DIE PFARRE ZUM
HEILIG. KREUZ
UND DIE
EHEMALIGE
KANONIN DER...
Christian Quix
Digitized by Google
Digitized by Googl(
1Ö865-B.
uigiii^cQ Uy Google
üy Google
in 9 a t
■
aXit 21 ttrfuitbem
6t* 6e6ailiand il^ruberfd^aft.
Digitized by Google
. ' 1 ♦
rs • : 1
■ *♦
■I», • ■ i..-
• ff
i'
4. T..« • .
Digitizca by Google
^ •> • * < • .
•i; ^ . ^ >v .;• *•* •*» ■ '1.-. ^ ''^
ald waijx tdt^tUti, aber in ber göl<^e atö ^uurit^'^
tig gefuttbeit toitb, 6ei ber crften fic^ i^m batBicteit^
ffio^r^ett in ber ^cfc^ic^te ittc^t }u feutcm %a^c ^t*
madit f^atf voith ttJof^IfcmSBernünftigcr »erneinen. 9Öcr
ober bie (Sefc^ic^^ueSen nur ald li3eUge au feiner
«wvdefaftoi aRnmttig toitbt^ fami iimn&0lt4 )tt nc^
%ii 91lifEdi|t(it Iii ber ^^ftone lonuiien*
9btf Um angebeittctett »Sfge mi'vb tnoit enbltc^
einer ®efc^irf)te gelangen, bie jebcr vernünftigen
Sttitit Genüge (etfleit lotrb. Seil biefed nad) mei:*
Item IDofitrloftai mär auf bem bi)i»(oiiiatifii^ 9Bege .
Hcf^e^eit Jamir fo fM btefen 8(Attevit imcber tnefe
Itrfunben beigegeben »orben , bcrcn 3n^alt ber ^ert
genau gibt, unb bte oid iBc^gen bes in biefem 6^e«
faxten bieseit f^tteit*
Liooole
U» bif am 3iitt Hugufl bicft« 3a^ri«fStatt finteiibe
flMberfd>avir in (ElM wie }u Mr^mltcfieii «üb iinfnrii
Siachfotnmm )U befunben, i\t btef«^ ®i^c((^ an«
gf fertigt tvcrten , mld^t^
Hm J^04»Migni 4enr» |)fBfm3» 0. (iiifltiii/
bm H^djlgebcruen Jperren Stixdjmtiüetu ,
dg. 3of. ^iiigfiK», ^l)r. Heller, 9rii. ZtUn,
3*f. ^cffcKaiil «IIb 9lflUfffii,
bcn Seri(ft>am ber ^. ^afKan^ SBntbrrfd^afr ,
' ^(u, tingeitd, Pfarrer, SIbUff,
Skori«^ «ttb 3a€. 36? f9crl,
fo mic ftemtrichca 9org(icbcni ber gmcmiitcil 9nM
bcr\«;baft imb oflm )>fiunrfiiimobiitnt
«fti^,^ 3a 182a
%
Xtx 55cifaffcr.
X
Digitized by Google
Pfarre gum ^. ^rttt| ifl eine beir, burc^ bit
im 3«l^ 1804 m 94i 2ßgoai$m Dtgaiiifatioti bie
e^attgen kaä^tm It^M neu . «ttfioi^Nttat
Vfieiu S$or biefem S^itpunfte ^^^örte (le ganj brr Jg)att))t«
^fam gum I). g o i t a n an. ' '
Die gebad)tc Pfarre faßt in fici) eüten großett Xl^eÜ
Ht ndf^utoi Andern imlb .etttei» tfmm Zti^ bor «M*
tmient 9t(^t ^o)» be^ni fle fl^.noc^ cine^gutt
(Strecfe aufTcrf^aft ber ®tabt — bed äuffern ?)ont#
t^orc^ — au^, \r>o jTe bie gläd)c 3»if(f)ctt bcm ?ottÖ*
berge, «nb beut biefem »efllic^ ^tttdegengefe^tctt Jpügef
7- ^^tn $amtA ^ tmamatt^ Mit tctü4in gCA^e
fit meiner (Sefc^llcfite ber Aa|)eSe üttf ben» ^üU
»atorö^S5crge, (Seite 17, bie SRcbc war.
X)er Jpau))tbeflanbt^ei( ber Pfarre }um ^. ^eug tfl
bu ^ontflrafe, D&tt ber fogenannten ^ontbritde
^ onfoiifleiib «nt benJ^Auferit & 91» 9^o. äso wib (ft;
699 oit bod Cdufere) ^ontt^or*
Dann gel)ortjttif)r ber große 2)rifd) unb ber t leint,
cuidi S3ergbrtfci) genannt, ber ^irf ergraben,
ber fbguMmtc ®<^wciiie#aRarfl, bie ^tn^atu
Digitized by Google
* 3n bem angegebenen 25ejirfe ber genannten 9)farrc
waren c\)maU in bcr ^ontflrage berinnern ©^ab^,
ba^ ^i^catceateffen^^Ioiler |tt ber§«^^e«
teft|i imb bie ^tntid^ffOtttn^^ltommtnht
et. 0t((e^ (:>ic]ibtud) tn ber auiferit ®labt
aber, in ber ^f>nt\ixa^c unb ber ,^üf)gajfc bic
Äanonie ber Äreujl^crrcn , bereu Mivd)c bie
jt^ifle 9farrfir(^e ijl, imb tu ber Jl^oti^artflraM
beti^) genannt, ba^ no(f) bomooi tfi.
(ib^nfaiU cntfjicH ber gebacf)te JSejirf mehrere SSBo^n*
fi^e ehemaliger iu ^ac^en (tc^ aitfi^enber, oberer
*) eu mt^&Ct «on ber fJefHpn V* Mc ^ttfw 'IKmnnirr
4 — 54 ^ontftraf e , 55 — 104 J)rifrf) , 807 — 83S Serg*
t>rif(^ unb ^irfc^grabcn, 839 — 859 ^ontfhrafe. JBon ber ©cfs '
Hon S. 1 — 28 9)ontJli:afe, 29 — 68 »ongacb, 69 — 77
^ontflra^e / 608 613 «(^weioemattt , 6i3 — 629 ^ont»
unb @ie(?e meine ^iflorif(^)stopo0rQpMf(f)e S3<fc^}rcibun3
ber &tabt Slawen ]C. itöUi unb älat^en 1829/ @eite 74 u. 94»
''^ 6te^e meine cNn ficnftinitf CM^rift @eite 92. Sn bec
•Jttrc^e biefeg iClofler^ moren folgenbe Stiftungen, bereu SHeni
ttn öbcr tuxä; btc folgen ber franjSfifdjen ©taatSumwaljung
nc^ mbimfclt t)abcii. 3ni 3a^re 1721 fitftete ber bamatö in
fitv ©täbt JperaoaenOufd) lebenbe ^etec de Bree jvoei
(a9li<^(. jSKcffen, eine in ber ICtrc^e beö e^em. 9tonnenf(o^(i
>3t. geonarb in ber' Sr<J nifrj^^^^^ unb bie anbere in ber
damaligen jCapcUt s^ii «JKaricniSongaro ober SBaumgors
iQn, unb iwCii mit einer Aapitaljjumme oon 4000 Stt^lr ä 80
!HlbttiS. S^n biefet eumme waren 4>00 toniSb'or |a5%d>tt^lr*
a 5 i aix jur ?afl bcä in ber iocerS gelegenen ®uteS
JöiiUeni^cin ( SB c n t a r J ft ei n ) , ipeld^c , alö bec Sefi^er
beö .denamutn (^uteä im S^lfce 1739 biefelben jurütf^a^Ue ,
in bi^CtabtsJtorn^atfe.auf ber 9tcitmannl95tamnier gc»
gen 3'/, p.c. iiin.^cKvrt würben/ ttttb iwar fi^r..9i(^tt0 be0
jVlojtcrö in bfni S>onc)acb.
9ia(^ einem ^anbjc^eiue ber (^ejci^n^iiier fSlaQuin vom 3.
3 - ^
©efc^led^er/ t)oi\ mld)m bemcrfen jtnb/ bie iit
9Mtmtc ^efc^f^ fb oft, t^orfomawiibcit
fiiit0e au^ge)1or6eiteii J^erreir ^dn f>oite, »e(c^e
wwt tiefer ©trage f!(^ ttannte«, unb ^icr itjren äBo^n*
(1$ Ratten. 5m 3a^rc 1319 faufte bcr Dritter 91 cinarb
«Doat i3i)tt0arb bte <Qt ^gi^ii ^os^ mit eim
welcf)e aber im 3a^rc 1321 mittle Geuchte
ein @o^a be^ Dritter ^ ^onrabd k)ott teueren«
Um Ciiiilaiib^9lM^te goiifttl^ M «an Sifi^ikttinio
C9ef(f)übe) ttmtittf ^ dn ftd) na^nu IDiefcr «bergoS bie*^
Capelle mit ber 2ÖD{)nutt3 bcm beutfcJ)en £)rben, ber
trnn ^ier bic Dcutfd|*DrbcnöfÄommenbe
i^xM fsMitU Olxt 9t 1 2>, bte ein
1753 ^Qtte bte Sungfcc $lnna Äatbota g»ö<»uin bec gei
•ba4)tm £itc(;e gefc^end 300 0itt)(r. für ben t&gl^en J(u;4ieQ»
»ein. a>ie 0cbftd)tffii •cfil^wifNv ifot^mcii bic tcnantiteii Mtilv.
§tti2 €aft t^ceS ®ute3 auf bec |>uU troamiti bcfTeil fXMVtCt*
bic 3infen (12 iRt|)lr.) ioijrlic^) jQ(>Ite.
jDie ©(^mefirrn Sucia unb (ä^ubuia cSdpmc^ fc^enfteit
ta 3o$ve 1754 f&mmtli^jtf Sem&gfn, no(j^ ^Ibguge me^«
vfttcr Senate/ bem gebauten ^to(!er/ um ti ium beabfic^tigecii
SBaue ber ^kS)t ?u ocrrocnoca. 2>ic Äirc^c mit bcm an bcc
S3ongatb»€itra$e gelegenen ^i^uU bei* ^^(ojietgebaube $|0t bie
3abr}a^l 1756$ bet S^tl htt gcnmittten Mlbbf, ble bcm
- etabtwatte |ugerid()tet jtnb , abec bie So^cjabl 173^).
(gnblit^ fliftetm bie Seeleute, ^obrtnn Gebert unb jtos
t^atina JSraut^Quf<n iwn n^od^entiic^e SSe)Jen mit 1000 ^
m^Xu &*Ö4 101./ unb anacio Savbava Q^illeg, gebome
Jttamec tm 3- i769 eia So^Cflcb&^toip itiib 18 ScfonrÖto
mit 200 bergt, Sittjlr.
•) 9ta(^) iBorfle^enbem ift baS, »aS in meiner feiflorifd^s
' tdpograpbift^en ^«{(^reibuog 9(a4|eA$ic» @?ite 94 gefagt |)ab«/
1« wfbcnimi« • .
t
i
Digitized by Google
4Be6&ube ftnb noc^ jc^tgen (S^cft^ocfc rätgeric^
HUP y€t}QgflltXi WOfQCn»
- Sfcfem 0Miibe gegenito Regelt Iqrel giHkttnige
«nb f(^one J^äufcr mit 5(uffal)rt^tl)orßn öcrfel}en, bercn
(SJörten (T(^ biö in bic (5i(ffcf)orn(ieittf ©traf e *
«rffntfm/ unb ^ c^enfott^ (Suigänge »nb ^
gel)6rte ef»fmaf^ ber abeltgen %amiüe öon JBobb cu.
£)& bie ^tDei nebenan liegenben Käufer / t)on benen
JM eine C& 91». §21) ber jlelise (Sigent^itsiär,
fimnd ber Suft^S * Scrwaftung «nb 9)räjibent ber 3(r^
men * SBf m>attungö * Äommiffion , hmofjnt , ba^ anbere
aber Oio. 620;) ber gamilie ^ a r t o g ^ ^ ^m^abrtfan^
tOf IHfiAstbis i% e^ematö obeiige iB9^it^ftii|er geioifai
fxlb, fotm ntc^t SejKimiit fageit» '^«a i^axa IB*
!Ro. 619 ipar nod) in unfern 3«tcnba^ ftäbtifd)e ?oiik
barb*®eböube , i|l je^t ober ein ^priüat^i^gent^um.
IDem ii»fe|»^fd||eii älrmen^Snflttutegegettitber am (Sin»
jmgeMfogenann^enOeg ninen#äBtttf eCe ') Clegt ba§
gerftnmige e^attge ffif>4nge6&abe ber artigen %awiüe
»on®rondfelb, bann ber öon Ü)i ü T r o I) c unb nad}*
' ^ berm^Dlf I. Uber bem d^infa^rtdt^re toar M
*) 6o genannt «on ben ^ier im 14. 3a^r|^unb((te n>o^ncn»
%a Ceguintn, b<c mm ober nidbt mit bcnc» Mcmifil^
mu$, hUUn brittm Orben bei 9. Sranctgcu« au6ma(b»
tm, fi(b mit J^anbarbeit naJjrtcn, c^ne ö«lubbe fi<t^)on
1, ein fcboulicj)! « / eemeinfj^aftlicb«« 8eben fujfttn, unb
»ernittm «nb.iClollfrtPtttttii 0Ui4lfalli einen Wtf*
•
Digitized by Google
4
ben f|l in bcu franjöfif(^ett B^iff«, m »cldjeit jebe«
aufm 3<Mlctt bcr Se^cii^i^aft C»cd 9lbeU> un^
bamafö fo fd)änbßcJf mif6raud)teu SßJortcr grci^cit^
(^Ieid)^eit uiib SSerüriiberung an berett ©teile traten*
Uabt m .^ieß^: gnebe ben Kütten, ^ ben ^rottü
iten, xM aber ntd^t« me^i; M du leerer imir.
Die $eba<4te Set^anfung 91. Ü^o. 651) t{l jeftt eht <^tgen'
t\)im unb ba^ 2öo^n{|auö beö Slböofaten/ 3©^ 3of.
^Da^mctt femor.
m bem ^egttihett^fpßtnfel geregene ^oMf
ml6i^ ble Qedttttten im m'erse^tiieii äa^rlitnberte Ut
«Ml^nten, ijl geräumig, mir ^ftttlen berfef^ene
3tmmer fotC bie ^opefle gewefen fe^n. (i^ö gebort je^t
ber Sgfr» Singend.
.:Min Sca^e ftc^enbrn Segtttnm fd^cfm» ben 3tct^umci;it
bce Seguarben juget^an r^en^efen ju frpn. Otne 0(Cte. bie
mit bem «tem^nten 3a^c^unt>ecte cntflanb/ unb bercn 3i*ri,
t^pee osf iffliev JNn^enoerfammlitnd 0ie«ne im 3abce-
1311 untec .Clemens V. oerbammt muitcit» %\x^ in Stac^eii
Ivetten fi(S& bicfc 3rrlc^rcc cingci'd)Iic()cn, unb einige ^iufcc
an 0ebrac()t. iDa^et bec ^aifet; J^art IV. im 1370
banJbamAttgen etabtratb befahl/ boa otfm pdpftCic^en 6tu^U
mt Ultiiiottund ber gebauten 3crlebce ^miftraaten 8ub»i(|
»an ber ^ofen obec^ofen, JDominüanersDrben«/ boju be«
bulflic^ lu fepn. Sie gut biefec leinen Siuftrag in 2Ia(^en auö«
gendjtet bat^ beweift fein in bem genannten Z^fyct an ben
etabtratb vtdSfiM ^SgMw,* tveUg« i^ice Mi^ btm OrigU
nalc fotgt:
Uch ersamen hcren Bargermoistcr ind Batherren der
Hejrserlicher Stede >an Acheu jch brodcr Ludewioh Tan
der Hoefen (Hoeidn?) predtger ordant eiaNiiidertiKber
der ungeleufy go, reden ind beuclcn uch umb Tryden ind
(i'Tib nuetz, der uch dan komen mach, dat ir dey
huser (4)aufer) der Begbardoa ind der swostem in uir
limi haldtut» «Ito lanc« bia dal ür «adAnrnt wird«Bt
VW ttiiMiii' fiyitlicbfn vadir de« pcgrit of vaü
Digitized by Google
Titt ahati^en gamiffc öoii (3c()ricf gct)ottc cm
örogcr !J!^eir bcr dujfcrftcn ^ontflrap e, bcm jur ©toW:
. iMiuit, war tad So^n^au^ nitt ber ^»fttlfo)^,
flbcr f(f)on lange her eingegangen iji.
*Ucr abeligert gamifi'c öon «Step rat!) geborte, 0
$rttf t^eit g^eDai^tnt e^moltgcit (itritttbett ber 0amt(te*
t»oR @(4iruf ^ikt tu mtfmt 3^tm ber Gtdbtrot^ ttttb
Slttc^faBrifont t eb r. 9ß a g n e'r ein pr&c^ti^ed ÜOo^^
imb ^abrif^^ebäube. auffuhren (ajfem
(&n }ßawt ^ftKftr nmtoc> ber etcSbt dmM, ijl
Pfarrei p unb ^apfanei^^o^nung im 3a^rt ISIS onf
^ einem ö)arten*^pia^ aufgeführt*
Shitt fblgi bo^ geräumige mSb^S^m @e6aiibe bir aBtttwe
heirren dem Kejser of Yan eymsiü anders van iren we«»
gen , rrttt man mit den hüten doyn soole , alaa as iAveh
och beual ind hey& dat lettev da( ich by uch was, want
ieh hofFeh kcprtzlichcn breyfe tax imphane (et1)alten) ran
iinsem geystliclien Vader dem po^ss i'papfti) of van un-
scm^ heirren dem Keyser , uch mit den tu miderwysen
Tan iren wegen f wat man mit den Turgcnamen husen
doyn soele* Datttm tob ii^o meo ipa« die iUthedre sti»
Pctri.
BU^el lUiii, ot>aU <Stn aufcec^t fte^enbec !02ann ^alt in fei«
nfv rechten ^ank «{lun Cpecv/ in Mnfeii abcv dli Soi»»
9{oc& fn bem reiben 3a§ee fd^enfte bec ^ai|» bie flebat^ten
^QUfci- bcv ©tabt. , ..
tDiefe Sesuatben finb tiW mit imfrea «Ifm'Mmmttni |tt
Verioe^fcln, welche na(!) bct S?eacl bf« illufllt^ttl Ifbcit*
^itf^e mtint oft dn^cfu^cte i^C^ctft/ @eite 60.
, " eenc gamilie Äa^r, and wel<^er gamifie b«n»ar,
tt)crd)cr <rf^ SSitrgemidflcr ^cr ®tabt bic ®ercd)tfame
.teWte.« iwi Sa^wn 1769 jinb 70 fo empd^tööott
" alö Sn^aöer bcr SSogtci unb 5Weicrei über STadjctt. . .
Sluf bcm Drift^/ bcr in beii aftcn Sin^biicl^erii bc^
ttwtiieriliM ber gref e .Äri(d> genannt wirb, ifl
iDctt: MM beul «iHtfAtigf , t» bie ^^^^y^
große 9Bo^ittge6&Äe ber ^pcrni »eifeC, Kö^nabdO
fobrifontcn geregelt, mctdjeö öormaB ber grajlicfKit
9amU» tton 9)2erobe ^o.dwar.em, nad)(^cr ber
m «ff obe^offaltM 8?<tt| ge^rte. t^cr
: fodettawilc ekiUf fd^f ;^0:f .ut^ bo« 9^hmm
«ttiegcttbe ^au« fotten jn äftern 3«tett «« (Sigeii»«
t^nm ber Jamifie bcn Äo^f^aufcn gcwcfen fe\)m
. ®ie waren, »ie mehrere aubcre l^ier ticgcnbc S^hsA
^ttf ^ bie aReiftiidfabriNit imk^ i» 3(a(^« biü^eit,
^itpfergtefiereieik SBott bCefeit <M ti«^ )U eemevfen bce
aBüf)nI)aufer bcö betgcorbrtetcut aurgermciller« / ^errit
£) b e r unb be^ Jperrn 5 n n g 6 1 n t ^ , Slbüof at^5l ntvart
»üb •@tabtrat^ S)a, wo ber genannte 1^x\\&i jici) mit
bi» IBet^« Aber J(etii4n^aDnf4,ber6t«b^ bo^
i^oteC bed prpten ealm*i»eiferf(^etbi»Dl><f mit
■ feinen f)errücf)en ^arten^Srnlagen. Unb wo bic ^Pfarre
%\\m % Äreuj an bic ^änpt^farre jum f).
fo(a^ ft4 anMlieget/war bod iü^^n^aitö bcr abelu^ ^ .
gen gamtße o on ÜHoc^oWr wefc^ei^ ber jiebtge (Sdciu
tt)iimer ^err 9«ette(fcrt, SRentner Bewohnt.
bem oben angeführtere großen :^rif(l^|}(abe , mtf
Digitized by Google
* tlktdfm (1(4 rille mnttät^Mtttt ^ hifbMrmt
tfjmaH bie 9leitfd)ufe. ^an beabflc^tigt t)kx, eint
fföbhfdjc (5remetttarf@d)Ule ju enidjtm, din »al)red
9ebftrfni0 füt( He tti %tct^B * ^^tfMt Pfarre, bie M *
tiod^ Mier fpfc^cti STnfkkft {it crfirettett t^ä, fit
fi(er 4Q00 ^etfeit ^ä^ft/ ttitter inCc^en ffc^ eine grofc
Sfnja^f ^u[fö6ebiirfti(]cr 6eftrtbet.
