, 37.
Konrftd (Ii clodiis IV, 8. 33. 19. 17.
Konrad IV, 7, 21. 21, .38.
Konrad [III. v. Lichlenbcrg] II, 20. 34. 25.
1. 27. 29. 28. IH. 29, 1. 38, 6. 39, 13.
41. I. 43. 31. 45. 17. 4«, 37. 47, 13.
48, 3(1 51, 11. 52. 10. .55, 25, 3B. 56,
«. ö7, S, i«. 58, 22, 28, 35. 62, 3. 68,
2f;. r,7. 37. 78. 1. 84, 82. 9«. 36. 119,
27. 121, Itf. 122, 22. 128^ 10. m, 17.
188, 90. 181, 14. 189. 1. 84. 134, 6, 7.
186, 9l IM. 18, 35. 141, 18«. 147, 16.
180, 11. m, 8, 33. 156, 19, 99. 169,
1. 161, 1. 162. 20. 166, 1, 39. 166. 29.
187, 21. 170, 8. 172. 2. 175, 1. - IH,
S2, 34. 36, 38. 87, 16. £2. 41, 6.
42. 14. 43, 23. 46, 89. 60, 6, 32. 66. 8.
77, 8. 70, 43. 81, 17. 86, 2. 123. 25.
188^ 13. — IV, 157, 19. 174, 7. 180,
98 Lioktenberg.
Kehvinat IT. 18, 11. 31. 35, 7.
Rndolf IV, 205. 19.
üdo IV, 35, 5.
Walther |v. Geioldscck' H. 5, 22. 6. 2. 9,
7 1 f>, 20, 23, 26. 33, B. — IV, 143, 8&.
1 1i, 21. 916^ 8, 96. t. OutiiMk 0.
Rhein.
Wemhcr IV. 1, 21. SD6, 16.
WÜbelm IV, I, 1.
MchMiiMBitBa II. 86. <- m. 183, 9.
«NbidiMan U, 96. 88ff. 71, 14. 79, 9. 73;
96. m 97. 176; 7. 196; 4. 998, 98.
9O8,9elt 886;8.8a0;18»Sa-lII.
88». 88ff.
i, BertolJiis; n:iriii:l;j- T-fll meDiiDgen ;
Ehrenberg; iialruigen , FraakenitCÜI ;
Frpilnirg; Ouiidelfingen; Horbarg;
Bünfiiburp; Hugo; LichfenberR; Lier-
hciiii; r.iipfpn; OrlisenSitein ; K«ichen-
httg; .Stoinbrnnn: Sulz; Thicntein;
ütelnbnirken ; Wolfacb; Zweibriloken.
arcbidiaconoram cariarnm jadic«i, offi-
ciales U, 54, 23. 97. 24. 136. 1. 830.
aS. 411, 23. 41.'», 5 — III, 19, 8 69.
1. 127, 3a. 152. 10. 167. 40. 187. 16.
191. 12. 23. 295, 18. 32Ö, 29,
391. 1.
arcbiinbdinconas II .320. 3
b.'iroiK-s et vas-aili II, 207, 37.
caaieratü s. A/.u ti. Ilenrirns.
c»p«ll«iii IV, 140. 2, 22
1. Azo; Berinbardus; Desimaano« ; Gen-
genbach; Oerolduck a W, ; Hartman-
nna; Hngo; Notkerns; Oioj Waltcaono,
ehoriepiacopi «. Tleberhardai; tadtlrioaf ;
Ochsenttein; Thengen.
clerici IV, 17, 20. 42, 28. 44, 4t. 48» »I.
8. Hönau; Matbyai ; Sifridoa.
consiitoriam II, 186, 38. — III, 68, 24. 188,
2«. 191, 45. 200, 16. 904, 37. — IV,
7. 1
küchenincistetinm II, 811, 24. — III, 840, ft.
cciiHms B. Kulxder,
famiii.-kriü B. C-uiu
Genin|.'ni.s II, 2(>1, .36. 888, 4.
Oeahidc II, 3»';], 27.
iDtifriiia üpi.'iriiii.ilia II, 23.t. .36
jadex, officialts carie, hofrictitcr. curia
Arg. II, 42. 23. 43, 1 1. 54. 22. 6«, .3.H 57,
4. 91. II. 92, 19. 97, 24, 101, 30. 120.
25. 121. 12. 137, 27. 13«. 27. 159, 27,
176. .3. 203, 21. mi, 21. 213, 22, 26.
22«, 26. 2.35. 38. 237, 13. 241, 2.'>. 255.
34. 262, 2ff. 297. 22ff. .309, 22. 31.n, 34.
316. 34. 318, 8. 326. 86. 320, 21. 339.
I. .354, 6, 25. 37.3, 1. 883,24. .384. 18.
391. 14, 17- 396, 4. 9. 412, 33. 4.33, 8.
449, 17. 32. 452, 12, 20. 453, 26 ff. 468,
32. 467, 27. 472. 1. - III, 1, 8. 8, 22.
7, 29. 10. 86. 13, 6. 14, 84. 16, 19, 87.
88L 90, 97. 99, 8, 86. 98, 16, 88, 86,
Digitized by Google
847
88. 29, 39. 30, 7, 11, 18. 31. 2. 5, 1
25, 29. ;W. 7, 27. :U, 15. H5, 14, 29.
36, II, 39. .V. 8, 27, M. 40, 4,
10, 21, 33. 4i, 4;>. 43, 17, 31. 44, 28.
45, 2, 28, 87, 46, 39. 47, 8. 48. 9, 33.
ÖO, 2. 27. 61, 7, 13, 16, 24 53, 17,21,
38. 54, ß, 22. 5.n, 8 5ö, 8 68, 19. 61,
11. 21. 62, 12, 31, 38. 63, i, 12. 21.
64, 26. 65, 1, 88. 66, 30, 87. 67, 24.
68, 4, 14. 69, 31. 71, 31. 34. 72, 29.
78, 19. 74, 37. 76, 5, 17. 76, 18. 77, 10,
39. 78, Vi. 79, 1, 5, 12. 80, 7, 30. 81.
28. 83, 1, 22. 81, 2, 9, 12, 34. 87, 39.
88, 15, 24. au, 1, 19, 26. 91, 15, 17.
92, 10, 14. 93, 1. 94. 1, 6. 95, 16, 30
96, 26. 97, 8, m. 99, 12, 26. 100,
I, 10, 1!), M. 101, 10, 28. U<2, 17, 25.
103, 25, 2». 104, cHi. lüü, 1, 22. 107.
38. 108, 26. 100, 12, 21. 110,5. III. I,
6, 14, 29, 87. 112, 6, 32 113, 19, 34.
114, 17. 20, 27. 116, 12, 32. 116, 1, 19,
37. 119, 6, 29. 120, 11, 21. 121, 17, 27,
36. 122, 1, 18, 30. 124. .VJ. 128, 19.41.
44. 129, 9, 20, 83. 130, Ab. 132, I H, 23.
135, 8, 23. 32. 136, 6. 138. 10. M). 189,
II, 21. 141, 24. 142. 9. I». 2L». 48 148,
27, 37. 144, 17. 145, 6. 14ti. 7, :v>. 147.
25. 148, 15. 149, 26, 27, 37, 48. 150,
36. 161, 15, 33. 152, 14. 21, 37. 153.
13. 154, 17, 41 13, 21, 22. 157,
6, 17. Iä8, 22, :(.">. 1 ;')■.», 2, 42. 160, 13,
9S, 31 Kil. «, 14. 162, 1. 163, 6, 9,
21, 29. KU, 1 165, 32, 35. 166, 24,
'21. 167, 6, n. 19. Iti8, 29. 169, 23, 26.
170. 18. 19, 28, 31. 171, 5. 80, 39. 172,
h. 173, 1« 17r), l). 176, 8!. 40. 177, ■;
28, 42. 178. 8, 20, a'J, 43. 179, 4. 11, |
11). 180, 1, 81. 181, 23. I8i, 4, 12, 1», !
31. lt«3, 5, 10. 184, 1, 8. 186, 4, 17, 25. I
187, 8. 1^8, 7, 16. 1W>, 12, 41. IW, '
20. 191, 2.=i, 32, SW 192, 1, 21. 30. 37. :
193, 1, 10, 31. 41V 191, 12. 19.^), 5, 18, :
30. 196, 10, 24, 37. l!i7, i:i. l!)s, i, 8, .
17. 199, 16. Ä>,f, 20. 201. 7, 202, 1,31.
203, 1, 19. 38. 2Ul, 1. 205. 1. 8, 23.
206, 18, 33, 38. 2Ü7, 23, 48 208, 6,
209, 1. 20. 211. 10, 30, 82, 37. 212, I, I
14. 2i:?, 1, 13, 25, 35. 214, 10. W.m
2K\ r.». 216, 19. 22. .32.217,«. 13.21,
2ü. 33. 219, 21. 30. 219, 26, 2«, 40.
220. 18. 222. 1, 16, 33. 223, 20, 21,80,
37, 220. 17, 29. 226, 1, 29, 36. 227, 4,
12. 228, 11, 32. 229. 6, 19. 231, 15. 232,
24, 41 . 2:-;3, 15, 22. 'TU, 3«. 2.3f>, 8, 18, 30.
23«i, 1. 39. 2.)7, 1, 14, 27, :S8 238, 10,
21. 239. 26, 84. 240, 20. 241, 23. 242, 23.
244, 1. 245, I, 10. 41 246. 5. 247. 5, 18,
SO. 248, 6, 13, 19, 33. 249, 13, 25, 33.
250, 1, 11, 19. 28. 39. 251, 10, 17, 24.
252, 8, 14 . 22. 37. 203, 27, 34 2r1. 8,
15. 28, 38. 256, 7, 35, 257, 1. 31, L18.
258, 16, 20, 34. 259, 1, 17, 33. 260. 6.
261. 11, 20, 29, 35. 262, 15, 27, 42.
263. 10, 18, 26. 2;;4, 1, 23, 31. 265, 6.
17. 266, 24, 28. 38. 267, 7, 41. 268, 1,
II, 86, 37. 269, 37. 270. 9, lö. 271, 14,
31, 38. 272, 9, 15, 21, 26. 273, 19, 40. '
274, 18, 24. 276, 1, 9. 270, 6, 15. 278,
25, 34 279, 1, 14, 32. 280, 5, 13, 22,
82. 281, 16. 88. 288, 1, 88l 888^ 8, fr,
2(V M- 981, 4, <j 81, 88. 88», 4, 17,
27. 28C, 5, 12, 18, 2n, 3G. 287, 17,33
84. 288, 1, 1.-). 289, 18, 20, 31. 290, 8,"
16, 24 , 32. 291, 5, 9, 21, 26, 82. 202,
1, 8, 18. ao, 41. 293, 14, 26, 34. 294,
J, U, 17, 31.295, 1, 40.296, 1, II, 25,
35. 997, K. 99«. 7, 19, 299, 7, 26. 3Ü0, J,
12,211,37 301, lU, 20. 81. 302, 1, 21, 31.
3U3, 4, 23. mi, 15, 31). iiO», 30. b06, 6,
17, 307, 1 . 38. 308, 16, 20, 25. 309.
18, 32. 310. 1, 42. 311, 10, 20, 34. 813,
13, 23. 313, 7. 315, 1, 9, 81. 316, 27,
39. 817, 9, 30, 89. 319, 1, 18, 28. 320,
25, 41. 381, 21, 24. 31. 322, 23, 29.
824, 22. 325, 16. 37. 326, 26, 87. 327,
7, 22. 328. 14, 28, 37. 329, 1, 13. 330,
I, 13, 23, 29. 331, I, 38. 832. 1. 6. 15,
30, 89. .i3:i, 10, 2ö. 334. 22, 31, 41.
385 . 7, 16, 80. 886, 4, 21, 29, 42. 337,
6, 27, 31. 838, 7, 18, 25, 39 310. 1, 9,
H7. 841, 12. H42, 15. 343, 1, 20. 344,
20. 38. 315. 1. 10. 31. 84«. 1, 17, 24.
347, 1, 13, '2b. 33, 41. 818, 11, 34, 36.
849, 17, 36, 38. 350, 1, 27, 30. 361. 21,
31. 36. 352, 5, 15. «m, 7. .157, 24, .16.
358, 1, 29. 359, 22 ff. 360. 33, SC.l, 1,
21. 362, 7, 14, 29. ri7. 30,3, 30, .S9. 364,
8, 15, 20. li^ib, 27, 39. 3(JÖ. In, 34. 367,
7, 12. 21. 8«j8. 12. 2i}, 29. 3H0, 17, 85.
370, 5. 11, 18, 26. 83. 371, 8, 16. 3».
41. 372, 6. 373, 1, 11, 23, 34. S74. 4,
10, 24, 34, 375, 5, 22, 32. 376, 19. 377,
6, 24, 31. 38 378, 37, Bü. 379, 31.
380, 27, 41. 381, 18, 27. 389, 29, 42.
388. 13. 30. .481, 1, 12, 20.28,36. 385,
7. 15, 20. 39. 38i;, 4, 38. 387, 6, 26, 29.
388, 1. 10, 17. .189, 16. 2j, SB. 391,
II, 17, 39. 392, 5, .II, 44. 393, 12, 33.
894, 21, 29. üOö, », Iii. 3if6, 2ö, 36.
397, 38. 398, 4, 23. 393, 41. — IV,
104. 16. 118, 16. 121. 14. 135. 14 193,
18. 194, 1. 19.i, 23. 190. II ff. 2(«, 8.
■. Billangu8; Dietmara«; EbeatMÜDi J<H
banncs; Kirkal; lloUheiill,
•dvocatus 8. NoT«nberg.
Hiterarum portitor etnnneiaa II, 330^88.
noterii s Cftnradas; Otto; Twotri;
Twingen ; Zellcr.
pedelU ■. Geratou; Kolbeow.
■isillstoT >. ]|«inaiii|«r.
Jadki» «BdMiaiiiw II. 380, ». - IV, 64,
n.8l».ST.
odToeaÜ H, 830, 8L
prooiuslom n. 830, a
manuTi ofBeinm iV, 74, 8.
oMncalraa IV. 17, 38. 88, 18.
9. BbwkaMM; Waltom; Womlmm;
Wenihertia «. Str. Glrten, HOCt.
Ministerialen, ditn»tmannen Tl. 179, 9. 300,
12 407, 33. 408, 1 ff. 7 ff, 33.410,
3. - IV, 6, 38.
MauEC 7.n Strassburg II, 159, 11 ff. 208,27.
31:), 2. — MiiiiXL- zu Alldorf (1. Kcatm-
holz 8. AUdorf a, Kestenholz.
Dotarii 8. HoDttt; Petras; RUiSM; Wa|*«
nor.
nttncii t. Uonan; Obase.
prebendahi IV, 45, 21.
procuratorea a. HfillaiilMiiD ; Btnfrimwi
lUocben.
ntfitt a. Brakk«.
Digitized by Google
848
Strasabiirg — Btützheim
■yaodoa generali«, concilrätn gen. II, 13.
Teste nnd tfirne II, 262. h.
Ticarii IV, 16, 25 ff.
TkcdominuB vitzdftm II, 21L Sä.. 408, &
JJL
t. Beger ; Beinriciu ; Hohenstein ; Ost-
hofen.
Vögte advocati b. Adelbreht; Anahelmns;
Heriinannug ; Lichtenberg Ilaiiemann,
Heinncus, Ladewicas, Ludwig, Ru-
dolf; Sigefridua.
Vögte L Dörfern u. Festen II, ÜÜ. |0?t
21. 315. 34i. 423, 2L a. Beru^tein.
Btnnborg s. Colmar ; Strusberg.
Strazberg s. StraEsberg.
Stiel er
dictus UI, 2a. L
FWtscho iuetitor III, 377, 10.
Strenber s. Hochfelden.
StroDgoIi Strognlensia L Unteritalien
Bischof Bogerias II, 374, 4.
Strosbarger Johannes 10, {{62. iO.
Stroseil
Anshelm ritter II. 413, IS,
Johann edolku. II, 413, 20.
Wernher htUr II, 418, m.
Wernher edelkn. II, 413, Ifl.
StrAaeil de Hipphensheim s. Hipaheim
•Elsa III, 878, 21 Kusolt.
Wernhei-U3 mil. UI, 878, 21 (ders. wie oben?)
Strßifei B. Freibarg.
Strdwelerin Oreda III, 120, 11.
Strowelin Strftwelin
Anna III, 270, Ih Bleakelin.
Johannes civ. III, ST)^ (L
♦Katherino III, 13(1, 23.
Katherina III, 270, 42 Kftppelin s. Rosheim.
Nyclawos m, 13G, 2sL 270^ H
ßtrobe Strhbe
Ccnradus ciT. III, 245, IL
Cftntzdinaa III, SloTlL 246. 3.
Johanuo» civ. III, 2411 2. 388, 32.
*Kathcriim III. 21o7iL
Lodcwictis III, 1'j3, aa.
Volmarus III, 215/42. 246^ 3.
Strubeuhart Kuine b. Nenenbfirg L Würtemb.
Schwanwald
Konrad II, 469, 2L 470, SL 471, 1 ff.
StrÄbelinaa piscator III, 371, 2.
Stabenweg Stiaben— Stabin— St&ben—
Stübüu— Stapen — wec — wech —weg — wek
ung. II, 240. M. - III, 91. aa. 116, LL lögi
4a. 233^ aiL 27L 2fi. 35L ä- 8697^ s. And-
laa;~Str. OirUn. HMe.
Agnes IV, 118, U Rosheim.
•Agnes m, oL 20. 70, aä. 86, 32. — IV, 156.
ih .Schwarz.
•Agnes III, 7£,ia.lflLaa.l36» 24.12.160i
2G. t 236, 4A
Anna III, ISL 1^ IMi ^ Dnnzenheim.
Anna mon. s. Kathariiie III. 161. 15.
• Berhta lU, 161, U. 188. 3ä Zoller.
Borcardas berr III, 227^ 12 arm. 429, 2 cona.
431, 2 cons. 43.3, Fcons.
•Cecilia m, 227, 12 Nideck.
Drota lU, 66,~I2:
DCkda UI, 24. iQ, t 3^2. ^1 Dltenheim. l
•Elscbete HI, 134. 3L
Engeltrut III, 803- 95, 2.
Erbo mil. ü, 74. IH. — III, 66, IS. 82, 4,
t ^ 12. 412. 2 eons. 418, O ^ons. 115,
L L GOOS. 416, 1 cons. 417, 1 mag. civ. 418,
2 cons. 419. 2 cons. 420, 2 oons. (ders?)
• Oerdmdis III, 350, j, 4L
•Greda III, 2^3.~5£
Heinrich Heinielin Ilentzelin f HI, 899, 13.
430, L 2 cons. 43], 2 cons.
Hogo senior miL III, 16. iL £1, 12 mag. civ.
86, fi. IfiL aa. 135, 2i 160, 23, t ÜÖ2. aj_
JT3, 1 cona. 414, 1 mag civ. 428, I cona. 426,
L — IV, M». ül luag ci?. (ders?)
JoLanneg mil. II, 286, L — lU, 68, Ifi, 176.
24. 180, aa mag ~nr. ^ 8 seab. 418. 1 con«.
421, 1 cons. 424, 2 mag. ciT. 426, 1, 2 ccna.
427, 2. cona. 428, 1 mag. civ,
Johannea des HaUen tohterman III, 426, L 2
cona.
Nicolaaa miL ÜI, 837, 13.
Peter Petar mil. 1117 flfi. Ifl. 134. 31. f 293.
3£. 419, 2 eons. 422, 1 cons. 423, 2 cons.
425, 1 cons. 425, 2 mag. dv. 426, 2 cons.
427, 2 cona.
Eeimboldaa herr IV, 100. 20. f 113. Ii. 211»
21 cons.
Reimboldns senior miL U, 74, 22 cons. 123,
aa mag. civ. 126. L ^ 2H mag. civ. 126, 15,
21 mag. civ. 134, 12 mag. civ. 136. 12, 21
mag. CIV. 136. IS, 18, 26, 31 mag. uvt —
UI, 9. Ifi. 32, ^43/40 mag. civ. 4!», 13. 51,
Jäaß|,12.70jai863Ü2.'^31. liXr 1 mag.
civ. 112, 14 gnb. ho»p. 113, 62 gab. bosp.
176, 21. 246, 3- t 280, fi. 414, 1 cons. 414.
2 mag. civ. 415, 1 cons. 416, 1, 2 cons. 418,
L mag. civ. 419, 1 cons. 420, 1 mag. civ. 421,
2 cons. -IV, 113,2L16«,lLlö7..2 cons.
(ders?)
BeimboldoB senior mil. II, 278, 4L 13. 222. Ifl.
— m, löi, liV, 188, 34. 2U3, LI 227, ü 2Si
2 scab, 428, 2 cons. (ders?)
Beimboldns janior mil. II. 184, 3fL — m, 76,
lil01.aa.l86. 23, 42.16<),^4L 415, 2
cons. 416, 1^2 cons. 417, 2 cons. 418, 2 cons.
420, 1 cons. 421, 1 cons. 422, 1 cons.
Rndolfus mil. U, 46C, 3. 1^ mag. civ. — UI,
227. \Ä arm. 329, 23 mag. civ. 360, 1, 30,
4L 377, Ifl. 428, 2 cons. 431, Fmag. civ.
432, 2 mag. civ. 438, 2 cons.
Sopbye III, 95, 2.
Sopbyc HI, 189, 2.
a. Uran deck o. Nideck.
Stndcr a Offenbarg.
Stftlcr
• Lurgaidis III, 332, 32.
Waltherus UI, 3^ 31.
Stürzelbronn Sti^rUc Ibfime Stirtsilbnrn Stkracl-
borae ö. Bitscb a. der Pfälser Qrense
monaaterinm ord. Cisterc. III, 8öi I^ 316. iL
266. U s. Str. Höfe.
abbas Jacobas IH, 216, 4L
monachaa Johannes Barnor lU, 175. 9.
Slfitzbeim States— Stata— Stntzen- Sias—
Stnzzes —heim — hein nw. Straasbnrg III,
70, 34, 4L 343. 22. — IV. 8. la. 14. 4. 38.
•El m, 2!j.
pk'baiiQs Jobaiines s. Ittenheim.
Uasa d« m, UIl. 12.
Sifrida« de IV, 118, 2Ö.
stuf» " SurDnrg 840
StDfe
Beilke t. III, 7f>. 31 Reinbüld.
Stninplielin
Jobannea civ. iU, 30, 18. 79, 27.
*Willebirgis III, 80, 18. 79, 9&
StftfutMi Stttttipai.
StUlwiliir Jokamw m, 884, 40.
Stnrtn St&rm Starme Starmo
nng. die, Sir. Börger II, 415, 10, 16,
Agnes III. 17^, 18. 119^2». flSL ÜO TSlteoh«,
Anna HI, 172, 18,
•Anne III, ii."). 8.
Üurkart, v. Snevsheim III, 129, 1&.
• Elsebete III. 1:3^*, l.r
Goüzo III, Ulü, 30 scab. Hü. — IV, 200, ^7.
Hug civ. III, 42. - IV. 201, 2
Johannes ci». Ii, Äti'J, 3, 22. — IU, 47, 10. 75,
40. 172, 11. 176, SB. 808, 8. t 80t, SO. 414,
1 cons.
Johannes fr. pred III, 172, 14. 291, 88. 18^
26. 817, 35. m\ fl. 813, 25. 847, 6.
Johaniios II, 4I'J, 21 raag. civ.
Wernhwus civ. III, 3, 2ü f l'J « Str. Mühlen.
Wernberai civ. f II, 269. 3, 22. ~ Ui, 1b, iß,
99, 27. 95, 7. f 172, 14. 206, 5.
Wernherns s. norlisheim.
Weruhtros s Mat2ig.
8. Sir. Bäiisev.
Stattgart Stägartan III, 856, 81 i. Fab«r.
Skyn •> Staiermark.
Snaeinaiuis s. Sfacia.
Snartzbarch s. Schwarzbarg.
Sudowe }Ia;tn)!\nnu8 de ü, 162, 15.
Süsse Sfiüüo hj&sze S'tsze Sbce Sftzse
ung. III, 273, 22 s Str. Oärten.
Caspar preb. chori ecc\. msj. TT, 442. 52.
Clara III, 167, 88.
Fridericas prep. s. Thome II, 42, 5. 31. 106, 2,
149. 2, 18, 23 ff. l&O, 19. 153, 13. 164, 10,
35. 182, 7, .H8. - JH, 7, 6. 26. 42. 64. 21. 79.
19. 89, 7. 91, 18. 106, 11. 114, 33. 115, 40.
136, ß 13», 40. 161. Sö. 187. 19. f 17», 83.
— IV, fio, (j.
Grcda III, 167, 22.
* Katbvrind III, 247, 20 RAgsewag.
M«i» III, 351, m. 35(j. B GentfAs.
«Phrna III, 29b, 20
ftaiBlialdas uit JI, 74, 28. 186, 6. — m, 417,
a ouu.
Bthibddu MOior mil. IT, 185, 6. 834. 87. 886,
11, 18, 86 mag. dv. - EI, 179, 28. 847, SO.
876, 98 nag.ciT. 978, 21. 298, 19. f 351, 36.
856, 8. 425, 1 oona. 426, 1, 2 cons. 427, 2
cons. 428. 2 mag. eiT. 429, 9 cons.
R«inboldas innior mil. II, 840. 7. 841, 2 mag.
ciT. — III, 179. 88 arm. 281, 19 mag.
C(T. 427, 2 eoa». 428, I eotw. 4S8, 2 mag. civ.
Bunboldas mil. II, 247. 12 ff. 218, 40. — i
III, 287, 39. t 34.1, I. 430, 2 con«.
(welcher von beiden?)
Reinboldoa senior arm. III, 298, 19. 343, 1. 432,
2 cons. 483, 2 cons. 434, 1 con«.
Beinboldat Iii, 136, 7. 167, 37.
Ulricus can s. Tboinu III, 361, 43.
•, Freibarg i Qla«eriii.
Suvoi 1. Bdinh.
8HfltliraiMi&ate SaM" Sidbl— Snfd— 8oiU
— wtywedMim — «ünbaiu — wihmhäm n. SlnM-
barg m, IE?, 7, 42. 98. 8. 103, 9. 214, 11.
2.5 378. 19. — IV, 82, 29. 107,25. 108,
1. 123, 11. ir,3, 11.
aculutus Cänradus f HI, 215, 19.
Safflenheim SsmllllMia 6. Bacmm MI, 86.
Sbndcrling
* Gisela de Colnmbaria III, 76, 6 Vraktbria.
Weroheroa uata III, 75, 6.
BMb die m. 846^ 8» ■. Star. BiOMr.
Solz Salc« Saltze Salza Soll» B. Mölsheim IU,
18. 37. 120, 6. 169, 18 ft - IV, 24, 4. 18,
IIa Sö- 191, 12.
CuniKd T. IU, 188, M.
Heinnoh III, 188. 4flL
RStetin Hdntialini« de III, 169, 18.
Salz Saltze n. Hagenau II, 2130, 15.
Salz SqIc« Saltz Sulzu w. Kechingcn .v Neckar
Grafen t. IV. 57, 30. 58, 34.
Eberbardas de, cau. arcludiac. Arg. III.
6, 28. — IV, 67, 29. 95, 7. 108. 8 ff.
133, 10. 158, 84, ää, 87. 154, 8, 18.
' Salzmatt Saltzmat Sokoila Salsmltell «. Bir
tach IV, 42, 87.
I Fridericas de, mag. III, 104, 35.
Heinrich der barcgraTe f., bungrAT. Arg. III,
i 9, 24 ff.
I • Lacgart III, 10, 4.
' Sanüswald Somerawalt n ö. Bern
I OtatioborduueiHntliu Bobia «. Gecoldaack III,
I 870, 87.
I SunJgau Sankowia Snnigowia II, 118. 8, 40.
: gutidbcim .Saniheim 8. Kehl
i AlbeiluB de, tiv. III, 376. 17.
' Ebdmu» de III, 123, 30.
Fritzemannas de, cit. III, 375. 17.
Sandbaasen Santhas 6. Schlettitadt III, 890, 6.
Sanenheim ob Sinsheim i. Bldtot
dtotos de III, 182, 26.
I SoBtr 8&ner S&ner
' ang. II, 74, 26. — III, 417, l «OU.
* Agnes III, 65, 40.
Abu t III, 832, 39 Bilgeria.
Cono mO. II, 15, 39. 16. 9 mag. civ. — III, 9,
4. 26, 9 mag civ. 27, 10 mag. dv. f 180, 85. 888,
40. 413, 1 mag. cit. - iv: 118, 98 oobi. 117,
81. 166. 85 mag. civ. s Kaofltotwi miter im —•
Fridrioh herr HI, 65, 40.
Johannes arm. III. 280, 14. 39 s. Ottfriderieb.
«Katherina III, 9. 5. 60, 8. 178, 11 Erbe.
Sfiner de Northeim
Johanneü s. Kirrweiler.
seiner dicti de Rymelnheim
Cftno mil. IIT, 333, 40.
Dyna III. 332, 41.
Nicolaas arm. IU, 332, 41.
Sange ob verschrieben fär Jungt?
Mml hm III, 488, 1 eona.
SiuuMDkalb MH il. OwoUeobt d. FMbMfB v.
Daggtnbaoaen i. Bad. BA. Dcberlingen
Ottocu. «eel, maj. t UI, 25, 13. - IV, 132, 38, 41.
Bnrant
Conradas III, 106, 37.
* Kdnigandis III, 1B6. 37,
Sarbarg Sarbarc n. Hagettn
CollegialsUft II. 844, 8*. 814, 93. - IT, 6, 91.
96, 17. 146, 1.
Digitized by ÜOOgle
360
Surburg — Uolrichin
m, B4S.
D&rre NicoUu U. 325, 33.
Jobannoa IV, 5, 20.
propoutiura IV, 9h, 28. 103, 38.
pnpouttu IV, 13.'), 15.
Anwlm IV, 63, 33. 95, 34.
Conrsdiu IV, ö, 23.
Fri«dricb t H&naa IV, 68, 18^ 81. 95, 16,
33.
■oolMtrift IV. 6S, 11.
Ganiwhn 4» HI, 81», 8&
San, nfiller III, 360, 4.
Sorlin i. Colmar,
flmee Snrso i. Caat.
St. 843, 4&.
Börger
Heinrich t. Saffaton II f. 213, 5.
Bftdger der arsot III, 2i:!, (j.
Schaltheiu Jop HI, 212, 38. 243, 5.
Sascheit s. Oberkirch.
8f «baciii« t. Schmrlnr.
BTidkw IT, 1, 94.
Sw— 8. Schw — .
Swabberc Soabborc schwerlich Schwababerg i
Würtembcrg. ÜA Ellwangen IV» 84, 9, &. '
Swartzo famnlu III, 331, 84.
Swabin die m, 48» 6 t. Seliwkb.
Sweiffin Agnea die IIT, l->.^, 10.
Swemmer Otto III, 4:.', 18 g. Str. Htaser.
Swenhilte, Fraa zu «tr. III, 42, 1.
Sweawilre ob ächwcbwailar •. Zahanf
Agnea de III, 101, 14,
Swntnfflr «, OflaBborg.
Swigw
*Bb» DI, 884. 9t
III, 364, 81.
Swinbeim •. Scfenrainhtiai.
SwobeUn
Mct7ft t III, 91, 31.
EttdoUaa f lU, ^i, 88.
8fd« Owkart HI, 171, 8a
bm t m, 196, 26. 12«, 10, 97.
»OwtnMltllt 19b, 96. 12«, 30, 37 Bltwbnd.
HeMliild t iH. 19«, 87. 12B, 21, 28.
Sytliiiswatib! a. Sppior.
Syfrit cilelka. mag. ci». IV, 90, 8.
Symiiudiia IV, IT, U, 33.
Symuiidna fr. coftv. pied. lU, 88, 19. 114, 18b
Sjppeital
Bwiiii 44. 31.
Bnidwrt «T. t UI, 44, 28. - IV, 148, 88.
• Gcrtrad m, 44, 98.
tiyx 8. Sick.
ü.
Ubttadt Dbntat n. BnuAial S. Badra
Otrbftrt berr ir. IV, 169. 9.
ndecha IV. If!, 12, 31.
L'i-bei hecblingnn Ub«r Ehelingen uberwheUngoo
abgu^'. Dit i. obern Breuschthtl
Kftdolph T., herr U, 7, II.
WolU» V, banr IT, 185, 81.
Obwliqgmi ^JbwluuMB i. fiadan
B«fb V. Bfljswll. 496. 19 446. 8.
Detenberg Oaen — 6«cn— üecn— Dmibwg
Barg b. Breiaach i. Kaden
Barckbardu d» UI. SSg, 88. — IT. 817. 17.
S8.
Gebehardus de. can. eoci. mu. B, 891, 81.
Heaae v., herr III, 117, 43.
Hugo T., b«r m, 89fr, 8». - IT, 161^ I. 18«,
Rodolphat dorn, de IV, 180. 1, II.
dttelnbaim s. Ittlinbaiin.
fttsdia
• Heilewigia III, 222, IG, 42.
Dlrieas antor III, 222, 16, 42.
Offenheim a. Offenheim.
Dlhols DlboUi 6, Thann
Jobaanw t., ri(t«r II, 406, 10.
Ofwilre s. Offweiler.
UbelmzB III, 3&, 7.
fabaralag» KooliMU m, 198, 8.
Utenheim ob Ittenheim oder (Tltenboinn? Vt, 998,
31. — III, 49, 28. 209. '2. 27»i, S7.
Ulbeek Dlbeke L. TongrPB i. Linibacg (B«l||aa)
Jobannaa de II, 864, 28 a. Dieat
Ollenborg n. Oberkircb i. Badan
miles nc, s. Oyer.
Olm DIma i Wartembwg III, 186,88. 898, 7, 16,
9tf. 824, 17.
üln ülm« apnd UeblMSm nr. Baatait i. Baden
Baimbikiai da —
*BnMi UI, 392, 36.
MianiMa raaor III, 392, 84.
Rftdolft» t III, H92, 34.
Ulm rimon b Oberkirch i, Badaa
eccicsia IV, 76, 32.
Ulrich lector fr. pred. IV, IM, 86^
Ulricua IV, 16, 96. 44.
Dlricoa dar. Arg. IT, 88^ 18.
Olriea« fr. eoBT. at pnc a. Clara a. d. B. DI.
84, 9. 108, 80. 108, !».
Ulricua pleb. s. Stcpbani TV, 64. 30.
Ulricna prep. a. Thome LH, 3ii. ß.
Ulricua dapifer eccl. uiaj IV, Ii, 18.
OIrioaa oan. aeoL m$i. IV, 0, 8.
Dlricoa abdanad. aaeL miy. IT, 19, 91, 89. 98,
36.
Underbach Heinrich II, 287, 36. 28f, 26. 313, 8
314, 29,
Under koaüäteii s Reinboldeün u. Kauflcute«
ant«i den — .
Ungarn, Ungaroram re^ina Agnea III, 381, 84.
Ungeraheim Oogera— Oogerabaia 0.
Biehacd iTttar II, 4M, 88.
Dvowa
•Blisabet III, 2^ö, 10.
Hieolana III. 235, II.
Uiiterwalden, I.andleute v. II, 431, 'M.
Unzhnrat Ozenharst w. Bilhl L Baden
^ plebanna Qorhaidaa IT, 81, 14.
Ule a. Lntonaheim.
dlrich harr UI, 11, 20. 412, 2 oona.
filrlaUa dicte 966, 81.
Digitized by Google
Uolrions — WMltouono
3»
Cllriciu IV, 39, 3.
ütelcnbraggen Dtelnbracken, ob Jettenborg s.ö
Tübingen?
CAsntdiu i»» «Nfcidi««. Ayg. IV. 6, 2. 38, 90.
Qoio IV, 1. tS.
ürbi Vetos g. Orvieto.
Drborg, ob Urberg b. Wuldshnt in Baden?
Rudolf V.. Hofmeister BwiOg (Mlw V. OMter- i
reich lU, 361, 7. I
Uri, Landleate v. II, 431, 37.
Drloffen Drlcfo «. K«U L Badn IV, 186, I&
Urnhein wohl «bgm. Ort L ÜMai-BlMM IT, ISl,
8. 132, 19. 141. II.
üiMiB iid, J«eoba« XI^ 3, 81.
Orrchenhain UnMn «. Coimv Ol, »4« S. 880. '
24.
ürtelingen s. IralinjMi*
Drtelinger ÜtMÜiinr
Elsa t m, ll<7«f,
JohMincB lao. et mo«. fbbr. «ecl. maj. III, 136,
14. 973, 41 s. EbaaMai.
Wnm Bliwlida Mp«r., dv. HI, US, 8*.
t 18«, 18.
Ütelnhein s. It^Ir r,hf im
Uten — Dtenbeiin s Ittenheim.
Dtilis
Conradu III, 119, 8.
•Katherina III, 119, 8 Etaddni
Dtncht Dtzicht Tpitdtimn
•ccleBie a. Pftri eu. GiMitBVi d« Aqnii n,
245, 32.
Johanna« de II, SM, 89.
Thilemanns anrifaber II, 354, SO g Dicet.
Dtfenheim üfen^ Utm— UtaoJ>aim w. Srstein ;
IV. la», 12«, 9.
Klette ('1«tte Jo —
Agnes III. 392, 5 HimaatlltilB.
Anna f IH. 9.
•Elsa III. 36m, 20 Schwarber.
FrideiicDs roil. Arg. II. 417, 15, 40. 418, '
M. - III, 368, 2a 392, 2«. i
Oei-drudis roon. a. Katharina IIL 392, 6.
Ilago mil. t III, 392, 6.
Richer de II. 19. 35, 3&
Voget de. Johannea II, 864, 4, 86, 86.
Dtlwailar Üta— Dtbanriln • laginilMr
•Mhm ayatla IT, CO, 88. IM, 14.
w.
WachcnLetm Wachinheiin n.ü. NeoaUdt a. d.
Hardt
Jobannes d«, s. F.iclien.
Margareta de, beg. III, 27. IH.
Wadgas8«n Wadegenaia b. Saarlooia
Prämonstratenscralit BodiilplHia lU, 888^ 10.
Waffalarioa WaflaUr
i. BdBitiah; HiadMmOmtair; SttblelMadt.
W««HMir
rauunai. MMtt i. 9kt. Biiehoh IL 488, 90.
iBlwBat m, 888^ 48:
BiMdu m. 169, 84.
Wutener da Baldebnme
Cftnradas f lU. 321, 31.
Dem&dis III, 321, 36.
Krtnegnndis III, 321, 81.
Wabsfrftwe dicta III, 202, 2.
Wahaman dictas lU, 3»?, 36 s. Str. HiaMr.
Wahter, Hag m, 1. 14 «Mia. 418. 1 «m.
Waistehove s. Westhofen.
Waisen Wernaire HI. 354, 82.
Wakernel in, 100, 32. 204, 20.
Walbarg s. Walhnfg». Abtai B. B«C»Mlt lY, 7,
19.
Abt U, 826, 31.
Comdi IT, 7, UL
Waldi
Conrad in KInaa IV, 186, 98.
8. Moperti.
Waldburg Walpuig s ü. Ravpnbbnrg
Tmchtets v, Johannes III, :i81. 7.
Waldecke b. Calw i Würtembefg 11, ti^. 26.
Waldecke nw. Rfideshoim
Johannes Marsebaleas de II, 206, 34. 806, 5.
Waldecke Walt ecke
Boreardas mil. III, 158, 19 scab. 160, 43 enb.
fab 214, 40 guh. fab 226. 2 gob. fab. 929,
40 scab. 244, 2 gab. fab. 2iö, 10 gab. fab.
273. 40 gab. fab. 280. 22 gab. M. 985. 4
pb. tab. 988. 8 gab. bh. 488, 1 «ooiL 485,
Waldener Waldenarins Waldenara
nng. III, 416, 1 cons. 417, 1 oons. 418, 2 cons.
419, 1, 2 MM. (wohl Nicolaos) a. B(r. HOi».
Anna III, 819, 94 x. d. Hellen.
Berchtold htter II, 404, 27.
Jobannes dar jange, mil. III, 817, 4 mag. civ.
318, 22 mag. ciT. 340, 15. 388. 11. 19gtib hnep.
427, 1, 2 cons. 428, 1 cons. 429, I, 2 cons.
430. 2 mag. civ. 432, l cons. 488, 2 eoaa.
Katherina mon. s. Nicolai III, 812, 28.
Mieolaua mil. II, 215, 19 mag. civ. — m. 112,
13 mag. civ. 118. 5, 15 mag. civ. 1 11, Ii mag.
civ. 215. 19. t 326, 3:4. 388, 3. m. 13. 420,
2 mag. civ 421. 2 cons. 423, 2 cons. 424, 2
mag. civ. 42("i. 1 cons-
Petros can. s Thome Iii, äib, äü.
Sygelin s. Rheinan.
B. Gebweiler.
Waldiiii ». Rom Cur. Proc.
Waldshot WattzbUt Wakbnot a. Ebain i. Badan
Rath o. Gamaiada III, 949, 40.
Börger
H6nerliger Heinrich III, 243, 7.
Seekingen KAdger III, 242. dB, 943, 6.
KnodolfuB natuB Ruodolfi de IV, 188, 0.
Walf VaWa Valve 8.5. Obtnbiibaim
»Deraodis lU, 113, 87.
Ellina III, IIS, 28.
Beinricos de III, 42, 1. 118^ 87.
Hainrioiu IQ, 118, 88.
BodvIphvB d« n, 97, 99 B. Bon Cnr. Proe.
Walfrid prep. s. Arl--<7i«ti IV. f>5, 37.
Walheshaim ob Waishi-im n. Landau i. d. Pfalz?
Oerina de HI, 283, 31.
Hedwigis de III, 177, 17.
Walich prociamator «iai HI, 995, 90.
Walka a. Bara.
Walkar s. Wallm.
Walp, Renpreht v. III, 381, 8.
Walteoono cap. ep. Arg. IV, 1, 14.
Digitized by Google
352 Waltenheim
Waltenheim VaUcnheim nw. BramaUt
Hago de II, 3ä=
Walteru« IV, L IS.
Waltenu eaaiidicai Arg. a. leia Bruder Fride-
ricus IV, 2öj 31.
Waltnrnai mit. minister, eocl. maj. IV, 11^ LL
Waltcrns maricaicui Arg. t HI. 40. SL — IV,
Walteroi mag. mcdicna der. Arg. lY, 1 H>, iL
Walterus preb. •. Thome III. 59, 12.
WaUerai cap. et cam. eccl. maj. IV, 185^ gS^
Walteras can. eccl. maj. IV, 77, 1 ff.
Walteru» ckr. Arg IV, 6^
Walthe B. Weissenborg.
VPalther IV, 29. 3Ö, AL
V^alihemt senltetna de Strasbnrc IV, 3S| ^ ^
2U, m n. ». Söhne:
EberhardM mil. IV, 32. 13.
Hemricus mil. IV, 32, 9, 13.
Waltheros jaTenw iVT »l, 12.
Waltherns fr. conv. b. Katbarine III, \9Si 21
WaltheruB fr. pred. IV, 53, Ifi.
Waltherw fr. pred. III, 268, 2L
Walthenu der. proe. a. Thome II. 149, 22 ff. 150,
2 ff.
Wallhenu sac. hoap. III, 213, L
WaUhema mag. preb. eccl. maj. III, 89, 12.
V7altsp{ir ob Hablsparen L Hegau?
Konrad tadiacberer U, 2'Xi. 2n.
Wangen Wange a.ö. WaaBelnheim II. 465, 2L —
In, 73, ää. 233. 2L
preco 117465,
IcuUelns II. 46.S. 211
nng. der v. II. 289, lÜ. 290, 22. 300, 32.
Adelheidis de, mon. a. Stephani III, 81^ ü
Brigida de, abbat B, Stejihani 11, 22^ 262,
aa. 251, 20. 411, 2L t «184. Ifi. —
ra, lii^37,l74.2Ll«0,2fi-202,11.2l2,
Ifi. 22Ü, '^2^ u^m; iL -m^ 20. m.
m. M5. 2lL 325, LL HH^fsJß, äli lü. t 515^
22.
BnrcardaB da II, 89, 12.
Frkdnch y„ herr III, 133, 36. 224, 9, 32.
Fridoricua de, fr. min. III, 36, ü
Oerardus de, der. IV, 146. 2.
Ile«iseman T , B. Haalaoh.
Joliatiiiüs de. a Kochersberg.
Nicolaug T. III, 147, 4a.
Peregrinna Bilgerin de, mil. II, ^ 12. — III,
80, Ifi,
• Sophia m, 147. 13.
•ÜdelhUd III, 133, Sl Oeroldaeok.
s. Lange-
Wartnacia s. Worms.
Warnosljerg B. Varsberg.
Wartenberg Warttinberc 8 Winnweiler L d. Pfalz
Kolbe Y. n. 183, U.
Konrad v. II, IM, iL
Warte nbcrg Haine s.ö. Donancaohingen
Ilerron t. IV, 118, 80.
Conradas de, can ©cd. maj. III, 6, 22. — IV.
118, SL 215, IQ. ~
Wartenfela — vels b. Solotbarn L Schweis
Johannea t. II, 190, Ifi s. Scbwarcenberg.
Wartenowe Johannes da HL, Ifii, AQ.
W&rtstein w. Ebingen aP. L W&rttmberg
- Wasserstelz
I Eberhard can. eccl. maj. III, 256. Ifi. — IV,
I IMi UL
I Gisela mon. B Katherinc ITT, 319, 42.
' WasenpcVe s. Str. Höfo u. Siratien
•Hedcwigis II. 39-1, aL
Rftdcgeras de II, 394, Sfl. — III, 368, LL
RadolfoB de, preab. f HI. 29g, 12.
SifridoB de III, 146, 8.
Waaer a. Freibnrg.
Wasichen 8. Vogesen.
Wasirljenstcin w. WeisaenboT^
Belyma de, can. a. Stephani II, 440, Ii.
Fritaeman II, 481, 3^
Waaaelnheim Wancein— Waszcln— Wassilnheim
s. Zabern U, 408, LL WJ, 8, U, aa. — III,
364. 3a
nng. de, fr. min. III. 892, IB.
Brigida de, can. s. .Stephani II, 440, Ifi.
, • Clara III, 257, 2 Scherweiler.
*Gerdmdia III, 102, Ih Hbeinao.
! Heilewig II, 192, Biseck,
: Heinrich t.. t-iv. III, 17. 2. 182. 15.
Hag T., a. Dorli&heim Johanoitar.
I Jobannea y , d». II, 192. 31 ff- - III. 106. L
214, IS.
JoWucs III, 127. 42. 257, L
Jobans stoiumetze III. 223, H.
Lndewicua de, ram Sterne, dv. III, 1^ 18.
127,28i4LI38i^ lt<2,i2.t 267, L 812.
2iL
LndewicDB de, mil. UI. 325, 22,
MargaieU de III, 106, L
• Mt^ua III, 127, ^TlL
Brebtende t, —
* Bllekindis III. 264, 42.
Johannes III. 2()4, 11.
Voget T., adTocattts de —
nng. n, 96, a. - III, 40, 3c. 54, 12.
j Anselm der Heide ciril, ^ 15, Ä 9ö,
12. 191, 84. ia2, 15.
Cuno Il."ä86. ^ 2S7, 288, 24.406, 2t
Dietrich IJT^ 1A~^
Dietrich ritter III, 353^ ß.
• Else in, 3|j3, fi iTägeneck.
Ootzo OoUelman II, 63, 15, 2ä.
I Hosao n, 68, 15. 2a.
Walther der Hilde U, 390, 3L
Wilhelm der Heide U, 30L LL
Wasaer im. an dem, in aqua
« Anna III. 236, 33 Mülneck.
*Anne s. Hesse.
Barkart, hem Hessen snn, a, Hesao.
Dietricaa III, L 2. 20. 22.
Erbe III, 414. 2 cons.
Härtung herr III, 413, 2 cona.
HeilmannuB a. lleilmann.
Hasso herr f U. 143. 2ä. — IH, .38, 2. 66. fi.
109. 17. t lüSx 27 236. aa. 418, L 2 cona.
414, L 2 cona. — IV, 128. LL 16L ^ cona.
161, 22. f 186, a.
llftUTt IIL ^33. — IV, 185. 2.
a, Helfenstein,
j Wasserstela Wassersteltte Waasirstela Raine sw.
I ScbafThansen a/Bhein
I Conradiis de. mag, sool. eccl. maj. IV, 69, 6,
I 2i.ai,28,36,32.R2,a.t 1^ 3i. 15g. L
, 213, UL
CAnradas de, can. eccl. maj. II. 97, 2fi. 160. 3L
Ebirhardaa de, can. eocL maj. IV, ^ 6.
I t 156, fi.
'^" dby Google
Wasserstelz — Westerman
353
s. Wettingen.
Rudolfa« de IV, 8L 30. 35» aa. 82, L
Waglcltin die m, 4A.
Watter NicIaweB. cjt. II» 236i 12,
Wazeli preab. IV, L IC-
We Petrui II, 212, aL
Webiwhere III, 41», 32. BT, ^
Weccel 8. Wetzel.
Wege abgeg. Ort b. Uotzig II, 477, IL
Wegelnbnrg Wegelinbnrg die veste w. Weiuen-
bnrg II, 208. 0. 12, IE. 290, M. 291.
Iff. 300. Sgl
Webelin Webellin
nng. dorn. eiv. III, 69, 32.
Berhfft s. Rheinan.
• Beihta III. 2fi.
Dietbems f IHi 81. 35.
•Ellin« III, 81, SKftnigbinger.
Grefla ». Rheuaa.
Heinrich civ., Lonberr d. Franenwerks III, 48}
24,41.50,42. 27^ia,5n,22.8L35.
JoEannea civ. f HI, 82. LL ML Ü ü
Jobannes can. s. Thome f IH, S\_. 311
♦Irmelina III, 82, U b. Uipclin.
ReinbolduB III, 82, lH l'^l, 7, U.
Weiler Wilro villa nw. Schlettstadt 11^ 377, 11
Weinere antor III, 319, 22.
Weingarten Wingarten nw. Germersbeim L d.
Pfalz
Erppbo de, mil. II, g4L 348i 2.
* Snianna II, 3^7, 81 34^ 2 s. BärbelsUin.
Weinstetten Winstat cnrtia sw. Freibnrg L Baden
IV, ISO. 4.
Weiesenbnrg Wiacen— Wisen— Wissen—
Wissen»— Wissen- Wisem— Wizen — Wis-
sen — bnrc — borch —borg II, 194. 16. 25.
Bürger II, 44, 13.
Kloster ord. s. Benedicti IV, 85, 28.
Abt IV, 14, aiL
ecciesie piepositos Bberbaidos s. Dentavbl.
Kanzlei.
ecclesin g. Stephani
propositns III, 339. ii.
WcnihcruB de Ebenbeim IIJ, 844, 22.
4C«, la
cauonicuB .lohanues III, 844. ^
inclnsorintn III, 175. LL
moniales Bamer Elisabatb, Margaretba III,
175, LL
pfarrcr IV, 8, 'iL
predicAtores II, 283, i. — III, 175. LL 267. fll
321. 40.
AJü^eit de IV. 12L
Fridericns de II, 356. 2.
Frideiicns de, Bac~Tn, 25, S. 47, a£L
Gertmd de IV, 12L ÜZ.
Heinricu8 de IV, 27, 9.
Heinricue de. not. DI, 347. 2& a. Ocbaenstein
Otto y.
Heinricns do, Scolaris HI, 231, 2L
L^cgariUs de, mon. s. Margarete III, 114. 13.
Sifridos de, fr. pred. HI, 114, IB.
Sivridns de, jpret». Arg. IV, 127. Bfi.
Waltbe der Wellbiu sAne v. II, 218. ß ff.
Weisweil Wiswil Wiswile w. Kenzingen L Baden
Dietericb t., berr IV, 197. üiL
Jobannes nüL de II, Uöü^Liff.
Weitbmcb Wipbrftch a. Hsgeuaa III, 890, 10.
IV, 1
Weldelin
nng. cellerarias s. Bbeinaa.
«Agnes m, 316, 21 Tantz.
Erbe mil. II,~394, aiL — III, 316, 2L
Welker Walker
Cano III. 22M, 21, 30, iL
Götzo III, 2%^ LL
HcintzBlinnsTV, 193,^ 2L
Hngo ni, 29(5, UL
Welnbasen s. WöUbaasen.
Welscbin s. VölUcbe.
Wendelbacb Hendelbaeb Hof bei Lanf b. BQbl L
Baden
Heinricns de i HI, fig. Ifi.
Wen den Ii ein s. Vendenheim.
Wenlo cons IV, 211, 22.
Wenner OUo, cIt, IH, 295. tfl. 363. 33.
Wenser Wensere
nng. der lU, 178, ai. 179. 22. t 27i 33 (wobl
Hag.)
! nng. die lU, US. iä.
*Elline m, 45, fi.
Hag der, milTin, 185. M. t 254. 8. 425, 1
j cons.
: Katberina III, 254, 8. 378, 6 Sick.
Wembere der, berr III, 45, fi.
Wentzel s. Lntem.
Wephorman
Walt her der alte, ritter H, 397, 22. 398, L
Waltrarn berr, beln Sobn II, 397, 221 398,
Werbenegelin
dioU III, 122, 88,
Agnes m, 384, 40.
Werde s. Wörtb.
Werde of dem
Marqnardns f HI, lfi&. 3fi s. Jeringheim.
Odilia HI, 185. 36.
: Werdea s. Donauwörth.
Werdenfel« — vels n, Garmisob L Oberbaiem II,
104. 2ä.
Wericos IV, 88, 9.
Werikcaz s. Lüttiob.
Werkotz HI, 192, 21 233, 12 s. Str. Hiuser.
Werner IV, 2L 26, 4L
Wemeroe fr. pred. IV, 177, 4.
Wemems can, pleb. s. Stepbani IV, 48, IL
Wember IV, 33, LL
Wernher g. Hattstatt.
Wernher snbdiaconus IV. 16, ifi. 17, 2.
Wemhems matscalcns Arg. IV, 5, 28. Tj,^ 207,
3. Z.
Wernbema filios Wemheri, marscalcns Arg. IV,
7,10,12,3«, a4.18.|L2^1Ä mag. civ.
Wemberos IV, 26, 32.
Wemhems filins Sefredi IV, 2fii 3.
Wernhorua fr. conv. ». Marci III, 3, L
Wernhems proc. fr. pred. III, 93, 2. LUx 8. 113,
20.
Wembenis can. s. Fetri IV, 9, ü.
Wemlinns ciyis f lU, 393, IL
Westorman — mann Westcrraennin
nng. der III, 15. B. 1U4, 3. 189, 11. 362, 22 a.
Str. G&rten o. HößT"^
nng. domina f III, 207. Ifl.
Agnes III, 179, 4, iL'
4fi
S5i
Westerman — Widere
Agnca relicta Joh&nnis adfocati III, 8fr*. 8
Hönau.
ArnoU oit. II, 31.
Clima III, 364, iL
EUina bcg.Tn; 95. Ifi.
Fritlerico» eiT. f HI. 4, L
Kaiherina III. S^S, 2SL
Metza beg- III,"^ ÜL
B. Manrstr.ünster ; Str GotteshäoMr.
WeithausoD ^'cst— Weate — hut — bnien il B«n-
Wd II, 210, 22. — III, 394, 3a. - IV, 130.
L 183, 9. 20U^ iL
nng. ^dotmiia HI, 152. L 225,
nng. de, mil. m, 316. iL
nng. de, mon. s. Margarete III, 343. iL
dictns de III. 393,
CAnselin lU, 85, 2.
Cfiorat T., htter. eiv. III, ^ 2.
Hedewieü de III, 316. iSL
Hngo de III. 86, a.
Hago de, mil. UI, 875. m.
Johanne! III, 86, 3 s. Dorliiheim, Johanniter.
Nicolana am. Hl, 375, 2SL
•Sophia de III. 172^ 4L 1^ 25, 375, ai ■.
Schwarber.
Weinberos de, mil. III. 8Ö. ß. 172, iL 183,
t 878, L
Wernherns arm. III, 375. 32.
Helleveger de —
Ueaewigis III, ääO. L
Heinricna f III, 330, L
Hcinricos der. III, 330. 2.
Leiitzeliiius fr. boip. Arg. II, 380, 2. —
HI. 3^ L
1. Zorn; Str. H&aaer.
Weethansen Westbna aö Zabem
Fritscheinan t., ritter II, 2ß4. 2-
Weethofen WaistehoTe Wett— Weitehoven «.
Wasnelnheim III, 19, afL 152.88. 170. 6. 262,
ai. diL L aiiL 4. — IV, 40. 27. 2a. 4i."ä3:
122. 2a. 125. 10, ^ 215, 23.
plebanae II, 104, HL lOa.
■nperioria eocleaie plebanaa II, 104, 2L
dicU de III, 276^ L
Briiningaa 1117176, L i?)
♦Ellekindia III, 170. ä.
Heilka III, 292, Hj.
Hetta III, 252rifi
Hogo de. mirt "I. Ifi.
Jobannea de, a. MunrsmÜDater.
Katherina de III. 382, ^4-
•Mchthildi» III. lüL 8.
Nkolaus de, prcb. a. Martini IV, 200. 5.
Otlemannna de III, 131. fi.
Reinhold III, 20, 2ä. 170, n.
Reinboldna de, cler. ni,"5B; 14. «3^ 12. 100, 5.
Vricheman de III, 8^ i.
Kerne de — ■
Alhertaa f HI, 802, 3L 88.
Jobannea fr. pred. III, 802, 38.
Kathorina III, IW, ü 302. SL
•Salgöndia IILTTTH, LL 802, 82.
Matteman de —
•Elaa III, 235, 8 HArlin.
Wemheroain. 236. 8.
a Ocbaelin.
Wealrich Weatrania
♦ Greda III, 237^ 22.
Lampertna de, carpentarina III, 237, 29.
I Wettdbronn Wctelhmrine aw. Stanfen L Baden
I plebanQB Berhtoldaa IV, 9. 24.
I V7ettingen Wettingin a.ö. Baden L Cant Aargaa
I Kloater lY. 8L 29, 38. ^ 2.
I H. abbaa IV. 81, Säa. Waaaarttelz.
I Wettolaheim Wesaelaheim aw. Colmar IQ, 328. 2ä.
' Wettachweil Wetliswil b. AfToltem L Cant Zärich
I C. dominaa de III, 6. 32.
Wetael Weccel Weczelo Wetzelo Wezel Wesiel
I nng. her — dar rihter a. d. waaaere III, 155,
M a. Str. H&naer.
*Berbte III, 174. IS. ÜL 33 Kageneck.
Clawea ean. a. Tbome IIT, 316, ü.
Hcinricns mil. II. 2.5 ö, 2, lä L 379. 8
mag. hoap. — 11171 27. 20. 173, 2. 174. HL
177, aa. 2H5, 22. 2^ 2fi. 232. 31 raag. ho«p.
TVT, 2L 24i LL mng. hosp 24L 21 mag.
hoap. 248, 211 2b2i 1 mag. hosn. 2f>3^ iL
264. 8 mag hosp. 21^ 22 proc. fr. min. 272.
gfiacnb. 2H4, 33, 290^ 22. m 22. 303. iä
mag. hosp7~504^ 3. t SUi. L 419, 2 cona.
422, 2 cona 423, L mag. cit. 426, 2 cona.
Heintzelinna III, 381. IS.
Heinzclin III, 316. JL
Johiinue« mil HL 316, fi. f Ml, 20.
♦ Katherina III, 88f7m Biche.
I Np»a III, :i81, la.
I Wet7.elo arm. III. »16, L 881, 13.
I B. Mar»iliaB.
I Wetzelo proc. fr. pred. III, 39ö, 22.
' Wetzlar Wetzlorgenaea
' Bftrger II, iL
] Wejeraheim Wigers— Wiheres— Wihert— Wi-
. herx— Wyhtrszboiin apud tnrrim. zftme tnrne
6. Bnjitialh II, 47, 22. — III, IL 2U. A 26.
M.3iL(^iiLLia.96,ia.l02.LLmf..
j 169, 2. 104. m, 211!. -33, 2ii. .378,13.
CAntse brotbecke an dem werde f m, 171. ÜL
: • Ellin n. i Kinder III, HL 16. IL Hi 81
Rat Sifridaa de DI, 2, 13.
I begiuo de TU, 101^ 13.
' Wezil judex IV. 2^ 2.
Wezzelaheim a. Wettolaheim.
Wi- a Wei-.
! Wibergenaia a. Vibcrg.
! Wiebert IV, 18. 28 a. Wiprehl.
Wichart prcab. IV, Ij 11.
' Wiehere— Wirkcmheim a. Brenackwiekeraheim n.
Illwiekersbeim
Wicbtracb L Cant. Bern b. Thnn a. Bern
I Peter v., a. Bern.
I Wicmannna III, 69, 32.
I Wicrammna IV, 18.
! Wide
nnR. der ID. 125, ID.
• BerhU III, 225, 13.
Cristiiia III, U2, 10. 13.
EckcharduB mag., civ. III, 142, 9, 43. 210.
Jakob, T. Speier. civ. III. l'2.'<,
Nicolans mag. chimrgicas III. 142, 42.
a. Str. Höfe
Widere zAm, ad ariotem
•Adelheid III. 69, üä.
Conrad a. Pairia.
Cftnce herr III, 10, 36.
Jacob III, 69, 4a
Niclawea Heiice, Prior III, G9. 4Ü.
Widere — Winterthur
355
Dlrioh herr m, 10, 36. Ifi, Sl. f 89, 99.
WManiBhoTen WiaUndwbof b. ]bUlnim I?, SA,
Si. 88b 37. 139, 8.
Wim WitilBa II, 8Ö, 10, 26, 31. 48, 30. — m,
32, 2ä.
Wiesbaden Wisbadou II, 175, 13.
Wigeruheim a. Weyersheim n. Wickersheim.
WilMnbarg i. Keitenholser Bann, h«nte Vftfm-
taigmühle III, 361, 17.
Wikmhain sAm tum* W«y«nbum.
Wilunheim ob Bir«itMbiriAkiniiim«4«r Wicken-
heim Hocbfeldn? IT, X4»t 1, S7. 40.
Wikeim s. Aitiiiu.
Wildborg Wilpere nw. BftalMCl L Büttn
Cornea de TV, y7, 9. 84.
JJertoldus de, can eccl. raaj IV, hl, 2.
Uermaauaa de, can. ccci. maj. IV, ü7, 3:i e.
Rom Cor. Snbdiac
Wildegg Wildeeke, Raine bei Holdeibwik •. Habs-
borg i. Cant. Aarao
Joh. mpifv da^ s. Baael Domaap.
WiMMMBnia
JanU Q. Kinder HI, 188, 81 ft
Wildeiberg Wilaberg.
Wildgraf comes itiWeatw
Emtcb U, 12, 30.
WilgeihoMl 1. WihliMMHa.
Wilhelm
BDg. TochtMawan Brib« GriauoMlt III, 1, IS eou.
41i, 1 cona^
joluuuM ni, 860, S6L
8L Wilbdow Tkd b,«. IMbwg 1. BtOm IT,
Sil, I».
Willehelmus IV, 38, (!.
Willgotheim Wilgolt- Wilgot— WillegoUeheliii
w. Trachtersbeim Ul, 120, 6. 1&8, 15. 169,
16. — IV, 35, 16. 4U, 3. 122. 11. 124. 28. laä,
I, 19. m, 14. 142, 7. i4i», 1. m. M.
Dietericos de, lanifex III, 121, 17.
Willetftt Wil - Willo- biete — etette nw. Offen-
barg Ii, 821. Ii. 41Ö, tf. 4ia, 84. — III, 86,
i. 3ä, 4L M> Sa 88, a«. 146^ 86. 86», 17.
290, 4.
Kiuterlin Jobannes dichis «h, pnb* Aig. IT,
191, 18 B. CAfltetUn.
Beimboldu d« HI, IM, Sa
g. MnUer.
Wilwuti GAtzo mag , Str. Stadtschreiber III, 125,
II, 39, ii. 141, 28. 149, 11. 144, 88. 170, «.
246, »6. i?»«, e.
Wilro apud ManrimonlilHinm WOhl Loduniln
A. Maaramünster
Beazelo dictua de, a. Maurt>mttiiitor.
SteinangDs de III, 298, 7.
WJIx« heate Bohcburi «. Oflnbiuf i. Bldw IT,
le», IL
Wiln waleh«?
Vrichetnan de IH, SM, S.
Wilte s. Weiler.
Wilsberg WiWpiibprg Wildspcrg a. FflÜBlmc
Bercbtold t. OT. 243. 43.
Friedrich der <ere v. II, 408, 25. 414, II.
WibhuMB WilMihuea aw. Hoohfsldan IIL S78,
18.
Wimar Wimarns
oog. lU, 46, 15.
Agnes III, 311. 80 SmcMl nun.
Nycolaas civ. tm,ur, SO.
Wia— 8. Wein—.
Winde zfim, RAdolfns f lU, 392, 1.
Windeck w:iii:t>; ;.>' windoqte Wiada| Wiadcgg«
Ruine BW. Bütii i. ßaden
nng. dicU de III, 322, 32.
nng. beide Herren v. 11, 274, 4c).
Berbiolt v , ritter III. 220, 4. 3381, 84 SB8, Sl.
t 290, 24. - IV, 184. 2Ö.
Brano v., ritter II, 276. 18.
Conrat v., rilter IV, 184, 24.
• Uerdrui IH, 880^ 4. 880, 84. SSO, S4 Zdbaa>
gasse.
Winden wohl identisch mit Wingen L liodnthal
U, 28», 28. m, 20, 81. 801, 9.
WiadaUia Wia*- WiattaiB a. Hi«dMbroaa. eu-
tcom II, 18, 1. 314. IS;
Fiiidxiefc T. U, 12, 33.
•Wlkd n, SiQ^ Sl. 891, 4. dflS^ 7 *. ■. MeiB-
Stoialhi T. t n, 390, 24, 88. 891. S. 45S^ 6, 16.
WanüwT ▼. II, 12. 31.
Wineck Winelcko TiMfimni. Baiat B. KaiMiibarB
IV, 143, 27.
Wingersheim w. Brumaih III, S62, 88,
Ygenhart hcrr III, 39», 2.
b. Jlachüfrftdo.
Winlia fnab. f UI, 358, 9l
Wiaaoa «. Dodiihwa.
Winstat s. WtiaatalUa.
Winstiober
Hermannoa f UI> 993, 84.
Hermannns III. 293. .H4.
Johannes III, 2d.\ 34.
Katberina III, 293, 84.
Nicolati« m, 298, St.
Wintu •. AlMf.
Winter llngw
Barcardua III, 235, LS.
Cbnrat mag. cerdonnm III, 194, 22. —IV, 193,
20.
Wintorsdorf a, Rhein &m. Rastatt
•Gerbe III, 'Jö, 10.
Hedowig III, '.i5, lt.
Heinrich v., herr III, S>5, 10.
Wintersbaasen — hosea sw. Haganaa III, 339^ 7.
Wintertbnr i. d. Schweis III, 838, 88. SM, 11.
— IV, 217, 10.
Sobnltheiss Rath u. Gemeinde III^ S4*, 14.
Sohaltheiaa W«m1 III, 844, 14.
B&rger
Biete Peter III. 211, 21,
Rinöwc Eberbart t, III. 2U, 91.
Schultbcia Johannes III, 244, 20.
Taaellet R5dolf III, 244, 21.
CoUeg.-Kirohe St Jakob IV, 211, 14.
Wiatertbnr Winther- Witter- thur -Inr —Iura
— tör —dir — tir — tuwcr
BBC. der 1. III, 60, 17. 79. 7. 90, 13.
mg. dicta de III, 358. 13.
nug. V., hcrr III, 121. 2 cons.
Clara III, 31'J, 2 Hiumenan.
• Clara III, 274, 7. 816, 17 Ripclio.
iConradas de, senior III, 16, 22. 51, 27.
Coandu dictn« ZvUer da, civ. lU, 66, 3. 861,
40. t 888, 91.
986
Winterthur — Wise
CAnradna CftotMlinoa de, arm. III, 212i 2. 839, |
L 431, '1 oons. 4:iJ, 1 com. 438, acon». (den?;
Deli» III, 3ao, äl Knobloch.
Egninna de, mon. a. Marci IV, 189, 81.
•Gerlind III, M, M Ribentg.
Gertrudia III. 274^ L I
• Gertmdis lü, 2Ö4, L ^0, 6, ^ l£ 294, 40. |
Greda III. 319, BT^
Heinvicug de, senior III, 2i 2i 1
Hugo de, herr, cjt. III, 6L L 52, aL 63^ Si.
Hngo Uagelinas de, arm. III, 274, 27819, 2.
389, L 431, 1^ 2 cons- 432, 2 cons. 135, 1
COM.
Johannes t. lü, 130i 40^ 417. 2 cons. 419, 1
cons. 420, 1 cons. 421, I cons. (welcher?
wohl Johannes zam hohen Hase.) i
Johannes de, zfim hohen Hase, cIt. III, 142, 2L
168, n2j 2L i;iy, 'i. t 20. L
280, e. LZ 29T71T>, .364. L — IV, 1^ L
Job&nnes de, senior (Sobn des Vorigen) III,
180, 40. 2ä8i 13. 830. 21. 877, 4L (ders ?)
Johannas ds, zb dem Engel, civ. H, 284. 28»
— in, 133, HL 20L L ä08^ 12 mag. ci?.
232, ai msg. Losp. 245j 12 mag, hosp. 24^ '
Sirt 21i iL 3U^j L a3L>, iL äiä, Sä. 42472
cons. 428, 1 mag. civ. 427, 2 cons.
Johannes de, arm. (Sohn des Vorigen) f Hl,
274, 8. 34L U. j
Johannes v , der jange UI, 425, 2 cons. 426, 2
cons. (welcher?)
♦Irmolin Irmengardis III, 133. IS. 207. 7. 319.
L 845. 35.
Niclaan Y. m, 207, &&.
Peter t.. herr HI, 416, L 2 cons.
Waltherns de IE, 323, 3SL 364, L
Walthsrns de, preh. s. Thome UI, 1^82. 19^
1&.
s. Str. HSfe.
Winzenheim il Wassolnheim III, 120, fi. 168, 2L
Bndoir priesier ID. 252, 44. |
Wipbröch s. Wsitbmch. j
Wippcrtans |
Hugo cognomine IV, 3g, 17, '
s. Acbenbeim. '
Wlpreht IV, 18,^42 s. Wiehert. 1
Wirio Perin s. Hsts. |
Wiricb Wiricns MTyrich I
nng. ciT. t III. L L — IV, 212, 3.
Andreas civ-, herr UI, 1, 3. 93, 19 mag, oiv.
t 174, liL 869, Sä. 413, I cons. 414, 2 cons.
415, I cons. 418, 2 cons. 419, 1 mag. civ.
420, 1 cons. 421, 1 cons. 422, 1 cons. - IV,
158, 2(1
*Anna UI, 80, 2L
Bertha III. O.
«Elsa m, 2^ 21 zum EUot
GiseU lU, "I7U
Qospcrtus can. s, Thomo III, 1, äi
•Helcuc III, 230, Ih Eiigelbrecht.
Hermaimus arm. III, 2^ 2L 433, 2 cons.
Hugo mil. II, 20, iZ 14."), lü Miinzmeister. 159, '
L 160^ 4, -^11, 17X 49, lü mag, cir. 80,
£ Si, fi, 3iL iü iü mag. civ. ü mag.
ci?. m 44 scab. 162, 2L t 1967X317. gfi.
412, 2 cons. 415, 2 mag. civ. 416, 'i cons.
418, L 2 cons. 420, 2 mag. civ.
Hog, Hugos Sohn, herr U. 185^ g. 298, Iflg.
— III, 265j 2i 425, 1^ 2 cons. 427, 2 cons.
Johannes ritter f U. 380. 22. - III, 427, I
cons.
Johannes arm. TU, 869, 85. 874, l£. 430, 1 cons.
431, 2 cons.
* Juntha lU. 8L 2 Rossewag.
Katerina III, L ^
KnnegQndis III, 1, fi.
Lngudis lU, 1, 47
Markus Marx m, 428, 2 cons. 429, 2 cons. 430,
i conB.
• Mctbildis III, 1, L
Paulus Pauwd crf., herr III, 1, S. 80, 2L 414,
I cons. 417, 1 cons.
V7irtemberg s. Vfartemberg.
Wis — 8. Weis — .
Wisaliensos a. OberweseL
WisbrÄtelin Wis— Wisse— Wisz— Wiz — brotelin
— brAteltn — br6ül — prötelin
ong. Tidna m, 3(^ 12.
nng. der jange II, 186. 3.
Agnes lU, 363, IL
•Agnes III, Öl znm Riet
Anna b. Koruer.
Clara domicella III, 337, 3L 363, 40.
Elscbct UI, ISjy, I MüTncck.
UoUo »euloc CIV. m, lU, ÜL 199, L
Oötzo ci». III, 299, iZ
Hogo, filius Johannis Thelonearii, civ. lU, 4, SL
3_L, Ii Ifi-
Hngo arm. II. 436, SS. 487, L — III, 837. aL
aa. 432, 1 cons. 433, 2 cons.
Johannes eiv. UI, 97, Ei L3Ö. L HL ^
199, L t ML ^
Johannes arm. iU, 363. 40.
Katbenna III, äbü, 4L
LiegardiÄ III. SMi IL
Margareta III, 198^ iQ. f 364, & Ripelin.
Nicokus m. 363,41,
* Sosanna III, 130, L 33L 32 Fogersbeim.
Wise Wigin Wisse Wissin Wissse Albas
nng. dictns III, (3*1, üL
nng dicta III, 264, ÜL 277, 12. 305, 12. 362.
ilL 61% 34. 885, Ifi.
Adelheid lU. 112, i2.
* Agnes t m, 116. aiL
Agnes III. 142, 246, 32 Knse.
•Anna III, 08, 2y, Uli. 23.
Anna UI, iW, L 24B7liL 366, 82.
Barcart IIIT^S MT
Clara III. aiSTM.
Ellina Ul.^äl Jade.
♦Ellin UI, 175, i2.
Elsa UI, 112, 42.
• Elsa Ill,~gln, 3i
♦Oertrnd ITTTLÜi iL
Gisela III, 143, L 246, äZ. 365, 39.
Götze UI, g^BTai.
QMzo parTus, civ. UI, 58, SL §4, 28. t 1*2,
3iL 21t!, afi. 365, 39.
OötzoTU: 142,"H2.
Oreda III, 112, 12.
• Gysela UI, 246, 3fi.
Heinricas III, 215. SSL
Hag t UI, 112, iL
Jacob II, m L - UI, 176, 42.
Johannes IU, 64, äL 148, L 246, 31
Johannes f llf7|li>, 2SL
Joli:iniies III, 1 ,").), iL
Johannes nf der Alrnonde, ci». f III, 215, SS.
Johannes fr. pred. III. 2g8, 2.
Wiie '— "WcUxhaim
887
JohannM celler. fabr. MOl. uj. II, ST, S6.
Jnnt» III, a09, 15.
Xr.iheriua beg. III, 58. 30, 4Il 116^ SS. 1«, 88.
Katbcriua III, 20». Ih.
Kftthirina HI, 215, :-)0.
Katberiiia III. 87'j, 31.
Katheriue III, 113, 41.
Mathens fr piotl. Iii, 250, 42.
Niclawes III. 112, 42.
Nicolaas III. 215, 36.
(Hpiie III, 20^, 85 AdM.
Oswald III. 215, 36.
Petor III. 42.
Petras cir. t HI. Ufi. 29, 142, 38.
Petras III, 142. 39. 24ß, 37. 3ti5. 39,
Bftlinas fr. ptwl. UI, 116, 83. U7, 3. US, ö.
dlricui III. 148, 1.
a Bit. Hiuw.
mMB dB Conriln
Jantk m, 874, 29.
Wolfhelmoi t III, 374, 29.
Wi Bernau
uug. 111. ia5, 17. aas, 22.
Agnes III, 22'r>, 30 Zeller.
Nicolaas cit. III, 225, 29.
8. Ufirlin.
Witeoagge s. Fieibarg.
Widtdargirwac Dlriflu m, 179, 14.
Wissenborger III, 84, 85.
Wisaensd, Gescblecbt i. Hagenau
Wolfhelmas de, s. Neabarg.
Wiaw Hainnow II, 398, 7.
WHmtorg Bciniim m, m, 84
Witicbo prep. soror. paniCentUD II, 63, 9.
WiUeUn Wittellin
dictus t ni, 272. 28.
FnUcho III. -235, 6.
Wiltenheim — hein n. MülhaaRcn
Cftnrat t., ritter U, 401, 23.
Wittersheim WÜmalMiai —heia ILA. HsdiAldiMI
IV. 2, 27.
Bercbtolt t., ritter IH, 8l€|, SL
Bertbolt v. U, 9, 6.
Johannes der alt«, ritlar tC, 9^ 8. 199k 4, —
m, 8i0, 20,
Bodotf T. n, 9. 9.
Witterthnr s. TVinterthnr.
Wittishcim Wittesbeim ö. SchletUtadt IH, 61, 2b.
Eppo d« III. .^1, 2ß.
Wittwea Sohn, filias vidne
• Anna UI, 14, 36
Jobannes civ. UI, 14, 34. 101, 39 s. Morsvelt
s. Panfilin n. Stubenweg.
Wiwenheim WiTersheim s. Tnichtonlieim UL
230. 8. 231, 4. - IV, IflO^ 9».
WubrAtelin s. WisbrAtelin.
WiMgeiz Nycolans II, 74, 24. — lU. 417, l cons.
s. Mülneck.
Wiseuburg s. Weissenburg.
Wiswile s. Woissweil.
WodtUurt pmb. IT, 1. 16.
WHbliogaaboMa
nng. dicta de III, 279, 1.
ang. dicti de;III. 251, 12.
Adathaidii IILJ70, 4.
Anwtu civ. m, 979, 4.
Friderioas de m, 158. 22.
Heinricos de, eiv HI. 279, 4.
JohanDcs civ. III. 278, 4.
Wftlfelin Wolfelino»
nng OY. II, 182, 14. - HI. 191. 91.
Jobannea III, 247, 86.
WfiUhaasen Wella— W^labaMH a«. NagvM i.
Wörtembcrg
Albrecht v. II, 20, 27 21, 17.
Hug der Vogt v. U, 20. 27. 21, 17. - IV, 162, 7.
Wörth Werde s. Erstein
Berthold IL 6, 25. 9, 1.
Egeaolf T., •. Bums Landgrsfn.
Oexnaad Bonnaf t. II, 8, 20.
Jfthtatt t U, 8, 2d, 38. 9, 6.
Johant T., «. MfUbaiun.
Philipp oaa. moI. ttu. II, 899, 11. — HL
m, 8. m, 3J. 9487«. 89a 22. SIO, I». 890,
19. 881, 14 889, 18. - IT, 19l>, 16^ 31, 33
Ulrich V., s. Elsaas Landgnfan.
Wolcvin presb. IV, 1, 17.
Wolfach Woltä Wolw W«Ii^ i. ohan Kmä$-
thal
Scbnltheiss Johtaaai III, 10^ 88l
Bifelat V. —
* Crutine III. 281, 24.
CAnrat civ. m, 281, 24.
Conradas de, can. et archidiac. eeol. Arg IV,
m, 6. fi5. 2K. M. 28 107, 19. 121, 13. 13U,
23. 131, H4. i:i2. 13, 135, 13.
WoU» xft dam, Johaonm civ. III, 866, 8.
WoIfgMgMlMiai 1. Wolxhiim.
Wol^lg^^i s. WUtm 1. Xtadar IT, 97, 19, 88*
Conradas IV, 128, «.
I Wolfhclm IV, 40, 22.
Woirbelmns dec. s. Thome IV, Ö3, 17.
Wolfisheim Wolfes— WolTcrs-- Wglves- W^il-
fens — WuWens— hrim — hein IV. StraBsburg
UI, 4, 4. 13, 10. 18, 2*;. 2:f, 32, 12. 5;*,
23. 87, 43. 88, 87. III, dl 2bli. 18. 2r,2, 17.
321, 26. 348, 24. — IV, 23, 29. 32, 32. 128,
11.
Albertaa d« t UI* 9». 1?.
Jobiaaat da, paaifin; Dl, 187, 48.
' Wolfleibscho a. ZAlloll.
Wolfram
nng heir 111, 74, II.
Conrad III, 74, 14.
j Johannes III, 74, 14.
Katberiaa III, 74, 11.
•Luckard III, 74, 12.
WoUtammiis TV, 3, il.
Wolzhaiai Volfpngos— Wolfganges— Wolf-
gangs— Wolffganges» — heim — hiin han
Wolkesbem n. Mölsheim n, 996, 1. 477, 14.
— III, 76, 20. 78, 20. 118, 31. 97«, 38.
IT, 18, 82.
ong. der v. lU, 74, 32.
nng. dicta da III, 384, 41.
•Adelheit III, 182, 35. 260, 5.
«Abb» UI. 328, 37 Schwarber.
Caandoa da, arm. UI. 182, 86. 260^ 6.
«Oiitto UI, 63, 21 Kage.
Haiaiidi t., btir IT, 118^ 94 eaiM. l», 9. 186,
94
Digitized by Google
358
Wolxheim — Zarte
Beinricas HaiDce de, mil. III, 61. 1 mag cit. '
62, 8 mag. ci». 73. 20. 9g, 2fi. HO. L 158,
12 »c*b. 182. aa. 32 gab, faBrTt 26075. \
413, a cons. 414, 2 cona. 4ld, 1 cona. 416,
1 CODB. 416, 2 mag. cit. 419, 2 cone. 4^0, 1
cons. 421, LS cons 423, 1 mag. cit. 423, 2
con«. 424. 2 cons. — iV, 158^ 24.
Heinricas Henrit de, mil. Ilir^l. iL 389, 42. i
Johannes de. mil. f HI.
Johiitiuos de, mil. 11. 281^ a mag. ciT. — III,
aiL lei 2i 1H2. 236, 42. 251, ai.
t ^ liL 328. iiLTTl, 1 cons. 422,Tcon8.
424, i cons. 426, 2 mag. cIt. 426, 2 eons.
427, 1 cons. 427, 2 mag. cIt.
Katherina HI, LL
Lncart III, IH^ 3fu 26a
Werneras de, can. s. Thome IV, ^ 5»
Worms Warmacia Worroacia Wormesz Wörmes
Wormisz Worm(a! Worn« II. 8g, ü üfi. .
5tK I. U. 12. 41örTL 425, afi. 476, IQ. —
lU, 142.1a. — IV, L äJiL 163, 33. 165, 83.
174. ino. afi. 196, HL
Rath U. 3?3, 32.
Rath n. Bürger II, 214, 2. 803^ IL 401, L 406,
22. 425, L 428. IST'
BOrgtr II, U, IL Ihd.
LufcUt Cutirat t. II, BiQ^ Ii
Kittirclieii Werntzeman II, H4<1. L 349, Ii. [
Busaebiickc liane Jelian II. 340. iL
Stirne Wemzeman f II. 244. fi.
8. Andree decanoi IV, 89, U.
Domcapitel IV. 41», ai,
caitaEiicua Alexander IV, 79, 22.
cantor IV, 89. la.
Dominikaner II, — IV, 49, 35.
s. Martini prepositus IV, 89^ LL
preposuure ofticialis II, AW, KL
sacerdos Bcrtoldtts IV. 51. 1^
Nicolaiui de Jll, 170, äS.
Worms Bislhnm II, 2L 38, 180, 32. - IV, 72, aS,
168^ HO, — — '
BiscEof II, 106, a. 117, 3a. 172, 17, 332, 40.
430, aa 49,~a. 174, 12, 3S.
Emicho II, iT, 37, 42n?l.~34. 173. 41L
Symon II, ÖST 15. 108, 31. i
Uofricbter III, 142, 44.
Wormxergaa II, 402, |
Wriesenberg s. Griesenberg.
Wrisbercb s. Freiberg.
W61 dictus III, 346^ W,
Whlfensbeim WolTcnsheim s. Wolfisheim.
Wännenowe III, 125, 11 wohl identisch mil Wftn-
nowe.
WQrtelin
• Amin III, 294^ Ji
.lohamies 11172^4. 43.
Würtiunborg VVirtem— Wirtim— bero —berch
— berg
Grafen v.
ülricaslV,74jl4.8L3.82,2im;il_W,2L '
Ulrich V. Iir460, 37. 46J, iL 47Ü. Ll - i
IV, 201^ LL '
WArsburg Herbipolensis II, 163, 3,
Bistham IV, IWL 3Ü.
episcopns 11, 172, 2SL
Manegoldo« II, 172^ H. 173,^ 89.
Wanschere dictns III, 14, 3!),
Wbcherer Lndewicaa t III, 270,. U. ;
Wftnnowc s Erbe.
Wurmss Lanlin III, 2fr4. 22.
Wort, der nuwe AVurt
Cftntzelinas Ul, 375, 5, 23.
Cftno lU, 375, 10, 22.
Cftnradas III. 376, 5.
ElUkindia Iii, 875, 10, 23 Max.
NicuUq« III, 875, 2Sr
Wyherszheim s. Breoschwickersbeim a. Weyers-
heim.
Wyre jozta Sarborg wohl Weiheratein abgeg. Ort
n, Ssarborg
mcuactenum III, 114, 14.
moDialis Sophiäae Vinstingen III, 1 14. Ih
X.
Xafalsbem s. Sohiffolsheim.
Xellenbairt s Scbellanbart.
Xoltcs s. ächuhhtiias.
Xote 8. Schotte.
Xoapö 8. Schaob.
Xoawarberoh Moter III, ^ 33.
z.
Z abern Zaberen Zabemia ZaTerna II, 9, 1^ 290,
2. 29.', Ii. m, 10, 32. 409, lU. 410, L
ciTesTV; 143, 13.
scnltetns et commanitaa IV, 143. 12
scultetüi seabini et oniTersita* II, 212. 20.
scultetua E[bcrhardugj IV, U3, 12.~25.
ecclesia IV, 2^ I.
procnrator Braningns IV, 2, LL
Ticarias Gotxo II, ^ 2.
Prior II, im. 32.
nng. T., Weber III. 218, 12.
Agnes de, heg. III, 112, 2. 143, 32. 184,. 41.
Albertas de, preeb. ITT7 IM. 13. t 162, aä.
Anahelmus de, der. Arg. III, 281», 17.
Conradaa Cftut*« t.. cir II, (15732. - III, 60.
40. 103, 24.
C&nradas de, pistor III, 337. 3,
C&nradna de, s. Richter.
•Ellekindis lU, 291, lä BAnlin.
Heinricns UI, 17, 11.
Hiltcgnndis de, beg. III, III. 32.
Johaiuies de III. SWL ÖL
Junta de III, 302.~22.
Nesa de, mon. s. Nicolai III, 3 .'2, ö.
Reinboldus de f HI, 2*hi iL
Reyboldos de, s. Haars münst er.
Dco de, preb. s. Stepbani III. UiO. 31.
Falke t., Reinbold cit. III, 'Ji^TL
Hallen de, Philippus mil. 111^2, 33.
Zerre de —
Cftnradas f III, 163, n.
Johannes der, III, 153, 1^,
/atboam Ton dem, s. Speier.
Zailenwilre s. Zellweiler.
Zapfe s. Itteuheim.
Zars Jadrentia i. Dalroatien
Erzbischof Henriens II, 173, LL 174, LL
Zarte
Clara HI, 289, üä Boisheim
Eberhard preb. ecci. maj. III, 2^ — IV,
194, 2.
'^" dby Google
Zarte — Zorn
359
JaootM eaptrias III, 397, 40.
•KirtberiM III, a^7, 40.
ülricnü m, M'.), 8 ■. BaCWW.
1. Str. Httuter.
Zkwna 8. Zabern.
Ztlbtnäott •. Zdbtftdorf.
ZOnnäm Bbsfinitt m, 196. 10.
7eh!irick?r Zehcnacker 8.5 Manr8mflnsterni,80,Ä
Zcitihsiü. Coinhüia n ^\'aBBolnbei!a
Methiliiia de, et Hugo maritas IV, 35, 80.
Zeiskam Zeisiinkeim w. Qermcnbeiin i. d. Ptkbi
Johann t , Speier.
Z«i«>lf pmb. IV, 1. 14.
KdMlAit IT, 18, 9,
Zellenbatf 1. SappollMNlltr, eMlnun H, MO^M.
Zelter
*Agncfl 9SS, SO Wiseman.
Cftnzeltnns cit. III, 225, 2'J.
.iM'.ü-.iL.'b Ii 28ß, 18.
\S cniher not. cur. ep. Ai'g. II, 442, 2ü.
Zellweiler Zailen— Zallerwilre 5. Barr III, 164,
13. 165, 11. 288, 11. — IV, 186, S9.
plebanns II, 101, 19.
Zender IV, 12», 20.
Zengelin
*fiwht» m, S66, 42.
Draindla beg. III, 'J9, 12.
Johannea f III, 99, 42.
Uetza beg. III, 99, 42.
Mia beg. III. 99, 41.
Wembenu caparini f III, SM, 43.
I. 8tt. Htuw.
Zern Zabarn.
ZeTingcr der III, 150, 80.
Zie^elcr Zigclcr
Claus III, 183, 10.
Ebcrlinoi III. Mb. 16.
H»Ms 1 II, 168. 9.
Johannes III, IB."}, 10.
•Sophia m, 163. 10.
Zimberman a. Hochfeldcn d. Offenbar^.
Zimaarii, walcbes L WQrtambog odtr BsdM?
KonM Vi 1. lUklwaM.
ZAbalia SAbälUam
UC. MBifex m. 88, 18. t «Ok ».
* Badewigie III, 60, 36.
Katherina III, GÖ. 35.
Zöbennlorf Zcbcrsdoif s rj. liiicUswciler IV, 132,
26. 138, 14. m. 3. l'JI, 15.
Zofin^en Zofiogen Csoaaczenaia i. d. Schweiü III,
242, 31. 843, 45. — IV, 189; 96.
Bttrger
Bmnnen Jobana ao dem, der ültcie III, 243,9.
HnprwchHnRen Pfinraf v III, 243, 10,
OnRst Kfidolf V Iii, 243, 9.
liietal Heinrich t. UI. 843, 9.
Scbalthein Hmnidi T. Lateiom m, 49.
24??, 8.
Canoiiicus FfidfriruH de liechburc IV, 187, 18.
Prior der Dominikaner IV, 165, 87.
Zoller Zollerin Zolncr ZAQnar TbaloBauiBa
dicte III, 299, 10.
thelonearia III. 8, 14.
•Adelbeidis III, 8, 26 ob thalOBMUrj»?
•Adelheidis III, 8, 14, 96.
•B«ihtot ni, 4ä 17.
B«rtk» nt 61. 8 BMttnliB. 161, 14 Stabminf.
CImw m, 431, 9 ooat.
Oonndn« CttatMliii hart II, 984» 99. — IH,
61, 8. 161, 20.
ConfMiu a. Winterthar.
Coandu nanta m, 347, 41.
Cottnt der metsigiar III, 77, 85.
• Otrfhntm, 77, 86.
•Qieda ID« 186, 10.
WuOm IT, 813, 6.
BMwwh dir ittdiir m, 198, 10.
BognU. m, 61, 8. 161. 80, 420. 1 «ms. i.
Bot» 4w GnlMioiFa, «1*.^ ni. 254. 15.
JofeUMM in XtfbMgHN. vif. III, 2, 27. 4. 87.
38, 8. 61, 9. 65. 18. 7^ 41. 1 161, 14.
lahuiMt jonior II, 74, 29 e«ii». — III, 61, 3.
6Bl IS a«A. 416» 1 cona. 417, 2 cons.
JdhuDia U Biadiorbärgetor. cir. UI, m, 18.
MwuM m. 947, la m, ?.
Zatbniu m. 994, 16.
Katharina ID, 370, 26 371, 35. 374. 4. 391, 49.
Metsa m, 870, 26. 371, 35. 374, 4. 391, 43.
«Ortrana III, 347, 41.
Otto t UI, 371, 33. 374, 4.
Radolftia IV. .39, 25. 196, 86.
Badolf t III, 43. 17.
Budolf III, 61, 3. 189, 16. 195. 43 maff. eir. 196,
B, 13 mag. civ. 200, 84 mag. civ. 416, 9 OOM.
417, 1 eons. 418, 1 conu. 419, 2 eont. 481,9
flona. 494, 1 cona. 43ö, 2 mag- civ.
SifHdoa f ni, 8. 2.^.
Simliniia cIt. m, 8, 14, 26.
8. Wiabrfttolin; Str. Bäaaer.
1 Zorn Zorno ZArn ZArnelin ZArnin Znmo
nng II. .'•0, 11. 16. 36. •> m, 899, 48,
* Agnes III, iTI. 24.
BertliolJiis thcs. B. Petri III. 2.i7, 24. 2.'.l, 89.
Büi-chardQS niil. t III, 15, U. »l»6. 29.
Claus - V. Bulach mil. III, 859, 88»
Clau» - - V üülach III, 24.'», 44.
•Elisabeth III, 390. 2.t Hageneck.
Ellekindia UI. 874, 41 Scbwarber.
Qei drtidiB prior.*B. Hai|pnita III, 899, 1. 681» 80
] »Genna III, 2», 36.
♦ Gredft Hl, \B MQlleubeim.
•Heilike III. 22',\ 43 Engelbrechl.
Hngo nail. II, 335, 12, Mi mag civ. — Ol, 179,
27. ?0!, 31. 206. U. 38. 220, 8 mag. civ. 221,
21 mag. civ. 22^ 18 mag. cir. 2^5, 14 mag.
ciT. 2bö, an. 27t;, 12 817, 23. 374, 41 HS8.
4. 897, 32. 421, 2 cons. 425, 1 cons 420, 2
mag. cJt 428, 2 mag. civ. 481, 2 cons. —
IV, rJ8, M. (dcTS?)
Hog, berr. diciun zfi dem von Westhns f III,
Wtt 11«
Hugo prcp. 8. Petri, pkb. ». Andr^e TT. 1M>, 19.
152, 13. 182, 8». 218. 22, :(7. 24i), 2*i, 43.
t 358, 28. 359. 4. :m. 27. IM, 437,
21. - m, 99. 5. 87. 123, Ii». ir)2. 22. IfiO,
6. 168k 97. 801, 15 222, 9. 2.^7, 245, 18.
961, S. 968. 91. 97 1, 21. 28h, l.'i.
Hnta mon. a Margarete III, 344, 19. .164, 31.
Johannea mü. II. I. Hi*7, 2. 473, 30 acab.
- TU 294, m S96, 1. .m 37. 497, 1 aMg.
cj . I I «ma. 429, 2 cona. 481, 1 «OM.
4;i3, 1 mag. civ. — IV, lf17, 2.
Johannes, dec s. Thonje, rcctor 8. Petri aen.
UL 9», 41. 161, 89. 1 1661, 86. 88. — IT,
144» 61. 146, tt.
üiyitized by Google
Zorn « Zweihrttoken
JohattiM «antor t. Tb»n* III, 806, 86> f MM«
4».
Lece IV, 196, 23 StrAffer.
NicoUas aenior, mil. II, 4. 7, 88. 10, 8S. 16,
26. 74, 85. 185, 11. 169, 7. 160, 4. — Ol, 4.
37. 6, 33. 11, 4ö Bcaltetas. 21, 24. 23, 3.ö. 20,
21. 84, 13 mag. civ. 85, 11. 46, 84 bnrcgra-
\-iii8. 67, 4, 77, 3. 80. 8. 98, 42. 109, 22 mag.
civ. 110, 2(J mag. dv ll.^, ^^. f 207,87. 4lä,
2 mag. civ 414. 2 cons 416, 1, 2 cona. 417,
2 cons. 418, 2 mag civ. 419, 2 cona. 420, 1
mag. civ. 421. 1 cons, — IV. II."», 26 (der»?)
Nicolaua aenior, mil scultciaa II, 167, 29. 190,
39 roanmeibter 19H, 21, 40. 216, 21. 259,
25, -il. 2fi5. 4 münziii, 27H, 20. 27, 87. 279,
20, 2C. a31, 24. :«;'), IS münzra H3!», 27
münzm. 340, 14, 3« num -r: ;ut;. l'S. 35:h, 2.'>,
HÖ4, 1. 3.ÖB, t*. l.f, IH, ,u muii^iu 37.
t 361, 38. 362, 1«. 3^;:^, 1 — 111. 23, 3.'» m.
18. 83, 10. 109, ir,, 12^, HO. UÖ. 25. l.Vi. 2(t.
166, 36. 162, 20. 17n. 27. 187. 81. l'.U. 1^».
197, 209, 32 acab. 217, 1. 218, 21 227,
SS. 22'J, 21. 233, 17. 241, 40. 21C, 17. 2ü7,
12. 2r)<.i, 6 scab. 278. 21. t 29. 413, 2
cons, 414, 1 cona. (ders?l
NicolanR mil scalUtoa II. 381, 16. 362, 5, 4i>0,
21, 41«, 33. 4(!6, 9. 417, 16,41 41H. If.. 423,
30. 424, 41. 426, 17. 427, R. - III, 1U7, 31.
227, 14. 803, 34. 329. IS, 41 350, 16.
36. 378. 2. 381. 20. 882, 9. 429, I, 8 cona.
Nicolaus ClaoaaliB ZOhuUr III, 197, 8S. 878,
3. 881, 21.
Hicolana javenis, mil II, 74, 19. — ITT, 48,
18 mag. cir 49, 7, 15 mag. civ, 66, 16 mag.
civ, 1)7, 21 mag, civ. 68, 2 mag. civ. 132, 41
mag civ. 133, tl, 18, 27 mag ci». t 274, 24.
415, 2 mag cir. 417. 1 mag, civ, 418, 1 cons.
419, 1, 2 cons 421, 2 raag. civ. 422, I cona.
— IV, 157. 4.
Nicolaaa der jnnge, mil. II, mi 2^ n?>9, 11. 355,
21 mag. civ. -■ in, 4*211, l mag civ.
Hieolaua der altere, mil, III. 22!1, 4.1. 282, 1,
81, 25. 317, IB, .H31, lö mag. civ, 316, 16
mag. civ. 42 mag. civ. 340, 26 mag. civ.
841, 2 mag. civ, 426, 2 cona. 428, 2 cona.
429. 2 cona. 431, 1 mag civ. — f IV, 196,
24 (dera?)
Micolana III. 378, 14. — IV. 198, 87. (dan?)
lUinboldoB mil. III, 197, 8L 818, 17 tetb. 1 874,
8. 898, 85. 487, 1 ooas.
Btlia m. 197. 8i; .
a. Jnngzom; Lappe; Ripelin.
Zorn Wernheina naaU III, 205, 23.
Zornfloia SoiM di% i. Stnnlwrg II. 188, 1.
280, 12.
Zakebrot
BaiachiDiu civ. III^ 351, 15.
•Ksthmna HI, 351, 15,
SSmkMiaot«! Zockementolin de Brftinftt
Burtoiia edelkn. m. 310, 23. 899, 8.
lathiriin domicella Ol. 376, I».
Tbomaa fr. ord. hoap. III, 376, S9.
Wilhelm edelkn. III, 310, 22. 399. 7.
Zockeswert Wernhenu, civ. II, 182, 13.
Zng Zage i d, Schweiz
Heiaricoa III, 319, 36.
Jaeelws i»f HI, 819, 8&
Xtttbwiullt. 849, -87.
Zbnde Hag II, 459, 20 a. Landack.
Zftrich Znrich Zftriche ThoricCDsia Taricanaia
Rath II, 78. 18.
Rath Q Bürger II, 42B, 19. 446. 1.
Eatbaherren
Beggenboven RAdolf v., ritler II, ^^0, 23.
Gewclbc Ulrich im II, 80, 26,
Hottingen Bnrchart v., ritter II, 80, 23.
Kriek Kftdolf der II. SO. 2ö
Mezie Jakob vor der, riUer II. 80, 24.
Meiner Kftdolf der II. 80. 88.
Pilgrin ,)ohana II, 80, 2fi.
Störi Heinrich II, W, 20.
Trftbcr Klrich der II, J-ü. 25,
TtibehiBlein Chftn v„ littcr II. 80, 24.
Viiiko Heinrich, ritter II. WJ, 24.
Wolfleibgcho Peter II. 80, 25.
Dominik.aner II, 283, 2. — IV, 50, 8, 33.
prior M IV, Aft, 81.
fratres
Cnnradua de Aqnis IV, 84. %l, ,37.
Hngo junior de Argeatina IV, 84, 36, 38.
Juhanues de ArgtBUn I?, 84, 87.
•ccicsia IV, 182, 2ü.
canonici
Hugo IV, 8G, 16 £f. a. Dcutgchl Köo.
Wilhelm,
Hugo de Vribnrcb IV, 'J4, 2ö,
H. Macclinns III, (J. 31,
prepoaitna. canonici at clerici IV. äO^ 8.
Zimt Zlmin
nng. illaminator ITT, 907, 1&
dicta III, 31i, ö.
NkoUo« UI, 8ti8, 8.
Z&raar
«Htinu III. 383, IJ Otttlfaibotram.
Jobunw III, 333. 11.
Znnaweier Znnawilra a. OfmbOTB i. BttdtB
decanua IV. fi5. 34.
ecdeaia IV, 108, 88. 114, 18.
Zarno a. Zorn.
Znaer Reinold dit II, 19, 39.
Zatsendorf Zazzendorf znzzendoxff JLö.BHeliMr«iltir
•Anna III. 371, 27.
Anna III. 371. 27 Mailer,
Cftnrat v. III, 112, 18. 124, 5.
Fridericoa de, preb. ecol n^j. III, 898, 1.
Johannea lanifex III, 371, 87.
«KathMin« IQ. 184, 5.
MelitUWt d« m. 78. 8».
Zwftngerin flerburgls III, n*). 4.
Zweibriicken Zweinbrncken — bnickin Qanunaa*
pons 1 d, Pfalz
Grafen II. 15, 35. 21, 28.
BWfaard U, 88. 1«. 188^ SL 887, 98
Bitsch.
H.. ;irchidiac Arg. III, 197, 88.
Hemncli II, 22, 1«.
Rilind v,, s Mombronn u. Windstein.
Simon II, 21, 22. » a. EbaraUio.
Sfmand, jnngo harr Ii, 986, 18l 948, 18.
413, 40.
Symraund, der junge II, 31, 18, 88.
Walram U, 22, 16. 203, 38.
Digitized by Google
ÜRKÜNDENBÜCH
DER
STADT STRASSBURG.
' VIERTEH BAND
ZWEITE HALKTE
STADTRECIITE UNI) AlFZEll'IIM NGE.\
ÜBER lÜSl IlomClI-STÄDTlSClIE UND lilSl'IIOFLirilE ÄMTER
BEARBEITET
Von
ALOYS SCHULTE ind GEORG WOLFKAM.
STRASSBURG
VEBLAG VON KAHL J. TRÜBNEIl
Die ersle Hülfk' des vierten Bandes wird die Naoliti-i. Üin.l I UI
und die Register 7.mu II. und III. Band bringen.
Digitized by Goog]p
URKUNDEN UND AKTEN
0BR
STADT STMSSBUEG
H£HAUSG£G£B£N
MIT LWTEliiSXLTZÜNü DER LANDES- UND DER STADTVERWALTUNG.
ERSTE ABTHEILUNG
URKUNDENiiUGH DER STADT ISTKA^fc^BÜRG.
t)MIV£IUSlTÄTS-6UCIIDRUCKEnEI VON J. H. ED. HEIT/ (HEITZ & UONDEL)
1888.
üiyitiZüQ by Google
URKÜNDENBUGH
DEB
STADT STMbSBUßG.
VIERTER BAND
ZWEITE tiMFTE
STAUMClllE m AUFZEICllNlliNGEN
ÜMK UiahuFLlüH-STADMüi^ UND JilSGMUiM ÄUM
BEARBEITET
VOM
ALOYS SGHüUK usd GEOUü WOLFRAM.
STRASSBÜRÜ
VERLIG VON KARL I. TROBNER
1888.
Digitized by Goo^
VOIiWUKT.
Der corliegende Band ist Schulte und Wolfram tjem^insanv bearheilet
wordeiiy und zirar dfr .i/if''ii der beiden an der Edition folijmder ron Schulte
ist das vierte und /iinfte titadlrecht sowie die Äufieichming üiter bischöfliche
Ämter itnd £eie» iearhUet roarde» , Wolfram iiientaim di« Bmttagi^ der Auf-
Zeichnungen nier den Schultheißen, de» Bwrggrufen, den Zoll, 4lier Münse und
ffm^enossen wnd die Anfertigung de» Registers. Das sechste Stadtrecht hat Schulte
ahgesch'iefii ' mul J'if jenigen Stellen hercorgehnha , n'flche älteren Stadl rechten ent^
Hommen sind, Wolfram hat die weitere Bearbeitung dieser RechlsaufzeichHung
ausgeführt und die folgenden Tabellen msaminengesteUl. Durch gegenseitige Ver-
bessernngen, Ergiutungen, NneiprüfimgeH und Austausch der AnsidUen ist diese
scharfe Abgrenzung rielfach lUcrschriUe», so daß das gtnze Werk ale eine ^emein-
eame Arbeit beider Heraus geb'r bczci'^lmrf ^fcrdirn d"rf.
Daß dfp Kdilion dieses Bandes Aeine leichte Arbeit >rar, dürfen die Iltravs-
geöer getrost aussprechen. Die Codices, v ekhe für den größten Teil der vorliegenden
Sladtreekte die einzige QuelU waren, eind e&mtliei i» BiiHotieiibrvnde ve» 1870
tu Gründe ffe^Mfen. IHe Bearhiter leetren ßr diese ÄiteHHie lediglieh mtf die
Sammlungen hingewiesen, die die fleißige Hand Schilters im 17. oder 18. Jahr~
hundert als jus slatuarium civitniis Argoiüorensis tnsammengestelU hat. v.nd die
uns heule noch in zwei Abschriften des Slraßburger Stadlarchits (Schilt. Str.) und
der UniversittUshUdiolkek t» Gießen (SekilL G.) wrlie$en. WmM emeh der Aie md dst
beige ff ebene kritieekeAftparat die Variante» der iersckiedenen Codices bringt und damit
gleichzeitig die Kenntnis der ei,'^' 'orhandenen MechtsbüdUr termidelt, wenn auch
mvst .'(lih'eiche N'dl:c/i. iiher d'ni 'tnstigen Bestand dieser Hands(:/iriffc>>s(7}n/nli>jig
erhalien sind, so bedurfte es doch noch eingehender L'ntersuchuugen, um die etn-
zeluen Codices mit der vorhanden gewesenen Buchstabenbezeichnung zu identificieren,
sodetM aber fetteiutellen, leaf de» verseMedenen Binde» inkaltlieA eistetmals
a»geisrf hat.
VI
vonwonT.
Leider hatte auch iSchUtei' hei dem prakti^c/ien Zweck, den er mit seiner
Sammlnnff m'fnlgtc, für das xeckste Stadtrecht irprn/jxfmx st-iner Arbeit keine der
älkren Au/zey:hnun^en zu, Grunde gelegt, sondern die jüngste, mil ^umfassendste,
«tis Vorlage gewSkli, Mierdvrek «rgak «M)I, 1001« man niehi Üerhmg^ Mitf die
Kenntnis der alte» Codifiiationen verzichte» wollte, die Nottoendigheit, mit Bermt"
zifhnng alter erreir/t hären, auf die älteren Handschriften rertceisenden OiUUe vnd
Erwähnungen ^in': Wi"fji'rli''rs>cll\iii// des ur.fpriirtgli''fiiii Rfflit^u'lnüts zu, tersvchen .
Daß ein deratiigeji Begimitn der JVacJtsicht bedarf, darüber sind sich die
Hearbeiter von vornherein klar geicesen: die Entscheidung über das Alter der eiu-
telnea Paragraphen ließ eich nickt Hierüll trefe», okne der Sf^JUititit einen
geieieeen Spielraum zu lassen; daß diese se wenig nie m^lieh herwrtrat, daß tiel'
mehr, mj es irgend angängig war, sichere sachliche oder formale Kriterien die Snt-
sc&eidung gegeben hnheir . dns mag die Arbeit selbst enreisen.
Die Herren Professoren Hegel und Hemler haben m entgegenkommendster Weise
die Au/zeieknmgcn , mleke sie den en Ontnde gegangenen Oodieet neek t^ht
enineAmen hrfinten, snr VerfUgung gtsielll. Die Arbeit hat hienxm icesenÜieAen
Nutzen gehabt; es sei an dieser Stelle ieiden Herren der Jhmh Uer/Sr mu-
gesprochen.
STADTREGHTLIGHE AUFZEICHNUNGEN.
I. Viertes Slraßlmrgei- Sladt recht l'J70 (erweitert 127 (i^ l'-^7U und 1382).
Das virrie !^tntJtr((hi int außer in (Jrr On'fjin'ihiu^f'-riifiuno von 1270 hrciv. 12s'3 iuhU in einer
JUihe von anderen Uanduchrißen erhallen, die zum Tcü auch neben dieser noch einen sclhsUmdtgen
Wtrt Afltm.
O Die OriginaUuufertitiung, wdche detn Ahdmck ;h Grunde liegt, befindet sich im Straßburger
» fillcirftorrtMi M 64 lu; 8. & M( em M fipm «m^
tMir (üe Lädier fOr ü» ßSegdklMn tM criiaüMi«» «Achm ia» im ßtr SMOmtfir fllniiataiiAi fltNdfcs
Siegelungsseichen R), auf einem großen Pergamentblatt, das in 3 Spalten eu je 94 Zeilen auf der
ersten Spalte % 1-53, auf der tweiten Spalte den Best enthält; nur ein Teü der Datierung steht auf
der wUenten durchgehenden Zeile. Die g§ 98 und 99 sind nachträgUeh hinzugefügt. Die Handschrift
i» M dfitdHek und adkarf, nur m mn paar Stellen ist dieselbe niiAt mdkr lesbar. Auf ihr bencU «Mar
Üe Abschrift im Briefbnch A 'TT», rirUcicht nnch D und J{
B »tAt im BriefbDch A der Stadt Straßburg von 1370 auf foL ZU-SIC", nach thm ließen sich
«riw iMor in 0 mkiht mdtr lartof« JIMIaM «yAum.
D Abschriß auf fül. 1 ff. in ihr 1^0 mit der Straßburger Stadtbibliothek verbrannten Stadt-
u ndUAamkehrift D (s. deren Betckreibwng bei StadtmM ton 13112). In D itt in i 5 die fikr 1322
ftMNMb 2UW JUMmm M tialt 19 tinguM. BemM M dt» EtmiaAr^ vm BMUer fitr
ttinen Te.et in dem Jus statntariura Argcntoiatense (rgl. über diwisrlfni die Einlrituny).
B Abidkrifi i» der mckt mehr auffauBtoren, teahrsdmnli<A 1670 verbramUm Sandschrift, die
SmnjUer 2000 dtr Sladt tOmMe (vgl flter »k ÜB. I, 476, 15). Sdaktr tawtito «Heft m f9r
■0 Minen Text.
Sdbst&ndigm Wart ndten 0 haben Maj. und Stj/ttk vmd A,
Mcq. Dinm «m Sehüter benuteten Codex be$(knibt er: «Pnwtor hos eodiea, qoi onmts in foUo
majori complicantar et qni nsnm libri nostri tertii praebnerant, . . nsi snmas codice mann scripto
chartBMo in folio miiiDri, (lui post liisinriiim rcgiiin et p;if riarchaiuni tl juü Alcnmnnicnm provincialc
2j et feodale continet otiam Jos Argentoratcnse, quatenus in libro nostxo secnndo est expreuom. > Der
I iO ataad mmk Vmrtmde m» § JX te «Kncr Emdukr^ m^JA SL JPM Ar Fwimte «m 8 0r m<-
hielt die Handschrift nur die Emcuenmri von 1270. nicht also die in O später hinsuyrfü'rtm ^ 09 nnd 00
Die in der Variante hiatugefugU, in O fehlende Datierung beweist, dem Maj. nicht unmitteUiar auf O
AfFiiKi^it ftHMNi» Xhwsibf ^RiMrtv ßhtit^ fjph ülbtf tfucft Ab
«D l^ojiich. Diese Handschrift, deren Besdtreihuny bei dem fünften Stadtrecht fnlyl. jrtH nuf der
Univenitäts- und Landetbibliotkik m Straßburg befindUdi, enthält die Qeaeiae auf foL 1 bis 3lK
la «wijw Amiliii eiad ia dtn StKkdea dUtn JtaiMMMMpM dank jdH/m emlet} int Atf^pm (Mm
tkk AyMhu «wl Jl9> fl» ifdeheka. A> Ayndk. adft «tith üiiife FinwiMttMh^
srAi>niecMT iv.
A mm 1870 verbrannle Hattdachri/t (Bescknibmig vmUr mOm) enthielt den Text auf fcA. b-Sd
f i<gl. Ymirnttm cm S < «mf 91), Jkx TtKt »eigt tadinfaekt Abmeidmi^ Mti O, tißmoA (| &M) um
anffaUaiät Oübereiiittlmmm^ wnü 0. Da Mqj. vmd A NT iXtt get^rieben akd, wk mr adm ntrdm,
und sdmmtlich mit § 07 enden, so hat vennutVeh mbm 0 notk «AM MWjte ^t^^M^NMV dt$ vitttm
ätadtreehtn sclion cnr 13J2 An^rhit gehaht. r.
Der urtprüngttche Kern des Stadtrechl*, der m Jahre 1.170 verfaßt und beachworen wurde (i 1),
miitfatt» nur «Ii« entm 53 Arlikd. Die mto Erweittnoit $t«mmt «m» £. Jtoewaur IXft (Ekkütumf
•f« § tie fwUlr tnM mit Mit Sithrrln it ItiPl sirh i/iV Of(n::f ncixchen d^rr ertten und eweiten
Emeuerwtff nicht angeben, da mr ^ 5i und nach g 97 je eine Dalierui^ steht, im Ckmttxt 9elb$t aber
eme wAarft MaHte «ftiM torikHtdat üt. Da mm «kr «i O durA rote TiMfMifcii nieiM n'iw w —Mi« ia
htinyende Gruppe von Gesetten bezeichnet ist, »o vrird mmi ihf Irf-tr \i>}i hi r fli upi>en. § 90 ^ ''»7.
aU SH dem hinter g ü? ang^^febenen Termim eria»$ea tuutkeH mütten. Diese sweite Erneuerung fand
ätn 1S79 vm AugiM vuitw dem BArynnMÜler XkoIhw Mund tMt. JEkr« diamiff flowib 9 iSerkutm,
da i 99 am MittwoA naA St. Midtad 1283 gegeben ist.
Eine Art jiinfr^rrr Krnrittnmg vhtint in der Ilamhchrift A der Stadlbibliothrk rorgrjfgm ,i(
haben. Es heißt dort auf fol. 36» (nach Schneegans): «dis bach wart geschriben nnd ernnwert von
der »letl« brief, do lier Hng Zorn neislOT «m ton got* g^orto diOMlMB kudwt jw ttoA nralf
jnr nn dem fritago nach santc Johannesestage tA sAniphtru.» Wir dir Eecon.'^trurtion t«» ^1 rrijii-ht
(cgi. die atudcbeadtre^u$tg su Stadtrecht V), so ist das Stadtrecht IV in derselben mannigfach von
rthngeren Statuten dartheelet, ohme dat alle «mm Statut Ms IStS an^j/tammum «imi. JN« Hand- w
S'Jirifi A nur Privilarhi-it, so darf man amh inM aniifhmni, <htP (Jir J't lnrarlifitiiiuj ihn Sttitltro hlx JV
in derselben auf fol. 5 bis 36 nichts anderes uiar, trotz der (^fuidi Mingenden Schlußdatierung. Hier
Heibt bei dem jetet nkkt mehr genügenden Material <tj( ¥)rage mmnitekieden.
Veröffentlicht ist bisher nach B (Briofbuch A), das Slrobel falsch als Saalbuch bezeichnet, die
erste llidfte bi^ S "i^ in seiner Geschichte des Elsassrs J, MCi-SSS als « ältester Municipalcodex der i%
Suult . aus der Zeit Bischof (Hto's (\ 1100) (vgl. ÜB. 1, 4f>l, 37)i a>etuo ist der sweiU Ttü cds
tdbständigi» Otmi« «MfM* .^HaiiiMiHV der f%84-S8mi 99 Wft »Imi «. «. O. //, H9-B6» ab Stadtndd
Bischof Hnnridm «M BteiMt «m XM9 JmruaafegtibM. MuOm itt «adb mm< tarn EtgA «. ». w.
fxriiffentttcht.
Umter* Aaegiim imdMcv ^ fi" d«* w'dWjai JSdndMInyfeni ]f<tf. ind A mr die paar KlUm hei »
Sthillrr vorlagen, O als einsige CruHillfi/j'' ni-hmen. In iftii Iritischen Apparat iruritrn ahrr nlh' f'<:i
Schiller und sonst steh ergebenden Varianten aufgenommen. Die aus alteren Stadtrechten entlehnten
SteSm find dank kleineren Dradt hwrtffefc fftmacht.
Tliatsächlich ist das Stadtrecht TV mit v i»rn Krweiterungen eine Frnntrnmg und Revision der
älteren drei StadtretMe unter Attfnahme einer größeren Zahl von neuen Bestimmungen. Vm den SS ü u
de$ ursprünglitite» Betlaadet vom 13T0 »tud «wr tS neu geschaffen ; unter 36 §§ der erde» Brweäerumg
sind 17 aus tdleren Stadtrechlen entnommen, 19 neu ; die tmite und dritte Erweiterung brachte nur
neue Statuten hineu. Der ursprüngliche Bestand nahm aus dem Sla<Urechte I die 4 erttea, die « Grund-
redite» enthaUende» Paragraphen auf, au» Stodlreett JJ den größten Teil (vm 47 SM. Artikel), au»
Stadtrecht III nur .3 Artikel. Die erste ErweiUrung von 1279 femd M O/Stig W» MlftNIK SkMrtO* m
17 weitere ■■\riiM in Irilnfiftc abgeänderter Furm noch atif-iimhinen.
Aua den alten StadtreciUen sind fast alte auf Straf recht und Vermögensrecht beMü(fiichen Ärttkel
aufgenommen; die auf VerwaUuag und Otrichteverfaseung bttttgUdkn Teäe »ind »dtm weit wtnigir
b' riir!:sichtigt, die polizeilirJi' ii Voifichrif/rii fchkn fn-^t ;jnm ; gar niiht hfnit.lsichtifjt >iti<}, mit Aii^nnhme
der auf den Weinhandel bezüglichen Teile, die getcerbe- und hmuklsrechtlichcn Artikel, welche im ersten *h
StaMrtdUe eine ta grttß« Bdk apidea. Bei der Uebemäkm« itt aber nidU dtkuiidi die Vodag« tber-
nommen ; es finden sich vielmehr wiederholt auch sachliche Aenderungen der Vorlagen. Die übergangenen
Artikd de» Stadtreehta II (7. 16-19. »9-36. 40^. 4i-5L 6S-67) enthaUem meiet haadderedttUehe und
Mitei-randtr^ «nd mddm mm nu aOm onüptlirt mA». Ym Atodtndll lUmaddie Artlkd e,
1270
5
tiuamutfn viellcicM frtiher ein Ge-tsets htUleten) in den ersltn Teil aufgenommen. Die Jl<ini>tmasse alter
mit aUeimiger Ätu$MUime da ArtiktU 4 ift m tkn noaten Teü mUer BeibekaUHitg der Beikettfolge der
Vmiage oti nahetu $aMänitget SiNlel «^fgemmmm.
T>ir hrnutiteti Artikel des Stadtrechta I sind der von Orandidier, Hisl. de rrfilise de Strasbourg
s //, 42 ff. veriiffentlithten Urbersttzung entnommen, hei Stadtrechl JI lag die VeberseUung bei Orandidier,
Oeucrea itted. II, 186 ff. wr (igl. § U Stodtrechl IV), auch bei Sladirecht III i»t nidU das lateinische
Original, $md€m die ton JVoM, A$Ute^ für Ktmde der leutookcw VotMiY i63T S. Z3-2!^ veriiffentlichU
IJelHr.^r-tnin^j Grunde fffh->}t. mit der es eine Heilte ton Znfüffn tfrmrinmm hat. Im cimelncn ist
der Ausdruck aber doch hier und da geändert. Im Atüuing aiwi aiie Abweichungen dieser UcberteUungen
1« «an hdtiuMkm Origbui der drei ditem EMtneMe emmmeHgtettOt, toneU tk etite «neMteike Bedetihmff
tu hohen srhn'nrn
Eine feste Disposition fehlt im SttultreclUe IV und seinen Etvxiterungm voUstämlig. Es begegnen
zwar hier tutd da Gruppe» «m Statuten, die im O aadk durdi rote ÄHfaugAadhetabem «der heeuidere
Stellini;/ /.yiiiitliih gemaclU siwl; diese Gruppen sehfinm tnir ahtr nicht rr>t Itei der A'iV'?' ivrAri/f •'^tn
Ii 127 Ü oder Llt 'J gebildet, sondern (Jom.pkxe tu gleicher Zeit erlassener Statuten tu aein, die dann bei
der Niedereekrift aadk ge»ddo$$eH aufgtmsnmtu «wnleR. 8» «fUdren ijeA dauH auch eitudne Wider-
spruche beste. Wiederholungen, g. B. § 74 und 87, 66 und 78. Es ist somit das StadtreclU IV kein
Geteiilmeh wie Stadtrecht I, eender» eine SiatutenKtKwhmg rndt annähernd ^nmohgiseher Ordnung.
Die auffdxBende Fem» einer Urkunde cntftfrt «wh iwU danm, daß da» Sladtrecht jeuxih «m
10 dem neuen Ktite brschieoren tcurde (vgl. § 77). Et iet tomit ein VorOU der späteren SAeidiin^e,
leekhe im Verfatmuftkben der Stadt Straßburg ein» große SoHr 4f^elm.
Anno" tioiiiirii 1:^70 scripta siml licc- cl juraU a civihus Argt-nlineiisibus. •*
In uamcu dos vallerä und des suuez uud des liciligcu geisles. so sinl der stelle
reht ze Strasbui^ uf geselsel [1} ' »Im, dat tm fH ai und ein jcgeltch nwniMh«, «» m frAiiMd«
K oder Ton der stal, ze allen citen = frido habe. [2]* swcr Asuowcudig dirre slai het miM-ptaii iiiiif
von der torbte einere schulde floht hat herin s& dirre Btat, der aol lieber hie iuno blibcu and
eniol in iiiennin freTelioli« viegriliBD, doch «ol er rehtos gehorsam ein. (3)* njenum adl dnkeia rAb
noch d&biial I liü fftnn aoch enthalten, em welle dcnnc deme clcgere rehtc» geh6r«am sin.
4] * nicmiui «ol dukein ^gunngea herin «ftren, em eniwurl in denn« dem« achaltheiMeD, der in äffen
ao neht enthalte.
[&] * B» ist or geaetaat, dM wmttt* oder me, tAt «■ not, «nammcr und biderber löte, wise und
bischeidene, so nndero dicnstl^ten so tirid«»r bürgern, wt-rdcn! gcKeizct alle jar zo rntl/ifni (tiric stette,
ander disen sol man eLncn mcister oder zwcnc, tftt es not, wclen. die sulnt «wem de« bisjchovca,'
der aiilt and der ilattie In i» aileB djngen Ainaeliclie se vardemt^ die alnt ud die hatgen, ea
SS sinf ftin hohen odfr die nidercn, die rirhrn ndfr dir. nvmon, von ;illfnif abile, also vcrrc so sie
mugcnt, z« iKüchirinenno nnde rehtc nach der warhcito alle ding ze rihtcnne. [6) * nnd snlnt sitzen
a. B ku fylgtmds Usitrs^kri/t t < dit ehn der ataUe raht, alae aie wn aller her uf g«seti«t aint nad
■tiat an «iaaBi hride, der vertigelt hl mit der rt«lt« «ft Slrafhiirg gromem ingesigel. and der
Alb ^«machet w«i e, drfni.ci <\<t -.Irld- Iii\rh jri'-d.rilieti \^ürt., C"'l • 1"'^ vohct an die
40 ufTsallinnj; der brieir UQ^ rrcbl der »UU Siraszburg, ils s\ b«r I>r04;ht baut vaa ueo vorderen. •
b. • aniio — Arffontiocosibus ■ l'tkil in Maj, c. Sekilter fügt him»» i adinne-, d. D fnt. t
A«l tfe» swelf : • vier und swensig ingeaesaeBsr Iwiger * A fttt. t etimmt mit dim Tsxt. e. /• D
Mit <d«e hiaebovee».
' = /, / III ilr r ihinh f'i^T Eumplersclten If tiulsi hriftt n i iihiommen) repräsentierten Form.
• = I, 2. mit Auslassuiuj der Worte bereit and in tler Formel cdoch sol er bereit und rehtes
4s geboraMB «In». • * J, ^. * = » = U, L • s U, A
Digitized by Google
6 HTADTRECliT IV.
«c gcrihte wAihclich?« Twiirno an fli-^mf riztnpc und an dem«" <i«nrf»s<as''- '""^i dcnnc rin TirUg.
und der meistere sol rihton, der rat sol nrtviln. [7] > Dukeinere des rstes sol dahcins wort ttxn DOck
sfi Hin«« friondes rftt gu von dam rihletlU« me wrUb 6m naiatorw mid dea rtte«.
[Ml? ein vnfterc' uiiil sin sun oder xwene ^olirRilcrf niiigent noch rnvnlnt werden crwilt ze ratliSfc-n
eins jars. [9J ' uadc Brenne mau hohe sachen vor domo bischoTe 8ol tegcdingcn oder andereswa, so ^
■ol dornt Mm enteu aieh nuMiMa tuid, Mt «• nftt, m lol mut ia ichafftle <ek i& dem nH»
heisson gan. [10]^ und dor rat, der enrihtet niht näcll dtlDe buitnilte, wen mwwi awdi dermriMU«
und der stette rehte, die hie geuhribeii staaL
[II]» Sware d«t «nderen (Afet oder mit der vAeto a1«ht otar ndemn nütto mm blttiiuM,
wirt der uhcrrct mit xwein gesogen, ao wettet er vunf pfand. (MJ* nrenne aber vormo rate ninbe w
frevel wirt gewettet, ao sol der «chulihcim and der vftt hkii gewiK nmb« da« w«U« m rihtoue,
«Im were e> vor in geschehen an gerihto. •
8were<» den Midemi wnndet mit waffcne, wirt der ergriffen, so wl man m gelnltn ia.
der ofTcn hüte n1so lange, nncc liris ih'r vvunilo ßL-nis.et. oilor rrstirhnt nnd sni man denne rihien
nach siuerc sciiuldo. [14]* ist das der wunde stirbet, so gat es gineme, der tu wundotc, an den lib, ^
genisel aber d«r «vad« aaiba daa blfttroaa» ao g»l ea iau aa dia haat<* U&]*' M aber das er
enpflihc*. der snslich prt.it hnt hi(:;.mj!'>n, hr< rr ri;:in ofJrT c-vho. üo hrichct man ime sin hfts, oder
der rat und der schnltheisse, obc sie woUcnt, machcnt das hOz gememe, also das es meoegUchetne
offen ti and die tarn abe «int Kebroeben und die tmaater «fli»B, bis er eich Tenftaat nit dama mae-
riten und deme schulthiisbcn um! Herne rate niu! der stcttc rnid dciiit v'io pebessire. [1^1 " und
weitet deme rat« vonf pfond, deme soholthciasen und deme fOle drizsig Schillinge, {i?]*' het er
aber ei^n» nad «rbis nih^ •» aol ein varndee gftt in der rates gewalt «in, daa lie denüUe nnd
dcrvonc besscrnt den rihteren und Äch deme wunden. [18] '* swer in des >> anderen hfts gat oder in
einen hof ttnd den wirt oder sia geaiada abile handelt mit Worten oder mit werken, wert eich der
wirt Mhanl and ist licb eebirmeade nnd riebet eich nnd veralrit in, nienuume git er dabejae »
haaeerBnga noch duhcine wette; wil aber der vers-'riip nnschnldig sin tuul sprichet, dera wiit liaba
ea ime ane schulde getan, des sol sieh der wirf onsi huldigen mit sin eines haut.
[19])^ Swcri*' den anderen mit einen waffeune verwundet, er und sine helfero ranaal dia etat
ein« jar, bis gabesMrt wirt dene veneriten, dar atette «ad deme gwibte.4 [20]'* sieht er in
aber ?.c lode oder stiebet in zc todc wlor swie erii lAtet, so ist er und sine helfet w
von der slat zwo!" jar.' [21] swrr alu r den anderen wundel mit des 8 Werltes knöpfe
oder mit de>i mesfiers heile, der sol ein halb jar von der slal sin eine milc.
(S2]<* oad jaget er aber iemaaneB mit eine ewerte oder mit einam mesaea« und enwandet als niht,
so ramet er die etat einen maott aber eine mile, bia daa er febeaaer^ und vof^i niht pfenning«,
dooh flol er den degere unclagehafl machen.^* »
e. ffark Srhilter /iillrn g U u^J Ii in Mi>j nvf f»l. Sl. b. /« O tinii Jie Itttli» i Wmtf
tlii,k tt*fkK''i'!i < /r. V.-« .• . (unff«. cä /.'.•.,•>.•< f,..-ii ■ ■ üiiil tJiiH-h ir.it dem kicger
uberkomen. ■ c. Reytrk • xcheoi. t. Br^iA fü<jt kinzti ; • u»J sol der noch mil dem klsj^r
oto siBeB IHMea ubariioiiiM ». ^» g N««f t» iMitrll SckOltr (^.) i •Diaenpeal Ua eediew
seqnioris a«vi>« M
i = TI,3. t ^ Jl 4. « = II, 5. * = 11,9. • = TI, 8. * = II, U. » = II, 9.
* Beginnt mil rini-m r'ilm Anfanijibuch»tahen. " Jl. !') fvv i'.vf hirr (hr Worihiul th't
SUuUrrchtn II (.fci aultui i.'Vit;icnt, pro sangiinn-- cfTiiKinni'. dat.i (iu;im siiiltt-to seiitentia. rciis in
cyppo dextra mann truncnbitnr) nur afiyekiu-t xrii-iit:rij';i':l' ii De itml^iUr l'rijrrset:iinf) l>ri (IrnndnUrr
tat Körtikk: «geoiMt aber er, amb den blutrunst urteilet im der schnltheissc die hant, und wirt im a
abgealagen in dem eloeke>. » = Jl, U. » s il, 13, » = //, 13. ^ ^ //, tS in
teilweise freier UclieriteleuHff, aber im Uebenuutknmmg wtl der Ormtdidkr'tehm Fernon. — Ii/,d.
IC Roter Anfangsbuchstabe. Fügt auth bei JfON« m der DeberttUmg. ^ = III, f. <• Aaa
(MiatiumMt mA m imr UoHiidms tMeruUtm§.
üigiiized by Google
1270 7
[33] Sver* den anderen wtindel, der aol deme gerihte enlwidien, die wunde
si geclagct oder ungecluget. [24] swie man einen zihet, das er einen gewandet
habe, und das niht kunllich ist, von deino so) man Inirf^on nemcn, das er driu
gerihlc warte, claget dcnne nieman von imc, so sol er lidig sin. [25] clagcl über
t einre von deme anderen, das er in gvwundet habe, und frnmmat den" geleit ins
gerihte mit unaäiuHen» das man das werlidie ervert, das der nnschaldig ist, den er
ins gerihte bet geleili alse menigen lag, alae der uuschuldige immc geribte gelegeo
ist, olse mfnige wocbe sol der clcgcre von der slal sin eine müe und sol niemer
beriu kummen, crn habe gebessert deme gerihte und deme, den er \m perüilc
Im leile. [26] ist das iemamic iht geschihl, sparl er die clage jar uudc lag, die clegide
sd man danaeh nvmme hAren. fpl* mmr nbiuimb nit §tnUtm mta mit ateekra dditiidar
tftt geslaj^'c-ii. der nimet ilie stjit ein j;ir, Ins (l;is er gebessert; ist aber das iomau den anderen um-
bidabtecUclie röfet oder ime einen beckeling git, dar mmet die stat eioen manot* aber «im ufl«,
liii dw «r wola gtbcuart.
u [28} Wirt^ iemen wnnt oder erslagen, awie der wunde oder sine Mund donmhe
gins vattere. brödere, s6ne oder vetteren oder dubein sinere mage oder ieman
andoros, der imschuldipr ist, urabe die pctat anWfct und ein unschuldigen man
wundet, umbe soliche wunde sol er und sine belfere vunt jar Uzsu siu eine milc
TOB der stat» ob er ein sdieflel ist« und der zft sol er sin scheffel ambaht Terlorn
w han und eoacü niemer in den rtt kumen er und sine helferei ist er aber niht ein
sdieffel, so sol er uzse sin zchcn'' jar eine raile von der Stat und sol niemer wider
in klimmen, em habe deme clcgere gehcfssprt und A^mc f»oriht(\ [29] swie rtJier pr
oder siau friund ein unschuldigen man umbe die gelat, als da obenan bischoidcn
ist, zc lodc sieht oder swie ern lötet, derumbe sol er und sine Lclfcr zeheu jar
» von der stat sin eine mile. ob er ein scheflel ist, nnd sol das scheffel ambaht ver-
lorn han und sol niemer in den rat kummen, er unJ sine belfere; ist er aber
iiiiil ein scheffel, so sol er i\zse sin zwencig jar er und sine lu lfer eine milc von
der stut und enkiimmenl niemer wider in, orn habe des loten friundeii gebessert
und deme gei-ihte. [30] und swer ciu uuäcimldigeu mau dulieiuiu äucliel umbe die
M getat, als es da obenan htachelden ist, der und sinere belfere sulnt von der slat sin
dne mile vunf jar und sulnt niemer wider in kämmen, si onbahent deme gerible
und deme clegere gebessert. [31] bArnet ern aber mit der lieimesftcbe, so sol er
und sine hclfer zehcn jar uzse sin eine mile von der stul und sulnt niemer wider
in kummen, si eohabeut abegelan allen den schaden, der von deme brande geschehen
K ist (pnen, den er gesebeben ist, oder im erben. [32] swer Och dubein unschuldigen
man umbe die getat, als es da oben an biseheiden ist, Sieht mit'bengeln oder swamilte
crn siebt oder ime ein beckeling git oder in röfet oder stozsct, der und sine helfer
suint zwd jar usse sin eine mile von der stal und sulnt niemer wider in kummen,
> itoter Anfoi^uclutahe. " = III, tt. 3 ««ineu manot» stdu itur in der Mone'tcheH
Digrtized by Google
8
STAfimtlCIIT IV.
ai enhabent deme cleg< tc und deme gerihte gebcsserl. dis isl alles zc vereUlODe
uDib« sulichc gelalf als es davor hischeidea isl, das maa kdn unacIiuldigieD man
aoegrifen sol.
[33] Swer ' umb eine wuudc oder uiubc deu lotslag oder iimb eia nOlzog oder
umb ander niaaelal von der stal deme gerihle entwiche, deme gat das üsaesin nilil s
an ainer besserunge abe, ern habe dorne £ geswom deme meislere geb<^rsam »»
synnc; so er dns gelQl, so gnt nln'^rsl sine besseriinge aoe und sol der meistere
den eil enpfahen üzsewen^lif:^ tirs InircbtiTines. [31] swer meislere isl oder irne rate
isl, lül der dubeiiie unziiiil oder swas er tut ze unrebte, das von ime gcciagel wirl,
der aol swa besserungc l&n i«
(Ha]* Ist das ein rrieg oder ein misschol hf mtat ander d«B bargtm and «n sftlAf da wirt,
iiicman rripfp tlnluln wfifeti, er erschino e vor tui«crre frowen mTin«itfr<» vor «Irmp rate und pflege
in rates da , und der rät wifent sich wole, nf das das er fxide mache and den cricg nidere lege.
[36] • nror aadww Amut Ue (Mcit iit, tnm siaw Imw oder swannan er kummel* mit «ifen
tamtn friandaB le iieife knniiuot oder ainen harneadi unde ain gcwefenc schicket in sin *^
bilz und das kaulHib ist,** der sol vimf pfand gobt-n deme rate^ und isl ( ili jar von der
stal eine mile; ist «t aber iiilil kunllicb, so sol er sim.- vuisrliiil<li.' tun, .s\\< iis
der meistere und der rnl ziticiil , und ze elme zulöfc sul niuiauii i;ein wäl'en tragen,
wen ein spibcmesaere, als er ^ gieug.^ (87]* mdn nnemie Und« der tmrger* dnliMa
anegrifft und in verseref an »inie lihv oder an sime götc, Icummet der in di« stftt, e es geleg»»diugel w
Wirt und gesetzvl wirt, ginr«, deme der sriiade gesrhehen isi, oder iamaa ainar» friaode, recbent sie
sieb ou ginciue, si enshit kein bess«ntiige schuldig dvrutubc, doch aol dia elage t vor dao rat ain
bnU ttnd dama gekündet, der den schaden getan bei. [3h|S hwert; uahtes mit maiaini ader mit
anderen wafTcn »nt. »Is ein ubileru und «in argwanigara, fon dama aol mao rihtan, am möge aiob
d«uno rehte und ehofteclicho entrcdco.
(38) T Em tint Ach mit ganainama griialla Aa anralt and «f getalnt lelMffilii, dia aolnt hd
I6te ursammos und biwf^rtes lebennes und gfltes wrirtr^S,^ und KWvnue mau sie erwclt an der
gegenwerli des rateH^*, su »uhit si sweru gez&gä und urköndo ze sinn« unibe die warketi öwaclidie
über alle die ding, die siü eupikhctt Und der xüt sie gezogen werdeol.'i [40] swer sieb
verroisact den anderen m bircdenne mit acbelTeln, mag er des nibt gelfin, der sol •»
Inlten die besaemnge, die giure solle tön, ob er birel were. [4i]i> nnd sol man sie ze
gexigo leiten au cÄfenne, an TerrAffenne, an borgachefte und Tergeltunge der srhnldc an iegelichere
buchen viibassere sulnt sie nibt Kwern nffc diekeinerc sncbcn, wen man sol sie nnweu fragvu bi
«. «dar — kniiMl tt/mmtm im tiatr HtmdHhrift, 4i* Srkilur btHmtit*, gtftkU t% Mtn. b. «tMM odar
itnon — kunllfeli ist. c. Hitr $tM «tat SMUtr'Mth» HthuUdkri/i üt M'orlt «iw • dar «MI« «ragui *
baat • ». Jbm. 19,
' Hoter A»fmij<^iiith'iliiJn . * ir^ II, 30. Das Origitial bufiLfind tini Beginn eineji neuen Teiles
durch .... 3 - //, * I-kr ScIUußaaU (kg § 21 des StiuUm ht.s IJ und der Grandidier'schen *"
VtbtntUutig • qnas (seil, libraai si habere non potoi ir. i\ i ivitate cjiciatur, donec secnndnm ni bitritnii
ooBiiliariomm emendetnr) tat i» der neum Fammg des ArtHtäa mugtbitttH. ^ =. 11, üü in freier
UebeneUmif. • ^ II, 99. * = II, SS. > JFt^ muSk äk (fnuMiki'iAt UOmOfmig Mniu.
DU Winlr ionnx consalibas he:ie)ii unsere Ueheneteung irrig auf die WtM vmd nicht auf die
l'JuieiUeigtuHg. ürandiditrs Ueitr»etzung stimmt mit dem OrigimU äbrm'n. « inper omuibas, qua «
viderint et aodlarint» tmd tbetuo Ortatdidiera Vertion. = !i4.
1270 - 1276
dem ridr, i)rn sie pptän Imnt [ IS' ' swflli meniacbc, es si wib oder man, vm- flirre swcin oder vor
zwein des rat^s dorne bürgere der Sebalden vergibt und danach von elzelicberc missebelle ime der
tdmlde tftkinet, tata Ijitct in mit dim t««b vor den» rate oder tot ein onderen ribiere, und denft
80 wettet er dcmc rate ein vlidere wincs und ein pfand pfeninge dtiiie schiiKlicisFi n und deme
^ vftte driisig •cbilliDge and iegeliclwBie scheffele, mit den er biret ist, vunf Schillinge. ' [43J ^ und
die frowen, die biiob liar Im «orto lehDlde nilit woient gewone se geltenne, airu rie den boi^gereo
vor den «AaMn gczägen verjehont, des werdent eie biret mit ir nrkande nnd sulnt es gelten.
[44] 3 swere verstnah«»t mm- <.'i>7.ftpc in der stat zo Icitenuc umbe siue schnlde, sincn schnldenere mag
er niht ancgesprcchcn mit dem« icampfe and gat ginre mit slme eidc dcrvonc. [•15] eS CDSol Ücll
„ nieman den anderen Inreden, wen mit den, die es gesehen und gebftrt bant>
liß\^ Es ist Terbotten, das man den veilen vrin in den schiffen nf der Draach noch uf den
wogKwn vor deme mAnstere niht vercftileii sol noch stechen sol vor primen. [47J ^ die tftlkerc ' die
ennilBt niht in du lebif gan. eie envorderent ee demie nnd si ia erlftbet tob den bargern.t> [43] 8 «s
cnsol Acb k^lt ttOBitebe irib oder man, unsere bnrgcre, sin gftt, das in dirro stat galoga Ut^ geben
Ii eim anderen ze widemon ftssewendig dirre Rtat imme lande» wand iu der stat vor ermwmen gesAgen
Affenliebe. [49]* es ensol Ach kein uiu nach dorne anderen eins tages in elme kelr« oder in einre
tavomaio nmbo glich gialt twcAR imden. swere das gebot ubergat, der git dem« rate ein pfondJ*
[50] >> swere Arh mwebto uimt de» win, den eol man ■ob&pfn^ and der «irt, dei der win ia^ der
git ein pfand.
M (51] 1* Swelro Otter bürgere, e» itrf&ge ist, keret in ein «ndeie atel mit linoro bireitediefto mm
dl 1 Imrf^r-v* meistere nnd des ralcs wfWi und mit anderen bürgeren üzvcrt, der git vunf pfuud und
Wirt 6ch gcscbeiden too deme rehte dirro stette. [52] » swere verserit wirt und bringet er die clage
Tor den meistere, wirt der anderwarbe abile gehaadett «mbe daa, das er geolaget lult, der dan ftord
het l.ii<.'rtnpt ii, dfr 5i)l dric Iju^-sirungi-, und ioglii licTf sin(>r<> ludfere, der t!M fiiip bessernnge.
tu lü3] " swi iiue uudcr den bürgeren ein zora oder ein missehel uf crstat nad der meister eine fride
. derane gemacbet oder gebdtet oder SO der mastere VM das ewie der stette fride gogil
mit den ratee «rillen, swere den ficide bricbet nnd des meistenn gebot nborgat, ist der des ratei oder
ein Scheffel, drn sol man cnl'irtzpn di r ercn sincs ainbahtes ; und ein andcrre, der nibt ist dot rate*
oder ein acheffel, der git vuuf pfuud und ist ein jar von der »tat eine mile/
[BrweiUnmff von 1S176.]
'Von guls geburte laaenl Jar awet hundert jar und aefazi und sibencig jar an
sanle Nidavea abende sinl die bürgere von Straidiorg gemeinlicbe uberdn Icummen. ottmiMr «.
[54J awere diihein ahnende der slcKe uf lal oder sweme sie mit geribte ane
gewnnnen wirl oder awas almenden noch unbigriffen ist, swer die almende an aich
e. iVwi 8eHhfr Ktttt cm* Bamitehrift «von dirre sukon. da« CDcioridp dikke gescliilirnt Vitt dOB
riehlen aa den geriehtef so qwteket mees des aritemer • «. Anm. 4. b. /» Rtguk. fiUm
§i4ttmdtfr. e. MeA SekiUir lai «m MmMMfir • kanmem». d. Oadi» A tt Mt^tA.
Mvtkt: -des rät wir uhertbikoBBea «alle die enrnwarle uatoeht.» a. Arjmri. A^f km tfca
g n ein. t. Btgiim itr tmtüi» S^tal» ia O,
40 ' -- II, 26. Der SMul^'iiit:-. der sich auch in GrandidHiii ('dit:i ict~in\(! ftiidd : «ob hanc causam,
quud perjnria, quo s.: [jhi« hi judicio ex incognito fiel>ant, rarms Uiileutur », ul iiicM mit herUber-
gettommtn. — Ih ' — 1^, 27. * Dieter ZtuaU fifidet sich auch in der Grandidicr^ sehen
üebenettung, ^ = II, 37. • = II, 38. ^ tAlkere üt auch na UUein. Ori^nal de» äiadtnMB
11, vo MM S^mf J solneie afeU, voudtrhemaUam. ßt loa Onmdidür tat Origiiui, wi «eAiar Üeber-
45 srt^uiui uiiil damit stimmt auch un»ere Vebersetsung. ^ - II, 39 » — //, 43. 'o viginti
solidos hiU das Originai und Gramlidiers Ueberset£ung, was inhaUlich mit «ein pfuud» übereittstimmt.
■I s II, 44. n a II, sa. » s II, 63. Der Ten iit abtr abgAint " - JJ, 84.
Digrtized by Google
I
lu »TAimtECttT IV.
z6ge, das suliit der meistere und der ral uf den eil weru ieineruic ; were aber das
der meistere und d(>r rat der «rpmeinde nutz schaffen wolte mit der stclte almeiiden,
des sulnt sie wol maht iiau. |a5] swere den andere daheime s&cbel. der ist ein
j«r von der stat eioe mile, once das er gebeaserl deme geribte vnd deme degere. ■
[86] sweme man geltende wirl von der stelle wegen ros,^ i^erit oder hamescb, >
deme sol mans gelten, als en bihebU« das eis des lages niht belle gegeben ombe
bireil silber.
Mil' bischüt Heinrichcs ratt- vun Slolielccke und ült tüinherren und mit dere
dieiisUule rate, so siiil die bürgere von Struzburg mit {jetiieiuemc gebelle ubereia
klimmen, in m diw nnwca ding vf lalliiiit, ud d» «steii tefat «ikI gorÜit« die ralnt allMunt lo
bilialten »in, also das d«r scImtthdMai dar vAl nnd der rat denu ei!,tcn rehte ond gewonheite dirre
stettc niht deit« miiira ralnt mch gm.* \fltf\* ntmu «in gewAlt oder ein nnralit getehibt in dirre
stftt, das soint der bargen mnatn« nnd der mt in im nthnten driea lagen ribtni nnd tewewn
nieh der misActAt des acdinldigen. [58] < und klibii aber die ninMltt VOB des meistere« wegen
nnpcrüiti t nnd von «iin rc «timnisst', wirt es demo meistere ane gewannen, er rAmet die stst und la
blibet üzse über eine mile drie niuuude. [59] ^ mag aber der meiftter bir&den, da« daheinre des ntet
ine nagebAtMUB wutd« eiuUeb guM» m Tnrdemci, dtr aelbe ninet 4kh die atnt nnd bUbei Acb d*
flzse über eine rnilc drie raaTiode. [00] ^ swprp eine maget orlrr oin wih iifltzoj»et, «nd sine helfere
Saint zeliant die stat rymen, vrerdent sie uiht ergriffen, und suint nber «ine mile von der stat sin ein
gnnte jar nnd eunint niemar in die atnt knmmen, Ine deme Teneriton, deme geribte nnd der atotte •*
gebcüsert wirt. [ßl],' swere deme anderen sine Tische, sine vas oder sin hol« frevelliche uimmet, der
sol &zsprt> (Ir-r strit sin einen manod über eine mile, bis da« er wol gebesscrof lind Sol pineuie
sincD äcbadeu abeliin uach geliupfe/ [62]' swerc 6ch ein spitxmemre treit, so es vcrbotteu
iet, der rAniet die atat dnan nwnod ; nnd trait er ein verborgen waaaer», man eol in haben Tor ein
nhiltetcre niul stut groz gerihte nber in [(»31 "in ii j:r!irh wiH, dn sol deii gast vor warutii also, Ä
das er aiu messere liiite lege in der stat ; und sinnet sich der wirt derane, vou iegelicherae meas«re
■inen gaste glt er aeben eehillinge. [Ü] i> awete nahtea gat mit beekcnhnben oder nit anderme gewefBna
ane lieht, der rumct diu stat einen maiiotl am- die, die des gei ili1< s iifli gtiif. [65] >- swere vnndeu wirt
tpileude in einic winhuse nacb der dritten «abl«glocken, der wii-t, der git ein pfoat (66] » aweite
onaan bürgere zc gerihte nibt enknmet, ao ime drientnnt vtirgebotten wirt, der vAt oder der aohnlt» a«
bciaae aalnt in twingen, das er gelte die schulde, [87] ^* nnd ist aber er angehorsam an geribte, der
barger* meiater und der rat twiugent in zc boeseme. and nmbe sin ungehorsamekeit nnd den frevel,
ao nunet er die atat aeha wochen, bis er wol gebessert. [G8] iat das «in (rsam man cime scbalke nnd
ein bAaewibta, der ime &bil% bochvertaeliolia nnd laatai^iba*! entwnrtet, einen beclieliag git oder in
%M}K der mnbe so enstsit ime doheine*" bcsscrunge nofli f^crihtr; er sol aber bizägei), dflS CS aa
der bösewibl aa iu brehle mil WOrleO." [69] >' «mt aber unsere lantherren eine b6se und
eine nntebte f gewonlioit hant danna, daa aie nmbo die aebnlde etselicbs burgeres under ans ander
nnaere barga««, die nnaehnldig eint, aicb ana nemant m bbwtona nnd ane ae griMnne danmhe, dev-
e. A fitft ; • und gii vuar pfiud. • b. JVw* SMhir las mm Bmitdtrifti • vas • . t. Ä umd
Rtj/ttk. aJJuHl : •«Dcvthcn M>1 uud swt« Uge die
fntn.* d. AVA Sfiilltr Ut nit Handfciri/t: « schelklicbe • . «. 4 Warle ih O äamu :m
Itseu, Mit Uulft roii B uhJ Gi-^nMun UtttftHtlUf e«a SlaAr«rt« /// <ry4ul. L $ Worlt
stkmtf :h Im», mit Utfft tm B t*fänt$.
> Boter AnfanstlmdMabe. ■ VtrtL SkttUnOU III, EinkUmg. > III, 1. « s III, 9.
» s III, 3. < 9 m, S. ^ = III, 9. * Der Zu$aU «ndi m der Mone'adiaf ÜAertetsung. 4A
• = III, 10. M = III, U. " = III, JH. « = IU, 13. « = III, 14. u = III, 15.
» - III, IC. Dar Ztuate «mA im dtr JWme'Mtoi Veberutsmif, " = III, 17.
Digitized by Google
1276
11
nmhr ■* wart nf ii. sf txpt mit geni. m>^ini i fito din-.' st. ttc, is! dasi <lnlu in hcrrc od« i- l.itifman dnlipin
unterea bnrgorc iincelUch« >> imcgrtllet und in verseht, mag er sich niht gencbeu an deme, der dio
gebil hot bigtiigm, ong «t und wirt Imo atglte, «r «Aolwrt aimn wlmd«n an giow mkgm den
nehtltai mnevcndif; und üzscwnndig dirrc slat. doch 8ol er die clage zdm erst vnr den r&t han brahL
t unde sint dis die inapo hrMorc und brüderekint titnl swesU^ickiiil, i heimcs kinl,
m&men kint, vellcreu kint, basen kint und alle die naiierc sint deune die. und swcre
hilfet oder sie eal^tet iiffen uns, z& deme han wir öch rebt. und swerc alse nahe
Sippe bl. als eines vetleren sun, zft deme bei man rebl, and die mit in ein gemeine hfis
lumt und vcsteoc, da man uns drOz und drin schaden lAt, sA den han wir Aeb reht.
(70] 1 Bwenno der rät mit dor stcftt- »villen ct^owas uf gcscfzit, atsc rorn vcrbiutonnc und win nnd
metMre and semelirho ander ding, das oflene Uttd das gühcimC^ gebot gat ambe der stcttc ere
uimI Biiti. Rwsra dab gehat brichst, d« imt beiasat in tnn«w«ndlg drien tagen dk «tat mmen und toi
Aiseweadig der gtat eine mile einen manod bliben, nicmer iu die stat zo kumracunc ane besscruugc.
dw im» d» «tri uf gesetoet. [71]* swer in der »tott* bewernnge ist, »wie der ane des meititercs nnd
II dM rttei nrlAb innewendig einre milen oder in die siit knmmet, der ramet audcrwarbe die &tat ober
eine mile und blibet äzsewendig zn-urnt alne lange, als e, also das er «fivaltige beaeenuige tfi, es
si wib oder man. (72]* snrolh unsere bürgere hat in der stat odcr'> ftzsewendig ligcndo ;rf*f j^nmeine
und nngeteilt, er awg sin teil, das angeteilte an diseme selben gfite geben m widemen sinen wibe,
a«eh fBt&t nibl not, du nun die hmn Anere der eUt Tttre «8» den widemen» «ad es eneol ailit
1» schaden, ist es vor vcrstimet, wand es si vor oder nach geschehen, so hübet es stete, dawider^ mag ein
wib das selbe iren man tttn. [73] * es ist ftch of gesetzet mit gemeineme rate des rate« und der scheffile»
swelh meoisebe anaara bürgere, er si wib oder man, alseUelien sinen idnden eines gfttee gU und lihte
den aticirrcn kliidcii iiiht i-iigii noch gc^i'hi'ii hr-t, sweiuir' sn it wil fr si j;csiui(l iidcr sicth. i-r mag
wolc geben den Idnden, den er vor niht hct gegeben in der mazse, als er den ersten bet gegeben
aae Widerrede der «taten kiade, alao das die kint bedi von einem vattere nnd von einre mliter
sint erborn. gcwinet aber er anderi kint, den mag er Ach wol teilen sines gtttes, da» nnTerknmhi-rt
ist • [74] swclre unsere bürgere er si hocii oder nidere, (icr dfine mtc tifTe der
pialcen, da si rihlenl, oder anderswa hertecliche und ungczögenliciie eulwurlel, der
sol üzser der slal sin eine mile ein manod und sol in die slat oiemer kämmen, es
m enei denne mit des rates willen. [75] swa ftoh swet mit der 6 zeaammene Icummeoi
und ein widcme da gelobet wirt, alle die iu da gelobent, swederes da $lirhel, ist
der wideme nibl gegeben, die in da p;elol»(l hant, die sulnt doch leisten . .
[76]* Ein iept'licliert' unsere hiirgero, er si polshi'izdienstman oder niht, sol ze
reble s slan vor dem meislere und vor dem rate vou Slruzburg und cnsol sich des
» nibt wera. [77]' man eusol Ach niemorme gestalten, das dubein clobstere, die nocb
da Aase sint, iemer ber in die etat knmme nocb hinne gebawe. und sol man das
alle jar deme nuwen rate in den eit geben, das sie das und die anderen reht, die
an disem bfieve geschriben. atele babeol uf den eit.
S. «deruabe» M S' hil'.- uur m'iMwI. b. 0.- uoccUich«; unbilUch« ttiiMMlf mil iftia Uui»i»eken
U TvU iadafait« wul d*r L'tttmtmmf M Mom. • naielUeb • amtk i» dti- WkJerMmtg
SttürtOt VI, tM. e. «gwnriBe • tttkt im 4tr IMtnttnmf M Jümnud in StUUtft m 0 Htht
iiier iftuilich: •gabebue». d. fn Rtyteh. ftkU : «in d«c ilst edcn. a. SdaUtr tt$ aU
VaricHU: • unverwidanat«. f. Dm Origmal gitil imrch Pmtkt *• «f4«iM«a, dtt «la mn»
Ät$ttB U§tiM. g. Ol •laato*.
4» I BS III, IM, 2 = ///. l'J. ^ - lU, IM. * = iii, ^ Abgedruckt nach B bei
Stfü, SMMitmlkm IX, ML • EbMto IX, m.
üigiiized by Google
12
STAKTUEaiT IV.
[78] Swcnne ' uinbc sim' iinziihl drie warhc vtirpcholk'u wirl und iiihl viir-
kummct, so so! mnn rlrs clegeres gezrtge liörcn in alle wiz, nhe j^inre gegt^nwertig
were, abc detne luau clugel, CS ensi deouc, das er, ö die nrleii gegeben wirl, vur-
kinnm« und aine uoschuUe lü, du« er der geholte niht crvftre. [79] und sol omb
ein beekcling vier wochen luse ain ein mile und umbe die wunde ein jar und aol »
umbe die wunde zeliant Azvarn; irt aber daz man in crgrifel, so 9ol man in gehalten
und sol von ime kein bürgen nemen. wen infin sol vofi irne rihlen, alse rehl ist.
[80] swas rates nach eimc audereu geseUet wirl, der sol das selbe rehl hm, alse
der ärsle rat und sol der v6rnderen beasoninge kein mahi ban abesdaiaenne.
[81] ' Sweh Ach unaer bürgere ein anderen unaeren bürgere imme lande wandet so
oder slelil. das sul man rihtea in alle wiz, a!s>' \v( r>- es in der slul geacbdien.
[82| es cnsol ikli wcilcre bürgere norli bnrgerin den iiikIltoii siiicn burperc vm dio
slal laden um!« duhciiin- hantle Sachen, der rchlcs hiune ^^i liTn s im wil sin. |s:i] swor
unseren schriberc sieht niil uiuH:huldcu, der sol ein jar u/si; sin und der unsere
knehte aleht, so aie vnrgebietent oder anderea mit nnacbulden, der sol ein balb jar t*
Axaa ain eine mile.
[81] Isl* das ieman den anderen anelöfTel mit walTenc und sich der andere
erwerl und pinen wnnd<i oder ersieht und das bizi'igen mag mit hidereben löten,
das er siiies lilies not wereude was, der easol der stelle duhcine hesserunge lün.
[85] Unserre harren dnl Aoh vberein kämmen, awere iemer dt wuriiel under «
in oder dubein geawert durch sweiunge oder mit der Iruwen aidi Tersicherl xem
anderen uflen zweiunge, das man werliobe erverl, das der vnnf jar von der stat
sol sin eine mile; und swie das der meistere miil der rät abelanl, so sulnt sio
truweloz und meineide sin und sulnt niemerme meislcr nocli rnt 7P Slra/.l)ur^
werden, die das abclanl. |^8GJ swennc der meistere ein geschellc iiidere ze legenne a
sendet nach den. die imme rate aint, das aie sft zime kummenl, awdre denne imme
rate zft sima niht enknmmet, der sol vier wochen vor die atat vam enie müe, er
entö denne sine unschulde, das es ime niht geaeit wurde oder das er vor libee n6t
zd deme meistere niht möhte kummen.
[Bl] Swcre^ deme meistere und deme rate uDgezAgenlicbe entwurtel vor genhte ao
oder mit ainen untAblen das gcrihle irret, danach eo es ime der meistere verhüllet
xeme dritten male, der sol vier wochen vor die stat vam eine mile. [88] awere in
ieraannes hrtz stigel zeme lache in ck? ■ t > ti'r iif brichct oder die vcnstere zer-
plilzr-l mler das Im-h zerwnrfcl, luul iliis iiizü^r'i wirl (jiIit lihle kuiitHrli ist, der
sol vier woclieii" von drr stat sin eine mile und sol dirlchalb pfund geben und »
sol den clcgerc unclagchafl machen. [89] nieman aol pfänden imme lande umbe
sine schulde, wen mit eine meiateres urlAbe und des rotes, es ensi denne umbe sine
gAlta; der umbe aol er wol pfenden.
. ». Attia UUiM Jw>, Ii. A fUft kkum s ittnA usl «id^nWKlMi oder MÜwfläB «iditgRiNclit
wdt hmttm, w* «r mtAnOm, i«a]i0ea, itrwvrfiiii Int «o
1 hoter Ät^fatigtbuchttabe. * Hoter Anjangsbuchttabe. > Uoter An/angsbuciutabe. * Em
iMwf AttaU itirA 4i* SUBmtg Aem'eAiMl in 0. Sim /«MI vfft. «hm | 74.
Digitlzed by Google
127Ü — 1282
[Zweitt Frweitertmff von iS79].
[i>0] ■ Swdb bürgere des anderen burgeres oder burgerione gedingeiori knehl
slelil, wundct odvr ze lode sieht oder der clohslere gcdiiigelen kncht, ilic in disen
l)urcl)iiime ligctil, swü crn slchl imrnc lande oder in der slal, d;is sol niun rililen
« nach dirre slcUe gewonLeilc. [ÜIJ were über das unsere bürgere dulieiure in das
land v6re, z&gent ime die gebaren nach und lieffe mit den der vorgenanten clobstere
knebl den gd»Aren se helfe, sifige unsere bürgere den knebt in der gelat se lode
oder swas er irae l^te, das cngal uns niht aiie /.o rihlenne. [R^* swere eina jar*
meistere ist, der sol an deine \unflrn jare aber ze meistere geko'^en werden nnd nihl ^.
10 [93] swere imme rate isl, der sol ein ros habenl anc geverdc, duwile €r iiiime ralc
ist, als es ime dcnuc bischciden wirl, wie ers haben sol. [Qi\ tili ieraan ein unvuge.
die nibt kenne gescbriben ist, die sol der rat und der meistere rihlen uSb den eil.
also sie dunkel, daa sie rebie t&nt nach solicber adiulde, alae denne gescliehen ist.
[95] swie der meisler und der rat den clegere argwenig haut, da sol der clegere
16 sweru, das er kein unrelifen gczAg leite tmd swie mnn worliche crverl, das der
clegere valsche geziigc geleilcl, su sol er tultcn alle die besscrunge, die der mcisler
und der rlt uf gesetaent nach sinere m^ial der nach, alse ^e sadie gesehaflbn
ist. [96] awer in der stelte bessernnge ist, der sol eine mile von der stat sin, in
entrage denne sin weg bic vur ane geverde, es si naht oder lag, awere nmbe er
M rtzfjevEirn ist. j!>7| man so] och nlle jiir das ungell rcchfiicn clrrnp niiwen rate in
deme neiiisicn manode, so der nuwe rat geolli iit wirt. nlle dise rebl hanl die bür-
gere von Slrazburg uflen sich gcselzet und nilil ulie die luntlile. "
[Dritte Snmterung von i382].
Danach sint unser herren uberein icummen : [06] swer umb eine nngeclagete
« wnnde, die kiHntlich isl, ergriffen wiri, den sol man An\ gerihle vur vörn. claget
denne ieman ab ime, man sol von ime rililen, pl^e rehl isl. clagel uNt nieman
von ime, su sol er swern tlz zevarnc und sol der slelle besserunge ti^n und engat
ime nibl an die hanl, wand es uugeclagel isl.
[99]* An** der mittewocben nach aante Büchels lege sint unser herren uberein oct^r *.
w kummen, dez man vorme rate ulTen der pfaleen oder swa der rat rihtet. es si umb .
t!«rk<St'ti la 0 $rhiiH in dfH Stiztfn /O Zetlfn df A^irifl tirk verjroßfrt hat, offniar Ai» tum Umlf
dft Pti-ffduieuU mit dtm St-)fe tu rntke.i. htgiunl kitr >rokl Mtulkt IIa»,: .■■'il ittrtr Diutt : also
jHHftrtr N«cAtr«f. — /* Jiaj. tnitt Uer Am Slaitrttkt mit dem Worttm : • dirre bri«f « wt «niuw«rt,
do W Nyclau» Moni maMar wm von gottM gebart« toMot jar und nOn und licbwUig Jw to dem
H ougcst« zu dco Uarfussen • . Stall .Vf.sfl in JJursrl tu Itttu. A fol. iS Hat kitr: • dis buch wart
gcschrib«n und ernuvert von der »Ulte brtef, da lierr Hug Zorn meisl«r was von gotz geburto
dri/i hciil iiadeit J«r in deme fritnge nm-h s. Jotiuuncs rr. MinichU-ni. Rffith. tndtt kitr m
det W'titt irir Maj. mt4 ir*»fl Auw dt» ttiirgamgM*» ^ 87 dtm» tie»M« 99. {iu — -
• dia geschah •) ; $9 fnd$t <ki «In mitk % t$ tingnehtkm, h. Jbdm DüM W mAtj«
40 Haidithn/t m O.
1 £M«r ÄHfangsbudutabe in 0. > Kapüd 92 und 93 nach B bei Hegd, fiMfftadknNwftni IX, 953
Ahm. 4. * Abgiinu^ M Hlädteeknmäieii 2X, 9M imm* S.
Digltlzed by Google
sT\i'TnK<:iiT IV.
r»igin mh^r iimh rrli.'. timhc «Inlion slozson ff^fTcn. \viinf1f;n odor umho swplrfhiindi'
ding der ral gewon isl ze rihtenno, da cnsol kein biirger tiocii burgerin gegen deuif
anderen sinen bürgere oder burgerianc sich schirmen roil duhcinre slahte banuc,
wand in swelrehande banne der man isl oder die frowe» die unsere burger sinl. das
ensol ime vorme rate kein schade sin, man sul ime rihlen in alleviz, <ils ob er •
niht in bnnne wen.', er mip <Vh wol gezi'ig sin vorm*^ mir. di=; pcscali » ulso da
von gotcs ^ebirle inscQl jar 2wei huoderi jar und driu und aluig jar an deine
vurgcnanlen luge.
: Im O rt» Ufr rnuHr htUm SfttUim /iMlmufmi.
Aivmeku»ff0» der U^mrtttzw^en vom OrifiwU tkt dm Hitre» Stadtrtehie.
SUtätrecltt /.
§ S'J. legatioDc ter fungi.
g JOS. assompti» secum «juotquot fuerint ncren'
■wü d* liiiB Atpwdadn.
ter
^adtreeht II.
§ 7. (Verbaibüeidigung.)
§ 19. (HmtfrüthnOruek.)
§ 25. (|uonim tMlino&io eoaviatm est.
§ 27. —
% &4. cum con»alibas.
fddt.
ZtuaU : ez onsol oiich nieman den anderen bereden
wan mit den^ die giMheo oder ge*
Mret lunt.
atingdimen.
StadlrecM III.
i 7.-
§ S. vitabit civitatcm per miliare.
§ ». -
g 13. in qaacumquo domo.
§ J«. —
ZtuOUs eleht er in aber ze todc odrr snlr er in
tfttct, 80 ist er nnd sinn hclfiic zwei
jar von der stat.
Ztuatt: and eagii ntttt pfenaiage^ doch «ol er
er den degen'uodeglwil nuwbe» und
mit im nbercin komen.
der mmet die stat einen mnnot aber ein mil.
Xmatt: nnd jenem einen Kitaden alwtal meb
in einem bnse oder in einem (averue.
Zütttlt: er iol « aber bexiugon, du ei der
bonrihte aa in biabt ImIm nit irorlea
Digitized by Google
laOO — 1322
15
1 Pünfie* SiatUreeht i300—I3S2.
Dieselben Ursachen, welche in dem weiteren Böhmen der BeichsgeKetegebunij zur Abfwsung ie»
liaAaen- und SdueabeH^pUfek geßthrt hiAm, veraidaßten imcA in Straßbttrg ewä reehtskiHoriielte
Sammlungen, die ier umnwflJfeto Fkiß SshOten dtr Naduaelt mfbemhrt hat. Während ring» um OntS-
K bttrg die jüngeren 8MiU Udweise im Anschluß an nog. Kölner (Freiburger-Colmarer) Recht aus n'cA, inl'
Item durdi Vergabmg seitens der Könige oder ihrer Herren früh s\t einer schriftliehen liechtsfixiervng
gUam^ warm, hat das äUere Straßburg erst im Jahre 1S23 eine umfassende Codification seines SeclUes
terfenommen. Vor dimr Zttt bmüt« die ganze JMttMfMdlti«^ «Hf der OemMmt oder dm mnigt»
aufnotierten Statuten, ivekhe zerstreut vorhnmlfu warat Auch hier hnftett offenhnr Shht'rffrn nrh-r "Rrttn-
>u mitglieder dem Bedürfnisse der l^adl, d<ui die üesammtJmt weht befrigdigen konnte, awi steh nach-
ffiW/Ni wmI Smimhmgeu «ä* jcbwr JtnlfftcidUBm at^degt, wn detm «m heute rndk die beiim An
Nmehfol^mdm rcrnffenth'rhlfn crluüten ^ind.
Vor dem Jahre 1322 gab es nur den Stadtbrief, deuen Inhalt dat vierte Stadtrecht bringt, der
jShfüA vom unMit Mtett beeAteetrett wurde* BtuSge undere ^etresttut von diesetu tusfyeteichHtit ßtututeH
ti MÜteu ebenso vom ahyrhi'iuhn Tldt ihm iiniiii i)i ilrn Kid t/tyrhrn Ki-rdi-n. ( T'/? T*. 1~. -i-t. 54. Der
SUidtbrüif V, 9. 19.) Den faktisdten BedttitusUwd vor 1322 kam man aber nicht betaer tchOdem al$
mit den Worten eine» DminStmermOndie, der in dir Wiener Htmdeckr^ h». Ua. die für die
Iiecfd»gachieht€ der Stadt mehligen Notae historieae Argentinenw» avfgtgeidmet hat. Dort heißt es .-
< Anno domini 1322 editos et pablicatns est liber statntorum üvo jorimn mnaicipalinm bnjas civitatis
^ Ärgentinensii, qui in palaciu cummnniter allegantur. uam com in jadicaado orirentnr multo disaen-
IMHIM (tt) tDTbMioiic's iiiUr i rii;sulc& civitatis, CO quod nou babebant jara tVB ttetoto loniuefpaliii,
per qne rpjrerfntTir, sinml cuiiscripta, scd iniigis ijuibusdani ri'dnlis fcn cbHuIjs aat consnetiidinibus
T«l eciam propriis concoptibuu innitebantur in judicaudo, eiccti faernnt dominus Keinboldog Häffelin,
dommiB OMn da QioitaiB militoB et ■Iii lapiaittM nmiwro duAdwim, et poiiti «d eapdlra non».
»& chornm »u dem Orftnew Werde exfra niuros Argcnlinenses non rerpssuri snb rirrncionr« juramcnti.
doDec jnra majiiei[)ali« civitatis singnata, dispersa in cedulia et aiia nova, do quibns eis videietar
«spedieM obtemnd«, nmdeipalHer pro bono atatii dfitatfo eonaeribemt «t ndigmnt ad mmm
libmra sab certis rnbricie, quo consulcs in jndicaudo uterenlnr, asserenUs. se linln-n :i<] bujnsniodi
stataenda in ana civitate potestatem et auctoritatem regnm et imperatortim. Cumqno perstitiment in
w ho« labonado qnasi ig/it vamm nonMBi et «taliit* mwdoipolift bqjumiodi collegiaflait, od aimin
Volumen fecerunt conscribi et legi coram consnlibus et scabinis, et de roDMora omnium fiiit aco^
tatos at juntus obaorriuri in judicando. Uic igitnr est liber, qui commuiiiter in palacio aliegatnr. »
Der Wertbuii dieeer Stelle, auf ledehe die Angiie» der JeHeinieehen mtd dimtschetf Chromk Jakob
Tieingers von Königshofen zurückgehen,^ beweist, daß vor 18X1 ein geschlossenes Gesetzbuch nicht vorhanden
» war, etwaige Sammlungen nur IVivataufzeichnungen gewesen sein können; und d<i.<! /.sf mit den beiden
(bezw. 3) erhaltenen Sammlungen der F<dl. Schilters Jus statutarium brinjft in seinem 2. Buche im
Anschluß an das Stadtrecht lY die leiden Sammlungen eereint, M Jedaeh, daß man die Beetatu^eOe
denelbeii, yciutu tthtrenneu kann.
Die 2 (bez. 3) SrnnmluHgeH, weiche auf uns gekommen sind, unterscheiden sich von einander charakur4«r
1» Mkr meeenOiA. Die Mere, «Midie teeVegender SÜHe» tu Orunde Uegiunddie Eiq^] hie «2 uatfaßt, Semmbmtn.
hängt nh Anhang an das Stadtiecht IV ohne hesünderc Be:eiclinuuft der Grenze eine CnUrktion von Statuten
an, die in sich toeder nacit der Materie noch nach der Zeit geordnet sind, uxuh sich auch hier und da
* Der WarOaut dtr tWO vnAmmllat lot. Otarn» fei m hei SMUer Jut »latut. (Str.) 8. as
hat nur den Zumtz mn Schluß: «et qui er iisnlr^ns ninmatiin logltiir, insimiatar et per ArgeutiiuTises
u obiervari jaratar. > Die deutsche Chronik ititmiUchnmiken IX, 743) hat das ein %vem'g überarbeitet.
Sdbetdnd^ iet der Zueatt «kr die tpUereu Veränderungen.
16 »TAUTIiK<:iil V
bcHiimtnte flnippm ^nftutimifn (iriHni. rür nnhl aus ciiiem iniif:i=:'if n<frrni it)'.<i t :i/iberi$cJwH Akt :u»amitheH'
gtblietßen ««rf. Das Alter der Itetrejfetiden StatnUa laßt sich nur aus der jumjeren StUHmlmig beatm-
umt, da dim hä»^ «w 4tn Htudnen CkietteH im IVomm de» Mekter«, «nKr <i«H«ii Aml^Bknmg
en erhisten wurdr. hier und dii aurh eine Tages- oder JaJire/i-IM'frintij iuu]irht S'/ilrhr Anff'ifitn findn»
iich für m der Gl Kagitcl der älteren ^immluHff; in 10 FtiUm Idfst $ich das Datum genau auf Jahr i
whI (terw. Jahnmit) fitUteOtn. Diae awftcr datierten GeeHm faOm in die leU «ww i900 Jmk
27 bis 1311 Frühiitu), nur das vorletzte Kapitel gehört in 'hu FiiihUiui Hin. Th i den Ii übrigen
mä BürgermeieUmttmm rereehmm Statntm MM »kk da* Aller nicht sicher bestimmat, da der betr.
Mttiter m^uvud» eein Amt iddeidele; tdter dUe in den IS KepUtin genan$dem Meäter eraduiittm in
der Zeit von 1300 bis 1311 im Amt. Wenn demnach vielleicht die beiilen letztet* Kajtitel ^achtrdge m»d, M
M «rird doth die Ilauptsammlung die Gesetzgebung d> r Jidin: 1300 bis 1311 reprayrnderett.
A iHe jüngere HammiuHg ist bedeutend grüßer als dte tätere. Es acheint, dab tunächst mmmtliche
Slatntea der tSteren Sammhnff mcft oihA w Ar «D«sdb:^imlni, wentf/eten» temerM SMUtr, der MO» die
Variante}! dir jünijmn S^immhiiig angiebl, nirnud^, diifl dai Slutnt in drr jUpr/rrni Sdtnnduug fehle.
Außenkm enthält nie aber noch 18 weitere Statuten, von tknen 13 mit Halterungen versehen sind. iMe u,
ivceifdtae gemm beetimmbaren 4 Stattden gtMren in die £eU «M 1318 hi» 1399 Simmer, m ihnen
kommt noch da» M<"i:.-Ifiiitt von 1301; aU< undmn muli mit dem M'i\l,riiiiwfii ir/-,-f 7n-n' /i b'iudcn
auch in der angegelenai Zeit erlassen sein. Wir tccrden somit wohl in ihr eine bis 1322 fortgesetzte
Slatutemamndnng eu erbUeken haben. Die Aiwrdnnng üt auth in der jüngeren Sammkmff weder cÄro-
noiogisch noch inhtdttich. Um einen üdterhtitk tu geben, folgt im Anhang ein Vtrtuch der UetXMStrukiion ao
der Eeihettfolge der jüngeren Sammimg. Die jüngere Sammlnttg eteht gant teMdndig neben der iUteren:
M> hed die Datiermigem am SMud oder Ende de» Statute» beibMUem. Daem bmmum mUwi'cK«, imdb
C Sehr wenif) rn'fvrii irir !•'»! '-inrr drittrn .Snnitnhtttrf. die mch in drr linndschrift C drr Stadt-
biMiothek erhalten hatte. Wie A enthielt sie den A'cim«i des Meisters, unter dem das litatut eriatsen a
war, hatte aber eine andere Anordmmg el» A, die nadk Siitaeegan/ BAatqttmig eim ehranetagiiAe
gewesen sein seil.
Jßemr üA *ur t^feitieHen Uandeekriftcnbeschreibung iibergehe, muß ich ei» jmmt Warte etnfnge»
ü&er tkn getammten Bestand «m Beehtsbüdum, der fridier im Besits der Stadt StraSbarg war «nd dem
B^iaÜidibrande von 1H70 colhtändig zum Opfer gefülen ist, so d,iPi. n-nre nicht die Arbeit Schilters an
gerettet, litute nur die wenigen gedruckten Citaie vorlägen. Diese Angaben muß idt um so mehr eiu'
schieben, da ein auf Verwechslung von Stadtarcluv und Stadtbtbliotltek und den verscIUedenen Hand-
»ehriftenreihen de» entere» beruhender Irrtam naakfHiMtmi» ieL
Als Schutt r sv/rt« Arbeit machte, staiui ihm eint lidhr von Uundsihrifi'h :in- Vrrfn/piug, die
damals anf dem Stadtarchiv sichbefand. Es tinddat die Ilamtsckriften A D E F ü U I* K 9i
Xi M N. In der Beihenfelge fddt B und G: «flanuiia mperiori forte ftbMrpU* «Hon line jaetw»
aiitiquitaüs >. Außerdem benutzte er »och mehrere nicht eingereihte yummeni, nämlich einen Codex, den
er uis Major (Maj) bezeichnet, außerdem den von Mnmfkr der Stadt geschenkten, angebrannten Vöde*,
der m. A, die Verfassungsänderungen bi» 1499 etdhidt, und da» »heiadidie Aidt«. Im der ertlen
Hälfte diete» Jakritmnderts kameti die Handschriften in dir Stadtbibliothek. Dort benutzte Ueusler 4»
ftfoch acMM mir mir Verfügung gestellten Xotizen) die Codices A C D E uml 1» ; Hegel ebenso nach
»einen Setiten A B C D O B I» K L M X. Die Angaben über diese Handschriften stimmen
nun 80 iceit überein, daß die mit gleiclten liucbstaben bezeichneten Bünde der Stadtbibliothek vnd des
Archices identisch sein miixfien — iw dir Jl- ihe der Stadt rnlitr wurden demnach anstatt der fMnuJcn
twei andere mn mit B und C bezeichnete Handschriften eingereilU. Xeben dieser Reihe ist noch heute a
im Stadtarchiv erheittn die Heike der Bri^fbOeher A B tmd C, an die aiA JD und E mit Zintver-
urhretbtingr?! mtijrftdlt ni'.fr}diefrii. Dü.^ i^f rfa.« Frqrhni^ riucr T^nfrr^irhtw^. die im einzflnen hier
darzulegen eu iceit führen teürde. Im Intcrestc der Sache bemerke ich, daß dementsprechend die AngalK
in dm dtmüdm AdAcdiMmlm IX S. 991 Amm. 9 m,' »Eine ander» Rlihe» «M ob irrig fort-
fiiUm muß. f»
Digrtized by Google
idoo- Idas
Maj. und S. Die äJiert SUkiteiiiammlung entnahm Schilter dem Cod. Mqj.: «charUceut in folio //ai. / ^ . r
minori, qui post histomm regam et patniurchamin et jus Memaanicam proTtnciale et feudale i'"e>>'^'i'""u-
continel «liam jus Argentoratense >. Sie int im Folgenden aU Ma). bezeichfiet. Mit ihrer Beschreibttng
iMhmI ik it» Oodas B Meran, die Hegel in »einen handschriftlichen A'oru^ n yiebt, nur ist dits Format
i von Hegel als Quart anffrtftf)fn, ah>T da lutt Sddlter tcohl für rlicsc correMe Bezeichnung das Kleinfolio
geteilt. Nach Uegei enthält die Handschrift das Königabuch, den Srhicabempiegcl (Land und LehnreelU)
md mm fiUUvS dat Stadtreda mä tOhMnUger FoUinmg auf Btati 1—29. Da ut ieidm Be$dtreibungen
dk Handschrift als J\ipkrh(t)ulschrifl he:L'i(:httct tciril, so /»v/f Mick fiir Fragf nahf. oh dir Uaiuhrhriff
füllt Origiw^hamdadmft war oder nidtt. War sie eine Vriginalhandschrifl, so muß sie nach J311 und
1» «or iSa» gtteMebem mir, H» mOSte «in eine ier Ateffen P^iieihaiidadiriflen geweien mAi. Wie dem
tet, ist der durch SchUter überlieferte Text ein guter tu nenmn. i
Auf Moj. oder auf eau gemekiaame iiwUl» eiäier auch Begsch. zurücL
EeysOt. (jettt auf der k. UnkenUme- umd Lauda-BOliefhdt tu Btntimrff, votier «h Betite dee
Professor Regscher in TiU»ngen). Aus dan F.nde des 15. Jahrhunderts auf Papier. Die Hanthchrift
U enthält gleich eu Astfang auf foL 1-31^ Das Stadtrecht lY und im Attschluß daran die allere Statuten-
Sammlung, vie Maj. abbrechend. Auf foL 31^ -ii^ folgen Urkunden und Vertrüge mit JL Sigtenutml,
Bieüu^ und Domkapitel. Veber den weUeren fnikatt «yL die BeadknStm§ inder LMem^eAm Aueg^
dm Schwahemp'nr-!-- I^VI.
