Full text of "Corpus iuris civilis .."

See other formats






Ca» & tbv di 
! 


CORPUS .— 
IURIS CIVILIS 


EDITIO STEREOTYPA QUARTA 


VOLUMEN TERTIUM 


NOVELLAE 


RECOGNOVIT 


RUDOLFUS SCHOELL 


OPUS SCHOELLII MORTE INTERCEPTUM 
ABSOLVIT 


GUILELMUS KROLL 


BEROLINI 
APUD WEIDNANNOS 
: MCMXII. 





Digitized by Google 


PRAEFATIO. 





Iaottus Schoel cum praematura morte 
nobis eripiebatur, imperfectam reliquit Iusti- 
niani novellarum editionem, quam ante finem 
anni 1893 se absoluturum esse speraverat. 
Cireumspieiens igitur Theodorus Mommsen 
eum, qui intra idem fere temporis spatium 
finem rei imponeret, tandem in me meidit, 
qui non sine aliqna dubitatione opus suscept 
et fortasse detrectassem, si omnes rei diffi- 
eultates tunc cognitas habuissem. Illud certe 
spero, qui de meis quoque curis sententiam 
laturi sint, reputaturos esse, quam aliena 
sint baec studia ab homine philologo longe 
diversas res tractare solito. 

Sed ut missis ambagibus ad ipsam rem 
transeam, cum diem obibat Schoell, typis 
impressae erant nov. I—OX XXIV c. 13 p. 688 
(fasc. X—XIV e vol. III fasc. I—V); sequen- 
tia usque ad nov. CLXIII p. 750, 18!) paene 
adeo erant ecta, ut typis tradi possent; 
praeterea schedae tantum sanequam exiles 
aderant ad novellas quinque ultimas spectan- 
tes, notulae paucissimae ad edicta, appen- 
dicis edendae subsidiorum neo vola nec 
vestigium. Ea igitur usus sum ratione, ut 
quaecunque Sehoellium servaturum fuisse 
putarem, ipse quoque servarem; ubi ille ad 
certum indieium se non pervenisse signifi- 
casset, meum uteunqué sequeref ingenium; 
errores si quos detegebam, tacite sustuli. 
Praefationem qualem confecturus fuerit, pror- 
sus incertum; studia certe ad textus histo- 
ram adumbrandam prorsus nulla reliquit. 
Duplileem igitur veniam mihi oblatum iri 
spero, quod subsidia ad hanc editionem ad- 
hibita enumerare gatis habeo ?). 

Iustiniani igitur novellarum (rv jerà 

1) Hinc igitur prima persona (correzi eic.) non 
iam Schoellius designatur. Asterisco, quo suas emen- 
dationes distinguere solebat ille, usus non eum. 

2) CL F. A. Biener Geschichte der Novellen 
Iustinians. Berlin 1824. Zachariae von Lingenthal 
eseh. d. griechisch-rómischen Rechts.? Berlin 1892. 
P. Krueger Gesch. d. Quellen und Litt. d. róm. 
Rechts. Lpz. 1888 p. 355 ss. 





7Ó» xdüixa veagGy Oiavá£eov) syllogae olim 
extiterunt plures ex quibus melius novi- 
mus tres: 

I. collectionem 168 novellarum 

II. eam qua usus est interpres latinus 
vetus (Authenticum) . 

IIL. eam ex qua Iuliani epitome latina 
fluxit. 

Collectio autem 168 novellarum facta eat 
Constantinopoli Tiberio te nititurque 
sylloge vetustiore lustiniani novellas usque 
ad annum fere 544 latas comprehendente, 
eui additae sunt et eiusdem imperatoris is] 
recentiores et Iustini quattuor (CX L. OXLIV. 
CXLVIIL  OXLIX) Tiberi tres (OLXI. 
CLXIII. CLXIV), praefectorum praetorio 
formae tres (OLXVI—OLXVIIT) Continebat 
eas quoque leges, quae latina lingua oon- 
scriptae erant, versione graeca non adiuncta. 
Hane collectionem integram codex exhibet 
nullus (paene integram M), sed omnibus sub- 
sSidiis adhibitis paene integram restituere 
possumus, talem fere qualem in hae vides 
editione. 


"Ex hoc ipso corpore fluxit epitome quam Ted. 


confecit Theodorus scholasticus Hermo- 
politanus, qui codicis quoque breviarium 
graecum conscripsit nec multo post annum 
575 fuisse videtur. Inscribitur ok in codice 
unico sic: SUvrouoc Tv veagO» Otard&ieov 
d)» magarmoumaig vfjo xeuuévng óuolug dc 
cigígeog rm này y vQ xdünxu, mf dà d» 
a?)7aíc raic veagatc, Geodópov ayolagzixot 
OrnBalov 'EguormoAlirov. Disposuit rem ita, 
ut numerum rubricam exordium sequatur 
epitome, cuius singulis capitibus subiungun- 
tur zagaroumal | e. mentiones eorum Co- 
icis, vel ipsarum Novellarum looornm, qui 
&d constitutionem  intellegendam &ut illu- 
strandam idoneae viderentur; subscriptiones 
semper adduntur. Edidit ex codice Athoo 
maximae laurae 37 saec. XI (qui desinit in 
nov. CLXVI verbis zà voig tÓv xoóvwv) 
Zachariae 44véxdora Lips 1843. p. 1—165. 
A* 


PRABFATIO 


B Corpore 168 novellarum usi sunt etiam 
qui Leone imperante (886—911) compila- 
verunt Basilica. Quot et quas novellas re- 
ceperint, discimus e acholio quod e Tipuociti 
codice Vatic. 853 bombycino (?) saec. XIV 
f. 500* (ubi extst in fine libri LX Baaili- 
eorum) primus edidit Alemannus in notis 
ad Procopii hist. arc. XIV p. 78, deinde 
Heimbach ed. Basil. II p. vili. xoj 98 eL- 
dévoi, Óvt. Q&y' veagal gvyevé2ngav magá 
100 lovgriviavot. é5 ajrüw Quo  Arí9n0av 
elg vo)g mgocqógovg rírlovyg rÀw» E' Bact- 
AuxQry  BiBAlov, al dà. Aowral énzà xol cl- 
xoci mageguezj9ngay, Tyov» B. e. z. b. 
9'. ia. u'. ug. v. vU. ve. vc. vy. En. od. 
'. og. o9'. my. nd. qu. gc. oxC. gx9'. 
QÀL. gu' xal ou9' (cf. Biener 135). Soholion 
est antiquissimum aut certe ad codicem 
spectat antiquissimum; nam sequenti aetate 
numerum novellarum in Basilicorum codi- 
cibus omissarum in dies crevisse testantur 
Michael Psellus in cvvróuq ÓiaigéGet Ov 
veagv vobí ovotziviovoé (edidit Heimbach 
Avéxóora ll Lips. 1840 p. 234) et index 
reginae qui dicitur (editus ibidem p. 237 e 
eod. Paris 1349 s. XI) qui enumerat 168 
novellas addens aut num in Basilicis desint 
aut ubi extent. Hi igitur plane consentiunt 
de eis, quas deesse dicit scholiasta (nisi 
quod tacet Psellus de nov. IX. XI latinis 
et de LIV. LV. OXLIX, ind. reg. de IX), 
sen uterque plures omitti ait partim easdem 
partim diversas. Addunt enim Psellus et in- 
dex nov. XXXVIII LXII (lat) LXVII. 
LXXVIL CL CIV (la) CV. OXXVIIL 
CXXXIX. CXLI. CLIV, Psellus solus OLXI 
(sed g£y onendum puto pro ga, index 
solus X. XIX. XXXIII (lat). XXXIV (lat). 
XLV (falso). LXV (lat.). LXX. CX. OXXXVIHI 
(lat.. CXLVII. CXLVIII. CLXIII(?. Etiam 
plures ' absunt a codicibus Basilicorum qui 
supersunt! — Quae autem receptae sunt 
plerumnue integrae non manserunt; omi- 
serunt enim Basilicorum redactores semper 
epilogos cum  subscriptionibus, plerumque 
rubricas inscriptiones prooemia (prooemia, 
rarius inscriptiones, nonnumquam attulerunt 
scholia Basilicorum, totarum novellarum in- 
terdum epitomas "T'heodori), praeterea ex 
ipsis constitutionibus quae eis minus vide 
bantur necessaria. Latinarum summas re. 
ceperunt Theodori (XXIII. XXXV. XXXVI. 
XXXVII. LXII. LXXV. OIV. CXI. OXIV. 
OXXXVIII. CXLIII. CL) atque etiam pauca- 
rum graecarum (LI. CXXI. OX XII? OLX V)3j 

1) Etiam aliunde constat iam XI. et XII. sae- 
eulo codices extitisse decurtatos: Heimbach VI p. 158. 
Inde quod novellae a scholiasta commemoratae etiam 
in codice L omittuntur neque ullae praeter eas nisi 
latinae paucae, novellarum delectum in hoc codice ex- 
tantem Basilicia non multo recentiorem esse colligitur. 

2) Id quoque evenisse, ut posteriores loco ver- 
borum integrorum antiquitus receptorum summas 


, 
- 
$. 


IV 


Basilicorum libri sexaginta qui olim fu- 
erunt non omnes servati sunt; desunt enim 
19. 31—37. 43. 44, 53—59. Sed in his quae 
infuerint novellae plerumque discimus ex 
indice regi eisque qui insunt in codici- 
bus Coisliniano et Parisino Tipucitique para- 
tillig!), partim etiam e synopsi alphabetica, 


artim e codice Ambrosiano (cf. infra). Fuit 
igitur in B 

| 31 £ 5, 1: nov. LXXXI t 7: nov. 
OXII 7 


l. 32 t. 1: nov. XII 4. XVIII 11 

l. 32 t. 2: nov. LXXXIX 9 

l. 33 t. 2: nov. CLIII 1 

|l. 35 t. 11, 81: nov. CVIII 
CLVIII t. 20, 2: nov. CVII 

l. 36 t. 1, 7: nov. CLIX 

L 37 t. 11, 1—4: nov. LXXII 
nov. XCIV t. 12, 2: nov. CLV 

l. 48 t. 26: nov. CLVI 

l 55 t, 14, 1: nov. CLVII. t. 14, 4: nov. 
CXXII t. 14, 5$: nov. OLVI 

1.57 t. 5: nov. CXXX. t8: nov. CXVI 
t 9: nov. LXXXV t. 19, 1: nov. CLII 

l. 59 € 4, 1: nov. XLIIT. t. 4,2: noy. LIX 

De ceterarum quae nune desiderantur 
locis pristinis coniecturas proponit .Biener 
583 (cf. Heimbach VI 41682.). Cf. infra p. XIV. 

Basilicorum editiones extant duae, qua- 
rum alteram curavit Annibal Fabrot Parisiis 
1641—1647 septem volumina complecten- 
tem, qui hos edidit libros hisce usus codi- 
cibus: 

|. 1—18, 2, 16 e codice Paris. 1352 membr. 
saec. XIII qui textum habet decurtatum 
" l. 20—30 e codice Paris. 1348 bomb. saec. 
KIII 

l. 28. 29 e codice Paris. 1354 chart. a. 1556 
(apographo codicis Laur. 80, 11) 

|. 38—42 e codice Paris. 1345 membr. 
saec. XII : 

Ll 45—48 e codice Paris. 1349 membr. 
saec. XI et 1354 
x - 60 e codice Paris. 1350 membr. saec. 

III. 

Supplementum dedit Reitz Lugd. Bat. 1765, 
qui l. 8 edidit e codice Leidensi, qui fluxit 
ex Escorialensi deperdito, 1. 49—52 e co- 
dice Parisino 1357 chart. saec. XV. 

Alteram editionem paravit G. E. Heim- 


L. 18, 1: nov. 


t. 12, t: 


ponerent, hoc confirmo exemplo: nov, XVII extat 
in B 6, 3, 22—38, sed in cod. Paris. 1852 nil inest 
nisi quorundam capitum summae. — Verba Iustiniani 
haud ita magnum in B passa sunt detrimentum, nisi 
quod vocabula latina semper in graeca mutata sunt; 
ceterum et hic et alias tenendum est, accuratam 
Basilicorum recensionem nondum extare. 

1) Paratitla librorum 1— 12 edidit Heimbach 
lI 753 e codice Vatic. 853 | geri ut. solet (cf. Bran- 
dileone bull. dell' ist. di dir. rom. I 107 s&); ex se- 
quentibus quaedam adnotavit in notis indicum quoa 
supra dixi. Tipucitus fiotum ex rí xo xeirat: cf. 
Heimbach II p. VII ss. &véxd. I 220 s. 


pg" 


PRAEFATIO 





bach (sex voll., Lips. 1833—1870) his praeter 
editiones Fabroti et Reitzii usus auxiliis: 

f  &d]l.1—9 ecodiee Coislin. 151 bomb. saec. 
XIV (non saec. XI)!) 

F — adl 11—14 codice Coislin. 152 merbr. 
saec. XIII vel XIV 

P ad | 28. 29 codice Laur. 80, 11 membr. 
saec, XII. 

Nuper denique in bibliotheca Ambrosiana 
codex F 106 sup. detectus est palimpsestus, 
euius prior sepu quae saeoulo X. a peri- 
tis tribuitur exhibet excerpta ex toto Basili- 

s*corum opere (B". Ediderunt quae in codice 
legere potuerunt Ferrini et Mercati Lipsiae 
1897 (— volumen VII editionis Heimbachia- 
nae) Novellarum locos, quos legerunt, cum 
editione nostra contuli et has lectiones varias 


enotavi: 
Nov. XII 4 est in B* 32, 1 inde a. p. 98, 10 
€t rig yvngíwv etg ralócv (sic) — 22 
Ovvéytiav 
13 zaéza] perd Tabza 
16 ueivotev (quod vellem non attigisset 
Schoell) oi zàv 
19 46 M] o? LAB' 
XVIII 8 — p. 134, 23 Jeoarcitoucv fuit in B* 
23, 1, 6! et 82 
16 rj» om. 
yevop£r, 
19 ACOLIOU 
?0 om. £i éxelvov 
21 UmégaAlev 
25 0j] 9? 
m ón9eio 
81 qr53oL 
33 roDrwY 
XVIII 11 est in B* 32, 1 inde a. p. 137, 26 
Seonítouey — 138, 1 
70 5$ s. voy. om. ut BL 
30 xal om. ut BL 
31 xul 100; — 34 rgórovg; om. ut BL 
34 £neira üt BL 
35 gwyypduiece 
eL pro f ut BL 
138, 1 eváAdgupév 
2 yrjow: ut B 
5 dgíxowro 
LXXVIII 3 (e£ r«g etc.) et 4 (— 386, 96 dov- 
Àtvovrag) habet B* 
386, 1 uóvov 
14 vívoiwro 
19 7] fj xai ut P 
20 uevà. raítrv 
?1 dààà sine dua ut LPg 
7? ypag bis habet 
TOv TOi001tY GoufloAaluy 


386, 29 Jobvat 
rTüg dv ob s 


LXXXIX 9 (praeter 438, !0 c£ zt; — 39 0g" 


fuv) et 10 est in B* 32, 2 
438, 3 72c yauer?g ut L 
6 drxíveÓec 
9 mporzAevrdonc (?) 
439, 1 zaJuocávat 
9 ofruc OvrrÓuoG 
T)» tOOaUTyY 
c. 12 $ 2 (inde a 9«eorizouev p. A11, 2t) — 
15 usque ad p. 444, !5 perovoíav 
extant ibidem 
23 raioiv fj 1j 
24 om. ;cegaezégio —- 25 mrallaxfj? 
27 xd» «i vt 
38 xal om. ut L 
39 uerayayeiv 
442, " avuflovicaeaiv 
1 redevroo. ut ML 
15 odi» 
Tosrov ut L 
19 dvauglodneog 
22 sv om. 
?5 om. srgóc ut cett. 
$$? noAàldc rallaxdg 
8] om. ydg 
38 értiGayayetv 
443, 15 xara As(not 
?0 om. verba latina 
25 &yyóviv ut Theod. Ath. 
444, 2 fjeaiovuévovg ut L 
5 om. ;táyra — € ralduv ut-L 
«b yduor ut L 
f NEFRION (schol. oro. duagzá- 
vortéc elc áorayeloarv rragdévov) fj 
INESTON (schol ràv elg dvyyé- 
vetav) fj da MNacv (schol. zarade- 
Oixzaguévon) 


CXVII 7 (usque ad rapéxorroc p. 556, 28) est 


in B* 31, (vulgo 31, 6) 
17 avvidoucv 
22 dvaugiapiysoc 
26 om. ro :rarpóc 


CLIII 1 (2eorciLouev. ó00c év-) est in B* 33,2 


729, 1 om. ró:cotc 
ánogpupOévrec 
xal et 
5 róop uálioy ut ML 
tOUg T€ ÜCtUT dTOUVG dQytéztLOxÓstOUG 
xal émi0xór0vg xai rdg Pr&' aUvoUG 
áylag v. 9. éxxAnglag val ro)g dv- 
Qofordrovg dgyovrac pon9siv 

9 urjre ut cett. 

10 extat xal. 
Praeterea ad l. 46—48 Parisinum 1357 


MN 


- 


strant Krueger 
ebariae Beitr. zur Kritik u. Restitution d. Basiliken. 
Mérn. de l'acad. de St. Pétersbourg VII 23 (1877) n. 6. 


om. c09óc — ?9 ygagf 
?$ doe. 


1) Ne hune quidem librum integrum esse demon- 
Zeitschr. 1. Rechtsgosch. IX 198 Za- 


denuo contulit frater, ad. l|. 60 Paris. 1350 
Tischendorf, ad |. 49—52 interdum adbibuit 
Vatic. 2075. Supplementum edidit Zaoba- 
riae Lips. 1846 ll. 15—18 pleniores publicans 
e cod. Opolitano (nunc Berol. In líbris igituz 
10. 20—27. 30. 38—42. 45. 49—52 soli: 


pP 


Epan. 


PRAEFATIO 


fere nitimur Fabroti et Reitzii editionibus 
in ceteris eterea collationes uabemus mi- 
nimme fideles. 

E Baasilicis integris fluxit synopsis al- 

babetica scholis instructa saeculi decimi 
ere medii (Ax4oyj xai cóvoyiug vOv» flact- 
Ay ébjxovra BiBAlov c)» magaroyuraic 
xard Groiyeiovy) quam edidit post Leuncla- 
vium (Basileae 1575) Zachariae Jus Graeco- 
Romanum V. Eiusdem temporis est ecloge 
librorum 1—10, quae olim Theodori no- 
mine iniuria ferebatur; cuius codice Meer- 
manniano usus nonnulla protulit Heimbach 
(cf. I p. XI). 

Non eiusdem momenti cuius Basilica duae 
Similes gunt collectiones antea factae, óc oó- 


.xetgog »ópoc (Prochiron) publieatus & 


Basilio Constantino Leone imperatoribus inter 
annos 870 et 878 (ed. Zachariae Heidelberg 
1887) etéavaywy) vo vóuov (Epana- 
goge) a Basilio Leone Alexandro impera- 
toribus inter annos 879 et 886 edita (ed. 
Zachariae collectio librorum iuris Graeco- 
Romani. Lips. 1852) Uterque liber eius- 
dem fere est argumenti ita, ut ordo solus 
differat; uterque paene totus ex Iustiniani 
libris conflatus est paucissimis recentibus 
legibus receptis; uterque et ipsis novellis 
uttur (recensione tamen, ut videtur, a cor- 
pore 168 novellarum diversa) et Theodori 
interdumque Athanasii epitome. Sicubi a 
novellarum verbis hi libri suo arbitrio re- 
cedunt, varietates non semper commemoratae 
sunt, sed eae fere solae, quae e traditione 
novellarum diversa derivandae esse videntur. 
Locos novellarum in Epanagoges scholiis 
eitatos non respexit Schoell. 

Et Prochiron et Epanagoge postea aucta 
sunt. Prochiron auctum circa annum 
1300 compositum (ed. Zachariae JGR VI) 
epitomis potius et Basilicis et ceteris fonti- 
bus usum est quam ipsis novellis ideoque 
rarissime commemoratur. 

Epanagoge aucta (ed. Zachariae JGR 
IV 171 88) sgeculi X. exeuntis novellas addidit 
ex Athanasio et appendice eclogae (p. VII). 

Partim e Prochiro Athanasio Theodoro, 
partim e fontibus nobis incoguitis novellarum 
summaria brevissima hausit xAoyr) vóuwv vOv 
éy énitÓuQ. éxreSeuuévav xal lg v v[vÀovc 
dmguoguéryov (Epitome) a Constantino Por- 
phyrogenneto anno'920 edita. Titulos 1—23 
edidit Zachariae JGR II 265 s&, 24—50 JGR 
VII (loci novellarum indicantur p. 211). Raro 
attulit Schoell. 

Colleetio 168 novellarum adhibita esse 
videtur in libro qui inscribitur zreQl ygó»u» 
xal mgo9»cuiDy ánmÓ domfc Zug éxaróv 
éytavrO» (vulgo aci $oral, ed. Zacbariae 
Heidelberg 1836) sed cum interdum numeri 
eitentur ab hac sylloge slieni, diversam 
collectionen) excerptam esse suspicatus est 


VI 


Zachariae (7285. cf. 2658), sed huius nu- 
meros postea auctoritate corporis 168 novel- 
larum in dies crescente immutatos esse. 
Verum cum unus adbuc notus sit codex 
saeculi XIV, retinendum est iudicium. 
Alterius novellarum collectionis in! 
habemus versionem latinam, quod Authen- 
tieum vulgo dicitur. Continet 134 Iusti- 
niani constitutiones, quae omnes etiam in 
corpore 168 novellarum fuerunt praeter 121 
(edictum VIII); ex his e graeco versae sunt 
pleraeque, ipsas latinas lustiniani constitu- 
tiones baec sylloge continet 18 (IX. XL 
XVII. XXIII. XXXIII—XXXVII. LXII— 
LXV. LXXV. OXI. OXIV. OXXXVIII. 
CXLIII) Loquitur de hac re scholion sub- 
obseurum quod extat in codice Vindobonensi 
ante Authenticum f. 51* et in Neoburgensi 
(V contulit Schoell, Neob. Heimbach. Leviora 
omitto); Centum (om. V in spatio vacuo) vi- 
ginti et duae constitutiones sunt; sed error 
factus est superius intra (inter Neob.?) cen- 
tesimam sextam et. centesimam octavam, ubi 
centesima, septima esse debuit. .. Set quia in 
codice (im codice om. V) antecessoris idem 
error est et ille secundum suum codicem mo- 
bis transmissionem (-ones V) fecit, melius esse 
duci (dixi libri, corr. Zach.) non emendare 
numerum. Hae (hee V, hec Neob.) sunt quae 
interpretatae sunt, quas tantum (tamen Neob., 
an efiam?) in codice graeco habemus. Sunt 
autem. ei quaedam latinae inmixtae graecis, 
qa inter graecas tantummodo sunt. 
Von extant (etiam libri, corr. Zach.) in prae- 
senti codice centesima vigesima (om. V) se- 
cunda, centesima vigesima quarta (c. v. qu. 
om. Neob.), centesima vigesima quinta, cente- 
$ima vigesima octava, centesima. tricesima, 
centesima. tricesima secunda. De hoc scho- 
lio disseruerunt Biener 575 s. Heimbach 
roll Auth. LXIII. CCOXVI Zachariae 
Bitzungsb. d. Berl. Ak. 1882, 100 s. Za- 
chariae omnino non ad Authenticum, sed 
ad Iulianum spectare et anno 555/6 con- 
Scriptum esse dixit assentiente Kruegero 
Gesch. d. Quellen 357, 29. At verisimillimum 
eat haeo scripta esse a iurisconsulto ali- 
quo, qui Authentici codicem comparavit 
eum codice collectionis 168 novellarum la- 
tinas etiamtum constitutiones continente. Co- 
dicem antecessoris dicere videtur non Iu- 
liani, sed ipsius Authentici quem habuit eius 
praeceptor. Ad ipsos codices V et Neob, 
etiamsi numeros corruptos esse statuas, haec 
verba non quadrant; sed in utrumque per- 
venire potuerunt e libro, qui revera talis 
erat Sed ut haec missa faciamus, est Au- 
thenticum versio latina (nt omittam paucas 
illas quae antiquitus latinae fuerunt) col- 
lectioni aetatis Iustinianae corpori 168 no- 
vellarum similis secundum tempus fere di. 
gestae ipso sexto saeculo confecta; nam etsi 


VII PRAEFATIO 


vitiis stultissimis scatet, a Iustiniani dicendi 
genere non multum recedit. Zaohariae l. c. 
9938s. eam esse syllogen coniecit, quae facta 
sit paulo post annum 554, cum secundum 
Iustiniani sanctionem (app. VII 11) leges port 
codicem datae in Italiam transmitterentur. 
Sed haec coniectura vel ideo falss est, quod 
deest i constitutio pro petitione Vigilii 
(app. VII) et quod inest lex anno 563 lata, 
noy. OXLIII (cf. ad p. 708, 18. Alias sen- 
tentias haud spernendas protulit Ninus Ta- 
massia professor Patavinus in dissertatione 
uae inscribitur 'Per la storia dell' Autentico" 
(Venetiis 1898 — Atti del R. Istituto Veneto 
tom. IX ser. VIT. Quam quod inspicere 
potui, L. Seufferti Monacensis et ipsius auc- 
toris comitsti debeo. Conatur igitur bomo 
doetus id, quod ipse quoque posui, versionem 
setate Iustiniana factam esse, argumentis e 
dicendi genere petitis demonstrare atque etiam 
(id m talibus argumentis probare difficilli- 
mum est) in [talia eam confectam esse con- 
tendit. Ortam eam dicit in scrinio praefecti 
praetorio Italiae Ravennae, in T s leges grae- 
cas fere post a. 554 (ef. app. II) ab officia- 
libus diversis in linguam latinam conver&as 
esse ponit; quod sane speciosum est, non 
certum. Potest enim verum esse etiam, quod 
M. Conrat coniecit in libro utilissimo (Ge- 
Schichte der Quellen und Literatur des ró- 
mischen Rechts. I Lips. 1891 p. 132) in 
serinio Illyrico eas translntas esse. Contra 
'Eh. Mommsen (Ztschr. d. Sav. St. XXI 155) 
versionem undecimo potius quam sexto sae- 
culo ortam esse dixit, quae sententia pluribus 
de causis improbanda est, quas fere protulit 

ia. Novam Authentici recensionem 
continet haec editio, de cuius subsidiis infra 
dicturus sum. 

Tertiam collectionem novimus imprimis 
ex Iuliani!) antecessoris Cpolitani epitome 
latina, Confecta haec est secundum syllo- 
gen 124 novellas et graecas et latinas com- 
pese post annum 555 (e. 117 data est 

Iun. a. 555) [ustiniano regnante institu- 
tam; inest nulla quin etiam corpore 168 
novellarum fecepta sit praeter c. 29, quae 
respondet edicto III. Ordo primorum et 
extremorum ratione carere videtur, c. 40— 
117 secundum tempus colloctae sunt (nec 
tamen nimis diligenter) c. 40—111 eodem 
ordine quo in corpore 168 novellarum ex- 
tant De suo Iulianus addidit paucissima 
(ef. cap. CLXIID; inscriptiones prooemia 
epilogos omisit, verba Iustiniant raro presse 
sectus est (cf. c. CXI. OXV), plerumque 
contraxit; subscriptiones subiecit semper, 
sed haud raro omiserunt librarii. Ad ipsa 
igitur novellarum verba restituenda momenti 





1) Voviiavoi ayolaatuxoU vel dvzuxdvoopoc ar- 
mina extant Anth. Par IX 481 XI 367—569. 


est Iulianus haud ita magni, eo maioris ad 
subseriptiones, praesertim cum codicibus tra- 
datur vetustissimis. Ex quibus qui iu hae 
editione commemorantur hi gunt: 

Berolinensis (antea Rosnyanus, olim 54^ 
Pithoeanus) lat. 269 in fol. saec. VIH—IX 
(Haenel p. IV cui eat 4) continet Iulianum 
totum cum appendice, de qua infra dicturus 
sum. Subscriptiones saepe omittuntur; quae 
insunt descripsit Sohoell. 

Parisinus lat 4568 (olim Ranconeti) n4» 
in 4? saec. IX (ita Omont) continet Iulianam 
f. 2'—165" cum subacriptionibus omnibu 
appendicem f. 171'—179". Contulit Haene 
(cui est 2); nov. OXLIII (de qua ante non- 
nulla enotaverat Krumbaoher) et app. [. 
VII Mommseno intercedente liberaie-inio 
Girard. 

Vindobonensis lat. 2160 s2ec, X —XT 1i* 
(Haenel VI cui est 5) habet Iulianum f, 2— 
162', appendicem f. 162—183". Subsoriptio- 
nes post oonst, XVIII omittit paene omnes, 
quae insunt descripsit Ine Idem con- 
tulit nov. OXLIII; app. VIII Mommseno 
intercendente L. Hartmann. 

Vercellensis bibl. capit. saec, X (Hae- ru." 
nel VII oui est 6) exhibet Iulianum oum ap- 
pendioce, subsoriptiones servat paucas. QCon- 
tulit G. E. Heimbach. 

Raro affertur Sangallensis 1395 saec. VII 

ui septem foliis nuno valde evanidis con- 
tinet cap. COOXLVI— CCCLXII cum sub- 
seriptionibus (contulit Haenel) et Paris, lat. 
4418 saec. X (contulit Haenel). 

Appendix Iuliani comprehendit leges et 
ex Authentico desumptas (quarundam etiam 
summas) et aliunde non cognitas. Praeter 
codices quos modo nomminavimus commo- 
morandi sunt hi: 

Mediolanensis biblietheoge '"l'rivul- 
zianae saec. IX. (Haenel III cui est 3a) Va- 
rietatem ad app. VII à comite di Vesmo 
— Haenel. 

oloniensis (olim Wallraffianus) X 8 iu 
saec. XlI (Klenze Zeitschr. f. gesch. Bechtsw. 
VIII 132) adhibitis a Soehoellio (qui ipse 
contulit) ad XXXIV. CXLIII. 

Utinensis eccl. metrop. aaec. X. (Haenel 
VII[ cui est 7. Habet etiam subscriptiones 
nonnullas) solus exhibet app. II. III. VI. IX. 
Contulit Haenel, 

Appendicis igitur ratio haeo est (ca fan» 
tum aifero, quae ad hanc editionem perti- 
neni; uncis ineludo summa): 

Utin. (134). 34. (65). 114. 143. 138. (140). 
(121). ap. 6. 9, 7 n. 140 ap. 1—3 

Paris. 143 ap. 7 n. 140 ap. 1 

Triv. 143 ap. 7 n. 140 ap. 1 

Berol. (134). 84. (65). 114. 143, 138. (121), 

134, 117, 1,21) 

1) Eandem sunt in codíce Haeneliano praetsr 
n. 117 c. 1. 2. 


PRAEFATIO 


Vindob. 34.5) 114. 143. 138. (121). 
134. 117, 1. 2 ap. 8 
Vercell. 34, (65). 114. 143. 138. (12i). 
Ex editionibus vetustioribus duae men- 
tione dignae sunt, Miraei (Lugduni 1561), 
qui MM Ranconeti codice (Iul?) usus 
est, et Pithoei (Basileae 1576), qui praeter 
asliog ignotum qnoque adhibuit librum app. 
II. III continentem. Hoc saeculo Iulianum 
edidit subsidiis plenissimis instructus G. Hae- 
nel Lipsiae 1873. 
Praeter has tres collectiones aliarum 


At^. vestigia deprehendimus haud pauca. Atha- 


nasi scholastici Emiseni émurous vGv uev 
TÓv xóüixa veagOv» Iustino imperante con- 
fecta est ex collectione novellarum fortasse 
ab ea quae postea in corpus 168 novella- 
rum transit hand diversa; insunt enim om- 
nes praeter CXXXVIII. CXXXIX. CXLI. 
CXLVII. CXLIX—CLII. CLX. CLXI.CLX11I 
--CLXVIII?Z. Ex his Tiberii eunt CLXI. 
CLXIII. CLXIV, eparehiea CLXV]-CLXVIIT, 
Unius novellae adest epitome, quae neque 
ipsa corpore 168 novellarum recepta est 
neque quae ei similis sit: 20, 5. Universa 
materia digesta est in titulos viginti duos 
rubrieis distinetos (velut primus inscribitur 
s£Ql 0reuOyórcoy xal xÀngexQv xal uovoyóv 
xal uovactQiOv), his singulae subiciuntur 
constitutiones addita rubrica inscriptione sub- 
Beriptione. Rubricae ab eis quae in corpore 
168 novellarum sunt saepe diversae haud 
raro concinunt cum eis, quas praebent Theo- 
dorus et Authenticum. ta fine singulorum 
titulorum subneetuntur paratitla ex ipso Atha- 
nasio hausta —- Edidit Athanasii epitomen 
Heimbach d»4«ó. I uno fere usus codice 
Paris. 1381 saec. XI non integro. 
Hae epitome usus est ig, qui edidit col- 
. lectionem constitutionum ecclesia- 
sticarum tripertitam quae vulgo dicitur 
(vópoc Invaztviayo? Bacikéwc. avyayoy?) rOv 
E(Quuévoy àv vQ xd xal xoig Óuyéoroug 
xal veagaig: dtardEegs mepl ériaxórtuY. val 
zÀngtxQ» xal uovayGv xal mgayudttuv &U- 
ayQv, Ez, 0à val 'Iovdaíwv xal algevixóv). 
uius tertio capite 34 novellarum .continen- 
tur epitomae Athanssianae eae, quae in tri- 
bus primis insunt Athanasii titulis; ex se- 
quentibus titulis nonnullae citantur in huius 
capitis paratitlis, praeterea etiam in capitis 
primi  paratitülig nonnumquam  novellarum 
mentio fit — Edita est secundum Fabroti 
recensionem in Voelli et Iustelli bibl. II 1223 
—1381 (inde AtA. Fabroti interdum. comme- 
moratur) varias lectiones affert Pitra iuris 
eccl. Graecorum hist. et mon. I1 41088. Huius 


1) Exciderunt nov. 34 linis et 114 initium (cf. 
Ad 241, 10. 533, 15) et, nov. 65 summa. 

2) Ath. 19, 1 spectare ad ed. III a&i verum esset, 
etiam nov. XXI deesset; sed hanc illo loco dici pro 
certo habeo (cf. ad p. 760). 


VIII 


eollectionis codici Monac. 380 saee. XIII 
vel XIV f. 363 inserta est nov. LXXVII: 
contulit Schoell. 

Totus ex Athanasio fluxit etiam libellus 
meg] Óiagidguv ávayvoOudvev, quem edidit 
Heimbach dvéxó, I 185 ss. 

Epitomse novellarum Iulianeae similis 
usum produnt Nomocanon XIV titulorum, 
Epitome &d Prochiron mutata, appendix 
eelogae. 


Nomoeanonis XIV titulorum ad Z7. 


nos enit ea forma quam ei dedit homo 
aliquis (cuius praefatio est apud Pitram 
II 4488. Olim Photium perperam dicebant) 


anno 883; antiquissima redactio saeculi sexti 
fuisse videtur, secunda inter annos 612 et 
692 fasta est ab eo, qui etiam librum scegl 
éyayrtogavüv conscripsit Hie raro ipsa 
novellarum verba (CXX c. 10), plerumque 
summaria novellarum addidit et ex coll. 
const. eccl. et ex epitome deperdita Iulia- 
neae simili hausta!). Nonnullos novellarum 
locos e Basilicis adiecit Theodorus Bestes 
(cuius est praefatio 449 s. Pitra) in commen- 
tario anno 1090 couscripto, paucos Theo- 
dorua Balsamon in commentario saeculi duo- 
decimi exeuntis, Praeterea librarii interdum 
quae eis utilia videbantur adseripserunt (cf. 
ad. n. XII. XXII c. 9. 17 OXXXI c. 8). — 
Edidit hune nomocanonem post Voellium et 
Iustelllum Il 789—1140 Pitra ]l. c. 433 85. 
Colleetionibus Theodori commentario auctae 
duo potissimum innotuerunt codices. Dubli- 


nensi8 coll Trin. 494 saec. Xll, ex quo Nomee. 
novellarum locos excerpsit Krueger, et Mo- Nomoe 


nac. 122 saec. XII de quo disseruit aucta- 
riaque edidit Pitra I 660 II 44188, quem 
inspexit Schoell. 

Epitome ad Prochiron mutata in- 


est in codice Bodleiano 3399 (Seldem, 10: sor 


Coxe 590) saeculi XI nobilissimo et Mar- 
ciano 579. Inseruntur ei fragmenta epitomae 
novelarum eius qua etiam 'Enantiophanes' 
usus est, quae e codice Bodl. edidit Zacha- 
riae dvéxó. 208 ag. 

Eclogae Leonis et Constantini anni 740 
saeculo nono adiuncta est appendix, quae 
novellarum breviaria plerumque desumpsit 
ex epitome ab 'Enantiophane adhibita, in- 
terdum ipsas excerpsit novellas. Edidit e 
codice Paris. 1384 saec. XII Zachariae d»éxó. 
18488. Ex bac rursus novellarum summas 
(praeterea etiam ex Athanasio Theodoro 
auctore incerto) bausit ecloga ad Prochi- 
ron mutata (ed. Zachariae joR IV 498s.) ?). 


1) Biener 202 ss. 6015s. Krueger Zeitschr. f. 
Reohtagesch. IX (1870) 185 ss. Zachariae die griech. 
Nomokanones. Mém. de l'aead. de St. P. VII 23 
(1877) n. 7 et: über d. Verf. u. d. Quellen d. udo- 
photian. Nomokanon in XIV Titeln. Ibid. VII 32 
(1885) n. 18. 

2) Nil compertum habeo de epitome Maroiana 


Call, 


Coil. 
8 erp. 


RS zi 


Restat ut ceteros afferam auctores qui 
novellis usi sunt. 

Collectio XXV capitulorum quam 
vulgo dicunt (OiardZeig vópeov / zo tix 
éx 1Àv veagGv "ovativtavoo factAéogc avy- 
nyogoUgat xal ézixvgoügat voDc TOY dylcv 
ztavéguy éxxÀn0iagTiX0Dg xavóyac) Bexto sae- 
culo confecta post leges e codice desumptas 
praebet novellas COXXXVII. OXXXIII. CXX. 
CXXXI c. 13. Edita est ab Heimbachio 
dvéxd. lI. 14588. e codice Monacensi 380, 
adbibitis ad ultimam partem novellas com- 
plectentem Parisinis 1324. 1326. 1334, varias 
lectiones e codice potissimum Palat. 376 
saec, XI protulit Pitra II 407 ss. cf. 373 s. 
Schoell collationibus usus est Monac. 380 


IX 








sua ad nov. OXX, Paris. 1326 saec. XI | ] 
|! qui olim fuit Bessarionis, membranaceus in 


Paris. 1334 saec. X Laur. 10, 10 saec. XI 
Kruegeri ad omnes novellas. 

Collectio LXXXVII eapitum con- 
fecta est ab Iohanne scholastico Antiocheno 
cirea annum 550 (fuit patriarcha Cpolitanus 
565—578) e novellis etiamtum dispersis 


(uereyodqm éx vOv» anogdónv xeuuévoy. éx- | 


quvrneu0üv 9n r0U r5c 9tlag A5jieog Tov- 
GriviavOU uerd vÓY x(ixa ODiiov veagüv 
diaráiecy). Praebet novellas ad ius eccle- 
siastieum pertinentes partim integras (quod 
si fit, rubrieae et inscriptiones praemittuntur) 
partim epitomatas. Hoc libro praetereaque 
Athanasii epitome usus est is; qui Nomo- 
canonem L titulorum confecit, cui ad- 


lecta est appendix constitutionum 


. ecclesiasticarum e collectione 87 capi- 


tum compilata eaque huius collectionis capita 
comprehendens quae ipso Nomocanone re- 
cepta non erant!) —- Edidit collectionem 
87 capitum Heimbach d»éxó. II 208 ss. et 
Pitra II 3858s. cum aliis codicibus usus tum 
Vaticano 843 saec. IX, Nomocanonem L ti- 
tulorum Voelli et Iustelli II 603 ss. (cf. Pitra 
116 ss.). Collectionis codicem Parisinum 1326 
Schoellii in usum contulit Krueger. 

Incertum est unde fluxerit delectus co- 
dicis Ambrosiani (p. X), quem post 
Heraclium factum esse e loco p. 21, 8. 10 
(ef. Coll. I. Nov. 22) et e thematum mentione 

. 663, 23 conclusit Zachariae Zeitschr. d. 

v. St. XIII 8 &, undeque summaria novel- 
larum sumpserit ecloge privata aucta 
saeculi noni (ed. Zacbariae JGR IV). 

Solo codice Marciano traditur collectio 
tredecim Iustiniani edietorum, quam 
supplementum esse existimes collectionis ali- 
euius lustiniano regnante factae, velut eius 
qua usus est Athanasius?)  Aetate primum 





(cod. Marc. 172), quam Enantiophanis epitome uti 
dicit Zachariae mém. VII 32 p. 6. 

1) Rem explanavit Biener 194 ss. 584 ss. (cl. 
Heimbach II p. liv Zachariae mém. de l'acad. VII 23 
et Zeitschr. d. Savignyst. rom. Abt. VIII 236 ss.). 

2) Biener 53 et Zachariae Gesch. 7 supplemen- 





PRAEFATIO 





est alterum datum inter annos 531 et 535, 
extremum undecimum datum anno 559. Pri- 
mum et sextum redeunt in corpore 168 no- 
vellarum, tertium novit Iulianus const. XXIX, 
quartum in novellarum corpore latine tantum 
extat (nov. CXI), oetavi versio latina est in 
Authentico 122, noni epitome in anonymo 
Bodleiano, Praeterea nullum usquam eorum 
apparet vestigium. 

Ex ollectionibus quas enumeravimus 
duas praebet haec editio: corpus 168 no- 
vellarum et Authentioum eum appendice 
tredecim edictorum ceterarumque [lustiniani 
constitutionum extra codicem traditarum. 

Inter subsidia ad corpus 168 novellarum 
recensendum parata facile primum locum 
obtinet codex Marcianus graecus 179 x 


| folio, foliorum 415, in fine mutilus, ductibus 


inelegantibus multisque compendiis exaratus 
& librario saeculi tertii decimi?). Altera 
manus coaeva nil nisi correxit vitia. Con- 
tinentur libro haec: 

In folio praemisso zíva$ veagüv Aéovrog 
toU ÓcG;ztórov non plenus; desinit enim in 
veagd xé' z&gl Àjgecc D eiovoiórnroc xal 
ávadó0tog roióc. Seriptus est totus a 


| manu saec. XV. 


In latere verso huius folii scriptum vi- 
demus: dgiegó9n saga 100 u£yáAov xQuroU 
xvgoü Gvrvdtugoc (8. V. oU uaAetvov)?) &v 
" áyla xal ueydàn uo»r vo0 rmargQóg pu- 
BAia didqopa* iv mgdroic Ó ánócvoloc Ó 
xadnutcguóc xal vovi(uévoc) xal 5 BigAog 
TOY» | tv yaAuOy xal Ó vouroxádvov ó égur- 
vevtelg aga vixoAdov doSaztbl xal 1ó ué£ya 
fiB&tov và vóuugov' al veagal al Qv vóuwuv 


tum esse volunt corporis 168. novellarum e sylloge 
antiquiore excerptum, quam Alexandriae factam esse 
sine idonea causa statuit Zachariae; at ed. I et VI 
extant etiam in hoc corpore. Sylloges illius plenio- 
ris vestigia Zachariae (Zeitschr. d. Sav. St. XIII 44 ss. 
XV 36658.) deprehendere sibi videtur in adnotatione 
ad nov. l (p. 10, v) et in rubrica novellae CXII quae 
loco verae edicto V (— nov. CXf) praemittur: zt&gr 
Auiytógoy* xcl ntqv aGqaAtHag n» ótl zottiv tovc 
Évayovrag z90 tic tov évayoutvov bnouvijcteg: — 
At nihil nisi aberravit librarius. Ex glossemate 
(p. 521, 2?) concludere non debebat (XV 368) edictum 
v versum esse e contextu latino (noy. CXT).. Supple- 
menta ab eodem l. c. p. 50 ss. in edicto ultimo ideo 
proposita, quod huius edicti archetypum papyraceum 
et singula folia in fine mutilata fuisse sibi persua- 
serat, non commemoravi nisi ea quae per se com- 
mendarentur. 

1) Descripserunt Zanetti-Bongiovanni 103 Mo- 
relli bibl. manuscr. I 103 Blu me apud Bienerum 
617 85. Zachariae ed. nov. I p. Vll ss. Specimen 
dant Wattenbach-von Velsen tab. L. Utile puto 
codicem accuratissime describere. 

2) Recentior quam ev»átoo MaàAévog is qui 
diplomati anni 1130 subscripsit (Trinehiera syllab. 
graec membr. 141 e» Montfaucon palaeogr. 401), 
nisi e codice vetustiore haec transseripta sunt. De 
Nicolao Doxapatri cf. Zachariae Sitzungsb. d. Berl. 
Ak. 18587,1159 ss. Krueger Gesch. d. Quellen u. Litt. 
361 s. 

B 


PRAEFATIO X 
énavop9ÓGtic maga Aéwvroc voÜ ueydiov 
BaaiAéuc xal o0 uaxaglov Lovatiwiavob ol 


[d 
&rovouatóuevot a0 9evrixol* aüv rovroig xal 


vd instirof. prov". 

Deinde manu Bessarionis: Leonis novel- 
lae vórcoc va (del. 79) al vea al 106 lovarivta- 
vob xal dAAov BadiAéov* xvijua Bnacagluvog 
xagdnvdisug vixalag 100 TOv Gaflvcv: Lo- 
cus 51 (del. 79) Authentice liber b. Car. ni- 
ceni Epi Sabinen. 

f. 1' inscriptio magnae cruci inclusa: 
Àéovroc év 4gu0TÓ 1G dOaydrc rávrav fa- 
eiici eU geflotg BaauAécg Guualorv al rüy vó- 
ut éravog9wrixal ávaxa9ágoeic.. Deinde: 
ztgoormion (sic). — Sequuntur Leonis novel- 
lae 113, quarum ultima desinit f. 62* in 4 
ztagatrovuéyno árco0raGenc !). 

f. 62'—67' usAérQ megl yuÀOv Gvugqó- 
vc. Incipit: ££ uv ót' £guw vid, desinit: 
Íva xal juetg abrüv dxovoóut9a ut in edi- 
tione Leunclavii Ius Graeco- Rom. II 202. 
Sequitur subscriptio ud Leonis novellas per- 
tinens: réAog vOv díog9wrixOv vv vóucv 
dvaxajágcecv. Post spatium septem linea- 
rum incipit, 

f. 67" index novus: óidra&ig Uüvovoc 
Baciléng mtgl xawvoroutv.  scegl TOU Qj) 
ériAéyeGOat wré, et ceterarum novellarum 
rubricae; numeros saepe omisit librarius 
supplevitque manus recens. Sequitur index 
edietorum, qui desinit f. 72": :y' vóuogc repli 
Tüv dAc&avdgéwv xal 1Ov alyvrtrtaxOv érag- 
yiQy. Sequitur doy? vo6 lovor(vov vtagOv 
(a'—2), deinde dgy? r&v vigeglov (a'—s2), 
tum a' (corr. ex £D) Jeiog tUmog mgl ém- 
Bokfüc' B' megl arQarioTOv. y' mtgl o1Qa- 
TvOrOY. Ó' megl magaGzoQurOv. &' Ómi 
tac doxatg dÀÀ oU roig dgyovatw árvrtygd- 
qt. ó Bacile)g. Haec excipit doy Ov 
ÜzacoyixGOv rUrv, index formarum eparchi- 
earum quem edidit Zachariae dv£xó. 258 ss. | 
Desinit f. 73": A49 vízoc Aéovrog toU évÓo- | 
Eordrov. Post lineam vacuam sequitur. 

a' idixzov uavgixtov vifleglov* zigore9iv 
TOlG xwvgravrivovrtoA(«vatc rtaQaxe AevOteyoy 
ávaige(G9at rdc uiraroQixdg olxrjGeig. 

$ uavouxlov reg. As90foAosvtov. 

f. 14' a': Séonicua fjyovy vouoSeoía 
elgivnc usydAov BactAéog óopnalor xal ab- 
t0xodropoc ztegl roO uy) Óuvücuy vtvà ragayó- 
u&vo» elc uagrvolay zat dug. (corr. 0tag-) «eq. 

B: ó a$róg facis)c negl vOv a9sul- 
TUC GOvvarrouévoy dr rQírOv yduov xal 
énéxtwva xal megl 1v Ovvarmtouévovy árnó 
rolrov yduov xal éméxetva (Sic) xal rcegl 
TÓv OvvarttOuév(Y TGic olxelatg Oovielatc. 

aÜrp mgoyevearéga éart elgnvnc víjc Ba- 
ciAlaane. 





1) Nov. LXVI deesse verum non est: numeri 
additi sunt a manu recentiore, saepe desunt. Hanc 
quoque codicis partem contulit Scehoell. 





a': qouo9ec(a A£ovroc xal xwvaravrivov 
nueydloyv Baciléuv óoualuy xal abroxgaró- 
oo» ztQl] vrüv rd iÓia véxva Ótyouévov éx 
ToU áylov xal acwrnotódovc Barcrlauaroc zal 
áugoréguv (rio xegaAaluv. 

Hune indicem excipit ipsa didrd£ig Cj- 
vwvoc faciÀAécg rt&gl xaiworouwov; post 
hane f. 76" à m? geriptum est dgyi) oóv Sec 
TOv vtagüv iovorivtavobU (cf. ad 1, 1). Ex- 
hibentur primum corporis 168 novellarum 
graecae lustiniani constitutiones praeter nov. 
OXXII et edictum novellae VIII insertum; 
omissae sunt latinae (quarum nonnumquam 
summae e Theod. adscriptae sunt, nov. XI 
rubrica ex Ath.) quaeque Iustini Tiberii 
Proesetonm sunt!) Hunc ordinem non a 
ibrario demum institutum, sed ex archetypo 
translatum esse demonstratur scholiis loco 
novellarum omissarum adscriptis: xal ar: 
ojy &£óge9n et sim. Ubi tamen extat adr; 
ovx éygáqm de et sim., fortasse librarius 
ordinem mutavit. Post scholion p. 749 edi- 
tum legitur f. 3917: ré£Aog a)v 9eG TOv ve- 
agüv vroU iovOtivtavoo: — coU a)toU doy 
TOY lÓixrc». x ep tredecim edicta us- 
que ad f. 410'. Post vacuam dimidiam pa- 
ginam legitur: r£Aoc rv veagO» iovatimniamü: 
— d qj TOv veagüv Lovarivov. Sunt nov. 
CxL IIT. CXL. Iustini III. nov. CXLIX. 
CXLIV Tiber. I (praescribitur z«gegéov regi 
tv Selov ofxv) cuius in ultimis verbis ro:- 
oUró ri yevéa Jat Gvyycpoluev codex desinit 
f.415' ceteris quae indice enumerantur omissis. 

Praeterea haec videntur memorabilia. 
Archetypus litteris minusculis exaratus fuit 
lacunisque (49, 29. 502, 25. 691, 8. 737, 12. 
743, 2». 22. 782, 19) foliisque mutatis defor- 
matus. Librarius eum alia scholia adscripsit 
quorum graviora enotavit Schoell, plura Za- 
ehariae, tum interdum «c óóe hucusque 
novellarum verba in Basilica translata esse 
signifieans. Ubicunque recentior manus £g 
dóe vel do£ov adnotavit, eum deprehendere 
videmur, qui codicem descripsit, forsitan eum 
qui Palatinum 387 saeculo sexto decimo ex- 
aravit. Litterae intervalMis diversis a manu 
recenti margini appositae (prima est I^ f. 88", 
extrema T f. 372") quid sibi velint nescio ?). 


1) Mentione dignum est Psellum (Heimbach d». 
I1 236) codicem habuisse a quo aberant CXL.. CLXI? 
CLXV 


2) Textus historiam me enarraturüm esse ne- 
avi; sed tamen nonnulla ad verum de codice M 
judicium ferendum umutilia congessi. Corpus igitur 
168 novellarum non semper textum praebet genui- 
num; interpolationibus enim vetustioribus (663, 12. 
608, 2) redactor addidit suas (170, 22 — 24. 387, 32. 
459, 20. 460, 4—10. 594, 4); ibi potissimum, ubi prae- 
ter c alia quoque diversae recensionis exempla prae- 
sto sunt, verba pristina in MLB passim depravata 
esse cognoscimus: velut in noy, CXX Czlul, in 
CXXIII Szlul, in CXXXIII Ce(A) verum praebere 
solent contra MLB. Sed aliis quoque multis locis 
huius recensionis corruptelas detegimus (MLB: 6, 19. 


Xt 


Codicem contulit Schoell; ubi alia lege- 


rat Zachariae, plerumque denuo locos du- 
bios inspiciendos curavit. Lectiones dili- 
genter enotatae sunt praeter levissima illa, 
quibus frustra onerare solent apparatum, 
vitica prosodiea, » paragogicum, o ex «uw, 7) 


ex & à prima manu correcta quaeque his: 


similia sunt. n 

Codice Marciano longe inferior est Lau- 
rentianus (olim bibl. S. Marci Florentinae) 
plut. LXXX 4 chartaceus in fol. foliorum 
194, et in fine et in initio mutilus!). Seriptus 
est saeculo quarto decimo ductibus inaequa- 
libus a duobus librariis, quorum alter a 
f. 144* — ojro uévrorye. p. 060, (0 orsus est. 
Praecedit index, sed amisso folio primo in- 
eipit f. 1* à verbis zagd £dtórov ytvouérrv 
(nov. LII p. 297, 9), des. f. 2" o£n' zregl ézc- 
HoÀàv; manus recens adiecit réAog voU mí- 
vaxoc. f. 3' incipiunt novellae, desinunt 
f. 194" in verbis dzrayogetovrec BovAevraig 
1€ xal nov. CLXILI c. : 750, 1$. Archetypum 
in complures tomos divisum fuisse colligi 
videtur ex inscriptione nov. XXXIX: £x zàv 
veapgüv (fiiov B'. Manus altera recens 
multas intrusit coniecturas plerumque e c 
haustas, tertia etiam recentior atramenti nigro 
colore conspieua rarrissime apparet. 

Omissae sunt in hoc libro praeter no- 
vellas latines eae quoque, quae in Baailicis 
14, zt. 217,9. 2260, 17. 475, 12. 537, 24. 540, &. 629, &. 
639, 32. 665, 23. 684, 7 et ubi B deficit * 128, 15. 
139, 0$. 147, 34. 224, 5. 250, 30. 263, mi 265, 36. 
501, 1. 504, 14. 592, 11. 699, 25. 715, 19. 731, 14. 
137, 24) cf. etiam 695, 3. Sicubi Basilica verum ex 
hibent contra ML (145, 3s. 168, 10. 181, 10. 192, 24. 
210, 20. 331, 19. 495, 19. 585, 23. 587, 15) aut codice 
corporis puriore usa sunt aut ex alia collectione 
interpolata (cf. 181, 10. 455, 32. 487, 1. 589, 17. 600, 18. 
602, 16. 607, 15. 665, 23); idque in universa hac quae- 
stione tenendum est, alterius recensionis codices ex 
altera correctos esse. Ceterum de Basilicis pessime 
editis persaepe nil certi statui potest; ad certius 
iudicium venimus de codice M. Hic enim quam- 
quam saepissime solus pristinam lectionem conser- 
vavit (7, 21? 22, 11. 25, 7. 45, 285. 72, 32. 74, 21? 
127, 3—6? 215, 17. 220, 21. 287, 3? 313, 7... 330, 2. 
334, 19—22. 352,32. 368, s. 386, 21. 424,9. 494, 35), 
neque neglegentiis vacat (31, 38. 45, 22. 49, 9. 68, 9. 
125, 11. 658, 15) omissionibusque ob homoeoteleuton 
factis (6, 39. 14, 23. 143, 14. 578, 15. 621, 4. 606, 21) 
corruptelisque minoribus (220, 1. 443, 6. 497, 20. 
517, 19. 610, 12. 777, 23. 783, 25) neque interpola- 
tionibus levioribus (23, 37. 76, 32! 100, 9. 167, 25. 
181, 11. 207, 33. 608, 17. 670, 31. 693, 15. 717, 24) glos- 
sematisque in textum illatis (33, 24. 67, 31. 71, 41? 
15, 40. 80, 9. 102, 21. 142, 26 — 527, 20. 181, 19. 
341, 1? 363, 33. 397, 21. 498, 3. 459, 9. 599, 3. 644, 25. 
$54, 22. 680, 35) neque gravioribus (459, 17. 25—29. 
193, 2. 499, 3s. 696, 22), quae magnam partem 
fluxerunt e Basilicis (72, 29? 151. 31? 153, s? 
190, 1. 325, s. 390, 16. 465, 227 467, 4. 493 327 
605, 15—21. 606, 11. 654, 25. 655, e. 673, 31? 697, 7 
nov. CXLV), paucae e Codice ipsisve novellis (422, 2. 
594,6. 11). Vides igitur ne hunc quidem librum pro 
certo duce habendum esse; nimium ei interdum tri- 
buisse Schoellium persuasum habeo.  —— 

1) Descripserunt Bandini 11I 174 Biener 557 ss. 
Zachariae I p. VI & 





PRAEFATIO 





antiquitus defuerunt (cf. p. IV), interdum 
tamen (nov. LXXIV. LXXVI etc.) rubrica 
et inseriptione relicta. Quarum novellarum 
partes tantum Basilica receperunt, eas totas 
praebere solet L; sed nonnumquam eadem 
quae B omisit (cf. nov. I p. 7, ss» XVIII 
p. 130,34 LVII. LXVI etc.) eodemque modo 
quo B diversas novellas contaminavit (nov. 
VI c. 8. XCI c. 2. CXVII c. 10. CXXIIL. 
CXXVII p. 554, 30, verba tradita secundum 
B immutavit (p. 9, 17. 17, 22. 70, 26. 149, 25. 
168, 6. 173, 19. 207, 16. 393, 23. 512, t7. 552, 5. 
557, 25. 568, 29, 685, 4. 688, 3) atque etiam 
additamenta a novellis aliena ex B recepit 
(p. 291. 11). Latinarum loco semper fere sum- 
mae 'lheodori positae sunt. Subscriptiones 
desunt omnes. 

Antequam extrema codicis L folia peri- 
erunt, id quod inter annos 1542 et 1544 
accidisse constat (Biener 568) totum  li- 
brum describendum curavit (Politiani manum 
agnoscere sibi visus est Maier) Ludovicus 
Bologninus. Quod apographum nune est: 


cod. Bonon. bibl. commun. B 4. 67. In hoc 
quae in L cum extremis foliis perierunt ex- 
tant p. 9235s. Post nov. OLXVII p. 933 


varia extant ad ius pertinentia, p. 1015 
fragmentum :;regl ézigoAOv, de quo cf. ad 
p. 755, 19, Cetera vacua sunt!). 

Codicem LL contulit Sehoell, ad / usus 
est Maieri schedis TTubingensibus et Krue- 
geri collatione. 

Solius commoditatis causa hic describo 
codicem Ambrosianum L 49 sup., qui ali- 4 
quot novellas continet certe non ex corpore 
168 novellarum haustas. Est membranaceus 
in 4? foll 227; continet primum canones 
apostolorum et decreta conciliorum, deinde 
a f. 49 Nomocanonem XIV titulorum T'heo- 
dori commentario auctum. Haec. saec. XI 
scripta sunt; inde a f. 1547 scripsit manus 
saeculi duodecimi. Inscriptio est: »eagal 
lovaziviavoU faciAÉéug mgl vv DJeíwv xal 
iegGv éxxAngtagTiXOY xavóvov. 
vírÀog a' oUrog éGrlv oÜvwc' aUroxgdrwg 

xré. Est nov. CXXXI c. 1—4 p. 656, 12, 

sequuntur f. 184'—188' excerpta Athana- 
siana nov. OXXIII, f. 188'—190* nov. 

CXXXI c. 5 usque jad finem.  F. 190'— 

195' nov. VI tota, quam excipit eiusdem 

novellae epitome Athanasiana. Capitum 
numeri continuantur. 

tírÀog ÓeUregoc f. 1957—197': nov. III. 

titulus tertius: f. 1977—197" nov. XVI cui 
adiungitur epitome Athanasiana nov. LVI, 
f. 197'—198"* nov. LXXXVI. 

rírAog à': f. 198'—f. 2017 nov. V, f. 201'!— 
204* nov. CXXXIIL. f. 204—204" nov. 
LXXIX. Capitum numeri continuantur. 


1) CL Heimbach Zeitschr. f. gesch. Rechtew. 


| VIII 317 s& 


B* 


PRAEFATIO 


vírÀog & f. 204—209": nov. VII. f. 210. 211 
diversi argumenti capita a manu recen- 
tiore inserta. 

TírÀog c' f. 2127—212": nov. 

TírÀoc L f. 212*—215': nov. 

TírÀog Óydoog f. 215'—216*: 

vízÀog Évavoc f. 216'—220": nov. CXV. 

titulus decimus f. 2217—224' nov. I inde à 
TÓ» ÉumgocSev p. 3, 40 (folium unum pe- 
risse videtur). 

vívÀog évüéxarog f. 224* 

víziog i. f. 224" —226' 

zírÀoc ty mgl ExxÀpoiacTixOv, Athanasii 
Qiagóptv xegalalov titulis I. II 

vívÀoc (0. f. 227" (huius follii dimidia tan- 
tum pars superest): in fine extat zàv 4ov- 


224": nov. XXXII. 
Jepitomae ex 


Óaiuv a)roxgdrceQo lovortviavóc i. e. ex- | 


ordium nov. XVL? Cf. Ath. III. 

Manus prior et posterior aequales esse 
videntur; capita et numeris hurus codicis 
propriis 'et spatio distinguuntur; argumenta 
adscripta plerumque perrierunt méscte ab- 
sciso. Maiorem partem contulit Krueger, 
minorem Sehoell  lnsignis est codex eo 
quod et antiqua servat quae redactor cor- 
poris 168 novellarum depravavit (63, 35. 
675, 22) ideoque cum c congruere solet (6, 19. 
9, 4. 10, 20. 14, 23. 22, 14! 28, 27. 35,31. 37, 24. 
43, 11. 44, 22. 60, 35. 63, 311 97, 32. 99, 7. 
491, 12. 18. 537, 24, 543, 4. 544, 26... 6506, 1. 
675, 18) et summa licentia immutat verba 
tradita et ex aliarum recensionum codicibus 
correctus est (95, 25. 673, 8). !) 

Nuper innotuit codex novellarum ceteris 
omnibus vetustior, Vallicellianus 95 (olim 
F 47) saec. XI, quem descripsit E. Martini 
Catalogo di manoseritti greci esistenti nelle 
biblioteche Italiane II 162 sqq. Qui in fol. 
281" sqq. continet nov. OXXXVIL III. 
LXXVII. OXXXII. CXXXIII, quibus in 


margine adpicti sunt numeri zc, «—«y. Cuius 
aliquam partem (maiorem partem nov. III) in 
usum meum summa comitate contulerat Nic. 
Festa amicus; deinde vero G. Bortolucei 
Mutinensis in Rendiconti della Accademia dei 
Lineei, Classe di scienze morali, vol. XVII 
(1908) p. 69 omnes varias lectiones enotavit. 
Et eum iam ex Festae spicilegio cognovissem, 
codicem vetustum (quem decimo potius sae- 
culo quam undecimo tribuere vult Bortolucci) 
nihil fere quod bonae frugi sit praebere, im- 
petrare a me non potui, ut omnium quinque 
novellarum varias enotarem lectiones, sed 
tertiae tantum hie enumero: 


1) In aliis quoque codicibus novellae extant dis- 
persae: Vatie. gr. 2075 (Heimbach Basil VI 174) 
sub rubrica /ovarivicvo? «' septemdecim habet ca- 
pita menti incerti, deinde nov, V; Vatic. 2019 
saec. XIII post epitomen canonum septem novellas. 
In Ashburnhamensi 99 (Stangl Philol. 45, 211) nihil 
inesse quod ad ius pertineat ad men rettu- 
lerunt Kyssner et Karo. 





XII 


om. ueydÀnc 
TaUrnc zóAzoc üt L m. rec. 
rfe — 13 merQidgyy] xovaravrwov- 
n(ó Aem) 
zoóc ve alterum] xa 
uj om. 
100] vOv 
xaAc| ixavüc 
á&lovc 
lóixüc ut À 
QiaráSavreg 
rdg éy — ?I Óiazóvoig] mel vo)c 
EU afearárovg xÀngtxobc 
zaig eorr. ex vOv 
1jv alterum om. ut A 
urtéga] wire 
5 zotovué£roy 
6 dà] dà zal 
1 4nd] ev 
om. aórfc 
om. zà» ut L' 
uóvoy 
om. of«otg — uév 
ópícat 
Zduxev 
xazacvageiw cf. L? 
Qiapeival v& 
Kucwvev ut À 
Wig 
ex x9ncay 
nbsp rob uy 
olxslag 
2x. cfc] 5 
et 35 undi ut ceteri 
areiolavy 
undabroic Ae. 
á À' — zacüv om. 
éxreivat 
HNI. 790g 
ój ut À 
énj)] 95 
om, ueyálAny 
om. xal robc 
TGüvTÓY 
yevéodc 
TÓY Ordyra 
om. rv 
5| j (talia iam omitto) 
ntguaTÉn 1) 
om. eüAafeozdvoy 
om. ueyáAnc 
om. uzydAgg ut Bz 
om. dovegav óà 
Tj AjSet Ünoévnc 
zaQd Xqwgaxiov] aragaxíov 
doxégeuLev 
obósic 
xal a)rÓOv» xal roUrovc] xal TOUT(Y 
ef. Lz 
7t0i0DvTEG 
om. xai 
p. 21, 2 duzAaciovag Gv] rAslavag ut c 


p. 18, 7 
1 


12 


e n SERENM usu 


p. 20, 


A —-——- 
-b C 06 — D wee 


- 
un 


ezsuuuutc 


98 


XIII 


p. 21, 3 dc] rc ut AB Nomoc. c 
dgrs] Dore xal 

4—5 haec mire corrupta, cum numeri 
latine seripti (ut in M) a seribis 
graecis falso excepti sint 
dic] £g 
&yuordryc ut c 
éxaróv| Gevr qm 
om. o2» 
om. zaUrrc 
om. xinguxüv £cro 
ply] uévzot 
xgallouévoy ut LB 
ngoOrtOeuéycy 
1ó] voic 
om. rob 
ázaito0» uiv] dza£ioDuev 
zgograGíag vtvOg Cuuéveiy 
£yet 
TOLGÜTnY aÜUrOY 
ópLOuévov 
(grE ueragvüc El 
jnig] dzsp 
rayreAOc| xaAGc 
p.22, 5 dare robc vv cf. L 

6 xavravro)c Óuoluc 
om. ó zàv 
om. xal ante wra«Arv 
u5Óà elc] juetg 0d 
TE] à 
xáüv zagQd rfc] xal efzmeQ dmotfüc 
éxxingiagrixOy Érrtuloy Erat e 
voi0UT0 Tí 
ueydàng vici dtc 
om. £y 
Ércéxeuva 
&y vf] 15 
xal , ML 
a)TÓY 
natat 
oido 
u&z' abrÓóv và voioUrvo cf. A 
om. xai (primum?) 
ar)» 
énicxózov ut B 
xal iu) 
brtepfalveuw 
TOUTOU 
om. xaxovgylay 
0/0] o) 
ujy] uérzot 
énidobvat 
OÜyyvOtc 
tO» dgiOuOv 
£y0t 
aDroig (ut Lz) dzcÀ. 6d. sóplaxeiw 
OvvaztayogEUotey 
om. &youev 
robro» (cf. c) 
10] o6 
OegareUet Jeóv 
inidobyat 


$ 
9 


PRAEFATIO 


p. 23, 55 om. ydg 
86 dg eimeo vabra 
5; om. rob ut LAB Nomoc. 
abrüv 
38 éxxÀ. meum. ut À 
p. 24, 1 ve ga9uó 
2 xaraBaívovaay ut À 
4 uéAe ut Ac 
5 dywosdzeuc] ártávTQY. 

Haec opinor ad indolem codicis cognos- 
cendam sufficient. 

Editae sunt novellae graecae primum ab 
Haloandro (Norimbergae 1531), qui solo 
nisus est Bolognini apographo); edidit igi- 
tur 122 tantum novellarum integrum textum 
graeeum, correxit nonnulla, plura temere 
eorrupit: quid tandem praestiterit, sine accu- 
rata codicis / notitia statui nequit (cf. Heim- 
bach Ztsehr. f. gesch. Rechtsw. VIII 324 ss.). 
In editione Basilensi anni 1541 nonnulli 
loci ope codicis M correeti esse videntur 
(Biener 354), viginti quinque locorum emen- 


| dationes prolatae sunt in appendice, quae 








in Parisina anni 1542 in textum illatae sunt. 
Quae in Marciano insunt, primus edidit Hen- 
ricus Serimger Scotus Augustae Vindelicorum 
anno 1556 sive ipso usus Marciano sive — 
id quod post dissertationem Heimbachii l. e. 
330 ss. multo verisimilius — apographo eius, 
codice Palatino 387, diligenter don. quan- 
tum quidem nunc licet iudicare. Correxit 
pauca eaque fere levia modo versione vul- 


| gata modo editione Haloandrina modo suo 


usus iudicio. Post hos viros nonnulla emen- 
davit Agylaeus in versione novellarum la- 
tina (Basileae 1561) partim tacite partim 
brevissimis notis adscriptis. Haloandrinam 
et Serimgerianam contaminavit Contius in 
editione Lugdunensi anni 1571, quam vul- 
gatae fundamento fuisse iure dicas. Parum 
enim sive ad emendationem sive ad recen- 
sionem contulerunt posteri: quaedam  cor- 
rexit Hombergk in versione latina (Marburgi 
1717, desunt edicta), plura Spangenberg 
(Gotüngae 1797), qui etiam Viglii Zwichemt 
excerpta anno 1533 ex M facta habuit scho- 
liaque potissimum ex eis edidit?). Beck in 
editionibus Lipsiensibus (1834 et 1837) ver- 
bis graecis nihil fere medelce attulit, paulo 
plus Osenbrüggen (Lipsiae 1840). 

Textum 2 param tandem aliquando ever- 
tit Zachariae in editione apud Teubnerum 
anno 1881 publicata (appendicem adiecit 


1) Omnes novellarum et Authentici editiones re- 
censet Biener 817 ss. 

2) De tribus(?) Meermannianis quos habuit Sp. 
(Biener 555 s. 57258) hoc unum indagavi. Cod. 
Meerm. 178 (— Phillipps. 1499: L. Cohn Verz. d. 
Meermannhss. 39) habet f. 11" Nomocanonem L tit., 
L 156' Coll 87 cap. f. 179' Coll. 25 cap., f. 209" 
Leonis novellas, f. 301* novellas 24 quae absunt ab 
Haloandrina, f. 363r edicta Iustiniani Iustini Tiberii, 
Esse igitur videtur Meerm. III 


PRAEFATIO 


anno 1884, legem de dioecesi Aegyptiaca 
denuo edidit 1891). Quam tanto viro di- 
gnam esse vix est quod dicas. Codicem M 
totum primus contulit, L et A interdum in- 
spexit, ceteros novellarum testes ad verba 
pristina reeuperanda adhibuit; nec tamen 
minus sagacitate iudiciique acumine profecit 
quam diligenti horum subsidiorum usu. Quod 
ordinem quoque mutavit secundum tempus 
constitutiones digerens (quae lustini sunt et 
"Tiberii formasque eparchicas omisit)! id 
neque commodum est et propter incertam 
multarum aetatem improhandum. 

Venio ad subsidia in edendo Authentico 
adhibita. 

Codices igitur ex ingenti qui extat nu- 
mero (129 novit Heimbach) hos elegit Schoell. 

Vindob. lat. 2130 (iur. civ. 19 cf. Heim- 
bach LXIII s&) membr. in folio foliorum 233. 
Diligenter scriptus est saec. XIII vel XIV, 
continet autem haec: 

f. 1—50 Institutiones 

f. 51'—191* Authentieum (folii 191 quod 
superest et f. 192 vacua sunt) 

f. 193—233 Codicis libros X—XII (Krue- 
gero est J). Hane partem ea exaravit ma- 
nus, quae in Authentico correxit (V 2). 

Ordo novellarum, qui in plerisque codi- 
cibus mire turbatus est — non glossatas 
enim primo eiectas postea denuo receperunt 
idque saepe non pristino loco, sed appen- 
dicem adiecerunt constitutionum extravagan- 
tium?) — in hoc codice paene integer est: 
1—10. 12. 14—20. 22—103. 105. 104. 106 
—119. 133. 120—130. 132. — 11. 13. 21. 
66. 86. 134. Omissa est igitur 131, bis po- 
sitae 66 et 86. Et inscriptiones et sub- 
scriptiones adesse solent; numeris latinis 
hic illie adseripti sunt graeci.  Collationis 
titulique nota plerumque adiecta est; glossae 
insunt Anteaccursianae fortasse a prima manu 
seripae Accursiana postea sed saec. XIV 
ut videtur additae, recentiores paucissimae. 
v: Manus altera eiusdem aetatis atramento nigro 
visupplevit saepius quam emendavit; tertia 
multo recentior (forsitan duo sint) atramento 
palido ex altero codice emendavit —Codi- 
cem ceteris omnibus antecellntem contulit 
Schoell. 

Berolinensis (antea Rosnyanus 2394 olim 
Pithoeanus: krit. Jahrb. 1 189 Heimbach 
LXXIIIss.) lat. in fol. 271 membr. foliorum 
162. Continet: 


1) Illas edidit JGR II], has cv£xó. 249 ss. 

2) Postquam Authenticum Irnerii aetate inven- 
tum est, e novellis 134 selegerunt 97 quas scholis 
explanaverunt; has in novem distribuerunt colla- 
tiones (conspectum dat Heimbach proll. DCCX ss.). 
Priorum curis usus Accursius anno 1220 suam con- 
scripsit glossam; glossatae eaedem sunt quae in 
collationibus leguntur, nisi 
sunt Authenticl) est coll. VIII 6, sed ,glossa caret, 
40 glossam quidem habet, sed a collationibus abest. 


R 


cR 105 (numeri arabici | — H 
Heimbach; f. 8 errore insertum est inter 1 et 3, ut 





XIV 


f. 1—78 Authenticum saec. XIII scriptum. 
Primus quaternio exaratus est ab altera 
manu coaeva! eadem in fine f. 98" adiecit 
nov. 52. 

f. 79—86 tres particulas codicis T huc: 
delatas. Prima complectitur nov. 8 inde a 
c. 13 aut aliquos tales (p. 76, 39, sequuntur 
9. 10 usque ad meque impetra (p. 93, 12); 
altera (f. 82) nov. 72 pr. inde a turam esse 
nostrae (p. 355, 24) et 73 usque ad si uero 
alter (p. 351, 22); tertia (f. 53—86) nov. 33 
inde a toga dicimus (p. 497, 27). 37. 38. 39. 
40 usque ad quas liberi p. 246, 25. 44 a ver- 
bis lege confirmantem p. 271, 3. nov. 49. 

f. 87—162 tertii codicis partem, qua haec 
comprehenduntur: f. 87—91 appendix no- 
vellarum saec. XIV exarata has complectens 
constitutiones: 123 inde ab habet fidutiam 
(p. 712, 12). 124. 70. 66. 60. 65. 67. 21. — 
f. 91—110 Iuliani aliquot capita (cf. Haenel 
XVI) — f. 111—154 Rogeri summa Codi- 
cis mutila. — f. 155—162 fragmentum opus- 
culi ad ius canonicum speetantis. 

De f. 1—78 haec adnotanda sunt. Ordo 
novellarum hic est: 1—10. 12. 14—20. 22. 
23. 34—36. 41. 45. 46—48. 50. 51. 53—59. 
61. 62. 68. 69. 71— 86. 88—100. 102—104. 
106—115. 117. 119. 120. 126—130. 132. — 
11. 13. 21. 66, 86. 134. 52 (quam add. R?) 
Haud raro quae constitutiones omissae sint 


* 


'adnotavit scholiasta.  Rubricator pinxit lit- 


teras initiales, collationis numerum in mar- 
gine superiore laevo, tituli in dextro, in 
margine exteriore capitum inscriptiones, in 
contextu signum c ad denotandas paragra- 
phos. Manus altera saepe prioris vitia cor- 
rexit et n. 52 adiecit. — Contulit Schoell. 

Monacensis lat. 3509 (iur. civ. 10, olim 
August. civ. 9) membr. in folio foliorum 302 
saec. XIII (Heimbach LVIss). Institutiones 
sequitur Authenticum f. 45—199, cuius pars 
principalis patet ue ad f. 173"; appen- 
dices adiectae sunt duae, altera f. 174—177 
a manu altera eiusdem fere aetatis, f. 178 
—199 fortasse ab eadem manu altera. La- 
eunae insunt haud exiguae, quoniam non- 
nulla folia hine evulsa in HR transierunt; 
f. 64" enim desinit in aut armatos p. 76, 39, 
f. 65' inc. a. bit petita p. 93, 12; f. 101" des. 
in neque ecclesiam nov. 69 c. 1 p. 344, 26, 
102* inc. a quibus modis nov. 74 p. 370, 7, 
desiderantur praeterea partes novellarum 
72. 13 (ef. supra); f. 197" des. nobili et an- 
tiqua nov. 33 c. 1 p. 497, 2, f. 198' inc. a 
eurialibus nov. 40 c. 4 p. 250, $. Unum igi- 
tur folium prorsus interiit. 

Ordo idem fere est qui in R: 1—10. 12. 
14—20. 22. 23. 34—36. 41. 45—48. 50. 51. 





Falso de alterius codicis particula loquitur 


nunc numerantur. 


0 


Bomb. 1 


Bamb, 1] 


Ambr 


53—59. 61. 62. 68. 69 ete. (deest accurata 
descriptio). 

Foliis 174—177 continentur nov. 128. 52, 
f. 178—199 nov. 101 (manus recentissima ad- 
notavit: alii libri non habent istam consti- 
tutionem de donationibus curialium mec se- | 
quentes). 105 (extat bis). 116 (extat bis). 118. 
122—125. 131 (extat bis). 214—33. [37—39]. 
40. 42—44. [49]. 

Codicis 7' lectiones selectas primo ex 
Heimbachii notis excerpsit Sochoell, postea 
(a nov. LXXIX p. 388) ipse eum contulit 
haud minus diligenter quam V et FR. 

Ex ceteris libris hi interdum adhibiti sunt: | 

Orielensis Oxoniensis 22 (A lI 7) | 
membr. saec. XIII (Heimbaceh XVII Coxe 7 | 
Krueger praef. Cod. VIII). Novellae 17 pau- 
earumque quae extant subscriptionum colla- 
tione a Kruegero confecta usus est Schoell. | 

Escorialensis bibliothecae altae I S 9 
membr. saec. XIII (Heimbach LIID, ex quo | 
inscriptiones et subscriptiones descripsit Dio- | 
nysius Gonzalez. 

Bambergensis D II 11 membr. in folio 
saec. XIV foliorum 217 (est Jaeckii 814 
--- 8214-833. Hune codicem eum sequenti 
confudit Heimbach LXIss.. Continet: 

f. 1—49" Iustiniani Institutiones 

f. 50'—160* Authenticum cum glossa Ac- 
eursiana secundum solitum novem collatio- | 
num ordinem, praeterquam quod in nona 
ordo hie est: 1—3. 5. 6. 14. 15. 7—13. 4. 
In fine additur nov. 52 ut in R. Subscriptio- 
nes adduntur novellis hisce: 8. 53—59. 61. 
68. 71—77. 79—85. 88. 134. Primo ex 
Heimbachii apparatu varietatem — excerpsit 
Schoell, postea (inde a nov. 80 p. 390, 19) 
sua usus est collatione. Quae de prioribus 
falsa ex Heimbachio relata sunt, ea in sub- 
ps ap rica indice addendisque correximus. 

. 161'—216' Codicis libros X—XII cum | 
lossa. In spatio vacuo f. 161!" et 217 in- 

ices et addenda scripsit manus recens. 

Bambergensis D I 1 membr. in folio | 
saec. XIV pagg. 266 (Jaeck 826) continet 
haec: 

' p. 2. 3 actionum fabulam 

p. 5—164 Authenticum secundum novem | 
collationes, nisi quod deest IX 4. Novellae 
non glossatae desunt omnes. Subscriptiones 
subiciuntur hisce: |. 4—10. 12. 14—20. 22. 
(23). 41. 45. 47. 48. 89. 90. 92. 93—95. 
Hie quoque inde a nov. 89 p. 445, 5 sua 
collatione usus est Schoell. 

p. 165—264 Codicis libros X —Xl1I ab 
altera manu aequali scriptos. 

p. 265. 266 indices et tabulas. 

Ad subsceriptiones potissimum seeundum | 
Heimbachii plerumque apparatum variae ! 
lectiones ex his afferuntur fibris: 

Vindob. lat. iur. civ. 4, olim Ambracensi, 
membr. saec. XIII (Heimbach LXIX). 





XV. 


| stat; 
| (sunt 96 constitutiones; nam 126 omissa est 


PRAEFATIO 


Vindob. Eugenii 157 membr. saec. XIV 


(Heimbach LXX). 


Claustro- Neoburgensi 62 membr. saec. wey 


XIII (Heimbach LXX). 


Parisino lat. 4429 membr. saec. XIII vel rj; 


XIV (Heimbach XLIII) perpaueas exhibente 
subscriptiones. 


Pistoriensi bibl. capit. 103 (olim E 4. 2) put, 


membr. in folio foliorum 74 saec. XII ex- 
euntis. Exaratus est duabus columnis, glossa 
adest Anteaccursiana, cui plerumque supra- 
seripta est Aceursiana. Nov. 11. 13. 21. 66 
positae sunt inter 14 et 15, deest 40; extra- 
vagantes desunt 24. 31. 32. 37. 43. 44. 49. 
52. 60. 63—65. 70. 87. 118. 123. Sub- 
scriptiones insunt ad $8 (p. 80, 10. 88, 4t). 

712, ). 123—125. 134, quas 


121 (at cf. 2 
| descripsit Krueger. Nov. 121 diligentissime 


Contulit Lud. Chiapelli JCtus Pisanus inter- 
cedentibus Buonamicio et Pulleo professori- 
bus Pisanis. 

Monacensis 9359 (olim Frisingensis) saec. 
XIV a Scehoellio collatus est ad nov. 116. 

Si qui praeterea allati sunt, loco idoneo 
quae opus sunt adnotata invenies. 

Editio princeps prodiit Romae 1476; et 
haec et sequentes quarum moles non digna 
est quae decdistur '?), paene solas habent 
glossatas. Magni momenti sunt editiones 
Oontii, quarum prior prodiit Parisiis 1559 
(ab hae pendent Lugdunensis a. 1562 et 
sequentes) posterior Lugduni 1571. In illa 
igitur novam collationibus addidit decimam 
a se scilicet congestam 63 novellas com- 
pleetentem. Ex his unam tantum (11) ex 
Authentici codicibus hausit, duas (37. 64) e 
Iuliani epitome, unam (43) ex Isidori cano- 
nibus; maximae partis (47 integrarum et 8 
summarum) non Autlhentiei, sed Haloandri 
versionem impressit, trium et unius summae 
suam; viginti quinque en his in 2 nunquam 
fuerunt. Verba Authentici expressit ex edi- 
fione Parisina anni 1511, cuius vitia repe- 
tivit; ipse contextum graeci exemplaris opo 
passim interpolavit. Posterior aliquanto prae- 
in qua exhibuit novem collationum 


eiusque locum tenet versio Ifaloandrina) et 
nov. 11 versionem vulgatam; duodecim con- 
stitutionum (13. 21. 40. 52. 60. 101. 122. 
118. 131. 123—125) versionem ex Authen- 
tici codicibus dedit, nov. 43 ex actis con- 
eiliorum, n. 138 ex appendice Iuliani, sex 
Iuliani epitomas, quadraginta ab aliis, octo 
& se translatas; ordinem autem secutus est 
eorporis 168 novellarum. Veri igitur Authen- 
tiei et formae et ordinis omnia deleta erant 
vestigia. Praeterea hiec quoque ex lHaloan- 
dri versione et graeco exemplari summa 
licentia textum interpolavit; qua de re plura 


1) Cf. Biener 322 ss. Heimbach DLXXXIX ss. 


PRAEFATIO 


disces ex Heimbachii prolegomensis DCIX ss. | 


eiusque notis, eum in hae editione talia omnia 
afferre necessarium visum non sit!). 

Contii editionem repetiverunt recentiores; 
aliquid fruetus accessit e Pithoei collatione 
(1573) et Iuliano (1576), in quibus edidit 
versionem veterem nov. 37—39. 67. Ordi- 
nem vulgatum primus mutavit Beck (Lipsiae 
1836 et 1537) restituto pristino, textui suc- 
currit novellis 49. 63—65. 67. 70 quas e 
V eddiderant Savigny et Biener insertis 
emendationibusque temptatis saepe felicibus. 
Beckium excepit Opin (Lips. 1840 
ete), qui perspecta vulgatae pravitate pri- 
stinam textus formam recuperare studuit 
antiquis editionibus et inde a nov. 22 co- 
dice Hamburgensi inspectis: nec tamen 
multum profecit (cf. G. E. Heimbach krit. 
Jahrb. II 792 ss.). 

Contianum igitur fere textum suscepit 
G. E. Heimbach, qui primus criticam 
editionem confecit a voll. Lips. 1846. 1851). 
Qui tantum laborem huic negotio impendit, 
ut summa laude dignus sit, quamvis multa 
non recte administraverit Plane enim abo- 
lita Contianae auctoritate ex ingenti co- 
dicum numero gaucos eosque praestantes 
electos recensionis fundamentum esse voluit; 
quos quod non accurate contulit nullaque 
paene est pagina, in qua falsa non rettu- 
lerit, id ilius aetatis homini magis condo- 

1) Quibus usus sit codicibus, nom constat nec 
multum interesset scire, nisi aliquot. subscriptiones 
praeberent haud spernendas — si homini fides, 
1894. 


Vratislaviae, d. 17. m. Nov. 


XVI 





nandum est quam si qui nunc talia peccant. 
In emendatione haud ita multum praestitit. 

Huius igitur editionis consilium est et 
novellarum graecarum et Authentici pristi- 
nam restituere formam. Ab utraque parte 
summae obstant diffieultates; illic saepe 
nescis utrum ipsius lustiniani an redactoris 
sylloges alicuius an interpolatoris recentioris 
verba recuperes; hic plerumque difficilli- 
mum est diindicare, quid in exemplari graeco 
scriptum viderit, quid intellexerit qui vertit 
homo perquam stultus. Illic codicem Mar- 
cianum maxime secutus est Schoell, hic 
cautissimum se praestitit atque etiam spe- 
ciossimas coniecturas saepe in apparatu tan- 
tum commemoravit Codicum ceterorumque 
fontium lectiones adnotatae sunt diligenter 
praeter vitia levissima, coniecturae virorum 
doetorum eae tantum, quae aliqua proba- 
bilitate commendarentur. 

Versio latina plane rennovata est, qua 
de parte optime meruit Krueger; indices 
ndiecti sua ipsi utilitate commendantur, in 
addendis et indice de Bambergensium lectio- 
nibus accuratius relatum esse quam in 
ipsius contextus notis supra dixi. Restat 
igitur ut gratias agam manimas et Sehoelli 
et meo nomine omnibus quicunque de haec 
editione meruerunt, imprimis Paulo Krueger 
''heodoro Mommsen Eduardo Zachariae de 
Lingenthal elarissimae memoriae viro, prae- 
terea. Francisco Skutsch amico, qui praeter 
Kruegerum et Mommsenum in plagulis cor- 


! rigendis me adiuvit. 


Relegi et quae necessaria erant correxi et addidi iterum Vralislaviae d. 27. m. Martii 1899, 
tertium Gryphiae d. 23. m. Sept. 1903, quartum Monasterii Guestfalorum d. 18. m. Dez. 1911. 


Guilelmus Kroll. 


ADDENDA. 


1 ín nofa: Anon. Bod, 212 est Eclogae V 1 

4, 4 zroi recte del. Zach(ariae) ad notam marginalem 
(quae exhibetur in eiu; editione I 21 n. 11) spec- 
tare dicens. 

6, 19 aidóta xÀngovouov ox coni. Zach. 

10 adn. 6: nota quae est in M non ad ed. II re- 
ferenda est (Zeitschr. d. Sav. St. VIII 241) 

11, 3 ín $: usum 2d fuerat] usumque (quidem ScAoell) 
fructum Zach. 

16, 15 xdxaivovs] xai dAlovs Zach. servaío wvrnadiv, 
— 24 in $: usus Zach. — adn. 15 xovaíov uiv 
om. A 

10, 35 éxxÀAncías xai Tovvow amavres Zach. 

21, 3 in $ invitationibus Áro// 

23, 18 davràv] ravrgv Zach., avró Schoeli 

24, 4 yevoóaxovra — ziv Zach. cf. 314, 11 — 6 dn.] 
CP. Zach. 

125, 15 JiayOévta Zach. 

32, 9 moX«a coni. Schoell cl. 66, 3 (at cf. v. l. et 611, 25). 
— 29 vo tér. v5s db dd. ajvoU msguovaías Zach, 

34, 19 unc avJus Schoell recte 

35, 15 XVI] XVII. Zac/. 

36, 3 adn.: ot ys Coll. 81 cap. 

41, 23 ideo deesse nomen episcopi Alexandrini existi- 
mat Zach., quod sedes ium vacua fuerit (cl. 
chron. orient. p. 82 ed. Ven.) 

$5 no(a: vv. 1—28 in appendicem Nomoc. L tit. per- 
venerunt e Coll. 81 cap. 14 

9i, 33 mpátr&v. coni. Schoell 

60, 1 r0] *« Zach. — 26 énwxsiadas Zach. recte 

63, 3 10 sxtpóyua (xà) Zach. — 11 a6 xowageli óvxa 
xai idem — 31 scribe (&ni) vàw ex A $. — 30 
adn. ad $: Mad. Bamb. (non Mod.) 

65, 1 énegxorv Schoell recie? — «a del. Zach. — 32 
xa9' ajróv Kroll 

11, 40 Ko 15$ ágyzs dg iavaras, Dixas 116 xAonije vro- 
etreóusvos Zach, 

16, 31 aut. éxdarrs aut apzóvrov cum B Zach. 

$9 adn. ad S 10: dat. k. 1III madii npe bisiliano 
add. rubr. in Bamb. I! datur XIIII kal. mal. p. 
const, uisiliario he consul Pist. 

$9, 9 qui (primores) in Zach. — 13 coram] curam 
Kroll — 18 felicissimum nostrum . . . excercitum, 
ut reliqua curialis a. functionis Zach, seruiant 
pro auertant Kroil — 33 ne ab eis praesumatur 
Zach. 

90, 31 xai del. Zach. 

94, 10 eisdem Zach. recte, — 22 eis) episcopis Zach. 

95, 85 va] v4 Zach. — 16 sí xai] 7 xai cum L $5 Ha- 
loandro Zach. 

100, 29 1Zc éni] an éni tzs? cf. $ — 35 vóv wóuov 
variis modis (emptat Zach. Zeitschr. d. Sav. 
St. XIII 10 

104, 19 rov ante 4dndgxyov ad&k* Zach. 

107, 17 zaparQsmouévas Zach. 

108, ss verba omoes — 30 molireía» vice fungi ver- 
borum 26 óxos — 21 Jiatvnogaos putat Zach. 
haud recte 

110, 12 dxoriDavras 5 fort. recte 


117, 57. in 5: T Zach. — adn. 42: cf. etiam 
nov. CXXXIV. 

134, 1 ànoygagr,» Zach. — 8 acras idem 

137, 31 03 del. Zach. 

144 adn. ad 527: dat. kl, aprilis cap. c. bilisarío uic. 
c. Bamb. 11 - Sus 

155, 30 sgg. kriBov uu ...avrpv Zach. 

156 Sen jai B 28,3, yd nov. CXV1I c. 9 in L. 

157 adn. 4 ix ro c5 i 

158, 25 - cum $ - Kroll " 

167, 16 plusquam 'ecium augmento carens et hic et 
eris loeis prd debebat Schoell (cf. 142, 18 
etc. 

188, 1 el et Zach. à zd 

190, 28 Piórs — 35 gó arenthesin. putat Zac. 
Zeitschr. d. Sav. Si. x^». , 

"n, o eliam 112, 35 B 60, 43, 4 (quo loco y' corr. 

ch.) 


201, 83 avrois $C. vn7xóow Zach. 

205, 30 vv del. Schoell 

206, 14 Évexev] Kvoyov Kroll cl. 465, 1$ ep. Jacob. 2, 1« 
Usener. d. heil. Theod. 114. 


222, 33 dvrydyousv $ 

241, 6 fn pensent necessariam tempore Zach. 

243, 35 eius] sive Kroll 

245, 39 an poenae? 

2460, ?5 dfaíosv. M. 

241, 3 vouoOsrovuzvov M. 

249, 12 rovro (v0) rà» Schoell cl. 435,1 

260, 33 (xai) ox slvai cl. S Zach. 

215, 16 uerá] an xarà? cf. $ 

211 adn. ad S 12: consuli (non consul) Bamb, — 
ad 14: habet etiam Bamb. I in fine coli. IX, in 
T adicitur post nov. CXXV IIl (— Auth. 133). 

285, 34 dat. kl. sep. v. iust. a. c. bis uic. con. anno 
secundo Bamb. II. (cf. ad 281, $1), d. k. sept. cp. 
iust. an. XI. bi ann. ll^ 7. 

298, 34 subscr. in T (ubi praescribitur rubricae nov. 
XLV - Auth. 52) f. 111: dat. kal septembris 
constan. a iust. imperatore pp. an. XII. P 

305 adn. ad S 39: X. habet Bamb., octub. i. 

308 adn. ad $ 16: imper. domino] iaap. doaano Bamb. 

310 adn. ad $ 21: XL] VII. decimo Bamb. — cons.] 
consul idem 

312 adn. ad 5 11: nouemb. cp. impr. dnm. Pamb. 

322, 31 uia) an urdsuía t 

329 adn. ad S 1: CP. om. etiam Bam^. — dn.] dnn. 


idem 

339, 12 deditae Zach. 

354, 11 vastnv 12v Oeganeíav Zach, nunc. — 39 sub- 
scr. habet Bamb. 1, qui cp. Ip. dnm. iustinianus 

356, 31 dÀlow Zach., idem ava — 33 ed pertinere 
putat ad praefectum praetorio, cetera ad prae- 
sides provinciales. — 35 subscr. est in Bamb. 1 
qui om. non. Iun. CP. Aabetque dnno et uic. 

359, 1 admirabilibus ve/ admirandis fuit in 5 

310 adn. ad 55: prid. nonas Bamb. — ss. (non con- 
sule) ídem 


XVIII 


371, 15 yévorro Zach. 

381 adm. ad 5 7: dat. quinto id. octub. Bamb. 

387 adn. ad 5 39: Apione] consule aprone Bamb. 

388 Nov. LXXIX extat in A - 204, cuius lectiones 
sunt hae: 5 sq. avroxgdvap. "oveviviavóc avyov- 


eroc M, «ài à, xai | paxaquapr dto marg. Kowevav- 
TiwovmóAms. — 1 yvóvre émi vié sidaipovos 
rabros 7t. — 12 Qiacvpeiw — vivas 13 — Jixas — 


om. y; et daxreolag — 14 nméurmovas 7 

dEoveiav P dcores avroi; Évdov yiveaOa. — u 
icoc dvUpács xal — 20 si] fva al — Exe — 22 5| 
xai — dv] àv dv — 23 om. nólsos éxaavrs bri- 
exóng — 127 3/] wal di — 32 SJeopilàw ut 5 
—, 389, 1 om. và magi «js — 2 Jixacvav — om. 
avràs wt 5 — 3 om. rove primum — 4 Oaiow) 
Oaiovs xal ógíov$ — ovros — olónevos Eye — 
8 ibmágyov — 10 vov «s évÜokorávov onágyov — 
14 mavrelas, rem — 1 cis eidaínovos vav- 
T96 — 20 éwa déEn —271 mgorrárrovgav —-22 
om. Sov — 23 rov yoápuaros rovrov — 25 om. 
Tàé — 31 om. ó — 33 smowrnv cà | Àitgoov. xpv- 
cíov — 34 Jo?9ncouévas — 35 nodxropac O4 ys 
om. oí — 0Àoc mgogayaysiv covxvrüT V. VRÓ TOV 
— 97 xavónsvos per c 39 om. ró — 390, 1 aís 
Ttávra6 TOUTOV KQ. Y. v. TOUS T $ Tiwae — 35 
xai — 4 Kyo] Éxovrac zgaypa dixns oíagoUv — 
5 om. v5& prius et. alterum — 6 xqavsiv xvolars 
xaTa 

430, 24 3i] requiritur à7 

441, 31 Zyoiev. cl. 442, 3 Zach. 

444, t4. lacunam statuit. Zach, haec fere meh 
odi (nagd idsigo* Émerta dà ó ix yánov o 
xn rixot npós Gxnvaxiv TixÓuie oi vódos, à 

jci0$ Éarra xai ovdi) KEns. 

441, 10 an xai (v0)? 

469. adn. ad 15: ràs noAAas D1 41, 1, 12.—21 vóuos) Cod. 
5, 14, 9 


ADDENDA 


483, 3 an dno? 

494, 15 aut hic anavejanav aut 17 dgíxovro Schoell 
495, 10 (Jumtv] evoarierow Krueger 

507, 2e de & Zach. Zeitschr. d. Sav. St. X 294 

508, 11 xarà Jéxa UN del. et 29. xoveiow scrib. 


Zach. ibid. 
sto. Xov. CPI cap. "HI habet epit. 31, 2 (GR 


5) 
icd - yevéaDas aut eiusmodi aliquid ante «ov add. 
Tue. 
593, 3 vere e avrovs Kroll " 
63! edendum erat à olqür sors óvónav: 
es n Nov. CXXX feit y: 51,5 secundum ind. reg. 
666 adm. ad $ 4: Aue. pertinere videtur subscriptio 
fte in Pistor. et praescribitur nov. 
XXXIII (— Auth. 3j my ta (datur £sc.) prid. 
gen Esc.) k. Nov. CP. (cap. Pist.) imp. (cpr. 
is/.) dn. (dni. ni. Esc) Mustohnl (iust. "lbri) p. 
Aug. (cog. libri) anno ait pe. (pac. Pist.) ]:* 
sili vc. anno IIII [a. 5 
693, Tore coniectura ie Zach. Zeitschr. VIII 
zb proponi: mténtovÓs sapaexovt ova) zyvayxas n 


711, 17 imn 5 utilitate caret coni. Mommsen 

134, 1 v7») ur, Mommsen 

763, 4 aliquíd turbatum esse perspexit Mommsen; 
post slra excidisse verbi causa ó awncáusvos 
putat. Kroll 

160, 13 verba vov — K9vovs post gógow 1. 11 ponenda 
esse putat Mommsen 

103, 18 in 2 esse ia tns et scribendum esse "lov- 

wq c(vwmy yóep) pep erperam contendit Zach. et 

olim et nunc ( tschr. XV 369) 

164, 29 verba r5» — aAÀà insiticia putat Mommsen 

181, 29 xai primum del. Mommsen 

782, 18 verba undi usràvatra suspecta habei Momansen 


SIGNORUM EXPLICATIO. 


L In adnotatione eritica ad Novellarum textum graeeum: 


M — codex Marcianus graec, 179 sacc. XIII ipraef. VIII). 
L « codex Laurentianus plut. LXXX 4 saco. XIV 
(praet. X). 
A - codex Ambrosianus L 49 sup. saec. XII (praef. X). 
B - Basiliea (praef. IV). 
JB* z codex Coislin. 151 saec, XI et 152 saec. XIV 
Biz oodex Laur. pl LXXX 11 saeo, XII 
JB» — codex Parisinus 1357 saec. XV 
JB! — editio Fabrotiana 
B) — Synopsis Baailicorum 
«- scholia Basilicorum 
$ «— versio latina quod voeatur Authcntieum. 
vulg. «- vulgata editionum lectio. 
Ath. »- Athanasii epitome (praef. VII). 
Cod. — Codex lustinianus 
€ Vcap.(C) — Collectio X XY capitulorum (praef. 
) 


Coll. LX XXVII cap. (S) & Collectio LXXXVII capi- 
tulorum (praef. vit. 


Coll. const. eccl. « Collectio constitutionum  ecolesiasti. 
earum (praef. VII). 

Dig. — Digesta Iustiniuni. 

Epan. » Epanagoge legis — Y). 

Inst. — Institutiones Iusnianl. 

lul» luliani epitome latina Novellarum (praef. VI). 
Iul? « codex Berolinensis 269 saec. VIII—IX 
lul? « codex Paris. 4568 saec. VIII—IX. 
lul* 2 codex Vindobon. 2160 saec. X — XI 
lul" — codex Vercellensis saec, X 

En XIV tit. »-— Nomoeanon XIV titulorum (praef. 
I. 


Nomoc. » eiusdem Bestae commentario aucti ood. 
Dublin. Trin. Coll. 494 saec. XII 
Nomoc.^ — eiusdem Nomoeanonis aucti cod. Monao, 
122 saec. XII 
ANomoc. L tit. e Nomocanon L —— à (praef. VIII). 
Proch. «^ 'O moózeigoc vópos (praef. 
Theod, — "Theodori epitome dieu (praef. LII). 


Il. In adnotatione eritica ad versionem latinam quod vocatur Authentieum: 


AR — codex Berolin. 271 saec. XIII B ore XII). 
r «- folia alterius libri codici R adnexa. 
V- codex Vindob. lat. iur. civ. 19 saec. XIII — XIV 
(praef. X1). 

T — codex Monac. lat. 3509 saec. XIII (praef. X11). 
t eiusdem particulae in codicem A illatae. 
Bamb. I. II. — codices. Bambergenses D IL 11 et DI 1 

siec. XIV (praef. XII). 
AEscorial. * codex Esoorialensis I S 9 saec. XIII. 
O » codex Orielensis Oxoniensis 22 (A II 7) saec. XIIL. 


** litterulis ad eodicum notas adpositis distinguitur 
librarii scriptura primaria (e. g. M*) et secundaria 


(Mti. 

!3? numeris ad codicum notas adpositis distinguitur 
librarii manus (e. g. L!) a correctoris correctorumve 
mutationibus (L*, L*). Ubi prima manus sola nota- 
tur, correctorem in oodice reposuisse quod in contextu 
nostro editum cst, ubi correctio sola, primam manum 
cum editis consentire signifieatur, 

pr. €t corr. distinguit priorem lectionem et correctam, 
wi quando de auctore correctionis nom satis constat. 

s.v. — scriptura vel notula in codice supra versum ad- 
scripta. 


j 


Ambrac, & codex Ambracensis Vindob. lat. iur. oiv. 4 
saec. XIIL. 

Nob, — codex Claustro-Neoburgensis 62 saec. XIII. 

Paris. 2 codex Paris. 4429 saec, XIII — XIV. 

£^st. » codex Pistoriensis 103 saec. XIL 

finu. aiter * codex Vindob, Eugenii 157 saec. XIV. 

dett. — deteriores, al. — alii codices. 

ed. pr. — editio princeps Authentici (Romae a. 1416). 

vulg. 2» vulgata lectio (praef. XIII). 

edd. — editiones Authentici vel Dux vel pleraeque. 

Gr. — Graeca novellarum leotio 


in mg. — scriptura vel notula in codice in margine ad« 
soripta. 

v, L. — varia lectio. 

m. rec. -- IDADUs reoens. 

add(it) om(ittit) dei(et) suppl(et) coll(ocat) acr(ibit) corr(i- 
git) notat) cit(at) conw(ecit) leg(endum) scrib(endum) 
vid(etu) liura) rasura) ex corr(ectione) in spat(io) 
vac(uo) rubr(ica) inacr(iptio) subser(iptio) 

I 1 cancellis quae inclusas sunt delenda esse indicatur. 

() uncis quae inclus» sunt, praeter codicum fidem ad- 
dita esse indicatur. 

stellula * praefiza id quod in contextu editur ex Sohoellii 
emendatione repositum esse significatur. 


IUSTINIANI NOVELLAE 


RECOGNOVIT 


RUDOLFUS SCHOELL 


'À 
IIEPI TON KAHPONOMS9N KAI 
TOY $AAKIAIOY. 


Airoxoérop "Iovaririayós Avyovs10$ "Ioavvy vd. év- 
SoEoráto ináqu tw (egd trs "Eo praetoriov vo ', 
zL0 vzarOv xai fteTQuxi, 
(Igooiuiov.) "Evnaxoinuévos jui mpi Tà$ &má- 
ens r$ nolir&ias qgovtidas, xal uixpóv ovüiv aigov- 
pévow ivvotr, àÀÀ Omncs àv lléggai uiv rjgepoiev, 
Bavüiso: dà avv Mavgovatois vaaxovou, Kagyrdovios 


I Coll. I tit. 1, 


R DE HEREDIBUS ET 
FALCIDIA. 


Imp. lustinianus Aug. lobanni pp. IL. 


