De scholiis ad
omerum
rhetoricis
Georg Hermann
Lehnert
5&arbarlJ College ILibrarg
FROM THE
CONSTANTIUS FUND.
Established by Professor E. A. Sophocles of Harvard
Univcrsity for " the parchase of Greek and Latin
books, (the ancient dassics) or of arabic
books, or of books illustrating or ex-
plaining such Greek, Latin, or
Arabic books." Will,
dated iSSc)
Received
, Goo<
t
l
Digitized by Google
mm iD mmm wtoricis.
DISSERTATIO INAUGURALIS
QUAM
AD SUMMOS m PHILOSOPIIIA HONORES
ABAMPLISSIUO
PHlLOSIOrHORUH OKDINE LIPSIENSI
BITB mPSTBANDOS
S0IRIF8IT
GEOEQIUS LEENEBT
fBIBEEaENSIS.
..^*».
TYPIS M. HOFFMANNI
MDCOOXGTI.
Digitized by Google
Digitized by Google
OTTONi RIBBECK
OTTONi liVIfilliSCH
SACRUM.
Digitized by Google
Gentum niiuc anni praetprierunt, ex qiio F. A. Wolfius
exclamavit: utilisflimum esset, undecunc[ue collecta
unum in locum liabere, quae in libris veteram vel
praecepta de arte poetica, yel iudicia de poetis anis
spAraim lejfrniitttr. QaibnB yiri illnfttriBBiini yerbis, addttetns,
cam nemo adhiie eias deBiderinm expleyerit, collegi, qaaeconqae
in Bcboliis Homericis de arte poetae enerrantar. Persuasum
enim habui fore bnnc laborem utilissiraum et ad cognoscendum,
qnantuin studium veteres ia Homeri interpretatioue colloeaveriut,
et ad perspiciendas loges et praecfpta, ex qiiiVais porrnita csse
componeuda titatuerint. Qua occa&ioue cognovi ^jummH iuiuria
illa, et maxime ea scfaolia, quae vocantur exegetica, contempta
ac neglecta humi iacere neque pro dignis haberi, quibns opera
nayetnr. *) Cni conBnetadini philologis indignae duplex eansa
nt explicationi iia exeasationi est. Primnm enim soboliis Veneti
A in Incem protraetis, nt natora rei secum ferebat, viri doett
qnam maxime ardebant enneleare, qnid inde ad genoinam car-
minnm Homeri lectionem recuperandam redundaret, eisque ad
emeudationem poetae uti. Quo quam bene meriti sint Lehrs,
Ludwich, Friedlaender, multi alii, exponero hoc loco neqne in
auimo habeo neque opus est. Sed ilio desiderio artis criticae
factitandae stadinm alia inyestigandi, qoae observare non minus
operae pretinm eet, plane exBtinctnm est, ita nt, quae ad illn-
Btrandam artem poetae scbolia exbibent, adbae sospitatorem .
diBsiderent.
Hane ad eausam ahera accedit. Com enim in tanta mole
adnotatiomim insint, quae minus bcnc exco^-itata aunt, Homeri
interpretes tota scholiorum collectione niljil coutiueri pntabant
nisi nugas atque ineptias. Quo iudicio uiiiil miquius esse potest,
ProleiromeBa in Homemm, p. 195, adn. 91.
cf. Lelir.s, de Aristarchi studiis Hornericis', p. 31, Lndwicb,
Aristarchs hoiueriscbe Textkritik I, 88; II, 718, Cbrist, hist. litt.- p. 58,
Roemer, die exogetischen Scholien dcr Ilias im codex Vcnetus B,
1879, passim.
") ITnde explicantlum Lehrsii dnrigsimum iudicinm, quod fert de
Veoeto B: nullum verbum in eo credendum osse.
Digitized by Google
— 6 —
nam qnaiiivis multa noetra opiiiione perreraa et ridicnla nnt^
nnnqitam obliviscamnr eiiumodt Btudia eis temporibna, quibus
Bcbolia oria suut, modo natas longisiime afdisse ab illa per&c»
tione, qTiam nos asseciitos esse ^lortamur. Ita valet in universutn
de Bcboliis exef^-eticis, quod Kocrnor do Aristoteiis quapstioiiibiis
Homericis iuflicavit. ') Quae tani vcre dictu sunt, ut facero iiou
possiui, quiu ea hoc loco repetaui: „Piuft uiaii die bisber
gegebenen Fragen naeh ibrem Inhalt, 80 dftrfte es kanm als
eine dankenswerte Aufgabe beieiehnel werden, Bich dioBor so
aiemlich allgraiein verurteilten Weisheit anannehmen. Doeh
habe ich den Versucb gemacht nnd die Uberzeug utig^ gewonnen,
dass man Ilnrecbt tbut, wenn man sie nacU uem Ueutigen
Standpunkte der Forscbung beurtoilt: uns mag^ ja so mancbes
ungereimt und albern erscbeinen, aber in diesen Versuchen
liegt immerbin die lobenswerte Tendenz, den allverebrten Dichtcr
gegen unstatthafte AngrifTe zu scbiitKcu, uud sich uud audereu
fiber manche dunkle nnd strittige Punkte Klarheit au ver-
schaffen, die sp&ter den alezandrinischen Fhilologen ein RAtsel
geblieben sind und zum Teil heute noch nicht aofgehellt sind ;
und weun c!" Ariatoteles auch nicht immer lautw gliicklicbe
Griflfc gethau liut, wer mocbtc es ibm verargen zu einor Zoit,
wo dio y.Qtrc/.)] und yQafi^iaTiy.ii nocb so ziemlicb in den Windeln
lag." Atque si uostrae aetatis commentarios perlustramus,
non dico ad veteres scriptores sed ad nostri populi poctarum priu-
cipes inprimis ad Goethium, confitendum est, in eis baud raro
multa mnlto pravius exphcata eBse quam ab intcrprctibuB illis
veteribua, qnibuB non pracBto erant auxilia tam copiosa, quibns
instrncti viri docti nostrae aetatis multo facilins ad diffieultates,
quae obviam fiunt, solvendaB accedunt. Multa autem in scholiis
ejrrewie ob^ervata sunt. Sic e. g. uon uulh's scholiorum locis
uova lux Aristotelis arti poeticae aff>'rtur, qui loci rectius colli-
gerentur quam errores, ut consueiudo eoruiu est, qui hac de
materia agunt. Attamen talem coilectiouem uemo petlicere
poteBty nisL multis annis consumptis strenuo atque diligenti
labore. Quare ipse quoque mox coactus sum acquieBcere in
praeceptiB de arte rhetorica, quae elegi, quia d6 eis nemo
adbuc iuquisivit, cum ea, quae scbolia doceut de arte poetica,
hic illic saltem viri docti ieviter attigerint. Sed ne hoc quidem
munus boc loco absolvere possum, cum tam inulrae controveraiae
nondum diiudicatae occurraut, ut eaiunimolc quasi opprimaris.
Qao factum est, ut constituerim ex earum uumero duas accu-
Eelatiuues ucadeuiiae iiavaricae, 1884, 289,
Digitized by Google
— 7 —
ratius traetare, quas ut bemgne accipias, quaeso, Em aliae
sequeiitari ti intquitate temporam non impedtar^ quominiis litterii
ineumbem.
Quarum prima est disquisitio de ratione, quae interccdat
inter EusiaOuum et JJermogenis W)ros de ideis; altero loco
pauca exponam de Aristotele et stoicis scJioliorum rhetorico-
rum in liomerum auctoribuS'
Sed priuequam opus ipsum adgrediar, neeesse airt, ut oodioea
enumeiem, unde eeholia di^prompta sint, quae In indioium to-
eantur.
A. seholia ad lliadems
A VenetuB A.^)
B Venetui B.^)
D scholia minora.^
G, mauuB prima l _ .
g' manus altora et tertia / Genavenflis.^)
Lips. Lipsiensis.*)
M scholia ad A et B apud Matraogam.^)
Parisinus 2556,')
P, PariainuB 2679.*)
P, Parinnua 2681.^
P^ Parisinns 2766.^^
Parisinus 2707.")
P^ Parisinus 2894.^*)
P, Parisinii3 3058.^^
T Townieyanus.**)
Scholia Graeca in Homeri Hiadem ed. G.Bindor^ I.II, 1876.
2) ib. II(. IV, 1877.
Scholia in Ilomeri Iliadeiu ex recensioue Im. liekkeri, 1825.
*) Lea scolies Gen6voi«c-< de riliade publifies par JnleBNIcole, 1891.
secundum Bekkerum. Lijv^ipnseni omisi, ubicnnqae eins scholia
iu aliia qnoque codicibus exstaut, MaaSBii diasertatione commottts in
Hermae toI. XIX, 964 iqq.
Anecdota Graeca, 1860, 372 sqq.
Anecdota Oraeca Parisiensia ed. Cramer III, 1861, p. 97.
ib. p. 3 sqq.
») ib. p. 29 sqq.
ib. p. 270 sqq.
179 sqq.
ib. p. 847 sqq.
") ib. p. .371 sqq.
*^) Scholia Graeca in Homeri iliadem Townleyana rec £.
Uaass, 1888.
Digitized by Google
V
l^arbarlJ Collrgc iLibrars
FROM THE
CONSTANTIUS FUND.
Establishcd by Profcssor E. A. SorHOCLEs of Harvard
University for " thc purchase of Greek and Latin
books, (the ancient dassics) or of arabic
books, or of books illustrating or ex.
plaining such Greek, Latin, or
Arabic books." Will,
dated 18S0.)
Receivod
Digitized by Google
SCUOLUS AD UODRUM 1U1£10W.
■
DISSERTATIO INAUGURALIS
QUAM
AD SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES
A6 AMPLISSIHO
PHI108|»PH0R1II ORDIII IIP8IBII81
BITE IHPETBANDOS
SGBIF8IT
GEORGIUS LEHNEET
FBIBEBGENSIS.
- 14'» ■
TiTPftTATii
TTPIS ][. H0F7HANNI
HDCCCXCVL
Digitized by Google
StP 17 1837
Digitized by Google
OTTONI RiBB£GK
OTTONI IMMISCH
SACRUM.
I
Centum nunc atini praetPrierunt, ex quo F. A. Wolfius
exclamavit: utiiiBsiraum esset, undecunque collecta
unum in locum habere, quae iu libris yeterum vel
praecepta de arte poetioai yel iudicia de poetis suis
sparsim leguntur. Qaibiu Tiri illnttriBBiini rethis, addnctus,
emn nemo adbue eias desideriiim ezpleverit, collegi, quaeciin^iie
in scholiis Homericis de arte poctae enarrantur. Persuasura
enim habui fore hunc laborem utilissimum et ad coguoscendum,
quantum studium veteres in Homeri interpretatioue collocavorint,
et ad perspiciendas leges et praecepta, ex quibu'-- poemata esse
componenda statueriut. Qua occasioue cognovi summa iniuria
illa, et uiaxime ea bciiuiia^ quae vocantur exegetica, contempta
ae negleeta liiimi iacere neque pro dignis haberi, quibus opera
navetar. ^ Cni conBoetadhii philologis indignae dnplex causa
Qt ezplicationi ita excDBationi eat. Primum enim seholiiB Veneti
A in lucem protractiB, ut natnra rei secum ferebat, viri docti
qnam mazime ardebant eniieleare, quid inde ad genuinam car-
minum Homeri lectionem recuperandam re(!undaret, eisque ad
emendaiioneui poetae uti. Quo quarn bene meriti sint Lehrs,
Ludwicb, Pricdlaender, multi alii, exponere hoc loco neqne in
auimo babeo ueque opus est. Sed illo desiderio artis criticae
factitandae Btndinm alia inTcetigandi, quae obeervare non minuB
operae pretinm est, plane ezBtinctnm OBt, ita nt, qnae ad illii-
Btrandam artem poetae BcboHa ezhibent, adbnc soBpitatorem
diBsiderent.
Hanc ad causam altera accedit. Cnm enim in tanta mole
adnotationum insint, quae minus bene excogitata aunt, Homeri
interpretea tota scholiorum collectione nihil contiueri putabant
nisi nugas atque ineptias. Quo iudicio nihil iniquius esse potest,
ProlegomeBa in Horaeram, p. 195, adn. 91.
*) cf. Lehrs, de Arifstarcln* studiis Homcricif:-, p. 31, Lndwich,
Aristarchs homerische Textkritik I, 88; II, 718, Cbrist, hist. litt.- p. 58,
Boemer, dle exegetischeo Scholien der Iltas im codex Venetus B,
1879, passim.
') Unde explicandmn l clirsii durigsimum indicium, quod fert de
Yeneto B: nuUum verbum in eo credendum esse.
Digitized by Google
— 6 —
nain qmaravis mvlta noatra opiniond perreTBA et ridieiila flint,
nnnqiiaiii obliviseamar eiu«Daodi studia eis temporibns, qnibuB
iicbolia orta sunt. modo natas longissime afuisse ab illa perfec-
tione, qnam nos assecntos pssp ^^loriamur. Ita valet in universum
de sclioliis exe^eticiH, quod Koeiner de Aristotelis quaestionibus
Homericis iudicavir. ') Quac tam vcre dicta sunt. ut facere non
possim, quiu ca hoc loco lepetam: „Pruf"c iimu die bisber
gegebeaeii Fragea naeh ihrem Inbalt, so dftrfte ea kanm als
eine dankenswerte Aufgabe bezeichnet werdeni sich dieser so
ziemlicb allgemein verurteilten Weisheit ansnnehmen. Doch
babe ich den Versucb gemacht nnd die OberKeugung gewonnen,
dass man Uurecbt tbut, wenn man sie nacb dem beutigen
Standpunkte der Porschun^ beurtcilt: uns mn^ ja so mancbes
ung^ereimt und albem erscbeiuen, aber in diesen Versucben
liegt immerbiu die lobcuiiwerte Tendenz, den allverebrten Dicbter
gegen uustattbafte Angriffe zu scbiitzen^ und sicb uud auderen
ilber manche dunkle nnd strittige Punkte Klarheit sn ver-
schaffen, die spiter den alezandrinischen Pbilologen ein B&tsel
geblteben sind und zum Teil beute noch nicht anfgehellt sind ;
nnd wenn da Aristoteles auch nicht immer lanter glucklicbe
Griffo getban bat, wer mdcbte es ibm verargen zu oiner Zeit,
wo die y.QiTiY.r^ und yQafiiictTiy.t) nocb so zicralicli in den Wiudolu
lag." Atque si nostrae aetatis commentai io.s pet lustraiuus,
non dico ad veteres scriptores sed ad uohtri jjopuli poel.arum prin-
cipes inprimis ad Goethium, coufiteudum est, in eis baud raro
mnlta multo pravius explicata esse quam ab interpretibus illis
veteribnSy qnibus non praesto erant auxilia tam copiosa, quibns
instrncti viri doeti nostrae aetatis multo facilius ad di£fioultates,
quae obviam fiunt, solvendas ac<»dunt. Multa autem in scholiis
egregic observata mnt. Sic e. uon nullis scboliovum locis
nova lux Aristotelis ai ti poeticae ;il!i''rtur, tjui loci rectius coili-
gercntur quam errores , ut consueiudo eorism est, qui bac do
materia agunt. Attauieu lalem coUeciiouem uumo petlicere
potest, nisi mnltis annis eonsumptis strenno atque diligenti
labore. Qnare ipse quoque mox coaetus sum aeqniescere in
praeceptis de arte rhetorica, quae elegi, quia d6 ds nemo
adhuc inquisivit, cum ea, quae scbolia docent de arte poetiea,
bic illic saltem viri docti leviter attigerint. Sed ne hoc quidem
munus boc loco absolvere posf^um. eum tara multae eontroversiae
noudum diiudicatac occurraut, ut eaium mole quasi opprimaris.
Quo factum est, ut coustituerim ex earum uumero duas accu>
*) lielationes acatlemiae iiavaricae, 1884, 289.
Digitized by Google
7 —
•
Tatim tractare, quas vt banigne accipias, qnaeio. Ehb aliae
sequentitr, si iniqaitate temporam non impediar, qnominna litterie
incumbem.
Quarum prima est disquisitio de ratione, quae vnterccdat
inter Eustathium et Hermogenis libros de ideis; akero loco
pauca exponam de Arisfotele et stoicis sdioliorum rlietorico'
rum in Homerum auctorihm-
Sed priubquam opus ipsum adgrediar, neceBSe eirt| ni oodioee
eovmerem^ unde ocholia djaprompta sint, quae in iiidioium yo-
oantvr.
A. scholia ad lliadem:
A Venetaa A.^)
B Venetus B.s)
D scholia minora.')
G, manus prima \
G, manus altera et tertia / G^i^avensis.^)
Lips. Lipsiensis.'^)
M scholia ad A et B apud Matrangam.^)
Pj Parisinus 2o5G.')
P, Parisinns 2679.")
P, Parisbna 2681.*)
Parisinns 2766.*«)
Pj Parisinus 27G7.")
Pg Parisinua 2894.i«)
P, Parisinus 058.^3)
T Towniej^anus.^*)
1) Scholia Graeca in Homeri Diadem ed. G. Dindori; I. II, 1876.
«) ib. TTI. TV, 1877.
') Sciiuiia lu Ilomeri lliadeiu ex recensioDe Im. Jiekkeri, VB^.
*) Les acolies Gen^voiscs de 1'Iliade puMiees par JulesNicole, 1891.
*) secnudnm Bekkernm. Lipsiensein oinisi, ubicunqne r^n^ scholia
iu aliis quo^ue codicibus exstant, Maassii dissertatione commotua in
Hermae toI. XIX, 964 aqq.
®) Anecdota Graeca, 18R0, 37-2 sqq.
Anecdota Graeca Farisiensia e4. Cramer III, 1861, p, 97.
•) ib. p. 3 sqq.
») ib. p. 29 sqq.
»«) ib. p. 270 sqq.
*») ib. p. 179 sqq.
*■) ib. p. 847 sqq.
") ib. p. 371 sqq.
^*) Scholia Grooca in Homeri Iliadem Townlejana rec, £.
Vaass» 1888.
Digitized by Google
— 8 —
B. scholia ad Odysseam:^)
h Harleianas.
m Marcianufl 613.
q Ambrosianus 88,
s Farisinas 2894.
p Palatinus.
t Hamburgensis.
e AmbroflitBiu.
d Paririniis 2403.
i Vaticaniis 1320.
b AmbroAianiu 99.
r Laurentianng.
n Yenetus.
Rhetorcs Graecos laudavi cx reccnsione Spengelii (Sp.),-)
quo3 ille non reccpit, seciindum Waiziurn (W.). Rhetoruui hA-
tlnorum editiouc iiainuf;ua usus sum (H.).
Scholia Graeca iu Homeri Odysseam ed. G. Din4orf, 1856.
Ad a 1-308 libelli academici Ludwichii Betiiaontani, 18(8— 1869/90,
adhibiti suut.
*) Yoluminis I alteram editionom atlbibni recognitam ab
Hammero. 1894^
Digitized by Google
I.
Caput I.
Eustathium in explicandis notneri carminibua copioae et
verbose de poetao nrtn rhetorica ag;ero uemini ignotum est,
qui eius comujentarios mspexit. Qua tamen re nenio virornm
doctoruui uostrae aetatis commotus eat^ ut iu observationes illafi
rhetoricas accnratius ioquireret. Sed puto intnria. Kam etianwi
mininie noTaB de arto oratorla leges praecepit. quod ne ex-^
spectabis qnidem ab bomine Byzantinae aetatis, tamen delec-
tationem quaodam praebet yidere, quomodo ille, qni erat i&ter
eruditissimos illomm tmnporum hoiiiin»iy prilMnim studiis ad
illustrandum nomerum nsus sit. Ne(]no quisquam dubitabifj
qui vel mediocriter Graecorum litteris imbutus est, quin Her-
mogeneni, qui maxima florebat auctoritate apud omnes, qui artem
rlietoricam professi suut, ducem secutus tat. Neque boc vnos
doetoa fogit. Sed in hae 4»gnitione acquieveront, immo plerique
pntaverant Enstathittm legere idem esee atqne bonnm tempiu
terere.^) Ego tamen diiaentiens ab illornm opinione patavi,
non omni carere utilitate quaeationem inatituere, quid EustathiuB
Hermogeni deberet. Atque apparuit eum, ut multas alias ex-
plicatioues ex Hermogene hausit, ita plane ex illo pendere eis
locis, ubi doctrinam de variis elocutionis charaqteribus et vir-
tutibus, quas Grapci idfa^ appellare soleb;!iit, in Homcrum trans-
ferre Btudet. i"rori>ua euim eaedeiu beuLuntiae apud utrumque
oodirranti anxie alter alterins premit vestigia^ ucque ullo loeo ae>
eurata adbibita interpretatione inter se disaident Qaod ut demon-
strem, iam mihi conferre liceat» qoae uterque de anaqaaque idea
exbibeat Atque ne diBputatio omni perapicuitate. careaty ordinem
e. 'g. Ernesti, Lexion techuologiae Graecorum rhetoricae
dicit p. XXII: Itaque totnm Eustatbium perlegi, sed praeter
ezplicatienem paucarum figurarum, quas ubique inciilcati
non repperi, qaibaa tantum Legendi laborem satiB conso-
lari possem.
Digitized by Google
— 10 —
scqiiar, quem HermogeTies in libris tciqI Idiwv eervavit,^) Qua
comparatione iustituta etiam videbimus libellum Aristidis jcsqI
xoXiTiy.ov xal a(f £).ovq 7.oyov, qui de eadcm materia eimili modo
agit atq^ue Hermogenes, i^^ustatbio igiiuLum iuisse.2)
EermogeQes libris, qui inecsrtbuDtiir mQl ideoiv, iniDime
in atiimo habntt pro]>onere, quae de genere Bcribendi singu-
lomm quonindam Bcriptomm obseiTaTiBBets}, sed I^b prae-
Bcribere Btudet aptas non solnm omntbuB Bolutae oralaonis gene-
ribuB sed etiam toti poesis regno, Quae omnia complectitor
nomine Xoyoq TtoXmy.oc;^).
Abyoq ille xokixixoq dividitur ex sollemm illa partitione
tria in qmera^ scilicet in genus iudiciale, deliberativum, lau-
dativum. Gen€fi"i panegyrico trihuitur poesis, cuiua eet bpeeiee
mazime eadmia^). Quo cum iudicio oonBontienB Ehutatbitis qnoque
poeain aBsignat generi landatiT0> ut apparet ez A,.604 (161)*^):
)wbt&l^€v ioixaatv aq>OQi»fj^ Xaffovr^ ol fte&* *'0/i9iQ0V tiXogtov
xavTiyvQtxov r^g ftiroQixrg sHovg ro xaXov 6i:xeiv • dfjXov
Sti xavtjyvQOtov xal tj xoitiaiq] et B 43 (170): ovrco xai rikog
tjcavijyvQixov Xoyov to xaXbv, ijtd xaXkov^ fiaXiOra b xavti-
^Qtxbg Xo}''^'^ iffiirat '). Ut autem Demostbenes freneris iudi-
cialis et dtlibei f tivi et Plato generis laudativi oiatione soluta
conscripti ita lIomeiui> geueris laudatiyi yersibus compositi
princepB est; qttin etiam carmina Homerica praeBtautia snpeiaat
omnia omninm Bcriptoium et poetarum opera Keqne mirtim
cBt EuBtatbium laudan iUam poetae, quem ribi ad illuBtrandum
propoBuit, repetere p. 1379: 6 dh roiovtOQ ^rmijt^s, d lofat
0 cf. qaae Baumgart loco modo laudando et Voikmann, Die
Bhetorik der Griecben undBdmer', 1886. p. 665 sqq. exposnenuit de
Hermog:enis stndiis.
*) Quod lioc lofo ?iTifrulis exemplis demonstraro eo minus ne-
cesse est, quia oiitiuie de disseDsu Aristidis et Hermogenis egit
H. Banmgart: Aeutis Aristides als Repraesentant der sopbistischea
Bhetorik dcs 2. "Jabrhunderts dcr Kaiscr/eit, 1874, p. 151 sq^. Gra-
viora qoaedam suo loco breviter iudicabo.
Cf. II, 266, 14 sqq. Sp.
*) II, 398 sqq. Sp.; cf. Brandstaetter, de notionnm TroliTtxos et
aoyunris, nsu rhetorico, Stud. Lips. XV, 183, Baumgart, 1. L, p. 201, 226.
II, 405,7 Sp: 7rarr;yv^cxuy yd^ Tt^y/ua StjTtov&iv tpxi 7Coir,ais
ajtaaa xat Tidtntov re Xoycov Ttapifyv^e&Taror.
•) Paginas edltioni.s Romanae nMo iineiais inclusas.
^ Fortasse hac ex doctrina explicatur, quod omuium genertmt
EnBtalAinB maxime respicit laudatiTum, qnod qnidem ez Caesarum
temporibns inprimis excolebatur a sophiatis et oratoribus.
") U, 405 sq. Sp., inprimis p. 406,9: a^taxos ovv xard Tiayra
Xoyotv eWrj xal nottjiTtov djtdvratv xal djjroowv xal loyoy^dyHov "Ofir^^oi;
Digitized by Google
— 11 —
xXmntSv gii>acai ^ftsivaw otddg» o 6ta<txeua<Jat «fcivanrrbg, 6
dififyfflao^at nt^aimrato^ 6 xofftig h koyatq tijpffiQ TtaSTf-
f| ov oia ttvo^ €i7esavov :raviiq m)m,uol »cA xacat koyi-
Ttmv fie&66a>v miyal, oftoiq o^*avt6g i^i^mys xaQtyyQaxtov
Ethcitur auttMii htro:: Ttoltriy.oc, insta mrrfinj}^ et tempe-
ratione septern iiinruni ideo>Viun, quas lIermo<]^enes statuit. Ne-
que desistit iterum iterumque uionere elegautem «cribeudi modum
oriri tantum ex optimft idearum compositione quarum non-
nallae omnino non adraittQatur, nisi eum aliis edniimetae. In
bis enttcleandis fere totuB ille pendet ex Demosthene, nt omiies
elocutioniB Tirtntee DemoetheniB ezemplo ezplanare ▼ideatnr*).
Qua in re praeter Demostbenem nemini principatum tribuit nisi
Ilomero; cf. p. 317- 5 Sp. : SvOXEQiii; 61 i) fii^ig, xal Ox^dov ovSdq
oi't(o xaXmg orSh rojv aQxaiwv aiTfj y.ixQtltai, o q7)t(0Q
fitxa yt (>!iiiQov\ Eustatbii loeos, quibus idem docet, iufra cog«
noscemus ^).
Simt antem xdeae illae bae: Cmfiivaia (claritas orationiB),
fiiys^og (magnitudo), xakko^ (paleliritado), yoQyoTijq (cderitaB),
i^og (babitns), dA^^eea (veritaa), duvottjq (Tia et virtUB ora-
tionis)
Alias illarum idearum iterum dividit in species, aliae non
divifiuiif ur. Ita aatf jjvtiag partes sunt y.a^aQortjg (puritas) et
fiy.otrtia. ( })cr8picuita8) '^) ; fuyi(>ovq partes aFfivoTrjq (gravitas),
iQaxvTfji (asperitas), a^f odQOtrjg (\ ehemcntiu), laftTtQonjg (splen*
dor), axfnii (vigor)^ :xtQi(io7.ti (exaggerata oratio)*^); jjx/ovg
partes a^piXsia (simplicitas) , y?.vy.vTJjq (suavitas), dQtftvTiiq
(acrimonia), ixtiixeta (modestia), fiaQvtjjg (gravitas) '^).
Effiduntur igitur in univerBum 17 i6i€u: xa^haQorr^g, ehtgt-'
vtta, asfivot^, tgaxvTijQ, a^odQOtijg, XaptxQotijg, &xfijiy xeQt^oXy,
y.dXXoz, yoQyoTTjg, a^tiXeta, yXvxvtrig, 6(ftfivt^ ixteixua, dXi}-
i^Ha, ^aQVTr^Q, Stivortjc:.
Cum autem ipsa oratio 6 clcmcnta coutineat, ex quibus
efiicitur^), iudolem et naturam uniuscuiusque idearum Hermo-
•) cf. e. g. ir, 268.11 : m ; 279,5; 317,7 Sp. et multOfl aliog locos.
-) cf. ipsius verVia. TI. 267 sq Pii.
'} iSatis sit exempli gratia afferre xY 631 (951), S 161 (97^),
P960 (1105).
*) cf. II, 268,20 Sp.
') ib. 275.3.
«) ib 286.
') ib. a60.
Singula gni cognoieere studet, adeat ipsum Hermogeaem
n, 269 j 272 Sp.
Digitized by Google
— 12
genes constituit ex illis elementis, qnae sunt: evvoiai (ftrgpt-
mentiiin), ^.i^odoq, (modus eimntiandi)^), li^io, (elocutio), (JXW'^
(f:^^iua), xgJIov (membram), cvv^i^ (compositio), ^v^fiog (na-
merufl), avccxavCiQ (elansnla).
Quibus praemissis iam videamus de siugulis ideis. Initinim
capit Hermogenes ab ea idea, quae omni sermoni msxime ne-
eeiBeria esfc, a daritate, atque, cnm ei diiae ilnt partee, a
puritate').
Fnra eratio fit, si qvis rem nnde et breTiter narrat, nthil
eztriBeeeoe inieieBS, qnod non ad rem spectat. Sententiae sint
communes, quae ab omnibus facilo intelligantur^ uulla admixta
remotioro doctrina; itn [nc Ilermogenes commendat a<fnjyTjfia-
Tixoig '') res propouere. idem iiidicium fert Eustatbius. si dicit
A 1 (7): oTi 6h oldtv o *"to<//r/}g xal riiv xara (f>v6iv a<pi]yijGiv
^Oi v^v ax6 T<3v jtgcorcov aQXO(iivi^ 6ia <ja(fi})vaiav xal :xqoioi>
cav ixl xk i</i(§^q ^HxHcsTai xoXlaxov; et J 626 (771), 229
(1347), I 126 (1754).
Contra simplicitatem antem in narratione pugnat loci, tem-
poris, modi, aliornm, qnae nomine x^^tatmt coraplecti sole-
mus, nientioncm facere. Ab eadem opinione profectus Eusta-
tbiuH aduotat ad 6 ;>9t) M^ni): Zga 61 (og aa<flg fdv xo Oyjina
Tov diij}'i]iiiatoi iv iioiiol/., f/'r<c frrr/ ro TrtoXilral rtg 6iVQ0
xal f^j/g • 61 ivvoia ov/viiv tx^i jttiJi^o)J]v, ....
Mazime autem perspicuitati sermonis favet, si in narratione
emdem ortHnem servas, quo rea faetae sunt. Qoocizm con-
grnnnt Enstatbii verba ad ^ 7 (20) : c)X ianv oti 6iop iotl iutl
xata ^ivfkv xQfi^^ folg 7t(>ayftaCiv ijyovv d:t6 tmv xQ^atv
aQXiO^c.i y.iu ovtco XQO^alimv roTg i(pe§^q 6ta aa(pt)vHaVf et ad
ip 302 (1949): . . . xan^ <pvaiv 6i7}y?]adft6vog xal ix tc5v :xq(6-
TO)v iVTaxTfog i).&cov siqo^; rd iaxara xal 6ti^ai y.drrcvd^a, cbg
aoa xal ft^rardaativ ol6t TtQuyfiara xal :jrtQi^X}iTix<jji t(o 7tQ(0-
\}^vOTL(jw ziov 6uiYt]fidT(av ivtv6oxifitTv , (bg :i:oXXaxov iTtofei
Knatatliinm fud-oSns, Htd-o^n'rti', 8v/te&6S<ue incredibiliter
udamuvis&c hoc loco monere satis babeo.
-) II, 275 sqq. Sp. - •
Recte Baum^^art p. 164 observavit Hermogenem, cnm addit:
fUx^odos ydo rts olfiai y.ai j; dy.i^yrioig, n/.X' oi' ayj.ftn. tog otovrai rtvast iitel
iv nollore ayiiiaaiv u(f r:yi<mt0 &v (II, 276, 29 Sp), impugnare Aristfdem
dicentem: yai ojav ttrfryr^uaxtxoTs o/iftam xorjat (II, 500, 6 Sp). /293
(1468) igitur Eustathius Aristidem sci utns esse vidctur dncens de
df iiyr.tiaxty.to ayr]fiati, sed dedoceberis, si iiccurate verb i iaspcxeris: on
leal ipravd^a xaif^d xat ^oXlayov trs '//.itiSoe ayijtiari dtfi-yijftartyfo y^r;rat
aQyoiifVf» drru to~< tart {irnaTtjg- Disputat if.,Mtur do >olIemui lllo Ho-
mericarum narrationum initio <iTtd rov i<ntv, quod recte ox>jfiaros no-
mine significori nemo negabit.
Digitized by Google
— 13
jcff? av 7ta)uv xccta ta^tv avta riO^evai fts^odti) 6aq)i]vdaq, ote
'AaiQoq, xaO^a xai ivtav&a xoiel ' navra yaQ vvv £VTdxT<ag
ixiTQSXSi xtX,j praetera cf. ^ 437 (131^. Contra reprehendit
i&venuin ordinflm J* 610 (1120): ovi dniy^ft& tt ivrav^ ijtri"
teae o xmtir^ ^Ottfp^ xUcv toH tix&rag Md xopv appisxv
fiivov, coq &vatftQ09ii^ Xbx^^ /i^ xaxa ^atv rs^iv, xrX.
fieliqum Hermogenis disputationem de dictione et de
ceteris orationis elementis hoc loco praetereo, qma Eustathitts
nullo ]oco ea respexit; quod de ei^ oo magis iu promptu est,
quae suut de mjtneris, uam illi iu carmiuibus subiungcndi Runt
legibus artis metricae, non pendent ex arbitrio poetae. Id unum
eommemorem Hermogcaem Homeri dictionem pro pulcherrima
habore propter ipsam puritatem^).
lem trenseamiu ad alteram elaritaftia Bpeeiem ad e^XQi'
vfiav (perBpiciiitatem)2)| qnae AriBddi plaae ignota eet');
de iUa ^md EnBtathiom plnra inTeuimiiB.
Eius munus est, ut puritati ferat subsidium, removere, quae
obstant facilitati, quo fit, ut mazime in methodo posita sit, qua
tolluntur, quae contra puritatem pug-nare videntur, Quam ad
rem efficienclain aptissimae sunt tvron'1 yaraCraTiyj i , ntentiae,
quae rem coiistitiiuiif et perspicue pioponunt indicautque, quid
deinceps dicendum sit. liia notio apparet ex locis Eustathianis
n 1 (1041) s OTC iv x^Xotg 6 xotiiTijg xQ^f^^^o^ iwoiai^ xee-
ta<ftaTixalg 9cal itvaxavo^atq ta XQoXafiovta olov * f&gol /ihv
ta xivovto xaxa ctgativ * Sg ol /ihv totavta xq^^
&XX^Xovg ayoQevov ' Sg tj]v filv XQVfivtjv jcvq afnpB^
asv ' cjg ol fihv TQmeq ipvXaxaq ixov * <Ss o fthv iv xki-
0{rj 3fevotTlov aXxtfiog vlog g>ijGl x«2 ivrav^a * tSg ol fihv
xeQl vTjog ivOiXftoio fidxovTO. & 500 (1608): xaTaOTaTixij
6h hnma ro kXo)v, fj yomvraL xal oi fied^ "Ofit}Qov
ojttiVLXu Xdyov d^tjytjfiaTixoC xuTdQXovtai^ B 761 (339), Z 206
(637), n 806 (1061).
Simt ergo Jhvotat xoraatartxal at iSvitxXnQwon^, quibuBy
qnod aatea narratnm erat, breviter eompzehenditnry Bimiilqiie,
qnae Beqanntnr, praeparantar.') ntraqne ilHns fignrae para
') H, 408, 22 Sp: «oi «5j r&v Hara Ttoiijotv xakXiart} le^Biav ^
'OfiTj^v • xa&a^og yd^ ht ytotrflu Mvdvvev» ftAvos ^ aihf ^lfatod^ ttar*
rjjv elvat.
*) II, 281 Bqq. Sp.
•) cf. Baumgtirt p. 167.
*) Talem compretiensionem ipso £astat)iiuB iwotav xaraararu^
appdut Ad04(107): vtixb&9 rtS y» dvxtfitotat fiaxeoaftivn isti'
Digitized by Google
— 14 —
optime describitur ad iJf 1 (888): on x^Q^^ (Ja<pijvelagj ig (Jt'
SX/OV CTOXci^cu ^hiUiQo^ evAQivQiv xoiovfieva, Ttglwttt xoi
ivta»^ Swouu &VO, fda (ikp iaHOtsqMXauoxtxrj iud iSv/ixkiiQ<o-
fiarixii rcav »(»o0£x<^s ^i^^imov * ^^iiol yciQ <o$ 1 ft lv ... la^to
EvQVTtvXov ^e^lijtfJvov, oi <?' iftaxovro 'AQy$toi xal
TQcaag ofiiXadvV eriQa 61 c:j'ct(p(OVtiTix}i xal vxooxitixti t(ov
ig)e^fj<; avtri' ov6^ "(>' s/ieXXs zdfpQog «rt cx^a^iv Aavacov
xal nr/og vx£Q%^tv evQv . . . ; S^l^ (9G4): ort Bi^nmv "0-
fifiQog uoutpdjg iv axTifiaTi avfi^Xox^g, (og tigi^tv tQyov ueixhg
6 JSiOTCOQ, rovg filv oQivovfdvov^, rovg 61 xXoviovrag oxlO'
dw, Bhm 6tevieQw£v riveg fihv oi tb ^QlvtC^ xaxsxovztq, tht^
^ ol xo iikowXv xotovvng, ixayu ^iivg hfmoxtonov alnaxi'
6^lamx^ tiSv xouwvTanf to Tgtiag v:t! q^'} { ftovg- dxa
xal TCQog TtXdo) OatpTfVeiav r(ov xXovovfiiv(Ov ijsv^Qtt' iQiQijcro
6h reixog \ixai(ov, d^g slrai Xoi:x()v ^Axaiovg fihv oQivovfii-
vovg, (bv xdl rb reixog iQHJttrai, jtoiovvTag 61 xXovov rovg
TQOjag, ovg xal vjteQ&vfjiovg 6iu rovto elxev « * cf. B 724
(330), V^202 (1943).
Si antem OVfmXitQOiOig oratioaem perspicuam reddit, in eiiis
partibaB quoque eftndem vutntem messe siaDifestiim eet. Becte
igitnr ^ 302 (1949) re(MpituUijtio claritati assignatnr, de ante
autcm praeparandi conferas £676 (593): jtoXXaxov 6 ^oiijn/g
t^ tov Xoyov xQO^<OQiav ttiQotg 67,^ ovan^Mg . . . xal
ovrct) OxoTtiiOag avrog xal imxQlvag iv Oxtifictri xaranraoecoq
xal TtQOtxd-iotcoi, iha ^rXarrH top 'fhSvmkt ay.ojtovvxa xrX.
et A 1 (7), ubi jti^otxOtOiv ipso nouimc oxiifiuTog evxQLViiag
significat: ivtavi}u dt loriov, xal ori oyJifict ivxQivdag xai oa-
(ptivtiag TtaQct roig :jtccXawlg ij :tQoix&taig, nxQo^idaoxovoa xecpa'
Xamodi^g xal xQOixrtS^ftivti tbv tov i(f t^itg Xoyov &utxov* Egre-
giam aliam obserTationem huc pertinentem continet y 248 (1465):
Stt avvTOfioq xal aaif>iiQ iQ&tfiaiQ xtd xOixiXri rb' :x(og tO^avev
^Ayafiifiv(ov; Jtov MeviXaog eijv; tiva 6' avr(p ft^aat'
oXeihQov Ai'yiGx>og; }} ovx "AQyeog ?)tr '.fxcnKor, ((XX(t
xij (iXXij 3tXaC,ero' eoixe 6i jt(og y.ui uvvi]i)ii jr(Joiy.x)i(iu >)
roiavrti iQCorr^atg vmOxvoviiivi] didax^tiOtoUai :ravia ra i\>0)-
rri^evra. C^uibus sub veibiii aliud artificium latet. Miuiuie
enim inntile est, si eas quaestiones, ^uas ipse movisti, ipse solvis.
j^aeterea perepienitatiB praesidinm eet tb tbg iofttd^iattg
XQ<otaq t&v Xvamv ti^ivat id est id, qnod opponi poteit, re-
fatatione praemittere, qnod Enstatbina adnotat ad ^ 200 (1659):
f^v xalovot . . . Z(^ni'/nt&a vcvrfit ivj axjtfiax^, oxt ovft.rXrjQtaoamtS xii
^f&aaavra htl hinav Bn^g^tfOnf ftMta^tuvofiuv rotoiioy xai ^ct' 6Xfya to
«Iff ol fihi' rd Jtivovta Hard arfarbv, ueU dXXa fivifia»
Digitized by Google
— 16 —
oga 61 T71V avvtoiiiov n]^ xoQftC; dvri^^aiv, ycal ri]v ix' avrfj
Xv6tv iv To5' rj ftij ztva dvaftavfj (parh elvai avdga* ovx
fO^' o{?Toq dvijQ xal ra k^iiq . ixel yag uxog dxBiv dvriita-
QaOraTixdjq rdg d/i^>ut6Xovg oJs si xal <p(ara fiXixcofiev xal
fty ri dyQiov* iiXXit ^vcfiavrig 6 dviiQ ^efiivii rovro i) y.oQii
ixtqiiQti e^Bvg X6mv €i$$ o^xb iativ o^r€ ^«yqtferac ^vtizo^,
&v H^rai 7coXEnii0<av ^ala^iv; Z157 (1264), 9^41
(1315), /? 14 (1434).
De figuris tvy.Qivelag Eustathius profert ditaQid-nr^ctLV Z 184
(635): ivrav^&a dh oQa xal rb evxQivtg rdjr ffXTjfiarmv xard
a.^aQid-fiTi<Jiv. xQdjrov ftkf ydo (frjai y.aTL^t<f va XiftmQav, divrS'
Qov ai) SioXvfiOiOt /laxiooaro, rb rQirov av xartx(:<fvsv *Aftd-
C^ovag; «89 (1394).
Tnm eftTe omUlaa ijutvaXij^iv, qnae tox hoc loeo noo
fignrae illiufl notiBsimae nottonem habet, sed eam loqitendi for*
mam significat, quae fit iteratione sententiae, aliis qiiibusdam
rebus interiectis; cf. 0680(1038), «P521 (1313), i65 (1615),
f2l73 (1375): h ye(falai(66si i::xari(lln'rt. B 866 (365) contra
epaiialeppis non tam orationom claram reddit, quam Tmoli
monfis commemorationem excusat: oga 6h xtd Ti,v ixavdkri^^piv,
ori ovx ovr<o 6id aapfivsiav iaxt]ftdriarai ajd.d 6id ijcsiaayco-
yiiv laroQiag, Xva /) rov Tfi<6lov ftvijftri evxa(QOi>g xaQaxXaxy'
aXXe>g ycQ t} ijua^fppi/z ^hwTxara ovx
Deniqne EHutathiofl ^^X^fta xcrr' ^i^ftk» xjbA S^iatv ah Her-
mogene soU ry xsQifioXy attrihtttnm^) perapicnitatis esse de>
darat. Quod fit, ai priori parte enuntiati negatur contrarium
eius, quod posteriore affirmatur, ita ut recfe scholia.sta ad TTer-
mogenem pxplicet: to y.ara a:t<Kfaatv y.al y.aTa<fa<Uv. Attir-
tnatio illa plerumque particula sed iiiducitur o 35 1 (1790) le-
gimus: rb 61 dXX' vfisig xaQrtQol dkl ovx uvayxaioig fthv
xeTrat, jtot%% d* oftoig xXtifo aa<pfflfsiav, tva rb f^v ovx itSnv
SXXo ysvo^ fiaCiXii>TiifOv tiri ccQaig, Hotq 6k ro, dJlX' li^-
/i«r$. Neqne negabis, n eandem rem hnne in modnm ah utraqne
parte eontemplaria, narrationem haud raro magu dilueide atque
clare procedere.
Restat //44 (1044): rov 6h Qsta (^l ttxtitlrsg TQa-
XsTa 7] (pQaatq xai ovx svxQivifg' svt QajtiXtijg yaQ Ttg ttvxTrj-
Qioag iQsl dv 6ixa xivdg dxnfitag ivtav^ siQtia^at xai sixe fthv
*) Xla nt eognata sit dpuitefialaitaaig, Ideo ab Enstatbio habe-
tur inter yrna<narixd S90 (1486): ort hravaXr^rtxtoe ftvtjo&^ h Mt^
viXaos, (ifp TiQostTiev, ?t* xai xaxajtnaxtxois fnjatr mtX,
ubi conferas.
^ ihet Qr. Y, 611, W.
Digitized by Google
— 16 —
t6 xaii]<jH fiaXtata ixtxg^ov, Dixerit 6nini quiBpiam ▼er>
«ns illos (44. 45):
(6oa(/ts» x^tI uOtv vtcSv tato xa2 xXufiaojv
nihil aliud esse quam explicationem verhorum: o)j'yij 6t t
dvdstvBVCtg jcoXifWto (vs. 43), scr! mut dicti sive possuut rsee
dicti acerbitate quadam , cum penes Acliillem sit requietem
illam Graecis paiare. Vides igitur, quauta dilig^ntia veteres
Homerum explicare studuerint, nec non eos persnAsam babuisae
poetam nihil dixxsBe, quod acumine cereret. Talen iadieii ele-
gantiam, qua Bingnlae ideae inter ee Becernnntvr, vely qvaa
apta Bunt ad indtandom quendam animi affectum, dietiagauntiir
ab eis, quae apta eme Tidentnr, apnd Hermogenem qvoqve
diversis locis admiramur*).
At ininirae sufficit, ut sermo sit purus et perspicuus. Ca-
vcndum est, ue in eontrarium huius virtutis vitium incidat in
tenuitatem et humilitateui (thTileia et To^taivcoaig)^) , ut Her-
mogenes recte in fine paragraphi monet. Accedat ad perspicui-
tatem neeesse eat Bententianim graTitas atque dignitaa ek Ter^
bomm copia. Opttmo igitnr inre tractat iUe poet perspicnitatam
magvitndlnem (jdyadit^ einsque Bpeaiea^.
Magnitudini iunguntur dlgnitas et aniplitudo {Sptoq et
a^io^jncij. Quaerentibus autem, nuni Eustathius illas voces ad-
miseritj occurret ftr/eihimiv A H (21): /leyakojtQi^roK i? 118
(189j, Ji A12 (248); d^iwaig A 272 (103); aenvi^ otq dBuo-
fianyojq iri2[i (190); oyxog A 1 (12), A 249 (929), // 772
(1080), 6 678 (1613), ^ 293 (1763), o 533 (1790), x ^02
^im)» S 410 (1150), Q 263 (1S49). Daobns nltimiB loeiB
oiyx^ oppoBitoB est taxtivh^ TJ^oq.
Q^boB praemissis de graTltate {aefivoTrjg) ipsa videamus^^
CuiuR sente7itiae sunt quadruplices. Locum principalem
tenent djrfa de deis, sed ca tantum, quae ea verecundia et reli-
giouc prolata. sont, qua decet'^). Seutentiae enim, quibua dei
0 Cf. e. g. Jl, alil, 33; 395, 19; 346, 1; 347, 17 Sp. etc.
*) TaTTtivfDoie ea significatioBe praeter locoa modo lainlandos uno
tantum Icm o adhibitum esse tuo iure conteudas, sc. x 171 (1653): firtSh
yd^ xeiaOai ro rov vTZoxo^iOftov rajieiviw Tia^' OfitiQc^ Sid ro vtpr^lofiavov
") Quarum nrin^rr; et -^xiQi^oli] per 86 starD possimt, reli^aae
vel ititer se vel luni iUiis misceri solent: cf. II, 286 sq. 8p.
*) II, 287 sqq. Sp.
7T£qI 8k me tcs^ ra rotm,Ta Uym&tu ^pffd' cf. 11,
287, 26 Sp.