A. Die Jüngere StattUensammlung enthielt A (früher Stadtarchiv, dann Stadlbibliotbdi £u Straßburg,
» I9t0 tcrtnMMit^. Um ItfieAftOl AMKcr «b; «min litan A notatu, pvguMBiu, i^itiiiM loriptiiit
vclfftt. iLges i't ktatata. qaac nos libro II cxhibeinns, prnmiscnc et Bonnvliiin tomporis, quo qiia«»-
Iib«t lata gont, Seriem disposait sub certos titalos et receuUorcB ab anno 1320 a^jecit. pturiiuis
tftuan tempi» et eonnil«« aanotevii» Weitere Aiegebem heritee» wir tun Begel, Bermam (NuUeee
histor. etc. sur la rille de Straslouri} II, 31), Heusler und Si hnn ijam fiu sr-iiuu Auszidijru -ur Geschichte
tt des Frauenhauset Fase. J auf dem Stadtanlm). JNaeh alle» ist es ein Pergamentcodex gewesen m FeUa
(Hegel : groß, Bermamt : petit); die eihdttntn Citale etiumen dem WorÜeede naeh rntteretnaisder mOer
sich und mit Schilter überein ; meU JO die Angalte der FoUierumj : hierin weicht Schiller ron denAftlt^
einstimmenden HeusUr und Sehtteegaiu ab. Es scheint nach der Zeit Schilters eine NeufoliienmgtttM-
gefunden eu AoftcH, die die Haid der geeAMten Blätter um ein paar verminderte. An der UeiOität der
* Himdtiir^Un iit «Mt jh suxifeln ; vi^eicht sind auch SdsSUer» SeOtHeHtite «M twrNiltm'x «mgeim
(je\rf?ni So ist es ffffter unmöglich, genau du: Jieihenfolge zu reeotiMniieren — die Anrjnhcn sitnl iu
TojUUc Ii tm Anhang eusaemengesldlt. Die Handschrift enthielt auf thren 47 Blättern (die Zahl nach
Hermam) wer ^adtetatuten emd am OMtff PWtftjrtdte dee Bates von OSi und 1800 (leMere im
Aakang abffedntcki), dann den VoUtnacht.ilrief fi\r die Oc^nndlrn an den päpftlichrn Hof ro» 1"!r,0,
» dk Sehäter im Auetuarium vom Uber II seines Jus slatutarium mitteilt. Der ganze Best enthielt
StaMeH emd ttmr tegiimt eine Smmhmg, m dk tiA vüHfti. 5 {muA Pudert ZSKhmf} der Anfang
»y/>i f^ladlrecht IV ixn.<:cfdießt, da.1 aber auch mit jünffcrcn .Statuten dureltsctzt ist — naeh^uivfiseu ifl
auf foL 6l>.- V, 7 MM 1300 ; 7: V, HO; 10: V, 64} 12: V, 37. 40} U: ¥,26} 17: V,43; 18: V,34}
H: F, 9 «on ISOO. A»^ fO. felgt dam der SOHuß «wi fltaümM tV. Vgl. oben 8. 4, 15 f meine
M Ausführung über den offizieHen oder privaten (Starakter dieeer Emeuerun;/ vuu 1312. Von fei. 2ß* He
etwa foL 43 folgen dann wieder iOngen StaMen, Mer mdjStiger ak 1312 m bunter SeOteufalge.
1 Der von Schüler benutzte Maj. scheint identisch mÜ dem von ihm für seinai Schuxdxnspicgd
bewuteten <cod« grandior reipablicae Argentoratensis . naoa qudem init in cniia Aigeiitont«iui
at libri jndieiarii, qnod vt adjectae leges rcipnblica« Aigentorateiwli ctmflnnaiit. » ÄBein es erheben
et sieh dagetjen Dedeulen. Ich he.'^clirünle muh darauf, dir auf die Straßhiiri/er Srli\rahr)irsi>ieijtJlMitih<liriften
bezügliche Literatur uusufuhren: Schüler: Codex juris Ähmannit i fcudulm. edit Anjmlorali 172S, XV,
Schiller thesaurus antiguitatum tom. JI, Ubn 1727. Die Einleitung zur Au.^oalie des Sditcnhempiegele
und die Yananten. Laßberg^e Vorrede M teiner Auegabe. Homeger Die deutschen BetMebSititer dee
MA. 1896. nt. «a»-d»8. aotm^erklde der kkt. Oaeee der Akademk der Wiee. tu MBneken 1671.
M S. 002- 514. Homeger: BUtuuf der fMI.<MM. GIAmm der Akademk der WiuenedU^kn eu Beiiin vem
20. Febr. 1871.
Str. 9
Digitized by Google
18
STAOTRBCIIT V.
C (Rrhüti'Y iiuhrhiiint. StatltfnTiUnthrl:. 1970 rrrhrmmt ) enthielt nach Tfegr] tf<')i f^fJueabenspiegd
Land- tinä Ijehnrecht, und txm JM. l'jl an den Anfang des Stadtrechls 1 V mit den t, i HkxtiMgtworim
m OfSiMk«»mA5;j|U»>; «AimodoiBiBlttfO A»tf fa.90i* t^mamaAAmCiMmmi^Sämet-
guns: V, l'i : auf f(il. SIT-': y. "r Aiirh Chat vic A ihV Mei.stertuimeu rii de» ein^ehwn SMul^ii
kmmg^ügt ; jedoch muß die Meihe^foige in (/ eine andere gewesen sein, aU in A, da in A foL 30» dem &
C ao**, fal. St^ aber wkM C »IT» entspricht. fiieJkm^am tagt vom BMhI V, IS: *k tUM «rt «m
Joule tle J304 (der genannte Iletid Mmrtus war 1297 und 1300 Meister), puitqm tbm» le codex C, oi
let ftoM« jMratNciiI «c wm» jpor ordn cAfvwofcy^i«, «I at frieidi de plutieur» poätrittin ä UM.
yogts eeMe dUe VBfrimtt /. aw (m.» Ob SOmet^amf FanwifMig ridHig tat, UAf «ieft ikaite mUti
mehr entscheiden. Bmulet hat uns etcei kleine Gedichte aus der Handschrift gerettet, die innerhalb des u»
Textes des SchtcabenspiegeU gestanden hahai, um! meines WitttHM bilket wMkatUlt tini. Ith gäbe Mi*
ffenau nach der Schreibung des Origittais im tier Anmerkung.*
Ton An «Mge» M AMfar mmI Mar <n da« TmHatOm emertem Sattdaekrißm D. K F. H. Jt>
enthirlt h-iiir nnr iHtrrf ,9l(ittitrmitmmliin{i, mmtern a7k dn/i Sttultreeftt rm daa ja iiuth äUete
Statuten übernahm oder jüngere Ueberarbeitungcn. Ihe Citate habe idi gleichteoht beibehalten. tt
FOr dk AKNm giradt äiem AoAradUtt MWe«m die wmmaithtlm JOkmdeaeAMiatt Oggd^t
umt Hcudn^t, ohM lie wdit eint JEImfaDwy dir «crwidMla» Bmdadir^liiißiatti gmu mml^liA
gewesen.
Di» SAmieri^keittn der EdiHtm, dkmrimem paar Ereerftm eim oorrdte ift«dkr0 hentttsm
konnte, vermehren sich noch dadurch, daß die Hauptgrundlage, da$ SMUer'gche Sammelwerk, in zwei «
gleiiAiwertigen und doA mAt «on eimmder abwetehende» J^bed>r^tm tatÜ^. Schon die OrigtnaBumd-
eekri/t vor » «bgetduiebem, wie num war ; die heidett Abtdtr^lm
liaben sich dann noch mehr dem I^autwert ihrer Zeit anbequemt Sollte man nun gewaltsam den alten
Ijuutstand wiederherstellen? Zu limr utliluu hiUafcu Coiyjii'irerri machte ich mich nicht entschließen.
Sollte man aüc Varianten der betäcn Abschnjten angeben t Oos gieng ebenso wenig. Wenn die Edition «
die PMttemtim «n/gfat«, eim <Mfc /"r dmLmMaiddtt MtuM^rnJUMltitmÄi^mg de» M. Jahr-
hxiwlfrt^ tit ^rin, i?o rri-nnrjtc r«. nur dir nnrhUchen Varianten amugeben, im T^tbrigm rinr Ilavd^rhrift
tu Grunde tu legen. Schilt. (G.j beileutet die Uießcner Abschrift ; SchäL (Str.J dte Straßburger. irrster*
Ke/t de» KnpUtki 1-6, tetetere dem JRM «n Orrnide. Am mei SUBem (V, 15. JOtekmitt 8 mid V, SS
Anf<tn'ji. ni) Afisihriflni iJfi };> Jahrhunderts voihvjni, i.<-t der f]tui:c Viiriiuilfjdtalktst geg>U» SthiUcr. t't
wOeher den Text der idlerm Sa$maktHffeH tu Grunde legt, giebt auch die Varitmtem der jüngeren; wo
er «midrMditk cA Qiidb Ä emgiebt^ liok wk dem mjgeimmmi «kr emek m tbii AdhH, dim
fiHatetiumgabe bei Aw fOHU^ wo eefeUt: * K«r. hei SML: » JMtt, Uegt wtM immer Aeu (hnmde.
' fol. J40». D«r lieb« stiinm«r, der ist kummcu,
ich hah nawe mer fWimmilMa,
Aber grünet hcide,
Üer meige wol gczient bat
BiTf!^ lind tal mit ua«r«T mt»
Winter, dir eu leide.
Na wil ich der schönen mit <l«r gvten
mincn dienst widdorsagcn,
Sit ich nüt mag Ion bejagcn,
Ich wil es nüt me muten.
Ich weiss wol, du s& die miiM twiDget,
das ir we noch mir gesebifat,
Driü oiiulifu ii Ii ili'iiiK« nibt,
ub 81 in Borgen riuget.
fit. iOt*. Wnt dn u'ii ein gnt man
uml «lif wailifit urknut lian,
So tIücU den wiu, also dcu tot,
mtd tring siti «il vil ane uet.
Digitized by Google
Vor 1311 to
Gedruckt igt bisher nur ganz wenige« bei Gams : disserttüio de bonis lattdemialibwt. Iff/ji l Stadle-
ckroniken, Heualer: Verfastungtgtachichte der Stadt Jkud, S(AiUer: Königshofen und cod. jur. Alem,
feudtOis tmd Weneker : CoOeeta arcMm de ffMurgiHt. BemM vmi« da» ^a^nMiHiervo» iSUOler
hergeatdlten Form auch für Schrrz, (llrjsi.arium gtniMiam Wttiii «mi «i. ObeiUm 1781, äar «W ete^
a meinen teltenen Worten gatue Stetten anfüfai,
Eime ÄbhäHgigktit dw WBrtkmttt der StabUe» m» Aftm» StaitredUeairfteidiiniiijfen M mtr m
tfi-niiyn FttUfn U'wh^uwri.^r» : V, .77 grhl .-/iwi Teil auf IV', 4f>: V. r,0 nnf TV .7" ir, ,S\- niv! V, l)r,
auf J V, S7 zurück. Im Uebrigen nehme» die jtmgerm ÜtatHlen ja den Inhalt älterer »ehr häuf^ wieder
«1^, JMbA /Ml ite dtai JttM Adil /flrtftOdbiiil fl^
[1| Wer für den meislcr und den ral, do si rihleul, oder oiKkrswo, do 8& su
•gorilhp" sizpnl, wer do fiir sii gal mil woliclier liandc wofrcu oder liuniisch das isl,
oac mil ein spitzmcsscr, und er domil kuntlich ergriflun würt, der gil fuoff'' pfund
and isl ein Jar von der atat eine mile. ist aber es nit InindÜich, so sol aber er sin
u nnsohulde dun, wen es der meister und der rat «het, des sol sin one geverde.
[2] Wer eine wunde oder einen dolslag cla|$et, der sol sweren, das er in den
nehistcn dryli lagen nenne sirien gezQge/ die er aller pewprlicbesle weiss sne
gevenlo. utult' was f^czrigf« er donocli 1101110, die su1I™i nil gcUcii.''
|3J Wer zu ohle wurl gclon uud wil der furguu uf äiu rei^lil, dus s>ol er tun in
M den nehslen vier wocben. und dal er das nit, so sol er in der ahle bliben, ualie
das er gebessert; wer aber es in fremden landen geschehen und wurde hie snoobt"
gelon, so er danne herwtder kumet, so bet [ei^ aber vier woofaen frist, also es vor
bescheiden ist.
[4J Wer einen wuudel oder ersieht, alle die mit immc noch folgende sint mit
• iB UosMS niMsem oder mit swerten mit hdnmbarlen oder spiessen, werdent sie
ergriffen, es gal in an die band oder an den lip in alle die wise, also dem genemen,
der den dolslag oder die wunde hei geton; folget aber einer noch one nicsser/ucketi
und one bloss swrrt uiul one wofn n, wil der behabcn zu den heiligen, dns er nil
in übelcr wise noch folgt ndc wer, der sol ledig sin ; wil er aher das nil behüben,
u so sol er der stelle bcitseruiigü duu und gal im weder au die huul noch an den lip/
[5] Wer in der stelle besserunge isl,* er si au ohle oder nit, der sol fride han
uaaewendig des burgbannes vor dem, von des wegen er usse isl, und von allen
sinen fruuden; und sol ouch der, von des wegen er usse isl, friide han von luv in
der slfit lind in dem lande von im nnd von nllon sinen frunden ; und sul der
» meisler gencme, der usse isl, das gebieten mit der stelle brioOe,** ob er dem gerihle
eniwidien ist, oder aber von mund zu mnnd. so er us sweret;* und welre das
ft. Ai •iil«>i b. Mtjiiek,i »«iD». 0. A f»l. tJi •all« mm«. Xegtth. s Tixi. d. 4M. X7
fltft Amm: «mm aol mcfc «tnb« lolsT«9a md tnib* «mdw a«k ne dcam Mhs gezuge leltfn».
e. S<AiU. (0) : «ouch- f. § j'.mrf i« A f<>> rr'r g. A tot. SS f<''ji -S/if«: «von
4» «welro baod« Mch«u du ist». b. Dtr UttU Satt: • und sol — brieff« • u( am A*rgäHil.
L Ai «twinl MM ftt ilaät'.
üiyitized by Google
20
STAIiTHliCIIT V.
hricliel, der sol tnldin <\'u: ljes.s«runge, die uf den geselzel isl, der der stelle friden
brichel. wil vr Hl)ei- ml tridcn geben dem, von des wegen er du usse ist. oder von
sinen fhiDdeo, svaa ime denno donach geschiclit von dsmQ, voa des wegen er uqge-
vnren ist, oder von sinen frunden," es siin dem burghanne oder usseirendig, dammiie
isl meti ime noch der stüfi nocli keinen sinen fränden d^eine besienuige schuldig, a
und s jI meisier und rot dem audorn beholfens sin uf dea* der dis geboU also
brichel.
[6j VV elre unser burger, do inuu eiuen unser burger oder burgeriu liuge bi uahl
oder bi tage in dirre stat, wo man das kantlioh mag gemachen mit erbara lutea,
der sol nimmerme su Strasbuig kennen, und sol der mdater sich alles aines gutes lo
undeniehen, »nlze der kleger wurl abgeleil, und sol doch nieincr zu Strasburg
kummcn. isl aber er ein lautmann, der das dul, dem sol man den köpf abeslahen,
obc man in crgrifTel.
[7J [1300 Juni 27 \ ' ^ Wer es, das cinrc unser burger den andern unsern
borgem vunte oder au lode slucge oder anders kein« uofuge tote, wie gros die la
were, der umbe sol niman in sin bus nocb in sin hof louffen one ourlop meister
unde ralc<?'' \nv\ fli*« schullheissen urlop und des vogles. wer das gebotl bricht, der
sol ein jar von der stnl sin eine myle tmil fjil vünf pfunl und sol den clcger ungc-
clagehaA machen, und das sol meisler und rat ut der slat," so der iioulouf geschihl,
anvoltenl «i riehiende uf den eil und sollen es richten und rehlverligen' one »
undcrkw, sie irrenl denne 8unn«idage oder gdxinnen virtage oder andere dicfUge
not die nierc.
[•^l" fKs sol nii ttian kein panzcr noch bcckelnhubcn, kolcr, collier'" noch spies
noch liellcinbarloii in tler slnt noch in r]f»r vorshil tr.ifxen fsol), weder bi naht noch
bi läge ; es enwer donne, das es meister und rol eime erioubet helle von redelicher
sach wegen oder das einre für' die stat welle riten oder gon und sin ding schaffen
oder tis dem lande ginge oder ritte one geverde. wer anders ginge, denne do vor-
gescbriben ist, der sol zwenzig ^ jar von der slat sin eine mile und gil nul pfcn-
ninge, er pimf^f mil lihle oder on«- lihl, iiiul .-^ulnl meisler und rat daruf stellen
rugeu und furbriugeu by dem eidc und sulul es oucli rihleul ungcclaget; und m
a. Kw •«was ime — fninilen • a»s A ttfäiM. Jb /MK tmcA hti Ktytrk. h. Ä itgimnit »Am itm
vanlaf a naali mniehlaa do «w gttn ealmrta ymm dryianhandart Jar, da her J<Aaimes Erb«
der Jirage naiMar «aa, aiat iiaaar» harran, maistar und rat, adsalBla und ammanne flb«rein-
Viiitin«!» uud gobOtteat mit endelichcr ürli-iU', In- i';:iit iinvcr Inirf^rr rinen c. A : «oder
aiiJer«". d. Srkilttr laßt in frhyr; Kiiimmct-a /oit/tn : • mit gewult loufTen*. a. JUfteA. SS
. »lunl •. f. Die beidtH Itlitt i il i ,v bei Sckilttr iu eckigen Klaiamr». g. A filt. W liyÄlflf;
• Da bar Uawl Marc« maiaUr waa, * do (kMoinoiil) aint naiater und rai, «chaflal imd iMniM tkt^
«inkeaiBaB ind lunt fwhoMD, daa aieaiant... . . k. In SekäUr ■Str.J ube^gmcMfkit, k SMUr
fi/t «Jar«. i. Ai »tSm halb«. Jlqmci.: «swaDiig«.
' «winrlifrn» hat ^cJifUcr: Heusler citiert <t(U Slulut in seinen Esccriilm uhrr nnrh A fd. 6b: m
«Montag nach Job. iiapt. i:i(X>>. tkimit stimmen die Amtslisten: BciniH/id BeitMdelin euntiert bia
Jmi 3, Joluinnes Erbe der junge ersclteint am 1. Juli im Amt ; Nov. 14 ist adlM Ml'l
amUemiderJUeittgr; u itt alto daa iStoliU «om »7. /«m JSOO. * Die DaUmu^ IMM
HeM Marau «Mtr Bargervtriäer Beritt VtSU luA Wim»» iSM omJ 1305.
Dig'itlzed by Google
Vor 1311
21
w«ler einn in dem rale beaeil, das er df» gesehen habe, der sol besaem, also davor
gcschriben isl. alior er es gehört sagen» aosol in der meisler rehtfertigen, also
obe ers gctun habe uder uit.
[9] {1300 Juli 55]' "Es ensol dekeiner der rates, die wile er in deme rale isl,
• von nieman kein mUte nemen oder schaffen genommen von einem andern, also das
SU ime doeb «erde, das das gerihle uf der pfaltsen anegot. wer das brichel» der
sol meineidig sin ; und wer die miele git, ist das kuntlich uder wurl kundlich
gemacht, der sol ein ]or von der slal sin eine my!e nnrl pit den*» andern in dem
rate fünf pfund und sol dami aiiui sache verloren han. wir iieisen euch miele:
M pferd, hämisch, gcwant. kern, win, golt, silber, pfennigc und sallz und alles das,
den man geweichen mag unrehle su tnnde, one alle geverde. und sol ein rol, der
ab^;ot, dem andern rat, d» anegot, disselbe in den eit gebim. und ist oach darambe
an der stelle brief gesclzel, do men jerlichc noch swert. "
[10]* ■* Wellich rolherre nif m dem rote knmt iif die pfallze odor anderswo.
1» do sich der rot sammel, so men die rolglockc zwUrenl liitel und sü zn dem andern
mole gelassen bei, der sol dem role" geben einen Schilling, und die ntherren sulnt
des aohillingea nit abelon by dem egrde« es enwer denne das in ehafle nol oder
reddiohe saohe geirret helle und das apreche bi sime eyde ; und dennoch sol die
alte satzunge, die uf das gcribte gesclzel, bliben.f
» fllj So sinl unser berren ouch uberein konien uf den cyd, das man des liiriies
slussel zu s. Aurelicn, wcnne ein meisler abegol, und also dicke er abegol, den
andern meister, dw denne anegol, mit dem yugesigel aol entwurten. ■
[12] [13(tö AfirU 23\* «Unser herren meister and rat, scheffel und amman
sinl ubercin kommen und hanl ufgesetsel, das dekeinre, der die kur hanl in dem
» rote, die kur sol verkoufon, also das si'i dekeinen in den rol selzenl nocli liiesenf
noch schaffenl gesclzel uodj gekorn werden von den, die von ircn wegen in dein
rote sinl, umbe silber noch pfeuninge noch pfenniuges werl one alle geverde. und
wer ieman in den rot klesel, setaet oder schaflct gekosen oder geselset werden,
den meialer und rol argwoiig hanl, den, des denne die kur iat, sol mdsler und
» rot uffe den eil Iwingen, das er swcre, das yme weder silber noeh pfenninges wert
worden sy noch werden suUe noch niemanne von rinen wegen, und das ime der,
a, A fU. S4 tifhuUs • An Jocetws lago, d« horr JobuQM Brl»! nanter «mt, aiiit uumn h«rrm
meister und rat mit der schelTele gehello uf ileni eil rib<TrtuUi)rnmen, das b. Sckiller (St'- ) :
I dem •■ Sciilttr ((!) : i dca >. c. Iieg$(ü. fujl kinsn : • vortu mjnster > . d. ^ be/iu»! : • Da
U lierr Albrecbt Rurendertia i meister was, siot unser berran meister und r«t mit der scheffTele gehvile
ttbwciBkooiiuo durch du, dis guibl» uf d«r pfolUeo ^wdart w«rda....« •. £m( BMätciri/i
«dem anfcni radnimi'. t. Km EtaitetrifUMt i *Mk tliiU mm», g.AttgimUi
■ Durrh da5, <!ai man rathcrru setze, die rihMk gMlHn Old kliBUa, W lillt wMm wd ttX, MbaM
und ammiino« ubcreinkoDmen und >.
M 1 DaUmmy: Jehamu» Erhe war tmatmnäar VtUttr 1380181 (im Winter) uitä ISOOfOt fiaö tr im
Sommer amlifiic) Vgl dim V, 7. TU dalu H also tUu Statut ohne Frage von It0üjtdi25. » Datie-
rung: Ein Aibrevht Mukmierim war Meitter : 1291193, 98199, 1303104, 13Ul\13 w. 1330(31. » SdtiUer
bemerkt, 11 sei ein Teü des wrhergehadm AMüCcij M JIcyM*. M ktiiu dm buomien ütiUmkir^
* FfL Jim. b derfetgatdm Seitt.
dCT er gekoscn het oder wurl von sincn wegeo, geben solle noch ieman von sinen
wegen,* das ime io den jor wirl, oder des jars werden sol onc geverdc. und wil
er das nul swcren, so sol er des jors sine kure verlorn han und der, den er gekoren
het, sol nil mit den andern ratUerren zu gerihtc gon, noch kein rehl in dem rote
han. Het euch also gekosen wurt, der sol sveren an den hefligaoj das er nieman *
nül gdwn habe noch sulle one geverde. die rotherren aallent oueh eioattder eydigeo,
so Sil abegonde sint, e das sü einen andern rot kicsent und setzent es einander uf
den eil, ob iemon den andern wisse, der sine kur verkonfl habe, also es dnvor
bescheiden ist, uml sullent das lurbnngen ui den eil. were ouch das ein byderman
in den rat wurde kosen, der witzig und gut zu dem rate were, «olle der nnt in i«
den ral komen.*
[13] \1303 FrüAtinffl* Wie alt ein rolhcrr aol Bin.
Unser berren meisler, rot und Schottel und amman sint uhcreinkoinrncn tif
den eit, das man keinen nrlherren in den ml kiesen sol, er sü denno dnissig jor
all"* oder mc. men sol ouch keinen burgermeister kiesen, er si denne fünf und «»
dnasig jor alt oder me. und wer in den rot gekosen vurt, der sol «in ross baben
oder einen guten neyden von zdien marken wert, der sin eigen sQ, auf den eit
one gevtTile. und wer also in den rot gekoaem wurt, wil der nQl derein, so aol
mens ime gebieten. ' '
[M] Ks ist^ iif^esezel und gehotlen mil fremeinem rote schofTel und amman, »
das uieman kein urteil bynnan von meisler und rote*) ziben sol in debein ander
geribte; die satzuoge ist ufgeseut, das man au stete sol haben < und nleitema sQ
abgelon noch nteman afl maht habe abesulonde.
(15) ' * Von den schs artickeln.
1 Unsere herren meisler und rot, scbeflcl und amman, ricli und artn sind uhcrein- «
kommen uf den eit, das sü unser stette recht, frybeit und gcwonbeil, die ir vordem
m. Sckiltfi- (0 u. Sir.) yfhfu die Wi.rlt : . (.i-Ihmi — \vf-p:i . iiiV** imT'jl, Mfi 'r. ii iih Am.ifi'ku»}, tif
ftklen aufk bei Rt^scK. b. Ä filyi Iuh:u . • dun s,uücn liirisl«r Utui tal Svvmgcu uf iloa eil, d»» er
in den rat komnio, dis war «l^uMt«!, do bor Hup Uicbter meislor was, di« geschach an dem monlage
io dar oataiwDciie, dp nn ven gaUa geburlo nlta drinnbondart jar und swsi J*r tukn»4 äü *>
Aitekrift tri JhfMfi.'mJ ScAiller im Ttat mit kmun cMraelM. SriHlrr fUft kiut%: rida e. Mqs.
Im /b/jfurfci ,<if,!fi(f -f ifi.- T>(;i:mm«ng ja fitilifk wittitr. c. A : 'J'.i ^i'rf Rurghart Panfiliuc'
mcistcr was. Ja koiiiful uicislcr und ral, scIiofTelo und ainmonDC, rieh und atm ui (ii n eil tlbcreio •.
d. Kiue Handttkfifi kalte • dri»9ig jerig • . o. Di# gamtt Shlle itt stark rerdrrbl. firiilln- (Sir.) lial :
« der «da roM baba odar mmb guten mejrdan voa aaban aMrckan wart, der nn eigen ist, bQ auf deo «
«Mam geveide*. Dit StmtelMumf v«m •aol«. <Mr KtriadlfHMijr »baba» »baibea» wU 4it
ForllatSHng dts • ist > stelUn einen Ha-ri> Tr.-t ho'. Stall •einen guten meydca • /<u A: «einen
löBer •, D: ■ einen hengest», ifryjf*. : . tiu giiUs ikinotcr.. AU ;« •eigen i«t> }tkatigt Varuutlen
füifl SfkUter (Stf.) [Sfkttttr jG) kal datstlie zti •eil») nwi eimr nirkl genau genannten Ha»d*tkhfi:
• der »in eigen ist odar «in« Untmaniw verpfändet oder gelebnt >. f. Ymritmt i*t SekHur • and m
twin^eB daa er drin konuMi. At >odh*. b. FnHml* M AttlMr: »ni Stnahug*.
i. Yarianie bei StMur: «iamania nf dm ait «ad daa idenan sie gcwait hab* ab» na laawndi».
j. A fol. ZOa tigmati «Da bar Uatiel llamu* auiiter was, sint.....*
l UurglutTt l'anßlin u<ir amticrcnth r M>-istrr nur im FrühUit'j V,0:i. - V<ß. IV, ^ Ahschrift
des Kapitel IV, ohnr die Tit' luhlrsrhrift unter iSthnecyaus' Au.i:ii<ini n it h A fol 30a uiul uut der «*
Vergltickung von V 204a. * V^l. V, 8. Schneegana setst rfo« Statut in dm Jahr 1304, veä die
Ha$id»ehrift C dmmologüch gnrdntU tä uitd mehnn SUitiitt» aua der dSeit mch 1300 vorattffititgM.
Digitized by Google
Vor 1311
an sü brocht,* haben wellenl und mit aamen dise sechs artickel, die hic gcschribea
SlODl.
1. ' der ecsle ist das** wir imwe burger« empfohen' mogent»* und dn* ir gutf
fr; und das niemftn' iif unser barger galer k keine belle legen sullei in dem
s lande;" es were* denne«* das' er bettig gal4 helle, das' von alter beUe aehnldig
were zu gende.*
2. das nieroau Ueheinen unser burger' vun Sirassburg siu gut verhieleu sol in
dem lande, imc were deune rechte" gebrosten vor meistcr und rot zu Strozburg^
oder vor «me scbnltheitten* und sol uns ein bischofdas abelegen in sinre gewalt,
M wenne t» ha gelcandet vnrt.
3. das dritte ist, das nieman den andern > für die slat noch deheinen unaem
btirf<;er laden sol. der rehtes gehorsam wil sin vor eime gemeinen ribler in nnaer
slat zu Sirassburg.*
4. der Vierde ist, das kdn bisoboff von Sirassburg sol gewalt han über des
u ^tols hdve noch sin gnt nocb sd trengen sol weder mit berbergea noch mit
wgern noch mit debeime andern dienste, wenne meisler und rot suUenl des** spiuds
gut haben in irre gewalt.
5. der ninfte ist, wo uusor burger liunl gul ligondi' in dt-in laude und ir liofe,
das ir gcsinde uud ir vibc weide und wasscr niessen sulient und hultz und almende
M bracben noch gewonlioben dingen ; und das nieman uf Ir gedingelen knebte, die
weder eigen noch erbe in dem banne haut, keine belle sol legen.
6. der aebste ist, das man uns slete lialte alle die freyheil, reht und gewon-
beil, die wir'*'* un^^ern vor<lt>rn herbrocht bant, sQ sint besigell oder unbesigdl,
geschribpn oder ungcscliriben."
» So sint oucl) unser herren. meister und rot, schotte! und ammannc, rieh und
arm nb^vtn komen uf den eit;'' wellere unser burgor, er de pihffe oder leyge,*^
jeman bistunde mit gerele oder gelele» der uns dise firyheil. r^l und gewoobeit
nüt stete wolle haben, es wer stille swigende oder oberlut, und das er des erzuget
wurt lulL erborn f liilcii oder dast-»; kunllicli wcre, der soll zelieri Jur von der slat
a» sin eine mylc. ist aber er des rales, so sol er zweuUig jor von der slat sin eine
0
m. A fl^ Ummt »iHMt'. h. Sei», «daii. K.Sehm.t «bnrgm*. i. 9ik».s «Mphbrn».
V. Sciilt. (OJ : «mOgent». Seim.: •mugcDl iind »oll«nt>. (.Sehm.: »daz». (t. Sckn. : •g&t>.
b. Sckn. : •Tri si>. i. Sckm. : «dax n^man-. k. Sein.: «uOe unwrre bürgere gfit>-
I. .SVAW«. |'?' : ■suliil. ,S'i/iii. : .svlli-.. m. 8ekiÜ. fOJ i «land». n. Sein.: •ei enwere«.
K o. Sehn.: «danne«. p. Sei».: >il»f. 4{. ftA«. : «bttig gftt«. r. StJm.t «datt.
B. 'tu geuim* /MUt Mm, t. At «dthtiu kaigan». v. As «Mhltt». /• A /Ml(:
•nSttMterg». z. A (SOmtifM^ f»f$ kmm z «tob Stmlivigi. 7. A: -ddiMMn bngm
vm Stmburg vure die gtat laden mU. i. A fiUt: •in noMr tiat la SlraasLurg- . aa. A ; «den
spitsl und sin jtfil-. Mi. .1 . »wir und unsere vordem». cc. S ful. S7 figt al-, 1. ArlUel
^ iintu: «das unser frawen wervk in der sUt Strasabufg gawalt aoi bWiban, «iMiHtcb pfleger daniber
lu sezeo • . dd. Jm A itfinHi fol. 30 1. c«. In A fMl !•«■!• — laygt>< tt. A filgt Unu»:
•und mit Udeilwat. gg. A miui Mifteh. fligtm Um*m t laiit*.
1 in dm fcigewlen Alxlmitte m»A ktqMcbioeiK «rife Vmittiden MM 8em. (O) md tkrJibKlmJt
vm SdmeegaHB (Sehn.) aitgegthm.
24 STAOTRECHT V.
mylc und sol siu schöfTel ambaht verloren ban.« ist aber er ein schüflel, so sol er
das schoffel nmbahl verloren han. ^ isl er aber nül ein schöffel, der sol nie-
merme weder des roles noch schuüel werden, und wer dis tut also, dem sol raau
sin hos und hof n^ derbrecben und sol meister und rot steh alles eines gutes under-
sieheo.' ist es nher nflt kuntUeb, denae meister und rot argwenig hant, der »
sol sine unschulde tun bi dem eyde. und sol meialer und rot demf' stetlen und
riblen bi dem eyde. und wellicli raeisler und rot es nul riblel, so es in furkural,
die stilleni iruwelos und mej^nejrdig sin und suUenl niemerme weder meister noch
rot werden.
^16]' ''Unsere Herren meister unde rot, scböfTel und amman siut uberein komen, u
das alle seckelsnyder und reger' wegelere und kdienere esaerr und 17600'^* diseslat
und disen burgban ' rumen suUent in den uehsten dryn dagen ; und wdre donoch in
der slal begriflcn wurde oder in dem burgbanne, den sol man blenden an beiden
ougen und sullent meister und rot noch den dryen dugen uf sü stellen öf den eit.
und weirc ouch noch den dryn dagen also begrilfen wurt, der sol sich nit enlschul- i&
digeik mit dem eyde, das er das gelwt nit entwflste noch nie erftire, man sol von
tme rihten, also doTor hesdieiden ist. dis gebot und die ulkalsunge sol weren also
lange, untze das sQ meister und rot, schöfTel und amman ahelunl.
[17] Es isl oucli verboten mit der scliüffcle gebcUe um! urleil, dos deliain
menckeler an den Hyu noch über Hyn n.irh auderswa loufTen sol in das laut gegen w
den, die hünrc. gense, kese und cygcr oder ander kouflmanscbafil in die stal
bringen wellent su fbüan kfiffe. wer das brichet, der git sdien scbillii^, mid also
dicke er das bridiet, und dasu, wer es yme nimet, daii engot dcbeioe besserunge*
noch kein gerihte.' und welloit die menckeler iht köflen"* in gemeinen merckele,
dü>j äuUeul sü tun, also ander unser bQrger, und nit in den gassen noch an dw m
Strossen.
[18J Es sol dehein metziger unser hurger, er si crysteu oder Jude, über Ryn
oder US dem burgbanne, wo es ist, rylen" oder gon gegen dem vybe, das man tu
verkottflende her in die «tat fliret oder triben wil, sa enwdient es denne kouffen.
durch das sü es zu feilen köffe zu*> der wogen in der atat verkouffen wellent one w
alle geferde. 2. es ensol ouch kein unserer, er » metager oder nit, kein fihe, das
•. Sint Handtthrift ScMttr* und Rtgtth. fägtn \k\ntH ; -noch Dieiaern« io den ro( komen*. b. Schlier
(Sit,) U$ rfM kMm SmI» alt Vm-iämU. Bti Btgt€*. umd SdüUtr (QJ tuJkl «r im Tm$. Bti A
ßeUJ Mb tr. e. A t •Mm ihi g«t h im gmlt libea«. d. F«rjM«r M SdUlürt «der*
Doch». SbtHto BrifieA. e. A fol. 33 b If ginnt : Do her Albtvcht Huleoderlio meisler was, do <)j
koment. . . . ubereio, das . . . • f. Bei Schiller {0} ksanle ma» anek •Tcper« Uten. g. Variante
kei Ockilter : «ecbsere». Ii. Variante bei Sckilter : • r:(Iiiii,e . Rtgeek.: •ryllinnneti.. i. •InirglMa«
bti Sekilier alt Varitmk. Mti JUguk feilt •burgbaa» k So A fol. SSk. Sckiittn Tmi «dtn.
1. Variante kei Sekilttr t »Mdi*. EUn» Hij/iA. B. VantMtt M StkiUmr } «dii mllaHt ito IniIBm
an duB offm« aMKlMl*, lim ■■dar . . a. Vmrimlt M SMIUrs »leitet. «. Vuriimh M ^^
' Vtil V, 10. * Von dtii die verachiedetten Oaunerarten heseichnmden ÄHSdrikJcnt ist «scckcl-
siiydtr» l'tknunt, «rnffifin» ist der Uurfntcirt, KitpiAer, «wegeler» wird von Scherz (Glossar. üerm<m.\
der »ich auf unsere Stelle beruft, ah Wegelagerer erklärt, < lehener» deutet er ait fmtentOF tutuntiut.
Bei Ate-LaUematU, da» demttdu Gaunertum, tudU uum vergebens die Worte. «
Digitized by Google
Vor 1311
sö hanl in den Owen, wie veno oder wie nohe, die owen gelegen sinl, in das larul
Irilx^n zu verkoiiflfende, sü sulienl es Iriben in die slal und do inne verkoulieü.
also do vorgeschriben stol. 3. was Qhes ouch die metziger in der slal kouflent, das
raUmt stt nii ftirbaiser verkOffen deheinen lantmanne, er ad cnHea oder Jude,
« dnreh das, das man ea in das lanl fon». wer diae gebot brioliet, daa hejaaent wir.
si es« er selber oder sin gesinde, das kuntlich were oder erzugel wirde, der sol
ein lialp jor von der stnl sin eine myle und sol von jedem vielie boubl, das also
enweg gelriben wurl, geben i'untr Schillinge und suUent die pfenninge halber werden
dem rote^ und die ander Laiben dem ungelde" und den metzigera. 4. wer ouch
I« daa Ghe nenie, daa also enweg gelriben wurde» der en|^t nieman deheyne besäe*
mngc.
[]?)] [1303 März i*/.]' 'Ist es, das ein rolsherr sürbel, so sol die kur do"
lallen an den obersten und an den ellesten und an den iielislcn. von dem die Icur
komen ist. und isl darumbe an der stelle brief geselzet, das es dem armen si als
u dem rycUen. und aot oneb der, an den die kur wider gefellei, des jorea in den rot
kommen.
ßO] [1307 Mir» 'Zimberlule und murer, die meiafer ainl, aullcnl tut me
zu lone ncmcn von sante Ciallenlagc unze nti die grosse; fasfnnchl dcnnc alile pfen-
nyngc ntul zu essende zu dem dagc oder einen Schilling für spise und fiir Ion. und
SM von der grossen iasluaclil untzc s. Liuilcuc dage einen Schilling und zu essende
oder ahtadien^ pfennynge für spise und für . Ion. man aol ouch den knehten,
die sfl hant, aA «nt ire gedingeten knehte oder nit, die in dem ersten jore aint,
nit me geben dttane vier pfennynge zu dem dage und zu essende oder schsse für
apise und Ion. man sol den knchlen, die in dem andern jore und in dem drillen
» jore sinl nil ine geben zu lone zu dem dage denne selis pfennynge und zu essende*
oder ahte pfennynge zu spise und zu luu. 2. welicL zymbermanu oder murer cime
ainen dienal Teraeile von aant Gallen^ dag untxe de grossen faatnachl nmb einen
Schilling für spise und filr Ion,' der bessert ein pfbnt pfenynnge. nemo ouch ein
knchl, der* mit dem meisler wurcket, er sie sm gedinget knehl oder nil, me lones
•0 denne dovor bescheiden ist, der knelil sol zwenc inonale sin von der slat eine
myle und der meisler bessert ein pfund. dise satzungo sol alle wege stete sin, man
< anntol Fm^mn war mKttemiir Mtititr mr HO» I^ftMliif — eUo im Man »l * Seg-
fried voti Vegcrshcim icar amtierender Meister: 1371 Sommer, 1307 Frühling u. 1312 Anfang Winter.
*!> JMu litatiU ist demnach von 1307 Müarz 2. üadk Heutkrs Excer^en ttoHd daa Statut in A auf fol. 2.
40
c. \ arianU Scktiler (nvki aui Aj : «rBle«. J. J foi. äil hrginnl : «Ali dem MiHi^Ntjgu i,uci<
usgtDder ostenvocben, <!■ her Burglitrt PUfetin ' meUler was, sint meisler und rat mit der schOffelc
gcb^o ubminkomao and nfgMaUat: . . Stkititr (Str.): idia». f. A bt§imu i «An dem
taarattg» vor ntttetwlta, do her flilM von V«gtnlMiB* oMtotar w», komal Miitor uad nl,
■chiflU« und ammanne abcrnn. An mu s. ond m, d. m. 8., geben «ot za lone too tute Ifidwb-
tagre UDze g. Varümlt hti SeiiUrr (tfohl ant AJ ; •■. MicheUtagi. b. Variwtit tri
Schille/' | .SVr./ (irr.M auf A ' .■ > | ii i ' i>n • . S.'Ai.'/f/ /'r'j : • soLzehi-n • . i. Vtiri'^ilc Ici ^' hitln- 'dj
(Koki SM AJ : lund oit me». k. Virtantt iti Sekilftr (ttrmitü. am A) : 'Michels». 1. Yariaittt
hti SeAilier (ttrmuti. au* A}s •und darMcb von dtrgnMo fastnacbi ujis su Mtahditig» wbt
aebieW jhmjv^ «wll VW tfäm md In . . . • «. ftUter (8tr,> i <«d«*.
Sir.
4
STADIRfiCICT V.
losse sü denne abc mit scböffels und mit aminaunes willen, und sullent 99 meister
und rol icmerme rehlferligen alle jor jrdor incistor in siner meislersrhaffte, und ein
rol es dem andern in den cyl geben, so er abegut. 3. die hüler tud zjmberluten
und von morern, die darüber gesworen bant, sullent alle jor einen nuwen role
sweren, das aQ hüten und l&rbringen und rugent meisler und rote, obe jeman die t
gebole unter in brecbe ■ oder uberging«, also es davor mit Worten ^ besdidden ist.
|21J [. . , . Dezemler 4.\ Von eigen und von erbe.
'Wennc* man gebulct für unsern berreii ' timhe eigen und' erbe oder umb<*
leUeu, und kuuil der iu drin gerihlen uil für, so men zu geribte sitzet, den sol
der meister twingen nmbe tkaa gebot und sid im an dem -vierten mole, obe er nit >•
Airkomt, iwingen mit sinem gute und sol ime sinf hos und hof beslieasen und sol
des meister und rot in ire gewall nemen. bet er aber nit so viel gut, so soll er
in mit sime libc twingcn, uikI wer also gelwiingen wurt. es sü wip oder man, der
git funlT pfunt pfpnnyge, der werdcnt dem sclmlllieisse und «l'-iü fugte drissig
scbillingc. und' sul mau oucb das gut uieman uägebeu, er üumme denn für i»
geribte und Sil dem geribte geborsam des rehten. und wenne so er für geribte
kumnu^ so sol men ime sin gut w»3ergeben.
{22] ' ' Wo unser burger einere ein eigen bat in dirre slal oder in dem burg-
baiine und das euweg libcl zu einem rrln- oder vi'rhilun !iot und das verbriefet ist
oder wurt mit der stelle yiigesyf^ele oder mit gui.sllicliem "' gt-rilitc yngesige! oder m
mit des ingesigel, des das eigen ist, oder oue das kuuliich ist oder wurt gemaltt,
der dem es veHOben ist, der sol sin erberdil nit ßirbass su elme erbe lyhen one
des haut, des die eigenscbsA Ist. das sol man verston von hofestetten und von
andern gule, das eins manns ledig eigen ist. wil aber er sin erberebt verkoulfen,
er sol es bieten dem hofcherren, des die eigenscliaft ist : wil der nit also vil a
darumbe geben, also ein anderer, so mag er es darnocb geben wem er wil" obne
des hoß^herreo Widerrede.
|83] {1303 Fr«Ati»g.\* Wydem.
Semdtehe unsere bürgere bant einen gespulg, dss sfi gnt utnement urobe
andere unser burger und vor dem gellextl gebeut sCt ir gut, das sQ haut, su einem a»
a. VariaHtt iri Sciiller : -die gebot unter in uberg«Dgea lobt*. b. «mit »MHO» /Mt m tiMr Bmi'
tckrift hi ScMitr. c. Ä fid. Ufümts «As • IhRtemi tagt lial unm ktcm aniilar md
vat und die aebalbo ubaKinlnHinMa .... d. Vmiamte Im' SeUtur : «waDa». a. T«fUmtt tri
SfkUt.-y .meister und rot-. f. T',i,r,i..^ Iri A i/'.t : . o.Iyr ■ . g. & Varia»U , r.,t
Ttm . •nme huM>. h. lariaDit Ut Üi/iiil. -. 'xmhew. Siiiittr fahrt fi,rt : .hacc ^uut m
codic« pargaoMM F caacallala, aed tolus «rticulus in recenttoribu* omistu«». j. Vurtanti t*t
8eAiit.i laa riad oaeh umaa liamB abarainkooMD, daa am Um gul. ..... k. FariMff M
AAM.: idas dagari. 1. A fbl tt^aaf: «Da har Brandacka* maittar waa, da kaMnl
naiitar aad r«t mit der so^u-ir.>te gohelle «miDui und rclitcn urteil uberein . . . . ■ JeJock ftklt nar\
Otmitt •aamwt« i». A : •geistUcb«r>. u. A : 'vr sol es gebes «iama «ikdant, w er aller 4o
tonte mtg*.
> Mgedruckt nach dem Ood. Ä fei. M m Gambt: dimrUitio de bom* fourfenWitw. Arg, 1690.
8. 19. u. adOttti CULJtir. Jkmmm, fati. J. äk^. jliy. S. 88S. t AnvAar» AmiAM» mr
amtierender Meister 008 IVOMAlf. > Ei» MlMOd Bnmdedtt war JIIWMar ISOt BtfbH, thtnm 131S
ävmmer {Seit^ndt). 46
Digitized by Google
Vor 1311
27
wibe* 2u wydemen oder iren kinden, oder niidpni irco frunden jsu einem seien-
gerele; und dnvon sint mcisfpr und rot und schöirelo und amraann übereinkommen,
das Solich gnl und slifTl nil slelc siillent sin und scltirraen nil eninuf^enl d^n
schuldener noch siue orbuu, " sü gelleul die schulde deuuc, deme er schuldig ial,
ft oder ainen erben, ver jodi solohe gidl geschehen ein halp" jor «noleSt e das gdt
oder gut sä hoi^ were nagenomineii, weime ttns dnaket, dos aoldie gyfle mit
geferden sinl und durch flulitsal geschehen sinl.
[/.?// Frühliti^.y 'läl das ellclicher uns<>r biirp^pre ein teil irre kinde
beroleii haut und den geben hant ires gutes also vil, also sü woiicnt, und ctle-
liehen der berotcnen kiadc minre geben hant dcnne den andern kindcrn ; oder
etteliche ire kiiide nodh den unberolen sint, w«an sQ wdlent der man und das trip
miteinander oder der man noch das vibes tode oder das wip nocb des oiannes tode,
sii sint siech oder gesunt, sü mugent« benuraen ires gutes, es sigc ligend oder
forende, verwydemonl oder unverwydemel den berotcnen kyndcn, dem miiire worden
i& ist, das sü das vorus nement noch vater und mutier tode; wcrc ouch das das
kint, dem do minre worden ial,^ vatler nnd mniter nit Oherlabete, hat das kint
ander kint, die anllont an das gut gon, so su valle kamt, das iren Tater oder
mutter henümcn wart, ist och das daa kint, dem ao mynre worden ist, vattcr
und mutler überlebet, das sol das bonttmetc gut vorus nemcn und sol mit dem
M andern' uberigen gute mtl den nndorn .sinen geswusterdcnn glich zu teile gon,
also rehl ist. hant sU ouch unberotenc kint, dem mügent sü ouch iegelicheme
benfimen also vil, also ^tera «Bwmdslo wwdeB ist, das tft dt» nemwi noch ▼atter
nnd mutier tode Yoms us allem gute es sft ligotda oder farenda, verwydmet oder
unverwydmet und do noch glich an teile gon mit den andern sinen geswiatem,
tt also reht ist. ^
[25]' 'Ist das zwey niit der e zusammen komenl, wennc sü dunoch by einander
geslotTcnt, stirbet der luaun, so sol das wip vor aller teilungc vurus nemen ir
gewant, daa au irem Übe gehört and waa gehoobl " looobet ist * att aol ouch vorus
nemen an de^m, v an berljn und andeme fcleinn5ter a^lberin oder gnidyn under
» ;AfVt,StmiBfU.t$\ •Im yiOMn*. h. 800$. fmaU mm A)t «di bw Buniliart Pulfelin
meister was*. c. A mid E = : «giflnit'. d. A und S : -er o<l«r sie'. e. Ji'^'jr.-t ILhuh-
ckriften: -vor einem Jtr emals«. f. A bifinnt : 'UoMr« bemo inoist«r und rat, tcLetTclc uDd
ammane sint abereinkomen, do Johannes von Wintcrtur«' iD«i»t«r wag, und hant nfgeseUet zu oime
nbUm lUMfe atotto eweelidie. • g. ß imtf di$ JüMgtrM Ht»d»tknflm ttlmbm cm .■ »gtbiB odor
» IwaOnni. h, Dit gmut Suth tri SekiU, slatk MnMl, iMyMMW muk VI, 9M. SMIl. Uut:
•wer« ouch das das kint {Varüintt •dem dn minr« worden ist.) vattpr und mutU^r n!>f-rlcbctp, nit
anhette {Variantt : nOtzit hett«) dem rlj mlurü wurdeu ist, hei Jas . . . • i. Fehlt m Uaudicknl'tea.
Sehtii. k. Die jün'jtroi Hr.nrlsckrifltn fHytn kimu : •also das die kint TOD einem valer und von
•iner muUar siot>. 1. A AU. SS itfüMs »Dt bar Wvtnl Brogw* miiatBr wo, da konMil aiu«r
4* liema ■■irtir vbA itt, adiiffil imd wmmum atarna». n. StUlt. (Sie.)'. •iUob taQnii^*.
u. Varia-ile bti ^rhiU- ■ .pi^hoTil'. o. Ih »ml IT rn^cn fiunu : -und timh das sio uff der tcvlunce
uit burtiQu^it stAode, so «ol si« ouch xwcne Steiger nemeo, di« sie uf irem houpt« bab«n sol, ein
undortuch und dA oterlocil, mdor dto btitaii Mck db Imnlmte aagmrliah*. p. S mU Fi
• ' Johannes von Winterthur war Meitter 1311 Frühling. 2 Ein WeUel Broger war Master
1309110 WntUr, 1317 H«btt, im Herbtt, mi\32 WüiUr; vemumdk itt dt» 8UM von 1309/10.
Digitized by Google
SB STAOTIIElCat V.
fünf prunden Slrassburgcr pfenningMl und nit me. ' und sulkni die voigaschriben
dinge'» ein halb jor vor des mannes tode gemäht oder gpekonft sind.'' wurden sü
aber in dem vorgeschriben halben jor gemäht oder gekoufl, so verselient wir um,
das es durch geferde geä<:hcheu ai, und wellent, das es nit geile und das man su
teile, also das andere gewinnige gut.' ist ir ouch ut geben.* e der man ir «
gedoflen bett, das eol nfit teilen. ' was aber att anders gewinnigee gutes bant,
das sü mit einander hant gewannen, an weller luinde dinge das ist, das sol stt
teilen one geschribenc dinge one geverde.
2. zu glichcr wisc ist das die frowe ssUrbl, so sol der mann ouch vorus nemea
vor aller tcilungc olles sin gewant, das zu sincm Übe hört, und allen den bamasch, lo
der ottcb sa sinen Übe bfirt, au adbimpfe und au ernst und alle «offen, ff Iddt und
pancier^ darzu, nit me. und sol odh das vor einen balben |ore gemabt sin oud
koufn, also davor mit werten bescheiden ist. '
[2(')1 ' Mst das' ein wydetne™ mit gemeinen" gute wirl gebuwen und" stirbel
der man, so sol die irowe^' den halben nuU ' vorus nemenr und des tnanncs frunl »
die swei teil, ist aber daa die frowe stirbt, so sol der mau den halben nuts von»
nemen an dem «ydemen, der also* gdmwen wurt, und' an den andern balben
das zweiteil, und des wibes frnnt das dritteU; und sol das stro als" uff dem gute
bliben.
[37] Der einen wundet oder ersieht, der sol für in den nehsten drin gcrihlen, »
80 in nK>i!>ter und rot gesucht zu buse und zu bofe, und sol ouch moister und rot
dn dru gerihte besilaen zu bant, die wnnde sy geolaget oder ungeclagel, und welre
in den drin gertbten nit forkeme, also dick er denne gesehen wurt von den rot-
berren oder \oii t inen rotherren in der statt oder in dem burgbanne, also dicke
gU er zwei pfuni pienninge, der sol eins werden dem rote, das ander soll Valien »
a. Ii /^ft kmtm: *m «an dm, datain wm äm&t Cmwi vWt gdm tala om ir «IM «iagarGa ab
sn hanigift «dar m aadar liebtcte, das da tf«8ii tA den Mhen guldan mit odar mjnre, ang«T«rUeb,
das sol der fronan mit Ihrao mebelvingerlin bliben, ob anders (aaS pAnt wert aber hundert pToada
Werl ^'iilas da tu teilen ist. wer <lt.'s nil, tu ir ueder fanf pfunde noch die zeheo guldin w«;t
werden'. b.ßtMiF: «gawant, «"«s gohopt lochet iM>. c. Varia»!* Ui SeMt. : 'Mm g/nvit' . so
d. JVriMfM MiMdlfliirw Jr^ir'. a. VmmntriStUÜ.i »odar hat iia M, dMwaraBdaitial*.
f. It fügt Uasa : • war ir auck ouit in arbaa «In mgahllanj dia «Ü ila k dar • gawaai wm,
das sol sie nit teilen*. g. JT F /i AI;«« liiMti: «und alB waUhnriMdM». h. Varitmte M Stkilt. :
• cinfn [laiitiicr • . i. Jhff:» >"-hii'/-\l R kiUfi': •Viii. \. E. F. 11. pif>rimit ot rppetil verbotenu?,
quao de morle mariti dicta »unt. «t. cod. Ib H iaterserunt «doch da« «r xehes pt'unt wert oucb vor u
■anaawn aag an «lalnotter oder andern, obe fünf pfunt wert über hundert pfunt wert gutes zu (ailaa
t^ft^m alatti. Ii. <«d. A fol. U».- «da harBoighart Ritabaldalin* aaiatar waa, da kamnant
meistarnnd rat, adwHal nnd amaianna mit rahtor ttrteÜa AharaiB*. I. A; tdai*. m. B$:
• w iiipmc • n. Ht ; • gemoineiDe • . SrhUl. [G'; ■ (♦i-incinpni • . o. •und» ftkU hti Dt. p. Ht:
• vrowoi. Hckut. {O): •frowei. q. Ue. und H : «uU« deine v«iidenve Demen». r. A B >i*J iO
Sejfitk. : »nnd sol denne das dritte teil an dem andern halben neroeu'. s. A : «mit gemeisMa
gHta>. W Ä I »aA dia awai teil namaa wn dam andam». n. VtriMU M SMk. mtdEtfitA, t
•allaa..
' Ah»thriß bis auf den letzten Ahsat; unter Itruskrs Jk*;»'/**« luu'ft cmI A. fd 14 Er gieht
vorher die Datierung 139 dir cictlficht am A Iterulergemmimn ist. Bcispichiccise sind auch hier n
für zuxi Zeilen die Varianten der heitUn Schilter' sehen Handschriften und der Absehrift hei Heuser
{Be.) «wcdcii. s £iwvAar( AemtoUdw mmh- Jfesater JÜSr Sommtr, Ja9& FnAting, 1306 Sommer,
Digitized by Google
Tor lail
S9
in das iingelt. and «ol oocb ein iflglidi rotlitri« den mgen nf den eyi, also dicke,
also er in gesehen hei.
[28] * Wer umb eine wunde oder dolslaf? oder notzopj oder ander misselhal von
der etat fert und dem geribte entwichet, dem gol das usse sio an siner besseruoge
nil abe, er halie denne e gesworen dem meister gehorsam zu sinde. so er das
gelot, so gat erste sine besseninge an. und da* meister sol den ejl 'von ime
ein|>hohen usse wendig des burgbannes.
[29] Man sol umbe lotslege oder umbe wanden nil me denne adiss genigen
die ersten leiten.
[30] [1311 Frühling.\ * * Ist das iemand uf den andern claget umbe einen
dotslag oder eine wunde vor mmster und role, uod der deo schaden gelon het aicli
verantwortet und qniohet : er enlOkent ttu nil, er habe es gelon and er wm einen
lip notwercnde, und der nrhtb were des, der do claget, und das man darumbe sine
worheit liöre : die worlicit wiird ime erteilt noch unser stelle rcht und gewonheit.
so -sol der, uf den man do clagel, an den heiligen swerea, das der urhab des wer,
von des wegen mau do claget. und das er es au in brehte und er sincn lip not-
weiende were;^ donoöb «A men sine gezüge erste hSren, einiget er denne nil
awdtti oder me erbem lute, das jenre, von deswegen men do dagel, sin measer e
luhte, und dirre sinen lip notwerende was und uf derselben gedol den wundete,
<}cT von ime do clagctc, so sol der ledig sin, von dem men do claget, nnd sol unser
stelle duruinbe keine besserunge tun. •
[31J Vou deu helfiern.
Geacbiobt aber das, daa men uff einen olaget, der einen gdnlflRen bei, der
ainen Up notwerende was, also doror gescbriben stot, und nit vf den, der die
gedot gelon bet: wil der hcIfTer sweren an den heiligen, das der anehah des were,
von deswegen men clagcl, und erzuget denne mit zweien oder me erbern lule, das
der, von deswegen muo claget, sin messer vor zuhto, denne der, dem er holUe,
und das der, deme er halff, sinen lip notwerende was, so sol der helfer Udig ain
und sol odi nnsem atette keine beMernnge tun.
[33] Wer den andern wiindel mit dnem messer oder mit einem Bwerte oder
mit andtm wallen, entrinnet er und wirl geclagel, der bessert ein jor von der stal
eine myle und git dirtle halb pfunl; stirbt aber der clager uuder fl'"^. c die besse-
runge ende het, so mus der schuldige mit des clegers frundeu übereinkommen.
3. der aber einen m tode sldit oAct alkibet, der mos ivral jor usae An eine
myle von der atat und git fanf pftml und aol mit dem deger ubereinkumm, und
det er der fünf pfundc nit, wenne er mit dem cleger ubereinkumet, ao beasert er
vier nnd aehtaig wochen von der etat eine mjrle für das gelt.
A M. Sti} «UaNr hwm nelitar utd nl, nlnflid« nil ammima» linl vtaMÜBlniMHj da JubaauM
voo Wintetturc m <Irm Engele- meister wu and hanl urgaMiMi Itt tim nhta UDWm itat
ewigUcbeo. • b. Bei Stjftrh. ftkU : •luwl «r niwn — were».
I Das Kapitd Mm* «'niWfKA m» IF, SS »mim. * J«kmm$ «on Wml«rtmre vmr UtUer
30
srAuntBcuT v.
[33] Wer den underu roufTit qiIit siel oder sloMt nobedecbUiebcii unser burger,
und (lü OS gpi-Iagel wirt, der besstTl ein [or von der slal und git dirthülb
pfunt und mit dem rloger iiher ein zti kiiinende. wil ober der clcgcr zu herte sin,
so besser ime ein halb jor us dem b^stumc und liet genug gebessert, hei er aber
die dirUe halp pfunt nit» so soll er 32 • wooben von dar atal ain dot myte. ■
[34] Ea aol oadi nieman käa^ mesaer tragen über die moaae, denne« einen
twarch finger one gevcrde; und wdiidi unser burger das dele, <* der sei ein halp
jor von der stat sin eine iiiyle. ist er aber ein lanlmrm, dem sol der wurt, in
dessen hus sin pferd sloe über iiuht, oder sin gesmde beissen und warnen, das er
sin messer hinlege, und drugc es ' darüber, es sol der wirl ein lialb jor us der *<*
stat sin doe myle' und mag aich der wiirl nii entschuldigen und wit der lanU
man durdhi den wurt oder «ncs gealndcs geheiase ain lang meaaer nit abdagen,
so aol d^ wart ime sin pfcrl ustriben und sQ ime uit gehalten furbass me.
[35] f Ist das ein lanlman den andern lantraann krieget und in anlouffcl in
dirre stat oder in discm burgbanne zii Slrosburg, so suUenl unser bnrgor, die do »*
by sinl und es seheul, xuluulien mit wulFeu, su sü beäte mugeul, und su beide
fohen nnd au haben* unfae an einen maiatar und an rote, «er ir aber ao wenig,
das aii ai nit bduilten mOhtent unla an meiaier und an rot, ao auUenl aQ in noch-
folgendo sin mit dem gesohrey durch die gassen und sol mengefidi luloolfai mR
bcreilschan, so er beste mag, und sullent sie beliaben untze an meister und an •*
rat. und was^ouch dem lanliaatiue dozwischen geschehe, do ginge kein gerihte
noch. alQge ouch ein lantman den aodern zu tode oder wundete in in dirre stat
oder in dem burgbanne, «url er begriffen, man aol in haben und von ime rihlen,
als rdit iat, uf den cjl. wurte ar aber nit ergriff«!, ao aol er niffloaerme in die stat
komen, er habe deune der stelle besscrunge geton, und ftira er aber darüber in die »
alal, man sol von iuic rihlen als reht ist.
2. were ouch, das debein unser burger dekeimc lantman zu helfle kerne, so er
alao krieget in der stat oder in dem burgbanne zu Strasburg, und do bi ime
adiinende were in hdffe wise mit mesaem oder mit swerlen, mit stecken oder nül
ander bcrcitschaft oder gewer oder mit ime zu dringrwide, der sol zwei jur von »
der stat sin eine ni\lo und sol zelieu pfunt phcnnynge geben, der sullenl finUTe
werdüii dem ungelte, die nntb rn l'unü'e dem role. und sullent ouch meister und rol
daruir stellen rügen ■ und lurbringen uf deu eyl.
3. Ist aber, das ein lantman einen burger anlouflbt, so aol mengelieb anlonffen,
der do bi ist, ao er beste mag, wnd aol unsem burger bdiolffen ain, nnd ad den »
lantman behalten untae an einem meister nnd den rot. nnd was oudi dem lantmanne
a. Sulit^tii. umd ,Si Ailt. [G], SeAilt. [Slf ]: <30>, b, A /'ni. t^b fmjt ktmu ; •kng>. c. VaemnU
hii Stkilt.: •gegen*. d. Vasiante bti StkiU.: *^t^^'. e. SckiU. [G]: »er«. f. 'Yariaiitt
tti ScMik. : bÄuern lins mjrl« voa dar litt». g. Ai idia gsbot von dn IraUtlaQ, die hm nck
gMchrinhen ■tral, lonMt iemanna oMM« >m und «iIieDt ra iIm : nnMr httm DwilUr nad rat, W
»chcITi'lM iiii'i iiriiiraiiiii' tiul ufifroiiiliiiiiii'iit uml hau iif.ii'jiul/.et iluri;ii lUs, lias nycmari sinen crieg
in die s'.ul Lrigo, diso saUuQgo aud dis-e gcbul, dia humath gesahnhea üUiul, uu'l soUeot Och
iemensii! fiett« blÜMQ nod eiot als«:. h. Variante h*i Schilt.: 'Heede siten». i. Wurimißt
kn Stiia,.- 'IwlMltwi. k. SUiÜ. (tf): ••bar«. I. Vtrimtt M ScUU.! «and lihim«.
Digitized by Google
Vor 1311
31
gescheite in der slat, do ensul in keine besserunge noch gon und wellich unser
burger do nil zu lieffe, " der sol ein jor von der slat sin eiue üi v 1»' und gil fuuff
pfunt, do äullenl die halben dem role werden und die andern halben (Um ungclte.
und wer, das der lanlman engienge, so suUcnl sie nocLfulgende siu au siue herl>erge
und do btiben und bestellen sine herbei^ untse das der meiater und rot darknm*
meut, und dorn sol man lur und tor nftun zn hanl, so der meister und rot darlnunet,
und den lossen suchen, der unsern burger verserl hei. und sol oach uf den eyl
von ime rihlen noch der schulden, also er begangen hei.
4; und wclichcr würl einen lantmaon, der also ia siue herberge kunil bine
bilffiH ndl ißmn pfarten oder acbüff« griiolffen wwden oder ime hin halfie." so<
mdster und rot für sine tnr also k«nent und das kuntticb were oder gemäht
wurde, der sol fünf jor von der slot sm eine myle und git fünf'' pfunt, die sullent
balber werden dem rol(^, die atidLMu luillien dem ungelle und sol ouch meisler und
rot deruff stellen fürbnngtrn und rililen iif den eyt.
5. ist ouch ein lautmun einen unseru burger ubelhandelnde oue blulrunse' oder
ander nufuge dul, wnrt er ergriffen» der sol gute Sicherheit geben, das' der drige
beaserange tu, abo unser burg^r einer aolle eine besserunge tun in einer aemme-
liehen Sachen, und das er iis dem Imrgl anne zu Strasburg nit kummen «alle, alle
die wilc dio, besserunge werel, und sul ouch alle diwile hi sinem wurte 7eren zu
Vellern kouffe, und gil l'unff piuul, di;; werden halben dem role, die ander Ijalbeii
dem ungelle, und sul den cleger uuclugehalll uiacheu. wer über das et ginge, ( so
soll er memorme in die slat Icnmmoi» er habe die besserunge denne geton, die do
vor geschriben atont. und fure er darüber in die stal, so sol meister und rot uf in
stellen und yn Iwingen uffe den ejt, das er bessere, also dovor geschriben ist.
und in welches wurles hus er fure, der würl sol in rügen meister und role, oder
aber der wurl sol ein halp jor vuu der slat siu eiue myle.
6. Ist aber das ein lantman einen unser burger wundel oder zu lüde sieht,
wurl der ergri^, man sol von Ihme rihlen uf den ejl noch rehte. entrinnet aber
so toi er nienmnne zu Stiosburg kummen, er habe die> besserunge geton noch
den schulden, also er begangen hat, und sol den cleger unclagehaA machen, und
wurde er in der slat oder hurgbanne ergrillen, ob er die bcsserntige gedete, es sol
meisler und rol abe ime rihlen uf den eyt. und welcher würl den enthielte, der
uuser burger also gewuttt oder eralagen bette, er enkunte es danne zuhaut meisler
und role, wo das' kuntlidk wurde gemäht, der sol bessern fünf jor von der stal
eine myle und gil zehen pfunt pfennynge, die werden halber dem rote, die andern
halben den ungelle. wertr ouch das ein lanlman, der sol liehe un fuge geton bette, in
eins luniherre liof zu herberge werc, was ime do noch geschehe, SO es dem tum»
herrn gekündet wurde, do enginge kein gerihte mc noch.
«. VMml» M SeUU.! «dtr das isbe». b. ScMlt. (Oj : «... goLolfen were, dem odar um hki
kaUb, w mMtor. ■ Vtmuüith «mA fk&MUtutkt Ztuottx «odttr isc hin IriUSe, pmt mr-
/Ub«. F^. «fM Aiflf« TI, IM. e. VtHmU M SthU.t «duniuh.. 4. Vmim$t M
• lehen.. e. Sekili. (Strjt <• den blotniiiae». f. Setitt, (Str ) -do. g. SeKH. (Ojt
• enginge». b. VariamH M SdHU. : «dtk». 1. F«nMM M Srit/i. .- «uiid dasi.
as
STADTOECiiT V.
7. Uni' das ein lanlman mit einem nnserm burgpr Icriegenl, dem lantmann so!
kein burgcr bcholffen sin; und wellichem lanlmanne finre unserer bnrger bcholtfcn
were gegen einem unserm bürgere, der sol sin burgrebl verloru ban und sol nit
me buiger sin, noch burger werdoi, und bessert fbnf pfiint. ial oudh dss ime
sdisde gesobibl mU brande» roube oder mit gefengntlasen uf der gedol» dss sollent *
die und der unser burpcr, die dem lantmann beholfenl sinl, dem der schade
gescbelien isl, wider tun und gelten und sol darzn sin burgerrehl verlorn ban und
gil lunf pfuiit. isl aber dos der burger in der lielfTe wirl erslagen, das suUent
uiciälcr uud rul ribleu uf deu e^ t uocü unsere sielte rehl und gcwooheit von unsem
böiger, die dem lintmanne behoUfon sint, und sol aber ain burgrchl verloni ban »
und git ftinf pAint, das sol sin one geferde.
[86] ''Wer in der stnt zu Slrosburg keinen btimen abebowel by nabl oder by
dage, und das erzuget oder sus kuntlich ist, der sol ein jor von der slat sin eine
myle und git fünf pfunt und sol den burnea wider machen mit sinen kosten und
sine bcsscruQge sol oil abegon, er habe denne den buraen wider gemäht oder »
acbaffen wider gemabt werden mit einen koalen on geferde.
(37) Es sol kein win noch dem andern eines dages in eime kein oder tkfumi ttnb |ilieh gilt
»trkonfft werden r wer das gehot ubt>rgot, tleir git dem rofe ein pfunt.'
2. En sol ouch niemau kein win für sine tiir'' one wynrulTer gen. wer das bri-
cbet, der git zeben aduUlnge. m
3. Nieman sol oucb Iceinen wjrn uftnn, er aige denne gerwe« Teningeltet; wer
das brichet, der git ein pfUnt.
1. Nieman sol ouch keinen wyn verslaben, der uf würt getan; der das gebot
brichet, der git ein pfunt. '
5. Es sullent ouch nit wennet zwecn wyuman mit eiuander gemeine Itan ; wer *
daa briohel, der git ein pAint. k dut aber der berre, des der wyn isl, sin rebl, das
es der knehi dete one sin wissen, so ist er ledig, und der knebt ad aber darambe
ein halp jor von der stat sin eine uiyle.
[38] Man sol ouch alle fronfasten die wjrnmesae sjonen, und der daa bricbei,
der git ein pfunt. m
[38] Wer oncb keinen wyn arUenl> mit kalke oder mit eyger klor, der sol
geben zw^ pAinl, und aol vier wochen von der alat ain eine myle.
[40] Men sol oucb kdnen wyn gen umbe unglich gell, also umbe drige aehil«
linge, oder umbe elilewe' und zwentzig umbe ahtzehen, unib vierzehen, noch umbe
zeben. wer das brichet, der git ein pfunt und ist vier wooben von der atat eine »
Vvümit Ui Stl>{U. .ist.. b. r^rmiUt M &ii7< firtU mm 4; : .]>■ Imt Mhlwld BdnbaUdh«
BMlstar waa, do ItonuiMlt ■■liUt ud r«i, »cbcffel and unimn vbemin.« e. A M. V (mA
$tUÜ. (&f fltl. M): «tBegn», d. A fol. t% f*Mt: 'Vor sine tur>. e. A .- tcr enä e gtr..
f. Bti Rryir\, fthU ikf ijütizi- Al.sni: . (j. A : «aywan'. b. A fügt im. « : -man sol 0cb keilten
ksBwia geben; der de* bricbet, der gil ein fiuaU. i. Htgtek. i •vzeuigelt>. k. Ai «eger «•
«tan». 1. «thls».
> Das KMugOnKkte s IV, ». > Liugr mtt MeUUr IM AMKiy, taOO JMkViy. tm
FnMimg ff).
Digitized by Google
Vor 1811
3S
mjlü. 2. men äo\ uuch keinen "wya ufT ein gell langer rutfeu denne zwcae
tag».*
[41] * Wdlich wjnsticlier wyn kouffet im sdber uff da* Bnisehe oder uf deo
\rogeneii» der gil 6Üi pfunl und ist vier wocben von der slat t itu- rajle.
!> 2. wer keinen wyn Stichel zwischen der tniinssen orl und (Um Sl^^inehurgelor
oder uf dem wasser vor der primenglockeu, der gil luuf scliilling, und ist vicrzchen
nulil der siai eine myle. <^ ^
3. wer oucb keiaeo gUste* wyn kouffet af der Brusehe« oder uf den wagenen
indewendig des buigbannes, der git ein pfttnt und ist einen monol von der stal
» eine myle, er si burger oder winslicher.
4. die lanihite, die nit burger sint, sollen keinen win siechen, und welre das
bricbel, der git dem rote zebcn Schillinge.
[42] £s soll nicman keinen win ruiTcn, der sin ist, oder daran er gemeine hei,
wer das brichet, der aol vier wochen von der slal sin eine nyle und git ein pfunt.
u 2. Ni«nan aol euch xwene wiae raffen umb ein * gelt ; wer das bliebet und also
dicke er es brichet, so sol er vicrzchen naht von der slat sin eine myle und git
zehen Schillinge. 3. Wellich winruffer Ireils ein kennelin, einen becher oder eine
kene mit wine, der rumet dise stal vier wocbeo und gil ein pfunl. 4. Kein win-
ruffer sol ouch kein ander fuder^ raffen, der sQ deaae us, den er ruffel, und sol
M ouch den voUe uss di«ien ; wer das bridiet, der ist vieneben nabt von der slat
und gil zehcn Schillinge. ' 5. Wellicb winrufi'ern unsern bürgern versdl win zu
sagende, der i»t ein Italp jur von der slut und gil ein pfunl. 0. Unsere herrn han
uuch den winruüern erloubl. das ein iegelicli winruffer mag zwene wine dienen
uf CHI ungliches gell.
» [43]' Von vyschero.
* Unser berni sint oudi ubereinkomen, das nieman die batggraben noch riutaCiter-
gruben,' in des zollers gicsse noch in der hirtzlacben von oben unlzc nydeu us in
den Kin sol vischen mit" gewenden. wer das bricbel, der sol ein halp jor von der
a. A fol. Ii fügt kimu: •nlenao mI kdoen vtya uftun, « inao dio Uge-messo-glock« tu uomt
W rrowuD iKuti'-Ur zu <idii ilnttcn zcichtTjc gentzlicheo verlassen lieUc « b. Br\ Htjftck. glekt der
tritt Altcknitt kimer dem vierten, ikm folgt dann der drillt. c. Bei Stjfuk. ütkt tMt: lodw
ttf Um. «MMt — Mjrl*» : t&ft im baMtnoge, also vor eUU>. d. TtttaM» M dbliZr..'
«gilil**. Ai »gMlifWlft«. Btfick. : 'goal». VarioKl» M SMU.: «la idUBn*.
r. Vaifi»m$* M StUH. : •gliclii. g. Variautt ktiSehiU.: •«ucli durch lUt>. h. JSrfwjl. ;
W rftilur-. Ürhi't. {Sir.) •fii'ler. Sfkitl. (Gj ; "win-. i. A ff(jt . .im-ii sol ucli keinen
«inruffere vou euuu tuder wmes me geben zu dicDcmle, wanne dria scluSUti|.->', deme wiDOMaMr
«iSM ih., «wer me neme oder «wer me gebe, der gil ichcn aehilUag* uuil ist vierMhtfl MLt wd
dar Hat.! k. ^ /U. «7& .■ • Da bar RainboU) UrandadM iM3«ter d« komat onaar bam
BMiBlar vai lat all aebaOsle geheU* nliaiaiB.» 1. Farttate M SpAltf.; »noch dan fffAm^».
4* B. Ynimtt M SMXt.i »dakataM..
1 VfiL. IV, iß. * Xaek adUUer tUmd dot ^atut inJL/cL 17b. It$ Metiüan Au$tügm iH dktu
Verbot im Aiuntff mMA eoi. A. fiü 1. Der SMurn: «diae gabst mUent altew^ «Me da, vas du
ei niciHiei niiJ rrit, sthLffeli' niiil itiiiiuaniio wiikr ;ibi(ii!it » Da »ich iUcscr ScJüus* bei Schilier nicht
findet, so »tanä ttmseibe ütalut wohl auj Jol. 1 wte auch auf ful. 17b. ^ üua war 1301 Herbat uud
« ms ammer.
Sit. ö
34
stmiiEiciit V.
atit am eine myle. 2. Die vucber suUeni swusehent der nuweii bnieke und dem
liehe, noch uf dem merckctc keine vischc menckeln ; der das brichel, der git fünf
Schillinge und ist vierzehen naht von der stat eine myle. 3. Deheine vyscher der
sol keime gaste sin vyschc verkoullen uf dem merkele, der das brichel, der gil ein
pfunl. 4. Es ensullcnt ouch zwene fy scher mit einander nil gemeine han. wer das »
briehet, der gU fkinff adiillinge, und ist vieReben naht tob der atal dne myle.
[44] Unser herren sint uberttinlcomen. wer das mm jeman sin tur oder sin
vensler bi nabl ufhiewe oder zerwurfle, so sullcnt die nochgeburen alle zu luffeu
und sehen, wer die sini, die sollich unzuht luül, und suilenl die furbriut^en meisler
und role, und auUenl ouch meisler und role das rihten uf den eyi. 2. und swer * w
ottdi die nachgcburen ubel handelt, darumbe daa afl mlieffent» daa aol meiater und
rot rihten noch reht nf den eit. 3. die aatzunge aoi ewig ain und aol men aQ uf
den eil nit abdon und tut ouch not, * das men alle jore künde und exnuwe, wenn»
aQ so! stete sin und sol sü onch tnengelich wissen. <■
| ir>l Kill jegelicli unsfr iiurgcr sol howarn und versehen, das kein gast usz i5
sime liause gange mit panlzcr oder mit beckenhuben ; und us wellem husc der gast
alao ginge, do «d der wurt von der stat sin ein jor «na n^le und «ntol nocli
enmag sich der wnrt« entadwldigen, daas es one sin wiaaen sfl, wenne ein Jege-
lieh wurl sol sin gesinde underwisen, das sQ die breslen versehen', und was oneh
dem» geschehe, der also gewofTnL'l ginge, do enginge Icein besserunge noch, wer «o
ouch' der gast, der sxhn^ ginge, öder ein iang messer trüge, in eins lunihiTreu
hof zu hcrberge fure, in welle tringstuben er ginge essen oder trinckeu, die triücke-
gesellen, die do bi aint, der aol jegelich vier tage tob der atat ain. und die aatzunge
aol weien, unbe daa afl meister und rot. achoflbl und amman abdont.
[4n] Unser herren sint ubereiokomen, da« die brotbeoker und oleylQte jeder man, i»
der sü haben wil,' sol haben'" ahte swin von ostern untze a. Marlins mes, » und
von s. Michels ines nntze vasinnhl oder unlze uslern zwölff swin und nit nie. und
sulleul die in deui äummer dri gewerbe zu wa^ser Iribeu l'mhe zu barfus^eu prime,
SU none, su gomblelen, mit Iren hotten, der alle wege nochvolgendft aü au dem
waaser, und wider heim lu treibende one nnderlos. und in dem winter swir zu m
barfussen prime und zu complelcn. 2. Wer ouch me swine bat, denne dovor
geschriben stol, der git fünf Schillinge also dicke, so er es brichel. 3. Und wer ouch
die Swine ersteche, die unbehut gingenl, oder sie uf sinen schaden fuude, do gol
nit besserunge noch. 4. Man sol ouch kein swin Iriben uf Ruwerin owe° noch uff
S. Johanns owe nodi uf Metaigerowe, noch uf a. Elisabeth. ' Wer daa bnchet und ■»
also didce ers brichel, der git funff Schillinge, und wer die swine, die daruff
getriben wurdent, eratecbe oder eraluge oder waa in anden tele, do bessert niemanda
<rMW* «itJU M Schilt, ««r ob Vtntm$t» MU «wA tri Mtfui. b. Ä M. St .■ •«ati . «. •and m1
— wiwea> Mit M Rtfitk. i. A f^t. St uUtU Utr it$ K»fUtl t »in. «. A fM.St: «Mt*.
f I'tri<jii<( Iti Stkilt ••.urvjrcnl' g. Variauli tri SihiSi. : ■j.-astf d VannmU iti 40
SeAili. : -bcrcii». i. VnniiMtt 4«) Schill. - -do».. k. Kanai»«* i«t SciiU. .Ufwt-. 1. A fitl.
Sii: • oder faabm nag, solliaben>. m. «sol lnb«i> fkUt tti Schill. u VarüiHU hi StUtl.t
• Utelwlt'. o. VariMit M SeUlt.-. .m»itcii>. p. V»rüml« M SeMt.: Tboowa ouwe»,
^ j . d by Google
Yor 1811
36
ambe. die gesle suUent wol ir swm darolTe Iriben ein dag und ein nahl und nit
me ohne geverde. *
[47j Uüser herren sint ubereinkoioeu, das uiemand kein gerere von lachen,
von kelleren oder wcllcrc bände erde es sü, sulle schüilcu in die BruscLe noch uf
* den Steten, nodi in die bm^praben« nodi in Rflntsutergraben,* noch in des Zdlers
peatm*. wer das blicket, der sol ein halp Jor von der stet da eine n^le. S. Und
wer sein gerere usfuren wil, der sol es fureo uf die almende bi BischofTs Imrgethor
und in die gruben oder anderswar, do es iinschcdelich ist one f^everde, oder für
die stat ushin.'' 3. Niemand sol oucli keine vegotlc " usz iu die slrossen schüUen
t» und wer sine vegolte uszschütten wil, der sol mitten uf die brücken ston, die über
die Bmscbe got, und sol sQ in die Brasdie scbulten. und das sol men veiston
von vegollen,' die one steine, erde und mist ist, die nit m gründe ftUen mag.
wer das brichel und wie dicke, 80 git er fünf Schillinge.
[48] Von dertschcn.
^ Unser herren sint ubcrcinkomen, das man dokeinc unser burger tertsche sol
fiiten lossen.
[49]' 'Unsnr herm meister und rot, scbeffial und amman sint uberdnkomen uf
d«ii eit, das mun keime usbuiger kein gemute geben snlle, er sol ^ bürg rekt
leisten, also reht ist.
n [SO]* Ist das ein krieg oder missebel afotot ander den taten unser barger and ein soloair wert«,
niHOUU krippfe kaiBain woffm, «r «nebiiM tauM • tot draa moiMter nnd pflege do ing rotaa. d«r
XOt Biag eich wol wofllui alTe 'lab, i\m !>r £ride OMObe and den krieg niederlege, wer anders, denne
hier geseit ist, usser sime hose Ucffe oder «MUie er kerne mit woffon sincn franden zu helfifen oder
einen hamcsch oder sine goweffcne schidut in sinM fnmdes hns, and das kantlich ist, der sol fanf
n pAmth gaben dem rote «nd ist ein jor «on der etat eine myle. ist es aber nit kmülieh, eo aol er
nnschnide tan, wen es meister und rot zihent. [2.] umlc zu Diino zultinffp sol nioman tragen dennc *
ein spituoeeser, also er vor ginge. (3.] wer ooch iemer keinen eit gewirbet anter uns uf zweinnge
oder deMnea eirart «der adt tnnraii globen odw Torridiart m .dem andern «f nraiinge, dH nna
«las werlich ci rirl Ir r ao\ fiinf jor von der stat sin ci c ir.yln tind wie das incisfer uml rot abelont,
ao so snUent sü &üi tiuweloia and meinoydig und suUent uiminer nie meister noch rat werden, die das
sMont. 4. Dise vorgeschribene gebot * hant mdster und rot und ^ kunstofelermeister '
1. TwmiHt td SeUk. : «dise gabots ntUiat alle wage alete ain, imtae das sie oteisler und rat,
fdnflM «ad aBMuamw alislaaeaiit. • b. «tioeb in Rnntantergrabaii* /Ub Rifitk. e. Ä fit. SS
• ^iesKcngrüboD • . d S'-hüt {Sir.f . .usziflicn. o Ä. .vcgalc.. f VturiaxU bti Sdill. :
M -voo «Heu vegaten*. g. A ßl. 3J : >da L«r Burgwart Scböp uteister was, ds komeal».
b. »pfaet» trgtnu nach Rtytek. i. StMt. (Str.): «slsot. k. A M.1 mi 9ti «dar eoeale-
«iiar<» K BaJttftck. Mit: •lud knnslofelsr meiaur».
' .^16^rucil-( bei Wencker de pfalburgerU S. 51. ^ Das Kleingedruckte stimfU Oberein mit
IVt SS. 36. 8S. 3 Unter Heiuien Exoerpe» finiet $ich Eolgendes cod. A. fei. 32^ {aiso imcM JS«)
«Htmommm: <Diz gebot hat meister nnd rat, der constaTeler meister and die constavclcrc selber
gesworen. man sol es alle jar sihwcron, «i-iiiif ilcr niiwe rat ge.suen uml t- diu aiitwtrg pcswcrenf,
der meister and der rat voran, darnach sollen swereu dem meistere nnd deme rate der constavelcro
meistere, den const»Te!er najeteren soUeot ewamo die ooDstavelere und andere, die nnt constaveler
sint, die in den conxtaveln gesessen Bint.> Dann folgt der AbsdmiU 3. Da auch hier in der Angabe
O der Blattzähi ein Irrtum bei Heusler nidtt vorliegen kann, so ist entweder die Zahl bei SchUter faladk
oder das Statut stwui an 3 .stdlen im «od. A.: fii. T. mid 36. « F«r MdaUr i306 JVMMv»
1313 Frühling und 1323 Sommer.
36
STAIiTitKcan V.
und die kunstofeler selber gcsworcn an den heiligen zu hallende" und zu rügende,
übe Sil icinan erfürcn under in, der disz gebot gebrochen helle; und wer das vor-
geüchribene gebot ubergot, der sol bessern die vorgeschribene besseningc. i> 5. Man
sol ouf^h aUe jor sw«ren* die Torgeschriben g«bot stete sa baote, also dovor ge-
schriben Stot, «enne der nuwe rot geswcrt, e die anlwcrg geswerent, der meister *
und lOl voran, doruoch suUent sweren'' alle constofeler meister den meislern und
dem rote, den conslofelern meistern sullenl die constofeler sweren; und andere,
die nil constofeler siul, die in den consloveln gesessen sint, die man Iruwet, das es
nutzet uud gul sn," oach sweren. 0. Die constofeler, wenne ein geschelle wurl,
so Sttllani sQ. in ire oonstofel bliben bi dem sdben eyde, one die des rotes sint. ^«
7. Und sol niemaa sieb wofTen, er werde es denne es gebeissen von dem meister,
und der meister sei dos nit luisr^en,' er sü es denne geheissen von dem halben
rote oder von dein inercn teil des rotes. S. Wer oucli das ein orbar schöfTel oder
ein ander erbar man<^ zu meister uud rote ginge das geschelle niderzulegendc und
SU Sünden, >* das sol fan an sime die nU sdiaden. 9. Und dis ist alles sn vw- x»
stonde one alle geverde. und wer dise vorgesobribene ding nit sweren' weite, den
sol meister und rat Iwing^n af den eid zu swerende.
[51] Unsen' Herren meister und rot, schöfTel und nmman siul ubereinkomen,
das dchein broiiterkcr sol dehcin brol erlesen, noch niemaa von ireo wegen; wer
das brichet, der git drissig Schillinge. • >■>
[52] " Unser herren sint uberein kamen, wen sie tiOstent, den tröstenl sü one
geverde von rinre beimunte sn Strasburg in die stal und do swOsobent und wider
beim vor mengelichen unsern burgern one tot gevehle und indewendig des buiig-
bannes und in der stat vor mengelichen fitr gerillte, also rehl ist.
[5r?] Unser lierren meisler und nil sin uhereinkomen, das dehcin kornkäuffer »
kein kurn sul kuufTen, welre hundu sü. in dem burgbanuc ' oder usscwcnd^ uf
der Strossen, es sfl uf karricben oder ussewendig. wer des bricbel, der sol ein balp
jor US der slat «n eine njle und git fünf pfunt. 2. Was rie ouob komes kouffml
in dem laute, das sü wol in socken uf den merokct setzen nuwent einen lag,
mugenl sü es des dages nil verkouflcn vor inhis, so suUent sie es in einen kästen •»
sckutlen und derus verkoulfcn und niil me in secken uf den merckel setzen : sü
t. Variaatt tei ScMU ; •(t«U lU l;a!>p:i(lo • . h. Viiriniitf lifi Srf,i!l.: . [K-n<' iitiil sol iihüiidv Jiu' --in . .
c. VariamU bet 8eAill. : •tn den lu ili^eti». d. VtrmiK» iet ikAiU . • deine mea^ler uud dem nie
der constoveler mci»tero, den constoveler meister sullenl sweren die conslovelere». e. Varitnt4
tri SeM$,i idu iw*. f. VanatUi in ßcAik..' 'hi mm» «4e>. g. Vmriam* M 8cUk.: U
•bOrgar». h. TarimUi M SekÜt.t »aOatoAuf. I. /■ A fMtt dw — adAHag«».
k. Yaria»le bei SfhiU. -. ■ lo her Ifup ScIiSj! mcisU'r was,' do konjineot luiser !'.i-tni Iu^■i^lor uml
rat, BcbelTel« und «iniuaa ubereiii : ist das mei!it«r und rat yeinanne trüateut in unser stat i\x
tnmAtt ■ol Mtt tiniwir bofger ulTe den »treszeo zu uns luverenJe und wider heim mit geribte
Booh ona ^rihl«, ans taii sawhle aml wwina «r in unMie atat konart «dar in unaam iwrgbafl, 40
a» aal ar Mda balm vor maogdiolwD und aol {a oynian an griRen wader fn nnaer alal. • Amjf
krirkl die Vari/inte bei ScKillei- . ••^ f'Mt troM nur: «nvili in U'Mi'.ttig Jes ! iirftnrmifl . unj
wktf •angrillea». l. A A>1. t : •ull'e karrichen, uf den strazen oder assewendig des burg-
hauiM uf 6m atiuan, war das war du m. A /^§t kbu»: ladar dar «Mt».
> Daa Kar er 1307 Uerbtl und 1318 Sommer.
Digitlzea by LiOOgle
Vor lail
37
sullenl CS in sclmsseln vcrk&flen,'' also ander unser burger; «er d«s brichet» der
8ol oin Lalp jor us der stat sin eine rayle. ?>. Was kornes sü ouch iif dem merckele
in scckcD kouti'ent, das sülli'iit sü nf schüüeu ^ und dernoch verknnden also dovor
geschriJjen isl. 4. Wer oucli lül kora oder wibclcssig' koru undcfi gut kurn
adiatlet und es doDoch mit einander ^koaflet in ein» sacke, dem «ol man griffen
an flinen Up and an sin gut, wenne er es verwiieket liet * und aol aich ouch des
nit enlacliuldigen donütte, das er sprcclie, sin wip oder ain gesind« habe es gclon
one sin "wissen; wcnne er sol sin körn hus alsc bewaren, das er nit su schaden
komme. 5. Es sol uucli kein kornkouder ' keiaen sag enlbinden >•' vor primen. wer
das brichcl, der git drissig scbilUng.
LB4] ' Von itsa Ammenmeister.
^ Unser herren aint nbereinkomen. wellea jors ein rot erwdet wttrt und der
gcswerl, das derselbe nuwe rol einen ammanineister welen sol, und sol oucb derselbe
ammanmeister sweren, das er ein rosz oder einen mcydcn haben sol, also ein ander
rothcrre ' des jores und dekeinc mielc nemcn. und wes worl er tut, das das gerihle
auegut uf der pfalxen, das sol er vergeben one gut tun. 2. Und ensol ouch deheinen
scböffel besanunen noch ftagen, em ai es denne von don meren teil des rotes geheissen
uud von dem meister one geverde. 3. Und wer eines jors ammenmeister istt der
sol vor' dem fünften jore nil zum ammenmeister ^ekosen werden, und 80 ein rol
abegal, so sol er dem anegondera role dasselbe in den eit geben.
[55] Unser herren siol ubcreiukomen, das men in dirre stat keine Iruseo sol
bumen, und wer das bricbet, der git fünf 8chillioge.M
[66] Nieman sol mit armlHniat noch mit aleinbogenoi in der alat sdiiesaen zu
Slrosbuig, er schiesse d( tun- /.u eime zile one geverde. wer das bridkei und also
dicke er es bricliel, der git funl Schillinge.
[57]' "Unser herren sinl ubereinkomen, wer in dise stal koml noch appelosz
• . VarioHl« tri Schilt. : itregeD'. Ii. VnrianU iei Sf>iitl •fdiulcn in iro lia-lin.. c. i*>'-*i.'<.
hu (m Ttxl : 'wibe ossigi, 11/4 Varmafe: • wibelei^ig • . Ldiki t ut aHem nt.Kug, da es ktiül :
• wibelaezic • , roiH KomkA/er (miitl) ztrfrrtttn. d, Vnrianlt tti SeAilt. : •ander gut körn schMtato
und M oMulMlte odw daa ULt kora und das wibolenig kora «nadw lelniUai» lud m doch >
Im Tut f Ml fM» «imdor« ■and» FcräM« f«j AMk.; «imd Im« oeh du ««rwwhl».
r. VariaHt« bri S'iHl ■ • n eh dckeii] brotbecke^. g. Varia id- l'i Schill.: •oiiiMailcn .
h. A fol. fiSf) Sia : 'da her Albrebt Rulenderliu^ meistar was, do lommeat meister uud rot,
Bcheflcl und ammanne ub«r«in>. i. A [Mth Hmtkr), Varianlt bti SchtU.: cinr«. der in
dem rat« ifl>. k. A (mach HamaUrJ ftgt äiium : <*gr weiatere und «w nU>. !• SeUlt. ■* «raii..
B. A /W. SSt •md Im «IttaäkMt Mkt «n dar tiat*. n. Ctd. A M Si «rf «Da han
Wetzel Brqgar iDwtir wü.« ilnt aMHit bwrai naiitar und lat, fahaail and nmmn <kbw «in
koa«n>.
' Ah^drvda in Wender : crjUfrln anhivi F. 151. Dartuidi hd ITfyeJ SlMtrchrmiil-en TX, 953.
Unhc ' utend abweichende Almhnfl uuler Henrik rs Auszügen; klstcre luKh A. fol. 31*^. Bei >kh*lter
ist ful. 45 angejjeben ; iloch ist bei Jleusler ein Irrthum undenJAar, da seine Auszüge Blatt für Blatt
4cm ad. A. f^^ftn. ■ JJbtduift »ach Ved. A. /. Sil» u. 3t> bei Sdumgtm Atumgen; SchiUer gUbt
8^ mti S5 ■> an, (dm auch hier eine Bifftmiu. In CtUmdäa» 8tah*t fei. StTK Den Anfang det StaM»
g„b Sihillrr im Anhang zu Königshofen S. J'-t ^ War amtireiidcr MnSter Friihlmg. t2!>8J99
Mutter, Uu3,ut ii tttter, 1313 Frühsommer und Anfang 1331. Hattkr und Odiüter setzen diese Ver-
orCnmig in das Jahr 1303; ob auf Grund einer Angab« in den HandsiAriften, M niekt WifeMWdL
4 War lUitter 1809/10 IFmlw» 1S17 UeiM, mi HtrM, mil3a Winter,
38
«rAOirRBCHT V.
Cd dea Tier liodigentdii unser frowen, das der flride« haben sol berin und heim
one dot gevebte zwene tage vor dem' hochgezil und zwene'' noch und ouch die
hocbgezit selber, la glioher viae aol er oooh fhde han zu s. Adolfladag, • alao hievor
b«!Soheideu ist.
f66] Wer vom unsern herro clagcl
umbe slabea oder ambe atossen, wunden
oder dolalege oder wil dageo. das der
nil nnderwisel werde von jemanrleii
unser burger, das er die clago nül abo-
losze denue inil stnem willen, wer des
tniri Bu rede geaat und oaob atner ennigci
wurt, der beaaert jor und dag dae myle
und git fitnf pfunt. wil men in des aber
nit erzugcn, dut er denne ain rehl io&a»
er isl ledig.
[/» der Fassung von, A.] So rint •
ooh unser herren ttbereinkomen, do her
Hug Schop ' meister was, isl das jeman
(Ingen wil vor moisler und rate umbe
slahen oder unibo stossen, wunden oder
dotslege, wirt der undergangeu und under- lo
rihtet mil draven oder in kein andern
weg von jemanden unser burger. das
er die clngo nüt abelosze, denne mil
sincm willen, wer des erzugel wurl mil
zwcne oder me, der bessert dem rate 15
fünf pfunt und tat ein jar von der stal
eine myle. vil man m dea aber nii er-
zagen, 80 aol er aIn rehl darumbe tun,
das er der gedele unschuldig si.
|50| * Unser herren sint • ubereinkomi ii mil der schönel gehi lie : c isl das m
jeiuau de» andern rede tut vor meister und rate, ' do sü rihlenl, ^ so sol der meiäler
die furapreoben von erst fragen uf den eit, obe att aoböffd nnt, vaa ein rebt sä
in derselben aaoben. aint aber die fUrsprecben nit aehOffel und aind ana biderbe lule,
80 sullenl sü sweren zu den heiligen und bi demselben eide denne ein rebl apradtttt
in dersc'lbnn Sachen, und also dicke also einre des andern rede tut vrir rnt'i«?!rr .,s
und rul, do sü rihlent, also dicke sol er sweren ein rehl zu sprechende in derselben
Sachen und sol nil daruuibc ein scbüdcl sin.
[60] [I3i9 Frühling.] ^ ■ Unaer herren dnl ubereinkomen, daa mdater und
rot wd mngent gramte gen und erlan zu ailaeode 4iynne die usabnrgm', edellute, "
A t(kittt tm: •bionc-. b. /• A ftki*n : -berm und beim». c. /• A: -unser vrowen ii«g«>
d. A: 'Uge dunadi und denselben unser vrowen tag ^ber^. e. A ; «und zwen« Uge vor dem
8<Uwa to0t and sw«ne darnach und daDMUNn a. Adolfw !■( nbar». 8» «ocA Sekilltr. Natk Sduttt-
gamt <ifk Hnl« Adolphe« tage und «wmm tag« «br saeli und den adlwii nato AdotpheB Ug
Aber- f A f'ul. 1 ftjt hinzu : •«,•!! ■ f.'. Ä. ■ wilk-n luid gehelle • . h. A : «eine» wort dut
oder vjir»prectic irt>. i. A ; <uiTe 4er plulliea oder «udarswo». k. A: »lu geribia cils^tit. 36
i»t er em sclicITcl. so sol man in fragen bi nme eide ein rebt und aol er ouch sprechen bi sime cid«,
VM im rebt dunket in dorwÜMa mcImb. kl «s tbw nfll aia idbaflitl und tat m «in «hn, bidartar
uad «lo versprochen man, der aol aw«i«n aio rahl sn apnelkaada und aol odeh du apnebaa M rima
eide in iJer sai'he, do er vör--]pr>Hln' riHfii irt, diu! in uls niaiir.'<'r saiSiPn. als «r vursprfflie isl, al-
dicke er sweren ein rebt zu tprecbende mid m\ ouch daz sprechen, uwl bäl doch darumbe büt 40
•chetrüt stn>. I. A fol. Hb : -unsere herren moialar lad rat, aobdTele und amman kommenl
ubeiain« do bar Raiaboll Suua dar «llar«* maiitar mu,* a. Farima M ftAiA. : «es aiat».
1 War Meister Herbtt U07 und Hvmmer Lila. * Vgl. Heutkr: Verfassgtgesch v. Band S. 475.
Kurier Auazug. Abtchrift in seinen Auszügen, danach dit VarioHtM im BmMehen korrigiert. *
Artikd i$t abgedmekt bei Wmtdctr: De tfalbttrgem 6i. * INem «wr Mmter 23tB J^ViMtoy.
^ j . d by Google
1319
39
herren, rittcr, knehte oder frou«^,* wo sü erkcnncnt, das es unserre stelle aQtze
oder gut sü, also wonne sü gcmQte gonl nnd in sit/.oiidi'S eiion, das derselbe sol
suern ?ifi <l<>n lioiliL'-cn meistcr und rolc gcliorsam zu sinde inil sinen veslen, ob er
SU ^ hei, und mit auderu dingen, also eiu burger billich gehorsam sol sin, wenoe
» es meister und rot an in vorderent. und dasselbe sol man ouoh in den dt gen, so
men auwe buiger enpfohet, er sft herre» ■ eddnuin oder frowe.
[61] Nieman sol dem andern sine fische nemen uss linem wyher uder nrdven
noch sinen flosz, schiff, es sii in dem bui^banne oder ussewendig. der sol von der
slal sin eine m^le, wenne es meistcr und rot kuulliih erverl, und sol nit hcriu
10 kommen one urlop meister und rates. wurt es aber geclagcl, so sol meisler uud
rol rihten uf den eyl noeli rehte. Amen.
//. iSiädtiseJie Siaiäte», die nur «« der jüngere» iSammlwtg ttandeu,
[62] Von hoUz und von wellen. '
Unser herreu siut übereinkommen, das niemau kein brennchollz, es sie schitter
M oder welle, sulc ufschüllen durch mcrrc schelzcn, wanne alle die es hanl, der sol
jeUidier alle lag drü stocke m merckele vuren, nnta er us verkottlfel ; und sol es
nit danne vuren er enhab es danne verlcAft. und die wellen baut, der sol jegUcher
alle tage Tunf hnoderl grossen wellen und zweitussig schutter wellen zu veilcme
mercket vuren, untze das er sie vcrlcCfet. wanne sie ocli das hollz oder die wellen
M von der weiden zu schitle bringent, so suleut sie es vor sich zu veileme merckele
vureu und nit wider heim, si sullent och dekeine holtz ussewendig des burgbaunes
gehalten an alle geverde. swer der gdrate debdns bridiet, der gil trisiog Schillinge
und ist vier Wochen von der stat eine mile. die jifenninge solent halber werden
dem rate und die andern dem unp;clte.
ji (Ö3j * Die swerenl die untwerg zu Strasburg olle jar.
Datz sie gehorsam sint einie meister und rate zu Strasburg und eime gerihle. und
obe jeman worbe das keinen missdudle in der stat au Strasburg ubtundeund wurde
und obe se adient und wisaent kein, der asgesdage, Ocb In der stat su Strasburg,
das sie das vQrbringent eime meist« und eime rate, wenne sü es erfiireat oder
M befindenl. wer aber daz sü es vor vorhtcn onenllicben nit getorslet furbringen eime
meister und eime rate, so sulent sie es heimelicben sagen eime oder zweien in dem
rate oder eime oder zwein scbcdeln, das sü es vurbringent uud sagent eime meisler
und dme rate, wurde Mi «in gesebdle in der stat sn Strasburg, das sd soUenl
gan WH bant su eime meiater und su eime rate und den geborsam sind in tuende,
B das sd sie heissmU sft swerent iSch, dass stt kexae nuwe saUunge ander in selaenl
a. VmimH W SekiU.ft» fiUi t «odar tnmm», b. Vtrtmlt M Stiib. : «dthainet. e. TtrimH
M saut, am ««dalMiu oter fMWt: ««a« rimr adiraddkMht».
< A ffd. i. 8 Kurser Awmig M MettOen EcccerfUn muh atd. A. fiii, 4«.
Digiii^uu Ly Google
40
ane eines meisters und eines rates urlob and ficb keine gmach» t iKjdi geselzeat
hanl Sil des lages, daz der alte ral abgangen» der abeging» unze an diseu huiigen tag;.
(64] ' Meu ist och ubereinkpmineu, das mcn niemannc schelTel machen sol au
olTen gericble, es sie deoae e meisler uud rat in iriue beimelicbeu rat ubereia-
kommen. *
[65] [I3i8 Mn i. f\ Kach dem montage naob ussgang der oslerwoch^, da her
Reinboll bern Reinboldelina* meister was, stnt unsere bern meister und rat, sebeffde
und ammaone ubereinkomen : swcr dem andern aine visi. he nimcl in sinem wiber
uder in sinem schiffe uder in sinem arken, es si innrweiulij^ deme burgbanne uder
ussevsendig dem burghaimc, der sol von der slal vareu eine inile ein jar, swcune i«
es der meister und rat kuDllicb ervert, und sol nut Lerin kumen anc eines meisters
und eines rates nrlop und vA den deger unclag^iaft maoben. wirf es aber gcclagei,
80 S(d es meialer und rat uflb d«i eid ribten nacb reble.
(66]' VTcr ileitiL' iiiListt-r uliJ (lerne nilo unzarhükliche antwurtet vor f;erilite o<Ier mit sinen
nnsacbten das gerihte ixi%t, do noch, so es imo der iiiei«t«r T«rbatet su dem dlrten male, der soi u
Tür wocbn TO Am »tat nmn tbtt ttOe.
[67| Bs ist och nu Unge verboten, das dekdn unser burger debeln bereiten
man eufbalten sol in sinre gewall, und swer bereiten liile hinnen ftirder me, die
argwenig werenl, onlhilte, tr cntkutidelc tts dennc zu hanl, so sie in sinen gcwalt
komenl, meisler und rat, der sol bessern Up und gut ; und sollcal dcli das meisler m
und rat ribten uff den eit, und ensol sieb dekein wirt entschuldigen, das er dises
gebotes nfit ervaren bette, wir beissent ai^gwenig, die tre pfert lassen stan geMtldt,
Iren armbrusl gereiset und ireri harnechs noch iren berettscbafll nit abezihen.
[G8) [1318 März 30.] *So sint och unser herrn uberfinkornfii, da der vorge-
nannte lierr ReinlK>l<l Reinboldelin nieisler was : welch jude liiiiiifu lurder kein brif ti
uimmet über keine schulde gegen unserme borgere keine, der sicii verbindet au
d«tt brife, mH welcbeme ingcsigelen der brief besigelt ist, deme men billigen
gdanben sol und mag: ist das der jude oder sine erben die Sebalde ktnt verhangen
sehen jar oder me von dem tage, da der brif gegeben wirl, und die schulde nut
cnfordcrt an jenen, der die schulde schuldig ist, ode an sine erhen innewendig der »
Zeilen jureu uiil gerihte und och die forderunge nit erzngcu mag erljcrlichen ; vur-
dert der Jude uder siuc erbeu uuch den zebeu jaren die vorgenanle schulde an
dem sdiuldener oder an sine erben, wil der wbuldener sweren an den heiligen,
das er dem Juden nftt acbuldig ensi, so sol er der schulden lid^ sin und sol ime
der jude sinen brif widei^eben und sol in der jude oder sine erben von des vorge- »
nanten briefs wegen und von der srluilde wegen nymer bekumbcren in kein weet*.
were aber das der schuldener stürbe und der vorgenante jude oder seines erben
des vorgcnauleu scbuldcuers erben nach den vorgeuauteu zehen jaren auesprecLeut
umbe die yorgenanle adiulde Ton des voigenanten brieves wegen : mag denne Avt
' Abschrift unter llruskra AuMüifin tttuh md. A. fol. 10 a {auch SchiUer tUnda]ter fol. 10.) * BeiH' m
boU Beiubolddin war Früftlint/, 1300 SpälfrüMing und 131H Frühling im Amt Am «NtkmiWN-
UehiUn Mt mir ISltt. 3 V^. da» KUitigt^udcle oum IV, fff. * Am A fvt. 38.
^ Kj . d by Google
1328
41
TorgenKiite Jude oder mm «rben niit ersogen. das »ie den vorgenanten sclinldener
innwendig der vorgcnartten /.ehen jaren an hant geftproclien iimbe die vorgenante
schulde, wellen! dennr dos sclnildenpr^ f»rhen sweren an den iieiligen, da*; sie df*r
schulde nul enwissenl. iiocii ntil ervaren liant aiie gevcrde. so sollenl sie ilili-; sin
und sol in der Jude deti bril' widergeben und sol sie der Jude oder sine erben von
des vorgenanten brifs wegen tind von der schulde wegen nimmer hekumbem in
kein weg. an den briven aber, die die Juden hanl und in Worten sint über schulde
von unsern btirgern vor disem geböte, de sol in ir relit helialtea tin mit solich
hf'*?i'luMd<'nh(MMf', das dio indea oder in^ erhr-ti ilic ■^clmldcn vordem sollent inwendig
diser zelieii jaron. als ik> vorgoAtlirihen slal. lielTenl sie des nil. so sol nacb disen
stehen jaren von der briefe wegen das gcbol über sie gan in alle wis. als es do
vorgeschriben stat. <lis gesehach an dem donreslage nach unsur vrowentag der
vcrholnen in dem jare. do men von gots geburti* zalie dousset hnndert jar und
a«hzehen ^ iar.
(69| ,So/inii'>r.] .Ifiden hpsserunge. Da her Frilschenian von Tunlzen-
heim ' meisler was, do icomcnl unser lierrn meistere und rat, scholTcle und am-
manne uber^in. das hinnen forder me alle besserungen. die von Juden vallen sullent
oder mogent. es sint die xwei pfuni, der men eins gil dem rate, so er angal. das
andere, so er al)egal, iiinl aitiliTe besserunge, die eime rate vallent von in, von
welcher hamlr suche oder in weliehen wfp «su vallende werden, suUenl vnllnn an
das ungell und sullenl öoh meisler und rat liu- judon relslverligen uf iren eil. als
nnw her gewonbeil i^l gewesen, und ire besserunge nemen und uil alielassen bi
irme etde in alle wis. also soltent sfi in vallen. an den vorgeschribenen besserungen
sol dem schuUheissen und dem vogele alle ire reht behalten sin.
(70| • Da her Hug Schftp meisier was. ' do kommenl unsere herren meisler
und ral. schölTele und ammanne ubornii ist da- ein unser biirf^er »»in nndnru
slehl mil bengeln, wiind^M ndrr wn« anden» unlti-^r er im lue. fuget il<'in cirgcri'
die uni'uge zu clagende. er sol nemen sinre f'runde selise oder ebte und nul me anc
geverde und sol es clagen vor meister und rate, wil sich jenre veranlwerten, uf
den men claget, er mag fleh sinre fhinde sehse oder ebte nemen ane geverde und
nut me und mag sich veranlwerlen. und sol och meister und rat nach clage und
n:irh entwerte die vorgenanle nnfuge rihlen ufe den eil. so sii erst iniigoiil ane
geverde. dis ist zu vr-rslande. der Hep^ere sie einre oder ni«'. jenre, ulle den men
clagel, si och einre oder me nie der gelHl. das jegcliche parle niil me sol bringen sinre
i^unde vur meister und vur rat var geribte, denne sehse oder echte, als do vor
gescbriben stat. were aber das keinre von den vorgenanten parten oder jeman
anders me personen vfir gerihle brehle. denne als do vor geschnhen statt oder vil-
Uclile ginge oder ritte von tringslnben xq Iringslubea oder von geaellscliall zu
•. StUU, (StrJ : •■lilX)(C. b. SMIt, (Strjr «tate«. lO)t tiaimt.
t Jkruelbe mir wvr i« Smm/r mg Bürgtmtiiiter. < An» A fid. 3!k * Da» mr «r 1907
Htrhui wMrf 131S Sammtt.
Sir. «
«
43 STADTRRCHT V.
gescUschafl und bete sine fninde oder andere vur gerihte umb die vurgenanle §^Uit
über die vor^onaiUen s^bsc oilcr »clitc pprsonen. d^r mid jcnrt'. (lic tnil imo f^ant
über die vorgeuaiUoi» sohse iulite |>erj»otMMi, ii jegli<hei bessert eio jor vou
der slat eine niile und git fuufT pfunl pfenninge dem rate; und so! och lueisler uod
rat das rihlen und rebtTerüg«n uff« den eit, wenn es in vürktmunet. »
[71] Da her IIu^ SchAp meister tras. * do koment unser herren och uberein :
ist das zwene oder nie miteinander worlenl und ubel rcdenl oder villiehlo einander
mit den fiislf'n slap nl n<!rr wie si4> einander slalen und von einander komcnl oder
von einander gescbeideu wertent. besamenl sich ihr keinre nach der gelal und
sieht den andern mit bengeln. er sol fnr den geraten rat nnt sweren; wirt er lu
der vorgenanten getete benigel mit zwei oder mc. do bessert er dem rate funfT
pfnnl und ist ein jar von der Stat eine utile, wil men in aber nul erzugen, so sol
er sin rcht darvur tun. ol goch jeman mit ime und hilffet ime slagen mit bengeln
oder sciurmel sus mit dni artncii, <\^< sin niftnan scbridp. wir! dns crzugel mil
zweien oder me. er sol ocli die vorgesclirÜK'ne Ix-sserunge tun ; wil men in aber is
nut eräugen, so sol er sein teht davur tun. ginge aber jeman mit ime, der weder
slttge noch mit den armen schirmele und sus dostunde, wil der aweren an den hei-
ligen, were der, mit deme er darkummeTi. ul)erdrungen oder iibcrUfl^. das er ime
mit gehoUren helle, snl lidig sin ; volle er aber das nut sweren. so sol er die
vorgesc'hrihrnp bo.sserunge tun. m
[72] De lier Hug Schöp meisler was. - do koment unsere herren meisler und
ralf ScfaOffol und ammanne uberein : sweUch unser burger mit spiesseu, belmparten,
langen messem, swerten, pantxem, beckenhuben oder mil andern geweflfen oder
bereilschaSl ane mit einem kurtoen .spit/^n messere komet gegangen, geloffen oder
geritten vnr meister und rat, wo sie rihlent udpr wo sie zu rnfe gant. er komme ^
usser sime liiise odrr usser sime liofe oder weunen er komino. und das gcrihle
irret oder die ratiierreu, du sie zu rote sitzenl, oder ein gesclielle machet oder
jemsnnen anleflet in den gassen mit den vorgescliribenen waffen oder heieitschafl,
der von gerihte gabt oder danm, und von den rätherrn : ist er «in sdiefli»!,
der das tut, er sol sin aeheirelambohl verlorn bau und sin buigreht und sol nimmer ^
sobeflVd, rat noeli hurger zu Strasburg werden und sol zeheri jnr von der stal sin
eine niile und bessert dem ral zwenlzig pfunl Stmsburger pteuuiiigo : ist er aber
nul ein ächelTel, der sol sin burgrehl verlorn liüii und sol uynier burger werden
und sol dann von der slal sin zwenng jar eine mile und bessert dem rate viertzig
pfunt Strasburger pfennige. were aber das einere oder swene mil dem vorgenanten k
watl'enen und bereilsehatlle usser einem huse und usser eirae bofe lierenl, gingent
oder rillent vur don rat, nls da vorgesehrihen stal, derumbe sol der wir! nül hes-
sern, er sol aber siu rehl liui, das er sin nut enwiste. wil er siii rehi nul tun. so
sol er die vurgeschribene bcsserunge tun. und soUenl jene, die es getan hant, hessern
als da vorgeschrifaen stat. liefe men aber oder ginge oder ritte usser swein husem,
hoven oder me mit boeitschafte und mit geweffene, als da vorgeschriben sint. so
I Jku war er 1307 UethH imd ma Oommtr. « Jk» ttar er 1307 Htrbtt und 1318 Sammer.
^ Kj . d by Google
1319
43
snlleot die, die es luut, und och die wirle, dsscr .l> r husern oder hören si. lufeu,
geganf^pn odor gorillen si;il, die vor^psfliribcnc l)pssprunge Inn. ilnnl orli kein
nnsLT hurger vnr raeisler und viir r<it, als da vor gcsohriben slal, fiii laiip nicsser
üder einen banszer verborgeuiicheu, der sol och die vurgescIiribeDC besscrunge Inn,
«enne men es weriichen von üne erverl, and sol geh meister und rat das rililea
und rebtverligen uffe den eit, und swelch meisler und rat das nut entete, die aollent
Irewkw, erlös und meineidig sin und enstillent nymer mcister noch ral zu Slrasbttig
werden, find wanne ( in rul abegat, der sol dem andern rate, der do anegat, die
vorgcschribenen ding in den eit Rieben.
[73] Do her Ilug Schöp meisler was, ' do komenl unsere berren uberein : isl
d«a kein unser barger in unserre stete besseninge ist umbe wunden oder umfae
(olslege und, so aine hesserunge uskummet, gerne herwider in köme und jenre vil-
liehte lod isl» mit deme er uberein sol kommen, and meu och des (ölen Trunl und
möge crvaren nnl enkan, wii der, dor in unserre stelle hesserunge i>l, sifhcriieil
geben meisler und rate zu Slrusburg, wenne des luden fruiil und möge die ueUesleu
kommeul vur meislcr und vur rate zu Strasburg und es vorderul, das er dcooc
mit in uhereinkome, als es meisler und rat zu Strasburg z^melichen und mogeliohen
dunkel, weune er darnach gelbul, das er tun ad, und gegU, das er geben so], so
sol men in lierwider lassen.
I74| \t.'il!> FrfihJni'j .\ Do her Reibold Süsse der eitere meisler was. * do komenl
meistfr und ral, schellel >uid amman tiberein : isl. das delieinre, der shissele
hat zu Kinckburgelor lurne und zu den kisteu duire, slirbel, su suiieul sioe erbcu
die slasade, die er het gehebel. entwerten mdater und rate, und sdleni och meisler
und rat die schlüssele bevelben «ime erbem biderben manne uffe sinen eid, an
deme unser slal bewarl ai ; wenne och ein meisler uffe den turcu wil gan von eines
ralp«; geheisse od^r von dem merren teile des rales, so stillenl die selber komen
mit den slusseln. die die slussele bunt; mohte aber deheiuere uiider in vor unmusse
oder von cltelicLer redelicher sacke nUt selber mit den slusselu gan, so sol er die
slussele dem meisler senden mit eime als erbem, als er isl, sne alle gererde.
[75] \tBl9 Frükliin$\^ Do her Reibold Süsse der eitere meisler * was, do
koment nnsern herren ubereiu : welher ander den vier meistern, di men alle jar
<^\7fi\ 7M meistern in dirrr slat. sine meisterscbaft getut, und abc isl ^^egangen,
geschehe deuuc. das uuder den andern meistern, dir> irc meistcrscLaft nut getan
hanl, ein meisler sturlic. der meisler, der du abgegaugeu ist, sol kein reht haben
an des totten meistersehaA ; nu wenn, als hie gescriben stet : der meisler, in des
meislMSchaffl der meister tod ist, und och nul angegangen ist, sol des totten meis-
lers meisterschafll verrihleo, obe ime der tode meister der neheste isl anzupando.
ist er aber ime nnt der nehesle, so so! der meister des totten meisters mcislcrschaftl
verhcbleQ, der vor dem totten meisler aller neiiesl angäbet, were aber das em
meisler stürbe in sinre meiaterschallle, so sol der meister der nach ime aller nchesl
1 Xte INT er JW^ üMrt «Ml iU« AMfHMr. * Ih» muttf imr miTum^. * SUmi m
A/akil. < MMT er Mir im tHMkv.
STAUTRECHT V.
•III sol gau, des tollen iiieislorscIialTl verriclilon. geschehe aber, das der biadorslc
meisU r ^t<trbc in sinrc ineislerscheAe. so sol der nekesle vorder mettlcr alleine die
uieislLi^i iidfTl verrichleu.
[7ö] [I30I üesem^ 14.] Munxorde. ' Wir Johannes von Mulnheim der meister
und der ral Toa Strasburg IudI kunl allen denen, die diwn brief gesehen und >
gebOreni lesen, das wir mil rate nud gebelie herm Nidauses des allen Zornes eins
inunszcmcisters und der munsser aller und uch tnil willen und gehellc alle unsere
scliefl'ele und durch des landes und unser slctte und mengelichcs nutz und nollurft,
hant uberkuuiea, das ujman uuserre bürgere, er sü munser oder uul uder Jude,
dekdnen pfennti^ erlese hinnoi fllrder me, was muusen oder pfcnnige es si, sie »
sint kleine oder gross, swer das breche, der git sehen pfunl und sol swei jar von
der slBl sin dne mile.
Wer ocb das ein dinsl, es si die vrowc, knelil oder jungfrow«^ die pfeanige
erlese, so! der wirt, des «resinde es ist und in des gewalt es f^csrhihfl. /.chtn pfunl
bessern und zwei jor von der slal sin eine mile. do ocb uut die pfcnnige helle 2u >^
gellende» der sol sehen jar für die pfennige usse sin. und swer also uxttt, der sol
nul herin vam ane urlop meisters und rates. die pfennige. die alse zu besserunge
▼allenl, als es dovor bescheiden ist, sollent werden unserre slclle und dem ungelde.
wurde och ein gast oder ein Innlmann mil solchen pfennigen begriffen, die
erlesen wctph, von dein so! mitii nhlrn luu li rchlc. waunde och disc salzungc und »"
dis gehül golelich, erbarlKli und nulze isi richemc und armen, der slcle und dem
landt, dovon sol es ymmer me weren, und ensol ddeein meister und rat bie-
naoh dekein gewalt haben, das gebot abe su lassrade. und swenne dn ral abgol,
so sol der ral der abegol dem rate der unegat in den eil geben, das er dise
gebot sletc habe und nul abelassc und des zu eime Urkunde so Irdnt wir unserre ^
stelle iugesigel an diesen brief gelienkei. der sinl zwone und der umuse meister
sol einen haben und der rtudcr sol hgeu utlc dem lurue. und wurdenl gegeben an
dem dunreslag nach s. Luden * lag, do man von golz geburte mite drisen hundert
jar und ein jar. herane waren wir Gros Erbe, her Rdnbold Brandeoke, her Johannes
von Mulnheim und her Hug Rihter die vier meister. Iier Egenolff der Burggrafe, »
her Niclaus Zorn der jüngere, her Burckard Reiboldelii), her Ciinf von Kagenecke,
her Helzel Markus, her Niclaus von Rynnicheim. her Ileiuiich Wetzel, her Ilug
Schöp, her Johannes Panpbelin, her Buickarl Schullheisse, her Heibold bcrn Johan-
neses Erben sun über Ebruache, her Hartmut von Scbiltigbeim, her Wernber Hent-
wing. her Conlzelin Hoyr, Bbo-bari Sieke, * Rulin ' Lentselin, Reihold herrn Bei- »
boldcs sun von Friburg'' der elieste, Cunrer broger, Reibold hern Niclauses sun
unter deu k^ifflnle« und Johannes von Dunlzenheim der rat.
i,77] Da her Ilug Zorn meister was,* do komenl unsere herrn meister uud
■ Abgednukt iM* dm Or. Amrf // jir. 41M. * Dm war «r im Smmer, 131» IVSMiJV. 192i
UodhmmKr.
üigiiized by Google
1901
rat, scbeffde und ammtane uberein : wekke imser burger oder burgcrin die gobol,
die mctsler und rat mit der scbeflele willen und gelielle durch unsere stelle nol-
durft und nuts ufsetzenl und macbenl oder ufgeselzet oder gemachcl Laut, bricliel
und mcisler und ralc ungehorsam wil -^in zu bessernde, als es ufgcselzel isl oder
liarnach ufgesetzcl wirl, die und ire helfer und ir gesindc, die unsere bürgere sinl.
sollen verlohren hau ir burgrehl und sullent nymmer burger werden zu Slra;&burg.
lata och yeman ul in, Iren helfera oder Iren geainde, das sol melster und lal nut
ribten.
[78]* StrafT der burger, die miteinander siechen.
Welch uns*»r ingespssen burger mil eime andern iinserme ing('«»'sseti bürgere
sii<;liel, ane mit eime vrowen riUer oder mit eime vroweii knehte, der bessert jeg-
licher zwey pfuul, die sollcnt valleu dem rate, uud vier wochen von der slal.
geacheba aber das swei gegeneinander ritten wdtent, die behaben an den beiligen,
das sOi das hettent getan umbedechtigUcben und ane gemde, so sullent sie lidig
sin, woltenl sie aber das mit tun, so sullent sie bessern, als da voi^schriben slal;
meisler uud rut sollen! ocIj dfisselhe rihlen ufTe den eit, wennc es in furkumel. ein
jegeiicii raliierre sol och dasselbe rügen b» simc eide, wennc er es isl.
|79J' Da ber Hug Zorn mcistcr was^ sint unsere hcrru ubereinkomen : in
wdiche kellere in der slat zu Strasburg unser vrowe oder ir werg win veil hant.
der dem wercke gesvaohsen ist oder ime durch gol gegeben ist, das roen von dem
wine kein ungell geben sol.
Aiu Coel. A (wie ts scheint fol. 44).
Her WiilÜier lljise ein |'fniudeiier y.n s. Tliouni in der sdil m Strasburg heclapte
vor mcisler und rat zu Strasburg herra Juhainiesen den dethüu von s. Thoma, der
eUevanne porlener vas su Rynowe, das sBl ime nut cngebcnl sine pfrunde und
den ttuts von siflre pfranden und vursprechent sieb su beden aiten, do genamale der
vorgenanle dachen hem Johannes Zorn, hern Albrechl Uolenderlius seligen sun,
hern Gosseiins sun von Kagenecke, hern Johannes Schotten sun lumherrn zu s.
Thoma vou des vorgenanten rapilels? wegen, das sü vor meisler imd rst rclit nemen
uud geben welleul umbe die vorgeschribcn sache. zu den ziten warenl her Uurckart
Schullheisse meister.'
Damaeh sprach der vorgenanle Hase mdsler Johannese Bywin an vor meister
und vor rate, da her Johannen Sh ke der elter meister was, * das derselbe meister
Johannes in bracht helle zu schtideu umbe zwenlzig mareke silhers. darumbe das
er eine warheil belle geseil vor meisler und rate und belle domille derselbe
■. JfMk TtriaM c. «t U Umä itt lü^Hl in A muf/bt. St,
• AbKhrift de» KupiliL-i niUer HAimgtUU Ämsutfen nnrh A. fol. 43^ .VurVi Sihiltif uhiicdnwkl
bei Hegel, StätUedmmUxn IX, 1016. « S. U Anm. 4. ^ War tmtierend nur J33<i-S4.
< Wut (MKiemMl a»9-9f uni cMUblU im-OB.
ST.VÜTMECilT V.
Johannes grlan wider der steUr» fribeit. und naincnl zn betlen siften fursprechen
nnd wart geciagel und geanlwurleJ und warl inen zu bcden sjüen die warheil
crieill. und leiteul och ir warLeil zu bedeu silen, bede brieve und gczugc und
wart da nach an ein artetl geseUt nach beder «arlieil. und wori meialer Johannes
Hywin mil rdil nrleil lidig und wart besaera und beaaerl odi der vfwgaaatite
phaf Hase.
Verteiehhis der ektwulofueA*» festttelUaren HiMdtffettts«.
SSOO Juni 27.
- JuU 35.
aoi Mi as.
1302 April 23.
» >
> Man 21
im Man 2
mi FrUUing
• »
13Jö FniMiug
• Man du.
S9S9 Ammct
V, 7
V, 9.
V, re.
V 12.
V, 13.
V, 83.
V, 19.
V. 20.
V, 24.
V, 30.
V, 65.
V, tm.
r. 60.
K, 74.
Y, 75.
V. es.
Störuitg des fHadtfriedciw.
Bttte^mff der Bauherren.
Verkauf ilfi Katukur.
Alter eine» MatsherrH.
SteOvertretung eine« tterbemUn Batshenn.
Ordnung der ZimmerleuU und Mmnt.
Abfindung von Kindern.
Netwdtr. RventHtit BdumMtmg.
Fiachdifbstahl.
Judenachuldem.
AntObung der Bürgerpfiidtt der Aiubürger.
.Sc/l/tfA.sr^^ Ixin'lhur'itfntr
Vertretung eines gestorbenen Mutter»
lO
t»
RekoHsli'ukliott der ReUien folge der .Sddiiten der juugertu Hammliing .
U. (— Hennler). Sehn (— Schneegan»), »mitt i*J fiit Cilai hi'i S'JuUrr getnenit. M
foi 1 V, 43 II vgl ful 17^) V. W V, 63. fol. 2. V. 20 - fU 3: V, 5'J. <H) - fui S*>:
V. Ö7, (Seh. vgl./ol. 31 1> u. 35^,. ... j«. V, 63. (i/.> - /«/. 3: IV, 1. i,U.) IV, 5. - fol. 6t>:
V, 7. (B.) — /rf. 7: r. 9a. (tgL fid. 33» taut 38.) - fed. 10«: K, «- (ff.) — /W. t»: Y, 37. 40.
- f(A. 14»: V, 26. ill] fof n -^ JV 52. (H.) - fu». 15^: lY. 53. {H ) - fol 17 IV, 57 5s.
59. (H.) — fei. 17 1>: V, 43 {cgi Jol. Ij. - /d. Ib^. V, 34. — fuL J*«.- IV, 66. 67. {U.} — f<A. «>
32' ! IV, 7«. m.) — pd. 9i: V, 9. — fid. as» : IV, 99. (ff.) EnmmHi§^ftm«l ttm m» (Sek») -
fol 27 : V, 2. — fol. 27 b. V, 4 ■ fol. 28: V. .V - fol 28 i^: V, 21. 22. - foi. 29: V, .S. - fU.
30*: V, 15. {SdiH.) — fid. 31 . V, 23. V, 3U (tjfi. ful. 381 V. 44. 45. 7ti. — fol 7/» V. 54 s,H. vgl.
ZW. 4Si. - fid. 31^: V, 57 {Sehn cgi. fol Jk «. 35^) — foL 32* ; K, 50 IH. ajl. ful. 7md96*). —
toi. >,» b V, 46. — fol. 33 : V, 47. 49 - fol 33 h , K, IS. 17. — f(d. 34 : V, 18. — Jol 34*>: V, 19. — »
fol. 35: V, 5,1 - fol. /S*! V, 57 (vgl. fol. ./ b und 31 - fol. 3fi : V. ^5 V, 50 {cgi. fol 7. und
33'<i. — fol. 37»: V, 30. - fU. 38: V, 36 (vgl. fol. 31.) V. 68. — Jol. 39: V, 70. ~ foL 41: V, 75.
— M 4ih: Y,m.—fd. 43k; F, 79. (Mn.) - fid. U. ÜÜtittfrmt de$ Stdei m» lS5t. 1900,
(Walther ffdwK - M ü^: V«Kmddd der OmiiiUm m dm pdfäUdlm fltiiM. ßoL 45: V, 5t, («f.
fol. 3l:) «
- eigitized Google
1322
47
3. Seehtiea Stadtreoht {1322).
Vermek einer Wiederkwileüun§ mf Q*u»d der Jfa»dse*ri/'i U {1441}.
Do men zaite norh gotz gebürt« jor, do wart (i«r »tette büch gedihtet uud gemabt, ilo der
•teUe irelit imd gCMtied* inm 110111 tA Stroalwrg, do mm mf dar PfdlnB diekt antilUHi. wn f mr-
S iimls lipftp irii'ii uf der PfriKztn kein bftrh nnd men rihtetp nocli gewonheit oder iederman noch sime
sinne and der stcttc reht und gesetzede worent geschriben an vil briefen und xedeln, die men under-
witen Bftt Thiden knnde, w mni dttinocb rifatra «»It«, du« diek* ia d«n rot* nitwlione wart,
dvrnmb enrpl< <r- men sA Strosbarg zwelf wise manne, das woreni her Heinbolt UüfTelin. her Götze
TOB GroBtein und andere, i$M it nrelf« worent : diM swelC« «wftreni, du aO frolt«iit gon xftn) &Hkii«i
10 W«rde und niemer us dem clotter stk knmondOt ^ hettrat denn« d«r ttatlf gowonhoit goMtiodo nnd
reht. aUo T«m sfi es «nutent in ein bftek mneiclieiit um] geschriben und onrh nawe r«ht dartt
gedihtet und gemäht, da* «»ü di-nm» aller nüt?<»^t ilutiti iit dor stette. und sprochent otirli die von
Stnuborg, das «& bettent gewalt und fribeite von künigen und kejsem, nuwe reht uud gesetxede
ift modiMdo ia in «tet. do diw «wdf wiae nunme «f elnra tnoaot in dorn doalor «oraat vad dor
tb <ttpttp retit uiiil gpwoiihpit hrtfpiif "pton zfisamenr- !;rhiibpn in cm Mch. (In ilpt men dn? splbp bftrh
lesen vor dem rote und vor den schöffelu. und mit der wille und gehelle RwAr men, das selbe bftrh
sft haltcade oad dernorh sft ribtende af der Pfaltien.
So lautet die DarstelUmg Königtum» ' uher dk Knlstthuiig dex Mcli*le» Straßhurger SUidtrtchtH.
Et ffdtt daniHS hermr, daß man tit enter lAnie nicht notteM tmu BetkUheHimmnmjfn trhaffm ala
au viOmdtr die eiten Mtumtfn und ordtten wottte. Auf lauge Zeit hnmt» üt ditK tm orfrlinffriu Wak für
da» JteelUt* und IVIiteiwe«eu der SMt tnaßgfl'niil geblieben, mancher Artikrt i«! »Ucrding* gtnnderi,
manch' einer mich gentriehen ivfcr Tfigrthnn - '/.n nnrr hetlrufnuhri'u Neus<hi)i<f<m(i Kam. mnu jttinih eritt
im Jahr 140i. Die Finamlagr der Stadt trnr eine unerträgliche geworden und hterdurcii hatte »ich, vas
hitr «mU mug^Ohii wmim hum, eme JteoiycNiwif jon det MdUu^ Amaerwuei» mäUg gtmadit. >
tt JUer xclmi 1i5r> marltni \i<U nnif Müiuifl in der Grsefzgehung geltend und eine KiMmniteion ivii S4
COMtofiern und Handicerkern mirde mit einer Revtsion der bestehemUn Getettgebuug betraut. Ihr
Wet* hat tffcM hmge wrgeMte»; dSnm bereit» 1433 $dm eith SMfA «md Ammam goMigt, «m
28er-KoUegiHm Tunäclmt :u einer Neuordnung ihr Ammeittttncahl einemeizeu, mul (th iliesc Anfgalie
erledigt iet, bencMießen Meister und Rat, Sciuiffel und Ammm», daß die 28 H aus ihrer MitU erkie»en,
aa die vtit 5 von Meister und Rat hiersu «nNmufm OHUM/fam dm «M<r>BH«A einer ^rANdhcAm Bureh-
arbeitiing unterziehen aaUen.* Dat iet goMteu Damit aber auch die nengesdiaffoir (hihiung rjeludlen
uertle. entiichließt tno» Hch tj1f:ch:riti(j r»r E>n'ief:iivrj einer nm ' Cmistoflern und 10 Hatidicerkern
bestehenden Kommission, die die Ausfuhrung der Statuten zu uherteachen luU. Aber noch ittmer nicid
genHglm diür Jte(MMw/w»e*MM9M dem BnM*:^». So iH im Sakre IUI d!m DrHt^hmMethm «ttf
a& mal» zur Beratung dei^ Sl<i<lti filili :iisiiutiHrH/frtrften. uiul hat iirbrn dem in Giltirjl'eit hleihriirfm Ftinf-
eehuerbueh eine A'eucodißcation gesch(\ffen, deren vxseatlichster Unterschied rmn Ifeset: des Jahres 1433
wM m der Auadieiäimff der Airtüeii dfter die Hattimrke and da» Beamtenwetem bettanden hol.
Die älteste Ileclitsauf Zeichnung fon 13'32 lug in drei ursprünglich dem Sliultan hir gehürigen. fJotm Htu h
der IStadtbüMalMi tsbergiführten und dort 1870 tu Grunde gegaaftnen Haudschrißen vor: D, £ utut F.
M D Fan dtMapi Codex sagt Hegel (D. A. Ckna. tX, 930 ä$mL, S) : <D hat 06 Bl. Pafg. Pol. »lit roft-
laafaadom Taut in StB apKtair aottarton IPkragrapln« ; dia ia Abgaag gakomawaea aiad daKhatriekaa,
• Hegel. Die Chrumken der deutschen Stäille IX T44. • Kiinigsh. Ii. St. thron. IX 744.
S Gedruckt hei SehmoHer, Straßburg zur Zeil der /.uuftkdmffe tSTÖ. 8. 7b f. * IHe DarvteBung
nadt der FiMfMehnerordnmng, gedradet ebenda S. 147 ff.
48
STADmnCIIT Tl.
«iagpgpn iipüter<» Ratsverordmingen von 1339 und TW eingwhaU«'* T)er Srlilnn Bl. Tiß in «Mprfln^
lieber Schrift ist: actom feria tercia xnte Martini «piscopi annn domini 1332.
Und SchiUer bnd&eibt thn: <UWr Rtatntoram Ar^cenioratenftiam manascriptos membnui. litcrft
0 •ignatna ntftrtnr «b »NhiTario Bemcggcro ad annnm IflSS ha« inicriptioii* inpMit« : *kvna dni
n?2 fprir» tertia ante Martini » ficilicft ah indo inripinnt nnvftp rnn«;tifntir»nr«; nntprinrn)««: adjprtae et ä
in novam formant s^candum sertera titnloram redacta«, atqno <>xti>nduDtnr nfiqa«» nd annnm 1340.
quo aHlnm tlliwi liVri dkto fnit, ob«m«iiiliim wro «it dapUci mann hnae eediem «NMcriplam, ne«'
ono tpiiiporf. a'qnr- qnar [irinrl nirinn ^< ript.'i(> s;nnf Ir-fjoi. cnrniii ninltnc "-mit ranrollatae : atqae ab
altera mauo aliae adjertao »uis rubrici«. nnüe ronstat aliqne hnnc rodirpm postponfndom seqaenti.
Ilten B notato. qnipp« qni per hnnr hine ini» rtfornatna iteninL* t«
E llifrUUr itngl Hege} (l. r.) ■ < 9ft Bl Perg. Fol. Toran atcht aof 8 unpaKtnierteo Blitteni ein
CalpndfiriiiTn. danit Mpf Rlntt 1 ■ ' iVn «int <]pr <tt<»tto rpht • <l«>r Text wip in P ttrul. \vip p<; Sflifint
bloRSP Abwlirift nach diesem, worin die dort dnrchstrichcnen Paragraphen ausgelassen sind, H«»oli
M MMlwm dafllr anfgraomamn tRi« Bl. 8S ein ft < ton dm «Inirgm* nit d«iii Dutmo 1380. >
Sfhüter; «ille ipse litera E inrignitnü. rni pMfisnm calendarium. venis et »ftininnR IRwr jadi- >*
ml» est, qai anno foit refonnatna et ad finem fol. 94 hac authoritsitr' rntioratoa: Diae Torg«^
wliribea leht <«. *. W. wie «rt. S0$.* nihil in illo cancellatnm sed omnia ele|;attti )it*ra deacripta et
ara fbti •alle trita appaniit; hnnc igttnr pott codicem H ef |l* pro fondamnita legamlacioDi«
lihro III rontcntc posnimns «pd et reteros bonn fidf rontnlimn«! »
F Ihn hfitchrriht Hegel (7. c./.- »M BI. Pcrg. Fol. Die alte sorgfältig ausgeführte ond mit Icleineu
)f almira gMchnttckt«» Handwhrill ist in »fnem tnrarigen Znstande : Die Blitter sind wahrseheinlich
vom RatUansstni-me im Jahre 17H8 her mit Rrhmntz bedeckt, zum Teil zerrissen und defect. mit
fremdartigen Bestandteilen verbanden, so dass der Text des Stadtrechts nnr bmchBtücInaeise wieder
sea erkennen iat. An«b in diceor Handschrift macht ein Calendarium den Anfang.»
Sehitter: «eontra vem «edex Ittera F nolatna pergamenna, varie caneellattm et diTersia Manibns «
rpform.ntns atqnc nnpmpntntns. «infiad pritnnm «innm siihüffincitim pt pn. qtip prima mnnn cr>nstennta
iuerunt. aine dubio est Tetusfior codice precedente, qnippo qoe in F inveuinntar. eovuni qnedam lu
R, sunt aliter poeita ef in ipao F eaneellata. nt vel statlm ab iaitio cap. «was holen meister nnd
rat • ostendit cptpriim qnoad on (jtip a rcrcntioribns manibns appoeita, «'xtenditnr bic codo\ idii;^?
ultra codicis E aetatem atqne usque ad finem seirali 14. conf. tit. de riduis rap. XYUI. titulus a a»
qnodani arehiTsrio hie proflKna: «der statt alt ineht nnd artinilhnch. ao von einem nt gcmroren
nnd bastetti»(-t worden feria Ht ante Mnrtini episeopi tSSi et fol. M habetur fonstitntio do
tntolis .tu 142 t
Schneegan« Kagl m seinen Autntifeu: -il y a de« additious qni vont dans le cod. F joaqn'eu 14^.»
W(t» da» MUrt' und JMtmigi^uiUaerhältim der drei CuUct* imter Hnmätr OKfdit, w hätt »
Srhilter lim cod. K für alter aU D. F $teBt tr i» utiMT KfitprUttfiHekfn F«m sflfar «dcA nr A so
daß die B€»he$tf<ilge tcdre : F E Ji.
2Mm widfnprida nmddkaf dm Zmpd* Heffek, dtr den Codex E fltr eine Abaehrifl von D hält
und au^riirkhch angiebt. daß die in D gentriehennt Artikel tu E fehlen. Heusier nagi in sfintH Ah.*-
tngen vber die SUUwiq drr hriihu Handitchrifteti nur • cod F. fnl ppr» Dn'i'-rlbp nip in iml D», lo
hat aber dock auch »ach Ji. aluo trolil der Hamhchrifl, die er für dir »r'^prüngitrhe nuMih, geitrhetlel.
Da» JMMsera der beiden Cndtee» -~ D tint «taWfc dwrMoerigiert. S gbat ge»diriehen — »fritht
jlWcA/Vi/7* für da» höhrre Altrr rnn f)
Jedenfalls i*t D ror dem Jnhrr 1140 gf^chriefieu irordeu ; denn (»ix in dieter Zeit reichr» die
SSntoUitttuuniHgen. n
Für E hat dagegen Hegel noch einen Artikel w» IH'tO notiert : Art (aun E) giAt einen
Znnatt sur AmmeinterordnuHg, der nkhl m Ji »lattd (leider »agt UentHtr nicht, cb im Text ton gleicher
Hand tider td» Znimtz). Art, S99 i»t »päterer Xumtz i» E und F, wir aber «Mt in D eingetritgen.
Aua alle dem geht hertor, daß S imkA bennttt tmtrde. al» D bereite in Abgang grlnuiwen irnr. E* ixt
aber nfcAt mmiiMihiiew. dd4 «um dm Jüngern Coder bearitigte «nd den Shem im Otbrtiueh behieli. m
1322
Dm Codex F hält Srhiltrr für aUfr ah K. Ret ili'n !i]mi}ief>eti ]>r«viViji/W/rn, liie für die»e beiden
OoMee» wtr^gen, ist e» äuaterM tehwierigf hier SMterkeit zu gemniun, kommt aber muh nkht «nctit-
Keh för üe vachfol«/eHde Büttöit m BetnidU.
Eiuidne Artikel, no ä\ 'J9:i. SU.'), tioliert SrhiHer für K und F gemein*nm. Für andere tttumt tr
S !»«(■ F nl« Stelle und dn er auftlrücUirh K ah llauptgruwllatfe »eitfr Arhfii itngiebl. ho müßte vian
• HHitehmeit, dats er sie im die4«m Codex nicht gefunden hat : $o der Artikel '^ti der XitMUs su 33.t
(tm Jahn tS49). Ar Metrm Famtngnt «m »36 umd 3t6. ArMa S66 hat F mit D gmthmm. Dim
AndeulungeH itrlteitteu gimärhat für di, Eii>i!ii/!rit rtfi- Sthilltr'sehen Amieht zu sjui'fken. Aber auch
Art. 36ä ist oON StAäter mr nach F citierl, und doch hat er, Kit mir Mu/ällig wismi, mteh in E
w fewtomim. So ham aeftr IntAt aueh in 4ai beidem «ndent fmUe» dtu F«rfaiiiiiMn der ArlSbel i» B
übentetteu sein. En mire auch »omUrbar, icen» Art den Schilter in der älteren Fa$sung nach F,
in der jauger» nach J ^ und H a^fAhrtt in eifier VdurgangAand*thrifl E Heeder in der einen noch m
lier andern Form gestanden hiAen miBte und dann in den neueren C-oditt« plöteiich wiederencheint.
Auit^rdem int F beileuteud lattger in Gebeauch geiceaeti oh E; denn bi* int i&. Jahrhundert reichen
U dort die Zu<iit:F. nährend .ue in E nur hilf i:{.')0 nüchTiurfifni tinff. Ntnt itf F m/v tlen'^t'Virn fh'ünden
mie £ sicher junger nh D. Demnach ist m wahncheiutich, dofi beide Uatuinchrtflen. tcoritnf auclt ii*e
AdmlidikeU ihrer Anhge beide beginnen mit einein Cidendnrinm -~ bindentel, «'«mIM ^nMuekige
Kfiutrhi iffi'ii ilrx itiiiih Ktni/'ltuii'v unbrauchbar ffnmrrlmi-n f'ndfr l) <iriiften »intl Die lettten Fi«-
tnige in D situi von 1340, der erste Zmati, der für E und F zeitlich bemimmbar i«t, tragt das Datum
w JS40. HiemÜ aeJUfaAc» ndk E und F wortnffUtit dem Codex D an.
Die beiden neueren Codices haben nun rerxchiedeneu VerHstltuiufs- re«p. Gericht »Organen getlient.
icetclie xpiitere KechtMtuättt tum Ted beidereeite pünktiich eingetragen haben, tum Tal aber aneh auf
der einen oder auf der andern Ütite den NaMrog iierabeäumten.
Jedenfidle i*t die Hegets>:he Annahutr. daß die mit D beteii^inrte Homtefhrifl die Steele Anf-
M etiehnunfl drt Stmttrn-hts inu IH'J'J war. 'Iii i .i htioe
Außer diesen divi Codiren rxiUiertr nun noch eine gan:e JReihe rou JUimleH, die jüngere Hethta-
anfttiehmnigen «NiMMtfw. So :
n. T'fhf,- lfm i(lf>'itit SdiiStfr ■ «l'ndex til«^r;i (i [.erpumonn« rnnfinef onÜTiatioiifs politicas,
jutlicia et tribus runccrucntcs, vcrgit itidem ad fincm seculi XIV atque sub anno 13((i reperitut
90 concvptma : jnniintiitnn der aehinnmrwHDdm siv* nobiliiiai shm ignobilimn. in quo w utiqm per
omnia subjiciuiit slatntiK civitatis alqiie mandatiK. > Elims weiteres ist über diesen Codex nicht bdimmt.
Weder Schüler arlbH noch Sehne^fone nnd Hewder nehmen auf ihn Beeng. Viel icichtiger ist
H : • Lit«ra H eodtx ehartaera« («t «t Mcnü XV, conttn«tu tarn ttatoto tarn Ordinationen
politiOM et reforinationem intecnm : üi eigm <»« hMe Icgaatiur, qnibni qiUMi quAdum lege
U tvibnnitia omnos kgnm libri anteriores exole?cmnt. at Pompnnins Ae tempoi-t post PTnrtng reges
Romanonuu loqoitnr : 1. 2. de 0. J. :< «AU biMhät die statt ätrasbarg cttwievil bücber gebept
hmt, da auvigcttey artiektle and elmke innen etunden, de eine wider das ander geweaen ist,
iln?; (loch gross irrung brarbf lu'ft. ilit liflcLür sidlciit liynnfnrter ab sin nnd nicman kein fuidoniiij?
uovb hinderonge bringeu. dann man sol «ich uu richten noch diesem buche und artickeln, die
40 dormn geielniben atoat, nnd aneh nach den bnrlie, dae den fanflkehen snndertieben empfelhen
ilt. oneli beben die Herren die 13 aller aatwercke ordnnngen. die in den Torgemelten bucheni
geetanden aint. in ein tander bach tnn eebribcn, nemblicbc in das heimliche buch, darinn
Tonnala der anHrerke ordennnge eins teils getebriben etat nnd ordennngen von den pferde neben,
ooeh artkkel, das nieman van den antwerekcn an den constofelen kommen sol, ordanimge tuul
41 nher>rpj?<> von der mfilen wegen und rtnder«. onrii ptlifbf» nvtril nnil vi-rzif,'iiisse verjranprenf r
Sachen, die eins teils in der stette bnehe and andern bncbem stnnden, dau die Herren die 1:1 nber
die «rdmugan dev antvareke nit geratalagat baben.** CanJbnnie bin eodav «an Jb Im |icr «mnia.
i.AMijiMfiw de orifine juris eil Otann Oieteen 1948: g 8 txatiie deinde ftgitn* kge tr^mueiu,
OMMWe kge» Ana «iwlHienHrf. * 8. Art. 4fltff MtMf 493.
Sir. 7
Digiti^uu Ly üoo
STAIlTtlfCHI VI.
rontitift ♦.•»TTifn ftiruii artii iitos intvior«« auf adjprlione» iinatsdain, v*luti arfir. :?3 et M 1»; ibir
Waer «las ein bnrger udrr hiii«l»r(iaK6e etc. fol. 21 : von den acliulJe vügt4>n vor dem kleinen rat«,
item fei. 9S M|., 96 at ptnim per toinni. 1a atraqm «tikin »vtienli etmiiBtar cuetlteti, qtM>d tMiriovMii
rnfoi-tnaticuem argnit. undc rolligo lin^tcmis hnnr rodicem psne nAvissininm, ((ni r-Tt^it, pt rtnrtori-
taUs potigaimae ac p«r{ectiorem cactcri^ omnibo». factoa tarnen est hic codex ante anunnt 1444. ^
qaU fei. 77 k ad muginera adieripte abolttio atticiidi ibi cmtfelliiti. «bt mit tekMitl und »oimMi
geSadnt und aberkanl sabbato festi penterostes anno <'^ U ■ Poiitenor tarnen e«t codic« J<>, qni
nsqne ad antinm 1437 pertingif, nl hir H rirca annrnn 1440 fuerit ronrinnatus atque xjO'vtv/jjtxts^.
Porro anno 1477 revisos fnit lue codex et quidam aiiiculi mntati, aÜ videre est ex art. I2ü (fol.
Ml. 2fll.» — Nach mmmm mMiA der Codex ISO JFUMhHter. l«
Schiltrr hat rfif'm unfi t!nt ftivf ijlefrhlnHtnidn'i Crtrirr Jl< trhifr Ahsrhrifl tu Grutuh qelfill Nrtffi
IlermoMtm ttwt Hrgfh Angahtn hieten rfi>.<c hfiden UattdxcfirifUn da» Rr/tultat Her Mzten StadtrecM-n-
TtvMoH «M 1441. Daß damid* die bMer in eimm Bande Tertimgten Ordmm§en nttd RedUeudtimgen
in rin Ortlninig- HHti Urrhlhurh rertrtlt »hui, wir r1trn»n Jirrmann und Urgri erxtihleti. bedarf tiner
BeriehtiguHf. Am* der unter J* abgtdruiHen l'i künde trgiebl eich, daß da» «ogemaimte thrdmmtgndnuh ih
bereite 1433 tutaMMtengeeteOt und die Ausführung »einer SeetimmmigeH dem hiertu eitu/eatMen Fitnf-
tehnerrollegiuni übertragen vurde, Aurh dir im >ieU>en Jahrr aligefaßte Fünf sehnerordnung ' hmidtigt
dirff Annahme und in deni oben migeführieii Srlduß^ial: den Cm). II wird tlas Ordnunglnich alx rorhanden
twauxgfxeUt. MogUclierKtife ist es, wir sich tceiter uiUeM ergeben wird, der mit J ^ bfseichuet£ Band
geweeen. lOttdintt wurden 1441 die OnidteeHKraianmgeH mufttdtüden «ml m «im» heeeile taekim- t»
Jenen « heimlich buch > rrreiviqf DnJ rihrr /«/ lu'i ht nl^'htiirh uttt fitirw Ontniniirhurh, ifnt im Pffxiz-
»türm J7S9 m Grunde gegattgen nein *<>;/ ;'- bin 1S70 hat dni»tll>e auf der Stadtbibtiothek gelege».
WeMier Codex aoD «^ethimpt 1769 temirliiet »ein? Wm SehiUer von SedMebHeltem eHiert, hat tmdk
noch lieget genrheu. und dir l'rbrrMicbt den grannrn i^iraßburger Jurixten tut m MrgfiiHi§ OHftfert^.
daß tAm Imim ein derart teirkttger Band Kit da* Ordnungbnch entgangen sein wird. £*
Du Hervumn'Hegifuke Katir, der Oed. H (und Jt>) »ei 1441 abgefaatt worden, wird darek
Schillere gpiirliche Xeitangidien ungefähr titutiitigt. Daß aber die Fünfzrhner dir lievitien htOOrgt
hohen nollen, ist naeh dem .^MußMl: von H durrhnuK -irrifrlhaft : riet irahrschrintirltrr ist re daß »ich
die DrettehHcr dieser Aufgabe angenomiUH haben JeitrufaU» sind nie et gewesen, die bei AbfaMtmg
dee «mL S die Bandweikerordnmgen anagetekiedm und in dem thtimlkili bneb* eereinigt häben, * «■
Srhiltrr hr.'rhrfihf dirxrn Cotlfr fn}qrn<1rrmn<iift, l'iri'^f.'i ittus oiiiiii's cxtat adhnc codex pergamenus
bene conacriptus , coutineoK Keuli-ntias et res judiriataa rrtminale« &ed et onlioationes qnaadam et
•rafttateoMult* ab a 1840 iim|q« ad 148t. rnhrica rMmtw addiU hue nf : « indn ober das buch
iu (Ii i Vi Stuben genant it.is Heimliche Huoh • .iti|Uo ita appellatnm (jnoqne in transartione civitatis
et ordinis Tratonici anno 1416, qua« ibidem coaUnetar fol. Iö5 ibi: «anaer herrn meiater und rat u
an Stranbntg tint ntt iw.bter ntteil nberBinkoinen nad haut es erteflf, daa man din beniadi
gescbriben instramcni. <!tt»i do wiset von der »penne wegen awDscheut den Dntschen herrn nnd der
■tett StraMborg, als das au Coatena gemäht und osgetragcn i8t, in dis Heimlich ßucb Kchriben sol
oud baiart etc.* In aedem illo Mdiee HMUtio etiam fit fol. der buch oder der achtziger
manne bnoh, die der statt gebresten badacbt ex qno qnaadam hodiaqne ntilia Tel aeita «altem «
djgBa axoerpai «t valat aaetariam libto •eenndo aabjeej.»
I Die «Ordenang der harren der XVer anno 1433» mu h*. F. i. Fol. ixt 1870 in der BiWothek
eetbramd. Verhanden iet die Ordmmg noch ah Matiuseript 1.. in der Heit:'*chen BiNiothek nr. 197G
(jrttt auf th-r T'.iirn^iltit^- (iik/ Liiiiilrsl.,l,l,i,tl,rl> ■<>-,• X\'[I :.' l-J.riiilii »r^ 1974 Finiritutu) Und ein-
gexchobeiir /,uml:e, dmh naht dei FuHjuhiHi- Bnej. .1. Auf dem .Stiuitnrchir »der Stadt Strasübnrg u
Rahts- nnd Regimentsordnungen > (tßtiO) S. 13t>-lC,G. Fftendn ir,ii-l73 spiitere Zmätee dazu Ebenda
17»-jm die enenerU Ordmutg' £i»enda m-siU der Brief der Herren F^akner. — Gedmeit »aek
1 bei Sekmeiaer, Strai^rg tut geit der XunfOOmf/k 1BT5 S. J47 i AerNHHM, JiaHcee JJ 3».
Hegel. Chron. I) St JX 911 Anw. 2. Auch dieter Band iet iitM «idd eiloMen; er iet im
Bibliothek sbramle von lütO tu Urunde gegangen. 10
Digitized by Google
1322
51
J)f rrfiiniwvtc (hiliuni'i mn H't'S r,liiiuf in ./ ' Coil'-x Mrrn .1 " notaliis t Ii.ii litcpus j}isci'ibitur
M teceulioi'i mana aichivarii «Roformirtc Ordnung. An. 1433.» < Die UichUgkett dtcbtr SmicJU wkeait
daimnh batäUgt «w wmleii, (fall iraeft Gtmib$ der Fä^fteknmMtf «ttik im CMe» /• tutffil. Ui fmi.
Derselbe lautet folgendermag»eH ; Wir Hanns Balthasar von Enilingeu der meiitter nnd der rat echoef-
ä feie nnd amman zu Straabarg tont kont allen den, die diMU bri«ff ansebeiii oder höreat lea«n, th
wir von wegen der gemeinde zu Qtraaburg drytxehan erber manne mit nammen tfmt von den cwi-
•tAfeknn and «cktnwe von den antvcrckcn gcordoul und gcsetxet habeut : iiemlicb Ueinbold Spender,
Thnm;ui VOM Kagcncck. C'ftnc zum Tinlxl. f'Iiins Lcntzcl, Wolfhelm Bock, rom-ail Armbmster in
Ürandgassen, Petei' Riff, Letzins von Uerse, tteinrich Steffen, Uaos Kenner der älter, Hans Qcrbott,
» Hans Mtnal nnd Chai Linaer fiber nawr st«tte mwImii nnd ordennoge m litiea, «ie'die in feeMra
nnd pnlers bcblarit uii<i wesoü kommen und brecht «i rden möchte, iliiran i^ie einen nffpHiij; gp«iiuipn
möchte au eren, lulen nnd gut, das oucb die drytzcheu aiao getou und gut z|t nntsbar ub solUcben
nnser «tett« bresten geseMw mit nnd nlio ein oidoinnge tnrfhn nnd gar vtl «tficke la einer «rber
redvlich und wobciilKli stal nnd ustrag bro^ lit hah> ut, akdann solich stfickc und punctcn alle in
%h ein» buch derselben ordennnge eigentlich verschribcn stont und unb onch" vorgelcbcn eint; umb das
nn Boliche atAcke puncteu und artickele, «o sie unialiar geordent und zu uzstrage broolit bnbent
nnd oneh alles, >> das aie bynnanftiirder ordenen nnd in ein weseu sctxende werdent, vdlUelidt und
niip intragp gchiiltfii nnd dawider nil getou, sandor von nllen dc-ii. sie sint hohe oder nydpr. die das
benirende ist, gentzlicb voUezogen und gehalten werde, and unser statt nit widemmb zu noch
«1 grtaem mlb komiM, so babent dioMlban drytseheue fflaAtaclwii redeliober «iter venter erbor
m.innf ucko.siMi mit n.imiiicM fünf vim dm loiiNtotTclprn, da« seind hencn Joaniicfs Zorn penant von
Eckeareicb, ritter Joannes üturm von Sturmeck, Joannes EUehart der älter, Waller Spiegel und Claus
Friderieh Bnebssnar oad dan sehen von den astwereken mit namen Haut Aanetwigi Peter Volti der
älter, Hans von Berse, l'i ti i Misaebach, Conrad Armbruster vor dem PfcnntOgflninit Leonbart Trachea-
v> fels, Clans Wnrmser, Diebolt Blilberger, meister Steffau Sporer and Hans Spete . . . dieselben
fttnRtaehen sollent macht und gewalt baben, aolicbe puncteu stücke nnd artickele, die inen dann
aogeaebtiben sint oder woident, sa kantiiaben. und ob die von ieniaa fibocEtrui wurdent, wie oder
von wem dns j;pRfhpn, nTPman iissp<>nomm<»n- zf straffen und solichs nypm;it> zn nbprsehpn nach
dem und das in dem buch der ordenung eigentlich vcrschriben «tot und ussgetrageu ist und sie
M onch na Ootts und dem beOigen geawora bant ae tun : daromb so gereden and verepiwben wir
meister und nit, ^i hocfTfU- mid aiiiin.m ühRenannt fui uns und unser Hochkommen, die vorgenannt
fäaStsebeade, die nu zu ziten gesworn hant oder die barnocb an ir iegUcbs stat gekosen und aweten
werdent, noob allem anaem vwmftgen bf iren urteilen so hantbaben nnd na oa«b sn bebaltan nnd
ze bescbicmmi und ze bewarw ftgen allerraenglich by und zu allem drm. du inen dann «mpfolhen
K ist oder wnrt, nnd besnader, ob brach in den stücken wQrde oder geschehe, die inen dann empfolhen
sint zu hantbaben, das m straffen nach innehält des bnebes der ordennnge, dxu> sie hnnder inen
habent. und ob inen ieman, wer der were, datinne deheinea widemata geben walt« oder aie schedigea
oder leidigen an eren lilic oder pit «ohnldr uns. meister nnd rnt oder tinsern nochkommen dann das
von inen oder dem merreuteii under inen turbrocht würt, so sollent wir by unsern eideu getrnwehch
M davor ein wtd dna anvmögealkb ntrenglich richten nnd atraffm nach dem nnd daa onoh In dem
buch dn nrdfnnngp cip^entüth vcrschriben ist rilli? govf^rdc und argc-Iiste harinnc gcntzlich «sz^e-
scheiden. dez zu warem nrkuiide nnd nmb das dis also vesteclicii gehalten werde so habent wir
wtasrre stette ingesigel, das groaa, lossen heacken an diesen brieff, der geben ist off den neaten
domstag nach sanct Kathcrineu der heiligen jungfrowen tage in dem join d;< tnan üalte nach Cristi
4» geborte viertaeben hundert drjraig und dm jore.^ — Dü Urkunde »Uuid nach G«mb« «m fma: Der
«. HtUtj euch umsi. b. U. mli. dss.
' Auttugsiceiitt <ftdint:kt Im (Jambn. JJmuct UUiv ik oilit et luvgieHui* jnii» »tatmrti Arg. Ärgen-
turatt 1786. VoOtUituHg bei SelmwUer. Strafiburg :ur Zeil der Zm^fMmgfe 183 f. * GedlmeM tmk
OoH^e L c. Die Ergäima^ tmh «kr h». HeiU 1976.
52
STAllTRCiaiT VI.
Cixhx hatte also 114 Blatter, tychildr fiii/t sriurr Tir^cfin-iliHruf A^n.'K : ' nrl fiiiom in i oHi. p adücripta
iiec »out: <dü buch iat in die cantzelje kommen uff mitwoch vor Vitt und Modetti an ein. i)2 von
her Heiafkli lf«ig«r ttlif dwrtnlha D«eh tod« tia. witwe.»
Die Fünfethnerordnung beslimutt, cUiR das Oninungbuch in vier ExeH^ttiiren iingejertigt wird
• Jkm eine toüU turf dem I^emUgtHnn vendtlouen mrden, da» ttocilt dem HeiUmciMtr gehören, da^ tlHite i
dm FtttffAturm, daa «wrlt «Ute m itr Xcuuhi tiegm. J£$ mAeint. daß äieter AhÜmmhm/ Ftjlge
gtUittei int; d^im m der S6Mttt'mMn AaelkrmikiMf mtJ^ mini gkkltftBs «m einer dauern Cadex
angtitdiujlen Onlming von 1133 rjesprochen
Üb fretiKk Schtitem Nind (rctmös AtmcfU, daß der Cudex J » die Ordnung cun U33 enihteU, richtig
Mf, NnU ekm Mtm^iOut/l. Chmife tagt mMU, daß der am Bode de» Bomte» «Meade FlutfmkaerMef *«
wirüich gltidueitig eingetriiiffu S'i. Ihr in ilir Fitiif'rhtirivi'hwiuj he njttäMttn Anfqulffn <Iei ndi'/r-
tdu^men B^iink deuten darm^tun, daß cor aikm die BeamUnordnung von 14US m dem Urdnung-
tadke ihre SUBe hatte. Wa$ mi CUattm am J* «rluUen M, jmM nar nm Tal im dünen Sahmem.
Hirn tirhrrc Kutvjhcidung i«l bei den geringfmjigeH ÄHhaitiiptaiHm nicht :u ftiUen.
Jb . j b codex cbartaceos oonvenit cum codice U. — — onmes urtkali hi^iu codici« namerati i*
Mint, nempe 4ä7, foliii 99. atqne notabilia est et bic arUcaln» aatopen. foL 96 «all bishMr die »tftt
Stjraabarg» (h. ». ». itk i» H bit «apfahka M]. catcraii frifiMntom quidam adjaetam eat iMiniiii
istius reformacionis tredreim virorum anno 1433. nf rjnidptn recens ha'bct lubricu. (jua?" in plerisqne
convenit cum hoc codice. »ed mancum rat et folii» con»tat cfsüans in capitulo < von den uideren
gnMdit«]i9. DetueBteH Oode» vuiai aaek Bhrmaim, wen» er mm eiam «JHeeMfrueh» qwieM; *H tat
eoU letlif f f f I ontieot ceiit nuinze feuillcb de pajiiei ünlinaiii-. • '
Die Hanämtif einu Ärcluvara, daß die«r Codeu. die alte JtechUHw/ieichmmg eon 132i enthidt.
widerkgl awA «m wUM «fkrcft die üebereiiittimmtmff «m H taid /b; der taeUerem Semtrhutg «hwv
Afdiiabeamteii, tluß in ihm die reformierte Ordnung von I43S vorliege, tritt Schdter mit der Bewierkung
entgegen, daß tn fol 73 ein Artikel von IW? die lune post miaericordia dorn. (- 36'JJ und ebenda *>
foL 74 b ei>i solcher oom gUivlten Jaitre actum feria quarta ante Andree apottoli stehe. Diesen folgt,
MW SAdttr hmmtßgl, eme Uni« wiiknr ArtiM, dU vm §kidkr Baad ge$chriAtn eiad} «r wiB
damit wohl tagen, daR die in Rede ^tfhenden Varagrayhen tceder rtngeschahen noch nachtintflich zuqr-
aeUt sind. Hiernach (»raucht auch mit dieser yermiUui^ nicht tceiter gerechnet lu werden J b htit
liiMwni' MMMt AivfiiM Mwot jf jw uTiHMie gelegt, IM amunrnfger xshwjnw «mi eogeur aoer tum
der Abschrift vorausgeschickten Index « Codex Ms Chart. J >
Ae Übrigen Codieee hat SkhiUer imcM sur Vergkiehmng htrongesogen mtä da auch aoma ketne
Uiamette auf dieedbf» eorhaadea eind, to hmmen sie für die Bekumlniktion de» Swftradhto VI lucM
im Betracht. Folgendermaßen htschreibt sie Schilter:
K «Codex K contiiiet reformationem ordinatiouum poUticarnm. magistratuum et ofiicialiam, ab
arcbtvario ita isaciiptoa : « Disea ist vermutlich der 84 Mann buch oder Protokoll . welche in
Anno 1486 w BtÜMmatica der tlAtt Mtiek«! gtordMt wm4m.»
Den Schlußparagraphen auf fol. 89 hat Gambs l. c notiert « und das alle stücke punctrn und
artickal, die an diiama buch getchriben stent, veateclich und geti-uwelich gehalten werdent, so aollenl
d«r nwiiter, d«r »nnciitier und owb dit nte, die jctse eint, die gegenwertig bOchetin oad eile ertieltel, es
so darinne gcsttiriben stent, vpslfulirh und ouc h ^pinusplis h .sivereii /.u hnltende oiip allen intragc
und Widerrede in gcgenwertigkeit scboeffen und amman. desglichen »oUent oucb alle der atette
ampünt, > di« «a dtaen bneli geiehribea itent and tlle ire nachkoiiuneii vor nuiater and i«t tUnat-
lieh eweren an den heügen ein mole fdr alle mole, die wile iegelicher der statt amptman ist, stete
und veste zu haltend, das von inen un discin buch gebchriben stot. , nnd soellent dieer büchelin ts
fünffe sin, eins hUnder deui stettmeistet, der dan zumole ritei, das ander hünder einne ammeister.
' Mermanu Polices II Sit. ^ Hiernach mJteint die tun Hkhmolhr t. c. itUgvdiudite < Hcformatw
der SteUufdmag * dm UM dem Inkdt de» Codes mUftMdet tu Aota»; dtmm dien ea^Ht im Wneal-
lidm mw StamtmardHomg.
1322
53
da« drite hunder hei Jeger, da« virrtt hündcf den dmn, das su sich dc&tc bat» gerichtcu könncnt
aiit iroM nwgeben, «m iedennan zugehört Mch de> bicbelniB butge und du funlRe httndtr Pctor
Bnieker. >
L < Codex L itideiu chartuceus contiiiet ordiiiationes politic-as et opificuin. Iraprimib ilii extat
ordiuatiu ; Von deu dreyen »tettoieiiitern sub AA feria tertia post ticorii •• tnartyris ajiuo Uoia
sed nmltm oidinaUom« hie ca»e»l1»toe eonapieiuntar et nalat«« post««, «tilet tan» id «titiim
nipabikac tum ttinporis couirMlrrandttm >
M « Codex M ohartaceub coutiaet tautum ordinatioucü politicas et opilicajn et refert buic
nbricaai comtbid: <Dm ist das faoeh md r«fittor A»r bamniiigB aber die lasgen raener, ab dae
meister und rat. (chöffel und amman erkant and geboten habenl «üb anno doiniiii 1 li^H ^ contiiK^t
(amen plarea ordinatioaea, velat de anno 14d0: <nt omnei incoiae ju cWitatü impetrarent», ut nemo
io Mdtf vathtdvali im ntnneter gespreebe halten lol, bNthMkeiordnnng, nettgeroidnöng, fiechmdmug,
vageieiv und gr«mpf>rordnnng, awenordnang, sibeneiordiranf, weiMcbcoktordinnig, von der nnee etc.,
qnanquAtn t( liii' tntiltjip <'onsfitn1ioTiPs snnt t;«ncellHtae.
A' < Codex N chartateuti itidem continet politicas et opificum ordinatioue», ücd et statula dei
■ibnergerichta, aetaa ejn« ab anno 1440 ueqae ad aannm 1470 praeteirpropter ae eatendit»
< Extat et aliua uod* x iruiiiiihtTiptus charfuccus scd reccnf ioi is nianns itdiue a tergo ambnsfm
Mperiori inceadio outcellariae. is mutatioaes formao rcipublicae enarrat aiqu« annale» anncctit ab
amio 1822 a diiidio nempe nobilitatis Argentofateoiii donestico «t Impetto etvitatia ad popnlnm
Argenloratensem devointo uaque ad an. 1499. ubi singalis annia conatitntione« civitatis asaignat
•nat, idqne sine dubio ex Ubrii pablicia anterioribaa. refert oclo mntationee reipnblicae Argentora-
tenai» atque postremam anno 1482, abi formala jutatnenti pabUct, der ewArbriai^ pmat bodicqne
habetor, fnit eomUla, quanquain ettam aataa (Jonnodi fenmolan pvbHcaai exliUna et exareitan
publice faisüf pnarrrt: qnorf pt aliundp ronstaf i
{t'oigt htnchl Uber den ■'icittcorörttj von lja4.\
«Venun taaMii aulhantiaai «moinnatoria dabiam facit, qaod fol. 404 an. 1869 «ab canaidata
Job. Kurnagel confundit ofßciam si ultpti ^nb recnperala liherfate cum officio sniltcti. qui ab epis-
copo aliqanindia faerat constittttua atque artivulos veterei» de boc posteriori refert ad hoc tempus,
conMÜltena omsox^^*^ excanadan. Praeterea fol. 583 ad animm 1800 raiiirt nofam nbrma-
(ionem juri« Argentoratenait et tanen in art. 3 memiiiit libii 13 virorum, qoi tarnen dennm anno
!4;i'i iHniferhi!. fuit, n1 patpf rx 10^11:0 J " fot. Il'Jh ad aniium ItSfi 20 Jannarii recensetur
electio et coronatio Uaximiliani i imp., quae ab ea. quam tioldaatok in Keichsband.' exbibet, aliqao
modo dJArt»
Daa ut da» Material, da« über die StadtrechtsattfietihnuHgcH teU itorhiMden war. MU Aiw
MAhmte 4er Stamttiiorintmg eo» 1405 iat «Bm m Grundt fiyMyen. Ntw M mvji. /b iHyea haute nodk
in Schiller gehen Almhn'fti n vor Auf Chtmd Otter ArhtÜ itt 4» Vtmtth mmr JtdvnilniMüM dn
SUdtrvtiUt mn I$S3 gemuht worden.
WM^ Erikrieu waren nmm na ABgemtim» f&r die AUertbeHimmH»9 der «taMfiMN Artiket
lutfemfiHdeHf
Z11 einer Entscheidunt) nuf GiiduI formaler Ge^i^dU^punkte bietet sunächat wieder Schiller
wewnthche UHfeimttel. Seinen Abschriften hat er einen AnJtaag gegebeti, in wekhm zahlreiche Artikel
unter hetUmmtt» Ccbertchr^ten, fe Mcft «hrw» Itükdt, MMMNWNfMMK find. Bkr itt aber gleichuUig
etn kritischer Appaint beigefügt, tkr fikr m'm fKUt Stihe WN Bumgrupktit oitfieit. in wtlAtn Samt-
«chrtften $ie tu finden waren.
Ikt SOättr «Ml dlM aHerai Cbdicee E fmr dm mr^dgatm Mtt umf ii» cntrr Xiaie htrtmfUkt,
M Hrfrid mm in inM» amMfemen, dUl ein mtr nacb F dtierter AtHkd nidit m E, i«faiffUlb «Im oadk
a. Kii-I. &mü. h, SeiiU. inaoftflfM.
> Giddmt Jieiduhdndel a.
54
mUTRKUIlT VI.
Hi'rhl in (Irr !i< iilin (/i iiieiii>(Uii<:ii VnrUuf J) (ifslnwfrn fxü. Thi>>Hbf ijlU fui 'lir irnrh ,T ' mtii' fn ff r l '
BesttmvtuMffen. Wenn atu 11 oder J *> die BkUUahl notiert wird, so t»i wusmeimen, daß hur der
hetnfmAt ArtiM mm entat Male endMnt ; (Heim Mmt wäre, da «nf H mnt Üt Mukrift heruhi,
kein Grund denkbur, uxnhaW finr m eimdnen FiiUen danuA ßdütrt — FnSMk fAlm, 9Pm
Artikel 365 zeigt, diw Kriterien keine absolute Sicherheit. ^
Weiter fügt Sdulter »einer AbKhrift eineH Anhang unter dem Ittel: «appeodix cousülutiouum
ncentionim tu. «rdinadom MMttm ninarii* bei, JJa er im AägemeimH lUe HmäbtskriflieiuerhällHeame'
richtig erkannt hat. so niiid die hier subsHmierten Faragraphe» fih j'tnitfr ^f1;rnn:nrhnr( Ahrr nurh
hier wieder *lt Vvnncht ttotieendtg: die Art. 46, äü »tanden Kentgslenn siim Teil enttceder in JJ
odir im 8UMr«M tV mnd wetm McBndkt <fcr ep^re ZuMU Ü» AMMt^MlW Udmedht^ rttMfetH^** ***
to eüditf^t Alt. ii.i. <tr,- gich tiAlttändig in Stadtrecfil V findit, nur: di<<uti<jr Kilhminti fiM,>
Eine äicherere Handhabe bieten Ueuekr^Khe im Mamucnttl turliegende Anfieichnungen. Ueudef
hat M» dem OkUee» D, B, F mmd 4* wmd swar epeeieB mmt Bejug auf Ammeitltr- tmd SA^Otmm
Egeerpte gemacht. Zuerst hat er D targcnoiMHen und nt^imt Me einzelnen I^ragrmphen nach lUr
FaHensahl. Damit utt »chon für eine ganze Reihe von Bettimmungen Sicherheit geiconnen. Dann hat er i»
eieh tu F gewandt und hitrawt /ur «einen Zweck anfgatchrieben, tca» er in D mcfU Jand. Aüerdtuge
iMlarJMil «r II «famn imt* «immiI eimer Bemiom mmi fMt tituehe AiiieMrdsK. A» meUmm IM
rr todann durchgesehen, immer ergänzend, traf er in den früher hrurbfitcicn UandeiAriftcn yn'cbt
gefiutden hatte. So giebt er Jur eine weitere BeHie con Artiketn OHHäliernd Sicherheit, daß sie in I)
nickt ekmäem. *«•
S\hiifn)an»' Aufzeichnungen lm»en »tch für die formale JMtäl JWdU verwerten, da er mmk femtCM
beHliuunten frimape die Voiiee» dnrchgearbeiut Aof.
Auf Orvmi oB* dkeee FolUtmellMe ürt Jw A/ümmj gnjcbeme TeMe simmmemgeiIdU, Am ihr
ergitbt »ich al» Kichtigste« He»nHat, daß man »ich hei der Heorganisation der Rechtattatnten POM 1441
im Weeentliclwn an die Ordnung dn- Vitragraphen rvn 1322 gehalten hat Etnr limine Blattnnmnier amu »
D (fei. 38) paßt nicht in die Reihenjoige der Artikel, wie eie in H und J ^ gegeben haben. Die Hand-
«dUifi S taUitigt, dai H eim» ümteUumg mrgemmiHim hohem miß. Äiuh E mmd F eHmmm hU
ungefähr nrt W& mit drr Anordnung rrm D uberein und hf^tätigen so nwh ihrrr^eiu. daß «Ks JtMT-
ganiaatoren der Straßburger Stadtreehte ihren Arbeiten die alten Codice» zu Grunde legten
Im weUenm fchm mm «ffiitWitfi die tWmdtaU «m B nih) F Jwrrtwiwiid'T» E$ ul amem* »
nehmen, daß epätm SStudtie im «Knen TeHem racA eine ümämdenmg der eitern Sititeiliui§ mäli§
gemadU haben.
Äitf Ormmd dS«m» Br^ekmieea hueem eiA mmm wettere SeUiuee »iähim: Arne äSepde Sttthmbung
den Codex D geht lien^ir. daß 3tS, nach einer anderen Zahlung (s. unten) daß c. 39i Anwyfiqifectt
auf SS Seilen f/ejitandiii huhm , dits i rifii-bi fnr df Seite nach der einen Rechnung H. ?. nnch der m
andern 7 l^ragraphen. Wenn nun auch die einzeinen ArtUcel in ihrer Länge außerordeniiich ver'
mMmImi geeteem eimd, eo WH eich dmreh diee BeemUal dock eHmg^t^ beeUemam, eö eo eid AHOtd,
teil- zwischen :wei mit BltiHnunimern ceraetienrn Rr.itimnunfjfii .«(VA in II noch nrßndrn. in I) gf<taudfi\
haben können. So t»t es beiapielsweiee mmmoglich, daß zwischen fol. 8 und 9 « die l'aragraphen 38-s:}
BM* gekeiU Mbem. m
VmjUiih wertvoller alt diese Kriterien ixt das folgende . Im Stadlarchiv findet sich eine in difsrm
Jahrhundert angtfertigte Abedtrtft dmi Stadtbri^fee^ (- StR IV), im weMier bei Jedem eimelmen
ArUhl aorgeam em Ämdc mtitierl iet, tmMr ladeker Iku-agraphennimmer «iel «tinettc Am ««mI. D (alea
in StR. VI) vorgefunden oder lu mv/cAoh Aftikd dettdben Codex er inhaltlich in Beziehung gestanden
hat. Hier lassen sich wieder dietelfien Kritrrtrn lyrwerten, die bezüglich der überlieferten Folienangaben
imgewandt worden sind , nur isl das jetzt gewonnene liesuUat der genaueren Begreniung der Verweisung
Mt^fraämd wyiWrt iMImw ab « dort m* erreidwm war.
liWfinifi'ngw körnt» ekt Zw^d an der IdemUtdt det hkr umgeeegemen ewf. D mmd dee eäem ieieltrie-
> Im falgehde» dtiert ob 8tBr,
Digitized by Google
1322
beneii Folianlrn qt^icltfr Bezeichuung aufkommen: lienn während Heyel für tlnt Stadt rtchtgeoder D
348 fanufraphtn twtiert, tenoeist der Stadtbrief auch auf S§ 349, 360, 37 i, 3T6 und 394. Aber
tAffetOum diuuH, iaS «nitr im kiet nMa i» Bebraiiht kmmeiidm Bri^hmk D Mwrt oAmIhI nleht»
ahn- (Jir Kxi^ftens einex d(rn,(lqfn Ttoiiflfv helnnid i^t. ^ft:m auch innert Merknuilr dir Iilfutitiil ilfx
:, im SHadtbrief und ton Uegd citierten cod. D außer Zweifel. SätiMidte VenoMc pm»eH auf das n>r-
tfeffUdute fiir den StaäirtdUimai'x Sn lutHrrt heUpiOimmne der OaUhnif zu IV 57 «D S 88 cfr. 149
mit einigen kle>n«n zasätzei) I i ' i I*(r Inhalt ron IV '>T findet fieh nun in H art. 77
(— ß 8>t) und IM art. 193. (in naei» kitlu^clier XiiMnug ahuffeftihr 143 entspricht und inhaltlich mit
«Am rencaudl ist, lUeht der Augdruck <af der stat». Art. 164 entspricht D § 116, art. 167 D § 119;
%n tuet itie ibrf afckt emt ^kkke Rmgrt^iieiutM AuwiMkai, ebemo nn«!iM VI mi S9t «hmI 193
einer-, den entHprtcItewien ßß D Hfl vn/f f4^ nnderer^eif* « ? »r — Die rfifrricrenrff Angahe ülter
die Paragrapheiualä ist wohl so erklären, daß der wibeknnnte knttwhe Bearbeiter des Stadtbri^es
vor der, «nc He§a aHgkibt, *^ß/Uer naHerlen» Bm^mpUermif «M D gearMkt mhI MMMncKf« eiiir
eifieiir 7.iih\ii)iq riiH F.iiisililuB <!r-r knuzrUir'iint Pnriigraphen rerantttaltet hat. Bei den Paragrv^htth-
i& wtwmern. »ttc atr Hegel mrfaml, Huurii rifUfaht die ge»trichenen Artikel nicht mitgerechnet.
t^r die AUertbestimmung der einzelnen Artikel ist auch der Gebrauch der Worte biitnaaforder.
rmrliM, hialbro mK jw terwerten, XaMreiehe SMuten leeriem mit einem äliter JmMdce eAtydeifief
und l-ennieichnen ^ic/i ilntlfirrh nh neunt^vhnffrvr Bentinmungen, die vor der Codifikation von 1322
iedenfaüa nicht vorhanden waren. Nun sollte aüerdings die damai» eingtaeUtt Zwä^ferkommiatio» aucA
•m »neue Bethte dk^Uen «wT mtidu»; Ukre Hamfikntfgahe leor aber doch, bereit» tmrhmdeiie IlgiliiwiiiniBtii
ZH tiiiuviflii liiiil ZU ordnen Schon die ihr «o kurz t>rtut"<sf>ir Arbeitsfriil itoi 4 Wochen schloß von
vornherein tmfangreiehere üeueehöpfmgen mu. Weiter ergieht .'nWi auch, daß jene Watte im 23, und
Anfang des 14. Jahrhunderts in der StrtMmger fiesetzgebung überhaupt wenig g^Tüu^Hit^ geweeen
»itui : im Stadtbrief Itegegnen sie gar nicht, im 5. Stadtrecht kommt hinnanfurder zweimal vor, Mnx^rH'
M haft finden wir sie nun aber im Ii. Stadtrecht gebraucht. Da ist es zunächst charakteristi^di, daß eine
Beihe der Artikel, in denen eins der Worte steht, sich schon durcli eine bestimmte Datierung als jünger
erweil»: eo m(6 (040), 833 0349), 984 (13ß3), 3S»e (S388), (1391), ISO (1399), »99 Ämm.
f/<3?t. ■117 fH?7i. lt<n ftnT'i Dir Wörfrr ttrhrn (ihn in fn^t nllrit .tnfirrteii Piiraf/rnftlien Weiter
sind eine ganze Anzahl ron Artikeln mit hinnsnlarder m. s. w. durch die formale Kritik als jimger
*» amieieMMCm, m; 90% 98, 40, 4t, 88, 94. 98. 118. 190. 195. 198, 133, 141, 144, 146, 380, 361,
362, .J64. Jnnetr Gründe sprechen dafür, f?/i/i 74. ::r,. sn. "Ol. ^7.'. 77fJ, .377. 378, 379. 416,
447, 4&8, 469, 460, 461, 46&, 469, 490. 492, spüUre Aufzeichnungen sind iimi in «0* <ii>wii
ÄrtiMn hmmU eimee der WMer vor. VmgOiehft begefnH hinnanftiHM- tn mdkiMHlilEill 1399 «ehan
vorhantlenen Bestimmutigcn nur einmal, m .Art. Ii, furbas und hitifuro gar nicfd. Hieraus ergielit
a »ir/i die Berechtiguttg, bei einer kritischen Siclitung der in Ii und J l" enthaltenen Artikel, bei dem
l'orkommen eines dieser Wörter das betreffende Statut als KtArscheitdich jünger ansehen tu dürfen.