(Praefatio.) Occupatis nobis circa totius reipu- 
blicae curas, et parvum nihil eligentibus cogitare, sed 
uatenus Persae quidem quiescant, Vandali vero cum 
auris oboediant, Carchedonii autem antiquam reci- 


dà vi» naÀaiav ánokagóvrec Eyouy FiavO'sgiav, Ttavo: 10 pientes habeant libertatem, et Tzani nunc primum sub 


re sv» ngorov vno tiv "Ponaiow yevóusvo: moh- 
véíav Ív vzwxóoi reÁOiev (roVTO OgttQ oUzt xai viv 
màrnv émi Tis rjutvégas Bacileias Dudas Pornaiois o 


910) dmiQgéovG. xai (duartixai ggortidss gagà raw 


manorum facti republica inter subiectos babean- 
tur, quod nondum hactenus nisi sub nostro imperio 
dedit Romanis deus, incurrunt etiam propriae solli- 
citudines a nostris subiectis semper nuntiatae, qua- 


queria vnurxóov dei mposayytAAouevein, ov ixoary l5 rum singulis quidem damus competentem formam. 


niv Óidousv vOv moinxovra rUzOv. Onóca di cvgri: 
piv dmoÀaón Ti$ xatà uos Qon9sias, Üvvata. dd 
diariw. dyygagévta vónqy wowzv anas: Üovras TZv dg. 
X9nsovciv axgé, 
vonodrtnOa:. xai zt 
BorjQ'ovvta, xai ur, tr$ asi xelevason vij £x vOv Bagi- 
l Aéow Ósóueva,. dii voivvv rpàs évoyAoUgaw 0k uiv 
$zdop megBiiny xcralsheuuuivorv ov urv Dilouévcwv 
ztpocióvtes, oi. Bà AAevOeguv, oí 0à érégov zavós, ime 


Quaecumque vero frequenti quidem potiuntur per par- 
tes auxilio, possibilia tamen sunt scripta lege (ut) 
communem omnibus praestent, in quibus opus ha- 


apéAnay, TaUTn zov. veuizopév xai — bent, utlitatem, haec oportere putamus et lege san- 
Joirai TOig VzrzXOOLE avróD'ev 20 cire et tradere subiectis per se iuvantia et non semper 


1 iussione Imperatorum egentia. Semper igitur no- 
bis importuni sunt alii quidem pro legatis relictis, 
non tamen praebitis adenutes, alii vero pro liber- 
tatibus, alii ob aliud quoddam, quod transmittentes 


9i udv nagadovres rovs xjjoovs doOrvai «ww f, yevé- 25 quidem hereditates dari quibusdam aut fieri con- 


cc Diea£avro, oi 0i ayvopuóras xai tà» ngayua- 
To Ígétrras xal ravra Anufávovoi, xal TO xtAsua div 
ov mángoUci" xaíroiy& xai Tolg maÀas TNAM si- 

JTO ztgosfxuiv vd& àv TtÀevrowTow OrarvztuGtus, 


stituerunt, indevote &utem et res adeunt et eas 
percipiunt, et quod est iussum non faciunt, cum 
utique etiam a veteribus legislatoribus dictum sit 
competere deficientium dispositiones, quaecumque 


«i 7 uáyovras vóuow, mc ztAngovgO'as vQómow. 30 non repugnant legibus, omnibus modis impleri. Sed 


MÀ (nni) rovs ovr ysypauuévovs vóuovs tr, xarà 
rÓ mÀeicrOv durÀnOÓfvras rvgousv, dvcxrrcag dai vt 


quoniam ita positas leges iam plerumque neglectas 
invenimus, reparare eas iudicavimus oportere et tam 


Now. I (— Coll. I tit. 1: gloss.) Graece extat in. ML, inde a medio capite 1 in A, cap. 1—4 in B A1, 4, 1, 


prooem. in BI. — Epit. Theod. 1, Athanas. 9, 1. 


Julian. const. I. 





I 
DE HEREDIBUS ET LEGE FALCIDIA. 


Imp. lustinianus A. Johanni, gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Occupatis nobis universae reipublicae curis, nec parvi quid animo agitantibus, sed 

o Persae quiescant, Vandali cum Mauris oboediant, Carthaginienses pristinam libertatem recupera- 

tam obtineant, Tzanique nunc primum Romanorum reipublicae subiecti inter subditos habeantur (id quod 
um hactenus misi sub nostro imperio dedit Romanis deus), affluunt etiam privatae curae a. subditis 


nostris semper delatae, quarum suam cuique convenientem formam damus. 


Quaecumque vero frequenti 


singulatim auxilio fruuntur, " autem. perscripta communem omnibus ubi opus est utilitatem praebere 


possunt, ea lege sancienda sub 
1l rum iussione tag. mei a 
iamen praestita nos tes, alii 

dari quibusdam aut fieri futseruiis ei vero 

iussa exequuntur; tametsi a veteribus etiam Jedi 
legibus non repugnant, omnibus modis esse imp 





dep) cow Ong «Gv Necüv "lover? —: al 
esb» (yovv BaciulxQw s. v.) vónam $xavog- 


ei ua 
Síov Theod. | 4 so«s L || praetoria»v (s. v. szzgazrogioov) 
M zoutopgíov L| 5 zargeiov M | 6 ánácaé ràc 
(es L*) L| 7 ovdiv] e$ u$» L | !0 rravo? M? | 
DN Nue xum D mot me L!) 
L| 51 vónovs om. 
mn 


end. 


tisque tradenda putavimus, per se auxilio futura nec perpetua imperato- 
Semper igitur. negotium nobis facessunt alii propter legata relicta nec 
ter libertates, alii propter aliud quid, quod qui her: 
quibus obtin 


tates reliquerunt 
4 improbe et appetunt. bona et accipiunt nec 


slatoribus dictum sit defunctorum dispositiones, sí quae 
. Sed quoniam (eges ita conscriptas iam magna ez 





1 In nomine domini nostri (nostri ow. V) Iesu Christi 
praeser. RTV | 2 Falcidia] constitutio prima Kk add. V, 
constitutio prima et si heres legata solvere noluerit 
add. R rubr. | 3 I (sic) adg. lofi pp scd R, inser. 
om. V] 7 parum ATV | 8 sq. quiescunt «t obediunt 
RTV | uaiandali V! | 9 *Carchedonii] et arehedonii 
(arcedonii V) RTV | autem RV, del. V*, om. tug. ! 
10 *et Tzani] quànisi (q del, R*) RT quam V! qui y 
11 habentur V? [| 14 nuntiare V? [ 17 "1 om. RTV || 
18 praestant T, coni. Heimbach | 24 quiddam 
Vx euis. 132 fudicsmus V 

1 


Nov. I pr. 1 


avrove yynctusÜ'a sv xai voie T& meguovci dobvas 
Tjv ib aPtdwv dGgdÀleav xal v0i$ revtÀsvtnxóO: Tv 
9 dvrebOsv ànorigas riuzy. — IIgdrrov uiv ovv dxsivo 
axe réov, 0x1 05; và» OuaviDsuévav Toi; uv dváysnw 
iniriOnoiww. 0 vónos astovéutiv Tivà uoipaw ctgocarmois 
TiGÍv, w$ 07) toVrO xaT. avtzv tj» gUgiv ogeilouévow, 
ómoiov Ur Ti maii xai £yyóvow, xai maTQóGi xai 
pmtgáav , do ora xal à sÀgois, xal si un TOLOUTO 
mQócoov 7 dv rois éE zudow 5 év voi dE aw éguév 
qeíOumeav oi vouoi, voie 0à ovÓeuía xadDiatrxev | 
aváyxr uoigay didóvas. Tod TÜE6 ÉavrOw mipiovaías, 
&ÀÀ avrebovsióg crew 7) qsiAotiula, ngos ovs &v 0 0ia- 
TiÜsusvos BovAorro qegouévr. 


2 


DE HEREDIBUR 





viventibus praebere ex eis cautelam quam morienti- 
2 bus hinc exhibere honorem. Primum itaque illud 
est cogitandum, quia testantibus aliis quidem neces- 
sitatem imponit lex distribuere quandam partem per- 
5 sonis quibusdam, tanquam hoc secundum ipsam natu- 
ram eis debeatur, quale est filiis et nepotibus, et 
atribus atque matribus, interdum vero etiam fratri- 
us, et si quam huiusmodi personam aut in his, quae 
ex nobis sunt, aut ex quibus sumus, enumeraverunt 
Üleges, aliis autem nulla censistit necessitas partem 
dare quamlibet propriae substantiae, sed sua potestas 
eis dme ad quoscumque testator voluerit profe- 
renda. 


CAPUT I. 


(A Tora ovw nui xod vngiapévay, Dsonitoucv 


» 


His igitur a nobis praeordinatis sancimus, eos, 


TOV$ Ttagá Tivav 7*yeapnévovs xÁngovóuovs 7 xai 15 "rs ab aliquibus scripti sunt heredes, aut meruerunt 


Tvyóvrag fideicommisscow, Tdv xaÓ' óuáda Tvgor 
; rer » s - - 
xar elOos, 7 xai mpsoBsiarv, roi ines Éyriv, azsp avo 
diaDéusvo: xai Tiurjoac avrove diatátruy, ix ztarróc 
TQómov mÀngobv, t v0 mgo:tayDv vóniuor dim, 5j & 
P s ; N 


deicommissa, per universitatem forsan aut per spe- 
ciem, aut legatum, necessitatem habere, quaecumque 
testator et bonorans eos disposuerit, ex omni modo 
complere, si quod praecipitur legitimum sit, aut si 


B5 Ti cVrO vouos, ei xai gr jévowro ztapà vov i- 20 nom illud aliqua lex, vel si non fiat ab eo qui hono- 


pnO9évro:, dÀE ovv wopguov clvas QnrOs àmogqaivn. 
1l E Óé cus ur, nÀnogàv t0 Divevayutvor, aÀÀ éouó- 
gavro: td Trtmuévq TOU xataAugd vro: ix wigov 
sxacrexüs vztOuvrqGUsis érvtóv OÀov fixóoo: uj 


zürtwv goUro Org mgoierázOn, sb u£v vig dxtrírov 25 tum 


sin "Ow drayxagrixügS dx ToU vóuov Ti ÀauBavórto, 
sic nÀsov dr 5 xaÓ' üdov o vóuos avtQ OídooSa: 
Boíélstas yéypazttas xÀngovóuo: ToooVtov Àaufávtiw 
uóvov, ónócov 0 vópo; avtqQ OidogÓa: xarà Tyr T&6- 


*áprnv tÀw dE adiaDérov goipav oGvyz;mor, vo dà30 stato 


& cóuztav agaipeig Oei, xal ei. uiv. xai Éteool vivas 
y5yeaupéro: vvygdrovo« xÀngovóuos zgoraíEnv. dxsi- 
woig xcra TO uipos tjs Évaragace, 0ssp Éxaacq sr008- 
wevéugtai, Ei 0i unós allo; si xAngovóuos, T 


ratus est, tamen ratum esse expresse iam demonstret. 
1 Si quis autem non implens quod dispositum est, 
sed dum competat ei qui honoratus est, quod relic- 
tum est, et ex decreto iudicis admonitus annum to- 
protraxerit, non agens hoc quod eptum 
est, si quidem aliquis illorum fuerit, qui necessarie 
ex lege percipiunt, in plus autem, quam quod lex 
ei dari vult, scriptus est heres, tantum accipiat solum, 
quantum lex ei dari secundum quartam aut ab inte- 
artem concedit, aliud vero totum auferri. Et 
si quidem etiam alii quem scripti sunt heredes, ad- 
crescere illis secundum partem institutionis, quae 
unicuique distributa est; si vero nullus alter sit heres, 
aut sint quidem scripti quidam, non autem adeant 


TÜXOiEv udv ytygapu£vos Twvés, A5 mgosowv dà cQ 35 hereditatem, tunc quod aufertur &diciatur aliis rebus, 


trrixaUra TO ügaipovusvov ztgoctiO oO vois 


[ean Tn? A 

ap ngdymader, xai ddsia. ztapeyégoo xai Ànyata- 
Qíox xai qudtixouuiogagíou xal oixérais d Dapía 
TiurOsioi zposiévas xal toUtO oixeioU0 Dai, lp! q) mao 


et licentia praebeatur et legatariis et fideicommis- 
sariis et servis libertate honoratis adire et hoc ad- 
quirere, ita ut omnibus modis quod ne tum est 
impleatur: cautione videlicet prius ab eis facta, se- 


vQgómow tà nposterayu£vov mngagas" adqpaliías Dn. 40 


j ngórsgor zag avrà ywwouévre, xaGámeQ av Ó 


cap. I summaria habent 'Pozaí 24,38 et Anonymus Bodleianus ap. Zachariae 4dréxdora p. 212. 





arie neglectas invenimus, eas instaurandas existimavimus, et tam superstitibus securitatem ez illis prae- 
staudam quam defunctis honorem inde persolvendum. — Primum 1gitur. illud considerandum est, aliis 
lestatoribus legem necessitatem imponere. partem. aliquam personis quibusdam tribuendi utpote quod ipso 
iure naturae eis debeatur, velut liberis et nepotibus, patribus et matribus, interdum etiam fratribus, et 
si quam eiusmodi personam vel inter eos qui ez: nobis sunt, vel ez quibus nos sumus, leges numera- 
verunt; aliis vero. nullam. incumbere necessitatem partem aliquam bonorum suorum cuiquam relinquendi, 
sed suo arbitrio stare liberalitatem ad quemcumque voluerit testator conferendam. 

L His igitur a nobis ante dispositis sancimus iis, qui heredes a quibusdam scripti sunt vel fidei- 
commissa, universalia puta aut singularum rerum, vel etiem le aia acceperunt, necessitatem incumbere quae- 
cumque testator vel qui eos honoravit praeceperit omni modo implendi, si quod iniunctum est. legitimum 
sit, aut nisi ex aliqua, etiamsi non fiai ab eo, qui honoratus est, tamen id ratum esse expresse declarat. 
1 Quod si qui$ non impleat. quod praeceptum est, sed, cum competat quod relictum est honorato, 
sententia iudiciali adinonitu$ integrum annum trazerit non agens id quod imperatum est, si quidem ez: eorum 
num.ero sit, qui necessario ex lege aliquid capiunt, in plus autem quam quantum lez ei dari vult, heres 
scriptus sit, lantum capiat solum, quantum lez pro quarta parte ab intestato ipsi dari permittit, reliquum 
vero omne ei auferatur, et si alii quoque heredes scripti sunt, illis pro parte institutionis quae cuique tri- 
buta est accrescat.. Sin nullus alius heres sit, aut si scripti quidem sint aliqui, hereditatem vero non adeant, 
tunc quod aufertur reliquis bonis adiciatur, et venia detur legatariis et fideicommissariis et servis libertate 
honoratis adeundi et ea vindicandi, ita tamen, ut omnibus modis quod praeceptum est impleant; cautione 





1 e»ró L | 3 éxyóvow L 9 margici] meuci M? || | 
8 &o9' ors M] xai ÉaÓ" ors LBY | l1 vei. M] vvv 
LBY c | 12 avrtfovoíos L' | 16 üdicomissen (7ros | 
&moxaracTiosor s. v. M*) M  axoxaracrácsos [| 
17 75 zxpsoBeíar, (xai Anyavov s. v. L'| LB g | onso L 

20 avró) avrov s. avrdw. L^ || &(] ovi s. v. L*|| | 

1 exogaivo, Haloander | 23 £x wrgov] et ex de- | 
ereto € || 24 &Axoicti (éxoíaes L") L | 29 voévnv L!B (cf. | 
BX d)| 31 xai | 


ost dy. om. L || 33 adea napegéodo 
Haloander g, ad. 


nar mageyéto MLB | xai om. L]| | 


| ei V|| an sed suae potestatis est largitas * (sim. Contius 


38 fldicomissario:s (s. v. Zyovv rZv dzoxaráoraciw 
Àaufárovaw) M. gadixopisagio L| 41 avrov M* 
1 morienti [3 recogitandum V [ 12 eis in litura Fe 


) 
15 merunt V!7" | 18 ex] del. R*, ea V* | 20 qui] q» A 
| 23 qui] quod F* | 24 et ex (ex A!) RT] etiam ex 
V al. | 26 eorum V7' | 27 quam om. V | 28 scriptum 
R* | tantum à solum accipiat A | 29 dari] uult add. 
R [aut del. vulg. | 33 deseributa R! [| 35 quod ow. V' 
36 et legatariis] quidem legatariis V 





ET FALCIDIA 3 Nov.1l 1 
Tv moaymáror xai tw mocamrow émiüéyovto 10ó- — cundum quod personarum vel rerum receperit modus 
mos, Ov« rà wpdypara lafóvtss mgibovcw ém' avrois, quia res accipientes agunt in eis, quae recte volue- 
&x:p ópOus défovijOnsew oí JiaOéuevo: fj sizsg — runt testatores. Si vero nullus horum, de quibus 
prts tàw avijurs £v vr) diaOd xn cvxóvra BovinOsin — testamento memoria facta est, voluerit adire, hoc 
mQossADsiv, rovréari gvyxingovónos 7 Anyerágios $5 best coheres aut legatarius aut fideicommissarius aut 
gidrixouuacGApiog Tj oixétne dAevOsoíq crriuruévos, servus libertate honoratus, tunc ad alios, quos lex 
ixevra émi rove áÀlovs vovs dE ddiaOérov, ove 0 — ab intestato vocat post eum quidem, qui scriptus e 
wópos xaAsi uetà TOv ysyoaupévor niv, rj vouíuq à et legitima per hanc legem parte exclusus, defe 
$m rojÓe ro? vonov ztguxeigOévra uoíoq, gépecOa: — res, et ipsos similiter praebentes cautionem, quia 
Tà "Q&yuara, xal avrove opoíme didóvras acgaAsav, 10 complent, quae testamento continentur. ^ Inordina- 
9r. zÀzgovs: rà Tjj DiaÓymp mepuxóusva. L4raxrov — tum vero nihil neque confusum nec in his fieri vo- 
Ji ovdiv oi0i avyxexvu£vov ovdà pr Tore» yivecO«: — lumus, sed primus secundum ordinem vocatus post 
BovióusOa, aÀZ ó narro; xarà v5» rábuv xaloíaevos — eum, qui iam exclusus est a lege nostra, ita vocetur 
piti rv Ty meguxexÀmGuévov vzó TOV vóuov rov prior, deinde qui post illum est, (et) ita de cetero, 
xaÓ' 5uüc, ovros xaleiaDw zóregos, slra ó uer. dxsi- 15 donec ultimus relictus locum faciat etiam alicui ex- 
vov, xal égsbis ovtos, fos dv ó vsÀsvralos éxlexcw — terius venientium, et adire et quae relicta sunt im- 
tàpgav ztou0y xal vw iLoOév vw, Boviouévo xai pres post quos etiam fiscum, si voluerit, ponimus. 
mgosaAOuiv xni và xaraAeleiupéva mÀnodga. — uso ;tenim in legatariis et fideicommissariis hunc esse 
ev xal TO Ó5uóciov, siye jr ask TíÓsgsv. Kal yào volumus ordinem, ut detur licenti& aditionis priori 
xal ézti rw AryaraQlow xal qxdeixouuiGaap(ow ro«as- 20 per universitatem fideicommissario, aut multis exi- 
Ty» edwei Bovlópa Sa Tabw, dre ngovégg OídocOa, —stentibus maiorem partem habenti, quoniam et in 
magprGíav vi mQossÀeócso TQ | ou&da gidei- similitudinem heredis consistit, et maxime apud nos, 
xopuiGgaoiq, 7 mtÀnóvov órrow rg ueiLova uoipav — qui Trebelliano solo dogmati dedimus in talibus fidei- 
fyovri, £x? xal aí(urpá v. xÀngovóuov xaSésrrxse, — commissis locum, Pegasiani circuitiones odio habentes 
xai u&laGtra dg vuowv, oimeg vQ ToefrAhavig nov 25et expellentes, Si vero aut non fuerit quispiam per 
br Lush Dad dxausv éni vv vowwrow gidsixoupíccow — universitatem honoratus aut noluerit agere quod 
zdp«v, rà TOU linyaciaw(ov meQiódovs gudiGavréc ve — iussum est, ad eos, qui maioribus propriis legatis 
xal éxBalóvtss. si 0à 5 ovx di vi xaO" Ouada rer — aut fideicommissis honorati sunt, huiusmodi venire 
pruévos 5j ov Bovhorro mpaba: r0 xsÀsvaOév, éni rove — fiduciam. Sic quoque servis dari tempus, qui liber- 
TOi; ua(Odiv iDixois Anyero:c 7] wal gudsixopuícgo:s 30 tate honorati sunt, et adire, et liberis cautum esse, 
TETULD MÁVOVS TT]V TOLGU foxegOas zappnaíav. ovro et res percipere, et complere quae iussa sunt, cum 
Tt xal TOic OixéÉfaué PVdossas xaigóv Toi dÀevOepíg praedicta dudum cautione. Si vero nullus fuerit 
Teriuruévoi xal mzQowéves xal dAsvO:gove acgaÀos —legatariorum vel fideicommissariorum per universita- 
zlyc. xai rà sodáyuara aufávuv xal nAngovv rà xe- — tem aut per speciem maiori pos &ut in legato hono- 
ÀevoOévra uera tz$ [uzpogODsv sigruévne acqalsías. 35 ratus, sed omnes aequalem habuerint fortunam, tunc 
Ei 0à urdels eir vàv Anyaragíov 5j gidsixoumisgaoíov — praeponi quidem etiam sic per universitatem fidei- 
TG» xaP óudja 7 xai xar sldos usitov. uoíoa 7j commissarios propter dictam dudum rationem, aut 
morcBeip Teriunaévos, aAlA mávrss iomv éxíyouv rv- eum, qui ex eis voluerit implere quod praeceptum 
uv, tzvixavra npoxgíveaOa: udv xal ovra ove xaO — est iquos autem legatarios vel fideicommissarios, 
enáda gidsixoupacgapgíove dià vÓv KumgooOev riv 40 quicumque nihil alterutros in hoc, quod relictum est, 
elornávov Aoyov, 7, tóv 4$ avrav Bovióusvov zÀgonoa: — antecedunt, etiam omnes, si voluerint, vocari, aut 
r0 ztpo?rerayuévov, rovs dà lonovs Anyaragíovs 7j gu- 
Diixonuigcagíovs, oco. univ aAMjAov dv td xaraAs- 
Àeunévq zQofzgovsi xai márras, si BovÀowto, xaAei- 





scilicet prius ab iis praestanda prouti rerum vel personarum ratio admittat se rebus acceptis inde executuros 
vae recte (estatores voluerunt. Quodsi nemo eorum, quorum in testamento facta est mentio, adire velit, 
id est coheres. vel legatarius. vel fideicommissarius vel servus libertate honoratus, tunc ad reliquos ab 
intestato, quos lez vocat post scriptum quidem heredem, sed intra legitimam tantum portionem per hanc 
legem coactum, bona eemmor. et ipsos similiter praestituros cautionem se ea, quae testamento continen- 
tur, impleturos esse. — Nihil vero inordinati neque confusi ne in his quidem fieri volumus, sed qui primus 
ex ordine vocatur post eum, qui iam nostra lege circumscriptus est, is prior vocetur, deinde qui post eum 
est, et sic deinceps, donec ultimus deficiens locum faciat etiam extraneorum alicui, ew et adire et relicta 
implere velit; post quos etiam fiscum, si quidem voluerit, ponimus. Etenim et in legatariis et fideicom- 
missariis talem ordinem esse volumus, ut priori detur fideicommissario universali, vel si plures sint, maiorem 
partem habenti licentia adeundi, quia et instar heredis est, idque mazime apud nos, qui soli Trebelliano SCto 
im [alibus fideicommissis locum dederimus, ambagibus Pegasiani odio habitis et losis. Si vero aut 
mullus sit fideicommisso universali honoratus aut nolit quod. imperatum est facere, eos, qui maioribus 
legatis specialibus sive fideicommissis honorati sunt, eiusmodi facultas veniat; itaque etiam servis liber- 
late honoratis opportunitas detur et adeundi et libertate secure fruendi et bona accipiendi et imperata 
implendi cum praedicta cautione. Sin autem. nemo. legatariorum aut fideicommissariorum, universalium 
aut particularium, maiore portione vel legato honoratus sit, sed omnes aequali sint condicione, tunc qui- 
dem utique gesrenr fideicommissarii universales, ob ea quae ante a nobis dicta sunt, vel qui- 
cumque ex illis quod praeceptum. est implere vult. Reliqui vero legatarii vel fideicommissarii, quicum- 
que in eo, quod relictum est, nihil alter. alteri praestant, universi, si velint, vocentur, vel qui ex illis 





| Gv meayuárav xal rv zrgog atas] personarum | fieomi* s, v. * | 37 uoipa ratiunuéva (reriunudvos m. 2) 
vel rerum & (2 zgérrovoir L | 3 7j eizee] Si vero & | | 3 soeaBeio L| 40 vóv Kuzpog2ev] ab his vv. ine. A f. 
5 5 gudsixopiagagios M] 7j 0 c'jv dztoxavágvaciv laua" | $5 | ruiv om. A|| 4l rà» 4E avrov foviouévov A | 
vo M* B, om. L | 10 didóvras] Qidópas vr» B | 14 va | 42 mposrarróuevov L| 43 0004] om. L', ot L*A 

TOU vouoOv TOU] TG vou và Ji 15 ovros] ita (i. e. ovra) | PM 

21 16 deizov. L || 19 cór 9nuóawv LB|22 qiia- 2 uolunt R! | 14 et om. RTV | 15 etiam] et etiam R 
xouidgagicv M s eran 759v azoxeragracuv D || | set etiam V! | 16 uolenti post uenientium add. dett., 
24 xÀrgovóuois L! x ouos L*|| 25 ofzeg] cf. Inst. | recte | 17 etiamfi fisoum si V* l 19 priore V? | 22 similitu. 
21h: 1 ToeBeAÀlaveio M | 30 xai om. Le Í 33 4Àev- | dine V (23 quiJ qui ex. V' [ soli R*V? | ?9 dare V! | 
Odpois e 36 7 gidixouicGapíav M] om. L', 7j vow | 30 libertis V' 1 35 habuerunt aequalem V | 38 quod om. V* 

IH * 





Nov.l1 1 


Giai, 5 vov; dE abrw Boviouévove, — Ei dà urdsie Àr- 
«riu 7 quüsixoupuggaQiog ÉAovto. TovTO  stpakes, 
Vidoue» TOig OixéTaug TuQprGiav TOis ÓÀsvÜso(a Teti- 
pruévors xarü Tny Tdv T€ OvonnGíae, xaD? rv av- 
rov; 0 jeomorns cvónags, xara ToUrO lyewv TT» mgós 
2 alijkow mpotíunstw. Kai ravra tte 
vouoOerovuev, EvOa dvayxacto vi vnóxsevas Do0ie 
sis Tiva TÀw /x qvdscs OqnÀoutvow viwvà dudoynv 
za roD Dia enévov v& xr Tshevtawtos, Ei dà ov- 
Div )nOxerta, vOioUTOv mtQOsoztOv dv taie ÁvatáGEOiY, 
&ÀX éxovoiog y quÀoriuía vie Üiarwmoens mapa coU 
QiaDeuévou yirorro, slra ó ysypauuévos ov mingoi và 
mpostevaypivov eic c0U brbeecos rulv £umpocer 
tgórov,?) TO: TÓY udv agaspeia ak müvTOV TOW Wa- 
inÀsieuuévor, ov" orvvv ovre xarà Daludiov z99- 

«civ ovre xar Án» aiviav Aafeiv Üvrvauevov. 
Ouoios dà và avrà xgateiv, xal ei uàv slev avyxár- 
gorópos , *ovrOv; xalsigd'a:, énsvows sii quüsixou- 


L. 


DE HEREDIBUS 


qui ex eis voluerint. Si vero uullus legatarius aut 
fideicommissarius elegerit hoc agere. damus servis 
licentiam libert&te honoratis secundum ordinem de- 
nominationis, per quam eos dominus denominavit, 
b secundum hoc habere in alterutros praepositionem. 
9 Et haec quidem omnia sancimus, ubi necessaria 
quaedam subiacet datio in aliquo, cui ex natura de- 
betur quaedam successio a testatore et moriente. 
Si vero nulla subest huiusmodi persona in institu- 
10 tionibus, sed spontanea largitas dispositionis & testa- 
tore fiat. deinde scriptus non compleat quod prae- 
cipitur intra praedictum a nobis dudum tempus, 
illum quidem privari omnibus relictis. nihil penitus 
neque per Falcidiae occasionem neque per aliam 
lo causam percipere valentem. Similiter autem talia 
obtinere: et si quidem sint coheredes, hos vocari, 
alioquin ad fideicommissarios et legatarios et servos 
et omnes ab intestato secundum prius a nobis tra- 


u«cGagíove xal Agyavagíovs xai oíxétas xai vove é& — ditum ordinem res venire, ubique onere cohaerente, 
ddinérov stávras xata T)» lnngocOsv oy. ruv xa- 20quatenus oporteat compleri ea, quae testator secun- 


gadsDouévny Trüluww và mpüypaTa yaopsiv, mawtazoU 
10v fagovs cwvmuuévov vov Óeiv mÀngoov vara, &xttQ 
0 Dia D (usvos xara vouov, xaPánso tumgoaev siztóv- 
8 ce (yp nusev, éneráBeiev. Eb 5 Evovacas xai 


dum legem. sicut prius diximus, imperavit Si 
vero institutio etiam substitutionem habuerit, certum 
est, quia prius ad substitutum volentem venient omnes 
res secundum legem complentem quae relicta sunt, 


vzoxerádrag:v fyoi, mgodnÀov cw ngórsQov émi vov 2b et sic illo nolente tunc ad coheredes et legatarios 


vxoxairdcraTOov Sovióusvov decer Tà mQáyuara 
mara xara TOv vOgOv mÀngovrra và xaraÀskeiuuéva. 
ovrm s Hxe(vov 5 BovÀouévov, wnvexavra dui c6 
TOU GvyxÁngovóuovs xai Ànyeragiovs xal oixírag xai 


et servos et qui ab intestato et qui extra sunt et 
fiscum secundum à nobis datam observationem ea, 
quae auferuntur, venient, complentes ubique deti- 
cientium legitimas dispositiones: propterea namque 


vob; db aÓiaDérov xal rovs Ebo rv xai vo Ünuóciov 30 etiam ad tantas respeximus successiones, ut non re- 


xarà zv ztGQ Tuow einuevn» ztagacrgnou va dqai- 
govueva sapaysviGstai, ztÀrQoUvtae gawrayoU Tag 
TO» T&ÀevrO tow vouiugove Owccvzo es. Ou roUrO 


4 maneat sine aditione morientis hereditas. Exhere- 
datos autem filios, si iuste & patre exclusi sint et 
nihil ex patris habeant voluntate. non vocamus neque 


yào 35 xai émi rogavras siÜousv DiaDoyds, (va p) respicimus, licet decies milies velint. Una enim est 
neivtisv  dzgocéAevaros 0 oU eAevtüwros xAjpos.35 legis intentio, ut quae disposita sunt a morientibus 


4 Exheredatove 93 maidae, si ys Jixaie magà coU 
cargos azoxAnucÜsisv xai urÓiv éx «i$ TOU saTQOi 
fgowv yvopns, o) xaAovuev ovÓP mtooséutÜa, xüv &i 
avgutxig BovanOuisv. — Ele yag éati a4) vóuq Gxonós, 
va Duarreraypgavoa maga TOw TsÁevrowtam TtÀngovashas. 
TOv yàp dE avrov rov Duad'eusvov a3 avrov ztspiovaías 
dmsÁavvóuevov zd dv sin xciv waABir eis ztQdy- 
para, mw «avrov dxüvor Óu& ce dm avrQ nro 
yevouévns exheredationos ysvégSva uérogov ovx rjHov- 


voluerint. 
reniam : 
93 praerogativam. 


Quodsi nullus legatarius vel fideicommissarius hoc facere voluerit, servis libertate honoratis 
damus, ut secundum ordinem. nominationis, quo dominus eos nominaverit, ita ínter se habeant 
Et haec quidem omnia sancimus, ubi de necessaria agitur datione in eorum aliquem 


impleantur; eum enim, qui ab ipso testatore propria 

substantia pulsus est, quomodo erit iustum vocare 

ad res, quarum eum ille per exheredationem factam 

in eum expressim fieri participem noluit? 5i vero 
40 


conferenda quibus natura successio a lestatore et defuncto debetur. — Sí. vero eiusmodi persona nulla 
subest in institutionibus, sed voluntaria liberalitas dispositionis a testatore fiat, et deinde scriptus heres 
intra (empus a nobis praedictum id quod praeceptum est non impleat: ille vero omnibus, quae relicta sunt. 
privetur, ut neque Faicidiae nomine neque ex alia causa. quicquam capere possit. Similiter autem eadem 
obtineant, et siquidem. coheredes adsint, hi vocentur, alioqui ad. fideicommissarios et legatarios et servos 
e( omnes ab intestato secundum. ordinem a nobis ante. traditum. bona veniant, onere ubique unneao im- 
B plendi ea, quae lestator legitime, sicut ante iam diximus, imperaverit. — Si vero institutio etiam substi- 
tutionem. habet, manifestum est prius ad substitutum, si velit, ventura esse bona relicta, omniu secundum 
legem implentem ; pariterque illo nolente tunc ad coheredes et legatarios et servos et heredes ab. intestato 
el extraneos et fiscum. secundum dictam a nobis observationem quae auferuntur pervenient, qui omnino 
legitimas defunctorum dispositiones impleant, Propterea enim ad tot successiones respezimus, ue hereditas 
& defuncti non adita maneat. — EKxheredatos vero liberos, si modo iuste a patre exclusi sint nec quicquam 
ea: voluntate patris habeant, non vocamus neque admittimus, etiamsi sescenties velint. Üna enim est legis 
intentio, ut quae a defunctis praecepta sunt impleantur. Nam qui ab ipso testatore. bonis suis exclusus 
est, qui iustum fuerit eum ad bona vocare, quorum eum ille per exheredationem nominatim factam parti- 
cipem fieri noluit? Quod. vero partem ei qui voluntatem de] uncii non implet ablatam primum ad substi- 





3 Toi an'e £AevOsgía om. A 5 ovouacer A 5 rov | Anyaragéove ndd. xal gidsixoupasgagíove? | 30 vov 


dx qUasos oqeilousvor A || 9. 10 ovdé £v orroxecras cow is 
vOoi0Óro v ztoocczOv A 1t om. A 112 yévorro DA] 
14 gro M] om. LAB «c || zévrow om. A | 15 amd 
eror» xara qaAx(kuov 5 xav GÀAgv airíav A | 16 
*ov)P xar Mori | 17 6uos A | rà avra] talia (i. e. 
ToinUra) e | avyxAngovonove L'| 18 avrote A || éxei- 
voiyS eii! dti 


Vusvos xara TOY vouorv TOV tignuévov £ungoadev 
4nirábowv A || 24 0i yj om. A (in marg. i sapi vxox- 
[eracracso:]; | 25. éni] vxo A | 27 vOv om. A | 29 post 


T à rove A | ?1 zav»ragov| mág« 4A | | 
22 zÀngovrta Tavra L' | mángoiv (sic) &zeg 0 Oua- | 


)nuóg«ov A|| 32 avcagócer. B || 35 usivo. M36 i 
x«rà TOw à[moxAgoow| A in mg. | éEvsgedavovi MA 
enoxijoove LB | stys| sire A | 37 margos xàncdeiss 
y xci unÜiv oÀos Éyouw airiov T/$ TOV zaTQOs qude- 
xoupícgov waAovnu£wne, ov mxgoguusda Àj 10 zÀngo- 
6c A43. 44 prre yevoudvrs ££heredationos (KEv: ereda- 
Tíorvo: L fro: azoxngíEemas s. v. M") ML yevouévrnse ón- 
TO djvapeÜationvos A yevouévr anoxnoveeos onros B 





| uoluerit V ! 3 libertate elegerit honoratis A' 
7 subiaceat V| 21 prius sicut. V! j 34 despicimus AR 


ET FALCIÍDIA 


ÀpÓn:; Ei dà «0 dgaigoóusvov uégos magà ToU uy 
mÀnpovvros T»v TOU TsÁevtiGawTOS ÜovÀnv mórsgov 
zyüyouse &mi vOv$ vxoOxaraGcTárOVS. imsrra dmi TOUS 
Cvyxirgovóuove, xal us éxtivovs émi AyyaraQíove xai 
qudsixouuagGagíove, xal mQóe ys xni oixFras, oUTO c8 
áni rnv ££ adiaDéxvov xÀjsww xai vovs$ KEcDev xai vo 
dguoswov rÀAÓDousv, ovx amó TQómov roUrO yiyovev, 
ovdi dx rov zxagr;xovros, ovdé c àv via xai QiaAados 
TÓ mpodxov. &ÀÀ dx mgovoíat xal xarà TOv vóuov* 


9 Nov. I 1. 4 


abiatam partem a non complente morientis volunta- 
tem prius deduximus ad substitutos, deinde ad cohe- 
redes, et post illos ad legatarios et fideicommissarios, 
nec non et servos, et ita ad eos, qui ab intestato 
5 vocantur, et ad extraneos atque fiscum venimus, non 
sbsurde hoc factum est nec inaniter. nec quasi ali- 
uem lateat quod decet, sed ex providentia et secun- 
iu legem, ut finitis primum omnibus secundum 
testamenta personis, deinde abrenuntiantibus, ita ad 


Íva mentpaGuévov ngurov axávrov Ov xarà rüclÜeam quae est ab intestato vocationem et alios veni- 


Diar mas stposoror, elra àzteetóvrov, ovra éni crv 
4& adia D érov xAIGIv xal rovs dAAové agaxcuaDa. "Eg 
axávrov Óé, ép! àv vw ngoysygauuévorv 0) xÀngoiv- 
Tow xaAoUuev y và Áx T$ Dia gxne mosca 7) TOV 
4E adiaSétov xal rovs Aormovs, 
TOi06TOig tQosohmo:w yívegÓa. xÀngovóuow xai adi- 
tionos 5ro« pro herede gestionos £ysv Díxeiow (ravra 
)5 và toV vopov jüuatal, xci eX xAngovouovs ünavra 
mpárteev, évayouévovs Ts xai éváyovtae' TOUYO OmeQ 


xai oí mrGÁmiOTaTOS: TOV vónay 4x 1ü$ oixa(as cvOev- 20 ad hereditatem vocabantur. 


tía 4dídocav, xai xAngovo énoiovy rove ovài ye- 
a resti xÀnpovónove ovdà 4& ddiaD'érov mpós rov 
xAjgo» xaAovuévovs.  Tovrowv azávrOv xgaTOUvtaw, 
xdv sí ur nagà xÀnpovóuov, maga Óà Amyaragíov f 
qudrixonuiggagíov 7, tov mortis causa Jugsav 
Toc doDnvai x, 5 ysvéaOa. 0 DiaDnevos rBovirOn* 
TEe aíTZ/e Táleo€ nQogacn TÀv ágaigovuévorv meay- 
marow quAaTTOuévnS. xal aoyouéwrns 4cO TOV 
vzoxaragTdTOYv TOV Ànyaragíov, Anyovons Óà sie vo 


póv- 25 gubstitutis legatarii, terminante vero in 


remus. ln omnibus autem, in quibus scriptis 
non complentibus vocamus aut ex testamento per- 
sonas aut ab intestato et ceteros, damus omnibus 
talibus personis fieri heredes et aditionis aut pro 


idousv &smag. vois 15 berede gestionis habere ius (haec enim legis verba 


sunt) et tanquam heredes omnia gerere, et conventos 
et convenientes: hoc quod etiam antiquissimae leges 
ex propria auctoritate praestabant, et heredes facie- 
bant eos, qui neque scripti heredes neque ab intestato 
His omnibus obtinen- 
tibus, licet non ab herede. sed a legatario aut tidei- 
commissario aut mortis causa percipiente dari aliquid 
aut fieri testator voluerit; eodem ordine in occasione 
ablatarum rerum servando, et incohante quidem ab 
co. Et 
nullus banc jegem duram habeat tanquam relictis 
privatus, sed considerans, quia omnibus hominibus 
terminus est vitae mors, non solum ab aliis ipse se 
percipere contempletur, sed cogitet, quia et ipse aliis 


Ónuocuov. Kal urüsis ngos tOv vov Ovsgsgasvéres 30 moriens imperabit. et si non huius legis mereatur 


TOUVTOw, Oi TOW xaTaÀsÁAsinÉvory astOOTEDOY usvOS, GÀL 
évvodw, m dnaciw àvÓQoymow nxégag écri vov Bíov ó 
Üwuvaros, ur uóvov r0 mag £irQow avtos Anfeiv Deo- 

irm, mgossvvosirc Oe, ovi xal adtóc érégose TsÁevtOWw 


auxilium, nihil horum, quae cum omni studio dis- 
posuerat, ad perfectum perducet. Non enim his, qui 
sub nobis neque qui nnnc solum sunt hominibus, 
sed omni et post haec currenti tempori legem po- 


srabek, xal sí ur rs maga ToUvÓs vOv vOuov TVyov 35 nimus. 


BorOaías, ovóiv wv àv gera gdzovónje amacns Óia- 
triuev. río (pyov aln. ov yoe Toi; dp ruawv ovüi 
rois viv uóvov aw oumow, dÀka navri xci TQ purrü 
*aUta Óéorr. vouoOrtovusv ygóvq. 


CAPUT 1l. 
B "ErrebDev zuàs eistiDe Bovin xci Tw Évvoa vov AU — Hinc nobis ingressa est cura et quaedam consi- 


daludíov vouov, 0$ xai áxovrav tov OurriD'auévarv, 


deratio Falcidiae legis, quae etiam invitis testatori- 





tutos, deinde ad coheredes, e post eos ad legalarios et fideicommissarios, ac praeterea ad servos trans- 
tulimus, itaque ad eos qui intestato vocantur. et extraneos ac fiscum venimus, id non temere factum 
esi neque inconsiderate neque quasi quem lateat quod conveniens est, verum consulto et secundum legem: 
ut perquisitis prius omnibus deinceps personis testamento scriptis. iisque recusantibus, ita demum ad eos, 
qui ab intesiato vocantur, ceterosque perveniremus. [n omnihus vero casibus, ubi prius scriptis heredibus 
non implenübus eas personas, quae vel ex testamento vel ab intestato veniunt, el ceteras vocamus, con- 
cedimus omnibus eiusmodi personis heredes fieri atque aditionis sive pro herede gestionis (quae quidem 
verba legis suni) ius habere, omniaque tamquam heredes agere, sive conveniantur sive conveniant ; id quod 
antiquissimae etiam leges ex propria auctoritate dabant heredesque faciebant eos, qui neque scripti erant 
heredes neque ab intestato ad. hereditatem vocabantur. Atque Jose omnia obtineant, licet non ab herede, 
sed a legatario aut fideicommissario aut mortis causa donatario dari quid fierive testator voluerit; eodem 
ordine in causa rerum auferendarum servando, ut a subsiitutis quidem legatariis incipiat, in fisco vero de- 
snat. Nec quisquam adversus hanc legem indignetur, quod iis, quae relicta sunt, privetur, sed considerans 
omnibus hominibus finem vitae esse mortem non id solum spectet, ut ab aliis ipse accipiat, sed praeterea 
cogitet se el ipsum moriturum aliis praecepta daturum, ac nisi auxilium ab hac lege habeat, nihil 
eorum cum omni studio disposuerit ad exitum esse perducturum. Non enim iis tantum, qui sub 
nostro *mperio, vel qui nunc sunt hominibus, sed omni etiam posthac decurrenti tempori leges ferimus. 
AL Hinc nos consilium et consideratio aliqua. legis. Falcidiae subiit, quae invitis etiam. testatoribus, 


| E ag A in mo. 12. BovÀnsiw B 3 elra Aj 5 xai | 24 x&v] xai A1 25 5 toU uógrs xavca Oopsav Àa- 
ant* Qixérag om. Aq ovra (oír0: m. 1) r8. Á, T8 om. Bóvramv M  rvuogricGao; Aaforros A, 9j rov Davà- 
M | 6 vov Jguociv A| 1 «xo tgóxov MLA t(arózas | vov aítía ÀaBovtos L (c) 7j vov Aaforvros aítiq Sa- 








L*j | 9 xara vóuov A | 1U memegacuévov A | càe 
om. A | 11 ovros] otro 73 L|] 12 dgexous!Pa] xÀr- 
govónovs add. A |'Eg VE A in ma. | 13 9g! ov ri rÀv 
ysyenuuévov A | mÀngovrroc? L'  mAngovre A | 
15 4E ddiaDérov| xÀxpovónovs «dd. A| xai ante dído- 
mew add, À | 1^ xàngovóouovs AB (c) | aditionos (Zro« 
wusciAevoscoe M s. v.) ML  áÜüsgatíovos A vzuce- 


Aevasos B | 17 pro herede geretionos (rovréaT: xÀggovo- 
de gestionts 


img syymgngsoe * v.) M  próneregsguonic (sic) L 
(corr. m. 1) mpoxspedexsperímvos A xár uíag Éyyme- 
ojcses B | ravra n rov vóuov rà Qyuara L |19 
1ovro om, À | 2U vv voucv) vouos L*A à 21 ovdi] uz; A] 


varov B | 29 «ov Ózuosww A | 30 rovrov Ovoyepas- 
véro A | 32 ó om. LA | 34 xai avros| xai om. L |l 
35 rEs mapa rovds Fombergk, magà t7 (v in lit. M) 
ToUÀe MB  nagà t? A mag roUÀs L | vvym A | 
36 éxerá£owv (in. mg. |Dia]raEour? corr.) A137 á£o 
A £ie L']|ov yàp rdv ép vuov ovóà rOw 4]39 
Me TÀ add. A | 40 rubr. B megi gaixudiov L..... 
gabaltov A | zuiv A 


15 gerstionis. A! [17 *quod] quidem | 23 oceeeione 
V! 25 * legatariis | termino ATV | 26 hane] ob hano 
R | 21 priuatis &' V* | 28 non] et non R7 [se om. V 1 
30 si non] nisi V [ 31 eum omni] communi Ae || 34 
haeo om. V | 40 rubr. ad legem Falcidiam FW 


Nov. 1 2 6 DE HEREDIBUS 


sínag dEavaliaxoww rà zoáynara dui vw zoecBe(ov, bus, si expendantur res per legata, praebet. etiam 
dibos. xagaxaTiíytiv roi xÀmgovópo:, Ocov avrois retinere heredes quantumcumque eis impleat quar- 
wOwi TO rPTaQtow TZ$ zxtsguovGías. xaGvrcUDa yàp uá- — tam substantiae. Et hic enim repugnare quidem 
6G fa. niv Doxsi «jj yvoyuy vov reAsvr'aavros, éxeoei- — videntur voluntati deficientis, et incumbere legi talia 
acÓa,. dà xj ravra dquévti vouq.  OraziZogav voívv»v 5 permittenti. Sancimus igitur, quoniam tuenda nobis 
(ivDexcéov yag ruiv zavrayov trs TOv rshevrrdávrow — ubique est deficientium voluntas, heredes, si voluerint 
yrópuno), rovs xArgovóuove, ti Bovlovwro 15$ vrebOs»v — hac utilitate potiri, puram servare legis potestatem; 
ejgsleíae dmoAeUsv, xaDnpüv qvÀáta, rQ vóuq Tjv et non per quae forte subripiunt aut malignantur, 
dEovaíav, xai a5 O6 cw àv, oW simos, vzoxAéweev fj — introducere temptent Falcidiam, cum utique, si nihil 
xaxovgytjg«isv, sísayeiw teigag Des tóv. Dalxidior, xaíi- 101  malignati essent, non forte competeret. Fiat 
Toiys &í urÜiv éxaxovgyrGav, ovx dv (go aguócavra. igitur inventarium ab herede metuente, ne forte non 
FOd Déco voívvy inventarior ztaga rov xAnoovóuov — habeat post debita et legata Falcidiam, secundum 
vov dabióros, wi mors Ovx Éyo: uer& Tà xgéa xai rà — modum et tempora, per quae dudum sancivimus, 
mgsggeia dauAx(duov, xara TOv TQózOv xai rove 4gó- quando homines excepimus ex damno rerum suarum 
vov; xaO" oU; zQmnv évouoderücauev, 5vs rovs àv-|5in aditionibus, statuentes onera usque ad substantiae 
Soomove (EpgoUuev vi dx tw ngoselevgscw mi roi& — relictae mensuram: illo adiecto solo, ut oporteat 
olxaios totypuagi Grpias, iovivris rà Bagr uéypr vov T$ — huiusmodi heredem, qui non creditores solum, sed 
A ovcía: tre xaraAsÀAeiugévrs uéroov. — Exsivov zxtgoz- — etium legatarios veretur, et metuit non damnificari 
TiÓau/vov nóvov, roU xpnve: rÓv rowUrov [e()/vc.] solum, sed etiam non,lucrari, convocare omnes lega- 
xÀngovópov, 9; ov dJavegras uóvov, àÀÀà xai Ànyrera-?0tarios et fideicommissarios, quanticumque in eadem 
(ovg evAageira, xai diDiev ov TO DrnuioO vai uóvov, — civitate sunt constituti, aut quosdam pro eis agentes, 
$us xai ró gj xtgÜavei, mapgaÀauf&ver &mxavrag — si forte personarum natura aut dignitas aut qualitas 
rov; ÀAgyarngíove xai guüsixouuiggaQíovs, 000: xar& — But aetas aut quaelibet necessitas facultatem eis non 
Tw avrine nóhw róyouv iviruobwrss, 5 twvás y vip — dat ad inventarii praesentiam. Si vero absunt ali- 
avrüw Tgarrovrce, é( TvyOv Q TOw 7tQocoktww qvcis 25 qui, interesse testes in ipsa civitate fide dignos et 
5j aba 5 mowrns J) za 7) xaí rie aváyxm síxégsiav — possidentes substantiam et optimae opinionis exi- 
avrois ov OíUnc. vns dmi vq inventarig zagoveías.  stentes non minus tres (tabulariis enim solis, quan- 
Ei dB dxndcí vuves, mapgeyiveGÓa: pápgrvgas rw dE — tum ad hoc competit, nou credimus), coram quibus 
avis vz€ noÀews abwoíctow xal wexrruivow ovcíaw — convenit fieri inventarium, it& ut supervenientibus 
xai éxi ygratis UztoÀnwwos Óvtow o)x éktrrové rwv JÜlegatariis et querentibus forsan subreptum aliquid 
vQu)v. (raBoviagíors yag uóvois, rO ys (s voUTO "xov, rerum aut non manifestatum licentia sit non solum 
" sucrevousv), dq! a» ztgosxe yevécOa. x0 invent&- — per servorum examinationem causam quaerere inam 
riov. dre émavaÀSoUc. Toi; iyyacvagéíow xai peupo- etiam hoc praebuimus per prolatam dudum & nobis 
pévoig vzsbroraOaí v. tvxóv Tdw mgayuarow 5 uy in servilibus examinationibus observationem), sed 
qavegóv ysvéaai, zagoraíav elvas ur, uóvov Quà i$ 35 etiam per iusiurandum heredis et iusiurandum te- 
rÀw oixerdv Bacavov ro mzg&yga Lnrev (xai yag Ó7z — stium, dicentium et adfuisse his, quae gesta sunt, et 
xai rovro Óídousv x«rà rÀv nq» mag. ruowv &igr- 
pévnv áni tais oixerexais Baaavoss zagarroraiv], á à 
xai Ói& roU Ogxov TOV xÀngorvóuov xai Óia vOU OpxOv 
TÀw ucpríguv, Asyórtom mapéivaií vs TOig zQarTO- 40 
eic! cis fui dal Mec duda eus ncc toos 





si quidem bona legatis exhauriant, heredibus retinere permittit, quantum illis quartam partem bonorum 
efficit. Nam hic quoque voluntati defuncti repugnare videtur, lege tamen niti id. permittente. Sancimus 
igitur (usquequaque enim defunctorum voluntas nobis tuenda est), ut heredes, si commodo hinc redundante 
Tui velint, legi am servent potestatem, neque per ea quae forte subripuerint vel dolo malo fecerint 

Falcidiam introducere conentur, quae scilicet, si nihil dolo fecissent, forte non competeret. — Fiat igitur 
ab herede metuente, ne forte debitis et legatis solutis Falcidiam non habeat, inventarium secundum modum 
et tempora quae ante definivimus$, cum homines damno ex aditionibus rebus propriis imminente. exemi- 
mus, onera usque ad patrimonii relicti mensuram sistentes; illo addito solo, eiusmodi heredem, qui non 
solum creditores, sed etiam legalarios veretur, neque tantum ne damno afficiatur metuit, verum etiam ne 
"ucro careat, [scire] debere assumere omnes legatarios et fideicommissarios, quicumque in eadem civi- 
tate degunt, vel certe quosdam pro cis agentes, si forte personarum natura vel dignitas vel qualitas vel 
aetas vel etiam necessitas quaedam. eis facultatem non concedat, ut inventario conficiendo intersint. Si 
vero quidam absint, testes adhibeantur ea civibus eiusdem civitatis, qui fide digni et locupletes et bonae 
existimationis sint, non minus quam tres (tabulariis enim solis, quantum "8 Àoc attinet, non credi- 
mus), coram quibus inventarium confici debeat, ita ut revertentibus legalariis, atque querentibus forte 
subreptum quid esse ez bonis vel non manifestatum, liceat non solum per- tormenta servorum (namque et 
hoc concedimus, secundum observationem de tormentis servorum antea a nobis dictam), sed etiam per 
iusiurandum heredis et per. iusiurandum testium, dicentium se iis quae gesta sunt interfuisse quaeque 
tunc acta sunt vidisse nec ullius fraudis ab herede commissae conscios esse, rem inquirere, atque ita 





1 Ju] ád«a A! à Di A* | 2 0iBmoi xtA] pracbet | Bevreoío 17s megiovaéas A || rà inbentar/o M rà (zov 
retinere heredes quantumeunque eius impleat (i. e. 0c0» | m. 1) inventario L| 28 azec B | 4£ M] ex LA (c) L| 
4» avrois zÀngoi) c | 3 TÓ téragrov] ro que 5 t0 | 29 cZs om. A | a&oztíarcw xai xexrrutvov] rove a£u- 
ZTuiv LB | 4 doxeé] videntur g | émegecdeaOes M) | mxíorove xextruévovs A | 39 óvras A | 31 agovAlagíovs 
exirieoDu. LB gxéxvrrg2e. A | 5 ravra] tilia & | | yag uóvov A | 32 ow] ow 93 B | ypiveoO ws AB ] 33 
37 Boóloweró i vis A | 9 &v om. L | ax sixbe xv- | "Quz xai émaveSoisww A (in mg. x8 Bácavos ....) ! 
wovpyraavcvae Vrtox Ar weasv, xai siadytv A [10 ni xol | 34 vnaekrgrad«a: M] vzibeigeiaD a: L. vgaigeia Oa: A 

dev A | 12. yevécOo (unte hoc v. rasura 5 litt) A | | zvyóv vv] ràv Teyóvtov A | 5] ei 4i 31 xal oom. 
inbentarion (s. v. azroygag7) M  ínventárion L i(w- | Aj didouev] praebuimus c | zgoirz» A | 39 Gpxov— did 
neo ne (et sic infra) A. xaraygagz, Bl zaox tOv | coy om. MA ] 
xÀngoróuam A |] 13 Éxowv L | 10 xgéoc A | 15 xados i res] lex RM] 7 ka ; - 

H du - Us v, nc R' (I. hinc?) | 9 cum] Cumque 
Aa ee gates d erae ele ad q | R' L10 malignanti V' [ non on. V*7" [ 02 Faleidiam] et 

iva H T us x - "glace id rx Faleidiam V | 13 quae per V 1 14 excipimus (ee«epimus 1) 
síBévas om. A cl 21 dédowv. L || ov T0] ovr ? A! | | V | 11 creditores AT | 18 reueretur & | 23 non dat 
22 magalanBáve] tà add. 4 1,24 pr^ es L5 | eis V | 26 opinionis optimae A'! | 30 rabveiun A ü 
d osrATT edu KE po 31 manifestum V|| 35 heredis et iusiurandum om. V? gj 

; | 36 et se adfuisse V vulg. | his «e«esta V! 








ET FALCIDIA 


uávow xai Ázi)siv và TÓTS yivóuava xal ovdiy Gvves- 
dévc, ysvOuerov TQ? *Àrgovóuq xaxovQyrua, ovra t£ 
fX» dmi coi xctültheuuévoi vnuó vOv OiaOsuivov 
zQdyuamw zvpígxwv üÀjónav. mÀyw si pt etie oí 
xa t6 TOY ategitv, save T) TAVES, aprv- 
pregio sia oiii ov BovÀndsiew 119i» ptr 
magsiva: rij inventarip. vzyvixavra yàg ádma £grai 
"p xÀzgovó, p oxal um mapaymou£va TÀw Ànyata- 
gíav ágxsia as 17, v0)» paprpa magovdiq »ai stouiv 
TZ» dztoyoagrv, àztoxtiuévov xal ovra) vois Anyatagiois 
TOV T& 0gxov TOU xÀrgovóuov xal T$ vw oixerw 
Bacávov, xal Tovro &rávrav zagarrgrnivrow tgeiv 
v9» ix 10$ FEM AuHbuan. ovro yàp ov Üófousv 
ovrt pose ovros svioxiungavra uigg. viv ülarrovv 
ovre aduxsiv TOv TsÀevtraavra. si yüg zxários uiv 
avr Bovietai vive periodos riapnaiene, xal Eyeuv 
Tavü magmwvynv ix rrs avrov Qiadoyns, xai oisraé ye 
avrágxm ztQuvgiav Bysv, Ov pv TOUTO 9 TOU ztQáy- 
p dira Üsixvvas, zxtoóUrAov, o ovx dvavtiacis 
iGraí Tovro T$ toU xarowg0u£vov BovAns, aÀÀà TS 
E 2 aywoías xàSapais v3s Éxsivov. — Ei uévtoi prd 
mowjGsiév inventariov xara roUTO vÓ Gy/pua, xad. 
sixóvtss ipÜvusv, ov zagaxaü:ie Falcidiov, 44e 
zÁxpobge: rovs Anyaragíové xci qidsixoupiogagiovs, 
xw sí TO 17$ xad'agás ovG(as 100 TtÀsvrzOavrOS vattg- 
Baívy, uérgov 5» tów Àny&vow docu. Kai toU qauev 
ov tOv Zu£rsov éA«ttoUrres vouov, oy ttOeixauey £n 
rq unÓiv oixoOsv Dnuwvo)au. rove xÀnpovopovs vois 
jaweicrais. Jag: yag avtois zOwEv bxtrrÜs 1üs 
éavtoU xaxovgylas, Qióri ztagéflr vov vouov, (jov àgga- 
Aa dxavra noábavri univ ruidoOa, TOvravtiov 

ovv xal rà éx rov Falcidiov vógov xegdava:. 
TaVra di dr, g«uev, Ér9a ztenlavruévos 0 Qa iuevos 
zzgl Tis avrov meguovOíags raUra Émgabev, 5j Tvyóv 
Béov xci niai mocórtnra vq xAngovóug xctudaztsiv 
$zxio éAirrovos diuerómoce. xai yàg 0; xai Tovro 
ztanAavrutvrs yvoyurs 4aviv, «A ov xaDagas xal axgi- 
T jgo)Us AmuxQwro; —— Eb utvroi (ricos ériaxytes ut; 
Bovlsa Dat TÓv xÀngovóuorv szagaxaragzeiv Falcidiov, 
e rad Tiv ToU OiiÜsuévov yropumv xoarüv, xal jj 
Bováóusvor avrov vnroerzaag De. Tq OwiDrueva ioos 
xaí riva Üíxaut Te xai eUcaBi ish, juri 10 xrodos 


Nov. I 2 


vidisse, quae tunc MID: et in nullo conscios 
esse factae ab herede maliguitatis. sicque in his, 
quae relicta sunt a testatoribus, invenire veritatem. 
Nisi forte praesentes legatarii omnes aut quidam 
5 contestatione sibi missa noluerint venire nec adesse 
inventario; tunc enim licentia erit heredi etiam non 
advenientibus legateriis contentum esse testium prae- 
sentia et facere descriptionem, reposito etiam sic 
legatariis et iureiurando heredis et servorum exami- 
10 natione, et his omnibus observatis habere ex Falcidia 
raesidium. Sic enim non videbimur neque legem 
ita hactenus approbatam minuere neque iniustitiam 
facere morienti. Si enim omnino quidem sibi vult 
aliquos fieri heredes et habere quandam consolatio. 
15nem ex sua successione, et arbitratur sufticientem 
se habere substantiam, non tamen hoc causae veritas 
ostendit, certum est, quia non hoc contrarietas erit 
sententiae morientis, sed ignorantiae puritas illius. 
29 Si vero non fecerit inventarium secundum hanc 
?0figuram, sicut praediximus, non retinebit Falcidiam, 
sed complebit legatarios et fideicommissarios, licet 
urae substantiae morientis transcendat mensuram 
egatorum datio. Et hoc dicimus non nostram mi- 
nuentes legem, quam posuimus, ut nihil de pro- 
25 prio damnificentur heredes creditoribus. Dabitque ei 
oenam exactio suae malignitatis, cur transcenderit 
egem, ex quibus caute omnia agens nihil poterat 
damnificari, sed ex diverso etiam quae sunt ex Fal- 
cidia lege lucrari. Haec autem dicimus, ubi errans 
30testator de sua substantia haec egit aut forte, cum 
debuisset etiam ampliorem quantitatem beredi relin- 
quere, pro minore disposuit; etenim etiam hoc erran- 
tis sententiae est et non purae et integrae designa- 
tionis, Si vero expressim designaverit non velle 
35 heredem retinere Falcidiam, necessarium est testa- 
toris valere sententiam, et aut volentem eum parere 
testatori, forsan etiam quaedam iusta et pia relin- 
quenti, lucrum non in percipiendo, sed solummodo 


40 





veritatem in rebus a testatore relictis invenire, Nisi. forte ii ex: legatariis, qui praesentes sunt, omnes 
rel nonnulli denuntiatione illis facta venire et inventario conficiendo adesse noluerint; tunc enim venia 
erit. heredi vel nou praesentibus legatariis testium. praesentia. contento. inventarium faciendi, reservato 
utique legatariis et iureiurando. heredis et tormento servorum: iisque omnibus observatis auxilium ez: lege 
Faicidia ' habeat. lta enim neque legem hactenus adeo probatam. imminuere. neque. iniuriam. defuncto 
facere videbimur. Nam si omnino aliquos sibi heredes existere, et solacium quoddam ea: successione sua 
habere vult, seque sufficiens patrimonium possidere putat, nec tamen rei veritas id demonstrat, manifestum 
2 est hoc non contrarium voluntati defuncti futurum, sed potius ignorantiam illius purgaturum. Si 
Lamen inventarium eo quo ante diximus modo non fecerit, Falcidiam non retinebit, sed legatariis et fidei- 
commissariis salisfaciel, quamvis legatorum praestatio modum verae substantiae defuncti excedat. ed 
id dicimus legem nostram. imminuentes. quam ideo. tulimus, ne quid heredes in bonis propriis a creditoribus 
damno afficiantur ; praestabit. enim. illis poenam. solvens fraudis suae, quod legem transgressus est, cum 
ei caue omnia agenti nullum damnum pati, immo ex contrario ea, quae ex lege Falcidia veniunt, lucrari 
licuisset. Haec vero dicimus, ubi per errorem testator de facultatibus suis ita statuit, aut forte, cum 
maiorem etiam quantitatem heredi relinquere debuisset, de minore disposuit; etenim et hoc errantis est 


iudicii nec vero purae et accuratae dispositionis. 


Hnere Faicidiam, necesse est tesiatoris voluntatem 





1 dgudeiv 4 | 2 «09 x1ngovóuov AY3 vxo cov Jia- 
Seuévov] a testatoribus z | 4 4 rvxov—Tivec om. L || 
$ ovdi] Obs Jà (antea spatium vac, in mg. Xs Ogxos 
TO» ...) A| 8 zapayevoucyew A|| 9 xai zt0(rais 775 
&xoygags A | !0 xal ovro om. A [ 13 éx om. A | 
faleidiu M] gai»xidíov LAB et sic semper | ov om. A | 
Bóbasuev A corr. | 14. 15. *ovdi—oidà libri | 15 EX] xc 
im mg. A || 16 avrov A | Épav. riva] rvriwa A || 19 
iAgÓna om. A! | 20 rovro tZ7s] v7& rovrov A || xaro- 


zovgévov? A! | x&D'agais *7€ ayvoías dxsívov A | 21 8 
ML) x5 Aeyávav 0... in mo. A | undà M) uy LB & 
om. A | 22 ivBevragiov LA | xarà tó ayrua onep 
Égrusv A|| 23. Post 09 tres litt. erasae in L | 25 vregfai- 
»tu A|[ 28 undà A || 29 asco A c | zomz»] v in, ras. 
L^ | zoivz» avcois B || 30 éfóv] 4£ v L*Bg é£os A] 
&sgpalas] £de add. A (c£ s) | 31 mgafavra undiv 


f. 


lam vero si expresse declaraverit nolle se heredem re- 


obtinere, et aut ipsum volentem obtemperare testatori 


EnuuobcO«. A | 33 Tavra] x9 nav]... A in mo. | 
Tavra Óà e. q. s. usque ad finem capitis om. LB | 
85 om. A || nenAavnuévosc M | 35 nAdov A | 38 dxioxé- 
veas Al M]Z ztgi Tov gaÀ ... A in mg. | &xuoxz- 
woiev A | 40 dvayxn avrov T)» À | xpareiv Bovióuevor 
| vztrgsrroagOas (gms ÜOíxaia Twwvá x8 A | 42 xcraÁte- 
nzóvu M 
2 sic in PT] 5 uoluerint | 6 non] à non V pr. ] 
8 disoriptionem t! | reposito V? ín spat. | 10 obser- 
uantis V! | 12 ita om. VT' | approbatam hactenus V [| 
16 habere om. V!| 17 hoc] hec 7?! hec A* | 18 puritans 
R'jilius) ostendit V | 21 legata et fideicommissa V | 
24 ut in nichil V | 25 dabitque V] dabit AT sed dabit 
vulg. | ei om. R']| 26 q«ur K' | 27 aegens |j 29 lucri 
R* | ubi om, V! | 33 et integrae om. V! [36 et aut] 
et om. R' | 37 iuste piem R! iuste et pie /* 





Nov. I 2—4 


8 DE HEREDIBUS 





evx dv rj Lagrüv, aÀP iv vj uóvov t'arBa Egi 
xai ui; Üoxtiv. axegüz; tv Towoirov. slvai xAngor 7) el 
ur Bovlorro, avróv piv árvagogigGci TZ6 vtowe TES dv. 
qrágéws, gopar Ui yrvígOai, xadánep KungooDer 
rimóvtts ÜpOrutv, vnoxaraGTdrOI Tt xal Gvyxnpo- 
vouoi xal Anyatagío xni gidrixoppiGGapío:s xai 
oixéraig xai TOi; ri adiaS'érov xai vois áAAoi, xatà 
Tiv ÉungogOrr vg! quw (invonuéivnr (xi tois Toi0v- 
TOS ovr. 


pie agendo habentem, et non videri sine lucro huius- 
modi esse hereditatem, aut si noluerit, eum quidem 
recedere ab huiusmodi institutione, locum vero fieri, 
sicut dudum praediximus, substitutis et coheredibus 

5et fideicommissariis et legatariis et servis et qui ab 
intestato sunt et aliis, secundum prius a nobis in- 
ventam in talibus viam. 


CAPUT IIl. 


Tie o$cías dxgiBaé yiveóaKOy TI xaraBaArir nir svOve 
4E doyis vi Er idm Tà mtQéOftia, xal mÀngr TUw 
yreun» rov OweDÜsuévov vrg5Oa« (roUt0 OmttQ xai ai 
tow a0 nudw A£yovoi Dueralris), naga 0i rcv za- 
ncxatéytiv dO £Asiv, oii dx urpove 
rov Oia D euévov granny, dx pépove O& nirzr ÉAarrovr, 
njÀa Tóv ye 0Àos ov zteztÀarrpévor zt£gl 10 t€ ovo(as 
m0Góv, üÀÀa yuvcixortt T& xcl evÜvs axolovOrgavra 
u Ren TOU Dia ruérov Dià navrtror avt xaraxo- 
v 
4r rin roUTO vaDago; axolov?Ütiv. Ov ur ovU? épr- 
Gouev avTOIS Thr apymv énigTau£voig u£r, dgvisxTog 
9 xerafaloUair, elra. Voregov ztgáyuara voie Laufá- 
wovc. mwaQtigüv xai &va&auBártir Bocisad as zap. 


Z Uv Óocouev d£ alrar và xingovóng 10 nírgor 10 Non. autem dabimus licentiam heredi mensuram 


substantiae subtiliter agnoscenti solvere quidem mox 
nb initio quibusdam integra legata et ad plenum sen- 
tentiam testatoris servare (quod etiam praecedentium 
nos dicunt constitutiones), ab aliquibus autem reti- 


; mÀngevv T5v |5 nere velle, neque ex parte quidem complere testa- 


toris sententiam, ex parte vero eam minuere, sed 
omnino non errantem circa substantiae quantitatem, 
sed agnoscentem et mox sequentem sententiam testa- 
toris per omnia eam sequi et non ad peiora paeni- 


cir xal ur perautlsaO ns ztQüg T&à yeípor ov yap2U tere; non enim erit hoc pure sequentis. Sed neque 


concedimus eis ab initio scientibus quidem et incaute 
solventibus, postea lites percipientibus inferre et 
recipere velle ab eis quodcumque contigit exsolvisse. 
Oportet enim ante actionem cogitare et agere, et 


«vrüw, üzeQ dr TUyOir xaragaAóritte. Oei i949 7995 non cogitantem recte deinde transferri ad inde- 


vOv zábeov  Boviriea Dai, xal mpártur, aÀAA p 
mgáEayta ópB s delta. uévaclalsir zQ0s ayropoabrny* 
Ete &í( un ODuxaía Ti& Gór(a TOUTO éleeydyon maga- 
Oófov rivos arg arérros, 0:0 fAertoi Tiv ovaíay xai 
güpav Tj nvaÀjqur moni 


votionem: nisi forte iusta quaedam causa hoc intro- 
duxerit, inopinabili quodam apparente, quod minuat 
substantiam et locum receptioni faciat. 


30 


CAPUT IV. 


(H) Mà. xàxsivov tgóvouar £iutDa vov nij zoóvor 
yívscOas uaxgór £v vais Tovavrais zntrasguv, — Ovde- 
níav yàp tàw Towvtcm Dyrrorow 5 Uii vzepfai- 
r&v TOv TOU dwiavtOU xoóvor OuoniLouer, dvay»xrr 


Illud quoque prospicimus, ne tempus fiat longum in 
talibus quaestionibus. Nullam enim talium quaestio- 
num aut litium transcendere anni tempus saucimus. ne- 
cessitatem imponentes omnino intra annum post aditio- 


dcuaD vrac sigo) záwros érievrov purra mtQosíAsvoiy 35 nem et legata solvi et quae a testatore sunt relicta 


xai và mzQtüftia xcrafdALtur xai ta vao ToU Oiade- 
uévov xataAtiziguéva tÀngoUy xarà try éavtiv qUOi 
xai sávra ztgitrtir, 00a. £uztQoo Der sigrxausv. Aoynv 
di cQ £iaviQ Didonev, xaDazso ÉpnpoaDer eixóvtec 


compleri secundum sui naturam et omnia agi, quae- 
cumque prius ediximus. lnitium autem anno damus 
Sicut prius iam diximus, admonitionem ex iudiciali 


ÉgÜnusv, rnv dx ÓixaGTud;s vzóurnsiv wrgov. Tov 40 


iusla forte et pia. quaedam relinguenti. lucrum non. in. accipiendo, sed soium in pie agendo ponere, nec 
talem hereditatem pro infructuosa habere; aut si nolit, ipsum quidem recedere ab. huiusmodi institutione, 
locum autem, prout ante diximus, fieri et substitutis. et coheredibus et legatariis et fideicommissariis et 
servis et eredibus ab intestato et reliquis, secundum viam antea a. nobis in talibus rebus repertam. 

IlL Nec vero veniam dabimus pieni modum patrimonii accurate noscenti, ut statim ab initio aliis 
quidem integra. legata solvat, et voluntatem testatoris. (oam servet (id quod etiam decessorum nostrorum 
constitutiones dicunt), aliis autem detrahere velit, nec ut. pro Du quidem voluntatem um deed impleat, 
pro parie vero cam imminuat. Verum. qui omnino non errat de substantiae quantitate, sed eam cognovit 
aíque statim secutus. est. voluntatem testatoris, per omnia eam sequatur neque in peiora animum mutet. 
neque enim hoc esset pure sequi. Neque magis iis, qui, cum id ab initio scierunt, incaute tamen solverunt, 
permittemus postea negotia facessere accipientibus et ab. illis quod. solverint. recipere velie. Antequam 
enim agas consulendum itaque agendum est, nec vero, ubi recte feceris, ad iniquitatem animus converten- 
dus, MMisi forte iusia quae causa hoc induzxerit, ubi quid inopinati emerserit. quod substantiam minuat 
et locum faciat repetitioni. 

IV. lliud quoque curavimus, ne multum temporis in eiusmodi quaestionibus consumatur. — Sancimus 
enim, ut nulla eiusmodi quaestio. aut lis anni spatium excedat, necessitatem imponentes, ut omnino intra 
annum post aditionem et legata solvat et a testatore relicta pro rei natura impíeat et omnia faciat, quae 
ante diximus. Initium autem anno damus, quemadmodum supra iam diximus, ab admonitione decreto 
fudiciali facta. nno enim culpa heredis ctrcumacto ipse quidem relictis excidet, alii vero, quos antea 





4 in mg. | 32. yevéa Das A. | 33 7 dixi] iix A [| 
36 eism mavróe B mówrow eig g Schoell | 86 xaa- 
Balsv A || $nó] vmég L' | 38 Mexne] À& xgóvor 
Gpyeraa À in mg. [| 34 Oídousr —ÉpÜrnusv om. A, id. 
habet 40 Jixactixne Oilouev vzourycros wngov. | 
Tov] H L in mg. 

5 qui] quia V!| 6 a nobis prius V| 7 talibue V' ! 
10 Non] rubr. de legatorum solutione RV | 12 ab om. R! | 
19 peniteri RT | 22 postea] et postea A! V [ 24 actio- 
nem A] exactionem 7Z'V | 28 receptionis. R'T"V f 31 
Illud] rubr. ut legata intra annum praestentur (prentur A) 
RTV [32 cnim in talium V [38 ámonitione faeta ex V 


| evcsfeiv A | b. eiztórtes FpOrusv M] sizouev A | 
6 xal qudixoppuooapío xai Anyetepios A s | 10 £] 
M|jSi s.v. L| myeeto To MB i uiv om. LB | 
12 zÀngovr A, qui deinde om. rzgrjóes Tovro || 13 aí post 
Asyoveiw. coll. A || 14 ztagà om. A | 15 zángovr uiv AT 
20 meragaAleoSe. A | 21 Ov] £ L, AP A. in mg. | Ocàc 
p5v dgncouev A | 22 dgwháxrow A | 23 mpdyumata 
post mag£ztiv. coll. A | 25 &v om. A | too rà ztgaleom] 
ante actionem c || 26 govAscda, L! j| ei] ve xai B [| 
xai zpávtei. delenda videntur; am xata mürtuv? | 
2; ngafavra] cogitantem & || s/va om. A | 30 zroiei] 
magéyt. A. faciat (i, e soror) &. 31 4244] EL in mg. «X 








ET FALCIDIA 


9 Nov. 14 





yàp éviavro? maQ alvíav rov xÀngovóuov m d 
mówros, rmvixaVtG Ó udv dwnsctirai TOv xataAsltiu- 
mévmav, Értgos Dà. dni ravra rovc, ove üáuntgoaOav 
1 ducÀécausv. — ivrBow Bi r xal dAarroc. trjv rja- 
xicw oiÀiv ó map Tjudw mpoxoivii vóuos. dcr. yaQ 
av:oli, sí v4 xarà Tà6 sir uévac piv aítíne BlaBeiev, 
dunAS vae BorP uua, xal 7 Quà 10€ anoxaragractos x«l 
5 Pu r5 xatà rGvw dppqOvyurxórom xrdsuóvov oov. 
Ovx 4Licigovusw à rov wóuov ovdÀ và rmaTQamuxat 
Juadozas.  xaxaice yd 
pévn$ uoipas, Xv rus dumpgícauev, && Ti méQa Tav- 
Tr: avTOW xavaÀugOri xaí vi agà vàv aneleOd- 
Qgav airrOuisv £xüvos xÀnoooa, alza D BovÀoiwro, 
Tocrg» TZ» Tüliv xgarüv ÓDacnitourv, fwntQ doyó- 


, Tüe vouiure «vrois gvàatrro-lÜ0 parte quam nos definivimus, 


decreto. Anno enim per culpam heredis transacto, 
tunc ille quidem cadet relictis, alii vero ad haec 
1l venient, quos prius vocavimus.  Pupillis autem 
et minoribus aetate nihil nostra praeiudicat lex. 
5 Est enim eis, si quid etiam secundum dictas a nobis 
causas laedantur, duplex quoddam subsidium, et per 
restitutionem et per viam contra neglegentes cura- 
tores. Non autem excipimus a lege neque patro- 
natus successiones; et ibi enim legitima eis servata 
uicquid ultra hanc 
eis relictum fuerit et aliquid & libertis petiti fuerint 
illi complere, deinde non voluerint, hunc ordinem 
tenere sancimus quem incohantes sacram nostram 
hanc constitutionem diximus, ita ut legalis quidem 


mrvos t1$ Jeías vd ravrrs Diaralsoe simousv, ovre 15 pars. maneat apud eos pura talibus, reliqua vero 


tz» uiv vóuiuOv uoipay uévziv mao! aVtOig wadapav 
Tow rovrov, Ta Àoztà dà KoysaDa. mos Tzv mag 
Zudw vov àveqynévnv éni vois vouvros odóv, nálucta 
ántinap xai dv aic 749i rw zaTQamixaw Ti- 


Sog map! zudv re 7tg0$ óuo(exziv ayeóv àv 20 vero du 


avyevow xal Tüg arnsÀsvÓsouxae éráBauev Oiadoys. 
9 Enudy dà )inlovs dare 0 tw JiaPrxow. tgónos, 
5 tíc Éyygagov qsoóusvos Qurinamw, 7) eic &ygagov 
Bovlrsv, vaUra amawra xoatéiv Opoias xal xarà rv 
ie i 

macre ralevtaíag Boviraeos Jaanitonsv, xai ni zrQos- 
eov mavios sir& idiorruxoU &(rs GTQatio TIXOU sire 
dapatixoU sita. BaciaxoU síra érégov Bgnort. xov 
wov yàp - &magiw dwÜQoro voVrov Tv vóuov 
&noriDéusa, 


(Eníloyos) Tavra jusic vro TOU xw], naci Àv- 
euxelovvtos avOgorow éygdwauev, xai oztcx üv oi vs 


veniat secundum viam & nobis nunc apertam in tali- 
bus, maxime quoniam in ips& de iure patronatus 
pu 4 nobis constitutione ad similitudinem paene 
ingenuorum etiam libertates ordinavimus. Quia 
pe (est) testamentorum modus, aut in scrip- 

tam delatus dispositionem aut in non scriptam 
voluntatem, haec omuia obtinere similiter et secun- 
dum aequam observationem et in non scriptis testa- 
mentis et in omni ultima voluntate sancimus, et in 


zagatüjenciw xal ézi piper diaOnwdv xai énl25 omni persona, sive privata sive militari sive sacer- 


dotali sive imperiali sive alterius cuiuslibet. Com- 
munem namque in omnibus hominibus hanc legem 
ponimus. 


30 


(Epilogus. Haec nos, ut communiter omnibus 
prosint bominibus, scripsimus, quatenus et viventes 


Léwres rw xaralehnuprvow anoAcvoiv of re veAsv- relictis potiantur et deficientes cum securitate mori- 
TOwree uet! eo vuiac ascADoiev, yvvolaxovres c 0 vó- — antur, scientes, quia lex eis sepultis etiam ministra- 
go$ avrois xal xsiuévois vrmoerroeras, xal azeg àv éxsi- 35 bit, et quaecumque illi disposuerint, ad perfectum 
1 vos Juctáfauev, avióg eie Kogyov a&t.— "Qere éxeidr) 1. ipsa ucet. Quamobrem, quoniam communis 
xovvóv ToVrO ógslos anadiv 4Gruv avÓQayow, ys haec utilitas omnibus est hominibus, fiant quidem 
»jceraa adv zapà Tje Gs Vmegoyre évravÓoi xyovy-  & tua eminentia hinc praecepta cunctis declarantia 
acra magi TQuayyd, a TZv to) vóuov Jovausv, legis virtutem, dirigantur autem et per provincias 
€ralygetas Óà xai xarà yoav év ünaciw 5Ón vois40in omnibus gentibus, quae dudum fuerunt et nune 
KOwadi TOié mQqiw vs OvOCi xal vv» vxo Osov Ó& gucw —& deo per nos sunt adiectae principatui Romanorum. 
*j Punaicov ngogyevouévow doyyj. Oi dí ya vàw ur 





1l vocavimus, ad ea pervenient.  Pupillis autem sive etiam aetate minoribus lex nostra nihil praeiudicat. 
Illis enim si quod ex causis a nobis enumeratis damnum passi sunt, go 7d auxilium praesto est, et per 
restitutionem in integrum et. per actionem contra neglegentes tutores. Non excipimus autem ab hac lege 
ne patronorum qui successiones: nam ibi quoque, legitima parte, quam nos definivimus, ipsis servata, 
si quid illis ultra eam relictum sit, iique a libertis, ut quid impleant , rogati nolint, eum ordinem obtinere 
sancimus, quem initio sacrae huius constitutionis diximus, ita ut gd quidem portio apud eos pura 
ab eiusmodi oneribus maneat, reliqua vero secundum viam a nobis in huiusmodi casibus iam apertam pro- 
cedant; praesertim cum in ipsa eiiam constitutione de iure patronatus a nobis data ad similitudinem fere 
3 ingenuorum libertinorum quoque successiones disposuerimus. — Quoniam vero duplex est testamentorum 
ratio, aut ad scriptam dispositionem aut ad voluntatem non scriptam relata, sancimus, ut haec omnia si- 
militer atque per aequam observationem et in non scriptis testamentis et in omni ultima voluntate valeant, 
et in omni persona, sive privata ea sit sive militaris sive sacerdotalis sive palatina sive alia quaelibet. 
Communem enim omnibus hominibus hanc legem ferimus. 

Kpilogus. Haec nos pro communi omntum utilitate scripsimus, et ut (am viventes iis, quae re- 
licta sunt, fruantur, quam morientes aequo animo vita decedant, legem scientes ipsis etiam sepultis opem 
1 laturam, et quaecumque disposuerint tpsam ad effectum esse perducturam. | Itaque cum commune hoc sit 
commodum omnibus hominibus, ab eminentia tua et hic edicta Pe quae ommbus ubique vim legis de- 
clarent, et foris mittantur per omnes iam provincias imperio Komanorum tam olim subiectas quam nunc 





4 5 xai] xai« (y eras.?) L, rj om. Ag 

A |] 3485 4 | 7 vai prius om. A | 9 Oix] A? A in 
mg. | ovx vmsieigovusv L? | oidà om. A | 10 avcoic 
17$ vouiune B | 13 nÀngogouv: si dà uy) BotÀowso 
A [14 Zneg A] 15 rnow vabave L', corr. L! | 137 và 
4i lunzà LB | neóc] «ie A | 20 diaviEn] Cod. 6, 4, 4] 
21 Jiadoxás] xÀngovopías A | 22'En«37] 9 L in mg., jt 
A in mg | 23 7) prius om. Aj eycuavos Aj z) xai A | 
24 xai] ov A, om. L | 25 áygágarv dia Or ka xal zi om. 
A1 25 íagarixov] dgortixov A131 Tavra. udv fusis, in 
mg. n A i 32 xal om. e || 35 xai xtipévos] xexoiurudvoss 
L^ | &v om. M | 36 Giaváfowev acvois A | FEes L' 5e A] | atrabat P! | 35 illi] eee /? || 36 perducit R|| 37 este 
"Qera] AO. A. in mg. | 31 xowóv rovro] v0 xowó» voiro | F?, om. R!| 10 in del. /* | 41 adiecta R 

uL 2 


M xvoVro xowóv LA | yeviaeras tz 07$ Uxspoyzs dv- 
TajJa udv xrooyuava À | 39 zagayycAlorta A142 v5] 
T)» L' 


6 ruv om. 





5 quid etiam R] quidem P al | 7 *restitutiones | 
8 exocpimus ARTV | 10 "p an si quid? | 13 que 
P? | 15 pura in talibus 19 libertates. A7 V, 
libertinitates R*, vulg. (às azsAsvOegieás — OQiadoyas 
Gr.) | 20 est om. RTV | 21 non seriptam] conserip- 
tam R* | 23 observationem] — onem (sic spatio relicto) 
R| 33 morientur R' | 34 amministrabit /* ammini- 


Nov. II pr. 10 NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 


TpoztóAsom &gyovres vavta lauBavovtes, xa9a xai7)m  Metropolitani vero iudices haec sumentes, sicut du- 

vevouodOétnras mag Tpdw, éxaavy magazéuyovas zó- dum sancitum a nobis est, unicuique dirigant civi- 

Àm* uevei Ts ovüsig dwrzxoog ToU vóuOv voU arre dv tati, manebitque nullus non audiens legem, quae 

zavíq Dnv gürs dv áDvuíq TsÀevràv Gvyzoovyros. neque in paupertate vivere neque mori in anxietate 
5 permittit. 

Dat. k.Ian. Constantinopoli Belisario v.e. cons.ind.xrm. [a. 535.] Dat. CP. k. Ian. Belisario v. c. cons. :nd. xir. 


B IL. Coll. I tit. 2 


ITEPI TOY MH EIIIAETESOAI ER DE NON ELIGENDO SECUNDO 
TAX AEYTEPOTAMOYZAZ I'Y- NUBENTES MULIERES, ET ALIE- 
NAIKAZ, KAI IIEPI AAA9N NATIONE, ET LUCRO ANTENU- 


KEPAAAIO9N. 10 PTIALIS. DONATIONIS, ET DE 
a] 
(Eye 9à noóqacw 7 diézaEic l'onyogíav tw.] iMuENQE n Dm FILIIS 
0 avrós Baailevs "Eguoyéves v dvüoEovárq nayiouyq. — Imp. Iustinianus Aug. Hermogeni magistro sacrorum 
TÀw Üsiuv ógguxíorv, anó vnáraw xal xarQixiq., officiorum et exconsuli. 
(Igooinsov.) Kal roi zQÓ zuÀv vevouodern- odia Et ante nos legislatoribus romanis 
xóm. Puueíos Tj; dsl vouoOscías agoguév 5 TOv 5 continuam legislationis occasionem emergentium cau- 


dvagvogtvov zgayu&rov éDüov moouA(a, xai zyusis, sarum dabat varietas, et nos omnem partem legis- 
Tó vouoSrtixóv ümav xaraxocurgavrse TZ 7zt0Aire(as — lationis ornantes reipublicae, cunctam paene cor- 
n4gos, TQv OÀnv GgeÜov dmavópgOwsiv mori uiv bmi —rectionem aliquando quidem pro egentium interpella- 
Tai Tw Ürouivaw mgosayyshénus, morà dà émi vci — tionibus, aliquando vero in iudicialibus quaestionibus 
Jixacrixeis Dnvrgfgav dmoioüusDa* xal mollovs ye 20 celebravimus, et multas leges hinc subiectis nostris 
Tdv vóuaw évrttUOev oie VzExoow vois ruerépos —conscripsimus. Quale est, quod etiam nunc emergens 
Édygáweuev  'Onoiov 05 Ti xai vvv &vacr&v si; rovüs — 1 ad hanc nos vocavit legem. — Gregoria enim sup- 
l zuás vOv vOuev éxáÀsgev. — l'onyopía yàg ixérevos licavit dicens habuisse se dudum virum et duos 
gqoaca gvrquexévai zn» &vüUgl xai 0óo moioacdDa — fecisse filios, masculum et feminam, et extulisse 
maidas, &pgevá ve xai OrAnav, xai aztogaAsw pév róv25 quidem maritum, Plurimoque a filio experta favore 
cvroixrcavra, z0ÀÀ5 dé zagü oV melos megopuévg —Bestimavit oportere, ne relisqueret eum sine remu- 
15$ svvoíns, quOr xonvas ui xarclimeiv avrov ayé-  neratione nec extra competentem honorem dimit- 
eagrov urÓà Kio t$ moinxovens dgéivea viuT. Tow — teret. lgitur antenuptialem donationem, licet non 
yagosv tr» ngoyeauiciav Dagstv, xaíito: devrégoi ovza — veniens ad secunda vota, tamen restituit et dedit 
ztgoscouiArdaga yapois, Opus aztoxatéo tras xai Orüoxs 30 


Nov. II ( Coll. I tii. 2: gloss.) Graece extat in. M et A (in quo est tízAos EgOouos), deest in L praeter inscr. — 
avrm m vwsagà ovx éví On si; rà Baciuxa àÀlà (ovx — dAÀà om. L) magsgunnOn, dix x0 rà uiv aviis vnó 
Tí: xHÜ vanpas dvaigeigOat., và dé nÀarUregov vm éxivre vouoDersiaOa. uóvov OP rÓ r&Àsvraiow vavtrne 
xipilaww ngoceréOr v4 TZs (a veagüs reÀevraiq xspalaiq (xsp. 16A. L) ML post inser. — Epit, Theod. 2, 
Athanas. 10, 1. Zulian. const. [T. 





dei beneficio per nos adiectas. Metropolitani vero magistratus, ubi ea acceperint, quemadmodum iam lege 
a nobis dispositum est, in omnes urbes iittent, nec quisquam manebit legis ignarus, quae neque in pau- 
periate quemquam vivere neque in anziietate mori patitur. 


II. 


NE MULIERES SECUNDO NUBENT. ES ELECTIONEM HABEANT, ET 
DE ALIIS CAPITIBUS. 


[Occasionem autem huic constitutioni dedit Gregoria quaedam.) 
Jdem Augustus. Hermogeni gloriosissimo magistro sacrorum officiorum exconsuli et patricio. 


Praefatio. Et legislatoribus Romanis, qui ante nos fuerunt, perpetuam leges ferendi occasione 
emergentium causarum dedit varietas, et nos universa legislatoria reipublicae parte ornata, omnem fere 
correctionem. partim in eis, quae a supplicantibus ad nos deferuntur, partim in iudicialibus consultatio- 
nibus adhibuiinus, atque hinc multas leges subditis nostris tulimus. Quale quid etiam nunc emersit et nos ad 
1 hanc legem commovit. — Gregoria enim supplicavit, dicens se olim viro nuptam duos peperisse liberos, 
masculum et feminam; ac maritum quidem amisisse. Cum vero magnum filii amorem eaperta esset, euin 
non sine praemio relinquendum nec debito honore privandum esse existimavit. Quamobrem. donationem 
ante nuptas, licet nondum contractis secundis nuptiis, restituit tamen atque dedit filio. Nec vero filius 





4 ga vía L | 6 k. Ian.] kal, ari (ari del. 2) aprilis u.P| | go«rzaea«e M 21. rois zaeréposs vzrrxóons A 123 zug 
Constantinopoli /ul.? (s), om. M | Bilis. M ind. «y M(Theod.), | 9? 4l yàg] yag ruas A | 26 zaga] meo A | 29 xaé- 
ivd. a Athan. || Post subscr. add. t và iuxroy ztQóc "Iod- | T9) xai A j oózto] non & | 30 xai déloxe om. A 





vr» Éxagyov praitoréam vó B £yr dat, iii non (sic): — €— — 
M (ad edictum 11 referenda) | U xai — 11 vira om, A 2 a nobis sanctitum Z'V || 6 subscr. deci er R et Bamb. 
12 Miroxgitwg iovavivatros avyovaros dguoyérz A | | I1] myiisamio Ft [7 aligendo A! || 9 lucra A' [| 14. ex- 


13 officéev LL ' xai rr iA om.A || 14 zgó guo» M] | consule /* | 22 nos om. P! | 26 existimauit vulg. V 
weor» A | I1 cza» M] óAov A | 20 Errroeciw Ac] ||. 28 dempnationem P! 


ELECTIONEM HABEANT | Nov. II pr. 


Tg zauÓL. ov unw Là» Ó mois avrj DurréLecev, aAÀ' — filio. Qui non tamen vivens ei permansit, sed obiit 
&nnciv dE avDparmov, ziv eic Osvzégove dA9tiv Bov- — ex hominibus, antequam ad secundas venire vellet 
Án9zva: tZ» unrígu yáuove. Kaloys vóuos 0 Tf à nuptias mater. Et lex tam antiqua quam nostra 
gaios Ó ve zuéreQos dile üugo, try vs aida n vocavit ambas, et filiam et matrem, ad minoris suc- 
Tr urTépa, zto0€ T?v TOU véov Diadoyrv. Kai sixep 5 cessionem. Et si quidem in prioribus mater nuptiis 
TOi; ztgorfoo 7) uftro éméuevt juo, ovÀiv áv vo  permansisset, nulla quaestio fuerat. Sed illa quidem 
Unrovuevov 5v. aÀL' n uiv eis avdoós éxaiysra: Óev- — ad virum descendit secundum, usum qui fuerat om- 
Tígov, TZ» idv xprgiw axagav Éyovga 7s xooyasiu(as — nem habens antenuptialis donationis: sic enim eam 
Sapea;- ovro yag avTzv xai ddedohorro, ép' « viv — etiam donavit, ut usus quidem apud eam remaneret, 
piv yonguw map! avr ufvüww, T9v Ütorzorrav di yt- l0 proprietas autem fieret apud filium. Omnem vero 
wécOca mapà tq zaidí. T7& Óeaztore(as O3 7) xai av- roprietatem filia percipere minabatur, non secun- 
TiÀNywegÓai mácne amus, ov x«Ó' ocov xÀnoovoust — dum quantum heres erat fratris, sed secundum 
Tov dXkÀqoU. àÀÀà xa$' Ocov O mang iidédwxe vj — quantum pater dederat matri, dicens nullam fiduciam 
prol, gáaxovaa urdauíav zagorgíav Eye zv urcíoa — habere matrem ad secunda vota migrantem proprie- 
Seviégois óuioUGav yáuow T9v Üaczort(av Kyu» vre15 tatem habere donationis quacumque ratione. Verum 
Sogsasc xad" olov Bíxore Àoyov. :4ÀÀ' p urrzg ov» — mater MM hoc antenuptialem esse donatio- 
fri rovro mgoyasialay slvai Dopsav ztavreAos afit, nem omnino affirmabat, sed permixtam iam rebus 
cvravausuigca: 0i 70r vois zoáyuaci oU zu:00e, xai — fllii, et tamquam hereditatis, non adhuc tamquam 
eM xÀnoovouíae, dÀÀ' ovy ow doorüs ovans Kr. zxpos- — donationis existentis competere ei sex unciarum et 
vpeiv avrh ToU dfaovyyiov zv vs Ütamortíav vzv re 20 proprietatem et usum habere. Et non solum hoc 
xciv Kyssv. Kal ov rovro uóvov üdugagBrveire,, dÀÀx — dubitabatur, sed etiam de ipsa hereditate fratris 
xal cepi «(TOU TOU xÀ5oov roU dÜrLgo? z90$ avrzv 5 contra eam filia reluctabatur, matre quidem petente 
ma Ournáyerca, Ti niv urrQós dbwvore avrov xin. eius hereditatem pro media parte, secundum quam 
voufiv xrr&à TZ» Tulctiay puoipav (xa9" fv avr5v — eam nos ad hereditatem filii vocavimus, una exi- 
tig (cà vOv xAmpov ToU zcidOs xalovuev, uide ovg 25 stente sorore morienti filio cum ea vocata; filia vero 
&drigzs t reÀevrnoavta zaidó, tns uer? avTZS xaÀov- — obtinere hereditatem fratris valde fortiter ex priori- 
pévrs), vrs 0i zaidos Lyco Das voU xAroov vov adsAgo — bus sanctionibus insistente et dicente, quia mater, 
mala (cyvgOs éx ràw ÉungocÓsv vevouoOernuivov si quidem ad secundas nuptias non venisset, recte 
&»icrauévzs, pacxobgne TZv ys préon, sí uiv devré- — vindicaret hereditatem filii, venientem vero ad virum 
eos gu decideus yáuou, ópÓus ávrimowicÓa: rov 30alterum. omnino privari his, quae ex paterna sub- 
xAZoov rov zcidó6, dguxvovu£vn» di eie dvdpós érégov — stantia filius acquisivit, quia si post secundas nuptias 
zrávrow dgaigeia Dai vv 00a. dx vis margqias ovaíae — filius mortuus esset, undecumque acquisita est ei sub- 
6 zai; éxtzcaro, os eiys uerü TOv ÓsvtsQov yáuov ó — stantia, ipsa esset domina: hoc constitutionibus am- 
rais értAÓTnGs, xai Tig üOev Ürrors xrr2s(ame avrqQ — babus volentibus, quae talia discerpunt. Mater qui- 
mtipiovaías davtrv &v yevéaOa: xvolav* rovro tv 9ia- 95 dem. valde crudeliter habere constitutiones illas et 
vádirov apgorégov Boviouévav, ai v& voaUra Dvaxgí- — indigne clementia nostrorum temporum affirmabat, 
wovciv. 'H Ó4 ye uxtzyo udira uiv àmrvds Éjv — verumtamen usa est a nobis posita constitutione, 
rTàs Qicrálns dxelvag xal avab(oe àv gudavOoaiza dicens hanc non subdividi constitutionibus prioribus, 
ruv iayvolLevak goóvow* ztÀzv dA. xorras vij map" 
vuv TiÜs(gy Üiavafe, Àfyovga vavrqv ov; vxodix- 40 
ehcOa, rai diaries. Tal mQoreus, oU08 T$ uiv 








ildá supervizit, sed e vita excessit, antequam mater secundas nuptias imire vellet. Atque hic tam vetus 
quam nostra lex utramque, et filiam et matrem, ad iuvenis successionem vocavit. — Et siquidem mater 
priori matrimonio acquievisset, nulla quaestio foret. Sed illa ad secundum virum festinat, usumfructum 
omnem donationis ante nuptias habens; ita enim illam donaverat quoque, ut ususfructus quidem apud 
ipsam maneret, proprietatem autem haberet filius. Filia vero omnem proprietatem se vindicaturam minatur 
non us fhatri heres sit, sed quatenus pater matri dederit, dicens nullam facultatem esse matri se- 
cu; nupíias contrahenti proprietatem donationis qualicumque ratione habendi. At mater eam mon 
amplius antenuptialem donationem, sed bonis filii iam permiztam esse omnino affirmat, et cum hereditas 
nec vero amplius donatio sit, ipsi deberi sex unciarum tam proprietatem quam usumfructum. Neque de eo 
solum dubitatur, sed de ipsa quoque hereditate fratris filia cum illa coniendit, matre, ut ex dimidia parte 
idi heres sit, petente (ex qua nos$ cam ad hereditatem filii vocavimus, cum filio defuncto una sit soror, 
quae cum ipsa vocetur), fllia vero, ut fratris hereditatem ex: legibus ante latis obtineat, enixius instante, 
€um dicat matrem, siquidem secundas nupíias non contraxisset, recte sibi hereditatem filii vindicare, 
nubentem vero secundo viro omnibus privari, quaecumque ex paternis facultatibus filius acquisivit, ut s 
filius post secundas nuptias mortuus esset, ipsa bonorum undecumque illi quaesitorum domina futura esset, 
volentibus id ambabus illis constitutionibus, quae talia decernunt. Mater autem constitutiones illas ad- 
modum dure et humanitate nostrorum temporum indigne se habere asseverat ; iam vero utitur constitutione 
a nobis lata, dicens hanc non limitari constitutionibus prioribus, neque eam matres, quae ad secundum 


1 a»] uzv 0à A pc M | 1 3AU] P mg. 4| c] e.— xvovuévzy avrzv. &í di xai si dvOga Fregov Kio, 
MA | deveégov avvolxraiw tjv xorow áyovca zagav — ágrugeJa: avrjs rdv Oca Tis marQqias ojGías o 
A] 9 ovrac yàp atr xal OsÓogrta, uera Dávavoy , mais xadécvnxev A | 32 máwrow] omnino (i. e. ztáv- 
9i avri yavéadas viv deanorsíav saga tjv maida A|| | 1o«)s || 34 éraleirqex] draDPrius A [npoturvgPalogé ait 
10 à M] oiv A | 12 áxeidei. M] gudoveiet A | xAngo- | ovGías éavrz» àvaysaOas xngovóuov xai póvnv A | 
vousi M) uóvov x1ngovousiv A | 13. £xiédoms] avize | 35 JucrdEea] cf. ad p.14, 15.18 | 31H] E A mg. | 38 vàv 
ánédoxs A111 Li xai post rovro add. A | 18 avvava- AávOouzov — xpó A | 39 a4Àà M] ouo A | TÓü] 
pausypéviy di ovaav ois soayuam. vov mci006 xin- | xai «jj A | dueráfu] Cod. 6, 56,7 | 41 vraie prius om. A 

! 


govounscaga» püAlov, aAÀ' ovy c dogsüv yidvrrv 
Fra À || 20 t9 1e priusom. A | zzv e] xai v5» A || 21 àAÀa] 
4 xa... Á mg, | 22 aoro om. A | 23 abiovans xÀn- 7 usum que (qui J/?) fuerat suppl. P in spat. vac. 
govonsiv àv zaida xara A | 25 yusi$ post xAjgov coll | 9 maneret VT'| 11 filium R!][12 fratre /! | 15 uerue 
4 | 26 uer avrzs] mer T$ unrgós xingovousiv A| | P | 17 firmabat R | 22 filiam R' ] 25 moriente J^ 
27 vo? ante n om. À | 29 «rv ye] trv ze M cé | 26 optinente P? | 29 uero] filiuo R* | 31 post si 7! 
vi» A | urtépa 0r« Devrágois el uiv ovx Ópiirots yá- | 32 mortuus est VT | 36 indigne] digne RV?7' dignas 
nose, » T zou Oa: xÀnpovónov vov zxelos aga- | P3 | 31 usu. Re 





2* 


Nov. II pr. 1. 2 


ovxo no0: &vdpos dÀ9oícas Orvrtégov urrépas uev 
TÀw naiov nd Tà$ dà Deveréposc Tien i rad i- 
uoi Ovx Érw.— dvravDa Di xaí ti Eévov vntivai* Fd 
TZ» yàg gulorwuíaw sie TOv maida rOi.0VMÉVIV mpogá- 
cu 156 Éuloyzs, àvridogsav uüAlov siAngévai Qoxsiv 
jap &mnÀas ovra xéglos agvAAoyurtov. Éytiv,— Tavra 
vzusi; dxti m0À) xarsberacaytes xal rv 0Àgv Tav T0i- 
ovrow émiloyow vs wai xAngovouian Saoplav dvagxo- 
moíuevoi eiv qijOnpev xowov xi voíroi ygdyas vó- 


12 


NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 


&tque matres quidem nondum ad virum secundum 
venientes cum filiis vocari, quae vero secundis copu- 
lantur nuptiis, nequaquam; hic autem etiam aliquid 
adesse peregrinum: se enim largitatem in filio con- 
5 ferentem occasione electionis rursus donationem po- 
tius recepisse videri quam sic simpliciter lucrum 
irrationabile habere. Haec nos diu perscrutantes 
et omnem talium electionum et hereditatum contem- 
plationem considerantes oportere credidimus com- 


mov, xaO" Ov xai 5 magovsa L5rnou Oíyeras 74a. 10 munem super his scribere legem, secundum quam et 


praesens quaestio suscepit terminum. 


CAPUT 1. 


Zvveidouev Toivur Q5 Gvyxeyvutvov ToUrO YO mtegl 
tÀw /iAoydw xal adidxgvrov xaradezeiv, àÀl& vosav- 
ar» Üovvai TQ zodyuati áo, eyeve «1s prroos anal 


Perspeximus itaque non confusum hoc de electio- 
nibus indiscretumque relinquere, sed huiusmodi dare 
ordinem causae: matre semel ad secundas nuptias 


ais devrégovs y&uovs fiOovans xgdos s$Os anáv-l5 veniente lucrum mox tantummodo filiorum proprie- 
Tov TÀv sailor 1v Ósanoreíar vns srooyauiaías yl- tatem antenuptialis fieri donationis, et nullam esse 
vegO«as Üogsds, xai urdsuíav aüesav. slyea T5; urvol — licentiam matri alios quidem filiorum eligere, alios 


Tov; udv tÀw zaídov éxiléysa Das, xovs 0à &vipdzuv, 
Juór. nàvras OuoV rois Jevtégois VBguae y&uoss. "Dore 


autem exhonorare, quoniam omnibus simul secundis 
nuptiis fecit iniurias. Quapropter etiam in praesenti 


xai di TOU magóvros v Ótgzore(a vi$ mgoyapiaías 20 proprietas antenuptialis donationis tota ad filiam 


Bogiàs 0Àr ngos tiv zaida magayiviGera,, v7 xQn- 
gros mapà *;j untpl péygu mtéQisGTA gvÀartouévrs * 
xai xatà tzv ruerégay Qutzakiv, ei u£v 7j urjtro ztQoaz- 
di9o, tj nmi vzs OÀgs mQoyauaaias Ócpsds apuo- 


veniet. usu apud matrem, donec advivet, servando. 
Et secundum nostram constitutionem, si quidem 
mater praemoriatur, filiae tota antenuptialis donatio 
competit; si vero filia, manet quidem apud matrem 


[ovaré^ si 0i 7; tais, pévscv uiv ztagà 4j [me 10 ix 25lucrum ex pacto non existentium filiorum, reliquum 


oj TE dxaidías Gvugovov xéolos, vó 0à Aokxov selva. 
TZ: coadÓs, xci rÀevrOGGv TOUTO mtGQazéuziv Bie 
Tovg avTZs WAngovóuove, ei Tiveg dx TOV vÓpov xa- 
Aoivto. 


vero erit filiae, et moriens hoc transmittit ad suos 
heredes, si qui ex lege vocantur. 


CAPUT II. 


Tó di ywóusvov uiv a&i, ónytQ à ojmo vópo 30 Hoc autem quod fit 


Duogiauévor, zovro sig xadrv zagavEraiv «s xai zag- 


quidem semper, expressim 
vero nondum lege determinatum est, hoc ad melius 


evO rev Oijousv TQÓe tQ vóug. Ei yàg ov maid) incrementum et interpositionem damus huic legi. 
vvyóv, dÀÀà 4ivi tv 8bo Dav 5 uütno t£r« devrégov — Nam si nom filio forte, sed alicui extraneo mater 
ámegos oU0a yápcv poipáv riva 17$ mQoya »Xíag Óu- — &dhuc secundas non experta nuptias partem quan- 
$5 5 T» zoayua dE avis. 7j xal mca» dograrras, 35 dam antenuptialis donationis aut aliquam rem ex 
| xar' &Àlov Tvyóv dxnoiwjca vgómov, slta voregov — c& vel totam donet, aut per alium forte alienet mo- 


xvguov. Éavas (13, 20) habent Prochiron 6, 2; Epanagoge 19, 13. 





maritum nondum venerint, cum liberis vocare, illas autem, quae secundas nuptias inierint, non item. Hic 
vero absurdi quoque aliquid subesse: se enim, quae liberalitatem in filium per electionem contulerit, videri 
remunerationem potius accepisse quam ita simpliciter lucrum irrationale habere. — Haec nos diu exami- 
nantes omnemque eiusmodi electíonum et hereditatum rationem considerantes, communem de his legem 
scribendam esse putavimus, ex qua praesenti etiam quaestioni discrimen affertur. 