Digitized by Google
— 17 —
Ut hotDines depinguntur vftriis erroribus atque vitiif? affecti,
magis pertinent ad provinciatn Buavitati». Quae hoc loco Her-
mogeDes brevissime iudicat, apud Eustatbium accuratius at(^ue
fiuras ezposita reperies, si, quM» h«c de meteris adeeripaerit
singiiKB Eomeri verribiis, eoUegericl eertisqne Tationibiu dispo-
saeris: Maxime ad efficieiidam graTitatem idonee perBonae, quae
agunt, vel ipsae vel operibus cum deis comparantar,
Sic C 19 (1549) Nausicaa et ancillae C€fivv<yi^Tat , quia
nymphis similes sint, paulo post C 280 (1563) avTtGeiJVVirat
Uiixes, quia cum deo confertur. Porro graviter dictum est de
Castore ^ 205 (1758): ^tog <jjg riaTo 6i]fia>. Eandem vim
habet Z? 169 (195), ubi Ulixes praedicatur, quod Jovi par sit
consilio, 7 260 (1182) ^ecp ivaXiyxtoq avdliv de Talthybio
praecone dictnm, ^ 3 (1747) Sloq ^tpoQffoq Ev/iaioq, J7 784
(1086) Patroclus, cum eodem fnrore atque Mara bostes trucidet,
;V 208 (932) Cretensium duces com Marte comparati, / 388
(75S), ubi Aohilles ponit, Agamemnonis filiam tanta pulchri-
tudinp oruatam esse, quanta Vencrcm. Accedunt '/''788 (1329)
priucipes ^eo^iXeig, ^ 233 (1561) artifex arte Minervae et Vul-
cano non inferior. / 703 (784) Achilles a Diomede d-wxivTjTog
nominatus, JT 298 (1209) Aeneas, 6t6n xixaQto/aiva 6(o(>a ^e^
dlSmatv, # 321 (1283) AcbilleB, et xai ^eovg hatXiixTEi oU
ibQifftEVH. # S15 (1234) AchilleB omatur, qnod XanthnB ab
illo V ■ ituB anzilinm petit contra morlalem iion uni deo sed
deis similem. 'tp 59 (1938) EaBtalhittB pro singnlari quadam
gravitate habet, qnod Fenelope necem procomm deo cnidam
tribuit.
lam transeamus ad alias de deis sententias. Maxiiue idonei
ad efficieudam OifivoTijTa suut veraus P 209/12 (1103):
ynl xvaviyOiv ijt* 6(fQV(jt r!foE KQOviov
■ 6eiv6g ivvaXiog, jckfidO^tv d' uQa oi fiiks* ivtos
Similiter P441 (1113): eha to tov TtQaynaTog tvTBkl<i i^aiQODv
(fsftv^ xldo/iati xout xov Aia ^Aeoihfra xai Mjoxvm ctQotx-
^TtxaSg ra fiiklovTa ... Sic Aiacea itBftvvovTai, qnia non
cedunt Ilcctori ab ipso love incitato iV67 (920), 0 566(1031),
.4 543 (861); Aiax fugit a love perterritus, non a niortalibns
fugatns; ct. /Z102 (1048), i>170 (1100);^) £ioi> (1339) graTiB
*) Omnino ae/iivan^ ti obstant honiines fagientes, cf. /7122 (1049):
2
Digitized by Google
— 18 —
Mt AdiineB a Innoiie laudatitt, £ 602 sqq. (1362) Ntobw
ezonpliua • deu propter niperbtani liberit priTatae et in lapi-
dem mntatae. Adneetimas ^ 7 (1583) Mineryam, quae aetiwS^
praeconem Pbaeacum facit; ci.£2iB (11S9), ubi elamorem
tollit ad pulsandos ho8tes, enumerationes maionim, 01 proavns
inter deorum numerum relatUB est, ita Aeneae F202 (1203),
Ates T90 (1173), Glauci Z206 (637). 2 228 (638), Diome-
des kavTov OsfivvH cjg xal %^to<pikfj xal xo6wxrj. Porro huc
pertinet ;r 259 (1801) et paulo ante ;nr208 (18O0) Ulixes, qui
Jlinerrae anxiHo iiretae sperat ee proeoe eate tmeidatitram et
9 165 (1576), nbi rapplieei inprimit deomm praoBidio cora-
mittuntur. Alias deorum amplificas commemorationes legimiu
i^6dl (951), 0 611 (1029), €9 (1520).
Tam ad efficiendam gravitatem satis est locutionem de sole
ad homines transferre x 174 (1^)53). /525 (770) lepide Arte-
mis otfivokoysza^ai dicituri ^uia ei epitheta attribuuntur 6iov
yivog et /libs xovQ^.
Tum praetennittere nolim A 1 (11): xaxslvo 6h icxiov,
&Ti /tv^otc&nQOp ^eav froc MovCav ixoutJLetrat 6 mtoiijt^ . . .
x«A ftw ical kavT^ dfipvv^ dg ^£09»X$ xa2 i» ^XV ^X^^^ V
/Uav Ji :xaoag zag Movoag ittd 6ia rovro ip$eov.
J 13 (38): oti Tovg xoititocovg 6aifiovag xal ^eovq ta
fitv alla (7f/an'f7 7j xoitjOig . . . ra ('j.Xn (HoffaTcoSHg avtovg
^XuTTEi y.ai dr{^Qco:To:xa\^f:Tg . . , denique optime demonstrat
non omnes de deis sententias esse 6tftraq.^)
Alterum genus senteQtiarum eut de ein rebus^ quae diTiuituii
ilirat {pts^l 0€lmv)i boe eet e. g. de terrae motibns, de solia et
Innae defectibns^ demari etc. eommqae causia. Huc pertinent
terra ingenti eoncnasn mota, 1^285 (986), terrae motna com
tonitra, ut sit quasi praeco facinomm Aebillis F54 (1195),
Agamemnonis A 45 (829).
Er«?o miraculis et portentis quoque gravitas efficitur, velut
si Apollo caligine velatus Patroclo obviam it //790 (1087).
Nec uon 4» 2uS (12^53): xam /nv&ixijv 6h ^avroiq oefivortjTa
b Sav^og xtv6vvq> fdv xeQt^aXkei xov 'AxikUa, 6wl,h de zoig
Eustathios aUis quoque rebus yim mftvonitos inesse declarat
mftxime in reGensendifl similibnB. Quod oum fkdt, non dissentit ab
HermojL^ene. nam ille omnes sententias exhaurire neque potuit ueque
voluit. Atqnc similia haud mnltniu distant ab allegoria, quatn oefivo-
-tt}T()s esse praesidium uou ignorat. Leo igitur aefivoTTjra efBcit A 171
(838). F 109 (1097), P bil (1117), S 791 (1618), ignis 1' 492 (IM^
P B65 (111«), '^iilendnr lanae instur T 455 (1310), citharae SOnUi
f 406 (1914), immo boa A 240 (1092) et vespae // 269 (1068).
Digitized by Google
— 19 —
^vyovtag avrov, i&s xal *'By>aiOtog iv rofig rbv Sav-
Sequuaiiir ienienHM morales ▼«lut hoiMBtate, d«
immoitAlitate, de virtate. Hie inserendam ert 0 502 (1029):
iariov 61 xal on XafixQotiQa ftkv i} rov "ExtOQog diiptriyoQUt,
hi xal aefivoxiQa 6ia rf.v ?rf(>? /ffoc ^woiav yal rovg xsqI
xatQidoq Xoyovi;. Ita rem HermogeneB rectius constiLuit quam
Aristides, qui sibi eadem praecepisf^e videtur iii ^ravitatis figur-
arum serie etiumeraus xo yvaifiukoyuv,^) ntn^uQ perspexit, se
paxtem tantam illmiB gantentiarnm hM notkme compkamm
OMe. Ergo note lioe loeo inienm Baetatliii ndnotationei de
aententiis gravitatii eanaa eannnulnis Hom«riei# inaertia /626
(771), a32 (1388), ^547 (1609), <dS56 (1961), qnae mi-
nime ab Aristide profectae sQnt.
Denique affert Hermogenes xQayfiara fisyaXa yal h'6o^a
sc. exempla ex faistoria deprompta , cuius generis exempla
idonea iu Homero uon inesse, quis eat, quin intellegat. Ita-
qoe Eiutathium quoque de his tacere neceise est.
Qnod antem methodum attineti prannm loeam obUnent
«{ xata iagdpatkv xoi xe>^ ivSotaa/iov ^ Signiy^cemq Xeyo-
ftsiHU,^) ree aine nlla dubicatione affirmatiTe narratae. Hnie
praecepto statim prima Odysseae oratio a love axofpaxixmq pro-
-iittntiata respondet a 32 (1388). Idem iudicium Eustathias fert
de a 65 (1392), ^ 138 (1589), ^ 28 (1613), 0)255 (1961),
Z 98 (627), 2 126 (971), 42 256 (1348); cf. « 65 (1613), P20
(1092).^) De oratione sine nllo dabio prolata £129 (190)
o^co/<aT<xa>g usurpatur. Et ^ 21 (1613): 6h xai fiav xXiog
o^^^avop llK$t <JSfiv6ima ei^ijrai xQog cvataat» TSQOOonm^
gKnviftalis speeiem prae se iert; nam qnis se ipsnm eommendat,
nisi, qni sibi consdiis est dignitatis snae?^)
Neqne fiermogenis verba : xcaL /t^v xal tb dc' ift^aaea^v
ftvdrixwg ti xal tBX^tvxmg iv raic: «if^fivalq tcov ivvoiror r.Torrr;-
fiaivHV, fii^66ov Oiftvtjg Eastathium neprlexisse cognosces per-
legens 52 28 (1337): otl ivTavxha "o/uiqq^ fiifiVTjTai Ti]g aXXaxov
Qrj^eioi^ii iQV iluQidog XQioaoj^ tutuiv og vdxsooe ^eag, oti
') II, 466,21 ct Baomgart 174.
«) n, 290,17 Sp.
Ofmtra A 880 (111),, ^ 198 (676), I 126 (747), nU Mfom
et ynrnfame opponuntnr, lul aliad aignificari videtnr qnnm «9(9/«*
aijoif xcu x/iatf, of, p. 16.
*) «iwroriMj» a oommendare of. A S79 (103), 7140 (1176), < 186
(1630), Tt 311 (1803).
*) II, 290,80 Sp.
Digitized by Google
— 20 —
oi ftitfavXov fxovto, zitv 6' yvta$v ijyow ix^v&stv, ^ ot
x6q.b hux^ocvviiv dXeysiviiv <f$fivwg xicma&^ pQitaaq
Tc (kCDx^ rmv B^kov ^tQoaommv, xcd t6 Tijq 6iriyriOHoq itxXaxEi
xai TCWQ xal ttvGnxo} 6ia rb aaa^hg ror veixfaae, xal rdjv Xoix(ov,
a 60 (1339): &Qiif}£ 6h rijv Biriv ij^'HQa Xiyu fiv&ix(ag x^Q^^
aefivonjrog. V'280 (1300): ro 6h rolov yaQ (Jvvrj&eg 'OfitjQ^o
slg ift<pavrtxdv /tvarriQi(66fi ^jtctivov. niO (1175): 6^ rro og
X€v xia^ fieru xoaal yvvatxog evaxtjfiovujg xai atfivaig xal
yoQyoig xal aa<p<og ei xal aXX(og fiyarixdjg :TO>g i<pQaae rijv Xo-
Xdav, /134 (741): h^a cmabxHm, ou osfjtvog xhiv 6 Xoyog-
iv yoQ T<p i iiftiq iotl Ttfuanarff xgoot^OQlqt ixuftuc^ ro
atisx(f6v, ydfCeibg v6fi<p t^ axoXaOrov fO^tv xaXvxrcav x(d t6
Tljg avfmXoxfig raxuvbv difudt ffWixfj avtarag^) xal fi<>vov
ovxl Xiy(ov (og, et xcd aQjtaytftala xal aSixoc /; r^g BQtOTjt6og
fit^tc, aXX* ovx ijdrj xal a&ifitrog. Xa<f>VQov yaQ oiov airi]v
Xa(i(ov 1/. Tov v^Qlaavrog #f//fro5? av avvitXd-ov rfi Xrjia&tiafj.
Amat enim Eustatbius eis loeis ^oetae, qui saot de coucubitu,
quibiu rem magia rignifieat quam eloquitur, laudem aefiv6rfjrog
tribnere.') Nam omnino turpia oceiiltanda inntf ne orator
ribi vel eisy de quibns didt^ dignitatis . aliqnid detraetet Atqne
hoc quoque praeceptum Hennogenis esfle ipse testatur Eustatbius
X 177 (1653):^) ftf]6h rQvx(afis^a XtfKp.a 6ij xeQitpgaaiQ
ioTt rov (/aycD/iev. i] xal aXX(og 67]l(OTtxa ror <f rr/Hr. ix r(OV
XQo aviov xal fter* avro • xqojtov yar) rt^ ttvtifxifiiro^ ^Q(bfirig,
elra <pay(bv ovxirt rQVxerai ktuvj y.td hiti Toiavrt] /uii^o6og
xai jiokkaxov jcaQ' ^OfiijQG), tfV xai b 'EQfioyivrjg ixiorifiaivtrat,
dt^aaxcav flvai xotb xal ftdXuna inl tmv fiij aeftv&v Otyao^ai
fth; To xffaYfta, dijXova9at d^ oftatg ix t&v a^ov xal tmv
ft&i^ a^6, lUani artem tnrpia cum honestioribna pennntandt
egregie graTem sermonem iuvare porro Eustathius observavit
ad £366 (237), 0 271 (712), Hll9 (971), /203 (1469),
«108 (in-2f;), X42-2 (iBOai, q 119 (1813).
Ad X 177 ipse ilcrmogenehi proposuit ad velandas rea nunus
decoros cir<nimlocutioties', en idem iacit Eustathius iY2U9 (930),
*) dvKtTMV COd.
•-) cl. T 110 (in.Vs T2u2 (1183), A' 334 (l6Sn\ ■ 403 (1474),
o 58 (1774), V 254 (I947j, .1 31 (30), v 81 (1883), fo» 291 (7.3), 2BI
(1466), B 355 (237), 3 353 (991) sane lepide diotnm: 9h ndw
Otpa>6v iiTuvt^u To (fi).OT),Ti lue «»'<V* co (t )' X d g e fia q:i T e V ; d?.).' oiuo^
tn<y. el/ev d/.Xio^ b :Toir[Tr)a (pQnoat rnr rn-rof rnrroi' art/i^ore/inj' . f/ yni
fiv^ta iy.nuev €va/j}fioi'un\ Euiidem verduiu ut .sit cxeiiiplum ;*pnt<ni-
tiaruiii tlc deiii laadat Herfflogenea n, ^7,21 Sp.
^) cf. practerea, ^uae Hermogenes ezpoBuit, de ioTontiaao IV,
II, 256,23 sq. Sp.
Digitized by Google
- 21 —
!P2bO (1300), ?P608 (13i9), contra 5289 (222), 0 240 (1014),
Xril4 (1050), ^ 136f(1717) xep^sp^Okg eopiun qiuiiid«ii effidt,
imde Cffivot^Q naadtnr.
Ut autem* gtuie dUquid praebent offensionis tecte tantum
sienificaDtur, ita etitim plane sUentio premuniur. O203 (1012):
t6 61 aTQatral (pQivtq iad^X&v . . . aiya »} ^7()/; <^f(' t6
ae/iiv6v, iva fif] 66§y afpQoavvrjv 6vti6iC,Hv t<o IJoOHdwiu 6ia
t6 avTov tv6o§ov. X7S (1257), 0 172 (1842): iv 61 T(a
i^xixQioaaa jtagaiag aiya t6 tov j^(>/cr/iaros ddoQ aefiv(og
T€ afM ml, Bri fifidh xtU^op ti» xal wotavroig Mmrpr^cu.
lam ^pitketa yeH nomma prqpriOi « ifi^^aTouog quodam-
modo adhibentnr, ipea ^noqae 0BfiV€irriTa proereant. Hanc
ob cansam Homeri ars praedieatnr a\ (1381); (ff^ftela^aai 6h,
vTi ai(07cq To Tov '06vaoici)g ovofia i§ «PPf^S o xoit]Tiiq i^algcov
avT6v atfivoig ijti&iToig xal iyx(OjLtioi<;; ^ 490 (140), Z 4:4:9
(653), A24ii ^842), iV80 (921), S 2M (981), O704 (1038),
ri46 (1176), F42 (1191), i2 786 (ia7t>), i? 104 (1571),
vl09 (1885), ©419 (1967).
Similem io modum en^aihas&fS noe non graTitatia epeciee
e»t, « ponititr fiurolis pro nnpdari Alb (38), /40 (734),
gemis pro specie X34 (1272). A\ (10): ^rtJvrog ^ wA i
xottjTTfg Tt]v KaXXtonifv ^iXatv ixtxaXiaa^fS^ o^x ixgmvit ovtijv
aJ.Xa CBfiv^TEQOv ()v6,uaTi yevixip t<o &m %(>T"ra/ xaZ atplr^ai
L,7iTeiv t6v avv^Tov dxQoaTrjv, Tig av «iV/ avx^ ifKpiivag fiovov,
oTi Movaav xaXil' Movarig yaQ t6 dsi6etv.
Alia mp^seos exempla habes haec: A 426 (940): vxtori
6i ti xai oeftvottjTog iv joig Tow^ig rj/ Xi^u tov iovx&v
itiKf>€dvH y€iQ c&fjumov fdy§$oq, BBd7 (238); 6 4k NiatcoQ
iwttv0a aefivoTSQOv xat ^o^eQ(6TeQOv ^avatov &ro9)a/i«rc» ttp
eig (pvytjv bQft^OovTi, ovx NiOTmQ AaJUS)^ dXX' (bq aiM^
6 'Ayapiefivtov. 341 (1 146): xai ix^t ti aeftv6v fj Xi^tg ' JtTG)-^
Xixijv yaQ xoXtv el^Tv ov ftiya eQyov. T^Q (1174): iXXei7tTix(f)<;
6h Qj]&hv t6 g)aoi .miv ivTav&a exet ro oefivov. ifKf alni yao
ovT(og, (o^ xdvTeg a{ni>Tov ofioXoyovot tov Aia ^tikaiSt^ av6otg
xal 6aifiovegxal Oeoi; Z 125 (652), ^670 (877), 7V2oO(y29),
P120 (1101), P144 (1100), P278 (1107), 5104 (1133).')
Reliqmim est, nt ceteroe Iocob, qnoe omnes ezBoribere loQgnm
*) Ovm epitheta illa vel alia emphaaeos praesidia fere semper
bonam in partem intelligenda sint, aliter fieri non potp-it, qnin verbi
aefivoTi^Tos significatio transeat iu eam laudandi et i>raedica,ndi, quap
ceteria qaoque scriptoribuH in usu est. £a notione iegitur: 600
(1361), ¥-175(1294), /.M'.52 (1H70), ^396(r28), £r9(«61), ^18(669),
/40 (731), A 2^-0 (844), .U4d (889), ^ U (1129).
Digitized by Google
— 22 —
est, adneetaiD, quos siTe propter aaiteatiM five jjropter meduF
dnm BhntathinB dignoe etM eeiiMty qni iSefivowtjvog lavde or-
aentQr: A 116 (62), A 187 (78), 0 64 (705), /431 (760), / 632
(779), K 560 (823), A 299 (845), A 372 (850), A 780 (884),
A 798 (884), yl 782 (884), A 113 (834), M 457 (014), .V 793
(960), O 107 (1008), 7/ 242 (1058), n 721 (i059), ^ 80
(968), P 174 (1101), P 597 (1120), T 139 (1176), F 269
(1207), il» 286 (1237), A' 357 (1273), ?P 769 (1329), i2 248
(1848), /S 325 (1448), d 71 (1482), i? 86 (1570), fi 280 (1721),
o S73 (1784), 3r 259 (1801), 174»(1942)
Qnod d/Monem attioet, Terba eligenda eiuity qnantm ia
pronimtiatioiie opiis est ore aperto dilatatoque Qti; maxime
commendat Hennogenes vocales a et o> diphtlioiigosqxie. Qaam
ob oanjMun Eustathius de IZ 774
/taffvafiivov afig> amov,
diett (1086): ix^i 6i n hyxov ifs/ivov ivtav^ Tud tb a srJUo-
vacav\ et il 1 (12) legimns: xXeovaaaq m&aQOts g>aw^<u»
iaifivws xal t(] ;fa(J^©^/a to tov vo^/iOTOi vynt^ iyov» to
g> 48 (1901) Eustathius addit baud negligendam de con-
Sonantium Bonitu gravi observationem : "OtajQog 61 Oafivdjq afia
xal XQoaq)V(og fiej^dXijs d^gag sv aQaQviag TQiOfiov tqoxvv Ty
<pQdaei fitftoifiavov ovti &piovbv tc «aQdXri<pB nuna r& ipOJt odd^
d/«erd^oilov lax»6qm»ov, iXX* evyevdSg ixeX^ato tb &viffQaxf
tQaxP9>a>vtfiag /ikv iia tov q xsiftgxaHSs, vxooe/tvvpas to Tfo-
XV^patvov xttl T{f TDi j9 avvexg>mv^aH ms olov fioitfiovvto^,
ht d^ xtd t^ Tov ^aoiog x* & ^ t(ji(a aCft^atva staH tb fiQO'
Xao&ai tmoteXovaiv.
Praeterea admittuntur TQOTrtxal Xl^stg, sed caveas, ne
eis abutaris, nam at fieTQicog iyovoai jtoiovoi tov Xoyov aefivov.
H 6t vxeQ^aiiv n tov fieTQiov, TQayvvovai rhv Xoyov^) atque
efBciunt vitium frigidi et qnaeeiti {ywxQov xal xaxdL^i^lov).^)
Huc pertinet pars circumlocutionumf ^vlc b aaQxagfiog S4:6^
*) Heronm quoqne cnm digoitate pugnat se qnasi in risum effaa-
dere, risus lenis tantum eia couTeiiitj cf. ^856 (489), JEAIB (667).
*) Utroq,Qe loco utitmr EaBtatMus voce oyxogt conaentlens eom
Hermogene, qni adamavit in diiaertatiiueiila de asftvonjToe dietloiie
SioyMOvv.
*) n, 292 Sp.
*) Utrumque opprobrium Eugtatiiiiu novit, sed non audeo, illos
locos ad doctrinam de ideis referre, oimi OBnibQS rhetorihiia iam ab
^ristotele iUae Toces oommunes sint.
Digitized by Google
28 -
(997) in Pnlyclaiiiaii^ oratioiie inTesUgatus, hne to xoQtiaap
0848 (1083).
In eotutrueHone entmHatorumtmA evitaadA mba, prte-
ferenda nominft, quod fiastathins tameii ezflaiplia eomprobaie
omiflit.
Proprium {rritvoTf^ri est schema iTciXQiffECO^, hoc est ipsiua
oratorie cie re tractata appositum iudicium, haud raro in Homero
ab Eustathio notatum; cf. iV16, ubi poeta Neptuuum Graecis
laborantibus auzilium ferentem facit: iXiaiga 6^ ^Axalovq,
Jtl 6k XQarsift^q ivettiaca (917): ipBniaaa ixl'
x^/^ ienv ^Ofoiifix^, cdg /iij fMmfp xolovfdvaiv ta€ nom-
6(5voq, itXJutt xara vi/ieaiv, ^ dtxaia fii/aiptg iarlv; B 248 (214),
f325 (109), /r,3 (735), iV126 (923), iV269 (930),
(1313), y^592 (1318), ?' 232 (1465), ^221 (1592), »»297
(17-12), <j287 (1847), r7 103 (1842), r 348 (18G7).
Minime permissae sunt u:xo6TQO(fal, qua in re Eustatbius
ab iiermogene diseentire videtur, cum dicit /7 692 (1081); ort
x«A 6 xonjtijq Ttad-tirtxijog a/ia Tcdt Oefivcog &xi(JTQ€tp6 rbv
Xoyov XQOQ n&tffoxkov, aed ri peremniB, quae sequnntar, ▼!>
debis non ▼erbonim fignrae sed sententiae inesae CBftvotiiita
qnod dem<»i8tratiir yerbis: OBitvinm» a^bv &iia ^elov xi
jtQoCmnov xal otxritpfiivoq. Neqne aliter ree sese habet
P367 (1110); nam crassa caligo, qua luppiter aciem inyolTit}
causa gravitatis est, non conversio ad auditorem.
Memhra orationia hrevia esse opportet, ergo legimus recte
Z294i (643): aefivva>v xofifiarixcSg et paulo post Z561 (6G0):
xoft/taxtxi xtQlfpQaCti^
Restat composiHo» Idonei ennt mazime numeri daelylim
et anapaestici. Atqne noli ne^Iigere, Hermogenem lioe loco
longius quam aolet in tractatione numeromm yersari, exemplis
additis, ex Homero depromptis,^) Quo explicandum cst, quod
Eustathius quoque bac in idea de numeris dixit, cf. v 92 (1734):
xal oti cefivog ivxai>&a OTlyog xaxa to dXodaxtvlov ro 6f]
Tora y' arQiftag sv6e ktkaofiivog ooo' ijitjrovO^ii, ojtolov
OVP SXXo^ xal iv ^13ua6i ro' xelro fiiyag fteyaXaxsrl JLc-
kaaftivog lxxocvv€i<ov et J7 774 (1086): tovtip dh bfuUmq
oMaXTvlot xak ol dvo otlxot OwexixovQO^Bi e/$
xXiov ry (pQaartxy Oe/ivorTjrt iv ry ftaxQotiQ^ dtatQtfif.
Denique addam pag. 4 Eiutathium opinkmem proferre in
Biade plus o^ravitatig inesge quam in Odyssea.
Appendicis instar breyiter in uno conspectu ponam eos
») so. X138, iV^392, Jf488.
Digitized by Google
— . 24 —
locoB, ubi de miodis ideis agitur; quo manifestnm fiet, quanta
diligeutia veteres fiiugulas ideas distinxeriut et unamquemque
natiirae loei adaptaveriat. iV 361 (951) miflcnit poeta osft'
v^vTfta, fiaQvnfta, T(>axvri}ra, Stei (»73), S4^B0 (1154)
apparent ae/ivorrjg et yXvxvTTjq, P250 (1105), ^88 (1289)
d^Xeia et aEfivorriq, 5^496 (656),*) ^261 (1466) roQron}<;
et oe/nv6rr]g, /47(734] yoQro'^?* Gefivorjjg, yMx>aQorrig„ 106
(1225) yArxvTJ/s, aipiXsia, aXti^eia, os/ivorriq, '/.aJHJcgoTijg.
A 402 (144) contra evitantur niiiiKia, ne fiat 'AokUx^i <^uo
gravitas totius lovi deleator.
Quibus expositis satis egisse mihi videor de gravitate.
lam dieendum est de asperitate.') Gernitiir iIIa maxime in eo,
qwiA infenov in superiorem graviter vehemenferque invehihiri
Bed convicia illa neqne cnm nlla diibitatione neque cum alio
levamine acerbitatis proferenda snnt, Sic £uBtat}iiuB pro as-
peris habet orationes Halitbersi contra procos l(jl sqq.,
Teleraacbi contra eosdem (diversis locis), Puiydamantis in Uec-
torem 3160, lunoms ad Vulcanum f'/>3;>l), Stheneli contra
Agamemuouem, J 402, Tbersitis coutra Agamcmnouem omaes-
que Gfaeeoram principes B 225. Gontumelias aqiefas notataa
invenies ad /V 651 (951), Z7 21 (1042), « 267 (1415).
8ed lere cmimbns loeis Eastathins addit, asperitaiem ad»
ditamenHs guibusdam esse lenitam, cuiui rei per se sat mirae
explanationem rursus Eermogenes praebet. Dicit enim sat dif>
ficile esse apud Demosthenem, qua sit arte et elegantia, exem-
plum asperitatis nude admissae invenire, cum eam semper leni-
orem faciat methodo. Itaque posteriores, qui nou intellegebant,
cur, quod valeret de Deiaobthene, priucipe oratorum nou item
valeret de Homero, principe poetarum, semper etudebant invee-
tigai^e ideam alteram Tel artificium quoddam, quod eum asperi-
tate coniungerent, ut oratio mitigaretur.
LegimuB ezempli cauaa de orattone Halithersi 115 (1440):
oQa 61 ra iv r(5 rgaxit X6r(p tov ^Alix^igoov UaQCi xoairixa
TcaQioa tv 6vOl xsifiava orlxoig ro' roigdeoi, cravrtooi, ;to-
keoiv, aXlotoiv; pulchritudo ig-itur arcessita est, nam TcaQioa
sunt figurae, quae huic ideae maxime couveniunt. 'Ejctiixeia
admizU eet ill (733), KiU (793), M226 (900), yAuxvrj^s
N12h (956).
Alia remedia acerbitatis sunt conBolataoues adiectaOf cap-
tationes beaevolentiae, adiectiva lamdatiTa, similia, / 32 (733):
Nam eluB snat qnattiior illa aavvdna,
^ ne^ TfaxvTiTTos 292 aqq. Sp.
Digitized by Google
— 26 —
. . . TQaxv 6i d/Mtg ovxeA w0to Isaipewi sjcayoyii t&v &taS»
Jf 60 (892): irexvixcJg dk xonfoxoulzai rov Xoyov 6 f^rmQ
JlovluiSafia^ iv Tiji a(fiQa6i&q iXavvofitv ifixsQila^iav xal
havtbv, fva fiii ikavvers sbf&v xai tov "ExtoQa i^Qi^Biv
So^ag iy.TQctxivxi xad^ aavrov, tv ivrav^a d jcouprjg i^tj ^Qa-
f,rv. ^^»331 (12R8): <ht\ to ffmlv ifiov tixog liairetai to
TQctxo TJ]g xXltGHoq. J ;i55 (4«:.' ) r-> 229 (7t0), '/'47 0(1312),
%)■ 20i> (1392). Immo i^260 (1105) trausitus a aecuuda in ter-
titiB personam mfficit: ... ^va fiij TQaxe(og toI 6t6Xov axo-
otQsxtix^ OX^fioti hf&SfJC/Ei xovq^ c^ftKSnl^
luter oxfitiaia TQaxvtiJtog numeraiida simt ta XQoataxzixa
et ta xat iQWTiiOiv tkeyxtixa, aliis imperare eosqne interrog^audo
coarguere. Illud apud Eustathium frustra, quaeres. hoc iuvenies
if223 (2U8): doa dh, oti i^ aQyJig aiT^^ ij tov OtQaiTOV d^Qa-
OVTif^ Sia<fat'v!rai <}:xo tov iQcottjffariy.ov GxiifiaTOQ' TQCtxvTtjTog
yIq oxiifiii iOTi ro xoiovtov y.ui (Kf odQOTjjTog. A 12^ (956):
tivig fdv iX£yxtixa,TtQov iv iQCOTifiei tovto avayivdiOxovoiv.^)
Ut tffaxvTfjTa Bii eastig^andos snperioies ita tfyotfpor/^rg
adhibemns ad inerepandos vd inferhrei vd fa/eee*) Quam
ob rem hae duae ideae ioter se aimillimae snnt. Quod dis-
crimen Euetatbius recte lespexit, sed, quod Hermogoies de a»-
peritate observavit, bic de vehementia •qttoque demonstrare
studet, scilicet Homerum illam plerumque diversis artifieiis ab
oculis quasi removisse. Nam «(54 (1391) de lovis in Aiiuer-
vain oratione dicit: oti to Tixvov if/ov :toli>v Ot t-ro^ (f vytv
'i(jy.oc, odovTCDv ii xui oxujjiJixov ioii tI ivvoLa t(u yovv
CXrffianGfKp imxQvxtSi ttf» xoX?.t,v o^podQoTrjTa . ^ovlsttti fihf
yap stxstv xOlov Xoyov ,xaQiQQtii)ag xal ov ^sovtmg dxag»
ASl (31): afffielmaai .6h <og ivtav^ ag)o6ifiig ivvolaq isusix&g
6 ^aoiliijq (sc. Agamemnon in Ghrysen) fieO^oStvotv. i?337
(232): iv XQCotoig ovv oxjtXiaoag 6ta tov o» jcojcoi dta
ov :;cQog tov ^aGiXki t<)v Xoyov fvd^ig (\jtoTHvti (sc. Ncstor. qui
verba facit ad populum a Tijer.^iie iixuaruin) <jjg Y)6voOivg
ijcoiJjOs . . . aXXt) o<fo6Q<'>g xai 3taQQtji'Uc<nu:uj.; Tt>v Xoyov fitTa-
XBtQi^Ofiavog jtQ</g fiovov fitv avTov cifv 'Odvooiu oi) OTQt^fiti TtfV
') Negue tameu plane silentio premo aliam iUam vocis Tn(t;c^xijtas
aigDiflcationem de asperitate floni, qua saepiasime onomatopoeiae effi-
ciuntur. Hor seu<u Ulam Eustathius adhibet / '3t)2 4 '4 i 425 (492),
(491), ii'59'J (o8B), H 47d (692), W 76 (700), A a74 \fil2), M U6
/89«), 27 633 (1079), 2-489 (1207), 0 166 (1J29), 0 3i5 (1233), <A361
(1241), 420 (14.-..i), . 402 (1541), ? 90(15 J , 71(1615), * 894(168«),
»860 (1661), f< 750 (1711), ^23« (1719), y 60 (1901).
«) II, 301 &qii. Sp.
Digitized by Google
«
— 26 —
koyov, tjv yag xuti T00ro xicvv wxraifiOQixbv'^) mi ixQoxoXiov, *
XgaivH ih T(p xoi»^ xXii&wt/i(p tiiv C^podQ&ttjta, Xfy<op' 6il
xaialv iotxoveq ayoQaaa^&e, xcA xaa^ 06 vc^ zvxo€ctv,
iiXlk V7]3t laxotg, Alia exempU nint J7161 (678) Menelai
oratio ad Graecoriim principee, qua cos commovere etudet ad
pugnam singularem cum Hectorp meundam , jT 39 (381) et
4B (378) Hector obiurgana Parideui, E47\ (572) idem in
Sarpedonem invehens,^) P170 (1100) idem contra Glaucum
disputans, ^ 192 (1230) Achilles deos minorum gentium illu-
dens,^) /39 (734) ]>iomedfle Agamemnonem dedocens, 2i6B5
(591) Tlepolemi eontra Sarpedonem obiargin» ^ 166 (1590)
Ulnef, qai Eniyali crimina defendit.
£x Tehementiae fignrarum numero Eustathius de sola
qttaestione disputat Jr46 (3S1): Sl toT^ yija^fcWiv^Ojnr^Qixoiq
oga ro QJjd^hv xalgiov aovvdsrov oxfjf^a \)^vfi(p xal ra aywvla
^Qistov xal navv 0(f oSQov xam re Tag Ivvoiag y.ai ra xofifjLartxa
OXf'ifiaTa xal tov tfiq iQ(OTi]0£CQg ektyxov et Z?223.*)
At tree illae fisyi^ovg species, quas modo perluBtravimns,
Hermogeni ad effieiendam vwam magnitudinon non miifidunt,
cnm tlmendnm nt, ne illae orationem reddant Bererioiem. Itaqne
neceBse ett accedere aliquid, quo fiat serenior. Hoo mnn«re
fnngitur qilendor sive festivitas (lafixQOTiis),^) De quo hre-
viter exponere licebit, quoniam EnBtathins paucis lociB eum apnd
Homerum investigavit.
rivtTai Tohwv Xoyog XafiXQog, Hermogenes ait,®) xara
tvvoiuv fitv, t/Tav scsjtoi&rjOiv ^XiJ '^^'^^ ^ Xiymv kif) oig av Xty^,
6itt tb ivdo^a ilvai 1} 6ta to xakojg xenQax^ai aizw ^ 6tk xb
XalQSw rolg Xtyofihoig Tovg iotovovtag ¥1 xal 6ta xcivta Tovra,
oXatq rs ixl rotq itaxgexiai rtSv fyyw, Quo referendnm
0 502.^ Cui loco addam 1^455 (1310): xal ioTi XafiTcQoti^
ixeivTi tijg hrav^ xaga^oXfigf cum similibus liomines delecten-
tur, quia, ut Eermog-enis utar verhis,®) Ta Bvdo^a ivSo^ortofog
Xiyovoiv. Idem aasequimur dilucidam ac significantem rerum
*) Vox xaxawo^Dcve propria Hermogeni; cf, de inv. IV (il, 249,
£6 Sp.), de id. Ii, 979,28 Sp. Beprebeadimus eam etiun dictam de
ozatioBe concitata apud BuBtathiom j^471, £685.
•) At (nfivios simul.
Bis, quae sequuntur, mederi heros didtor nimii ferociter
prolatis.
*) p. 25 excerptum.
^*) II, 304 sqq. Sp.
«) n, 806, 4 Sp.
^ cf. p. 19.
') H, 306,28 Sp.
Digitized by Google
27
imaginem depingentes, Glauci exemplum imitantes, qui Z 189
(635) ra fihv t^? yeveaXoyiaq du^odtxcaregov SiTjX&ev iiixXa-
rvpoftevots avr0lg Xa/i^xQorei^ov.
De £gwM laftxif&tfitoq diias taotnm fiiutatbiiiB ezemplis
Homericis probsvit: negationes, cum dicit a> 246 (1960): oga ^
iwavdu Tud t^v ijetfiov^ rov catcgMmxov eveiSovg xal Xa/t'
rfrpcr (JxVff^^OQ xcu tijv yoQyori^Ta Tfo ov (pvTov, ov 6vy.rj,
ov Tode, ov To6£, et to arroaraTr/.ov (jyfjua, quo utitur, qni
res distinctti separat et pronuntiat adhibito intervallo;^) cf. y '^17
(1925): hi xbirai iv tovTOig xal ajtoararixov oxfj^a xutu X6-
yov d^dft^ovg ro oltt ftsvoivag ^gdstv iv /teydQoiGtv, oftoiov
opxf olafC MoQyag xai TOTg roiovtwg, !P376 (1316), 2227
(1346), e 133 (1619). m 506 (1969).
Freqneoti utti GyJ^!.taT()q a^xoOtiisSsiDg efficitur aSfffldefon,
quod Eermogenes statim addit; itaque recte EuatatbiikS verba
faeit de asyndeto y.nrrf anoOxaCiV P 176 (llOl).
Ex coaiuDctione splendoris et asperitatis exoritur vitror
sermonis {dxfiri),'^) cuius Ehistatbius uno tantum loco menUouem
feeity^) jl 225 (1680). Dicit enim de heroidum catalogo: ev-
ta§ktv ^ ty xoi^Oh xexvwiievog xal dx/irfV lanaiUyei ngmtov
^paUdaq, dta ^iavastavfSaq tov Xoyov fi^xv ^^eMtg /t6va«
^vei dQx6fievoq dno 'Ayaftifivovog.
JEteliqua est nltinui magnitiiduiis species, xsQifioX'^ (exagger-
ata oratio),^) quae. coBtraria est puritati. Copia illa fit, si
extra pefitn nrafioni immisces^^) e. o-. si ppeciei apponis genus.
finito intiuitum, parti totura. Quo spectat / 106 (759); tira
xal Tflg ToiavTJig oiinag aitiav d:todidcvg xaxd X6y<n> xegi^oXijg
^rjoiv xtX.
Hazime avtem illa vb angendi sermoai ineit, gi circum-
Btantias addis. ESandem eeiitentiam Enstatbins ampleztu est
(1501): oQa 6h &g oagskq f£kv to 6xiifta tov Sttfy^fiatos
... ii 6h evvoia Gvxviiv ix^ T^Q^XiiV . nQ6oamov ftk» yap
6 IlQcoTevg, TcQayfia 61 TcoXsttat, xototrjTeg 6h xQOOt&xtxal
To AlyvTtTioq aTtb <C^'7s^ Z^'^(>«S aXiog djco xov XQOg-
exeaxiQov xdxov, x6 yiQ<ov ix x^ ^Xixiag, x6 vijfteQxiiq i§
cf. Aristidem, II. 462,16 Sp., qm qnidem bene noYit, qnae
opnB sant ad cfRciendnm splendorem, ipamn ignorat.
II, 308 sqq. Sp.
T^^nv ^rnriyo^ious rov fikv *Ainrivoo$f MvX,g dHfid^af non eit tMminaSf
^ni Tocatur techDicos.
II, 315 sqq. Sp.
cf. Eustath. a 156 (1406): m^t^dlXetv 8i x6 TCtQirxa Tt&ivat rjxo.
ntinaod iftfidXXMf, h&s» noI ju^oX^, Xoyov iiia, jceci Xeyoe ifion^fioXost
e
Digitized by Google
— 28 —
€^00$. A 1 (17); kltia» ^ ml cm t6 olop tovto xoHfiiov
tb T^oXlaq & Igtd^inovg ^v^^S *jitd* xpoia^ev ixaaf&tat
xffog t&v xaXmSv &s xoiQi^og ifi:t€Qi^oXov * tyxHtcu yccQ avrm
tpaol raZra' zb fpvxti^ ovaia' Ttoabv tb xoXXag' xoibv tb
i<p&i,uovg' rootog tb "At6i* XQOVog tb XQoia^ev, £339
(244), iV249 (929).
Narratiouem ubertatis splendore ornant cUioe narratlUfl'
culae orationi insertae; cf. /525 (771).
HeAodns meQtfioXijg est genuinum rertm ordinem muiare,
ita ut posteriora prioi murreiitiir. Id autem Homero eae-
plMime in usu est, quod Enstathina 9» 13 (1899) rie Bignificat:
OQa 6k xaxa rrjv QtjO^tlaav iaroQiav, oxt avkttQ^e xal avi^
6 xoirjTTjg oixeio) ed-H axoXov&c5v.^) Neque silentio prae-
teriit huic rationi inesse ::Tf(>f/9oA//2'. Legimus enim / 5-25 (77\):
xal xBQt^aXXcDV laroQtuiv fifarbrTjzi xai cbg jiQOHQtiraL vxak-
Xayf^ r^g (pvaixfjg rc5v XQayfidr(Ov rd^swg; vel Bigoificantius
Ob (1002): .toTi nhrot rb rtfg devriQag avC^vyiag xQmrov np
dtvtioa tf g ^xQdiTr^^ avil;vyiag iaayH iswaxtaq, xcd tb dedrsQOi»
ti^ ovT^g dcvr^s t^ xQfhm r$s XQmti^ cdg tb oiftofyif
xal ivxfoXi] dXXvvTfov xal dXXvfiivOfV xal rd ofiOia,XiA
i(fu tovto <kiDf}ig fihv ov Ttdw^ ifm^Qi^oXov 6h xal xQixov /isyi'
TtotJjCiGx;. A 1 (15) rb tfiJttQt^oXov y.al hpjjXbv totius
liiadis in eo cernitur, quod res non «ecaadom temporis oidineoi
referuntur, sed uarratio
semper ad eventum festinat et in medias res
non secus ac notas auditorem rapit.^)
Contra in collocatioQe nmus eountiati det^it xeQt^oXtjv /3 270
(1444), quod poeta non scripserit: iiSii rot aot TtarQog iviarax-
roi ftivog t]v, ov6' om^ev xaxbg Saoeai ov6' dvoiqftfov, sed or*
dinem enuntiatorum invertit.
Ex uumero ii^urarum, quas Hermogeiies exaggeratae ora-
tiouis proprias esse voluit, Eustatbius unum commemorat rb
GXUl^a xat' aQCtv xal ^iotv% Cam antem idem ab
Baetathio ad ica3LXoq qaoqae referatar, hic ei tantnm lod affe*
readi nint, abi non eiusmodi additamentum adiectum est, qai
sant 0 410 (1022), 0 738 (1040), P 270 (1107), a 203 (Ull>
Sx^f*^ iUad xor* Hqciv ocal ^ictv eo maioris est momenti ad
1) cf. e. g. pneter slios locos A 689 (878).
«) Ilorfttius a, p. 148*
cf. p. 15.
Digitized by Google
— 29 —
mdagAiidiim, qu» «letovem Ettstothins leoiitai sit, ^nia ipBnin
Ulud nomwi ab Httnogeiid iBveiitum «sae Tidetnr. Arietides
enim^) eandem iigiirmii nomiaat ixifUQUSftovq.
To ixivgixov deoique oxvfta commane est xeqi^oX^ et
yoQyorriti. Cum autem id Eustathius clare et distincto tribuat
yOQYOTi]Ti y X 406, ^3 778, infra fle eo a<2;-endum est^),
Si auteui orationi omnis deest oi natus , omnino duIU p st,
itaque Qccessario requirimus in omni genere scribendi proximam
ideam, scilicet pnlehiitndinem (xdiJU^g)^). Quae cum ad ele-
ganttam atqne yennstatem dictioniB modo pertineat neqne sen-
teatiee peenliares aeqne metiiodttm propriam habet. Tota posita
est in elocutione maximeqne in variarum fignramm apto ustt.
Figura illa, qua nulla magig idonea est, qua efficiatur
xaXXoq est jraQlacorrig, id quod sesceDties Eustathius adnotat,
De 112 enim ]ocis, ubi in commentariis liiius figurae mentio
fit, 47 nulla alia cansa allati sunt, quani quia eis ef6ciatur
pulcbritudo , plerigque aliis omQino nihil additaiii est, cur
poeta eis earmea envm ornaTerit. ft 238 (1719): ix^i Si n
KoHavg xttl t6 mwfiOQ/nvQ&txi xal ^pav&fxtp, ei xel ftaxQov
dJU^uUiM» mXvtat, ad Homemm delalam invenimns Heimogeais
observatioaem de Demosthene: ^oi yag dioTcoxtmv avtits ^
ixefi^okfjg tivog xatofUyvwk vp l6y<p'^)i ad qnem loenm ef,
B2lCj (206).
t>i autcm :Ti''QiOa pulchritudinem gignunt, eadem vis inest
etiam t<o o/ituioTtktvTip. Quid enim 6,uoiOTiX£VTOi* aliud est
quam jiuQiOiuOii^ in fiue membrorumir' Qua de causa nonnuUa
modo iam enttmeravimne: leliqtta inTenies in adnotatione*).
lam aeqnnatni figniae, quae repetititme eonindem ▼erhomm
^) 11, 483.3 Sp., cf. Banmgart 1. L X91.
') cf. p. I 8q.
») II, 330 sqq. Sp.
*) Locos hic componam: « 83 (1525), «9" 73 (1586), & 163 (1596),
t 36 I , o 32a (1783), o 405 (1787), rr 31 (1807), ■/ 824 (1929), e 35
(1621;, 43 (1560), I 444 (1767), A 14 i (67), B 382 (242), B 491 (261),
700 (595), /f 266 (680), fT 412 (688), 6>63(897), 6» 468 (723), <?493
(726^., / 388 (758^ /645 (78 IV A' 85 (789), A' 254 (802). .1 14H ;'S:^r,),
238 (929), A 260(930), «79(988), 0 684(10351, //336(l0b3), //679
(1080), in68{\0So}, P166(1100), 2460(1152;, r36(ll69), 0 239
(1233), 0 245 (1235), /519 (769), J 526 (771), nOftfmrtKa TtdmM fi77
(1714), K £97 (805 ), Z 2U (643); cf. A 3 (16),
*) II, 333,7 Sp.
«) « 129 (1399), «207 (1415). tj 116 (1678), «848 (1967), 1208
(1762), e 378 (1832), * 248 (1627), Z 169 (633). / 540 (774), S 17,") (973),
0 120(1048), //393(1066), 464(1116), /619(769), X886 (1276).
Digitized by Google
— 80 —
«IfifliBiitvr. QnAntm nftitaliHiiiiae ffunt ^MCMifopd^ ai repetitio
fit initio^), et avTiaTQO</ r, si fit in fine membranim*).
Porro si idem eBt, prioris membri finis ac sequentis initium,
fit txava0Too(ff'}. Qua fignra pulchritudinem excitatam esse
Eustatbius statuit B 756 (337), E 429 (5Ub), E 483 (574),
0 155 (704 1, A 489 (858). 31 313 (907), S 35 (965), 0 24
(iO08), A 126 (1202). Quoruta exemplorum ex uumero duplez
MtiB Mt mttDonliilia* Fltimiim eit£ 488: ^ptt ^ xai ro rotov
olov, ftx^/M ov xaJiXovg xoajfiaeopf 6ftoiwg tfp Sa^ila itla
vatg, xal rafiia ftla xai roZg nMyirwo^ ookq hxoMxiP^fOfi^
iUxJMWUv oi ^iftoifs^ cm gimiltimiim 0 155: xaXXovq 6h Jtot^ii»
jtQixovTOg, ro aOjtiCrao^v ramv ioixbg r<j) Sa^ila /uia vavg
xal rolg ofioioiq. Verbis enim Safiia fila vavq Hermogenes
ipae illustrat, quid 8it iTtavaOTQOipi]^). Alter locus eat B 756,
qttia hunc versum Hermogenes item exempli causa elegift).
Si autom idem vocabulum periodum et incipit et daudit,
xCseXog fit, qnae figura Boli HenDOgfoni propria ene Yidetiir.
Ea polcliritiidini asBignatur de inv. IV^): Ttmkoq ^ti «^X^IME
xoi «njr^ kQfHpfslag fdiov xaXXog ifiXBQdxov Xoyov. Sed in
libris de ideis eam silentio praeteriit. Apud Eustatbium ea
ocenrrit inter pulchritudinis fi^uras N 546 (945) et Z 118 (628).