ündkl w eMaeeiei» wie ftrmeie KrUeriem tmen «tefc «'mim« Merimek mgtien, mdt demen Au
Alter der Statuten Ke^limwl werden kann. In dieser Beziehunq muß nwiffen'^ dir Eid.irhridung dem
£inee^€di torbekaiteu bleiben, häehteus die Diapoeüion und das Auftreten gewisser Behörden läßt eich
M kriHeA ailgemeiner vemerteii.
Der Code* D mfiü in drei HemfleMeitimgem : VeifMemf, Meekttweiem mmd JWtwftiwhwiiijm.
Die Verfassung hawleUf nhtfesehen von einigen BcBtitnmunqrn rjnnr nllrinneimr Natur sunächat iiher den
Bat, dum tiftcr BiirgerscItafI, endlich Uber Ammemler und Schuffeltum. Das fUchtswesen serfiel in
1. dm Setegeritat (Verfeiwe»)t ». CrimimäMat 8. WMiehei OerieU (Vetfekm^; 4. MaOndHt
i., (Wittum, V'tf/t. Krlr und Kir/nii: .'i. Hecht der T.nndlrutr. Dir PriliieiverordnungeHteOleiteiehHUetdie
i»ber Leben und '/'reiben in der Stadt und solche über Handel und Verkehr
Et Mt $iek HernaA bereit* aRnähemd eMscheideH , «k ei» Parugruph m »einem fMte iMkl
«der nkM.
Sodann irrtet da', Vorkotnmen geicis.trr Behörden dir hrzügdchen Ali drei des öfteren einer späteren
jtt Bechtsaufecichnung zu. Freilich ist es hierbei nicht ausgeschlossen, daß das eigeiMiehe Statut schon 13112
Digitized by Google
m
STMtTRK>:in VI.
bfHtamhn h<tt uttd nur dir nfugeftchafttte ßehönk »piilrr finff^fugt vurdf. .SV) i*l dir SMIuiu) de* Atn-
mtiitttrH Jim noch uteJU di^ttUge , welche »tai m tahlretcheu Kapiteln der vorliegenden Anfutdimmg
«iqpeMtrtffaN (lt. SagH daek dMcwcr Afr diat : cwol kttte aiaa «in»» »auBHiBMiBttr gthcWt,
aber ps «dint kpiii ni^wnlr nn imf. wnitd*» fla?; pi- Hie urhoffel 8ani<>t4\ >ri mau Ute mit in wolte zfi
ro»!« »'»rdcii. > Du auch dir für dirxr Zeit »irher OeghHhigten MechtMufzrichHUMgtH diese A^fmtung ^
teaUWifai, m foM, «mmi Ar JamMMcr n* «ml. JT tni( 4««HHtefM «wliarrlaliiiini B»/'iifR<'«Mi hegegHrt.
da* hftreffendt SMitt «iit «mnyiiMM üe EiitfBgitHg 4tr JkaMt» nirkl wnjpiHknifHfk im tmL J»§irtm'
den haben.
iMt ia$ Dreitditter- UNtf FBmfahKenoBtgmm ent in$ Jö. JtArtuutdert gelun-i, i»t obm ffwttM.
Auch die Behörde der EimtHditrmtjiffi'r ist eine NfHucluntfnMi dienrr Xrit und die SitleMtammivilllt 4er !•
3iel>''><:'i<Mfr i»t iilierhauftt rrnt durch dir EiutnidttriiHtiffrr in» I^heti ffrrufrn irordeu '
Bezüglich der KdttioH xind fitr den mchfeigtHdeu JJruck außer den andi für Stadlrecht IV und
V ehmtMletun Normern Mkitf«l§eit4e Grunibiätte in ÄHwendmiifi gekammem : ABe di^tHige» ArtiU,
irelchr tcahr^rhrrnlirh rxtrh l't'}? nitit'tmli-n xnuf. irrrili-n mit * t-eniehen. diejenigen, trfhhr <i,~h 1 auf
Grund nndenceitiger in den Archiren rorhandenrr Belege; U. durch thren ltd*alt. unweit er au*- »i
«cMifMiiek jAN^eiv JMkOnlm amgiiii : 9. 4unh atudrMtUdte Datienntg meftf r ol« jüngrr enreiam,
tragen zirei • *.
Wen» du Artikel nicht atuschliestlich jüngere Behörden angehen, diene rielntekr ipiUer eimgetthoben
Min bStmem, »o i$t die Inferpolatiitn in Kkmmem geeelrt. Diejenigen l\iragrai)hen, miehe m nmtm Coda
ttanden, dann aber gestrichen uml jetzt auf< andern tollen wieder zugefügt xind. stehen in th : | ■ Oa
Fanden »ie »ich nicht in D. m aind »ie teie alle Interpolationen mit * rrent. mit * * rerxehen.
Wenn gewisse Ihiragraphen auf Grund der fwmolen Kritik als junger nachgeuiesen smd, «o
leerdm ittrft MieA <ite €Mtnde. leHeke iiMüith durtutf himdetitm, in den Asmeehmgm mtgegehen.
Am Schluß i't dfr Br<liiHd der im rnd f) trnhrohnittirh r^rbniicfrii ijrirr^riiru I^trnnriijthetf fihrr-
mchtiith tuMmmengfulfllt Eine tieeite Tabelle giebt »imtUche rorhandenen Foliencitule, eine dritte die ^
I\*ragraphennadivriiie, vie nie in Stadtreeht IV an den Band getrhriebtn sind.
In dem Aatnen itm vatlors. dtn sunes und des heiligen gcisls. Amen.
I : Anno duraini 1382 feria lerlia anle Martini. Dia ainl der alette reht tod
Strazhiirg. : i' '
[I]' Der »tette recht von ätraatiburg aiut ulgrü«tz<>i also, das «y Iry sye. und ein yeglirli luün&clie, *•
M ty* ft4iiiM «det nu dnt statt, «i allMi.siten fridcn darinn« habe. (2)* V«r nnavmdig diaer
statt int<.Hi-(:iii tia) iiikI von vorrhte niiier srhald^n Iiuiivi zu diser i>tAtt flubet. dut '-oI sichai* daftnna
biibvu, und ensol lu uyemand frevenlich anegriffen, doch sol er rerhi»^ geborKam sin
II . [2»i^ Es ist ufgmtiat. daa vier und swenxig «namar ingespsdoner barger. der Vetter
lind der vordem in dem rate sint gewesen, oder die selbe dinne sint gewesen. »
«revtet fwatlt alk jar all ratkama dina ateM«. der jegolichor drizig jar alt ist oder ine und
•AnaBt dia larefMii dar aitft« «re aad dar »tatt» eva und reht gerible dem armen und dem
< Daa iat daa ratilafaa. da« die« pocb getrhriben herre» gcton liant. »emlich her Hanns ütOh
Imckt. h«r Clans Lennal. Clans Bninan, Conrat Armbroster. Hans Stahalal nnd Hng Doa*«ili»iin r
■ Iii- lir-i i t n lifihcnt gerolsln{.»t um }i dein utnl unsere horren meister und rates und der berr^ri ili-i «41
ein nnd zweiuzig meinunge ist, das man RAben erber man ordenen nnd setzen hoI fiber sachea. di«»
iaa danne hefolhen «erdent. Str. fUA Ordn. XXI, 29. Sekrift des U. Jahrh. « Nach Hender^
AmOtgen. Danadi war es der Anfang ron D fol. l ^ - ir, t (s J, t). Nach dem StBr.
ntemd der ArtiM in B td* 9 1. * ^ IV, 3 I, 2). D ^ 2. » Aua Schneegans Amtuge».
n„,„„h ,„ I) fni 1 •>. ( mgearheitet «M« IV, < JJ, t). Für die ABenibenlimmur^ rgl. T iJ. Im »
StBr. verwiesen auf D § 3.
Digitized by Google
13S2
57
riehen, und als dtS b&ch Slat, die stet mi* dw Ihitsm', m aint di* hobm oder die nidcni,
die riehen oder die armen, vor allem ^bel, alto verri- so mbgent, i& beschirmend«^ und reht*
nach tiei warhpif al]p ding zu rihtcnde. : ir ' : Enire ces vingt qtifilli' I'oil i'lint
qnalri» maitres don( chacun anra Töge ilf trente cinq ans ou pliid. «l lorsqn'o»
devra elire im mailre eiitre les susdits qualre maUres qui onl droil d elirc im
mattre, un mettre sera oblige par son serment de les fttre sorlir de raseemU^ du
eenat el de deroander aux aulres qui sonl dans le aenat par leur serment st l<>
matlre qirils onl propos^ est bon el utile ä la ville el ä la Justice, si alors la plii-
ralilf' de ceiix qui rlpmciirrnt diins )e sennl ftip<'n( qii'il soil bot) et iilile, on le
recevra ; tnai.s en chs qn'il soil rcbute par la pluralile de ccu\ qui deiueurent dans
le Senat, ceux qui elisenl pourronl en ^Ure un aulre jusqu'ä cc qu'ils en ayent
ihx trois. et si les trois sont rebutte par la plus grande partie de ceux qui demeurent
dan.s le senal. le mattre leur dira de retourner au senal qui a Tail releclion et
alors le maitre dira a ceiix-la ft nnv rrntro.s qni soni dans le senal d'^lirc .sur leur
sermenl eelui de rouv qui sonI an senal lequel esl le plus utile ä ccllr villf r-l ä
la justice a l exceplion de ceux qui sont rebutes. el alors celui que la plu.s grainie
partie dn aenat etira pour mattre aera cetle ann^e Tun des qnatre mattres. neant-
tnoins le droit des autres leur sera reservä pour le prochain senal qni devra tiire
un mattre.: \\ r : ['~'] 1/on doil aussi ^lire un senaleur »n la mt'me maniere qui
e.st ici presrrilc ii l'^gard du inaflre airivt» qu'mi du senal meurl. l'^lection
lumbcra sur le plus lionn^te el le pius ancioii e( sm le plus proclie de ceux qui
avaient ^lus el celui sur leqiiel lomb^ra l'^leclion entrera cette ann^e dans le
senal; toutes fois le droil sera reserv^ ä toua ceux qni aprte Fannie fime ont part
it ri^Ieclioii. : i| |l: [2.i|> Es m| debMniw der. 4ie die knr in den rate, ir knr ferfcAbn,
als«! il.is sil (lekoitien m i\i-n rnt sollen norli kicspti nr»r!i srhafffii ^(»<!f><?p* noch ppkiini von deni
die von Iren wegen in dem raie 8int, anibo silbor o<tor umbe pl'enning«*. und wer jeman in den r.at
kflaet, den melMer «ad nt argweaig Iwiid, den. des danne die knr iit, aollen maater nnd ni
zwingfTi zn '-r luvörcu riirhts ernpf.nippii zu linln ii M ]i«nri .1 iiirlii, so hat er des jnrs sinr knr ver-
loren, und dor jfewähltc soll mit den andern raUherren nirht richten nnd kein recht im rat haben. :
II : \2*]* Swnre eina jm meiatere iet. der ao) *n deme rnnften jare aber » meistere geknami «erden
und nicht t. : || fS) * Waa ratea noch eim andern rat gesetzt wirt. der soll dasselbe recht habu. und
Terbnnden ain als der erate rat, nnd enaoll der vordem besseninge deheine macht liabn abean-
laaaende. I : [3ap Swere inune rate ist, der aol ein ros haben! »ne ^everde, dnwile er teme late
iat, als es ime denne bischeidcn wirt. wie ert> haben sui. : ||
[4]* Rs ensoll oucb debeiuer des rates debeine miete iiemen jn aller masse. als
die arliekel von «1er miete wegen in der dritiseltenor buclte gestilxl sint.] II rl-t.]' Swenne
I Jku frmuikinrhe Sütel- mW ' /nnd »i«* mtf Htie» tmahlten Hotten m» «hier HnnH den
18. Juhrhiiiulfi t^ (f si ht iihi-u im S7yl. GT'V. lad. 317. T)fl tler Ahwhmtt 'i» riiKihint Slrjlrn rtt ic
lung»f(iln4f tut. huhi ich ieiitt l'f/M>i»rUuutf eitutetten :u dürfen geglaitiit. JJfm Fhiiuhsch hai der
rod. D »filmt vortfrlfgm. ir/r mix licr Urltersrhrift : extrait de liure des artirles ou ütututs colt# D
fol. 1 de l'an 1.^, hervorgeht. Auch dm 8t«ei tf" itt von denuelbtH Bearbeiter überKtit. Nadi dar
BidMgkeH dkttr Wi«tter§tAe tu Hrfrrln«, nf <nith 2^ und «' nretPfMtiß fiftnwM. * Ahm Emäert
Au*eiiget> »och D fol. / 1» rrgüml. : T wohl nur Iteg^xl. Umtifin-hi itft nn" V. ?t? f^luliif ron 710'}).
* = ir, 95 D .i t. * - IV, HO. D » 4. •■> irr l\\ 9.i A«Wl di't,, stih- ,n Ji i ; h; r
timmrhieltfii * Vijl V. U '• Au» Jlruidriii AN>i:»(tru nach D fnl. i-i;i'iii:t. trM um- Reifst:
tmgeorhriM an» IV. 67 ( - III, 1) im StBr, nt bei I V, 67 aOerdinft an den Jiand getehri^ U SU.
Sir. 8
58
tfrAOTBECHT VI.
ein grwnlt oder uiiKiirhle ««arliiiit. so sollen nit^isti r anil ralli aiifanffpn za nrhfpti in il<"ii nüf-hslf-ii
dni tagen darnach. : || (5] > Wann ein tnaister [oder ein amnianiuej'slerj ein geschelle nyder
m legtnd« «endet noch den, di« im r»t aint, <Ua an an inen koment, welcher dann im rat an htmn nit
kam», der üol meiiieydig sin, und enaoll nyemw aeh5ffe nodi ralehem werde, uod
soU in ottch meisler und rat furd stroffen noch der geschieht : er tngf dann an&rimlde, %
dat es im nif <»M'"i' wurde, od*!- dn« i»r von lil<« no* zu ino« iiit kompn m<>rh*i' 'litld * ■w ann <l«T
iiieisler und der amraoisler in soiu lien geschellen by einander sienl, so soll docli tli-s.
ummciülcrs eil vorgou.i [0] Wan ein uieialer aljegt)l und als dicke, als er abegot.
SO 8oU er dem andern meister, der do angot, anlwurten der sielte ingesigel mit i*
der haner hy atme eyde jingeverlich. DalMtner daa rota aoll k«na wort inn. noob
tu dehrines Kin«ü frundes rot gon von ilcni rirttfstnl onc urloupp de» meister»; und riw rf>t*s.
were das verbreche, der bes,serl .iU p wert* dann, das einer, der das deU*.
by synem eidc bdiube, das er diseii artickel nit gewissel noch bedacht hell.
II : I7a]< Man soll Aeh alle jar das nnfelt veeheiien dene n«w«n rata in dem nehiatan nanod«, ao ts
der nnwp rat )'iMi(Ttiit wiit 'I Wi-m nini) »»rlft ii würf vnn der stctfi- vvpgi'ii hengste, pferde.
Iiarneicbc, dem soll man es gelten, als er es behep, das er des tages nit bett geben ambe bar gelt«.
tind besttiuler, wer sin pferde also behepl. der aoll damit hebaben, das er dem-
selben pTerde halie gelon geben einen halben sester habern xtt essen snm tage» nnd
zur nacht nit mynre nngeverliche. Q : Wdich unser bnrger oder bni^rin m a»
uaxogrti und 7,u andern riin^fti. als dann nielsler und rat mit der schöffel wille und
eile iilieTcinkonuMii, niil «lienen wil. als andere, die in den cnnslnveln f?^sessen
»int, ü<ler die gekU. die niei.sler und ral uiit der scheflel willen und gehellt' durch
unser stelle notdurft und nuta ufselsenl nnd machenl oder ufjgesetxet oder geniadiet
hant, brichet, die sulenl niemer bttrgpr werden. : || {9\i ffiamaD lol dahainan lonpp m
iinrfi diepsta) barin füren i i- wi lli- d.Tnti dem rfrlitf ;,'i )i<it s:\ui '.In '10]^ Man sol otirli nioiiian gestat-
ten, das debein dosier noi-h stiffte. die norli da usüc sint, yemer liaria koiament in dise statt, nocb
Iwri» gelmwent, vad wlt man alle j«r dem nnwen t«t in den *H gelien, daa al« da« und die nadni
liobt. die (in difteni liuc'li<> gPNrhrilieii .sinnt, hnitent.
[II] *F,^ snl dolii'in Si Iiiillliciss, norh ilfr an siner stall tnchlel. noch dehein bürg- u
gratTe. noch der an siner slatl riclitcl. noch dehein vogt, noch der au siner stall
richlet. noch dehein iniiossemeistcr zu ratherren werden gesetzet, alle wile %vl an
den vorgeschriben ampUm syonl. Ih Tll^l" Swnme der rit mit der italta «inen «tceiisB
Kurt i'orher (iinch Art 'S Uriuritli nm Sln/ilfckt steht atier •cfr. 9 und Stt (beiHf ^irhlautend)'.
Zkmaek hat alto i V, 67 an ä SUUm tn /> gertarnkm. A'n Mt kiar eiitguehebetif weü t$ ummMähiur vor
VI, 5(= D 1Ö) «eAie BUOe Aalte. jSm'Mfi«« «mt 4* «l«iMÜn» im iiIleM Ctim mdler 4 aUt mm* »
Paragraphen. » Vgl. IV. SC. Xneh ilrm StBr. ui h S 7/> - AWA ly. Clmmrr s6
sattent oucb einen ammanmeistPr . . . nnd des eit solt vor allen eiden gon, daz vormals ungewonlirb
waz. IV, 7. II. 3. Im StBr. iH auf 7) j 14 uml 'tO irnrieiieti Außer VI. 0 musaen also
twitchm d tmd 7 urtgrüngUch »och ä J^arttgraphen geslamteu habeu. * - 1 V, »7. Xatk dm StBr.
in B al» H IS. JBmMfoii ilrt. 7 imd 7 b afaMf ofa» in D naeh ein JWn^mpli. & Am IT, 89. Drr
fHBr. notiert hierzu 1) ? JT A«.< Ihusle,-^ .4i<<:,i,/,',i mvh /> f/J '! rrnin,:! ' Aujt IV. .1
(- I, Ih D »tand (ki I'aragi ai>U hh JU an dienci SU-üc, mndern ali ^ Mi. Ikis mt außailetui ; itt^H»
im attgtmeiwn i"! die Paragrapheufoige w« D ja in VI heibehaltm uwden. SoUle hier nicht rtn Schreih-
fdder torlitgen'f E» feUen. wen» 8^ hier richtig eingeaetxt tut, «wierAfM 8 und 10 nodx 2 rttp. *i
$ Bmvraiitoi, die mit ab tmmmen in D die Itummun 18-80, reiip.9t trugen. * Am tV. 77.
Nach StBr. Ml 1» <a« S 33- ^ ZtciMhen VI. 10 und Vi otand nach dem StBr. IV. r« - D i ?7
Vor VI, 12 — D i muß ai»a noch em anderer FaragraiJt im Ii eingereiht geiirnen nein Hat lear
Digitized by Google
1322
50
ufgeMtzet alse corn zc verbiet«nJie und win und messeie and semelivhe ander ding, das offene und
it» gaiheiiiM tßi tnniM der etettt tn md natz, airan du gvbot brichet, d«r i»t heimt in Ihm-
wendig drien tagen die stat raroen nnd 6oI Azsewendig der stat eine mile aiiMn aunod bliben
niemer in die itot le kannend« «ne beuerange, die ime da wirt uf gesetcet : ii [18) i Wi-r mFister
* iit odar m itm nl kt, dni er deheiii mtwlit oder wm er dnt zu unrecbt, d» von im gecUget
wnrt, wart der bMMm, d«r sei iw« beMeranfe taii. zu gUcher wise wer eim mdster oder
eim roUhern deheiu UDXUcht dul, das vou im gedaget wurl, isl, das der bessern
wurt. der sol zwo besseruüge tun noch dem, als er eim andern niensclieii ein umb
ein solicli geschieht tun soll. fl3' Es sol dehein iiieisler under den meislren, die
t» unsser jileUe zu meislrti werden gesetzl \oa iiuulveslin, die unsser slutt gemeiuücbe
angot, die er besigelt mit unser statt iugesigel, keiueö picnnig nemen. [14]' *Wer
in dem ral isl, der sol kein ampl von der statt haben, do die statt gell von gil,
[als düs iu der 13 buche geschriben Slotlj. llö]> E« »ol dehein antwertkc hynnanfurder
dehein saUnnge uiaeben one nrloapp neiaier and r»ti, betten aber debein »ntwercke debein orde-
u M»g oder of ntn&gn twtMlit onc «rioapp rnnMw m rat, daran ml nmler und imt ir nebt
bdudtMi an. [16] Es soU oucb dehein antvereke dehetae» pfennig samen noch l^n
in sin bnobsse one urloupp meister und rats, und vellel dehein anlwercke in schulde
von unsser sielte wegen oder sust zu ir noldurOI. d.is t-s gelt bcdarfTc. so sol
für meister und ral gon, und sol siuen breslen iiad notdurtil inen fiirlcgcu. und
10 üol vurdeni. das man ime erloubc pfennigc in sine buchsse zu legen und zu same-
len unls an eine summe, und wan es die summe lugewynnet, so sol es daroocb
keinen pfenig legen noch samen in die buchsae one urloupp meister und rata, und
welliche aulwerdt die TOrgeschriben dinge brichet, der bessert 10 B ^.
[17] * *\\'er amroeiater geseUt und gekoaen würt, der sol sin iunfl' und drissig
M /eifecA kmm VI, IL tmmt Orüitde l«Mnt düigMn Jhrvgrmph al> $piU«t inUr^eMim «rachimeit ; Im
Heeermlhrirf mi Drc Iti (Ue^el D. ffl. l^ron. IX 939) verpßkhtot sich die auf :ekn Jahn
Qtwähtttn Meister, äaa Äml niiex Schuithtiii$en, Vo^U, Burggrafen oder ManzmeittUr» nicht antunehmen.
IXu oben stehende Statut wird alw toohl eorhamlen geweaen nein. JedenfalU apricht jf't(Kli die tinxlnuk-
titk» Vtrtkhtntng «on 1371 iktfür, daß die Uiunö^chkeit, aU Meütar eäua der gaurnnteu Aemter
ae btkktdm, «ftiretoi» noch t^^ekt d^Uiv in da$ RtekM^mdSt$»ia dt$ Vtßm «bergegamgen tmr. iai
Statut tlemtrach iiirlt! ilf-n lange vor tlem Recermtl-ru f '-rhiMen sein kann Ein TirirMrl Reinböldetin
(nicht SU reriimhtieiH mit Retnb. KeiHMdeltn rfo» (litoi/, der t32:s-13HU ah Vugl iL'D. III, 1332
«i$ Burggraf (Hegel IX. 934) begegnet, teirä icohl idetUitch mit dem nomensgUichcn Eateimtglifd m 'l' >\
Litim WN 1333-1336 (ÜB, 111^ 430{1) wm. Im 13. JaMmmdert mMeBt die Balaherrenwürde die
w HdÜTHfimf eim$ AvOn mmM <nh. Vgt Krtrn, Vtrfumigtgtith. der 8ladt StnUlburf, HO ff. < Am
IV. 34. Der StBr rmrei$t dabei auf I) t'V - Tm Revermtbriff vrrpfliihti'n »ich die Mei»ter im
fdlgemeinen denbem imbnht noch pfleg« 2ü habi,'u uuth darnach zu «erben. !\a7. die »tat zfi Strasburg
lihet odei du/, der sini p>'liftrt M cermute deshalb ans yletrhem driniilr wie für Art. II, daß
ameh dietes Statut erat »gäUr al» 1333 erlaeaen i«t. Da$ beiohlU kältere BeatMenweten, und dies
« fiter Wiiiile 13S3 fOr die Batamitgkeder, mder denen noch keine Handwerker »ind, in Betraehi kommen,
hat aich in Straßburg erst um die Wemle dti 14. Jahrhundert» etUwickelt. Vgl. Schmotlrr StrtMurg
:ur Zeil der Zuuftkämpfe und die <iort f». 74 ff (dtgedruckte Reformatio der stalturdnuiKj nm iS05.
' Vijl. lUn ileoi IiiImH nach gieichen V, (l! Ihr .inffiiii/ ilie.srs Kupiti-Is hin <raU> iiun:r
näciuU Kapitel mit einigen Abweidmnfen (ee fehU: <oder sust sn ir notdarfl», tum Schluß lu>i:u-
fffift «dm md»»} abgkmOt mek Efit.Sbti ir«M. SSHttekHjt f. Gmk. d. Oterrhein» A v / ins,
* Vgl V, 13. Der Artikel ist wold jüngeren Datumx . das höher« Lebensalter nielH «gnMM, dll£ das Amt
lies Atnmeister* für wichtiger als das der fitädtmeiMer nft^esdten wird Dies ist der FWI «tit t93S.
Vgl. ClOii'-nn V.::i htc Forderung d<ifi 'Itr .Stmllmeifter um- iO .lahrc iU ifin Inn'idt! ' it riii'
Ermd&ignng gegen V, 13 Sie wird erst bei Ertuhung der Macht des Amtneisters eingetreUn »«in. Die
u afHämmmg «b«r dß$ Alt€r ütr AoMcirm iUkt «AdN in »*.
^ kj i^ -d by Google
STAHTHKIUIT VI.
jor (lIl ii<lfr in<' unl »mii ■Jlrlliniivl. i rlii^sip joic odi'l darüber: und «er in den r»t
K«koit<>ii wurt. och dasitig jore odvt in. !18 ' W fi burper ZU Slryssburg weni«?n wil. «ler
sol das uiergeiit vordem d«uu vur ineisler utid ral b^- uiTeuem ralc; und derselbe,
der also zu bnrger ull^eoomen wurl. der sol isweren an den heiligeo der slatl
Stnisbui^ getruwe und hoU bu sin, ir ere, nuU und frommen bu furdera und am *
werben, itt'n sditiden zu warnen uud zu wenden, vernc er kan oder mag. alle
wile er der slM burger ial, sin beste hus>i-rr hio in der sUilt Stnissburg; zti haben .
und meiüler und ral und allen iren gebollt-n gehon>afii m sin, oucli den brieü, den
man joreä vor dem niunsler swerel, siel zu Ualleu; bt- er deUeins bcrreu eigeu,
besetael in der in jorea frisU man Idiset in im vo%en : batt er delieinen voigondeo lo
kriege, dami sol mau ime weder beraten noeh beholflen ain. und der also bniger
wurt, der sol geben der styl l » -J. dem scliultbeissen und dpin vogl ö ß (in die
caulaelige und dein rentuieisltr utl dem pfennifilliuni» 'J |J an die hrdcii ende
iuKUScbriben, da» wurl ^uüuuien 18 ~ und diesen arlickel sol mau eim vor-
leaen und von rauiide nil erxaleu, und sol mau oucb den ral ganlx uml^n^u, als
das barkomen isl. [19]' Welicber uucU unsser ingesesaenen burgerin ein sur
e neme, vordert der sin bufgrecbt in jors Arial, der beddi lT das nil kouiren, docb
so! nr daa kunllictie nmclitni mil zweven oder me, als das luirkotiieii isl iingever-
lich, uud sol sich oucli luii iu>rliriben i>ii iVw bedeii Piidc als vor^icschribcn slol.
und wau einer von «ins wibs wfgt>n burger wurl, so soi mau den rat oucli ganlz jo
umbfrogen, als umb einen, der das kou0et, und das sol oucb goscbeben by oBener
tttre, und sol man diseu artickel dem rat vorlesen, e man in empfobel. [20] * Begerel
oudi yeman ussburger zu werden, es werenl grafen. lierren oder andere, sy syenl
geistliche oder weltliche, die sol mau nit itiidcrs nii|iiuli< ii. di\n noch wisung der
urdenungen in der \'A buche, das den luntlzebeu <ui{*tutilt'ii isl. uiul h r >ul einen tb
bried' ul)er sich geiitn, als das harkouien isl. ;.21, Zsvirelt jeman an debcim uu&serm
burger. obe er burger *y oder nil, und obe er recbl gesessen sy, das sol der bucger
uieigenl furbringen, dan vor meister und ral, und wan sy das furbringenl, begereul
SU dan ein boUen un deu zoller. das er sv uugezoUel losse, den sol man in geben,
und sol ouch der zoller dem boUeu gloubeu. ' Was unsser burger, die nil m
• Der Artikel int in dttner Form jHHtß-r. Krst neit US:,' trird jiihilich cxtf tlirm Münster ifctcItKoren,
r ' ■ ■ /.'"i Dil lirntiiirittfi '!<f ■-III jii.nijiTi'r liittintri Ihr HurgeruufniOtinf konu muh 'Iftn
Si iuuiiuiäf „recltt A :i5 in getciiucn Faüm der Schultheiß ttJbUtmdtg veiUtehen, nuch Art. 40, der
Hichtr ,m AnjuHfi der 40*f Jahn akmBm M (». 4n* ite BbA.), dar/ er «$ luek mA Mettitr tmd Jfartf
Urlaub. — Trotedem mag der Anfang des Artikel» bereit» im der Rechtsuufieichntttig eoH 133:! ge4t<mden sa
hitben. Gerade der Ausdruck «der »ol das niergent »ordern dann vor m u r. • deutet daraufhin,
; • Recht auch ixw anderer Seite in .insjirueh genommrn hukI'. Der Paragraph <•</ /ji> < der
stal i 8 ^ > und mtt AuttcMuß der Steile • im statt Strasburg— barger ist • okm t^ueUeHOugabt
gkbnteU bei Wemeker dietert. de pfiOb. t09. * IHeee SMk bh «beliotlni >in> tt^mU fut «MKeA
iUtmin mit SehäthetßettredU fSchK.) A 33. ^ In dieser Form ie<M Jünger, da er Bezug auf jüngere m
Beelandteile von SU nimmt ; zum Ted kann ei in cod. D gestanden luUten. • Uedr. bei Wetuker
t. '., ■' Gfdi Oti H'encker l. i\ .im Uitiuir steht «»ct. au. l.iTi feria icn.ui .iiitp Maitiiii epis-
copi > und am Ende < nota ; ist «u« der Stadt lechtbuch fol. VII et seq. gezogen, befindet sich
auf gleicUaatsad« mriai ia den ntickel taftelwni D pag. 4. 9«, B pag. 8. 83 nnd F pag. IIS.» ZhB
die Datierumg mn/rtafUdi e» dem «NwfMen Btragraphen gehört, ist :h be^ireifeln Es ist da»
AUMMbibm der OetmUeeüfikiHiut van lS21t. Da der Art. auf den leisten Hlatteru der alten Hand-
Dlgitlzed by Google
1322
01
edelluff' siul, h\ mianfurlfr ir hurRredit leisten und hf.silzen ret hl wdlhnit, das m
aia geuiesseul, die jioUent siUt;ti md iren wiben, kindeu, diu uuiheraleu ami, ob
SU debeiiiä Laol, uud irem gesinde iu dere älall vou saut Marlins tag unl2 an die
liehtmeue ooe underlass ; «s w«r den, das ettliche under in koufflule werent, die
b niogenl hiezwuschent hie iDnlonen ir -wib, ir umberelen kinde, obe sn delieins Lanl,
und ire ;:«'siiide: hetleiil aber cUliclie under in nit fliehe wurliu, oder frowcu,
unsser burgerin, die irs koulFos vurenl, nil Alcho. manne. <o sollcnl su docli hii--
a&wusclieiU Lieiiuie liabeu ire uiuberalen kiudc. übe debeins banl, uud ir gesinde
ooe geverde. wer anders blMwiiaeheat silxel, dan da voigeschribm slot, ooe ur-
1« loapp nieister und rata, der hat sin burgreeht nit besessen und sol man in ihr
debeinen burger haben des joR». es sy dan ein burger uder ein burgerin uü von
dirre sl;itt ein riticht oder zwo one geverde. meistcr und rat li<ml ouch dt ii fjewall
mit der schollel willc und gchelle, das sy liiczwtiscliLia erlassen uiu^'eni einen hurger
oder ein burgerin ire» siUseudus bieiDne," als sie Iruwenl das es nuljje uud gut sy.
tft ;] : \22'\ ( Unser herren meisler und rat soh6Rbl und amman «int ubereinkummen
und babeat es oucb erteilet, das alle die so su Stroszburg mit trc kusaere ntient
die nit burger sinl. hiirf>er /a\ Stroszburg werden sullent hynuaii unia aant Jergen
lag nehsl küufflip üder >ulleiii über hyunau unlz zu demselbrtt zilc usz unser slat
ziehen und nil me danriue sitzen unders dann an eitne oflen wurle uuvcrdingel uud
1* welker uocb dem zile uiil siner huszere hie sesseu oder nit burger were der bessert
xeben pAiul Strosaburger pfennige. : || |j : [22*"] Ks sol oucb mengdkih, wer in
unser stat Strasburg ritaet. e». sinl manne oder frowcn, sie bftrent su coustofeln
oder anhverckcn dienen yegelicher noch siner gebure mit iiaracn conslafeler uiil
(•onslaleliTii, die zu dor anlwercken gelieren mit antwercken : ' " : '"'"^''l Ks sul
ja ouch mcngulich vou siueiii güle beugest uud |ilerde zieheu, su sient jung oder alt,
die ir eigen gut hant und suUent alle constoTeter und antwercks meislere ir verfaren
noch den haben ; und wer nit diende noch mit hengeat und pferde söge, das sullent
die constafeler und uiitwercksmcislere unsem herren nieisler und rat furbringen und
stillonl iiiei.ster und rale die darzu hallen, das su dienen und tunf i\h vorf-esehribcn slal,
s" und wer dasuit lun wolle und uugehors;iin wen», der bessert our Ii zriieu jdunl pfennige.: i'
[23J '"Welcher oucb unsscr ussburger. der indeweudeus land:> ist. zwey jor versilzel,
das er nit sin burgreeht leistet oder besilset oder versitset zwcy jor, das er nil gil
sollicben pfennig, als uf in geleil ist. und ab er in dem buch geschriben stot,
der so] domoch nit me Imrger sin. \24, ' *Wer in dieser stall sessehafftig was mit
u huse, es s; wibe oder man, zu den xiten. du mau lag vor JJerwerstein, vor Suilzc,
«. tcMl. fUtf.) I .iiw bUhb, dm hMmm. • Sr4M. (0.) .- • mU«»!«.'
MArt/<M» (b» Ü tud E fO» Wüdmhaivmg) en^üU, a» i9t er hier mM mchtrttgliiih eiiigetehabeK ;
tktgl. S»*'«. IVv«M ttMfU IKMcfar «utl Fvlw eerweeAiKtt mh habe». > SS'^. Brgäiui imA dm
Druck bei Wencker !. c . ico die Ärtiktl <iU i< h(itH>i unter rh r :n geijtljfUfn \ole «tthett. -
« Art. :i57. Wahrscheinlich jüngtr ; » dort. Geänukt Ui lFr«tir» /. c t07 ^ Der gunse Artikd irt
juiigrr ; dir /,üge coH StoUtofeH M. s. w U:!9-1333, Bertcerttein tUlenli/xj^ HU ; vgl. Clotetter 97 ö
Im AutMg bei Üdumgaiu nach «E 2, m retrouTe £ 3«*. Dock kum er «mkA im D ah Zmatt
jwtwwfcn habe»; ihn» mekcr minie er vor 1340 geiehriebek.
Digrtized by Google
I
62 STAfiTRECNT VI.
vor Slolhofeu, vor Swannowe» vor Staaffemberg oder Baden, der sol burger sin
und bliben und peniesscu. als andere unssere burgprc. ,25]' *Man sol bynnanfurder
scLotiele nil anders maclii'n. dun in die wisp und massp, als hienoch gescLriben
älol: das ist, das die scböttel an iedem antwercke utl ire eide welen solient uuwe
sehfiffel«, so SU de« notdarflüg siut, die der statt Strasburg riche und ame die >
nutaesten, bealen und wegestcn sint, ungieverlich in nasse und mit der aale der
15, als von den rothenren und amptlulen geordenl ist. und* welicbes anlwerck also
einen schfjffel oder me under inen selbs erwelet banl zu ir notdurffl, den oder die
soUenl SU iür die rcle und 21 bringen, so die allein bv einander svent, und sol su
den der nicisler Trogen, wie manicbeu schöfTel m vor an irem antwerck babenl, und ic
sie dann noch dem das enalen beissen usstretten; «rkennent dan die rete und 21
oder der tuerteil, das das antwercke der seb5ffel notduHRig sy, und das soUcbe,
die in dan furbrocbl werden, der stall Slrassburg rieh und arme nulzlicbe und
erhebe syent. so sollenl soliehe schf»ffel bliHen und sin nnd wer anders schöfTel
macbl, dan da vorgescbriben ist, es were antwercke, ral oder 21 oderjeuiao anders, u
der sol mdnaidjg sin, und aoUent oucb alle antwercke diseo artickel gescbriben
beben.
1 ; |96*)* Von dem MBSMUMBieister. swelhe« jare« ein nt erwdt «irt and Ach geswett, &o sol
der selbe nüw? rat ««inen »mnunin^ider weleii iif den eil, der erher si und den sü Irüwenl.
der der slette alierniitzest si und aller wegesl, er si der gebolleu oder uül. ob er m
es sin mag von rehle, und wolle er amiuanmeister nQt sio. so sol in meiater und
rat twingen, das er amroanmeisler werde, er sprecbe daone uf sin eil, das er es
nül verarbeiten mobte. und eusol (k;b der ammannieister uäl zu dem rate gan, da
SM heinieliche silzenl, er ensi es danne gebeisseu von dem meister oder von deme
rate aue geverde. : «»
.1 [25 b] Uerkelbe anuattiimeiKtcr »ol öth cweiii, diu ttt dia «üt er •■lauiiinuttM iat, «n ros
luibe od» «iara nmidu, all «um d«r in dm nto »t; nad aol kaiiia aiate eaimiii end mlicbw «ort
oder rK\f rr ftif vor mfisfT und rnte, das das gprihtr nno pat das rr das v«rgebene lu ane gul,
und sol (kM dehrinen scheffcl bc&aineucn noch vrugiMi. er ensi ek danne geheissen VOn dem
meisler, und ensol es öch der meister nül beisseu hi sime eide, er ensi es daone w
gebeiasen von dem merre teile des rates ane alle geverde. : kl ih ftt«] Ww aiaa jan
anunanmcisler ist. den mag man «et «ndarMrbc an deme fOnften jar« alter zn ammanmeiater kiessn
nnd nüt e ■ : |2n''| ' WVr einen vater oder ein^n sun oder einen bruder in dem
rate bei, der sol des jares aramanmeisler nüt werden. ; |i |i ; [25*]' Meisler und
1 Ikr gaiut ÄrL jüt^er i itn WUkn^ueh x« :{& < ' Von kter ab bi» Art. 36 eimuMießlKh auch u
«N AMiimr JinMSptii wteft /■ fcl. ib. sin- errfe Teil «kmd muh Hemkr in i? «b AmoI», fmi äek
auch in F. * 35» ■ 351) aun D fd 5 hti Htusler Auaiügt und ih »einer Verfa»umftge$chiehte der
Stallt Bmd S. 4s3 f. ; riim Trii uiiujfarbtittt hhm V, M Die l^ircufraphen »tnd hier einttuchiebeH Auf
Hlntt i >f«W(/<)i ttiM <he BttttmmHwjeH über Krirerbunq und Vrrhisi (lr.< Biinjrrrrcht- . Auf Ö" ttamten
BeUiMmungen über da» S^^tiffelwefen, die «ich »ehr gut hier antcldie&t». * Bei IV, 6 * Vater und *o
Sohm im Rate* nerwekt der SiBr. attßer mtf t) § 3 auch auf D § 39. ikmU wM cter «bm Mtmie
Paragrt^ gmtint teilt. '• iVticA dem St Hr. haben »ich die ßü M ff f— «idMcM »ogar mAm 30,
•loch deuten die beiden Kreute hierbei im Stßr. leoU daraufhin, daß ditt entweder wieder geefrieken
iMlrr rrst >ixitfr : utjfsclindi,:,, ii;,r -i m>l ihn ScIiofftUn budtitfiigt. VI, 25/ mi g eHUflidt D 40
(Zluiehung bemuders bei Mmendeberatungeit geforderlj. * *4
Digiii^uu Ly Lji.A.'vii^
1322
r:<i suUent »r im eit niemer geheissen don ammanmeisliT scheflel und aminaR
besamen. <*s en si danne umbe unserrc stpllo ore und nnlz ^omf inliclu', und wenni*
der auiinauuiei^iler von des meislers und des rates gcheisse umb« nlel die ticlietiel
zu äameude, ho aoi er den sclieirelu toil nameu die saclie, darunibc er gclieissen ist
ad XU sauende. **' und venne aeheffd und amman also faesamcnt werden, wurde
incn daone reden von andern Sachen, die unsere stal gemeinlich anegjengenl, dammbc
si'i niU besament weren, die sachc mag mon wol uzriclilen und oinen uztrug geben,
wie docb die schctiel umb«' die sache nül besament sinl. : ! i : iff)') Ze gelirher
«r'is wanue mau uuserre slette atmeiude euweg geben wil. verM^lzen oder %-crköieu
oder Tervechadn, so ad man die sdieffel beaamnen, als vorgesohriben alat : i|
II : Ueiater und rat suUent bi inne dde kdn ding ufsetsen oder aber dnkcnnen»
das unaer slat gemeiuliche ane gal ; wände man solicb ding übcrdn komen wil.
so sol der meisler von dem merre leüf il<'s mU's gi'Iii'i.s.sc. nls iIh vor geschrilicn
slal. den ammanmoisler heissen dEinimlK- otleiiliclic <lif M'lirllfl liesiuin'ii, und wt-uiit-
die ^iclieilel also otTenlicbe bosauienl wunlent und kumeul /.u dem raie. su ^1
meisler und rat und. die adieffel kdnre hande ding Qbereinkomen. der adieffel enai
danne me dan des ratea. : Ii H : [25'') Ist das sidi der ral «wdget umbe ein urtdl.
ao sul mau debeiueti scheffel vragen umlie das urteil, der scbefTel casi danne also
vil als dos rales odt^r nie. und en.sol ^»cli debeine<< scbeffels urlei! du gelten, er
f«nsi dau in dem rate gewesen. : i| l| : |ür>' ) ♦* Mau soi einem ammanmeisler alle jar
gebet) von der stelle wegen sweinlzig plundc m siuen kosten zu slUre zu den 5
pTunden, die ime von des rata w^en werdent. und sol man ime Ach nit me geben
in deohdnen weg. und sol man ficb den andern vier meisten) nüizit geben von der
sielte wegen ntx'b denbeiticn boHen. der nf dage verl, wände den Ion von iren
pferden an alle geverde : I : l^^ö*^]^ Vou scheffeln. Man aol nMiinan scheffel machen
M offenem gerihte. es cnsi daunc e uMÜtnr and rat in irme beimelielien rate überein komeu. : |i
[98]* Di« •eUM«, die ouch also gemacht werdent, Um nollrat ua lata mam nnJ
be»rbeidens lehens. inul, sn sfi cruflc* i,i.or(K-ii. ^ollcnt sn »weron gezuge zu Hin und inknnde nrab
dia worhcit ewicliche Uber alle die ding, die ua eropfobmt and dsrxn su gezogen w«rd»n. : |i
I Späterer ZtuaOz <m Emde. < J«tt0eftr Zmatt mr Ammeittemninung in E fol. $* owr
Ilruflri A>n:ü(!fn. iv?? V,; fn^>t,(HgggeM^. der 8Mt SiUHi. S. 4S4 A 7 Im Jolnr ris,' ini J mn OdulU
auf wochenihih 1 Hb frMffemtzt. Ordn XXI, JS€. ^ ümffearbeitei nu» V. Ü4. ;?.'< ^ uurl 2ß»-^
gifhl Heutifi- in nrinnt AMs^zitgen wich 1) fol 6'*. Gedrmdit mm Tlü bei Hetuler Verf iwmngaguek,
der Stadt BaxH s. 478. In dm Atueüge» tehreibl Uemier imtx «tob 8£h«ff«ln — &b«ninkoiMB>
aagt dmm • folgl 38 de» SdiwärMe/k von 19T0 ». dam» wneilnr in eaienm « iw^di nwnwh« — oder
nüt manne«>. icfHer -foltffl # .Vt Hm Schhöihiifl't's itm 12T0 . i(ti]i>niih iw(h in t'rfenM «es cnsol
danne — bi ein ander». — K* i*< zumichft nuht Uai\ ir-oiwte/t Jlfiislrf dm Siftdlbrief ritirii Stmlteh
Druck ist es nicht, da hier in fi 38 Bestimmungen tilter IWrechnung den f 'ngeld» stehen, die sieh m D
«b « iS fmd€n. — Bei JV 39 Heht im StBr^ «Tide D § ; n JV, 4ü iH eatf D | 46, e6«NM n
jy 43 m$f «D $ 46 iafr«» vermieten: IV, 49 eia»prirfit mm S6» «tnralieb mmmebe». Dieter Bettim-
minif} iihließt Kieh also IV, 4.1 an. - '/.n IV . 40 f! „f^tirrt <itr .'^tPr /) J 40 iiwf -inir yrfrt rr
htuiu «vOrbasser »nlnt sie nfcf «weren»; hiermit tut Jetk-r y.unjti ti» 'Ifr IilentittU vm Ii', 41 und
D S 4G (VI, ausgeschlossen. Hifchslifrthrscheinlirh sind dies dieselhfn J'nntgrnphen, die Heuser ab
§ 39 des StndlArirf» bettidmtte. Dam wäre tein § sa = IV, 39, da» «tnd die BeitimmHnfen Aber
die Eigensfhaflm 4tr 8dl^, dit um t» teemger in D gefehU haben Mmm, alt «> «ikA f * «Mi. H
oh nri W Hbtrgttantm urtMf. < itnt IV, 8» (ant U, XS) »it tkinm Abandenrnfen tmd Amt'
iassungrii.
mimiKcHT vr.
Ii: (16«P Smliah ncBwhe m ri ivib oder Mk» ««r xwmii adnlda oder me jemaHDe
»cbulden vergibt oder gelobet od^r was man von ime vergilii oder gslobet, urabe was
sacben das isi, das inafr man wni bereden mi» «««in srheffpin uilei' me vor weltlichem
geribte, und m«i »l&ub t>er<>t wiri mit scbeU'elu, der bessert dem rate fünf pfunt. dem
gerillte drizig schilliuge und jedem uMbl, ak Mm w b«r«i «irt, Auf iciiilliiige, uod vor t
welhena gerihle dis gesehihi, das gerihte sol e» meister und nie filrbrii^^ of den
eit. dis aol man veretaa. wanne ein man oder sin wib mit einander etwas gebbent
oder veriehenl vor zwein acbefleln oder mr oder ein wilwe. ilic zu irn lag^en
komen ist. oder ein junrfmwp. die m im lagen komen ist, oder ein wib, die zu
im lagen komen ii>l. die zu veiien» merkete silzel oder ein kölvrowe ist, sü habe »•>
einen man oder nflt mannes. : |t l! :(26>>]t (jnd die fnmtn, 4i« mw« kar im «nrto whnld«
nllit mrMt gtwoae sc geltenne. üwa« sie den borgertu T«r d«B «cheA»!« gM&gMi iwiehent. d««
werdent sie birft mit ir mkuiide und sulnt on geltpn ■ (( ' ■ 'Sß' ' * Sw«>r *ich »enniss«>f tlen anilprii
se biredenne mit üchefteln, mag er des niht getAn. d«r sol rniten die beuerunge, die ginre solte
Ihn, ob er Wt«t w««e. :|| i| : Und wl mut «b w gmAge MbM m eOfimiev m nraMbnae i&
nii Ixiips-rhcfff unil vci-^(-Uiingt- <\fy schtilrf«'' an jegelir h^n' ^iichrn virhasiprt- «;ii)nf ?.ie nibf
swern ufie diekeinere aacben, wen man sol sie nuww fragen bi dem eide, deu sie get&u hast. : ||
,! : [26'] Ks enaol Och d^eln sdieffel d«i andern toten adieffiil ühersai^. das
{Iber aeben pAint driflel, in debeinen sacben, ir ingeslgel hangen! danne In ein
ander. : i{ :| : **Uan sol binanfftrder nyeman scbftflel machen, ez si danne
da/, viere oder drie orlxTf* innnnf* von sinem anlwfrkf odf^r von der constofeln.
damit er d«nnp dienet, mil ime viir nnsern ral konn'ni und von sinen wepen
biltcnt und vordornt, da/, mau ia scböffel mache, und da/, si och vor in sagenl,
dea derselbe man eriier biderbe unversproehen man sie ane alle gererde. : |j
[27] ' * Man sol oiicb hynnanfurder scböflTel und amman nie mer heissen besamen, n
es sy dan, da.s meisler und rat und die 21 mil dem mereteil under inen erkenaent,
das man das tun ?<olle. und wun die schfttTei also besamet werdent, so sol man sy
umb kein ander .stucke trogen, nocli inen dehciii ander saclie fiirlegen. dan darunib
die rele und 2\ erkanl babcn. die scboffel zu basenden. [28]^ *L'ud als untzbar
gew5nlich gewesen ist, das die schoffel in die rolstuben beaant worden sint und »>
under einander unordenliche gestanden, da:« einer den andern nil geboren noch
angeseben möcble. imd oucb die Trogen dicke unordenliche geschehen sinl, wan
man da bynnanfurder die scböffi-l in vorgcschriben moss besamelt. so soUenl die
rele l'ur die raläluben Iretten und uti die überbaucke ussweodig der sluben sitzen,
die TOD den constofelen ufT ein tnle nebenl d«n steltinäsler, und die von den ant- as
werdEsn zu der ander aiten nebent dem amroeisler, und die schoffel damoeh und
ufT die andern swene benclce. und obe su su enge nfT den drigen bencken hetlent. so
' VutgtnriM-ilft nm IV, i'-! (- II. ?y>. Vgl. untni VI. 3:,S * = IV. 43 (= II. 26).
< - IV. 40. ^ — IV. 41 (~ II, 24). i Nach Hemler» AuMg^geu ftmi »iA dieaer ZmuUf an»
wenig spätertr Zeit in F jM. 7». Gedr. bei Hmder. VrrfnunmgfttifM^iiidt der Stadt Botel S. 498. *>
^ Spi.tti f Infi''!' (-hilf Hfl' Aitikfl ; i»t III nehttm fi <frn Trili tiur W ird/rhalitnii r<m 2" 'i ; Ii) nii.infnr.-lpr '
'' Kin Stuik (/»Ai.'i .SUittiti'ü hfi Ilrunlfr. Aunzugr aur. J < /nl .'»■•, Srbon ilarHW .'m xrhliflieH, dnCi ilrr
Arlikrl mchl in D »tand : daß Hnndtcerker tm Rate »iwi (mt 1339). daß ein Renimeitler. ti» §*oBer
und kleiner Jtat ronvegeteltt wird, betreiet da$ gkieltfaff».
1322
05
sol man darzu für die bcucke slUle setzen, das alle gesilzen mögeul, und wan
man den scliüfTeln furgeleil, dartimb sn hessint sitif, so so!! der slPllmeisltT ulTslon.
UDÜ sol deu rsl vur fragen und die scIioiTel noch, als das von ahtr luir gewesen
üt, wan Dil xymltche isl, das iemao urteil sprechen und dann frogcn sol. und
s was dan in den Sachen, darumb su besanl sint, der merenteile wart, das sdl daby
blifaen und sol der loneherre und der renimeiater xalon, obc aber die nil da werent,
oder olje man me zaler bcdörlTe, die sol man von der nidern banckc nemen ; und
waii die scliöffel also hx einander syenl, so solloni die ral/J)oUcn und die ammeisler
kneclU menglich, der kein schoHel ist, abe der ptallze heissen gou. und besehen
1» in den Stuben und anderswo, das nievan sich verslagen habe, dartsu soUent oben
i an icder siegen der oberen ratsbolle einer ston und der schöfßd da warten, und
die 7.wene ratesbotlen vor dem kleinen rate und des ammeisters knechte hienieden
an den slfj^en slon, ohf j>man ImtlsichrifTl brechle, das su dtis gfsapen kOnnenf. es
solleiit üurji die vcnster an der plaU/fn versorprt werden, d;is ni('m;iii d.ir zupehore
Ii noch gesehen mag, was man da zu rote werde, [itw] ' * Als untziiar gewonlieil ist
gewesen, das man von unsaer statt wegen unsaer stell ampttulen and dienern, den
von kranekheil w^en an irem übe abgol, versorget bell und inen stoude gOlle iren
lebtagen bell gemacht, das sol lijonanfurder kein rat nacht haben /.h machen one
wissen inid willen schöfTel und ammnnn. piO] • * Wan man onch livnnanrurder dioner
tiD besteilen wil, es syent hauptlule udei ^oMeiier, das sui hruchl werden für die allen
13, und was das mercntcil ander inen wurt, das solleut su bringen für die rete
und 21, und was dan die gdiellenl, do by sol es bliben. [31]' *EssQlleDt allediai»-
atette amptlule und aehrlber. die su dem rat gont und in iren heimlicheilcn by
inen sitzen, sich deheiner sachen aunemen. die vor dem rate sint, von deheins
» sins fnindes noch von anders yemans wegen, noch irne darzii beholffen oder
bystendig sio one die sacheu, die ir eineu selber oder sin gut augut one geverde.
su soU«)t ou^ jors, so man einen nuwen rat welm wil, von keina wegen, der in
den rat komen sol oder meister werden, nutsil su nieman reden noch in keinen
weg tun, damit ienum darlzu geftirderl oder geiiinderl werden mochte, noch von
90 keiner ampt wegen, die man jors setzet, c«? syent die brelherrcn oder andere, man
frogle dan ir <Muon cttwas, so mag er wol sagen, das er darumb weiss ungever-
liche, und wer das brichel, der bessert 10 & -j.
[32J * *Man sol euch nnssrn grossen hofT in Branlgasse, darinne ausser slstl
lonberre silael, nit verkouffen, dann wir denselben hoiT uns selber zu unssr statt
« notdurffl behalten und bruchen sollent. [33] Man sol ouch jarlichc ufT den nächsten
sonnetag noch dem donrestag. als die meister, ammcisler und der nuwe rat
gekusen ist, sweren uff der pialUcu, als das gewoiilicheu und liarkomen ist.
I M'iihl itaitifi; s,-i:t fiii i-iituicLrKi'- JhitmtniiceiieH voraus: hyUBtMthnlei • Jütiffer, <Ia spntrre
BehunUn Vfirauagtsetzt ivortlett; eingekiUt mit hynnanfänler. " Jünger; »rtrt ein amgebildetrit
■W BetmtmweHn «orUM. '* V«r JMäbil paßt tenum Inhalt tuir-li nicht in den Zmamweuliatig und isl
Anfaift tooM jünger. Nach Sehneeffmu Avuüge (StadthiblJ mteod. Ffii ü*» von einer Hand Ende
ie» U Uder Anfang det JS. Jnkrhnnderf* gendtrieben.
Str. 9
sTAKTRKCIIT VI.
|34]' •Man sol oudi hymi.inrurJrr nicrnan in den rat zu Slrassburg kiesen. <1#t
»neüche ist, oder oJleulicheii /.u dor uae silzet. [1^5]* *Welicher hynnaDfurder, er sv
conslulelcr utler uulwerckemaii, ain burgrecbl uiTgil und hinweg zichel, wolle der
darooch wider harin ziehen, und empfohel in der rate, der sol sin burgrecht Icouffen»
als ein ander fremder, der barger werden wU, und sol damoch in dreyen Joren, noch- s
dem er das burgrecht also widerkoufTel hatl. nit in r!en grossen oder kleinen rat
oder an ander gericlile ntul am|)l f<fkn«!<Mi wetilen. 13(>| ^ 'So d m von der personen
wegen des rals, die, als uiun se^ l, uileulicli zur unee :iiUen, und üuch der piTsoucn
des ruU, so olTcnlicb im banuc sinl, und den ral besiUen, ist noch besage der
stall reehtsbucbs erkannl : das soUichs farbaaa nIt me gescheen sol und, wo es m
furder geschee, das dan ein iegUch ralsherre by einem eyde aollicbs als ein wunde
oder dolslag, wie es ime furkompl, und noch bore sagen sol furderlich rügen dem
stattschriber, der sol es dann otirl» hy sinem cydr onc verzo^k dem nehslen
gemeinen ral sagen und ueouen, wer im also gerugel wiirl über kurtz oder lang^.
der Sur unee oflenlich silset, oder in dem banne olftinlich ial, vt sy wer er wolle »
der rele, der 21, der 13, der 15 oder der »leite ampUQle hohe oder nyder. nnd
wer also gerugel wirdl. den soHent die rele by iren eyden danimb fumemen, und
obe er irem erkennen, sich dos zu reynen in geburlicher zit, uit gi Lorsam were, so
söUent sie ine timh siti ungeborsawkeil slrolfeu uud bessern mil ir urleil auch
handel und gestalt der sachcn.
[37] ^ * Wer nu furbaas ftevenlich sweret by guttes glydern oder by Gristi wunden
oder desglieben unorisllieh swüre lul, wo das ein ratsherre oder ein schdßel oder
ein sletteknedit erfÜrdel, der sol es by sinem eyde meisler und ral furdcrlicb rügeir;
so sollenl es Tneisler und rat hy iron oydi^n tinvprzögoiilit h rohtferligeii mid ieglichen
freveln swilrer sonderlich bessern noch ireui erkeuueu der gescbichl uocb. *^
Üaz" gericht meisler und ralz [uud daz da zu gcUörl|.
[38] Wil ieman clagen vor meister und rat von eigen oder von erbe [oder amb
ander sache und unzucfal], der sol es tun an offenem gericfate vor inen. [39]' *l8l
i Wohl jünfter : Iku Verbot lU* KtmhUnmU» tctnl »Ugemem 1437 trtcmm s. ttri. itii», liynnaa-
flird«rt * Der Art. itt menigttent vAn «mul Bol damoch* jinger, 4a hiemach tin Uandwtrker V
dt» Rat famwt wtd dit Stadt das Bemt:ung»reel4 KoAtnt gtiklite (sc. ah das neridtt Meitter
«wt RaU$, d. h. also die niederen Gerichte) hat ; über Bl^rger umd Ausbärger irar ichon tiben die
Bede; liyniiaDfarder. ^ Der Arttli-I ist /iiiif/ri : soici'il rr slih nuf dir I'nfhi' lifcirht, /•.', >;■, j
txw 34; t dort. Daß Verbannte nicht »m Kate sein unllen, dafür hegt ein besonderer iiatslteathluß
m» der S. Hä^ de» 14. Jahrh. vor. Ordn. XXI. « Wohl jünger . furbass ! ^ Da» Fetftitie »
MnI «qt, SB |M(I% fti. H 'i auch in Heuder» AtiMtilteK; mit Ansaehluß det im l J eingeschloewnen
unä mt der tJAeraikrift < ton dem gerihte metstera und rates > nach D fei. 8 hei HewUrr, Auisüge
und Verfassuii(j'!(fesch. der Stadt Basel. 478. In Schilt. (Str > Knt Anliang der gamr Artikel iLtiilfrhrit
mder der UeberBchrift append. constitationum recentioram Artikel 38 »tand in D foi. 8, art. <>3
foL 9; El kann also, icenn die Seitemngaben richtig sind, nur eine sehr beschräiikle AuiM von Pnra- 40
ffqikai — nach der AirdkidbnttmdltiMV hOduten* 10 — m diesem Zwitekmmun gestanden haben.
Ntm eiOtpridU TJ, 46u$id60DitS0wml!» (Ober die Reihenfolge s. dort). VI, 63 aber D S 73
Hiemach haben ron VI, 50 an 13 rrap l.'i ArtilrJ nuf iticfm Baumr (jrifaudrn. für Foragrayrlien
twisehen VI, 3S und 48 Ideibt (dso kaum tfgeminekhtr Piati. Von eornherein mü*»en diese deshalb
schon aus formalen GrüttdeH als interpoliert angesehen uertlen. *> Der Artikel stand wohl noch «&
ih'cM m der Aitfetiduuiiiif Mit Daß die Mehrheit «Im Batet esäaeheidet, esUepriM eitiem im
TergMth »h und wät BtrüdMMfiHig im wL 40 ^ßterm JbdWww/Wfcw».
Dig1iz9d byX^OOgle
1322
fi7
(las einer, den man anspnchet, es sy man mior wip, Inckpnl. diis iniiii in arispnchel,
wii der clcger sin recht nemen und wil in damii henügcn, so sol naeisler und ral
das recfal nemen one vmog ; wolie aber den cleger nil l>aiagen mit dem reehten,
und gerent den zu beiden eilen der worheil brieffe und lebende Ittte m geifigen,
* die trorheit sol man hören, begerl aber einer der worheit und der ander nit. der
die worheil da hegeret, des worheit sol man hören und so! man einen ppzügen
sunderlichcn noch dorn andern hören, die man daii ges^^hriben gil. und wenn mim
die worheil gar verhöret, so soi der mcistcr die tUrsprecbeo beide frögcn un Iren
eid. was sie recht bednnekl noch clage und noch anlwurt und noch der gezügnisse.
1» uod van an das recht geapncfaentt so sol der meister das urteil an «nen in dem
rat setzen und so! darnoch von der parllen nieman in die sache reden, und söllent
die ralberren noch clage und noch anlwnrlc mul noch d'^r werlichsten. kuntliclislen
worheit urleilen uff iren eid, und was dan das inercleü des rales erleilet, dalz sol
fürgang haben, und sol der ral das urteil geschriben geben bcsigcll zu beiden silen,
M obe sn es vordm, und sol oneh der meister beden partten gebieten, die urteil stete
SU haltoi. [40]' *Als euch eltwan geschehen ist, so sich die rele zweyeleol oder
so es by eim das merleil was, das dan die schöiTel darurob sprochent,* das sol
hynnanfurder nit mc sin, dan was das mcrelcil im rote isl, es sy hy eime oder mc,
das sol doby bliben. [41J * Wcrs aber, das sich ein urteil gliche zwcytc umb eigen
« odia umb erbe, do sol man hynnanlbnler die 21 omb dieselbe sache besenden, die
nit des grossen rols sint, und die irs eides manen, xu kernen ungeverliehe in den
neohsten dryen lagen noch dem , als die gesweyete urteil ergangen ist , und
söllent vor den die fursprcclien clage und antwiirl, rede und Widerrede, brieffe
unud kunlschaffl er/.alen glichcr wise, als vor dem ral geschelien ist, und sol man
$i dan den ral frogen, obe das also ergangen sy, und sol ouch der meister die 21 Trogen,
obe jeman mit iren deheinen omb die sache gerett hett als umb einen gezog ; und
wer mit iren ddieinen davon gerett hett, der bessert 20 und sol der, mit dem
also gerett were, umb die sache nil sprechen, und soUent dan die 21 . die da gagen*
wurttig sint, ulT ire eydl sprechen, und der zweyeten urteil ein leile vulgen. und
M kein snnders darin sprechen un^cverlieh. "^4?' * Fugte es sich aber, das sieh die
:dl m derselben ir urlcii uucli zweyeleu, so sol ein meister, der dan froget,
dammb sprechen, und welhem teile er das volget, das sd daby Uiben und
gehalten werden ; und dise vorgemdte articke) sol man den 21 in einer solichcn
sache, so die für sie kompl. vorlesen, e die sache vor in erzalet wurl. (43] *Wer
» aber, das sicli der rat umb unfugen zweigete, so sol der meister danimb sprechen,
als das harkomen ist, und welhem teile der volgel, das sol daby bliben one
iotrag. [44J' *Wem ouch vor meister und rat worheit erteilet wurt, der sol die
I Die e<q>. 40-43 teÜB austugtwriu imfer Btuder» Autxügen Hocft fei. 9^. SOmm hiarimrdk
al» spaiere Zunatzarlikd i-fuirakterixlert Art (0 icteih:rhoU finc Beetiitimung tius ."i^t mit Bcu^nahtn'
40 mtf S5 it hebt ium Ted uuj , setsl außerdem in «etN«m gamsH Umfang die XXI voram , in
beiden hynnanfnrder ^ 42 »eUt 41 voraus. 43 hebt 39 tum Teä auf und M gkklrfalla wohl später alt
35^ (Ungefaßt. 2 A'ocA 35^. * in U'47 wl «on gesAgen dk Stde, im» tntfiitttUe IManidl«
• von gezogen». Der dara^ffelgmk Artikti »t«Hd «ksAcr kt D, da » mu St» 17 StefMMMN M. Dm
Digiti^uu Ly Google
«8
;ilTAlitReaiT VI.
pcrsoDon und was kunlscLufll er leiten wil dem stattacbriber* gescbriben geben
in den necbsten dryeu lagen noch dem tage, so sn ime erteilet «urt, amb
unfugen, und umb eigen und erbe in aht lagen, wer sich dessen venniiiiet in
dpn vorgcnanlen zilen, des worheil >ol man darnoch tiil nnpfohpii und sol
oucii nii f^pllfn iimb dir sach nngcverliclic. [45]' *Man so; uiuli uinl) ein leg- *
liehe uniüge, wie die geuaul inl. oue umb wutidta und todsiege und uolzoge beider
partten worheil böreo und mag der cl«gar 6 gczügen ieitten und die widerparlc
auch 6. [46]' *Man sol otich umb eigen und erbe nit me gaaugen leiten dan 15 uod
damber nil: niirin> mag man wol leiten; man mag oucb wol leiten bricffe. wie vil
man \v\\. die d.irtzu pchörcnl tm»' il'." ir"vt'rdt'. flT]' * Ks soUenl oiu-h allp pezugeii, »"
die kunlsLlitifft und worheil vor mejsler und röl Stfgenl, über was üache das isl,
one umb uuluge, alles das sagen, dalz sie von den Sachen wissenl, darumb die
dage und gerichlssgaug ist.
Von gezUgen.
fIS' * Nif^man sol Arn nntlrn i-rzitfrm, dnn mit den rlie hv den sarhf n prwFScn sypnt, gesehen i»
und gehört habeui, uud duch das man 5;ie Aogeii sol , oIm! SIC die säctie weder zu
gewinne oder verlustc angonge. |49)^ *Dic gczugen, die man leiten wil von den, die
gescbriben geben aint, die sol meister und rat ertwingen, die ir bn^r sinl. als
reebl isl, das sie ein worbeit^ sagenl. als man an su aubet und sie wissent. sint
SU aber lanllule, so sei man su lagen dryc acht ti<ge nach einander, als recht ist. m
wor sin goziigrn die lanllute in demselben zib» nil hilrl vor meister und rat, die
sol man darnoch nil me hörcD, er spreche dun by suu eidc, isl er ein schotlcl; isl
ab» nit ein soliAffä, ao aol er swaren an den heiligen, das ^ «e nil haben
mag» und in ehaffUge not und redeliche saehe daran irre; und aol die sag vor
meialer und rat, wan er das behept, so sol der rat erkennen, wie man ime for> u
besser tagen aol. fMJ' <^Wo mtiater and mt daa thgtt «rgwteig bui oder uff den man
■ Sem. (Str.) Krii. JnUmuf täd. .«4«r ntwlinibtt.» b. 8ekM. fitrj KrU. JmktHf: »mm
kuDt.Mhdit . . /, SV,./' fSir.) Krü. AmM, MMlf Uir ti* CtUmMfti «wn 4ar baiMlt,
der da Itlsih gez«ug«n leiuel •
ModU e* iuitiJ'tilMjt, ult H-47 III l> •tiind. liv^iuiiich dts urt. 44 spricht dit Bedeutunff. dtt der Stadt- wi
Schreiber hier bei GertcMtverhandtttmjtu hat, für eine »patere AbfassHngsieit. Art. 45 nifl J'j sind Erwei-
terungen, reap. At^flÜmiitgeH oon 3». Die Bettimmtuig de» wrt. 46 echeint auf emen RattbtachiHß von
1390 tmrüdtnigdim fBtr. StA. AA J400). Hier keilk es nuax aol Aeb nnbe «II« nufaRe dm dmin«
seh« Rozftgc Iriffii /,f\ dem meisten anc umhf' i>i^;in und {■vhc hu StKr ift nun nlkrflinijs :rti IV, 95
fUnreJUc Zmgtuj miierl «v. D Ö8 » {— 17, jO) uml JJ 6ü enUiiritJU VI, 4ö. iuhTUc uUu Art. 60 M
ursprünglich vor 48 tfestanden haben Knu dirartige VertettuHg der Paragraphen ktnnmt «oiuf kaum
eor, atwA der InhaU der beiden fraglichen ArtiM »gridU dafür, daß hier mö^iehirweim in den Otede»
dee 8tBr. «um VermeeMtiiig MtVegt. Der ArtiM wiederholt hei 8UU». «pp. conat nc * VgL V, 9. 99.
- Wifdrrhdt hei Schilf fStr) Krit Auhaiuj iinUr dfr f'rfxrschrift U|ip const. rec. * Wie Art. 47.
* Ucleriwmui€n um IV. 4ä; ttucJi dem SlBr D i ÜU , uifderhfilt liet Sdtüt. (Str.) Krit. Anhang »nter 4o
ihr Ueberachr. app. const. rec. ^ AMtugameite auch in Ihmieni Aaszügen nach J» fcH. 9'',-
deekaib wM aekon Junger; wiederholt bei SMIt. (8tr,) Krit. Amhait^ unter der üeberedtriß «pp ooncl.
ree. SoSiem die Veneeietmgen für die Artikel iaundSO-DeOwtdSS verwetkaOt eetm, e» müßte
aUerdin/ß zwischen beiden mcli rin I'iit(tgrai>h t/estttttden h<Uidi. dir dann i» srinem Inhalt trohl
tiiuüich war. « Abgeändert (MW /K, Uö; der StBr. nottert htenn «v l> § ö8. Wtederhoit bei «
&Mlt. fStr.> KrU. Anh. imter der OMwMln iw. esntt. iw.
1322
m
clagcl, do s>oi (ici ( iii^n utier. iill den m<ti) clagel, »wcron an den h<;ihgen,^ daz «n
kwmoi «arechieD geieugen leitont, ud wie nt» ««rliob erfMiet, das VAUchc gezngen laitM,
wetidier das dut, der sol aiemerme »i Slrassbnrg komen und niemerme burger da
werden und sol darzu sin suche verloren habeo. ^1]* *Der rele botlen, forden
man gütlich lagel, sullenl nit vorbtmdon sin. gcztigniss zu sagen von den Sachen
oder reden, die nff sollichen lagen geri-U werden. (52)* *nir ftirsprechen sullenl
nil gezügniss ^»cigcii von den reden oder derlialb, so sie irer parlea in fursprcchen
viae geielt lutben, oder von der widerparlen gehört redeo uff lagen oder soal;
docli mugent sie dovon reden in furspreclien wise noch gebeias der parleD.
[53]* *Wa OUCb botten uss den relcn geördenl wcrdent. gütlich 2U reden in
Sachen, so vor dem selben ral in recht hanget, wcrc do, dus sollirli snchcn iiii
gullitMi ^n-rii lilel wurdenl und wider für d»*n ral kotnenl. so solieni diesellien
butteu vom ral nit desloiu;) uuer in semlichea üacheu urleilu und spreclicn, als
andere des rata. [54) Die gezügen, die vällaididie und anrecbt gesworen hanl
und geseit, werdenl die ergrifien, die sol man stellen uff dn leiler offennlicb,
so lang der rat sitzet, und so man sie ah der Icilcr nympl, so sol man inen ir
zunge usssnjden und die zwen vinger ilbllüu^vc^, domit <5te die mfineide gesworen
hant. [55]' *Kein mcistcr nocli kein raüierre noch 21 noch kein schriber sollent
b^' irtiu ciden sagen noch ussbnugen die suchen, die vor dem tieimlicben rate
gehandelt oder Airbroebt werden, oder die verbotten werden su swtgcn, oder
ieman warnen, und^ wo das meister und rate furkem, daz das ycman verbrochen
hell, den sollent sie slroflen ufl" den eide no<.h der geschieht, als die dann an ir
selbs i.sl, mmi sol onch de.sglichen nil sagen, was jpplirhf ratherre siindorliche
erteilet in dem rate mit bcslossener thüre ; nuwcnt so verre was der racrcnlcüe des
rates erteilet, do mag man wol sprechen, der rat hat das erteilet: und wer das
verbreche, der bessert 30 ^ ^, als dicke als das geschehe. N : (U«]* NioMn «ol dnkaiB
gATOOgen herin vftren, ein rnfwnitin dcruic deme schnltheisscn, der in iifTcn ichi cnthaUc : i
fBßJ * Wan meisler und ral rielilen wil, ob leinan, (Ilt sinen hp oder gelide
verwürckcl hatl, er sy usswendig des burgbauns gelangen oder darinne, so sol es
der meiner [oder dar amroeister] dem achultheiBS und dem vogt emhielen des obens
zu huse und xu hofe, oder munde g^en munde, das sie es des morgens ribten
a. S(Atli. (SirJ kfti. Ai^. »la gott-, b. Sdüü. (ü) : t«dcr>.
I Art. Sl - 53 durftM iHterpoUtrt «ein, da&4die uatürlidte ForUeUung «mMüt. < Wititrhali
M Säiät (8tr) Krik Anhem§ witer der Oebendmft .■ spp. eomt ree. «9t. Art. BL * VgL Art. 51.
* Art. 55 i»i in diesiT Ftisumiri junger : im Batc ottschci-Iet die Miijoi iidl ! i/iebt, wie es scheint,
mehrere Schreiber.' 132.^ warni die KatuieiperluiUfmu aber Hoch ntdtl *o enlKickeH. * = IV, 4 im
StBr. iu IV, 4 Ho(iert «D g H5» Nun «wr VI. 5ti ebendanach in D § 65 und 66. IV, 4 muH atm
wmittelbair torhgr etugtacMtH werden. « Atuttig mteh im Heuäere Jämerptm noeh foL 10^.
tn dieter Farm hat der ArHM tdto weiht nMU in 7) geettmdm. Mir m^nt in SS der StkbtB «m
<Mnd sol s( Jinl!heis.s. 'nki i(fnig»tens von .dctniit su drs nit>. in 57 ton »lioniciif sie dan nit»
spaterer ZimUi <.«>*. IknH im SchR. in uihI :1(J int dtr FaU <iix:h mcUt vor(itf.ehen. daß Heister
und Rat ohne Aasistem des Schultheißen und des Vogts richten h>nnnn , i>yjhl nhcr i^it uhcH SchR. 19
der SehtdtMB «a gestdU, daß er «Aue <ieii Witten dee Satee riehU» darj - Nach dem SitBr. etaiide»
die ^rfOcT D § 95 tmi 99.
I
TO S^TAliTAECItT VI.
wcllcnl abo den. dw diiii lit». oilcr gelide vemurckt hanl ; and sol ^chullheiss und
voßl zü gcrichl kouien und solloiil gehorsam sin; detent sn des nit, so s<j11«miI
doch meistcr und rat richten, und soUenl schullheiss und vogl gebielen, dass sie
logent von ireo amplen. das sie billich tun soUent, und uns[crj" stell gewonbeit
ist. |57] Isl aber dass meister und rat richten wtt umb wunden, als man tegUehe »
dut, oder nmb ander unzucht, das yemen an Übe oder gelide got, ial es dem
schullheiss und dein vopl dos obens nil gesell, so sol in der meisler [oder ammeister)
sagen oder kiml tun des morgens, e meister und rat zu pcrirht silzenl : koment
sie dttii Uli zu gericlil, so mag doch meisler und rat richten. [58J» WeUcl» uuser
. bwi«r, «r lye hobt odw aider, dem meister und dem nvlo, wo sie by einattdflr dnl von t«
der alaU vegen. iraitidiiolw oder wisMacMdidM «ntwutat, der rumet die stal ein mile jor
und lag und gil funiT pfnnt. [50]' Wer »ber vor meisler und rat mit yeman unzO-
gonliohc rf>dct oder dus pcrichte irrcl mit sincn iiii/icldeii, den sol nielster und ralo
unvprzügcnliclii' hy ircm eide slrofTen, noch dem die gcscliiehl sich ergangen hell.
[(K)j Wer ouch, dass ein meister vor gcrichtc cim iur^prechcn oder cim aodrn man t»
gebuttc SU svigen, rette er darüber, der besser 5 ß und sum andm geboUe \0p,
xnm drillen 30 ß ^. {61)i W«r fu im mmUvt nd den rat. da «teilt oad ricUwrt.
pcwcffcnt p.-)!, mit wrJiihpi hantle gcwelfen das ist. oiic mit cinr'm slphtcn mcssci, und das knntliihr
ist nnd damit ergriffen wart, der bessert b 8 ^ and ist ein jor von der statt ein mile ; ist es aber
ait kutUidM, m toi er lin ufehald« tim, wen et der meiater und der nt lifaet, und aol die «ia ao
ose geverde. \62]* Nlenuui sol dehein urteil ziehen von raeister und lat an dehein ander gericbte.
[63] Fassung ton Ii : Wer schult- [63] * Fassung ton D : Wer schull-
heiss isl zu Strassburg. der sol nil gon hciss isl, sol nül in rat gan. er werdf
in den rot 2U Sirassburg, wo meisler und es dann gelieissen von meister und rtii
rat Bilzenl sc rate, er werde es dann oder das man die scbeffel gesamnet. «
gebeissen von meister und rate» oder das
man die srhrtffel besnmelt.
II : [63'] * Dehdn welliicher rihler sol richten von eigen oder erbe, von slabcnde
SMÜ, (0.) I *iiiiMi.
' Abijeandert atu IV. 74. Nach dem StBr D i 67. « Vgt JV, 87. V, 66, atudem der ArUM t»
mt t&liger Verärnkrimg du JnhaUtt umgeäHdert wurde. Nnck dem StBr. D § 6tt. * Wiederhat am
V, 1 mit Urimn StMttioiuäiidamnfm. * Atu V, U, «bgdtbril. Aikh i» Btaälen A»u»»§e» natk
J « fol. 11 * . Wiederholt bei Schilt. (Str ) Krit. ähH unter der Ueberachr. app. const. rcc. * Aua
Ueusler Auaziufe und VerfasauHgagtach d. St. Baael S. 478 nach D fal 9". « Atu Heusler
.(us,-M7f nach D fd. 9'. Nach der Varatfraphirnng dt» StBr atand tufiavhen VI, 59 und 63 noch ü
ein weiterer Jh/tragragh. üeber die JKbmjwtau dea SdutÜhetSen, re^. der wdäidiiim MidUer im Saehem,
die Eigem «mI JMe, «diMM CA^^ amgAeH, ßmdeit «üeh «MitMv JbtfMiehium^gem in Art. iSO md ass.
Zum Teil widtraprechen dine BeHtimmungen dem vorstehenden Art Nach 239 feheint iltr ictMichf
hichter in Eigen- und t'rlttwijdegrulirttfn, iir»iiy.ilrns fur Lundtnitr, iwupetent :n srt». Nach :2iJ:i
nclilfl {In Srhult/teiR, wenn Lunillititr itnti'r sidi rtinis hiilitii in hifffn, hlrhr und l iifn/fr, irrnti 40
«Mt Bürger gegen den Landmann üagt gkichfalU in beiden Angelegenheiten , dock kann, tcenn der
iMndmam SidMkeit gitU, die Sache emA «er dem Bote bekutdOt werden^ (Nach dem SMt. 87 nimmt
der Schultheiß die Vnfuge ohne Beschninkung auf die Landieute fur sich in Anspruch). Da diese
Bestimmung im offenen Widerspruch ru 63" steht, letzteres aber im StR gestrichen teorden ist, so
.<chetnen dir licidrn Gcruhtsbfhörden einen KompimmP' ijeschlo^sen :ii liaheu dessen Resultat ttns in **
(irn Artikeln 239 und 263 eorliegt. Art. 263 stand nun allerdings gUtUtfaU» bereits in «nlioeiier
Dlgitized by Google
Ii
oder von stossende noch von ander unfngen, nfivenl mdster and ml aolten es
riehten. : {| [64] Waii ieman bessern wiirl iimb wunden oder lodslcge, lifae oder gut
vor meisler und rat, so sol der scIuilUieiss tind der vogl von dem nil me neraen, den
eiuen fünften teile der gelles der besserunge. ' [ii&l* Weliche nnsscr barger mit spiessen,
K lialllbMt«», laugen UNttern, sweritn. bantx«rn, b«ckenbaben oiUr «R »ndra geweffen oder bereit-
achtSUn konwl g^gangtn oder gelooffm fnr meister und ni, «o liB richtent oder wo ■» sa rat
jiitfMjt. er kome iiss sinem \nw oder uss sime hoffe, o<U'r wannen er komet, and das gerirht irret
oder ratherren, do sie zu rat sitzent, oder ein gescbelle machet, oder ieman anlooifet lu den gasseu
mit dm vmrgeieliirilwn woSm oder bonitwtuft, d«r von gorichto got od«r dun« • ood von den nU
10 herren, ist <1pi" i'in schüffcl, tJcr das (Inf. rler sol sin srliFifTclninpf viM-lorcn habpti iiinl sin Ijtiigrecht
und so) 10 jore von der stat sin ein mite and bossert 20 S 'j ; ist er aber nit ein schölTel, der sol aiu
Inurgiodit Torlonn tebMi «nd m1 ton dor statt sin 20 jon oin nilo vad bmttt dm r«t 40 ff ^.
uss weliches hius, hoff oder gewaU der vorgemelle zulonße geschdie» wil der wurt
swereu an den heiligen , dass er es nil euwuste. noch ralen noch friimende were, noch
» nil euseli«'. und hell er es gcwissel oder gesehen, er het es geixcrel, so vcrre er
mocht, so sol er lidig sin ; wile er aber nil sweren, so sol er die vorgeinmlen
besäeruQge tun, und gienc, die also gdoffen hanl uss sime hnse, hoffe oder gewult.
der soi jeglicher die Torgeschriben besserunge tun. [681* w«r vonont irart, bring«! dor
die clage für den meister, uiul '.vuit der anderwerbe nbel gehandelt, nmb das er geclaget hatt, der
M diii fn'Vfl liatt begangen, der dut dvyp besserunge nmb die unxubt, nnd jeglirher sinci- lielffer der
dut ein besserunge. [07]* Niemuii äul dem andru für weisler und ral gebieten umb
unsacht, er habe es dan 6 olTenaUohe geclaget, und wem democh wurt fai^boUen
drye weriie. und er in den dryen gerichten nit fUrkompt» halt der cleger sine
getagen gesohriben geben in den uechslen dryen lagen noch siuri clegede. die
*s gezugen sol man hören, als wer der zugegen, uff den tnn» clagi-l ; hall der rlegpr
aber keine gezugen gr^s^hribeu geben, und komet gienre, uü den mau claget, ouch
nit für io den drycn gencbteu und vcranlwurttel sieb, so sol er bessern nach der
clegede, als uff in claget ist. [68]^ * Weiher forhas jemans für meister und rat fir-
nymet mit einer Tcrachribenen clage und dan, uwh <1ein das die clage vor rat
ofTennlicli gelesen wurl, der dogdi« reclillith nil nochgaut, sonder jor und lag
ersilzen oder die sach in mittek'r zil gnllif li richtpii liil, desglichcn wan der aiit-
worler sollicher clage lidig erkant wurde, so sol danoch der stall vou jeder clage
zum mynesleu 30 ß ^ verfallen stn, nnd sol man des su dem. der die dage getan
hat, warten ; wo aber die sacbe oder die clage so gross w«re, dass meister und
u rat bedachte die besserunge der 30 ß zu dein sin, so sol es furder stau zu meister
und rat erkantniss. [69] • Ein HgoUebe onsser Imner, er «j golslinas oder ander dienstman
0. SrUlt. fSirJ M.i •odardtMii.
«idertpricht e» alao HS " oder aber es ist in 1), das ja bi» fortgeführt wurde, ttaclUrägUdi einge-
»dMem. HM* tib» mhur AiMcikimy meft rnnscA«» 63 tmd MS shmI wette $iA «WImmi in D.
40 aUerding/i mtch ah npälerer Zmatz, rorpefuntleii habet». Itemler ritirri aHerdituf» den Art nach ./ ».
> Nach SchH. 13 teilen ttirh SehuUheiß utul Vofft ko, daß der emtere »|s, der Mttert '/i erhält.
* Ah» V', 72 (Statut ton lio: oder 13J8), iiufimi/s u-niiij. mii Etule hingegen rullnj iimgenrheilft
» Am$ IV, HS, da» abgekürzt ist aus II, .« Is'iu-h den Sthr. »« D # 76 * Vgt. 11. ;a uml €6.
Der !»»•, verweist bei JV, 66 mtf D § 77. » Iht VI. U7 = 1) a 77, VI, 69 - D n 78, so muÜ
4» det luritehe» tUkmie Art. 6B apUer inlerfelitrt tem. o am IV, 76. Haek dm StBr. D g 78.
7*2
■sIMiIHM.Hl VI.
oder nit, wl zu recht slou vor (l«m m«iiiter and vor d«m rate >n Strassburg und ensol sich dM tut
WOTM. II : (OSa) i Vom« »tt nftn der pMooi od«r nm in rat rihtet, m si amb eigin od«r omb
erbe, Dinbe alaheii. stozcrn, rAfTen, wanden oder nmbe swelrehnnde ding der rat gewon imt mm tih-
teuue, da enaol kein bnrger noch burgerin gegen denie undereu aineu bürgere oder bnrgerinne «cb )
Kchinneu mit dulieinre slaht« banne, wand in «welre bände banne der mau ist oder die frowe, die >
uam baifir siiit, du «bmI inw vonne t»te k«i« mühmI« ibi; mma nl imt riehtm jn aUeari«, ab ob
er niht in tirinne were; er mag Reh wol gezug sin vorm^ 170'* Wt?ltrhor iinüsr bnrger, so iirlege i
ist. ki llt iH t'jii .iiider statt mit siner bereitscbaflft, und mit ni usHt'eret litt Ulissr slall f^e^eii I
UUäüni liurgereu »ue des meiaters und den toUst, urloupp, der bessert fnnff pfondt und ist |
seaebridMi von im • richten diMr tutt; und sol niemer goD Sirossburg komcu nocli in ■«
den bui^^ti : wurde er aber darüber in der slalt oder in dem burgban erig^riflen.
so sol man von niw richlen. uls von eim ebter. [71] > Tnt joona «in nnftege. di« nit
!H (lis*'!n bucht' ^escbribeii stot, (In- snl m^i-itpr und rat rirliton uff dun «•»•l. :th iie b»dunket.
Uuiiii Äie rerbt dunf nocil SoHclicn gfäcilictilon . als dan gc&rhehen ist ]72j ' \Wr das>
einer gesucbel wurde von meislcr uud rat uiub eiu uiusuclil, daruiul> luuu eineu
soeben sol xu huse und zu bofe, und er dem gericbte entwiche, und nit for
gericht kerne in jor und lag. obe «r in lande wer: und blibe dan die unsucbl
doch unelag«!, Jor und (ug, darumb er besuchet isi. ^ sol er doch noch dem
jore niemer in die sfnll konien, er huht- (hu e der stfttc besserUDge geton umL
die iinziiclil, darumb t-r gesuehel unci dcui si huUbei.ss und dem rogl : und **
wer ouch also gcsucbel wurt, den äol wuii unscbribcn, wuruuih er gesucbel sy.
II : 178*1» B«mMt« Uber S^mUbaekem und dtf Kampetetu des (mtderm tntd) IbitM§eridU darin :||
i| • [72 »i]« Claget aber pinn« von ilrmf ;uiil.-i .n. J.is vi im gewaudpr imli,- nnJ fmmmef den geleif
ms gerihi« mit luiscliulden, dati man da.s werliche ervert, da« der uuacbnldig ist. den er ins
getihte M. gdoit, alie ninigra lagen, alte der nmchnldige imme geribte gelegen ist. abe ü
menigu woche sol der rlegere von der atat sin eint- mile nnd sol niemer her in kuauneti, em hab*-
pphpsspr» ifptni» j.'frilif«- und <)»«tnf, flfii pi- ins eprihtp ■ i! 173» • Ist nbfr t\nnf> ipnwii ntxit gesrbicht.
sparet der die riagf jor uud lug, die rleg«'de sol mau darnoch nit me hören. ' Isl das ein
unater bui^ger oder burgerin wurt beclagcl umb zwurenl gewunncn gul. «erdeui
die bessern dem ral, do worl dem acbullbeissen ** und dem vogl ir funflleil und "
nit lue. 75J^ Wer unsser scbriber S( lilebt oder ander unsser knecbl mit Unschulden,
(Jt'i sul zwo besstTunge Um. gliolie uls eim im rate. [70*'" Wer umb deheioerley
uuluge oder missflul von der atatt rcret und dem gericbt entwiebet, dem get das nas sin aa
■. itkiti, (0. mmdStr./: .dm.. h, »kHt, fi.} i «ecbnldM.. c. SckiU. {Q)t «acheldie..
' - IV, 99 Der SiHr .■ni;,\t h, ; IV 'M) ,uij D ) 79 niiJ neu- iiul lorgrseteUm -v.., »odaß ja
tUr uLigc Artikel nhht tiui-il.< h ni 1) tj'.ihtmi^t iioitfu mrii. » Am H . .'»/ (= II. r,2) umgearbeitet.
Aach dem ÜlBr in I) # 80. i An» IV. 94 Hmgeamlert. A'.if/i dem StBr in J) § Sl. * BtilV.X«,
Veijährutig der Sdtuld, verKeiU der ÜtBr. auf Di 86 (83). ßieur § 83, der mm« dk Klammem tetgen.
diem AnM nttr atrfifi. wird VI. 72 arm. Am» hat Ht D n«'«**« VI, f1 und 7* olm mch em
Parmjmph yr^lawhii • Ikr SUlr crurisl eu IV. 42 nrhrii D i I.' und 164 auch auf D f si . /„a «it
oImo iiiufi fiti l'iiiiti/nijili ,,l,uhilini Inhalts irie jene ge»taudeu haben * = IV. ä5. Bei IV, 25
rerweiHt der StBr. auf ü 85 und du VI, 73 1) * f>C entapricht (StBr tu I V, 3G) 90 itird 84 md 86
twüchen VI, 73 und 73 eiuaiachieben »eim. » S, Am. ß. « «. • VI, 73 entspricht D ß 8G,
VI, TG B 9 Sr. F»r VI, 74 imrf 75 r«f ofao hier Mn Plate; VI, 73 htnM aBerdmgä auf IV, as.
Entweder utatid also dieser Artikel ,n VI an audiier SteU. i>,l,-r aar mit in den ArOM VI, 7Q «S
tt S S7 ciniegriffeH. I» Au* V, 28 (lyl. IV, 33j. Xtiih dem 6'/lf<. V 6 ^7.
üigitized by Google
MOer beshcrunge ait abi, er habe daii f gesnoreu dem meister gdMWMm Xtt atn; i><> er daü gcdnt. so
gat er»! sin bessernnge an. iiiul miI <l>'y invifitor den eit prapfoben usswonjJi;/ ilf;, bingbniins..
j77J ' W au ein f^ewall oder ein utmicht bescliichl in dieser stall und i)eHmi«U'r vuii
wunden oder ludslegeu. da^ sul der ineiäler und der ral unfolieii zu richlun, »>
gerichtes läge suA, in den nechsten drycn tagen, was tage die sinl one Sonnentag
und gebannen \'irtag; und soUenl das riehteii noch der missetat des scbuldigen uff
ireu eil. es sv ^e» lage( oder ungeclaget. so es inen furkompl, oder selhs enipfindenl :
was aher nil geclagel wurl. do so! rlif' liessenuige doeh niemriii nn lil»e oder gelide
gou; blibe aber die miäs>etat von des nieislers [oder amnieislersj wegen unger ich lel.
an vcKehem do der breste were. der sol bessern der statt 10 V Strasshiirgcr ; es
wer dan, dass sie das ander der stell anligender Sachen halp in 8o]icher syl unge-
verliche nil getun mochtent. |78J ' Wan imder dan bargani. er sy Inlsel oder vil. ein
zonw «der ein niissebelle nfferstot. und dor nieistoi' (oder nmmeisl<'r| frideii daran gebntipt
ussweodi^ des raics. solirlu» pi-boll sol tnnii lialten 1)V ili-i pf^mie, ;i!s .lini ilas
geboll geschehen isl ; wer das hreclie, das sol rneisler und rale das geholl von dem
oder denen nenien, die das veibroclten hant, und b^v iren eiden nieman Taren
Jossen, und sol man dem meister [und ammeister] glouben. wie sie sagent, dass
sie solich verbrochen gebot! gelon hanl, die onch das by iren eiden sagen soUent.
[79]' Welinher unsser hurger oder hurgerin der sied Inden vor ineisler und ral
jiciscliot. oder susl vor dem meisler [oder ninmeisler]. <si kein ral wer. gegen eim
Hudrn uiissrm iHirger. wem der l'ride gehollen wurl, verbnchel der den friden, der
bessert 10 s und sol 10 jore von der statt sin ein nnh», und sol soKche besae-
runge rneisler und ral nieman erlassen. (80] Wer oudi dass ein eliehe gemedide
vor dem andm der Slatt (riden lordcri vor rale oder änsl. den tViden sol man nil
geben : wol mag der meisler [oder der amnieisler] gebieten, dass eins dem andrii
weder lasier noch Irit liipe nnders dan mit gerichle und reolil ; welicli?; nlwr solirh
geholt verbreche, das sol meisler und rnl stroiren und riclilm noeii der geschichl.
als sieh dan in der worheit crßndet. (81) * in das ycmas riagen wil v«r nwiatMr und tat
nmb Klaben, wanden od«r tndtkg*. wntt der undergangen nnd nnderrirhiet mit trowan odar in
debeinen nndrrn w*>g von koim nns.srni biirg»r. dass er sin klag« nit ablos»» wnn mit «ineui willaa;
wer de« vrxnget wart mit ZHeyeu oder me, der bes&ert b 8 und ist ein jnr von der statt «in
mal«, wil man in ab«r mt erciigen« ao H>l er Bin recht daiTnr tnn, dna« «r der Ketat nnaelinldlg sy.
\i<T\ Oescliieht ^cuian ein unfuge in dieser stall, und wil die elagen für meisler
nnd rat nnd wil sin t'runde ral liiu nmb lial)en . der mag wol siner tVüiide 12
hesHineln utid nil im- mul irs rntrs [»llcfii-n. und wan er iren ral genvnipl und fiir
gerichl wil gon, das sol er tun inil sineni lursi»reciteu allein und seilte sehste suier
fhinde und nit me; desgUchen sol ouch der tan, uff den* do claget wurt, und wer
a. Sfhlt. ,<»' n^J. : -tun.'
' Vfft. n»r ntlfm IV. '>7-rt9. Xv IV. r,7 mtinl lirr SiBr. « D 9 mit einigen kleinen /usützen»
* UmgearMM im« IV, M (- IL M). Saek Hern StBr, «ntojM'/rh« ikviD§ 89. > VI, TS =^ D 89,
VJ. m = Bß m Dit niferens in VI M 7S iu Pf Ift. fi» me»»m in T7 e. 80 ArtO^ gettriehm
trtnlen. Ztrimlioi VI '7s ,(„if Ss tnmohl .r,;.' fnn,i,:t,ii Gnnulfii iii'hf~ hrxeitigl :u VfTflflt, dn VI. SS
~ Ii it lOi ist. III 1) tiho nofftif iiiij ihfrtmi Hmmf no<-ti Ü i\ir(ujritiilien wrUt Mandeu. * Au» V, .»6
MM* der Fwmg nw A (Statut roii J307 «ttr ai6).
Str. 10
74
anders dut, dan da vurgeschribcn stol» der besserl jor und lag vun diser stall. ti<g<-s
Hl) den biirgbaun und nahlcs ein milo und gil 5 fl .j. [83] So oucli ineisler und
rHl yeinan innh iiiifugc zu rede setzen!, wil Her sitier fninrle rat nemen, das sol >t
luu, als vorgeschribeu slul und nit anders hy derselben besserunge. [84j l>fii oucli
mtanAer und rat amb unfuge lu rede lelient. oder der «hd anfu^ dut, für den sol *
dehein unsser burger oder bnrgerin billen, weder den ineisler, den ammeisler, nocb
den mt oder deheinen sunderlicb under incu. weder heimliche o<ler offennlicbe, dan
der, <M die iinfiipt* ^f[nn half, sol slcchliolii'ln' inil >ime fursprechen und nil iil>er
Ü siner Iniiule tnr ral fjon. und sich vt riiiilsv (irlen uuch sim i iioldurtTt, so rr Iieste
kan. wurl oucl» veiuau, es über lang oder über kurze uuih uuluge von lucisler >*
und ral gdtessert, den sol debein nnsser burger hetlTen abbitten weder heimliche
oder Q^fennliche in debeinen weg: wer anders dete, dan da vorgesehriben atot, der
oder die beatscrel h 9 Af, die man nieman faren lussi-n sol l>y dem eide. [85] Ks sol
nieman den andern besomen » nmh unfuge oder umh iinziicht in dehfinen wo<»
anders, dan da Vorbescheiden isl ; wer das breche, der Iwssert, als dM\'ür geschribeti i>
slol. [8ti] Ks sol deheiu unsser burger den andni unssni burger beclagcn noch
bekumbrn amb debeine miete vor geistKcheoi gerktbl noeh wdUiciiem gerichl ; der
das briohct, wurl es clagel, der bessert dem rat SO ^ ^. [87] ist das yeman daigel
vor meisler und rul inid sin clage geschriben gil, es sy von wunden, lolslegen.
nolzogen oder nndrii nnfugen, die eljioe sol er nit ändni noch wandeln, dartzu j»
oder davou zu logende, wau uietster und ral solleul urleil sprechen nocb der clage,
als dan geschriben geben ist» und nodi der sntwnrt, die man gegen der dage dul»
obe anders anlwurt dagegen geachichl und noch der urteil ; hetl einer dan ulzit
ander zu clagen. do sol tm sin recht bchallen sin. [88] < Wellich burger oder
hiirgcrin ein andrn unssrn !>urger odci !nitj;rrin vor iiieisler und ral [des «^rosjten m
rals| bcclageu wil, das sol er tun uut uu>ser lirmn bulte . und sul fiiieli
heisseu den bellen , dass er dr^e werbe l'urgebiele one underlus, welicher dun
ander inen» es sy cleger oder ulT den mau clagel» an dem dritten gerichle nit
BU geridite komet, den sol meisler und ral Iwiogen in maas, als hie nodh
geschriben slol. nendich [vor dem grossen rat] der erste gelwang 5 ß donoch i*
hy den 10 fl. daninch hy eim )diint, dnmorh by HO ]i. donoch by 5 ff, daruoch
by 10 8 und lesle by dem burgrecht. [8UJ ■' * V\ clhelm unssrut iugeaeasencu
buTger Air meister und rat gebollen wnrt von unfuge wegen, und sich der
uaaer unsser statt machet und entwiehet, so in der Stabe und das gebott ergriflen
halt, der bessert 20 m ^ nnd 5 jor von der stall ein mite, und aoUent die 5 jore »
B. Srkiit, (O) filft ia ttnrr Anati-kuMg tfkUftttd tei .• bjsuneil,»
• Vgl. IV, 6ti. IkT .StBr. ttrweitt hierbei nfhen Di 77 omc* auf D i 101. Der Artikel hai n<MrHth
epäten ZuiSUe. * Auf Difmtilm VI. S» mtitprkkf. folffi D ß tO» ■ ß, il4fm VI, 147 ff. inhalOidi
gleich SU utrlien int. Die <;r^ii))ili-ii Aililil "ifi /4(7 sn«/ (i/>/; ,iu ilirsrr ShUi ■<juitereM Kiiinchnh^rl. Du
iturJi enhlreiche Farngrnphrn ihrrn Inhnitit tcryfH tu der RechtHitufteivlinuiig ron läJlH nicht geMiimim ««'
hifbrn kuittien, w ist tnit Aintiinhme <lf* § Igt der eieh bereite im SiS. V rorfand üe gmue Sethe
der Artikel für de» eod. D m »Ireiehe».
^ Kj . d by Google
1322
fitipnn (T hii!ii' (Inn vnr dir "JIO B pcben : dooli so sol (Iis wiiiideo und lolslcgv
nil aogoil, dan das sol gehaileii werden, «Is davor grsrhrihen slol.
[90J' *Dehcin ral sol macht haben noch gcwall yeuians, er sy man odci frowe.
den dts byslam mboUeb isl, oder defaeiit, der in «hl ist von eines Uideslagcs oder
notisoges wegen, sie heben uaagesworen oder nil, in die slatl oder tu den bm^ban
zu crlonben in deheben weg; wer aber den indsler und ret yemans bedörlfle,
dem das hislum vf-rbothm oder in iililc wert*, zu der gomoiiien Stull milzf und
noUhirfl, das sol iiiiin l'ur meislor und ral und die 21 brin^'f ii , rrkrniH ii die mit
dem merleil, doss mau das für schöflel und ammuu bringen äul, su »ul man dos
tun» und was die schöfRd darin erkennen, das ad man oucb tun. [01| *Wer ouch
in der slatl besserunge ist von wunden oder andern nußigeo wegen, wie die genant
sint, dem mag meisler und ral mit dem tnerlcil des rales wol harlzu erlouben.
obe sie wellenl ; dodi sollent ini't'^li'r iiti l rat dcliein maclil norlt {»ewalt hab<"ii.
ieman harlzn erlouben, der in des besserunge ist, an dem <t ungelugvl ball.
[02]'* Wen der ral von unlbgen wegen ieman an offenem richte besserunge
erltennel, so sol damodj der rat mit beslossener tbfire erteilen, was der besse-
runge sin solli . und sol ouch darnoch meisler und rat mit offener thure den oder
ilifsi'lhen , ik'ii Ix'Sserung gesprochen ist. hcisscn dii' ()fss»*ningr swrrrn oder
Um, und hvdjirlT man die bosscnitige nil anderwerbc an uiVenem gericiilo sprechen.
[Ü3]* * Meister und ral soiient uieman verurteilen UDVcraulwurlcl, wolle aber einer
oder me nil für geridite komen. so iue gnnge geholten were, so mag meister und
ral den sadien nodigon noch recht ufT ire eide ungeverlicbe. [94] *Wer es ouch,
dnss eim meister oder eim ammeisler oder eim andern rsLsherren von voman deheine
unfuge furkcmc. die er frelon lifihen sol. und meister und ral erkanlcn. dass nmn
dpn oder die zu rede seUen sulte, das .•»oUenl meister und rat (un an otlenem
gerichie mit einer verscbribeneu clage ; und soUcut meister anuneislcr noch der rat
über soliche personen, die sie su rede setsen. kein heimliche gesngnisse verhören
in deheinen w«g; wan bedarffe der rale in der sache gecngnisse. die sol man
hören vor offen rat und in des gegenwürlikeit, der zu rede gesetzet wurl. und were
dan, das.s der oder die, so zu rede gesetzet wereiil, sich verontwurttent und spreelienl.
es sy nit als die ge/.ugco geseil hant, oder die sache eltlicher mosseu anders,
dan es meister und ral AirtiMN^t sy, des aalwnrt und gezugnisse sol man ouch
hören; und ist es dan saehe. das die so su rede geselset werden nodi aller bände*
lung doch mit recht besscrcude werdenl, so sol in doch dchcin ralherre besserung
Turbass sprechen, wan urab dos oder die stucke, darnnih dan ein pcrsone oder me
■m rode p;psel/.cl ist. und sol dchemer des rates jemnn in der saclie deheincn
unglymptle zulegen, die er in andern Sachen gcton haben solle, wau ein icglicher
des rates sd eim sdichen slefaticlichen besserunge sprechen umb dts oder dk stocke
alleine, darumh er zu rede gesellet ist, noch dem und die g^hribene dage uff in
> DaB die SMJfd für tdueerere Vertjehcn koinpeietU sind al« MeitUr ttnrf Sat (vgl. Art. 91)
tmd neof aOn'ii, mOtpridM ni«^< ihrer StcUnng von 1333 Deshalb mnd Art, 90 und 91 woM »{täter
et»ge»rtzl. - Rulshtitihliil^ Hits itrf j. Hulftr lUs Ii .hiltrh Orin. XX, JDMMIflt. > WMMUU
Schilt. (Str.) Kril. Anh unter der Vebertchrift app. const. rec.
7tf itT.\lfTn»:ilT VI.
slul ; Wim aber die urk-i! voUeguul, bedunckrl dan deheinon <lt*s rales oder veiniin
iiiidi'is, lUiss eil! suliclir (wrson»' furbass utzil böses oder miiiÜIirhs girluii ilas
iruig man dun nifister und ml uuch furbringcu. die uiugcnl in luren darnnib /m rede
seUcu nach dem da vorgcschribeu stol oiic gevcrdc. und welicbcr des rales uuders
über ieman spreche, «Ibb da vorgeschriben slol, der beraert 30 ß ^ uosser stall. »
[ffS] *Warde man oucb yemau xu rede selxeii me dann mnb eilt sacheoder alucke,
* wil dan die persone, die zn rede geselzcl isl. jegliclie slncke besonder vcranlwurleu
odor i^ezugnisse darnnih notli vorfresrlirihciicr mosse killen, das niafi ein i«'gIicLs
vvol lun. iiinl wir liaileu tiir ein suciic. was ein geüchribeit clage iniuiiallcl. der
älucke sy eias oder me, doch dass ein jegiicber, der m der rede gcsclsl wurl» i*
jegliche stuck« sund«r Teranlwurten mag, aU vor »lol, und umb iegliche «lucke
H gezugen Icilten. als umb unfugou recht isl. [06]' * \\ en ouch meialcr und rat
hynuanfurdcr zu rede selzeii, es sv umb unf'ugen oder obe veman der stall das ire
abgpzopcn li' llc. rils filleiiiend oilcr anders desglielie. oder ob vemun vor meislor
und rat gegen der stall zu rechligeu helle als solduu oder auder, die des gewiseu la
oder achutdig werent xu tun, do sol nieialer und rat einen uas dem rate darlsu
ordcnen, der der stall tr wortt luge, on ein slettmeister» der dan richtet, und ein
ammcisler, and'* der sol die suclie in der stetl Damen furai und alles das darinn
Itm, diiv dnrzn notdnrrtif» isl, es sy die sacbe zu voranlwnrften. f,'cztignissr' zu leiten
iiiiil Wils (liinii iliirlzu ^'clii^iscliel ; und wer «mcb von 'Ii'mi v.\[y inil iirtoil dartzii f
erkant wurl, der sol das tun biss ende uns dersi.dben sacbo und der mag dan eineu
fursprecheu nemcn. obe er will ; und «'er es, obe er rat in der saeben bedOrflte,
so sol er einen, swen oder drye von den heren den '^1 nemmen, und die aollent Im
dan gehorsam sin /.<■ i^ilcn in aller der inosse, als gienge su die sacb selbs an
ungeverlich. tiiid sol docb in der saebe uil urteil spreclien : wol mag er in sincn »
reden ein rcilit sprechen, als ein fTirsprcelin \97*'* * In disen arlickehi fillcn sol uss-
genomeii miu mort, verrätrige, valscb, diebstal, noli^og . daruiuh mag muu wul beiui-
üch gezugniss hören und richten, als harkomen und recht isl. |98] * * Wellieh bai^ger
oder bnrgeria einen andern unseern burger oder burgerin vor meisler und rat des
grossen oder kleinen rales herlii^rt, von wellier bände sacbe das ist, one amb w
Unzucht, ^v;m noch elage tinrl imtwiiil die s;u lie gesetzel wurl hu ein urleil, wieder
wen dan das urleil vellet, der sol meisier luul rat pebcu. al> bie noch geschriben
fcloll : do die sacbe uil hinweg gewisen wurde, uemiiclie t in jegliche eude urleil
vor dem grossen nt 30 ^ ^, die sache »y umb vil oder laiel. item vor dem deinen
rat von einer ende urteil die mynste urleil 10 Iriflle aber die sacbe 30 ff oder •»
darüber, wie vil das isl, gU 1 B und nit nie. W •*\Ver uH den andern clugel vor
meister und ral umb eigen und erbe und geclagel und geantwurt wurt in der sache
.dar— und» fiUtStiUt. fi . k. Sekilt. ,Q; -nit-.
' Wohl Junger ; X.Y/.' Auch die liezeuhmtut) < stctlraeietcr • kwnml li'J'-i noch nicht cor; bynnao-
forder ! * FolU mU Um twrmfgehe»d«n AfUktt». * WieUtrholt bei &'cM(. (Str.) Krit. Ankaiig »
unUr itr Utteraeihr. afp. «oiut. na. * Jüagir; wf weUm Au^ßhnnl9 «m «rf. S9. WitierkaH
M tkML (Str.) ICh'f. AtHimg «nfer der Vtberickr^ spp. eoast. rec.
Kj . d by Google
1322
77
uml (Uiriioch ir worlteil" gelcilonl ein leil «»Irr y;iu\l/. mul da» dor clrucr di« clegile
iildol gegen dem, uf den er rhif;i t liiit. ec die sache geselzel wurl an ein nrlfi!
und sich uuderein ander busl iKhleiU, du sol der cleger geben meisler und rot, als
vorgcscbriben' slul. [lOUj' *Und umb daä die suchen vor meisler und rat den beiden
» reton desle kurizer werden und die rele nil umbgdUrel, wer dan'> der isl, der in
einer sacb« vorurlhei) suchet: es »y gesugen zu vcrwcrficn, uqgewobaliebe tegunge
SU suchen , ungewubulichc ver/.oge /u vordrn , wie oder was Vorurteil gcsucbet
W'crdenl , in weliehen weg das isl , nulzit ii-^spcnomen : witler wen solich urleil
vallent, der burgta ist oder dem slabe gesessen ist, «ler oder die solleul bessern,
1« iiemlidie vor dem grossen rat 10 p und vor dem deinen rnl 5 ß, als dick das
gesoliiebt one die lanllule, die got dis nii »n, die nil burger sinl, und da die sacke
nil hinweg gewiscn wur(. [Iü1|' *'Wvr das ein burger oder hindersahsse, der dem
slubc gesessen isl, rail eini lunlinanne zn ^.-erichle gicnge, es sye vor dem rtos-scu
oder kleinen rale, da soll der hitrgi r tuler liiiidersa-^se ' von etvle nrleiln und vor-
14 urleihi, die er verlurel, der sloll das rolgelu geben, - als em burg«'r gegen dem
andern ; doch bedarf der lantmann das ratssgelt nit geben, es sye vomrleil oder
cndeurteil» dsn er darinne genusset, das er von dem land harin dem rediln noch
volgende isl. [U)»|^ *\Ver om h co-lcu an den andern vorder! und sich der ander
«hirwidor setzet, also ilas worbeil'^ d;irinii<' crleilel wurl, und ila^: man sie mit urlcil
m von ciiunidc! nisen muss. wiflc? wen r'u\ sdln lie urleil vellet. drr noI geben als
von eim Vorurteil, es sy vor dem grossen oder cleuien ral, doch sol solicher cosle
in den ueehslen acht lagen noch der ende urleil erfordert und gescbrihen geben
werden. [103]' *Es sollen ouch alle, die da burger und dem Stabe gesessen sint,
die vor dem deinen rat /.u scbatlen gebebt balKUil oder noch bant mil leutlulen,
» und dif d;( rates gelt vcrfnllenl sint, das die d;ts ralzgcU, so sie verfallen sinl oder
furbas verfidlenl, ^eben sollenl in olle moss>e. als ein burger gegen den» andrn.
wiewol die ianUule das nil gebeul, dau die lanllule darinne genycsseul das su dem
rechten barinn nachvolgende sinl.
[104] * Wie man die deinen retc beselsen und wsit man inen gelten soll.
*i Man sol alle jore 18 erber man in den clrinen rat kiesen und welen : nemlielie
6 von den conslofelcru und 12 von den anlwercken. und usser den sehssen von
den conslofclen drye meister und zu den der arameisler, der das necbslo jore
gewesen und abgangeu isl. zu vier meistern zu richten; dieselben 18 solleul sweren
». StkUi. fiSiLj A<-«(. Jtkmtf •kuiilKlMA>. b. üeiiii. /&> «ward«». c. Schiii. •■■damnf,
9} d. Dat «Mft MU itt Sttik. 'Sir.) Kfit. JUtluinf, 4*t f^rtfhlft : »n wy Torwteil od«r «adurtoyl ;
dann dariuiirn gimcust, diü er Ton dem laiui herein den rcchUin Dauhgcfol^'l i '* « Sck 'tU.
füll-} h'-il AaliU'iy kunlscbatt f. Srkill. Sti- ' Kiit. Anhang append. luu l rtc laaM dfr
Jw. -vun Undburgtrcu ralgelt halbe» der herrcn W nieiuung ist, wdnd luudburger vur dein
grosxeu nl odtr kleiuea rat to «chatfen iMben UDd ein urteil wider »i« llUei, so soUcn st« der
m etiA deeoo gehen dae relgell, ale iiide« bufgar nacih hmg der oidnang. tdaie eacndt poat letore
anw«..
' WO — 103 jünger , im metieriwti btt fkluU (SU.} Krti. Aiäumg unter der UeOerschriJt app.
<-onsi rec. « lOt de^ ' J09 4et^ * Bat Amtiif mu tOi ^ t09 m Btmkn AMtagm
Kock J« foL 19*>.
78
STAVTlU-XilT VI,
iiii tlcn heiligen re<'lil geridid« zu liHlten dorn armen als Jem riehen uixl x'fi
ricblcn in mosso. hIs hic noch ReschrihrMi hIoI. iinrl onrli vr»n nifman fh-hcin riiiel
noch mielflohn" zu ncmcn. als dus in der 13 buche versrhrihen isl, und soll**nl
ouch dietielbeu 18 ulk- läge, üu man richtet, zu gerichle gou zu der andern ralZ'
glocken in der mnss, als dan der arlickol von des grossen ratiw und iren we^^n ^
das inndiaitel. llOoj **Zum erslen so soUent so rat allen dingen alle un verzogene
rcclil hören und ussriehlen. die für su kominfnf : sfllcnl ouch zti richlen haHen
iiiiih eipen und umh erbe unlz -ein drulinndni I ptnnl und ni( darnh(>r [ 10*)| **Worn
oucli l'ur die deinen rele geboUcu wnrl von lunlluU* wegen eins unvencogeu rechten
halp. komd der nh lum ersten gerichle, der bessert 5 p J. komel er das ander t»
gericlit nit. so sol man den lanimann wider hinauswisen und sinen sachen lassen
nacbgun, by welbfin gcrichte aber ein siolieher sinen inM'libotten mit vollara gewalt
lii'tlc. II II den tag ball er gnug g<'lun. * * ^^ > IIk ih hnrper ouch liegen dem
andivii IVirgcbollen wärt, und iIit an dein dnlti u i;friclile nit komel. (Icii sol der
mei.sler und ral Iwingcu, iieinlicbe der erste Iw.inj: ^ die sint des ineislers, i-'
als dasharkomen isl. damoch by 5 ß, damoch b,v lü p>, darnoch by 15 darnoeh
by 1 W, damoch by SO damoch by 5 9, darnocb by 10 * und Hess jenao
aolich gr hott nff sich gon und wolle furer ungehorsam sin, da sol der deine rat
darnorlic Cur den grossen rot»* bringen, die solltMit die fiirfi stroü'en. als sitb das
gebeischel. [lOS] **I£s sollenl ouch die iuei.>»ter by iren eiden nicinan sine w
suche verziebca durch dchcinerley geverdr und jcdcnnau hören, was dan aller
notdurfll ist, ungeverliche. 11<K>| **E» sol oucli dchein meistcr under den Tier
roeislero dehein saehc, die undcr 60 |>fand ist, zu urleil lo^n gon, er sy dan su
mynsten salbe nuiide des rutes do. die do iirteil sprecbenl. und was sich getrilTel
biss i\n hundert pfiuul nder flitrnndiT biss un (iO pfitnt, dns so! er nit lossen zu »
iirleil gon, er sy dan sali)«' 11 sciiutiel da, und was sieb gelnttet über hundert pfunt.
wie hohe das isl, sol er uil lossen zu urletl gon. er sy dan salbe 13. diss ist zu
verston von endeurteiln aller dinge ungeverliche. [110] **Der mttister des kleinen
reles sol nieman dehein hotten uss dem rate geben zu den iren Sachen, die dan vor
den reten hangent; inögcnt ober die parllen yeroan iiss den relen erbitten, das sie *»
zu iren .Sachen frangent. das sol man inen gönnen, ist dan das die sf»c!ip nit in
der giiüichkeil abgetragen wurl, so mögcul die selben, die dan in botlen wise do
by gewesen sint, wol daramb orleiln und sprechen, obe sie anders bedunckel, das
sy das consciencen halp tun soUcnt ; und sol der meister sie als wol fragen, als ander
- man, sol sie aber nit trengen zu sprechen. III; **Wan ouch der meister des »
kleinen rates, der dan riehtel, »t sy recht nicisli-r oder .spettmeister 'sie) den fur-
»jpn'clii II (mIci den partten pclnitel zu swigen. so sol er inen ziuii ersten gebieten
by 1 {i '). und den sol man dem, der das bricbet, nit laren lu.s.sen und sol ouch
der meisler in nit forbass boren, er habe dan den Schilling pfenig geben, und bedarff
noch sol es der meister nit fiirbsas setzen, obe der sehilUg verbrochen sy oder nit. "
und noch dem ersten gebott so mag der meister gebieten zu swig«), wie hohe er
•. ÜMTMii ißtäUi- Mal .SeMi. (r rnui Su-. iMmtr «iDuitcloa« dtt rirkligt Form <ti irokl •mietewoii '.
DigitIzecMsy Googl«^
1322
79
wil, und wie er gebutel, brichet das iemau, der sol uuch soUche besäeninge geben
güclipr wise, als von dem ersten {feboU da vorg-eschriben slol. [112] **Wer oudi,
das sich ein urteil zweigle, das 50 ptutil Ireife oder daruiider, darumb sol ein
meister sprechen, und ufT welbes teil der mit siner urteil vellel, dobj sol es bliben.
[113] > ** Zweigte sich aber ein nrteil, das obe 60 V IrelTe. wie vil das wer, die
sweyunge aol der deine rate für mcisicr ntid rat des hochgericbt briogeii in den
necbstPn rlrven ta^^en niijjr'vi rlichi* und sullenl dan die liirsprecben dasetbs clage
lind anlwurl nfl das kmlztsi fi/aleti und sol man die geschrib™ geziignisse und
oucb brief, obe briel da sinl, lesen und soUeul die fursprechcn kein gezugnisse von
munde erztlen noch kein recht sprechen und sdlent dan die iwene des elnnen
rales tr urteil, die sie gesprochen hant, ersalen in gegenwurtiglceil der andern des
deinen rals und so! man dan die seliieii übrigen des deinen rales frogen, obe es
sy .-rpftng^'n in den iirfdln, als die zwene erznlt liabeul. und wan das also alles
|ies3< heilen ist. sü sol dan der grosse ral erkennen, weliches urleil iinder den zweycn
das beste sy, und weliches urleil dait der gross rale oder der inerivleil erkennet,
das das best sy» do by sol es dan bliben» und wider weo ein solich urteil TeUet,
der sol das ratzgelt geben, als vor dem kleinen rat gewöhnlichen ist ; ■ und wan dn
soliche gezweyet urteil für den gro§si<n rat bringet, so sol man inen dissen artickel
von werte zu worle vorlesen, [1141 **\\ - r ouclt einen gcy.ot^ vo« dem deinen ral
l'ur den grossen rul uym|it, Iriüel das under hundert ptunt, wider wen der gezog
▼eilet, d«: bessert 30 ß j. treffe aber die ssche hundert pfunt oder darüber, wider
wen dan der gexog volle, der bessert 3 9, und sol der grosse rat den gesog in
den nechsten dryen lagen hören ungevciti. iic. und wim man l inen gezog ftir den
ral bringet, so sol man dissen niiickd lesen.* |11">1 ** I''s riollenl uiicli heide ])artlen
den gezog vor dein rleinen liit vcrsidiern, e der für den {^rossen ral bracht wuit.
[UÖJ* **Wer einen gezog von unsserm kleinen ral oder von welllichem gericht
oder andern wddichen gerichten in unsser slati fnr meister und rat nytnpi. der
sol mit kein, der dan in dem rate ist, nul«l von dessellien geaoges oder von der
selben sache wegen reden : und wer es darüber dete, der sol hessern 30 ß ; und
wie manig ralherre einen heseit, das davon mit im goreil sy, als manig werhe s<d
das, das diesellie rede zu dem ratherren gerell hall, 30 ^ >j gehen : und wan ein
fursprcche oder ein ander man einen gezog vor meislvr und rat erzalel und die
antwurt von der widerpart darnff geschieht darinn und in der sache geiugnisse
geleil und vorschriben ist, so sol man die goaugnisse, die vcrschrihen ist, von
munde nil crzalen, wan man sol die gezugnisse tun lesen, die versdiril)en ist, und
oiidi hpsiegell brief, o!)e nnders [»riefe An siiil. nnd was vorgelesen ist. und sol dan
ieglicher lurspreche darutf sin recht spreclien, nodi dem dau der gezog genouen
ist und nit anders one alle geverde ; und wan dan der gesog an ein orteil wurt
gesetst, so sol der ralherre, an den es wurt gcselst, noch kein rathenre, der dan
». Hiti- ftigl ÜfAil/. lülr.J IM Aiiui. tet •Iti articuli sunt tancelUti iu cad. ms. II, •
auch iu lleuslera AmiügcH nach J" Joi. UlK
in d«Di rat ist, nalsil Inders zu urleil darainb »preclien, den d«s er und die
>iii(lrrii nilherron einfalliclirlu' und slc)i(icli<-li sollenl .sprpcheii, dor gezop^ ist ilor
iwstle, iler in oder dir andern ruthorron dun bedunkot der fjorechlest niid tlcr best«-
äiti uir ire eidc, hihI sollent onch dcrstdlR- ralhorre noch kein ander rntherre uil
sprechen, das ein gezog welichcr es dan ist. wider uder vaüt l>es:ier sy, «lau der i
«oder, wan er und die andern rathemen soltenl nuwent slehticlicb xu nrleil sprechen,
als davor bescheiden ist. und wie dicke man einen gexog anfohen «0, so sol der
ineisler disson arlit kel lieissen lesen und sol ouoh er <lie ralherren alle frogeu. oI>e
yeuian mit inm tilzil pcrclt hnhf von derselften ■^nrli,' und des gezogs wegen.
fll7]' **Wer einen gezogk von uns^^la deinen rate oder von welllichein gericlile in »•
nnsser alall fnr lurisler und ral nynipt, der sol mit keim, der dan im rate ist,
nntcil von desselben f^essoges oder von derselben sache wegen reden ; und wer es
darüber tele, der sol bessern -iO ^ .\ und wie nianig rutherre einen hcseil, das
davon mil im gerell s\'. als niunig werlw sol das, das dieselbe rede zu dem
rsillicrron f^Trefl hal, 'i ,f f^-plieti ttnd sr»! niicli der rallierre. mil ilern ihm a
tilsu gurell wer. in dei .Sellien snclien nit spreclien und wan eui Inr.sprech oiler
ein ander man einen ge/.ogk vor meislcr und rat crzalel und die aolwurl von
der widerparll daruIT gescbirbl und in der 'sacben gesugniss geleil und ver-
scbrlben ist. die sol man von inumle ni( erzalen. wann man sol rlie gezii|:>:iiis
tun lesen, die MTxlirihen isl, nnd oneli besifjrlt*' lirieve, obe anders brieve il« *
sinl. iiiiil WH» vui-nelo.Ti ist: nnd sol daii ie^lu ii fnrsprech danif!' siti recht
spreelieii, noch dem daa di r ge/ogk gcuomeii ist und nit andere one ulie geverdt*.
und wen dann der gezogk an ein nrleil wurt geseist, so sol und mag der rat-
herre, an den es wurt gesetzt, nnd ieder ralherre su eim iegUchen gesoge
reden und sprechen, was in bedunt^kel notdiirtllig sin und in goit gewisei iifT »
sinen eil on alle geverde. und was gezöge also fiii inri^ter imd rat brohl werden!,
es sy von dem eieinen rat oder ilen wellliclu ii gera lilen . welher da eiuen
gezogk verlirel. der soll unser slall von «lern verlornen gezoge geben ;J0 jJ die
Sache Ireflfe umb vU oder tulsel. und ist der gezugk von dem deinen ral genomen.
so sbl ein solicber, der den gesogk verltmtl.'das rat gell vor dem deinen ratdanttt »i
gehen, als dann vor dem rieinen rat gewonliVh isl : isl aber der gezo/jk von den
weltliehen pericblen liir meister uin! int brolil. s« sol einer, der den {je/iigk verlurel.
das hu.sse gell au dcmsellu h m iuht oueh daizn geben, wie dann davon gesthriben
stat, es sol onch ein iegluii gezogk, der für meister und rat kuinel. vorabe ver-
sidiert sin. ee man den höret, und wie dick mau einen gesogk ancfblien wil, so sol ss
der meister disscn arlickel hetssen lesen, nnd sol ouch er die ralherren alte fragen,
uhe iemand mit ir deheiu ulxit gercll habe von der selben sachc und des gexoges
wegen .
[118J **Von den solmldevoglen vor dem cleiueu rale.
Man sol fiirler zwene sohnklevöglv vor dem deinen rat haben und die ^»ulleut «»
burgschafl geben ieder für lüO Hb. den., dumil die rcte ein benilgen haben! und
i la tum 9nt6eH Teil WMnMtm^ tm m. * Hfl. Art. U4.
Digrtized by Google
1322
81
dolzu sweren, dessdbeD ratas Siele su warten, und was sacheu inen befolheo und
darüber sie güvogtct werdenl, frommeclich, uffrechtlich und erberlicb zu füren und
dariune zu handeln noch ordenuuge des rcchlori und ungcverlich, ouch nyptnan
domil ufizuhalleii uder uinJbzulribea, sonder die sacben su ende zu bringen, so sie
ftifderiiclieii mögeot, ottcb nntiit in dn Mioiie m adien« du nit darin gehört, oder
au der sacben dienel, domit sie di« Sachen deste linger uffgieluiUen odw iemans an
ainant reehten vcrbindern mögent, sich uuch deheiner Sachen an andern gerichlcn
anzunemen, domit der deine rat durch sie gesümet worden möchtp, alles hy iren
geswornen eyden und diirunib nil nie zu nemen dan iren zimlicheii lone ; nemlich
so sollent sie nemen : von einer ieden sacben, die sich triilet über 20 ü ^, von
iedem pAinde 8 ^; was aber ander eim pfnnde ist, davon mOgoit sie oudi 8 ^
namen und danooh, was sicli triffel ub<^ 20 ff von iedem pfände 6 ^, so lange
bitz das inen ein pfunt lonea gebnrt; donocb sy die Sache» wie grosz sie wOUe, so
söllenl sie doch nit me nemen, dan ein ff ungeverlich und nit me ; mynner
mögent sie wo! nernen. [119] **\Vas gelle oucli ir einer iugewynet oder inbringet,
dasselbe sol er in drien lagen aulworlleu und geben dem, dem daa zugehört, und
das nit ISnger hinder ime behalten ungeTerlich ; ouch von nyemant, wider den sie
gevQgtel werdent, deheinerkj miete noch nietloo su nemen in debeinen weg; und
wer sieb barinn anders hielte, dan vOTgeschriben slat, und sieb dns Inutdlicb erflnde,
der sol darumb gestroffet werden, noch dem sich das geburt. [120j ''Es sol ouch
in diser zit und wau.sich iürbass begit, das man eins vogte oder me noldurfllig
ist. ein ieglicher. der sich der meynle ansunemen, sich in die oancelye gaschriben
geben, und dan die rete nnd 81 kiesen Inte, die sie truwent dotsu sdiielich und
togalieh zu sin.
Von den rürsprcchn.
[121]* Ist da» yemand eins wortt dal oder fanpreche iit vor meister und rat, WO das ist, da lie
BD gericht litzent, ist der farsprecbe •in •cb&lf«!, w ao) mn in fragen by ilntm aidB «in taclit •
and sol er ouch sprechen by sinom Mt, «M in radit ilnink«t in dHMlben snc-hen ; ist er aber nit
••in Bi hoffel, and ist snst ein erb*r btirger nnd Pin TinTprsprorbpn mann, der sol swereii, «in recht zu
spiecUen, uod sol meister und rat in den eid geben, das er in der sacbc und in
allen saöhen, do er furspreche inne ist, vor maistar nnd rat ein raeht sprechenp als
verre er aidi veralot, so es in der meisler IVogli «nd tat d««ii dkranbiiittiDMliMM lin;
und wan der rat sbgoi, su glicher wise sol er aber sweren als vor, obe er wil and
der lute rede wil tun vor dem rat. [122] *Es ensol ouch debeia furspreche vor
meister und rate und den andern gerichten gut neineti von dem. wider den er
furspreche ist, noch beiden parlteo rotten ; wer das brichet und Ivunlliche wurl
gemaohl meister und rat, der sd sin von der slstt ein mile tage und nacht 10 jore ;
und wdieher under densdben sweyen partlen sin sache verlurt, demsdben sol- er
mit smem gut uflUchlen, was er in derselben sacben verlurt» und sinen oosten und
«. Aliir. (StrJ tm. .m imht — riam «itei.
I Aus V, 59 (Fassung von A) um(i,whtittt E.i muH sich m 1>. leenn n iXbukmft dort aUmd, da
8B ~ D S 101, 14T — Di lOä ist, an andera Stelle gefundm habett.
Sir. 11
83
fitAIITRBGHr VI.
sdiaden, den er in denselben saclieii geht ] i Ii it, obe er also vil hell ; hell er aber
so vil gtilps nil. so soUent es meisler und ralo zu sinfm übe richten, noch dem au
dau das erkeunent. [123] ' * Es eosol delieiu furspreclie vor meister und rat oder an
weltUoheai" gerichte von dner sadiettr die eigen and erbe oder varende gut an-
Iriffet, me nemen, dan hie noch geachrihen atot : Irilll die aaehe uff 80 f oder s
darübe r, da sol er neaen ein pfunl und nit me; was under zwentzig pfundeii ist,
do sol vv 10 npmpn und iiil mc, minrc mag wol ncmen. der einen fiirfurel
iimb einen dot.slag oder umb ciiieu notzog oder das dem gelich ist, der mag ouch
von der sacbcn ein pluni nemen, und der des clegers rede dut, der mag ouch ein
pftattt nemen und nit me. au glidier wiae mögent die furapredien von dner wunden *•
nemen 10 ß und nil me; umb alahen, aloaaen» rouffen und meaaer ancken und von
andern unfugen, die den geliche sini, sol ein ieg|ieher fnrspreche nemen fünf
Schillinge und nil mo : minre mögeul su wol nemen ; und w er einem ein ahte
fordert, do mogent su fünf Schilling pfennig von nemen und nil me ; und sollent
uuch die fursprechen die sachc ganU und zu ende uss dienen umb das gell, als »
voTgeaohriben atot, und aol nii me nemen, wie wol die aaehe in einen andern
rate geaogen wurl. und wer me nemo oder me gebe oder iemant von sinen wegen,
der rumel dise slalt jor und tag und gil funfl* pfunl und sollent ouch umb die
vorgenante lonc die sachc nss dienen m stunden und zu tagen und an allen Stetten,
do man ir bedartle oue alle geverde. wellent su uuch iemans rat haben zu den »>
voigenannlen aachen, den mogent aie teilen die veigonten lone, und aollnkt docli
nil me nemen, dan ala da vor geaehriben alot, und sol diaa meister und rat rOgen,
ridkten imd rechtvertigen uif ire eide. wie es inen fiirkompt, das einer mc genomen
oder gegeben iiabe one ;Ule geverde in alle wise, als vorgeschriben Slot : wer ouch
das delietn unsser burger ieman hedörtTle. in daz lanl zu ritten zu samnen" und zu t»
tagen gegen herren oder lantluten. dem sol man darumb tun, das bescheldenlich
iai ; wer die vorgeachrihen dinge veiiireche, der aol meineidig ain und ain aeh&ffd*
ambt verloren haben. [124]' *fis ad onch debein fursprechc ir wib, kinde oder
gesinde noch niemau von iren wegen me nemen dan so vil. als vor uuderscbeiden
ist, es SV vor der snchen. die wile die weret, oder darnoch ; imd inil namen sol ir »
debein noch niemuu von sinen wegen debeiu miet noch mietloo noch scbeocke
nemen. es gell, gelta wort, gewandt oder easende dinge ; und wsUehar das ver-
breche, der aol bessern nnaer stall 10 ff ^, ala dicke das geadiee, andere dan ein
roiherre. so vil mag er wol nemen. das ist jors von einer peraone l ß 4.
(ISf)]' *l'nd umb das die fursprechen die sachen furter doste mynner verKieheul w
oder ullhaltent, sonder die parten, su verre an inen ist, deslcr ee gelürderl wer-
denl, so soUent die fursprechc vor grossen oder deinen rcteu oder andern gerichlcn
a. Sfkiü. (Stf.) hmtrki: •Klmn* RatMrdMBf Ut ««Ichen». k SOHli. imtrktt •XWm Vmi*
Ordnung btt ••ton in acht». c- F«p/,.- •■omdw. VMltitli mwA «uMiDdeB».
i XMne gtmte Kn^emrdmms M jüngtr, 8k itt iM muttMiittr tl$ äk, «mMt Art. lU fUtt. m
Die aber »fand slrhn nicht in SiR VI. t pm m» Alt. ISS. > WM iftiycr; ca iat enttäert
awt der etn/arh/rm Hfutmmtmg Art. J3&.
Digitized by Google
1332
83
hy iren eidcD von deheiner irer parten, deren rede sie thunl, sie sienl frömbde
oder bcyinsclie, mr jxelles ufT die sachen nemen, dan UDgeverlich den Vierden
pfennig irs gesalzicii lunes noch besage der ordenuuge: und wan dieselben sachen
mit recht oder iu gullicheil uaagetragen werdeol, alsdann und nit ee, so mögent
* sie das (kberig gelt, ao inen in lones geburt, ouch neowD ; doch wen ein far-
sprechen beduchte, das er an der parten nit sicher were, ine sins verdienten Ions
gullicb usszurichten, so sol dieselbe parte verbmulen sin, dem rurspreclip solich
uberig gell oder gut pfände dofur hinder den richler oder schriber dosclbs zu legen
bitz usslragk der aacbeu ; welher fursprecbe das verbreche, der bessert 30 so
to dicke des beschee. [128]' *Es sol oach dehein Air^redie, ao er von dem ampt
kernet oder das «f|siU, damoch in fnnff gantten joren deheine aehencke, miet oder
mieUon von nleman nemen, lüt7.el oder vil, und wer das verbreche, der bessert
unsser statt ouch 10 ff .^j, als dicke das geschehe. [127]* **Wcr vor meister
und rat oder andern gericblen einen fursprecLeu begert und den bittet, sin rede zu
I» tunde, und im sins gelles butel, an welchem ende das wer, dem sol der forspreche
SU slunl gehorsam sin und sol neh damit nit sehinnen, das er sprechen mflohte,
die sUffie, das doster» der herre oder ander lutc hetlenl vor mit im gerell und in
gehcttcn rede zu tun , wan ein ieglich furspreolie sol eins Icglicben rede tun umb sin
gell, als vorgeschriben slol. es were dan, das ein türspreche spreche by sinem eide, er
w hett eim andern sine rede vor gclopt zu tun, und derselbe hell im sins geltz gehen ion-
wendig dem nechslen moaat davor and nit Airhess. und halt der flirsj^eche von ieman
gelt genomen vor dem moaat oder kett vor dem monat glopt, rede zu Inn. das sol
in nit schirmen, un l iunder sol kein ftirsprecbe dehein slonde gulte bobi n weder von
Herren, stilTleii, clostorn oder andern lüten, daz er ieman damit verbunden were.
a [128]^ »»Wer türbass vor grossen oder deinen reten oder andern gerichlen iu
recht zu schaffende hat oder sich veisiht ta schaffende zu gewynen, dantu er einen
ibrspreehen begerl, m vrelliehem fttrspreehen er dan komet und ine bittet, ime sin
rede zu tunde, und ime aina gelles in sin hont git oder butet zu geben, dem sol
der fursprecbe zu stunt gehorsam und dorail beslellel sin, demselben in der sachen,
IQ die er ime also l)eslymel, bitz ende uss zu dienen und sol sieb ouch des nit widern
by sinem eyde. und sunder sol kein lursprech dehein stunde gulle" haben weder
von barran, stifltan, doatern oder andm lutea, das er yeman domitt verbanden
were. * Bs sol nieman in einer aaohe me furapredMn haben dan «neu. es sy
an geistliche gericht, an wellliche gerichte oder uff der pfoltsen, ein burger gegen
u dem andern, und «A oucli keins andern rat haben in siner sachc, durch das ouch
sin widerparlle iursprechen haben nnige, und sol ouch nieman dem andern sin fur-
sprechen ablegen in dehein«! weg ; wer das brichet und des kuntUch wart gemacht,
' Art. IJ» fäüt. du er lüvamimUf, tnil läS. SchtU. (ütr.) bemerkt . «hic »rticulo« est m uiro((ui
«0 oodice U et J auoOMn,» * Kantlft ditm Artikib Orin. XXII, 97^ au« dm J& JahrhiMdert.
fbMt. (8tr.j AoMritf ; ««auMlIitta» In «odiw H it adaai^MU «daeriptom gOadivt dwpoh nt«
und XXI, « llwen T?» ««VW «oqnitar uulBtai.» > ir«iv<r; ütMOkk gUA JH. 1»; «pL dum
die Anm.
Digiii^uu Ly üo^.)gIe
84
«TAJmiBCUT VI.
der besserl jure und lug vou der staU ein mib und g;it fimf pfunl, c« wer dan das
ir einrnr «in parUe sumete. [130] *& aol ouch mit namen ein iegtiche ftinpreche,
wan er eins roda anliebet zu tun, dem, des rede er dul, den wandel dingen von eim
an" den andern iinlz an dm dritten, als das harkomen ist. [131]' •Und sol ouch
kein fursprecbe by sime eide lüeman kein ander sachc, wider den er redet, mit »
worlten in sine sachc ziehen, die im sin glympi'e oder cre berurent oder andres,
das Bit zu den Sachen gdioret, obe steh des su aiten wol alsil ergangen hell; und
weihet ßuapinsche das darüber tut oder verbricht, so sol der ander fnrapreche, wider
den soUiebe rede beschicht, sollichs von siner parlen wegen verbunden sin zu anden
und zu clagen, und sol dan ein meislcr desselben rals oder gerichts von stunden an to
dos stelzen und darumb oin frof^^e hin und beiden furspreclien gebieten zu swigeu
und nil witer zu reden ; und wurl dau erkaul, da» derselbe lursprecbe süUicbs worte
und rede unbülidi gareU habe und nil zu oder Inn die Sachen gehört oder diene,
80 sol der furspreche das beasern noch der geaohicht und irem erkennen, doch das
die uiynsle besseruuge nil under 10 ß sin sol, die man ouch nieman Taren lossen i»
sol by dem eide, hede vor dem grossen und kleinen rat und den andeni f^erichleu.
[132J * * Unser herren meister und rete, schoUen und amman sinl mil urteil ubereiu
komen, das Veitin und Lorentse die Fürsprechen kein rede me vor den qrbeoien tun
soUent, sonder die andern zween, die dar geordrat aint, * solleat die Sachen snm
gliohislen und besten doselbst Airen ; unde sol debeiner von einer sachen me nemen m
dann zwen sdiilüng pfenning und sullenl nil verbunden mh. sollich gelt keiner mil
dem andern zu teilen, sy tiigenl es denn gerne ; dogegen so sollent Vellin und
LorenLze und Jerge vur dem grossen rote fursprecbeu sin und den luleu irc Sachen
do füren und reden ; und was inen do vor dem rote oder ussewendig des rals wurt,
sol ouch dehemer verbunden sin mit dem andern su teilen, dan was icgUcher «
gedieuen und gewynnen mag, sol und mag er ime selbs bchabcn, so luslet ouch
ander hernoch, dos beste zu leren, welliclien aber Ijeduchle, das ime sonirlis zu
schwere were. dass er sich doselbst nit beiragen mochte, so rnag einer werben an
die ende, do er truwet, das ime das eben isl. [133J * * Und als ouch die fursprechen
der atatt daa halbe gelt von der saofaen, die ieglidier verlöre, bisshar verbunden aind »
gewesen zu geben, do sollenl die fursprecben hynnan fürder sollich gelt von den
soeben, die sie verlierent, der stall nit mc verbunden sin, das halbe zu geben,
sonder sy sollent soUicli gell den partten widergeben, ob sy das an sy vordem,
als dus von aller hurkumen isl, es were dann sache, das der furspreche derselben
siner parten den gerichtegang an d«n anfange widerratm hette und es die parite m
danibw gehept haben wolte, so sd der iQrapräche nit verbanden sin, das gdi widM'
stt ^ben, er tuge es dsn gern one geverde. [134] *Als ouch die harren die dryt-
a. ScUtl. fStr.). •und..
1 Wohl jünger; ventiUedme Bäte wmugeteUt i<d«n«lb«ii r*to» «twf ScMkÜ). * Junger. Dt»
Siebenfr sind eine Behörde drs lü. Jahrhmdtriii : vgl Ei»} ^ SctM Art. I3'j voraus. * Jünger,
Inhtüüich übertuutimnend mit einer StUeverordnung au« der »weiten Hälfte de$ 14. Jahrfmmdert»,
OnN. ZIZ. Vfk mA JH. »4.
^ kjui^uo i.y Google
1322 85
xeliett vormols ein artickdl noder «Ddern arückeln geaeUl und geordenl baut, wau
ein fanpreche sin fiu^mcbeDampl ufbäte, das der dornocb in fiinff joicn kein
{Virspreclie roe sin solt, als dann das derselbe arlickell inneliallel. do sol derselbe
arlickell lol und abe und craffllos sin. |135j *Die fursprechcn sollenl oueli alle jore
schweren au den heiligeu, das sy kein sache verzielienl diircli iniilwillen mit gezug-
nisse oder mit andern dingen one alle geverde. [136] ' * Man sol uuch uiider dryen
furapredien beide vor dem groflseo und clemen rale nii beben. [137J * Die fnrspreohen
sollenl ouch schweren an den heiligen, das ir yeiglidher nnder ioon aQe tage, 80
baldo man das ander mal in den rate lulet, für gerichle komen, so man gericht und
rale hell und an die statt stände, dohin er dann gehört, und ouch do blibe, unl»
der rate uti geslol oder man heissel ussgon. [138] *Ist das vciuuu für meisler und
rate komei unde nit Airaprecben haben mag, und vorderl der, das mau ime einen
fiirsprecfaen gebe von dem rate, so sol man ime dann einen geben uas dem rate,
der zu deme mol sine rede luge; und sol des urleil zu deme mol und in der sache
uil gellen dann als eins auderii fursprechcn und sol ouch ussgon zu dem rnoi, als
ein ander furspreclie, so man umb die sacbe urleilcu wil. [139]* ^Man sol ouch
under dr^cn lursprechen beide vor dem grossen und deinen rate nil haben, und
sol man swene sonder fiirspreohen für die suben riditer han ; und suUent die lur-
sprechen vor dem kleinen rate kein rede me für den suboien tun sonder der lule
Sachen von des deinen ralos wegen beide frömbde und heimsch gewarten, die naob
dem imbiss bricfe und worheil zu hören hanl ; ouch so sullenl die fursprechen beide
vor dem grossen und deinen rale den schribern die urleil hriefe lielfTen setzen mil
clage, aulwurl, rede und Widerrede iu vierlzehen lagen, nach dem die urleil geben
sint, hy iren eiden ui^everlich. [HO] > *Wo die fr(Mnden hie rechts begeren oder
suchen gegen den bnrgem, es sy vor grossem oder deinem rat, do sol des fauigers
furspreche hy sinem eide vor anfange der Sachen den frömden frogen, obe er sich
mil dem, das also zu reehl erkant und gesprochen werde, wolle lossen benügen
one widerusszuge und appeliiren, und seil der frtimde das zu, so sol das verzeichent
werden und ito by Uiben und der burger schuldig sin, das ouch also zu halben, weit
aber der ftOmde aolUohs nit sa sagen sonder firy im rechten stin, sol msn Idssoi
bescheen und sol der burger dogegen ouch fry sin von der urtdl, obe die witcr
ine vy<'] zu appeliiren, oh er wil. [III]* *A]s biizbar zum dickern molc den fur-
sprecht'M I i yde vor grossen und deinen reteu erloupt worden ist, den luten ir rede
tuu im lande, so sol man furbass deheineu fursprechen ane zu gewoulichen
gerichts sten erlouben, iemans sin rede im lande su tnn» es weredan*umb saoben,
die gemeyn statt od«* ir ftyheiten antrefliBn oder einen burger, dem es sin ere, lybe
od«r lebüi baruren were, darinn sollenl die rete macht babra su tun ye noch
• Jüngerer Zumtz. Widerspruch ifetfen 129. Schiit. (Str ) btm^rkt : « camc-llatus in cod, H, eattat
tarnen in Kleine Ratsoi(lrmng> - Jumjer im ersten Teile ISU. (ha irnti-im nputtTe ISthärden
porxmtgetttit. > Jünger: 1323 tat keine Ap^etbitio» möglich, ikhilt. (Str.) bemerkt : « bic articalns
Mt in cod. H eaaeellata« «t n »avgiB» Mboriptam : «berlnimt Heondam poit ««tivitatem Marie
a. XVc Bccondo ; extat in Kleine Rataordnnng • * Wohl spätere Verfügung tda 123 Schluß. Schilt.
(Str.) bemerkt: «hic et se^iuentes articali non extaut in Kleine Ratsordnung sed alü «das die für-
apn^hoi aieht kaotNlnft wgn mUmi «tc* np. 46 «iqiM ad fiS voa «idmiMi >
86
STAUTRECUT VI.
fjcslali drr Sachen, was sii beduuckel der stall oder iren bürgern nulze und put
sin. (14<J) ' ♦Undwelhem fiirsprerhen iun sollicher wise zugelossen wurdl, eim burger
sin rede im lande ze lun, der sol von der sachcn. wuii die 2u ende ussgelragen
wurdet, nit me loim nemen dan >wey pfb&l prenig, mynner mag er wol nemen.
und sol ioe der burger veneren und geritlea machen uad im dotiu alle läge ein s
untze pfenig geben für sin rytegelt und nit me in deheinen weg ungeveilidien.
[143|* *Es sol oucli dehein furspreolie nyemans raten oder anwisunge geben, von
der rele tirteiln zu yppelliren. er sy fromde oder hoimscli. H A-l] •* * Als bil/.har
die fursprechen vor den suben zuchteren die armen lulc niU irer belouunge
geachetcel und mer von inen haben «oUen, daa inen ir ordnunge angibt eto., m
do habant unsaer hetren maister und rat und die 21 gaoidanal, gaaaltt and gamaelit,
daa dieMiIben fursprechen nun Furier von iren parlhien inn einer sacben, die nil für
meister und rnl gezogen würl, nit me nemen noch fordern soUent, dniin 2 ß und
ouch denselben parlhien umb solch gelt schuldig und verbunden sin, die sache oss
zu fdren und zu dienen ; ob aber die Sachen für rat gelzogen worden, so mögen! i»
aie an irem vorgemelten lone 3 ß ^ nemao. daa wäre snaamen & ^ und nil me,
und wer daruher me nema oder gebe oder iemania von einen wegen, der lomei
dise slal jor und lag und git 5 Ä und sollent ouch umb die vorgenante lone
die Sache uss dienen zu stunden und zu tagen und flllrn stellen, do man ir bedarff
one alle geverdc, und dörlTeut solche lone nit me mit einander teylen, als das vor- s»
mals gewesen isl; wöUent sie aber iamana rat haben au den vofgenanten aachenp
den mOgent aie teylen die vorgenanta lone und loUent doch nit me nemaiit dan als
davor gesclirihen slol, und sollenl dis roeialer and rat richten und rechtfertigen ufT
ire eyde, wie es inen fiirkompl, das einer me genomen oder gegeben habe one alle
geverde in alle wise. als vorgeschryben stol. '115'* •Ks sollenl onrh die meistere n
und Schottel au dem subener gerichl und ire knechl schuldig uud verbunden sin,
wo aie beQfnden oder inen fiirkompt, daa die fbrapradian wider den obgaaehiyben
artiekel thitlen, daa dem rat Airderlidk su verkünden» oder hin die canidy
geschryben geben, ufT das sollichs geslrofll und niemans nochgelossen werde.
(14t5] * *Als bilzhnr zu dickren niole den fursprechen heyden vor deinen und grossen m
rälen ouch vor den uydern gerichteu erluubt wurden ist, den lulcn ir rede zu Ihun
im lande, so sol man furbass dheynen zu gcwoulicheu gerichls zillen erlouben,
iemena sin rede zu thun, ea were amb aaohen, die gameyne etat oder ir Cryhatlen
antreffen oder einen hurger, dem es »n erc, libe oder lohen heruren were, darinne
sollent die rete oder subenermeister rnaehl haben zu tun yc noch geslalt der »
sacbn, was sie bedunckl der statt oder iron burgern nutz und gut sin.
Von roulFen. fuste slahen.
[147J * Wtr den uitderu rouliel oder mit der tusle älehel, ::>lusäel oder Irillel,
wuri es geclaget und wil man ea in nil erzügen, ao sol man aine recht darfur
nemen, che er es loudtenet; wil man es in aber enogen, daa aol man tun mit m
' jünger, da im '/.uMiututnlutinj mit Art. Iii. * Jünger tcegen der AppeUtUkm.
3 JuHg€t\ s Einl. * Jünger, s. Evü. ^ ~ Iii. « IV, II (- II, 8). SlBr.: «cf. D § KW».
192%
sweyen gemgen oder me und sd ouch die gecnge» geaeliribeii geben in den
nechsten drven tagen, so es geclaget wiirl. [und wurt er dan crzugel, so sol er
umh ein solicln^ saHie mit der bessenmgc {^ehalten werden, als das den suhenen
in ir ordeniingen von schijtTel und umniao empt'olhen ist], doch sol dis wunden, dut-
i siege und blulrunse nil angon, dan das gehalten werden sol noch inuehaU üiss
buehs. [148]* Wer den andern Uutnwaig macheft niil bengelen, nil sveris knöpffen,
mil messeffB heffilen, nil steineii oder mit andern dingen, die den g^e sinl, wnrt
es geclaget und wil man es in nit crzagea, ao sol man ain ndkl darAir nettini, obe
er es louckenet ; wil man in aber des cr/ugen, so so! man (nn niii xv^^'yen gezugen
10 oder ine und sol ouch die gezugeu geschriben geben meiäler und rate in den
uecbslen dryen tagen, so es geclaget wurt; und wurt er dan erzugct mit zwe^rcn
oder me, ao rumet er die alal 2 jore ein mile und git dem rate swey pfunt und
dani achaltheissen und dem vogt 10 ß und aol mit dem cleger nberein komcn noch
muglicben dingen: wil der cleger zu strenge sin, das sol meisler nnJ rat erkennen
ts und soll dan, der do bessert, sweren zwey jore uss : und wan die zwer jore iiss
komenl, so hall er dem cleger gnug gebessert. [149]* Kerne aber meister und
nt ein blutmnae für, der sieh in der worheit fände und wurde doch nit geclaget,
der beaaerC meister und rat ^n halb jor von der atatt oder git ab«r drfttr dm pfent,
and aol der besserunge nieraan erlosscn werden: und wuU dan einer mcynen, es
«0 were an ine !)rohl und hette sin nolwere geton, darumb sy ime sin rchl un ihenen
beliallen, der hlutrunse sy geclaget oder iingcclagel. ^150]' **l'nd wellier furtter
umb ein blulruiis usä-swi^rel, der äul vor dem iialbeit jure iiil wider inngelassen
werden weder durch bitte noch mit inrjten der funleQ, er gebe dan vor den armen
weysen 1 ff ^ oder sj aber darumb mit inn pfl^gern uberkcNnen, dann sie ein
M benqgen haben ungeveriich. actum tcrtia posl Martini xax. [151]* Ist das einer
eim ein bein oder ein arme enlzwey tritlet oder sieht mit bengelen oder mit sleinpn
würflet oder mit andern dingen, die dem glich sint, wurt es ^(eclaget, der bessert
fonff jore ein mile von der statt und dem rat swey l^nt und dem Schultheis und
dem vogt 10 ß ^ und aol mit dem cleger ubereinkmnen au g^her wiae, als bette
■0 er in gewundet, doch got es im an kmn gelidc, es were dan das er stürbe ; wil abe
er sweren an den heiligen und errngel es dan mit zweyen oder me, das er es nn
in hrochte, ist er und sin hellfer lidig des clegers : doch sol er der statt besse-
runge tun als von einer wunden. [152]^ Da ein notwere erzuget wurt und wan
soUoha fbrkompt, ao aol* meister und rat das riditen uff den dde, es sy geclaget
H oder ungedtaget, umb das der atatte beaaemnge nit übersehen werde. flK]« Wer
aber das yeman den andern mit bengelen duge» den man alao sluge, sudct der ein
> Vgk JV, iL StBr.: «et 0 S 103». > Vgl. die Amn, m 153. > Jünger; VgL «weh tUe Jim.
« S58. « V^. «fe Asm. eu 153. s Vgl. die Anm. nt ISO. « Vgl IV, 84. Der StBr. ttoHert
i^' hift:u «D §§ IOl'. 10;^. KU 10.').. Dil- ersten bftdfn ^iitd wM nur iciederhoU. ari} VI. lai ^kh vifl-
fach mit ihnen berührt, nud 104 utul 105 enteprechen Vi, J6ä. 163. Für 149. 150. 151 iU in D kein
Ikäg, m «Mf iSl müßten denn - mmd fiilaMie* tUU dem nidM Mtgigin — mU M. US MKr
MMfT, fttp. ntei Ptngnphenttjfer» virtiuift gewmti tfni.
88
ÜTAOTRBCHT VL
messer oder ein swert und wert sich uff derselben getal und wandet jenen, der in
do sieht, oder stinhet in zu tode oder sin belfler, die uff der helfT sinl, mit ben-
gelen oder mit wofri'n, der sicli da weret. wil der 9^ve^en on den heiligen, das in
jener, den er gewundct oder erdolet hal. o sluge nut eim bengel uff derselben
gelall, ddn er sin messer zudiele oder sin swert, und erzuget das mit zwej^en i
oder me» der aol Udig sin und sin helffer des clcgers, doch so aol er der stette
bessemnge tun, der die gelatt hat geton. [154]* * Ist das einer ein messer oder
ein swerl zuckel über den andern und wundct sin nit, das sol ouch gehalten
werden, als das den sibenpn empfolhen ist. [155]« Ist das «wen« odpr me mit einnn<J».r
WOrUen and ubei rvdent oder villicht «iiuwd«r mit den fasten sUheAt nnd von ein«nder komeut i»
odar «OB «iBaadn gwohridmi waidMit, iMaaimt aieli ir daMDwr noeh dar catett vmA ddrt d«n
andern mit bengebi, der sol fnr den gcratton rat nit sweren ; ^va^t er der vorgonden getat boraget
mit zweyea odn me, so be«sert er dem rate fanff pfoudt and int ein jore von der statt ein mile
und von des slahens wegen bessert er der statt swe; jore ein raOe und dem rat
sw^ pAinU dem schultheissen und dem vogt 10 ß. ist sber, das er des geratlenen ii
nts unschuldig wurt, so sol er das slahen bessern, als dmor geschriben stot in
dem andern arlickel und sol mit dem cleger überein komen noch mfiglichen
dingen, wil der clegor ?.n strenge sin, das sol meister und ral erkennen und so!
dan swereu Z'* jor von der stall em nule und hall aiäu dem cleger gnug gebessert ;
frile naa in »b«r vit «nnigan, w aol eriia rabht duAur tan. clagel man aber von i«nant» der m
nit da by ist gewesen, das er es gebeissen habe, den sol man nit emig», man sol
inn recht nemen ; g»t oocb ipuiRn mit wv- nm! Juilfffl Imp slahm mit iH'iigplpii oder schirmet
nut mit den armen, das si« oiemaa scheide, wurt er des erzaget mit snajen oder me, so sol er
oueh die vorgaachiibaa beaaarnngo tnn, wil man «bair in nit erzugen, so aol er tin recht dafar tu:
giangt aiMr lüin out in, der weder »luge noch mit den armsa schirmt* und snst do stände, wil M
(Ter sweren au den heiligen, das er nil mit iine d;irumb darkeme, das er ime hclfFen wolle,
obe er nberlooffen ward« oder ub«rtrungen, so sol er lidig sin; wolte er drs nit sweren, so sol er
di« Torgenanta baaaarangs Inn. [156] > lat daa oId «naiB naa ein üppigen Sl^ldeB man, dar
iBo «ImI hefitieliche and adioHielidi aatirart^ daao Iwekoling gil odar in MU» danonb M or
nianaa dahain b^sserange schuldig, noch got an kaia gerieMo, or aol aber erMfan mit SWqmi »
oder me, Ja;^ ps .UrHeiho .^11 in iireehto ttit «ortten; mag er aber der gemgen nit bau,
so sol mau sime eide glauben.
Von wunden und dolslegen.
[IIST]* War dan aadan wnndat mit mrftai, mtt dor «rgrülM, ao aol aaan in fabattan ia dar
offoB Imta ala laaga^ nnts daa dar dor wondan gaaiaot odav atirliat ; und aol naa dan ifehtaa nacii »
a, IV.My .n j.ir-: .r.J,! ,rr.,-l,r,rf.^., /',v. ■![ j„r., I.4 A I (.".- >r\,-r,ll S'-Xtll <-tr.i... A ,• i Uh. ,11 Üb.»;
da «brr Ul lib. • H«>-tk dtu Vti-jUick mir dti- Summt, dit dti- Stknltktiü bekommt, tifktr ftfttilt.
' In (/ifjifr Fa.t!<u}i(i mt der Artikel luitKrlicli juutirr. unii ila 1,'>3 D ^ /''■';, LKi I) ^ 107 ent-
spricht, 155 aber am Uta. V itbertiommen i«t, m »m in /> für 1.^4 iUterhaupl item riale. l'ffl. 158».
a UmgUuMlH mia V, 71 (Staiut von 1307 oder 131S). iMr Artikd ttmd, da 153 1) S 105, 156 D^M. M
emttprkht, wM in D cd» § 106. Auf D § 106 i»t im StBr. aUerdingt verwiesen bei IV, 37: <a«or iomaantn
mit gerateme rate mit stecken siebt oder tftt geslagen, der ramet die stat ein jar, bia daa ar gelMwtert:
ist aber dun ipnuin den aiidmcii uiiiijidehtcrlirlie rAfet oder imc einen beckeling git, dev nur. ' il)
stat einen manot aber eine mite, bm da« «r wole gebessert. * E$i»t firagiteh, ob amdt diete BesUmmunji
hier Otren I^U kMe. > Vmgeorbeitet aus IV, 68 {= III, 19). StSt. | 107*, < ürnftw «
MM OM IF, ii-n II, 9-13). StBr. «cf. D § 108».
Digitized bv Google
1822
sinw Msknlden; ist «s, daa er clor wunden stirbet, so got ea jamm an den lip; geniset er aber der
wunden, so got p» imo i»n <\\f lirinf, es sy dan, flns' pr iimb den lofs!;ig oder wunde ein
uotwere erzugen welle, als in dem arlickcl der iiolwer hie noch geschribeu stol ;
ict iber daa «kr eupiflahet, d« Mtkha gdmt Intt begangen, so sollenl meisler und rot sich
alles sios gutes undenieben und sol es ouch u^ebeo uff skiherheit; und vnm der,
der die missetat gelon liall, dem mcisler und dem rat geaweret, der slette besse-
runge zu lande, so sol alles sin gut litlig siti unil sin Imrgpri. ohc man es nsspp-
notn<':n hall; und wer also umh einen totsl;i|^r wurl hosscrii. der sol ineisler und ral
vun der stall sweren 10 jore ein mile. und sol niemer in die statt iiomen, er habe
I« den meister und ral geben vier pfunl pfcnnig und dem schultbeisa und dem vogl
ein pfunt und sy mit dem deger abereinliMnen, obe er der nechsle ist; ist aber
der c1i-p;er nil dt'r nechste, so sol er mit dem ubereinkomen, der den der nechste
ist; wiirl or iihor l)i'ssern umb die wundf, so sol er nss sweren dem mcißter und
dem rate iüntl jore von der stall ein mile und so) niemer harwider in die statt
u komen, er habe dan e dem rate gebessert umb die wunde 2 ff und dem schulUieiss
und dem TOgt 10 ß und sy mit dem d^r ubereinkomen in alle die «ise, also da
vorgeschribon stol. und sol ouch ein iegiidi ralhcrre ein wunde oder einen totalag
rlgeu by siiiem eid«-, wie es iiiif furkompl und noch hürsagen ; und wan also ein
wunde oder ein lolslag gi rnget wurl, m sol der meisler und einer des ral^ tnit
ao im den, der diis geton halt, l>y der tage/it zu huse und zu hofe suchen, als das
baikomen ist. [li>H]i Wer Ja dar atstt baaaamnge ist, «araial» Am iat, der m1 nsbla ma rail«
von dar ttatt aio und sol in den burgban nit komen« in tnga du ain weg dodnrcli «ne «Ih
gavttdc, oder meister und ral erlouhtenl iint> dan, in den burgban zu ryten oder zu
gon ; doch sol er in die slat[ nil komen alle wile, das er in der slette besserungc
w ist. wrr anders in den burgl^in oder in die statt ftire, e sin züc usslcomm^^t, dnii
als vorgesckribeo stol, und das kuulliche und erzugel wart, der sul uuib den
meineit 10 jore von der statt sin ein mile. II : (166«) * Und jaget er abw ienaanen mit «ime
awertc oder mit einem messere nnd enwundet sin nilt so nnncl er die stAt einen manöt über eine
mite, bis das er gcbcascrt und engit niiit pfenning«. doch aol er den clegcrc unclagoliaft macheu. : l|
»u Wer den andern wnndat, der aol dem geriohte entwicbcn, die wunde sy geclaget oder nuge-
ckgat. [Ifl0f|« Wie maa eiiMD sibet, daa er einen gewondet babe oder erslageu, nnd daa nit
knntliche ist, von dem sol mau borgen nemon, das er dra gericLto wartt, claget dan nieman uff in
und wt! er dann sin recht darfur Inn. so sol er lidig sin, wil er des nit Inn, so sol
er der stelle besserung tun. Ii : lieo^j & Swer amb eine nogeclagete wunde, die k&nüich ist,
m ergrifltai «ixt, den aol man ixh geribte Turrftm. elaget denne iemaa ab ime, man aol Ton ime ribtea.
alae reht iat, daget aber niomnn von ime, so sol er swuni iiz varne und sol der stette bessc-
rfisge tftn und engat ime niht an die haut, wand ea nngeolagat iaL : |: [161] c Ist das ieman daget
omb «nen todtslag oder nmb ein «awle uff ieman tot maiatar und rat, and der den aebaden
galao bat^ aiab varaatinntat nnd aprieh^ er lonken ain ni^ «r babe ea geton nnd wer ainan lip
w notwennda nnd der nrbabe war dea, der da «läget oder von des wegen man daget, nnd daa
' Uminarheitet aua JV, 9G. Stiir. - rh Tl 5 109». * Ergfimt tiaffi IV, im der StBr.
mUerl •!> § 110». » Aus IV, 23. S'<nh dem StBr. «Ü § III». * Uingearbeittt au» IV, 24.
Nach dmi StBr 'D § 112>. '•• -Krgmin mu-h IV, 90, w» Ar &Bf. mHerl «1> § U3>. • ^9
V, 30 (Slafut von mt Firühling) fmgettrb€üet.
Sir. 12
90
STADTHRICNT VI.
m» <Uiiimb sin worbtit Wf, die «oilNit wart ime «t«ilt vaA onnar ttatt recht and gewonheit,
so sol der, nff i\i-n rann claget, an <len heilipen swprnn dns dpr nrhahp des »*ft, der d'd ctBget od^r
von d«« wegen luan claget, and <ia& er es an in br«cbfc und sincu lip uotwareude were; darnoch to
Ml aaaa lin gezogen httno, sint su zugegen, siol sy- aber nit zugegen, so sol man su
gesohriben geben meislnr und ral in den neohsten dryea tagen; emiget er dan mit s
«Weyen oder mit me erbarn luleo, das es der an in brechle, der do claget , oder
vun des we^en mau i-lagel und er in mit bcngt'U'ii. ruslpn. sleineu oder desglichen, '
vor und <■ ri in wiindele, geslagen, gc-woriicn oder geflossen iiabc. so sol ime die I
wunde oder lulslage weder an lip nocli an gelide gon, duclt sol er der stelle besse-
runge tan und darlsu mit dem cle^ ubernnkommen. als urob wunden und utnb i«
toielege davor an diaen buche gesehriben slot ; «imgrt «r «bw «dt swqrm «d«r ne «rbani
IntWi du jmr, der do claget oder von deswegen man claget, es an in brochl und dartsn
sin tn(>i(i«r c zucket, und er sinon 11p notwcrtride wer. so sol der. %-on d«ni nmn klaget, des clegen
ledig sin und alle üin helQer ; doch sol der, der die wunde geloo halt mil der haut,
ein jore von der statt sin ein mile imd, der den toalag geton halt mil der bant, u
sol 2* jore von der stal sin ein mile, ea sjr gedagel od«* ungedaget, und das ial
der stelle besserunge, es wer dan das einer in tSxMt gewalt einen erfliagtt oder ■
wundet, wurl der der gclall lidig, so sol er onch unsser stall besserunge lidig- sin.
[162)^ Wan einer den andern wundel oder zu lode sieht, welher under ineu lur-
ginge und mil der uolwcre lidig wurde, wolle dan die ander partle onch furgoa
und wolte ouch mit der nolwere lidig werden» das aol sy tun, ee su su ohte wer-
dent gclon und anders nit. (163) i OMohioht abw das nn vi «im» dagat, dar «te gdioUhn
liatt, dpr <:inen lip nofwprcntJr was, als Torgesrhriben stot. nnd nit uff den, der die getatt geton
liatt, mag der holffor erzugcn mit sweyeu oder mc erbarn luteu, das Jener, dem er so helffe kam,
tinan lip notwanade wat «ad an ia broht irart, ao aol dar MBw liiig lin nad «al ooeb onaaar » ^
stette keiu besserunge tna; dut er aber den dolslng oder die wunde mit der haut, so
sol er nmh den dolslag 1 mile von di r stüll siu zwey jor. es sy pcclaget oder
ungechigel, es wer dan, das er in siuer gcwnlt rimn ershige oder wutidcl; wiirl
der der getall lidig, so sol er ouch unsser stall besserunge lidig sin und git umb
den dotalag dem rate 4 ff und dem achultheiss und dm vogt 1 ff ; und umb die m
v.unde ein jore und gil dem rate 2 ff und dem adiultheias und dem vogt 10 ß ^.
(164]^ WoIii Lc unsser burgor einen nmlcrn unssir btirpcr in rlrm l.nmlr vriinrlpt oder prsloht, das
Bol man nlttcti m alle wise. als wer es in iin&ser statt ge&cheben, es ny geclagel oder unge-
claget. {lßö|^ Ist das dekeiu unsser burgcr in unssct statt besseronge ist nmb wtuden oder amb
dotalaga oder umb ander unibge, die im an ainen lip oder sin gdide gont nad ao dar m
statt baaiiraaga «nkiOBMl uad ar garaa banridar in wer, Ican man damocli nit erftren, wo
a. SchtU, M4t*»t4 «ll>.
' Vgl. Ämn *« Art. 164. -' Aus V. 31 umgtarlteitet » Au» IV, 81. Nach dem StBr. D g 116».
JJa VJ, 160 D § 112 enUprnch. so meheH im ZwiiAenrtum hier mml dort j^McAaM Ar^fn^fhe».
1} S 113 steht jedoOk hier ursprünglich meht mit «fuf dls «r üa AJIr. muNffOelljeft a« äSue 8UBe «■
vervnesen tM. w »m/i nun- ilrr tmilcni Äi fihil (jrxtrichen werden. Diis k(i)iii nur 163 sein, da 161
und IW in HtR. V »lande». Innert Gruttde sprecfien allerdittgs lacht für seine Beseitigtutg whA et
nicU atuffeachlosten, daß früker S AsUkd üi WnMt Fangnfh ttmuimmgrfiM warm. *■ Umgit»'
beitH atm V, 7$ (Statut «an 1307 bit 1318),
I
I
L^iLjui^üd by Google
1322
91
der clegcr komen sy noch dem Jore, so sol man in harinne lossen, und sol er dem
meister und dem ral Sicherheit pjebcn, w.in der clegcr komel und es vorderl oder
sine frunde dif.' tieohslen und soilenl das kunlliclif rnacheti vor nifister und rat,
das sie die nectisten sint, so sol jener usaiaren hy demselben tage und soi uss sin
a iD defselbeii bcMeronge. ab «r e w«8, und sol niemer Iiarwidw ia komen, er sy
dan mit den nediston franden, den der schade geschehen ist, uberankomen ; und
sollenl euch die sicherheil geben meisler und rat, ist das der, der in der besse-
runge ist, mit inen ubor ein komcl. das es der cleger stcle habe, in dos hesscrunge
er was. [166] ■ Wan ein un&ger burger den andern unsscrn bnrger wondat oder cd dot liehet
1« oder ander unzucbt dul, das eim an aioem lib oder gelide gol, <« m1 ftufcoBw in
dm «adwUn Iqran gtiiehtaB, daiMolt m in dar muMiu und der ratanliiiM uid m hott gamehant;
Dnd sol ouch der meister and der rat die dm garichte bantJwn so hand, dk wände oder der
dolslap oder nnder ntizuohl, die eim an sinen lip oder gelide gonl. sy gfclaRft oder
ungeclaget ; und weiicber in den drjm gerkbten nit iarkeme, als dicke er darnoch gesehen wurde
u van dan nthanm odar von eim in dma nrte is dar atatt edar in dan bwglMui, ab diek git ar 8 f ;
md ml ouch ein iegliche ratherae das ragan off den eit ongeTerliche. ist aber ein soliclicr, der
die geschiolit geton hall, ussgenomeu von eim des rats, dem sol das sehen keinen
schaden bringen zu gcrichto und von gerichte und nit anders, und man so! oucli einen,
der einen lotslag oder ein wunde gulun halt und der uti sm recht furgoü wolle, uss-
■0 geben eim in dem rate, als das harkmnen ist. \i67]* Wwrt yaaiMit want odar aniagan,
«la dar «onda odar ain flnnda danunb Jaaa vatter, brader oder sone odar fattan odar dabainan
sinpn möge, wib oder man, nnsser hiirger, die in anhorenl, otinr yeman anders, der
uiis.scr burger wer, der oaschuldig isl, mnb die getaU anlonflf^t uoch der j^etall and die
wundet amb soliche wunden, wer diu dul, wurl der ergritlien, SO gol es itne an die haut;
entwidiet er aber, so sol er und sin helffer, die da bessernde weident, 10 jorc uss
sin ein mile von der stall, oba ar ain aoiriüla] iat, and davtan aal ar aln aolioffalanilit
loren haben and sol nieini r in den tat kooian, ar und sine helffer, und bessert dsrtSU dem rat
vier pfunl und dem schullheiss nnd dem vopl 1 ff; und ieglicher siner helffer, der
da bessern wurl. dul dieselbe besserunge, der ein schütfel ist, und sollenl niemer
in die statt komen, su sint dan mit dem cleger ubereiukomen ; ist er aber ait aia
adiafti, der solicb getati begangen hall, wurt der bessernde, dar baaaart SO jaf« von
der autt ein nüle und sol niemer sohoiTel noch rather re werden, er und sine helffer.
die, bessernde werdent, und bessert dem rate 8 S und dem schiiltheiss und dem
vogt 2 ff und ycdcr helffer, der bessern wurl. der dut dieselbe besscrunge. der nit
u ein Schöffel ist, un<l komet niemer in dite statt, sy syont dan mit dem cleger nber ein komen;
wurde es aber nit gcclagt und wer doch meister and ral kantliche, so sol er doch
beaseni. als vorgeschribra slOt. [laS]* Wia abar ar «dar alna boada ainan nnaabnUigMi man
oder wib, nnsser boi^r omb die gatatt, als da obaua baachaidaB iat, su (ode sieht oder wie
ar In arlBdelt wart der ergriffen, so get es ime an den Up ; entwichet er aber und
i» ' Umgearbeitet tuu V. :.'7 * ÜHigearbatii fuis IV :jS Im St Iii i trwiesen auf -T) 11^1» Da
iiciteiimi VI, J&4 und J07 enur-, D # 116 liwrf 119 (utdereraeits die gleiche D^eretu ist, VI, IGS
Httd 166 auch in Stü V gettanden haben, $0 kotem tit «äcb «Neb m düeier SUBe im D gtfimden.
i UpigmrbeiUt «tu IV, 39. StBr, <D § 120».
92
STAI>TRF.aiT VI.
wurl clofirf. Sit sol ri iiuil suL lidffi L. die «In bos«orn wprdoüt. 10 jorc von «lor statt sin oin
milc, obe er ein scbüffel ist, und sol sin schotfel ampt verloreu hal>cii ood sol oiemer in den rat
komm, w aii4 liB hdAr, bessern vcHrdenl, und besserl dvlni dem rat 8 ff und
dem sdhuUheiw und dem vogl 2 ff und ieglicber ainer helffer» der da bewemde
wurl, der dul die aelbe besserungc, der ein schöirel ist, und sollenl niemer m diese «
stall komen, sy syenl dan mit dem cleger ubcreinkotncn ; ist fr nh<-r nit ein si Iu>fr. !,
der den dotiilag gelon hall, wurl der bessern, der bessert 20 jore yon der statt ein milc,
er und sino helffer, die du bessern werdcnl, und bessern dem ralc 16 S und dem
schulthd» und dem vogt 4 ff; und jeder bellfer, d«* bessern wurt. der dat die*
selbe beSSemng^ un d komet niemer in dise statt, sy syent dan mit dem cleger oberein koVMn ; u
wil alt( r der von dem clagcl, der die wunde oder dolslag getou hall, sich veranl-
wurlen und swerrt vor zu dem (sir) hHlipcn, das es der wunde oder der dole an
iu brechle und er sincn lip nolwerende was g^eu dem, den er wundele oder dole,
und erzuget das mit swejen oder me» so sol er lidig sin und sine belffer des cle-
gers; doch sol der, der die getad gelon baU, mit der bände der stelle besserunge "
tun. er sol ouch sine gezugen geschriben geben meisler und rate in dm uechslen
dryen tagen, so er sich gezugniss vennissel, ulT welichcn man dan clagel, der
heUler isl gewesen, und iiil ahe dem, der die pelall del) ; mng dan der helffer
crzugen mit zwcj'cn oder mc, das es au den brolit wartt und er sinen Up nol-
werende was, dem er xu helffe kam, ao sol er lidig sin : er sol aber ondi sin
gesugen gescbriben geben, als vor slol. [16911 Wer diiMi oatelMiUlttMi mum i» hm
Kuchot umb die getatt, als es do oben Ix-srhciden ist, der nnd sine hclffti solknt von der ?fntt sin
mt mila faiiff jore und aoUeut niemer wider in Icomen, »a babeut dan dem gerichte and dem cleger
gebttMrt; M »ber das da bargiir dm «Mkia bunut oder anders actiedigel mit d«r IwiiniBhe,
wan das kunüicbe wurl gemacht vor meister und rat, und er es bessNn wurt, «
so SoUtut er and sine helffer in j»ti von der statt sin ein milo, und sol die beSSemnge oil
an^^on. er habe dane affgerichtet lui'i aligolcif iiitiew riMÜ^ den vier wuchen, so die besse-
runge erleilel wurt, allen den schaden, den er in gcton hnU. [17(*]« W.-r ou< h pinen solirhen
unsdtoldigen man, wibe oder kinde frevcliche uberloutVel. isl das kuuLiiclie, uud docli
nieman kein streiche, wurffe oder slag geschee umb aolicheo fVevei und uberlouff, m
wer es dele, der sol bessern ausser statt ein jor mMr ein aiil« one geverde [an ir)
gnode und dem oder den, so soliche uberloufT geschehen isl, oueh ein jore von der
stall an ir gnode tags an den hur^^han und nahls ein mile. [171]« Wcilichc bnrger des
• andern ingeseMenea bargers gedinget knccbt sieht, wandet oder ordotet oder den, der in sinem
muse oder brodl ist in sinem hose als sin gedingel gesinde, wo «r Ja dabt im lande «
oder ja iw otatt, der das dul, der sol halb besserunge Inn, als ein burger dem andern
tun solle, also in dise \\ ise : w itrde einere bessern umb einen solichen dolslag, der
bessert 5 jore der stall und deni clegi-r "> Jnre ;m sin f^nioJe ; ist es unil) ein wunde,
so bessert er dritbalp jore der stall und dritbalp jore au des clegers gnode ; welicber
> rmgr-arbeiUt aiu IV, 30 und 31. Zu JV, 30. 31 twtiert der SlBr. «D 121 >. * UmgearbtUtt ^
«M lY, 32, Dar 8tBr, twncvMl an/ «D g 122 >. 3 Gämlidt umgeämkrt «mm JV, SO. Der StBr.
motkrt m IV, SO. «2 «D § 183. 124>. Das OUU bttieht tick mM mrf Art. 172. 17M.