L Placuit igitur nobis hunc de electionibus locum non confusum nec indistinctum relinquere, sed 
talem rei ordinem constituere, ut matre semel secundas nuptias contrahente omnes liberi proprietatem 
donationis antenuptialis statim lucri faciant, neque ullo modo matri alios liberorum eligere, alios vero 
aspernari liceat, quia omnibus simul per secundas nuptias iniuriam intulit. Quam ob rem etiam in prae- 
senti proprietas donationis antenuptialis tota ad Ti. V aeree ut ususfructus matri donec vivit 
conservetur, atque secundum constitutionem nostram, siqui mater praemoriatur, tota donatio propter 
nuptias filiae competat, sin vero filia, lucrum ex pacto orbitatis apud matrem maneat, reliquum eco flier 
sii, eaque moriens id ad heredes suos, si qui ex: lege vocentur, iransmittat. 

I. llud autem quod semper quidem contingit, expressa vero lege nondum determinatum est, pulchri 
incrementi et accessionis loco huic legi adicimus. Nam si forte mater. secundarum nuptiarum adhuc ex- 
pers non filio, sed extraneo alicui. partem aliquam donationis propter nuptias, vel rem quandam ez ea, 
vel etiam totam donaverit aut forte alio modo alienaverit, ac deinde secundas nuptias contraxerit, mani- 





1 Óavrígov cvvoixrsiww gmrígac wAngovóuove uerà 
AJ? dedieions Sevrépose À | T dvraida 8à M] xàv- 
vevOev A || 4 moiovpévn A | 6 vavra ovv zusic A || 
7 vowbrov om. À | 8 avalsbáusvos DuevorOrnuev Ói- 
xmiov dmi rovro yea: go: vóuov A | 10 magovca 
sicü£ysras stépas decat« 4 | 12 & a£... A mg. len 
opdjusv xoívvv ij cvyxixalvugdvov vovrO de mepir- 
vów xal adwixorrov A || 15 dxávtov] tantummodo & 

16 dogsac yivacOa. (yevéaSat Proch.) Proch, Epan. 

2| tZ&| uóvov T26 A ! 23 xci] xai si A || ei uv 
om. A || xoanél2o: vàw avOparxivov, tà vaidi A | 
24 GÀgs] naare A | 25 e — zaic om. A || uéve niv] 
pevei A || 26 vov om. A || avugavor A | 21 aos, 
digrs xoi TeÀevrigaw ztapazéunsiv aUTO &(g TOUS Óx 
tOV vóuov xaAovnévovss avtze xAngovóuove A | 30 T6] 


Eàw ... A mg. " órrQ] expremim (i. e. órvo«) c 
31 magevOrixnv cvvaidousv Oovvas voUds vov vóuov A 
35 «va mpáyuara Proch, Epan. | fj mácav Jogn- 
ento. Proch, Epan. | 36 tvyóv] tiwà A | dxnodjartas 
Proch., Epan, 

3 hine 7| 4 se] sed RV si T|6 recipisse R7 ha- 
beret VT' [11 ser. suscipit? | 1? non om. 7! ]15 lu- 
erum (uel usum R? s v. R luorum uel (uel del. 2) 
usum P luerum et usum T mox om. J^| tantummodo] 
omnium ry. roprietate manente antenuptialis (an- 
nuptialis R) I 17 quidem om. R | orum A! [ 19 in- 
iuriam vulgo | 20 proprietas aut nuptialis R' | 30 8; 
hoe uoceatum est de dote nscripta numerata uel praestita 
R rubr. in mg. | 31 leges determinatiene. hoo R! [32 huic] 
hune R'|36 donet] nec A 


ELECTIONEM HABEANT 
ais dvdgos gosrrGes devrtégov, mxgódnÀov ox tQ 6 
vivonériq: Devrégq. yáuq TO T/$ ixmowj0sue avatoa- 
müceras xal ovd8 avvó mcs vQóztois, GÀ! év ueveogu 
xai t& Tis éxmodjGéws xal Tà T$ dvatQon(s usvti. 
di uiv yag u&ívcitv ztépióvtec oi zxailse, avargaztije- 
Ln xaDanat TO yevóusvov, TOU vóuov tr» dsamoreíav 
Tie "90 yáuov T jade sie roU$ 7taidag àyovros xal 
ovdiy éxiatQegouévov tjs P igaesuns sir) ztQübesev. dori 
BhaBr vàw maidmv. Ei dà zootsleviraautv. üxavcse 
TZs unrQós, urvewv TO GvvalÀayua f&Hciov Ovx sii 
éloxArgov, aÀÀa xarà rovro 07 tó dE amaidías au- 
pem Ono zusis tisnyrcáusÓ'a ztQàrtos xal vsvouo- 

er«apry Bvayyos TOv zéQi TOUTOV yQ«kavrss vóuov. 
«ai xaTd Tiva uiv uoipav &crcs. TO GvvaÀLayna Bé- 
Basov, xav& Tiva Óà axvgov azopavOraetas* TOvréaTi 
xara uiv Tó uévov zegu Tjj u5rol ngoyáce rov di 
exaidíag avugavov xparratu, xara dà 1à sapazteunó- 
pevov £is TOvé TOV 7wc4006 Oiadóyovs dxvgov &gvai* 


es, sys 7 ujrrQ uóvr vq zai Oiidoyos evgaOuír, 
20 


TO 7t» «veis xvgiov &gTd:. 

l 'Euxnuód; ài ai xaró rÀw Üsvtspoyauobvtow mowail 
xoi xal avügós &ig& xal yvvcaxós, xal ó uiv éni tjj 
mpouxi ztQOc. Óeveégove dAOaw yánovs xuvdvveian,, 7j ài 
£xi Tj mg yápaw fro: du Tous pee dopsd, xai 
9 vóuos Oovros dq! éxatépov xeícOw 7tposóymov, xai 
Tavra xal megi Ts émiÀoyWs xal seg T76 dxztowjctow 
xal megl toV xéglove vevouoOsrzaOu. 


13 


Nov. 1I 2. 3 


dum, deinde ad maritum veniat secundum, palam 
esse, quia supervenientibus secundis nuptiis alie- 
natio vacuatur, et nec hoc omnibus modis, sed in 
suspenso et alienatio et evacuatio manet. Nam si 
5 manserint superstites filii, evacuabitur omnino quod 
factum est, lege proprietatem antenuptialis donatio- 
nis ad filios ducente et non respiciente mulierem, si 
quid egerit in laesionem filiorum; si vero praemori- 
antur omnes matri filii, erit contractus firmus non 
lUüin totum, sed secundum pactum non existentium 
filiorum, quod nos introduximus primi et sancivi- 
mus nuper de hoc scribentes legem. Et secundum 
quandam quidem partem erit contractus firmus, se- 
cundum quandam vero infirmus apparebit; hoc est 
i5secundum hoc quidem, quod manet apud matrem 
occasione pacti filiorum non existentium, valebit, 
secundum hoc vero, quod transmittitur ad filii suc- 
cessores, infirmus erit: ut. si mater sola filio suc- 
cedens inveniatur, omnis rursus firmus erit. 


1 Quia vero contra binubos poenae communes et viri 
sunt et mulieris, et ille quidem in dote &d secundas 
veniens nuptias periculum sustinebit, baec autem in 
antenuptiali seu propter nuptias donatione, et haec 
25lex in utraque posita sit persona, haec etiam de 
electione et alienatione et de lucro sanciens. 


CAPUT III. 


"Tnzohoinov voivvv óvros dxéwacÓa. và nsQl vdw 
xÀZoow và» naídov, vzig ov xal r0 magóv áugug- 
Bytüroa, Üsv quOnus yrveoup vóug TZ Tt naco- 
ovcr Lbnrácu (uasriaa cai x8 dyiine savnOrnconus- 
aas &nácoss Qoyvas Tour. Kai RUNI, Tà alla 
mQ&yuara Tà urrà TZv 7wQO0 yágov Ómgsav sig voUs 
mer m dgrynéva, si uiv T adv, &pprv rj OrjÀea vv- 
góv, QiáS'orro, xazà vOv vouov yarpsiv éxti tovs yeyoan- 
névovs xÀngovouovs, évraUOa 7$ urrQoeé ov xaAvou&- 
wms ypügegOa. mapa rov sa4006 xArpovóuov, aAA xai 
TOw xarà T/s ÜiadTpege avr Oidourvaw Dixaiow, ek 
ys 9 mais avtzv mapaAsiówtuev 7) xal alóycs anoxAn- 


Cum igitur reliquum sit cogitare de hereditatibus 
filiorum, pro quo etiam praesens est dubitatio, opor- 
30tere credidimus generali lege et praesentem quaestio- 
nem determinare et in futuro movendis omnibus 
dare decisionem. Et sancimus, alias res post ante- 
nuptialem donationem ad filios venientes, si quidem 
filius masculus aut femina forte testetur, secundum 
35legem venire ad scriptos heredes, hic matre non 
prohibita scribi a filio herede, sed etiam contra 
testamentum ei datis allegationibus, si forte filius 
eam praetermiserit &ut irrationabiliter exheredatam 
fecerit, reservatis. Si vero intestato decesserit, illius 


povóuow zxoOdjr rai, gvÀartouévov' ti 08 aüi4Oeros 40 
32 Sseanitousv .... ire xai ur; (p. 14, 6) Aabent Prochiron 6, 3; Epanagoge 19, 14. 


festum est alienationem. supervenientibus secundis nuptiis infirmatum iri; neque id omni modo, sed tam 
alienationem quam infirmalionem in suspenso mansuram. Si enim superstites maneant liberi, infirmabitur 
omnino quod factum est, cum lez proprietatem donationis ante nuptias in liberos transferat nec. ullam 
mulieris, num quid in damnum liberorum egerit, rationem habeat. Sin vero omnes ante matrem moriantur, 
patet contractum manere firmum non in totum, sed secundum pactum illud orbitatis, qued nos primi 
introduximus et nuper lege de ea re scripta sancivimus. Atque ex parte firmus erit contractus, ea 
parie vero irritus apparebit, hoc est quantum ad id, quod ex pacto orbitatis apud matrem manet, valebit, 
quee illud vero, quod ad successores filii transmittitur, irritus erit: unde siquidem mater sola reperiatur 

filio successura, totus rursum firmus erit. — Quia vero poenae adversus secundo nubentes communes sunt 
et viro et mulieri, ille quidem, quando ad secundas nuptias venit, de dote, haec vero de donatione ante 
nuptias vel propter nuptias periclitabitur. .Et haec lez in utramque personam valeat, sintque haec et de 
electione et de alienatione et de lucro sancita. 

Il (Cum igitur reliquum sit, ut de hereditatibus liberorum videamus, qua de re etiam in prae- 
senti casu est coniroversia, generali lege et hanc quaestionem diiudicandam et quae deinceps movebuntur 
omnes decidendas esse putavimus. Atque sancimus, ul ceterae res, quae posi donationem ante nuptias ad 
filios pervenerunt, siquidem filius, sive masculus sive femina est, testatus sit, secundum legem ad scriptos 
heredes veniant, neque hic mater heres a filio scribi prohibeatur, sed iura quoque contra testamentum ipsi 
data, sive filius eam praeterierit sive sine causa exheredaverit, salva mancant; sin autem intestatus de- 


1 devrégov] avvoscjaes add. A | £ziyevouérq: Proch.. | om. A (e) | 39 áxtoxAngovóuov A, codd. Proch. nonnulli] 
Epan. | 2 dvargamaecas Díxawv, xai A | 4 diapevet A |. &xó xAngovóua M Epan., Proch. codd. nonn. | 10. sto«j- 
pives Epan., Proch. codd. aliquot | 8 o9dà M non c | Tf | ceras A moifjotiev Epan.; leg. sto«jjgaso? | 83] xai add. A 
pevaixi áv T& A || 9 Ei] 5... un 1906 mg. A. | ngorsAevrz- 





Sev À || 10 76 urrrgós] od fraidss (sici A matri fllii g | ua- 
vit A | 12xai durvzocaaer À || 13vógov] fuit Cod.5,9,11] 
15 rovrégrs om. A || 17 xgavásu] Bigaiov A] 18 sic 
vo: Óuadoyove v7& maidos A || ava om, A | 19 eige?7 
A ' 21 !Eneddz] ... zgoixós 6 mg. A || 21. 22 ai. »t xoi- 
wai, item xai ante 0 om. A | 23 yáuove ante Oevrégovs 
col A|24 zpocyágaw M npoyaua A antenuptiali c | 
TOv; om. A || 25 xai tavta xai| ravra À | 27 vevouods- 
v&v À sanciens e | 2* Troloíxov] ... aidwv 1 mg. Al 
19 vnio wv A | 32 azácais] díxasc &xtoaue A || 33 ca 
em. A Proch, | 37 xázgovónov A || 38 aiys] aiva M || 39 xod 


3 hoo om. RT | 4 et prius om. T | 7 ducente A] 
deduoente 7 vulg. | si quid] etsi quidem 7^ & 8 lae- 
sione T' || 9 matri T matris RJ al. | erit] et erit R* | con- 
tractus firmus (fllius? 7/2) erit 7^ || 16 occasionem 7"! | 
malebit Re | 18 infirmis 7? || ut] uel R ut uel P? | 

| fliis R | 21 innubos R* hinubos 7 | 24 donationem 7! [ 
ethaeo RJ) haec etiam vulgo || 25 etiam] et vulgo [| 26 et de 
alienatione vulgo | 28 igitur] ergo P 1 30 credidimus R] 
credimus J^ vulgo | 34 testatur J| 39 intestatus vulgo || 
illius partem] reseruans illius partem R a/., del. R*,0m. P al. 
réseruatis correri et transposui post fcccrit. 


Nov. II 3 


vsÀevr(osis, v7 Éxsivov uoígae, sl udv &yo« rcaidag iOíove, 
dzii x0v6 ztaiaz aguxvovuévne* si Gà ovx 8yo« ndv zaidac 
idiovs, eir, dà vv adsÀgv rj xÀjo«s, xai 1r urrrgós üua 
fois ddeÀgoié xar& t0 zaQ' rumav vevouodetnuévor di 
TOv xÀ5pov fgyou£vrs xal tovrov laxvoas dyovans, sia 
Bevrégoic eiuíAnaa yánoigs sire xal ur. Ov yap zixgoré- 
& TG? ztoivaé xara TOw ele Üsvrégov mapayiwouevan 
vüpós yvvaixdw modjgouev ovd doro» avras eig 
aváyxr xaraqtigousv zov xal vOv ruerégay ava- 


NE MULIERES SECUNDO NUBENTES 


partem, si quidem habuerit filios proprios, ad filios 
venire; si autem non habuerit quidem filios proprios, 
sit fratrum vocatio, et matris una cum fratribus (se- 
cundum quod & nobis sancitum est) ad hereditatem 


5 venientis et eam firme habentis, sive ad secundas 


vellet venire nuptias sive non. Nec enim &mariores 
poenas adversus mulieres, quae ad secundas veniunt 
viri nuptias, facimus, neque ex hoc eas ad necessi- 
tatem deducimus amaram et nostrorum temporum 


(av xaipdw, dete Üésu TOv goqpoóvov yduov, e xai l0 indignam, ut metu castarum nuptiarum, licet se- 


CÁy cy xaÜsatrxoiuev, voírove uày anorQszea Oa, goi- 
vàv Óà sí; vwvag amryopevuévag uibs xal igo xai 
m906 oixerd)v gOopás, xai dunes ovx ibegTi vopi- 
pog Gogpoveiv, ztagavouas &gdsAyaivtv,  Ovxéri Toí- 


cundae sint, ab his quidem abstineant et descendant 
ad quasdam interdictas permixtiones, et forsan etiam 
ad servorum corruptiones, et quoniam non licet 
legaliter caste vivere, contra leges luxurientur. Ne- 


vvv xgatsiv ovióusOa ovrs rjv iv vq) 6. BiBAiq 10v 15 quaquam igitur valere volumus neque in quinto 


dnaowvuov tZs nurréípas svG&Bsías GvvtdynaTOS xeuu£- 
vnv Quiralbuw, tnv | dt rà msg) TOw xÀügowv 
TOÀ» zadww, ovs ai purée Devrégows Ouilovacs yá- 
nos £lYov nooazxelSovras, oves Tw dva Biblio 


To) abro? cvyygáuuatos vxo Tóv v0U TegrvAiaviov 20 conscriptionis sub titulo 


TírÀov, Tv ztégi TO yvraixaw Dia deyouévrv TàÀw Üev- 
Tégois uiv opiAova Qv yápoi, ztQÓ uévtoi TT Üsvrápas 
qvvageíag azxoglalovadw Tovs zaidas* dÀÀa xalsiada 


libro Codicis cognominis nostrae pietatis positam 
constitutionem, decernentem de hereditatibus fili- 
orum, quos matres ad secundas nuptias venientes 
viderunt praeobeuntes, neque in sexto libro eiusdem 
ertulliani, qui de mulieri- 
bus disputat secundis quidem nuptiis iunctis, ante 
secundam tamen copulationem filios amittentibus: 
sed vocetur modis omnibus mater cum fratribus ad 


mávro 5 untro uerà vw üüsAgaw éxi vüv vov zciud0s — filii hereditatem et hanc habeat firme, nihil ex se- 
xÀnjgov, xai tovtov 4yéro BsBaiws, ovüdv dx rdv Oevré- 25 cundis laedenda nuptiis. Quod etiam in subiecta 
go Blazrronévn yáuar. "OrsgxalémiT?s vmoxsuévne quaestione, quae legem banc movit, obtineat, et 
irinosos, 5 rov vóuov roUrOv éxivnge, xovtsíroy: xai — mater una cum filia succedat hereditati, aut etiam 
7 nÜyTLQ aua Tjj naidi Piadsyéo Dm xóv xi ov, 2? xai succedens hanc inrefragabiliter habeat, nihil ex spe 
iadebauévr rovrov àvagcaugéros dyéxom, vUdiv 4x Tz — secundarum laedenda nuptiarum, sed domina eius- 
dÀnidos tw Üevrígov BAastrouévn y&uov, aAA xvgia 30 dem hereditatis cum filia absolute consistens. Opti- 
TOovtOov uerà Ti 7tcid0$ xaO&nab Bar sau m Kaáà mum itaque est atque laudabile et dignum oratione, 
piv rae dw aim wal émcuvsróv xal àbiov sÜyze vó vac — ut mulieres ita se honeste tractent, quatenus quae 
vtixa$ ovra O.rxxecÓci. cruvds, dc rag cxab eis — semel ad virum venerunt, servent inviolatum mori- 
&vüpos FASoíaas vroriv áDixrov vq vrÀsvirgavr: rzyv — entium torum: et huiusmodi mulierem et miramur 
avriv' xai rà» ys TOinUTz yvvaixa xai OavuaLousv 35 pariter et laudamus et non procul a virginitate poni- 
xai éxtcuvoUusv xal ov mópgc tíOsusv magOrvíae. Ei — mus. Si autem non valuerit (cum forsan et iuvenis 
dà ovx íayvo: (xai y&p &ixó6 xal víav avvzv ovcav hoc patiatur) nec possit contra fervorem naturae 
Tovro zaÓDaiv) ovUP dwtéyo: xQóc vàc t7& gUGecc óg- resistere, non est torquenda propter hoc nec inter- 
uáe, ov xolacréov a9T2v Oud rOUTO OVÀS &7tayopevréOy — dicendae sunt ei communes leges, sed et ad viri 
avrg TOv xoivOw vóuov, aÀÀà xal sis ávügos érégov 40 alterius nuptias veniat honeste et omni luxuria abs- 
yáuov dA9érc asuva xal axolacíac azxtsyécdw zrá tineat et fruatur successione filiorum. Sic enim 
xai dzoÀavéro 17$ vtàw maow Óiadoym. ovro yap 





cesserit, siquidem proprios liberos habeat, pars illius ad liberos veniat, si vero proprios non habeat liberos 
&c fratres vocentur, mater quoque una cum fratribus secundum legem a nobis latam ad hereditatem veniat, 
eamque firmiter retineat, sive secundas nuptias contraxerit sive non. Neque enim poenas in mulieres 
secundo viro nubentes statutas acerbiores reddemus, neque inde illas ad duram et temporibus nostris in- 
di, necessitatem redigemus, ut metu castarum nupliarum, licet secundae sint, iis quidem abstineant, 

illicitas vero quasdam coniunctiones, et forsan adeo servorum stupra delabantur, et cum secundum 
leges castas esse non liceat, contra leges libidinose vivant. Itaque neque eam constitutionem iam valere 
volumus, quae libro quinto Codicis, qui a nostra pietate nomen traxit, inserta ea definit, quae ad heredi- 
tates liberorum spectant, quos matres secundo nubentes ante se defunctos viderunt, neque eam, quae est in 
libro sexto eiusdem operis sub titulo Tertulliani SCti, quae de mulieribus secundo nubentibus, liberos autem 
ante secundum coniugium amittentibus disserit. Sed ad liberorum hereditatem cum fratribus mater omnino 
vocetur, eamque firmiter retineat nec quicquam damni ob secundas nuptias capiat, Quod quidem in propo- 
sita quoque quaestione, quae huic legi occasionem dedit, obtineat, simulque cum filia mater hereditatem 
adeat, vel quando eam iam adiit, irrevocabiliter retineat, nec ob spem secundarum nuptiarum quicquam 
detrimenti patiatur, verum plane domina eius sit una cum filia. Nempe pulchrum quidem esset et 
laudabile et exoptandum mulieres ea esse castitate, wt quae semel viro serunt, intactum de- 
functo torum servent: ac talem mulierem admiramur et laudamus nec procul a virginitate ponimus ;. sin 
vero non valeat (etenim. consentaneum. est. iuvenem. eam id Pu nec T naturae sustineat, non 
punienda est hoc nomine De ie communibus legibus ei interdicendum, sed honeste et secundi viri nuptias 
contrahat et omni libidine abstineat et successione liberorum fruatur. Sic enim etiam magis eos diliget, 





1 relevrzaos A |] Axeivov A | Eyes M | 2 v0v6 zaidas] 
106 idiovs caidag Proch., Epan. np A | 3 idiovs om. A | 
4 cf. Cod. 6, 58, 2 || 6 Ov] 3a mg. Á | 1 Devrégove maga- 
yevouévorv áydpas A || 9. txgav] Dni» À | 11 axo- 
ergégeaOea A || 13 xai ixaidzyreg] avO" av énndrzto 
A | 14. Oixéri] iB. mo. 4n £J Cod. 5, 9,3, 1 | 17 và 
om. A | 18 óogsÀgcacas A | 19 c] Cod.6, 56, 5] 20 «so- 
vvÀLavov A |21 negl yvvaixav A | 23 avvageiac Ac] 
on. M | aMà] ey. mg. A [21 3 €) $ M ei A] | 28 có» 
xAjgov diadsyéa2c A | 31 rovrov] eiusdem hereditatis 
€ | Kadóv] d n d... mg. A | 32 v0 om. A | 34 ávdpac 
A, || 39 xal ante C'avuátonev om. A || 31 íayoe MA | 
avrzv ovcav om. A (cf. c) | 38 dvrézei A | 40 avrz» A* 


avr; A? | vGw xowaw (rro ràw dxoerohxowv add, 
s. v.) voucv M tv xowov vóuov A 

1 siquidem habuit — 2 habuit filios quidem pro- 
prios /* ín ras. | 4 sanctum /* [ 6 amariores R 
ad maiores J!T' maiores //* vulg. | 9 amarem /* 
nostrerum //! | 13 quoniam licet non licet P* | 16 
nominis A'] eognouimus AR*Z/T | 19 prebeuntes R* || 
20 tertuliani RT | qui] quae vulgo | 22 tamen] tan- 
tum / | 24 secundis /* in ras. | 27 una om. / 
29 ledenda secundarum 7 || eius id& / | 31 oratione R* 
36 ualuerint T, /? in ras, | inuenis & | 37 hoo nom 
patiatur R mg., vulg. | 39 et ad] et om. R aL 


ELECi(I0NEM HABEANT 


avrovs Éri uáAloy dyazcg8t xal ovy € vivas vv dve- 
d» owstaa, sOivais OvTO vzxofaAliousvo r«xoais. 
msg yag vOve vtaT£pas, símap sis Ürvrt&oovs &ÀDorev 
yduov$. ovx dztOctspovuev "5$ rw ztudow Jucdoyrs, 
ovÀE i6 Gri vóuoOs TOwVTÓ T4 
urrágas dgeigrdouev TÜS TÀw maidww 9iadoyiis, LE 
ai urréges tis &vOpós 8ÀOouv Üsvrépov, x&v £i mQo 
tÀv devrigorv yóucw xdv si uera TOUS Üsvtégovs oi 
maides Ps sf i Ansíroiys dx Tüs &romías OU 
vóuov, x&v si rmtpoazéADo:uv oi said 
xctalazówtss ztaidag 7 éyyóvovs, oU0iv frtrov 7) Tiuco- 
(x usvat, xai ov QiadeEeras ToíTovs rj anrng, ovd. àv 
Anaides vrAevi]cauev, aAA. amshaUTGrto, T5é a0TOw 
Vaoyzs ànavOgorros, patr uiv adivioaca, uátny 


15 


Nov. I1 3 


eos &dbuc amplius dili et non quasi quosdam 
odibiles respiciet, poenis subdita sic amaris. Sicut 
enim patres, si ad secundas veniant nuptias, non 
Íraudamus filiorum successione, nec quaelibet est 


Asycw, ovrt ovdà ràs 5]lex aliquid tale dicens, sic neque matres privabimus 


filiorum successione, si matres ad virum veniant se- 
cundum, licet ante secundas nuptias aut post secun- 
das filii moriantur. Alioquin ex absurditate legis, 
licet praemoriantur filü omnes, non relinquentes 


eg amavres uj l0filios aut nepotes, nibilominus supplicium manet, et 


non succedit eis mater, nec si sine filiis moriantur, 
sed expellitur ab eorum inhumane successione, fru- 
strà quidem pariens, frustra simul et nutriens, prop- 
ter legales nuptias subiecta poenis; sed succedent 


Ji ixOgévaaa, vais re 0ià TOv üvvouov yauov vzofaA- 15 quidem illis aliqui ex longa cognatione, mater autem 


louivr noiais* aAAa QuxdrEorvaa udv abtovs riveS tW 
noOppwrrígeo Gvyyevav, 1 urn 06 aAóyos IxBÀrOrae- 
rd. GNIS xcl GUT] QiadegéaD o rovs ztaidas, xal &ctc 
vóuos ovtOS giAávO ortos vt xal zQqO$, xal vd$ gur- 
tépas Toig mt10i (kallérrow. Juvilóvtse ovv» 1óda 
TOV vóuov TO uépos Üiczitopev, éxuiinsg Tiv urvtoa 
xrrà TO &uztQogOer siprusvoy cpowubgauév tq 7tatpl, 
Tài uiv (mi T] ngoyapaniq Dwgead xai avtQyv vz£gekv 
aOivdg , xa Jano vuégn xci o maThg dni Tfj ztQoud, 


inrationabiliter expellitur. Quapropter et ipsa suc- 
cedat filiis, et sit haec lex clemens et mitis et matres 
filiis concilians. Colligentes igitur huius legis partem 
sancimus: quoniam matrem secundum quod dudum 


20diximus adsimilavimus patri, in antenuptiali dona- 


tione et ipsas sustinere poenas, sicut sustinet et 
pater in dote, in hereditate autem filiorum sine tergi- 
versatione veniant et pater et mater secundum sub- 
iectas utrique casui quaestiones, Proinde quod pa- 


ini 8 rovs xÀfjgovs pov zaidov &xgayuóvas 4gyr-25 tres habent, sive ad secundas venientes nuptias sive 


G)wcav 0 1s -"airTQ y Té urtno, xcTa Tag vztOx£iu£- 
vag ig! éx&ctq Diueti brrrasie- diet& Ozttg 0i TtaTéQsc 
éyovaiv, &iz&. ais Üevrégovs sÀD0usv yáuovs eite xal. urj, 
TOVTO xai «i urtépes ÓyétuGav, xaAsiaOu Ts T) uryrn 


zpo$ TÓw TOU medie xAZgov, sts nOn Oevrégous oxui- 30 


Apgdt yáuous eire xai VgTeQov &AO'oI. 

1 ; di ztgoyauaaíag deocn tis Deregor £ADovaa 
qvroocgiOv. urdà xadocov xAnpovousi ToU ztaidOs dzro- 
lavito, ulla TOVrO TOw zaidow &ctc góvov xégios 
avtois ztagà TOV vóuov OsÜouévor, xai 
»« négos TOV wÀÁjgov TOU zciÓ0$, dÀÀ Ti TZv TS 
agoyauan (as Qopsas ovx axogáAAov gvoiv. Zdsrag zgos- 
qui xoartiv xai Ézi TOw viv rür gngsvovoow , yvvaa- 
xav xai rovs oixs(ovs QiadsEagavo»v ztaidas, £v qp uro 


non, hoc etiam matres habeant, voceturque mater 
ad fili hereditatem, sive iam ad secundas venit 
nuptias sive postea veniat. 


1 Antenuptiali vero donatione ad secundum veniens 
consortium neque secundum quantum heres existet tilii 
fruatur, sed hoc filiorum sit solum lucrum eis a lege 


3 Soxovv sl.35 datum, et non videatur esse pars hereditatis filii, sod 


&dhuc antenuptialis donationis non abiciens naturam. 
Quae competit tenere etiam circa eas, quae nunc iam 
sunt viduatae mulieres et propriis successerunt filiis, 
in quo nondum ad secundas venerunt nuptias, licet 


Vevrégows rtgosz;ADov yáuow, xv sí uerá, ravra zgoc- 40 postea veniant. Quod igitur hic habetur, sic omni 


dOoev. To uiv ovv ini tovto &gov as tq navtl 
vivono extra Oo xoovq. 


tempore sanciatur. 


32 T$s dà — 37 góciuw habent Prochiron 6, 3; Epanagoge 19, 14. 


meque vero poenis tam acerbis subiecta pro inimicis habebit. 
nuplias contrahant, non fraudabimus successione liberorum , nec ulla lez est quae t 


atres, si secundas 


Quemadmodum | erám 
e quid dicat, ita ne 


matres quidem successione liberorum privabimus, si matres secundo nubant, sive ante secundas nuptias 
site post eas liberi moriantur. Alioqui ex: absurditate legis, etiamsi omnes liberi praemoriantur non re- 
lictis liberis nepotibusve, nihilo minus poena manebit, nec mater iis succedet, quamvis sine liberis morian- 
tur, sed a successione corum inhumaniter repelletur, ut quae frustra pepererit, frustra nutriverit, poenis 
adeo propter legitimas nuptias subiecta: at succedent iis quidam ez: remotioribus cognatis, mater praeter 
rationem. excludetur. Quare et ipsa liberis succedat, sitque haec lex benigna et mitis et quae matres 
liberis conciliet. — Ut igitur hanc legis partem comprehendamus: quoniam matrem, uti ante dictum est, 
patri ezaequavimus, sancimus, ut eas ipsa poenas in donatione ante nuptias ferat, quas in dote pater 
justinet, ad hereditates vero liberorum nullo negotio tam pater quam mater veniant, secundum subiectas 
adws casui quaestiones. Unde quod patres habent, sive secundas nuptias ineant sive non, hoc etiam 
matres habeant, voceturque mater ad fh hereditatem , sive secundas nuptias iam contraxerit sive postea 
linitwra sit. Donatione vero propter nuptias quae secundum iniit matrimonium ne quatenus. heres qui- 
dem est filio fruatur, sed haec überis solum lucro cedat a lege iis data, nec pars esse hereditatis. fiii 
rideatur, sed donationis ante nuptias naturam nondum amisisse. Atque haec etiam in eis obtinere. debent, 
quae nunc iam viduae sunt et liberis suis successerunt. necdum secundas. nuptias inierunt, etsi postca 1n- 


eant. 

| oYg àx] ovros A | 2 oto om. A || 3 "2oz:g 0i 
tU Á (in mq. IE xÀ . . .) || 5 ovÓs cis] ov yag A | 
7 áyBpaw KAOoiwv Devrégur. avvoixroww À | 9 reAevrr- 
Suiv A | 11 dxyóvove A] 12 névas A | 14 wOívaca A | ua- 
tr» 0i] frastra simul et c [ 15 roiacreug ya Dià ve)» £y- 
»operw yap A116 alla] xel A|| uiv Ac] om. M] 
Vi stogoart égarv A || éxxÀr 9 aevas M? || 19 0Uro6 A lg 
layO pates A9 | 20. v»alovrss (gvveAavess Mi] E M 
wu, ax 00... À my. | 1w0sa TO vouo vo zépas À 
huius legis partem e | 21 émaintso A | 22 postzaroé lacuna 
2530 Att. in À V 23 17$ ngoyagiaías Jogras A | *avrz»] 
aita. | 25 c^is xArgoss A (cf. gi | 27 éxaarq] utrique c | 
j^ mpos a'róv ro» A032 diDoiongs A 33 rois zai- 
Ja; A | éztoAeBétos Epan, Proch, codd. plur. | 34 Kato 
xíjdos uovow avrois DaÜoudvov magà vov vóuov A ] | 





lam quod de his constituimus. ita in perpetuum sancitum esto. 


36 Tz» ante gai coll. A | Ér« avv a1) ztgoyauiaía Oa 
esa t5» góc dvanofalloy A | 38 xal ante mgosrxss 
coll. A | 4ni vàw zdn xai wv xatáyrpevovaow A | 
39 xal om. A | szeidas, x&v sie Ósvttgové ngoorDov 
yápovi, 7) xci urrà ravra À 


4 qualibet. 477" [5 diens 7 | 6 ad uirum ow. A' | 
8 filii moriantur ante aut post secundas co/l. A ] ! t sue- 
cedet T' (Gr.) | 12 inhumane successione] diadozre axev- 
Opomnos Gr. | 16 expelletur vulg. (Gr.) | 17 ct matres 
R al] matres 7 matrem / 1 19 dudum A] iam dudum 
F' vulg. | 2! ipsam rulg. | sustinet sieut /* | 22 dotem 
F'| hereditatem vulg. [27 ad secundas iam ^ | 34 ait 
solutum J| 36 antenuptiales A' [ 39 uenerunt //] ue 
niunt A vulg. 


Nov. Il 4 16 NE MULIERES SECUNDO NUBENTE8 


CAPUT IV. 


Kal fregov dà sj ngogács àv ÜOsvregoyauovadv Aliud vero quiddam occasione secundo nubentium 
yvvamxdw xai «7$ mgoyagua(ae Oapsüs zposDsivas mulierum et antenuptialis donationis adicere priori- 
tois ÉumgocÓsw xaÀde &yev qQrnOrusv. Tàw yap mgo- bus bene se habere credidimus. Priscis namque con- 
rigo Dicra&eov agryovoaw duloyie Tf ase Tj  stitutionibus praebentibus electionem mulieri, quae 
Bevrégoss 0uiiradar, yay, etra Bovàr ain fsiv yv 58d secunda vota descendit, si vellet accipere ànte 
mQó yauov Óogsóv, xaDócov dgírat fà Gvugova, xe — nuptias donationem secundum quod permittunt pacta, 
Doiva: roi mxciciv &cqdluav, cs TrÀhevtoga ravra — et exponere filis cautionem quia moriens haec re- 
dzoxaD(arrgww, sirs ov OvvnOrin Ooiva. v5v ácpá- —Sstitueret, sive cum non valeret dare cautionem aut 
Ànav 5 ur, BovirOeín Tvyóv, uévsiv uày và ztQiyuara — nollet forte, manerent quidem res apud tilios ante- 
mapG TOig 7teigl T/e cxQoyauiaias Ómpsác, reAéw. à 10 nuptialis donationis, solverent autem ei tertiam par- 
«vij rov dmó Tgítov uégové Tis éxaroct]s Tóxov: — tem centesimae usurae: nos ex quaestionum emer- 
qM éx Thi TOW üvagvouévov brcosov Ópuousvoi ntium varietate moti, quoniam invenimus minores 
mOvaAóae, ÉntidnaeQ sUpouev véovs éni vovtq xivüv- in hoc periculum patientes, antenuptiali donatione in 
»evovras, r)s mQO yáuov Óogsas év xoruaciw ovens, pecuniis existente, et illos aurum quidem non haben- 
xáxsivove yovGíov uiv ovx &yovras, üvayxagOév1ag dà 15 tes, coactos autem omnia paterna vendere, quatenus 
T& zmarQqa molnGa. mávra, 0nc àv ÀvOein «vo r?$ — exsolveretur antenuptialis donationis debitum, ad 
mgoyausalas Omgsás óphrue, wairorye dm' avrovs w«rà — eos utique secundum legem antenuptiali donatione 
vOv vouov vf rtQó yáuov ócgsas dArvaonévre* dux rovro — veniente: propterea iudicavimus oportere hunc dare 
prOrnusv ygnrei: voicbrQw dovve: tQ xQ&yuati vràfuw, — ordinem causae, ut, si quis contulerit res secundum 
v« si Tis Éxtidolr, modera xata ngoyapiaíav Oopaáv, 20 antenuptialem donationem, si quidem omnes immo- 
e udv &nawra dxívira xaÓtOTZxOL, uévos TovrOM biles sunt, maneat horum usus apud matrem, et ipsa 
107016 maga zh fme xal avt; vara xÀyo: wai u5; eum colligat et non respuat neque exigat filios pro 
zagmiTOitO urndé &ma«roím rove zaidas vmio 5$ rov- — horum aestimatione usuras, sed et diligentiam eorum 
Tow amou5csos Tóxov, aAÀ' émiushoitó ta cvrOw, habeat, sicut lex iubet usu existentibus dominis, et 
xadócov 0 vouos Qídoc: rovs Tis zoraecs Ovras xv-25 custodiat eas secundum 1 antiquas filiis super- 
| wc gvÀárro: ve TaUra xarà TOV& vOuOve TOUS zra- — Btitibus, aut si omnes moriantur, secundum nostram 

20$ Toig audi meQioUGuv, 7 sí návres vsÀsvrrocusv, legem casum quidem non existentium filiorum matri, 
xarà Tüv pecu y »ouov ToU uiv éE àxaciÓ(as wáccov reliquum vero filiorum heredibus conservandum. $i 
1j umrgí, xov 0à Aemouévov voie vov naí(dwv xÀngo- autem omnis forte consistat in pecuniis aut aliis 
wouoig gvAarrousvov, Ei dà mca xadect5xo rvyov 30 mobilibus rebus antenuptialis donatio, tertiam usura- 
dv xg'juaaiv 7 aÀkois xivr rois ztgáypadiv 7 ngoyauinía — rum partem percipientem matrem cum cautione iam 
Oegen, rÓ vgitov ToU tOxov uégos AauBávovaav jv definita non cp & filiis aurum, nisi forte idonea 
pritéga. diy 17) 13r vevogodernuévg àggalsia nij ámaw- — Sit viri substantia, et habeat et aurum et argentum 
Té» maga ruv maíÜov ygvgíov, zÀZv sí uz dgÜovos et vestem et quicquid conscriptum fuit matri; tunc 
7 tov dvÜgos eím meguovaía, xai Éyow xal yvdíov x«i 35 enim electionem matri dabimus, sive voluerit res 
4gyvgov xal écOTyra xai Kr. warayeypapuévov T» — percipere et praebere cautionem, sive quam dixi- 
Tp unt. nwixavra yag iz» émiloynv Tfj urrQi Ód- — mus usuram accipere et secundum priores leges et 
doutv, &ic& BovÀsra: và 7tgáyuara Aageiv xai Qovvcs — nostram. Si vero mixte sint res, et donatio aliud 
Tz» ággáleav, eire xal 10v signuévov xopitecOa: vó- — quidem in pecuniis, aliud vero in immobilibus ha- 
xov xatà Ts TOU; ÉurzogOtv vonovs xarà ve TOv vud- 40 
vagov, Ei Óé ye avauil sir và stoáynara, xal 5| Qexged 
vo ud» dv yoruaci vo dà év exavirow Éyoi vtgáyuacis, 





IV. Aliud quoque occasione mulierum denuo nubentium et donationis ante nuptias prioribus adicere 
apium visum est. Cum enim priores constitutiones mulieri secundas nuptias ineunti electionem concedant, 
utrum velit donationem propter nuptias, quatenus pacta permittunt, accipere et liberis praestare cautio- 
nem se illa post mortem restituturam esse, an, si cautionem non possit aut forte nolit praestare, manere 
quidem donationem propter nuptias apud liberos, hos vero tertiam pariem usurae centesimae sibi solvere, 
nos emergentium quaestionum varietate moti, quandoquidem minores in eo periclitari invenimus quod, si 
donatio propter nuptias in pecuniis consistat, illi cum pecuniam non habeant, omnia paterma vendere 
cogantur ad debitum donationis propter nuptias solvendum, licet ad ipsos donatio ante nuptias secundum 
legem perventura sit: propterea rem tali modo ordinandam iudicavimus, ut, si guis res per donationem 
ante nuptias dederit, quae omnes immobiles sint, earum ususfructus apud matrem maneat, ipsaque eas 
eligat neque repudiet neque a liberis pro earum aestimatione usuras exigat, sed earum curam gerat, 
prout lex eos, qui domini sunt ususfructus, iubet, easque secundum veteres leges liberis superstitibus con- 
servet, vel si omnes moriantur, secundum legem nostram matri quantum competit in casu non ezistentium 
liberorum, reliquum vero heredibus liberorum servetur. Si vero tota donatio propter nuptias in. pecunia 
forte vel alis rebus mobilibus consistat, mater tertiam partem usurarum cum cautione iam per legem de- 
finita accipiens a filiis pecuniam non exigat, nisi vero amplae sint viri facullates, habeatque et aurum et 
argentum et vestimentum et si quid aliud matri assignatum fuit. Tunc enim optionem matri dabimus, utrum 
re$ capere et cautionem praestare, an vero dictas usuras tam secundum priores leges. quam secundum 
nostram velt accipere. Quodsi permictae sint res et donatio partim in. pecuniis, partim in immobilibus 





1 Kai] i£ mg. A | Aliud vero quiddam (i.e.& pro rg) — oveía, /xo: và ygvaíov wal àgyvqiov éa9 Ta A [38 «à 
€ 13 £xuv om. A | 4 vj priusom. A 5 el ye A | ? TaUTG.— srodypuara] ravra A | 39 xal om. A | 4t EX] K mg. AT 
T AIT y^ Di vg Yir $ 42 év prius om. A 

ovra: A | 9 uéves A ] I2 nucis] ovv add. A | 14 zer, EEIPUCOA OHNENRUENES HENCENE DERSUMNCQERUTI UEM XRSUUmEDHN ÁO 
uaciv eee ef. e] Pain MA | 15 ris Rl ! Aliud] rubr. de usuris antenuptialis donationis RI 
A | 18 5s mpoyauiaías A | dia] ir mg. AT 19 cvr- quidam //| 4 mulieris R* | 6 permittee E! 7 restituet 
sidouev A | ravizv Ac | 20 &iv xi6 A [21 xeOzorgxev | ^ | 9 manent 7| 10 solueret 7^ soluent 7 M illos] 
dxivrta A. (cf. c) |" uévr, M uivui A | vj rovrov A | alios | 20 antéenuptialem RI 21 maneant A! | harum 
22 dxÀiyovro À | 25 xao A | 21 5j xdv zrávres elv- | R1] 26 secundam 7 | 27 extentium R | 31 cautiong Rf 
er0owv A [28 cf. ad p. 13,13 | I rpm 30 E49 | 33 habeat] om. A?7* | et ante nurum om. A vulg. | 34 matre 
om. A| 32 và om. A || £povs M | 31 zgveóv A | 35 ztege- || 2| 35 uoluitur R![ 38 nostras /T'| 39 innobilibus R 





ELECTIONEM HABEANT n Nov. I1 4. 5 


rd uiv üxivgra ztávros ívtv naoà vj unrgl dà và — beat rebus, immobilia quidem modis omnibus manere 
TZ» áxorpogiv [772 dtu ixiPToWouv5rois ravra — apud matrem, ut alimentum habeat inde, porro de 
xpatsiv, &zteg dvouoOerraausv Fungoa Dev, eiztsp éríy- — mobilibus haec valere, quae sancivimus prius, si 
xavev év xivzTOW závra và 17e 7tgÓ yauov dogsie — essent in rebus mobilibus omnia antenuptialis dona- 
xe d'iotüra. 5 tionis consistentia. 


CAPUT V. 


K/xsivó ye urv £v vois ÉurtgoaDer /uvdpaos uiv vo- Illud quoque dudum acerbe quidem sancitum, raro 
uoc rrrOév, azxavío; dà £v Dixaotrolow £Enraguévov — autem in iudicio examinatum aestimavimus oportere 
$2 uiv xonvas vóug Té Gagéi napilafeiv xai zaga- — clara lege complecti et tradere usui et deducere ad 
dovwe: ry xgrati xai xatnyaytiv tis và Jixagtro.a — iudicia, pro communi positum adiutorio. Si enim 
apos wor» azoxnucóusvov BorOnav. Ei yxro avva-lÜconiungantur aliqui alterutris. cum dotis et ante- 
g Paiéw vives aAÀnioi éxi nporxog xai ztgoynusaíag do- — nuptialis donationis documentis, deinde vir quidem 

«5$ Gvufolaiow, sla. ó uiv ávio mgoyajaniav bzw — antenuptialem praebeat donationem, mulier autem 
$a Sepeav, dà yvvf, É1&sevé£)xotvo ztgoixa fj avtz; scribat dotem, aut ipsa praebitura eam aut dante 
ztapagyouévr vavinv 7 Üóvroe zatQos zj vivos Ov £Eo- — patre aut quolibet extraneo, postea appareat matri- 
Suv, slra qeveir xag! 0iov Tov 10V yáuov xeigov 5 |5 monii tempore dos non data marito, sed sustineat 
xpoiE ur DoJeica rq) dvvoixraavri, nÁA óvagyousvos — onera matrimonii, et matrimonium morte viri sol- 
dxrivos tOw ToU yruov Bepuw, xai ó yáuos Daverg — vatur, non est iusta omnino mulier dotem non dans 
rov dvÓpos diaAvOin, ojx áv eir Dixaía mavrelos 5 — marito antenuptialem accipere donationem. Si autem 
yvrz zgoixa ur dovca vg gvvoeixtig avra. TZv mgoycpi- — etiam non totam dederit, et ipsa pro tanto exigat 
aíav dapeav AnBeiv, Ei 0i xal ur; eis oÀóx)rgov Soín, 20 donationem, in quantum dederit dotem. Aequalitatis 
xai avrr xvt& ToGoUrov azeuttíro try Óupriv, xad" — enim et iustitiae sumus amatores, quam in omnibus 
Gaov Joi nv ztgolxa. '"loórnros yag éGuzv xci Qixeco-— aliis et in consortiis volumus obtinere, Quapropter 
gvvre Éfgaatal, xai Tavtrzv £v axadí r& TOls &ÀAÀa6 xal — quae nil omnino dat, nil omnino percipiat; quae 
zt9^$ ye £v vois Gvvoixec(o.s BovióusDa xoersiv. dre — vero minus quam professa est dedit, tantum reci- 
7 4580  óriwbv £zidovsa urÜ rwv» lipBavéro, n 0à25 piat solum, quantum obtulerit, sitque etiam hoc 
BÀerrov Xnsp Ouolóyrae doUca TocoVtov dztoÀnpHa- optimum in praesenti lege incrementum plurima 
»éto uóvov, ogov éméduxs. x«l £cvo xai avrr xcÀj — decernente, quae semper in dubitatione sunt, vix 
T4 nmeügóvTi vOpap ztQose virgis, ztoAÀ vov asi niv au-— autem modo ad legislationem deducta. 
giafrtovuévor, uóla 0d vov eis vouoPeaíav x«razOév- 

Trew diaxgivarr.. 30 

Tovrov 0i xgateiv BoviéueD'a vóv vóuov éxí vs r0 Hanc autem valere volumus legem et in casu dante 
Sóvros evrq tr» &gyrv Oeuavos, éxi s vv dv Qixa-.— ei principium et in pendentibus litibus et in omnibus 
airolois zernuévow, éxi te tQv (gere ysvrgouévow — de cetero provenientibus. 
axartov, 

QEnihoyos) T roívey tageorávra zuiv 5 o535  (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis, tua 
vaegopy igyq xal zépari mapadoUva: Gzevaaro, xal — sublimitas operi effectuique contradere festinet, et 
gavapga magi. uà ctgoygaujuircv Oixsíow ztoimgáro, manifesta universis per programmata propria faciat, 


cap V (— Ouaxglvavrs 30) insertum nov. 91. 2. extat in B 28, 13. 1 et inde in. L (f. VV) | 10 Eb... 25 Aap- 
Bavéta habent Prochiron 9, 12; Epanagoge 19, 2. 








rebus consistat, immobilia quidem omnino apud matrem maneant, ut exinde alimenta habeat, in mobilibus 
vero ca obtineant quae anie sancivimus, si tota donatio ante nuptias in mobilibus consisteret. 


V. lí'ud quoque, quod in prioribus legibus obscure quidem sancitum, raro autem in iudiciis exami- 
natum est, et perspicua [m complectendum et usui tradendum et in iudicia deducendum putavimus , ut in 
commune auzilium reservetur. Namque si qui matrimonio iuncti fuerint dotis et donationis ante nuptias 
instrumentis confectis, atque vir donationem propter nuptias dederit, mulier dotem attulerit sive ipsa eam 
praebuit sive pater aut extraneus aliquis dedit, deinde appareat per totum matrimonii tempus dotem marito 
non csse da:am, $ed illum matrimonii onera sustinuisse, et matrimonium morte viri solvatur: nequaquam 
aequum fucrii mulierem, quae marito dotem non dedit, donationem ante nuptias accipere. Sed et si in. soli- 
dum non deerit, ipsa quoque donationem in tantum exigat, in quantum dotem dederit. Aequalitatis enim 
et iustitiae amatores sumus, eamque cum in aliis omnibus tum vero in matrimoniis quoque obtinere volumus. 
Quare quae nihil omnino dedit, nihil omnino accipiat, quae vero minus dedit quam promisit, tantum re- 
cipiat solum, quantum dedit; sitque et haec praesenti legi pulchra accessio, multa decidenti, quae semper 
n dubium vocaia, viz autem nunc ad legem deducta sunt. Atque. hanc legem et in. casu, qui illi ori- 
pu dedit, et in iis, quae in iudiciis pendent, et in omnibus, quae in. posterum contingent, obtinere 
volumus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt, summitas tua effectui et. fini dare studeat omnibusque 





3 &riyxyavév xavrvois A | ^ Kaxetvo] xa A mg. ! 6g. cf. Proch, Epam. | 25 dovca Epan. | e( 0à &AÀ«rrow sim 
Cod. 5, 14, 9 [| 9 xarayaytiv LABs] x«raravteev M || | ovzsg oyuoloyrnoev dzidovca A 5 27 £ididwxe B | 
12. alza] leg. Ozte6 v. 4g ols? ! selva — 14 KEoDev'om. | 28 noAÀà uiv vov L | 29 0i] 0i xal B | xarayOévta zl 
Pro-h | 13 é£xeiatvéyxorvo M] Exav£yxos A &zxevdyxoro — 30 Qiaxglvovri AB | 73 zorru£vow xi 12] viv zptz- 
L'B àzoygágowro L* scribat || moixa aviz magnags- | névow xal A| 34 dzávrow. Tà roivvv] Mzarta to(- 
Suisav vavrr» dóvcos A | 14 zagadzouévg BL'] teayo- | vvv 1à A137 ygaugárov A 
uévr, L! zagaayrud£im M. magtaynudvr Serimaer | vv 1 omnibus modis 7 | 5 Illud] rubr. de dote ascripta 
Toros M[ 15 era] xal A| 04ov] om. £ 116 doJiisa 1 ! et non numerata R | 7 uixaminatum 4 | cstimauimus 
àvdgi dveyouivo tüw — Bngov A' fvéayero Epan.| | RT] extimauimus (extimus 1) / existimavimus dett. I 
Yi éxeivos] om. € | rv LH Proch.] ein «àv M| 15 oV | 9 cnim] uero /? | 18 si. AT] sin / vulg. | 21 quam 
avBgós] avroU A | Bixeuov. B | 20 Aafeiv ant^ Bogeàv | /T] quique R quam quidem vulgo; an vamque? | 23 om- 
coll, LB. Procl, Epan.. ante «i» (19) A V «i 3i A nino nil pereipiat JT | 25 sicquc 7 | 26 inorementum 7t! [ 
pv, ovx sí; OÀóxingor dà Epan. | 21 dzaiteires L| | 31 in hoc casu 7 vulg. | 32 ei om. 7. | 33. praeuenientibus 
22 £xidoín, LB. Proch., &v doin Epan. | 24 d» v». A V | 35 placuerint 


ut 3 


Nov. Ill pr. 18 UT DETERMINATUS SIT 


deve iv ànágaus vais zrólsciv, OcaG Ó ruérepos xar- — quatenus in omnibus civitatibus, quas nostra dicio 
éy& Quguós, ravra xparsiv xal d5À« nas. yevéoOa,. — continet, haec valeant et certa omnibus fiant secun- 
xat& to ztap. ruv Qurrerayuévov. Dat. xvit. k. April..— dum qud & nobis dispositum est, 

Constantinopoli Belisario v. c. cons. (ind. xir) —[a. 535.] at. Xil. k, April. Belisario v. c. cons. 


r liL Coll. I tit3 


ITEPI TOY 9PIZMENON EINAI sUT DETERMINATUS SIT NUME- 
TON APIOMON T9N KAHPI- RUS CLERICORUM BSANCTISSI- 


K9N THX ATIOTATHZ META- ^ 
AHX EKKAHSIAS KAI T9N MAE voe; ECCLESIAE ET CE- 
AOITION ATISTATON EKKAH- TERARUM SANCTARUM ECCLE- 


SIGN TH€3 IIANEYAAIMONOSX:. SIARUM CONSTANTINOPOLIS. 
(TAYTHZ IIOAE2 2. 


'O avr Bacilevs "Exigavíq doyenioxóz«p 15s Baci-— Imp. lustinianus Aug. Epiphanio sanctissimo et bea- 


Mos ravrzs ztÓÀsos xal oixovuririxQ) natQiiQyp. tissimo archiepiscopo regiae civitatis et universali 


patriarchae. 
(Hoooiuiov.) HY niv xou ct xal ytvad Pr (Praefatio) Dudum quidem communi et gene- 
ztQÓs t& Tiv uaxapuótnta Tv Gnv ztQ06 Ts TOUG Ac lo rali lege et tuam beatitudinem et ad reliquos 


OVs ayiDTÓTOVé zaüTQidQyes y&ygeupévq TG zi rjs — Sanctissimos patriarchas scripta de ordinatione ve- 
gtigotovíag td» soayawv énigxóztow xal eüAaBsativov — nerabilium episcoporum et reverentissimorum cleri- 
xÁnguxdv xal yvraixdw ys urv Oiaxóvow, xai toU u! corum nec non mulierum diaconissarum, et ut non 
zÀs(ovs slve, toU &$ ágyre wérgov rové xeigorovovué- — &mplius sint ab antiqua mensura qui ordinantur, 
vove ÜuervztcóGausv, &zep vuiv doxes xaÀcé Ts xal20 disposuimus; quod nobis videbatur bene se et com- 
ctpoénxórTos Lysuv xal vow ispOr xavorvuw aiios.  petenter habere et regularum sacrarum digne. Prae- 
Tov dà nagórvta vóuov iduxóv ztgós tw G5» uaxagiló- — Sentem vero legem specialem ad tuam beatitudinem 
Tyra ygngonev, tà col T0U dgiD'uo? Tdv svAa Beo vá. scribimus, de numero reverentissimorum clericorum, 
TQ xÀngiev TOv £vreiOa ducrártovre. "Ez; qui in bac urbe sunt, disponentes. Quia enim paene 
yàp ot0iv aysÜor vv £r üuevgía xaAóv, noocrxov áv 25 nihil immensum bonum est, competens est neque 
sin urnÓà rae xépororías Tàs £v vois svÀagecrárow — Ordinationes, quae super reverentissimis clericis fiunt 
xngixois 7j vais evAaBeGvateus Quaxovoss yivesDws vog- — aut super reverentissimis diaconissis, fieri tantas, ut 
avra, e Taie Éxeivcyw GmorQogpais vZv aywreryv — illorum expensis sanctissima ecclesia incidat in cau- 
ixxÀnoiav sis Oavtwanárcw éuzínttw ygelav ueyálciv — sam mutuorum maximorum et paulatim ad novis- 
xai xarà juxgóv si TLr éGyátnv &zopíav x«ragéor- 3Üsimam inopiam deponatur. Novimus enim propter 
gÜ«. 'Iouev yàp maga jv ToiaUtnv atgógaGiw TÀv 

Nov. III (— Coll, I tit, 3: gloss.) Graece extat in MLA, cap. 1—3 in. B 3,2, 1—3. — Epit. Johannis Schol. 


coll. LYXXVII cap. 20 (inde Nomoc. L tit. 19), Theod. 3, Athanas. 1, 9 (inde Coll. const. eccl. 3, 1, 9); cf. 
etiam Nomoc. XIV tit. 1, 26. 20. [ulian. const. F. 








per propria edicta manifesta reddat , ut in omnibus civitatibus, quae nostra dicione continentur, valeant 
atque omnibus plana fiant, prout a nobis dispositum est. 





III 


UT DETERMINATUS SIT NUMERUS CLERICORUM SANCTISSIMAE 
MAGNAE ECCLESIAE ET CETERARUM SANCTISSIMARUM ECCLE- 
SIARUM FELICISSIMAE URBIS. 


Idem Augustus Epiphanio regiae huius urbis archiepiscopo et patriarchae oecumenico. 

Praefatio. lam communi quidem et generali lege tam. ad beatitudinem tuam quam ad. reliquos 
sancíissimos patriarchas scripta de ordinatione sanctorum episcoporum et. religiosissimorum clericorum, 
nec non diaconissarum, et ne qui ordinentur plures sint numero ab initio definito disposuimus, quae qui- 
dem nobis recte et decore et sacris regulis digne habere videbantur. Praesentem vero legem specialem ad 
beatitudinem tuam scribimus de numero religiosissimorum clericorum, qui in hac urbe sunt, disponentes. 
Nam quoniam fere nihil, quod modum excedit, bonum est, convenit ne ordinationes quidem tot religtosissimo- 
rum ciericorum vel religiosissimarum diaconissarum fieri, ut sanctissima ecclesia illis alendis in necessitatem 
magni aeris alieni et paulatim ad exiremam inopiam redigatur. Scimus enim cz tali causa sanctissimam magnam 





1 xavéxos M || 2 a0 om. A || 3 subscr. om. A | xvii. | xav] xaióov — azedóv Aq 26 ca6 dv] xi A27 dia- 
Contius ex nov, 22 c, 46] xv M (zt90 4 xalavdgv Zdzpi- || xovisess L| yevéadea A || 29. éztinteev. L | xoér, A fg 
Aio Ath. e, k. April JuL, urvé zdnxgiAli Theod) j | 31 yag) om. i yàg orc A | tz». alterum om., idem ante 
4 Coonstantivovztó leas Belisario M | ind. xin] id. ay, | aycorratrv. (19, 1) add, A 
Ath., wwÓ. y' Theod., om. Mp1 vavrüe StUÁSON om. 2 certa in omnibus P | 4 subser. dedi ex R, om. cett. || 
ML! (s. v. add. L. m. rec), *ijs mavevüaínovos 1aUt56 | y; k] kt xn kl A, CP. xn. k.. Heimbach | Bilysario A 
móAaws om. A | 12 ,dvraxoatog iovatirvos &UyovGTOS | 9 sanctissimarum J^ vulg. | 10 Constantino JT, om. R 
£ngavip TQ áyuwrrár dgyeziavózo A (2) | 14 ye | 12 rege R] 1S non ut 7 | 19 sunt. R' jj 20 et om. 7^ 
vixi) LÁg Theod.] zjyenovixo) M ido Ath. [ vóuq] est | 24 qui in — paene nihil in rasura R | 29. nihil paene 
novella VI | 15 tr» ajv paxagiótgra A || 16 ayir&rove | T| bonum est] est om. 7"! | 26 ordinationes ce/.] tiones 
om. A || Té. del. L, om. À | z5$ om. L | 18 Pd n5Xv] xcí | — tantas ut (21) in ras. duorum versuum habet R* |, fiunt] 
É Xv L 19 zánjerows L | 20 zgodiervzoacuty L*] | fuerit 77 | 27 super om. 7 [| 29 maximorum om. /' |, 
mg 4| 22 iduxas A| 24 và om. L, | 25 jio. — . 90 deportetur Contius, deferatur Cramerus 





NUMERUS CLERICORUM 


19 


Nov. Ill pr. 





Tos BaciAidos raíTne móÀeos &ywvrdTnv usyálnw dx- 
xixciav, tmv TUS murrépas Sacihe(ae urtéga, Javsia- 
magiv £voylovuévrv ueyálow, xal ovx üAAoae iGyvov- 
sav Íxüctrv mxouicDa: Duidociv vol; svÀagearárow 
xÀrgixois, ztglv dv xgvaíov ov pérgiov Daveíaarto, ztoi- 
evuivnr rovro piv vzoOrxas, rovro 0i dveyvpow dó- 
gs$ dmi rois xallígcro:s aUtne yogíou$ Te xri mgo- 
actos. dii ravra voivvy GvveiUousv £avrové xaÜeivas 
mos tzv TOU ztQéyparos Drrroww xai naDsiv tiva uiv 
rgózov ÉKungocDev ils, ví Ó8 v0 voOU xoóvov uTyxos| 
dissgev. Lwvigvzvovtss rOlvvv ajr0 zavtayóSev rvgi- 
Gxourv, oO Éxacros tw rà$ ayrwrüraé Éxxnaíag oi- 
mé ird dni c pna tr raírás móÀews ovx 
oixodouías wriGs uóvne, dÀÀa xal TOU yopnyiav 
avrágxr deidd. cols zag' avroU yevouévois edeyéss» 1 
Oixow xni ópícai, mtócove uiv mQosxov dati ztQeaflv- 
T£gové xa grt dxxàra(av, nóaovs 0à duaxóvovs, ág- 
Qeras Ts xai Ürsíae, mógOve T& Uvxo0Üiaxóvove, xai 
a$Ois vdàras rs xal dvayvoGcvas xal zvÀagovs xaPs- 
Grávci. Kal zxpó$ tOUTO xai Tz» TOV Oixov Qanawmv 
diguGe, xai mtQO:OÓov oíxaíav dztéÜcwev, agxoUgav TOic 
zxag' avrov xaragctüciv, sí 6 ci$ mtQoOseTu Rim mÀD- 
Soc, ovxérs zavtsAde Éxrtivsa Das Üvratzv. Kai Ói- 
fuesvé ys uEypu zt0ÀÀlo? rà Towrbta gvÀarrOueva, xci 
Ems rovro zw, Sueve xal và «àv üysorrávov. (xd acd 2. 
roO; oíxt(ow doxovusva, € dé oi Deogulsatatos énté- 
Gxoxos rai; dvearigec. TivODv dad mwQOstyovtes dEnyé- 
Susav nog T0 rÀw xngorovovuévav nAZOos, noErras 
AF» 9 tZs Qamavns nocóvms ig üpsrQlav zoAÀrv, da- 
wsagrai dà mavrayóOsr xai TOxO&, xai vO TtÀevraiow 3 
ovdi Qavictal luztór Di& zv ánigcíav rr vov xtgay- 
maroc, &ÀÀ' Éxnow;0u6 T& zvayxaguéyas xal ztagavo- 
mo: xai mpdynara dmpen; xni ovÀÀ oixíag idiartux;s 
&Éia Guxpgovovane* mets Éx 17$ TOi UTTS drOTÍGS pire 
:& yoQía urs rà ztQodaréra ÉEagxéiy vai VoU rxais 3 
xmi r0; £rveyópou, urÜ8 Qaveuctov di roUro tiz0- 
esiv, aÀÀ' sis amogíav xarsiOeiv marrsÀy, xal urdé 
avroís rois Aerrovgyovs: tz» axorgogzv Didóva: Díva- 
93ai, aÀÀ tis TZv zagdv aD irratnv ódov 0 ztoyua 
xaragégsgOai, tó TY óvrwv an&vrow vois Qavsistas 4 
iwctnvai. "Omnsg xai Àéyovres ÓxvoUuev xai ono àv 
pu yévorro zgovooUutv. Ei yàg ovx dw Tu dvé£yxo 


2 


haoiusmodi accasionem bhuins regiae civitatis sanctís- 
simam maiorem ecclesiam, nostri imperii matrem, 
debitis inquietari maioribus, et non aliter valentem 
facere singulas erogationes reverentissimis clericis, 
5 antequam aurum non parvum mutuum sumat, faciens 
tam hypothecas quam pignorum dationes in optimis 
suis praediis et suburbanis. Propter haec igitur 
perspeximus nosmetipsos deponere ad huius causae 
inquisitionem et agnoscere, quemadmodum prius se 
Ohabuit quidque longitudo temporis adinvenit. In- 
vestigantes igitur illud undique invenimus, quoniam 
singuli horum qui sanuctissimas ecclesias &edifica- 
verunt in hac felicissima civitate, non pro aedificio 
solummodo cogitaverunt, sed etiam ut expensas suf- 
5ficientes darent & se factis venerabilibus (domibus) 
et terminarent, quantos quidem competens esset 
fer per unamquamque ecclesiam, quantosque 
iaconos masculos atque feminas, et quantos sub- 
diaconos, et rursus cantores atque lectores et osti- 
0 arios constitui: et super haec etiam oratorii ex- 
jou detinierunt, et reditus proprios dederunt suf- 
cientes his quae & se constituta sunt, si quis 
autem adiecerit multitudinem, nequaquam penitus 
extendi sufficientes, Et permanserunt usque ad 
5 multum tempus talia conservata; et donec hoc fuit, 
duraverunt sanctissimarum ecclesiarum domibus quae 
sufficerent. Cum vero deo amabiles episcopi preces 
aliquorum semper respicientes protracti sunt ad or- 
dinationum multitudinem, aucta quidem est expen- 
0 sarum quantitas ad immensitatem multam, creditores 
autem undique et usurae et novissima, et neque 
creditores propter incredulitatem iam causae, sed 
alienationes cum necessitate et contra leges, et 
causae indecentes et neque propria dignitate term- 
5 peratae: ut ex hac nimietate neque praedia neque 
suburbana sufficerent hypothecis et pignoribus, ne- 
que creditores propter hoc invenirentur, sed ad in- 
opiam descenderent novissimum et nec ipsis ministris 
emolumentum dare sufficerent, sed ad viam omnium 
Uinfelicissimam causa descenderet, quatenus rerum 
omnium creditoribus cederet. Quod etiam dicere 
iget nos et, quemadmodum non fiat, providemus. 
Nam si non aliquis feret libenter eum, qui ultra 





ecclesiam regiae huius urbis, imperii nostri matrem, magno aere alieno premi, nec aliter valere ad singulas 
erogationes religiosissimis clericis faciendas nisi rige pecuniam immodicam mutuo sumpserit ita, ut tam 
M cogere uam pignora in pulcherrimis praediis et. suburbiis suis constituat. Propterea igitur visum 
nohis est eam rem investigandam nos ipsos conferre et, quemadmodum se res antea. habuerit, quid 
temporis longinguitas reppererit, cognoscere. Ex omni igitur parie id indagantes invenimus unumquem- 
que eorum, qui sanctissimas ecclesias in. felici hac urbe aedificarunt, non aedificationis solum curam ges- 
sisse, sed etiam ut. sufficientes reditus sacris aedibus a se factis suppeditaret, atque definiret, quot in qua- 
we ecclesia presbyteri, quot diaconi et masculi et. feminae, quoique subdiaconi, el porro cantores et 
detores aique ostiarii constitui. deberent. Atque secundum hoc et expensas aedis definivit et. proprium 
reditum addidit iis, qui ab ipso constituti sunt, sufficientem, qui tamen, si quis multos epéraddal, am- 
pius distendi plane nequeat. Atque haec quidem. permanserunt. per longum. tempus observata, et quam 
diu id fiebat, manebant etiam bona domesticis sanctissimarum ecclesiarum re lige nene Sinulac vero epi- 
scopi deo carissimi assiduis nonnullorum precibus intenti ad. magnum. ordinandorum numerum cvagati 
sunt, expensarum quantitas in immensum aucta est, et undique creditores atque usurae, denique ne credito- 
res quidem propter fidem rei iam sublatam, sed alienationes extortae et illegitimae atque negotia inhonesta 
quaeque ne qm quidem domum solidam deceant: ita ut ez eiusmodi pravitate neque praedia neque sub- 
urbana ad hypothecas et pignora sufficerent, neque creditorum ob id ipsum copia esset, sed ad extremam 
ingpiam deveniret, ac ne ipsis quidem ministris alimenta. praebere posset, verum res in statum omnium 
miserrimum redigeretur, ut creditoribus universis bonis suis cederet. Quod et dicere haesitamus et ne fiat 
providemus. Nam si quis eum, qui ultra facultates suas sumptus facit, non aequo ferat animo, quin harum 





|] ueyrtàrv om. A| 8 roivvr] yoiv A 19 roD zrgdyua- | 
Tos] huius causae g | 11 ave L | £gáOoper A || 12 cv 
om. L' | tüv cyuartürnv dxxinciav L | V3 ovx 0do- 


zopgéiv Dià voUro A|| 38 Aerovpyovoiv avroig didóvas 
15v anortgogZr A | 3idocs L'| 39 TO zpayua om, A 





mías L' 1 14 rov] ro A [ 15 acra» A | yiou£vos L | 
20 rovro L? tovro«c Ac | 21 digugag L || 9édoxev A | 

roi] vzv L' v7j L*] 2? xaraataGti, deinde xavagtaor 
corr, L* | Oc8£ v1 ztgoacéness mÀAZue* (zÀZOos) L!, 
Ovdé ri taírr mgodéztD ero nAZOos eis D L? | 23 dv- 
vet L', Jvraróv avtzw corr, L* $24 ys om. A || 25 i 
fnsve M] zw Ó[unvt A dwéuevev L | 26 oixos As | 
21 ipd4Onaav A | 29 z0ÀÀr« L'] 31 eire A | Àoe- 
mov] om. e | dn om. 4 ) 33 oixosias L', 31 a&ine 
1 itElag g?) | 34. 35 *urdà — undi | 36 urce A] ev- 





3 debetis //* | 5 parum 7 | 15 domibus om. 727^ T 
16 competentes R' || esse J^! | 17 quantosque A7] quan- 
tos T' vulg. || 20 haec] hoc 7' | 24 extendi /'* vu/o.] exeeees 
H* exeedenti //* exoedenti /? extendenti T' | suffcien- 
tom. RI | 26 donauerunt. RET. j 28 ordinationum] leg. 
ordinatorum? | 31 autem undique J* suppl in spat 
vac. ! nouissima et] nouissima etiam /J^ nouissime vulg. 
33 alienationis /' | 38 desecnderet /^ | nee] hec? 7^! 
ipsis om. 7^ | 39 sufüceret RJ || uiuam A | 40 causam 7 
descenderent 7^ | 41 etiam] et 7 || diceret. /* | 43 fert 


3* 


Nov. IIl pr. 1 20 


UT DETERMINATUS SIT 





mQdeos vàóv Vsig riw ovcav aVtQ mtgwvoiav Daxa- 
vawra, TG Ovi) xal và msgi tovtam rfjuiv ggorte- 
aréov; ov yap Dei zgó$ vs Qanávas dziSrteiv xal vàs 
xT/Gts [10i10 yàe eis &nÀnoríav r& Óuov xai aarBtiay 
dysi, dÀÀ& Toi; OvO: GvpuerQ8lv xai às Qanávas, 
"sra mgoimxórvras xai v& sapi rovraw vouoDerrGO- 
usv xal vyv üopigríav dxBalovusv, Ómij xÓ mQayua 
nagadidowtas D'egareia. 


substantiam suam expendit, quomodo non de bis 
nobis est cogitandum? Non enim oportet &d men- 
suram expensarum quaerere etiam possessiones (hoc 
enim simul ad avaritiam impietatemque perducit), 


5 sed ex his, quae sunt, expensas quoque metiri. Qua- 


de his sancimus et :m- 
certae medicinae causam 


propter competenter etiam 
mensitatem excludimus, 
tradentes. 


CAPUT I. 


A O:cxitousv Toivvv Tov; niv áp »)v Ovras 
xarà Tv avTÜw dy«arrávov peycdrv (av 
Tobs Lormove Gxavreg bmyrie OvxOvs, xal TOVG EV Àa- 
Beavárove wÀrgixovg «ni yvvaixas Qucxóvovs xal zvia- 
govs uév&v ép' otnsg sigi ayruatoc. ov yag TO Ov 
&iarroUuev, mpórvownw Üà roU uéÀlovros TtO«Uusvor 
TaUta vouoOerovusv. Tov di éEins zoóvov ureuía 
yoéaSo yeigotovía, néggis àv els tov 4E ápyris &pid- 
uóv rov Évattrra maga tOw vàg aysarvatag xxÀnaíng 
oíxolouncaucva 7, vàv svÀafiatirov xingixav 7 nl 
erui mocóTne., AA (nur mem» xni TO Tv mt&a- 


Sancimus igitur eos quidem, qui hactenus sunt in 


xÀnc(a» xai l0 eadem sanctissima maiore ecclesia et per reliquas 


omnes venerabiles domos reverentissimos clericos et 
mulieres diaconissas et ostiarios manere in quo sunt 
schemate (non enim quod est minuentes haec san- 
cimus); reliquo vero tempore nulla fiat ordinatio, 


15 donec ad antiquum numerum, institutum ah his qui 


sanctissimas ecclesias aedificaverunt, reverentissimo- 
rum clericorum quantitas redigatur. Sed quoniam 
pridem etiam reverentissimorum clericorum sanctig- 
simae maioris ecclesiae regiae nostrae civitatis deter- 


Biovirov xÀrgixdw Tie &yiutatre ueyürs belnoías 20 minatus est numerus, et valde brevis erat, utpote 


1i BaciAiBos rd nóktos aQugrO uétgov, xal agódpa 
GvvedraÀAuévov 5v, ola. uiis ocn Tis nywTéTES ue- 
véne dxxÀraíns, Üarsgov dà O T& zgosxvwr tO olxog 
rye yías dvUoLov nagOévov xci Saoróxov Magías o 
ngos TQ TZ$ ayrvtaTys peyrÀné bxxknaíae yevrovr- 
auTa x&iu&vos qxodopr, chr po Tis svorfoUs Tv Àt- 
b Broivns, 0 1« aeBiausos olxos toU yíov uágrvgos 
Osole pov nag& Xgupnxiov voU Ts évOoEov uvnurs 
avisa) , zv 0i xai ó mgocxvrproOs oixos TZs dylag 


Eignrné o Tp &yuoraty ueydn éxxÀnaiq cvvrupevos, 3M impossibile est. 


dux Tovro nsgioTZve. TOv GQiÜMov sis TO agyniov 
exüiua tw dÓvvarow dotiv. Ov yàp dv agxtaeitw 
ToccUTeae PxxÀnaiais OÀíyor xaDsarate* éneinsp ovx 
idutZovras xÀngeovs ov d al; ToÓraw Ps iw TQudw 


una existente sanctissima ecclesia, postea vero ct 
venerabilis domus sanctae gloriosae virginis et dei 
genitricis Mariae, iuxta sanctissimae maioris eccle- 
Biae vicinitatem posita, aediticata est & piae memo- 


25riae Verina, et veneranda domus sancti martyris 


Theodori &b Sporacio gloriosae memoriae dedicata 
est, erat autem etiam venerabilis domus sanctae 
Irenae, quae sanctissimae maiori ecclesiae copulata 
est. propterea redigere numerum ad antiquam figuram 
on enim sufficient tantis ecclesiis 
pauci consistentes, quoniam non proprios clericos 
neque in has tres habeat basilicas, sed communes 
sunt et sanctissimae maioris ecclesiae et earum, 
omnes circumeuntes secundum quendam ordinem et 


Oixwv, xowoi dé eig. TZe Ts GywuwrérQé usyüAns £x- 35 circulum ministeria in eis celebrant; deinde etiam 


xÀnciug xul avra, xai TOVTOVÉ üotavTES TtEprrogToUr- 
T4 xar& Tiva TtégíoDov xal xvxÀov Tü$ Aurovgyíag 
dv avTOi; mOioUrTas! GÀÀoS Tt xci z0ÀÀoU mÀnOove dx 
Tw mgqmv aígerixow Tf) dyiartáty peyühn £xxàraiq 


plurima multitudine ex antiquis haereticis ad sanc- 
tissimam maiorem ecclesiam deducta gratia quidem 


mgosayO'évros xus uév TOU u&y Osov xai aa 40 


vap. I et II pr. |— Gvygagobuev 22, 2) habet Nomoc,", item inde a vv. xowoi dà (20, 35) Nomoc.* |, 15. 





rerum nobis cura gereuda sit? Neque enim pro sumptibus possessiones quaerendae (hoc enim ad cupidi- 
talem. inexplebilem et impietatem ducit), sed ex. facultatibus expensae quoque metiendae sunt. Quapropter 
opportune et de his leges feremus et quod indefiuitum erat tolipmus, certa huic rei medela adhibila. 
Sancimus igitur, ut qui huc usque in. illa ipsa sanctissima magna ecclesia ceterisque. omnibus 
sacris domibus sunt et religiosissimi clerici et. mulieres diaconissae et osüarii in ea forma, tn qua sunt, 
maneant. Non enim quod est imminuimus, sed futuri curam gerentes haec sancimus. In posterum vero 
nulla fiat ordinatio, donec ad pristinum numerum ab iis, qui sanctissimas ecclesias aedificarunt, statutum 
numerus religiosissimorum clericorum redactus sit. Sed quia iam antea numerus. religiosissimorum cleri- 
corum sanctissimae magnae ecclesiae regiae nostrae urbis erat definitus isque valde exiguus erat, quippe 
cum sola esset sanciissima magna ecclesia, postea vero et. veneranda domus sanctae. gloriosae virginis et 
deiparae Mariae, in vicinia sanctissimae magnae ecclesiae sita, a piae memoriae. Verina aedificata est, et 
veneranda domus sancti martyris Theodori a Sporacio gloriosae memoriae est. consecrata, mec non ve- 
neranda domus sanctae Irenes fuit sanctissimae magnae ecclesiae iuncta, propterea numerus ad antiquam 
formam redigi nullo modo potest. Neque enim tot ecclesiis pauci illi, qui constituti sunt, sufficerent, 
quoniam nulla trium illarum domuum proprios habet clericos, sed communes sunt tam sanctissimae 
magnae ecclesiae quam illis, easque secundum ordinem et quasi quendam orbem circumeuntes omnes mini- 
steria in eis peragunt; praesertim cum magna multitudine veterum haereticorum ad sanctissimam magnam 





3 às] dz A |4 &mwiav L'| 5 aÀÀà voie ovciw 
cvuusrgor L!, dÀÀ áno vv obcidw ovuuevoaw L* || 
6 dure xai zgoarxóvras A zegi vovro (rovro?) L || 
7 ónsros v0 zngdyua L $xto zpáynari A | 8 Ssoa- 
n&íav À || 9 voivvy om. A || 10xai xarà rove L* | V oixove] 
slvas L' | xai] om. € | 12. yvraixas xai diaxovovs AB| 
14 ztgóvoiay — stoiotuevoi] om. & 117 évarávrov L 
derarror L* | &yías L| 18 oixodourcauévow (cauc- 
vam in ras, M) MLB) oixodouraávraw A | 22 ueyáAnc 


om. Bg j 29 ggaxíov L! | 32 azrua advvacov A | 34 el] 
&l$. legit ef 35 xow L | ve om. Nomoc,: | 36 xai 
avtiv om. L | xai vosrovs om. « | vosrow  L? | sege- 


erovovvres L* 





tur R* | 10 per s. v. add. R*P*T' | 11 uerabiles P! 
13 minuentes] mouentes? A* |. 15 numerum] initum y: 
16 ecclesias — 19 ecclesiae re| suppl, R* ín ras. duorum 
versuum (vv. reverentissimorum clericorum et etiam omissis)]] 
17 redigitur RFT | 20 utpute A* utputa T | 21 exi- 
stente om. 7 | ?2 uenerabiles domos (domos om. Ae, 
add. in mg. 1) RT | 24 positam A | 25 uirina Rij 
26 sporatio RJ/*T speratio //' | 27 etiam om. 7" | 28 he- 
rene /^! helene RP? vulg. helrenae T, Heirenae HeimbacA || 
29 propterea] et propterea 7| 31 paucis RT pacis /*j 
consistentes] reliqua novellae pers om. in RT, sed in 1 
suppletur 'ad finem fere libri" (Heimbach) | 33 harum 
al. | 34 omnes] et omnes vulg. | quandam 7 | ordinem 
circum (om. et) 7| 37 deductam /*j| quidc /* 


NUMERUS CLERICORUM 


21 


Nov. III 1t. 2 





TZgos judw 'Inaor XguavoV, móvowg dà xal tgorgoztaic 
mgMerioeas, Dri DuxÀag(ovag vw 4E apy?s kie Tzv &U- 
l1 aer, lesrovgyiav vàs vangeains agopiGO vas — fiere 
S'eazLouev, ur, zteoeuréom vdy éErxovta moeafferépary 
waci& rm» a4ysrrarpr u&yaAnv Éxxiraiav elvai, Diaxo- 
www. Ue «ogevas éxeróv, xal veagaptxorra dà Orisías, 
xai vnodiaxovovs (vevzxovra, dvayvaoorag 0 éxatóv 
Oéxa, xai yiÀras eixocinévtr, a6 &lvra Ov márta 
4gs JD uov rw evAafsatatow xÀrguuv ti (tyvarretre) 
pysÀns éxxÀAndíae dv eTtQexogio:g eixocimévts mQOs- 
407tO«$, xni éxaTOv TtQ0$ TOUTOIS TOw xcAOvufvow mv- 
Amwpov. Ker uiv oov tyXv ayiarteTnv uryrànv dx- 
xÀndíav rZc evÜrndpovoc vuow TcUTZG T Aec xci TOVE 
TQsis sUayéi Oixov$ TOV zv uévove avTj TOGOUTOV 
xAnguxaw daro mÀ5Oo:, ov) évos uiv row vir dx- 
BeAÀonivov. xüv s noA nÀeíav agic uos eim mapa 
TOv vg' rudw oa«iGpévov, urdevos dà oV. Aocxov ztQos- 
TiDeuévov xaÓ' Éxacror Téyua TO viv, Éos dv eís 
TOVrow tOv dguDuOv nspigtaér TO u£tQov. 


magni dei et salvatoris nostri Iesu Christi, laboribus 
autem et immutationibus nostris, oportet plures 
quam a principio ad pium officii ministerium detiniri. 
1 Quapropter sancimus non ultra sexaginta quidem 
5 presoyteros in sanctissima maiore ecclesia esse, dia- 
conos autem masculos centum, et quadraginta fe- 
minas, subdiaconos vero nonaginta, lectores autem 
centum et decem, cantores viginti quinque, ita ut 
sit omnis numerus reverentissimorum clericorum 
lOüsanctissimae maioris ecclesiae in quadringentis vi- 
ginti quinque, et insuper centum existentibus his 
qui vocantur ostiarii. In sanctissima si quidem 
maiore ecclesia huius felicis nostrae civitatis (et 
per) tres venerabiles domos unitas ei tanta clerico- 
i$rum sit multitudo, nullo quidem horum, qui nunc 
sunt, excludendo, licet multo plurium numerus sit 
ab his, qui à nobis nunc determinati sunt, nullo 
&utem de cetero adiciendo in unoquoque ordine in 
his qui nunc sunt, donec ad hunc numerum mocn- 
20 sura redigatur. 


CAPUT Il. 


B Kaxsivov mgostiÓsuévov, cxt TO uégpt ToU 
wir ovx tvcQemON yivourrov urxéTt n bxsled us. 10 
mxoÀAÀovs Tow evAnfsgrürow xÀnoer ancfhovr uiv 
dv als dyngorovrOraar ayurrateus Éxxhrainus rj. dv- 
raíOa 5 xara goav ufruv, si; dà zv aywsraTnv 
mrynÀnw ÉxxÀAngíay xal vOv evayz xÀjgov avtié Du 
Twwos mgogtngías duBniveiv, "Onsp vov Aoxov zav- 
TrÀos yiveGÜas xcAvousv. Ei yag ézxi tv eUaydw 
noragrnoior xoióousv 4E érégov uovaGtrolov ngos 
Fregov. uezagaiveiv, zoll unklow ovdi roig svAafe- 
arétoi xÀAngixols roUro éqrjaonev, xéglovs vs xai Zuzto- 
pias azóleLr Éjuv Tn» Tourn» dmaDwu(av nyot- 
pevow — Ei dà xai mors TOwtÜTrv Tirà uerdaTaGiV 7) 
6j uuxeoióTrs 5 95 x«i? xeipor Bacieía yevéaSas 


Illud quoque adiciendum est, ut quod hactenus 
non decenter fiebat, nequaquam in republica geratur, 
id est multos reverentissimorum clericorum dedignari 
quidem in his, in quibus ordinati sunt, sanctissimis 


25 ecclesiis aut hic aut in provinciis deservire, ad sanc- 


tissimam vero maiorem ecclesiam et venerabilem 
clerum eius per patrocinium quodlibet accedere. 
Quod de cetero penitus fieri prohibemus. Nam si 
super venerabilibus monasteriis prohibemus ex alio 
30 monasterio ad aliud transmigrare, multo magis ne- 
que reverentissimis clericis hoc permittemus, lucri 
et negotiationis indicium babere huiusmodi [horum] 
desiderium iudicantes, Si vero et aliquando talem 
quandam migrationem tua beatitudo aut per tempora 


evviülo, ur, aAÀas vovro ztoítregO«i, ngiv àv sí rov 35 imperium fieri perspexerit, non aliter hoc agi, ante- 
sigruévov ruiv apiDuor zxtgigraim TO Ttgüyua, dett — quam ad praedictum à nobis numerum causa redi- 
Tzv ustáGTnGiv bis TZY TOU Àe(zowros váLie vivegOcu, — gatur, ut migratio in officium deficientis tiat et non 
dÀÀ' ovg vzxég rov agcTuór vive ztaytelós éugaivew. — Supra numerum aliquem omnino accedatur; hoc 











ecclesiam. gratia quidem. magni dei et servatoris nostri Iesu Christi, laboribus autem. et. exhortationibus 
nostris adducta duplo plura quam ab initio fuerunt ministeria ad sacrum cultum destinari oporteat. 
1 Quapropter sancimus, ut ín sanctissima magna ecclesia non plures Lire sexaginta presbyleri. sint, 
centum wero diaconi masculi et quadraginta feminae atque nonaginta subdiaconi, lectores autem centum 
decem et cantores viginti quinque: ita ut. universus numerus religiosissimorum clericorum (sanctissimae) 
magnae ecclesiae in quadringentis viginti quinque personis, et centum insuper qui vocantur ostiariis con- 
sisíat. | [n sanctissima igitur magna ecclesta felicissimae huius civitatis et tribus sacris domibus illi iunctis 
tanta esto clericorum multitudo, nullo quidem eorum, qui nunc sunt, eiciendo, etiamsi numerus multo maior 
sit eo qui a nobis definitus est, nullo autem in posterum singulis qui nunc sunt ordinibus adiciendo, donec 
ad hunc numerum mensura redigatur. ! 

IL //lud quoque adiciendum est, ne, quod hactenus parum decore fiebat, amplius usu veniat: ut 
mulli religiosissimorum clericorum in. quibus ordinati sunt. sanctissimis ecclesiis vel hic vel in provinciis 
manere dedignentur, sanctissimam vero magnam ecclesiam et sacrum eius clerum per patrocinium aliquod 
ingrediantur — Quod in posterum fieri omnino prohibemus. Nam si in sacris monasteriis vetamus, ne quis 
ex altero. monasterio «d alterum transeat, multo minus id religiosissimis clericis permittemus, lucri et ne- 
gotiationis notam habere rati eiusmodi cupiditatem. Quodsi quando talem translationem. beatitudo tua 
vel pro tempore imperator faciendam esse perspexerit, non aliter id fiat nisi re ad praedictum a nobis 
numerum redacta, ita ut translatio fiat in locum deficientis, nec ultra numerum quisquam omuino admit- 





2 ruerégoss M : dei Qindaaíovas] Qei QunAaaiova L 
Jin Aaaíovas MAD Nomoc, oportet plures (i.e. ei mAsio- 
vac! | 3 às ML] vz« AB. Nomoc e | 6 centum (s. v. 
exetóv) M | quadragintia (s.v, rs00agetxovra) M | 7 nona- 
ginta (s. v. évevrxovta) M || centum decem (s. v. £xa- 
vov Óéxa) M £xatóv x«i Qixa. L (C et undecim Jul) | 
$ uiginti quinque (s. v. suxoaizrevre) M, xH' Theod. | 9v- 
gapovs o6 ante o£ add, A | zt&vra] ztagóvra. Nomoc.d | 
9 eyuarrarrs addi/li ez | 10 dv g' ztoogaizoss (xal — mvÀo- 
pav ^m ) À | npoacztos] om € | !1 centum (s. v. éxarov) 
M | xoc tov tovtoi L| zvAogós L'|| 14 rovs zvo- 
névovs act? oixove Nomoc Je L'A B Nomoc.? g) 
rosovrov ML? | 15 dxBaAAouévor LB | 16 zov A 
plurium ii, e. ztÀtióvenv) c ; zteQ& vv Ac| 11 99. zuow) 
& nobis nunc e || opea uévov (vv. iy 16 — nua in li/ura) 
Mj|?1 B] L mo. ) xoi om. AB Nomoc.4 | 21 àzafiovv 
nb] anabovvrov A! B/ Nomoc.! éxabiovv B* || 30 rove 


svAaBsovárovs xAngixove AB | 31 yevéoca: AB[AS £r- 
Baivorra AB 

1 nostri ox. 7^ | laboribus] et laboribus TV? | 2 et im- 
mutationibus om. /^ in lacuna dimidii versus, inmitationibus 
suppl. V3; et om. T | 3 pium] proprium //7' || 1 Quapropter 
F/ vulg.) Et propterea T' | ultra] ultra quam 7 | $ cantores] 
cantores autem T || ita ut /7'] ut vulg. | 9 sit] t / | 10 ma- 
iores P^ j| XX.V /* XX-II P* | 1! insuper] super 
al. | iis T' vulg. | 12 siquidem om. 7' || 13 et per om. 
FT | 15 nulla P j 16 sit numerus T vu/s. | 21 adden- 
dum T | 23 id est] idem 7! | 25 aut hie — provinciis 
om. F* in lac., suppl. Mi C penitus /] om. T' (omni- 
modo rulj.) | si e. ^, om. T | 30alium P ? multo magis — 
clericis om. P «patio unius versus relicto | 31 permittamus 7 
permutamus 7'|| 32 et om. T | iuditium 7^ | horum] bo- 
norum T. Seclusi erspeximus JT | agit / T ; 35super 
T acecdatur //] e. ooi, sor iei Is accedat Heimb. 

















Nov. III 2 22 UT DETERMINATUS SIT 








rovro y&p 4$ ojdsuiüe unyawie oU0à É« rivos voomov — enim nulla machinatione, neque ex aliquo modo fieri 
yivea a, gvyzaovurv. Kai tavta uiv z5Qi tli aywo- — sinimus. Et haec quidem de sanctissima maiore 
1 vary; uejnÀgs iwxÀnaias. "Ev dà ra aÀÀews &má- — 1 ecclesia, In aliis autem omnibus ecclesiis, qua- 
Gaag Éxxirdinis, cv tzY gogrylaw f| &ywo itr pury&Ày — rum expensas sanctissima maior ecclesia facit, san- 
dxxnÀnaia sco«tirai, DaaztiGousv ove uáv vov óvras ué- 5 cimus nunc quidem existentes manere similiter etiam 
wsiv onoíoe xcl avtove éxi Gynuero:, roU Oi Aowxov eos sub schemate, de cetero vero nullum ordinari. 
upÜéra ;ngoroveiaÓwni, mxoiv av sis v0 xaloóusvor antequam ad eum qui vocatur statutus uniuscuius- 
Grarovrov &xagTre dxxAmaíae, Omeg 4E doyüs diuaraa ue ecclesiae, quod antiquitus definitus est ab aedi- 
zagà vr ravras oíxodourgaufvovw, 0 TOv nQgeafv- desiocibus earum, presbyterorum et diaconorum 
T£Qmvw T& xal Üsaxóvar, &ppévow T& xai OrÀnuOv, xai l0 masculorum atque feminarum et subdiaconorum 
vxodiaxóvaw xai &vayvoGrOv xxi wnuÀtowv xai vwv- atque lectorum nec non cantorum et ostiariorum 
Aopdv apifuós ztequatain xal urÓé sls (v uécq zev-.— numerus redigatur, et nullus in medio penitus adi- 
rsÀaàg mposriOéaÓOw. 'Huüs ve yag avroi gvÀatóusTa — ciatur. Nos quoque ipsi cavemus tale aliquid agere, 
TOtOUTÓ Ti ztQártéiv xal TOUS ytuporovrOnaouévovs ac£À- — et ordinandos adbreviamus, nullusque nostrorum 
Àuv, ovde; ve tdv Sustígmw doyóvrow roiwvrÓ T«l5 iudicum tale aliquid agat, nostram formidans legem; 
mtodie, TOv zuérsgov svÀmBovuevos vóuov. asd re — ct licentia sit beatissimo archiepiscopo et patriarchae 
Égro) T) uaxagistátq àgyiztiuDwózt xal merQudoyy — buius regiae civitatis ordinationi contradicere, licet 
Tüj$ BaciA(dos vavrrs sóAson ztpóS tzv gepeorovíav av- — iussio de palatio veniat. Nam et qui praecepit et 
mhdéysiw, xür zapa r5s avAZs 5 x£Àsvcie KÀSo: 0 Ts — cui praecipitur, sub ecclesiastica multa erunt, si 
vag dzivárrOw 0 Tt ÉzitaTTOUEvOS vzO éxxircgiaiGri-20 tale aliquid egerint. Sed neque in aliis ecclesiis, 
xóv Égra: émvtigiov, &í T« TOwUTO ztQübtuev. .4ÀÀ' quaecumque emolumentum et expensas habent a 
0008 dv vais ÉxxÀnaíars vais aÀÀcic, 0004 uj Tzv TQo- sanctissima maiore ecclesia, incompetens est multi- 
qv xal xopnyiav Égovsiv dx i$ ayworátreé usyáArs — tudinem inire ordinandorum eis, neque transcendere 
ÉxxÀncine, mgosmyxóv dar. mno: Ésxaguévas TOv y5- — de cetero constitutam a principio etiam super illis 
gortovovuévay £v avais, ov05 vregBaivec t0 A009 25 mensuram, ne forsan etiam qui in eas consecrantur, 
TÓ TéTayurvov dE dejé xni ém' éx&iveis u£rgov, ur, in multitudinem incidentes immensam et accedentes 
more xci Oi xai avtes íepo)uevo: 7908 mÀZJos éx- sibi a pie agentibus quaestus dividentes et exinde 
mztrOvTEG üguerQOv xal rOv$ TtQosióvrag avrois zaga —&d mensuram eorum non sufficientes, in maximam 
TOv svaeBovvraw zt0gove urgibogevos, xaxeiOev zpos — angustiam incidant. Si vero ultra mensuram defini- 
TÓ uéroov avTOv ovx dgxoUrras ópGwtse sis ueyánv 30tam sanctissimae maioris ecclesiae sive aliarum ec- 
crevoyopíav duzirowv, Ei dà vnig rÓ uérgov to — clesiarum ordinet qui per tempora fuerit sanctis- 
cpiguévov &v tjj ayorévr ucyáAn éxxÀraíq 7) dv vai; — simae maioris ecclesiae sanctissimus episcopus. et 
GÀÀaug ÉxxÀnainis zerporovzGsisv O t7& vyiorráTrs us- — venerabiles eiusdem ecclesiae oeconomi erogatio- 
yáÀns éxxliaías mgosótos xarà xrmipóv yi tarOS dg- — nem ex ecclesiasticis praebuerint quaestibus, ipsi 
gienioxonos, [xai] of «s Osoguléareto: v7$ avis «yu 35 quoque de suo ex propria facultate praebeant ex- 
Tárné ÉxxÁnoies oixovóuo: Üazávnv (x tGw éixxÀngia- — pensam et qui haec expendere eos permisit bea- 
atuxGv. étidoiev tógam, abroí va oíxoDev xal éx tzs tissimus patriarcha. Sciant enim quia, si quid tale 
éavróv zeQiovaías Qidórocar tv Danávrr, 0 va vavra — egerint, licentiam damus et sanctissimis patriarchis, 
xopnysiv cvrols Éz«Toéwas uaxapicóteros ztaTQioyne. — qui post tale aliquid agentem fuerint, et posteriori- 
"larocav yàg c, si vt 10r0010. ztgá£eiev, ádtiav. 0i- 40 bus oeconomis et omnibus reliquis reverentissimis 
Üouev x«i roi; urrà TÓv TOiw0UrO zQüLavra Óócuwri- — clericis talia et perscrutari et facta prohibere et 
TOig zteüTQiipyeus xci TOW; ust& raUTa oÍxovóuo:s xai — indicare imperio, ut illud cognoscens praecipiat ex 
zac. TOiS Àoizoig rUAafrarOTOis xÀngixois tà TO&aUTa 

xal moÀezgayuovtiw xai ywvóueva xoÀUs» xal ztpos- 

ayyéAÀnv v3, Baaiisía, ers vastrv uavSavovcav noos- A5 








tatur. Hoc enim nulla machinatione nec ullo modo fieri permittimus. Atque haec quidem de sanctissima 
1 magna ecclesia. — [n ceteris autem ecclesiis omnibus, quarum sumptus sanctissima magna ecclesia facit, 
sancimus , ut illi quidem, qui nunc sunt, similiter et ipsi in suo síatu maneant, in. posterum vero nemo 
ordinetur antequam ad statutum quod vocatur uniuscuiusque ecclesiae. ab aedificatoribus earum initio de- 
finitum numerus et presbyterorum et diaconorum, tam masculorum quam feminarum, et subdiaconorum et 
lectorum et cantorum et ostiariorum redactus sit, neque quisquam omnino interim adiciatur. Nam et nos 
ipsi cavebimus tale quid facere et ordinandos mittere, neque quisquam nostrorum magistratuum tale quid 
faciet, legem nostram veritus. Sitque venia beatissimo archiepiscopo et patriarchae regiae huius urbis 
ordinationi contradicere, licet ab aula iussio Mou sit. Nam et qui peer 

quid fecerit, poenam ecclesiasticam sustinebit. Sed ne in reliquis quidem ecclesiis, quaecumque alimentum 
et sumptus a sanctissima magna ecclesia non habent, eorum qui in iis ordinantur multitudo admitti, neque 
in posterum modus etiam illis ab initio constitutus excedi debet: ne forte etiam qui in illis consecrati sunt, 
ad infinitum numerum aucti et reditus a piis hominibus suppeditatos ipsis dividentes, indeque eos ipsorum 
numero non sufficere videntes in magnas angustias incidant. Si vero u!tra numerum in sanctissima magna 
ecclesia vel ceteris ecclesiis definitum sanctissimus archiepiscopus qui pro tempore praeest ordinaverit, et 
deo carissimi eiusdem sanctissimae ecclesiae oeconomi sumptus ex ecclesiasticis reditibus dederint, et ipsi de 
suo et ex: propriis facultatibus sumptus praebeant et qui haec suppeditare eis permisit sanctissimus patri- 
archa. Sciant enim, si pue tale fecerint, nos et sanctissimis patriarchis, qui talia committenti succedunt, 
et futuris oeconomis, reliquisque omnibus religiosissimis clericis facultatem dare talia et rimandi et si fiant 


it et cui praecipitur, si tale 





2 nepi] oxi AB | 3 alls om. A || 5 uiv om. L || | 2 sanctissima de J'T'|5 existente manere 7 existere 
9 ravrrp B | 1! xei dvayvootav] excel &vayvogtor | manente 7'| etiam eos 7] cos etiam vulg. | 1 status T | 
LAB | V3 zgoricéado L| 14avaccAZece Atoll l7£ora« | 13 nos quoque J^] nosque vulg. | 15 iuditium P | 15 sb 


A ] érioxéztip LB || 18 óviiAcyeiv] v« Acyece B 119 x&v. | cepit J vus] praecipit 7" | 20 exerit Z' || 21 habent] 
sb ztapa AP | 22. ur; om. g, idem negationem ante 7zt900- | non habent vuíg. | 22 incompetens] competens vulg. [| 
5zxov (21) habuisse videtur | 30 opavrss] om. g | 4 xava | est] est et 7^ $23 eis] cius 7 | 26 in multitudine in- 
xnepor ztposaras À | 35. «ei ML, om. A T avere om. B|| | ecdentes P || 27 sibimet vulg. | 29 sufüecre videntes 
ayuotatrs] om.g | 3: ézidoiev] ur; £xidoiew A | 41 uera. | vulg. | 29 ultro mensuram difünita / | 31 ordinetur 
TO TOv 10 toroUrOY À ueta TOv rOUtO B; post tale ali- | J^ | 33 uenerabilis libri || ante occonomi ad. et codd. || 


quid (i. e. to10T0 T4) agentem g || 49 ravra L*| zgo- | 34 cx om. codd. | 35 ex] et. vulg., leg. et ex? || 36 hoc 
crátnwv L! T | 37 quia si quid] quasi qui 7 Jj 39 fuerint] lent T 


NUMERUS CLERICORUM 


Tárrás ix Us ovgiae TOv Toiro Trpafavrow oixovó- 
pev 9j xni TOU ÍztitQ£varroc apyieztigxósrov ravra àsto- 
coLsgÓ«, Tj aywotátp (xxÀndíq" dis ur xal abOue 
yevéaXas viva toiabtQ» tQ) stQ&ynazi Gvyyvaiv v& xai 
Tapay5v. Tov máyuaros dé sie vo 4E dpyrs nepuava- 
névov u£tpov, TrvixeUta ysporoviiv dEégro xara voG- 
ovrov, ore P ies n TÓ prev nérgor unà 
TOv a&QiO Ov vrtoaAAnuv 7 yí(vaaDal viva. mtsgi ToVTO 
xaxovgyíav. ovüs yap fxsivo avsbousDa mzarrdmaci 
yívéachas x qágxtv, o adsia Fave yecgovoveiv uev, 
09 ur;v &xidiUova: roogás. rovto yáo iaviv av0sg (ràv) 

vyyvaiv lgyalou£vov xai Tjj tdv vnig t0r ügiDuóv 
ztposÜ7xn Órvrégove xaralóyovs GvriGTdwtow ÀÀos 
Té xai noÀlós áv Gyoín YO mtQiyua "&piypagás, diTS 
4rípag avrov; óÜovs anÁrgrías dfevgiaxauw dvi vis 
meob vZv TQogw xognyéías. Kai rovro 1O/vvw mparre- 
Gas narttAos üzayOpsvOusv, xai vitó TO xalovusvov 
dxxÁrdinG tixÓv Éstit(juOV iyousv, ueyüAnv Éavtaw oyqé- 
Ànav» slvai vouizovres T0 tzv &ywustátzv ueyaÀnv éx- 
xÀncíav ijeiv urre. QaveiZou£vrr uüre Grevoyagevé- 
»rv grrt Oinvexos (AArmovoev, aÀÀà Oià zavrtow 


evOrnvovutwny. 


23 


Nov. III 2. 3 


substantia hoc agentium oeconomorum aut etiam per- 
mittentis archiepiscopi haec sarciri sanctissimae ec- 
clesiae. Quapropter ne rursus fiat talis aliqua rei 
confusio atque tumultus, causa &d mensuram a 
5 principio constitutam redacta, tunc ordinare liceat 
in tantum, ut non transcendatur definita mensura 
neque numerus transiliatur aut fiat quaedam circa 
haec calliditas. Non enim illud patiemur omnino 
fieri, ut dicatur quia licentia erit ordinare quidem, 
1?non tamen emolumenta praebere; hoc enim est 
rursus confusionem efficientium et immensa adiec- 
tione secunda collegia constituentium; deinde etiam 
plurimas habebit causa circumventiones, ut alias 
Sibimet vias avaritiae inveniant [et] pro alimentorum 
I5expensis, Et hoc igitur agi penitus ctiam sub multa 
quae vocatur ecclesiastica prohibemus, maximam 
utilitatem hanc esse putantes, ut sanctissima maior 
ecclesia neque debitis subiaceat neque angustetur 
neque perpetuo deficiat, sed semper abundet. 
20 


CAPUT ill. 


D "Oeneo Oi rq» crepb roUro Üanávmw opicantv, 
Ovt« stgosjxu TOv xarà xaigóv ayiokratOY zttQidp- 
AXnmw xaé tu 
YO xai tüs dAÀas Üamávas ráé ywvouévas dx vdw dx- 
xÀngiadtekOw zóQuwv ztéQi evGefWsis QasavacOas ztpà- 
Eus xci Dig agsGxovaas, xai aig dxsivovs vaUta. yopr- 
yév tovs vais dAnÓriaius Üronévovs xal ovx Éyortac 
fríguÜtsv vgog?s aqogur» (ravra yap Ov Ükamórrnv 
3iov Duganivni), aÀia u5j ztoogtadimis xai Gztovüais 
avOganor» ràc dxxinciagrixas Damávas sis dvOpa- 
zwwovws eva0pobrrag £zidiÓOvas, xai dvttü Dev ovs àzxo- 
goviiévovs AT Tuyyávtiv TOY dvayxaiov. "lovocar 
yag oi S'oguAéavavos ,gixovóuos of v& »viv oi Té xcTa 
xcapov iGóurvos c & T& ztag& TraUta TtoáLaitv, tais 
rs éx toU Ü'oU ztOivaié vnuOxt(GOvTGs xal Éx t6 dav- 
TGw ovcía: v0 ablZjiov 4j dywsrátg ciQinoijOOvOuy 
éxxÁrGiq. 