Dcnique non omittam jto?.r:rTQjTov £ 476 (819) et ^rfff^tr-
tiofwm 2? 101 (181) loco iilo celeberrimo de Bceptro Agamem-
nonis: xdXXovg 6t cxfjfia xard rovg xaJiaiovg ro xkifiaxmrdv,
oixslov ov xavijyv^aig ivvoiaig,
lamiam agendum OBt de dvaygdfifiaih et xaffnxiCsi de
qnibita HermogenoB qvidem Btlet, sed quae optime enm eiiiB
doekriiia conyeniTe nemo negabit. Utrumque schema non longum
aboBt a paronomaBia. Qnin etiam xa(f^xii<f*9 idem est^).
») Huc pertinent y 431 (1475), i 133 (1619), v 250(1891), S 102
(1487;, J 66 (1760), B lOl (181), B '662 (^43), B 492 (263), B 671 (317),
700 (695), £740(601), //57 (664), 6> 262 (712), iV 732 (967), /716
(1042), /7 393(1066), P38 (1093), 35:? (1239) , ¥'13(1286), !f'316
(1303), 5F894 (1336), A 437 (131), M 117 (66;)). 7/ 434 (689), / 383 (758).
*) <248(16a7), itl93(80), 664(945), A' 495 (1282), 476 (819).
"0 n, 336,23 sqq. Sp.
*) Contra ad 1' 371 ab fiermogene item landatom» EoBtatluaB
nii adnotavit.
») II, 252, 1. Sp.
") cf. Bnchhold, de paromoeoseos apnd reteres Romanorum poetaa
Qsn, Lipsiae 1884, p. 22 sq. Coiuii ex verbiB satis iiabeo exscribere:
^Similitndinem antem, nt ad stirpem ▼erbomm pertlnere neeesse est,
ita nil dilTert, utrum ante an post stirpem apud allud vocabuluin aliud
additnmeiiruui esatet. Ac rursum statuendum est, cum verba ab eadem
9tirpe derivata esse posdint, non postulari stirpium adiiDitateui.''
Digitized by Google
— 31 —
Prionbus voz non in nsn ermt, sed legitnr ftpui HennogeDem,
qjd eam aeque atqne xfyelw m lihro de iBTentioae IV pnl^
diritndinie eaee robiBidinm docet^), dnptid ex Homevo depnmipta
exemplo eam illuBtrans ^). Hanc figuram orationem pulchram
reddere Eustatliius, qui eam adamavit^), asseverat B 131 (191).
ff 126 (677), ^216(678), A 108(834), JP 690 (1324), 761
(1374), a 12 -i (1427), a 19s (1839).
Aheruin erat auao^ramnia^ si traDsponendis litteris uniuB
verbi alterum etiicilurj cj^uae lu iiomero luvetiiigare milii magis-
tellorom aetatia Bysantinae esse Tidetar. Quam avte antem
cohaereant anagramma eft xaQiiXijoigj ostendit Snstathlni ^25
(29): i(niop dh Srt , . . dia tov apayifa/i/tanitftov tov i/tfHUPO-
HipOV i» ^fth$ xoi /ivBoq y)Sv6oxaQ7)xT]<Jtv :xoiovGiv. Pulcb-
ritudini ai>a7^(r^i|umgidg adinngitnr /539 (773), ^108 (834),
^186 (1591).
Non rainus aptae sunt xaivoTtQixT} ayjtfiaTa, norae qnae*
dam et inusitatae stracturae. SeH quaniquHin hanc vocem non
raro Eustatbius adbibet, uuBi^uam eam tnbuil pulcbritudini.
Fergit Hermogenee; iod /t^ xai 4d dto iofOtpaatwv
yt»6fuva xara^p&aHS xaJtXovQ tStov cx^/ta, ohv oipd* ovx
lovra /taxe0^ai (J224) avrl rov ^iXovra.*) Unde ezpli-
eandae adnotationes ad jV269 (930): ort ro ov6h yaQ ovd*
i/ii (f)f]fii xaXXog xe 1^« 6ta xwv evetdchf axo^MO&av, ^249
(96), ;i288 (1686).
Cuius U8U8 c[uasi BpeeieB est Cxijfta xar* ixQOiv xal S-iaiv,
quod optime EustathiuH ad pulcbrum sermonem refert A 22%
(465), iV566 (946), a 318 (9S8), i2 155 (1343), v 136 (1886).
^nmiit deiode Hermogenea ad composUioneiin» Hembra
vel medioeriter longa eese debent vel brevia q^iiidem sed eon<
tinnata eonezaqne, ita nt alia ex aliis pendeant, ad qnod prae-
ceptum conPeras xofifiaTtxa xaQtaa.%
Restat res metrica, de qua Hermogenes praescribit, ne
sermo verpus sit, neve tamen longum a versu absit; nam sin-
guia accurate deiineare non eius muneris erat. Eastatbias, ut
*) de intent. IV (11, 861,9 Sp.): Traf^i/io'». hri xdXloe: Sftolaw
ofo/Lidrtop Iv Siafo^tp yvwost ravTov ly^forvTow • yivercu Se, oxav Svo ^
T^eis fj teoaa^ee Xe^eie rj itfo/uma ibt^ r»9 h/tom /lip ^jgavvrct, hdfOQoif
*) » 466, Z 201. Ad piiorem loonm BnstathiOfl qnoqne na^rfitiif»
commemorat.
*) Bis et qnin^uagies ia Iliade, sedecies in Odyssea eius men-
tionem fecit.
IT, 338, 11. Sp.
ci. p. 29, adn. 4.
Digitized by Google
— 32 —
Bolel, paucH ^ruebet, «^uae ue ratioiiem (^uidem babere videuiut'
rhetoriB Terboniiii. Scriptvm enim est «d X386 (1275): oQa
6h Ttal (&g ixaUnoxtae Qv^fif xifoxaQo^w6va>v U^ean» ro Tunk
n&tQOMkov eixfov xelrai- yaQ v^eaiSt vixvg UxXavrog,
a^axrog IlarQoxlog et ad ^491 (261): TtalXmxi^owk /ihf
yoQ yogycig xal iv^v^/Ji&g xrX.
Mixtionem Eustathius statuit xaJLAoi?? et TQaxvnjroQ A 249
(96), y.allovq, et yoQybri]xo<; B \ (261), 7 431 (1475). .t31
(1807), aliis locis. yMXlovq et (7f//ror/;ro^, Oa(f tiV((ag etc. A 326
(771). Huc periiuet id quot^ue, quod baud raro legimus, e. g.
27338, #245, pulchritndiiiis esse ro Cxv&tfOtxbv alieniiu lod
IXoQdv xotelv^)
"AxaiQov xaXXog evttaTit Homenu eecnndnm Enstathiom,
qnod item debetnr doetriaae de miztione atqne nra diversamm
Quicuui miruiu in modum consentit Plia. ep. 8, 5, 6: qnod
tamen, si quis exstiterit. qui pntet nos laetias fecisse qoam oratioiiiB
seTeritas exigat, huius ut ita dixerim, tristitiam reliqnae partes actionis
ezorare debehuni' cf. 4 8,2 Haiii severitateiu ijitam pari iucunditate
coodire sammaeque gravitati tantum cumitatis adiungere non minus
dilficile quam magiium est\ Occasione data alios paucos locos ex-
acribam, uVi eandem rationem interessf iiiter Plinium et Ilermouenem
observare \)o<m. 2, 11, 17. Kespondil. Cornelius Tacitua eloquen-
tissime et, quod eximiam oratioui elas inest, oEuyMs. Cum 1, 20, 22.
'Nec Tero» cnm haec dico, iUnm Homericam dfieT^oe:r7j probo, sed
hunc yni ?,T€a vtffni^i ihhv iotxoTa xeiftf^iimv non quia non et ille
mihi validi:$8ime inactHt :tav^a fiiv, uA/m udka Atyuo^- si tamen
detnr eleotio, iUam oratiouem simjlem nivibu.s hibemis, id est
crebram et adsiduam et largaui, po>tieiii<) tlivinani et caelestem
Tolo' uptime, puto, conferas, quae Hermogenes II, 390 Sp. dicit de
Ulixe Horaerico duvonjroe exemplo. Ferspicnitae ocenrrit 7, 9, 8 *et
pressus sermo purusque ei epistulis petitur'. Denique jiuto 5, 8,
9—11 latere «ub vocibus bumilia, splendida. cxceLsa, amaritadine, in"
stautia, suavitaie dulcediue, vi, tracitua Graeca verba: raTcsivtaats,
XafCtQOTr^i , TTf ni Jokrj, TQay{Tr]s , of obQOTr^s, yXmtvTrigf xdXloi , Seivorrjs,
otaioTtj^. Discrimen hoc loco factuuj inter narrandi methodum his-
toriae et eloquentiae similiter ab Ueriuogene statuitur inter poeain
et historiam H, 408 , 9 Sp. Quo noTnm argumentam attnlisse mihi
vnleor eo.s n cte scntirc, qui contendutit nc(p>e Herniogenem neque
Aiiaiidem priuios de idei8 egi^se sed Hystema tantum coustruxisse ob-
servationibns priorum utentes, nini locis Diouysii Halicamassensis,
Aristotelis, aliorum. Qoa de quaestione difficillinia < f. Vnlkmann,
Rlietotik^ 553 et apud IwMnum Mrillor. Handbuch <1 klass. Altertnms-
wisseuschaft 11', 673, Joaepby, der oratoriscbe Numerus bei Isocrates
and Demostiiettee, 18^, p. 5, Liera J. J. 1885 , 677, Thiele, Herma-
irorus l.^i>3, 142. Xeque plane siierncndum esse putn locnm I>. H. de
comp. verb. 19: yofjyd oj^/j/tuTa esi^e iiguras modoiique dicendi, quibus
oraUo Tehemens et Tirida reddatnr, quibus opponnatnr rd trjtrm koI
dvuftiva, coliatis Hormogenia Terbis II, 848, 10 Sp.: Yo^oviff* ya^
hmvxiov fo dvttftivoy ttat vTsxtov.
Dlgitlzed by Google
— 33 —
idMrnm; ef. J 1 (16); i^e^vrf ^ ip tguA xagiikM^ ^hutHfo»
xoUog, A 402 (124), £607 (577), /448 (7C1): ^ ol
xoXcmA, cn iwafKifoq TuxXkioxtoai xdr loyov iftgiopmq h
/toiorlXBVTov avveaxiaasp, iva ftif iv Gxv^Qcaxolg 6 jLo/o^ ifig>a'
vioxaTa xaXXmxiC,riTai.
Aribtidi xaXXovg Botionem ignot&m esse cognoscefl ex Baam-
gartio p. 1U2.
liera T«l«t de ^c/vn» idea,^) qua eTitatnr, ne eratlo
stagnet atque langueat, immo caiiu ope ut flomen alacriter et
Tehementar proflnity qnam HennogeneB appellaTit yoQyoTfja
(eeleriutem).^)
Celeritati oppositnm est ro vjtriov, qnod, qna eMet ele-
gantia, Homemm evitasse Enstathius diversis locis monet, sed
ex natura rei non omuibus locis yOQyoTfig remedium ian<juidi
afiert. /540 (774) enim et /519 (769) xaXXoq celeritatis
partibuB fungitur, 324 (1581), AijQd (879), ^1 798 (876),
27715 (1082), Q22d (1347) vividus senno medidnam languo-
riB praebet.
8ententi&6 lingnlareB celeritati non rant. PMipria natora
hninB ideae est 6 tvxog r/itjttxtg, id eat oratio incisa, non multiB
rebns amplifieata, quo fit contraria Tngt^Xy. Qoa de canBa
eaedem f^urae. ex qnibus ^efivOTr^Q ot yf^ntl^oJj; nagcuntur, m
XOi/itarixaj^ adhibentur, yooyoTrjTc ctticiuut. Haud raro eam
apud E/Ustathium coniunctain rf'|ieriLiiug cum pulchritudine, ([uod
optime couvemt cum pnmis verbis capitis Hermogeuiaiii:^j dti
di rip toto^wp X6y<p xitvtioq xtd yoQyoTTjTog, 'ha fiii aQybp
a^tt^ »cA oa^ ftovop to ftijrt^ i xol tb xitlkos, iiXX& xtd
yofiyov,
Sed iam ad me^odum tendit oratio. Primnm HermogeneB
praecipit: fiiih)6oq yoQiiti^og fiia to rolq djtavr^aeai TCtxf&Kg
XQTiad^ai y.al ^QayjiatQ, raTq 6h mmf^iacan^ (odavrcog.^) Cuius
auctoritatem secutus Eustathius dicit Ji'/58 (605): ro (5h ifiol
^ ^X^?> TioxovTai ayjita ian yoQyov avTiy^rzixbv,
ovv^a-tg xal amb q^ioqOiv. Eadem res liiustratur ad /321
(753) et ad JVd26 (934).
Hand mnltum ab antithesi diBtaat, cnius Bunt apeeies,
itxnfta xtKT* Stftftv xtd ^^u» et dt^/Mig xtd kiot^ nnde ez*
') Baumgart, 1. 1. 195.
') U, 348 tqq. Sp.
») II, 843, 8 Sp.
«) U, 344, 3 Sp.
3
Digitized by Google
— 34 —
plicaDda sunt Eustatbii verba ^818 (988): oqu 61 y.al, Zu
TtaXhoixOlfinf xb iQomxbv rovro ;^C(7(>/ov 6 xoajr^g eveidti cjpq-
fiazi roj rijq aQOe(og, ij^^ovv r(o T»;g ov viQvi^6t(og a:tofpartx(og;
iifvsuy.tq XQ^"^^*- <Jtvro>, xorl filv yoQyorhQOv (f>QUL,wv, norh dh
xal aU.0)g. G 127 (703): xai ovtto y.ara aQOtv rijtojv fjxayu
^iotv yoQY^iiv, a 392 (1425); oQa 6t xal rb ivayiuviov xai
yoQyhv tuSL durJLexrixov voS TiiljtidLxov <h>vtQfmt<tta xak itxO"
(f^attPta^ <&i iv ^Mfei tuA Xv<fa»tog,
Eandem viin habent oc^supciiiones praesertim qaaestioniB
forma prolatae et oxo^tTQOfMi, quarum Eiutatbiu» niiUam exem-
plum llomericum investi^are potuisse videtur.
Tum transit liermop;! nes rid oxtjfiara Xoyov. Remedium
laug-uoris baud couti umeudum eet, si aliatn narndionem in
aliam inseris,' cf. yl 7 40 (882): 6ij *Ayafii]6t]g rriv iozooiav
xivv yoQyd^s i;xH(}o6idaag 6 Jtotrjri^g fti^o6ov 6i6(OOiv, o:x(oq XQV
^nleiaxomg xatfax}jhc&» roig xqo ^Qycv x<d xeuQmrtQoig ra
xaQSQytt.^) fi 824 (1681): xai Bga <&q wfM^fdiP 6 ^rocijr^g
xov X6y<fv ^zwtrjra :xaQevi^aXe rijv .Tfoi rov a^efiloxov
xvov \fftOQ(av* X 638 (1696); xak o^m^ Q*mg 6i^mg o xoxifti^
xavrav&a loroQiag craQevi^ero xoXXag re xal tvxQfjOrovg fisra
yoQyorrjrog, l'va fiij rui fiovoti^H rdiv tp&aodvr(ov i:!crid^i^
dTcoy.vaiofievog b dxQOariig. EOG (522), Z 23 (622), i716
(1U42), /7326 (1062), Vm (12X7), ^ (15^9), 1/ 63 (1507),
^ 13 (1899). Hoc variaudt studium nos dueit ad xotiuXiav,
qua Homerum longe alios omnee poetas aupware Ettstathiue
iterum itenimque lectori in memoriam revocat.
P^^t HerQiogeues: ht i^atlf{tX€U xcjv d^ntyfyitojv ripf
vxribrifta xai rb ixirQixov Xtyoftivov oxfjfia,^) quod Eusta*
thius exemplis Homericis probavit 698 (32 i), A' 40G (127G),
13 778 (1375). Est autem ei rb imzQiyov, obiter aliquid et
(ju.isi in trausitu commemorare, quo «ane oratio alacris redditur,
ut e^Lempla demonstraut Z 70 e. g. usurpalur de brevitisimo
NeBtoria eonrilio, B G98 de vita Frotesilai in catalogum navium
inserta. Ultimo loeo admittitur quodammodo ea definitio,
quam Hermogenes de illa figura exhihet, a qua Eustathiua re-
cessit, qui eam iu eo cernit, quod propoaitio interpoftitis wxk'
tentiiB dirimitur. Nam in cont»tnm
Tfi9v av JlQoaxealXaog dff^tiog ^efiovtvev ^(ob$ kiv* (698)
6* afta x€a<J<XQdxavxa idJMivai v^sg ^ovxo (710)
') Nota boc loco llomoruin quau totiiu Graeciae praeceptoris
aiu&ere fungeutem descritti.
U, 345, 19 Sp.
I
Digitized by Goo^le
— 35 —
inenloaU lant, qiMe Frotecilai fatis Tefenintar. F463 (1217)
de flententiis interpoeitifl Terlw facit nnllo addito termino teeh-
nico. Eandem significRtionem habet ixtd^tt^ Z270 (626),
0666 (1036), 0 733 (1040).
Orationem vel maxime vividam facit ro y.ofiuariy.ov aarv'
6iT0V, quo hand raro Homerue tisus est, qur l Eustathium mi-
nime eflPug^it. Cf. r46 (381): Timani:; ytto o(Jv7>6stovg
fiezox^^i yoQyto^ Tov loyov fittaxHQiOufitvog . ovtq} xal ^qo
vliycv eg)f] iv t(5 fteyaXii) ixl amftttTt xVQOag ^VQiiiv §
HXa^ov alya xetvantv* ht^ yaff r^tQ ftew&xtH i«lvT€u
YOQY^nQOV 6ixa itvv6i(ffiov, cwextrgixovtcg olov tov xihii^ov
(Otovdy Tov XiovTog, J327 (478): to (^q* vlov lleTBiSo
aawdhfog xal yoQ-yuq :tQouyH 6 ^TOtrjTtig avin-ifircov tjJ tov
^afJiXioig axovdij xal Tijv (f Qdaiv yoQyortQov yccQ tov aw'
6i6iftivov To davv6eTov. MSQ (893), jE329 (543), iJ787
(6U8), /ioS (743), /318 (752). yl 796 (839), 6 7bi (1516),
©515 (19G9), ^ 119 (835); 5 204 (202), Z 496 (056),
Z509 (G58).
Paene eandem vim hahent «2 xvxval xal 6t iJM%USTov i^
aXXayai, memhra brcvjRsima, qnae inxta poaita snnt, atqne
eodem modo Bermonis Homerici projHna anmt. Qno nihil En-
stathio iucundius fuit; effnTidit enim innnmeraV^ileTn imiltitudinem
exemplorum, quorum ex uumero exBcribere liceat ij? 102 (200):
OQa 6} iv ri] roiavTfj drjftJjyoQlft, r^r jrvy.i^OTTjTa t(ov tov 'O-
dvaaicog rorif/(iTO)v ■ oy.To) yuQ ovi(t}v t(uv oXcov aTix<ov iv olg
XaXel :tQOi; roig ffaaiXaig 6 ^Odvaaevq xal xaUv iv oig JtQoq
Tovg dtifiOTag diifirjyoQsl, kxaarw aTixfo iwotav <fvvaxaQTiC,ei ,
Tiy^ dh Ctizot xttl 6vo hfvoiaq iftxfQtyQa^povat * xotsT yiiQ tvv
X)dvaaia o^ ftovov, ixQarTf, axevSovTa, (6g xQoeiQtjTat, dXXa
xal, olg xofifiaTtx(5g xal yoQpSg iXsye. Z 23 (623): ^piJlOTf-
ttftTca ivTav^a y.al ro T7;g (pQnaeog Aaxtaviy.hv, rjow yOQ'
yov, riSeh iv f .r^aiv ixrd xard ■hy.aarov arixov xdv re :xe(f>orev-
aivov y.fu tov (f ovtvaovTa xal tovto iiira rf^? avv}']&0VQ roixi-
XiaQ, quocum compareH i* 13 (1092), ubi lepide adduum est:
EixpoQ^ di ToCra (prici Xaxatvi^&v XQog Ahmva, Pono
hnc pertinent: J 160 (72), B200 (199), /621 (779), ^1601
(865), .4689 (879), H506 (999), 0 773 (1040), 17 266 (1142),
^180 (1437), ,?3n3 (1450), :Jt431 (1807).
Praeterea hrevis atque incisus narrandi modus sermonem
vididum reddit /9 3 (1430): ivrav^a ixl TtfiXEfidyov yoQyoTjjTa
e(pri iv 6val Xi^eaiv. 6 106 (1526): otl xdw yOQydig 6 ^totr^rT^g
avvTeft<bv Ta tov TQOtxov ^oXetiov 'kog t(~jv xard rov YM^vaoia
xal T^y Kakv\l>(jj (fiiaiv dv6Q(jjVy oi aorv xeQl IlQidfioio
8*
Digitized by Google
— 36 -
ctxads . arag iv v6ctg> ^A^rjvalrjv aXlTOVXo, ij 0<piv
i7€(oQC' avsfiov re xaxov xai xvfiaxa fiay.Qa.oT^ ol filv
iralQOi Tov *06v66kt}q a:tt(f^d-iTOv, tov 6t avtnoq, rt (ftQmv
xai y.cfia tjiikactv txtl. o 406 (1787): to 61 iv^oro^ xal
:xaw isuttw^at tfig yoQyonjTog oauuta» agsxiiv x^Q^^i
iX<nf h ittlxfi^ hvL ^ 370 (1950): iatiav ^ Bn h wvtots i&Q
Mcl iv tots XEcroi xal diaoxsvtj octgiTTtj xal ilgteX^ to
Si^av 6h ^VQaq, ix 6' ijiov, ViQ/j 6' Yj6voo£vq,di6 mi
yoQ^cog ascBOTivoTai 6ia to evTeXig. ^20 (1128): bn ovvto-
fiiaq xqi] ycaQadrtyua ^iymv xal rov rov 'Avnloxov ivTavd^a
Xoyov, oq yoQyoxaxa xav to xara UaTfjoxlov TtXaTi Tcai^og
iuy {tiyQa<fiH 6volv ijcsoi, rov &avmrTa lijtvjv y.ai Toi^g tmeg-
{.ia/ovvxag 'Axaiovg xal tov xiHvavTa, xal ovxoy^ ixavojii ra-
XVvag t6 icaxdyyelov, £385 (813): Bti tQOjriioag ivrav&a
xoffk Tov *06vaaki>q jtffb^ tov Mhava yoqy^ th xaresrcr-
yov toC xatQOV totavta, Ceteros locos ipse adeas, nisi mo-
lestum fit. Simt enim hi FIOS (390), J 100 151), J 377
(486), Z 184 (635), /625 (779), £186 (797), A 224 (800),
lt303 (806), yl82 (832), ^ 104 (834), ^ 758 (875), iV316
(934), iV249 (929), a53 (968), 5 93 (966), 0 344 (1019),
O409 (1022), Zr 124 (1049), i>377 (1110), P417 (1112),
r202 (1203), r380 (1212), #80 (1225), .^2 124 (1342),
aeeO (ISTO), /9299 (1446), ylBS (1463), ^'122 (1460),
6 72 (1483), d 609 (1511), 17 165 (1676), x 289 (1669),
X 240 (1692), /i 35 (1700), v 47 (1732), v 363 (1743), | 446
(1767), o69 (1774), 0 496 (1789), 3t 336 (1803), t) 38 (1882),
^329 (1911), x348 (1930\ 1 10 (1940).
To xax ovofia xofi/iaxixdv Hermoo^enis, sc. seriem nominum
habemus /7 564 (1075): ou yoQybv xal tiVtaxTOV O/iifia rb
dfHfiOTiQOJ&tv ixaQTvvovTO ^ukayyeg TQcijtg xai Avxtoi
xal MvQfiidoveq xal lAxaioi et A 299 (845).
lam seqvDntiir figurae, qttibiu per le minime oratio ealeris
gignttar, sed qiiae propriae aliarum ideanim simt, mazime pnl-
cl»itiidiDis, gravitatis, orationis exaggeratae, qiiibitB autem tib
yof^otfiTog evinicitur, quod adbibentiir xofifiaTixmq. Sic yoQ-
yoTfjTa efficiunt e7cava<poQat xofifiaTixal E A70 (601), 431
(1475), y 108 (1459), 0 fiO (15SG), © 246 (1960), et H£(fia-
/Mi a 111 fl398X ? 44i 1 1767)^).
SimiiiLudiiit) ij^uadum cum his couiuucti suut loci ^
Qoilniseum paiisa ceniimeta sast
Digitized by Google
— 37 -
(1660)| uhi membra partieulia ovn — ovrc, et /i 320 (1728),
ubi partieiilia yicQ et opposita snnt.
Hm ilgiiras iam Hermogenes notaTit» qnilma bob eon*
tenttifl multas alias EustatLiuR ndHi^^it, qnae, quia breviter ad-
hibitae siut, pariter celeritatein creent. Qua re recte atque
argute Hrrmogenis doctrina amplificata est. Hunc in modum
inter figuras yoijyoniTog apparent ?caQioa B 468 (723), K 451
(817), W 673 (1323), ^ 75 (1751), jitQi^p^aatg K 51 (788),
J 386 (847), 011(1002), 5 45 (1132), i2 368 (1354), yixoiiri
N 76 (922), iieg>aXaiio0iq S 868 (991), £ 394 (1149), S 444
(1152), xQoix^eCig 0 231 (10141, ^3 282 (1446), similia ZdSd
(649), A 72 (832), A 383 (850), N 628 (945), N 755 (958),
P 128 (1098), P641 (1117), 437 (1162), -S 616 (1167),
29 (1221), ft 79 (1714).
Celeritatem iuvat, si, quod mini(s grave efif, omiififur.
Quo fit, ut et ifiipaOig hoc loco occurrat, t^ua aui plue signi-
fieamvs, quam dieimiu, avt m quoque dieimus, quae taeere
▼idemnr et £UUf^, ai omnino membra qnaedam ennntiali aap-
primimuB. De ntroqiie HemogeneB taeet; aed mimia peeteriorea
landandi aunt, quod scite praecepta magistri latius propagaverunt.
Primnm afferam Eustathii ezempla de emphasi: ^ 293 (1580):
^v^a oQa t6 c5g ovx av iXxoio VB(arfiQov avxiaCavra rn^hiv
<ag yoQy(5q ^Qaod-lv jcoXXiiv tvroiav xQVJtthi . ^XQ^l^ ."^*^' /^^(^
ihilv vhroriQTjv avTiaaoav . o 6h 7taQaflXrttiX(aq oiov fjpi}
(og ov fjiovov xoQii via uXX! ov^t avifQ vttvitQog zoiovruv ti i-
dgaaep av, T 46 (382): t6 6h roiiods it^v iafix(fjcivzo>g x<d
olov ftwttot^ Xsx^v dta ^/nx^ Yooratfira xoXXriv 9ud
(ixBlv aQQtjTOV ifii^aivei tov HagiSog ov^ivHav, moatsg to ofov
dviiQog ix^^£ xaQaxoittv, xoiXffV ix tov ivavnov vxodtjXol
Tov MEVclaov y.ai avt/ApQaaTOV X6Qi<f>dvuav. W HBA: . . . dXX'
oig Tw vixt]{f^ivTi t6 dijtag r^&fivai ^alv ivi^^tfve yoQywg y.al
t6 6uojtrtx>iv. € 306 (1.542): t6 6h ot to<J* oXovto xoXvv
filv 6j(£t vovv ' yoQyoTaTa 6h HQijtai ' ^rorf yaQ tow; ote Ttdt^roK
*^EXivfi fikv VfQxdyti, 'Axaiol 6h ixXtvaav, xal xd xai xd iyi-
veto . iv ok nai tit tov 'JxtXXitog xxcijfia xot tii ix avt^ .
attiov ^ ital tijg yogyotijtoq taihtig 6 mvdvwoStig xnfpog ovk
^ulg xoXvXoyeiv^). A 160 (72), ^-380 (994), M 411 (911),
T 110 (1175), A:73 (1267), ?P 280 (1300), 53 862 (1364),
^ 282 (!23fr), y 261 (1466), 6 689 (1614).
Co|^iLata empha«i est fmagtogd d 678 (1513).
Qnae causa celeritatifl sat memoiabilis ad totam expliea&dl
rationem iiiiaitathii cognoscendam.
Digitized by Google
38
Per elleipsiti yaQyStTjq effidtnr 108 (1459); lx« «J^ o
roxoq ovTog xal yoQy€rrr(ta ov fwvov t?J imroft^ rmv laroQttoP,
dXXa Tud iXksitl^H . ro yaQ xflrai icto xoivov ro!^ latf-
^avftai. B 192 (200), B 446 (252), E 787 (608), B 1B3 (703),
/41 (734), /47 (734), yl 595 (864), /7407 (1067), /7699 (1082),
A'167 (12n t), X23r, (1208), ^ 68 (1339). r, 23B (1844).
Quod attinet ad cfmsiructiofl&m verborum iDpriniis com-
mendaAtnr oi xXaytaafioi, participia in loenm verbl finiti porita,
neque illa frnstra apud Eastathiiim quaeres, Habea enim
JS829 (543): tQitg xal ivrav^a xelvrai acvvderoi ftsroxtd cS^
iv i6tcf yoQyottiTog iv roi (og uQa <ff(ov/j6avT6g ig "gfiaja
xoixiXa ^dmg iftfiSfitt<»Tsg i:!tl Tv6ai6y slx^v '^xxovg.
Eodem loco Hermog^PtioR verba facit de concinrta Krevi-
tate, quae tivOTQO^i) vocatur. Quocum optime conj^ruunt verba
/7699 (1082): Ttdw 6h 6vvfdTQafiiar(og, o hiti •/(forfoq dnjjTCU
t6 :^iQi TcQo yltQ ^YK.^'^ Ocrv, o icxi sttQiOO^jjg jtQoojQfia
v&v SiXisy h ^YX^*' XQOfiaxofn^vog xai &ifUtt^«09 xal o^^m
TQixiov sig qivytjflf,
Hermogenis praeceptam ipanm verba hreuia adhibenda
esse Eastathius non protulit, sed eum illi se accommodasBe in
quaestiooe solvenda, cui ideao singTili loci assignandi sint, de-
monstratnr exerapli gratia jA'249 (929): iyaivtiTai 6h rb tov
*I6ofiBvi(og eijcos ov fiovov (og yoQybv uXXa xrk, Veraus atttem
Homeri est:
MiiQiovt], MuXov vii, jtodag xaxv, <piXTa^^ hraiQCDV,
Cionfer quoque !P387 (1307).
Eis, qnae adhne tractavimns iam yidtmxiB xofifiorocdtjg
eBse qnari teflseram yo^owjTOgf qnod Hermogenes paucis illis
▼erbis coraprehendit: x<oXa fihv tov Xoyov tov yoQyov mxvTriyg
dvai ^(ja/Jc. (Tfr.^) Locis Eustathianis iam liic illTC laudatis,^)
unde idem manifestum fit, nunc iam addendi sunt F39 (378),
r46 (381), Z 109 (627), /69 (736), /611 (788), K2\ (788),
X266 (1268), i2 36 (1337), 318 (1497), $ 321 (1660),
r233 (1740).
Neeesse est ThyQmum non diserepare enm eeteris ideae
virtutibns. Itaqne praeferendi snnt in eligendis metris nnmeri
celeres ct properantes, maxime trochaei. Quos cnm in carmine
heroico Homerus adhibere non potnerit, expectes dactylos
cumnlatos eodem munere fungi: neque te spes fefeilit; eTOlras
modo £4S5 (261), £224 (800).
') II, 849, 3 Sp.
*) d. p. 36, 3« sq.
Digitized by Google
— 39
Proxima idea ad exerceiidaiu arteui oratoriam maiumi mo*
meQti Mt. NeceMariuiii eoim est, Ofmtori iMiie &ciiltatein con-
Tincendl anditoiee eonimque inflammandi animos, quam Tooe
J]^og significare aolennia.^)
DifficiUimnm autem est de ea virtute exponere propterea,
qnod Hermogenea duplex distinguit ^jd-oq, boc qnoque loeo,
qua solet, elegantia atque subtilitate iudicii dnctus, universale
et particuJare. Ulud hoc modo describit:*) liyo} yaQ ij^og rvv
ovx a:rk(jijg rovro ftovov to vXo\y xov Xoyov cvayxaiwq r/ov
ifttpaivBO^ai , 'Aai^axbQil owfiazoi^ XQ^f^*^ • • • ^xeivo fiiv yag
yivoixo av, ii roTg v:xoxeifiivoig :xQO0(oxoi(; oixeiovg xal JtQi-
MovuxQ xovQ koyovg ^xBQiccxtat tis, chv aTQarrjyolgj i/ QiixoQmv,
f rorg idioi/g ovofmad^totv ^&txot^ oiov Xixvotg $ detXotq ^
9uila^^poi6 1} Tols TCiOvrots» Huic opponit aliud, qnod eius
goliuB pro])rium cat, cuius aptam definitionem invenire tantis
laboribus laborat, ut ipse (^esperet, eius natnram accurate de-
scribere^) lectoremque orat, ipse sibi .siiii;uli8 ideae Spo-
ciebus imaginem orationis moraULi' aiiiuiu iiii^^-at.^)
Priorem iUam liouuiiem Hermugeui eisiie commuiiem cum
omnibns rhetoribna, iam inde ali Aristotelia temporibua, non eaty
quod moneam.*) Praeterea voci tj&ri notio inest TocabuU nostri
aennonis Charaktere, quo aensn sescenties in seholitSy quae ez-
stant ad Uomerum et ad tragicos, usnrpatur. Hae igitur duplici
ex causa in scholiis saepissime ocnlis perlustrantis obviam fit
ij^os, ijd^txwg, similla, atque ex illis in Eustathium influxit r^x^og
eadem duplici aigniiicatione. Itaquc vix unoquoque loco potest
5 n, 350 sqq. Sp.
*) II, 350, lU; 15. Sp.
") Haud male Baumgart 1. 1, 199 dicit: „Ich halie schon oben
darauf hingewieaen, dass eine deatsche Ubersetzung des Wortes nicht
thuulich erscheiut, und dass die Ausdriicke Inilividuiditfit. Snbjektivitat,
Persoiilichkeit der liede mir noch am ehetitea deu Begriff wiederzu-
geben Bobeiaen, da da^ Oemeinsame aller der TerBChtedenartigen Unter*
abteiluDircn des Ethos dario besteht, dass durch deu grade vorliecreu-
dtu StoU augeregt die innere persouliche Eigenart, die sittliche Natur
des Bedenden herrortritt und der Rede nebeu ihrem sachliGhea lohalt
ttoeh eiue besondero F&rbong Yerleiht".
*) U, 351, 4 Sp.: attfioT$^0y 9k wu revro ne^ ixdtnT^ avreM^
'•) Aristarchu iam ij&oe et ^d-fxaie non ignota fiiisBe testantnr e. g.
Aristonicua ad 248 iKtiijtath. 1464) et Nicanor ad -1 '234, r 57,
JI 726, 1' 101. Eoiitathiaa p. 4 et 1379 Odysseam t;Oixa/Tt^ay de-
darans quam Hiadem Aristoteus sentmtiam poet. 24, 1459 b, IS repetit,
cui Uermogenem admiseet, cam adidt & iniv ykvnwi^ r» tud ajM-
Digitized by Google
40
difloeptari, utraai ^^xxcJg ea notioiie vsiirpalam nt, quae eet
propriA Hemiogeiu, «n alui iUia notumibiis rit adhibitam. Cam
igitar nil ad nostram rem inde lacremtir, ^ixcog et ^^o? ▼oeam
oauuno nnllam habui rationem, qooci eo magis conceflsum est,
quia raro Eustathius illis utitur, si rfht particulari verba
faeii, cum tutu praeferat sex speciea illaa commemorare, iu quas
Hermogenes divisit.^)
Illae suut d^eXiia, yXvy.i)xtic„ d^ifivitji;, ixitixtia, dlri&eia,
^aQvxr^g. Veritatem enim, quam in praefatione totios operis
«numeraTit inter ideas primariaa in ipsa traetatione ^Aet sap-
posnit^ qnod iam apparet ez partittone p. 350,28 et ez eo, qnod
cdr^&sMx ante ^aQVTrjta, quae oerte ^i&avq .speeies est, traetatnr.
Qaibus praemiBsis ad singula transeamus.
Atque primum de siinplicitate {d(fjt)Ma).^) Sententiae
illius sunt simplices npque perpolitae, qvnc omnihns hominibus
COmmunes SUnt, et quae abborrent ab omui subtilitate, erg-o
inprimis sententiae bummum, qui non suut fictis moribua,
ezempli gratia rasticorum, malienus, infantiam, servorum.^)
Hane indolem d^iele/ag EtaBtatbins recte perspezit loco
modo laudato p. 187 9, ai statnit Odysaeam esie nmplifiorem
qaam Iliadem.
Quo minime contentus multa singula praobet, quae iam
perlustrauda sunt. a 174 (140«): iariov 61, on d(p^Xi]q h-
TavOa y.al dcnHog o rov Ttf/.tfid/ov Xoyoq iv t(o ov ydg ti
7til,ov diofiai ivi^dd" 'ixto&ai rjyovv iv T7j yMx>' fjiftQ rrtjam .
axov^alov 6h 6 Xoyog ix^i ov6iva, dxola rd rov oxt^iao/aoij,
rnl iidXiata iv rolg vioiq xaX /ii^xio x&tei6tvfihotg Hyeiv, 6 24
(1480): Srt ^tatov xtd aq>6Ji^ t6 6ta ^itQcatovrog cnk^ 6ri
^OiijEi ayysXd^at t^p z&p ^ivGtv i2^votv. d 522(1507):
TTo^TToi' ilhid, 'inoH Hermogeni est virtus y^i^oc.- univerfialig
saepe apud Euatatliium deprebendimus, haud raro rediens ad Alexan*
drinos, quos permultos Ter^us ab Homero abiudicasse Sm to dn^ie
nemini ignotnm est. Attamen paucos proponam locos, qai Eustathio
aptis8ime a poeta excogitati esse videbantnr, qnibus optime demon-
fetratur, quid iiie indicaTerit de arte poetae. a 223 (1412): TtQenet
iifSd^tp yi^. t} 148 (1676): n^avmi eie a^xopras. x 8H4 (1660):
;iotrta)y loyo;; '(iSi oot^ tm (f il.onutf v>. X 633 (1698): vatxioi' l.oyov ijli-
st^sjiovTa fivrfOixdiUjf dviS^i. jp 131 (1903): « iSri vit^ ein^tii' rcQtjtu dya&^
ftkv SvoTxr,oavTt Sh xata n^corriv dyaivos mT^v. S 121 (971): <3c IflT*
Ti^tTtov t(f ^ovXevifi. X 250 (1268): <n vrofua murxovaa rm ivoyofvicas
Xeyovri. X 346 (1 '272): rrofrrov f9a^/3d^o y^dt fn i oi fihoTexvfp. a 246
(1414); ififi^iO^eia dixaftxto /.oyqt TTQiiiovacL. O b (1022): TTQijtov fieyi&st
notffitw- O 159 (1010): vtaQaivtots diyyiVLip n^inotfoa,
-) II. 851 gqq. vSp.; cf. p. 4' '8.
') Optime vertit Volkinann p. 562 Naivitat.
Digitiaed by Google
— 41 —
4
To 61 xvvii avrl tov itpikhi i] x^ootxvvsi . xara t]^og a^iXhg
al xai Tig axo6i]fila<; iX9<ov xw& ttfig rtxovzaQ, S 64
(1190): to 6h ix6 xoXi/iCiO /iipovta ^&xttX^ iig>tX(3g
Ttata yWfOOtHov i^og th /i^ X^^woi axv^tv rdv vtov oStfog
ifffiltiovvTa xal /iij 6e^mt6ta stoXvdaxQvv xoXe/iov* Z 412 (G52)s
on 'Av6ifo/iaxn ^f^^^ otitsUmq yovelg dtriy&Tat T<p
"Eyrogi xal ravra xavrcDg ^MSrt TtaQeXxov rt xal airh jtoiovoa
xara yvvaixslav a<piXiiav fi§ ovdkv xartmiyov. o<j7y (1784):
oQa 6h xal (oq aifeXfoc; 6 Evftatoq oia 6ovXo^ XaXsT, yXvyJa
^QaL^tav, ov fiifV oj(ov6ala Ttva . ovxtQ xctxilvo dg>eXlg, (aq
iQtoTij^dg, el Cfi^tv ol tov 'OdvOtfimg tOKieg, 6 dl xolbv Hyov
iSaximnfitv oi^v 6iov, § 172 (1756)t hftovtoiq ^
voXoyt&v ktxvtdv 6 6o€Xog xQot&tKtu ic9>tX>iSg th odttZon Svofta
tmv dstatottMiv» iV129 (1^25): to 6h iam6iog ... isyxilMg
xcrl ovro» Yhntimg mg ixl ifi^vxov efQrjTai xa^hcov xal ijtX
Cid^Qtyv TO avt]Xe!q. Z 476 (665) de Astyanacte puertilo,
K 552 (1669), iV267 (930), .V815 (961), i' 250 (1105),
Toib (1186), 4^6^ (1224), * 106 (1226), 160 (1230),
A 40 (1256), <X:431 (1278), W 48 (1222), W iiS (1289),
!P144 (1293), !F409*(ld08), !F586 (1817), 6614 (1867)^
i9 314 (1447), ^280 (1464), ^57 (1552), vSS (1884).
Iiem eae aeatentiaa flunl» sunplieee, qmbve exponttntar,
quae obviam wni tn communi vitae usn. 8i mitem oratio
▼idetur nimis trita esse , remedia tristitiae qaaerere oportet,
quo niunere optime funguntTir elQ&vila, ^aQVTTjg, (f<f)0^nor)]q,
alia reniedia.^j Huc spoctaDt c 344 (1421): OQa 61 'vti a<ft-
jlcJs IltfVsXojcii Xakel, xal CTBvox(OQei t6 tov '06v6€t(Dg iy-
xfbfiiov xal afiixQvvti t6v ixaivov . ri yaQ /iiya, d fiovov xa^'
'jBUaAr ml pksov *AQyog 6 toaovtog *Odvaaevg xXel^at; /tZlO
(1723): fii<P9» dh tovttov x&tat x«l i^Ujg 6 tftixogiod c^e-
Xiiq t6' ovq i^aye SxvXXrj yXagtVQfjg ix vtiog iXovaa,
/ill (1714): cifJ:X<laq 6k scQoaxetrai t6 ov xaTa^alrj, aXXtog
yaQ 6^Xor (o^ ivlki ovx b6tiv avafifjvat, ixti ov6f: xctraftf^vat .
xtQtTx<ijq yovv xtlrat. PSl (1096): ivravi^a 6t xtlrai xai
dg.tXtig ix mQi(;<jov tvvota <TyjTXia(ntxr] dva^rXrfQovaa ouxov
xtX. iV6i9 (UoG): ort JltviXuog Xa^ iv oHi^tOL ^alv<av xal
CxvXtvOag tov tlQtjfiivov Uticav^Qov XaXtlrai XQ6g t6v ^6^
vexQOV flSg iv ri^xoUa xara ^i&og d<f,tXtg. Ali7 (62), Z429
(658), iVdlO (933), JV 697 (947), 11617 (1078), £12 (1134),
21273 (1142), #184 (1280), .S116 (1187), X258 (1268),
^) ci II, 858, 6 8p.: iy toTs Sti/to<riott mdptd yt vd rou^ra mai
Digitized by Google
— 42 —
X853 (1373), W490 (1804), 620 (1868), c 97 (1626),
183 (1842), o»36 (1953).
Tum ttmpfieitati fmweat eacempta de haiiu vd pianHs de-
prwnpta'^) Sabicit Hermogenes ideo d^fihBWv cognatam esse
saavitati: 6io xai x^eovaCBi Tcaga xoig ytotriTalg.-) Nihilo tamen
minus Eustathius band ita multis locis hanc Hermo^enlB sen-
tentiam suum in usum contulit. Narrationes d*' animalibus
ornandi cauoa a p.ieta carunuibus intextae simpliceB esse docet
^403 (loUb), J 413 (1191): to dt ^twv agtOzov xbv 'Axbk-
hfova dst&» r&v tisMav a<fakda 6oxi»9^) 17 684(1081):
Ointsifoatu xol, OTt aptiks imavBa x&tai rb UazQOX"
Xoq inxoioiv xal Avxo/iidovti xtlsvaag TQioag xal
Avxiov^ fietsxiaO^sv, axkoixbv yag xdvTog rb ixiotjg xe-
Xivoai To> riQWi xal roT^ /':t.to/«; 61 ojg, XoyrAoT;. De plantis
sumpta est compaiatio NauHicaae cum sacra inaolae Deli palma
ab Ulixe insututa ^ 148 (1557).
Denique silentio praeterire noio Z 467 (bo5), lepidam
ABtyanactia descrijptiouem , quae plane com infantium conitQe-
tudine congrait: ort Siaw i^sXfoq xaL yXvxi&g (f QaC^ei "OfitjQog
&g ygagMKp Bxe>g tov xatiga bxlis/tivov i&tbv rb
^cyog b *J/SrVGva^ diEii^ff.
Qubui ezpositis Hermogenes tranait ad methodttm, Cllias
species principalis est t6 :r).^ovdC,etv TOlg xatd ft^Qog, quod
fit , si sino-iila narramus minutatim. Id p. 408 Herniopenes
caiuimibus summae laudi tribuit,^') rursusque debemtis adniii ari
elegaus iiermugenis iudiciuui, xiam, quae poetis virtus ei>t, m
ooBtrarium matatur, ai ab iuBtoricis admittitur. Enatatliiiis itiio
taotam looo illod artifieium respexiflae ▼idetar, »341 (1804):
oTi rb Xixe Mgxea rt ftiyaQOV re &vtl rov ftaxQov yiyovB rov
o&ov . ^9«JLc3g 6t Tovto iQ(fi^ xara 7UQif^Qa)6w avTi tov ilvs^
XOHftlCs; nam circumlocutione res narratae quatii ia singulas
partes dissolvuntur. Nisi forte hic coUocaa 6 141 (L4SX) verba
Heleuae, quibuis d<f i/^ia viudicatur:
ov yd(> ^co rivd f/riiii ioiy.uTa ojSf- iSBcsd-ai
OVT dvdQ' Qcrt yvvaiy.a, oli^a^ /n' ixi^^ liOoQdcjOccv.
Quem locum ego malim iiabere in numero eorum, quoruui
Bententia est d^tXi]g. Quomodo 6u]ytiOiv xara fiigog BuatAthiiia
Hf 864, 1 Sp : ai j«r T0ft knjeM^mman' anb «ttw JdAyo»
XKft^avofierai . . . xcu ei dxo xSnf ^\t%&v Si «c intjgfl^oa^.
-) II, 364, 7 Sp.
^ Qnem loema ai quia trahit ad aeBteutiaa «vT«te, ego uon
obloquar.
*) Huc ioco Huuieruui reiipicien« laudat A £ 564.
Digitized by Google
43 —
iBtellegi velit, qua lootttione band raro vtitnr, ipse aperit A 687
(156): jki TfoHa tSp lOroQovfthfmv iuA ^v^evofiivtav STfOOf-
tijg o^ ivTBl(5g iv kvl rlxfp heti^etm, ixj^ tv/ie^v6(0$ tiftvH
X«i(ftP xoaaXkt^ xal dta^oQot^ roxons ixi/U(fl^ ro Sv, nequa
taioeii tales narrationes simplices snnt.
htsiurandum hoc loco constiltr) omitto, nam etiam 7? 754
(338) et V 339 (1894) opxog ^x^ixo^ veritatia esse videtnr, cum
Eustathius omnibus reliquis locis, ubi egit de iure iuraudo
adiecerit ivdta&iTCog.
Miztione a^EXelag et itaXXovg nafeitiir jproxinia idea, quae
oat yXvitvt^^ (enavitaa)^); ef, ipsiita Hennogcnia Terba: 4 6k yXv-
xvnjg olov xdJUlog r2 anpBljelaq iotl^) et ixtiyyHXofi^v ^th
ioelv ri xal xbqI yXvxvrrjTog xai a>()ag, a Sojkq ^haoh
Tiva T^s &q)£Xeiaq iXiyofie» elvat'^). Quo explicandum, quod
Eustatbius p«*»pe eandem rem statuit esse fontem et simpHci-
tatis et suavitatis. Tam vidimns Odysseam esse yXvfy.VTeQav tb
y.al afpeXeGtinav quam Iliadem (i;^79). Ex nube ceterorum
exemplorum satia erit hic proponere i2 614 (1367): xal oti r^i»
/fV^MT» ^ a^leierv f ftre yXvxvvtfra xaloig o xoiriTrjg ixoaftTjae
oxifutotv, W 846 (1304): x^^9^^ ^taaxsv^Ois yXvxa^owftug
^i^EXEia. A 437 (131), N 129 (925), N 310 (938), N 381
(938). .V 597 (947), * 106 (1225), X 477 (1281), ^ 609
(1611), ^ 148 (1551), n 377 (1726), v 228 (1740).