1322
03
dienender knechte abnr selbs bnrger wer, dem solich^ {^eschee, der sol geniessen
als ein ander burger. [172] ' Wf r aber das nnsser hnrgpr deheincr in das lant fnrc, zngcnt
imedie gebaren noch and zagen d&rtsu yemaa waa^nt biirgor oder ussbiirgcr, kncchlc, gs-siude
oder yeinau anders deu geburea zu heUTe, siugc unsser bnrger den oder die iu der
& getat in tod« od«r ww « ia dato^ das vugnt uw mt w n richtan. [17^ Isl das^iner wimt
wart und InHnet fnt den meisler und wil ime die wuude eigen, der meister aol
die wunde nil sehen, er habe es ime ilan geclagel ; sehe die wunde darüber der
meislcr, e es im geclaget wurt, das sehen sol dem nil schaden, der die wunde
gelan hall. [1741 Meist* r und rat sollent von keiner wunden richleu, es sy dan
10 dem meislcr gcclaget uade Labe darnoch die wunde gesehen, und 80l ouch dttr
meister apreeben by «me eide, das er es fiir ein wunde habe, dodi adUoat sie
umb die genge von wunden und von dotslegen jene, die man es zihet, zu rede
Selzen, als unsser gericlile harkoinen ist, umb das der stall besserunge geschehe.
[175]* Von wunden und dolslcpjpn. Wnr einen wtmdet oder crhlpht, rille dip mii imo noch-
folgende sint mit blouca incssom, mit blossen Schwertern oder mit spiebsen oder mit balrabartten
oder mit andern woffeh, das dem gliche ist, mtimi Ha mgrilieiii, «• got jato mi dfa»
handt oder an den lip in alle wiso, als dem, der die wände hatt geton oder den dotslag ; Tolget
aber einer noch one m»Bser zacken and one blota swert nnd one geweffon, wil dar amcMl MI dm
heiligen, daa er nit in abela wiae noehvolgeade «rere, der aol lidig sin ; wil tlkvc er ait nrwaa, lo
10 m1 er dar «tatt IwMaraiiga toa aad gat iaia nit aa dia IwDde aooh aa daa lip; nnd ist diss SU
Version, obe mau es von inen claget ; claget man es aber von inen nit und
claget ufT den, der die wnnde oder deu dotslag hctt geton, so sollent sie lidig
sin. (1701 Weliclie fruwe die ander sieht oder wnndet, die Sül es bessern als
ein mau noch dem, als dau meisler und rat erkenuenl, ouc au deu Up ; es wer
u dan, das eine die ander ertole, so sol man ^e ertrend^en.
Von knechten und dienst jungfrowen, die Iren herrensehaHlen ire frowen oder
kinde vereoppelent.
[177] \\'elich dienender kneclile, diensljunf^fVowe, mnfrel oder kellerin yeman,
dem sie dienen nnd in des hiise und coäten sie sinl, ir kindc oder ire frundc kinde
ao oder soUche kinde, der vogt ein man wer, anher würbet oder hindergot zur e oder
zur unee, in«i selbs oder andern Inten verkuppeltent one der nechsten fmnde wissen
oder willen, die kinde ityent zu iren tagen komen oder nit, dete es ein knedite,
den sd man ertreneken, dete es aber ein solich wib, ab vorgeschriben slot, der
sol man die ougen uss stoclien und sol diirtzti niemer me gon Strasburg komcn,
n wo soliehe geseliicht gechigel nnd in der worheil erruiideii wurt. [17ö| Wer Ouch
das deheiu dienender kuecht sime herreu, jungliorrcu oder meister iu des huse und
brot er wer, sin diche wip besk>ffet und gescbendet, oder obe ein soUche knccht
oder dienst jungpfrow, megde oder keUerin oder ander ge^nde, wie die genant
werent, ein soUche frow yeman verkuppelten, komei das in clagc vur und vindel
40 sich kunlliche in der worheit, dem oder den sol man ire zwene rechten vinger
abhouwen und das bislum ewiclich verbieten. [179] Funde ouch ein sohche herschaiU
' ^ Gimriiek migearUUet aus IV, 91, Vgl. die Anm. eu Art. 171 * UmgmMtet am V, 4.
Digitized by Google
«4
stahtrkiiht vi.
r lt ^ o ir ktiedite on frischer gctau bj iren wiben, was den äff öer getatl wider-
lure, da rngat kein hesseruBge Qocb.
[180] ' Von iiotzoge.
Wer ein iiiugcl oder ein wip nolzogcl. wuH e«? peclagcl und wurt der ergriflen,
der den noUoge geluu hall, uder sine hellTer, von den sol nicislcr und ral ricbleo »
noch recht; trordenl sie dan bessernde den nolaoge, von den er geclagel isl, so sol
man su pfalen» ist aber das su entwichen aint dem riehter, so sol man dem deger
richten mit der ahle, obe er es vorderl, und heuert der slatt 10 jore ein mile von
der slatt und detn ral 4 af nnd dem schultheiss und dem vogl ein pfunl und sol
uiemer in die slatt komen, er sy dan mit dem cleger über ein komen; wer es aber, la
das es ni( geclagel wurt, so dul er doch der slalt besserunge und dem rate und
schnitheisa und dem vogt, als vorgeschriben slol. [181]* *Wer das yeman einem
nolzoge klagete, es sy ein magct oder ein wip, wil der des louken, uiT den man
dngpt, nnd geret der clcgt-r diiii der worlicil, die wurt iine crleill, und .sol sweren
<lie worlichsten uud die hcsleti gexugeu zu leiten uud ouch die gezugen geschriben u
geben meislcr und ral in den nechslen drj'en lagen, so der notzoge geclagel wurt,
und sol onoh nlt me gezugcu Idtt» dan sechs, und sol mdster isl ieden
gesugen sunder boren und einen noch dem andern ; ist das ein magei oder ein wip
erzogen mag mit erbarn unvera{nt)cbcncn luten zwcyen oder me, das sie den
geschrey von ir horten, das er es wider iren willen dete, und sehent, das er w
uff ir lag Äwischent iren l)einen mit den geberden, die darlzu gehörten, so gat
es ime an den iip uud sol mau la richteu, als da vorgcschribeu slul ; di^ü sul
man verston von allen ftowen ime von liOsen wiben, die in Olfen hnihusm aitsent
oder su velde gont oflenliehe; wer abw das ddiein hOae wip, die in offen hur-
husen sitzenl, oder die zu velde gont, von ieman clagle einen notzoge, den »
sol man nil erzugen und sol sin recht dafür tun ; entwichet er aber dem
gerichte, so sol man ricbteo, als vorgeschriben stot. man sol ouch umb einen
notsoge rügen und snchen uf den eidl, es sy geclagel oder ungeclaget, als umb
«neu totslsg.
Von der oobt. w
1 182] 3 W«r tu ohte wart geton, wil der furkomen nff sin recht, das sol er Inn in den BMlMtMl
vjpr woctjRTi noc der achte; wie er aber in den nechsten vier wochen nit furkotnr so boI er in
der acht bliben, tmtz das er gebasaart, als recht ist ; were aber es in fremden landen gescheen
and wurde U« n alito gcton, to «v dan wkler hw ImIb kompt, m katt tu aber dtw «in «odraB fimt
und sol man in darnoch nit me abten. [183] Wan man ouch einen fordert, das er ss
für welle goii in den vier wochen, als vor geschriben stot. und so er dan furgot,
80 sol im nit schaden, wer ihn sehe, und sol ouch vor mengUchen fhde han für
' Vgl. IV, t)0 (~ III, ij. Ikr StBr. c^rmM auf «D § 131» Dit iJiifeiau t>on VI, 17lj2 tu Ibu
ist also bis auf eiuen Artikel dieselbe wie D § 133,'4 zu 131. ViitU-uht ist VI. 173 tu streicJien.
* Am formlm Qrit$tden tat ei» Art, m «Iretdkm; vgL Anm. tu Art. 184. DU Zahl vm Mcite Zeugen »
«mM entinaet nottUn de» Ii. JaMumaerU fealguelet; (yi. thu» XaUbttekM 9m e. IMO
Str. St. A. AA 1400 : ■ mnn sol 6ch umbe at!c nnfftgo n^f me duiae Mb> gMAge MtW tft d«Bi
meisten ane ombe cigin nnd erbe.» ' Umgearbeitet aus V, 3.
Dig'itlzed by Google
1322
95
gericfale am gon uffrechl. [184] > 'Wer in d« tU/U» bMMimg* von mlkhwr hmä» «Mh*
das ist, er sy in der .ihtc oder nit, der sot fridcn haben nsswendig des bargbaniips von dem. von
das wegan er ass ist, von ime and allen sinen fnuden ; und sol oncb der, von des wegen er oss ist,
fMm iMban in dm atatt nnd in dam Iwid« vor inw und «II«» tinen fhindeB, nnd t»l der neiitar
b jenem, der xiss ist, d.is gebieten mit der slclt brieff, obe er dem gerichte entwichen ist, oder aber
niunt zu mande, so er sweret nsa za sto ; «relicber das briehet, der aol dulden die beiaemngei die
oft den gesetzt ist, der der statto friden brtebet ; wil «ber er nit Mden geben dem, von im wegen
er nsB ist gefaren. wai ime dan damoch gestchiclit von dem, TOn des wegen er uss ist gefaren oder
von sinen frunden, es Bf in dem bargbann oder osswendig, daramb ist man ime, noch der stett,
ig noch dobeim sine fruade kein besserunge schuldig and sol der msister and der rat dem andern afl
in beholflini ain. [185] Wan man einen su ahle ml Inn, so sol in nennen der meiafer
mit «me namcn imd sol sprechen : ich künde den N. in die ohle des meisters.
des ralea, des sclnilUieisson, des vogtes ; und wer iu husct oder hüfel, iti dicsellje
ohle. [186) So in aber der mtiister uss der alile wil lossen, und der ral dtis erkanl
10 hall, SU sol er sprechen : ich künde den N. uss dein unfriden wider in den frideo.
[187] Vnd wan einer alao in beaaert, der 8ol komcn mit einen franden» der nit ober
zw5lff ain aol, au Mebeiger thurna harin nff die 6tete, * do in der meiater emplbhen
aol; **tbKt als untz har gewonliche gewesen ist, das einer mit sinen frunden und
gesellen, so viel er der haben möchte, mit blos3en swerlern sinl geloffen, do diircl) "
«0 swanger frowen in breslen und ander kumber von komen möchte, dovon so sol
hynnaufurdcr keiner anders komen, dan als vor slol; doch so sol der, der da iu
beaaert, «n awert in ainer aeheideD tragen» damit in der mdatw empfohen aol, and
aol ime daa sehen von Melzigcr ihnrne vnU au dem meialer nff dem gange keinen
aehaden bringen. [188] ' *Wer by uns zu ohle wiirl geton, es sy von tudeslegen,
»5 von wunden oder von uolzoge wegen, su liabent ussgesworen oder nit, die sollcnt
alle wile. das sie in den ahleu sinl, nachu ein mile sin von unsser stall und
aoQent tagea nit naher komen, dan «sawendig an nnaaer atatt burgban, es sy dan
mit urUmpp meiater und rata, die dan eint, oder das in sin weg ungeveriidie durch
den bnrgbanu trüge ; und wer anders von den unsaem begriffen wurde lages in
so unsser stall burgbun und iiiichles iimwendig der uiilen von unsser statt zu zalende,
dem sol mm\ sineu kopt absiahen und sol von im über nacht richten mit dem swerte.
Von bejmsuche.
[tW]< Wer den «ndem MninclMt, der int ehi jore ven der etatt ein mite nnd gU 8 f und aol
mit dem cleger nbrr ein kernen noch bescheidenUchen dingen ; wil aber der cleger au
a» herte sin, ao baaaert er im ouch ein jor von der statt ein mile und hatt dan gnug
e. Mi^r. (Sie.) M. «decb».
' Au^ V, .') (nach Rezension A). Zu IV, 53 (Attfrvhr, Ungehorsam gegen den Mei^, SniA du
StadtfricdcM) müert tkr StBr, «ü § a9 efr g 134». Vom Aufruhr igt in dm D S 13t ~- VI, ISO
benadüwrUn Paragraphen ni(AU eu finden. WM aber int in VI. ISi vom •Frieden' die Rede. Das ist
M «wW der JtüMg^mg^fmlU, der die Vmoliitmg vermkUit hat. Wenn die Vermutung richtig iet, ao
wdf« «wr Bkrwläkmf von D «mt VI, 181-188 ek» ftwywy* m eirmeKcN. • Meto «or 4ir JKBMier»
fo''n,i>- Vfjl Oh Sf.hmitU Straßb Gntten- u. Häunernamen U6. » Dim MbrOetnmg weU^tVCr;
hyniianiuraer! < Vgl. IV, 9ü und VI, 158. Iks</1. folgende Änrn. « Vgl IV, 55. Der 8tSr. ter-
tceirt auf «D § 138». Di« Differenz von VI, 1H4 : 189 und 1) # I ii: i:is rr,,Mt für StE VI i;i,en
« Ariikd tu viel. Da» wM Art. IdS, der l&ü mederhoU. Der StBr. citiert ihn omc/i nur für jene StelU.
Digitized by Google
06 STAirmncHT vi.
gebessert, wir heisscnl Lcimcsuchc : der den andern do iR-imcsuchel mit woffen
und an sinre thure und an sin venslpr slossel. oder ime sin liiure oder v«'ii.ster
nffstosset und in mit der getatl herabe heischet; wir heisscnl keine heimsuche olfen
lafern und huser. da offen wibe iiwe aituti, dodi sol man in ricbten one beiostaclie
noch der getatl, die man in dan getan bau, obe man es claget. [190] > Ww in das »
uidm Imw got oder in tinoi bot. do er mit huse inne gesessen ist, «ad den «ort oder
sin wip OiU'r sine Kinile ndfi- gpüinfle nhcl handelt mit worttrn oder mit wprckon, wprpt sieh
der wart su bsuid ond ist sich schirmende nnd riebet sich nnd verscret icnan, der wurt git niemau
dctein bMSHmg»; «il aller der vmwt oudraMig «in mid apfieht; d«r mxt htb» m im» od«
nlmld* getan, des mg tidi der wort entelahen mit siner eigenen band; mag sidl aber d^r 19
wurl nit erweren, so Ijesserl jcnor. df-r ime sin wib, sin kinde oder gesinde ubel
gehandelt halt mit worllen oder mit wrrcken ein heimsuche, als in dem vordem
arlickel geschrihen slot. wundel aber er den wurt, sin wib, sin kinl, sin gesinde
oder sieht der deheime ein gltde entswey in buse oder bofe, als voiigeschriben alot,
oder tötet oder notaogel ieman dartnn, der oder sine beider ieglkher soUent m
atetl drye besserunge tun noch den scbulden, als dan geschehen ist, und solleni
durlzu mit dem cleger uheroinkomen. [ini]* Wer in yemanR hns stiget r.n rinem t.nche
in odw die turen ullbrichet oder die venstcr zersieht oder das teche zerworfit und das bezuget wurt
oder villkble knntlietae ist, der toi ein jore von der etelt ein ein mile imd git funff phont and
aol dea eleger onclaghalft maelieii und eol »neb «idcr laaeben oder sehtSiaii gendit nit nm» ae
costen, was er zrrbrochen, lerslappii ntlrr rerwnrffpn hntt Wer <Us man eiflem sin tlinr*>
hf nacht aflhuwe oder sin vensier zerwnrfle, so sollent die nochgeburen alle zu lonffen nnd sehen,
wer die lint, die lolielie mmhi dnat, and wIleBt die ferinriageii nejiter und nte, imd aolleDt oneh
daR meister nnd rat richten nff den eit; and wer onch die nochgebnren ubel handelet danimb, das
sie zn lieffent. dns sol meister nn<! rat ouch recht richten nff den eit ; inani-l iilxT der. dem *i
aoliche gelall gcst^hehen ist, meisler und rat, das sie darnocli stellent, das sollcnl
sie Inn one geverde nnd aollent es oneb ricbten uff den eit; das dut, der
bessert der statt swey jore und 10 M nnd sol mit dem cleger ubereinkomen nacb
muglichen dingen, wil aber der cleger su bert sin. so In sseri er irae swey jore
von der statt ein mile und halt dan gnnp pobp!?sert. lO:?: ' Wn lIir yeman nnsser »»
bnrger einen andern ansflem barger ersinge, zn todo wnndete oder ander nnfnge dete, wie gross die
mr, dammb eol alemaa in dea knee oder in daeo hoff, darinne er gesessen ist, loadfcn on»
nrionp meiiter aod rata«, dee «dralllideiHi und dea eogle; wer da* geWt liridel^ der aol filnff
jore von der statt sin ein niile uml git fnnfT pfuiit (li-rii fiilc, nnd sol den cleger unclaghafll
maiehen nnd aol meister and rat olf der statt, so der zuloaff geschieht, anhaben zn lirltten nff den ss
eU ond sollent das rinhtsn one nnderlote, eie irrent dan Sonnentage oder ge bannen Tirtage oder
. Mular diaftiga aot, die nerre sinl, dan die unfuge, die geschoben aint, und soUent doch
ein nnfnge mil der andern richten ; su sollent oudi denselbeo sulouff ricbten äff den
dt, «r ay gedagel oder nngedagel als vast, als «er es gedaget.
' UmgearifCUet am IV, IH (- II, iij. Ihr iStlir. tuAicH hursu «D § 139». * Umgearbeitet au» tu
IV, 88 mit den Varianten vofi A. Der StBr. notiert «D § I4()>. 3 UmyeofteUtt «ms V, 44. * Umge-
arbeitet am V,7 (ÜamMNMi A. Statut von J3Q0). JSu IV, 6f notiert der StBr. «O § 88 cfr. 142 mit
einigen kleinen Znaltaea «nf der atat». D | «9 «. Oku tei K/, 77. Daß Art. 193 D § 143 eni»prieht,
gieUt die HiiKufiUjHug der Worte «nf der etat» hn 8tBr. «ußtr Zwe^ ArL 199 hat htemaik «i D
ais $ 141 gettanäen. „
^ Kj . d by Google
«
9?
Von lanlluleu. '
fl94] Geschehe das ein ansser burger einen lantman wundcl oder zu lodc slugc
in diser »lall oder in disem burgban, isl es IfuuUichc meister und ral oder wurl
kuuüiche gemacht, der sol bessern 30 ß ^ und uil me, claget es aber der lanlman
t oder wnrl von innen wegen gedaget, obe er selber nil clagen mag, der dan claget,
isl es wnb einen dotalag, der sol swoen an den hdligen, das er alle des lolen
fhrnde und möge über sich neme, als verre er mag; und die er dan über sich
nyrnpl, die sol er nennen mil namen one alle gcvcrde. ist alwr das der deger des
loten fniude alle über sich mt nympt und der den dolslag gelun halt der andern
10 ang^t mim haben ahier frnnde, du aol meialer und rat ttkmnm und aol die
beasranngo desto liebler maehen, wan er der andern frunde muss angst beben ; und
sol ovcb meilter und rat den beholflen sin und sincn helfTern, die uff der getatt
sint gewesen, gegen den, der er angst muss haben und nit mit unsserm perichle
benugeii wil, so besserl uusser burger dem role 30 fl ^ und sol den cli'^'cr uiiclag-
» hafll maclien noch muglicheu dingen, wolle aber der cleger zu strenge siu, so sol
mdst«- und rat botten darUu schioken» und sollenl die boUen verboren des degers
beiadien und gieos bieten, der die getatt batt getan ; isl das sie nil uberein koment,
so sollenl es die boUen Air den rat bringen und sollenl dan meister und rat ein
bescheiden Lesserunge sprechen noch den dingen , ab es dan gehandelt ist.
m [195|^ ülagel aber der lanUnun oder veuiuii vuii siiien ^vege[l nfT yeman, das er
uochvolgende wer mit gezuckeleu messeru oder swerlcrn oder luil uadern woU'eu
und geratenem rate, «U der sin unabhulde tun, das er des geratlene» rates un-
scbnldig s]r, so ist er lidig des geratenen rats, iril er des nii tun, so sol er bessern
den gerattenen rat ein jor von der statt ein mile und git dem rate funff pfunt und
1» ist des clegers lidig. cloget er aber abe yeraoTi, das er nochvolgende wer mil den
vorgeschribenen woflen und mil den geralleueu lul. und wurl der erzugell mit
sirejen oder me, der git 30 ß ^ dem rate und isl des clegers lidig ; wil er CS in
nit einigen, so sol er sin recht dafür tan und sol lidig sin. dsget aber du lantmsn von
dm nnssrm buiger umb ein wunde, der lanlman sol selbs swercn, das er sine frunde
» nenne one geverde, und sol oudi die über sich nemen in alle wise, als voi^aobriben
' J)ie ijiinsc -S'cr«: der Artikel 194-22Ö scMoß stdt in D MicAi hier an. so/nkrn slunil lUnter Art. 349.
Naclt .St/i«(:e(/iim Ausjhiffen fand sich Art. 209 in ü foi. 39«, mAreml die ui VI /(Agenden Artikd
3X6, 2&7, 263 cte. ton SOmeegmu und Htutler fikr dU vomi^gthatdeR BUxUw 23, 24 jf. vartetdutet
$tmä. Eine Vergkkhimg der auf tsad. D BefAgiicftfli IfoUtm ttgUbt «batfalb, MI die Artikd S09 f.
M i"i von 1.332 (tu mukrcr StrUi- tiufiiizetchne( waren. Erst cod. P htU den Ä!/!'clinilt hier unter-
gebriuM. iVuH Iriuji (kr ÄrtUiel 20>J in D die üd>er»chrift <Ton den frideii dvt l:uitl(itb und ir
giselBchefte>, begreift also die Artikel 222-22S ml m $ich, außerdem ttand 225 D fol. -luc/i diese
td» md mtUmmtOMm. üTdiefr «im JtmKM^mgm mm StBr. mOtpriekt JH. m dm § 2tia. i»ö-200
amf$l}MS,29e. AI» mKkdie$e Artikd imtmtmeüd werden. Wi« die Art. iOB f. hM^
et .''i't r<>« den LatutU-uUn Dt r <jnn:c Abschnitt 194-225 hat tUsn in D ein zuxammaihiiii'jendes Games
gebildet. Nach dcu Scitcncitatcit mmsen die Art. 209 ff. in JJ ewinehen l'I JJo und Jä9, nach der
Füragraphierung hinter 349 {^cnttmikn Itaben. S. dort. * Der SlBr. notiert tu iF, 27, «cf D § lOfi
(D § 868 gerataia tatm)>. Der Amedrnek geratezn ratet vermdaßt «deo die ifcfwwicAMiv «ow
Nim hat liSiet UiMffm nidUe mit IV, S7 gemein g«r. ntM temmt «wdh i» mdent AHÜtdn «or.
4» Da aber VI, 198-Soo sicJirr T) § 2('5, 3CC i^lamh:», gv hnicht sich ili r lHiiucis tm t» HakracAeüi'
licJier auf 195, als gerade hier der Ausdruck gor rates «irA besonders oft mederhoit.
Str. IS
Digiii^uu Ly Google
98
STAKTRF.CIIT VI.
Slot vou dem dolslage ; clagcl aber sincr frundc Jelieiner, [derl abe der wunde iiil fm
gerichle komcn mag, dersol ouch swcrcii. sin Irunde zu neuneu und über sicli zu nemen,
als vurgeächriben alot. [106] Es sol ouch debein ianlmau umb solicbe getall unsseru
borgererzugcn dan mit ttunerii burgera. der Unlman mI oacb sine gezugen gesebriben
geben meiater und nl in den dryen tegen, ao er claget» nnd sol ine meuler und rat nit •
gebieten in voUefiiren» der burger mag mdi mit dem lanlmann wol vertedingen. e das
urleil gesprochen wiirt von dem rale. wil onrli unsser bnrger gegen dem lantman crzu-
gen, das er sinen lip nolwerende was gegen dem, den er zu tode hall geslageu oder
gewuudel, die gezugen soi er geschriben gebeu meisler und rate in drjea tagen, so er
sich gczugnine TmiNaset; und aweret er dan vor, das er siiwn Vip nativeTende was m
und erniget es mit sweyeo oder me» ao aol er und sin belffor lidig sin. [197] Claget
aber der lantmsn uflT einen heUTer und nit uff den, der die getoll delt, mag:
der helffcr erzugen mit zweyen oder me, d;ia der, dem er zu lieltT kum, sineii
nolwerende was. so sol er lidig sin; doch sol der lanlman sine frunde und möge
über sich nemen und ouch neonea ia alle wise, als vorgeschriben stol, und den u
dan nil benugen wolte mit unssom gericbte, so sol dem belffer raeister nnd rat
bebolffen sin, als Torgeacbriben stot. wil aber der belffer nit ersngen, so sol er
bessern, als vorgeschriben slol von unsserm burger, der die gctall hall begangen,
dem er gcholffen hall, und sol der lielfTer sin gezugen gesebriben geben meister
und ral in drycn tagen, »jo er sicii gc-zugnis.st- vermisset, [198]' Wjui aber unsser Imtt-
herren ein bös« uud unrecht gewonheit daran hant, das sie aiub etllivhe gclatl und schalde eins
vamm borgan aiid«N aiiaHn btuf«, «Ue imn wiHhaldig in^ bwnfwwt vod «ngrilbttt, dttraaili
«att vffgeMtxt mit genwimin nte diser «tatt: [1991* Wer asser dem lande, der nit burger ist,
missre barger deheinon angriffet ond in verseret an sime übe oder an »Ime gute, komet der in
dise statt, e es getedinget wart, jener, dem der schaden geacheeu ist, oder leman sin frunde, rechent »
sie nch u> dem huitman, sie siat 4acuBlb bin bcnanuig aehiiUig, 4oeli mH di» eligt • für d«i nbt
broclit siti and dem gekündet, der den schaden getan hM. [2W Ist das ein herre oder ein lant-
man dehouieu uiusiüru burger nnzellich angriffet und m \x'r!-ert-t :tn sime libe oder schedigel
au simc gut, mag er sich nit gerecheu au dem, der die getatt hatt begangen, mag er dan und
wart im itit, « wkobtrt «intn admdw an d«t und siaer heilTm gntw mal an iitn lotaa nnd m
dar gntra, dodt da« dia dage TOfUa nnd e «n nditer und nt broebt «n lol, ab TOrstOt.
(201] * Ist das ein lantman einen andern Innfmnn kripgct nntt anloaffet in diser «tat* oder in diaem
bnrgban an Strasbuig, so soUeat uiu&re burger, die da by siot und es sebent, zalooffen mit «offen,
w IM bcat« nSgent, und «• bndw lita Tohin und b*bab«D nnts an «oao nrittw und «nen rat ;
wer ir nbcr so wi'iiij;, (Iii;- bu sie iiut behaben möclitent nntz an mfister und rat. so solleiit ,su iiacli- ti
folgende sin mit dem gescbrey durch die gusen and sol me&glicbe m looffen mit bereitscbaSl, so
«r baat mag, und aollaat die bababan onti an maiatar und rat; und was oaeb dam hmtmanii do«
zwischent geecbee, da engat dehein gerichtc noch. [202| ^ Singe oQab ain lantman den andern zu
tode oder wundet in in diser statt oder bnrgban, wart der ergriffen, man sol von im richten noch
rechte nff den eitj wurde aber er nit ergriffen, so sol er nicmer in die »tatt komen, er habe dan M
) Am IV, 69 (ms III, m, «w et (Ke BMUftmf hUH m VI, »»; abo M dm difcr» Anliil 19»
in diesen eiiujfM'hoUu ; narh SlTir § T)a stcischen den Arlikeln VI. 195 uixl tÜS <h'fsi%c Dife-
rem ist wie swisdun den aitsj/ftcltt:tideH J'aragraphen D 362 und JiCi, au haben J'Jij und l'J7 tcohl
schoti in D gestatiden. « Au« IV, 37 (=. II, 32). Nach StBr «D § 26«.. s ümgearbeiM oaa /F,
6B (= III, 17). üadt atBr. «D | 26ök * Ana V, SS, i Am V, 36, mnig geändert. «
^ Kj . d by Google
1822
09
d«r ttclt« bMMfQBg g^M, und Iura «r dimlwr in di« tHaüt, nun lol aber voa ime riebtan «b ncU
ist. ' Wer onch das dchoin nnasor barg<>r fincm Innirnnn m hclffe keine, so er also kriogcte
in der statt od«r in dem borgban, and da by ime schinende wer in helffeAS vat mit messem oder
nit ■w«itRi, «Bit atMkMi odar mit uider bareitaebifllciii ote g»»«r, 4«r ml mrty Jen tob der «Istt
<^ sin ein mile nnd sol \0 ß geben and sollent Wieb meister and rat damff stcllon, rigen, fürbringen
und richlen nff den cil [204] ^ Isl abti dag ein lantman einen unsArn hurgor anloiiffcl in diser
Stall oder in disem burgbau, do sol meaglicbe salouffea, der da bj ist, 80 er best mag, und
Ml umam bwg«r beboUfen m nni mI dea lamtiuM behoben antx aa meiatec nad ret, und waa
ovch dam Untauuui in der getatt geaebeai, do eol dabein baeaemfa Meb gon ; nnd «dohe
>e aniaer bnrger do nit UpQ, der das sehe, der sol ein jor sin von der stntt ein mile nnd sol fnnfT
pfmt dem ral geben , and «er das der lantman entgieng^ so aollent sie ime nocUolgen sin nn(«
in Bin hartefe imd aolUiDt da bUben and beBteUan Bin herberge, nnts daa neiater nnd rate darkoment,
nnd aol man Ooeh den (bore und thnre afflan zu han<l, so meistor and rat darkoment nnd den suchen
loRBen, der nnssrn bnrger verscret liatt, und sol man onch von dem richten nfT den cit noch den schulden
i."» er begangen hatt; nnd welich wurt dem lantman, der also in sm herberge kernet, bin hnlffe mit einen
piarden oder adnlt bin gebolftan oder imbtüttadanoob, eo der metaternai dtrrato Awaiathanko-
ment nnd das knntlichc gptnftpht wnrt, drr eol funlf jore Ton der statt sin oin milo nnd sol 10 ff geben.
1206] s Ist onch das ein lantmann einen nnssrn bnrger ubel handelt ono blntranss oder ander nnfage
in diser statt oder in disem burgban, wnci der ergriffen, der eol gut Bioherbeit geben, daa «r
10 iwo biMBonim t^fi, nie vaaeer böiger einer eine beeaannge tsn solte in ainer oBwUchen BMiwn,
und sol darzu bessrn unsaer stall 5 a .j nnd sol oneb oss dem burgban diaar atott nit
komen> alle «U« das die beiianmg wcrcl, und sol ouch alle die witr hj einem wnrt seren m veilem
konfl nnd aol baaaern fnnff pfbnt and sol den cleger unclagebaSt machen ; «er aber das er engienge,
ao aol er nUmer in die statt koman, av «ahabe daa die beaaennga ee getan, die da Torgaoekrtben
Si stot, nnd fure or danihpr in die stntt. so sollent mci^^tpr und rat nff in stellen und fwingen nff den
eit, das er bessere, aU vorgeschriben stot, und in welbe« nui-tes herberge er faro, der wurt sol in
fqgan maiater nnd rat, oder der wart sol ein kalb jore voa der «tatt ain ein mik. pOB)< lat aber
daa «in faurtmaa oIbbo namn korgar waadol oder n tode alebt in diser stall oder in disem
burgban, wart der ergriffen so sol man von ime richten noch rechte uff den eit ; cntrynet er aber,
so 80 sol er niemer in dise statt komen, er habe dan /.WO besscrunge getan noch der schulden, als er
begangen hatt, und sol den cleger nnclaghafft machen : und wurde er in der statt oder in dem burgban
ergrübo, e dan er die baaaanmg gedete, meister und rat aoUeat aber foa ime richten noek radite
nfl den eit: nnd welliche wurt den enthielte, der ;i1bo nnssern burger gewnudet oder erslawen hstt,
er kunte es dan zu hand meister nnd rat nn das kantliche wurde gemacht, der bessert 5 jore von
aa der atatt ein mll« nnd aol 10 ff .^f gakea ; war onok daa der laafagiaB, der aolieb nalkge gaton kalt,
in eins dnmhcrren hoff /.-.i heilnTge wer, was im gcschoe, so es dorn dnmht-rrrn vcrknndet \rnrde
noch eim tage imd eiiiiT naolil, dn ensol dchoin gerichto nochgon w an aber der lant-
man mit unssrem burger, den er gcwundel belle oder erdöilct oder mit den necLslen
fninden, obe der cleger nit enwer, ubereinkomet, so sol es der cleger oder die
«0 frunde, meisler und rat künden in den nechsten dryen lagen; damoeb in den
iieclisteii uhl tagen, so es mcisler und ral geknndt «iirl, so sol mdster und rat
dem lantman kundcii zu huse und zu liofp, daz er swere der stall besserungc umb
die uiifuf^f, die er au dem unssern begangen hall; dcle er das nit. «o sol meister
und rate von ime richlen, wo er crgrideu wurde in diser slull oder burgbau noch
I» * Am Y, 35 wenig getmäat, * ÜmgtSmiMt mt V, * Wtmg MMifwrtejM out Y, 3S,
* UmgtmMtt mu Y, 89.
Digiti^uu Ly üoü
ioo
STAJUniBCHT VI.
den aht tagen» nmb die uoAige, alfl er getan halt an unsaenn Iwiger, alle wile er
nit der slctl besseninge gesworea haUe. [207] Ist das ein lantman einen unssern
burger in dem lande usswendic^ »inssor stall und burgbanns wundd, totot oder
nnder unfuge dul an irem Ml)*' oAcr f;ufc. dagcl es der burf^er iiiiislor und rat,
und erzuget es erberliche vor m und crkcunonl es ouch, das im uurecbl ge^heen *
sy, 80 ad es neister und rat dem lantman botschafflen, das er es ^er luge
and beaaer, das er nnaarm bafger; geUm hatt, als es dan meisler und rat »ym-
licbe dmiclct» und, «an der lantman das geint, so mag der lantman in unsser
slall faren one unsser stelle bessenmpe; wolle aber der Innlman noch der obge-
nanten bottscbafTl nil bessern, als du vorgeschriben slol, so sol raeisler und rate i»
uosserm burger beralen sin uud beliuhFcn wider den lantman, untz der lantman
unssnn bui^ gebessert and nffgerichtel, als da vor underscbeiden ist. **
der ist, der d^etnen unssern burger rüget oder sdivldiget umb wunden, dotslege,
nolzoge oder andere unfuge und das dut durch leitwende und sich das kunllic!i
vindct. der sol glich bessern die besseninge, die der gelon solle haben, der »*
genigol oder gcsclmldigel worden ist, obe er schultbcr funden worden were.
Fassung toh U : Friheil der lanllute. Fassung von D: \ : Von den friden
[909] > W«r in dia» «tett konet nt dm vier
tmcliiilflili nisser lieb«in frowen tage, ncm liehe
der eren, der hindern, lielilriioss und der
kundunge in der vaälen und xa aaat Adollb-
tagc, der aol fiid* hjnu telwi svm ta^ davor
QDd swMM taga dunoch nad dia aellieii iwKsrr
frowpn <npe nrifl ü.nnt Arlolffs t.iR Rfrwe für
gerichlo und schulde, oue ohle und bau
und one U>1 gefehle uud one die ussge-
slagen und die in der statt bessemngc
sint und die uff unsser statt scbaden
gewesen sinl anders dan in offen ver-
richlf^len kriegen und ouch olx' yemnn
in otfenbaren anaprocben und uniugen
gegen unsser statt stunde. [21 1] * Es sol
oaeb desglicben menf^iehe finde hynne
haben die pfingslwn( lu-, iu)d sol der fride
angnn an dem pfingstübcnl fnigf nnd sol
wercu den pfingstlug und die wuchc
der JantlAte und ir giselsohefte. pOSJ Swar
in diaa iktX komt zft den vier hochgesitcn oiuerre
vrowen taR nnd jrft snntp Adolfcs higo, der sol M
fride tinne haben zvene tage dar vor and zwene
laga dw naek und di« MlbM UMMr woma te«*
and Bant« Adolfes tag» gMnra fftr getibk- ane
tot gcvcLlc und die va geslagen und die
in der sli'lle he'^»;<'nin2:c sint. (211)' Es »
sol uch mämgUcii tndc hiuue iian die
pfinkestwocbe, nad sol der fride ane gan
an dem pGnkestabende (hlge und sol
wem den pfmkeslag und die wochr ganlz
nntze nn den snnnenlag nach dem ptin- *>
kcslugc und den selben sunnentag gerwe.
z& gelich«r wiae aol Ach mauiglich fride
hinne ban die mntavele ; der fride gal
an dem sunnenlage früge an, so man
vier woclicn fleisch gisset nach dem oster- at
tage und wert die woche ganlx untze an
I (i^r) «chrtiht Uber : «in cotl .) i' ful ut nH i titior ai-ticnlas inaertns». ^ Am V, 57
(BeUHtüm A) umfftarheUei. Die FoMuitt/ fjn D fol. .;.<« ' !,tammt aus Schnetgans Austügm. Damit
»Ummte nach dmsdbeH auch E foL 69 * md F /aL 48 1^. Wie «iek m» D tmä E gUehtiMUt «rgUbt,
standen diese Ariilxi ursprün^itih nit^ an dietm Ruf je; $ie haUm Ar« AMI» ohtgefSkr neMim «
Art. 'iöO lind ■'■lliO. l'ijl itir Anni :u Art 191. ' Der PMer in th'r Zähhinij i.*t dailurch cntstarule»,
daß der § 208 doppelt abgeschrieben wurde und bei dem Aiustrachen des e wetten nur die JSäJilung bei
m etrrifkri wrde. • Dk Föatiui0 tum D fil (si B fA F fA tf Mmmt mm
StMttegama Anaitigm,
Digrtlzed by Goog[e
1322
m
ganlz unlz an den sonlng noch dem
pfingsUag und denselben siinnenlag gerwc.
wurl aber yemaa bynne sieche, wunl
od» veneret ia disen vorgeschribetiea
fridoft, ia» adkni in dem votgeaohfüMciui
friden bynne sin, unlz sie genesent, ono
geverde ; tind dise friden sint zu vcr-
stonde, das nieroan den andern angriffen
aol, sin libe noch ain gnt umb deliftin«
edralde nooh gdubde und welker nnaser
burger das verbreche, der sol denselben
oder sin gut lidig losscn des gorichtz ;
tut aber uusser burger ein dehein ander
unfugc one gerichte, wurl das geclagel,
80 80l «8 Kleister und rat riditen noch
den schulden, als er dan galon hatt.
den sunnonlag gerwe für gcrihle anc lol
geveblc und die uz goslagen, und die in
der sielte beaseronge dnt. wurt aber
ieman aieeh, wuot oder veraert. oder ain
ros oder sin pferl in disen vorgeschriben
vriden hinne, die siiliil in dem selben
vriden hinne sin nnzo si'i genesent ane
geverde und sint dise vriden also zu
verstände, daa nionan den andern an
grifen aol mk goihte, sin üb noch sin
güt umbc dehcine schulde noch gel6bde ;
utKl wer unser burger das breche, der
bessert drizig Schillinge dem rate und sol
jenen ledig lasen des gerihtes; tfti aber
unser bnrger deheime ander* unfSga ane
gerillte, wurt das claget, so sol es meislcr
und rat rihten nach den schnlden, als er
danne getan liet, und hessert doch von
deb trideu wegen uilime dauu drizig
Schillinge.
[212] bl das yeman troatnng fordert an meiater und rat, den sol man andm
nit trösten dan für schulde und gclubde und ussgenomcn ohte und ban, däs in
und sin gut nieman angriff mit gerichte in disem burgban ; griffe aber in oder sin
gut ieman an mit gerichte oder sin gesinde, die mit ime bynne sint zu dem male,
das sol man lidig machen, und ist kein Iroetung an ime gebrochen, geschee aber
ime oder aime geainde kein ander unAige one gerichte do swuaobent, dsget er daa.
so sol es meisler und rat richten noch den dingen, als es geschehen ist, und aol
doch darumb die trostnng nit gebrochen sin. [213] Werc es ouch, das unsser burger
deheiner dem ineister [dem amnieister" oder dem rate verkündete, das ime yeman
schuldig wer und begerte, das man den nil trösten solle, den sol man ouch nit
trOalen, dan mit dsaselbett wiaseo und wiUen. [214] Wurde aber yeman getröstet,
e adicha Terkflndunge geaehea, vordert dan der, dem man achuUig ist, die trcatunge
abc, so sol man ouch demselben Irostni^ hy der tage zyt absagen, doch das ein
solicher Irostung haben sol bilz an sin gewarsamv. [215J Tro.slenl aber raeister und
rat yeinant, des sie bedörfflen oder noch dem su senden, der sol fride hynne
habcu, uariQ uud wider heim für unsser burger und die uussro one alle geverde
und in dem burgban lur mengliche, geschee ime oder ahne gesinde dehein nnfuge
in der troatunga und claget ea und wdte in benagen mit nnasnn geriohta, dem aol
man riolilen glicherwise als einem hurger; wurde aber einer erslagen in der trostungc,
der also gelroslel wer, woltenl des frunde die nechsten clag^^n und woltcnt sicher-
heil geben für sich und alle ire frunde, so sol man inen richteu zu glichcr wise als
eim burger; woltent sie aber nil Sicherheit geben, als vorgeschriben stol. uud
«. r»w. .aiie».
stAurKBon Vi.
woltenl doch dageii, so aalt man inen nuwent richten in alle wise, als vorgeschriben
slol von lanllutoa« und zu glicher wise sol man verslon von den wunden ais von
dorn dolsiag, als man dau eim lanlman richtet umb ein wnnrlr ; ist aber das unsser
burger vor sweret an den heiligen, das es der an in brocht und sinen Up notwerende
was, den er wundct oder gclöltcl halt, und erzugel es den mit zwejca oder me, so z
aollent er iumI sin hdffer lid% sin. [216] Were ouch das debdn herre irostang
vorderl oder yeman anders, so der rate by einander wer. so mogenl der meisfer,
der dan richtet, (oder ein ammeisler] gewall haben zu trösten, obc sie dunckt, ob
CS nutzr und gut sy, es wer dan das in yeman vorraols vorkiindpt hctt, das rrjfin
in nit trösten solt und ussgeaomen für obte und han. [::^17J Wer ouch das ^eman to
gerichte wolle liinne nemen oder gezugc soll sin vor meister und ittt nnd die
getröstet werdent, gesehee den ulsit in der Iroalung, den sol man richten m gliclier
wise, als dem, nodi dem meister und rat gesanl bett, als vorgesduiben stol.
[218] Wer uuch das yeman trofjtung vordcrt von yeman unssern btirf^ern, der er
angst lielle und nanle die mit namen, wurde der getrost von meister und rat, und i»
wurde dau jenen gebollen, von den er trostuag begerl munde wider munde, breclicDt
SU dan die troatnng, so sol man inen riobtni in alle wise als dem, noch dem
gesanl ist, ab Torgesehriben stot. |219] Wer gölte und rinse harin engert, wem
er SU füret, so sol der, der su de füret, sin lib und sin gut Aide hjnne haben
vor menglichen und wider heim, den tag und dtui antlern lag darnoch, obe er hynn »
blibt one geverde, wer den darüber liynue behübe mit gerichte, der soi in lidig
Ion. [220] Wer ouch unssrn burgern harin engert win oder korn oder was es ist,
über lanl oder uff dem wasser mnb bn oder vogeben, der sol denselben frideo
han, als der gulte oder atnss harinn furl ; welieher aber unassr buiger einen also
angriffe, der gulte oder zins harinn furt oder ander dinge über lant oder uff dem »
wasser umb Ion oder vergeboti, als vorgeschriben slot, der bessert mit 30 H ^, er
sol aber dem sinen schaden abtun, den er gehept halt; wil er aber sweren, das er
nil wnsto, das er barin fürte gulte. zinss, win oder korn, als vorgeschriben stot.
so dat er jenem keinen scbaden abe. [881] Wurt «n ross, ein bengsl oder ein
ffert Tersetiet oder gelaben unssrm Ixnger, das sol vor menglichen fride hynne »
haben für gerichte, wurt es aber erlöset, so sol es fride haben wider heim
vor unssrn bürgeren und sul vor menglichen fride haben in dissem burgban.
[222] ' Welich lantman hynne zu gisel Iii, wem er lit, der sol fride hinne han vor
roenglicbeo, die wile er in d» gtselsehsfR lit ussgenomen tat ohle und ban ; wer
aber, das in yeman unsser bnrger wnndete oder su lode singe, daget er umb die »
wunde und git Sicherheit für sich und alle sine frande, das in braugel mit unsserm
gerichte, so rumet der. der in wiindet, ein jor vor der statt ein milc und bessert
umb die wunde von der giselschafft wegen :5 U und ferl wider harin, so sin jure
usskomel und komet mit dem cleger uberein noch inuglicben dingen, als vorgeschriben
Stot von den lanüulsn; sieht in aber unsser burger zu tode und dagenl das sin «
nächsten fimnde, gent die sicberbeit für alle ire ander frunde, das sie benuge mit
1 Vfi. üe Ammimitg tu i94 md 909.
Digitized by Google
1322
m
iinsscrm gerichte, so ntmet, der iott ilolslag geton hall, zwey jor ein inilo von der
slall uinb den dolslag von der giselschaffl weg^en und bessert dem rat vier pfunl
und dem schultheiss und dem vogl 1 pfunl und ierl harwider in. so sin zwej jore
uaakoment, und komel mit dem deger aberdn noch muglicbcn dingen, als vorge-
ft aehriben slot von den lanüalen; were aber daa des doten nächsten fruade, die
gericble vordem von dem dolalage und euch von der wunden, nit wolteut ewiclicb
ir frunde über sich ncmen, so sol man in richten in iille wisse, als vorgescliriLtni
slol von den lanlhtfen. und sol er kpin b»?sserunge tun von der giselschatll w.jgen,
und aol ime meisler und rat beliuIÜen sin gogen den andern siuea truadcu, die uit
lo benagen wil mit unaaerm gerichte. [22.i\ Ist das einer strarel ein giselschafll.
wem er awerel, und damodi eim unaaerm bnrger dn ander gtaelsehafil gdobel, und
wurl der gemanl von unaaerm burger, das er ime Idate, und leistet ime dau und
wurt darnoch gemanel in diser giselscboffl, so mag er wol faren in die vorder
^esworn giselschaffl und halt darunib unsserm burger sin giselschafll uit gebrochen ;
iü docli wau er in der gesworn giselschafll crloube hall oder Udig wurt, so sol er
wider in unsaers burgera gisdedialll faren ungemanet, do er usageferen iat, <me
aUe geverde; wer aber die vorgenanl giselschafll, darinne er unaaerm buger leiatet.
gesworn, so sol er darinn bliben und leisten, und breche er dan dieselbe gisel-
schaffl, so mag in iinsser burger, dem er gebroclien hat, oder sine erben angriffen
au in alle weg. als er sich verbunden halt, und sol in datur nil scliirmeu dehein ander
giselschaffl untz das unsaerm burger oder sioeu erben vergolten wurl. [224] Swerel
aber einer dn giadadiaiR noch Aet f^ubda, die er unsaerm buiger gelon halt, und
wurl er dan e gemanl von unsserm baiigerj aoaol er ime leisten oder sol ime aber
gölten und sol in davor nit schirmen dehein gesworn giselschalTi ; wer aber das
« dflicin, der uussern burger ein giselschafll gebrochen licttc, e dan er yemun in ein
gesworne giselschafll füre oder m uuder giselschaffl, die vor gesworen wer, die
giselschaffl sol in nil adiirmen, unaaer burger, dem er gebiochen hatt, der mag in
wol angriflbn, als er «ch veihunden hatt, unls ime vergolten wurt oder afnen
erben. [285] ' Ist das einer unsser ussbuiger in disv Statt leistet oder zu gisd Ut,
iw dem mag man fronen das sin und mag ime angewynnen mit gerichte. das er
schuldig ist, und sol in daran das leisten nit schirmeQ noch die giselschafll, als
ander unsser ingesessene burger.
Von den uiedereu gcrictiluu. -
[226J *lfan sol an die dra medern gerichte und an iegHebs besunder ruttfr
3» erber achOffd setsen, die da urldl qpreehenl, und aollent ouob dieadben ach5ffel
1 Oeinukt Ui Wmidttr DittiH. dt US. OlimMhtkmäder Art.DfoL 41. ■ MIaeh Btgd
Chron. IX, 957 tauiete der Artikd in G /oi. 6^: «uiuse herren meiater und rat, scheffel nnd am man
sint ubereiu koinen, das man an die drö nydem geriht« nnd an iegelicltes geribte b«sander f&nf
•rber scIiöfTele seczcn sol, di«; d;i urU-yl bprL't'liL'nt und Bülloiit ouch die aolbon acböffelo und die dric
M rilitOT mit in a alle jat awereu etc. and aol ouch kein ander scbGSel an d«o Mlbtn gerillten
irtaf 1 tpneben dediM die vorg. ttnfo, di« meUA«! md nt datsü gMataei baat, m wer dane, dns
a Vüfliigt • nQt ia < .
Digai.iuu Ly Google
i04
STADTIIKCUT VJ.
und dit' dryc richlcr mit innen alle jore swfron an den heiligen, wan man das
ander mal in den ral lulcl, das dfin icpHclier undcr in an sine gcrichte gange, da
er dau luugehorl und da »ilze und dur lule warlle und in uuuli richte gelruwelicbe
one alle geverde. und m1 ondi kein ander sdwffel an densdbeo gerichten urteil
qkfeohen, dan die funff, die meialer und ral alao daraelienl und aoUeot oiudi by *
dem aetben eide sweren, recht gerichl zu hallen dem armen ab dem riehen und
ouch weder mietle noch mieltelon von nicman darumb zu nemen noch nicman von
iren wegen, das iueu zu nutze oder zu tromeu komeu möchte in deheincn weg,
als das in der 13 buch geachribeu slot, und sollenl oucb hy demsdbea iren eide
oiemana rede veriioren noeb nieman au ainea aadien roten, da aie truwenl, das ea »
fnr Ir geridile kennen möchte ; ver oueh daa aieh ein urteil zweigete, so mag der
oberrichler darumb oudi apiecben und ufT ein teil vallen und der uuderrichter
desgüchen, ouch obe anders beide partten mit dem tjnderrichler benugcl. wer über
das sieb vier schöflel zweigten und der funflle nit da wer, des sol man vur allen
dingen darinn beillen, das der sin urteil ouch in der aaohe spreche. [227] ' *fis
aoUent owdi die acbriber vnd die botlen dmdben geridile awerea an den heiligen,
wan man daa ander mal in den rat lutct, das dan iegUcher ander in an sine
gericlito p^npe, do er Inn gt-liorot, und der luU' da warltp, es wer dan, das ein
bolle ieman fründc oder Inirgeii hicschc und das er sich damil sumele ; das sol inie
au sincm eide nit schaden, doch sol er sich an sin gericbte fugen, su erste er mag. »
[228] * *E8 aollenl oiick die richler vtm den saohen, die für sieh komenl« aemen
mit namen von fuaff aohiUiDgen swen pfennig, von 10 p Z ^, von 1 fl aeehs
pfenuig und darüber noch niarckzale unlz an 30 ß ^ und nit furbasscr ; und solleut
'i-!f")i die schribcr und die l)alten das gelt, das dem ungellc zugeboret, by irem eide
gelruwelich in gewynnen und samelfn un gevcrde. [229)* •Ilem. "«•clicli scbeflei »*
uch zu gerichl uil kuuiet, so uiau andermule verlul, dem sul der richler tun
cS aieh fftgt«, das die öberaten rihter dar kciiKut. ilu- tnügcnt ouch wol nrt«yl mit den andern
tpcwhMi atc» — iklnm die Ii>mleitmff$forwui stigl, daß dies iUatmt mmM m» üechttoodex tm 13$i
gmUmdm Aal. — JVoek flSeMitr» AMtifm wi VafnnmgtgaA. der SMU Batet 8. 480 M«0 der Jtt.
in J« f<A 40^. -Mrin sol jorlirheii an A'u' Jry iiünlern gerichto und an ieglichs besunder fünff crlior Ii
achöffel setseu, diu da uttt:! apreuiient, und bul kein ander schöSel aa denselben gerichteu urU-l
sprechen dann die fnnff, die meitter and rat also darsetzent. — Auch »o hat Art. 2Z6 jedenfatt»
MtcM m D gttlmdm. Wie am 238* tmd Atm. «bemta hmorfdU^ be§amem die Betiimmmgm «ter
<ttied«ra gwMte» mUkt wdt Amrdmmgm attr SeMj^UmMi, emiem aftcr Üe Mtekler «dM. Uebee
Schöffd hnnttcHm erat die Art. 348. 252. In fin nnchiteisUch in D mrhandenen Bf.^timmunt/en über •
adwjfd MU ist dm Urteilen beim trettl Oerkht nicht nur niäU auf £> bt^tit^itUc SchöffeJ Ixscfiri'ndct,
sondern e» können acigar noch, «d.s hier hrreits vdUig ausyeschlosten ist, Nichtschßffd in bcHimmten
fldJton Urt€Ü »yredtxn. Auch daß Ucutkr den ArUM mtr madt J ■ notiert, madU mm» Vorkommen in
D vmwdktOuUUA. JHe ArtOa »99-874 Jktäem iM mit Amm*m tm Hl. 9^. MT mOt Ordn.
XVI, 1 ff. einer Hnnd ans der 2. Hälfte «ec. XV. Die Anordnung ist eine andere. Eime Beihe *
weiterer Artikel i»t am Schluß hintu^setet. SofcoM die gestrichenen wie die zugesetzten J\mi^phett
zeigen, daß der Inhalt der Ordnumjcn eine jüngere Bearbeitung ist, (dt sie cod. H enthieit. ^ Jünger ;
da die ptd$jgndmsde Bettsmmmng fwr (fw Biehtier edSM (SM) weder m D mm* tu J» etmd, eo ist
«Mdk Mm, 4k eng deimtt Mmtmmiiäh4$^, epUer «kigtiiMeH. * WeitreauM. junger, * AML
(Str.) giebt diesen Artikel in der An$Herkung und bemerkt dam : «hie in codico nostro inMrtlU «t Ue e
arUcaliM sed ad margiuem adscripium <ist geändert, qnaere iu der XUIcr bucli».
Digrtlzed by Google
1322
nnscliriben die peu 4 den. oder was dan ineisU'i und ral (Uiiiil st'(7Aiit [2301 *W«'r
ein l>eliabuug dul ull ein usäcrlagete frönde uüd der die lat ull sich ussgon, der
aol 5 ß ^ in die buclise gebcu und sol sie oucU der schulUieiss uiemun fureii
lassen by aime «de und sol oach sine 30 ß ^ von der ftönde vegen tou meman
» nemen noch nieman von ainen wegen, er habe dan vor die ogenanlen 5 ß die
dem ungelte zugeburent, empfengen und in die buchsse gelon» docb mag der schuli-
heiss sin 30 p varen lassen, wem er wü. [231]' *Der vorgenaulen ricliler und
scbütTel sol oucL keiur* von der slatt faren uucli rileu noch sieb keiner ander uumuss
annemeUt davon er nit zu gericble komen möchte un urloubc eines stetlmeislers
M oder dnea ammeistera, die den au alten aint. [232]' *Die vorgenantmi richter soUent
ottob keim schoirel nit erlouben von dem gericble zu gon und welicher dannan
gicngc, dem sol man 4 ^ anscbriben. [233]' *Es sol oucb bynnaufurler debein
richter dchein ende urleil lossen zugen in einer snche, Aic über 3 ff .f isl, er habe
dan zum mynslen vier scböflel, es wer dan das beide partten dariun gchulleut; ist
1» aber die aacfae 3 U oder darunder oder ein vorurieil, die mag der ricblcr wol
boren mit diyen scböObb) und nit darunder. [234}* *Wer es euch das ein saehe
gedagel und geanlwurlet wurde und dan ligende blibe oder aber gerichtet wurde,
90 sül dücL der cleger davon geben, als da vor geschribeu slol. [235]* *Wer ouch
dem gericble vellig wurl, git der nit zu stundl die pfenige, so sol sie irac der
»*> ricbler gebieleu zu geben in dryea tagen by ahl pfeuoigeu; und verbreche er dan
das geboU, ao aol ime der riebter an dem nächsten geriobtztage heimgon za huM
und aol ime so vil pfkot nemen, darabe er ao vil pfenige gdOaen mag, als er dan
iu die buchsse schuldig ist su den ahl pfenigen, die er verbrochen hall; und sol
dan der richler dieselben pfant iin\ tr/rv-^eiilidie verkuufTcn und sol das gelle iu die
a ljucLsse antwurten und tuu uud soiient dem richler vier .j von den vorgenanlen
ahl Pfennigen bhbeu. [236J*^ *Werc es ouch das iemaul, wer der wer, für gericble
kerne, der nit under dem atabe sesshsft wer, er wer burger oder lantman, ^tm^ den
aol der rlditer Sicherheit nemen, wer ea das von geriohta wagen utsit uff in vide,
das er das dem gcricbl gebe. [837]* ■* Wer es oucb das iemanl wofhail iu gariehte
ao erleilel wurde, der sol 15 geziipen leillen uud nit me, roiure mag er wol leiten nnd
sol die geschribeu geben iu den nechslen dryen luf^en ; und welicher es in der zil
nit gescbriben git, die sol man darnach uil büren, uud weihe gezugeu vor gerichl
verhört werdent, der sagen aol man versehriben, es sy mit ime oder wider in. und
a. Forf..- «kniai, b. ftüfl. flifj Ud. «dtmodw v«b>.
n ■ Hiemaek itl der SAtuHhM im Rat brcilt mOtnUntlS»» M er «Aer wM uoek kmibirriermtk
Gerichtabelwrde ; daher jünger. Als Bataverordnung atu den kUtcn Jührzdintrii des 14. Jahrh. Ordn
XXX, IC. 8 AH. 332 ist im Anschiuß an 231 verfaßt; äuJu,- juitgc: * Wie 220 muA 5:13
das nur imen Schöffelspruch bei einer hestimmlen Summe, aber nicht eine bestimmte Zahl von Schaff ein
vmlangt ; h}iuiaiifiird«r 1 * Ent$grieht Art. 68 i dort ala jünger gdeauueü^HO, & Wahrtdteitilteh
4$ a-gtr, Vgt. Jnm. tu XiO. * VfL AH. 1*0. WOndiemUdk jOitger} tgL Amm, tm Jm. * JSMa|M^
Art. 46 Vor dem Batsgericht sind ir> Zeugen hei Eigai «hhI 2M« (hw Itaximwm, M Jh^igt 9.
WahrscheittUch jünger ; vgl Anm. lu 226.
Sit. 14
Digitized by Goo
lÜÜ
stadthkcht vi.
sol der schriber des gehorsam siu und von iedem gezngeu 2 nemen und ail me,
minrc mag rr wo! nemeu. [238] * Die wi lllicheu richler solleiil oucli nit fjon ffir-
sprechen zu sin von eim gerichle an das andere, sie soIIpiiI sitztii und nchli-n und
solleut oucii au oiemaus ral goii, so sie zu gerichle silzent oder die wiie man ric htet,
ii : [2^i8*J' VoD weltlkhem geribte. Die wellKehen rihtcr verdeät swmnde alle jui . «
das sfl fUrbringenl eime rate die besserunge, die gesehebent vor in mit aeheffel
und mit amman aae« wid»T«dangc von uosmi biugern. : ||[239]' Ddkein weltlich
ncliter im weltlichem gerichle sol richten von eigen nnd von erbe, do es unssre
buiger ;itigoU, nocli von slahcn, noch von stosscti, noch von deheinen andern
untugeu, es gauge burger oder lantlute an, dau meisier und ral soUeot das richteu.
[240] ' *Die bollen solieot oucb nenen von einer frOnde 6 ^, nemlicbe dem richter
vier und dem botten zweite und nil me und aoUent oucb alle xyle den schnidener
lossen bezalct werden, e sy ir gelt Dement. [241]^ Wenne oucb ein meister etneo
Ivcsti^en wil ufT dem thurnc, so sol ein schuUhciss und ein vopt, die gesworen
haut, mit iiut gon und sollent oueh verswigeu bi irem eide. das sie da hörenl ; i»
wcrc iiher. das sie sieche wcreut oder in der stall nil euwerenl, so sol man eineu
erbern achöffel geben an iegUcbea alatl, der dasselbe oueh verswige bj sinem aide
oder einen andern erbern man, der da doch swere an den heiligm, dasselbe zu
verswigen. [24?] (^<e?chee, das mau einen kestigete und verjoheder eltiiche dinge,
darumb man sin libo und sin gut solte angriffen, das gut so: angriffen ein meisten «o
und ein rat und Dil ein schullheiss noch ein vogt. [243j Ist das yemans einen
oder me einen in den stocke leit oder ian dariua verhütet, '' wan man den uss dem
stocke nympt, so sol er von iegliehem. der in in den stocke geleit haU oder in
darinn verbotlen, dam stockwarttcr und keinem andern geben 8 ^ und nit me und
dem richlersbollen, mit dem er iu in den stocke geleit hall oder Jarinue verbollen. «
sol er von ieghchem, der in in den stock geleil halt oder darinn verbutlen, geben
2 und oit me ; su sollent ouch furbriogeu, der dem gerichle widerstat, uud
aollenl oueh von einem furgebolt nemen 2 ^ und nit me. [244] ^ * Su aollenl ouch
nieman gebieten zu antwurllen ander dem taehe, es gange dan mit rechter urieO
zu ; der das brichet, der git S 4) : gat er aber von dem gerichle freveliche. so m
mügent sie in zwingen und von solichem gelwange mogent su uemeu 2 }i uud nit
mee. |245J * Wa aber einrt« nssprrlagct und nssprwarllpt ist, und jenre zugegen
isl, dem also usserclagt isl uud geholten, under dem lache zu gelleu mit urleil.
•. K«ri. : h. Sß ntxi BeUlt. (Str^,- Selilt, (9}: •varinitat».
' Z>(( Art. 239 sich jchnftiü» in I) wenn mich nls sputcrer Xusul; nyr^efunden hat, die vorauf- «
gehtiulcn ßcttimmungm uber < Nitdere Oerichte* aber müd in D jfestanden haben müMeu, jo »chiebe
ich 33S». das Mch Ucuslert AmaAgen in D foi 32* seinen Flatt haUie md, xeie die Uebenchrift
zeigt, jedenfaUi der J£iHleiimiigiparagraph übar t Wmid)* fftncMe > tmTt CN «U€m Stdk tnt. >
in ataaen AtutOgen muA J« fol ^0* ; tnMm lUif a «ooU in D alt tpmtmr ZiuOs gertmiim.
Vgl. die ÄniH tu G3. '\^'ti)\i scheinlich yünger Schill. (Sir) tiemcrkt • caurvlliitus in rod H» 40
Jibenso ist der Artikel tu den Ordnungen gutrichen. * Der ernte Teti de» ArltkeU bis mit ime gou
entspridtt SchJi. 18. der acette Teil ist uxM späterer Zusatz s Da »S8» fd. 92*, i»»* fii.
ttand, ao M daeww*m nur für eine betekrMcte Anaahl von Art. HaU.
Dlgitized by Google
1322
10?
gal der sin weg, so soi ime das gerichle norhgon. obe es der clcger vorderl und
sol dem c!eger richten von simn gul, obe er so vi! halt ; hatt er aber nil so vil,
so soi man in in den stocke legen, und der schuUhei.ss und das gcrichte mag zu
ime griffen iu sime hiue und an allen enden, ussgcnomen die ende, die biss«
» har fry gewesen sint. [246] *Umb getwang und gebott und umb Terbuntniss do
sol der richter umb sin recht jenes recht nemen unverzögenlich, ob jenre sin
recht tun wil. [247] F.s sol ddiein richter umb mitM riclitcn, die für in komf»t,
[248] I Wer da Tersmahet, süi gezagen in der sintt za leitten umb sin schulde, sinen schuldcnci mag
er nit angespreehm nit «Im kämpfe ttnd get jenre a>it eitte eide danon [249] * *Ist das ieman
10 dem andern nl globet oder schuldig wurt oder ime befilhet vor biderben Inten, die
dartstt gezogen werden!, oder mit brieffen, wurt er darumb angesprochen und
loickcnt er es dan, mag er in berpiitii mit biderben lulen, die dart^u gezogen
wurdenl, oder mit brielFen. so sul er fs iino gpllpn : spricliel aber der, der dn nnpe-
sprocheu i&i: ich loicken nit, ich wer es ime sciiuldig und er beiilhc mir es und
1* bÄbe es ime vergolten und heU mich lidig geseit, mag er das furbriogeu mit biderben
Inten, die dartsu gesogen wurdenl. oder mit briefen« so sol er lidig sin; wil er
aber an nieman ziehen, der angcsjirufhen ist, und Spricht: ich habe dirs vergolten
oder: du hast mich Hdig geseii und ziehe das an dinen cid, wil er dnn swcren,
das es nit sy, so ;?ol discr gflltn ; wil er nit sweren, so sol er Üdig sin.
to \250\^ ^Wclicber utT den andern clagei vor weltlichem gerichte, umb was sachiMi
das ist, das er ime jebe oder loueken, das er in andaget, louekel er ime, wil er
in bereden, wan er das gesprichet, er wol in bereden, so sol die beredung? Air
sich gon one hinschiessan ; mag er in dan nit bereden, so sol er lidig sin; wer
ouch jenre nit zugegen, den man bereden wil, so sol doch dir- beredung für sinh
sa gon, als wer jener zugegen, den man bereden wil, und sol tntcli gelten, als wer er
zugegen. [251 j * *Wes einer den andern anspnchel vor weltlichem gerichte, das er
in ttii bereden wil, und jenre sprichet, er loicken ime nit, er wer es ime schuldig
oder befttlhe es ime, aber das er ime darumb ut schuldig sy, das ensy nit, dut er
sin redll, so ist er lidig, [252] Wellich menach, es sjr wip oder man, vor zwein schcRoln
SO oder mc »eman srhnldf vergibt oder globt oder was man vor inen vergibt oder globt
umb was sachen da;: ist, daz mag man wol bereden mit zwein «choffcln oder me vor welt-
lichem gerichte ; and wer also beret warl mit schöffeln, der be^it dem rat 5 8 and dem
geriekte W ^ lUd iedem lekoiii], mit dem er beni wart, 6 ß; und TOr wellohem gerichte dlB
geschieht, das sol das gericht meister und rat furbringen uff den eit. dis sol man
a» verston, wan ein man und sin wipp mit einander etwas globcn oder vcrjehent vor
zwein schofifelen oder me, oder ein wiltwe, die zu iron tagen komen ist, oder ein
jungfrow, die zu iren tagen komen ist, oder ein wib, die zu Iren tagen komen ist,
die zu veilem mercke sitzet oder ein konffirouw ist, sie hab einen mu oder nit
1 Äu$ ir, 44 r- n, ST}. IAkA 4m atBr. «D I 16S>. > WitätrhoU hei ScMl. (Slf.) Kfit.
4» Anhang unttr der Vehenchrift ,ipp const. rec li%cM in D, ». Art ^53 Anm. ' dtsgl. * detgl.
•' Uou/carbeüet um 1 V. i2 , stimmt wörtlich Übertin mit 26'. Dort $tand es nach D (Heuslers Am-
stige). Der StSr. gehreibt jedoch tu IV, 43 außer - U ^ ib un.l si ■ ,iuch «cfr. § 1S4». Der Artita
war alM tooM hitr wM/srhciU. Et tmd dann für D Art. 249— 25J eu streichen.
^ Kj d by Google
108
STAIlTliKi;»! VI
manns 'I; ^^5?']' Ks tiisol »Vh nleman drheiii tirtfil spref;hon an ^oltlicTi'^mo
gerillte, der niil sciiellel isl, in oinre sarlini, d'w (io IrifTet über fünf schiJlingi'
Slrazeburger pfeaninge; spreche er aber däruber, da» sprechen sol uni gellett. : i|
n : [SSS^] Es ensol dehda weUüoh rihter urldl aeban noch vragea, die me dann fünf
aehillinge trilTel, dan an ein acheflel oder an einen, der meister und rate geswom
hol, urleil zu sprechende : || [253]» Wer sich vermiseet den andern zu bereden mit schöffeln,
mag «r du oit getun, so sol er daHea di« bawening, die jenre solt dniten, ob er berett wer ; unti
lol miii IM SU gozago loitm an fcnfllw and rh verkuffen, an bnrgschftffl and »n ««rgeltong der
Bdraldio, iit ycfUdmi tMliNi; ftiriwaier «ollcat ah oit nrarm raub dtlMitt «wIm, dana sie
gesogen werden, «aa nan sol sie nuwent fragen by dorn eide, den ri» geton haat ^6^* Mmu <*
sol ninman bereden vor wplllichem gerichte umh dchcin sache, wan mit den Infen, die
durtzu gezogen sint, und es onrh posniifn nn<\ grhörl hant. [255] • Isl das yemnn für
gerichl gal, es sy mau oder wib, und sieb verfursprcchenl, redent die dcbeiner
hande rede one iren fur^weehen, das sol inen nit acdiadeo, es wer dann das sie
aprechent : herre der riehler, ich wil min rede aalbs tun ; was er da noch spricht, »*
das sol gelten. f250] ' * Wurl eini ein bürge geheischffii odor in den stocke gdeii
oder ein gul verlioUfii. wit der i.-;t, dfii sol man tissgcbcn eim gesessen burgcr,
der also sicher sy. dulur der burge gebci.sclieii ist oder das gut verholten, one das
ime «n den lip gal ungeverlicbc ; dele er das nil, claget es der burger, dem es
yerseit ist vor metater und rat, und eräuget es, obe es der ridiler loickent, so t*
bessert der richter dem rat vier wachen ein mile von der statt, wil er in nil
orangen, so sol er sin recht nemen. wer ouch einen man odw dn gut ussnympt,
das ver^K)tlen ist mit gericht, wan d<'s gericbls roehl vcrgat, vorderl d;)n der
richter an in den num oder das gul. das er also ussgcnomeu liatt, so sol er es
ime wider anlwurllen in den ncchslcn vierlzeiieu lagen; dele er des nil, so bessert »
er dem rat 90 ß und vier wuohen von der atatt dn mile und sol nil desto minre
verbunden sin, den man oder das gut sn stellen oder gnug au Innd fiir so vil, ols
es ussgenomen ist.
pVon den niedern gerichlcn, warheit sti sagen, und wer sich verbündet vor
gcriciilc, und wie man essende pfände halten soll.]
[257]*^ Ist das ieman zu holten gezogen wurl vor weltlichem gerichle, der nit
ein schoffel ist, wurt der ein «orhdt darnmb sagen, der aol sweren au den heiligen.
' Art 253» uml nnrh IlnLsli-rs .ln,v.-(i//r » aus 7) fnt. 5?*'. Bti Äii in D f<J tilarul, hintfr
Art. 253 - D S iß* in D etne Lücke »st (^sf 105 — 168) . Äit. 2^2'' umI aiUkrdcm nhcr inhaltlich
vorlrtffluh ;i( Art 2'>3 paßt (fkhiiffeUce$en bei im wdStidken Oeriditen), so ist für 2'>2 ^ uml >< hur v,
der getigHeMe BatM. Äk »Sl* Unnm die Be$timmiuigen fddU «faftm, weil udi Art. äS2 = D § 16*
tmmiUäbmr tm Art 9i8 zm B § m omcMM. « Au» IV, ^ uni IV, ü U, M}. Xm IV, 4t
schreibt der StBr. «D § 4ß vAibnssci sulnt sie n6t sweren. cf. rod. n ** § :W>, cod. D § 46 inf.
cfr. et 171.» VI, S53 scheitU al»o, <ia d*« atierte StfOr fich hier findet, aU § 171 in D gettastdeu tu
habet» ^ Aus IV, 45 utngenrbeitct. Vgi. VI, 4S Der StBr. notiert hierzu außer «D § 60. VI, 48) m
«nA «D § 160». Da aS2 D § 164, 2S3 D § 171 enUpridU, to aeMmt hier die Ordmutg bei der Neit-
mi^leienmff eheae eendubeH tu aem. JedenfeB» HUmdm awiedm AH, SS» = D § tet rnti
Art. 25< und 253 niiPrr n iiw! h ursprünglich nocl» 2 bis 3 Panj<fnipficn * IJkrnnch steht (kr
wdtliehe Richter unler dem JUit; also wM jünger. ^Jüe Klammer auch bei ScktU. (Str.); daii»*t
(i/v jumiffer Xusats gekenmeiehnet. * üi* «nid«» tmeh Awltr, AmMge wmI Veifimmtgigeteh. vom «
Jkuel. 's. 486 iMcft D fei. 93*.
1322
109
das er ym i\or sticUen gezogen und im kein miet worden sy nocli gelobt in der
s'iclio , (laruinh er dan ein worhcil sagen sol, oue die vor dem rale alle jore
swereiit, urleil zu sprechen, die sol mnn frogcii hy irem cide. wer oueh zu hotten
gezogen wurl, wan die saclic ussgul, do er zugezogen ist, wan irae drj^e werbe
gebollen vurt für gerichte von deradben Bache ^tr^gsa, komel er dan mt dar, so
beaseri er dem rat 80 ß ^. II : [257 •] ' Wenne ein aclkiillheiss nider ntael zu rihten,
so sullent die andern rihlere öcli sitzen ; und so der scliultheiss uf slat, so suUenl
die nndern rihter Mi ufslan : || 12r)8| Man ist keins wellliehen riehters schriher
nuizit schuldig von uusser stall wegen zu geben. [250] Ist das sielt ein man oder
1« frouwc, die sich durch rechl verbiudeD mag, verbindet vor eim richler in gerichlz
wiae, wo das ial oder vor geticbi «ff ein sile, das dan alle geridite vm aollent sin,
so das sile komet. so sol d«r, gegm dem v sieh Terbanden hatt, joies badsgm
dru gerichte und sol im dan der richter darumb sich Jens also verbunden halt,
richten, als werenl alle gerichte uss, unverzogcnliche ; wer sich anders verbunden,
Ii die verbunlnisse sol nit gellen. [260]' *Man sol ei« essende plant, dem usser-
wartlet ist, veilbielen ahl lag und darnoch in den dryen tagen verkoulTco, ein
ligende pfant sol man veil bieten 14 tag und darnodi in den acht lagen ver*
kouflen. eigen und erite sol man veil bieten sebs wuchen und diye tage und
darnoch in den 11 tngon verkoufTen; und sollent das die richter tun nnverTOgen-
»n liehe und one gevcrdr. * * Ks sol dehcin richtcrs holte delieinen jifenig nemen
von dorn , der ^eman hcisset furgebietcn , noch von dem , der ieman dut einen
bürgen heteohen, nodi von dem, der einen httaset fronen, nnd enaol* es oueh
nieman Tersagen; der das Iwichel, der rnmet diae statt einen monat ein mile,
wurt es gedagei, und wurl er bessern und git 10 ß ^. [262]* '> * Nieman sol den
t:> andfrn hcclngen nnderwerbe umb das, das zu einem mol mit irao gerichtet ist : wer
das dcle, der sol jcuera sinen schaden altlun, den rr des gerichlos nympl. ist düs
er es claget vor meister und rat. (2Ö3|^ Ein ieglichc schullhciss von Strassburg
mag wol richten, was ein lantman uff einen anderen lantman claget vor ime, claget
aber unsser bniger einer von eim lantman vor ime, es sj umb eigen oder umb
w erbe oder umb ander anfoge, wil es der lantman ziehen für meisler und rat und
git sicherheil, was meister und rat erleilent. das er das stete habe, so sol ein
schullhciss davon nit richten und sol sie wisen für meister und rat : wi! aber der
lantman die sicherheil nit geben oder mag sie villichi nit haben, so mag ein schult-
heiss dan wol richten noch sins g< richles louff.
M ■ StiUl. {G m. Str.}: «uDden sol». b. Sciill. ßlr.J An/, ^«i*. Aal kitr dtt Vthtnrkrif'i z -Man
mI nmomd «ndwiiwl« bekligem.
1 Aus Heualers Auszügen nadi D foi 33'' . A'^ ist nicht mchcr ob 257 an dte^cr SUÜe oder »ehoH
vor 2^>7 gestnwUn hat. Heuder hat in seinen Äutsägen 357 bei einer ersten Durcharbeitung von D nieht
notiert. Er giebt diaen ArHkd ent tuUer den Ifaehträgm. > Vom Pfäntimt leor tooW mm tod. D
40 Mer Mdt mkU Ok Bii»; mt m-3S6 hmihäftigm» »ieh dm». * Dtr ArHUI teUt 98* vvnm ;
jener iM also früher gesdirieben und Kf jcdenfalh jüngerer Zuaatt :u StTt. VI. S<:hi}t (!?tr.)
bemerkt dasu : «cancellattiB in H>. Ebenso ist der Art in <fen Or^Hugen gestrichen. * Wiederholt
bei Schät. (Str.) Krit. Anh. mttt der UebendtHft «pf. «ontt rw. » Im Anttug wrfsr Bemster$
Digitized by Google
HO STMlTHK^in VI,
\ «11 (i n niedern geriohlen, wie man bürgen heischen sol und von da^n and
ouch vüu ii'onea.
[264] Ist das mao eitn einen bürgen heischet mit einem richtersbotlcn, den
sol der riohtersbott füren. [265] Isl das yeman uff einen andern dagel vor well*
liehen genehle und der, uff den man daget, wettet, und spricht der deger dan : «
hcrre der richter, ich setze es in uwer hant, so sol der richter den man bewaren,
uff den da geclaget isl, und sul der clcper des mnnnes an dem richter warlt**n.
kein schriber an wellhchcm gerichl sol kein boUc sin noch zu bollen f^t^nomen
werden an weltlichem gerichtc, noch kern fursprech daselbs. [266] Es soi dehein
botic gellen, an welllidiem geriokte in dner «adie, die da Iriifot ober funff achil- i*
ling, er ay dan ein sdioflld. p367] ' Es sol nieman deheinen unesren ingeaeaaen
burger frönen noch bürgen heiadien, der ime für die schulde wol gesessen ist, die
er cim solichen schuldig wer; und wer das darüber dete, claget einer das vor
meister und rat, so bessert, der das geton hatl, drr stall 10 ff und zwey jor von
der stall an des gnude, den er also gefronet hell , wil aber einer, der ein solich i»
lh)nung oder bürge gehdschett getton hett, sweren an den heiligen, daa er die fro'
nung oder bürgen heiadien nit durdi mntwillen geton habe sonder einer notdurffl
halb» und das er Jens gutes nit so vil gewisset habe, dem sol das deheinen schaden
bringen noch in die vorgeschriben besserunge vallen. ' *Es sol niemans, er
sy geistlich oder welllich, frötnbde oder hf^imsch hin furo dehein gebott, verholt, »>
arreste oder fronung ufT der bürgere uder luwouere der statt Strasburg gültcr und
habe, lygende oder ftfende, in irtm leben oder nodi irem tode tun nodi lejgen
oder zugelossen werden anders dan mit erlonbunge eins amdsters, ao ye au syten
isl oder sin wurdet, innhall unnser statt fryheit.
['Von den niedem geridiien, wie man unaaer burger fronen aol und von »
gezogen zu nemen.]
[269] < *llnd welhem also noch vorberurller mosseo gegonoet oder zugdossen
wurl 2u Mnen, der ad doch nit witer oder für me fr6n«i, dan er im adiuldig ist,
es sy dan ungevcrliche lunb einen fUnfllen teil me, dan der schulden ist, mag er
\vo\ Inn ulT rechcnung ; wer das verbreche, kouict das in klage für meisler und »•
ral, der bessert lunfF pfiint und ein jor von der slall an des gnode, dem soliches
geschceu ist; delc aber einer das recht dafür, das er die schulde nil eigeulUche
gewiaaet hett, ond das er woi^, daa dar adinlden so vil wer, der ad diaer
besserunge Udjg sin one gevcrde. [270)^ *£in iagltohe menaehe mag wd geaöge
nemen von wdÜidiem gericlite oder dem deinen rat für unssern grossen rat also o
und mit gedioge» wan dn aadie an denselben geriditen an dn urteil wurl gesetzt.
' Schilt. (Str.) bemerkt htertu < t .^nf elliUu.s in H. -' Ihr Artikel ut j<tng< r , (Iciralt de»
Ämmeitters, hiafuro 1 in den Ordnungen i.'^t er wn spaterer Uand tugeachrieben und tiber 261 geilebt.
^ Wie Jnm. 5 tu iST (tUbtndxrift) ' In engem Xusammenhang mit 268, de$kM mhl junger ; m
äm Oidmm§m wt «r vtm Anelben Hand mm MS Mt itB|«TCr]idM mgndiriibmi äa$ iMgt tit 9m 4»
<i««m* aottibtr. » JUmger ; AppeUatim m «Im ffOm Bäk S9» «M «t nMmm BmUHt «mM
itoch korJcurricrei uic f^rinumtten und ttkkt twHbr« iMtaHMM; wwhrfciil M &Mi. (8trJ Jfr*. Jmk,
unter der Ueberachrift app coast. rec.
Digrtlzed by Google
1322
das* dan davoD nicman dolieincn geso^ davon für uns nemen sol ; da d wer getöge
also für uns nemcu wil, der sul cs tun, e die sache an ein urteil wurt gesetzt,
darumb es dan den gezo^o lu mcii woilo, und anders nit one alle gcverde. [271]' *Wer
oucb einen gezog für den rat nympt und den vcrluret, der sol 30 ^ dem rat
u geben und 5 ^ in die buease an dem sdben gericlite und aolknt oueh die dem
ungdl werden, «od aol sie oueh der richter zu stunt, so sie ime werden, in stn
bucbase tun und sol oucb ie das gericble ein sonder busse dartzu baben.
['Von den tiicdern gericliteii und den scliribern und den furspreclicn.]
[272|3 *Welicber schnber oucli an dem welllichem gcricbte anscbribet, was
lu die gezugen in einer ieglichen sacbe geseit haut, welicber furspreche da spreche,
der aehriber bette anders geschriben» dan die gezugen geaeit bettent, da sol man
dieselbe geaebriUI lesen an dem geridite und iror den scboflelen, vor den dieselben
gezugen geseit bant, und ist es dan, das der scbriber der gesQgeD sagen recbl
halt angescbriben, so sol der furspreche, der das gereit batl, unsser statt bessern
'5 30 ß sagent aber die schölTci, düs der selbe schriber unrecht und anders
gesckriben habe, dan dieselbe gezugen geseit baut, so sol der selbe schriber uoss
bessern jor und tag vor unaser statt und darlau geben B ^. [273p * Wanne
man das ander male in den rat Intet, ao aollent der acbultbeiss und die andern
zwene richter nider silieB ridUea nnd solleni ifit ufT^iton, der cloppffer kome dan
20 nrsrli der Irone messe zum mimster, so mag der srhullheiss luten und so solleni sie
utlslou, es wer dan, das sie in einer urteil wercnt, die solleni sie ussprechen unge-
Vtflicb, und dem kloppfer sol der schullbeiss zur wuchen 3 ^ geben von dem
gelt, das den guten lulen an den gericbten geben wart. [274]^ *rtem die fur-
sprecben, die an weltliche gerichl bcnant oder gekosen siul rede ze tunde, die
n sollcut swcrcn an den heiligen, das ir icglichcr undcr innen furderliche alle tage,
so man richlcl. an sin gerichle gange, do er dan liingchörct. und oueh daran Mibe
unlz an die stunde, untz das dasselbe gerichle uff slol und nil me richlcl; und
das er oucb daswuscbent, die wil man riditel, an kein ander geridite gange, iemau
SU raten oder zu beltfm one geverde ; doch mag ir i^ticber under inen dem andern
» raten, obe er wil ime tage, ussfenomen allein xu der syt, ao man riditet, doch
also das er keinen pfennig davon neme. wan allein von den sarhen, darumb er
rede dul und nil anders [und was Sachen sie oueh mit urteil verlierenl; do solleni
SU die pfeituige, die sie davon genomen haut, by der läge zyl widergeben unlz
an einen acbilling und solleni ondi «de niderlegen nnd wenden mit dem redilen.
I Jünger $. Anm. tu 270. > Wie Aim. i m 2Sl (UebendtriftJ. ^ Zki die vor tmd iioc/t/o/-
ffMiittt ^%vmpN^pAcift AAAflf wBRi^MftMfiluft wcM mi 8iS> TTf ^waIumIsh he^b€Hf $o UHuiht mAmi ib^
Zugehörigkeit von ?7? ^ufifelhaft Auch der Irihalt rfr<r Artikeln marftt fiW npätere Af>faxningf:eft
Kohrfcheihiich. * Iki Anfoiiy nach ./J fol. ^4" m Heusiers Auszuijen : siliott dcshaib wolil juiujci'.
« Außerdetn i»t e» nur M'ciUrbiUlun;) von 2^7» (Dj. Zum Teil stehoi die Brstviimunficii tiuch tu -'l'S,
da» am» OMiero Ormden au$ StB. VI gettridicn wurde. '•> Der Schluß des Artikels von : and vas
— OHA gsMida iemkt mtf tkm XWMwranlwnif «m der notiUn dt$ U. Jakfkimiert PfL
Art. m; 4» Aitfaitf itt fait «lekft Art. IST. IkmaA tat wM ier f0em ArtSka ßtiftr:
STAOniBCfIT VI.
SO verre su konneul üdcr niogont oue gevcrdc, uiul äuUent oucli von niemaxk nie
tiemen von den snchen. die sie furcnl dan beschetdeulicb, als unlshsr gewonUcbe
geweseu ist und iiil iiu' onv geverde.J
Vou widemen [am crslenj."
[275] ' Ist das «ia brunlouff berell wnrt noch unsser stett racbl und gewon-> »
h«it und man einen widemen do gelobt, verbOr|^t man den widemen, so sini die
bürgen liafft ein jore nurli Jem male, so die Kwey mit der e zusammen kOQHHi
siut iiiul Jas bellbrell ubersc luitlent, aber nocli domselbcu jorc so sint die biir^eu
lidig, t'S uerc dan. das su gcmauel wurdciil in dem vorgcnanlon jur, su sollen t .-iie
uieiuer iidig werden, der widern wcr^ duu uilgericlilel. gieugeul aber die bur^^eii m
abe in dem Toügenanlett jore ungemanel oder daraocb, so sie in dem jore genaamet
wurdeal, wan sie dan abgiengant, e der widem gefertigel wurde, mag dan gina, dem
der widem globt wart, furbringen, das der widem also bereit wart zu der brun-
louff und wie vil dos widemen sy, der dan die bürgen versetzt hall nnih den
\videnieu vou der brunloutt wegen, der sol den widemen ulTridilen ; slirbcl er aber, »>
bu siiil es sin erben schuldig uitzurichten, die da erben wullenl und soUenl das tun
yetwederm gemeehede, die wile su beide lebent, und jelwederm noch des andern
tode. sterbent aber su beide, e der widem ufl^riohtet wurt, und loni libs erben,
die von in beiden komen sint, den* binden und iren erben sol ir recht behalten sin
an dem vorgenanten widemen in alle wisv. rIs man es valter und mutler gebunden «»
was. als do vorgesclinben Slolt. 1276]* Welicher unsser barger oder burgerin bett iu diB«r
statt odw miweodig ligeude gut gemeyM lUld VDgeteilet, er mag sin teile dts ungeteilt u diMtD
Mlben g«t gaben m wMuDeo siai« «ibe, dMMtb dut ein wib irem mau.
Von widemen wer die geben mag mid wie man die geben sol.
[2771* mag ein iegliclie mensche, es sy wibe oder man. unsser burger dem
uuderu sin gut xu widemeu geben, das usswcudig uussers burgbanns Iii, es sy
eigen oder erbe, bOfig, sinmg oder belig, « es sy geteilt oder unget«lt, und' sol
kraflt babm und stete sin in alle wme, als wer es geteilt oder lidig gut and darfTe
die guter, die also gcwidemel werdent, oit empfohen und sol doch der wideme
slete sin. [-78] * Ein iegliche mensche, es sy man oder wib, mogcnt einander »
widemen, sie syent sieche oder gesuul, die widemen, die zu der bruulouil bereit
und globt wurdent, da sie zusamcu komeol ; wil aber ein mau oder ein wib einander
widemen einen stt** widemen, der vor nil bereit iat, als vocgescbriben alot, der aol
a. JN* Kltmmtr» m iltr YorU§t 'SrhUt. B und StirJ b. im KrU. Ank. «r: •werde*.
c. So Sckiti. G I ,' K-:i. Anh I't der Vorlagt fltUU. ff «ütf Ar./.' «hottig.. i. S» »
Sciilt, (OJ im Kril. Atk. Votlaye rtj>. : >»Ui.
' Schiller U-ill im kritiichfii Änh<uig dieten Paragraph tUKhiimh mit uwi sagt er lommc m aUeii
codice» vor mü der Au/tchnft: «von widemen» Atta IV, 75. Uursu t:'ermm»t der 8tlir. auf «D g IHO*.
> VtngearbäUt aut IV, 72 (= III, 20). Nach dem StBr. <D § 191» Nach Schilt (Str.) Krit. AMk.
m J *> fei. 9S, Ihr üdekife VenoM im StBr, fbukt tkk trü wiaier «et Art. 808 ^ J> g 216. Bei Ammr w
ämg ier rein farmahn Kri^ trfiSb* «idi ft» 8tR. VI tmf ütten Zmit^eimmm ein Zutid tan
7 Ärlikilii. * WitdtrhfA! !„ i Schill (dt Kril Aiih ttach D fol 27. * EUino irixlcrhoU bei
Schiit. (O) »ttdt E fei. iO, F fei. 58; doch Jthlt hier der ktsie Mftatt : dock wa« zu wid«m
bnaleudo, der «cA findet E S7*. J» 5S*. 5» in E naOigttMifen. N«teh StMb. (3h-J Z»mlU
«on U33. - «
^ j . d by Google
1322
nil krafll han, sy mogent daa riten oder gon one alle geverdo ; [doch was zu
Widern also gemacht worden, da ist man von schuldig zu besialende.] [279]' Ist das
yeman dem audera widemet üiu gut, das man macht hat wider zu kouti'eu oder zu
lösende, es sy von pfandm wegen oder von widerkoufls wegen, und wurl das wider
geloaet oder «idef gelnMiffl, das selbe süber oder dieselbeik pfenaige aol man an
eigen oder an ein erbe legen und aol daa Ilgen in widema wiae in allem den
rechten als vor, und ist dariimb nit verändert.
Von widemen, die sinsse und erscbaU gebeut und mit geoteinem gute wurl
gebuwen.
[280] Ist das yeman unsier Iniig«' oder buiigeriQ siu ■ gut «il «idemen, daa
xinae git und ersdialz damit, das gdegen iai in diaem buigban, daa mag man nit
gewidemcn dun mit eins hofeberren bände, und S(d ouch es der bofebcrre nit ver-
sagen, doch also, daz mau dem hofeberren siuen erscbalz sol geben noch der marck-
zale, als vil dan des widemen ist. |2H1] Wil aber ein unsser biiryer oder burgeriu
ein gul widemeu, das i^iuse gil oder selegerele und nil erscbatz, das in disem
bnr^n Ui, des mag man irid«nen one des bofelierreo band und aol docb der
widemen stete rin* [Ml* bt dM «in widoiNn lait gtaMfmm gal wnrt gAnmWt ■lirbrt dar
man, so sol die frowe den lialben nutze äff den wiil '-inT; neiucn uuJ sol Jan das drilteile iin dem
andern tialben teile Bein«n und Um nuuuies fniudeo die xwej teile ; ist aber daa die frowe stirbet,
■a Bol d«r mm im balbtn nnlm ■«mo «ff dm «idama, dw alto nit gtaniiiam gut gebowaii
wart «nd m1 dn smf teile nemen von dem andern halbfn vaA dM wibes fmnden das dritteile und
sol das sfro nff dem Rtit alles bliben. [283] Ist das zwey gemechede einander widemenl
noch unsser sielt recht uud gewonbeil buäer oder bufe, was buwes daruü' gebuwen
wurl von nuwen fundcmente oder uil uuwen gnintswolleu und darulT von uuwem
offbuwel, daa aoSiaA au bede han, die wile ato lebent und eins nodi des andern
tode in widema wise; und so öa beide nil ensinl one libs erben, die sie mit einander
haut, leileul dan ir erben, so sol man den buwe, der gebuwen ist, als vorgeschriben
slol, schelzen, als er dan wert ist, und sollenl dan des niannes erben die zwo zal
nemen und der froweu erben das drilteil^ und wellen erben der grünt feilet von
recht, die hanl reohi in det lonniga und «dlanl de« bnwe bebaben, als er gesdielaet
ist. [284] Wa da gut gawidemet wnrt von nnasem buigem' noeb nnsaer alette
gewonbeil, es sy gelegen in diser statt oder in dem lande, das sol man ballen in
gewonlichem buwe, dete man des nil und clagetent die darufT, der die eigentschaffl
ist, und mogent sie dan furbrinpon, das das gul nit in rechtem gewonlichem buwe
lege, uud wil er den wideraeu uit halten iu gewuuiicbem buwe, dem sul meisler
und rat gebieteot daa er den widemen halte in gewonUchem buwe od« sol in aber
Mg lassen ; weroDt ea abw huser und Inentent abe oder aergiengent one des war-
loSOi der den widern hell, das isl man nit schuldig uffzurichlen. [2851 Ist das ein
mann oder ein &owe su rede werden gesetst eins noch des andern tode umb iren
t Schilt. (Cr ) Krit Anh. wiederMl 279. 280 akm TMI, »61. M8. SM. »86. Bei »8» itt auf üt
iUiUn OeteUgtbimg vervieten. * Am V, HO.
Str. tft
114
9TAIITRBGBT VI.
widern, und die sie ansprechenl jebeot, daz sie uil ein widetn, mag das do aDge-
sprochon ist erziigen mit briefTon. den mnn gloubcn sol, oder mit crbern Inten, das
im das gut gewidcmcl wurde, tlarumb es augesprocheu ist, des soi es gemessen ;
mag CS weder bricf noch gezugen han, nennet es dan sine sallule und behept an
den heOigen, das die dot sinl, oder das es ir nil haben mag one alle geverde und
wil es dan sweren, das das gut ain widern sy, daramb es angespfodien iat, so sol
es sin genieneD.
Passung von H. J* J^- **Von wide-
men, do der man der irouwen sin zwozal
verwideuiet und die frowe dem manne.
[286] das swej by dnander sitarat
mit der e und gewung gut hant, das zu
eigen und zu erbe brocht iiinl angeleil
ist, und widomel der man der frouwen
von dem gut sin %woKal und die frowe
dem man ir driUefl, der widern sol siete
sin und gehalten werden, als ein noch-
wideni, docb das ein solicher -«s-idom nil
gegeben werden sol, es sy dan ub eri'e
kiuder da werent, das die vorgevoigtet
und mit den ein reddiche leilange ge-
aeheen sy. und das ouoli atdiche geme-
chcde gesuntes libes sienl, riten oder gun
mogent nngcverlicbo. wer oucb das der
man stürbe vur der iruuwea, wil dan die
frowe einen soUchen Wiedemen niesseu
und bebdben, bant sie dan scbulde mit
einander gemacht , die sol sie gellen ;
dessgliche stürbe die frowe vor, wil dnn
der man den wideui iiiessen, so so! er die
schulde ouch gelten von denselbeu wide-
men, oba anders unverwidemet gutes so
vi! nil da wer, die sehnlde su beaalende ;
wer aber das ir dehcins die gellung und
bezalung der schnMen nil lun woll, das
sol einen solieben wiUeuieu losscn iigen
und mögent die adwUmar solchen widern
und der eigentsdiafil nadifturen mit recht ;
wer es aber das noch ir deheina tode
solicber spann der schulden nil enwere.
haben sie dan iciade voQ inen beiden
Fnssmg ton D und F : » [280: Ist
das iwoi l)i enander sitzent mit der e und
gewinuig gul hanl, das zu eigen oder su »
erbe komen ist, und widemet der mao
der frowen von dem gute die zwuzal und
die frowe dem manne das drilleile, hanl
die kint miteinander, so soi der widcm
stet hüben, het der man oder die Trowe u
erre Unt, den sol ir reht bdialten tin»
abe hie nadi gescfafiben slat 'vod «ii>e
und von eigen in dem artickel. * [§ 2] Ist
das zwei zusammen komen mit der e,
hant sie aber nit kiuder mitennander,
und stirbet der man und wil die frowe
nit eiben wende iren widemen und ir
eigen, das Stedar het braht oder gecrbel
)iet, das unverändert ist, so so! su olles
das gewinnige und verändert gut ircu **
teil, sü hüben es iren mann gewi-
demet oder nii, den erben ledig lassen
und cnsol denbeine reht datu han
und sol dorzn vorusnemcn ir gewanl
und ir cleinOter, als bienach geschriben *>
slat in dem arlickel : so zwei zusamen
koment mit der e, weoae si damaidi ete. *
(§ 3) Wer aber, das die frowe sterbe» die
alsus gewtnnig gut verwidemet het irem
man unde ane kint wer, wellent die »
f runde nit erben, so sullent sie an der
eigeasebaßl des gewinnigen gutes, es si
verwidemet oder unTerwidemet, nit han.
[§ 4] Wer aber das ein man stürbe aoe
libes erben , den sin fnindc nit erben «•
woltent und och uil vur in gelten woi-
> Nach ikhtit. (O.) Mnt. Anh ; in /•' joi 59. » JLrt. 309. » Art. SU.
Dlgltized by Google
1822
115
tent, so rnOgent die aohuldener uf die
eijycnschaA gan mit p;erilite uf alle die
guter, die der man lat, es sie verwiUemet
od«r «nverwidemel. dodi aol der frowen
ir lipdiiige und ir reht behalten sin an
irem videmen.
geborii, (Jen sol solich cigcnlscliafTl be-
ballon sin und noch beider geinecliede
dol vailcn noch diser statt m-bi und
gewonheil; wereni aber kein Idndit, so
* sol BoUich eigenaehaffl der verwidemeten
gutem als vorgemeldet ist vallcn, nem-
liche des mannes frunden die zwozal und
des wibcs frunden das dhtleil ouch noch
duer atatt recht und getronhnt. ea aotlent
M oucb aölicbe verwidaniet gute in gutem
gewonlichem buwe gehalten werden in
aller mass, als da vor von den widemen,
die zur brunlouff bereit werden, geachri-
bcn stot. '
M «*VoD videmea antreffimde vaienda ailberen gesc^nre.
[2S7]* **Eb mugent oodt eliche gemeohede wd «inandnr irerwidemen tres
▼areoden gutea, daa in gemainschaflt oder gewarbe gol. und ouch ailbnin geschirre,
es sy zuvor widemen oder noch videmen ; und soUcher widemen sol gehalten
werden, als von vor und noch gemachten widemen geschriben stot; doch so sol
10 man mit solichem widern schulde bezalen und gellen, obe echt anders gutes nit so
vfl da war. [288] ' Wurl ein verwidemet gut verluhen umb ein gulle, weders den
stirbet under den swqren vor nnsaer Jrowen tag der Jungar, iat die gulte dan nit
gegeben oder wie vfl der galten uss stot von dam jore, die sol dem widrasen volgen ;
sliirbo aber der zwcj'Cr eins noch dem vorgenanten ttnsserm frowen tag, so sol man
die gulte teilen, als ander farende gul , wurl es aber vorluhen umb das halb oder
umb das dritteil, oder wie es vcrluhen wurl one umb gulle, weders dan stirbet,
ae es gesnillen wurt» ao aol «a dam trideman volgen ; atuihet aber der eins,
ao es geanitlen oder gemeigel wurde, wan ea Au von dem adier komei» ao aol
man es ieUen als ander varende gut, dodi aol dem buman sin recht behalten ain.
a» Von den widemen. die umb kornegulte verluhen sint.
[289] Sint aber matten verwidemet und sint umb korngulte vorluhen, das sol
man halten in alle die wise, ah vorgeächriben stol von gulte ; sint aber aa nil ver-
luhen umb linae noch nmb kornegulte, weders dan atirbel, ee sie gcmeget wcrdcnt,
ao volget ea dem widemen; weders aber atirb^» ao sie gameget werdanl» ao aol
K maus teilen ala ander varende gut, als sol man ouch verston umb das omalt.
[200] Sint aber reben vcrv^idemrt und sint verluhen umb halb oder umb das dril-
(eil oder wie sie verluhent sint umb win one umb erbe, weders dan stirbet, e der
wiu ah den reben komet, so sol er dem widemen volgen; weders aber stirbet, so
der win ab den reben komet, ao sol man den nutaa teilen ala ander varende gut.
w > Ji«. JM t Wach BML (O.) ErU. JbA. /UL SSS
J" 57. » S<Mt. (G) Krü. Anh ici fdf rhoU mir wM
280 290. 291, lOsUrea tkmd in B /<W. 48^.
Dlgrtlzed by Goog[e
an STAIlTRKCHT VI.
[291]' Wils p;utcs rerwideinel isl und verluhen isl utnb zinse, wcliclicr bände zinse
das isl, zu zilon, weders dan stirbet vor dem zile, e der iÄiuse gefellet, so volf^el
der ziüss deui widemen; weders aber slirbel noch dem zUe, so der zitisä gefallen
isl, 00 so] man in teilen als ander fiirenda gut ; velher haode sinss l»Uben ist uff
den gulern, den aol man Men, als ander farande gut noeli den nlen, ab vcMige- s
adiriben stot.
**Wa8 in eyner brunlouffe bereit wart, sol man krine kinrf undergon.
[292]* **Wo ein brunlouiT geschieht, so sol maa stete habea von dem gule zu
gebeu, was zu der brunlouff bereit warll, und sol man ouch kein kiude uodergon.
das es vor der brunluff oder damoeli weder vallw oder mnter oder ieman von ireo
wegen oder sust iemaa anders des gutes uteit vidngebe oder faren lossc, das ime
zu diT brutiUiin golohl warl ; wcliche valler oder mutcr das dete oder ieman von
Iren wegen, das besiwrl fuiilF jore von der slal ein milo und {^it 10 8, uud sol mau
ouch dem kinde die guter und die nutze, die davon vielenl, alle* wider geben und
loasen one alk geverde und sol man das rügen nnd ret^lveriligen uff den eidt. ^
[S99]* *Eb mag debein kint, es sy sn einen tagen komen oder nil, die wile vatier
und muter Icbcnt, sin cigenlschafn verkouiTcn noch versetzen noch enweg geben
nn dem pute, das sin vatlcr und sin inulcr einander verwidemel hant ; wer das
diss geschehe, wie liohe es sich verbünde, so sol es uil krafTl haben ; wer aber das
valter oder muter abgienge, weders das wer, so mogenl die iiiude, die zu iren lagen *»
komen aint. ire eigeotaduiffl an verwidemeten gute verkouffen, verwidemen oder
binweg geben.
Wie man kinder vogtan soll und von k Inder alter.
' Wan ein kint, sy knabe oder dochler. zwentzig jor all isl von dem
tage, 80 es geborn wurt, obe es sine s^nne halt, so sol und map es wol sin selbs *s
vogt sin über sin gut und mag tun und Ion, was es wil uiil siui gut. [295] Es
mag nieman des andern vogl sin, er sy dan 24 jor alt oder me. [296] * Wero das
kinde einen vogl beUenl, die under iren lagen werent, und in der vogl unredit
dete an irem gute oder an andern dingen und die kinde oder ire frunde das fur-
brcchtenl vor meisler und ral. so sol meisler und rat inen einen andern vogl *>
geben, der die kinde bewareo kuane one alle geverde; [und sol den kinden und
den fintoden ir recht an den abgesatzlen vogl behalten sin.] [296] * Wer das kinde
sn tedingen beltent mit Irem anberstorben vogU den sol meisler und rat eben
•. ScAiU. (U.J Km. AnH. . •etloUich*. b. 8cUU, flr j Krtt. Amk. : •nigao, rehUrrtigcn owl
> Nach SchOL (G.) Krü. Anh. m D fol. 38t>. * HatA SehiU, (GJ Krü. Anh. foL
fOM der ArtOa im D, itriU F/UL «0>> «on /flNi^mr Hmi am EhA «In IVfab ds TUaü, «» «■ muk
in E fol. 42^ euigcschobm ist. Tl. J^. haben dm ,1r'.7-.~? an dieser SUlk. ' Hei Schat. (G.)
Krit. Änlt. wiliderlHiU. Da 292 tuidi ikJtüicrn Aint^ttbcn am Kmk de.i Artikels de vidais eingeschoben
toar, in D aber überhaupt nidU Itand, so »cheint auch 29.3 jüngeren Dalunis sein. * Nach .Schät. «
(GJ Krit, ÄHk, der da» KafM ohm TM witdtrkoU, steht et D 2ab, E 42, u» e* am Band vm .
jflwyww Srnd tdmugefogt k*, F 90» B 9t, J B9. * WiedMoK « n, a • WüimMt a. A. 0.
Danach ftleht der Schlußsnli . <and sol i1< n kin — behalten sin» nur im imj9ttgmm, im Ayiiir-
hanätehriften. ^ Wiederholt a. a. 0. atand D foL 29; ebento 297.
Digitized by Google
1322
dTtih-rn vogt geben ia der saclip und sol der vngf sin, die wile dir snchc wercl,
und nil nie. [207]' Wan ein kiul 14 jor all wnrl, diil im sin anhcrslorben vogl
unrecht und bringt das für uQeiäl<.'r und rat, so mag es einen andern vogl uemcD,
wen es wfl, der ein bideilMman* ist, [also das meiBler und rat eikemient» das er
damit Tersofgt sy, und mag im sin raobt ouoh belialten ab, ab vontot.]
Aber von widemen [nod wie alle kinder gevJ^lel soUent werden.']
[208] " Ist das yemnn ein gut hat, das ein widern ist, wie lange er das helt,
das sol iine nil schaden, des die eigentschafll ist, noch sinen erben an der geweren.
[299J* **Es soUenl alle unssere burger und lündersessen kinde, es sjen knnben
oder doohter, dem vatler oder muter oder sie beide al^nt, gevoigtet werden vor
meister und rat zu Strasabuig in dem necbaten monat daraoch ungcvcrlichc ; und
wer dan der kinde vogl gemacht wurt, der sol verschrihcn werden und der sol der
voigty nil lidig sin, er bringe dan solichc kinde, der vogl er iöl, für uieisler und
rat und die nechslcn damit ; erkennen dan meister und rat. uocbdem si(? die sache
den TOgt und onoh nedislett vuliflfeDt und die pursone, die da gevoiglel ist,
anesdient, das der vogt der voiglye Udig sin sol» Uibe do by; bedudit aber meister
und rat, das das kinde, es sy knabe oder dochter furhass vogtye bedorife, so sol
der vogl fiirbass vogt sin untz nfT meister und ralz erkcnlnisse noch dem und da
vorgescliriben slol ; und soUeul ouch alle unsere burger und hindcrsessen kinde in
solicher mass gevoigtet sin und werden, wer ouch, daz dehein kinde, die valier
und router noob lebende bafaen, und nnbenlen und nnussgewisen sint oder die
binde, die vogtye babent, nocb dem da voigeschriben stot, schulde macbten oder
kouflten oder ubdl su borge ncment onc vatler oder muler oder ir vögle, obe kinde
Vögte hettenl, wissen tmd willen, das sich über 5 ß getrefle, oder obe sie sich
dazwuschent solicher dinge ulzit verbunden, verbriefnent oder verschribent oder
gelte ncmcnl und des iren, es wer eigen oder erbe, by vatler und muter leptagen
binweg verspreehent oder verbfieffent zu geben, das «tos gefallen soll noeb valter
und muter tode, oder mit deheiner aolicber gevwden umbgienge« aolieh verbintniss,
verschribung und glubde sol tode, kreiTtloss und ab sin, und sol valter and muter
und die vögte, ohe kinde vögle hettenl, oder joch die kinde, so sy zu iren lagen
kernen, soUch schulde, so sie in vorgeschribener moss one valter und muter und
der vflgle wissen und willen gemacht haben, nit schuldig sin zu geben noch su
gelten ; wer aber das yeman, wer der wer, debeine binde, die do in vatter oder
muler brot und mt ust|(ewisen syent oder die gevogtet sint, nOtttgele od«r brengele.
1 WittkrMl a. O. I»dm äUatn Talen fihlt der SehtuAeaU, der nur in den jüngeren Papier-
handtt^rißm tttM. « Der eweite Teil der Uebernehriß hat nur auf nackweitikh tpätere Artikel Bezug.
» WiefJerJwlt ohne Titel n. a. ü. er ttand t) 29, E « Wiederholt a. a O IMnuifh steht er
zuerst in F 64 vm> jüngerer Umd hinntgefügt ; datm U 61^, J'*, J ^ öti e T. in Worten geändert.
F hat den Schbtß : «Und haben unser horrn meister nnd r»t, sIcbefTel] and »{mann] dise Ordnung«
d»nimh gemäht anii «ageMlMO, dat BBMdg hidmuiMW kint amb lin gut, aigatt and ab« in aiaa
jungen tngen mit d«B vorgei«1ir. mAw 1conuii«ii ist und sb vanbipUdiMi l>nil«i Mihadiaa «ad annnt
danunb auch m[eister| und r[at] Aas hinnan funler nit fufalttaa mltaot. asbllB «t pqbBontlU
domiiüca ante Mahae Magd(alenaeJ anno domini 1423.*
118
^1 \iaiu ' III VI
I
solirhe srliulde asu l>cxah iiilc oder sich in obgeschribener moss zu verschriben oder
zu virhriefen, das sol kein krafft oder macht haben; wer oucb einem solichen
kuide. das in vatlcr und muter muüe uud brol uder gevoglet were, deheinen bletsche
oder AukoiiSe gdie oder trengle ni ddidnoi achuMetf, die do valleD soll noch
vBtter und nooh muler tode, ab vor atat» der aol der aWH ao vil beaaern» als 4*8 s
bletsche, furkouff oder schulden were. [300]* **Es sullenl alle unsscr bürgere und
hindcrsossen kinde gevogtet werden in die wise, als hcmoch geschribcn stat ; das
ist also : ist das der valler stirbel und die muter lebende blibet. so sol man den
kioden ein vogt geben von des vatler franden, der der nehaC ist; sUrbet aber die
iniiter, ao woH deo kindea ein Togl gegeben werden von der muter Ihuiden» der der n
nebsl ist; aturbeni aber valter und muter beide, ao 80l man den kinden einen vogt
geben von des valier frundcn, der der nihsl ist. wer es aber saclie, das rncister
uiul rat bediihle, das solich kinde mit den uohsten frundeü nit versorget sin riiOhlen
oder ungescbicket darzu wercnt, in welichen weg das were, so mögenl meister und
rat ftira* in dn andern frundc grifTen und voigle nemen, ala wr atat, uff das die u
kinde maorget werdoit; hettent aber solich kinde, den valter oder muler oder aie
beide obgont, gebomer frunde nit, so sol meister und rat solicbeu kinden Tflgte
geben von den constofelern oder» anlwerckcu, domit ir valter oder muler gedienet
betten, die*^' Schoden sint, und weihen der rote also zu eim vogt erkennen, der sol
des rals crkentniss darinne gehorsam sin und sich des oil wideren hy sinem ej^de m
inn erafll dea brieflb, den menglicfa Jon vor dem mnater amrat ; dodi walhar vor^
mala diye vogtyen m veraoigen hetle» dar aol viter ntt ^ftrenget werden, er
luge es dan gern, und welle dann solicher kinde vSgte werden, als \orges( Isrlben
stat, die sollent sweren vor roeistcr und rat, solichen iren vogtkinden das beste und
wegesle zu tun, so verre su könnent oder mögenl ungeverlich ; und suUenl ouch *
semlich vögtc vor meister und ral ingeschriben werden, uff das, so kint zu iren
tagen kamment, daa man wiaae, wer au verwart und veraorget habe, ea aol oodi
ein icder vogt by einem geswomen eyde in dem necbalen monat ungeverlich, noch
dem er vogt worden ist, alles gut, so sinen voglkinden zugehört, lassen ufTscliribcn
inn zwey glirli repislerh'n, deren er eins hinder im behalten und das ander den *
nechslen verwanlen Irundcn oder, wo die kynde nit fnmde haben, den zwcyen, so
von den reten Jolidi darlm venvdenl werdent, * obeigeban und davon alle jore
denadben Ihinden oder ratherren «rbere uffireehtltch reehenung tun, wie aieb das
a. "vun deu tousUfleleii udv; ■ ült'J ScIiUt, (ü.) K^rt. .Ith. b. htnH Ja folgend** kat HeJuil- {ü.J Knl.
ÄMk, : «iiod welicher dann eoUcbor kindo vogt« wurden, als Y0t(se8chrilMB Mal, di« •olleot twemi *^
vor UMiilar vmi rat, MlkJMB im kindan du bwto und wcgett« la tut, w wn M kAoowt «dar
aUgnX wgnvgrileli ; und nilkat oiieh Mmlloli vdgto vor aulitor am) rat togiaeluibia ward«, oT dw,
so kint zu Iren tagen komment, das man wisse, ner si vcrwaret unl verborget habe, and aol man diaea
artickel allen vougtaD vorleaen, die gemacht werden, al« vorgei)«hrtb«n stol. was ouch die vogl« alt
S«ntliiudnl«TCiSam, dttadimlt«taiii«lHriaDb(iiig«a.> **
> Witderhoä SchtU. (GJ Knt. Anh. Dameh ateht dtr Art. mm$t H 63. J>> briniet Um aU
kUUm «Mr WiHMu «wl Vtgti. F U Aalte JH. SM-UB «IBM toi die jaii«feowm» «. dort
Schot. (Str.) bemerkt, daß ümr «ni djf /(i^nMiM Ati. 9M im 4» JMmi Rtiwr«mmf wm
Itaaden. * VgL 302.
Digitized by Google
1322
119
ximpi und geburt, uff das man befindeu möge, das den Idndern recht beschce ; dan
welhcr vogl das nil dele, keme das von im zu clage, es wcre von den kindcn oder
iren fnindpn, der sol donimh gcstrolfol werden noch erkantniss der relo, doch uff
ein redelich verantworten, es sol oucb dehein vogl bj sinem cydc des gulz, darüber
er gevoigtet ist, nutut kouffen, entldiiMn oder in smoi utttM anlegen oder bewendoi,
deagUehen harwideromb des BineD nnUil den vogtkinden lu koulTen geben inn
deheinen mg^ «Ue die vile «r TCgt ist, uugovorlicLe ; und sol man dise artickele
allen vftglcn vorlesen, die gemabt wcrtleu. ;ils vorgcscliriben slat ; was oucli die
vügk- mit gerichte und reclit verlieren, da/, sol inen keinen schaden bringen.
[301 j* *Man aol ouch furbass iiiu ernsUicb daran siu, scbalFeu und bestellen, das
die kynde euch witven und jungirowen, die ir eigen gut hebent, des begerent und
nottuTßtig syent« bevQgM werden noch lutemid inhalt der artickel und ordennng
davon begriffen. [30S}* *Uad hamff so sollenl ouch erstmals zwen verslendige man
uss den relen verordent werden, einer des alten rals «nd einer von dem nuwen
rat, die von den vogten jors ir recbenungeu und gcgengescbrifften entpfohenl und
dan dieselben geschriflleQ in die oancelye antworten in ein sonder behaltniss, das
man sie wdss su Qmden und dan darnodi alle Jore an de« alten aligonden rati-
hcrren statt ein anderer uss dem nuwen rat gemäht werden, alao das ir iedcr
Süllichs zwey jor tun ; und sol man inen von ieder rechenung, die undcr hundert
pAinde wert gulz iunliall, ein Schilling pfennig geben, weihe aber über hundert
pfände wert gulz innhalt, davon sol man iuen geben zweu Schilling pfennig und
nit me ongav^iob. und sollenl oooh diesdben zwen darinne gegen den vOgten
handelen und tun, was sie beduncket nulie und gut sin ; wo sie ouch befinden
<twas unförmlich gehandcli in, das sollenl sie dem rat anbringen, das zu recht»
ferligen, wie sich das geburt. es sollen! ouch dieselben ralzherren by iren eiden
verswigen, was die kynde haben oder vermögen uugeverlicben. [303]' ♦Und u(T
das ein vogl ouch etlicher luossen bekandl und bedoht werde, wo dao ein vogl nil
bedarff amder unmtteaa, sarnttoiss oder ardmt mit «nen vogtkinden oder irem
gnt baben. so sol man in danodi zum jore ein emnge tun ye noch vermögen der
kinde und noch rate irer verwanten frunde, nemlic!» wo des gutz tiiider hundert
gülden wert, darüber einer gevoglet ist, dem sol man zum jore schenckeii so gut
als ein cappcn und ein halp vierteil wiuä oder ein ort eins guldin dofur unge-
verlicb. wo aber des gute über bundert guldin wert were biti an bundert pfunl
oder daraber, dem sol man jors sdiendcen swene cappen und ein guita vierteil
wins oder ein halben guldin dofur. ist aber des gulz über zweyhunderl pfiinde wert
bilz an tuscnl guldin, als dan sol mau eim vogl gehen oder schcncken so gut als
ein par hosen oder ein guldin dofur und donoch ye von tusenl guldin wert gnlz
ein guldin bilz au sechslusenl guldiu wert ; aber wie vil sie darüber habeul, so sul
docb dem vogt nit me werden, dann seobs gnldin ungevcrlieben. [304]* **Wo aber
' Audi (fjVsrr Artikel ist s}}ät(r <ü» 1323 codifictert : die Bestümmmgeti, auf tcdche er sich hezieht,
»tduM in Art. 300, furbass ' ryi. Art. 346. * Offenbar jünger: die entKtckdteH KamictvtrhuUniase,
die der Art. vorauatetet, sind für 1322 nicht uneunehmeH. » Der Ariikd M ««M im JBfWinwIwup
mit 30* ertmtHt der mtf ihn AnnMiM; atao Jüngtr. * S, daa DiUttm-
STAftTRÜCHT VI.
die TOgl kjnde, witwen oäef jirngfroaveo, elwa« unmOsfligsr handel zu scbafifen
hetteo oder gewunnent mit gerichtzgengcn, getzenokfty schulden, zinse oder gullen
inzubringen, tlu so! ein vogl inadil liabeu, darlzn ein schaflcner oder ein soLulde-
vogt' zu besleUeu, doch noch zimliclien und billiclien dingen und mit rat der ver-
wanleu frunde, sollicho hendel au siuer »lall uüszunchicn, wie sich das geburt. »
wolt es aber ein vogt tidier eelbs tun und aiidi der nnmuas beladen, was er dan
eim adiaffim» oder aobnldevogt alao davon jora geben muale, daa mag er im aelbs
für sin uomuss und arbeit uuch nemcn und behalten zu der egemdten erunge und
achencke unge verliehen, actum tertia pusl Haribulom«. anno XV«.
Von verkouffen doHFer, acker usw.» in kriegen. m
[305] ' Verkoutl'et iemau deheia doriT, acker oder matten oder dchein ander
gut, waa dea iai, buae oder hole oder'auat versetaet oder lihet von der hant, in
welicben weg daa iit, einem ansaeim bni^ in eim kriege, daran aollent aich
nnaaer bui^er nii keren, und sol ouch er es nit schirmen in dcheinen weg mit
gerichte noch one berichte ; wer aber das es im vor dem kriege worden wer, als ts
vorgeschriben slut, wuil er darumb augegriü'eu oder zu rede gesetzet, wil er dan
beheben an den heiligen, das ime dos gut worden sy durch dehein fluhlzal noch
dansh keinen acbirme one alle gemde und daa er ea nit enwuale, daa der, von
dem ime daa gut wwdeu ist, deheinen kriege wolte hau oder b^te mit ieman, daa
das gut geschirmen möcble durch geverde, so aol er sin geniessen ; wolte er des s»
nit sweren, so so! das gut deheinen schirme bau von sinen wegen mit gericht oder
one gericht. [3Ö6J ^ £s sol dehein unsser burger ansproche oder gut, das in kriege
oder ledingen Ut, neman von «im lantman gc^cn deheinen unaaerm bwrger.
H : [906*)' Ware Ach daa denhebe lantmann einem andern lantmanne ein gut gebe,
aiae da vorgeschriben etat, durch das der laotmau kriegen wolle einen nnaem n
hurger oder krieg oder et^unge mit ime liettc, das sol das gut nit schirmen gegen
unsertu burger. : || [307] * Semliche ansser bnrger hant einen gcspnig, das sie gnt assnement
ZU borge omb ander ansser borget and vor dem zile, e si bezall baut, gebent &i« ir gut, das
iribtn m widsnitB oder im kinden «dar andam iran fimden gifTt oder anat
KU «imm selgeret, daramb sol soliche gifft nit stete sin noch schirmen den scbnldener oder sin ss
erben, er f^'.h'i- yiie gelten die scbnlde dem. dem er sie schuldig ist oder sititn evln'ii, were jorh die
giffte ge&cliehea vor eim jor, o or das gnt assnam za borge; wan ans dancket, das soUch giffte
duMh gwwd* end dnwb flsluHkl gaadMbnit.
Von beraten und unheraten kindeu.
[308]^ Ist das ettlieh ansser barger ein teil ir kindo beraten liant and den geben Lnben ira ss
guU als vil, als sie wöllent, and etUiche der beraten kiude minre gegeben hont dan den andeiu
kindtii «dar «ttlidw ir fcind« daiuMCli ulwimiiiaii tiai^ wan üt tfUlaat dar mut «id da« «ip mitp
a. »utw.! fMt Schilt. (8lr.J
» Wiederholt Schüt. (G.) KrU Atüh. :i3C^> mit der Vdtersdtrifl : «Von eigen und von erbe.»
« WkdnhM &Mt. (Q^ Xrü. Anh. » ErgOiui mim fitiU». (Q.) Krü. Ank., wo » 10$ 3. KtmUd to
M aos md m ernIdM; «nd bemutt m, iaB et in Ih md B fO», m dm dUenm BSamMn^lm
aber mh findet. * Aus V, 23, jedoch mit einzelnen Ahica'chungfn , aacNich i.H nur abgeändert der
Termin: >|i Jo/ir m «in gaM& JtJur. Schilt. (OJ Krit. Anit. ermihnt schon diesen Zustanmenhang, teie
mKkkHMe. tAMr,9imit feriagm Jindtrutv»; <nk* JV, 79, atBr. «dir. O 9 21«».
Digltized by Google
laaa
121
einander o<ler der man noch des wibt-s totle odor das wip norh des tnannes todp. sie sint siinhc
oder geranti »] mögen geben oder benomen in gutes, es ay ligendo oder fwrenda, vorwidcmct od«r
BBVWwidniv^ dni kaoliitt kiBd«» dm möm woidM M, iam m 6am lonMUaam matb vatter und noch
mntor tode. mr ondi das du kint, dem da minre worden isti vatter and mnter ait iilMri«|»t,
i lictf ilas kint ander kint, dip srillcnf nu ik«; gut gon, das irem vatter odt i ir imiti i- biinomet wart,
so es za vale komet; ist oacb das das kint, dem minre worden ist, ntter and mntcr überlebet, das
•ol daa benoimt« gnt vonnaiwuii and «ol an dem vbrigen gut mit aadenn
la ^ebem teile gon, als rocht ist ; hant sie onch unhcrate kiada, dem inügent sie ouch ieglichera
benomen als tiI, als dem allermeist worden ist, das sie daa nement noch vatter nnd noch mnter
10 tode voroea von allem gute, es sy ligende oder farende, verwidemet oder unverwidemct, und darnoch
glielM m täle fon mit andmn if«« gaswistwdan, alao des die kiade voa eun vatter und
von einer muter sint. [309]* Wer das ein vatler und ein inuter oder eine noch
(It s atidern Code ein kinl lenger zugp Am die andern, so es beraten wurde, und
iine gewant gebe und andern cosIph mit ime bette, den coston so! man imc nil
la abslaben noch vatter und noch mulcr tode an sitnc erbe zale noch an der bcnu-
munge, die d» andeni Idnden gescLeen ist, sie aint beraten oder unberelen. ml aber
valler und muler oder eins nodi des andern tode, aie mogent andern iren kinden
geben von der band, sie alul sieche oder gesunt, als tü, als dem allermeist worden
ist für gewant und uiidtM- coslen, ;il.s er tiiif \mo gclif'])pl helle, sie siiil In-raten
üii oder nnberatcn und Hol uion diss verslon von den kiuden, die von eim vatter und
einer muter äiut; bant sie aber ander itiude, den mOgcnt sie gebcu oder benomen
ITS unveraerten gutes und irs unbekumberten gute», wie vil sie wellcnl, aie sint
siecbe oder gesuDl. ßlO]* Von leilunge wegen, bt das «wey niaaroen koment
mit der e und mit einander kintgewynnent und slirbet die muter, der vatter verander
sii li oljer blibe «nveranderl, was ^i\i'< >!> r vidier ymer me pewynnel oder gewonnen
l»aU, gewynige.s udcr veruiiderU gutes, es ligende oder tarende, es werde dar-
uucb verwidemel oder nit, da sul den kinden ir drilteil an behalten sin von ir toden
mutter w^^ unti an die stunde, daa der vatter die kinde ussgewüet oder von in
geteilet [des ungeteilten gutes, es sy lutsel oder vil.*] [311]' Wer aber das der
K vatta* stürbe und die muler lebende blibe. die muter verander sich oder blibe
«nverandcrt, was pites die mnter iomennr pewynnet oder gewynnon bett pewyn-
nigcs gutes oder veranderlz gutes, es sy ligende oder varende, es werde darnoch
verwidemel oder nit, da sol dm kinden ir aw^ leÜ an behalten sin von irs doten
valters w^en unts an die atnnde, das die muter die kinde ussgewisei oder von ine
■ geteilet [des ungeteilten gutes, es sy lutzel oder vil. wan ouch die ersten kinde
ussgericht » wmlent, als vorgeschribcn stol, darnoch sol den andern kinden, obe
sie da sint, oucli ire recht Ijclialleii sin geyen vatter uud mnter, als vorgcsr lirihen
Slot, daroocb den dritten kinden, damucli den vierten kinden und darnoch, als
dicke als es gesebiehl, so sol den kinden ir recht behalten nn, als von den ersten
40 a. V.r.Kinif iti ikkill. (G.J Knt. Amk. i •usgewisel».
I Wiederholt Schilt. (U.) Knt. Auh Aiu IV, 73 (ÜcMuß). « Wiederholt Mnit. (O.i Krit. AfJt.
oh}W den Titel 3 Koch SchiU. f 4?^ < det — Vil > MW Jf C0 «mI J k. WUdttMt &MI. (O^
Krü. Auh. & Wi€ Anm. 3.
Sir. I«
ÜigitizeQ by VoOOgle
STADTneCHT VI.
kinden geschriben slol. wer ouch das ein iratter stürbe oder ein muter und ir
kinde nit ussgewisct hcltent noch mit inen gettilet . als vorgeschriben slol, so
soUcDl ye die ersten kindc vorgon vor alier leilunge, als vorgescbribea slol.
Das vor uaaoeineD.
[81S]> 8» wM imunai kaoNiBt mit der e, «aa ala damocb hf einaiider fidofM^ •tfilwt der &
man, so sol die frowe vor aller teilnng vortissnemon ir gewant, das za irem libo gehört, nnd WM
gehouptlochet ist. und iimb das sie utl der loiluiig uit barhaupt slnnde. so sol sie
ouch i&weue sleiger iiemeu, die nia ull iram hau{)l haben sui, ein imderluche uud
ciD obertuohe, doch weder die besten noch die krencicsten nngeverliche. «i« m») ovch
TornMBMDMl an sleigern, an schappeln, an berlin aild aadnH «IwynottMi, riHMria oder guldima, t*
gegen ftinff pfnnt strasbnrger pfcnnige nnd iiit me, es wer dfln das ein man sltier frowen
utzit geben hotte one ir nielielvingcrlin ;ils zu hanlgifH oder ander liebdelc, das
da IretTe by den 10 guldin wert oder uüure uugeverliche, das sol der Iroweu inil
iiem nehelvingeiiin bliben» obe anders fimff pAint vert ober hundert pfiint wen
gutes da sn teilen ist ; were des nit* so sol ir weder 5 B noch die 10 guldin wert u
werden. M Mdlent iw:h cüe vorgeaehrllMD gewant, was gebaaptlöcbet ist, ein halp jor e der man
«lirbet. gemacbt oder gekoufft sin one geverde ist ir oiuh ntzit geben oder halt sie ntxit, das
unverändert ist, e der man by iren gesloffot, das sol sie nit teilen, wer ir OUcb Utzll IQ erbs-
wise ztigefalleo, die wüe sie in der e gewesen were und das unverändert wer, das
sol sie nit teilen ; was aie andttt gMnrnajgw gate» iMtt, da« «i« «wl «r mit «imideir a»
gewonnen hant, an vveliohi.'i Iiuiulc dinge das ibt, das sol sie teilen one die vorgeschriben dinge one
gevarde. [dlS] Zu glicher wiae ist das die &onw« atirbvt, «> aol dur man oucb voroHaeiaeii vor
•Ihr teihiag «ll«a aln gvwaat und haiiiMeha, dar au abmk Eha g^flnt, xa schympfe and in «nurt,
and ain «oflni ckide und woffcn röcka, die nob tot eiflam halhttn jar gemaclit «tat, und nit m«,
docli das er zehen pfunt wert ouch vortissnemen mag an cleynoter oder audenn, &
obe funir pfuol wert über hundert pfund wert gutes zu teilen sy, als vorstol.
iat Ihm ooek aiiit g«g«b«n oder Iwtt ar ntait, das unverändert ist, « er by ir gesloffet, das sol er
Bit taUan, wer ime ouch utiit in erbswise lugeMIen, die wile sie in der e gewesen
werent und das unverändert wer, das aol er nit teilen ; was er aber anders gewynigea
gutes li&tt, das sie nnd er mit einander gewonnen liant. nn welicher bände dinge das ist, das sol er »
teilen, one die vorgeschriben dinge one alle geverde. [314]' *Wer Ouch das ein frowe
abgienge vor irem man, do soUent ir erben soliche gewaul, uehelviogerlin oder
das gelt in obgeaehribener mossen nit vwussnemen, deggliche stürbe der man vor
der frowen, so soUent sin erben solliche vorussneme ouch nil tun, wan es vA alles
geteilt werden noch diser Statt recht und gewonheit und noch innhalt der voige> a»
melten artickel.
Fassung der Papierhandschrißeu : Aeliere Fassung : \\ : * * VVil
[315]« *Wfl ein firowe nit erben, so sol ein ilrawe bH erben, so sol man ir das
man ir losaen volgen alle ir deider und Ion volgen, eise davor geschriben stat.
^AnuV.MmiS mmOkki» AuiätruHgm ScMi, (Q) Krii. Aith. verwtM mtf die ^Mfik Dkm *>
weitere AngAe. Der ArÜkA itaMf in D; vgl. Art, 986. < Ava V, 2S ntelUr TtQ «itl MMeirf-
liehen Aewltrungeu. ^ Winttrhdl Sihilt (<i ) KiH. Anh. am Jb H 66; dämm uxütl Jüngtr.
* iVotV» üdiili. (Ü./ Krü. Anii Der AtUktl {AtUere Fcuntug) metUrMt 2fi6 # 2 ttml giebl etnen
»eHtn Zusattartikel ; 3ir> (Jangere Fwtsung) erweitert 280 uml .312 Da 2S6 in D utand und wie «tdk
OM dem Text erfitbt wr 3Iä aemm Hia* hatte, mt tat die ebiga Witdtrhttmtg ab jüttgartr Mntraff «
Dlgitized by Google
1322 123
cteinot. die sie zu irem manoe haU ir gewant und ir Ueinöler, wer aber des
brooht und unverändert sint und iren ul verselzel bi ires roannos tefxlage, das
widciT), ohc sie widern hell, und darlzu suUenl iriösen, die da erben welleol. ||
einen rocke und einen manlcl und lin
s underluche und ein übcrtuche, wellie sie
«il, und ob sie einen beltae oder swen
bell oder ein bouwel rocke oder swrae
und darlzu ir mehelvingerlin, das ir zur
brunUif!\ geben isl und nit me; und sol
u> das übrige alles der erben sin, obe ieman
erben wil. oder der scbuldener, den man
zu lande ist.
[318]* *Debein unsser burger mag geben sime wibe, noch dehein wib unsser
burgerin mag geben irem clichen man deheinr band gut, dtis dir pigrntschaffi
>s sin sy, nuwenl zu c'im widcmcn : weders nnder in dem andern gebe sin gut
zu eigen, die giffl sol nit gehen, in welichcn wcgk sie geschehe. ||; [Sie*]* Wenne
nm gebotot tut niuwii hflma oinbe dfm and «rim odor lunb» Mm uaA knni dw in drin gtribtMi
nit Av, BO men zn gcrihtc sitzet, den w>l der meiiter twingen nmbe sine gebot und sol im zn dem
visTten mole, ob« er nit fnrtcomt, twingan mit sinem gute and sime hnse and liof besUwMMU and
M iiol dM nMitt«r and rot in ire gewalt nemen. het er aber nit so viel gat, so sol er in mit amb
libe twingen and wer also getwongen wart, es •& wip odw man, der git firaff pfiat phanyge. dar
werdent dem schultheissd nnrf dem fogte drissiR schillinRr nnd sol man onch du gnt nieman
nsgeben, ei' kanune denn far gcrihte and stt dem gerillte gekoixain des rehteni and swenne so er
for genlite kuuBMti w wl mca im im gat wldw g0b«a : j [317] ^ Wer erbet, der sol ouch
» gditen nocb der marekiale. als er dan erbet, und sol man oucb dem ougen und
uemen alles das eigen und erbe und varende gal [und den «idemen» obe widemen
geketutseuihH. Audi dar VergUich von 315 (Jimgcre Fatauug) mit 312, da» sicher in D stand, ergiebt,
iaßSlSiOtigeritt. Jedei^ab im JbmMHA m 4ltMH Atilkd tkmd naA 8di^
Bestimmung hier eingetragen, dir. r>r F iH bereits kansdtiert war: *«E8 sol denheine frowe noch jong-
M frowe uiibcr lugeiicbscu buigcriu lutuiut. fnrder ein cchappel tragen, ds8 über sehen pfant Straxb.
Pfenninge kostet oder geköffet ist, noch (lonheiiien güitcl, der nbc-r fmif pfiiiit kostet oder geküfet
istt nocb denbeine gunsbel vingwUn, d«s aber zwei pfuut kostet oder gekoffel ist, an aller slahte
gmwrde. mr dM bridiet, der git swenidg fiAind« nnd ndlnit «■ die in dem rate aint ragen bi den
eyde nnd sol es och der rat richten und rcthtvcrtigen bi dem eydf ^ Der Artikel ateht sonst in
^ ffar keinem Zusammenhang mit dem Kayttd «Eigcu und erbe» und Krroi sich schon hierdurch cd*
jüngeres Kinschieh.iel ; hinnanfnrder ! ^yenso tearen hier nach Sclult. (d.) Knt. Anh in den jutujcren,
den Pofierhattdtcbrifim, folgende ArUkd amgetdilottm : **E» sol oieman su debeiuer bruoloft
einem «ibe ein «ebnppal boher Itdlfen danne nmbe aeben pAwt Stiaab. pCmainfe, noch nieown von
sincn wcg;Dn noch keine »bowe vingcrlin noch keinen schowe krome. doch mag man ir wol eine
*• lade und einen Kuitel gelien nnd 8ol der gurtel under fünf pfänden «in und ein gcmehol vingerlin
amhv zwei pfiint und nit tiohcr, der das brichet, ist er man, der ist ein jar von der stAtt eine milc
und git dem rate fünf pfont; ist es ein wib, die git swentaig pfände, der werdent sehen dem
mte und »eben dam angall« *lhn sol oucb denbaine «idergabe geben cbidHiner brate, «e detle
danne ein vattcr oder eine matter, ein swcher oder ein swiger, wer das bncbet, er. sie man oder
* wip, der gii fünf pfnnt dem rate und is»! eui halp jare von der »tat ein milen ' NiKk Sciult. (G )
Krit. Anh. ist der Artikel in D fai. 32 am Bande von wenig jüngerer Hand nadigctragen In E steht
trfoL 47, F 63i>, H 66*>, 64, * - K, 21; erg&mit MWA 8Aüt. (G.J KrU. AtA. wo dm
tefr. ffnirffrf d*r O^Mfaveftmy «or S3Xt hmf^imutm tU. I» F «f er «edk«i cSfedwbr^ kt «Im Jflwjitrwi
tarn mtgdamik * WMerMt SMU (O,) KrO. Ja»., Ar J^mfen huttOmHl,
Digitized by Google
«TAIITHEiCHT VI.
do aai und ouch das tinvcrundcrl gul und nemlichc das varende giil xugen • and*)
was man irno durch ein recht teilen sol und sol ime och den widemen nennen ^
und sol iim- dan jenes sweren an den heiligen, das e«? ime geoiiget und genennet
habe alles, das es ime durch ein recht teileu sol; verswigc es ulzit darüber, das
es durah reohi leiten soll, das sol der erben tönt den ee versviigen ist, und sol >
ime ouch die schulde Icunüichoi machen mil dem eide, als hie noch gesohriben
Slot, so sol der scbuldener sweren an den heiligen, das er die schulde schuldig
sy nnd sol euch nenn^ri, wpm er sy schuldig sy [und warunib er su schuldig sy']
und wii vil drr scluddL'n sy; wil dan jenre, dem man die sciiulde schuldig ist, sweren
an den lieiligen, das man ime die schulde schuldig one alle geverde, als der schul- u*
dener davor heüept helt. wollenl sie dan erben» so soUent ata die schulde h«lff«n
gdlen. wer aber das der schuldener slirbe und die erben woUent aweren an den
heiligen, das sie der schulden nit en^vusten, mag jenre dan, dem man die schulde
schuldig isl, furhrinpen mit briefen oder luiL- hilen, das man ime die si liuldc
«;cliuldig sy. ^0 sol Dion itnr gellru. [•US] ' Wer das ein m;iri oder ein wip an u
»iriie lüllheU lege und des legers slirbe, was schulden das verjehen hell an sime
tottbelle mit guten synnen vor bederben luten und ouch die darteu gezogen tnir-
dent, di« sdiulde soUent die gelten, die da erben weUent. [319]^ .Ist das man
oder wip mit iren Idndsn teilen wollcnt und die kinde der teilung nit ettvellenl,
die sol man he* lagen vor meistcr und rat; entwichet das, mit dem man teilen a»
wil, oder ist nil in lande, vorder! dan yins, dsis da teilen wil. un iiieister und rat,
das sie holten dartzu schicken, das sol nieister und rat luu und soilent die botten
ihenes teil nemra, das entwichen ist oder nil im lande isl, und aollent es befÜben
der ncehslen einer fmnde einr, der ein biderman ist oder biderwip, den man
getruwen mag und sol die teilung stete sin. der also teilet, der sol sweren an den i»
heiligen, das er den holten geleilet habe alles, das er diindi ein recht teilen so! :
verswige er noch dem eide utzit, das er teilen soll, da i>ul jenre sin recht an
bdislten sin, so er zu laude komel, oder sinen erben und soll im ouch gefallen sin
und sol man ouch den holten die schulde kuntUche machen, als vorgeadiriben stot
in dem artickel, der da anrohet: wer erbet, der so! ouch gelten etß.' wer aber •>
die schulde so gross, das die botlen der leilungc nil enwolten nemen, so sol man
in geschrilien ge\m\ alles, das jeme zu teile gefallen von des wegen sie darl/.u
geschickt sint und ouch die schulde, die iu augeburt zu gelten, und sol man dan
dasselbe erbe wiederumb hefelhen dem vatter oder der router unts an die Stande,
das Jenre zu lande komel ; wil er dan erben, so sol er gelten und mag der vatter »
oder die muler von dem farendcn gut und von dem nutze, der ufT dem gul wurt,
wnl gelten die seliulde, die den angeLnrt zu gelten, der also geerbel lielt, und sol
doch die tcilunge stete sin. diss sol man ouch verstou von menghcheu, der also
8eUU, {S^.) •snugm». b. •nwl aol iina och dan widMmD aamiM» flM m im j§»ftrm Bimitdif.
e. mm. [9lr.) Kfit. AmL aäd. .1i{d«rfaeii> . *
I Dßt EingMammerte naeh SdutL KriL Axk. nur m den J^tpitrhiMtMvtift». * De» Brngt-
UmmtrU naOt BMi. (G.) mir in J.B. > WMirMt SehiH, (G^ Krit. Aak < WieitrMt
BAM. (Q>) Sri». JhA. * Art. SIT.
L^ gui^üd by Google
1322
135
(eilen wU und mit dem andern tu (eilen batt. 1 : (3I9*J ' Welich man oder wip
an sime tolbelte lit ttnd sin erben nil wellenl vur in geloben su gdtende «in sdinlde
oder sin unrcht gut, das er uf ime het, der mag sin unbekumbcrl gttt bleiben
wera er wil, dns man dnvon f^pUe und widerpebe nn siner erben Widerrede. : 1|
b [d20J * Wo unftner burger einer cm «igen halt iii der statt oder in dem borgbau and das hin-
waigiaMi n ^iMD erb« oder mlnlnt k«lt ond du TOiMaffit ist odw wnirt mit dw tMi inaigel
oder mit pcistlitlien grrirhtcs ingesigfl oder rnit iIps inpcsigcl. dfs das eigen ist, oder on das knnt-
liche ist oder wart gemacht, der, dem es veriahen ist, der sol sin erbereoht oit foibass verUbcn
tu «im erb« on« in hmA, d«s die «igeatoehnft ist, dM aol ntw mnlon von lwf(Mt«tteii und tob
1» andcrm gute, das eins raannea lidig eigen ist, wil er aber sin erberecht vorkouffon, er sol es bieten
dem hofilurrcn. des die cigentschafft ist; wil der aber nit daromb geben als vil, als ein ander, er
mag es geben eim anderen, so er aller (orest mag ono des bofeherren Widerrede. [321]' Wer sin
eigra oder sin erbe, es sy man oder wipp» xu erbe Übet, von d^r hofeberren wan-
dehuge sol man keinen erscbats geben ; wo aber an suasUebem eriie zwey odw
tA me zu eriw komenl, wollenl die ir erbe teilen, das mogeot sie wol (An one den
hofolierren, also das sie dem hofcherren ein lir)fospgspn ijsser inen gebenl, der das
empfoiic von ir aller wegen und ime eräcitaUc gebe, ob es erschalze geben sol,
und sinen zius; als dicke der bofescsscr abcgct, der es empfangen hell von ir
aller wegen, als dicke sol man dem bofeberren einen anderen bofesesser geben, der
s» es empichü von ir aller w^en und sol ouck der ganlsen erschalae geben, obe man
von dem gute erscbalz geben sol ; doch sol der andern erben ir erbercclil beluillcn
sin und sol der hofeherre sins zinss nfl' allem pule warten, were aber, diis »1er
erben uiner sin teile an dem erbe woltc vcrkoullcn, das sol er dem hofcherren von
erste Ineten. wil der bofeberre als vtl darumb geben als ein ander, so sol mans
as im geben ; wil er das nit tlin, so mag er es wol geben sa kouflfen andern lulen,
und der es konlTet. der sol dem bofeherren sweren, wie er es koulTel habe one
alle gevenle und ^ol in derselben huntnisse, als die crljen warent, sin ; doch sol er
(hm liofV-litTrcn erschalle peben nocli der marckzal. iegliches ning .sinen leile wol
widemen mit des bofeherren band und sol es ime der hofehcrre nit versagen und
tt sol d«n bofeberre sinen ersehalae geben nocb der mareksal, und an wen es Met,
so sol das gut Uiben ligende in derselben verbunlnisse, als voigesdirtbes stol.
\[i22\* Es mag nieman deh^in gut versetzen, das erschalz gil, das einen bofeherren
hell, das man empfohen sol one drs bofeherren band; wil er aber sin erbe ver-
setzen, das erschatz git, das mag er wol tun mit des bofeherren band und sul iuie
u sinen erschalze geben ; wolle es aber der hofehcrre nil setzen, so sol es doch slelc
sin und sol dem hofeberren sins eracbatn gehorsam sin noch der marckzale.
[323] ^ Setiet ieman den andern m rede umb eigen oder umb erbe, da» er innhatt.
und verantwurlet sich dan jenre, der xu rede geseist ist, nnd sprichet : er and sin
' Ergättzt aus ^V V (G.) Krit. Anh. wo ausdrücklich gesagt ist, daß t> in jinuittrtn Handsi Urifti-n
41, fehlt. * Entntmmien V, 32, der Schluß über einst itnmend mit der Uattdsdinj t A. * WieUerMt
SchiU. (O) Krit. AtA. * Wiederholt Schilt. (G.) KrU. .-inh. Danach stand das Kapitel in diesem
ZtummuAamg S 67, J h 63, m JS 49 aber md F 68 nach VI, 335. Dort tdao mir der urtprüngüdi»
Hat», > Bei SehiU. (O) Kr». JM. «MMMhott; iutaek üe VarkmUmi der 3W «ttann - brincm»
Miiadt8daLJ$itiAeitwitdeitßtHt$reitSmdtar0enkkMit^»^
Digitizeü by Google
STMrrilKtJIII VI.
vordrrii haben dits piiJ, (lariimh man in zu rede selzel, zoIkmi jore oder ine iunc
und harbrwhl unversprorlienlirlic h_v gcrirlile, nnd by dorn, dcT in zu rcdf sptzel.
und mag ouch das rurbriiigeu mil briefen oder mit biderben* luten und wil duu
behaben an den heiligen, das er besier rechl zu dem gnie habe, dan jenre, der in
lu Tflde aelael. des sol «r graiesaen, es wer dan. das der, dw das gule aoge> *
sprechen het(c spreche, das er under stoeo tagen wer [oder nil in lande gewesen
die zehen jore') und map ouch das furbringcn mit biderben lulen, so sol jenen die
gewer nit helffen und sol in doch bcden ir recht behalten siu. fswure ouch eint-r,
der das gute ansprechende wer, das er mt gewisscl bette, das jenre das gut luuo
gcbeppt hetle und das eim jor oder da by ungererliohe erst empftmden hett,
dem wcA dies an sime rechten euch keinea schaden bringen.*] [3S4]* Was leben in
der statt sa Strasburg und in dem bnrgban gdi^n sinl, die sol nieman höher
steigen, wan sie sollenl bliben in den zinssen und in dem rechten, als sie har-
küinen sint, our die zu zilen verlnhen sinl. [325]' Hell yeman ein leheman, der
luie siu gut euweg gil oder verkouiliet ouc sineo wissen, das beisseu wir ein ver- **
stden gewere, und sol dan nit schaden, des die eigentsdisfll ist, wil er behaben
an den heiligen, das er es nit enwnste, das sol ime nil schaden an der gewere,
doch so sol yederman hui rodkt beballeti sin.
Von pfänden im burgbann,
[326]* Es mag nieman deheiu plant liabeu noch daruir behaben, er habe es »
dan in gcwallc und in gewerc; [und ist du^i zu versloude vuii pfänden, die hie iu
der statt oder in dem Imre^n gelegen sinl ] [327] Wer das yeman dem aodeni
lebende ^he versatste, das hett nil krafft, es esse dan mn houwe und «n Alter
und habe es in siner gewalt; [und diss ist ouch zu verslon von vihe, das hie in
der statt oder börgban stol ; doch wie die brolbecker und muller bar sinl komen «*
mit den mageren swincn gegen den gesteu. duby lussen wir das bliben.] [328]* *Wer
aber das ddiein lantman unsscre bürgere dcheim schuldig wer, es wer von änsen,
gulten oder sust von schulden, in welicben weg die schulde darkomen w«r, der
mag eim wol für sin schuld« sin vihe Belsen in pfandes wise, als das, das umb
ein kiinlhcho wissentliche schulde sy, und weder luub schirme oder umb fluelilzal »
nil geschec, und das ouch ein soliclier sin sohuhb' gelure also behaben und das
die schulde verbricfl oder von gloubliclien luten vcrjehcn sy, und sol ouch das vihe
darinn nndrasdieidenlicben benant sin ; wer oder wurde onch solich vibe besser
dan die schulden, dafor es Terselzet were, sn solieher bessemti^ mt^ iederman
sin reehl behalten am. n : jB88>]* *Ist das ieman unser burger oder bu^erin ein »
I Da» EingMammerU mck Schilt. (G.) nur in den F^fitrhimds<An/ten. - H'i« Äim, l.
t WüderMt SakBL (0.) Erik Jbik. « «tagi * Art S» miä 327 tckderhoU Schüi. (O.) Knt.
Anh. Danach standen sie in E 49, F 6ai> und H 69 nach cnp. S»*; in H 89 umi 6iabtrhiir
und in UUterem auch mit den junfftren ZmiUzen. E und F ttigen den unprün^iehen FUiU. • Witiir' •
holt Schilt. (G ) Krit. Anh. UV»n JV'- nwl j^>7 irrstrllt wrnini, si> kommt 338 außer alkn Zu.sammm-
hang und «rweitt tich tnithin als teahrscheinlich jüngerer Eintrag. ' Ergämi am Schilt. (G.) Knt.
Atik. Dat XifM tkmi B ^, F 68^, Mr «■ «te /Siwirai BandtOgifUm uftM Mfymmmmi »
iJigiiized by Google
1322
127
seilgeretc raacliel, das sol man keinen Icyen machen, ps sie man oder wip, noch
besetzen duuue zu einem geislliclien lebenne oder ein kinl in zu tunde. machel
aber unser burger oder burgerin ieman anders sin seilgerelc oder setzet es au
iemao siner frflnde» wirt der, dem es gemaohet isl oder besetsel, oder der, an den
es getetaet, vor meister und rat sn rede gesetaet, erkennenl danne metater und der
nieretflU des ratcs, das es ein seilgerele ist, so sol man sie wisen an geiatlieh
gericlile und sol jenen iiit in das erbe setzen, dunckel aber meister und der merrc-
leile des rales, daz ez nil ein seilgerele ist, so sol man den erben in sine erbe
setzen, und sol der erbe, den man also in sine erbe setzet, rebtes gehorsam sin
u an den stetteD, da er es durch reht tun sol. : ||
Von anteil geben.
[2SSf\ * Ist das man oder wib yemao anteil git, das sol es tun mit der erben
willen und wer das bejetzet' der erben. If^r /.n sinen tagen komen ist, so sol es
kraffl han ; wcre es aber nil bejelzel, dem sol es nil schaden an sime teile, doch
i& äoUenl es die stelle hau, die es bejelzel hanl und zu iren tagen komen sint, und
sol doch der man oder die frowe, die anteil gebeu banl, lun und Ion, die wile sie
lebent, mit irem gute, als üettenl su nit anteil geben. [S30J Slirbel eins, dem anidl
geben ist, e das anteil gafiidM nnd lat das kint, die binde banl kein redil zu dem
enteil, docb sol das anteil vallen an des* geswusterde, den das anteil mit ime
M gegeben ist. (331)' *Wo man und wib ein ijnverandert gut versetzen, das gut sy
unverändert des wibes oder des mannes, das mogent sie mil gemeiuem gut nblüseu ;
wer aber das ir eiuä blurbe vor der losuuge, so sollent desselben erben sin auteile
an der losung geben und sol du aolich unverändert versaliet gut nit verändert
beiiaen oder sin hy der veraatauog oder damooh ungeverliche. [SSßS\* Ist das
» einer vor meisler und rat an den andern claget von teilung wegen der guter, die
er geerbt hell, mag jenrp, an den man rlnr^^et, mil zwey oder ine erbern luten für-
bringen, das er zetieii jore das erbe, duruinb man leilunge an in vordert, inne und
harbrochl habe by guleui gerichte uuversprocheuliche und by dem, der also leiiung
an in vorderl, und oocb der die teilunge vordert die aeben jore au sinen tsgen
M komen wer und in lande wer, und wfl darlsn sweren jenre, an den man teilunge
vordert, von des erbs wegen, das er ime nil darumb scbnldig sy, des aol er
gemessen und sol lidig sin. [swure oucli einre. der die teilunge vordert, das er nil
gewisset helle, das ime jenre teilung tun soll und das by eim jore oder dahy unge-
verliche erst empl'uudeu helle, dem sul diss in sinem rechten kein schaden briugeu. ']
» II : \3S2*] * Ist das denbeine nnsere bürgere gut oder gät verkftffet au einem wider-
atatkill. [0.) Krit. Amk. F«r|.i .«ia,.
» Art 339 und 330 wifclerhftit Schilt (0.) Krit Anh. « Von bpjSzcn {">', ^ ja swjrn. ^ Wiedfr-
hoU Schilt (Q.) KrU. Anh. luich U 70 und J*> GS, also wohl jihnjer i Wieikiiutlt Schät. (ü.) Krtl.
Atih. /Ajmocä fehite der ScMuBkUz noch E 51, stand aber in H nn<1 J >>. Vgl Art. 323. * «swure —
40 ttringen» muh SiMt. Krit. ÄtUi. tmr in B « SMU. {GJ Krit. Aah. bmeritt: <Hoo k>oo ia
eodlm B fbl W aliqiiot »rtiettli d* a«clifidi», MrritotilN», TCvMdjtioiie et reeeptlone 1b hospitole
interserti, ««d alieni ab lioc tifiilo vldintnr *f in rcpetitis reforraationibus htc omissi, itleoqiio et
nos ntcentiorum Seriem eMinemar et illos tarnen sno loco exbibebimas.» Dk oben stthemleu mnd tcofd
4tm AfHkA Sk fladtn tkh im XrH. Jmk. naeh S 00, F 69^ (m») hM 70 (999^),
Dlgrtlzed by Google
128
STAIITRWIIIT VI.
kofTe und wrnno er dns wiflergeköfTct, so m\ daz frtil danimbe iiit verändert hcissen.: i,
U : [332''] *Man sol hinnaulurder tiioman, er sie man oder wip, id den spiiale zu
Slrasburg nemen oder empbaben» er enwere danne ein erber mann od«' eine frowe,
den an irem gnt von ui^^lficke ur dem Ryne oder anderswa misaelungen und abe*
gongen wer und nit von husbcit. mcn mag och wol cmphalien in den Torgenaotezt >
spiiale einen mnnu oder eine frowe, die ir gul iliirgeiienl, alse danne dniicket dr-x
vorgenanten spitals raeister, das sie reh! iinr? dos sjulals nutz fnnl. es ensol och
hinnanfurder kein brudcr oder swcsler, die lu dem vui^enauleji Hpilai sint oder
hemadi darin koment, hanta «xbea. vellet aber einem man oder einw frowen
eüicb bände gut, e ne in den apital liomel» das sie doeb in gewalt und in gewer i»
nil enhanl, wcnne danne das gul za vallende kotiunet, so sol es m volgen und aol
in nil si liaden an irem rehle, das sie in dem spilal sinl, : || H ; ' * Wonne
die geäutideu persunen ia dem spital zu Slrazburg gcslerbcnt unlze an tüntzig, so
mag man wol unter fanftzigen ander persone nemen an der slol, die da vervam
■int, aber über flinifzig peraonen aol man nieman empAdien in den spilal, es enwere u
danne das ein man oder ein frowc solich gul gebenl dem spital, das des spitals
meisler truwetenl damit des spitals nutz und gcfilre zu scbafTendc. solich man oder
frowen mugcnt sie wol emphoben über die Torpenante summe und nit anders. : ;,
II : [332'']' **Wer oucii binuanfurdcr in uuscrn spilal zu Strasburg kommen!, die
aulUmt denbeine ire gulere enw^ geben, vennaclien nodi verenaaern in denbeinea »
weg» danne alles ir gut aol demaelben unserme sjntal werden und ime mit in
darinn volgen. und welche darulier under denselben ir gut eniweg gebeut oder
vereiissertcnt. in wrllien wcrr d;is were. dii.s sul keine krnfl lialjon; danne derselbt^n
trul smI allesünient unserni .siiilUil werden nnd bliben ane alle jreverde. actum fcria
131)1 " ' ^
januae 10. lerlia pruxima pusl dieni s. Erliurdi episcopi anno douiini : i| \\ : [li.V^'l^ * Alse ^
anaer apittal gelegen vor anaer etat sA Slnubnrg uasewendig gegen unserer stelle
burgmure von kriegea w^en und durcb unsere sielte notdarft willen verbrant und
abe gebrochen iai, also aint unsere berren ineisU r und rat schdtTel und amman
libercin Icominen, das wir einen andern spiltal j^olle zu 1o1)P nml /ii eren und men-
gelicheui zü nutz nnd oucli aime siechen do mitte m ver^orgeudü machen sällent *>
und wellent in unser stal z& Strazburg in dem Goltgicssen an der atelten also
hhaen do sdbes gekouft und abegebrocben werdent. und das derselbe unser noeb-
gonde apittal mit allen sugeb6rden alle die rebt beben ad, die der erste spillal, der
An Itteterfm Orte duixh atw »juitcrr Jimulicmerkuny ♦.ibt» iii;; mchl mehr ydtiii bizf Ulmet. 1h den
jüngeren Papierhandschr. fehlen dir Kapitel. Durch liinuanforder sind sie von 332^ an aU trnAr- SS
MMnUeh jtmger dtarakterimert. — auch Ordn, XIII, 66 «m einer Hand de» 15. JaMnm-
iertt. Nadk der fUbihwi^ «on E «teU Art. 333 nteU patu rMti9 oder fiScMler iMwiAnider F«f>
leeintng geirrt ' 7m Zu.tiimmntJuuio mit 333^; daher jün/jer. - Elcitdaher aus F 71^; mch
Schilt. Krit. Anh. (Str.) ■'• AmU »"iclnU. (Str) Krit. Anh. atand luer der HenMuß über Verkguni/
da Spitale. Er tut gegeben nach Ordn. XIII, Cß>>. Hand des 15. Jahrh K» folgt ebenda eine m
Beititmmmg daß CftntM li^Um liegend« und fahrende* Out dem i^ital wird und doB da» daeaiu
geUtte €Mi mhmit imdm mV. — Ferner, daß cdtn wmmb, di« in äua o^tar biaiiud«- «tMt>
•tnPn- dem BitlmigfH 9 m, den. van 4er »uA gegAm uerdm »dlei»t damit «> dam timBan» «Mm
können.
Digitized by Google
139
da abe gebrannt iat, hatte in allen weg one alle gevarde.' : | | : [333^* Unser
herrcD ineisler und rat, schöfTcl utul amman ainl übereinkommen VOtt der cUMeT wegen,
die nit eigen iiocli erho liaben sollen : were ez da, das ieman, wer der were, den-
selben clöstern liinnanfurder gut gebe oder mahle, es were in sclgerclcs oder in gyftes
5 wise, es were pfeuning gelt, buscrc, korngclt, höfe, garten^ ackere, mallca oder
andere ligende guierc, wie die genant stnt, die selben gutara suUent sie des ndttten
erben, der in danne daz aedgerete oder die gtft hinanfarder git, geben sn kSlbnde
und suUent darumbe nemmen daz halbe gdt und gut, alae danne daz pfenning gelt
oder die gutcre wert sinl und geschczct werdenl ane geverde. «nd sullcnl sie iu
10 oucb dez gehorsam s'm zu tunde in den nclislen drien jaren, in vieren oder fünf
jaren alie^ dm uehäten darnach, su iiiuaiiiurder in ein selegerete gemachet oder
eine gyft gegebm ist ane alle Widerrede ; u^enomen der. daz sie danne zu ina
kirehen oder zu iren berbergen in dem lande bredien oder zu gotsdienate brachen
weilent ane geverde. was in aber varender gulere liinan fordor gegeben und
15 gemachet werdent, damit sol man sich gegen in hallen, alse an nnserre stetlebuch
davon geschriben stat und oucli von alter lierlioraraen ist ane geverde. und ist oucb
diz alles zu verstände von des selegeretes und der gjfle wegen, das den clöstern
r^t und redelidis hinnaolurder gegeben und gwnadiet wirt nach unaere sielte
rebt und gewonhmt, und sol oucb diz alle unscnre ingeseasen buigor su Sirazburge
,j angau und nieman anders, aotttin die s. Martini episcopi anno domini 1383. : ü KuMmtw h.
[153; '.p **Ks Sül debein unsser burger dcbein pfaiilguter oder leben, sie rurenl
vom riebe, von berren oder yeuiau äuderü, an sich lösen oder an sich kouffen oder
ddiitocli werben wider ander uusser buiger, die sie inue gehepl haut, es wer dau
mit iran wiaaen und willen oder das eim herren ein lehen wer lidig worden, ao
K mag man wd darumb werben. || : und aint dia meisler und rat , achOffel und
araman ubeninkomaa, daa ea Uuanfiirder stet sol sin, umbe das dcnheinc unfride
oder missehelle zwisent nnsern burgern uferslaode. actum feria tertia ante Lau-
renlii sub anno domini : |t [doch also, wer das diss geschee und es an jenen Aug>,>t f.
gefordert wer vormols, das er es ab solle lossen uud wolle es darüber nit tun, und
11 erkanten meiata* und tat dan. daa er ea gebrochen helle, als YOigeschriben stot.
80 sol er beaaem funff jor» von der statt ein mile und git 10 a und sol dartzu sin
vorderunge von der pfantgutcr und lehen wegen ablossen.] [334]* •'•'Wer ein ver-
widemet gut li\nnanfurder verkoufTet für unverwidcmel oder Ichcn verkouffel für
eigen oder ein gut verkoulfet für lidig, das vor verkouüet oder versetzet wer oder vor
» gulle davon gierige, * wo man das furbriuget, der sol bessern zehen jore vim dar alat
«n mile und aol dodi dartiu jenen fertigen des kouffs, das er daran haben ^. ^
a. Bri S^iOi. fSf Krit. Aitk. foljt : •uigenonan ^ m ^bm waMut« dl« ia hdCt giengeat». tfU
b. StkiU. (Q) Kfk. Mk. f§t Mim ; «MtaB die nbbitf priM BwUwIoiMMi mm ^mM lSSa>. iitwwi n.
> Daa Spital mu-de abgOroOm 139» Nml 1998 vieäee mt/jfOoMt. Fgi KBmgAofen 739 * Aus
I» SAm (O.) Krit. Arth nach cod. F 71 Xach Schilt, (ß.) Krit. Anh. befand der Artiied
wrtprünglich aus dm treiden ersten Sätsen bii,: aifcrstaiule», die Daiierung stand FTO Die jüngerm
JlamhchrifUn II und .7 65 lassen den zweileti Satt: «und sint (Iis ufcrstaiidc > au», setzen
dafür aber den ScUuü «doch also — ablonen», an. * WiederhdU SdUU. (G,) Krit. Anh.; jmtjfer:
hiiiBMifeider! S, Variaul» h.
Str. it
Digitized by Google
130
STADTRBCfiT VI.
[335] ' An wdichen briefen enchatse slot, do 9ol nun erachaUe gdbeii» wa aber
emchats nii an briaftn slot, do sol man ouoh keinen erechals geben, es wer dan
das man raöchl furbringen mit erbcru iiuversprocheDen lulen, das man von dem
gAt von alterhar erschaiz geben hell, des aol man gemessen und sol man oucU das
gut sclzeu.
Fassung von HwndJ^x [336]« ♦♦We-
licbe burger oder vnderaesse vor meisler
und rate, den beiden reim zu tun batt
umb eigen und umb erbe, das zu clagc
und antwurt kompl, der sol mit keim, der
dan in dem rat ist, vuu derselben siuca
sacben reden oder vou eins audern sacbe,
das eigen und erbe angot, anders dan vor
dem gemeinen rate ; und wer das darüber
dele, der bessert funfr pfunl pfennij^e
und soUcnt es die ime rale sint rugrit
by dem eide, [337|» **Wer aber das
ieman» der in dem rat wer« iemans siner
gebornen fhinde su solicben sacben raten
wolte, das mag er wul tun, also das er
zun drutfn kinileii oder ncher pcwanl sy
und nil vercr ; im<l der dan sinen rnimioii
also ratet, der sol iu deu sacheu kein
urtäl sprechen; und wo einre in d<»n
rate das verbrecbe, das kuntliche wurde,
der bessert unsser statt 10 flf J und sol
dartzu sin scböffel ampte verloreu haben
und üiemer me schöfTe! noch ratherre
werden. [338J' ♦*Wer oucb das ein
lantman umb soliche «gen und eriie vor
den reten sn schaffen hette und der mit
eime in dem rat reden wolle, das sol
der ratherre uit höron ; huicl über der
ralherrc danibcr timlors dua vor dem
gctueiueu rule, so sul der ratherre funff
pfunt Pfennige bessern, wo <a furkomel;
rete oueh einer in dem rate siner fjfi-
Aeltere Fassrnf : L-^j* *üasere
berren meister und rat, sehdflfel and
amman sinl ubereinkomen : wer der wer.
der von denheinre Sachen wegen, die er
von eygen oder erbe zu tunde oder zu '»
schaUende hette vor meister und rat mit
denbeiaem, der danne in dem rate wer.
retde und ime sine sacbe vurleite von
sinai Sachen oder von das andern sachen
wegen, die eygen und erlic riirto, der sol a
geben fünf pfunl Slrazburgcr pienninge;
und wie dicke er duz tut oder wie manig
ratherre öinen rüget, das er es lu ime
gereAl habe, als dicke sot der, der ez
aläu vereide helle. iUnf pfunt gdieo, und »
so\ der ral, bi dem es geschiht, die
Pfenninge iiit varen lassen by dem eyde,
und s^cnt es die, die iu dem rate siot,
rUgen bi dem ejde und soUent es och
meister und rat rihten und rehtvert^en n
bi dem eyde, wenne es in gerttgel wiit.
[338] *Wer och das ein lantmann von soli-
ehen stehen mit einem, der in dem rate
wer, redeu wolle, das aol der, der deuoe iu
dem rate Ist, bi dem eyde nli bOren an »
aUe geverde. horte aber es darttber eini«,
der danne in dem rate ist, von dem
lanlmanne, so sol derselbe ralherre selber
fuut pfunt geben bi sincni eyde. doeli
mag eiu ammanmeiätur, der dauue isi, »
wol SU solkiben Sachen gan, also das er
keinen, der danne in dem rate ist, darxu
1 Wiethrhcä 8MU. (B^ Xmf. Mk. i 2Ke mn Ftumtuf m» SMU. (G^ Kf». AMk. iwtk
F 70 b, die jüngere Fassung stanä H 7i und J >> 66. Das Komept der äUerm Fassung mit ümsUHMg
der leUten Saite < horte »ber > und < doch mag > von einer Hand aus der S. Hälfte des 14. JahtH m
Str StA. Vlid. lud IH. « Jünger, ». Anm. tu 3.!'', niißti-dem sacMieh eusammenhängetui )mt >/i;
Nach SchiU. (Str.) Kril. Anh. U 71, Jl> 66. * Jünger, vgl. Anm. i. Nach SehiU. (Str.) gleick/dh
üigiiized by Google
1322
131
nnme, nucli tiil von derselben Sachen
sage anne alle geverde.
I)orn«'n frundp eim, hIs in dem vnrdorn
artickel ülot, der nit burger und ein lanl-
man wer, der sol ouch in deraelben sache
nit urteil ai>raelie& by der pene, alao in
s dem vordem artickel g^duriben stol.
[339]* **E8 iol Inin ratman, kein driUman, kein funfllman noch kein soHrlic
ungeraden man in deheincr sache, darin er also genomen wurl, dehein gul, gäbe,
miete noch schenke darumb nit nemen noch och niemau glohen noch enllieisscn
noch nieman von sinen wegen in deheinen weg one alle geverde ; welicher das
I« darüber dete, der bessert 80 ^ one geverde. [340]' *Es sol ouch nieman von
dekeiner brunlouff wegen, darUu er redet oder die er ni tribrt, me nemen dan ein
par hosen umb i- n ^ iMln oder uff die messe oder xum meialen 1 ff Strossburger
pfennip^e und nit nie uugeverliche.
* Wer sin gut hinweg geben wil und mag vor oder iu aiacm dolthetle.
1» [341J' *Als in dem alten buche gestanden idnd eltwie manigen arltickel, wie
nieman sinen necbslen erben enterben sol, ouch das ettlkibe ir gnt hmweg geben
und wider umb einoi »nse empfohen mögenl, und was man madil haben aol im
toltbette hinweg zu geben oder nit, das ie ein arltickel wider den andern gewesen
ist, do süHent dieselben artickel alle tode und abe sin, dan man sol sich damit
w halten, als hienaoh geschrieben stol. [342]* *Zum ersten: wer da wil sin gute, wie
das genant ist, hinweg geben, es aj ainen gebornen frunden oder geistlichen luten
oder andern ainen franden, wie die genant aint, conadenliengdle oder aeleg^e,
oder susl armen luten umb gottes willen, der mag das wol tftn, alao daa er das von
der hande hinweg gebe by gondcm, stondem libe und gesunt der synnen, wan
is nieman geben und haben soi ufn totbcUo * ; doch sol ein iegliche mensche in sirac
tottbelle macht und gewalt haben hinweg geben, obe es wil, sinen guten frunden,
geisLliehen oder wdllidien oder lu dnem seigerets oder oonaoientieDgdte oder sosl
durch gel von hundert pfunden ein pfunt von allem sine gut, ligende und verende,
wie das genant ist, so er noch tode verlotsen wurl und sine erben zu erbe koment
w oder von funfTzig pfunden 10 ß .f, obe er nit hundert pfunt wcrl hellt', und eins
sy, wie ürnic es wolle, sol macht liabt-n fuufT Schilling hinweg zu geben, und dawider
sollenl die erben uil reden sunder sie solleul das doby lossen bliben und volle-
zidien one allen intrag und one alle geverde, und sol lehen harin für halb gut
geslagen und gehalten werden ; wer es aber, das die erben eim aolichen menschen,
>» das in sime dottbett lege, utztt furer bejetzelen, noch sime tode zu tuu, das aol
gehalten werden und krefiUg ain und bliben und aol daa lipfil' harinn mit begriffen
•. Dm M#M UMn Wtrii wyftirt wct wur fwrmmtumf Sd^tm.
1 Art. 339—340 wkderhoU 8tML (G) Krit. Anh , der nur H 71*> und «fit» Nenn«, «Im
wohl «dton «MMb jünfffr tmr 1329. Außerdem liegt Art. 339 nf« besonderer Ihtsbet^bili vom Jahre
1370 cor. (kflit. XX V3() - Vijl. Aiwi I 3 Wiederholt Schilt (G.i Krif AiJian/j 31 i aus .f 07
und // 7:i. Schon darum ux>hi jünger ; aucA die Eingdu^tworte, die »ich nicht auf StB, I V und V
tuiAeu können, deuten i^fBdm Atftmm»0t$eä. * Sbmdahir wMutMtj flHdtf'db jOnger.
* SS HehbeTilhed« s Begrihiit.
Digitized by Google
STAOTRECUT VI.
sin oder an soliclier gcmcchniss abgon, t\tin die erben soUent sollicli liplil, begre-
beden, suhcnpii und drisipostcn ussrichicn, als das iren seien und eren wol komel.
*Man sol ein icglich mensche in sin erbe seUen.
[343] * *llan sol &a iegliohe mensche, wie das genant isi, ir »y Inliel oder vU,
in ir erbe setsen, da aieh kuntlicfae Tindel, daa sie die nechalen erben eint one >
alle hindcrtiiss und intrag; wer es aber, das yeman dehetnerley ansprocbe an das
erbe meindc zu haben, es wrr von sclgerctl, gifTl, gcmechtnis«5c, zinsc, scluilde
oder desgliclien, imHU nsgenomt-ii, lur solicho aasproche sol man sicherheil geben,
obe man des begeret, und noch erkenlnisse meistcr und rales, dem rechten darumb
gehorsam m än vor meiater und rat su Strassburg oder do sie das hinwjsent. * i«
*Wie die ussetsigen erben aollent.
[344]' *Es sollent bynnanfurder alle usssetzigen und die bogtiffen tint mildem
sieclilagen, mit der maletrj, sie komenl ufTdcn hoff oder nil, es syenl frowcn oder
mannes namen, die unsser burger oder undcrsesscn sint, erbs empfenglich sin, das
inen zu (eilet, noch dem sie in soUchcn siechlagen komen sinl; und wer under n
aolichem erbe barBchafft, das sol man ftirdwlidie ank^Esn an eigen, sinae oder
gölte; und sollent soUch erbe messen, die wUe su lebent, obe sie wdlent, also das
aie aolioli ererbte gut, es sy ligende oder varaode, eigen oder ablösig, nil maebt
noch gewall li;thcn zn vertisscrn noch zu verändern noch des in deheinerley weg,
wie das gennnl ist, abe zu komen, es sy hinweg zu geben oder zu verkoufFen, es w
geschcc dan mit ir nechslen erben wissen und willen, die ye zu ziten sinl; doch
80 mogent sie maeht haben zu geben von sotiohem gute durd» gottes willen dnreh
libdete zu sel^erete oder consdenden gelte von hundert pfunden eins und nil me,
als das andern unsseni bmgem, die im tottbelt ligent, gOnnet ist se tun nodi
desselben nrtlickels besage : wer aber obe eim soUchen siechen abgienge an siner ts
narunge und notdnrfTle wurde, das so! man fur meister nncl rat bringen ; erkennent
dan die, das mau iu das erbe grillen sol, das mag mau tun, umb so vil dau erkaul
wurt; wer oudi daa darüber steh soliehs gutes yeman underwnnde mit konib oder
verkouff odw in wdiehen weg das wer one der erben gehelle und anders dan da
TO^eschriben slot, das sol weder kraffl noch macht haben. m
*Wiedie arlzi! und scherer versuchen sollentdie siechen und die nit für zu nrlzenen.
[315] ' 'En jsüllent hynn?infurder die vier arlzat und scherer, die geurdent sint
oder wcrdent, die guleu lule zu besehen und zu versuchen, mit auder ir ordenunge
sweren, alle die sie hynnsnfurder versuchen, sy werdent sdiuldig fimden oder unscfauU
dig, nimer me zu artsenen für den bresten affler dem daa soliohe personen versudil m
sint und ondi mit nieman, der aolkdi personal, die versndiel sint, arlsat, es sy in
> Wiederhoit Schüt. (G.) Krit Anh. Der Arltkel ist wM im Atucklua m Ui, oder «n K«r-
bmdimg «A SM Mir mitfuUti daUr «wM jaiigtr. • Naeh SOOt. (QJ JM. AmIL «er (to ff
mmI J1> von Jüngerer Hand hintugefügt: «wann onch meister nnd rat erkennent, das cm srlgprot«
sy, nachdem fnr sie bracht wart, das sol man wisen an geistlich gericht. als das haikoinen ist>. n>
aber auch icicki- kaunüiert. ^ Wiakr/utlt Schüt. ((/.) Krit. Atih , tcohl junger: hinnanfordcr !
SchiM. (Str.) bemerkt datu; ««Miiientes articali atqa« ad 364 noa oxtant ia Kleiii« BatMrdnaqg mi
hie hftbctav »rb 18S; dM kaiii kind arbea nl, 4h in «ha klotlar giboitMn gatm halt, tgai luiMlor
infr» S8&» 4 WMeiMt AM». (OJ Krik Ja». ; mN jflHgwr : Itimuurfkiidert
L.iyui^cd by Google
1322
I
133
der applecky oder mit der arlzenige, (eile oder gemeine haben ; weücher das darüber
dete, der sol meineidig sin ntul sol in tueister uad rat slraffeit, als umb eiaea meineide.
*JuDgfrawen und witwen vogljeti.
[346]' *Man sol alle jungfrowen uuod willwea, die eygen gul habeot, hengsl,
> pfode oder halbpfeide der alatt von irem gul ziehent, furbass vöglen ndl fedeGohen
mannes persoaen, iren gebomaa franden» die aii ir erben änt; and obe es tvere.
das under sollichen ircn frunden nyeniailS "wcre, der dolzu were geschidEet* ao
sollent tneister und rat inen vögte geben uss den reten oder 21, domit sie vcrsorgel
5?ini, und sollent dan dieselben vögle schweren, sollicben junf»frowen oder frowen
10 das best und wegesl zu tun, so Ter sie könnenl oder mögeal, getruwiicii und
lu^everlieh allea noch besage der ordnunge von vögten inn diaem der atatt buche
begryffen.* und aoHmt dieselben jungfrowen und witiwen nit macht haben, irs gats
utzit binweg zu geben, zu versetzen oder zu verkoufTen one irer vögte, die inen
also geben werden', und ir nehsten frundc wissen und willen, und daruff sollent
15 ouch ir bricfc n!v?r i ygea und erbe sagende mit irs vogtes wii5sen und willen an
ein gemeyn handt gcleit werden ; und ob inen ul^it abgelossl wurde, so soll semlich
gdt widonmb a^gel^t und bewant «erden an andere sinsse oder eygen; doch das
sie die nulxe von ireo gntlem, anaen .und gulttm brnchen magenl und domit tbnn
«nd lossen nocli irem willen. [347]* *ünd were es, das ein solUcbe jungfrow
M oder wiltwe darüber des iren nizii liinweg gebe oder iitzit versetzte oder verkoufTte,
es were uff widerlosnnge oder zu eygen oder sicli susl nlzil versehrybe oder ver-
büude uue irs vogls wisseu und willen, das alles sül kein kralTl noch macht haben
und sie noch ir erben nit bynden inn deheyne wege ; was schulde de ouch macbettl
one irs vogls wissen und willen» dofur sol man nntsit geben. [348)* *Were ouch
» das einer jungfrowen oder wUtwen an ]yhs narunge ab^nge, und sie mcynte, das
ir ein vogt darinn 711 lierl were, das mag sie bringen An die rete und 21 und noch
dem die dieselbe jiersune und ouch den vogt gegeneinander verhürenl.
Wie sich ein ieglicber unsser burger mit pfänden in offenen kriegen soUe
hallen solle.
M [349p Byn ieg^oh unsser burger mag wol pfenden und angrifibn nmb ain
schulde, sy sye alte oder nuwe, und umb sin versessen gOllls und zinse one urioupp
' JutujiT ■ ncu^ der Anm. sm 300, wo wM di r richtige Platz war, gidit Schät. (O.) Krit. Anh. die
Artiäui3*6—MBiiaAF. WmHtü inEge8tandmhättmt,wandiit$tiA»rtrwähHt. ÄmA tiiti lie jtmgtt
ttUÄrt.S01. *Jft.»Hf. * Jünger ; vgl. dk Atm. m Art. 94$. * Jilnger ; vgl. die Amm. Mm S4«.
r ^ Wiederholt Schtll (G.) Krit Anh. 245 mit der Bemertcuhi, d'iß die TiteJubcrschrift so in TlTCsieJu-,
im Register von J'> «Zier; .Ein iegiicher unser baiger usw.> uml dasu bemerkt sei: «Not.i ist« arti-
colns non debet hic stare.» Vgl. IV, 89. Hierxu $(Areibt der StBr. «cfit. D | 868». — Zu IV, 27 war
fOrDmtf $ ^ MTWiMM. Der ab» «NivracA VI, 19». Dk Vmoeümigm mtf D g und 26$
«tamim «w VI 198— SOO iit Beti^mtg, to äaß, nie tmit» dort tmtgeftkrt U», Unter FT, M9 Ar
4« f)ame Abachnitt öder Laiulleute hei RehyiigiruMion von D etmu.^chiehen ist. Vorausgesetzt, daß Art. J9i
sich bereite in D fand — und das ist für den Anfang desselben sehr wulirschfinlich — m Imtte dieser
tiort ob § 261 geaUmden und von den 349 folgenden, dens^ben Gegenstand behandelnden Artikdn 350— .357
hättm smr HdCk «wm' i» D alt M9 u»d lt60 BaU. Das itt wokl 960 tmd 361, dia «Aon durch ihrm
Worilaut taten engertn AntOIMl m 3i9 bekumkn. Die ArfMl JM> «tut 957 itawbii E fei. 83, im
ti aber entspricht, wie Art 22 heweifit, in D fal. 53. Die Arlilel <iber privat rechtli<lu-n InJuilLi, die tvranlaßt
haben, daß tunächst 349 angeschlossen teurde, fUiUen c. f<A. SU— 36. Nachträglich ist dann an 349
AH, 360 ma 3Bt emfeidilimten warOm.