(Eniáoyos) Ty» naxapitrta tolvvy t,» Gv, Tute 
£3 agyrs xal ix wrmías GysÜov vjaxías àv ísgatixep 


cap. III (24 mgoarxe xov 








Sicut enim de his expensam determinavimus, ita 
congruet per tempus sanctissimum patriarcham et 


süAaB:GTárOUVs oixovóuovs msQuoxozsiv 25 reverentissimos oeconomos considerare, ut aliae ex- 


pensae, quae fiunt ex ecclesiasticis quaestibus, circa 
pios erogentur actus et deo placentes, et illis haec 
ministrentur, qui pro veritate egent et non habent 
aliunde alimentorum occasionem (baec enim domi- 

30num placant deum), et non patrociniis et studiis 
hominum ecclesiasticas expensas in hominibus locu- 
pletibus distribuantur et ideo inopes necessaria non 
mereantur. Sciant autem deo amabiles oeconomi 
et qui nunc et pro tempore futuri sunt, quia, si 

55 quid praeter haec egerint, et divinis suppliciis sub- 
iacebunt et ex sua substantia indemnitatem sanctis- 
simae procurabunt ecclesiae. 


i19 (Epilogus) Beatitudinem igitur tuam, quae ab 
initio et ex infantili paene aetate in sacrato omni 


39 £xxÀnaíq) habet Nomoc."4 10, i. 





prohibendi et ad imperatorem deferendi, ut is re cognita ex: bonis occonomoruim, qui id fecerunt, vel etiam 
archiepiscopi, qui permisit, sanctissimae ecclesiae illa resarciri iubeat: ne denuo eiusmodi confusio et per- 
turbatio hac in re contingat. Re autem. ad. pristinum modum redacta, tunc usque eo ordinare liceat, ut 
ne dictus modus transcendatur, neve numerus excedatur neu qui dolus hac in re committatur. Neque enim 
illud fieri omnino patiemur, ut dicatur licere quidem ordinare, nec vero alimenta praebere: id enim rursus 
est confusionem agitantium et adiectione supernumerariorum secundos catalogos constituentium; cum prae- 
sertim. muítas causa circumventiones ferat, ut pro. alimentorum suppeditatione alias vias insatietatis in- 
veniant. Quare hoc quoque ne fiat omnino. prohibemus, et poenae ecclesiasticae quae vocatur. subicimus, 
magnae ipsis nobis utilitati fore rati, si videamus sanctissimam magnam ecclesiam. neque aeri alieno ob- 
noxiam ncque in angustias redactam neque perpetuo egentem, sed per omne tempus florentem. 

Ill. Quemadmodum autem expensas ad hanc rem pertinentes definivimus, ita sanctissimum pro tem- 
pore patriarcham et religiosissimos oeconomos providere convenit, ut reliquae etiam expensae, quae ex 
ecclesiasticis reditibus fiuut, in pias e& deo gratas causas impendantur, inque eos erogeniur, qui re vera 
egent neque aliunde habent alimentorum facultatem (haec enim dominum deum placant), nec vero hominum 
patrocinüs et studiis ecclesiastici sumptus divitibus hominibus dentur, ut inde inopes necessaria non con- 
sequantur. Sciant enim deo carissimi oeconomi, et qui nunc et qui omni tempore futuri sunt, se si contra 
haec quid commiserint, tam poenas divinas subituros quam de suis facultatibus sanctissimam ecclesiam 
indemnem praestituros. esse. 

Epilogus.  Sancimus igitur, ut beatitudo tua, quae ab initio et fere ab infantia in. omni 





l1 rovro] rooro v& A rowitóv v« B2 7 om. A || 
éxictoévaytos L| éxioxónov B | 4 toiavtzv cia 
B, vovmvrgv om. A Q5 3i] om. c || 8 yevéoOas AB || 
Tovro] baec & | lu £ara: vO gepororüv L | 11 vàv 
add. Haloander | 12 £gya&ousvr» L' dgyatóusvov A 
13 ewesrarerav L | 15 avrois (in ras.) L sibimet e 
&yri] ct pro e || £zuyevoGxssv, in mg. yg. £(evgraxeiwv ? A || 
18 éavro L, avrois i?) corr. L*| 21 arra Qinvexasc — 
evOv» on. B | 26 vó xai] vov xai LA Nomoc.? xai B | 
28 àoéaxrecav L' | 31 Gegazeiem Nomoc.d | 37 vov M] 
om. LAB Nomoc.4 | 38 trus») diioua Nomoc* | éx- 
wireíq megectourdovga A || 40 Ozap L^ 


1 hoe /] ae T | 5 redactam J^! | 7 transillatur 7" tran- 
seribatur T'| $ haec J^] hoo vulg. (Gr.), om. T | 9 di- 
eatur] dieat in J^ || 12 constituendum JT | 13 habere 
T'| causa] causas 7^ al. | cireumuentionis /^ circum uen- 
ditiones T' | ut! et / | 14 et om. vulg. 1 175ancta T' || maiore 
F' | 18 debetis /* | angustietur /* vulg. | 19 perpetua 
edifitia /T al. | 23 enim /] autem vulg. | 24 leg. con- 
gruit (Gr.)? | 26 fiunt ex) sunt T'| 28 agent 7' | 29 ele- 
mentorum Jj occasione 7'| dominum placeant deum J^) 
Gominum deum placant vulg., placuit deum dominum T] 
31 in omnibus JT | 32 distribuatur / | 34 pro tem- 

| pore 7] per tempora vulg. || 35 propter hoc T'| 36 sus 
| om. FT | 41 sacrato 7 sancto 7' sacro vulg. 


Nov. IV pr. 1 


mad daOng Te xaà Gy5zucri TZ» aywusldTfQw xaTt- 
xoócuroev éxwnciav, e. xai dE iegataxie xavafai- 
wovga yervtüé, taUta gvÀárraw Duvexd$ Qaanitopev, 
yuvooxoviss, cx ovx Élatrov Uuiv ueAraei vow Talis 
&yiarr&rois éxxÀnciaus LegsttloUrtww mmsp avris Ts 
wvgjs. Dat. xvii k. April. [dn.] Belisario v. c. cons. 


9A 


DE FIDEIUSSORIBUS 


ordine et schemate sanctissimam ordinavit ecclesiam, 
ex sacrato utique genere descendens, haec custodire 
continue sancimus, scientes quia non minus nobis 
curae est horum quae sanctissimis ecclesiis prosunt, 
5quam ipsius animae, 
Dat. k. (April) CP. Belisario v. c. cons. 


[a. 535.] 





A 
ITEPI TOY TOYX AANEIZTAZ 
IIPOTEPON X9PEIN KATA TON 


IIP9TOTYIIQN XPE9XZT9N, KAI: 


EN AEYTEPA. TAZEI, AIIOPON 
TOYTO9N EYPEOENT9N. KATA 
*, * "" T 
T9N MANAAT9PQ9N H TON AN- 
d t 2l "YI" T 
TI$9QNHT9N H EFPFYHTO9N. 
'O ajrós Bagiivé '"lodvrvg TQ dvÓolorátg £mápyo | 
TÀw iegü»v ztpasva»oéanv. 
(Ilgooinsov) Nónov nakzor reDtiu£vov niv rr, 
Ty xgnon dà, ovx icuev Omas, oUx évevÜoxsuroavra, 
&à di vw di Lptovuévow mgayuarmaw àvayxaiov 
avrj qaiwóusvov aUdis dvaxalégnaOal ve xai sie zt0- 2 
TéÍay xaTayaysiv xakas yew £vouiaausv, oy ana 
avrov oUros o É«tivo Dévres (rv yep Ti& avri uoiga 
mavisAds ddiixgitos). aÀAa uer& Tüs mtQosrxovane Tt 
xai ÜroguÀoUs Duelóvtes mos rxns. 


Iv. Coll. I tit. 4 
R DE FIDEIUSSORIBUS ET 
MANDATORIBUS, ET SOLUTIONI- 
BUS KR. 


5 Imp. lustinianus Aug. lohanni pp. 
(Praefatio. Legem antiquam positam quidem 
olim, usu vero, nescimus quemadmodum, non appro- 
batam, per causas autem semper exquisitas atque 
0 necessarias apparentem, rursus revocare et ad rem- 
publicam reducere bene se habere putavimus, non 
simpliciter eam, sicut iacebat, ponentes (erat enim 
quaedam ei pars omnino non discreta), sed cum 
competenti et deo placito distribuentes augmento. 


CAPUT I. 


A Ei vis voivvv daveiatuev, xai yen 7j uav- 2: 
Dármpa rj avtigamrtzr ngoshaBo, ovtos ur) Ti» ztoa- 
Tr» sUÜv; xarü voU uarüirmnpos 5 TOU éypequepis ov 
7j (viig evrgarTos Xegeir an, ndi usAnoas toD OQarti- 
Gauívov rà zagevOrxas OusvrogAritos, ndÀa gopeíra 
npavtov énl rov TO 4Qvoiov siAsgóra xai 10 Qartiaua 3 
mgnPevra. Kal d ui£v GalÓtw dnoAálo, rüw OÀAaw 
áneyéGOw* Tí yao cr abtQ oos rovs Kinds dim, 
zapa rO0U AefÓrros mininocpuévq; sí 06 ovx iayvare 
zap& rov Darsuuzvov Leiftiv m sis uégos Tj &is 040- 


5 Si quis igitur crediderit et fideiussorem aut man- 
datorem aut sponsorem acceperit, is non primum 
mox adversus mandatorem aut fideiussorem aut 
sponsorem accedat, neque neglegens debitoris inter- 
cessoribus molestus sit, sed veniat primum ad eum, 

Üqui aurum accepit debitumque contraxit. Et si 
quidem inde receperit, ab aliis abstineat (quid enim 
ei in extraneis erit a debitore completo?); si vero 
non valuerit a debitore recipere aut in partem aut 


Nor. IV. (m Coll. I (i. A: gloss.) Graece ertot in. ML, cup. 1—3 in. B 26, 2, 1. — Epit. Theod. 4, Athanas. 


15, 1... :Julian. const. II. 
cap. I. HI (— zagá t«vos 26, 11) Aabent. Prochiron 16, 1 
dice Eclogae 31 (idem in Ecloga ad Prochiron mutata 30 


9; Epanagoge 28, 11... Eorundem summarium est in Appen- 
, 6 et apud Anonymum | Bodleianum p. 212 Zach.]. 








sacro ordine et dignitate sanctissimam ecclesiam ornavit, quippe quae etiam ex sacro genere descendat, 
haec perpetuo custodiat: quae sanctis ecclesiis conducant, non minus vobis curae fore rati quam ipsam 
animam. 


IF. 
UT CREDITORES PRIMO DEBITORES PRINCIPALES CONVENIANT, 
ET SECUNDO L0CO, SI ILLI NON SOLVENDO ESSE REPERIANTUR, 
MANDATORES VEL CONSTITUTAE PECUNIAE REOS VEL FIDE- 
IUSSORES. 


ldem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio. 

Praefatio. 4ntiquam legem olim quidem latam, usu vero nescimus quomodo parum vigentem, cui 
tamen ob res semper in quaestionem vocatas necessaria videatur, denuo revocare et in rempubíicam redu- 
cere idoneum duzimus, non simpliciter cam ita ut lata erat ferentes (erat enim. aliqua eius pars plane non 
distincta), sed cum opportuna atque pia accessione dirimentes, 

Si quis igitur mutuum. dederit, et fideiussorem aut mandatorem aut constitutae pecuniae reum 
acceperit, ille non statim ab initio mandatorem vel fideiussorem vel pecuniae constitutae reum. conveniat, 
neve debitore neglecto intercessoribus molestiam facessat, sed primo eum conveniat, qui pecuniam accepit 
et debitum. contraxit, Et. siquidem inde receperit, a reliquis abstineat (quid. enim rei iü cum eciraneis 
erit, cui 1$ qui acceperat. satisfecit?) si vero non potuerit a debitore nec partem nec solidum accipere, in 


| or5v] éxioráusD'a T5» A | xatexócursas L* xata- | 





2 sacrato] sacro T' vulg. | genere] a genere / [ *de- 


xogunoacay A || ! xaraBativovcav A | A vuiv MLA] roiv 
g, Haloander | uéAlss A (cf. c) | 5 zep avtzs vZs] 720i 
15$ À [| hsubser. om. LA || dn.bilisario M; seclusidn, || xvi 
k. April. M] ztgà 19" xaA. "47tpid. Ath. k. April. ul" (c), 
umi nili Theod. | 1 * vnágyg ML | Vt àvayxaiov 
Lg | 20 ave; om. e | 23 7 0m. L | 29 G«oyAeécco M [30 10 
prius om. L* 31 azoAavo« M | 33 (oxéni Proch., Epan. 


scendentis [| 6 subscr. dedi ez T' | April om. T | bilia. 
uie. eons. T | 17 usui A! 23 ei R'T] eius R'/ 
vulg. | 24 distribuens R' | 25 rubr. Qualiter fideius- 
sor conueniatur A4 | 26 is om. RT | 27 mox om. R 
vulg. | 28 debitores R*/? | 31 quidem] quid /* [ 
33 parte A 


Ei MANDATORIBUS 


xAngov, xa9' ocov d» mag' avrov uy ÜvvnOtin Àa- 
Bsiv, xara vogovrov áxi rv dyyvrtiv 5 vüv awtiwpa- 
wzTyr 5 aavÜarooa xogsiro xci ap! éxtivov TO 
hestóusvov xOuitiGOha. Kai i uiv mapórres avtq 
TUZgO&ew c ugOTSQO,, O tà 7QUTOTVAOS O T8 lyyvrgáus- 
vos 5 uarÜetugavans 7 avriquvrgae, ravra x ztv- 
TOS gueese Tgóxov. Ei di Ó udv dyyvgtré 7 0 
meviitop f 0 Toy üvrigividiw VisAOqw stageir, Tov 
94 znorrórvnov azeives qvuBair, ruxgov éati 10v Da- 


25 


Nov. IV 1. 2 


in totum, secundum quod ab eo non potuerit &c- 
cipere, secundum hoc ad fideiussorem aut sponsorem 
aut mandatorem veniat et ab illo, quod reliquum 
est, sumat, Et si quidem praesentes ei consistant 
5ambo, et principalis et intercessor, haec omni ser- 
ventur modo; si vero fideiussor aut mandator aut 
qui sponsioni se subiecit adsit, principalem vero 
abesse contigerit, acerbum est creditorem mittere 
alicubi, cum possit mox fideiussorem aut manda- 


vegtQv ziumav aliayóges zapov séDvc vov £yyvrtzv lÜtorem aut sponsorem exigere. Sed et hoc quidem 


5 tóv uavdaroga 7 aviupovryt2r nsrgntrtuy. 2 

rovro 05 Jugamsvréor Tuiv TOv dyyogovrta TQómOv. 
ovdi yap nv tw dvravOa tq mzaAaup vóuq Sup. 
susvr ngos Depansíav uíSodos, xaízo« Llaziviavós ó 
méyag gv 0 tata ztQartos veryrddusvos. "Evd, 
To(vvw rów Á, pw f avrov y uawdaruga, 
wai Oys TQ mQ&yuar. xaÓYuevos Quagrye Didóro 
xmipóv rq éyyvytp, tavróv Ü' sizuiv awtupowrTS T8 
xni guys atm, Boviontvow TOV 7tgartórvztov aya- 


curandum & mobis possibili modo. Non enim erat 
quoddam hic antiquae legi datum pro sanatione re- 
medium. cum utique Papinianus maximus fuerit qui 
haec primitus introduxit. Probet igitur tideiussorem 


wuxvito 15aut sponsorem aut mandatorem, et causae residens 


iudex det tempus fideiussori, idem est dicere spon- 
sori et mandatori, volentibus principalem deducere, 
quatenus ille prius sustineat conventionem, et sic 
ipsi in ultimum subsidium reserventur: sitque solacio 


ys, dg' q va bxaivov mgóregov vzropsivat zi M 20 intercessorí in hoc quoque iudex (fideiussoribus enim 
i4 as 


"reri ovro Ta a)tOUS Óv xataloímq mg. 

Bondeiq- xai àuvvéra ys vj 4yyvrtij xai " dvri- 
get xai uardáraQe« xpo; TOUTO xai O TOU ibev 
xvgsos (£yyvrvaie yag xal toic to«ovtos Bor Juiv $0.0v), 
Gta evrov ayOévra T9s dv vd) 
Adfas rov$ vado avrov QuvoyAovuivovs. Ei dà 0 zQó- 
vos ó ixi rovrO rayÜsie dirxo: (Usi yag xai xoovov 
égitsiv Tóv. Dixatovra), Trvixnvra [5] 0 dyyvnvzs 7 o 
pardátop 5 ó avripawrtze ayamiLigOn TQ» Qixnv 
xal rÓ yeíos ; € TOV 


vaZÀAOs., nagà ro) Üaveicavros /xyampoUnsvos dyaryds. 


et talibus prodesse sanctum est), ut illo deducto 
interim conventione liberentur, qui pro eo in mo- 
lestia fuerunt. Si vero tempus in hoc indultum ex- 
cesserit (convenit namque etiam tempus definire 


téas dvayoarzs azaA- 25 iudicantem), tunc fideiussor aut mandator aut spon- 


sor exequatur litem, et debitum exigatur contra 
eum, quem fidedixit aut pro quo mandatum scripsit 
&ut sponsionem suscepit, a creditore actionibus sibi 
cessis.. 


d dxrivvvtO), TGG xarà TOV dyyvnO évros, 30 
vmdo ov ràüé évrolas Éygawsv f vÀv avrigowrGiw 


CAPUT Il. 


(B) O$ uf» oU08 ixi va zQayuara rÀw Javeca- 
péva»v, ei zxaQ' ÉrtéQuw watiyorro, xopien 7tpóTaQov, 
mQiv tv JisADsiv t5v bri vais zteggovaAs 
1a navdetopor xai Éyyvrtüw xai avrigovgrov: ovra 
Ts dmi TG TUQdypuara dia» TOU zQoroTUmOv, siys 
mag' érégww xatéyorro, xai tois éntiAnuuévow avrov 
dvoyingas, siys urÜà éxeidav Gyoín rO ixavóv, Tri 


Sed neque ad res debitorum quae ab aliis deti- 
nentur veniat prius, antequam transeat viam super 


«i$ 090v xara 35 personalibus et contra mandatores et fideiussores et 


Sponsores: sicque ad res veniens principalis, sive ab 
alio teneantur, et detinentes eas conveniens, si ne- 
que inde habuerit satisfactionem, tunc veniat ad- 
versus res fideiussorum et mandatorum et spon- 





xavra qogsíto xara TOw ztgayudrow rtüw éyyvrtaw 40 





eundem in modum constitutae pecuniae reo et mandatori principalem debitorem sistere. volentibus sey x 
de- 


bus enim et eiusmodi hominibus auzilio venire fas est), ut ille ipse adductus actione interim eos liberet, 
qui pro eo urgentur. Quodsi tempus ad hoc statutum. praeterierit (nam. tempus. quoque — iudicem 
oportet), tum [aut] fideiussor aut mandator aut constitutae pecuniae reus litem suscipiat et debitum solvat, 
actionibus contra eum, pro quo fideiussit vel mandatum scripsit vel pecuniam constituit, a creditore ad 
ipsum translatis. R . . ! 

lL At ne ad debitorum quidem res, si ab. aliis detineantur, prius veniet quam actionum personalium 
tíam contra mandatores et fideiussores et constitutae pecuniae reos absolverit. Cumque ita ad res debitoris 
principalis, si quidem ab aliis detineantur, venerit earumque detentores petierit, si ne inde quidem ei satis- 
factum sit, tunc res fideiussorum et mandatorum et pecuniae conslitutae reorum persequatur. ldem autem 








1 Àern9g Proch, Epan. | 7. uiv M] om. LB Proch., 
Epan. | 8 vael9zv L) | i1 vov om. LB | 13 o3 — 
15 vpryncánevos om. B | 14 zaziavoe M zanzouvos 
L] (sq. cf. Dig. 46,1,49,2 || 27 4xi rovro Proch. cod. unu, 
Epan. 3 28 7j lihri, om. g | 30 xara om. L^ 1 32 vzeisrAde 
B Proch., Epon.] 33 4x1 om. M] 34 xevégovvro ML|| 35 zeg- 
sovalíc.s M) xgocwnixais LB Proch., Epan, | 31. sire 
L? | 38 xavézowro L || rovs éxednuuévovs LB Proch., 
Epax, | 39 aiys rJ M] si r3 Lg ei 08 ur, Proch., Epan. 


Hu uerint / | 2 aut sponsorem om. R ! 3 mando- 

rem Aj 5 et (om. P) intercessor R//] et fideiussor aut 

mandator aut sponsor T (Gr.) || haec — hoe quidem (10) 

in ras. 4 vv. scripsit R? | 6 fideiussor JT interoessor 
"ir. 





vulg. | aut mandator — subiecit om. R(7) | 9 fideiusso- 
rem] intercessorem 7 (*), vulg. | aut mandatorem aut spon- 
sorem om. R(*) | !1 curandum] curandum est vulg. 
12 quondam | data R* || 14 haec om. R | primus T (Gr.) 
fideiussorem aut sponsorem aut mandatorem PT inter- 
cessorem, A. al. || 1 fldeiussori, idem est dicere sponsori 
et mandatori, uolentibus 7] interoessori uolenti A a£. || 
19 ipse A vuig. | reseruetur RT seruentur d 20 inter- 
cessori] fideiussori P T' (et sponsori et mandatori ad4. 
vulg.) | haec | 21 et in talibus 7'|| pro esse A [| san- 
citum RFT | delucto £'|| 22 conuentionem 7! || pro 
eo immolestia fuerunt R, «eo (pro reo /*) melestiam 
ferunt / | 23 haec R' [ 26 exigatur] exsequatur (ul. 
exigatur /*) 
4 


Nov. IV 2. 3 


xal navÜOeropov xai dwrupovrtüv. Tavtov dé dariw 
eizsiv xüv st TivaG Üyosev GztavTéé OvTOL agiciv av- 
TOig VxtvOUOrovs xal rale vmoOnxagins dyayaig év- 
£yen Da. Üvvaudvovs, Karà uévtow TOU npororvzOv 
xai rw Ovtow ztaQ' aUtq) mQayuarOwv, eire vais zreg- 
govnAímis sírs vais vzoUnxagícig eUOUs rire dggo- 
rípmis xQuoacÓa:. BovinOein, nàcav avrQ ÜOilourv 
dd&av, tv KamgocOev rzuiv sipnuévnv oDOv c& xal 
Tüfw dni vw & mtQosczow v8 xal Üeuarow vo- 
uoSernsavrss. Kal ov rovro uóvov dmi Üavnucrow| 
gauév, dila xal & cic awügeiró T med TivOS, ela 
1à» xaAotutvov AáBow BeBasorrrv, xal Gakevorro xavá 
Tr Tà Tüjs mgro, Évayoyis x«tà TOU ztQárov yivo- 
u£vg$, gu mpós. vóv BeBauwriv svOYe à ayogadtis 
xogeíro, urdà 1óv xar£yovra Ti Tw TOU sztQaxóros 
zpayuarov, diA' dmi t» mQarzoa ztQórsgov, ovtO 
T8 Éni rov Befaiuwrnv, xal xara Toítyv rübuw dmi 
tów xaréyovta. Ty avizs xavravOa diaigéaecs ovans 
éxi v6 TOV ztaQóvrow dni xs TÀV &zxóvtam, fjv fun 
cÓev ixi «s tOv lyyvrtüv xal navüatoQor xal av-2 
Tupuovyriw éni ts tàw Javtgauivoy. ivouoOerraa- 
u£v. "Üuoíee rovrov xgarOUvrO; xal dmi ràw dÀLowv 
cvvaAAaynavaw, dv ols dyyvrzai viweg 7) navdQavoges 
5j àvtupammral noocAngOsiey, éní vs avrQv vOv nur 
TorUzov éxaríQu sv éxí va ràw xixpovóuov ajrdw 2 
xai Óiadóycaw. 'O uiv ovv maLuós vouos ravra xga- 
Tato) ve avJug, xal wsrà TavTQG T7 DixaiOcVvTtS TB 
xal c75$ dicugéaecg rovs Zustépove vztzxO0vs DaÀnuéro, 


1 


26 


DE FIDEIUSSORIBUS 





sorum. [Idem est dicere vel si quos habuerint omnes 
ipsi sibimet obligatos et qui hypothecariis actionibus 
teneri possint. Contra principales tamen et exísten- 
tes apud eos res (sive personalibus sive hypothe- 
5 cariis mox sive ambabus uti voluerit) omnem ei 
damus licentiam, quae dudum a nobis dicta est, et 
viam et ordinem in aliis personis casibusque sanci- 
tam. Et non solum boc in creditoribus dicimus, sed 
et si quis emerit aliqnid ab aliquo, deinde acceperit 
Üeum quem vocant confirmatorem, et moveatur in 
aliquo venditionis conventio contra venditorem facta, 
non adversus confirmatorem mox emptor accedat, 
neque tenentem aliquid rerum venditoris, sed ad 
venditorem prius, et sic ad confirmatorem, et tertio 
51oco contra detentatorem. Eadem etiam hic exi- 
stente divisione super praesentibus et absentibus, 
quam dudum in fideiussoribus et mandatoribus et 
sponsoribus ac creditoribus [causa debitorum] san- 
civimus; similiter obtinente etiam in aliis contracti- 
0 bus, in quibus fideiussores aliqui aut mandatores 
aut sponsores accipiuntur, et in ipsis principalibus 
ex utroque et in heredibus eorum et successoribus. 
Antiqua siquidem lex haec valeat rursus et cum 
et iustitin atque divisione nostros subiectos 
5 foveat. 


CAPUT Ill 


(T) TO 0i dgsbhs raic avOgotivaie BonDovy O- 
azBícug, BÉ xci TiOL TOV jid y destin 0) xatadwvuov 3 
iscc datív, àÀÀ' ovv ziv mons guiavOpartíav vevo- 
uoDerraOuo. Ei yap Tis Üaveigtus zovGíov, vj ToU 
Yeavsuuévov mxepuvoía zacrsvmv, o à eie Éxracav 
qegudíov uiv oix £'ztopoír, negiovaíav Bà axivrrov yos, 


Quod autem de cetero humanis auxiliatur curis, 

0 licet quibusdam creditoribus non forte sit gratum, 
& nobis tamen propter clementiam sancitur. Si quis 
enim mutuaverit aurum debitoris substantiae cre- 
dens, at ille ad restitutionem auri non sit idoneus, 
substantiam autem immobilem habeat, verum cre- 


0 Qaveicrze à (zax£orto xcl zovaíow zt&vram d7:55- 35 ditor ardeat aurum omnimodo quaerens, illi vero non 


roin, td à oix sir vroóyeigor, oU04 Ti$ xiviytr) ztegi- 
ovaía (Qilouev yàp à Javnicty Bovionés xal xivr;tà 
mp&yueara Àcfsiv dvrl xpvoíov), aÀÀ ovdi T4$ (vOV- 
u&ros dxivrra avtOU moayuar( grin, toU DavtiatoU 


sit facile, neque ulla mobilis substantia (damus enim 
creditori volenti immobiles res accipere pro auro), 
sed si nec quispiam emptor immobilium eius rerum 
adsit, creditore frequenter etiam divulgante quoniam 


mOÀÀbxug xal ÜovÀloUrros, cx Vmoóxearna T& Tov Óa-40 subiacent debitoris res, et ob hoc terrente adire 
vtigauévov ztoáyuava, xal vavrr qoflovrros tovs zrgos- 


32—21, 18 habent Prochiron 16, t1; Epanagoge 28, 12. 








dicendum est, si quos hi omnes sibimet obligatos habeant quique hypothecariis actionibus teneri possint. 
In debitorem tamen principalem atque res quae in eius manu sunt, sive actionibus personalibus sive hypo- 
thecariis statim. sive. utrisque uti. velit, omnem ei licentiam damus, praedicta a nobis via et ordine in 
reliquis et personis et casibus sancita. Neque solum de creditoribus hoc dicimus, verum etium si quis 
a quo quid emerit pow confirmatorem quem vocant. &cceperit, et vendilio, actione contra venditorem in- 
stituta, aliquatenus labefactetur, non statim confirmatorem emptor conveniat neque eum, qui quid ex rebus 
venditoris detinet, sed prius venditorem, indeque confirmatorem, et tertio loco. detentorem. | Eademque 
hic quoque distinctio et in. praesentibus et in absentibus adhibeatur, quam antea tam in fideiussoribus et 
mandatoribus et. pecuniae consttutae reis quam in. debitoribus sanazimus. Quod similiter in ceteris quo- 
que contractibus obtineat, in quibus fideiussores aliqui aut. mandatores. aut Een constitutae rei ad- 
sumpli erunt, et tam in ipsis utrimque debitoribus principalibus quam in heredibus corum et successoribus 
Itaque antiqua lex in Àis et rursus valeat et cum hac iustitia ac distinclione subditos nostros foveat. 

IL — Deinceps vero quod humanis curis subvenit, licet quibusdam creditoribus gratum forte non sit, 
at a nobis secundum humanitatem sancitum esto. Si quis enim debitoris facultatibus confisus mutuam pecu- 
niam dederit, ille vero ad. pecuniam solvendam non valeat, bona autem immobilia habeat, et creditor instet 
atque pecuniam. omnino flagitet, at illi in promptu non sit neque. ulla re$ mobilis (concedimus enim cre- 
ditori, si velit, etiam res mobiles pro pecunia accipere), ac ne emptor quidem immobilium eius rerum inve- 


niatur, cum forsan vel divulget creditor bona debitoris pignori obligata esse itaque deterreat ad emptionem 





2 xav M(c)] x«i LB Proch, Epan. | 5.6 xgogozri-. | 
xig L Proch, Epan. | 7 avvois L | 9 Oesaárow 
L' | 17 sq. in L post ev. éxi v9v (sic) BeBarorzv 
initio f. 9" errore repetitis vv. xv oaAevorrO xarà c« 
— umgaxóros zoayuarov (012 — 16). statim. subicitur 
dni 1s tw anóvtow (v. 19) mediis omissis; m.?. delet 
xüv — mgayparow et in mg. supplet xai tgítr Tán 
xni TOU xai£íg0»TOS* TZ6 av176 08 xai évrav Da otars 
Tí Dunpécems £ní Ta ztagórtav | 26 vac L Zach.|| 
29 Jegansías L || 31 vevouodereia cw M? L | 33 da- 
vageuévov Proch., Epan. || 6 vo 0à L Proch., Epan.|| 
317 xirmrà Cuiacius] axévrra libri (s) 


| habuerit A | *homines (hoesf V?) libri | 2 ipsis 
vulg. | 3 tamen] tantum R15 ambobus V[ ei om. V | 
6 dieta] electa ^ 13 deinde hae acceperit 7f 10 uocat 
R15 hic etium Vj 1S ae] a 7! f causa debitorum on 
R'; eausa debitorum horum V | !9 /eq. similiter (hoc) 
obtinente? | 21 /. /eg. accipiantur [| 24 nostres V! || 29! rubr. 
de solutionibus et uerborum significatione /'T' mg. 
31 An saneitor? (Heimhach) | 32 enim] ctiam enim &.] 
debitoribus R' | 36 enim] punctis del. in. || 38 sed si] 
si V sed 7" | 39 creditores Ra | deuulgante R'V! j 
10 subiaceant FT'] debitores R'] terrontes Re 


ET MANDATORIBUS 


97 


Nov. IV 3 


&£vas Boviouévove vois ayogagíaus" Trvixapra dni 
TZE6 svÜa(uovos ravrrs notos oi évUoEoraro: Tijs rus- 
tápac ztoArt/as ápyovzec xarà TI» Éxddvip vevaypuévny 
mapa TOU vóuOv xai zv Jixavodoaíav, iv. dà vais 
émnapyíci£ oí Tav dÜvaw vyovusvo. znapaaxevaGero- 
Sav, dxgiBoUse arg T rd yiwouévrs vw ngnyuáram 
vov zgsoa ci;0avros, Dídog Das soos àvaloyíav Tov yo£ovs 
xtiv axivijtov T0i6 Davsiovaté uera TosavrES acga- 
nei uiO" T6 dv Ó xoudotre QoUra: QvvrOeir.  Tà 
LI 
T& uiv xallio dioc: v Qavucry, rà à dro 
magà 1j ypunaTE usrà TZv TOU axgéovs, Aóciw uéveivw 
4d. Kai yàg ovx àv sir, Qíxaiov, vov Üóvta uiv xgv- 
«iov, Aagsiv 0i yovaior ov Ovrauevov, aA" &vayxató- 


TÜS TG» ngayuaror dogíos [Oro TOwavra, ómoic l0 ditori, quae vero 


volentes emptionem: tunc in hac quidem felicissima 

civitate gloriosissimi nostrae reipublicae iudices 

secundum unicuique concessam a lege et a nobis 

iurisdictionem, in ro autem gentium praesides 

5 praeparent, subtili aestimatione facta rerum debi- 
toris, dari secundum quantitatem debiti possessio- 

nem immobilem creditoribus cum tali cautela cum 

qua debitor dare possit. Rerum vero datio sit huius- 

modi: quaecumque qs meliora sunt, dentur cre- 

eteriora, apud debitorem post 

debiti solutionem manere sinantur. Etenim non 
erit iustum, dantem quidem aurum, recipere autem 
aurum non valentem, sed coactum suscipere pos- 
sessionem immobilem, non vel meliora rerum de- 


usvov xaradéIac Oca xrijgi axivrtov, pij t& yovv xaÀ- 15 bitoris percipere, et per hoc habere consolationem 


Aíova TÀw toU ygsoógtOv ztQ&ynatrQw AaBtiv xal vav- 
Tn» yovr Dynv. aagawvynv, otis sí xal. yovaiov ovx 
elàngev 5 Frsga dw quotgÓci! Üvrautvow mayuá- 
row, GÀÀ Flsariw avrQ) xtjv o0 gabÁnr Eytiv. AAA 


voUro ui» &grO gukavÓQunía Tw Gaqrs Tov vóuov'20 quia, etsi non hanc conscripsissemus legem, 


yivooxéragay 0i oi Javaitovrss, eG xw i uy) TOUTOY 
iygávaury vóv vóuov, O Ti$ üvdáyxns Aoyos &is voVTO 
TO zgGypga mziQuiys. Kal yag ovx svzoQuw yoruatowv 
o Davticápsvos oU0i dyopacatàüw rusAÀev oí0iv frapov 


qui&, si aurum non recepit aut aliud rerum quae 
ortari possunt, tamen licet ei possessionem non 
inutilem habere. Sed hoc quidem sit clementia 
quaedam clara legis: agnoscant autem creditores 
ne- 
cessitatis ratio ad hoc causam perduceret. Si enim 
non sit idoneus pecuniarum debitor nec ullus emp- 
tor, nihil aliud facturus erat quam propriüs ce- 
dere, et rursus res ad creditorem merito veni- 


mpárvtr i TOv oixtuw diicragOai, xai ab9u. ràá25rent aurum percipere non valentem. Quamobrem 


neáyuara moós róv Davagtry sixóros doti xovü 

Aafsiv ovx iGyvorta. "Ogre Octsp ueÓ' vBgems xai &E 
d31015A6G uaTOS 7txQOU ztéQuGTaTO TÓY Tt ÜaveuT9 TOV 
ta XotaiGrrv, TOUTO Yusis quhavOQomue Tt üpa xal 


vopos'erixcs Duelónsvo: xal TOié ZtvznxoG« yotchgraue 30 causam eis deputantes ad quam, si 


Bor Qovusv xai toit ztixporátow tüv Qavagtay ovx ày 

vaínusv ÓUexoAo., zQüyua avtois (zirÓTTOWTEy, Sli 
9g, 66 Óuptivay ánuÜDoUvtas, aávrog dy dgixovto. 
Ei uévrtoiyt Baveitis Frowuós dar. ztapagxevágas 
Tiva TÓY QvoUusvor, aw: 
noarvav, Qidóvta voravtry dcgáAnay 


z iuadíq ToU 
d ixábovcos , oztoíav QÀmg àcti Óovva: 


. n z * 


l tovs zgrorac Bagova. xaOüxaL. 4avuctnw 3i 


Pues cum iniuria et affectu acerbo perduceret cre- 
itorem et debitorem, hoc nos clementer simul et 
legaliter decidentes et infelicibus debitoribus auxi- 
liamur et acerbis creditoribus non apparebimus duri, 
rmanerent in- 
oboedientes, tamen modis omnibus advenirent. Si ita- 
que creditor paratus est praeparare quendam emp- 
torem, necessitatem habere debitorem hoc agere, 
praebentem huiusmodi cautionem arbitrio iudicantis, 


» &ytiv 1óv zptoDavrv v0vrvo 35 qualem omnimodo est dare possibilis. Undique enim 


ita creditoribus providendum est, ut non debitores 


; $vvarós. ma».  graventur. 
ragóUsv yàp ovto Tdv Üaverwv zovortéov, oe u7 


1 Et absolute creditorem ponimus, antiquas se- 


TiÓsuev, Toi doyaiow axolovOojvres vóuow, mávra 40 hmm leges, omnem, qui actionem habere contra 
a 


róv dyoeyZv ü&yüv xard TivoS Üvvüuevov, si xal aij 
Jávucua 10 niztoayuévor, aAA Érsgóv vi avváAlayua 
xajtiG15xoi* Oria) vdw deyvoonparixdw àvtipaT- 
cto» Óià TO xoraiuov Td» gGvraAÀayuáram dmi chr 
»iv utvovodw tabsos. 





iquem potest, licet non sit mutuum gestum, sed 
alter quidam contractus consistat. Argentariorum 
quippe sponsionibus propter utilitatem contractuum 
in ordine moderno durantibus. 


45 





accedere volentes: tunc in hac quidem felicissima civitate gloriosissimi reipublicae nostrae magistratus se- 
cundum iurisdictionem unicuique a lege et nobis statutam, in provinciis vero populerum praesides, accurata 
rerum debitoris aestimatione facta, creditoribus pro rata debiti possessionem rei immobilis dandam curent 
cum ea cautione quam debitor praestare possit. Ratio vero rerum dationis talis sit, ut quae meliores sunt, 
eas det creditori, deteriores vero soluto debito apud debitorem manere sinat. Neque enim iustum esset, 
iw dedit pecuniam, recipere vero. pecuniam. nequit, sed rem immobilem accipere cogitur, eum non me- 
iores cerle res debitoris accipere, atque hoc saltem solacium habere quod, etsi pecuniam non acceperit 
neque alia eorum quae moveri possunt, at possessionem non vilem ei habere licet. Atque haec quidem mani- 
festa benevolentia legis sit; intellegant vero creditores, etsi hanc legem non scripsissemus, necessitatis tamen 
rationem res eo fuisse perducturam. Nam debitor et pecunia et. emptoribus destitutus nil. aliud facturus 
erat nisi ut bonis suis cederet, resque iterum ad. creditorem esse venturas par erat, qui pecuniam consequi 
non poterat. Quare quod cum contumelia et acerbo eventu tam creditori quam debitori tmmineret, humane 
et ut legislatorem decet distinguentes et infelicibus debitoribus succurrimus nec acerbissimis creditoribus 
duri videbimur, rem cis imperantes ad quam, si in recusando perstitissent, omnino perventuri es- 
sent, Si tamen creditor emptorem quendam procurare paratus sit, debitor necesse habeat id facere, talem 
cautionem arbitrio iudicis praestiturus quam omnino praestare poterit. 4b omni enim parte creditoribus 
1 ita providendum est, ne debitores utique graventur. — Creditorem autem antiquas secuti leges cum sta- 
tuimus, quicumque actionem contra aliquem habere. potest, licet non sit mutuum quod acium est, sed 
alius quidam contractus: argentariorum scilicet constitutis propter utilitatem contractuum in eo qui nunc 
est ordine mansuris. 


1 4zi om. L? | 4 xagá] vx0 Proch, Epam. | Ài 
xaiodocía L | 5 49vaw) Qau&vov Proch., Epan. | 11 và 
anie pé» om. Haloander | 16. t&v «& xgeoazov? L' || 
Tzjra L | 22 0 c5j6 — msgihys om. L | 24 £usÀisv 
urdév L| 32 ei om. L' | 39 xaPáza£] sequentibus iunzit 
& | 40 dxolovOovvra? L' 

2 *gloriosissimae | 4 autem] quidem V | 5 prae- 
pararent R | 6 debitam V | 7 cum qua] quam V | 
B dari V | 11 sinatur V] 12 aurum om. V | 13 ua- 
lemte R* | possionem A j !5 per hoo V vulg] per 








haeo R (ravrn» Gr.) | !6 recepit V] recipit R vulg. 
receperit 7' | aliud] alia vulg. (Gr.)| 17 tamen] et tamen 
mv 18 hoc V vulg.] haeo RT'| 22 emptor VT] emp- 
tor ageret Xt emptor sit vulg. | 26 cum] eum V' || 
effectu R] affectu V7 vulg. | erducerent VT | 29 acerbi 
VR* | dari RVT al.| ei I 'tn adueniret V [| 33 haec 
R[35 omnino 7' | possibilis Z V'T'] possibile V? vulg. | 
39 Et] Vt V rubr. (corr. V?) ] 42 aliter V | quidam 
RV] quidem vulg. | consistit R V | argentariorum quippc 
sponsionibus suppl. V?* ín spat. vac. e 


Nov. V pr. | 


(En (Aoyos) Tà volver 1ag' juàw éx' dqslala cà 
iamqxómv vevouoDernuéva uavcavovga 9) dr) Viegoyr; 
Toi; qvvQOeci mooygauuadiv dvravOd Ts xai savra- 
xoct Us vmyxóov pavepa ysvédOa: szagagxevadato, 
were xav roi; ÉOvea, yivadxeiv OUS. U7tIXOOVS, OTrOOT) 
yéyovsv Quiv «7$ Éx&ivow axpsleias y ngóvown, Dat. 
xvi. k. April. ind. xru. Flavio Belisario v. c. cons. 

[a. 


E 
IIEPI MONAZTHPI2N KAI MO- 
NAXQ92N KAI HPrOYMEN9N. 


Adiroxoatag "lovariviavos APyovevos "Ezigavig 14 
mywsriTq xci uaxcQiarratq ápyiezuOxózq Tig Baci 
Àídos ravers ntOÀsoe xal oixovpevixq zaTQitpyn. 

(Igootuiov.) 'O £v aaxrjan povayiwi; Bios ovra 


258 


DE MONACTIR 





(Epilogus.) Quae igitur a nobis pro cautela 
subiectorum sancita sunt, cognoscens tu& eminentia 
sollemnibus programmatibus et hic et in omni dicione 
fieri manifesta procuret, ut etiam inter gentes agno- 

5scant subiecti quanta fuit nobis pro illorum utili- 
tate providentia. 

Dat. xvii. k. lul. CP. Belisario v. c. cons 


535.] 


v. Coll. I tit. 5 
R DE MONACHIS R. 


10 


Imp. Iustinianus À. Epiphanio archiepiscopo huius 
felicissimae civitatis et universali patriarchae. 


(Praefatio. Conversationis monachilis vita sic 


doi Gsuvós, ovra oíxsiovv olde Ju vor «i$ roUro 15 est honesta, sic commendare novit deo ad hoc ve- 


doyóuevov ávOoamov, dera návra uiv avÓgüzuvov 
avrov GniÀov anobvuv. xaSagóy 0i anogaivav xal 
Tfj Aoyixj mQízxovta gon xai rà sx0ÀÀà xara vovv 
évsgyovrta xai vOv ávPOoonivov qgpovriüov vzxtgra- 


gov. Ei voivvr ullo vw Kasai'as uovayos &xgifirg, 20 Si quis 


dei xal TZ]g$ Tüw Dev arg Aoyícv zeuadalas xai 
&0xnosos cxpiBovs , aere rmaxaUrns diüp ysvécühas 
usragoAye.  QujOnuse roivvr xai music y aine 
TO 7tQaxTéor avrois xal áyanugtas avrovs d. nées cz 
dui TO ÓDuiov (Do) xaract5on. Kal 
Gxozóe ToU ztagóvros fcri vouov, dwrs urtà TA scegli 
vow Üsoyalagtatww. dzicxÓzwV. vevouoderruava xal 
và zi TOv &vAaacráram xÀnpuxv Duatetayuéva 
nrdà vo uovayixóv [Eo xaraAxsiv TOU mQOPU/xovros. 


nientem hominem, ut omuem quidem humanam eius 

maculam detergat, purum autem declaret ac ratio- 

nabili naturae decentem et plurima secundum men- 

tem operantem et humanis cogitationibus celsiorem. 

- futurus est monachus perfectus, in- 
i 


diget et divinorum eloquiorum eruditione et conver- 
sationis integritate, ut tanta dignus factus sit muta- 
tione. Credidimus igitur et nos explanare quod 


agendum est ab eis, et decertatores eos veros ad 


ovtos ruiv 0 25sacram viam constituere. Et ita nobis intentio prae- 


sentis est legis, ut post illa, quae de sanctissimis 
episcopis sancivimus et quae de reverentissimis cle- 

cis disposuimus, neque quod monachicum est extra 
quod competit relinquamus. 


CAPUT I. 
(A) "Exaivo voivvw ngo ràw &Aiow Qrréov, ders xavà 30 — Illud igitur ante alia dicendum est, ut omni tem- 


TüvTG ygóvov wai (v amácp Tfj yj trs ruerégas aca- 
Nov. V 
ovx drin 0Àn 


pore et in omni terra nostra, si quis aedificare ve- 


(zm Coll. I tit. 5: gloss.) Graece extat in M et A (in quo est tívÀog 4); om. in L. — pi 5 reap 
sí; và Baciuxa alkà zapeguszU;Or, Or rà udv dvaigaiva, vx vs Qxy veuQüs, và d' 0 


Juarárrevaa vzr! avtZes  uóvov Óà vó dw cavrn maro xepáAawr xategrQo Or iv Bi. Y vow Bacilaxow ci. 


&' xsg. a^ 


P'roocmii pars prior extat Coll. LX XXVII capit. 6. 


TO Üà Óevvagov cavtze xep. uertsrtOy dv vj Qxy wsagq M (sim. L* in mg., Nomoc." 1l, |. 3). — 
Epit. Theod. 5, Athanas. 1, 13 (inde Coll. const. eccl. 3, 1, 13). 


lulian. const. IV. 


cap. I habent B 4,1,1 (inde L ín nov. 123 et cap. 33, et Nomoc."4 2, 13) et Col. LX X XVII capit. 6 (— €o- 


veíae 29, 6). Summarium eríat in Nomoc. 
Z 


idogus. 


IV tit, 1, 1. 
lam quae in subditorum utilitatem a nobis sancita sunt, eminentia tua. cognoscens 


solitis edictis et. hic et per omnes partes imperii manifesta facienda curet, ut etiam qui in provinciis 
sunt subditi nostri cognoscant, quanta nobis salutis eorum cura fuerit. 


V. 
DE MONASTERIIS ET MONACHIS ET PRAESULIBUS. 
Inp. lustinianus A, Epiphanio sanctissimo et pena regiae huius urbis archiepiscopo et patriarchae 
universali. 
Praefatio. Vita monachica adeo est honesta, adeo scit deo conciliare hominem eo ingredientem, 
ut omnem humanam maculam ab eo detergeat purumque eum reddat et rationali naturae parem et medi- 


tatione. plerumque valentem et 


is et sacrarum litterarum disciplina et diligenti exercitatione indiget, ut tanta di, 
we visum est quid illis faciendum sit praeci, 


Quamobrem nobis q 


is.curis superiorem. Si quis igitur perfectus monachus futurus est, 


us fiat mutatione. 
€ eosque veros luctatores in ea quae 


ud deum ducit via reddere. Atque haec nobis est legis praesentis intentio: ut post ea, quae de deo ama- 


tissimis epi. 


ordine ideneo destitutam relinguamus. 


scopis sancita et. quae de religiosissimis clericis disposita sunt, ne rem monachicam 


quidem 


L lílud igitur prae ceteris statuendum est, ut omni tempore et in omni terra nostri imperii, si quis 





| egtkeíq] cautela (i. e. &agaásiq) e | 3 ztgocygau- 
gecev. L || 6 yéyovav. L || dat. t7 790 «5 Cal. April. ««« 
iy vrrareias Valbio Bilis. ro Aauzporirov M (i5 xa. 
"Angik. Ath; xvii k. Aprilis Jul, kal, April. Zui. codd. 
ali, unvi IMagillip Theod.) | 9 inscr. zapi moAsceias 
povaxdw À zepl uovaxaówv Theod. | 12 xai uaxapia- 
TíTQ — marQuigyn] zteTgutoyn vZ6 Backlidos moAsc 
A /14 uovayixós A[ 15 vovro Mg Coll. 8i cap.] avrov 
A [16 narra uiv tiv ápgaprnuttow ánokén cov ani- 
Aov A | 17 axogaíves A | l8 xai om. At 19 xai] cs 
A | 20 & oiv A | 21 avcóv A || 22 ozxas Tr/axav- 
*né ábs uetaBoAÀQs yévgras A || 26 oc A | 21 Svo- 


| guegrázaw Ag] OeoguAdv M | 31 mcg A Nomoc. | 
Baaidslas] dfovaías A, om. Coll.87 cap. codd. plerique (c) 





1 pro in ras. 4—5 litt. R! [5 fuit R'V] fuerit R* vulg, | 
1 subscr. dedi ex R (et Bamb. IT) | xvin Bamb.) | bilisario 
ve $8 Cons v.ocli (sic) | 14 monachilis RT] monachalis 
V. vulg. | 16 omnem om. V! | quidem] quod R! | 17 de- 
tergeret R | 15 natura RV | 20 est] esse R' est esse 
V | 21 eloquiorum om. V' | 22 sit] si A" | 23 credi- 
mus V'!| explanere (e medium in ras.) V | 30 rubr. 8i 
quis velit ediffieare monasterium R mg. | 31 nostra V] 
om. R vulg. s 


DE MONACHIS 


Asíag, 8i ztOTé Ti OixoDouelv ebayic uovaatrQiuv Boi- 
Àorro, uf; zgóregov aütinv elvai Tovro ztoárttw, ztolv 
dv vOv ÜrogiléGTaror TOw Ómcw ézígxomov rgos- 
xaléganitO, O0 Oi yeigds te dveeivetev eis ovgavóv, xai 
Jià t5 rvyXs TOv TOTOv drutgogse Dp, nnLauevos 
dv avri TO tZs zuerígas GUnflohor Gorrglas (gapiv 
Ji róv ztQocxvvqtov xai vípiov. óvros qvavgór), ovra 
tt dobrxas t$ oixodonias, xalóv Ór vwva coUrov xai 
zpénovta Üenéhoy dxoDinevos. vrm uiv ovw dy 


29 


Nov. V 1. 2 


nerabile monasterium voluerit, non prius licentiam 
esse hoc agendi, quam deo amabilem locorum epi- 
scopum advocet, at ille manus extendat ad caelum 
et per orationem locum consecret deo, figens in eo 

5 nostrae salutis signum (dicimus autem adorandam et 
honorandam vere crucem), sicque incohet aedificium, 
bonum "n quoddam hoc et decens fundamentum 
ponens. Hoc itaque principium piae venerabilium 
monasteriorum fabricae fiat. 


ts eÜgeBove TY svayav novacvngiov zowatos tero. 10 


CAPUT Il. 


(B) '"EvrevOev 0i ziv xal s& api vv xaO" fxagrov 
povayow Gxextéov, Tiva stQosQxu yivegOai vgómnov 
avrove, xal móraQov dAevOtQovs q xai oixétag 
vvyóv, Qióti stávras ópoias 7j Osía Oéyeras yápgi, mtQo- 

guvrrOvoa Gago, wi TOys 
ovx Laviw. dpasv ov0i ole, obrs làsOspos ovra doi- 
Àos máwras yàp év Xgiatq) Ev eixoros vopitsad'as. 
Oionitousv v0ivvv «ois Diíow axolovDoUvtec xavóge, 


Tov$ &i$ povron Bíov magayyéAÀovrae 5 moyaigos — versationem profitentur, non 
UOvs maga ruw &vAaBecrarow ryovuévow cGwv sva-20rentissimis praesulibus venerabilium monasteriorum 


sv 
yw movactnoíow GyJua w&w uovagiaxóv, aAA. 
imi Quería» OAnv, sire dÀevÓsQo, TvyOv &iTs JovÀos 
xaÜ'eavixoutv, mposxaprepéiv ommo TOU uovayixo) Gyr 
pato zioufvovss, &Ála wovgd ve xai éoOT: vj TOV 


Hinc autem nobis etiam de singulis monachis cogi- 
tandum est, quo convenit fieri modo, et utrum liberos 
solum aut etiam forte servos, eo quod omnes simi- 
liter divina suscipit gratia, praedicaus palam quia, 


dzi Tp ro) Óeov Aargsía |5 quantum ad dei cultum, non est masculus neque 


eminas, neque liber neque servus: omnes enim iu 
Cbristo unam mercedem percipere. Sancimus igitur 
sacras sequentes regulas, eos qui singularem con- 
rompte mox a reve- 


habitum percipere monschilem, sed per triennium 
totum (sive liberi forte sive servi sint) tolerare, non- 
dum monachicum babitum promerentes, sed tonsura 
et veste eorum qui laici vocantur utí, et manere di- 


d xeied s Aaixdw, xal uévsiw va 10v eov 25 vina discentes eloquia; et reverentissimos eorum ab- 


diJacxonévove Aóyia* xal rove svAafecrdrovs avrOv 
zyovuévovs nvvOüvsgOai ve avrüv, airs disóOaQos 
xaO vixoiv sive oixévas, xal nóOev avrove éniDvpia 
TOV uov5gove siszAOe Bíov" xal navOavovrac nag! av- 
tOw, o ovOsuía ss 
qyayev, xtv evrove Toig OiDacwousvois Kr, xol 
srovuivow, xai Qudziav Acufávmawv T): avrdw 
waprsQíag 1a xai GeuvórzTO;. OV ye Mor Biov 
1l erafgoA, a5 urtà Gvwrovíag wv, yeonévn. Kai 
ai uiv ràw Tui Bíov &navr« 
éavrovs xai mri irit TOig vs &ÀÀow povayoic 
xai vq) zyovuévq Ónxworrs, rovrové T2: wovayiucys 
&Lovv soi T£ xal xovgás, xa] sive dev Osgos xaDe- 


bates requirere eos, sive liberi sint sive servi, et 
unde eis desiderium vitae singularis accesserit, et 
discentes ab eis, quia nulla maligna occasio ad hoc 
eos adduxit, habere eos inter eos qui docentur ad- 


ztgógagi a6 vovro avroU$ 30huc atque monentur, et experimento percipere eo- 


rum tolerantiam et honestatem, Non enim facilis est 
1l vitae mutatio, sed cum animae fit labore. Et 
dum triennio tota vita permanserint, optimos semet 
ipsos et tolerabiles aliis monachis et praesuli de- 


1iau£évourv apíarove 35 monstrantes, hos monachicam promereri vestem at- 


que tonsuram, et sive liberi sint, sine calumnia per- 


eap. II Oaozítousv 18 — £opuévovs 24 habet Coll. LX XXVII capit. 1 (inde Nomoc. L tit. 33). Summarium 
eap. I1 extat Nomoc, XIV tit. 11, 3. 





venerabile monasterium aedificare voluerit, non prius ei id facere liceat, ue deo carissimum loci 
episc advocaverit, isque manibus ad caelum extentis precatione locum deo consecraverit, figens in 
eo falus. nostrae signum (dicimus adorandam et vere honorandam crucem), atque ita pulchro hoc et de- 
cente fundamento iacto aedificium incohet. Hoc itaque sit. principium piae venerabilium monasteriorum 
aedificationis. 

IL inc autem nobis de singulis etiam monachis considerandum est, quo modo eos fieri deceat, 
et utrum liberos solos an forte etiam servos, quia omnes aequaliter divina suscipit gratia, quae perspicue 
declarat, quod ad dei cultum, non esse masculum neque feminam, neque liberum neque servum: omnes 
enim in Christo unum merito censeri. Sancimus igitur sacros canones secuti, ut qui monachicam vitam 
profitentur non. temere ilico a religiosissimis praesulibus venerabilium monasteriorum habitum monachicum 
accipiant, sed per integrum triennium, sive liberi forte sive servi sint, perdurent, habitu monachico non- 
dum digni habiti, sed tonsura et veste utantur eorum, qui laici vocantur, et maneant sacras litteras dis- 
centes. Atque religiosissimi eorum praesules interrogent eos, utrum liberi sint an servi, et unde eos vitae 
monachicae desiderium incesserit; et ubi nulla prava occasione eos ad hoc perductos esse ab ipsis didi- 
cerunt, in eorum numero cos habeant, qui erudiuntur adhuc et corriguntur, et perseverantiam atque hone- 
siatem. eorum lantur. Neque emim facilis est vitae mutatio nisi quae fit cum animi contentione. 
1 Et si quidem triennem istum. victum omnem sustínuerint optimos se atque perseverantissimos et reli- 
quis monachis et praesuli probantes, illi veste monachica et tonsura digni habeantur, et si liberi sint, 


1 oixodogsiv i£ A | 3 rw] Éxsivowv rw À|| éxiaxonor 
tv rózto»v L || ngoaxaAéaasto A, Coll. 81 cap. plur.codd.] 
xpocxaligovro M BL Nomoc., Coll.81 cap. unus | 4 dva- 
veívou» L ávavsiytuv Nomoc. ávatsivae A Coll. T - ] 
xai om. A, Coll. 81 cap. codd, plerique | 5 àvispojass No 
moc.S, Coll. 81 cap. 1 1 85 Apre Ti] xci ovra A4 ov- 
ro; Nomoc* | 8 &gferes L | 05] ys A | !1 vo» — 
uovayóv A | 17 yívecOns mQocrxm A | 13 xoórepov 
M | 15 sagas zgoxnpgérrovga à ye A | 16 Orzàv, 
doviós v& xal dÀeíOsgos" mávrrg A || V7 Ev aixóross 
vouizea ai M] £v Fausv A (unam mercedem percipere c) || 
19 aig vow uovrgr Biv péliovras magnyivegOas A 
2? dÀrvOégovs vvxov eirs DovÀovs ss S haha dd A 
345 c5 om. A | 25 xorjsaaDas A V 27 c6 et sive dAec- 





Osgo, — xai 28 om. A | 28 avroi; A | 29 zap' av- 
tà» om. A | 32 zeigav A|33 ov yàg Bíov usraBoÀtgv 
dwev Gvvrovías wvyzs yuvouéwgw dwennoécrarow (pro 
àvezroéagzov) diagocagDa A | 35 Biov] zpovov A || 
36 ve om. A | 31 Qee?vrac A | rovrove om. A 

| esse licentiam V | hoc] haeo AR! [ 3 euocet VT [ 
5 ducimus R' | et honorandam om. V, et om. T | 11 rubr. 
de monachis et asisteriis A mg. | 20 praesulimus R' | 
monasteriee V! | 22 »*forte siue (siue forte V*) serui 
sint V; forte sunt serui (sunt siue serui A?) R forte 
sint siue serui vulg. | 26 requi|re V [ 27 accesserit] ao- 
censi eunt AR! | 30.mouentur R! mosentur V*] 33 tota 
uita HJ] toto uita V toto ita vu/g., toto in hae uita T' | 
permanserit RV !]535 promerere V9 - 


Nov. Y 2 


OTZxowr, avezt,QédOTOVe uéptuv, &ir& OlxéTO4, purxéti 
rase 6 dvoyAeia D au, nevaBávras elc tT)» xowry andáv« 
vov (gap 0r tri» (E obpavov| deazoteíav: xai dvag- 
mabícO ugar eig ÉAevOapiar. ti yàg év noALo£s Géuaci 
xai vzo tOU vOuOv TOUTO yiveras xai TO«tUTr, i6 ÁLsv- 
Degía Óiotas, ztàe ovx av layoasusv 3j Dtía yag tàw 
TOoiOUTOon avrOU; cztOÀPGa. Üeguügv; Ei Oi dico aT 
Tpuet (as £30 Ti, xa. Tia TOV tig ügXrGsv ziapay- 
yeldóvcam FAxnuv c8 oixétgv fovinSein (rovro omg 


30 


DE MONACIIHS 


manere, sive servi, penitus non inquietari, migrantes 
Ad commune omnium (dicimus autem caeleste) domi- 
nium; et arripiantur in libertatem, Nam si in multis 
casibus etiam ex lege hoc fit et talis quaedam libertas 
5$datur, quomodo non praevalebit divina gratia tali- 
bus eos absolvere vinculis? $i vero intra trienniun: 
venerit quispiam et aliquem horum, qui conversatio- 
nem professi sunt, trahere tamquam servum voluerit 
(hoc quod nuper nobis ex Lycia nuntiavit Zosimus 


£vayxyos zur dw dvxine moospyysiht Zuüoiuos ó O*o-10 deo amabilis, vir famosissimus in conversatione et 


giAéatatos, àrijo ztsgilónxos dv axraei xal aoveyyve 
piv dis sixogrOv xai éxavocróv dviuvrOv ci Tjaxlae 
mapgaysvóuevos, axuatam 0i taie «s TS yvyzé ágerais 
Tuis t£ TOU Gi)ueTOS Évtgys(eué, ToGaUTT, Ti6 cvTQ TOU 


prope vicesimum et centesimuin aetatis agens annum, 
pollens autem et animi virtutibus et corporis opera- 
tionibus: tanta quaedam in eo gratia dei floret) — si 
quis igitur, sicut praediximus, intra triennium veniat 


Suov yágu: dtavOi), el ti5 roivvv, xaddzso sinóvrec 15 aliquem in servitutem trahens volentium et perda- 


igOnuev, diac t$ TQut(as FADo: vivà soos Dovkeíay 
bes TOv Hovioutvayr xai ztgosxaptsgooyrow dg! q 
yevéaDa. povayoi, À£yow 16, (0g vgelÀeró Tiva 7toáy- 
uera xai Ói& voUro tiGéÜpaue mp06 TÓ uovactyguov* 


rantium, ut fierent monachi, et dicat, quia arripuit 
quasdam res, et propterea recurrit ad monasterium : 
sancimus, eum non prompte agere, sed primo pro- 
bare pro veritate, quia et servus est et pro furto 


Ssanitourr cvrov uy; zgoztígasc Tovro no&tre, 14a 20 forsan aut pro vita maligna aut vitiis pessimis fuge- 


mQürsQor amodeecrivas rais aAnOras, og xai dov- 

£ora xai dmi xhonij TvyOr 5 dxi Bip norngQ xal 
m1aíGuagi yaÀemoW dmodgücue uiv Óià TÓ oixeiov 
mrGiGua, t6 0i TO uovacrüQuor ÉADTon xal tb uiv 


dinSevov azodcyD ein, xci gaveir 0x vovrrry aitiav 25 vitae forte de 


novayiv vaodvoutvos ácxnciw, 7) xai 0v aiazoorrra 
Bíov vvyór dmodga; xal ov rai aÀnÓtíaw agcxnotas 
4piv, vowror dzodidocSe, tQ xextuufvQ ue? am 
c &ixüs vqgtiÀerO, siye wal raUTa kaTG TÓ uovactü- 


iov. elev, vóv XP amoleigSévra Oeanórgw «yv xalov-309 suscipere atque reducere domi. 


névn» avtg Oijóvar miativ, o o00iv aoror Üpácn 
9 xaxóv, tagalaufávew v6 xai &ynuv oix. — Bi 0i 
9 niv gácxov éavtóv slvai Üsanóvnv ovüiv diéygos 


rit quidem, propter suum vitium ad monasterium 
autem venerit. Et si quidem verax ostenditur, et 
P t aciioigd propter huiusmodi causam monachicam 
simulans conversationem aut propter turpitudinem 
iens et non pro veritate sanctimonii 
habitum concupiscens, hunc reddi domino cum qui- 
bus forsan arripuit, si tamen haec ctiam in mona- 
sterio fuerint; eum vero, qui dominus adprobatar, 
dare ei iusiurandum, quia nibil mali ei faciet, et 
Si vero is qui- 
dem, qui dicit se esse dominum, nihil tale proba- 
verit, appareat (autem) is, qui in talibus accusatur, 
ex ipsa conversatione honestus ac mitis, et forte 


Tovro, qaívorro dà ó r& oiaUra Éyxaloóuevos xal — testimonium habeat aliorum, qui& etiam apud do- 
4b avize Tis dgxjcros Gruvós Tr xai ÓÉmauxíe, xal35 minum consistens disciplinatus fuit et honestatis 


ico xai repregoiro, ox xai ztepá T xextr uve xaà 
a&CTQ$ x0Gpi0$ T5 9v aj GeuvorTütOS dgaaíje, av 
nno TUyoi stenegagpuévos 0 T6 TQietíae yoóvos, 

QOU* xí OUTO HEVETO xecTOt TO geBaouirator uova- 


amator, vel sí nondum forte completum est triennii 
tempus, attamen etiam sie maneat in venerabile 


8 1, 0 (EE Oc cic x4.) — $ 3 passim circumcisa habet Coll. LXXXVII capit. 8 (inde Nomoec. L tit. 33). 





nullis iniuriis obnoxii maneant, si servi, nullo amplius modo vexentur, 
eei dicimus) dominium transierint; ac vindicentur in. libertatem. 





[o quidem ad commune omnium 
lam si in multis casibus vel. per 


legem hoc fit et eiusmodi libertas datur, quin divina gratia talibus eos vinculis liberare valeat? | Quodsi 
wis intra triennium veniat et aliquem ex illis, qui exercitationem monachicam profitentur, ut. servum 
übducere velit (id quod nuper nobis ex Lycia Zosimus nuntiavit deo carissimus, vir in exercita- 
tione celebratus quique annum prope centesimum. et vigesimum aetatis agens tam animi virtutibus quam 
vorporis viribus floret: tanta iu eo dei gratia eminet): si quis igitur, utf iam dizimus, intra triennium 
veniat, aliquem ex illis, qui se monachos fieri cupiunt in eoque perseverant, in servitutem. vindicaturus, 
eum re$ quasdam surripuisse et propterea in monasterium incurrisse affirmet: ne protinus id faciat 
sancimus, sed prius ostendat eum revera et. servum. esse et. furti forte vel improbae vitae. vel. gravium 
delictorum reum propter ag delictum suum. aufugisse et 1n monasterium venisse. — Et si quidem vera 
dixisse probetur, astu tali de causa ille exercitationem monachicam suscepisse deprehendatur vel. adeo 
propter vitae turpitudinem forte fugitivus factus nec revera exercitationis amans, domino reddatur cum rebus 
uas nimirum surripuit, si modo illae quoque in monasterio sint; is vero, qui dominus probatus est, det il 
í fidem quae dicitur, $e nullam ei iniuriam facturum esse, eumque recipiat et domum ducat. — Si vero 
is, qui se dominum esse dicit, nihil tale probaverit, ille autem, qui in talia crimina vocatur, et ex ipsa 
exercitatione monachica honestus et probus appareat et forte testimonium quoque habeat se, cum apud 


dominum esset, modestum atque honestatis amantem fuisse, licet triennii. tempus nondum completum sit, 


Jouuew sig Coll. 87 cap. | 20 vovro] om. g | 22 tv- 
xev. M^? || Zxi om. A| 23 azodgace M | dzxodoàs sic 
ró uovagt5oiov TÀOtv omissis mediis A || 25 airíav ó 
sov. A | 26 7 xai] an 5o? | 21 dox5escoe dgàv| 
sanctimonii habitum concupisces g | 31 didóves avt 
TZv xalovu£vnv sGTiv, cx OvUi» eis avv Ügáco: A || 
33 éavrów] uévsiw c& xai .À | 35 Z6 om. A | 36 xai 
post Ga om. A || nagrvpoito] testimonium habeat alio- 
rum c | 31 osuvornros] Qeogeferas 4l xà») xüvys À || 
38 rvzo MA Coll 8i cap] tézy vulg. 

pávoc Á || ó ante zpóros coll. A 


2 commune — caeleste RV *] communem — caelestem 
V! vulg.| dominum 7? vulg.| 3 abripiantur T'| 6 bi- 
triennium /* | 7 conuersionem £ || 9 nuntiauit ex licia V [ 
13 tanta quaedam] quis tanta quaedam V ! quia tanta quidem 
V?| 14 uenerit Z' | 15 seruitute RV'T | 16 fieret V 
quia] quoniam AV | arripuit AVT)] abripuit vulg. 
18 eum] enim V || agere om. K' | 19 et servus AJ] et om. 
vulg. | 22 ostendatur vulg. | 24 simulans 7'* vulg.] si- 
mulatus VR*T' simulator R!| turpitudine R! | 25 forte 
om. V' | deffugiens V diffugiens A vulg. [, sanctimoniae 
vulg. | 27 arripuit RV] abripuit vulg. | 29 «ei mali 
T, ei om. V | et om. V | 32 appareat) et appareat 
vulgo; autem addidi ex Gr. | 33 honestius V! 
34 *quia] qui RVT b vulg. | 35 honestatus V* jl 
36 amor A' | uel si T] uel R etsi vulg. || 37 aut 


. [| zemegato- | tamen V^ 


DE MONACHIS 


arzoiv, t$ TOv Élxóvrov aznrAÀlaynivos QoaaUtrros. 
Tov rgievovs di anaE dieADóvros yoóvov £yxgiDeis o» 
TZ/S wovaju diis xaDzotzxo: GeuvÓtntOs, utvétüo 
xirà t0 uovacrnpuw. ovx fr yàp Üídouev ádeianv 
ovOsvi zavtsÀOs zoÀvzonyuovév Ti TOv xct' avtóv, 
aÀÀ' ira oixétrs stra ÉÀevO epos sim, give abróv xi 
TZ doxnosos BovióueXa. xal yap xüv sí T& zrGiGua 
xatà Tür KungogÓ:v avri) Tvyóv mémgexras Bíov (y 
yàp dvÜouamtov gos 0Aua9nod mos icri ngos va 


31 


Nov.'V 2. 3 


monasterium, trahentrum aspentate liberatus. Trienni 
vero semel expleto tempore, iudicatus quia monacbica 
dignus est honestate, maneat in monasterio. Ne- 
quaquam enim damus licentiam ulli penitus perscru- 
$tari quae eius sunt, sed sive servus sive liber sit, 
manere eum in conversatione volumus. Nam etsi 
vitium in priori ab eo forte gestum est vita (humana 
enim natura quodammodo labitur ad delicta), at- 
tamen sufficit ad mediocrem purgationem peccato- 


"Ànuutijucra), dÀÀ! oUv agxéi stgUé uerQiny xáJag-l0rum et ad virtutis incrementum triennalis temporis 


civ T» Zuagrnuévo»w xci ctgós apertis éxilociw 7 
TOP TQufTOUS Xgórov uaptvoía. Tàw u£vtos xÀanév- 
Tow xcii ovro, sag ol; av avos aiev, T4wTO$ «70- 
3 JAdousvov tQ nàÀhu Üeozór[. Ei uévroi zv 


testimonium. Ea vero, quae rapta sunt. etiamsi apud 
quoscumque inveniantur, modis omnibns reddantur 
risco domino. 

Si vero servitii necessitatem effugiens tempta- 


Tüs Üovàslas avayxn» éxgvyawv meigadefn v0 udy uova- 15 verit monasterium quidem relinquere, aliam autem 


erjguov anolazstv, Pregov dà. Bíov usvaDiapatev. aynna, 
za opraíav Sidouev TQ xewryu£ru xai ÉÀxmy avrov 





xai &xodsixvorts rZ» TUynv &ie oixÉrrS Éysv. ov yap — bere. 


4v vBgirOuin vocovvov is aÀnOT; Dovisiew éAxonavos, 


vitae sectari figuram, licentiam damus domino et 
trahere eum et probanti fortunam inter servos ha- 
Non enim iniuriam patietur tantum ad ve- 
rum servitium tractus, quantum ipse iniuriatus est 


$cov «rrós éféflguge vrv vov Oso Aarosíaw drzogv-20dei culturam refugiens. Et haec quidem de for- 


yov. Kal raUra uiv zegi Tz$ TUyr$ Tow sie nova- 
xove maoayysAÀauv Boviou£vor Oiozitousv. 


tuna horum, qui inter monachos profiteri volunt. 
sancimus. 


CAPUT III. 


T^ ox jov 04, Gres abrobs oixob » 
qr ) -—SITior O6, O7TTCOS CUTOUS oixovytas xai Suu- 

; - rior: alli 
rouévove uovayixze quAoGOq(ns üyanugtag abíove dzto- 


Jei£ouev, BovlóutDa y&o unÓé fv uovactrpiov «àv 25 ostendamus. 


dmi 5$ Uxrxóov xaDeGtO, trs ztÀnovov dvO onov 
4aciv sita dlartóvow, to0$ dv aUtQ) uorayovs xexaia- 
a5 vOv an aAllnhov fav xai iius Oixuagi Xou- 
usvovi, aÀÀa xowij udv avtovs (avido ea. Deanizouav, 
xaOevdsiw dà azavtas dv xowig, éxáatov 

vos idinSovans gapsvvrg xtiu£vov, £v oix 5 évi xata- 
xAavou£rovs' p tizéo OUx dpxoim moo; TO mÀZOos vàw 
novaydw olxos els, dv Dio rvyov r xal mÀt(odw, o) 
pv dq xoi xaO" £avroós, aÀÀ' dv xowvip* Ott uap- 
rrgas Tis GÀÀQAcw yívtGOai xoGjuóTrrOS Tt xai Gu- 
pOUrns, xci m TOV VavOrv avTOr bd vuov Éynv, 
a usistvta TzY svxoguinv Oui TLv TGw Óyoutrun 
nÀLv sb un TiveS aírQw vOv d» Ouupíq 


«t. 
izuríunoiv, 


cap. LII summarium ertat Nomoc, XIV tit. 9, 32. 


Cogitandum vero, quomodo ipsos habitantes et de- 
gentes monachicae philosophiae certatores dignos 
Volumus enim nullum monasterium 
sub dicione nostra constitutum sive plurimorum ho- 
minum est sive paucorum, monachos. qui ibi sunt, 
divisos ab alterutris esse et propriis habitationibus 
uti, sed communiter quidem eos comedere sancimus, 


idv ixi Ti- 30 dormire vero omnes in communi, unoquoque quidem 


in quadam propria stratura iacente, in domo vero 
una collocatos, aut si forte non sufficit ad multitu- 
diuem monachorum domus una, in duas forsitan aut 
plures, non tamen seorsum et apud semetipsos, sed 


351n communi testes alterutri sint honestatis et casti- 


tatis, et neque ipsum somnum desidiosum habeant, 
sed meditantem bonum ornatum propter increpatio- 
nem respicientium. Nisi tamen quidam eorum in con- 





tamen vel sic maneat in venerabili monasterio ab eorum audacia, qui eum vindicare volunt, liberatus. Trienni 
vero tempore semel elapso monachica sanctitate dignus iudicatus in monasterio maneat. Neque enim iam 
cuiquam omnino potestatem damus curiose ea persequendi, quae ad ipsum pertinent: sed sive servus sive 
liber sit, eum in monachica exercitatione manere volumus. — Nam etiamsi quod. delictum in. vita ante 
acta ab eo forte commissum sit (humana enim natura fere proclivis est ad delicta), at sufficit ad modicam 
peccatorum purgationem et ad. virtutis incrementum triennis temporis testimonium: ita tamen ut. quae furto 
$ ablata sunt sic quoque, apud quoscumque reperiantur, utique veteri. domino restituantur. — Quodsi is, 





qui servitutis necessitatem. effugit, monasterium relinquere atque aliud vitae genus sectari conctur, domino 
licentiam damus et abducendi eum et condicione eius demonstrata inter servos habendi. Neque enim tanta 
iniuria. afficietur in. veram servitutem redactus quantam. ipse fecit dei servitium deserens. Atque huec 
quidem de condicione eorum, qui se monachos profiteri volunt, sancimus. 

HI  Fidendum vero esi, quomodo eos in habitatione et victu monachica philosophia dignos lucta- 
lores reddamus. Volumus euim, nullum monasterium sub dicione nostra constitutum, sive plurium homi- 
num est sive pauciorum, monachos qui ibi sunt inter se separatos habere et propriis domibus utentes: 
perum sancimus, u( communiter ceuent et in. communi loco. omnes dormiant, singulis quidem in suo 
quoque proprio lecto cubantibus, in domo autem una collocatis, aut si quidem una domus ad multitudinem 
monachorum capiendam non sufficiat, in duabus forte vel etiam pluribus, neque vero seorsum et soli, sed 
in communi: wl inler $e lestes sint honestatis et castitatis ac ne somnum quidem ipsum socordem, sed vere- 
cundiae deditum habeant ob eorum qui spectaturi sint offensam. — Practerquam si qui ex iis, quippe qui in 














2 ax om. A] 3 xadsatrxcves A | 5 avràv A6 eive 
— aire] eiva xai — aita xai A || T xai yag et & om. 
A j 8 vvgór post zraiípa coll. A J 7) & 4 || 9 apos 
om. À | 13 evgrDrirv, ztávroe xaB' olovirzore z00- 
vor xai Gynua axodd. A | 14 sg. e u£vro: et TTE 
Joekeíag om. &i post Éxgvyare add. A | 15. 6. pova- 
erjovow uiv A OM xni Fixeuv Mz]. xax A || 
18 xai aste tig coll. Coll. ST cop. | tZv TÓymw «mo- 
Duxeéwra ris oixfTn» xear£ytv A | 22 cenocyevéa aa 
A 1 23 asro^;s] rovs A 34 74 dxodeEo M | 25 ur- 
Vevos movernolov £mi vis vrrxóov rucw xaSzato- 
ro mÁ&iOvcow avÜgavtew Fp FÀrrrOvew goveyoss 4 
(fuge gogeoque habuisse videtur) | 28. £yiv M] &lvei 
^g] xai Quoexzuaciv ios zonaDra A |] 29 Peozi- 
lourw — 32 aep] xai Oums máürrcé xaDeiÜUnw du 





vivos dà grQoyuris éxaGTw (Qunlovons xeiuévov oixe) 
dzi nspitQyoué£vaw Tav xiidiov anavrov* & 04A | 
32 dgxeéi Ag | 34 idíq] (duazórvrws A || xaPOevdéro- 
gav post xoi add. A | 35. yeréaSas A | 36. avcove A | 
38 mÀnv «b Ac] molinw ai M 

1 tnenni ZA triennii / vulg. [ 2 monachicam A! | 
4 ulli] illi R nulli 7 | praescrutari RJ [ * attü RI 
f meliorem. A* | pesgationem. 7^' | 10 triennialis 7 | 
1I etiam sie / | 14 rubr. Si monasterium reliquerit 
R mg. || 14 temptaucrint 7^ | 20 fugiens 7 | 23 ru^r 
de uita monachorum A mg. degens A | 25 nullum om. 
PF | 28 diuersos T | habitationis R? | ?9 commedere 
RECTO p 30 proprie J^! f iacentem. RR! [| 35 leg. (ut) 
testes? [| alterutri. /2/^*] alterutre. //!, alterutris vulg. j 
sunt A' | 38 coutemplatione et] eontemplationis & 


Nov. V 3—5 


ra xal Tier Ti Diabdvrsc Blov (diktov Éyoiev. olxr.- 
uá&Tiov, OU; Ór xaÀsv avagognrds T8 xal rGvyagras 
al Üasww, de rjs xowórntos émi rà xgeirrov éLner- 
pávove. émtíro:iys TOUS d , 0gow sig mÀZOOs rv 
àcxpcie égrív, dv ois xalovuévou xowvof(ow slvei 
BovióusSPa. ovtws yàg 0 Los astois sis apgezzv £zu- 
Ooct, xai udiGte TOie vealovarv, eiys uera vOv 7tQe- 
cBwiégnv TáttOwiO, yrvüGstai y&Q r TÀv malaoté- 
gov nolitsía tig viótrros axgilre maidayoyía. oUto 


32 


DE MONACHIS 


templatione et perfectione degentes vitam remotam 
habeant in hospitio, quos vocare anachoritas (id est 
discedentes) et hesychastas (id est quiescentes) con- 
sueverunt, tamquam & communione ad meliora ex- 
5ceptos: alioquin alios, quibuscumque inter multitu- 
dinem conversatio est, in his, quae vocantur coenobia 
(id est in communi vita) esse volumus. Sic enim 
zelus eis ad virtutem crescit, et maxime iuvenibus. 
si cum senioribus constituantur: fiet enim seniorum 


ts BOTOGav dv rTOic xoivof (ou tQ) aga avtàw rys-l0 conversatio iuventutis educatio perfecta; et sic sint 


uóve ntitiDOuevoi xai t7» ztagadsdouévrv aUrois daxr- 
viv du£uztTo€ TrQovvrts. 


in coenobiis suo proprio abbati oboedientes, et tradi- 
tam sibi conversationem inculpabiliter observantes. 


CAPUT IV. 


(A) El 0d cuc GraE davróv xaGuegoigas xai voU eri 
uncTO? Tvyow elra rug pars ToU uovacTyQíov Bovár- 
Dein xal iovrmv i 'aX'a. Bíov, avroc tero, 
moía» vxdp rovrov doge: vQ eq trjv axoloyíav, và 
mpdyuara uévro., ÓmóGa v Kyow Tvíxa eie vÓ uova- 
erüQiov acras, cavta T) Ósazoreíac lava« ToU. uova- 
crnoíov, xai ovU' órioUv mxavrelos ébáin. 


Si quis autem semel forte dicatus schemateque 
potitus deinde a monasterio discedere voluerit et 


15 privatam fortassis elegere vitam, ipse quidem sciat, 


quam pro hoc dabit deo satisfactionem; res autem 
quascumque habuit, dum in monasterium intrabat, 
eas dominii esse monasterii. et nihil penitus eiciat. 


CAPUT V. 
(E) Kdxsivo di mpocDiogíCouev, dive rov si uova-20 lllud quoque decernimus, qui in monasterium in- 


atr quov éícióvas Bovióuevov, moiv eig vo ac, 
sicéADo., ads.av [yeu TOW; éavroV xgnoDa: xaO Ov 
Boblerac tgóztov.. EigsAOóvri yàg avvaxolovOroti &v- 


H - 


Tw€ và mQdyuata, xd» ei 5 ónros siskysv vara 


troire voluerit, antequ&m in monasterium ingrediatur, 
licentiam habere suis uti quo voluerit modo. ^ 
dientem namque simul secuntur omnino res, licet 
non expressim quia introduxit eas dixerit, et non 


gem xai ovx ÉGra: xépuo6 avrQw ovx Fr. xaT^ ov- 25 erit dominus earum ulterius ullo modo. Si vero filios 
dvi 


a 1gónov. Ei dé ys maidac ioi, ei uiv Lxvysv 
jóm mo&ypard iva Ümgnaápevos avroie, 7) xcrà mgo- 
yapiníay dogsav T, xarà mgoixos p rum dztidovs, 
xai mto Tavra TO Téragrov TOv ÍL ábiaOérov Ts 


habuerit, si quidem contigit iam eum res aliquas 
donasse eis, aut per antenuptialem donationem aut 
per dotis occasionem obtulisse, et faciunt haec qnar- 
tam ab intestato eius substantiae, nullum in reliquis 


«avrov zspuovoías, prÜsuíav éxi voi; Aorzois ztoáypa- 30 rebus habeant participium filii; sin autem aut nihil 


viv dyérwgav usrovoíav oi zaides, Ei Óà 7 ovdiv 
avtois Owpronras 5j [Àarro» vov TerdgrOv, xal uera 
TÓ zapayysiÀe. TÓv ümorarrOuevov i6 uovayoUe oU- 
di» prov r0 Tíragrov ogtiÀécÓw coi; zcuciv f) eis 


dvaztàrgogav, siye. Frvyov 0n *« laBóvrss, 7 xai ép' 35 tenus totum eis detur. 


q 10 nv avrois ÜoOTnvak Ei di yauerzv. igo. salva 
ary» dmoAzov sig uovagryQuv aie(os, 7j Te mtQoib 


eis donaverit aut minus quarta, et postquam abre- 
nuntians conversatus fuerit inter monachos nihilo- 
minus quarta debeatur filiis aut ad supplementum, 
si contigit eos iam aliquid accepisse, aut etiam qua- 
Si autem uxorem habens, 
deinde eam relinquens in monasterium ingrediatur, 


cap. IV in brevius contractum extat Coll. LX XXVII capit. 9 (inde Nomoc. L tit. 34). 
cap. V paucis immutotis habet Coll. LX XX VII capit. 10 (inde Nomoc. L tit. 34). Summarium habent Prochiron 
24, 2, Epanagoge 9. 9 ex Teod.; Nomoc. XIV tit. 11, 1. 





contemplatione et perfectione vitam agant, propriam casulam habeant, quos 


quidem anachoretas ei 


hesychastas vocare solent, tamquam a communi vita ad meliora exceptos. At enim reliquos, quibuscum- 
que inter mullitudinem exercitatio est, in coenobiis quae vocantur esse volumus. Sic enim aemulatio co- 
rum ad virtutem incrementum capiet, et maxime iuvenum, si cum senioribus consocientur: fiet enim senio- 
rum ratio vitae iuventutis accurata educatio; sintque ita in. coenobiis praesuli suo dicto audientes et 
traditam ipsis exercitationem incorrupte servantes. 

IV. Si quis autem, postquam semel se sacravit, habitugue potitus est, deinde ex: monasterio dis- 
cedere et. privatam forte vitam sectari voluerit, ipse quidem sciat, qualem rationem hac de re deo sit 
redditurus; res vero quascumque habuit, cum monasterium ingressus est, eae in dominio monasterii erunt, 
nec quicquam omnino auferet. 

V. lllud quoque E eiged v decernimus, ut qui monasterium vult ingredi, ante quam monasterium 
intraverit, potestatem habeat rebus suis eo quo velit modo utendi.  Ingressum enim. omnino res wna se- 

uentur, etiamsi se eas inferre non expresse dixerit, neque ullo modo earum dominus amplius erit. 
i vero liberos habeat, si quidem eis iam quasdam res forte donaverit sive in donationem propier nuptias 
sive ín dotem eaeque quariam bonorum eius ab intestato efficiant, nullam in reliquis rebus überi partem 
habeant. Quodsi vel nihil vel minus quarta illis donaverit, etiam postquam is qui renuntiat $e mo- 
nachum professus fuerit, nihilominus quarta liberis debeatur, sive in. supplementum, si quid forte iam 
acceperint, sive ctiam ut totum eis detur. Si vero uxorem habeat eaque relicia monasterium ingrediatur, et 


2 à5 M] dei A | ve om. A || 5 ab£rais A|| 6 ovros 1 perfectionem digentes R! | 2 annachoritas R | 3 he- 


Ag] ovros A | 13 davróv xaPuepo as] forte (i, «. rv- 
xov) dicatus g | 14 slra om. A | 13 uévto: om. A] àv 
Éyoi] slyev A | 18 Tavra om. A | t/js nove A (19 zav- 
vhs dxeiDev dfabes A | 21 eic ro uovact. om. A f 
24 và] avrov xai r& À || ei om. A | siaayewv] o». eic- 
dyos A(c) | 25 »épios] om. M*, xvgios s v. M | 
2; mgüypara 5Ón viwwà yagi&usvos jj xarà A | 31 5 
om. 4 152 Qwgnaecas A || 33 zragayyeiÀas M] av»- 
apidun9Tva A | 34 ToU verdprov A | 7 om. A ] 
35 Ayr ri Aagóvess Tàr Frvyor A || 36. elra avizj» om. A 


sycastas J^ hescastas /! | 6 conuersatio est] conuersationc 
R]|7 in om. vulg. | id est communia vitae ato: | 
13 scemateque suppl. P? ín spat, vac.| 14 positus /^"' 
20 discernimus // | 22 quo] qui R! [ 23 sequentur vulg. | 
24 quia 7!) qui RJ? vu/g. || introduxerit /^ vulg. ] eis 
R* | eas dixerit om. ^! | 25 erat /^! | 26 contingit /'T | 
29 reliquiis R | 30 aut nihil RJ] nihil vulg. | 31 do- 
nauerit eis /' | quarta] a. quarta 7! | et] om. vulg. | 
32 conuersationi fuerit /! | 34 aliquid iam R [ 36 eam 
reliquens & reliquiens eam 7 


DE MONACHIS 33 Nov. V 5—8 


tj yvraixi gvÀarrégÓn xai ró àmó veÀevrze GÜuqco- — et dos mulieri servetur et ex morte pactum, quod 
vov (r0VrO Omeo x«i év éréoq vuv wevouodéryra. — in alia nostra sanximus constitutione; omnibus, quae 
Purába) navrow ràw éxi uovayois wegi rovrov or- super monachis de his dicta sun$, et in mulieribus 
Suvrow xal éni yvvamaw eig uovaatyoiw sisovcov — in monasterio ingredientibus valituris. 


xgaToUvrTa». 5 
CAPUT VI. 
(6 Ei 9i ánolinov vó uovacTigwv. sis cwa KAS0i Si vero relinquens monasterium ad quandam ve- 


erQar&íav y) Éregov Bíov Gyijua, tr& ovaíae avrov xa] —miat militiam aut aliam vitae figuram, substantia eius 
oUros sí; rà uovactzQuv xarà TÓ ÉungocOev zuiv etiam sic in monasterium secundum quod prius a 
tignu£vov dzoutvobore, avróe év Toi; rabrovrais rov — nobis dictum est remanente, ipse inter officiales 
Aauswwporárov Ti$ émcoyíae dgyovros Teráberai, xailO clarissimi provinciae iudicis statuetur. et hunc ha- 
rovro» Kin T5e usrafolz; Tóv xagmóvw, xai 0 ye T5v — bebit mutationis fructum, et qui sacrum ministerium 
Sua» Anrovoyíav zsgidaw Quxactroíov z9aualov despexit, tribunalis terreni observet servitium. 
mposxaorspeivoo Dovis(a. 


CAPUT VII. 


LZ Ei Bi ánolzow có uovactrgowv, xaB 0xsp 12v Si vero relinquens monasterium. in quo conversa- 
doxrciv slyev, eis Fragov uerafaivo: uovaatouv, xai 15 tionem babuit, ad aliud transeat monasterium, etiam 
oVro uiv 5 «vTOU ztiQiOvOÓa ggvéro) Te xcl Íxdoxsío 2c — sic quidem eius substantia maneat et vindicetur & 
wmó oV mgorígov nmovacrngiov, ÉvÓa anoratapavos riori monasterio, ubi abrenuntians hanc reliquit. 
ravrnv xatíLes. looszxov O6 doti, tovs svÀafactá- ompetens autem est reverentissimos abbates non 
rove myovuévove ui eiédéyeg as TOv ToUTO ztQdtrovta. —Suscipere eum, qui hoc egit. Erronea namque talis 
sMrw yàg ó TowVros Bíoi. xai uovayix? xagregías 20 est vita monachica, nnllatenus tolerantiae proxima, 
ovÀ' OÀws dyyvs, ovÀ8 craÓsgàs xai uoviuov wvyi$, neque constantis et persistentis animae, sed indicium 
dÀÀà magupeQonévre ve xal áÀlore àÀÀa Uxrotane àmó- — habens circumlatae et aliunde alia requirentis. Qua- 
dub» &ynw. "iota xai roUTO xcÀvcovciv oí OtogiÀé- — propter etiam hoc prohibeant deo amabiles episcopi 
atarok ÉotíGxonO., xai ot yt apyuunvd giras xaAovusvos, et archimandritae nuncupati, monachicam honesta- 
TZ» uovayixyv Gsuvorryra xara Tovs Daíove xavóvas 25tem secundum sacras regulas conservantes. 
gváartTOvtss. 


CAPUT VIII. 


(FH) Ei Bé ri xv porajixry énayytilauéva ádxrgiv Si quis autem monachicam profitentium conversa- 
dfumO sin xÀngixoU yeigorovías, usvéro xai ovro xa- tionem meruerit clerici ordinationem, maneat etiam 
Sapa» gvÀártow rnv ácxrciv, Ox riys vj TOU yevé- sic puram servans conversationem. Quodsi facti 
Gra xÁrgixoe izrogoraarto zagpraiq, xai zoós yapgov 30 clerici abutatur fiducia et ad nuptias venire praesu- 
JÀ9siw. Dagograeuv, drÀaür rowvrov BaJuo)s xaje- mat, quippe tali gradu constitutus inter clericos, qui 
vrOs Év xAngixois, 0$ avrQ yautiv égínc. (Aéyouev 0à — ei uxorem ducere permittat (dicimus autem cantorum 
vaÀrdw» vs xai üvayvoGTQv' TOi yàg áAÀo ázag: — aut lectorum: aliis enim omnibus nuptias secundum 
Tóv yáuov mavrtÀos wart TOUS Üsíove xavóvas ózxa- — Sacras regulas penitus interdicimus, aut concuhinas 
yoorvousv, 5 mnÀlaxyv £yew Tj nGsÀyeiai éxdobvac 35 habere aut luxuriis tradere vitam, excludatur modis 
Tóv Bíov), ixBnAliaO to nevroícs vov xÀngov, ola zv — omnibus a clero, tamquam priorem conversationem 
mQorégav ácxrsiv xal vÓv uov5yon xavcidyovov Biov, 


cap. VI. VII summaria extant Col. LX XXVII capit. 10; Nomoc. XIV tit. M1, 1. 
cap. VIII summaria erten!. Coll. LX XXVII canit, 11: Nomoce. XIV tit. 9, 29. 





dos et pactum in casum mortis factum mulieri servetur, id quod etiam in alia constitutione nostra sancitum 
est. nia autem quae de monachis hac in re dicta sunt, etiam de mulieribus monasterium ingredienti- 
bus valeant. 

VL Si vero relicto monasterio ad militiam aliquam vel aliud vitae genus se contulerit, bonis eius 
etiam sic in monasterio, prout ante a nobis dictum est, manentibus ipse in cohortalium clarissimi provinciae 

aesidis ordinem redigetur, et hunc habebit mutationis fructum, ut, cum divinum ministerium despezerit, 
in fudicii terreni servitio perseveret. 

VII. Quodsi relicto monasterio, ín quo exercitationem habebat, ad aliud monasterium transeat, sic 
quoque bona eius maneant et vindicentur a priore monasterio, ubi renuntians illa reliquit. Religiosissimos 
vero praesules eum, qui hoc facit, recipere non decet. Vaga enim est talis vita atque monachicae. per- 
severantiae nequaquam finitima, neque firmi et constantis animi, sed vagabundi aliaque alibi quaerentis 
notam habens, Quare etiam hoc deo carissimi episcopi et archimandritae qui vocantur prohibeant, monachi- 
cam gravitatem secundum divinos canones conservantes. 

VIIL Quodsi quis eorum, n monachicam exercitationem professi sunt, clerici ordinatione dignus 
habitus sit, etiam sic puram observare perseveret. exercitationem; ut. si. clericatus. libertate. abutatur 
et nuptias inire audeat, scilicet in. tali gradu clericorum constitutus, qui ei uxorem ducere permittat 
(cantores dicimus et lectores: eot beum enim omnes secundum divinos canones matrimonium inire aut 
concubinam habere aut iuxuriae dedere vitam omnino vetamus), ex clero omni modo ciciatur, utpote qui 





2 rovro om. A(g) || vevouoOerzxauev Ac. Cf. Cod. 1 mulieris | 2 sancximus AT || 6 ueniet 7| 7 sub- 
1, 3, 52 (53), 15. 51 (56), 4 || 3 T&v om. A || zepi Tov- | stantiam RYJ^* | lOstatuerunt /! || habeat R' || 12 dispexit 
Tov] rà» Al 4 uovacrápia AT 10 Aauztgov A] 14 v2» | R despexerit T vulg. | terreno / || seruitio P | 13 si 
4E agyzs doxnaww A | 16 Quxdiveiao A 9 17 KvPa] | uero re| suppl. F* in spat. vac. || 16 sic] si /^ | uindi- 
Éy9a xai A | 18 veavrrv Ac] rovro M | £ari]) xad- | centur//' | 18 compotens R' | est autem 7 | reuerticsimos 
eryxe A (19 cpiocovra A124 xaloópsvor Ag] Aeyó- | F1 |20/leg. monachicae? [ ?1 iudicium R7T | 22 * habentis 
ptvos xal xaAoonevoi M | 21 éxayysAlouéverv A | 28 «n- | libri | 23 haec R | 27 rubr. De nuptiis elericorum R 
Sagas A | 29 ox eiys M1 si yap A || 32 dv xÀngixoie | mg. | 28 meruit. R! [ 30 cleri //T | abutantur. &*/T " 
yopnsiv ov xcovros, valràw ÁAiyouéy v6 A | praesumant R* 33 enim] autem P | 34 connubias A | 

35 exeludantur. 7/1 
D b 


Nov. V 8 9 


xal dioe ÉGto) 10. Àoimov, p erQarvsíav uv 7$, 
£régav dmirídsvoiw dAJiiv o0 Daggdw, s py fov 
Acro oW KumgocÓTv raxuAnpérow mag! fudw vmo- 
meceiv émvriuíous, avtós dà dg! éavrov Diatr, xal 
yirajaxarv óztoíav ónig rovrov dan 1Q usyálg Op 
Tijv ánoloy(av, 


3 


DE MONACHIS 


et solitariam confundens vitam, et privatus sit de 
cetero, ad militiam quidem aut aliud officium venire 
non praesumens, nisi voluerit dudum interminatis & 
nobis subiacere poenis, ipse autem apud semetipsum 

5 degens et agnoscens, qualem pro hoc daturus sit 
magno deo satisfactionem. 


CAPUT IX. 


(0) Tuv Bivàv ryovuévar ysigorovíav, si nots ovu- 
Bain Osa Dai x0 novaatiQuov ryovuévov, uJ; xatà "E 
Tübv TOv sbAaBsarátww yivecOcu povaydv, unói 
mávros Tüv pera TÓv mQo rov süOVe vyovuevov yive- 
cÓai, undi ràóv uet! dxcivov Deiregor pré vov TQi- 
TO» f TOU6 dyebzs (rovro omeg xai vóuos zuav fragos 
Afysi), &ÀÀa r0» DeoguAéazavor tà» vónow dniaxozov 
xogsiv uiv égabrs Óia márrow (0002 yap aviuactéov 
závrow TO» ygóvov xai tZwv éb avrov tápww), xai TOv 
dvageuvousvov zoarov ágigrov dv v0is uovayois xade- 
orGra xal ábiv ve nysuoviag avtQwv, tovtov alpsi- 
09a Diór« cà cs av gamivns gUatos toiaUrá Égtav, 
d. ure mávrae égsbis dv oW; dxgow, urÜ^ avOus 
4mavrac v vols dagavous terüyOnu. dAla ngofras uv 
xarà vOv BaOuóv 9 OU vyrnGauévov mávrcs Éxowía, 
9 0i ngdvos euis dv vois ágiDuovpévos ágiasos áva- 
gavé(s, ovros gysuaw &grQ, xai «5v vábiv ÓuoU xai 
Tw dosrjv GvuuayuvGav yc. Ósi yàg diaxglvovras 
T0 xgsirrOv Íx TOv gaviÀortgov TO u£v zysuovtiv dar, 
Dársgov. dà vnoxexlia Da: avyyageiv, xai 1j xav' 0À- 
yov noayoyíq wai voUto npo; TO xQsirtov dufai- 
l wav. — "Oca uévro. map! judw dv azaccag raic 
Te mQótspor vai v5 viv ysvouévais Deicis zjudw Oia- 
Táfec. vevouoOéryras mspl wArguxdw 5j uovaydw 5 
poragrnoinv, caUra xowa viO&usv msgi va dogévow 
xai OrnAsdyw xci uovagTrQinv xal dOxnrngiav, ov 
Ouaxgivovtss v0 yt dmi tOvvo. TO üpgsv amó TOV 
S4Aso;, Dià xà, xaDàneg &uzgocÓDerv sixovtss égOr- 
usv, Ev ünavra dv. Xowrq xadsovava., 

(Eniloyos) Tavra toivvr üzavra oí va o0iQM 
Taro. zaTQidgyaa 0i Up davtote ÜsogiAsatatoss 
pugtgonolirmug gavígà souítoGgav, oi Óà vois vg' 


cap. LX summaria eztant Col. LX X XVII capit. 11 


Ordinstionem vero abbatum, si quando contigerit 
egere monasterium abbate, non per ordinem reveren- 
tissimorum fieri monachorum, nec omnino eum, qui 

10 post primum est, mox abbatem fieri, nec qui post 
illum secundus est, neque tertium aut reliquos (hoc 
quod etiam lex nostra alia dicit), sed deo amabilem 
locorum episcopum percurrere quidem consequenter 
per omnes (non enim exhonorandum est omníno 

15 tempus et ex eo ordo), et eum, qui apparuerit prius 
optimus inter monachos constitutus et dignus prae- 
sulatu eorum, hunc eligere: eo quod humana natura. 
talis est et neque omnes per ordinem inter summos 
neque rursus omnes inter novissimos constituti sunt. 

20 Sed procedat quidem secundum gradum praecedentis 
inspectio; qui vero prior mox inter numeratos opti- 
inus apparuerit, is abbas sit, et ordinem simul et 
virtutem suffragantem habens. Oportet enim eos, 
qi discernunt quod melius est a peiore, aliud qui- 

25dem ad regendum dimittere, aliud vero inclinari 
jubere, et paulatim per eruditionem hoc etiam ad 
melius accedere. 
1 Quaecumque tamen a nobis in omnibus, quae 
prius et quae nunc prolatae sunt, sacris nostris 

30 constitutionibus sunt sancita de clericis aut mo- 
nachis aut monasteriis, haec communia ponimus et 
in masculis et in feminis, ct in monasteriis et asce- 
teriis, non discernentes quantum ad istos masculum 
&ut feminam, eo quod, sicut praediximus, unum 

35 omnia in Christo consistant. 

(Epilogus) Haec igitur omnia sanctissimi pa- 
triarchae sub se constitutis deo amabilibus metro- 


(inde Nomoc. L tit. 33); Nomoc. XI tit. 11, 8. 





priorem exercitationem vitamque monachicam dedecoraverit; et deinceps privatus sit, neve ad militiam aliudve 


officium 


irare audeat, nisi in poenas, quas ante minati sumus, velit incidere, sed vitam privatam 


ftransigat videatque, qualem ea de re rationem magno deo sit redditurus. 
IX. Ordinatio vero praesulum, $i quando monasterium praesule egere contingat, non fiat secun- 


dum ordinem religiosissimorum monachorum, neque omnino is, qui 
neque qui illum sequitur secundus neque tertius aut reliqui (id q 
carissimus illius loci episcopus omnes deinceps perlustret (neque enim. plane. contemnendum 


ordo inde oriundus), et qui 
is eligatur: 
rursus in infimo loco positi sint. Procedat igitur 


rimus inter monach 


0$t primum est, statim praesul fial, 
etiam alia lez nostra dicit), sed deo 
lempus et 
0$ optimus appareat et dignus qui reliquis. praesit, 


uoniam nalura humana ita comparata est, ut neque omnes deinceps in. summo neque omnes 


omnino secundum gradum praesulis inspectio, quique 


primus statim inter eos qui percensentur optimus apparea(, is praesul sit, tam ordinis quam virtutis 
adiutorio usus. Oportet enim quod melius est a deteriore discernentes alteri quidem. imperandi alteri 
1 vero obsequendi copiam facere, ut disciplina paulatim aucta hoc quoque ad melius ascendat. — Quae- 
cumque vero a nobis in omnibus sacris nostris constitutionibus tam prius quam nunc latis de clericis vel 
monachis vel monasteriis constituta sunt, ea communia ponimus e( de masculis e( de feminis, ei mona- 
steriis et asceteriis, nec discernimus hac quidem in parie masculum a femina, quia, uti ante. dicimus, 


unum omnia in. Christo sunt. 
Epilogus. Haec igitur omnia sanctissimi 





1 0 Àoinóv (Pierre Saco A | uàv| névros A]|4 Cw 
dg' dáavros uegiuvéto yivogxov 4 | 10 eóOve post 
návros coll. A | yiveaPas om. A | 12 voícov A | vo- 
mos] Cod. 1, 3, 46 (51) | 13. 4A vv énioxonov tàw 
vónwcw A | 14 xaDsEre A | 15 márvros vóv om. A] 
16 dvagspóuevoy A | V7 voUrov om. A 119 dv «ois post 
mávrag add. A | 20 &zavzac om. À | veváxSa:] elvas 
A || meoiro uiv] ngo Jéxa, piv éxvàv A | 21 5] Fere 
A | avro] om. c 123 ovros rysuav| nyovuavo: À 
24 fuas post feque add. A | 25 4x] amo A 
yovuevevey À | 21 wal — éuBadvew] mos rjv evad- 
Bunav Fixuv A| 28 mag! zuov om. A[ 30 xai pova- 
erngíov A|31 vavra om. A | zegí 1s dggévew «c M 
4i v8 ággévow A | 32 xai uovagtrgia om. A | leg 
wai uovagGTQuov xai agxrroiov? || 33 Diaxg, xi vov- 
Tous TÓ ys dogsv A | 34 Orders M [| 35 mávxas A | 


patriarchae deo carissimis meiropolitanis sibi sub- 


38 «9. oi di coi; Üxoynplos cit». Üsoguleotatois 
(Sasocsfisa rávose corr.) A 
1 uitam] unam R'|? ad) a /'85 duraturus J* | 
1 rubr. De abbatum ordinatione A mg. | ordinatione 
R'F | sic quando 7! si quando si R! | 8 abbatem non 
| H* abbáieeesse R! | 12 deo RA? im ras. quinque fere 
lit. || 13 epee 7^ | per omnes consequenter JT 14 ost 
om. P | 18 est et — quidem (20) A* scripsit in. ras 
2 versuum | et 7 R(*) ut T quod vulg. (o Gr.) | 
18 omnes] omnes per omnes J^! | 19 inter] ai inter R(*) 
21 qui] q» 7^? | optimos A" | 22 his abba sit A' | 
23 habens suffragantem A | 31 aut monasteriis] mona- 
steris (que add. R?) R | 32 ot assisteriis RT, et in 
assisteriis suppl. J/^* in spat. vac. | 33 discerentes R' | 
33 masculos aut feminas //* | quod om. 7'| 35 consi- 
stunt T 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS ETC. 