' Sfttf bem Jpirfc^Qrabett befuibet fi^ bic ^ o fl ^ a
terei") iii ^m: e^mattgeit {Motfe mtb (i^roben bet
<^(M<4<HHti» ^ef^ ^egetifticr {|ltffe3iMii0t»9NPiteH*
•ter ©eOrüber S3ciffer* 5(m (5nbe beö ^irfcJ|*
grobenö, wo bcr ©etigrabcn anfangt, »ar
e^ematd bie Zf)Utn*Zaxiiiiic fdxitfp^fk, in beut
IwftAnbtg war, je^tfto tum^fcAitm fde^m, bem J^erm
JÖteba, iJingenten bcr 2tm SiiJt^eilung ber Firmen*
SBenraltungö^Äomiiuffion, tewol^nt »irb* <
3ti bem (Scf^aitfe «tt t»er $ont|lra0« tm h($
etrofle, bie tiefe mit beut .^tvf<^gra6eii Mt
2) r t f d) p ( a 1^ e vef^thbct, tjl b(e 2^treftiett ter II ac^ei
Utv geucr^Sß er f i d; c ruiigös^Stn jl aft, unb auf
bem 3d>\Deine'^arftc unb in bem ehemaligen
mtttlertt ©tabt^obctt ^0 ein fet^ geräimnge^ (fi^^oiibi^
bad )it einer %tSMi fr«^ gut eignet (M gil^ ter
SBittwc Xittmanö. 3rt berÄft^gaffc ifl ein ge#
räumfßciJ a6er ji'emlid) baufattiged JPkiuö, ba^ 1660
gebaut nnb Dor^in m ben grei^erren m Zvip*
bewohnt loMbeti tft ,
€tite 21 unt) 169.
eic^ meint i&en ^mnntt «Mffcift, fFdte 5, 6 M» 119. ,
Digitized by Google
fßm ber Dar Der @eabt (tegettbett itBetau^mite^tdM
fitd^xic ttitb Itttf^ uad) ^aflrid^t füi}renbe tob#
bi^ an bic bem ©ute d) 1 o t t;f e l b ö(n?6fifu^cn*b
@affe pd) erjlrccft, ber Pfarre jum ^. Ärcuj.
9 äffe geiutmif ^'tmt beK w^ti^fta ^-nlßbM&i^
Zijtii M ^cttattitten SSerge^/uttb imv jutn !:j;heile uBer
fente Slibacf^mtd^ bt^ $u bt^m (iitte @<^am|)ir(^m>
tttb tmmt bie«<<9f(Km ^(iirirfii}6tf9 mi
«onntc ©äff? ifl jiim Xl^etl tJergäitgRcf^ geworben. ' • -
* l^ie gebadjtc ^läcf)e, bie ctnctt fc^r frucf^rbaren SBo»
bftt Ijat, i\t' mit \d)bmn ^aiibt)aufcrrt ^ ^ertUc^tt (^or^ ^
tot; im rei<4ett 9i{a^ (BiM f^emi^tingnkm SSKcf^r
IM ergCei^deit ^(^tfMbefit ^^f4l8d Metfftet OMiikl' .
V)or beut ©tabtt^ore faugeit bie cr(l itt unfern Seiten
angelegten ®ärtcit beiben ©eitcit ber SonbflraSe
äit/ be^neh ftcf) fo eine weite ^trecfe fbrt^ unb t)ei»
ittf^ (1(4 Mit jebm 3a^re, ii^m »toll 6rt bem
Sorientoe fetR iCitfAMitiitcii rdd)ric()cr ftnbet^ äU M
bem SQBief^baue» X>aju jeigen (le au(^ bie immer jlei#
genbe ^e^Uhtung ber (Stobt an.
^Ole^rere f^ne äSo^n^er flnb fett e^gfit 3a|frit
mt berSatiblirafe entfimtben, Mi bcttnt ciaelmur
einige @(i)ritte wm bem g^<f|ten 2!()ore entfernt i{t,
unb auf tt)cfd)eö gfcid^ ein anbcreö fofgt , tn beffen
<&tittergebättbe |t(^ eine Sifengicd^ be|ttibety lutb an
Digitized by Google
- w-
I
ten unb Srud)t6mtp9{et^en umgebener ^a^meg no^
brm id)bnm gonbgute © öfteren fiiJ^rt. .
. jDtffcf -t^ematt obeltge S^^ttW ^ m-het Aftern
db 5ilfAirm fom in ber gofge an bie grei^erren t)on * .
2Äerobc*^offafi'ge nnb öon bem ?e^teren biefer abe*
rfgeit 5?amilie crJ^ieft boö ^lit ber gefc^ufte (geometer •
ec^^CI, ttcT^ffrMMi&itbe crtictterii(ie|^
tibetö, ber !^^urm, ücrfdiwunben tff^ SiJac^I^er »erfaufife
ber ^err (^rf^ott baö (3üt ben Ö^ef(^»i(lern ?ennar$,
bie ba(fel6e,3tt<4t nur t>erfc^ö]tfrt# J^nbent oitcf^ bur<%
bot ^cbodiflKtt 9a|rwc9 tit cMr iift|m SMi»*
bttttg Utk ber Smtbfira^c gcfe^^t ^oSfit. l>er gcn)ol)U#
Kcf)e ga^rwcg fu^rt gteic^ öor bem ^ontt()orc ünU, '
einen gfintcnfrfjug »eit ben (ötabtgraben entfang, bann
rec^t^ nac^ be« g^c^ten (Butt. jDiefer ^aifxwcQ \>üxäi*
MI |ter oit bfe «l^c» g^onutf ^(Mk l»arallel
mte ber ^ebac^tert^oitbltraße ber £änge nac^* Eluf etttcm
jwdten gahrwege, ber hei dufteren öon bem öon*
gen jlcf) ebenfalls (inf^ oJiWenbct, gefangt man, n{>er •
bie Stille ^orti, §u.bem olteit äBei(er (Seffent,
m-ber SBilbba4/ber b«d rontaiitif<4<^M^<>^<
bur(^fd)ränge(t^ axa ber genomiteit $(n!)öf)e in mfft '
aU flehen Duetten fo »ajferreic^ §ert>orfi) rubelt , ba^
er g(eid) 9Kul)(en treibt»
- Stil oHm ^anbflrafe> (aü bem tuu^ eftfi^rett
Mrenben ^yritKU-ga^rwege gejeitftber.i ift M imfertt
") 6i<$e meine fo oft angcju^fle ecgiift, @eU( 196.
Digitizca by Google
SiMi eilt großed ittib fc^öne^ 4e6kte oufdefu^
»orbfit, ba^ jel3t [d)on auö 4 SDBo^uungcn befielt.
^Bki^t niAit ^ier au$ bie Sanbflraße weiter ^inob «
^a|e rieaet^ :<Mrteit wsdflfimf unb ff(^ ctmge
©d^rittc »dter eiltet ber tte« entjlanbeneit ^Sufer 6e*
finbet, an ben $u bei» fif>öncrt Sonb^ttte be^ Herren
3ii(;p(aö @-ta.lf$/ 9'iät)nabe(fabnf antcit , ftj^rcnbe».
«j(S(niAlNKi)^ an ^ftntbe ^et^t^to-
gro|e S3au. 2J2att nennt baffel^e audj Äal)ren<
^au> »eir e^ e^entaC^ ber o6en angeführten ^amiüc
St^t ^fi&it&id;^*. 9aw^(n nnbf
otAcm, iOftiMMtt aBeg tiHf ip«l4^ ^ttvi^ ibie^
tmt 06fiS&itiitett gitt 6e)>f(anste tffilt^e' it<x^ bem bar.
?anb(lra^'c ^ugewcubetcrt ^Öo^ngebäube fü^}rt. gafl ne*
Bett an liegt ber lUitte ^ajt,. ber wm^ fkoei, ^oub^
• ^R9ik e^ Keiiteit tfmit jM^ete ffmtut, wtb iooit.
f{i am ^ ackert/ ber gLeid)faUi auS {wei Sanbgittertt
6f(iel)t, öon werd)Crt ei'n^ @tc6ert bergen f^eifjt, unb
bem Sßaifen* nnb Sirmen^ Ä'inbcrl)anfe gel)Ört,
.J^irr ^ot ber Sou^berp bo^ (Snbe feutcr:.]ta(t !Ror#
bot Qeddfmm^hitfft mMfi, UtvM^tm tem ^äü^
t|ere ait feine n>e|lf id)e ^(Bbac^ung nnunterbrod^en
tücrtbete , bic fa(l 6iö auf bem ^iiicf en bcö löergeö , mit
rei(i)(ic^n- Maaten gefd^ücfte Srud)tferber barbiettt y
2)ad mititnt^din>Ke /^^erydt^al erdfMf wib
einiget ftd^ nnit tntt ber ofl, ermft6nten ^täc^e.
Jbier in bem uorbrirfien Slbfjangc bc^ genamtten 53cr*
ge^, liegt ba^ artige Sanbgnt äiüt.f genannt Reifen
t
IBatemiuttg fcttie ?age ^inreidjettb aubeufet. 6«tttf
ÜÄaucrn tebecfeit fafitigecJ Db|l tragcnbe Sßäumc unb
fein ®(irtett (ictget tmaifenfbrmtg ^uimt. <2N ifl cnt
figilit^ttiii Her dfttittterin ^itHDi09 itt Släi^eit i '
• Äi» ^l<9tet!«tt t)ett »citcr SKaittJcrnbeit jit Mbe«
©eitert ü^)^5igeö ©raö ^cn?pr&nn(;enbc 2Biefen 6id mt
tie mit 06j!baitmert Bepflartjtcn ^cfctt bcr @uter •
^aitfeit itn^ ©d^IotlfrlK jDovt> M tfor ctiieti^
eine ^M^cbe gfSättt wotben ^ »Uibet f(4
^^lo^fic^ fitt ga^mcg finf^ ju bem genartitten Sanb*
' 0iitc ©(t^Iottfcrb, ba^ bcr SQSittwc t)on ^ifeniic
^eborne ^on ^To^ guge^ort jDtefe ®affe bilbet-^ter
kkt ^^rftttge ber f!farreim gnnr \ $tttvi% ntlb ber twift
fantett^Setd, welüK d^Ange tioibofMtet^ bi'e
ine!)r9cbacf)te ^anbftrage auömad)t» • '
©0 waren bann Umfang unb Sn^egtiff bcr in 5!r^»9e
ffe^enben Pfarre gegeben. Stur mu? nod^ angepi^rt wer*
ben, bofl bte ^(welKe mit bem De(ottomie^e(»&ube anf
b(h» SaCt)«t«y^MDerge^ ii>eiCfle bem in ber Pfarre
jum ^. Ärcuj gctegenenX l) ercfiancr^^lrmen^^^n*
^itute sttge^oreUf ouc^ biefer Pforte luget^ei^t toor#
. beti finb. ' *
jDe( obengeitamttmt Sdiimtcbe^ woü i^e^d^et ^er bie
?)farre SftitrensSerg anfängt, Beinahe gegenüber^
eröffnet jtcf^ ein gepflaflcter gahrweg, ber bem
^anbgute o e , baö bem üor einigen SBocJic«
0eiior6ennt9icntnerJE»tnf(^ |tt0(^e, fil^frt iSin e^«
") 3« altern 3citfn W a c b e öef(9rie6en, jie^ wiiÄlÄettu^e
btc Bnmfcii^iirg 8eitc 78/ wo ober in bec ll«tt 1 |iatt
iiotintat monof Mi^ ^k^w^ i»ocbcii ip^
Digitized by Google
Hold abrr%e^ (^ttt/. .t>a^ a6er nod) 6ei ay^ettfc^otgi».
.laut ivoito tfi SBafjirrret^e Seu^e, ^tlm
et)[e^ Objl tragenben Räumen t)erfe^ette ©ähen, unb
^aii^\tca^Cf ifl t)or cimgcn 3a^ren cm geräumige^ unb
fc^öne^ ^ott^ gebaut »orten , in n>eld|em maa <&tftu
i4ßx^m ^ett tcaxtu <Siit groger Korten »or $^
C}fitisi».fl!at iDcn^ locilcf tcif tatlbflrofe l|ln<^ (etttf
em öo« ^appefn 6efd)attcter , fc^öner goftnüeg
Ibemlinfd gelegenen ijonnal^ at)e(igen $Bo^nft$e@d)ttr» >
|elt^> »10 e^ett fo ^enomiteii Sßu^le. ^> 3eii#
f(M M SBilbbac^ed^ jl6er uictd^ eiitefi^
gemcmerte fbtvdt fül)rt ^ Ibeftnben ffd^ red^t^ txsi
8anb * unt) 5ßo^ngut be^ Jg^erren (5 o n 13 e n , Söürger*
jneifler ber ©emeinbe Saurenjbcrg mit einer Jörei^ ^
acm, liitf^ abtt todfc^ti fU^ otf^ne^iBctibe Conbgitf
U^^ttm 9rt »Ott 9f if eil ite/6Wb(ral^^ mit fentot .
fc()6nen Einlagen unb einer 3Öa(fmuI)Ie» Seibe ?anb*
^er ftnb unter ber Benennung ©itbbac^ befannt,
^ cc^t m^if oft eno&^nte gtä^e atfma^
^en. 3m Anfange t>ti 17ten 3a^c^unbect9 bcioo^^titcn H Ht.
(SfftUvLtt 9tbam oon 4>o(^fird)en unb fütatia doq
i^Äldbcrs genannt €!(^laun, becen tinii^t Xcd^ttt ,
mhtiüna, ttcma^lin U$ IBatvam^ B>^(i^(irrn üon
CSc^eltact, 00c ifyun Slelteni (inbnM fart. SRad^ htm
9lbflecben obt^ec (Sf^leute (am G u r s e 1 1 an «Hl^
f[amitie oon Ceerobte, bie eö nac^()ec mtaufte» •
2(( befiele me^rece übet btefe iOZui^le fpcet^enbe Ucfui^
kW, f\tt bic Q^[4|i4)U ttiif(cr tteacnb tnuccfToirt |lib.
«
— 14 —
ftg, ttnb Sifbet tiic ^n^5^e , auf bereit füiicfeit bie
9fftrrfirc^ ^aixxtix%htt^ mit bem tuu^ ^M^m
(ingc6äistnt ®tf|u([)aufe f((^ fe^r ottiithmiit, «nb
Viud) m ber weiten ^emc gefcbcn wirb. 2Iuf bcm bic
^rd)e iimgebeitbejt Äir(^f|ofc fann man eineö ber ge^»
^treic^fieit |)aiuNraiiim ber Umg^enb 9(ac^tid gettie«
tveUtflS bor bc« bttCeit onbent f)aiio»uiicit btr
UmgeSttitgeit ber 6fabt ftd^ bobitrc^ ^xt^itiiha^ <a$0
.^eic^nct , tav tjiev bem ©cfjauenbcii ba^ ganje ?änbc^en
ber J5)eibeit mit fernen ga^treic^eu (Stcinfobrcn« ^
ISergn>erfeii ^ borfiiltt, ober welc^ -^om^ bie -
K^itnBe ber ^entoltdeti m^tfi jtloflcrrat^^ ititb
niedrere ^rc^t^ufme ^erborrttgor.
5(ucf) üerweilct gern ber föüd M 9(taturfrcunbe^
auf bie brei SKerte^@tunbe öo« feinem Stanbpunhe .
entfernte ^tobt, nnb anf-bte anrnnt^ttoOett Zi^äUt,
bie ®oer^, unb bte .bor^in ofi genannte ^iidfe^
(Sbenfattö öerfofgt bo* 5(ugc mit ^ri?o!)fgefatten bie
S8urtfc()eiber*, 3(ac^ener* unb bie fid) biefen an*
ft^iie^enben iH^albungett/ tDeld^ebod romantifd)e (3c\xU
tffal wn mi trennt* ili6er|»attpt ffnb bte ^ieftgcnSltt^
.ff#en erhabener uitb tvett me^r umfajTenber, aU bfe,
.tt)cld)e man anf bem ? o u ö 6 er tj e genießet ^ «)eid)cr
23erg (Id) hier u6erauö nia(erifd) aufnimmt» ®cwigtt)trb
ben Stt^tmanbler nic^t gereuen, bie bretbiertel
©tttttbe gente^ (ttittcfgelegt ])aben, nm l^ter nnter
bem Ratten einer alten ef^rwdrbtgen ^'nbe nn't weit
ftrf) au(J6reitenben tieften bie angctcntctcn nnb nid)t
anQ^mteUn 21ttöjid)ten ju genief-eu. (^rfvenlid) wirb
Üftß itpn, M bon oefibännten befcftattete ^farr^/
nnb beffen ampl)it^eaterfformi'g angeregter Oorteti/ ber
Digitized by Google
M m oHf »eis mom Uf mfik^ trfbrnft ^ifid^
nmt ber iMm bfiit ^emi 0fttfjaii<^6tattr4Km^
mer für bie ©emcüibe ?aurc itjb erg, beflen catiß
fMbli^ctt Sl^^ottge M Sergej aii0e(<d<^^ lIDeimberg itfU
t^k^a^^m wn hm (Metren Ut ^MtttwiAaL M^
%tdm Itt itufircr 9ۤatb.
Ueberaus idfin nimmt (td| ^ter bod auf berfe{&ett
Sit^l^e geCegeitf grofk toibgitt / Oerger^^^^^iir^
d^eit,'aii^.' €0 nMr c^af^ hn WMßifk htft hi
ffac^en^ 0efcf|ic^te ^äuft^borfommenben obettgen ^amtfte
lJOii^)0(f|fir(^en, bic fdjoit lange auögellorben i jl.
X)et jie|ige ^e|T^er Jpcrr fHuCattb, $IBo(l]|ättbrer unb
,@tabtrat^^ ^ baffeC^e sm^t mx autmt, fbnbertt öttdi
iMrfc^ditcrt* €bta angeue^m fieOteit ffc^ bem Sluae
bar bte Soitbgüter , bad fogettannte ^erger tSarter,
bcm J^errit d^ijaviicv ju(länbig/ unb ber SBcicn*
ber$ be^ {»erm fßaux, äBeutt|ättb(er^Z)eii^jSanb(^ett
ber ^eibcit |it, Kcgt itu^ t»at boH ber 4iird^
«trtfnme M f<l^e töM^ eiitbe bc^ J^tvni tBe^
t e n b 0 r f , ©tabtrat^^.
Set b9<rfie^er ^ftiae eute^ Zi^e^ ber itorbmefi«
lu^ett Umgegenb unferer ^^obt^ tt»trb md|t unaitgc«
Tic^m fetjtt , bic bon bem ^evnx ^Ji o b c r 6 u r g , 25 c r^
weffung^tf(5o n b»u c t e u r, gcjcid)nete unb t>cm .^erreit
mün^d) in ^oCnßti^oarq^^trte (Sparte be^ <arabt^t|ttb
SAMreif«^ |ttf «^onb att tte^mett* X)iefe (^f^orte
gibt gettoit olle SBege unb Oikl^e Ott/ ent^t atu^ bte
6te^e metne ^d^rtft: bie foni^h'f^e £a|>(tte auf kcm
.0aIoatprdsS3er0e ^a(^fnl829/ 6eite (31,
Miifii .lmr Bihrgenmef fierdeii ^ »el<^f (SrAnien okf
nid)t immer bie ber Pfarreien ffitb. . ^
igdwicbbm^efc^i(4töfreunbe nid)tuuangene()m fepn,
«mm «Ott. ottd Um üit I4tctt3a^r^tml)erte angefertigten
%tft He J^aufer ^ n>e(d|e baffelSe in bem gege# ' *
Unm ^e^ixU ta genannten Pfarre gelegen ongib^t.
tft'P«9.t* tegrtde rm lirift buielit wegen 3 Ib.
^ «Ibret iade eva ewager t«» pnax kveer det eleu Vaa
c|iialten wee 2 fSi» intgegea. ouer Ba/ tielnuaie wyf dce
ffoden van yren Irate dat job* Tlanumt was 2 tt* vir
bujMgeD van sint gilles mitten Kirchen mitten portzen /
2 £i* juncvröuwe ho^llte in j>unt yan den busc dat djo* * .
Dit Kempen was 6 den. 6 Captin. Die selue van faeren ~ '
bontsbonfta buis dat lewcn was 6 den« in den wiacbel
Ariee van den güldenen belme dat ejna aeebenwenera
fiaa 3 ft.
/ .Ouer die brugge iatgegen die poree« ger«
bertolff Tan ebte bnae dat reynb. van oppenbeim waa
If .den» joaefreuwe beylke Tan orea bnte dat ber wl-'
tere bttitirouwe was 3 fs. 1 cap. der Tayt. intgegen ouer
in den wilkel ailke strurers van \ren huso dat der he>
ren van s. gilles was , wilrc ar. van Scherberch 2 fs, 3 ' ^
aap. die beirren van a* |^ea van yrcn bouf up den
gue. 11» den.
bnyeaen poat portae ^ aebeylart der anet 18 ia*
^arwaaeit» ber riekolf eolyn widder trietman In moirehan-
gasien* denelve amet van dnnunaia wegen Tan barden-
**) 9tr füc 15 6fli;. ^abtu Ui StuaXctttkCktan^g
/
Digitized by Google
bacb ") 12 den. her Tolmer biiMraii die blundeilt
waren vrilao ricUolfa van gurscnich. 14 Ti. 2 cap. peter
•chrjTTer. bejnrich van gronfoit. Heyn. co. van coenen.
wegen van worsulren 6 b. inlous 3 obol* hcnkyn ratt
^d«r buic. joh. basenpoit 6. £i* tidmaa ineist joh. bou
, im di« pUnclien breiit hiuo wal 12 den« totffl
«odo b«yB. ndttraieiDlMir tAii ftoeh«yau tmteft ^ Miel
S dAiu eya eriM« Unu^ 5 den» Iwr ym der «Mtotan viii
cyntlMldwytti dei eMeiti h/ä» waa.' Ii doi« Mie»
reit Tan tiotn bäte dal wlllam^liajert wai. 1t deii. a)^
•bton der scheüfer. 12 den, eolyn bueli ran 4 morgen
iants bi die bamlae kuele gnant retten i, gl. tymonts aoa
dea tcbetffera. 12 den. colyn bück van eynre achüre di«
fae. lassen waa* 12 das» jat^egaii imer job* paatoar daf
Mroder ran pr. aea» wagas iZ dam laols rut letsehMir
' waa. wilb. gieaaaa ayda^ mm t imtm hm» dai b«giin>
aaliaifa waa« 13 dan. K* aalandaa da ißßMm Va& a^*
faÄ>«aa daa .aalaiidavMia 19 dan« 1* ob* joli!> m «baab
-ran dam boaa dat ipilb* van ■wateyB. waa. 19 dan« !• ob»
berbreta wjf des bekert 2 den. 2 eap. job* vbaoh 2 cap.