TftlRrn Himvifatem Hermogenos tribtiit se7itenfiw nryffhicis
sermoni intextis, vel saltem narrationibus rerum, quae prope
ad mythos accedunt, aut qnibus aliquid inest simiie fabularnm.
Pag. 407 dicit: ftaXtOTa dh xotiae<og Mta al' re fiv^txal ev-
vtuat xitcat et exempli gratia affert ra Tffamt&. Apertnm eat
hnins ^neria apud Homernm, qni qnidem ipee nibil «lind foeit
nisi fabulaa refi^re panea iiivestig;ari poase exempla; cf. quae
Eustatbins ezposnitad ft 189 (1708) de Sirenum cantu se de bello
Troiano ranturas esse promittentium, ad ^hOG (999) de Jovin at-
qtio lunonis coitu, ad ^96 f*l<>'^), ubi artificiosius quam rectiuB
recurrit ad interpretanda Menelai verba 'Axaii6eq ovxer*
*Ax(tiol ad Taq ^QvXXovfiivaq fivd-txaq fieTafiOQ^maetq. Conira
dicit «£ 233 (981): iaTiov 6h cuq ivTavdu vvv TtQoaoixtx^q
^riHv ro ^nvB xal e^ijs, ovx ^x^i yXvxvTrjta, ort ft^ xath fto-
vov ro ftvBet&v * jtanfh SogtoxXet xaw yXvxi) rh %%v*
odvva£ dda^g, vxvs d' aXyimv, Xoyixov yoQ rhv %xvov
xaQOTtaXBX rts ixsl ijd riv ^«Aoxr^nTv.
») n, 367 sqq; 969 ; 407 Sp.
«) II, 366, ISt Sp.
ib. 1. 81.
Digitized by Google
— 44 —
Porro BuavitateiB crmt, qutte mmbuBf octdis ceteris
sensibllS incnnda sunt, neque plane eximenda sunt turpia bu-
miliaquo, nam ut sunt amoena honestis honesta ita turpibus
turpia.^) Quam doctrinam apud Eustathium ita amplidcatam
reperimus, ut omnia pro suavibus habeantur, quae animum
delecteat fiive simpUcitate sive illustri narrandi perspicuitate.
Quofll bia loeis probatnr: Z405 (650), 2467 (655), ubi egit
dfi Hectoiit et ABdromacbeB coUoqiiio, ab omoibiui pwpter fuv-
vitatem summie landibus elato et /525 (771), ubi de yenatioBa
CSalydoiiiA disputat.
Turpia Eustathius omnino repudiavit, non vero iQforixcKS
ivvoiac, de quibus Hermogenea dicit: iny(^rov6i 61 avxai 6xe-
6ov IV v.Ttaai xolq :MQOiiQiiti,ivoiq xax h^voiav yXvxvrrixoq i\6toi,
xui tlolv aixcHv iotiJttQ /iiiQt];^) e. g. 3" 1 Li 1 (073): ax6:ioq lidv
YCLQ aixoS xgoTjyovfiavog iQ<t)xixiiv ivxavikoi ixHoO^at 6uj^0iv
i» yXvxmtixoq.
Tvm Heffmogeiies traetat Imdm nosiH 9we nosirarttm
sive reram optime a nobia geatarum. Neque hoc alienum ab
Homero este Snstatbius testatur N726 (956): nal
Qtxwg TQaxvxrjTa tc mjvfxiQocf^ y.al yXvxvtijfra . . . yXvxvt^wa
Plurima auiera exempla piaebet Eu>tac)iiuH ad proxiraum
Hermogenis praeceptum^ res ina7iimas habere pro vivis,^) quod
saepissime efficitur tropo quodam e. g. prosopopoeia vel apo«
Btropbe. lamiam babea eoii8|»e6tum locorum: £496 (830) de
somiiis, J 126 (452): yoq '0^^ xar« hbycv T^Iuxvr^ros
X^OOii^tO^ SQftipf xal xotq arpvxoig xQoaxXaxxHv xal tpvxovv
oiov avxa . ovtm xal oiGxoq ivxav^ xixeGxkai OiXu, xal aAAee-
Xov ^tlti XQOf^g ii>au(jai <piXoxifielxai, xai "AQfjq, o icxi (Sl6tiQoq
ainaxoq 3iQ0i)-vfiUTat xoQiOaoO-at. Blb^ (336): 6i6iB yoQ x<Oi;
6 Ili^veidq xiiv dvdxQaGiv, tijtto iftipvxog ijv • xoirjxixijq 61
xal xomo yXvxvxrjxoq. A 128 (830), A 351 (849j, /1 391 (862),
JI!f898 (911), iV139 (925), iV141 (925), ;V290 (932), A^38l
(J38), Nhll (944), Nh^l (947), ^ 19 (965), i> »66 (1110),
^166 (1180), «363 (1341), 3^x9 (1285), 1Fi44 \\2%%),
!F840 (1340), quae de telis plerumque dicta Mmt.
Speciai bnias nros singularis eat, si hestiia COnsitehlMim
et mores hominiim trihuuntnr, quod Ilermogenes seorsum
monet, oempe ^uia praecipue efficax boc geuut esse videbatur.
1) Hermogenes affert eKempU gratia SM, 840; X 348.
») n, 859, 22 Sp.
Digitized by Google
45
Idem diticnmea iacii Euslathius P 426 (1112): on ylvxvtfiTa
iv koj^G) xouZ ptSvav ro ta tttf^vxa ^fi^vxa dixtjv xoiovv-
ra n xl&ntc^t, Sutofa ta stoHa TtSv fw9<»v h olg xai 6
mB^' "O/t^iQov rov o^iQovoh ileUy/thg, Brc Zet$ $ **BQa ^xoaa-
Xev&^ct, xal 0T€ 6h ^aXaoca zco Ilocei^vi 6u6xaxai xal ^I6ala
vkfi xoolv"jlQag v^noaeiexai, xal ^ikrj j(4»oog iaai liXjal^ai, aXla
xal To Tc( t/iipvxa fdv, c.Xoya 6h :rtQoalQ^mv ?] fpQovfjCiv
iXOvra 6iaT({}tfixhat, xaOd .tov 6 "Extow a(/{:lcug xal yXvxtajg
Totg m^ot^ 6uXkytxo ffjtfo ilyov ly.uvoi f:rai(tv avrov .
xoiavxtjQ i6ia^ xal xwv 'AxiXXt(og iJixo}v tv xoig fitxa ravra
ov fiovov av6ii ixh&q aU.a xal ftavxiia tov /dXXovtoq; ^403
(1307): Bri yXvieif x^^^^v vorg fstxotg 6 *JvriXoxoe o^
ixiya m^axov 6 "JExxioq aXXa xoXXa JUrilel, ixtra0(fmv, xoXa"
Tttvwv, cxm^ovXtvofttvoQ, amtXovfitvog, ojg ttxEQ ijcav Xoytxoi.
0 127 (703), K^GO (811), /i 18G (820), .1296(815), i>427
<U13), (1165), y^403 (1308), p 290 flB20).
Methodum yXvxixrjxog Uermogenes eaodem eeae Tult atque
xa^^aQoirjXog et d^eXsiag.
Quod elocutionetn attinet commeudat dialeclum lunicam,
quae proziiiia nt aennoni eanBlnnm. Ofationi solmtae vertiie
ioeereDdi ennt, apte tamen et elegtanter eonezi cnm reliqvo
eermonei qna« EnBtalbli» ad explicandnm poetam eonforre pror>
ms non potoit
Aliter sese res habet, si adimas ^erba Hermogenis: yXv-
xtla yixQ Xi^iq xal 7j 6ta xfov ixiO^ixofv dvofidxwv, olov ayext
6i] oj Movcai Xiyi^iai, ') qua virtute carmiuum propria IToineri
poemata praeter cetera iuBiguita suot, Quare doq mirum, i{Uod
Eustatliius J 135 (454) animadvertit: Cfjfuiojiiov 6h xai oxi
xavra rit rov x^qIov ro&tw (fvxvoig ixt/Htoig xocfttl mrit
I4iav yXweir^os,
Propriae figwroe desunt saavitati, ntitor paritatie et sim-
plidtatis fignris nee non pulchritudinis, quae quidem aptissimae
sunt, quia suavitas composita est ex simplicitate et pulchritudine.
Ex multitudine illarum tigurarum Eustathius comraemorat xaQiCa
K 254 (802), S 37a ( 992), O J r.2 (1010), W 3^2 (1307),
£i 614 (1307), / 540 (774), ofioLottXtVTOV M 188 (89U),
/ 540 (V74), xvxXov A 269 (843), :TaQiiXf(Oiv P 175 (1101),
X 67 (126JB), H 434 (689), istavatfOQav v 228 (1746),2)
^ 590 (1852)| ro xtxra ^t^rifaatf^ai P 884 (1110),
») II, 364, 10 Sp.
^ Qni locus optime demoDstrat snaTitatii natnram, nam etoen*
tioni ttdXXoSf sestentiae if^iXua inest
Digitized by Google
— 46 —
avTi^eaiv T 704 (1325), 7c(Qi<pQa6tv X 257 (1268), mnile
P 65 (1096).
R«0tsBt pavea, qnibos Eoststliiiis ab Hemio^tiis diaciplms
diseedere yidetnr, qnae temen, iniiiinie evertere posrant, qnae
siipra statniTnxig nempe illnm plane TTermogeDis premere ▼eBtigia.
Partirn enim Imbent ma^nam RffinifatPTn illi loci CTim simpli-
citati, qnae qnidfm pars- mi euavitatis, partira hic quoque sta-
tuendum paulippei a posterioribus suavitatis provinciam esse
amplificatam. Sunt autem bi: M29 (890): ix^i 6i ti ^kvxvrtiToq
xal t6 ijiayofievov ro a ^iaav /loyiovteg 'Ax<tiOi '^wt Xfyfi
OTi hg>* olg ixvvij<rav Uxct«>^ ^ Uoot^kop hfaftox^tvwv
ixo*Q^* £83 (968): ro 6h "xotov <fe ixog q>vyBv ^ec rt
vTv TtXfi&v xov dvvijd-ovg yXvxv xal aaTetm^ iv tm rpvyEV*
dovfi yag (pijotv, (6q i)/teiq filv ovx av, (og cv ^ovXh, <fvyoi-
ftev, aov 6h i^ig^vys Xoyog ov XQJ]f>Tog, ov ixQVV svSor y.aO^eTQX-
0-at aTCQoiTov. /21 (1917): xal oga ifQaoiv xavTr^v aTroi^ovaav
ri]q iv 'iXiadi y).vxvT)]TO<; ri/e xaTa i/t^Qi^Hav xal voyftaroq
xai (fQaosQ)g. ^21 (1337): xal hi yXvxvriQav 6ia, xo r^/g
xotHTtxiii ivxav^a QtiTOQeiag xoXv&/Uq xtX, Y 27 (1198):
%o 6h xod<»x$€t HiiXBlmva x^iftrtfSq vtsltM . . . ^O/iijpog
yXvxal^oftsvoq tov *AxiXU<o<; xQOipoQ^ 6uz<KtSVH m^v, xtd
avti avTonwuiaq xo ixslvov fjdiwg nQO<piQH ovo/ia.
Plane idem atqne yXvxvTijq significat apud Hprrao{Tenem
a^QOTfjg;^) ergo hoc loco proferendi sunt ei loci, ubi Kustathius
ilhui verbum admittit. Voci a^oog hic illic occurris, ubi egit
de ligura TtaQicmmoyq e. g. ?/^t)73 (1323), qnod optime con-
venit cum Hermogene, qui hanc xaXXovg figuram egregie cum
u^QOTtiTt consentire dicit.2) 0 643 (1035J poetam EhistatliiiiB
h <i9a>^Qmxoig a^Q(og XttXeZv statait, ubi xdQtOa senteBtiam
trietem et srayem qnasi ezbilarent.') Vividam deBcripttonem
4i?(>ov dieit t218 (1862); item dipei fitbricationem 17 481
(1154).
Suavitate nbsoluta anfgrediamnr eam ideam, qnam Eusta>
thius declarat esse imraotv yXvy.vTtjTog, acrimoniam (dQi/ivTijra
sivo o^VTJ/Ta).*) r44G (4BB): o 61 ylvxvg i'ftfQog f^ir} av xal
dQt/tig xara 7coXvQ}vv/iiav QijTOQO^v, Jiag oig 6Qt/ivrtjg ijti-
xaoig iortv yXvxvTTirog. J 271 (844): iatiov ^twA i&gol /i6**
») 11, 368, 28 Sp.
*) II, 869, 3 Sp.: 7ta^too»fUv xe, sc ad ef&ciendam a/Sf^njTa, ToHr
•) cf. p. St.
*) Hermog. II, ^^f) sq [ ^Y' i'^eam et proximam imeUttu»
goorat Aristides; c£. Baomgart, p. 206^ 210.
Digitized by Google
— 47 —
fisiaq oftolatg.
PrincipaHs illiiu ideae virtus est senienHtts acuminU
plenas leviter pronuntiare,^) de quibus Hermogenes obiter iam
egit in capite, quod est de simplicitate. Haud male sclioliasta
acrem (iictiouem declarat i/((fartiy.ljv y.id fthraipoQiyJjv , neque
Eustniliius plerisque locis aliud illa voce significare videtur,
quod miiii concedes evolvens B o'67 (23i}), B ou3 (236), U 96
(668), /106 (738), /235 (749), A96 (923), /7789 (1087),
^109 (970), J[849 (1273), 268 (1348). fi297 (1348),
i2 561 (1365), ^186 (Udl)^x232 (1925).')
De variis autem praeceptisr quae Hermogenes prMBoripsit,
ut fieret acrimouia, unum tautum Eustathius in commentarium
recepit ad W bHb (1317): ro 61 3tE6T]Oai 6Qi/ui(og tiQiiTai .
To }'(((} y.caXfaai rov 6{)o/iov 7ti6i)6ai <f)tjOiv 6 fiaGilEig, av^a-
v<ov Tu zov vtavioxov <x6ixif/ia, quocum comparaudum llermo-
gettis dictum:^) xvQi(oii filv ovv ivvoiav otffiaiva Xi^t<i ov xvQio)^
ixeimii o^aa ^ rouevxri* Adhibet eaim eo loco Homenu vocem
M^^aai noHone raro admma neque ei propria»
Iteque properendnm ad ixaixttai' (moderetiottem stre ae-
qnaiUBiitatem)/) eodem modo. ab £#iMUthio paeiie proraua ailentio
oppreBsara. Oeiiiitiu, cwn nos mstraqm extenuamiis, Hno
pertinet ea, quae certa sunt, duhitatione et moderatione qna-
dam indncrre, ut fit M22ii (900;, v 154 (1737). Optime lioc
genus iliubuant ^^214 (1592): c>7i/m(a<iai 61, ini xo fiiv ov
xaxog tifii fitiQiw^i H:tt xai ijtLHXixt'^ 'O6vuotv^ ^vvufitvog
tixslv xdvw dt^iciii ix^t '^^^^ ^^V ^ »oxv xaxdg ov fiovov
Ttania^ dx6g>a<!is aJJLa xal avtl tov Xlav ^i^tog /] av6Q£log,
!P586 (13u7), ubi Antiiocbiu concedit Menelanm ae esse molto
praesiantiorem, .^31 (31): atjfiti(oaai 6t (a^ iv t<p t6xq> O^o^
6(}((g ivvoiag ixittxdjg 6 ^aCtXeb^ /u^66iv<Stv avrl yag tov
tixtiv fif] ot oi6i i &tog (0<f)th]ay xal fii} at fiXa^Oi dBt-
V(og akXa tijtir, (og 67})Mt -tj notrixatii (fjQaauxij.
Duinde a»'.quaniuiitaiia est, si no8 adnumeramus multi-
tudini, quod lii 52 (o79), ubi iiccior Paridem inurepat, liUins
*) n, 865, 6 Sp.: on dalv al Lrtf^olr;^ /ia9-afeu. Paene idem
Eastatbius p. 1379: toZto yd^ iarw 6%v%^ fftfco^ut^, voiiftdrtor fia&^vtiie
iiw i:xinoi.aC,avaQ dnkotqxt.
Ubi vocem M/tfams ipge addidit»
11, 365, 31 Sp,
*) II, '6ii'J Hq. Sp.
Digitized by Google
— 48 —
a partiViB Troiaiioroin« porro, n fronjQcasmta cti emmmm
umn 133 (738), qnoettm coniiiDgao £114 (793).
Praeterea Euetathius detezit colorem moderatioBis A 25
(31), if418 (491), iV269 (930).
Maiorem fructTiin capienni'?, si conabiraur ex Eustathio re-
sti*uere, quae HermogeDes docuei it dc yeritate [aXiid^f^ud^] Quod
caput HermogeDes iDcipiens tribus utitur vocibus planp eodem
seDsii: o ivdiad^txoq xal alr]&f}g xal olov i.w^^vxo^ X6yo$.
Aeqae inter ipdi&9tros, aXiid^iiq, e/n^vxog apud EuBtathium
Bullnm diserimen eet, adamavit tamen nsurpare Mca^o^g.*)
Sententiae veritatis speeiem prae ee ferentes snBt primum
ipvouu CxerXiaaTixai, quibue Tel iudigDatio vel qnt^rcla excla-
matioae exprimitur. Unde sequitur, ut iV233 (929) et P19
Quas ei natura rei excipiunt exsrcrationes S G4S (1513),
QiM (1829), Z 281 (642), A' 40 (1256) et precafmies, quo
tranaiiiius ad methodum, iZ21 (1042), i> G40 (1121), J£ 272
(1 142), £i 466 (1869). Sed optime bie monet HenDogenee:
xo it^ xQoXiy&v liti^^ ^ ^ftwai Ti$, aXJi d:rJU0g ofov ifottnav
eig rov Zqxov, <dg ^ievai ri$ ixi* itxl($g xoqox&Ap e^B(h
Bm.*) Oratori ergo id agendum est, ut videantur omnia illa
vertitatis praesidia ex ipso dicentis animo boc ipso momento
gravitate rei incitati quasi profluere. Quam fictiouem Homernm
in legentiura animis optime excitare posse nemo icfitiabitur.
Quanti autetn Hermogenes iJlud pi aeceptuni ad efliciendam
veritatem aebtiuiaverit, mauiieBtum fil ex eis, quae iarn sequuu*
tur:') 49riUng w oxtQ i<fiijv x<w» totg nQOHQmihoig, aoxti fda
fii^og Xorov rov ftiJiXovTos cdg alti$iSg iitfpvxin> pav&itihiu
To fiii :tQoXiyuv fih> cog fx« tt ^ra^og iv t§ ^vxVr olov ^avfia
$ (pd^ov ij iffyiiv Xv:tt]v ^ ilsov, ^ xexoi9fiOiv $ axKJriav
» dyavaxTr,r)iv i) ri xdjv xotovTCOv, jttJtoiO^oTcaq fdijv TtQodystV
rbv Xoyov, a>g dv 6 xaiQog dxaiT/j, oiov fttT oQPig i] dav,aa(J'
ftov 7 Tivog T(av 3tQO£iQrjfiiv(ov. Addisciraus igitur affecttis buic
ideae optime esse convenientes, admirationem, metum, iram,
luctum, misericordiam, liduciam, siuules. Quoruiu ex numero
Eustathius exemplit ex Homero potitis probavit admiratiooem
2 II, 376 sqq Sp.
AristideB qnoqne mnlta profeit, de quibu« hoc loco Hemo-
gencs disserit, sed variis locis oiflperBa. lpM,m vooem d^&ua non
iiabet; cf. Bnninirnrt, 211 sqq.
*) iSubtile illud sed elegaDS discrimeu Hermogenis in(er tseiitcn-
tlam et mctbodum exdamationiB hoc loco omittere poBBnmua.
*) II, 377. 9 Sp.
II, 378, 3 Sp.
Digitized by Google
— 49 —
<9 273 (712), * 211 (123B), S lil (1489), <5 240 (1491),
» 321 (1963), iram T 39 (378), d 685 (1514), misericordiam
S465 (1359), ;i 547 (1698), v 98 (1734), afioclus in uuiver-
sum Z 429 (652), * 106 (1225).
Occiipationem {ovyx&QfjOtv) lioc loco Hermogeues a diiise-
rendo exdadit eamque relegat ad tractatioDem tt69^6ov 6etv6-
TtiTog, in quibuB verbiB tamen continetnr oonceBOO, illa quoque
veritatem augeri. Suo igittir iare EttBtatbiiis contendere potuit
ad p 242
ov6% Xli^v iltMv^i^ xrA.
(1740): tiKfdivii ycQ roi oiiTOQtxoh^noif, fog, frtye (it^ imxQVX'
ayad^oig.
Asytideion quoque metbodo proprium est, aed tonc tantum,
81 orator Bermoaem coDtinnatum interrumpeDB qnaBi reBpon-
dens adTersario nova ennntiata incipit Additameotam Ulttd
HermogentB gravissimum minime anxie EuBtatbittS reBpezit in
eligendis testimoniis Homericis, ut ostenduDt exempla^ quae sunt
/ 158 (743), /318 (7d2), iC246 (801), *2il (1233), t71
(1855), ;cl2 (191G).
Asyndeton oxcipiunt ohtredatiovfF, unde profectus yehe-
meutiam veritati favero Eustathius affirmat jT 39 (378), quocum
coiiferas W{^)12 (1323): xa\ amiXovfi^voq BVfiB^66o}g y.al ^tqol;
akiix^Hav Tqj avnjtaloj (pijaiv xtX. (sequuutur versus poetae).
SxiifiCiTa akri^elag ab Eustathio commemorata sunt axo-
GTQOfpai, diajtoQiiaetg (dubitationes), imxQiOHq ivdotacrixaf.
'A.^oOTQO^ai igitur £2 711 (1373): OQU dt xai to jctvd^og
i^rixaQ, "ExtOQ . hiflla^e yaQ ievtXxlffTdog thv X6j^ov axb
tQltov xifOCt&Ttov eig divttgov xata GxTjfia hdta^itov axo-
Grgo^ffig, tva xaraXii^y dfiolmg t^ oqxv xA7/r/xc?s hct^^sioy
t^ aviQ, uTi^ ait&vog 6Xeo, X2 (1192): ivSiaHtiog b
TtoitiTiig ivTctv&a tov Xoyov d^oarQetpag JCQog 'JxiXlea (itg jtQoa-
ffcoveiod^ai i\t6 Tt]g NovOrjg a^iov ^tjoiv xtX. F151 (1201):
iOTtov 6e xal (6g 6vo ygoaroTronf ivrav^a TrQoxeif/ivcov fitya-
X(OV, ^oi^ov Tt Koi 'AQbo^ Tov h'a /tiv ilujv jtQoOqoivtl iv
oyJifiaTi aTtoOTQOfpf^g 6 fiovOixog Tcouiil^g xai </il(o66g cog ftovoi]-
ytTtjv xal (i)6ix6vj tiw 6k Xoixb» o^ XQoo</i^lyystat ... xai ^
fiovatxf) 6h Movoa xtxXdSg av ivdia^tp X6yo> XQOogmvoiri tbv
fiovatjtTtiv *Ax6XX(ova, vv xal avTtj afiti[i^Tai d:t\ xaX^ Sdovta .
avti^ fthv yhff o(xeki>$ $x^t, x(fbs 6h tbv ''Aqtf» o^kv ai^
4
Digitized by Google
— 50 —
/tltov,^) ;V 620 (960). Siiiiiles Bunt interrogationes; cf. 429
(1162), a 65 (1392): ixtlvo 61 tt3tat,' akri&ovg 6ia xb r/^g ^()a>-
x^l(ftfoq avixvxLQQiixov,
Dubitatio iareDitur 193 (1906); hUxifUHg latot snb 51 8
(1698): og xal ^vax^Qalviav htl xw ^ov^ xov ijQcooq <pfi6tv
ivdia&lToj^ (3g 6i) fn{ ^^eXov vtxdv roi(56* ix* ai^X<p,
0 4^ iOTt XiytaOai, ote rtg iHxfjGsi, olg ov XQV-
In explicatione eius fif^urae quam vocat rov a?t6XvTov
xakovftevov fiSQttj/tov,^) qua quis enuntiatuui particula fitv in-
troductum quidem pronuntiat, apodosin autem Bupprimit, de-
monstrat Hermogenes yim illius figurae positam esse in emphasi;
ergo emphasis quoque cftusa aXri^tlaq, quo nisns etiam Enstap
tbim empbasin inter figiiras ▼eritatis recepit ^ 308 (1944),
£2Ct5 (1142), item |279 (1763), il659 (876), 26 (1139),
rSl (1169).
F370 (121 1) h:tava7j]\lHV Eustatbius addit. Sed ei legis
verba: ff aol 6h ol :xaXaioL hncidc. otl ayy.ilov to vdtjfia xal
OTi iv6ia^trog ixava?j;V'r::, videbis empbasin latere sub illa
figura. Cur similem epanalepsin W 641 (1321) veritati tribuerit,
ipse causam non occuhat diceus: iv6ta&^ir(ag 6h ?) xotavxij ixava-
kipptg xai ivTav9a xaxk ^a^ftd xt xeti XQog dXri^eiap,
Vemmns nune ad ultimam orationis moratae ideam, ai!
gravitatem {^aQvrijra) j^) qm in uno maxime cemitur, quod
primis statim verbis Hermogenes sie ezprimit: i} fiaQVX^ ivvoiaig
ftlv r^rt rr^ (>rrti^t6Tixag aTtaoag. Quod pi accuratins contpm-
plamur, gravitas iit e. g., cum oiator iuiuria immerito affec-
tum esse queritur, vel cum meritiR suis fortuna respondere nou
videtur, vel cum secuB aiquc uequum est homines de nobis iu-
dieant, vel cum fallimur opinione de amicis habita. Atque cum
baud raro talia Homems depingat, coBBentaneum est, Eustathio
haud raro oecasionem datam esse illam gravitatem eius Terbis vin-
dicandi. Quo spectant A 146 (68), A 299 (107), B 243 (212),
E 203 (564), Z 385 (G49), Z 429 (653), / 346 (755), M 162
(897), iV38 (93S), a 82 (968), /625 (709), //92 (1047), /> 19
(1092), yl 540 (8r,4). :5:219 (1152), ^ 356 (1147), T 207
(1180), .S 300 (li4cij, 'P 184 (1230), X41 (1256), i2 560
(1365), a 61 (1391), a 267 (1415), y 161 (1462), t 9(1520),
a 445 (1545), v 315 (1893), tp 192 (1230).*)
'1 Queui loemn exscripsi propter miruni colorem, quem prae se fert,
Baumgart p. :;i4 coniecit eam inventam esse ab fieimogeue.
A249 (842) vel actioni •^ravitas inesse dicitur: xul ao-
Xiitafiov r« stai ^a^ifta ^^«11x17*' a^a^ avri}, BC. trucidatio CoontiB.
Digitized by Google
51 —
Methodus una iro7iia gravitatiB propria est, qua viA
Btatbiiu poetam iDdiguationem moventem faeit 1 402 (1765),
A 146 (68), £840 (234), A 111 (60), il 622 (1078), /340
(755). Irrisio autein et ludtbriiim tam arte cohaerent cum
ironia, ut aliud ab alio pleruinque vix possis discernore. Qnam
difficultatem Eustathius a 454 (997), evitare studet, cum dicit:
ort y.al iv roig jtaQovoiv o ^xoujTjjg GaQxaG^uotg zovt-
aori ^ay.vijQaJQ ttQwvHatq y.al fiaQVTtfOtv. Praeterea enume-
randi suut K 401 (814), 2; 281 (1142), # 124 (1227).*)
Quas Hermogenea praeterea profert flguras graTitatis, omnes
ex ironia deriratae Bimt, sic si res eertae pro incertis profe'
fwn^f*^) Quem eoneznm remm Eustatbius optime ezplanaft
S' 475 (997): imGijUaivoin vog o jTonjTrji;, ozi iv dQmvtia xoi
fiaQimg o Aiag iv6oicC,€i, i<p oig dxQiihrjg ol6i, <f t]olv xtX. Aliud
eiusdem usus exemplum praebet 7 96 (1174): zo 61 ov aQi-
Otov (f aOiv fiivai ovx tOTiv iv6oia^ovTog Xoyog . jteQt Aiog; yuQ
rovxo liyn, dkku fiaQwo/dvov xal ovt<o Oxtifioailftidvov t6v
^iotdtfivia.
Singnkria quaedam ab Hermogene sileiitio praetermissa
£iaBtatbiQa hae qnoqne oceaBione habet, quae tamen minime
sententiiB HermogeniB repugnant, quippe qui leviora nno altero^e
loco a Bcriptore quodam usurpata unum in corpus redigere neque
voluit neque potuit. Nam certe indignationis est usus prono-
minis pro ipso nomine ^ 360 (1805), dvacfOQct | 61 (1750),
delectus verborum 2J324 (1145),^) ^ttvfianstd iiaQVtifto^ d 642
(1512).
Neque de numeris aptis Hermogenes aliquid praecipit, tamen
€K natura rei eBse Tidetur homines ininria quadam excitatOB
xo/u/Kmxmg ea, quae dicturi eunt, effiuidere, quod EuBtatbiuB
ad £ 403 (564) enucleavit.
Qttibus absolutis ultima idea restat, rectus usus aliarum
omniam, quo efficitur dHvotijg, vis et virtus diceudi illa,^) quae
omnibus oratoribuB appetenda est.^) Apparet illam vim maxime
) Ceterum gravitatem illam ludibrio quoqne toUi posse haud
ppernPnda obscrvatio e>t «62 (1392); (H^inufnmi, oti ro lirf.ni&ir .^nov
tt^^ AO^rjVtts TjO^og ip tco ri oi luouov ludvoouo a^ticieiat 6 Z,tvi diti
TOv ^ri&tvTOs oxiofifiaTos etfvajs.
*) II, 387, 27 Sp: ri) trSoid^eiv TTeol Toov bfioXoyovfii i r<)v.
') at 7t6:xoi, ij aXiov ejioe tnfiakov ^fiazt xeivip.
*) II, 388 sqq. Sp.
Ut in disputatione Tie^i tjO-ovs bic quoque non omnes Eustathii
loci, ubi Snpos et Sfuorr? legitur, in examen vocaniii sunt. Nam et
notiesimum est iam autiquissimis ex tempuribus vocem Seivos in usu
fuisse ad significandum summum oratorem, et band raro 9»tp6s nil
aliud est quam peritus aUcuius rei, e. g. ^586 (lo07).
4*
Digitiz* by Google
— 52 —
in ao positam gsbq, quod orator suo tcmpore adlnbere unatn-
quemque ideam omnibusque artis oratoriae artificiis commode
eleganterque uti possit.^} Plnrimi interest Ulizem Homerienn
praeter Demf>Btb«iem, qu«a illa Ttrtute omnibua omtoribna ex-
cellere eonseataneum est aeonodum indidnm omninm ▼etemmi
Hermogeni eaae locupletem et satis idoneum teatem Iiuius facnl-
tatis semper vcrba facorc t^g 6iov et xara y.atobv.^) Porro
minime negligendum vel pronuutiationem rectam ad cfficiendam
deivoTJjta maximi momcnti esse, quamquam Hermogenes ei
sententiae repuguare videtur, quia minime sufficit ad asaequen-
dam veram dnPOTt^ia.
QuAO enm ita aint, nemo mirabitnr, quod hae de idea
fieri non poteat, ut tam aceurato atque diiigenter qnam de
ceteria certae legea constituautar, quibns cognoacatur. Itaque
Hermogenes quoque satis babet in nniTeraum magia de indole
atque natnra 6E(v6rrjTO^ disputare quam singula praecepta dare.
Ergo etiam hoc loco multo difficilius crit dcmonstare Eustatbium
Hermogenem ficcutum cs«?e. euin fere onnies loci aliqua ex parte
egregie compositi dtivoTijog laudo ornari Jiceat. Niijilo tanien
miDus apparebit hic quoque idom conexus inter Hermogeueu
et JBnatatfaium, quem adhuc atatnimua.
Sed enm eis, quae modo contendimns non oonsentire vi>
detWi qnod Enstathiua mnltis locia davort/ra in eo posuit, qnod,
qme sequuntur, Optimepraeparantur. Qua de re Hermogenes
prorsus silere videtur, contra Aristidea fere solum hoc in arti-
ficio vim 6eiv6T7jTog vidit.') Quibus cx angustiis nos Baum-
gart liberat, qui recte nionot,^) initio totius paragraphi Her-
mogenem iani totaiii Aristidis doctrinam paucis verbis absolvisse,
cum dicit^'): ivvoiatg JtQoy,aTaQXTty,alg x^jjot^a*. Fluxerunt igitur
etiam loci iam laudandi ex Hermogenia non ex Aristidis dis-
cipKna. Sunt autem bi: ^232 (160'j): ioriop 6k on 6Hw5g
t<p stOf^y xi:tXaOTai ra tb xata tov Sovqhov Yxjtov y.at axo-
hoo^wq 6 tov 'Odvaaimq xokvq kkav&/ibg, l*va iomtii^tlg tl to
rov y.Xainv ovTwg ahtov y.al yvojadiig TcoXv^tQafiovriO^yi y.al
arayxaicog ^id^fj tu y.ar kwrov. Z2\2 (OHS): ravra 61
duvtvg 6 Jto/it)6t^ xat dt^iOfTaia scQOiXTti^eTai, iva evXoy(a<s
II, 388, 2b sa. ^Sp.
-) ll^ 890 sqq. Qua in parte dispntationis kutotar ^AXtdvov
dnokoyot, /'221, 0- l70, 172; tb, MMi.
II, 497. 5 Sp: Hetvoxiis iii koTtv^ otav rts TTo^md^ %j^j»fi.lv
T* tnvTu» .-ToolSioiKJ^jdt.
*}'\. y. p. 219.
") II, 889, 1 Sp.
Digitized by Google
— 53 —
xal avzog ri^v t^v oxijiov ^r/rz/d;/ ufieiipiv, (og ^ii&iiotxai, xal
6oxtfid6?j Tov riavxov, el ii^ilH vr/v rmv xatiQaiv ahfxvVHV
agev^v, /7 548 (1071): itrffttkoaai rd v:rb IlaT^xlB^ da-
/tact, dBtvottjroQ 6v 'O/njiftiajs, 6t /^d// aQxtrai dtoixovo'
fieXOx^ai T^v TS tov narQoxXov 7tr(oaiv xal riiv tov \4x(X^-toyg
rlodov f/? fiay.rrv. a 89 (1393), 6 odl (1501), v 190 (1738),
:t 181 (179t)), fi 37 (170G), 31 (1793), f 81 (1^24), o 36
(1772), //28(6(?2), /> 194 (1101). 278(1142), F138(t200).
Crebio Eustttthius vocem deivoriiroi; usurpat, ut laudet,
quanta arte sollertxaqad Homems argumeatuin carmiQis dispo-
saerit, id quod Graeei ob(Ovo/t(av Tocaot. Suffidat naineros
euoribere: ft 383 (1724), o 269 (184G), 1 157 (1858), t 884
(1869). Hll (662), /7 791 (1087), e 118 (1626), 263 (1440),
£647 (823), y 101 (1199).^)
Quasi contrariuni :rQoryi9i(j^rrK 6hv6v est Z 412 (652):
oiyitUoom <m x«i ravxa thivcog fitOo^fiff o tJtotTjrijg, iva,
y.ai uj(u i<av itktviaiufv n]g ndxwi UQ^aio, fHfdt rcov :!taXaio-
TiQ(ov egyav rcov d^iojv Xoyov xoQoXd^i^i firidiv.
Acatnin et elegans dieerimsn trium generum 6&v6rrirog^
(ant enira oratio 6tii»i et eet et videtnr^ ant eat non tamen
videtnr, aut videtur nec eat) miaaum iaciamus, cum ex illo nil
Incramur ad id, quod uobie proposuimuB. Nam neeeatitate qua-
dam Eustatbius persnasnm habebat eum poetam, quem sibi ad
interpretauduui elegit , iit esset piincep.s poetariim , p^enuiDa
dicendi facultate et \irtn!(' cet«'ios osnues iouge KU|jer,'ire.
AHVortjza ortaui ca. ouiuiuui vel potius ex i^uaruudam
idearani iusta mixtione coguoscimus ex $ 148 (1557), ubi
ykoxvrtiq et aq^lua, U 31 (1043), ubi Tehementia, Teritaa,
asperitas, aequanimitas coniunetae eunt. % 232 (1925) aola
6ift/ivrTjg 6Hv6ri]ra effecit.
AluB locis dnvorijg in eo cemitnr, quod proprius ideae
sensus paulo deflfftihir aliam in partem, ne sermonis color
pu^utt cum eis, quae uarrantur. Sic intelligendum £ 215
(1530); y.id ona ri^v 6iu :tavr6g tov ).6yoi^ dHvoTtjra ' ro TQa-
re yaQ rov Xoyov iXiavt ^/^r/^aas «''S tQQe^ij ovyyvujniiVj xal
t^ 7tataQixttx& im^htfi htoXcotsvas xotpiiv d^sap xQOCHn^
Ttjv KttXv^Mii, wd ty avproywp avyx^ftou itaxslvoHte tipf nijivB'
Opportu7ie prolata secundum Hermogenem Anva esae vi-
dimuB, Qaod respiciena Eustatbius multis locis, ubi poeta ipse
') cf. ]iiaetcrea ad .1 1 (7): nmL x«i (gc. ifte&d9Bvat rowo)
$ia To dttPott^OM, Tovri(ntv olxovofUxioTe^ov,
Digitized by Google
— r>4 —
vel homines, qaos loq^aentea indacit, aitem saam scite occasio-
nibos McommodaTerant, Sew^njftt addixit, e. g. <r284 (1844),
Ain (61), >4 897 (122), ?F6U (1818), /476(765), il 766
(883), -5:410 (llo2), T 1G7 (1178), ?P 547 (1B15), 0)421
(1965), t383 (1869), /366(765), / 372 (756), 286 (1143).
lam delapsi suirms ad sifiguln. <^e quibus ox oanRis supra
prolatis non.codem modo atque solebamus licet comparationem
instituere cum Hermogenis arte. Sed ne quis quid desiderftret, ea
omittere nolui, ne^ue deeruut nenteutiae, ^uae ab Hermogeuiauis
non longe ab8iint. 8ie variaBdl poetae stsdio laiia ^&v^tiizog
tribuitur X240 (1692), ^20S (1296). Ponro ^HV&njS >Best
▼enibua e299 sqq. (1637) propter egre^am tempestatis de-
flcriptionem, F2 (1192), /V200 (899) dMaexrixel idQH,
quocum conferas Hermogenis iwoiaq ^a^daq, eisdem sententiis
divorsis locis contrario sensu adhibitis /7 31 (1043), rm
xXdatfO C, 141 (1555), dispositioni argumentorum r220 (1181).
Accedit //485 (1069), quod poeta evitaverit minus decora de-
piugere et //259 (1058), quod exoruet beroes similibus magui-
ftcentiBtimia petitis ex rebna viUaaimia.
Deuique proponam pecnliarem qnaadam Enstathii opini-
onem. Vult enim, ut iaepiBsime solet^ qoae de deis narrata sont,
allegorice interpretana 1/666 (1080), J 639 (506). «89 (1398),
f> 190 (1738) Minervam vel Musas esse nil aliud qnam fti^o-
6ov 6ftvoTr]Tog, quam secutus poeta suum composuerit carmen.
lam absolutum opus esset, nisi Miisarum invocationes
ducerent ad Hermogenis praeceptum de matiioiio, quae sola
carminibus propria sit.^) fii&odog rf' av jcoi)]ot(ag i<Sia xaQa
Tov xavT^yvQixov Xbyov fi€&6dovq fiia to ft^ ifixff kmriSv
doxs7v lAyiv», ax% av Isywai, tag Mcvcaq 6k jMiffaxalstv, i
xhv 'AjcbXkoiva \] xiva aXXov ^eov, xaxsivov xouiv doxelv dvai
Tov Xoyov i'6iov, Sed non aadeo multos illos locos, ubi Ett^
stathius bac de consuetudine disputat,-) ita explanare, ut statuam
eorum fbntem esso haec Hermogenis verba, quamquarn nppari
vix potpsr fius auctoritate com notura Eustatbium eo iibentius
de MusiH exposuisse. Kam coustat iuter omnes iam antiquissimis
temporibos hunc poetae morem observatum esse. Satis ait Pro-
tagoram nominare, qui quidem Homero erimini dedit, quod Ifusae
imperaret, non eam imploraret.') Atqne eo magis caute pro-
•) II, 408, 15 Sp.
«) J 1 (10, U), i^484 (-259), 5 761 (339, 340), £84 (626). ^708
(696), S2n (986), //119 (1048), e 312 (1542), « 1 (1380), 4 218 (839),
S608 i9S)9).
') cf. f riedel, diss. philol. Halenses, I, S7 sq^.
Digitized by Google
— 56 —
gredaendum est, qaia Terba Eiutallkn plemiDqtte conaentittiit
cttm sclioliis, quae noa ex Hermogeiie denTeta eiw oonatat.
Haec fere habni, qnae dieerem de ratione, quae intercederet
inter Eustathinm et Hermo^enem. Atque si cognita iam causa
animo perlustramug, quae invenimus, ppero omnea esse eon-
cessuros rccte nos statuisse Eustathium plnne ex Hermogeno
pendere. Nam quaecunque de ideis disputat, optime conveni-
unt Hermogenianae disciplinae, neque licet contra dicere Eu-
staihiam nonnttllamm idearnm fere nallam rationem habnisse;
nam ille eibi proposuit poetam explieare, non exempla ab Ho-
mero petita coUigere, quibus anttmqaodqtte ennntiatnm libro-
mm Hermogenis de idds probaret.
Sed tamen operae pretium est obscrvare, quas ideas fere
silentio transierit, quas in Homero investigare in deliciis ha-
buerit. Summa est: raro ioveniri axfii]v, XauxQdti^ra, ijiiaixHav,
dQiftvrrjTa, omnium saepissime eum iuduxisse Cifivdrrixa; se-
qnuntur yoQyotrig, xdkkoq, ykvxvTTig, a^iXeia, Sed caveas, ne
Ulttd eMtti tribttaa. Necease enim eat, carmen heroicnm oolorem,
qno attditoree capiat, debere ittstae miztioni dignitatia et ele-
gantiae sermoaia. Qnod iam Hermogenea perapezlt, ita nt etiam
frequentia locorum, qnibna aingnlae ideae occurrunt, eTincat
Eustfitbmm ab Ilermogene esse profectum. Vult enim Her-
mogeues magnitudinem, suavitatem, simplicitatem fundamen-
tum quasi esse dictionis poeticae. Testimonio eius ipsins
verba sint:^) ravra 6h xai xXkov ^/ei xt xax ivvoiav rov
dyeXotg . iyyvg ycQ iaxt yXvxvxrjxog, tfid xa2 «Xeova^ti jiaQk
rojQ xoifiraZg , 6h l/c» xa^f* ixelvoi/s tavta xol fdye^ o^
6& ^avpid^v. Et mnlto manifeetina: 6 xoliniv xalianog xav-
^yvQsims, cuius carmina annt apecies, xaig filv t6 /iiye^og
3toiovOaig i6iatg stJjjv tQaxv^^t^ ^ol (Tfpod^onTTog ylv$xat
Ttdaaig, 6itjxetv 6s Jt(og XQh rovxo)v rrjy a<f f')jiav ftr ikar-
xoviiijnpj avxcjv JtoaorrjTog 'ivtxa, Jtkr^v o:jiov xaO-aQOjg i^aiofiv
rov Xbyov ftq ac/tivoryira df? . at 6t ylvxvxijxsg etxeQ aXkoii^i
Ttov xaiQov ivravO^a axovOt fidktOra xrk,
Qnae adhne ez aecorata artia Hermof enianae eom £a-
atathii Terbia eomparatione conelaaimaa, poatremo argomento hand
contemnendo fulciamna. Ipae enim Eiiatathinf qnattnor locia
fatctur, se Hermogenem esse semtum, Qaoram primus exstat
^330 (809): ori :xoXXd xal ovxo) axy]/^ccxl^ovtm stQog XeXij-
^lav efiifaaiv 6)jlol xal ^EQftoyivijg iv x<d, xal xov fiolxov Xa-
^ofievog ifiocov, d xdxeQ, av 6h ov6ai*ov' fUXQ*^
') II, 884, 5; 408, 21 Sp.
Digitized by Google
— 56
d-ijxij Tov ov6afiov iv x(p ov 61 iig ov6a!.ioi ioxiaoe t6 t;]c;
Ca<f,rivelag q)wq' dXJia zovxo filv, iva fiij b vloq xaQavofttog f/g
xariqa 'dfiQl^^, t6 6h *0(itiifix6v, fva /u^ xaxo^i]).o)g 6 TtoujTt^g
xa^^S ixxaXifxt&v Sia rov dftvmvzoq **ExTOQoq, i> xeQ ixslvoq
ovTt f}'tv(i90)ttv, ovTi tlmlv tJtQot&tTo. Quibus manifesto re-
spexit finem qaaTti libri de inventionej) Alter locus est ^ 101
(1133): xal ovto) x<»Afi'f< foz ava:t66oTo<; 6 Xoyog, ottoTov ri
xai o KO.i^ ntiTfOQ iv TO) jttQi i6t(ov'^^ atjfitiovTai, e. g. ubi vei ba
facit de ea figura, quae est o y.aXovftrroq a^oXvTO!^ fitQio,u og/')
quo loco ipsa operis inscriptio addita est JttQl I6^(5v, unde
EuBtathios saa haueit. Tertius est x 177 (1653)i de quo iam
egimus.^) Quartvs loeus est <r7(1834): ovtc» xov xai *JS!p/co-
76^$ xtQ^ xov Suvhq xoiovfuvog Xoyov elg xoQaSeiyfut ixQ^^
aaTO roj aivog, (og TatTov ov 6Eiv(Zq tintlv xtA cUwSg, ubi
alludit ad digresstonem de notiooe Tocis 6eiv6g paragrapho xsqI
davoi^og insertam.^)
Caput II.
§ 1.
Sed iam alia oritur quaestio. Nam etiamsi» quod his quo-
que testimoniis firmari yidetur, constat, Eustathium Hermogenem,
quanta tnm florehat auctoritate, .ipsnm legissey') tamen haud
absonum est quacstionem movere, uum primus ausus sit hunc
in modum ideas in interpretationem Homeri inferre et ita ipsius
Hermogenis verba vera reddere, qui fretus praestantia atque
>) II. 260, 82 sq. 8p.
•) Nallam offensiouem praebere poteat, quod uon posuit pluralem;
nam totum opus compleetens singulari optlme nti potuit
') n. 388, 16 Sq.
*) cf. p. iO.
*) n, 389 sq. Sp.; praecipue 390,7.
Immo Eustathium quendam commentarium scripsisse in Her-
mofrcuis libnim, qiri oat de statibus, nuperrirae dcmonstravit K. Pnhr,
Mus. rhen. 61, 45 sqq.; 164 (1896). Queui eundem e«.se atque arclii-
epiBCopum Thessalonicensem, quamquam non estra emnem dubitataonem
estk sat probabile esse mihi Tidetur,
Dlgitized by Google
— 57
perspicuitate aui operiB de arte reliquontm poeterum Atque
SGriptoram praeter paucos illos, de quibus ipee ezpoeuit, iudi-
care lectores incUaTit*^)
Quod duplici ex causa minime longe a vero abesso videtur;
nam et mirum esset tanto temporis spatio praeterlapso neminem
ausum esse Horrnogeuis praecept;i ihetorica, quae paulatim alia
omnia loco suo submoveraut, ad explicaudum Ilomerum adhibere,
nequo yerisiinile yidetur hominem aetatis Byzautiuae, quamvis
ittter aequales eruditione eminentem uovam yiam et rationem
inisee In interpretatione scriptorum, quo minime negare in animo
babeo illum bic illic aliquid de suo addidisse. Praeterea con-
Btat inter omnes Eustathium in eommentariis varios libros ex*
cerpsisse atque nnum in corpiis redegisse,
Neque vero bac iu re eogimur acquiescero in conieeturig.
Nam sollemnis illa formula oi 7ra).aiO(, qua Eustathius indicare
solet se prioruiu doctriiiam secutum esae, etiam lu eis commeu-
tarii partibus occurrit, quae ennt de ideie. Beperitur enim
A 3 (17) xeQi^oXij.
A 117 (62) atpikuaf oeiivoiTig.
A 1 (7) evxQhmtt,
B 101 (181) xaAAog.
B 335 (236) d(>«^vn}g.
/ 443 (761) xaUog.
// 31 (1043) dBivbxriq.
Y 370 (1211) aXri^Ha.
X 73 (1257) aefivorrjq.
a 1 (1379) yXvxvttfqf d<piksia,
e 97 (1525) ag)ikeia.