Üigitizea by LaOOgle
134
STAl>TKKt:MT VI.
meislci ilud rols, da sich der siliuldener mit liripfo.n, lut^n odtr mil iindfrn ditigen
darUu verbunden halt, doch also das er mil demselben angrüF tneisler und rat
{^oraam siii 80l. [350] ' Wo aber tinaBer burger uas vnsaer statt in olfeii krieige
riten wöUeBt, die sollent des nit tun, sy habeot dan vor und e wideraeil uod
sollent ouch nil wider in unsser statt komen, der kriege sy dan gerichtet; wer »
aber rlris ein solich kriege zu fridcn und bestnnl IvCtno, dioselho zyt mögenl sy wol
in unsser stall wonen und 5?in ; und wer das nil hiello und verbreche, der bessert
zwey jore von unsser statt und gil 20 ff oder mag für die zwey jore ouch zwentzig
pfunt geben. [351] Oacb wen, das dehein wuaer burger yenuuu dienenl ms unsser
statt oder in geseheflUe rittent, das su 'vigentsobaA kerne, der sie Tor nit gewisset i«
beUmt, da sollent sie ouch in soUcher vigenlschafH, die wile die weret, oit in
unsser statt koraen; wer aber das solicher kriege zu friden oder bestant kerne, die
selbe zyt mögcnt sie wol in unsser strrit wonen und sin ; und wer dtis nil hielte,
der bessert zwcy jor von unsser stall und gil '40 8, und er mag für die zwey jor
ouch 20 t ^ geben. [352] * *E8 sollent hynnanAirder alles, mannes namen und i»
frowen namen, wie die genant sint, die nu sfi »ten oder banKM& by unas in unsser
stall zu Sirassburg mil ir besten hüser sessehaftt sint oder ir mdste wonung hie
haben, es sy hy inen selbs by vatler, niuter, swiger, sweher, peswuslcrde oder
andern iren Irunden. die 20 jor alt sint oder darüber und doeli nil unsser burger
sint, nemliche die niauues uameu swercu und die i'rowen gioben by truweo an »
eides statt, meister nnd rat und iren gdiotten gehorsam su sinde und ouch zu
halten den brieff, den man jors vor dem monster swerel, und alle ander gebolle,
verholt und gesetzdf, die unsscre burger hallen und vollefuren mussent, es su
pferde zielien, zolle und ander dinge, hy allen penen, die do by geschriben stant,
wie oder wa.s geboUea oder uiTgesetzl wnrl ; und sollent das sweren und gioben in s»
disem necbsten mouat vor meisler und rat; und wer das nil dete und darüber
solidie huser oder wonung heUe, als vo^emelt ist, der bessert 10 t Strassburger
Pfennig, als dicke er mit solidier huser oder wonungen darüber hie funden wuit.
und diss sol also ingnot anfohen und halten und dartzu jerliche an dem sontag, so
der miwe ral peswerel, mil andern geholten, die man dul, verkünden und lesen ; und »
sol man es ouch rügen und furbringen als ein wunde, es sy dem Stellmeister, dem
> WkdtrheU BiMt. (Q.) Erü. Anh mit Jfrsel&en BaHtlhfuierkuHg nu« Jttmm Art, St9. ^ Junger;
ent MiK 1934 wwtl d^fMfKcA Ar Rn>/ vor dem Münster henchu-orm ; Closener 1S5, 37. tiynnanfttirter?
Der Artihl sehr int nuf fohjrn'kn luttsltcyi/ihifi iuniik.-iuji'h'ii «Urisiro honen tiii-iHtcr und int, scheffelt'
and amman sint aberein kommen, das alle die, sie sint edel oder unedel, die bi nns in nnser stAtt 3i
m StlMSbwg fNMhaft oder wonend« «int, sweren sollen m dsB baBigta, nsiiter nnd rste nnd um
geboten gehorsam m seiade nnd och zu ballende, als der brief «tat, den man alle jare vor den
mnnster liset nnd och andere geböte and gesctzodc, die nnser burgor oder bnrgerin halten nnd
vnllf ffiifii infiHsi iit Iii dpii penen. liio dn bi geschriben staut, and wer dos ungehnrsniti wcre nml sich
des bergen wolle and darüber in uuser »tat wonen und wandeln wolle, wie ime das geffiglich wcre, *o
der beaseii 90 lib. ttnd wil um oeb die nit wren UMsen. mdentiuide «r daime danriaeben keiner
hand^ fiailuiii, da Ton anspre hnrgfr? nntl dio nnsom in keinen breslen oder schn-lr^r kemrnt, das
wolkii nnseio lierren moibli-rc und rat zu di!S»<ilbeu übe und gute wartende sin actum et pronnn-
I3it ciatani in die dominica proxima post festam s. Jofeaimia bspt. ft. 1836.» — KhA dm ßrndi Üt Rtkm
jimi t». Diuert. de dottalionüms. Argeiitorati 1S92 p. 23. o
1822
135
ammeister oder dem rat. wo man aolicbs erferi, und aollent ouch meister und rat
einen adicben, iet also gerOgel würt» in den nedislen dryen tagen für sieb beeenden
und recblfcrltigen noch diss artickels besage; wdiohe aber ir höfe hie inne haben
«nd Hoch ir beste liuscr und ir meisle wonunge da nss liahcn. es syen frowpn
s oder maoues nameii, die sollen zolle und ungelt von irem gebruche allhie in unsser
stall, und was sie allhie ia disem burgbau kuuücii und vcrkuuflea, geben uoü
riohlen ala ander nnsaere burger. alle die nit bnrger sient , die aottenl uss unsser
atai noch usa unaen alossen in keinen krieg nit rilen noch gon.
[353] ' * Es soUent ouch hynnanfurder alle, die nit burger au Slraasbuig aint,
10 wie die geuant oder in welichcm stat die sient, uss unsser statt noch uss unssrn
slussen in deheineo kriege rillen noch gon und ouch nieniun diirnss oder dariiui
augritTen oder schcdigen noch niemans dienen, er sy dan vor und e drje ganlz
tage und nacht nss unaser statt und buigban und dOssen geweaen. es aoUenl ouch
atte, die nit burger aini, usa unsser stall und alossen noch wider darin ir siuse,
M guUe oder schulde nit ingewynncn mit gewalt ; und wer biewider dete, wurde da
die gemeine stall Slrassburg ire burger oder die ircn dururnb und der vorgemellen
Stucke halp beledinget oder kerne des zu deheinerley kosten, kumber uder schaden,
das sol und wil die slatl Sirassburg ire burger und die iren zu den oder dem -m
irem libe und gute warten sin, so hinge untc uff die stunde, das wir des onproslen
M und aehadehia gemacht werden. [354]* *E8 aol hynnanfürder dehein burger an
keins lantmans oder Untftowea rat gon» in statt oder in lande bysland oder helfTe
Iftn wider andere unssere bürgere; und wer das verbreche, der bessert unsser stall
20 S <f, düch inogcnl unsser burger iren gcbornen frunden \vü1 raten in gutlieben
lagen und zu iren rechten und uil anders, die mil iueu in sipp syenl zun dritten uder
w ndier und verrer nit, und sol inen das keinen aohaden bringen. H : [354*] ' * Welicher
uss dmn lande eine nuwe bnrger wiri unn swerl, eweklich hinne io dirre slat su
silzende, WBS kinde der uf d ;i t het, so er zu burger wirl enpfangen, so er die
I)eratet, so sullenl sie öch ewcklieh hinne sitzen alse wol alse er, oder sie suUent
aber nit burger sin. was aber er kinde gewinnet nach dem male, so er burger wirl
w und hinne sitaet, wU er die in das laut ber&ten, das mag er wol tun unn mogenl
in dem binde sitsen, obe aie wellenl, und aullenl von deas burgrdilea wegen pfenninge
geben oder aber ir bnrgreht jara besitzen alse ander unser us^cburger. : ü [355]' *Oudi
mögent unsser burger, die da verlehenl sinl, ir hersehafTl gehorsani sin von ir
leben wegen vor iren gcrichlcn und mannen und alles daz hallen, das sie von ir
3!> leheu oder ampt wegen verbunden sinl. [356]^ *Wo ouch unssere burger dorlTer,
eigen lute oder leben Inte hant, die uff iren gutem dlirait, die mOgent sie wol
verantwurten. [367]* **Wdi<dier nnner usdrarger, der niedewendig« landen ist, zwey
«. StAiU. (Str.j itmtrkt ! • «ine dubio Icgcadum est iad«waaifig*,
' Jünger ; hynnAnfar<l(>r 1 Vtß. f ^ S 'r.' f/i von Art. .^.'5 - Jnngn ; tiynnanfnrderf * Ergämt
*« wttt/i dem Druck Im Wencker Dinscrt. ik pjaiit. 115 ; slaitd E Jui. 83. Auf (kmaclUn Blatte, äesgl. in
D fol. &3 und F Jol. standen awA (für D und E in Wiederholung) die Artikel 5^— , S. Aniii,
«N Art. Xt. * Vifi. Am», zu ;m. » Detgi. * Kjri. Art. »3. DU» itt der ArttkO, den Hegel in »einer
Setekrt^ng det toi. B (*. EM.) tm dem Jahn ISSO hefrOhtaid taeUknet. We$idter, der lA»
Digitized by Google
136
STADTMCKT VI,
jor versitzet, das er nit .sin burgrecht leislel oder besitzet, oder versitzet zwey jor,
das er nil git pfeimigo, als ufl' in gelt-il ist, der sol dcirnoch nit nie burgcr s-ü
[358J ' *Wer liyunonCiirder mit sirae Übe oder mit sim i>iit disc statt ruinet oder in
eijis dumherren holt' oder in ander frihcil schulde halp entwichet und den lutea ir
gttl empfurt, dar oder die scdlent ir biiifiredil voiofui halieii und sdiOfiä noch »
aman niemer me werden and ir worbieit nil me gelten und mOgent die, d«i sie
ednildig sinl, ir gut in statt und in lande angriflbn, wo es inen werden mag, und
inen selber damit gelten ; betten oder gewynnen der oder dieselben dehein erbe von
yeman oder deheinen anfall von erbe, do mngcnt die schuldener das angriffen, obe
SU wellent, und soUent es die iu dem rate rügen als ciu wunde; und sul mau ein la
aoliehe peiaone su andern ebtm achriben. off das die rele wiaaen, das sie also
verehlet ayent. '
* Welicher burger mit sime übe und gute schulde balp entwichet. '
[359]' * Wer hynnanfurder mit sinem libe oder mit sinem gut diso statt rumel
oder in eins dumherren lioÜ' oder inn ein ander friheil entwichet schulde halp und
den lulen ir gut emi>iuret, der uder die sulleut ir schutlel ampt verloren habeu uud
uyemo' kein schöfiel su Strasspurg me werden, dan die slait ir Sachen billich mit
g^pliehen, atalihafliigen erbern Inten beaetat und uaalreit ; und aollent oneh der
meialer noch ammeister semlich lute nit trösten über der schuldener wille. es sollen t
oucli meister und rat dieselben hile, nachdem und die sacheu fnr su lomeni, tnr linul *
uemen, es sye zu slrotfen uder sust, was su Iruwent noch Jer sache gelegeuheit,
das der statt Strasspurg rieh uud arm daniiu wuueu erlich auim uud gut sy.
*Von Uelacbe kouffen.
|360]^ *Sioh sol ddiein unner borgw keine kouffii annemen von gutes wegen,
das nit sin ist, domit er möchte unsser statt oder deheinem andern herren oder »
statt ir zolle und ir gut empftiren in deheinen weg, es sy uff lande oder utT wasser ;
uud wer das breche, der sol niemer gon Slrassburg komen. und was schaden davon
ufferslunde unsser atatt oder unssern burgern, das sol man zu komen an sinem
gute und sol das angriffen nnd aol damit, als verre es gN«idk«a mag. den wider
tun, die do gcschediget sint, und ouch unsser statt. [361]'^ '^Wer hynnanfurder <•
einen bletlsche oder furkouff dul. du meister und rat erkennent, das es ein bletsche
oder ein fnrkouffe ist, der so! zwey jore ein mile von der statt sin und geben
zehcu ptünt Strassburger pleunige; darlzu sol ouch der underkouffer, der es su
getrieben halt, ein jore eb nüe von der statt sin und bessern ftinff pfunt, und wer
es geton bette und noch in bttigschafflen stunde und unvergollen were, der sol «
«. «welicher — enlwicbet« /thlt M ScAili. (Str.)
at» Ditmi. de pfaJb. 115 abdrwM, iatkii pmou « Kctnin vigiU« Thom» apottoli sab 1860. » Sr akmt
OMMnlwXO. E fei. 83, F fd. 112, II f<H. 3 (die« beneht »ich natürlidi auf Art 23). > SchiJt. (Str.)
bemerkt: •ist mit scheffel und amman gecndert und aberkanl sabbato fesU penteeoüteH anno 43'.
- Schilt Str ) sagt tn tkr Aiim : <wo1ic)ier barger mit sime übe und gute schulde hnlp entwichet, 40
sol kein schCffel a«ijL Kleine Batsordnung c tSS. • * Bar Attfai^ — 308; jünger : hjnaanfardeti
itt OM* mmM itpStar «b MS. « VioieriM» AAO. (0,) KrÜ. A$ih. mm* E 79, JK; «bM ^hIm-
JMb junger. » WieieiMt SdUH. (&J Krit. Anh. (UUter ArtiM ieaat»en)i jüngtr: hpiMiiftwto!
Digitized by Google
1322
1:J7
oucli jf-nem nil inc gellen, dorn er seimldif^ ist, dann alä vil pfennigo or ahe
dem gute geiuset hall und ime wurdeu ist, uoe alle geverde; uad soUent es die m
dem nt und weh, die edi5fiU rOgoa imd ftirilriiigen mdater und nt by iiem
tide, wen sie ee befindent, und eoUent es oueh meister nnd mt liditen und reditr
• fertUgen by irom eide, wan sie es befindent und Airktnnpt one alle geverde. und
sol oudi diss gebütt gon über alle unssere burger, sie syenl in n wendig oder uss-
weudig unsscr stall gesessen. |362] ' * Es sol onch hyunanfurdcr uieman keinen
rocken umb keinen weiäseu lilieu noch gerate oder babern umb rocken üben oder
dessgUchen von allem getreyde ; und wer das darüber dele, so dicke das geschee,
M der bessert fimff pfunt pfennige. [363] ' * Wer in diser statt wuchert, da es dem rat
iurkompt, der bessert sw^ jore von der statt ein mile und git 10 M und sol den
wucker widergeben, von dem er in genomen, und sollent es die in dem rat sinl
rügen by irem eide, und sol es onch der rul rechlferlligeu, wo es inen furkoniet.
[364j '•'Es bül üuch hynnanfurder uieiuau dcheiuerley gelreyde, als weissen, rocken,
1» habem, gerate, orwcissen, bonen, Husen, zibelsol, senffe, magesot, hanficspt, nussc
und anders dessi^hen flurkoufTen anders dan umb den pfennig, als es gUtet uff den
tag, 80 er ime das gelt git oder uff den tag. als das alle der beaaluage bereit wQrl,
und wer das verbreche und so dicke das gescbee, der bessert oucb funiT pftint pfranige.
Jüngert Ftistvng. Aellere Fos!ttmf;.
» [365J * Wer hynnanfurder yeman || : [365j ' * Unser herreu meister und
sin kiat, es sy knabe oder docltler, au- rat. schöfTel und amman sinl uberein-
herwiribt, das es ime die e glopl oder au
der e neme, do dar knabe oder docbter
unter 20 joren alt wer, es sy dan mit
« vatler oder mutler wiile oder der aechsten
frunde willen, obe die kinde nil vatter
oder mutter hettent, wurl das meister
und rat in ctage Airbrocbt in jovs frislr
noob dan vatter und muter .oder die
» nechslen frunde, obe kinde vatter oder
muler nit hettent, das empfunden, das
sül niemer nie gon Slrassbnrg konicn onc
vatter und muler oder der kinde nechslen,
ala vorstot» wissen und willen; und sol
tt das kint, daa also die e hinweg gelobt
hett, sin erbzal, das es von vatter und
mutcr zu erbe kernen mag, verloren ha-
ben, es sy dan, dass vatter und muter
t. FtUt im mmgtgeinn» Drmck,
kbamany wer binnanfiirder ieman a!n Idnt,
es sie knabe oder dobler, anerwirbet,
daz es ime die e gelopt oder zu der e
nemc, das unter 20 jar alt ist, ez sie
dauue mit vatter und mit mutter wille
oder der uehätcn fruuden wiile, obe die
kint nit vater nnd muter bettoil, daa sol
niHunanne au Strasburg körnen; und sol
das kint, daz also die e enweg gekipt hei,
sine erbezal, daz es von vatter und von
muter zu erbe konion mag, verlorn han,
es sie dauue, daz vallcr und muler oder
eins nach des andern dode es ime mutt*
wiUeklidi widergefae und es ime benumele.
daz es zu erbe gan SOlte an irem gute. : \\
II : [300] ** Unser herren sint och übcreinko-
men, wer sich morne*[«i(;/] uz tül uud spri-
1 Jünger : hynnanfnrdcr ! Hier in keinem Zummmenhang mit nachtoeislich iiileren Artikeln,
danun woM/Aiver, > WüAnm, t. * An» Sdtm, (Q.) Krit, Anh. DanadtaUxndder Art,. Fm K Die iÜUre
ftoiMVcM AH. JaSiMMlJaatM #HlrMeW mdgrMäUekr.ßr QuA, dw Olm*. X/X, S9 mek E84{85;
tk ienMiMma «ftft meh $efm AircA dk Einfa^nagtteortt ab iticAl in die CoHJOatiM nm 23S»gMrig,
. Sur. i»
Digrtized by Goog[e
STAnTRECHT VI,
Jtmt t.
oder eins noch des andern lodc es ime mil
gutem viU«ii widergebe und es ime be-
nomet, das es sii erbe gon soll an irem
gul. [366]' *Wer aidi beniniet und uss
dul, das ime einer oder eine die ee glopt
!ia!»e, und das geschiclit von liindcruupc
den luleu zu tun oder vuii rumes wegen,
und sich »it vindelt das solicbe wortt
eiqgaDgen syeDt, die zu einer ee treffen
mogenl, der oder die sollent niemer me
gon Strassburg kernen an des gnodc,
dem solichs geschcr, obe es das in clngc
furbriagel. [307] - *Ks soi hynnautufdcr
deheia frowe nam deheinen mannes nam
aaspracbeD umb dnen widemen oder an-
ders des ainen ir »i geben, umb das ein
solicher mannes nam einer frowen namen
ireu blumeu und magdum genom<'n lici(<* :
und wellcbe frowe nam das haniber dele,
die sol bessern 10 Jor von unaser statt.
[368]> *Welbes kint in ein doster wurl
geUm und gehorsamy dn\ und darnoch
wider uss dem closlor loiiHct, das kini
sol nül erben, es sy kiiabc oder docliler,
und enthielt ieman das kint wider der
fhinde willen, der bessert ßinff {ifunt und
jore und tag von unsaer statt.
chet, ime habe einer oder eine die e geiopt,
die über 20 Jar alt sint oder darunder. imd
die e nit vurbringen mag var gerihte und
von einander gescheiden werdent, das sol
ouch nimmcrmc zu Strazbnrp: komen, das *
das ander timbe die e also angesprochen
liel; und soUent das meister und rat ribteo
uf den dt, warne es inen geclaget wirt
an alle geverde. dis koment naaer bcncn
ubcrein, also davor geseluriben stat, ■«
;m dem ersten dttnnerstdaf^o vor dem
plingpsdage iu dem jar, do mau /.alt ron
golz gi-burt dritzen hundert jare und
vieri^g jar, der war der erste doniierstdsg
in dem nMmat junio. : || g : \S6S\ * * WeBdi o
knabe oder dohter in einen dosier wiri
getan und jar und dag in einem chsler
sint und danach heriiz g;U, die suilent
nit erben und sulieul m deheinen weg
denbdne reht han zu keinem erbe, wer »
odi das entbilte darnach über swei mo>
nate, so er uslieffe, der bessert jare uoJ
dag nnd fünf lib. und welhes zu siueu
dagen komen ist und geiiorsam hat getaa,
komeut die wider in, die mag nun «
kerekem, werentsie abernndwirentag^.
die sol man nit kerokem. : |
*Von der unee.
[369]^ **Es sol hynuaufurder nieuuiii in unsser stall Strassburg noch in dem
burgban olTentlicli zur nuee sitzen huselich und hebdich ; tmd wers, das yema"
bisshar in solicher massc zur unee gesessen wcre, die solleul einander zur e nemen ;
wdiche aber das vit tun wollen oder es nit getan möchten deshalb, dos ir eins
oder aie beide vor mit der e behefltet werent, die aoUent sieb von einander adidden
in dem obgenanten nte und ein teilunge tun in die wise und masse. als hie noch
geschribcn slol : zum ersten so sol ein man vornssnemen alles das gul, das er zu »»
eim hnlen also brorhl, und sol damit nemen, obe er ulzil ererbt hell, die wile er
also by ir zur uiiee gesesaeu wer, und wer ut von solicheu obgemellen gutem
aberlOwl, das sol wider geursossel werden von gewonnen ersparten gutem, obe
da werent, da gegen so sol die liowe, die also in der unee gesessen wer, vorus»-
nemen alle die guter, die sie darbrocbl bett, und ouoh solich gut, so sie dazwusdMs' «
I
■ Vfii Am», m 4S5. • Jia^i byniisafiiTdcrt
a Vgl, Am. tu 369. * Ikagi,
Dlgltized by Google
1322
ererbt heU, und wer ir voa den obgemelleD Iren gulern utiit aberldsel, das sol man
ir ouch iirsosscn. ohr nndprs so vil gewonnen rrsparicr güler do wercnl. doch das
Ijeider teile ursossc stille slon sol bis ii(T die stunde, dns man sidil, das fjoliehc
ursoss beider siie gcscheen möge, wer aber bresle ao der ursossung, das sol der
K mtu zum sweyteil und die frowe nim dritteil beide noch mardotal liden ; uod wao
aolicLe gut ieglichs teil genomen hatt und die nraoase geadieen ist» wer den uUdt
ulwigcs (Ja es sy zinse, gulle, dgen barscbaift, «Iberin geschirrc, hussrat, wio,
liorn oder desglichon, do sol der man ncmcn die zweyleil und die frowc das drilleil
ungeverliche ; und sinl kiul da von inen beiden geborn, die sol der man zum zwey-
i<* Icii und die frowe zum drilleil ziehen und versorgen beidersile noch ziemlichen
dingen, und welidie elw in dem ubgeuanten lile nit dnunder zur e nement und
sieb ouch nit von einander achieden» wo das den auben unzoditer damoeh fariceme,
die soUenl solichen personen, die noch dem obgenanten zile also Funden werden» .
ir halb gut nemen und das sol unsser stall lidiclichen gefallen, es kome von dem
i:. manne oder von dem wibe, es sy cigenlsrhafTt, gewonnen oder ersparet, nutzit
ussgenomeu. und were das den subeueu rugcl, dem sol der 10. ^ der besseruoge
werden, und wurden aolich personen oder ander darafller, ao in ir halbe« gut
genomen wurt, nie bey einander fiinden, do aoUenl die anben alle wegen macht
und gewalt haben« so dicke inen das gerugel würt, ir halbes gut in obgcscbribener
» mass zu nemen irmb des willen, düs solich f?unde vcrmillen werde, und wer es
das die subene dem nit nochgieugent in obgesehribener niasse, so sollent die funff-
zehcn macht und gewall habeu, die subeue darunib zu slrailen und ouch uil destc
minre maohi und gewall haben, aoliehen personen nooh zu gern, die by der unee
aitaenl in die wise, als obgeaohriben stol und die anbene gekm haben aolten; und
n dias geholt aol man verkünden in dem munster, das sich menglieh wisse darnoch
zu richten ; diser arlickel wartl gcrnacht uff monlag noch dem Sonnentag Miseri-
cordia domini anno XXXVIl. [:i7()p * Wer oucb ein elich wipp halt und ein
ander wip zur ir in das liuss salzte, der bessert TuuU jore von uosser statt, und die
also by ime aesae, die bessert ouch famß jor. [371]* *Wer ouch der wer, der
M ein dich wipp hetle, und einer andern ouch die e gelobet und sie damit betrage,
und das kuntliche gemacht wurde, das solichs in eim betrüge gcscheen wer, dem
sol man sine ougen iissslechcn . gescliec es aber unwissende, so sol meister und
ral uüch der gescliichi aber besserung darumb erkennen, als sich das geheischet,
noch dem die sache für in in worhcit erfunden wurt ; dete es ouch ein wip, die
einen elichen man hette und eim andern die e g^obet, ala Toi^geeohriben aiall, die
lidet dieadbe beaseronge.
••Bietsehe koufTc halb.
[372] *• Wie der arlickel von hlelseli oder furkouir, hie vorgcsehriben slat.*hanl
die funtlzehen geralslagct und donocb die rete und 21 erkaul, das es do by bUben
«0 ' Lifgt rtte besondere Halgverordmmf IMT MU dtt Mwhteu Hälfte des 14. Jakrh. Urdn. XIX. 2 Jf,
SchiÜ. (Str ) bemerkt am Ende von 370 . « scqotntM MtticttU MB axtwit ia U. BfttMtdnong oavie
ad Beptem articoloa,» ^ j)eggi chrdn. XIX; daß der Ikim 4ie AM)^ «nekwtrt, tiM durt mdH
t Vgl. Alt. aso/.
1 i4> MAlUKI' in VI.
f
sr)I, mit stilliclietn Zusatz. 'Ins tn;in sollichni iirtickL-I allen nniwercken fjeschnben
geben und iirmi dumil eriisilicli crapfellicti sol by ircn evden, wan «lir* •^rhofTel an
yedem anlwerck des morgens fringe, so man einen ralherrcn oder zuman kusel, b}
dnander aint, ao ml diN ntherre la erst, ee dan aoUidi kun Aii^nomen wart,
disen artiekd tan leaeo und dan aie alle flrogen, ob ir dalieintr «iaae yemans, der
wider sollichen artickel getan habe, das er das sage by sinem eide ; und StA dan
der ratherrc denselben, der also g^ruj^et wurl, furbass {reschriben {:^eben mpisler
und rill, das er dnrumh fnrp:<:>noinen und geslroflet werde noch besage des arlickcls.
dartzu babeiil die rete und in irem erkennen oucb gesetzt, das aller antwcrck
underitoi^ und aüe snyder und tachacherar» onoh ißt hnabene und schriber uad
die underkoiflRere im kouflhua aweren aOllen, aolich Uelaeh koiffe sn rügen, deaglidi
aoUent ea die schöiTel by iren eiden rügen den raten; die soller! nrh die besse-
• runge nycman, der die verschuldet, enlfar^n lossen und doch der jore halp einen
uss oder inn die statt zu echten macht haheu zu erkennen, was .sie ie noch gestall.
haadel oder gckgcnhcit zymlich bcdunckt, ufi das die dinge uil uugeslrotfet biiben.
actnm feria quinta posl beati Andree apoaloli anno LXXIII.
♦♦Tag— gut.
[373] ^''AIs bitzhar etwaa mercklich vorleil gesuchet und unzimliohs geacbecn ist
mit tappnl n.ssgohini und ussnemen inn soUicher gestall, das einer gewant, ludi
oder ander geware iiil den borg vasl turer, dan es wert gewesen ist, iissgcben hat ?
etlichen personen, vil oder wenig glich ander sich zu teylen mit gediage, wau ir
eim ein erbe oder etwas zu neehat suTtel, daa der aolliehs aUein faetialea aolt,
semlidia nu unser benren meialer und rat und die 21 uttlultidi beducsht bat; danra
babent aia erkant, daa soUichcr handel des taggut wesens nit me gescheen sol :
und wa es dnmber pcscliee, so sul es gerugcl, gebessert und geslrofTet werden, als »
wcre es ein bletsch oder furkoufl, der dan vormals ouch verbotteii ist noch bcsa^
des obgcmeltcn arlickels. actum feria quinta post Eülu michi auno LXXV. *
♦♦BletsQb koiSb halb.
[374] ♦♦ Ala bilxbar vil beimlieber und geverlidicor koyffe beseheen aiot den»
gcmcyncn man au groaaer beswerunge dienende und aber die bitzhar ungerecht* n
ferligel bllben sint uss nrsnclien, das der artickel inn der statt buche' nit mddunge
tut, was man für ein bletsci» oder furkouff habeu sol, deshalben es dau für die
funfllzeheu gewiseu ist, den artickel zu bedenckcn, die habeul denselben arlidRi
gelütert und aolUchs widerumb broebl für die rete und 21 ; die habeni eikant, das
es gebatten werden sol, wie hienocb geachriben etat. § 1. Nendieb wdber am a
andern utzit verlyhct oder zu kouffen gibt zu borge, doch ufT Sicherheit oder »w-
seliribunge, es wcre gclrn'de, win, Iticho oder anders, nutzit ussgenomen, und dan
suilichs donoch durch sich oder icman anders von sincn wegen widerkouflfl unib
bare gelt, vil neher dan er es ihennen ufT borge geben hcttc. § 2. Weiher oucb
eim atait au boige hingibt uff aioherheit oder versdiribunge ungeverltch anob den *
dfitteu pAsnnig hoher, dan ea wert ist oder er umb bar gelt verkouffen mOobte.
> VgL Art. 360 JF. lutd * IktgL
1332
141
§ 3. Desglichen alte verburgcne koyfre und verkoyfTe, domit frome lute umb das ir
und die stall ao iren zDUen belngnoi werden mOgen, die soUenl alle ftir Uetsche
geachtet, gestroffet tmd gereohtTertig^ werden nodb erkantnisse der rcie. § 4. Wo
aber ein frome man, der zu sinen joren und tagen komen ist zu ziteu, siiier cehaffle
Ä halben etwas koufU und das durch f^eswoni underkoifTcr an enden, do sich gebürt,
wider TerkoufU noch sincm gefallen, das sol noch mag nil für ein blelsch geachtet
oder gestroßt werden, aetum seounda post Trinitatis anno XCVII*.
*Antwe^ken. >
[375]' * Unser herren mcister und rate, schötfen und amman sint ubereinkomcu,
10 das hynnanfürder olle ;niiwerckc zu Strassburg, wie die genant sint, alle die cmpfohen
sollent, die do bcgerent zu inen y.n komen, ein pprsonp nmh Hn pfnnt funlT scljilling
uude nil höher, ucher tnögeul sy es wol tun ; und 8ol das aulwcrckc das gell ncmcn
stt irem gemeinen gebmdie und nulae. und also ettlich aniwerel» biteher ein
gewonbeit gehept hant, wer su irem antwercke kam, das der ein sit ir hoiq»tkann
dn moste oder aber eins meisters knecht und ein zit dienen und desag^cben« das
sol hynnanfnrder iiit me sin, wann sy sollent nllf die empfohen, das unversprochen
byderlx" lulr siiil. fiir das oljgeschriben geil, nemlicli ein pfunl funfr sciülliug. were
uuüh, das einer zu eiin antwercke keiue, das zum burggraven ampl gehörl oder
dessgUoh, deoselhen ampten sol ir redit an sollichen personen onTeigri^n sin
M ungeverlüb. [376]* *Es aoUenl ouoh bynnanfurder aller anlwereklttts binde an
welliohem antwercke die sint, keins ussgenomen, es sigent knaben oder döchter, all
oder junp^c, die das antwercke bruchcn und Iribcn wellenl, do ir vätter sint gewesen,
das rechl lial>eu, das ir vältcr gehept hant uud sollent ouch ein ycglich antwercke
ein sollichs empfohen umb funff schUling Slrossburger pfeuning uude nil böher. und
m dieselben iUnff scbilling sol man nemen wa des gemeinen anlwercks gebruobe, uode
dss ist zu verstottde von knaben oder dScbtem, die das antwercke selba triben
wollent, oder von düchtcrn, die do manne neracnt, die ouch dasselbe antwercke
selbs triben woitenl. [377] * *Ilem uff wellicher Stuben och gewonheil ist, antwerrk
und Stuben rechl mit einander zu empfohen, uff wellicheo lag einer dann sin anl-
w wercke empbobett umb die fbnff Schilling und ein pfunt, uff den sdben dag sol ouoli
taaaxT das alnben recht emphohen und sol darumb gdien funJ&ehen Schilling pfenning
und an den antwercken, do swo Stuben oder me sint, die roögent hynnanfiirder
stubegescllcn ufT yegclicher stuben umb die funlTtzehen Schilling pfenning emphohen,
die sy gerne by inen habeot, als biUsber ir gewonbeit gewesen ist, doch nil hoher
M «. Stau, ftir.; to< im Tmt •ZCIIIl».
1 Die Artikd :i75-3sii finden »kk attch Str StA (iVV lad. 11 nr js. Ik,rl isiiui sie t-orffesetst
einer (kUciitorfUtung am 'Ion 14. ■fahrhuiulirt, die foloeMl^rmaßen tÄffjiniil «Kcm wethcr man oder
fr&we der oU&t« satwerck kAffen wellrot, da sol ein iegelidu oit me danunb geben daaao 1 Iii».
& lot. 4«B. unä mI der naa, der konlM, wn lisraaeli Iwlleii und gehonan ate in •lUm itiwkea noeli
to nzvijexmg der iinwen oreknung, so vormols u\hn antwercken geben »Bt.» — Nack den AngabeH des
Burggru/cnrccfiU (Itfjo hcirwjt <kr l*reia das Emung»«rwerb» der (Mteuitunft 2 lih. n»d 2 untern, tuuA
Burggrafeitreeht (Bgt) nogar 3 Uli. und 3 umen. Die Schuhmacher fordern 1 hb., die Schniii de 2 hb. eU.
Die vonkkmi» Ordmmg iU aUo tpätm trlanen. AUI «e mckt 1332 codifiüert tear, darm^ dntitU
iMdk adkee dir EtHfmfifimtl mi 4w hjunMfluNkr. VgL Aam. 1.
üigiiizuü by Google
142
STAUrnEUllT VI.
daan für die fuDfllsehen Schilling pfenning; und wellicher iilso empbrngen wurl,
der sol iicb und leil mit ikn aiulf rn liden, also von aller harkomen uad untxhar
gewonheit gewesen ist. [U78]' •Ilem an wcllichem antwercke aber powonlieil isl, das
einer das siubcn rechl oil bedarfT zu dem anlwercke etuphoheu, er tuge es dann
gerne, das sol ouch furbass do by bliben unde gebalten werden. [379]' *WeUicbe *
anlweroke ouch umb ir aatv«x^e und sluben recht tnynre baut genomeii, dana
vor undenoheiden iat, dos sol auch forbess do by hBh<m, als imhdiar an derosdhep
anlwercke gewonbeil gewesen isl. [380)' ♦Hera es sollenl och ein ieglich zanfil und
anlwercke by irem harnasch hüben und solloiil den haben in die wisc nnd inoss^.
aU dann ye das anlwercke das von alter berhrochi hat. 1381] * Wdichor onsser burger lo
4* bf «w, dft aMn mam wuMni burger oder bargerin bj nwht oiUr by tage vinge in diwr itett
ODO urloupp meiMer und rats und in farle far den hurgban oder in hynne enthielte
nne g^enchle, wo man das kantliche oder werlich mag gemaclic» mit iihem loten, der sol
niemer gon StixiMbnrg komen nnd sol den meister and rat sich onderxiehen alles sins gutes, nntz
das dar «iigar nbgeleit wärt, and aol er doch gon StrOttbnrg niomer komen; ist er aber ein laut- n
man, dar daa int, den» aot man «inon kmq^ abslahaa, wut ar acgiiltn. [398]* *HeU ein
anaser buiger oder burgerin iingeFatene kint, die nnrechl dunt, nnd sie die kint
angriiTen oder schaffen angriffen one gerichle umb ir unlzuchl oder umb ir misselat,
das sollenl sti Intndcn desselben tages oder in dem ncchsten tage damocb, so sie
die kint angriffen banl, mcisler und rat, übe sie die haben mögen; mögenl aber »>
aie die nit haben, ao aoUent aie ea dem meisler und etm oder sweyen in dem rat
knnden ; «er diaa dut, der Teilet darumb In deheine beaserunge, der ea aber nit
enkundel, als vorgeaohriben slol, und es ballet oue nrlopp meisler und rates, der
bessert ein Inilbe jore von der stall ein iiiile und ^nL dein r;il .3 ff, und wes sich
das kinde verbind»^ oder verzii;e oder uHgebe von drr gevenpniss wegen oder in der »s
gefengniss, das ime an siuen lib oder ou sin gut gienge, das sol inie kein schaden
an. [383]' Ea aol oueh ddiän Hnaser burger den andern unaan: burger oder
burgerin in dem lande uaawendig unaiera burg^na vohen one gerichte ; der das
detc. dem sol meisler und rate bottacheinen und gebieten, ao er inen furkomel, das
er in lidiclirbe nsslasse one allen schaden und one verzog; dul er dan das und »
swerel dartzu an den heiligen, d;is er nit wusle, das er unsscr burger wer, den er
du vinge, so sol er umb die gcfengnisse lidig sin ; wil er aber nit sweren, als vor*
geschriben atot, und lat in doch uas lidicliche, so sol er heasem umb die gefengnisse
jor und lag ein mile von der statt und ftiuff pAini dem rat, doch aol in beiden ir
dage und ir recbl gegeneinander behalten sin. lat er in ober nit Udlg, ao es im »
meister und rat gebottacbeinet und gebotet und haltet in danoch wider meisler und
Vgt. Am». 1 8. 141. * An* V, «. Zu IV, 15 feMfUdU der Thäter, w madht der Sut tem
//aws firmt iii, his rr »kh m siilnit mit (h in ViTsfhrli-n) si Jtrt-iht dt r Stih »cfr. Ü § 108 und 2''fl>
-IMs jMitere kuttitte recht uM VI. Joi utiit, tUi a»cJt luer vtMt ciiuir üulefConfiskaUoH durch dfu lud
Mf tu erfolgter Oennglhuung die Bede ist. Da die Artikel 303 bis 380 sich als spätere Einsi hidiMngen M
«rmcKH kabtm, Art. aber oit D MI-MO kmUr VI, SU emeuschid>eH »M, eo mrde VI, 381
neji» raett jfUt ob FbHMfwv atuddMeH, um $o alker ab in den fotgendem Artikdm dai KapU^
• I.undlmte» tcieikr nitffjrnommen wird. So ir/f ji-t^t "Jv/ .sfr-ht, hat es tjar keiiuu ZusiiiHtnniJmn// wit
den voranfgdiemkn Artikeln. ^ Art. 382 ist hier icoM HochträgUdi eingeschabea, da 383 sich eng ^
an 38i anadllMM. < AMMK akh Detter m S8Hm.
Digitized by Google
1322
143
ralz willen, so sol er sin btirgerechl vcriurcii lialtcn und sol nicmcr me gon Slross-
huTg komcn noch burger da werden, und sol mcisler und rat sin Hb und sin gut
angriffen, wo es inen werden mag; und sollent darlzu dem, der da gefangen isl,
beraten und bdidfFen sin gegen im« und Sitten beUFern» wie er lidig verde» nnd
sol master und rsl diss richten, wen es inen ftirkomet unclageC als vaste, als wer
es inen gedagei uff den eil. diss sol man verslon allein von unsscrn inge-
sessenen burgern und von unssern burfrcrn in dem laude und von Iren wiltni und
itindtii. [;>84) Oeschet- das imsi*ere burger furent in dfis hml dienon Iren herren
reise oder iierferte, was sie du iouu einander gescbedigteu an übe und an gute, die
wile sie da uss sinl, das engal ansM' statt nul an und vallent damit nit in die
vorgesdiriben braseninge; und ist diss su verston, wa sie sint in reisen oder in
herfertcn, do sie gegen einander wcrcnt. ßSB] bl das ein lantman einen unssern
burger krieget, dem lanlman sol dehein »insscr bnrger l)eIujlflVn sin ; und weliebe
unsser burger dem lantman gegen eini andern sime müburger behüiü'en wer, der
sol sin burgrechl verloren haben und sul nit burger sin noch burger werden zu
Strassbnig und bessert dem rate fUnif pfnnt. ist oach das ime sdiade geschidile
mit brande, mit roube oder mit gefengnisae uff der getall, des soUait die und
unssere bnrger, die dem lanlman beholfTen sint, dem der schade gescheen ist,
wider tun und gelten und sol dartzu sin burgrecht verloren han und bessert funlT
pfunt ; ist aber das der hurger in der helff wunl wiirl udcr erslagcn, das sollcnl
meister und rat richten utf den cit nueh uusscr statt recht von unssern burgern,
die dem lantman b^oUTen sini, und aol aber ain burgrecht verloren haben und
bessert dem rat ftinff pfunt und aol das »n one alle geverde, er wolle dan sweren
an den heiligen, das er nit enwuste, das er unsser burger wer zu dem male, gegen
dein er da halfT; swert er das, so sol ime nit schaden dise vorgeschriben salzunge
an simc burgrecht und an den funtT pfunden und sol dem lantman nit mc behülH'eu
sin ; clagel aber der burger, so sol man ime richten, als mau cim burger billicben
richten aol. [38C] TSa sol ddiein unsser bnrger, ina gesessen oder ussgesessen
buiger, den andern unsaem in- oder ussgesessen bürgern deheinerley dinge enbieten
noch verschriben oder in ansprechen, die sich zu eim kanpfe geziehen oder zu
kanpf komen inögcnt in delieinen weg one alle geverde ; wclicher es aber darüber
detc, do es dem rate furkornel, der sol uiemer me zu Slrossburg komen und sollent
meisler und rate sich alles sins gutes undenddien und es angriffisn und namen by
dem eide, es sy in der statt oder in dem lande, und es sol oach meister und ral
gefollen sin und sollent es oudi meister und ral riohlen, wie es in ftirkomet. wer
es ouch das dehein lantman deheinem tmsserm ingesessenen oder ussgesessencn
burger soliche dinge verscliribe oder cmbuUe, die sich zu kanpf geziehen mögent,
darlzu mag unsser burger dem lanlman wol antwurttun und tun, als er dan truwet,
daa es ime erlicb sj, und mag das wol tun one urloupp meistw und rata; weite
abnr dehein unsser ingesessen oder aasgesessen bniger ein lantman uliit uff kenpf-
liche Sachen cmbicten oder veiachriben, das sol er nit tun, er habe es dan vorhin
meister und rat verliundel one geverde, einer wüllc dan sweren, das er von disem
artlickel nit gcwissel hetle, der aol io die vorgcschribon besscrungc nit fallen.
144
STADTRECHT VI.
[387]' *Es sol dehcin cIosI«t !>y uns gelegen oucli Unsser frowen huse. Sjjittal,
Elkndherberg und SU Phynen spittai noch derglich deiieinen koufl tun, es syeui
atonde koufT, precaria oder lipgedinge, von ir obgenauleo biuer oder dosier wegexi
noch defaein gut niemao su erbe lihen, es syeni ligende guter, huser oder höfe, ooe
wiUea und wissen der pflsger, die ieglichcn zu pflcger zugeben dnl oder geben s
werden von mcisler und rate zu Strassburg, und sol euch mcisler und ral iuen
pfleger geben und nicraan anders: wol mag ein icglich cappittel derselben clöster
mit eim gemeinen cappittel ein gul verliben nun jore und uil me onc ir pü^er
wiUen, also worden die cUtelerftowen in irem cappitlal [sie/] umb aolieh lihunge
stösaig und das sie des nit einhellig werent, so soll«it sie es iren pllegem fllrbringen, u>
und was die dan damit dunt, das sol einen furgaog haben. [388]* *Zu Saol
Arbogast, zu Kiingesliufeu, in Rupprecblzuwe uuJ derglichen sol man ouch das
ungelle nouien und einpfohen, als man uuch dul ia diaer stall.
4$47
fulssvng von. D. : 1380]* Dia sint
die üiben arlikel.
Wir atitoat floh vmutn ttatte rabt, Ttibwt
und gl wonlieit, die unser vorder an uns bralii
hant, habon and mit uamen dise sibeu artÜMk,
die lue nach geschriben sUnt.
Fassung von H. : [389] ^ Die sübcii
arlickelc.
Wir tolhnt owh ommt statt recht, Mhait
und gcwonheit, die nnsser vordrn an nns brorht
hant, haotbaben und TCSticUchcn halten und
mit namen dise s^bco artickel, die hie noch
gtaduilMB atoni
[§ 1] Der erste ist. das wir iiuwp barger emphohen mögent und soUent, und das ir gut fr; sy.
und das nieman off onsser burger gut bette legen solle in dem lande, es wer Jan, das or bettig got
hell«, das von alter bar bott admldig wer. [§ 2] Der ander ist, das nieman deheiuem uusaeru
barger tok Stratalmrg fim got verbieten sol in dem lande, ime wer dan reehta gebroctea vor nuialer
und rat od^r vor cina schnltheiss von Strassbnrg. aud s^ol tui» da<; ein biscboff ablegen in siner
gewalt, wan es ime veiknndet wart 3] Der dritte ist, dos nieman debeiaeu nntaem barger voa
SttMBboig Air die ttatt laden aol, der reelte geboiettm iril aiii in diear etalt m SIreeebwg vor
ein gemeinen richter. [$ 4] Der Vierde ist, das kein Uecboff gewalt sol haben nber des spittals hoff
oder gnt aocb sie trengen sol weder mit berbergen noch mit engern noch mit keim andern dienst,
«an meiflter ond rat soIleBt den tpittal and «in got in ir gewalt haben. {§ b] Der nnttte ist, wo *•
ansser burger hant gnt ligcn in dem lande und ir hofe, das ir gesinde und ir vihc, weide, wasser,
holtse und allemende brachen sollent noch gewonlichen dingen nnd das nieman uff ir gedingeten
knechte, die weder eigen noch erbe in dem baoae hant, bette legen sol. (§ 6J Der sehste ist, das
man nae ateto habe alle die teeht, fHheit nad gewooheit, die wir voo «oaMtn VMdent har haai
Iworht, sy sycnt bcsigclt oder nnh(<sigelt, geschriben oder ungeschriben »
1§ 7]^ Der sybcnde ist, das Unsser
trowen wercke meisler und rat solleut
[§ 7]* Der siljende ist, das Unserre
vrowen werg meislcr und rat sällent in
> JSroiw«p( hiertu Ordn. XXIX, 1. Ks trägt da» Monatgdatum « f, (iuinta aate Valeatini > Von
ifähnr Hamä itt übirfeidirMeH < 1367» ; mach dar Schrift käimU da$ «ttmiMn Der Emgaiif Imttt
«QBiere herrea ete, daa danhein eloeter nader den frowen dAetem, di bl ans gelegen eint, deidieiaHi «
kuf» H. .« Jr. * Steht hier außer oHan Zummmeuhanij unil ist nlm trohl später eingeschoben
^ Am ^', 15 (atdehnend an A). ♦ Naclt SvhncegMn Auszüge» au^ 1) fi>l. 41» (= E fdt. 67).
Art. 209 stand 39». Wenn wir annehmen, daß $iek VI, 381 an ä25 antMofi. so »tanden auf BMI
Xt Artikd (m jm in tkr SSmaig). 1km i«t iiber die J}wxk§cimitt$9ahi. ^ YgL die Variante m
SeKM «ON F. IS erHer TeO. < Am Sduuegam .iwM^lfa« woeh D fiL 41* S fiL 09. J«k o
bemerk, ,jh ;cU h.Vr. liaß in D fA. 4ß; E ftl. 74b, F fiH. 8»^ der ArtOd V, 79 HA ßmi, dar «ier
IN U nicht mehr findet* ist.
uiyiii^ed by Google
1322 i45
in ir gewalt habea und niemao aoders ir gewalt haben und itieuiuii uuduiä und
und sollent pOeger darüber setsen, die sullent pfleger dar&ber setzen, die b&
sie truwent, die nntse und gut qrent dem irlnwent, die n&tse and gAt siol dem
wprck<\ lind sollenl ouch bollon von dem werke und s6llcnt fleh bollen von derä
, ralc zwureiit imc jore dnrlzu schicken zu ' rate zwnrni in dorne jare dar zft schickoii
wjualiten und zu silingihlen, die die reche- z& wiuuahlen und zö sAuegilileu, die
nunge verhörenl von den pflegeru umb rechenunge verhöreni von den pflegeru
Unsser frowen gut. unbe Unserre vrowen gftt und sallenl
6ch meistere und rat frfigealler* in ir
M gewall han, und abe didce er led% wurl,
so siHllent s^) in lihen eime erbern pricsler.
* Welich ojuser burger yenukod byslunde ntit rotcu oder geteten, der uan dise recht, frihett
un>l g<'»^)nbcit nit «olte stete habm, «s wer itillaiiigmide odm- utterlnte, und dm ersaget wudt
mii erbern und biderben Intcu, oder das knutlichc sust wer, der so) zehen jor von rlcr <ifatt sin oin
j5 niile ; ist aber « r des riüfn, so so! 2() jure ose siu über ein mile und sol sin schöflTel atnpt ver»
lorcu h«b«ni ist aber er nit uin sciiuflel, dur sol niemer me scbüffel noch ratlierre werden aud sol
tnm den, d«f d»» htü, tia h«M und iia«a boff nidecbmhiii und aol natelcr «nd imt alkt
üiu gut in ir ßcwalf zictuMi : ist i s nbcr nit knntliche, wen dan dor mtislcr und i\er rat argwenig
hiuit, der sol ain uuscbuldc tun mit dem cide; and »ul meü(«r and rat daruff stclieu tmd richten
» im «id« and wtlkbw aMistmr und nt da« nit riebtea, w «a imii hrkema, dia wOmt tmwIoM
and nMinaidig ain vnd aolicat manwr me weder lueister uodi nt «erden.
Bruunenmeislere. [391]' **[§/] Man sol furller zu eira itdcn hninnt»n, der ufl
der stelle olmenJen stal, ordenen zwen hniiiiRM) meistere usser der ninlisessi'n, su
utier dieäulbeii bruuueii geliurenl und doselbb w aäser holcul; weihe dan dem brunnen
«6 am necbslen sitzen und aller lugelicbst und geschbkest darlsu sint, und die aolleni
vor rat aweren, ein getruwe uffsefaen zu dem braunen zu haben, das der auberlich
und ordenlich gehalten werde, das davon nyemau kein mangel oder schaden geacbee
und uff den mynsten costen, als obe das ir yeden in sincn nutze anginge nnge-
verh'ch : nnd dnrumb, so dick sich des die notturfTl erheischet, rechenunge Inn und
w dau lür rat komen und doselbs crlzaleu, was die summe des coslens sy ; und sol
dan von der »teile wegen das halbe desselben costens betcdl und das ender halbe
getdlt und geleit werden uff alle die nmbsehssen, die über denselben brunnen
geböreut und doselbs wasser holent, wie das vom alter barkomen ist. und ao dicke
derselben brunnen meistere einer oder ine von lode abegal oder liinwe^ znhel. so
SS dick sol man einen andern an sin statt maciien ; der sol ouch swercn und ver-
bundeu sin das zu ballen, wie obstat. [;§ 2]* '**Dcr ober burnmcisler sol by siueui
etde ein ffiss^ uSseben haben nff alle die burnen, die uff der almenden in der
statt und Vörstetten su Straaaburg nent, das deren ieglicher versehen werde mit
zweyen bnrnenmeiateni usaer den umbsebssen, ao über denselben burnen gebörent
40 und doselbs wasser bolenl, wellie dan dem burnen am nebslen gesehssen und aller
logelicbsl und gescbickesl darzu sieul, uud sol denaelbeo gebieten zu komen in die
* m Friilmltttr. * Am V, IS swüttr Ttä (ButmiiM A)i naek ächategim» AimtHfim eteitfotts
ti» D. < Junger: t. im Datm. In f 1 atSniiem ftirttw ! « Nmek S t.
Str. 19
ÜigitizeQ by LiOügle
14«
STAiymsciiT VI.
eancellye niid inen doaelbs die ordenunge Um vorlesen nnd die oueh awered; were
über das cynicber sich des widerte» oIbo zu tun, so aol er macht haben, im tun zu
gebieten, by 5 ß -jj gehorsam zu sin; und ohe einer scmlirli geholt oueh verahleie,
so sol er demselben tun gebieten für unsscrn herreii ineister und rul. und was dan
die darumb crkenneul, do bj sol es bliben. [§ 3] **£3 solient oueh alle burnueister.
die also gemäht wwdea, wun sie des burnen lialb reebenunge tun Wlent, den
Obern boraen meisler besenden und semlich rechttiuiige vor im tun mid sd ime von
ieder reebenunge w^en 1 ß <^ ; und sol dan der ober burnmcisler mit den andern
hurnmeisleni für rat gnn, und so sollenl diin die burnmoistere in gegenwertikeil des
uhernhurnmeislers, die Schöffen sint, l)y iren schoflen eiden. und die nil Schöffen
sinl, by iren oideo, die sie sweren soUeul, sagen, 'Aas der burn costel habe und
inen dan der botl geben werden unb«da8 balbe «i den reatmeister und nmb das
ander halbe an die nochgebufen, wie das harkomen ist. [§4)**Es sijUent oneh alle
burnmeisler by iren eiden verbunden sin, wan ir einer abegat oder hinweg zuhel,
das ilaii der ander soll ichs dem ober n burnniei.ster verkünden sol, umh Jas er wisse
einen undern an die slat zu ordenen. actum sexta Dorolhee aoao LXXX uono>
Von der stette almende und von gebuwe.
[392J I War dar aMS» «Inwidt dthainn «Hot odar fnm rie nU gitklit u0mnmuhu hqK «4«
mi ilmMide noch nnlMgrilMi kl oder ietse begrifien ist, mr di» ümtui» «n sioh mg» oder
gezogen bette, das solient der meister and der rat uff den cit weren yemer me ; wer aber das *0
dar maitter nnd der rat der gt ini'inc nutze schaffen wolte mit der stette almende, das solient sie
kein macht haben zo tande, waa uiil schöflel und mit aman, und sol man oueh die
danunb besamen, so man das au tunde helle. [393] Ist das yeman ein ahnende
anberlrobert ist oder wflrt oder susl uff wurt gekaaen, wer die snderworbe begriSel
und sich ir underzOhet, der bessert dem rate 3 B und ist ein Italh jur von der statt as
ein milc und sol dartzu die almende ufflossen. und wu dos meisler und rul befmden,
das sollenl sie rechtfertigen uff den eit. [391J Wil yeman buwen gegen der stell
almeude und heischei dartzu holten vor meisler und rat, so sol in der meister
heiaaen usstretten, und sol dan meiner und rsl botlen daitsu geben» die sie Imwent»
die der slett allernuliest und wsgest syenl uff iren eidt. [395]' *Wer bynnan- »
fbrder unsser stelle gemeine almende an sich zuhet oder alx:r diwet*, der sol ein
jor von der statt sin ein rnile und gil 10 tt Arg. ,j; und weiiclie rallu rre das sieht
oder werlidi befindet, das sol er rügen meisler und rat uff sinen eidt und sol oueh
meisler und rat uil ireu eidt den, der dan gerugel wurt, zu rede setzen urob die
allmende, als dies buche siet; doch aoUent alle mulen, die in unsser slett »
burgban ligent, in iren rechten bliben, als su von allerbsr gdegen sint ooe alle
geverde. [996] Es soUent dehein meister noch fsI, die nu sinl oder hamoch wer*
a. ikhtU. iSir.J .lege ibdut..
• ümgearbeitel aua IV, ol. Vgl Art. / u g (Aum S i, .' ,„ Vi, dtr dem Inhalt nach sich tum w
TtA mU 38S deckt. iViw ai^f Art. i'j (als D j 4UJ vtrtcntil ärr .Stiir I\\ 3i. i JüHf/er. Der
InkaU deckt aic* tum Tat mit 399} bynonfardcr •
uiyiii^ed by Googl
1322 147
dent, delieinen gewalt noch marlil hnboii. flclioin nnsscr iiluionde, die usswcndig
unsser slatt nsser rinckmurc gelegen siiii. und diinifl (leliein liirtt, der zu nnsscr
statt gehöret mit deinem oder grossem vüxc gcfareu mag, zu verivoudcn oder hin-
weg SU liben ieaum in dehdnen weg one alle g^verde ; und wen das es daraber
* yemant vordeii an neister und ral, so sol es kon meisler, der den ist, niieU
darumb sprechen in deheinen weg ; und sol diss nil angon unss Wtfde, die wir
in dem Rinr lip^cndc hanl. [3971' * Wer hynnanftirder ufT unsser stell almendc
wilgcn setzet oder andor höine onc urkuipp ineisler und rnlz, der bessert 30 ß ; und
sol man es rügen noch hur sagen by dem eide. [308] * * Es sol nicmau in diser
10 statt ddieinen nuwen uberbang machen, were es abw, das es ieman vor eim rate,
da* dan ist, fordert, das man «s ime erlouben solle, das sol kein rat erlonben
nocb macht haben, schöflfel und amman furzcbringen, und wdieher ratherre sehe,
das es gescliolK H ■wer, der sol es by sime eide rügen ; doch so mag einen iegliches
einen uherhang mit nrlotipp meisler nnd ratz und anders nit wol hoher schflrlzen,
I» der es tun wil, ala das uieman itcinen uberbang gegen unsser stell almende wilcr
begriffe nocb madie und oacb den uberbaog nit niderer mache« dan er vor gewesen
ist, one alle geverde. [390]' * Es sol bynnanftndN' nieman deheinen keilerbalss
uff die allmcnde setzen noch machen one urlupp meisler und ratx, und wer das
brichel, der bessert jor nnd laf? nrvi pil fnnd pfiinl und sol man es rügen nnd
w rechtfertigen by dem eide. [400] ^ ist das yeman durch die almende buwel mit
1 WM iHiftr: hfUBanOarAut, • /«Nf<r. Vgl OoMMr 99, «far luiA
Brand von 1352 »a^f : «dotioch verbot man, daz nioman kcinc ti nborlianp; mc machen sol nber die
almende.» 3 Wold junger . liynnanfarder. * Während des Druckes noch mträen nur die Sdmte-
gans'tchen Papiere auf der Stadtbibliothek bthumt} iAfmä da ttM Bm&rtkvmg «ifWCilrMBM» Mtf
cod. D fok. 32^-3$* «Hl fcigmdir ArtiMtäklmv
fO. Sa^DUl » VI, 400» VI, m (mU B0fk^
J> JUS ~ ri, 401 fik33« D 217 - VI, 405 (MMit$
7) 213 = VI, 402 D 218 = VI, 406
, I) ■:>u = 17, J) 210 = VI, 400
D m - Vi, 40i (Die iltancftiHV«* «. «««r dm «tiiMiRM ArtMtn).
Dfm Sählmiff stimmt «tfe« mit dajmigen äu StBr. AnvAt. Nack ktiitrm hau D 9 »iO «ime»
'litrchttus amli^m hihfiU VI, 30S). 3[an lünuU' ersucht sein, ein Verschreihm Schneegana 21t für
:ill M. *. w. OHSunehncn Doj, iH JiMiodi dadurch «wa^iic/tteaeH, daß gkulmäig nach dem StBr. die
i§ 919 und 320 mit an/h-rcm Inhait ttbuml find. So bleibt nur die Vermutung übrig, daß der kri-
tiieht Beorbeitar de* StBr. und SchneigßM Moch «ewdtfwtowf PoragraphentäklMtg, wte ms thtUMthKik
etiltim hat (t. die BiitUilimg), gearbtUet habat. (Auf yeäem JUI MAeiNf öfter dk Bumrdmmf in D
späterer Zu.^atz m sein, da sie in kciiu-r TTf/sf i>i lUc Di-i}rosilitjit der nun D sieher bekannten Para-
graphen etHifereUd werden IcaHn. In E niaiul dit. Bauordnung.) — AUr «ut/» die Foliierung wtü nicht
ttimmm; denn fol. 32 stand in D Art. VI 316 (Wittum), der inhidUich tu dem im StBr. als D § 218
hoMMm Art. VI, 308 rtdU wohi in Begehung gtbroAt werde» teiM, filsNOC* tamm tieh dit vom
AbMyiMW ob Z> M m-^»!» geeäUtm Faragraphem Merkmipt kmm im dit INapMiMM «imardmeH.
Mun stand in E die Bauordnung fol. 84 (vgl VI Art. -WT), ,Itm würde in D c.fol. 53—54 etdaprechen
(v^ Anm. SU Art. 22); hiereu paßt die Faragraphierung der Artikd Uber Zimmerleute und Maurer
D fi 337 ~ 33'j (Art. 499^ ff), die gleiehfaßs ohngefähr auf diese Seite hinweist. Nach alledem sind,
«MM Ami Irrtum SdmMgim» («ktteieU tmek m der BeteiOmmg dt$ Oode») vorUegt, die §iJi MU-il»
tsM «A» epOterer Suat* m «Akt gmd» noA freiem AMb im D ei»§e»dMem leordm.
In &7(nt<-</un.'(' Pitpieren findet sich des Weiteren eine WcrUeutordHumj, leelcfw die in StR. VI ent-
imUenen ArttJid »» folgender OrdnuHg giebt 40Ö, 409 u s. w , 418, 420, fmt alle wi derselbe» Heihenfotge
wie sie in VI eum Teil mit Wiederholung früherer Artikel geboten wird. Dasu setzt Schneegans das Datum ffgg
1488 lontig nach Qnsoni» md giebt ak QmeOe «tom. XU (d *. maA etmitifem (Xtaiem Oidmm^ XII) mn44.
c
üigiiized by Google
«■TAItTaH.lll VI.
tlolcn oder ulii i die nlmcnde bnwct bnirken, der' sol sie also veslen, das m m
debein »^hade davon geschehe an sincm vihc ; und geschehe ycmao schade dav on
also one geverde, den wl der ofiirichieii der den buw gctoa bett oder in ian wil.
II : [400*]* Ist ein mure gemeiBe und vellet ein tröfdar&ber, wil jenre buwen noher»
uf den der tr5f vellet, wil der die halbe mure begrifTeo, so sol er jeoeme. des tr5f s
über die mure viel, einen sleinin nach legen uf die andcrthnlhn mure nnd sol »It n
Iröf jenen iizwisen an sinen schaden. : ' [101]* Ist ein mure gemein umi wil einer
bttwen ander den zweyen, welher das ist, der mag die mure höber »uren und gar
b^iffi»n one jenes schaden, und sol doch die mure gemeine sin, es sy dan ver-
bunden, das es nit sin solte. [40(3] Ist aber ein mure dns gerwe nnd ist gin *•
holp drin gebuwen, su sul jenre nit me darin buwen, daii in diesdben louclier.
|403] Wer buwen wil und einen trouff leitet gegen sime nucligeburen, der sol in
ussleiten one sins nochgchiiren schaden. [404] Wo ein kelre ist, wil sin aoch-
geburc ein prüvey machen, der sol des grundes drige schuche dazwuschent lossen,
ist der grünt gut ; ist er aber nit gut, so sol «r in mit gutem* Itetem verdalieo >»
doswascbent one geverde. [405] Ist ein mure gemeine, do venster dureb gonC,
welher dan wil, der mag die venster wol vermachen*^ oder vermurcn ulT sincn
halben teil der murcn, er habe sich dan verbunden mit briefen oder mil lulen, das
er ('S nit tun solle, ist' ein nmre eins gantze und gont venster dodurch, uff den
die venster gont, der mag wol buwen ulT sime gründe vor deu venstern uff, er *•
habe sieh dan verbunden, das er es uil tuu solle, oder sy ime mit redit ange-
wonnen.' [406} Es sol nieman dem andern sin weridute ab sime werck triben
one gerichte und sol yedennan buwen uff sin eigen uff sin recht; duncket aber
ieman, das man in uberbuwe oder im unrecht dul, darumb sol er ihenen zu rede
setzen vor meistcr nml rat nnd mcister und ral sollent dan hotten darlzn schicken t&
und die worheil bcidei sile Lüieu, briefe* und kUe ; der dau besser recht habe, der
genicsse sin und umb dise sache darife uieman jehen noch loucken. [407]* *Niemao
sol die venaler, die lOeher, die turen, die da giengenl in dirre atett iure rindimure
uoder derselben steil rinckmure syooen, die da vennuret aini, uffbrechen, kein
vensterlöcher, turen und swybbopjen in die vorgeschriben ringmurc machen noch »
darin houwen, es gange durch oder nit, noch schoben one nrloupp schöffel und
amman ; wer das brichet, der git 20 luarck silbeiä und weliehe ralhcrre erferl, das
ieman das vorgeschriben gebotte gebrochen habe, den sol er rügen meister und rat
Stikmttf. Amh. (SltdlhU.) «der VMtaii «4 «Im.» b. Sehnttf. Am*. (SUidiHUj! 'gulw Koto«.
■i^wimwni. e. 'briefb — lai«> /M/l Sehnttg. l. t,
fol. 3" ». In Ordn. XJJ fmdet sich eicar joi. etmus über Wi rhkHlnrdnung, aber mdU du Artik>l ./i»
fkhnetyaa» eitierl; im Ihitum steht nicht bei Die Schneegan.^ schcti ArtiLd »tehtn rum Teil, ahrr rhntfnUs
okM Datum, fei, 1^ und S^, jediKh in anderer lieihenfolge. Daß der 14. Märt mki aia Somitag
Beminkcerf yenannt innf, fnllt auf. > Ergänzt aus Schneegans Ami. (SOadtbiU) » SMt. (Str.)
hfint rkt «liir :irtiruliis iisiinc ;ul 406 (iiirl.) omnoit sunt i aiiccllati. rcpetilur in kl. r.atsordnunf,'. >
3 in üchneeg. Ami. (Stadtbibl.) als § 217; damit beginnt J'<A. 33». * Oednickt in der Zeitschr.Jur
Ontk. i. Obmk XVI, 4 nach B foi. 84. Wiederholl bei Schill. (Str.) Krit. AlA. WHttr Ar V»eneht.
Rpp. eooft. nc SdiÜL (&r^ bimeritt: «hk «rticalm omiawiB in kl. Riitaonla.»
1322
149
niui (Ifii sol (lau meislfr und ral rechlfcrligen ufl den eil. 1 108] — 401. (40!)]
i02. [410. 41 ij = 405; «wi Schluß der Zusatz : oiler möge es im mit recht
aDgewjraneu. [41!^* *Uiid welhw iemans fortler sia venster noch vorgerurter
moflsen verbuwen wil, der 8<d das tun durch einen ämlichen und noUurftigen
ft g^we, des er zu einem gd>niche uit wol cDlperen mag ungeverlich ; wer aber
dem ondern siu veüster verbuwen wil mit einer sieclilen und leren mnren, dor sol
im doch so vil siechendes litchlos gebea und lossen werden, als im dan noch zim-
licheu QollurßUg ist, alles noch der wercklule erkannlniss onc alle gcvcrde.
[413]* *Was gebuwes aber aust, der do offembar und den ougen acbtig ist. iemans
10 zwenlsig jor oder laiger unversprochenlicb und in besitse bsrbroeht bat, durch
sich oder sin vorfaren, besitzere des husos, dnrby sol der» des der gebuwe ist,
bliben und von den wercklulcn nit abe erkandl werden, o?5 were dan, das der
ander teil, den das l)erurle, niulil« spreclien, er hetle sin hiiss nit selbs besessen
und were im davon nit wissende gewesen und mag darumb das recht tun, sol
ift dersdbe ^ieasen und von den werddnira darumb crlmmilokB beacheen nodi 1h1-
liclieD ding«Q ; wer aber das ein gebuwe verboigenlich gemadit wurde, das ihenem
nit sichtig oder wissende were gewesen» darumb sollenl die wercklule erkennen,
wie (las harkomeii isi. [414]' Wer buwen wil und einen nuwen dachlroutf, der
vor nit me gewesen ist, leylen wil f^e'jen sinem nochgeburen, der sol ine ouch
10 ussle^rien one sins nochgeburen schaden. [415] = 104. [416]^ *£s soUenl
hynnanfürller alle nöhe abe sin one lache n5he, und die nöhe, die su wasaer gondt
oder in graben, do njemans wonel; dodi mag man die n5he an den mnren od«r
an dc:^ 1 den wol abeleylen /.u getan unlz ufTdiemle. t^lT]* *Man aol hynnan*
fiirtter dehein nnwp sehoyliin oder rürin lacLe in nnsscr slall oder Vörstetten innr-
i5 wendig der nnwe-n und ölten ringlunuren machen : man sol ouch derselben allen
decher deheins blelzen und wo man eriünde, das ieman sollichs tele, der bessert
fanff pfundt und wU man ouch eim soUicben, der «n miwe sehoyhin oder rftrin
lache machte oder ein altes bletaete, abebrechoi, und das sollenl alle der atelte
knechte rügen und dartsu aUennengUch, und wer aollidis rfiget, dem sol werden
30 der fnnfTle teil der besscrungo. -.418] = lOß. 1410]" Der zoller nnd Aev Imrggrnvp
aollent die brocken machen and behaben, alt aic von alter bar getan handt, and vcre, das ienuui
ii« «arloM halp dihnii w^btM bwektt m lOMen, an pferdm und an tfln^ Am adukha täaA ,
aehqMjg «irariehtaii. dt dn von alter IttAimm iat [42Ü]* *W8n sidi begibt, das edOte
an husern oder hüfen ulzil buwcnl und sollichs buwes halp murelatten, brustböme,
» lachpfoslen, hochboyme oder sweUen und desglich gel^l werden!, so soll sollichs
\
1 JtHtger : iH eine ieitUdt nach Art. 405 erkusene Verordnung ; fartter ! • Ordn. XII, 3. Sd%riß
drs 15, Jahrh. fimli nVi hniicschrichi koi Xuti: ron Uf<;' ■* luist = 403 ' Wohi jünger: 'ir.o
inhaltlich, cum Teil auch tcörtUch gleich einer Hattordnung cm «1470 f. qoarla poni thnitatis • Ordn. Juni t».
II, 75 ; auch in der Bmmimuit Otdn. XII, 1>>, WUMkit dir AH. 470. byuunfartter ! ^ Jünger :
40 iMieh C%. Schmidt SUnM. €hi»$en- und Iläuserrmmen, Eint. p. 7. ist diesen Verbot im Jahre 14ST
er(a$9en worden; noeft StAmeegans Ause. (StadthHA.) stand m ctxl. F fei. 68^ mit der JahreetnKt
13'J'.} : uteht auch- in der Kauordnuwj Onln. XII, i ''. /-.Virrw uHtffearbfiiti aus St]{. /, 'jß.
' Vgl. Art. 383; toi^krhoU bei Schilt. (Str.) Krit. Anh. unter der Ueberschrift app. const. rec.
*md mä itr BiiUeÜmitf «aomre litmn meister und rat haben erkannt and geordnet, wan sich ffgg
M begibt* «. «. w. abo jtmger. SdMeeg. Amt. (atadUM.) mM ob Ihtum huuu «1488 sea post FnadML» iMobtr l.
DIgitized by Google
STAHTRECIIT VI.
huss oder liofT darnmh nit verändert sin; doch sol der cosle. dm der gfltnu»-
costell, uflgezcichnei werden, und wan es zu falle kuinpl, dem manne oder sinen
erben daran das zweyleil und der frowen oder ireD erbeu das drilleil werden ; obe
aber soUicher cosle nil uffgetseielinel were» so mag der, der do meynt deshalben
fordttunge tu haben, die wcrcklute dartsu nemen, den gebnwe m aehetzen« nad »
wie er gesclietzet wOrl, sol ouch dem manne oder sinmi erben das zwejlcil und
der frowen oder ircn erben das diilt^yl zugehören, diwile es doch usser irer beyder
gemcynem gut gebuwen isl ; aber decken, venster, ofen oder dcsglich blelzwerck
zu macheu oder inn ercn zu haUen, sol barinne nil begriffen sin oder gercchent
werden. t*
*Von der mQntie. *
[421] •Unser herren meisler und ralc, schöffel und amman sinl mil urteil
Tihcreinkomcn, das der IniliT iiH der münssf» der stelle munssemeisler und einer
von den goUsmiden, der darüber gcsworen hatl, soUenl y.iim mynsten ein mole zum
halben jore und wanne sy das notdnrfil beduncket, blapbarl, * metzblancken. ' «
Slrossburger grossen und Strossburger pfenning y^elioh sehen aelülluag glich vü
uss dess kouffiaaans aeckd nemen migaverlich, die munssen in dem fiire nfltelwn
uff das Slrossburger korn, als sich das geheischt ; vindel sich danne die munssen
dem korn gelich, so blibc doby, vindenl sy sich aber chrenecker. dan das vorge-
naul koro, so ordcne man alsdann utl stunde yede munsse zu nemen und zu geben »
uff das Slrossburger korn und irem werde und nil anders. (422] * *£& sollent ouch
alle hiis^enoaaen an der mnnsse selb» and ouch mil allen iren dieaem und geainde
bestellen, das sjr niemanl. wer der ny, blaphart, metaerfalancken, Slroasbuiger
grossen, Strossburger vierer und ouch Strossbuiger pfenning gestalten zu kouffen
oder zu kt^fTmi gehen, dir- hinwrgk zu füren in ander mftnizen oder die zurbrechen at
und aiulerwerbe zu verniiiulzeii by denselben peuen, als dann uff die Strossburger
müntzc gesalzt ist ; und wurde ein nuwc munlze uffslon, das sollent die obgenanten,
80 balde aj das vernemenl, in das fure uffaetaen und versuchen och ulf das Strass-
burger korn, und wie sy die vinden, das sollent ay für nnaser herren die rete
bringen, das sy sich wissen darnoch zu richten und das zu ordenen. |423]* *Itcm m
die hussgenossen an df>r mtinsse, die zu hnncke sitzenl, sollent den ^^-dissil mit
dem wysscn gelle zu geben und zu nemmcn ballen, als das unlzhur komcn läl
ungeverlidi und der stelle munssen geben, noch dem und sy ftfl^setzl sint; und
was Rinischer guldin inen furhanden komenl, die hie genge, geneme nnde wening
sint, an der eime sollent sie nil rae dan einen pfenning ZU gewynne nemen, doch »
also das ir deheincr derselben guldin, die hie also penf^e. pcnrmc und werung sinl,
hinder eime haben ^oWc ttff merschntze, höher dmui utl d«'ti vorgenanten gewynne,
das isl ein pfenning ; und was under eime vorgenanten Hinischcn guldin und über
< IM« f«MMl«N ArtihI über He M^nu Hnä <w« fym 15. Jdhrhtmäert Sie itumtm iwMIHeh oder
wortlich Über* in mit <lin aus ihr Stadt Ordnutujnt XVII uiul XXI hei Eheherg; Ueber das ältm 40
deutsche Mümwemm und dte Hausgenossenachaften, y. 199 ( VII J) und 202 (X) ff. at^ednukten Be-
aUmtungen Art. 431 nadi Schüt (Str.) kaiueiliert. * = >/< sol * Eine 3iltwmBim «M» MgU
st 1 Va mofkart. * Haek Schüt. (gtr.) kKudäert. VgL Amm. 1. » DetgL
1822
IM
einen Binisclien guldin und der hie nit genge unde werung ist, mag yedermann
nemen und geben, als da» glich und göilich ist, ungcvcrlich. [421] > * Kern die hnas-
genossen an der mtinsscn. die zu bancke silzent. solltnit sich Hissen, das sy meng-
lich gut weruDge geben, wer l)y inen wehsselt one alle geverlicheit. [125]* *Ks
i sol ouch meuglich einen Hinischen guldin für eilille halhen Schilling ptenniog gellen
unde nemen one die huaagenossen an der munssen ; die mQgeat derselben guldin
einen wd für sehen sdülling und fnnff pfenning nemen unde doch nil höher haruss
geben dann für eilffte halben Schilling; wer das briobet» der bessert funff pfunt.
[42f)P * Es sollent ouch alK; liussgcnosspii an der ratmsse. goll.-ichnnJe noeh alles
"» ire gcsiade noch niemaut von iren wegen und alle der stelle burgor, himlersassen
noch niemaul, der der stall gewaut ist, debeiaerle^ Silber, das in (ii^cm bischumb
kouffet Uder in weihen weg er es sn sinen banden bringet, es sy gebrant silber,
gefleckei geschirre, bnicbailber, es kome von muntsen oder von eleinollem, in
wellicher gestalt es silber ist, uiie alle ^^everde unde argelisle nil uss der statt
tf> Strosshurg füren noch schicken durcii ir gesiiide noi li durch yemants anders, wann
wer also silber hat, der so! es Cleinlunis unsserm inunssetneisler gebe zu koulTen ;
kan der aber nil mit ime uberkomen, so mag er iiue pt'enuiug beissen doruss
machen, also das er davon gebe sinen schlegeschulz, den maohdon und das die
pfoming ire gewwhle und kom haben nnde nit von banden koment, der hater
w habe sy dann uf^esetzetl und versuchet, ob sy sigent gerecht an koru unde an
gewichte, als vorslat [127]* •Wolle ouch ein goltschmidt ime selber silber
kouffen, in sin gadem zu verwurcken oder ein burger ime cleinoter oder silberin
geschirre z\x machen, das mügenl su wol koutlen an der muusse oder wo sy es
vbiden mögent nnd man sol Inen das oudi su kouifend geben, also das das silber
» geseiehenl sy nnd geballen werde, als das harinne eigratlicfa gesobrlben stot one
alle geverde ; ouch wolle ein hus^noase an der munsse oder jemant anders us
sinem silber pfeiining lossen machen, do sol Cleinhans der munssemeister alles siu
vermögen darzu tun, das eim sollichen uss sinera silber pfenning gemacht und
domitt gefurtert werde, unde als gemeinlich ein silher besser isl, daa dus ander,
» do sol der egenaute munssemeister eime yeglichen alle die pfenning geben, die
davon werdenl, usq;enomen den schl^eschals, den maehelon und das davon gdiurle.
[428]^ *Ks mügenl ouch alle bttssgenossen an d«r munsse ir Silber selber bumen
oder inen lossen den hüter bnrnen nfl" der mQnsse, also von wem dos gebrant
wurde, dos er das nit lusse von sinen banden komen, es sy dan gezeicheul; zu
» glicher wise brante Cleinhans unsser muDSsemeisler yemant dehein silber, das er
gehalten wdle oder eim goldlschmidt geben su kimffim, sol oueh g«mdi«il sin.
und wer im also lal silber burnen, der disen ariickeil nil g^hworen bat, der sol
globen, das gebrant silber nil usser der stall lossen su komen, es sol ouch deheiu
silber niergent anders gebrant werden, dann uff der munssen, als vorslel, oder
40 durrb nnsscrn nninssnieister in dem maus^ehofe, und wer lue wider dctc und diss
vcrbreciic, dem sol mau das silber nemen und bessert darzü zwauzig luarckü silbers
i-> Wie Jim. Iutii4 S. ISO.
DigitizeQ Ly v^oogle
«TAUiTKBCHT VI.
und« der es Tem'hworen halt, den sol meüter und rate darsA umb den meyneidl
strofien, als sich das geburt. [I2i)\* *Wann och ir einer sin aillier also burnen
wolle, das selbe silber oder dehciu ander silber sol er burnen uffe der mtinssf o.ler
dem muiissehofe und nierjjenl anderschwo und so! altt^wepcn doby siu und haben
den buler oder unsscr stelle munsseineisler oder den gollschmidt, der doruber »
gcsckworn hal; und der sol zum mynslen einer alle zit doby sin umb dcsswillen,
das er sdie, was er burne, und das kein munaae do gebrant werde^ die hye genge.
gut, gebe und geneme sj. [4d0|* *Es atA oueb debein buasgenoaae an der munsse
nocb niemanls, wer der sy. kein esse in sinem husc hüben, dann alMne die goll-
schmidt in iren offen piden. 1431]* *Und ob och die hussgfnossen an der m
niuiissi' lichtiinerleye verbunlnisse, versprechen, vcrschribung oder gelubüe htime-
licb oder offenlich, iu wellicben weg das ge^u künde oder mOchle, under ineu
hetlent, die wider dise ordenunge werenl oder gesin möcbtenl, soUichs sol nu und
SU ewigen tagen dot und unmeeblig ain und niemer nie furgewant werden und ocb
niemerme keine gemachen in kein wisc und one alle geverde. [433]^ *Ei8 mag m
üuch ein ycglich gollschmidt wol silber burnen uff siner essen und uff sinem offf"npn
gaden, wer zu ime komel und das begcrl, doch also das sy kein Slrusäburger
munsse noch metzblancken, Uapbart noch dehein ander munssc, die hie genge,
gut und geneme ist, die munssen sigenl gants oder leilHDchen, nit burnen soUenl
one alle geverde; und wann er burnen wU, das er do by babe den munaaemdsler a»
oder ein huler oder den goltsclimidl, wellichen er wil oder haben mag. undc sol
hollirli silber burnen und diis lussen zeichen : iiudc sul das silber otich liu; bliheu.
werc duuu, das er yeuianlü geschirre oder cleiuuter gemacht helle oder macheu
wolle, das sol man eimc yeglichcu, wanu das gezeichenl ist, lossen vulgeu.
[433]^ *Wa8 Silbers oueb in disem byscbumb geltouffl wdrt, das aol kein unsser n
burger, er sy ingesessen burger oder ussgeaessen noch ddMitt«r, der under unssenn
Stabe sitzet oder yetnant von Sinen wegen schicken uss dem Intodbumb oder da^
schaffen getoii werden, dann man sul das liiilteu als in dem vordem arltckell
geschriben stot, wo aber yemaul ussewendig dess iiischumbä silber kuutlel, es
were zu Gölne, zu FranckenAirt oder undcrschwo. das silber mögenl sy schicken »
unde füren, war sy wellent one geverde und sollent das alle bus^enosaen an der
munsse, gollachmide, underkouffer und konffelerin, die domitte umbgont, und alle
die über die muusse geselael sint, schweren, das vorgeschriben slucke zu hallend;
und wer das hricfiet, der bessert den mcineidl, und der es nit geschworen Jiall,
/.wentzig marcke Silbers ; uudc wurl das silber ergriffen , das sol mm ueuieu. »
[434J* * Brechte aber ein frömde man silber usswendigk des bischumbs hur in die
statt Stroasburg su verkouflfen und beducble in, das er das silber nit wol nocb
sinem willen verkouffen möchte, der mag das silber wol wider hinweg Airen, ob
er wil, one geverde. [435]^ *Es sol och dehein unsser ingesessen noch nssge-
sesscn burger oder deheiner. der nnder unsenii siebe sitzet, noch nienian von m
siuen wegen yeman uss deme byschumb eugegeu gon, nleu oder faren, das er ime
1 -7 iFfc 1 «Mi 4 A m
sin Silber abekouffle in deheiaen weg one geverde, dutch das das Silber dem stooke
zu Slrossburg nit empforl werde. [436] ' * Es sol oucli niemant dehein silber uss
dem byslhmnhe furcn, es sy gcbranl silber oder gefloclcet pescliirro. wie das gf.nanl
ist ; der keiu i$ilber barbrioget und der silber barbrccbl, der sol danuocb kein
anders biuwcg fureu, dann allein das, das er also harbrocbl bell, und wer das
Terbriohet, dem sol man das silber gerbe nemen und zu sinem übe und gute richten
und recblfertigen ufT den eit ; diss sollenl alle huaagenoMen an der munsse, goU>
scbmidt, underkouffer und koufTelerin scbweren zu ballend und dartz&, wo sy
bedtinckel nn ypmnnt, der vorwüreket silherin pescliirre konffen wil xmdo p<i hin-
wegk scbicken wolle, das sy im das nil zu koutien gebenl nocb niemant voo sinen
wegen, und gel diss nil an nuwe geschirre, das gollschmide machenl one geverde.
[437]' *Ein jeglich goltscbmidt, der zu gaden sitae! , mag oncb wol gebrant
silber oder bruchsilber konffen, so vfle als er in sinen gaden verbrucbcn und vcr-
wiircken wil und sol oucb ir dcbciner dem andern silber kouflen, dcrsclljc wolle
es dann oucb verwOrcken. [438]* *Ks sol oticb K-pin hnssn^pnosse an der munssc
nocb güllschmidl, cremer oder gewanlman nocb ni* mani aiulers d»'beinen grossen
Pfenning, nocb debeiu ander munsse, die bie geugc unde gebe sint, verbamen
noeh serbrechen nocb hinwegk sobidcen» des sy gebrant werdent, noch die schweren
von den liblen lesen; wer das brichel» der bessert Ub und gut. [439]* 'Es sol
oucb debein bussgenossc an der munsse nocb nieman anders mit delu'iiii mnnsse-
meislor, der do mtiiitzet, weder teil noch pcmcin liabcn nocb darzu ralen, sluren
oder hclllen in debeincn weg one alle geverde; wer das verbricbel, der bessert
flinfltsig raarck Silbers, als didce er das dnl» und sollent die bussgenoasen an der
munsse das schweren, also su balten, und weHicher bossgeDosse an der munsae
das verbreobe, d^ bessert den meineit unde nil die fundlzig mareke; wer aber das
Stucke nil verschworen hettc, der sol die fuiifflziy marcke bos^iern, als du vor
underscbeiden ist. [440] * *E3 sol dehein hussgenosse an der munsse noch nie-
mant anders, wer der ist, uss genomen die golUcbmide in Iren gaden, debein esse
haben an deheinen enden weder innewendig oder u^wendig der stall; und sollenl
die hussgenossen an der munsse und die goltsehmide schweren, diss a]so zu ballen
und es oudi alao zu rfigm nocb böre sagen, und verbredie es ein liussgenosse an
der munsse oder pultsclimidl, der sol t-inon meineit bessern, verbrecbe es aber
yemant anders, der do nil gescbworen lielte, der bessert zwenlzig marcke Silbers,
usägenomen die gemein esse uff der munssen. [441]* * Wer aber ob yemani, wer
der were, es were lestesche oder anders sn bnmen oder sa Ittttern bette, das er
uff der munsae noch in gadem nit gehnmen mOdita, dar oder die sollent soUicha
sn die obgemellen drigc bringen* beduncket dsnne die drye, das sy sollicbs an
den ubgenaiilen enden nil gcbnrnen mögcnt, so mögcnl s}- inen wol erlouhen, das
zu buruen an den enden, das niemant kein schade gescbeben möge und docb also,
das dieselben pcrsonen nit me burnent, denn inen zu der zit crloubet sy. [442]' * Ks
sollent oucb aUe hussgenossen an d«r munsse» die lu banoka aHient, und alle
i-t Wie ibm. 1 und 4 8. SSO.
8ii.
M
154
SIAOfmBCHT VI.
goltschmidt behalten alles argA^cnig silbcr oder goH, das inen zu bancke Ittmiet« do
sy bedunckrt, das es renbig oder j^L-slolon sy, zcrknutschet oder wie sy das arpr-
wenif!^ hetliinckel, und sullieh argweuig goll oder silber anlwurlen uod gebcu aa
Unser liel>en froweo werckc unde dem spitlal yegclichem das halbe, einer breble
dann kuntschaSI, daa daa gott odar aüber recbtfertig wäre, kerne aber jemeoi in «
Jorea ftiat, den daa ailber oder golt wäre und daa kontlidi machte, dem aol man
ea lossen volgcn. [443]' *Was ouch besserungen vou golde und von Silber von
allen vorgcschribcn stucken vallent, do sol das halbe unser statt werden und das
andere halbe sol geteilt werden, netnlich ein teil dem munssemeisler, das ander
teil den hussgenossen, daa dritte teil an goltachmidt antwerckc und das Vierde teil i«
dem oder den, die das forbringent und n^nt. (444]' *B8 aollani ooch die buaa-
genoasen an dar mnnase keinen emi^iohen an busagOHMaen und losaen silaen by
inen wehsselen an der munssc, er habe dann vor und e alle stocke geschwom.
die davor pcschriben stont, die hussgenossen nn der munssen nntrefTerid. f445)* *Dess-
glichen sollent die goltschmidc ouch kuiiieu au ir antwercke emptohen oder an ia
irem antwercke halten, er habe dann vor und ee alle stucke geschworen, die davor
geaefariben atont und die gdtaehmide anlra^d. [448]* *Ea aollent oaeh die
obgemdte drige« nemlicb der hnter, nnaer atatl munssemetaler und der tou den
goltschraiden, alle viertzehen tage ein molc. nemlich uff einen aamstag, zusamen
komen, so es 12 schiebt in der statt nninsscboff und do warton untz vesper. ob ^
jemaot kerne und begerle äiu silber zu zeichen, das sj das besehen, obe es via
aObar sy, domit ein koutTman den andern geweren und des aeicfaena würdig sy, das
aoQenl ay seicheneD und kein anders und das oudi sollich siiber bie gebraut 9j.
kerne omdi in den viertsehen tagen, welliche zit das wer, yemant zu dem huter
oder munssemeister und begcrte sin siiber zu besehen unde zö zeichen, das sullent «
sy in vorgeschrihenpr mossen ouch tun iindc gehorsam sin. und danirab sol mau
denselben drygen eim zum jore geben ein pfunt pi'enniug, zu weynachten das halbe
und an aandt Johans dag zu sungecbten das ander halbe, und soUent unaer herren
raeister ande rate den goltachmidt au den andern swein aetmi und orden.
1440] '' *Ouch ist der herren der funfitzehener mcynunga, woltcnl die goltschroide «
oder die gult und siiber von einander scheiden könnent, ulzil zu iren arliclveL-u
reden, dos möchient sy wol tun vor aassem herren meister und rate und den ein
und zwcnt/.igislen.
[447] ^ * Vou der slaUchribfry, So ist der herren meynung , das man
hesr Jeger dem oberschriher by sime lone den 58 I7 ^, das ist alle wucben m
1 und der atetta huas, darinn er aitaet, und ao vil holtiea, achiler nnd wallen,
ala er darin bedorffe, aol lasse bliben und aol ime IVirrer von der statte gut und
1 - Wu Amt. 1 u)ui 4 S. läO. iw Ärl. UG der Fehler der Zählung in der Vvrlaije. « SehOter
nennt in der Begehreibung des cod. K eum Jahre 14^5 neben Städt- und Ammeitter einen Herrn n
J«gtr, dem em Exmskur der 8t«dl0rUkei üUrgtbm mrdm uB. M$ i$t vermtitUA dittdbe Ar»««-
KddteU, «Uc JWcr oBc» fetMimt iPinL Im Jährt UUJmn. 9t htj/taiAigt Miietm- mmd Atf tmm SOittibcr
Jtkatmt Jeger bei fWinMeft, dem JtCmiethen lUitife, £Kr. StA. AA. aOO.
Digitized by Google
1322
155
gehe nit me geben nocb soheneken, es ey für den scbriber, der hj dem sUmien
sitzet, noch in deheinen andeni weg. und er so! onch darüber an niemans von der
stctte wegen nit me vordem noch lieisclieri ime lue zu geben, waii in massen als
vorälal aller dinge uugeverliche. wers aber das yemans, wer der wer, iu sime
« hiiBse esse oder troncke oder Udhles bedörflle and das soliches geachee iron gehcisees
mcialer nnd rala oder der herren der drilaehen, so über die kriege gesetzel amt,
das sol man ime bezalcn, als es coslet hetle, und sol er oucli nit me dafür nemen
by sime eide ungeverlicbe. [§ 2] Item als her .Tep^er ilor oberschrtber und sin sun
und einre underschriber «nlzbf^r in der rant/.elige ge\v«.'seii .siui, do ist der herren
lu me^uunge, die wile subeu zuliler geiuaclil und geordcul sinl, die alle wercktage
OQch wol elna adiribera d6rflbnt und dan ouoh manigerlej louffe nfferstandra ainl,
do dufdi dea aehrüMit vasi nnd tU me ist» van vor ayten was. als das wol scbynber
nnd mercklich ist, das man dan bynnanfurdcr zwcu schriber haben sol zu her Jogcr
und sime sune. und ist das darumb, das her Jegcr liyiinanfurder deheinen knaben
15 haben sol, dem die stall Iodc, uls man ime vor \'d S jurs für einen knaben geben
hctte. und sol ouch her Joger oder die andern schriber noch nicmans von iren wegen
hymianfurder nutnt uaaer der cantzeligen andern aöhribem le achriben geben by
iren «idan, dan an daa alles» was die statt angoi, selbe achriben aoUent; dan der
statt nit fuglich oder bekömbeliche ist, das iemans fremdes der statt Sachen, die au
w zu lunde bant, wissen sol, wan wol breste davon ufTerston möchte, wers aber das
es sich fugen wurde, das man vil geschrifH zu eim stutze haben mustc und der
atett ober- oder die ander schriber semliche geschriflle nit in zyt geschriben kundcnt
oder mOditent, erkennen dan die rete od« die driladieii, die über der statt kriege
gesetst aint, oder der mererteil ander in, daa man aolidie geschriflH uaaer der
« cantzelige zu schriben geben sol, so mag es her Jegrr wol tun ; doch was solich
schrihen costet, do sol her Jeger den halben lone dovon geben ze schriben und die
andern drige scbriber das ander halp, und sol die statt des keinen coslen haben,
und wurde mau utzit also usser den cantzeligen geben ze schriben, dartzCi sol man
vor allen dingen nemen den adhrlber vor dmn deinen rat, der ouch daa aweren
tt aol n tnnde, so vil er des ander unmuasen halp den deinen rat antrefleo getan
mag, dan ps bindpr domsi'lben schriber verswigener blibt, wan hinder andern, die
wile Pf der stell on das gesworen halt nnd gewant ist. f§ H] Ouch so sol her
Jeger der oberschriber, sin sun noch die andern zwene underschriber sich niemans
mche oder geschriiA, er sy genant, wie er wolle, anderwinden nodi annemeo,
dodurdi der ataU Straad»arg aadien gebindert werden mOgent, wan der statt aacbe
allewegen vor allen dingen vorgon und gefordert werden aol, als das billicbcn ist
aller dinge ungeverlicbe. [§ 1] Der zweyer underschriber einer sol üuob alle zil
uff die subene, die über die unfugen zu richlen ge.sclzl sinl, warten, so sie des
bedorffenlich und notdurilUg sint; und darumb sol man weder her Jeger oder dem-
M selben schriber noch nimBao»» wie der genant ist, von der atelt gelt nutsit für-
bosser gdten nodi achencken und ouch an die statt nodi niemans von der atette
wegen nutzit vordem noch heischen ungeverUchc. \§ 5] Dessglicben sol der übrigen
einre, her J^gera ans oder der ander, nff die dritaehen, ao aber der atati ordenunge
üigiiizuü by Google
«9
STADTRECIIT VI.
und ratslagen gesetzt sinl, als lange der werel, oiich zu allen rv!(ni wartten, wan
und so dicke su sin bedürfTenliche sinl; und doruinb und unib sulich wartleD, SO
sol mau ouch nieiuau nulzil geben in aller masseu, als da vor bcgrifTen ist.
[§ 6] Ouch 80 loUeat her Jeger der oberachriber und die andern schriber su allen
xjten dartsu adien, lugen und wamemen, das der alette lonffenden Iwtteii von der i
ateite gelle ml fürer gelonel werde, dan so vil ala inen gd>uret von dem loufle.
den sti der stall lun soUent oder geton haben ungeverliche ; gehurt es sich aber,
das SU an demselben loufl den burgern oder iemnns oiuler.s furbasser licffenl, do
sollenl sie von dem oder denen, den su also lurbadser loutletil oder gelouflca babeul.
daa uberige gelte von dem lurlouffe nemen und nit von der aletl gelte, wan man m
BOl den louffern debdnen loaff kmen vtaer der atette gdd ea gang dan die gemeine
atati an hy iren eiden ungeverliche. [§ 7] Her Jeger der oberschriber und sin sun
und die andern zvs-en undcrscbribcr sollenl ouch der stall Strassburg alle zvt
gehorsam und gewarUig sin und der stait nutze und ere furderu und iren schaden
wamnen und wenden, so verre sie das mit libo und mit gute gelun* konneut uad a
mSgeni und aUea daa verawigen, daa sie verswigen soUent in allen den aachen, dartsu
au dan gexogen und gebruchet werdent, und allent das be!^ nnd wegesl tun und
furnemen noch nutze und noldurfU der sloU Strassburg aller dinge ungeverliche.
[§ 8] Es sol ouch her Jeger und sin sun und die andern zwene undcrschriber und 1
alle die, so hie noch iemer in die cantzelige an ir ätalt komeul, sich verschribca »
noch der besten forme; wers ob ir deheincr iemer usser der canlzcligc und von ^
der aleti Straaabuig keme, was au dan wisaent und vemomen hant by der statt in
der cantzeligc der stette heimlioheit,* firiheit oder ander aachen halp, wie die genaot |
sint, das sollenl su zu ewigen tagen verswigen und damit niemer wider die gemeiue j
statt zu Strassbnrg oder Ire burger zu sinde aller dinge ungeverliche. {§ 9] Und » j
alle und iegliohe vorgeschribeu stucke, punttcn und arlickel sol her Jeger der ober-
schriber und sin sun und die andern zwene undcrschriber swercn, stete zq haben
und se vdleflirett gelrflwlioh und uageverlidie. [§ lOJ Und darumb so sol man
geben her Jeger dem oberschriber den loae, ala voigeBchriben stot. [§11] Item
dem jungen Johans Jeger sirae sun sol man geben alle jorc 26 S .^J, ' das isl alle »
fronvasten (3 '/, Hb. und nit me von der sielte wegen, und er sol ouch nit me '
heischen noch vordem an memans, wie der genant ist, von der stelle wegen uuge- ^
verliehe. [§ 12] Item den andern zweyen underschribern sol man geben ir eiia j
alle jore 28 ff ^, daa ist alle fronvasten ir eim e'/i s ..J und S(d1ent ouch nit me
von der slett w^en vordem noch heischen an niemaas, wie der genant ist, by »
iren eiden ungarertiobe. [448]^ *Ea sol ouch hynnanfurder dehdn trinckatube noch
■. Vorl.: •geUD>. b. Seliill. ,Slr } athl. iunil.. c. ^dnll. Stf.} irkrfih: Kirr un<l fei ^ Ii i" ■
Aam. St üt leoU richtigtr, 7, Kit bei ScAiÜer in Text tUkt, im S ^\% t» irndtmi
TS humH Mtor VU tt^tm mrAm «ft «w JlVm XJVT.
t WiederMi tei SdtHt. (Shr.) AuekiHtm mä Oer Vebertchrifl : «nuift* tiod trinIcatniMm lolkii •
Biclx nit gloich cleiden» und drr Eiuh'Uumj : « tnüHi-r lifrroii intistoi iiiul ruf &iut uLtiiinkoim u,
hinnanTiirmo dchcine trinckestabo > u. «. to. Schon nach den Einteitungiiwwricn nidU tn der Vodi^tx»
wm 1322. Außerdem bis «gerwe» gedruckt bei Hegel D. St. Gar. IX 1023 »ach dem «haimlkll Boch«.
Jkurm ater tkmdm Buekün» vm mt-im, (Ut^d U e. WW; byniuuifeideir!
Digitized by Google
1322
1B7
gesellschafT^ noch nieman anders sich mileinander gliche cloideu mit dchcincr bände
röcken, es sy ulT einer siten oder gerwe, doch mag ein v9ltt r und sin kint und ir
döcbtefinra mit einander sich glich kleiden oae alle geverde ; liett ouoli un bider-
man einen sinen möge hj ime in sime htiae, der sin maee und sin broU yaset,
6 der mag sich ouch mit imeoleiden; ea mdgenl oucli mll einundor sicli glich deiden
vier oder funfT erber man mil erc gpwande tind sol in das iiil schadLn onc alle
geverde, wer diss verbreche und anders Inige, d;in dovor gescliribcn slol, der
t)esscrl 30 ß ^ und vier wuchen von der statt ein mik, eä wer dan, das er sweren
wolte, das es ime unwisaende widerfiiren wer one alle geverde. [449]' *Die vier
10 meiater and der ammeialer die mdgent ir knecht kleidon, wie vil aie weUent, and
gat diss nit an das vorgeschriben geholte ; geschehe oiich daa ein biactiolT von
Slrassbnrp:, die dumlierren oder eUliclie landsherren ieman unssern hnrgcrn dclicin
gewanl gebent, das gal ouch nit an diss gebott one alle geverde; docb sollcnl sie
noch nieraans anders ire kuechle gliche mit einander clciden. [450]* *Es sol ouch
u dehdn gesellscbafll noch nieman enden debein cleynoter noch dierün noch aeiehen,
wie die genant atnl» mit einander tragen oder miteinander beben in deheinen weg,
und wer das darüber dete, der bessert jore vnd lag von der statt und git funfT
pfuDt, [151]' *Es sol dehein nnsser ingcsnsscn hnrgcr mc knechte deiden, dan
die im sim hu3e wonende sint und sin hrolt essenl one alle geverde, und sol dehein
«0 knechte soUch kieider tragen noch kouilen umb sinen pfenuig noch umb ander lut©
gelte, die der atett knedit kieider gUch sint, ala vorgeschriben atont one aUe
geverde; wer ieman andere dddw gil oder aie nympt oder der alao cleider treit,
dan als vorgeschriben stott, der bessert ein halbe jore von der statt ein mile und
dem rat 2 ff ..f. und sol es meister und rat rechtfertigen und richten u(T den cit,
«i doch mögcnt die dumherren und die pfalTen cleiden, wen s\i wellent, von irem gute
ono alle geverde. [452} Ist das dehein dumherre zu dem tumc oder zu saut
Thoman oder andern alifflen kriegenl oder kriegen wollent ninb pfruaden oder umb
ambaeht oder umb kirehen ■ oder umb ander gottea g^ben, da aol dehdn leige sugmi,
wo sie zA cappilte! gonl oder y.u gcricht, one die dumherren zu dem dumc cleider
10 Iragent, die mngenl wol zu den dumherren zu dem turne gon one alle geverde;
wer das brichel der bessert jor und tag ein mile von disser statt und gil funff
pfunt ; an di^eu dingen ist ussgenomen, so man einen bischoiT welen wil zu Slrass-
burg. [153] * Wer in diser atatt mit eim armhrual aobuasett es ay ad stocken oder
au andern dingen, der bNseri 30 ß ala dick das geachehe» uasgenomen au aehless-
u reinen ; wer ouch schusset mit eim steinbogen in unaaer atatt, der bessert 5 ß .'j.
[454J* **£s sol nieman aifter der drillen wahlgbcken in unaaer atall trumpelen oder
a. VtrLi •kirihn«.
' WiedrrhoU hei Schilt (Str ) Auctnn'um nji Fort!), von 450. GUichftilU iroM junger ; hängt
»utammen mit ii8. * WiederhoU bti ikhüt. (Str.) Auctarium aU ForUelnutg von Art. 448. Gedruckt
M» ZM M Bega l «. «odk < heimlich Bach >. Dßker wM jVOngtr, (8. Am. m Art. 448). * NaA
« Art. U9{ iaker toM Jdngir. * Vgl. V, 5G Nach Schntegans Ausz. (Sladtbibl.) ■ i$t daa Verbot
«anno 60> erbuaen; jedenfoBt ist das nur eine Erneuerung. ^ Das Game als Ratsverordnung wieder-
lioil « 14Rfl f. quarta poat (?) Anthouii» Ordn. II, 7S. Jkr Tal «es sol ouch nieman, wie der — :-)0 hoI»
aus einer Sattonkuuig tL & post b«aü Lace evaugeL anao etc. 00 > Ordn. II, 49, Alto jedenJoRs jünger. Jß/um- 1».
158
BTAtmiKCnT VI.
bosunea one pfifTer, die da pßffent mit schalraigen und bumhart,' als das gewon-
lich ist; ^ sol ouch Diemaa ailler derselben syte k«D trambe slaheo, es sy das
ein sackpfiffer daby, der daiiiu gf^ttrel and pfiffet, aSe das gewonlicb ist. und das
das ouch geschehe mit vaokelen und mit aobonbe, die da bamen; sol ouch niemao
aflftcr derselben zilt blosen mit hültzin liornen oder jaghörnen ; es sol oucli nie- s
man, ■wie der gonant ist, fiffter der dritten wahlglocken keinen uiif^ewonücben
sclirey von munde tun noch juclizen, beckin slabeu oder desglichen UDgewonlich
gcwutft madien. und wer der vorgeschriben stucke debeins ^abreche, der bessert
dO ß mid sol das nieister und rat nieman ftren lassen afT iro aide, wo sie es in
der worbeil erfinden oder inen furkompt» und soUenl das mit namen die scbarwable «
und beimlicbe bule und alle, die der stette knechte sinl, rOgen uff ixe eide.
♦•Knecht ordnunge. *
[455] **Es soUent alle dienstknechl, sy sjgeul reisig oder antwercke knechte,
nnd alle, die nit burger su Strasaburg sint, nabtes m ausser statt nii offler wege
goo itt sumerxyt, nemlidien von ostem nnts sant Hicbels tag. noch dem und die » '
glocke zehen geslsgen hatt vnd su wintterzite von sant Michels tag untz ostem. so
die {^^lücke nunc gcs!ag:cn hatt, es wer dün, das einer in siner herschafft oder
nieisterscliaffl dienst odtT boltschüffl ginge, und der sol haben ein burnenlicht in i
siner baut als ein vackel, ein scboube oder kertzen Uehte; und wer aoders ailler
wegen fimden wurde, der bessert 30 ß ^. and wer des geltz nit hatt, der so] «ier j» '
wucben dafür im Ihnme liegen und dem nit anders gaben werden den wasser nni
brott. [456] * **E8 sollcnt ouch alle dienstkneohte und andre, die nit burger zu
Sirassburg sint, hynnanfurder nemliche zu sumcr von ostern imtz snnl Miclitls '
tag noch zohen und zu wintterzil von sunt Michels Uig untz oslern noch uuncn m :
keins wurtzhuse noch andern geleheneten husern, lalernen oder garttcn nil zeren « l
noeh xuaamen körnen affler der obgenanteo lit, und wer das veiiireche, der bessert
90 ^. [457] * **Ei sdllent ouoh alle wurte und die soliofa huser haltent nitver- \
hangen noch gestatten, das soliches geschehe ; und welicher das vcrhengete oder a<A .
widerte, des nrnmeistfrs knecht, heimlich laite oder schEirsvachle in zu lossen, solichs '
zu erfareii und zu suchen, der bessert r> S ; doch gel diss nit an herren, rilter, » |
knechte, koufllule und bilgerin, das crlicho redeliche lule sinl. 1458] * ♦ * Es sollen
oneh hynnanforder nie ddiein antwerekmeister nodi knedkle steh susanen vtttin- '
den, vereinen noeh verfaefllen noch debein büntniss madien noch d^einerley gebrti
noch verholt ander inen mo haben one urlonp und erlonbang meister und rals.
[459]* **Und daruff sollent liynnanfurder alle dienende knechte, sy dienent ridenj, •
knechten oder bürgern, über die man zu gebieten hatt, und ouch alle anlwerck
; Haut. (Btrjt «bnnlwrt».
1 Die Knechtordmtng «M» Art. 455-469 (außer 464) Ordn. II, 58 mit dem ZumU rm andertr
aber gkiduatiger Bmii < »mo tte. 66 dominic» aot« Sixti wwt dia« obguchhlMn knecbiordenange «>
vir d«m lett«ner gebottoa wid oadi «Ubd uiimraktii geicbriltMi febm md «llidwn ttettm Tcr-
k&ndet. > < Jütiger : vgl. Äim. J» iSSi bjmnnfindMrt Vgl. AHm. m 4U. » Ffi.-dMk
tu 456; bjntuknfordwt
Digitized by Google
1322
m
knechte, so in diser statt dienent, globen und sweren, meister und ral gehomra ni
sinde, ir nutze und ere zu furdern und ze werbende, iren schaden zu warnnen und
ze wenden noch irem besten vermugen getruweliche und one alle gevprde, als lange
SU lu diser statt dienen und wuuen siut; und wers sache, das su in derselben zil
5 mit gemeiner statt oder buijger meister und rtt iren burgern oder den iren utsit sn
schafien oder sa otsit anseapreeben betten! oder gewynnent umb sacbe, die aiob in
der nt machtenl, wile su in unsser statt wonhafflig und dienen gewesen werenl,
das sti daniiiib reclil geben und nemen sollenl und wellenl vor meister und rat
oder do su das hinwisent, und niergenl anderswo, und was inen doselbs gesprochen
10 und erkant wurt, sol su wul benügen und das halten und vollziehen uDgeverliche.
[400]' **E8 soUent oncb alle antwerek kneöhle ond ander dienende knechte, wer
die sint, binnanforder kein trinkstube oder gedingete huser, garten nocb kein
gemeine gesdtoehefl me haben, darinn an sesamene gont, es sy zercn oder anst in
keinen we^ ungeverliche. [461]* **Es sollpnt ouch die aulwcrck knechte hynnan-
tft furdcr me den meistern irs antwercks keinen knechte verbieten umb keinerley sache
noch keinen knechte me vertrincken; dan hatl kein knechte mit keinem sinem
meister oder meisteffSehalU oder andern kneohten utrit ae ton oder se sdiaffen oder
au utsit aasesprecben, das sol er usstragen vor der meisteraehafll eins antwercfca
und nieigent andars^^'O und halten, was von denen erkant wurt, es wer dan, das es
soliche Sachen werent, das die meislerschani dieselbe sache furcr wisent fnr rat
oder ererichte in tmsser stall oder in graoges wise für su gezogen wurt, da sol es
dau zu usslrag komen und mit recht ussgetragen werden, und sollent ouch beide
teil voUefnren« was da gesprochen wart, und eol ouch ein ie^icher meister» der
also knecht empfohet, aoliehe knechte su «ina iegUchen antwercka mdster bringen
« in den neebaten aht tagen, so er in eraplang^ hett. und sol dan des antwercks
meister einen usspr irem gerichle zu ime nemen nnd solichcn eil von dem knechte
empfohen; und sol ouch ieglicbg antwcrcke ein büchelin innc haben, do su soliche
knechte, die also gesworen hant, inschribent. und wehcher meister damber einen
knechte also hidte oder aataefe und sa arbeiten uffneme, der aol noch den abl
» tagen alle tage lünff acbilling pHenning verfallen ain. [462]* **Sii mdgentoueh uff
yadn nechsten sontag noch ieglicher fronvasten gebotl haben mm irer Imtaan
wegen ; doch sollent sie solich gebott nit haben, su haben dan das vor einem zunfft»
meister verkundel, der sol dan einen oder zwene des antwercks, daran dieselben
knechte dieneul, und die do meister sint darüeu ordeuen und schicken da by su sin.
M [463]* **E8 soUenl ooch die antvock knedite ire tidien begengniss tun äff fortage
und nit uff wercktaga. [464]* * Es sol codi hynnanftirder kein antverdc knecht
ouch ander dienende knedite l^n mesaer tragen weder by tag noch by nacht,
anders dan nnaser atett gemeine satsang und ordenunga ist by der penen, als dan
' V(fi. Am*, eu 455; hjnnanforder 1 Im Jahre 1367 betiegOi der AmmeiaUr etm Zeichen seiner
41 BkuaHitigung eüte THiAilbiibmminm§ itt IMMam^kirgm^m. Der vorstehende Artikel also wohl später.
Str. StA. OUP. lad. 14 nr. 6. *•* Vtjl Anm. tu 455. > FMt im der Knechtordiimiig, Ordn. IL
Der AHikel Ktederiu^t «üA m AH. 4CS. Er tat ai«o wM wie iitttr jUitgtr; bynafeiifiirdcr ! AMfc
ffitr^ bmtrü am Ramig! <Mt CMmlbttn*. >
DigitizeQ Ly v^oogle
160 STAOTRECHT VI.
daz ufTgeselzl ist, es wer dan das einre ungoverliche ufF das lant wolle gon , der
mop sin gewer wol tragen, also wan er her lipim komel, daz er dan sollich gewer
lurderlicU wider hinlege ungeverlich by derselben penen. [465]' **Es sei ouch
hyonanfurder keia aalwerck kneohl oach Bnder dieneade knecbl keio swert noch
kein lang mesaer noch keinen legen weder kurta noch lang, ooch dhein ander %
gewere aunder in diser stat und in disem bui^banne nil anders dan sleclit brot-
messer oder gewonlich scbeidemcsser, do eins mil dem heffle und mit der comelle
nil über einen spönnen lang sy traf»en weder by Inp* noch by naclit, weder zu
püngslen oder in der messen ^noch zu dheiiien aml rn zylen; und weiich knecht
das darQber detc, der sol bessern sehen schilliug plüiinige, und wer die nit bat sn u
gehen und daz su got und den heiligen awerel, der aol von der etat »in 4^0 halb
jor ein mile und aol weder meister, ammtiater nodi rat noch nyemans macht haben,
ime harin' zu erlouben ; doch wer daz einer ungeverlich uflF daz lanl woll gon, der
map sin gewere wo! trapen, also wan er bar heim kompl, daz er dan solich gewere
furderlich wider hinlege ungeverlich by dcrselbeu peaeu. [4G6]' ♦•Ks soUent ouch u
nil über drige dienalknechte noch anlwerck kucchte dehein gliche kugclhule, rocke»
hosen noch ander seichen mit einander tragen ungeverliche. [467] * ** Und welieber
knechte sich wider dise vorgeschriben atncke, punllen und arlickel satzetc, und den
nil noch gon wolle, dem soUent alle ander meisler nit ufTnemen zu knechte oder su
weder liuson noch hofen, als verre inen das verkündet wnrt : und weiich meister m
das verbreche, der bessert vier guldin. [468]* ••Was ouch bcsserungen der vorge-
aehriben«! slucka und puoiien halb Tallent, aollent halb anseer statt werden und
Valien und das ander halb dem antwerck. [409]* *•£$ sollent ouch hyananfurder
mc dehein sielte in diser Ordnung begrifTen dise vorgenanlen puntten und sftickde
nit ablossen noch andern in dcheincn weg one der andern stelle wissen iinge- n
verliehe. [470]* = 410. [171] Iis sol uicman hobt noch harne nocli ander unÜot
an die Strossen noch in die gassen schütten vor der drillen wähl glockeu und
noch mnnster metlin ; wer das briehet, der git 30 ^ ^ one geverde. [473] * Ea
aol ouch nieman deheinen alein oder gerer oder desglicfaen in die Brosche
schütten; wer daa dele, der bessert 30 ß ^J. [473] = 419. [474] Item 9» »A m
dflu-in nnsser burger by tnpe innwi iiilig der ringmuren diser stelle mil cim swerle
rillen, er woll dan für die riiif:nnne nlen : wolle er aber riten für die ringnuire,
da die frowou by einander werent und i)y einander kurlzwiletenl, das sol er tun
one swert one geverde ; man mag oudi wol swert fhren in diser statt, so man rilel
by tage au pfingealen su der runtdafel und so «n hoff hynne ist, so man Stichel «
1 Vgl. Anm. tu 455. Das GdxA tci'rd für die guamlt BüfftnAaft erlatsen buügiich der Lang-
mes$er und Degen die länger »ind < dann die mosse, noch kcyn Icngere schcyde dann gegen eym
twprrhfiiiKer» im Jahre JI'iJ Oidu II, 26. y<il. Aiu» zu Ii,"!. '■• Vgl. Anm. tu 455. Aus
der er$ten UälfU da 14. Jahrhunderts sind käne VereitUKo-ungen versdiiedener StädU fiter Oewü«» i*
und SnecklMmem MdlamiM. • FjA V, iZ. J>w F«rM wünt tmnurt im 1& JaMUmditi Onku
II, 96: *siä ttoA in vonaoU ne Tsrbotlm irord«D iii»
Digltized by Google
1322
161
od«r duniierl, und ein meisler, die wile er meiater ist [nnd srnmeisler] und die mit
ime ritten une geverde; wer dis bricliet. der bessert vier woolien vun der statt ein
mile. [475] • *[§ /] Es sol nieman in dur stull iiucli in dem hurgbaii, der nit ball einen
piluge, me milcbgeader rindcr hüben dati selis, und der einen pflüge hell, ahl
ft rinder und ein dosier xehen rinder, und mag mau dartzu wol haben die kelber, die
von den rinderen koment ; wau sie aber werden milche gebra, so sol man aber
nuwenl die vorgenanten sumen haben und sol oneh von nieman anders dehein rinl
ziehen, das zu ime durch (ludizal von ieman geslellet wer. [§ 2] Es sol ouch nicnian
keinen sondern htirtcn liaben, und wer diser dinge deheius breclie. der bessert jor
I« und lag und gil funü plunt. [470]' *Wer dilen nachtz uss brücken zuge, ligeringe
abhübe oder brücken abwurffe one urloupp, wisaen und willen eins lonberren oder
der stelle weroklute» wo das meiater und rat erfindet in der worheil, der ad bessern
unaaer statt funSliig pfunl; hell w aber des geltz nit und wurl der ergritTen, so
sol man in in den turn legen jor und tag; und lOset er sich in der zile nil mit
15 fiinlTlzig pfunden, so sol man ime darnoch sin ougcn usstechen ; entwichet aber ein
sulicher, so sol man noch sime Übe und gut stellen, bilz der der statt fuuiTtzig pfunt
pfeunig gil; künde man ther sins gutes so vtl uil finden, so sol er doch niemer
me gon Strasslxirg komen, der statt syent dan die funfltsig pfunt pfesinig worden,
und wurde er darüber in dem burgban ergritTen, so sol man ime sine ougen uss>
«0 stechen, was schaden ouch durch solichs den luten geschee, als wunt fallen oder
beinbrftchig oder deasplichen, das so5 meislor und rat richten als ein wunde, stürbe
aber einer, als obe einer erlruncke oder zu tode viel, ilas sol meister und rat aber
richten als von eim, der einen liUoss geton Uatt. [177] Wer ouch nachts die
gassen versperret mit seilen, wo das meister und rat erfindent, der sol bessern
m 10 9 nnd ein jore von der slali und das sol die mynsle besserunge sin ; wun erfin-
dent meister und rat, das durch sulichs ubel komen sin soll oder ein sunder uQsatze
wer, so soUent meislcr und rat das straffen der gescbichtc noch, wer ouch das
yeman darüber viele, es wer wunt, beinbrüchig oder stürbe, das sol meisler uud
rat aber richten als wunden nnd todslege alles nff in «id», und wer des gelles nit
M enhelte, der sol so lang im tnme ligen, biss er solich gelt git ; entwiche er aber,
so sol er niemer gon Strossborg komen und sol man sich allea Sins gutes under-
ziehen, bitz solich bessenmp gcschiclil. [178] Wers das yeman by nacht vcsser
oder karriche in die gassen /.ugt' oder wiirlle winrnfferslulc, grcmpdecher, ander
boltz oder desglichen, der bessert SO p ^, wers aber das ieman schade davon
» geschee an Übe oder gelide, das sol meister nnd rat richten noch der geschieht.
[470] * W«r ottcb in der itett BtnMbiirg mobta tnunoi »Uüwr* oder soIichs in bnmen
wflrflfe, dadurch man gehindert wurde, wasser zu schöppfFen, oder bumen entreinet»
der so! hessern 10 ff nnd ein jor für die statt «nd das sol die mynsle besscrung sin; dan
wer das dadurch schade geschehe iu fures nott so sol es meister und rat richten
n 1 IMH $iA Onb. I, STb ««m «Mr Hmiä dea 15. JdMimdMk; ob« «wM flUiger, * Der
Artihel itt tcM jünger. I/thnlirrr unil Wcrithute siVk? 7?;?? noch uichl VolUeibehörde für Bauange-
kffcnheUen. SMt. (Str.) aettt hter als I'aragraphenzatd mit üebertfthuHg rem A76~i80, 481 über und
Str. «1
Dlgitized by Google
162
STAÜlittXHT VI.
noch der gpsc^liichl uff den eit. und wer (hs gcllz nit cnliellft, der sol so lan^c ime
tnmc ligen und wasser nnil Ijrol esscti, hiss <;r sulich gell gil ; entwicln; er aber,
dar sol niemer mc gon Slrüääburg kuuieu, hiaa er die beaseruug gelul, und sol mao
siclk oiieli alk» sins gutes undemehen, biss das geschiohL [480]' * Es sol nieman
dehcdne same dube» ay qreol junge oder alt, dem andern abfohen, «a ay in miafiPr >
stall oder in dem burgban, und wer daa dete, es sy man oder wipp, der bessert
5 ar .j ; helt es aber der pfeniiig nil, so sol es cUtfiir iK'Ssern von der stall als Imnge,
als es meisler und rate erkcuneul, und solk-ut es uutli ineisler und rai richten, wie
es ineo furkomcl. 1| : 1.480 *Swelicb mensche geslirbei, ez sie bi läge oder bi naht
sft Straabmg, alae balde ez geslirbei, ao sol man es vtt sich begraben und sol man w
ein balkin oder dn aeije momdes legen in die kiidie alae gewonbdl was des jares.
de der slobol war. und wer das brichct, der bessert jare und läge und gil fünf
pfunt. so man ouch also die licVie zh grabe Icil, so sol man nieman darzfi hillen
mit der liehe zft gande und sol inaii ocli mit kein slantkertzon mit der liehe noch
gegen der liehe gan, wände niau sul ciuveUeklicU da mil lun, alse da vor ial u
beacbeidea. dis gebot gat nit ftn einen biaohof nocli die tfimeherren zft der hohen
sUfl sA Straabmg noch frAmde landesberren oder frowea, dw die bie stAiiient. : ü
[481]* — 417. [482]' Mu sol von unsser frowen lag der kundunge in der vasten
unlz unsser frowen log der hindm kein trüsen e«cbe bnrn<>n inwendig einer halben
mile wegps. und usswciidig derselhen zil mag man sie wul burneu, doch das es »
ussweuUig des burgbanns geschehe , und wer d«« verbreche, der b«sa«rt dO^^. [483] * * Wo
die frowen by dnander qrenl in diser statt oder in disem bar^]«», es ay by dentsen
by Icinlbellen oder ander geadlscbaflt, wers do daa yeman, wer der wer, denbeio
unbescheiden rede mil dem andern erhübe, der bessert jor und tag von unser statt ,
wers aber, das einer den andern slugc oder ein messer zuekele, der bessert funff; »
jore, wundele ouch einer den andern, der bessert lü jor ; und wer das yeman zu
semlicbem gescbellc lieff oder Irungc ycman zu helffc, der sol es bessern, sds meister
und rat, die dan sint, erkennen ; und sol man ouch ain unsebulde nil dafür nemen.
[484] Es sol nieman mil dehein^m offenen notarien für meister und rat, wo aie
' Nach Schru-egim.t Aus^. (Staiilbihl j ayd. F foi. CSb, Hier lauUU der Artikel folgcndennaßm : m
€ Unsere herrea meiater und rftt, Msb&ffel and uunna »iat 4b«reiiikoinaMn, du nienum denbeiae
gcMow lab«, tliit jung oder alt, d«m andern aol abevahen, ee ei« in naiar tlat oder in dem
bnrgbantie; nnd wer das tieto, er. n'w ninn oder wip, d.ir. 1ics!*'"-t fi^^if pftint. hct ez aber der pfenning«
nit, »o 8ol ez da vir beesern vou der sUit akc laugt albe v£ sich nach der margr-al an den ftnf
pfniidon da vor gebtSrt and 8611ent es Acb meister and rat rfigen rihten und rehtvertigen, wie es »
an Tbrkommet bi dem ejde aae alle geverde. aeitun t. 3 proxima ante diem u. Urbani |»ape a. d. 1373.»
IM J«. — ülflMtfl f/hkUfiia» imteoA Ffii. 70* timt iOttn I^mmg: «Ton dnbea nnoer henen (m. a tr.f,
daz dcliciiie unser burf;er noch nioman von einen wegen, es sie sine kint, »inc gesinde oder ieman
audcr» d^nhcinc gezaine dubc, biu amt juüg odttr »It dem tmdem sol abe vahtu, &ic ta der sUt
oder in disem bargbanne; nnd welicb unser burger das dete, es sie sine kint oder sin gesinde oder *•
iamaa ande», oi ii« maa oder wip, der beeaert ein halb jar von der etat ein nil« and git drisrig
tebülinge nad eiUeot «« dlo in dem rat eint rigea nf iren eyt netater «nd rat, wio ea in m-
komet, und sillent ez ftch meister und rat rihtcu nnd rehtvertigen bi irt-m eyile ünc alle geverde
• Ergänit am Schneegans Amt. (StudtbiM.J; hiermwh stand der Art. cod. F fui. 70 a- JcdenfalU ertasten
kurt nach einer Pe$t ; kure cor 1322 M «Ai« wkhe nicht bekannt. > Umgearbeitet aus V, 55. «
*JtdmM*J«tVer: Myt ob italMWfvnIhiMV «« «kr meiim £4^^
üigiiized by Google
1322
163
byeinander werent, one iren urloupp komcn oder gtm von dehcincrley mche wegak,
darüber dieselben gczuf^nisse geben wolloii, als eltwan gewonbeit ist gewesen ; und
wer das würbe oder damit giengc, der sol nicmcr me gon Slrnssbtirg komen.
[485]' * ünsser herren meister und rat siut ubtireinkomen, das menglichc vor dem
» muDSter sweren sol an zinslag necbstkomen, es s^e meister und knechte von den
•ntverdken und ouoh mengUcht er »j edel oder unedel, die zu iren tagen komen
siDt, und sol ouch ieglidier meisler sin knechte alle hy mm eide mit im bringen,
und sol ouch die gesellschafU besunder die zusameu gehörent miteinander komen
fnr das inünster, wer das nit dele und ungehorsam wer, dem sol und wil man ouch
in weder beraten noch beholfTen sin zu keinen sachen, die iu aogont, und sul es ouch
meister und rat richten und rechtfertigen uff den eit, als der briefT stot, den man
vor dem munster sweret ; es sol ouch ie einer den andern rftgrai und forbringen dem
•nundsler» wo einer weiss oder empfindet, das der ander nit gesworen hat.
[486}* *E8 «A ouch an demadben zinstag, ate man sweran wart, nieman vor don
1» munster mit Iccinon himppen noch deheinen andern dingen werffen noch kein sem-
liche Hnbescheitieiiheil Inn ; wer das brichct, der bessert 30 ß, die man nieman
fareu losscu sol, duu mcngiiche üul zuchtcclich und bescheideuliche für das muuster
gon und ouch wider dannan. [487] ' * Bs aol oaxh nieman uff denselben sinstag
oder ander sit, ao men fures balp vor dem munster wer, dehein gereiaaa mit jeman
w anfbhen oder underston; und wer das dete, der sol innwend% einre mile wega
umb dise stall niemer komen und nieroer hurger zu Slrossburg werden ; und wer
ein soliche gereisse anfinge, dem sol nioinan gegenhalz geben; und wer das daniber
dete, der bessert die selbe besseruuge, als er des angefangen hall. [488] * * Von des
ungeltz wegen da wHss menglidie wol, wie man gesworen hatt das ungclt ta
» gd)en und meng^icbe mit namen in den eit ist geben, da ouch niemans aolieher
eide li^ ain sol, dan yederman sol sin ungell geben und zolle, die dan uHgesel/.t
sinl; und wer dos nit äc.lc, dtMi uil man behenitcliche darumb slroffen. [489j ■' *Ks
sollenl ouch alle die gcbollc und verbott, die vormals beschcen sint, von was
Sachen wegen das ist, in allen iren krefllcn sin und bliben und sol man es ouch
» halten by allen den penen und geholten, als die geordent und u^geaetal sint.
[400]' *Wan man nu hynnanfnrder deheinen artichel an disem buche geflchriben
zu der sielte sache oder deheiner partten saobfm, die dan vor dem rat hangenl,
oder für den rat koment oder susl heisset losen, so sol ein iefi^licher schriber by
sim eide den oder dieselben orlickel, darufr man dan zuhet oder bogert, gantze
» ussleseu von anfange unlz ende uss, es sy mit den partten oder wider sye.
»DesgUcben sollent ouch tun die aehriber vor dem deinen rat, an dem
wdüichen geriohte und vor den aubenen. [493] • 'Als bisahar die statt Sttasaburg
ettwia vil budier gehqtt hant, da manigerley artickele und stucke inne stunden,
da eins wider das ander geweam ist, das dodi gross irrung brecht halt, die bucher
« » Art. 485-489 sinil jedmfdUs jünger. Schon der Eintfang kennzeichnet sie als neueren RatabegOihiB.
Sk Utgen von einer Uand des 15. Jahrhunderts geschrieben vor Sir. StA. GUP. lad. 217 » - • Vgl.
Amn SU 486. • WiMjSngtr; SUUm^ der fiiArei6<r hiaaanftudet 1 » Dar gante Artikd ist wohl
junger :
Digrtized by Google
16i
STAI»THW;llT VI.
sollonl liynnanfunler i\h sin und nicman Icein fiinlcningR noch hinderunf^e hringcn,
ihm man sol sich nü richtLMi nocli diseiii buche und arlickelen, die darinn geschriix^n
slunl und ouch noch dem buche, das den luofRzeUcQ sunderlicLe cmpfolhen i*l
[493] *Ottcli haben die hemn die 13 aUer aniwercke ordeoungen , die in dm
Torgemelten bucberen gestanden aint« in ein aunder buch tun acJuiben, oamlidie i
in des heimliche buch, darinn vormals der antwercke ordenung einateils gescliriben
stot und ordonnnp von dem pferde zielien, ouch articT« ]. dns nieman von den anl-
wcrcken zu den constofolen komen sol, ordcnunge und uherlregc von der mulen
wegen und ander, ouch elÜicUc urleil und verzignisse vergaugcner äacheu, die äna
teile in der stelle buche und andern bdchem stunden, den d» herrea die 13 ober i*
die ordenung der antwcrcke nil geratdeget haben. * * Unsere herreD meister
und ral» sdiöflel und amman sinl ubereinkomen, das alle die, die zu den anlwerckcn
gehörenl, zeren und wurtschaffl gelieii soIh:>nt iifT der driuel<sluben, die ime und
sinem aniwercke zui^ndiürel luid niergenl anderswo one alle gcvmle. und soUent
ouch SU uiT dehcinre andern Irincksluben würl sin nocli deheine slure darufT geben '
noch zu ddieinen dingen, die damff gehörenl, noch nuf«t damff sdiencken, e>
syent zinae, dischlachen, hantquehlen, kennen, pfannen noch deheine gescUm
nodi dehein andere dinge, wie man die genennen kan, one alle geverde , und
wer das vprbrichel, der sol Ijessern jor und Ing von unsfr stall uiul lumderl
marck silliers. docl» so mag ein ieglielier, (h-r xu den anlwercken geliOrel, wol »
uil ein ander Irinckslube gun, die uil ire reclite gemeine trinckslubc isl und lAuri-
achaflt und siose daraff geben, also daz uff ein solliche dringstube drissig gcsellee
oder me von ainem antwerdce gont und «urlachafll damff gebenl und darunkr
nil one alle geverde.
AapUtl alteren iS't(ui/ rrr/i f/nnidsc/i ri/'ien. die sich nicht einreihen lassen. •
II: (If>5'- Swfre nahtps paf mit b«ckenhnben oder mit andormo gcwcffint ane lifht. der ram«t
die stat ein halb jar ane die, die des gei'ibtes pHegent : || t| : [ISGl ' Sner« öch ein spitzinetsere
tidt, ta M varbottMi ist, der lAmet die atet läam nttnod : uad Init «r «in vwlwrgaa mmm,
sol in haben vnr ein nbiltetere und stat proz perilite tibor in. : II II: [437]' Ein iegclich «ii*. f'^'f
sol den gait vor wanwo, also das er sia messere bino lege in der sUit and samet sieb der wirt »
iMtm», TOB iegelieluaiM nenwe nmi* gote «it «r sehn MkaUi^ :|| ||: [498]& Em Umf«^
«Micken Inhalts wie 495. : || ||: [489)* Smn mini «rät a|NleRde in ümt iriiiliiiie anck ix
dritten «ahteglocken, der wirt der git ein pfiult. : V
Von ^simberldleQ imd murern.
II : [499*]* Zimherl&len und murem, die meister sind, aol man xft lone getaa •
von aante Michels* tage nnlie sü der groien vasnaht ahte pfenntnge ift dem tage
* Jtinger, 49» und *98 tmd d»$ Sdibuifangragiken} mtA die Emkümiit ktmuekkHtt dat Jf^*^
alt tpäter abgefaßt. Oeär. M BegA D 8t. Chr. 1093 au$ < bttmllcb Bach > fot S»^ mä im
. 1385 « - IV, 64. Nach ,ic,n ^iBr. «D § 319., hurbei in Klammer uot>fii • ' f M"- *
' = 7K, 62. Der ütBr. achreibt hterm . cfr. D § 320 ». * ~ IV, 63. StBr. « ctr. n § 320'
/ StBr. vervxist bä IV, 64 auch auf 323. « = IV, 65. Nach dem 'StBr «D § 324»
1 Die ÄrtM 49»*-i ergämtt amt Sdme^. Amt. (Stadibäd^ mit der üebendir^ tder aUtto ttü-
1322 165
und ze essende oilor t'iiHMi soliilliiip;" fi'tr spiso und fAr Ion. so sol man in gcbm
von der grossen vasnalil unze zu sante Michels'* läge einen Schilling und ze cssende
oder sechzeheu'' pfenninge fAr spise und f6r Ion. man sol öch den knechten, die
s6 hant, sd sinl ir gedingeten knehte oder n&l, die in dem ersten jare sint, nbi
» me geben zft lone dan vier pfenninge sft dem tage oder sehse ftr spise und fAr Ion.
so sol man den knehtw, die in dem andern jare und in dem drillen jare sint, geben
sehs pfenninge zi'i lono zfl dpm [a^c und in'il nie oder ahle pfenninpc fiir sj)isc und
fiir !on und«* si'illenl och uf dem wcrcke esson. : |I \\ : [1W>) Welicb zimbennan
oder murer eime unsern burger sinen dienst verseil umbc einen sclülliag« zü dem
10 läge von sante Hiehels' tage ume ad der grosen yasnalit fbr spise unde S6i Ion
nnde danach von der groara vasnaht iinie sA aante Michels* lag umbe aebssehen^
Pfenninge öch fAr spise und fAr Ion, der bessert ein pfunl. : || || : [499'] Wennc dcb
ein kocht, der mit dem meisler wirket, er si gcdinget knecht oder niil, me loncs
[nimel] dan nis vor bescheiden ist, der kneht sol zwene monade von der stat
15 sin eine mile und der uieiüter bessert ein piunt. meisler und rat s611ent es alle jare
rehlvcrligen, ic der mcisler in sincr meistcrschalle und der jungeste meister öch in
äner metsterscbefte. : || |[ : [499*] Die hübet von simberlAten und von murern. die
darAber geswom banl, sAIlent alle jar eime nAwen rate aweren, dar sA hAlent nnd
r6rbringenl uode rAgenl meister und rate» ob ieman under in die gebot Abergangen
so habe, als do vorgeschriben slat. : |1 I| : [499«]' 'Es söUent ftch alle zimborlAlc und
murer sweron an den heiligen, dehein lioll/. oder steine ze vcrhowende, ze vermurende
oder ze verbuwende, dar sie beduuckel oder argwenig banl, das es der stelle sie.
sie wiasenl danne mit gAter kuntschaft, das ein sfildier, dem sie sUche steine oder
hdtz verlmwent» das er es nmb die slat gekouft habe oder innen reddidi vergeben
u sie. sie sSUmt ouch bi demselben irmc eide deheine alraende nieman vergrilTen noch
verbiiwen, syc wissent dcnnc, das der, demmc sie die elmende begriffen wellend, die
almendc redelich gekouft oder gelehent habe oder in der slctte ringmurc buwen,
und siüUcnt ouch uicman an ir antwerk empfohen und sol ouch der dekeiure kein
m^ter sin nodi werden under irme antweroke» er habe denne vor meister und rate
» die vor nnd nach geschriben stAdce gesworen stete se habende. : n R : [4991* * Item
und mit nammen s611cnt sie sweren, nit me wercke ze verdingende denne zwei
wprrk. und wennc ir cinre zwey wercke verdinget hei, so sol ir deheinre dehein
werg nu' veniingen, er habe danne die zwey werg vcrwurcket, und sündcrlich so
sol ir iegelichcr allewege das erste werg, das er verdinget, zum ersten uszwörken
u a. .0; «vkraclMn pfnuinge». b. J}.- «OalliiA«. «. «aohichiB.. i. 'vaA — mtm* ijMtnr Imalt.
bncb (so nennt er kurz vorher de» cod. D) 1332», Mtitda aus Ordn. I foL 36** diuetbm Artikel in
der jüngeren Fassung (B) und hiertu die ÄrtiM 499^-9. Das Ganse mit der Uebtrt^rift «»1»C la
datf 1125 de la niain de Wonckrr», <htrttu(ir «c'o^l la COpie «In Statut da coJe (der stettc reliibuch)
« d« 1322 >. Ich glaube nicht, daß die Artikel 493 «-B ghiehfalU in D standen. Wanm hat sie sonst
fiUkwMfaw Ah MO er dMkt au» D «opierte, ntO* mit m^fenommen? IKe OOenehrift wird sich mr
auf die Artikel " hf^Mun Tn ihr i'iHercn Frtwun^; hat Art. 499 e die ParagngphtHtiffer 339.
Art. 499». >>, d werden liemmtch ais 337, 33ti u. 340 thren Fiats gehabt haben. 1-* VgL Anm.
mtmK
Digrtized by GoO'
m
SrADTItCGBT VI.
und darooch das ander and sol nil tif das ander werg gon, daz erste werg sie
danne vor uszgcwirket, wanne wir wol vorston, daz es der stfiUe bArgere vasle
gebändert hei, es wer dfime des wille, des das werg isl. : tl || : (499»]' * Unser
slette ampU&to, der zimberman, der tuurer, der smil, der estricher sAlleul an dez
antweken weder mtialer, geBwonm* oder seokeler irardan noeli delidn ampl an den i
antwerek haben.: H ll: [MXq« Bs M wrbottn, das mra daa vailea «in io tat aeliifliBtt nf te
Bmsch uoch af den wagencn vor deine iiiinstere nit TercAffen sol noch stechen sol Tor primen 1
II : [601] 0 Es ensol öoh kaia win nach deme «ndwea mm Uges in oime kein ttdar ia einre taTenwa
Hube glich gelt tcreMl wtatiM nrara dat g«bot nbergat, der git d«ai« nl« «n pfnnd.:!!
II : [502]^ Swere Ach anrehte miuet den wia, den so! man schöpfen, nnd der wirt, des der win ist, It
der git ein pfurul : n i : [r>03]s Swor« deme anderen sine Tische, sine vas oder sin liolz frcvollichp
ninunet, der sol nzaere der »tat sin einen inanod ober eise mile, bis das er wol gebesserot and »oi
gfauna aiiMa Mhadca tibMn aaeh gdiapHib : tt 1 1 (EOI)< Swaba OBaar bargai«, ao nrlAg» ist, kcni
in fin r.n^fre staf mit sincre bireilschcfle aiio dei- burgermfislcre nnd des rates nrlflb nnd mit
anderen borgercn ftzTort, der git lunf pfood nnd wirt Ach gescheiden von deme roht« dirre stette. : il u
II : [t06] f fii «diolio ksli« in dim «tat lA Stnwlmrg ÜOMr ti«w« odor ir mtg win twaS» haalt, du
dem werke gewaltam tat oder ime durch got gi gt hm ist. das man von dem kein angelt gabMk aoL:ll
II : [60(il ' Dise vorgescbribon rphl uiul sal/.wiigf lianl meisler und rat gesworn z6
hallennc und zö rihlenne. wiire das letnan do wiiler wcre oder sich der wider
setzen wolle, des Laut schefTel und aminan geswura und cuuätuvelu lueialere m
und oonstavder öch gesworn und rieh and arm, dcaa mdaler und dem rale
beholfen se ainde, was an diaem h&che stat aft haltenne und sft rihtenne. actun
ffsa. '^"^ ^^'^^'^ liarüni qdaoopi anno domini miUerimo treoentesimo vioeahao
jitaMmdwiL secundo. : ||
II : [507] Ks ensol keine uszburgere minre geben daune f&nf Schilling jars »
oder er sol aber sitzen, wer aber hat über 15 pfuntc werl, der sol von iedem
pfunde vier Pfenninge geben bilse an awdntsig unn hundert pfunde unn daroadi
nach den awenfadg unn hundert pfnnden von ie dem pfiinda xwein pfennige ualae
CS vier pFunt wirt unn nit me. welre aber sitzen wil, der sol keinen pfening
pphen. doch sol mnn koinpm unscrm uszburger sincn harnasch noch sin kleidpr »
schetzen an diseu dingen, /u gliclier wisc sol mau och dis verstau unn nemen
von frowen, die unser usi^buigerin siul, also das man in Iren huszr&t kleider noch
ir kleinster nit sdietaen aol ane alle geverde. : || || : ßOS] * Die rechenunge, die
man uf Unserre frowen hoa t&( von Unaerre frowen g&lcn w^en» da boI nieman bi
sin danne die fünfmeisler und der ammanmeisler, der da aller nehsle ab gegangen »
ist, und die lonherren und dar zü die pfaflen und die achritier und der werlcmeister.
» Vgl. Amn, lu «9«. " = JV, 46. Nach dem StBr. «D H 344». Bei JV, 47 «tAlkcre m da»
•dilfta* tekrHbt 4er StBr. «dswt in D* mwekl aber D § S4S. * = JF, 49. Nadt dem StBr.
<D § 349.. * = JT, 60 Nnrh dem StBr. «D § 360.. » = IV, 61. StBr.: «D g 375; cf. 9 376..
« IV, 51. Der StBr. notiert hierm «v. D § 80; cf. § 2hl nnd 394.» ^ Schon ffedruckt StB V, 79; •
stand nach Schneegan» Aius. I) }dl. 4f> «, E fol. 74 h, F fol. 62 b und stammt aus dtn Jahren I3:.>.^:i oder
133718, t. BtB. V, 79. Ea war al$o wM ZutaU in D. • Ihaen SekktitaU der h», D /U. 56» =
E fei. 94 Mfen mU Bdmeegmtt wmI Heudtr, AxmiQge. €Mr. in Yerfnnmg^eedi. der flfeadr Bant
isn und ll<-trtl, Chron. D /T, 970. ' Fnjntt^ ixnch dem Druck bei Wencki-r, DLwH. de
pftdb. 114 i der Art. sttutd E fal. 70, F fol. (KJ. '» Nach Schneegans' MuuilgeH in E fU. yö«. Di« *
JMnrtaiv 4er SAreiUr imi die SUBmif de$ ArUUh hkOer m im «od. E teigig doli er ßiifer itt.
Digltized by Google
isaa
107
die dar zö hftrenl. [509]' •Dem obem slellescbriber gil man te zft der vronvasle
5 pfunt, alle mendage einen Schilling bi dem ungellc, item zfi wihenoacbten, zft
vastnacbt, oslren, zu pUugeslen und z& s. Marlitislage ie 10 scbillinge. item
uuibe gewanl G '/i pfunt und zwein Schillinge, item halp alse vil alse einem in dem
6 rate, ilem so än nuwe burger wiH, der es kAfte, eiDen sohilling. item von abe
und nig&iidem rate 2 pftinl. item s& s. OaUen lag 2 pfunt umbe fleiaehe. Uem so
man dem nuipen rate daz b&cb aUesamet liaet, 10 Schilling, ilem 10 Schilling, so
man dem nnwen rate daz nngcll von dem ganlzen jare verrechenl. item drA pfunt
umbe birmente, daz mau jars vuu der stelle wegen verschribet ; die git man drie
10 Wochen nach oslren ; daz gat der sielte schriber zCi nutze ait an. man git Burkart
Meiger' alle jar ie sft der woiiTaste 6 pfiint. so git man Barkart Ifeiger oder dem,
der an einer etat ist jars nmbe gewant 6 '/t pf""^ ^ sehiDing. ilem alle men-
dage 1 Schilling, ilem züi wihennahten, zQ vastnaht, zft oslren, z& pfingesten und
zft 3. Marlinstage ie 10 Schilling, item so man schenket, ie von dem omen einen
ih bt'cher wiues. item halb alse vil aise einem in dem rate, item von einem nuwen
burger 1 Schilling, item von abe und angandem rate 2 pfunt. item 2 pfenuig vom
ingesigel, 80 man Mmde bettmefe ver^gdt. item sin berbeige« die er bet von der
stette wegen, und sol ödi Burlcart oder der an einer stat ist ainen acbribw sieben
mit essende und mit trinckende luid sol 5ch einen schriber haben, so git man einem
«0 schriber, der under dem oberschriber igt und einem schriber, der under Bnrckart
ist, der die Shlen und ander ding, daz dar z& gehört, anschribet, ir iegelichcm
jars 14 ein t&chs und einen belts. item sft -wihennabten, vastnaht, ostren, pfingsten,
ernen, berbest und zft a. Martina tage ie fibif aebillinge ir iegliebem. item ir ieg-
licbon von abe und angandem rale ein pfunt. ilem der sielte underschribcr von den
ß geholten am letlener zü Icseude fünl" scliillinge. [509 •']^ *Man sol keinem lonherrcn
umbe hoHz noch umbe steine noch umbe anders, duz lui^crro stelle buwc gehört,
keine gelt geben, ez si danne o vor dem rate gevorderi und gerechenl, uzgenomen
das man aJle vocben gevftnliob git z& der st^ bnve nnd sft dem esfamdu
ß09k]4 »Wenne man an dem mendage sft dem ungelle gat und die nngeller ir gdt
m geentwftrtcnt, daz sie engil^ngen bant und der zoller sin gdl geenlw&rtet und ouch den
lonherren ir gell wirt, daz man in alle wodien git zfl bnwende und zü eslrichende,
so sol meuglich dannan göu, 8n die z5 dem brct geselzet sint und die scliril)er, die
dar z£i hörent und der in dem hofe sitzet von der stette wegen. 150U<]^ *So mau
das ungeit d«» nuwen rate rechmt, so sol ein iegtieb lonberre nnd ein estridimeislN'
B alle jare entwerten unsem berren, was in des jares geAberl ist von dem gelte, das
sie von dem brete enpfahent von dcz werkes wegen, daz die stat an gebftrt und
sAUent oueh daz tön bi irm eidc An alle geverde. [509 ']" *Sü gil man einem smide,
einem murcr, einem arnbrostcr, dem ht^er und dem estricher ir iegUchem 14 ein
* Gedruckt in der Zeitsdtr. für Gesch. dts Oberrheitu XVJ, 395 au.'; cod. E fd. 95196. Schmt
40 durch seine SttOung hinter dem SchlußartHel (Art. 506) charakterieiert ttich (/o.« Statut al.i jüngerer
Nadarag. > Burinrd MMfir wm (inacA Mmtf «MAMcfter üngOar. > Gedruckt in der Zeitschrift
finr OttAkktt im Obtnkrimt, «W»« imn* S fil 9B^ 60»a «m* 2 M «09« mA B fO. 9B,
SAm Atrdk An AMhiiy Jtfiiiir Art. 809 «b iOHger ckeraMcrMcrf. Vjß. Amt. mt
Digitized by Google
KiS
STAIVraEClIT VI.
tficlies und einen bellze. und der von dez eslrichs wegen lüuherre ist, der sol vou
dem carrich zweiu sciiillmge »emeu zd dem tage und nil me. und sol sin knechl
swcren an den heiligen, daz er von nieroan keiii trinligeU iMme; doch sol man
ime von der statte wegen sft der woclien geben 6 pfenning» geben sft vertrinkende.
[500 «]> *IIan sol doh keinem eatrichermeister me geben dannesft dem tage 18 pfea- t
ninge von der grossen vaslnaHit nntjse zö s. Galleulage und von s. Galleulage unUe
zö der grossen vaslnacht M pft-iui. -/'i dein tage, und an dem samsdage z& nahl
4 pfenn. zQ verlriniit-nde und sin gewaut und sine hus, alse ez har ist komeo. ujid
sol AoL vou keinem kneble, der bi ime w&rket noch vou nieman anders keine miete
nodi kdn trinkgelt nemen in ddieineu weg Ine alle geverde und sol ime der knekte i*
keiner, die uf ftnserre herren werke sinl» noch unserre herren canich nAtzit wtEkrkeo
noch arbeilen noch niemau anders von sincu wegen, das ime zfi nutze koniel. und
sol ftch von den, nmbi- die man steine kAflel noch von den schiflAten ni^tzil nemeu
ane geverde. er sol 6ch nit me danne einen üundern gedinglen kneht hän und sd
von dem nit me nemen danne der «stetle bftc^ etat, er sol 5eh keine sohif mii u
steinen ISaaen entladen, er beschowe es danne vor, obe es rebt g«3adeo si ftne aOa
geverde.
Von tlt-n Juden *.
II : [510] ^ Ks sol dfnlieine Jude eyjxen noch erbf liSn in dirrc stal zü Slraz-
Imrg noch in dem bürg banne dirrc slettc. : || || : [51 IJ^ Es sol och denkeiu Jude »
eine scbftle baben in einem huse, da er oder ander Juden ingant sft scbOlen: sie
süllent gln in ir rebte schiUe. : )| || : [512] » Was anfAgen ein Jude lft(, es sinl
totslege oder notzüge oder wunden oder dübslal, die ein ral rihtet, daran sol dem
schnllli[eissL'n] iiml d(-m vop;ol ir funflt.'ilc werden und nil me. isl och daz mrtn
klaget von einem Juden, daz er ieman t;esltigen oder gesloszen habe oder ander «
unföge, die ime nit an den lip gat, wirt er das besäorude, da i>ul dem scbultbjei&seti]
und d»n voget ir fftnfleUe werden und nit me. : i| || : [513J* Ist das ein Jude oder
ein jodin wirt beklaget vmbe zw&re gewunnen gfti, wIrt der Jude bessernde oder
die Jüdin, du will dem sdwltheissen und dem voget och ir fiinneile und nil me. : 'If
||: [51 1|' WlIS bessemnge von den Juden vnllenl hinnanfOrder, es sinl die zwei»
pfunt, der man einer gil dem rui, so er nngai, und das ander pfunl, so der r^'
abegat, und ander besserunge, die dem rate valleul von in, von welicher handc
Sache oder in welicben weg sie vsUende werdenl, sfillenl vallen an das ungell unt
sflilent och meister und ral die Juden rebtvertigen uf Iren eit, alse untse barge-
« Vgl. Anm. tu 509^. ' Ihe Artikei 510-515, «eiche aite über Juden hatiddn, stnd erp<m:t »
nach dem Drucke bei Uegd D. St. Chrm. JX 975 f. au» vod. F fol. 54 b. Begd meint, dtrn. u-nm
diese Artikel oneft mtM mdkr dm Stadtrecht von 1323 selbst angehören, sie sich doch daran anschlieJk»
md jedenfäa$ m» dir ZeU vor dem Judenbrande herstammen. Daß sie nicht in der Codifikatton 9m
1322 begriffen waren, ihirauf daiM ucnigitens für r>U und :>/j f/<M liiiiiuuifiirJpr. JMiß .fif nicht m:^
Wiederaufnahme der Juden in die Stadt, also frühestens in den si^eneiger Jahre», eiagaragen s*nä *
diffar bOfft die Datierung UegeU, der die Handnkrift sttOm M. AAw Zritm§At MM «td
§mmur Ugmmn durA die Notii iu Art. 514 Vier Meister existierten vor dem Judenbrande mt ^
2S99. Sa «UAm die AriOa in der That der Codifikation von 1322 sehr nahe uu<l uJt halte es fBr «df^
scheinlich, dass sie auch im Codex D entlmUcn nanu. Art 514 und 51 j alkrdings nur tds fridi.-eitifc
Naehträfit (hymumfürder I). »-a Vgl. Anm. 3. « Vgl. Anm. 2, desgl. Art. 74. ' VfH. Anm. Ä *
1322
109
wonlieil ist gewesen uud ir besserunge netnen uikI uit obelaszeii bi irern eide in
alle wise, alse soUent sie in vallen und sQllenl der ander meistcr, so der rat gesetzet
virt und d«r hüadvstt meisler, ie der nodaler in einer meieterscbefle, die Juden
fehtvertigen bi irem eide. der erste meisler und der dritte mdeter mflgenl die Juden
« oob vol rehtverligwa, obc sü wellent, ir ictwederre in einer ndsterscbefte, dodi 9ol
on meisler und an rat siän, obc sie die Juden wcllenl relUverligen oder obe sie
nemea wellent von in ein summe gutes, sfl sie gros oder kleine ; und sol daz
meisler unä rate an dem vorgenanten irem eide uit schaden. : || || : [515] ' Welichc
Jude hinanf&rder deheineu brief nimet über denbeiue schulde gegen unserrc burger
M einem, der sieb verbindet an dem briefe, mit weliebem ineigel der brief besigelt ist,
dem man Idllicb gdonben sol und mag: ist daz der Jude oder sine erben die scbulden
lanl verhangen fünf jare oder me von dem dage, so der brief gegeben wir! und die
schulde nit vordcrl an jenen, der die schuld schuldig ist oder an sin crhen inwendig
den fünf jaren mit gerihte und och die vordei uuge nit erzügen mag erherliche, vorderl
1» der Jude oder sine erben nach den fünf jaren die vorgenante schulde an den schuldener
Uder an sine erben, wil der scbnldoier aweven an den beiligen, des er dem Juden
nit a^akUg sie, so sol er der sebulden ledig sin und sol ime der Jude oder sine erben
ainen brief vrider geben und sol den schuldener sine erben und sin bürgen der Jude oder
sine erben von des vorgenanten briefes wegen niemer bckumbern in denhcinen weg. : H
!| : [516] ' ** Welich unser ingcscszen burger ulz unsere stat ziehet oder
gezogen ist, so sullcnt der oder die, die also hin uszzugent in den nchsten vier
Wochen nadi irem ussziehende und der oder die, die uas unsere stat gezogen sint,
in den ndksten vier wodien nach dirre date sweren, meister und rale geborsam
so sinde. • wclre es aber uit dete, der sol beszern zehcn jarc von unserre stat.
K und sullent olle constafelermeister und antwerckraeisler bi Iren eydcn es rögen
meiälcr uud rate in den nehsten drien dagen. so sie es befunden haut, und sullent
es &ch meisler und rat rihten und rehtverligen uf den eyl in den uebsten drien
dagen nach denselben vier wodien ane alle gevnnde. :| || : (617]* * Dieselben
soUent öch in dinre stelle burgban keine leoger messer tragen denne unsore stelle
M mftsse ist. unn wdicber das brcclie, der sol ein halb jar swern in unser stat ann
aol das selbe halb jar zu veilem kuf Kern in eines ofTerine wurles hus ane gcvcrde.
sie sullent 6ch nit gän zu dem rate zu Straszburg noch wa die schöfTel bi einander
sinl, alle die wile sie uszwendig gesessen sint unn sol öch ir urteil nit gellen etc. : ||
II : [51 8] « * Bürger, foeteü« «ts der SUuU Mm «mf ioeh B9r§tr 6Mien, «oJ/m fekalien
H werdm wie ändere d$rSkidi AnsMk'ftr. dieselben sollet oacb allen gebotten, die meister
■. Wmktr ukmU kknu: ■ aUU •ddftur: hob dU iIb Mm, dte ■litMfam J«t iU liot üb w«om
•btxtben jtr lit «wdMit»
I F^f. Amn. 2 8. 168. * Ergamut «Mcft im Vndt M W«ndttr, JEMuert. ie ffiOburg. 1/5 Mi»
F fd. 75 mit dem Datum < actum et ptiblicatnm fet ia :i post Drliani anno 13R2. » ' £!rffätut ts$$
40 ebendaher. Wencker iagt «allwo (sc. F /id. 75) auch zwo vciiovationcn eino de ntino 1372 die sabbato *W-
pOst dorn. Lotare, die andere de anno 1364 feria 2 post Gregorii. so ab( r ciiirchstriclaii im<i aus/.- , «7^
gethBO, doch di« älteste nrar aar UuMf folgende wotte» : (folgt Art. oben). * Ergämt tbeadaker; "
o fldht mckt Mar mu Wetteten Worten hener, ob Üeeer Art im F «(and eier mitnmiier geimmim \ ^f-l^',^
iet. £ft«Mv iaeemititm fa^etdm Art. ier *vx einer anderen .Mt beliebet» «Mnfe.
Str. 8S
Dlg'itlzed by Gi
170
STADThKCHT VI.
und rat uirselzeiit oder nfTgeset/.eiil liuiil, f^ehorsain sin utul die hallen als ander unser
bürgere.: 1| jj : [519]' *Die ir burgreht habcDt ufljgegeben, den sol man verI)OlscLefteii,
das aift vur meister und rat kunumt und aol in dsniie der nt Ngen : wellent äe
do usae silaea, das sie daane im sweren alao andere uszburger, wenne die henta
nil bedunckcl, das man sie ins hurgrehtes eriossen solle.: || [520]^ s&Ueutoodi i
dB3 lieiligf cri'ilzn liindiT fronaller liosorgen und bcslellen anders wanne es inil
hern Andres Holen bestall ist, das man die messen do habe also es uf geselzut ist,
uad das iieilige crÄUe und des gesleines bebäle, also es ha r kommen ist. 1.&21J* *Dk
pflegen noch nieman vom irao wegen sAUenl debdaen bengeste noch pfeii ienm
iihen sft atediende, s6 lornierende und dem glich, «atme die bengeste veste doaiile ■
gesobedigel oder gcletzct werdent. [522]* *Uns duncket oodi gAt sin. das man uns
gelruwen sul /.u redende mit dem byschofe von den. die dem wercke nnreht gelon i
hanl, der wir nil gewait haben und was wir do mitte liuU, das es uwer \vi]Ie iM. !
[523] '^ •*Maa sül ouch den pflegern uf Unser froweu liuse ir iegUcbern jores geben, |
also hie nach gescbriben stat: das tsl t& winablen ieglicbeni ander den dries a
pd^ra viere sweigkeae» einen lebekfiohen and ein bAbae mit lalwerien, alao dm '
bitze her gewonliche gewesen ist ane geverde. ilem zi\ vastnabt ein vierteil lütter* |
Iranckes. ein vierteil wines nnd viere kappen, item zfl ostern zweihundert eigere
und zwei lemhere. ilem zu sanl Marlins tage ein vierteil hitertranckes, ein vierteil !
wiocs und viere kappen, und sol man oucb ieglicbem under den pllegeru alle pte » '
drie enger tftn und nit me, der ah under in nemmen wU. ein sdtaffiener, wer deaae
aehaffisner ist. der aol in der drier pfl^r bnse in ieglicbs pfleg«rs buae geben doa
gennde z& winahlen zcben scliilling pfenninge. dar z& sol ouch ein it^Iicb scfaaf-
fener sweren, dag er dcheincn nndcr den vorgenanten pflegern noch nieman ander?,
wer der ist, und ouch niemon von des schafTeners wegen deheinen pfenninge, der » I
dem wercke z& gebörel, nit üben auch geben sol. und üiillent das selbe alle schaf- ^
fener also bellen by dem aetben irme eide ane geverde. und s&Uent oucb die pflegen
und alle ire nacbkonmen sweren sft den beiligen, das afl. noch nieman tob irea
wegen von dem schaflener noch von alten einen nacbbommas» die dauue zA zilen
sint. nit lehcnt noch nemenl in deheinen weg, das dem wercke nn gehöret, anders *•
dannn davor ist bescheiden ane geverde. und swur oucb der schatleaer dise vorige-
achribene dinge zCi hallen
{624]« *Am Sntstaff» vm* ihr 4it9 Säi ukgiUn vUl, muH ier MUt tlUt
Vonteiende 9orlnen hüten dm neutn MiU wtd itn S^kmtr Ur neum
1 Vgl. Anm 4 S. 169 «andere Zeit» ist natürlich gpätti M-.' i'Wilt m Scltcegans Atuti^if *
mdk F/oL 8i! tk«gl. Art. ül wA 609, Die drei ArtHtd muhen eher den EiHdnuk, doBeießrm
oHgeiaUtMiae» Beikrfnie crimsctt Hmt, äU «bt« «ie m einer fOr üe Awcr t«rtriiiwl«i OemiAoi^BKtkM
fffHUinJrn hab'it T)n;u kommt, daß Art. 52.1, ihr auf demselben Blatte »fand avs »achicei«h'eh tfätertr
Zett mi. Vgl. Anm. 2. '•> Mitgeteilt ni S< hn4Kgans Awieügen nach F fol 84. Da» Re^tmatl,
da» sieh in E nicht fand, ist nach Schneegtms ton einer Hand eher Ende aU Anfang des 14 JM- "
geedirieben. JV<mA Ckntn, D. St. IX 101$ »taml der ArtOoei im * b«iailiGii Buch • foL 19* in»
Je*n, tmmdfot.4fak WiederMunt t»- d«" <^<Am 1377. •SoASekm^. Arne. mtFfii^i
hat oiltgUich auf i1nns,V>n^ lihittc thcfi In gar kmmm Bluutmmkmg mü 4m Vtirai^§i^f^
gatandeu, scheint deshalb spaterer Ktntrag lu sein.
Digitized by Google
1322
171
kernt dant»/' eit^tgeiuuAme». «iaea in den eit geben .... und der yorgeschri-
benen sl&flice deheine abe zu lassende, und sol ouch der nuwe ral z& stunt, 80 er
angegangen ist, in den ersten ahte lagen alle ambahl li^te bescheiden vur sieb
und die lün vor in die vorgeschriben sl6cke sweren zfl lialtcnde, und was von in
6 da vorgcscbribcn slat. und sol ouch dcbein mi mahl uuch gcwalt haben, der-
selben stAcke ddieins abe sft laaiende and aol es ouoh kdnre in dem rate noch
nientan enden vordera »be aft Itnende . . .» ysßSb] * * Die 16 sollen ratsehlagen, vas
der Stadt nütze und gut sei und solichs für die räte und XXI bringen, erkennen
dann diese, dasz man solichs für die schöffcl bringen soll, so soll man das Ihun
10 und wird dann von scböfTcl und amman dem merenteil erkaut, dasz sohchs stücke
nutz und gut sie, so soll man solichs auch in die bücher eohreibcn. [526] ' * Unser
berm metster und nt aoliOffel und amman sinl aber^nkommen nf den tal, das man
keim uszbui^er kein gemQle geben aoUe, er aol sin hnutg reckt leisten also rekl ist.
[527]* *Unser herrn sint übereinkommen, das meister und rot mugenl gemule gen und
IS erlan zu sutzende hynne die ushtirger edellute, herrn, riller, knechte oder frouwen,
wo sü erkenueul, das es unsere stelle nütze oder gut sü: also wenne sü gemüte
gont und in sitzendes erloal, das derselbe sol sweren an den heiligen, meister und
role gdiorsam su sinde mit einen yeslen, obe er sQ bei, und mit andern dingen,
also ein burger btilich gehorsam sol sin, wenne es meisler und rot an in vorderent.
«0 und dasselbe sol man euch in den eit gen, so men nuwe burger empfobet, er sü
hcrre, cdclman oder frouwe. [55^8] * *i>asz uszhnrgerbuch sol man alle jor eime
meister empfelben, also man ouch bilze bar getan het, wände das nit nulzelicb
were, das es dnre allewegen haben solle.
' Btgett in UemUn Auszügen nach FJol. 109 • - An '»j»; uwl ergänzt nach Wencker,
tt dütert. dt pfM. 9i mi HO «m M fii. 33 tmd 42. Jkmitadt sdmtU Art. 526 f<A. 33, Art. 537 fcL 4S
getfowtow M habe». Art. 59S <rf mÜA Wtmitr ^nmicM «d» harr Bnrglutrt SeMp«, Art. BSr, «da
herr RcinboU Su^ze der . itpri- roeisfer warti) •. Der crstrrc amtierte 7.70.^, I.IIS, der Mzttrc 1319.
Beide Ärlikcl heben uch auf und schon deshalb kunntt ^öW nur der Utile in der Codifikation von 1322
btgriffen gemmn sein. Daß dieser aber die Eingangsformd < Daser horrn > u «. w. hdndtcn hat. deutet
tt dmtmflmt doli imek er «wM 1322 wniUu^gmtmmen mmle. > Fft. Anm. 2. * AacA Wemka;
di»9»l$. de «MftM»9- «F p. 16» (= fot. 7ti item iMindieli Imch M 60». mA MaioBar
Strasburg iur Zeit der ZunftMmpfe tll. — BOU im AH. k» «hclailkll booll> tttU, JWHIüMMf
ihn schon alt jünger i i^ Anm. tu Art. 446.
Üigiiizea by VoOOgle
472
STAWraBCHT VI.
Vebei'fticht
der in der JtecAUau/'z^eic&ttuuff ton 1322 (cod. D) xmkrscheinlick vorhanden
geweunen Para^rapAen.^
(hie» S
Inhalt,
CaittD
f. CTtnirilun^. Otfr Aof. ABffesneiwt.
1
1
1
1
2
■
—
2*
•
!■
Sk
1
2«;
1
gd
1*
a«
AB tfHVri < Atta *A * ■
N : Wled«rwm1kl d«» Moiaten : fl
•
•
8
*
* .
3«
5
—
4
e
—
7-8
—
4»
1! : Binnen drei Tafwi ist Obtr Qemlt SM xichten :||
2»
6
10
6
IS
7
14
1«
7"
M
8
Schadenersatz fQt* Verlaste im Stadtdkoatft .....
17
8»
18
9{?)
»w
10
88
11k
II : DAttbNtMt Mnnitar B»tat«rbot« : ||
tt
M
18
StcafBrUbong flir Tetgelwii dw BatamitgUtdar . . .
86
' Die aus friiheren Stadtrechten hcrnhcrgenrmmrncn Parnyraphen nnd Antiqua, die übrigen Curti«
^druckt. Desgleichen slch(n die Za/üen, icckJic /ur cod D itlterlteferi sind in Antiqua (die Barographen-
Ziffern der bessern üeberticht wegen gleichseitig in Fettdruck), die conjicierten in Cnrsiv. Ein • bedeutei.
daß der betrtgeade Artikel tooM in Dab»mdUiH der Codifikatim von 1333 etand} ein Fragueichen
hhmM ee ew^Okqft, der Fttmgraph inJiemder hete^feuäm aUBe «w fimien mmt, »wei Rage-
zeichen suUen es überhaupt in Zweifel, daä ier hengra^ aM Ai Df^^Widlm IM. Dk niett A» cod. H
vorhandenen Artikel stehen in II ; : ||
Dinitized by Google
1322
173
Codex U
Artikti.
Codae D
AM».
IS
!5
16
18
19
SO
81
a
22a
22b
22C
26«
2&A
86«
2:) t
25«
25h
95k
26
86d
83
38
48
50
64
LtkH /Ar AtMtjkmAMtf
Handwerkersiitzungcn nur mii Urlaub des Rates . .
Hamtwerker aoOat ketn Geid sammOn ohne üfUmb du Rotts
S. Die Bürger.
Enoarbtmg da BürgemehU
«bf JMrynrwiUt dmh Sämt
Erwerbung de» Äuabürgerrechta ....
AüMweiftung da Bürfferreehtt ....
* Leistung de» Bürgerrecht»
* II : Alle Hau^esitser m
* II : Jeder soU mit Zünften oder
* II : Stälmtff eo» Pferden : 11
Birgir wmiMt t||
«•38«
Ammmter und Scftöffel.
Ainmeisl«rwalii :|| ....... ,
B ; Dw Amitwlrter toll «in Rom
II : Ist nur alle fünf Jahre wählbar : |P . .
II : Vater oder Sohn m Rate : || ...
II : VenmmOnng der Schöffel : i| ....
I : Bei Beratungen über die liltlMWltf : || .
II : Bei aUganeh\en •^''idt. ÄngOegmMtm : H
II : Bet Ztoeiung des Batet : ||
II : SdriUbhralil : II
Eigenschaft der Schöffel ,
II ; £eredea mit Scböffeln : 1|
II : BMadoac der Vmaa : fl
II : VtiftitiHiBr Bcmdwigif •miah : H . . .
II : Schöffel als Zengen : tl
!! : Ein toter Sehöffd «tB «Ml
SdUmr mif der Pfalz . . .
:N
1. Da* aalagertekt (Verfahrm).
Klaym um Eigen und Erbe vor tftntm GtrUkh
Nor Aagen- and Ohruueogen
Argwohn gegen Zengen .
Beitntfiing foMur Ztufim
89
4
4
4
4
5
S
5
6
4o|40
il ' ' '
48
44
45
46
47
6>
6t
6«
6«
46-56
57 . .
58 [tOJ
«0[S8)
«0
62-64
> Ad AHM m «M; itaAndMdfal warm «fao Mtti
Digitized by Google
174
STAimiBCIlT VI.
Inhalt
Coiex X>
P«rtigr*fhm.
(|: HmiDgeAkrte Gefangine Oad dem SdiaWwiw m
überantworten ; II
Teilnahme von Vogt und Schultheiß
Ungezogene Antwort im Ratsgericht
Reden eines Fürsprechen im Gericht . .....««
BewMffiietes Erscheinen vor Gericht
A|ip«llatimi all b«nids Q«riebte feHtotm
SkUung (hs Schultheißen -"riwi liaisgericht
II : Der SehiiUheiß richtet nicht über lügen und Erb* : II
Änttü des fthilfljitoi an ir B«8e
BcwafTnetes BhoImIbm TOT dem Rate
Hiffhondlnng wegen «rhobener Ankla^f
Klage wegen UntuclU. Niehtertcheinen cor Gertcht . . .
Jäte Btegav loll fwr im Bäte m BeeliC stdm . . .
: Mit Bann soll sich keiner aeUnBCO : H .....
II : Landeaveirat im Kriege : || . . . •
EiitwkaiAiiig ia UaA^fiB, dU nidit hbr ingageilMii rind
65
«5. M.
67
•S
«9
70
71
73
74
7S
n
77
TS
Tt
«0
dl
9»
9*
Flucht ttu» der Stadt
II : 8«biildak«fcMi «ud Koiit|wt«iz dM B«li- imd mUfidHK
Gerichfs : it . ,
II : Anklage einnh Unttchaldigen -.11 .
Verjaltriuig der lÜAge
Klage um noeimal gemammm Out l (?)
Schlagen des Schreibers
Abrochnang der Flucht von der Strafe
UAer 09wäU «md mMNcM 6i 8 nym jv fficMni . . .
Gehor»am gegen den Mikkr M 0ttMU
Bruch da Stadtfritdim
84
SS
86
87
88
I -
DtolmBgen am Aufgeben der Klage
BegleUung in's Gericht hei Unfugen
Einholung von Freimdejrrat
F«M von Fihrbm M th^kgt
Kein arrderer Klageveg bei Unfuge
Verbot der Klagt um Miete vor geietUehem oder welttichem
ArMte
Zu Mhtm dwreft dm
90-98
99-100
m
• Daß Artilel 7t -7.'j n r s p r ü n gt i c h in I) standen, wird weiter noch dadurch xvieifdhajt, dtt
der Art. 74 enteprechende Artikel 513 in D vtelleickt auch trtt tpäter eingetchoben wurde. S. dH<
1322
175
Codex H
Inhmlt
Codex I>
Futio,
9, Da» SbmfredU.
147
102
—
148 J
f
i
—
(140??) i
—
(161??)
\
— .
152
104
153
1U6
U»
106
—
166
107
—
108
—
m
Stimf« fBr QcidiM*, die doch in die Stadt koniiMB . .
101»
158«
110
m
Angeklagter wegen Wände toU dem Gerichte entweichen
III
160
in
.160«
113
Ifil
Wnnde oder Todschlag ans Xolwchr
hl4
(102 ? '0
(EnUehMigung *aus Notwehr' ist vor dtr Acht corzu-
)
163
Hilfe hei Xofwfihr . .
115
164
Verwundung eines Bärgers aoPerbalb der Stadt . . .
116
1»
ViederbetnlMa der Stedt inch Betodigoag der Aoli. .
1X7
166
118
167
m
—
168
130
169
121
170
171
in
17t
Ttmendnag T»n Knechten, die Buem gifen eioen
(l24
(173??)
Daß ein Meiiter die Wunde vor der Klage »ieht, xhadet
l
174
WundttMage notwndig
m
—
175
—
176
StUoff ititr Vtrmmim^ dbrek WMer .......
ar
—
177
128
—
178
—
17B
130
180
181
—
18S
13M
—
IAA
183
US
184
Der Geächtete hat »«Äü'balb der Stadt Frieden . . .
184
186
m
186
1S6
187
137
189
188
190
131»
üigiiized by Google
176
STAtiTRFrllT VI
Code» B
Inhalt.
Ciidea^ D
fmfeifraphen.
191
140
192
Di« Nacltbarn sollen dem Angegriffeneu hellen ....
14/
If»
HavaCrMmbioeli «neb bei Vergelt ang von Todidikg
14*
3. JN« madennQeridtte. (Kmipetanx u. Va^ahren),
510
611
Kern Jude «AI m seinem Hanue «im Selmle haben . . .
—
512
Vm ünfugm, du der Jtd$ Owrt, M der SchiiUkei& und
JJS-140I
—
513
Anklage Hne.i Juden ttm nceimal geteonnenea Ovt . . .
—
514
—
51»
—
—
238«
930
—
241
—
S42
—
24S
847
1
248
Zeagnil in Schuidaachen
163
202
164
—
S68«
Itt Ji» AkAm «ber B ati. «AhI mw AMÜH ab UrUOer
m
22b
8&2b
II : Amch der wdUiche Hichter ist Meran gdmnden : || . .
164
Nn IVÜ teftB Obrenzengcn xti bereden ....
100
—
—
»8
171
—
257
257»
II : Anfang und Ende der OeridUMÜtuHg : :i ...
t ♦ ^ ■ * • •
Der Sdureiba- de» veUt. Chricht« wird nicht vom Rate
bexahU
aw
Bei Vebemahmc rechtt. Verpflichtung auf ein Ziel AustcMuß
988
Xottfiltiu dit SihtdtketB&t
264
Heiadten und Führen durth den Richterboten ....
866
Haftbannachung des Biehtera bei J^amUeUung ....
866
B» Bete joB ^npAani WWm 8eU§i acm ....
' Mi $duebe die Amyrmubm ül«r Jude« Mar «n. jSK« atemden F fol 54 1>. .^m «fer Antn. unter
dem Text ergiebt tieh, daß ne lüohrtcheinUch auch in D, wenn aueh ntm Teil aU »pätere Einechiebtd,
M» finden waren Xun mtsjirkht F fttl '>s, D fo}. 27 Hur aler xltttut Art. Q77. Art. WO aiinul F 4s .
F fei. 64 Würde tä»o die Artikel, die ncitchen 209 und 278 atandtn, eHtltaUen hüben. Diese Artiid
nm /btden sieh in D c. fcü. 20-26. JedenfeMt mUt dieaee wem mtch sehr unsichere Resultat darmitf
hin, daß die Judemartikä ohngrfiAr da esmgetduibem «mmn^ «m» rnath über ScimUheiü tmd Jmdites
saeeukuret geredet wurde. Das ttimmt am der Angabe dea SehedOieißenneistums, tconach das Judengeridtt
dem SchuHheiß urafrüngliik euakmd. * Art. 368 = g Anyr.
Digitized by Google
1332
177
Codex H
ArtHttt.
Imhati.
Codex D
FoUo,
887
275
276
277
876
279
280
281
282
283
284
28Ö
896
288
289
£90
291
291
895
297
298
806
306
306a
307
308
309
310
311
312
ai8
316
316«
ai7
318
819
4. Dm PrivatncM.
181
- IM'ISB*
Bürgen gind für ein Wittum ein Jakr knfibar
LtegMkdm Got «Ii Wittom
Out ausKendiff dtt Bmgttmmt aik WMurn .
Üaehmtkm
Vergflhtääa WiUmm
TVittum, d<u Ehrachatt giebt
Witium, das Zins (j'^ht . .
Wittum mit gemeinsaiuem Gate gebftut . . .
NaA im 2Ws «M der Bau mbgtaekäUi .
Bau im Stand ru halten . .
Antprueh anderer aitf angebUdm Wittum . ,
B«eM 4(r ESrnkr mtf dw Wittum «. «. «.> .
Die GiiUit xxm Wittum
MaMen at» WOttm
IMftn ab Wittum
Die Zinsen vom Wittum
Mit 30 Jahren vtt ein Kind sein eigener Vogt
Alter des Vogtes
Abtettung des Vogtl»9 , . , «
Wechtd des Vogte»
Wittum
Antaitf 9m 6tit im Erief»
190
IM
87
m-m*
U : Feimie$gut teint ditrcA UeÖergalK an einen andern nicht
flMer auteOt :ü
Ikhuldener soü sein Gut nicht aU SulflirM »wyrtiW . .
Beraiene und unberatene Kmler .........
ünD.
281»
28 >»
29
Atitcit der Kinder an iriWirtartii Qitern des Vaters .
Anteil der Ktnder nn eneorbenen Gütern der Mutter .
Daa Vorauanehmen der Frau
Dm ViwAiMiuliinMn 4m IAhhms
* Sdicnkungcn unter Efieleuten
II: Qerichtszwang in Eigen- and ErbeangsUgeuheiteu
Ttihiitg dim WiMuiß . .
Verpflichtung der Erhen in Sehn
Weigenmg der Kinder tu teilen
216
217-239
88
> Die obige Zählung schließt sich der BeAenfoige der Artikel in H an En i.U über ebensogut möglich, daß
sich die ausgefaJknen Paragraphen noch auf den vorhergthcudeit Abschnitt he:o<jcn «mJ ztciacl^en Art. 257 und
363 m DastffoL 23<i—S4» gatmukn habe». » Art. ä86 besteht aus 4 Absätten, die recht icohl meä Fora-
ttagllm MUm tamOm. *ImTeKt tMamHAitSkad» VtH^eeattpreaeHd als 290 gezählt. Ai4H>jiM0e
ämObat nii>atofitf ini Ar <n(«iwr«nie EnKämmg imabem itt,t»iat*r äl» jünger» EitUrafnMmOm.
Str. SS
üigiiizuü by Google
178
STADTRECHT VI.
Inhalt.
II ; WeifferungderErhm,dteSchüldeHdeaErblass(rs tu :a}iUn :||
Erblüh« d«rf ohne Zottimmang de» BesiUers nicht weiter
wrlMItMi ««tden
Erbkihe bei TfVc/w^/ des Hoßtrtn
Ytiyäknit^ des BesiltrechU
£ckMi «n Bimbam «oBai iitcA^ gt$te^f$rt
Veritohlene Oewährt
Out m'cA^ tu verpfänden, das EhnduUt giebt
Begriff der Pfandtdwft
VertaU von Mmdm ViA
Anteü geben nur mit der Erben WiUen . .
Todesfaü de^emgen, dem Änteü gegeben ist
Eki§$ mrf TtOmg «mUtr Otter . ...
II • Verlauf auf Wiederkauf II
EkrtchxUJs beim Verkauf antuerkmMn . .
Pfdndm um Schulden in gemssen
MtUUr und itot» geateMet
• Ohne Widergage mMU in ojfnen Krieg ms nUm
* Bürger in anderer Kriegtdiemt mBm
Kritg«M HkM m die ^adt kommem .
r) Pfirht der Landleute.
858
J959
i60
Forderung «m Trötiung vor Meister und Bat
Wugerung Ar
865
866
Verwundung oder TotKcidag eines Lmdmanns innerhalb
da Burgbanns durch einen Bürger | 261
Vmfiitmf tiiu» Zmdmmmi ......
Zeugen des Lattdmanns
Klage des Lambnanm gegen einen Beihdfer ^
B6m Otwokaliait der Lmi4Inr«b \
Racbc der Bürger ati deren Helfen , )
Roche an dem Schidiger selbst .
Angriff •iom Lutomis gegen eian Muten n der Stadt
Ermordnng einet Landmanns dnrch einen andern in der Stadt
Onterstülsung eines Landmanns doroh einen Börger in
der SUdt
Angriff eines Landmanns gegen einen Bürger in der Stadt
MiPhandlnng eines BAlgan dnnli «nea LandraaBD in
der Stadt
Bniiwfdmg*iiw»Btef»wdwwli<iiMBL»iidiMMiD IndirStidt )/M7-278
Yeneundung
haUb der Stadt
Friede der Leadleute in der Stedt
39«
IhD.
L.iyui^ccl by Google
ia2a
170
CMec H
rawa
MC
•lo
mA
Bm
Sit
41 B
J
A 11/
ITOttUHg Ott aOrMmHf WH ^tMclt WIM IrMKff » . > a
1
2|9>J
Tröttung bei Forderung von TFciV? :mr? Ä'orn ...
SaI
•Oft
IW " - * MMitriar m " — ' — ' Mairf *arf aLJ^Jj«.
jMt JMMIIMIIN^ mNMr M OTHH •MV'^ '•WIM ■
i
£^< >
224
1
—
2»
JB^M .jj.-* '*-i|Mr woK. irifefwid M> OtMbAafi
i .
381
OefRBgtitiuliflM ebi«iBargerse?enL dvdi etoaaLaiidiiiMiii
—
383
Gefaiuiennahme eines Bürners außerhalb de$ Burgbamu
V
384
C^ensn'tJffr ScJutdigwig von Btin-f^rn in auswärtigen Kriegen
—
38&
Emern Landmann $oU kein Burger zum Kriege gegen einen
JO0
386
Verbot vmt Aufregung zum Kampfe; auch der iMiimMM
•
i. Lebflii und lVn(<n in rf4r SimU.
3B5
396
Meuter uttä Hat toUen Keme Atmenae <moernMb der otaat
415»
•
452
Laien von Vereammtkmgm der Domk^ren auegestMotten .
u.
408
471
478
474
4i7
478
—
470
488
484
496
Bit
496
SM
497
S80
Digitized by Google
180
4TADTRBCHT VI.
Arlikfl
Coäm D
498
480
100-
401
403
«06
406
400
499 a
489 >»
4Mc
499
fiOO
Aehnlicher Inhalt wi« 880
Spietn im WirtsliMU . .