2 den. walt. van race sehen:. 22 den. 2 cap. Herselue h.
van 2 morgen lants bi den berch 6 tiel van ubach
Cyna wjnanta huso was van seffuat* 12 den. upt wt^'y
niobiel genant der bejer. 12 den.
buiasan punt porca**) intgagaa a« sebelyne dair
ndaramiBbar (ploicbmaolkar' )' ^ 3' basart 3 ft*- pAill
aoB van limd aagalagan la: taiaahan'loi&aabatrb *^ hiA
punt porea am dan wego 12 dan,'a<^liii»janan«ttwd beyl-
Ee in pmit. bar M» Tan ittda. ' Jacobs aon aHtantfano
ran 1 bejndt de helt 6 morgen beyndts bi steynbrugge.
Sarb'entxrg. ") SBörffln. ^lleifc^^ialle. ' ■ ' '
9(n bec Qccte. >0 sOai aüftu Sjjpoc. |)ifUig^
€(uiN.bte JCaptlfe. ttttf ,^ Maatarl«0fMe if. ^a(^«
1889, eeifc 3, • ' ' \"
t
- 18 -
0 fii« dat Ja joh, rycli !a joda» «trfiaa GrMatM
habent jao anaeiferi, **) .g.>an der linden van einen beyndt
wOne heren eoenraed' van rede. 6 Ci. mertb. van gürtsO'
nich van wcgeu heren hermans felix, 21. Ts. 4 den. 5
hujn 1 derdeyl, huyns« her van übach van wegen
Joh, busschofs des moleneirs. wWne meis des balfwen-
nef^ 6 £i. 4. den, l huin 1 derdejl hoint. andries van
wje van lande m» daa alden heren h. van wys. 4 5*.
|i, eoen raii pvaft rm 1 bejnt wilne alexandj^ dee
aehrinera «aa. 231. den, 1, eap.
propc viam lapidcam'. colym buck van wegen
h, up den gravc. 2 £s. de sclve colyn van lande was
matb, hatek 18 den. Karrebaicbs doiobtor« 12 den. uki§Bi<^
^ gen euer geirlacb van der duven ind gioe huyafvouwf
wtok 7 nurgen beyntt gelegen bi den elauora den nn kail
M» ia eelyn bnckv 28 d. 3 ob. '
e
in den bungart. clais vetgyn. 4 Ts, 8 ob. jairdam
van hejnsbercb. 15 fs. job. paiierce. 1 mr« intgcgen
boer andries beinter van sinen buse dat micbicls am den
fcerch was 1 mr. joris mit den bardo ran einen hiue dat
b. rlncken doiehter was, 12 £i, *
jn die ander etraieee, ger. httlithagen Taa.ainett
. bu&e dat nopyscrens was. 2 Ts. alreneist voltwyns hnie*
vrouwe, 18 den. alreneist clais pbilips. 12 den. lambret
pruym van sinen husc dat Job. boten tbyns kindcr was.
^ daD.'2 cap. arn. Kimmerman est arca cum domu. gor,
W9U , fjümpeiu^t «vlUi feinen huse* 2 mr» wilh. van der
p>it£ gK«n^ mtgegoa ener ^nminaie pefferaache htnder v«f
dene.bnie dat ejfbre^ yap baren wa». 1 mr. ,
jit Bügasae, elaie woate van einen hnee dat' lambreta
van vetschattwen wae, 6 1^, barba emeta ß fii. efaiia '
^ . ' '
. . o . y Google
-vp den ÜMeaeh. bradtor fa%.' Imd«
bauarls wegen 3 den. lambret van sympelvelt, dat netst
buis do by lia. philips. 3 den. )oh. philips son ran ne-
sen inde mettclcn Luse was, 3 den, nnenhoift. heren
ailbrets lient van mettelen huse vraa ran den are. 2 den.
claia bloymcbyik Tan , aauni> liiiaa dal gobbai ^rafara was»
,^ dap». fall«. .bUMna van ainan hn» dat mattolfn .
bülken .w9na millia Unman tvaa« 6 dan, Job« aoil^oiu
Tan anaan.biaae dat maia Tan bflltsbagan waa 6 doii. ba*
eonnuuc y9jt Tan yran bnae dat diarieba iabät waa l6 <len*
• IdldaWieb konfaicib. mertbyn Tan ecbt Tan abwn bnaa dat
clais conninx wüne thya akofs . was 3 mr, heynr he-
kenson van stnen huse dat jobans vrüschenbacbs was*
24 fs. clais bruwer van sinen huse dat joh. anstcnraits
.wilne gillis speden was. 3 den* priok Tan geysb^a^ili
.bi berle» 9 den» lenart van den banf^rf Tan
' bnae dat lodawyaba lan dm brnjla waa» 14 dan. gn<9tß
^^tiebyna yryt Tan w^anbarg* 6.dan»'i^a bayne 'krbyan
, TlTTf* 6 den» pänwaU alaja Job» Tan amen bnae dat lob»
niQaa'waa. 3 den» ' ^ . ' - ••'
* '. ■
Up den cleynen drietch. claia Tan vetscbauwea
Tan sinen husc dat jden Tan kaldenborna was. 15* d^
jutte henk, wychnuna ifijt Tan' jran hnie*-4 fs. Uerii'art^
lindolf eU» atapudatieia Tin ym btiaa' da» h^nk ^
darta mddar waa» 4 fa» alaia.Tan TafadiaawerfilW^n tämm
ilmaa, 4M-949Ma T*^ b o u n a n r adn waa» 4 d«ii« job.^<^nä-.
baÜBMHia ,wyf Tan .yra» bnaa dat lanUrata dea aobrodai«
^waa» 14 den, claia Tan aila Tan aine huse dat clais v^ais-
drains was. 2 den. 2 cap« dat selve hues 3 mr. peter
royllof van ainen huse dat joh. w^-f in den winckcl was.
3 fiardd capann» ooenrait rojfUof ran einen hnae dat
ftoh« roylkyf« Wü. 1 ▼tirdel capaun. willem van raila Am
■dttoaffr ^«1 tlM» bw« dal auirtolou dochter waa. I
•M, l.cip* fMMb VM aiM bnie dat heren job. aujr-
«IM «Mi. 1 lw«0* ^ «Iwiidwi docbter
5 6m. pM«r m NM^nh ifa« bwa dal b.
.chumparu waa. 5 den. job. garte irwi buw dw
.immerman» 12 den. herman proiesk w aiMii dat
J^tha ep^okhouls waa. 13 den.
a734 angcfertigren Sin«^*'»«*« ^
Vtl^m fie nad) uut> nad) oSgefcgt wotbeti »oreii.
f>omjlraSe gelegen, wIMH)» 2)ftf4*|^U» «it ^
genaittiteij ©trage »ereimgt de 4(1 ^ ««mar »W«»
fe Wtr an ter ©trage ü*id)t*'geniler l^at €»e befle^ «ü
'^KudK ei^e, ^ alfo webcr ©aufett nod) Pfeifer,
*»er gut DrtfWatt «tt»fe, Äa«s«t/ »9*^Wle u«^
trgcl. ©ie i(l cfite ii»tl«fe 9it^, Die e^er au Ifeöi
m gu grog in. 3l)re Sagir erfatt6te Wne «rBf ere «te*
ge, fonfl Glätte man ben fd)öncn, ouö getiauenen Kaue«
i^aOflebiai «ifs^^rten ^)aupteingang gu ben ^tofter-
^aidyett «ft tu «e Äir*e |iel)eti mitffeit, in mm,
nad) Der alTgeinemen 5(uftebttng Der-īler, Ļfftnf^
.terfft ^ieg«Wi?f^/.^« aJottc^bienJl tii# wrteÄrwöcit
Die mt flMft, «fc «tf «Mfe «»«*t*««g»
*e. 3Hlian«*Äcit>«K« Wt' «il in «er
M »«ftoffoien 3(.^rt)unbert« sebaut. m ««• 3<«St»
iTTO »lilet» W.f«tt»/ «»it ^« attat"/ »"
fdiof iu amDjo« «Hb ®iift«Bfl«'l»«"««?^ ««V
Digitized by Google
r engin (Ürf. 19) IXc (ginfiittfre ber ITanonic
, erlaubten nid)t et)er bie toon bem allgemeinen <Stabt<i
bcoiibc m 3a|re 1656 ^ tttt^amwme §^
olfitlragfiiif ttflb eliie. t)0irl9n«b mi< |iiiVfi4jM
we^ed audf bieUrfunbeSf^.!? befi&ttgen f(M>^ i
bem bie Äreui^erren bie Kapital (Summe (240 9^t{^Ir.)
bttr4 tie.(Sc^Uute, 3aEo& t}on @fci)n>eitcr •
iiiit SRargaret^a (Sfacfftii« im 3flte< i706 gt»
- Mitdai SKfffir, fic^ na^nfn «m btcfe(6c |Hni
t^rer burc^ ben gebadeten S3ranb {"erfiorten ^^e uttb
Ärojlergebaube ju öcmenben.
ber ^uAe^img bec l^eu^Mbes^^miik {Mb
^uufr bie 6tifitinignt bct Mr^c «erC^ceii gi^Migiit, «i
bod) bie gmet Ofitbcrfc^af^en ermatten ^aben, «lott
meldten bie bed I). ^ebajliau i(^r 5tt)ci()unberts
jä^riged Subelfefl ic$t eben im ^egrife t|l feiern,
■ Mfcl M— — — — i—
^> 0r «nkN i« Sa^m 1785 MB bm JKtttffc 3okp( U*
|ttm Sif(^ofe {q ^peven in Oflflon t> ern ernannt unb oon
b«m ^ap^e bcft&ttgt^ tr^tc ober tm 3a^ve 1803 biefee SBt«^
tbum tttcbcr, nnb 109 ((c() ouf fein 0(i)lof U^Bochette i^uiuct.
M^leM lÄtortqvt et obronologique det tnffragans <m
«IH^^IIM do Liege pour tervir a Tllitlioirc eodetiatlique
de «e payi* M. S. P, Ernst, care de succursale -
d*Afden, oanton de Roldue, ä Liege 1806* 2)er Sob üer^ *^
llinbette ben SSccfapr eine ncor, OKbcfferte Stuflagc ganj an^u:-
flerttgen. <5t ftavb 1817 ben 11. S>fgembei;. Wne furge Sie«
jjrop^ie be« feligen örnft, ber bur(^j feine Jiiffonfc^en unbtf)eo:
' logifd^en ©tfjriften fid(> einen bleibcnbtn 9tu^m etioocben hat,
id im 3Un I6be. bed (^ele^tten« utib (3c^rift^aces6e)ciEoaä bec
bcutfc^cn faf^iM»ftt «(eijlitcfyfctt, b<Mttlgc^fbctt «es fr. 3ef.
fBat^enegger ^cfen. 9?{c^t lange na(^ Sobe erfdjien swac .
eine ftetne Stodrapt}ie , 'ilac^en 1818 , uetfaff«! MA ctAMi lliu
* genannten, bit abei; je^i mangelhaft iß.
'0 Olc Mbfcc m bic «ffttbe(f(^art bcc famiCif/ 3<*
\
« j
«
Digitized by Google
— 22 —
^ic geitaitnte IBnibcrfcfjaft ober SScrciiiigiing from*
mer ©ccfen beibcrfci @efct)Ie(l)tee! |it einem religiofcu
BuHdt^ cnrfloiib ctgmtlu^ im So^re 1622, in midjm
3a^e bCe ^ßt^t^d^e m 9ra(^m mic^Vmcieriffen war*
Uitfere frommen SSorfa^rcit l)attcn bic nidjt ocrad)*
tcnbe ©ewo^n^cit bei jebem mibcnvarh'gcn 5fn(agc ifjre
• 3uffucf)t SU ®ott gii nehmen , mid bcr fHeli^on
Zx9ft Hüb ^cefeitnt^e stt fci^&f»fnt , t»ad ntc^t metdg
Beitragt gur %erul){9uti^ ititb einem feflen i^afteit ,
in fofdjcrt Unglücfi^fatteit , bcnen bcr 2!ro)lfofc wnb
5Äiebcrgefd)fagcnc leicf^t unterliegen wirb. X)ie S5orti)ei(c ;
btefer ISerut^igung unb biefe^ fejieit faltend mtb SSer^
trauend onf @ott (!itb «oc^ stt Berechnen.
jDo^ im Sfottben nnb Sertranen auf ben ^. ^e« «
bafliaU; bcr fiir einen gürfprcdjcr tun Öott in fol^ ' .
c^cr fc^recf(icf)ett unb tobtbnngenben (Scud}e QchaUen
ivirb, ))erctmdtenfi(4 mehrere (Sinwo^nerber @tabt unb
Umdegenb, femo^I and ben J^oniMratioren M bem Sörger^ '
flanbe, nnb errtcf|teten bte gebad^e ISrttberfd^afir, bte
im ^ahve 1629 vom ^\ipilc Ur6an VI. 6c|lätigct unb
mit ^(blä^en ))erfe^ett »ucbe, n)erd)e ^6iäfe im 3a^re
1784 ^ittdVI. »erme^rtei lote bie Iftetben no^ »or^on^
bencn, Original Senilen bcweifinr»
^ic <BtQ!ot Ha(f)en i|l mc^r aU einmal mü ber ^efl«
ferner ^eimdefuc^t looeben* (Sin Übe{ / mit toeU .
(twmpa in ben t^erfloffcnen So^r^nt^erten, in
tt)ef(^en bie l^eutigen ^orijci?Hn(larten nc(^ nnBefannt
waren, mc^r oT^ einmal gc5iid)H(]et worbcn ijl. T>ic«
fc3 Übel rennen wir aber nur bem dornen noc^.
:Danr fej» bed^a(6 nnferen ^aateit^ loegen ber gegen
Digitized by Google
41» im 3a^e 13Sa tie 9cfl fidll
i^a berSfcM ^atte, gefangte fte oud^ {mmfnrfSitaM;^ '
unb rajpc »lefe (Sittwohncr »eg. S3efanntltc^ gaft
man bamal^ tiefet Ü6e( ben 3uben ^ulb, wefd^
Me^Qk^fft^a^f mtb btc ^iift ocq)c(tet ^en foO«
toi/ bout oiidl^ fattfcnioctfc tilcb<KsäMc((fit tnnl^ciif
•^(^on ber 9apft (Sfettteitd VI. bfefed SSetf«^ fe^r
fc^arf unterfagte uitb bie Subett in feineu ©djttft uo^m;
^eott er i^ieU bie ^ejl fiir cüte ^ofe
über ben @otte^bienft unb bie ^requien bei ber bamatö
(errfdjenben ^ejl , bafi id) ftc nic^t in feiner origi^
nelleii (Sefiatt ^ier deißigen follte.
Serorbnung be^ ^tabtrat^ö über bie (^re>
. ^ViH» NiJ»er b<^ttaU,Htrf4ettlieti-9e|L >
Ao. im
Bs originaK,
Sir ta^ SftrdeniMifltni tnb ber Stoü; semeinfk^ge»
M 15tt«tf(id|f9eit jjbi^fi^ |ii H^^g^en 9el0iMi''»äir Ulli
M »ftr^ttttfe noAMiCinggc emelrilgai iüb mmKemie in
^fllbcn truwen inb mit unfcr m^ft^ebc, bat wir alte bi|>
gl^iene man inb i^romoen b9 nnd tnb ber flebe »an
IBItWüi fciticii ttO^tnWkn mmiitm, 9Mm, fft|ft
eine Chron. aquen. mg. t5crferric^ct üon einem Ungenannten on.
3)iefc €^ronif tjl in fceu Ijtcintfdjen »Spcadje gefd}ric6fn unb
iwac in 4to« unb t)a( ^ifti S^ecfajfec .ein äSit^Ueb beö e^ema- '
lifltB ^ir|lgctt 3t|ui(w>Mi0limK* »i€Kc entölt abic wenig
^eifwticbtgeS fuc ttn&. ^n EeiffeiMtalil Hist, Provtiifi«
Ebeai infcriorit Soe. Jena mirb ber. SBtcfiffer flinainit« «
4
f(99l)ett ^oer rcmatiant »Dtt l)cerrc Iij^fguet ■*) laif»
feil f manne ber einic^ (Krfit, fufen bün Be(^ain fore ") ^
tetuifcr iNwii»« niött^ M nciiUn tagf^ lum
ffe l90ciibe ficbaiti of bae fadi9f umtc ^ M
Mn m'^te inb fcifmeffe färben mag^ ittb in In «Nm
ttict gebün, fo fat mant be^ neiflen bageö bar nabün^
bot mottt falben moi^. k)ortmc (o fal man ummerme
\sit mAvI^ 1» etnrf cyt ^0 t9a» bei jore ^ jaivlc«
fficoH ^olbim, bat tii ein)iffcn bed botm^dc^ tHtar
»allen üigilic, mb beö öribagcd barna feirmcffe t)nr bi^ .
leöcnbcrt ütb üi'ir bt) bobcn. jiib ba fal b9 pflt jugcöen
ein guet fiben fleit, bat man tn ben (ot)r legot fa(/
jmr bat maiiiiarg^in |it me itr^eren infol^ bau
tcimie bo^ baqu faC man im fernen t>dt bot tfctt
fcßen, epn Pö^cfidj »an jwei groiifc ^miben. t)ortmc
fat man prefencte (|et)en beö ot^en^ t>igilieu al^ man
Im# b9 fr$tf Äoifio juieuf tnb bed »«rgf^ |it
fcilmcffint man offhrt jinb i»e ^ berre ci^t ba idct
in a^ man bn» ^efencte gief bem in fal no<4 fnt^be
nofl cgl)dnrc (jaitbe*") iirfagljc bcfpcn, bat man im
it geven fule t)ur of na« inb man fa( get^en ein >
fiocr «0 (an»cii%^ tiib cnt ^wcr voit «Muinf # bii ba
MoiM« itt irisiliai cttcn cy^Miit^^ imiiiis^Mi
XII penninggen, of bat wert bar t>ör, Inb bc« wm^
^enö ju feitmcjfen enen^ inb enen tjwer priefler inb
ben gefetten bt^ prefencic ^)le5bett celjaöcn bri
§i*f «fte |(Aef of i^f» ribc wf^nM« ^0 «f 4i 0it€t '
1^ Mab ||c Jttefcr bfccbi^it ^. deit ") braud^en.
l8tctton. teiii« anbete* Sebent. *') 9UM|«ilte«
Digitized by Google
^ bot wm. ivfy hen profiattett 0$ uMr (|# Hi|
fanoeng^eit'up hat bt bat i'airginbc*^ ju ber parren*»)
fitoti^m ütb bibbea m bp feiern üortme fa( man get
tm^MMT bcr ittt tuttpm ^'^yiUtu ifl^^,gmhj^uk
rmmmt, tat mm mM$i totlitc pto mtßitmp a riM
■ .ber (lebe raiffeit, fo m bp firtt, füleit bubet prcfotde
l^tn b9 bar fumen. t)ortme iitfal man niet gesoen ai
mm fßx 1» fore iitttett«. ^ bürgemetjler fitlcnj^
im iNtt l«r Ibbe iMim bm . Ooctfor tt^^
* tp^d^t ptpmettl^ inb befe ptc^mdt ftf bOMVCt. taf
g^en, be ben xait ^uet bcr ftccbe fineit eibc bat ^
)»ocr stogTna ntemon itiet geilen in fa(/ be bor niet in
ttaj^/* itogni^ bC:^^ bA nkt M iinrfcdibcil
fcif tnftflwlbftt tnnMit» nflc üif alicKft ttfmidlebCM^ fl ftMw ai
9CS «ntn m cnftKf gcoHCfDr mtfCiK iieiifnnocft -iiivf
na in bcit r^unf^icffben t^re be^ neiflm'bag^ed na bni«
^enber bag^e. • r
etegifl ft^ Uff^&big^ .
tWüfgrr C|mnif ^ fagt: i^ÜTv» 1340 ba
Im ein großem ®tnto i» ^eutfd^Ionb. t>a^ ijl gef
nonnt ba^^rogc (Sterben unb baö erjle. Unb darben
^ m hen Prüfen* Unb tom ba6 an^kn^, ber (iarb
bem bfitlot 2:00. Unb tn ber OBaff^. fbn^ tatf
ben großen ^tAbten ^n €8itt, in SRo^ngic ni<b
olfo nteißUc^ 100 SJ^enfd^en ober in ber SD2a|€ in b^n
tiefe i}ieUet(^t %ie S^oclnabui i)et9€fm f<9ll? Kacl» teoi
**) 4>ci:att^?9eben oon (S. iD« Botet». Sittlntji 1886»
13. 9ih| Qbg£^)iucft bei H—ft— ü |Sra4M«MMi Bitt« tt^
▼irentis au^. Vind. 1757. vag» IM» ttcN)e' 'WH M»m
^Hi^j^bn^ b(fr 91^^ ^t^^n ^mig»
Digitized by Google
t
' I *
Hm\ltn ^tcMtn ftütbtn th^üd) 20, 24 ober 30 a(fo
in bnr Sßet^e. ^oö tpft^rcte in jeglicher @taM uitb
^ünb iRc^r boim ciit titfM jav* Hub fMen ^Inur
|)!ttr0 (oit ber to^it tm ©rog^erjogt^ame SRaffdu) mc^r
tarnt 2400 SJienfcfjcn aufgenommen bic Äinbcrzc.
tot/ bad onffeii (fobrcu^ tm, ba fUlta bic ^ 9e# ,
ntMUi, 0ro{fe State il^rer ^ikllbeit, unb fiid||tcii
9Mteittten, unb bai titit ftpem ffifffett^ mfb
«ahnten bctt ^ab\i unb bie ^eiKgc ^ircf) mcf)t ju ^üff
itnb SU 3?at^/ baö grofc Zijoxtjcit roax, uitb grofe
Ititbo^illttdfeit, tuft SerfIhtmtitS wtb ä}er^o|p(tttt0
6erfftk Unb M^oflra (t^ertattbeit) ffii^ bte SRmitieit
h16m CÜfAbtnt iM im totb, mtb gingen mit bm
' . ®cifefn, f^nnbcrt, jwc^ ober brct)^unbert ober üt ber
SRaf* Unb toat t^r £eben atfo, baß etlic^ ^ortljc^ .