Quo spero me satis probaturum esse iam ante Eustathium
conTimentarios conscriptos esse eo consilio, ut ideae Hermo-
g. !iiaT?fiB in Plomeri carminibus iudagarentur. Quicunque autem
vei pauiuium gnarus est eius rationis, qua veteres maximeque
BCboUaatae auctoresque Byzantinae aetatis scripta Bua compilare
solebanty mecum oonsentiet, si non omnes attamen permultos
locos, quibua IhutatbiiM de ideie agit, ex iUo fonte fluzisae,
etiamsi anctoris nomen alto silentio oppressit. Ego quidem
perBQasum babeo ignoto illo rhetori muita Ulorum additamen-
torum deberi, quibus Hermogenis praecepta amplificata vel accu-
ratius expolita esse statuimus. Eo inae^is autem dolendum, quod
egestate testimoniorum servatorum non licet accuratiuB enucleare
») n, 424,20 Sp.
Digitized by Google
— 58 —
aeUtem, indolem, originem commeatarioiiim iDonim deperditornm,
ez qnilms EnatatbiiiB pendet,
Sed dizerit quispiam fontem illiim BSostathii latere snh
Bcholiis, quae ad Homernm servata sunt, ex quibus illum tam
multa in suum usum convertiK''? Ticmiui ignotum est. Conqui-
ramus igitur ex scholiis doctrinae ilermogenianae veatigia, Quae
exstant, exscribam, ut eo accaratius atque diiigeuuus de eorum
indole indicare poBris. 'H^ouSg antem et 6&v&q bic qnoque
eansis Bupra allatis omisi.^)
^311 xoiei Ttpf dtijjf^iv xaxa tt^ rSv xgafihifutzmv
/392 To Gxijfia OSfivoscQeTcig . p.
X 245 a^€i aefivoTdrin xoafiti t6 aioxQov 6 Stvoqmv
iyv<o avxijv avrl rov ittlyriv .m.
A 1 md-av(d<; ix tov xdTOj&tv ^oqv^ov aig ovQavbv xiiv
axijvi^v fiSTijayE asfivvojv xal sroixlXXtiov^) a/ia rrpf xoIt^v
toxots xctl XQOo&xotis ieal loyoig . BT.
JSr279 6 iikv ae/ivoxoimv ra xa^* kavrdv xal^e ^Um
ipitfilv, 6 dl Ataq ^ ovofiaTOQ /Uuc.BT.
1l43 Oittvov Tov fiaOiUoifg tig ixiaxeipiv xleiova ^SQO/d-
wyv , BT.
0 40 eig dfiovoiav Sh avdQag xal yiyvatxaq xaXcCv o oton]-
T»/g afftvvH T//V xoivmviav oqxov avTov ftiyiaTOv jtotcov . 6 fitv
otv Ztv^ (fiAoTrjTcc Xixi tvviiV eijcev,*) ri 6h asfivOTBQaig^) jcqoO-
jiyoQLai^ XQh^i^f- fti} ^JLowte*) h(,(f)avXiC,Hv ttjv TtMWOviiaf . BT.
2 286 <^/tva dvo/mta . BT.
H 346 dg TaxHV&v dh XQay/t&rwv a:rayytXJav ifiTttCcbv i-
xakv^ avm aw^icu rtSv ixi^ir&v . to 6h to. fiixQa xal a6o^a
/uyaionQETcwg i^evByxmv xal aefivmg dsutyy^Uim ^av/iaaiag xal
/ieyiat^ iaxl 6wd/ii&g . BT.
cf. p. 89 et p. 61 adn. 5. Hoe loeo addam, iam AriBtotelem
YQce iisiim esse /7 283 T.
Cave, ue hic affcras A 289 xalelrai Se ro axrnna Im^oXi], Iv
fulf nsqioBfpu^ns TtXeiovg IjitfeQOftsvov ' ovrajs i/tt x«i t6 ev ^Eqis,
iv St xvSotito; uiii/.iop, iv S' oXof] xrjo (— 53^) AB. Qaod huc
spectare videtur collato Hermogene p. 275: xax/a^ai iwouti elatv ^veMd
ye rrje enijSo^.rjs. M cz conteztu patct tttfiol^ eBBO aditnm ad zem,
(cf. Ernesti p. 189), cnm in Bdiolio ftre idem sit atqne heuva^o^
xoftfiartxT].
') aefivv(ov fierriyaye TCOUciXXatv T.
*) tdvoftaaev T.
•) rali add. T.
^\ ovx dittrvaa T.
^ om. T.
Digitized by Google
— 59 —
ri79 Ce/ivojcaui 6h rr^v TQo<piiv ^aatXtxriv i<Sr(aetv avzrjv
TtaJu&p, BT.
r282 S iSk Toxog . . . dofyiitmttxiS iSe/ivtSg jtitpifaif'
tm . BT.
F266 ^ rax^x rb 'AxiJ^^^fog xQod&mov vns^aigtiyv ovtKOc;
dnoatfivivei xa oTcXa' 6 yag ^'AQtjg ^ipauSrStsvxra ^piQOW vsUX'
jov ix x£vs(Ova riTQciaxsrai . B.
a£fivoxoti]aai d^iXwv rov dyc5va xai ^eovg ovfiq>i-
Xovttxovvraq eiodyH . BT,
/213 elg TttXHvbp oxayyBUa» ^ «wronhip hs'»
Hhpte (Se/tvoTfiTa xal U^ug Kjeotavrag^^) T.
' 392 oQa xdvrav$a sv/iel^ddfog ftvelav avv?)&a)g rov
Ux<AXicos 6 noajriig xuqIqqi^s xal ravrtjv asfjtviiv 6ia ro ^cZ^v
y&>faX6)fjfia Xiya)v rbv dd-avdri] rixe fiijrrjQ.P^.
S2di xbv i/ibv Xixog ioava^aivot . . . oe/iv^ 6i xi^QaO'
rai . Pg.
/3 oga (Jfc, ojcODg ioiftwvev "OftTjQOg rovg aQLCxizl^, rov
/ilv yaQ 6rjfiov 4&^K&S(a tlxB ^v^a, rovg 6i dQlarovg xiv^H
^fiol^i&at ^piioi.P^,^
i7474 ixixQiaig rov noirixov . Pg.
£816 rb axn/*a ^iotg xal ^e^o^.O,.
J 240; /3S0 rb ox^/ia XQaxvxrig .Q^,
H 423 d^hrovvrai 6id ro XQaxv. BT. Leidensis.^)
/442 iarai r^ rjXtxia rb TQaxv*) rfjg Xi^scog.BT.
0 201 i:it€i6i] i:!tl rb rQaxvrtQov TcQot^xTai rb rijg djtoxQi-
O&ag, fiovXsrm b fiev xomriig rb r)&og 6ia^vXd^at t<Sv o()/*$o-
/dvaw ntX, BT.
£i701 <SX^/ta xdXXovg dtk t^ istava^pOQav tov ovrs xai
ta TcdQiaa rd*) XQOtQixovto xtd dvTeg>iQOVTO, Lips.
^ 29 1 y<nitwxamg xai, Ttaxa xaJJjog naiti<s<xnmbv ix<uvet
Tov xinXov . Pg.
« 110 Oi idv, oi 6h ' (>X^i^^^ yOQorrjxoQ . manuscripta BarneHii.
/319 xb airb vbtjfia ^iuipoQiog (itTuxtiQiCj^Tai xQtoodxig
dvaarQiyHOV <K&t6 xtd /tstaxati&v iv ax^/ttm MtaBittn} yoQ-
/ori^rog. Li|w.
£6 kvttmda /tkv ixaivelrai rrjg iv rolg Xbyoig fteyaXo-
y^/B^taq h arociTTijg, oht ehtdfSaq tbv /tiyav fieustXia Ati a[^a]-
suppieyit Maass.
^ i7 170 BT. in scholio Porphyrii aeftpvuff ■igmficat praedioare.
*) Ab Hillero. PMol. 28^101, Pio tribntitm.
*) T^VVV T.
") fortMB6 rov.
Digitized by Google
- 60 —
xava roQyoTijTog xal Taq $g<nnag , P5,.
/157 xaTct yoQyoTtjTa xofiftaTixa Ta ix^ 6wrya . P^.
/1 283 c}(f 6Xi6TeQor o /iiotif]^7^g iV^y) avTOV fiovov <'f'ytrat.Pr^.
ff» bOi> u<pel7jg 7j didy^eaig xal fii^ xQixovca yvvaixi xai
(laktOTa TcaQ&ivo) . BT, Leideneis.
«59 TovTo 6i iOTiv loyog i/iV^vxog xal yXvxv^ . y.
M^9S t6 ixl toTq axQoaiQitoiq ti^ivai XQoaiQioiv yXv^
xvtijs. Lips.
£860 ^QVftat 6h o^tmg ^ iXoyoiv xora Xoyov yXweih
«IJTOS.Pg.
K 24C xov i§ davri^irov dyoaraTiXio 6x>].uaTi iv^idf^rrnv
ift^aivei TO) AiOft\6(i rov loyor xard Tt ^avfia ixjtXiy/.Tixov . Pg.
fi82 roi To xui o ija.uLltv^ ii:xfr, dXXd xaz eiQ<ovikiv xal
i^ ivavTiai;, o 6h A'i6T0)Q ivdiai/iia)^ . P^.
/9 73 (iaQVTiiq liiv yicQ 6vh6£^0)v /iIv & xdoxn, Ixstevetv
<n>yxofifitO$at aut^ xtX, h. d.
^320 tb (Sg vv xov v/i/ttv itloato xi^^tov tlvat
Cvv ^ctQittfu ^l(fv{t(u Xkyovtoq tov TtikEpLax<^t ^ aXhh
tgi^ xXsvOovfi('> rr'f\ h. q. r.
K91 ro .TAt;Co//<-« t^aQkoQ tD.TjXTat ... aXX.(a^ yiiQ ov
jskavdTat 6 ^aoiXi^Vi; udcjjg ojcot kQX^'^^*- 1*8*
0 404 xal atQ(aviia xai fiaQog fieO-' vxoxQiams amov
ta 6/tokoyovfiiva snfvS-avovfiivov ,BT,
to cx^a fiagvttjq . Gg.
A2Bb to Ox^m hcaYa»Yii Ttal fiefiaitoCtg' 6 6h vovg fia^V'
ttjg.G^.
Quid igitur lucramur ex hoc conspectu? Primo obtutu
luce clarius eet ex scholiis iliis Eustatliium sua deproiuere om-
nino nou poiuisse, nam et numero et verbis senteutiiHque ex-
iliora atque viliora sunt, quam ut quisquam eis pro ibute suae
emditioBii utatar; immo demonstrare posse mihi Tideor frustula
ma potins vel a2io quodam Bysantinae aetatis scrip-
tore m selujUa pen^avisse* Q^idB enim miram eat omnino
inter tot milia scholiorumt quae spectant ad artem rhetoricam
et poeticam,\) 43 tantum a^ere de ideis.^) Quod etiam magis
mirum, si indolis Bcholiorum rationem habemus.
») Sunt enira fcrr lOCOO.
') Ad Elailciu -10 ail Oilysseam 9 <cholia «ervatn snnt, scholiis,
quae pluribiLs iu c>uiicibus tradita suut, praeter BT, quao uni debentur
arohetypo (cf. Roemer, exegetisclie Scholien, p. 118), seorsum comptt-
tatis, ut efficiatur fere ratio 5:1, qnod iu uuiversnm re-^^nTrlct ratinne
uiultitudiuisi scholioram, quae omumo ad Iliadem et Od^sseum ad uoa
peryenernnt.
Digrtized by Google
— 61 —
Afque pnmani codiees A D 0^ {nirarao eimiinodi ad-
not«tioiiibii8 oarent. Intor reliqnos Bic distrilratae nnt:
ExstaoL iu B T scholia de ideiti 14
9
1
fl
T
X
n
fi.
K
Q
M
T lAln AnsS
9
»
T .ITkQ
Ijlua.
o
n
P
n
p!
1
n
n
1
«
li
P
1
»
m
1
n
d
1
n
q
1
n
r
1
»
y
1
„ inanuscriptiB Barnesii 1.
Nunc etiam maji^is perspicuum fit, quam pauca fliii-ulis co-
dicibus adscripia bint ficbolia eiubmodi. Nam ii T iiou contra
pugnat, quia noneras maior eorum agit de gravitate {omvoTrii)^
qnomm indole ac natnra eommottu valde dnbilo, num de ideia
intclligenda aint, praesertim cnm et exetent in praeatantissimia
codicibus, et vox aefivog iam antiqnisnmis temporibus rbetoribns
in usu fuorit.^) Quibus omissis fere omnia leguntur in codi-
cibus Iliadis, qui praebent scholia, quac vocamur vulgata,
Scripti suut illi saeculo 13. vel 14., codicos Odysseae omues
saeculo lo. 14. aut 15. Manuscripta Barnesii eadem aetate con-
feeta OBse verisimile eBt^ quamquam de eia nihil cerli eonstat.
Possnnt igitw illa omnia esse derivata ex Enstathio vel ex
alio einsdem generis atque aetatis libro. Gg et fere nil
continere nisi excerpta ex Eustatliio^) constat.
Idem etficitur, si ipsa verba scholiorum legimus, quoium
multa manifcsto speciem prae se ferunt additamenti cuiusdam
lectoris iufimae iietatis e. g. ^'S^^, 77 4 7 4, £816, ^1 210,
/ 380, 7 167, abd, J 225, -4 235, 21)1, Z 294. Porro
') e. g., quae lirais oculis arripui, praeter Pliuii lucuiu luudatum
p, 32, adn 1; Anaximenes 32; ( • n l Att. 2, 1, 8; D. H. de comp,
verb. gaepiijsime, item auctor de Bublaiiitute.
*) cf. Nieole I, pug. L. Cramer 1. 1. p. 179.
Digitized by Google
— 62
<9 123, </* 506, ^ 70 ez Pozphyho fliuunut, qni florabat post
Hermogenem.
Ergo optirno puto iure me contrndere posse scholia ser-
vata ad Jffomerum carere dodrina Rermogenis et perpaucos
illoB locos praeter Porphyrianos gliaoente tempore f»rtiiito in
eoBtextmn echolionim irrepsiaae.
Qoam ad rem optime quadrant dfservationes quaedam de
uau verhonim, quae in acholiis et apud Bustathium freqaenter
occurrunt. Qimrum paucas bic addere suffir.iat, qaia homini
gnaro satis eruut ad firmandara meam seutentiam.
Sic Domina 8 idearum omniuo in Bcholiis non exstautj idem
valet de verbia ^t«(>^ix'/^'S/^) xaTaoiatixog, xvxXog,^) Otqv^vov,
aliis, qaae adamavit Eustathias et quae Hermogeniana ex doe>
trina profecta sant. IlaQtjxtiOig,^} xctraitTaTot^, xmtlog^) solas
Hermogenes «iaaqae commentatoreB asurpant. Earo in 8choliia
legantur e. g. aateZog, yvKOfiixojq, 6eiv6g, jcagiaov, nQoMBOt^
sesccnties ab Eustatliio adhibita; et paaci ilii loci, ubi legun*
tur, exstant in scholiis vulgatis.*)
Porro vidit Dzialas ") ad sio-nificandam eara figuram , qua
finis prioris mtuibri aherius iuitium sit, Hermogenem solum
') lam p. 30 monni paronomasiam , de qua cf. Bncbhold !. I.
p. 24 et parechesin fere idem esse. Itaque uon abs re ent ubservAre
de U8U vocis Tta^^ovofiaoia in scholiis et apud EDstatbium Scliolia eam
habeijt octies (BT ad F 39, D ad iS 121, J> 7nM, K 415, T ad J3 22o,
B 235, Gs ad / 75, K 415). £ustathia8 s^mei eius meotionem facit,
vel potitts nollam, uam si legis locum, est aurem B 7&8 (337): ol Bh
^rjTOQES y.ai TtaQorouaaiav to TotovTOV oyTj/na xaXoZaiv, tlii ol 'Oiiroty.ol
axoXuunai ysaatv, vcqmpi^Oifxas eig oftoioTr/Ta yal t6 ^rjfioad^evtxor ' Ttqto-'
rov fiMv 'A/tfixoXty ceoXtv rjftareQav, cognosce:^ Eustathium tan-
tam afferre scholiom D ad ^ 738: tovto t6 oxtffta ■jia^ovofiaoia xa-
KePrai. Locuin Demostheuis autem frustra in schuliis servatis quaeres.
Excepto uuo codicis Lips. loco (cuiua nulla est auctoritas) ad
& 249: xvitlog ro ojmf^ nwta, ^i^ofae • th orixov yd^ rilos ndltv nefrat
ro ve/i^oe.
c£ BuchboU 1. 1. ^Fost^uam Hermogenes Tie^ ev^oeats IV
pareelieseoB vim ae notionem eonstltait, a posterioribns rhetoribai
non nisi iu coniiiientariis ad Hprmogeiieni eain fignrain in dis]intationem
deductam esse videmus; et iu coQjmeotariis suis ad Homerum Eustathins
nonnunquam 7ta^ijx>iMs, Jia^tjxeiv vocabalis ntitur. Sed etiam Eustathius
ex HermogeDe pendet. Qaod nisi iam ftudum notum esset inter ho«
miues docios, ipsa ex ea re effici posset, quod Eustathius ad eadem,
qaae HermogeDes ex Homero repetivit exempla, 465, Z201, (eadem
nempla profert ad A 401) de pareeheBeoBapadHomerum usn dispatat."
cf. DaialaB, rhetomm antlqnoram de figaris doctrina L Vratial.
1869 p. 9.
In Bchedis meiB mihi adnotaTi inveniri «^nsios bis, yvtofuame
ter, Seivoi septies, vcdMoov ter, nooiit^eois semeL
•) l 1. p. 10.
Digitizecl by Goo^lc
63 —
praebere nomen ixaiMtatQOffriv^) Quem rnraiu Eiittatbitts
imitatiu Mt; ef. AA02 (124), ^579 (165): Sn h t(5 6aXxa
raQC^^ TO fikp Oxtjfia ioixi :7ra7g ^^Oifixy i^tavaOTQOf)^* to
yaQ xiXoq r^g XQibxriq Xi^emg ccQyJj r^g devriQag yiverai, cbg
xal iv r(p ^'^(^aarv rjyovv ^yaO^rjTO y.al iv ro)
^i&v, quae ad verbum tere coniienliunt cum Hermo«^ene: yt-
verai 6h, vtav rb riXog rov x(a}.ov eriQov xcjXov rig uQjcu^
Ttoiifi^Tai; ZU3 (630), 1^370 (1211), 42 641 (1321).«) A
■choUiB illa notio plane alieaa est.
Sdiolia aoii post Hermogenifl aetatem orta ease alind testi-
monium est, quod yoeem /U$o6o^ quam ita posteriores in de-
UeiiB liabeDt, «t optimum sit praesidiam ad solvendaa eiiumodi
qnaestiones, perraro scbolia exbibent,
Idem valet de voce iyx(6fiiov.
AaXta, id genus declamationum, c^uod totum ad voluptatem
et delectationem aaditorom comparatum est, nunquam in scholiis
commemoratnr. Apnd poetertoies tritiBsimiim est. SatiB sit,
pancoe locos ez Menaodro proferre; cf. III. 388, 17; 890,
15; S95, 2; 397, 12j 411, 29; 131, 2 Sp.
Aliad Terbom, qaod recentiores in deliciis habebant, eet
hiipQaGig, scscenties apud Ruetatbium de descriptionibus usur-
patum sed iaui a Mt n?nuli o ri ceptuni') aliisque eiusdem aetatis
scriptoribus. Ei bcnoliis quattuor locos afierre possutn, quorum
ad Z 240: tx<f QaOig et p ad 118; tx^QaCi^ kHiioji^og toto
coiore oBtendant, coi debeantnr aetati. Alteri dao exBtant 7366
T et 0 237 BT,
Hnem fadat huiMiv^* Auctores de fignriB i«i/iovijv dicimt
eam oratoris conBaetndinem idem diverao modo exprimere, ai
firmum aliquod arf^umentum Lnbet. quo adversarium percellere
et 8uam rcm coufirmare potest, ita tameu, ut aliud r.tque aliud
dicere videaUir.*) Quare suo iure eandem figuram iitirmoi: fuos
tribuit stiQifiokif. ) Eadem nouo voci subest ia schoiio codicis
A ad /376, unico loeo, ab! eam in Bcboliis potni inveetigaie:
Boa 6k a'g hn/dm ry aif aiQiOH, Nam in TerBibaB, ad qaoa
adnotatto leferenda eet ter repetitar rapiendi notio; cf.
') de id. II, 336,18 Sp.
^ Qiiae ia capite de pnldiritndine p. 30 iam ennmerayi, hoc
loco Don repeto.
») cf. 111, 383; 373,20; 426,30 Sp. etc. Fs. D. H. rtiet. 10,17.
*) cf. Zonaenm, III, 162,11 Sp : tTriuot/rj ws orap Ltl xov avrov
srfdY/utToe mifihouty /aniv av^r,oeon. Item Alex. 111, 17,17 Sp. Piioeb-
ammoo. III, 47,25; 51,23 Sp., TiberlBfl lU, 74,8 Sp., anon. Ui,
147,19 Su., anon. 111, 176,7 Sp.
*) II, 8S1,99 Sp.
Digrtized by Google
— 64 —
867 yigag di ftoi, tuq ^dmnKV
375 ix yitQ 6^ fi axarti<Si xcd iyiliTev.
Ck>]itra Eustathiiifl ab illa significatioDe quidcm profectiu vocem
toto coelo divprso sensu tisurpavit. Siguificjit enira ea rcpeti-
tionera eiusdem verbi vel vocum eiusdem stirpis gravitatis et
amplificationis causa, ut aj^paiet ex mulfis illis locis, quos in
adnotatione collcgi.^) Quorum unum tautum exscribam^ ?
(1431): xal oxi ixtfioviiV stoul ro xiiQvxeCCi xal xtjQvOOtiv tad
ixi]Qv66ov 6ta rb rtjg Xi^tcog xalgtov. Fere idem igitnr est
ixt/iov^ atqne xaQOvo/iaala, xa^iiXfiiStg, ixav&^apfHg,*)
Deuique EustathiuB sive eius auctor haud ita raro obser-
vationes scholiorum iia ampliJicavU, nt in cas inferret illam
docirinam ilc ideis. Prac ceteiis utar exemplo illustrissimo
eis, quae ad A adnotata suut. Quo loco in B legimus:
61 TOi q yLiixdJTazovg rcov rujtojv ro jtQuoi^iov * :io66v;
^oXXaq ' 3toi6v; i^^ifiovg ' ovoiav; 'ipvxag * roTtov; ^Aidi •
XQovov; ycQoia^iv* UtQtOrartxa igitur Utadis prooemii enn'
merantnr. Gum autem illa efficiant xeQtfioX^v, Eustathius ita
Bibi rem composuit (17): lcriov xal ori rh oXov rovro j(<o^/ov
ro TcoXXaq 6' i^^i/iovg ^vxaq "Aidi ^xQoiatpav ixaiv&rm
^itQoc Tcdv jcaXamv <^c xaiQiwg ifixfQii^oXov^) • 1'yxeiTai yaQ
avTui, gual, Tama ' ro i\)vxaq oxr>i(t, :xotj6v ro xoXXag, noihv
To i(f xhi/iovQ, To^tog To^Aidi , ■/Q('n o^ t6 TTQoiaipf-v. Similiter
res sese habet B 101, ubi yMiia^ ost iuior pulcliriiudiuis liguras,
cum scboha/) quae exponunt eadem de figura eodem loco, de
pulchritttdine taceant,*^)
') Lod .suiit A 3 (16), A 266 (101), J m (4o3), J 3S2 (562),
ii 743 (non, ^1*^4 (630), Z 18G (fiioi, Z (lUn i. Z 355 (647), /7 77
(666), // 472 (692), / «.>4 (737j, / 345 (755), / 412 (,702), /580 (776),
/662 (782), A-75 (790). jrilB (793), JTSa? (80)), A 20 (827), 3/929
(9f 0), N\)bm2), =-124 (5^70), /7 352 (1063), 2'608(U(i7j, r 405
(1214), 0446 (1246), (13^6), 639 (13(59) , ^■in\UU), /431
(1475), 120 (1673). A 23 (167(5), tt 256 (1801), a 19d (1839), a, 246 (1960).
-) ih-eg. Corintb. quoque VII, W. cum Hormogene facit et
ab Eustatbio dissentit: Tpvm (sc. plai)L'ore^ ct lamentationes Ain^ro-
maches, Hecaben, Helenae, muliei uni Troicarumj TraodStiyfut riO^rimp rov
td 0fUH(M i^aifjitv rl avhuiti y.at rr httftOV^ * ttdw fi^XV Vi iott
&dvaroi h>o^ :too^ :td\ir^ :io?.<i'>s TtooO^/jaiv.
') Quo optime demonstratur Eustatbiam scboliis non usum esse.
*) fji/Qi Si rov avrttf b aifre Ovior^ 'Ayaut iivovt letyte jpo-
(}\aat (107) y.aKtfrat y.J.tita^ A. 6 tqotios xXtfin: ■ lo /.i/yor ydn tT^ ^ift-
voias a^xh /'*'eTai riup i 'ir,i. Aj cf. (ii Pi AI. Idem praebet T, sedpergit:
inaoros Sh arixoi to yirui, rov Sovtu, tov elhjf ora fr^aiv.
Sie etiam immutavit Aristotelia sententiam; g£ p. 89, ada.5.
Digitized by Goo^lc
— 66 —
§2.
Quid autem inde seqiiitur? Gredo sMtia, etun in eis
Homeri caniiitia nondttm secnndttm Hemogenis prMcepta ez«
plieentttr, crta atque u^mon in corpus co^fiata esse eis tem-
porilm, €um nondum iUius audoritas tanta erai, ut eeterae
artes omnes suhnovere posset, cum noudutn Hermogenes erat
„0 Qt)T(jOQ^ ut Demosthenes „orator". Sciinus autem iam Me-
nandrum commentarios in Hermogenem scripsisse fine tertii
saecuH. Cuius de aetate paulo accuratius ageudum est,
Noturo enim e&t Buitiiauum^j cuuteudisse Menaudrum quar-
to demom Baeeulo visdiBe. Qttod li iUe reete vidiuet, nostra de
eententia actnm eHot. At illum refutavit Nitsdie^) tanto aeu-
mine, ttt omnibus perBttaBeiit Bursianum erraidsse.^) Bursiani
enim argnmentum, qaod petivit ex verbis^): xaxit rag
noXti^i rag xax *'Igtqov ntOTajtiov tTco ^Poj/iai&v xatotxiO&eloag,
Tc(£ xaXov/itivag KaQxiag, quo demonstraret Diocletiano mortuo
artem demum illam compoui potuisse, nullum est. Nam con-
siat, lam multis annis antea Aureliano imperatore Carpos trans-
migrasae in Bomanomm fines teete Victore, de Caes. 39: nCar-
porom natio translata omnis in nostrnm solnm, enios fere pars
iam tnm ab Aoreliano erat.**^ Gontra Nitsche ex altis i«bns
gestis, quae in dnplici libeUo, qui unum in corpns eonflatos sob
Menandn nominc traditus est, significautur, optime tempns de-
finivit, quo utraque commentatio conscripta csset. Invenit enim
pnorem anuo 273 vel 274, posteriorem auno 274 compositam
esse. Quomodo id evicerit, hoc loco repetere taedet.®) Quo-
cnm congruit Walzii observatio '^) a Menandro nullos auctores
adhibitos esse, qui non intra fines tertii saeeali vixerint. No*
viisimi enim snnt: AiistideSi Protens G^ena, Pdemo, Oio
Gbi^stomns, Nicostratos, Philoetratns, CaUinicus, Genethlii
aequalis et advers&rius.
Assignat antem Nitsehe priorem libnun Genethlio, Patris
*) Der Rlietor Menaadros nnd seine Sohriflen, in actis ■csdemiae
Bavaricae 1882, p. 18.
-) Der Rhetor Menandr.v? Prg. Berol. 1883.
') cf. e. Vulkmanni censuram, Philol. BondscbaQi 1884, 648.
*) III, 858,2S Sp.
ef. Nitsche 1. i p. 8, Jnng, die romanischen Landscbaften des
rOaiischen Reichea, 1881, 390 sqq.
«) cf. 1. 1. 8 sqq.
^ rhet Qx. IX p. XVI.
6
Digrtized by Goo^lc
— 66 —
uato, Minuciani discipulo, posteriorem Menandro SOphistaei
Laodiceae oiti.^) Satis, nt puto probabiliter.
Sed utut id est, maximi iiiouienti est in utraque disser-
tatione doctrinam de ideis acceptam esse quasi notam et per-
vulgatam. Qnod ut eonfirmem exempla Baee in promptn sunt:
In Genethlii libro oecumint ftsMog p. 332, 11;') 335,
24; 336, 31; woa 335, 20; 335, 21; a^Qottjg 27;
Xiia 336^ 26; ifnj-r/oq 330, 27; X(x{hfCQotiig 340, 25; atnvotT^
342, 18. Nec Eiillius pst momenti 339, 1 TraQct^ivMa iti f^sRO
adbibitum, ut siguilicet remedium, quam noiionem repcrimus
apud Hermorrenetn e. II 299, 16 Sp. III, 358, 20 parti-
tio iit secuudum xtkixa xe<fdX6ia, quae quidem ipsa iam antiquis
nota erant rhetoribos, nomen antem illnd Hermogenes demum
inyenit.*)
Menander praebet /dyt^oq 380, 15; B82, 15, 394, 3;
397, 17; 370, 31; 402, 2G; 412, 31; 428, 10; 429, 11;
a;9()oT?/s 396, 3; 406, 29; 389, 13; r;.rxrr7/c 389, 12: yalQst
yag t6 Tfjq lahag r/dog rfj yXvxvniTi xui T/j Tuiv 6njy7]fidTCiyv
d^QOTrjTi . yanir/iroito ()' av i; yXvyvTtjg t(5v koyojv, Jtana-
^dyfiara Xlyoifav, 6i g>v i/Kfaiiovfitv, o :TQoaiQovfie&a, btro-
Qia^ }]6L6Tai rotg dxQoaTalg lia^tXv hikiydfibVM ohw jtSQl
9eSv xtX., optime reddens Hermogenie sententiam; 488, 16;
389, 27: fnaT?j 6h x<c2 i{ iaro^a ^H^odorov yXvxiatv SirjyTjfid^
TOtv, ir oh fidovij :xavTo6ax<ag xaQoyipetai tw Xoyco ov fiovov
ccTO Tijq ^ivtfQ t(7jv 6niyi]ftdT(i)v dxoTjC, dXXd xal dTtb T/;g tcolaq
GvvOiocf^, oTav fij; TQay^ila yQCOfte&a T/j i^ayytXia fit^M .Tf()t-
d^or''^ !/j>ror] xai ipi^rinifiaTa dlX' oTav i'y).ovrtTma Tvyydm^
xai d<j tktOTtQa, qui locus uoii liolum, quod in uuiverMUui sen»
tentiaa attinet, Hermogenem sapit, sed etiam eo, quod hie et
illie Herodotus praedicatnr egregii exempli instar suavitatis,
memorabilis est. Gonferas, qnaeso Hormogenis yerba:^) fiaXXov
6h ^ itavu Toi ^ fiu^ovg xunevo/isva (se. suavia sunt) oid icxiv
axavTa td 'Hqo^otov. Porro invenimus ftiytO^og 399, 21;
GBftvoTiig 386, 9; 398, 17; latiTcQcog: 3S7. 11; litTtfQt^oXoq
400, 9; xdXXoq d:td Xi^toj^ (eiocuiio euitii provincia jmlchritu-
diuis) 411, 30; aJpa 411, 24; />o$ 411, 26; 483, 17; i:tiu-
xsia 433, 18; djtXovv xai dfptXig 393, 22; 4oa, 17; 4iU, 4j
') lure enim respmlt BursiaDi coniectnram (1. L 18), qni inscrip-
tioDem libri Mevdpiioor' a/jooo^ Ftre&Xtmy ^ r&vtd^Xiw mutavit in
MepdvSoov (n\ro(}os ntQi ytvtti^XuuioitV.
apud Speugelium, volum. III.
») cf. Yolkinann, rh«t. 801.
*) VL, 357,28 Sp.
Digitized by Google
— 67 —
411, 26: xaQaylvf Tcu 6h x^Q^Q ^9*^ Xoyq» oi» ix rSv
iaT0Qi(j5v fiovov yal iy. rov ditjy^fiatoq, &X.X^ ix rijq afeX^iaq
xai ajrloTTjrog rov rjx^ovq xov Xiyovtoq . axataox^ov yaQ tbv
Xoyov sivat dti xal ta :^oXXa anivdeTov, ov x(aXoiq ov6h jeeQio-
6oig Cvyxelfiavov aXXa ovyyQaif.iyMttQov oibv ioii xai tb tijq
XaXtSg fUog, quod rarsa» egregie conTOiiit enm HermogeiiiB
pneeeptis.^) Quo magis etiftm qnam eo, quod Ifeiuuider Her-
mogeniB artem commeatsriiB instnixit, apparet, qiiaiitam aae-
toritatem iam tum HermogeniB doctrina habaerit.
Eidem aetati tribuendus esse vidctTir Mefrophanes, cuiua
ex commeDtario fonscripto de ideis Ilerraogenis band exiguoB
namerus fragmentorum exstat in Bcholiis ad Hermogenem.^)
Neque omittamufl Longiniim philologum, Porphyrii ma-
gistrum anno 273 Aureliani ioBsa supplicio punitum, quia a
partibos Zenobiae stetit, qaem eommentarinm seripsiBBe ad
libros xsqI ii&5p satis Teristmile est. Omnes etum leta looi,
qaibns praeter artem seryatam I^ongini sententiarum de arte
rhetorica mentio fit, exstant in commentariiF, qui sunt ad libros
de ideis."} Accedit, quod apud Kuhnkenium scriptum cst:*)
„eiq tifv (n]T0Qiy.7]v ^EQffoyirovq: in bibliothoca Vindobouensi
exstant euarratiouos Uermogeniti excerpta ex Longino, lam-
bllcbo, Syriauo, Simplicio ot aliia, sed totus liboUua mangonium
sapit.* Plemmque antem agant fragmenta de nameris.
Eandem materiam tractant ▼erba Longini landata ia Lacharis
qaodam fragmento nuper a Graeveno publici iuris f^to.*) Studet
autem vir ille doctus in eis, qnae ad Lacharis interpretationem
adiecit, demonstrare excerpta e Longino, quao exstant apud
Spengelium, rhet, Gr. I^, 213 Bqq. iniuria a Spengelio habita
esse pro spuriis,*^) immo fluxisse ex libro, qui inscribitur ipiXb-
Xoyoi bfuXiai. Atque ego quoque puto Speugelium rem ce-
leritts egisse, neque video instam cansam, cnr illa excerpta
Longine abindicemns. Nam sno inre contendit Ghraeven in
exeerpto 2 legendum esse cum Rnhnkenio pro Xlyovdi Xfy&
et repudiavit Spengelii mutationem vocis Aoyytvog in Aoyylvov,
Neque male contra 8penj;clii verba „neque hic Aristidem lau«
dasset** affert T&rba ex prolegomeuis ad Aristidem,^) quibus-
*) cf. e. ^II| 356,81 8p. et Hermogenem passim.
*) Locos WalziuB enumerat in indice, IX, 645.
») cf Walzium, IX, 643.
*) op. T*. 525.
Ein Fra,i,'ment des LacLares, in Hermac vol. 30, 289 sqq.
«) rhet. Gr. l^. y. XIII.
Aristides ed. Dindori; Ul^ 741,10.
5*
Digitized by Google
— 68 —
cum confnrt cxccriita 5 et 12, Cadit porrOj quod Spengelius
tertio ioco protulit, ei recte GracveD obgervavit titalom ab eadem
manu esse scriptum alque ipsum opuseulum.
Sed errat cgi egie Graeyen, cum putat, so70 illo irag*
mento ex Lachare praendiam suae Bententiae parari^ enm dicit:^)
„Die Longinsitate des Lacharea stimmen schon in ihrer ftnsseren
Form auffallend tiberein mit den knrsen rlietorisohen Vor-
schriftea and Beobacbtungen, welclie Spengel 213 unter dem
Titel ix Tft}v Aoyylvov stebcn, und das Excerpt 7 dort stamrat
unzweifelbaft aus (lerselben Stelle, der Lachares die Wnrte
p. 294, 25 — 28 entnalim.'* Nnm si verba respicio non sententias
nuliain similitudinem iudagare po6i>um nisi iuitia singulorum
pvaeceptoram» ^uae particala on introdaeontor. Sed inde nibil
coUigi posse de commani origjne neminem fagiet, cam hoc
iollemne initiam omnium excerptorom «it Sed iam ad rem,
qoem ad finem lioeat Iocob, qoibaa GzaeyenoB nititary iozta
ponere.
LaehariB Iocob. ^ Aayyivov 7.
on b ^Q&og //fra rof ka/i- ori x(fh tttlig cvvd^ixaiq z&v
XQOV xal To t]6v :t(>05 Ti,v ic(u).<x>v 6t;t(>«Jt?7 eivac t}]v Xhgiv
axoifV f/i/, 6 6t Jiaicov {tovtov xal tiiv ovvOipciiv oix avuQ-
yc(Q C'k 01 7rM>TuxQ0V0i ftoOTOV, (og av stai(ovag iivai
(itrr/orOi ::icmc) oyy.<>j<h]C xai xai fjQioovg Tovg n).ii6xov(^,
(Ja; //; t(//iiiOs, -) 'oiyiv avzov (ov evoyxog ij hQ/iiijV£iix ytvt-
xal oi xoUfTal :TQug tu fidtfi) tui xai Oifiv?] ' TtaQaddyfiaTa 61
iuA ce/ivottQa ItJisufwuv* ta IRaTmvog >ad dtiftoa0ivovg'
o^m yoQ oQmoi /vciftovas
j&v Toioi>iwv,
Qaae perl^geiis iteram eonfiteri cogor, me nollam inter
ati;amque locam neceiBitadinem videre. Cum enim apod La-
cbarem Longinus iu uniTerBam disputet de gravitate, quae
insit metris dactylieie et paeonids, in excerpto praescribitur
illis numeris in clausulis utendum esse, ne sint lanfruidae et
minus aptHf propter gravitatem deficientem. Porro hic virtus
^ravitatis pat^ouKia tantum propria ofit, cum bexametri efficiant
spleudorem, illic utrique geueri tribuitur, denique hic exempU
cauM laudantur poetae, illie Plato et DemoetheneB.
>) 1. 1. p. 301.
•) Sed quid est Hieyrjye^filioi;, excitatus? Quod magis esset jw«
yoTT^oe. Puto restituendnm esse tiir^^iitros, sublimis, nisus HermogeniB
ioco II, 416,88 Sp.: itnt yd^ xtu oirote esftvo$ uai ittiiffiivoe stifoe oynop.
Digitized by Google
— 69
Sed iitroque loco ideas iiennn^cniis cognitas esse ponitur.
Quo redimus ad id, unde digrep^^i suthu!?, atque iam affirnnemtiB
aliis exemplis LuugiDO doctrinam de ideia uou ignotain iuisae
evmque pettdore 6Z Hmnogene, K«m ia avtii raliqiu» maxiBie
ezignis ooenrrimt TcJUxa xejpaJLcua I' Sp., 182,12; fk&odag 181,
19; 186,U; 193^4; ^rsk^ 187,16; Oafmg xcA xa^OQdig
183,3 s OBfivoTfjt; 188,5*, xsQixaXXeg 188,9. Ez aumero 8erip«
torum. qui 1R7,22 laudantur, tribult Hermogenes Platonem,
Xenopliontem . Aescbinem loyo) :xavy]yvQi/<m a:^Xf5, Aeftohinem
oratorem ?.6'/G) xoXinxo^ eorumque recenfet virtutes.
Plaue eadem invenimus, si excerpta lilu udimus ex LoDgino,
quae ex egregia atque antiqna arte sumpta esse ei quoqne con-
cednnt, qui ea Longiuo abiudieanl. Hermogeaem sapit, qood
auetor postnlat, ut tropi modiee nee inMile adbibeaatur (1),
quod Platonem et Demosthenem liabet pro principifaus omnis
artis oratoriae (7), Homerum et Platonem generis panegjrici
(9), quod reperimuH Th}.r/j- x&f aXaia (16), :tQooi'fiia ix zaiif vTto-
i,ytpsct)v (21j, partitionem elocutionis in membra, clausulam ete
Jr^orphyrium ad Homeri interpretationem ideas usurpasse
iam vidimns, quem floruisse altero tertii post Christttm natum
saeeali dimidio aemini ig:notnm est.
Deniqne Sefamid^) mnltos JPhilostraH loooa eoUegit, aaetorie,
qni flomit iam priore tertii saeenli parte, unde appaiet cum
Herroogenis sectatorem fuisse; praebet enim voces i6ia, atpiXBia,
TCBQi^oXi], 6efivcTT]i. XaiiTtQorrjq, roQrt, affooTrjQ, aafflv^ia, rfff-
voTrj!;, o^odQOTTjg, /liye&og, coniunctionem verborum Qv&fio^ y.al
6vv&t]y.f] , nec non Demosthenis locus de cor. 07 et Philostrato
vit. soph. 1, 17 et Ueruogeui 289,25 exemplum ebt OifivoTtito^
edfoctae per senteatias morales.
Qnod si respidmus, eognoseimns lam paulo post annum
300 auetoritatem Hermogenis apud Graecos plurimum valnisse,
ita nt recte Scbmid. dixerit 1. 1.: „Vom Ende des zweiten Jahr-
hunderts an herrscbt nnter dea Griecbea die Ideealebre des
Hermogenes,"
Erj^o scholia in Homerum iam circa annum 200 mx
post annum 250 jmt Christum natum unum in corpus re-
dacta exstiterunt simiUimum scholus exeyeticis, quae aos ia
manibns tenemus.
M Ooncidit igitur Graeveni opinio, V'i'''lei^omena in (' rn ;ti artem
rhetoricam, Ibi^O, p. 2^6: „Hoc guidem adtieverari potetit oeque in Ap-
siiiis neqae in Longint arte nlla vestigia Hermogeuis doetrinae detegi" ;
nam Aj)siues e. ir. (-ommHiiiorat taXum itafdKttuu
") Mu8. rhen. 4'.», 160.
Digrtized by Google
— 70 -
Idem ad tempus ducimur, si respicimus epitomen illam
quattuor virorum, quae est fundameDturo coUectionis scholiorum
Vened Aj eadem fere «etate eonfeetam este; nem reete statii»
enmt viri docti non diu post Herodtannm et ante Poipliyrium
lioc opna eaae snflceptum.^)
Neqne enrare mthi videor, cum pnio iode factum cssn, nt
his potTssiTTnuTTi temporibus coUigerentur. qiia« ad interpretationem
IJi iiicri excogitata erant, quod ex Hadriani temporibus studia
tri amuiatica et rhetorica denuo efflorescebant. Quo factum est,
ut quis cuu&ilium caperet, comprebeudere, quae Aiexaudriui
contulbMent ad expUcatfoaem Homeri et coneinnavet quattnor
lUoa libroB Aristonict, Oidymi, Nicaaoria, Herodiani. Neqne
mimm, quod idem fecemnt, qnt Pergamenorum studiis fave-
Hant,*) et coUegerant, quae idonea erant ad iUoatrandam artem
poetaoi quA egr^ie operam navabant.
§ 8.
Cnm igitur Euetatbius ex scboiiis ca, quae de ideis apud
Hbmemm exposnit, depromere non poaset, operam naTavi, nt
alium indagarem fimtem, nnde iUe ana accepisset. Atque milii
perlegenti commentarios ad Hermogenem, qni in Incem pro>
tracti snnt, in mentem venit, fuisse, qui eodem amore et artem
rbetoricam excolercnt et studium flomeri amplecterentur, scil,
Meoplato7licos. Nam nt silentlo prateream iam Longino pbilo-
soplio et philologo, Porpbyrii praeceptori ideas minime incog-
uitas luisse, Porpbyrius, quo praeter Plotinum ipsum nemo illius
sectae auctoritate atque celebritate magis valuit, strenue operam
naTavit eloquentiae eamque traetaTit ad normam Hermogeois.
Neque infeUdter secundum aequaUum indictnm rem gessisse *
videtur, cum posteriores hand raro eius vestigia premerent, ut
multis illis locis demonstratur, quibus ab illis laudatur.^) Cuius
commentarios aetatem non tuHsse dolendum est, cum Porpbyrii
explicationes, quo erat iudicio et industria, certe multo maioris
fuerint pretii, quam permulta illa Byzantinorum magistellorum
scripta, quae ad nos pervenerunt. Utrum autem liber ille,
quem posteriores exscribere solebant, fnerit commentarins iUe
in artem Minuciani, qnem Suidas laudat,*) an Porphyrius libro
peenHari etiam Hermogenem iUustraTerit, an utrumque pari
cf. e. g. Lehra, de Aiistarchi stndiis Homericis' p. 30, Lad-
wich, Aristarcbs homerische Textkritik I, 79.
De quorQm studiis Homericis iofira exponam.
Locos collegit Walzius, rhet. Gr. IX, 652.
Id quodVolkmanni opinio est : pbserTationes miticeilae, 1873, p.d.
Digitized by Google
— 71
modo respexerit, iam uobis diiadicare non licetj neque magni
est momeDti.^)
Porro Metropbanes ille, cnius ■ententiM haxtd nuro Her-
mogenU coxnmentatores lectoribns propuiRnt,^) a &|rriano')
IlXaTiXkVix6$ vocatur, ergo Plotint erat sectator.^)
Neque lamblichus successor Porphyrii artem rhetoricam
sprevit. Scripsil enini librura 7rf(j£ y.QiOECog aQtdrov Xoyov, qua
in dissertatione oum Hermogenem secutum esse testatur Syrianus:^)
6il yiiQ 111,71 To (ivviofiov Eivai aoa^hg fitjTe lo (Jaif^h^ i6io)n-
xov, y.ai to filv Oifivbv /Jt) dvai ayav i^iiX.XayfUvov rb 6h xoi-
vov filj dvai iwuxxiJupQovrizov ex^v di rtva i^atgsTOV twepo-
X^v' To ycQ xttvteUg Tovto xal itvfauxlqQto/dvov toTq cloig
xaXUet Tmv koyciv xaff ^fi^Q^ tc xai IDJctoMt Tuti Ai^toth
MvH yvtoQt/tov iOTiv ideiv.
Quinto saeculo Syrianus scholam rexit, Procli pracceptor,
qii? f\e, interpretatione Aristotelis bene meritus est. Quem eun-
deui esse atque auctorem commeutarii iu Hermogenem adhuc
servati, quamquam non plane extra dubitatiouem est, recte mibi
Rabe contendisie ▼idetur. Nam philosophum Platonicum
ftiiaBe, qui banc explicationem compoaait, vnaqiiaeque fere
pagina clamat* Neque nnUins momend eaae censeo, Snida
teste enndem edidiaee ^o/tviitttx eis"OfttiQov olov iv fitfiijatg cg.
Ulornm autem scriptorum libros viri docti Byzaotinae
aetatis diltgenter perlegerunt atquo excerpseruut , ut multa,
quae illorum esse videntur, debeautur Neoplatonicis. Sic apud
Doxopatrem et Maximum Plauudem saepisiiime Syriani loci ad
verbum reperiuntur. Ergo Byzantinorum opera ei uegiigere
non licet, qui recuperare etudet, quid Neopktonlci doeuerint
de legibue artis oratoriae. ComparaTi igitiur eommentailii in
Hermo^uiem cum Eustatbio eperans me auctores inventnmm
^e, per quoe Hermogenia praecepta in Enstatbii intorpre-
tationem Homeri carminum pervenerint, praesertim cum eius
aequales Neoplatonicorum scriptis usi sint. Sed egregie falBus
eram. Nam niisnnam ohservari conexum inUr idrumque
getlUS €Xplica.tionutn perpaucis exceptls locis, quorum iudoles
miniioB auMcit, ut artiua quoddam Tincalum ataCaere liceat.
') Ilhim Hermogenis doctrinau Homero admoTisBe iam ridi-
mDB p. 63.
«) cf. p. 67, adD. 2.
3) II, .55 ed. Rabe.
*) Uiido simul apparet eum Don post Rnuum 400 fuisse.
I, 9, 10 R. = Job. Sic. Yi, 98 W., Maxiin. Flanad. V, 443 W.
•) 1. L 11, p. IV.
Digrtized by Google
— 72 —
Ergo qnaestio illa ia medio relinqtiPnHa est. Qnod mihi ipee
concedes, si perlegeris locos non ita multos, (^uibus connnen-
tatores Hennogeiiifl praecepta Homericis ezemplie illnstniiit.