323
SM
9. Handwerke wnd Bemdd,
\\ : OmeintaUU M'i'nr mit Tr-mf-^ I
Bau bei gmeituamem ßcstU atur Mauer
Neu-Anlagt rincr Trau^ .........
fflMiriHMM XuHtf Rift FcNftofN
Mauer mit Fenitem, die einem gehört
Niemand loO dem andern die WerUeute abdringen
Anlage ton Daten oder Britein*
501
503
504 (?)
fi06
121
606
507
f| : LoAn der Zimmertruie und Maurer II
II ; Dittutoertagen diaer Uandwerker : ||
* ÄMKi^onHnng mm* AWoiMi .fi<. ......
il : .StÄii-ur der Ilüter vort Zitnmerteuirn titul Mtiitrcrn \' .
V«rk«af Ton Wein aal der Breoacb and vor dem Mflmter
iu
812
813
814
815^525
816
817
818
819 j
333
SM -SM
Pni« dM W«n»
Fmk-, FaM- and HolsdiebsUbl
Landesverrat <?)
SMußdatum
Niehi einxureihen iüier ufahracheinlich. oder atcfcer
in D.
337
336
340*
»44
845
876
346-348
3S0-359
sa-sri
Vereidigung der Fürsprechen
*D«r W«iB mn üw FnHuni W«(k nAlt Inin JSagM ,
3Sk
32l>
m
33.
33«
3a»
1 Jeh tddAe die ArtilM 400^-406 tmd 400 kUr «m, cbgUA «e Sduu^u f»r fiL 32^
neUirt kor. BoHMm pam» H» nkM (t. die Am. 8. Uff), »m stambN m eed. Eß-
im md^ichl D pH. 53 (vgl. die Anm. zh Art ^2) Das Folio icdst hi-iefähr auf die
KbentO gehören sie ihrem Inhalte ttach auf Grund der für D gesicherten IhsyxüiHion in dt» kläm T«^
der Codifikatim. Hier standen liberdies naehweitHch die Artikel über ZinrnterieuU und Manrer, deKmi"
imlmUlklt tmumdt amd, Emdikk «mcM dw Smifairagni^lUerung keine Schmiaritktit, imafim f*"^
m Oieter Stdk wmitdm dm aaiitt fitkimim Tinvratlim 9 JttM US^S*
wurden tick, «MM mut «tcM ZÜi^ ilnpy% doB tk in D fMftwdw» iu
eit^ügen.
Digrtized by Google
1322
181
2.
Ueber sieht
der auf die Codtees D E F H J'^ beiügUcAe» FolUncUaU.
Artikel
0 t n
• M _ TT
IN VOntX U.
—
D
F
u
Ja
Eial.
1
S>
91>
a«
4*
8*
j
1
I •
_
_
_
1
1 ^
2«
3
_
_
- ■
_
_
-
16
16
3
3
_
92
4
3
9t
9 «Htf 8«
96»-*
6
_
96i
II
6«
■
HM
26 »-e
6«
_
aer
7«
4»
—
6«
aa
8k
87-88
_
8*
38
8
40—43
—
—
—
8b
—
48
9b
66
10b
88
11«
68
9«
63>
9«
*
104-U»
18»
118
ai>
116
91 b
115
23
908
39«
63«
811
SB«
996
41
9861
49«
988«
98*
1 AmhI m fl^M 8«.
Digrtized by Google
nfumaan vi.
ÄrtJcfl
m Coffer ff.
Folio in
D
E
Ii
OKA m^Jk
n*
MI
Zt} ■
2m ■
Mit
87S
17
.JA
ODA
Sit»
891
«0*
mW
oft
80
•8
800
—
—
810 (Zus.)
BM
Slö (Anm.)
32
47
m
—
IV— nr
328«
381
—
-
61
60
8(Bf
—
—
333
336 (Ac F.)
387 (J. F.)
2»
388
m
M
8M«
68
367
68
IMO
866
84-8B
58
60
60h
60
64
64
68
flSb
<8k
69b— 70
71b
71
TO
70»'
112
IUI»
67k
59»
61
61 b
63
66
66
m r.
67
TO
71
71
71
78
76
3
78
50*
34«
16k
67
68 p)
64
52
86
66
63
64
66
66
66b
67
BMH. tagt im J.
Digitized by Google
183
Artütei
Folio in
in <Mm B.
E
F
U
808
—
—
118 b
—
—
—
mm
—
—
—
—
—
73
41 >
«7
—
—
—
—
389 [§ 7|
41.
•7
—
—
—
—
32 b
—
—
—
—
405 — 406
33«
—
—
—
—
400
98«
—
—
—
—
417
—
—
68 »>
—
—
—
—
68 >>
—
—
—
480*
—
—
70«
—
—
46«
74 »•
88^
—
—
—
806
fiS«
94
—
—
114
—
wn
—
70
90
—
—
QQB
inj
IU1A
PUB
—
96-96
—
—
—
—
BW«-«
—
96
—
—
—
—
8004
—
87
—
—
—
—
88
—
—
—
—
NO
—
—
64b
—
—
—
618
76
BBD
»4
UM
Au
84
IMS
RAA
088
84
84
<M
84
B86
109«
586
88
687
48
BBS
71
Dig'itized by Go
i84
STADTRECUT VI.
3.
üebersißht
Her du Vtrwdnmfen 4§i StadiMefli*
SIS. IV
Codex AI
Codex D
1 .
8 ,
8 ,
4 ,
b
6
7
B
9
10
11
1>
17 J
18
2i
»
n
£&
U ,
87 ,
86 .
89 ,
81 i
88 .
88 .
1 . . .
9 . . .
8 . . .
4 . . .
6 . . .
6 .
(aiid dar
— uttaib)
7 . . . .
8 . . . .
9 . . . .
10 ... .
11 ... .
18 . . .
13 ... .
14 ... .
16 ... .
16 ... .
17 ... .
18 ... .
19 . . .
20 ... .
81 ... .
88 . > . .
88 ... .
91 ... .
89 ... .
89 ... .
87 ... .
toi &■
fol. &■
fol. 5'»
fol. 5>
toi 9*
fol. 6«
fol. ä t>
fol. 6 b
fol.
fol. 6*
fei. &b
foL 7*
foL6b
ood. A
1 Vgl. Emkittmt zu StB. IV p. 4 und *u St«. V p 17
> Darüber Hehl < Saalbach f. SU C*
* Bet* dm Worte « onklagehaft > Heht am Smäe angemerkt <g 77» und «cod. D § 108.» *
gerateni vates > bemerkt > rod. D § 262 » ; *m « beckeling ■
8 1.
§«.
§ 96.
cf. § 65.
cf. § 3 pr.
vid. 9 68.
§ 14 u. 50.
§ 3 a. 39.
cf §40.
cf. § 102.
cf. § 66 n C6. 73.
S 108.8
ef. t 108 V. 896.
§ 139.
cf. § 109.
9 HO.»
§ III.
§ 112.
8 86.
I 89 (n. 88)1
cf. 1 108.«
I 119.
t laa
I 181.
§ 198.
%9i.*
rf. ( ua A fei. 6b >.
«eni habe denne & gcsworn deine meiatere» tttht <cf. cod. D g 83».
Digitized by Google
1322
185
Cod«» A.
/TiifeiMMf 4tr VaHagef
94
88
fol 7^ ....
8 2ö .'
86 ..... .
S9
cf. fol. 7 >» , . .
cf. g 143 mit Zusätzen.
ae
80
cf. foL7b . . .
§ 148 adt Za«kls.>
37
81 .... .
fol. 8 a ....
1868.»
S8
32
fo). 10» ... .
88
33
fol. 10. ... .
Tide 1 444
40
84
foL lOb . . . .
§ 46 pr.
41 ,
86
M lOb . . . .
§ 46.5
49
36 f 4 * ■ « •
fol !!■ ....
l Cf. § 45 u. 84.
1 flf. § 164.
48
37
fol. 11» ... .
«r. { 46 ittf.
44
88
fol. ;iii . . . .
1 168.
46
8»
fei. IIb ... .
§ 60 11. 169.
461
fol 12" , . , .
§ 344.«
47
1
fol. 13« ... .
48
41
fol. 14« ... .
49
48
fbl. 1211 ... .
§ 349.
50
fol U" . . . .
§ 360 cf. § 63. H
61
44
fol. W»» . . , .
Y. 8 80. cf. 8 2&7 0. 394.
68
fol. 1Ö> . . . .
1 76.
68
fol. 16b ... .
§ m cf. % 184.
o*
fjj Ifta
t cf. 8 186.
j cf. $ 40 in fine.«
66
fol. 61- ... .
§ 138.
5(5 . .
49
fol. 16i> . . . .
S 17.
(Mit biscliof Hein-
riobaa u. ». w.) .
foL 17« ... ,
fii. 1 9 «. 88 (btide tlMcli-
IjilffiMIld)
67
« ♦ ■ •
K flit Imit mniflMft ItlAUIMI
Q OO llim V»mM i Jgl6 flhlVHBVM
Zu&tMll}. 10
68
OB
ßO
51
fol. 17 B - .
(■r s i;il.
61
62
f ftl 1 7 1
lut. il y .
l?;'). cf. § 378.
63
fol. 18b ... .
cf. § aao (ijt jw).
68
. *4 t • ■ ■
fol 18 b . . . .
cf. 8 820.
64
fol. 10" ... .
8 319 ('ig jar) cf. 8 323.
66
fol. 19> . . . .
§ 384.
66 1
67 1
"1
foL 19> . . . .
• « •
§ 77 n. 101.
cf. 8 163.
» Iii der VorUujf stehen kknUr «cod D» «mi Sterne: «cod. D ♦* 8 25.. Af''<"
<«id IM «UM sUOff« ao) numan» aldU «of. } 6S>. * Bei dem AbttU «docb sol die klaj^e o vhr
den rtt» ifeM <ef. cod. n § 27S.. 4 xma* aMt moc* «mU gemajn«» getollc - /?f< J w
sweiten Teile «TArbaszpv .«ilnf sie nit sn-crn» » s »p uteht <rf. cod. D • * § 80 cod. D 46 iof.
cf et 8 171». « In der sutiten Hälfte. « dif tfilkere • «. «. «'. «cf. § 346» «I»* «cod. A
fol. 18« d«««t in cod. D.. ' Doch tUht dahei : «cf. Mh>. ^ In Klummem steht hierbei: 'nht
fMiAg UB>. » fitcM itei der nceite» HäifU : • w«re »ber d«s der meister » i« ^« « driou dag^n .
«M Aomfe MoMert <cf. cod. D f 14S «vf der atet».
üigiiizuü by Google
!8n
STAI>TUK<:in VI.
stn. /r
(JiaJUimy ät* tJi'uekttJ i Zählung än- IViW<i|f«y
Coduc A
Codu D
6S fiS
60 59
70 60
71 fil
72 «8
73 4B
74 «4
76 66
76 66
77 67
es
79t
80 > > • * • 4 69
81 70
82 71
«3 72
84 ..... . 78
86 74
88 76
87 78
88 77
89 78
90 f ^
9li ^
92 80
aa 81
94 89
06 88
96 84
97 » »
♦ 86
98 87
80 88
feL 19» .
rot. 8« .
V. fol. 43«
fol. 14 b .
fol. 20 i, .
fol. n k .
fol. 14 a .
fol. 22- .
fol. 98« .
tet 99«> .
foL ö» .
fol 23« n. 86«
fol. 23« .
V. f. 32, .
fol. 23 <> .
foL 21b .
fol, Bb .
fol 241» .
fol. Ü6* .
fol. 5» .
foL 23l»<^.
fol 86> ,
fol. 25« .
fol. 2b b .
fol. 86. .
fol. 88 a .
fol. Mt .
§ 107.
§ 26Ö.
V. 8 23.»
t 109.
S 191.
of. g 216 mit Zuaatz.
ef. 8 67.«
'5 180;
ä 78.
§88.
8 4-
f 116l
§ 291.3
of. 8 1€8. lOBw 104. 106^
V. § 146.<
S 10.
cf. § 88.
§ 140.
cf. § 2öa
8 18S n. 184.
§ 3.
ir . 8 6.
V. 8 81 — Mk diwB bvebe.
V. § i'iH.
cf. g 109.
8 18.
§ 113.
». 8 79.
1 In der Verlage mit Stern «cod. D * § 2.H.. t gtm bei der Arib «and m1 in di« »tat
niaBw konen». * Ut nicht funt demaiek; k6mde «mdl STl MSett. * Ob eiA dne vMe cd/
D tMMt Mt nidU saue jttar. > KSmOe owk «8 heißen.
Digitized by Google
AUFZEICHNUNGEN
Obkr
Bii^GUÖFLlGU^^TÄDTiSGUE Mb BÜSGUÖFLiGUbl ÄMTER.
l. ÄHfzeichuHK^en nk-r dea iSchuÜheißen.
Dm SektMteUitmoektim liegt luw in dni «on «laanditr jnm IUI ohoeKftemlm Ai^Mkkmuiffm
mr, von denen sieh A und H auf dem Beeirlmarchiv, C mtf dem Sadtardiiv gtftindm haben.
A (G 3G0) int auf einem Imiyen, ettca handbreiten, am vier Sttlcke» nuammengenähtm AfJffMHWNf-
etretfen vm einer Hand in der ersten UMfte de» 14. Jahrhumderi» niedergetehrieben.
» B fMtt lieh in einem Papiereodex O 377, dtar kaHfkädiUk ei» ürbtat die» StruBburger Biatutm
und ein ftfcfistrr rlrr fitschfiflichen T.fhni<Jnde ijiebt. Er ist btschrichrn ron Wirivxwl , ^tmdh Sltulitti
I, 300 und Frits, Territorium des Bietumt Htraßlmrg IX ff. Hiernach ivt *der Coder m WeventiicJteti
die AbetMß einet älteren Origtimb, da» tum mindetten auf die eretm Jahre von Bertkokb Vorgättger
Johtinn (1306 — i:>2s) i-icUcirht alnr niif noch frultere Zeit zurückgeht und bis I3öl resp. 13i3 mehr
lu oder minder genaue BedalUionen erfahren hat». Die Untereuehung über dm Codex i»t nicht ohgeeehloiten
und wird tük mleM eriedigen hüten, die der Index » Band V und VI de» üriunäenibtiA» tauUtgt,
Iclt betmrke vorinußg, <Uiß sich die Vertmtmg wtm Fritt, die Ilandeehriß «Mlfeidte ndeft äUen Betlaad'
teile, durch die für dicut-n B(t>ul in Tirfmeht kommenden Stucke hentotiftt.
C steht auf langem, ums zwei Stucken sueammengenähtem Fapierstreifen ; es gcitort der Schrift nach
» i» He tweUe du U. JeMimtdirt». F«radUeiiMie Bände tiad m mAmt AirfeeidkHmtg helefligt.
M, h<a Artib J I—IC, ^f , Art. 17— yt. 3f ; Arl . >! 3 J u;,:dir,ic-s(-hridn')i. Art I ( nud SU tiod jtdodt,
wie aus der flüchUgeren Schrift hervorgeht, wolä erst nachtraghch von Mi iugcMtet.
Die aUette Am^teidlmHig bemUen wir in B. Die rerfassungamäßige Stellung de» Sthtdtheißen, die di^
Codificierung (B I) voraussetzt, ist eine von Meister und Bat dardiaue unabhängige. iJline Bewilligung
t» der städiinchen Behörden übt er ncine richtcrliclten B'tutl-ttimeii mis, dagegen haben Mei.slrr und Hat dir
Verpßtchtung, zu ihrem tienchle den Schultheißen als Beisitzer zu laden. Der Unterschultiteiß wird
MM ßehtdlktißen eingiteitt nnd hat an dieten eine Abgeibe tn leitten, InMIffM «IhAm neh mü dieter
Aufzeichnung dir Aiiilel 1 der Handsdirift A (A I). Tu der Anordnung der eiurdiieii BaUmmuiir)/!!
«MwAen jedoA A und B von einander ab. Während in B die Statuten über Einkünfte und richterliche
15 VMkHamen vageeffdat* dateheimmdtr afdhoi, »ind in A diae beiden Kategorien gelrennt, to ewar, dat
Artikel 1 — 13 von den Einkünften, Artikel 13—20 ton der ricltterlichen Thäiigkeit <les Jkamtni huml/ln-
Wie schon diese Ordnung auf eine etwa» spiitere M/aeeuMgtteit em A hindeutet, *o iaßt »ich auch
aus Eimetheiten die Priorität evn B erweisen.
A hat «img» AHUiA, in wddun die «NlvreehcmiiM Äbtehniite ton B teUgettäd weHergebUdet «Nif.
30 So ent!?precfien A 3 und 1 Ii /? HVnd ri in A i heißt : «iteni ilie zwcne m't7.ipennei»t4Sr do gi(
iegelichcr 1 Ub, so er angat>, so icird dicMS Institut der »wei Metsgermeister atn (testehend wrau»-
gtuHH. 1« B ia finden «r noA die BeeHmmmig, daß ßhrUeh neti Met^iermtitter getdtit eierden, die
y< ebt Tfamd em den jfciiiWiWIwi abn^ran Aobm. B 14 iet in A\r eneeiteH, B 16 in A 9.
Digrtized by GoO'
100
KKIl M ilL'LTIlKli«.
Siul'iiiK hiihen irir in .1 /. 'i, (i, ^, 10 und tl yanz tteue BealtmiHunfjfn, ilir tirh m Ii n^tch nieh'
mr/tiuien. Nach da» VorhergeHOgten ut r* umgcsehioiuteH, daß diese Paragraphen Weglatmungen ettief
emOutB »pHUr jwelkrietfNm Jt Mi» Uwitot.
Zwei BMtimiHungen iwa Jt, Arl. I und l.'>, frldm in A Die uttterUiebene Eintraguug der tettUren
itt miglklimireise kdiglich m^f eim tlieMigkeit du Schreiben JwäefcmffiJbvii, über die (Mmie der &
AxiälaHim9 von S 1 epreche iek tpältr.
MU Mmtiiekrifi B atimmt beeOgUA teitier Puragrafhen i— JO C «ftcfwm. DaB w ütter A^-
carhrwng Artikel 1T -'J(> Km > iuf i- :weiteii Hand g^si i,,-i{l,( ,t ii:>:ist fliu au f liin, thiP dif -,'' S^dtlufrn
ifi der urttprünglicAen Vorlage von C uw^tchertoeiee mcht gtitanden httben. Diese Atmalme gewituU an
Wa^nehttnUtMeit, wenw mV aeXmi, doli diete Abtduutte, «ftHoM ne OUrem. InhaU nath m A t—J2 w
(Einkaufte) geluirt hatten, erat den Bettimnutngm über die richlerlictte Thnliijkcit 'l's Schultheißen mich-
aeaetet eind. Auch i» B stehen ste an kUler 8l^, nnd so ist leohl die AHmAme gerechtfertigt^ daß
m* ent, maehdem B in A 1—30 tientrbeitet war, aufgezeichnet tcurde».
1h A ßolgt MMjeMicA der B 4 ««vractoid« ÄrtiM «far Aujmikm vm Borgern dank dm SiMt-
hnf fds Art, 25, Ikn^ ktbei der NMeatiiitiiiiff een B vom JSekrtibtr wM uMädha fiferadkm u
worden.
Die in A weiter folf/enden Paragraphen finden «nA hhM in B und (mit Anenahme vmt ArtiM 90)
auth nuht in C Ste charakterisieren xich hierdurch w/ion als »iHtierc Fortsetzung.
Am» tiergelben laßt »»ch siitutchst die Featiutzung über die mm SchHltheißen ly njd'nnu L'-hn df«
tdbMndiger Teil ausscheiden (A III). Bereits B (und ebenso V) weiiteu in Artikel l auf da» threr Zeil m
hesteJtende Verzeichnis der Le^utbräger Am. HoMtltc «oK IM «LthmibuAt* om^gutidmet N»K. flümmtar
itt rihnf /firfiffi da-. Will :n rrr'iffheu. rf'is »tu in »püterer Ahnrhrtft nl<t Citdey f! .777 rrhnUfn in',
und item Hedaktton B den ,Schultfieißeniceistuma aelbet entetattmt. Die hier ai^fge^iihrte Litte der Lehnt,-
*rdgtr (B II) »Hmnd im W«te$HMHH mit A lU «terajn. BajedoeknaA kMtrtr ^mdMfi timige
Lehen hnrits au f ,iie Kinder dtt tmk B moA Mnidn» LAiuMiggr tUbtrgigmgm timi, t» giebt Bdm n
frühere Aufieichnung.
Mit der Amtcheidung con A III scrfaUen die ubng bkUtendeti Artikel in itcet AbteHungcn, die
«•oh oHth ArM BAaUe muh «1» 4wei Mlbifämi^ tu vertdUedenen ZeHm gtmadde Aufmehmu^
tharakterisirrrti In^srn
Die erste umfaßte die Artikel i'ö— Ji*, dte andere reidU con 3i bin zum Schiaß. ta
A tl, ao mmw idk die atatutm 96—33, »H tAguAm vom den ämßmn Merhntdtm MM* am
inneren Griindm ede UibMmidiger. A I tArt. l- i'>) zeitlich lUKhfolgenfler Teil, anzuaehe».
Der VerfassungsiUiiland lutl suh im V-ri/leich zu A I bereit-^ iiiyihdcrt Xtiih Art W «ffrf rier
Bai den UnterechultheißeH, eine Bestimmung, mn mkher in A I noch kerne Hede war. Im Gegenteil, nach
the.ve Tii'ftiipiif^ i-otA'/i H'/i- ihn fni lu.h! annrhmfu. >1id't lyntde icegen des Wi^lrr^pniih'-. in
welchem dieser Arttkä zu dem sptiteru Verfa«»uug«zuslaHdit ateht, derneibe in A I weggeblieben ist. Bei
der weprOngHt^ Bemieittmg vm A 1 hat er, da mwt «Be Bertimmmgen «w B hertlhergetwmmtm
»ind, tco/U nicht gefehlt Als gelegentlich der AhfaxKung von A II dieses mit A I als genteinsames
Games verarbeitet wurde, mußte er gestridicn werden. Diese Beziehung wird bestiUigt, wenn B die »
BatimMung triß^, der Unterschulthetß müsse au den Sehaltheißen 10 Urnen abführtn MHd A II (Art. SU)
hierüber nagt : • daz waz e vormales. dw «in nndmelmlthunfl g»b «in idlnltlmiaMll «lle wAAmi
10 nnccii.» AmJi «r?);<f knüpft A II tlirHi toi A I im. yo. irmn hin- frstriefetzt tcird. daß dem
Unterschtdtheilkn alle Umnahmen HHfier den noch an den Schultheißen ftilUgen von Weinri^ern (A I
Art. 9), COM BOrgermufitakmeit (A I AH. a&) vmd «m dem BM&dkiBAwM (A I Art. 13) tmkmmen «»
tollen.
Dietelbe» verfatmmgtmaßigen Vorua/fnetzungeH wie A Ii zeigt V iL In V I Art. i iti der fitr
A I ab ^ulndicN aitge$immene Paragraph <tt«f dt» Eimttmmg da OMeneMMMIIm «iwck Aw Okf^
t^ultheißen noch stehet» geblieben. Hier aber amd die etiuelneu ßeslandttOt dir Codißcierung aatk
nicht wie in A aehließliA durcA einen Sehrtiber nttammttgtaiMtet : vMMIr tierden die jeweOigeit M
Digitized by Google
t
l>KR »;tH l.l iin-> 191
Weiterbildungm dt^ SchuithetßeHweittum» m»i terschiedenf» litindeu hirnuyeitchrieben So ist in den ron
Mi aitfgezeichneten Stücken dit SUBung der stddtisclien Behörden dem SchuUheißetUum gegeniAer die
gleidte, wie »ie «ieh m A II dantOUe. Audi hier in Arne Art. 21 der üktermMäktß bertÜB von
Meister mul Bat ahhfniififi ge>Fordfn.
i Die spaUäU Aufzeichnung über dm SchnUheißentum hegt um ttt A IV (Art 34 — 4:{) vor.
Meister und Bat Indten ihre Kompettazen im Vergkidt zu A I und A II ganz mßerordentUch
mtetUrU Der SdlmUkeiB idbet ä( jettt «in mw ihtm» dmduuis eNtattgiger Bemder gewardei». Vom
der .■^tädtifchi^n Behörde winl i'r jet:f ein;]e^i't:! Währ'inl er Himh A I 'Ali /.OJ nh Ttichter aüciu
kompetent tcar, bedarf er jetzt bei der Entiassiing eines VcrftafleUH der Erlaubnis liea Meisters und des
n Xatee. Dem «wtopwwltewt $M /eM He Bimt^mm «m den Weinrüfem und «m fiUl^en Bußgeldent,
die ihm A II ikmA reterrierte, an den Rat abzuführen. Die Befugnis der Bitrger auf nähme, die ihm amk
A iJ (Art, St9) noch tngeakmd, iet ihm aöge^trodm (Art, 40j. Der Unterschulilteiß scheint ver-
«ehHMMlm 4» acte.' Men^fffma tmni m Artäiti 39 mir von eweiSidUem gesprochen, während in A II
«m einer entepredtenden 8Me (Art. Xt) direi Bidder (nadk C 21 die *wei ftidiee» aaeetdara und der
** ülttersehultheiß) rrtrnhnt vtnhn Erklärlich rrrirt r«, daß der Bat f< »»t7(< mehr für nötin hiflt jetit,
nadtdem er edbttandtg ttber dtis Sehultheißenamt perfugt, noch den Beamten su hatten, dessen £in>
eeUmif ihm «k der Zeit einee (khergangeitadinmet ein« gemeee Eimoittmif entf da» SdhdMSet^feridd
garantierte.
Wiederum ist wie früher bei A II dif Aufreiehmivff A IV uitfit /•hxfadi den bestehenden Artikeln
*0 angehängt worden. Man itat, wie dtm schon dte etnheititche SeJtrift von A bezeugt, etne Gesantredaktion
«ARtNdlcr BeeHmmmgen tttr dae Sd^tdäteillentmn eorgeuemmen nnd m Fdge deuen dnreh einen Zaatde
tn A 1 Art. i9 den Widerspruch beseitigt, in weichem sonst A I rtt A IV .•<tehfn leürde.
Folgendermaßeu gind alto die Bedaktionen über da» IkhuMteißentum iidiaitlidt und eeitHA eu
eeheiden .-
» I.BI Art. 1-^19 und C 1 AH. 1^19; geeondert exieliert «foiicAm dieLMe der LdmeMgerBIJ.
2. A I Art. J—20.
3. B l Art. 17-20; C I Art. 17— äO; A I Art. 2l~2i.
4. Almill (Art. 1-33); C II.
'>. A IV und GeeaaOriddkUon von A (mit Zusatz tu A I AH. 19 und Neubearbeitttng der Ldme.
SU tritgeriitte B als A III).
Wenn mr jettt eiM teitliche Fixierung der Aufzeichnungen versudim, M Wit «teh eunächst für A
ob Zeit eeiner ISiederedmfi die trete S^fte dee 14, JMtwnderU konetatieren. Die in B 11 (und
größtenteils auch in A Uli rorkommenden Nnmen !»ind mit Ausnahme rlea vmt Windee^ in Kalhr.^rja.^srn
(koM = Johtmt V. }y. in A III) sämtlich für die stcamiger Jahre des vieridmten Jahrhunderts
» nndueeiebor, die meieten begegnen aodk neek im darattfdgenden Ja'.rtdttU, Jdkme ». Windedt iet
S363 tot Johtfi.i von Brr.iti ttf finde ich überhaupt vorläufig nicht.
In A I ist von den Judenmetsgem, den Abgaben der Juden an den Judenedudtheiß u. e. to. die
Bede. In demtdien Smm geedlUkt der Inden in A II nnd A IV Ertedhutng. Da eelt i3«3 mtf
c. 20 Jahre keine Juden M«Mr in der Stadt eind, eo etammt otw dat Wefetam ant der Zeit vor dem
ia Judenbrande.
Xadi A IV icird im Gegentate zu A 1 und A II der SchuUlteiß vom Rate gesetet. Fwr die
JUMngIgkeit dKcMt Beamten von der elädtieehen Bddkde läßt eieh nun ein eiemUek terfünmtor Termin
iiugi'hcn /(k.s Vfkunden des Jaitrea i:i43 ersehen wir, daß das Schultfteißentum vom BifcJiof au den
Bat verkauft geweeen iet: laut Urkunde von 1343 Januar J9d edkn beetimmte Einkünfte zum Rftdskauf
4ft dee A$fdee vermmdt veerdtn und au» demtdben teikre iereit» K^f eme CrrJhfmtlr vor fifoKMftcr 1(1, nadt
iceicher der Kauf volltogen ist. Allerdings ist nun die Verkauf surkunde nicht mehr aufeufinden. Träte-
dem l'ißt .vü/i ::ifmli<h t/nuiii di<: Zeit ihnr Au\ffrti;iunft bestimmen. Das hirt-it.t cnriVinle AJdenstück
von lä4ä Januar US sagt ausdritckitch, die Veräußerung sei notwendig gcKeseti icegeu der mannigfachen
Bedrüngniaee, in wüdie die Eird)« im BtreU »miedttn Kaieer und «ährend der Q^angenedtaß
M Bimk^ BeHkdde imd «om^ getvden eei.
Digrtized by Google
4!«
»EU «CHVLTnnss.
Die kritiscliKtm Zeilen fiir lierthoid sind die Julite 1339 un/l l'Uo Ausdrucklich erfahren wir,
daß der Bischof 1340 bedeutende OeJdaMgaben tu leisten Itat : muß er doch »einen Feinden, dem Herrn
WH Kirkel und Johans von Lichtenberg, je 1000 Mark Silbers autuMem. ^ Da ist «oo/4 anzuneltmen,
iat dlMMb StrOiM, da mAw Kuam äiuth dm varmußtgai^iiim Krieg »iekeiUA «neUgft fumaem
find, 'tttrch Veröußerting dcx SchnUheiPentuma utid andmr Aemtfr ^rine Schulden gedecfi hat 6
Wir können aiso ais Xeit der Abfassung von A IV und der Gesamtaufteidmung von A einen
Tum» swudm 1U0 imd 1S4S Nw. /Mteetww.
A I und A II find, icie aus ilnn früher Getugleti hermrgrht. lor A IV aufgesetzt ttorden Nmt
«IcU AI, B 1 und V I seitlidi sehr natu, B i oter wk C I weiten auf B II Am. Die kierm tntkalteme
Nammdüte der LdtiuMIger paßte tmn in die iwamtiger Jäkre du 14. JeMtmitiU. 1» dme £t& lo
ungefähr fönt tdso audt di» Catlituirriing von B, 0 I und A I. Als passendster üeUftuJtt bietet sich
hier r dns Jahr tl:}'.': tntrde doch damals das 6. Siadtredd i-<rfiißt, tfiid e* itt WOM MMMMfeMM, daß
gleicJiscittg die Kompetenz des wiclUigsten Bichteratntes ßrtert Korden ist.
A II tUht MtHM Jwjfdken A I A IV. X$ foM mt dkm Jmtkmt dc^ der eüuig «ar-
kemmd» Nam dm Ontfolum S^reKn fUr dm Jakr 1339 nadmitbat M. is
A,
Ilem dis hftrel sft d«m 9chttltbeissend&me :
[l] ilem waz frörneder hile her kmnel tind gesahzen vischc leilc Hanl, do gtt
iegcliclicr z\i dem jore 8 den. und sol men in ouoh eidegen ; che er keinen gemein
habe, der gil also vil. w
[^J iiem die frumcdcn luie. die* do bolcbeu und wiUiage feilie liant uod sü
vesserat» do git oucb ieglicber 8 den. hant s& keinneD gemeiner, der gii onch
8 den.*
[3] item in 4er vasten, wer beringe vi ille bei oder holclit n, der gil 8 den.
het er keinen gemeiner, der git also vi], du lieclnrf men wol, daz men sü ei.ligen. ■»
[•/| ilem» die zwenc mclziger meister do iegelicber 1 lib., so er angol.*
|öj ilem weite busgcnoszc wirt, der gil 5 sol.
[6*1 ilem welre brotbecler oder butger ein awin liAwet nnder den beneken, der
gil angondcs von dm ersten swtne 6 den. und der noch von i^licbc ein Ldlben.
[7] ilem die melziger, die nül busgcnosira «ni, den ml sol men lüteo; der »
gil ellewonno '? lih.. etlcweuno 1 Hb.. filso men dennc mag. wer es, daz men in
nül verlihen molite. so sol men einen iegelicben, der nül bnsgenuäsc were, zfi rede
Selzen, so git eiurc augoudes C sranpfpbenninge, * von icdcmc rinde 1 den., von
vier schofTen 1 den., von iederoe swioe ein hdbding. *
[S\ item ao gU iedelicher warffoter an dem winnahtobeat 9 vnrOei» 3 klein, m
3 nnllcl, drige grosse.
\!f] ih'xn Wi^lrt- \virirn!Tpr angut, gi? 5 sn! und sol sü <mch gen bi demaeiben
dage und lüUe er jocb nüme, so müs er sü doch gen die 5 sol. *
a. Am Jtenit n« Kreut.
1 Igl I^HinU, SerIhM nm Bududt. StroMburf 188», 8. 13». * Vgl, B t». > Kfl. Ji U. «i
wbnmn» FkimHArndt. ^ Vgl. B 14. • VgL B 19.
üigiiized by Google
DER SCIlUhTHEUiS.
193
[tÖ] item welre usburger burger wirl, der gil 5 8oL und dem scriber ein Sol.
und sol ouch swern, das er über 10 Hb. nül habe.
[11] Hern die judenmeUtiger sülleiU ouch mit eime sciiuUlieissen uberein kuramen
ein balben zenlener oder me hunslilz snUent üne geben. deltenU sü des nüt, so
t sullent aft geben von iedeme rinde 1 den., von iedeme kalbe 1 den., von vier
achoffen 1 den., also vil sfi Irslabent ein jor
[12] ilcm dir judcn sullent oucb cime schullbcisseD geben 10 Kb. an dem
winabl obciit und einic ünderschultheisscn 2 Hb., öbe wellent. '
Dis äiut die rchl dem schfidlbcisendum.
M [13] item die frevele, die ufle der pballzai valknt, do ist das f&nfte teil des
aehnllheiaaen.* aber der acboltbeisae der teilet eime vogette von dem fAnAen teile
das Irileil und blibet dem' schultbeissea das zweilcil. ' wcnne aber ein scbullbeiss
sin teil vareii lot. so mös ouch ein vogt sin teil varLMi losseii. und also vil ein
scbullbciss vtiren lol zik sime (eil, also vil sol ouch ein voget zu sitae dnllen teile
Ii varen lussen.*
[14] wenne onch meiater und rot einem burger enphahenl, ao wirt dem achult-
heiaa sin t«l. ^
[15] item der Juden gerihte ist oucb des schiiUbeissen und seilet «nen Juden
scbullbcisz d;ir. und wo der Juden schullheisz es nul gehöbellcn map. so sitzet eiti
HO ünderscbulllit'i^^z dar oder ein schullheisz selber, uhr es also Iii. und waz bessc-
runge do von veüet in uanigcr bände weg, daz vellel eime schullheisz und waz
s6 einuDge Ander in mocben, do vnrt dme sobultheisa sin teil.*
[16] item es sol ouch dn iegdich Jude von leigensadien vor dem 8cbultbeiffi(
gerihte nemen und nül vor den andern zweigen gerihten.^
11» [/7] item» es süllent oncli die ander zwei wetliche gerillte m'it von frevele
noch diebstal rihlen. wenne su sulleut es alles vir den ächulliieisscn wisen. und
suUenl die ander zwei gerihte numcut von gellscbulde rihleu,** und weuue der
schullheisse n6t gerihte hat, ao suHent die ander zwei gerihte ouch nAt ribtra.*
[16] wenne uik b meisler und rat abe eime rihten wellent, ao mts der ächult-
ao hdsse und der vogt do bi ain und sullent in üfA kesügen ane ein schulthcias und
ein vogt."»
[IfJ] item*^ ober, weuno ein scbultbcissc einen mit sime gerihte vobet, den
kesliget er und rihtet oudi wol abe ime one meisler nnd rates willen und gehelle, "
wer es, das das schulUieissendftm n6t der sielte were.
tt [20] wenne'' oucli meisler und rat von dnre wund«i rihten wellent, ao mfla
der scbiiltheis.s und ein vogt ('uler ir botlen do bi sin.
[21] ileni wo ein niulfilic gut uf der Strossen, des »ich iiienuni iiiinimel, daz
wirl eime scUullheiszea und eulballel er daz. kumet ober ieman, des es ist und daz
■. Am Mamit m Xfw. b. Wk i. c. Wü 4. IT» «>
40 » Vgl. B ö. * Vgl. Stli. VI, 04. » Vgl SOt. J, 40 utui 4i. * = B U. ^ B 3.
Vgl. A 25 und 40. • = B 5. » = 1» 7. • Vgl. SlÄ. /, 14, • » B «. »• = B 9.
Vgl. B 10.
Str. «3
üigiiized by Google
m
DF.R !>i:Hlt|.THGiSS.
kunllicli tnaohcl, dein sol er es wider fachen, nnde woz anders dinges were. daz
iiül rehl\ erlig were, (Irz sul inen eiim; schultheissen eniwurlen, do es die sibeo
bottcn oder die xweiic rihter betindent, wanac Sil beide derüber gesworu hont.'
[<^4^J ilem w«le man oAer vrowe slirbet one libeserbe. äax ist des schultheiasen
und soll es behsiteo ; 6be leman knmmef der ktinilicb machet, das er rebt erbe ist, »
dem sol er es wider geben, bat oucb die vrowe oder der man denhein sele gerete
geselzet, daz sol oucb virgang babcn. bat oucb der vorgenanle man ein elicb wib
und slirbet der man, so wirt der vrosvon daz drilleil und die zweilei! dem schnlt-
beisscn. slirbel oder die v^o^\e, so wirl dem man daz zweileil und dein scbullbeisäeu
das driUeil.* t«
[33] item die biecker h6reul auch lü dem achaltheiaeendlime.'
[94] item* das hus> do daz geribte inue ist/ das li5rel oucb zö dem scbull-
beissendöme und der kclre, der do isl ünder deme rihtehuse, der zinset dem scbull-
heiäsendflmc ; und 6be ein underschullbeisz were, der das scbullbeisaendüm helle
Jores umbe einen zius, der mflsle daz bus decken mit aime kosten, ao es not delte.* »
[25] unde ein aehultheiss mag onch einen sft barger enpbohen, der under sehen
phanden hat und in der stat aehshaft wil ain und das sweret, der gii 5 sol. und
deme scriber ein sol. ; und doch also, ist er iemannes eigen, bcsitzel er in in des
jores frist, so mAs mrn in imf losscn vollen und ist imc nüt mc heholfen und isl
kein burger me. hei er oucb keinen krieg vormales gehebel, 6be er burger warl,
do ist men ime n&t zii bebolfeD.'
[Sl6\ wer es oucb das meister und rat das sehultheiasendAm lihent eime undere
achttltheisi ein jor, daz was e vormalesi daz ^in underschuUbeisae gab cime schuli-
beissen alle wöchen 10 uncen.^ der me wolle dar*' \eni geben, men möblcs oucb
wol eime ander üben nnd m'iste dcnrie der ünderscliiiltheisse die leben usribleu »
ein ganlzes jor von des scbullbeissendümes wegen, und öbe meister und ral übereiu
kemant und wollenl daa achnllheiaaeBdftni Üben Jorea unbe ein sina» so hbnH «in
Andersehulthdaaen an, daa er 10 uncen dder me gebe s6 der wAchen von dem
scliultheissendÖmc und raös denne die leben gehen von sime kosten ein gautzes jor;
und waz denne zft dem .sclmllbeissend&me höret, daz wirt eime undersctmltbeissen »
nües sammel ussewendig die 5 sol. von den winriiffer " und die 5 sol. von den
burgern,* und waz von vrefcle an welUicbeme geribte und uffe der pfallzen ist,'"
do wirt ime oucb, nüt dem finderschullbeiasen.
[27] von« akbende und von stoaaende und der eime sin gftt neme one^ geribte,
daz viele alles eime oberscbullbeissen. und waz die drigc rihter ^'^ oder die hotten u
\irstunens gfttes vindent, daz mflssent sü entwurlen eime oberscbullbeissen bi
irme eide.
•. Am Rattilt ein Km». b. Fcrl. ; *iAx». c. Am JKmrfc «m Xrm. d. V^trgtukr. filr:
• one dlcoie>.
' Ii 17 ■-' — 7? /s s ~ ß J9. l>ic< ki i Hi nf^t r von hickcn, stechen, hauen. Vgl. Sehen, m
ülossartum lüJ; Ikltop/lm. Ah. iüuslr II, 33u « f. * ikhmidt, Str. O. h. U. 2i. lOG. ^ Vgl B äu.
• Fjl. StB. VI, IS. ' Vgl. B 1. « Vgl A 9. 9 Vfl. A 10. Vgt. A IS. " J««* C »i
dit jwei tTnterrwAler «itd! der (/nlerwA«M«i/{.
Digitized by Google
[88] wer* es oueh das mao ein verderbelte vor dem schuUlieissen, «er es, dax
inen bi deme ül füudc, daz dem ficrihlo hübe, do nicman uffc glagcle, do wirt dem
ftberii sdinlllicisx. daz zwoilcil iiiul di iii vogl daz drillcil, do der vogl von rihlellc.
\'J!i\ ili.iii iiu'ii fiii oucli zu der licliliuis (Mino olx^rsrhuUheis)! zfl dem inöusler
A und zu saiil 1 Immun und zä sant Pelei und zü sant Stephan, zü iegelicheme ein
Icertie, do ein vierlin sft ist Inimmen.
[30] item ieder hirte umbe die sUt git eime obemaobullbeiaseii sft oslem ein
krannicb.'
[30] ilem alles di»z, do ein schiiltlidsz von rihlol, dn miis ein vogl vuii lon^n
in von allen döden, ussewendig von üicii ;ihc sniden. dn iniis ein nnderscliiilllieisse
von geben ein sol. ; snidel er zwei obe, so gii er d sol. und sol oucb ein vogl ein
bencker haben.
[31] unde was von dem Juden geriblen vdlet, das will eime ftbern aohuU-
bcisz alles.
i:. \3^] item her Grosjobannes Neppclin* git z"i winnablen 3 sol. und zft sün-
gehlen 3 aol. dem schullbcissendüme von eime huse, Iii eiusile uebeul dem rihüiuse
und slosset uffc den groben millcnander.
[33] dis sint leben die das adraUbdssendftm gil jores :
(item] de* Sebillttt Und« sft ieder fronevasten 10 sol. und 3 heUbdiage.
w Hern des Waldeners kindc zü ieder fronevaslen C sol. und 3 belbeling.
item hern Johans von VVindecke* zü ieder fronevaslen 15 sol
ilem hern Uödolf Slubcnweg und hern Burckarl Stübenwcg zü winnachleo 5 pbuul
minus 5 sol und den selben zu sCiDgeblen 4 phunl undc 5 sol.
ilem des Scbultbeissen seligen kinden sft winnablen 8 uneen und sft sAngehlen
B B uncoi.
ilem hern Hag Zornes seligen kinden sft winnahten S unoen und sft sftngeblen
8 unoen.
ilem bera Clauwcs Jungzorn und hern Johans Zorn uad Clauwcs Engclbrehl zü
winnahten 8 uneen und sft aftogebten 8 uocen.
u ilem Huge von Winterlur und Kftiilzc von Winlertur sft dem Engel sft winnahten
1 pbunt und sft süngehlen 1 pbunt.
itrm Cönrat Rihter zi\ winnahten 10 sol. und sft sftngeblen 10 sol.
Summa 22 pbunt und 5 soL *
«. Am Saitit tM A'ftttt. h. WU ».
tt * VgL C. 31. » Groabans NepUn im Rott mO{mo. » Johans von Wtndeckc f ISiiS. Ktmlier
von Kmtlo6k, i. gekkm Aldi U, 435. * Im CMbr Q m /MW yW^mde «Ifcre IdiU Oer
Lehenatrü^ (B. II) ■
Hic notantnr feodia, quo cxpediutiir ät oiBcw woUvtetw Aig.:
Primo lUn Sti^bcnwegen von Hid«eke IB InIo Mtifitatii ävaatü 4 lib. cum 10 aoL im. «t 4 üb. ia
40 fe>t<o 6 Johannis baptiste.
Hern JohMini de Bentette & loL in fctto uUvitotii domini et 5 sol. iii fesio s. Johannis baptigt«.
item illis de Wintertur sft ddlD Eag»! 1 lib. in toto mtifitetw domini %t onun libmn in foito
a, Johannis baptistc.
item Nioolao dieto Zorn 8 «im« in Mn astivitati« domini at totidom in teto b. Johuai» bsptiit«.
üigiiizuü by Google
196
HER iMIULTHEISS.
[3i\ der schiillht N/. den meislnr und rat Sebent an daz weltlich gerihle» wirl
swerende, ilnz s*I!)r gerihli, iu allen den prf'n nml relilen zu behallcntlf . so vem»
er kan udcr inüg bi simc eide, also es herküuitin ist aiK' iille pjovenli'. wer oiu)j
daz iü iemau darau irrcllc, daz sol er uieisler und rat verbringen iji deui selben eide.
[35] er sol ouch swcrcn alles, daz ime von dem geriblc würl ödere von des '
gerihtes w(^n, in welicbea weg das Teilet ime ödere iemao von sinen wegen, das
er das enlwürte meister und rat und oudi nftt vam lasse« das von des gerilltes
wegen vcllct, an meister und ralcs urlop oder des oder der, an die sie es setzent.
'76'] tr wirl ouch swerende, daz er kcinf miete, die wile er schullheisz ist,
neuje in ili'iilieitipn weg od*»r sin wip, sine kinl odcrc sine gcsinde oder andi-rs
iuman acme, daz imc werde oder aülze irue kumen mäge in dcnheineu weg, die
wile er sohnltheisz ist. unde wenoe ouch ein urteil gesetstet wirt, daz er die nftt
verziehe durch denhein hondermiete oder durch mietewon noch durch liebe noch
durch vorhte in danheiiien ine alle geverde.
\.17] er sol ouch slfnen ufle diebe, uf bOse und unverlige lülc und heisseii »»
stellen bi simc cide nntl sol micli die iifil la^so'n gon durcli li^pdetle. miete odere
mitcwan än meister uud rati s urlop ( dcre an die sie es grlzeul.
[3S\ er sol ouch sweren, daz er die zwene rihler uud ir holten ime beisse
sweren ime vir sft bringende alles daz, daz gerihtc ancgot und ime bitlicb auUent
vArbrittgen, also es herlcomen ist und daz er rihten säUe glich dem armen also dem »
riehen, Aoe alle geverde und ouch da/, er daz geriblc habe in der Juden schul io
aller der messen, also es berkomen ist. '
\.'{f>\ PT sol ouch keinen winrAfTer lassen angon, er habe denne fünf schillioge
gelitii und sol ouch diu phenuinge meister und rat «■iilwurli ir. *
yiO\ uud sol keinen zü burgcr enphohcn an meister und rates urlop, oder* *
an den sie es setzent. '
[4i\ er sol ouch keinen kneebt setzen noch entsetzen In meisler und rates urlop.
[^^1 er sol ouch keinen pbenning l^hen weder umbe Juden noch umbe krislen,
daz daz gerihle anegot bi dem eide» den er drumhe geton het.
[43] itetn Metze Hafenenn zA Mollesheim git alle jor zft sont Marlinsnsht »
5 sol. phenoig deme schullbeissendiime von eime rebeslilicke.
it«tii Hugoui clicto Zorn 8 anccc in fcsto uaiiviUUa donini et totidem in festo s. Johannis baplistr
item ifohMini dicto Zorn et fratribas sois 8 naoM in (etto n»tiviUt» domini et totidem in fe»to
s. Johumis bnptjBt«. u
itcin tUvUi Sihilr <(nolihpt jt'iuiiin (iiialuur tiMiipiii S sol « f 'J oboli.
item dicto WaliL.iiui quoiibut jejtutio qnatuor ituummm h huI. fX 3 obnii.
item der von Windecke in Kalbcsgassain qnolibct jejunio ({uatiior temporam U Mt.
item Cftjirado dicto Bilitet qaolilwi j^jnnw qontoor tempomm & soL den,
Sanuiui h»mm est S9 lilk «t 6 nol. dam. «
1 VgL Ä 15, * VgL4 9. « A 25.
Digltized by Google
DER SCaiULTUElSS.
197
B. (B I.)
Dis sinl die reht, die zft dem scliullheiszenlömc liorrnl zu Slra/.burg :
zfiin ersten, wil er einen underschullbciszen setzen als gewonlich da har isl
gewesen, dem isl das gerihle da har verüben umbe 10 üulze. er libei es öcb wul
> lürer, obe man imme volgeo wil, und würt dcli der undarschulÜidBie die leben
rihtende, als nhl ist,* nlse hie naeh gescfariben slat. der sinl 22 IIb. undSsol., die
man von dem sdhultheiszentftme jeigelicb git und bant es die cft' Mien von der
slifl. wer die sint, der nammen slat geschriben in dem 1« lionbiiclio.
[<?J ilem die frevele, die ufTe der pfaltzen vnllcnt, du ist das Cuufte teil dos schuit-
10 heiszen, aber der schullheisze der leilel eime vogcle von dem funlleD teile das drille
leil und blibent dem schultbeissen xwä teil, waime ab«' ein flohttltb«ne rin tdl
vareu lat. so mfts ein vog^t öch sin teil varen lassen; und alse vll ein sehultheisae
varen lat xft sime tdle, alse vil aol (icli ein vo^^t varen lau sA wme dritten teile.
\3] ilem wenne Ach mdster und rat einen burger emphahent, so wnrt dem
16 8chultbeis/>en sin teil
\4\ ilem ein ächullheisze mag öch einen, der under %ehen pbunden hat und in
der stal seshafl wil sin und das swerel» zh burger empbahen, und der git imme
5 Schillinge und sime sehribor einen Schilling, doch also isl er iemannes eygen,
besetzet in der indewendig eins jares frisl, so ist men imme nüt beholffen und hat
tt in för keinen burger. bat er &ch vormales keinen kri^, e das er burger wart» da
ist meu imme öch niil beholffen.
[5] item der judcu gerihle isl och eins schullheiszen und setzet einen juden-
scbullheiäzeu dar. und wo er es nüt beböbclen mag, so sitzet ein underschulthebze
dar oder ein schultheiaie selber, obe es also lit; and was besserunge da veUet in
» maniger hande weg, das vellet eime sehnllbeisien ; und was s6 einungen under in
machen!, da wiirt eime srhultheisBen sin teil.
\6\ ilem die Juden genl 5ch eime schullheiszen zfi winahlt n /^Uen j^huul und
öbe sü welleril eime uTiderscbullheiszen zwei phunt, das lit an in.
[7j ilem es sol öch ein ieglich Jude von legensachen vor dem scbultheiszen
M gerihte nemen vnd n&t vor den andern sweien gerihten.
[S\ it«D es sAUent sieh die andern zwei weltlidi«i gerihte nAt von freveloi
nocb.diepstal lihlen und alles vür den scbultheiszen wisen und süUcnt die andern
swei gerihle ntiwent von gr-ltsrhnlde riblen. und wenne der adinllheiaze nüt gerihte
bot, so süllenl die andern zwei öch mit rihtm.
3» [f>j item wenne öch meisler und ral ab eime rihlca welleut, so müs der schull-
heisze und der voget da bi sin und gelurrrat in n6t kesligen ane einen schultbeiazeo
und einen voget.
[iO] ilem wenne aber ein schuUheisze einen mit sinie gerihle vahel, den
Ivcsiigct er und rilitct oeli wol ab imme ane meisters und rates wissen und gehelle
10 imd mog in laszon, obe er wil.
a. Ut> «tu. C
196
[//] ilcin woniio «Vli tiicislcr iiiul rat von einrc wuadoQ rihlen welleol, SO m&S
der schullhrisze und ein vogel oder ire boUen da hi sin.
f/;^| Hein ein schiilllieiszc hal fleh die reht von wasser phcnigen ; wele heriiipt-
o<l(:r iioichea wesscrciil oder die nül in gemeine hanl, da gil icglicbes jerglicbe
able phenniDge.
[13] item alle jar so machel men swene melsigermdsler, da fpi ieglieher ein
pbunl dem schuKbeiszen.
[t4\ ilem die nul busgenoszen sinl inidi i ilni melzigern, sie müsscnl dingen
inil firoe schullliciszpn. das er si'i lal slalien und ilns nnlwerk Iriben. das IrilTel
eliewenne ulFe dru phunt oder ulTe zwei pbuut oder uiie viere, alse man gedingen
mag.
[iS] item wer den ejnung emphahei under meliigerD, der git 5 Schillinge eime
schuUheiszen.
[IG] item wer ein winrüflV^r wurl, der gil 5 sol. cimc scbullbciszeii
[/71 ilem wo ein mubihe gol aller der stroszen, des sirb niciiHin ininime, das
wurl eime !»cbulUieiäzen und enlhaltct er das. kummel aber iemuu, dem es zu geboret
und das künüiche machet, dem aol ers widergehen; und was anders diuges were,
das näl rehtfertig wen», das sol man eime sehultheisien anlwnrten, do es die sAhen
botlcn oder die zweue ribler bevindent, wanne die darüber gesworen hanl.
[IS I item welle fruwe oder man slirbel one bbes erben, daz ist des schult- lo
beiszen und sol er das behalten; obe ieman kummel, der knntliche machet, das er
reht erbe ist, dem sol ers wider geben, bei öch der man oder die fröwe dehein
selgerele gemäht, das aol fleh vi'irgang haben, het och der vorgenante man dn
elioh wip und slirhet der man, so wurl der frflwen daz drilteil und die sweyleil dem
schvilheiszen. slirhet aber die frflwe, so wurt dem manne xweyleil und d«n schull- «
heiszon lins drillcil.
itetti die bifcker hörent dem sebullhei.szeri an.
[HO] item daz bus, do das gerihlc inne ist, daz höret einen schuUheisz au und
git man dme acbullheicaen den zins von dem kelre, der under dem gerihte ist. und
daz selbe bus sol fleh ein schuttheisze decken mit sime kosten, so es not tfll. »
AH. i—SO = JB I (s. d&rf die geriiige» Atw9%diwnff«H).
[21] item ein underschullheisi und sine botten und die andern zwene rihler
und ir botlcn, so die geswerent vor dem rate, so süllent sü miteinander gon abe
der pfallzen in da*/, crerihle orlcr wo ein ohprstor sclmlllieisz bin wil und .süllent «5
dem swereu, alle joi zu ;int\vuriende, onzri^rinVinU' uud zu vollende diebe und düpin
und uuverligu lüle; deu sulleul sü uucb nocbvolgende sin, wo oder wie sü cz beCu-
dent. gUchiv wise so sällent sA ouch by dem selben eyde dem scbullhetsz oder
dem nndersohultheiss antwurten und fArbringen grosse frefele und deine frefi^,
mulfihe, unvOTtig gfit unde ouch ander gflt, daz sich nicman underzüge; wo in daz m
färkummel, so sAUent sä damoch stellen unde bekuabern von geribtz wegen.
uiyiii^ed by Googl
KKit si III i.Tiii:iss,
19»
wer cz ouch daz ein sdiullheisz oder der stogwerter die liünderu vier-
Ijdllen anröfle mit ime zü gondc, unvertigc lüle zft vollende und anzägriflende,
wclicher daz uuder iu wcre, ez sige hy oabl oder hy läge» dez süUenl sü iuiu
gehorsam sin also <wol alse sine bolten.
» [23] sä sülleol ouch dfln und anegriflen, was dez aehutUieisseu holten dAnt, so
man lütc döten wil ; und so man eins hencken wil, su süllenl 8& in ouch bellTen, die
leiicr il<*n galgen und harwider in besorgen und uflriblt-n und wider niderioszen.
wanne ouch ein schultbeisz gol rihten oder Iwinperi, so st'illenl die holten
alle süheue mil ime gou hy dem eyde, uulze daz er nut rne zu rihtcnde bei, ez sige
M dann«, das es ime dn nhullheias erlAbel anweg zu gonde.
[23] wanne man ouch lüte döten wil oder sua an irem Übe schädigen von
gerihlz wegen, 30 s&llenl die boUen alle dar niille gon undi .liest HKii lütr licHT-'u
haben und besorgen, untzo fioz man abe in gerilitd und dem heucl<er in sine heude
befolhen werdenl und tiul darvon zii {^ondo. daz ^'rrihte sige danne voUebrohl.
IS [ifO\ büruel man eins, so suUent sn die wellen uud da^ für zü weriTeu.
[^7j wil man läte reden, so siUlent sü die helflen nffrihten. blihent «t lebenig
uff dem rede, die hotten suUent su alle sAbene helffen hesoigen und behftten, unt»
das sü geslerbenl, oder wie lütt- Irln iiig blibenl, abe den gerlht wurt.
[<*8] ein slofcwfiler snl dem hencktr dio iMnlschühe geben.
*o wa/. man anders kuslon bpdnril zü lilileiulp. d;vz sol ein vogt gen iiiul sol
ez ouch dar schallen ; wauuc uuch ein s« huUlieiss gut iwmgcn oder rihlen, so sol
ein vog;t do mtUc gou und was pfände danne do genomen werdent von gerihla
wegen, die sol ein vogt nemen, so ez in ein schultheisz heisxet und die pfant
tragen und antwurleOt war s6 ein schullheisz in heiszel Iragen und antwnrien. und
15 wenne ein schullheisz einen vogt heiszel rihlen, daz den lülrn pol jin ir»»n lip oder
an ir gelide, so i^t eiu vogt gebunden zii rihtcnde uud nül e uud sol ouch dem
hencker loncu.
\30] item ein undericduffer wart swerende zft dem ersten, daz er verkAfle von
gerihtz wegen noch der alelte rehl und gewonhdt, alse der sletle b&ob stol ane
»0 alle gcverde und daraCl das hesle zD lAnde, alse er kan oder mag und hdrt ime zö,
daz er verköfl'e eygen unde erbe und !pln'tiij; vihe, karclif und wegene nnd waz
bolichcs gescbirres isl, von evgcn und von erbe wurl ime sin underkotier alieine. und
v,-di iilsus von varcndem güle gcfcllet. daz wart ime daz halbe und sincm gcmcinenu
daz ander halbe, und wo er ouch in ein huaa wurt geaetxet zft hfttende, die hftte
*» ist sin ; unde wdchem denne ie die hftte enpfolhen wurt, dem wurt ouch die h&le
und dfiz hÜlegelt und von husroles wegen, daz verköfl'el die fröwe und do von wurl
ouch dem underköuflcr dir ]i;dljc undcrkoff und der frAwen der ander halbe, er sol
ir ouch bcllTcn usz und in Iragen den husrol und v^uz man duune verkölFet von gerihlz
wegen, uud sol ouch belfleu halbeu zios tragen von dcu stellen, do man Aan husrot
« hin leit und do man in deone hin enpGlhet zft gehaltende, und sol ouch der fröwen
helffen gebin nnde Verlust Iragen, obe versohit, verstolen oder verloren wurde und
sol oucli kcins onc daz ander keinen husrot uszlragen, sie sigenl danne Ijede by
einander und sA gegene oder ire boUen von ireu wegen, pfanl die in cnpiolheu
Digitized by Google
200
riF.B nimr.r.RAF.
wcnlfiit, die mngcnl m'i wol ikmiuti eins orn' d;\/. Miider urtfl solleiit die pfant Iragcn
in der uudcr kütlehu husz und Milleul ouch sagen, vor welichein rililer die pfant
denne enpfiilhen sind, söllent onch daz gelU das aö erißsent. entwurleo den
schuldener oder dem adinlibeias unvenAgenUch.
1^/] item es sol flcb ieder birte zfi den ostero einen kranicb gen dem Abern i
sclmllheisen gen.
[.Vc*] tti in ein wiirfTeler, der ein wurfFeler werden wil,* di r sol keinen wiirfrei
mucbcu, ur haltv: deuue eime 6bern schullLeiseo 5 üul. den. gel>eu , und sol ieder
worlfeler alle wibenahlen dem achuUbdaaen 9 vuHIbl geben.
r>if AnSzeichnunqm über den Burggrafen sind uh$ m Mwei Bedaktionen, Bgi (Str. StA. VCG. lud 23)
umi bgt (Str. StA VDG. lad. 112), erhalten , von beiden itt der Orundstock teohl gleichieittg um d*e
MOtt it» irierMMm JtMmmierU gadtrUbfH, beide Mbem dmm apoter timt, mp. wenehitäme fM*
etttungen erfahre».
Die Aujseichnung Bg\ steht auf sechs fast glekhbreUen lirgamenUtra/eH, die früher der lAti>4/e ,^
««eh owimiiMin- gdktfUi «orni. 8k *«mI «on jemtmä, im tk «gM nodk «uMONMaipaidM 9oHagtn,
numeriert ; jedenfalUt JbMMt Mm «Mt JMeM^pilvi't dtr bu^erte» JMAn^^Ujf» MM IM mt dem NaäeUMh
/AAer» kimttatierm.
Dk ArNM eM vom nun Bände» geiekrUbem; dk etNe. A, gehSrt dir enUn E9i(fU oitf MÜk.
die anth rr, Ji, tler zweiten IliUfte den «krMikHkm JaJMwHfcrtt M«. JWjmJwoIfcll ««rIeitM «üdk dk m
Artikel nach Fiats um! Ilaudschrift.
Zeitd 1 : Oleikute von A. Der Schlußsati von ist daz ein biuggravc t<0N B.
» »: JKwMUer «on A.
> S: Zimmerh tdr vm .1 Der untere Band tVr ndrtder abgeschnitkn «Att dkl mr 4a» kUU
Stitck einer Bolle ; denn es fehlen die Locher vom Anmähe». a
> 4 : AhMtcde «OM Ä. Cbm mni mdm XMcr mm AmJltai.
> S: e^ mmtr, h) Küfer, c) ZsOt; c-e «m A, 8Mcr «m X. 2)er JftfM reMl Mf/
dtn ndeMm Zettel hinüber.
» 6: q> SaMer lU JCnde, b) Sehtcertfeger, c) FaRtieher, d) Becherer; a^d vom B.
Dk J^urffftwifMf JBfi ist auf swi-if m Buchform tusamnteng<ht fteu Papieridätter in groß 4' ton »
rfrsrhiedcvm Htinden des 14. Jahrhuivlfi l.'i r/it^chrtrhen. Blatt 1~ S häiiet ein Heft; vcm Blatt 9 und 10
sind dl« korresi>ondierende» BUUter mggetchmtten ; Blatt U und 12 korrespondieren tnttetnattder. Von
dm vemkkdmm ßeknAom tammm beoamkn mer m BOrada, da Ar« flimd «• frtmrm Afiekii
tu vt ifiiJ(jat i.tl. Ti h hf.-richiif .iiV luit .1 B C D; rx« ihiiru nicht eugehfirt, bezeichne ich gemenmm mit X.
Folgendermaßen verieHen sich dte einulnen Artikel nach Baum und HandiArift : *
BtaU 1: flfler dlm 2i>B; «OK ir.
» 2 a : Fortsetzung ; von B.
» 2^: Verleihung des Seigeramts an Juhannes Kckerich uttd Seigerrecht; von C.
» 3 II ; Sattler- und Malerrteht ; mm X. SchinßmsaU von C. Verleihung des Seigenmie 00
Damman Jagehom ; von X, *
» 3b; Srhirrrtfrt/nrixht . ron X
• 4" : Fortsetzung ; von X. Schiutisusatz von D.
> #i>: FoMibtr, QUUkae^ Okikaeekt} am D.
M. \ utl. • wtl »io • ti»J äl)ttgt»ckfuh*H, ukKt elifas JurfktHstrrifktH «midcDi.
Digitized by Google
MSR RtflUlTtRAP.
n>N Ä; die Zumttr über tüntttiumg
de» Meimers rm ( '.
Blatt 'S " '""^ • OIril/'ntrfrht
C « ; Fortsetzung, Anfang vom R%nd»üUrrtciU.
e^: Feirtutmtng.
7 B . Fortsetzung.
7 ^ : Forttütmtg, Airfatig vom SSimmerkutrtdit.
8^: Fort$eUung, Aaftmg vom ätiküitebiveM.
9 • Fftitftftrung
9h: Fortsetzung, Anfang vom Muiierreeht.
10 i>: Forttetrunff : rnn A. 7>i> "i /f^i7f>i t-on J?.
11 • ; Schluß vom Kitferrecht, Bechererrecht ; von D.
St^s EU ie$ Kl^imeitltn Jvhamt» JeMHn; «on X.
- Ii*: Ueberachrift : dis iit daz bftch, das do hdret x6 dem barggnninsailMht; Ä.
Rateerkeimtmi iAer «k$ Kitftrmeitten PfikhUii; von X.
iSh itt leer.
Es iftt auffallend, daß dietOben Bflnde am » wttt mmluaitiergdegntm SUKm witiuMren. Ulm
andrrt Dich uml gJrt'ch^eitif) trird die Reihenfolge der Artikrl im fremtthehen der ton Rg\ con/orm.
wem man annmmt, daß die ertten 8 Blätter dei^eichat 11 und 12 verheftet sind. Wende ich d*e»Men
$0, daß Si mH ä$r UAmArift dii itt du bfteh nt. 1 «M, «oAmmi 5~8 ob »—5, 9—10 «b 1-7
fdgtn und dielten sieh 1— S «h .9—11 fortKrtzend aits( hlirrini. mi rrhdlli' ii U f'tl/fende Orimn^:
Blatt 1 1 Amftehfi/t von Hand A; (der leere Raum tpäter von X IteaehrielMt).
* SI—7 von A; SeKhiß von 7 h «on B,
• 8—9» ton B (Zölle).
. 9i—il»[=2h—4,]vmC¥itdX.
» von D.
» i;»« «0» 2>.
. 12 1> vof i X
Damit tmd bei vergleichender Betrachtung der jeweilig von den eptiteren Schreibern an den früheren
ArtiUm vorgenmmeiun ZuMtm akaH mm im wwaiiBdb*» «Midi üt tUmmiltogkdit Reihenfolge der
Amf Zeichnungen.
Der Orumlttock und dag euerst Niedergetdtriibme gehört A ; e» feiigt der Artikel über die ZMe
von B, über da» Seigeramt von C, Sattler UMf Jftfay von X. Nachdem dieter lettte ArtiM eingetragen
war, maekle C tthu ZtuaMemeriiungen ab» die EinuHnm^ der Meieler. Ertt epiUer mmlni die
Sateungen über Sekveerlfeger «om X, übet FiMeher, OMtfeieeftte» OfciftatedMe irndf Beeherer vu» D
himugetfJtriebat.
üeber die EiMehtmg»M«ii der Avfteidmumgen gewinnen %eir mu dteeen eeStel evnäehtt für C einen
Teiniiim» a quo: die auf A?'' stehendf F.mtnvung riurs Sfigrrf' dalii'rt iv))j 1378. Difxr Xnlii ebrnito
wie die Eimettemgewekuade dee Seigers Jagehome von 138& und der Bericht über den Eid des Kitfer-
wstUHere JetM6t «M tt$8 tind «oM in de» helntfettdei» Jeikm ^Mdieeitig «jwidkrMm. Die Art der
Jbfusumuj und die Sdw^ deuten darauf hin.
Die Schreiber dieser Notizen fnhrfn ««/i in der tinint Pfr*on ein. Da nun die betreffendet» Stüde
von (mderer Mond stammen als der übrige Cfnier, ja sogar untereinander in der Mandschriß verschieden
«M, 99 itt ee MeM wahrtMüth, daß der Codex fOr dioie FtBe gewieoermaaeH eit Tagebui^
gedient hat.
Die Urkunde w» 1380 steM unier den von € zum Sattler- und Maierreclit gemachten Zusätzen,
wsd leü der vorn der Bmd da Elsdngmsden whUt der Bemerheag nm C gezogen» 8MA oeigl, M eie
«acA C in das Heft gekommen. Dar terminus ante quem für C ist also 1385.
A mtd B, tu denen C, wie gezeigt ist, »ehr oft Zusätze macht, sind also jedenfalls vor 1378
geedsrieibeit, die C-Artücd und Zusätze, desgleichen die Bestimmungen il&er ScdHer und Meier ernnkeH
13T9 md 1395. Se felgt ditemd^iadk die FeeteeUmg flter dem S^neer^iggerreekt : wart diite tdm
9tr. ae
Dig'itized by Gc)
DER BVnCORAP.
früher eingetragen f/ftrc^ni hnttf tirhn- f\ >eie überall, awh hifr ffif Zmntzhcmerkuitn aber rtm
Meüter gemacht : die aber int von l) gesehriehen. Am fürnfsUn »ind die AufzeiehHVMgen von D ubrr
SMMeher, CTilhmlH, OMIbiMM» mi Betkenr,
Nun steht auf SlaU tt b kmter dem BetheterrtdU der Eid da Kitferweisters, de» dieser bei seiner
IMtuetzung 1383 geichteorm hat. Ks t«( amunehmen, daß wem «im der wirkergAmde» SläUer sur »
SStSt dieter Eintragttng noch frei gewesen wäre, der JSSeftrw&cr X ea fSar w«w ]VMw htmaUt kKtie, Alto
wird der früher g^mdene terminu» ante quem noch um 2 Jahre iurückvoli (jt .
Die ZuMltsf iv>fi P und D und die Artikd über SatÜtr, Mater und ^tmiri/iyr amd dtmmaeh
aus der Zeit fow 137 December 23~13tt3 l^iovember
Wmtger tUher ladt aMk dtr Onmdtledt der Am/lMtehmmgen datiereH. JVSaeA dem eben ÄMWgt' iv
führte» i-st A jnUnfiU^ r"/- /.'iTV iuif<ir:riihnrl iiortleu Xaeh Bg JJJ (dir ri)i:eJtifii ALs/it:f d/r Auf.
uklmung sind sur hesaerm Uebersicht in der Ausgabe vou i-XJl durchnumeueri) sind die Kistster
Udrik mit dem Zimmerteuten vereinigt; das wStrde auf ebne Zeit vor 1332 Anten; dem mit dieaem
Jahre »enden die Kislner einen eigenen Vertreter in den Rat. Ebenso weist die in Bg II noch
bestehende Vereinigung der Schuster und Gerber unter einem Meister auf eine JCntstehungsteil i*
der Verordnmg vor 1332. Auch diese beiden Handwerke haben im Säte seit JSintritt der Ziutfte je
cMcn eMMmMgim VtrtreHier. IkmA iat äber fdekt amffwMwiriij dad die Aufteitkmun§ 4ea
SiatuU naA dieeem Tcmäi etatts^mden hat: mth iJ99 teide Baadweite tuder etmm Meiettr
vereinigt.
Vom den beUen mnUegeadem HaadaOrifle» war wM Bgt da$ Eaeavber, da» die Ok^te, %t «»
daefenige. welches der Burggraf hatte. Wir ersehen das aus späteren Eintragungen :
Jh Bg» deutet die Etmettm^takmde du Seiger» Jchaimee Eekerieh mit den Worten <do leib
idi Johaat Bdnffeli dem lunieber daa Mgcnuibiibt » darauf, datt dir Burggraf aiäkidd »ogor
eigeahäisdig diese Notit gemacht hat. Auch die Einzeichnung des Schreiber» «on J383 (Anmerkung zum
Küferrecht) und 138i (Anmerkumj :uvi Seiijerreclii, ;ct</f, da!^ die-ter in des Burggrafin Diensten stand. 16
Vor uüem deuten auch die Einkitungsworie des spätem Zusatsartikeis über den ZoU, über das Sehwert-
feger- und FaiUtdtorrncftt dareatf M», dat Sgt t» targgri^iehm BmHi» war: aduafhebett »i» kamry
daß (hl- Burggraf biachfsßiehrr Beamter »ff- nnd detß aeine frererfit^mne intprilinihcfi herrühren rom
Recht und von der Freiheit, die ein Btschof in der Stadt hat. Auch ein in Bg t stehender Zwischensatz
mm BedwrervoM heeagt, dad dieae» vm Bie^hef wsd Burggrt^ twrlMkfli ««r. Die Blirger AaNm inm> m
ItAerts.^c. an ilies Abhiingigkeitsverhültnis zu erinnern.
In Bgi fehlen aUe diete Merkmale. Dogmen wird in der Sattler und Maler betreffenden dutf-
MSdmfmg vm «vmam «rao* «er lol ein neürter ander nna ntien> gesproehem. Allerdings ist die»e
Aatihvcksweise mit dem betreffenden Artikel auch nach Bgt hinübergenonmen Da aber so viel dafür
^rida, doli Bgt dem Burggraf gehörte, so darf man wohl annehmen, dal) der Artikd Mtrst in der at
ZuftftrolU stand und von hier cum im das burggrajUche Heft übergegangen ist.
dit im ^ umd Bgt geaubwaawa flMelr i»t hH der Uiraa^faie Bgi aa Qrwade gdagt} die ei»-
gekhtmwfrten Stellen find, da »ie i» Bgt wdeeedieh waren, am» Bgt ergaiut. Bei TeOamg de» Braetea
steht Bgi links, Bgt rechts.
I. OeUente.
Diz sint dos bnrgraven rchl, die [or hcl von den uk'vlnleni : von ersi soUent si *□
ding haLen i|n Ac^ hurj^rajven hof an dem nehesllen laJi-iiUigo micli l.iiserre frowen
tag der juugein uud sullenl du eioeu imbcis babeu uud ^ul der burgrave »eibc
dritte da «ssen; und so man gisset, so sol man iaie geben vier untie pfettninge und
saUenl des lages gerihte haben in des buvgraven hof, und was ai des lages über
ein IcAment, daz sol das jar stolc blibeii. es iai fleh also har komen, wer oloi het «
veile in dem burgbanne mit der kleinen massen, der ainen dnnng nibl enhet, dem
üigiiized by Google
I>KI< ItUiUHiilAK. 2US
sol man olci ncmcn nnfl m\ udi bessern nocli dem dinsc als daz anlwerf* vor
dem liiirgravon nlicr eiti kume ; und daz olei und die besseruoge, vellet halbe dem
burgraven und da/ ander halbe dem antwerke.
Ooh ist ez har komen» wer einen gantien
> einuDg gewionet. der git dem antwerke
zwei pfQnt und zwc untzc vir winkouf
lind den buttcin ir rchl. die zwo nutze
valienl dem bnrgruveu , der aber i;inuu
halben gewinnet, der gil ein pfiinl und
1« ein untie and wi[nkouf] und den batteln
ir reht, und die untae vdlet 5ch dem
burgraven.
öeh ist es barkommen» wer eln«i gantzen
einung gewinnet, der glt dem antwerke
drü pfunt und drige üntze und winkftf
lind den f)ütteln ir rebl; die drige ünlze
vallent dem burcgraven. der aber einen
halben gewinnet, der git 30 sol. und 2 '/t
sol. und winkOf und den b6Udn ir reht;
und die 2* ff sol. vellei dob dem bur-
graven.*
öcb me wirl ieman bessernde dem gcrihte in dem jare, der einen halben einung
he(, der gil zwo unUse, der valienl die lialben dem burgraven und die andern
>a halben dem antwerke, bessert aber ieman, der einen ganlzen einung hei, do valienl
dun bnrgravMk swo unlae ; und umbe dax uberige du stot an dem antwwrke, das
mag nmatf wie vil ez wil. ich ist es bar komen. das das antwog ad m dem
burgraven in Sime [ho^ve und niergent anders, wenne und wie dicke ai wdlent in
dem jare, slahen daz olei uf den eil beide uf und abe. wer ftch den einung gewinnet,
*» der so! zv^ hant sworen an den heiligen gehorsam sin dem antwerke und dem bur-
graven als äine vordem, und in och rchl gerihte zu haltende, daz antwerg sol 6ch
jergeUch umbe die vastnabl ir mes Seyen, do dez burgreven kueht zä gegene ist.
und aol man danne geben dem burgraven f&nf aöhillinge pfenninge. von dem
eimere, den das antwerg bei von dem burgraven, suUent alle, die irea «nung hant
M nibt geben ; wer in anders brächet, ez si burger oder lanllule, der gil von iedem
zpntener vicrdenhalben pfenniug ; der valienl den knehlcn, die ez ererbelenl''
zwene pteainge und die andern drie helbeliuge dem burgraven. den selben eimer
sol der burgravc in sime hove haben und beh&l«'n, und wa/, dran were zü machende,
daz sol daz antweig raachen, was man dcb oldcs mit dem selben eimer misset,
*> daz sol nieman thun wan die swene geswomen knebte des antwerkes und dez
burgravai, und die äe1}>en kneble sullent swem an den heiligen, dem burgraven
ane Pfenninge gelruweliche zu behaltende und zB gebende und eime zft Ihi^nde als
dem andern mit dem messende, waz och oder warumbe spau würde nnder dem
autwerke unc älahea und älosäeu, daz sullent si under ein ander rihlen in des
u buigraven bof und niergent anders, der burgrave bet öcb mabl, wenne er wil. wie
dkke und wden er wil, setzen z5 meistere dez antwerkes, doch also das der sin
reht habe, den er setzet 2& meistere, daz antwerg sol tVli jergelich dem burgraven
ein pfTinl wohsses geben und dem meistere ein halpfÜnd zü der lieblmessen. dirre
dinge und anderre rebte, oho keins vergessen were, sol der burgrave dem antwerke
M gclrCiweliche sin beholfen." ucli ist ez har komeu, als manige enderuuge geschihel
K. Aiick I- !'iti .i-t.l «rsfinlni/lick littselict /fuM'-i >■■ n Äy, . die kuf rerttUkMltm »eokl to»
gleicker Utinti, Hitrguckritit». b. B'jt •erorbeitent'. c. Vau kite bw >«ilMMi »M ^«TMi^M
Dlgrtlzed by Google
1ȣR BVaCCRAF.
an oleie mit koufle, als dicke sol niini d;iz olei messen mit dem eimere, und sol von
dem messende dem biirgraven und den kiielilen ire rchl behalten sin und sol 6ch
kein ülci auders wern uoub euplaben wan rail dem eimere. hi" daz ein burg^ave
bi den olcylülca essen wil und isäet er bi iu, su geal sü imine vier üalze ; wil
aber er nül bi in essen, so gent sü imme funflaelien Anlxe.
Zusal^ in Bg^: die' ole^i'rüweu csseul alkwegenl an dcui uebe:>leu inendage
ivjiMMtar f. Doch Unser fr&wentag der leste in dez baigrafec [UüI ] eine supe nnd ein gebrolens
und lisnt die man uf den selben tag ding und gii in der bufgraf« ein meister.
Ois sini die rebt der rintsnier und der sohuchauter : m
Von erat sulent die ahteman einen meiater kiesen Aber beide aniwerg und sol
der burcgrave in setzen und sol ic ein jar setzen einen schucbsuter und daz ander
jar einen gerwer. öcb ist cz also gelegen, der den cinung gewinnet oder der iu
vnrlnret, der gil ein pfönt; dcz wirt dem burgraven daz driUeil, den liüsgenosseü
daz drilleil und den eblewea daz ander drilteil, und umbe den, der in vürluret,
do bant die «htewer mabt, imc g&Uich cd IbAnde und aft entlibende lAtiel oder tiI;
woll er aber dem gerillte nihi gehorsam atn, so sot der buigrave adbe ili garibfe
sibsen und sol die besser&nge dcnne ucmen nach dez gerilltes rcbt« und alse die
ehtewer sprechent, und daz dritteil der besseruDge vellel dem bürgraveu. ez ist öcli
also bar kotnen, so einre den andern bereden sol vor gerillte, wer do verlt'irel, der m
gil zu besseräuge drie amen wines, und die zwene md^eul im die ebtewer vam
bin« ob sie wdlenl, den dritten mag ime niemBD vani lan; und sol den die beide
aniwerg drinken in des bniigraven bof und sol man das sehsle teil wines geben
uf da^; lius des burgraven. were Ach das die elitewcr die swen amen nihl varen
wolteul lassen, waz si danne nement. ez were lülzel oder vi!, daz sol vallen in «
dem selben relile, als da vor ist Ijcsolniden von dem einen amen; were öcb daz
ieman keime sclmchsuler sciiuldig hübe von gescbülie, gienge er danne zö eime
andern scbucbsutw, wenne danne dem aehuchsdier kflni gelete gienre, deme er
schuldig ist, umbe die selbe schftlde, so sol er ime nftmme machen, er gelte e die
sdiulden. breclie daz kein schuchsuler, der sol den einü. m rlorn ban und sol dar «
zu gime sine schulden gelten; wenne c'i Ii oder wie dieke ciu iegelicb knebt beider
antwerk«» gedinpel, der sol dem burgraven einen ])fennii)g geben, und dar zfl ein
iegeiich lonknehl au gerweraulwcrg sol able pfenuiuge und eiu lerknebl sebse geben
AtarMiw fi. dem burggraven sft sante Martina naht, und ein gerwer kneht» der von errt sft
dm anlwerke dinget sü lerende das antwerg, der git drie pfenninge« alse achiere »
er gedinget, unde der schuehauter knebt viere, es iat öcb also bar komen, das der
Digitized by Google
ÜEn BUKfiGRAF.
905
meisler Bllftine alle besseruoge und alle einftiigen aQ gewiuiie unde zu vürläste
behallen, waz von eime ding vellet unlze zh dem andern, one die knchtpfennioge
sullenl dein burgraven allewegcnt vallen, als da vor bescheiden ist. und zü dem vor
dinge (sie!) so suUent die da^ geriLle besilzenl, der sint zwelfe, bieiuauder essen undc
& öcli da noch m dem andern tage einen ^mbis, unde bi deme ymhissc sol der bur-
grave sio selbe dritte, ob er wil, und den kosten sol man nemen von gemeinre
bessernogen und von einnngen, die der meister danne het gehalten, und was der
meisler danne bei über daz, ob der bärgrave dez morgen nihl do wil essen, do sol
daz drittfiil vallen dem burgraven und den ehlewen daz driltcil und den busgenossen
>o daz drilteil; ^ssel er aber do, blibel danne ibl do über, duz sol man leilen ücli als
da vor isl bescheiden; gebristet aber do, daz sol der meister verlegen, und sois da
noch wider in nemen an den besser&ngen und einangan« dis da noch vallmt. also
dicke Ach ein ahteman wird gesellet, der sol den swelfen nnd dem burgraven sdbe
. drilte geben einen dienest, und ein iegelich meister sol zö dem jare vier kappen
1» dem burgraven, zwene zü saut Marlins nuhl und die andern zwene zu der vaslnalit, voMmterM.
und iedem ahleman zwene z& den selben zilen geben; unde die sol er och nemen
von den selben bcsserüngen und einungeu. waz Spannes 6ch würde von missewurhte
dw anlwerke, das sol man niergenl anders libUm wan vor dem burgraven, und
dirre dinge sol in ein buigrave bdiolfen sin mit aller siner maht.
<■ ZvsaU in B$f : die* sch&ohsAier und gerwer machent allewegent ein meister
uffe aller heiligen tag. N^m»» u
III. Zmmerliute.
Dis sint die rcbt, die ein burgrave hcl von den zimberlüleu :
Von erst sol ieder ziinberniaii, der siueii einuiig het. zwüschenl pfinpcstcii nnd
u süniehlen geben und eulwurlen dem burgriiven in siueu hol selis pfenninge und sol
iu der burgrave dez tages gehen zwei closter brol und zwene sweigkese, die Iragenl
si, war ai wdlent, und dar umbe hant si das rebt. were das iman hübe schuldig
eime simbennan von rimhemdes wegen, dem schuldener sol nieman wArken, alle
die wile er die schulde sdiuldig were, do nach 80 gjme die schulde gekündet würde;
*> breche daz kein zimbcrman, der gil zh besseningc einen ganlzcn einnng dem
anlwerke. w'ere ob daz maus züge vür den burgraven. wurde er danne bessernde,
der sol dem burgraven alse vil hessern, als daz aulwerg danne erteilt, und under
der sdben beiserängea sol kein nmberman verwiiken das holtz» das «n ander»
het gekouflel, es si danne mit gins willenj der das holts het gekftffet. were öoh das
» kein zimbennan, der seinen einung nAt enhet one des antwerkes wiUe, wirkele in
dem burpbannp, wemrae oder wo cz were one an Unser vrowen wcrg und der slcte
werg, da sol dez burgraven bolle vor gou und die zimhcrlule noch und soi man in
pfenden vür die bcsserünge, und die besserünge stot danne an dem autwerke, ez isl
t. «dii» — tag* (M C »Mgueiiriitnt.
Digitizea by LiOügiz
206
DER nURUGHAF.
ich also har komen, das deat anlwerkes meistor sol woren oin jar und sol daz
aniwerg pinni Iciosi^n, wen r/. wil. nllf^ jar iiurl sol in der btirf^rave sefzen zu
meistere utnl der ujeistt're gil dem Imrgraven iuof Schillinge und sol »">cli keiure
mcister werden, er liabe sineD einung. ez ist 6cL also har komen, wer siuen eiuung
gewinnet, der git dem buTgniTen sebs pfcnninge ; der in aber verMret. der ist in «
der besaeningen in alle wiz, als da vor ist bescheiden, würde kdn simbennaD
von des antwerkes wegen angcsproclien, von weme daz weret der sol umbc die.
schillde nicffjenl anders ston rehle dan vor dem burfjraven, würde ßcli
geholten keime vür den burgravcn, kerne der nilil vür, der gil dem anlwerke zö
besserüugen sehs beoher vol wines und dem burgraven dric ; wcrc cz aber vou i«
degedes w^^eo, so sol er bessern, alse vfl das antwerg danne erteilt, «e Ist dcb
also har komen, das ie der kistener, der UMer und breiter ntmel, aol mit dem
anlwerke öch alle jar zu dem selben zil geben sehs phenninge dem burgraven. ez
ist oc]i also linr Icomcii. welre ein hüs hüwcl mit cimc überhange oder wo man zü
besserüngeu dne Ireme slossel uf die almende, ez all oder nüwe, also maniger do "
sin stoder brot issel und sinen sändern sins nimct. die züi dem hüse horenl oder
dran hant, do git iegeUch dem bArgraven ein pfAnt pfeflbrs; aber dis gebot bindet
keinen von dem anlwerke, der ime sdben ein h&i b&wet oder benerl ime selben
s& behabende one alle geverde.
ZuMi* in Bg^ : die* besserAngen und den peSer sol ein metster des «ntwerges »
ingewinnen und sammeln one alle geverde und vürzog und sol es dem bürgrofen
entwichen bi aime eide. die** zimberiAte machent aUe jor da meister äffe sanUe
MicLelslag.
JV. Schmied«.
Diz sint dez burgraven reht, die er hei von den smiden : *
Von erst sol das antwerg kiesen unde welen mit des burgraven willen alle jsr
sQ mittelvasten einen mcister, und sol der vor siaen einung haben, und sol der
meister ein jar wercn, und sol den meisler der burgrave sotzeii, niide sol dann«'
daz anlwerf: zö ie der mcidlerschnfl geben dem hurgraven ein ptTinl pfcimingo und
jergelich zü okalera Jiwene lambes büche und zü der Iichlmessen zwei pfünt wahsses ; »
satte aber er einem über des antwerkes willen, so ist man ime das pf&nt, die lambes
budie unde das wabs des jares nihi sehAldig. und sol Ach niemer kein meisler
werden, wan der sinen cinuug bei. uer 5ch oder wie dicke ieman in dem bu^-
bannc das anlwerp wurkete, der sinen rinung nihl enhel, dem sol man nemen
allcz daz smido geschirre, daz er vor iint- hcl, wie dicke ers thöt. were öch daz »
ieman, der siuen einuog nihl cnhclte, nüwe werg, daz smide angal, cz were welre
bände gesmide es were, veile hette in dem bArgbanne, das sol man ime nmaen «sd
*. »die — «Id«- «« Bft tm mititr BaHd hin*nfi/*gt. b. 'die — tag- mm AmT C.
Dlgitized by Google
Dem BUAoaiiAF.
süls dem btifgraveu geben und antw&rlen und sols der bdiabeii, ub er wil. were
fleh daz it;man von smidendrs wppon l.eiiiu' smido scliuldi^^ Idibe und zö eimc
andern jare», wenne danne die schulde gekündet wurde gime von dem mcisfer dez
aulwärkes, (so sol er dem scbuldeuer nihl smideu, 6b er die schulde vcrgiilel];
a brich«! das kein smit, der sol gime sine schulde uf rihten. wer Aeh ainen einung
gewinnet von rfthen walde, der git in des antwerkes bfthsse swei pf&nt und dem
antwcrke zwene amen wiiu s. und der sinen hal^ reht gewinnet, der git in die
selbe bt^hsse ein pfTiiit inid di ni aiilwerkc einen amen wines. und eins busgenossen
sön, der hie geboiii ist. gil li'inf scliillm^'f in die hfibs^e nnd einen halben omen
>o svines dem antwerke. wirl der keiure bessernde an gerible, duz. li'ir den burgraveu
gesogen wirt, der git dem burgraven cwftre als vü, als sin einung giltet. es ist öch
also bar kcnnan, dai dar glflte xol sol dem buigraven Vellen und zA disen dingen
und z& andern dinge, die daz antwerg s&nder bet, sol in ein burgravc gelräweliche
sin beholfen. der burgrave sol fleh keinen, der ime bessernde wirl, nnders pfeiulen
15 noch vaben, wan daz er ime vürbütet. daz er nihl wirke, ob er ime sine besserüuge
uf gerihlc ; und die besserCLuge sol er thän, die dem aniwerke vellel bi der lagezil
unde die dem burgraven vellet in den ahten tagen.
Ziuatt iu Bgf : die ^ smide macbeni alle jor ein meisier x& balpfasten.
F. Müller,
w I)iz ist daz reht, daz ein burcgrave zu Strasburg hei von den möllern :
Ez ensol dehein muller keine mül haljen in dem hun zö Strasburg, er cnhabe
dann sinen ciniing mit den müllern, ez sinl herren oder inuller. und git ie die raül
in dem burgban alle jar zü ohslern seUs pfeuuiuge den müllern, die ir einung hant,
und gent die m611er x& ^n selben ohstern eime bun^raven vier untze. wer aber
wider die adlis pfenninge ist, der der mäbi meialer ist» so sol sA ein burcgrave
n helfen in gewinnen, da nach git ie die mAl in den burgban drie belbclinge z&
erncn, der wurl ein pfonniiig dem burrgravon nnd ein bclbcling dem schenken, .nigun,
swer der müUer einung wil gewinnen, der in nie gewan, der git eime bnrcgraven
zwcne Schillinge und den müllern dritlebalp pfünt und zö irmc gczeltc füut Schillinge,
swer sinen einung verlAret, wil in der wider ban, der gil eime burcgraven einen
■I Schilling von alier mit liebe, Ifit er das nAt» so mfls er swene Schillinge gaben,
swelre sinen einung verlöret und wil er nöt bessern, so sol ein burcgrave sinen
kneht für schicken, und gant die raüUer nach, und uiniei man ime daz roülisen,
stossel er ein anders der. so bessert er zwirronl '; nnd alse dicke er bessert, alse
dicke vallenl dem burcgraven zwene Schillinge, swer vrevelt uuder den müllern,
e wArt er bessernde, das ist eimc burcgraven nAn pfenninge, aber mit liebe sehse
und den mAUem absehen, swer Ach lokent, des man in sA rede setiel, wurt der
a. VitlUMU Mrteiritltu Matt «giBgeif b. «die— 'fMlca* r«« IfMtf V sugntiritit». e. B§t «iwurMl-.
Digitized by Google
ÜOS l»F.(l lU Rr.CKAV.
hcrct, der git zu Losseruugc ;mp drii- sibrii Schillinge und wärt dem burcf^^raven
duz driUeü ; wuri ein nu'iUer zu rede gesetzel umbe missemaln, der sol vor uiemaoae
zu rehte slan dan vur t inu' hurcgraven.
Zusatz in Bg^ : den * raüllcrn gil ein hurgrolo ein meisler, weiine er wil.
VI. Küfer. s
Diz sinl der kflfier rciil :
Der sinfn einnng gewinnet, der gil selistehalp Schilling: der werdenl dem
burcgraveu ane vier iiinf Schillinge, dem uieister schs phenninge und dem becUerer
lueisler vier pfcnninge. swenne ein gezog wir! für des bnrcgraven hof, awer da
vArUrei, der wettel idnen einung uf, und awer aieli veratoel oder qiate komentp
der weitet änea eiouiig uf und mfta in wider gewinnen, ala da vorgeachriben
slal. zwischen den zwcin messen Unserre fruwcn sul dnz anlwerg dem Lnrcgraven
sine vaz gehebe niaclien und binden, die er zü sinen rebcn bedarf, und sol der
burcgrave geben reitTe und banl und allen gezüg darzü und essen und trinken und
sol in dar umbe &ch bdiolflfen ain» ob dekein hAsgenoeae s5 rede geaefaal wir! umbe »
niasewuriit vor debeime andern gerihte, das ex wider för ir antweig gnogen werde,
so bat der k&ffer meisler den aoU» der da veHei von d< n denninen bömen* von
zübern, von kübeln, von eimern undo swaz undcr cinie Inder isl, von dem bnrcgraven
undc nimel ie von zwentzigen eins'' zü zolle, und gil da von dem bisdiove alle
Woche zwenzig bechere und dem burcgraveu schs Lecher und zürn jare dem m
vScM^Vi fAnf und awantaig bfime. und gil der adianke des burcgraveu frowe >A
/umar JL der fielituMa ein pfünl wabaaea. der meiater git dem bnngraveu au dem obster
abende zwene larnhes bAche. awer eines rehtes m'ii eniiat, der aol indewendig des
burgbannes liein nuwe werg machen und mahle er kein nuwe werg, daz nimel der
liuregrave und isl siin, und nimet ime ftch sin gcschirrc und ist daz der hÜSge- «
iiuäseu, die uiiUe ime gant, und verlriukeal daz, wie Iure su wellenl. '
•den— wil» r. j. i,/ ( . •y<'«riti-t«lM. Im Bgf it$ kirr «m «m^mt Bä»d rinlnrnguH i ««t
»yfg» burger odrr duI>.
I Bg* Blatt U >> findet sich foign*der Eintrag :
4jts lo dem joit do nmn aolto von göltet gebürte dnuent drühaaderl abtzig nnd 3 jor an dem w
iWMwniW 17. fritag« TQT laut Andres dag« dw bdlgoi iwtlflmttcii do wart kftffwaieUter JohnuiM jMkeliii ZüImIwi
<locht«riDan nnd swor fleh mine hprr<'n uf ilen Hflhfln (tag sin rpht. die dir» Pimc bnrggrofpn
gehAront and Acb dem antwcrke Ijchdfcndo niiil zCi bcb.xltcudc und zä folk d&nde, alsc ferro alse
er mag OM gevcrde^ and sol M\ dev »clUr kftiTer meister mime berren alle jor geben 7.vM'i.<rhi>Qt
den Bweigeit nmma Unnm firowen 3 n6we lere f&der, die do aint der (nc/) noMen lang und sAUent Ack
gehebe ain nnd tfl «Knt ÜBitiiu ttklit 8 Üb. Stratbiirger pfennige und «A Mtcm «iaeii Umbetlmeli,
den bestell, den man feil findet, nnd sol Mi dem becherer mt>ist(»r follo d5n nnd die nirtsd geben
daz er dem byschofc and Ach mime herren ir becher gebe, die in zft gehArent. nnd sul miu herre der
bdrggrofe doz keinen leliaden haben, item min herre mag Ach einen kftffer meiater setzen, wenne er
y'tl und wie dick« er wil and öeh einen twchenr meiater. wm Ach ubatxe geaebehe von der etettc «>
Digltized by Google
Zusalz in Bg^: der* küffermeister gil öch dem burggrofen z& den oslern ein
lambesbüch und 3 lib. den. und 3 lere nüwe f&der zwischent den zweien messen
Unser fröwen, und gil &ch der do seiger meisler ist dem burgrafen 6ch drei lib.
den. und 3 lere nüwe fäder zwiscbenl den zweien messen Unser fr5wcn und ein Fobiw«—
» lambesbudi sft osteni. item'* den k&fon gtt ein bttf|;ra^ dnen meialer, wen er
wil und wie didce er wil; und sAUent (ksh and^ keinen raeister haben, denne den,
den in der buiigrallb git.
VJL Zölle.
Fms^Hng von Bj^ : Dis eint die s&Ue, die dein burg^-avelftm horenl und
10 ime sinl furzoUeu :
Der üahs nnd daz oljes iindc kirsen und Irübele : von eime üitHii Ihiliscs eiti
helbeling. und uin rcht sac ful ein hclbeling, und eine bürde, daz ist ewersite einszes
ein koA ein helbding. und ein fibe geladen Irnbele ocb ein belbeling. von dme
karricib fd obeiaeea ein pfenning. ein ander aol das ist die 8egens8e^ gil «n bnlbe-
Uog. ein ander zol daz ist der mülslein, gil ein pfenning. ein ander zol daz sinl
Schüsseln, daz hundert gil zwo sdn'isseln oder leller. ein ander zol da/, Isl klobe-
loucb, da gil men von fänf scbillingen ein pfenning. ein ander zol daii sint zibollen.
da gil mau öch von fünf Schillingen ein pfenning. ein ander zol sinl selzelinge und
Idar — «aUiB» ««« Hamd B tmf*f»ft. b, »Um — iit> «M Biiitd D mf itr iiätUlfiilftiiin
* s Bann.
wegee, die «AUeat «inen faarggrofen ktin aclUti« nin von dem, des ein kUbnneitler d&n tel «»der ein
beeher«rineist«r von iren ambabten.
Ebenda Blatt 12* : Dis ist daz bftch, daz do bdet z& dem barfgraveti anlwht.
>& Iii" dorn jore. do men zalt von goltcs gclnat diiizelitii hundert mid ahtzig und syben jor ain /,?ii7
dem britAg (or sant Margaretentag do erkantte meister and rat ze Strasburg, die do ze mal warent,
ttH ottell, das die nisd, dar nt nwn teller nnd beeher nMbent^ von sAben nnd kdbel nnd
cimern, die da bar komet in dis etat, dM die die sü do bringgent sftllcnt geben den k&ffermeister
von zwentzigen ein, er «ygc bniger oder nilit,c and sol der kftffcrmcister geben des bischof bechor
M &n zwpiie iilitzig müscl und irnie schenken sin rehf, nber daz daz raen cim bischof geh alle wocheu
•in («bt, das ist alle wochea 20 becber nnd eim borgraffen 6 becber. and won es ein alt rebt ist
«od kein lol do von, ao irt die ndnnng gewesen, das men «ineo btaehof rinee relitlan nüt tatwcMO
sol. nnd «az do ze mal in dem rate, do dis erteilet wart, die fier meister und ein ammomeister, ber
Jobans von Kaigeneg der jung, her Johans Pfaffenlap der eltest, ber Wctzzcl Marsilins, her Abrebt
■t Hansse, nnd waz ammemeister h«r Wilnhelm Metzger der jUfO nnd ber OAtz Wilnhelm ain vetter
nnd bar Oaaa Heigw und bar Cftntz Müller dia ^Iten aaawnnitar nnd ber Lienbart 8cbnltb«is,
ber Boiitari; von inUnbrim, Jobans SchOt, Beinbott HdffaU der aM^ dana Berer, Clana Rdaebmait
nnd sua vil ander erber InHe, die ocb in dem rat woren von ritter und von knehten und von bnrger
and von aatwerk. nnd sol man och die mAael geben, es si in der mesae oder aswendig der messe,
et WOB es kein sol ist
«. Di$Hi- JniM iit «m Mdnw Hami »U attt Mheigt». b. •nacbent — eim«p> llnryiwrinilM /
•v«B — «iMsra» mit tnitrw Tinte. t. «er — adt* thrfurMiUm mit mivrtr fhOt.
Dlg'itlzed by Goo
»KR Humir.nAK.
der karrich ein pfonniiiy, vier ref fol loehes uf eime karricho ein pfiMining. ein fihe
geladen ein ort, ein scislcr vol sotes ein pfenning, swelre iiande ez si. glfttezol
von füuf scbilliDgcn ein pfenoing. von me hundert keisses 2:wene keise. von hundert
ei«r Kvei eier. dw robcnzol > : da git men von flinf adttUingen ein pbenning. von
desne deinen stahele da git men von dnstgen ein hdbding. von dme wagene mit
hefenen do git ein wagen ein hafen,
FftssKii^ von Bg^ : Dis" sint die reht und der zol, die ein burggrafe zu Sfrasz-
burg licl in der dlal zü Straszburg und als es von alter har kummen ist, also
lange, daz es nieinan verdcocket. und äiui die reht dar kummen von der friheil
lind reht, die ein liiachof von Slraazburg het in der etat sft Strasaburg, und die
reht ein burggrafe haben aol, den dn biaohof von Straasburg setzet in der alat.
[/] ilem zä dem ersten so git ein sacke mit obesze ^ helbeling, daz do
grün ist und 1 slendelin mit obosze 1 belbeling und 1 bt'irdiu kirsen 1 helbeling
one geverde. und daz einre treil mit ertbern' 1 helbeling uiul 1 korp mit triibel
1 helbeling und ein vibe geladen mit obesze oder mit trübel 1 den. einen karrieb
geladen mit obesae oder mit trAbd 2 den. und dn aaoke mit därrer biren 1 den.
und von kosten, das in das InstAme gebdret, von f&nf achillinge wert 1 den. und
von hundert kesen, do git daz hiinderi swene kese one aUe geverde.,* und ein
hundert cygcr git 2 eyger.' und von gemeinem flnhae und von gehecheltem hanfe,
dfl?. in daz bislöme gehöret, daz git pfunl zol. und do men nit mag geben kese
noch eyger, so sol tuen nemen von 5 sul. 1 den. und von butterliefen da% selbe:
nnd von rohem flahae von einem vierling 1 den. und von slte, was das ist, von
iedem seater vol 1 den., was in das biatftme gehArel, der es k&ft oder verkfift* der
do nitbitiger ist. und von kloblÖch und von retiob von rünf Schillingen 1 den. und von
einem wagen mit selzelingen 2 den. und von eime karchcn vol 2 den. tmd eine karch
mit loche 1 den. und 1 karcbe mit r&ben 1 den. und 1 vierteil zibol 1 den. und
ein stücke darngurlel* 1 helbeling und ein hundert kar^ git zwei kar. ein hundert
scbAsael git swo scbAssel' und ein hundert achorai* |pt swo adioren und von
kennen, von narten* und von fleadien von fönf achillinge 1 den. von befen, der
daz bringet in dise slat oder der sü köflel uf merre schetzen, von 5 sol. 1 den.. »
nnd geschehe ein kAf von ohpsze von dürre oder von grfinem obesze, waz darzfl
gehöret, daz ist der halbe zol. und tüt er den köf hioDe, so nimet er es garwe.
I&t ers dusae» der den k&f tftt, und entw&rtet es aber bar in, so git es garwe aol ;
und ist er uf der verl und verkAft ein gAt underwegwn und so er kununel ftr die
dite und volget sinem gi\t und sinen secken nadk, so git er vollen zol. und dn »
wngen mit befen git 1 gern hafen. und ein sensae git 1 helbeling, wo' har
kommet.
\ %. Diutr Jhiättt COM Hltnä B. b. Otr TtiluHgutriek ist durck JtH Vtflihühlriek nickt Jurckgeiofm
tond*r» Mir miT itr ImAm Anl«. e. Dm I i$$ 4tnytukrutm. d. «wo — )ioa»et< «J«r-
jetckrMmi. M
I ^ .raob«^ Rübe i' ^ Vgl. /Mlhm U Zi III, 1. 3 De»gl * = Bmthrimm de» fftrin.
» = aeMuttL • mtmtii Zi JU, 1. ^ = SdUmfik » = Trag.
DER HVRGGRAr.
[•S] da;s in daz bislüme gehöret, daz gil aileü, ouc füulzoben dörler hie üiessil
Rines und zwei gensit Rines;' und git {k^ mi die von HAtiAwei was in wehset in
irem banne, kftffenl aber si uaswendig irea bannea uf merre acbetsen, so aint sA
schuldig zCi gende. die von Hagenß genl 6ch keinen aol und die von Zabern, die
do silzenl in der allen Slal, die genl Ach keinen 2ol.
(.?] und ein karamerman, der gil öch keinen zol ; und het er ein wip, die ein
kiimerfro ist, so genl sie beide keinen zol. ist aber der man nit ein kammermfiu
und die fru mi ein kauimerwip, so gil der uiuu die 2wo zal des zuUeä. uud isl der
nun ein kammerman und die firft nit ein Icamraerwip, ao gent aA daa dirteil des
u Zolles von dem, daz in do webael.' köffeui aber a& keinreielge gfil, das aüllenl a&
verzollen, diae vorgeschriben gftl gftnt an» die do nit bufger aint.
[4] es ist 5ch also harkummen» wer einem burggraÜHi verzollet, der sol das
nil auderwerbc verzollen, weder in dem zolkelre noch niergenl anders, er bewende
es denne bfther, dennc er erltisel habe, da/, er verzollet hei dem burggralen.
Ii [öj wer DU dem burggrafeu verzollen soi, wer der were, eopfCirle er ime den
«d, wanne man in begriffen m&bte, ao mag in der bnrggrafe oder ain aoUer sft
rede setaen, daa er 90 aol. verbroohen habe.
[6] was nu von obeaaa genant iat* das git diaen ad in donadben rekl.
[7] und hei Aoh ein burger* gemeine mit elme fremden man, der sol es für*
•0 bringen des burggrafen soUer;* und obe er es nül delte, ao mag in ein bnrggrafe
it rede sel/en.
[8] und sol öch des l)urggrafen zoller den fremeden lulen bcrälen und beholfen
sin, obe in unser burger wider rehl wolleul tun und Irengen. er mag in öch ver-
treten, obe under in eina dam andern unrdil dette uf ein rdile, unls daz sA Aberein
» knmment. und obe aA AI aehuldlg werenl und das geriblet wArde. ao mag der aoller
sA ledig aagoa.
[9] des burggrafen zoller mag öch die schiflüte oder wer sü werenl, zft rede
setzen, die gui us oder in (Arent/ daz nit verzollet were in der besaerunge, als do
vorgescliribeo släl.
ag [lO] men sol öcb des burggrafen wortreichen enpfaheo von den rehten, die do
vorgeschriben stftnt. das iai reht und ist alao von aller hailtummen. und alle jare
sA sant UAana tage ao gat der zol uas und abe. $m u,
[Ii] und der sdler in dem aoUeVelre der aol keinen aol nemen von gdiediellem
flahae und von banfe, daz in daz bisl&me gohArel.'^ item ein vierteil nusse gil
» einem burggrafen 1 den. one alle geverde, daz aüUent die olekneht awereu alle jare.'^
Fm ikrsM«» Mtad auf utdtrtr TmU »ttrgmMriti*» /Vr .burggraC»«. i*. kitfuaek ftumktn
I Sie sutd aufgetähU ikmueh Zi VIU, 6. ^ Vgl. ZotWuch Zi VJIJ, 5. » ygi_ ZoObuch Zi
JIJ, 4. 4 Vgl. ZcObuth Zi Ol, i. • Jfaehim SmmA ZiIII, IwnSm mf ^ CaUmtr Bmtf
40 vom ZoOtr 2 dm. tritobm.
Digrtized by Google
212 vm iiLiiuuiur.
einem hurg^rafen, ze onlwürten siD«iu zuUer, waz sü do meszeuL, daas sii das einem
bur^grafeu zollen sol. '
[IS] wer Aoh den sol hei von einem burggrafen, was er do von ^t, es n
lAtsel oder vil, duz sol er geben s& den viere fivnfosten und enlw&rlen one aUea
venog tt ie der fronfasten des vierteil one alle geveide. *
[13] und ie der uiulslein git Ach lAUe 1 den. und waz von slahels ist» daz git
öcli zül oitue burggrafen, ileiii» wnz garne« in daz bislAme gehöret and bar üi
kumrnet zu mercket, daz git eime burggrafen m\ von ie 5 sol. I den.^
und dirre vorgeschriben reble die ein burggrafe bei, die hei er von eime
bischofe. and sol ein hiaehof in dar uf schirmen und «n obenoUer, das «in barg- »
grafe bi dem rehten blibe.
Nur in Bff^:
Item ^' SO ainl dia die rebt, die ein seger hat von einem burgrofen :
und (laz ymme werden .sol S gesclnrre, den man spricbet winmesz, die lihe( er h
und i.st der zirts sin. uiul zu ieder iruuefaslen ' so sol muii die ttk^sz segen, daz
sinl wiu mcäz uud salme»'- und nies, die dem glich sinl. ein uit gescliirre gil
2 den., als dicke es kumel sü segende, ein nuwe* halp fiertoil git 2 den. ein
nuwa becher f51 git 2 den. und waz Ander den becher ial, do git iegelicbes ato
Pfenning und ein omzuber in daz lant git 1 sol. und wer ein gescbirre v^kdflel, »
daz an dem briefe slol, do sol der seger meister by sin und jenre, der ez k&ßet,
der git dem seger 1 sol. den. und sol üch kein anderrunge« dön, jenre sy denne
zügegene, der daz gcäclürre in dem briefe bei wol der daz reUl in dem briefe bei
{sicf) und sich verBprichci gegen dem segwmeister, das er wol waren mag, so er es
heiset. und iegelich s^ermeisttf der swot dem burgrofen an den hetligan, ain »
rebl z(i beballMida und S& bebabendc und ymmc sinen zins sü gende sft den siten,
als es vellet ona alle gaverde, als verre als er mag. *
Vom hitr kk f m» 8Mm mii gltkitt Bmi «t«r mäI Miifw TüM Mi§utM$tn. h. Dimf AftiM
r»M Httnil C. c. So t'fi dfr Vnriajt. VttlUUkl ttrttkritbM fltr «HiniNtf d. »g^mÜiM gil*
gttlritktH. «, So kerrtgieri fAt gutricktiia •weningei. "
i ITeber irtu$- wtd Oetnott 99L StS. 1,4», * ABhidk Si ÜI, 1. * Yf/L ZtOMk ti
VI, 10 und VIT, 3. > Vor «/iVsm Artikd «ter 4m SrifmmMd KrtI wn AtnOm EmiC
geschrieben, dann ul/er ausgebt i tclteit, folgendes :
137$ In dem jar do man zaltc von gotz gebürt drützehenhundert jor sybentjsig and abt« jor »n dav
Ammömt MI. mahtitan diuid«ntage toi dem wiiwht dago do hch wh Joluuis £ok«nch dem fusiwh«r das Mgtt *
lahM. and do von «ol «r gvbvn alle jor nf das atlb» itt 8 i|t Ub. dam* ainm Iwuirofta nad
Februar 11 ~- zvMiscfifiit (U'ti /.wein iiU'sscii Uiibt'r fr'^v -ii Hn'i nnvYP ftdcH^H fM dlBT BIOMMI iMIg, djd yh>lw> till^
Uiirt it. 2tt den osteiu einen larubea buch, der do gftt ist.
Auf Seite B ' tragt ttm tomt mUkt vaHuHmmde Hand «mf im Im fdiHAmm kUtm ÜHad
tamüUelbar luOer den Zusätzen ton C zu 'Sattler und Maler* ein: «
In dem jore do men zalte von gotz geb&rte daizent drdhandert ahtzig nnd ö jor an dem fritag«.
do der liindeiste appclos waz z& dem Grfinoii werde, do lech min horre her Jobannes von Mulhim
der borggrafe daz seger aobabt, daz da vormoU hett« Eckerieb der vaaiieber, Dammau Jagebone,
Digltlzed by Google
DER BUIIOOItAr.
213
Dis> ist der salteler und der mouler reltl:
Wer ttoder in abe dem andem Uagel, vou welre bände sachea daz ist, würt
der linder in nil gerihtei und kämmet fttr ein bftrcgrafen, Alse didte er beasnnde
» vArt, alee dicke gtl er driszicg Schillinge eime burcgrsfen und süllenl «me burc-
grafen alle jar ein unbes geben, der sin crcn und iinsern eren wol an slal, und sol
er ein mcisler ander uns setzen, wen er wil, der ein schilter ist. ist oiich dnz einer
irs werckes har in bringet zö Tärkoutfende, der nit den einung het, wo sü daz
befindent in dem bürpgban, do süUent sü des burcgrafen knebl ein mit in nemen
M imde sAlloit es imme nemen und süllent es in eins burcgrafen bouf Irageo. wa>
ein anlwercg ein burc^^rafen heisel fürbeitcn und er dax fürbütel, alse dicke der
daz brichet, dem es furbWllen würt, alse dicke gil er ein feirdiincg silbers und
dem meissler ein ünlze und den liusgenoussen ein schillincg; wer abe dem andern
klaget von den husgenosseu. würt daz gerichtet, e es für ein burcgrafen küinmel,
» so aol man dem b&icgrafei nit schuldicg sin.
ZuiMU in Sg^i item* den imhes, den die moller dem burggrofcn gent, der
geTellet allewegmt in der wucben umbe sante Margreden tag. item und gil in Acli
ein buigrafe ein meisler, wen er wil und wie didce w wil, der ein scbiller ist«
X. Schwerlfeger.
M Fassung von Bgx- Dia ist der swerlfifger rdtt:
I>ax ein buregrafe sol ein meissler under in Selsen, wein er wil. ist oucb das er
oder sin sün riller werdcnl, dem süUent S& ein Segen swert geben, ist ouch das
einer sin einung hün sol oder in furlürel und in wider hon sol, der gil eime
burcgrafen zwei pf&nl und wer daz einer ein acheller einung fiirlllret, der git ein
M pfunt.
Fassung von Bg^: Dis sint die reht, die ein burogreve ze Slrazburg het von
der aweriveger und von der spersch&fter ambabt uode die r^l dar r&rent von
einem biaobofe se Strasburg:
«. Eitr htptua M B$i dii j*»g*r* üami B. Ja ßft $tMtt mm Mdtn Band ati 4i* d$» Tmm
n fueirMm Hot 4itr t «dB« Mtl«t*r mtä molar nAt ««Hot ttm*. ViiUtMU iitUU ikk Mm Amm-
runf avf i/f> Wei^fung tintt lUaltrt //Sujsf Btl-.imjr,' . ror lifut Jiunjtj.grrt t» nfcAflM*. ffl*,
von Iiis Oct. 10. Vgi. L'ß. V. b. 'Htm — ist« vo« Haiul C t»gucAnttt».
der do ge«est»eu ist in der mlUa Kürbengassen um kdffer, iu die wisse also hie nach gescriben stot,
das ist also das «r sol geben myme herren dem barggraven sunlselMat dto swergen messen Dnserre
•V, frowea one aUvn fHMg 3 lib. dMt. nad 3 iiAw« nd«r der miMiMi lanc, die do gdub» nat. and d«n
getundt m uBi bNni Im winuMwa 6 tel. d«. and myBM bamm an dm Mtwobradt 1 IroAm*
bmb, dtr do |U M.
Digitized by Google
ItKII HliU-i.KVI-.
lU'tn zu dem r-rslcn so sol ein iegüoli Inircgrav«' der denne ist, in einen rneisler
geben und aeUen, weihen er wil, wen er wil und wie dicke er wil. uude si'Uleut
ftdi 8& gdunstttk ain »nm baicgraven,* tSn rdil i& spreduodft m sime hofe und
sü sime gerihte s& gonde, wac das anlweig aoe got. wer es Ach das der burqgnive
oder sinre süne einre rilter würden, so süUent sA ime ein segea aweri geben, wer i
CS <VIi. düz ir einre sinen einung enpfoheu wolle, der in nie gewann, den sol ein
moisler der swerlveger cnpfohcn nnde sol der gebenden imsgenoszeii des aiitwerckes
ein pfunt und dem burcgraveu i^wey pfunl Slrazburger pfeuuiuge. wil aber einre''
ein spenchflfler einuug cnpfohcn, der aol dem bnrogravea geben an |ifant und den
huagenosaen sdien aoluUinge. wer ftch daa einre awertv^r einong verlAre unde »
woll in ^erne wider haben, ao aol er geben dem burcgraveu zwey pfuul und dem
anlweiclve ein pfunl der vorgeuanten pfenninge, verlur aber einre der schöAer
eiuung, wolt er denne in wider hitben, so sol er geben dem burcgraveu ein pfunt
und den husgenoszcn zchcn Schillinge, geschehe es öch, das ieman in der stal ze
Stmburg oder in dem burgbunne Icein gemäht swerl veile trflge oder faelte. wo das u
were, der ains einungea nifit enhette, das aol ime ein metster dea antwiardtes
verkünden, das er es under wegen loase. wil über er dea n&l tftn, do aol der meisler
des bnrcgrafen boUe mit ime nemracn und sol ime die swerl nemmen und sol sü
einem burcgravcn antwürtcn, der mag do mitlc Inn, wüz er wil, es wer deime, daz
einre ein swerl verköffea wolle umb sm zeruuge sm nuldurll uue alle geverde. essol ib
Ach ein iag^ch awerly^rmcister, der ain einung hei, eineu gedingten lonkndit und ein
lerknebt beben und n&t me one nrlob dea burograven und dea anlweidces. es aol
floh keinre der sin einung Lei, keinen bang z& werake aetaen, er hebe denne des
-hnsgenoszen ein vierteil Inigewines. es süllfnl ftcb die swertvegcr, die iren cinung
baut und Imsgenoszon sinl, alle jor an dem zinsluge noch dem meigclage dem »
burcgraveu selbe dirie em imbis geben, der sinen eren und iren eren wol austat
mit fleiache, und anderre koat, ao dar sft g^iket oder ^Ulant aber mit ime
übereinkomen. es aol öeb ein ieg^h awertTegermösler bi sinem eyde dem buns''
graven einen lol aamen, der do vellel \ ou den speren oder schöften, sü sygenl
klein oder groz tingevcrlicbe. und ist der zul : von ie dem hunderte sperschöfle ■
oder Stangen viere, unde sol den zol gehen wer der ist, er si hurger oder lantmau
oder die swertvegcr selber, die do sper kötfent ; alse ist es her komen. unde sol öch
der meiater dem btirograTen den aol antwArlMi bi der lagesit one alle geverde. wer Odi
das ir keinre keinen sol enpfllrle, verikaaerte oder TeikBAe, das aol der meialer dem-
burcgrairen verkünden unverzögenUdie, das es ime verbesaert werde, es ist Ach also n
herkomcn, welre sin einung hat an swerlcn oder an speren, unde kummet ein hiis-
gcnosze zö eim andern busgenoszen und sprichel : ich wil uiinen teil daran haben,
e daz denne ginrc sin hinderslen pfenning bezall, so sol er ime sinen teil dar an
g^n, ea wen von awerten oder von ^eren; und dele er dea nAl, ao aol er es
beaaem mit aime einunge dem buregr«v«Di und dem anlwercke. ea iai floh also bar «
komen, wenne eina huagenoasen aAn sin einung gewinnet, ao aol er ain balbn
Ly Google
tuen BinUMtRAP.
315
einung z& at&re haben, es ist tch also berlcununen, wenoe ein lerlcnelil sine vier
jor uz gedienet und apridiet denne der mdater, er hab ime vol gedimet und wil
er denne sin einung gewinnen, so sol er den halben einung aft st6re haben, es sol
M\ kein liusgcnos5!C weder swert vegen nocli sper hestoszen nssewenrlig sins huses
6 one iirkip eins inircgruvcn und des meislers. wer dsz breche, der bessert in alle
wise, alz do vorgescbriben stal.
item* den swertfegern git ein burgrafTe dnan meialer, wen er wil and wi dicke
er wil.
AI. Fassiteher; Zoliknechte.
lA Fassung von Bg^ : Dia ist der faszieher rebt :
Wnz wine ein b6rcgrafe hei zfi ziehende von sanle Michelslage öntze sanl
Thinnans tage, die sol roen immc ziehen aue siu schaden und eime biscboie und
sol in ouch ein meisster geben.
F«»nmf M» Bg^ : Item* dia Ist der vassidier reht, die a6 hant von eime biaebofe
^ und von eime bnrgraffen :
Z& dem ersten so süllent sü eime bisdiof liehen und abelegen in d«r alal einen
win von sanl Michels dag unlz zfi sant Thomas dag und söllcnl och einem burgraflen a»ii>m>*r J>—
sincn win, der yme wessel allen ziehen und ahclcgcn one sinen schaden von sanl
Michels dag untz zu saot Thomau lag. der burggraüc, der denne ist, der sol 6ch
M den vaanebem einen mdater gdien, wen er wil, der ain einung bet.
item so die gUlludit, die den ^ftle sol samment einen bargrafliBn, der aint
xwene die do gesworn hant, den gl&tezol zfl samenende dem burgratfcn und in yme
getru\vp!ir!i(^ zu behaltende und zf\ behütende, und so sü die hüsse hringenl z&
balp vaslen, so gyt ein burggratfe iedem kneht 2 so! den. zu iürtriuckende.
H item die kneble, die einem burgraOen den ole^zul samment, der sial zwene die
do geawom hant» dem burgraffen den oleyzol s& samenende und in yme getr&we-
liohe aft belialtieade ui^ s& bdifttende und a& samenende, und wer ea, daa ieman
den zol cnpftlrte und nul engebe, daz sAllent sü unfürzögenlich einem burgrafl'en
fiirhringcn. und wenn die kneht kummcnt und die büsse hringenl in der vaslen und
^ sü der burgrad'e uf dül, so gyt er iedem knebt ein sol. den. z& fürtrunkeude.
XII. Becherer.
Fassung von Bgx • IHs ist der becherer reht :
Zö der lechlcmes gent sü eime burcgrafen ein pfftnl wasses, und wer sin einung fwniapj,
gewinet, der git fünf Schillinge ; ist aber daz er eins Imsgenonssen sftn isl, so git
» er dirtdenbalben scbillincg, und welre husgenosse ein kneht gowinet, und alse
menigen er gewinel und alae di^ er ti.n kneht gewincl, alae dicke git er fbnf
aehiUinge. und wer beeher in don burogban finle Ireit und dea einung ea nit enhel,
a. Fm HmA D $iiftuiri*lni. b. Bü tum SdUuu Uand Ü. FlUrilig iil tun andfirr Hitnil Hin-'
Digltized by Google
«6
bCR loa.
die «Altenl vä nemen mil ans buregrafen knehte and sAUent sä in diu burcgr«fi»i
houf tragen, ist ouch daz einer beclier m«^et in dem bui^ban, der sins ein Tinges
nit enhet, die becher süllent sü imme nemen mit eins buregrafen knelile und alles
sin gescbirre und süllent es tragen in eins buregrafen houf, so gil eins bischoeles
becberer alle woeche eimü buregrafen sebes bechcr. * t
Fauwug «WK Sg^ : Item dis ist der becherer rehl:
Zft der liehtmease gent tA eineni bmgraflen ein pfunt weaaes, und wer sin
eimmg gftwineU der gyi einem burgraßen 5 sol. den., und ist es eber, das er eines
husgenoszen sun isl, so gyt er 2 '/« sol.. unJ wclieh Imsgcnosre eitien kneht gewinnet
und als mcnigon er gewinnet und a]s dicke er einen kneht gewinnet, als dicke gyl i«
er einem burgraÜ'cn 5 !k»1.. und die becherer haut öcli daz rebt vun einem bj^scbof
und von einon bnigraffim, «er bedier in dem bnigbenne vid trsit oder machet oder
flkilcAflSst, der sines einunges nül «ihel» dem sol man die bedier nemmen mit eines
burgrafTen Icnehl und si'illent sü in eins burgraflen bofe tragen und alles daz gescbirre.
daz jener liet, der die herher machet oder schindclteller. und süllent es alles anl- u
wiirten einem burgralieu in sineu bofe und do von m&szent sü gen die becberer ; und
mit nammen der eins byschofes becherer iai, der git eioem byscbofc sin becher slle
Wochen, als ea harkummen ist, und gyt einem burgniffen alle «odien 0 becher.
llem^ ein bnrgraflb gyt (tch den becberer dnen meister, wenne er «il und wie
dicke er wU. »
%. AnfMduurngm über den Zoll.
Die Stntfttfnsammlnnfi über dm ZMl eller umi ieine Beamten liegt uns voBt^ärnÜg M IHOti 4ttCK*
Htmdadirtften vor, ettuetne Abgdmitte de» Weisimn» finden sieh auch außerdem.
Benrhtarchir feiih O Sin auflieimhrt Er heMehl ««s Iß Pergantenthh'ilUrn in Folio, die feH in Uder- •
tAertogene Holttafehi ting^unden sind. Ein atif der Au&ent^U da Einbandet aufgdddtter PergameiU-
•Snt^ ik tm «üwr Bmä de» tS. JtMkminit gitiiehiutt Aaifiehrift «AAncik». Dte mmt*
Seile der beiden Deekel itt mit zwei Pergamenturkunden von 1376 September S7 und 1377 AprH <»
«teriUcbt. ZXrr. Codex «W aoMn jwrtwrttii. Jkr griißte T«a der At^eeidmmfei» euMmmt einer
Haud Ar eetüe^ eier eieMger Jäkr* iee lA JiMmmderte (A), cm npailir SikuSber (B) i»t m
gleidueitig oder wenig »pMer, littonders in der AatflUdbmg der Lehntträger-Litte, tbAtig getcettn:
hie und da hat er in da» von A Verfaßte eifikonritfi^t Von späteren Händen des 15. Jahrhunderts
atammen geringe ZutäUe. Bei der Ueratugabe nnd die eintdnen Abschnitte eur beeserm VebertiM
mU I—XZn mmeeteet.
Rtmdschrift Zt tierft im Stadtarrhir VDO. lad 109 Eh i.it ein Pergamenihrf* in (^art rm »
20 Blättern- 14 ijt hiervon enthalten die von einer Hand de$ 15. Jahrhunderte angtJertigU Mechnß
det AAiidto «mI eine WkierhOmig der ftercAt im Tem enOMmtem JfHU «kr die dUnMMer, feM
in folgender Öi'dnung
DiM ist, das die lalUtuatter jerlicli swerra ><kU«at eime ioU«r an dam loU« sft Stmboigi
leeUer wie IX Ji 1-7; 8 fML Dmm heitt et: Dia die relit tmd di« ge1»ot, dia Ua vack* «
gMchriben stoiii i iPe die sweren sÄIIent irtata it baltende eime zoller, die das salts >ft roarekMl*
fejrla baut und verkooffant mit dar Uainaa wmm»; weiter wie Zi JX C Z—tO mit eütem dort we*tr
a. Voft, $ntt ktntu «gui. h. «iMia — tvil« m« dtr fMeiM Smni
Ly Google
bElt lOLL.
217
den Varianten tu Art. 3 geg^fenen Ztuattparagraphen. Der oben bei einem VergMA mit Z\ IX B
fehlende ArtiM 8 «racfteM jeUt hier ob JrUM iM^ Damn heißt es : disz ist, wie man die ahteil and
di« kWnen naMta dei Mltni ttjwn lol mit dun körne, alz hie nacbgescturiben stot, and aint dias
die körn, do mitte man die achteil sejren aol; weiter teie Zi IX A i — |l>,
» FAm Ahschrift <kA IS. Jahthimdeii» «M Z, findet tiek im dem eutf Oem Btadtartkiit Uegmim
Brtefbuche B fot. m—139.
Vm dem mr tituihe 2V0e van Zt «ittalleiidwi ümMfidb-^^ii «mm M mtertt Zg fShr. BeeA.
G 309); auf Papier (jfschrtiben. Eine Unterschrift von 1411 Septrmhrr 5 fifuagt, (Jafl die vorstehende
Ordination «on NicdlaM» Hertlin betdmoren ist. Im Wesentlichen giebt die Handschrift die in Zt Vi
M «rtMtCMn R^offraphem, dedt ekii Mete «fort gegen Za vielfach geküert. Am der i» Zt konseqttenten
Weglassung derjenigen Suilm aus Zj, welche die Abhängigkeit dee ZoBer» vom Bischof dokumentieren,
iäßt «mA tcUießen, daß das ursprüngliche, 1314 verfaßU Statut m einer Zeit, in welcher der Zoä der
Stadt vertmtft war, entspredtend umgestaltet wurde; das ist tum treten Male 1338 der Fall. Zs Hegt
tdso in seiner ursprüngUtJun Fasstmg wM früher al* Zi.
Ii Weiter hubai icir auch die m ^fi JX A—C enthnttenen Stitckr in finer mit y.\ mich hczüfjh'ch der
Oruppierung übereinstimmenden auf J'apier geschriebenen Aufseiehnung aus der ersten Hälfte des
U. Mekmäertt (Wr. StA. FDO. ML iM;.
Bcsüglich des Knechtelohne sind einige ausführlichere Notiten, ' ^ ; sie der NiftlerHchrifl mich
dem 15. Jahrhmttdert angehören, e» Z X in Anmerkung gegAen (ütr. BeeA, Q 309). EndUA sind
t» Xdtten der Ldtmakute, die fast deietinueg emämt Namen mfiseieen, tdeeie Zt XI nnd JCIH famil, «m*
dem bitchöflidien Lehnscodex Str. BeeA. G 377 (vgl. Eiuleitung zum Schultheißenweistum) in Anmerkung
gegeben. Wie schon atu dem Gesagten hervorgeht, ist Z\ durchaus leine einheHüdie neue Ced^kienmg,
sondern aus versdüedenen längst fertigen Stacken susammengeschrteben.
Jttr MM diemekgieebe ftMerwv dereeOen UM äA nlOi M tdlen AdMM» gewbnm. Wenn
«5 irir die datierten Abschnitte zunächst hermtxtfreifen, so findet sich ah älle.^ter Bestandteil eine in IX A
inserierte Urkunde Ober das Saigen der Sahgemäße von 1270 Augwtt 35} IX C giebt ein Vidmut
einee JJtti Anguet Jtf verfaßten Statute. Beide ürtmiden werde» 1336 Amgnet M da» dereeit^ StöiU-
inci^tcr Jlcrlhold Stoarber vorgelegt Wir dürfen wohl uunebmen, ditll du.s :iria( fiiii beiden eingescltobene,
die daiiertcH Bestandteile inhaiüidt ergänsetide Stück IX B damal» codificierl ist. JHe Veranlaeeung
I* dieeer Seifitsaufeeichnung bot «mM der Verhtmfsakt, durdi wdtihen 1338 JwU ^ der Mfher «oh dm
Mauenheims verwaltete bischäflicJte Zoü zeitweilig in das Eigentum der Stadt überging.
Die Saigerordnung Zi VI, welche uns in etwas veränderter Fassung (Z^) audt mit Angabe der
Abfassuttgsxeü 1314 vorliegt, scheint ebenso 133S die in Z i aiif genommene Gestalt erhalten zu hahet$.
Van dm AasOtrmgtn, dittkhikrZt gegentker mefweiei, iH Uemsitn mmHimt, dnß di^enigtn SteOen,
H welche die AhhängigVeit des ZoUcrs rom Bisehof dokumentieren, au.tgda.ntcn sind
Beeügitch der Abschnitte Ii und III kann man versucht sein, eine Abfassungszeit vor 1358 aneu'
ndimen. & diesem Jähre eeird da» Kemfkemt «rtant und die Kas^hnte mnfden «dsnft betirangen, du
wh ire koafmanschaft drin mfisleiif füorcn,»* Krmiyrihnfen setzt hinzu: « vvau vormoiB fRr ieplldipr
konfinan mit simc koofmiuuchats, in welos Wortes haa er wolt«,** Eine undatierte, aber aicher in
40 dieee Zeit gehört Satmmerdmmg sagt onedrtkßOiA «M aol «Mb kfliu «lurt oooh wnrtni noeb
nicman anders keinreh&nde kOfmanschatz von niemHnne enpfiahto. wanne er 8ol sie heiszcn in dai
k«nius ffiren.»« ^kr wird sowohl in Zi II wie III, 6 daeon ge^frodun, daß dts Ware in Herbergen
gebracht und dort verkauft wird.
Am dlM Twetiamie (Zt XH) iaimtigen •Hei» vi dtfoe lolkdlcr ift StrMlmrg gUto gakMt
«6 hant • läßt sich für fast sämtliche Käufer ihre Erwerbung noch urkundlich belegen. Laut dem im
Beeirksarchiv b<!ßHdlichen Kopiedbuche O 3464 ist im Jahre 1366 der Bischof genötigt gewesen, die
geneenden PMMi^ tlttunldtßttn.
1 & die deemi »cUjUidtoi AktenttMte im ÜB. V. * Cheener m. > KBnigekafien TU.
4 Ar. StA. Ordn. XIX.
Sir. 88
S18 DER ZOLL.
Ihe doppdten Liaten der LehntietUe XI und XIII atammm an» tendmimen Zeiten. Für die beüiem
Verteidmim, wekhe dem Codex O 377 enimmmen timi, Urnen »iA die dorm vorixmmendem Nmmem
tm üt WtMk äm t^U, IMamdmU mthmi^A btkgen. Die LehmeMger dagegen, wdAe natk Mt
dt» Z«0 tffnieRe», sind erst für die itiehsitfer itnä nehtsiger Jafire (ks Ii. Jahrhundert.i tuidneeiebetr.
Für die übrigen Abgehmtte von Zi bietet steh kein bestimmterer Anhalt tur Datienmg. Zi I
teniM MM mimtf Zt F7.
Die Jjifte. der Zfülknecläe Z\ II wird er.ft nach Anfertigung des Eegtifern von Band V unti J'I
bestimmt tu ßxuren sein. Ein Jokotts Rynouwe begegnet 1326,^ ein Truteiman itt als Vertreter der
aamhmaOur (auch Bynouwe itt aOtmtltr) 1S83 m UWe.
Abitehnitt Zt VII steht inhaUlich Z, VI sehr nahe und ist ihm ioMb woU awA setOich gleich
SH stellen. Th.^ Bt.scfmfs getdiieht keine Erteähmtng, obtcohl man eine »eikhe neieh Analoge von Zi ja
in Artikel 9 toohi ertcarten könnte, Alto ist vieüeicht auch dieser Teü 1338 mit bearbeitet worden.
die »idftiger. kfkhttrna achtziger .Tahrt des 14. -Jahrhtmdertx hinam m gehen Auf die^e Zeit hatte
bereit» die Mandtchrift Hingewiesen. Auch das Burggrafenweistum ist etoisehen 1378 und J383 neu
L
Fonna jnramenti de offidatorÜKts ihdonn dommi epiaoopi in einlate Argenünensi.
[i] Der »dler sweiet, reht geriht sft hebende dem armen als dem riehen,' dei
-/.ullcs frybeit und reht z& bebabcnde, also verre er mag ane geverde, und dez
Zolles 7Ä wartende und zä cntpholiende und uns dem byachofe zü antwortende oder
dem wir ez heissent antworlen, also er nller haste mag anc alle p^everde, uiul dez
Zolles schaden, duz er nül gehanlhabeu mag, für uns zix bringende und ünsgelrüwe
und hfllt sft sinde.
[2\ ttem die knehle swerend, den 20I s& übrdende,* A wartende, aft voidemde,
sft emphahende und dem soller sft . antworlende alle wodw an dem aamestag ane
geverde und <m^ gdiorsam zÖ sinde und dem zoller von ünsern wegen.
\3] Item der seyger sweret, dem zolle mit trüwen behulfen zu siude und des
zollcrs schaden sft wendende und alle messe und moszen reht z& sejgende nach
dem modal» dw do sft hftret^ er aol oudi keine miet nenunen* und aUe nngerdile
messe strichen und moasM, wo er die findet, die sd er nemmen und dem soUer
antworten,* und sol euch damf wer nemmen und sol uns gehorsam atn und dem
aoUer von ünsem wegen in den aachen, die den zoi anh6rent.
//.
Hic nolantur administralores nlonii civitatis ArgmÜnenaia :
Üis» gil men den knehten nu len fronvahsten :
Z& dem ersten Heinrich in dem zolkelre 10 lib.
a< Ditltr Ahe/iriill >ii • itpm Horn wnppr • i's/, .f.ihiSrkeinlifM roa FTiui! B, ii$ 4
ftmeinert am/' eiHtm spätem Blatte leteäer^ngt, ytttrickmt ftkttin M%.
• ÜB. in „r loiij * VgLa,B9. » Vgl. IX, » 19. * Vgl. VI, «nI. mtd S. et
* Vgl, VI, 1. e Igt. VI, 6. 8. 18.
üigiiized by Google
hKJt ZOl.l.
S19
Ilcm Heinriclic zii dem allen sant Peter an dem dore 30 sol. und 20 den.
Ilem eimc knehlc zu Byscholfesbürgetor 30 sol. 26 den.
Item i& dem jungen Bont Peter Jblums Kleingeduiok 30 sol. 88 den.
Item Johaae Wigant uf aant Stephans bnigge 90 wtA. 26 den.
I Item Ilenscliu Rynöwe an detu Ryne 25 sol. und 86 den.
Itetn eime kuehle au der Kallohe 30 sul. 26 den.
Ilcm der zoller uf der Brüschen 2 '/s 1*^-
und derselbe sol ouch schriben, wa2 wine abe dem wasser gef&rl wcrdenl, daz
sol er dem zoller geschriben geben und ouch daz in die herbergen komet, und sol
M s& allen silen uf dem wasser sin, so men \rine bringet, und was in herbergen
komet, und was von körne oder ander koufmansadiaA ist; and* sol ime gen 26 den.
Ilem eime knebt, der den zol samenl für lynnen d&ch, für kese und eygw» dem
git men 30 sol. uud'' 1 lib. und 26 den. für dez burgrafen zollez wegen.
Ilem iieiuricL Schorer uf dem Rossemerkel 6 sol. zö warlende für abegaug.
u Item Drutlelmanne an der bedocketen bruggen, der der schiffe warled, dem gil
men 9 nno. und 86 den. alle fronvasle und 2 vieriing rocken aQe jar demsdhen.«
Item Henselin Dietri«di eime meisiger, der des vihe&oUes warted, 2 lib. 86 den.
Item dem sejger 1 üb. und 26 den. alle ftonirasten.
Item dem woger 2 */, lib. und 86 den.
• ///.
Men sol den zolle nül borgen.
Dis äint die rehl und gewonheil dez Zolles zii Ölrazbu^, also men den zol von
aller bar geballen hei :
[/) Zü d«n ersten ist sft wissende, das aller kaufinanacAiaft, den men in der
u stsl zÄ Straabnig yaH» bat oder in dem burgbanne ond Terkouft w&rt, es si weler
hande es wdle, das assewendig dez bjstämes harkomen isl, daz gilt alles pfuntzol,
daz sinl 4 den von ieglichem pfunde, die von dem selben kSfmanschafl erlöset
werdent. ' isl ez uuder dem pfunde, so git raen noch margzal ane lebende vihc und
anders, als hienach geschriben stat, daz nül pfuntzol gil und ein teil fry geloszen
M ist uatse her.'
[S\ Item stookbly, gleite, kride, iMq^fe, wisban» und was vmi erden ist, das
isl under dem zoller fry geloszen, daz men keinen zol do von gab.
Ilem schaf genl pfuntzol, die vcrkotifl -werdent.
Item ein rynt git 1 den., ez si g&( oder böse, daz verkouA wärt.
JA Item ein kalp git '/t den.*
It«n löp git pfuntzol, es kumme weanan bar es knmmet.
a. « und — den. • ron andtrtr Hand. b. • und — wegen • von audtrei- Hand. c. Von anderer
Btui Uie «Uli —III' fUcMMm »bniBBM 6 dm. w «Wland»». d. HUruack ron anderer Band
fuckrUhm : • Iter umaa die haut alat«. «. • >/t im. • mit »»d*nr TinU »»guekrüh»; E • :
40 'iUBi ein kelp gil oiti.
1 Fl«. ttB. J, M
Digrtized by Google
990
ueh zoll.
Item ein swtnc gil 1 helbeUng, ex n g&t oder b^se, daz hie veikAft wurt.
Hern ein pfiTil gil l den., er. si ^öl oder hose, daz liie verkoufl wnrf
Ueiii aller s[ieckegil pfunlzol. er gaug usserdeiii bystüme oder lilibe in dein bisf'im
Kern alles liciscb. daz ungesaltzen ist, das hei uoder dem zoller keiueu zo\
gegeben. *
Item heringe, dArre viaehe und alle gewllieane vuche genl pfbataol.
Ilem von i^lidiem huadert eyger, das usaevendig des bysUkmes hmr komel,
2 eyger.'
Ilem ein hunderl kese gil zwenc kese,* der besten eiu und der krcngesleiii ein
briugcl er ein halb hunderl, so gil er ein, nül den besten und och uüt den kren- ">
geatein, bringet er aber dar under, so mag der aoUer pAinteot nenunen.
Ilem ein hunderl achäeeeln git iwo sehAaiehi.*
Ilem ein hundert deller gil zwei deller.
Ilem ein Imnderl zalbreller gil öch zwei zaibrelter, oder wil ein zoller. so mag
er nemmen pfuntzul, duz isl ^it verstonde, daz uszewendig des bial&mes harkomel. a
Ilem ein hundert lÖfTel gil zwen löffcl.
Item von den karen gil men Ach als von den Iftffidn.
Item allea hblla, das s5 der hant gawAffoket [ialL das gil alles pfuntaol, es si
buhs oder anders.
Ilem alles zimberliollz, daz den Ryne bambe komct, git pfunlzol. •
Ilem daz lioltz, daz do har komel uife der Kinlzingeo, daz bai der zoller nocfa
da her fry gelassen.
Iton win^ein» wo der har komet, der git pfunlid.
Item bnttir, uoalii, imalts, seil, knpfer, sine, gern und danel bli git pfuntsol.
Ilem alles döch. ez al woUin, lynin, henflin oder «elre bände dAch es ai, und "
alles garn pil jtriiiitzol.*
Ilem ein zeiUeuer hiuitles git '-^ den., der in dem bisl&m wchsct, und der ustß'
wendig hur komct, der git pfunlzol.«
Item ein ieglich fAd«r winea, daz in dem biatflm ivdiset, ^s git 4 den..' es
kerne in achiffen oder uf wegen, der verkAft wArt; were ez aber, das ein fAder ia »
einen kelre gezogen würde oder wurde zö dem zapfen gcschenkel, daz git pfunlzol
Item aller wine, der bar komet uszewendig des biatAmea, der gil pfunlzol, der
hie verkoufl wirl.
Ilem'* alles körn, daa uszewendig dez bislümes harkumel, daz gU ptuulzol.
Item alles korn, daz in dem bislAm wehsei and herkomet uf wegenen oder ■
karrichen und bie verkoufl wird, da gil iegliobea vierteil V« don., ez si wdrehaad«
ez welle, und das kom, daz mcn uszor der slal flircl und in dem bislum blibel.
do gil ödi ieglicbea ein belbeliog. und waz korn in scbiCEsn komet, do git iegliches
a. AmJtMdtÜMtt Airt,9MMimr B^M^mlu^. h. • Ilm — pAinlml • fiUt m M%.
» Y0L Bff VU. » Vgt. Bg VIL * Vgt. Bg VIL * l'yl. Bs VII, 13. » FjUlW •
VMNKwr Ar. StA. 0r4it. XtX.
uiyiii^ed by Google
I>EH ZOLL.
931
vierteil 1 den. one babern, da git iegelich vierteil 1 obul.> dis sol men verston von
dem kornc, d;iz von dem bislüm in die stat oder von der slal in daz histQin komet.
itüinel aber daz körn uszcwendip dcz bislümes har io die slal oder gal von der
slal uszewendig dez bistümes, d»z gil alles pfuul zol.
6 Itent^ aUer koufinauohate, der har komet, den men hie vefle hat and hie vw-
kouft wArd, n ii. velre liaiide ea ai, das git alles pihnt sol.
{3] Item die burger von ßtraslmig aüUent aweren» das es ir ai und nieman mit
in gemeine hab.
[4] Item bet ein burger und ein lanUnan miUenandcr gemeine, da sol der laal-
t« man sinen leil dez gütes verzollen.'
[5] Item ^ karrieher und achiBUAte* swerent, das 8& dem soller sagen süllenl,
was aft Areni.
[6] Item die vArle aSUent aagen, was in iren herbei^gen verkouft w&rl oder iat,
daz men verzollen «sol.
lÄ f7| Item keine burger sol kouffen über 13 Üb. er sol rz d&n wegen uf der
fron wagen, men sol die fronwage nül m dem zolkelre Üben noch« kein gewicht.
[8] Item man ad den sol ntA borgen.
Dia ist der pflihte sd:
M [/| ZU dem ersten, ein schiff git, das haikomet gebidai mit kfilmansohaA und
durch die stat sd Straasburg verl, nnd nützcnt da verkonffet, das git 4 den., so er,
barkomel, und 4 den., so ct. hinnon vert. ist daz gflt eines mannes daz, iloz in dem
schiffe lit, so gil er uülzeiit nie, dau als vorgesclirütm si.al, hcl er aber me dan
eins in dem scbüTe, also manig mensche dan g&l in dem üchifTe hal, do gil iege-
» liehea mensche 4 den., ao das aefaiff in die etat konet. mid 4 den., ao es enweg
gat. leil xoea aber das gftt in ein ander schiffe, ao git teh iegelidi menach 4 den..*
das ist gUcher wise, also blibe es in dem eisten schiffe oder leite men es uf ein
wagen, so gil ez ouch also.
[2] Ilem ein iegelich wagen gil 4 den., der in die slal zCl Slrazburg komcl und
30 koufmanschalz filrcl. und so er hinnan verl, so gil er aber 4 den., ist ez daz er
f&rel, daz nuwent eins mannes isl. ist ez aber, das me lAtes uf dem wagen het
denne «ner, also maniger der iat. do git ieglicha menaohe 4 den., ao der wagen in
die stat kämet, und also manig menadie sinen koufmanschalz enweg adiioket uf
einem wagen, da gil aber iegelich mensche 4 den., ez si ufT demselben wagen oder
M uf einem andern herkomcn ; und gel also hinnan, also da vorgeschriben slal. isl
ez aber daz einer koufniansclialz liarbringel ui eim karriebe und leil ez uf einen
wagen, also mauig meuscb daz lud, da git iegeliches 6 den., daz sinl 2 den. von
b. / I '1 'ing.. b. Am RaHdt diuu Art. äk HM, tmf mMf «*•» ///, 4 Mmhtm kt,
-uocti — gewicht» CO» tpüttrtr Btutd.
m ^r^Bf vji. 7, *ri^Bg Vit, a. * aoL i, 00.
222
IIE OLL.
dem karrichc. und ist ez ein wagen oder ein schifTe, do ez ufT oder in geleil wirf,
so gil if^pelichcs rncnsdic 4 den. ist daz göl komcn iu einem schiffe und leil m*»n
e/. uf einen wagen, do gil icgcUches mensche 4 den. von dem wagen, do ez u/
komen isl, und 4 den. von dem schiffe, do tuen ez in leil.
[3] Item von iegeUchem karridie, abo manig mensdi daraf sin güt bai, do gik *
iegdiebes iiMiiacih 8 d«., so ei gen Strasburg komet und 2 den., so et hionan
verl. von dem pferide, die koufmanschalz bringent, do men gil also von den
karrichen. leil mon aber daz göl, daz uf den preridcn oder uf den karrichen har-
komen isl. leil men ez iu ein schitT oder uf einen wagen, do gil iegeliches mensche
2 den. von dem karrichc oder von dem pteride und 4 pfunuiuge von dem wagen i*
oder voD dem sdiiffep do men g&l iaoe oder ualeit.
[/] Dis sinl die slückc, do von ein zoUcr gcriht so! haben in dem zolkclr«-,
und eusol duUeiue ander gerible do von ritileu dau ein zoUer von eins b^'scliofes
wegen, und wMte ieman von den aelben 8lA<^en ribten an andern geribten, w& a
awnt wer sA nenl, wenne «• dan em loller voidarel von eins gasles wagen vnd
spriobet, es hAiet für midk, ao sAUenl die ribter nAt me dtrobe rtbten and sAllent
es für einen jioller wisen ane förzog.
[2] Zt dem ersten sol ein zoller rililen über alle kornmesse, ez sienl sesler,
halbe sesler, Vierlinge, dneliuge, halb Vierlinge, und besseruuge da von uemmeu, a»
obe es sft valle komet, elao dan die aacbe aieb bdaebet und venirteill wAxt.
[3] Ilem Alter alle aallsmeBse, ahleil, andere messe, aA aient klein oder gros
und Aberstridien. und süllcnt die saltsmAtter urleil sprechen über ire mosze und
über ir andere messe und Sachen, wenne der /oller noch in soidet und sA gerible
sitzet, daz daz antwerg von saltzes wegen eugat. »
[^J Item ein iegelich man, der do verlchenl isl von dem zolle oder ein icgclich
8di6ff<Ä sft Strasbiug, die ein «HHet besendel oder beHUTet oder daigebAlet oder
bittet, die mAgent den alle urteil spteeben, wenne ein «oller selber sA geribt wtsal
oder einen andern an sine stat setzet, daz geriht z& besitzende.
f5] Item ez ensol ouch nicman anders zö Strazburg rihlen über koufmanschalz a»
noch über förlon, daz geste au trüTel oder rürel, den ein ^ller von eines byschotfes
wegen von koufmanschalz, daz z& Strazburg verkouft wirt und umb f&rlon, der
durch die slat got, und ein gaste das daget und vwdert von eim soller. ist es,
das der koufinan verkoufltet ane zil nnd das men ime gdlen sol sA hant, ao hat
der zoller z& rihtende und zö gebietende eim iegelichen burger, wer der ist. und »
umb den schaden, den der gast hat, do sol ein zoller ouch abe rihteUj und was er
gesumel wirt, von dem schaden sol er öch rihten.
[6] Item es ensol ouch deheine man noch frftwe sA Strazburg uff deheiaie
andern wogm wq;mi denne uf des solles wege Aber 13 lib. wer darAber das dele,
dm mag ein soUer sA rede aelsen und dammb bessemnge bMseben und nemuMD
von dns bysdioiTes wagen, als rebt ist.
Digitized by Google
DBR lOLI..
933
VI.
Dis gehöret zü dem seygerambaht : '
Dis aol ein seyger sw* ron also th haltende, alz hie noch geschribeu slol, und
nül über den model ze koiucude in debein weg bi sinem eyde :
[i]' Wer seyger iat in der stat z& Strasburg von dez Zolles vegeo, der sol
kelnft miet nemmen von den lAlen, den er seygel ire messe ooe alle geverde.
[2] * Item weles mesze er seyget, das in das lant hOrel/ wanne er ez dem seygel,
der sol sin trüwc gehen, daz er daz mesze z& Strasbnrg, noeh* in dem bnrgbanne
nül erobruche, ez si welre hande mesze daz si.
ii> {3Y Item alle die nüssesestere, die er seigel, die söllent in dem burgbanne z&
Strasburg bliben, und sol uieman keinen hau denne der zol und die oleylüte.
[4\ ^ Item er sol ooch aUe aestete, die er seigel, und andere messe, w^rbande
die sint, die süllenl alle glich vite sin noch dem model, der dar zfi höret an geverde.
[5] ' Item er sol ouch ussewendig der stat und in dem hurgbanne zö Strazburg,
15 ufT (h^n merket und in den hüsern, do men veilen kouf hat. gon zfi allen zilen, so
in duuckct, daz ez güt si und notdürftig, der mesze war uemmen und flissecUcb
sflehen an aUen sielten, wa er iröwet, daz er sA vindet. w«uie er 5cb messe
Tindel, es sient sestare oder andere messe, [die do nngeseigel »nd, die sol er nemen
und eim zoller im zollkcller gfllien bi einem aide und mag ein aoller bessnung
to nemcu, ob er wil.J''
[C]' Und die strichen suHent getreyget sin one aileine die sallz striclieti, die
süllenl flach sin; uud sol besserung darumb nemmen, obe men wil.
[7] * Item was mesie meo bedarf von des tolles wegen, die in den adhdre
hAi«nl, es sint shtul, die men mit home besldil, es sienl sealer oder ander messe,
« das sol der sajger madien und sol den g«>6g9, der dar sO gahArei, der soller
geben von dem zolle.
\8\^ Item were ez ouch, daz der seyger deheine mesze fände, thri mil hörne
were beslagen, daz sol er uemmen und sol ez antwürlen dem zolier iu dem zulkclru ;
wände es sol nkman deheine messe hahoi mit hörne beslagen, danne der aoller
» von des soUes wegen; bi wem men die selben messe vindet, die mag
men sft rede darumhe setsen und besserunge da von nemmen, obe
men wll.
(9)" Item ez ensol nieman deheine mesze enweglihen umb zins danne ein zoller
von dez Zolles wegen, dete ez iemau, ein zoller mag iu zu rede setzen und besse-
H mnge darumb nemmen, obe er wil.
[iO] '* Item er sol ouoih das gelt, das imme wArl von dem seygeade aUe fron-
▼ästen, dem soUer antworten in dem solkdre.
«. übet b. A» Jj«f«lllMMMrl« «lylnf «w If
> Die hier gesperrt ^druckten SUUen fehlen in Z3. Dm Briefhuch »ehreibt fdtr über da« seyger
*t ampt, « Ygi. 1 (8 238). » i gt. C. * Vjß 7. » Y^. Zi 8. « Vgl. Z3 ä. ' Vgl. 10.
• VgLSsi. •rtLZfS. w VgL SSs ». n y§L S» ff.
üigiiizuü by Google
DCA ZOLL.
[//] ' Ilcm er sol ouch alle jar gon z& sanl Marlins dag z& allen saltzkasten ,
die in der stal z'i Strazbnrg sint, und sol yramo tegelich sallzkaslo geben
zehen pfenning für einen cappen; und daz gelt sol er aulworl e n
eime toller in den zolkelre, der denue dez Zolles pfliget,
[i^]' Item die saltsmAtter geot von der oleiaeD mosien von iegjlicher, do men s
saltie mit misset, wenne die messe gebraol wecdenl und geaqrget, 28 dco. and
seiget men in die selben messe zwiisclieiit den swdn messen Unswe lieben fMweo
aUe jar.
[i3] ^ Item were cz ouch, daz icman funden würde, der do brühte einen sester,
d«r des jarss nfit geseyget wer und nAi rahi -wer und bresten daran fundoi würde, *•
oder ein ander messe» es si welrehande es si. Ideine odw gros, wo ein snger das
fönde und ez erkante, daz ez niit rehl were» und er ez den herren vürkAndele vod
seile, der sol bessern «nfl iliu besserung slol dan an ilen lierrcn, daz isl an einem
byschof oder an sinem cappittel, oder wer dan den zo! inno hei von der stifte
wegen; und sol die besserunge dem zoUe vallen und mügent die besserunge setzen u
und nemmea, wie s& den erkennent qf iven eyl, die danne darAber sprecsbent.
[i4\ Ilem so die saltsmAlter seigent, so blibet das korn dem
seiger, do mitte sA selgenl für die altt^n ahleil die er bletset, und
die wile die sünnting wcrel, daz sinl vier mol, do git men zö
ieglichein inole dem seiger zwei brol nnd ein halb vierteil wines m
und sendet imme der spisen, der sü denne easeul. ein zollor gil
ouch eime seiger eine toI stlUes xfi sant Martins dag.
{iS\* Item ein seeter, der in die stal sft Strasburg hSmi oder in den bargban»
der gil 3 den., so men in seiget, und ein vierling ein helbeling.
[10\'' Ilein ein iegelicb sester, der in daz laut gebört-t. der gil 1 den., so men «
in seigel, und '/s sesler Z den und 1 vierling 1 den. ; und ensol ouch der seiger nül
me heischen.
[17] ' Item er «mol Ach keinen driding scigen, dan der in das land hftret.
und sol men imme das geloben bi dem eyde, das men in nül in der stat noch in
dem huii^nne hruche. n
[tS]^ Ilem WBZ miilen uszewendig dez burgbannos zfi Slrazburg sint und in die
stat zö Slrazbiirg malent, do sol men den spstor seigen norli dem lanlmesse. und den
vierling, den sü bruchenl, sol men seigen noch der nioszeu, also er iu die stat huret.
[i9] * Item der seiger sol ooch das ere behfiten, daz nieman deheine mes noch
modd TOD m6ge genenomen noch gemachen ane der herren willen bi mnem eyde. «
Item" dise nocligeschrihen win geben alle den pfiintsol. sie kommen bar»
wannen sie wellen: gefurler win, gelrcbter win, xittwan win, gesotten wia,
gebranler win, essig, Malliasy, Romany und des glychen.
■. •item — des glidua» «m yWww Rmi m itr JMaH» Ar 5<ilf, itrtOtt mi itmu» Mir Mmmi
ftUt im Mf. 41
» VgLZtll. t v^. Skia. B fV Ef iS. 4 Vat. MtU. > VfL U. • VgL Zt»
T F«l. Zi 37. B Vgl. Mi 90,
Digitized by Google
DER XOLL.
225
Dia aini die rehl, die do hAreot z& dem sAnnertftm:
[f] Die sünner sülleni sweren, dem zuber gehorsam sfi sinde, wenoe men sä
manet, mcngelicbem den amen als dem riehen, der es bedarf, und aAllent alle ander
werke Ion ligf>!i.
[2] Sil süileni ouch z& iedcr froDvasteD seigen die omezuber, die da bcslagen
sint. unversogeolich, so ez ia ein zoller oder ein woger verkündet, und siUlent ouch
alle sünner da bi ann. und welieher sünoer da nAt wer, ao men daz halb sAnnen
geletA, der beasert 5 sei. einem zoller, und s&Uent es die aAnner rfigcn und fAr-
to briogen bi iren eyden dem zoller, der mag sü zft rede setzen in dem solkelre, ob
er wil. wenne sii daz seigen gelflnt, so gil in ein zollcr 2 sol.
[3] und sülleot ouch der gelten meisler und die süuuer ein raol in dem jafe
die zuber alle gemeine seigen, und heisset das daz gros seigen. und weite nül da
wer under den sAnneni, der beaaert ata da tot geacbriben itat.
M \4] uod wenne s& das adgen get&nt, so gent sä dem soller einen imbia in dem
aolkelre, und git in der zoller nut anders danne hollz und saltz und 10 sol.
[5] isl daz ieman werbet z& dem zuber, daz mag er dAn, so men die sünung
gelQl und die sünoer iu den zolkelre koment vor dem züUer; so mag der zoller die
sänner frogcn bi iren eyden, ob er dez zubcrs wärdig si. sprechent sä ez dan, so
M sol in der xoUer selsen sft aiDam sänner.
[0\ were «e ouch, daz die sännung gebresten het. so mag ein sollereinen erbem
unversprochen kneht zdi dem sünnertfim empbaben, also das er dft und swere,
als hie vor und hienach gcschriben stat.
[7] wer ouch also zük einem suuuer gesetzet wirt, der sol einen andern sünner,
Si der Tormals ein sünner gewesen ist, zfit bürgen geben fär51ib. den.; obc er misse-
lele, so aällent die 5 lib. vnrvaUen sin einem loller.
[S\ und sol ouch der selbe näwe aAnner dnen** allen sünner haboi, der dem
zoller gdobet, daz er in daz erste jare f&ren und underwisen und leren sol.
[9] und wo üch under den sünneni icman wer, der nüt gehorsam wer zft siinneu
ao oder der stücke deheines verbreche, die hie vorgeschriben slanl, die sülleot die
andern rögen und fürbringen dem zoUer, und < sol ouch der zoller die selben züi rede
Selxen in dem solkelre und niergant anders und sol ouch von des sännendes wegen
and Ton aller stäeke weg»n, die hie vorgeachriben stant, weder die vaasiebcr noob
nieman anders da von rihten dan ein zoller in dem solkdre, und' was sä gedienent,
■ do süllent sü von iedem sol. 2 den. geben.
[iO]" die synner suUeut ouch hy ireu eydeu noch nieman von iren wegen den
omzuber niemans cnwcg lyhcn und sol ouch nit enweg geluhen werden, er sy wer
a. Dtu Briffburk xrki-'ift Plr,- ■ -Von des synner ainplps wc^fii ■ Ii. »einen — in> ron (le,-stlttn
llauJ am RanJt »ackgtlru^ca. c. Vor »und' ein ZaiHen ru'i s^tättitr Hauii, dat tiVA hinlir -ein
sollet in dem xolkelre« »eiederioll. d. -und — geben- com gltirkir Hand tftAltr lugnehrititm.
: Ott ArtiM «m ^fäkrtr Bmd m»f A* m^iuUknit fmt t**r* Situ ßueArMtm i matk dm
296
DER ZOLL.
er wdlle, e daz man damit syanen oder aeygen mflohl wedw mnb susz noch umb
gelt noch urab mielwon. und ob yeman den omruber nem und in bnichte etc., wan
daü die synner gewar werden oder inen geseilt wiirl, so sullen sy es dem zoller im
zolkeUer verkünden, wer der ist, der in also gunummeu bat by ireu eyden, und den
flol dan ein soUer in aolkeUer, da* den solle in hat von nnaer des byseho^ss «nd •
unser styfll vegen, sft rede seteeo und der geschiht noch besserung von im Demmen.
yiii.
[D Dis dnt die stelle» die keinem sol genl sft Stmbnfg :
Item Zebem dez byschofTes stal git keincu zol und drie Ii iie uszewendig
de/ rehten slat ottch keinen sd. die and^ ailesamenl osiewendig der rehten slal w
die genl alle zol.
Item die von Ilagenöwe gcut öcb keinen zol, die do äessehaft sint in der slal,
andere nAt.
Item die von AnewUr gent oueh keinen sol.
Item Oppenheim gml Oueh keinen zol. is
Item Franckenfürt gent oiich keinen zol.
Ilem man sol wissen, welre küntlirhcn machet, daz er uszer der stal zu Colle
ist, und euch buiger do si, der git nuwent* G den., als dicke er har komet und
kfllbt und verkoufliBl. ea sie dein oder groa.
Item Kobelaibse gli keinen xd. «
Item NArremberg git keinen zol.
Item Bochparten git keinen zol.
Item Nidcrri Weseln git keinen zol.
Item die von Oclie genl keinen zol.
Men sol oucb wissen, die vorgenanten stette geut keinen zol, die sessebaA k
sint in den Stetten und oueh huiger und das kuntUeh madienl, als ein rdil ial. ist
er aber burger anderswo, ao git er vk. ist ea aber* das sA yl wegmt uff der «ogsa
in dem aolkdre, so suUmt s6 den wogelon geben.
\3\ Item keine dosier noch pfalTen in dein bistiüme noch ussewendig dez bis-
tfimes gent keinen zol, es vere danne daz süi yt koufteod uf mMScihetien, so gent i*
8Ü zol.
\4[ Item'* ein yeglicher wagen, er sy geladen oder 1er, git 1 pfennig bruckgelt
und ein karob ein helbling, kummen, wannen hsr sA wellent, uszgcuonunen der
stat boigef gelM»i nulsit; und sd dis«r bmelqpfenig nieman erlassen werden.
[5) Item cammeri6te gent oudi keinen sol von irem g^wehaede; und siUent ondi *
ein Wortzeichen bringen abe der merrcn stifl zfi Slrazburg eime zoUer, der danne
zoUer zö Strazburg ist, ez si dan daz sü koull'cnl uf mersrhetzen, so gent sü zol.
ist ez aber, daz die frdwe cammerfröwe ist und der man nüt, so git der man das
t% «nfit. b. Dw Ärtäil «M gkidttf Baad mü Mdtfte TiiM tptitr tmftuiritttm t Mit i» Ij.
Digitized by Google
DKH ZOLL.
2S7
sweilefl des zolles. item ial aber der man cammerkneht und die firftwe DAt, so git
die Mwe dai drille teil dei ioUm von dem» das 86 kouSSrt und verkoiiffel uf
roersclietzen.
[0] Dis sinl die dörffer, die keinon zol geiit zft Strjtzliurg : *
& Kckeiiollzheim, SchaAoltzheim, Driikugesbergeo, zwei Kriegesheim, Vcndcnheim,
Düngeosheim, Munoltzheim, Sufelwihcrsbcim, Rj^nslelle, Hönbeim, Byscbovisüeim.
Scbillenkdm, Hflnowe, Ktiningesboven, sailt AribOf^lte.
[7] Und« den vorgenanlen dfirffiafn gil ie dw pflflg in dem dorff zwo garben in
der erneo nnd sA dem jare, nsiewend^ Honowe» KAningeaboven» aant Arbogaste
I« gent ntkl\ und aol das kom in den dMfero ein zoller jarcs enweg liheii in den ernen
umb ein summe kornes, ah er dannc mag, und sol dan daz körn verkoiiflen, als er
danne inog, oder aber zu hnvr' anlworten, obc ers geheisscn wirt, und sol dem '/.oller
uf der l>edeckeleu bruckcu siue zwei vierteil jares da von geben, die uieu im alle
jar git.
» Item Addtshi^en 1^ Scbilekbeim 4 aol. den.*
Item Woinslielm, Lyngolvisheim, Utenheim, Lampwtheim» Holtsbeim.
Item der botr von Nyvertlbeim git 1 scster weissen.*
[8] Dis gont die dosier für den bruggezol.*'
Primo die von Nydermänsler gent 1 quarl. siliginis.
M Ilem die von Ilobemburg geot 1 quart. siliginis.
Item die von Anddahe geai 1 quait. ailigjms.
Itrai ^ von ItenwÜre gent 1 qoari siliginis.
Item die von Escbdwe geol 1 quart. siliginis.
{9]« Item ein yeglicher wap^n mit heflen gvlt zwey pfennig wert beOen.
K Item ein yeglicher knrcli mit licfTcn g\ U ein pfeuoig wert bellen.
Item ein yedes hundert bessen gil zwen besen.
Item von jedem iialp bnndeit bessan git einen besen.
Item der bniek|ifennig aol nyemans erlossan werden.
[tif\* Item es eusd nyemand von disen TOtgescbriben hyen sielten , die des
M Zolles zü Slraszburg erlossen und frey sin v 1 i. im zolkeUer, handelen mit kouflen
und verkoufTen in der stat Slraszburg anders dunn durch vre eigene parson oder
durch ir kinde oder durch ir gelobten gedingten gohrochlcn knechleo und gesindc
und Dil mit den burger noch underköulTer ztl Slraszburg, die ir noch IwUen sin
sAllen mit kouflbn oder vwrkonfibn by f&nff pfont pfennig. also das ym kouffhuss
» bftoh sft SirassbuTg gesobriben tmd verselcbet stal etc. und wellioher von dmi vor>
■. Im Brie/hulkt Ati/Sl tt : iDiM nochgeschribeDen dftrflere gebent debeioen zolle anders dannc Wus
noob g«Mkfib«B tlot.« b. •iMn — SchiloltMhaiin» tM tpAUru Etmd tmgtMtkmUn. «4 sol.
dm.. MM »mAc tadKnf Bmt Htguittt. Am Ahm fiiU» im If. «. «ilMi dar h«t-~ waiMM*
au/ Ratur ; feUt i» Z^. A. Z % .burgxol». •. Art. f> von ipdttrtr Band anf dtr fir
M Naelträj* Ittren Seiu iu^Mtkriekt» ; ftUt m Zi. f. An. 10 tn» witdtr oHdtrtr If«ndt Mit in Zf.
Zi KKitit ii»r irfilerf lltmtikmfjtn die Litt« d*r $pdUr in dtr L*km*n)lU ffkU tde^ Na^irn mit
Äufaikm* dtr darf coa tpAtcri* Bind*» gtwutkl$m Ztn4U$ mui KomkUmm «m .- ■ item her Jobua
Zorn m Bakwh IOmI, — ilm kar Brinrt vm XagMadit S Vi ^ ' mL 94n.*
Digitized by Google
238 DDI SOLL.
geschriben fryen stellen anders handelt, den obgesc^iiben slol« der sol xotien nod
den soll geben und den zoll nil erlossen werden wie ander« die nU fiy sint des
xoUes ym xolkeller x& Slraazbarg.
II A,
Ick' Berblolt Swarber tm ritler s6 Strasburg tlkn kant allen den, die dia »
gesehent oder gehörcnl lesen, daz mir bcvolhen wart der zol z& Strasburg von des
ratps \vpf»<»n zu Str;izburg. do komenl für mich dio sallzmüller zft Slrazbur^ an
A»gu*4 M, der milwoclien nach saiil Hartholoroeus dag dez /wt-lfboUea io dem jare do riien
zalle von golleä gebürte drülzeheQÜiuuderl jare uiid ehlewe und driäzig jur und
afigetoid mir einen biief and qirodienl U irme qrde, das dm brief bette gemachet, t*
also sA erfarn bettend von Iren alten [vordem], Oietridi zoller an dem waaser. der
brieP waz one zwei sübenlzig jar alt, alz ich die daie yanl an dem sdben brief.
an dem brief slunt, wie men die saltzmes seigen sol mil dem körne, also cz hienach
geschriben stat. und ist diz der brief von wortc z& worle, als hie noch geschriben stat :
Allen den sie kunl gulon, die disen brief sebenl oder hörent lesen, daz ich u
Dietriidt ZdUar an dem wasser. das die sallsm&tter A Slraabuig vor mir worenl,
do idi aoller wart, und ich fragete s&, wie ire rebt werent von den abteilen tind
von den deinen meszen zü sdgende. do aeilenl aü mir, daz sä wcreot, also an
dem brief bieuarh geschriben stat. tmd rrfftr ouch ich daz selber wul von den
zollern. die vor mir worenl voller, und siut düs die kora, do miUc meu alle abieil
seigen sol:
[i] wan men ahleü aeiget, so sol men nffionmen vier aealnr mil dem ere und
einen halben sester und einen halben vierling nnd adlrail dan das korn legen in
den seyger und aol do mille vol werden mil dem körne, als vor geschriben siat.
so sßllenl sn danne daz selbe körne legen in ein ahtcil aszer dem seyger und sol »
diiz blibeti bi einem halben vierling. wan isl aber daz ahleil merrc, SO sällenl SÜ
cz minre machen, i&l es aber minre, so sullenl sü ez merre machen.
[S\ und sAUanl euch die ahteil seigen einen tag und wie silBehen su ez geton
hant, ao adllenl sA des tagea nAt me lAn.
[3] itom* so sint die kom, do mit men aeiget die deinen moszeu. do nimmet m
men zwrnc sester vol komcs mit dem ere und schütled daz in zwo vierdegezal, in
ie (iie vierdegezal ein sosler, nnd nimraet den ein halben sesler nnd pirt halben
vierling halber und schüttet die zwei sunder zesamen und nimmet den dasselbe
und taüel es mit einer wogen entzwd, so men aller glichest mag. und d&t men
denne ehis, hinwedera tä weUenl und nimmet men das ander kom und leiet es »
eniswei mit der wogmi, ao aA aller ^choat mügenl, und adtütlend dan die swei s6
a. Im TeM itl hitr wU titci *oiut äat üticK*» ^ mit ittm wUderg«gtit4.
> Da» 8ttek «M Mir hk ■ «MmI» m ailMm soUer alle jar darumhc swercn miUseiit darof sfi
lidtaiMUb dis gMohaeb an dem samestac» aeoh i. AdolfM tac» i3U* amk 8tr. BfA. VDQ. lad.
109 «V, dk. «aoe. 2UV (Jänte m/te). «o
Dlgitized by Google
DER ZOLL
229
ioglichem sester eins, die do vorgeinalit siiil mit dem crr und uimmel den der
zweier koru eius und seigel denne do inille die vierden gezal und suüenl die wan
loszen noch der moszea, also sü die ahleil haut geloszcn one alle ge verde.
[4] ilem des uder kora, das do »tat in der andern viecdegesal, das aAUent sA
a aber danne enliwei defl«i mit der wogen, eo tä aller glichest mAgent« und aAllenl
«eigen mit dem einen die halben viecdegeaal.
[5| und sAlIenl daz ander nemmen, daz von gclcit ist, und süllent daz aber
leÜen mit der wogen, so sü aller glichest mügent und söllenl den der ober eins
nemmen, so ez geleilet wirt, und süllenl die vierling milte seigen.
ip [&l und adllent nemmen aber das ander, dai do von geleit iat, und aäUenl das
aber teilen entawei mit der wagen, ao sä aller gliebeal mAgent, und aflUent eher
do daz eine nemmen und aAUenl do mit seigen die halben vierling und das ander
binschüllen.
(7] ilem dis sint die kern, do mitte men die deinen messe seigel des andern
Ii dages, und sol ez deuue der zoller, wer danne zoUer isi, den äallzmülleru und iren
hnsgenosien und iren binden was aA bed^rffenl die swene das von essende und
von trinckende das besten an «ine und qpiasen iMge und spate geben.
[8] er sol oucb iren ürbwen aendoi daz erlidi ist alle vier inibisee.
\9] er sol ouch in, wenne sü so zitlichen geseigenl, alle obende geben ein
so vierteil wiues, daz sü dalieime gelrinckent. und dis 7.fi einem urkünd so bau ich
OietricU Zoller der vorgenaat miu lugesigcl an diseu brief gehenckel. dis geschacb
an dem montag vor.santAdolfles tage in dem jare do men salin von goltes gebArte tnt
dusenl svmhnndert und sAbentsig jare. *
B.
»i Wanne oucli dis seigen oder weles dugcs dis soigon rrfschihl, so men die saltz
messe geseigel, so süllenl die saiUmuUer swereu einem zoiicr, wer danne zoUer ist.
- und sol in der aoUer den eyt geben, alz hienocb gescbriben stet:
[i] sfi dem erMen sAllent sA sweren, den sol zA fArdemde und alles das sA
tunde, das dem aolle nAtse und gAt ist, nieman sA li^ nodi sA leide we alle
*> geverde.
[2] sö sftllent euch swereu, daz abieil zu furende und relit zii setzende dem
armen alz dem riehen, dem frömeden alz dem beimiscben relU zü müttcndo.
* [S] sA sAUent ouek sweren, die aaUsmesae und die atrieben sA beadiftwende;
wo sA befindent, das sA unrebt werent. das sAllent sA rAgen und fArbringen dm
■B soUer.
\4] Sü süllent ouch sweren, wo men ein saltz für daz andere gebe, Halle saltz
für Flemiscb saltze oder Marsel sailz für Halle saltz oder gemeine saltz für gftt saltz,
wo sA das befindent, daz sAllent sü r&gen und fürbringen eime zoller bi inne ^de.
iif\ aA tAUent oudi eweren, wo sA befindent, der anders dele mit dem aalts
« mit den messen oder mit den strioben, oder anders dete wider diae vorgeschriben
ding, duz sü billich rügen söltent, das sAUcnl sA rAgen und fArbringen bi irme eyde
eime zoller, wer denne zoUer wer.
Digitized by CoQgle
230
ttSn SOLL.
[G\ sü sdUeal oucb sweren, das a& das g«rihl behabenl iu allen den eren und
fdilen, all ei har komm iat, also verre also tA küDneni und mügent ane tiät
gevcrrte, und ouch gcreht urleil sprechenl, wenne sü z6 gerihlo silzent dem artn^n
als dem rieben, niemaji aü liebe noch sü leide one alle geverde, also verre sä künaeot
und nii]igent. »
[7] Wanne mcn ouch die vierdegesal und die messe, die darzA gehörenl, geseigel
und gdmnt weirdeol,. so s&Uenl die saMAte von ie dem vierdegexal und measeo.
die ilar zu geb5rent, ein Anise pifenning gdien eim soller, werdanne zoller ist. znen
sol uud'i ülk- jare geben z& sanl Martins dag von die em vierdegesal und mmiMi,
die dar zu geliorenl, 10 pfenning für einen cappen.
l^J sollent ouch sweren die kneble. ■ die daz mliz Iragent, alle jor. den zol
sft fiirdenide und daz beste und daz wegslc darzü ze Ulnde uud daz sallz. das in
den solkelfe hArel, sft fordenide und sft enlworteade in den solkdre, also wä Inllieh
t&n sölicni bi dem adfaen aide, wen men salts misset« den mftUem gdionam ae
sind«, das (aüj irrenthalben nftt geaumet verdent an dem messende ane geverde. u
0.
Icb''BerbloU Swarhor ein rittcr der stelle mcislcr zü Slrazburg liin kunt allen
den, die dis geselienl oder gehörenl lesen, daz mir bcfolhen wart der zol 'm Slraz-
burg von des rates wegen zä Strazburg. do komcnl für mich die sallzmüKer zü
„3, StraidHng «n der milwochen noch aant Bartbolomeus dag in dem jare, do men «
A*>tm» nite von gottes gebftri dnütadienhundert ebtewe und drisaig jare und sftgetend mir
einen brief, der waz nüt besigelt und sprochent bi irme eide* daz den brief solle
gemäht hau lierr Iloinrich selige von Mülnbeim, also sü ez erfarn bettend von iren
alten vordem und ir elteliclirr onrh selber do bi waz. der brief wart geben, do nieu
131t. zallc von goUes gebürle drülzeben hundert Jare und in dem vierzcbendslen jare.
also an demselben briefe alle ire gebolle slanl, die sü halten sAUent, als bie nach
gescbriben slant :
^'ir Heinrich von MAlnheim der zoller sft Strasburg und die saltanAtter gemein-
Iioh sinl überein komeu, alle die sallz veile hant mit der deinen mossen, das sü
den verholten hanl alles, daz barnach gescbriben slal : **
[ij daz erste daz sü debeinc Halle sallz nocli Marsel sallz noch keinre hande
salts m Aachen sAllent noch uieman von iren wegen ane alle geverde.
[2] sA sAttent ouoh deheine sallz geben [fAr gftt]« noch fAr das beste sallx
geben, wan Flemisch sallz, sA noch ire gesinde noch nieman von iren wegen.
[.?] sii sullcnt oucb mit nammen kein Hallesaltz geben wanne für gül Holle- xs
sallz und Marselsailz für gt^t Marsclsaltz oder für gftt miUelsalU mit nammen sü
oder ir gesinde noch nieman von iren wegen.**
• . Vü.-r ,fj'. ■ liic knelit. !> /.( /? 2 -S"^' ' Ii^^' HiTrlitnh SwiitImt i'in rillor '^er stcUemelstpr
xft Siraszburg etc. prout in Uhtu oviUb* conünetiir etc. • Dat ütrtgt tüüd nta Aiuimtt C /eiU
Amdintr Sulk. c. Srgänil nach Z f. A. Zf atU. : ■ ti MHent oucb kein ahteil messen M
mit du TiardigMal ab* da hnfan, wand tA m fAllABl heiM«i mum nit dam alilaU aA aoali ir
geaditda nocb timia «an Inas wagian. •
Digitized by Google
DER lOIX.
[4\ sä söllent ouch keine saltz, daz sü koulTent, lOMsen fänfte halbe vierdegezal
tbr ein ahteil, wan daz si'i ez süllent heisseo mttmi raii dem ahleil, oder ir
gesinde noch nieman von iren wegen.
[5] Bü sollenl uucb ire messe setzen und nüt henckcQ für sieb, sü oder ir
gesinde noch nieman von iren wegen ane alle geverde.
[61 86 aoUent oudi keine aalte measeni mit ungesejeler moaien nodi mit nnge*
aeyelen stridieii, 86 nodi ir garinde noch nieman von iren vegen ane alle geverde.
[7] wen ez ouch, daz keinre keine mosse scygele, die men zu jar anderwerbe
!?eigele, und daz messe keines zö kleine were, daz die saltzmi'iUer, die daz messe
10 s^igetend, diihU; bi irem eyde, daz daz mesze uogeveriich zö kleine were, daz sol
daz bessern, dez daz messe ist.
[8] «er oudi keine stiidie seigete, die den rebt wer, und htante men die und
ftnde ad danne z& jor unreht. das aol ouch das bessern, des die atricbe iat.
[9] Ez ensol ouch nieman saltz veile han, wan der sinen einung het. und ensol
» ouch der nieman in keinen snndern kosten setzen, der nüt sinen einung het. und
wer aber daz dete, daz sol daz t>es8em, der sinen einung het und ez darin setzet.*
[10\ wer ouch disc gebot brichet, der bessert drissig Schilling, one die daz
lalta miaohent und mif» unreht messent und mit nnrehten airidten fonden werdent.
die sAllent beaaern, was die aaltatt6ttw darumb ertdlenl uf iren eiyde an« alle geverde,
*» wan s6 einen zoUer alle jar dar umb sweren m&ssent, daruf ze hfitende. dia geacbach
an dem sampstage noch sanl Adulfcs dag in dem jarc, do mon seile von gelles
gebi^rte drützeben hundert jar und in dem vierzehenden Jare.<
r.
Dis gil man den knehten, die des Zolles warlenl zft ie der f'ronvaslen : ' '
» Ilem zb dem ersten eime zoUer in dem aollkeller 10 üb. und 5 aol. und 1 Iii».
zCi gell.
Ilem eime zoller an dem Wissen turn 30 eol. 26 den.
Ilem eime soUer an Kronenbuig 90 aol. 26 den.
Ilem eime soller an Steinatroaaen 90 ad. 80 dm.
M Item eime soller an a. Stefflinsbnidcen 30 aol. 26 den.
«. jr««Mlm>. h. F«W.: «nilU». JTt: «ttiselMtiiiiluinfditoriiMiM iiDdailiiDralrtM
c. In dtr untenu.i Krh JUu,- s^iir >ul<i 1R2. id. 180,88. d. «UsgR.— uf d«R RinbrnctMa
1 lib.» ton Hand B ; hier tritt aneh 2^ medei- ein.
1 INt PtfieriUMMr^ Se9± O ao§ »ml falguiätt TttMim :
A Dis ist knehtlon :
iteiu '!> IM zoUur ia dorn zullvkolie 14 Ub. so wibeouabten und uint JoUiuis tag süuigibten.