^en^ctt 30 ZoLtß mt beit (ä^eifelit »on ntter ®Mbi ^
bft ottbcfit/ .iinb (ft^itctt l^pciil^ iti^ 9^^^^
in bor ^ttr^eit wib ont Jtertm wtb tntt ber $rocef«
(Con n. f. m." - • ',\ ,
£)ie (^eigter/ ober g(a ge Kanten tt>arettfcf)n)ar«
üierifd^ fmftoe fSöfcr, ble f!(^ graitTa« tcr^ei^
tot/ itsib' ber''*0iet(lerung jur ^tfgnng b^ Gftifbot
größere ÜÖirffaMfeit ^vi^d:)xiebcn aU ben J^eilmittef«
ber ^rc^e. @egcn ba^ (5nbe bc5 IStcn 3al)r^unbert^
, oUfiohb eine förmliche @ecte ber gCageKanten« liefen
!iioint,9äfor4MOi oto weifte ber ^af)(i iiM^t befl&: ^
tigen, ttnb bte %iix^m gejlatteten i^tteit feine !Rtcber#
Jaffnngcn in i^ren (Staaten. 2Wö nun beinahe ^nnbert
, Stt^tc nac^^er bie ^)e(l in Deutft^loKb ,ftc^ t)crfpitren ^
lief, fMeit bie (Betf (er miebee aim^ SSerf^itti, unb
Digitized by Google
fanden groffen l>{n^ang. &mtni VI. «(er wtthmmtt .
btefe ^tctc, bie S3ifc^6fe :DeittMfanb^ t)erboreit 4^e: *
90» bir 0CMlMi SiliBiBWffWgwig. fi^t' . g i ütnr> ■
der^C^ronif ^fM((i(0eir jor 'Cl390.)r M
bod Sterben aujff^öirtc, M würben gemcinficf). bie jnbett
in 2^utf(f)en Sanben erfc^lagen unb ^erbraitiit. jDo^
l^Atm bie %m9m, ^tm, Ürogini «uto ^6(^, o^i»^
oMti 4^a«O0 tMii;0«|toiik|r «glitte f*t. «
jiibcii. ' Ui^ gai matt hm jubelt ec^ulb^ ba^ ffe Mt«
. ^^nfieit bergebett^ättat/ au» baf (Ce.alfo fe^ geilor«
fcen warem"*^) -
Sl^erfi^^eiibcd ill ^ oidebnMfl iMiWit/.-WR Mir-
Ql.elet üt fl^eit Htt^eiifc^eit Sefc^ic^fftt
bei bem gebac^ten 3a^re fagt, in etioa s» erg&njen. ' .
S8|i ber im 3^n^ 1530 ^eevf^ettben ^efl in ^ac^en»
SRiitgiiiatiertt nnifl e« «idjlt.fo toc^ pm^m feyii; inbe»*
Jtarr tii bem gettomitiRt 3a^re (td) Mer ble '^atferi«
frone auffegen lieg, ©ncm D'iat^^befcJilttge öom 16,
^ept. b(^ 3a^re^ 1567 gufolge, ^atte f!d) bamald bie
$efl tbieber itt STac^ett etngefc4(id||ctt» *0 ^«(dE^e ©eiM^e
tmm 3(4» 1576 bl^ 76 otenpol^ in bie 6tflbe ^«i^
»iftfiet fabelt foCf, fo baf bie ©otted^^cfer sttr SÄu^e*'
ftfttte ber ©eflorbeiteit utt^ureidienb gemefen wären, lutb
ber ©tobtrotl) im 3a^re 1579 Dom 23*3mti bi^ bena
Dctob. breimftt mit tteim 'SUSieigiiebeiit ec!0&ii|t m«fite
iveibett*^
*») gdö Jte^cc SfTicon jc. 2. SBb. ©«tte 7.
L. c. eeite 20 bei ^ont^eim pag« i084.
**) ascycc U e. Ckite 428 «ib 463*
*») — . .eette •
Digitized by Google
«M lMi im m ms gr&fftrtc ^efl
»ieber m Sfadjett »ic nac^fh^enbc Slu^ju^e ou^
^rotofottett t)ed ^üutßcrrnftea nac^toetfen.
Wim ^tiKd* »«tofiRft«^!4Ü.€Qiid]iM, i/Mtmdl
U§ grfatifidSie Anm^cit^ )er 9(fl M J^cn% ^911«
^ iBf^oitfung ntt allein tnftcitrt/ fonbern au(^ beffeit
SHaßb ober 5Dtettfl6ott int Slugujl tobd »erfahren, bafi
«iö folc^it cr^blic^tt Utf(ul|m frtited ^mefend b<«
mmrki emitßgiou .^itr. i^e $1. Za§, jcl»d| •
coeteris donünia ^\&c}ixft mtb gegolten loerbm foSr^ ^
M 152.
V
^) fteper 1, tffttv 620 fb^t ttiiv: 'te 3« M28 («^ M
eine an^t(fen^e itran!^ett ^thu^ttt, 6fe tn 14 ®o(^en 3(tt
ttne betr&t^tlk^e Sinia^l !0}enfc^cn ^{nmesgetap ^abe^ unb
ftt^ct tabii an: NotatioBef FartbenopU ad 8«Clariip, b. i»
ba5 ehemalige ^dariffetttittollcr in htt Hein Üt««»
fi|( et* CS träfe. 2H^e 9lotaHoacQ ober Cf^ronif beS geba(^
tcn Jtlof^erd tfi bei biv Stuf^ebuns bcc 6ttfter / Jtlbflettc. toa^r«
i^inüd) tinniäjUt wocben. €Ste ifl in beti 4>&nbett be< ^ecni
^fsben, %taniif(mu4Mni€ , geblietai/ %€9 Iii Mhin flf»
Itorben ift.
SDa« geböd^te itlofter uerbanfte feine etgcnttid^e ®rünt)ung nitt
füftmafiqta ivhüUin , |u benen 1t<j() }tDei abettge 9Spnoen au6 best ;
ülarfffen jtloflec JC&In}u ben ClngeCn imbsweldiK
b«m jtUtiffen itlo^er u n H e c in fBcfip^aUn dcfcUten.
9Sit biefen oeretnigten ftc^ nac^ l^oUcnbung beS ^lojierbaue«
nccb vier anbrce abeltge ^raulein , Don n)el(|(n eine-/ aud brm
teltniten (Scfc^lec^te ber oon^oenSbroiiltisD^ic*»«/ wfU^
btc 9f b 1 1 ff I n biefer neuen etiftoud wtnbe. 3n ben S a u f s 9ie« . %
öiftetn bec ßtabt »om 3ab« 1693 fommt qIS ©ubpnonn
bei genannten ^lojterö , ^atia ^gne< de SoesSBif^
fcni/ S}2eei:K. SRit ben Letten nahmen bie abeligen SXits
«lieber . be< JMofkert ab , unb man fa( ^ ^»migcn nit^t
llbefige in boffelbc flufjunc^mcn. 2lu« bec er#en öpodjc
feinet Snlfle^'ung befap baä Jtlofterg einige ntc^t unbetcdd^tlic^e
Kenten/ bie aber mit benen i^cct jCtc^e unb ibte« ^anlins
«Maate« bvr^ bie fkgcbciilfitfii ttafem dctten oettoten gcgüv
/ «en ftnb. SDfefcö gut ^rgäniiuil iRcintt tipOVif4^mv<qP^i*
(4Ka »ej^Pfibiina ecttf 9U
\
Digitized by Google
i^emit Residentes ^t. Ü^rein^ Nr (>r. So9>i^
^milliir Qk•ih^tin uttb ^abett proptmr gimma^
m&gen bie@ angeregten Urfad^ett/ l9oUa6fein.'^/oi.244»
, " nis Vervir peste titflctiitt , ititb er tnfjalb ffc^ analen'
tifcf^ t)er^aften, fo feil e^ mit if)mc nad) in^olt beffm
M 3^. 92ijfmii^«_16^.jaf9ia(^en 9f{ec<f.t||f|tfN IMi*
. ,4^* ben9 jatt. jndktütti capitulum «- A^^fMI
»oren ber ^efl toegett gavefett X)e^attt> bte StOß
micv Sa)^ibe jenior junior^ Üolb.flct«/ 6e|p
«cit, ^ottflfleiii, iiiib lBäÄrctib«iitf./iHri^^^
yol, 331. . . >
li» 6d^oite itnb ^ot gebeten ^ .fwwif MÜbiifs i|R
iu abfofuiren / unb fei^b t^w bie 6 SQoc^eti ber $efl t
wegen / toeti c^mi^ cellarii, i» mlä^m er tt)i^e\^
iititdtft UMir« ocfdieiifL^
(Siner &ge nac{| fott bonrnfS bte ^anbfanl«'
©traße gefterrt, wnb bic SBewol^ner bicfer ©traje
hatd) bte ^on(^ebe^el)em. Domtntcaner^itUfier^
9Cffe(|eii iDoibett feyit. jDie «id|rt fM^oflai itcr (Mtai
l90IMQICIl|lf tu Off XmQC QC9 ^HiUlWCK JiWfßiiw
beigewohnt ^oben, ber ffc tt^ren @a»g »ber be«
" . l6r<Mi9d( (Men neftineii mi^fn» . • '
Digitized by Google
— 80 —
9M|pM Cirimi'f *0 be^ e^em. 5 e f uf tet ^ ^ ( e jl e r
'flaitteit w'cr ?0?ttgKcber biefci^ ^oUegi'umö ben ^><fl*
-Jhoitlm. M In bem ^aufe |) 1 a 1 1 c n S a u cf genoititk^,
imiäff^^^'nMtatii Wik ^atte «M^tcn* rad^«^
^ '^{^ ffcam^ bar Jtttif'lh' -Ärett^ loor
-gfta^s 'lölKVir «a^a^e, SWitgrtcb ber ehem. Ärcuj*
leerten ^ahottfc, bcr aber im. 3al)rc 1812 Dberpfarrer
■ber ©t. ^(Pterö Äirc^c würbe, iittb ben 15. 2)ccem6er
im 3a^e 1819 t)BerpfttMr iit C»; (f « tlatt' wtnfbi^,
unb bcr ie^ige 9)famr )tim ^. ÄreuiSo^- löartftoL
«
3m 3a^re 1821 t(| bie ^farrftrc^e aum ^. ^reus
• DoMVs saaCt« CrVGIs rertaVratVr, * • -
•>••:.;'.•. .1 . . A' .'i ... •
: . : KV L' \ I . r ' . <•■ •.>•.
^ . ' I r' • j ^ : »'
* "* ' 'fi ' l.'fl- • • • • >' -■■ »
1)cf<(riebfii| l&iigt Mit ^ 3«^ m^ct iait «cM
' 3» 1739«
Digitized by Google
in t)erfd)te^ne @(eno|fettfd)afiresi, itn^ Seflanbeit Vorzug«
C^Bc iMlQiii ilvfii fifbit UfAmntg Icridmi iwii linil
•t^tfdf ttl^ M «titer Sttliait; bet» flStröttmdett, Me
fJWartiDrer^Ä'rott crJ)arten l^f. Ä^riafttd fott ber
Jlaifcrin J^efena ben ^rt angcicigt ^abcH/ n>#
to^ ^.-^iit| «fvborgm log; J^tlcita fie^ «i bct
Imb fe^te <m biefer6e gtvl^rf ^xkmt ^hxcm itftter bi»
81ttfiTcf)t be^ genannten ^ v i vi f u ö , ber bamafö 58{*
fc<)of jti ScrufcUcm fott gewcfen fetjn, bamit bicfc ben
€^ottc«bietiß m ber gebiu^* JKei^^'«mi4lMir «ni
^ewiai'S«;^*«! bf#.^. Jheui«^ 1^ ^OMi^
, S(U im 3a^rc 1187 Äfcmenö III. biir* fetne^
jt^^atett/ ben ^arbinat nnb: S^ifc^ofi.l»^^ 9tlf
big^n «e^.,, trug e« ftc^ iu, b^ tVMft WCTvWl:
'*) 6o eri&^U und bof|eI&e t<r JßerM^i; bti SncbeS: Bell-
g!o. »• Gnieit ao. lolida^ iBlbnnaCio de orta m. efatdam
' kreligioni«. Edit. 2da nuraemund« 'l6d$9 unb jivar nad^
tin^m alten ms. beS Brobec« 30^"" ^t^" ^cin«6erfl^
«
Digitized by Google
1
0el)aItencn iKebe beö Ccgaten md)t nur ber bortrge ^
MtaitittM Miljßa, fDibcm aiidjf rokU <EMe imb" on^
(^b S^^eobor ou^ bem obeligen Ü)efd}(e(^te bereit
X^eobot^ bcr tili Stor^eiiUttbe bie i(re«|*
^errf it fernien (ernte/ unb il)re itac^ beit S5orfcf|riften
M ^. 2i u g u 1 11 ^ cingcridjtete ^eben^art Ke6 gewann^
befc^Iof bei. fettter D^ttifte^r in fein SSaterfanb eine ö^n«
i^H^m-Vi^ 9v ^est^ ui bic J^änbe bil
begab ffrfj inft nod) öier anbern g(eicf)geflnntett ÜÄan*
' Kern nad) bem md)t weit k)ou ^üttid)'; an ber ^a ad
^efegenen ©tobtc^en S^vl^, be^og ein in ber SSorflobt
Ifi bar,e».8;|^«i»b<I^d#^a)^eaf ge(fgciic$
^en^ Mb-iviiilt twr CHfiMer eined £>rbfti^^'te I0
«ufern iJanbem in fc^r mcfen Ätöflern ei'ml Clü^cte^
vnb t)on benen bie in grage fte^^enbe j^onif eincd •
kcr miiibnitiflin usoc« ^)
• 5>er ^oDpft Snnecenj in. wek^cr ble SMif
über 18 Sabrc öcrwattete, U^o,tz auf ber 12tni
«Utgcmeiiten ^trd)enüerfamm(mtg, bie 9i«m im So^
leraVIm 3tt|fe gc^M iwnte, ^ DiM
^'Äfenj^ erteil. 3iiti«ceit| IV, «ber, "ber tw»
Sa^re 1243 bil 54 auf bem |>äpiirid^en (Stuhle fop,
") (gin grofrS jDotf 1 Vi Stunbc rcn bfm ©taMc^cn JDi*
nant/ im et)rm, Surftbi^t^ume Sutti4) / mit einem oUed
ec^loffe/. bem )}0{inaligen ä&ot^nfi^e bec tKU^bemfelben (u^ e(ff»
IttÄK iMnarnbeR abettgeQ SdnHtf*.
' fitte Biit, Scd« lurad. ^ ^.mb %
Digitizca by Google
I^feß im Sa^rc 1248 ouf t>m 13U» aU^meimx Äufi»
i^mot^e §tt 29 on bic SHegcI, nac^ »cl(i)er bic Streng
i^erteti Ic^eit, «ottome gu ^it^ 6itf6
funlier 1^ ^aiqstCfofier, imb beffm 9rtot toor
jDfe Äanoit^c bcr ^reujl)crrert m ^ad)en
))erbanft i^re dnt^tljmxQ bcr eblcu gami(ie t)on bem
^Dief^ artoberigc ^amirie; beven Urf)»ntitd ftc^ in
bte Urjcit ber ®efcf)icf)tc iittferer Öcgcube« ttcrliert,
pnbeit wir iuerjl ȟt bcr S3eiKunung de Pomerio itt
unb 6ci ^od^cit r 100 (le 6cträ4at^ ^6ttn0tti. ^ottc^
«osr tmeit noi^ ^aitö au l^er ^^eibett tmb ntel^i'
me <^ad)ter^^öfe i^r ^igettt^um fhiK S5ieffetd|t ijl ba$
aftc, itocf) mit jtt)ci 2!^ürmcit ijcrfc^cnc iiitb mit 2!ci?
dl^m itmgcbcne @d)rofl , ^ongarb genannt^ trefdjc^
r ,
*^)'HeIigto 88. Crucis L c. pag. 35 ^ 4l*
2)te @ef(tic^e btefer alten S<t>nilie bi>lomatif(^ dCQci^en,
toficbe ^ewtf fein |teinel 9t(^t in ^te ®efd)td)te unfecec Oe^tna
ten bringen. 9Ilö ein f feiner SBeitcag baju fle{;e fi>i3cnbc§ quS
tem 9ie!rologtum ber ef)em. Slbtci IBMCtj^eib/ oon nxl«
4)em i^^ anbecSrco gecebet |)abe. ' -
8» jdui jan* obüt Dniu Mcch» de pomerf o don, eh 1 nmt»
2^ ^ mm ;ftii|;enis • iiittei de pomerio don ci> 7
' marcc et 6 soU
— • — ' — 'ioh. de pomerio 15 sol. don. ei.
^ — > — * — 'Beynai^iu dictti« schyne de pomerio doD»
ei. 3 sol* annuatim ad sacrameatiiaetdtinidianiqiuur»
tarn vini onicuiquc dcmicclle.
jdas februarii obiit Mecbtildis antiqua- de pomerio don«
ei» viieae miaiD Kbram groMomm« •
16» Bai» febf» ob» Evittcin» milef dictus de pömeriö
• Aen; ei. 60 mercd.
I.
%
. fua^ hm 3a|re.ti72, tu -ivefi^fm tm mtfiiig
tie (mittlere) @tabt nttt ÜRottcrity iSraSeit tr.f.i». |tt
umgeben würbe« narf) wni» nad) 2öof)nt)äiifcr Di>r
^rf4^a gebaut, »oburcfj attmo^lig SBorjlabtc yiit
%it%ta etttfiaiiteiL 3tt bot (enteren gefförte and^
1^ Cmtttlereit) 9>oittt^ore m brr
(Iragc gelegene bcm f). ^wüm gemi^mete Äopette,
wefd)e baö abeKge @efd)rerf)t \)oti S3o«garb cirirf)*
UU itnb botufte. «ei biefer Äapeüc fott nac^) Söcecf^-»)
fQted «im bell ®p\xklttm gctoefeit, fe^n, t^oit mU^m
tnan t» ber Umatßeub ber itnb an mtbent )Dr«
% KaL febr; ob. Afiioldiit mÜet de pomcrlo don. ci. 6
m. cum 4 candolis*
KaU marcü ob. Dna. Aleydis de pomerio don. ei, 4o
nam , que Io«ato faerunt ad Tineam de Trevcrdorp
•t bababit conycntus die annivenarii do dicta Tiiia«
qwartam vini in pcrpetuum.
8^ HaL aprUis ob, Eustacius Ij^do pomerio don, ei. 2
et % candele auraatim ad aacrammtam et 3 aol, .ad
8. TWnilatcm.*
7, Bai. maii ob. dnus. Gerardus milcs de poraeno don. 3 m»
3^ ^* _ (1393) obiit Godefridus diclus Bosc de po-
merio Decanus aqucn. don ei; 20, floreni boiii awirK
3* Vonaa maii ob» dnus. Reynardus miles de pomerio
don. ei. valcns ä2 marc. et in aunivcrsario ipaius 16 s.
8. üal. iulä jtem 2 marcas babemus cx parte Margareta
de pomerio, jt. ex parte T7de de pomerio aolidum- 1.
4« nonaa jSilii obiit Willelmua miles de potncrio don. ci,
19 marc. et ob. Eustacius de pomerio don. ci. i'7m,
Kai. awg. ob. dnus. Eustacius miles de pomerio don».
• ei. 51 marco et 1 oiarea aiinuatim. ,. ' ' ' .
12. KaU an«, ob, WilheliiMif de pomet'io canon. aquen*
* ^ ^^P- ci. marca.
— — Dnus*. Gerardus de polKriodon, ci.sex- ,
* auroi et 7 roarce et dimidia marca anniiatim?
5, KäU aept, ob, ^«bertiia eellerarinns de pomferlo don*
ei, 1 marca,
©eite 191. • . :
. A«luisgraAUBi pag« 227.
Digitized by Google
ttn in biefert 3eitett mehrere anttii^t, hie baju gejlifttet
UKireii ^ürf^bebürftigeit IWeifcnbcn Dhhad) uub ^rfru
f(^iW|eit )it geiett. X)ie üBirtl^^&ttfer unfrer Seiten toof
fot tematö äBera»^ fefteit» . ;
' tik dfM)te ^apdte mit ifireit 9leitten ft^enfte im
!5af)re 1372 (^etttiit, SGöittwc be^ cblcn ^emt @c*
^rarb^ öoit !8ong-arb, ") mit ömwiffigung ifjrcr
ei^^e, <S»o&frieb, (Sufla^ imb ^i(^eltii, jbeit
©.(^on^oven-m^ ^of^ ann «»oit 9(ad)en^ itadjbem
bcr Ic§tc Ütectov bcrfcfbcn , • () o in a ^ ü o it ^ e i n ö<»
berg, bad 9?ectorat in t^re Jpänbe nubergelegt ^atte.
2>icfe SfUfiditaHMt , gittg »ot. fi^ i9 Ut ^^fförn^ ber
6H^n, toef^e in ber MUH»!o®tra0e s^Cegm »ar^
iwb ^i6abio«fit^ geiiaitttt timite. JpitVauf erfudf)te
bic (gtiftcrirt beit ^rjpnciler bcö gjiünflerftfftcö, ®ob#
fricb a 5. Cuniberto , in bcffcit ^farrf^rcngef bic.