énvrovs Oeogilsorétows dzianóow Onlovracav, dxsi- 
oí va tois povacTpQíog TOi; WuÓ Tyv éavrdw siga 
xaPecrag. yrvogiLéxagav, 0x05 àv di závrov rj ToU 
deoxórov Jo Oeganeía névy mavrayóOsv aduigOo- 
Qos. "Exiwaicovrai yàg u£yigTas ztOival TOW TaUTa 
zagagaivovsi.' gapáv dé xác 4$ ovgavoU, üc ard 

Tos TG» ópgÜDGw uarmy Vuegóntaig émaxsigDa. 
Kai oi v5; ZjpatéQas ivros mo/uvtíag doyovrsé, ai 
rajra avtoig ztQosayysAOeisv, gàcs aravuérocav TQó- 
zi rà rois Üuow xavóc: megisyopeva, ol; ó mag 
Tuv xaraxolovO:i vopos, tis 8 &ysgOai maga- 
-xsvdLev.  ovÀP yag éxsívovi éridaiyes moivi) rovrov 
éqÜvuscavras. "farte üxolovJovsav rovro: ztQocrxe 
tZv G5» dyw)oOwvnv mag: TOi; vx GUTZ» OGiQTdTOW 
uigoxolérass qavsg vavra xaragrísa. Dat. xvi. k. 
April. Constantinopoli Belisario v. c. cons. (a. 


z 


TIEPI TOY II9X AEI XEIPOTO- 
NEIZGAI TOYZ EIIZKOIIOYZ 
KAI IIPEZBYTEPOYZ KAI AIA- 
KONOYZ APPENAZ KAI GH- 
AEIAZ, KAI IIOIA EIIITIMIA 
KATA T9N IIAPABAINONT29N 
TON TYIION THZ AIATAXRE93. 
seine. ch denen cultu Mitos t6 Mini 
sax. nrarguigx p. 

(Hgooíusov.) Mya dv ávBganos dti dà 

soU maga tjs dvmev dadouiva giAavOQumías i- 
erri rael Bendais, lr i Dit mque 
palopivm, xal dx pi&$ ve xal 17$ avTZ6 dQy/$ $xarta 


Nov. VI (z Coll. I tit. 6: 


35 


25 


Nov. VI pr. 


politis manifesta faciant, at illi subiectis sibi deo 
amabilibus episcopis declarent, et illi monasteriis 
sub sua ordinatione constitutis cognita faciant, qua- 
tenus per omnia domini cultura maneat undique in- 
$corrupta, Imminebunt enim maximae poenae ista 
transgredientibus: dicimus autem de caelo, quas ne- 
cesse est rectorum dogmatum contemptoribus immi- 
nere. Et nostrae siquidem reipublicae iudices, si 
haec eis nuntientur, omnibus studeant modis ea 
10 quae sacris regulis continentur, quas nostra sequitur 
lex, ad effectum perduci procurare. Nam nec illos 
deserit poena haec neglegentes. Quapropter sequen- 
tem haec tuam sanctitatem decet omnibus sub se 
pura sanctissimis metropolitis haec facere mani- 
15 festa. 
535.] Dat. xur. k. April CP. Belísario v. c. cons. 


VI. Coll. I tit. 8 


QUOMODO OPORTEAT EPISCO- 

POS ET RELIQUOS CLERICOS AD 

ORDINATIONEM DEDUCI, ET DE 
EXPENSIS ECCLESIARUM. 


20 


Imp. Iustínianus A. Epiphanio archiepiscopo Con- 
stantinopolitano. 


(Praefatio. Maxima quidem in hominibus sunt 
dona dei & wow collata clementia sacerdotium 
et imperium, illud quidem divinis ministrans, hoc 


« rs xai d7ti- 30 autern humanis praesidens ac diligentiam exhibens; 


loss.) (7raece extat in M et A (in quo partem efficit tituli primi); om. in L. — ' dorm 5 
»tapgá ovx éréOr sie và fenul" M. — Epit, Theod, 6, 


Athanas. 1, 1 (inde Coll. const, eccl. 3, 1,1). — ul. const. VI. 


emium (praeter verba "Hueié — Op 36, 8 — 10) habet Coll, LX XXVII capit. 1 (inde Nomoc. L tit. 1). 


ditis manifesta reddant, ii vero. deo carissimos episcopos ipsis subditos. certiores faciant, atque illi cum 
monasterits, quae in ipsorum potestate sunt, communicent: uti perpetuo cultus domini dei undique incor- 
ruptu$ maneat, Gravissimae enim poenae imminebunt eis qui haec transgredientur: caelestes dicimus, quas 
rectorum dogmatum contemptoribus imminere necesse est. At nostri imperii magistratus, si haec illis nun- 
tiata erunt, omnibus modis studeant ca, quae divinis canonibus comprehensa sunt, quos lex a nobis data 
sequitur, ad effectum adducere. Namque ne illos quidem, si haec neglexerint, poena deficiet. [taque tuam 
sanctitatem his obsequentem omnibus metropolitanis sub ipsa constitutis haec nota facere decet. 


VI 


QUOMODO EPISCOPI ET PRESBYTERI ET DIACONI MASCULI ET 
FEMINAE CREANDI SINT, ET QUALES SINT POENAE IN EOS, QUI 
HUIUS CONSTITUTIONIS NORMAM TRANSGREDIUNTUR, STATUTAE. 


Jdem Augusius Epiphanio sanclissimo archiepiscopo regiae huius urbis et. patriarchae universali. 


Pra Mi atio. Mazima inter homines dei dona a supera benignitate data sunt sacerdotium et imperium, 
quorum illud quidem rebus divinis inservit, hoc vero humanas res regit earumque curam gerit: quorum utrum- 


| xàxiivo: dà xoi v0. tv avra ysigorovíay xad- 
scrüg& govagtnoio A (xyeigorovíav eliym & — videtur 
legisse) || 4. D'aov] zo«a100 A, om, g | uevst M uévas A |! 
mavragógev] xadolov dw yj A | 6 gauiv 5 «i 4E 
ovgaroU al; àvdyxr tdv ógÜdw tois vaegózxtci doy- 
p&rov dunlóagÓa. xal 1ové r5 TZurtéQas uévios 
molarsag dggovraé zgogayyéAhowv naci tgómows TÀ 
vois A | 12 &mdeéyws A | is 1«Ura] éx zxtavrog aud. 
4l subscr. om. À | xv1 k. April] rrgó eg. xad. 4ngiddiow 

. (kal. April. Jul, urvà zirgiAAi Theod.) | (6 Can- 
stantinuzoA. Bilisar, M [| 17 sg. rubricam om. 4; 'veaga 
regi. yegorovíag dxiaxonam" cit. Ponaí V9.5 | 24 i 
toxgaraQ Kaicag d'Àaowos ovg viwiavos avgeBéaracos 
ab 0$ Emxigavip Coll. $1 cap, aéroxgatog 'lov- 
"Uiiavos "Enwavip A | ayurrátq xal uaxaguitátqi 


&gy. A25 vaírrs om. Á, az — nóAews om. Coll. 81 
cap. | 27 dv] và év Coll. 81 cap., quidem in & | 28 xaga 

- gaÀavOgorías post Badidaía coll. A | 29 va om. Tj 
tà Jem À | 30 £fágyovca xal éxiuslovuévg Coll. 8 
cap. | 31 sg. éx&tsgaa. ztgosovdas xov àv9Q. Bior xava- 
xoguovgs À Coll. 81 cup. & 





2 monasteriis] dei add, vulg. | 5 imminebunt / 1 6 di- 
cemus J/! | 1 contemporibus /* | 9 ea] eas 7" | 12 se- 
derit R [ 14 metropolis P! | 16 subscr. dedi ez R. Bamb. 
Il, ed. pr. | xiu. R] xu Bamb.,, ed. pr. | Bilisario R 
Bisiliario Hamb. |consule viro clarissimo amb.. ed. pr. | 
19 deduci R] adduei 7 vulg. | 24 Constantinopolitane P | 
27 quidem del. H* quidem in F* in ras, | hominibus] 
vinnibus RJT al.| 29 hoc] heo. R' 

5* 


Nov. Vl pr. ! 36 


mood xal rÓv awÜponivov xaraxocuovsa ior. 
dieta ovdiv oívos Cv eir migiosovdaoror Bacilavoiw 
GM y Tow (agécov ceuvOvrs, siys xai Uzrào nitàw éxei- 
»ov dri vóv Peov ixsrevovaw, | Ei yàg rj udv cuapu- 
m106 &iy nawrayóOu» xni tfe T9 6 A patégou map- 
enoias , vj dà (oO: va xal nposrxórras xataxoguoín 
1nv magadoOsigap avt] Ttolra(av, favai Gvug anvín 
mié dyaD n, mü» si ti zonatówv vq nvOpomivq xapi- 
bosdvm yéva..— 'Husiz toívvv. usyíaovnv Égousv goov- 
Tíla zagí v8 Tà aÀ5OY) ro) dor Nocte col và 
Tw Tw (spéow GeuvóTyta, 9€ éxsivo»v Ovrtyonévow 
mmo xauev, o6 di actre usyaa riw ayada do- 
Syoeras magà Deov, xai và 4s Ovra BeafBaios FEousv 
v4 Ta OlztO xai viv dgiyuéva ngosxrrgóusDa. Ka- 
Aas di Cv anavra zoártorro xai stQorrxóvran, aineo 
j TOV ztgáyureros àpyy ysvoro mpémovoa xal gíhr 

sq. Tovto dé Korgas suOTRVOUsV, SiztéQ 9) TÀ.V ie- 
püv xnvóvow naparronow qvÀatrorO, yv o[ rs Ó- 
xaíes vuvovuevo: Xi zQOekvrgTol x«l avróntas xal 


5 Nam si 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 


ex uno eodemque principio utraque procedentia hu- 
manam exornant vitam. ldeoque nibil sic erit stu- 
diosum imperatoribus, sicut sacerdotum honestas, 
cum utique et pro illis ipsis semper deo supplicent. 
oc quidem inculpabile sit undique et apud 
deum fiducia plenum, imperium autem recte et com- 
petenter exornet traditam sibi rempublicam, erit con- 
sonantia quaedam bona, omne quicquid utile est 
humano conferens generi. Nos igitur maximam ha- 


10 bemus sollicitudinem circa vera dei dogmata et circa 


sacerdotum honestatem, quam illis obtinentibus cre- 
dimus quia per eam maxima nobis dona dabuntur 
& deo, et ea, quae sunt, firma habebimus, et quae 
nondum hactenus venerunt, adquirimus. Bene autem 


i5 universa geruntur et competenter, si rei principium 


fiat decens et amabile deo. Hoc autem futurum 
esse credimus, si sacrarum regularum observatio 
custodiatur, quam iuste laudati et adorandi inspec- 
tores et ministri dei verbi tradiderunt apostoli, et 


vamoéta. Tov Suo Aóyov magadsdamaguw amócrolos 20 sancti patres et custodierunt et explanaverunt. 


xai oí (yis marépes égilabav va xal ogryrcavto. 


CAPUT 1. 


(A) Osanitousv voivvr Toig Dio di mávrow 
énopevo: xavociv, mvixa Ti6 &i6 TOP ÁOizOV G7ztavra 
XQóvov dni gsiporovíaw éztíaxonos ayorvo, Gxozsiac'as 


Sancimus igitur sacras per omnia sequentes re- 
gulas, dum quispiam sequenti omni tempore ad ordi- 
nationem episcopatus adducitur, considerari prius 


TwpóTegov avrov TOv Üíov xarà tóv Oeiov ànóctolov,25 eius vitam secundum sacrum apostolum, si honesta 


sí csuvós T& xai üusuxTOS xai zxaüwrayóUew aveni- 
Ansros £i xai ém' ayaOoic nenaprvonuévos ve xai 
(B1 Bos mpésxav xai oUts n. prr n 
dx ix opua), TÜyné, mÀnv sí ur dx véas 
ry rie xaTa - 2 " 

xataAsyelg bAevOspo Pair tT TÜxr/S, TÓ Tétagrov gv 
TO. morsgowv cie mtsQiovdíae azrodidovs v5  Bovip* 
9 oír 4 idiuhrov xai vÀw xalovusvomw Auixaw sli 
xafectos slva eóPvg dni rnv dstuOxOnZv dvaaivam, 
ovdà éoynueviGuévny Aupfvo: Tz xt 
ágr. uiv iQuavrre , sUOve dà xÀnpixóc, sirva. Bpays vi 
3 diaAenew dniaxonos avaqaíveg Das" — ovra yauett; 
cvvoixov, aÀÀ' 5$) nagDsvíq cvbrcas dE aoyTe 
vaixa uiv oyowv, dx zagÜeríag dà síg avrov 


"n 


dsoi 


et inculpabilis et undique irreprehensibilis sit, et in 
bonis testimonium habeat, et sacerdotem decens. 
1l Et neque ex officiali aut ex curiali veniat for- 
tuna, nisi tamen ex novelia aetate, secundum quod 


Quar Div, dv uovactroip 30iam dispositum est, in monasterio constitutus for- 


tuna liberetur, quartam tamen prius substantiae red- 
7 dens curiae; neque ex idiota et his qui vocan- 
tur laici existens et ita mox episcopatum ascendens, 
nec imaginariam suscipiat ordinationem, tamquam 


ovíav, cs35modo quidem idiota, mox autem clericus, deiude 


$ parvum aliquid praeteriens episcopus appareat. et 
neque uxori aliae copulatus, sed aut in virginitate 
degens & principio aut uxorem quidem habens, ex 


cap. 1 pr. $ 1. 2 (— avafaívom v. 34) et excerpta & 3—5 habet Coll. LX XXVII capit. 2 (inde appendiz Nomoc. L 


tit. cap, eccl. 1). 
8 3 summarium ertat Nomoc, XIV tit. 1, 23. 


que ab uno eodemque principio proficiscitur et humanam vitam exornat. Quare nihil imperatoribus aeque 
curae fuerit atque sacerdotum honestas; si quidem hi etiam pro illis ipsis semper deo supplicant. Nam si 
alterum omni ex parte integrum esi et fiducia dei praeditum , alterum recte et decenter rempublicam sibi 
traditam exornat, bonus quidam concentus existet, qui quicquid utile est humano generi praebeat. Nobis 
1gitur mazimae curae sunt et vera dei dogmata et sacerdotum honestas, quam si illi custodiunt, per ipsam 
magna bona a deo nobis datum iri nosque et quae habemus firmiter possessuros et quae nondum adepti 
sumus insuper adquisituros esse confidimus. Bene autem et decenter omnia. gerentur, si modo decens et 
deo gratum rei initium ponatur. Id autem fore credimus, sí sacrorum canonum observatio custodiatur, 
quam ei apostoli merito laudandi atque venerandi, spectatores et ministri verbi dei, tradiderunt et sanctt 
patres et custodierunt et explanarunt. 

L Sancimus igitur divinos canones omni ex parte secuti, ut, quando in omne futurum tempus quis 
ad ordinationem ducatur episcopus, prius vita eius secundum divinum apostolum spectetur, num sit honesta 
et integra ct undique irreprehensibilis et quae bonorum operum testimonium habeat et sacerdotem deceat ; 
1 ac neque a cohortali aut curiali condicione profectus, nisi a tenera aetate, uti iam constitutum est, in 
monasterium allectus condicione illa liberatus sit: ut tamen quarta pars bonorum curiae prius solvatur ; 
9 neque ex privato, et eorum unus qui laici vocantur, statim ad. episcopatum ascendat, nec simulatam 


accipiat ordinationem, ut qui modo privatus, moa: clericus, deinde brevi tempore interiecto 


iscopus sit; 


8 nec uxori coniunctus, sed qui aut ab initio caelebs vixit aut uxorem quidem habuit, sed quam virgi. 


2 ovre oddiv A || 1 del om. A | 5 neréxos M Coll. 81 
cap.] psavz; Ac || 8 && c] ov« A f| 101 czv om. A | eeg- 
vorrros A ! |4 Kali xalde dv mávra A | 15. eizeg 
et 16 oV ztgáyuaros om, À || 17 zucrevouev Faeachai 
A | 18 14 om. À |j 19 xal stgoaxvvr;roi xai om. A || ztQoc- 
xvrovusvos Coll, Si cap. || xai vzmgévas om. Coll. S3 
cap. | 20 Saíov Coll 87 cap. | 22 cvoívvw] obw A || 
14 zmgorovia A | 4miaxonov A £mioxósov Coll. 8T 
cap., leq. ézxiGwonze (e)? cf. 38, 12. 39, 18. |] 20 xai 
mar. dvezíAnnros om. A|| 27 cs om. A | xal. isgozroe- 
92€ Coil. 87 cap, || 28 dx om. A f dx] dx om. A Coll. 57 
cap. | 29 sg. Cf. Cod. 1, s, 52 (53), 1 [31 sg. v0 — 75] 

pivro: o6 olxsíac A |j 33 ovra] Ora A |j d 
idiarov A. Coll. 81 cap. e] 4E iiarsixov M || elc] «c 
A (om. €) ] 35 Aaugávev A | 36 sre A | 38 a44' 7) aliae, 





sed aut (i. e. àAÀp dÀÀ $) e, cf. Ath. (p. 1 n. 20. Heim- 
bach) | 39 Kyov A 





|oex] leg. (et). ex? | 4 ipsis /"] ipsi //* vulg. f 
5 et] etiam 7 || 8 bon« 7 ; 12 dona dabuntur 7/] 
donabuntur AK bona dabuntur vulg. | 14 adquiremus 7/* 
vulg. | 17 Ts VF? | 18custoditur R. iuste Üsenbrüggen] 
iusti libri| laudati &!7/] laudandi A* cu/g. || adorpandi 
R 120 etcustodierunt R] ct om. 7^ vulg. || 21. ru^r. de or- 
dinatione episcoporum Zt | 24 vitam] uita debet 7 o 
uitam 7'| 25 et undique irreprehensibilis om. | 27 /eg 
habens? || 28 tamen cx] tam ex AT etate P? ín ras. 4 litt. 
netate om. P | 29. iam del, R* | 31 ex] ee 7/!, eciam //* 
idioata J^! | uocatur laicus jt. aseendat A. vwlg. 
34 modo om. / | 35 praeeiens /*[ 37 printicipio 


AD ORDINATIONEM DEDUCI 





sav, aÀÀ' obre yroav oUre DiazevgOéiaav áy0gos ovxs 
4 maAÀlaxns: ovre mnidag 7 dyyóvové 8yow, ovt& 
ywegibouérove TQ vou ovre vx dxeivov usuiGrud- 
vove* éztíroiys Ó mapà rcVrà Ti mQárrow avróg tt 
dxziGéita: T) dec) vvms xai Ó TOvrOV ytiporOv dw 
ouoías &Ear 1r$ ÉrtiGxoTtTE dia Tasas, TQ vou TOVTQ 
(P) D mwporxexgovxa. — AA. ovdP yonudrtaw ow 
SaGÓa, rnv iepareav acr Gvyyogovusv, uóvg i 
mgos£yeuy avrów tj toi Üsanórov Oeo) Jegazteíq Bov- 
AonsÓBa, xai un moliais avOorívais qgovría« segi- 
A 6 £ixi2a. hA urdà dusÀírgvos Qv vOv 
7 iepüw Doyuármw mpbs ÉmiGxOmTv éisircn" zgó- 
rego» à 7j piov iy Biov aaxraas 7 dv xAnop xaca- 
Àeyónevos ovx flarrov urvav EE, yvyaixl uértoi xad- 
: sínówrss ÉpÜnusv, u9 Gvvowov T" prd 5 
4 dzov. Tavra yàp mxavros émxi rà» 4- 
riter visa émriOxÓ zt OV Dues. xaD'anso xai iri al 
dvo Dein ruv rovro QiariEeas vevouoO érrreas, xad" 
"c rove ud fy cvvowoivras yvvaibiw ov nsguigya- 


37 


Nov. Vl 1 


virginitate autem ad eum venientem, et non viduam 
4 neque seiunctam viro neque concubinam. neque 
filios aut nepotes habens neque cognitos legi neque 
illi odibiles; alioquin qui praeter haec aliquid agit, 
5et ipse cadet sacerdotio, et qui eum ordinat, foris 
5 episcopatum sectabitur, hanc legem offendens. Sed 
neque pecuniis [oportere] emere sacerdotium ei per- 
mittimus, solum vero respicere eum domini dei cultu- 
ram volumus, et non plurimis humanis cogitationibus 
106 protrahi. Sed neque ineruditus existens sacro 
7 rum dogmatum ad episcopatum accedat: ^ prius 
autem aut monachicam vitam professus aut in clero 
constitutus non minus mensibus sex, uxori tamen 
non cohaerens, aut filios aut nepotes habens. Hoc 
!5enim omnino super deo amabilibus episcopis quae- 
rimus, sicut etiam prius duabus sacris nostris hoc 
constitutionibus sancitum est, per quas dudum co- 
haerentes uxoribus non perscrutamur, omne prae- 
teritum relinquentes, de cetero autem nulli permit- 


cdurDa, vó xapqynxos üxav agévres, voV Àovxov dà 20tentes & positione legis uxorem habenti talem imponi 


£x tZ Oéceos rov vOuov purüsvà GvyyoQoUvres yapt- 
TZv Éyovu vouavrnQw dmrriÓEvas xsgorovíav, bvmeg 
vóuov xai vvv avav&oUuer, uy TOTS, 6i 7zraQà TaUTG 
yévrxas, avrog Ts dxuéGo: T7 Áepogivré vOv xeipo- 


ordinationem. Quam legem etiam nunc renovamus, 
ne forte, si praeter haec aliquid fiat, et ipse cadat 
sacerdotio et ordinantem similiter excludi procuret. 
Igitur ordinandus episcopus aut ex monachis aut 


Tovzcawrá Ts Ouoíms éxBÀnOTwai vavrrs magacxeva-25 ex clericis sit, etiam in huiusmodi vita testimonii 


E ausr. — 'O roivev ztigorovovuevos ézxíGxozoOé T 
40 «yw Tr àmó wÀngukdw Boro, tiys xai £v v 
TowvtqQ Bíq gagrvgoiro Geuvós xal Üofms dmoAavav 
ayaUe, xai vavtrv xgnzida tT& dgyugogUvré évazo- 
8 O4uvos vp weypy. — WA 
xt(usvOv xai stQOós T5w émiGxOnZv mapagcxtvalouevov 
mposzxÓv écr. ToU; siaysi; xai mavrayóDev dyxexgi- 
pévove dvayidxesv xavóvas 7tQ0 TI9 xesporovías, 
eus y ógr) xal auourros qnàv 4favo nícTs wei 
Q xaOoÁx Tov 

xai xapadidogiv dxxAngía, Kal éneidav dua vr cvv- 
sxoUe avrdw àvayvogu; 0 Qs Tbv jegoroviav 
gue F£AOn, rqvixavra rów Th» ysgororíav émniti- 


iva. uiAÀovra zxwvOürvigÜOa, avrov, simsg olóc va 


gvhirrüv dgtl xai ztgácvtuv, dmep oí ÓOuios xavoves 
ivouodérncav. xal e( niv amnogngus xal Ayo rà 
magayytluara Ow Üeicw xavorov ovy ixavós tlvai 


$ 7 mgórsgov — urvow EE] notant. Nomoc. XIV. tit. 


boni et honestus et gloria fruens bona, et hoc funda- 
8 mentum pontificatus deponens animae. Sed etiam 
Sic eum constitutum et ad episcopatum praepara- 
tum competens est venerabiles et undique probatas 


xai otrmwe avrov Ó,a- 30legere revulas ante ordinationem, quas recta et in- 


violata nostra suscepit fides, et catholica dei aposto- 
licaque disposuit et tradidit ecclesia, Et dum ex 
frequenti earum lectione transierit qui ad ordinatio- 
nem deducitur, tunc is, qui ordinationem impositurus 


sov xal amocrolex: mgosnxrro ve35 est, interroget eum, si sufficiens est custodire ct 


agere, quae sacrae regulae sancierunt. Et si quidem 
declaraverit et dixerit, praecepta sacrarum regula- 


40 


lot et "Pozat 19, 5. 


$ 8 summarium extat. Coll. LX X XFII capit. 2 (inde in appendice Nomoc. L tit. cap. eccl. 1). 





4 nem duxit, sed neque viduam neque a marito separatam neque. concubinam; 
nepotes habeat, sive agnitos a lege sive odio ab ea habitos: alioqui qui contra haec fecerit, sacerdotio et 
5  excidet, et qui eum ordinaverit, similiter ab episcopatu removebitur, cum in hanc legem peccaverit. 


nec qui liberos aut 


pov 
ec 


magis pecunia emere sacerdotium ei permittimus, ad solum vero domini dei cultum respicere nec multis 


6 humanis curis distrahi eum. volumus. 
3 cedat: /— sed 


1 Nec magis sacrorum. dogmatum ignarus ad episcopatum ac- 
us aut vitam monachicam professus aut in clerum non minus sex mensibus assumptus, 


waore tamen, sicut ante diximus, non utens nec liberos aut. nepotes habens. Haec enim omnino in deo 
carissimis episcopis requirimus, quemadmodum etiam antea duabus nostris sacris constitutionibus id san- 
citum est: in quibus eos, qui iam uxoribus utebantur, non morati sumus praeteritum omne omittentes, in 
posterum vero inde a lege lata, qui uxorem habet, eum ordinare nemini permittentes. Quam legem eti- 
am nunc renovamus, ne forte si contra haec factus sit, et ipse sacerdotio excidat et qui illum ordinaverit 
ut pari modo inde removeatur efficiat. [taque qui episcopus creandus est, vel ex monachis vel ex cle- 
ricis sit, si modo in tali quoque vita honestum se fuisse et. existimatione bona frui testimonio probet, 
8 atque hoc se summi sacerdotii fundamentum in animo condidisse. — Verum licet ita dispositus sit et ad 
episcopatum praeparatus, decet eum ante ordinationem sacros et omni ex parte approbatos canones legere, 
quos recta et vituperii expers fides nostra. suscepit et catholica dei et apostolica ecclesia admisit atque 
tradit. Cumque is, qui ad ordinationem accedit, assidua lectione in eis versatus fuerit, tum qui ordinatio- 
nem impositurus est eum interroget, num ea, quae divini canones sanzerunt, observare et facere possit. Et 


$i quidem neget, seque praeceptis divinorum canonum servandis parem non esse dicat, nullo modo ordinatio 


| *aÀAÀ  ov88 M. aÀÀ' ov ur) A ct non c || ovra. A] 
ovdà M | 6 óuoiws om. g | vovro Mj 7 aeniasiw A | 
5$ avrQ] ro A [| 10 aueAerzs A | 14 xaamep eizxtóvces 
Eq rusv om. | 16 dxyóvovs A | ravra M] vovro Ac | 
SeogiAdy A] VI xaPa A || 1S dvai A || cf. Cod. V. 3. 47 
(49) et 41 (42), 2 59. l| rovro. om. A|| xaX c rovs] xaO" 
«vro?; M | ?! vois rob vwóuov A | 22 4xir6OTvia 
Ai(g) | 24 yévgras M] c« yérnvas Ag || avrós ve] ó 
xtigorovotusvos add. A|| 25 zaírzs om. e || ztagaaxev- 
ago. A|| *5 azó M] éx A|| 29 xai om. A|| 32. éxxexgi- 
uévove M| 33. tgo 176 xeigorovías ante vos svayeis (32) 
coll. A | 34 ovazeg xal ducurros A] 36 dxedày] ore 
J' av A|31 à om. A[35 évayóuevos A] £o. MA| 
4l amogrcow xci Ày& A 


| autem] aut 7"! | 3 aut nepotes — illi om. & [| 4 illi] 
filios T' | agit] augit 7| 5 episcopatus 7^! | sectabitur 
corruptum (A&aOaeras Gr.); an leg, segregabitur? | 7 opor- 
tere seclusi [ 14 nepotes habens] nepot «eese P^! | 15 om- 
nino A] omnimodo vulg., om. / | I7 per om. R'F'T | 
dudum] dum //* | 20 a positione] appositione J^ | 21 re- 
uocamus A* | 25 ex clericis] ccotisis A || etiam et in 
FT | ?6 fruens] faueres A! fauens A? | et] in £! | 27 sed 
etiam] fri (sic) R' | 28 eum sic (si ') P | 29 competens 
est] competenee 7 | 30 legere] legem A! | 32 disposuit] 
di (i. e. dei) disposuit A! || ex] « /* | 33 ordination» 
VF | 34 ordinatione (ordinationi 7?) impositus //! ! 
35 & om. F'!| est et custodire et 7^| 36 saneerunt. /^ 
sanxerunt 7? 


Nov. VI 1 





Tugriv, x«rà urÜéva rgózov aUTQ Tijv ytgorovíav 
&xvraD dva, tb 0i xaradsEorro xai. grjdtutv, ox xa^ 
Ocov àwDgun Óvrarov nàÀngoot. và rOvTO: TtQu- 
ayóueva, TrvixaUra vovOersiv avrüv xal Afytww. api, ai 
A ravra qviatoi, Oo? vs dÀÀórQuog Kgras xai dx- 5 
meceirai vr DoÓeícnc vipzs, wal ovOP oi mxoÀerixol 
vóuo: T0 nÀnnutinDév ariuaprrov xavadaivovai, di- 
óri xai tOie TtQÓ ruOw BefaciÀrvxóg: xal jv avrois 
dpOds signrei, Datv ove (spots wavóvag «vri. vónov 
xQarsiv, xni sima xui oUrO dupsivtie TOU mgáyna- 10 
TOS ürTéyOusvO;, TQvixavTa dmi T&vtdi& T&i6 OpQÀO- 
(aig Énaavov T5Qv iepàv xavalégeg Da. cíc ézxiGxOTITE 
9 z&porovíav. — xal «avtQw aj xonucro owe 
29a. undi Óut zayuárov viviw Dócceos Àaufávtv, 
4Àlà xaSagav Oéyeadas xai ápuaDov, ola mapa Dsov 15 
BsJouiwrv. ei yag xai tülÀa mávta Éyow yorovà T& 
apócÓe» uiv eonuéva, xonuatow dà 7 mQaynavam 
gaveiy TQ2v émicxon9zv éLowncduevos, icrw TÜs cà 
dmiGkonis avr0$ éxz&gGOUusvOs xal vovro Ódpov àw- 
Tidovs Tq xeiporowgarr: 1Ó xüxéivOv T4» dzxuxom5yv 20 
dxoÀléva: xci raVens éxmintur, xai éx«réQQ TO 
ngüyua ToiavTzv qépuv avridociv, dere TÓv mv gj 
Tvgeiv TÀv ÉÀlxibouévov, vóv dà xal ov slyev &zorv- 
yiiv* drAadz vàv Oedouévow xorudvam 7; ngayuaram 
mgogács, yugorovías Tj) ywwtüry tQocxvpovuav aw 25 
£xxÁnaig, sive éníaxozos 0 Aag sim xai ik rovro 
Te (apmavvns dxmegov, site xaí ic TOv Ér td wAnoq 
xaraAsyouévww. xal yap 07 wixsívq 5v (env éiti- 
Osusv stuvijv, T0 xal Tij rábsos, nv. £v iapevaiv elyav, 
dxracsiv, xal asodobvar« TO y ,? 
T& wQogágss Tie xtipotorías Osdoudve 
Cuivg TÓ ys xaT! avtüv éxxindiq. Ei O4 ri vàw 
KtmOsw ain xai oUx eic xÀ5oov TtÀaw ó vO ypvdíow 7; 
TO stp&yga Óuà mpogracíav Tiv ml Tjj ytigorovía 
Aafow, xmi udlirra sxsQ doynv 8yok viva, itas piv 35 
avros vzv dx Ütsov mowzjv xai daüipovraí ye avrov 
aí &E ovgavoo cviucpgía:s mxÀQv dÀÀa xai vó ÓdoOiv 
üna» ügaigeDd» mag' ajroU cj dysartéty dxxiroia 
mdi» dzoóidóg Ow cvQómow ÜimAagiov, ztQOs Td, xüv 
sí rwwa agn» qoi, vavtre dxsrizttésv, xai 
DuuioboOa, Kaxeivo dé ys iar) cagáds Ó zoruaciw 


Jj nspivfoi- 


v. 9 div — xpgarsiv cit. Nomoc. XIF cap. 1, 2. 


38 


atigvyla 40 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 


rum non se valere servare, nullo modo ei ordinatio- 
uem imponi; si vero susceperit et dixerit, quia 
quantum homini possibile est complebit haec quae 
bis continentur, tunc monere eum et dicere quia, 
nisi baec observaverit, et a deo alienus erit et cadet 
dato honore, et neque civiles leges delictum inultum 
relinquent, eo quod et à praecedentibus nos impera- 
toribus et à nobis ipsis recte dictum est oportere 
SACTAB pro legibus valere. Et si etiam sic 
ermanserit causam amplectens, tunc super his pro- 
essionibus unumquemque sacram suscipere episco- 
9 patus ordinationem. ^et hanc non pecuniis emere 
neque per rerum aliquarum dationem suscipere, sed 
D pavaes et sine mercede, tamquam a deo 
atam. Nam si etiam alia omnia habeat utilia, quae 
prius & nobis dicta sunt, pecuniis autem vel rebus 
videatur episcopatum emisse, sciat se et episcopatu 
ipsum casurum et hoc munus retributurum ordi- 
nanti, ut et ille episcopatum amittat et eo cadat. et 
utrique causa talem praestet retributionem, ut hic 
quidem non adipiscatur quae sperabat, ille autem 
etiam quae habebat amittat; verumtamen pecuniis 
ac rebus datis occasione ordinationis sanctiasimae 
assignandis ecclesiae, sive episcopus sit accipiens et 
propterea sacerdotio cadens, sive etiam quilibet in 
clero eonstitutorum. Nam et illi aequam imponimus 
poenam, ut ordine, quem inter sacerdotes habuit, 
cadat, et reddat aurum aut res, quae occasione 
ordinationis datae sunt, iniuriam passae quantum 


(ov 5j r& mo&yuata 30ad ipsum ecclesiae. Si quis autem. extraneorum sit 


et non in clero constitutus, qui aurum &ut rem 
propter patrocinium ordinationis accepit, et maxime 
Si administrationem aliquam (habeat), habebit qui- 
dem ipse a deo poenam, et succedent ei de caelo 
supplicia, verumtamen etiam quod datum est totum 
ablatum ab eo sanctissimae ecclesiae omnibus red- 
datur modis duplum: insuper etiam si quam admi- 
nistrationem babet, ea cadat, et perpetuo exilio con- 
demnetur. Illud quoque sciat aperte qui pecuniis 


8 9 rummam ex Athan. habent Nomoc. L tit. 11 et Paratitla coll. const. eccl. 3, 2 p. 1354. Voell. 





ei imponatur. Si vero suscipiat, seque quae illis continentur; quoad eius homo facere possit, inpleturum 


affirmet, tum moneat illum et 
ezwuatur, ac ne civiles qui 
perarunt, et a nobis ipsis recte dictum 
we permaneat rem amplectens, (um se 
tionem recipiat. — Eamque ne pecunia emat neve 
mercede tamquam a deo datam accipiat. Nam etiamsi 


dicat, si haec non observet, fore ut et a deo abalieuetur et data dignitate 
leges delictum inultum esse relicturas, quoniam et ab 

est spaces sacros canones legum vice valere. Quodsi sic quo- 
um has quisque 


eis, qui ante nos im- 


rofessiones sacram episcopatus ordina- 
iquas datas acquirat, sed puram et sine 


per res et 
omnia habeat commoda quac ante dizimus, 


reliqua 


pecunia autem vel rebus episcopatum emisse eum Maren sciat se et ipsum episcopatum amissurum et eum 


qui ordinavit hoc esse munere remuneraturum, ut i 


le quoque episcopatu privetur cumque amittat: itaque ea 


res utrique talem remunerationem afferat, ut aller quae sperabat non adipiscatur, alter etiam quae, habe- 
bat amittat; pecunia scilicet rebusse ordinationis causa datis sanctissimae ecclesiae addicendis, sive epi- 
scopus si( qui accepit e(. propterea sacerdotio excidit, sive etiam eorum quis, qui in. clero numerantur. 
nam illi quoque parem imponimus pocnam, ut ordine, quem inter sacerdotes habebat, excidat et aurum 
vel res ordínationis grata datas ecclesiae reddat contumelia ipsius causa affectae. dsi quis ex- 
iraneus ei qui ad clerum mou pertineat, aurum vel rem pro patrocinio in ordinatione praestando. ac- 
cepit, ac praesertim sí magistratum aliquem gerat, is quidem poenam divinam sustinebit vindiciaeque eum 
caelestes manebunt, sed praeterea etiam quod datum est omne illi ablatum sanctissimae ecclesiae duplum 
omnimodo reddatur, ut etiam insuper, sí quem magistratum gerat, ab eo removeatur et perpetuo ez- 
ilio muitetur. Atgue illud quoque, qui pecunia aut rebus episcopatum emerit, certo sciat, si antea diaconus 





9 dwri vóuov) pro legibus c | 1u ovvo; MA | * lu- 
ptívo. M dupsivr A|| 11 vai ouoAoy(ass ravrass Exa- 
Gto» xaraüryecOas. T5v iegav Á | 13 xenuassv crt 
cogOa unte Qià ngayuátoyv Óoctos viwav A | 16 di- 
Jouivr» A| xoravà £xos A] 17 moocÓOev] yvoodar A 
Z] v6 xai A | 18 gaveiz] & qaveír A|| 19 avere A 
xai ToVt0 om. A || 20 xaxsivo M | 225g. va dAziLopávarv 
nn Text» A 7: éxzecov Tie ispoavvrs A | 31 dado- 
nva ante ztgogáges coll. A | 32 «ó ye M] ocov «à 
A | 35 axav dgeipeDdv om. A | 39 rgózos axods- 
Sóc9w DQindáciv &xac« A| 41 ye favo) yvort A 


V ordinationem ci A | 3 haec om. / | 4 quia] qui 





[t | 6 multum reliquent R! | 7 quod et/^) quod /L a£. f 
12 petum iis AR'| 15 habeat] aliant A! | 17 et om. R ji 
episcopatum 9 eptatü R' [ 18 et hoo munus] in 
hoc minus R | 19 ut et] ut 7 ] eo] adeo A (a clero 
vulg.) | 20 causa] cause P ín ras. 3 litt. | hic quidem 
R!] et hic quidem A* vulg. et quidem J* et quidem 
hoc /? | 23 occasionem P1 25 quilibet /T] quilibet 
alius (alis. RR!) R vulg. | 27 quem] quae /^' inel in 
R|31 in) en /* ] 32 maxime si] si maxime Z? maxime 
quidem si 7'| 33 habeat inserui (habet add. ed. pr.) | 
34 succederet R' | 36 ab eo] babeo A! |] omnibus] omnino 
R'[38 habet om. A, habeat ed. pr. (Gr.) 


AD ORDINATIONEM DEDUCI 


T mpáypag: r5v dmiGxoniv ÉbowmGápsvos, o, simep 
zQórepov Diixovoc rj ztgeaBórepos sin, elra xazà do- 
godoxínw ais viv isquGvvrv SÀADo0, ov uóvov éxnecsi- 
Teu TZ Énadxonis, RnÀÀ' o0 vÓ mtQórsQov avrQ) zxsgi- 
ÀegOnserc, Giyua, T0 voU mQsggvrigov Tvyóv 
Juaxovov. sQosamokiGti yág xai «TO, as TOv oV etgs- 
zowvrmow avagíce équpusvos, cxa0ns TS (sQaTixre dm- 
Z sAaÓDrGstai Tales. 4i Óé xar! avtóv TOV 
TZ q&iporovíaé xaapov TOV ÉmitiDEwTa TaVTZP aUTQ 
ini zmavrós v0U suGrOTárOv AaoU ij$ ayuvt&tre u&- 

: dxxÀndías vaUra mxavta ztgoayopstesw avtQ, 
es: Gv uadQr avrov &zavra và Etc wi sipnuéva 
map" Tua Kyuv dni vj» íspiv airov àyfj xetgoro- 
wíaw" ers xaxaivov ztàvtaw évavriov ravra axovovra 
a3 uovov éyür TO TOU O0) Ó£os, aAÀi xai cZv 
dg! &návraw avaxnovl(v v6 xai OuoAoyiav égvOqiav. 
J0 Ei Óé rué rovovros niv elvas wogitorro xai 7tQos 
tyv Té Émickon?s yegotovíav ztagéADo, avceízto. 06 
Ti& xai got Ovvnévos Ts TOV &rómay avTQ, ul) 
mgórspov alivGUw TZ; ytigororías, noiv àv éEéracis 
Tr Tw 7"QoimyytÀuévmaw vyévrtas wai qavein zxavra- 
yóOev dwrvÜwvvos. $ ei ys xai usrà 7v TOiaVTE V 
d»tíogrGiv ox avaGyOuevos O0 TZv ysiporOviaw stOiUv 
1T2v wevouiGuévg» éiéracsiv dmuDuivas TQ mgáypate 
Spdmo. zgos TüYv rre icr 10 mag avrov 
yiwousvov avt' ovÓevos óv' aÀÀ' 0 rs maga rov wó- 
mo ysvóusvo: éxmecsitca Tis iepogvvre O0 vs aÜoxi- 
pagrov dxiDsis vv yugorovíav xal avtos udv ouoias 
dxmagsirus TOU Ügórov TZs (apavaíaé, xai vssvovwvos 
fovc. Dep TQ ucura návrow Dyrovrra vZv TOW 
oixtieny ieQianv xaD'aporiva. E Mrs 0 mos TÀEV 
gugorovíav dvrezww 7 énebahdow OaiyOsin Gvxo- 
gáwrneé, rj xai avto T5» apyrv undé (nsbeAOuiw Dag- 
eraut, xogiSéto rovrov Ouvexos ais iegas xoivurvíag 


ó Tv ytigorovíav ztoHjgas Boviópevos, fva nds éxsivo 35 


t0 vevdos dev w p. Gimsg yàg 15v áyaO rz» dó- 
La» dni tQ xsgorovovgérvq Dxrovuev, ovra xai T9 
Svxopawtriar éni TQ gurnv xarmyogovvts xoAdLonsv. 
Ei dé unas xay in pii 7 mosayysiAas 
oÀos ovx insbiADo, 7) énebeAD av ànodeiEas, xd 

sixóvtes ig Or usv, ui) OvrnOain 15v xarjyogiav anon, 
TQ»ixaVra 7-tQOerx& vOv Óuà iogOUTc yw 0UQw avev 


& 9 extr. et 1Ü summarium habet Nomoc. XIV cap. 1 


39 


25 rat ad ordinationem, sciat, quod ab eo fit, 


3ürum sacerdotum puritatem. 


Nov, VI 1 


aut rebus emerit praesulatum, quia, si prius dia- 
conus aut presb. sit, deinde per suffragium ad 
sacerdotium veniat, non solum cadet episcopatu, 
sed neque prior ei relinquetur ordo, presbyteri for- 
5sitan aut diaconatus. Amittit etenim etiam illud, 
utpote «non) decentia indigne concupiscens, et omni 
sacerdotali excluditur ordine. Oportet autem in ipso 
ordinationis tempore, qui imponit eam illi, coram 
omni fideli populo sanctissimae ecclesiae haec omnia 
10 muet ut agnoscens eum omnia, quae prius 
icta sunt a nobis, habere, ad sacram eum deducat 
ordinationem, ut et ille coram omnibus haec audiens 
non solum habeat dei timorem, sed etiam coram 
omnibus denuntiationem et professionem erubescat. 
15 


10 Si quis autem talis quidem esse putetur, et ad 
episcopatus ordinationem transeat, contradicat autem 
aliquis atque dicat conscium se esse alicuius illici- 


?Utorum ei, non prius mereatur episcopatus ordinatio- 


uerimoniarum fiat, et appa- 
reat undique innoxius, Quodsi etiam post huiusmodi 
contradictionem non passus is qui ordinationem 
facit legitimam examinationem imponi causae, cur- 
ro nihilo 
esse: sed et is, qui contra legem fit, cadet sacer- 
dotio, et qui sine probatione imponit ordinationem, 
et ipse quidem similiter cadet sede sacerdotali, reus 
autem erit.deo, qui praecipue omnium quaerit suo- 
Si tamen is, qui ordi- 
nationi contradicit, aut examinatione facta probetur 
calumniator, aut in ipso principio neque in exami- 
natione persistere confidat, segreget istum in perpe- 
tuum a sacra communione is T ordinationem fa- 
cere vult, ut non autem illa falsitas impunita sit. 
Sicut enim bonam gloriam in eo, qui ordinandus est, 
quaerimus, ita etiam calumniam in eo, qui frustra 
accusavit, punimus. Si vero nemo accusaverit om- 
nino, aut toto denuntians examinationem non faciat, 


nem, quam examinatio 


2ánep 40 aut facta examinatione demonstrare, sicut praedixi- 


mus, non valuerit accusationem veram, tunc oportet 


; $; summam $ 10 Nomoc. L tit. 16 ex Athan. 


aut presbyter fuerit, deiude per largitionem ad sacerdotium venerit, non. solum episcopatu se privatum 
iri, $ed ne priorem quidem presbyteri vel diaconi statum sibi relictum iri: simul enim et hunc amittet, ut- 
pote qui ea, quae non decent, indigne sectatus sit, e omni sacerdotali ordine exuetur. Oportet autem tpso 
ordinationis tempore, qui eam imponit illi, eum haec omnia coram toto d sente qe sanctissimae magnae 
ecclesiae illi pronuntiare, ut, ubi eum omnia, quae a nobis antea dicta sunt, ere cognovit, ad .sacram 
ordinationem eum producat: ita ut ille quoque, qui haec coram omnibus audivit, non solum dei metum 
10 Aabeat, sed etiam in proclamatione coram omnibus facta atque confessione erubescat..— Si quis vero 
talis quidem existimetur et ad episcopatus ordinationem accedat, contradicat autem aliquis seque. peccati 
alicuius illi conscium esse affirmet, ne prius dignus iudicetur ordinatione, quam in ea, quae de- 
lata sunt, inquisitum sit, et ipse omni ex parte insons appareat. Quodsi vel post eiusmodi contradictio- 
nem is, qui ordinationem I. legitimam inquisitionem causae impendi non passus ad. ordinationem 

averit, sciat quod ipso fit pro nihilo esse: sed et is, qui contra legem factus est, sacerdotio 
excdet, et i$, qui sine probatione ordinationem peregit, et ipse similiter a sede sacerdolali removebitur 
atque deo rationem reddet, E o omnium mazime in sacerdolibus suis integritatem requirit. Si tamen is, 
qwi ordinationi oblocutus vel rem persecutus est, calumniator appareat, vel etiam si ab initio ne persequi 
quidem rem ausus sit, cum is qui ordinationem peragere vult in perpetuum a. sacra communione removeat, 
ut ne illud quidem mendacium. impunitum sit. Quemadmodum enim bonam existimationem in. eo, qui 
ordinandus est, requirimus, ita calumniam quoque temere accusantis castigamus. Si vero nemo prorsus ac- 
cuset, vel qui detulit rem omnino non persequatur, vel ubi cam perseculus est, veram esse accusationei, 


2 ad sacerdotium per suffragium A | 3 eadet /] cadut 
R al. | 4 neque] ne K' | relinquitur R | 5 amittet et 7 ex- 
eludetur vulg. | 6 non inserui er Gr. 8 coranam F' | 
9 omni om. R] 10 eum per omnia /AR*T* | 12 ut et) 


! ox sima] sixsQ 5» A[ 2 aig om. Al eira] && A 
Jopgodoaíav A | 3 apyiegaasvn» Al 4 avrq] sivas 4| 
5 vo om. A | 1 zacrs re] xoà nacre T5: À | 10 ge- 
yáÀns om. Ag | 11 mavra A || a9rQ om. c | 12 ox àv 

" et ut T ut R' 


naOwv] 6x uadóvra A | &xarra] às A|| 13 ew 
xi) Kyts gos A | dyev AT 14 xaxsivov Ac] xaxeivcn 
M1 20 abiova Jo 9s xesporovías] mereatur episcopatus 
ordinationem c | 21 gavz A|| 25 tero post yóuevov 
coll. A | 29 xai vztsvOvvos] vxavOwvvos 0à A (c) 130 £e 
T$ Üo uncta vÀ Lyrovrrs A|| 32 &yruzow 7) ov- 
xoga»r7/oos xu] vmuapsAOuiv ov Saggíao, xoqutéoDoo 
Juwaxaw 9$ dylas xoweowíae mapa TOU TQv ytiQOTO- 
»íav mojoci Bovionuévov, fva u5 vó vevdos ànopaivn 
d»riOvvov A| 33 * 9aggraos Ma | 41 uz M] ov A 


omnibus — 14 denuntia| A* suppl. in 
ras. 12 fere litt. | 14 omnibus haeo audiens non solum de 
nuntiationem J^ || 17 et om. K? | 24 curat. R'J^! | 25 ao 
eo] habeo R' [ fit om. AR! | 26 fit] fecit 7? | 27 ordi- 
nesese AR! | 25 sacerdotalis //! 129. quaerit om. R! j 
30 sg. contradicit ordinationi R | factacta A! | 35 autem 
del. R!F?, om. T vulg. [| 36 ordinatus & | 37 calumniam 
in eo qui] in eo qui (qui del. R*) calumpniam qui & 

39 aut toto (tot 7*) PT aut to R! aut ex toto R*F*; 
fort. leg. aut in toto 


Nov. VI 1.2 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 





»ov oógpÓérvra mosíecDa. sos ijv écouévnw ysigo- 
TOv(av. 'O yàp oUro ztgorovoóusvos avróOs» và 
zÀsigTa xal xáÀlugra yrocerus rOw ua ruárow xai 
oUx éxwmnsGsiras ztg06 Bíov axOÀacTOv, TZw TOiaUvTEV 
«aenaidevu£vos Àóyq T& xal Kpgyip gogínv. 


eum, qui per tot vias inculpabilis apparuit, accedere 
ad venturam ordinationem. Qui enim ita ordinatur, 
ex hoc multa et meliora cognoscit praeceptorum, et 
non incurrit ad vitam impunitam, huiusmodi eru- 


5 ditus et verbo et opere [corporis] sapientia 


CAPUT 1. 


(H) Kaxeivó ys uzv ngosDiopizouev, dre urÜéva 
TüÀw ÜroguAegvato drOxÓztOYV FE T5e xaO" Éavróv 
£xxÁndíae stÀsiov 7 xar! &viavróv OAov amolumáve- 
gÓu, mÀn» ti ur Tovro xata facuaux5yv yivowro xé- 
dsve«w (1óts yàp uóvov dcriv Ave Pvvov|* rà ociv- 
Tétww ztarpiapyaw £xaatrs Dvoocjaeos avayxatovrov 
Tovg Oogulecrátové ézmiGxozOve Taie avTOv éyxag- 
Tégeir ayiarraTOuS (xxÁngdíadis xal ur uaxpkw odov 
críAitaÓai: unb dv Eévn DuavgiBeuv dde undi 
Tí» ayiwtütev ÉxxÀngiuDr ausÁsiv undà vv Ériav- 
TOv vasofaivew, 0v dr xal avróv Out quAavDonzinr 
drábausv. Ei uévrorys xai vzig Tóv É»iavrOv crÀa- 
vQro xai dÀnrevoi, xai n7 mtQ0s TZv ÉztiGxOzV Értav- 
(o. rv oixs(av, urÓà Baciuxy vi eWrÓv, xaDnto 
síztóvtss ÉpUruev, xaéyou xéAsvaie, crvaxavte, ei u£v 
ein ur goztoAitrs , mos T9v ÉxxÁnciadtaxrv evrabíav 
dgopaw ó TO? xÀ(uatos zarQidoyré xaAséto udv c. 
TOv roig vevouiGuévorg xrQvypuacs, quvAarraor Terre. 
Xov vn» rQw isgaw wnróram maroarronsiv* eb Oi uei- 


vei u£ygs mztavros ameid'av, xai é&odtíto vo? Oeiov25 et. verecundia ct honestate dignum. 


TOw ÉGxó;uav xogos xai Éregov awr&iay£ro aT. 
v ToitÜTre nidoUe ve xci Gruvórnros «bow. Ei 
P oí umrgomoÀirne, AA cO w ÀÀor iS ÉctiGxÓzCOV 
9 mÀavouevos sin, raUra mt«Q& TOU urtgomoÀirov yi- 
wéGÓw. o/d8 yag àv Tw avtOw ravrnv mgosdifoiro 
TQ» mgÓgaGiv, £i. Àéyowev Oi&. ToVTO T&à6 davtiw xava- 
Auztüvsiv EexÀAraéag, Dirk Dixew. Fvexev. mz &Àlom 
mocyn&raw iow v te rz»  &yusrátnv  Donnaiav 
ógowrow zttguvogTOVG: xal 5j TOiS bvraUOa mQosxag- 
Tégobgiv 7j eie érégovs aguxrobDvrmi OzOvé. — Toi. 
y&e ovx dv Éyow mgémovra Aoyiguóv, TO età cÀf- 
Sove, Omtp av&yxm Tó$ TOw Émigxómmv Éysv. Oepa- 
m(ae, mteguvog telw Te Áv Eívr xai Damavav, wn ur- 
Beníaw vai &ysarrtteas ÉxxÀradeis ztapégeiv géhtiav, 





ur xarà vÓ ztQéztOv iegeUGs Diayivan 0yT,ia, ragóv, 40 


10 patriarchas 


1o propter misericordiam constituimus. 


Et illud etiam definimus. ut nemo deo amabilium 
episcoporum foras a sua ecclesia plus quam annum 
totum deesse, nisi hoc per imperialem fiat iussionem 
(tunc enim solum erit incuipabile), sacratissimos 
uniuscuiusque dioeceseos compellentes. 
deo amabiles episcopos suis inhaerere sanctissimis 
ecclesiis et non longo itinere separari neque in 
peregrinis demorari velle neque sanctissimas eccle- 
sias neglegere neque annum excedere, quem et ipsum 
Si vero ultra 
annum erraverit et dereliquerit et non ad episcopa- 
tum remeaverit proprium, neque imperialis aliqua. 
eum, sicut praediximus, detineat iussio, tunc, si 

uidem sit metropolita, circa ecclesiasticam disposi- 


20tionem segregatum regionis illius patriarcha evocet 


quidem eum legitimis inclamationibus, servans ubi- 
que sacrarum regularum observantiam; si vero ma- 
neat per omnia inoboediens, et expellatur a sacro 
episcoporum choro et alium intr t huiusmodi 
Si vero non 
metropolita, sed aliorum episcoporum aliquis sit. 
qui erraverit, haec omnia a metropolita tiant. Nemo 
enim eorum talem suscipiat occasionem, si dixerint 
propterea proprias derelinquere ecclesias, propter 





30quod litium causa, aut aliarum rerum propriarum 


aut &d sacras ecclesias respicientium circumlustrant, 
et hic constituti adbaerent aut in aliis veniunt locis. 
Hoc enim non habet decentem rationem. ut cum 
multitudine, quam necesse est episcoporum habere 


35 ministeria, lustrent peregre et expendant, et neque 


ullum sanctissimis ecclesiis praebere iuvamen neque 
secundum quod decet sacerdotes proprium habere 
habitum; praesente, si quaedam sint lites forte sanc- 


cap. HI et III summae extant. Col. LX X XFII capit. 3 (inde Nomoc, L tit. 13) et Nomoc. XIV tit. 8, 5. 
uti ante dizimus, probare nequeat, tum decet eum, qui tot modis insons apparuit, ad futuram ordinationem 


admitti. 


Nam qui ita ordinatur, exinde. plurima et. pulcherrima praecepta cognoscet neque in vitam im- 


moderatam delabetur, cum talem sapientiam et verbis et factis doctus sit. 
IL. Porro illud quoque insuper definimus, ne quis ex deo carissimis x mage foris ab ecclesia 


sua ultra integrum annum absit, nisi forte imperiali iussu id fiat (tum enim so. 


um impune est): ac sanc- 


tissimi patriarchae cuiusque dioeceseos deo carissimos episcopos in. sanctissimis ecclesiis suis. permanere 
cogant nec longum iter ingredi patiantur nec peregre velle commorari neque sanctissimas ecclesias neglegere, 
neque annum excedere , quem quidem ipsum propter humanitatem. constituimus. Si vero vel ultra annum 
vagetur et erret nec ad episcopatum suum redeat, neque — aliqua iussio, prout ante diximus, eum 
deiineat, tum illius regionis patriarcha ad ecclesiasticam disciplinam respiciens eum, siquidem metropoli- 
tanus sit, solitis citationibus revocet. custodita usquequaque sacrorum canonum observantia: quodsi perpe- 
tuo mancat non oboediens, et expellat eum sacro. episcoporum choro ei ulium in eius locum eiusmodi reve- 
rentia et gravitate dignum substituat. Sin autem. is, qui vagatur, non metropolitanus, sed cx reliquis 
episcopis sit, haec a metropolitano fiant. Neque enim quisquam illorum eum praetextum admittat, si 
quando dicant se ideo ecclesiam suam relinquere, quod litium aliorumve negotiorum propriorum aut ad 
sanctissimam ecclesiam pertinentium gratia oberrent et vel in. his locis commorantes perseverent vel in alia 
se conferant. Neque enim id iustam rationem habet, cum magno hominum numero, quem necesse est in 
episcoporum ministerio esse, peregre vagari et sumptus faceré. nec. ullam. sanctissimis ecclesiis utilitatem 


4 duzeaeitea A| 5 Koyo ve x Aoyq A| 8 Xj xav] | odd. H* | 10 unuscuiusque / | dioceseos /t dioceeiseos 


5nsp A || oAov om. A || 9 yévorro A || 12 davràv A 
avro» M || V7 xai om. A(g) fj 18 &Àyeeve A || xal us) 
Aí(s)] xai urre M || 20 xevexec A] 24. * uaivos M u£vos 
A | 25 4Eo eic] expellatur g | 29 ravra] haco omnia 
$; leg. rasra? | 30 dsBorro A 33 7» &yiorernv dx- 
xAncíav| saeras ecclesias c [| 36. yag] dà A | 38 Jazravay] 
às ztgoódove add. A|| 40 «90» — Errovpévow 41,5 om. A 


1 ineulpabiles R' | 2 quia 7! | 5 et uerbo AF) 
uerbo vulg. | corporis] et corporis RJ, Seelusi | sapien- 
tiam P?7' | 6 defuimus A | 7 quam vu/g.] aut R ees P? 
quam per /? | anno toto A* | 8 deesse supp/. P* ín 
spat. vac.; add. debeat m. rec. in P^, audeat vulg. | per 








J^! diocesis /? | 11 inhere 7/' | 15 sin P | 16 annum] 
animum Z! | deliquerit 7^! | 20 segregatos J^' segre- 
gatus 7^? | illus patriarcham reuocet J^! | 21 quidem] 
quod 7? | 23 et om. /^ vulg. | 25 et uerecundiu. FJ 
reuerentia et uerccundia vulg. | 28 si om. R' || 30 causa 
FT| causas R vulg. | 32 ueniunt] uenient 7 ucnerant 
R! ueniant R*//*T | 33 non] si non Z'T' | 34 multitudi- 
nem J| *episcopum libri | 35 ministereee J^! | pere- 
regre P j (lu)strent — asserunt 41, 1 in ras. 2 versuum 
ser. R3, omissis verbis praebere 36 — ecclesiis 41, 1 | 36 ul- 
lum] nullum // luerum ulium A(?*) | ecclesiis] uiris ecclo- 
siis 7! ]37 sacerdotem J^ || 38 habitum] habitum sacer- 
dotem J^! | * praesente] praesertim libri (cum liceat a, 


hoo P ) imperieses J^ | 9 swacratissimos] autem s. v. | vulg.) 


AD ORDINATIONEM DEDUCI 


sí vives slew Óíxas cvz0v  TaWé dyueráres  dxxÀn- 
dícié, d. Ge ravra ztpogecíovras, ravra; Dià Ow 
wx' avtQv svAafsgtárow xÁngixów f) &ztOxQuGiaQicov 
5 oixovopom xeveiv, xal Ósjosi uiv ngós Tüv Bacw- 
Aslay. Íxzté£unaiv, vvyyàviiw. Oi vaw Urrovuévov. "ers 
dux ravra ODuagmzíLouev, sb ctOTÉ ug dxxÁnainctTixTS 
Évexev mQogácsos éuntco: jgsia, vavrrv fj Ok v 
rà moaypata moarróvrOw TOw &ywrtárow bxxÀnciw, 
ovs azxoxQiGicQ(ove xaAovGiv, Tj Óià Tiva xÀrguxdw 


Al 


Nov. VI 2. 3 


tissimis ecclesiis, propter quas has occasiones asse- 
runt, haec per eos, qui sub ipso sunt, religiosos 
clericos aut apocrisarios aut oeconomos movere, et 
petitiones non ad imperium dirigere, impetrare autem 
5sperata. Propterea sancimus, si quando propter ec- 
clesiasticam occasionem inciderit necessitas, hanc 
aut per eos qui res agunt sanctarum ecclesiarum, 
quos &pocrisarios vocant, aut per aliquos clericos 
huc destinatos, aut oeconomos suos notam imperio 


ivravOa craAAousvow r dux TOv oixovóuow avrdüw (0facere aut nostris administratoribus, ut impetrent 


yroo(unv Tj Baaideía yiveaDas fj tais nusrégams àg- 
qais, &v&iv T& cUTOUS TOU ztQ0GxOvTOS, xal 7 
TOUTO TOie ÜxoguAecravOis dzriGxOTO:S mvÀavTG Ts xai 
dzovdías xai 19$ tdw aywsrdtow dxxÀnciDv Blafne 


airov yivsGOwni, TOw Tt dv Teig Émapyicué, dxxÀrsia- 15 tarum, quam etiam 


srixGw mzguyu&rOv zaga T5w azovoíav avrQw dus- 
Aovu£vowv 5$ vs dvravJa Üamnávné moÀASe avrois 
ywwou£vrs vis vs dv Eévr Qiaívne ovx evazruovos xad- 
sgrzGZS, xal mavrayóOev TOU 7tQdyuaros ovOsuíav 
eina, uüAlow 
dxxAnaíass Énáyovros. 


quod competens est, et non hoc deo amabilibus 
episcopis erroris et absentiae, et sanctissimis eccle- 
siis laesionis occasionem fieri, tam in provincia ec- 
clesiasticarum rerum per absentiam eorum neglec- 
ic expensis multis ab ipsis 
factis, nec non in peregre habitatione non habili 
constituta, et undique causa nullum iuvamen, magis 
autem laesionem sanctissimis ecclesiis inferente. 


niv obv Bláfrv tais dywwyrarcas 20 


CAPUT III. 


(D Ms alles Óé xwa ràw Oeogilesrárom dzu- 
exózxcow Oapggeiv ar£AlegÓcu móc ravrrw cv sUdai- 
pova moli, ngiv dw, sí u£v i$ éztíoxonos sin, ygdu- 


uera ifo. xov oíxeíov urrgomolirov mpós TZ» fa-25litteras acciperet proprii metropo 


ceilaíav , vavra 7 và xarà vovi Üríov? xavovae 
€vorarixa xalovueva, và gagrvgovwia TQ dvayxaiq 
TS avrov magovoías, si Óé ye urrgomoAivge sim o 
magaysvéígOa. Boviousvos, ygüupgava xouícarto v0U 
Mrigsukes slvas «. ovro te ÓsigO«s Baciléons 
xai émsrQénacÓa: Tzv évravÓ« zagovsíav, xal ur 
mpoyeípos xagà yvounwv TOv urrgonohtdv 5 TOw 
marQuapyów amoünusiv, Óióv. Tovro xai rois Dsiow 


Non aliter &utem aliquem deo amabilium episco- 
porum praesumere igere ad hanc felicissimam 
Civitatem, priusquam, si quidem M B. grec óer Bit, 

tae imperium, 
baee quae secundum divinas las probabilia vo- 
cantur, testimonium  perhibentia necessitatis eius 
praesentiae. Si vero metropolita sit, qui proficisci 
vult, litteras sumat eiusdem dioceseos patriarcbae, 


1owxfGec s maTQidgyov, TZw avro) zragovcíav 3Üeius praesentiam necessariam esse dicentes: et sic 


oportere imperatorem iubere hunc praesentari, et 
non temere sine conscientia metropolitarum aut 
patriarcharum proficisci, pro eo quod hoc et ex 
divinis interdictum est regulis; ut huc advenientes 


Payóprvras xavóci — Kal évraiSa Óà avrovs zaga-35 non praesumant per semetipsos se prius nuntiare ad 


yivouévovs uj OCaggüw Ow éavrdw Tiv mQovtRY um- 
vinw sis TZ» facidaóav, diÀa ngórgov T mQos vOv 
Seogiléavavov zatQiioyny napayiveadas T) ngos voUS 


imperium, sed primitus aut ad deo amabilem patri- 
archam proficisci, aut ad uniuscuiusque dioceseos, 
ex qua sunt, apocrisarios, et cum ipsis conferant 


éxàcTns Oiwowexncacs, dE rms siaiv, dztoxgiakagíovs, xal causas propter quas venerunt, et congredi ad im- 
avrois xoivovgOaa. vas &ítíae, Ds! üc TAOov, cvve-40 perium eius, et deinceps imperiali perfrui adspectu, 
avas Tt 7rQ0$ TZv fagiAsiav avrOiG, xai TOV AoimoU 
di v5 Baciaxzs ànoÀavtv Ófas, 2víxa àv vg Baci 


aebere neque ut sacerdotes decet vivere, cum, si forte quae sanctissimis ecclesiis lites sint, propter quas 
praetextu utantur, illas per religiosissimos, qui sub ea sunt, clericos vel apocrisiarios vel oeconomos 
movere et precibus ad imperatorem delatis quae desiderant consequi liceat. Atque propterea sancimus ut, 
si quando quae ex causa ecclesiastica necessitas incidat, illa vel per eos, qui negotia sanctissimarum eccie- 
siarum gerunt, quos apocrisiarios vocant, vel per clericos aliquos huc missos vel per occonomos ipsos impe- 
ratori vel magistratibus nostris nota fiat atque illi quod competit impetrent, ne hoc deo carissimis episcopis 
errationis et absentiae et sanctissimarum ecclesiarum laesionis causa fiat, cum et in provinciis per absentiam 
eorum res ecclesiasticae "——— et hic multae ab iis expensae fiant et habitantis peregre vita parum 
decora sit, et undique res nullam utilitatem, sed damnum potius sanctissimis ecclesiis afferat. 

HI. Non aliter vero quisquam deo carissimorum episcoporum ad hanc felicem civitatem profi- 
cisci audeat, nisi prius litteras, si episcopus sit, a metropolitano suo ad imperatorem acceperit, quae 
quidem secundum sacros canones commendaticiae appellantur, quae de necessitate praesentiae eius testentur, 
$i vero metropolitanus sit qui huc venire vult, litteras patriarchae iilius dioecesis afferat, quae. praesen- 
tíam eius necessariam esse declarent. Atque ita supplicet imperatori, habeatque veniam hic versandi, neve 
temere praeter voluntatem metropolitanorum vel patriarcharum proficiscatur, quoniam id etiam sacris cano- 
nibus vetitum est. Nec vero ubi huc advenerunt, per se ipsi protinus imperatori nuntiare audeant, sed prius 
re! deo carissimum patriarcham vel apocrisiarios$ suae cuiusque dioecesis adeant et cum illis causas, propter 


quas venerunt, communicent, atque una cum illis ad imperatorem accedant, et imperiali deinceps adspectu 


3 vx' avri] sub ipso c | 4 uà] non (i. e. 7) e ||6 si- 
sov A || 11 yvopluny Ac] yvoguia M || V2 avxovs (s)] £av- 
tove À avcas M | 16 avrov A j| 18 evayruovos A*c| evayr- 
povas A* acyíuovos M | 26cavra à7 om. A | 27 Aeyóueva 
A4 | 1 ayayxatov A | 30 zragovaéav ypesaidz páaxovra sl- 
vas A || 35 avtovc] rove A | 36 «zw ztporrnv et eis om. A || 
38 rovs] «75 A || 40 dvaxosvova Oa: rac 0«' ác AO Ov aiia 
xal avvtsssévaa ztoOc tjv A || 41 avcois] eiusg || 32030m. A 


1 adíerunt P | 2 haee] haec eos heo R'[| ipsa vulg. | 
3 apoerisarios P (id. infra)] apocrissarios R et sic v. 8 | aut] 
&oeunt A! [4 petiones J' | 5 separata 7 | 7 aut per 
tos suppl. P* in spat. vac., om. T' | sanctarum. RJ] sa- 
erarum vulg. 1.8 alios R9 huc] huie 7 |iconomos R 

ur 


yconomos JT, et sic constanter | 10 aministrationibus 
RF! | 10 et om. RT | hoe deo] hano a deo 7? | 12 sanctis 
R| 13 sg. ecelesiasticis rebus — neglectis vuíg. || 15 hio] 
his R'| 16 in peregre] iperegre P | habili] ««««li 7! | 
17 causam AR!7' [15 inferentem RJ | 22 rubr. ne epi 
scopus sine litteris sui metropolite vel metropolita sine 
litteris sui patriarche in hano regiam urbem ad inperium 
ueniat R mg. [| aliquam E) 24 quis RF*] qui F*, 
om. vulg. | 25 metropolitani P | 26 *haec quae] et quae 
libri | 27 necessitas &'| 28 qui] quod 7 | 29 dioccsiseos 
F^ diocesis //* | 30 eme om. || 31 huo R | 32 metro- 





politanorum J| 33 profissi R']| hoe et ex P7] ex hoo 
R' hoo ex R1| 36 ad deo] a deo /!T' | 40 perflui ' 


6 


Nov. VI 3—5 


Asbowri! magagrain. "Ebécvo évro: Toig Deouévows 
dmioxómow xal dua vw walovuévaw ÓegegevÜaoiom 
T5 dyuvrerné payáÀne xxÀnaíae jj du& TOv sVAafe- 
cráraw àmoxpunuagíov row éx&cTne ÓwixrGsQ aye" 
rdrow marQuigyüw Avagépuv Tj Bacilsi xal vvy- 
güvsiv ànoxgíGac GuwtOuov, QsT8 avTOve T) Üixaia 
mapa T?e fasilaae aívovvrag vaUra Aaufávmw f 
4Üixa Drroverae Dürrov dvalonv, üOsw xai magsyé- 
vovto. 


42 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 


mox quam imperanti adstiterint. Liceat quidem pe- 
tentibus episcopis et per eos qui vocantur referen- 
darii sanctissimae maioris ecclesiae aut per religio- 
808 apocrisarios cuiusque dioceseos sanctissimorum 

5patriarcharum suggerere se imperio, et promereri 
responsum celeriter, ut aut si iusta ab imperio peti- 
erint, haec accipiant, aut si non iusta quaerunt, 
velociter revertantur, unde profecti sunt. 


CAPUT IV. 
iA Tavra éni coi; Óuzogilegrarow  émiGxomow 10 — Haec de deo amabilibus episcopis secundum di- 


xarà TOU; Üelovs xavovag QiarüLawres xal TOUS Vm. 
avrov; svÀafsigrárove xÀngixové uerà mrÀs(arTS OGTé 
yíivegOa, Drrnasme xarà ToDé iegoUs xavóvae xal 
ueuagrvoruévovs ávüpac xngorovtia ia Deazibopav, 


yoauunrov zavroios émiGTzuowvas óvras* ygáuuava 15 


yap ayvoovwra mzavtsÀae ov BovióueDa dw ojdsuuQ 
Tin xÀAnpixov slvas* ÓrÀad; raw mQsGBvtépaw xai 
TÀw Dhaxóvow cds Ts (agà6 sUyàe Üidacxouévow vá 
Te TOw dxxÀngiagTikQw  xavOvav  avaywwagxóvrav 


vinas — constituentes, et religiosos clericos cum 
multa fieri inquisitione secundum divinas regulas, 
et boni testimonii viros ordinari sancimus, litteras 
omnimodo scientes [eruditos] constitutos (litteras 
enim ignorantem omnino volumus neque unum ordi- 
nem clericorum, videlicet presbyterorum et diacono- 
rum, tam sacras orationes docentium quam eccle- 
siarum canonum legentium libros), ordinationem sine 
querela et inculpabilem et sine aliqua contradictione 


BiBiia vjv và yügorovíav dusuzróv T8 xal awev-20 et datione pecuniarum aut rerum suscipientes. Ne- 


Ouvov xai Üíya rivos awripgraeme xal dóceos 

pov H mgayuáraw Üsyonivaw.  Ovts dà avrovc 
BovlónsÓa zavrshae 7 rabsoac v Bovievràg óvras 
déyeaDa, «5v xegorovíav, ai ui xarà voUe vóuovs 


que autem eos volumus omnino officiales aut cu- 
riales constitutos suscipere ordinationem, nisi se- 
cundum leges, quas super his posuimus pridem, 
quas et nunc confirmamus; et ipsos autem ordinatos 


ovs vnip rovru» 4O5xausv KungocÓsv, ovs 5 xal25 sacra praecepta in conspectu totius populi susci- 


vvv BeBaiovuev* xal avroU6 Óà ysigorovovuévovs và 
íapà magayysÀuara mavróe dvavríov coU Aaov Órye- 
kr dià às avvràg aitías, Ó4' Gc coVro mQarreaDas 
xai ni rÀw Ouzogilegtátow driGxÓónov évouoDer)- 
gauev* 


ere, propter has ipsas causas, propter quas hoc 
Ipsum agi et super deo amabilibus episcopis sanci- 
vimus. 


CAPUT Y. 


(IB) urs dà vov Osvré, Éyovra yáuovs 7) Gyovca 
xegorovaig Ora Üuixovov 5 ngegBoTspov, urrs sí 
waixi Gvvoixoir Oistevyuévn xai TOv oixsio» vga 
xaraAimovOp, ujte 8i ztaAlaxrv Ég0v* dÀlà xal avrovs 


Neque autem secundas habentem, aut eum qui 
habuit, nuptias ordinari diaconum aut presbyterum, 
neque sí mulieri coniungatur seiunctae et proprium 
virum derelinquenti, neque si concubinam habeat, 


5 umà goggocvvrs Govras 7 yausvais o9 Gvvoiovv- 35 sed et ipsam uxorem si cum castitate et ex virgini- 


cap. IV summarium habet Coll. LX XXVII capir. 4. 


cap. V summaria habent Nomoc. L tit. 25. 26 (ex Ath); Nomoc. XIV tit. 9, 29. 


fruantur, quando imperatori placuerit. Liceat vero supplicantibus episcopis etiam per. referendarios qui 
vocantur sanctissimae magnae ecclesiae vel per religiosissimos cuiusque dioecesis apocrisiarios sanctissimo 
rum patriarcharum ad imperatorem referre, et responsum praecisum ferre; ita ut aut, si iusta ab impera- 
tore petant, ea impetrent, aut si iniusta postulent, cito revertantur unde venerunt. 

Quoniam haec de deo carissimis episcopis secundum sacros canones constituimus, sancimus etiam, 
ul religiosissimi clerici, qui illis subiecti sunt, cum inquisitione quam diligentissima fiant secundum sacros. 
canones, et viri ordinentur spectati quique litterarum omni modo periti sint (eum enim, qui litteras ignorat, 
in nullo plane ordine clericum esse volumus); scilicet ut presbyteri et diaconi et sacras precationes discant 
et ecclesiasticorum canonum libros lent et ordinationem irreprehensibilem atque a. crimine vacuam ac 
sine ulla intercessione et. pecuniae vel rerum datione accipiant. Ac neque eos qui officiales aut. curiales 
sunt accipere ordinationem ullo modo volumus, nisi secundum leges de his a nobis antea latas, quas qui- 
dem etiam nunc confirmamus: et ipsos cum ordinantur, sacra praecepta coram omni populo acapere 
ob easdem causas, ob quas id fieri etiam in deo carissimis episcopis sanzimus; 

V. neque magis is, qui secundam habet aut habuit uxorem, diaconus aut pronper ordinetur, ne 
5i cum uxore vivat, quae divortium fecit et maritum suum dereliquit, neque si concubinam habeat; sed et 
ipsi si aut caste vivunt aut uxoribus non utuntur, aut si qui unius uxoris maritus fuerit vel sit et ipsius 





1 dero A || uévro:i] quidem e || 2. óeugepavdagéom 
MA | 4 :à»] vze A | ay«vrátov] àv ayutatov 
A | 6 avrrógov M] averóuas Als) | avrovi] azrovc 
niv À 31 11 vouoOerranvtss A || vx avrovs] om. c | 
13 yiveaD'aa 77e Drtraeos A115 nivros Al 16 mas- 
rsÀos BovióusDa undsuua Alc) |. 17 xAngixov. Ac | 
15 TG» om. À || !9 ecclesiarum c | 20 7» ve] 15v Ac 22 de- 
xouévovs Ac || 23 ante raEsdytas om. Ag || 24 tovs om. A] 
vópovs] cf. Cod. 1, 3, 52 (531, 1 || 25 ovs — KuzgoaDev 
om. A 21 zavrós om. A 1 28 asràc — ztoirteada: om 
A | 29 évouoSsrgonusv] vevouoOerruivas aixinc A | 
31 arre rovs devrégovs Éyovras A Y 32 sg. Quaxóvove 
3j mosaBviégovs, urjra ek yvvasbi Gvvaixngav DuaCevyu£- 
w«ig xnl TOUS oixeiovs dvüpang xaralanovonis, urjte dà 
nallaxidas Éjyovras A | 34 urdà M | 35 7 yausrais] 
wai yausrais A 


1 mo|mox ' | quam] quidem (eum add. ^?) P | 3 aut 
per] auper A | 4 euius cumque A7 [7 si non] sine R!] 


9 praefecti A | 10 de] de //* | amabilibus — 14 oon- 
stitu| ín ras. 3 versuum scr. R* | 11 reliog|sos 7* [| 
| 12 regulas oonstituentes et boni 7 | 13 adordinari R(*) T" 
14 eruditos] et eruditos A(*) vulgo. Seclusi | 15 *igno- 
| rantes libri | omnimodo R [ nolumus R*| unum om. R | 
17 tam] tae. Z' | 18 ordinationes /t ordinationum //' 

20 et datione] /?* ín ras., sine querela add. R* | 22 or- 
dinationem — leges ím ras. lU. fere litt. ser. R* | 23 super 
his] superius J^ | possumus R*//! | 25 in conspectui 
R|?6 propter has] propterea A! propter has autem P | 
31 aut] autem. 7? | 32 habuerit 7 [| 33 coniungantur 
RF (siueiuncte P! | 31 derelinquentem. RT | 35 sed 
et ipsam — 43, 4 cligentem] aec nisi forte vetus inter- 
pres mire turbata aut in graeco exemplari habuisse aut 
ipse dedisse censendus est, ut verba inter xal avrove 
v. 34 et xal avrüs v. 43,1 prius omissa, postea in mar- 
gine suppleta alieno loco insererentur, videri possunt ita 
potius in ordinem cogenda esse: sed et ipsos cum easti- 
tate viventes aut uxoribus non cohabitantes, aut unius 





AD ORDINATIONEM DEDUCI 


vas, 7 juüe yauerye üvdpa ysvóusvov 7| Óvra, xai 
«vrTS Goppovos xal ix magOsvías. ovdiv yàg ovrox 
dv Tai iapais yesgoroviauc o)€ GOxpogovny éniAstéov, 
mgobkrn» &oyyv xal Ouuélov àxgir, x«xà rove Üsiove 
wavovag xal Tj$ Aowüe ager)e xaÜDsorogav, Ei dà 5 
xaí Tig mtpscfvrspos 7j Üi&xovoc Tj vstodidxovos mw 
*hta sicaydyos yausrzv 7) naÀÀaxrv, 5 qavsgóe 5 
daynuaticuéres, Ts iepag evOve dxztmxtTÉTO Tábsox, 
|F xai TÓ Aoexóv i(dusvnce [orm. — EX dà xai ava- 
yroiavns Bevrépaw sigaydyorro yauetyy Oik Tiva xal l0 
toVTO a$ eixie astapaírrirov àvdyxr;v, urxéri scoogorrépoo 
gopeívo» urdà anolavéro BaOuoi usitovos dv isgareía, 
mevéro dà ini vov avrov BaOnuov Omvexd..ur név- 
Toys xal moóg roírove dp, iam yánuove* ixawoy yà 

d$ xal vo Üevrapov. Ei Ó6 ys TowvrÓ v« modis, l5 
xal mgó6 devrégow; dÀ9ow ee £zi nsitova Ba9- 
móv Gmevguev, avróOsv iO&vrEe Écrai xal Aaixos, 
m&cre ispás Asrovoylae éxnímtow.  .Xopgovos yàp 
juiw dà mávrow uiÀe fiov. si y&p roiwvtoi xaj- 
ac rartes oi ele xAzQov áyóusvos geuporovnOsiev, sixolos 20 
«vroié 75 mgós T» bziGxoz9v avodos Kavci, £x mt0À- 
Àdw àvüpOv ayaDGv $aUlce svpugxouévowv vàv dàv- 
dysgÓas mpós tagoavr» ákiov. 


43 


Nov. VI 5. 6 


tate sit. Nihil enim sic in sacris ordinationibus 
quam cnm castitate viventes, aut uxoribus non co- 
habitantes, aut unius uxoris virum qui vel fuerit vel 
sit, et ipsam castitatem eligentem, primum princi- 
pium et fundamentum manifestum secundum divinas 
regulas et residuae virtutis constitutam. Si autem 
et aliquis presbyter aut diaconus aut subdiaconus 
postea ducat uxorem aut concubinam aut palam aut 
occulte, sacro statim cadat ordine, et deinceps idiota 
Sit. Quodsi et lector secundam ducat uxorem propter 
quaedam, et hoc forsan inrecusabili necessitate, nul- 
latenus ad altiorem accedat, neque perfruatur gradu 
maiore in sacerdotio, maneat autem in eodem gradu 
perpetue. Sed non ad tertias veniat nuptias; satis 
est enim, si ad secundas. Si vero tale aliquid egerit, 
et ad secundas veniens nuptias ad maiorem gradum 
venire festinaverit, exinde idiota erit et laicus, omni 
sacro ministerio cadens.  Pudice enim nobis per 
omnia pertinet vivere. Si enim tales constituti hi 
qui in clero adducuntur ordinentur, facilis eis ad 
episcopatum ascensus erit, et ex multis viris bonis 
facilius invenientur, qui adducantur ad primum gra- 
dum sacerdotii digni. 


CAPUT VI. 


VA "Oca ys uv dni tÀw rülageatáram xÀrpixdw 
quiv fiprtai, TaUra xai él vàw Jeogilecraátow 0ia- 25 
xo»agGa»v ztQ&rrscO BovAousDa, ders urdà avràc 
Ec ci moeztovanc am Ma ure yívea aa" aM moó- 
TeQov uàv avrais : TUaxiaw urre véav elvas ure axul- 
peer uri avróD'ev 90s và nÀnuusiznaca srdocav, 

' vnép tóv u£dov fàr xaJeavagas xoóvov xai augi 30 
TOUS cevTQZxOvTa ÉvirvrOUS xcTà CTOve Oeíove xavó- 
weg &yoócas, ovra Ts Tis legas iverv yeuporovías, 
xal 5 xapDévove wadsorainas 5 Fro vitis yervia 

uévag, ov ousv ovre ÜDevregoyauovaaug 
prm Biov PL ovr: gauiv pea x iy aAA* 35 
ovdi Vxortrov oos £ni «rv iegav ztagiévas Qiaxovíav, 


Quanta igitur super venerabiles clericos & nobis 
dicta sunt, haec etiam super deo amabilibus diaco- 
nissis agi volumus, ut neque ipsae citra observan- 
tiam fiant, sed primum quidem eis aetatem neque 
novellam esse neque crescentem neque exhinc ad 
delinquendum salientem, sed super mediam consti- 
tutas aetatem et circa quinquaginta annos secun- 
dum divinas regulas agentes, sicque sacram prome- 
reri ordinationem, et aut virgines constitutas aut 
unius viri quae fuerant uxores. Non enim permit- 
timus »- secundas contrahentibus nuptias neque 
vitam habentibus non dicimus reprehensibilem sed 
neque suspectam omnino, ad sacrum venire mini- 


cap. VI summaria habent Coll. LX XXVII capit. 5 (inde Nomoe, L tit, 24) et Nomac. XIV tit. 1, 28. 8, 14. 9, 29. 30. 





castae et ex; virginitate nuptae. —.Nihil enim aeque in sacris ordinationibus probandum est atque castitas, 


quae secund: 
est. Quodsi etiam presbyter. vel 


wrorem propter q 


um sacros canones reliquarum etiam virtutum primum principium et certum 
iaconus vel subdiaconus uxorem aut 
simulate duxerit, sacro ordine statim excidat et deinceps 
necessitatem eamque ferme inevitabilem duzerit, ne porro provehatur neve maiore 


undamentum 
inam sive palam sive 


rivatus sit. Quodsi etiam lector secundam 


gradu in sacerdotio potiatur, sed perpetuo in eodem gradu maneat. Ne tamen etiam tertias nuptias ineat: 


sufficiunt enim iam secundae. 


Si vero tale quid fecerit, et secundis nuptiis contractis ad maiorem gradum 


iret, ilico privatus erit et. laicus, omni sacro ministerio exutus. Casta enim vita nobis ante omnia 
curae est. Namque si tales in clerum adducti ordinentur, commodus ipsis ad episcopatum adscensus erit, 


cum inter multos bonos facile inveniantur viri qui ad 
vI vero de religiosissimis clericis 


sacerdotium provehantur digni. 
a nobis dicta sunt, ea etiam in deo gratissimis dia- 


conissis fieri volumus: ut ne ipsae quidem sine idonea observatione instituantur, sed primum quidem aetate 


sint neque iuvenili neque florente neque inde in peccata 


ruente, sed quae mediam aetatem iam ezxcesserint et 


annum circiter quinquagesimum secundum divinos canones agant; atque ita sacram ordinationem obtineant, 


wt aut virgines sint aut unius viri uxores fuerint. Neque enim 
vitam agunt non dicimus probrosam, sed quae omnino suspicionem 


n secundas nuptias contraxerunt, aut 
eat, eis ad sacrum ministerium venire et 





1 yauerz] yvvaixós A | ysvousvov 5 óvra] qui vel 
foerit vel sit € | 7 alra om. A | 7j pavegas] gavegas 
A | 8 evOve om, A | 10 Jevrépay fagorro yvvaixa 
Ap 11 ava; As] airiav M || roocarépo A(c)] ztoos 
érégav M | 13 zov a$rov Ac] rovrov rov M | uev- 
tosye Á] uévrow M || 15 zxoáEouev A | v1 aztevaoiev A 
18 zacne Ac] macne va M; fort. save v7? | Àevrove- 
yías ispas A | 19 ndAln. M | 22 áváyea das — 24 dni 
tàw bis scr. M | 23. 7t00c iegoaivn»] ad primum gra- 
dum sacerdotii g | 27 c5 moezovans] om. & || 28 vzv 
WÀxlav uy (7) om. A9) axuazovaay selves A || * ura — 
wmra) undi — undà M | 31 dviavrovs t5» raxíav ayos 
sag xarà TOVs Diíovs xavóvas A | 32 ve om. A134 y«- 
wouévae MA | agncousv Osvregoyauoígae ovra Bíov | 
dyovcas ov gauiv A | *oUdà — ovàà M | 36. steosivas A 
wroris virum qui vel fuerit vel sit, et ipsam uxorem si 
eum castitate et ex virginitate sit. Nihil enim sic in 
meris ordinationibus quam castitatem eligendum. Quam- 
quam in Àis verba et ipsam uxorem non satis conveniunt 
vraecis | 1 enim om. A'[|in sacris ordinatoribus quam 








eum J/* suppl. in spat. 2!/» versuum | 2 cohabitantis A! 
cohabitanti //! | 3 aut] et R | qui uel si fuerit R^ 16 et 
residuae] -i- (— id est) residuae | sin 7/1 | 7 et aliquis 
FT) aliquis R vulg. | 10 quodsi et lector] supp. /?, Set 
(spatio vacuo relicto) /* j lectorum R' | 11 quendam 
P|12 gradum maiorem R'/ | 14 perpetuo R* vulg. 

ad] in J|satis enim est ^ | 15 si ad secundas om. P, 
ad secundas peruenisse add. P? | 16 ad maiorem] et 
maiorem RR! | 17 exinde] et inde 7^ | omni A] omnino 
F' vulg. | 18 enim om. R! | 19 uiuere] suppl. P? in spat. 
vac. inte At utere 7'| 21 assensus R! accessus 7/ | et. ex] 
et RR! ex TR | uiris bonis A] bonis uiris vulg., uiris 
F in quo bonis (corr. boni) post inuenientur collocatum 
est | 24 cleros 7| 25 etiam JR. vulg.] et /T' | 26 neque 
ipsae] ipse neque /" | obseruationem At | 28 crescente //! 

exhine (ino suppl. P* in spat.) FR*] ex hae R' vulg. 

29 delinquendum] deliquen .R! | 30 quinquaginta annos 
secundum suppi. /* in spat. vac. || 32 costitutam R' || 
34 nuptias] neque nuptias 7! | 35 dicimus reprehensi- 
biles /' dominus inreprehensibilem R! | 36 mysterium A 


R* 


Nov. VI 6 


xal TOig Té crgosxvvryrOis vurgersgÓns Bazticuaci 
TOig s üÀLow zraQsivas vOis dzrogprro:, ümeg Áv rois 
crBacuanráross uvgrmoíons du! avrQw sims mdrre- 
cPa. Ei yág Tis fivayxo; yévovro xal tr» éAirtova 
TaUTZS TTS fAax(as pe BirOREv geiporOwr OU Nva. uixo- 
vov, aAÀ' £Eegri vavTyv Ép Tiva vw r(ayOw dGxn- 
TnQíow xtiporoveigOa: xal xav! Éxsivo oixsiv, xad" 
074Q ovte dvÜpav ÉtiuaE(a xaO éavrxev ovre avcebov- 
q:06 Diesra, &AÀR Bios avvssraluévos xal uérQuos xai 


4 


5 conissam contigerit, li 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 


sterium et adorandis ministrare baptismatibus et aliis 
adesse secretis, quae in venerabilibus mysteriis 

eas rite aguntur. Si vero quaedam necessitas fiat 
et minorem ab hac aetate qua diximus ordinari dia- 
t eam in aliquo venerabi- 
lium asceteriorum ordinari et in illo habitare, ne 
quaquam viris admixta constituta sit neque suo ar- 
bitrio habitans, sed vitae separatae et mediocris, et 
a conveniente multitudine bonum testimonium babens. 


(IE). vzró ro? cvyovros nAgOove ueprvgoíuevos. .Bov- 10 Volumus autem et ipsas, quae ad ordinationem per- 


AóusPa Óà xai avràs vàé /mi xtigotovíav ayo- 
uáévas Óiaxóvove aíra éx ynosías sire éx mapÜevias uj 
Twvac Gvvóvraé Éyuv év ráfn ÓnOev aüsÀpaw |) avy- 
yevàw fj Gv xeAovu£vam ayanrtüwv* rois yno TOwV- 


ducuntur, diaconissas, sive ex viduitate sive ex vir- 
ginitate, non cum aliquo cohaerentes aut cognatorum 
aut eorum quos appellant dilectos (talibus enim 
nominibus utentes maligna suspicione suam replent 


Tow Óvóuac. gooyurvea ztáGrs qut ar vaxovéae cov|15 vitam): sed aut solae habitent, aut cum parentibus 


favtOw zxÀroovs. Bíov* daÀÀ' 5 xaO" éavràs oixeiv 7 
yoveiss ptóvois xai zraiiv RÀ E aÀnOsiaus adeá- 
goi 5 Deioss gvvéivai, dg ov sou vztorrevgaí 
Lol TOÁUTG i5 7tOvroOw, avtOS dwvOGiOS T5 GQu& xai aGe- 


Bz$ síxóroe vouigOrgrra: — ders si Afyorró vi TOv 20 quae in 


ovro megí rivos vüw sis DiaxovicGre geigorovíav ép- 


solis et filiis aut vere fratribus aut iis cohaerere, 
de quibus si quis suspicari aliquid praesumpserit 
malignum, ipse insipiens simul et impius forsan puta- 
bitur. v2 si dicatur tale aliquid de aliqua earum, 

jaconissarum ordinationem ingredi vult, 
quod alicui cohaeret sub imagine quidem bonae ap- 


Baívuw. Bovion£vow, dc vii govegriw éaynuariGuévn — pellationis, maligna vero suspicione, non oportet 
uiv áyaO3, xgospyopía, movnoa dà vzowía, ov03 vzv Ioiosmodi mulierem produci omnino ad ordinationem 
TOiGUTZw yvvaixa ztpocíeg das ztavteAo? eie xyeigorovíav — diaconine. Nam etsi ordinetur, et tale aliquid egerit, 
Díaxovías* Éneid7, xav si yevgocovrO eir, xaí v« rowvro 25 et cohaeserit alicui cum praedicto nomine aut sche- 
mius xal Gvwoixoin vi uerü TOU QnOévros óvópa- mate, cadat quidem a diaconia, et ipsa autem et 
TO 7 Gj/uaros, déxmsGsira. uiv Ti O&axovías, xai ille subiecti erunt huic legi et reliquis, quae corrup- 
avr] Óà xaxeivos vztüOvvo, Écovrc: vqUs Zudv vj tores puniunt. Oportet enim omnes, quae ordinan- 
»Ouq , xci r0i$ Aowroie vois rovs qOogras xoÀaLovo:. — tur, venerabiles diaconissas tempore ordinationis et 
lg 44i dà zácas vds zeigorovovuévas svA«gssrárae 30 moneri et sacrorum audire mandatorum coram 
Diaxóvous wal avrds xarà vv tis yugorovías xcigóv — reliquis quae dudum sunt venerabiles diaconissae, 
xai vovOrtsigÓaa xal Tdw íeodw xov zaoayysà- — ut ipsae et dei timorem habeant et adhaerentem 
naro inl vv Àluzor vOv fàr ovcow eviafecrarov — sacris mandatis fiduciam, timere autem et confundi 
Siaxóvow, dGTs avràe xal r0 TOV Jsov Óíos éyovcac ^ sacro cadere ordine, scituras quod, si praesumpse- 
xal tZv spocoUgav oW íspois zaupayyéAuac: mappr-35rint aut erubescentes ordinationem, aut derelin- 
Gíav gofsicOai va xai aigyívacDa. tjs (apüc ix;e- — quentes sacrum ministerium ad nuptias venerint, 
Griv vdfsas, tídvias ox, t£ Daggraauev 7; xarcicyvvas — But aliam omnino elegerint vitam, ipsae quidem ob- 
Tjw xüporovíaw fj dzt0AimOUGca T? ispav. yeigorovíay 

mtposouiATGea yáuow 7 üAAgw óÀos £AcaSa. Biov sro- 

wnpiv ztOptíaw, «vra( Te Évoyo: ysvncovra: Oavarov 40 


31—45, 3 cit. Paratitla coll. const. eccl, 3, 1 p. 1354 Voell. ex Ath. 





adorandis baptismatis ministrare reliquisque arcanis, quae in venerabilibus mysteriis per eas peragi solent, 
ínteresse permittemus. — Enim vero si quae necessitas adsit etiam minoris hac quam diximus aetate ordi- 
nandae diaconissae, licet sane in sacro aliquo asceterio eam ordinare et inillo habitare, ubi neque cum viris 
commercium est neque ez: arbitrio victus, sed continens et moderata vita et multitudinis, quae cum illa vivit, 
testimonio probata. Volumus autem illas ipsas diaconissas, quae ad ordinationem vocantur sive ex vidui- 
tate sive ex virginitate, non uti consuetudine eru inp de genere scilicet fratrum vel cognatorum vel aga- 
petorum qui appellantur (qui enim eiusmodi nominibus utuntur, omni mala icione vitam suam onerant): 
sed vel solae habitent vel una vivant cum solis parentibus et liberis vel iis, qui vere fratres vel patrui sunt. 
de quibus si quis quid mali icari ausit, tpse potius scelestus simul et impius merito. existimabitur. 
ltaque si tale quid dicatur de earum aliqua, quae ad diaconissae ordinationem accedere volunt, commercium 
eam cum aliquo habere cum ficta quidem bona appellatione mala vero icione, ne eiusmodi quidem mulier ad 
diaconissae ordinationem omnino admittatur. Nam etiamsi ordinata sit, et tale quid commiserit atque aliquo 
utatur sub dicto nomine vel specie, diaconatu excidet, et tam ipsa quam ille huic legi nostrae reliquisque, 
quae stupratores puniunt, obnoxii erunt. Omnes autem religiosissimas diaconissas ordi: et ipsas 
oportet ordinationis tempore et admoneri et sacra praecepta audire coram reliquis quae iam sunt venera- 
biles diaconissae, ut et dei timorem habentes et fiduciam, quae sacris praeceptis inest, vereantur. et erube- 
scant sacro ordine cadere, cum sciant, si audeant aut ordinationem dedecorare aut derelicta sacra. ordi- 
natione matrimonium inire aut aliam omnino improbam rationem vitae eligere, se ipsas capitis poena 





1 c6 om. A | 2 sxagsivec ois om. A | 4 dAárrova 7x 
sixousv qjaxíac A | 5. Qiaxoviagav A | 6 daxnroiov A] 
7 aic OxaQ A|| *ov0i — ov3à. MA |9 Jiaiza] endi. 
A | 10 pagrvootuevos zÀndove A | 11 vàs ante ayo- 
pévag coll. A ac eire dz ynosías (ysipíae pr.) A || 
13 4v rábe dnOev adelpow] om.g | !5 sraens] om. 
€ 1 18 7 Oeo] aut iis (thiis?) c | vxozrcevaat v: c) vxo- 
mreUge. A vmomreótuev 5 M | 19 ToÀunse A* | 
21 ztgorovíav (om. A?) Oiaxovicsns A || 22 ov» 
acTiv, dv Gyruati uiv dyaOTs moocryopías, zovrpas 
dà )moyías A (cf. c) || 23 ovà:] non oportet c | 
28 avv; M | 29 «ois. Zocnxois vois] zac oic À | 30 ma- 
ca$ ante avAaBearácas coll. A | 31 x«i avrag om. s || 
37 5 om. A | 38 xexgorovíav xai ztpodousATGas, om. vv. 
7j — xtigorovíav A || anolexovsas M | 39 zovroàv om. 
Ac | 40 avrei ve M. 


1 adorandi R! | 2 quae] queque 7 | mysteriis Heim- 
bach) ministeriis libri | 4 qua R] quam 7 vulg. | 5 con- 
tingerit R! | 6 assisteriorum K7' asisteriorum 7 | ne 
quaquam] leg. in quo neque? | 7 admixtam 7/* | 9 con- 
venienti R* eonuenien R! | bonum om. KA [ habens] di- 
cimus R' | 10 ordinationes R' | 14 utentes] ute ' 
16 aut hiis A*, suppl. J* ín spat. vac., aut eecus R* 
l7 suspicare /TR* suplicare R! | 19 *Ut si] si RT, et 
si vulg. | dicant R dicat /T'| 21 quidem bonae] qui de 
homine A! | 24 aliquod 7 | 26 eadet vulg. | 27 ille] 
ipse / | quae corruptores] ecerruptores R' | 28 quae] 
qui RJ! | 30 moneri] muneri /! | coram .R* et P? in 
ras.| 31 reliquas A | diaconissas R^ [ 32 ut et ipsae dei 
R vulg. | 34 cad' R' | scituras] scituris (situris £') RT | 
35 delinquentes P! | 36 misterium R | uenerit et 37 ele- 
gerit. J/"! 


45 Nov. VI 6—8 


AD ORDINATIONEM DEDUCI 


xdi rà TZ: m&giovGíaS avr mgosxvoo arra: Tan — ligatae eff£ciuntur morti, et substantia earum appli- 
dyiréreas ÉxxÀnaínmis 5 ToU uovaotnoíos, £v ol; si- — cabitur sanctissimis ecclesiis aut monasteriis, in qui- 
div. — OC cw ravras gripe: 5 yLucs Üapgncavres — bus sunt. Qui vero eas aut uxores accipere aut 
wuríéÜvvor uiv xai avrOl Lígovs £corrai, TZEv P ov- — corrumpere praesumpserint, obnoxii quidem et ipsi 
síav avrov xüÜsin r0 Ónuogiov. 6 yàp dv voi; 5gladio erunt, substantia autem eorum applicabitur 
máÀmi vónois vais map! Éxeivors tis Tüv avrow mÀá- fisco. Si enim in antiquis legibus virginibus illis, 
wrv xalovu£fveig magorroi Oüvaros émnv y nula — quae in eorum errorem vocabantur, mortis incum- 
| té" peior mzG€ o) uülÀow zuríg rovro Éxi tow rà- — bebat damnum corruptis. quomodo non magis nos 

(UP, ztrol Oros dofatovacw OgioUuev, Tnv yat in his, quae a deo gloriticantur, definimus, pudici- 
vr», 5 nadagra. yvvaixag xoGu£i, gvAarreaDai Bovióne- l0 tiam, quae quam maxime mulieres ornat, conservari 
vo: Qsagegórros dni vv evAnfracttov Üiaxovagga, — volentes competens venerabilibus diaconissis, ut et 
$am8 dv Tó Ts cgéxov Tj qvos. gvhirrowv xó Té sera decet naturae custodiant et quod debetur sacer- 
ógeiónrvov Tj iegocvvr trooitv. otio conservent. 


CAPUT VII. 


ÓZ Toss dé &mab dmi vovros yevouévovs Oiaxo- Semel autem secundum haec factos diaconos aut 
vwove 7 mQeGfvtégovs xarà urÓéva tgozov dzxolurá- |5 presbyteros nullo modo derelinquere sacerdotium. 
vti 79v ispatsíay. "Oneg ov. nóvov éxi zxgegvizgov — Quod non solum in presbytero et diacono sancimus, 
xci Daxóvaw Segnizouev, aÀ4& xiv vzodiixovos xiv — sed et si subdiaconus aut forte lector fuerit ali- 
si tvgó»v dvayroGTZe t7 Ti, urÜé rovrov azoÀuza- — quis, neque hunc relinquere pristinum schema, et ad 
véav TO ztpótsQov Gyjua xal sis Frtov usraiiO:gOn: — alteram migrare vitam, scientem quia, si tale aliquid 
Béov, yivogxovta QW, siztsQ TOL0UTO T4 ztQabsiue, xara 20 egerit, secundum quod iam a nobis sancitum est aut 
ro ZÓm map' ruow vouoOerrOiv 7 ei Bovisvtzoiw — in curiam cum substantia, aut sub inopia degens ad 
aesti TZ$ OvGías, Jj év dzogíq dw zós vaiÍtorrexnv — officialem deponitur fortunam. 
xartveyOTGETOa TU/ZV. 

CAPUT VIIL 


— . 

|H |. O$ uáv ovÀB fÓxxeyvutvas mtpospxes yivea Das Sed neque effusas competit fieri de cetero reve- 
vov Aowro) và? vOv sóÀaBegrátow xÀngixuw xeigo- 25 rentissimorum clericorum ordinationes. Quod enim 
vovíae. TO piv yag néyo: viv, sb xai éxavopOouv hactenus gestum est, licet corrigi oporteret, sed 
4yonv, aÀÀ' ovv (uà vOv yoóvov dqísusv, rov Àoxov — tamen propter tempus sinimus; de cetero autem non 
Ji uc ztoogeioors «vrac yiveaDas undi eis nuíav vàv — prompte hoc fieri neque ad damnum sanctissimarum 
«ysarvatow ÉxxingiDv yov Oecziíousv. Oca uiv — ecclesiarum venire sancimus. Quaecumque igitur opor- 
ovw éxozw zeoi TOU TOwUTOv TQónov x«tà TZv &yww-30tebat de tali modo in sanctissima maiore ecclesia 
TéIZY peyaànv dxxÀngiav t2s Bacilsvovane zuów Tav- huius regiae nostrae civitatis et sub ea constitutis 
Tz6 nÓÀ«QS xal rà (m^ avrZLv cyuoráTras ÉxxÀno(ac — sanctissimis ecclesiis et aliis, quae hic sunt, fieri, 
xai rds dÀÀas vas évravÓo: yrvícOni, vabra idw«Q — hac speciali leze complexi sumus. In omnibus autem, 
megunlifourv vouq. "Ev Oi &xac: voi; ifc cómo — quae foris sunt, locis sancimus, si quis cum con- 
SeoniLonrv, t6 niv 0 Gvorrc&usvos 4E aoyns xai oi-J5 stituit ab initio et aedificavit ecclesiam, definivit 
xodourcas zw Éexirg(av Gigs xÓ TOY zriporovovut- 


cap. VII summaria habent Nomoc. L, tit. 10 (ex Ath.); Nomoc. XIV tit. 9, 32. 
cap. VIII habent B 3, 1, 34 et inde LL in nov. 123 post cap. 18. Summarium Nomoc. tit. XIV. tit. 1, 30 ex Ath. 





teneri et. bona sua sanctissimis ecclesiis vel. monasteriis, in. quibus sunt, addicenda esse. Atque qui 
stuprare eas aut matrimonio sibi iungere ausi sunt, ipsi quoque gladio obnoxii erunt, eorumque bona 
fiscus occupabit. Si enim in antiquis legibus virginibus, uae apud illos in ipsorum errores vocabantur, 
corruptis capitis poena instabat, quin multo magis nos idem in eas, quae vcra de deo sentiunt, statuamus? 
qui castitatem, quae mazime mulieres ornat, praecipue in religiosissimis diaconissis conservari velimus, ut 
tam quod naturam decet custodiant, quam quod sacerdotio debetur servent. 

VIL (Qui vero semel secundum haec diaconi vel presbyteri facti sunt, sacerdotium. nullo modo 
derelinguant. Quod non solum de presbyteris et diaconis sancimus, verum etiam si quis subdiaconus aut 
lector forte sit, ne ille quidem priorem statum relinquat et ad aliam vitam transferatur, sciens se, si tale 
quid fecerit, secundum id, quod a nobis iam constitutum est, aut in curiam cum bonis suis, aut si in 
paupertate degat, ad cohortalem condicionem detrusum iri. 