QnoB ad extremnm apponere lieent Nem pnto eiiumodi collee-
tiooem tioil plane titilitate carere.^)
Doxopater in Aphthon. II, 210 W : en 6h xal oti iv avry
tTi T(dv St7])^fiaTCOV ix^ff'rt f;a<fr,vf[ag,'^) iji^ raTtv t'(>fr;; 6iTjyi)-
fiatoq, oTi fiaXiOTa iariv iQyaOTixov t6 jtgoTii^ea&at -r/f vroyv
To nQoacoTtov, (ag axsi xal to Xqvoii^ IsQavg ^Anokkoivo^i
xat r« xktio} t(ov 6iTipifiaTO)V.
ib. n, 219 W.: xotel xtd hvOfioroxoUa aaa<f uav, cjg
TO cl^BV otp^-aXfioq, {t 394) xa^ ^OfiiiQfo xcct ro xeJLap^^ei
(4^ 261) xa2 tcl ofiota.
ib. II, 224 W : xai hi (sc. yhiTai aaaipcia)^ orav w ftoQiov
at]ftan'ofifvov :ji<}Xtv ti a6i]lov, n' fUTO. Ttroz (JvvThaxTat, oiov ol
6i xal axvvfitvoi TttQ in avT('j ))6r yeXaarjav (B 270)*
afi<pifioXov ya(j . ^torfQOV iiti nJ (•/fQGiTf] ayvvfuvot 1] i:i\ t^
xa^okxy Tixjv vtQjv fiixXXov^ OX6Q xai 6 :ioiT]Tiig XiyHV i^ovJi^TO''^)
ef. II, 325,20 W.
anonym. VII| 924 W. ad fnmtaiem: 4& qivy&v xevq xa*
hovfdvovq xffoxovq xal T«lt$ TQoxoLkq X^u$ * evQoiq rag
totavTag Xi^etq fiaXurta srap' 'OmvQV ' <pi^^v yaQ Tag ifttpavTi-
y.a<; XeB£tg yJxQV^^^^^ avvix^? Tcrc: TQo^tot:; cog ex^i to ye66ag
xoXv:ii6axog "l^rjg (F 50) xal to uxqiiv xax xoQV^iiv
(e 83): cf. Maxim. Plamid. V, 468 W.
Maxim. Planud. V, 433 W. ad Hennog. II, 255,26 Sp.
ad gravitaiem: Zfioia xal xaxfta xa 'OftiiQov ixtf * j xal xv-
avifjaiv ix* dg>Qvci vevae RQoviatv itfi^Qoatat ^ uQa
Xalrai ixBQQiiaavxo avaxxog xQaxoq a^avaxoto'
ftiyav 6' iXiXi^ev "OXvfixov (A 528—30) xai- ax^ ^ oxt-
^■ev, ^avd^T,q 6h xoftijg 'iXs ny]Xtt(ova, oX(o (patvoftivij'
tojv <C6' ^ aXXcov ov rtg oqccto (J 197 — 98) xal' ey'
xXay^av 6' cp' otaTol f.T' fo/imv yjooitivoio^ avTov xtvij-
^ivxoi' 6 d* ^Ve wxtI ioix(ag (-4 46. 47) xai' ifQaC,so,
Tvistiii, xal X^^f^o, fiiidh ^eoxaiv Zo' i^tXa (pQovietv,
ixel xoxe pvXov oftolov a^avaxmv xs ^acSv xa^al
iQXOfiivmv X* av^Q^x<Qv, (J?440— 42).» anon. VII, 850,
adn. W., nbi JEi 841 ezerapli cauea additum esty et in fioe legitnr:
') Ubl nil adnotaTi, apnd Eastathium nihil inTeoi, quid illi re-
spoadeat
") Qnae de perspicuitate excerpHi, num ad ideam recto pertineaDt,
dnbiQm est, sed addidi, ne qnis qnid desideret.
') Eustath. p. 218 adaotat ox'jun dutpi^oXiai.
Digrtized by Google
— 73 —
Tovwv Xoyotq ior/Jira.
Choeroboscus, de tropis III, 244 Sp : ^raQaXaft^avsTai 6t
avTf] (sc. allegoria) xal 6ia affiroTrjra y.ai 6i' hila^SLav' OBfjL"
v6Ti]Ta fiiv, o5§ ix« tcc jhqI rfig ''JjQag, iv ot^ t^tjdiv 6 Zfvg
xQtg avrijv ' i] ov fti/tvfi0* dte ixQifi<o v^pi^tv ' i»
xodoUv ax/iovaq {xa 6vo ' xtQl x^Q^^ Sta/iov tfiXa
XQV6S10V (0 18)" Ig y tvrota aZrt] xrX. 6i iv?Mt^tiav 6i ojg,
TO XvOs 61 :xaQ^iv ixijV '^r')r};v (>l 245) uvri rov &f)&siQiv,^)
Job, Siceliotes VI, 22^ W.: aFftroTrjZ 6s ti6og oiiGa rov
f/tyi^ovg rolg iv66^otg y.al u^Ko/iany.oig ^qoGw^toh: aQfio6ia '
hrovvrai 6* ovv (6g ^Oij7]nog :xXumi riv 'AxiXXia y/(}t]VOVvra
fitv xov nuxQoxkov , ajiukoCvra 6k lolg TQ<o0i, xal fii] stQO'
Tt(fOV ^lipai Xiyovra, jtQlv iatb xavrdq eiSovg tcSv Tqomx^Sv
ifvyxatnitsv dva dtidtxa * ro /dv yap avdgtfgf tv 6h ^Qtfvelv
aftiTQa>g xat66g xal ywatxo^ ' dtatfy^itg ^ av rag I6iaq, oTt
Ty asfivoTtjn Qv^fiol ftsyaXoxQsxsTg, rol agttXel dh Tuvavria.
Gregor. Corintb. VII, 1161 W. : Ivtai 6h fiSTatpoQal OfiixQO-
nQi:xstav fiaXXov TtoLovCuv \xsq ftiys^og ' afi<f l 6h auX:iciy^sv
ftiyag ovQavog {*!' 3S0)' ovQavov yao olov jjyovvra ovx
iXQ't^^ ^QOOuxaoui ouXjttyyi ttyovoj^, :xXi,v ti iiij vxtQuxokoystrai
^OftijQOv Xiymv (6g oCto} 'iiXJiOSv (6g st rig ijXV^^ CaXxiy^.^)
Mazim. Plaoad. V» 485 W.: oJleog xavra ra f:avf]BVTa
xXifV Tov i xal rov t rolg osftvoij^ avftfid?J.STai Xoyoig, asatj-
Qivat 6i iari t6 eig /iftiu>^ aXla tih *k ^Xdrog ixrsirstv to
arofta ' o5c ijtl T(av ysXc6vr(ov • otro 6}j xal t6 "Ext(oq i^tpi
^ir](pi TtiOifCag mXsas Xa6v {X 107) ov asfivov aXX^ svrz?Jq.
cf. anon. VII, 889 W., qui statuit vocales a 7] (o idoueas eaae
GSftvortjTi atque exempii gratia affert fio6<oat, JJtiXT]'id6s<a et
VII, 972 W.
A110D. VII, 964 W.: tov ovtov xvQi<og asftuvai fiov-
X6//tvog ifi^iavTix^ ^xp^<raro Xi^tt toJ CTo/i^a^ttVf mttxsQ xal
6 ^xottjrijg :iQ6g tjxov t<ov to^cov f| avrijg (SXf^ov ^jcsfsii/iave
Tf^g Xi^smg • oiov Xiys^ ^ioq [A 125).
Grep Coriutb. Vir, 1252 \V. do eafit^ni tnateria disserens,
niulta proiert exempla Homerica, sed nulia apparet aiiiuitas cttm
Eustatbio.
Joh. Sic. VI, 224 W.: tixorojg yuQ Ti^v Xi^tv Sfifisaov 6tl
') Omm locoa, qai tantum vitQperant, quod ITeimogenesi elpcrprit
exempli causa A 245: ro /«(> TrnQ' 'Ofii^fjo} Xiav aiox^ov. (anon.VlI, bbl W.).
*) Eustathius quoque eundem reprehendit locum, sed alia ex causa;
Cf* p, 1242: ov avvt^r;^rat fiiv rj; rr^e fid)rr^e ravrr^s otfivorrjrt' ri yd^
ftfya, t&s itid dXXaxov ifiQidij, ouXflri^v roif ovqavop, OTtov fi^ovxav i8u.
Digitized by Google
— 74 —
fyitv ' roaiTFQ yao ai 6i oXcov fiay.QCov agyov rmy Xoyov TtOiovOt
xal 6v(Sxivi]T0Vt ovTO)q al 6i oXo)v ftnaxti(ov rov dbovtog yoQ-
yoTiQOV Tov filv ntQOTfQOV naoridtiy iia ' t(o rf* Mf6€rjvy
^Vfi^XiiTijr aXXiiXotiv {if. Ib)- itiifiifiaxo yuQ o Jtou/r/^^' rt^i»
l| SdojcoQiag ^vGMVHOla» 6ta tc5i> iyraXXi^Xo^v QV&fioiv' tov
aXXo^Qm yaQ ^xaTiQa to» oefivo?, t6 /tiv 6t& &ftiiUTQOv
(Qyiav, rb 6h dta tiiv cxovdtiv . ta 6h fUaatg ^ovr» t<$v Xi^eatv
ovOfiaTa :raw Oefiva.
Joh. Sic. VI, 301 W.: tJtl 6h twv fti} toiovtcov
ay.oaxoq // TQaxvTtiq' xvvoq ofifiaT' «jlfwv, XQaditiv d' iXd-
ifioio. (>4 225).
anonym. VII, 1025 W. ad 3tSQtfioly,v: (oq o xot^t^ Sbih
T?]g oQy^q UxtXUiog fj^aTO, 6tvTtQov r]v, tha ix^yayB tijv
attUtv iiyv^ i i)y nq^TW^)
Joh. Sic. VI, 345 W.: xaXXovq 61 xal Tavra' Ttg 6t] i)
twv xvavi(ov dffQVWV ixivevotg {A 52R) y.al 7] t(lv dfi^QO0i(av
TQixcov ovyy.lrr^oa;; tic: 6r o TtTQOiG/.oftlroQ " iQijq xal yaXx(o
x&Qdffco y.aTay.litofievog: (7^387) ov itolvru (Sh avTa fi rrrvoiq
XQoq t6 fitj tivai xaXd f:ttQa>^ ocoa i6ia^' i:Tii to svxQirlg 6td
TO xa^aQov oixiiov xdXlxi' Tt yiiQ iaxtfiovti xcd ixava^oQa
xaXXovg yXvtda 6ta Ttiv avvotav oioav ftv^otiQOv»
Uaxim. Plannd. V, 518 W. «d Hermogenis loonm de nn-
merls ])ulchrituctiniB dispntat de ▼ersibns, qnornm numeri flolutae
orationi adaptati sint, quae prorins ad artem metricam per»
tinent.
Grej^or. Corinth, Vil, 1188 W, de vi epanaphorae ex-
ponit ad 2i671, qua vir ceterum ignobilis propter corporis
pulcbritudinem ezomatnr atque praedicatur, cum plaue evanu*
iaset inter multitnditteni, si poeta ita dixisset: NiQevg o 'JyXaiag
vlog i§ Maifm^ TQBlq vfiaq i^e, 8ed ixA xq6gg>x6v tt vxi'
xHto HfioQ^iiq^) xoofiovftsvov, 6id Tovto xa2 tipf ixavatpoQov
jjrJS iatl Cxijfta xdXXovq :taQiXa^sv.'^)
Doxopater in Aphtbon. 11, 227 W.: to uoi)v6tTov xottfta'
rixdv Tpars ergo yoQydTi]ToS] cj^ hx^i to' fjoftiv cog ixiXf:Vt^,
dvd 6QVfid, g)al6tfi' 'OJuoofv* evQOfitv iv ^{^00^01 ?£-
tvyfiiva 6(6fiata KiQXJ^g. (x251).*)
Syrian. I, 75, 3 fi. ad Hermog. II, 354, 4 Sp.: ohv ^xv^
Consentit Enstafhini p. 15, qnem locnm ezsoripsi p. 88.
dfio^iq COd.
*) Enstath. ad 1. 1. (317): S^ct anue rov 9taXov Ni^ia oyijjuaTt
*) Snstath. p. 1657: xuldp iv tovxois hoH ii dtfvvdfxos slofioXii,
Digitized by Google
— 76 —
ix^ oyvij ytiQcoxei, firjlov 6* ixl fii]X(t}, acTi o erzi (Jra-
9^vX^ Oxaqvlii, Oixov d* ixl ovxco (i^l20); idem Job. Sic.
VI, 386 W. et Maxim. Planud. V, 530 W., qui addit iyyvti
6611 yXvxmiiZog. Pertiaet aatem ad timpVtcitatetn'
Joh. Sic. VI, 385 W. ad Hermog. II, 354, 27 Sp.: iv rotg
imx(tQi]iia<U» &xb r&v aXoyrav l,(6(op oI xot^tid ra xaQadHy/tara
(laayovaiv ^vbg, olov' Sg re }Jo)v ixciQii /leycO.co ixl 6&*
fiari xvQ6aQ (r23) xat (og or' ovog ^xag^ aqovQav i(OV
ifiiiiaaro xaZdag (A 558). = Maxim. Planud. V, 530 W.
Doxopater in Aphthon. II, 526 W.: a<f.tXtiag yan y.al y?.V'
xvri]Tog rovro, ro fuj ^jrnorjyr^fiaitiiov rov fitv i:tayaytlv ro 61,
(jjri:rio ixhivo dtivvtt^rog, ro :t{)orii}cftivov rov fitv ftij ijii-
HiQiiv rb <Ji, o:}itQ xal :raQa rolg rtxvixolg dxoXvrog Xiytrai
fUQtOfiog . ixQt]oavro dk rovr<p xal ri3v ^ifa^tv /ib» xolXoi,
xa&a xal o xo^vg>arog rrov xotfirmt^O/ifiQoq' rb* Boimrmv
/ihv UifviXtoyg xai Aiiroq liQXov. (i?494).
Joseph. Racendyt. Tll, hOd, W. V 339 habet pfo iuxe*
iorando patbetico.')
Planudes V, 559 W,: oQXog' val /la zoda OxfixxQOv
(J234).
Joseph. Rhacendyt. III, 534 W.: yXvx{)rtig 6i ioriv rb
roig (ctpvxotg ra rwv ifiipvx(ov :rQoooan(iV xal ra r&v Jioytxmv
rotgaXoyoigf vxoTov ro /iiiVtVj fj /iVQia roTg 'AxaioTg aXya'
l^ijxe xal xoXXovg 'Ai6t :tQoicL^tv {A2)' ifitfdxtov yaff
rh xodjpat rids xai XQoxi/irpai tig "Ai6tiv xai rb vovoov
CiQOrv ('vo orQaTOV ov yao iy^irnTia i] roaog aXXa rci ifitfvyft.
Syrian. I, 77, 2 H. ad Uermofj-. II, 3.")^^ 13 Sp.: oiov
7jvtxa rbv IlQtat/ov y.ai McVclaoc <n/.ov iy.<fQa'^(ji Oni^Qog ?;
rbv 'AXxivbov xt^Jiov i} rug iv Tyola <T/;j't(g &iQfwii xui t^vxQOV
vdarog. =^ Mazim. Planiid. 534 W.
Syriaii. I, 14, 22 B. ad Hermo^. IF, 269, 19 Sp.: xal
oaat ra raig aio&i]o«kP liifia ixtf QciZoi r. nu-u, c.y.ol, oO(pQt]OH,
ysvast, dy^, (bg"OfitiQog roiatH^ v:!tb x^^'^ (/.vtv vto&ti'
Xi(( 7Toh]v X(orbv kifaritvra idh xqoxov ijd' vdxiv^ov,
(5347).
Syrian. I, 16, 2-1 K. ad Hermo^r. II. 2*.^i, 24 Sp.: (htiOtr
/livti ftiv (bg rb xarii fii^Q' ixict^ /xarix ruvQOv i6tjd(bg,
iiia r6 axbXoxaq ntal xa^gov iff^aav, xlartTa dh ^ rb
fioomat, Htjl^tadsfo.
Syrian. I, 82, 12 B. ad Hermog. 379, 5 Sp. ad veri-
Bnstath. p. 1894: TnXS/Mxoe i^or noniod/ai^ ^tnen (aon
xttdijriimg nt Josei^hiis).
Digrtized by Goo^lc
— 76 —
tatem: ^vta 61 rov XQoyfiatog ivoyXovvta xsidta^ /u^ Cvy-
X(OQ[i, cog^nao' 'Ofii}Q(p ' val 6t) ravra yi navta, yigov, y.ara
lioTfjav hiTceg, «ilA' od' aviiQ i^iXai, (^286); cf. Maxim.
Pianud. V, 539 W.
Syrian. I, 94, 20 R. ad Hermog. II, 397, 16 Sp.: ad
6f:irorf}Ta: tag fihv oiv laxvQOtiQag twv ivvotc5v xai i<p' alg
rii/sodQa ninot9tv 6 kiycov :i:Q^tag ts xal rslevtaiag 6 imatij-
ItHfy» xa^u, tag dh oadQotiQaq iv /licip xaTOXQvtpH rbv *Ofi}j-
Qocbv atsxv*Sg ixfUfuwfiEvog Nhraffa xol rovg xoxovg ig /daov
iXavvwv. (J 209). = Maxim. Planud. V, 552 W.;*) ef. TseUen,
An. Ox. IV, 04.
Job. Sic. VI, 451 W.: duvhv 6i gnjai zbv ixavbv totis
d6tai toTg notrjttxoTg xQh^^^'- ^Q(>? "^o ^xQistov, ycQog ov b
XQdttov oi6dg 'OftiiQiO * rkaq fiiv oiv dtivbv Xiyti toi^ toiov-
rov aXX' ov tbv totg i3a(}tiuiq y.ai aGa.fftrn y.al toTg towvtotq
XQwfitvov, ov6h tiv (fo^tQov, d^jfQiOv y^Q , aXX' ov6l lov
fiiyav, iXi^avtog yuQ, alX otMI rbv ioxvQov, IhvTog ya^ •
tira HB^ag xov dxQifi&tviQOV xtifl nolov 6hvov Xiy^^ ^ xoaj-
rijg, dtt xs^ rov sidbtog X9V^*^^ y.aXwg toTg nQayfiaoi, xal
cSoffip avaTto^uxxatg xaradgafubv t^g i§ avtt^iamg ivataaswg,
f/tta a:>ro6ti^i(ov yaQa^ar/itatixT^g iciotovtai tov Xoyov tT^g anb
tov 'OSvaalw^ dtjfitjyoQcag jtQog roiq TQfoag, "Ofnjnog 6eix-
vvOi Xiywv ('.To Tov 'AvtrvoQog ovt wg- a luf or Iqwv 6t (pvijv
i6a7jv xai fn]6ta :ivxva xtX, (sequuutui ;'208, 209, 212 — IG,
221, 222). ix TOVTOV djj ttXfnjQafuvog 6 ttxvtxog tijv tov
liQ&og dvvafuv iv txp Uyeiv xtd detvbtijta Tcata xatQov, xtd
XQbatoxa XQ0CiptbvtG>g tbv Xbyov Tciorovtai xal aXaf&tSg si xla-'
aattb ttg, tivag av thcy Xoyovc; oo<f og av^Q xQbg das^ilg dv&Q<6-
jtovg yal fftrQorg, oiy uXXocovg xal rotovtovg iQtt . . . to yaQ
ojta fitydXiiV xai vKfiidtoOiv ioiy.ora ov6hv aXXo 6fi?.ot 7, ori ptiyag
f/lv iiv tw fityaXtiw, JtoXiyg 61 toig iv%ivi(>]iu:ru, (3 r/^ (>/;//.■' roc 61
totg xoftfiaoi ttjg tQaxvtijzog xai 0(po6Q6xtjXog- vjttQ '^EXXifVWV
yitQ dbtxij^ivttov idtj/iiiybQit • dx/iaiog 6h ttag xata6Q0fiaTg '
totavtfi yag if x^f^^^ vtg^ag ■ dxkbvfp^ ^ tS st^t xal
dde^g * totovwg yoQ b xgbg havtbv avat^i^pag tbv d^^aXttbv
xal tbv vovv totavtd tiva Xiywv ' aOJcov6ot ioti <J TQwsg,
fiiaioi, uQjcayeg, dvooioi eig tovg ^ivovg, doe^eTg eig rb ^tTov,
dyvatfioveg eig tovg tviQyirai;, Xoiffoi, ffaQfiaxoi, fioiyjH, dXd-
atOQeg, dTcotQOjraiot ftir? ^'^hovg aidovfievot tj (fofiovf/ivot fii^xe
dv&QWXOvg aioxvvbfitvoL xai td ofiota . ov fti^v iv xoig f/*aia^iv
Qnod Eustotliiiis qnoque ono looo eommendat.
Digitized by Google
— 77 —
roiovToq' o.Xla rovvaviiov axav, ozi xal tii stQoOCKea xal ta
6«oirgiii8 Pletbon. VI, 586 W.: scqo^ tovtois rov ^rixoQa
ot$ xiffi xhv Xoyop iaHxXa/ifiavstv isva/ti/tv^oxopTa xat ^xoxffiveth
^ai rtav ^tQOXiifiivcav xa ^dni Xfd xa^q xol h&yt^ xal CJifyunt
^ 6 daifiovioi; ^OftriQO^
Ilaec ferc liabui, qufie ocnlis subicerem. Statuenduin igitur
est, nisi nova quaedam eruentur auxilia, Eustathii fontem, U7lde
non nulla Jiatiseritf jwhis occuUum ct ohscuriim cfisr. inan-
SUrum. Nam loci, qui sunt de iuro iuraudo et de epaualepsi,
vbi nmilitndo quaedAm apparuit, ex commentams ad Kbram
xiQl /tB966ov dccvon^og ezcerpto snnt,') cjuibnBcnm etiaro alibi
Enatotbina eonaentit.
ad II, m et 442 Sp.
Digitized by Google
IL
Caput L
Si antem Enstathio iam omiBSO ad ipsa acholia, quae
ezstaiit ad Homttrum xbetoricBi accedimnB, quaestio minime neg^
ligenda ezoritnry quibns ez fontibns illa fluzerint
Qua in re certe operae pictlum est iudagare, qiitd in els
Arisloteli doboatnr, pViilosoplio illi, qui sludiorum varietate,
reruin scientia, inventionuui acumino omnes omnium aetatum
nraecorum et Komanorum viros doctos superaverit. Quod
munus ut suHcipiat, eo facilius quis adducitur, quia fragmen-
tornm qnaestlonnm Homericarum, quibus ars et consilium poetae
accnrate plernmqne et subtiliter ezaminatur, band parvns nnme-
ros in scboliis senratus est, ez quibns apparet, qnanto amore
princeps pbilosophorum principem poetarum amplezus sit^).
Accedit, quod scholia, quae sunt de Homeri arte poetica maxima e
parte profecta sunt a grarnmatiro quodam, qui Aristotclea im-
butus erat disciplina. Nam sclioliastae Iliudc et Odyssea accep-
tis pro maguis quasi tragoediis leges, quas Aristoteles de arte
poetica statuit, in Homerum transferre conati sunt. Qua de
re hoe loco me non accuratius disserere posse doleo, Snfficiat
lectores ablegare ad ea, qnibns banc rem adumbrarertuit magis
quam absolvemnt Trendelenburg^), Boemer*), Adam^), nt bodie
') Qnaf <}fenui7m? es.se iniuria npi,':nit Ivose, Aristotelcs pseiide*
pigraplius, lb63, p. 149 sc^q., Lebrs, de Aristarchi studiis Homericis,^
alii, qnibns tantnm concedeiidnm est aliena els esse admlzta;
cf B. "\Vnclisnmtli . de Aristntells stnrliis TTomericis, 1863, p. 20,
Schrader, ForpIi}rji quaestionum llomericarum ad Iliadem pertinen-
tAnm reliqoiae 415 sqq., Hcitz, die verlornen Schriften des Aristoteles,
1866, 258 sqq., Roemer, relatioues acadcmiae Monacensis, 1884» S86.
Grammaticorum Qraecomm de arte tragica iadicioriun reli'
quiae, I8ti7, 70 sijq.
') Exegetischc Scholien der Ilias, p. VI sqq.
*) Die ariatotelische Tbeorie vom £pos bei Griecheo ond BO-
mern, im9.
Digitizecl by Google
— 79 —
qnoque Roemeri verba recto se habcant'): Es waere gewiss eine
dankenswerte Arbeit, v;cxm jeTTifind flen VerRiich machen wuerde,
das hier (sc. in scholiis e.xi'<:t t ii is) zeretreute Material zu samTneln
und z\x ordnen, damit wir eiu aoBcbauliches Bild bekaemeu von
Aen aesthetischen Kritik der AUm, wie wir sie in diesen Seholien
und anderwaerU ausgeuebt finden.
QnibDS coiuideratis too quodam inre eK^ectahta non
fmstra esM conamen praeeepta de arte rbetorica quoqney
quorum tam lar^^am measem scbolia praebent^ ad eundem refene
Aristotelpm.
Quocurn optime convenire videntur, quae schoha in A,
B, Gj, M, T, ad B278 narrant, de tribiis genenbm dicmdi.
Quein nuuierum primum inTenimus apud Aristotelem, sive eum
primns inTenit, tiTe a maioribus traditnm primns expoBntt*).
Neqne ille eonaeneas fortaitos esti qnod appareti si ipaa yerba
comparanras.
Arigf. rhet. I, 3, 1358 a, 35.
Tffla thv cQi^fimf . . . S<n*
tm> X6y<ov z<Zv itftoQiamv,
6v/n^ovXtvTix6v, 6ixaptx6v, iM-
dH/.Tr/.nr . ovfjt^ovXi^q fV ru ^lv
. . . 6ixii^ 61 t6 fdv xaiii}0(^ia.
to <!' iasoloyla ' . . .
im6€ixTixov dk to /thv Sxiuvog
to dk poyog.
Bchol. 1^278.
tffkt QiiTOQixF^i; d6ii,^)
Gvn^o vXh vrix6v,
6 ioTir*) ix JtQOTQoxtii xal
<.}jtoToojtfig <6g vHv,
diy.avLxov, o ix") xaTi^yoQiag
wxl dxoXoyiag cog x6 • ** j <J^o 6*
avi(feq iveixsov eHvsxa
^iroivijg" (^^498)-
xaviiYVQix6v iyxmfiiov xal
^oyov') ct>g^) Q> ftaxuQ 'Jr(>ct-
6tj (ri8L>) y.al^) oivo^aQtg
xvvoi ofifiat' ix^v. (A 226).
') 1. 1. p. XVlt.
*) Quod Spen^^elius eontendit in editioiie artis rbatorioae, 1867,
U, 76; cf. Volkmann, rhet. 17 sqq.
♦) h krrtv om. T.
») Z a.ld. B.
•) t6 add. B.
') Xoyov Gi.
•) ircu et <us om. T.
*> Nni om. M., inde a tud omnia omitit T.
Digitized by Google
80 —
Sed tamen ex illa iutima propinquit&te locomm ciODdam
sei^uitar, ut alter ex altero deecriptus sit, cum illam Aristotelis
divbioneai omiioi po«t«riore8 aeceperint^): ef. e. g. Quint 2,
17, 8, Cornif. 1, 2, 2, GeU. 7, 14, Pliiloaem. 31,21 (ergo
Epicnrei eaudem acceperunt dootrinain), D. L. 7, 42 (nec noa
stoici), rhet. Gr. 11, 2; II, 122; IV, 713; V, 212; 335 W.,
ita ut recte dixerit Spen^^olius ") : ^Woun auch die spftteren Rbe-
toren den Aristoteleg weuig beachten, indirekt* iflt vieles iur
immer geltende Norm geworden*'.
Ratio prorsus» siuiilis iutercedit iuter scholia ad A 303
ip<t(fy<5g 6h xlpamm xh src^ ro 6oqv fnO^ ^Qfirj^ ixxtofisvov
id/Mt xttc xa$ft<iQ ifffp^ovs ilsytp Blptu xaga t^ix^ tctQ*) li§stg
^jQiarotiXfjg. BT. A 481 XQ^atv'] 'AoiOTOTiXtjg g>ri(Av <&g
xivovfieva ovbfttao, yifaipH d TtoujT^g. BT. cf. 1^ 283 xax'
TJjVEV] ^HVOTaTOV T<5v ix(OV '^0,lt7jQ0V TOVTO ff!r,(ltV ^AqiOTO'
Tiliig, iv (o 7ravi£<i <pivy.tmot, y.ctl or/.flov [^iaQ^iaQcov. T. et
rhet III, 11, 1111 b, ol sqq., iupnuns 1412 a, 8 xivovf/fva
yaQ xai ^cDrra itonl Travia, j) 6' ivtQytta xtvrjOig,*) undc Piu-
twrchnB quoque pendet, de Pjth. one. 8. Qim antem vin llla
in Bcholia delapsa rint, nnno demonstFare non licet, neqne
tamen crediderim ipsnm AristoteliB opna fontem ftiiaae. Neqne
me dedocebit, quod certissima adsunt indicia ez doctrina, qnam
illo ipso loco de metapLoris Aristotoles refert, scholiastam ad
explic.niidum Homerum fructum cepisse. Confer cum eis, quae
leguutur rbet. III, 11, 1411 b, 22, e. g. B 80 ccjco ifiy^v^ov
eig ifnpvxov G^. K 372 i^eonv eijcsiVf ou xal ra fiiXtj wg
ifi^vxa xoi^Tii ovvayojvi^eTai. 13T. A 53 ovx sljtev ixS"
xifontOf dAX* S<atfQ ixl i/i^ix<p ^aro(ȣvcro. BT.
J 126 d tQoxog /at<x9MiQa axb ift^xoi^ ^ a^x^»*) ^i* Quam
Inbricum enim sit, inde praeoccnpata mente de anctore indicare,
docet Pseudo Plutarchus, de vit. et poes. Hom. 20, qui eadem
translationis genera txhibet, qucm in universum stoicos secu-
tum esiie uemini ignotum est. Ceterum in scholiis nulli versui
eorum, quos Aristoteles ad illuslrauda verba sua ele^it, nisi
A 126 aliquid adscriptum est, quod ad translationem spectat.
VolkinaTin 1. 1. p, 31 Bq.
*) PhUol. 18, 618.
*) add. T.
*) Sed miror, qua fiilucia fretus Hose (Arist. pseudepigr. p. 145
et Id collectioDe fragmentorum bibliotheeuc TcubDeriaDae 130, cuiu.^i
adscripsi uumeroa) illa tribuerit ei atti, (luae t^^eoSex^eta vocabatur,
cam ne minimnm qnidem testimoiiiQm affare potnerit, inde iiia de-
prompta esse.
Digitized by Google
81
Ali& ergo quaerenda sant. £t occnrrit quaerenti ingent
ille finmenia adnotationum, qnibns agitur de terrore et miserir
cordia^); qnos affectus oratores audientibns iniciant oportet,
qvo ab eis faeiliiu impetrent, qoM aaseqiii Btodeiit, Nftm hae
▼1« et mtioiie oretorom opttme, qnae eiU px«»pofliiit, impetrmre
solere expout Ariatoteles rhet. II, 5 et 8. Neqve negeri po-
test bic illic, quae scholia profenmt, optame congruere cnm
Aristotelis sententii^, Attamen iterum monendum omnes, qni
eloquentiae operam doderuut, intellexisse, quanta vis ad com-
movendos hominum aiiiiuos metui et misericordiae insit. Ac ne
dictiouiti quidem color respoudet Aristotelico, neque raro occur-
runt, qoae miaime pidliete eflfe Tidentor ex Arlfltotelii difl-
ciplina, ita ut wmcedamm illia quoque lodfl afiiirmari aon poflae
ipawm Aristotelem in eompoii«Ddis scholiis adbibitiim eflfle.
Sed me falsum esse dixerit qnispiam apparere ex scholio
Lipsiensis ad 0 116: 6vo jtu^r} aCreTd ^rjCiv 6 'AqkjtotHi]!;, rb
fthv iv kiyei ziiv rvyjiv :xaQu xitv a^iav, oyrfn xal tXwg, xa&6
6 "AQTjg TOtovtoq: (av or^QtiTat tov viov avcov ' ro 61 itbqov
tvTvxla xaga ziiv a^iav • vx^q xal vt^tsotg, xa\>o oQiio. 6 "AQri<^
xma Atog iXavm» Sv*
P^eter ipeun landatnm Ariatotelifl nomen ille ad flttam
opinionem defendendam attnlerit aimijitndinem quandam cum
rhet. II, 8, 1385 b, 13 et II, 9, 1386 b, 9. Sed recte Heitadnfl
contra dicit concesso illo |consensu^): ^Dag-egen bleibt dpr Aus-
druck :xdi^ii dfirH" uebrig, und es waere dies da.s eiuzi^e Bei-
spiel von Belesenbeit in der Eiietorik. von Seiten eiuey home-
risehen Scholiasten". Accedit alios exstare locos, uade illa
optime petita esse possunt, e. g. eth. Nic. II, 7, 1108 b, 3,
III, 7, 1114 a, 26. Gonstat antem alia quoque, qnae per-
tinent ad mores edneandos ex peripatetioomm diseiplina pro-
feota dispersa per seb<^ iacere. Satis erit animum ad-
vertere ad observationes hand ita raro adseriptas similes eis
Thoophrasti in characteribus.
Sed, nt iam progrediamur, panca de narratiofiB dicenda
IGniine in animo habeo illas exscribere: liceat ad priores
6 Iliadis libros locos praecipuos adnotare; de timore A 21 A6T,
A 152 Gi, A 242 MGt, B 19B ABT, B 345 BT, /? 380 Gt. ^ 891 BT,
BSOl B, ra76 Gs; .ie miscricordia .1 13 BTG2A3IP4, A 19 Qt,
AHO li, A '63 BT, .1505 BT, ^932 BT, Jnoi B, 7 '306 BT, /"242
BT. Job T, Jm r,T, A'6G3 BT, Z56 T, Z iV6 BT. Pinra, sed
minime omnia invenis apud Adam 1. 1. 33, qui adnotationes ad arte
poeticam pertinentes ab eis, qnae ad artem rhetorioam speetant, di*
eernere omisit.
L 1. p. 261.
6
Digrtized by Google
— 88
suBt, de qua Aristotcles praecipit rhet. III, 16, 1416 b, 16:
dt7;yi](fiQ 6' iv f.itv roiq im6fty.Tty.olg iCTiv ovx i^f^^^ 'aXXa
xaxa fii^oi^ et 1. 22 : dia 61 rotr' ivU>Th ovx t^eg»]^ dii 6uj-
y&s9m x&vra, ori 6vo/diiifi6vanov v6 SBOof^pat aStiog, Qaocnsi
pltirioa seholiA eonTenire videntiir, qiiibns Homems prnedieatnr,
qnod de eedem re non omnia eodem loeo ezposuerit, sed hic
iUic totnm per poema eiusdem argnmenti partes dispersas trac-
taTerit; e. g. J 123 BT. /7 1 ^'0 BT, ^133 BT, r89 BT,
ySOl qt. Sed ne illi quidem liimium tribuas. Sic Theodorei
permiserunt narrationem diverfts I dcis lieri , cf. anou. Segueri-
annm 129.^) Fortunatianus luliusque Victor^) idem statannt
de genere hidicialij quos ex stoicis |Mndere conetat^)
Deteget potro fersiten quis propinqnitntem qnandem inter
cl2: i»e<di9 fiillu ntffl xffay/tat&v 6aff&a$m, ii^txdig xqo-
xttraOxct»^^, ori fiaXlov rip ^fierigo) avfixoci(p aQ/t6^H md
ij rov xi^aQ(o6ov ay.ooaotg, ^iva, iav oxXijQog (/aivrjrai, roTq
fiiaaafiivoig ava<fiQ(aot riiv atriav . cf/ia 6h xai :!tQoao'/J,v iQya-
^(tat. ori 7ro/.?.a ihtayyeXBi :taQa6o^a et rhei. lll, 16. l llTa,
16: ii^ixijv 6e XQH ^l"^ ^Lt^yrfiiv uvat, qai tamen, bi accuratius
locos comparayerit, ipse concedet consensn tali nibil probari, et
contm originem peripateticam pagnnt tox j^fWUttaOXSvoj^H^)
Pmeterea idem pmeBcribnnt e. g. Gie. de inv. 21, 70 et
Theodorei.^)
Cum praeterea dicit Aristoteles, rhet. I, 9, 1367 b, 29: ra
6h xvxX(p elg ^Tioriv, oiov svyivua xal :rat6n'a • stxog yoQ i^
aya9(av txya&ocq xal rbv ovnn rQarfivra roioCrov eivat, eandem
sententiam proiert, qnae counaetur schol. « 18! : 6ta rl 7tQ(3-
xov Elmv, ori ^aOiXitog viog tint ovx aXk(ag :x(ag, aiX 'iva
fisyaXov yivovg \:xaQX(ov XQOoixy ta luoixit, m* «433: ravto
XQog TO 6H§ai t6 ikog)Qav ht ^fovg. eq. ^248: xol ^ xa»
riQ(ov %xa»f avrbv ijtaivtlr. <>vit imyxaiov riy^itam xrJU BT,
//128: 0avfiaai(og riig evysvdas a6vavg ^x^^innftv xtk. BT.
Comparans JB392: 6(a rt^ti^orror 6h XQOOtOJtov TcaQifivBiiaaro
ri,v \UfQo6lri}V. BT cum rhet. II, 23, 1B97h, 12 rationem
illam iy. rov fidXlov xai rfcrov reperire videanB.*'j Eodem
0 1«, 874 Sp ; cf Srhana, fiermoB, 1890, 47.
«) 111, 7 et 425, 1 H.
*) Bostathio qaoque ^«jj^c iUa ««Tict /U^ decBatata ert, ^ol
minime Aristotclcm adbiboit^
c£. inlra, § 3.
*} aaon. Seg* 99> 1', 369, 19 ^
LocoB poBterionim conBeatMoteB eniuneiat Speogd, AriBt,
rhet. II ad lociun.
Digitized by Google
^ 88 ^
modo sibi respondenfc rhet. III, 11, 1413 29: dal dh vmQ'
fiokttl /mffoMwdsig* aipodQotrixa yag (^i^Jlotto* 6ih ^ffj^6/iam
UyavOi itahOTa* o^d* $i ftot xoca doiii xrL (/886 — 86),
ot / 379 : Ttkslataiq wt^^ohO^ X&ytav M9aaip ol ^^i^o-
tt&tot x^^to. BT. Qqm taman non ■«dB gravia nmt, tpSbn
commovear, nt minus cante an;-«m in statnenda cog-natione
inter Aristotelem et scholia, cum nimis raro inter se conj^ruant
neqne ceria iudicia exstent, scholia ex Aristotele bausta esse.
Apparuit ergo res h&iis ujira. Nullufn certum testi-
monium exstat ad doctissimi totius Oraeciae viri praecepta
commentatoree m 9(holi4s rhUorieis ad Homerwn a$ adap-
tann^set qnainqiiani illa in arte ana rbetoriea Hememm liaiid
rora reapezit
Immo sunt, quae senientiis Aristotelis repu^ant. Sic
e. g. plane cum Aristotele dissentit ^7 9: toHto ro ddog 6iij-
yrjOig Ifytrm ' TQ^Tg 6k aQBTal duiyifinaq, aa<prjtma, avvTO^Ua,
m&avoTi^g xtL ABDGjT.') Quod scholium repetit prae-
ceptimi, quod plurimi receperant, IsocratiB de virtatibns nar-
rationis. Anetor ilfina legia eonstat ez Qoint. IV, 2, 31: noam
(se. narrationem) pleriqne leriptoreB mazimeqne qni Bimt ab
iBoerate Tolnnt esse lucidam, brevem, veriBimilem.*^) Hanc
antem normam Aristotelem irrisisse discimos ex rhet. III, 16,
141(5 b, 30, ubi dicit malignitate quadam verbo avvroftov in
taxtiav mutato; vvv 6i ytXoUoi v^v ^tqyt^v <pa0i 6iiv tlvm
taxi:iav.''^)
Porro minime ab AriBtotele profectae esse possunt ada6-
tationea eiusmodi: £238: tttdi^ vJtoxQiaeojq hfttxaQi^iXc .^gdg
iyapion^OtP*) ta dvofiara, itt/^aivwv, oti tov fyuiTOP 6
aiaxtatog (oveidiCEi ' riOix^ o^^) tatai apayvoiatq. ABT.
^ 278: ^e^atmwt&s dvayiwiftiop. h. Spectant enim iUae ad
pronnntiationem, quem neque antea tractatam esse in artibus
neque ipsum tractare in animo habeie deciarat Ariatotelea rhet.
III, 1, 1403 b, 20 sqq. i iinius de af^enda orHtione scripBisse
videtur Tbeophraiilus. lomio val auctor ad Kereuuxum 111, 11,
19 coDfitetur ne snia qvidem temporibna quemquam diHgenter
de ea expoaoisse.^)
Idem in 0« ad A 7.
3) of. D. H. de Lya. 18^ 498 R.; de adm. vi dio. in Deau 84»
1062 B.
•) of. Qnint IV, 2, 32; anon. Segr. 102 sg., P, 370, 9 Sp.
*) om. T.
dtd rovro ovv B.
cf. Yolkinanu, rhet., 29, Spengel, awaytuyr/ vt^vmv^ 10.
Digrtized by Goo^lc
8i —
At bac via non eviucitur Aristotelem omniuo nou fuisse
fontem scholiorum ad Homerum, cum siugula ex diversissimis
fontibus schoUastae et haurire potuerittt et re wa faftniermt.
Me tsmen optimo iwe eonteiulere Aiistotelem in eelioliis pUuie
esM neglectum elneebit, ti «fgFediemnr ranBiiB in eiiumodt
qwiefltionibus utilissimnm, dieO| si arHs VOCC^ulat (£fu» oeeur-
mnt, examinabimus et qaaeremnB, nnm illa eadem sint, qnae
AriBtoteles adhibuerit.
Qua in re tamea cavendum est, ne temere procedamus.
Imtio enim termmos quosdam removeamtis, quibus primo
aspectu coufirmari videtur doctrinae Aristoteleae rivulos in
eebolia maiiasae; eos dico, qui smdin aermmem indueH vnt
qnodam rhetorico Ua fiacueruntt ut ab cmnihus ommum
aetahm seriptoribiis reciperentur. Qnoram in nnmwo ennt
fignrae Gorgianae (avri^BJov, d/ioiorilevTav, xagioov), a^ij^XiS;,
dx(6^', ^Qmviia i]Ooq. 7]9tx(og, })dv, TtaQa^okj), md^avov,
vjtovoia. Neque ex illo ordiue excipiendae sunt voces yiKOfiri
et 7iyvy(inv_ quarum de Datura Aristoteles proprias composuit
nairaLiuucuias rbet, II, 21 et iii, o, c^uod acy^ue vaiet de fitTa-
g)0Qa et imsQ^ol^, quomm troporam yim atqne uram eocemplis
ftb Homero petttia ilhiatraTit.^)-
Eornm «ntem, qnae ad noatrnm finem eonTeninnt', hand
pAHoa supersunt (30), quae in scJioUis non raro occurrunt,
apu4 Aristotelem autem onmino frustra quaerunturt id quod
certe non nihil valet. Suut autem haec: avTt:y^fo>'h^f6iq, cctco-
OiQjjii^Oig, a3toOTQO(j:i^, devrfQo^.oyicc, (^(rroXoykt, fxtpgaGtg, ix-
<f4avtiCig, ijti^fcCi^t^fia, i^d^ojcoua,') xaxoQiluv^ xofifia,^) Xekjj-
d^ivet^ XexToXoj^elv, fi^tmvvfiia, ofiotoxtmrov, xaQerviiokoytiv,
xctQoXxii, :xaQovofta6la, xsgixox^, xeQitf Qaoig, xQoavagxovijaig,
XQaM^g^ xQ&xataaitsv^, XQOtaoxaxoUaf eoQxaafioq, tftwex-
daxi, rtcvTOlayiay ^xB^a^feeis, ^tfnQOv xQOTeQOv.
lamiam ad reliqnoa terminos traiMitnria liceat hoe loeo
pancia agere de eis veeUmSt qnaa Hermogenea adliibait ad atowi-
Usu rhetorico apud Aristotelein adhibitam illam vocem tantum
UTeni rhet. III, 19, 1419 b, 7; 1430 a, 1; saepisBime oontra noiiono
illa ethica Jeiritur, qua est contrarium d?.a^ori£iai.
*) Ceteram nietapboras dij]ilicem in modum (iistrilniit, imius
rationis, quam ]»rotulit poet. iii, 1457 b, 7, nuUa vestigia m scbolii^
insont, de altera cf. p. 60.
') Sero oniiiino in usu cst pro ea specie TtQoaojTtonoilng:. qua certae
personae adhuc viveutes introducuntur. Gt ^156 Gi, / 659 i/4U
Tt, ii 404 Gi, £781 0«, /SOl Ps, quae seholia fere oraiia exstant
in eodicibns infimae aotatis.
tmXov Aristoteii optime notumi cf, rhet. IXl, 9.
Digitizecl by Google
— 86 —
Jicandas ideas. Nam Josephv ) i e( te vidit iam apud Aristo-
telem, rhet. III, o — 7 Testigia (^uaedam eius ratiouis ezstare,
qna ille OMtionls ▼irtntes obMrraTit. Ex qua mnlto poit ali-
unde aliis additia doetrina de ideis <norta eet. Investigayit apud
Aritiotelem seminn ea/^ifip^la^ emcQiP^aSf xa^^^on^tio;, dECVOtij-
Tog, aXtj&eiaqf ^^ovg, <ts/tv^tost ^yxov, yogyoit^og, Ille antem
sententiamm cone:tnm maxime respexit, nos, nt erat propositum,
ipaa verba contemplamur. Omnico non leguntnr apud Aristo-
telero xad^aQonig, yoQyoTii^, ivdiad-irmg, De reUquis sic rcs
sese habet:
aa^^^vsia ut ceteri» omnibQfi ita Aristoteli quoque prima
atque principalis yirtos «ermonis; cf, rbet. III, 2, 1404 b, 1 sqq.,
poet 22, 1468 a, 18 tqq. Neqne cilentio praeteream vt apnd
Hermogcnem ita apnd Ariatotelem claritati et gravitati oppoui
tax(lv(D<jtv et ivriXHav; cf. praeter 1. 1. rhet. III, 7, 1408a, 13:
fi7,Te Tcagl evteX(ov CEfivwg, poet 4, 1448 b, 25: ol fihv yag
CBfivoreQoi (sc. poetae) raq xaXag iiufiovvto xga§£ig , . , oi 6h
evTsXicrfQoi Tug .rwv ifiavXwv.^)
evxQiveia solum probl. 13, 903 a 17: ovx evxgivtg i&riv
xgbg T^v ebco^.
/ti^odoQ eft apnd Aristotelem Tia ae ratio inqnirendi et
ipsa disputatio et disquisitio, praeterea tox nanrpatur ad 8ig<
nificandam aliquam discipHuam et doctrinam; e. g. rhet. III, 10,
1410 b, H: (ht^ai 6h rf,g fiedoSov ravTJ]c, poet. 19, 1456 a, 34:
ra f(h^ (■".■>■■ jtsqI rijv dtavoiav iv roig jcbqI QijrOQiySiq xd(J^(x>'
TOi To yliQ idiov ^gXXov ixeiVTjg r;7c iir:i}o6ov. Quod prorsus
iliverBum a notioue, qua yerbum apud Hermogenem viget, cui
eat modns ennntiandi seiitentias Tel Terba.
/iiysd-og, Sga, Xa/txgorrjg, ax/t^, yXvxvTfjg^) non
inveninntnr aensu rhetorieo.
€(s/tv6g haud raro apud Aristotelem legitur, plerumque de
moribus, e. f^. rhet. 11, 17, 1391 a, 20; I, 9, l.Sfwb, 1. Ma^^is
cum Hermogene convenit meteor. li, 1, 353 b, 2: ol fthv oiv
((Q/aioi diarotf^ovTfc; ^jtfq} rrfc B-foXoyiaq xotovotv avrTjg xtjydg,
iv airolg ajoiv uQxal xai Qiyxi yi^g xal x^aXdrrTjg. rgaytxcjre^
Qov yaQ ovtm xal cefivoregov wtiXafiov ic<og elvat ro Xsyo'
c.f. p. 32, adn. 1.
') Nil inTant loei, nt eth. Nic. 11, 7, 1108 a, 18: Ttet^rSov <r
aiTOvs ovottrtTrrTmeTv (mfrjvelas tvtxa et poet 99, 145S b. 22: ro fiev
(se. ovoua) (fuu Lxai v.ahuv x6 S" tvTtXie^ EvrekTiis iion raro de luoribus
usuipatur.
>) / / r7?T« Aristotele^i de ^stu tantum admisit; c£ Walter,
Geschichte der AesthetU^ im Altertnm, 1893, 635.