5cb(u^ ^elle gtUdett War, Ut ©c^eofttttg beifeibeit
«tt teil Otbett M ^. 0iit iJt ffdifm, unb beß»
fen ' ISritber mit berfelSen inbefHren* 9ebad)te
©c^eitfimg ober öic(mcr)r Stiftung bcr ^anoni'c bcr
^reu^^erren in ^aci)en genehmigte nocf) in bem
getiomitm 2^^re ber S3if(^of von i^tttttc^, 3o^attm
*') 9la($ einet QUfl2folio Slittetn flcfc^iriebenen (5öroni! W«"
* c^em. ^acmelitcc ^lo{tcrS/ bie mit bem 3a^re 16^ enbiaet,
fEttgen im Sa^re 1353/ bec IRttteu ^et^arb von 8ott«.-'
öarb unb feine ©ema^Iin ©crtrub, auf i^ren in bcr ba>
tnoliflen Söorflabt , jc^igen gvanäftra^e, gelrgcnen (Srünbcn,
Itn fdau eincö Jtloftecg an, )veld;eg fie fui: 12 i^onnen von
Um Orbcn htc ()• @(ara beftimnU Rotten, ©erwarb - flarf»
»od^ in bcm genannten 5Q{;re. ©eine ffitttwc ft^enftc nun ben
anaefandcnm IBau mit Q^inwittiaund i(imoi€( eefine/ ItUJ^oa
eo waren mm bte ^rcitjljerrctt in liaö)tn an*
Itüb attfeimommai. 2)ie er|le ©riuibiutß i(>rer Äanonic
mtwcfid^ OTongeit. Uttein fehlte noc^ wcUd,
tim atid t>er «q»eKe eitte jrfrc^e, imb auf hm, Mel«
bcn a^ö^^^if^Ö«» SRournc ein Älojlcr su l^oiiai » »erat
tttofeiüfana »fl«n / Dem Äotmc«fti»Drben. JDer 9totaxiaU^^m
teittct wntÖe hm 10. »ooemb. bf§ genannten Saf)rc6 m
ber Sßobnunq, unb in ©egenwart bc6 t>amaliöcn 2?icf^>piebanS,
mitola^, QnaefcrtiQt. SDcn 24. fceffelbfn «IRonatt> öi'ijf^'niötc
Up JBifdjof oon Cutti* , engeUert^wf »oii b#ir URa r
ü im E 13641»« f)apf*# Snn.occnj bic S^cneung 3m
SobCf M49 ^rior btefcä .vttortcce, (Siobfricb de Po-
merto, bec. meiere 3a!?« »oti>« 8e|)w bec Sl^icoloaie fle.
***föl"bÄ»l« eobncn be« «erbarb« unb ter fficrtrub
fion »onaatb, (fie^e meine oft angcfübttc ©dbuft 6cite
87 > ift ©crbarb, bcc ÄanonicuS bcö fWünMiftcS war,
»oc b r ©tiftufta bec Ärcu8betfeii*««tioiiif ßcfotben.
«ioeiAt ^at tn W »tm Sa^ic 1366 üorfommertbe Äanoju
tue tes genannten stifte« ©obfrfeb de Pomeno, bct
Im '^flbrclSSö jDcdiant würbe unbl36Ö ben ü/ö€öruQi- li«b#
b?e1)rabcnbe beöQiei^rbS nacbbeffenaobe frfjaWtn. Söie bann
üuA nU bt« »e^anten Sobe feine ^i^^benbc 9leiiiet«J de
Pomer «o er^iielt, bcr in bcn 5a^,ren 141O unb l4l4 alö
©anger bog gebodjten GtifteS oorfommt. erhielt eben.
Tarn im 3abre 1466 ben 11. SRarj, «baai d« Pom«rl0
bU Änbe U In biefem 3abce «eltorbenen ©ec^anten 3 0 .
1462 ©e*Qnt würbe. ?lbam de Pomeno erjielt 1482
bie GAolaHerie, würbe 15i2 23iceprobft unb flarb 1519.
a>Qt iu biefen 3eltfll bie gamilie t>on ^t^ngarb in
»wd 3n>eige 3ett)eilt w«, bewetjl bie Urfunbe 20. Bieter ge.
5 tarn im Sabrc 1373 bec ^cvx SRepnart oon bem
»ungarb Stitter üon ben ©bolcuten, ^>^".«9« «p*!^
fT/inr unb @itctr&tt |ö SBüilincCepm tn" bec ^jarre
^Äufe bcr Äircben ® ^ ^ ^.^^/^ * J?-^ 'Jp^'
2)er Äauf öO'cfaab oor bcm (^cad;tc ber ©encbönf W«
eJmpVl l. S^^^^^ beftegerte, weil bafi f'^^»^;^ /
Siegel bcr4>err5u ^ f ^ ^,
obigen (ä>er^acb6 \m, wtl^et «benfaU« «llnorb W#
tat if)nm <}efd|cnft* l^attc. Dvtf)er crtic^ Der Orben^« ,
General f fetev ^ind^at (ber 13te) im J^cumonatc
(Sm M So^r^ 1375 (Urf. ?•> einen öfamtf^ett
Qriff , wäd^m tt tk frommen (W&nb^ miffof»
flitt^en. ^enn facjt cr^ tveir bic bem i). Julian QCmihf
mete ^opeSe wenige Kenten beft^t, unb ber 9ianm
tum tfi, fo foim man o^e ^fe ttiib fMSkmt giilcr
ISettte feto iKoficr bort errief, (fr tterfipmM^ bat .
9Bot)ft^(ttem be|fe(6en an oOtett guten , cfyrijiricfjen Set^
fen bcö ganjen Drbcnö Z\:)eii nehmen ju lajfen. '
3n bem So^re 1457 fc^nftc bcr cbie Äitter, ^ o b*
ftift ycn Songavb bcii ^eii^^mcit tit Sloi^
ben fogenoiiiiteit ^^loff^HItat tn ber 4^elle )tt
SocJjor^®*^) mit feinen SHentcn; bie nur nt 14 r^eim
©utben 6c(lanbcn; bocf) mit bcr SSerpflid)tung \mkt
Ott bell genannten ^Htav wocf^entlic^ )tt (efenben ^ejfen* ^
^er ll(tar mai bem 3a(tait geimbrnet inib Don bem
8tltter,<ilobfrleb Don Sou^arb errtd^ isiib boHrt
worben^ aU ein ©ü^nopfer für bic (Seelenruhe bC4l
burdj i^n erfd)(agcnen Oo^annö, (trafen t)o«
(S^ron^felb CUrf. 12). 1)te gcba#e ^d^enlun j bejlö;: \
^gte in bem attgefit^rteii 3a^rc ber SMfdjfof »on Sät«
tt4, €itbi»tg 9011 8ottrbon, wd) Im 3a§re 1458
• • 1 .
") 9lfld(} 95orffe$enbem t|l bai, n>a« i*^ in meinet ^iflotifc^
iopograpljifc^en Jöefdjrcibung bei: ©tcibt 21ac^«n?c. Ceite 53.
unb 54. gefaxt t)at>e oecbetTetn : £)ie ^ceui^ecrcn bc»
, faffm f»ar ein Sanbgut in t^ocbolt^ , miäjti nt(|t mit Mn
ber (fett 1802.) ^foccltcCQt cntfenit, unb an Storaenta^l ni((t
Oi-oß ift. *Dt> bicfeö xfjmn y^on ben ^cei^emn oon Soffgorb
Digitized by Google
^
bai baffgc ^ o m f a v i 1 1 f , im 3öf re 1470 ahtt bcr
5(rc^it)iaf on oon Jpaöbanicn unb bcr bamAlige
Pfarrer in !&o(^o(6^ So^atiu de Loscastri, git
befleit ^orreC fM^\% »dr^in se^&rte CUrt 8 — \i%
2m 3a)pe 1616 gaS ter ®Vaf Doii Söroif^orjf
in (^roni^fctbic., ein i>crmänbtcr bcö @rfd)ragciicn ,
feine ©nwiaigiing , btc imi tü6c^cntticf)cn SIKcffeit
littifHB in ^N^e ter ^t^euibruber Cefett (Uirf*
12). 3n>m ottgffik^teeii Sa^re mitrbeit He gd^c^tm
gjjcjfe« btttcf) ben ®rsbifd)cf jit Äl^fn .gfctbittaitb,
afö S3ifcf)of SU Süttid) if)rcö attju geringen (Srtrage^
»egen rcbiicirt auf emc monatIirf)e 5D?cffe , bocf) foffe«
mt %xn%tn ber »or^in i» (efenbetl Ü)2e(fen, ^ottccte
uitb (SornmemotoHo ge^olteit toeibem ^te obigm 14
rbcm. öulbctt soltnt bontat^ ^ nur 7 bergt» Ättib»
(Urf. 13).
3n bem 5af)rc 1422 fottftc baö Äicjkr cmen (gr^imd
r^eittifcftett ©ttlbeit §tt »unfc^eib «0»
3n bew Sö^re, 1442 gaben bie 9tt(w^|barcn tit ber
^ontilrafic ju, bag baö Äfo)1er ©ekmw^f UKM^en
!6nnte uon bem ©affer, »elii)c<? ben in ber gtra^H-,
ber Grefte gegenüber / fke^cnbcn 53ruuucn crnal)vt, unb
be(fen IRefer^otr tn bem ©tobtgraben am gn^e
be^ i^ott^berge« beffnbet, inbem ffe erCanbeen/an^
bciu gcbad)tcn üicferüotr einen bed SOBafferö jum
%\x\m\ bcö ^tiojler^ in baffefbe ju Tcitcn. ®a6ei »er^
f^ra(i)en aber bie ^reu^^erren bei etwa entflel)enbcnt
aBaifcrmonget t^re ffiafferleitnng nur ber SRac^t
fliegen SU laiTcm (Urt 21). .
-
iSn hm 2^tt 1463 Mnmtt m MK€Me^to
mtt Mannen von ^^^^ ^ furf Bttnifc^n ^antu
fammcr ^ecrTeii, Qot^auit »Ott ©rf^ofit^
( ai t)c t)cit ^reu^brübertt in 8(adfett f^utbig $u fe^it
litt itofl fcme^ J^e^ 9tofe«j^er^ m tcui yfm^c
0 r 6 a d) gcregcn ^*).
3nt 3a^tc 1487 Befh'nmtt bcr ^opfl/^ Sttitocmg
VIIL Den be^ ü)2ttltersi>tted @tifteö in
ju ^ottfetDotorcn bcr SSefi^unfleu ber Ärcui^errettf Ä<u
nonie m Stadjen. (Urf. 14). '
3n bem äßcüo; Sßtnb^A^fn, Der »er inir
tat J^f .»or, «Hb gn beut Betgifc^ a>ovfe SSeereiit^f
'*> /'3tt ^tm i<ive 1468 of fanct ic^annc« ba^f^
boptiflcn iiativitatis f? fcinrrt jo^on 0 on f o i n r q i b •
Ouermi'O mic^ ioi)ann oon SBacfjgbecgc al8 ftatt^clöcc onb
man @i^&t[(^of äiopcec^td oourg. ouermi^ man oon 8e^in
fNtcr 0ttab« ntit'vanifii bcv Ac^^n^att von f(|)otnrQibr
pcod^ion »nb SJi^tfjum (©rjprieftcr i:nb JCfceprcpfl bcö gjlünßer^
fliftc«) SU 3lfd^e , Siel eon bem focfl tnb ioijan , -ftccfclue
fo^an oon fc^oinraibe batt empfanaen ben ^oi^ |u Stofen»
^^^^Kf bcn ^ff itt 9c^tt<!bt »nb ben 4>off t« »ttctfcn«
fo n^tc man bie i« 0c|tDt ^Ibcn iH 9on «tncn gnab. ^ecn
. Sm iare 1468 benfeluen bag^ faint io|»anne$ baptiflen nati-
Titat bag^ * ill lomen becfetue i o ^ n o on f 4» öi neaf b €
ciKi'mi$,,mi(!^ j 0 0 n »on fBacJiSbcvgc als Jait^ielbet: »nb
man @r^bifd^of dlopvcd^td ouermi^ man oon Se^in fi'nec
gnob. mit namen frrbtcid^ f(l(|0l6rrg^ enb Unbatt von ben
GbcIIftm^t, berfilite fo^n eon f4i«Uietttbe ^ft vfgebragen
vnb befant brober lotfie prior oon ben ^ruQ^btobtrn
iu Sttdden cor ^ccme mb bat gonjc conuent ber Crn^^frcberen
ooif. ben ^off ^11 92ofenber9 ierlid)d erlfcent^en out 60
t^nfdtt gulben be^aftm ben oorf. be|f bfltaofc |it imbetpMibC/
fo wic'man b<n {u le^tn f)alben ig üon mpn gnab* ^rcn ootf.''
9fuö einem otten S3ctjeic^ni$e ber Se^endutec tm %mbc 90B
Salctenl^iwa 2(« an^itwii^t im löten 2la|^ip{iunbestt*.
digitized by Google
.geirrt/ Nfa0M Areit$^ervett etitett iixhpadit
»Ott 4 fDtollertt Stocj^cn. S^icfer j[%ri(^c 3tit^ mar ni
fecn 3abrcn 1676 — 167ä, ber bamaligen fricgcrifefjcit
Seiten wegen nid}t ge^^It worben. Sn bem 3a^re
1680 oerfiont {ic^ bft prociirator be^ ^foflere^^atf v
3«^«ttit tdtmetman^f^hei^iatb nttt bem ^ulbiier
nnb 5D?anncn »on ^e^en bcr o6en angeführten ÜJlamtJ?
fammer gn Jpeerlen. 2D«wi ber fcf)on fange jerfijlit*
terte JE)of SBinb^aseit ivor ein toföimfd^ i^e^
39 tent Sftttbd^eii au ber J^etben f^mttattkStmi^
Herren ben fogettomiteit ^httjtintt iftoQ^enpad^t,
V \ ber jahrltcf) 10 ?0?ubt 9?oggen einSratfite. SScrmut^Ht^^
befafcn |Te biefcn dxhpadit, mil fic in ber ^irc^e te^
iKDimenffofieri^ |ii bett Seiffenfraiteii .<>bfr
€&(efliiter beii 0otte^eit|l «»errtf^fteten. JBIeQeld^
»or bi'efc SHcnte em^ ^Ö^efflifhing iti ber gcba#ett ÄtrcJ^e.
3»n Sa^re 1655 ftiftcfe @oött)ine rfe Brune,
3Bitttt)c beö ^errnÄart tie Grignet eine wocf^ent^
li<4e 9)ie{fe, ititb 1747 ^birte bie Suitaf» ^Rarta
(Sarbaitn eitt .So^rgcbäc^^* (UrY* 15, 16 ittib 1&>
' • in bcr jtrenjf^erren Äm^e. •
3n beut ^^farrborfe 5Barbcnbcrg im Sojibfretfe-
^\ad)cn 6cfa^ bte ^anonic ber ^rcujt)crrcn beit
^of £)ttettfe(b oeitaitttt, ber niM^ ^>müm if* S^re
ferneren 93eff|ttn8ett ffnb mir änMonnt;
S>on bcn 11 ÜÄitgncbern, tüorauö i^re (^meinte hei
bcr 2(uf()c6ung bcjlanb r. (tnb nur nod) 2 im ßebcn, bic
^cxxm Hornel (i^bmunb ©tar^r imb 9Ratt^
«eoit* 9(0ttm^arrer |tt 9}e0berd nnb
M ^ecanatil Crfeteni*
*
Digitized by Google
iffien derjhtmfgeit dUtarten itnb Sfitefett^ tie an teni
©tflbrtüaffe aitgrönjeit, finb jc^t ciit ©gentium bei
J^emi Slrm X)ebcn^ Studf)fa6nfautert, ber in bcnfef^
6ett fdne grofle ^c^monttfoftitr mit ottm S)aiitge^
nnbeit eta6(trt |at* ^
jDie ^a^t btefed ^(ojieri ift Mmiti mtgnte^m
gcfmtb. ©egen bic fcf^tteibcnbcit 5Rorbtt>ütbc ift burc^f
ben Sou^berg gefct)u^t, an beffen ehemaligen guge
iMiffiftte beim b» )>oii.tf(raf • gc^ tMit.
J^oft fn berfcISen nicfjt anberö afö angettcf^m machen.
X)a{)er ou^/ wenn ein ^arbinol ober pöpRltc^er (^e^
fattbte eine s^^^ng In tfo^cn bermeifte , er fefnie
ffioj^nnng gemi|ftiin(^ in ttcfem Sttofttt na^m« SOie
bann bcr pdpjirid)e Segat, ?eter gericini 6ei fei*
nem SlufeiU^afte in bemfcfSen im Sa^re 1460 ein aU
tcö ^amtfcrtpt mon ber im 3* 451/ (S^Icebon
ge^tenen ^rclKttMr{iimni(»irg entbedtte, b«d vober
leäer Im 3* 1656 bei bem großen ®lttbtfif«nibe |k
^runbe ging. , ^ . ' *
.V* I. UaifefiU — Ootuinai dt Gevcbtt filitit
qvoildaiii dni. Conrad! mlliHt de Kenerenbcr g h
•alvMm, Noueritis quod eapellam sti. aegidü siiam
In platea dicta pont et curiam adiacentem prout site
•unt ante et retro infra mvros aqucn. quas dnus. Rei-«
nafdus miles dcpomerio iuato emptionis titulo
* legitime emit erga dnum. Conradum ecabimim $Ullfll
9li»ndaai dni. Wille Im i nilitit dicti de pont in
cnttano fti. Gr^ory anno dni* QOC deeimo nono p«r
Wflini «t quln^aginta marcat ^qnefe. pig—anti, q[no
tn^a tamporta valebant decam Übraa groaaoram turonan.
nonete fägii franpie antiquorom fn pretteneia fidedigno-
rum plnrimomm. dtus. Gosuinus prcfatam heredi-
tatem tamquam uerus et legitimus consanguineus dicti
Conradi suorumquo b ere dum infra annum uidelicet feria
f|uarta post festum b. ]\Iatbie apostoli de manibiia pre«
dicti dnu B ei nar di miiitis redcmi et aoeeMiuit qtaod •
equis uulgariter dicitnr beacbüdde, aide tola pacnnin
ipai •atlafcei ad omnam anam nolontatam aacnndnm Sna.
«anm ' et* conaltatndi&eni einilatta' aqnan*. boc fkäto anno
dnt. AI. CGG. nieaalmo triceaiaa die meniia marejr* Ego
aopedtctttt Goauinva prefatam bereditatam «lidelicat
eapellam et totam enr i am integraliter dedi seu donaui
donatione inier uiuos et sine spc rcuocandi siraplicitcr-
quc propter Deum fratri Gerardo de Los ordinig
bospital. b. Marie fratrum teuthontcorum jcroiolimit, et
•peciallter domvi d^ jnnccia ita qnod in .preienüa pluri-
morum supteriptorum dietam' bereditateai ad nana ordinia
pradieti werpini« auperportando reanneiaui et elfoitocaui
Bidn>ittili»i«ri« mtqM wuk «oMigvMi Mii|.froi^ritta.
tir maniaiit amt rotflnnn. volrat .tfo- cnpiMt in «b^m»
rawitoque hoc fcci , quod hec omnia €1UB pecnnia dietl
or^inis et non de mca erai et proQuraui. Acta sunt hcc a q u i 8
in domo johannis et franconi« fratrura de Eobde
Ja prescncia testium Ilde dtgaorup» qui aquis uulgaritcr
d e n cl u 4 e dicuntar uidclicct cgo tepedictus Gosuinus,
BevifMb» jd» «ph«]!!» GoBptvd«»» Tili«, Johannes d«
* mMa^.wBOmmB GftrMaaab,: Sjnmi «t MiebMl ira-
tMt de Juaohai«, jotaM^ fltni« Gaiwedi da TOi^t
fotiiMiii » • Aic||ha»daa iMrtor maaaM «vpar rlpam«
mt^Wr Fetraü oM^eBlayiiii, }bliaiiiieB diatva Vrtntghin,
Aruoldus filius quondam IVIakarj de Berghe clues aqaen-
ses, qui de predicta donatione prout iuris est ciritatis
aquen. Mium Tinicopium habueruot. Et ut hec omnia
robur haboant perpekue ^miUtU «go Gosainus pre*.
Itott. si§iUa|B iBffMB proprium duxi prcsentibus appönenn
' dwa» Datum aavo daU M« GOß* viMsiino primo da-
«sina dia ftbraary*-
• K»'2* 'MtMiaia Ediaardaa milfa de pooMrio
aaltttom. Bi»«fritia iqvod anao dni. M. GOa XIX. in,
crastino sti. Georg; emi orga Conradum filium quon>
dam dni. Willelmi militis de pont capellain sti«
Egidy cum puria sicut sita est — in pont — qood
^o Gosvrinas da Geuthe vadani — • qood ego
aob ai^o mao — testüoo — at agoGarardva nile^
iß pomario- fiHaa k^itiaima pv^diätl Bpinard.i.avb
i^lo nao' uara $9 raäofniMaa ^ aopfadieta* «7».
CQC uiaaaiaM» prima isria quuta poatjaatn« Agalbe
idnnnis at mart*
3wei {(eine Siegel. >' -
-44-
3k ffot 'OnIrtnuU» dm pomerk» nlieta ^umdam dMi.