VIL — Neque tamen effusas decet fieri in posterum  religiosissimorum clericorum ordinationes. 
Quod enim huc usque factum est, etsi emendari oportuit, attamen propter tempus relinquimus: ne vero 
»3 posterum temere fant neve in detrimentum samctissimarum ecclesiarum. vertant, sancimus. — Atque 
quaecumque de eo genere in sanctissima magna ecclesia huius regiae mostrae civitatis et sanctis- 
simis ecclesiis sub illa constitutis reliquisque, quae hic sunt, obtinere oporteret, ea speciali lege com- 
piexi sumus. In omnibus vero locis extraneis, si quidem is, qui ab initio constituit atque. aedificavit 








25g. dv olc zjsav v0 ztáÀas. oi 0i vaírac A | rior | Doc L" I raórne jov A | 32 xal vàc — éxxÀnaíac om. B | 
7 yAnci] aut uxores accipere aut corrumpere c | roAuz- | 33 xai &AÀac vàe dvravOa A | yiveaS'a« B || ravra LB] 
cawres À | 5 vouoi] vógois vow d. vrov Juv A|| | ovr tQ Me, om. A | 34 zegidaBogsv B | vónq] vvzto 
$ za ov] zróso A | rovro M] evrzv A (om. c) 1GÀg- | A. Est novella III | 36 csaev post u£rgov (46,1) coli, 
Sas A, om. | 10 2] 5 M oi A || xoaust gvAactead as] || L' || xeigoroviev. A(gc) 
gváatreGÓa: xoonícos A | 11 diagegovros] competens 
€] 17 xdv &] 7 A] 18 eiz] 7 AL 19 uerareévrecca A] 1 effleientur vulg. 1 2 sanctis (sanctissimis R*) aplica- 
20 v« Tosovrov A | zxoafoie M, xoiEeiev ante eis BovÀ, 21 | bitur R | 3 eas aut] eas et R! 14 praesumpserit Pi 
eoll. 4 | 21 vouoderr Oy 7) diacvztarPév A. Cf. Cod. V, | 1 errore K || 8 nos /] om. RT || 9 defininimus 7^ | 12 debet 
3,52 (53),5. 9.10. Nov. V, 6 | 229v Az Nomoc. XI tit.] om. M] | R' | 13 conseruentur R [| 15 relinquere R f sacerdotio 
24 Ov uxyy — a«tratis A6, 6 in fine capitis S errore manus |. R9 | 16 Quod] quidem 7 | presbyteros et diaconos T' 
prima repetiit in L: quae in altera utra parte sola ex- | 17 lectos R^ | 18 sema R! | 22 deponetur vulg. 
tant diserepantiae notavi L' et. L" | o9 fv v& xexv- | 26 lice|et P! | oportet / [ 27 tamen] tmi 7 || siuimus ^ 
mévac A | rov Aoxov om. B| 27 égíeusv L' | 28 avrac | «s» iuimus /'| 28 prompte /Jombergk, propter libri | 
M] avro LABze | 29 &yíowv L" | xogsiv om. A | 30 oov | 29 uenire] ueniri 7^ iure / | 3! regiae nostrae /i] nostrae 
oL xará c8 TZv À | 31 ueyülnv om. L'| Baci | regiae P vulg. constitutis] eiuitate 7? [ 33 spiritali R'! 





Nov. VI 8 


vwv pérgov, ola móc ajró wal Tyw Üanáwyv mapi- 
€15Gcé, UT, ngóTegov yeporovnTwal Tiva xard Tj» 
evrzv éxxAndíav, mtgiv àv si; TOv dgiOuOv vv dE 
Loy?$ Op.gÓévra TO pétgov avroU zsQugvain. Ei dà 
uy rovro yéíyovev, avt Ódà 5 cie mnólsos iwxAncía 
xoonyoín vàs$ GetyOoMi6 favrz; Te xal vai; dAÀais Éx- 
xÀngiai, Trwixavra uj mgoysigos avbew vos ixsice 
xÀngixové, urdà Qi rwwag (gms zgosmaD eias 7] yágsras 
vais dvrsuDav avr xaragoprituv Oamávaie* ovx 
ejssBü yap rà TouVTa, vobi iegéoov Eia 

Gw 6 Ürozórre Didoí Ouós, Ax vovrov cà ÓDvvara 
vopnysiv, 7| tX» yoUv maAmua» quAdTIuY OvvüO nav, 
und. óruUvv zavrtÀas xcuulouévnv. "Jers moss. 
tovs Qeogilsatátovs ztavQuápyas xal. urrgonoAiras vov- 


46 


DIT 4E 10 


QUOMODO OPORTEAT EPISCOPOS 


ordinationum mensuram, tamquam secundum eam 
expensas constituens, non prius ordinari quemquam 
in eadem ecclesia, nisi ad numerum a principio de- 
finitum eius mensura redigatur. Si vero hoc non 
5fecit, ipsa vero civitatis ecclesia ministrat emolu- 
menta et sibi et aliis ecclesiis, tum non promptum 
augere illic clericos, neque propter aliquas forte 
compassiones aut beneficia ex hoc eam sumptibus 
peesgresere (non sunt enim haec pia, neque sacer- 
otibus digna): sed ex quibus dominus dederit deus, 
ex his quae sunt possibilia ministrare aut antiquam 
conservare consuetudinem nihil penitus innovantem. 
Unde competit deo amabiles patriarchas et metro- 
politas huius habere providentiam, et eos quidem. 


tov tíÓeaOa. mgóvoiav, xai roU$ niv uézps viv óvras 15 qui hactenus sunt, sinere in schemate, in quo sunt, 


dàv ixi vov avroU GyjuaTos, y! ovmep tici. xÀngi- 
xove, GvupusrQéiv Óà vzw éxacTne dxxÀngíae Ovvayav, 
xal ovro avrov; T& TOUS OciTáTOVE ztaTQudQyae dé 


ve' Éavrovs r&rT&w dxxÀncíae, rove TE ur TponoAitas 


clericos, metiri vero uniuscuiusque ecclesiae virtutem, 
et ita ipsos quoque sanctissimos patriarchas sub se 
constitutas ecclesias ordinare, et metropolitas hoc 
ipsum & sanctissimis patriarchis commonitos facere, 


evró Tovro saga tw ÓciorárOw gtaTQuQy coy vxogi-20illos autem alios omnés sub se constitutos episcopos 


nyroxopévove zt0isiv, &xsivove ve t0U$ dAÀlove ümavrae 
roU6 vp' éavrove £miaxózove eni jv Gvupergíay vai- 
tzv dufiBáLew, xal amejÓnv ui vmig viv Qanávnv 


mowigDa. tà6 TOV xÀngixv ye«gorovíac. — "Iausv yae, 


9ca. ràw ayiort&roe éxx)goiov dà vovro 0 «à vov25 


gesgotovovutvan Te xai Us aAÀAns Damawvne Éxxeyvué- 
vov pnógncav, xal Or. Twvàs 4E avrQw uóliw nuév, 
msQuegogauer dà Once, vivis 0à Pra xavanegoptiGuié- 
wai xeivrai, Áx TT TOiaóTmS dveveyxtiv ersvoyogías 


ad mensur&m hanc deducere, et studere non ultra 
expensam facere clericorum ordinationes. Scimus 
enim, quantae sanctissimae ecclesiae propter hanc 
ordinationum et alterius expensae effusionem inopes 
factae sunt, et quia aliquas earum vix quidem, tamen 
eliberavimus, qu. vero adhuc oneratae iacent, 
ex tali elevari angustia non valentes. ldeoque hoc 
provideant sanctissimi patriarchae et metropolitae 
et reliqui deo amabiles episcopi, ut et nos, quae ab 


0v Üvváuevar, Osr& TOUTOV zQovoijgovaa oi aycraros 30 eis aguntur discentes, approbemus eoa, quia nostram 


marQiipyas xal oí urroonoAita: xal oí Aovmol O'eoge- 
Aícraros énícxomo:, dq! q T5 Tác và map' avruw 
yivópeva. nay Oávovras dnoditacOci avroóc, Or. tÓv 
iv ygánuaciw yudw vóuov dv avrois lÜnbav «oic tg- 
vows stOÀsTevOuevov. 

QEniloyoc) Tà roivvv sap 5udv vouodsry- 
Sévra xal tz (egav táLw Ts xai xarágtaciv gulir- 
rOvra xaTà tz» tOw Osiow xavóvov Qovauiv vs xai 
saparzgnsiw vo) ÀowmoU gvÀarréírocaw Oivexas üx£- 


legem in litteris positam apud semet ipsos osten- 
derunt operibus pleri. 


(Epilogus. Quae igitur a nobis sancita sunt, 
et sacrum ordinem statumque custodiunt secundum 
sacrarum regularum virtutem et observationem, de 
cetero conservent 


, gu» — et sanctissimi 
eai oi x8 ayiarcacot tore per Ououjosns éxácrre 40 patriarchae uniuscuiusque diocesis et deo a&mabiles 


of vs DsoguÁécraro: urrQozoAivas of Ta Lowmoi eUÀa- 
Bécratos &niaxozos ol v8 xÀngixoi, ztayrayoU v)» 0v 





metropolitae et reliqui reverentissimi episcopi atque 
euid. ubique dei culturam et sacram disciplinam 


ecclesiam, modum ordinandorum definiverit utpote secundum eum expensis quoque constitutis, ne quis 
prius in eadem ecclesia ordinetur quam ad numerum ab initio definitum eius modus redactus sit, sancimus. 
Sin id factum non sit, ipsa vero civitatis ecclesia et sibi et reliquis ecclesiis aismenta subministret, tum 
né lemere augeantur qui ibi sunt. clerici neve illa propter quasdam forte affectiones vel suffragationes 
sumptibus exinde oneretur (talia cnim non sunt.pia neque sacerdotibus digna), sed quae dominus deus 
dederit, ex iis quoad fieri potest subministretur, aut saltem antiqua consuetudo servetur nullo modo re- 
novanda. taque decet deo carissimos patriarchas et metropolitanos huius rei curam gerere, et eos qui- 
dem, qui usque eo sunt clerici, in eodem statu, in quo sunt, relinquere, facultates vero uniuscuiusque 
ecclesiae recie metiri: atque ita et ipsi mero rug agokirn ecclesias sub ipsis constitutas ordinent, et 
metropolitani id ipsum a sanctissimis patriarchis admoniti faciant, et illi reliquos omnes episcopos sub se 
constitutos ad convenientiam ucant, we operam ne ultra modum expensarum fiant clericorum 
ordinationes. Scimus enim, quot sanctissimae ecclesiae propter istam unm ordinationum et ceterorum 
sumptuum abundantiam inopia laborent, aique ez eis nos alias aegre quidem, at tamen servasse, alias autem 
etiamnunc oneratas iacere neque ex eiusmodi angustiis emergere posse. ltaque huic rei sanctissimi patri- 
archae et metropolitani et reliqui deo carissimi episcopi prospicient, ut nos, quae ab illis fiant edocti, 
approbemus eos, quod legem nostram scripto mandatam rc quoque ipsa valere ostenderint. 

Epilogus. Quae igitur a nobis sancita sunt et sacrum ordinem atque statum secundum sacrorum 
canonum auctoritatem et observationem conservant, in posterum et sanctissimi cuiusque dioecesis patriarchae 
et deo carissimi metropolitani et reliqui religiosissimi episcopi et clerici perpetuo integra custodiant, in 





1 ola om. L" | megigtzGas xal vzv OQamávnv A] 
? nra] v: B 14 avrov L [ si 0? o9 yéyové vi tow- 
vov, dÀA' 9 ve A | 5 yéyovev] yévyras L' | 5 mo- 
xe(gove L promptum g á ume A || 5] xai A ] 10 ée- 
géíos L agyugéoov A | l1 ido A | Ax covrov om. A 
12 yovv om. Ac Vgeiérros] dei gvAarruw A | 14 so- 
pet cwadk (Ssogviaxrove L^) L | vosrov 9éaS9a. LB 
SucOa, rovrov A | 15 yo: A | 16 abrov om. A 
17 v2»] t76 L || 18 avrov vs om. A [| 21 ve] dà Ac 
22 vov€ om. A || 25 9d«a:] as aí A || &xxAncsow] &xxir- 
vidv m)siaras Á | 26 yesooroviov A(c) | 28 Guo yovv 
vivis Érs A | 29 sg. o$ Ovváueva: crevoyopías A | 
ToUro À | 31 xai urrgozoAiras A | 40 o£ ve] of e oi 
M]| 42 of ve] eivs A || rov. eov] Oeiav A 


1 eam secundum J| 2 constituentes R'|| quamquam 
F | 5 facit R' | inministrat A | 6 tum] cum, Re 
promptum au| /? ín ras. (sit post promptum add. vulg.) 
7 *illi libri | 8 passiones R. | 10 digna om. R | deus 
dederit R [| 11 quae] quoque 7^! | inmistrare R [ 15 se- 
mate R( 16 metui A!| uirtutum R [| 18 hoc] uero hoc 
P | 20 alios om. P | constitutos episcopos A] episcopos 
(episcopis 7^!) positos PT" positos episcopos vulg. | 22 si- 
mus AR! | 24 *ordinationem libri | 25 quia] qui R! 
tamen] tin / | 26 clibersuimus (eliberamus 4) R 
deliberauimus J| uero] u« 7| iaceerent 7 [ 27 rele- 
uari vulg. | hoc] haec | 28 sanctissime R' | 30 quia 
F] qui R vulg. | 37 statumque] statutum R* [| 39 per- 
; petue /T | 41 metropolites/" | reuertissimi 7142 ibique R 





AD ORDINATIONEM DEDUCI 


Duos Anrovoyíav xal tzv (sgàw sUxoGMíav CTüpoUvrss 
áxépmiov, nOwiW Ézixeiuévne vi) avra mapaBaivovri 
TOP zawrslo avtov dAlórguov elvai ÓsoU va xal c7 
dxixsipévrs avrQ xarà vyv iepocUvnv àlías* n yàp 
]B awafos ravrgc disÀaOrzosra. — LfÓnav 38 nào. 
Bíidousv dv óxtoíq Oryxors vae: xaDeavücs xal Oyrpas 
Biov Duopuévoi Ti rovrov magafeiwouévov unvoiv 
mpiv va xnl is vv ash Bacilelav, Om dv rusW oi 


A 


Nov. VI ep. 


custodientes inviolatam, poena imminente haec prae- 
varicanti, quod penitus alienus sit a deo et imposito 
sibi sacerdotii ordine; nam velut indignus hoc ex- 
cluditur. Licentiam vero universis damus, cuius- 
5$ cumque sint officii vel conversationis, respicientibus 
aliquid horum praevaricari, nuntiare nobis et ad im- 
perium quod semper est: ut nos, qui haec secundum 
sacrarum regularum explanationem apostolicamque 
traditionem constituimus. decentem etiam indignatio- 


TabTa xarà TZ» TOw Üeiow xcvóvow vgnynciv x«i 
Tj» àxocrohexyv zapgüdocww Oiaráfavresé 7tQézovcav |0 nem praevaricatoribus inferamus. Etiam his videlicet 
xai ixi roi; zapafaívovaiw évéiyxouev dyaváxrQciw. quae sancita sunt a nobis de hereditatibus deo ama- 
cepe xai vOv iore vida, wir ztag' judw zsQi bilium episcoporum custodiendis. 
TOv xÁrgovouidw vQv ÜsogiAsovárow éziGxÓTzOV qv- 
1l Aarrouévov. — Oi náv ovv &y«ovcatos narQidoyas 
Jioncjgsoe éxioTnc Tavra npodrncovo.w dv Tai; vg" 
davrove dyirtátaig Mipthus dia dà nodjaovai rois 
Saogilestátow anrponoAiraig rà map! zudw Üuave- 
rayuéva, oi Üà aUO46 xai avroi zpoOTs0vGÍ Te avrà 
xatü tZv Té urroomóAsos àyiuarráttnv ixxAncíav voi; — ecclesia, et constitutis sub se episcopis haec faciant 
Tr v' éavrois émixónow qavegü vavra xavaGT?-20 manifesta, illorum vero singuli in propria ecclesia 
Govci, xaüxivuv à Éxagroc év «jj oixeíq éxxÀncíq haec proponant: ut nullus nostrae reipublicae igno- 
Tavra nooDYycn: mire urÜéva vov Ti; zustígae z0Àe — ret, quae & nobis ad honorem et augmentum magni 
Taías dyvoéiv tà mag' Zuów sis Tiuzw xe xai abbys:w — dei et salvatoris nostri lesu Christi disposita sunt. 
tow ueyálov Jeov xai Govr?gos 7"uaw 'Incov Xowcrov —lnsuper sequens baec tua sanctitas omnibus, qui sub 
duxrrrvzmonuéva. dp. p Ts dxolovSovcav roírow Tiv 25 ea sunt, sanctissimis metropolitis haec faciat mani- 
C9» dywsGUwnv ümadi TOW; Ux cUTZv OciwTárO:I u7- festa, universo tempore contradenda. 
TQozoÀíras; gawegà Tavra xaragtiOai TQ zxavTl GVu- 
zapadoOraóusva yoóvq. 
(K) 2 '"Eygágn xa icótvxa (TiuoOéq) và 0cwráro — 9 Scripta exemplaria Euphraemio sanctissimo archi- 
apyiustuGxOnq disbavüosiac, "Egpaiuio vq ó0w1&vq 30 episcopo Theopolitano. Scripta exemplaria (Petro) 
aoyusztuoxóTQ Ésovztólsos, Iéroo vq ócwrérq àoyi- — Sanctissimo episcopo Hierosolymorum. Scripta ex- 
extiaxózto IepogoAina, Inávvn vq éviolorárq énágyo — emplaria Iohanni viro gloriosissimo praefecto sacro- 
TGw spo praetoriow vó Üevregov, dmó vzatcw xai rum praetoriorum secundo, exconsuli et patricio. 
zarguxiep, douvixp TQ ÉvüoForato énágyq vw sagà Cui etiam hoc adiectum est: Et tua quoque celsi- 
"IÀlvgeois íspcov. praetoricw. 35tudo haec sciens un& cum semper suscepturis sedem 
Dat. xvii. k. April. CP. Belisario v. c. cons. [a.535.] tuam haec servare festinet, et si denuntiatum fuerit 
aliquod tale delictum, prohibeat, et maxime quae- 
cumque in ordinationibus curialium et officialium 
interdicta sunt. Nuntiet autem etiam nobis, ut de- 
40 cens super eis imponatur correctio. Utatur quoque 
praeceptis ad clarissimos provinciarum judices, ut 
et ipsi quae fiunt inspicientes non permittant He md 
extra hoc quod & nobis constitutum est feri. - 
minebit enim eis et poena quinque librarum auri, si 


l Sanctissimi siquidem patriarchae uniuscuiusque 
15 diocesis haec proponant in ecclesiis sub se consti- 
tutis, et manifesta faciant deo amabilibus metropo- 
litis, quae a nobis constituta sunt. Illi quoque rursus 
etiam ipsi proponant ea in metropolita sanctissima 


emnibus rebus dei cultum et sacram disciplinam inviolatam servantes: poena transgressuro imminente hac, 
ut et a deo et a dignitate sacerdotii in eum collata plane alienus sit futurus; nam ut indignus ea exuetur. 
Licentiam vero omnibus damus, in quocumque ordine et vitae condicione sunt, ubi quid horum violari 
videant, ut id et nobis et quicumque imperator futurus est indicent: quo nos, qui secundum divinorum 
canonum Lr ge qi et apostolicam traditionem haec constituimus, debitam etiam transgressoribus indigna- 
tionem exhibeamus. Videlicet ea quoque quae a nobis de hereditatibus deo carissimorum episcoporum san- 
l cita sunt, observentur. Sanctissimi igitur cuiusque dioecesis patriarchae haec in sanctissimis ecclesiis sub 
se constitutis proponent et cum deo carissimis metropolitanis quae a nobis imperata sunt communicabunt ; 
hi vero rursus et ipsi in sanctissima ecclesia metropolitana ea et proponent et eadem episcopis, qui sub 
ipsis sunt, manifesta facient; denique illorum etiam in sua quisque ecclesia haec proponet: ut némo eo- 
rum qui in nostra sunt republica ea quae a nobis in honorem et incrementum magni dei et servatoris nostri 
Iesu Thristi constituta sunt, ignoret. T orur his obsequens sanctitas tua omnibus sanctissimis kamede tur rig rn 
2 qui sub ipsa sunt, haec manifesta faciat omni tempori simul prodenda. | Scripta sunt exemplaria (Ti- 
molheo) sanctissimo archiepiscopo Alexandriae, Ephraimio sanctissimo archiepiscopo Theopolitano, Petro 
sanctissimo archiepiscopo Hierosolymorum, lohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ez 


consuli et patricio, Dominico gloriosissimo praefecto sacro praetorio apud lllyrios. 





1 &gàv] Gegarov A 13 *crov] v0. libri || 6 didóa- 
uv A | dv A] om. M | xaPeavaas À | oyrpuats Biov] con- 
cersationis (i. e. à0784: e || 12 cf. Cod. 1, 3. 41 (42) 5—9]] 
13 xÀggovousdv Ac] uma C M || 14 o£ uiv 0cio- 
raro. ÁA|| 1^ ravra mpodrcovew] mooOévees A | ig^ 
iavrove À | 16 d7Àa zxodrjaovciv £v oic A | 18 xal avroi 
post avrà coll. A | goa O7oovc. A1 20 ra)ra om. A | 
22 xpo 75aoveiw A | rav om. A | 23 &yvoovvra A | avin- 
qsv] 176 zia tac add, A | 26 xai A ' Deioraro« A | 29 $2 
em. A. Cf. nov. VII extr. | 9 — AAaEavüpsiac] om.c. Tv 
uod éq addidi | 30* 4igpsuio M [31 IIéroq om.c || 34 *3o- 
uvívo» M | douvíxup — praetoria om. €. Quae sequuntur 
img, om M: ercerpta habent Ath. (inde A) et Theod. | 36 dat. 
k. April. CP. Belisario v. c. cons. Jul.; 4ypdgr xaAtvdaw 
. a€ vxxareiac Belaai xai Evrgozíov Ath. (sim. 
Theod.). fygawa xalávdauc (awvovagiai ivdixriovos « éni 
Ts vitavsias Bejagaiov và xai Evrgoziov A|bilissariu M 


1 poenam imminentem RT! | haeo] « 7 hae 7/3 
praeuaricati /' | 2 quod] quo RP || penitus alieni sint 
[3 uelud indignus J/? in ras. 7 litt. | excludetur vu/g. 
4 universis dam; /" damus uniuersis Zt | cuiusque J^ 
5 conuersationibus AR! | 8 sacra A'| apostolioaque A 
10 etiam — 12 custodiendis om. R [ 15 praeponant /T 
16 deo om, R' | 18 metropolitana A?* vulg. | 19 fatiant 
manifesta RT) manifesta fatiant J^ vulg. | 2! nullius 7^ j 
25 sanctissimi 7 | fatiant 7! | 26 leg. tempori? || 
contrahenda RPT | ?9 Euphraemio (cf. Li^eratus bre- 
viar. c. 23] eupraemio (i post prae add. R*) R cum 
eufremio J/ || episcopo archiepiscopo (archiep. de/. /*) P | 
30 Petro om. codd. || 31 sanctissimo] ee«imio R' | 33 prae- 
teritorum .R | 35 susceptoris R'JT | sedere J^ | 38 ordi- 
natione R* | et (e in ras. P) RE] uel vulg. [ 39. intro- 
dueta R'T'j autem om. P | 40 correctione A* [ 41 iuces 
R' | 42 quae] quoque 7" qui /* [aliquid in ras. 


Nov. VII pr. 


Z 
IEPI TOY MH EKIIOIEISOGAI 
H ANTAAAATTEZOAI TA EK- 
KAHZIAXTIKA IIPATMATA H 
EIS IAIKHN YIIOOHKHN AIAO- 


49 DE NON ALIENANDIS 


quidem et ipsi praevaricari videntes non denuntia- 
verint aut sedi tuae aut imperio: ut undique decens 
ornatus ordinationis gradui conservetur. Scripta cum 
adiectione Dominico ......... 

Dat. k. April. CP. Belisario v. c. cons. 


vi. Coll. II tit. 1 


R DE NON ALIENANDIS AUT PER- 
MUTANDIS ECCLESIASTICIS RE- 
BUS IMMOBILIBUS AUT IN SPE- 
CIALEM HYPOTHECAM DANDIS 


ZOAI TOI AANEIZTHI, AAA' AP-  CREDITORIBUS, SED SUFFICERE 


KEIXZOAI AYTON TAIZ rPENI- 
KAIZ YIIOOHKAIZ. 
Aoroxgárw Kaicag dÀáflios "ovaviviavos AUyovaos 
'Emiwavig TQ &yurt&tQ xol uaxagurrárQ doyiemui- 


Gxórq Tic sÜÜaiuovos raUTUS zrÓÀCS xal oixovuevixd 15 


TtaTQuxoyr. 


(Hgooíuiov.) "Eva axonóv asi voVrov dOiusDa 
TÓ zv ei T& 7tgórtQov dv&Ais 7) Gvyxeyvuévoy 4dóxei, 
ToUrO xai àvaxadpa. xai véAeuov. d$ avelovs azogT- 
vc&. "Ossg xai ézi tT OÀns vouoOsGíag mzojcavtes, 
JyovusÜa xgnvai xai émi rdv éxztovjcse)v Td» yivoO- 
pévcw. éni voi; ísgois ztQ&ynaciv évi negiAaBeiv vópuq 
TOv: ÉuzgocÓs» amawras, xal avavsovuévq xai ézma- 
vogDovvri xal v ve dLaztis noocriÓdvr TÓ TE Tt5QiT- 


GENERALES HYPOTHECAS R. 


Imp. Iustinianus A. Epiphanio archiepiscopo et 
patriarchae Constantinopolitano. 


(Praefatio. Unam intentionem hanc semper 
pene omne quicquid prius imperfectum aut con- 
um videbatur, hoc et expurgare et perfectum ex 


20imperfecto declarare. Quod etiam in omni legis- 


latione facientes credimus oportere et in alienationi- 
bus, quae fiunt super sacris rebus, una complecti 
lege, quae priores omnes et renovet et emendet, et 
quod deest adiciat et quod superfluum est abscidat. 


4éovr, uiv ojv 44 Ts sbosBoUs25 À Leone siquidem piae memoriae, qui post Con- 


TOv pnqeten 

Ag£soe, 0€ d5 usrà Koworawrivov Ov cT sUvcsBovs 
pavyane xai TOv tI XQiTwavixTS mícrscoé v Baci- 
Asi» àoynyévnv nvEngé vs xol xctsgi5GGTO Tv TOV 
aywwratov éxxAncidw TiuÁ» T8 xal xaráctagiv, yé- 


stantinum piae memoriae christianae fidei inter im- 
peratores principem auxit et constituit sanctarum 
ecclesiarum honorem et disciplinam, scripta lex est 
de ecclesiasticis alienationibus, conclusa in sola huius 


yoantas vónos zégl vtàw ÉxxAngiagTixOw. dxztosr]oaov, 30 felicissimae civitatis sanctissima maiore ecclesia. Et 


uOwp msQuxexLtiGuévos Tjj xarà TI» siÜniuova Tavrrv 
mtóÀv áywuwtáry uayáAn éxxÀngíq. Kai ém«iwovudv ys 
qà xam rovrov TOU vOuov usrà zxáGne Gqolgótnros 
18 xai JsoqiAlae veDuiuéva, aAAx vq ys ul ytvuxde 
ayróv xata as xarà swrow ÉrnicxQmtousv, 

névros xal avróv vivos dnavopOuasos nenicTtUxauev. 


laudamus plurima huius legis cum omni vehementia 
et dei cultura posita, sed eo quod non generaliter 
posita sit in omnibus tractamus, egere tamen etiam 
eam quadam correctione credidimus. Ab Anastasio 


sig das 35 


Nov, FII (9 Coll. 1I tit. 1: gloss.) Graece extat in. M et A (in quo est tívÀos 8), om. in L. — Epit. Theod. 1, 
Athanas. 2, 1 (inde Coll. const. eccl. 3, 2, 1. Iulian. const. FII. 


VII. 


NE RES ECCLESIASTICAE ALIENENTUR AUT PERMUTENTUR AUT 
IN SPECIALEM HYPOTHECAM DENTUR CREDITORI, SED UT HF- 
POTHECIS GENERALIBUS CONTENTUS SIT. 


Imperator Caesar Flavius [ustinianus Augustus Epiphanio sanctissimo et beatissimo archiepiscopo felicis 
huius civitatis et patriarchae universali. 


Era atio. Unum propositum hoc semper habuimus, ut si quid antea imperfectum aut confusum 
videbatur, id omne emendaremus et perfectum ex imperfecto redderemus. Quod cum in tota legislatione 
praestiterimus, etiam in alienationibus rerum sacrarum una e priores omnes complectendas esse ezx- 
istimamus, quae et renovet et corrigat eas, et quod deest addat, tollat quod superfluum est. 4 Leone 
quidem piae sortis, qui post Constantinum piae memoriae, christianae illum fidei inter imperatores prin- 
cipem, sanctissimarum ecclesiarum honorem atque statum auzit atque constituit, lez de alienationibus eccle- 
siasticis scripta est, quae intra solam sanctissimam magnam ecclesiam huius felicis civitatis se continet. Ac ple- 


raque quidem illius - cum omni severitate et pietate sancita laudamus, verum in eo quod non generaliter in 
omnes (ata est offendimus, quin etiam correctione aliqua eam indigere persuasum habemus. Anastasius vero 


9 vzoS7xnv] réxgv A| ll avrov] avrov xai uóvov 
xaJas vmoréraxra. A | 12 vzodOrnxas] vnoOrxas 


ovroc závrag A| 13 Kaicag Aáfios om. A | 15 «7« 
— nóÀsos] xovoravriwovzólsos A | 17 densa vov 
müv arrÀES ve xal Gvyxey. Óoxovy OUTO dvaxadüas 
A [19 axogzved dvaditus A [21 dni vàv yuwouévow 
durtovjceov A | 26 0$ 0r om. A| 27 xal om. Ag | v? 
om. A || 28 avErsavrs 15 xal usyaAovavrs A || 30 vo- 
uos] Cod. 1, 2, 14 || 32 ye] v A | 33 ToU vópov rovrov 
4134 ye om. A| 36 zeruareixausv om. A 

1 quidem] quid 7^ | nuntiauerint R | 4 dominica 


(dominicam R!) libri. Híatum significavi: supplendum fere 
gloriosissimo praefecto praetoriorum per Illyricum (sim. 
Contius) | 5 diem et annum exhibet Hamb. II, ex Iuliano 
ut videtur; om. rell. | Cap. Bisiliario uice 6. Bamb. 
8 aut in] aut si in & ] 21 oredimus — in om. R' 
22 fiunt] fuerint /' | 23 renouat /?| 27 principe J^? 
secundarum A! [28 honore /^' | est lex P | 31 omni 
om. P? | 32 sed — posita om, J^ ', sed — generaliter add. 
VF? in mg. | 33 tractamus Jt tractare. T' om. / vulgo; leg. 
retractamus? (gravamur Kroll)| tamen om. V | 34 que- 
dam ER! quandam V3 


ECCLESIASTICIS REBUS 


Mvacragip Ji vq viN evaspovc Anfews yéygantaí xi£ 
magi tGw TOwUTOY vóuos, OUT OuOw6 TQ mor 
mavroíos Ts dans. dxysÜeig yàg xal xi rovs p.34 
vózove oviiv prrov Éuswwev endis, 7tQós uóvrv T«v 
deyigeogivi» wal vy» Üwoíxnaw Ógüwv Tiv ait cd 
wmpv vuó TÓw uaxagiohraTOw TaTQi ud To6 BaciAidos 
TavTye xai sdaiuovos soleo, rovs dà aÀlove &rtav- 
Tag up mteguepyalóuavos D'oóvovs* xairowye eizso ábiov 
éxnavopOcosoe selva: v0 mtQ&yua q&ro, xarà zmoíav 
moópaciv và uiv émmvopoOov, và 0à áxóGunra xar. 
sÀiuzwetwev; "fera «viov xal msnavcO«. Tov AÀomov 
Ouanzilouev, drsA9 "s xaÜscrO a xal TÓzmQ Tp 
xÀuónsvov, aÀÀ' o) yevixüv dv vópow ovra ov0é ci 
(A) axovüaiov aigayayóvra. — Tavra ovv Zusic dxav- 
ogJovrrss ümavra uíav qUjOruev zonva: vouodscíav 
dmiOsiva. sci TOig tQw ayisrürQw éxxÀncgidw xcd 
Levowvcw wai wogoxoutíwv xal zraxysíow xal uova- 
etnggiow wal fpsgorgogeíowv xal yspovroxousiow xai 
za»rog ísgaTixOU GvGTZucTOS TtQdyuaGi, xal vOUTOV 
TO» vóuov Tj 4Íiovros rov Tij evgsBovc Anfeme dia- 
ráÉes nigosO'sivas, ngórsgov avtijs dv Boaxet 1v. vono- 
Oeaíav dxriÓzuevo: ovra T& xav TO ede 7t Qos- 
vgaivovrs. BovÀerms yàg éxsivr ufo TOv DeogiAr- 
erarOv dgywezíGxozOv xai zraTQutQzry vT& evOaiuovos 
ravTZS nóÀAtow Toi TÀs &yuvrdtne usyáAms ÉxxÁnaías 
mire oixovóuov Tampacxey 7j Doria) a. 7j üAli bx- 
moi» ztpüyue xivprov, oix(aw cTvyóv y) aygóv, 7 
yecpyóv T rieiueia dygovux^ T mnolvrixae Gitáaeus 
ixal yàg xai Tevras £v TOS (uvyrois agiDurrtor, 
m" oUga tjj xarà KovaravrivoUzola ayiorráty us- 
yaÀg éxxÀngiq| aA4à uxÓ' dn! àvridoo 7 aÀÀg Toi 
CoguGp4) TOwVIÓ Ti mgárrewv. xal azeilsi Tq uiv 
dcwruivq jv TOU zg&yuatos &vádociv, dre avrov 
avadidóvas TQ) xatà xaipóv oixovonovvri Tà ztigáypaa 
TZS &yuwrdátne ueynAne éxxÀngies TÓ mzt«Q' «vrov Án 
g9iv noüyua usta ztavTOS 100 xarà rÓv uécov ygóvov 
OU xai ruv &ALov xtgdarv, dxmraGRc Ézuxtipt- 
vys Tdw Tiumu&rOv TQ TOwUTO T: AtuBávtiv jj covei- 
aJa. D«gpovers, Dios x0 ztag& TOUS vóuove ztQay Div 
&v iae» Pres tj urji t5v agyyv ysvouévq. 
ixovógow TOv Tavra vztgBavra didóves pév oixoOer 
Tj &ysarrüty u&ydÀn yune aen xsÀsusi Ttüv O4 dv 


49 


Nov. VII pr. 


quoque piae memoriae scripta quaedam de talibus 
lex est, neque similis priori et omnino minus habens. 
Effusa namque et per loca foris posita nihilominus 
mansit imperfecta, eo quod ad solum sacerdotium et 
$diocesin respiciat constitutam sub beatissimo patri- 
archa huius regiae et felicissimae civitatis, alias 
autem omnes non perscrutata sedes: cum utique di- 
gnam correctione esse causam arbitrabatur, propter 
quam occasionem alia quidem corrigebat, alia vero 
10incomposita relinquebat? Quamobrem eam quoque 
vacare de cetero sancimus, utpote imperfectam et 
loco circumclausam et non generalem inter leges 
existentem neque aliquid studiosum introducentem. 
Haec ergo nos emendantes omnia unam existimavi- 
15 mus oportere legislationem imponere omnibus sanc- 
tissimarum ecclesiarum (et) xenodochiorum et noso- 
comiorum et monasteriorum et brephotrophiorum et 
gerontocomiorum et totius sacrati collegii rebus, et 
hanc legem Leonis pi&e memoriae constitutioni adi- 
?0 cere, prius eius breviter legislationem exponentes 
sicque omne, quod reliquum est, intexentes. Vult 
enim illa neque deo amabilem archiepiscopum et 
patriarcham huius felicissimae civitatis seu sanctis- 
simae maioris ecclesiae neque oeconomum vendere 
25aut donare aut aliter alienare rem immobilem, do- 
mum forsan aut agrum aut colonum aut mancipia 
rustica aut civiles annonas (nam et haec inter im- 
mobilia numeranda sunt), quae competunt Constan- 
tinopolitanae sanctissimae maiori ecclesiae, sed ne- 
30 que pro ulla compensatione aut alia qualibet circum- 
ventione tale aliquid agi. Et interminatur emptori 
quidem rei restitutionem, ut reddat per tempora 
O0economo rerum sanctissimae ecclesiae rem quam 
ipse percepit cum omni medii temporis fructu et 
35aliis lucris, casu imminente pretiorum ei, qui tale 
aliquid accipere aut comparare praesumpserit, cum 
etiam hoc quod contra leges actum est ita ponat 
ac si neque a principio gestum sit. Oeconomum 
vero haec praevaricantem dare quidem de suo sanc- 


To» 0i 40 tissimae ecclesiae iubet omne quicquid ex ea causa 





iae sortis legem aliquam de eiusmodi rebus scripsit neque. priori similem et omnino imperfectam. Quae 
hcet. etiam ad loca foris sita redundet, nihilominus tamen imperfecta mansit, cum ad solum sacerdotium 


summum et dioecesin sub beatissimo 
autem sedibus omnibus non laboret. 


atriarcha huius regiae et felicis urbis positam respiciat, de reliquis 
renun sí quidem hanc rem correciione dignam putabat, qualt de 
causa alia emendabat, alia incomposita relinquebat? [taque ut illa in posterum cesset sancimus, 
perfecta et loco circumscripta, nec vero generalis lez: sit neque quicquam gravius introducat. 


M et im- 
aec igitur 


omnia corrigentes unam legislationem omnibus rebus sanctissimarum ecclesiarum et acenodochiorum et nosoco- 
miorum et ptochiorum et monasteriorum et brephotrophiorum et gerontocomiorum , et omnis sacri coetus 


adhibendam putavimus up m 
constitutionis argumento 


we oeconomum vendere aut 


hanc legem consiitutiom Leonis 
eviter exposito omne id, 
que deo carissimum rb met je et patriarcham 

onare aut alio modo alienare rem immobilem, domum forte vel agrum 


ae sortis adiciendam; ita ut prius illius 
m reliquum. est, attexamus. — Fult enim illa ne- 
huius felicis urbis vel. sanctissimae magnae ecclesiae 


vel colonum vel mancipia rustica vel annonas civiles (etenim hae quoque in rebus immobilibus nume- 


randae sunt, si 
tionis nomine vel ex alio quo commento t. 


ertinent ad iut epe: uc sanctissimam magnam ecclesiam), nec magis remunera- 
e quid facere. Atque emptori quidem rei restitutionem minatur, ut 


quam accepit rem cum omni fructu temporis interiacentis et cum reliquis (ucris restituat ei, qui eo tempore 
res sanctissimae magnae ecclesiae administrat, amissione m imminente ci, qui tale quid accipere vel emere 
erinde 


ausus sit, quoniam quod contra leges gestum est, pi 
nomum vero, qui haec transgressus sit, de suis bonis 


bet lex ac si protinus ne factum quidem sit. Oeco- 
sanctissimae magnae ecclesiae omne id, quodcumque ex 


eadem causa lucratus sit vel quo sanctissimae ecclesiae damnum intulerit, reddere iubet; praeterea autem 





2 wóuos] Cod. 1, 2, 1: | ovra] ovx A || 3 zravro£os c2] 
aÀÀa navroios av A | 5 xai zv dioixnaiwom. A | 9 moíav 
As] uíav M || 11 ztenaa ai M | 13 »ra] vragyovra A || 
14 ov» om. À [| 17 xai mIOyéÍeY om. g | 19 zéypues À || 
21 £v Bgayei om, A | 22 obra vs] xai ovros A || ££vgai- 
vovres À | 25 rro] urjta A || 26 urs om. A|| 21 7 post 
dygóv om. A | 29 xai yàg e, Spangenberg] Aiatus 8 litt. 
in M | xai yàg — de TRtinl douivads AT[31 492 
ix! dvrisDogo M uri zavri dopo A | 33 ovr2a- 
pówo A | 3i dxodidóva, A | 35 áyuorárzs ueynAns 
om, Á. usyüAne om. € |j 30 ztg&yua om. A || 40 ps 
mapa vzv p inem i 402g. oixovóuov i xóv ravra ztaga- 
Saivovra didovas oixoSsv v0 abüuiov c7, dy., om. xe- 
lea nüv — aAA 50, 5 A j 42 payaAg om. Ag 

D 


|. 4 solum ad / j 6 regia / ! [ aliter A! | 7 perscrutatas 
RUF perserata|tans J^ perserutans A? | 8 correctionem 
R! | arbitratur R* | 11 uocare A! uecare P! | facimus 
R! | 14 ergo] igitur /[ 16 et om. RFT [ nesochomio- 
rum / | 17 betrofotrophiorum J& bephotrophiorum 7T | 
18 gerentocomiorum JA | 19 adieere prius eius R* in 
ras 6—7 lit. | 20 legislationem (legislatione 7^!) bre- 
uiter 7 | 25 «9. Pro aut F ubique 8. (vel an) | 27 inter 
bis scr. R!|29 maioris R! | 30 conpensstione aut alia 
bis scr. R!' i aut om. /* [31 tali /! [ 32 restitutione 
F | 33 ecclesiae] maioris ecclesiae T' ((7r.) | 34 ipse 
om. R' | 36 aut] an 7! | praesumpsit RJ* | 37 hoc 
om. P | ita] «» J^! | ponant P | 38 a et gestum sit 
om. A! 

T 


Nov. VII pr. 


dx tZ6 abTUS airius dxéQUavev 5 Zw dywusrdtnv dw- 
xÀngíav étnuicos' ngos rovro: Óé xal àmslavva Tis 
oixovouías, xai Oibmaw dyoylv vj dywrarn ÉxxÀn- 
e ov xata uóvowv Tüv Oisogilegrátcov OixOrüpucov, 
lÀ4à xai xarà Diadóywr avrOw, eire cvrol rovio £L- 
eztO0ÍrGav eite TOv xarà xaigóv Jeoguléovatov éníaxo- 
mov $ vwa vOw dÀAov xÁngixdv Opvtee dxrtoiobvra 
cit. &yevvT; ve xal avelevi'égay faxnaav, xai ztoAlq 
ü si Gvyaivovrra. BAéxovree vouwürq Tivi acve- 


50 


DE NON ALIENANDIS 


lucratus est aut sanctissimam ecclesiam damnificavit ; 
super haec autem etiam excludit officio oeconomi. 
Et dat actionem sanctissimae ecclesise non contra 
solos deo amabiles oeconomos, sed etiam contra 


5successores eorum, sive ipsi hoc alienaverunt sive 


pro tempore deo amabilis episcopus aut aliquis alio- 
rum clericorum videntes alenantem taciturnitate de- 
generi et sine libertate passi sunt, et multo potius 
si consentientes videntes tale aliquid permiserunt et 


qdgncav, dÀÀ' o) Tó mpüyua Duexcivgar. xal zgóciÓ non causam prohibuerunt. Ad haec autem et tabel- 


ye xal vóv GvufoAawygugorv vov tà v0iaUra Ovytd- 
Eavca. ovuflólaia Du;vexét apadidwoiv £Eogla, uride- 
juüs avrQ quAavÓgozías uid éxavódov nori urra- 


QidoUGa* xal avrové uévrorys TOVE uey(arovs doyovras 


lionem, qui talia confecit instrumenta. perpetuo tradit 
exilio, nullam ei clementiam neque reversionem par- 
ticipans. lpsos quoque maximos iudices, qui ad 
haec accedunt et tinistrant talibus causis aut con- 


ToU; và rOiaUra ztgosuuévove xai vmovpyovwras rois 15 fici npud semet ipsos monumenta pro confirmatione 


TOL0UTO:S rtQáyuadiy f) GvvicragOas ztap. éavroit vzt0- 


urüuava mo0e gvotaciv TOv TovUTOy Ücprüv 7, tv 
| ; I z Foie epi PR 
gábsowv avsyoutvove tie vs agyyjs xai vis abiae 


dÀkow 7t 


B x«i r5s meqiovaías dxBalhuv ammiovca. — Tavra 


talium donationum aut aliorum actuum patiuntur, 
et cingulo et dignitate et substantia interminatur 
excludere. Haec igitur increpaus vehementer, per- 
mittit rei ecclesinsticae usum aut qui vocatur usus- 


ov» dmiriuzsaga Ogolgoe, ÉmirpiztL Ttpáyueros éx-20fructus sub certo quodam tempore aut etiam usque 


xÀngiacTixOU XQUOiV TytOL TOV xaÁOUuEYOY OVOOUTQOUX- 


TOV Éni eni Tiva xyoóvov $ wai &ypi TZs Lows vov 


AaBórros didóva: 1» nyurtátrv peyihyr dxxira(av, 


£ni t0írq u£vto: T 00q, ép! «y tor Tz» TOiaUrEV 


Ad vitam percipientis dare sanctissimam maiorem 
ecclesiam, sub hac tamen definitione, ut is, qui hanc 
accepit munificentiam, eiusdem quantitatis repenset 
rem sanctissimae maiori ecclesiae sub proprietatis 


Deyópevor gio ciplay TAS avtÜe zocór5ros üvriÓ400- 25 ratione, ex qua possit eundem reditum sanctissima 


wai TtQaysur Ty ayuopaty usya^n £xxÀraía xatre de. 


onottías Aóyor, é& ov Ovviaeras Tiv avr» ngosodov 


y ayu)stary Éxxiyoía wm n 0cnv éxéivos: àzó 
1Hé 4970508 KlaBsv, dra 


£a TZv TOV Aafóvros 


ecclesia habere, quantum ille ex usu accepit; post 
percipientis utique mortem aut definitum tempus in 
usu videlicet et usu datae ecclesiasticae rei ad sanc- 
tissimam ecclesiam redeunte et usu donatae rei cum 


veÁevtry 5 TOv opi Oévta yoóvov £i c] xgrgs& xal30 proprietate sanctissimae ecclesiae faciendo; talem 


TUS xnaeas TOU OoOévros éxwingiagTixOV TtQdyuaTOE 


£pi tv ayuorrátrv éxxlrgiav énaviovanre, xal tre toU 

d : rj 2 batdbe-sd: 1 
BogrOcvros xorcras aua tj Ürgzort(a a7$ ayiotá- 
an6 ÉxxÀnaías yrvoué£vré. dxivUvvor yàg slvai t0 T0i- 


namque contractum sine periculo esse ponit lex 8i 
vero minus fuerit quam quod datur a sanctissima 
ecclesia illud, quod compensatur ei, cuius mox qui- 
dem percipiet proprietatem, sperat autem etiam usum 


ovrov GvráAÀayua v(Orncw 0 wónos. si dà Fl«rrov 35 accipere, infirmum contractum et pro non facto po- 


íi Tov Ükdonévov za Th$ &ywwráTQe ÉwxArcíae TÓ 
avridodiv «vrT, ovzsp avtíxa uàw Anvevaa Th de- 


ozortíav, (nite Oi xal vzr ygnow Aafriv, axugoi 


TÓ gvvdAAayua xci avri pd yeyovóros víSnoi, xai 
Siboaiw. adkiav. ExDixrotos, ola zttgiygagijs xarà vàv 40 
1 Óuxaimvw v5& &ysarritns dxxÀnoiae yevoutvrs. 0 


X. ada - - I erai 
pàv obv vóuos a6 év faysi ro.aUta DuopiLerai Te 


nit, datque licentiam vindicationis, utpote circum- 
ventione contra jus sanctissimae ecclesiae facta 


1 Lex itaque sub brevitate talia decernit et multam 





ab administratione quoque eum removet, et actionem dat sanctissimae ecclesiae non solum contra deo caris- 
simos oeconomos, sed eliam contra successores eorum, sive id ipsi alienarunt sive deo carissimum, 
qui tum est, episcopum vel reliquorum clericorum aliquem alienare videntes y atque. illiberale silen- 
tium egerunt, et multo magis si, ubi consentientem ewun in tale quid viderunt, id concesserunt neque rem 
prohibuerunt. Atque insuper tabellionem quoque qui talia instrumenta confecerit, perpetuo exilio tradit 
nullius ei clementiae neque reditus spe facta. — Quin etiam ipsos summos magistratus, qui talia admittunt 
et eiusmodi rebus operam praestant, aut apud se documenta ad. eiusmodi donationes aliosve actus confir- 
mandos confici patiuntur, et magistratu et dignitate et bonis ps pend minatur. His ígitur. fortiter re- 
prehensis rei ecclesiasticae usum sive usumfructum qui vocatur ad certum aliquod tempus, vel quoad is, 
fu acceperit, vivet, dare permittit sanctissimae magnae ecclesiae, hac tamen sub condicione, ut is, qui talem 
iberalitatem accipit, rem eiusdem quantitatis sanctissimae magnae ecclesiae dominii iure reddat, cx qua 
eundem reditum sanctissima ecclesia percipere possit, quantum ille ex usufructu accepit: scilicet ut. post 
mortem eius, qui accepit, vel post tempus EN praefinitum tam ususfructus rci ecclesiasticae datae 
ad sanctissimam ecclesiam reteat, quam rei donatae ususfructus una cum dominio sanctissimae ecciesiae 
acquiratur. Talis enim contractus ut sine periculo sit, lex sancit. Si vero eo, quod a sauclissima ccclesia 
datum est, minus sit id quod ei in vicem dator, cuius illa proprietatem quidem statim accipit, sperat vero 
s€ usumfructum quoque accepturam, irritum reddit contractum et pro non facto ponit, atque vindicandi 
1 potestatem tribuit, utpote fraude contra ius sanctissimae ecclesiae commissa. Illa igitur lex breviter 





5 Oiadoyow abrov Éàv ajvos voVro éErmoíraev A || | 4 etiam om. ' | contra om. / | 5 successiones Rt! || eo- 


6 eire] áAAa xal A || 5 ur hls £xnoiÜpusvov xai G«07t3)v 1 taciturni- 

: tatem P. taciturnitati /7/^ | degcnore? /73, «eges * | 
8 libertati /^' | passi] nacti A^ nati 7^! | 9 si] hoe. A! 
13 tradet. R tradi 7| 12 principans 7i! ] 14 eonfixi /« 
15 confirmationem / | 17 interminantur P | 20 aut] an 
F'! | 21 praecipientis ^! | moiorem 7t || 24 ecclesie maiori 
(maioris //*) /^| 25 qua om. R'! |j eum /! | sanctissimam 
R!'| 26 accepit] habere acceperit R' | 27 in] « J^! del. 
R* om. vulg. || 28 et usu f, (i. e. fructu) R*/* | *dato 
libri || 30 sg. namque talem R| 33 ei] rei 7^ | cui 7*, 
del. P* | 34 proprietatem om. R! | 36 uendicationis 
FT wenditionis & | circumuentionem J^! | 41 R rubr. 
ín mg. Ad eos qui rem ecclesiasticam parua pensione 
detinent perpetuo | subreuitate R* 


dysvyr, v8 «al urj £Asviégav àcxroavra, ot zoÀÀO ye 
püAlov vÀw Gvvaivoirtoy xarax(iPrgorrai og TOi- 
oUrov yevóusvóv Ti ÜAézOvTéS Wai qr DiaxmiGavres 
A (cf. €) | 9 avyamobrra] consentientes g | 11. xai Tov 
om. À | 12 evugóAcia om. A | 14 abrovc et vov6 om. 
AT 15 à] zór M| 16 rowovroi om. A|| 18 77€ ve — 
&fías] &gyZ$ T& xai ablac A | 19 dxBaAeiv A | 20. £x 
Tumjoae A || 21 vov] c0 A4 || 24 voitq om. A|| vv. A] 
em. M | 32 £xavogDojons A] 33 aua) zagà A | 34 yu- 
vóuevov M | «o yàg rowovrov axivOvrvor slvas Aic! || 
35 di] 3 xai A | 37 avríxa uiv] aít5; xiv A | 41 ye- 
vopévrse] iu yeyevru£vns A || 42 sg. va xal éxiziuq) xal 
dxi viwac A 

1 aut] an ^! | 2 excludi E! [| 3actionem om, P (cf. ad 5) || 





rum actionem ipsi siue J^ || 6 aut] an 7^! | 


ECCLESIASTICIS REBUS 


xai énvtiud, xai uéyQu TOW TtQuyuárün TS dyioytá- 
tzs éxxÀngdiag (grcTGi: uóvre* xai cctavta ud» dvcipsi 
CogiGuOr, roUTO Omep eizxtóvres lpÜruev, o0 uv dzu- 
Gytiv TEv TÀ» nera TaUra muüvOvgyíav iayvgev. vivis 
yao Xr và xalovusvov maugouixov dievpovtes, gira 
Toi; rutiígous vóuow pryts dÀlp wi rÀv azávrav 
yywgiSóusvor, ztspeygagry 00 uixgav énsAétrgav xavà 
Tov »óuov, Óimrexr aGysÜór émivorgawris éxmoir,gev. 
Omtp Zuris rOU Áowrov mxprrTeGÓ: wexcoxauev, 4E 
o» TOv vzudg rovrtww £ypgtwapsr rouov. "Hin à xai 
t Éngvrsvoss slor xal zAárraaer noAAQ TO nooov 
T5 alnove mosódov voi éugvrrvraig xagibópavos 
oi TO spcyuarow meom» T ayiarrárns Àns éx- 
xÀngías -cpocrüwrsé. 'Ójere ruas Év rwv. TOV Tvusré- 
gov Jiara$eow ógigas niv àygu ngoiarmuv vguv viv 
dugorrvoiv yivecOu., ToU Ts Ànufávovios xai vo 
diadógaw ériga, TOUtO xal Émi TOig T$ yuvtátrs 
dxxdna(asc moxyuams. yivsaas avyyagraavess, um ne 
easttga) Oi rü$ Éxrr$ po(gas GvyyogeigOas TOig du- 
gvtevrais Üuk ràg Tvynpaàs mtgigtaGtug vouoDerrjaav- 
ves" éxtudneQ éuavOavouev ovra éxxeyvuévag ct 
wai agefBaw maga vive yíveaOa, rà GvufoAaua, cx 
urÓà tn» Éxrr» xaralgemávegOns Tjj ayiarráry) x- 
xingíq uoigav, vrüw Àouow anávrow rQ dugvtevii 
xeyagiGuévow,  dvagrácios 0i Ó vis svasBovs. Akron 
npabuw vzouvnu&row ÓirrüLae yivaaOa: él raig £x- 
w0wjGsGiv, éíxOv xai rOvtOV yévorro x«cigóe, xal vas 
4ngvreóGzie aríoas Díya uiv Ti noábras dypy nórzs 
TXs Lorje oV mowvuévov Tiv lugbrevoiw, uera. dà vav- 
tri xcd (i$ TO Üimvaxég avtnv (xrsivas, ovta en 
ma7toírxev ovta Gvuqépovra vouov, ztavrolme T8 GT&ÀÁJ, 
méxp. uóvrs Tij ÓwuxzGtce rOU meatpiapyixoU Ügórov 
TLs evÓciuOvOs tavQS TOÀRGH, xrÜMuzEQ MiztOusY, TZV 
vouoOrciav Gr5gas. 


5 


Nov. VII pr. 1 





imponit, et usque ad res sanctissimae ecclesiae stat 
solummodo; et omnem quidem perimit circumventio- 
nem, quam praediximus, non tamen retinere calli- 
ditatem postea insurgentium valuit. Quidam enim 
5$dudum hoc quod vocatur colonarium ius adinveni- 
entes, neque nostris legibus neque aliae cuidam 
omnium notum, circumventionem non parvam medi- 
tati sunt contra legem, perpetuas paene cogitantes 
alienationes. Quod nos de cetero agi prohibemus 
l0et pro eo ipso conscripsimus legem. Dudum autem 
et ad emphyteosis respexeruut et imminuerunt plu- 
rimam quantitatem veri reditus illis qui emphyteosin 
accipiunt praestantes ii qui rebus pridem sanctís- 
simae maioris ecclesiae praesidebant. Ideoque nos 
15 in quadam nostrarum constitutionum definivimus qui- 
dem usque ad personas tres emphyteosin fieri, ac- 
cipientis et duorum successorum aliorum; hoc et 
Super rebus sanctissimae maioris ecclesiae fieri per- 
mittentes, non autem ultra sextam partem relevari 
?0emphyteosin percipientibus propter fortuitos casus 
sancientes: quia [vero] didicimus sic effuse et impie 
ab aliquibus fieri documenta, ut neque sexta relin- 
quatur sanctissimae ecclesiae pars, reliquis omnibus 
emphyteosin accipienti donatis. Anastasius autem 
25 piae memoriae gesta monumentorum constituens fieri 
super alienationibus, sicubi etiam huius rei fieret 
tempus, et emphyteosis statuens sine gestis quidem 
usque ad solam vitam accipientis emphyteosin, cum 
stis autem in perpetuum eam extendens, neque per- 
30 fectam fecit neque utilem legem, et undique imper- 
fectam, usque ad solam diocesin patriarchicae sedis 
huius felicissimae civitatis, sicut praediximus, legis- 
lationem statuens. 


CAPUT 1. 
(P 'Huris oUy jdn yee éxi 1óv vouov ívéov) de- 35. Nos igitur tiam enim ad legem veniendum esti 


Gmilousv, urs tZv ayiartütrv TZ$ evÜaiuovoe vavtrs 
nólecos usyaÀnv éxxÀrGíav u5re rd$ vz avryw ovcas, 
&w acr tXv gognylav &dsfaro, xaOnag abtr» viva- 


sancimus, neque sanctissimam huius felicissimae civi- 
tatis maiorem ecclesiam neque sub ea constitutas ec- 
clesias, quarum ipsa praerogationem suscepit :sicut 





talia et definit et. persequitur, oW in rebus solius sanctissimae ecclesiae subsistit: eaque omnem quidem 
r 


fallaciam , uti anle dizimus, tolit, neque vero malitiam posterorum cohibere potuit. Quidam enim iurc 
paroecico quod vocatur invento, neque nostris legibus neque alii omnium ulli cognito, non exiguam frau- 
dem adversus hanc legem moliti. sunt , PUN fere. alienationem. meditantes. Quod ne in. posterum 
fieret nos. prohibuimus, ex quo legem de lis rebus conscripsimus. lam vero emphyteuses quoque spectarunt. 
et veri reditus quantitatem emphyteutis gratificantes valde imminuerunt qui nuper rebus sanctissimae magna 
ecclesiae. praeerant. ltaque. nos in. quadam. coustitutione nostra. definivimus quidem, ut usque ad tres 
personas fiat emphytieusis, et. eum. qui accepit et. duos. alios successores, utque id etiam in rebus sanctis- 
dimac eccíesiae fieri permisimus, sancimus (amen, ne ultra sextam partem emphyteutis ob fortuitos casus 
remitiatur, quoniam contractus (am effuse. et impie a quibusdam iniri accipiebamus, ut uc sexta. quidem 
pars sanctissimae ecclesiae relinqueretur reiiquis omnibus emphyicutae condonatis. Anastasius vero. piae 
sorlis quod constituit, ut alienationes, sicubi id quoque tempus ferret, in acta referrentur, atque emphy- 
teuses tn acia quidem non relatas ad vitam solam illius qui accepit emphyteusin limitavit, actis consignaias 
adeo in. perpetuum extendit: neque accuratam. neque utilem. fecit legem, et. plane imperfectam, qui ad 


solam dioecesin patriarchicae sedis huius felicis urbis, sicuti dizimus, legislationem redegerit. 
l. Nos igitur (jam enim ad legem veniendum est) sancimus, wt neque sancüssima huius felicis urbis 
maga ecciesia neque quae sub illa constitutae sunt, quarum ipsa sumplus suscepit. (quemadmodum  Ana- 


2 éxxÀnoías] ueyüÀns dxxÀroíae A | 3 uzv] uzv 3i 
dvOpono» A | 5 unà vois A | 9 4E ov rov vmi 
ertt hs pro eo ipso g 1 10 vóuo»]. Cod. 1, 2,24 pr. 
11 zx0AÀg 10 zr00ó» plurimum (i. e. 045) quantitatem g 
14 *£v roi c] Kv i0. M dv ju A. Cf. Cod. le $5 | 
15 ógíaes uiv] ógictsv A T 16 0io Dueogow érégan] dio 
avrov xaradiadogrr. Dvrtàv xAnoovóoua A] 18 éxxÀg- 
eias M ] usyáhrs éxxÀraias Ag | zageaaavres A| 22 và — 
xeradauzuavea dna] uaxpay A 527 rovrov Mz] rovro A] 
29 ravra A| 32 uovov A | 38 avrr, A || avede£avo A 





que add. P, deoem add. T') ct praestantem pensionem 
solidos decem (solidorum x J^) accipiat quis ab ecclesia et. 
det pro ea solidos centum seu amplius, aut certe minus, 
tt quasi iam de propria aggrauet se dare (acgrauat se 
meare A!) singulis annis quasi pensionis nomine solidos 
ires. Iste ergo appellatur paroecos (paricos AJ T). sed 








ipsam (upà A! uiam qua A?) domum sub tam parua pen- 
sione in perpetuum et ipse ct heredes cius possidebant. ad- 
inuenientes (et adinu./) e.q. s. Glossa marginalis in con- 
teztum. inrepsit | 6 legibus nostris / | *alie cuiusdam A 
alieuiusdum 7 alii cuiquam vulg. | 7 uotam R! notam 
R? | 9 nos om. R | 10 co om. R! | 11 enphiteosis R' enfi- 
teosis T' emphyteosim 7 enphiteosim A? || reseripserespexer 
R* prospexerunt / J| 1? ueri] iusti ? in ras, T? ius T! | 
illi * [qui] qui ad 7 | enphiteosin /t et sic in segg.. fere 
constanter | 13 ii /T] hii AR! his A* hi vulg. | 14 prae- 
sidebant) psidebant PF | 15 nostra &* | deünimus 2 dif- 
finimus 7| 16 enphiteosyn & Jj 17 et super] insuper et 
in // j 15 sanctissimae om. P | permitententes R || 19 non 
ultra autem. 7 | 20 percipientee /' | 21 vero seclusi || 
22 réliquatur K 7 24 accipientibus 7 || 26 alienationes 
R*? | feri /' | 27 enfiteosis 7" emphytcosin J^ enphiteosin 
FR (vulg.) | 29 perfectum A' [ 31. patriarchie /" | 32 legi- 
muslationem J/* [ 35 enim om. &' | 36 sacratissimam : 
38 ipso V! j praerogatione V* rogationem &' erog. Kroli 
1^ 


Nov. VII 1 


erágios 0 cic evGsBoUe inis nounvevoe, nra vàs 
diÀae ánácas éxxnaíae vas wat tyr» evÜaiuova vai- 
Tr» ovcas mtóÀww 7j TQ» avtis ztegioixida ums rüs 
vzó TÓv zatQiugyixóv Q'oovov tis svÓaipovos aves 
ztóÀens xaSscruGas, aw TOUS jutQomoAivae avros 
xéigorovsi, u5ts aAlov undéva zarrayoU uns matQu- 
agn» pnis énicxonov (qauàdv Ón vov: cs éni v 
'"Egas vove te éxi js lAAvgidos, xai mtgOs ys vovs 
dn! Aiyintov t& xai tis ztgoseyoUs xai gvopévne avr 


»2 


DE NON ALIENANDIS 


eam Anastasius piae memoriae interpretatus est), 
neque alias omnes ecclesias in hac felicissima ex- 
istentes civitate aut circa eius confinia neque sub 
patriarchica sede huius felicissimae civitatis consti- 
5 tutas, quarum metropolitas ipse ordinat, neque alium 
ullum undique neque patriarcham neque kg m 
(dicimus autem et eos qui in Oriente et qui in Illy- 
rico, insuper et Aegypto et vicina atque unita ei 
Libya, et eos qui in Africana provincia sunt, com- 


ZhiBóns vois va dni 1s Lggov gopas, xai avvslóvr« 10 plexive dicendum per omnes quicumque nostrae sunt 


anawres simsiv, 0004 T7 TusTéQns eigi yTe), rta ur 
Tov; éni vr$ Eanegías óvias Oo Grárovs éziOxó- 
zows àz' avris Tr mgegBiridos "Popré uéyge Tw 
eie oxeavov xadegtugay dysrTátuw ogOodóbov dx- 


terrae, nec non qui in Occidente sunt deo amabiles 
episcopos ab ipsa seniore Roma usque ad oceanum 
consistentium sanctissimarum orthodoxarum eccle- 
siarum), neque quem xenodochum aut ptochotro- 


xÀndubv, ufte Tiva bevolóyow 5| wrcXyotQógov 7 vo 15 phum aut nosocomum aut orpbanotrophum aut 


goxópov 5| üggavorgógov 7j yegovroxouor 7) BpsqorQo- 

5 uovacTnQlov avÓpaw Tj yvvnixQw fyovurvov v 
ryovpévrv, 7) viva 0Àos ngosgtota Tàw tvayrrv Gvatn- 
pártov adsav Éyuv Éxnowiv zgaypa axivrvov dv oi- 
xíaug Tj dv dygois p dv xrnow 9 oAos dv oic TO&OVTOIE, 
umi ysmpyixóv avdpdnodov pubó nolecixnw cirnciw, 


uri xaxa 


iixoi 1 9ógaciv. éveyvgov zagadidóva: tois 
Javucrais. à Üà tis Éxztoija&nNs Óvoua. yevixarteoy 


gerontocomum aut brephotrophum aut moi 

virorum vel mulierum abbam seu abbatissam, aut 
quemlibet omnino praesidentem venerabilibus col- 
legiis licentiam habere alienare rem immobilem aut 


20in domibus aut in agris aut in hortis aut omnino in 


huiusmodi, neque rusticum mancipium neque civilem 
annonam, nec per specialis pignoris occasionem tr&- 
dere creditoribus — Alienationis autem nomen gene- 


duk roVtO teDuixausv, iva xcÀvdosv xai ztQaciv xal — ralius ideo posuimus, ut prohibeamus et venditionem 
dogràv xai nuteyur xai TZw &i$ TO Üupvexés éxteuvo- 25 et. donationem et commutationem et in 


pévry dugvrevai, rye ovdi nóggm xaÓfatrxev. dxztoe- 
qus. aAÀà návtas mavrayoU TOUS isQeW Te TO- 
aórgs éxmowjgsns fipyousv, Taie mtOircig UTOXéiuE- 


vove, als 5j ZÁéovtos toU tis sUorBovs Anbsos éxprjaavo 


purum 
extensam emphyteosin, quae non procul ab alie- 
natione consistit. Sed omnes uhique sacerdotes ab 
huiusmodi alienatione prohibemus, poenis subditos, 
uibus Leonis piae memoriae usa est constitutio. 


Ji&vabes. dxeivrv yàp xarà mávra xgarv xai xv-30lllam namque per omnia valere et ratam esse san- 


gíav alva, DQaaniouev, Óiónsg ati» xai nQovOTxa- 
pev xal E Tj narpép gowvij Tóv vópov aGvveygáya- 


uev, aÀla. TOUTD « j 
daagiw avrüv elvaw yvopiuov Duk To ztpóytiQov 
éguryveins. 2 A d 
yag 1ocavta Gvufoólca ygóvq Ts paxoq  yevóneva 
wU» GWOXiPE 7I0, w uw L1] Tn 70 vitQaynog0vyrs. 
are Tà uéyQu vvv óvta TO Oixsiov £yérm Oyrua* TOV 
Acitov dà nacav dxnoíngiv dmayogevouev, vas tipr- 
uévag avrjj zowde dn«tiDévies. 


y Tl Xv] T& xai 4MaM., dere 
Tm 


cimus; propterea hanc [proposuimus] et protulimus 
et non paterna voce legem conscripsimus, sed bac 
communi et graeca, ut omnibus sit nota propter 
facilem interpretationem. — Quod itaque iam prae- 


To uiv oUw yÓg maguynxós dgíspev* 10 35teriit, relinquimus; nam tanta documenta tempore 


longo facta nunc commovere multae erit tergiver- 
sationis. Quapropter quae usque hactenus extant, 
proprium habeant schema, de cetero autem omnem 
alienationem interdicimus, praedictas ei poenas im- 


40 ponentes. 





stasius piae sortis interpretatus est), neque reliquae ecclesiae omnes, quae in hac felici civitate vel in vici- 
nia eius, neque quae sub patriarchica sede huius felicis urbis constitutae sunt, quarum ea metropolitanos 
ordinat, neque alius quisquam uspiam patriarcha aut episcopus (eos scilicet dicimus, qui in Oriente et Illyrico 
sunt et praeterea qui in Aegypto. eique confini atque unita Libya, quique in Afrorum regione, et ut omnes 
complectamur, quicumque in nostris sunt. terris) neque. magis qui in Occidente sunt deo carissimi epi- 
scopi, ab ipsa vetusta Roma usque ad sanctissimas orthodozas ecclesias ad oceanum constitutas, neque 
zenodochus quisquam aut ptochotrophus aut nosocomus aut orphanotrophus aut gerontocomus aut 
brephotrophus aut monasterii virorum vel mulierum abbas vel abbatissa, aut omnino quisquis sacris coe- 
tibus praeest, licentiam habeat rem immobilem aedificiorum vel agrorum vel hortorum vel omnino id genus 
aliorum alienandi, neque mancipium rusticum neque annonam civilem, nec magis specialis pignoris nomine 
creditoribus tradendi. Alienationis vero nomen generalius ideo posuimus, ut prohiberemus et venditionem et 
donationem et permutationem, et emphyteusin in perpetuum eztensam, quae non procul ab alienatione ab- 
est. Verum omnes ubique sacerdotes ab. eiusmodi alienatione arcemus, poenis illis, quibus Leonis piae 
sortis constitutio usa est, obnoxios. llla enim ut per omnia valeat et rata sit sancimus: quapropter et 
[he vrbem eam, neque patria lingua legem conscripsimus, sed hac quidem communi et Graeca, ut omni- 
us innotescat propter facilitatem interpretationis. Ceterum quod iam praeteriit, missum facimus; tot enim 
contractus longo tempore factos si nunc sollicitentur, id quidem multa negotia exhibeat. Quare quae hac- 
tenus facta sunt propriam formam retineant, in posterum vero omnem alienationem vetamus, supra dictis 
ei poenis impositis. 

6 marguigyn»] ztatQidoymv urjts urtgozoAerv A || 
7 85 A] 3i M(g) || 9 zpoasyovs xai om. A || 10 avve- 
Àovras sineiv üzawrse À || 12 dozégas A | 13 nézpi] 
xai uéyos A5 14 xadectaadv. À | e yvvaixav. Ag] 
xaà yvraixaw M || 19. d» oéxíass] aut in domibus g || 
20 év aygoi; dv xrwowi va xai 0Ào A21. 22 * uíjte 
— ura — urs libri | 23 75s] voie M 123 sq. di rovro 
vaDaixauew yevixartapov A 0/21 ala — éxnoiraews 
om. M^, in mg. suppl. M || 28 taie om. A 130 ztarra 
A | 31 a7») hanc ti. e. revrzr?! c | ztgorePtixauev A | 
32 awsygayapuada A | 36 xoóvo paxpa va A 

! ea P! | 2 neque alias] neeeilias ! | existente P? 
3 supatriarchica A! sub patriurcha J^! | 4 huius (supp 
F^ dn spat.) felicissime ecclesie ciuitatis J^ | 7 in ante 


R*] quecunque. A!J/ vulg. jo terre nostre / | 12 no- 
ceanum A! ocoeanum A*PT [| 13 consisteretium. R! | 
14 quem A] alium. quem. A* aliquem F^ vulg. [| ptocho- 
trocium /^ protochotrophum Zi*|| 15 nosocomium R no- 
dochomium J^] l6 gerontocomium A! therontonium Jj 
bephotrophum 4 bephotrofium 7^ | monasteriorum uiro- 
rum (orum uirorum suppl. P* in ras.) /^ 117 vel] aut R| 
ubbam seu 77] abbatue seu? J^! abbatem scu J^? abbatem 
uel vu/g. j 1$ quemlibet] quem 7 | praesulentem Re || ue- 
nerabibus F ueneralibus J^ | 19. alienarem rem * | 20 in 
gnaris aut mortis A | 22 specialis] spiritalis R || oecasione 
F^? || 23 creditotribus Jt || generalis 7^ ! 24 posumus Re || 
prohiberemus J| uentionem * | 25 et commutationem 
et donationem JT | 27 undique P | ?* alienationés (sic) 
illirico om. R (8 et insuper et 7^ | et in Aegypto nus d R' | 31 proposuimus seclusi | 34 Quod] Q« (Quia, ut vid.) 
unita ei Libya scrips (sim. Heimbach)] initibilia Pi] 35 tanto / | 36 nunc] non 77 | tergi satisois Fe? 
in mitibilia (mitibilia suppl. /^* in spat.) / inmutabilia | 37 actenus /7' hue actenus A (vulg.) | 35 habeut RT 
7' (in Lycaonia atque in Lycia vuíg.) | !0 quicunque | sema R* soema 139 eis RFT 


ECCLESIASTICI8 REBUS 


53 


Nov. VII 2 


CAPUT 1L. 


"Oncs Bà &v ó vóuos mos 10 tis avOQmnivrs I 
dic$ moix(Àov xal tO magacvuBaivov asl uergr Pais 
paivg Quà. návrow dxivrtos (r( yàg dv aim avadapov 
taw dv avOgoinos xai ovrus agaAsvtov, oc urdsuíav 
vnouévav usragoÀnv, TZ zdGné Qjuev cverageas dv 
Jugvexai waOuctoGre xivnGt;), avayxciov qUruev 
Twwvag dfaigéces Üovvas *q vOuq ptr molis TÜE 
qon Ts xai dxgiBsías dErvgnuévas, iva vaívas 
(Mev sie BorOnav 90 wópos urnÓauce GalrOsir. 
1 rdg med TOÍvuy Tj fagiAaq, simov i$ xoav- 
exyaÀrs dar, xal mos AvGitéAsiaw TL6 TtOATRÁaé BÀ4- 
zOvGa xgeía xal xrzgiw dztciTOUGGa T040UTOV TiwÓR 
4xivTTOv mtQáyuato: Onoiov vnsDéuaDa, roto abt 
maga Tdv ayioritügw dxxÀnguDr xai rOw Aowtw 
svcydw oixow Ta xai gvGTLuartQY» AanuBavty diei- 
vai, toU ztavtayóDsv abruíov Toi; isgois Oixoi gvAat- 
Topévov, xai aviiidouérov zQdypavos «avtois maga 
rov Aapfavovro: idov p xai 9€ itas 10v didouc- 
xov. tí yog üv xai gériigarrO facileUe mos TO 
a5; ÓoUvas t0 xa&ÀAOr; je noA uiv Qiüwxev 0. 9soc 
Égtv, noAÀdv Bà xógiov xaDsctávat, xai Qqdíos 9ido- 
vai, xal uáÀigta si$ aysarmráras éxxÀngías, ég' aw 
dpigrow piérgov 7 TOv Qugovuivav xadiccrxey dus- 
vgie, fürs si vOwUTÓ T4 yévowo xai mnQayuaixos 
mgoiAOo. vónos O dnitQézaw c5 Baciaig doOT5ywai 
c tà» TOnUTo» npayuárgv xal dvrididove siOue 
moüyma xülhóv vs wal Óayslégregov xai éncgaid- 
eirgov, i0TO) Tà 178 avry; due(yeos Brfaua, xal oi 
mQotGTO? TE; TOY OixOW, 4E cv v0 dxzxoituevor datí, 
xai oí Toig TOwovTOW6 VnzmQerOVAevO. ygáuuagiv üvéU- 
9vvos mawrayódav farogav, undeuíav svÀAaBovuevos 
moiwTjv TQw zagà /féovroe rov Tis t(GefoUs Àjfeos 
guuànuávov xci mag! nudw xvpoOucuyr. Kai yàg 
ovÀÀ stoAlg dieavaciv GA Ac (agoaivr, ve xai Badi- 
hía, xai tà iegé mgdyuava TOv» xowdav Tt xai Or- 
modícv' Omov ys müga Taie dyuvtrais ÓxxÁrngicas 
maopía té xai GvGtadig Éx TOv z«gà ve Baciksins 
idoriuidy. Qinvexos énidilotas, | dAAQAcis ovr. ürti- 
idovgas. và mgémovra ovx dv vnO TivOs ixoTQS uin- 
jim Málnv dà nàgcav s(rs zgós avizv r5v Baci- 

ic» &ire ztpo$ Éripov oíovoUw mwQóswmzOv yuouévyv 


Ut autem lex ad humanae naturae varietatem et 
quod semper venit moderata per omnia immota per- 
maneat (quid enim erit stabile inter homines et ita 
immobile, ut nullam patiatur mutationem, cum omnis 

5 noster status sub perpetuo motu consistat?), neces- 
sarium aestimavimus quasdam exceptiones dare legi 
cum multis vigiliis et subtilitate adinventas, ut eas 
habens in auxilio lex nequaquam moveatur. 


101 Sinimus igitur imperio, si qua communis commo- 
ditas est et ad utilitatem MG respiciens causa 
et possessionem exigens alicuius immobilis rei 
qualem m hoc ei à sanctissimis ecclesiis 
et reliquis venerabilibus domibus et collegiis perci- 

15 pere licere, undique sacris domibus indemnitate ser- 
vata et recompensanda re eis ab eo qui percepit 
&equa aut etiam maiore, quam data est, Quid enim 
causetur imperator, ne meliora det? cui plurima 
deus dedit habere et multorum dominum esse et 

2ufacile dare, et maxime in sanctissimis ecclesiis, in 
quibus optima mensura est donatarum eis rerum 
lmmensitas. Unde si quid tale fiat et pragmatica 
processerit forma praecipiens imperio dare aliquid 
talium ferum, et recompensaverit mox rem meliorem 

25et uberiorem et utiliorem, sit ea permutatio firma, 
et ii, qui praesident domibus, quarum est quod alie- 
natur, et qui talibus ministrant litteris, sine querela 
undique sint, nullam metuentes poenarum, quae & 
Leone piae memoriae interminantur et à nobis tirma- 

30 tae sunt: utique cum nec multo differant ab alterutro 
sacerdotium et imperium, et sacrae res a communi- 
bus et publicis, quando omnis sanctissimis ecclesiis 
abundantia et status ex imperialibus munificentiis 
perpetuo praebetur. Alterutris itaque compensantes 

35 quae decent, non ab aliquibus iure culpabuntur. 
Aliam vero omnem sive ad ipsum imperium sive ad 
aliam quamcumque personam factam sive veuditio- 


10 





IL. Ut vero haec lez ad humanae naturae varietatem et ad. id quod ferme obvenit accommodata 
maneat perpetuo àmmota (quid enim inter homines stabile est et adeo inconcussum, ut nullam mutatio- 


nem paltaiur, cum omnis constitutio nostra in 
dum legi adder, 


erpetuo motu sit?), necessarium putavimus exceptiones quas- 
e multa cum lucubratione et diligentia inventas, ut earum auzilio usa lex nequaquam con- 


leutiatur. — Permittimus igitur imperatori, ut, sicubi qua necessitas sit ex communi usu et ad reipublicae 
wülitatem spectans quaeque possessionem eiusmodi rei immobilis, qualem proposuimus, exigat, eam a 
sanctissimis ecclesiis reliquisque sacris domibus et collegiis illi accipere liceat, ut tamen indemnitas omni 
ex parte sacris domibus servetur, tisque ab accipiente res — vel etiam maior, quam daía sit, in 
vicem detur. Quid enim causetur imperator, quominus det meliora, cui quidem deus (argitus sit, ut multa 
habeat, multorum dominus sit, et facile dare possit, idque mazime sanctissimis ecclesiis, quibus sine men- 
sura are optima mensura esi? Itaque si tale quid fiat et pragmatica sanctio prodeat quae imperatori 
ex talibus rebus aliquid dare praecipiat et statim meliorem et praestantiorem et uüliorem rem in vicem det, 
ea ipsa. permutatio firma sit, et qui praesunt. domibus, quarum est id quod alienatur, et qui talibus in- 
asirumentis conficiendis operam dederunt, omni undique crimine vacent, nullam veriti earum poenarum, quae 
a Leone yiae sortis intentatae sunt et a nobis confirmatae.. Neque enim multum inter se disiant sacerdotium 
et imperium, neque res sacrae a rebus communibus et publicis: quandoquidem sanctissimis ecclesiis omnis 
copia atque status a munificentia imperatoris perpetuo praebetur. Unde si mutuo sibi praestent. quac 
decet, a nemine iure reprehendi poterunt. Aliam vero omnem sive venditionem sive donationem sive per- 





2 «v0 om. A | 3 usivos A | ezaSrpóv A | 9 0 vóuos 
em. À || 10 dgésuev xoivv» 1zv Bacils(av A | xoiwa- 
grs] communis commoditas (i e. xoevoxpéAtia ?) c | 
12 xai xrz0iv] éxrtoinaiv A | 13 avtzZv A || 14 và» om. 
A115 Aaufávay om. A| 15 7 om. A | rov Qidouévov 
em. Al 19 air. 0 BaasAevs A | 20 Govyas vo] tagaaxéa 9a 
A ] né» A] om. M || 21 xaSeavava: elvai, in ma. ... &vas 
pe xadact java?) A || 22 xai ndAiota] uaduava A 
23 Japovpivor avrois xadéavrxev A | 24 mtQaypatixós 
golatimos A | 20 zgaypavaw àvtiddoci A | 215g. Jay., 
B xal xag. Iaxas, 0 tà Tig à. à. Bilan xaxéxov A | 
30 yedugags zavrayoDev avevOvroi A| 34. Queacixa- 
iv A | 35 «à iega — Ónuociaw] dv étépois rQáyuaai vv 
xowoie 1 xai 9r, uodío« A | 31 xardavacis A | naga om. A 


ratorem rem saneti 
er corr. lt || 2 per- 
nir 


| rubr. Quomodo lieet ad im 
loci transfere A mg. | humanae] 
maneam A!| 3 erit] permanearit R^ | 7 ut] aut 
10 Si minus R* | 11 causa respiciens R, causa om. vulg. || 
12 et poss exigena] in possessione exiems R' | aliquius 
R | immobilem /* | 13 eis P || 16 rem R' | percipit 
vulg. | 17 aequa] q in ras. R || ctiam] iu. A || 19 dedit 
deus vulg. | 20 facere dare R" ! 21 mensa|ra R* 
22 uude si quid bis ser. R' | prazmata. R*! | 26 hii RT 
Li M | 28 nulla 7? | 29 Leone] lieone &?, one suppl. 
V ín spat. | 30 multum vulg. || differat /' | altero utro 
R31 sacerdotum. R*| 32 omnia] omnibus 7 | 33 ex 
ct RF | 34 perpetue PT | praebeatur 7 eulg. || 35 de- 
cent A| decet P vulg. dicentur 7| 37 factum A* 


Nov. VII 2. 3 54 DE NON ALIENANDIS 


atre mtQüGaw Eire Dmpecw tiva usur sire pw nem sive donationem sive permutationem sive em- 
Duvexr zavrtds avaigobusv* ov uj» ovÓé dócw mi- Lm ud perpetuam omnino perimimus; sed neque 
vós (veyogov dm mri mtQáyuati yivOudvrv 7tQO- ationem cuiusdam p ver in re immobili factam 
gáaei Savsigpárov yívigOat Gvyyagovusv. Kal tovro — occasione mutuorum fieri sinimus. Et hoc valere 
xgareiv BovióusOa dní re záone ÉxxÀncías z«vcós v8 b volumus in omni ecclesia omnique monasterio et 
povactrgíov xai wodoxout(ov xai Eevawvos xai Bgego- ^ nosocomio et xenodochio et brephotrophio et asce- 
vgogsíov xal daxrrrgíov xal ysgovroxoueíov xnl xav- terio et gerontocomio et omni absolute collegio 
TO: ümÀow GvGtZunrOS, Ozrep 7xtQübis evaefrs cvvicrr- quod actio pia constituit, nullo penitus horum ali- 
dir, ovirvós mzavwreÀos TOUvTOY Ti AauBáveiv "ag' quid accipere ab eis valente. Unde neque constitu- 
avriGv Qvrapdvov. "Oera ovre 15$ Qiavabeos Mvacra- l0 tione Anastasii divae memoriae ulterius opus erit, 
Giov toV 19]€ Üe(ae Ànbecs Kr. Óenos ovre vOv xar! — neque secundum illam faciendis decretis memoratae 
dxeivry gagouévo Üexoérew xai rye signuévre z«ga- — observationis; ipsa enim rei principia perimentes et 
Tro/Gecs. «avrüe yàp Tà$ dgyae rov moáyueros dves- — prohibentes que fit, nequaquam perscrutatione dein- 
orrrté xal xcàvorrsé TÓ yuvopevov ovx àv Tzségebis — ceps indigebimus. 

| vasis noAvztgeyuoavvr. 15 


CAPUT Ill. 


"EugÜrtevsir 0i eire. énl tis Gywtátngé dxxÀnaíac Emphyteosin autem sive in sanctissima maiore 
airs ézti nóvtow rw Àunow ngosxvrrtüow oixov yí- ecclesia, sive in omnibus reliquis adorandis domibus 
vegcÓua. cvyyuaQovuev émxí T& TOU Aag Bávovcos mtgoi- fieri sinimus et in accipientis persona et in duobus 
euov dni ts Üvo roU avro) mQosoztov xÀrooróumwv — eiusdem personae heredibus deinceps, filiis tamen 
dgiEne, naidow uívtou uóvav dggéveov 7j Misd. 720s0lis masculis aut feminis, aut nepotibus utriusque 
dyyóvow éxarégae gwatas, 5 yuurr?s 5 dvügós, eiys — naturae, aut uxore aut viro, si hoc videlicet de 
ToUrO TZ$ yauetüs 7 vov davÜQos iow óvouagOtir. uxore aut viro expressim nominetur; alioquin non 
dneirowye ur, QvaBaivesr is viva. Fregor xÀngovóuov, transire ad aliquem alterum heredem, sed usque ad 
dÀla uéxgi uórrs tns bue dw A«ufavórtwv [Gra- — solam vitam percipientium standum, nisi filios aut 
avi, el ur) ztaidas 3) Ayyóvov Éguv.. Alas 0 av- 25 nepotes habuerint. Aliter autem. penitus emphyteo- 
reÀd Éfugvrevaiw mtoarregOas £r ai aatixot Trwvos 5 — Sin agi ecclesiasticae cuiusdam aut ptochii rei im- 
mrwyixOU ztgüyparos dxweitOv 5 «wÓgenódov yecgywi — mobilis aut mancipii rustici et civilis annonae nullo 
xo 1 oÀrrixzs GarrGecH OvÜevi GvyyogoUusv vgóznq, permittimus modo, neque quod fit habere aliquod 
ov)i ro iy ÓuEvOy Égtiv cava mtevrsAOS (cyov dduev. — penitus robur sinimus. 

l Enn js 5 név Léovros xov Tis svarBoUs Anfsws 301 Quia vero Leonis quidem piae memoriae consti 
Qudrafug £n! ovdegiG mxavrsÀOs ÓAarroon ÓOíjocOa: — tutio sub nulla penitus deminutione dari rem eccle- 
moiüyuc dxxÀrdiaGtixOw  irouoOérrGav, rusic Ji dv  siasticam sancivit, nos autem in alia constitutione 
diéoq DiatáBes nap! Zudw yeygauuévr v0 Éxrov (£ay-— à nobis scripta sextam excipi solum super emphy- 
gra Dai nóvoy sl ràv éugvtevatuv érouoDerzgausv,  teosibus sancivimus, huiusmodi quendam deminu- 
TowrÜTn» Tiwwà Tq tL diatrtoGtos npayperi DiSonev 38 tionis rei damus ordinem, ut quaeratur cum omni 
TáLv, fva Drroiro per mágns aÁgOfas xal dxgv. — veritate et subtilitate pensio eorum quae dantur 
Beíag Ó xavow tdv dxÓidou£vow xogovro:, Oxócos tanta, quanta ab initio fuit, quando ad sanctissimam 
4E apgne Tw xni tis TZv dyirátnv GOsr £xxÀg-. — venit ecclesiam, et detur emphyteosis talibus per- 
síav, xal Qudoivo rà vs Óugvrevgens rorovrO:e mQos- — Bonis, quales dudum diximus; tunc enim sextam ei 


mutationem sive cmphyteusin perpetuam, seu cum ipso imperatore seu cum alia qualicumque persona con- 
tractam, prorsus tollumus: ac ne pignoris quidem dationem in re immobili consttutam sub mutui specie 
fieri concedimus. Atque hoc et in omni ecclesia. et omni monasterio et nosocomio et zenodochio et bre- 
photrophio et asceterio et gerontocomio et in omni plane collegio quod actione quadam pia constitutum est 
valere volumus, ne quis omnino ab ipsis horum quicquam accipere possit. [laque neque constitutione 
Anastasii divae sorlis neque decretis secundum eam faciendis neque supra dicta observatione amplius 
opus erit. Cum enim ipsa rei principia tollamus quodque fieri solet. prolabeamus, nuila deinceps sollici- 
tudine indigebimus. 

IL. ' Emphyteusin vero sive in sanctissima ecclesia sive in reliquis omnibus venerandis domibus tum 
personae accipientis tum duobus ciusdem personae deinceps heredibus dari permittimus, liberis scilicet solis, 
masculis aut feminis, vel nepotibus utriusque sexus, vel uxori aut viro, si uxoris aul viri expressa mentio 
facta sit. Alioqui ne transeat ad alium quem heredem, sed ad solam eorum qui acceperunt vitam limite- 
fur, si liberos aut nepotes non habeant. Alia vero ulla ratione emphyteusin fieri rei ecclesiasticae. sive 

tochicae immobilis, vel mancipii rustici vel civilis annonae nullo modo permittimus, neque id quod 
( ullam omnino vim habere sinimus. Quoniam vero Leonis piae sortis consütutio. sanzit, ut. 
nulla penitus deminutione facta res ecclesiastica detur, nos vero in alia constitutione a nobis conscripta 
ut sexta solum pars in emphyteusibus excipiatur sanzimus, talem ordinem statuimus deminutionis rationi, 
ut cum omni veritate et subtilitate quaeratur canon. rerum quae dantur tantus, quantus ab initio fuit et 
ad. sanctissimam ecclesiam rediit, et detur emphyteusis talibus personis, quales ante. diximus; tum enim 











1 7 Dopeav 5 áp. 7) fug. A || 2 0$ uz» dà àÀÀ' | 3 donationem Rt (sed cf. ad 4) | in re] iure R | 4 oc- 
ojrs A | 3 yuvouévrv zgogagei] mQosÀDovsav Évexiv | casionem R'| si minus. Sed neque dationem et hoc R! | 
Al| 4 xai rovrov xgartiv SovÀ. róv vópov xai éxi c& | 6 nosochomio soenodoehio /^ | bephotrophio R bepho- 
A || & vocoxoueov xai provaatroiov Iedvos A 18 e- | trophio X& bephrotropho A | asisterio RET | 7 geron- 
ceBeíae A || l0. 11 *ovdà — ovdà libri | Il *degasiev | tonio et omnino (omni corr.) alsolute R | 11 *faciendi 
M ercouv A | 12 xai] om. c | 14 ovx d»] ovdà xav A|| | decreti RJ facienda decreta vulg. | 12. rei om. 7 || peri- 
15 DarDeirusr t5: moÀAvzQayuodvvns A | 16 ZxxÀrgíae | mentes P! | et prohibentes o». R | 13 fit] sit R | 
M] ueyáné éxxÁnaiae Ag | VI eire wai éxi A | yevé- — perscutatione | 14 indigebimus] indige suppl. ^ 
ceOai À ] 18 dxAnuBávorvros A || 20 uóvor om. A || | in spot. vae. | 16 rubr. De cnphiteosis contractu a 
21 éxyórvom A | 7 avdgos] xai avdgos A] 22 «7s yape- | sancto looo constituendo. et quomodo ususfructus rerum 
tf 7 ToU &vÓpO:;] aga vivos avrOv A, de uxoreaut viro ^ ad sanctum locum pertinentium constituantur A(T) ! 
€ | 21 c cogixov] zrrengixov vivó€ A ptochiig [| 30 "Erreidz; | 17 ecclesia om. £t | 19 tamen] tantum ££? s. e, om. R! | 
i q udv] 70 7j uévobv A | 32 évouoOirrasv Twvi, rusie A| | 24 statum. R! ] 25 habuerit //T [| 26 cusdam 7j ?7 et 
33 ef. ad 51, 14 [ 30.9. Qi vras ztgativ, Omas Drroiro À — ciuilis] leg. aut ciuilis [ 33 soripta] ta om. A! | enphi- 
38 xal eli] eie A 1 £ÀS ov A |.39 Oidotro] éxdideiv (sic) A — teosibus R emphyteosin J^ emphyteusi vulg. | 34 dimi 
— | siue per emplyteosim 7 | 2 perpetüaa? omnino R* | ^ nutionis FT 36 earum R* 


ECCLESIASTICIS REBUS 


(o, ómoim mpónÓer elpmxnurv.  czrixavra yàp 
Tzr ÜÉxinv avrtüw poipav Gvv dxgiBeq Aoyibouévnv 
dgitutv. Ei 0i diarrcoOsín xard Tivag mtQinerelae 
6 xavor, 7 dni óloxÀrop rd Tórt vqtaramTt xavóvi 
AanBávair vov zv (ngyrevair. vreAOviv Bovióusvov, 
7 ur A«uBávev GAc;, ffóv uiGDoUv uar 7, 
rOurvrOg ÉFÀarrOGne (m^ dugvrevgec. mtQürrtv. — Ei 
d£ rivos ÉxxÀnoinaTixOU mrQoncTtov TOY zOÀvriuu- 
rOw éugvtevoi Didoiro (omoia moAÀÀà uda xarà 


95 


5 penitus, cum 


Nov. VII 3 


pee cum scrupulositate imputandam concedimus. 
i vero minui contigerit per quandam cladem pen- 
sionem, aut in toto tunc constantem pensionem ac- 
cipiat qui emphyteosin subire vult, aut nec accipiat 

lieta conducere potius quam tales de- 
minutiones in emphyteosin celebrare. Si vero ali- 
cuius ecclesiastici suburbani pretiosi emphyteosis 
detur, qualia plurima maxime in hac novimus feli- 
cissima consistere civitate, multo quidem digna pre- 


raírzr (uev Tzv mvOciuova xaDegrárci móÀv, noÀ- lO tio, parvas vero reddentia pensiones aut nihil pen- 


Àjs uiv aba Tide, dAayicrnw 0i gégorra ngórodov, 
5 ovdi mgórodov 0Àox), uf 1p stpotódq uergeia as 
TZv épgvreegiv, dÀÀà ueripagDa: TÓ nQoacTeiov 
axpillas , xal GvAAoyiGeaO ni trjv éx Tov aO poiCouévov 


TipTucTOS Üvragé£rry xor Bixogi (vuavrove crece 15 em 


mpóroDor, xal £mi tjj ÉvrrvOsv aviloyilonévr, zoos- 
óbq mngárttgÓ ni TZv Éfugirtvoiv. ov [ foacaet aAA. 
tie avtóv rt TÓv Aaufávorvra xai Óvo vOv (E avrov 
diandóga, xai àvdgós 3) yauevi, waDánto KungooDev 
9 /cinóvtes ÉgÜrusv, ywoptvrv. 
éugvtevtás mQoénxen (0e, rmeg (mb Duríav dqelne 
ur xavaDeir TOÓr Éugvrterixór. xavóva (roUrov. yag 
tO» xoórow arri TZ6 éxi rOw áAÀoar avOQozor rut- 
tíag etgxtiv sis Éxsrrcondiv TOW ÉxxÁraiaatixe 5, ztTo- 


EiSéva: 0i v0v£20 2. Scire. autem emphyteotas convenit 


sionum omnino, non ex reditibus metiri emphyteosin, 
sed aestimari suburbanum subtiliter, et reputari ex 
pretio collecto reditus possibiles in viginti annis 
comparari, et in reditibus ex hoc computatis agi 
yteosin non perpetue, sed in eum qui per- 
Cipit et duns ex eo successiones, et viro et uxori, 
Bicut praediximus, faciendam. 


quia, si in 
biennio continuo non exolverint emphyteoticum cano- 
nem (hoc enim tempus pro triennio aliorum hominum 
suffcere ad casum ael cie d aut ptochicarum 
emphyteosium pro non soluto canone ponimus), tient 


pur éugvrevasow dE ayrapocvyre iOepev), yerr- 25 omnino extranei emphyteomatis, et volentibus prae- 


Covrai. mavtoís; FÍo Tov dugvrrÜgaros, xai Bovio- 
p£voss toig 7tposat aga TÀw svaydy oixcr éEéata: TO 
qogíov 7, rdv oixmv avridnuBaveo Oei, urdepiav ev- 
Aaftovévois dunovrucrom anódosiw* dÀÀ «imag gri- 


ositis sacrarum domuum licebit praedia aut domos 
Leche. nullam metuentibus meliorationum reddi- 
tionem. Sed sí quidem deterius fecit praedium aut 
suburbanum aut domum qui emphyteosin percepit, 


Qov seztOÍrxs T yovpíov v, vÓ ztgoáattiov 7j Up» oixíav 30 cogi eum de suo diligentiam et restitutionem prisci 


0 Xv ÉugUttvoiv Ürbáuevos, dvayxdbsaOe: avrov. oi- 
xoOsv 5v émiu£ÀAs cw xal azoxardoTaGiV TT Own 
mOuigOar, xal vroxriGDa. rovrq avrov T& xal xár- 


status facere, et obligatum esse ad hoc et ipsum et 
heredes eius et successores eiusque res, insuper et 
debitos omnes reditus sine dilatione exigi. 


govóuove avTov xai dQiadóyove xci Tà avroU stQáyunta, 
"00$ tQ x«i tZjv 0pndoptévry zücar ngosodor avvaro- 35 
Duros cienpártea Da. 

(A) Tà 0i eigruévov ruv, dicce ur. évós cwuviytov 
mgdyparos dis gia tixov 5 crOjgixOU Éxzoíngiv éri-.— rei ecclesiasticae aut ptochicae alienatio sit permissa 
TetgügDas mgós urÜév vw Tis rutrégas mOArreías — ad nullam nostrae reipublicae personam, sancimus 
mgósa»rov, OtoziLourv xparéiv pr uóvov ézi vow 40 valere non solum super constantibus domibus et sub- 


Qaod autem dictum a nobis est, ut nullius immobilis 


7 Ei Ó£ vwvoS ...... 28 mavroíos (Eo vob (ugvrevuaros yiveaÓa: decurtata et mutata extant in. appendice 
Nomoc. L tit. cap. eccl. 12 extr. 
$ 2 Eidévai ...... elongárreoDa: (36) habet B 20, 2, 5. 


seztam illarum partem. accurate computatam. remittimus. Quodsi canon ob adversos quosdam casus im- 
minutus sit, is, qui emphyteusin subire vult, aut secundum ge ipm canonem tunc constitutum eam accipiat 
aut omnino non accipiat, cum locare polius praestet quam tales deminutiones in emphyteusibus admittere. 
Si vero ecclesiastici alicuius praedii suburbant eiusque pretiosi emphyteusis detur (cutusmodi multa maxime 
fn hac felici urbe esse scimus, quae magni quidem pretii sint, minimum tamen reditum vel plane nullum 
ferant), non ex reditu emphyteusis mensura fiat, sed accurate aestimetur suburbauum et computetur redi- 
ius qui ex pretio collecto viginti annis percipi possit; et cum reditu inde computato emphyteusis non in 
| pini instituatur, sed ad ipsum qui accipit et duos qui ex eo sunt. successores, et. virum aut uxorem, 

sicuti ante dizimus, pertineat. — Scire autem emphyteutas decet, si continuo biennio canonem emphyteu- 
ticum non solverint (hoc enim tempus pro triennio ceteris hominibus definito sufficere ad emphyteusin rerum 
ecclesiasticarum vel ptochicarum tollendam propter neglegentiam statuimus), se emphyteumate omni modo pri- 
tatum iri, quique sacris domibus praesunt, si velint, potestatem habituros esse praedia vel domos vindicandi, 
nullam veritos. mcliorationum restitutionem: verum si is qui emphyteusin accepit praedium aut suburbanum 
aut aedificium deterius fecerit, cogi eum de suo curam ei restitutionem pristinae faciei peragere, atque ad 


hoc et ipsum obligari et heredes eius et successores et bona eius, 
omnes sine mora exigantur. Quod autem a nobis dictum est, nu 
feri ad ullam nostrae civitatis personam, id ut valeat sancimus non solum in aedificiis 


alienationem licere 


Lari ro quod etiam reditus qui debeantur 
lius rei immobilis ecclesiasticae vel ptochicae 








I 
| 
4 én' óloxifjgo rdv vyecror: A | | 
I| 
i 


ta. M (Bf) | 28 và oixsiov A | 30 zexoirxecav A | 9 | 


R 
2 contignerit R | pensationem | 5 liceat] debeat 2l ! 


conducere potius quam suppl JF? in spat. vac. || po- 
tius] p ín ras. (er p?) R | de tiationes J^! diminutiones 
PF? j 6 emphyteosin] emphyteusi vulgo | 7 ecclesiastico 
AR! | pretio; A7] praeses J^! praedii 7?7'* (vulg) || 
8 nouissimus J! | 10 pensiones] peesiones (pro pos- 

FT| 


| sessiones?) P | 11 metiret 7 | 12 extimari /ü 


14 * computari /ibri | 15 percipit] accepit A | 16 eo) cee 
F^ | 17 sieut] si R' | 20 renphiteotas Re | 22 homi- 
num) omnium J^! | 23 phochiarum R | 24 emph: ies 
F^ sient R! | 25 propositis E! ( 26 sanctarum A saora- 
rum bis scr. P | 31 facere om. R! | ad hoo ipsum|sum i 
32 eiusqee res /?, om. R! | insuper et] et insuper 
PF? et insuper 7 | 37 a nobis est /] est & nobis vulg., 
est om, R | ss ecelasticis aut ptoohie R | 40 domibus 
do et A 


Nov. VII 3 


CvvecrütQw Oixnudrow xai ngoagttaw xni dyQdw 
xal xav, aÀÀa x«i fpemíom, tirs dO 7tvgós été 
ánó cucuov sis dE alins olacürnors aíríag vÓ dgei- 
Tuov sim" aAAà wai énl và» mavroíoc xaÜporuévav 
xal sic Éüugos xeiuévov sia xai quAdw. dgeuníow, ur- 
Benín Éyóvror oixodopíar urÓà vÀnv xtu£vrv. ovdi 
yug én' éxsivow tr» Éxmoinaww yívagOas Gvyyoypov- 
uev, nÀny 8i a dmi uóvoe éugvtrégtos sQosxalgov, 
xara vO ÉKumgocÓev ruiv signuévov, dni TQuci ztQos- 
&yOié TOiOUTOu6, Omoia ctQócUev sigzxnuav* xal iva 
n Tu6 steuyga gr, ur08 dni voir yévrtea, Óvo cw 
xara xaipow tgo TEVOYTOV urjyevixaov 9j doyereeróvonv, 
airs xara TZv BagiiÓa raUtre xal usydÀne mw 
&ua Toi; Orogilegtárow oixovOuoué xal mívrs Tdv 
svAafsavárom noecfvtéqov xai Óvo Qiaxóvow, apov- 
1O$ xai roU OuogiAsgrárOv dgyuezickOTOV, Sire xal 
xarà gopav Üvo TÀw émicrumv unyavixdw yj dye 
TextÓvow, $ xai éróc, e| Éva uovov y móls Kyo, 
mapayiouévov roW; TOO" dove vv uicem mQoxei- 

vov evayyeAiov ógurO jvai maga vv apgyirexova, 
600v ztQosrxóv écriv vnzdQ TovTOV TiÀéiv T]j RyscrTd TT] 
dxxÀngíq xara cvgómov dugwvrsvGeGG, xal (xi rovrow 
dugvrevrixzv avyypagnv sig avtóv. yiveaSai xatà v0 
exnua 10 ÉumgocÓev sipruévov. TOv Óà xai oíxodo- 
uiv xal weygraOai rais vim, sime VÀae Éyoi, xal 
zagaztéuzeiv Tzw Óugorevoiv &ypi dvo. Diadoguv, cx 
siprrai oUrO Te Éxawséves uera TT TOV TQiOY. 7tQ0i- 
eivov reÀrvtz» émi Thv üywotáTQv éxxÀngíav fj TOv 
avayéararor olxov, mag' ov yéyovev 5) dugutevais. 
xai dggaia at xal TO Tovro gvydAAayua, cg TQ 7taQ- 
B óvn up uayousvov wong. Ovdi éxsivov oV 
BÁxQ: viv xara TÀw TOwvVtQr GvraAÀtyudrOv dni 
vorOévroe xgarsiv qagovu£vov, rov mgocríOQeaD'ai 
dere xd» el O sie d xÀngovóuaw mÀngmÜsim xpó- 
vos, ddziav. elvas vois uev! éxeivove éugvreveaD'as avró 
xal ae mQoxgíveGÓwi vw dÀÀow. Tovro yàg ov0iv 
Éregóv datiw rj xarà mepiodov xal unyavgw Oinveueis 
4n' avrois ÁugvreóGt, uüÀlov dé agaipécne ràw 
dxxÀnaiag tix» dgyáteaDru spayuárow. ÀÀà wüv si 


56 


DE NON ALIENANDI£ 





urbanis et hortis et agris, sed etiam super ruinis, 
sive ex igne sive ex terrae motu sive ex alia qua- 
libet causa ruina sit: sed etiam in his quae omnino 
destructa sunt et in pavimento iacent, sive etiam 
5 puris ruinis nullum habentibus aedificium neque mate- 
riam iacentem. Non enim in illis alienationem fieri 
permittimus nisi in sola emphyteosi temporali, se- 
cundum quod dudum a nobis dictum est, in tribus 
personis talibus, quales praediximus — Et ut neque 
10 ulla circumscriptio neque in talibus fiat, duobus per 
tempora primatibus mechanicis aut architectis, sive 
in hac regia et maxima civitate una cum deo amabi- 
libus oeconomis et quinque reverentissimis presby- 
teris et duobus diaconis, praesente quoque deo ama- 
15 bili episcopo, sive etiam in provincia duobus insigui- 
bus mechanicis aut architectis, aut etiam uno, si 
unum solum civitas habeat, intervenientibus in illis 
locis, sacrosanctis positis evangeliis, definiatur ab 
arcbitectis, quantum competat pro hoc solvi sanctis- 
20simae ecclesiae secundum modum emphyteosis, et 
in his emphyteoticam conscriptionem in eo celebrari 
Secundum figuram prius dictam. Illum vero et aedi- 
ficare et uti materiebus, si materias habet, et trans- 
mittere emphyteosin usque ad duas successiones, 
25sicut dictum est, et sic reverti post trium persona- 
rum mortem ad sanctissimam ecclesiam aut veneru- 
bilem domum, ex qua facta est emphyteosis: et 
valere etiam talem contractum, utpote praesenti non 
repugnantem legi. 
3n 
8 Neque illud, quod hactenus contra tales con- 
tractus agebatur, valere permittendum est de ai- 
jectione, ut vel si duorum heredum compleatur 
tempus, licentia sit eis, qui post illos sunt, in em- 
35 phyteosin dare id unde azitur, et semper eos prae- 
poni aliis: [in] hoc enim nihil aliud est quam per 
revolutionem et machinationem perpetuss eis em- 
phyteosis, magis autem privationes ecclesiasticarum 
E v Sed et si quid factum est tale, nullam 


m) yéyove ovovrov, urdeuíav avayxrv elvai vois süAa- A0 necessitatem esse reverentissimis oeconomis duohus 
Bsoxaow oixovóuoi àv 0o xÀngovóucov zavouérvov — heredibus cessantibus ceteris tradere. 
voie dgebne dxdidóvai. 





stantibus et. suburbanis et agris et hortis, verum eliam in ruinis, sive incendio sive terrae motu sive ex 
alia qualicumque causa ruina extiterit: quin in iis quoque, quae plane destructa sunt et in solo iacent at- 
que adeo in meris ruderibus nullam entibus aedificationem nec. materiam. iacentem. Nam ne in. illis 
uidem fieri alienationem permittimus, excepta sola emphyteusi ad tempus facta, secundum id quod a 
iclum a nobis est, in tribus personis talibus quales antea diximus. Et ne Lem fraus ne in hac quidem 
re committatur, duo ex primariis suo quoque tempore mechanicis aut architectts sive ín hac regia et 
magna urbe cum deo carissimis oeconomis et quinque religiosissimis presbyteris et. duobus diaconis, prae- 
sente simul deo carissimo archiepiscopo, sive in provincia duo insignes mechanici aut architecti, vel etiam 
unus, $i unum solum civitas eat, ipsis locis interveniant: ut sacris evangeliis quens ab architectis 
definiatur, quantum sanctissimae ecclesiae pro hoc solvi secundum emphyteusis modum ÀE sit, atque de iis 
emphyteuticum instrumentum adversus eum secundum formam supra dictam conficiatur. I/le vero ei aedificet 
et materia, si habeat materiam, utatur, et usque ad duos successores, ut dictum est, emphyieusin transmittaf, 
atque ita post trium personarum mortem ad sanctissimam ecclesiam vel. domum venerabilem, a qua em- 
rp constituta est, redeat: vigeatgue talis Lips contractus, ut qui praesenti legi non repugnet. 
At ne illud quidem, quod usque adhuc contra tales contractus agitabatur, valere permittimus, ut adi- 
ciatur, licere etiam impleto duorum heredum tempore successoribus eorum in emphyteusin rem illam dari, 
eosque ceteris semper anteponi. Hoc enim nihil aliud est nisi per ambages et machinationem perpetuas in eis 
rebus emphyteuses, immo vero detractiones rerum ecclesiasticarum agere. Verum licet tale quid factum 
sit, nulla necessitas religiosissimis oeconomis incumbat, si duo illi heredes deficiant, successoribus eorum 


emphyteusin tradendi. 