Digrtized by Goo^lc
— 86 —
fievov, ,uiya ri zov xavroq xovxo fioQtov 6v, similiter pby8.
III, 6, 207 a, 19. Sffivog et xQa/ixog iterum ioxta posuit rhet.
III, 3, 1406 b, 7: al 6h (ac. fi6xay)0Qai) 6ia ib OBfivov ayav
xoi tQaYat6p. De eloeatione eonferas poet 22, t468« 21:
lUvti, qnoeilm consentit rhet. lU, 2, 1404 b, 8: rb y^Q ^^-
aAjUrlof stoul ^alvia^m csfivoriQav et III, 3, 1406 b, 3: al
6h yX(OTTrf( (sc. utiles sunt) toiq inonototq' Oefivbv yaQ xol av-
^<y6S. Hhythmns heroicus porro Oifivog est; cf. III, 8, 140Rb,
32 eqq. Idem praecipit Herroog^enes II, 294 28 Sp. Cum Bcho-
liiB autem Aristoteli nulla iutercedit similitudo.
oyxog in aite fhetmriea est eQblimitas;^) cf. rhet. III, 6,
140 7|b 26; top 8, 1, 151 b, 22, nbi dieitur de f ermone omato.
Ghravitatem qnandam sii^nifieat poet. 24. 1459 b, 28: ^ d^
^oxroi^ 6ia rb dtijyrimv dvat hm xoTiXa fiiQrj noti^v
xeQatvofttva, v<f^ (ov oixeloiv ovrayv a^^trat o rov xott]fiarog
oyxoq, De numeris paulo post dicitur 1459 b, 34: to yao
TjQmtxbv OraCif" jrarov xal oyyjo^hararov rcov ftfrQfov fOriv.
Iterum conseuut Hermogeues. Bcholia voculam non praebent.
xQaxvij]^ praeter propriam dgnifieationem legitnr hand
raro de iono, e. g. hist. an. VIII, 1, 581 a, 18. Unde deri-
vatns est uaot ille iignifieandi Tocalea JLaozi^ioug, oonaonantes
xifaxvtiif&o^t cuius e. g. plnrima testimonia praebet D. H.
Mox autem perspiciebatur vim ovoftaro^xoiiaq haud minima ex
parte in eo positam esse, qund cnnsonantium strepitu sonos imi-
taretur, quod Bcholia diversa testantur; cf. e. g.: J?210 BTG., A,
j?463 BT. Quae tamen ab Anstotele aliena esse moz apparebit.
Nnlliu autem apnd Aristoielem eet loetu', ubi Bensns rQaxvrrjrog
qnodammodo respondeat lum Hennogenie.
0g,o6Q6tii^ apnd Ariatotelem adhibetnr tantnm ad ▼itn*
perandoi bomines, nunqnam eniqnam landi tribnitnr. Qao
omnes cooiecturae cadunt ideae Hermogcnianac vestig-ia sub
Aristotelis verbis latere; cf. rhet. III, 11, 1413 a, 29; etb.
Nic. VII, 8, 1150b, 27; III, 15, 1119b, 10.
xuXlog dvofiarog occurrit quidem rhet. III, 2, 1405 b, G,
neqae quod boc loco dicit contemnendum ; attamen non egit
de artificiis, qaibnB toti sermoni pulcbritndinis splendor donatnr.
it<pBX4g AriBtoteles non babet nisi in expoiitione de enunti-
atorum structura rhet III, 9, 1409 b, 13; 16, nbi simplieem
periodnm nominat, quae ex uno tantum membro consistit.
d^i^^T^g iam Aristofceli nota est significatione illa trala-
cf. Volkmaiui, rhet, 657, adn.
Digitized by Google
— 87 —
tieU| quae ideae HennogeDis pro fandamento est, sc. ut sit
•enmeii et calliditaB iDgemi ; cf. top. VIII, 1, 152 b, 31: bnolmg
^ wA Zaoi u^hvuu 6gt/islg thm ip &M0i^fi»&t9ag, Boph. el.
3S, 182 a, 82 flqiq.^)
o^vTriToq vocabttli varias est usus. Ad pronuntianda
verba spectaut loci, qui sunt deaccentibus: rhet ITT, 1 , 1 10"3b, 29 J
soph. el. 29, 179a, 14. Si de animi facultatibus usurpatur,
est vis quaedam et acrimonia, qua celeriter aliquid arripitur,
sed Don est auimas \orsutu8, ut apud Hermogenem, cui idtim
■ignificat alqae Sfftfivxtjs; cf. rket. II, 12, 1389«^ 7; H, 13,
189Ia, 11; eth. Nic lU, 10, 1116a» 9; IV, 11, 1126a, 17}
VII, 8, 11501», 26.
aXrj^eiav Aristotelea qvoqne ab oratore postulat, tamfla
non audeo illam veritatem conferre cum idea Hermogeniana,
^(fovTi]g invenitur signiticaiione tralaticia duplici potissi-
EQuni bciisu, primuni de sono, quo spectat e, s. -tQOC)(o6ia fia-
Qtia riiel. lU, I, 1403 b, etc , tum de auimi atiectibus
rket. II, 17, 1391 a, 28, nbi di£pnt8t de eis, qui potentia
ceteroi snperant, qni snnt xal oeftvcriQOi ^ fiaQvreQoi, seTeri
magis quam anperbi, cf. 1. 28: lan 4h 4 dsfofowig flaXmeif
xal evax>jfiO)v ^aQVTrjq. Indig^nationifl antem tis toci inest in
dictione ilia sollemni ^aglojq ^X^n' «^raWter ferre, ex qna
tamen nihil emolumenti ad nos redundat.
diivotr^g nusquam ita usurpatur, ut sit virtus ^umma ora>
toris, qua alios omnes snperet atque obscuret. Omniuo raro
legitur, et ubi legitur, nil aliud est nisi alieuina rei peritia; cf.
pol V, 1805 a, 12 6eiv6s Uystv, frg. 70: 3n 'E/tx^OH^s xcA
^avbs xsqI ti)v g^gaaiv, probl. 4, 919 b, 87: 6Hv6g ^etQ
ij fttQOtiiyoq 7/ xP7;/<an(7r/|^^ neque aliqnid oontra evincitur frag-
mento 130 ex Tad /7283: ^Hvoxatov t(ov ix<DV ^Ofir^QOV
tO%To <f7](iiv *AQt6T0Tllijg, ubi est efficax et otnnes movens.
ijcietxtia occurrit rhet. I, 12, 1873 a, 18: xal TtQoq ovg
i6Tiv iTtmxfiag tv/Xiv, a quibus indulgentiam exspectes,
quod miuimc respoudet liermogeni, cui imiixeia est modestia
quaedam, quam ipse firetns insta canaa prae te feras. Hnlto
magis antrai diBtat poet. 15, 1454 b, 13: ovm» xai tov xoaj'
tijv /Uftoi^/isvov xal oQylkovg xal Qq^^/iov^ naX t&Uja rd: roi*
avTa exovtOQ isd t&v ^9<av totovtovg ovtag i:tiwHis xoi^v,
nbi mihi vox fere idem esse videtur atque idealisieren,
Quibus absolutis ad scbolia redeamus. Cum autem satis
Longiun est locum exscribere, in qno d^fivrtje saepias eadem
liotione redit.
Digrtized by Google
— 88 —
^iffieOe «it eertem ^tiiaiidani nitionem •eqai in dfgefoiidif Toei»
1m0, leeudimi Htterftnmi erdinem singiiil» proponam, etqiw
itn, nt prinB enumeron tantmn ea ToeBbnla, qoae qnidem
Afiatotelea adhibuit aei namrpaTit aenaa plane alioy kmgvm
eniiD est locoa illoa omnes affene, tnm de pancia panlo aocn-
ratiiu agam.
Significafimip iqi^ur plane dirprsa ah ea, qimp in scholiis
invenitUT, liaud xaro in libriB, qui suut de reium naLura, tau-
tom, reperimva: huttdlXTjlog, dlka(<iiHJig, ava^rav, dvaOTQOtp),
a»a^O(fd,^ dwqpOMrcfv, «mmjzi}^o& danajrftoSf iftftaitiq,^) hmvk'
xoKO^fitwia, xatacxsvif'') x^xXos, /uta^aat^, fitraXtiiptg, bfioiO'
TQOxog, xaQttlatfpig, ^xoJuo&wftla, avkkti^j^) avXkoyta/ios,^
0XtCtc, vxs^aiQEOiq. (27).
Alteri generi, quod complectitur, quae paulo accoratiorem
explicationem desideraut, viadicem haec (21):
aivlttt0^ai nt eat inter voeea nBitatiores,'^ ita ae ab
Ariatotele qnidera reapmtnr.^ 8i autem propins aeeedimas
ad aeripta poetioa et rhetorioa, videmaa vod taatam esso no-
tionem propriam, b. e. griphL Sunt eoim Aristoteli aenigmata
fontes bonarum metaphorarum rhet. III, 2, 1405 b. 3: xal ola)g
ix Tc5v av 7^viyfiiva)v fWn fin-a^oQag Xa^tlv ixieixeig' fit^Tatfo-
Qal ycLQ alvlrrovTai, (ooTf: dijXov, oti fieTevfjvexraf . et rbet.
III, 11, 1412 a, 23: xai ra sv ^viy/iiva 6ia rd uvto r/dfa.
CoDtra monet, ut yitet orator nimiam obsGnritatem pluribus in-
daetis metaphoria, ne fiat aermo griphna vel harharismas poet
28» 1468 a, 22. Bhet II, 21, 1394 h, 33: ^ftattu ^ i» toli
ToiotToig xal ta AoMamx^ iLXWfiHyftaTa xnd Ta alviyfh i< 'j<^ri,
idem declarat, quod nostro eermone deelarat raetselhaft. Multo
latius RTitem in scholiis patet ustis vocis, iiV»! pst tecte. signi-
ficare, aiiterque omnino adhibetur, ut deuioiisri ant scliolia.®)
138: xavxa 6h aivtyfmTfodfg (frjat, rb <Sh oAot> ujcottivtTai
xQog 'AxtXXia M P^. i'37i: auanrai dt dia r^g XE^i<t)g
tb cNfdin^ tov AX^ovSqov, Pj. Affine igitur est ^^dtfst. .
*) Tftntum snrsnm ferrc, rcferre alqd. ad al^d.
^ Propria significatioDe baud raro legitur.
•) Tantum m^t. VI, 10, 10:?4 b, 4: oftats Sk fhrt aafifne^ov f/htot-
fuv iTtavaXa^i^dvovies, ubi est reverti ad rem propositam.
*) cf. BraTi<l«taetter, Griecli. Studien fiir LipsiuB, 1894» 146.
*) Nusquam uiem est atque tjn ty.t)oxr^.
Iu scholiis dicitur. xara avXloyioftop pro aiviiread^at.
^ ExBtat iam Pl. apol. 21 b, Anaximeaes, rhet. 1441 b, 20.
*) e. g. met. L 9, 347 a, 6; firg. 101.
") Omitto hana raro idem esse atqne WnifyoQ^,
Digrtized by Google
— 89 —
itfi^tftoXiu item omniiiiii in nam, iam inpni attalineiai mm
tamen discrinien esset inter ngom Aristotelis et sekoHonni* Ek
locis enim Aristotelia apparet, ei ampLiboliam semper vitiuro
orationis fuisse, quod evitandum esset. Coufer praeter locos
in sopb. elench. et etL. Eud. X, 124 3 a, 1.'); 26, rbet. III, 5,
1407 a, 33: tqitop (sc. virtus oiationis) fiij dfiyiifioXoig ovo-
/iaai Jiiyeiv et poet. 25, 1461 a, 25, nbi ennmeratnr in sola-
tioDHm locomm diffidlionim oerie: rd 6h afn^tftoXiq. (sc. ool*
Tnntar) jfaff&xiixBV dk »Ae<K> vv^ {K 251) ' to yaQ xXito
o/ipiftQkov iarev, Qno loeo Aristotolom amplnboliam impiobasse
etiam manifcstam fit ez scbolio BT ad ^251;') nam inde
apparet eum Ilomeri versus pro oli8<'Tjris8imi.s liabnisse. Coutra
haud raro iu scholiis consilium quoddam poetae in admisBis
arobiguitatibuH ceruiuir satis laudabile. E. g. i?134: aolvov
xai TOVTO xgoq te to dxuvai iyxa^tj/iivcov djcQdxTcov ToaoV'
TOv xi^dvov, xal jtpog to fdvtiv, cog tov icXdotojg XQ^^^
xXtipiil^hms' ya^f dexdrm hn aXcaCta^ T^^IXtov 6 KaX-'
xag iifin, B. J? 1 11 : ohTo<; b axtxoq iafatQel dfig>tfioXla»*
6id iv Tiaiv ov ipiQ^atu A.-) etc Aeque de arte poetae, qna,
quae nntea tantum significavit, illustrat et explanat intelligenda
sunt J 13: ''^tr/.Qtvt 61 ro cjitfiiiiolov 6 tov Aidg Xoyoq, o:xo)g
ftfj doxfi rot^ yiyccioii; '/'^Q^'r<t^^^^'- o ^oi7]Ttic;. BT. /J 347: tkvaa
TO tfisiQoaihtv dfi<fjifioXov. B T. Z 355: oti Oatptg yiyovt rd tv
T0?$ Mvm BdtiXov dut tov 6aifidvC o^ /ihv xaX& x^^*>^
tM* iv»to ^vn^ (326). A,3) nmiHft.
iLvaxstpaXalmOi^ tantiun oeenrrit frg. 133, q«od aamptam
eet ex «rte illa, quae TOcabatar Biodhtuwt* SerTatnm est
testimonium ab infimae aetatis Byzantinae auctoribus, ita ut
parum ccjnstet^ num his i]>sis verbis Aristoteles in libro suo
usus sit *) In arte rbctorica dicit uvdftvrjOig pro ( vaxe^paXai-
QiOi^, cl. lUj 19, 1419 b, 13: d d' inikoyog Ovyxtnai . . xal
iafafivi,Gt(0(;; ib. 1. 27: tlLQtivxm Xffl TO^mv ol t&kk
xifoft^fov, Sau Xotxop ava/tv^aat ta xQostQtjidva. Blaiidem
Toeem itvafivjiats praebet «noo. Segaer. 207 {frg, 134), qai
») frg. 161.
•) Fuerunt igitur, qui, cum statuerent verau 141. oiytl^ Irt
Tpohjv aio^aofttv ev^vdyvtav deleri ambl^nitatem conceMione
Troiam ( api non po^^ac, putarent arte atque consilio poptam A^amem-
nonem ita loqueutem lecisse, ut, cum suaderet tugam, argomenti^
prolatis studeret Graecos retinere.
') Ab Aristonico profcctuin.
*J cf. Rose, Arist. pseuUepigr. p. 141. Ibi e. g. Gem. Pietho refert
Aristotelem in eadem arte QtoSiHreta vocem «ittopoftiav adbibuissc;
c£ p. 98.
Digrtized by Goo^lc
— 90 —
de «ftdein arte 0eo6hniui refert, Qnins teBtimonia maxiini pretH
esfle coDStat: XQitov ro avafufiv^cxsiv ra BiQrjftiva. KBipaXauO'
dcoQ, novit Ariftioteles L 1., 1. 22: ivraC^a 6h 6t <^v diSeoitm
xt^aX.ai(o6o'>;.
avr ifi T 'U)(f ii m ecriptis, quae sunt de arte dialectica doq
raro iiiveuiiur, de rbetorica Arietoteli uou in usn est.
^VTig>Q4t<ftg eolnm exetat in libello enbditldo xcgl ^av-
ftttCUxn munxiiiatmv, nM 161, 864 b, 27 de etymologia e con-
trario facta nsurpatur. Nftrratar enim de Xi(^(p xaXovtikfip (TcDfi^ov
xoT imkpQttiik», Quem ei quis in eina ponit, ia forore ooneeptaB
propinquorum quendam occidit.
doivSirov. Magnam illius dicendi figurae rim Sta^:ririten
optime perspexisse apparet px verissimis illis pratceptis rbet.
m, 12, 1413 b, 19 sqq.; lii, 19, 1420 a, 6 sqq.j cf. III, 6,
1407 b, 38. Sed inde nibil effidtar, cnm sit in niimero Toea-
bnlonim reoeptomm in commnnem nnun. Tamen boe loeo
profero, qnia praeter A ad J7128: jraporij^Wov 6h xQoq ra
cavvdera rj» nQOO(o.i:o:roiiav, ori ifi^avxiimtaxti egregia illa
Aristotelis observatio ad 1?G71 (1414a, 2) in scholiis negligi-
tur: Tovto 61 ^ovXtrai nouiv y.m "Ofirjooq fr to> Niof^vg av
^Vfi7]d^ftf, JVf(>pt'c; 'AykutriQ, Aioivq og KalXioT oz, . .T^t(>/ ov
yaQ Tcoklu ktytzai uvayxjj xai xoXXaxig iiQyoUui' ti ovv Tcal
xoXl&iuq, xal xoXka 6oxtl, Sots Jiv^ijasv «brc§ ^rj^a^cig 6i&
TOP xaQaXoyia/iov, xal fivqfiifp x&toiijxsv, o^6afto0 ^tftSQOP
amov Xbyov seotfiaa/tevoq, quibns demonstrat optime aiyndeton
esse idoneum ad augendam gravitatem rerum relatarum. Sed
in scholiis ad illos ▼ersof alterinB libri bac de re nibil ad*
BCriptum est.
/3/a>rtxot>g reperitur nullo alio loco nisi liist. an X, 01Gb, 27
de noctua (aiymXiog): km /uq 6i%)^aXXog tjjv 61 diavoiav ^t(0'
Ttxdg xal evfiitxavo^. Ad quem locum adnotat Lobeck:*) ^kO'
mt^ prlmum offenditnr apnd ArlBtotelem b, n. X, 16, boc eat
in ea parte Ubrl, qaae plorima eontinet affectata et inaaitata
posita, non iUa yvHgtin sigDificatione sed pro fitoft^x^^^vog' Contra
scbolia Toeem usurpant vulgari illa notione, qaae est ut fit
in communi vita; cf. ESll: ^kotixov rovro, rb rovg :xqo^b-
^TjXorag T(ov :cai6(Dv (bg fuxQOvq vjcb r(ov yovi(ov d^cojtevea^ai,
AKTGj, ^571 BT, 0 408 BT, A'512 BT, S 266 BT,
BT.
yQa(f)ix(os m BcboUiB dieitar de perspicaa desoiptione,
GLoa res paene Bob ocalos Babidantor; cf. e. g. Z40: yifapt-
ad HuTiiicbam p. 866.
Digrtized by Google
— 91 -
xc5g ol fthv ixxot (fevyovciiv ixixfifiivov tov C^vyov' to 6h
aQ/ua ixtxXixfrai ftvQixrjq xka6(p' b 61 *A6Qa6Toq y.v7.tcSr\q
ix Tov aQfiatog xiltai xaQii tov tqoxov ixl XQOOmxo)' o 6h
AhviXaog avaTtTaxcjg to 66qv ig^iOTipttv avTw. BTD Z 405:
YQaif)tx(jjg 6k b ftlv ftei6ia a^OQCjr eig to xaidiov, i] 6t 6ax'
ifvowja xoQiatiptep a&m, BT. Toto coelo anlem diyentui est
vras Arisfcoteliens. NoTit qnidem Toeem de «rte pingeiidi
rhet. I, n, 1371 6; x. ^<pmv /tOQiiiitv 646 a, 13; pol.
VIII, 1337 b, 17; 1338a, 18; poet. 6, 1460a, 34; eih.
Nic. X, 1181 a, 23. Ai^ig autem yQa<fty.r, ei egt iriodus lo-
quendi, (\m in scriptis locTim Imbet, cniitrariuH ei, qui in con-
tionibnH jpublicis adhibetur, qui iiyoyrtGrixii dicitur; cf. rhet.
III, 12. Quo fit, ut ki^ig yQag^ixt] fere idcm .sit atque sermo
elaboratinimns, ib. 1414a. 17 Sic b yQa^ixbg Xbyog maxi-
mam partem idem est atqne isniwtxotog; aymputrocig dao alia
orationia genera oompleetitnr.') Eodem modo atque yQa^txbg
^oy(fi«ptt» in scboliis est ante ocalos snbieere, e. g. r427:
{>xoyQU<f>H To (i(o(fQor r^g 'EXivrjg' Tixvy yan avTiTaaOiTai t\(
^Aif.QodtT)]. BT. i; 220! axowg 6e vxoyQt^H to fttOoxbvtjQOv
avr('jv, arq ovx i)r(ixovro yiXojVT(ov xoin^Qoyv «j'^(>ft3.t03r. B.
Neque illa uotio Aristoteli ignota eat, lameo posteriores demum
eam ad artem rbetoricam transtnlenmt.
diaXvoig . iftaXvHV, nam snbstantiynm non exstare Tidetnrp
Aristoteli est pertnrbare eoneznm rbet. III, 3» 1406 a, 84:
vTav yaQ ytywooicopu ix^}i(iaXkQt 6iaXi ei to (Ja^tg T(p ixiaxo-
rcTv. Fere idom atque iXeyxtiv est rhet. JI, 4, 1B82 a, 18:
ifavtQbv ovv ix roorojv, on Mix^rai ix*^Q^^^ ^'^*' ^iXovg xal
bvrag axo6etxvvvai xal ftti bvrag xoteiv xal tfaaxovTcg 6ia'
XvEiv\ cf. I, 15, 1377 a, 1. In scholiis contra 6iiiXvoig est
figura, quae fit, si verbum compositum in partes snas dissolvitnr,
e. g. xoh» SxQijv pro ^txQoxoXtv; cf. J 108 T., Z 88 T, alia.
SiijyijfiaTtxov fit/tijTtxov. Notissima est illa Ari-
stonici adnotatio axb tov ^tijyijftariy.ov IjtI tc» f/tfitjTixbv ftSTh^ri
cf. A 8 BT, A 16 BT, A 103 BT, Z 46 BTD, / 635 A,
0 346 A, 0 h25 T. /7 203 A. f/'86fi ABT, «40 br, ms.
Ad quatn figuram aduotat Friediaeiider ') : Alterum <^.T:oor()o</^g
geuus csL irausitio axb tov 6ti}yiifiarixov XQbg tb fti/iifrixbv^
ubi poeta suis verbis referre incipit, quid aliquis dixerit, deinde
ita pergit, nt enndem loqnentem indneat, nbi AristarelinB ta6s
*) cf. D. H. ad Ammaeum I, 4.
') cf. Braudstaetter, stud. Lips. XV. 179; 2id adu. 1; 210 adn. i.
Schematologia Aristsrobea Anstoniei to^ mffi^M» ^lXtddcs
reUqajae* 1868, p. 16.
Digitized by Google
— 92 —
Xlyov vel tale quid supplere solet, quasi at? hifttnin explendum,
quo duae diversae locutionis formae distaut, alreramque alteri
recte continuauiiain ; cf. // 203. Neque Dt'<raii potest conexum
iQteriorem iutercedere iuter baac ArisLonici sollemnem formulam
et Aristotelis PUtonuiqtte sententiam, qui dirersa poe«eo8 genera
ita coBstitveraiit, nt xBBpieerent» ntram tm ipsae imitando a*«-
leatiir an leferreBtnr narratione. Illa autem loentio ab utro-
que aliena est. Quam si Bon Arist&rcho ipsi ') at certe gram»
maticis Alexandrinis debemuSy ita ut ae boe quidem lo.co ex
ipso Aristotele bausta sit.
iyy.oj ni o v Aristoteles nusquam adhibet ad si^ificandnm
genus laudativura, quod semper nominat ijii6eiXTix6v.^) Poste-
riores autem nec non scboliastae ab illa consuetndine recessernnt,
nt ixtiwittitop fere plano eTannerit.
i/i^vxog, qnod prppria sigBifieatione baad raro in Aristo-
telis seriptis de remm natura coinpositis occnrrere consentaaeum
9Bt, de arte rbetorica taatnm legiiur 1. 1. de metapboris^) et
in scboliis inde derivatis. Scbolia Veneti B vooulam praeteiea
usurpayenint ad laudem verae atque iliustns rerum descriptionis
A 20, iV631, P 747, ^ 357, ^511, aberrantia a propria no-
tioue, quam Aristoteles quoque loco artiti oratoriae servaTit.
ivaQyils mibi apud Arietotelem noBdum, ut.ia eeholiifl
fit, illam virtutem orationis signifieare yidetor, qua ree, de
quibus loquimur, dare atque, ut quasi cemi videautnr, enua-
tiamuSf quod appevec ex anal. I, 23, 68, b, 36: ivagyioTeQOV
hi l^x^tlvai :xeQi tivoq: etb. Nic. I, G, 1097 b, 23: xo&tlTai
ivagyiOTmov TtiaTir^iTi ^.fx&ijvai; ib. X, 2, 1173 a, 19: yMO-*
ag ii^€(Q'/o~jg tfaoi i^iiO./.ov xal ijTTOv Tovq jcoiovg vjtaQyiiv xai
jtiJiXTTuv: poet. 17, 1455 a, 24: ovtq) yccQ ivaQyioTata o oq(ov
iScxeQ tiQiiSxot, tb xifixov,
xavAxifil<fi^> UliuB figurae perpaucis loets meatio fit
0 168 D, d 359 D, K389 Z 325 A, qui praeter loeum
es A infimae debentnr aetati, ita nt nulla cognatio statnenda
sit cum Aristotelc, qui vocem praebet de caelo / 3, 370 b, 24:
'Ava^ayoQaq xazaxixQti^^*- ^(fi ovofiati Tovrqt (sc. aid^Q) oi
Diserimen inter Platonis et Aristotelis principiiim dtyidendi
hoc loco respicere Don opn^ cst.
') Usener eoim in relatioDibus academiao Bavaricac, 1892, 616
coBtendit Aristardimn einsqne aequales fisre sie bae de re loentos
esse, ut AristonicQS fadt e. g. /7 586: ori ftetafii^r^y.iv tx tov rt^oi
xhv ndxQoxlov Xoyov xai el^ rop ;r«^ avrov' d^vpi» yd^ iffaXe xot ovx^
*) ef. Brand!itaett«r L 1. S18 ada.
*) cf. p. 80.
Digitized by Google
93 —
xaXSq. CSf. Cie. or. 27, 94: AriBtoteloi «ntem tr«ktioia ot
baee ipM eubiiiiigit et abniionein, qiiem xaToxff^tUv Toeel, iit -
eam minntnm dicimiis animum pro parvo.^)
y.XifiaS statuitur ad B 102, ubi historia sceptii Ag&vaem-
nonis narratur.'-^) Quam vocem Aristoteli if^notam fuisse eig-ni-
ficantern eam t-radationis figuram, qua eodom rerbo superiora
infenoriijus couectuuLur elucet ex st. Cf^owv yiveosGig 27-i a, 28:
T^s ^fioX^ ^ toi6oqia, ix 4b ta&r^ j Moxn, ravta <5h xavwt
ix nvoq ^ c^tA t^S xiVJjtfSEOvg; ef. rbet. /, 7, 1365 e, 16: xal
To ovvTi^tvai 61 xal i:xoixo6ofi6lv SojtsQ 'ExixccQfiog', Anaxim.
rhet. 4, 1426 b, 2.^) Idtm testatur Eustathius B 101 (181):
t6 6h oxfina tov Qrjd^tvTog ;ifW()<oi? yXifiaxa xal xkifiaxcoTov Xi-
yovoiv ol naXaioi, iTSQOi 6h i3toixo66fiijGiV, coi simillimiim
1^214 (1205).
oixovoftia uno tantam loco ad artem pertioet, poet. 13^
1453 a, 29, ubi de Emripide dieit: d xal ta HlXa ftii odeo-
vOfuX, dlia tffaytxatarSq Tmv xoajtmv ^MuVtTOc Ergo
BODdum erat toz sollemnis, qua comporitio fabulae significAtnr.^)
Verbum TcQOOtxovofitJv Aristoteles semel tantum habet oecoa.
I, 3, 1343 b, 26: TrQooiy.ornutirai r.TO tov ^eiov 7} (pvoiq hxa^
TeQov, quod minimp ad artem rheloricam spectat. Posteriorea
autem nQOoixovoiaav babebant pro singulari figura oratoria,
qua quae sequuntur, praeparantnr; cf. e. g. Herodiannm, III,
108, 5 8p.s XQOoatovofda tobro» ifftiv ^ tk /dXJiovta SUatl"
^&iim xifoxa^oxevaigfivaa
dvoftatoxoUa, Hoe nomen imposuimus notae ilti figurae,
qua verbonim ▼oemnqne strepitu aonos imitari studemus. Quam
artem Homerus optime exercuit, ut recte FJustailiius dicat A 34
(32): TQO^cog JtoiTjTixoq xal avTi^ fUfiovfiiv)j Tovg tojv vrofff''-
TQ)v 7,Xorg . xcd virtEi ravTTjc: 7j xoirjOig. Quare sesceniie» in
scboliis leclurum auimub hanc ad virtutem advertitur. Quam
rigiuficalioiMm tamen non esse anieam monemor loeo Quin*
tiliani VIII, 6, Sl^) „onomntopoeia qaidem, id e«t fietio no-
') Yalile dnbito, num Cieero allaseiit ad locnm illmn ex libro de
caelo, ut Ciceronis editores volant.
^ Satis rit ezcerpere Terba codicis A: S rpmtog nlrfu^"ro A^-
yttt» ya^ rrjt Siaroiai doj(f) ■.■iiftai Tiov '''ffSTi:. A.
») cf. Spengel, Ariat.' rhet. II, 126, Volkmann, rhet. 476.
Ceternra iam Trendelenburg 1. 1. p. 80 adn. et p. 7» adn.
recte observavit voces ohtavofUui et rrar^iHav de carminnm composi*
tione et genere dicendi lunrpatas haud raro legi in Porphyrii qnaes-
tionibus bomericis.
») et Qmnt I, 5, 78.
Digrtized by Google
— 94 —
munui, Graeeis inter inaziinsB habitii ▼irtntes nolus vix t>er-
mittitnr**. Neque dtibiteri potest, qnin alterft iUa dgnificatio
primerw fucrit, quod et apparet ex ipsa verbi etymologia et
ey eo. qund Aristoteli sensiis, qui nohh !^ollemni8 est^ prorsus
fuit ignotus, quod omuibus lociB demonstratur, ubi exstat, quibus
semper adhibetur de novis vocibus fingendis. Qui eunt etb.
Nic. II, 7, llOSa, 16: san /dv ovv xai romwv m jckdio
cpmvvfia, z{iQ(tdop l^, Soxsq xtA hd r<5v &XlifDV a&to{)Q 6vo<-
(laroxottlv tfa^pijvsAig tvsxa xid rov evxagaxoXov^^ov, top. I,
104, b, 36: ot^ j^&Q ovoftaToxoi^tti ^ovXo/tevot iiutXofiev
o0nDs avxa. cat. 7a, 5: hiots 6h xal ovoftaroxoielv foojs
avayyMiov, iav firj xelfiavov y 6vo,ua, Ttooq o oiy.iiayq av axo-
dod^ehj. cat. 7 b, 11: xav fihv ovoffa i) xdfiipov ^a6ia i] aTto-
6oaiq yiverai, fiij ovrog 6h avayxalov ia(og oroiiaroTcottlv.
top 8, 157 a, 29: 6io jtiiQaTifUor i;ti :navTO)v tojv zoiovT(av
ovoftawxotelv ai^oVf oxcog ftfjTs T(p astoxQivofiivo) i^y dft^id'
fitfft&v xtX.^) Ergo BcboUa non pendent ex AriBtotele. Ciii
Bententiae fnldmen additnr eo, qnod grammatici Alexandrini pro
eo quod nos dieimns hvoftaToitotia adbibernnt lii^tv TtBjcoiri-
fiivTiv; cf. Dionys. Thrac. p. 42 (CJj: 7tt:totTittivov 6i iatt to
naQCc Tag tojv ijx(ov idiOTr^Tac inin]Tix(jOi tiQiifarov. oJov (floia-
fiog, QOiKoQ, dQryitaySog, quo loco lux affertur Arist. rhet. III,
11, 1412 a, 27: dkA waTceQ oi iv TOig ytkoioig td xaQosiejcoiTi-
fiiva, ubi fere idem eet atqae annominatio.^)
xaQayQaipij seenndnm Bnetathinm ^30 (107) eat, ori
itvimXii(f(&aavti^ th p^&istana ixl hiQav SiijiyffiUv fteTafiaivo/tev,
ut fit e. g, talie eoUeetio remm modo narratarnm n 1
Ss ol fihv x£qI v?ibg iwmXftoh ftdxovto
natQoxXoQ 6^ ^AXil^t xoQiotato»
Neqne omittnnt scholia ad ntmmque locnm modo landatnm
xxtifayQa^jjV adnotare. Contra Aristoteli xaQayQaipi] dicitnr
nota qnaedam, qna finis sententiae indicatnr rhet. II^ 8,
1409 a, 19.
TtotxiXia. Hac voce, ut rccte dicit Walter,^) nunquam
apad Arifitotelem virtus orationis sigiiificatar, nam unico iUo
Yestigium UUns nsns semtnm in AT ad jB 319, nbl de Ther-
sitae nomine dicitnr tdvoftaxtmatob^e» ro Spofut sta^ ^ifoot
AioXtxov,
poet 21, 1457b, 83: ^ttstmfiftivov iativ h ISitos firi xa?.ov/isvov
VTto rivAv ovroe ri&erat 6 ^oajrijs, Soxet ydp tvuc elvat rotavra, oiov rd
iU^ra l^^vyae y.ai rov leQfct trnrTrncc, TrtTtoirttevov est VOX novo modo ficta.
1. 1, p. 597: Tt. ist als lobentier Terminus der liede dem Aris-
teteles nech firemd.
Digrtized by Google
— 95 —
loco, ubi exstat, rhet. III, 16, 1416 25: xal htXovitreifog
6 Xoyog ovzoq, ixstvoq jtotxiXog xal ov Xtrog, nsitrpatiir d«
sermone intricato, cui deest sitnplicitas. In sclioliis autem sae-
pissime Homeri ingenium atque artem laudibus tolH^ qua
narratiouom variaret, aemiDi ignotum est, q^uicunqiie scholia
inepexit.
XQBXOV Baepissime de moribus Aristoteles usurpavit, nec
Don poBtnlat rbet. III, 7 ab oratore, nt orationem affectibna
aecommodet, moribuB, rebns subiectis, ut sermoni aerT^ deco-
nim. Neque puto negari posse Alezandrinos inprimis inde pro-
fectos vocem in artem critieam transtulisse. Atqne flatia erit^
uno verbo monere , quantum versuum numerum pro spurio
habuerint Zenodotus et Aristarchus dia rb ascQSJcig,^) unde pe-
tita sunt, qnae in scboliis tradita sunt, noa ex ipsa Aristotelis
diseiplina.
ox^fia saepe in scriptis diaJectici». JSxi/iCiTa T9]g Xe^satg
rbytbmi dicnntiir rbet. III, 8^ 1408 b, 21; de generibuB et no-
minis et verbi ocenrrit BOpb. e1. 4, 166 b, 10. Gontra prorsus
aliena ab Ariatotele illa dicendi ratio eflt, qna OXW^ admittitiu
de dictionibuB, quibus tecte aliquid eignificatur, quo ex usu
profectus est Xoyog ^Cyjjfiariafiivog, ductus figuratus, quo utena
quis aliud sentit, aliud dicit, ut ABuo: diu oxt^l^iaxog idii^Mfiav,
ixtg titi 6tH ov jciiubxoiptv . zifitiOarTtg ovv dviiTificovtai. BT.
rsit ^tic To€ Ivoiiatog tov xatQog^) Mevelaov xal t6 to6tov
xoQediXataev d6^ iv (fxfif^^ BT. 1*68: cxfj/tati ^XoT, on
o^ 6ia Ti^v MeveX&ov ivva/itv ^ttXt^ dXil^ di^ tSv <rv/^-
XOVVTOW, xal 6ia toi^o ficvos /towp oiT^ xoXifiTiCai. B.
Quae omnia si tecum consideras, cum plurima artis voca-
bula, quae scholiRstis Homcricis m usu mr)t, apud Aristotelera
vel omnino non eiotent, vei plane alio sensu usurpata sint, et
cum perpauca, quae reliqua sunt, tam laxe cobaereant cum
AristoteUa doctrina, at bis terve tantum conexum qnendam
statnere lieeat, Bed ne tmn qudein niei per alios fontes e. g.
per grammalieoB AleixandrinOB, meeam eonaenties schcUa fhe*
toriea ad Homerum ntdlo modo Jkmsae ex ArigtMis
cf. Lehrs., de Aristarchi stnd. Hom^. d3S sqq.
^ T. inserit tov fofiw tBi^ltooep,
Digitized by Google
— 96 —
• Caput IL
Sed nndenam tanta moles observatioaum orta est? Dixerit
quispiam Alexandrinis originem debere. Et sunt sane quaedam,
quae coataleriut ad explicandam eloquentiam poetae, sed paaca.
Nam cum incumberent potissimum arti criticae factitandae et
verbornm interpretationi, eis tantum locis ut aliorum disci-
^linarom ita axtis rbetoriisae rationem hebebant, «bi ad quae-
BtioBes illai erxtieaa toI grammaticas solvendaa inde quid ledna-
daret. ffie ab Arietophane et Aristarcho deriTatae esse videatar
adnotationes de transitu daro to€ 6iiiyti/ttntxo€ rd fttfioi'
Ttxov. Quibus alia pauea exoTnpla at;«ieratn, uade apparet Ari-
fltarchum artis rhetoricae observationem non plane repudiasse.
Leg^imus enim in scholiis Aristonici; B 1*24 dO^TUTai' oi
■ycnf Ex' aXrid^titx^ Hytzat, aXX^ ixe()^o/.ixoj£ tu tqjv dfxa-
TCQos t( a6v oQXiix, A. B 489 9} idtdriig r^s vxeg-
fioX^ ^OttijQtst^ * xal iv X)6vaaela ■ ov6* el ol x^^^H
xo<St xal x6^sg ehi' (ft 78). A. Z 154 7} 6t3t3ljj x^g Tqv
ixavaXnfptv tov ovoftatog * xai ort iv 'JXia6t (}vvex<5£ wtg
ijtavaXi^^^p^m y.ixQr^rat, iv 6h ^OdvOGeut (hta^ xax aQxag'Ai-
i^ioxeg roi dix^ci (« 22).') A. J 282 xvavtai] ort Zi]vo-
dorog yQCttpei ' ijQ<a(ov OaxsOiv yayovs 6t ai^TijtaQa\}i(>iq
zov fiiXavog vi<poog scQog ro xvaveai * roiro de oiov xvxva. '
al yaQ aQatal vetfiXai 6iavyu^. A. F 46 riveg xcrra xevGtv
xffi ^avftaCftov^) TOtovroq &v ^etJiag, avvayayc9v xX^&og,
itMtov jtiXayogf ywaXm &^(fog xoXefttxov ^yaytg, rtp xatQl
Xtd TOlg aX),otz xaxov fieya' elra ano aXXr^g tiQX^g' ovx <xv 6^
fteiveiag iVeveXaov'^)' ri&txdjg fiera Jtevaeojg ?} dtafie^atcort'
X(og ' rivf g 6h ro nav ovrojg • rov rj avrl *) roij ei ' ei roiovTog
oiv iniiyayov^) yrXf;^oq xai axo givTjg ytjg yvvalxa av^Qoq tco-
Xtfiixov 'fiyayeg, ovx uv vxofieivetag rov ravrrjg av6Qa . o xai
TtQOXQivei NixavtoQ (ug fiaXXov riiv 6txatoXoytav exov. AG^.")
£229 xQovov] ort ZifMorog yQOfpet trt xQovov am^mwq;
Mfi^aotg yag ylvetat xtolXov x^ovov dta roO lr<. A. J29
xad-* iavTo ro^ro »ifo^p^f6/te&a' xal ya^ i/tg)avToa6TEQ0v. AO.
») Idem in A refertur ad i/837, Z396, //138, 96, 1*372,
Z128, Wfm.
•) rtves Sk ov isserit G.
») om. G.
*) T&v 01; G, Nicole eorrezit rov avv9evtwy
iTTr^yaytf G.
") Alexaudrini ))iiini interpunctioiiem ad deelnranila pnptap vprba
et «iu8 virtutes expoueuda;^ «idbibuisse videutur, iiuod exa iiummae
landi tribnendiua est
Digrtized by Google
— 97 —
£667 OTixtiov ixl to <h xoxoi' xofifiaiixov ya^ txakXov
ift^Cvst iutB^ hctvrb Uyofiepav, A, P 422 iac6 rovrot» Imq
Tov apQadkitg (426) ^^«otwnu inixot jUvts, ovt st^oteQol tlai»
toZs vo^/taOt, ^VXQOI xcd axaTotXkriXot * a/ia ftlv yag Xiyei
itiX £9i stQoxaXiaat xcd wirit x6 awexh i:tig>iQH, aXXa <^
tycoy^ TtaioaaBat xiXoftai (Sq ^QOvriCovotii. A. Hoc quoque
loco repetenduDi esBet, quae p. 95 exposuiiDiu de usa Tocift
XQiscov.
Euius geaeris plura poBBum a£ferre, sed puto eis, quae
excerpsi, satia illastrari rationem Alexandriaorum in arte rhe-
toriea tFRetuida. Bac quoque in i>roTiiieia, vt aolebat, Ari-
starefaua aana ae aobria mente acoeuit ad interpretandom poetam
et, qnamquam haud raro optime rem geasit neqne infdiciter
Homerom defeodit contra miras illas emendatioues sive reetine
mutilatione^ maxime a Zenodoto excog-itatas , tnmen in univer-
sum non ita multum praestitit in arte poetae enarranda, et
primo obtntu patet phraque schoiiorum rhetoricorum tam
diversa colore ac vndole esse, ut eorum auctores Alexandrini
cmnino em non po8Bi$U.
Caput IIL
Circumspiciendum igitur est, uum alios ioutes indagare
posiimng, nnde petita sbt, qnae seholia refernnt de arte et
eloquentia Eomeri. Com antem reliqnae pfailosoplionun teetao^)
studia rfaetoriea plane neglexorint,') ^inqnuntnr Btolcly ad quot
eottfngiamos.*) Quob eooetat non solum rhetoricam eoluiaee
multaque verba ac notiones in artetn rbetoricam et grammati-
cfim induxisse nova aut irim exstantia certa quadiim si<rnifica-
ti in usurpaBse, quae adliuc in his di^cipliuis valet, sed etiam
muitum studium in Homero colloeavisse^ uatn lam Zeno, Clean-
thes, CbrysippuB, conditores ac principes illius disciplinae, mag-
nam nayaverant operam in ezplicando duce poetarum. Quo-
modo id fecerint non iam eoostare dolendum est, multa eerte,
') Excepto uno Tbeopbrasto peripatefico, qucni tamen a flcholi"
astifi cxpilatum esiie demonstrare conamen ditdciiiiinum erit.
-) Quid? qaod Sext. Emp. adv. rhet. 12 nurrat Critolaum artem
rhetoricam Kanojfiviav appellasse,
*) cf YnlkmanD, rbet., 9, Striller, de stoicorom Btndiii rhetorioil
= dissert. pbilol. VratislaT. I, 1^86, p. 3 sqq.
7
Digrtizecl by Google
— 98 —
ut solebant, allegorice ezplicabant. >) £xcipienda8 eat boIim
Puaadvs, qui cnm Atistareho fedt.^)
Xh avtem Aleizmiidriiii fefelmiit doelrinae pttripeletieee» it»
grammatici Fervuneniy eonun acerrimi adversarii eddieti mmt
stoicae disciplinae. Cratetem dncem illomm Suidas vocat stoicam
pliilosopbum ; eam audivit teste Strnbono") Panaetius, unde
apparet illum stoicae philosophiae studiosissimura fuisse eiuaqae
totam doctrinam ex stoicorum philosophia promaDasse.^)
Satis autem notum est Cratetem nec non omnes, qui eum
seeati eiint, Eomerum fimtm atque originem stixtuisse mr
mum Ofltfim idquie iiise^mairum ex Btoieomm Bententie, qui
3tolTjOiv ceneeiMint esse ai^fiavnxov jroiiyia fmirjatv xegiixov
&9lmv xal av&g&xiifaw.^) Patet igitnr omnes locos tale qnid
sapientep ad Pergnrnpnos potius quam f\(\ Alexandrinos" es«?p
referendos.*') Nil igitur ex illa spinteiitia certius scquititr, f|uaro
ut Homerurn haberent pro oratoriae quoque artis magiBtro.
Quod scboliastae quoque saepissime proiitentur: e. g. A 366:
^ip:oQix6g oSv 6 xoiijrijg xal tqoxov aveoistpalttif^aeiag fiovko/iB'
voq iSt^^ ^fuiq ravta xahv aQXV^ dn^TTfrai. BT. KlZBt
o^iSlv hi TioaT Ayafiiftvenf, cAiL' ejtezai avrw tovto STjkovvTog
tov xoi^tcv, €og iv tatg j^pe/a^g 6 loyog') dvvoToq wpellet
Jcavra TrQc.trHv , ory o ^aOiXevg. BT. c: 1 Antijsthenis de
Ulixe rhetore dissertatiuncula Porphyrii interecdeute. nobis ser-
vata; Antistbenib autem senfeijtiae ieie oinnes a stuicib recep-
tae sunt.^) lude explicandum est, quod tam anxie conati sunt")
onneB artis dbqnentiae leges in Homero detegere.^^) Quod mi-
") cf. e. g. Plut. de aud. poet. 11, D. L. 711, 4, Apoll. Soph. 8. v.
fiwXv, p. 144 BUc. Zdlw, Ilifios. d. Qrieeh. III, 1', 323 sqq.
*) of. Scbmekel, Philomphie der mittlwai Stoa, p. fi07.
«) XIV, 676 0.
■*) cf. Wachsmuth, Ue Cratete Mallota, 1860, Brzoska, de cauone
decem oratorutn Atticoram qoaestioneB, 1883, 57 sqq.
*) D. L. Vil, 60.
*) cf. Brzoska, p. 69, qui locos quosdam iiuc pertinentes oollegit,
neo Bon pntat eis qnoqoe adniuieraiidam esBO QniatUiani eelehenimiDa
de Homero iadicium. X, 1, 46.
2 om. T.; scribendnm Xoyov.
*) cf. Setarader, Porpbyrit qaaestionnm Homericaram ad Odysseam
pertinentium reliqaiae, 1890, p 1, nqq.; 175 sqci ; 194.
") cf. Sfriller, p. 11, adn. 2. Qaiat U, 17,8, X, 1,46, XII, 11,
21, Maxiin. i laQiul. V, 606 W.
cf Sudbaus, Pbilodemi volumina rtaetorica, supplementum,
1895, p. Vil. „Und das tiililteu die Stoiker trotz alles ilires alle-
goriscben Scbwnlstes gauz ricbtig lieraus, dass 8< lion in der homO'
liBclien Zeit der Eeim fSr die spfttere Entwicklung der RhetorilE
liegt, die iiberhaupt eiueu ^^e\vi.s8en ZusainmeLhauji^ mit der roetie
nie Terl&ognet h&L Die DicJiter rlietoriBieren ond die Bedner saGheB
Digrtized by Google
— 99 —
nime abhorrebat a commiini totius Graeciae opinione poetas docere.
Ne^ue postfriores hanc consuetadinem mittebaQt, immo eam ex-
colebant velat e. g, FhitAreliwi panoiiAtus in libello de vita et
poesi Homeri et anetores de ^gwri» inde e Tryplione, qui omnia
artis oratoriae prae^pta ex Homero illnstrare conati snnt,
Sed non puto eis Oatetem secntis perBnasnm fwbm Homenim
eloquentiae docendae causa carmen suum consulto exornasse
▼ariis figuris et multis artificiis, quibus auditores captarentur
atque delenireotur. Immo praestantiam suae disciplinae eo
evincere studebant , quod demonstrarent eam sic adaptatam
esee ad sermonem celeberrimi et praestantissimi poetae, ut eius
gnanu fnisse Tideretnr. Et i^^uem Oraeei in eJigendis exemplis
magis respicerent qoam enm yatem, cnius TerBua iam inde a
pueria omnium in oro versabantur.