6«mdi diTfiMMtio militlB. DUt«tit aolrit ia obritto «t« *
ligiotil Tirlt . , ftepiMM de Sehoiafcewe» •( jt^bansj de AquU
fffslribat tte. enieit ord. ati« . AagvitiBl MlutMi inckriato
tincatain. Capellani sti. juliani sitara in regali urbe aqucnsi
Leod. Dioc. racantem ad prcscns per Hborftm resignationcm
dni. Tbome de Heynsberch novissimt Rectoris eiusdem
in manibusnostris spontefactam« cuivi coUatio proacsUatio
ittapatrottatua ad.noa Itaradeaqia« noatroa et eseeeaaom
es entiqaa eonatietiidiM aliqnaoidfai pertianit et ad pnaeoa
digneiettto ^erlhe r e iMiqiiani ad wem mtraMn'et
eollalrieaiB vobia nearfoe et ad naw diaie eie* crneie otd* -
generalis pure 'et atmpliciter pro aogntota dioial ealtoa
taibi 6gendt M> bonorenque eietdena atai» emelB et roTe-
rcntiam Crucifixi eiusque matris gloriose ac omnium sanc-
torum in Dei nomine quantiim innobis est, conscotientibus
etiam et Tolcntibua Uberia nostris infra scrtptis, cooferimu«
per presentes , cum omnibes soit iuribos et pertioen^a bonis-
qaeaM>b^ibtts etimmobilibuaaceliaBaheaedltaryi inaiiajoa»>
beaatpoaaeaaionibiia vnlYeraia apeolaatibw ed aeoda— et '
ftvBne ioa qoed nobia «wt beredttMia ß% a na e aaepfi b wa aealria
ipsam , qoeaa alie de Ipa« diapoMndo eenpatjt aal eeia>
petere potnit, sev eompetH ad presans quoquomodo ia
uos fratres et ord. ste. crucis gencralem preacriptot et
alios eiusdem ordinis ücstros confratrcs futuros pleno et per-
petiua temporibus duraturos, etiam transferimus omnibua
htfe, modo, forma, et intentione« foibas id perfectiua
et eIRcaoiaa obtaaert polarit ^rob^ perpetae firmitetiaft
VolaiRaa «amen at proteatamiir espreaaa, qnod « caau
foraaa« qaod abait» qno bainamodi noatraaollatio et iarie
, btnoatraaaiatioadniodiamatuauapreaariploaaaaaidebiluia
non Talerentaorlfri effectum, quod et tnno idarn iua con^
fcrcndicandcm capeilam et prqspatandi adipaam , ac dq ipsa
Digitized by Google
- 45 -
■
prioa plMrie demiliMUir «oatMidietkMi« vd Impedimcnto
non olMtmitibiit qnibnaeimqiie biniin tettiiiioniolitteraniitt *
sigiUo nostro proprio siglUatarum et nichilominus pro
efificacia roboris amplioris omnium in boc presenti scripto
contentorum rogaoimus et per presentes rogamus daos
Godtfridum dt £iiata^iiin milites nec non wilhelmum li>
Imtm (CnitM aottTM ^dilectoi» ut et ipsi vaam no«
Mmbib {vmitMm iiottow» colUtioaem et niris tranfUtio«
BMI rataoi IkabMlM at yUni aifHlf tu ctiMi preina»
tikot aiyadaat. St aot OqdflHdat et jEvt^tios niUtet
ae ifil^tliWM pTM^riptf prenüm oania tt tingula ex
certa seientia approbamut« ratificamua, emologanius et
ad ea beneuolum et voluntarium iiostruin consensum atl-
bibemus , et ad rogatum et affectioncm cfaarissirnc nostre
gcnitrici« antescripte, ae in magis enidcus tostimouiuia
omnium preroisaocnai aifiUe noatra pencs eiuadem neaUr«
giMtrifia ■jgiHwm pro nobia notlria^uc faeredibua et wie»
eeiiecfllMu j^pveMnlilme 4fiif**TMff aypOTil ffl ide ■ P ^ i t OTi
a Mlivilete dni miUeaiino OOa 8ep» LU** Senindo in
TifHie eauBWü aaq^loniM» • ' 1 • , r
CoBMNrdMtim eepiae latioe «wm wno ano ofigl|iali
tattor joawi» Pet. Conrad. Notarius caeaarevs pbs.
N. 4^ Johanes Dei et aplice sedis gratia. £pi&copu8
Leod. Bfotum facimus universis coUationem Capelle sti.
jaliani «ite in urbe aquensi noatre Dioc* factam per di-
lactain aobii in «hriato Dominam Geirtrudem de Pomerio
Mlietm quondam dni» Gexardi da P^ecto milicia Am
aftna— iiw peoi;|B«i Godafiridi et Snataay nilitimi, af Wa>
iMlBi libcrarMi et gaBitoMi epMdondlmiiao Geirtradia,
««l%Sepifiiiria ftitrilnia Stepbano de $elioinbauan et jobani
deAqab firatribaa ata, erocia ordbüt ttl. a«gnsiiai,ae toti
ordini eiiudem stc. crucis, nec non collationcm cl iranslatio-
nem te^uaiiiriaconiieraii^atpreseuiandiad diciani capeluin.
Digitized by Google
-46-
aut alias de ipsa disponcndi factas cisdem fratrlhus et or-
dini, de quibus in Ilteris prcdlctorum domiue Gcirtrudis et
•ttorttm libcrorum, eorum sigUlis, ut apparet, sigillatis^
^qatbjU preBentef nostre littere sunt iofixe, fit meatio «
ae onüia et aingnla in cudem Uterit contenta et narrata
in omni^a modo at forma, proal et secuadam qua loibi
continenlitf. et nanranHir süctorifate aoatra ordinaritf ,
quantnm in nobSa' eit« nostro et ordtnarj Iure sefliper
aalno laudamus, ratifieamut , et tenoro prcsenthim cem-
iirmamua et approbamus. In quorum testimonium sigü-
lum nostrum ad causas daxlmus prcsentibiis nostris litc.
ris apponendum. Dalum anno a natiuitale dnt. millcsimo
CCC. LXX> secundo , mcnsc deccmbris die ricesima ^uarla,
Concordantiam coj^Saie eto.
' "N* 5* j« »• dm. amen, anno' a nativifafe einadem mil*
leaimo treceBtaumtf tfeptiikgiMliiiö aeeiuido 'ttdietioiie' de-
cima ai^ntli' Öctöbria 4ie ultinm', p^ntificitui '*tenctii«M
incliriito PaWit etdnu noatri dni* • . Gregoiy dhiina Det
pronidtotia pape vndeeiini amiosecundo. jn preaentta lio^
norabills matröiie dne. . . . OiJirtradls de pomeriö re-
lictc quondam dni. Gcrardi de Pomorio militis, collatricis
crielle sli. juliani sitc ini'ra rcgalcrn iirbcm aqucnscm
Lood. Dioc. 'de iure patronatus, meiquo notary publici
et testium Aubscriptorum ad hoc Tocatorum spccialitcr
et rogatorum constitutue pcraonaliter ditcretuä virdnoa»'*
'Tbomae de 'Hcyniberg ;prcfbbyter Retter capeUe it!» jii>
Hanl predicte probier eertaa' et rattouabilca eai&iaa ettp*,
. vt dieebat, ad boc mov^Atea eandaiii s«am capallani .tarn
' Omnibus suis hiribui «t pertbentye untTersis' in' manu»
eiusdcm collatricis simpltcitcp pure et penitus rcsignauit
per calami traditionem , quo quidcm collatrix antedicla
j^uiuft resignationcm Capelle acceptans et ratam habent« •
eandeiD capeUam sie ut prefertur , resignatam melioribus
iure modq et fonn«| quibvr potuiti cum suis ioribiia et
Digitizca by Google
^ ' I
p *
^ 47
pertioentyt «umiiik« «in» 'religioso ^«tvf ^ sie« ' cradl
Stephano d« SchonehiMKn presbytero •te» Angua-
tini ibidem prcscnti et »ccoptanti noroine et ad usus to-
tius ordinis generalis ste. crucis in Dci nomine per Itbri
traditionem eontulit ac sibi eUam prouidit de eadem ,
tVUllerens nicbiliOMyiffs^^oyn collationem in eimdcia
fritraiii Sieplia^ttm nomb« «(. ad ihm firoziine pna^
«r^toU OWM aibi'-MifaisM qMnoiUilfttt
ycUft jMdieia» vldoIM «am eoabradi, .val ■Ktf i^» M
am rtbtts et boaie «4 IpMm epeetiatibt ^diirOBiü »
ipreat h^e «I äU«. i» .JUlapft pr aae i rt e tkmii ed .ji>Min«>Mi<
pellam, diteeta dno« avebipresbytero diele uribw aqven«
sis, ad quem institutio et aduussio capeilani ad eandem
pertinere dignoscitur, uidi latius contineri. Super qui«:
bu8 Omnibus et siuguUs predictus frater Stephanus tarn «ao
quam dicti toUusordiaiai^* arueia nomine sümI. per iMi iiir-^
taiHum publicum subteriptiim , maam !rel plura, publieaiaaaiii
p^pf^nnMliom qnapotfent £»ra|a jSyLpatyMai Mwtt y
AateaiMtlieaaqiiiipt ed ie to I « aad>4k><»'Mt- rf e a ie HUadiraiMi
dae. caUatcta'i,. «aain Ibi4an^ In «iea wdgatilMFk GöIImav«
traeiw mncapato inhabitare digMteabitavpca^lQiaMalU-
deai iMrit dJacretit et hdaeifla Bienlpb» i^yneleepfedielie re»
galls urbis ciue, Budgero diclo yridag et jobannc johaunis
diclo Büclio armigero supradicto Leod. dioc. tostibus ad
premfssa uocatis spccialiter et rogatis sui> amio dni. in-
dittieiie» meue, die, ponti^ce et loco <{uibus supra.
Et ege Adamas coittadam ▲dAi.da aqiiie nleiiimH i
* Iieod* dioe. pabUcaa apoalolka .at; inpariill auetic^
täte aotarhia» predtate aapalle raiigiiatiinieni vfft&»M>^
. foa . c^Utiodem. et .^«ieioMm« aa. ownlbiM alia
• et tinguUe ea^aurSptis ima eam prcnomibalii tettibua
interfui, eaque fieri uidi et audiui, boc prescus pu-
blicum instrumentum exinde con^eci« quod proprta
;nantt mea pmcripsi» c(..ia bao«. publifMun fornfaBi
-48-
; redegi , meoque tigno MÜteet eoMcto signaui rogatus
atqne requisitus sub anno dni., indictione, roensc,
die, poniiiicc, loco et presentibus suprascripti««
eöncordantiam copiae istiut etc.
, •N«6. Uanertbiiietcircumspecloiilrodiio. arcbiprcsbytero'
Mu. plebanö ecd^ie bte. Masie 'UpMim Leod. Dioc,
BooMiio «Süi«, tma oauii ifpm Aeeet rouMMBlU 'pf wm «
. in» o«iiipl«Mttdii äSl^tam. Cum «ot aliis de «ölimlaM
•tiun et MMMu daonim* - GodefUdi et Evstacj ao lIViK
behni armigeri genitorum et liberoivm nostrorum dilecto«
rum capoUara all, juliani sitam in regali urbe aqueiist
dicü uestri archlpresbyteratus seu plebanatus uacantem s>
per resignatlonem uiri discreti dni. Thone de Hejnberch
nouiMimi Beetoris eiveden in manibus noitrit spontc
ÜHtMiff 9itAa$ eoUetiO) p i e ee n tetio et ine patrnnfttiu ad
MM beredetqm noitree et- eiieeetseret» qii«tiee -^^enr
naeare e<mtni§el»9t' pioli^w dignoaeebatur et ipeetat ad
preeene* diledia -nobla ht ehrtslo rcligioeia liiria 9teph»>
de echeaeioim et Jobahoi de aquia üratrilnie eie,
ereefo'sordteit tti Aiiguatim, nomine et ad ttstie eilisdeni
•te. crucis ordinis generalis pure et simpUcitcr pro aug-
meoto diuini cuUus inibi flendi ob honorem quoque ste* cmcia
et reaereDttam orucifixi eiusque matris gloriose ac om«.
ttmbi sanetenuH- in dei n^me per libri tradttieneni,.
-q^eoi Ja nmM tepiebearasy quantuaa m neble est, eontli-' p
MnnM cttm oninibna enls infjbut et pertioenlyt bonif-
qve aobllfliiia- et iaunobiliboa ae etiam^Jiereditarya« man-
•ioaibttt^ et potaeeiioaUms nniTeraia speetantibüa ad
eandem , nee nen enrne Ins , quod nobis eet lieiredlbus
et successoribus nostris in dicta cnpclla, tam in confe'
rcndo ipsam , prcscntando ad ipsam , qnam alias de ipsa
disppnimdo competyt , ant oompcterc potuit süu competit
ad pteieM ^^^onedoy Ja Intres et erdini» tte. cru-
4
Digitized by Google
«HS gencralcm proicriptos , et aliof suot eiusdom ordinia
confratrcs futuros, pleno et perpetuit tcmporibus dura-
turot trantlulcrimus oranibus iure modo forma et in-
tentHMiet ^Imm perfectiat et eificacio« obünere po-
ttrit robnr perpttn« firmiutia, pmer^tM Cralret MttM
NMtreBlae teiiore piroMBtiaia hunm prciontami sv^li«
cantet «tteiite^ qutens» eoidfitfi mmim et t4 «rat pr«^
icriptot tA dictm Mpallui adBittar« dijneafai «t de
eedem iamlirey edbiUtia eeleottiietibiie ts talibiis fierf
ddMtia et eonraetb* vöImMit. Urbmi et proteetaanur ex«-
presse j quod in casu forsan , quo buiusmodi nostra col-
latio , preaentatio et iuris traaslatio ad usus fratrum ,
ordinia geaeraUs ste» crucia preacriptoram, ut prefer-
lur, fwifli iebituA aertiri Boa «alereat affi»ctiuii« quod -
cxtuao .k» oonferendi eandem capellam et preaeataadi
•d IpaaB ae de ipaa diap e aeadi ed soa lieredeaqae o^a*.
troa et avceeaaofia «t pcfea plend iure denolgutor» .
oeBtradiatiflaui wi »pediai^to aos obataaijül^ .fvibya«
cttifee. äanui teatfoMMit.o lüeiianu» aigiUo aeatr* peo-
prio •fgfliatarem et datarm mam • natfoftate dai* mille«
atrao CCCLXX secundo mensia novembris die tertia*
Hanc copiam cum ortghiaU suQ cen^ordare (e«tor»
job» Pet. joa, Conrad not.
»
ff. 7. Wir bruder peter Tan der genadan gaits {nde daa
Stada van Bornen Prior daa principaila hvta dea ordeaa
der brfider dea lieylgen cnieie dee oideaa aaaeie Asgya*
fllAa ganeniil Mi i^jatar bldÜM lade wnaa fode
eile kanten mlaaelmi aa der apeaCA aprCeht: wir nmia*
een alle ataia Toir deaM leataa «rdaflle lade araiaaaii
tatwarde gberen van alle unaen weroken ay aint.guit of
botae* inde ao we dat wenich seet de mulaa vrenich meen-
dat ta tse reratatp , so we dat -wcnich guder wcrcke
dcit, de sal wenicb gadcn loeoa bauen, tnde ao vre dat
aeet in de benedixieat dat aja de gaade werabed» dia
d€f minsche dc'it, de sal dar af mecn dat ewige Icven,
als ouch scnt joban ewangeltste beschryft, dat ygelichen
müischcn sollen sine werck Tolgen. inde wilc die eers«^
ine wite betchejden Heren, dtr Baii der JuwIacUclMr
etat Tan Ackan inde de Haara ebaf van den Bnn^tfdi dtt
haven 1>cfkant fode aangeaian,- ao lATaa tj^ np dat me
gadar wavake üb Aakan §aaaliiede nnaeai crdan dea hey^
VMmm emcia gegheven dat gaitabnfa tau aancte jvliane,
np dat der orden eyn doiiter da mache , da man godo
tnne diene , iudc want da wenicb rentten , tnde clejnme
gerum ts also dat man dit nyt ▼ollebrcngen en Lan son-
der guder lüde aUmoissen kelpe indc rait armer inde
rjcker, dar umme ao haven wir alle die giene, die yr
«Ümeiaaen kertan gagkefaa kafen of «na mit worden of
mit wereken geTfirdert knven kude noek «nmer m« jr
aiflmoiaaan ^eren oC Tllrderen anllan ef ir pnef bi um
e tk oif en k«Ten«*inde alle die giam die brndenekaft te
ddt eonTant maaken« die UraÜe inde dat teavent mit
tselo lachten tse reekten krnderen inde ailsteren fn uns
Ordens i)rudcrschaf uutfaDgcn inde ay deilhefttch ge*
macht in unsen rechten generali capittel alle der .missen,
getziden, vigillten , vasleos , bedcns, absttnenttea inde
alle dar guder wercke , die van alle unten bruderen in
dHe wüan eloiataMK inde gaitakoaan geacbfen mögen ao
wie decke «na yman fine aflwoiiaen gief of Turdert.
INI in getaniak dar wafrkelt ao kavea wfar unien {ngeeie*
gel nnpar goieraliteit tie'Hoj in vnaen prfne^paüen oon«
▼ent in unaen generale aapitnl dmn kangen dae derdan
datg in demo Hejmatnde sub autto dnU milleaimo treccn«
tesimo scptuagcsimo qutnto.
Uanc copiam cum original! concordare etc* ^
ISfo, 7* Lndouicus de Bourbon dei et aplice acdis gra-
t{a «ieetni» eeniinnatua Leodienaia uniTertia et aingulia
preaentie fianslB aea audfturfa «^cem in dno« tempiter*
I
— 51 —
aam* |UU dcuBOtoTiim preoUra* IQiaiiter amniimol «tque
^ firaorfb« froMpfyntxt opportunis'» pmertim que auimti^
mm Mlnteni , et <l{«Ciil v «iilfat i^ipictimt üicrciiieiituiB*
Sanc exhtbtta nobia pro parte generosi vfri dnC. Gode*
fridi de Pomerio militis petitio contincbat , quod infra
limites Capelle uille de Bocholt nostrc Dloc. quoddam
^ . fltare caitrale situm forel, per p^trooo» laicos de Po-
•
^nerto aniMnipatMdotatiiiaettrectiiaiy ae iiiter?enientibiu
«ncioritittt et eonseattt predfMeseornm aottrorom w ho*
«ofe btL.jaliaiii eevieeretiini eam oDore dnarom miSM-
mm aeptimaiiatioi in eodem ,«lieri per Beetorem ipah»
celeliniidiinini , cnhie frnetas« reddilnt et prouentas in
unireno «d quatvoMteeim florenoe flieneBses uel eireiter
annuatim ascendcro dignoscuntur. Et siculi cadcm petitio
subjungebat, niemoratus dnus. Godefridus do Pomerio
miles patronus laicus dicti altaris ex special! et singulari
deuotione, quao» ab aliquento tempore citra gessit ae
ßerit ad reUgiotoe utroa priorem ot €onucntu,p&' ordiqia
wiidlnmai in nrlie aqueaai Imioamodi iva patreoatna .
dieti idtaila 4ibi eompetena » «fdaatoni in eo ^etaet, pro*
dictis priofi et eedne&tiii eontnUiaet.et in eo tranatolü-
aet* SuppUeatnm ^itnr bnmOiter pro parte eitttdm dni.
Godelti^ nobia fnit, qaatenva prefate cellationi et
translationi iuris patronatus modo premiggo facta consen-
8um nostrum pariter et asrscnsum impartiri , atquc suprn-
scriptum altare sti» juliani unire, aimectcre et incorpu-
rare dicti» conuentui et monasterio una cum oimiibus
et aingulis anis fructibus redditibu« et prouentibus , ita
qood a tempore onionia ajoieetionia et incorporatiouia
bnhianiodi fifendamm Cpai prior et eonaentua de cetcro
babeant labcrani ordinatioaem et facultatem faciendi de- ^
aeranri dieto altari per tnoa fBratrea religioaoa prcsbyie*
roa , aut attoa etiam aecolares , ae super hU et alys op. ^ ,
portuuo remcdio prouiderd digacurcmur« Nos igitur &alu-
tarl iKliBtidni pnäletl militb MgM^t^« pleattit
infonMtkm« inper pmistEt reeepU, ipiu «a nperlim
«eritaia fnlciri» iwtitioiii et supplioatidiii |>renom&iid
diil* 0odefridi miliUs firaorabiliter annucntes collationem
et translationem iuris patronatus suprascriptas in dictos
priorcm et conuentum factas ratas et gratas habentcs,
ipsum aTtarc cum elusdem fructibas, redditibus iuribus
et prouentil>u8 loco et conTentui sapradictis anetoritate
Bostra ordinaria amiectiimM , nnfaniia et ineorporamntt
cam et tob onere duarnm misiarnm aeptiowiiatiai iii/eo»
dem altari per anam ex eonfratribiia dfeti eomieatiia auf
alram seenlarein presbyterum id^neun per fpsoe depa*
tandfuii, in futimiin perpetn» teinporibfu eelebraodarom;
In bis et premisait nostris et taecetioram nostrorum , et
aliorum , quorum interest, inribns Semper saTnis: pro-
niso etlam, quod in prcmissls intenieniat , coiwensu»
Rcctoris moderni predtcti altaris, et aliorom, quorum
interest. quorum omnium et singulorum pr^miMonuii
fidem et testimoniam-'sigillttitt nodtrum ad eavaas prescn*
fOtua doximnf appendendum» Snb anno a natinitate Ata*
miUesin^ ^aadrbigenleslmo quinquagetioio aeptiine men*
iia BOtten^ris die deeina*
Goncordantiam istiae copteete.
9. 9. ITotttersit et sIngulis presentium tenorem inspec>*
turis dccanus et capitulum Lcodiensc, salutem in dno,
sempitemam, et subscriptorum aj^noscc ueritatcm. Arbi<
tramur deo gratum 'prestarc obscquium, dum bis qae
ad frugem inazimam salutarem et aniroaruin aalutem pre*
«ide or^inata sunt , firmitatia munimen« per qnod per>
petuo aolidiiia obsementur et ppamm aulbcrilaliim M>
ciantiir impendio t fimerabiliter impertimiiri' bine est»
quod pretentatia* nebit in loco nmtto eapitulart eedeaie'
BMtre, capitulo ad et propter boe specialiter indleto»
pre parte religio sorvuoa uirorum prioris et convcntus
«lioo. Itierii merea^i tki 'cMto pitrit «t 4oi^ aotlri i
' dni. L«d<|afcr de 'B6iifl>on de! e< apottoll«e <«dis gratfl«
electi conflrniati Leodienais, quibus he nostre pretentet
litere transfixo sunt et annexe , fuit nobis pro parte dic-
torum religiosorum humtliter supplicatum, quatcnus eol"-
lationi et translationi iuris patronatus altaris castrflit im*
pretaatia ipaMt^ratterandlia abritCo patris literis deolarMia» •
ae inn0Skm'ßt aiiigttltt teibi o«Meat{« et ae«Biiptit,iMMlnM,
tmMämim^^tmtumtm adhibM , aie ilttui etUhi nMett «m^
•nrifaielMulare^ «Pin^lMnreetaoiittnBare valleonif «t4igM*'
yennr. Voa igitiiff Däeiiiiie et capiMUmi pteKlmti dieta «ipplt>«
«atimw ISinoiid>iMt0r inelinatf , «ftden eelfatieni 'et tränt-
lationi , ncc non unioni , adnexioni et incorporationi «
ar. Omnibus et singulis exprestis et oontentis üi; literis sn*
pratQCtis iuxta omnimodos modum formain et conditionea
iaibi-deelaratoay qnantaan in nobia est, et ad opa apeo*
|ire dlgiwseflnr, noafroa {mpertbaiir eaaaenitiai paritar
al aatenaaaiv {Uaa^aa at tlla et aonni* aingnla. nealrti
«oatoviuita'* JaadaaMn at apprateami«' aa in ^DatweMiaa
aoflSnaartma per pf oianMi* ja iipocuntfatiplaBbMi pfaMn^
tibna literia a%llliiiB noitryute ad. cavaaa dudnua fippen*
dendtttn. Datum anno a natlaitate dn{. nrilleatmo quadrbt**
gcnteaimo ^uinqua^esimo oetauo i meoaia aeptembria die
ficxta. '
Per dnos. mcos Decanum . . - #
et capitulan tttpradietoa« *
• ' • • joii* da BraaBhiaa. <
Coaeordantiaai aopfa» {atiua'ela.