3 eire xai BE A 4 eim A] FM [8 oi us om. A (9 xi 
1giol stQoco^ztois ante xata TO coll, 10 coiovrose — elgr- 
xauev om. À m prdà om. A | dni cojrq] in talibus c 
13 ueyaAónoAwv A || 16 episcopo c 8 18 7 xal &voc sí 
al dà xai A | 19 zapayiwóusvov A; leg. stapayivopévary 
(e)? | 4» voie rónosw A in illis locis e | Gave] oxos A, 
om. fort. recte | 21530v] ztósov (z000v A*) À V cw ayco- 
TárzY éxxÀna(av A || 25 size] sírep xai A | &xes Als) | 
26 àzpi xal Üvo xavà Diadoyn» ox &ipnras ee (xavà 
erasum?) diadógow, obrws A | Jiadoyow] successiones 
(v. ad 55, 21) € [30 xai dgga»a Oni] £ggarras ya 
v] vó M 31 jp M] o5A | Ocdi] &Jdax ve oodd A 
33 voi] vó 4] 34 dare om. A | si] ei xai A [| xgóvos] 








0 xpóvoe A|| 35 o£] rà A| avro] id unde agitur c j 
38 £x' avroii] éavrois A 





4 destriota? P | 5 materia R [| 7 in sola] insula 
R! | emphiteosim 7^! | 9 diximus 7| Et] Sed R* 
10 illa A* j| neque /] ne R (del. R?) neque quod 7 
pro tempore vulg. | 13 presbyteris R1 in ras. 4—5 litt. 
14 duebus 7! || diaconibus RJ/T | deo om. R | 15 etium 
et R | duo /'! | 19 competat quantum J/' | solui] solio 
R!|20 et om. RP | 22 Ilud R illud T| 23 et post habet 
om. R' | 24 emphyteoseosin //! | 25 personarum om. R'] 
28 utputem f" | 34 *illum libri [ sunt] «u» J^ funt 
PF] 36 in seclusi | 38. priuationem 7^ 


ECCLESIASTICIS REBUS 


9i 


Nov. VII 4. 5 





CAPUT IV. 


E Ei dé cs BovirOriy AaBev xavà Àóyow yor- 
Gc; S10. TOU xaAovpévov ovcovggoUxtov mayua dx- 
xÀrcwagTixó. 3j i$ &ywsrürne ueyálns xxAnaias 5 
&ÀÁns oiasÓZ vore tdv dv amdocp Tfj ryuttéQq votrxOq 
xmuu£rov y, mrOyHov, ui &AAcS Àaufewéto) TOUTO, 
&í uy xatd TB TÜV signurvn* stapai;graev xal xara 
tóv Tomo» Tje zÍfovros ToU Tie rvcrfHoUs Ajbeos dua- 
TáÍsme, dere avrüv tízopov xaJecrO re xal ovaíag 
dxivijtov Üeazótrv Évegov. evOUs ztptyua xarà Deazo- 
Télag Üíxaiov avridilóvas vj, &ywrraty dxuÀnolq 7j 14) 
svaysi oixq. éE ov rovro AnuBave, vogavcny xai Toi- 
avrzv gégor zQócolor, ónóOr» 5 omoiav (yu T0 D 
Sópevov' cxt uerà TZv avrov tsÀrvri» TÓ Té ÉxxAr- 
C.agTixów Tj TTOixÜV ztQüyua avatQéywv émi Ov 
sUayécravov olxov età 17s xorasos Tre OeDouivrs, 
ovx vntegfaivoboné TOv zoovov 56 LoT Tov Àauá- 
wovros' AauBávar dà Onoíné xai TOV arriDrDoscvov 
mQáyueros Ty» xloiw, cxré elyas pev Tyv 100 Àau- 
Bávorros vrlsvrzv fj vOv ygóvov, tis Ow v Qexge cT 


Si quis autem voluerit accipere secundum ratio- 
nem usus aut quod vocatur ususfructus rem eccle- 
siasticam aut sanctissimae maioris ecclesiae aut alte- 
rius cuiuslibet, quae in omni nostra dicione sunt 

5 positae, aut ptochiorum, omnino percipiat hoc et 
secundum praedictam observationem et secundum 
formam constitutionis Leonis piae memoriae: ut iste 
locnples existens et substantiae immobilis dominus 
aliam mox rem secundum proprietatis jus compenset 

10 sanctissimae ecclesiae aut venerabili domui, ex qua 
hoc percepit, tantos ct tales ferentem reditus, quan- 
tos aut quales habet quod datur, ita ut post eius 
Obitum ecclesiastica aut ptochica res revertatur ad 
venerabilem domum cum usu, qui datus est, non 

1$transcendente tempus vitae percipientis; accipiat 
&utem similiter etiam rei in compensationem datue 
[et] usum, quatenus sit post percipientis obitum aut 
tempus, in quo donatio usus convenit, non transcen- 
dens videlicet percipientis vitam, utrumque ex toto 


xQuosoc avuntpowrtai, Ovx éxBaivorros ÓrÀaÓ: vzv 20et secundum proprietatem et secundum usum apud 


vOv Aa«ufavorros Low, éxarsgov 4E oÀoxAjgov xai 
xara Üegmortíaw xal xara xonOiv mag T üyiamrátm 


daxxinoíq. 


sanctissimam ecclesiam. 


CAPUT V. 


"Enni dà 5 Afovro; v0 tis eUaeBovs Arbeors dii- 


value ràg mOwvas oysÜÓv vi uóvov dmi ztQácro — 25 


Sev, Tusi; 0i azryopgsocauev ov motGnie uóvov, &À 

xai dagsae xal üpeives xai Dirvexeis éugvteUaeu xai 
dveyvgov Üóosis Ani. ngáyuadiv. exavi/toi , ógopuev O6 
vuvag ovra quÀoxivdUvovs xaOsororras, deve voÀnay 


Quia vero Leonis piae memoriae constitutio poenas 
aene solummodo in venditione decrevit, nos autem 
nterdiximus non venditiones solum, sed etiam do- 
nationes et permutationes ect perpetuas emphyteosis 
et pignorum dationes in rebus immobilibus, videmus 
autem quosdam sic amatores periculi constitutos, u* 


xai voi; aztr;yogevuévoi stQosiévas xal aztórteigar 70-30 praesumant ad ea quae interdicta sunt accedere et 


sicÓa, rv vóuov £L re Krovo: yvopné vt xal TÓÀ- 
pne, xai tà mavro(íws &nryopevuéva , qégoy1a à xai 
ai; Düvarov igws av Opaiztovs zárrovci, Óià ToUTO 
dvayxaior quorusv éxüc tq, GvvaAÀdyuar: xai ór- 
tz» TGÍa. caede, 
TG oixovóuav zOwdw éx t7& tipnuévrs vOU Tj &v- 
vsBovs urne ziéovro: Oiarafeos Opoius xai viv 
íxngrraufévow td» oixovóug, 7 rd Eievodóyg Tj voco- 


circumventionem facere legibus ex voluntate et prae- 
sumptione quam babent, et quae omnibus modis 
interdicta sunt et forsitan ducunt ad mortem ho- 
mines, agunt: propterea necessarium aestimavimus 


L/ 
doiadi, T» Tn&Anuévov xarà35in unoquoque contractu etiam certam statuere poc- 


nam, his quippe poenis, quae positae sunt adversus 
oeconomos ex constitutione praedicta piae memoriae 
Leonis, similiter etiam nunc imminentibus oeconomo 








IV. Quodsi quis ex ratione usus qui proprie ususfructus dicitur rem ecclesiasticam sive sanctissimae 


magnae ecclesiae sive alius cuiuscumque 1n universa dicione nosíra sitae. sive ptochiorum accipere. velit, 
non aliter eam accipiat nisi secundum supra dictam observationem et secundum formam constitutionis Leonis 
piae sortis: ut locuples dumtaxat et immobilis subsiantiae dominus, aliam statim rem iure proprietatis sanc- 
fissimae ecclesiae vel sacrae. domui, uude illam accipit, in vicem det tantum et. talem reditum laturain, 
guantum aul qualem fert id quod datum est: ut post mortem eius res ecclesiastica vel ptochica redeat ad 
venerabilem domum cum usufructu dato, qui quidem non excedat vitae tempus eius qui accepit; similiter 
vero etiam rei in vicem datae. usumfructum capiat, ut. post mortem cius qui accepit. vel tempus in quod 
usumfructum donari pacto convenit, quod scilicet vitam eius qui accepit non excedat, utrumque in totum 
et proprietatis et ususfructus iure penes sanctissimam ecclesiam sit 

^. Quoniam vero Leonis piae sortis constitutio poenas fere tantummodo in venditione definivit, nos 
*cro mon solum venditiones, sed etiam. donationes et. permutationes et. perpetuas emphyteuses. et. pigno- 
rum dationes in rebus immobilibus interdizimus, cum quosdam periculis adeo dc'ectari videamus, ut et in 
vetita miti et pro ea quam habent praesumplione atque audacia legibus periculum facessere audeant eaque 
faciant quae omni modo prohibita sunt, quae adeo ad ipsam forte mortcm homines adactura sint: propterea 
necessarium duaimus in unoquoque contractu certam quoque poenam slatuere, ita nimirum ut poenae ca 
supra dicta constitutione Leonis piae memoriae contra oeconomos intentatae similiter etiam nunc immiueant 





F?*| 8 subsubstantie inmolisbilis A! | dominus om. A | 
9 proprietates 7| 10 uenerabile 7| 12 quales] tales 
R* | habet] habeat R | 13 phtophica A tochica 7 | 


7 mpéyuara A | éxxroiaarixóv Tj om. A ] 4 v5 
vnnxoc vuaov A || 5 up ale: M) 9 0jw$ evayaw 
&ÀÀow oixcv A omnino (i e. oAcs) e || 6 s gu om. 


de j 3 Z6 ate Zffovros ou. A || diaxá£ems om. A! 
11 xai roiavrrv et 12 5 ónotav om. A || 12 ante ózoiav 
verba và tvaysi — Aaufiives (10 5g.) repetit. M8 
15 evÀaBéararov Al uev vzs Deoudvrs zorotos A 
V di] deg. vid. ts | àvrideDouévov Al| 18 zv zgrno«v] 
et usum g | 24 7 Zféorros] A£ovros 5j A || 25 ztowas 
póvov GyeÜov £ni v5; ngicrem A | 25 32 4c] ve M] 
2* ógà) 4* 138 4 14] TQ ow. A 

1 rubr. quomodo ususfruetus rerum ad sanctum lo- 
eum pertinentium constituatur K | 2 usus aut quod 
woeatur om. /" | 3 aut R vulg] ucl PT | aut] ut 


R'|4 dictione A | sunt positae sunt 7^ positae sunt ' 


iu 


15 transeedentem A | !6 in compensationem rei date 
R q 43 et seclusi | 15 datio / (T mg.) | ususque R* | 
24 rubr. quibus penis subiecti sunt qui hane consti- 
tutionem contenpnunt A | 25 pene del. /^* || 26 inter- 
diximus] interdicimus vu/g., diximus RJ dicimus 7' | 
27 petuas A! | 28 donationes Zt! | uidimus 7| 29 quos- 
dam] et quosdam A! | 30—34 terdicta — existimauimus 
R? scripsit in ras, 2 versuum | 33 et quac foren. 7t (?)] 
33 deducunt Rt?) vulg. | 34 necessarium esse cxistima- 
uimus A(*)| 35 statuere certam R | 36 his] iis vulg. 
37 ex constitutione praedieta ím ras. // | 38 etium Aj 
et 7 vulg. | inmentibus R* 





Nov, VII 5. 6 58 DE NON ALIENANDIS 





xónp 9 gópq 7 zyovuéiv 5) nyovu "x vel xenodocho &ut nosocomo aut brephotropho aut 
rap / ptediaLA hA tpe y [i Bait &bbae aut abbatissae monasterii aut asceterii, ,se- 
vov. Et Tis toivvr dwrGagÓ«i roAufGHa moiyua (x. — cundum quod prius dispositum est. Si quis igitur 
xÀndiagTixOw y mTOQ:xOv, ÉerimrérO uiv svove vov — emere praesumpserit rem ecclesiasticam aut ptochi- 
muuzperos, dmerTRO dà ró mwpdyua, ünsp Klafs, b cam, cadat quidem mox pretio, exigatur autem res, 
uera nacre T7$ Óv TQ u£Oq xgorg meos rns. xai — quam accepit, cum omni medii temporis incremento; 
xcrà uiv TU. GyuvtáTné dxxÀngías 7 rov evayove oi- — et contra sanctissimam quidem ecclesiam aut venera- 
xov urÜruíav mavreÀow dyéto) üycynv, xarà uévrow — bilem domum nullam omnino habeat actionem, con- 
tO» fÀ«afecrárow oixovóuowv 7 OÀue rdw mezgexó- — tra venerabiles autem oeconomos, aut qui omnino 
Tow dni rede (dina cvrOw creQuovgécag dyéro) vrv £x 10 vendiderunt, » je eorum substantiis ex con- 
roV cvvallayueros dyoyüv, iva Oíti rre éavrov yovv — tractu habeat actionem: ut metu suae substantiae, 
zspiovGíns, ri xni ur dua vü» toU Duo) góflov, aÀÀ' — etsi non propter dei timorem, at tamen segniores 
l obw OxvngórtQo: ztspi tà$ mQáGte yiyvouro. Ei 1 circa venditiones fiant Si quis autem per 
dé rac xara Dopsav AaBeiw voAursts ngnyua dxxÀn- — donationem accipere praesumpserit rem ecclesiastie 
cinGTixOv 7 zttOXixÓv, avTOU Te TOV Ücgovu£vov mav-15 cam aut ptochicam, et ipso quod donatum est 
To dxmcTÉTO xa) Éreoov Togovtov (x tTi& cvrov Omnino cadat, et aliud tantum ex sua substantia 
mteprvoín; dvridóro Ty dyuwrütg dxxÀycíq 5j rq  repenset sanctissimae ecclesiae aut venerabili domui, 
evayei ooup. £5 ov rovro TAafev, iva zv énsyeigraev — ex qua hoc accepit: ut quam nisus est agere con- 
dgynaaaóÓa, xar! avrzs xmiwworopíav, vnvrzv «vrOs dv — trà eam novitatem, banc sibimet in propriis ex- 
Toi; éavrov Didoos Tr oixt(aé aíaDorro zavovgyíac. 20 hibens suam sentiat malignitatem. 

9 Ei Ji dunyué dri ru0«. yévorro ztgosobzow, yogie — 2 Si autem permutatio in quibusdam fiat personis, 
póvgs 15€ Baciaíae, wadanep Fungoaev simóvrs; praeter solum imperium, sicut praediximus, et qui 
ÉpOrpev, xai 0 Tzv &utiyir Anfv vnoxsiaOa ow; permutationem accepit subiaceat poenae, ut datam 
Td xai TOó Majouévov avtQ mQuyua amofaiev, xni sibi rem amittat, et recurrat rursus haec ad venera 
dvargéytw avOu rovro éni TOv ejayn olxov oO«v25 bilem domum unde progressa est, et quod pro com- 
4HiBn, wal TO awridedouévovy ueivas magà rj  evaysi — pensatione dedit, maneat apud venerabilem domum, 
oix, xai Tóv mwQossADOvra moáyuavi ztapavópq éx- — Ct qui accessit ad causam legi contrariam, cadat 
misttv [re] éxavégov Oixaíos* cxrs xara rovro m0: — utroque iuste, et secundum hoc poenae subdatur, 
viv avro» vzéysiv, xaO" 0 xal rwv oixtíov éxmizres — secundum quod et propriis cadet et quod speravit 
xai 0zsQ TÀniGev ov mtQosélaBev: xavraUDa tzs &yo-30 non acquisivit; etiam hic actione ei servata in pro- 
ys avrQ gulartonévus dxi 1j (dq negiovaíq vàv vó — pria substantia eorum, qui contractum cum eo ce- 
qvvallayua mgóe avrov mgabavror. eebraverunt. 


CAPUT VI. 


G Ei 0à Qavnatzs ei; Gmuetixóv dv£yvoov Floro Si autem creditor in pignore corporali elegerit 
lafri»v mpüyua axivrtOv ÉxxÀnciagrixów : m TOixóv, —&ccipere rem immobilem ecclesiasticam aut ptochi- 
dy oixíai Tvyów 7j mgoaae(oie 5j dygois 7 xíxow £35 cam, in domibus forsan aut suburbanis aut agris 
moÀrixaie GirzGegiv 5j dygonuxoi; dvdgazódo:, xci —&ut hortis aut civilibus panibus aut rusticis man- 
Boír, xovaiov vzidg roírov, éxrimtréro rov Üavsígua- —cipiis, et dederit aurum ob boc, cadat credito, et 
Tos, xcd dyéreo pr ien j Javeganévg aywrrárn éxxr. — habeat lucrum, quae mutuum accepit, sanctissima 
día fj à rvayys olxos và Dave iv yovaiov* xivravOa — ecclesia aut venerabilis domus quod mutuatum est 
xarà rov r0 ÜDdweigua mtpifawros oixoróuov 5 Eevo- 0 aurum; etiam hic contra celebrantem mutuum occo- 
Seyov 5$ ztrOyorQógov 7 nyovuévov uovagrroíov 5  nomum aut xenodochum aut ptochotrophum aut 
&exyrgpíov 9 TOv áÀlew róaydw Gvorruaiwv Ts — praesulem monasterii aut asceterii aut aliorum ve- 


oeconomo vel zenodocho vel nosocomo vel brephotropho vel abbati abbatissaeve monasterii aut. asceterii, 
secundum id quod supra constitutum est. Si quis igitur rem ecclesiasticam vel ptochicam emere ausus 
fit, ille pretium statim amittat, et res quam accepit cum omni temporis interiacentis accessione exigatur 
Atque adversus sanctissimam ecclesiam quidem vel. venerabilem domum nullam prorsus actionem habeat, 
verum adversus religiosissimos oeconomos vel quicumque omnino vendiderunt in. propriis eorum bonis 
actionem ex: contractu habeat: quo illi metu saltem subsiantiae suae, si non ob timorem dei, ulique tar- 
1 diores ad vendendum fiant. — Quodsi quis dono accipere ausus sit rem ecclesiasticam vel ptochicam, et 
ipso quod donatum est omni modo privetur et alterum. tantum ex sua. substantia. sanclissimae ecclesiae 
vel sacrae domui, unde illud accepit, in vicem det, ut quo detrimento illam afficere conatus est, idem in 
9 suis ipse rebus expertus propriae sibi malitiae conscius fiat. Quodsi permutatio fiat in quibusdam 
personis, solo imperatore, sicut supra diximus, excepto, ettam 2) permutationem accepit ei poenae. sub- 
faceat, ut rem ipsi datam amittat, eaque rursus ad sacram domum unde venit revertatur, et. quod in 
vicem datum est apud. venerabilem domum maneat, aique. qui rem illicitam aggreditur utrumque merito 
amittat, ita ut. eatenus. poenam subeat , pee et proprias res amittat nec quod. speravit acquisierit ; 
actione illi etiam hic contra propriam substantiam eorum servata, qui contractum cum ilo fecerint 

VL. Quodsi creditor in corporale pignus voluerit rem. immobilem ecclesiasticam vel ptochicam ac- 
cipere, domus forte aut suburbana aut agros aut hortos aut aunonas civiles aut mancipia rustica, dederit- 
que pro hoc pecuniam, privetur credito, atque sanctissima ecclesia vel sacra domus, quae mutuum accepit, 
pecuniam sibi creditam lucretur: ut etiam hic contra eum qui mutuum contraxit oeconomum vel zxenodochum 
vel plochotrophum vel praesulem  monasierii aut. asceterii. aut. reliquorum. sacrorum collegiorum actio 





8 dxétoo mavteAds A | névros] di Tó»] Jia y' | gat autem rem J^? [ 5 habeat bátcóm oontra 7| IO ex 


ov» row À || Ia wiesen A 414 roÀursos A| 15 Jo ! contractu om. R' 12 attamen] ut tamen A. ut tantum 
govnévov] Jar e 


évros avrà A | 18 (va. M] 9o A T. at om. P, in quo tamen seg| J^? ser. in ras. | segniones 
19 xar' avtty dgyacagOea A | avros] sibimet g R* | 17 uenersbile 7"! | I$ ut] et R' l 23 *ut] 
dv To] dx rov A | 21 v A] rov M | Gzolafsiv| | et libri | 24 et recurrat] ct om. R! | baeo om. R' | 
&xolieva. A | ?8 va M, om. A | 33 94] Jà xai A | | 25 pro] per / || 26 domum om. P | 27 causam] cárrü 
aic go puarixóv om. A | 37 rovro» A | 38 JeJava- | R | 29 cadat P | 33 corporari elgerit A | 34 im- 
euévr, A | 415g. 7 dmxrthgíov om. A mobilem et ecclesiasticam //! | phochieam A | 37 dedit 
P | credito Heimhach] creditor lihri ! 39 aut (alia ». v 
1 uel APT] aut vulg. [| scenodocho aut nosochomio | add. R?*) uerabilis & | mutatum A! [ 41 soenodochum 
F y bethotropho R | 2 asisterii RFT | 3 disspoitum | 7| 42 aut asisterii /T om. P 


3 roluggo. ovrrcacOa. A 14 e om, M* | R | 4 emere] omne £* | ptochicam] thechicam 7| 5 exi- 
12 da 





ECCLESIASTICIS REBUB 


4yeyis ovens 1 ÜiDavaxóri. mávtor vovtaw xai 
ini tàr ryovuéivov td» yvyaixsiav davrtrpioy DIT 
] uovagirngim» xgatovrtav. Ei yap 0Àws tais 
éyuráraié dxxÀng(uis 5 tois dÀÀows tUayéGiv. Olxose 
Üavaíonato: yévoito xpsía, tie nóvrw dyayxaíay r- 
Àadg xal a&napaírrytor mzpogadir xai T$ xapis ovx 
Érsgts TO xatansiyov nánpadivat, 5 sí; Tà mtQüyga 
Àvairedavatov tj ayuwtat;y xaÓsGrO; éxxÀnoía, &T- 
101. TOU; smQOsGlOGiV avrov uéyo. T7S yerixijs UmO- 


59 


Nov. VII 6—8 


nerabilium collegiorum creditori actione manente. 
His omnibus etiam in abbatissis muliebrium ascete- 
1l riorum aut monasteriorum valentibug Si enim 
omnino sanctissimis ecclesiis aut aliis venerabilibus 
5 domibus crediti opus fiat, aut in solam necessa- 
riam videlicet et inevitabilem occasionem et praeter 
quam non potest. quod imminet, adimpleri, aut in 
aliam causam utilissimam sanctissimae consistentem 
ecclesiae, licebit praepositis earum usque ad gene- 


Ouxne feragSu, urÜév iDuxóv évégvgor vois Qavei- lU ralem hypothecam stare, et nullum speciale pignus 


Loves nagezouévoss. 


creditoribus praebere. 


CAPUT VII. 


(2) Ei 0i xai Dimvexi; ris lngitevaiw. Aafiiv Sap- 
uésiav, 0xsg ovx iLeaviv, 7j ngósxaugov udv, ui; pav- 
xata Tz» v0U0s rud toU vóuov zagatzQrGiv, xai 


Si vero etiam perpetuam quispiam emphyteosin 
accipere praesumpserit, quod nou licet, aut tempo- 
ralem quidem, non tamen secundum huius nostrae 


evros éxzuzttéro) uiv 15$ éugvitvGtaw xai v dedo- 15 legis observationem, etiam sic cadat quidem dc em- 


mivow usivéta mapa rq svaysi oix, dilóreo 0à Dir- 
vexd xai uasrà 15v ÉxntaMiv TOU ÓugvreVparOs, 000v 
SusÀÀe vaÀkiv, (ep xaTa vóuov VnzAOe tZ» dugi- 
TavPiv, ovÜsros map! avt) uévorios dx TOv pay 


avtQ xat' éugvrevdiy Ügdou£vorv srogixdw ngayud-20remanente ex rebus pauperum, 


l rov. Tavra [re] ovv. azayta. xapgagvAattéaDo, 
vais sígnuivais vaOxé(usra mzoivaig" umts TOW" OGvg- 
Bolawygaguw ÓDapgoívtuw oig vOi0vt0w; Vnovgyeiv 
evufloAaios, nia QeDiórmv Tv üngvylav xal 10. ur- 
Paxomors dmayiÀOsie, und! dv ai Oaios toVrO dox, 
qix09' puits TOv dQyóvrow 7j Vmuayogevtiv TOiGUTG 
€vuflólaua Daggoswrow fj yevóueva mgosdéyea Sas xal 
mQabecir vmopvr nata avrà BsBauovv, dirt A xal 
evrovs Tv T& TZ dy5é x«i diías 15v t& Tj$ ovGiías 
ÉExxtociv xatà trjv 7iovros Quirabiv vnoptivai, 


byteosi, et quod datum est maneat apud venera- 
bie domum, det autem continuo et post casum 
emphyteomatis, quantum futurus erat solvere, si se- 
cundum legem subisset emphyteosin, nihil apud eum 

p ven Írustra ei per 
l emphyteosin datae sunt. laec igitur omnia 
custodiantur praedictis subiecta poenis: neque tabel- 
lionibus praesumentibus instrumentis talibus mini- 
strare, sed metuentibus usque exilium, et ut num- 


25 quam revertantur, nec si sacra hoc praebeat forma; 


neque iudicibus vel dictare talia instrumenta praesu- 
mentibus vel facta suscipere et gestis monumen- 
torum ea firmare, ne etiam ipsi et cinguli et 
dignitatis et substantiae casum secundum Leonis 


530 constitutionem sustineant. 


CAPUT VIII. 


(H) T&v avíàw dxiripiom gvAatvopévo xai xarà 
v4» íapà gxevr magà tov fjuéreov vónov T) évsyvoa- 
bóvrov 5 noAo?vrom f xovtvóvtow éni dxxoijoti. 
Kai yàe dj xdxaivove 1! (ore 7| wal pe(tovos slvoa 
mowie dbiovs Üsanitouev, 00q xal magi 
pata xal fdn Jug xaJuguuiva Toludgiw acafaiv. 
mÀzv aí ur; vovro yívorto, xaD'ánag aiousv, Quà avàg- 
gvesw. aigualoroy, (vOa yvyàs avPganav dAsvOa- 


cap. VIII summarium habet Nomoc. XIV tit. 2, 2. 


lisdem poenis servandis etiam adversus eos, qui 
sacrata vasa contra nostram legem aut pignori dant 
aut vendunt aut conflant propter alienationem. Nam 
et illos aequa aut maiori poena dignos esse sanci- 


isgà mgdy-35 mus, quanto etiam circa sacras res et deo dicatas 


praesument impie agere; nisi tamen aliquid tale fia! 
quod diximus, circa redemptionem captivorum, ul 





creditori competat; eaque omnia etiam de 


raesulibus muliebrium asceteriorum vel monasteriorum valeant. 


1 Si enim omnino sanctissimis ecclesiis vel ceteris sacris domibus pecunia mutua opus sit, ad solam scilicet 


mecessariam el inevitabilem causam et sine qua 
sanclissimae ecclesiae utilissima sit: licet prae. 
spcciale ge nullum creditoribus concedant. 

vt. i quis ctiam p. 

poralem quii 
€i quod 


nem, quantum s0luiurus fuisset, si secundum legem emphyteusin 
]) ptochicis frustra illi emphyteusis causa dais maneat. 


uae ur 
ibus earum intra generalem hypothecam se continere, ut 


nequeant perfici, vel ad rem aliquam quae 


etuam. emphyteusin, id quod non licet, accipere ausus sit, vel tem- 
em, nec lamen secundum huius nostrae legis observationem, is quoque emphyteusi privetur, 
ium est penes vencrabilem. domum maneat, detque NOM etiam post emphyteusis amissio- 


isset, nec quicquam apud eum ez rebus 
Haec ígitur omnia observentur supra dictis 


ocnis subiecta: ut meque nolarii talibus instrumentis operam praesiare audeant, sed perpetuum exilium 


metwant sine ulla w 


spe reditus, ne si sacrum quidem rescriptum id condonet; neque potestates talia 


instrumenta aut diclare audeant. aut. facta admittere et actis commentariorum confirmare, ne et ipsae cum 
potestess | el dignitatis tum bonorum amissionem secundum Leonis constitutionem patiantur. 


Atque. caedem 


poenae observentur etiam adversus eos, 
gem aut oppignerani aui vendunt aut conflant. alienationis gratia. 


wi sacra vasa contra mostram le- 
aque illos quogue pari vel adeo 


maiore poena dignos esse sancimus, quando vel in res sacras et deo iam consecratas impie agere audent. 


Nisi vero id fiat, uti diximus, ad rei 


iptionem. captivorum, ubi animas hominum a morte et vinculis libe- 





1 sosta om. A | 5 yévovo A] yévrvas M | elc póvry) 
t in solam £ | 7 5] xa4 A | 8 xaSecróc A] xaDaovax 
| iso; M] licebit c A£eoi yàg vóta A | 9 v] póvre 
vjé A | 10 và Javeitorri A || 13 7 906 xaigov, o? 
pávvoiya A | 14 xai ovros M) xai ovra Ac | 19 uá- 
t*] à thv A^ 21 vs M, om. A | 22 * undi libri 
M ardénort A126 * undi libri | 5j om. A| 32 vópor 
| 3.2, 21] 24 27] dei A | 35 oso» A | 36. 27] om. c | 
31 vovto d T) Tovro À aliquid tale c; scrib. t4 1040010 " 
peo imsp simoua» om. A | avdgovaw] Àvaiw 
| ereditori bís ser. R! | 2 muliebrum /" | asaisteriorum 
R et asisteriorum P [3 aut] seu 7 | $ ! rubr. quando 
lect res uenerabilium locorum ypotece titulo obligari R || 








4 aliis om. Rt! | 6 occasionem] acconé (i. e. actionem) J^! jj 
8 consistematem A' | 10 iritalem R' | 12 rubr. 
Quibus penis subicitur qui illicitum contractum enphi- 
teosis uenerabilis loci componit R (sim. T) [ 13 quod non 


lieet om. R' | 14 tamen] ti 7^ | huius om. R | 15 de 
RVT ]abvulg.|enphiteosin R!T'! | 20 remanente & vuij.] 
manente T' manentem /' | ei HeimbacA] et R/T, om. 


vulg. | 27 ucl] « R* | et gestis] egestis | 31 rubr. 
Quomodo punitur qui saera uasa ucl donaria pignerat 
wel conflat, et de panibus ciuilibus R(T) | lifesm ' | 
32 sacra R' | 35 quando A! | deo] ideo. A* | 36 prac- 
sumetur J^ praesumentur J^? praesumunt 7' | tamen] 
tantum A!/7T|37 quod) prout 7 


5* 


Nov. VII 8. 9 


60 


DE NON ALIENANDIS 





goUc« Savárov xai deguüv vj àv dyiyam éxxomat 
xtuunAlov. duci vüe opoiaé stagarngraecs xai dni 
TES Éxmtoujceos TOV nohetixOw GiThGronv zaprepvAar- 
Tonévns, xac zoAhdxis siztouer, dior: Toreótas elvai 
cirQgeis ov uóvov éxl vnó Bacidos vajrns mÓÀow, 
dia xni él rs peyáÀne "diskavügeins xai imi rÜns 
Orovztolir ow elvas nega rxauev, iac; à T0 vowUro 
xci dv éxéprus vilv. éxtagyicus elea.. &í yap xal àdMa- 
yóUs TOwarbTr Ti& £i xTzOig, xai dm' dxsivrs 0 vópo6 
qvAerr(éGÓ xal TL» é«vtoU mapatmongiur Éxtuvéto. 


animae hominum liberantur a mortibus et vinculis 
inanimatorum venditione vasorum. Simili quippe ob- 
servatione et super alienatione civilium panum custo- 
dienda, sicut saepe diximus, eo quod tales esse panes 
5non solum in hac felicissima civitate, sed ctiam in 
magna Alexandria et in Theopoli esse didicimus, 
forsitan autem tale aliquid et in aliis quibusdam 
provinciis est. Si enim etiam alibi huiusmodi quae- 
dam sit possessio, et in illa lex servetur et suam 
10 observationem extendat. 


CAPUT IX. 


O "Ennü dí kíxós ivas dmi mapaxgovct ors 
TOU vópov zt£ipüa Das sronyparrixovs Tuc» TUTOVS Àctu- 
Bávtw tor0Ut0 Ti ztQ&rTév avrai ÁztirQEnOvtaS, xai 
ToUrO xchvoutr dmi mavrOs ztQOsOOv, utilovos té 
xni £Aarrovos, sits dpyQv Kyo viva sire TOv mpi 
ppás sim sire vr üÀAhov Tw TOV ei; Üjuove cihovv- 
row. Kai Otonitousv unÜevi ztavtsAos ádeiav. elvai 
toi0brTÓw Tira ztQuynazixov cztQotayeaOas TUzOV, undi 
/vrrUOrv Aauavar Ti: tv Tails nyioTaTuuS £n 
gius mgosirxovto Tj povagrofors f 7' T0), lois 7 sva- 
yíc: cvatZuagiv dxivztow ztpayuátow. dÀÀA TQ c6 
4vüoborürq xoixiGrOQ: ztOivzv douxiiaD a: quinqua- 
ginta librurum auri, &£ T4 TO«0UTO vztayo, VOS, TOUS 
tt Üsyouévow TZwv éugávigiw ToivOUTOV TivOS Üsíov TU- 
ztov ávüoborérou ágyovadiw 7j éxípoic TiGi zv avtiv 
vxoxéicÓas stoiwvzv, voUs T8 GvufoAauygagovs vzo- 
nima Tj Zéovros ToU tjs &aefovs Ajfees Guczakes, 
eb ygdweausv Ti TO0v00r0. Gvuflólaiov* rove T6 Deogala- 
craütove dzucxózove Tj vOv& sVAafscTárOvé OixovóuoOvs 
axivOvres àdnodsíeg Ota, rovs row CtOve Delove zpayua- 
Tixove TUzOVe, u&ÀÀov piv oov Émouvivvos mposíe- 
GÜai, xal yuvalaxsiv, c» ztepl avtzv xivUvveógovos t2v 
ispogVwrv, si ys üpéÀ6acrrts TOY vópow TOig OUO 
| yivouévoie ztgnyueixois naxoAovOrgeuey vírOU. — dei 
yàp T4 xoi xai dw yévts xai dzti 15 závrow Qe- 
Aaiq verouoOernnéra uüALov xpatüv 7 rà xard Ti 
vov gnovüge éxi zapagÜopd tow woivcm yevópuern 
vónoy, 


Quia vero verisimile est quempiam in circumven- 
tionem huius legis temptare pragmaticas nostras 
formas accipere tale aliquid eis agere permittentes, 
et hoc prohibemus in omni persona maiore vel mi- 

15 nore, sive in cingulum constituta sive horum qui 
circa nos sunt, sive aliorum quispiam inter populos 
habitantium. Et sancimus nulli penitus licentiam 
esse talem quempiam pragmaticum proferre typum 
neque ex hoc accipere aliquid [de] sanctissimis ec- 

20 clesiis competentium aut monasteriis aut ptochiis 
aut venerabilibus collegiis immobilium rerum; sed 
et gloriosissimo quaestori poenam imminere centum 
librarum auri, si quid tale dictaverit, simul et 
suscipientibus insinuationem talis cuiuspiam sacrae 

25 formae gloriosissimis iudicibus aut aliis quibusdam 
eandem imminere poenam: et tabelliones succum- 
bere Leonis piae memoriae constitutioni, si egerint 
tale aliquod instrumentum, et deo amabiles episco- 
pos aut venerabiles oeconomos sine periculo refu- 

30tare huiusmodi sacras pragmaticas rues. magis 
autem cum periculo suscipere et agnoscere, qui& 
circa ipsum sacerdotium periculum sustinebunt, sí 
neglegentes leges has quae ita fiant, pragmaticas ge- 
1 quantur formas. Oportet enim ea, quae com- 

35 muniter et generaliter et in omnium utilitatem san- 
ciuntur, potius valere quam ea, quae circa aliquos 
studentur ad corruptionem communium agi legum. 


cap. LX 8$ 1 ezcitatur in tractatu st&gl. diagópow &vayvodauávov 2 (Heimbach /sixd. 1, 101) ex Ath. 


rant alienatione inanimae. supellectilis. 





à animae ^ Similis videlicet observatio etiam in. alienatione. annonarum ci- 
vilium, sicul saepius diximus, custodiatur: quoniam tales annonas esse non solum in hac 


a urbe, sed 


f 
etiam in magna Alexandria et in Theopolitarum urbe didicimus, fortassis autem eiusmodi quid in aliis quo- 
que provinciis quibusdam usu venire. Si enim alibi quogue eiusmodi quae sit possessio , etiam in illa lea 


custodiatur suamque observationem extendat. 
(Quoniam autem. verisimile est quosdam 
nostras sanctiones Qmmpetrare conaturos esse, quae 


ad labefactandam hanc legem nostram 


ragmaticas 
tale. quid ipsis facere permittant, etiam ri 


0c in omni 


persona prohibemus et maiore et minore, sive quem magistratum gerat sive ex: iis sit quos circa nos habemus, 


sive ex reliquis, qui cg ooeliges numero sunt. Ac 
sanctionem praetendere 


quaginta 
suscipiunt. gloriosissimis 
scripserint, constitutioni 


sancimus, ut nemini prorsus eiusmodi pragmaticam 


iceat, neque inde rem ullam immobilem quae ad sanctissimas ecclesias vel mona- 
steria vel ptochia vel sacra collegia pertineat. accipere. 


Verum et gloriosissimo quaestori poena quin- 


ibrarum auri irrogetur, si tale quid dictaverit, et quae insinuationem (alis sacrae. sanctionis 
olestatibus aliisve eadem poena immincat; et notarii, si tale instrumentum 
onis piae sortis subiciantur: et deo carissimi episcopi vel religiosissimi oeco- 


nomi sine periculo eiusmodi sacras pragmaticas sanctiones reiciant, immo vero cum periculo admittant, 


scianfque se de 


1 tionibus ita factis. 


ipso sacerdotio periclitaturos, si quidem neglectis i p obsequantur pragmaticis sanc- 
p^ Üportet enim. quae communiter et. generali 


ter et ad omnium utilitatem sancita 


sunt, magis valere quam quae ex studio quorundam ad corrumpendas leges generales facta sunt. 


4 silvas om. A | 5. BaciAidos M] evXaiuovos Ac 
7 alvas om, A | 9i] dà xai A || xo vowovro) tale ed 
€18 & yàg — 9 dxsivnc] xa9" al; xal A|9 9 vonos] 
9 vóuos rócds A | 11 rac] quempiam g | 13 avrovs 
A || 15 £yoi] ágxos A | 16 vuas, sire i6 Tov ele TOv 
jzuov A | 18 stpayuarixóv om. A || urdà. évrebSev] 
xavrsUJev A | 20 7 vois dALor evayéas A || 22 ztoi- 
wj» — nuri om. À | quinquaginta librarum abri (»' Aízgae 
xgvatov s. v.| M (cf. [ul. Aih. Theod.) centum librarum auri 
& || 23 $znyógevas» A || 24 rowvrov] x09 owvrov A | 
35 T6» — ztoiviv. om. A || 26 rois ve cvuBolawygagois 
vztoxsig as 7toiv3; vj "1éovros A|| 27 deerátos — evu- 
Bólasow om. A | 29 7] xal A32 dGozrep síc avr» À 
35 dv yéves xai M. Ath.) yevixds Ag 156 Td] «à6 A 
Yi sg. yevouévas vouotttaias A 





1 hominum] omnium Zt! j 2 similiter R!J^ ! T! | 4 sicut 
om. P | 5 etiam om. KR! || 6 dicimus R' | 7 aliquid 
RF] quid vulg. | 8 est om. F | 11 rubr. De pragma- 
ticis sanctionibus quae contra comoda uenerabilium loco- 
rum promulgantur AT | cireumuentione /*T | 14 omni] 
omnino J'!]| 15 in om. R' | qui) quae 7^ | 16 quaepiam 
F | 18 pragmaticam proferture A! | 19 aliquid A] ali- 
quod vulg. | de sec/usi || 20 *compendium /ihri [, mona- 
steriis — 31 periculo R* scripsit in ras. 5 versuu || 
tochiis aut aliis uenerabilibus 7(*) | 23 si tale aliquid 
R(*) | 26 succumbere] suscipere Kt(*) [25 aliquod J^ 
vulg.] aliquid RT ! 33 pragmaticos R! | 35 in omni A"! | 
utilitate JT f 36 aliquas 7 | 37 copruptionem 


ECCLESIASTICIS REBUS 


"Exsivow. póvav 0rAa8n uuaDovuévov Ts xal dugv- 
Tavouévorv Tv ztQayuarov, óztóga vouitovas vouUTOU 
ravos. Deiadai, 


6t 


Nov. VII 10. 11 


His solis videlicet conducendis et emphyteosi dan- 
dis rebus, quascumque putant tale aliquid egere. 


CAPUT X. 


Ei uivros Boviowraé viva vxo T5v éavrQw Qioíxr- 


Si tamen voluerint quaedam sub propria guberna- 


viv. [ytiv. 0i. D'togiléavavos oixovópos 7; oi vàv áAAov 5 tione habere deo amabiles oeconomi aut aliorum 


ryousvo: gvarrudrow, undsvi vrÀv dv Üvrauei urdà 
xavG Ouiov moayu«rixOv TUnOV zG9pnGíav slyas ay- 
ayxaltw avtove 5 xetà nígÓmciw 7) xarà Éugitevaiv 
ravra dxÜidóvaw dxél tÓv rOUTO mQárTovra isgogv- 


praesules collegiorum, nulli horum, qui iu potentatu 
sunt, neque secundum sacram pragmaticam formam 
licentiam esse cogere eos aut per conductionem aut 
per empbyteosin haec tradere, et qui hoc agit, et 


Àías ve vaoxeiad'«i ztow] xal ztáci vois qs vq Jai 10 sacrilegii subiacere poenae et omnibus multis, quae 


gud» vópip méibzonévois dzctiuions. 


hac sacra nostra lege continentur [suppliciis]. 


CAPUT XI. 


T '"Enudy; dà Éyvnuev Óuvóv v« tÀnuptÀnua. yivo- 
psyov nagd vs MAebarvdgrva: xai Miyvzttiow, rr di 
xal iw TiOiv érápos Tiv wytqxÓOw TOTO, TÓ TavaG 
Saopáiv avrà Ó5 «xà svayt 
&ntiBeav 5$ QopiiaDa. (ev ole sugTÜQióv Te xadi- 
dovO y, xal lega yéyova Aectovgyla, óxoíav simOóg dari 
v vaig &ysorrávai éxxÀnaiase yivea Das, vw «s Daiov 
dvayivc)OxOuévo ww ygaguw tfe TS Íepaé xai agorvov 
urrad 1 7] 
eixrgie), ers avr usraBalü» £E iegoU xal Óeoga- 
Àev: egrueros sis iQuarvocv Díneréw 18. xai xarácta- 
viv, TovrO TrüwTBÀOS TOU Àowtov yivsGÜ'as xeAvOuEr, 
oiÓrri ràw mávrow dguévits ravra éfamagrárva* 
àlÀ& xal TÓ yivóurvov áxvgov müciv dmogaivonev 
TQCtoug xai TOv Tiurnnátoy fonenc éziiDsuev TQ 
Àafóvi: xai TOv zumzt0ÁOxOvra Lrpiovuev T TS TOU 
mpdypetos dxmtoon Tjj 18 TOU TiuuaTos anmleiq, 
vp xara TOv TÓmOv GywsTáTy sxxingiq xal vols xaTa 


TOTrOw (vay40. uovactnolos Tavra mgocvéuowrss. cere 30 quod male alienatum est, rursus 


ejrovs nQovosw TOv To xax éxmowmO4v aUO«s sii 
povayixow dnaváysiw Gyiua' nurÓà vie vnoO0xns 56 
dzi rovrow dopcuévre, aÀÀa xal abrze dxvgovuévns 
xai rov pgovagtnoíov züAw Tj iegd mQosxvQovuévov 
Lnioveyía. 


quippe 
1idouévns xoiwavías, uovayur) ve dxsiae ysyovev 20 tradita 


prem haec delinquere. 
2$ 


35 


Quia vero cognovimus pessimum aliquod delictum 
factum et apud Alexandrinos et Aegyptios, iam 
autem et in quibusdam aliis imperii locis, quosdam 


acríoua sov f5praesumere ipsa venerabilia monasteria vendere aut 


permutare aut donare (in quibus et altare colloca- 
tum est et sacrum exhibitum ministerium, quale 
moris est in sanctissimis ecclesiis celebrari, sacris 
lectis scripturis et sacrosancta et ineffabili 
communione, et monachica illic facta habi- 
tatione), ita ut haec mutarentur ex sacro et deo 
amabili schemate &d privatam mansionem et statum: 
hoc omnino de cetero fieri prohibemus, nulli omnium 
Sed etiam factum in- 
rmum omnibus declaramus modis, et pretiorum 
casum imponimus accipienti, et venditorem quoque 
damnificamus et rei casu et pretii amissione, s&nc- 
tissimae ecclesiae eius loci et venerabilibus mona- 
steriis haec tribuentes, quatenus ipsi 1 grossum ut, 

monachicam 
revocent figuram; neque hypotheca super his valente, 
sed etiam ipsa infirmanda et monasterio rursus sacro 
ministerio assignando. 


cap. XI summaria habent Nomoc, XIV tit. V1, 1 in.; Ecloga aa t^rocntron mutata 23, 1. 





At illae solae scilicet res locandae sunt. et in. emphyteusin. dandae, quascumque tali opera in- 


digere a anm 


ticazi sanctionem liceat cogere eos, ul illa aut 


Si quae tamen in sua administratione habere malunt deo carissimi oeconomi vel reliquo- 
rum collegiorum praesules, nulli eorum qui in potestate sunt ne secundum sacram quidem 


pragma- 


er locationem aut per. emphyteusin foras dent. .:Nam 


qui id Gre, et sacrilegii poenae et omnibus suppliciis hac nostra sacra lege comprehensis obnoxius sit. 


Sed quoniam ere rdg vr grave quoddam delictum et apud 


lexandrinos et Aegyptios, iam 


autem in aliis quoque quibusdam dicionis nostrae locis committi, ut nonnulli ipsa adeo sacra monasteria 


sendere aut. permutare aut donare audeant (in quibus et altare dedicatum est et sacrum ministerium perac- 
tum, quale in sanctissimis ecclesiis solet peragi et sacris litteris lectis et sacrosancta atque arcana com- 
munione celebrata, et monachorum ibidem domicilium est), ita ut illa a sacra et pia forma ad privatum 
usum et condicionem transferantur: id omnino ne in posterum fiat prohibemus, nec cuiquam omnium ut 
lalia committat concedimus. Sed et quod fit omni modo irritum declaramus et pretii amissionem ei qui ac- 
cipit imponimus , et eum qui vendit el rei amissione et. pretii dispendio multamus , sanctissimae illius loci 
ecclesiae el venerabilibus illius loci monasteriis ea tribuentes. Quare ipsi provideant, ut quod male alie- 


natum est rursus ad monachicum statum reducatur: meve hypotheca im his rebus valeat, sed et ipsa 
mrrita sit et monasterium rursus sacro ministerio addicatur. 





, 


2 ono àv vouitons A | 4 Bovlovras] uoluerint (i, e. 


Bovlowro) e | 5 5 oí M] 7 A | &AXo] &AÀlov eva- | P | noluerint RP | 


yév A | 6 urdà om. A | 8 sq. 7) xav' dugitevaiv £xdidó- 
vas zagagvAarria9woay Dinyexas* o( yàg tovto ngát- 
tovte€ i2po0vALag vxtóxervras zt0v7) A || 10 sg. pev và 
Saíc A || 14 dv om. A | érégoxé — TO vivas] dAÀowe 
ispois «7$ Um5x0Ov TÓmOu, cw tivás A |] 16 dw ole 
povagr9ouor vas M | 18 yivea Sas M] éxetalsiaOos A 
(celebrari c) | rà» v4) vàw A | 19 Z6 v4) xal 17$ 4 
pas xal om. A | 20 £xsigs] éxsiua nord A || 21 oixr;aus 
&0x7,046 iT Ecl. | deve avrà uevafaAsiv M] xai 
viv usreBÀn9n A (cf. €) | 24 agalvrec A | 25. yevó- 
asvov A. Nomoc. | 29 dyseráty] | siae ppiM A [| 
xat TOstO» om. Ág | 31 avrovs et 0U om. A| 32. éxa»- 
ayaysiv A. Nomoc, | und2] ure di A 


1 enphiteosin R*T' | 2 agere R'/T | 4 tamen] tm 
8 esse om, AR! | oonductione R | 
9 et] ei libri, et ei R* | heo R | et I» sub| ^ 
suppl. in spat. vac. | 11 nostra lege JT] lege nostra 


; R suppliciis] et supplioiis R* vulgo. Seclusi | 12 rubr. 


Nemini lioeat locum in quo sacra sollempnia sunt 
alienare 2 | cognouimum aliquid AR! | 14 et om. R 
15 sg. aut donare aut permutare J| 16 collatum A 
17 monasterium A' misterium A* | 19 ineffabilium //* 
21 mutaretur R/T | 22 semate R' scemate R*P 
23 omnium] hominum /? vulg. | 24 permittentos om. 
R | derelinquere / | 26 et venditorem] et om. vulg. ! 
29 ut om. R! | 31 reuocetur R,|| 32 monaaterio AV 
om. vulg. | 33 ministerio P] monasterio (i superscr. 2) 
R monasterio vulg. | assignanda vulg. 


Nov. VII 12; ep. 


62 


DE NON ALIENANDIS 


CAPUT XIL. 


IA. "Quneg 0£ càs NUN dxzoijasie ExcndiGa- 
pev, ovro xai tag éxiBAaBeic wrrGes dztayogrvonsv. 
IloÀÀai yao nag! ruiv xexivryra Grrratie, ErDa vivis 
&nogn gupía Dedcgrrrai rais aysarrateus éxxÀraíais 
y rois GrBaGuiurüTOig OÍxOié, T] xai meztgáxadiv OT 
Dav o£ sUz0Qa, xaírorys anoga tr agyme xadearoa, 
xavrtUÜrv Obs svaytis oixovs Oíxrsav. nayogsvo- 
psv Tolvuy TOle mtv080rQ)01 TOv GsBaGuic rivo oi- 
xar TOLOUTO Ti TtQtTEiv, Tj yuvaygxeiv. Qi 6b ur; uera 
náans axgiBe(as ztowivto và GvvaAMiypata, à 
gos Tie xvn T éniBAaBne DoOaín vais ÉxxAnoíais 7 
toi$ uoractroóog 5 Eewooiv 5 vogoxousio:w Tj TOW 
GÀÀes ecayéd. gvaTyuagi, TO piv Gvvüllayua árrl 
py ysyovoros farei, xal &vaAnyevas závto? 0 Jovi 


T) xata zt&Q(voiav xnl dx&rrv Oedouévov: ó i vov 15 qui 


ovró T« ztpdta& oixovóuos jj ryovusvos 7 Eevodóyor 
fj vocoxóuos r ztrc»yOtQógpos 9j Ópgavorpógos 7) ytgov- 
TOxóuos oixoJev Tq ÜsÜwxori ÜDepamevas zw évtri- 
Sav Unuíav. ai 0 xal ovre 1ó stgüyua aynpariade(n, 


Sicut autem damnosas alienationes prohibemus, sic 
etiam damnosas possessiones interdicimus. Multae 
enim apud nos motae sunt quaestiones, ubi quidam 
minus 1done& praedia donaverunt sanctissimis eccle- 

5siis aut venerabilibus domibus, aut etiam vendide- 
runt tamquam idonea, cum utique sterilia a prin- 
cipio essent, et ex hoc venerabilibus domibus nocu- 
erunt. Interdicimus igitur rectoribus venerabilium 
domuum tale aliquid agere, aut certe cognoscere 


1: àzo- lÜ quia, si non cum omni subtilitate fecerint contrac- 


tus, sed faenea quaedam possessio aut damnosa de- 
tur ecclesiis aut monasteriis aut xenodochiis aut 
nosocomiis aut aliis venerabilibus collegiis, contrac- 
tus quidem pro non facto erit, et recipiet omnino 

dat, quod per circumventionem et fallaciam da- 
tum est; oeconomus autem, qui tale aliquid egerit, 
&ut abbas aut xenodochus aut nosocomus aut pto- 
chotrophus aut orphanotrophus aut gerontocomus 
de suo ei, qui dedit, salvabit ex hoc damnum. Si 


exrs xai Ti yovaíov vado rovrov ÓoOTvr, xal rovro 20 vero sic causa figuretur, ut etiam aliquod aurum 


xspünvii uév o sjayys olxos 0 tO ámo ÀaBowv, 6 
L7 y: dov; ró xgvGíov Éfe« xarà ToU TO Boer cro 
mpábavios trv évrsUOev ayoyzv, xadaneg Kungoader 
siztousv. 


CEP MM) Otro uiv dmi The vd éxxAngia- 25 


GtixQw 7) 0Los rro yixQv ztgayparov éxnojaeos azo- 
xaícOo vóuos, tj forro; uiv toV Tis tÜcefow 
Axgbses evorBos énóusvos: Qurtdbei, aÀAÀ' ov TO piv 


louevos, vo Ó$ dXsgánsvrov xaraliumávow. | aÀÀ' 


ro hoc detur, et hoc lucrabitur quidem venerabilis 
omus, quae faeneum aliquod acceperit; qui vero 
dedit aurum, habebit contra eum, qui contractum 
celebravit, ex hoc actionem, sicut praediximus. 
(Epilogus.) Haec nobis super ecclesiasticarum 
aut omnino ptochicarum rerum alienatione posita 
sit lex, Leonis quidem piae memoriae sequens con- 
Stitutionem, et non aliud quidem curans, aliud autem 
incuratum relinquens, sed in omni terra, quam Ro- 


dzi máczs ví y/é, 5v 0 Paypaiov éxéyu vóuos w«i 30 manorum continet lex et catholicae ecclesiae sanctio, 


0 tZs xaPoles Éxxingias Decuos, ovros dxreráa Do, 
xal ógibére rà oixeia. xal xgazaivo) Durvexalé, qvAat- 
TÓutvO; ztapü TB TOV OCisIÓiOCV saTQixQydm Ouoixi- 
Gat$. éxáG tre map T8 TOW Seogadeatátaro utyrgoxoda- 


haec extendatur et determinet quae sua sunt, et 
valeat tua et custodita et a sanctissimis patri- 
archis uniuscuiusque diocesis et a deo amabilibus 
metropolitis et ab aliis episcopis et clericis et oeco- 


TÀw magá Ts TOv GÀÀlow dxiGxómY 15 xci wÀAngixav 35 nomis et abbatibus et xenodochis et nosocomis et 


xal oixovóucw xal gyovuévaw xai Eevodóyaw xai vo- 
coxóucy xal óppavorgógow xal fpsgotoógow xai 
ysgovtoxóouav xai nárraw anis rw ryovuévav vi- 
vov svaydv gvatruarov, azaciw énitiDtie v2v idíav 


brephotrophis et orphanotrophis et gerontocomis et 
omnibus simpliciter rectoribus aliquorum sanctorum 
collegiorum, omnibus imponens proprium robur et 
licentiam praebens volenti denuntiare, quae delin- 


iayóv, xai áüriav. Qidovs «Q. Boviouévo ztQorayysÀlew A0 
15 à vowovró 1 — 19 bnuíav citantur Nomoc. XIV tit. 2, 1 extr. 
XIL Quemadmodum autem. damnosas alienationes prohibuimus, ita etiam damnosas acquisitiones 








ubi quidam sterilia praedia sanctissimis ecclesiis vei 


vetamus. Multae enim lites apud nos motae sunt, 
venerabilibus domibus donarunt vel etiam vendiderunt tamquam  fertilia, quamvis a principio sterilia 
essent, aique hinc sacras domos laeserunt. Vetamus igitur ern pere regen domuum praesules tale quid 
agere; qui nisi cum omni diligentia contractus fecerint, sed sterilis quaedam vel damnosa acquisitio 
ecclesiis vel moenasteriis vel zenodochiis vel nosocomiis vel reliquis sacris collegiis detur, sciant contractum 
quidem pro infecto fore, et recepturum omnino eum qui dederit, que per dolum atque fraudem datum est; 
oeconomum vero, qui tale quid fecerit, vel praesulem vel zenodochum vel nosocomum vel ptochotrophum vel 
orphanotrophum vel gerontocomum de suo damnum exinde natum ei, qui dederit, resarturum. Si vero ita 
res comparata sit, ut etiam pecuniae aliquid pro illo datum sit, hoc quoque venerabilis domus, quae steri- 
lem rem accepit, lucrabitur; qui vero pecuniam dederit, contra eum qui contractum fecerit actionem ex- 
inde oriundam, sicut supra diximus, habebit. 

Epilogus. Haec nobis lex de ecclesiasticarum vel omnino ptochicarum rerum alienatione lata 
esto, quae Leonis quidem piae sortis constitutionem pie sequatur, nec vero parti medeatur, partem incu- 
ratam relinquat. Verum haec per omnem terram, in qua Homanorum lex et catholicae ecclesiae regula 
obtinet, extendatur, et quae propria sunt definiat et valeat in perpetuum servata tam a sanctissimis 
cuiusque dioeceseos patriarchis quam a deo carissimis metropolitanis et a reliquis et episcopis. et 
clericis et oeconomis et praesulibus et zenodochis et nosocomis et orphanotrophis et brephotrophis et ge- 
rontocomis et posiremo ab omnibus, qui sacris quibusdam collegiis praesunt, omnibus propriam vim tri- 


bus bis ser. "P 6 itaque R | 6 sg. & et et et nocuerunt om. 
R' [9 certe|te  [ 1259. au no sut nosochomiis R* [ 13 aliis 
om. R | 14 non] noc A | omnino] oi R*( 16 yconomia 





2 &xifllafeis] davagépovs A | 10 vó cvrdAlayua A] 
sg. Tie ázogoe A | 11 9j voi; — 17 vogoxógoc om. A | 


16 vyosuevos| hoc loco Nomoc. g, infra post yegov- 
Toxóuos hahet M] 1T 7 zroxorgogeíois 7j óppavorgo- 
gíow f yspovroxoue(owg A | 15 Tív drresDav abtQ 
svuBagav bnplav Meise: jO09 xai obro] sic c | 21 ó 
«o amopov Àaaw evnyzs olxos A| vó &mogov] feneum 
aliquod c | 25 4x «s vo» A | 26 5 olo] ve xal A || £x- 
soirGenS om. Á || 25 evaeBass om. Ag | 37 xai Bgsgo- 
TQóg on xal óggavorgógov Ac | 38 và» om. A | 39 Gv- 
etruarov s)cydw mácav (m er a corr.) ézvxiDels A |l 
40 eg. ntgocayyiÀlew: nnuuslovusva vavra A 

1 rubr. Bi sterilis agger ad uenerabilem locum perue- 
miat A(T)| 2 pensiones 7^ | 5 au* uenerabilibus domi- 





PF | V7 aut ptochotrophus] aut ephotrophus (pro bre- 
photrophus) v rkrgegue: R | 18 gerontochomus 
R gerotooomus 7 | 19 ei qui] eequi R* f| saluat A' 

22 fenum R'T'|aliquid R | ?3 contractum) eontra ml 
24 celebrauerit Rt | 25 nobis supeeulasticarum R! | 26 pto- 
ehocarum R || 30 factio R | 32 a om. R' | 33 a om. 
RT | dco) ideo R' | 35 sonocomis 7^ | 36 bephotrophis // 
befotrophis R | et orphanotrophis om. R, post geronto- 
comis legilur vulgo | gerontooomiis J^ (miis et segg. us- 
ad reotoribus suppl. P? ín spat. vac.) | 37 similiter 

vulg. | 39 praesens R! 


ECCLESIASTICIS EEBUS 63 Nov. VII ep. 


tà mÀmnasinuata. ámaiwerós y&o ó Towvros Éoras — quuntur. Laudabilis enim huiusmodi est et calumnia- 
xai jv TOV Gvxopdwrov Diageviere, mgosyogíav ó — toris fugiet nomen, qui causam contra legem facta 
tà mQayua maga Tóv vóuov yivóuevov dléyyew xai — redarguit, auctor pietatis et utilitatis sacris domibus 
«fraos svgsfías xal aepssías roW (epos oio: ywwó- — factus. Servabunt autem eam nihilominus et. nostrae 
urvos. GvAaLovo: dà avróv oidiv 5trov xai oi rz$ S5 reipublicae iudices maiores et minores, civiles et 
ruerégas moÀlve(ac ágyowrss, ue(Love vs xci éAérrove, militares, et praecipue per omnes diocesis consti- 
noÀrtixoé t8 xai Grgetivrixol, xai Qiagsgóvros oí ve — tuti gloriosissimi praefecti sacrorum praetoriorum. et 
zaüvrayóos 1Ow Jioixrjaecov évdoEóravo: Éxagyo: tv — medias habentes administrationes, quos spectabiles 
izgàw rpaw raeregíuw oi ve tas pécas Éyovtss tiw — vocant, dicimus autem Augustalem et proconsulares 
spy, oU; dj negiBAézrrovs xalova«, gopiv 0; avyov- 10 et. spectabiles comites, et alios et Orientis, et qui 
vralaów Ts xai avÜvnárovs xal tovs zeQiBléntovs — post illos sunt magistratus, hoc est et provinciarum 
xourras, rove TS üÀlove xal róv T$ épaé, xal «aí consulares sive praesides constituti, atque defensores 
ust! éxiivovs dggaí, TovréGTiv OÍ Te TüGw émagyihv — civitatum: et simpliciter omne civile et publicum et 
tgyovtes, aire vztcTixOD airs TysuovixO) xaOsctyxaciv, militare auxilium banc nostram legem tamquam ir 
dxOixol vs zOÀMUv* xal «&zÀoS nàca zoÀcixr vs xai 15 communi utilitate et pro totius terrae pietate posi- 
Óruosía xal cvgaricrud) BonjOua róvüs nudv róv — tam servet et praevaricatores subdat poenis, quas 
»OuOv, 4€ xowvogsA] 1s xol vmég tü$ navregov — primitus diximus. Si quid autem de conductionibus 
yjs evasfaías reDsipuivov, qvlartéto xai rovs maga- — ecclesiasticarum rerum aut in aliis capitulis sauxi- 
Baívovras vnxoriDéro vais nowais, d; KuzgogOev &- — mus aut a prioribus nostris sancitum est, maneat 
mzouev. Ei di Té mp puOÓ Grow. dxxÀnaiag tix 20 hoc in propria firmitate neque ex praesenti sacra 
zgayudaw 5 xai ép! érégow xsgaaíos évouoSrr5- nostra constitutione novandum. Alia enim omnia 
Causv T xai magà TOv mgó nuow vevouoD érntaa, manere in propriis terminis sinimus, nisi tamen ali- 
mevétu) roUVTO Émi Tz; oíxsías i0yvog, ovdsv amo T7 uid de his habeat, quae hic constituimus, cum suf- 
FIT ped Oeías quw Diarábees xnealóuevov. và — ficiat pro omnibus haec lex super id. quod a Leone 
5 yag návta uévüv ini dw oixsíow vuv éd-?5 piae memoriae factum est, omnem adversus ptochicas 
urv, nÀzw ti u5 vi mig vovrOw Éyoi, üztQ ivrav2a — res auferre alienationis occasionem. Tua igitur bea- 
Duacafeusv: ügxovvros avri zt&vrow Tobrov toV vóuov — titudo et qui post illam in pontificalibus fuerint 
mpós rq maga /iéovro: ro Tis evaefovi Àneos yt — sedibus, quae a nobis disposita sunt, operi effectui- 
voué»q mnügav xrvrà TQw zTOyixOw mzQeyuirov dv- — que tradere festinet. 
sÀsiv éxsrodrjaecos mtgóg'taiv. H xoivvv Gi) uaxagióTrs 30 Dat. xvur. k. Mai, CP. Belisario v. c. cons. (a. 535.] 
xci oí ueri avtyv taüv agyegerixow yivopevos Ooó- 
vov va mag' rudv QOurrerayutva Égyq xai mégats 
amagadobva: Gnevgatoecav,  Divinitas te servet per 
multus annos, -prg ac religiosissime pater. 

'Eyodgrn [yao] v0 ícórvmov roi? Odwvrárow ay 35 
indu y AUN "Ailias, "AlsEavügsias xai don 
Àeos^ "lodvvr 1q dvdoEorato éxágyq vOv (sg)w tij 


buens, et potestatem cuilibet concedens delicta deferendi. Nam laudandus erit talis vir et calumniatoris ap- 
pellationem cffugiet, qui rem quae contra leges fit arguat atque sacris domibus pietatis utilitatisque auctor 
existat. Neque vero minus eam reipublicae nostrae potestates servabunt et maiores et minores, et civiles 
et militares, ac praecipue gloriosissimi in omnibus dioecesibus praefecti sacro nostro praetorio, et qui me- 
dias potestates gerunt, quos quidem spectabiles vocant, Augustalem dicimus et. proconsules et spectabiles 
comiles cum alios tum Ürientis; et quae post illos sunt polestates, hoc est provinciarum rectores, sive con- 
sulares sive praesides sint, et defensores civitatum: et. denique omne el civile et publicum et militare 
officium hanc nostram legem ut in communem salutem et pro totius terrae. pietate. latam. servet, eosque 
qui eam violant poenis, quas supra diximus, subiciat. Quodsi quid de locationibus rerum ecclesiasticarum 
vel etiam in aliis capitibus nos sanzimus vel ab antecessoribus nostris sancitum est, id in suo robore maneat, 
nequaquam per praesentem nostram constitutionem innovandum. Reliqua enim omnia intra $uos fines manere 
sinimus, nisi forte quid de his habeant quae hic constituimus: quandoquidem omnium instar haec lex cum ea, 
quae a Leone piae sortis lata est, ad omnem praetextum alienationis rerum ptochicarum tollendum suffi- 
«t. Tua igitur beatitulo et qui post eam in. archiepiscopali sede futuri sunt, quae a nobis constituta 
sunt ad opus effectumque adducere studeant. — Divinitas te servet per multos annos, sancte ac religiosis- 
sme pater. 

P eeripia sunt exemplaria sanctissimis archiepiscopis Romae, Aeliae, Alexandriae et Theopolis, 





| 0 rowovros Kara) huiusmodi est g ] 3 xargyopíav | transferretur (vid. similem errorem im inscriptione no- 
A* 3 à om. À 1 3 xai om. £ | 4 yivogavos| gaivó- vellae XII), tamen cum et in. singulis ab. illo differut 
aevos A | 5 cvróv] avra A || 10 Jr] dg xai A || 9 | et huic loco aptum sit, aspernari nolui 
A] autem c. om. M || aiyovataAlovs 13 À | 11 ztege- 
Biüsrows] zawsvdotovs A | 12 xai vov — 13 of vs] | 
utt! dxsívovs 7€ émag "oyovrac* aÀÀa xai oí A 2 leges libri | 3 redarguerit /^ | 4 Seruabunt] ea nici! 
1i 6ezovrte, diro om, g | 17 xouwegdAsiav M. (eic) | hominus Seruabunt R! | eam] ca A [| 7 glosissimi /i [ 
xoisanq tAscaw Schoell | mavrayos yns] méwro» A[ | sacro R! | praeteritorum & | 8 quos om. A' | uocant 
19 rmogalléram nie xag! vudv éumgocOs» signe | spectabiles A'|9 auguralem? A! | 13 similiter vu/j. | 
gévais nowais A | 20 du09 oes A | 21 7 om. A|| | omni Re? | ciuiliter /'[ 14 legem nostram & | 15 pro 
23 ovdZv| neque (i. «. ovdi) c (24 xeirizópevor] BAa- | totius] potius A! | !* captulus J| sanximus AZ] «inci 
smrOusvor A 126 zAQv & ur, ta dvavt(ovr Eytà tov dv- | uimus / n J 21 nouandum cst. ali» autem onmia 
raí9a Durábeov A] 21 rov vónov rovrov A 28 vo] | P | 22 simus 7 | tantum /' | 23 habebat R; for. 
ro M [ yevonévov A | 31 xai oí uerà ravra éni vOv | leg. habeant | sufiat R' | 24 licone /^' | 25 pthochi- 
dpriegertixów zagayóuevos Ogovor A | 33 onavórro- | cas R ptochias 7 || 26 auferre nlienationis auferre /i! [ 
sev A | diuinitaintieseruetpermultosannu . sancte as | 27 post om. R! | illum AR/T | fuerit R* | 29. A» 
religiosis . simepater M; om. Ag | 39 "Eygigr yég — | festinent corrigendum? | 30 datum xvm kal Mad. 
mpestegéeov (63, 3) add. solus Az quod. additamentum | Cap. Hisiliario uic. con. Bamb. /I, dat. kl. mod. uie. 
ety, fieri. potuit ut ex novella VI ertrema (cf. p. A1, 29) | Fin inscriptione sequentis. novellae (vid. ad 64, 6); 
mimiatoris errore im archetypo codicis A commisso hue ! subscr. om. pleriqua 





Nov. VIII pr. 


dgjas mtQeurmaplov to Üebtspov, dzó vzátov xal satgi- 
xíq, xci douvixp vq évdoEorávo énagyq vÀw mapa 
"IAÀvgsote geraten. 


Dat. xvii. k. Mai. CP. Delisario v. c. cons. (a. 535.] 


ü 
H AIATAZIZ IIEPI TOY TOYZ 
APXONTAZ X9PIX THZ OIAZ- 
OYN AOZE9X l'INEZOGAI. 


'O0 avrós Bacieve '"loawwr émaoyp mQairveícow TO 
B', ánó onátov xai zatqixi. 


(Iooipsov) nácas ruiv ruégac ve xal voxrag 10 


cvueirts urrà mácne dygvzr(ae v& xal qgovridos 
dutynv ác. Bovievonévow, Üzxos àv xoratóv vi xal 
agégxov Oe mzag' zuawv ois vzrxóos Oocum. Kai 
ov mápepyov TZw aygvzviev Aanfavoutv, &AÀ. sie Toi- 


64 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


VIII. Coll. II tit. 2. 3 


sR UT IUDICES SINE QUOQUO 


SUFFRAGIO FIANT R. 


Imp. lustinianus A. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. Omnes nobis dies ac noctes con- 
tingit cum omni lucubratione et cogitatione degere 
semper volentibus, ut aliquid utile et placens deo a 
nobis collatoribus praebeatur: et non in vano vigilias 
ducimus, sed in huiusmodi eas expendimus consilia 


ajrag «vcr» avaAiaxouer Bovias Dirusgeóovrés va x«l15 pernoctantes et noctibus sub aequalitate dierum 


vvliv dv (aq Tais Zufais yoa)usvor, ceTE TOUS Tut- 
eig vmarxóovs dv svztaOzíq yivegDai mágne gpor- 
, rst P, : - Ti 
Tídos dzrAlayuévovs, i wid ais éevro?s tàg vmzio 
«narro» pegipvas araotyonsvov, ia zagrs yao 


utentes, ut nostri subiecti sub omni quiete consi- 
stant sollicitudine liberati, nobis in nosmet ipsos pro 
omnibus cogitationem suscipientibus. Per omnem 
namque curiositatem et inquisitionem subtilem dis- 


£geivzs wai Lnrngea dxgioUs doyóueDa, mokrreev 20 currimus illa agere quaerentes, quae utilitatem nostris 


xtiva. Er roUrree, üzttQ ÓqeAos TOS rurréQous vorrxcois 
t(skyovra mavros avrOvé azaÁlábe Bápovs x«i trs 
Unntas K&o Dev éxtiéayou£rrs naga vr» Onuoaíarv &zxo- 
yoagnv xai TZw Óixaíav vt wai vervouiGuévrv Gvvré- 
Ánav. 
ztodypacir aduxiav, xai ravtQv oix &vosv, QUA. £x 
TuOv zgovow, fBiagauévr» TOUS TusTrépove virnxóovs 
xal sie ztev(av ÉAavvovaav, cx sis valnoratr» avrove 
dzopíar xivOvvevtiw. £ÀOsiv xal urdà ta. cvriOn xai 


subiectis introducendo omni eos onere liberent et 
omni damno extrinsecus illato, citra publicum ceu- 
sum et iustam legitimamque collationem. Invenimus 
enim plurimam ingressam causis iniustitiam, et hanc 


Evplíaxousv yàp moÀÀzv émassiOoUvcav coi;25 non olim, sed ex quibusdam temporibus violenter 


accessisse et nostros subiectos ad inopiam com- 
nime. ut ad novissimam ipsi penuriam devenire 
uctuarentur et neque consueta et legitima. tributa 
et pro veritate pias functiones secundum publicum 


vevopiGuéva vGw Onuodíaw xal rai aAnOirus evgr- 30 censum possint sine maxima necessitate persolvere. 


Bàv gógovw xav& rv Ünuoc(ar &noygagrr dovacDas 
gogis IM dvayxns xiÓfva. Da yàp àv (ayvov 
oí Gvristis, rv tt Éx riwwos yoóvov BeBaciAevxótanv 
d T. xeglaivev. dx v7s dni rais dgyais mtQocycytjs 


Quomodo enim valerent collatores, cum ex aliquo 
tempore imperatores semper aliquid lucrari ex pro- 
vectu iudicum cogitarent, et merito hos sequerentur 
etiam gloriosissimi praefecti, ex hac iniustitia et 


Boviou£van, tíxórcos vs roUrou dxoAovDobrrov xal35 


ANov. VIII (x Coll. II tit. 2. 3: gloss.) Graece extat in M et L; maior pars in B 6,3, 1594. — Epit. Theod. 
n. 8, Athanas. 4, 1. — Iulian. const. XV. 








Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio Orientis iterum, ezconsuli et patricio, et Dominico glorio- 
sissimo praefecto praetorio apud. lilyrios. 


V Ll. 
UT MAGISTRATUS SINE ULLA DONATIONE FIANT. 


Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, ezconsuli et patricio. 


Praefatio. Omnes nos dies noctesque cum multis vigiliis et curis solemus transigere, perpetuo 
deliberantes, quomodo utile quid et quod deo placeat in. subditos a. nobis conferatur. Neque subsiciva 
opera vigilias ducimus, sed eiusmodi consiliis eas impendimus, et toto die id agentes et noctibus aeque 
ac diebus utentes, ut subditi nostri bona condicione fruantur ab omni cura liberati, nobis in nosmet ipsos 
curas pro omnibus recipientibus. Omnem enim investigationem et inquisitionem diligentem adhibuimus, illa 
agere studentes, quae utilitatem subditis nostris allatura omni eos onere omnique damno extrinsecus illato 
liberent praeter publicum. censum et iustum atque legitimum tributum. Invenimus enim magnam in res pub- 
licas iniustitiam irrepsisse, eamque non antiquitus, sed aliquo abhinc tempore, quae rulditis nostris vim 
faciat. eosque ad. paupertatem redigat, ut periculum sit, ne illi ad extremam egestatem deducantur et ne 
consueta quidem atque legitima el revera pia tributa. publica secundum publicum. censum. solvere. sine 
magna difficultate possint. Nam cum et qui aliquo abhinc tempore imperarunt semper lucrari aliquid ex 
collatione officiorum voluerint, et, ut par est, gloriosissimi praefecti cos secuti sint, quomodo ez hac iniuria 








seriptione novellae praecedentis per errorem rubricatoris 


6 FIANT] dat. kl. mod. uic. const. II add. JF, sub- 








m inscriptione hutus novellae con/fata | 10 ac noctes 7^? 
im ras. | 12. placeres PIS eolloeatoribus A | non in] 
nee 7/2 | 14 dicimus A | 16 utentes et 17 nobis in 
suppl. V? in spat. vac. | quietate R | 17 liberant R' 
18 cogitatione 7^ cognitionem A || 19 diseutimus 7" 
22 omni ín ras. P* | sensum R' | 23 iustum AT 
collstionem J^! | 29 functionis R* s«ectiones (sanctio- 
nes?) /^! | 30 leg. possent? [ 31 ualent £| collationes 
RV? 34 ctiam] in. At! [ ex] et ex || et ex dampnis / 


BSUFFRAGIO FIANT 


TG» dvüoborárow v , x ve cus dvrsUOev adu 
xíag Tai; Ts iboOev Dnuícis Taie T& wvevouiGuévass 
1 s$csBécuw dmagxsiv siegogais ; "Evvoia  Toivvv 
zpiv y£yovi, Tí more üv ngábavres ünav, ücov £v 
Tai; zu£réQaug éxagyicus dativ. ésiBlaBés, noábn pad 
xov] 7tQós Tà wgeírro usragrigeiuev. Tovro Oi 
marros amofrcgóusvov s (cxousv, si TOV Tyovpévovs 
TOÀ» dÓvov, 0co: tàs ztoAiixae &pyàe vv dxapyudv 
Éyovadi, xad'apais ztagagxeviaaiusv xgia as vai xepai 


xal smaviós àmiysgÜc. Àjuparos, uovow agxovuévov; 10 & fisco dantur. 


Toig zaQa TOU Órnuogíov Didouévow. "Onsp ovx àv 
&AÀos yivowro, si b xai avroi T$ deyàs auicdovs 
zapgalauBaüvowv, ovÀ  órvwvv DiUovres ovÀÀ ngopaas 
Td» xaAovnévow suffragio», ovre roi; vae agyas £yov- 
Ld obra dioe tv mávrov P ic » 

OT47ED, 6i xa& 770, ov AxQpos TTOvVTOG T 
t oa "fu ov» erc Saesuddd dridoder 
peydnv iBavóvtow, time Lipi. magà Ov àg- 
xóvtow gvA&TrOwro, 7j ve Baciltía vÓ Te Üruóciov 


65 


Nov. VIII pr. 


damnis extrinsecus illatis et sollemnibus piis colla- 
tionibus sufficere? 
1 Cogitatio igitur nobis facta est, quid agentes 
omnia quaecumque in nostris provinciis sunt, uno 
$actu communi ad meliora migraremus. Hoc enim 
omnino eventurum credimus, si praesides gentium, 
quicumque civiles administrationes provinciarum ha- 
bent, puris procuraremus uti manibus et omni abs- 
tinere acceptione pro illis, solis contentos eis quae 
à eq non aliter fiet nisi et ipsi cin- 
e percipiant, nihil omnino dantes 
nec occasione suffragiorum, neque his qui cingula 
habent nec alio omnium ulli. Consideravimus enim 
quia, licet quaestus non modicus imminuitur imperio, 


gula sine merc 


oideví. daxonijcapev 15 attamen nostris subiectis incrementum maximum per- 


cipientibus, si indemnes a iudicibus conserventur, et 
imperium et fiscus abundabit utens subiectis locuple- 
tibus, et uno hoc introducto ordine plurima rerum 
et innumerata erit ubertas. An certe non omnibus 


rUÜrviGR xoupévr Vrrxóois soztópow, pias ve vavrrs 20 manifestum est, quoniam qui aurum dat et ita ad- 


tisayopévzs Tdbecs m0. xai auvOrros Kara: ToU 
ztgáyparoc ágpdovía, 3 ov nàciv 4o: gavsgóv, o1- 
méQ o xovoíov Qidovs xal ovro Tiv ügyQv owovutvos 
o)x avro Oídec. uóvov, OcOv mQopádes TO xalov- 


névay éxevorOr Buffragiov, dila xai Fregov K&ci9ev 25 iam uno principio illicito dato 


mgosezriD ross mÀeiov zgogágt. TP *À» d TOV 
Tn» deyjw 7| dudóvram 7) Verano Segazteías; 
xai uas àpyys drómov doJe(cre moAhas aváyx gei 
e msgevoGTéiv 10v T$ ÓóGscw düQyOuevov, xai tovrO 
ES 


ministrationem emit, non dat boc solum, quantum 
Occasione adinventum est suffragiorum, sed et aliud 
extrinsecus addit amplius occasione commodi ad- 
ministrationem aut dantibus aut spondentibus? et 
plurimas necesse est 
manus circumire eum qui dationem facit, et hoc 
aurum non de suo forte praebere, sed mutuatum, et 
ut mutuare possit, damnificatum, et computare apud 
8e, quia convenit eum tantum ex provincia perci- 


à xgvaiov ovx oixoOev igcs zxagégnuv, aAA Or0a-30 pere, quantum liberet quidem ei debita, sortis et 


vt.Gjévov, xai iva ÜavsiaaaO ci ÜvvnOsin, bruiovus- 
vov, xal dqvAloy(;ea Das xat! avróv, 0T: 7tQOsIxOv égi 
rogoUrOv éx Ti€ émagyías Alageiv, ómócov Oi«Àvssi 
siv air 14 dgárnaa, xegüAaid T8 xal TÓxOv, xal 


rà vxég avrov TOU Jaws(gagOvu Dyuías, docs Jà35quo forte non administrabit. 


xai tiv dv uéaq Jamavy» Jayslegrégav we 7m xal 


usuras, et damna pro ipso mutuo: computabit autem 
et in medio expensas largiores iam et iudicem vel 
qui circa ipsum sunt decentes, et quendam sibimet 
etiam recondere quaestum in tempore sequenti, in 
Quapropter eius quod 
ab eo est triplum, magis autem, si oportet 


verius dici, decuplum erit, quod a nostris subiectis 


deyovts xai Oils dug' avrüv zQeémovGaw, xai Tiva 
exigitur. Et ex hoc etiam fiscus imminuitur: nam 


davrQ xai mgosazodYjcera. mOpov xarà TOv ÉETs ygó- 
wov, xaO" Ov (gms ovx pie oets TOV mag avroU 
JiJouévov vgiiisiov, nüAlov Bé, ei Oei vaAnDéavepov 40 
sizteiv, Üsxanádgiov TO tapa TOV rueréQmv vzoreAow 
si;ngarrónsvov Érrai — EvreUOév vs xai v0 Ünuociov 


subditi nostri et. damnis extrinsecus illatis et. sollemnibus piis. contributionibus sufficere valuerunt? 
1 Subiit igitur nos cogitatio, quo pacto quodcumque in provinciis nostris damnosum est, id omne uno 
actu generali ad meliora transferremus. Hoc vero omnino eventurum invenimus, si efficiamus ut praesides 
provinciarum, quicumque civiles magistratus in provinciis gerunt, puris utantur manibus, et ab omni lucro 
abstineant, illis solum, quae ex fisco dantur, contenti. Quod aliter non fiet, nisi et ipsi magistratus gratuitos 
accipiant, nihil prorsus ne suffragiorum quidem quae vocantur nomine neque iis qui magistratus gerunt ne- 
que cuiquam omnino alii dantes.  Consideravimus enim, licet reditus non exiguus imperio minuatur, tamen 
cum subditi nostri magnum incrementum accepturi sint, si indemnes a magistratibus serventur, et imperium 
«t fiscum prospera fortuna usurum propter divitum subditorum copiam, atque uno hoc ordine introducto 
multam et incredibilem rerum ubertatem esse futuram. An non manifestum est omnibus eum, qui pecuniam 
dat et ita m emit, non solum id, quod nomine suffragiorum quae vocantur excogitalum est, dare, 
sed etiam alia plura extrinsecus. adiecturum esse ceteris qui. magistratum vel dant vel spondent blan- 
diendi gratia? Atque uno principio perverso admisso necesse est is qui largiri coeperit multorum manus 
circumeat, eamque pecuniam non de suo forte, sed mutuo acceptam praebeat, et quo mutuam pecuniam 
accipere possit, damno afficiatur, ac secum reputet tantum sibi ex provincia. percipere licere, quantum 
tam debita sua, et sortem et faenus, damnaque ex ipso mutuo orta compensaturum sit quam sumptum 
tempore inleriacente. factum. ampliorem iam et magistratui iisque, qui circa se sint, convenientem prae- 
stilurum, ac praeterea ipsi quendam insuper reditum. in. futurum tempus, quo forte magistratus non 
erit, reservaturum: ita ut id, quod a subditis nostris exigitur, triplo, immo si verius dicendum est, de- 
cuplo plus futurum sit, quam quod ab ipso datum est. Atque inde fiscus quoque minuetur; nam quae 





1 $zággo L!' | 4 9oov dv] 9 ini L | 5 éiBlafés | procuremus F vulg. | 9 pro del. r || eis] eos R* illos 
om. € | 9 zagagxevácas uiv M | 10 Angugaros] nccep- | (suppl. m. 2 ín spat. vac.) / | 10 non om. R' | 12 oc- 


tione pro illis e | 11 ovx &v] ovx' écriv (per compen- 
dium) L | 12 yevésOas L* | 14 sufragéen M covgpoa- 
yiorv L, et sic infra || V4. 15 *ovdà — oi0à libri | 15. Fre- 
gov L | 16 e s. v. L| naxgov. Scrimger | 20 sózopov 
L'[21 vo? zoáyuaros] rerum e| 22 agOor/as? Le |] 
7| an certe c | 26 cà» aAlov om. | 31 &gavrór M | 
35 nooganzoOnserai] zoocazodoOasra: M. zt9ogazo- 
Jo9rasa Da, L mocazoOv0sa9«i g Haloander || é£s] 
I$aoxrs L | 39zrap' avrà L | 10Àe tz» aAn9eotégav L 





! conlationibus (lationibus J^ is ras.) / | 3 quid] 
quod R/T | 5 actu] casu 7^! | 58 procuraremus 7T] 
ui 


| 21 quantum occasione] non datüt hoccasioné &' 





casionem. 7/4 | 13 alio RT] alii / vulg. | omnium] 
hominum J? im ras. 2 litt. | illi R' j| 19 innumera 7T 
vulg. | libertas R' | an certe i» ras. P? | ominibus R' | 
23 oo- 
casionem communi RA [ áministratione 7 | 21 etiam uno 
R!| etiam in uno A? et sic. uno (in spat. vac. asppl. 
F*) F vulg. | 26 donationem R | hoe aurum scripsi 
(cf. Heimbach)) eorum R' hoe /?*R* vulg, om. spatio 
vacuo ante et relicto P! | 21 mutatum RR! | 28 ut] om. 
R'T | 30 quantum] qus R ] 31 damna] dona A! | 
32 uel R7] et vulg. | 33 sibimetiam R | 35 aministrauit 
R! | 36 magis] g magis R | oporteret V [38 exigi £^ 
9 


Nov. VIII pr. 66 


PirrroOveerass Go yap dyghv sis vÓ Onuócuw slo. 
ayOivei, rov tz» dpyrv Éyorrog xaÓagnig xomuívov 
vais xegoí, veVra £i vLv olxs(av D'egamtíav lafow 
ó Tiv dpyyv Éyom dzopóv Ts azogrvag uir TÓv Gvv- 
veÀsoTnv, tv cmopíaw dxtivov vzv Oi avtów ytvopi- 
vn» vXuiw vmoloyitere:,  Ilóa à àgef? xai ti 
yívezas si; «zv vÀw xloza rovrov sixóra ávagepó- 
neva moógngiv; oi yàp 07, «àe dgyàs Kyovres vàs dz- 
gepíovrs tí TO AZuua ztposfyovrse voVro rtoÀÀove uiv 
TG» vxtvÜUvrow &qiüci, mmÀoUvres avroic TÓ srÀnu- 
udÀnua, soÀLovs d TOv dvevOUvov xcraxgívovasv, 
va voi vzevOUrow xapgícawtai* xal v0UrO Ovx dmi 
Teig ypruavixris uóvov zmp&rrovaiw. atzícus, àAlà xav 
vole éyxA/uagiv, ÉvDa ntgi wwyre doriww O wivüvvos. 


5illings, quae per ipsum agitur, nobis reputat 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


ea, quae oportebat in fiscum inferri, co qui admini- 
strationem habet, puris utente manibus, haec ad 
ad erige utilitatem redigens, qui administrationem 
abet, et inopem faciens nobis collatorem, pes 

anta 
impia et alia fiunt, ad horum furtorum merito relata 
occasionem! Administrationes namque habentes pro- 
vinciales ad hanc acceptionem respicientes multos 
quidem reorum dimittunt, vendentes eis delictum, 


10 plurimos autem innoxiorum condemnant, ut noxiis 


praestent: et hoc non solum in pecuniariís agitur 
causis, sed etiam in criminalibus, ubi de anima est 
ericulum. Fugaeque fiunt ex provinciis, et confluunt 
Pic omnes ingemescentes, sacerdotes et curiales et 


gvyai ve éx vv énagyiv. ylvovrai, xai ovgocovaiw 15 officiales et possessores et populi et agricolae, iudi- 


ivyravO« návris OÓvgoprvor, ieptic ve xal Bovievrai 
xal vafedvras xal xrryrOQeé xal Ünuóraa wel yeopyot, 
vai; rOw àQyóvrow xÀomaig Tt &ixórco$ xal aduxieie 
Le gei m Kai ov «avra Ó5 yiveres uóva, allà 
xai a 

q& moÀÀà xomuárow yivovrai vs wal zavovraw xai 
flihoe pía v6 éaviv avr zttvrow dgogpt; TOv xaxdv, 
xal TÓ ys apyvgoloysiv taü$ dgyae mi0ne dal mOvr- 
píac zrpoo(ui0v T8 xal stépag* xal Éaviv aon xal c0vro 


TÀw Tt0Àscow crüctg xci oí Ongoing OóguBor 20 rum, et ac 


cum furta merito et iniustitias accusantes, Et non 
haec fiunt sola, sed etiam civitatum seditiones et 
publicae turbae plerumque fiunt atque sedantur: et 
omnino una quaedam est haec omnium occasio malo- 
re suffragium & iudicibus totius ne- 
quitiae est principium et terminus; est quoque hoc 
sacrorum eloquiorum mirabile et verum, quod av&- 
ritia omnium sít mater malorum, et maxime quando 
non privatorum, sed iudicum inhaeret animabus. 


tàw ÜDeímv Avyiov P'avuagróv vt xal aAnOécrarov 25 Quis enim sine periculo non furetur, quis non latro- 


TÓ TZv guAapyvglav zárrow slvai unríot vw xa- 
xdv, xcl nibus Orav uj nig rÀv iOuwrcv, àÀlà 
Taie vOv agyóvrow dyyévrvai: weyaie, Tí; yag ovx 
dá» dxivdUvas xAémroi, vís dà oix àv Angrrvotuey àv- 


cinabitur sine reatu administratorem respiciens? illum 
namque videns omnia auro vendentem, et praesu- 
mens quia, quicquid «que illicitum, hoc pecunias 
dando redimet. "Hine omicidium et adulterium et 


tíDvva, zií6 rZ» Goyyv dxohémow xaxsivpyv ópow 30invasiones et vulnera et raptus virginum et com- 


(avr yovgíov suzQücxovgGav, xai Pappaw ox, oneg 
&v ztgibeurv &vonov, vovro xoruara dov; éEowraerai; 
ívrevOsv avOpogovías v& xai uoiytias xal Épodos xal 
mrÀnyal xal agnayal zapÜérov xai zawpyóQso» Gvy- 


merciorum confusio et contemptus legum et iudicum, 
omnibus haec venalia proposita esse putantibus, tam- 
quam aliquid optimorum mancipiorum. Sed neque 
Sufficiemus considerate exponere, quanta ex furto 


gogdu6 xal xaragporzG6 Tdv vt vóucw xci tà àg- 35 provincialium iudicum fiunt pessima, nullo eos prae- 
xOw, mávrow «vrü; owiovs mQoxsiaDa: wojilóvrov,  sumente cum fiducia redarguere, cum illi repente 
cWniQ Ti. TOv xaxiGcrow àvÜpanódov. Kai oix av cingula se emisse pronuntient. 

agxécaipusv ztQogevvosiv v8 xai dgnysiad as, ónóca xal 

£x v7€ xlonis vdw Émiyopímw agyóvrow yiveras xa- 

Àemá, ovdevos abrois Qaggovvros uerà zaggnaías xi A0 

Tipüv, Éxtivew svOUe vO vü$ ügyàs cwgacÓas mQo- 

iCxopévowv. 





fisco inferri oportuit, si is qui magistratum gerit puris manibus uteretur, haec si in proprium wusum con- 
veríat 1$ qui magistratum gerit, inopemque nobis collatorem reddat, inopiam illius per ipsum effectam 
nobis imputat. Quot vero scelera praeterea committuntur, quae ad. horum furtorum causam merito re- 
ferantur? Nam qui provinciales magistratus gerunt, ad hoc lucrum attenti cum multos sontes dimittunt, 
vendentes iis delictum, tum multos insontes condemnant, wt sontibus gratiam faciant: neque id in. pecu- 
niariis solum causis agunt, sed ctiam in criminibus, ubi vita in discrimine est. Itaque fugae fiunt ex. pro- 
vincis: atque confluunt huc lamentantes omnes, et sacerdotes et decuriones et cohortales et possessores 
et. plebeii et coloni, gre ood et furta et iniurias merito obiurgantes. Neque haec sola iam fiunt, 
verum etiam civitatum seditiones et populares tumultus ex pecunia pleraque et concitantur et sedantur. At- 
que omnino unus hic est omnium malorum fons, et quod pecuniae exiguntur a — Á— id quidem omnis 
nequitiae principium idem et finis est: sane inter divina quoque eloquia admirabile et verissimum illud est 
avaritiam omnium matrem esse malorum, mazime quando non privatorum, sed magistratuum animos in- 
vasi. Quis enim non furetur secure, quis non latrocinetur impune, si ad. magistratum respiciat eumque 
videat cuncta auro vendere, seque quicquid turpe commiserit id pecunia data redempturum confidat? 
Hinc homicidia et adulteria et invasiones et verbera et virginum raptus et publicorum conventuum turbae et 
contemptus tam legum quam magistratuum, cum omnes credant eos venum expositos esse quasi quodlibet 
vilissimum manciptum. —.Nec facile sufficiamus reputare et exponere, quot damna ez furtis magistratuum 
provincialium oriantur, cum nemo eos ingenue increpare audeat, quippe qui statim, quod magistratus emc- 


rint, causentur. 





5 ajràv L | 6 àxoloyiteras L | 14 dotiw om. L | 
16 závros ovoónevos L | Vi xcd ante yewoyot om. L 

21 xonuirom om. e. Leg. (amo) yonu&rowv? | 23 xai 
róys Le] xaí vorys M] 25 Aoyícv] Paulus ad. Timoth. 
I, 6, 10 || 26 vv om. L | 29 avev2vya]) axívdvva L | 
32 *4Eovranros M (Eovijaeics L | 33 78 om. L | 33 xa- 
xíqrrov] optimorum (i, e. xaAA/are»?) e || 39 xaAexai 
M | 40. Sagpovrros] roÀuo»rtros L 


1 infleri 7! | qui] que (quod?) 7! | 2 utende R 
4 post habet rerba puris utende manibus repetit R* 
innopiam A [5 Quanta] Et quanta T vu/g. | 6 *impie 
talia Jhri | furorum. J^! futurorum. 72? | relata) reto 


relatam t! | 7 occasione J^! | 8 exceptionem 7 [ 9 quide 
R! | eius P | 10 noxii R'/T | 1! pecuniarias Ze | 
13 fugacque fiunt ex vulg.] fugiunt exeque Z!7/ fugiunt 
seque cx. A* al, fugiuntque ex. /eímbach | confluit R. || 
14 ingemiscentes ewig. | 17 fiunt] pecuniae causa fiunt 
vulg. | 20 et accipere] et om. A | 21 haeo 7" || 24 ineret 
R! | 26 administratorem 7/7] ad administrationem 
ITF | illud namque videre 7" | 27 auro omnia R 
28 hoc] ob // | 29 redimeret et (et del. //*) hine 
30 eommerciorum] eommendatiorum Zt | 33 aliquod 
vulg. | optimorum] vilium vulg. | 34 considerare et 
exponere vulg. || furto 7? | 35 üunt] fuerit R [| 36 rc- 
petenti R 


SUFFRAGIO FIANT 67 Nov. VIII 1. 2 


CAPUT I. 


Tabra &mavta xaO éavrovs BovÀsvaausvos xav- Haec omnis apud nos cogitantes et hic quoque 
vaíDa xouvwvóv roU Bovis)uaros mapalafóvrse vv — participem consilii sumentes eam quae a deo data 
£x Ouov DrÜouévrv zuiv )ceBecrárr» Góvorov, xal nobis est reverentissimam coniugem, et tuae celsi- 
Tj Cj ys vxegoyr TO mQüyua xorvoGduevos: xaí Tt xal — tudini causam coimmunicantes et quiddam etiam a 
map T7€ Gn AaBovres vide, dai vóvds rüv Déiov 5tuo sumentes consilio, ad hanc sacram venimus 
A dinióP9ausv vóuor* »' ov OsomiíLousv, utt legem: per quam sancimus, neque proconsulariam 
avÜvmarrav urÜeuíar arre TZ péyo: vvv xcÀovur- ullam neque unt vocatam vicariam neque comi- 
»zv fixapíav ufrs TOv xOurra js Éqae ujrs dÀ- tem Orientis neque aliam quamlibet administratio- 
Amp» oíavovv doyyw, uyc& vxaTwxZw ufre Zytpovivz, — nem, neque proconsularem neque praesidalem , quas 
WS O5 xovcovAagías xal xoggexrogías xaAoUciv (uw 10 consularias et correctivas vocant (quarum expressim 
Tovow Ónros uiuvrra 3| vrtOXéiuEvT) TjÀs zudvw ro meminit supposita huic sacrae nostrae legi descriptio, 
Du von inertesi, 4$ 0p xai uóras x0 vórvüs quasque solas sub hac lege dadnen, den aliquod 
TO» vóuov dyousv), didóva: T4 BÍ io» unà vx suffragium neque pro administratione quamlibet do- 
TÜS aoyjs TüV oiavovv jóc,» gijre apyovrs urds»vt — nationem, neque iudici ulli neque horum qui circa 
MER TOv egi rüs agyás Tea prt érfQ mepososto 15 administrationem sunt alicui neque alteri per occa- 
xav& mgógagiw mgogragíae" dÁÀà moixa piv xouí- sionem patrocinii: sed gratis quidem sumere admi- 
DeoD«. vas doyás, uírgia Dé mapgépyem mQoqács vOv — nistrationes, pauca vero praebere occasione horum 
vaio éxigirs Oidouévaw gvuBóAuv Ts xai zaprdw. quae M singulis dantur cingulis, codicillis et char- 
Kai yap Ó7y xai vntÜrxausv dmoygagzv TQUs ul tis. Nam etiam subiecimus descriptionem huic no- 
Pug zudw vou Ónovgar, ví ngosjxov éctww éxá- 20 strae sacrae legi declarantem, quid competat unam- 
ern» apyyv zaugéyev Tj &í; v0 O'elov yuGw laterculo» — quamque administrationem nostram praebere in sacro 
yj sis vO OixaaTzQiow TS Gi VmutQoyU)s zgopáca vd» — nostro laterculo aut in foro tuae celsitudinis occa- 
xad ixeAÀanv Gsvufgolov 1j zgosrayuatav* wsr& Éxsivo — sione codicillorum aut praeceptorum: unde et illud 
4 GvvecrüAOa. xal uy magégev avrq ueyünv ai- —&übreviatum est, ne praestet illi maximum damnum. 
eO n2. 25 


CAPUT 1l. 


B 'Exevo uévrow diopiGousv, TO ygivas TO» fuxá- Illud tamen decernimus oportere vicarium Asianae, 
Quo v5s aiavis, ovra i xai ágyorva T5$ llaxavia- — qui est quoque iudex Pacatiange Phrygiae, non ul- 
»5« Oovyías, urxéri uiv ovra mgocayogeveaOns, &Àlà — terius quidem ita nuncupari, sed de cetero comitem 
ToU Àozov xóurta Povyías Iaxaviavie óvouátsc)«, Phrygiae Pacatianae nominari, et percipere de fisco 
xai xopiíLeGÜa: éx TOV Óruodíov, meg xai vvv zgo- JÜ quae etiam nunc occasione annonarum et capitorum 
qáss àvvóraw re xai xazuraTiawOv vag éxarégas — pro utraque administratione percipiebat, nihil horum 
dogs FAaugavev, oUdsvos &lavrrovuévov TOvrw»' xoi  limminuto; non autem duobus ofíficis uti, sed per- 
pr Oio rafem: xoraOo:, 4ÀÀa àvaprysicav éxatépav, mixtum et iudicis et. vicarii unum esse, comitianum 
TZv Ts TOU dgyovros t'v ve TOV flixagíov, uíaw ysvé- — existens et nominandum, periculo functionum publi- 
GOai, xopurTu: ovoav T& xai óvoualouévrr, rov 35 carum et ej et omnibus similiter imminente, ut- 
xivüvrov TGw Üruociuv qóQur aítQ t xai müciw 
éuoíws émóvros — ola pide vabsos xaDscToUTS, ur 


cap. I—III extant. B 0, 3, 1—3. 





L. Haec omnia nobiscum perpendentes, et hic quoque participe consilii assumpta coniuge piissima a deo 
nobis data, atque etiam cum (ua sublimitate re communicata et aliqua parte a tuo consilio petita, ad divinam 
hanc legem venimus: per quam sancimus, ne quis neque proconsul neque qui adhuc vocatur vicarius neque 
comes Ürientis neque alius quilibet magistratus neque consularis neque praesidalis, quos consulares et 
correctorios vocant. (quorum diserte meminit notitia sacrae huic legi nostrae subiecta, quos quidem etiam 
solos huic legi subicimus), ullum suffragium det, neque ullam pro magistratu donationem neque ulli 
magistratui ncque cuiquam eorum qui circa magistratum sunt, neque alii personae patrocinii nomine: sed 
ut gratis accipiant magistratum, modica vero praebeant symbolorum et chartarum nomine, quae pro quo- 
qué magistratu dantur. Namque etiam notitiam subiecimus sacrae huic nostrae legi quae declaret, quid 
quemque magistratum vel sacro nostro laterculo vel iudicio tuae sublimitatis pro codicillis aut olis 
aut mandatis praebere deceat: ita ut id restrictum sit nec magnopere ab ipso sentiatur. 