Id auiem omnino Pwgamenifi, ad qnos revertor, proprinm
pinf: )}i('foricam cum oTflmnmtica conTHTiL''^'"? fitqiie his auxiliis
iustructi Hitem sciiproris iliustrare, quem tractaverunt,') id quod
nomiue y.oiTiy.6.; sit:niHcaverunt. quo praeter fctcros et Crate<?
et Teicphus Fergaiijeuuji msi^uiii eraut.-j Quibud causis
perBnasnm habeo eat amplam copiam Bclioliornm, quibna de
arte agitnr, qua carmtna Homeriea eompQaita et orationis lumi-
nibns ornata fliat, aut ipsiB deberi Fergamenis ant ds, qui eornm
Btndiis incitati poetam tractaverunt. Sed hanc qnaeBtiooem boc
loco persequi nolo, hcct dig-nissima sit, quin neg^ligatur, cum
et difficilliina sit ct lorigiorj quatn ut cain his pagcllis ab-
solvain. Hoc uuum cxponam vesti^jia quaedam deprcheudi posso^
quibus elucet auctores sclioiiorum a stuiea disciplina uou aiieuos
fiil88e« Qna in re ia nnivermm ea aequar, quae Striller in
dissertatatione landata enncleavit.
Qnem ad finem proficiscor a scbolio itlo de tr^us generi'
hus diceinAi Bi7bt de qno iam egimus. Telepbns enim PoT'
gamenus, praeceptor imperatoris L. Veri, quem Pergamenorum
sectae addictum fuisse vel in !e mauifcstum fit, qtiod ei cogaom^^n^
XQtrixog fuit,"] nec nou ex eo, quod l)i(iyiiii obBcrvatioues jm.
puguavit*), studiose Uomerum iuierpretuius est, ut testan^yr et
tttuli librorum a Suida laudatorum,'^) et comprobatur paucis-
allen iSchmelz und alle Kraft der Poesie in Ehjthmos Auadrack
auf ihre Kunst ttber/uleiicn."
cf.quae de CrHteteSuetonius refert, de gramr^.0t ^0(^2^ p.lOO.
cf. practerea Sext. Emp adv. math. I, 848: Tanrisens i
K^jt^ios axovtn^» wtrxe^ ol uA/c» x^trtxoi,
*) Aelian hist an. X, 48.
*j cf. Ven A ail K. 53.
^») Jte(>i ril^v TTun Vfir,^fi> a-^r,fidxuiv ^ijro^txdw fitfiHa , Tte^ rtjg
Digrtized by Goo^lc
— 100 —
firagmentis, quM in teholtis esttuit. LsgimiiB «vtoiii de eo
apod SpengeUam, cvwx/my^ nxv^, p. 210: to dh ^iU}^^
^ TiOs ^(ftoai ng^Tov i^pdanj (sc. ar» dieeudi)^ . . . rovto 6h
xaxa^rilov ixolrfiev "Ofir]Qoq. evQiaxofitv ya^ sra^* avtip xcd
avfi^ovlevTixbv d^og, oicjceQ 6ia rov A^aroQog rov xal axb
yk<a007iq fiiXi Toz yXvximv Qiev avdij xai dixavixbv xal 'ixea
vi^adfaaiv ioiy.vta' 6ei yuQ rbv fdv avftfiovlov eivai yXvxvv
xal Toti axQOCOfdvoig aQioxovra, tov dt diy.arixbv fiaXkov QWfi^
xcA dtavoUug axfiaC/ttv, o&sv kxareQfp rb ^xQooTpiov axivsi/is ,
xal oti ^(^miQog T& CxiQftata t^g Tixmj^ TcatifiaXev idriXiciHfe
Ti^l^q 6 IleQyafiTjvbq, oons zixvijv GvyYQaipafiivoq ijtiyga^
xtQl Tqg xad-' "Ofti^Qov ^firogix^g xixsi suqI tmv Ty oyve'
YQaipaTO oraoecov. Quocum eoniungeuda esse verba siaQilliina IV,
10 W.: eha 6e Xiyovoiv, ori fiera rovg d^eovg eig rovg riQmaq
fieraftfftTjy.ev ?' rixvti, eiye ^eo)Qovati- rbv IlQiafioiy r<5 iyxo-
fnaGTrxio eidii xeXQ^fiivov utg oiui' y.iyij (o fiaxaQ 'AxQei6ii
fioiQriyevig, dXfitodaifi(ov, tfS dh OvftfiovXiVTtx^ t^ Nic*
TOifa dtaXeyoftevov xifbg tbv ^Ayafiifivova xai tov Axi3i3ida, tt^
dl dotavtxm rbv *Idaxifiiov '06vooia- ^^al yaQ xtQl oiTOv
^ aroij^TTiS' xal ejtea vi<fa6eooiv ioixoTa x^^f^^Q^V^^^ xtX.,
quae eidem Telepho tribuenda sunt, iam dndiim Speugelius
viHit '') Sed illuin non primuui nobis illam sa]jifttiriam propi-
nasb« docemur a ( icrioLie-) iu Bruto 10, 40: utHjue enim iam
Troicis temporibus lautum iauum m dicendo UIlxi tribuisset Ho*
merns et Nestori, quomm alteram yim hebere voluity altenim
snavitatem, nifi iam tum eiset bonos eloqnentiae. 8ed td
inter utramqne locum iaterest^ qnoA alter eloqnentiam natam
esae didt ex praeceptis Tisiae et Coraeit,*) statnit antem elo-
quentiae iam Homeri temporibus ma^nam vim tributam esse,
alter aitem rhetoricnrn a poeta originem duxisse eumque con-
sulto tria ilia gtjuera distinxisse opinatus ei4t,*J ex (juo statim
stoicum agnoscis. Quod Heinbardt disseruit de communi utrius-
que lonte, quem Aristotelis 0vvayQ)yi]v rexvciv iuisse coniecit,
omittOf enm nimis incertnm sit; eeternm de etoico quoque qno*
dam aliqms co|;itare possit.'^) lam antem Tidimns eaadem
■) ISnmyujyri Teivoiv, p 7.
cf. Eeinhardt, qaa viee Nestoris et Ulixis personae in arte
rhetoiica functae sint — commentationes in honorem F. Biicchelsri et
jEL TTseueri editae a soeietate phiiologa Boiuienaif Iditf, p. 1%
») cf. Bmt. 12, 46.
cf. Qnint. U, 17, &
*) Bs «is, qnae Beinliardt tttm disserit de Flatonis leeo Fhaedr.
Dlgrtizecl by Google
- 101 -
divisionem orationis tria in genera a itoieis receptam emej)
Omiiioo eoim IHi band nuro pendeiit ez Aristotele, quod apparet
eiim ex a1li8>) tnm ez eis, qnae Sopater tradtdit V, 15 W.s
ol dl (frOMxo2 ovrlatQcgxyp dtaX&ttixy airrjv (sc rhetoricam)
icttkovift, quae ita eongroant cnm primis Afistotelis rbetorieae
verbis, ut de errore scnptoris cojritandum esset, nisfi pergeret:
aXXot 6^ dvva,utv ^fw(>^rix»)v tov ;rf(>i txacza xi&avov, xal
ovxoc. Soxhl \'iQt6T0T^Xot^q 6 opoc.^)
Dicit autcm Diogenes 1, 1. to iitv /aQ avzfii Hvai ovfi^oV'
Xttmx&v, rh 6tx€tvtx6v, tb 6k iyxQ)fuatnix6v> Ad quem loeum
Striller adnotat nsnm tertinm genns nomine iyx(Ofueattxo0 mgm*
ficandi a stoicis esse profectnm^) Volkmannam secntus,'^) qnibns-
cnm ego qnoqne facio. Atqne si Iiolia inspicimus videmnB ter-
tiiim i1Iud g^enn? fere semper appellari voce lyycojfiior vel voca-
bulis inde df ri vati.s.^) Neque casu faclum esse puto in scholio
B 278, quamvis cum Aristotele conciuat, pro ijti6tLy.Tty.or> sub-
ditum esse xaviiyvQixov j alterum illud uomenj quod poBtea
landatlTO dabatnr.
Loena aeboliOf de qno modo egimm, plane gemellns ezstat
ad r 212 in ABT: tg&g ol6e t^xcvg'') Qr^TOQsiaq "O/n^Qog •
tiv amXeXvfitvov xal ^Qaxvv xal b^avov avTo. t« avaysiccll^
TtaQcarr^oaiy ov Avoiaq lti\7.m6fv' rov 6h^) vyjtjXov xal^) xara-
xXijXTixov xal ftf}'ir»Tov^^') xaV^) /leaTov iv&vfjj]fiaTC'jv xal tov-
Tcov u^Qowg ix(f.<Q< iiiv(t)v^^) wg^^) vfv*"), ov /IrjfiLO&tvijg <C^?V-
X(oa£^- Tov dl^) md-avov xal Texvtxov xal^^) xoXXmv xXi]Qri
ioffitttiDv j^-) tb xal*) yvwfitxov xal aag>hg ixtkiybfievov , ov
2GI. qni Nestorem. Ulixem, Palaraedem habet pro auctoribns trium
orRtiinnm ^-enerom. nppartt recte Spenfreliuui coll^^ei^se 1. 1. fcf p. 79
et W aiter i. 1. p. 734; Ari^totelein non primnm tria liia genera atatuisiie
Bed tantnm Utteris mandasse, quae alii iam inyeneraQt. Neqne negli*
i^rrnffnm, qnanti hoc loco Plato Pal ri iletn aestiraavorit, qnn loco
nova lux affertur rixis, qoae inter l^laiouem et Antisthenem exarse-
rant, nam reete Deenimler premit (Antisthemca, 1882, p. 11 adn.)
niemorabile es.se upud DiDiieui XIII Palamedem castigari inntiliQm
artium iDventorem, cui Plato patrocinatus est rep. 6, 622 c.
>) cf. pag. 7».
cf. Zeller 1. 1. III, 1, 361, Rose, Arist psendep., 107.
cf. Arist. rhet. I, 1, 1851 a* 1; I, 9, 1855 b, 26.
*) 1. 1. p. Sl.
») rhet. p 21.
«) ^173 T, Ga, AMi^ ]!, //384 l^T, <■> 104 BT, A'79 T.
A'122 AT, Mm T, 0 683 BT, /i 103 T, /?810 T, PIU BT,
^960 A, r89 A, raSS A, X68 BT, « 212 pq, 2U L
f) rmtovs B. •) om. B. *) om. A. *^ om. T.
Str,y,jficiTiov Wilamowitxius.
Digitized by Google
— 102 —
'JaoxQ&nH^) t^ijltoae,*) axoltlv/tivo^ Mevilaoq, Avalas* m>xvbg
\)dvaaevq, Aiyioa&ivfjq' xi&avlg AiatcDQ, *Iao9iQoxits* Nam
iterum invpnimus doctrinam pcrij^atPticam ita a stnicis recoptam
atque immutatamj ut hejoes HoTnerici cjuasi exempla aint, quae
discipuli imitt ntur ad imfteirai)dam facultalem verae atque ele-
gantis elo^ueutiae. Ut euim Arietoteles prituus tria genera
BermoDiini secrevit, ita eius diBcipulns atque successor Theo-
pbrastius aecnrate tna (AocmHonis genera diBtinxit quae x<^Q^'
T^Qes yocaotur.^} Eum primuiii hane partitionem institutBae eat
prohabile eo fit, quod Aristoteli ea nondnm nota fnit, qui, «i
eam noviseet, certe eam amplexus esset, quia id ubiqtie maxime
egit, ut duo poneret repufrn?iBtia . quibus medium aliquid in-
sereret. Tbeophrastmn auiem Tlirabyniachum pro inventore
generis medii habuisse reiert D. H. de adm. vi dic. in Dem.
3, p. 958 B. Accedit, quod idem Dionysius de Isocr. 3, p.
539 K. ezponit, qnas Tlrtutea TheopbraBtUB geaeri grandi
tribuerit. Quo inre Volkmann*) et Schmid*^) AntiBtheni boe
meritum vindicent, non video, idem valet de causiB, quibuB
commotus Schmid 1. 1. totam illam doctrinam ad stoicos referre
voluerit. Sed si TlM ojilirastus quoque giufruloB poetas et scrip-
tores siugulis ;fa(>ci/CT/<^Oi tribuit, tamen minime conatus est,
singulas persouas unius cuiusdam carminis eodem modo distri-
buere. Id stoici excogitaverunt. Legimus enim apud Gellium
VI, 14 verba plaae cum BcboUo nostro congruentia, ubi, cum
de tribuB iliiB generibus elocutioniB exposuit, pergit § 7: «sed ea
ipsa genera dicendi iam antiquitUB tradita ab Homero sunt tria
in tribus: magnificum in Ulixe et nbertum, subtile in Meueiao
et coliibitum, roixtum moderatumque in Nestore," et apud Quin-
tiiianum XII, 10, 64: „nam et Homerus brevem quidem eum
iucunditate et propriam, (id enim est nou deerrme verbis) et
carentem eupervacuis eloqueutiam Meuelao dedit, quae buui vir-
tntea generie illius priroi, et ez ore NefitoriB dixit dnleiorem
melle profluere sermonem, qua certe delectatione nihil fingi
mains potest: sed summam expressurus in Ulixo facundiam,
eC magnitudinem illi vocis et vim oratiouis nivibus hibemiB
copia verborum at^ne impetn parem tribuit." Quae Btoicnm prae
To usqufi ad hnleyo/jievop A post ' Joox^drr^i.
*) ^T,Xata8 «rit exstat tantnm in T.
Quatn (iocrriiiam litteris uiandaverat in libro sre^ kiSemsf ct
Eabe, de Tbeuphrasti libris stem Htiem, 1890.
*\ rket. ftSS.
■) KuB. rhML 49, 166.
Dlgrtizecl by Google
— toa —
n fsnint coloreiii. Ooi aeotentiAe iinloinien addidit SehBud^)
ex eodem Gellii c«pite lamptam. § 9 eDim legimus Rutiliiuii
Rufum et Polybium, qni stoica imbuti erant pbilosopliia, tres
illos philosophoB Graeeos, qui anno 155 legati Rnmam vene-
raut, tnbus characteribus addixisse: ^violenta et rapida Carnea-
des dicebat, scita et teretia Critolaiis, modeata Diogenes et
aobria.2)'' Accedit, quod PI«taiebiu personatas de vit Hom. 172
eodem modo ex stoicie pendet, qni Iieroibus eodem modo de-
pietis pergit: xtd ta^aq Tos kiaq z&v Xoyfav^OiOi^ xaiQi/Sn^
lk» ccvxbq iv zy xm^Oh 6€i§€tg ajtaa^» Nec non homines in"
fimae aetatis eandem repetiverunt sententiam ; cf Syrianum apud
Spengelium Ovvaywy)) rtxvojv 119 adn., Doxopatrem II, 182;
VI, 25; VII, 9 W., Sopatrem V, 6 W., Maxim. Pknud. V,
217 W., schol. in Aphthon. II, 3 W.
Sed iam transeamas ad ea, quae stoici ipsi excogitaverunt.
Qaomm pbiloeopbia imbotam fnisse Bermagoram Tenmium
notissimam est,^ qoa adiatos sanima arte atqoe subtilitate
novam ezcogitavit radonem eloquentiam doeendi» quae ia uni-
versum a posterioribus fere omnibus recepta est.^) Item eon>
stat eiim maxime elaboravisse in novis inventionis legibua, in
quam induxit doctrinara, quae est de congtitutioue causae.
Quem ad finem primum omnem dicendi materiam divisit
ia d^eoei^ et vno^ioiic,. Qaarum alterae remotis personis, tem-
poribns, locis eeteriiique simiUbns in ntramque partem traetan-
tar, alterae sant ez eomplexn rernmy personamm, tempomm
ceteroramqne.'^) Hlam antem eongregationem rerum, qaa ^o-
^ym^ fit Hmnagoras nominat xeQiCraai», Qnam vocem
petitam esse ex stoica philosophia, ubi xeQiOTarty.a intellegun-
tur ofticia, quao quibusdam demum temporibus vel condici-
onibus oificia fiunt^ viderunt StriUer^) et Thieie.'} Tales cir-
5 I. 1. p. 189.
*) cf. Wilmanns, (ie Varronis Hbris gramTnaticis, 77, adn. 1.
*) Probabiiitatem uon videtur excedere illum (^uoque aliqua ratione
eeniQnotum ftiisse enm Pcrg>uaenonim stndiis seeondam Bnoskae sen-
teatiam 1. 1. 56, adn. B.
*) cf. Thielp, Hnrmagoras, 1893, p. 171: Samtliche spHtore Stoiker
b&Dgen daber, so weit sie etwas la der Ii.l)etorik leinteu, tod Hei ma»
goras ab, qaem tamen doleo proximo ennntiato dixisse: Man ist daher
ebensowenig berechtigt, yon einer eiuenen Btoischen Rhetorik zn
redeo, als von eiuer Abhangigkeit dea HermaKoras von eioer solcheni
nam, quia Hermagoras e stoieis pendeat, dabinm esse omnino non
potest.
cf. Quint 8, 6, 6.
") 1. I. 27.
') L L 87.
Digrtized by Google
I
— 104 —
cumstantiaB septem esse Tolnit Hermagoras teatibns Hermog^ene
de inv. III (II, 212, 17 Sp.), Fortunatiano 103, 1 H., Au-
gustino 111, 19 H. 8c. tottoik yooi^ov , tqotiov, nQoocoTtov,
aixiav, jtQuyf/a, vXr]v. Sed miuiine oportere omnes :T(Qi()Ta(>eo)g
partes in uui causa adesse tradit Augnstinus.^) Itaque plane
cum Hermagorae doctrina conyeuit, quae a.d A l de prooemio
IlMdiHi ezporiUi snnt: exet iSh roig <Cj£vt^x<OT&tavg TdSv
tox&v to xQooi/twv' nocov; xoXXa^* xotov; ig^d-l/iovs*
o^Oitt»; ^v%aq* roxov; "Aidi' XQ^'^^> xQoia^fsv» B.*)
lam venimnB ad conatUutwmm eaume, Qna de quaeB-
tione difficillima, cnm haud raro, quae memoriae de ea prodita
sunt, vel obscura Bint. vel inter se pugnent, boc loco acriir;itiu8
noD acturus 6um paucis illis contentus, quae in schoiiis Ho-
mericis exemplis conUrmauLur.'*)
Eht> qnattnor statibns prindpalibns primo loeo ponitnr cori'
ieelur^is {oroxao/z6g), cnm id, qnod ab alio obieitnr, ab adyer-
sario pemegatur et qnaeritnr, ntmm rens facinus perpetraverit
necn'. Biusmodi litem Vuleanns in clipeo Acbillig effinxit
2^497 eqq. Duos enim homines certantes fecit, num pecunia
Boliita csset, quam alter alteri deboHnt, quia eiuR prnpinquum
mteifccbiat. Alter affirmat se omuia pepen'^i-M^, alter uegat
se quidquam accepisse. Miuime igitur BcLolia»ta a yeritate ab<
errat, qui adnotat ad bos vermu: 6h ^ aTaotg TtaxaGtoxa'
iittx^ tov /ih Jifyovtog 6t&<oxivai t9,v xow^, tov of^voV'
/ikfov dkifphai [jt^ xotvfyi^,^) ¥/v xagixovtsQ %^/>svyov to iy
xlai/m tov ^dvov, BT.'^)
Alius status, cuius in scboliis mentio fit est iuridiinaXis
{dixatoXoyia), cura de facto convenit, sed iure an iniuria fa«-tum
sit, quaeritur; studet igitur reus demonstrare, quae sibi crimini
deutur, faonesta esse, quod non solum in iudiciis sed etiam in
cotidiana vita hand raro evenire manifestum est.
Huc pertinet oratio, qua Caljpso conatur demonstrare in-
iuria loTero flagitare, nt Ulizem dimittat, quem servaverit, cum
naufragus lovis fulgore ictus in oram Ogygiae appulsus sit,
qnem beneficiis cnmnlaverit et cui promiserit se ei etiam multa
p. 141.21 H.: horum autem omDinm aut plnrimorum rationalis
OOSgregatio conflat qaaeationem.
•) Similiter Pi . quae in (m sic (xi.rinnrntnv, ut texttig verbis
nokkds^ ifd-ifioiH, ^ivyae, 'Ai§i, Tiooiafev suprascripta sint verba noaovt
yemOP, ovoiav, roTtoPt x^OPOP»
•) Quae Eustatbius de statibus proferat, hnc loco eo minus re*
spiciendam, cum ex Hermogenis arte pendere videatur.
^ deleTit WiUmowitaius.
^ c£ IdpeinBp ttud. IdpB. ZH, SSft.
Digrtized by Google
r
— 105 —
mMora beiMfida datmm efie e 180 sq. cf. eehol. t.: o^a t\v
Aeqoe oratio Aohillis ^ 149 sqq. 6ixaioXoy(a TOcatur ad
vfl. 158: ntxa^v rT^q dty.caoloyiaq ivT{O^T](ft Hti/tov tov dt'-
fiov T^c filrrjcfrjdag xaQa(f(ovovvtog. BT, ubi AgamemnoDis
opprobrium, qui eum avaritiae atque doli accusaverat, refatat
eo, quod demoostrat, quauta eemper fuerit aequanimitate atque
modestia, quamquam in bello semper mAximos labores sus*
eeperit.
Eodem modo / 309 Aebillis fbisiet a se eolpam demoTere,
ovm in enm emdelitatis erimett Ulizee legatna miaBne, qui evm
placaret, conUtlisset, privsqiiam in Agamemnonem iuveheret.
Qnod eum omisisse ira atque odio inflammatum optime scholiasta
perfpexit: yvfivoq iotiv V7t6 ti^q^) OQyfjg xal xiQixXoy.ag olx
oJ6e Xoycov . Mst yag stQWtov^) ^(xaioXoyela^i , ft'^' oi Tcoq
tr^v ajcoffaoiv ijiayaytiv,^) 6 6h xovvavtiov TtoiH^) ' eon yliQ
d^/iog fiedxog axoofi^xov xaQQr^cia^ xrA. ... BGjT.
Paulo latins patet notio ▼oeis iV631: i/^m^ SMtl IjUfwxog
4 datmioijaYla ihq xQhq jcaQovxa xov Ala. BT. MenelanB enim
boc loco moleste fert Troianos vicisee JoTemqne preeatnr, ne
indignis fiiTeat HvdQ&fCi ifiQtOt^v
TqcogIv, tiov fiivoq aihv axaoOakov o^ ifivttvtm
^vloxnSog xoQiaaa^t hftotlov xoU(imo, xtX,
Tertio loeo agendum eit de eonetitatioae scripti et volun"
iatis (xata Qijxov xal dtavota»), qnae naeeitnr, enm ▼idetnr
eeriptorii*Tolunta8 cnm ipsis legis siTO fbederie Terbis dissen-
tire. Neqne iilud exemplo ex Iliade petito illastrari neqnit.
Foedus dico, quod Agamemnon et Priamus iciunt P 276 sqq.
Nam^ etiamsi verba Agamemnonis sonant: si Alexander Mene-
laum necat. sibi habeto Heienam eiusqne bona ac fortunas,
Graecique iafecta re domum redibunt, sin Menelaus Alexandrum
interfecerit, Troiani Helenam et, quae eius sunt, reddunto, tamen
ez eiua seatentia Heloia quoque reddenda erat, ri Paris pro
vieto abiit, etiamsi non pngna ceddit. Itaque ts, 456 optimo
iure postulare ezistimat» nt Helena Menelao tradatur, qnod
Troiani suo iure negant, verba legis spectantes, cum Paris non
necatus sit. Neque scholiastam ad hunc locum nuf^as agere
concedet, qui leget in A ad 457: xai yivttai ^ Ctdaig, gritbv
addidit (xi. ') slTtetv T, • *} jpiyo» T.
Digrtized by Google
— lOG —
Haec de gtatibus. Qttae petita «880 Telepbi libro snpra
laudato, in quo de statibu^ apud Homerutn e^it,-) facile aliquis
contenderit. Quam ad coniectiiram fulcicndam addat eundem
Telepbum aliis locis iu scholiis esse commeLuoratum,^) neque
eum bis tantum locis a sclioliastis excerptum esse ei conceden-
dam esse, qui yel mediocriter rationem scholiastaram per-
spezerit Attameii ree tam iBcerta et Inbriea eet, ut de er^ne
illonim Bcbolionun niUl etatmere andeam.
lam agendum esset de ofjiciis OTatOfis, nisi parum cOtt'
staret, quid de hia stoici novi invenisBent; quid ab aliis 8ump>
BisHent. Eandem divisionem, quam iam Theophraatus adhibnit,^)
amplexi sunt teste Diogene Laertio.^)
Propria eorum fuisse videtur signific&tio oixovofiiag pro
dispositione; immo duplicem distinxerunt dispositionem ; zd^iv
et ohunfOfUav.*) Snlpieius Vietor enim dooet'') ordini adinno-
tam esse oixovofUa», qnae hoc dittet a enpetiore, qnod ille
qnidera <Hrdo natnralia, bic ordo artifieionu rit. Ordo est, ut
mns ntar verbis, nt secundum textum natnralem singala per*
BeqriRmur, primum in partibiis elocutionis, ut sit gcilicet pri-
mum exordium, tum narratio, tum partes argumeutationis, pero-
ratio demum extrema. Artificiosiis or(io est, ut hunc ipsum
ordinem si ita causa poscit , plei umque yertamus, nam ali-
qnando omittenda principia, aliqnando snbdividenda et inter-
mmpenda narratiO| ez parte ponenda et imperfecta nrgnmen-
') Alio seDsn oppouuntur ^i^r^M' et Stnvota i}750: oi TToosro (njtov
in/i^Tr^oey d).?.(t Ti^oe Tr^v Stdvotav, or ydt> tl.-rr jt) y.nt ri S^vrjxo/s TTa-
Xtp avrots filo^ e\ (etr/ codj T. lubemur enim xat Tt&vrituos ndliv
avr&ti filo9 tl supplere, cntD HeciibA ex eo, quod dei Heetorem eurant
iiK.rtimm qu'»que, ci»lligore iK Queat, dttm vixit illum dei8 gratum fnisse,
quae legimus versu praecedente: ^ fiiv ftot tuios ^reo iojv tf ilos T>od-a
d^otatv. Neque ad Ar2l4 Pa de statibns agitur: IvravO-a txxoTrret
TOTs ooft^rraJi xatd ^rjTtiv xai Stdvoinv ^rji}fta • ^rrTi]aeo)B ydo d^tov, tit€
TOVi f{noi).t(i uotoi- ohiiot untirror-: iiri <ii r roVo/";.- yai ioi\- /■■t/i'}-ag
Hoi fitbovrae. Agitur enim de ambigua notioue vocis umoros. Ceterum
ille locns ez Bnstathto p« 799 descriptus est.
^ cf. p. 99 sqq. Indoles illius libri fiirtasie eadem erat atqne
Gagrapbii commentarii in Tfrcntinm
') ad ^ 182, A' 5H, A' 545, O 6«8. A 546.
*) cf. D. L. V, 4b, auoa. VI, 35 W.
•) D. L. VII, 43: ev^tats, fQdois, Tu^ts, vnoxQtots.
•) cf. Thiele, L 1. 144.
^ p. dSO H., e£ FortQiiatiaBnm, p. m H.
Dlgrtizecl by Google
— 107 —
fatioBe feddeDda.*) Fere miftquaqtie antem in pag^ina scholiomin
Homenit lendibuB tollitQr propter e^regiam oixopoftitt» 9^ prop-
ter elegantem eomporitioiiem poematii aiiwqae partinm, qnae
non raro eo eonttat, qnod ree alio ordine narrantnr, et eon-
iuDguntur, qnam exfipectas. Ifaque mibi noo plane falsna 6680
videor, cum eo inclino, ut censeam stoicoruui poti^simum attO-
toritate vocem illain in solloinnera illuin nsum yeuisse.
Sequuntur paries orationis. btniler-) monstravit ne a
itoicis quidem repudiata esse virtutes illas prooemii, quae iam
laoeratee eonetitttit^), nempe, ut, qui audit, atteDtiia, bmievolue,
docilie reddatur.^) Ergo nil obstaty quominus per atoicnm fontem
in eebolia manasse contendamus, quamquam pro certo venditare
non andeo, < 14: oaa ai^ei t^v XQoaoxrtV :xQoa6oxiav ifixoi<»p,
oxeQ i(^Tt raxvixov <6g iv :xQOOifiioy • 6ti yaQ xuqcc rojv axov-
ovrmv h(VT'~) ufv evvoiav imaxa<i9ai, r<jj 6i Xoyo) 7TQoaoyJ,v,
iva rov fihv ktyovta aTcodt^oivrai, tojv ixQayiuiTiov t:xt'}v-
fij]a(oai ra Xtydftava, xal fta^oiaiv, ojteQ 61 <i).ov xaTojQ{><uxtv
DdvocKEis havrihf fiA» ixatviaaq, to 6h 3sXi,i>oi xal riiv xawo^
TifTa T<»v xQoyfiut&v ivdei§a/i$vos d^AoT tifv xgoaiQeaiv,
x«2 xo^ xapayhtrai xal ri ^ovlnai, kd^ ovrwg ical ta fte^
^ovog Si^y^amg aQ§titai* 'IXio^ev fit <ftQ(6v. t. ^3: xivfjatv
ov rTjv rvxotoav *yu ro ^nQooimov, t{ fiiklu 6t^/£iC&M ^avor
tovg :xokX<jJV i^jd^inojv i\q(oujv. BT.
Inter verba Quinfiliaui IV, 1, 34: „d<>cilein Riue dubio et
haec ipsa praestat atteutio, sed et illud, bi breviter et diluutde
anmmam rei, de qoa cognosoere debeat, indieaverimUB: quod
Homema atque Vergilius operum suorum principiie faeiunt
nam i8 eiue rei modua est, ut propositioni mmilior sit quam ex-
positiooi, nec quo modo quidque sit actum, sed de quibua dic>
turns fit orator ostendat,'*)" similiturlo intercedit cum eis, quae
legimus ad J 1: oQttii 6h :xQ00ifiiaattxii xoQahiti^ivuv^) ti^v
*) cf, Volkraann, 364 et J^triller, 3fi arln. qni affu mant, ubicun-
qae illa bipartitio occurrat, de stoicorum nraeceptis ease oofidtandam.
•) 1 I. 43.
«) cf D. H. de Ly8. 17.
Nnm ex eo, qnod exoi dium omnino oraitti iussit, si iam benfgni
8unt, apnd cinos loqiiendnm est, Thiele iure coUegerit p. 114 Herma-
goram illa officia oinnino improbasse, valde dubitO.
cf. enndem QaiDtiliannni X. 1, 48: age vero non in utrtns-
que operis sni ingressu io paucissimis versibus legem prooemiornm
non diro Mrvavit, sed confltitnit? oam benevolnm anditorem iavoca*
tione deamm. qnas praeHiilf^re vatibns creditur. et intentum propoilta
rerom magnitndine et dociiem summa celeriter compreusa &cit.
*) TfQootfuaatvv et Tte^uafifidvu cod; conrexi.
Digrtized by Google
— 108 —
T?^g xgayfiarelag ixayyskiav. M. ot an. Ox, IV, 406; . . . xa^'
Num Btoid» etiam Isocratis de yirtiitibtu nairrc^ionis prae^
ceptum, ae. nt sit Ineida, ImTis, Tensimilis, placuerit, non con-
stat, quamquam nullum argumentum contra afferri potest. Ergo
de sckoliis, quibus cadcm opioio rcfertur diiudicare non licet.
Quorum in numero ♦ st e. g. E 9: rovto rb ddog 6triyi}6iq
Xiyerat • TQeTg aQtzui dttiyj^Cscjg ' 6a^i]vsia, avvtofiia, m^a-
vovTTig xt}.. B T. Ilem in dubio relinquendum est, num stoicis
debeantar selioHa illa de narratione particiilariy^) etiaoMi FoT'
tunatianiia et Jnliiu Victor eam non ignorant.
Fag. 108 addit Fortunatianus ad quattuor illaa orationia
partes, qnae antiqnitas constitni aolent, principinm, narraHonem,
argnmertationem, perorationem^ recentiores quasdam, quarum
in numero buut Trooixd-eOig et 3tQo:xa()aaxBV)j,^) qtias cum
Volkmanno'') a stoicis exco^itatas eBse conicio, Proecthesis (juid
sit, exponit p. 210, 20: quid ebt proecthesis? cum ante aarra-
tionem aliqiiid docilitatis cansa adferimtia. Vocabnlnm ESn-
atathina adamavit/) in acboliiB perraro investigravimns^ ita nt
ezempli gratia afferre tantum possim iV171: /jtQthv rb^) iff*
hea<lT& r&v huisiifUdv TifV 6ti)yi]Ctv y.ata rag avatQiotn; ixtfi-
QHV ' rb fdv ycLQ 7rQov/MGx>aL jtEQi h.aarov fiaxQor,^) ro
iv toJq Gv/iJCT>'f/(ff)c xaQadtiiyeia&ai m^avov. BT. Quod For-
tunatiani definitiuni respondet, nam priusquam Menelaum Im-
brium interlicientem faciat, Homerus multa narrat 1. 1. de vita
nbi Yocnla ezstat a 1; xhv rgonov srpoocr/toeu, 6i*
xolfjikv xhnvvet . ^ yog xol^t^axog rov X>6vaciwg xf^iodos
') cf. p. 82.
-) vTrr^nio sfTte, quam eod»^m loco Fortiinatianns pvofert, in
scholiis quoi|ue occurrit, sed plane liiverso setisn. FortUDatianus enim
atatnit esse ijteiai^eatvt cnm aliqnid in aotione sabtrahimns doli caosa.
Tn ^^fluliis antein usurpatnr fle fitrura ilia sententiae, quatn cxp)icant
Alex. 111, 16, 21 Sp., Zon. 111, 162. 1 Sp , anon. III, 175. 17 Sp. Qoae
fit, si personam vel rem qnandam ezeipimns ex mnltitndme eo con*
ftilio, ut de ea agaraus eo maiore gravitate. cf. e. g. A 17: 'Ar^MtSai
Te nai aiXoi Ivxvr^uiSes^Axcctoi'^ titod^ev 8s vTte^atnEn' ra TTpnvyovra
vt^eouTta me ro T^aids re xal "EaxoQa (N 1). Ni i>ntlti).e avTov
(BC Heetorem) mcf. BT.
p. 1-5. Cui Striller p. 43 obloqni non videtor, q,aam(aam
c(*rta testimooia haius orii^^inis non exatant.
*) 31 locos numeravi.
jfid^avcas — h(fi^e$ B.
^ Tttfttrir B.
et domieilio InMeii illioB Imbrii.
Digrtized by Google
109 —
stUctog xoiifiH i/ixJiawpel, qvLuatqfum boe nhnne de figqm
rel de omtionis perte dietiim eet, sed de ano Terbo sroXvr^omg:
Ifyosut^ilieev^ riTe MtfOitaTaititsv^ est^): qne indieem
nobts preepereiDas, cnm ent qoeedem nobis obsunt et illis prius
occurrendum est: aut cum quaedam prosunt et ea debemus uti-
liter spargere , quae nobis pf*r totam actionem prodesse possint,
Qaocum optime couveuit, quae ad Ulixis verba < 12
ffpf(T^', off Q' ht fni/J.ov ddvQOfievoq OTevaxlC,a}
in t legimus; ijtHdi) iiuJ.ti :xtQi XQayitaTcov 6ii]yfiC$ai, ^9^ix(og
3tQOxaTaCX6vaC,u , Zri fiixllov r<Z i}/iitTiQ(p ovfiJtocio) uqiuol^h
Toi xi&aQ(p6ov axQoaOt^, 'i'vaf i€iv ox^tiQoq (faiv7jTai, TOig ^ia.'
aofdvotq i»a(f iQ(oOL rfiv altUxv * tt/ior wd xgoaoxriv iQyatfi^
rai, Bri xoXXa dxayyiXet xagado^a. Ceternm Toces xgoxara'
ttKSV^, XQOOtxovoftia, 7iQoava^(iVtfitq et apud Eustatbium XQO-
^K^eatg omnes eundem in modum usnrpantur ad animos lectorum
advertendns ad eos carminis versus, qnibus, quae in aliis poe»
matis partibus narrantur, praedicuntur vel praeparantur.^)
lam delapsi sumus Strillero duce ad singula vocabnla,
quae ex etoicorum terminologia petita esse videntur. Nisus
Servii Terbia Aen. IX, 570: Caenea TnmOy Tumne Itjn] at
ait Lnciline bonnm ichema est, qnotiens aenene ▼ariatnr in ite*
ratione yerborum et fine poBitns sequentis fit ezordium, qni
appellatur climax, Stiiiier^ pn^tcr familiaritatem Lucilii cum
nobilibus Romanis. qiii otoicis addicti erant, putat a stoicis
vocem clifruix in artem rhetoricam esse translatam, quam iam
Tidimns antiquioribus teroporibus igaotam fuisse.*)
Porro Striller'^) quaeatiouem instituu de voce (pavTaOia,
item a atoids deriTanda. Qnid aatem sit, optime Quintilianni
ForttiDatianus 11.
Loognm est ipsa verba exscribere, ergo satis habeo bic locos
BohoHemm eomponere: yt^oat^ufeivijatet « 154 b m y y; A ad J 004*
X62; B ad 7^39, 7/ 872, 7/787, £662, MB7, r) 50, 77 71, P2;i6; T
ad ^^78, ^274, P278, Xb; Lips. ad i^tf4d: O9 ad 36, ilf 10;
Pt ad /SOft, KtW, KBM. npimtrmmBv^: AadB278, Z7140,
B ad 3/297, £-217, 77140, 77 H6, P93, P127, P217, ^-35; T ad
£Si8, A 17, 2" 418; Cn ad P 278, 77 71; P: ad KlQb ; scboL Od ad
« 262, K 18, i 12, * 63. Ti(Juoiy.oiofxia: schol. Od ad a 1, a 164, a 266,
o 262, a 284, filU, y 279, S 28, >? 35, ^216, * 209, * 363, x 23, x 95,
f 376, t175; A ad .1 694, 77140, 6^490; B ad «362, 7 261, z^90,
jJlQQ, A'126, Z438, 77250, 27258, ^ 61; T ad ^ 213, 260, A'260,
ir849, jP75, 2 7, *616.
•) 1. 1. 47 sqq.
*) cf. p. 93.
•) 1. 1. p. 06.
Digrtized by Google
— 110 —
ezplicAt VI, 2,29: per <pavm(SUi^ imagiiies renim aWeatinai
iu Fepraeseataiitiir animo, ut eaa eernere oealis ae praeeentes
habere videamur. Aactor libellt jtc^ ^^ovg 15^) dnplicem
discrevit q^avraoiav , rc. <p(XPV€taiag xoiijTixaq et ftjtOifOt&S»
Poeticis effici (iicit fx.TA,/;^/)', quem affnctuin stoicorum ex metus
definitione petitum csse iStriller demonstravit. Phanta=!ia rhe-
torica elficitur iva^y! l a, quam orationis virtutem .'^ristoLeli non-
dum notam tuis^e iam vidiiuus.*) At^ue ea quoque voce
Graeci ftoUemniter ntebantnr inde ex atoicomm temporibns.*)
Ke^ae raro in achoJiis occnrrit; cf. A 163 BG,T, B401 B,
Z 117 BT, Z 468 BT, J 108 T, E 141 B, E 664 T, A 803
BT, J 154 BT, 0 348 BT, /404 BT, K 199 BT, K 461 BT,
yl4l4BT, iV3y3BT, i\U09BT, ^438BT, 5454BT,*) 05u6
BT, /7 294 BT, Z? 762 BT, P290 BT, PSSfiBT, /> 389
BT, F394 BT, * 526 BT, X 62 BT, «P362 BT/) 1^^692
BT, Si^bHB, S 708 BT, 378 T, i?/208 T, iV475T,
iT 107 T, i/69T, iP607 T, ^d9pt, ^ 515 t, iu 435 pq.
Quae obaenrationes plerumqne sermonie eolore atque via, qaa
artem Bingnlarem poetae demoostrare periditantur, cauBasqae
invcBtigare student, cur Horoema horoinutn aoimoB tam vehe-
menter incitet atque inflammet, toto coelo distant a sobria at*
que accurata ratioue, qua Alexandrini Homerum interpretati
sunt, ut vel iude eificiatur, iniuria scholae Aristarclieae scbolia
exegetica esse tributa.
Tum Striller'^) recte observavit, quas Kortunatianus p. 127 II.
exempli gratia enumerat figuras, omnes eaeepta una XQO^BQti'
xsvoet iam aliunde notaa eaBe. Quod vocabulum eo maiore
iure ad stoicos reierri posse arbitratur, quia illi mnlti erant in
vocabttlifl a medicina ad auimi dta^iims trauBferendiB. Illo
autem nomine significari eandeni tiguram, quam alii ^tqoSioQ'
^(OOiv appellabant.*') idem Striller perRpexit. Qua orator occu-
patione quailam eiticere studet. nt audicute.s benigne aliquid
accipiant, quod iptii odio illu> mmuii gratum est. iStriller ad-
dere potuit, rbetores in d^nitione illiua figurae voce ^tQOJtemiv
UBoa 0880 et EuBtatbium utrumque vocnbulum de eadem re uanr*
») P, 131, 16 Sp.
cf. p. 92.
') Locos huc perrinentes contulit Striller 1. 1., p. 60; cf. Eaekee,
Gescb. (ler pLilosophiscljen Teiniinuhi^Mc, 1879, p. JiU et 81.
*) Ibi coniunutuin caui fupraaia iegitur.
•) L 1. p. 64.
«) cf. Alex. in, 14, 25, Phool)am. ITI, 51, 2, Tiber. ITT. r,2, 6,
Herodian. 111, »d, 22, Zon. lll, Itil, 12, auon. UI, 174, 12 Sp. Aqoil.
Bom. S» E.
Dlgrtizecl by Google
— 111 —
pare /11 (733). Oam mtam et ^inv^deiir et XQO^eQtixeiuf
haud r«ro oeenmnt in Mfaoliis novum «rgnmetttnm inveiiimiif
illa fltoiee doctruui imbuta esae. Ezempla appono dno (le Oal-
ehantis oratione initio libri primi, qua patefaeit, ApolHnem
Ag;amemDoni irasci. ^80: :TQoO^^Qa:rf.vei o FCalx^^? "^ov ^aCt-
X^a, fiilk(OV avTov airtov Uy^iv rfjq avfKpogaq. Cr^. .193:
XQO&€Qa^(cfi fVf to TcXii&o^ iig svvotav (7fayo//f:Voq ojg O^voia^
ovyt oiftlkov. BGj. Alia leguntur »d y 49, / «o, c; 180, 155,
^90, A 145, J 356, i 38, /236, iV117, iV 746, i 364, i2 667.
Neqne deannt alia mmpla illins conaminia Tocabnla artia
medendi rhetoricae accomodandi; cf. e. g. Ali ^i^avo fihv
axo it^tdoq ixH^ijjnQ avrrj ToTg xQaxrixolg vxoO^eoig yiyowsp,
&JJM)g T8 xai TQaya>6iag^) i^eiQe XQOoifaov xai yuQ rrpoOfx-
Ttxovg Vfiag ij rotv aTVXTtf/aTfov SiT)ytjaig iQyaZ^frat y.al ojg
aQtarog iarQog JtQfarov avartkkoiv^) ?« voa^ara'^) TtjQ ipvx^i
vOTtQov Tfjv laatv ijtayei.*)
Sed iam finem faciam diaputationi, qnamquam opUme scio
me mnlta intacta reliqniase. £. g. atoici primi videntnr per-
poliTiase doctrinam de aoloeeismia, de qnibns iam Theophraetns
scripserat.'^) De quibus me acturum esse eo magis exspectare
poteras, enm in ipsis scholiis testimonium esslet, qnomodo Ghry-
sippus hac in proviucia versatus et Homerum interpretari conatus
sit. Ad ^ 129 emm legimus: Zmkog 6e o 'Afi<f>t7toXtri]g xai Xqv-
OtTtTtog 6 Erwtxbg aokoixlC^eiv oiovrai rov Troirjrfiv avri hvi-
xov xkrj^^vvTix^ XQV^^f*^^'^^ QijfiaTt' ro yuQ dwai xkri^vvxt'
xdv. Qnod exemplnm puto satis erit, ut non nimis doleamns,*
deperdita esse, qnae ille pracstiterit in inlerpretatione Homeri.
Dnplici antem ez cansa snpersedeo hanc qnaestionem tractare.
Nam et magis pertinet ad grammatieam qnam ad rhetoricam
artem et egit nuper accuratissime de soloecismis Schepssius.*)
Unum spero apparuisse, quantum schoHa Homerica stoic?'^'
dehiani. A!ia autem quaerere, quae paulo sunt reconditioia,
quibus ideLu eviucatur, et iuvestigare, quae aliis ex di^ciplmis
profecta in scholiornm vasta mole lateant, iam differamns ad
tempora posteriora.
*) r^aytpStcus A. T^ayio5iy.6i' .At
Scripsi pro dvctorik/MP , quocl est in codd; qoid enim est re-
primens? immo faciens, ut oriantnr, medelam affert
') vor}fiara M.
*) inikiyti M.
») D. L. V, 48.
^ De soloeeismo, 1676.
Dlgitlzecl by Google
«'
Digrtized by Goo^lc
Tabula argumentL
Praefatlo 6
fars 1. De ratione, quae intercedat inter Eostatliiajn et Her^
mogeiis libfos l9aAf 9
Ci^vt I* Bnfltethiiiiii nddeaw dooteimin HMrmogenit
monatntnr aeciii«te «triiuqiiB of «rb eompuatloiio • • 9
Cavvt n» Undo Enrtsfliiiu potlTQEit Hormogeius Aootrimii. 66
§ 1. Bz Mlioliii Homerido Enitetliiiim non bs-oriioo. . 56
§ 2. Qnibiis tomporibofl ooipDfl flduilionim etiogetioonai
conflatnm sit , 66
§ 3. Eagtathiium non pendAie ex NeoplotoniciB . . . • 70
Pars TI. Df foatibnfl Bcholi(«nm Aotorioornm in Homonim
quaestiones 76
Caput L ArlBtoteliH do trinam de arte rhetoriaa a oohoU-
astia non usurpataiu 0^86 78
Caput II* De grammaticorom Aloxandrinorom studiiB riio-
toncis 96
Gapat HJU Qoid soiiolia stoicis debere Tideaatnr .... 97
Dlgrtizecl by Google
Digrtized by Goo^l»
Vita.
NatuB sum iiermauiius Creorgius Leliuert Fribergae
aimo huinB aaeevK hXXI pridie idns Ifwrtiu patre HenMmo,
qiii IncU magistri mnnere fimgitur, matre Amalia e gente Strait-
Uana, qnoe adbnc saperatites eeBe Bnmmopere laetor. Fidei
addictns sum eyangelicae.
Litteris elementariis per quattuor annos inibutus anno h. r.
LXXXI inter discipulo'! iirhiH patriar' ;;;-vninfifiii receptus sum
rectore luccardo FrHiikt'. (jMiod postquam quiuque per atiuos
fre^ueutavi, tam gravi morbo afilicius sum, ut paeue cogerer
litteris yaledicere. Yere anni Xd matnritatJs testimoiiinm
adeptns LipBiam me contnli, nt ibi philologieis stndiii operam
navarem. Docueiunt me viri illnstrissimi: Brngmann, Buresch,
Cicliorius, Eeinze, Hofmann, Immiscb, Lipsius, Ribbeck, Ricbter,
Schiieider. Brbreiber. Sievers, WacLsnmtli, Frid. et Ed. Zarncke.
Proseminarii pliiloloci fnm tria per semestria sodalis ex-
stiti moderantibuh liiiiiii.5cliio, BnrescLio. Ed. Zarnckio atque
per hiB bex menses seniorib, ut aiunt, muuere functus &\xm, m
egregiam seminarii pakefltiam receptns sam, in qua ter sex measee
▼ersatnB snm reetorihna LipBio, BibbeekiOy Wacbsmntbio. 8e-
minario historieo TVaehsmnthii et Cicliorii auspiciis nunc tertiom
semestre adscriptns snm. Exercitatioaibns philologicis nt intep*
essem, benigne conceseit Ribheckius, cuius societati nunc adnn-
meror pfr quattuor annos. Ter sex menses socius fui Rocie-
tatis bittturicae Cichorii , per idem tempus ad g^ermanicum
prosemiuarium aditum mibi pateiecit L^ievers. Denic^ue in paeda-
gogicnm seminarinm me reeepit Biditer proximo semestri.
QnibnB viris omnibns qnam mazimam habeo gratiam et
semper habebo. Praecipue nnnqnam desinam pio gratoqve
animo proseqni enm Bibbeekium tum Immischinm, qni
stndiorum meorum semper erant fautores egregii.
Deuique lubens semper rccorclabor, quantom tructum per-
ceperim in sodalicio pbiloiogico acadenuco ez coniimctis ami-
corum studiis.
— p »g
Digrtized by Goo^lc
Digrtized by Google
4
Digrtized by Goo^lc
THE BORROWER WILL BE CHARGED
AN OVERDUE FEE IFTHIS BOOK IS NOT
RETURNED TO THE LIBRARY ON OR
BEFORE THE LAST DATE STAMPED
BELOW. NON-RECEIPT OF OVERDUE
NOTICES DOES NOT EXEMPT THE
BORROWER FROM OVERDUE FEES.
ized by Google