• 12 lib dem woger.
• 8 lib. d«m vib«ioll«r.
• 8 Ulk ä&m lyttbuolkr.
M »5 lib. dem seyger.
« 6 lib. dam wauenoller.
» t lib. off di* Biabradke.
Digitized by Google
33S
DCR SOLL.
Item eime zoUer an s. JohansgiesseD 1 üb. ö sol. ^0 den
Item eim« aoU«r an der Kaltdweo 30 ad. 26 den.
ItoD eime 'wasaenoUer uf der BrAachMi 2>/i lib. 26 den.
Und derselbe sul öch scbriben, was wine abe deme wasser gef&ret weident,
daz sül er tlotu zoller gescliriben geben und öch waz in die herbergen kuraet, und i
sol zu ollen zilen uf deine wasser sin, so man wine hrin^ft, und öch das iü die
herbergen kumet und waz von körne oder ander kulmansciiaix ist.
Item eime zoUer, der den zol samment Mr linin tftch, 30 sol. 26 den. und 1 lib.
für des buiggrafen aol.
Item eime zoller uf deme RoasHBOtikfll 10 aol. >ft wartende fftr abogang. «
Ilem eime zoller an der bedecten brücken, dar iet achif urartet, 17 sd. 2deo>
alle fronfasle und 2 tierleil kornes zürne jore.
Ilem eime zoller, der des vihezoUes wartet, 2 üb. 26 den.
Item eim seyger 1 lib. 26 den.
Ilem eime woger 2 lib. 28 den. und 16 aol. zAgelt alle firmifiaste. n
Item den «ollem uf der Rinbrocken 1 lib.
XI.»
Dia ainl die leben sft aant Johans dag :*
Item herr Johana Zorne 1 lib.
• berr Hugen Zorne 1 lib. •
• Heilanl Zorne 1 Itb.
item 4 lib. an den Ringiesacn.
• 4 lib an H. Stophansbnick*.
• ao mI. an den rjoknaicli.
> 4 Hb. m dfa KrHow*.
• 4 lib. an die Qedeckete brück«.
• 4 lib. an den Wissen tara.
• l üb an Kroiienbnrg.
• 4 lib. an Steinstrats.
• 9 Hb. aa Waaemdi«.
Pis nortigrrn!iri>irTi fr ucken Bol «1b> TOB StnUtlNtfg lo bt«« ^Mut.
item die zwo an dem zolk-t.ir.
• 2 brocken an ByschofHx'irgetar.
• < sa dem jongaii saat Fetar.
• dia brndta ondar dam Pfimiilgtann.
• die zollfhüserc, Jor sint wdI sesz.
> DU Zu9äU€ umd Vträ$ulenmgm der Band B ttdteH ewioAen * * die von tpäterer B«»d
t« mmmtm. S% pUt* äk Mb> fOginde Littt m einer Ahtdw(/t, wtkke die hkr m kr»*
Weite ah Zusatsf von gpätern Tf'i'v^ hfseichmien ^\xmeH m dm Jtaf tmfkiwmt,
* LisU des bischöflichen Lehmoodex (Btz A. U 377) :
Bic notantnr feoda, qne in faato a. ^baania buptiata 4a thaloaio Arg. annia aiagilia
primo Liabencallario 18 sol.
Haai Reücke filie patrni ejasdem Liebencellarii 18 sol.
• W.ilthero filio lÜrti SiM-iulor Ii) Iii), minus f) sol.
• Heinrico de Mülnheim üb. ü sol. et 10 den.
a. S« in 4tf V9rl*§»i tin» tpittri ÜMtd IM «htr/fttltr. •biscbof».
Digitized by Google
DER ZOLL.
10
ilam herr Johans Zorn von B&lach 10 sol. *
herr ZÖrneliu von n&!ach 10 aol.
berr Berhlolt Zorne 3 lib.
Reimbolt Zorne zä Ryneckc 3 lib. 7 sol. 3 den. [nimp lier Johans Bock].''
Glaia Zom BiigeUif«lil 1 lib.
Qaua Jangewnie 2 Vi ^* ^ vntM.
herr Heinlzen von Mülnheim 13 '/t Ub. 8 sol. 10 den.
herr Ricliemberg von Mülnheim und sincn brSdern 20 lib. 11 sol. 4 '/i den.
herr Byschofes seligen aüm von Mülnheim 30 sol. minre 1 den.
Heinrich von Mülnheim von Landesberg O'/i Ub. 15 den.
her Walther von HAlnlieiin sft sant Thoman 4 lib. 3S den.
OoaaHilieiiadins kyndea von MAlnlieini 4 lib. 32 den.
herr Johans Obreht 4 >/, lib. * nement des Hafenera aeligen kinde.*
herr Johans von Windeckc 2 Ub.
Panphelin S'/j Üb. 1 nutze.
Reimboll von Blümenöwc 14 ünlze.
kenr Glane Globdoeh 35 aol.
Hana Gbbdoeh 95 sol.
herr Hansen von Oraalein 10 aol.
■. DkNmM»9tH <W JolHHn Zorn vmBftVMli BfiMt *•»
und MttktH dort 4 Seilern torktr. b. JMfMfricAlN, itfihr 999
b»t Ülricb Bock 31/t lib 1 üau«.>
:•• /Min « ifiMtr Atfit it Mt
qvAtoor
161b
fem diclo de BlftmenAwc- .*> Hb,
Zornoiü Beniori 3 Ub.
Zornoni juniori 8 Uh,
Hngoni Zorn 8 IUk.
loliaiiiij in lUlbMgaHMii 10 lib. «ad 1 dnk
Alberto RaienJcrlin 4 lib. nnd 10 sol.
dicto NessehAii 4 üb. tninns 30 den.
Jvhanni Pnnfclin 3 lib. 11 soL und 8 dfll.
dicto Tanm 2 lib. «t 7>|i toL
dieto fleUlt «t WddMiwlo 8 Ub. «t 7i/f aoL
NicoUo de Kagenecke 4 lib 3 sol. et 9 den.
Johanni fratri luo 2 lib. 13 sol. et B den.
Bthnboldo Batmb&ldelin et Bnrckardo fratri
lliia qaondam Nicolai Cnder kaattan 16ift
Jobtnni de Mdlnlieiin et fratriba» mia 20 Hb. «t 8i|t
Hngoni ^'r;'ilM>nweg 4 soL
Reinboldo Stäbenweg 4 sol.
Erboni Stdbenweg 84 sol.
Johanni Stübenweg 4 sol.
Petro StAbenweg 4 soL
Hngoni Wirici 4 nac.
Andre« Wirici 4 oae.
flik qmOm IMa «Mei 4 mw.
Thome dicto H9ier Iß anc.
Cftatzclino dicto Höier 8 unc. '
dicto Brandecke 16 anc.
Jobanni dicto UobalAcli 6 lib. 17 soL et a den.
WilbaliM» HapfMa 3>|i UV.
SO
Digitized by Google
S94 »BR XOLL.
Item hcrr Johans von Wickersheim 5 sol.
• berr GQne vun Wickersheim 10 sol.
» herr Heitilzeiiuni Olte Friderich 7 ünUe.
» herr Erhart vun Kagenecke 2 lib. 3 sol. 9 den.
• BeimMt von KageneoSce 3 Hb. 3 Ml. 9 den.
• herr Jobans Hunesvelt von Kagmedce 1 lib.
» Claus von Achenheim 2 '/< l>h- 5 sol.
a Reimbolt Spender 15 lib. 15 sol.
« Ulrich Li^sclin 2 lib.* [aimet her Ulrich Bock der junge, Ulrich Bock
seligen sun in BrantgasseJ.
[Ilem 2 lib. her Jobans Bock von der Kusoltm wegen^
Item Sjrmttnt von ScbAnecke 38 aol. 9 den. (nimet^ Wilbelm von Valk«DalelD|.
> Glaus von Schönecke 38 sol. 9 den. (ntmel jmxsher Wilhelm von Val-
kenstein].
Item her Jobans Schillo lib. 5',^ sol. 1'/» den. '
(ioszeu Scliüte 2 lib. 5 sol. 1 '/• den.
Jobans Kynde von HatBenheim l lib. 3 8oL 9 den.
Wemlin Stunne 4 lib.
Sigeliu' VlUlacben und sinen bnidern 11 Hb. 2 den.
Johuiis Jungen und sinen brädern 3*/i Üb 2 nncen. *
Syimnil Wetzelin 18 sol. 10 den.
Ilenselin liebcslocke in Münstergassen und sinen gemeinem 8 üb. miiir«-
0 den. * des wurt Hans Lentsel und RUe sinem brOtder 2 lib.*
Item Hennen Wtrich 1 lib.
Jobans Wenser z& Mollisheim 8 lib. (nimet Bernbart Boclcelin]» *
II. Praffenlabe und sinen br&d^n 2Vi lib.
Pekr Nopen 35 sol. j juncher Siferlin in Oberaaasel.
Willielm Nopen 35 sol. ) ^ ^ J™™«»" »« v«»Tpuw«j.
» [Reynbolt au dem Tn'ibel] 1 lib. warent des Genseffts.'
•. llie,ndih tufttekr. aber MUgutr. .oimet W«liber »on Winlertur*. b. EüiMfM sugfttkr. titt •
auajttir. ■derSpiUli. c. V»m ^tltrrr ffantl ansftttr. imd 0ttr§tuAr. »Rggi. d. .R«jrnl»lt
>& «Imb Tt4bel> fHf Ahhp m» tfUnerr Band. Vtm B iM»Ur §mkrMm uhr mtgflridiKi «"ia^
Garn Staim woa W^ganhilv« .
Item liberiB Otlonis Friderici 7 ane.
• He8»oiii Pf.^ffeiilap 2 lif lib. "
« Jühjinni Kn.solt .S lib
Coorado diclo Richter 16 toi.
» flliu difld Zdwa b to).
• Stehclirjo ih> BeiKe 8 Hb.
Nota die alit {ifuiil giltz, die Stehelin bette uf nnserin »olie xh Stra&sburg stt eime
sfi Oirbaden, die hat er af gelassen und sint gelnhea JohUBM WnM «in« •d«Utnehto T«V MoUnl«*-
item lib«ria Alb«rti de Hermotihum 15 lol.
• JohMiiii fllio Ldtawid d« WIek«n!beiai 10 mL
n scnltpto in RftfeTilieim nnam libram.
»umma horam est centum et H5 lib. cum 17 den. ^
(Bim Stmm trgMt meh nkM mAr «m da» «^fm 8mmmtim.>
Digitized by Google
hcm UpTr Reimbolt Slübenwegcs dUitern 8 ünUe den. iren lebelagen und nüi
liirbaz |nimel Heinboll Lappe].
* summa liuszius. 165 IIb. 2 sul. 4 '/j ticn.'
item einer Uosterfirawen von ranle Eilsebel 13 äntae.
t » KleinhenMlIna erben von Wintertur 13 naln.
> dem von Bergheim eine priesler 2 Vi Üb. 5 sol.
summa i '/» sol. 5 üntze.*
[summa liberal ist 100 lib. 70 üb. und 14 den.]
X//.-
«
u> Dis sint do uf deme zolkeller zü Slrosburg gülle geköfl hanl:
Item zü. dem ersten 100 gi'ildin geltes dem capitcl ziü Slrosburg.
» 40 lib. gelles der von Bischofesheim, stout 800 lib.
> bera Bunkert von MAlnbeim von Recbberg 100 güldin gellea von des
von Hewen wegen. *
1^ Item 100 güldio geltcz bem Jobans Hafener slont 1500 güldin. ^
» frftwc Annen hcni Ilrinrirhcs wiltcwen von Mölnheim 100 lib. geltes,
slont löOO< [wurt den von Rotzenhusen und den Beyern].
Ilem Rfik Barpfennig 100 üb. geltes, slont 1500 lib.^
» Jobans von Rosheim 90 merg Silber geltes, stont 450 m«i^.'
10 • hern Johans Ulrich von Mülnheim 60 güldin gelles, stont 900 gAldin.*
» R&doif Swenninger 30 lib. gelles stont 450 lib. ^
» Jekelin Nussebcngel 2i) lib. geiles stoiil 300 üb. "
» Hartman von VVittensheim 10 lib. geltez stout 150 lib.^ wurl dum Ertzuiger.
» her Andres Smide 10 lib. stont ISO lib.'* *wurt Erberl Zmne deme golt-
a» smide, ist m lipdinge geniadit*.^
Item frowe Margreden zQm Turme und ircu geswüstcm 10 lib. SlOnt 150 lib. "
» der Mcrckeleriü 44 lib. gellez stont 660 lib. '*
» hern Burckarl von Mülnheim 80 Ub. geltez stont 1200 lib.** *wurl frowe
Bealrii und dem Berün*.
M Item Sifrit ScbAp|ifelin 200 gAldin geltes stont 3000 gAldin.««
> hern Burolcart von lliilnheim in Brantgassen 35 lib. geltes slont 585 Ub.'^
a. AUtAmitl Sil tmd XI II von Uaiiä B. b. Die ZtiU ton B tpiltf kintingutlunti*». c. Xt 1000 Iii.,
tnU intimNA. d. « iit — Updi^e » m» irUttr Baitd; t» im Oimm tm Knn*.
1 Ja» AmHBAiiddi mimA auA hitr MKik der tntuk AidUioik Mdtulttt. ' Bjifif VeAautsti/rk. auf
M 100 ^hUKi« /Br 2S00 ^ •Rndott tob H«w«n, enttMi fwn tm Aug. 8. 8br. Bet Ä. O UM KopM-
buch. ^ Urk. ebenda als " Haus Uoffnor ritter von 'Wai>Beb)Iicim > ixm gleichen Datum. Ebenda;
aOe von 1366 Äug. 30. » Verkaufturi. ebenda, doch mit der Kmfsumm« vm SOO lib. «> Laut
Ihk. «. i960 Aug. HO. ebenda aU • Andres Fabri.» " Utk. v. gkichet» Tage} ebenda. Verkauf»-
mmm otidk hier 200 lib. hier heißt « • iMMttinii nod adunNtann « dwn Ton.* » JSVm Vtrlm^«'
« iirfeHMd* 9. tK6 Äug. 20 auf dietäbe Summe um iuudbm Xk» M m Bm» JUnmm «mI imm
Erhen auogcsUm. >3 Urk. ebenda. '< ' cbtKikii toA M8f C» *8iMt SehSpIdiaB witll«*.
>i Urk. ^nda ; doch • Batkelin von Mulnbeuu
Dlgitized by Google
396
DIR mL.
Iteni fiAwe Eüse Uerswinen 6 lib. gdtes akml 80 lib. '
» 100 lib. gdlM dem Stitladi slont 1600 lib. '
I Heinneh GrAnvalt 10 Hb* gdtw. [wurl deme jung«! Cniilie M ttller .*]
Ois sint die leben, die men alle jor zft winahlen gU an dem xolkelre sft Strasbai^ :
Item hern Johans Klobeloob dem eitern 35 sei. miner 3 den.
» hern Reinboll Klein Klobeloch 35 sol.
faern Heinrich von HAinbeim von Landeebog 3 lib. 8 sd. 4 den.
hem Ueinlzen von Mulnkeim 6 lib. 9 sol. 4 den.
hern Byschof von Mülnheim 1 lib. 9 80l. 10 den.
Reimbolt Spender 2 V*^ lib. ö sol.
hem BchtoU Zorn 1 lib. n
hem Hdncidi Zorn l lib.
Hana Zorn von Bokerieb 1 lib.
her Adam Zorn 1 lib.
Ilugelin Zürn 1 Mb.
lleilanl Zorn 1 lib. m
Clawes Juugiiurn 1 lib.
deme «iasen Zorne I lib.
Glawea Zorn Engelbiehl 1 lib.
B611el von Miilnheim 3 '/i üb- 6 sol.
Goase von Miilnheim 3 Vt üb. 6 aol. «
> Urk. ebenda; doch ut hier die Verkauf »summe 90 S. * Urk. ebenda, von 1366 Äug. 18 an
• Stitlaw V. d. Weit«omttle>. > Lüte de» bitchöfiidhen Lehnteodex (BetA. Q 3f7) :
Iit» feoda a^ediaiitar da pttdioto UMbwio ia feato DAtivitat» domtni :
Note qnocl IMmlioMiu S&no voididit Hdnrieo d« IMIbMir radd. 6 lib. mpw fimdo tmo, quod i»
habet super fheloneo Arg , et hoc factam «■! de OOMaMO BcfttoUi «piMOpi Algiatilillll.
lt«m dicto Lii'ljencullario 18 sol.
• Ueilcke filie patrui sui 18 sol.
■ ftlio WaUlwri dicti Spender 2 lib. et 16 wL
a Johanni de Kalbeegaasen 6 i/s I'b. miinu 18 den. V
• liberi« quondain Johannit. ullra ürut>cam 4 Hb. 18 eoL *l 7 imu
■ filiia qaondam Erboai« oltr« Bnucaia 21 nno.
• ZonHMli MMilifi S lib.
» Zornoni jnniori .*? lib.
• Ungoiii Zorn 3 bb. , . M
t Petro de SchAnecke 4 lib. minne 30 dm.
a Jobanni PaafeUn S Vi 1 n»«-
• dicto Taurit 9 Ub. «t 7 l/t ml.
• dicto Schilt et Waldenario 3 lib rf 7 '/« «ol.
• Johaniu de Mülnheim et ftati-ibiu eui» 18 Ub. ei 3 oacen. 41
JT///. »
I {nimp her Johans Bock.]
» üb. 10 soL 9 den.
Digitized by Goo
tm ZOLL.
337
Iteio Anriielinfl kinde von Kageneoke 2 Vi Hb. 3 sol. 0 den.*
Sig^n» FAUachea 5 Üb. 4 sol. 1 deii.
Hesse Pfaffenlabe 2 Hb.
hern Job ans von Kagenecke dem hofcmcister 2 lib.
hem Johans von Kugeucckc vuu Huu^fell l lib. '
Gossen von Kagenecke 1 lib. 3 sol. 9 den.'
Gosse Rdiestog und sinen gemeiaern 3 V« Ub. mmer 6 den.
Hans Lentf din und sinsm brudsr RAle 2 lib.
Ülridi Bog 3 Vi Hb. 1 ünlze. [nimet Eans Bock, Glaus Bodcess sdigoi sua.]
Clawes Jungen 1 lib. 18 sol.
Hans von Windecke 2 Vi Hb- minre 23 den.
Waltber von Winterlur 2 lib. von des KusolU wegen, [nimel Ulrich Bock,
Ulrich Bodces sdigen sun in Brantgasse.]
Item her Johans Bock 2 Hb. von des KusoUi wegaii.
Reinboll Welzel und sinen brfldern 18 sol. 10 den.
dem SchiUe 2 lib. 5 Vi sol. 1 den.
Bürckelin Schiltes seUgen kiadeu 2 lib. 5 Vi sol. 1 Vs ^^Q*
Herman Wirich 1 lib.
Qaus vonSeh/beoke 38 sol. 9 den. (nimet juncher Wilhdm von Valkenslein.]
dem Spilal« 38 so!. 0 den. von Simondes wsgen von Scb(hieoke.
den tftmheren zö s. Pclcr 30 sol. von der von s. Arbogast wegen.
Bernbarl von Matiienheim I Hb. 3 sol. 9 den.
Siferlin in Obergasse 3 Vt hb. von der Nopen wegen.
huszins,
Ilem einer klosterfrowen von s. IBlsebet 13 üntze. '
• klein Hoisetins Siben von Winterlur 13 Antae.
> dem von Bei^eim eime priesler 2 V, lib. 5 mA.
Summa 102 lib. 7 sol. und 1 den. '
t. 1« •« >b lik 4 Ml. I dn. •
c. Mt «wiHuiUhiB».
•Wflhalin «M ValkwiliiD».
b. Atugt$tr. und ro« »mdertr Hand »htfgttchr, .}Iug«a>.
r. Jh «
ItMn Nicoiao da Kagwckw 4 Ub. S mI. et 9 im.
Jobaiui 4« KaifeMelc« S tth. et 18 mL 9 dao.
Hugoni Wirici 4 nin on.
Andrec Wirici 4 uncon.
filiis Pauli Wirici 4 anc«n.
JokMini JUobaUob 6 Ul>. 17 mL «t S den.
Heimioo de MdlnlieiiB 6 Iii», «i 10 den.
dominis de s. Arbogaste 30 ioL
Wilhelmo Nap«n 3 «Ii lib.
Cftni-ado Riht«r If» aoL
UMWUii FfifluiU|i S i/i üb.
Jelmmt Kuelt S tih.
Summ;i horura est centom 86 lib minus 2.^ Ae».
(Dte Ütiimne ergiebt nck mckt om den obigen Summmdm)
' JMm0 Ammm iffMl tUh ncM ew 4m etifvii
Digitized by Google
238
DfCR ZOLL.
AiteknUt VI i» der Fuisw^g «o» Z^.
OrdenuDg des seyger ampts. *
Der seiger aol ewerea, also hanuich unde davor geacfaribea stoti, und nit ober
den modal sft kotnende io keynea wage bi aineiD eyde. *
\i\ * Item wer seiger ist in der slal Strasasburg von des zolles wegen und »
von unser des bischofs von Slraszburg. der sol keyn inicl noc\\
mielwou uemmeQ von den lülcn, denen er ir mesz aeiget, ooe alle geverde hy
sinem eyde.
* Item es sol ouch nyeoians kein mesz hinwcgk liehen umb ziusz. er s i g
wer er well» es sygen sesler oder balbaester, vierling oder halb k
viarling oder andere meas« daneinsoUer in dem sollkeller sft Strasz*
bürg von dez Zolles wegen, und wer der oder die weren, die das delen oder
ycmans von yren wegen, und das eyncin /oller fürkumpl, so sol er
by syneui eyde von slund an noch im scaden und in dommb zü red
aetaan und dorumb besscrung 2& uemcu, als sich gebürt, dcsglichen von u
den elen.
[3\^ Wer es oucb das der seigar eynicliarley mesz funda, das mit hom «er
besIageD» das aol er ncmen und sol es anlvtirlen dem zoUer in dem zolkellcr bv
sinem eide. er sei ouch niemans kein mosz bsbeo mit hfütn besiegen den ein zoUer
in dem zolkellcr von des zolles wegen. «
1'^ ' Ilem was mesi^ man bedarf von des x.oUe.s wegen, die in den zoUkelier
geboren, es sigeu achtel, die man nül horn befiehl, sesler oder ander mesz, das
sol der seiger machen und sol den zügk der adkr geben von dem soll and nit.
von dem seigelt.
\3[ ' Item er aol oucb das gell, das ym wurl von dem seigen, alle flrooftat s
dam zollcr antworten in den soUkeller by sineni cide.
[ö] • Ilem welches mesz er seigel, das in das lanl gehöret, wen er es dan
seigel, der sol sin Iniwc geben, das er das mesz zfl Sraszburg noch in dem burg-
banne nul eubrüche, esz sig welcher band luesz das welle, und er sol die
truw nyemana erloaaen. m
[7] * Item alle die nussaester, die er aeiget, die aollen in dem bargbann sft
Strassburg blyben und aol nyemands keynen han dan der soller im zollkeller
von des Zolles wegen und die olelül. und sol nyemands keinen umb
zinsz hinweg lyhen dan der zoller von des zolles wegen.
fS]'* Item er sol ouch alle sesUr, die er seiget und ander mesz, welcherliande »
die siut, die sollen alle glich wil siu noch dum model, der darzti gehorel oiie
geverde, und besonder aol er ein uffaeben haben uff die achutfass,
die im gebrooht werden sft seigen.
' DU hier gesperrt gedruckten ««Ben fehlen in Zt VI. * =t Z,. ^ - Zi 1 « Fpl. A
» Vgl. Zi 8. 0 Vgl. if, 7. » Vgl. Zi 10. • Vgl. Zi ». » YgH Zt 3. "» Vgi Zi 4. N
Dlgltized by Google
DER XOLL.
2ä9
[P]> Item er eol ouch uszwendig der stat und in dem burgban y.fi Straszburg
uff den merkten und in den hüsern, do man veilen koulT hat, gon zfl allen ziten.
so yn duncket, das es göl syg und iioUnrftif». der mesz warnemmcn und flissig-
licheo suchen an allen steUen und enden, wo er verlruwe, dm er sie viudcl. wann
er oudi mess vindel, es syen MSter oder alle andere meeae, die do ungeseigel sind,
die sd er nemen und eim aoUer im sollkdler git^ten hy aineni eyde und mag ein
zoller besserung nemen, oh er vil.
[loy Item die atriohea aallen getreioliet sin on allein die saltzstrichen sollen
Mach sin.
lu [ity Item er sol ouch alle jor s. Marlins lag gon allen sallzkaslen, die
in der atat Siraaibnig aint.
\iS\* Ilem die aaltiroAtter gent von den ddnen messen von yeglichem, do
man salU mit mysset oder mittet, wan die mesa gebrant werdcnt und geseigel,
28 den. oder einen scster sallz; und sciget man ynen die selben meai swäadien
»» den zweyen messen Un!?er liehen frowen nlle jore.
Item wer es ouch, das yemaiicis lunden wurde, der do bruchte einen
sester, der das jor nit geseigel were und nil recht were and breaten daran Ainden
w6rde, oder ein ender mesae» ea syge wdcherhand ea i^ge, olein odw groai, «o
ein ae^er das fünde und er es erkante, das es nit rechte were, und er es den
»' herren verkiii>flot und soite. der sol bessern und die besserung stol an den hcrren.
das ist an einem bischof oder nn sinem COpilel oder wpr dan den zoll iiilial von
der slyfl wegen ; und sul die besserung dem zoll fallen und mügeul die besserung
setxen und nemen» wie aie dann erk^nent uf yren <qrd» die dan ein sol 1er
bittet, gebAt oder beräft, darüber nriel c5 sprechende von unser
1» des bischofs von Straszburg und unser slift wegen.
[7-/]'^ Item ein sester, der in die slat Slraszbnrf^ pf'li'rt oder in den burgk-
hann, der gil 2 den., SO man in seigel, ein halb seslere 1 den. und 1 Qcrling
1 hclbcling.
{15]' Ilem ein y^lidie sester, der in daa laut gehAret> der git 4 den., ao man
M in aaiget, ein halb aealer 2 den., ein fierling 1 den.; und aol der seiger nil mer
heischen.
[10] " Ilem er sol oticli keinen dryÜng seigen dan der in das lanl h6ret ; und .sol
man das geloben by dem eyde, das man in nil in der slal noch in den) bnrgban
bruchen welle, und er sol die gelubde nycmands erlossen by sinem
K eyde.
[if]* Ilem was nMea aaswendig dea burgkhannes su Strassburg »nl und in
die stat Straszburg malen, do sol man den aealer seigen noch dem landmesz. und
den fierling, den sie bruchen, sol man aeigen noch dem [mofls*], als er in die slat
gehöret und nit anders.
* Vjfi. Zi 5, « Vjfl. 6. ^ Vgl. Zi II * V<jt. Z^ » i gi. /-t 19. • Ffl Zi iS.
* Vfl. Zi 16. • VgL Zi m • F«f. Zi 18.
Dlgitlzed by Google
DER XOLL.
[18] Item wer es, das der seiger von iod abging oder sunsl
undougeliclien wftrde oder es mit untaden verschuldet, dogol
vor sy, oder es Tii'gebe ii n rl ii y m knndl oder raucht, zfi handtsol
unser zoUer iu uusertu Koiikeiiür zü SlrasKburg vou unser des
bjrschofs und der slift wegen einen erbeten frnmmeD man setsea %
und ufnemen, der dan dougelicb und gesoHilct und gilt darsA isl,
als sieh dan zfi dem seygerampt gebArt» und sunsl njem a ns anders
dan unser zoller sitzen sol, uff das semlicli seigersmpl nit osliir
stand do mit inengli> h in stal und in lant nil gesumpt und kein
klug dovou kumeu muge. ■•
[19] Und sol unser soUer jm die ordenu ng mit allen punlten,
onch wie er den soll nemen sol und dovor und donoch ^escbriben
stot, vorlesen und t&n sollichs swerea.
[2(P, ' Unser aoller im Kollkeller sol ym disxe meszmodel z5 dem seigen gehen
1111(1 ym entpfelcn by sinem eide. das geseljirre 2U bewaren, domit nit m&m oder u
modcl doby gemacht oder genomen mugeu werden.
[2{] Er sol ouch das seyger gelt und das solgelt nyemans
scbenken oder faren tossen sunder den unserm soller sft ly/fern
by sinem eide.
Disse ordenung ist geordenet, do man zall von der geburt »
Cr i 3 1 i d u se n t d ryh 11 n d e r t und im v ie r l z p ii o n d e n j o r. und was der
obgenant seiger nit gehanlhaben mag, sol er by äinma eide für
einen coller in dem soUk eller bringen on versugk.*
« Vgl. Zt 19. 2 In Abtchrift dfx IC. JahrhuHckrt» liegt BesA. 0 310 fux-h folgende* auf den
Zoä beeügiidte» SUtek : * Allen den li kund, die disen brief gMchent nnd g^horent Ismü, das wir •
Rnrlchftrt SchAp cm ritter, Johan8 Knobeloch, Conrad Sichter and Hanseler von Schoneek« «eMMt
.•'i Si : :ls .-.liurg des jarcs in dem rat waren, da mcn zaltc von guttes geburt drutzebcn hundert jar
und fnnf und zwenzig jar und erteilten mit den andern ratbera, daa der soller sft Straaxboig fr>
aal ais vaA das naa nieman darambe bekumbem noch fronen sol, wan es erlmliiihmt llao Msaflt
wart vor BMUtor «nd rat zft Straszbnrg. nnd des sft einem Urkunde so haben wir die TOlitpinafl* a
Scheffel nnser ingwigel an diaea brief gehenket, dm- w»rt geben an der mittewaebeB tot dM hfliUgia
crutzes tag nU es erhebet mit dai fHMt d» man laU* voa gottM galnit drastlMinbQBdfrt jar «ad
(auf und zwenzig jar. »
Digitized by Google
MÜMZC: UND HAUSGENOSSEN. 241
4. Aufzeichnungen über Münse und Hausgenossen,
l. Aügmgim BMtmmmgen.
Dm Wetstum über Münte und Uausgenosten findet steh im Straßburger Stadtarchive AA Art. 44,
Rgfitfhtmdtdtr^ mm &4 SUUem fcL 26 f. INe flombdMflr m« «nl AMmimM «fmet IMamä»
5 von dersfJhen Hand ffrschrif-hm. Die letzten datier!' >i Stüflr reicJn'ii Iis im, die Urkunde twi anderer
Hand ist 14S8 tmfgueichnet. Sonach wird man woM annehmen dürfen, daß die Handschrift in ihrem
BmtftbentmiMi Wtf MutammmgeBthritben «W.
Die Aufzeichnungen über die 3Iünte sind nach Hegel Chron D. St. IX 989 im 14. Jahrhundert
veifoBt. EMbtrg, dv tn ««tiier Sckrift « Ueber da$ äUert deutsehe Miimtweee» u$id die Mamgeitoeten-
10 «eka/ttw* 8. I8i dem 8UM oMmdikt, «M dtn A-|b0 deatelbem vor deu Jahr 1338, «er die jSeiK dee
ZunfUmfnü^e, < da sich die fttrüliedien Hausgenossen tMch ihrer sämtlichen FriviUgien au» aller Zeit
effreuen, ein Zustand. iJrr tiftrh rinn Kinfn'ft ties züitftlfri.^fhm Jtegimenti-s aoißfich sidi äifltin mußte. »
Die Beatimmu^en mnä siciter vor dem Jaftre JM'J erlassen worden. 2>lach etnem Statut dieses
JeStre» (Str. StA, Bri^ Ä f. 889} rMM 4ter XAMnwyekcnt «ocw» BmufciMMW die SeMd^fe» aM,
IS der MürnmeiatT. ji'Jcxh in Oe^fcnwart von Batsbotcn ; sind andere Bürger tlerarfij/fr Vergehen (Ui'^-Wij'/t,
•0 mUerttehen sie dem Satafferieht, BeeHruitge» faUe» im otien FaMen an die Stadi. Gatu anders in den
TwVegeiidtn Jtrfeeiehmimgeis: hier riMet der Münemeieter hei JAbuwfydk«* nieht nur itt«r State-
genossen »andern überhaupt über jedeti Bürger (Art s und 11) ; für die Hausgenossen ist er sogar bei
Anklage auf Diebstahl kompetent (Art. 10), ja er hat die Erlaubnis, in Streitigkeiten zteiedhen Haue-
M genoeeen nnd awfem Bürgern seinen Richterspruch su fällen, falls sich jene Bürger seiner Jurisdiktion
imtteMBen VtBen (Art. 4i). Kurt die richterliche Zuständigkeit des Münztneisters und die VorreMe
der Eau»(feno»sen Mmi im «orliefeMim StaitU noch wn^ieiA teeHere, eie eie $ieh m der Venrdmmg «M
J369 darstellen.
JhA enger litt eidk die SnMtkmgegeit dee Mümter- «mI Bnuigmonenweietume dnrdk Art. 17
tb begremen. Ifirr heißt es. < d>>r müUBütüfisler mA duih ein hfihT setzen mit ciiiH tiischiifos wiK.spnde
nad willen oder mit des ville, der danno die m4iuae inae hat» Dieser Artikel muß tu einer Zeil
attfgeietet »ein, iit welcAcr die VerpadUung rup. der ee^meiee Veritntf der Mttnee dnrdi die jeweiligen
Bischöfe schon begonnen hedtt. Nnn liegt die erste Urkunde über die Veräußerung der Mtime seitens
des Bischofs aus dem Jahr« 1296 vor. Weiter deutet der Artikel daraufhin, da& die Veritu&entHg noch
w keine dauernde war, im H^fenteü eur Zeit des Erlaste» «cAenil der Biechof t^tt im BetUe der Hßhut
geemen an sein, Dieee Bedbachtung uxist das Statut wohl wer dae Akr 1334: seit dieser Zeit ßndtm
sich keine Müntverkaufmrktaideu mthr vor, und es ist kaum aneunehmen, das» dieselben santtlii-h tvr-
loren gegangen sind; hat doch auch das bereite im 14. Jahrhundert getchriebem Briefbuch A, das die
ruf die MÜbiw beeOgKdun SMtalni etoammeueteni, keine batgUelk UrhimU mt^fyeeeiehMd. 1844 wMl
•5 dann auch eine MüiaorJnuttf/ tiiihl mehr wie sonst auf dir xiMenmiißig fie.^limmtf Beihe der Pachtjahre
erlaeHH, sondern sie soll währen, « alse lange wir diu müusze kaut» Das Beaittrecht der Stadt wurde
«w einem teiheeOigen eu eiieem dmmndm ; deißr epriehi am dewtUAetem ein SteM Bie^ef BeriMde,
teekhes mit du»t Verbote, die Münee (wie die übrigen bischöflichen Aemter) länger als lü Jahre oder auf
Lelensseü mt verleihen, die Sxietene und die Entmtekbuig dieea Zuetandee attfmheben reep. attfeuhalte»
v> sucht.
BiinHMh worden lito (to mAfillgeudm BoMvmmgei^ miedm die Johro 1298 und 1334 tn
eetten »ein
Auf eine so frühe Entstehungseett des Statuts deutet auch die Verordnung für die WaM der
OeodtwereneiL Art. 2 erwenmen die »Wölf aetf ein Jokr Gewählten Am Jtad^olger oMH mtd
«5 damit trird das Amt in ueriiijen Fnini'rci Thlich (jemacht Dieser Zuataud entspricht dem Herkommen
bei den BaUwahUn vor 1333. Nachdem tn diesem Jahre der alte Wahtmodu» füir den Bat anfgegdien
Sir. St
Digitized by Google
1. M.l.r.KMKI\K BESTIMMLNCIEN.
ist, wird man nicht in Qidlervr Zeit die ventteU Sitte ßkr die Kärpenehe^ der MemgeuMte» mn
eingerichtet haben.
AuA der ArtOtd 1, üt wMhem emedrUdäidk «rwMnl mrd, dmß der Mtmamätter da» Gtridd
beaitte «von eins hischofes wegen », \rrist auf eine Zeit. >» irdrhrr es dem BetcuCtseiu der WctM-
genoiten noeh durchaus geläufig war, daß das 3[uiumeigteramt ursprünglich ein bischößichu war. *
Weiler vird im Eingänge ffoogt, daß die Ftitferkoaimiitian <<K» iSiNtel» tmefetragen jkot«», «ab
sie es fanden hant au alten zedelcn». Für die CodifikatioH de» MSrnter- uttd Hauegenotsen teeist uim
i^nt aUo dertdbe Grund mit maßgebend geweeen mh mm» der för die GtteUgtbung von 1322
heetimmend tpar <d«r ttstt* r«ht tmd gMeteeil« worant gMcbriben w> tü briefen aad ced»In.» S»
itt nicht UHieakndHinUch, dul\. teenm «n einem Falle da» Bedürfnis rege geworden war, den Inhalt der >•
nhfii Zi:!tfl .'nsammetuuschreiben, nun auch nuf tind,'m Gebietem doM Beiifitl nachgeahmt amrdOf 4a6
also beide Akte zeitlicJi nicht aiUuKeit ausetnanderltegen.
Darf man mm tm dm. «hon «ageeogeain AH. tt «NtnmmMiim AMI« iMiler MMicilai, Alt M
Erlad des Mihumr, i-fii,i,s <!!,.■ Müiu-r nii ht verpachtet war, so Ußi tich MiMrAaift dm Ztitramau» vom
1392—1334 das Datum da Aktemlückes nocJt genauer fixieren. u
Der erete bdtamOe PatMermin Uh^ van 1296 Feir, 2—1300 Febr. 2. (D. 8t. Cknm. IX 9n)
meint, daß derselbe damals vermutliA auf oeM Jahre erneuert worden sti. h h tilauhr das nicht. Eine
Urkunde darüber liegt mcht vor ; ebensowenig besitzeti wir aas diesen Jahren eine Münsordmutg, wie
sie die Stadt toutt bei JÜeupachtuagen zu erlassen pflegt. Sodann cAer läßt sich 1298 Märt 4 der Sat
«OM Btmkef He Zatkherm^ gOen, daß die Jeltt mm Am geseklagem JOim weitere ä Jakra t»
nach Ablauf dfr Pnrhf-nt (rrltnnn hnhr Dns rr »« nicht nötig ^nmen, wenn der Bat im Besitz rirr
Münegerechtigkeit geblieben wäre, uwt ntcht hatte fürdtten müssen, bei Äuepr^ung bischöflicher MUmen
teilte Tfewn^ außer Kur» getetet eu »ehe». B» temml weiter Atni«, dttß ISöl der Be* cm einem,
nicht, wie das 129^ iv --chchrn i^t und 77'/s, I JU, iriW, 1329 sieh wiederholt, von unserem Münzmcister
»pridtl. Da» deutet doch darcMfhin, daü das Mümmeietertum damuüs nicht vom Rate betettt wurde, m
SBwei Jekre vor AKkatf dee IVniiMtf^ /Br w^ehe» der Itat »ehu Pfennige sicher getteU kat, wird
nun ein auf die Müme bttügliAtr ntmr FOchtkontraht mit ärm Bischof abgeschlossen, der am 2. Febr.
1308. an demjenigen Tage also, an weUbem der den Wert der ttOdtiedw» ^emtige gartmtiereiwk
Vertrag abhef, in Kraft treten aoUte.
JE» M mA ttOtiem höAH teokraAekdiA, daß von 1900—1908 M» büAaßiAe Müme» Mtibt ver^ »
dnßert war.
Der neue Fachtvertrag erstreckte sich bis 1314 Febr. 2; die ton der Stadt am 28. Jan. 1308
erkueare Mßaeerdmmg ikol dütaeite Oim^Kitedamer. Van 1314 Hegt ei» EemtreJct niAt vet, wAI aber
deutet der Erlaß einer für 3 Jahr giltigen Müntordnung darauf hin, daß für dieselbe Zeit das
Prägungsrecht der Stadt Oberiatsen war, l Ein neuer Vertrag at^f Uebeilattung der Münte an die *
Stadt wird erst 1316 am 9. FAr. obgeeAloveem md toB von 1319 FAr. 2 auf 10 JAr» in Kraß
treten. Eine dement sprechettd auf 10 Jahre erlassene Müneverordnung datiert von 1319 Febr. 32.
Zwischen dem Abhiuf <7c.< itHrn mul ihm AbiMuß dff neuen Kontraktil Jirgm alstj cd>ermais ew»i Jahr»,
während welcher der Bischof selbst die Verwaltung der Müme besorgt eu haben scheint.
Von 1329 eiad wiederwm MOauordruimge», die fOr S Jokiv OHU^teU Aotcn mmI om 2. FAr. in e»
Kraft getreten sind, ton Seitm der Stadt rrrjan/jen, und von 1334 lierjt noA eimtud «'n AwMttlllr^
tor, durA wdAen von 1335—1339 die Münee an die Stadt übergeht.
EientaA mAcmiC während der in BetraAt kommenden Att die Mone» ewtimtd vom BieAef mOK
virwtdtet wordeit mt Mnt; «on 1300—1308 amt van 1317—1819.
> Wiegand UB. JI 286 löH da» in der Müntordnung ttAende Datum «frxtaf aeoh VelietiMtag» a
als Febr. 15 auf, weit der 14. FAr. «de VeienHnAig im mwA bekannter »ei ede der 7. Jan , der Tag
(hf heil V(iJ>t\ti>i. Tii'^tlwf.'! von rii.<iau Damit u urde der Vertrag, der nächste «liehtniüs üiifi r.^ fi .veu.
die na r.a nehest kouiot> in Kraft treten toll, erst für 1315 Febr. 2 gütig »ein. JFlür den wrUegenden
Fall ist es wohl wahrscheinlicher, daß der 7. Januar als Valentinstag gUMHmen itt, da lieft hei diteer
Annahme der neue Pachtvertrag unmUtdbar an den alten antthlitßt. m
Digitized by Google
VißttK UKU HAUSGEKOSSEK. fi48
fFdhrvwf CHM» dMMT TsTHMiw mnl du Wtiabm iXbtr M«mu tmi Batujfutottm imummem guUBt
«e«N. Ich entaehetde mich für die Zeit von 2317—1319, da die«« Jakrt der großen Recht«aufteiehnttng
van 1332, tu welcher, wts geteigtf da» verUtgmde Wei^tm t» gewimr ättßerlidur BttUimig $tmdt
Ml «ächten liegen, ^
% Disz sint die stucke, als es die füQfT uszgelragen üunl und su gut duncket, die
man den geawornnfln fftr mA legen, die des gerihlee sint» obe es stt gftt dunkel
und euch als sie es Ainden haut an allen xedelen. und ainl dies die reht» die dn
münszmeister und die hussgenosaen hanl von dem biechofe von SliiaBbuig und
der siifTt :
10 [/] ZQ dem ersten sol ein müQSzmeisler das gerihle besiUsea uQe der munssen
vun eins bischofes wegen.
[S] Der manszmeiMer und die bus^nossen sollent oucb das gerihle besetxen,
ab sä dunekel uff Iren ddt, doas sfi nftiriicb and nottürSUg dunket der mttnsaen
und den hiiszgcnossen und das anse und riebe geliche beschee; und sollent der
15 /AvüllTt; sin, ilic do swcrent oder gesworen hanl za dem gcrihte ze ponde alle zins-
lage, also die glockc zwoitlt' sieht und in der munsscmcisLcr tut gcbiclen. wer es
ahev, das es der münszmeister nüt getan mühte oder nit do enwere, so sol der
bftter an sisre stat ribten und in verwesen, wer es oueb, das der mflnaaemeisler
oder der bftter ir weder keinre do kftnde sin» ao sol der eheste örlermeisler under
•0 den sweyen, die dann örtermeister sint. das gerihle besitzen an eins mQnszmeisters
slal olle zinslag also vorstell, und sol man die zwS!ITe fregen, nüt me. es isl ourh
z& wissende, das die zwoltTe, die dann also ein jore gerihle haben sollent, nach dem
jore zwülfl auderwerbe kiesen " und usz den allen behaben uti die halben minre
oder me, als es afl dann nottarfllig dunoket ; und bänl {.sicf} ouob dieselben swdlff.
n die denn des geribles sint, mabi beben zft rihtende und alle ataeke, usegenomen do
es eimc an den 11p gat oder die swolffe bekautent, das sü iemans s& in bedürfften
lülzel oder vi), nnd welre huszgenosse also bey dem gerihte were und bernffel
würde, die sol man fregen als die andern und ir urteil gellen als der, die dann des
gerilltes werenl. und aläu dann der gemeine zu gedinge würde gebotlen, so mögent
N dann die buBzgenosaen urteilen nnd ribten, naob dem es für ^ kommet, über lip
und gftt» als es von alter herkomen ist und oucb geballen ist.
[S\ Oucb ist z& wissende, als man an dem zinstagc herkommet und man gerne
richten wolt, als vor stat, so sol dei , der danne also rihlel, den zwüllTen rö gebieten
by seli^ Pfenningen, würde das verbroclien, so sul man es ime gebiellen by eirae
ib Schilling pfenning und sol man ouch die gebulle uil varen lassen ; und was also ver-
broeben wflrdl. da sol das balbe werden dem mOnsimeisier und das ander den Grter.
> Et $cktitU mit dietem Ergebnis nichi in Einklang zu stehen, wenn es Art. 35 heißt : < wer es oach
dal i«inkn swAn, ■«raliche swftre, als an nnser Herren bftehorc goschribon stat, daramb man rftget
(I pffniiiiigo zri bfssorruh'. > Dfiin aufflriiekhili saiß Koiiifjshofen «wan ▼omols hette men uf der
40 Pf<zcn kein bftch>. Dm ist aber wM nicht so wörUidt su nehmen, denn Staätrecht IV tmd die
unleit der Benemumg SUuUreeht V hegrtfene» Stmmkmgen warm ja UreO» Mrftandni. Jads M «t
md\t ausgeschlosBen, daß bri einer späteren lierlaltion •eitait'ii.ri-chimk At»iinmgm tMrfftmmmen
wurden. * Diese Art der WaM entspricht der Katswahl vor 1333.
Digltized by Google
S44
I. ALLGEMEINE BE8TIHtfUNr.CN.
[^J Oueh ist sft ^risseade, wenn der mflncmeister oder der, der dann ribtel,
also VW stel, noUflrSUg duncket odw flt f&rkommet, so mag er s6 gedh^ gebielten
und das gerihte besitsen, glicher wise also vor stat. wana oadi das merreteü der
TiwrtfTe da siat, so mag man rihten; and waa do das merretdl rihtet. das sol knOt
Laben. j
[5] Oucli isl zü wiöäeudä, wus also geurleilt würl uud beäserunge uflf einen
fiele, das aol man ime gebielten by fSaitt adhillingeD pfeDoingea in dryen tagen zfi
gebende, and wer es, das einer sieh dawider sfitte, wer der were, ao aol der mOnszo
meister es ime danach gebielten aber in dryen tagen by 10 Schilling Pfenningen ;
•«•nr PS dann, das disz verbruchen würde, so sol es dann der mfinszmeisler zü i<»
slund tar das gedingi.' biingL-n und sol es sagen umb die ungebor.--ame und sol es
dann an einen setzen und sol man es ime dann gebielten by eime pfunde by der
tagesil: wer dis alles also verhredie, so aol es aber der mflnssmeister oder der
sine slat haltet, also vor stot, för das gedinge bringen and gieme daigebietleo, der
also hat verbrochen uud in z& rede setzen und aber an einen setzen ; und sol man i>
ime PS gebielten by einer morck Silbers, und wer es, das disz alles nit gehalten
würde von dem, dem disz also gebotlen würde und es verbreclie, wer der were
und also ungehorsam were, der sol sin münszreht verloren haben, und sol das sinen
kinden kein schaden sin an iren mOnsareht.
[6] Oach ist sb wissende, das die swölffe. die den aemsle des gerihtes geswomneo ■»
sint, mOgent setzen uszwendig des rates zä rögende alle unföge in der münssen, uff
der mönsspn tmd vor der münssen uff dem bloch, wie sie allerbeste duncket. und
welle also zii geswornne werdent gesät, die »oUeal r&gen alle luusuht by iren
truwen an eides stat,
[7] Ouch ist s6 wissende, wer eime mttnsimeister Obelrette, so aol es der »
mflnsameislw Ittr das garihl bringen by atme eide und sol es dann aelsen an der
geswornnen einen, und bekennen dann die geswornnen, das geiner besseren sol. so
bessert er ein pfnnf pfenning und vier woehen von der niiinsse; und würde eira
lii'iler. eime orteruieisler oder eime gKsworanen übel gerell, die tiolieiil es ouch
fürbringen by ireu eiden ; und wer dann also bessernde würl, der bessert zeheu it
Schilling und vierisehen tage von der mttnase; vnd ^ dis s(k verstonde, als dicke
man dirre vorgeadiriben stucke tfit oder nit also gehorsam were dem geribt und
den rihlmi, so aol man es rihten and rehtvertigen, als da bescheiden ist by dem
eide.
['S ] Oucii ist z& wissende, das nicman keinen wehssel sol in der stat und in b
dem burgbanne tribcn, er sy dann ein huszgenossc an der mAnssen. were es aber,
das iemans anders deheinen wehssel tribe in der stat oder in dem burghanne, dem
mag der m&nsameister Air neh gehietten und in 2& rede stoasen und in darumb
rehtvertigen. unsere bürgere mögent ouch ir töch oder ander ir kouffmanschafft
umb gnldin oder groszcn ' geben oder anderlevge mnnszen und mögent ouch dasselbe *>
gell, das sü also empfangen hanl, umb ir gewendc widerumb geben und ander
* Orawkcn mach Ayri mmI Uhr, Ntmimalitpe dt VJOitw IBSr. 8. i90, «nt tät tSBT.
Dlgltized by Google
mOnib und havsgokmwbn.
84B
kouffmanachailt. woltent sü aber guldin oder grossen oder anderleyge münszen
▼erwehaseln amb and« gelt, daa aoUent all an die mQnaae tragen und eime hnai-
genoaaen geben z& koufliende.
[9] Der münszmeister und die hu«5Zfrenosspn soHeiil mich keinen zfl liuszge-
5 DOSSen cmpfohen, sin vatter .-iie dannc ein reht hiiszgenosse und habe es empfangen
und gewesen unlz an sinen lod und da die kint elich sint.
[W\ Es iat oach an wissende, welre husagenosae, der an der münaaen aitzl und
dm vebaael tribet, würde der belttmel von diepstal wegen, d«n aol ist münasmeister
oder ain statbalter einre, alsu vorslal. dorgebieltcn unvcrzogenliche und in zA rede
I» sto&sen umb die stucke, als er dann belürael ist. und enpHinde es sich dann, das
er schuldig wrrc, so sol er sin münszieht verloren bau und nit me huszgenosso
sin. were aber, das derselbe, dem dann also dargcbollen würde, dem geribte ent-
«idie und nit geboraam were, deraallte aol oadi sin münsaereht verloren baben
glicher wiae, also vor alot und sol einen binden nüt schaden, die dann lebent.
u [II] Der münszmeister mag ouch angriffen alle, die valtache tribent mit golde
oder mit silber oder mit andern ungelicben gewibl oder wogen oder mit valsclien
mÜDSzen slabeu oder pfenninge besohrotten, wo er es befindet und fürküinet oder
erfüre, wo iemau belQroet würde, der es getan bette, kerne ouch ieman 2Ü eimc
huaagenoaaen mit argwenige pfenningen oder argwenig golt oder ailber, daa aol der
w bna^eooaae nil von inia lasaen, er aage ea danne vor dem mfinasemeiater oder dem
büler.
[19] Ouch ist zu wissende, wer es das der mtinszuieister oder der hüter also
ieman angrilFe, der also valtscbe getriben hetle rnil golde oder silber niil münszen
oder pfeuningeu oder pfeuninge bescbrolleu bette, i'uude man biuder dem das
» abschrot oder den valtaohe, den mag der mttnsameister z5 rede alosaen und an ime
erfaren, was er geton habe, ala ea dann der mttnssmeiater erferl oder ime kQntlioh
wOrde. das sol er für das gerihte uff der münsze bringen Tür die huaigenoaaen und
sol mit der urleil tind rSl die hiiszgenosspn alle gemeinlich hesenden uszwendic und
indewendig der münszen, die zü ireo tagen kommen sint, und sol den turlegeu die
ao gelal. die der begangen halt, den er also angriffen hette, und soUcnl die gemeine
urteil Aber in aprechen und besaarunge.
[iS] Unde wann ouch beaaerunge Ober den alao erteilet wQrt von den huaa-
genossen gcmeinlicben, so sol der münszmeister sü alle ires eides mannen, das sü
an dem andern tage früge u(T der münssen by ime zü gerillte sinent ; und sol er
» den, der do missetan bat, tür die münsse stellen, ob er den lip verwürcket habe
und sol an eime der buszgenossen setzen, wie er es bessern solle ; und wann die
beaaerunge gesprochen wfirdt, ao aol der münasmeiater ribten nach rdite ; und was
davon Teilet, das würt dem münszmeister und den huszgeoossen. der nnins/ineiater
hett oucb nit anzegriffen, wann in der stol 7.?i Stroszburg oder in dem burgharne.
w [14] Wer es, das der münszmeister ein angriffe, der Strassburger münsse
gefellscbel hett, uf den sol ein büter clagen, daz er ime sine münsze gefeltschet
habe, und aol daa clagen vor eime münaaemeister und den geswomnen huszgenossen,
die dann daa gwihte beaitaent uff der mflnsaen.
Digitized by Google
246
1. ALtametNE nesTiimt'soBN.
[13] Wer es oach, das temaii angegriffen würde uaswendig des burgbanoes in
dem bialftm, in welhem gerihte das besdiee, do er also angegriffen würde, umb
das er fallaehe münsse geslagen halte oder pfenninge belle bescbrotten oder valtsche
Slraszbiirger pfcnniiige uszgetragen hotte, wo das dem münszmeisler furkeme, da
sol er den hüter hinscliickon in dsi^selbe geribte uud sol den vogl und das geriht »
manen. das sü von dem richten nach rebl.
[16] Der hUHof M ondi nflt gdnmden zft klagende von kenna vdtscher un-
wendig der stat z& Straazburg und des burgbannea, er ift es dann gerne.
[17] Der münszrueister sol oucli ein linier setzen mit eins bischofes wissende
und wilit-ii uder mit des wille, der ditnii die münsse iniic hat von Jos biscbofes »o
wegen, der dann den münszmeisler gül duuckei. und sol der liüler dann sweren
au den beilgeu, die münsse zt beli&tende und zä bewarende, so er beste kan und
als sü danne u^jeaeUat ist oder uffgesetsel würt.
[IS] Der münssmeister und die haazgenosaen sint oueb überkomen dnieh nuU
und notturfl und der münsie ere, das man alle die guldin sundern sol and wegen, t»
die lihton siindern und die sweren giildin nad die bislege; und warfiir die puldin
genomcn und knuffl werden, dafür sol man sü geben und sol man oucb kein guldiu
uugewegen von der band geben, wer das bricbet, der bessert zeben Schilling, und
sol man vier erbw man dazu kiesen» was man für g5l und awer nemen sol. und
aol der hütar die wegen tün aeigen, das sÜ glich aianden sft dem viertd jors, obe m
man sü bedurfT ; und wemme sine guldin uazgewegen werdenf , der sol sQ nil under-
werffen, die zfi lihtc wcrent.
f/.9] Onch mag ein iegelicber guldin geben an den Zöllen oder uiT dem Rine ;
das Sül nieman schaden.
[90] Es sol onch kante an keime guldin me s& gewinne nemen dann einen »
Pfenning oder swene pfenninf^ ; er mag wol minre nemen und ist dis ift verstonde
umb allerhande guldin, wie sü genant sint.
1^1] Und wer also bcssemde "würt, der bessert zehen Schilling, wer es das
ieman liarüber keinen unpcwunliclien gewin neme, wo das der zwölffen eime für-
komel, der sol es rügen hy sime eide uud sul man es rihteu. so
[82} Es sol onch nieman keinen guldin hoher nemen dann der gemeine kraff
an der mflnsaen ist, dann semil umb das einre dem andern den wehaael nit emj^re
und ime sin kuitden damitte nit abe werde genomen oder das einre sin gelt desler
gerner hindcr ime. lasse, were es darnhcr. das cinrc den andern eren wolte, 80 mag
er nemen die guldin, ais man sü dann git dann isemal, ail hoher. «
[S3] Es sol oucb keinre über den dritten von ime nieman r&fTen von wehssels
wegen noch onch sust verre rüffen noch haben bj dem mantel oder by dem rocke,
aüs er xA der düren usz oder in wolte. würt er go^et, der bessert fünf Schilling
Pfenninge,
[21] E.s sol üueh keinre den andern heissen liegen nocli fluchen umbescheiden- m
lieh noch ubel reden Iromden noch beimbschen umb keinehande dinge, wer also
getügel würt, der bessert fünff Schilling pfenninge.
[25} Wer es ouch das ieman swAre semliche sw&re, als an unser h^ren
Digitized by Google
MÜNZE VÜD UAVSÜEXO&iES.
247
bQchere g^hrib«n slat, darumb man röget 0 pf'enninge zu besserode, wflii der
geröget von eim»? pcswornncn, der bessert r> Schilling pfeiininpe.
[^6) Es sul üuch nieiuan den anderu wedTen mit snewe uUet mit andern dinge
weder in scbimpfc noch in ernste weder in der mfinsse, uIT der mUnsse uocb abe
6 der mflnese noch nmwendig der tnOnssen, als verre der grabe gel ; wer da gerftgei
würt, der bessert 5 Schilling pfenninge.
[27] Es sol ouch nieman bickel noch houwen in die bcncke noch sust keinen
schaden Ifln ; wer rlns ti^t, (Irr bessert 5 Schilling pfenninge, obe er geröget würt.
[28] Wer es ouch das eiure den andern slöge von knaben in der niünssen, uff
10 der münssen oder inewendig des graben, der bessert 5 Schilling pfenninge.
[89] Wer es aber das einre ein messer cuhet Uber ein radera in der mflnssen,
uff der mOnssen, indewendig der mflnssen und des graben, wflrt der gerflget, der
bessert vier lol Silbers und vier wocben von der münssen oben und niden."
[30] W't^r es ouch Ans cinre den andern wundet. in der münssen oder inde-
i& wendig des graben, davor got sy, wie das filrkomet, der bessert nach dem es ein
geswornner räget und erkennet, und sol dem rat alle rehl behalten sin von messer
ädiende oder von wunden.
[iti] Es sol ouch nieman dem kneht und sime wip und gesinde, der uiT der
müntzen sitzet oder wer darufT peselzel \v»ird<', kt iiie" uu/.ulil Lietlen noch sine
10 slossp zerbrechen noch sine gescliirre noch keine ander dinge /.er^ilahen noch zer-
' werifen. wer das dele, wUrde er ger&gel, der bessert 5 Schillinge und sol gieme
sinen schaden ufinhten. und aBe die, ^e dobj sinl gewesen, der ieglicher bessert
5 Schilling pfenninge. und sollent es ouch die sweren %t r&gende und fürsubrin-
gende, die dann ufT der mflnssen sitsenl oder gesetset werdenl nft oder hienach
» und nit z& verswigtudf .
[32] Wer es ouch das ieman keine Iure uffbrechc und in die münsze gicnge.
oben oder niden, wie das fürkomet, der bessert ein pfunl und sol lüren laden oder
slosse wider machen, und wer des hillft, der bessert also vil.
[33] Man sol oudi die mflnssen an dem aonnentag noch an xwOlfbottentage nil
M vor imbiss nfflftn ungeveriichen by fänff Schillingen dann ein dflre oder vettich ' by
der Stegen ane gcverde.
[3-f\ Es sol ouch kcins husz^enossen wip wehs'iehi noch welissci tribeu ane
geverde; wo das beschiht und fUrkumel, der man bessert zehea Schilling.
[35] Es nl ouch nieman in deheina wflrtea huss gon wehsseln, der wflrt sende
M dann mit namen nadi ime oder der gaste, der do wehssdn wil, umb das der
wehasel an die münsse gange, wa das ger6get würt von ieman ne, do sol der
mUnszemeistcr zft rede Stessen: und wer also bessernde würt, der bessert ein pfunt.
und sollen! onch, die an den «irter sitzeut, die würlte noch ir gesinde nit mieten,
umb das ir brudere dargewiesen werdent.
4t [36] Der mttnsiemeiater und die husigenoasen sollent ouch Aber iegelich der
•. Vorl. • indes
L>iyiii^ed by Google
t. ALLGEMEINE IIESTIMMCNGEN.
vorgeschriben artickol gesworn setzen, als es sn gftt dunckel, die den arlickel rögeul.
als in befolhen würl oder als dirre brietT seit, und sollent dieselhen geswornnen die
arlickel rögen und fiirbriugen z& dem ersleu gediogc, ah der münszemeister gesitzel,
und waz sfa dann »mal wissent und su rftgaber dunclcet hj iren eiden.
[37] Die an dem fritage uff dem bloebe attseDt and wehsselnt, die sollenl »
nieman riiffen Obor den graben noch wincken undcr der loubcn oder under der
pfallzen ni<»Tnan bezaln noch welisseln. wolle ouch ieinan den andern bezaln, das
sol er tön nif der münsscn oder in der müussen nül beslosseoer lüren. wer des ail
lete und gerüuhet wiirde, der bessert rdoff scLiiliiig.
[38] Es sul ouch nieman apilen uff der mttnaaen nooli in der mQnaaen keinre-
hande spUe uatwendig brettapiele» walen and kartenspiel by lehen achiUingeii. tmd
aollent das die geswornnen nlgen nach boraagea.
[39] Ks sollent ouch nit nie dann zwene mit einander gemein haben an den
orler noch uff dem bloch an dem frilag by fiinff sebiüingen.
[40] Es sol ouch keinre zwo stell noch zwey orler haben, und wanne ouch
einre ein ort konill hat, der sol, die vile er es bett, nieman intriben noch kmn
geteiltes geben, were es darttber, das es einre nit tiin volt. so mag es einie dem
Orlermeister klagen, der s(j1 gime gebiellen dannen z& gonda zchen Schilling,
werc aber kein örtcnncisler do, so sol es der noliesfe geswornne gcbieltcn an eins
örlermeisters slal. ouch sollent die, die örler kuuüeul an dem uieulag kern tiberlrag *>
machen, das keinre den andern ere mit keinen furwortten, daz den orlencr davou
verslagen mObte werden und den andern in iren seckein beimliob noch offenlich
nemen. wer das bridiet, wflrt der ger&gel, der bessert aeben Schilling, und sol man
das rägen nach horsagen. und wer also orler kouffet, der sol bezalen vor imbisze.
[//] Ouch isl zü wissende, wn ieman stossig wMrde mit eime huszgenossen, »
der do z(ü bancke sitzet oder gesessen were und au dem münszmeister oder hAter
geribtes vorderl, so sol man ein geribte machen und sol giuen frogeu, obe er rebt
nemen wU vor den geswornnen. wü er dann rebt nemen« ao sol man ime das r^t
tfln und richten unvemgenlich. und sol man dem huaigenoasen gdnetten bar für
geribte zü dem ersten male by funff Schillingen, zö dem andern male by zehen «>
Schillingen, zö dem drillen male by eime pfundc und darnach by eime jore und der
mUnsse und darnach by funff joren und darnach ewiclicben und sol das sinen
kinden nit schaden; und iat dis zu verstonde one eigen und erbe.
[4S\ Wer es ouch dass ein busagenossen mit dem andern sloasig wflrdent, so
aollent dise geholt glicher wise gon, also davor slol.
[43] Wer es ouch das man die miinsse wftrdf ItuwondL- na uder hienach, so »
sol dem luiler kein alt holtz volgen noch dem münszmeister. wol das von allen
zalbencken abe gebrochen würde, der man nit me haben weit, die sollenl eins
hfttera sin, als es ouch von alter bar is komen, als wir erfaren hanl.
144\ Oneb iat sh wissende, welre knabe busi^noase werden wfl, wer dann das
gelt darwürffet für den mQnszmeister, der sol ouch geben und verbunden ^ sft «
gaben die fünff pfunt eime örlermeister,
[45] Ouch ist zü wissende, was knehles uff der müussen sitzen wü oder sitzet,
Digitized by Google
MÜNZE UM) IIArSC-.ENOSSKN.
940
den solleiit die linszReiiossen kiesen, und wenne eiure oiso gekosen würl, der sol
dem h&ler sicherheil tun lür hunderl pfuul pfcuniuge. wer ouch also uii die münsse
komet» dem sol man gebea ime und «me wib« sUe jore ein pfunt, £u wihnahlen DfeHnkn-jiL
x^oi Schillinge und zu sUngibten sehen BchjlHnge f&r alle dinge, und sol deraeliM Jw>t u,
'> kiiolil gebunden sin, die niünssen nahtes züi bcsliesscndc lüre und laden unden und
oben zQ der lorglocken uiul morgens ufl'e ze irindL' /.\\ der lorglockc tun- und
venster. und sol uuch er zu j^ediug gebielleu, SO es ein hüler Leisset oder ein örlcr-
oitiiäler oder weoue mau sin bedarfT.
[46\ Ouch ist sft wissende amb den knehi, der do den gesellen dienet und der
w ^ftlen warten sol, dem sol man geben zft der wochen oslem unts sft sant Michels «qi^mkr ».
tage alle woche 8 pfenninge und von sant Michels tage bilze zft oslem alle wochen
IC .■>] und sol im geben 1 sol. den. zü sumtner umb einen scliantz und zö winter
8 sol. den. umb einen grauwen rocke, und bol derselbe knebt warten der gesellen
und des geschirres und der tischelacben zü gehalteude, dos ime dann empfolbeo
» würt von eime Oiiermeister. und sol derselbe hnehl ouch sidierheit iftn, fttr das
ime dann also empfolhen wflrt.
[47] Oucb ist z& wissende, das alle die zi^ bancke sitzent und den webssel
tribent, jung und alt. die pfenninge kiesen sollent one geverde, Heidelberger und
böse Pfenninge usz. und wenoe ouch eime dieselben pfenninge wider von der hanl
M git eintaelehl oder miteinander, vwt ime dann abo usz gekosen wfirt tmd er über-
sehen helle, die sol er nit me wider under werfien weder in die pfenninge noch
undcr ander pfenninge noch für gilt sü me usssegebende in keinen weg one geverde.
und sollent das alle die globen by der Irnwon an eides sint, die verlcosen pfenninge
nit me ver gät u^zOgebeode, die also ungekoscu würdeul /.ii einem male in
•a der stat.
[48] Ouob ist sft wissende, das man alle jore «neu andern örtermeister setzen
sol und sollent oucb die örtermeister nflt flberaomen geben dann an dem mentage
4 und an unsers berren fronlichnamstage einen omen wins. ww darOber ttt
darlihe oder gebe, dem sol man nül geben noch iibeslalien.
s» [49] Wer es oueh, das die huszgetiosscn gemeinlielic in eime garten wereut
oder iemuii hetlenl geladen zu übe oder £.(1 leide, so iuügetil die zwene örlcr-
meisler maht haben, Übernomen sft gebende besdieidenlicihen mit der geswornner rSt.
//. Der J/iuuMfis/er.
Das nachfolgende Stück findet sich im StA. AA Art. -St fd. 39 iim An.'-chtuß au i-inc Ahsdin'i't drr
)K Mumverordnutigen aus dem ersten Stadt reclä und eine dem beigegebene deulsciie Letterseteung. Ute
Butimmmtm «lihm dtoi «km «ibgtinid^ Jatftekkmmgm «n'fUdk wM gleiA. Wü mek Art. 13 ao
ftdlen ntirh tinrh der rorUc!}mffn Vrrnrilnunrj rlir Tirnfifrungett zur JlnUtr ati rirn Münaneigler, eur
UdUfte an die Hausgenossen, nicht wie 1369 an den Hat. Ebeaao erhält hier wie dort der Mütismeister
40 Item ein mütiszineislcr aiapl lihcl ein bischoß' von der baut und sint dis des
münszmeisters rebt: ist das er riblet ulf der münsscn umb vallscb silbcr und golt
Str. SS
Digltlzed by Google
950 II. DF.R MONZMElr^iEÄ. — III. VRRZI:;IÜH.<<i8 1>EK liAUn^-ilNOSäEN'.
nnd vallscbe pfenninge, wellcrhande es sii, «nd wanne man pfenninge machet z&
Straszburg, so vellet ime der zehende pfeoniog von dem siege sohäUe. und wer
huszgenoss wärt, der aol dem mAiuzmeüter einen halben Tierdung sübers geben *■
und aol ouch einen knelit uff die mAnsae sessen, der ttt gebAUei und da uflT geaesaen
ist mit buse. und was besserungen da vellet, das wArt eime müasuneister halber
und dem buszgenossen balbcr. lul aber der m^nasmeister ain teil Taren, ao aollent
die buszgenossen oncb irs lassen varen.
«
///. VtrmehniiH der Siraß6ur09r Hmng«Mi9tH.
Str. AU. Ani. U. fit. B—18,
1283.
Anno domini 1283 in vigilia purificacionis b. Marie virginis rcnovata est bec
carta. ht c sunt nomina dominoTuni, qui jus babent in moneta, qui dicunlur huac-
geuossea in Argentina:
Jobannea filius Erbonia Judicis
Johannes filius ejus
Reyniboldus fraler ejus
Burckardus Spender
Ollo Bipelin
Hugo filius ejus
Rejmboldus de Fribufg der SAaae
lI(jp:o Wiricli
Joliauueä lilius ejus
Ucnselinus ejus iilius
Hugo filius ejus
Heintzelinus filius ejus
Nicolaus niius GOfasonis
Nicolaus Wissegen
Nicolaus Zorn juvenis
Nioolatts Zorn aenior
Hugo Zorn
Beinboldus Zorn filius ejus
Bälinus Zorn, Nicolaus Zorn, Lampertus
Zorn tilii sni
Hugo filius Burckardi Hipeliu
Albertus RlUenderlin
Burckardus filius Hugonis
Hugo ftater Zomonis
Dietmams Ripelin
Pelermannus filius fratris sui
Petrus, Jobannes fiUi ejus
Hugo Tanriä
Conradns Bipelin
Johannes filius ejus
Nicolaus Waldener
Johuimes Srliill
I'etrujj {'r»Wr Zurnouis
Burckardus Ulms ejus
Hugo firtter ejus
Johannes Panpbile
Burckardus filius ejus
Hugo de Voporszheim
Sjrfridus ÜÜus ejus
Johannes filius RQdolilQ Lentaelini
Gonradus Rihter filins ejus
RAIin Lentzelin
Iliigü fiüus Ileinrici Loiilzelin
Lenlzeliiius nntc luonaslerium
Juhanues filius ejus
Johannes filius dtcti Orftvali
Hdnricus Lentzelin
Nicolaua Lentselin dictos. Soldan
« Vgl. hierru StU I, 77.
KOIIXB ym> BAUSGBKOWEN.
Nicolaut iilias «Jus
C&nlzo frater ejus
RödolfTus fratcr corum
Johannes Lentzelin in aqua
Johannes filius ejus
Nioolaiis filiufl ejus
Jaeobos filios ejus
R&Iinus frater ejus
Nicülatis fratcr ejus
Johannes tilius RfiiUni
Nicolaus filius ejus
Jaoobna frater eonim
Conmdits filina RÜlin Globdovcb
Johannes frater ejus
Otto Clobelouch
Weriilin (Uobelouch
Nicolaus tilius ejus
Johannea filius dksti WemKni
W&B^aM fiüiia cjiia
Johannes frater ejus
Johannes Clobelouch
Johannes Kleiniin
Jobannes, Niocilaus, Johannea Glii ejus
Gftiaelin Globdoiich
G6sselin filius ejus
Nicolaus filius ejus
Johannes Klobelouch
Ottelinus Clobelouch
Heinricua de Pfelteiisalieim
LAloIdm de Hadestel
Gonradus de Heohingeo
Conradus filitis Rebeslog
Jobannes filius ejus
Nicolaus tilius ejus
Gonradus filius Eberlini
Ptotermannos, Wolflhelmua fratres
Johannea filius Eberlini
Johannes fliius Ciintzelia Vogetelin
Cänl7.ebnus fraler ejus
Elberlinus
Hugo fInAer ejna
Heiorioos Ebetlin
RAlmannus filius ejna
Rftlinua Eberlin
Nicolaus filius ejus
Hulinus filius ojus
Pelerraannus Vogelelin
Johannes filius ejus
Jobannea Vogetelin
Gonradoa Kleiiie
Gonradus Strubo
Nicolaus Rehestog
Nicolaus Kagcnecke
Cüuo tüius ejus
Nioolaua frater ejus
Johannea Eagenecke
Johannes filius ejus
Heinricus Marsilius
Gölzo filius ejus
Wetzelo Marsilius
Heinricua filius ejus
Wetaelo frrter
Sigdinus Sehenterlin
Welzelo Brogere
Nicolaus filius Henrici Ruli
Johannes, Gonradus filii ejus
Gonradus Broger
Conradus filius ejus
Nicolaus, Cfinlzelinus fratres
Conradus lilius ejus
Johannes filius Rülmi Öchenlerlin
Rfilinua Sohentoün
Sigtllinus frater ejus
Buraltardua firater ipsoruin
Lembelinus filius Lamperli
Johannes filius ejus
Johannes filius Lamperli
Pridericns filius Lamperli
Lembelinus ejus fiUua
Lembelinus filius Sigdini
Johannes Crolz
Johannes ejus iilius
Burckardus ejus firater
Lembelinus ejus filius
Wentselman firater eornm
Waltherua RAsea
'253
Ml. VKlUetCNNlS nxn lIAUJjnENOfitSEN.
Rftdjgerus Hüses
Berllioldus Rtoes
Johannes Appel
Conr.'uhi'i llcrlin
Nicolaiis de ilodeszlicim
Ludewicus de Rodestheim
Betzdinos fitius ejus
llenseliniis filius ejus
Conradus de Unfli^szlieim
Johauticä de lludeszliciin
Burckardus du llodeszlicim
RAliniu de Stebalo
Johannes de Stabulo
Otto Nuszböm
Rudif;enis frati^r ejus
Berlholdus Kriiit
Erliaus frater ejus
Erlinua filiu3 Erlini
Burckardus lilius Erlini
CQiio fraler i jus
Bertlioldiis lilius klrliui
Hugo Slubeuwcg
Brlin frater saus
Johannes fraler ipsorum
Petrus Böi/clin
JoIi!)iui(<s fiüus Jnlianuis Bülzelia
Joliäiiuf.*) tiliuä ojus
llulemqunus t'ralcr ejus
Hugo frater eonim
Petermannus fraler ejus
Bcrlholdus Clewelin
Hulmannus fraiiT ejus
JoLanues CieweJiu
Johauuuä lllius ejus
Woraherus filius Bmnonia
Johannes filius ejus
FriUo filius ejus
.lohnnnp*^ filius ejus
Conradus Crücljc
Gonradus filius ejus
Johannes filius ejus
Johannes niius Johannis C&rdie
Johannes filius ejus
Diethericus filius Harluogi in aqua
Erbo frater ejus
Erbo Mendewin filius ejus
WoHheru^ Rrlin
Ilesso üluis ejus
Wallhenis freier ejus
Erlinus frater ejus
Hugo de Winlerlür
Rüdoinr de Winleriar
Conradus de Winlerlür
Conradus tiilus ejus
Cüntselinus fiKus ejus
Ntcolaus filius ejus
Johannes fraler ejus
Johannes, Cilnlzclinus, Nicolaus iilii ejus
Nicolaus Ilocluneiger
R&dolfius filius ejus
Niedaus filius Heraianni de WintertOr
Conradus de WinlerlOr
.Inhannes lllius ejus
l'elrus de Winlerlür
Nicolaus Becke
Johannes filius fralris sui
Gölao filius RuG
Ebelinus filius ejus
Johannes Pulev
Johannes fraler LeuUridi
Johannes Küllin
Nicokos dicitts Köllin
Rftlinus filius ejus
Johannes Vendc
Heinricus fraler ejus
Ilülinus Tasche
NksoUnis sft dem Domere
Johannes filius ejus
lleinricus liliiis ejus
Jaeobus filius Conmdi Tasche
Petrus filius Johannis Daschc
Fridericus de Dambach
Hugo Walter
Hugo ejus filius
Nicolaus ejus filius
Johannes ejus filius
Digitized by Google
MÜN2R UND
Johannes vom Kict
Jolifinncs lilius ejus
.luhuanes ejus filius
Mioolaiu fiUus ejus
Johuiii«s filius ejus
Nicolaiis filius ejos
Bertholdus filius ejus
Johannes filius dicli Johannis
Petermanuus fraler ipsorum
Wernher vom Rlel
Johannes filius ejus
Bertholdus vom Riet
Nicolaus filius ejus
Hugo, Johannes, Beriholdus fralres ejus
Wolffheliii vom Riet
Johannes, Burekardiis, Wolfliielmiis filii
ejus
Nicolaus, Hugo, Rerlholdus filii ipeius
Friderich vom Riet
Berlholdus filius ejus
Heintselinus filius ejus
Bertholdus fraler ejus
Berlliüldiis der Grebissere
Johannes de S;irburg
Johannes Kiosener
Götio Vollsebe
OOtao filius ejus
Voll sehe
Jacohus (ilius ejus
Reinboldus fihus ejus
Johannes filius ejus
Götzelinus, ReiabolduSr Johannes ßlii ejus
Petrus frater eorum
Gulzo filius cjns
HfVmholdus filius ejus
Petrus, Rejmboldus, Johannes lilii ejus
G&ntiemuniis ante monastarium
Waltherus frater ejus
Fridericus Pfaflenlap
Johannes filius ojiis
Johannes filius ejus
Frilscbemunuus frater ejus
Bertholdus filius ejus
lUStiENOSSEN.
Pctcrm^nnns filius ejus
JoiiiirMi"S' lilius ejus
Johuuuü:i lilius ejus junior
Johannes filius ejus
Nietdans Pfhffenlap
Johannes filius ejus
Johannes filius ejus
Erbo Pfaffenlap
Nicolaus Büterich
Johannes Sele
Hugo filius Wirici
Johannes (ilius Wirici
Bcrlinns (ilius Borwig
bcrwig lilius Hessonis
JohanKM S&m Pelri Berlioi de Rotembnrg
Rfilin filius ejus
Petrus fiUus ejus
Gberlinus filius Joltannis de Schöneck
Johannes frater ejus
l'etrus de Schöoeck
Jobannes filius ejus
Petrus, Httnointts, Nioolaus» Jobannes '
filii predicli Johannis
Jacohus ad ursam
Johannes filius ejus
Johannes Rosaalin
Burekardus Roaselii»
Nicolaus Rösselin
Jtuohus Rösselin
I'ilrus Rüssclin
Fridericus lilius Gerungi de Ilagenowe
Gonradus Iferswin
Syfridus Merswin
Nicolaus, Johannes, Sifiridus, C&nlaelinus
filius ejus
Johannes Köruelin
Petras filius ejus
OOtieünus Baldemar
Heinricua Baldemar
Götzelinus Baldemar
IVlius Baldemar
Beldeliuus
Jfdiannes von Beroheim
Digltized by Coogif
S54
m. VERZEICKMIS DER HAUSGENOBKN.
JobAiines fiUus ejua
Heioricus Haicrsida
Ileinricus filius ejus
Olto Hniersida
HuiDricus Gleseliu
Cftuo fiKos sororis GleBdin
Friderioufl filiut ejus
Dietherus Tröche
Conradus de Knörszheim
Jobanaes de Knörszheim
r
Johannes von Ulenheim
Conradns Riditer
Conradus filins ejus
Petrus (ilius ejus
Nicolans Dirre
Ileinricus frater ejus
Orttwinu» Swtrber
Heinrieas Swarber
Hcinricus filius ejus
Hcinricus filius ejus
Johannes Swarber
lilricus Swarber
Petrus Swarber
Jobsimes, Dlrictts, Bertholdus filü ejus
Jaoobus Swarber
Jacobus de Barre
Johannes r^mhcpnrle
Johannes liliu» ejus
Johannes frater ejus
Vofanams TVftbe
Avclsch frater ejus
Burck.nrdus do Mulnheim
Johuanes tilius ejus
Bürckclinus tilius dicli Johannis
Mdarieus filius ejus
Johannes, Burokardus, Johannes, Ülricus,
Ileinricus filii ejus
Burckardus filius ejus
Johanne«? fdius ejus
Hurckurdus Ülius ejus
Waltherus d« If Alnheim
Johannes filius ejus
Wallberus Ljrroke
Heinrieus Ljreke
Götzo dictus Lente
Menselinus filius ejus
Lcnto frater ejus
Wolffelinus iilius ejus
Johannes der ZOlner
Henselin sft der Rnsen
Reymboldus ßlius Vulpis
Diethericus de Hirlincbeina
WolfiThehnus filius ejus
Diethericus hUus ejus
Conradus SCudin frater ejus
Otto Seholto von HirÜnckeim
Johanues frater ejus
Ülricus Böckelin
Heioricus üUus ejus
Johannes firater.ejos
Clmannos frater ejus
Heinricus fiHus Heihnanni
Nicolaus filius ejus
Hichwinus Komer
Eigelwardus, Jacobus filii sui
OOtao longus de Hagenowe
Conradus filius ejus
Nioolaus BischolT
Conradus de Zabcmia
HMolirus filius ejus
Conraduä fraler ejus
Thomas, Nic(daus, RÜdolffus filii sui
Rtdiwin von Roppenhdm
t'lricus filius ejus
Nicolaus frater ejus
Johannes, Nicolaus fiUi sui
Burckardus WolSang
Erbo fiUns Brbonis Sehenterltn
Sixtus frater ejus
Conradus tilius Ilttttrici diott Watter
Johannes Sefrit
Oölzo Wiszbrottelin
Johannes frater ejus
Hugo filius Ofitsonis predieli
Johanoaa filius ejm
Elenbardus fiUvs Gftntaemanni
Digitized by Google
mOkeb und hausgenosskn.
855
Elenbardus, Blenhardtn filii sui
Burckardus frater ejos
Wernhenis Loch
Johanuea filius GeruQgi de Ilagenowe
Johannes Bi&lieUn iilias Jolniinis Butzdin
Petennanans frater ejus
Johannes Strit
Heinriois filius ejus
Johannes fralor ejus
Petrus dictus Berer
Bero fiUtts ejus
Wilhelmus dictus Nappe
laio.
Anno doraini 1310 nonas aprilia. disz sinl der hemen namen, die do rebt babent »'«
in der m&ntae c& Slraszbuig und bMsaeat bussganoaaen :
Johannes der Junge
Reymbolt ain brftder
Hug Ripdin bern Otten Rippelins s&n dea
alten
Otle sin sftn
Claus sin sön
Hug Wirich
Joluduies lin brftder
Nioolaaa Zorn der mAnasmeisleT
Niculaua Zorn der Lappe
Nicolaus Zorn sins brfulor s&n
Johannes Zorn des hrMer
Reymbolt sin sAn
Glaus ain aftn
RlUin ain aftn
Zörnelin ain aftn
Mug Zorn
Alhrecht R&lenderlia
Kühn siu sün
Bufdcart Schollbeiase
Qaus ain brüder
Dietmar Ripelin
Pclennan Ripelio
Peter sin sCin
Johannes sin sftn
CSonrat Ripelin
Johannes sin brftder
Joliaimes Schilt
Nicolaus NYaldener
Peter vuu Schüneck des alten Zorns br&der
Burckart sin s&u
Hug sin aftn ,
Burckart PapMn
Syfrit von Vegersihdm
Conral Ricliu-r
Heinrich Lentzeliu
Niotdaua Soldan
Nioolaus sin sftn
Jdiannes Grönwall
Claus sin sftn
Johannes sin sün
lleinlzeliu sin sQn
Johannea Lenlielin an sant Nivolans brücke
Jaoob ain brftder
Thoman, Frantse, RiUin ir brftdere
R&lin Lentzelin
Johannes sin sftn
Claus sin s&n
Rfllman ain aftn
Johannes R&lin Globeloueha aftn
Otte Knobolouch
Claus jung Wernlin Knobelouchs aftn
Johannes Wernlin Knappen sön
Johannes dea alten Knöbdonebs sAn
Kl«nlin ain brftder
Claus sin bröder
fiützclin Knoln-loucb
üösscliu siu s&u
Digitized by Google
256
III. venzEicuNi?' i>Kit iiauscknossbn.
Johannes sin br&der
Clans sin brftdcr
Johannes sin brüder
Johtnnes Knobelonch
Weltschin Erlbu dohlerman
e
Johannes UHn sin aftn
Wnither sin sün
Cln>]s sin sön
JohuQues Rebeslock
Güntaelitt wk sftn
Glaus ain brftder
Wolffhelm sin br&do'
Peler sin bröder
Johannes CAnlzeHn Vogelelius süu
Cünlxelin sin brüder
Eberlin Grtnlin
Hog ain aftn
Heinrich Ebcrlio
RCjlmiin sin s&D
Uülin Eberliu
Johaones Peter Vogetelina aftn
Johanne« Peter Vogeldins der all
Gonral Stmbe
C&nc von Eagenecke
Clans sin bröder
Heinrich Welzel
Wetad ain Mder
Wetael Broger
Gönnt sin bröder
Johannes sin s&d
Coural sin s5n
Johannes Scheuterlin
Glans ain brftder
Gftniadin sin brftder
Rölraan sin s&n
Burckart Sehen llcrlin
Johannes Lcmbelin licrn Lembclios aüu
Hanneman Lembeliv
Lanp Boman
und Johannes sin bröder
Frilzeman sin hriUler
Lcmbelin FrilzL'inaiis sfiii
Frilschclin ouch sin sün
\\'oltlK'r Ri'isps
Ciaus von Rodeszbcim
Ludewig von Rodeasheim
Bertsehelin sin sfln
BcTlschelin des sön
Riirckfliii sin si'in
Ilenseliu ir brüder
Ilenselin mu sön
Henselin des sAn
Johannes Stdbenweg
Otto Nuszböm
Rödigcr Nuszb6m
Erlin hern Erlins sön des alteD
Burcliarl sin bröder
Erlitt sin aftn
Hensdin, Burckart ain sCine
Bertholt sin bröder
Johannes Bi'itz(»lin
Johannes sin sün
Wemlin sin sön
Peter sin brftder
Röleman Bülzelin
Hug sin bröder
Peler sin brildpr
Rölman Clewchn
Johannea aina brftder sfin
Johannes des brftder
Johannes Brune
Frilsclieninn sin sön
Johannes sin sÖn
Cüntzelin Cöulz Krachen sön
Jobannes sin brftder
Johannes Krüchclin
Johannes, Johannes sin sftne
Johannes Suremoat
Erbe Mendcwin
Hesse Erlin
Wallher sin brftder
Erlitt Snützelürlin
Conrat von Winlertür der zoUere
Cünlzclin sin sön
Claus von Winterlür des zollers bröder
Digitized by Google
HOMSE Vm NAUBCENOSBBN.
S57
Johannes von Wintertflr ouch nn bfAder
Jobannes des shn
Cüntzolin sin sün
Nicolous sin sön
Walüier sin sün
Lauwelm sin sftn
ReymboU des Homeigers sftn
Johannes dem Kngd von Winterlftr
Johannes sin sftn
Claus Kölin
UeiDlzemau zürn Ilelflande
Hug Wattar
Clans sin sftn
Johannes sin sAn
Johanns z&m Riol zftm Schirme
Manse sin brfidor
Johannes Mansen sän
BerUioU sin s&n
Jeekdin sin afln
Berlholl Johannes und Mensen hrftdo*
Ilimscler ir brftdcr
Claus ir bröder
Johannes ir brCidei
Hug harn BehtoUi sftn zikm Riet
Franfse sin sftn
Johannes sin brfider
Bertholt sin brftdcr
Johannes WolfThelm z& dem Ricl
WoltTclin sin s&n
Burdcart sin brftd»
Wolflblin sin sftn
llensclin sin s&n
Burckelin sin sön
Claus sin bräder
Henselin sin sön
Hng sin brftder
BerlhoU ir brflder
Polorman sin s&n
WollTeliii sin sön
BerlhoU zum Biet zi'i Marcki>ach
Henselin zü Marckbach
Johannes heni Johannes sftn zftm Biel
Johannas Cloaener
Sit.
Oölse Vollsdie xft Katzenbume
ReymboU Jacob Voltsdien sftn
Gülze Völtsche
(wlze sin sftn
McymboU sin säu
Petv sin sftn
Johannes sin sftn
Volmer sin sQn
Johannes Reyinboll Voltscheu sftn
ReymboU des brüder
Peterman Gülze Vollächen brüder des alten
Walthfir sft dem Spiegel
Jobannes Pfeffenlapp ScbAtselins sftn
Frilscheman sin brftder
Nicoluus sin brndcr ,
B<u Isclieliii PI'alliMilapp
Bertschelin sin sün
Henaeün sin sftn
Peterman sin sftn
Johannes Pfaffisniapp
H»^sso sin sün
Küntzi' sin sfin
Fritschelin sin sün
Johannes des sftn
Nioolans Pfaffenlap der Mursel
Johannes sin sön
JoliUnnes oiudi sin sön
Johannes Rulemburg
Peler sin sün
fieruig uucb sin sftn
Rfilitt sin sftn
Johannes von SchOnecke
Peter sin sön
flennin sin sün
Claus 2siu nun
Johannes sin sftn
Bftrckelin sin sftn
Johannes Her
Jccliclin sin sön
Claus sin sün
Burckart Rosselin
Hanns sin sftn
HeiMelin sin sftn
SS
Digitized by Google
95R
lU. \>Jt2»-:lCHSIS DI U H U .-.1.I Nu.-,.^i:.\.
(ikuis Hosselin
herre Wo! Hur sin brdder
iienselin sin suu
Johannes sin sün
Peter Boflsoin
Eberliu sin sAn
Conral Menwio
Menselin Lente
S\ II Ii Merswin
Johannes sin sAn
f 1 ■ »
Jarul) sin suii
Wülffelin Lente
Llauis sin siin
Götze sin sün
Johannes sin sün
Ileintzelin zü der Rüaen
Syfnt sin sftD
Oielherich sin sün
CQnlseua «n sAn
Johannes von Hirlingheim
R&lman oucli an afin
Johannes BOokdin
Johannes Kornelin
Johannes sin sfin
Peter sin sün
Claus sin sün
Johauues des sCm
Ulman Böckelin
Dne Baldemar
Symot sin sAn
Johannes sin sAn
Johannes von Bergheim
Heinrich Ileilman
TT • % ¥1
rif^uincn lleigersc
Clnns sin sun
l'rilzfiiuin üleselin
Hc'intzfliii des sün
Üielher Kruche
Claus sin sün
Gönnt Richter
BAlitt sin sAn
Peler sin sAn
Richwin KAroer
Conrat sin sün
Jacob Eigelwart
Heiniicli Swarber
Rftlman von Zabem
Heinrich sin sda
Riiliiifin sin sün
Peter Swarber
Claus sin süu
Johannm, Ulrich, Berlholl, Clsus, Peter,
Johannes sin tAn
Jacob, Heinrich sin sQne
Richwin von Roppenbeim
Jacob von Barre
Glaus sin sün
Jacob sin srm
Johannes des sün
iJro^/'.lii.uHis Uuigeburle
Michel sin sün
Cieinbanns sin br&der
Cleia Hanns ouch sin sun
Johannes von MAlnheim
Erbe Schenterlin
Burckart sin sAn
Sixtus sin brAder
Heinnoh von Muhiheim
Sixtus sin sAn
Johannes sin sön
Conral Waller
Hurckarl sin sftn
tjölze ^^"iszl)rölleli«
Juliaunes Ulrich sin sftn
Hug siu süu
Heinrich sin sAn
Johannes sin sAn
Burckart ?on MAlnheim
WAlffelin sin sAn
Johannes sin sftn
Johannes Wiszbrölleliu
Bnickorl sin sün
Elenharl Cünlzemans sAn
Johannes vou Muluheim in deu Frouhufe
ElnharL sin sün
Digitized by Google
MONSfi UND HAfSCCMOmEN.
Johannes «n sftn
Elnbart des s&n
Elnharl oucli sin .sftn
Buiekorl Elnharl
WernliiT Locli
Johannen Langwult Gerungen biin
llagenove
Johannes Bäteelin der deine
Peter sin brüdcr
neiiiricfi Swerl
Jobanues sin brüdur
Peter Ber in Kalbesgasse
Ber «n «fto
Wilhelm Nappe
Ilanseler von Schönecke
Willioliii von Tegervell
von Nicolauö der Maler
GOt«> von Groatein der mAii8»nieistcr
Hanns sin sftn
Romer ain bräder
Claus sin brfukr
Dielhericb Kichler
1332.
Auno dotniui 1332 feriu 6 posl Epiphauiam. disz sml der berren iiameu die
da reht hafaent in der mAnssan sfi Straasburg und heissent husigenosaen :
tSSi
herren Reymbolt HAffelin
OUelin Ripelin
Clans sin bröder
Claus Zorn der Luppe
Jobannes Zorn
Claus Zorn der schultheisE
Hug Zorn
lior Claus vun B&lach sin sftn
H\Min Rfiknidorlin
Hurcliart SchuUheisse
Petermau Ripelin
Peler sin sftn
Henselin sin sftn
Johannes sin si^n
Johannes Ripelin
Gonral Richter
Glans Soldan
Johannes Orftnewalt
Claus sin brfidcr
Tliomuii Lcnlzeliri
Lenizelin sin brCider
Johannes sin sftn
Claus tentadln
Rftteman sin brftder
Claus sin sftn
Johannes Knobelouch
Wcrnliii Kiui])pen sftn
Johannes Hülin Clubelouchs sün
HcQseliu sin sQn
Claus sin sftn
Johannes des allen Knobelouchs sftn
Wilhelm Noppe
deine Knnbelotich
Cleine Kreliisser
Ilenice Kolin
Glaus Knobeloudi
Gfteaelin Knobelonch
Gösselin sin sün
Oösselin sin brüdcr
Henselin Knobelouch
Wallbcr Knobelouch
Henselin sin brftder
Claus sin br&der
Johanni-s RcbestOf^k
Cünlzeliii sin sün
Claus Rebestock
Böldelin sin sftn
Peter Rebestock
Digitized by Google
2ÖU in.
VEMCeiCMMlS HER IIAU6CCN0SSES.
i'clcr sm SÜD
Lauwdiii sin sAn
Claus sin sfin
CQulzehn sm broaer
iiLT LIaus llaliiberko
Ilenin sin sftn
vVoiueuo Rcbestock
Claus sm brüder
woitieiiD sm San
Johannes sin süu
liuiiiieuD stn orflder
Reymboll sin brOMler
T,-.l. .1 ^ ■ '^•«^.,1
Joliannes \ ogel
Walther sin brader
nulinan J'.benm
Lauwelm sin brfider
Uiiinian sm siiti
Hup von Wmlertör
Wclzel Broger
Cönlz sin brüder
f t ' 1* n * «
Hugeun Broger sin san
Claus Watter
Gonrai Bfoger
Cünlselin sin sön
Oaus Schenterhn
Juiannes sin brfider
Cunlzeun sm bruder
Johannes zu dem Riei der alte
Rfilmon sin brüder
BerlhoM Mause
Johannes Lerabeliti
iieuseliu sin süu
Johannes Bumau
Bcrschc sui brader
Lamb Buman
Jeckelin sin brfider
Jobanaes am sftn
Hanader sft dem Riel
Kritschcman Lembelin
Cluus Swane zA dem Riei
Lcinheün sin süa
BerlhoU sin sftn
Cüntzelin sin söa
Heusehn sin sün
Betsoheua von Rodeszbeim
Johannes bwane zu dem Riet
Burckelin sid brfider
Frantae i& dem Riel
HenaeiiD sin bruder
Bertsche zfi dem Riet
Johannes von Kodessueim
Johannes \S olnelm zn dem Riet
Ilenselm sm snn
WolfTelm zn detn Riel
Clein Johannes sui sim
ff 1 * L H 1
Heusolm sin bruder
Glaus sin san
Burokelin sin brüder
Burekart Enin
Cmiis sft dem Riet
Henseiin sm aftn
Henseiin sin sfin
Burckart sin s(\n.
Hug zu dem Riet
WolfTelm Rntzclui
Bertholt zu dem Riet
Peler biu brüder
relerman sm $un
Hug Bülzelin
Bdilwt stn sfin
Johannes Qewdin
Johannes Vetler Hanns sfin z& dem Riet
Johannes Brane
Götze Voltsche by Kalienbunine
Fritscheman Brune sin sftn
Reymboll Bikeis
Hesse Erlin
Götze \ ollsrne
her Burckart Tuwinger
Heuselin Vghschc
Henseiin sin süa
Henaelin «n sftn
Johannes von Winterlur
Gonrai Krebesser
Johannes sin eftn
Volmar Voltsehe
_ Digitized by Google
Jobannes Ucymbolt Vollachen sftn
Peter Vdtsche d«r alle
Sigelin sin sAn
Johnnnes PfafFenlap Scb^Utelins sftn
Claus sin brftder
Berschcliii Pialfeiilup
HenseliD sia Ixhim
G&otz Pfeflbnlap
Johannes Mürsel
.lohanues Mürsel der Junge
Pelermati Kolcinburg
ßerwig sin brüder
Claus sin brftder
JohattDes von SchÖn«cke
Peter siD sfin
Johanues sin sün
Bürckelin sin süa
Jcckelin Der
Glaus sia br&der
Hanns sin brftder
Heuselin sin brftder
Meint/ Rer
Joluinnes Hosselin
Claus sin brftder
Gftntze Merswin
Hensdm sin sftn
Peter Merswin CftoUEemans brftder
Ciinlzc sin brüder
Jacob Merswin
Hülmun Merswin
Jobannes Kftmelin
Dose Baldemar
Johannes Hercheim
her Hnintzelin S\vurber
Johunues Swarber
Ulrich sin brüder
Berlboll sin brftder
Glans ain brftder
Peler sin brüder
Jacob sin brüder
Heinricl» sin brüder
Bürckeliu von Mululieini
Heinrich von Mftlnhehn
Johannes sin sftn
Burckart sin sftn
Johannes Ülrich sin sftn
Heinrich sin sÜn
Burckarl von Mülnheim
Claus sin brüder
Henselin sin brftder
herre Hiltebrant von Mülnheim
Eberim von Mülnheim
Johannes sin hrftder
Joh;ii)iie.s Meiiseiin
WoUeliu Leiile
Johannes Sftnlin
Glaus sin brftder
Franlse sin brüder
Johannes Röckelin
Claus siii Ijii'uler
Syiuuiid Bockeiin
Johannes sin brftder
Glaus sin brftder
Claus Heihnan
Johannes von Zabern
Johannen Roppenheim
Michel sia brüder
dein Hanns sin brftder
Sidies sin sün
Ilenselin Sickelin sin brftdw
Ilug Wis^brötteUn
KUetihart
llensehu sin süu
Johannes Ellenhart
Hanseler von Sohftneclce
Wilhelm von Ue^rvell
Wilhelm sin sftn
üuiiihei sin brüder
Krbe sia brüder
Claus Maler
Götze von Groalein
Hanse sin sün
(T5(ze sin hrödcr
Uotuer von ürostein
Claus VQU ürostein
Dielherich Richter
262
IV. teHKM.
IV. Verzeichnis der »ur MUtue gehörigen Leie».
Am§ Ooiex G377 (8br. BuA) V§L dia BcmUkOww Ar SMUehriß B. 189. Die matMfalgemdm
Itmm gtUim tuftfä^ in üe SO$r JiAft in 13. JahrimdertM.
Dis siiil diu lelu'ii, tlic g-anl von der münssen :
Ilein her Niclaus Zum drtn schullheisseu 14 ünlze.
» Lern Johaus Zorue 8 Schillinge one 3 den.
> hern Nidaiu Jung Zorac 8 schiUingn one 3 den.
» hera Claus Zornes seligen in brftders kinl 8 aol. one 3 den.
• einen pfening gil meu in gemeine.
» Lern Ilug Zorne 14 ünlze.
> hern Ueimbull Süssen 1 lib.
> Tanrisze hern llug Ililiters dulilerman 22 sol.
» Tanrise sinem brfider 22 sul.
■ hern RdmlioU ReiDbftldelin 10 sol.
» Peler Rebeslock 3 lib.
• Cünlzelin Gürleler funfleliulb Schilling.
» Bttekpler Scbiltc 11 sol. und 3 den.
» (iosseliuti Schilte 11 sol. und 3 den.
« dem Waldener 22 '/t sol.
» dem Brandeclcen und ainem brftder 5 üntae.
p Rdmboll Stijbeuweg 6 ünlze.
> hern RüdoltFe Stübcnweg 4 sol. und 2 den
» hern Burckarl Sltibenwprr 4 gol. und 2 den.
> Heidine von Sch6nccke 25 sol.
* • Rämboldo von Sehönecke 25 sol.
» Henaeline von Kagenecke »10 sol.
f Reimboldo von Kagenecke 10 sol.
» her Eriiurl von Kagencck«; 1 lib.
. (iösselino Kurnagel und simp brfltler 1 üb.
>• hern Frideriches söne von liuneburg 10 sol.
» WeUel Marsilius und sincu br&der 1 Hb.
» hern Bnrokarlea aftne von M&lnheim 1 lib.
» hern Clause OUefiideriohe 33 den.
» Sönere und sime briider 'S'.^ den.
» Bi'ddclinf von Schiltinf^heim 1 lib.
» Burokartc von Dürningen 2'/, lib. und 2'/, 80I.
> hern Johause Maler 10 sol.
■ hern Heinriche von HAlnhetm 6 Uh. ane £'/•
■ Cftnrat Rihler 2Vt sol.
> Cftnrat Pftffan von MoUisheim 5 sol.
T
Digitized by Google
atscHöFucHE Aurea und lkhen.
S63
Item htm Ludewigea sei gen kinde von Wickeraheim 10 sol.
» Kerabcrc von MoUisheini 2 i'intze.
» Sehsselslieiin der sün von Müllisheim 1 ünlze.
Üirre summen ist ■V.i lib. und 7 '/| sol. die gil man. wihenahteu und glich
6 ulso vit z& süuiehlen.
5. Aufzeichnungen, über biseköfiieke Aetnier und Lehen.
Aus cod. G 377, ftJ. 170 /. (Str. BesA.)
Hic notanlur Jura ad officiales domini Aigeotinensis episcopi porlinenlia,
M qne sunl feoda isla:
Ad officium marschalci pertinel der hof nebenl don Ueger von hcrn
Stolielline' unlze an die mure, ilem das gi\l, das die von Blidc zfi (iftgenhcim
liellt-nl, (las wart geursaszct rrcpeii der Rftrslarlip*, i(eni '/A Bischovislieim dor hof
und die rcbcn, ilem habet ideui uiarüchalcns in iegcliclicm allen hofe ellewie vil
ift rehles Dabichenslcin, Bischovisheim und ia deu andern höfen, ilero eine matte vü
Bisckoviaheim, die heisset der Pfeiler vor der stat; item den grase elwl an der
brücken aft Steinbtirgetor. *
Ilem ad aliud officium dapiferi illius <ie Schunowe perlinel die vischerige
zwüschcnl sfinclc Thomans brücke und sanl Slephaus hrti^kp. i(pm dir hprenbrot,
w) die der von Sehoiiowe hei, ilem daz vischemeisler Iura; ilem die malte, da die
Kallahe lu die Brüsche gat, das sinl n& garten, die wart verseszel; item das göl,
das der von Sehftnftwe sA Bisehoviabeim vor der stal Itet; ilem des gAt, das der
von SdiAnftwe het ift Herboltaheim bi Luterowe.
Ilem ad officiam dapiferi tereium Günlheri burggravii perlinel das gftt s&
m Ergersheim, das da genrsnzzef warl pr<*g<*" dem gute zö Schütingheim.
Ilem ad officium dapiteri quarlum VValiberi sculleti perlmet das gilt zö
Bischovisheim vor Straszburg und die vogetie.
Item ad officium pincerne primum, babel Mumbardus, pertinet der bof sft
Hönbeim und alles das gftt» das der Mumbarl da zh H6nheim hcl.
*■ Item ad officium secundum pincerne, quod habet Walthenis der Waffeler
von Bischovisheim pertinont qucdam boiin sila in Rischovishcim.
Ilem ad officiuiu lerctum pincerne, quud habet Philippus de Ratzeuhusen
pertinet das güit, das her Philippus bei aft Eppüche, das yme wart von dem mar-
sdiAlcke E^eoolfe.
« llsm ad offidum pincerne quarlum, quod habent Itberi Walthert Sculteti
perlinet curia, quam iidem liberi babent in Eppficbe und was dar in bftrel.
« Vffl. Ch. Schmidt Str. O. u. U. A'. HO. » Vgl. UB. II 168. » VgL Ch. SOmidt Str. O.
«. B. 119.
Digitized by Google
964 BIBCnftFLICHE ÄMTSil tlNO LBttDC.
Item ad officium camerarie primum, quod habet Gtolherua borggravius '
periinenl die böfe. die Cinder den hollslAlen Ugent und die tynse. item ift KesteD"
hoUz ander gAt.
Item ad officium camerarie' sccunduin, qnod Ijabeul lieinricus el Johariues
de Woifgangcsheim * pcrlincnt die gül, die da ligeul Z& WolTgangesheim. »
Item ad officiam camerarie terciom« qnod habet SifUdns de domo, pertineDl
quedtm bona aita in Sultie firope Riib[i«mm].
Iletn ad officium ramerarie quartum, quod babenl liberi Wallbori aculteti,
pertincnt otiam ccrla bona.
Hoc suül jiira el rcdditus, que pertiiient ad c a m r rii r iii m quainlibcl doinini
epiäcupi Ärgeiitiueiisis, qui est superior iiiler iainulos catuare düuiiiii »ive cui suh-
aant alii famuli in camera domini episoopi.
Primo videlicet omni die dominioa 17 pancs, qui nuncupantur bembrol. item
in SAgenheim redditus 4 >/i quarlalium siliginis el 4 Vi quartalium avene et redditos
15 uns. den. el iidem reddilus annuatim dabTiiilur. i»
Ilem in Dalhpim mlditus 9 amarum vini ol triiiin picariurum siiniliter annualini.
Ileni IjusJ* invebliendi in civilale Argeuliua tougiälrum bicariorutn. hic eäl
dttbium» utrum ad bar^^ravicam vel ad camo'ariam hoc pnlineat.
Ilem quando dominua Argentinenais epiaoopos confirmat abbalem vd abbetisaam,
luno camerario episcopi Argentiuensis cedunt oclo aolidi den.
Ilem quando dominus .'Vrc?pntinf»nsis cpiscopus ordinal qufmlibel episcopuni.
tunc cedil camerario equus eiusilnn cpiscojii ünlinaii el vcslimcnla, que ad euudeui
uquum pcrliuenl, quc in vulguri imiuupautur waüenkleil.
Item quando dominua episcopus ArgenUnenaia ordinal abbatem, quidqnid tone
gerit vel afl^rt idem abbaa pro aacrifido, ai sunt denarii, candele, vinvm vel panes, b
hec omnia oedunt camerario. queslio est, utrum ad oapitnlnm vel ad camerorium
perlineal.
Ilem ühn jura 8un(, qne cnmorariiis dumiiii cpiscuiii ArgeuliaeQsiä babel ex
cuuüuuiudiue camerarie el de duuiinu Argeiiliueusi epiäcupo.
Item redditus 10 sol. den. Arg. super domibus dictis aft dem Bfimgarten * *»
contiguia ex parte poBteri<»e orte antiqui pallaoß.*
liii sutit vocandi ad preaenciam domini epiacopi Argentinenaia. qui sunt ofliciaü
ab ecclesia Argeuliuensi.
dux Swevie camerariua,
lanlgraTitts superioria Alsatie pincema, »
item lanlgraviiiä inferioris Alsatie dapifer,
> Cornea de Warlenlmrg marachalcua,
FtUt im OrtgißMl.
1 t^tn I{\itu> (ru>itl\rr i<h nurggrnf l~>r,-^ Utt. 11, 323. - Ilcbxirh Wolfytitipfslmm K>5H.
J3S6, 130S, Johamus 1309-1316; Ueimich tot 1317 tgl. Kindier von Kmblcch G. B. 436. s »y. *
Ch. admUt atr. 0. N. H. H. ST. * «AntiqBiiBi palUwimi* te» im Netibam JSag.
Digitized by Google
BISCHCFUCHE XhTBR und LEHEN.
265
ilm WülieliDus Borggravios vicedominus occcsione camerarie,
• Cniiiras de Waaacmbarg de domo,
» Ilcinricus de Wolfgangesheim,
» Diclricus voget de Wassclnhcim,'
» pretexlu ofBcii dapiferi douiiaus Burckunlus di' IIoliens([t'ii)],
» Ilcinlzclinus du SchÖDowe, IlartmaDuuü Ilüruä- (GüuUieruü de Scliuauwe)*,
• dominua Wilbdoiaa Ticedomintia,
» ad officium pincerne Tiebaldns et Bitrekardua' Mumhart,
• diclus Br&necke et Albertus Waffeler,
• EgeüolfTuä de Ratzenhuaen,
» libcri Wallhcri sculteti,
B ad ofQcium marsch alci Dietricus de Ilüneburg.*
Sa iai oaeh gewonheit, weane ein lusehof von Straasburg wwn ebbet, eioe
einllaehiii oder einen probeat, er ai gdaUkdi oder weUUcb, confinnieret von dnem
gewalte, das er denne in eins bischofes bof git 4 jfunX Slraszbui^r pfenioge und
teilt men die also : des bischoves cappelonen, ir si einer oder me, 1 pfunt, item
den schribern 1 pfant. item den li6ctien lü scbillinge, ileiu eime camarer 8 scb. ;
item eime scbencken 8 scb., item eime spisere 8 sch.
Item A der liehtmease so git men von den drigen stjricn aft Straesborg eime
vifselflme drige katsen,
ttem eime kamerer drige und vier kamerknebten iegelichem drige,
» eime scbencken drig?,
» eime spiser drige, zweien meislerk6cben sebae,
• eime sobäaaelweacher drige.
» eime marateUer drige,
• eime dorwerler drige,
• einra n^Oacherin dr^e.
Dia liurel dem küchcnmetstcr ambaht.
Item i& Biscboviaheim bi HAnheim 9 ae&tar. ailiginia et avene equaliter, dat
Kioolaua Zorn, frater acnltati Arg.
Item 9 sextar. ailiginia et avene, dat Bibardua de Kagenecke de bonia sitia in
Ensheim banno.
Uem uQum oclale siliginis et octale aveno, datit monialcs de sancta Clara.
Item 3 sextar. aveue quidam de Winlerlur de boniä silis iti Ensheim.
Item diotna Meiger freier £eli Hareebalck de inferiori Huabergen 1 aextar.
avene de bonia in Biaeho^aheim>
Item 2 aextar. ailiginia et avene equaliter de bonia in Biscboviaheim, dal
quidam.
1 und 1287; Kindler v. Knobtock G. B. 402. > 1315; eitenda 326. > Lebt noch 1272, M
Sto. 34
BlPi.lliin Ii:ifF ÄMTKR UNH I.OIKN.
Hein ein wollenslaher, der du sit/.ot an der almendeu, der gil 2 sh. und 1
cappen von einer hoCestelle, Iii in der kleinen Viliegassen. '
Ilem jungher Pelermau Blancke, der gil 3 den. und 4 üntise und 5 cappen.
Item jungher Danrisz, ' der SoMetun dohterman der gil 4 Antze uiid 2 capjpea
Ton dem ofenhuse, das da Iii fome in der yibegaaaen.
Item jungher Wetiel des Klobel&ches dohtennaD, der gil Z deo. und 5 sol. uod
3 cappen.
Item sweäler Orede die Neüu und der Belzeoger. der metziger, dicgcnt 22 deo.
uude 1 cappen.
Item IJnser iWhren sclnibnr, der gil on 4 5 ah. nnd 3 eappeR.
> Juncker Cftnlae PTaAbntap, der gil on 1 30 den.
• Kbelins kinl von MftnoUzheim, die gent 10 sol. und 3 cappen.
» Berllioll von Seiingen, der gil 2 den. und 0 sch. und 3 cappen.
» Blemunt der inelzigfT, der git 1 den. und 2 t'intze und 1 cappen.
• Peter Deschea s&q. «ier gil 3 und 30 den. und einen cappen. a
» Cüntselitt H61ier do von Wiltstelte, der gil 3 den. and 9 adi. und 3 eappen.
» Eeadin, der git 1 und 20 den. und 1 cappra.
• Wilhelm metziger git on 2 12 sch. und 4 cappen.
> die von Rielheim von sante Katherinen gent 3 helbeiinge und 16 scbilliDge
unde 5 cappen. n
Üis Lsl ilaa l>ernbrul, daa Slrasitburg vellel uud Icill man daä also : eiuie
camerer gil man 17 hrole s& der woohen» der eines einü pfeningea wert ist.
Uem deme scfaenoken aft vioiehen nahten 17 brol unde neisewieviel reben.
» deme von Schönöwe 8 brol /.& der wochen.
> dem spiser Act wochen 7 brol und 3 veldeaoker in R&fach ban und »
utt \2 schetze reben, hal ouch ein spiser.
Item den mcislcr köcheu der wochen 5 brol.
» dem portener, der der porten bildet, 7 brol a& viertehen nahten.
• mins herren vescberto sft vienehen nahten 5 brol.
0 deme piisler einer vierdegezal minere denne 2 ackcr in banno MoUisheim. w
ein pfistff zft Slraszburg, der das bernbrot usz rihtef, der nimet von ie deme brot»
becken, der innewendig des burgbanoes zü Straszburg gesessen ist zö vierzeben
tagen ein prenig brol, und ad das brol nAt müaeszig, aehraielig noch gevalleo sin.
nnd was ouch (Mmede brotbecken her in brol füret, ec si mit sdiiffen, mit kaichea,
mit esehi, mit pferden, der gil iegelicher alle wochen ein brol; und nimel ouchsü »
drü wochen in dem jare, y.h wilienuliten, zö ost'rn nnd /.ü pßngcsten deheiu
berenbi'ol nnd oucli den ambnlit lulen debeines. man gil oucli oimc pfister alle
sunnentage, so der biscbof in der stal ist, 'y, viertel ^\'ines uud spise von bove dar zu.
Wae rebtes ein biscbof von den becheren zft Strassburg hat.
1 Vt/l UB. III nr. Tss. ■ Bk FnM «am BeMM Tmrü, Ämm SMmt, UU naeh IMt; »
Kitidlar v. Knabiodk Q. B. 370.
msciiörLiciie amtcm umu lciign. 369
Man sol wissen, das ein beeherer s6 SlTaszburg, der das leben hal, das hie
nach geschriben slal, nimel jergeliche 80 musele zweier mhirc, die vieblin ainl
von dorn holtzf, das 7.fl Straszburg kumct. der selbe b<'cherer git alle wochpn einem
bi^chovc voll Stra^isburg 20 bechere Und eiuem burggraven von Straszburg (i bechere.
6 wie dicke euch ein bischof von Slraszburg hof hat in der slot zü Straszburg, so
s&llcait die becherer alle, die in der*8tal gesessen sint, Abe man es ait sft vordert,
in eins bisehofes herberge s& Straszburg beohere machen und gii der IMSat tcmaUat
das holtz dar zö den becliern; aber der becherer, der das lehen hat, git die hant
zu den bechern, und der becherer meisler git das hech zu den bechern und also
10 süllenl sü die becher vuigeben. uszrihleu und wurcken ; denne so were, das men
in da swüscheotj die wile sü die bechcr macheut, sol zü essende und zu drinckcnde
geben and anders keinen kosten mit* in habm, men tA es denne gerne.
Hcc sunt beneficin, quc dominus episcopus Argenlinensis habet conferre et
confcrendü inveslil quo ad beneficia suc diocesis. . .
» Item ecclesiam parrocbialem s. Pelri scnioris Arg.
Item oappellam aancti Üdslrici Aiig.
Item hec ecdesie parrochiales sunt inoorporale epiaoopali menae Ai;g. et
episcopus habet ibi vicarios perpeluos ponere
Ilcm habet confere predicli altaris in hospitah quondam domicclle Phine ultra
M Bruscam, quod eciam hospilale episcopus habet gubernare et potesl instituere cl
deslitnere procuratores ibidem.
Ilem habet conferre in monasterio s. Stephani Arg. officium tburibularii.
Item ecclesia parrochialis sancti Iforttni est incorporata ecclesie ArgenUnensi, et
quaUter fructus eiusdem ecclesie et proventns dividi et luinislrari debent, cerle littere
äi sunt super eo confecte et episcopus Argenlinensis habet ibi vicarium perpetuum
ponere et prebendas plurium altarium in eadem ecclesia conferre.
Ilem [habet conferre] unam prdimidam sacerdotalem in ecdeaia sancti Thome,
qui est edam vioarius in choro.
Item thesaurariam in ecclesia s. Thome Arg. conferre habet.
M Ilem unam prebendain sacerdotalem in ecclesia saneti Petri junioris. qui est
edam vicarius in choro ibidem.
Ilem in ecclesia kalhedrali Arg. habet episcopus conferre omnes archidiaconos
preler annexnm prepositme.
Item 4besaurariam, eni annexus est arehidiaoonatus in dvitate et quibnsdam
M Tillis TidDis et ecclesia parrochialis sancti LaurencS est annexa.
Item scolastriam.
Item duas prebendas sacerdolales, qui sunt vicnrü super choro ecclesie Arg.
lleni cantoriam, ex qua canlor ex oflicio habet sigtllum capituli solus.
Item archidiaoonum chori.
Item ]^bendam sancle cnicia retro summum altare eodesie Arg. iündatam per
magistrum Heinricum Dietmar!, habent dominus Aig. et thesaurarius ecclesie Arg.
Digitized by Google
268
LRIICMSLEtm: tiett STfUasiltTRGEI« KIRCHE.
alleralis vicibus cooferre propler unionein iaclatn cum prcbeoda sancli Judoci lu
eoelesia parrochiali naeti Marlini ad dictam prebendam sancte crucia, proiit in lileris
dicti uaioDia apparel.
Dise pulle hörcl z& dem vitztum nmbahfe :
Ilcm zu dem ersten 16 üb. Basilcr pellcs, die gil (Jir niünUit mileiiiaod^^r. »
Ilcm der t&mberren bof von Slraszburg, den aii zu liufach banl, 10 üb. Bd^'ler.
». *, w.
Item sA Slraszburg in Kurdewangaaae die gantaa gaase aller eradiabt, alse
dicke meDs wendelU
6. Aus dem Verseiehni« der Lehendeule d&r Slraßburger Kirche. i» I
I
Dm NN Vorhergehendem «Am iril^faA »wählte Lt^m^nick des Straßimrger Btstumt (BesA.
G 377) etUhält auch ein Farjwehw dtr LiMktile der Straßburger Kirche, von dem im Nachaiehendm •
ilirji-nifftn Einträge ttiedergegehen »ind, tr^khe enftreilfr »ich auf Lehttxleute bestehen, wdche Strafihurffirr
Bürger waren, oder deren Lehentotöekte mit der Stadt in Beziehung stehen. Beide ertoeiaen aufs Seuf, i
wie matmigftiek «Im BuMumg» der Bitclafe m dm rtJjWwJtoi OesMedUtm tmA maA 1M9 uoek «*
warnx
Das Lehnsbuch begründet sich in diesem l'eü auf zwei älteren Stücken, 1) eine» Lehnsregister aus
ier Zeit <ht BuAeft Jckmm ton BMiheim 1919—38, das fast ganM in hUMtAur Sprache ge$ektriebm
war Mild meist als registrara qaondam dornini .lohannis cpis^ opi uwj'-fuhrt v ird, utul 2) einem gleichen |
aus der Zeit Bischof Bertholds II (i32H-13r>3), das fast stets in detOsdker Sprache angeführt »
wird. Aus der Verarbeitung dieser beiden LehnsbUcher in eins erklärt es sich, daß dassdbe Lehen
ijIrichmäPi/jfn Aufnahme drr Lehen durch einen bischöflichen Henmten rr« beruhen — Dat jfin^err ron
Berthold ist anders hergestellt, für dasselbe scheint man Weisttmer von den Lehntieuten eingefordert
Jtt habm, «mI JUeie Miid dmm «ft mmänieirt MtrtMmtm. Die ieiäm QiMlIm e^hiimtm ämrAmtg
• wörtliih hc»ul:( zu sein, Sfi ihtß, da — woiigf Kiillr riui<gr;nommrn — auch die Quelle Krceidmel ist,
eich unschwer das Lduubuch da Bisehofs Johann wieder herstellen Heß. Es ist das jedoch unter-
loficii, WH liw der Vorhige msehi w jeraMrm Im dem FWe», wMe mieKt liw genm fiinnftfcft
Quellenangabe haben, dürfen wir wohl ohne öfters fchlcugrh-n die in lateinischer Spradte gesduitbuun
Stellen durchiceg der Johanneischen, die in deut-ieher der Bertholdinischen Aufnahme svsdtreiben •
Auch um ersten Teile des Lehnsbuches, das ein Urbar der Einkünfte des Bistums enthält, sind an
•Mm BMm Stmttwrgir Btrgtf ^mmmnC; AIm Mn* jk wtt^ff^HäichM, fikt aSir woM wkU 4h
Fol. ,SV>'' . IIossü diclus (!.■ Üst-mbi rg habet iu feodo et redditus, quos
habet iu Iheluueo Arg. ' (sie cuoliuel registrum quondam domiui Johannis episcopi). »
1 Vgl. über die Einkünfte aus dem SchuUheißentum das Verzeichnis (kr Lehen ol>en 6' li'i und
tet. Am». 4. — Äu$ dem XMiaer den Yeneidmie & 9Sa mi da$ ältere daa. Ämn. 2, besw. 236 md
Awm. 3. — ^Kf Ar Mameet da$ F«n«<dM> 8...., JDeiim «far Venridmiue Mit Mk volSMniig
mit den aus zmi verschiedenen Perioden stammenden Angaben «naerex T^hnjshuches. Sicfier ist (d)tr,
daß das Lehembnch längst nicht aUe Ziehen at^feähU, w^che ursprünglich vom Bistum ausgiengen. m
I
I
- Digitized by Google
LEIIEIISLEUTE DER STRASSBVRGBIl KIRCHE.
900
fot. 82 : Uem Heiniioi» di€tas de Dicke habet in feodo in civilale Arg. an der
Stdiutraae unum orlura tendenlem io RWegasse. item unam curiam ibidem cum
domo, borreo pI aliis edifioiis silam propc dictnm IMcmarin. ili ni in moneta redditiis
duarum libr. (sie continet registrum quoudam domini Johannis e]>iscopi).
b fol. HO : Ilem Jobannes Blumenowe und Billuog sin bräder hanl zö leben von
ttnaerme faerroA dem lang^ Waltboten In der stat und in dem banne sft Reinioheim
3 lib. und 7 scbillioge pfannig gelte ane 5 pFenninge und 45 cappen und bftnre
gellz (also ist ea g«}c1irlbcn gdien biscbof BcrlhoUIc).
Kein Johannes de Blftinonowo milcs hahri i;i f iio bona saa univena aila in
10 vilia et in terminis Horabe (sie continet rcgislrum ul supra)
Ilem Jobannes de Blümcnowe miles Arg., Hugo, OUelinus et Johannes fralres
ejus, habent oommaniter in feodo radditns 16 quart. «iUginis in viUa Rorabe (sie
continet registrum qnondam domini Johannis epiaoopi}.
I(«n ifiame freigelassen. Bischovisbcim steht am Rande: n. s. w. ilem
iK den presse zol zu Bischovisbü^lor sft Slraszbuig. ilem den hof, dem giht der
branlliof.
fol. 'J2 : Ilem der Brandecke und sine vetteren baol zü leben von dem biscbove
sft Straaibuig und sint ir allw gemeine 5 Schillinge und 2 pfung an der m&nssen
und an dem solle, so ist dis des Brandedom sunder oueh von der alift von Slrass-
N bu^ 5 scliillioge und 1 jrfbnt an dem aoUe (also ist es gesohriben geben biscbof
Bertboldc).
fol. 9fi^ : Item JobEinnes dieltis Rlenkcliii, annitrrr Argenlinensis, babel in
feodo lerliam ^rlem jaus pulrutialus eccleäie lu AlLheim et lerciam parleui dccimc
ibidem omninm frugum (sie continet registrum quondam domini Johannis episcopi).
tt fol. 96: Item Johans Jobanses seligen sun von Btftmenowe und Erbe Erben
sun von Ileilgensloin ]ianl Z& Idutt In dem dorfc und in dm banne ze Desselnbacb
ein pfunl gelles und \ier Schillinge geltes und zwölf kappen und hfinrc gelles und
viertzig eyer gelles und abte pfenningc fär zwene dagewen (also ist es gescbriben
geben biscbof Bertbolde).
M /bl, 98: Item Barckart von Darmingen bat sft leben 5 aehilUnge und 5 j^unt
uf der mAiMBeQ sfl Slraabaig ». «. w. (also ist es geaehriben geben biscbof Bertholde).
Ilem Conrat Dirlin, ein edelkndit von Swannowe bat zfi leben von dem pfister-
lüme zft Straszburg 20 %'iertnl kornes rocken und gersten one zwene scslere und
3 pfunl pfoDuig gellz one 3 scbiUinge und 3 cappeu (also ist es gescbriben geben etc.).
H Item Jobans und Reimbolt Danris baut zt leben 5 pfunl gellz an dem zolle,
fftnf Schillinge minre und f&nlehalb pfont galtz an der mAnasen und 9 dnli» gelles
vSt dem achultheissenlftme sft Biaehovisbeim an dem aOme (also ist es gesohriben
geben biscbof Berlbolde).
Item Jobannes de DCimenbcim, miles Argenlinensis, habet in feodo redditus
«0 30 sol. el 20 den. Arg. de tribus areis silis in civitale Argentina bi dem fronbofe
in Rosebömgasse.* item babel redditus 30 solid, et duarum unc. de areis sitis
> V/L US. m. SM. J».
Digitized by Google
270
imKNSLKl IK OKll Sl H.\SSIUm;Kn KIIU'.IIK.
Argenliii'* f'ol. UH'^) uiider den kullern, item unum orlum "siltim ArgcnJine an der
Bünden prope diclam Denlzin. item reddilus uuius Ubr. io villu Biächuvisheim prope
Aifjentinam (sie continel registrum quondam domini Jobeimb episcopij.
(NoUi' illa bona, que quondam habuit Johannes de IMkraraheini, modo babei
Erhardus de Kagenecke miles a nobis lilulo feodi). »
fol. lOO: Ilem Jacol)us dictiis Erbr-ler de Rtibiaco liabol in fcodo H scaJos
vinearura in bannu ville \^\■.slhal(l^'n <-(jiiii^iiL' silod. ilcin (i schados viiiearuin apud
Sullzmalle iu der lube. ilem redUitu» 7 quart. siligiuis, quos danl lUe de Mure,
item habet reddilua 27 aol. den. Baailien., qum monasterinm de sancio ICarco sin-
gulis annis in feato beati Martini dara lenetur. item raddilus 14 aol. et 8 den. Baailien. , i«
quos Dietricus. advocatus de Heringheim dare et expedire lenetur. item rcddilus
6 solid, et 8 den. diele HosilitMi. monele, quos expedire lenetur monaslerium de
rnlerlinden.« ifom roddiUis ♦) si>lid. el H den. Rn.silit'ii. (juus solvcre teueutur illi
de Sleinbach. item liabct seplimanaUm quulibel sabbalu de theloneo in Rubiaco
redditas unius aolid. den. fiaaüien. item habet redditus 8 di. den. Badlien.. quos u
Johannes BiUungi expedire lenetur. ilem habet redditas 8 solid., quos diclus Glosener
de Rubiaco singulis annis lenetur expedire. item reddilua 4 sh., quos diclus Lagel'
wesch dnre lenchir. ilora redditus duoruni pullurum, quos diclus Walristein. ilem
reddilus itnins piilli, quem diclus Lagelwesche. ilem redditus unius'', quem du lii~;
Closeuer expedire lenetur. ilem habet 4 scados vincarum zu Weselme. ilem 1 agruui .'.
parvum retro Castrum Rufoch (sie oontinel registrum quondam domini Johannis
episeopi).
Nota quüd fcodum islud adoplatum est de conscnsu domini B. episoopi per
Jarobnin dictum Erbeler üötzoni diclo Vrdlsehfin, protit in instrumenlo super eo
lyjn^ coniectu et sigülo ipsins domini Herthi)ldi .sigillalo plenius coutinctur. datuio Argeul. «
Swmkmr 7. fgria secuudu aulu Martini sub anno domiui vicesimo uouo.
/M. 106'. Dis sint die leben, die her Gfttae von Groslein, ein burger von
Strassburg, hei enp&ngen von sinen w^;en and her Beinbollz Reinb&ldalins «egen
des allen: one vier*^ Schillinge minre dcnne fünf pfunl gelles und 26 cappen gelle.*?
tinrl .sini gelegen uf hofeatetten in Stadelgassen s& Slraazburg und ein pfiint geiles *■
an dem zolle.
fol. 107^ : Ilem Conradus Wernheri de Iladslal habel in feodo castnun Schran-
kenvels cum monte et suis attinentiis; item habet vasaUos subscriptos, viddicel
Sifridum dictum KUe, raüitem Arg. ^ro reddilibus 30 wiA. tpnd BSmibxfnAmia),
item Hugonem de G&genhcim et fralrem suum (de quibusdam bonis apud Gugen- »
heim), ilem Dielricum de Ofigenlieirn et filios fratris sui el filios patruclis sui ac
Liütoldum de Hadstadl, civem Argen liuenscm. item latiludinem viuearum conlinenlcm
in spacio 71 scados el sila est in banno ville Iladslal, in loco, qui dicitur in der
Lüssen. (also slot Bischof Johanses seligen registrum and ist oadi also gescbribeo
geben bisehof Bertholde.) «
108 : Ilem Otlemannus de Hermotsheim el Wallramus, patruua ejus» habeut
a> <"'. Uoderkiad«]. b. Raum fkr ti<$ tt ort yrUtttn. c. vier ttu^rköU.
I.KIIKNHl V I I I in 11 SHtASSHniMlK» KrilCIlF.
271
in f'eodo ab ccclcsia Argen, reddilus 3U sol. dcnyr. Arg. iu thcloneo Arg. ileiii
redditus 2 lib. de officio scuUclatus iu Mulziche u. s. w. foL lOS^: (sie eonlinel
r^tBlram quondam domini Johannia ^iacopi).
Item OttcmaDims, filius quondam Bberhardi militis de Hermolchdm, habet in
& feodo ». s. w. V. s. w, item habet !> unc. annuatim in theloneo Ai^. «. v. «. s. w.
(sie contioet registrum quondain domini Johannis cpiseopi).
fol. t09 : Item OUciaannus, tilius quuudurn Oltemaniii militis de Hcrniotziieim
armiger, Imbel iu teoJo u. S. w. u. S. u>. item hübet reddilu» 9 unc. den. iu tlicloneo
Arg. u. s, «. «. s, V. (aic oontinel regiatrum quoudam domioi Johannia episcopi).
10 Nuwtana gdieianen Huneavelt* hei sfii lefa«i S'/t üb. pfeninge geltea aft Trlsi>
loch und z& Rinowc. item 64 cappen und hänrc gellz euch zQ Tris/Ioc)i. item
16 sester habern {^Itz. ilcm einen gebruch, das ist ein imbis an sanl Martins
ahende und an dem tage fr&ge zu imbis {also ist es geächriben geben biscbof
Bertholde).
» Fui firiekiuH^ iti kiit$tif0fUffi : nota die Idien, die Cftne Huneavdt hette s&
Triasloch, die synt geluhen Wetzel Marsilius, die hcl ymmc geluhen biscbof Bntholt.
fol. 109 ^ : Item Diethcrich von HuiK-burfj; ein rilter und die Kurnagel zö Slrasz-
biirg hont einen zelienden zi'i Ergersheiin, des zehenden driteil helle Bertholl selige
vonKinowe; ilem 14 ammen wingellz iu dem selben ban, und ist das uia burglehen
» s& Olhiolienalan, und drige rriie aokere RAmdnhein und ein pfunl gelti und
5 aehOtioge gdti und 6 eappcn gelte s& RinOwe.'
/bl. 110*': Item Symundus dictus Howemesser habet in feodo reddilus 20 quar-
lalium minus tribus oclalibus in banno GeispoUzheim. item redditus unius lib. den.
apud Müllisheim. ilem habet apud Wesliioven uuum agrum vioiferum (sie contioet
x> registrum quondam domini Johauuiä episcupij.
Item Slehelin Howemeaaer het zft lehen von mime hattm 18 viertel geltz aft
Goapolldieim, und 1 pfiml git der aehaffener von HolUaheim von dea btechovea
wegen (alao ist es gcschril>en geben biscbof Bertfu I le).
/bl. tu : Burckardus de Hohenstein niilcs habet in feodo parlem suam in caslro
w Hohenstein u. s. w. u. s. w. item habet intrascripla ad officium dapiferi perlinenlia :
primo qualuor molendina super fluvium Brüsche in oivitate Aigentina prope sanctum
Thomam et euriam lalemm prope eadem molendina aitam. item in Oathoven redditus
31 quartal. trilici et siliginis. ilem habet pro feodo caslrensi s. ir. ». s. uj. item
decimam in Wege, quam decinunn Reimboldus dictus ReimbÖldelin habet ab eodem
a» Burkardo in feodum u, s, w. (sie coDlinet ri^trum qucndam domini Joliannis
episcopi).*
fl^. ii7^'. ÜSB ist das leben, das her Johana Junge und her Berobarl und
Johans Erbe gdirftdere und dans irs brftders seligen sftn aft Idien hant von dem
a. Im 0>-. rtruirieitH : Uia«sfel(. lIuoesTclt tuki am R*i^t.
40 ^ Woher diett Angabe ttammt, ist nicht attgegeben. ^ Dieselben Angaben fintlen »ich auf einem
baamdtnm ^tapitrmtld «. XIV (muh 1346J, der m derttlben UtmMmfi ttcft k^indet. Ob Vortage cder
Digitized by Google
27*2 I.KIIKNSl.EtTK KKR STIU<5S»«jUiiKJt KliiCHE.
bislfim zu Straszburg: von erste nf dom zolkelre zfi Slraszburg '20 pfunt und 10 so),
und 11 den. gelles, so hant sä darnach aber uUe dem zolkelrc Ub. geltes 5 Schil-
linge minre. item 2 Vi Hb. geltes vi des Spiegels krame ander den kramen gegen
der PIkllaen Aber, iiem 2 fftder wingeltx cft Sollte von dem dinghofe und 3 adcer
reben sft Sobarrachbergheim. item zfi Mollisheim 30 Schillinge gelles uf der bette. *
ilcm zwi fftder wingcllz uucli zu Mollisheim. item 2 pfunl jjfciiinge gellz von dem
schultlieissenlöme zü Bischu\ isheiin (also ist es geschrihen geben bischof Berlboide).
/bl. 119: Claus Junge von Slraszburg hat lehcn 2'/, lih. gclU uf der hofe-
alelle uf Spiegels kram in Sporergaase ort. item avei pfunt gellz aft Biadiovisheln
bi Hflnheim. item einen dinghof zft Sullae bi MoUesbeim, der da heiaaet aanle «»
Iferien boT. da git men swei mdcr wliit s von. item zwei füder wingeltz zft Ifttlaiciie.
item 5'/f l'b. und 16 de». uO'e deint.' zolle zu Straszburg. dist* lelien hat der vorgen-iof''
Claus enphaogeu von bischof Berlboide von Slraszbuig und bat s4 geschribeu
also geben.
/ol. it9^: Ich Gftne von Kagenecke hau aft Idien 2 pftmt gelta uf der bette is
sft MoUiabeim und han oueh vf der aelben belta 4 pfiini gdia sft leben tod imme
jungherren Heinrich von Fleckensteiu, das euch von 6eh rftrel, ala ich enrarn habe
(also ist es geschrihen geben Itisoliof Berlboide).
Dis sint die U'hcii, dif Iht Krhart von Kagoiierke von deiu biälütue hat und
cnplaagun hat vom simc herreu biächuf Berthulde: iu des bischoves gebreite sa «
Kunigeshovoi von ackern 8 Vi pAint gellz nnd 24 cappen. item nf der mdassen
2 pfbnt gelti und nf dem soUe 6 pftinl gelta nnd 7 V, aohiUing galts. item zA
Holtzheim 15 viertel rocken geltz. item der garte an der Bünden, item uf hove-
stelten in RosebÄmgnasc 10 ünlze. iU-m uf hovestetten under den kollern 30 scbil-
liiige und vou des Uipelius huä2 iu KuUergas^en einen Schilling und von den selben k
huveälellen 8 cappen. item z& Bischovisbeim bi Scbillingheim ein pfunl gellz (also
alal biaehof Johanaes seligen regiatram).
/iL iSO: Item Jobaos von Keppenbach bet daa leben, das kh. von fich
enpfangen han ». s. u). item zft .\delnhoven 0 m6llen weissen und 6 mfttten gerstcn
und 14 miile einkornes und 4 habern (also ist es gcschriben bi.schof Berlholdc). *
/bl. im : Item 06sselin Kumagel und sin bruder banl zü leheu zwei piunl
geltes uf der m&nssmi aft Straazburg (also ist es geschrihen geben bbehof Bertholde).
/W. i9i^: Item Jobana KlobelAch und Jobans CMne und Claua gebrAdere bsnt
von onaerme herren dem bischofe siben pfunt gelts uite dem zolle zh Straszbui^'
und vor der stat zö dem wissen turne ufl'e hovpsletlen einen sebilling und 4 pfiiol *
und 40 cappen eins minre (also isl es geschrihen geben bischof Berlboide).
/bl, 1Ü2** : Item Jobans von Laudenberg, hcru Albrehtcs seligen s&u von Landes-
berg, hatte aft Idien 20 pfunt Strasaburgcr pfenige gelts in der Kurdewangassm lA
Strasaburg. item abt Anlae gelts von einer matten an dem nidon vare sn dem
Rjne. item ällea min teil an aUem deme, daa die graben aft nidem Ebeabdai *
aUt ^. mif dem ZoUt von 1302 UB. JJJ, m, 4 ff.
Digitized by Google
tEHNSLSOTC UÜ» STRASSBURGM RlRfiKE.
S73
b^riflen hant. Ilem ein pfunt gelfes sft Iffisdiovishdm. item 7 V« rdien sft Ifuliiche.
item 2 f&der wingelUe a& im onoii sft Motiiebe. ilem d«s dorf wi Friesenheim
(lisile Rines, und alle die rehte, die dar z& h6renl, das min alle und miit ave inne
liotlenl und es rn byschof Cftnrnl selige enpförle mit f!;c\valte und ane reht, des
6 ich güle kuulschaA habe (also isl es geschrii^en goben hisciioi Bertholde).
Ilem Gunther von Landesberg ein ritler het von der slifl /u Slraszburg i!i
leben und enpbngea von mime berren biadiof Botbolde minen teil an der slat acft
nidem Ehenbdm» an dem dorffi» ift DAlldnbeim, an den sinaen sft Bpfidie, an den
Zinsen zft Mutacbe. so wene ich. das die zinse an der Flahsga«Een und die malle
»0 zü Slraszburg ouch von der slifl rürenl. das isl alles halbes mins Vellern, so habe
ich donne alleine Hl ninrck «lilberpeltz zu Riiiuwe an der betle zfi eime burgleben
ziÜ Benlell be^iUende und den hut zn Beuefelt hünder des bischovis huf, der
' oucb aft dem bur|^ben bArei (also isl es geschriben geben biscbof Beiibolde).
Ilem ieb Egenolf von Landcsbe^» ein ritler, babe sft leben minen teil von
1» nidern Ktienhelm. ilem minen teil an Dätlelnheim, item 6 ackcr mil reben zA
Mulziche, item 18 amen oucb zins wines z& Mutzirbe, ilem .'5 Schillinge geltz ouch
■/A Mtitziclie, item eine malle z& Mulziche (also isl es geschriben geben bischof
Berlhulde vou Slras^burg).
Item Waltbema de Landesberg miles babet in feodo 15 une. cum tribus /M. IS3^
w denar. Arg. super domo beate Virginia sils an dem Flaba^sielin et area ipaiua et
de alüs domibus el areis, quas habet apud eundem Ticum, et partem suaro in
inferior! Ehenheim infira foeaata ipsius (sie conlinet r^strum quondam domini
Johannis episcopiV
Ilem EgeuuliFus de Laudenberg, tihus quondam vicedumiui, habet iu leodo
M partem anam in o]^o Bbenbdm inferiori. item partem suam in villa D&ttelnbeim.
item bebet in feodo caatrenn desarviendo apud Benefelt redditus 10 marcarum
argenü de stura in Rinaugia item liabet cnriam in Benfeit spectantem ad idem
feodum caslrense (sie conlinet regislrum quondam domini Johannis episcopi).
Item Gunlberus de Landesberg habet in feudo una cum palruü suu parlera
■0 suam in Ehcuücun inferiori. item babet terciam parleoi cum eodem patruo suo in
dimidia wria diela dinghof aita in Kiiegesbeim. ilem babent simnl terciam partem
in 4 agris ei tribus domibus in Eppficbe (sie conlinet registrum quondam domini
Jobannis episcopi de Argenlina).
Item E^yt iKilfiis de Landesberg habet in feodo cum aliis de Landesberg opidum
» Ehenheim mferius, \iUam Dällelnbeim el uni versa bona, que ibidem el in Wetzels-
heim possidet. ilem habet soius in Mulziche G agros viniferos el ceasus IG amarum
vini (sie conlinet registrum quondam domini Johannis episcopi).
fltl. i24; Item liberi quondam Eberlinl de Landeaberg armigeri babent in leodo
in vico sutonim apud Argenlinam redditus 20 lib. et triam ad. denar. Arg. et
« in Ehenheim inferiori inter valles unam parlem. item apud Criegesheim redditus
13 quarlalium utriusque frumenti. item habent ibidem redditus 2 unc. de curia,
que dicilur ein dinghof, el 2 cappones. ilem in Mulziche 4 agros viniferos minus
quarla parte agri. item in eadem villa 28 amas censualis vini. item Iria octalia
Str. »
Dlgltlzed by Google
m
LmmeuTK um »trassuciicsr KiitcttR.
frumenti. item habenl in Eppüche de curia reddltmi nniuc qnaiiil. silig. cum dnolns
capponibttB. item de pralo ao dem nidern vare 4 uoc. annualim. item apud vtSan
Biscbovisheim redditaa unius IIb. den. (sie cootinet ragistrum quondam domiiii
JttbanDis episcopi).
Reinboldus diclus Liebenzrllt-r arraiger Argeulineiisis habet in feodo redditus
5 lib. Basilien. super exaccione in Hubiaco. item 10 agros viniferos in bauno vül« t
Keatenholts. ilem reddilua 8 lib. denar. Arg. in monela Arg. . item curiam com
edificüs el altinentiia sitam apud Fulbdiglor. item redditus 9 unc. de area dieli
Dürre sita bi der Scbüppfen. item pratum apud Novum Moleiidinuin exlendens se |
ad 12 dietas. item apud dicUun Kinlziche a Novu Molendino usque ad veterem pootetD
apnd Keule, item habet in Iheoloneo Argenl. unmiatira 36 sol. den. Ai^. et unam u '
carralam vini in Mollesheim annualim. ilem habet redditus 16 sol. cum 4 den. de
curia clauslr^U in villa Hugesbergeo, dicta de* bof von Delmastingen (sie oonlinet
registnim qnoadam domini Jobannis episcopi). |
/Sil. 124*': Reinboldus et BAldelinus de Lingolviabeim, armigeri Argenlinensea.
habent in feodo redditus 14 lib. den. Arg. de areis et domibus sitis in civitate
Ar«;, nn der ftteinslraszen indivisc. ' item hahent an der Steinstraszen spocialiler
unam aream relro pistrinam juxta ortum prepositi sancti Petri. ilem tria scampna j
panificum bi der harpfen under der pfaltxeo (sie conlinet regislrum quondam domioi
Jobannis ^scoj^). >
/öl, i25 : Item Erhardus de Landcaberg babet in ftodo partem auam in Eboi- » ,
beim inferiori. item redditus 14 lib. in civitate Arg. in Kurdewangasse und umb
die schupfe vor dem münster ufTc den liofTesletlen. foL 125^: rfpm ßO amen win-
gelles et oclo agros viuiferüs in banno Mutziche. item reddilus 8 quartaiium arene ,
miuuä uüo sexstario. ilem redditus 2 quartaiium minus uno sextario mülkoroes.
item redditaa 5 »cd. ei 10 denar. edam in banno Mulsicbe. «
Joban* Malnr und ain IwAder bant leben sft dam «slen den bof mit aflea
den rebten, die dar z& hörent. ilem das drileil des zehenden, der von sant Tbotoan
rÖret. itpm das dorf zu Olswilre mit Iwin^^en und rail banne und alle die reht. du-
da zu lujrent. ilera den Grüneubau und alle die reht, die da zft hörent, und das
loch und die nüniche studen und die zinse z& Gravenhusen und das gül z& Kappelle. *
item das ist das sesslehen, das ick« der vorgenante Hans von mime vorgeoasleo
berren, dem bisebof von Straszburg z& leben babe: das sesdeben sb Ulemburg. item
Meigenblfites gftt zi\ RingelLach. item Möselins göl zö Ringelbacb. ilem PfePTersäL'k«
g{il fA Ringelbiich. itcin Burckoltzes gül jsft Ringelbach und siner gemeiner, item de«
Schaden gut in dem Rode, item Walthers des Freisen gül in dem Tiergarten (also s
ist es geschriben geben bischof Berlholde).
/W. i28 : rt«n Diettricus Kember miles bebet in feodo 50 agroa silveslres qnd
Elbers fival «. t. w. u, $. w. ilem apud Argentinam an der Steinstrasien leddiUM
a. Du Wortt das ictt ttehtn dofftlt im Of.
> Vgl UB. III, HAT, 5 ff. und 43.
«
LE1IM8LK1ITE UNO ttlHAWiBUnGeR KllWItl.
275
28 üb. cum 4 unc. den. et 63 cappones et treu anserea «. s. », u. s. w. item redditus
unius Üb. den. in moaeta Argen, (sie conUnet nigistram qnondam doroini Johannis
episcopi).
/bl. 128 . Jolianties von Mülnhcim lial zQ lehen von dem histfira von Slrasz-
A burg : zft Eckebüllziiciin uf drr bette 43 viertel rocken und euieu sesler vol und
13 pAiul preuiiige. ilem uuder Girbadcn 1 lib. und 5 Schillinge ufTe büsern und ufTe
garten, item ift Strsssbnrg ein gerihte an wdÜioheiQ geribte (also ist es Uscbof
Bertholde gesdiriben gehen).
Item Ich Heinrich von Mülnhcim ein burger von Strassburg habe von mime
10 liprren, dem hiscliof von Slraszburg, zu dein ersten in dem zolkelre, an der nuinsscn
und in Kurdewangassen 20 lib. geltes ufTe hovestettt'n. ilein 8 pfiint &n der munsüen.
iteui ein hof au der Sleinstraszen. item an dem solle 23 pfuul und 8 Schilling,
item das halbe doif sft RAst. item 10 schilUnge uf der Kelhin reben sA Kestenboht
(also Ist es gesohriben geben bischof Bertholde).
16 Ilem Walther von Mülnheim der alle hat sft lehen 11 rebc acker und einen
hof Ut zö Mutziche in dem dorfe und in dem ban. credo quod illi 11 agri in Mulzichc
sunt locnfi Lntohlo Heger* milili. item lü lib. geltz an dem zolle und 6 lib. gellz
zu Rinöwe und /.ü Bledensheim 9 viertel gellz und 24 viertel gcltz zu Biächoviäheim
(also ist es gcschriben geben bischof Bartholde).
ao Item Waltheras de MAlnheim, mlles Aig. habet in feodo cum filiis fratrum
suorum indivise in iheoloneo Arg. redditos 40 pfunl minus 20 unc. den. item redditus
15 lib. diclorum den. de areis sitis ex opposito fratrum Auguslinen.sium domus in
Argeutina. item cum filiis qnondam fratris sui Johannis redditus 6 lib. den. pre-
diulorum de areis in Rinöwe. item 30 agroä viniferos in Eppliche. ilem habet solus
» in Mutziche 11 agros Tiniferas. credo tameo, quod Uli U agri viniferi locati sunt
domino LAtoldo dieto Beger militi (sie oontinet registrom q[Uondam domini Johannis
qrisiMpi).
fo!. 129 : Item Theobaldus diclus Murnhart arraiger habet in feodo augiara
dictam Ruprehtzowe infra Argentinani sitam. item habet pro feüdo caslrcnsi deser-
30 viendo apud Dabicheoslein redditus 40 quartaiium annuuc de coiiecla in Northus
(sb oontinet registram qoendam dotdni Johannis episcopi).
/bt. 130*1 Ilem Johannes sft der Megede hat sft lehen sAben sehen ho^cstette
gelegen in Vihegasse ^& Slraszburg und da ambe, die ime sinsent. item die halbe
müle zü Eley mit aller zö gehörden elc.
ib fol. 131 : Dis ist hern Reinbolt Nicols lehen eins rillers von Straszburg und
ist alsus gelegen in dem banne zü Mutziche und sint die rebeacker, die do ligent
an oner gebreite, und helssoit das lehen und ligent einhalp ndbent mins harren
des bischovee reben, die do htissent die dArren wingarten und windent anderhalb
an des Erben g&te, und sint oueh die zinse an dem birgele und nf dem sande. die
w vorgenanten reben ackere in dem ban zö Mutziclie sint geraötmessen ufTe 9 ackere
an einander, als der ziosbrief seit, ilem die vorgescliribeQ zinse an dem birgele sint
a. DU Vwkf§ UM Rign.
m
LEÜNSISVTE VND eTRASSlUniGCR KIRCHE.
gernfttmassen uf 22 ameu wines wis und rol alt» menes, als oneli der vorgenantc
zins brief seit, (re^^islrum domini Berlholdi episcopi sie continet). nota quod feodmn
Lslud adoplalura est domino Friderlno, filyo dicU SclioUe mylilis Arg.
Nirolaris Friderici et Frilschoinonniis, fraler ejus, habent in feodo in villa
Roralte reddilus quarlal. äiiig. (sie conlinel registrum quoudam domiui Joliunnis s
epi:><;opi).
Nicolaits OUafrideriche, miles Aigenttnensia» habet in feodo in xnoneia Ajg.
redditns 11 aol. et in tbeoloneo iUdem raddilua 7 unoeamm denar Arg. (sie
continet rcpistnim cic.)*
fol. I3'<i : Alhcrlus de Üswilre liuhct in feodo in Avelsheim 13 agros viniferos. >*
ilem in Moliisheim 8 lib. den. de residencia in Girbaden. item super moneta in
Aig. 4 lib. (iric cfmtinet rcgislrum quonda» domini Johannis e{ii8C0pi).
/bl. i33* : Dis sinl die Idien, die ich Johans Barggrave dl Ostboiren sft leben
habe : u. $, w, u. i, w. item 3 lib. gelts x& Straszburg zü ziaae von garten U
dorn wiszem lurmn 'mvI ?7 capf>n. item so hin icli ouch kiinierpr und schenrlc-:"
eines bischovfs von Slraszhttrg und habe do von zwo kerlzeo zü dem rnüristor und I
zb. sanl Tboman zwo und zü sanl Peler zwo und 26 ackere in der zal, die da vor- \
geschriben stal» «. tf. s. w. (a]ao ist es geschriben geben bisefaof Bertbolde). j
fol. 134 : Johannes Panfellin bat Ton dem bisehof zft leben 6 pftint gelb so
dem zolkelre zü Straszburg (also ist es geschriben gfben bisehof Berlholde). •
Ilf-in Joluiinit'8 dictus Panfellin, niiles de Argettlina, habet in feodo 2 lib. den.
annuatim de Iheoloneo Arg. (sie continet etc.)''.
fol. 134^ : Hesso dictus iMaflenlab, civis Arg., habet in feodo in tbeolooeo '
Arg. reddilus 5 lä. den. Arg. (sie continet registrum quondam domini Johsmiis ,
episoofd}. *
item GAnrat Phaflenlap, ein burger zft Strassburg, bat zä leben 5 üb. preninge
geltes an dem zolle zu Straszburg (also ist es geschriben geben biscliof Bertholde.'.
ßl. 135*' : Johannes dictus Rebeslock de Argenlinu habet m leodo redditus
unius lib. den. Arg. in moneta Arg. . nota, quod dominus Bertholdus, episoopiu
Arg., «sontulit iediUttts unins lib., quos quondam Johann«« dictus Rdiestoek habait »
in fleodo ab ecdesia Arg. in moneta Aig. Johanni, SHo Nicolai dicU Maler, ndüUs
Aig. (sie continet regislrom ((uondain domini Johannis episcopi Arg.).
ßL 136: Item Petormannus dictus Rohestock habet in feodo in theoloneo 6 lib.
cum 9 sol., mediam partein in festo heali Johnnnis Boptiste et incdiam partem m
nalivitate domini. ilem habet 30 sol. in theoloneo, quos prius babuit Conrads ■ '
Kihter. item in nuneta 6 lib. in predietis tominis expediendas divise; el nota qood
dictum feodum prius babnit Reimboldus dictus HAffelin miles et coram domiacr
Botholdo episropo publice resignavit. ilem habet in theoloneo 6 lib. geköflet de
consensn domini Herlholdi episcopi pro Reimboldo diclo Suszo milite, de quiöus '
dantur in festo beati Johannis bapliste 4 lib. el iu nalivitate domini 30 sol. («ic •
continet registrum quondam domim Johannis episcopi).
». JhtA imJU CK trgAmit i|aQa4ai domi JolMMn« «püoopi, h, Ww ttm n wyOitw.
Dlgitized by Google
LEHNSLEUTE l'NU STRAäSSURGEK tilHCHE.
277
Reimboll Reymbfildclin hat leht»n von dem bistfim 4 marck gelU uf der
stal zft Rinfiwt.' ' und 1 Hb. fiellz uf der münssen (also etc.»)
/«/. : Item Burckart li«;rii Cüuen seligeu sua Reimbdldclins hat z& lehea
8 rebe acker und ein hus sft Moilishaiin und 4 amen wingdls und nds wie vil nu8d)0me
» und ergerden, Ut sft Ealtenbanie (also ist es geacbriben geben bisebof Berlbolde).
Cünradus dictus Ribler de Argeatina armiger habet redditus 30 sol. den. Arg.
in theoloneo Argontincnsi. istud coUatum est Petermanno Reliestoclc predicto (sie
coalinel regislrum quoiidara domini Johannis episcopi).
her Claus vuu Rjinualheiui der alle hui geben siner lohler kinde, hern Cönen
M selgeD landen hem Buickartes ReimMUdelins. sft Uolliabenn einen rebehof und ein
b<MS, atoaiet binden uf S^rnuint des Scbvabes garten und vornan nebmt 1161 dem
scbtüchsuler Mollishdm. Folfft die Oüterheschreibung . item 3 amen ans «tnes
z& Wilgotheim (also ist es geschriben geben bischof R< rtlio!de).
fol. 137: Item Nicolaus de Ritnunlheim, miles Ar^eiiliiieiisis, liubel in feodo
i& ab eccleäia Argeulinensi Z '/j agros sitos in bauuü Mutziche. ilem uuuui agrum
viuifbmm aitum in banno IfoUisheim an dem wingarten. item nnum agnim vini-
fenim en der gewanden, item habet 1 */, agmm vinearum edam an dem wingarten.
item habet unum agrum viniferum an dem Marlejwege. item unum duale in
Duinphietcr ban. item habcl in MoUisheim unam domum et unam curiam dtclam
*u Rehehof. item in Kallenhurnne 10 agros frugifcros. item 2 agros prall cl unum
duale frugifcrum. item habet ein mülslal et unum wert (sie conlinet regislrum
quoodam domini Johannis episcopi).
Item Ificolaus et Gftno, filii quondam GfttsontB de Bimuniheim, habent in üeodo
in banno Mollisheim primo unum agrum viniferum prope fontem dictum quelle.
M item unum dimidiiim agrum viniferum in dem Dranglcche ex una juxta dictum
Bregcr et ex aiia juxta CQnonem, et recipil sacrista in Mollisheim deoicuam de
eodem dimidio agro. ilem unum agrum viniferum an dem wingarten prope Nicolaum
de Rimunthdm roilitera. item unum agram vinifemm an dem Marlei wege Juxta
Conradum dictum Wüsten, item habent 2 agros sitos in diclo banno an dem nuwe
M lende apud diclam Miinszcrin. item unum ngrum viniferum zft Dalacker prope
Johunnem carpcnlarium. item unum agrum viniferum zü Apfolterackcr prope via m
ilem 3 agros frugiferos in campo zh Thumphieler. fol. 137 ^ : item dimidium agrum
viniferum prope Kaltenbume et dimidium agrum inooltum prope Kattenbumen
(sie continet registmm quondam domini Johannis epscopi). beo feoda nunc habent
K Qftlio et Hugo, filii Nicolai prescripti. •
Bertlioldus de Rinowc liahel in feodo tcrciam partem decime marschalci de
Ilüneburg in vilia Ergcrsheim pro residcncia ». s, w. ilem 10 sol. de domo aule
episcopalis Argenline (sie continet etc.).
1 Vt/t. Lchmabritf Bisehof Conrads üiitr acht Mark auf der Steuer für Seinbold, Burkhard Hei»*-
«0 bdUMin UB. III, J^'S, 12 ff. 2 Ditsdben Accker sind (ilt< Ufun ClMt TOB Btonlülwim ift K«llia-
heim fwe/kMab mtff^Ohrt (gea^rMe» /Br BMiqf B«rtkM^ fol. 130.
278 lEHKSLnm wo fsnussBuiwER xtncMC
/o/. 139 : R&lin Rfilendcrlia und sin br&dur hant zQ leben von dem bis(5m
rrinflt^balp pAind gelles in dem riete s& Honöwe uf der bette (abo ist ea gescfariben
geben bischof Bertbolde),
fol. 141 : Reimboldiis dirlus Süs^c iniles Argeuünensis, habet in fcodo reddilus
2 lib. den. Arg. iu uioiitla Argentinensi (sie continel regislnim elc.'. •
/b/. 112 : Item nola, quod Johannes Scbacbman de Malberg per tnauuai domioi
bec feoda Johaoni, Nicoiao et Moyai dietis Malern, natia quondam Gertradis sue
filie sdoptavit, qae quidem feoda ipse Schahman asaerait se ab ipso domino posai«
dere : primo una curia in Altdorf cum agris, pratts et censibus et aliis jttribQS
speclatilibiis in eandem. itcin die v6gtie und das pi:erible zu Olswilrc mit allen den »
fehlen, die dar zft hönnil mil ackern imd mit muUen und zin!5Pn. ilem das Uych
und das da zü höret, item dem gruinbacb uud das du zu }i6rct. und das dirleil des
xdienden sft Altdorf, das von aant Tboman dar r&ret und ist ouch leben von dem
bischofs. item alles das der Sebaobman bei sft Gapp^e.von ackern und von xtnseo
(sie conlinet registrum quondam domini Johannis episcopi etc.). <*
fo^. 142^ : Johannes de Schaflollzheim miles habet in feodo in Grendelbrüch
racionc vilücacionis ibidem rcddiUis 10 qtinrtnlium avene. item redditus 2(i soi.
denar. Arg. et 10 capponuin de eadem viUicacione (sie conliuel regislrum quondam
domini Johannis episcopi).
/b/. : Jobannes dictus Schilt, miles Argentinensis, habet in feodo naaia »
lib. den. annuatim cum fratra suo in Ibeoloneo Argenlinmsi. ilem 9 uoc. den.
in scultelalo in Biscbovisheini. item 5 sol. in scoltetatu in Mutsidie (sie eonünet
registrum quondnm domini .lolumnis episcopi).
föl. 14') : Reimbüll von Sctiunecke nnd sin hruder luinl zü lelien von dem
bischofe ziü Straszburg das dorf zQ Adrollzhoven bi ^hillingheim (also isl es m
gcschriben geben bischof Bcrlholde).
Item Petrus ^ SobAnecke habet in Ceodo ab ecdesia Argentinensi reddUns
16 quarlalium sfliginis de slAre in KAnbetm. itam habet reddilus trium lib. et 16
sol. denar. de stüra in KAlselsheim ^sio continal registrum quondam domioi
Johannis episcopi). •
Iteni Petrus et Johannes, liberi quondam Eberlini de Sch5necke habcnt in
ii'odo reddilus sex lib. el 10 sol. in dem Vehegesselin apud Argenlinam 'sie con-
tinct regiülruui quuüdam duiuini Juhunuis episcopi). und ist das gelt ulFe bofesletleii,
die gelegen sint in dem giessen gienaite Schintbrucke bi Trdmbdins gesselin und
in Vihegesselin und hftret vil kappmi gells dar b&. item reddilus Irium quartafiaai •
sil^nis el ordei super uno molendino in Sant prope Benefelt.
/bl. 145 : Item (leinricus de Schönowe habet in feodo ab ecclesia Argenti-
nensi officium dapiferi cum suis altinenciis. nd quod spectant 7 agri viniferi siti in
Honisheim et viginti duo solidi den. de censibus. item habet has personas jure
bomagii raciooe dicti ofllcü sibi astrictas : videlicel Oötstmem de B^m&ntheini et •
ejus Äaties, Wemherum et Bertholdum mililes de Hdsem in Pfaffenhdm residentes,
Gerhardum et Burekardum mtlitea diclos SchArbe, LiaboicieillBrium, qui habet ofli-
Digitized by Google
LBUNSLEUtE VNP STRASSBUflGBIl KIIICHS.
cium piscaloram, ' Cfinradum Hunesvelt, qui habet redditus unius carrale et 20
sol. den. a monialibiis de s. Marco, BerthoWnm Hflsez, qui habet jus fluminis
Bnisre de ponte sancli Thome usque ad ponlein saiicti Slephani in Argentina, et
jus, quod dicilur herbrot. et nola quod predicle persone dicunlur ad officium dapiferi
» peHinere. item habet in feodo a dicta ecdesia «. s. «. u. *. », (sie continet regis-
trum domini Johannis episcopi «t est eciain sie dalum inscriplum domino Bertholdo
«piscofw).
/bl. 140 : Waltherus Spender mUes Argenlinensis, habet in feodo redditus
7 lib. (Icnar. Argen, in Iheolonio Arg. item 5 sol. in S])i!lelg8ssen. item de ofTicio
lo dispeaüuluriä 8 unc. et 2 capoues de quadaiu domo .•>ila in dem iruiiliove. que
quondam fuil Ellenbardi. ' item de qualibet ecclesia collegiata in Argentmu unam
candelam ia feslo purificacionia beale virgiois (sie oontinet r^islnim quo&dam
domini Jdiannia epiaoopi).
Item Waltherus Spender habet in feodo de ofGcio suo 3 lib. minus 5 sol. in
15 festo nativitatis domini, ilem in nativitate beali fol. Iii Johannis buptiste 16 lib.
minus 5 sol. de theolonio Argentinensi et 8 unc. denar. de quadain domo sila in
dem Ironhove juxta palacium antiquum et duos capones. item 5 sol. de quadam "
domo in Spitelgaase. item de quatihet collegiata ecclesia Argieolinensi in festo puri-
ficaoionis unam candelam (reg^rara quondam domini Johannis episcopi).
w Dis ist das Spender ambaht: 8 üntze und 2 kappen gant von Elonharles hvae
von der hovestal in dem fronhove nebent der pfallzen. 3 kertzen an Unser frftwen
tage der lielilniessen; eine zftm münster, eine r.h snnte Peter und eine zö sante
Thoman. wände ein biscbot hof het, so sol ich ymme dai> erste brot furiegen und
sol daa ante afanftsen geo, so dam gisset, was Irinas onch gezeppfet wurt zü dem
M sdben hove und der niht getnincken wurl» der sol vasa uxid win min sin» anders
enweis ich niht von dem ambahle.
30 Schillinge minre danne 20 pfiint hebe ich sft leben an dem zolle, der gont
drü pfunl von dem von Ralzenhusen und neis wie mariig pfunl von dem von
Ilunburg. das ander gol von eime bischof da.s nu-isleleil von den vorgenanten
jo pfeuingen. ich enweis aber niht, wie vil der zal si oder wie manig pfunt under
den von dem bial&m gange (regislrora domini Bertholdi sie oontinet).
Henselinns Steingesser hat z& leben 22 viertel getla rocken fai. 147^ und
weissen halb ein, halb ander» und ist das gCkt gelegen elswfischent dem galgen nnd
die dingloben zu Künigeshoven und sint der ackere, do man die g<e von git,
» 26 bi einander (tilso .stat bischof Jobanscs seligen registrum).
fol. 149^ : Jaoobus dictus Stoltzelin habet in feodo redditus duarum lib. iu
monelu Arg. (sie coiiliael registrum quondam Joliannis episcopi).
Gosse Sturme hat zü leheo von deu keubera au der Steinälrassen zu Slraiizburg
14 piüni gelte und cwo üntae und 62 cappcn (also ist es gesohriben geben bischof
« Bertholde).
t Kfi. OMk «m ma Xtd W. UB, UI, 36S, » g. * VjiL ÜMt mm IMl. ÜB. in, Si, 19 jf.
Digltized by Google
280
LBRmEUTB UND SnUSSBOMSKR RIRCRB.
Nicolaus dictus StAbeowcg et ejus fralres habenl in feodo 9 Hb. den. Arg. d«
ufQcio scultetatus in Argentina. item habent reddilus unius üb. den. de Iheolonco
ibidem ilem iu Bisfhovisheim 40 qnartalia siliginis et ordei oommiiiiiler. ikm
habent ibidem redditus 8 quartaliuin ejusdem frumenli et 9 unc. cum sex* den.
Aiig. item in MoUlsbeim 6 agros viniferos silos in uao sulco io dem EMdeitB]. •
/bl. iÖO : item unum agnim an der Scheoeraleigeii el unum tgrom ex alftera parte
vie ex oppoaito. item habent 6 unc. cum 10 den. item unum quartele avene etdno
quartalia cum trihus sextariis frumenli mansurnalis, quos den. et quod frumcDtum
t»!ü et heredes dicti Keralier dare tenenlur. ilem habent redditus unius libre et
uniuä sol. den. Rasilten, in Rubiaco (sie contioel registrum quoudam domini
Johannis episcopi).
Item Johannes dictus SlAbenweg. Gltus qnondam Hngonia dicti StAbenw^,
militia Argenlinensis, et ejus tnlma habent in feodo reddilus 15 quartalium siliginis
super sliira in Rorahe. ilem in moneta Arg. habent annuatim unam libram cum
duubus solidis denar. Arg. item habent in theoloneo ibidem reddilus qnaluor solid. Arg.
Ich Peter Swarber, ein burger von Straszburg, vergihe das ich nüt euweis, von
wehlmc berreu ich das giüt cnphahen sol zü l^en, das hic nach gescbriben Slat.
da von hab ich es von äeh enpfangen sft eime rehten leben mit der gedinge. vinde
idi einen henren, von dem idt es diatib rdit enphaben aol, das ich mioes ddes
gegen üch ledij.' si. und ist dis das göt z& Adrotzliovcn in der herren dingbof von »
sant Thoman die vogtip:e. do von man git 30 sli. gtllz und f) fiertel gellz halb
weissen halb rucken und uf lU sh. geltz 2& Zabcrn (also ist es gescbriben gebe»
bischof Bertholde).
Item Johannes- dictus Swarber habet in feodo redditua 16 quartolium süjgjms
apud Pfetlensbcim (sie contiMt registnim qaondam domini Johannis episoopi). »
fol. iSO*' : Item ego Johannes dictus Swarber, miles Aiig., ftteor me et fratres
raeos habere el detinerc in feodo a domino meo, domino Johanny episcopo Argcnti-
nensi, advociam in curia dominicali in Adeihartzhoven, de qua jam habebimus, in
redditibus 30 sol. den. Arg. et 5 '/a quartalium Iritici et siliginis cqualiter
utriusqoe el in Zabwnia, super quibusdam areis 10 sol. aliquando phis, altqnaado w
eciam minus (registmm domini Bertholdi ^iaoopi Arg.).
Item her Bcrtholt Swarber hat zfl leben das molysin an der münszcn.
/öl. 151 : Item Gcrhardns SchAp miles liabet in banno BisdiovisLeim prop«
Rodesheim viginti quarUliuin siliginis el ordei equaliler cum duobus sextar. ileta
redditus duarum Uhr. minus duobus sol. apud Byschovisheim villam prescriptam el ■
apud sanctnm Leoohardum. itm reddilus unius lib. super coUecta febniar. ia
Criegeabeim prope Altdorf.
152^ : Dis sinl die Ichcn, die Rödulf liern Rftdolffes seligen sfln von
Vegersheim von der stifl z(i Straszburg zfl lelien bat und ouch enpfangen hat:
dem ersten 6 lib. Baseler gellz zä Riilacb. ilem 3 pfunt Stroszburger gellz zö *<>
Minrewilre. item zfi Northus 14 viertel geltes rocken und gersten. item 4 lib. gdU
Digitized by Google
I.KHKSSI.Kt TK I SO ^^TllAJiSIU RCKIt KITiCHE.
2m
zü Kiinigeshoven. ilem zii Slrus/.hiir^ 7.i\ Rosen 5) ünlze gcUz und 2 kappen, ilem
zu Ilusbcrgen 10 ünlze {^i'llz nf dos gut von Scliowcnbuip. fol . : ilem rin
f&der wingellz z\\ MoUisheiin. item eine malle uf der kuilziche, dic da heissel dns
geräte.
» Item Johannes VOliadiin habet in feodo 63 quait; siliginis et oniei de decina
laycnli. rpie porlinel ad ecclesiam iiiferioretn in Ilitlcnhoim, quam priiia habuit
Hiirckurduii de Ilillonlu-ini arniiger. ilem reddilus imins lih. den. in Blidiswilrc.
ilom in Driiuhncli reddilus uiiins qiiarlalis siligiais et aliquos fruclices ibidem (sie
cunliuel registruui (j[uondara domini Johannis cpiscopi).
M GrafU) dielus Waldeaer el Bertschions frater eins habent in feodo mediam
parlein miam in eaatro FrAndenslein. föl. t54 : eum vinois, lignis, pralis el aliia
suifl altinenciis qnibuacanque. noia quod istud feodum, quod qnondnm dioUia
Waldener et pueri fralris sui liiil)iii n)nl, oollalum esl por dictum Uerllioldura
episcopum Argcnlinensem Nicoiao diclo liwckelin in der Trftsengassen, civi Arg.
15 (sie contijict regislrum quondam domini Joliaunis eptscopi). ilem Berlboldus Wet-
dener habet viUam Hartmanswilra aibi (italo pignoris a domino Bertholdo episcopo
Ai^entinenai pro eerte peeanie aamma obligstam. item dielus Waldener et poeri
fralris sui haut zQ lehcn von dem bislümc einen garten und ein hus, das bi dem
seilten paarten gelegen ist, ander muren bi der Juden kircbhof (also ist es geschriben
» geben biscbof Berlbolde).
/bL i54 : Ilesso el Anahelmus miUtes, «dvooaii de Waaselnheim, babenl in
feodo item unam cariam in Carecio dictam Adelharlxhofen. item 4 lib. de
areis in civitale Acg. (sie continel registrum quondam domini Johannis epiaoopi).
Ilem Johaus Ilavcner, ein cdelkneht von Wasselnheira. hnl zu Irlicn
ir. foL / ; item z& Slraszburg von einer owen 4 unc. Slrasseburger gelU (also isl
es geschriben geben bischof Berlholde).
W«iiber Wenaer et ani ptinii habenl in Itodo ajqpud MoUisbein 3 agros vini-
feros vor dem beigtor. item 4 quartal. reddit. ailigin» et ordei minua duobos sextariis.
item reddilus quinque unc. den. apud SaiMstum montem (sie continel n;gistrum
M qnondam domini Johannis episcopi).
/bl. i'tO '. Welzelo Marsilius, Ilrintzeman sin brudiT und Ilcinlze sini's brud^r
sfin haut leben 8 ackcr ligent in dem brülch ztü Fulbürgclor. ilem 1 lib. pfcninge
gcllz uf der m&naaen s& Straasborg. il«n awei pfiint geltes uf dem solkelre s5
Straaiburg 28 pfeninge minre {sie oonlinet ete.).
as fitl. li)7 : Johannes dictus de Winterlur de Argenlina habet in feodo reddilus
duarum lib. et octo sol. cum qualuor den. de Iheoloneo. item reddilus unius lib.
el quindecim sol. den. in monela (sie continel elc).
Ilem Conrdduä diclus de Winterlur, thcolonarius Argeui., hübet iu feodo duos
manaoa, quorum unus dicitur des 66ders h&be et alius dca llollzappfels h&be, aitos
« pnpe Gravenhuaen. item unum pralum aitum in banno Tille Wubelaheim dictum
Walhesmalte (sie continel registrum elc).
fnL ; Her llcinrii'h von Woirii;;Hif;<'.sbciiii liol von der kamerion die rebcn.
dem man sprichet das Rot iu dem banne Woltgaugcsheim, und ein banwarlenlüm
IV.
30
282
LGHNäLEinrE UND STRASSBUACER KlACUe.
in dem banne zA Mulziche. und enweis niA, obe es von i'ich rüre oder von den
lierren von Vinslingen, ich hahe ouch zft lehcn von iedenie tümc zu Slraszbnrg
zwu kertzen und lAt iegclichc kerlze eioea vierUng wahsses (also ist es geschnben
bischof Berlboldc).
Reimbdt Vftltsehe gennal Bikgea hal dis gQl zft lehen [s. r. vf. ^«m« M- i
potitkrim wd Lingolsheim^ ein^eiends Besekreiiimf] («bo ist et geachriben geben
Usehof Bcrtholde).
foL ffio : Item Wetzel Marsilias bal £& lehen TAabdi und das dar s& bArel
Hlib. gellz (5 d. minre.
Iletu 10 »etiler baber geUes und 45 b&nre geltes und lÜ kappen gelles, db ^
lehen was Cftnen HunesfeU und lies der es bischof Bertholde uf und leh« es dasft
male WeUel lianilius.
/&/. 160^ : Burkardus diclus Zorn, miles Atgentineosis, dioUis de Hagenecke.
lialjel in feodo in banno ville WeUelshoim cpntum scados vineanim contiguf sikh
Ol ilictos vulgariler der Nmve borg, ilem babel in villa i)redicla unam domum diclaui ü
daä Sutuerbusz cuiu |>crüueuciis suis silam prope cimilerium tendentem ex mm parte
untK an den graben el ex alia nntae an das Drolle huas. it«n duas domos lilas
ibidem prope l&bium, quas inbabitanl dietus /"ol. ißli Henserlin et diolns Bauer,
ilem duas vioeas pertinentes ad domos easdem. (sie oonünel registram quoodan
domini Johannis cpiscopij. ti
ilem Nicolaus dietus Zoni, scullelus Argenlinensis, liugo Iraier ejus et fiUi
fralris corum bubenl iu feodo 18 lib. den. aunualim iu tbeoloneo Argeuliueosi. item
4 lib. de Judieio. item in Geupdbdicim 38 quartalia siliginis et ordei. (sie oonlinet
registrom qnoodam domini Jobannis episco|ii).
Ich Jobans Zorn und minre gemeiner hant zö lehen 18 lib. gelles an dem zolle, m
ilem 7 lib. gelles an der niünsze. ilem 1 Hl), geltes an dciu scbullbeissent&me. ilera
bunderl schonckebechcr geltes, ilem lOÜ scbeiickehetlirr git Ilug NÖpelin von einie
bovestal ul dem graben und stoszet der Nepelerin busz binden dnif, das da vomao
Ul gegen dem spital zft Strassburg (sie oontinet etc.).
Ülricus diclus de Kenbdngen miles habet in feodo spud AdelnboTca reddilu u
27 modiorum diversi frumenli. item reddilus trium sol. den. Brisgogen. et UDtin
puUi. (sie continel regislrum quondam domini Jobannis episoopt). *
> In dem Üleutr- mid läiMkiutfknfi$ler mu der Orteium, dg» im dm LirnrnngitUr tü^tuMi*
itt, keUU t$ fei. 116 imttr QfMmrf: «Iton Oflvubarg alitsig naadt aodi fauit tillMn, dw Iwt am
da her ge>n vii^r m.irck hcrn Ooszf f'tiinii und der zol igt da her gelegen nmb zweutxtg pfaot m
Straszbnrger und von dvui i>€hultheiüi>i:a ambahte zehen rnarck oarh lant silbors und die gültc vo»
den mülen nnd den hnbem Vftn den nssborgWIL * . . .
/ri. iJ6 «Item OmulMin 82 ff s& smMa liten in den jara, da liat nao da Iwr gen d«a fM
miafcwm adiB pfiuL >
Digitized by Google
NAMENREGISTER.
Amt AyjWcr M wh* fewrih» JBiiitfiM-OrwidWKMii wir I« eralM JtaMfe MfffciMtt; «••$ dM M
Aachen Orh(> 24.
Achonheiffi Claus von ä34, 7.
Adelshofen Adclnhovr n Adolizhoffcn Adi oltzhofen.
Rbgegangenes Dorf zvischeaStiaPl>arK and
Kunigshofen — 227, lISi. 97S, 29« 878, 2b.
2H1, 21. a82. 30.
Lokal ihtt : d«r HemB DiBdiof Ml SM,
iiO; 28.
Alsatie anperioris Untgrann t8l» 86^
— inferioris S64, 30.
Altdorf »a 0. Mobbeim 898, 9. 280, 87.
Altheiiii u Zabern eccleti» in — SW» tSt
Ammelaog Hans 61, 89.
Andbii Aaddftlw, VMim w. Bm 887, 9).
Annweilcr Anewür 22fi, 14
Anahclin. Vot;t von Wasspltiheiin 281, 21.
Apfoltirju:kiT y) 277, Hl.
Annbnister Conrat b6, iiU.
Conrad — in Brandgassen 61, 9.
Connd — Tor d«m Pfennigtnrm 61, M.
Afoldiditt AtratilMiiii a. HoMmib STfl^ 10.
B.
Baden 62, 1
Bupfeanig B&l« 23^ 18.
Bmct 982, 18.
Beatrix (Fran) 235, 29.
BeB«r '2A% 17. 263, 11.
l.Mohi - 275, 17; 25.
BenfeUl Benefclt n. ö. Srhlrfti-tadt 273, 12 ; 26;
27. 27K. HC.
Lokalitäten : des Biacbofs Hof zu — Hi, 18.
Berer CkuM 909, 87.
Bwglwin «IL Bmt 98&, S; da PriatteT tob —
S86, e. 987. 87.
Bvlin d« fHb, 9B.
Berse Hans von 51, 24.
Letziiu von — 51, 9.
Stehelin you - 2M,
Berstotte Johauucs von 19ö, 41.
Betsenger, der Metzger 266, 8.
BatiiBgMr Johaaaea, Malar 813» 31.
B«nra»tein, Ruin« in d«r Pfal« w. Bergzabern
41, 36; 41.
Biotenheitn Bbtentit im ii. w. Uoiaheim 2H, 44.
Bilde Sifridns, mil Arg 2Vi, 84.
KHong JofaMuiei 270, 16.
BiwIiSfe von Stnlboig :
Bochock Bcrthold Ton [1328~i:i'>'! auf fust
jeder Seite im Verzeichnis dir Lrliiibltule
der Str»('burg.r Kirrhe 268 ff.
D&rbheim Juhauues vou \130ti—13L's\ ebenda.
Lichtenberg Konrad von i?r,i I JH!)] 878» 4.
Büren Otto von [1064-11001 4, M.
Stahlock Hciarieh Tun /MO] 4, U.
10, 8.
BUchSflkbe B«unte :
Borggrafen
Egenolf 44, 30.
Gfintbcr 263, 24. 864, 1; 38.
Wilhelm 26Ö, 1.
Camerktins, olfichim camerariae, qnad kahant
QAatber, Bnrggraf 864, 1.
Jotnaaea BorggraTe ^6. 13.
vom HavM (da domo) Sifrtd 864, 6.
die Kinder WaUlMn de» SobaKhailHi «4, &
Wolfgangesbcjai Hwaridi ud JohaaDaa ton
264, 4.
Dapifcr, ofHcinm dapiferi. qaod babtiat
der von SchAnowe 263, 18: 80; 28; 88.
Heinrich von SchAnowe 878, 38.
Oanther, Borggiaf 868, 84.
Walther, Schnltheiaa 863, 36 ; 35.
H&rschalk 26.-), II. 884, 87.
Egenolf 263, 34.
von HbBebarg-877, 87.
Digrtized by Google
284
Bischöfliche Beamte — Kronenbar^
Pinccrna 2iU. .15. 286, 8. oüeivai pmeernac
qaod h.'ibcut
Minuhard 2»»3, 2«.
Walther der Waffekr voa Bischovisheim
263, ao.
l'hilipp von Ratzellhusen "JUS, 32.