V« 10« ÜBfaefaCa at atagolti ahrg<tti- ideKbn» paaiaitaa
Ulam Intpaalaria l^baiMt- da IioaeaaiH fMibjlär:iteaiar >
üinailftaa ätniaafataa aaalaeie paroeKiaKa ta SinipelTall-
Leod, dioc« aalataai in dno* aeropiternam , ao tnfrascnp*
tonun a^Qsce ueritatcm» Nouerittt quod uiaia literia Bmu
ük Mit» Fallit et dnU aoitri dii{. La^aM dt Bontiitti
tpne etootl» «odSnuili« nmo^ S^iMopi LMdfonait,
ipiflbni ptf at cnm aw» Utavo trtaifii» mbI tt nuMia, a^
^ ■ ■JiiM «tfi» •eatoala Alis in dtofnl ealtiu angmcn-
tam proeadare ad hnmiles et instantes preces religiosorum
uirorura dominomin Priorif et coouentus monasterj ord,
cruciferorum in nrbe aquensi dicte dioc. ecNrumque aap*
plicationibus et petitiontbus inclinatus collationem , trans-
btionem iont patronatua altaria ati« jaliMi caatralia m
atpalla da Boacbout dteta aqalaafa naa aaCta aiCaaH at*
%aa aafonaai» äaMiioaam, at laaarpoiatiQnani anmfaqaa
atiaiegala la 'pff«tM|ia litaria ttad. dai. aaatri dat. Epii-
aapf aa at a a ü . at daa'aripta iaiia aoiabaadaai Sommm «t
taaarem.iBlbi dadarataa, at «Ifaa omOiaa^aiäMbiia uia
modo iure causa et forma quibus possum et ualeo «
qnantum in me est ac me ratione dtcte ecciesie niee con«
cernere posset, pro me et meis successoribns laudo, ap>
probOf latifioa aa in Dai aonuaa ooafiono per presentea»
meoe etiam consentura et asaeiulun illia adbibenda»
aaMtoa.dalo et Irande aeehiaia ia aidaa aal taatiacpinm
e%iMaa| aifvaa .y ropri aia p ra a eat i ba a Iteia dai| appeD«
deadaw Datom aana a aathdtata dai laiUeiiaia CXSCQ
ItBi 'awaaia Mraary die daeiiaa aoaa*
Oaleardaatieni eöpiae iatnia ete,
V« 11. Arcbidiaconua Hasbanie m eccletia LeodianaL
Notum faclmus uniuersis, quod nouiter presentatis nobis
litcris Rmt. in cbristo Patris et dni. nostri , dni, Ludoiiici
de BourboQ dei et aplice sedia gratia tone electt confir-
mati« noneqtia Episcopi Laad» fto parle galigiaiafni
aiiMaii deodaeraai Friaria et aaafMataa aioaaaiaqr
dWr cruetfaraiaai ia «riia mpmm Iieed» diaa» et aaaisl
yebldieeeaataa, qtätm ka aattia piaieaiaa litara taaaa*
iae aoat et eaaesa, iiiit aabia Itaadliler aiqppUaalani pro
parte aoroadenii qaatenua coUaiioneiii at trantUtiaaeia
■-SS- '
ivris patronatus alUris castralis in faonore sti« jaliani in
capella de Boecbo\t pjirocbic do Sympelrelt pretacti nos-
tri archidiaconatus conaecrati, in pretactis ipaiiia Bmi. In
«briato Fatrif titerit ktius dactartti« «o ommÜhii «I fifti
gulit i«U€aBltiiti»«t4näriplb aottm •oatCMani «t «i-
•fmnaiadkibmt «eOlM et flli noglM aMtorilal» aidbidi»*
comB iMubMt approbm «t coainMra villraMM «i d%*
amaiiir; Jb« igitar «reydkMMi» «Bteflttat ciMnÄnnlfle
«ontorta in pretactis Utmrto in divin! enltnt aogmentmi
procedere, et ideo prefate aapplicationi fauorabiliter an-
9uent«s, eiadem collationi et translationi , nec non nni(»i
annexiont et incoi^arationi , ac omnibus et ainguUa ex-
^^am et narratit In litoris aupratactia iuxta 0«MiiiHlaji
«Bodadi, iaemuk al tPOMiHfiOBW JoOm dwlMlii,
tna ia aolito «tt, «t * ad MtlM MüllotfoBitt
parlMr at' aMaMm« OliMiaa at illa a«
aiagala aaalva aaalefllan arcbUlaeomlilaDdaBat, appra-
cnoa, ac in dei nomine eonfimanraa per preaente«. ja
quorum teatimoniom aigiUam maius corie nostre ardti«
diaconalia prescntibua Htörla duxiiBus appendendum. Da-
tum anno a natiuiute dni. miUeaimo quadhagantatiaio aep-
tnagesimo» mensia^ inarty die AtSm^ t
V* 12. 8vaa awaUatiaa - fliaatrigilBia daa, aaaritl da
Branokhant at in Qcawfalt ala; E^aaoal» qaa paaMint
JmlBi^la^ Vriarat.eottTaataaftatnua araaiftniffaai aqaai^
tiam aa gravarl äaara foamdaai niaiaram'aaaaatiBa
celebrandarom in capella Tillae de Boecholt ex fundationa
qnondam dn» Godefridi de Bongart ob bomicLdinm per-
perpetratum in pcrsonam jUuitriaaimi quondam piae me-
moriae dni. jobannis comitia deGroaaTelt etat cnjoa fun-
datioaia firueloa at radditua ia ifai? arao ad qaatiuardaaiai
daataiat Flar. Bbaoaasa« aannatlm aaaräduat Vada oua
Digitizca by Google
.ffaÜone prsdicti bomicidü ad suam ExccUentiam |H!rt}nere
dignoscatdr de supradictis missis disponerc, et majori
lifum dcvotiono et fructu spirituali Tideantur pnedieti
•tiqipli«}antei boc x>nus musarum in ipsomct suo conventa
t^punti |>«noliiluri» eo quod/aU^ati et frequenter Intoai
•b voaieotet vis reptriant äii Tinoni afeioonrvpto» nmjpm
MPvitorem Aim magM eniii> diflienltal», mo9^ qiioqift Ip«
tii» miuao «tiditoMs ^ yetont hmiiiHjtar pniedieci, qvcKCh
ttut tnaExcältonti^ d^netiir iNMMsdere, ut pfaedfcta» »!••
sae ceiebrentur pro aalnte anfiibae defimcti, ao oninfim
Jllustrissunarum dnorum. comitnm de Gronsrelt etc. in ipso
8UO couTentti fratrum cnicifcrorurii aquensium. ljuod faci-
'Cndo obligabit aua JSxceilentia praedictos supplicantes in
•amAi. fiuYaiittM Dewn exoraro pro salute «t proaperi-
tat» P<aiai,firontfoM*na> ote,
• •■ ■ na«ei
- t JohcBwet ooHNt kk Grontrelt*
Ego ■ Inflimriptiu VoiariM «tiMtov sw'ni ^BMollmtiani
comitem de GroiWTelt m ineo pvoaentia et taatibat infrap
acriptit haue supplicationem manu pnopna sfibscrfpsiaae,
et de mandato suae ExccUcntiae sigiüuin appositum in
aimiübiia conauetam« Actum bac Tigesima nona oclobria
1616. -
j. Vbti Sebapellet nota. pbla.
Wilbehmif coitlot. Hearieua a monte.
S. 13, FepdhMaafM M et eplioae aedia gratia An^ie*
piscopoi etEieetor eoloaicmlay a* Bomani Jmperii.per
jtaliam ArcbicancellaHua , Frineepa et Eptscopus Leofliaa-
ait etc. uniyersi« et singulis praesentea noatraa ISttraa
inspecturis salutem in dno. jnler alias nostrae soUiciludinia
partes ad id eti&m mentem intendimus, ut missae in nonnullis '
eccicaiia olim inatitutae , quae defevtu auificientis doiis colc-
brari nequennt, ad minorem nnmeram dncantur , et pret»
byteri buic mmieri iocumbenter eoogmiifla atipendimn pro
I
-57 —
«iieepli hhmh münm Mciplanl» OUtta tS«paä»A nM§
pro parte Vaa^niküit Morit et CenvoitM fimmmi cn--
cHcrorifm aqneosnm Leod. ntfatna THaut» petitioi^ acri«
continebat , qnod ex fundatione quondam generosi D.
Godefridi de Ponterio graventar onere duarum missarum
teptimattalim in capclla vill« de Bocholt ab urbe aquensi
itinere duaram horarum distamte celabrandarum, et ein««
dem ftmdatimii rediina vaieMni qnataerdeeim i» Aenen»
um emdaat« fui Im priwestiarBiii dwitnit ••ptem fl*
feddim ananM tonatitavnt» ^Cmm maftomt ücnA eadem*
peiilio MbjoBgebat« «jiimodl feditos mhmm in Modmü
tit muh* et kaie oaeri ineado iataffieiena» •appUeirvnt
idefreo liainililer iiden «i^t. , qiiaienaa pro eoftim
conscientiee quiete dictas missas supprimore» aeu ad mi>
norem numerum roducere dlgnaremur* Hinc est , quod
noa perpendentcs , quod presbjteri altari terTientea de
eodem eluri Tivere dobeaaty hujauaodi aappUeiiUoaibae
MiaitI,. ee dUigeati aapev pnemiiais infoniiiitiMa «e-
«epu« prataetM daat aiiaaaa habdoawidalaa ff^p^ ta*.
naitateaa dieti reditae ad aaam aiagalia wumtSfo» pav
dieioa' Friofeai et eoATcatam eatebtaadaai aatliovitato
aoitra ordHuvia aea allaa qiioaiQdoUbet wAU attribaia
jwdaxifliaa, prout perpelao soppriflÜBiaa 9 et fa Del ao-
nüne redneimaa per prmentea. Volumas autem, ut pia
fundatoris hujasmodi menti aliqua in parte satisfiat , loco
aupprcsaarum missarum illioa fundatoria per celiectaa
faciendo oommemorationem»
In qperom fidem et teatiaioefaua praaaataa per Tie»*,
liaai aoatran la apiritaalibaa gaaeraleai aabaeribit ai-
glUiqae aoatri (qao ia talibaa atimar) aabfaipraiaieaa 9001«
niaairi auiadaTiaiaa. Daiam la efritat» aoata fiiMhdiumrt
aaao a aativiaate DoBaal mitteafno aexaaatetiaio daeltoo
aesto meaiia Oetobria die decima octava.
jocs. Chapeauille licarioa. Goacordantiam istiua eopic 9^
Digitized by Google
" - 58 - .
% 14/ InnocoiiiiM (pitcopttt Mrinit MraonMi JMU-
BN^hit ^lys prepottto Marie Trafectemt I^eod* Dioc»
0t sto. Crucia Leodiensi ac cUam B. Marie in Aqnii eius*
dem DioG, Dccanis Ecciesiarura salutctn et apostolicam
benedictionem. Dilectorum filiorum prioris et fratmnt
domiit BÜf juliani Aquenaia ord. crucifaronim Leod*
Bioc. preeibttt indiiuitiy preientium uobit aulboriute..
aitiuüifmit, ^oaMnva 6t» da bonit diata domia
•Ueaatti iBuanaritia iUiaita ««I diatraeu ad iua «t propm*
tttam aKtadam domna legitime reuocare enr^ia, €iMnr
diäteres per eenturam eaalesiaatieam appellatioae pott»
posita compesceodo. Teates autem qat fuerlnt nominati,
si se gratia odio iiel timore substrazeriut , censura siinili,
appellatioDO cessaiite compellatis^ nerltati testimonium
perhibere. Quod si non orones bis exequendls potueritia
bitereaae, duo ant imiia «aatniiii aa aibileaumia eiequan-
tnr* Detm Borne apiid .atniii*. Pemun amio inmniatieiiia
deminiee aüUdiibiio ^iiadrni|;entciaiaio oetm|aauiio i^tbiiff
18 JoBD^Fliitillaetaa aoatri aimo tarito*
D.deBobeia
ceneordaatiani eopt» et«*,
R. 15. 3m ^amtn (SottcStUmeiu ^itnbt itnb %u »ijfen ftpe ^itt
in{tiebermenntdlt(!()en/ baf im ia^runfereS Jörnen 1G55 am 12teii ^
log SKonot« SD?OT) tjoc mir fapf. cjfcnbaf)rcn Nolario unb gcs
ICttgen f)ernac^ gemelt in oigcncc pcrfo^jn fommen unb crfc^ie*
ftcn ift bic laoUebete %tam Goswina de Brune beS auc^ n>oIfs
tUlm ^erm itarolcii de Grignat afftctlaffcnes 82tttib,
^ cftc^tcnt »orgctragfiii mtäfts gcftalt fle nun eine icCtlatig
9(fo itm^ eine ^riftt^e fuhbttton Hnct »i^entli«^ fOtcfcn
im $64i|ieii 0^ QhtHi hv^ hm el^m unb oabU^gm
^ertii Fat* Pasebatio de Gollon gcttlic^en ^riocen bcn
\ Äreu^broberen Q\f)it binnen bicfcr flatt Ma«^ einftcnbiglic^ an»
gehalten, jnmafen bon and) biefelbe qtbttttn unb cum coii*
atnu 'admedam Bdi. D, Patria Oaneralia Ilicolai de
*
ly u^u j cy Google
• . ^ 59
ten Definitoren , täubt fines botfi^ct ivt^itt« mib MKdt|<t|f
tcn Decreti am 23» aHangenen SRonoW «prills tUff« 165$
io^cö flnaMöfl et^jQlten. «18 laben betowegcn gebot^itet ^etc
lOnor unb Sonccntualcn obbemeUen alfol^e fundation
«ttb tood^nntt^ SRcfl io i|cci: ^iiänn , fo ooc Itc^ ali au^
^tm mfmMÜnm. nnb nad)!i>mm(tng<it «im luib in bcii
cwiflcn IftdCB aoff bfcRftag |cb<c|eit ftuU proprüa tiiniptibip
|K t$»eii ottff $tM^mm, imb .»Ulkl6f w«agcta4ttf
liift d« Gfigntt l^tr» Wk «^H^Ubtm ^a«|enmi mb i^MB
■tt^fommltngeti bewfibigil au i9^rri<^ mMgl^bt^ »tt biete«
bebtng \tbod) fa|Id angere^tet 0ette<bten|l oerfpro^enet ttofen
auff ben bteneffag, »cacn anberennottn>cnbid<toorfattenb«r«««l»
pAlionibus nic^t öetn(^)tet wetUn loütt, büf oWban fie folgenb«
toflS in ber SBoc^e fclbige ^u ©mic^tcn fc^ulbi§ unb gefealtcn
f^^n fotteo/ worfüt unb iVL welchem @nbe 9ebad)te tujfra» d«
OrigMl t9oU9. ^(tm ytiOMB uob Conoentucilen bie aummain
itii 115 Atl^ in tpMifbiit ctona^ haat eclcgt unb gut
0ffM«i|l imb bftvbcacbta pro onuuBMitii luuw altarit 25
bccgL 8lt||KK*# mUbe gtbo«^ ^ Mor nab ttoBMatttaliii
Mcbrntctten iClofUci |tt bm Itveuibcobmii »ftrfU^ bcloatcii
empfanden iu fiabciir unb l^tnaeaen att0cce4tc 115 8lt|Ic. auf
fitt ftc^tv «nbr gewifTe« nntctpfanb in Ulvm finen aniulcaea
unb von ben ial;ili(|en ittb!umpflen ober 8lent|en oen ®otte8»
bicnjie ju oecric^ten cafligltc^ oecfproc^en |aben. QlUti o|nc
einigen bebrog/ d^ff^rb unb argelijl/ unb bcffcn &u n^a^ret
ttr!unbt unb fettiger SSofllaltung |äbcn part^e^en beibec fei«
tu gegentvtwblgcn Contract tiicrubej; auffrtd)ten unb be[(^ctc>
bi» latfib/ «ab i» me^ceip ^äpdupa mitt aigcnen ^anben
bcttcbca.bcl Jttüffcesi ^icniabni aaffaitnifeeo gfoom^oi pcgtQ
abiB^ ptttji^ffr'S pfkv^tkbm» 9LX\9 aij^lcn Binom «m^
«wff Sog tinb Datum »ic ob« #c^t ia giflemaftit aab bep»
HiM bts c^famet unb fronuactP Aal^HM <9maa« aab
I
S^aittfcn ^wH, 0$ hisviffnm a»f)NiMij( ikt»^
F, Pktebaslvt de Golloa Prior« F. Adolphut Fetri, F«
Mathias de Frealle,
In quorum pracmiftsorttni fidem ae testimonima C^F^'
Beckers Not«, aub.
N. 16* Reverendissime in cbristo Fater , admo^um Bdl»;
P* P. 8, ordinis stae* Crueit Dcfinitores !
Vi4iia per|ilmtrit et-gencroai dni. Gvignet «Ootwiat d»
Bifine peCit tedini » Eealeti« ttpab» AqMigramiisi 8»>
Ma babdoBiadariiini perpetaam ^ atqoe in iUviii iliieiia
•flSirt Mntum et fBiaideeiai inperifttae» et pre Aliaiie
etnanento aliea ^gmti quinqu». Cm» igttnr eoBsentve
▼ester jaxta statuta s. Ord. rcquiratur, petimus quatenu»
, Braus. Fr» ac B. F. F. Def. piae huic petitioni assensun»
, praebere , et in Signum boni aifcctus loeo gratiikationis»
eandem ad parttcipationem s* Ord^ adimtlere d^nentur.
Sie nomine P. P« Co»» nri. aq» bumiliter pelimus. Hey
liee vigasima prina aprfiia 165^^ FatalMaina de GoUoia
Mqf f«. (kveifereraiii A^iaattsbrni» F« Ad<^pliae- Petii
F. llatliiaa de nreaHe CoiiTiiifBalSi*
Fiat dmamodo appUeantor peeoiilae adeenamaanMnMii»
Sicolana de Haanafl^ Geaeniii* F, Clemor. ArerlMai^
Frier Coloniensis Definitor. F. Adolphus OfTerhausen
Prior Dusseldorpiensis Defin. F, Joannes Spyck Prior
Dulccnaia De&a* F« Petroa Damont Prior Samureeagi»
Defio*
Goneordaatiam eopiae ete».
^ V* 17* Voa Prior et eftpitalarea Caaeiiioonim BegnIiriM
elae* Croeia iaeivitate Aqa&grattaaii Leod. dioo«| notmalad'
iBitt,etatteatanmrper pcaeaeatca , quod doaüanafaeobaa S»
Etcliweiler et dotninalVargavetba daeiieoa eonj ugcs, oivet
Aquisgranenses cum infra adjuncto expresso cousensu, et
beneplacUo Bfni«dai» petriUansothepvt* Geaeralig nostri»
Digitized by Google
I
61 -
9K pio' OMtiTo' in nottn' GaBonieovaii Bogalarlkm GnM!» •
ferontm Eeclesta hio Aquiigrani fiiBdaYerint aiMiii M4iB«<
■ladariani misMm pro Tivif et defonctii ut ri Mq u d ' tiau^ *
torum familiae de Escbw eiler et Glaessens perpetait fett^
poribus habendam et cootinuandam : ac pro eadem fun'
datioQC praenoroinati conjuges ordi naverunt , atque nobit
Pnori et CapitoUriboa tupranentioiiatit , prompte et ret*
^Uter nimiefavcruiit anmnam cApitalem dneentonuB tfUff
dn^tft {mparialiniB, ^olibet eompvUtQed qafn^pegiiit«* -
aex ntrcMAqneaaea» 4|nan aununam nee Frier et GapttiK
lerea, nU preefertvr, realiter bodle. fo fraaerip tt det»
* noa aeeepfaae fetemnr« ed' eppUeaadani eandeoa fn OMiUna*
]>OBum, et {ttOrementtuB noitrae , post generale {ncendtttaa
* Aquisgranense nondum tntegraliter restauratac Ecclesiao
et Monasterii. Et tdctrco nos Prior et Capttulares pro
aobis et aucceasoribua nostrts , bicoe fideliter promitttmiif,
' X et no8 , noatrosque aaeceMorea in perpehuua In epInM.
Jttria ÜDnM* obligamve« qnod aoe ergpi ananitm redituai
praedietae nunnae eapttaltay aiminim' eige doodeeto
ef oamodt faiperialea annvttte noitro oaeri ead eade e »• praa-
Bemoratam unam niaaaai abagnlia aeptioMBia, et ^uideaa
pvinui Tiee, Tigeaima eorrantia maaafa jonii, et aie eoaaa»
qvtenter , perpetiüa temporibiia eontinvando fn dicta Eeelec^
sia nostra bebdoroadattm celcbrabtmus , celcbrarique cu-
rabimus, ao servabimus, nec non paramcnta, ceram^
bostias, yinumque ad bujiumodi missam requisita in per>
petuum, aumptibna Monaaterii i^tri subminiatrabiBiiia
et preenrabiaitiat'ettni baa eaprataa eenditionet et ap«
^ poaita «Itariori obligatSona« ai praelbtä bebdooMularik
aitaaa latnria taaipeiHbna (in qnaai fiaeai eenaaagBjaeat
proiimoa es ana ftuUla taptadietl eaajogea pre joapeela* '
ribue erdinnrant) rite aingulia aeptbnania sea baberetvr«
ac praerta vna , alterave admonitione coromiitus defectaa
non auppleretur : quod eo oasu praenominati ioadateret.