Srliultlieir
Walthcr 263, 26; 35. 264, ö. m, 11.
in Rischofsheim 269, 37.
in Beienheim 234, 44.
SchulthoiPcnttim
iu Bischofaheim 872, 7. 278, 22.
in Hatag 271, 2. 978^ St. 41.
Vtete
Dietrich von Heriogheim 870, 11.
Ton Was'if'lninnin ^1, 21.
ZoU«r
Huuticli fOQ Mälttheim 830, SS ; 2«.
Conrad tob VliiUitiuF SSI, 88.
BischohliriiD BiidiOTMlwIoi ByHchovisheim -
BitelihMiii hn Slalbaig 227, 6. 263, 22; 27.
266, 29. 270, 8. 272, 9; 26
LokalitAten : eine matte za B., die heiPet der
Pfeiler 263, 16.
= Bischofsheim sü. ö. Roxheim 280, 33; 35.
Welches von l.ml. n ' 235, 12. 263, 13; 15; 31.
265, 36; 37. 2ii'.K U; 37. 270, 34. 272, 7.
273, 1. 274, 3. 275, 18. 278, 82: 980, 81
Blaucke Pateriunn 20Ü, 3.
Blislieiiii BMeiuhelin 878, 18.
Blemuiit, der Metzger 266, 14.
Blenckelin Johannes, Brmiger Arg. 269, 22.
Ulidc die von 288, 12.
Bliemwilre, «Dg^pnigtoM Doif sü. Colnuur 281, 7.
BUIberger DieboM 51, 2b.
Bli'uiifn.'.we 2,33, 2.3,
Juli. mm.» — 269, 5; 9; 11 ; 25,
.TiilKinnes — , detiscn Sohu 260, 85.
Hillung — 269, 5. i
Ilug — ".-'fi't, 11. f ünider de» altera
Johannes — JÜ^J, 11 ( Johttiuies.
Otlelin — 269, 11 1
Iteinhoid von — 233, 16,
Bock
Clana — 2S7, 4.
Hm — 887, 9.
Joh.iniics — 234, 11.
Lirich — 233, 22. 237, 9.
Dlrich — , der Jan» 234, 0.
Ulrich — , in Brandguae 834, 10.
Wolfhelm - 51, 8.
Bockeliii Bfttkclin 25.
Bernhard — 2.'i4. 25.
Nicolaus - 2R1, 14.
Boppard Bo( li]i;irt( II Iii i Cohlenz 226, 22.
Bnindeck der Bnutdocke ^ S». 233, 48. 262, 20.
869, 17; 1«.
neinbold - 26, 44 ; 45. 33, 38. 44, 29.
Breusch BWischc Bnifcca 9. 11. 33, 3; 8. 44, 34.
I6(), 29. 166, 6, 219. 7. 232, 3. 863, 81. 267,
19; 20 271. 31. 279. 3
Broker
Cuiirad (Cuiirtt) •- 44, 36.
Wctzel — 27, 39 ; 45. 87, 87.
Brucker Peter 53, 3.
BrnderthBl 880, 6
BrftneclM 868, 9.
Bucheck Bei-thold von, Bit^chof SfnAmg
B. Bischöfe von Strafbarg.
Bnchsner Claas Friedrich 51« 23.
Bonuuui Clau ^ 39.
BnrggaT« JohnaM 876, 13.
C. K.
Ka^eneck Kagenecke Kaigeneg
Anselm von — 237, 1.
Kunc von — 44, 31. 272, 15.
Erbard von — 234, 4 262, «8. 265, 31. 230, &
272, 19.
Gosse von — 237, 6.
Gosselln von — 4b, 28 ; dessen Sohn, DoBkcfT
von S. Thom«!» Ah, 28.
Heiiselin von — L*ty. ■>y\.
Johannes von — 2.15. Hl. 237. 33.
Johannes vnn — dci junge, Meister 209, 34.
Johannes von — , der Hofmeister 237, 4,
Johannes Hnnesfelt von — 234, 6. 2!87, 8.
Nicolaus von — 233, 33. 287, BS.
Reimbolt von — 2.34, 5. 888, S7.
Thoman von — 51, 8.
Kaltenbrunn Kalteobiini dicht bei Mölsheim 877,
5 ; 20 ; 33.
KaltSwe Kaltowe, /oller von der s. unter Zoll-
kncchtc.
Knppello anf dem r. Kheinufer gegc-uübcr ßheiaau
274, 30. 278, 14.
Kehl Keule, vetiu pons «pod s. Str&Pbarg, Br4ckeiL
Kelbin (Ftra) 875^ 13.
Kember 28(), 9. s, aach Molsheijii.
Dietrich -, mil. 274, 37.
Kenlzmgiu lUriih von, mil. liS2. 30.
Keppenbach Johannes von 272, 28.
Kestenhok a. w. SchlvHatadt 861, 8. 874, 6. fO,
I 13.
Kinzig Kintziug 220. 21. 274, 9.
Malte anf der — geoanat das Oarlkte 281, 4
(kleine
Jo!i;u)iies — 272, 33.
Claus — 272, 33.
Kleingcdank Johann, ZoDar SU lang & Peter ■.
nutet ZolUcaecbte
Cleinhans, Hflmmebtar 181, 16; 87; 36.
Clobeloch Klobeloch KlobetSoh Knobaloch.
Claus - 233, 17.
Hans — 2;«, If^
Johannes — 23,!, m, 6. 237, 37. 240, *
272, 33.
Klcinclobcloeh Keinbold 236, 7.
Closcncr von Rufach s. Rufach.
CoUenz Kofaelentie 226, 20.
Colmar
üiiterliüdon, Klosfor zw — 270, 13.
Cöln Colin i:>2, :W. 22^, 17.
Königshofen Kunigcsboven Khuingcshovcn 144,
12. 227, 7; 9. 272. 21. 279, 34. 281, 1.
Lokalitäten ;
Dinglauben zu — 279, 34.
des Rischofü gebr«tt« in 872, 80.
Con«tiuis BO^ 38.
KriegMheim s. Qricahcin.
KronenbQrg Zoller aa a. antar Zollkmeohl*.
Digitized by Google
Kttnheim — Qxiesheun
9B5
Künheim KAnheim n. Neabreinsli 878, 38.
Kuriwgel 871, 17.
GSiaeUn — 263, 29. m, 81.
Johannes — 63, 27.
KiiHoU m 14.
Jnliaiiiies — 234, 86b 837, 48.
KoBoItin 'JM, 11.
Kattolabeim KltBdsli«im 0. WasselnlMiiB 87^ 89.
Dacbsfi'iu nabichenataiii 9. Mobh«im 988, 16.
271, 10. 21b, .HO.
Dahlonbcim Dalheim q. VoUiviai 864, 16.
D>Ufik«r 211, 80.
Oambueh n. Scblcttstiidi 881, 8
Danrifi s. Tanris.
DenUin (Frau) 270, 2.
Dwoho l'eter 266, 15.
Denalnbach «. D«ttltiMb«cli(?>.
DottlinslMeb a DandnbMb im obwn B«iiebUwl
880, a&
Dick« Heinrich von 869, 1.
Ilicmiiriii iFl'.lu,! 2(^3, ^
Dietmar iluaincu», luagister 267, 41.
Dietrich, Zoller am Waiser 228, 11 ; Ifi. 229, 21.
Dietrich Henselin, ein MeUger, Zollknedit ontor
ZoUkncchte.
Dietrich, Vogt von Ileringheim s. nntcr Hergheim.
Dietrich, Vogt von Wassclnhoim s. unter Wa«sclu-
heim
Diiigstu iiti Di'ingensheim n w. Stral^borg 221, 6.
Dirlin ( oiiiu'l. Edelknecht V. 8eh«ruRii 268, SB-
Dossenheim Hug bö, 39.
Ortttelmann, Zollkaeeht u der gedeckten Brilok«
a, mitex ZoUknecbto.
Dtöienlieiin lobuim von, mU. SU. 870, 4.
Pumphieter Thampbiotcr, »Mfimttthoilda Kilvhe
bei Mölsheim 277, 11) ; 32.
Duntzenheim
Fritscheman von — 41, lö.
Johannes von — 44, 37.
Dürkheim Johune» von. Biacbof trom Str«9biurg
e. BiicMfe.
D^rningen Bnrkard von 262, 3«. 269. .fl.
Düttlcuhcin) sü. w. StntFburg 273, tJ; 15; 2ö; 3ö.
E.
Eckbolaheim £ekeboltsheim w, 8tiii8barg 887, ft.
276, &
Rck«rich JohiHines 212, 3.5 ; 48^
Egenolf, der Bnregraf s. hiscbOllJebe Beuntfl.
Egcnolf. MarschalL desgl.
Ehcnhi'ini Nieder— sü w. SlraPburg 272, 40.
27.% 8,1«; 22; 25; 30, .s:, U). 274. 20.
1 ■ 27.-), :i4.
Dorf w. von Wcithofen
Ehl Elcy bei Bnftld, Uuti
Elbenibnt
874, 88.
Ellentaacd 819, It ; SO.
JobwiiMi — dar ilteN U, 88.
Endingen Ibm BaHbmr von 51, 4
Engelbreht Clent 198, 88.
Ensheim sfl. w. Strai>bnrg S6&, 88; 34.
Epfich Epffich sü. Ehabeim 863, 88 : 86. 873, 8;
32. 27^ 84.
Erbe
Bernhard — 271, M.
Claus — , dessen Hriidfiiiohn 971, 38.
Johannes — , Ih-rnliuiiU linuliT 871, 38>
Johannes — 20, 33. 21, 32 ; 40.
Rcimbold — , Herr JoDMUMt Brben Sobk ftb«r
Brensch, 44, U.
Gros Erbe 44, 2fl.
Erbo oltr» Bnuaun 836, 87.
Brtwter de Rnbiacw Jeeoboe dietn e. Bofoeh.
Ergershcim n. 8 Mohbeim 868, 86. 87t, 18.
277, 37.
Eschau EschOwc gft. Strapborg, Klottor 887, 83.
EsmUa m, 17.
F. V.
ValkeneWn Wilhelm von 834, 18; 13. 237, 19; 81.
Fegerebeiai Vegeraheim ai. w. Straf butg 880, 88.
Rndoir von — 280, 38.
Sicgjfried von — 26, 38; 48 t
VeHin, Fürsprech. 84, 18.
Veuileiiliuini 11. Str.'il'ljurg 227, 6.
Viiutingeu Uerreu von 2b:f, 2.
Fleckenatein Heinrich von 878; IT,
Voltz Peter, der ältere 61, 94,
VeiUcbe Ffiltuche
06tzo — 2711, 24.
Ung — 2M, Jl.
RcinboM — genannt Bikges 888, 6.
Sigclm 234, 19. 237, 2.
Vftltschin Jüli.tuncs 281, 5.
Frankfurt Franckenttrt ld8, 80. 886, 16.
Freiburg Reinbold dar Utarta, barm Bambolda
F^iilin, von 44, 86.
Fildelich
Nicolaus — 276, 4
Fritschemann — , dessen Üroder 276, 4.
Friesenheim sü ö. Bonfcld 273, 8.
Frändeniteitt eaatrom 881, 11.
6.
üeispolzheim OeispoUzhcim aA. «. Stralbnn
271, 23; 27. 282, 0; 28.
Gerbot Haus 51, 9.
Uirbaden. Rolna «. Bodieim 884, 4L 876, 6.
276. 11.
Gräfenhausen Gravenbnsen am rechten Bbein»
Ufer sü. ö. Rheinau 274, 30. 2><I, 40.
Localitüten :
des Oftders httbc prope — 281, iW.
des Holzappfcl.H hfkbe prope — 281, 39.
Qrbneban, Loch, M^chc Staden an —
874, 30.
Oreni!f1')rnch w. Uosheim 278, 16.
Griesheim Kriegesheim n. w. Straßburg 227, 5.
273, 31; 4Ü. 2S(^ :i7. 282, 43.
Lokalitäten; curia dicfa dingbof in — 273,
81, 42.
Digitized by Google
2K6
Orof Brlie — Iieiuwel
Grat EiIm «. Erbt.
Qrastain
QAtso wn — 15, 24. 47, 8 t 270, 27.
Hans Ton -- 23;?. 10.
OrftnwftU Heuinch 3.
<jn»;enhciin Gftgcßlieim IwitehtB SbtllNUf und
Zaberu üß'i, 12.
Dietrich von — 270, 88.
Hugo Ton — 27U, 35.
O^thwr, Borggraf, Dspiftr 9. onter UtchAfliclic
(HurUler Camelin 262, IB.
H.
Hafener Havcncr
Johannes — 235, 15. 981, tt.
Metxe — 196, 30.
Bafeners Kinder 23.S, 13.
ibigonu UaganA UftgmAw« 811, 4 m 12.
Hutattatinilw — wilra «. Bmiiilieiai 981, 16.
Base Walther, FIMadiier n & Thomu 45^ ü :
32. 46, 6.
Ballstädt IladstaJt w. Colaisr 970, 18L
L/tioia von — 270, 37.
Wernher von — 270, 32.
Conrad von — , dessen Sohn 270, 32.
Lokalitäten : in der LMm 270, 39.
Uaasbergen Hagesborgen Dr^bugesbergcn 227, 5.
281, 2.
Lokalitäten: curia clanstralis in — , dicto der
hof von Dalmasaingen 274, 12.
OntcrluHubMrj^ 986» 86. 96ö, 3ö.
HalgmtBin
BrlM w».- 96», 10.
Erb« troa, — dünft 8«1b 980, 96.
Heinrich, ZoUkoMht im Zoltkiiller r. unter ZoU-
knecbt«.
Hi'inrich, /ollkstdt 10 Alt BL PatMT s. unter
ZoUknechte.
H«ntiriag Wenher 44, 84.
Herbolzheim Herboltzhcira eü Kr!«(<>ia 963^ 93.
Herghehn Heringbeim n. ö. Rnfach.
Dietrich, Vogt trau — 916^ II.
Hermotsheim
\ll)trt von — 234, 42.
(»i(fm;iii vtiii — 270. 41,
Ottenian v(jii — , Sohn ilch vuistorbeiMlt Ottt-
manu von — niil , aiiniger 271, 8.
Waltram von — 27ii, 41.
Huap, Vogt TOB Wusalnhum aater W«Helnf
Hetzel Marens 1«, 7 20, 37; 44 22, 43. 44, 88.
Heven Rudolf vuu, Cu&toä l.'3ä, 14; 35.
Hirxlach 33, 27.
Uohanborg Hohcmbarg, Kloctw aaf dem Odilien-
borg n. w. B»cr 997, SQ.
HohoDitaia eaatntni, Ridao n. w. HaslMb 971, 90.
Bnrkard tob - 266. 6. 27 t, 29; 36.
Hfti<-r
CanzvlLii — 44, 35. 2.'i3, 47.
Thomas — 'J.'U, 4*;.
Uolzheim Boltzheim sü. w. Slrasabarg 227, 16.
278, 33.
Hönau Hfinowe H6nAwo hn QroPhcn. BmIw ■.
ö. StraPborg 211, 2. 227, 7 ; 9. 278, 2.
Hönheim HOuhcim o. StraPbarg 227, 6. 263, 21>.
266, 2y. 279, 10.
HowentoBser
Symund — 271, 22.
Slehelin — 271, 26.
HAffelin H^ffeli
Reinbold — 47, «.
Kcinbold — , mil. 15, 23. 27<;, 37.
Boiabold — , der »Ite 209, 37.
Bonbreelil 66, 86.
Himburg HaiiebnrK
der von — 21ii, 29.
Dietrich von — 265, 12. 271, 17.
Fnedrirh von — 262; 30.
Miirschalk von — 277, 67.
Hanrsvclt, Huncsfclt
Conrad — 279, 1.
Cftne - 271, 15. 282, 11.
NicolauB — 271, 10.
Häna HutoMim 866» 6.
Wemher von — , miL 278, 41.
Berthold von — , mil. 278, 41.
Hattenheim Hiltenheim sü. w. BwloM JBl, t; 7.
Barkard von — 2HI. 7.
I. J.
Jngehorne Dumman 212, 43.
Jcckelin Johannes, Zubolcr» TochteraiMll 2ÜC^ 31.
Jeger Jäger, SladlKlnr«iber «S, I. tü, 85. 1«,
«; 14; •-'■>; 33; 43 m. t ff
Jeger Jobans, Sohn des Oberschreibcrs 156, 30.
Johannes, carpentarins 277. 31.
Johannas in Kalbeagaaea 888, 27. 286, 8».
Jobaaoet, Deebant von a. Tbomaa, röitaat ai
Rheinau 45, 24. ,
Johannes ultra Bruecam 236, :)6. |
i Ilteuheim. Utcnhcim w. StraPbtirg L''27, 16,
Itlenweiler lt«a«ilre Barr, Kloster 227, 22.
8. Indod pnwbenda 968, 1.
Jnnge
Chos — 837, 10. 272, 8; 13.
JohaimM — 984, 90. 871, 87.
L.
Lagclwesch 270, 17; 19.
I I.ampertheim n. w. Stnibnrg 997, 16L
Laiidsberg Landesbei^
Albrecht von — 972, 37.
Eberl in von — , armiger 273, 38.
Egenolf von - 273, 14 ; 24; 34.
Erbant von — 874, 80.
Gftatlier von — 9m 6 ; 99.
Jobaanoa von — jAlonraita Soba 978, 87.
Wallbsr von — 978, 16.
Lappe Reinbotd 235, 2.
Lenoz«»! Fientfel ^
I Clau.'. — ,'tl, s. 58, 98.
I Hans — 234, 23.
I Rftle — , deuitt Bradar 881» 98.
Digitized by Google
Iienta^lln — Muttig
SB7
Lentzelin (a Lmtwl ?)
Hans — 237, 8.
RAle — , 5(111 Bnider >37, 8.
Rulin — U, 35.
8. LeouliArdas n. v. Ottrott 28<\. 3ft.
Lioktanberc Koand von, fiiicbof von Btntbarg
Liebenzeller UdbeoMlbtiaa S98, 4S. 996, SSL
278, 42.
Ileilcko, filia patioi Litb«iiMllMii Sfl3, 48.
236, 33.
Reinbold — , armiger 274, 4.
Lingohheim liyngalvisbeiiii &ü. w. Strasburg 227,
16. 282, «.
Reinbold nnd BAldelin von — , amigeri 274, 14.
Linser CUns 61, 10.
Lorentz, Fürsprech Si, Ii,
Lteelia Olrich 2M, 9.
IiDtoniw« dieht bä B^MH 90, SS.
M.
Malberg s.
Maler
JofauiBM (Hirn) — 268, 37. 274» 26, 31.
Nieobu — 874i 8L
JohaiiBM — , dMMii SoliB S?8, 31.
Johannc!>. Nicolwia, MoysM — , GabrlUlnr 278, 7.
OertruJ gi b. SehMmiuuni, dereik Mottair 2W, 1.
Mansse Albn-clit. Mtisler 209, 35.
Margarethe zum Turme 236, 26.
Ifarsilius Wetnl 202, 51. S7l, 18, 881, 31. 882,
8; 12.
als Meister 209, 34.
Ueintxemaai — , aein Bruder 281, 31.
HeialM — , «Mut Bradua Solu 281, 31.
IfatmkttM aft. Stateia
Beniluud von — 837, 82.
Johans kynde von — 234, 17.
Maximilian I, deutscher Kaiser 53, 32.
Megede Johannes zu dir 876, 38.
Meigenblbt 274, 33
Heiger
Barkart — 167, 2; 18.
Claus — 209, 36.
Hunridi — fiS, 3.
flrater dieti Hamlialk da infSnriari Buabergen
265, n».
Menserlin 282. 18.
MerckeleHa di« 236, 87.
Merswin
Blae — 236, 1.
Hans — 235, 40.
Metzger
WÜlMlm - 26(H 18.
WMm - dar hmt«. AniMiator 800. 86.
MinttirUra (MelwUir) eingegaagMMi Dorf aSdI.
von Ammerscbweier 28U, 41.
Missebacli Pefer .'il, 24.
Mölsheim MoUtshoim w. .mraPbnrg 2(56, 30. 271,
24. 272, 5; fi; 10; Ifi. -'74. U. 278, l\, 877,
4; 24. 278, 39. 280, ö. 3; 27.
Kember von — 268, 8.
Conrad Plaff» voa — 262, 40.
.Mrtl (It r Nchfichsäter zu — 977, 18.
sacrisüi in — 277, 26.
der schaffcnoi- von — 271, 27,
SchsKcl»heiin der sfiu von — 202, 3.
Syniunt der Scliwabe 277, 11.
Wenser Johannes zu — iü, 25; 41.
Lokalitäten :
Bergthor 88L 88.
DraSdodh 877, 86^
Faaa diata» Qa«]!« 877, 84.
Aa d« Qamndaa 877. 1&
Aa daai HMkfwoM 877, 18; 88.
Nvwa Land« 277, aO.
Robehof 277, 10; 20.
Mosel Nicolana a. MnnwL
M&l dar Sdi8eiia&iar a. HoUiaim.
M^lnheim
die von — 282, 44.
Anna von Herrn Hoinrkbfl WitW« 886, 18.
BÄllel von — 2Hii, 24.
Burkard von — 209, .37. 8M, 88. 88^ 88.
hurkelin von — 23.Ö, 42.
Go8»e von — S.V^, 2.").
QroßhenReÜii von — 2.!:l, 12.
Heinncli von ^ 2;i2, 46. 286, 80: 887, SR
262. 3«. 275, 9. 23öl 16.
Heinrich von atAdtiaobar Zbllar iaU\, SOflL
23; 28.
Heinäe ¥on — 288, 7. 2.Hß, 13,
Johannes von — 44. 3a 212, 42. 233. 37.
2m, 46 275, 4: U.
als Meiator: 44, i.
Johans Ulrieb ton — 2.%, 20.
Walther von — 275, 15 , 20
Manheim zu s. Tlioroan Walilier von 2:43, 11.
— Bischof von 236, 13.
— Bischofs seligen aohn von 233, 9.
— von LaadtaMM Haiariidi von SOS, 10.
2H«, 11
— VOM Her lilxTjr 9;
Burkard von — 2,m, 1:1. 2.%. 10.
— von Richemborg 233, 8.
— in Brandgasaen Bnrluurd von 235, 31.
HUler Caan 200, 36.
Maller Cnntze, der joaga 836, 3^
Mhllcr Cüii7.plin s. WilstSdt.
Mnndolfllii'ini Muiioltzheim n. w. Strasburg 227, 6.
Eberlin von 2ii*), 18.
M6nszerin 277, 30.
Mninluwd
— , piaeann a. UadiSflkbe Beamta.
Bnrkard — 265, 8.
Tiebald Theobald ~ 866, 8. 87^ 88.
Mnrs«>! Mftrsel Mosel
Nicolans — , Meiatar 4, 18. 13, 84} 86.
Hans — 51, 10.
Hftadin 874, 83.
Matsig Mutzid. 271, 2, 272, 11. 273, 1; 2; 9; 16;
17; 36; ^2. 274, 23 : 25. 275, Iß; 25: 36.
277, lö 278, 82. 281, 48. 888, 1.
Lokal itüten :
der Birgel 275, 39; 41.
die diirren Winp^artan 276,
des Erben 21h, 80.
der Sand 2
175, 39.
Digitized by Google
288 Nape —
Kai'*' Nappo Nopc
Peter — 2M, 27.
Wilhelm - 233, 50. 234, 28, 237, 40.
Nein, Sebwactor Grade di« 866, 8.
Kepe!«riD die 28.
Neppelin GroPjohana 196^ 15.
Nessehart 2:W, 29.
Neuinahl Novam Molemlinum bei KeU 274, 8; ».
Nicol Rcinbold, mil. 27ä, äd.
Nicolaus ünder kftflAlen 233, 36.
Reiiibol.l , sein Solm 44, IVi.
Niedcmuiiotui N> Juriuiltnster w. Barr 227, Iii.
NiiHlerwcsel Nidern Wesel n 23.
Niffero Nnwttbeim i&I, 17.
Nftpelin Hng 282, 87.
Nci'dliiiiis.'ii Norflms n. Erstrin 275^30. 280, 4t.
NovQin Molendinuin s. Neumühl.
Nürnberg Nftrremberg 22f, 21.
Nnssebengel Jckelin 23», 22.
Nyvcrtthciin s. Niffem.
Ü.
Obreht Johannes 233, 13.
OfTenburg, Orosshenogt Baden 2H2, 39.
Ofnrilre fOfweiler) AlbeHoa de 276» 10.
Olswilre s. Orschweier.
Oppenheim 22ü, Ib.
Orschweier Olswilreii. 0. Qebweiler 274, 28. 878, 10;
Lokalitäten :
das loch m 278, 11.
der QranbMh 276, 17.
OsUtofen Oethoven n. 6. Holtheim 271, 38. 278, 13.
Otte Friedtrif l, iM, 34.
Claus — 2i>2. Xi.
Heintxemann 23(, .3.
Nicolaus — , mil. 27ß, 7.
Otto, Bischof waSinnmg Bieehöfe von Sbnih
barg.
P.
Pwihliii PMilin PuiplwtiD Fanfitiae 233, ISi
Bnrghart — 22, 32; 44. 25, 34; 43. 28, 43. 27, .'(0.
Johannes — 44, 33. 233, 30. 23fi, 41. 27(5, l'J.
Pnnlilius s Pnnfiliii,
P(!affe Conrad s. Molsheim.
Pfoffenheim d. Biifiteh 278, 41.
PfkfbnUp Piüfoiil«b F1wffenl«p
Connd — 878, 26.
Gnua — 9BI, 11.
H. - 86.
Hewe - 831^ 85. 897, 8; 48. 876, 881
Jolwniiei — , der Mteste, Heister 209, 84.
Pfefifcrsa.k 2Tt, :!:!
Pfeüishc'iin Pfettcnslieim n. w. Strasburg 280, 20.
Philippus 2ü;i, 33.
Phina, domicclla 267, 18.
Pomponios 49, 85.
R^fach
R.
Rat«Anil)uiiHen Ratzenhnsen RoCXCOhiiam
die von ■ - 2M.^. 17 27«, 2H.
Kgenolf von -- it!.'), 10.
Philipp von — . inacenut 263, 3S.
Rebestog Rebt'Kt<i('k
Ooue — 237, 7.
Henielin — in M6nsterg«nen 934, SSL
Johannw — 27«, 2H; 3U.
Peter — 968, lä
Petermuin — 276, 3ä. 277, 7.
Reimboldelin Beioboldelin BeimbAldAlin
Baf«kut — 28, 37 ; 47. 44, 81. S8S, 85.
Cftne — 277, 3.
-, Sohn de« Cflne — 277, 3, 10
Reinbold — 20, 41. 32, .36. 4Ü, 7 ; 2.'» ; 40. 51',
:il 233, .35. 26?, 14. 271, 34. 277, 1,
— dir alte 270, 2K.
Reinbold s. Freibarg.
Reinbold nut«r kAfl6ten herrn Niclans Sobu
s. unter Nicolaus.
Renchen RheinicheiiB, Qrofhen. Baden d- Stnf>
borg 289, 6.
Nicolaus von — 44, 32.
Renner Hans, der ältere 51, 9.
Bhein Ryn Rln 24, 20; 27. .33, 28. 128, 4. 147, 7
211, 2. 219, 5. 220, 20. 246, 23. 273, 3.
Niedere Fähre an dem — 272, 39. 274, 2.
Rheinau Rinaneia Binowe RinAwa n. ö. Schlett-
sudt 271, 11. 878, Ii; 87. 875^ 18; 84. 877,
8; 36.
Bertbotd von — 871, 19. 877, SS.
Bichter Ribter
Eng — , MeUter 22, 29. 44, Sa
Konrad - 196| 88. 196, 8». 934, 861 237, 41.
268, 39. in, 35. 877, 8.
Konrad — , Srhöffcl 240, t>C.
liicthcim vou n. Katherineii die von 26«, 19.
Riff Peter h\, A
Rimuntheim Rymunthcim, ehemaligca Dorf sn-
schen Osthofen und Dachsteill.
Clans von — 27^ 0: 14.
GAtzo von — 877, 8&
CUno ondMicolMU tan — , dessen Söhne 277,2:1
Nicolam TO« ^ 877, 87: .3ö.
Ootao «m — , deiioi Sohn 877, 85. 878, 40.
Hng TOB — , des leliteren Bmder 277, 85.
ninnvre r.hfinau.
lUujjilbaoli, On)i'lier»ogt, Daden n, w. Oberkircb
274, 33 ; .34.
Ripelin 272, 25.
Rode der (Lokalität in Duden ?) 874, SU.
Rodesbeim BoebeloL
Rorach Rorahc ivriscben Stnnnrg and Zeb*m
2(i!1, 10. L'Tt;, ,-). 2«0, 14
Rosheim Uodesheiiu 280, 84.
Johannes von — 235, 19.
R6te Andrea 170, 7.
Botaenbnaen a. Bahamhanwii.
Rnfach Rubiacnm sfi. Colmar 264, 7. 206; 15
270, 14; 17; 21. 274, 6. 2W, 10, 40.
Lokalit&tni:
Domherrn Bof an — 868, 6.
Cloaener von — 870, 16; 20.
la«ob Erbeiter von — 270, 6 ; 24.
Digitized by Google
Rolenderlin — StraPburg
389
Rulenderlin Bareaderlio
Albert - 233, 28.
AlbMoU - SL 86; 4a. 24k 86. 87, 88. 46^ 87.
BMin- 978,1. ' ^ » ^
RÄmelnhoim, abgegangenes Dorf zwisrlien Ergerii-
heim uud ErnoUheim auf dem 1. Brea»cbufk:r
271, 20.
RnprechUau -o»e 144, 12. 275, 29.
Kurenderlin s. Ralenderlin.
EftnlMh im SelülUglMiiMr Bub (?) 263, 19.
ftAtelmaaii CImi SM, 87.
R&MS BerthülJ 2
Rnrt OroPlii rzo^t, li.idm <<. Öchlettstadt 275, M.
RyDnicheitu s_ Kenclu-]!.
RibAw« EaiMeliii, ;&oUkii«clit «m BImIh a. vnter
KoUkiMehL
Ryiisft'ttt^ 227, i'.
Rywiu Johanuea 4ö, 32. 46, 1 ; 4.
S.
Swustni mona ■. HeiligpniMig.
Saal Bamifild 878, 86.
SdMckinMiii
JollttllM« — TOti Malberg 278, 6: 14.
Ontnid — , «nhHXRtft m H«]«r, omwd ToehUr
STB, 7.
Sc!iadi> 27-J, 30.
äcbuffüUtieim äcbaftoltzheim w. Stxai^biurg 227, b.
Johanne« von — , mil 278, 16,
Schaftflltshahn i. Schäffolahaim.
SeliamushlwrglieiBi d. ll»bilMiBa S72, 6.
Srheiiersteigi' I.oV.ilität in der mk* -TOD Mols-
Uciiii s, Molslieiiii.
Scbilt 19. i'jü. m. 238» 88. 888k 44. 887, 16.
Bockeler ~ 2f;2, 17.
Bürkelin — 2H7, 17.
OosEf — 234, Hi.
CK'wielii) — 21)2, IS.
Johanae» — 20a, 37. 234, lä. 218. 20.
Schiltigheim Schiltingheim Sohiickheim Schiiten-
keim 227, 7 ; 16. 2ß3, 2b. 272, 26. 278, 2ä.
Btldelin von — 262, ."lä.
Hartmtit von — 44, 34.
8«h6aMke Selioeiieck« 234, 13. 287, 19.
dum von — SSVlSw 8S7, 19.
Bborlin mn — 878, 81.
Huiuloir Toa — S«0, 86.
BwdiD TOB - I89L 84.
JohMMt TO» — , Eborijas Sobn 278, 31.
P«IW TOB — , EborllooSoll» 886, 4t. 278, 27; 31.
BdKfeotd WB — 988. 86. 878, 84.
Symnit TOB — 234, 18L 987, 90.
S^6b6m
der ton — 2ü6, 24.
der von — , dapifer s. bischSnicIlt BuntA.
Qäntber von — 26.Ö, G.
Heinrich vuii — 278, 37.
Ik'iiizelia vou - 265, 6.
Srhftp
Burkaid - 3ö, Hb. 210, 26
(Jtrliiiid — , mil. 280, .13.
- 86, 37. 38, 7. 41, 2"J. 42, 6; 21. 43, 10.
SehAppTolin Siegfitiod 2S6, 20,
Sebftrbo
Borkhai-d — , mil. 278, 42.
Gerhard -, miJ. 278, 42.
Srhorer Boiniieli t, BBtnr ZoUkaodito.
Schott!»
Friedrich — , niil. 276, 3.
Jubannes — 45, 2!^; dosten Sohn, Domhon
von S. Thomas 4.'), 28
SchAwenborg der von 281, 2.
Schrankcafob SehnmkoBvalo , BBrgnÜBO w.
Colmar 370, 33.
Scbii)th«i( SchaUheisse 196, 24.
Barekort - 44, 33. 46, 80 £
Lieabart — 209, 36.
Walther — 264, a 265, 11.
Walther — , dapifer a. bischöfliche Beamte.
Schw.ihen llfrzop von 2lVl, .Vi,
Schwanao Swanuowe am Khein s. ätraPbarg62, 1.
Conrad Dirlin. ein Edelknecht tob — M% 88.
Sebnolobeim der s6a o. MoIibeiBL
Seliagea Bertbold tob 886^ 18.
Sicke
Eberhart — 44, 35.
Juhaime« — , der &Uere 45, SA.
äiferhn in Obergasse 234, 27. 237, 23.
Sigismund, Kaiser 17, 18.
Saiid Aadres 286, 24.
Sotdeaia, Sebwiegernnitter det iHuiril 888, 4.
Spender
Rcinbolti - bl, 7. 234, 6. 236, 14.
Walther -, mil. 23^ 44. 886, 84. 978, 8; 14.
Spete Haas 61, 25.
Spiegel Walfber 61, 98.
Sporcr Steffan 51, 25.
Staholct Hans 56, :VJ.
Stahlt-ck Hüiuricli von, Uisrliof von Straasburg
s. Bischöfe.
Staafaoborg a. 6. Offenbarg 6^ 1.
8te8eB HeiBrIeb 61, 9.
StebclUn 26.% 12.
Steinbach im Brenscbthal ö ScbirBMek 970, 14.
Steingesser Uenaelin 279, 32.
Stoibofen am rechten RheiBBfertt. Stni8bwf 68; 1.
StoHzelin Jacob 279, 86.
Straßbnrg, Stadt
S. Arbogast 144, 11. 227, 7; 9. 237. 21 ; 20.
Au^ustiueusium fratram domns in Argentina
275. 22.
S. Anrelien 21, 21.
Bedeckete bru^^fen. j^cdeckcte — f. Br6ckeB.
Bischofsburgthor s. Thore.
B^mgarten domns dieU lA dem 864, 30.
liniiKl^asse 234, 10.
Stadtisrher Hof Jb — 6fi^ 88,
Branthof 269, 16.
Brensch BrMcbe BniMB B. dorL
Bröoken
bei bischofsburgthor 2.12, .3:».
(Unlerkt.. -~ 21H, 15. 227, 12. 2S7, 11; 2«.
bei Keule 274, ii.
Neue Brücke 34, 1.
Nene Brfteke nnter dem FfmaigtBrai 998, 86.
87
Digitized by GopgIC
BtralliaTir
zu S. Peter 232. 34.
Ithrinbriicke 231 . 42. 233, 1&
Schindbrucke 278, 34.
zu .-^t.-.ribnrrtlior 26.4, 17.
S St,:phai;5,l)i ncke 219, 4. 231, 30. 232, 23.
ü*;.). i'.i. -iTii, .3.
ö. ThoiuasLruf ke 2G3, 19. 279. 3,
Brnsca s. Brcnsrh
BnrggTftben 33, 26. Sfi, 5.
JlAnden
Garten an der 272, 23.
an ilcT — i>niiip ilictam Dentsill STO, 1.
S. Clara niiimalcs 265, 33.
Kotfem iiiiti I a. 11 27ü, 1. 272, 24
DiPTTiarin, curia urtipc dictam — 269, 3.
Kii-ndf Herberge 144, L'
S. Elisabeth, Klosterfrau von '2.^.'). 4. 237, 2'y
S. Elisabctbanr «. ;i >
Flabagassc Flahsgeszclin 273, ü i 20.
FMOlwr 279, 10; 17 ; 21,
FlllMrgetor s. Thorc.
Galgen 279, 3:«.
Gcdocketc Brücke s Bröckeil.
Giessengraben s ZoHergieHCIt.
Goldgiessen 128, 31.
Graben 19:>, 17.
Grete 'Platz vor dem Mnnstfrl ".'.'i, !7,
Grftno Werd 15, 2ö. 47, 9 f. 212, i±
Harpfen bi der — ant«r in FüiJmii Hi, 18.
Uoltzl^tcn. hOfe unter d«» — 80t, 2.
8. Johanoisaae 3^ 36.
8. Johannsgiessen S92, 1.
Jndeokircbhof 281, 19.
KmlbeagasM 238, 27. 236, 86.
KatbÜM Xidtote iW, 6. 968, 81.
tmtoc dm — fagm dar Fftlna Vbut S72, 4.
dw 8pi6g«b kmn — S79, 8; 9.
Kftffcrgail« m, 34.
K&rbengMH dk ilte 818, 8flL
Kurdewanganse S68, 8. 272, SB. 9T4> 91. 876, 11.
Lauben unter den 848, 6.
S. Lanrendi eoclMte 867, 86.
S Marci
monnsteriuna — 270, 8.
mouLiies — 279, 2.
des Marschalls Uof 263, Ii.
S. Martini eccicgia 267, 23. 268, 2.
Mctzgeraue 34, 35.
Mctagerthurm 95, 17; 23.
Mahlen, quatnor sup«r Amiom Braiclw in ciTl-
täte Arg 271. 31.
MiiiiKter 8, 12. 9, 12. 33, :V\ T<. 21 53, 12. j
III, 20. 139, 25. 166, 7. 195, 4. 1*74, 22. 276,
1«. 279, 22.
MünBtorgasge 2.U, 22.
Münze (Lage) 33, 5.
Neue Brücke b. Brücken.
Niedere Fähre a. Khein
Oberjraise 234, 27. 2:17, 23
S Pi t, r r.t\ 5. 27«, 17. 279, 22.
Diinilii ir*n zu — 237, 21.
Zwf i Brücken zu — b. Brücken.
Jung S. Peter : Pfründe zu — 2C7, 30.
Zoller zu s. Zollknecht«.
AU S. Pef^r 267, 15.
Zoller zu s Zollkncchte.
Pöil» 11. 2H. U«, ;it». 21, 6; 14; 36. .3«, .35. 47.
4; 5; 17. tU>, 9; 14; 37. 72,2. 83,34. 193,
lU. Itt7, 9. I9K, 35. 24«t, 7. 272, 4.
»Ite Pfclz 864, Sl. 878, 17; 81.
Pfennigthnrm 44, 27. 52, 5. GO, 13.
Bnickr niitcr liom — s. ßrikek^.
8. Phynencpitai s. Bpitale.
Phinc hospitalo doakeU« — vltm
Pittrin» jaxts ortnm prspotiti a. Petrt 874^ 17.
Bbeiitbrnieke a. BrflcJcon.
Zoller an — s unter ZoIIknaehte.
Ilin^'irüHi n /.('Her am s. unter Zollkneclit«.
Eiukbargthor a. Tboro.
Rt«toO(Mrgnb«9 tt, 86. 95, 6.
Rfiffegassp WO, 2.
UoBebftmgassü 269, 41. 272, 24.
Rosen zü 281, 1.
Ro8»emerket 219, 14 ZoUer aof dem s. anter
Zollknechtc.
Rnwerinovc iU, 34.
Rynkranich ZoUer am Otttra 2SollkiiM|ite.
Schindbrücke S. ßrtekfii.
Sch^ippfen
area dicta Dftrrc Nita bei drr — 274, 7.
nmb die ~ Tor dem Mänstcr 274, 22:
SpiegeU dtt — kiMM •. KniiMfii unter des —
Spital 83, 15. 188, 88. 144. 1; 88. 154, 4. 837,
20. 2JS, 29.
— am 6oldgi«Men 12H, 31.
S. Phyncn - 144, 2. 267, 19-
Spitteigaase 279, 9.
SporergasBO 272, 9.
Stadelgaasc 270, 80.
Stn.kn 5,
Stcinstra'^.se 269, I. 274, IT.; .i'i. J7ö, 18,871%
3«. Zollor an - 231, 25». 232, 29.
Steinburgthor a, Thore.
8. Stephan 195, & 8tf7, 22.
8. Stepbansbrück* 9. Brftokn. ZoU«r U -
B. Zollknechte.
Satorum vicuB apud Argestiniai 87!^ 88>
T*ieh der 34, 2.
8 Thomas 157, 87. 196^ 8. 871. 88. M, n.
879, 22.
JolmmM Zorn, Oonoluu Sohn Ton ugv
voekt, MmmB SehotUn söhn. Dombama
n a ThoaMa46.8?;88
Dinghof d«r Hwren fon ~ 880, 81.
Pfrfitde n — 867, 87.
ThMMmria m - 8(7. 89. ^
Zehnte dorvoft — iShtC 874, S7.
S. Thomasan« 84» 48-
S. Thomaabraeko s. Brflekni.
BiachofsbuTgthor 35. 7. 219, 2. 838, 83. 868, 1&
Faulburgthor 274, 7. 281, 88:
Hinkburglhor 43, 22.
Steinburgthor X\, 5. 2«8, 17.
Trnmbelins gesselin jenMit d«f SdhMMilWl»
278. 34.
TrftsengaBse 281, 14.
Turm, ;iuf dein jjckestigt wird 106^ 14.
R. ITdaln.-i ^^n-Wa 267, 16.
nii.ev rv.-uirii Ü.-ins U4, 1 188, 84. ITO,
V.-h.:'^;oss(-lni "iTS, ^2 . :t.'>.
Viiir.':iss>j •jr-.i;, •>, ö. 27:>, ...
Waseiiei kl- Zollcr am — 8 unter ZoHkMC«"
Wisse turn 'ir^. :V.y ili',, In. Zollkneoht «■ "
a. unter Zollknechte
ZolUngiMWU 88, 87. 86^ 6.
DigitizedbyjGoe^e
StiLbeiLWegf — Wintertur
391
Barkard - 196, 22. 262, 23.
Erbo — 233, 40
Hugo — , mil. 233, 38. 280, 12.
Johanni s -, Sohn Uogoi äS», 4t t».
Nicolans — 280, 1.
I'otrus — IL'
lU'iiil->uia - 233, 311. 235, 1, 2*>2, 21.
Iludolf — 1».'). 22. 262, 22.
Stubcuwcg von Nidecke 195, SS-
Sturm
Gosse — 2T.\ :is. 2«2. 4a
Gosse — VLJU Wcgershdm 884, SB.
WeraUn - 234, la.
Stam von SturaMk Joluuuim M, 38.
Sucvia a. Scliwahcii.
SuiTelwciorshcim äufclwibcrsbeim u. ätxaObarg.
227, ß.
Sugenhcim 264, 14.
Solz Saltze
8Q. ö. Gcbwcilcr 264, 7.
LokaliUttcn :
Dinghof zu — 272, 4.
u. Mölsheim 272, 10.
Otaghof a. Meriuihof II.
midiet (•«. WtMMnbarg)? 61, 36^
Sukmatt Sultzmatte w. BoAwh 870^ 9.
Sfiiicr 2i>2, 34.
licimbold — 236, 30. ä6ä, U. 276, 3i). 278, 4.
der fltara SB, 49L 48, 10; 90.
SM'arber
üerthold — 2flO, 32.
Bflrhtold — , stadtischer Zullcrj Mvister &28,
6. 380, 16.
Jolunuiu — , miL 280, 24; 26.
Fetor - m, 1«.
Sweiiiiinger Ilftdolf 23^. 2!.
Sfmiuit der Schwabe a. Mölsheim.
T.
Taiiris Danris 233, 31. 236^ 49.
Johannes — 2R'.». 35.
Ueimbold - - t-'ii'.t, 3,V
— der Suliiuiun Tutht*riaann 266, 4.
^ Herrn Hag Kichtoi-a To«)it«riltaiui 268, 12.
— dessen Bruder 262, i;5.
Tiergarten im Ucnchthal 274, 8Sw
Tcachonf«!« Leonhard öl, 36.
Tiinliieb im OroMunsott Badau «. EttaJi«ün
.371, 10; 11; 16.
Tr6bel
C'ftnc zum — 51, 8.
Reimbold so dem — 234, 2Ü.
Tuutxenboim s. DaatsaDbaiiii.
TAslach 2»2, ä.
u.
UUemburg bei Obcrkircb 274, 32.
Ontierhiiiubergen a. Uaaabergen.
ütttorlinden Kloster a, Colrau.
rsiMuliiiK Hisso von 268^ ftL
Utcnhcim s. ittonhcim.
W.
Vftlbler Albtfft 36fi, 9.
Waldener m, 30. 19«, 87. 233, 83. 236, 44. 363,
19. 281, !3.
Berthold — 281, 15.
BertÄchin — 281, 10.
C udUi —, dessen Bnder SSI, 10.
Waliistcin 270, 18.
Waltljot der lange 269, 6.
Waltlier dw F^wiM 274, 3&
Waltlwr der WafKsler Ton Biwhorwhcim, pincem»
i 8. bischöfliche Beamte.
! Wasselnheim, zü WcssoIuk- a. w Strasburg 235,
36. 2(0, 4 L>7ii, L'ii
Ansheliii, Yü^t von — />^l. 21.
DiotriLli, Vogt voii - 266, 4.
llcbso, Vogt von — 281, 21.
Wassemberg DlUnus von 966, 2.
Wegerehaim Qobm Staxin von — Ü84, 3&
WenMr
JohuaM -* la IfoUiibieiiii iw Mölaheim.
Wemher — 381, 87.
Westhalden w. Bufach 270, 7.
Westhofen sA. Wa&sclnheiin 271, 24.
Wctzel
Heinrich — 41. 32.
Reiiibold - -^37, Ih.
— des iUobelöcb«* Tochtemiuia 266, 6.
Wetxelio Symont 884, 81.
WetzL'lblieim .sü «r: Colmar 873^ SBi 103, 14.
Li>kiilif.iten ;
lias IiDttchus 282, 17.
(Ici Xuwcberg 282, 15.
das .^luniM-hul' 17.
Weiteumüle iiUölach (Ötisl.iu i von dor üJö, 2; 28.
Wibolsheim Wnbelsbeim sü J^tjal bürg 281, 40.
Lokalitäten : Walhesnutte iu biumo vilUc —
281, 40.
WickenJteim
Cum Toa — 884. 8.
Johaoi wn — 284, 1; Sohn dee
Ludwig TOB - 43. 86S, 1.
Wigant Johannes s. unter 7L<llkuecht.
Wilgothciiu II ö. Wasselnheim 277, 13,
Willslädt Wfltetetto bei Kork in Baden 266, 10.
Wilhelm ■. Bxwggialen anter biMhöfliche Boiunta.
Wilhelm G6ts 209, 36.
Wilhclmns, vicoJomiiius 35."). "
Willsiudt Wiltstettc bei K.ork in Baden.
Malier Cinnlitt vos — 386, 16.
Windeck
Haus wa — 237, 11.
JohanaM von — 196, 21. 233, 14.
dm von ia Kalbsganeii 19^ 8&
Wintnrtnr
Qaidam de — 96ä, 34w
Connd von — Zoliv 881, 98.
Henselin ron — 397, 36.
Hng von — 195, 30.
Jojiannes von — 27, 33; 4B. 881, 86.
Kleinhenselin von — 235, 5.
Walthcr von - 234, 30. 237, 12.
Digitized by Google
292 Wintertur
Winlerinr zu tiem Engel 186, 42.
Ctinzp von — 1'.*.'), 3(V
JohAones von — 2'J, 3\) , -il.
Wirtch
Andreu — 233, 44. 237, 'Sä.
Hermaiui — 234, 24. 237, 18.
Hugo — 233, 43. m 34.
Paul - 233, 46. 8S7, «6.
Witteuheim Hartnun von 285, 83^
WolfganK«sheiin s. Wolxheim.
VColfiBhciiii w. Htratliur); 'J'Jl, IB.
WoUheun Wolfgangesheim n. ö, Mölsheim 264, &.
281, 41'; 43.
DMthch von — 266, 3.
Bnarich von — 281, 42.
WiimMT Ckos 61, SB.
Wutmbwg «amm i» 9M, 87.
Wftito Gonnd t77, 99.
z.
ZftbMll 811, 4. m, 280, 22; 30.
Z«h«n W, 87.
Zollknecht«.
Knecht an der Bedeckten Brücke 232, II ; 2b.
Knecht zn Hi-schofsbuigthor 2l;t, 2.
Em Zollcr auf der Breusch 2äli>, 7. 232, 3.
Di«trii:h Heiuelm, oin Mftliger, der dM VnIi*
lOlU wartet 21'J, 17. I
Drüttelman an der gedeckten Brücke S18^ 15.
Heinrich zam Alten S Peter 219, 1.
Hein rieh im ZoUkelkr -'IK, 37.
Knecht m S. Johansgiessm i:^"}, 1
Ein Knecht an der Kaltohc l'II), il 232, 2; 24. |
Kleingodanck Johans za jung b. IV ter 219, 3. j
Kncrht an Kronenbnrg 231, 26, 232. 2«.
der Leinenzoller 219, 12 231. 39. 232, 8. '
Knecht auf der Hheinbruckc 231, tt. |^ 1«. |
Knecht am KheingioPun 2'A2, I
Knecht am Hheiukrahn 232, 24
Knecht anf tinra Hot>markt 232, 10.
Rynöwe llcnstlin am Rheine 219, 5. 1
der äaigar 219. 18. 231, 40. 232, 14.
Schorsr flcimkti mf den Betoarkt 819, 14. |
— Zubeler
Knecht au Steuhao&biücken 231, 30. 232, 23.
Knecht an SUuulra^oa 831, 87. 8S8, 89.
ViehsoUer 232, 13.
Knecht an Waseneck 232. 30.
Wasserzollcr 231, 41. 232, 3.
Knecht am Weil-eii Turm 23l', 27.
Wigant Johannes auf S. Stephansbrücke 4.
der Wogor 219, l'J. L'31, 37. 232, 15.
Knecht im Zolikellei 231, 20; 36.
Zorn 236, 18.
Adam — 236, 18.
Berthold — 233, 8. 896, 1&
Claas — 262, 8.
Erhart — , Ooldschmied 236, 24.
Heilant — 232, 21. 236, 20.
Heinrich — 236, 16.
Hnc — 4, 17. 13, 36. 44, 38. 45, 18. 195, 26.
ftSk 88. 832, 20. 233, 26. 236. 40. 262. lO.
JotiMUM — 186^ Sa 196, 84. 838i V». 2G2. a
888 85
— henn Albrecht Bolmdwliiia ad. Sokn, De-
dmt sa 8. Tkoan» 46^ 87.
— iuiiiot 888, 8. 88& 89.
Nicolai» — 196, 44.
Nicolans — der alte, Münzmeiatar 44^ 8.
Nicolaas — , der jüngere 44, 31.
— senior 233, 24. 236, 38.
Zoru von Bfilach Johaonea 233, 1.
Zdmelin Ton BAlach 888, 9.
Zorn von Eokarich
Hans — 886, 17.
Johannes — 51, 22.
Zorn Engelbreht, Claus 333, 5. 236, 83.
Zorn genannt Hagenecke 888, 13.
Bnrkard — 2«2, 13.
Jungzorn Claus 195, 28. 888^ 6. 888, St
Nicolaus — 262, 7.
Kiaiii Zömelin 236, 9.
Zorn zu Rynecke ReimboU 233, 4. 836, 8.
Zorn der ächaltheiszc
Nicolans — 2*;2. :>. 2M2, 21.
Nicolaus — dessen Bruder 265, 30.
Ilug — dessen Brnder 888, 81.
Zorn der Wisse 236, 22.
ZaMw808^Sl.
SACHREGISTER.
AlMchrot SS wu von dtn f feuaigM durch tUuur
ftladrar abgtKlurittm tat 945, 36.
Abzciclitn, pciiuinsamo verboten 157, 15.
Acht '.t l. .50— <tr>, Jl ; - aiizn^ehr»il)en 167. 2;
Bcirdtn der Stadl währe lul licr 11, 14 fT.
9'>. '2^ , ~ bebt den Frioticii der Ucis«ln auf
IdL', '.1, wer in — hat Frieden auPerhalb
.iiü Ktuf;banus 19, 31. 95, 1 ff.; Bückkehr
nach der — 43, 10 ff. Wf», 16; Trö8lUll^'
wahrend dpr — nnmöglicb 102, 10; Vcrfakreii
bei Vcrhiiiipunp und Auflicbuiig dir - 9r, 11;
Vorgehen auf Hecht wahrend der — 19, 19.
94, 31.
Achtemann der bei Rindsütern und Schubmachsni
m, Iii 16; ». 8», »; 13. »«•
Aohsinr Hiiint Baoh 89; der Tienudaditeig
liaiiB Bach • dort.
Acker : Verkauf eines — im Kriege 120| 11. — u
Klöster vermacht 129, ö.
Atmende 10, 1 ff. 23, 19. 35, 7. 63, 8 ff. 76, 14.
266, 1; Bau auf der ~ 146, 27. 165, 26;
Bäume auf der — 147. S ; Brücken iibor die
- 148, 1; Uruuneu auf dur - Ur>, 23; 37;
Dühlen durch die — 148, I ; Entscheidung
über — mit !*rhöffel und Amman 146, 21 ;
Eutzichutiy dri- - % 32. 146. 18; 31; — für
Gesinde und Vith der Bürger im r.andc 2H,
19 144. :!1 , Kidlerh:iLs auf der - 147, 18;
Verkauf von — außerhalb der hmgmauer
verboten 147, I.
Ammeisler : Alter 59, 24 ; Anzeige an den — 135,
1. 163, 13; AnsschlnP vom Amt« 62, 33;
Dispensirt von der Gerichtssittoog 106, 10;
Eid 58, 7; :^8; Einnahme 63, 90; 81; bei
Friedenbeischon 7'!, 20 ; 25 ; Oehorsam gegen
den — 73, 14; in> (uncht 37, 15. 73. 9. 74,
6. 75, 23. 76, 18; bei POnden und Bnrgen-
h«iichen 1 10, 23 ; Gescheit« niadenralegen 58,
2. 73, 18; KneehU dec — fid^ 9; 12. 167. 10.
IM, S9; k» Vwhandlaiima d«r iMidlmt«
180, 99; im Bftt« 88, M, 86; BsehaaDfa-
■blflgnog uf dun FnaBahui vor den —
166, 35; baaitzt m Bechtbneh 62,46; Bot
des — 37, 14 ; versammelt die 8dldi(| S7, 17.
' 56, 4 62, 29 63, 1 i 14 , entbietet dott Sehlrftp
heit 89, aa 70, 7; Schwert tragen dnnb —
161, I; Schinir dee — 37, 14 ; bei Straferhl
160, 18; Tröstung durch den — IUI, 39. 108,
7. 13«. 19; Wahl des — 37, 11 ff 62, 19 If.
e.h. r^n \\ i.dcrwahl des - 37, 18.
Amtleute der äUdt 52, 43; 44. 65, 16 ; 23. 66,
16. 166, 8. 171, 3.
AmtsgeheinBiie 68, 5; 18; bei Sehnlthei^ nnd Vogt
106, U; der Stodteehreiber IM, 16 ft
AngelicT, Anteil au der Dcs.srruiij; 154, 11.
Anschreiben, warum einer gesucht wird 72, 80.
Aitttifler einer TenraadaBig oder eineeWoitaaake»
88, 21.
Anteil geben 127, 11.
Antwort ungezogene: vor Oerirbt II, 27. 12, 3<).
40, 14; Vor dt>ui Hat uLtrliauj)! 70, 9; vor den
Bichtcrsboten der niederen Gerichte 1U6, 28.
!Auzcigepflicht: der Handwerker 39, 26 ff.; der
städtischen Knechte 66, 22. 149, 29; der
BAteherten 2% l. 66, 11; 22; der ächöffel
66,S8;der WlrteSI, SB.
ApothtTcc .appt.'ck\ 13:^ 1
AiHJellaliüJi s. Ucritiit und Nitdui«; Gerichte.
I Appelos, der hinderste 212, 42.
Armbnutschieaeen SO, 23. 40, 23. 157, 33.
I Annbmiter atldtiecher 167, 88l
1 Arinr: T.eiito 86, 9. 131, 23.
I Anne und Keiche 22, 25. 23. 25. 25, 14. 56, 37.
! r)7, -J. 112, 5; 13. 78, 1. 104, 6. 13«, 22. 166,
2i. mi, 20. 218, 19. 225, 4. 229, 32. 230, 3.
243, 14.
Arrest auf BQrgergut nur mit Erlaubnis des
Ammeisters 110, 21.
Artikel : die eeohs, reip. eieben 23, 1 ff. 144, 15 ff.
Digitized by Google
SM Artikel
l-lfi. ri ; — des StadtrechtB vom äoliieib«r
vorzulc&en 16S, 38.
Ärzte 132. 31.
Aufhebung alter Artikel ISl, 16; V«rbotdwAnf-
hcbiing einer Verordnung M, SS.
Angcn ausstechen s. Blenden.
Aofiburger 48, 14. U3, i I i.), .;j lt5;». X>. 170,4.
171, 13; \h ; Abguii« der - Hit! -Jö ff. l'A 1 ,
Autu.ihino von — CO, 22. 1 ; Gcmüte
geben 3-^, 17 ff 'i'J , Virbaumen der
DürgerrcchUli u.lta:;; • !, Hl; AusbdtgArbneh
171, 21 ; Ausbärgerrecht 13ö, 37.
Ausbürgerin 166, M.
Auoleich gStlkber 69, 10. 71, 31; zwisclien
SUcgen und Lwidl«aUa 99, 7. ifö, 3U , vor
dm kkincB Bato 7K, 88; SfilmtaiiuiM ui die
Stwit 71, m.
Aussätzige: in Eilih. li;ifti:--;u (ii 11 \"J, 1 1 fT ; be-
schränkt, s \m inlierungsrecht der - 1H2, Vi-
Ausschwören - 7, sJ. 89, 13^ 96^ 25. 170, 4.
Aw«nordiiniig 53, 13.
Baar&chaft bei AnfldMiig cinw JEonlmbiiwts
139, 7.
Bang ;V) 214, 23.
Bänke : wo .Schweine geschlachtet w«rdeB lil2,
ilH zu B. sitzen laO, Hl. 161, 9. IM, 4t. 154.
1. 24H, 2*;. 24;», 17.
Hann 100, 25 101, 22. GoiMln im — lOS, 34;
lUtjtiuitgUeder im — HH, 9 tt i Schinnen mit
— 14, 3. 72, S; TrtetsBg bei — unmöglich
102, 10.
Bnn: gegen die stidtische AImcude s Almendc;
— uu.Hgeführt von Eheleuten 149, H:f; — der
Stadl 1»>7, 2ü, 31. IB-S, 11; Verbor;;cner —
14'J, 16; Zwanzig Jahre im Be.-^ilz einer Mauer
141), 10; nur zwei Bauteil von Maurern und
Zimmeileutei) /.u uln: m liiiivii Iii,'», 31.
Bauluslen verteilt auf die Erben löO, i ff
Bauordnung 148, 4 ff.
Bausarben :
Brustbäumo 149, 34.
Fenster 150, »; in einer Mmit 14{^ 16 ft; in
dw tUftcUMer 14^ 26; 80; — jemud nr-
baaen 149, 8.
Hoobbänm» 140, 36.
K^er 9. 16. 45. 19. 160, 8; 16. 194, 18; 198,
S9. SSO, 81.
Xellerhels nf d. Almendo 147. la
Mnner gemeinmm 14m, 4; 7j la
— einem gehSrig 148, 10; 19.
Hkuerlatten i4i», 34.
Maarer 25, 17 ff. 26, 1 ff. 16^ 8. 166, 4 167,
38.
N'ihr - r.r.lire 149, Sl,
Pros I V 1 !S_ 14.
luu 11..n 149, 35
SchwiMiogen NH, 30
Zininierli..!/. 220, 20.
Zimmermann. Zimmprli-utc ; — und Burgp;raf
211.'), 23 ff.; Ordnung der — 2."), 17 ff. 2»;
1 ff. 1«4, 3.") ff. ; der ütadtis. lio — lt56, 4.
Beiinitenordnung 52, 12 53, 35.
Beumtenweeen 41, 24 ; .H7. 59, 3il.
Becfceling i. Ohrfeige.
- Bischof
; Becher ^. in .5H 209, 27; 31 212, 1 i>. 215.
37. L'I-;, 2 ff.
Becherer 20y, 20. 215, 32. 216, 4; 17. 266, 3^.
2*^.7, 1 ff.
Becherermeister 208, 8 ; 37; 39. 209, 23. 267, 9.
Begräbnis lipiil 131, 36 162, II; Balken som —
ir)2, 11; der Hn:/a»rrk.kne«ht* 85.
j Begnadifjung », .SUaferlass.
Ji( tiiihuiif^ 105, 2.
I Beihclfer 19, 24 ff. 2(>, 8. 30, 27 ; 34. .Hl. 1. 8«.
22. yi, 25. 92, 1 ff. 93, 14. 94, 5. 142, lO; b^i
Streit mit Laudlenten 93, 2 ff. 97, 12. 98, 12 ff.
143, 12; bei Notwehr 89, 23 ff, 32, 2. 42, 13
I 71, 20. bS, 2 ff. 60, SS. 92, 18. 9% 2. 98, 18.
108. «.
I BoiscMäferin eines verheirateten Manoes 139, 37.
Hetigcl Schlagen mit — 7, 36. 12, 11 ; 13 , 15.
13, 1. 30, 1. 41, 27 42, 10. 70, 28. 72, 3. 82,
11. Hl, 6, 25; 88, 3; 12. 90, 7. 93, 23
Bereden 9, 3. 107, 22; mit Augen- nad Ohren-
zengen 9, 10. 108, 10; mit biderben Leuten
107. 12; mit zwei Schöffelu 64. 3. 107, 31 ; Ter-
fehlter BeredongsTenocb 6^ 89. 64. IS. lOB» 6-
Bereite Letzte halten 40, 17.
Bereitschaft 9, 20. 30, 20. 98, 36 4 iCC. IJ
Bercnbrot Bernbrot 2r»3. 19. 2(54, 13. 266, 21.
27!», 4.
Beschrotten, Pfennl^-L lM."), '4 '^W, 3.
Bes('bul4ligiing «dnti h Loitweudc» Ii"', 14, falsche
B. der Schreiber durch Fiirspiecheu 111, 14.
BeUbntt abertebreiten 112, 8.
Betbrief ir,7, 17.
Beti-froibeit der Bürger 23, ö. 144, 22 ; der ge-
dingten Bürgerknechte 23, 20. 144, 33.
Betig Gut eis Wittnm 112. 27.
Beweis: mit Briefen oder Zeugen 114^ 8; dnrcb
öallute 114, 4.
Bicariorum magtster Biecker.
Bierknr 194, 11. 198^ 87. S64, 17.
BirmenU 167, 9.
Biaehof SS, 15. 144> 28. 167, 11. 1G2, 16. 110, IS.
Beamte und Diener: s. Nemenregistcr.
Canierarius 204, 1 ff.; 34. 265, 1 tL; 17; SGL
2i'>t;, 22.
Kaplan 2Gö, IG.
Kiicbe 2(>'\ 17.
KuchenmeibU'r 2s ff
Becherer 267, 1 ff.
Dapifer 263. 17 ff. 2b4, 3ti. 265, äff.. 18,
23 -ii;*;. 2... 271, 30. 279, 4.
Marscl.iilk J(ia, 1» ff. 264. 37. 265, 12.
Marsteller 265, 25.
Meislcrköche 266. 27.
Tfister 2t'ß. 30. 269, 32.
Pin.f rna 263, 28 ff. 264, 35. 265, 8 ff. , l» ;
22 2-i(», 23. 276, 15.
Sclirfibcr 265, 17.
Schussclwiisi Iw r 265, $4
Spiser s Üapifer.
I Tiiorwurtcr 265, 26, 266, S8.
I Truchsess S. llapifer
i Viztum 265. 20.
I Wäscherin 265, 27. 266, 29,
— und Becherer 208, 38. 209, 29 : .30; 32. 216,
4. S66. 39L 267, 1 ff.; - und Barsgnf 210,
11. SIS, 10. 21^ 28; die von ihm nbElngigw
Digiii^uu Ly Cookie
Bisohof —
kireiiUdi«« A«inter nni Lehen 207, 13 ff. ;
— iind Möns« 24% 8 ; 10 24<i, 0; 10.
849, 40; — nnd Rat (StaiUi 5, (■, L' !,
9; 14. 144, 25, - uud Zoll 2U>, 12; U,
Iii. 218, 21. 228, U ft ^ 14. 229, fiw 23S,
1. 239, 2.').
Bischofswahl 1ö7, 32.
Bisfuin -M), 4. 151, 11. 152, 2ö ff. 210,20.211, 1;
34. 212, 7. 219. 2ß. 220, 3 : 7; 87 ff. S21, 2 ff.
29. 249, 2. 277, I.
Bhplnrt i. HBnien.
nicnden 24, 13. 9.3, 36. 139, 32. 161, 15.
Blet«;li«kauf 118, 3. 13fi, 23. 1.S9, 37. 140. 5;
Uiatim - kusbpssein 149, 26; 28. 224, 18.
BleUwerk I.tO, 8.
Bloch («of dor .Münze) 248^ fi; 14.
Blum« B. Jungfrauscbaft.
Blntiache 7, 15 IT.; 2». 91, 90; 97 IL 99, 1 ff. ;
21 ff. 96, 32.
Boht = Unrat 160, S6.
Bolchen •. Fiiche.
Bonwelrock s. Kleider nnd W«tf«n.
Borg auf Sicherheit odpr VenchreilMuig 140, 86 ;
40; .Schöffel d.ibci 64, 16.
Bote des Burggrafen 205, 37. 214, 18.
— der Gerichte 106. 25 ff. 109, 21. 110, 3.
— cles Meisters nnd Rats 6.=^, 8; 11. 78, 29.
97, 16. 124, 19. 145, 4 Ufi, t'7, lanfende —
15f!, 5; sieben — 194, -2 IS 199, 9; 11.
— der weltlichen oder niidi rcii licrirhte 104.
1«; 2». 10t;, 11. l(iH, .■•12 m^i^ ;•) HO, 8; 9.
193, 96. 196, 19. 19». 2; 32 j 33. 19il, 4; 5.
BruidMlndMi IIS, 87. 149, 17.
Brandstiftung 7, 92. 9^ 94.
Braut 123, 43.
Brett (städtische Zahlstelle) 167, 92; 96
Bretlherren 65, .30. 167, 32.
Brief: der Angsbürger 60, 26; «1« BewoismiUel
vor Gericht 46, ü. ((8, 9. 1 14, 3 ; a diplonui
44, 26; Stadtbrief fmit der Stidto Recht) 10,
.35 21. 13. 25. 14. 47, 6. 95, 6.
lirüil au tlen Saiger 224. 20.
Brodbäcker 266, 31 ; 34; BrodauBleaen dur(!h —
36, 19; Halten von Schir«iii«a dorch — 34,
25. 126, 25. 192, 28; OrdDIMg der — 63^ 12
Brocbsilber 151, 19.
Brüchen fiber die Atmende 148, 1 ; die einseinen
s. im NaincnregiBlcr.
Brückenbau durch Zoller und Burggraf 149, 30.
Brückcnbcschüdignng 161, 10.
Brückengeld brock|(elt brochpfeuiig 226, 88.
227, n.
Br6ckensoll, brnggcx^l 227, 18.
Bromhart s. Masikinstrnmente.
Bmniaaf Bmninff Branlafft ~ brfitlouf, Brant-
lauf, VertniihlungtCBiit 112; &; 31. 116, 8; 10;
12. 123.9,37; Belohnnng fttr Vermittclung von
— i:u, 11.
Riuimiii, Ui-nnnenordnnng 145, 22 ff. ; 14Ü, 1 ff.;
AUhaui n der — 32, 12. 161, 96; Temaroini-
gung der — 161, 37.
BnUDcoinoiatcr a, Bniitnen (ordnnog).
DielMUlil 295
I Bfichse : der Handwerke 59, 17 ff.; für daa Dageld
' bei Gericht III, 7.
il^milKiit s Brumhatt.
lJurgbann 8, «. 1.3, 4 19, 32. 2t. Ii?; M. 2S. l'4.
3it, 1.5. 31. 18. .■«!, 23; 26. 1>. \\ 75,
5. 89. 22; 23. 92, 33. 95, 2; 27. »H, 33; 38.
99, 3; 7; 19; 44 101, 23 ; 37. 102, 32. 112, 2fi.
113, 11; 16. 126, 12; 23; 24 13'.. 6 112, 12;
27. 146, 36. 160, 6. ir.2, 21. -0 169. 29.
202, 4i; 20Ö, 87. 208, 2t. 22.3, 10; 14. 224, 2»;
30; 31. 239. 96; 93; 3& 244, 36; 37. 94«, 2.
26S, 32.
Bürgen : belachen 104, 19. 109, 22. HO, 1 ; 3 ; 11 ;
— aehmea 7, 9; 12, 7; n ^ geben 229, 85;
Dauer der Baftmirkclt einee — 112, 7.
Bürger: .\ufnahme aU — s, Bürgerrecht; Bete-
freiheit der — 23, 5. I l-I, 22; Gerichtsstand der
— 23, II. 144, 26; Gut im Lande dor — 23, 18.
144, 31: int!eso8£cua und ausgesessenc 143, 28,
irr.', L't) ; .i'.t ; Kampf von — mit — oder Lands-
leuUii i;!5, 21. 143, 8; 28; 35; Knechte der —
157, 18; Schwur der — beim Verlassen der
St.idt 169, 20; Ungehorsam der - gegen
Meister nnd Hat tRatsbeM( liiusHt) ö8, 20. 59, 2.
{»6, 19. 73, 15; veraiitw III ti ti ilire Eigen- nnd
Lphnsli-utc I ),'), M(i ; vi'ili hii' \.\'\. 3.3; Weg-
nahme Ton Gut 2.S, 7. 141, 23, /"llfreiheit der
— 226, 34.
BClrgerrecht : Erwerb des — (Aofnahiiio «ou Hiir-
RiTiii ;t 53, 11. CO, 2; 4; 16; .33.
6(>, 4. I tii, 25, 31. 144.21 167, 5; 15. 171,20.
193, 16. 194. 16. 19«, 25. 197, 14; 16; Aus-
schlnss vom Erwerb des — 143. 2; 15 ; T,ei<!(nii^
des .'l.'), IS; Versäumnis dor Lcislmi;; di s —
durch Ausburger 61, 31; Verpflichtung, «s zu
erwerben 61, 15 ff.; Vcrpflicbtnng durch da.s —
61, 1 ; Dispensation von diesen Verpflichtungen
61, 14; Anzweiflung des — 60, 26; Nichtaner-
kennung dos — »il, 10; Aufgeben des •— 66,
2 ff. 170, 2; Verlust des — 32. 3 ff 42, 33. 45,
6. 58. 25. 61, 34. 7!, 10; 12 72, 10. 74, 32.
143, 1 ; 15; 22.
Barggraf: und Handwerke 141, 19. 200—216. 267,
4 ; verpflichtet sich zum Brückenbau 149, 30 ;
seine Fran 208, 21 ; nicht in den Bai 90.
50, 27; investiert den Bieckernuister 264, 17.
Bnrglehen 234, 4'»
Bürgschaft Schöflnl dabei 8, 32. 64, 16. 108, 8.
Burncnlicht 1.58. 18.
Buttel 203, 7; 10.
Batter hatir 220, 24.
BntteriMleii 210^ 21.
C B. K.
Dach, seil n bin oder rürin 149, 24; 27; antworten
unter dem - IWi, 29; 33.
Dachnobe 149, 21.
Dachpfusten 149, 93.
Dacht ranf s. Tranf.
Danelbli 220, 21
Darngürtel Bauchriemen d«i fferdes, aucli
Frauciigürtel 211», 27.
Dentacbordeu üU, 37.
Diebstahl 10|, 21. 39, 7. 40, 8. 76, 27. £66^ II.
Digitized by Google
^ IMebstahl
1Ü8, 23. 245, 8; Komijeionz der Oerichtc bei
— 193, 2«. 10«, lö. 197. H2. 198^86; s ge-
stohlenes Qnt 5, 28. f)8, 26.
Diener der Stadt 65, 16; 20.
Dienstiaiigfrsaen 93, 26; d8.
Dimtlkiwebto ifiS, 18 ; 83 ; 86. 159, II ; 87. 160,
4, 16.
Dionstleute &, 32. 10, 9. 71, 9; GoftesUausdiensl-
mann 11, aS. 7], 36.
Dienitwohnung : des Ungcltcrs 167, 17; — dea
Estrichermeisters 168, 8.
Dohlen durch die AluMlide 148, 1.
Domherren 10. H. 167, 12; 2ä; 29; 30. 162. 18.
Bof der — aU Frebt&tte 81, 37. 84, 81. 99, 86.
136, 4; 15.
Dorf: das Bürgern gehört 1.15, 36; Torkanf einoi
— im KrieK«^ 120, 11.
Dreizohner 47, .U 49, 4! ; 46. 60, 29. .'.(;, ;i. ("),
21. 6ß, Itl. h-i, 37. l&'i, 6; 23; 4;j. IM, 1.
164, 4 ; 10.
Dreiisehnerbach 57, sa 59, 13. 60, 26. 76, a 104,
9; 46.
DrittuMiB ISI, 6.
Bho; AnCang der — 112, 8- Abschlass einer —
logen 13B, 1 ff.: kinderloM — U4,äü:
Verfühmng VOB Kindern sar 99^ 80. 187,
20 ff.
Bbebraeh t. Bliefirra.
Ehefrau : SchändunK lirr — durch den Knecht
93, 37 ; Ehcbrncli dir - 93, 37 94, 1.
BbMntt«n : Besitz und Vermögen der — 112, 18.
113, 24. 114, 10 «r. 149, :U; 8. auPerdem
Wittum ; Friede nnter — in der Stadt 78^ 83;
Qelöbniaee vor Schöffeln 107, »6.
EheranpinKilieii tntrttgeriaekei 139, 30.
KliLsdirdz m. U. 125, 12 ff 130, 1 «f.
FAmxn^ jubrlidie für die Vögte 119, 28. 120, 8.
Eid in den — geben 11, .(7 43, H. 44, 24. 28.
Eigen und Erbe 6, 17; 22, 23, 21. 144, !W ; Be-
• streilung von — 12.'», 37; dürfen Juden nicht
habra l»i8, 19; ror dem Münzgericht 248, 3;) ;
vor dem Kate 14, 1. 2{!, 7 fif. 70. 28, 72, 2
123, 17. i;iO, 6 fr ; vor dem kleinen Hat«
78, 8; vor dem SchnltheiPengericht 109, 29;
Taxe des Ffrrsprcchen bei Voihandlungen
übor — isi', 4 , bei Teilung zwischen Ehe-
leuten 114, lOff. ; verkauft diirch Unterkiiufer
VKi, 31 ; verpfändet 109, 18 ; vor weltlichem
Gerichte 106. 7 ; als Wittom 112. 26; Zahl
der /.engen bei TerliaiidlQDgtll AW — 68,
8. 94, «t.
Eigeolenta der Bftrger 186, 36.
Binandzwanziger 56, 10; 41. C2, 9; 11, 16. (U,
26 ff. ÜT), 22. 66, 16. 67, 20 ff, 69, 18. 76, 8.
76, 23. 81, 2.3. 83, 42. 8«, 11. 133, 8; 26.
139, 39. 140, 9 ; 23; .34. 154, 3.3. 171, 8.
Einung 214, 36; Höhe der Besserung nach dem
— 203, 13: ir»; nnter den Juden 193. 22.
]!t7, 2 i . Kostfii — bei Becli' itrii L'lö,
33. 21tj, M ; liei Kuft rii 1*08. 7; bei MetzKcra
(an den Si Inil'hoiht !! VW, 12; bei Müllern
207, 27; bei Öileutcti n ; hei Rind- nnd
Schuhsütern 204, 13. hiA .'iciimiodon 'Jii7. 6;
bei Schwertfegeru und Suecrschaftern 213, 24.
814^ 6 f.; 41; Verbot des Baadwitlcbetrioto
Fischerei
und Jts Ihuidels mit HaüdwerkscrzengniMe«
ohne - 202, 4ö. 205. 35. 206. 34. 207, 21
208. 23. 213, 8. 214, 14. 215, 37. 216, l fl.,
11 a 231. 14; Verliiat dos — S04, 90.
Endurteil s. Vorurteil.
BBtoibang 131, 16. 137, «L
Erbe, Erbteilnng : Jeder in «ein — za setzen 192,
5; Rechte der Aussätzigen 132, 12 B : kia-
dcrldsr Klicpitteii l<t4, 7 lO.s, •j:^ . Verteilung
niit<r die Kmder 11, 21 ff. 27. 8 ff. 12«),
35 ff. 121, 1 ff 122, 1 ff (Knktl 27, 17
121, 4i; entlaufene Mönche aud NoDuen 138.
15 ff,: iSfliuliicii dfs F.rblaesers 115, 1 ff.
124, 5; lü, 'Sil. I2ö, 1. i:Vi, «; — zufallmd
Leuten im Spital 128, 7 ; Forderang aof
Teilung eine» ~ 127, 25 ; Verzicht auf —
114, IN ff 12L'. 37 ff 123, 1 ff ; Voraasnehmen
fder Klit gfitti II, Kinder, Freunde) 27, ü tL ,
i'ii ff 2S. 1 ff. 114. 29. 122, 4 «f.; YgL «wk
Wittum (28, 14 ff. IIS— Ilöj.
ErboB nchten das Bogrlbnis aus 132, 1 ; Kotten
von «iDom Ba« torteUt auf di» — ISO, 4 ;
Boeht der — auf Bldtkinf §m JKlaeter w
maobier Gfftor 139, 7; Todniall olui« —
194, 4. 198, 20; Zoatiinnurag der — bciia
Anteilt;. l>nri 127, 11.
Erbloiho l«, IS ff. 125, 9 ff. 144, 2.
E», da/ Eisen (tum Sidgoo) nt, 84. 33;
31. 229, 1.
Erkobern = erholen, gewiaBMl II, 81. 98, 80.
Esse 152, 9 ; 16. 158, 27.
Esser (cchsere) nadk Scb«» = tacciUarioiniiB
speciee 24, 11.
Essig 224, 3H
Eatrich, t stridu t>, Esfriebor 168, 4. 187, 88 ; 31;
84; 38. 1C8, 1; 6.
Btxangt = Atnmg (= Krieg?) 180, 86.
. Pidteliitn«u IB^ 4; 19.
' Pabrendaa Qnt: BescUagnaluDe doreb den Bat €,
I 23; bei Erbteilnng 124, 1; vermacbt aa
Klöster 129, 13; als Wittum 115, 16 ff. 111^
4 ; zur Bezahlung von Schulden 1 15, 20.
124, 36; Vorfügung auf dem Totenbett über
— 131, 28; — der Aussätzigen 132, 18; -
beim Verkauf dnrcli Cuturkiiufc-r li<'.<, 3.i.
FaP : dem Burggrafen zu machen 208, 13 , auf
die StraPe setzen 161, 32.
t FaMiebetahl 10, 21. 166. 11.
FaVrieher 915, 10. 885, 83.
' Fäustrsrlilnr;. !! C. 9. 42. 8 HC. 37 ff. SB, 10 90^7.
■ ZU Feilem Markte sii/.cu 1U7, 38.
Festen der AdsliiirgLT .39, 3.
Fenersbrnnst 161, 39. 163, 19.
Fiscbe 214, 27; Bolcben 192, 21; 24. 198, 4;
gesalzene 192, 18. 880, 6; Handel mit -
34, I ff; Heringe 198, 84. 198, 3. 220, 6,
Wittinge 192, 81; — aufbewahrt indarlrke
39, 7. 40, 2 : im Fiotaebiff 89, 8; in Sebift
411, 9 ; im Weiher 89, 7. 40, 7 ; &
Fisf hdiebstahl It), 21. 166. 11.
Fischerei : zwisclu-u .s Tliom:»s niul Stf i>li.iiisltriu ki»
; 263, 1»; Verbot bestimmter OeräUchaften
I bei der - 83^ 88.
FisobmeistortuM •
FliefaiMittcrtam 9t», 90. 279, 1. .
FSidMidinnif 5^ 12.
FiKbTecTit tjm flnndnis) 270, 2.
Flaschen Zoll auf — lMo. 2^'.
Fleisch ungesalzenes zollfrei 220, 4.
Fluchen 246, 40.
Floolit ein« MiaMtbftten 6, 17. 29, 81. 89, 4 ;
Anreelramg d«r Flvcbt raf di« Strafe 8, 4.
7?, 3:^. 73, 1.
Fluthtsal Fluclitzal 27, 6 f lai, 13; 33. 126, 30.
Ißl, 8.
Frauenhaus Geschichte des 17, 25.
Frcfel 6. 11. 9, 22. V\ H2. 15)3, 10, 2ä. 197, 8:
31. liifS, 39.
Fmbarger Recht lö, b,
FraÜMit md Proikeitai der Stadt 6, 34. 22, 26.
23, 22 ; 27. 47, 13. 5ß, 30. 85, 36. 8B, 33.
tlO, 24. 144, 1«; 34. IM, 23. 210, 10.
Fiii^^ Utou 31, .36 ff. .34, 21. 99, 86. 136, 4.
Freunde: beim Aafb6r«B d«? Acht 86^ 16; Beglei-
tung vor Qerielit 74, 9; Bat der — vor Oenebt
73, 33 ff. 74, 2; 9. 76, 23.
Friede: in der Stadt ft, 24. 19, .33. 37, 2«. 38, 1 ff.
56, 31 7.i, L'l 95, 4; 7; 15. 100, 17 (f.;
Bruch des ätadtfriedens 20, 1 ; Verwoigornng
des Stadtfriedenfi 20, 1 ; — uultrh;i!li dis
Bargbanns 19, 31. 95, 2; — der, welche m der
Stadt Besserung sind 19, 31. 95, 1 ff ; bei
Q«iaeUcb«(t 102, 34; bei Tröetan(g 101. 35;
Ar vwpflyidtto odw mrliebmie Pfeid* 108, sa
FfBbnni s. Pflndem.
Frobnwage 221, 16.
Froumeeee Iii, 20.
FMkaltkr uter «m/t« aod Bat 146^ 9.
FOnft»«!! 131, 8.
Ffiafzehner 50, 16; 27. 52, 6. 5«. 9 f.O. 25. 66,
16. 77, 38. 139, 21; 3». 140, 33. 154, 3. 171, 7.
PBnftahiurbqeh 49^ 40. 80; 35. 164, 3.
PünfiwbiMioidiiiQiig 47, 88; 44. SO, 17. 8], 3. 6S,
FQrbitle, Verbot der vor Oflrioht 74> 6.
Fttrpc-hott lon, 28. 100. 20.
Furkauf Iii*, 3. 13ti, .U. 3ö. 140, 26.
Fftieprechen: Ordnung fQr die — 81, 25. 86, 36.
III, 9. 112, 3; Abgabe der — an die Stadt
84, 29 ff ; bei Appellation 79, 81 ; 37. 80, 16.
86, 7; Fnge des Meisten an — 67, 8; f&r
Fnnd« 86, 24 ; Anuabine ron. Gut von der
Oegenpurtei 81, 84 IL; Annahnw von Ge-
•chenken 83, 10; uOawo jeden dienen 83, 13 ;
TbStigkeit der — im huO* 88, 32. 86, 1 ff ;
80 ff. ; Niederlcgnng dt* Amtes 8.5, 1 f. ;
Bedea der — gegen das Verbot des Meisters
TO, 16. 78, ;J6 ; Reden ohne — 108, 14 ff ;
Taxe der - 82, 3 ff. 83, 1 ff. 8e. In tY
— bei ünfuge 73, ikJ. 74, 8. 76, 22 ; au^ -k w
Bato 6, 2. 58, 11. 85, 11 ; sollen bei der Sache
bleiben 83, 4 ff. ; Schöffel als - :w, 22 ff •
35 ff. 81,26; Be8clHiliii;;ting .i,.r Schrribi r
durch — III, 8 ff.; »or den Siebonzuchtoni
88, 17. 811^ 10 £; 86 IL; Tenidigong, Sdiwnr
Niedere Gericlite 207
des - .38, 20 ff. ; 35 ff. 81, 86 ff. 8ö. 5 ff. ;
7 ff. III, 23 ff^ Verschleppen TOS Sadien
durch ~ Rö, 5 : weltliche Kicbter ab — 106,
2 ff. ; Zahl der — 88, 38. 85. 6 ff. ; 16 ff. ;
als Zeugen 69, 6; bei Zweinng deslDlteib
67, 23. 79, 7.
Gadern 151, 22. 152, 10. 153, 12 ; 28V36.
Galgen 199, 7.
Garten 129, 5. 158, 25. 1Ö9, »2.
Gassensporren 161, 24,
Gcdirhtp IS, 34 ff
Gefftugeuiiahme 20, 8. 142, 10; g7. 143, 17.
Gcfängniss s. Gefangemudmie.
Gegenhatz 103, 22.
Gehanptlochet (von Gewändern) 27, 27. 122, 7.
GriK. lii. G. isclschafl 102, 34—108, 32.
GeistkeiiL-s Gericht 20. 20.
Geld, weisses 150, 32; Geldleihen (darch den
Scbtütbeiton; 196, 28; OeldMlrald 198, 27.
197, 88. Sduddea. '
Geldstrafo, Zahlterniin lÜB, 18. *
Geltenmeister 226, Ii.
GeUbwM» 100, 10; 23. 107, 80.
Gemochede =^ Gemabl 118, 17.
Gcmeclituiss 132. 7.
GemebelTingerlia s. Mebelvingorlin.
Gcmiito geben s 86, 16L 88, 89. 89, 2. 171, 18 ;
14; 16. » » .
Qentenar Rat = 7, 11. 4«, 10. 88, 12 ; 15 ; 42.
97, 22. ,
Ger«i8se ~ Stroit 1G3, 19.
Qerbex a. Bindafiter.
Goricht: Appellation 22, 20.70, 21. 79. 19 ff. 80
27 ff. Hb. 28 ff. 86, 7 ; Bewaffnetes Erbcheinou
TTOr — 19, U ff. 42, 22 ff. 43, 3. 70. 17;
— des Burggrafen 20ri, IH. 206,« 208, H; «»".
213, 4. 214, 4; i ntwoiclu-ii lUnii - 7 1 s [>
19, 35. 29, 4. 72, lü, .U 7-1, .U s;».',io. \n
25. 94, 7; 26. 95, 5; der Hnndwtvke 203, 3ö!
204, 17. 205, 4; 13. 20B, Hi 21.i, 4; 14.
230, 1; FQrsprechen s. dort; t'ri.-tliches —
74, 17. 83, 34. 127, 6. 132, 40; für Juden «.
unter Schultheiß ; Kosten ror — 12. 22. 76
3 ff. 77, 1 ff. 104. 21 ff. : des Münzmeietara
und der Münzhausgenossen 243. 6 IL 944
245. 240. 247. 248; Nichterscheinen vor —
10, 30. 12. 1 ff. 26, 8 ff. 28, 23. 74, 29. 91, 15.
106, 32. 123, 16; niedere -- s. dort; Komp»,
tenz dos Ratsgerichts s. unter den einzelnen
Vergcheu und Verbreche«; — des SchultheißeB
8. unter SchultheiD : Zeit der Sitzungen 6,
1 ff. 10. 12 ff. 20, 20 f. 24, 15. 58, 1. 70, 5.
73, 5 f 78, 4. 8:., 9. 96, 36. 104, 2; 17. 16»,
27; bei vtrschlossener Thüre 7ö^ 16; Ver-
Säumnis der Richter oder SohSlfol it, 7. 48,
6. 78, 9. IM, 2a. lOö, 8 ff : Zengen vor ^
8. unter Zengen ; — des Zollere 2!f2, 1» ff;
Nicdcir Oi riclif.-. -Vppellation au ainl.Tr ('iiruhte
Uli .1,1 III ,t Taxe der Fürsprcchitii dabei
s,', Ii. .\ lyoii- luid Ohrenzeugvii 108, 11;
Ui ri |. II bi i Leugnen 107. 2<t ff : Bercdungs-
verhii' Ii, v«>rfehlter 1'1n. li . lii s-nungen dem
Bato jährlich vorzubringoa lüt>, ö; iiicht-
aehOffd alt Boten vor — 208, 81 ; Biobten-
S8
Digitized by Google
99Ä Niedere GencL
böte MO, ;i 1%, 18. m, 82; als Boton in
gewissen Fallen — nur Scliüffol 1 10, 9 ; Rürt<en-
lieUchen 108, 16. 10». 21). 110, 3; Fürsprechen
bei den - m, 31. 10«, 2. 108, 12. III, 10; Jü;
Wir (Icrliolang einer erledigten Kltg« 109, 2ö ;
KoiniM fenzdcr- 72,22. 106,7. 198,»ff. 197,31;
Kosten 104. 21 ; sollen nicht nraViot* tidlltMl
107, 7; esKendes Pfand «mgeboton dvfcli —
109, 16: POndnag 106, 11. 110, 1 ff.; Richter
(dni) «1 den lOly 1. 194, 3b. (nreh 194, 8.
196, la 198. 19 ; 23 i:; 8ch6ffel bei - 104,
26; 8L lOö, 7; 10; 18. 108, 1 ff. ; 31. 110. 9;
Sehniber bei den — 109,8. IK', H; 9. in, 9;
Anapraehen ntn Sebalden vor — 107, 10, .HO;
Anfang der SHsaog bei den — 104. 2 ; 18 :
•Lente, die nicht nnter dem Stabe sePhAft sind
vor den — lOi', 2f>: VcrliHnillnnpfti hlfiben "
liegen 10», 16. Zahl der Ztugtu lüä, 3(i : ■
Zahlnng der Oorichtsgelder 10.'), 19. I
Qeschelle 8. II. 9, 26. 12, 8Ö. 36^ 20 ff »6, 9 & ;
13 ff. 39, aSb 27. M, 2. 71, 8, 7S, 12.
168, 27. ~i -»
Oespnig = der Oebtaneh 96, 29. 190, 27.
Ooständniss bei Kestignng 106. 19.
Geschirr 164, 17; geflecktes und silbernes läl, 28.
153, 9.
Geschworener eines Handwerks 166, 5.
Oetellschaflen der Hnndwei ksmcister and Knechte
168, 8^1 Verbot gleicher Kleidang, gemein-
sanier Aineieben IA7, 1 ff.; Schnr v»r den
Mnnjtpr 16'V S.
üetwang und Gebot 107, ü.
Q«rinoeset s erwtit 188, 88.
Gewer 30, 30. 99, 4. 160, 2; 6; 14.
Qewere 117, 8. 126, 1; 16; 2U; 37. 1^, 10.
Qewende (Fieeberugeritt) 83, 38.
Ocwandmann löH, 16.
Q|äubig«r: Zahlnng des — beiPfündung vor Abzug
der Koston l u! 11; beim TodeefaU d«r
Schuldner 11», 1 ff.
Qlette, BleiiebUcke 21», 31.
Olftteknochto '21 249. 10.
Olötczoll 207, 12. 210, 2. 2lü, 21 0,
Qold Vi nliu htigea MI der Bank snrftckzubehalten
li>4, 1.
Ooldichmiede 1-'>I. !t; 21: 36. 158, 9. 153, H;
12 ff. 164, 16; bei dw MOnie 160. 14. 162,
6; 21. 154, 10; 18.
Qiempdficber 161, -Vi.
Oremporordnang der !>3, 18.
Oülto 102, 1« 12S), X) 135, 15; Erbe .ler Aus-
sätzigen anzulegen in — 1.S2. 16; bei Auf-
lösung eines Konkubinats l'V.K 7 ; I'funtliiiig '
niu - 133, 31; stonde — 17, für Vogts- I
kiniler \20, 2; Wittum virliehoii um — ll.'i, !
21 ; auf dem ZolUieller 817, 44. 23.^, 10. j
Ont: Annubme von — im Kriege verboten 120, .
23; unbekümmertes — 121, 23; versetztes— !
189, .14; verwidmetee— 189,32; von Vögten I
TerwftHetee — 119, 6. |
Qote I.' iin an den Gerichten 111,83; BDtenneht ;
durch die Arzte 132, 33. I
Wterkonfi»ention 0. 18. 8, 88 80, 10. 24, 4. 86, :
II. 37, 6. 86, 4. I
te — Hausherr
OütertAilting bei Trennung eines Konkabioata
134*. :r..
Hafen = Topf 210, 6; 89; 36. 887, 24.
Halbgut Lehen als 181. 38.
Handel:
Verbot des — mit Handwerkü&rtikcln s. anter
Einnng; — mit Brennholz 39, 14 ff ; — mit
GeHügel 24, 21 ; - mit Korn 36, Üä ff. 37, I ff.
140, 37; — anf dos Land 2h, 1 ff ; — mit
landwirtschaftlichen Produktea 21; —
mit öl 202, 4h; — mit Salz 216, 41 ; — mit
Silber 161, 9 ff. J68, 85 ff 163, 12 ff.
Ilandfteten 69, 10.
Händler 21, 20.
Handschuhe 199, 19.
Handwerke, Handwerker :
Aufnahme in ein — 141, i» ff. 142, ß ; xnm
Bnrggrafenamt gehörig 141, 1^. 2Ü2 ff ; anter
den tüufzehnern öl, 23; in der Qesetzkom-
mission 47, 26; 32. dl, 7; in der BatsatnlM
64, 36: im Uanien Bat 77, 81: bei der
SchflffelwaU «2, 8 ff. 64, 80; bi der Trink-
atvb« 184k IS; Stnbcnrecht 141, 81. J^, 4 ;
Kinder der — 141, 20; Knechte der — 168,
18. 1619, II ff. 16.3, 5; Leichenbegängnis der
— 150, 3ö ; Satzungen and Ordnun^^n der
— 39, 36. 49. 41. 60, 20; HO. 53, 4 ff. ÖH, 13.
164, 4 ; Anteil an Bessernngcn 160, 28 ; Dienst
mit den Constofolu 61, 24; Geldsammeln im
— 59, 16; Harnisch der — 142, 9; Schnlden
der — 59, 17; Schwur der — 35, 41. iUi, 5.
39, 25. 140 l fr liLi, 5 ff. 16."), 20; ünter-
k:uif.M lipr — 110. U), — als Vögte 118, 18;
WaHuu (.Mc^urj trogen der — 159, 37 ff.
160, 4 ff.
Uandweikuieister :
Wahl nnd Einsetzung dnrch Handwerk and.
reep. oder Burggrafen HOA, 36. 804, 18. SO»,
90. 806, 2 ; 22 i 26. 207, 18. 808, 4; 39. 209,
6.818,7; 18 [ 80. 214, L 815, 7; 13; 20.
818, 19 ; »tidiuche Hanwerker kannen Hiebt
MeiNter werden 166, 6: BAemfliclit der —
«1, 88. 160, 25; - ah SeEMatjcbCar 159,
18: Vereine von — 16^ 88.
Hautgifft 122, 12.
Hantqneblen = Handtaeher 184» 17.
Harn auf die StraPcn SU •ebCkttoo Verbeten 160, 9&
Hauptkaun 141, 14.
Hauptlettte der SSldner 85, 80.
Haus, Häuser :
der Knechte 158, 25. 159, 11; Ki iv ib von — durch
Klöster 12i>, 5. 144. 4; — niiul. rlji . . Ii. ii als
Strafe) 24, 4. 145,17; — ab Witium U''.
■JA , iii • und Brod sein 93. 36.
Haosfriedensbruch 6, 83. 7, 89 ; <)8. 10, 3. 12, 32 ff.
80, 16. 34» 7. 86, 83. 96, 1 ff.
HaoegettotMi: bei Beeherem'SU, 84; 86. 818,6.
bei K«ftm 808, 15 ; 95; an der Mtn« 140,
22, 31. 151, 2 ff. 168, 7; 20. 154, 11 ff.
243 ff : Verzeichnis der Münzhausgeneiaea
2 V0- 261 ; bei Kind- nnd Schnhsütem 8M, 14,
205,9; bei Salzmüttern 229, 16; bei Sattlern
und Maleru 213, 13; 14: bei Schwertfegern
im i Si.eerschftfler« 214, 7; 10; 24; 37; Zah-
lung an .ir-ii s. hnItlieiPen 192,87; 80. 196, K
Uaoshcrr im Kaufhaus 140, ]ü.
Hausrat -
Hansrnt 139, 7 Ißfi, 32.
Ennsthicrc :
Cappel! Iii), :i2. 170, 18 'Jftn 11. 224, 3. 230, 10.
2««, 2 ff. 2«t», 7; 27, M. JH*. 2!». 271, 11;
21. 272, 2 ir. 274, ü, Hit, 1. 276, 16. 278, 18.
279, 10 ff. 8B1, 1. t&g, 10.
Esel 2fi«, 85.
Oänse 275, 1.
Iläbnor pnlli 2G0, 7; 27. 270, 18; 19. 271, IL
2^2, 10 ; 32,
Kälber 161, 6. 1»3, 5. 219, 35.
Lämmer 170, 18.
Pfard« ei, 86. 101^ 80. 133, 6. 134, 24. 1<M, 7.
170, 9. ttO. 2. S22, 7. 206, ad; Halbpferde
m, 6; Hennte 102, 29. 133, 4. 170, U;
Mejden 92, 17. 62, 21 ; Itoue Vi, lU. 22, 16.
37, 14 t 67, 88. «8, 28. 102, 29;
Biadw 161, 4. 192, SS. 198, b. 219, 34.
Sehftfe 199, 34. 19», 6. 219, 33.
Schmii»: mager« 126, 2«; — halten 34, 25 ff.
U, 9. 192, 28: 34; Zoll auf SSO, 1.
Tanben (fangen) 1G2. 5; 31 ff.
Hocrfnlirt 14.'!, i); IL'.
Heger der städti&cho 167, 38.
Hcimsuclie b. Haasfriedensbrach.
Heoker 19d, 12. 199, 18; 19; 27.
Harbci^e: Öffentliche — 919, 9. 221, 13. 232, 6; der
Klöster im Lande 129, 13; dos Stadtschreibcrs
167, 17; vom Bischof gcfonlert 23, 15. 144, 29.
Hintersassen TiO, 2. 77, 12. 151, 10.
Hirt 147, 2. 161, 9. 195, 7. 200, ö.
Hochgericht 79, 6.
Hfif«: d«r BOrgw in Liada iO, 1& 144, 81;
Erwerb darch KlABtar tfi, 6. t44, 4.
Boflierr: hv\ EtMcilie 26. 18 IL 185, 18; 99; 88;
bei Wittum 113, 12 ff.
H«tg Onl ab Wtttom 118. S7.
Hofs«a«c 125, 16 ff.
Holz: Notaniessnng durch Bürger 23, 19 ff 144, 31 ;
im Handel 3!». 13 ff ; für den Ob< rs>< luciber
154, 36; für den Saiger 220, 16; Zoll auf ~
820, 19.
Holzdiebstahl 10, 21. 166. 11
Horn: xnm Reschlagen der UemiU^ im Zollkelier
2S:t, 21 : 26. 2:38, 19; «im BltHii a. Mmik-
instrnmcntc.
Bomr nnd Alter Vidi ia 126, 93.
HAgewin 214, 2 t
HnnsUt s. UuncLbtt.
Unren böse Weiber offene Weiber 94, 93. 96, 4
Hwrenhioaer 94, 23, 96» 4
Baremrirt b. Roflao.
Hat, i>n<-nc und hchnVu ho C. i:V 8«. ^l. 158, 11 ; 29.
Hüter von Ziromerieateu und Maurern 26, S. 165,
17; a. aach Hflnshttor. ,
Jagdliömcr s. Mosikinatiumente.
Ju Alemanicana nroviaeial« et ÜMMtele 8, 94 17,
8. 18, 2.
Imbia 97t, 12; 13; der Handwerke ond des Barg-
giafcn •2f>L'. 42 201, 4 2<);'i, ö. 213, 6; IH.
214, '26 , für die SalzmüKerfrauea 22.4, 18 ;
fBx den ZoUer 896, 16 ; »te Zeitbeatünmaiur
947, 80. 94«, 94.
Kindbett «MH»
Juden: Besserungen von den 41, 17 ff, 168, 30.
193, 2tl. 197, 25; haben nicht Eigen und
Krbe IH^, 21 : beklagt um doppelt gewonnenes
(tat ll">8, 2H, sollen nicht Pfennige erlesen
44, 9: beklagt um Schlagen, Wanden, Dieb-
stahl u s w. 1H8, 22 ff.; in ^chuldsachen
40, ff. ifi», U; Stellnng zum SrhnltheiPen
uf:rl (Ifäsen Gericht 168, 24. 193, 7t, 18; 23.
I9ü, 13. 196, 21 ; 2S. 197, 22; 27; 29; ünfoge
daieb - 168, 89.
.Tiulonmttzgor 34, 27. 3,", 4. 193, 3.
Jadenscbule 168, 20. 196, 21.
Atdentchalthei» 198, 19. 197, 83.
Jongfraurii 107. 37 ; aolUn bwrogtet weiden 119,
IL 120, a. 138, 3 ff.
^ghMselwft 138, 18L
Karomerronnn Kammcricnte 211, 6; 9. 226, 35.
2-27, 1,
Kammerweib, Kammerfrau 211. 8; 9. 226, 38.
Kampf zwischen BQrgcrD mit ihm^eieliMi oder
Landleoten 143, 28 ff.
Kannen 164, 17. 210, 29.
Kanzlei der Stadt:
Abteilong för Vogteiaftcben 119, 16; Arbeits-
ftberhiafling in der — 1&6, 20; Brunnen-
ordnnng zu verlesen in der — 146, 1 ;
BArgereintragong in der — 60, 13; Qeheim-
haltung der Schriftstücke in der — 156, 17.
156, Iti; Kosten der — lä», 26; Rechtsbuch
in der — 62, 2; 6; Schreiber in der — 1&5,
9; 17. 166, 28; Schriftliche Eingabe gegen
die Siebener 86, 28; SehrifUiohe Eingabe «m
dnen Vogt 81, 22.
Kar =. Schüssel 210. 27. 220. 17.
Karren Karch Karrich 36, 27 ; 43. 161, .3.3. 168,
2; 11. 199, 31. 209, 14. 210, 1 ff. 220, 36.
221, :36 >i22, 1 ff, 226, 33. 227, 25. 266, 34.
274, II
Karrieher 220, IL
Kftae Iteise keae 910, 3; 18: 91. 819. 19. 980, 9.
Kanf : zehren zn feilem — 31, 20. 99, 22 ; — durch
Klöster u. s. w. ohne Wissen der Pfleger ver-
boten 144, 1 ff; »tonde kouff 144 :i ; Schöffol
dnbei 8, 32. 64, 15. 108, 8 ; 2ttm Tageepreis
i:i7, 17.
Kanffrau Gelöbnis einer 107, 38
Ksnfloute: DiepeRMtion v. gewissen Bürgerpflichten
6i, 4; Diapent tob der Foliseietnnde 168, 31.
Kanfhane 140, 11. 217, 48.
KuuflK-in^fmcli 227. 3.')
Cantion des Monekuecbta 249, 2.
Kellerin 93, 28; 38.
Kerzen : der Handwerksknechte 159, 31 ; als Lehen
282, 3 ; von den bischöfl. Schenken 276, 16 f , ;
an den Sdinltheikn l9^ 6; Standken«n 168,
14.
Kerzenlicht 158, 19.
Kestpii — Kastanien s u,iter Kulturpflanzen.
Ku^ti^on in Gegenwart des SobnlUwü^ nnd dta
Vogts 106, 13. 193^ 30.
Kindbett 165, 88.
aoo KiQder ^ Komgulte
Kinder: Bevogrini- ,i, r — .s Vogt; bei Erbtcilnn^
H. F.ih. ; von Haudwerkoni 141, 20; bei Anf-
l isaiiu' iiiii's Konkubinats 139, 9; von Neu-
bmgtiii 13.'), J'i ; angeratene — 142, IH ;
Verfngang über zukünftiKes Eigen durch —
unerlaubt 117, 2"^!; Verführung zum Schaldcu-
machon IIS, 3. — erhalten, was bei der Ver-
mählung der Eltern gelobt ist llfi, 7; Recht
auf das Wittum iler Eltern 112, 1«. 114, 19;
Recht der Votkind« <l«r«n 114, 41; Vwkaaf
de« Wittnnu der Eltcni Tferitoten 110, 17.
Kistner 20«, 12
Klage : Abündemng der — verboten 74, 20 ; Ablu m-
gm von der - HS, h fl 7H, 2H; Aufgeben der
— 71, 29; Erneut ruug einer — 109, 2ö; Erwei-
terung einer — 7ß, 1 ; durch Freund* .irs
Erschlagenen 101, 40 1(^2. 40 : pesclm bene
— 71, 29- 7-1, 7;,, L'-i. 7.;. l». um
doppeUpf'wonniiii's (mt 7"J, l'S l.ir;jf[i hl, iben
eiiior 10:», 17; vor Atnv. inliuii: vtui Sijbst-
liille S. II, 4. W, L"i, :(1 . Ankl.ige Un-
8chuhiif;cr 7, 4 fl 7:.', 2:i . Verfahren bei
Eigen und ürbc Mi, 27 ; Verfahren bei llnfoge
41, 27 ff. 73, 33. 14, 2<»; Verfahren bei ün-
aucht 66, 2". 71, 21 ; — wegen baulicher
VernacblüssiKung eines Wittums 1 !3, 33 ;
— um Wanditn, Tod«chl«g a. «. w. 7, b. 19.
16. 74, 19 ff. 97, 4; 28; mit fidwdwD Zvagm
6a, 1 ff.
Kllger: sa hart 9^, 35. 96, 29. 97, 15; ninw
SieberbMi jnben rar ueh und wine Freunde
101, 40. ira, 36: 41 ; Tod dm — 89, 38; bei
TodaehUg «te. 97. ß IT.; nnklagbtft auMhen
den — 12, M. 96, 20; .34. 97, 14.
Kleidung «kr AtisUurpcr 166, 30; 32; vom Bischof
gegeben lf)7, 13; der Beamten als Belohnung
119. .<7 131, 12. 167, 4 iL': de» Estricher-
meisters 168, 8; bei ErbUilutiK 121, 14. 122,
6; für den Knecht der Münzgesellcn 249, 13 ;
Verbot gleicher — 157, 1 ff. 160. ! h; d«»r
Mei<(ri- und Ammei'-'f rkn.T htc l.'i7. Id; ilcr
Stadtknechte l;")7. 20; Voraosnahmc von Klei-
dungsstücken beim Todetbll eines Ofttteu s.
unter Vorausnehmen.
Kleidung und Waffen :
Kleiderordnung 12 t, 29 ff.
Beckenhauben 10, 27. SO, 93, 34, 16. 42, 28.
71, 5. 164, 26.
Bonwelrock = BnUBWolltoek 133» 7.
Degen 160, 5.
QOrtel im, 31; 40.
Harniich 8, 16. 10, 5. 21, 10. », 10. 40, 28.
58^ 17. 182, 23. 142, 9. 166. S6«
BeUepute 19, 26. 20. 24, 42, 22. 71, B. 98. 15.
Boten 119, 37. 181, 12. IflO, 17.
Koller kolor 80, 23.
Ck>llicr 20, 23.
Kngelhut 160, 16
Mantel 123, 4. 246, 37
Oll. rtn. !i 27, 4.3. 122, 9. 12.1, f).
Paiiitr 20, 23. 28, 12. 34, 16. 42, 22 43. 4
71, ft.
Pelz: der Frau 123, ü; an «tiUltiscbe Hand-
werker 168, 1 ; an den Dntonebreiber
167. 22.
Rock 123. 4. 157, 2. lUn, i« 2(6,87.249,13.
Schaft = .Speerschaft 214, 29.
ii.Liiiz t:ru\,i s Kleid 219, 12.
Schanpc! 27, 44. Uil, 10. 123, 30; 3».
SrblMer 27, 89; 42. 122, 8.
Schwert 71. ö. 98, 15. 90, 19; S9; 31. 97, St.
9H, 4 160, 4; 31.
Speer 214, 29.
Spiess 19, 25. 20, 23. 42, 22. 71, 4. 93, lo.
Sleiubogen 157, 35; Schiessen mit ^ S7, SS.
l nfertnch 27, 43. 122, H. 123, 5.
Waüft uklcid 2H, 11. 12t, 84. 264, 23,
Waffenrock !'>.', 21
Kluuiadc 27, 29. 114, 3t*. 122, 10; 25 12-3, 1 ; 33.
l.Sl, 13; 22. 152, 23. 157, 15.
Klopfer im SehnlUuöBengeridii Iii, 19 ff.
KlOater: BnÜMiftn ut dM — 188, 1& ff. ;
spreehon dev — 88, 17 ; 84; 82; Kftfit«! der —
144, 7 ; Kiraben und Btrbenu der — t3^, 13;
Knechte der — 18, 2 ; 6 ; Rinderhalten. der —
I 161, 5; - sollen nicht in die Stadt 11, 3&
! 58, 26; — in vermftgfnsiki litliclitr BezieblUIg
129, 4 f.; 14. 144, 1 ff., Zollaljaabeu der —
i 22*;, 29, 227, 18.
i Klosterbrod 20ö, 26
Klosterfrauen 144, 9.
Kuecbt: bei von Bete 23, 21 ; der Börger ist 93. 1 ;
der Banern gegen Bftrger hilft 93, 3 ; gelobte,
gadMMto, gebrocbto 227, 32 : «b Kuppler
W, 98; Sdibna VCMl - 12, 15. 78, 81 : geseUt
od« «DtMliuiilidi den SdnUkeiPcn 19H, 27 ;
TeninidaBg oder TodecUag eines gedJasten
— 13. 1. 92, 33 ff. ; des Ammeisters 65, 8. lA^
29; des Biechofs 157, 14; gedingter — > der
Bürger 13, 1. 23, 30. 92, 33. 144, 32 157, 18;
des Burggrafen 203, 22. 207, 32. 21^ 1 ; 14 ;
des Estrichormeistera 168, 9 ; 14 ; der Handwerke
l.')8, 13; 32; 36; der Klöster 13. 2; 6; des
Lohnhcrrii !i<N. 2. des Meisters l.')7, 10; des
M. nnd dur Schuffol hvnn Siebencrgericbt 8ä,
26; auf der Münsr- 247. 18. 248, 42. 249. 1 fT
250, 4; des OUenUiandwerks 203, 30; der lUnd-
und Schuhsüln 30. 204, 31 ff; der Sala
♦räfrt 230, 11; der Stadt 66, 23. 149, 29. 157,
1" 21S, 36 ff 231, 24 ff. 232, 1 ff . ; für das
.Suuiit-itum 225, 22 ; der Weialeute 32, 27 f. ;
der Zimmerlente und Maurer 26^ 21. 165, 3^
Knechtordnnng 156» 12 ff.
Colnuurer Baeht 15, 5.
Kölner Hecht 15, 5.
Comcllc l'-"! 160, 7.
ConttscatK.n 24, 4. 2f'», .s f=f UN'., 20. 107, 2. 123,
2Ü. 143, 2j 32, 145, Id. 161, 16; 31. 162, 4.
XOnigdraeh 17, 6.
Conscicntiengeld 131, 22; 27. 132, 23.
I Constafeler, constofelor : Aufgeben des Bürger-
I ri-rbti- durch tHi. 3; — zur Uelicrwachung
I dm l'iiiif/..: luii ihrii fi'B äl, 21, bfiiu GeschcUe
I 36, 9 ; in ili r ÜL'.'ti'tzkommission von 1425 47,
I 26 ; kern liandwcrkcr ~ 49, 44 164, 7 : Kriegs-
I dienst der — 58, 22. t^l, 27, — im kluinen
I Rate 77, 31; Plata la der R.it.-.shibc r,4, .i". :
Schöffelwahl 64, 21 ; Schwur der — Uiti, 21 .
' a\n Vft^f p-wM 118, 18; Zwani:. niil ihnen zu
aicneii tll. 21
ConsUf«lonneistet 35, 31. 3.% 40; 42. 166, 20.
18», Sft.
Kam: bei AollOniDig «inM Koaknbnate 138. 8;
in der Stadt einfordern 102, 22; Einkorn
•272, Mnlkorn 274, 21.
I
j Korngcld an Kloster vormacht 129, 6.
I Koragnlte Wiltvm verlieben um IIA, 80.
Digitized by Google
Komtaandel —
Kornhandel II, 10. 86, 86 ff ^7, 1 ff öd, 1 hri.
22. 140, 37. 219, 11. iSO, M, 35. 221, 2. 232, 7.
Koxnliaiis 87, S,
KornroaPe s. MaPe
Kouffelcrin = Kloiohändleria 152, 32, 1d3, 8.
Krimr 158, 16.
Kranich IDÖ, f. 200, 5.
Kreide krido 219, 31.
Kreaz das heilige hinter FrohiialUr 170. B; 8.
Kttfor, KartnnoMtor 808, 6 ff. 209, 1 ff. 887, 7.
Kttpfer 280, 84.
Kulturpflanzen nnd ihre FrftBhtiB:
Biraen dürre 210. 16.
Bohnen 137, 15.
Erbsen erweissen l.'i7. lä.
Erdbeeren Ertbtrii 210, 14.
Flachs 209, 11. 21U, ü»; rnher - 210, 22:
hechelter — 211, 33
Cerste 137, 8; 15. 20'.", 33. 272. 29 27S, ,^4
2>S0, 3: 34; 41. 281. ; 2M 2.S2, 23.
Hafer 58, 19. 137, 8 ; Id. 221, 1. 264, 14. 26ö,
29 ff. 271, 12. 878, 80. 874, 23. S78, 17.
280, 7. 282. 10, 42.
Hanf 137, 15. 21ü, 19. 211, 34 280, 87.
IlanfTcsot ^ Hanfsamen 137, 15.
Hopfen 219, 31.
Kesten = Kastanien 210, 17.
Kirschen 209, 11. 210, 1.3.
Knoblaach Klobdoocb 800, 17. 810, 24
LMeh Loch 210, 1 ; 8&
Linien 187, Ih.
HupMt = HoboMuiwR 187, 15.
NiJbilaiM 877, 4.
IHltttt 187, 16. 8tt, 8i; mPtaHtr •. nater
Obrt 90B, U. Sia 18: 31. Sil. 18.
thSkt feh AbgM« an den Barggrafen 806,
17. 90.
Beben 115, 86; i. mdi unter Wein lud Wein-
berg.
RctÜg 210, 24.
Roggen 137, 8; l t. 219. 16; 269, 33. 275, 5.
2S0, 22; 41.
Huben 210, 26; Eübcnzoll 210, 4.
Senf 137. Iii.
Tranben 209, 11; 14. 210. lo
Triticnm 2H\ 2'.t
Waiden siUgo 137, 8; 14. 227, 17. 264, 14.
265, 29 ff. 269, 12. 270, 8. 272, 29. 271, 1.
276, 5. 278, 28, 36. 279, 3. 280, 13 ; 22; 24;
29 • 34. 281 6 8; 28, 282 23.
Zwiebeln ZiböUen 209, 17. 210, 26; Zibelsot
137, 15.
Ktu-, VererboDg der — 85, 18; Verkanfea der —
81, 24. 67, 84 ff.; Verlast der — S8, 8. 57, 88.
Knnweil der Franen vor der Hnoer 180, 83,
Latnljpsltiuli .ils Abgabe an den ürnggrafen 206,
80; 31. 808, 23; 3'6. 200, 1; 5. 812, 3& 813, 36.
Leadeevemt 8, SO. 79, 7. 166, 18.
Landfrauon W2, 17
Landlurrcn l.")7, 12. IB2, 17 , bü.m' Gewohiiheii
der — 10, 11 ff. 98, 20 ff.
Ltndlente: verwandt mitBörgem 135, 23; Friede
der — m der Stadt 88. 1 . tOO, 17; ah Oeieeln
Iia»a und G«n»a 301
3.! : als Kläger gegen Bürger 97, 20 ff 98. 3 ff. ;
I Vorbot ili s Messertragens für — 30, 8 ff. ; — die
Pfonmuf i^rlc'sen 44,20; Freiheit vom' Ratsgeld
77. !:>; 2.'i ff vor dem Ratsgoricht 77, 11. Hb,
24 ff. KK 1 30. 130, 27 ff.; vor dem
Oericht des klcinon Rats 78. 8 ; Schaldon der —
126, 27; Koinpitenz des SchnltheiPcngerichts
für — 10;», 27 ; Straferhöhnng für — 31, 16. !)9,
20; im .Strdt mit Bürgern 8, 19 ff 20, 12. 30,
34. 31, 15; 27. .32, I. K 2. 97, 2 ff. 98, 23 ff
99, 6 ff. m, 2 ff. 120, 25. 135, 20 ff. 142, 15.
143, 12 ff ; 36 ff. ; Streit der ~- untereinander
30, 14 ff. 98, 38, 38 ; Dnterstütznng von Land-
lenteo dorcli Barger ttt. 87. 31, 9. 99, 2; 16;
dArüra nicht Wwweehen 88, 11; als Zangen
68, 21 ; 'AoU aof Got der — 881, 9.
Landreclit ü, 7.
Latwerien Büchse mit 170, 16.
Lebeknchcn 170, 16.
Lehen: Burglehen 273, 11 1. flb, 29; der Bürger
135, 33 ff: Erledigang van — 189, 24 ; Erwerb
von — 129, 21 ; vor Oaridil 96, 9; aU halb
Qnt 131, 33; ScPlehen 974» 81; nicht sa atei-
gern 126, 11 ; Verkanf für Eigen 189, 34; aaf
Ziel 198, 14; dea Blaeholi nnd dar Kirdie 867,
18-888; der Mffnse 868, 4—868, 5; dea Betehea
189, 22: de» SchaltheiPentnma 194, 86. 195,
18-44 ; des Zolles 289, 86. 888, 18-835, 8. 886,
5-237, 46.
Lehenbach 197, 8.
Lehenore = foenerator usornrius 24, 11; 44.
liehrlowcbt iwi Handwerken 804, 38. 8U, 88.
915^ 1.
Leichenbegängnis s. Begrtimia.
Leihgeschäft 8, 32.
Lcinentnch 219, 11. 232, 8.
I Leitwende Znfttgen von Leid 100, 14.
Lettner 168, 41. 167, 85.
I Lengnen, eines Angeklagten 67, 1 94, t&
j Libe, by gondem stondem 131, 24.
LibloBB than jem. - töten 161, 23.
Liebdate liepdette = donam te^Midi anioria eanaa
ftwtmn (Sahart) 199, 19. 181^ 88. 19t, 16.
1 Lietcn - Lehm 11«, IFi.
'i Ligering ;= Dnderschibel (l/oxer) 161, 10.
I Lipfil Begr&bnis s. dort.
: Lipgedingo = Leibrente 144, 3.
I Lohnherr ß.'i, 6; 34. 161, 11. 166, 36. 167, 2ö ff,
IRR, 1
LoLukuecbt bei Handwerken 204, 33. 214, 21.
Lampen, mit — wiifoii am Sdiwartl^ 168, 15.
LnttertcanlL 170, 18; 19.
!»3, 2S; 38. 94, 4; 13.
Magdum 8. Jnngfraaschafi
Hagesot — Mohnaanuii s. unter Kailtnrpflaiinin.
Haler Recht der — 813, 3 ff.
Matetry 189, 13.
Mafo und GcfiiPe :
AcLfri! Octale 224, 18. 228, 22; 25; 26; 28.
22!). 3 ; 31. 231, 1. 8S8k 89. 978^ 48.
I Bürdin 210, 13.
Drielinfr 989. 80 994. 88 98». 88.
Digitized by Google
I
M«te und Gefile ^ NutxunKsreoht
Fuder 208, 18; 35. 209, 2; 4. 220, 2J)
Kimer 20H. 24. 204, 1: 3. 208. l&'aüö. 28.
Elle 2;-ts. if,
Kübel 208, IS 27.
Landmaß landm. ti i>_'4, 32. 239 37
Modcl 218, 30. 223, 4 : 13. 224,' üö. 238, 4: 9«.
240, 14. * *
NaPsester 2a3, 10. 238, 31.
ÖlmaP« 203, 22.
Omeiuber 212, 20. 225, 6; 37. 226, 2.
Saatmafi satme.i 212, 27.
Sahmat^e 217. 2 f. 222, M. 884, 6. 826. 226, 1.
228, 22. 22«, 1 ft 290. m. 288, 12.
Schüttfäsaer ichatlaf 21)8. 37.
Sest<.r 58, 19. 2Si, 19. 223. 12; 18; 24 224, 9 f.,
23; 38. 22«, 22; 23; 31; M. 1. «3», 10;
22: 36. 23y, 14, 26 2B9, 33. 271, 12. 276,6.
Tierdecml «8, ai; 32. 229, S; 4; & 230, 6.
231. 1. 2fie, 80. ff»
Viwdung 2hO, 3.
Vierling (Halb*ierling) 222, 20. 224, 24; 26.
228, 23 ; 26. 229, 9 ; 12. 238, 10. 239, 27; 38.
WftinmaPe 9. 18 .32. 2«. 166, 10. 212, 17.
Zaber 20.« ih _>ü9, 27. 226, 3; 13; 17; 19.
Matten: als Wittum 116, 31 ; Yerkaof »on — im
Kriege 120, 11.
Maurer ». Baasachen.
HalielniigsrUii 0«ni«belTiiw«rlin 28, 2& 122, 12;
14; 32. 123, 8 ; 32 , iiT
Meineid 12, 20 ff i:i3. 2.
Meister s. anter Rat.
Menckelpr Händler 24, 20.
Mosscr: '.»!>, Ii; Brodmesnr 160, 6: Langmesser
l.t, 3. 53^ 9. 71, 6. 180, 6; Uage du — 30,
1Ü9, 2d; SchaidmMMr 1«M: apitnwner
& 19. 10, 2a 19, 18. S6, 26 IL 49^24. 161,
27; Twbot dw -tnnm 10, 81. 80, 6. 34,
21. &9, 1. 159, 36. 164, 28. 169. 29.
Mfl«8erxflcken 19. 27. 82, 11. 88, 1 ; 7 : 36. 90, 13,
».'). 8 97, 21 l(il>. 2&
Meizblaiiken u. Muuzun.
Metsger Mctzgermeister 24, 27; 31. 2ä. 3; 9.
192, 26; 30. 198, 6 ; 8. 266, 8; 11; 18;
MetagiTordiiung 53, 12.
Miete Begriff der — 21, 6; beklagtn um - 74, 16;
richt«n vm — 107. 7; vwbotMi für AmmaiBtar
37, 16. 62, 27; fflr Boten teika ««tUieben
OMi^ 109, 9; f&r EitfkhBNiilw 168, 9;
Ittr nrmseoban 82, Hl. 83; ftr Bnlahamn
67. 86. 181, 6; flkr U*i]i«B Bai 78, 2 f.:
far den Saiger 223, 6. 238, 6; f&r SdiM«!
bei niederen Qericm«o 104, 7: flr SdraM-
Vögte 81. 18; ffir den Schnltbaifan 196, 9;
16 ; far den Sänaer 226, 2.
Mietel<ihii k. Mietewon.
Mietowou s. Mi«ta.
Molfrin I. nUiMa.
HlllilMi 49, 481 14«, 86. 184, & »4, 81. 988, 3&
271. 81. 276, 34.
Mühlstein 209, lö. 212, 6.
Mulfihe = herronloaes Out 193, 37. 198, 15 ; 4U.
Mdlison Molynin ^ Mahkiton (an der Mttnaa)
207, 38. 28U, 82.
MAlter: Halten von Schwrinon durch — 126, 25 ;
Stcllnng der — zun Buggralon 207, 20 IE.
Mandat mtuitat 268, 5.
MflublBko BMchSdlgODg dor S47, 7.
Münze 1)1, 11 ff. 164,88; Baa der — 24^*. .Vj .
— und Haoagcnoaien 44, 7. 243 ff , der
Knecht auf der — 248, 48. 249, 1 ff. ; L«]iea
TOn der — 269. 3; 18 ff. 272, 21 ; 32. 274, «
275, 2; 10. 276, 8 ff. 277, 2 278. ö. 280, 14.
281, 38; 87. 282, 96. Züt dar Oeffann« d«r
- 847, SO.
Muii/< 11 .Auslesen der — verboten 44b J9.1 53, 1&:
lü ii.lu'iit liV), 15; 23. 152, 18.
Ön.>M i, IXh, 1 ; Strallbargcr 150, 16; 24. 244, 40.
IhMcn L'44, 40 94^. 1. 246, 15 ff.
|;ti,.,tiiNcl„^ - If)", .Hl; .18. 151, 1; 6.
H. iilrlli,T-i-r l'f. niiit,'f- 249, 1%.
M<-t/lila;.kru Mr.t7.:-rhl;inken IM^ 16; 83. lö», 18.
MüiiüwcTit; J.>l, a. 246, 31.
Vierer, StraPbnrger 150, 24.
Wawerpfeunige 198, 3.
Münsabehnngtlft, 16; »; 41. »t^ 8; 7. S30, 1 S.
MünigaaehirorBne 243, 6. 244, 20; 23. »4b, 43.
947, 2; 16. 248, 1 ; 12; 28. 249, 32.
^fnnz^lof l'.l, 10. 152, 4. 154, 20.
Münzbuter hüter 150, 13. 151, 19; 33 162, 5; 21.
154, 18 ff. 243, 19. 244, 29. 245, 21 ; 22, 41.
246, 5 ; 7; 9. 218, 26; .36; .38. 249, 2, 7.
Münzmoirter: 44, 7; 26. 151, 16 ff ; Anteil an den
Beuerangen 154, 7. 243, 36. 245. 38. 250, 5 ,
8; an der Anfnahmegebühr neuer Haasge-
nossen 248, 39. 250, 3; Gericht des — 243,
Hl. 248, 26; Stellang zu den Haoegenosaen
153, 20; nicht in dm Bat 68, 80. 60, 87;
Beehto und Pfliehten daa — SIS— »481 S49,
40 f. 250, 1 ff.
Münzrecht Verlnsf <ics 244, 18. 245, 13.
Münzwagc Saigi ti <l<'r 246, 20.
Moa and Brod 92, 36. 118, 3. 157, 4.
HAtel = Sc1iait908, 87. 809. 27 ; 30; 39. 267, 2.
.MfiM aüj. ^ von ManoMü afBlip«aa»n 38.
MusiJunstramente :
Becken 16^ 7.
Bumhart Brnmbart 168, i.
JagdhAmer 168, 6.
PaauiMB 168, 1.
Sefaslmai I&Bl 1.
Tronpote 167, 36
Tromm aebtagen 158, 2.
Hiitten 289, 82. 289, 18.
Narte = Trog 210, 29.
Nichtbflrger : die in der Stadt ans&ssis Mini ^"Hfin
schwören 134, 16: bei Sintreihuu& von Zins,
Gülte oder ScfanUen 186, 14; aabfin ZoU «ad
Ungeld 136, 6.
Niedere Gerichte a. noter Oariaht.
Nölio =■ Röhre s. «nter BMuaoban.
Notar 162. 29.
Notwer 6, 23. 12, 17 il' 13 29. 24. 87, 20 ; 34 ff.
88, 1. 89 38 ff. 9U. IW i»i>, 13. 96, 6 9«. 8.
102. 5.
Notzucht a 6. 10, 18. 89, 3. 68. fi. 74, 8a 7»,&
76, 27. 82. 8. k 4 ff. 96. 84. 98, 16. 100, 14
KW, 'Ii.
Natzannaiecht der Bürger an Weide, Wasaer, Bok,
■ ^ im Unde »». 19. 1 X\ 80.
Digitized by Google
Oberbnumen — Beictaalehen
308
Oberbraniicn (buni) uuisfer
Olierschrciber 8. Schreiber.
OburachalUieiF s. SebaitlieiP.
Obenolkr ». Zotler.
Ofen 150, 9.
OfcnJiaus ofi'nliiis IJQR,
Offene Hut s. Hut.
Oflicialus domini Avg. epitcopi a. Biiekof, Bnmt«
Qad BiuMf.
Ohr«nalM«biMMlm 195, 10.
Ohrfeige bockdiag 7, 18; 87. 88 ft 18, 6. 86,
oui V Ol.
Ölfrauen 21)4, 6.
Ölkn«dit SU, 8ö.
Ölknte: Aafoahmogebühr in die Zunft der — 141
m-. - und Burggraf 20y., 40-204, 8j Schweia»^
halten durch die - 84^ 85; im Bwitz muM
NnPsesters tiS, U.
Ölzoll 215, 2ö.
Omatt = d. streite MibeB (aia Wittam) 116^ 35.
Omsttber ». llafe.
Ordnnngbacii, OcdDVnf wd Reehtbnch 80, Uff.
62, 4 ; 20.
OrtoiuT s. Urter.
Orter Urternieistor 24», 19 : 36. 241. 89.247.88.
24«. 14 ff. 249, 7; 15; 88 f.; 81.
Oalür = obae Uittiag, nnbeaettt 840, 8.
Pech für die Becher 'iiu. 9
Pensionierung städtischer Amtleute and Diener
<;.■>. i ).
Ferien 27, 21). 122, iU.
Pfaffen 167, 86. 166, 86. 8ä6^ 88.
Pfalzstnrm 48, 22. 60, 21.
Pfand: essendes — 108, 30. 10«», 1»; zu hinter-
hg. ti für (It'ii Kiirsprci hcn 83, 8; in Gewalt
UiiU Geweie 126, 'Jil' , stn Kriej;« TW, 2ii
liegendes — lOi), 17; Pfordo :ils - WJ, 21»
an Unterkäufer 199, 4-'3; aU Wittum 113, 4
Pf&oden ; Abgabe bei — an das Urageld lOö, 1 ff,
nur mit Erlaubnis des Amiueistcrs lU*, 23.
durch den Uuiggi-afun 207, 14; durch dessen
Koten -JOö, 37 ; diuch Qeriditebotvn 104, VJ.
m, II. !(»<.», 20; dvitsh Schalthoiß und Vogt
l'J'.i, 22; Bürger mi — io gewisaeu Fällen
verboten 110. 12. Eiitsahaldigiing bei uner-
laubter oder zu hoher Pf&odang HO, 10; 32
bei Oeieelaehaft lO.H, 2i); Habe d«r FlindunK
HO, 87; um Scbaldea 18, 86l 1^ 8] • b^
tmterlaasener Zahivng d«r Geldstrafe V», 81.
l'fiLii.U'üfi-r •>!
Ptiiuiit'u iitit lifu Tmtkislubeu 1(>4. 17.
Pfeifer lüS, 1.
Pfleger der KUtater, Daeer Franen Uaiu etc. 144,
6. 14», 2. m, 9; 14.
Pflog 1«1, 4. 227, 8.
Pflichtzoll 8. Zoll.
Pilger I.tH, 31.
f oliniitimde 10, 89. 168, 22 IL 164, 32.
Piecwia 144, 8.
Pkotokallfabmig III, 8 ff.
Provoy 8. Baasacben.
PfrOadea 157, 37. 867, 86 ff. 368^ 1.
Rateboten Boten.
lUl.«f;pia 77, 15; 25. 78, 17. 80^ aa
Bat&gbcken 21, 15.
Ratssitzung Anordnung der Plätze 64, 29; Ge-
heime 40, 4. tf2, 24. 63, 86. 66, 88. 68.
VJ ; ^Vet-lanf der - 66^ 1 ff. Veni^MO d«^
^tMtube Einrichtung der — (i4, 'ii.
RatsTerbot Bruch eines — 11, 10. 45, 1 ff.
Rat : großer und kleiner Aufnahme in den — 66, 6 ;
Fürsprechen vordem— 82, .i? hj, 25. 85,6.
86, 30. als richterliche Bebörde 76. 80 ff. 77,
10. 1*), 8.
Rat großer : Fürsprechen voi- - Sl, >>?.
Bat kleiner: Appellation vom k'uiucn liat an d«B
groPen7'J, Ii» an Meisti rand Rat 7a,26.8<), lU
110, 35; Bf.sctzuisK des — 77, 2« ff.; Boten
des — 65, 12 : kompetent für Eigen und
Erbe 78,6; Fur.s]irL'chen vor deiu — 86, 19;
als richterliche lielninle für Landleuto 77, 24!
78, 8 ; Nichtcrachemen vor dem — 7H, 13:
Ratsboton ans dem — 7H, 2H . .Sc hreiber bei
dem — 155, 29 163, 36; Schuldvögte vor
dem - 80, M ff 81, i ff,; Schweigen wäh-
rend der J^itzHiig 78, 35; keine SMhe ver-
ziehen 7s. -jii, Zahl der ürteiler IS, 88;
Zweinag des Urteile 79, 2.
Maliter ond Bat: Altar 88, 11 ff. 66, .36. 57, 4. 60, l ;
beim AufgebeBdMAmtosdS.»; Bewaffnung aü.
21 ; Eigenscbaften 66, 2ff. ; Plätze in der Kats-
stube 64, 34 ff. ; Schöffelvor»amui[ung dnrch
— 62, 30. 63, 1 ; Schwur des - ». bchwor .
Tod eines — 43, 31; Ungehorsam dos Rats
fegen den — 10. 16. 12, 25 ff. 68. 3; Wahl
, 31 ff 6, 4, 13, 8. 21, L'i 2:>. 1.). 56,84.
57, 3 ff.; 30. 62, 18; '.VA. C,:,, >! , M.
Meister und Rat, ^^duffel umi Auiuian 21, 23
22, 13; t'5 2, ;j4, 10; 18. 27, 2; 32; 40.
28, 38. .iH IV). 40, 33, 43. 34, 24. 35, 17;
32. 86, 18; 37. 37, 33; M. 38, 41. 40, 7. 4L
18; 26. 42, 21, 43, 21. 44, 38. 47, 29. 51, 4;
31. 53, 10. 61, 15. 84, 17. 103, 37. 117. 40.
129. 1 ; 25. ISO, 7. 134, 84. 137, 20. 141, 9.
150, 17 Ißt. 11. 171, 12.
Meister, Hat und .Scheffel 26, .13. 33, 39. 38, 90.
44, 7, l . 2 .8. 21; 23. 61, U (Mit der
Scheffel Gebelle 24, 19).
Metiter. Ammeixter and Bat 68, 4ß,
Rat tind Schöffel 11, 21. 47, 16.
Raub 5, 27. 8, 20. 25, 9 ff. 58, 25. 143, 17.
Raufen *.' Seblagen.
Bechunngaablegung : der Brunnenm. Isfer I J', 30.
146, 5 ; über das Umgeld 167, ^ ff. ; auf Unser
Frauen Work 146, 5. 1((6, 83; von den Vdgtan
118, 33.
Rechtbächer der ätadt 163, 38.
Bede, nnbeaebeidene in Qeceowart von Firaaen
168, 84.
Hef 2\i\ 1
Hegisierlin der Vögte 118, 30.
Beger (Tegar? Bedeutung?) 21, 11.
Baidttlaban ». LeliM.
Digitized by Google
304
Reinigungseid — Sohreiber
Reimgoiigmid von Ttnbelit H, 0. 14ft, 19.
Heise 148, 9; 12.
Keiton oder Geben (- gesunden Leibes sein ?)
113, 1. 114» 23.
Keitgeld 86, 6.
lUnUueieter 52, 5. tiO, 13 ; 32. 64, 43. fiä, 6. 146, 12.
Benbig Silber IM, 2.
Kichtersbote s. Bote der Gerichte.
Bit-btbaus s. ScbaUbeitengericht, Uaus dei.
Riodtüter und Borggraf 204, 10. 205, 21.
Ringmauer 147, ». 148y 9»; ». 149. 86. U», 31 ft
160, 27.
Bittor 158, 80. 171, 15. 209, 88. 218, 22. 214, 6.
Kofian ^ Harenvirt 24. 11; 4.3.
ft&gepflicht: bei Bletschekaaf 14(1, 10; bei Not-
sucbi 94, 27 ; der Hüter vou Zimmcrlouten
und Maurern 2*i. n IG.'). 11' ; d» r Ilatsherrn
2», 1. 89, 17. t!l, IG. \nK :> IHii, iti, IK. 13»!,
10 137, .'3; 13. 14(>, ;W ; der SkUvffel 137, 3.
KuuUifol 100, 33. I6i), 35.
SaatiuaP s. MaPc.
Sacbaenspiegel Ib, 3.
Sidwkr d«r Stodt 166, 5.
SückeUcbnüider 24, lt.
Swkpfeifer 158, 3.
Saigen Saiger Saigeramt Saigerorduung Saiger-
ineister 32, 29. 203, 22. 209, 3; — und Burg-
graf 212, 14 ff. 217, 2. 21«, 28. 219, 18. 223,
2 ff. 224, 1 ff. 22h, 22. 229, 1 fl. 231, 4U.
2:i2, 14. 238, 2—240, 33, 246^ 20.
Stllnto B dn die Bnvt Vbmw^ 4
Salt 81, 10. 225, 16. 889, 13; Fttmiieh ~ 229»
37. 230, 34 : Halla - 28il, 26. 830, 81 ; 36 ;
Marael — 229, 87. 290, 31 ; 36.
Salcbandel 216, 41.
SalskMton 224, 1; & 888, 10.
SaUlcule 230, 7.
Salsmabe s. Maf'e.
Bdimattor Hiktt« 816w 39: 822, 88. 224, 6 ; 17.
228, 7 n. 22», 16; 26. 2au, 14; 19: S»-
9. m, 12.
Sattler, Recht der — 213, 2 ff.
Scbadanmati : durt-h Bürger als Bvibelfer von
Landleoten 14^i, 19; für Sachbescbädigung
96, 80 ; für Veriaat an Pferden nnd RBatoDg
int Stadtdinwt 10, 6. 68, 16.
Schaffner: zu Mölsheim 271, 27; nuf fiusi r Frauen
Werk 110, 21 ff. ; für Vogthkindcr 120, 3.
Scbalk 10. 38.
Sc:balniei s. Musikinstrumente.
Schändung eine« Weibee 93, 37.
Scbantz = grobes Kkid •. Kleidang nnd Walfen.
8eta«iv«l I. Kl«ldang nnd W«il«n.
Schanraebt 168, 10; 29.
Sffircrer 132, .'^l.
Schtak: der Handwerke 207, 2ti. 208; 21. 209. 3ö,
— des Bischöfe s Biadiof fpinceni»}.
Scbenlubecber 282. 27.
Bcbieiarain 157, 35.
Schiff.': (ifLKifri mit Hrod 2t;n, .1-4; zur Aufbe-
wahrung von Fisiheii M. H. 41 >. . l'cla<len
mit Hol« .39, 20 ; mit Korn 22< ). .'"W • . . VS . iiut
Steinen IRS, 5; üetretcn dnich Tolker'.», U.
beUdin iint Wein 9,11. IM, t;. 2Jt>, .
ZoU auf dorchgebnide — 221, 222, l.
SobUnente 168, 18. 211, 87. 281, 11.
Schiler = Scheite 154, 36.
Schindelteller 21ß. 15
Schirmvcrwandte 49, 30.
Schlagen, Raufen, StoPcn 6, 9: 13; .37. 7, 1 1 ; 37.
13, 1. 14, I. 30, 1; 14. 31, 13. .38, «; 9. 4?,
8; Ifi. 71, 1 72, .3. 73, 23 82, 11. JSO, 37 ff.
«7, 26. (W, 25; 42 t 92, 34. 9H, SU. 99, 18.
10^ 9. 247, 9.
Schlagschatz 151, IS' 31. 2r»n, ■>
Scbliisselbewahrcr zum Turtu am Kiolcbiire^tbor
43, 24.
Schmiede nnd finrggrsf 206. 26 : — der Stadt
160^ 4 167, 87.
Schnee« cifon. in der MQnte TerbvlnB M?« 3.
Schneider liO, 10
Schöffel: Aufgabe und Thiitigktit t;. 6. 8, 28; 31.
3«, 13. 39, 32. 63, 17 ff.; 27 »U, .ff. 66, 23>.
«7, 16. 78, 26. 1G6, 16. 108, 8. 118, 19. 137.
t 1 10. 2. 14«, 10. 171, 9. 222, 27. — nnd
Amman 22, 20. 26, 1. 50, 6. 63, b m, 25.
65, 19. Ih, 9. 87, 4. 106, 2. 136, 5. 14»;. 17
147,12.148,31. 166, 20, 171, M; Kifiun-
sehaften der — 8, 2i'<. t'.H, -JH. ^s : »J«
Fürsprechen 38, 22; ä»i. h2, 27; Ii. i di?ii nie-
deren Gern htm 103, 34 f 104, l ; 25 l'ö,
K; 14; 16. 106, 6. 107, 31 f. 1U8, 1. 110, ü.
III, 12. Platz in der Ratsstnbe 64, 29 ff.
bei Schulden 9, 5. 64, 1 ff Sitzung der —
168, 32. Verlust des Amtes oder Ausschloß
vom Amt für die Zukunft 7. 19; 25. 9, 28.
24, l 42. 29. 71, 10. 82. 27. 91, 26; 32 92.
2. 145, 15. 130, 27 f. 136, 5; 16. 145, 16,
Versamminng der — 62, 29. 63, 1; 8; 14
64, 25. 70. 27; Wahl der — & 27. 40, 3. Gi,
äff 63,26. 64,20. als Zengea 6» 88. 9, 7. U,
«iK. 22 s. auch unter Bai
Schoren — Schaufel 210^ 98.
Scbowevingeriin ss SchnnSogerlein 193, 89.
Sch )«i kroiiu- Schaukram 123, 39.
Schoub = Bündel, Strohbund 158, 4; 19.
Öthrtiber: des Brettberrn 167, :^2; bei Gericht 83,
8. 22, 104, II Ji ]<»■>. I. 10;», 8. 110, 8.
III, lü. Iii,!, .17, K,i:iflirius I4tt, 10; beim
kleinen Rat : ' ii ' <Ies Scliulilicil'en
193, 1, 194. Ib, ijci utu Siibunzücht. :rn I."*5,
1; 11; HM. 16:1, 37; d.'i St.i<lt 12, IH- •;,">, 2i.
W, 13. Ü8, 1. 72, 31. l.a. :U-i5o, 3t>. Itj3,
33. 167, 1 ; auf Unser Krau* i» Haus 166, .3«,
266, 10; des Ungelters 167, 16; 20; Unter,
idneibar 166^9; «>; 87. 166^ 18 167, SO; 21
Digitized by Google
Schulden
Soimltoi: «mainifene — der Ehegatten 114, 27 :
entweichen wegen — I8<i, 4; ]f>; vom Erbe zn
zahlen 124, 7; 15. 12ö, 1; Fraaen haftbar
für — der Männer 9, ß; 7. 64, 11 ; Schnldener
= OUubiger 106, 12; der Handwerker 204,
27. 2ü:<, 97. S07, L'i tn Juden 109» 9j der
Jaiigfraaen oad witWMi t8S, 28; dw Kiain
113» ^; S»; dnLuidlmite iM, 87; UvgBMk
fw — 107, 10 C 169, 16; lintnibiB dmdi
fnctttbOrflw 188^ 14; Kompalani d«r nrai
mcduwi Oeridlt« 78, iS. 198, 87. 197, S3;
Pibiden um — 12, 36. 1B3, 31 : SchüfTel in
SeboMsMhen 8, 39. 64, 1 ff.; 16. 107, 29 ; 31.
106^ H; Anf hebung der TrCstong b«i — 101,
89 ft : Verjähmng von — 40, 98 ; einbringen
für Vogtskinder 120, 2. Wittnm znr Bezahlong
von - 26, 29. 115, 20. 120, 27 ff.
Schnldvögte 50, 2. 80, 40. 81, 1 ff.
Sfiliidthei? : Anfe«iohnnng über seine Rechte,
Pflichten nud Biminlimeu 192-200; Acht des
— 96i 18; BotmdM— 1»3,36. 194,8; 86. 199,
I IL: biMhUicber imd atftdtiMher - bS, 87;
bei Bttneranfhabme 60. 88. 193, 18. m 18.
196, 96. 197, lä; 16; EbuinhaiMi (nnPv dem
Slnfluitea) 60, 18. l9S,17ff. 198, 1-R. 197
9; 97. 198, 8 ff.: SB hwranlMMB Erbe 194,
4. IM, 90; u herruikwem Oot 198, 87. 198,
16; Hnu dM fihdmltUitaigerielitB 194, 12.
196, 16. 198, 28; and Henker 194, 11. 199,
II ff.; nnd Juden 41, 23. 193. 3; 18 ff. 197,
89 ff.; bain Kestigen lOß, 14. 193, 80 ff. 197,
8«; 39; Leben vom — 194, 29. 19&, 18 ff.
197, 6. 280, 2. 282, 26 ; gesetzt von Meister
nnd Rat 194, 26. 196, 1 ; nicht in den Hat
.-»8, 30. 59, 27; im Ratsgericht 69, 28 ff. 70,
7; 22. 193, 29; 35. 197, 35. 198, I; alte
HLcbtc des - 10, 11 ; als Ri. hter 5, 29. f., 11.
23, ü. 58, 30. 109, 6 ff., 27 Ü. III, 18. 144,
25. 193, 25 ff. 196, 1 ff. 197, 22; 29 ff. 198, 1 ;
bei Schöffen versamminng 70. 25; Schreiber des
— 193, 1. 194, 18. I!t7, IS; als Sfrafvoll-
strecker 6, 18. 10, 30 ; Sliafanteil t>, 21. 9, 4.
•iti. 14. 41, 7]. 3. 72, 20; 30. 87. 13; 29.
Hü, ib. m. 10, 15 '.Kl, 30 ff.. 91, 28; 33. 92,
4; 8. 94, 4; 12. 103, 3. 133.22. 16«, 24; 2H;
29. 193, 10 ; 21. UU, 32 197, 9; 25. 198, 1 ;
Straferlaß dtiirh ri^n — 1()5. 3; 6. 193, 12.
196, 7; 16. 197, U; setzt den Duterschalthml)
197, 3. 8. anoh nntnaehnlthMl und Ober-
Schultheiß.
Oberschnltheil 194|85; 861 191^ 3; 4; 7. 198,36.
200, 6 ; 8.
Dntergchalthei» 193, 8; 20. 194, 14; 22; 25; 28;
30; 33. 195, 10. 197. 8 ; 23 ; 28. 198, 38.
Schüsseln 37, 1. 209, 16. 220, 12,
Schahmacher nnd Burggraf 204, 10 ff, 811, Sl.
ScbattfaP 8. Maße und G«(iPe.
Schvabonspies»! 16, & 17,8; 18; 48; 47. 18,
1; 11.
Sehirsngere Franen 95, 80.
Schwert ziehen bei Notwehr 88, 1 ; 7.
Schwei-tft gnr und Barggraf 21.3, 20 ff. 215, 8.
Sehwörbn. f .5. jo 88l 80^ 8 £ 118, 81. 184.
22; H7. 163, 11.
Sehwar : des Ammeisti rs ■_'(> (.5, .36; der stfidti-
achcn Arotlcate 171,4; Btctaclifkauf zn ragen
140, 10; bei Bürgeranfnahme 60, 4; der (^on-
•hileler 40 0.96,6 t. 166. 21 ; der FOr-
— 8tacLt 305
sprechen 85, 4; 7. III, 25; der Hati-lwerket
.3«, 5. 39. 25 ff.; der Knechte 159, 1 ff.; der
Meister und des Rats .35, 40 ff. .36, 5 ff: 37,
20. &6, 37. 57, 6. 65, 36; vor dem Mlbnter
163, 4 ff; der NiehtbArcer 134, 18; der
NiditeeliOffel bei den niederen Oerkhlen l€f^
88; der Bkbter bei den niederen Geiichtan
103, 39. 106, 6; von achöffel nnd Imnwn
186, 20; der SebcAl n den mederen Oe>
richten 108, 89; der S^rhreiber bei den nic-
deien Oetichten 104, 6; den Sebnlfheüen
198^ 9 ff; ; des Tnstae 118, 83; 86; dm Zin-
menente imd Maurer 166, 90.
Schwur: frpfler nr, 21 ff,; vfrlmtciuT ~ 24H. 43.
SeelgerSte : <»i j,'t l)oii durch Aiis.si.lzipti 132, 23;
BeNtuniimiif.' uozn 127. 1 ; b,'i Kibanspruch
df.K S. hultheißen 191, *> UIM. i':!; Erliauspruch
Hnf Orniid eines — M2. 7; an Rluster ver-
m:irht 1l"J. 4 ff.; auf dem Todeubette 131,
22. 27; venelwldetae Oot ab -~ 97, 1.
120, 30.
Segenfwert 913, 98. 914, 8.
Segensso = f'oti.'.o '>fW, 14.
Serje (?) bfini Bogiiibnis \H2, \l.
Sester s Mniic.
Siobeoergcricht — Gericht der sieben Unzüchter
66, &.
Siebeoerawister s Heiiter der Biebensflehter
86,86.
Stebeuxftchter, Sieben Unzüchter :
Competenz 88 9. 13i), 1 2 ; Farsprecfaen vor den
— 84, 18. 85, 19. 86, 9; Ordnung der — 88,
13; 16. 5(!, 11 ; 41. 87, 8; SchrJber bei den
— lob, 1; 10; 38. 163, 37.
Siechtage begriffen mit d«^n — 132, 13.
Siegel : des geistlichen (it ru lit.s 2('', L'S. \2:>. 7 ;
des Kapitels 267, .38; der Stadt 21, 22 26,
20. 44, 26. 51, 4.3. 68, 9 59, 11. 125, (i Uw, 17.
Silber: argwöhnig 154, 1 ; brennen, gebrannte*
151, 12 ff.; 32 ff. Ih2, 2 ff. 15.3, 3; gestohlen,
rcubig oder zerknatschet 154, 2; — hinweg-
zaführen erlanbt 152, 38; verboten 150, 2:».
161, 16. 152, 27. tfiS, 2; wn0 geieiehnet
werden 161, 84 164, 81.
Silberpcsfhirr ll.'i, l.'i m, 7.
Sippe, Bctleutang der — bei Gericht lä&, 24.
Speerscbüfter Bper8eh6ft«r nnd Borggraf 918,
20 ff.
Spettmeister = nacbgcwählter Meister? 78, .36.
Spiele: Brettmiel 248, 11; Kartenapial 848^ U;
Walen 918, 11.
Spielverlint 10, ?n, in4, .32. 248, 10.
Spital: Attfnahiuiibwlingnng 12^. 3: Zalil der
Anfznnehmenden 12><. 12; F.iiiiuihine vom
Zoll 234, 3! ; Insassen dürfen ihr Gut nicht
vcränPem 12^. IH; Hc-iatiaerben verboten 188^
9; Lage dos — 128, 26.
Sranpfphenning (Sobramie « Fleiadibaok) 199, 38.
Stab nnd Gebot des Gerichts 74, 34; anter dem
Stabe sitzen 77, 9; 13; 28. 105, 27. 152,
27; 40.
Stadt: Betreten der — dnrch kriegführende Hörger
verbot«» 134, 3 ; Einnahmen (l>esonders nm
Strafgeldern) 10, 20. 44, 18. 80, 28. 84, 2» ff.
154, 8. 160, 22; Schlösser der — 13.^ 8; 13 ff.;
Sicherheit in der — 6, 26 t 68, 31.
8»
Digitized by Google
:iutt
Stadfbanner ~ Unsucht
Stiidtbanner 58, 11.
Stadtknechtc Kleider der 161, SO.
StadUchrcib«r s. SchNlb«.
StaJtsiegi-I .s. Siegel.
StMitwage 24, SO.
»M 810, 6. 8», 6.
Standkerzen 8. Kerzen.
Stange (Speerstange; Zoll Mf — 2U, 31,
Stechen der Bürgen unt«reüi»nd«r 44, 10.
StMidelin 210, VA.
BUim: gekanft tob der Stadt 168, 1!: »rrfin
mit — 87, 9S; — in dk BrvMcb werfen
«erbotoi 180, 80.
Sterbot 1^5, 12
Stift : Ehre iks — im Schwur der Bürger 5, 3*.
56, 37 ; Lehen vom - 197, 8. 260, t». 878. 6 :
Zoll vom - 224, 14. 226, 6.
fltockblei = stockbly 219, 31.
Stock - Piäsetoflk 168, 1.
Stock LegMi ia 4m — 106, 88. 107, 8.
Stockvr&rter lOß, 24. 199, 1 J 19.
Stonde Onlte 8:3, 23 ; 31.
atoade koaf 14^ S.
Stoßen 8, Schlagan.
Strafautcil des Aningen 149, 80.
Btraferhöhnng 11. 15 ff '^^ .Hl, 16. 69, 6 f.
71. 20. 9«, 16. 90, 2(1; U). 115, 15.
Straferlaß: in den Hondworksgerichion 20i, 21;
durch Meister und Bat J2. ». aö, M. 57. :J2.
73, 22. 74. 13. 75, 3. 87, 1». 130, 22. 134, 41.
180, 12. 163, 17 1»«, 17; Antch «chnltheiP
und Vogt 193, V>. i!»f,. s u)7. 11
BIriflodglMit: bii Hache für Angriff durch Land-
l«iito 8, 19. ^tf^, 23; bei Schädigung von
Landleuten durch Büigw 31, 1. 09, 9.
Straßcnlärra, nächtlicher ■. StnJeapoUnL
StraPi^npolizei ■
L»riu ml der Stial c !,')?, 36. 158. 1 ff.; Harem
Hchkeit nicht .nif ilii' StraKe oder in die
Breoach schütten äb, :i ; 9 ff. 160, 26.
8t«'b«ngeBellen 141, 33.
Stubenrecht 141, 29. MS, 4.
Sönnen, Sünner, Stknnertoni 884, 19. 885, 1 ft
226, 6.
Sweisk&ae s= auf einem Viehof bereiteter 170, 16.
Twerae Tafeme », 17. 96, 4, 158, 25. 166, «.
Tanz 162, 22.
Testesche brennen 153, 35.
Tischlaken 164, 17. Jif, 14.
Tfilker = Dolmetscher 9, 12.
Todmbett, Weggeben w» önt auf dam — 131,
16 ff. 132, 24.
Todesstrafe 6, 15. 19, 26. 40, 20. 69, 28^ 70 6.
89, 1. 91, 10: 39. 93, 17; 20. 94. 22; Ertranken
93. 25: :«; Hangen 199, 6; Kopf abschlagen
20, 12 95, 31. 1«; 16; Pfthl« 94, 7; Bädern
199. 1«; Verbrennen 19». 15.
Totf:ovch»a 36, 23. 10(), 24 ; 2rv
Trauf, bei gemeinsamer Mauer 14^, 4 ; nach dem
Nwbbnr 148^ 18. 149» 1&
Treme v. dr&m = Balken 2tV;. 1 5.
Trinkgeld 168, 3; 10. 215, 24 ; 30.
Trinkrtab» 31^ 81. 41, 88. IM^ 8«. IB», W- ^
13 ff.
Tröstung : Auf hebung der — 101, 32; AiMdeha- ?
der - 36, 21 «:; gefordert von BOxfßKn W
14; für solrhp, die Oerieht iu «•» SU*
nehmen I : i i ; solcher, die Ottito «idi»
Zinsen foiu.u. 1<>2, 18 ff.: von «Bonn*
1112, Ii: <lpsj*'!uj.'fn. tlossfii Meist«r_ IMW Mt
bedarf 101, 3ö, NK lii^c w;ihrtiug b«i Aeat «Be
Bann 101, 22. 102. IH: für Schnldener 101.
.m 136. 1»; VerktzuQg der 101, 37;
102. 12 ; 2j : von /.eiigeil 10^ 11.
Tnuen brennen 37, 21.
TroseoMd» bmuMa UB, 19.
Tndi: venebiedener Axt 880, 86; Bw<lel nüt -
40. 37. 344, 89; jftbrlkb iv di* BMidwwfcff
IHH, 1 ; an die Sohrtibar 167» SB,
Tuohscherer 140, 10.
Tumiw 161, 1. 170, 10.
Torrn, ia — liegen 168, 81. 161, 14 ; 30. 1(S, ^
Übel handeln mit Worten 6, 24. 96, 7.
Oberbauen jemand 148, 24.
Übereinkommen: mit dem Kläfn i 1'"», 3. 43, 12.
91, 30 92, 10. 94, 10. 95, 34. 96, 17 ; 38. lOi
.39. inj. 1 : tut dan FMoinIbii des KlMgfin
91, 6. 99, 39.
Überhang 147, 10. 806, 14.
Übersngpn einen Toten 64, 18.
Uti^hc 53. 13. 66, 8 ; 7; 89 ff. 93, 81. 138, 29 &
139, 1 ff.
Onflat anf der Stralk s. StraPenpolisei.
OnfuE« Ii 11. 31, 16 41, 27. Ii7, 3:). 68, 6. 71,
1 • 28 72. 19: 33. 73, :«. 74, .S ff., 14. 75. 11;
15; 24. 7»;, 12: M. 82, 12. ^. 12. 99, IS,
48. 100, 1; 4; 14. 101, 14 f.; 3H. 10«, 10.
108, 29.
Uagald: 1?, SOt 85, 9. 89, 1. 30, 32. 31, .3; 13; 21 ,
" 88; 21. 89, 84. 40, 21. 44. 18. 68, 15
104, 24. 105, 6. III, 6. 123, 43. lea. 24 1»^7.
.& 168,33; Befreinng von — 45.21 l*: , ;
Empfang des — 144, 13 ; gesahlt von Nidit-
bürgern 135,5; Recbnongsablegung 6bar diat
- Ih7, 34
Unkenntnis dct, GeseUes 40, 21. 58, 14. 143, 42.
ir)7, it.
llnscl.litt 193, 4. 220, 24.
ünspr Frauenwerk; 170, 18. 806^ 86; Abgabe an
von schlechtem Silber 164, 4; Pfleger von
der Stadt gesetrt 23, 40. 144, 36 ff. ; üngelA-
freiheit 45, 21. 168| 17; VainvaikMif diwk
— 45, 19.
Onterk&ufer: bei Blclschekauf IMi, 140. 10.
141, 5; für Fremde 227, 33; an der MttM«
152. 32. 168» 8; Tagrpflifihtnpg and WiikMiiiaiii
199, 28.
Untorschreibar a. Schreiber.
UnteraohulthciP s. Schultheiß.
Onnebt «, 8 ff. 10, 12. .W, 1 4 ff. 8«, 87. Vi,
^6: la 71, 20. 72, If. . 1«. 73, .3. 74, 14. 7«,
8i. Ol, li 96, 88. 148, 344, ^- »^f ^
Digitized by Google
UrlAge -~ Weinsolienkonlnuxkff
807
UrMg» = Kampf 9, 90. 79, 7. 196, 18.
Urkaaden 9, 7; Verbot der Bezalilung für Ao»-
stellnng städtischei' ~ M, U ff.
Urteil: bei Appellation 80, 1 ff.; — brieff ti", U.
8ö. gl: VenögMung des — 77, 15. 85,
Zmiwtg dM — 87, 19. 79, ft. 104,
Ottailer : Eigenschaft der — 108^ 4; der Bai al*
— 6, 2. 131, 4.
naierklageu nnd ussoi warten = dvzeh gfrishtliolw
Klage orzwiogen lOti, äS.
niwrtageD = durch Ta^iidUrt «rhalteB lOB^ 9.
VeräosseraugErecht : beschränkt für Aassätzigc
132, 1^) ; beschränkt für JvBgftamn wd
Witwen 1^3, 12; 20.
Vereine s. Oosellxchaft.
Verf&gungsrecht über ziikAnftigcs Eigm von
Seiten der Kindm tl7, 99.
Vergleich, gütlicher, vor Gericht 77, 2.
Verkauf: von Gat in Erbleihe 125, 23; im Kriege
120, 11 ff.: von I.* !n'ii 12»). 1;'). 129, 34; von
Pfänden 109, Ifi ff ; zum Tagespreis 137, 17;
auf Wiederkanf 127, 35; tos wiridaiataiB
Gut 116, 6. 12a, H2.
Tarkappeln: von Eheframa S8, 99; tob Xindero
93, 26 ff.
Teimaehen: Gut darch Spitall«ato 128, 20.
TanniUmig: Bandniig dar — 11^ 6; G«l0bnii
«iiiM WittniBs UC 6; 80. 11«, 7.
Verräterei 7K, 27.
Versetzen: von Evbleilie 125, :i2. von Vkli \2>'\
22; 26; versetztes Gut durch dii' Erben zu
lösen 123, 2; diarch Jungfrauen tuid Wifwi'ii
133, 20.
Vwstönunelung 6, Iß. Vi, 2». It), 26. 69, 14 ff.;
28. 70. 6. 87, 30 «!), 2; 87. 91, 10} 91 98,
17i 20: 4(1. 199, 26.
Verttrtailiiiig ia eoBtuaada 71, 96. 79, 90.
Vcttirh = Thürflügel 247, 30
Vieh : 147, 3. 199, 31. 219, 28 ; iiu Versat« 12t», 34.
Viehzoll 21 J, 17. 881, 99. 938^ 19.
Viubotsn 199, 1.
^innt a. mniMD.
Vienindachtzig Mann Dncli 53, 89.
Vogeler : Ordnung Jur od, Vi.
Togt : Acht des — 95, 13 ; Henker des — 195, 11 ;
bezahlt den Henker 199. 97 ; beim Kestigen
W\ U. Ii»:!, 30. 197, Mö, 3ii: nicht in den
Rat 58, äO. 69, 27; beim Katsgericht tiV, 30.
70, 7. 193, 29; 35. 197, 35. 1!»H. 1; Stellang
zum Milnzgericht 246, 5; als Richter 6, 11.
l<i:>, -A ; unter dem Schultheißen 199, 20;
Strafantei! f5, 21 «», 5. 8«, 14. 41, 23. 71, 3.
72, 20. ;iO. M7, l;i; 2!t. H<», 10, W. 'M). 30 ff.
91, 28; 23. 92, 4; 8. 94, 9; 12. 103, 3. 183»
22. 168, 24 ; 27; 29. 19.3, 11. 197, 10; ak
Strafroilstrecker 10, 30.
Voctoii*eh«ii, Vogt, Bevogtung :
MMttzting des Vogts 116, 27; Aufhören der
]kvogt«ng 116, 24. 117, 16; Alter 116, 27;
Bagiiui der Bevogtung der Kinder 117, 9;
Bdbhming 119, 19; 29; 37; notiart daa
Eigentom dar JLindar 118^ 99; BiBbagUDg
der — in eine List« 117, 12, 118, 26; zeit-
weiliger Ersatz des — 117, 1 ; Klage geeen
den — 133, 23 ; Bevogtung der Kinder bei
Nachwittnm 114, 20; zwei Ratsherren fär
Vogteisacheu 118, 31. 119, 13; Rechnung»-
Bblegung 118, :iS. 119, 15; Schulden ohne
Vorwissen des — 1.33, 23; stellt Schnldvogt
oder Schaffner 120, 3; Schwur des — 11«, 2f ;
Strafe eines ungetreuen — 119, 2- Wahl und
StcUang 117, 2. 118, 8; 18 L 138. 6 ff.; för
Witwen und Jnngfranea 119, 11. 188, 4; Zahl
der - 118, 22.
Voransnehmeu : des Mannes oder dtr Frau 27, 27.
ll-l. 2^). 122, .T ; der Kinder bei ungleicher
Erbt«ilung 27, ib. Iii, 3 ff. ; der Verwandten
122, 31 ; bei Auflösung von Dnehe 138, 35.
Vorbeqnrechen mit Batemitgliedern 130, 10 ff,
Vorkinder : Erbrecht der — 114, 8 ff.
Vorurteil und Eodnrtail 77, 7; M; 81. 78, 98.
10b, 13.
Wa«h»: Abgabe von — an dea Burggrafea 9(Rk
88. 900; 90; 89. 816, 38. 216, 7; an dca
BnTfjgrafcn Frnn 'JOS, 21.
Waffen h. Kleidung und Waffen.
Waffentragen: Verbot dos 8, 11 ff,; 23. 10, 23 ff.
11, 11. 20. 93. 80, 8. 34^ 1& 86» 21. 8& 11.
180, 4; 89. 16M8
Wage B. Zoll.
Waisen 87, 24.
Waisenpfleger 87, 24.
Wandel dingen 84, &
Wage: 228. 36L 8SB, 6; 8; 11; dee ZoUa 989, 9B.
926, 87.
Wechsel treiben 130, 31. 244, 36. 245, 8. 246, 36.
247, 32 , U. 248, 7. 249, 17.
Wegeier = Wegelagerer (?) 24, 11; 43.
Weiber, bSae, offene = Hnafen a. darL
Weide fnr Bürf;prvir-li 23. 13. 144, 31.
VVeiu ; Artuli ; — eiwtig 224, 3ö: gebrannter — 224,
.38; gefürter 224, 37; gesottener 224 . 37;
getrebtor — 2y4. .37 ; Oilst© fOalate) wein
33, .H. Malfasy 224, ; Uoinaiiy 221. 'IH .
ZitLwftii — 221,37, Gf'incinsamer Besitz von
- :i2, 2.-i; Einfuhr in die Stadt 102,22. 219,
10 220, 32. 2.')2,4; bei Aufl&song eines Kon-
kuhinau 139, 7; ao dao fiaigar SMy90; ZoU
auf _ 232, 4.
Wainanaichnnk 83, 6.
Weinberg, Rebacker, vinea, »ger viaiferu^ 270. 7 ;
20; 37. 272, 4. 273, 1 ; lü. 3H - 42 274, £>;
2:i 27Ö, 13; 15; 24; 25; 3«, 40. -Jir,, 10.
277, 4; 15; 16; 24; 27; 28; 30; 31, 278, 38.
280, 6. 281, 11 ; 27.
Weisi&leehnng 30, 31.
Wcinliam 10, 99. m, 39.
WeinmaPe s. Maße und OaMe.
Weinmesser 33. 36.
Weinrnfer 32, 19. 88. 18 8. 199, 87. 194,81. 196^
23. 198, 14.
Weinrnferstühle 16I, 33,
Weinaehenkotdnung 68, lä
Digitized by Google
Weinstein — Zoll
WttituiUiin 23.
Wdaiticthv SB, 9; 11.
WtillwlcMr 4, 4.^ !), 11 , 17. 11, 10. »2, 17 ff
88, I Ä 46, 1«. 5a, 1. 14U, 37. 166, 6, 8, 16.
Wiiiiveisi hlagnn 32, 88w
WetPhars 219, 31.
Werklente : als Baapolix« 149, 8; 12: 17: vom
Werke treiben 148, 82.
Werkmeiater 166, 36.
W«tten s ei» P&ad «iiiMtMii 110, 6.
Wibeleasig, ndj voiu Koriikfir r /crfr« ssen S7, 4.
Widerg»be an die Braut verboten 123, A3.
Widerwiga m oAnem Kriag« nStig 184, 4.
Wiederkaufsrecht ll.S, 4. 127, 35.
Wilgen ftof der Almeude 147 8.
Wirt: Kaafnuuiiuchaft nicht an den — , aoAdi>rn
ins Kaufhaus 217, .3'J; — verpflu hit t /.m
Angabe, was in seiner Herberge vti kuuf*. wu j
221, 13 f; — undLandlente 31, ;< , 1!', 32;
offener — 61, III. 158, 27 169, 31. 247, 34,
;^8; — auf Triiikstulu ii 164, 15; Verantwort-
lichkeit der — für ihre Oäste, eventneU Mit-
bestrafung 6. 25. 10, 2:>. 30, 8, 11. 31, 25.
40, 21. 42, 3ö. 4.3. 1 ff. 71, 14. 99, 27; 34,
164, 30.
WirUh&user 9, 17. 32, 17. 1B8, 26.
Wittnm: Anzweiflung; von Out als — 113, 38 ff 114.
1 ff , Haftbarkeit der Bürgen für — 11,30. 112,
6; Erbrecht der Vorkiuder 114, 41 ; zu nennen
bei Erbteilang 123, 26 ; bei Erb verzieht der
Fran 123, 3 ; Gegenstand de« - 28. 14. 113,
17 ff. 114. s ff 11.-,. Ki fT. IL^'., L".i, nicht an
fonk'ni fiir Vrrltist der Jiuijjfriiuschaft 138,
13; Rtclit ilc-r Kimiei am — bei Lcbzoiteu
der Eitern nicht ssu verkaufcu 116, 16; Lage
9, 14. 11. 17. 112, 21 ff. 113, 11; 16; 32;
bei Schulden der Eheleute 26, 29 ff 114, 31.
115, 1; das Seelgeräte gibt 113, lö; Art und
Vfp'mc dpf Üh«rpabe 9. 16. 11, 19: fr^ie
Vcifujjiui'j Uber tiiil als — 11, IH 112, 21 ,
Verkauf durch die Kiniii-r bei Lebzeiten der
Eltern vcrliot. Ii IM, 16; Verkauf von vi r-
widmetem Out für unverwidmctes — 129, 3:^;
verliehen 115, 21 ; 30 ; 33, 116, 1; bei der
VcrmahlniiR beredet oder nicht 112, 31 ff.;
vcrpfBiniit 11,1, 4; verschuldetes Gut als —
27. 1. 120, 29 i Vornittam llö, 18: diw Zita
und BbiHlikta ifibt US, 11.
miiran: BtditIi«lM Stollwic d«r — 119, 10. 120,
8. 138, 12 ft
Woger ^ Wieger 218^ 88. 219, 19. 223^ 7. 831,
37. 232. 16.
WoIbeUSger 986, 1.
Wortzeichen 211, 30.
Wucher 1»7, 10.
Wunde (Venrnndong) und Totschlag 6, 9, 13 , 18 ;
29; 31. 7, 1 ff 8, 4 ; 20. 11, 2. 12, 6 ff. 13,
1 ff. 14, 1. 19, 4 ff.; 16; 25 ff 20, 14 f 28,
20 29, 3 ff.; 30. 22 ff. 81, lö; 27. 38, « ff.
41, 27. 43, 11 ff. 68, «. 70, 5. 71, 2; 18. 72,
3; 23. 73, 3 ff.; 29. 74, 19. 7.\ 4; 10. 76,27.
82, 8 ff. 87, 4 ff. ; 33. 88, 1 ; 33 ff. 89, 1 ff.
90, 1 ff 91, 1 ff. 92, 1 ff. 93, 2 ff. 94, 29.
95, 24 f. 96» 13; 31. 97, 2, 29. 98, 9 ff.; 38.
99. 18 ff lOCi 8: 13. lOl. 3». 103, 3; v
134, 31: 136, 10. 14% SO. 168^ 83. 189, V
19«, I. 247, 14.
Wufdor WttiftlmMhar 198, 3b. 80O, 7.
Zahlungs (Straf-) unvermfigen 29, 36. 30, 4 f.
Zapfen stlieiiki'ii ; zu driu 22(), 31.
Zftblbask auf der Münze 248, .37.
ZaUbnU 820^ 14.
Ztageii: AbgftlN fikr die — an den Schreiber 10^ 1,
AnMB- und Oliraimogen 9, 10. 68, 18w 86^3.
I0£ h. 108, 8. 108, 10; —aussag« MO BflOlO-
kolliMwn l», 33. III, 10 ; bei Eigen nadllrtt
67, 1 ff. 68, 1 ff.; bei Blntnuia 87, ft: hei
Erbetr«itigkeiten 127, 27 ; Oebaimto sb -
14, 4. 72, 7 ; geheimes Verhör der — 75, 27
76, 26 ; — geschrieben zu geben oder ro
upiiiu n in Itestimmter Zeit 19, 17 f. 68. 1 ff
71, 24 87, 1; 10. 90, 5. 92, 1»>; 21. »4, 15
98, 4; 9; 15; 19. 105, 31 ; bei Hauafriedea»-
bruch 12, .34. 96. 18 ; wer keine — hat »<,
31; fürLandlcuU f S. 3; für Notwehr 10. 3ö.
29, 17; 26. .s7, ai 90, 3. 92, 14. 98, 7 ; 14 ff
102,5; )>(! Notzucht 68,6. 94, 15; Ratsboten
als — fiy, 4, .Schüffel »1« — B. 32 64, 12
108, 8; bei Schulden 9, s lo. 31 ff. 107, 8 ff ,
bei Schlagen 42, 11 ff. 8<i^ii. H7, 1. 88. h
23; Sünderverhör der einzchien - '.M. 1*
Tröstung von — 102, 11; bei Uafagi? Gf>
73, .33. 75, 26 ff. 100, 5; unrechte — 1.3. 15
69, 1 ff; 14; bei Dninpht 12, ? 71. 24
VelX'lllll.ihung von — 9, S lll7, 8; Vrintr-
furif; v(ju -- 77, 6; Wittum gebeu vor — 9.
l.>, iK i Wunden und Todachlag 12, 18. 19, 17.
29. 8. 38, 11; 14, 17. 68, 6. 98, 3. 100, 5
102, 5; Zahl der - 29, 8; 18; 26. 42, 11 ff
68, 7 f. 73, 31. 76, 12. 86, 4tl. 87. 1; 9; 31.
88, 5; 13; 2.3. 90, 11. 92, 14; 19. 94, 17 42
97, 27. »8, 11. 102, 5: 30. 127, 27: -srnug
88^ 17.
ZfUgniss geschriebenes 79, 8; m TwImWI 7% ^
ZimmetUat« •. Baas«ch«n.
Zinn sine 220. 24.
Zin» ; Ansprüche auf — von einem Erbe 1 32, 7 ,
Erbschaft AuRtifitsippr atiEulegen auf — 132,
15; — ciiifi>rdcTn m der Stailt 102, 18; ein-
fordern durch Kleinbürger 135, 14; — bei Aa/-
l.i.Hunj^ eines Konkubinats 139.7; ^jitchnldoi
durch Landlente 126, 17; vom Lehen iiii Ii'
zu steigt ru li'ii, 11 ; Pfänden um — I.W. il
Trinkstuben geschenkt 164, 17 ; cinbriogtB
ffir Vogtskinder 12(i, 2. al Wittum 112, 27,
Wittom Teriiehen um — 113, 11. llö, 33.
llft, 1.
Zoll: — and Bmgnt 209, 9 ff. , Lehen vom —
288, 18 ff. 28^ 86. 269. 19 ; 20; 35. S70, iL
271, 1 ; 8. 272, 1 ff. 274, 10. 275. 10; 12; 17;
21. 276, 22 ff 277, 7. 278, 21. 279, 9; 16, 27.
280, 2; 15 281, 33; .36. 282, 22, 25; geiaUt
von Nichtbnrgem 134, 24. 135, 5 ; OleisoU
215, 21 ff ; erhoben an verschiedenen OriiA
246, 2.}. 269, 15.270, 14; Pflichtzoll 221,20ft:
von Speerschiiften 214, 30 ff ; UroladezoH
221. .'Kt 222. 8: Viehzoll 219, 17: Wage des
22:'. :!!• 22(1. 27. auf .liuThgohcnde Wage«
221, 29 ff. 222, I ; von Zubern 208, 17.
Digitized by Google
ZolleiitzielLuner — Zwurent
d09
Zoll.nl/.iLliunj: in, 2. 911, 16. 214,jM.
Zoller: 2.H8, 5 IT.; des Btirggrafen 211, 20; 23;
25 ; 27 ; Eid de« — 218, 18 ff. ; Gericht de»
— :t22, 13 ff ; ObenoUer 212, 10^ BeebaoogB-
ftbleKang des — 167, 30; VerpflidltlUIg des
— znm Brüukcuhaa 149, 30l
Zollfreihcit BO, 25*. 226, 8. 227.
Zoüliiiiicr: Zilil dar — 232, S8.
ZoUkeller 211, 1.^, 22], 222. I t. 22.5, 19;
23: ^ S. 224, 4. W , 16 S. m, 4; 5^ 27.
S87, 30. SSO, 11; 18. 381, 86^ SSb, tO ff. S»,
11 ff. 2:^9, 6 ff. 240, 14. 972, I ; 8. la
276, 20. 2H1. 33.
Zollknechie 215, 21 ff. 21H, 35; 86—819, 17. 831,
IR ; 23— :$0.
Zumanxi, Wahl emcs — 140, 3.
Zonft, HarniHli dw — 148; 9l
Zunft inoiBter 159, 32.
Zweikampf 9, 9; Verbot des — am ächalden
107,8.
Zmvtmi BMaiuunM Qnt 78, 8& 166^ 88^
Digitized by Google
BEBICHTIGUN6BN.
8. 3, 14 ff. m» vierte Staitndit $kmi wtdd iH toi, D; et ««rm Mir, «eAiM «m StaHndU 77
er9id>t, zahUrnche Paragraphen det «ArfcN SkMnM» Im (Kr Oeä^äuUm vom 1392 küMerfeHommeii,
S. 5, 30 für lieht /. icclit
5. 42, J3 für ot goch i. got och.
8. 44, Kfilr bt«gw 2. Bngar.
5. 54, 26 tii sfrciV/i/"« in vor B MmI JK
S. 58, 33 für IIb l 11:
8.««,31fae' BemOnmgeneht l BeeeteumgenM.
S. 75, 15 hinter 92, « «n *.
S. 82, 25 für an «mbiwii eu verteuern n standen; vgl. 8. 86, J9.
a. 89, 27 ff. 188* UHälWtkut umtutMkm.
S. 118, 21 für master /. mnnster.
S. 162, Sfi :u M reichen . nach ftinff.
S. 17S für Getcithre i. Geteere.
& 197, 31 flbr Mb L wuib.
8. 229, 21 für Zoller loller.
8. 268, 38 eintitfügen 262.
Digitized by Google
LuiveraiUt«-ltucb<lrui'k»ri>i vnn i. II. Bti. llritt [Haitz tl MUudvl), Slrassbur^.
Digitized by
Soeben erschienen :
BEITRÄGE
ANTHROPOLOGIE HLSASS-LOIl IRINGENS.
Hl
GEBtN
Dr. G. SCHWALBE,
Erstes H^ft- T)i»> SrhiSilclfornion der pl«!tsvifif||pn Bpvinifpnini; in niter nnd noiior
Tnlelii und ciiitir Karte. 4". VUl, ^13 i>. 1*-
• Ih -
Id-
Ai uiu-i ifJic-ruiiti.
STRASSBURG UND seine BAUTEN
MlTWIi
L\tiDncEO( E. SCHUMACHER, PrtfVATiiQXBNT Dr. H HER6ESELL, Dn. E. v. BORRIES,
PHoKöiüu Üu. G, OEHIO, I. vm. D«. 0. WINCKELMANN, Sr« i h OTT r. A.
iii:i;.\rsGi;üEl?i' \
VUM ARCIHTRKTKN- Ü INGKNIIiüR-VEKKlN FÜR ELSASS-LÜIHRINGEN.
Mit 655 Ahhildutigm im Xtxt, tl Tafdn und etnem Plan der Stadl Strtutburg,
i XII, 68Ö >
Preis bros^ U.iiblroni gel —
tri.
itJt-
P.
■ .h
VOI
Erl
Jn !
nn j
fi
htr
H r-
■lc-5
■ Ih
■ *r.
I'r
.rt.
■ ■ I
irlt
'in
Soeben ersch ienen :
DIE ERWERBUNG DES ELSASS
DURCI ! FRANKRI:ICH
IM WHSTFÄI.ISCIU'N FRIEDEN'
Dr KARL JACOB
8«. XIV. 839 S. 1(597. Jt 8.60
Inhalt: Finli^i'nri' T. Eitil'-it •'»■l'' Vcr'i iMillnni:-n hr* iriir Ankiinrt cT«< Ornfon Trfliittr»inrin«i'1"rff fiii
• r
Vie \>mt((i}en ^{cidiiißänbc im 61Taß
h". XL 216 6. 18!'^
3nt)ali: 1.
auf ^l
lutioii.
brii
i..ui-U
- 2.
mit
WOliTKllÜKll IIEI! ELS..\SSI:5i HEi\ .VIIMl.MiTK.N.
ERNST MARTIN dmd H. UENHART
.^ül-THAGK DKU LA.NDKSV KHWALTüNG VON KUSASS-LüTlUllNGUN.
IVis jeUit erschienen; Lieferuog 1 — 4. L«fX. I8i^7 und 18Ö8. a M I -
Wird iii uagefKhr 8 Licfenwi^cn von Je 10 Ri>^- heinen und soll im JaJire vull-
Btändig vui >
I^iesM W6rt*rbnfh ist dio Frucht inhrclnnircn Suniiiftloifrn und »nir^strcnf
licher ThUti^rke;' ^
heuti}^;^'Il el^»^'ji-
nar.h dem «.'Ju'cu
.1,.. ("Lr i«si- 'll.'l
5tra--har|r. Unirk Tun J H E-l. Ili-iu U-lt; ,t Mi'.:. '
Digitized by Google
60UNO
SEP 221923
NIV. OF MICH.
UBRARY
UNTVERSITY Of WCHtOAN
3 9015 02674 0006
zed bv Google