/
e
Digitized by Google
«I pMC llllllllliümililiM» fffOliniMBMBfiiMiMi fUfW^
tont äb§tikKUm pottitMrai iMMnmt, fspndktani hMm^
wminhm ttkutm n attw Eccl<tS>iii tKaai Eccletitm pro
13>it« MO tnuwfemidl« et cipitalem summaiti praetactan»
« nobifl er noAtrU taoceMoribus jure merito repetendi,
quam suramam dicto tnsperato casu, aine ulla contradio*-
tione aut exceptione noa Prior et Gapttalarea integre Mt«
tituare tentbimiar. ja quonuB omnhun indubttatam af
fartm aaaMvraliMim,' pro fftibtti «e irmootbtti hypo»
IkoM pro noibh ot aveeceacrilMu aoftrie ponfarat ao
. ffcü g aai— Boalri HoBMietii booo iibfeoBqae reperibilio
m allo, ia qaaatnm »econo» onui.dolo «t fimdo poailao
•Milvtia* fn qoonmi idem praeaentee naiilbaa noatria
proprHa aubacripstmua , et sigillo Monasterii noslri com-
munivimus in duplo expeditas» Actum Aquisgrani hao '
dectma aeila jmü, aimo domiat aaUleaimo aepiingemeaiaa
aczto«
F. G. Engeibercb Orabaeb Prior ord« a* Graaia^
F. j. B« jO» EaehwaUar F* Joauaaa Sebraan»
Caawo r d aatf a ai aopiao, ata*
ft» 18. 9mU wmbt I« »ijfcR fe^t ^kwA |»^cr »Mg«
wM ^cnaaa MSfv JtontablttMapttabi att 8»f«i&ib«»#
fe tan ^r. ^aului fiSängenS ®tie|fMtter bmn unmunbigm
4n:* ^etti fRicoIai 6acbaun frei, ung rnbt untecfct'ciebenett
mit me^rercra erfennen gc^eb^n/ toas gefialtcn «orgcmelten -
unmünbiaen Qtef'Mi^n Wtaxia (Sorbaun (tvetc^c ungefel^c
«oc 16 Sagten im lofUbiflen fianbt tobtd oerblid^en) fur^ doc
Ü^sm Uftfkt^ auf ^ 4>iatirlaffimf(^tfffi 50 mtf)ix*p Ic^n
pcf M fli. ais fcn^nct pro anaifartario f&« i^ro# imM;
' Um mt$m MMUtmoktm enka pradaatiairr ^itu,
iM» aa^ ^itmr BnibMi FMro <3ard«iu ftcL biccn mpt»
«MU «WKfiiWeni «talaatlmn |u intern ea^ flbcvotCioaftM
»&f«», aft «Ml4tm eapiuU |»avii lie tatabgcCommem jata*
- \
Digitized by Google
t
fc^ulbtgfeit lünfttg ^tn nic^t etma in SSergef gerot^en ift6gt<,
fui: gut^ beiunben unbt befc^lopcn aU foK^e 50 üiti)U, i 56
?Df. ieben gcicc^inet, in einem Äloffer/ unb %matn belj benm
.|>. ^ceu^cutccn baf)ut binnen ^ac^co bem enbt fyit^UQthtn,
fuc obigen fti^tttin, vmht fecro «wmnoanbteti fceUn oon
«an -0(11 in twi^ luicii a8c Me Mte im^
in fftffB attff €uif» bac|tt Bfi|iiim «(m Coiteiili
•biflcr initMioB «te fttfimiiiit mU WmomifßlU -Mi»
diaeoB, famt ann«^ liner Icfmeeß ge^oKis »«ftcii foKei mM
^an n^ic Prior unbt Conventus beren ^^n. ^reugbcübem ein
foU^€$ alfo mt oocfc^rieben , beliebet; unbt uni barju oc»
bünblic^ gemacht ^ahm, um hemtl^t, ali und obgcm* 50 SUl)\x*
ieber 56 bucc^ oocgem* wilhelmum Bütselfeldt, bereu
nnmänbidtn oormiinberen tt)urlli(| unbt Hat %rt ^hn^w fio
fjtaut »orNtt fepnbti alfo t^ucn »i« ¥kior vaM Kroconior
«oatM toiMt DmvMlni föl^Ü (fcttft i|ttittfcfiitt
«Qfmm M ^mit ftjbcnic^iiifii/ t9fl4« ^» mh|' «ff»
fort(> untere» ArebiT cfnQCtnifCit l9fCbfll foUe^ au mehrere«
beflättigung ^aben wir bjefeg eigen^anbia unterfd^ciebcn / fo gcs >
f(^e$en dia(|)en ben ^ten martii 1747.
F. Matbias Hamnjors Prior
F. ), w« Gertcbovfin £ro«iir«tMv
Coneordantiam istam etc. '
191- Oroliu ALeMUNUrS* B« |» ecnet ab Aitog tl
ValltBcsByDea et ApoatoliM« Mdji gratia I^iMOpa« i» j<
aaMBtit, C«Ititt»ü . — Caroli ^ > ümolal v«-» Alaxavdtei
Epitcopi et FrintipM Leodieatia» 8* B* j.« 'Prineipia ate«
Viearitts in.iPontUicalibiit Generalis ete. oimiibua ba« lit-
teras inspecturis salutcm in dno. Notum facimiu, Not
•9110 dni, 1770 maMia jmiii» die deaima aeptiaia confe-
travitse Canonicorum Regularium st«. Cruci« Aquisgrani
Ecclesiam et Altare majusin honorem atae. Crucis et s. s«
Martirum juliani , Odilao , et Scbasliani, et Altäre in cornii
Epistolae ad honorem «ti. juUani Martiris, ac Altare in eoma
fTangelil ad honorem. DItm Virginia, et in dietb Altari-
Lae BeliqniM MnetoraM Martinim Casti et Deoditi Ht*
doeumie*, et eingvUi utriiie^ aexne Ghriatifidelibn» bodio
wnm «nniim, «tin 'die aaBlTcnafio eonaeamtionie h»»
• foanodipraefirtaiB Eecleaiam een Altaria Tisitantibna quadra-
ginta diea de ▼em indulgentia, in forma Eccleaiae con-
aueta contessimus , et per presentea concedimus , dictum-
quo anniversarium Dedicationia diem in Dominicam pri-
inam Anguati ex causi« moTentibus statuimua, jn quorum
fidem faaa manu no&tra anbacriptaa » aigilloque noatro am-
sitaadedioniaAquiagrftBl anno, menaa, ae die tnprataetia»
Garolna Epna« Amiaonenaia anffimg, Leod*
Pe nandaio jUnI« ae BnU dni* mei praafkti»'
0« TV^aand Seer«
91. 20. fBSir cl«tt Dan olcggcnbalc S^(t)nt tjp ben Betdjl
!)en!et)n bcc üaedjt ctaiS »an buUinfc^m gübart bon loufircn^
fccrd;, tUr)m \o^an jnbe gSttfim öubc fd^effencn bec bencbantf
»an ©impcluci) butn funt allen 2übcn inbe ^ugen mit btelfeit
bciefue bot eüc 9n§ fernen frnt inbc erfd^tenen ^enfpn fpel^^anc
inbe gicttmi^ fin tl^ »9f fnnctitUdii in ber ^pt bu f^t wail
»o^lcn inbe ^atKtt loi^li«^ tsbe bt^fyn^UüUtt an
XKm lafm be ^nc (nOinftyni gelegen mit oQe ftnen
Ibc^iven niet gcMeibm ^wh marl eefld^ |>a9mett| crflp^^ '
tttif (ins inbe Me hh acn Um^ (e^aen aKe iaiv mklUfy Inbe
emmerme t>p fent mertl^inö ba4 von ben bonn^ ber Iwe^ee
Äirc^en ©an ©impeluci) inbe «an buid^t)ol§ bie $er ^t)t ftn
ffiUcn bie man gelidi in ovber bcc $wet)cc Äird^cn §u bcgelic^en
gelüdjt bot bat jair lecen fal. tt)i% »urfcfjr. 6wa mar! crffs
iM ber nucg* ^nieui inbe geevtnitt gieben inbe beCanben bat
leg 9i9ii<tt nan bf« btmgasbt «ittec »iebes fp se4ftl9(|
inbc eti bat t^an ^mid) gebaen inbe trail be^aitt {)ebbe oo(t fo
|<ki^ bevonrf, lenfetn fpell^ane inbe dtectiuit fin tt)\)f ettorreit
9Üt fi# tobe fdc 9m tr^ra ibb« tt&t^rUiifle inbc wiSUa of
1101t 9(6ftct bc« nfet fln cn m6if|ie bot Mc oftv^^' morl
cfftiiiK ftife iafe B|» fmt mcrt^taf badft Rift t^lM M^ilt
CR «»nbm bcR fonncR bc? ^mv^n Mc^tn surf, bie ^ec ^i^t
fIn fnSfR. Co fuUen tnbe modcn bun bie felue gönnen pre
i^ant flhin an bot our^. t)viii tnb {)of jnbe an aUit bat bat
(ju gef^üirt as an an|li(^ onbecpant be§ erftjinS in erbet bc8
Äclüd)tS üutfddr. ber ourf. ^irc^en mit ßcric^t inbc fonbcc gc*
rtc^t inbe ftc^ bat in meCbigen a< in tr eipgen ctue inbe Qtxit .
In orbec bt« 9«l&(|ti outf* «« i(iR|c bil |& bct b9t bat alte
«4M^^<^ tobe aSc foft iRbc M^bc bc bm vor ^licbCR »erc
toRic bc|ai(t tnbe bclRi|t mm Ri bcdc RS bd Mi ^ttm
«iR^ foRbcr RVftfllfl inbe'waRt tofc fttcffnun fo wie mit mit
RRmcttbicf. feUteaevRe iRgflicgcfe.e» IttUfii no^ epjxen
gemeine fo ^auc wie ecbcbcR iRbc. bibben «mme bebtn n>iUe
beibec partien Ofifen' tfeitftt Bencbigen ^ete ^eren ^^barf^ere
tu ber ()ci) b cn bot in ge^öic^ bieffcc puncten tjür^, tue
»nö oücf. fj^effcncn fin ingtfiegcl an biffen brtcf xvilk fangen
inbe mv gobart l^ere feu bcc ^e^>bcn J)Quen omme beben nifU
Ut f((|e{fenen oiirt. umme oUe hii htitfi pttncten ^ falben
ftebe onfe ind(|icgci an bieffcR biiff fle^RR^ Rde .Rraclift ffrpet
iRbt qv&bc bcl^bfc^ iR rOc bd bricH fwxtlktt b|0ef(i|cibett
bc fcMicR iRbc ac0^cR xoütt iRbcoic irI« tMi<|creR Ilt^CGC»
^nbc bviinflfbentMtV fcRCtemcitliRR bRÜ bei |c)|gra bifT^ofi»
CKcgti abgcf^Oett» «s «riginRH* '
Sft. 21. SBit ^riot inb bie Swibc 3emev)nridö bcy cloifter«
inl conuen^ bec (^reu^broiberS binnen bec @tat bc8 !unig(i(^en
ftoiW oan oic^e an eijne, tnb wie bic SSürgc tnb naebe. ge*
»le^nli^ ge^ouen jo bcv puffen tntgeen bemfeluen clotfler gdle«
(CR an bie onber fi)bf , boen fementUt^ (ont aUen Hhtn, bie
bcfitt brtff foitcA fkR oft ^otcm (efrR ofrRbcyftd bfIcRRmbt/
5
I
~ C6 ~
«Iv «nf ink «Hfe ««fCMinfiii^c, «I« wii yH^r' inb aeme^ni
firoibert o&rf. tnb onfe naecoemltnge onö naeben. our^.
. (uitlt(^ ^t^^Xii inb betteft t8 brd SSSajferS in bie oucp. ^pjfe
btenfn {n onjtne c(oi|!er gebi:üt)(^en inb bae oüc und ind
onfe content }o ewi^tn baeden# epne ^pff }a ^auea tnl) |ii
br^alben / b<e wie 9>rior inb broibet vurf »ns oon bm «o^
fjle M116 «Vm MQ bff 'pvffm i» Mt^nibm «iv im« fib
mfie MCCMliiliii0t affM ^CülomcD/ b«t nrfr fhpfoc Inb demc^nt
Mincnt ' iMtrf • »^fe naecocmtinge befonbec onfe coji |»oe
»rrgaberunge jo miffen bie epne in bem gcaue inb bie anbete
bae onfe (onuent btefeloe annpmpt bumegar tnbe gang^aftlic^
falben foilcn ufgeft^ctbcn oan niwe buroc, als be3 noit is^
ben foUen bot couoent inb bie naebaete epnbrec^tlic^ boen wo*
4en inb bc» lo^ |o beiben f^ben fldp^» ^alff 4nb fialff bro^m
tob baiM» fbilcii ibic nacbcmi wirf, befoab«« blt fttfltt
ItflCB liib bb f^nt 0ttbcB mm bcbcl» b«eb9 ftNfT« ^
«S|9t Imit fpn fil^ bie Mia«bccoiifle «MoflbpMi «»6 bc |»
Idbfii fpben |o beilen al bfttf H« mit gebilcbC/ ikib bin b«i
ioct ban wir 'yrior Inb conutiit bfc P9fe 9^ ani^auin %\a te
ben graue feilen wir bie befonber op onfe cofl wegen inb
fIfDffcn wane bes noit i«, »mb bat waffet gang^afftlic^ ja
falben inb bae mögen wir naebeten b^f^jicfcn off wir witleti »
«mb jo |tt ften bat bat wait inb atfo gefd^ie inb were fac^e
bat bic t9t brdge t>ie(e in epnc^en iaer fo bat wie naeberc
bcr i^bffn bav«mb bifMb« bcMff^t» 9 fo fat man bn« bie '
9911^ bH ba^ tmg^inbfct taifm d^aoi inb blcnn 01^ bat
»te nocbm bei Mffnct iilit cn f^avcn Inb ban fblto
Inb «0001 bctyibflKkcoWKttt bitvf. bH na^üa V9f|to gi^
brA9(^en fnb bfc« In 9tfn d^fftir bleiben |o 9rcf »eilbbfft bt»
ge^inbert inb unbccommert inb aöt>erre bie naeberc ber p9fM
^<< baigft g(9n noit nod^ gtbred() cn (^auen , fo feilen inb megeti
vir f ribr fnb cenncnt tnb »nfc. naewemUngc bur^* bcr
t
Digitized by Google
yyffn Ic« itbtßdlctt Ii MfCK «MNs'tMip^
H* »ttt foaftobc loiicii onfiefiiAlcit wm wt mcNmi wm§»
iob oQeg fonbec argclift inb «^ne fiotetbc oOe üib vtflise
tefe puntd oucf* ^auen voit ^rioc tnb deme^ne conuent aa
epne inb trti: nacbete geme^nltd^ ouc^. an bie anbet (9be o&c
onö tnb onfe naeccemlinge in ^uben trume geloift inbe
Uam Wifk |l(bc inb imbr&d^lt(^ so l^alben , tnb barbp loblittm
|i ftvigm ta^# fonb» 9cft tecc so foifcii |o bocn oft iO|f«
Ipnifti te cyngf »9i lab bei to Imiffe t« tBaibttt iüb
mit gitnc^Mii cwMtb 1^ ntt Mf» «b«
mfiBi bim bcfcm bcicflb bocn fangen Inb tofi; bfeat» lab
«oAmn qmi^nli^ «urf. ^aucn »üt DtiS fnb ean onfev atce
)9C0e gebeben inb bibben ben errbeten wit^m tan Mllenburs
|er|9t ^trfloueis »nfer gtaefff^aff in pont, bat bied alUft
io «ecem lonben inb flcbic^eit ft}n fcgel mit an bcfen brirff
ivide ^CLttqtn bed wt[^cm oan vatCenbucg oiicf. alfo bilen«
nen tnb gtrrne gebaeir $ain/ (er beben bec gemeinen ncubttt
.Inb bisftcrff^ajf in i^ontiVttvf* Inb bife bfioic i« 10 i^ibcs
H^m 1911 l^ncj^albcn^'fligfncn te.bcn incv tnif Icclii
b«9fiMt 9nfi|onb««e 00ci^ Inb ttütM op M im« bn^ bap«
^ttod hme öopin cum «nttqui» litUrii
■igtUatif ceUaU concordet testor
, .' couvea accrtt.
Ijcrrcn i rt 5t ad) cit.
1. 3ol)an t)o« 5Öc(lfapea lebte um )}a^ 3- 1306. 2..
3Bi(^e(»t t>oti @d^eit}am^ So^otttt von ^i^etttam. 4
Soi)ann ^olf. 5. !Ricotad and ^ffanb (iarb 17«.
San. 1440. 6. ^cnrab »on Sdibernacf). 7. ^cüiricl) Subi
^ t>«icf Harb be» 2a 5Kdrs 1465. 8. 3ef)aim (5Iöcfe«
MI 9104^ fiar6 ^en 2a ^ 1484. a (Sml^a^ im
9tonc«ton fiof^ beit 31. 3(at 1492. 10« So^ii Stfn^
«t(L 11 9)^^^ ^^^f^ b^ ^ i^^*'
12. 3obocuö t)on 1)cl\t flarb bcit la Sliig. 1480. 13.
X!§cobcrid) öouJ^orn \taxh i?en 22 2Iug. 1484. 14. 8imeii
)$oii Semeit« 15. 3.o§aitti tton ^elft. 16. ^it^ert Jg^crlo«
17. ^afüati (Ko6 t»on ^am. 18. Sodann i>i>a ®an«
flcft ilArb bcit 10. Dcteb. 1535. 19. grauciöcuö mi
©ittarb. 20. ^aurentiuö a Vervia |lar6 bcU'25. (ScpL -
1579. 21.. (Daarb t)on ©troeitiu 22. 3chanu gerjl.
cdIoS Mit J^ttt). 26* S^^otm ^Ift. IDameU fViice
ttjurbe ^rier 1639. 28. q)afcf)a(itt« (SoUon • i^em*
iDurbc ^)nor 1653 unb flar6 bcn 15. 3^oi>. 1690. 29.
dornet Äoitcn (larb ben 21. aR4ri lö83. 30. DH\>c*
yiitd SrafTmr* ai. S^mt^ Onum^ emä^tt Nna^itg.
16S5^ 32. ^Innc^ Siratitesi. 33. ^atb (Sttdelbert
»Ort Dröbad). 34. 9)üattl)ia(^ Jpammcrö jlarb bcn 24*
3ua 1754. 35. fytiwxi&i ^ctxi cma^ft 1750 jlarb bm
16. ge6r. 1758. 36. @e&aiüati ^at)nten ern^a[)(t bett
)3. 9el»v. 1758 ftor^ beit 9. Sott. 1774 37. mi^im
(Sier^f)Oöe« (larb ben 12. 9^0». 1774 38. J^etittp|<* Ä»r<
üü« Sld)tert ftarb bcn 10. ?Wat> 1779. 39. .^cinrid)
a:§eobw m Je>aW ftarb bcn 4 1786. 40. ÄcrtiiO)
Digitized by Google
69 —
^i^t^uma Z^om^crv unb jlar^^ Den 28 ^ug. 1822.
^^ßicaxicn ober Äapelläitc bet ^farrfir(^|e
j um ^. ^retti i^ou i^rcr (5ntjtc^«rtg bid jcfet
. Sofep^ %m(fi ttom 3al)re 1804 ^ 18U«
3. lütttgen^ Dem 'S* 1811 — 1819» .
Sollen »om % 181Ö — 1823, bicfem folQtc
3o^» ^einric^ 2coj)oft ^laufcnet/ ein QtmUidjet ,
idcmt mit hm ®4riM M ädfftfii^m ütot^mn^r^
weiterer tebcnben ^ptadim tmtiQ, UaäjUtit ißmü^l
gen Saftrcit fcirted t^ötijert 5ebenö <mfrntc()(üö
nur t)Ott fernen greuttbctt erfanut, benc« er Sitteö n>ar^ '
»IIb In bereit ä^ti', ime oiu^ in bev netten Stteratnr
er Crl^Dlnnd im feilten S9em(i^0ef(^liftot fonb, ttel^e«
er jTd) c|aitg aufopferte. SB^ad er ber genomiten Pfarre
gemcfen tt)irb nöc^ tangc im Slnbenfcn Bleiben,
nnj) befunbigtc fid) bei feüter ä3eerbtgttng burc^^ eine
»berank S^^^i^^c^^ ^e^Ieimng^ nnb. boi^ SBe^flodCB
ber 9(rmen bei ber Atifbl fdned ^Infc^eAend« 9lnr 31
3a^re oft, t)on benen er 3 3al)rc Äopelfan jn
©ürscnid^ bei ^üren, unb beinafjc 6 3» an ber
gcbacfircit ^farrfird)c ^uni t). ^reug pbracJ)te, jlarb er
am 2L fKovember 1828, an ben folgen elned 9lei^
venfteber^ (fc^ Innig nod^ fdner SlnPfnitg fe^nenb»
Riefen! folgte al(5 SSicariu^ Cubcivig 3(bIofff
Digitized by Google
ERRATA.
etUt 8 BeUe 25 fefes SBittwe 9tuntlU qitUtnt ZiXh
Manns. — ©eite 14 3«ite 21 tefc trennen. — ©eite 23 3eiU
14 i^ec. 0eite 27 ^eiU 22 — in bec* Geite 28 in bcc
mti von unten de((c 3 — jtranfemCfaalcl. Celtt 30 3nle 1
— Sefuitens trotte 32 3eUe 5 — berec unb 3* 20 mA^brnt
tenbflen. Seite 33 3ci(c 11 — Der. ©eite 37 3. 18 — an bem»
Ceite 39 in bec älote oon unten 3eiU 3 — fo wie. ©eite 41.
Mt % QB^htM StaMiofttt ttii^ 0» 9 tkmaU^tau Geite 44
'3* iS » oanibat» Ctcfl» 48 9* 1 «ootiialo» ^
Digitized by Google
Digitized by Google
■ #
Digitized by Google