IL. Jud tamen. definimus, vicarium provinciae Asianae, qui etiam Phrygiae Pacatianae. praeest, 
non amplius ita appellandum esse, sed in posterum comitem Phrygiae Pacatianac. nominandum, atque ex 
fisco ei danda quae etiam nunc annonarum et capitationum nomine pro utroque magistratu accepit, ut 
nihil ez his imminuatur; nec duobus officiis utatur, sed mixtum utrumque, tam praesidis quam vicarii, unum 
fiat, quod comitianum et sit et nominetur: ut periculum publicorum tributorum et ipsi et omnibus similiter 





4 ye M] 34 L| 5 ura Heimbach] un0$ ML 18 uidi 
Tov L| &AÀgw nv oiavovv B | 9 de — xalo)siw om. 
B | 10 xovaoviagiovs ts xai M | xozecvogíae L | 11 vq | sularie« 7' consulariuas At | córretiuas A || 11 suppo- 
Sei zuov LB | 13 sufragion M govggáyiov L 4zi Bor- | sita] J^* suppl. in spat. vac, sub | 12 dicimus RFT | 


| R | 5 uelimus A' | 6 proconsulariee /' [| 7 uica- 
9uía M s.v., B | * ura libri | 14 59. urjt& — unco vow B] 13 per aministrationem R* | qualibet 777^? | donationc 
| 


riam] uicü uià A | comitem] committere A | 10 con- 


pri — urdé vow ML || 15 * uri libri | ngoaarn 2 R'FT | 15 occasionem — 20 declaran ser. A* im ras. 
18 xai ante xaprav om. L'|21 magéyuv 7] 5 om. & 2 versuum | 16 quidem om. R | administrationem A |j 
Tov Ousiov L |laterculon (s.v. rro vausiov) M Aavég- | !7 occasionem J^! j 18 pro singulis (cingulo pr.) dantur 
xoviov L tausiov D | 23 xwJuxéAÀow r avufóÀew] | cingulis ot cartis et codicillis J^(?) pro cingulis dantur 
codicillorum e | 24 ra M, om. L | 28 uzv L | 31 xaztra- | et cartis T' vulgo; delendum vid. cingulis | 19 5g. nv- 
TiOwev] xaztsraTidvOw TrO& xegaAmrivow xai gvv« | strae om. P^, legi acr. P? in ras. 5—8 litt. || 22 occasio- 
12Àsiv (sic) M xazívow Lg xsgaAnriovoy B| 32 vo9- | nem RE'T | 24 est om, R! | 26 tamen] tin /|27 qui 
Tov L| 33 dvot B || éxazégav om. d 34 yivsc Oa, B | | est] quia R* | paeatione R! | 28 de cetero] de cetero 
31 £nxóvros Scrimger (e)) &xovros M Énovros LB quidem A | 29 paeationene R' pacatione J^! [ 30 occa- 
———— — ————— | sione) de fisco occasionem J/! | 32 uti om. K' | 34 nomi- 
2 datam 7! | 3 coniugem] coniungere | 4 quidam | nando R/T 


üs 


Nov. VIII 2—5 


Jingnuévré avvis szavreAds, dÀlà xarà níav anavcov 
GToacTFVOUuEYOV GvvEyéiay —, xouiLonévnv pévtos xal 
evt» dux rà OimAovw vOU xivOvvov vas àvvóvag xal 
xaziraríovas, üeQ éxaréQa movyv éxouitero vábus. 
a uv éríQac Twwóé doyniv vÓv mQoymv uiv Bexigiov, 
viv Ó3 negiBlenrov xouxra T5e Hawariawie Qovyias, 
ovx Éyovra mtctrriÀos orÓsuíav peérovoíav dw vai 
4Ahas rai Te LdciayTys Owaxzosos dmagyinus, dÀÀ. 
Éyovra dv vrv «oU z&pilhésrov wóurvos ie IIaxa- 


muavie Oovylas dzewvniav, dgxovusvov dà uóvy vj iO spectabilis comitis 


Iaxariavi, xaJüziQ sinóvreé dpOrusv, Ogvyiq. 


68 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


pote uno officio constituto, non dividendo penitus, 
sed per unam continuationem militantibus univer- 
sis: quod accipiet tamen propter duplex pericu- 
lum annonas et capita, quae utrumque pridem per- 
Bcipiebat officium. Non tamen in altera quadam ad- 
ministrare pridem quidem vicarium, nunc autem 
spectabilem comitem quam in Pacatiana Phry 
non habentem penitus ullum participium in 
Asianae dioceseos ciem, ged habentem quidem 
acatianae Phrygiae cognomina- 
tionem, contentum vero in sola Pacatiana, sicut 
praediximus, Phrygia. 


CAPUT III. 


FT eró à rovro xa) dni Darígov voV TQünv 
ftotie Dwopgítousv, gauiv 3? vo) xarà r2» llovti- 
x5v Ouoíxnciv* d 
dÀÀ' fva, xóurra niv Dlalarías moovtus óvouabLógs- 
vov, xal Érovra xal tZ» xara TOw crpcruvTOw dfov- 
Gíav, xaDuünep Éyss xal vUv, wal Tus éxatéípag doy?) 
sojibópevov Gir5Ge4, o0 piv KLo 5c mgorns Daa- 


cvs uj déo xaDecrávas TO Aowmóv,15 diocesi), ut non duo consistant de cetero, sed 


Tíag, oUJspéav yip aítq érígav savrsÀae Oíjouev20 penitus damus habere 


Kzesw. dovciav xav! ovüsus Iovrixre &napyíac, dM 
xerà uóvov DaÀeríaw Ti» soowyv. «7€ rábsoe vs 
óuoio? dv«jiyvupévoS xai xavà píav, ox signvas, 


voovpévre xal dgsDuovuévrs Gvvézevav, xopaviae 


Hoc autem ipsum et in alterutro pridem vicario 
definivimus (dicimus autem eum qui est in Pontica 
unus, 
comes quidem Galatiae primae nominandus et habi- 
turus etiam super milites potestatem, sicut habet et 
nunc, et utriusque cinguli turus annonas, non 
tamen foris primam Galatiam, Nullam enim ei aliam 
testatem in ulla Pontica 
regione, sed in sola Galatia prima; officio quidem 
miscendo et secundum unam, sicut dictam est, in- 
tellegendo et numerando coniunctionem, comitiano 


ev- existente et nominando, nulloque penitus eorum ad 


en$ vs xal óvouabouévné wal ovdsvoc Ttawrelas 4£25alios habente aliquam differentiam, sed unum esse 


avrdw mos vovs allove Éyovrós vwa Diagopáv, àlla 
mía» slvai: vábuw, p! dvi reraynévyw áoyovri, guae 
énagxíaé rnyovuivo' mxácné Ouoíos js Tabtoe dua 
Tj Ggpàwv avrov dgyovr. zspé và Óruócia sivuvvsv- 
p 


officium sub uno iudice unius provinciae praesule: 
omni similiter officio una cum suo iudice circa fis- 
calia periculum sustinente. 


CAPUT IV. 


(B) Oei Bà ápyovr, mawreld éqísuev oUva mo- 
Ae ovre GvQavuvrixq dxndursiw dv vale vtóleaiw 
trs émagyías, fw 4pyes, OVé walovpévovs TOmOTT| 


Ta$, wOxov6w, cs si 


ovs aié «5v davrwv vàpw dufiBatuv. 


en- quibus 
TOwX0UTÓ Ts xQ&Lauev, avrol — scientibus quia, si 
mavrtos éxnegoUvtai v75 doy oi Oaggrsawrse éré- 35 ministratione, praesumen: 


Nulli quoque iudici penitus concedimus ue 
civili neque militari mittere per civitates 
praesidet eos qui vocantur loci servatores: 
quid tale fecerint, ipsi cadent ad- 
tes alios in suum officium 
elevare. 


CAPUT V. 


E 4óà à vovro gauiv xai dmi ToU lauzgorá- 
Tov xóurros T$ qae xai TOU Aauztporárov aQyovros. 
xüxsig& yàg uia» apyrv àugorépas mowvusÜu, Éyov- 

cap. V—VIII extant B 6, 3, 4—7. 


Hoc autem ipsum dicimus et in clarissimo comite 
Orientis et clarissimo iudice. Et illic enim unam 


incumbat (quippe cum unum sit officium, nulla plane eius divisione facta, sed omnibus coniunctim militan- 
tibus); ut (amen et ipsum propter duplex periculum annonas illas et. capitationes accipiat, quas singula 
offida antea accipiebant. Neque vero alii ulli provinciae praesit vicarius qui quondam erat, iam 
autem spectabilis comes Pacatianae Phrygiae, neque omnino ullam cum ceteris Asianae dioeceseos pro- 
vinciis communionem habeat, sed et spectabilis comitis Pacatianae Phrygiae appellatione utatur et sola 
Pacatiana Phrygia, sicut ante diximus, contentus. sit. 

Hoc tpsum vero in altero quoque qui erat vicario, eum dicimus qui in Pontica dioecesi est, de- 
cernimus: ut in. posterum non duo consütuantur, sed unus, qui comes Galatiae primae nominetur et in 
milites ue potestatem habeat, sicuti etiam nunc habet, et utriusque magistratus annonas, non tamen 
extra Galatiam primam, accipiat. Nullam enim ei aliam potestatem in ulla omnino Pontica provincia 
damus, sed in sola Galatia prima. Officium quoque similiter misceatur ac pro uno atque coniuncto, ut 
diximus, habeatur et numeretur, quod comitianum et sit et nominetur: neve quisquam ec illis ullam a 
reliquis discrepantiam habeat, sed unum sit officium, uni magistratui, unius provinciae praesidi subiectum : 
ita ut totum similiter officium una cum suo magistratu periculum circa fiscalia subeat. 

IV. Nulli vero prorsus magistratui, neque civili neque militari, permittimus, ut in civitates provin- 
ciae, cui praeest, eos qui locum tenentes vocantur mittat: ut si tale quid fecerint, sciant se ipsos omnino 
potestate privatum iri alios in locum suum substituere ausos. 

V. Hoc ipsum vero dicimus etiam de clarissimo comite Orientis et de clarissimo praeside. Nam ibi 


2 xai «vriv om. € | 3 dvóvac L!|| 4 xazeravíovas | P || üministrationem A* | 7 quam] quem 7? | phrygie 
M wánita Lg xepalntiowvae B9 éxéyovra. B|| «rv | P frigie R| 8 habente ". 9 dioeceseos provineils Con- 
LB] om. M| 13 và xor. Biagi 0à opitausv L'| | tis) prouintie diocesibus libri | habente R! | 10 paca- 


16 means] Ys compendium in ras. L* | V? «5 om. | tione R!'/![ 14 definiuimus] leg. definimus? | eum om. 
M || 18 »vv] P p Honehei e £ | 28 Zyóusvos | P'T | 16 quidam 7 | 17 habet] habes R^ | 19 ti 
M | 31—36 cap. IV om. LB | 35 sxavreAos om. € | | / [ nullam enim] et nullam 7 | aliam ei £ | 20 nulla 


37 avr0] avr« L'|39 yàp om. L^ Fr | primo PT | 24 nominando] numerando R 
25 habente] eorum 7 | 26 praesulem A!']33 soci R! 
34 quia] a ín ras. 7 | perfecerint AR || 35 suum] suos 
R* — F* | 37 sg. comite orientis et clarissimo 
om. R' 


1 uno) in A! | uidendo R' | 2 continutiaonem A | 
3 tamen R] tin PT | 4 annonis A! [ utrumque pri- 
dem) utre« quid 7! utraque quid /? | 5 offitio 


SUFFRAGIO FIANT 





TO? udv xal vO vov meQuHAEzTOV wÓurros tZe Eas 
óvoua, vdfeos dà nias doyovros xopaTiawTs ovOre Tt 
xal óvomalopévré, xai vis mQormé uóvrs Zegías wal 
TÀw Kvggnareow ryovusvov, xal vag éxarépaé deyis 
Éyovros GitrOww. v iaq yao Tolg Lr ms; xdxtivov 
TíÓeuev, dérs &ua xal avróv Tj mxeoufvy avrQ 
rdÍe ouvivvrósw vzxéQ cs TS TOw Ürnnocimv elc 
moaLses ómáo Ts Tis mxOhouxe xal Üruosías xara 
Grág eos. 


69 


Nov. VIII 5—7 


administrationem utramque facimus, habente quidem 
et spectabilis comitis lentis nomen, officio vero 
uno praesidente, comitiano existenti et nominando, 
et primae solius Syriae et Cyristensis praesidente et 
5 utriusque administrationis annonss habente. u&- 
lem namque vicariis et illum ponimus, ut et 
cum subiecto sibi officio culum habeat et ZZ 
calium exactione et pro civili et publica disciplina. 


CAPUT VI. 
€ Bovións9á ys uy» &mags rois Ggyovos r&v rjue- 10 — Volumus autem omnibus iudicibus nostrarum pro- 


répow éxapywupv mxawraé vmoxsiaOas, TOv mév (dua 
ra$ xevà TO v7s ders iduov dmi mücaag aívícié xal 
mgaig yengaTixaiG va xal éyxinuavixais mogágsgs, 
vov; Óé ys dv GrQaraía:s Óvrag l d 


vinciarum omnes subdi, privatos quidem secundum 
quod cinguli proprium est, in omnibus causis et 
universis ii inalibus occasionibus; 


xal vx) íSixove dg- — qui vero in militis constituti sunt, etiam istos 


xovras Trrayuévove xal vOvrOvs ovUdv fzvrrOv ngogd- i5 nihilominus occasione fiscalium et criminum subdi 


«n Ónuodíav rs xai uévo»v vztoxsig Jas stágs TQÓ- 
D ene siet MÁlà wal vovs évrsvOav xarióvrac 
E oiovüymors Óiuxaornoiov xal vàs oíagovv perayw- 
eLomévove wügovs divo. vov; rv dmagyidw à 


omnibus modis ei. Sed etiam eos qui hinc descen- 
dunt ex quolibet foro, qui quascumque execuntur 
sententias, licet provinciarum iudicibus non sinere 
amplius aliquid quam sacra nostra constitutione díis- 


Gvyyogsiv mÀsóv v. vÀw *jj Jsq ruow20positum est percipere sportularum, scientibus quia, 


j e» Aaufávsv sportulow, yivo- 
Sxovrcé ex, $a9vurenav, smücav bnuíav 
V vois zueréQow vrorsAégiw ma: avtoi 
weraDQgove.  díJonsv dà avvoi; áünav wai p 
T& spi rOvTOV jjj povov aig vàg doyas 
du aie desinis QUI ui d Ju. viuit 
éxTs nds Tavra wrae Td fgüyuavi 70c- 
agp dxebdvo, Ei dà xai oleo, Tivag sUQou 
hà «y» 4x vís dias 5 vÜé Lovoe vntQowíaw 
Xustípove vxor. 
ps» wai dfevaleev T&ü diurna ta xal coU woaevOvvove 
agaigsiaDas 176 Lows xal trjv rerégav 
tübew v vale éxagyínss mÀngovv, vovro omg wal tois 
dexaow dmyógevras vw vóuowv. d UTOV 


II oen s 


TOvS 


fais doyais xeygruévove mágne Tiuié va xai ovs 


xal geuwórrros dzxolavew Oacnilouev. 


dene avrove 
ddíxov xípdovs sigyouev, ovrc Tul zeh »s 3; 


si hoc neglexerint, omne damnum ex hoc nostris 
collatoribus illatum ipsi persolvent. Damus autem 
eis licentiam et referre de eo non solum ad iudices 
^ quibus sunt missi, sed etiam ad nos ipsos, ut nos 


25baec agnoscentes causam competenter exequamur. 


et cinguli Bu, ilium nostris collatoribus violentias 
ntes, licentiam eis damus et examinare vio- 
lentias et reos inventos privare cingulo et nostrum 


Si autem specum invenerint propter dignitatis 


sÀss iBixovvrac, ddsiav avrois dido-30 ordinem in provinciis adimplere, hoc quod etiam 


veteribus dictum est legibus. Sicut enim eos omni 
iniusto lucro prohibemus, ita etiam pure ci i 
utentes omni honore et reverentia et honestate frui 


sancimus. 
5 


CAPUT VII. 


H OUvre roíivvv jgiw vv dpyw OvaxexQipdvorv 
agovpus vóv dvrasa sigan iive T7» d m nstà 
d sig Go, Ávawtiov vie va G7 VmntQoyhpe, wal vow 
&i TÓ» CO» xaraxogangovrtow Ogóvov, TO) vs ds 


Sic igitur & nobis cingulis discretis convenit eum, 
qui hic acceperit i onem, cum dei memoria 


TOv: OwoU awjgme dvavríov now, rj simsp viv 40 coram nobis, aut si non vacat, coram tua celsitu- 


dine, et qui tuam rexerint sedem, et qui semper 


17 sg. Hanc cap. VI partem (Z), item cap. VII et VIII (H—1 ín.) multifariam decurtata exhibet Epanagoge 1, 1—8. 


quoque unum ex duobus magistratum facimus, qui spectabilis quidem comitis Orientis nomen habeat, uni 
autem imperet officio quod comitianum et sit et nominetur, atque soli primae Syriae et Cyrrhesticis prae- 
sit et utriusque magistratus annonas habeat. Ex aequo enim cum vicariis eum quoque ponimus: ut et 
ipse una cum officio ei subiecto et de fiscalium exactione et de civili atque publico statu periclitetur. 

VL Volumus autem, ut omnes omnibus nostrarum provinciarum magistratibus iciantur, privati 
pe secundum propriam magistratus rationem in omnibus causis omnibusque et pecuniariis et crimina- 
casibus, qui vero in militia sunt et propriis subditi magistratibus, ii quoque nihilominus fiscalium et 
criminum nomine omnibus modis iis subiecti sint. Sed etiam qui hinc ex qualicumque iudicio proficiscuntur 
P iceecnpasss s sententias exequuntur, quominus plus quam sacra nostra constitutione dispositum est spor- 

nomine accipiant, magistratibus provinciarum licet prohibere: qui si hoc neglexerint, sciant omne 
damnum inde subditis nostris illatum ipsos persoluturos esse. Damus autem iis veniam ut de hac re non 
solum magistratus, a quibus pendent illi delegati, sed etiam nos ipsos certiores reddant: ut nos haec 
cognoscentes rem, ut decet, perse. ur. Si quos vero et ipsi dignitate vel cingulo superbientes in- 
iuriam subditis nostris inferre reperiant, potestatem iis damus et in maleficia inquirendi et quos sontes 
deprehenderint cingulo privandi, nostramque vicem in provinciis obeundi , id etiam veteribus legibus 
constitutum est. (fosndimedun enim eos omni iniusto lucro arcemus, ita etiam, qui integre magistratibus 
usi sint, ut omni et honore et reverentia et auctoritate fruantur sancimus. 
lta igitur magistratibus a nobis distinctis par est eum, qui hic magistratum. accepit, cum 
dei memoria coram nobis, aut si nobis otium non sit, e( coram sublimitate tua, quique tuam semper sedem 


4 xvoecTuxmv  L xoguüramdv B. wvgusvrixoov. M | 1 utraque A | habentem /ibri | 3 existente vulg. ! 
5 xdxaívovs B | 7 «5$ «Ov — org vs om. M|8 vzég | 4 cyristensis /] oritensis A! sciritensis Zt* | 6 ut et] et 
Ti] xal vip B | 13 vs om. LBA 14 ergaruaig B*| | om. RT | 12 proprium primum est R^ proprium prae- 


xaj — eraynuévove om. | 13 aviQ. MBz | 19 «à» 
ow. B | 20 zs c L! L2 sportulon (s. v. ev»z ) M 
evvnOsudv B vzsggvvnOsiDy L | 22 vovvov L| óa- 
Svursauv LB | 23 $xorshécuw L | 32 «7s Cowne 
LB Epan.] Care M | 39 nagalapBávovra B | 40 dvav- 
tov (ita L* im ras. 5 fere litt.) vz$ ys 76 e7e L| 
12 dei prius om. € 


mium est /* vulg. | 17 qui om. /! | 21 negleserint Zt || 

22 persoluerent R | 23 de co] dco A [ ?5 agnolagno- 

scentes R | 28 cis] ei RT || uilentias //' | 29 et nostrum] 

et om. R' | 33 honore] labore (al. honore mg. A*) R || 

frue 7| 39 *hic] sic libri | aministrationes 7^ | 40 co- 

ram] cor J^? im ras. | si non] sine R'; /eg. si (nobis) 
| non? | tua] tue //* | 41 erexerit 


Nov. VIII 7 10 UT IUDICES SINE QUOQUO 


dvdofordrov xóunros vdv Jaiev zuo largitione» fuerit gloriosissimo comite sacrarum nostrarum lar- 
toU rs dvÜoforárov quaestoroc rov Dsíov zuam zala- itionum et gloriosissimo quaestore sacri nostri pa- 
*íov roU ts dvÓoborárov xcungros Tüv» ànavrayoU tii et gloriosissimo comite ubique sacrarum nostra- 
Sav jadv privatew, zagóvros O5 xai rov xcrà rum privatarum, praesente quoque et per tempora 
xaigóv péyalongezsotátov xagrovAagiov vdw O'íow 5maguifcentissimo chartulario sacrorum nostrorum 
fiov xovrcvwv 100 role Gvufólow Tovro Toit mag'  cubiculorum, qui codicillis his apud nos ministrat, 
ziv vzrgstovu£vov, ogxov Qidovas, urÜsri zavrshas iusiurandum dare, nihil penitus nec quodlibet se 
unà órw)v magéyuv uris ngopags ÜÓócsce uyra praebere neque occasione suffragii neque patrocinii, 
zgocracíae, urÓé éxayysilagOc:, urÓà x v7e émag- neque promittere neque de provincia profiteri diri- 
xíae opoloyroat avéAAnv, urrs xois évdoEorárow éxag- 10 gere neque gloriosissimis praefectis neque aliis cin- 
Xo urrs Toig dAÀo:s vOi$ ràé doyàs Kyovgs uz1s 106 — gula habentibus neque qui circa eos constituti sunt, 
megl avtove xaÓsgrdo: urs étéQq tivi xarà mgó- mec alteri cuilibet per occasionem patrocinii; sed 
qacsiw mgogragíae. dÀÀ' dxzeo duicÓov lauf&vs vi» — sicut sine suffragio accepit administrationem, & pu- 
agxüv, ngoskaufáve, ve z«Qó TOV Ónuogíov às Grt- — blico percepturus annonas (has enim solas accipere 
C46 (ravras yàg J7 xal uóvae Aaufavwtw avrov dqís- 15 eum sinimus), sic eam puris custodire manibus, deo 
uev), ovra: aüTZv xa&agais gvÀáie. vais xepaí, Peg et nobis pro ea redditurus rationem. Sciat enim et 
Ts xal vyuiw TOv vzig Án $pifow Aoyov. "lavo - celsitudo et qui post te easdem conscenderint 
ig 7 07 Vntgoy; xal oí uerà Ge vOv abr» dn:ifr- sedes, quia, sive ipsi praesumpserint acci uic- 
Jn A, Soóvov, aX, sivs avro] Oaggranav lagsiv v« — quam ab illis e aJ praediotes administratione 
magi tdv sig vài eignuévas agye zaguóvrow eis oi20 accedunt, sive proceres ipsi, sive etiam officium 
magaüvvacrsvovtse avrOie sir8 xai 5 váfue 5 a9 ms- tuum, ultra ea quae occasione consuetudinum & 
gaitígo TÀw zpogágs. gvvrOnw map' uw avrois nobis eis definita sunt (quae scilicet et sufficere 
doucuévuv (Reg dij xai dgxsiv uóva vouítovrss dé- — sola putantes dari decrevimus), non in parvis poena 
Jos9a. Quepíaapav), cx ovx dv puxgoi z zow7 ys- fiet: sed maximi quidem iudices accipere aliquid 
víOsrai* dÀÀ' oí nàv uéyurvos doxovtse oí lageiv v«25 praesumentes ab his qui ad administratione acce- 
Sageícavrse mapa vOv dni vàg agyoe mapeovrow : dunt, aut etiam permittentes suum officium tale 
xai cvyyoprcavrs? Tj oixsiq Tabs 10:0Vr0 Ti zQár- aliquid agere et nuntiatum non emendantes, non 
Tuy, xal ztgosayysAOiv ov Oagansvovrse, o o9 uó- solum quadruplum reddent totius quantum 
ry aes eer rua dzodo0vg. müw OgOv sigas, perunt, sed etiam magnam indignationem asustine- 
dÀlà xai ueyáÀr» dyavaxrncw vzoarjcovvas xal «ov 30 bunt et cinguli periculum formidabunt; et qui circa 
émi wj agyp xivdvvov suLagnÓTnGorta. xai ot ys eos sunt, et oboediens eis officium, sí amplius ali- 
dug' abrove Ovrss xal 5 m&iJouévn vàbus aUroi;, sí — quid quam a nobis concessum est temptaverint 
mÀsiov vi rà map' ruv Oadouévow émiyegüsasv — accipere, ipsique subicientur damnis quadruplae red- 
Aasiv, avroí v& vmoxticOvras TOi dLüpucuÉvOIE Tj ditionis et cadent etiam substantia et cingulo, in- 
aig TÀó verQasioUv dzodóges éxxecoUvraé ve cl ov-J5 super et suppliciis subiacebunt quae congruant de- 
€ía& xal Lone, xQós Td xal Tiucpíaug vroaAlagÓas — lictis eorum. 
mQanovccié TOié mÁrugsÁnuag: oig avtav. 





l largitióncmn («. v. zagoyàüv Onsavoov) M lagyw- 1g. gloriosissimo oomite quaestore sari palatii nostri. 
Tióvaw sagoydv 5x0: Jraavodw L magozow fos 9n- | et gloriosissismo (sic) comite sacrarum nostrarum largitio- 
cavgiw B sicodímv Epan. | 2 quaestoros M xoia4- | num priuatarum. praesente quoque 7t | 4 cet om. ^ 
erogié L xoaiarepos B Epan.| 4 priuaten M] ídio- | 5 cartulario ex cartularum corr. | 7 iusueneradum 7 
xiytov B et s, v. M idioxvirov ngidárow L sidixóv | nec oolibet 7? nequolibet /* neo quolibet /* | 9 ne- 
Epan. | dz] 3à Epan. | 6 rovro« om. LB| 1 unóssi] | quede RF] et neque de vulg. [ prouideri (prouiteri 2*) R] 
nihil (i. e. uzdàv) £ | 8 zagacgysiv B. Epan. | ztgógaciw | 11 eos om. 7 || 13 ministrationem /' | 14 accipere óis 

9 ngocracíav L| *urra — uzvs libri | 13 Aauá- | scr. R' | 15 custodiet vulg. [ 16 enim om. R* [ 17 te 
vesv M | 1zv aggzv zoodAaufavss om. B* | 14 zoocAau- | om. RT| conscenderit 7" consendunt R | 18 quia] qui 
Bávsiv M. percopturus (i. e. ztgoaAauavow? cf. 599.) c | | /* | 19 illis R] his / eis T vulg. | praedio|dietas 
15 xel om. Epan. | agiegav Epan.| !6 custodire (i. e. | 20 etiam] et R | 23 dari R* im ras. | 25 ad om. R' 
pvAdisv?) c | 18 rov avrov éxifncóusvo: Ooovov | 26 permitterentes suum (um R* ín ras) R | 27 non 
Epum., quod sane praestat | 19 Sagorosev L Sapgr- | emendantes suppl. /* in vac. | 29 indignationem 
cav B | 20 sire] of va L| 21 avro] ipsi g [| sags- | magnam P | 30 oilguli (lg ez corr.) A || formidajda- 
Tégo L| 24 yevvroeras L ysvgcera, rovrow Epanm. | | bunt R | 32 temptauerit A! [ 33 subiciuntur ! || 
25 v1 om. L | 26 4ni] «(6 Epan. | và dgzae Mc] và ser 35 suppliciis] suppli| 4 [ congruant RT] congruunt 
udvag ágyas (cf. 20) LB Epan, | 32 dpavrove L' | 33 Qe- | P vuig. 

Jouévav] avyxsyooruéve Epan. | 34 émigeigrgas ev M. | 
émiytipnoaa L'|] 34 evroic ve B | 36 v] v0 Epan. — | 


BSUFFRAGIO FIANT 


71 


Nov. VIII 8 


CAPUT VIII. 


8 Tow M ovre dpiaPove tngalanf&vovras vàs 
4oyas oO TOv &mávrow GzovUacua Éytv ggT, YO vOlS 


3ruociow a ygirry os mposéyeiv, wal TOvS pi a "po- 


vov»raé xai deouévovs avayxne uerà m&Gré elempaár- 
Th TÜe «qodgórr ros, padé» dnomevexiuvopdoont. undi 


vmdp cvrOV TOUTOV x£gdos T& mavrüzaGiw dvvoovvras, 

row di svyvouoGs maTQUXG TT tgonévove* bzerra 

TO Tové fusríQove UstrXOOVS gviértuv mavrayódsv 
; H n 


Eos autem, qui ita sine mercede sumunt admini- 
strationes, prae omnibus studium habere decet fis- 
calia vigilanter inspicere, et indevotos quidem et 
egentes necessitate cum omni exigere fortitudine, in 

$nullo flexos neque pro hoc ipso lucrum aliquod 
omnino considerantes, devotis autem paterne se ex- 
hibere; deinde nostros subiectos reservare undique 
sine violentia, nihil ab ullo eorum percipientes: sed 


&vestTpedgTove , 6Tr.00w maQ' ovdevóc avrow xo- aequi sint in judiciis, aequi vero in publicis disci- 
paLopévows. dÀÀ' loo niv dv vcie Duci, loo« dà év 10 plinis, exequentes quoque delicta, innoxios quidem 
Taié Üruoeg. xeracráGsgiv Kormoav, émsbióvres ve — undique custodientes eos qui puri sunt, reis autem 
Toi dpgagrynagds xal rov€ piv üwrvOvvovs mcwrayó- — imponentes secundum legem (poenam), et ita prae- 
Dev gviirrovrsé xnÜaoo)s, rois vntevOvvos Ji éxiri-— Sidentes collatoribus, tamquam patres filiis, diligentes 
Düvres moós TÓv vOporv Tüyw mOiwiv, wal ovros óg- quidem eos qui sunt innocentes, qui vero rei mon- 
xovrsé TOw votrxóowv os dv matiíois vid, &yasówres l5 strantur, castigantes &c punientes, omnemque iusti- 


niv avrov &vrvÓUvvovs óvrat, vzrvOvvovs dà qcuvo- tiam et in publicis et 1n privatis documentis eis 
pévovs doqpovibovrés rs xal Tiucpovuzvos, xci zü- — servantes; et non ipsi soli hoc agentes, sed etiam 
cav Qixciomv: £v v& toic Ürnoaío: Év vs vois iDiose 


semper consiliarium talem sumentes et qui circa 
cvuBolaíow avroi; Qiarngovrtes xci ovx avrol nóvo: — eos sunt omnes: ut non videantur illi bod ad velut 
ToVTO mg&rrovrsé, aAAa xal TO» asi magedoevovra 20innoxii esse, per alios autem delinquant atque furen- 
Towvrov Àeufdvorrss xal rove zagi cwrovs nzavras, tur, hoc quod magis turpius est, ut et participes 
ex m5 Ooxsüw dxeivovus uiv OjOrw avsvOvvove slve, — iniustitiarum sumant. ldeoque licebit tuae celsitu- 
& dri dà nÀngupelsiw vs xai xlézrsw, rovro 0xep — dini honestiorum quosdam ad administrationes diri- 
Kr ud mícyoórspóv dari TÓ xnà xoiwcvovs vow gere et scientium tributa fiscalia, curialium quippe 
aDixrnarow liufavew. "Qirs dEiavas T7 aj vsegoyz 25 et aliarum. personarum, experimentum sui dantium 
Tdw Geuvorípmw rivae xi rüs dpyne ztéumtiv xal vov — bonum et ad magistratus opportunorum. Quis enim 
émiranévmv rà Ünuócia, BovÀevràw Ts qauiv xni non diligat eum et honestate compleri magna patet, 
étépow rpocoktow, mnsiprw énvràw ÜeÜwxórowv aya- — si nostro decreto iudicioque tui culminis ad cingu- 
SU» xal soos vas doyas émwrrÜRio v. ví; yap &v ovx — lum veniat, testimonium quidem habens quia sit 
dyamYgsus xal geuvotrros dpzemipcOa: ney&ine vo-30optimus, gratis vero eum suscipiens, non vacans 
micssev, Binep Tueríoq wig xai xoice Tj; O78 vxutp- omnino per po ulli pravitati, nec quemad- 
eyis émi T5 aoy)v m pid ptuaprvonuévos niv — modum quod dedit congreget nec unde colligat 
ax ein xonOrOc, mgoixa dà avrzw Üryóuevos, ovx év- aurum, sed ut hoc solum habest studium, deo 
neyolnuévos dà mavrilaw ojdrvi pavo wnra rjv xo- — nobisque semet ipsum commendare et gloria frui 
, 033 oz v0 doOiv aDgolasiev, ovÀ3 OOev avi- 35 optima et repensationem sperare praecipuam? 

tous xovcíov, aÀÀ' iva à5 rovro Hóvov Éyo: GTxOV- 

jnsua rO Tq Ümnp rt xai ruiv éavróv cvorraei, xai 

Sóbns amoÀavse: xyoroTz6, wach duoiBag ÉAmica. pa- 

] ydàas; Ei Óé rw mapa ravra vi mgábeev, ero — 1 Si quis autem praeter haec aliquid egerit, et do- 
xni Émg éxi vs doy5s, dq" ys dcr: Dixagtzs, wÀon? 40 nec in administratione, in qua est iudex, furti rens 
aíríay v$rro0TZGÓUusvO:;' xal siy& To Xov xovaíov — appareat, et si probetur aut dans &urum, ut acci- 
vado vov Aafsv Tiv agynv 9 Aafov éx 5e agy5e — piat administrationem, aut accipiens ex administra- 


VIH. Qui autem hoc pacto gratis magistratus suscipiunt, eos primum omnium studium habere 
oportet, ut ad tributa vigilanter attendant eaque a contumacibus et quibus necessitas adhibenda sit cum omni 
severitate exigant, nihil concessuri, neque in eo ipso lucrum omnino ullum spectaturi, erga obsequentes 
vero paterne se gerant; deinde ut subditos nostros undique immunes ab. iniuriis servent nec quicquam a 
quoquam corum accipiant: sed aequi in iudiciis sint, aequi in publicis causis, ut qui peccata perse- 
quantur et insontes quidem wndique integros servent, sontibus vero secundum legem poenam impo- 
mant, atque ita subditos moderentur ut patres filios, diligentes eos, si insontes sunt, si sontes apparent, 
et corrigentes et punientes, omnemque iis iustitiam tam in publicis quam in privatis contractibus servantes ; 
neque ipsi soli hoc faciant, sed etiam talem semper assessorem assumant et omnes qui circa eos sunt: ne 
forte ipsi quidem insontes esse, per alios vero peccare et furari videantur, id quod longe turpius est, 
socios adeo iniuriarum assumere. taque licebit. sublimitati tuae quosdam ad magistratus destinare ex 
honestioribus e( rerum fiscalium peritis, curialibus. dicimus aliisve personis, quae bonum de se specimen 
ediderint et ad magistratus idonei sint. Quis enim eum non libenter acciptat atque magna. gravitate 
praeditum existimet, si quidem nostra sententia et sublimitatis tuae iudicio ad magistratum venerit, testi- 
monio probatus qui vir bonus sit et gratis magistratum susceperit neque ulli omnino rei improbae in 
provincia operam dederit, nec. quomodo quod donaverit congerat nec unde pecuniam colligat, sed id 
solum nitatur, ut deo ac nobis se commendet et bona fruatur existimatione et magnas remunerationes 
l speret. — Si vero quis contra haec quid fecerit, sciat se etiam dum in eo magistratu, in quo iudex 
est, furti crimen subiturum, et si eum pecuniam ad magistratum obtinendum dedisse, aut quid ex magi- 





1 àpíaOcs Epan. | 1 sgoagsgonévow M | 8 và om. 
B | vzzxóovs om. L | 11 eracecew. Epan. | 13 voic 
vasvOsros dà B] voie vnsvPovos vs M coic dà oxev- 


1 aministrationes R' aministrationem 7'| 5 aliquid R | 
7 nostros] in nostros 7" | 8 ab ullo] a nullo R' | 9 sunt 
R!|12 poenam om. RFT, ante imponentes add. vulg. || 


Siro IL Epan. | 14 vOv vópcv L* | 19 evuolaions 
M Epan.] evvaAAtynagiw. LB | póvov Epan. | 22 uiv 
om. Epan. | 23 vs om. B | 27 fovisvrow ve et xai 
rigo om. B | 29 ovx av L | 32 inveereplyases B* ! 
35 evreAÀAiEre M | 36 07 covro] dierovro M | £m L 

37 evornva: L | 40 Éos] si s. v. L*, eadem manus 39 
loves ante 014 p. 12,1 transponendum esse significat (cf. € 
et Izlian. c. 58) | £g v$ Fave, dixas 7$ xAonre vztoarraó- 
prvos B, aizíav om. DL: quae facile praetulerim, dummodo 
Áe' r6 quoque omittatur | 41 avt dans (i. e. 7 dove c 


13 filiis] is J^? im ras. | 15 iniustitiam & | 16 et in 
publicis ^] et om. R vulg. | 18 tale | 19 ut om. P! 
20 esse om. R! | 21 particeps R! | 22 summant Z'| 
23 ad om, R | 29 haberes A' | 31 ulli Contius] popult 
libri | prauitati ed. princ] priuati libri] 33 sed] sit 7^ || 
babeat] ut habeat / | 35 optimi J/* | reconpensatio- 
nem X? vulg. | 40 in administratione] &amministratio- 
nem R | 41 [pa zar R* apparuit P | ut] et R! | 42 aut 
uccipiens ex administratione om. 


Nov. VIII 8. 9 


(éxávsgov yàg Ouoic vmtíOvvov), Ori xal Ünuavoiw 
xal éLogíaw vzoct5geta. xal Tzv tie TÓ Gua Bága- 
vó» vs xal iuc píay, xal avtov 7j 10v A«Bóvra zag' 
avroU, waÓanso sinovrsé ÉpÓnuav, xaxoig vsoO)05 
mryálow. KaSapàe yàp dmasroUuev elvaa veis Ézti- 
XxeQío ágyaie va& gigas, Íva vovs agxouévove abr 
níove vs xai sbOrnvovu£vovus qvAabmiuev. Kai avtas 
udv Éx Ts cÀv voucv Éx v2 TÀv apyo dmnixtícovras 
Ttowwai voi; v vaiG siQruévaué dQyais OUGaY, &( T& TOI- 
| ovro mgajaww. —— dídonev 
reus ana, e ci xarà 7€ Pmagyías ádixow Ó Ti» 
agyn» fav diangáErtas xai Urpíais vidiv 7) éngsíau 
magiBáAÀo. TOUS rusréQovs vxtorsÀeis, coxa TOv Oeo- 


giÁíararov dmícxonov xal vob dv Tj oq nQattv- 


ovra Üenotss sie Tuas avastéumtiv, xavaddyorras rov 15 cingulum haben! 


TZ» doy Éxovros rà mÁnupsAjuava. Tues Tavra 
pest adi. grslovuev év 15 xoiog. xóv vhs dEera- 
corta, dp' q Ts «vróv, KvOa zÜixngsv, éxsics xal 
Tà6 mowas vzocysiv va» mAzuusÁnuarov' ders urdà 
frapóv Tiva Toi0vrÓ 4 mabai o 
magadsyua Blénovra. 


12 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


tione (utrumque enim similiter noxium est), sciat 
quia et confiscationem et exilium sustinebit et in 
corpus verbera atque supplicium, ipsum quoque qui 
accepit ab eo, sicut praediximus, malis subiciens 
5maximis. Puras enim exigimus esse provincialibus 
iudicibus manus, ut collatores custodiamus. Et 
istae quidem tam ex legibus quam ex administratio- 
nibus imminebunt poenae his qui in praedictis ad- 
ministrationibus sunt, si tale aliquid egerint. Damus 


à wai ToU dust i0autem etiam provincialibus licentiam, si quid e erg 


provinciam iniustum, qui administrationem 

egerit, vel sí damnis aliquibus aut calumniis subdat 
nostros collatores, ut deo amabiles episcopi et pro- 
vinciae primates preces ad nos dirigant, exponentes 
delicta. Nos enim haec agno- 
scentes dirigimus in provinciam baec examinaturum, 
quatenus ipse, ubi iniustitiam fecit, illic quoque 
poenas subeat delictorum: ut neque alter quispiam 
tale aliquid agere praesumat, ad exemplum respi- 


appnsas mos c0 20 ciens. 


CAPUT IX. 


Mváayxnv Éyovros vov tijv àgynv Üunovros xarà và 
fungoaOev QiaráEus, ducit xarüDorro v5)» Lowry, 
Tàe mevtQxovra yuígae dv Tjj Ómagyiq DiavoiBituw. On- 
MOGíq gaiuvousvov, xxi Tàé TaQà müvraw 
dvaycyás, si uévrow rtQiv zÀngoiass vàs ctevtixovra 
zuéQas , dztodid gáaxany alo xadánsg Ts TÀV ii rt 
TáTOv dydpanódwv, Oídousv aÓsav vois vmoraAics 
xaréysv avrov dv Tf xoQq it] Tj émapyíq] xal mv 
a( rà ÜaÜaixaciw aUrQ zmQogaca xÀon Ü 
Tgátruv, nagóvtos M veg deeem dztiGxó- 
zxOv xal ró mQüyua dyygdgos diagxomoUvros, Koc àv 
ámodoín màv pui - Dg gavain. LdÀÀà xal av- 
Tovs TOU; dxapysaras, &imeQ aigDoivro T7 TQ à 
óvrov xLon9eé, aüdsav Éysw, uà 
dváyxnv, ravra uyvonv eic zuüc' dere ruüs pavOd- 
vorrae, OTi 7p Qvaíov muzpacxs, TO Oixaiov, 
rais sígnuévaig avtóv vmofáÀlav mowais, mgós tq 
xal vais 4b ovgavov Tipapínus Évoyov loas, ztapa- 


7$ ToUro sí;-300mne quod dederunt ei occasione furti 


Necessitatem habente eo, qui administrationem 
rexit, secundum priores constitutiones, dum depo- 
suerit fasces, quinquaginta dies in provincia com- 


Dexóusvov 25 morari, publice se monstrantem et ab omnibus sus- 


cipientem conventiones. Si tamen ante quam com- 
pleantur quinquaginta dies, fugiens capiatur velut 
aliquod onestissimorum mancipiorum, damus li- 
centiam collatoribus detinere eum in pone et 

exigere, 


praesente tamen deo amabili episcopo et causam ex 
non scripto examinante, donec at omne quic- 
quid furatus ostenditur. Sed etiam ipsos provin- 
ciales, si senserint administratorum furtum, licen- 


de- 
uiv ovv xai$5tiàm habere, magis autem et necessitatem haec re- 


ferre nobis, ut nos cognoscentes, quia omnino auro 
vendit iustitiam, praedictis eum subiciamus poenis: 
super quod etiam caelestibus suppliciis reus erit, 
transcendens iusiurandum in quo accepit administra- 


Bavra Tove ogxove dg' olo Klags vrv agyüv. Ei jà40tionem. Si autem valuerit ex quacumque causa non 
eap. IX (— «v àgy5v 40) extat B. 6, 3, 8. 10. 16. 


stratu accepisse appareat (utrumque enim pariter poena dignum est), se et bonorum publicationem et 
exilium et corporis tormenta atque supplicia esse subiturum, nec minus illum qui quid ab ipso accepit, 
sicul diximus, magnis malis subditurum. Puras enim postulamus esse provincialibus magistratibus manus, 
uo subditos indemnes salvosque servemus. Et hae quidem tam a legibus quam a magistratibus poenae 
ilis, qui dictos magistratus gerunt, si tale quid fecerint, imminebunt. Damus vero etiam provinciali 
potestatem, si quid iniusti in. provincia qui magistratum gerit perpetraverit et subditos nostros damnis 
quibusdam aut iniuriis affecerit, ut deo carissimus episcopus eiusque loci primates preces ad nos mittant, 
quae eius qui magistratum Poe delicta exponant. Nos enim his cognitis in. provinciam. mittemus qui 
ea examinet, quo ille, ubi deliquit, ibi etiam poenas delictorum subeat: ut ne quis alius quidem tale quid 
perpetrare audeat ad exemplum respiciens. 

Quippe necessitas ei qui magistratum gessit incumbat. secundum 
quam cingulum deposuit quinquaginta dies in provincia commorandi, ut publice appareat et ab omnibus 
actiones excipiat. Quodsi antequam impleverit quinquaginta dies aufugiens deprehendatur tamquam vilis- 
simum mancipium, potesiatem damus subditis eum in loco [vel provincia] detinendi et omne quodcumque 
dederunt ei furti nomine exigendi, praesente tamen deo carissimo episcopo et causam ez: scripto cognos- 
cente, donec restituerit quodcumque abstulisse probatus erit. Sed et ipsi provinciales, si quidem furtum magi- 


lores constitutiones, post- 


stratuum comperiant, veniam habeant, immo vero necessitatem id nobis indtcandi ; ut certiores facti illum omnino 
auro ius vendere dictis eum poenis subiciamus, praeterquam quod etiam caelestibus suppliciis obnoxius erit, 
qui iusiurandum, cum quo magistratum accepit, violaverit. Quodsi ex quacumque causa non impletis quinqua- 


1 3zunoiw B* | 3475 M] 9à LB || 1óvom. B | 6a5nutove 
— evÜ nv. om. £ | 7 gvàitauev Epan. | 8 2€ L| 
12 diangáBeras L V xai] uel si c | 13 zegiBAMos M] sta- 

iBálos B nagafáAlos L; leg. maqiBiigt | deve có» 
sogiléa varov éníaxonov] ut deo amabiles episcopi || 
18 ÉvÓa xal z8íxrasv Epan. | 19 vob zAnuusdrgaros, 
&€ Epan. | 20 v« om. Epan. | 23 Gseva£esc]. Cod. 1, 49 
xariQwvra, B | 24 ruoaíq gesvóusvov xal om. B 
26 dvayoyás] dvayaryas, xal voie xar! avrOU xivoUciv 
dztoxgíved Das (e nov. 125,23 in.) ÓÜpuoaíq gaivóusvov — 
sire xai jur (s nov.95, | pr.) B | 28 avrrsáéass L | 29 5 
tj dmapyíq om. L, r5 z&ga ?) om. Be | 32 dygdgeos 
LBg | 3i zuzgácxnv M? moaoxe L'| 39 magaBai- 
vovca. Bl 40 Ei — vervoanAaccoy (13, 5) om. LB 


2 quia et confiscationem] a et confisea K* im ras. 10 
fere litt. | et in] et om. E sicut praediximus om. 7t! 
5 eximus J'* | 8 his RT?) is P! iis vulg. | 9 damus 
bis scr. Pb prouincialibus (a om. KR!) etiam  prouin- 
eialillibus / | 11 amministratione R'/* | 13 callatores 
R'|14 praece R'| 16 dirigemus vulg. (Gr.) | haeo 7^ 
hoe vulg., om. R| examiminaturum A17 fecerit R* 
18 poenam R | 23 secundum] se« 7! || constitutiones 
R || dum deposuerit] dum posuerit /! due « « R! | 24 dies 
RP] per dies /* vulg. | commemorari 7! | 25 se con- 
stantem et ab omni R! || 26 si] aii (— ante) vel aü (2 aut) 
F* | 30 dederit P | 31 tamen deo] deo tamen 7^! || 32 non om, 
T || examinantem R | quiquid A' | 34 amministratores R! | 
35 hoc 7/37 cum suppl. /? in spat. vac. [40 noluerit /? vulg. 


SUFFKRAGIO FIANT 


73 Nov. VIII 9. 10 





xal icyvcsis xaO olavoUr ait(av uz rrenAnomxos vàs 
asvrixovia fugas dx ve éxapyíag qvyriv, Trvixavra 
evAirq Oasis, ÉvOa av Duaci gaveín, £énravaxO'rae- 
Tcu uiv ts tz» dmaoyíav v6 Woyev, uüzav Ó£, 0cov 
ar evgeD air, ÀaBov, àntoüciat. vervoanáauv. 


completis quinquaginta diebus ex provincia fugere, 
tunc comprehensus, ubicumque degere videtur, revo- 
cabitur quidem in provinciam in qua administrabat, 
omne vero quod inventus fuerit accepisse restituat 


5 quadruplum. 


CAPUT X. 


"Exsívov Ónàadr qvàÀartouévov vov urüÓsuiav sivas 
Odys rurrégow vnurxOo ü)uav ép! éviQu wi nÁyw 
7 xÀon] ravra msgi rOUS (gyovras moárrtv. OU yap 
si gave god górepos TOiS dyvouocs 4k TyNS OV 
Óruoaíov sisngabiw 5 Ouà vXv Tow mÀnuusAnnátom 
dnsbelevaiw, Óuaouev vois vzrxoow ngürttv T« xar! 
avroU* rObvawrior uiv ovv xai soi«ig avtovs aig 
magow zuixportürcas vnalousv, si Tovi xaD'apuis xor- 
cauévovs vais yegoiv wci vij Tdv Ürnuocimw sisngaie 


uerà zágre mgoseviyOévras dxquflsits, sra xarads-15 postea deponentes administrationem iniuriari 


nívowi Tj» dQyiv v8gicas Dapgnauiev, dÁÀà un gvv 
fUgzuíq 740) usrü TOY vevoniGuévov xgóvow Té 

qiag amxoAiuztavorras dzonéuvasev.. dti yag rove 
prr TóvÓs zuGv TOv vÓuov yirogévovs AanzQorá- 


lllud videlicet observandum, nullam esse nostris 
subiectis licentiam in alio quodam praeter furtum 
haec circa iudices agere. Non enim, si videatur 
vehementissimus indevotis propter fiscalium exactio- 


lünem aut propter delictorum executionem, dabimus 


subiectis agere aliquid adversus eum: e diverso 
autem etiam poenis eos omnium amarissimis sub- 
iugamus, si eos, qui puris sunt usi manibus et fisca- 
lium exactionem cum omni detulerunt subtilitate, 
prae- 
sumpserit et non cum omni favore post legitimum 
tempus provincias relinquentes deduxerint. Oportet 
enim eos qui post hanc nostram legem faciendi sunt 
clarissimos subiectarum provinciarum iudices con- 


TOvs TÀw vaortTayuévon ézapyiov &gyovrac évrscv- 20 siderare, quanta quidem fruentur gloria tales appa- 


müGÓai, mócne uiv ázohavcovo: ÜObns vowvrO. guu- 

vóusvoi, TtOGGig Üà ztsQumeGOUTa, ÜvsxoAleué TOv vo- 
c. : : * 4 " A 

mov vOVTOv maguAUga: v0 ye dp éavrois J'aograavas. 

le iig pr act ii de ops: ) 2 

tím yàg àv rQw árónwv, e TOU6 uiv éx' tvrsÀéoiv 


rentes, quantis autem sint incursuri diffcultatibus 
legem hanc solvere quantum ad se pracsumentes. 
Erit enim absurdum, si eos quidem, qui in vilibus 
capiuntur furtis, ipsi torquebunt et non primitus 


&Àovrae xÀozais avroi xoAdLoum, xal Bagávow avrove25 quiescant, donec reddant furta, ipsi autem innozxii 


vxofdÀÀoisv, xal ov stpóregov gopoisv dos àv 
dzodoisv rà goip.a, avrol Ó8 àvebJvrvo: uévouy dni 
payalan jtm xAonQw, xai ovdi TÓ 7tQós TOUS 
vxrxoovs dgvÓQud ves zapádayua* ow Égsatiw avrois 
vasgidovgs Geurois s xai dae Dígos 

4naivovnuévos qavivai: xal tjv é£ quc Éysv xaAnv 
lA 1 Qíav te xal dAnida, Üv cvyyogovusev 
9i ots vois mspiBAézrow Dovliv ovs érégg vivi trjv 
oiavovv avro 7Àeovebéav Tj aüÜi(av démayaysiv, 7 


s xai ztavrayodsv 30 


manserint in maximis constituti furtis, et neque 
apud subiectos erubescentes exemplum, cum liceat 
eis honestis et liberis et undique laudandis ostendi, 
et & nobis habere testimonium et spem. 


1 Non sinimus autem nec spectabilibus iudicibus 
nec alteri alicui quamlibet eis oppressionem aut in- 
justitiam inferre, aut civilibus omnino causis com- 


zolvrixoig olo meáynaat xouvcwaiv, fva xai vues 35 municare: ut et nos eis honestatem servemus et illi 


«vrois Tw Geuvotrra gvÀavvoiuev xaxsivos T9 xa- 
Sapórgrà va niv xal gUvoiaw avtidiDotev. "Iavos yà 
aaxav TO vnyxoov, o 0ià T9v avrOw dédtiav. xai 
T0 mavrayóoOev avraw al5yuuov xci r0 Óià m&cme «v- 


TOvs dysiv svsaÜs(ae xai 7) waravayxátsgÓas rac 10 quere et 


pas stojapnáves pnÓà dv Eéivn valastogeio Pai, 
hà vovro TOv maQóvra vóuov dygiwausv, Oud c& 


puritatem nobis devotionemque restituant. Sciant 
enim omnes subiecti, quia propter eorum utilitatem 
et undique eorum indemnitatem, et ut per omnem 
agantur que et non cogantur provincias relin- 

peregrinis affligi, propterea praesentem 
legem scripsimus, deo eam voventes et praesentibus 


cap. X—XIV extant B 6, 3, 151—121. — 2 cf. i óonad 13, 1 (n. 15 Zach.) 


ginta diebus ex provincia fugere ausus sit, tunc comprehensus, ubicumque eum commorari appareat, rc- 


ducetur in provinciam cui ren quodcumque autem accepisse repertus erit, quadruplum restituet. 


X. lllud videlicet 
furtum haec adversus magistratus agendi. 
rum exactionem vel delictorum executionem, 
trario 
omni 


gem nostram futuri sunt subditarum 


servandum est, nullam esse subditis nostris veniam ob aliam rem ullam praeter 
Neque enim si severior contumacibus videatur propter tributo- 
permittcmus subditis, ut quid contra eum agant: immo e con- 
oenis omnium acerbissimis eos subiciemus, si illos puris manibus usos et in tributorum exactione 
iligentia versatos deinde magistratu deposito iniuriis afficere ausi fuerint, ac non 
tempus provinciis decedentes cum omni honore prosecuti sint. 


post legitimum 
Oportet enim. clarissimos qui post hanc le- 


ovinciarum magistratus considerare, quanta gloria usuri sint, si tales 


se praebeant, quantas autem difficultates subituri, $i hanc legem, quantum in ipsis est, violare ausi sint. 
Absurdum enim esset, si in vilibus deprehensos furtis illi quidem puniant eosque tormentis subiciant ne- 
que prius remittant quam furta resüuerint, ipsi vero impuniti maneant magnis furtis commissis, ne 
exemplum quidem subditis datum erubescentes: cum iis liceat his contemptis gravibus et liberis atque undi- 
1 que laudandis videri et a nobis bonum testimonium bonamque spem habere. — Non permittimus autem 
neque spectabilibus ducibus neque alii cuiquam, ut ullam illis fraudem vel iniuriam inferant, aut civilium 
omnino negotiorum participes sint: quo et nos eis auctoritatem conservemus et illi integritatem nobis et 
studium invicem praestent. Sciant enim. omnes subditi nos propter illorum utilitatem et ut ab omni 
parte indemnes sint et cum omni tranquillitate degant neve cogantur provincias relinquere et peregre 
misere vivere, propterea hanc legem conscripsisse, el deo eam et praesentibus sanctissimis magni cius et 


6 orca L|10 nÀguuárov L'|11 Jóco- 
uev M | 


R| 12 poenis] in penis R | ga noe R | 15 ammi- 
12 avrov] avrov M* | 13 jpsfousv B | 19 vo» 


nistratione 7^ | 17 deduxerunt J^ deduexerint (sic) R*, 


om. B | 21 dzxoAavove: L| 22. ztegeéativro L' ztsgizcé- 
sowro L* | 23 Jalón. B | avrove M | 25 xoAatzo«ev 
xal om. € | 26 ónoBáAouv M || 29 àw &Eeariv. avrois 
Vzepsdovo:] eum liceat eis c || 31 xaA7zv ante 45 zuàv 
coll. LB, om. c | 33 *oU83 — oidà libri | 36. avcis 
L|31 ve om. L| àvridois» L 


7 praeter furtum] praeter fisoalium exhactione aut 
propter furtum R' [8 iuldiees] dices om. R' | 10 praeter 
IT. 


21 quantis autem quantis R*, autem quantis autem 
23 enim] autem R' | 24 torquebuntur J^! | 25 quiescunt 
R | 27 apud om. R | 32 spectabilius A* | iudicibus] 
leg. ducibus | vv. ab us vocis iudicibus usque ad 
reasionem suppl. P? ín spat. vac. 2 versuum | 34 ciui- 
ibus] ciuieebus P" cuilibet R! | 37 omnes om. P! | 
corum om. P | 39 leg. agant? | 40 pelegrinus A! pere- 
grinus R? 


om. R' | 18 qui post] quibus R' | 19 clarissimi P? ! 


10 


Nov. VIII 10. 11 


avtó» àvariÓévre? xal vraie magovsau Gefacuamrá- 
Taig TS usydÀns avroU xal xoworüTne éopt/s 7ud- 
Qaue* iva. maciv. éEjj matdgas Ségsc Das ua aoyov- 
vag f) wézrovrás Ts xal dvÓganodo0ts xal vais av- 
9 vàw ovcíau égeÜgevovras. — dei dà xal vuàs rove 
Qustépovs OmorsÀé siüóras, mócqw vuv» éOéusOa 
n », usrà zxtágne svyvopuogUvre TOU Ünuogdiovs 
dvsllamdW qópovs síoütysw, xal unà vi& magi aw 
dpyóvrmw» avayxye ÜsigÓai, dÀÁ' oUvc tUyvouovac 
davrovs magéysuv, dera zuiw db avraw 
TGw Éoyow, 0r wal avtoi Tis ToGaUT;s gukawdQu- 
míae T5v oixe(av vuiv svyvouodvvQv &vrid(dors, xal 
sixórwx ÉLere nàcaw mapa TOv doyovrow mgopácss 
TS sÜyvouogUvge GzxovÜr» vs xal zQgóvounv, éxsivo 
yivoOxovtss Og, xeidr, voie à 
rayóUsv ó «dw Ónuocíov xivÜvvos xal vQv dvayo- 
Àoypuívov écgriv, o? éni vq GgOw avràw xavdvvp 
Tás doyàs Vxteséépyovtci, xal pag vOVTO yivajGwOVTaé 
éx tgóztov mavros evÀafria Oa. Tr,v dyvonocóvny, wal 


74 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


venerabilibus maximae eius communísque festivitatis 
diebus: ut omnibus liceat patres suscipere i 
iudices quam fures et sollicitatores et eorum su| 
Stantiis insidiantes. 
52 Oportet quoque vos nostros subiectos, scien 
pun vestri posuimus providentiam, cum oi 
evotione publica sine imminutione tributa persol- 
were, et neque adininistratorum egere necessitate, 
sed ita devotos vosmet ipsos praebere, ut nobis ex 


síEacÓas 10 ipsis ostendatur operibus, quia et ipsi pro huius- 


modi clementia propriam nobis devotionem resti- 
tuetis et merito habebitis omnem a iudicibus oc- 
casione devotionis favorem et providentiam: illud 
scientes, (ut] quia iudicibus imminet undique fisca- 


xovgiv Émíxsira, mav-15lium periculum, et manifestum, quia in Lii id 
oc 


suo periculo administrationes assumunt: et vos 

agnoscentes ex omni modo evitate indevotionem et 
nolite vestras voluntates ita praebere inoboedientes, 
uatenus eorum egeatis vehementia, quam necessa- 


MJ tü$ éavrOw yvapuas ovre zagéysuw dmeiDais, ox 20rium est eos assumere propter inevitabilem fiscalium 


xal t5$ 4$ avrov Üsiadas erem Tj» ávayxaiov 
avrois dcr. sgoslaufávey Dii tiv ànagairrrov vàv 
Jruociow siczpatw. sidóram vudw vv Zusrigaw vn- 


xoww, o ai GrQaTioTixGi Üaztüvas xal : Ow mOÀe- 


uio» Oíobi moAÀÀzgs Osiva: vze émausÀsías, xal ovx 25 neque nobis concedentibus despi 


Kov. yonuátaw yogie vaUvra noayOTwas ToU mpáyua- 
T06 urüsuias dvaBoAns Üeouévov, ovdi rudw aigov- 
pévow ntgupüv vv Pouaíov ynv aiorco Pies, alia 
4 Té nügawv &vaxtncauévam xal Bavüilove xa- 
Ta 


exactionem; scientibus vobis nostris subiectis, quia 
militares expensae et hostium insecutiones multa 
egent diligentia, et non possunt citra pecunias haec 
agi, causa videlicet nullam ipiente dilationem, 
x Romanorum ter- 
ram diminutam: qui et Libyam omnem reparavimus 
et Vandalos in servitutem redegimus et plurima ad- 
huc et maiora horum speramus a deo percipere et 
agere, pro quibus competens est fiscalia tributa sine 


oviccdvraw xal moli ys Kr. xal usitova voívam 30 imminutione et devote et secundum definita exigi 


dAmiLóvrow. mapà vov Otov Aafeiv Ts xal m 4, 
eis à zrgoszxóv dav« rovs Ónuocíov: gógovs dvellazas: 
xai semapevar xal x«r& và$ opiGuévas síezdrrs- 
qÓ«a. mpodegpías. dra eizeQ Vusic uiv. svyvo uvam 


tempora. qe ter si vos quidem devote occur- 
retis iudicibus, illi vero facilem et praeparatam 
fiscalium illationem ín nos exhibuerint, et iudicum 
laudabimus studium et vestram approbabimus volun- 


amavrüSore TOW; doyovciv, oí 0à QqOíav vs xai éx35tatem, et undique una quaedam erit optima et 


ztgozsígov «2v àv Óruoaíov siixopa0rv ele uds tou 
oivro, xal ToUe doyovrae émaiwidOusv Tie GmOvUT;S 
xai (uas axoUsióus)Üa rhe yvojné* xai navrayódev 


nén Tug Farc. xaÁ5 T& xal GUugowos TOY T4 aQyOv- 
tow xai Tüw &oyousvowv a&ouovía. 


consona praesidentium et quibus praesident con- 
gruentia. 


40 


CAPUT XI. 


Tq geyahp voívov DsQ xai garnyps jjdw "Ineos 
Xoiugqy navrs$ OgO(me avameuzxtétoGgav Uuvovs vni 


Magno itaque deo et salvatori nostro lesu Christo 
omnes similiter offerant hymnos pro hac lege, quae 





universalis festi diebus dedicantes: ut omnibus liceat magistratus ut patres potius accipere quam ut fures 
9 et illiberales bonisque suis insidiantes. Oportet autem vos quoque subditos nostros, cum sciatis, 
quantam vestri curam gesserimus, cum omni devotione publica tributa integra ba indi Mur rd magistratuum 
coactione indigere, sed ita vos obsequentes praestare, ut nobis ez ipsis factis ostendatis vos et ipsos 
tantae. humanitati opportunam nobis gratiam vicissim exhibere, et merito devotionis nomine a magistra- 
tibus omnem favorem et curam impetraturos: ut [hoc intellecto], quoniam magistratibus undique imminet tri- 
butorum periculum et in confesso est eos cum suo periculo munera subire, vos quoque hoc intellecto omni 
modo contumaciam evitetis nec animos vestros non oboedientes praebeatis ita, ut severitate illorum opus sit, 
quam eos necesse est assumere propter inevitabilem tributorum exactionem. . Nempe notum vobis est sub- 
ditis nostris, expensas militares hostiumque persecutionem multa cura indigere, nec sine pecunia haec con- 
fici posse, cum res nullam requirat dilabonem neque nos facile patiamur imminui Romanorum terram, sed 
et Libyam omnem recuperaverimus et. Vandalos subiecerimus et multa etiam his maiora nos et a deo ac- 
cepturos et acturos speremus; ad quae publica tributa sine deminulione et grate aique definitis tem- 
poribus pendere condecet. Quare si vos alacriter respondeatis magistratibus, illi vero facem et expeditam 
nobis tributorum. solutionem reddant, et magistratus ob. diligentiam laudabimus et vos ob voluntatem pro- 
babimus, eritque una undique pulchra et consona tam imperantium quam parentium concordia. 

XL Magno igitur deo et servatori nostro Jesu Christo omnes pariter hymnos mittant pro hac lege, 





3 udAlov Ü£zacOas B | 5 zuas M^ | 12 oixiav LM 
14 verba éxsivo ysvaGxovtss nescio am delenda sint 
19 evAagsiaO m L' svAagsicOs L* | 21 deiaOe L* 
24 aí 1v nodeuiov Duobus LBe | 25 ovx £vsori B 
27 undepiaé par seis Beou£vov) nullam recipiente di- 
lationem (i. e. uzdeuíaw avaBoAngv Osyouévov) c | *ovra 
libri | 30 usitova * rovrov L | 32 dvelletas 1à xai 
L|33 vov opiauévove B* | 34 uiv om. B | 35. leg. 
azarrücarts? | 38 vaodefanuaPa L| 39 xai L 


1 communis quae R communionisque (quae J/*) P al. 
? omnibus ut 7 | 3 solitatores R'| substantiistiis R' 
5 quoque uos suppl. P" ín spat. vac. | uestros R' | | 


8 administrandorum agere R' | 9 nosmet R | nobis ex 
ipsis Heimbach] nobismetipsis libri | 10 et om. R' | 
ipsis R/ q 11 restituens /! | 14 ut om. vulg. | imminet 
undique suppl. P? in spat. vac. | 16 asumunt J/! | 17 co- 
gnoscentes P | euitate T' vulg.] et uite R7 || 20 eos est 
assumere 7 | 21 nobis R | 22 exsecutiones R? , 24 nulla 
recipiente dilatione R!| recipientem /^' | 27 uuandolos 
F^ | redigimus R'T | adhuo et] et adhuo | 31 qua- 
propter — quaedam (35) suppl P? im spat. vac. 1 ver- 
suum ||si uos] suus AR! | 34 laudabimus] exibimus RR! 
probabimus A | 35 et consona KA] consonaque J vulg. : 
36 5g. *congruentia magna. Itaque deo hbri 


BSUFFRAGIO FIANT 


vovrov Àj; vov vóuov, 0; avroi Docs xal vàs savgl- 
Bac oixiv GcgqaAds xai vàs oixsías me, (ag Eyes 
Bafaies xai vT$ vÀw aQyóvrow dzolavesv Oixaiocv- 
wrc Kai yàg 97 xai zusis Qux vovro cvróv dOiueDa, 
Omos dv ix Ti& dv v vóug OuxciogUvne (ayvoopav 
TQ Ósoxórng Peg oixeioaas Penh xal 15v vurTfQav 
evorncn. Bacileíaw, iva UI Üóbousv zxtpioQüv av- 
Sudmnovs dOixovudvovs, ovs zuiv magiüoxrv 0 Oós, 
Onos dv avróv Oi návrov gudousfa, rj avrov 
xaraxolovOovvre$ dyaDórQt. "fors vO yt 
&gocgivaSw «vq Ou, Pr. urÜiv r&v sis vov» zuiv 
doxouévov ayaOdw vmnio xrÓsuovíae tdv wrzrxoov 
mapaliunávousv.  Bovióusvo: yàp às dvelevOépovs 
tavrüé xxi drdoazodo0ne xAomas avsleiv xai ToUE 
TyutTéQove vzoTsAsig 
xoíovw agyaás dyóvraw qvlabmi, dia rovro damevoa- 
psv npoixa Ta doyae avrois Üovwni, omo av puni 
eroi 4Ej mnuusAew Te xal agmálew TÓ vmmxoor' 
oviio Évexa mzávra aigoóneDa móvov, oUx abiwvvres 


79 


Nov. VIII 11. 12 


eis dabit et patrias habitare caute et. proprias facul- 
tates habere firmissime et iudicum frui iustitia. Nam 
et nos propterea eam posuimus, ut ex iustitia, quae 
in lege est, valeamus domino deo vovere nosmet 
5ipsos et nostrum commendare imperium, et non vi- 
eamur despicere homines oppressos, quos nobis 
tradidit deus, ut eis per omnia parcamus eius se- 
quentes benignitatem. Ideoque quantum ad nos con- 
Secretur deo, eo quod nihil in mentem nostram 


q' nsivl0 veniens boni pro tuitione subiectorum relinquimus. 


Volentes enim inhonesta haec ot servilia furta per- 
imere et nostros subiectos quiete à provincialibus 
iudicibus conservare, propterea festinavimus gratis 
administrationes eis dare, ut nec ipsis liceat delin- 


dv svxaÜ*íq magi rdv re éz:- lb quere et abripere subiectos: quorum causa omnem 


perferimus laborem, dedignantes imitari eos qui ante 
nos imperaverunt, qui pecuniis ordinabant admini- 
strationes, sibimet ipsis auferentes licentiam admini- 
stratoribus nocentibus increpandi iuste, et ipsi ea 


pausa Oa. vovs moo uv BsBagilevxóras, oiztso xor-20 quae percipiebant celando iusti putati, et proprios 
paca zgovBdAlovro và$ Eon Éavroig dweigoUvrss — collatores propter hoc abripere & malis ibdieibus 
TZv aÓnuav rOU 5. Toig dv vraie dgyais àdixovsiv éz:- — non valentes, unde nec ipsis iudicibus increpare 
br vid Jíxasa, dÀÀ' avroi ve ols dAinBavoy &yxalónts- terant agere caste, occasione praedictae causae. 
aO«a, Üíxais xaDecrovreé, rovs vt oxsiovs vzorsAeis os autem sufficientem imperio quaestum esse puta- 
às avró dy rovro éfapmaltnuv tüàw xaxds agyovrov 25 mus, ut collatores sola fiscalia conferant tributa, et 
ot Óvvauevo: ovÓi avrois rois dgyovsww émiriuüw go — nihil aliud extrinsecus quaeratur, quod subiectis 
qgovsiv ngogáct, 176 sipruévns aírías. fus dà dpo- omnem commoveat vitam. 

xovvra vj gacisiq mógov slvai: vouitopev v uóvovs 
ávishés iove Üruogíovs xouíLegOca gógovs, dA uf 
Ti xal ÉboOsv mpossmibnrsiw, Omeg Ois- vztrxXÓo«s 90 
sárra xarags(cs Ov Bíov. 


CAPUT XII. 


IB T9 Jà dv voie KumgocOev ziv sipruévov Érs Quod sutem primitus a nobis dictum est, adhuc 
meítow. xorvas xal dxoifegréoq mweQiAaBsiv qjOnuev — malori opere et subtiliori complecti existimavimus 
vouodedíq, oers vóv zu£r&Qov Gwonov üzadi ysvéíg Oa —legislatione, quatenus nostra intentio omnibus fiat 
gavsgóv. Osczxitouev yàp rovs lauzQorárove tàv vzo- 35 8) . Bancimus enim clarissimos subiectarum pro- 


Terayuévov dxapyiDv ügyovtas, yogis azáGme ywwo- —vinciarum administratores, citra omne factos pecu- 
pávovsc xoruparow doctos xai vàw mag' avrQv Pudo- niarum suffragium, et ab his datorum iureiurando- 


rum memores, habere et hanc a nobis licentiam, ut 


pávov Opxow usuvnusvovs, Éysuv xai vaUTQw T7 
nulla sit ulli apud eos penitus fori praescriptio ne- 


Spv v5» magonoíar vov urdsuíav slvas urdavi «i 
avrove szavrsAo; gógov []ro« xQerrgiov] xapgaygagryv 40 





ipsis praestabit, ut et in patria versentur secure et bona sua tuto possideant et magistratuum iustitia 
ur. Etenim nos quoque ideo eam tulimus, ut ex ea quae legi inest iustitia domino deo nosmet 
conciliare nostrumque imperium confirmare valeamus, ne pati videamur homines iniuria affici, quos nobis 
deus dedit, ut cis scnper parcamus ipsius benignitatem imitati. Itaque quantum ad nos piaculum sit deo, 


quoniam nihil eorum quae nobis pro subditorum cura in. mentem. veniunt bonorum praetermittimus. Qui 
Cum illiberalia illa et servilia furta tollere velimus nostrosque subditos in tuta iis qui presiusner 
at 


magistratus habent condicione servare, propterea studuimus gratis illis magistratus dare, ne ipsis 
delinquere et spoliare subditos, quorum gratia omnem laborem suscipimus: indignati imitari eos, qui 
ante nos imperaruni, qui pretio magistratus proponebant, unde sibimet ipsi potestatem magistratus in- 
fuste agentes iuste reprehendendi auferebant, immo et ipsos de iis, quae accipiebant, par erat pudore 
affici, cum nec proprios subditos ob id ipsum a malis magistratibus liberare neque magistratibus ipsis, 
ut sibi temperarent, propter causam modo dictam imperare possent. .Nos vero sufficientem imperio redi- 
ium esse putamus, cum sola publica tributa integra accipiamus, neque vero etiam ea:trinsecus quid insuper 
quaeramus, quod subditis omnem vitam conturbet. 

XIL Quod autem in prioribus a nobis dictum est, id maiore etiam et accuratiore legislatione com- 
prehendendum esse existimavimus, ut consilium nostrum omnibus manifestum fiat. Sancimus enim, ut claris- 
simi subiectarum provinciarum magistratus nulla pecunia data creati et iurisiurandi memores ab ipsis 
praestiti, hanc quoque a nobis potestatem habeant, ut nemini apud eos ulla omnino fori praescriplio sit 


R! | ea R' [ *ex iustitia] et iustitia R et iustitiam 


1 5;] o L'| 5 iayvoaiussv LB |] xavactzoa: B | 
vulg.| 4 in lege] ex lego P | 1 per omnia] persona R!| 


8 ragadédamev LB || 10 xaraxoAov?raavres B || 11 zuiv 
post univ coll. LB | 13 M x Erg sid Li am- | 8 ideoque] ideoeee R* (9 deo] d« A'| in mente nostra 

£govs L n y prp: 16 &xóvro» — 17 dgyae | R | 10 tutione R' | 13 conseruere 7 | 14 relinquere 
em. B*| 18 é£eig B | vs] ví L1 19 móvov aígoóuada | R | 15 apripere R* arrij R*P? | subiectos JT] 
M | 20 zgós L? | 21 &vaigovvrec] vyres in ras. M || | subiectis K& vulg. | 16 perferrimus PT | 18 auferentem 
23 díxauov M* | 25 avxó 07 om. & | 26 avrois c] avroi | R! | 20 putatio sid 21 arripere RP | 24 imperium R' [ 
ML aéxó B | 29 axreÀeis B collatores (i. e. Gwwvre- | 33completi R! compleri R?F | aestimauimus PT j 34 legis- 
ds) € |] sioxouizscóas LB | ur x« xal L'*MB] a5 | lationem P! Q 35 apta (t ez p corr.) R' | enim uiros 
"v Alo L'e | 31 xaracsía B commoueat £ | 32 sípr- | clarissimos 7 | subiectarum — a nobis li (38) «cr. R* 
Afvrs M? | 33 uafoxi) maiori opere g | nude ín ras, 2. versuum | 36 sg. omni — suffragio R | 37 dato- 
(xsguBaAsiv L*) L| 40 acvois L | gvos xq«rzgéov M, | rum] datore /* dato RT' dati vulg. is iurando 
om. LB (s) FT iureiu R iureiurandi vulg. | 39. nulli &' 

1 et ante patrias om. E | proprihas R | 3 et om. 
10* 


Nov. VIII 12. 13 


pts dw vais duagravouévais ztagü viov Blaue ufra 
ini voi; dyxhynaG: xal tais ÉvrtüDev adue(eus nut 
dni vai; Greci tei; Ürnuocícs ups dni Tai TüV 
$nuosínrv qópmw siexpáztmiv, dÀlà mávras ópoics 
vzoxeia Oa, 75 rocrow Dicuodogía, ovx avauzvovcam 
ovre zposrábng Àaeiv dx vv dpyOvrov ol; vnóxtiv- 
Ta4, OUrs uitis sis aoroUs , i ' dgxeiaDas 1QUs 
zuOv TQ vónp, Oi ov nücav avroi; éfovoíav mag- 
éxousv.  ovÓrvos dürav Lyovrog mavrtÀo énl vuv 
signuévow aitiQv obre ztgorvouá 
dxsiOsv favrQ xarogDoUy To adrymala avsvOtvos. 
oi yàg àv oi nácns dztéxónevos f yeons (igyorrss Ére- 
Qóv vi TOU OeoU xcl TOU vwouov xal tov Tustégov 
ztQo9jsova. Oíovs, àÀÀ' eic éxdivo Blinovzes idi- 


— 


6 UT IUDICES SINE QUOQUO 


que in his, quae committuntur ab aliquibus, violentiis 
neque in criminibus et quae hinc oriuntur laesioni- 
bus, neque in seditionibus publicis neque in publi- 
corum tributorum exactionibus, sed omnes similiter 
5subiacere horum iurisdictioni, non expectantium ne- 
que praecepta percipere a iudicibus quibus subiecti 
sunt, neque nuntiare ad eos, sed contentos esse hac 
nostra lege, per quam omnem eis potestatem prae- 
bemus: nemine licentiam habente penitus in prae- 


xg5asO«ai viva obvs lO dictis causis nec privilegio uti quolibet neque ex 


hoc sibimet impetrare, ut dclinquat innoxie. Non 
enim qui omni abstinent acceptione iudices aliud 
quiddam dei et legis nostroque praeponunt timori, sed 
ad illum respicientes servabunt subiectis iustitiam, 


Eovs. rois vztrxóois TO Üixciov, návia xarà vOUG qus-lo omnia secundum nostras iudicantes et agentes leges. 


l. végove xgívovrés vs xal mparrovres vóuove, — "Emi 
yàe vois TOLOUTOIS xni TOUS GTQrric)TaS TOUE dv calc 
napis Óvras abrois vnotatzouev, oi0i dxsiga 3eo- 
návois. mtpoeráéeas TivOs ilias 7? mag rudw 5 nagà 
Ti» Tustéou» ágyóvrom, d , T 
xompnévois xal TOUTOV avrois Deiertovoiv, aee ém- 
apóvay avt0ls yoopuévois Tjj T/$ aQyj$ maggnoig, yu. 
wexorras de, &í pij voUrO ztQéiaiew, wal G«rjGscow 
xai avTZs TZ6 GrQaTs(as vaOutvoUdiw PxsraGiw xal 
Tóv si; Gua xivivvov vxoctrcorras. 
urórvós éripov mavrelde Üsiv &gyovros, xai Ápgvo- 
Qioxrag m vove xaÀovufvovs fuoxwAvras, u&AAov dà 
Awzoüvrae, 7 dgonAuàs dxnéumxMw, mQogacsci uiv 
d9sv evAóyow xocpuévove, avrovs dà và závtww yti- 


eigrA stgarrOvraé. TÓw yóg agyóvrow Tdv dnapyiaw 30 cingulo 


Tjv Éxácrov vàw usyiatev dpzaw zÀngoovtuw Tali, 
xai dvrl zácri éréQae Óà doyjs vais dxapyinus dp- 
xoUvram, xal rà ix rw rustépov vóuovw 10 ys ix. 
avrois vrqitonévov, vis dv Dapprasisv. 7 qógov aga- 
yeag] 9 towwrq «wl ztp0s avrovs xorgaaO'a:; 


"Sere uiv 25]atos violentiarum inhibitores, magis autem 


1 Quia enim milites et huiusmodi in provinciis con- 
stitutos eis subicimus, neque in hoc egebunt prae- 
cepto cuiuspiam proprio aut & nobis aut a nostris 
iudicibus, sed praesenti leze utentur et hanc ois 


TQ zagóvr vóuq 20 08tendent, ut auxilientur eis utentibus iudiciali fidu- 


cia, scientes quia, nisi hoc egerint, et emolumento- 
rum et militiae sustinebunt casum et in corpus peri- 
culum patientur: ut nobis nullo alio penitus opus 
sit iudice, et aut latronum insecutores aut appel- 
ures, 
&ut violentos mittere, occasione quidem quasi rationa- 
bili utentes, ipsos autem omnium pessima facientes. 
Cum enim iudices provinciarum uniuscuiusque maxi- 
morum iudicum compleant ofücium et pro omni alio 

jn. suffüciant et ad ea, quae ex no- 
stris legibus super eis decreta sunt, quis praesumat 
aut - praescriptione &ut huiusmodi aliquo apud 
eos uti 


35 


CAPUT XIII. 


(IT) "mayogsvousv Óà xai tQ d4v)oforárq crga- 
vuyQ ce "we wal mc. xoig vusrégowu dpyovGum, Tj 
oduoxras 7 BioxoÀéras 7 dàgomicrae 7 Tivag 
rOx)rove év vais dnapyicus dxséuztsv. "lovangav. yàg 


Interdicimus autem et gloriosissimo magistro mili- 
tum Orientis et omnibus nostris iudicibus aut latro- 
num insectatores aut violentiarum inhibitores aut 
armatos aut aliquos tales in provinciam destinare. 


neque in violentiis a ,enisnge commissis neque in criminibus et laesionibus hinc oriundis, neque in causis 


publicis neque in pub 
sint: quippe 
ad eosdem. denuntian 


icorum tributorum exactionibus, sed ut omnes similiter illorum iurisdictioni subiecti 
ibus aei Mad expectandum sit, wt praecepta accipiant a magistratibus quibus subiecti sunt, neque 
um, sed hac nostra lege acquiescant, per quam omnem potestatem illis concedimus ; 


nec cuiquam omnino venia detur in praediclis causis vel privilegio ullo utendi vel exinde in animum sibi 
inducendi impune delinguere. Neque enim. magistratus, qui omni lucro abstineant, aliud quicquam 
deo et legi et nostro metui praeponent, verum ad eum respicientes subditis iustitiam custodient, omnia 
1 secundum leges nostras et iudicantes et agentes. In talibus enim rebus etiam milites, qui in 
provinciis sunt, ipsis subicimus, qui ne ad hoc quidem proprio aliquo iussu sive a. nobis sive a magi- 
stratibus nostris edendo egeant, sed hac lege utantur eamque illis ostendant: ut ipsis magistratus potestate 
wtentibus auxilio sint, scientes se, nisi hoc fecerint, et annonae et ipsius militiae iaciuram subituros et 
de corpore periclitaturos. Quapropter nullo plane alio magistratu nobis opus est, nec ut persecutores 
latronum, aut biocolytas qui vocantur vel potius grassatores, aut exarmatores emittamus, qui praeteacti- 
bus quidem ferme honestis utuntur, ipsi autem. omnium que faciunt. Cum enim magistratus provin- 
ciarum locum uniuscuiusque maximorum magistratuum obtineant et pro quovis alio magistratu provinciis 
sufficiant, et quae. secundum leges nostras sunt quantum in ipsis est decernant, quis aut praescriptione 


fori aut eiusmodi ulla re apud eos uti audeat? 


XIIL  Jnterdicimus autem et gloriosissimo per Orientem magistro militum et omnibus magistratibus 
nostris, ne vel latronum persecutores vel biocolytas vel exarmatores vel eius generis alios in provincias 





3 arácsss Mc] dvavaaeciw LB || 6 ag. *o003 — o0 
libri | 10. *o202 — ovd libri || 16. £xel yo L' quia enim 
€ | 17 voie vowiroms xal toUs Grgariorras) milites et 
huiusmodi g || I^ Zxsics] Zxsivose B | 19 zaga rov) zepi 
*üw L'|20 v9] và» L 22 ywcooxovras Mz) xai yi- 
vacxovras LB| 24 avc om. e | xai eis vov sie M | 
26 xai) et aut c. Aut ante aut post xai quaedam ezci- 
disse videntur, fort. leg. xal (urOsuiaw &vdyxr» slvas 5) 
Ánavo0ia»xrag xrÀ. (cf. lulian. 15, 60 in.) 1 29 ztávra 
B | 31 ágzóvzov B | 32 éxigas à. M] 98 om. LBs | 
35 $7 ante tosovtqp om. L 1i] Tuv) L'E37 £o M] 
íoac LB|xai zàci bis «cr. M | 38 augozaczas L | 
39 "Iovecav — xtpaD aorta (11, 3) om. LB 





contentus AR! 8 potestate 7" | 9 nemine licentium ha- 
bente Contius] omnem licentiam habentes libri, et ipsi 
ante omnem add. R*| 10 ex om. A'| 11 sibiment RR! 
delinquant RT'| 12 omni] omnino P | abstineant AR | 
soceptione] actione 7^! [| 13 quiddam] * AR! | propo- 
nant AR praeponent vulg. | 15. nostram. J^! | 17 agebunt 
R! | 20 ostendent J^ vulg.] ostendunt RJ'T' | ut] aut £ ] 
utentes A? | fiditia R | 21 scientes quia nisi] scientos- 
que in (nisi corr. 2) scientes quod nisi R* quuufi (om. 
scientes) R! | 23 potientur E! || ullo R! | opus sit] posit 
R! | 24 et aut] et om. R! | 29 ofücium om. R! j| 30 et 
om. R!| 31 eius A! | 32 aliquid. RJ! | 36 Verba inde 
a dicimus vocis Interdicimus usque ad no vocis nobia 
(17, 9) scr. R* in ras. S versuum | 39 prouintiam R/ 
prouincias vulg. 


SUFFRAGIO FIANT 


oi vs ysvéoOca nerà vóvUe vuv TÓv vópov Cap. 
cavrt$, Os GvÀÀmgOévrss mapà vàw dojóvtam vow 
dxagy«dw xai daGuortroiov oixgovas xai sí Tuas TOU 
mp&yuaros nnvvoudvov rov Éayavov vstoGTIGOvTGs xiv- 
vrov* oí T8 Tü6 TOiaUTaG "ÜTOIS sagadidóvras 7tpos- 
Tálas triginta librarum auri vxoerzsovras sov, 
xci naítovos dà Kr. xal ogolporéígas zudw dyavaxti- 
| sgros tpa naovcra. du voívvv ToU$ dpyov- 
vé TOw Énagjiw rogavtre abuoÜévrae mag' nudv 
ifovcías ovo) 14) zoáyuei ora Das, c Dixaion xal 
romiuoxs ümadiv selves gofagove, sidórae cx, si «jj 
donévn aep! Zaàv deyj, xaxd xai avalios Us 
&metQactaícre avrole map rjudw stapogrüiíne yorgGov- 
Tai, UzoxtiGOvra, rais TiucQícis al$ ÉungooDav d&i- 
ztousv, xai lox t? doyiv Éyovds vavrag vaOuévovres, 
xai 4xtidav awtz» xarüdourOo, utilóvovw Érs steipi- 
usvou xivüévow.  QUÀà yag Ódijousv abro; dear, 
ngiv vÓv vevopiguévov vOw mevtüxovra vurQdw mÀm- 
gogovd. xgóvov, vw dnagyiaw cv ro&av avago- 
&iv 5j xata ztgógaciv revocatorias m avaxAnrgso] 
7 xarà ngogagiw quyps P xara Agr oiavovv ai- 
Tía»" yiveoxovgiv oW, xaO«mneg ÉuzoocOev sizóvtes 
ÉpOnuev, sive dx tabe yévoito 17s svüniuovos nó- 
Aes scs dw oiqünnore yoQ, mQ0s tiv dmagyiaw 
avÓus éxavayOérres ps qgbav mowus Ügiiovcw, as 
funpogOav sinóvres ÉpOruev. 


Ti 


Nov. VIII 13. 14 


Sciant enim, qui ad hoc institui post hanc legem 
nostram praesumpserint, quoniam capti ab bis no- 
stris iudicibus provinciarum et in vincula rediguntur 
et ad nos causa renuntiata a nobis summum peri- 
$culum sustinebunt: et qui huiusmodi eis praecepta 
tradiderint, triginta librarum auri sustinebunt poe- 
nam et maiorem insuper ac vehementiorem nostram 
indignationem  experientur. Oportet igitur iudices 
provinciarum, tantam promeritos à nobis potestatem, 
Sic causis uti, ut iuste et legitime sint omnibus me- 
tuendi, scientes quia, si data a nobis administra- 
tione male et indigne utantur à nobis concessa sibi 
licentia, subiacebunt suppliciis quae primitus dixi- 
mus, et donec adrministrationes habent haec per- 
15ferentes, et dum eas deposuerint maiori adhuc ex- 
perientur periculo. Non enim damus eis licentiam 
ante quam legitimum quinquaginta dierum complea- 
tur tempus, à provinciis in quibus administraverunt 
discedere aut per occasionem revocatoriae aut per 
200ccasionem fugae aut per aliam quamlibet causam, 
scientibus, sicut praediximus, quia, sive ad hanc ve- 
niant felicissimam civitatem sive in quamcumque 
regionem, ad provinciam denuo revocati, cui prae- 
fuerunt, poenas sustinebunt, quas prius diximus, 
25 


10 


CAPUT XIV. 


Tov di Opxov Dogovew ivrasDa uiv xarà 10 àvo- 
IE Tégo ón9Oév. Ei 06 ciiv dv vai. dtapyieuc 
ovg: TpmOrtO và T76 dpyzs avufoAa, éní Ts TOV Üto- 


Iusiurandum vero dabunt hic quidem, quod supe- 
rius diximus. Si vero aliquibus in provinciis ex- 
istentibus mittantur cinguli codicilli, et coram deo 


giÀegdvárOv émiGxózOv Tr& urtgozólsae xal row év 30 amabili episcopo metropolitano et qui in eis pri- 


avrf mtgorrevóvrOv TÓv ügxow vgéfoves, xai ovr 
TG» T/s &oyne à» Tizwovrca mabeov* ÓnÀad5 «fx 
e;js wnuzgoyzé mwpovoovans TOU, &írs dx avTeS iN 
kAns zt0ÀsO»s He ur pn Ti doyZv, ers xad qu- 
pav avrQ Tà Gg " a 
€5js vzxegoy7s, avrór vóv laufavoyra 10 ddqaAis stepi- 
mOiiv TQ ÓOnuodí) msg) vz6 TÀw gógav dp£uztov 
tiezod£sae, xaDásap üv avróe xaJagus doxipaceias. 
KaícOw Óà ó vóuoc 5piv ovrog dg! àzac& TOié T6 


mates sunt iusiurandum subibunt, et ita cinguli 
suscipient actiones: tua quippe celsitudine provi- 
dente, sive in hac maxima civitate perceperit ali- 
quis administrationem sive in provincia ei codicilli 


TavTne mweugÜuin sapà Tre35 eius transmittantur & tua celsitudine, ut ipse qui 


vc" cautionem faciat fisco de tributorum incul- 
pabili exactione, sicut ipse pure probaveris. Posita 
sit autem lex haec & nobis in omnibus administra- 





mittant. Sciant enim et qui post hanc legem tales existere ausi sint, se comprehensos a magistratibus pro- 


vinciarum el carcerem habitaturos et re ad nos delata extremum p 


ericulum $ubituros esse: et qui eiusmodi 


iussa iis dant, se triginta librarum auri poenam esse passuros, et maioris etiam graviorisque indignationis 
nostrae periculum facturos. Oportet igitur magistratus provinciarum iania potestate a nobis dignatos 
ita rem agere, ut suse et legitime omnibus metuendi sint, scientes se, si magistratu a nobis dato male et 
indigne potestate ipsis a nobis commissa utentur, poenis quas supra dizimus fore obnoxios, et dum magi- 
stratum gerunt. eas passuros et ubi eum deposuerunt maiora etiam pericula subituros. Neque enim damus 
js tatem, antequam legitimum quinquaginta dierum tempus impleverint, ex provinciis quibus prae- 
fuerunt vel nomine revocatoriae vel nomine fugae vel alia quacumque de causa discedendi; scian. se, 
ficuti ante iam diximus, sive in hac felictssima urbe sive ubicumque locorum sint, ad provinciam cw 


praefuerunt rursus reductos poenas, quas iam ante diximus, subituros esse. 
XIV. lusiurandum vero hic quidem secundum id quod supra dictum est praestabunt. Quodsi qui- 
bus, qui in provinciis sunt, insignia magistratus mittantur, coram deo carissimo episcopo metropolis et pri- 
ibus qui ibi sunt iusiurandum praestabunt, atque iia magistratus negotia susciptent; ac (ua videlicet 


sublimitas curam gerat ut, sive quis in hac 


integra exactione prout ipse liquido probaveris. 


ias | c magna urbe magistratum accipiat sive Cui in 
insignia eius ab sublimitate tua mittantur, is, qui ea accepit, cautionem fisco 


provinciam 
aestet de tributorum 
Lataque esto haec nobis lez de omnibus valitura qui 





1 xagà ràw apyóvrow] ab his nostris iudicibus c || 
6 rguiixovra Àagow xovaíov s. v. M || 9 éEuo9évra 
L1| 10 v9 zgiynaci] causis c | 11 gavegosc B | Vi siv- 
Sóvos L'| 15 rov — ninoogove: om. L| 19 xgóvow 
L, y cntQov s. v. add. L* ll roxov B | 20 rcuocatorias 
ro. &wvaxÀnoscs M reubcdtorias L dàvaxArasos B | 
21 oíavow] ov» L' | 22 xaOázsg xal &unzQocOrv 
B|25:59. à: — sgOrusv om. LB 126 áxgoaOsv M || 
21 «0] xà M | 31 ovra» L | 33 107] vovro B | 34 aei 
Ago L|39 ovre M? 

1 *instituti (cons.ituti t) libri [ nostram legem vulg. | 
3 iudicibus uidelicet prouintiarum t | redigentur vulg. | 4 rc- 
nuntiata R annuntiata // nuntiata t vulg. | 5 qui] quia 7| 
7 26] et. R. | 8 experiuntur P | 9 *tantam] tanquam 
libri | potestate /* | 10 ut] et R! | 11 a nobis om. R' | 
13 supplitiis subiaoebunt P^] primitus et donec diximus 


R? | 14amministrationem R! | 15 deposuerunt R | maiora 
(maiori 2) adhuo eeeee (suplicio in ras. 2) experiuntur 
(om. periculo) J^. Leg. maiora &dhuo experientes peri- 
cula? | 16 enim supp!/. /* in spat. vac. | 18 a pro- 
uinciis — reuocatoriae scr. R? in ras. 2 versuum | 19 aut 
— reuocatoriae om. t | aut occasionem ante fugae 
punctis not, * | 20 quamlibet aliam P | 21 quia om. t || 
22 quacunque regione P | 23 praefuerint t| 27 hio 7/* 
hoe RJ" vulg. | quod] hoc quod t || superius] eis add. t! i 
29 mutantantur Zt! || codicelli ^l 32 suscipiant (| tuas 
R!|prouidentie R' | 34 codicelli t [ 35 transmutantur 
R | 37 exactione suppl. /* ín spat. vac., excusatione 
R* | probauitis Z* | posit autem lex hec Z' posita 
autem sicut (sit lex corr. /*) heo J posita autem sit 
hoo lex (| 38 in om. R't 


Nov. VIII 14. ep. Edictum 


map" )uGv rris ÓvouacÓrngoufvas àgyag dx oU 
mapóvros ygóvov àpicÓovs magalmwouévow. à yag 
Àp nponingóra wot KungocÓsv xeuuiévow vrtoxsia 9o 
v0j046 , otdeuie moiváeé TG» év vQUe rudv rQ vóuq 
Quvguguévov  énixssnévre TOi6 uéxQu vir à diu 
Éyovgi, mxÀjw así ur xal ajrol uer vj» dpgáriciw 
TOvÓs roU vóuov xÀémrovrss aAoiev. 

(EmíAoyos) Ta)ra roivur fj a9yj vnsgoyi mávra 
pavOavovzca dy nc. voie EOvagi tole vztorerayuévou 


18 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


tionibus a nobis nominandis et ex praesenti tempore 
sine suffragio percipiendis. Nam quae praecesse- 
runt, pridem positis subiaceant legibus, nulla poena 
horum quae in hac nostra lege determinata sunt 
5 imminente hactenus administrationes habentibus, nisi 
tamen et ipsi post insinuationem huius legis furari 
capiantur. 
Epilogus. Haec igitur tua celsitudo universa 
cognoscens in omnibus gentibus sub se constitutis 


gavagà sagagxsvagáto) yavécOwi, xara và vevoui- 10 fleri manifesta procuret, sollemniter praeceptis utens 


Gpévov mgosráyuagi gpo»yuévr pos stávras TOU6 Àw 
énagyidw vyovuévovuc" dgt& avrOUe yivaloxOvtage tV 
ypevégaw mtl rovg vnmxóovs GmoOvUjv xal 2v Hn 
msgi yv TO» àggóvtow xtgoroviav yvolunv, sidévas, 


apud omnes provinciarum praesides, ut ipsi cogno- 
scentes nostrum circa subiectos studium et quam 
habemus circa ordinationem iudicum voluntatem, 
considerent, quanta eis bona participantur, neque 


mócov avro iya9üv weradiomanev, oj0à «zs fa- 15 imperii medelae pro eorum felicitate parcentes. 


ciaxpe Oagamaíae Dià vv avrtQw evomiuov(av geidd- 
parvos Dat. xvii k. Mai. CP. Belisario v. c. cons. 


Dat. xi. k. Mai. CP. Belisario v. c. cons. 


[a. 535.] 


"IUxrov ygagé» oig &ravrayob yj 960gi- 
Aegrázoig ÉnioxórmotG xai ó0uvotátoug ratQu- 
agxatg. 

Tüs mapgadoOe(cne fuiv £x Osov molveíae xrào- 
psvo. xal év ámáoy Oixaiocóvyg Lzv ToU; vuetépovc 
vz5xó0ve Gz£vÜovtsc, tO» Vmorstayuévov vóuov dygá- 
wausv, Ov Ó5 vj cj ocirnt, xai Ó&' avvpe axac: 


Edictum scriptum in omni terra deo amabilibus 
archiepiscopis et sanctissimis patriarchis. 


20 


Traditae nobis & deo reipublicae curam habentes 
et in omni iustitia vivere nostros subiectos studentes 
subiectam legem conscripsimus, quam etiam tuae 
sanctitati, et per eam omnibus qui tuae provinciae 


Toi; vzs dmapyíae «i6 GLe so)0a. gavsgov xaÀde25 sunt, facere manifestam bene habere putavimus. 


Kynv évouicausv. cüs ovv di OsopiÀíag wal Tdv 


Àondw émigwóncov faro cava magavngsiv, wal si 


Ti magafaivorro mag Tdv aQyóvra, sie vas ur- 
wisiv, OxrQM üw gy i mapopadsím vOv Ocíoé ve xai 
Bixaíae $«' Zucv vouodernOévrow. 20 7 

piv obe rusréQove Uztzxóovs éAsoUvrse, Ori mQós cj 
tv Ünuocímv qópmw éxríc. xal usyálag onéusvov 
dx vie TOv dgyOvtov xAonjs adixíae Di Tàg yuvogud- 


Tuae igitur sit reverentiae et ceterorum haec custo- 
dire et, si quid transcendatur a iudicibus, ad nos 
referre, ut nihil contemnatur horum quae sancte 
justeque & nobis sancita sunt. Si enim nos quidem 


Ei yàg rusis30nostrorum subiectorum miserati, quoniam supra fis- 


calium functionum exactionem etiam maximas susti- 
nent ex furto iudicum violentias propter factas pro- 
vincierum venditiones, haec auferre per subiectam 


vas TÀv émagy.Dv mwQácus, ravras dvelüv dui vov — Btuduimus legem, vos autem neglegentes non refe- 
Vrorsrayuévov éazsigauev vóuov, Vusit 0à óqOvuobv- 35 


vei ul noscyyslAnts, riv nàv dgoguvaOa và moe 
Edictum extat B 6, 3, 48. 49. 





rae- 


magistratus a nobis distincte nominandos inde a praesenti tempore gratis sunt. suscepturi. Nam 
terita quidem legibus ante latis subiaceant, ut nulla earum. poenarum, quae in hac nostra lege definitae 
sunt, fts incumbat, qui usque adhuc magistratus habent, praeterquam si et ipsi post insinuationem huius 
legis furantes deprelendaniw. 

Epilogus. Haec igitur omnia tua sublimitas a te cognita ut in omnibus provinciis subiectis 
manifesta fiant, curet edictis ez more legitimo usa ad omnes provinciarum praesides, ut illi, comperto 
nostro erga subditos studio et quod habemus de creatione magistratuum consilio, sciant, quantorum illos 
bonorum participes fecerimus, ne imperiali quidem cultui ob eorum felicitatem parcentes. 


Edictum ad deo carissimos ubique locorum episcopos sanclissimosque patriarchas scriptum. 
Cum rei publicae a deo nobis traditae curam geramus et operam demus, ut subditi nostri in omni 


fustitia vivant, 


gem subieciam. scripsimus, quam iam sanctitati tuae et per eam omnibus qui in provincia 


tua sunt facere manifestam bene se habere existimavimus. Tuae igitur pietatis et reliquorum episcoporum 
&s(o haec observare et, si quid delinguatur a magistratibus, ad nos nuntiare, ne quid eorum, quae sancte 


€ iuste a nobis sancita sunt, neglegatur. Nam s nos subditorum nostrorum 


corum tributorum solutionem etiam ma 


miseriti, quod praeter publi- 


iniurias ex magistratuum furtis propter provinciarum vendi- 


tiones quae fiebant perpessi sunt, has per legem subiectam tollere studuimus, vos vero per neglegentiam non 


1 £n om. £ | 3 again vopevos L| 3 vxoxsia9o 
em. L | 9 uasOávovew L! | 10 zapgacxevacave L'! | 
waà vov L | 13 segi om. L | &xovórs L' | 17 subscr. om. 
Ath, Theod., dat. april. cons]. uelisarii ful^, dat. k. April. 
Iul* | Bilisario M | 18 Edictum (18—80, 11) A. L. om. M, 
habet f. 391 inter Edicta primo loco, unde vv. ll. enotavi. 
In € habetur infra ante Iusiurandum (p.89, 42) | ygagév — 
matQidoyeig om, B | mavrayov, om. yz« L || 19 archi- 
episcopis & | 25 roi; 5e MB] rois vs L | 26 Ouogi- 
Adag MLDB| 21 éiaxónow om. g | s 10s L | 28 zxegi 
Livuàs L(32 vnéutvov M sustinent c | 34 zgatas 
L|35 vónov L' Ip L | 36 ngàc dyyéAlrrai fuv 
àgrgioóg Uc soos 


1 et om. P p? nam quae] namque R!'// nam queque 
1* | 3 poteritis ' | 4 horum om. R! [ quae] quaeque 7^ | 
5 amministrationis R* [ 6 tamen] tantum // | insinuatione 


F' | 9 in om. P | 10 praeceptis omnibus utens / | 12 ue- 
strum R! | studium quam (om, et) ex corr. P | 13 circa om. 
t | ordinationef R | 14 leg. participamus? | 17 subscr. 
dat. xir. kal. Mai. p. o. vr Vilisario u& consulis Escorial, 
datur xi: kal. Mai. post cons, Belisarii ui6 cons. Paris., da- 
tum xii kal. Madii p. cosl. Bilisiario Hamb. alter, dat bi- 
litizario (corr. bilizario) t; om. RF | 18 Edictum scriptum ar- 
chiepiscopis ín codd. infra demum habetur ante Iusiurandum 
(p. 89,42): transposui cum vulg. | 19 et sanctis £, et sanc- 
tissimis om. t| 22 vivere] iure A utro /^! [ 23 subiecta 
R* | lege R', legem. R? | quam] quae R! | etiam. RF] 
et vulg. | 25 haberi RJ | 26 reuentie P! | hoo t [ 27 tran- 
sendantur R | 28 ut J/? ín ras. | 29 iustique t J sancita] 
constituta t| si] sie Rt | 31 functionum exactionem t 
vulg.] funotionem exhaetione R^ sanctionum exactionum 
L4 (maxima sustinere /t | 32 uiolentas R' [ prouintia Zt'] 
33 hoo t | per] pro A! | subiectas (2 


SUFFRAGIO FIANT 


Tov dronórnv Ouóv, iusis dà dmoleyjeeoOs mois av- 
tàów vnip tjs td üÀÀow dXixíae, si vi map TO gj) 
paÓaw runs lios voi; map' vuiv dwOgamroi ém- 
ayoero. alla Os mapovras vuas Tj xq xal Unio 
avrdw xai TÀw Aorw ayowidvras gavagové riv 
xaJugrüv xci rovs 0pOQs agyovrag xal vov mtuQa- 
Baívovrag vóvds Zudv r0v vouov, 0a áv éxattQovs 
qiroiaxovres Tov? udy xoAáCuyuaev, rovs dà aueifusd'a. 
Exedàr dà 0 vouos Onuocía x xal &xacs yd- 
»vw«tO gavegós, vrvixavra Ang 
dv *j dyiorrüTg dxxÀncíg psrà Tdw ieQiv Gxevàw, 

xai avr0s ivarsDauévos Oud xal mpoc gorrglav 
rà» vz' avrov ysvouévow dvÜpoznov yrypanuévos. 
momgarre dà av xaÀhov wai TOi? avrÓO: müciv dv- 


19 


Nov. VIII Edictum 


ratis: & nobis quidem consecrata sit domino deo, vos 
autem rationem reddetis apud eum pro aliorum in- 
iustitia, si quid non agnoscentibus nobis damnum 
apud vos hominibus inferatur. Sed ow rae- 
5sentes vos provinciae et pro eis ac reliquis decer- 
tantes manifestos nobis facere et rectos iudices et 
transcendentes hanc nostram legem, quatenus utrum- 
que cognoscentes hos quidem posamee. illis autem 
repensemus. Cumque lex publice proposita fuerit 


eO 
aid dodo» &xoxeíg)o l0 et omnibus manifestata, tunc sumpta intus recon- 


datur in sanctissima ecclesia cum sacris vasis, ut- 
pote et ipsa dicata deo et ad salutem ab eo fac- 
torum hominum scripta. Facietis autem melius et 
illic habitantibus universis hominibus utilius, si eam 


Deemow gvugpogorregov, siztaQ aXróv éyxoldwavrsg f 15 sculpentes ant tabulis aut lapidibus in porticibus 


cawidiv Tj Aidow dv vais dqroaig TE dyiarr tms dxxÀr- 
eías min. were TtQóysipow mtapéyÓusvos mé Tw 
tà» vouoDerjOévrav avdyvmadiv T& xal xrjgiv. 


sanctissimae ecclesiae describatis, pronam praebentes 
omnibus horum quae sancita sunt lectionem atque 
possessionem, 


CAPUT I. 


Ei dà rie tÀw doyovrow xaDagórnros vocavtqw 


Si vero pro iudicum puritate hanc habuimus pro- 


49íusDa noóvoiav, mgóünÀov ox moÀÀq püAlov vois 20 videntiam, palam est, quia multo magis defensoribus 


dxÜixois ovx épiorer ovÓ' órwvwv ovre AauBavew 
ovre diÓóva:.  OoGovc: uiv yàp (nip tv mapszoué- 
va avroie mgocrayuarov dv vq Qixaatnolq vàv dv- 
dotorárwew énapyov, s uiv utítoves aà móÀsw slev, 


non permisimus nec quicquam accipere neque dare. 
Dabunt enim (pro) concessis sibi praeceptis in foro 
gloriosissimorum praefectorum, si quidem maiores 
sint civitates, solidos quattuor, si vero minores, so- 


solidos quattuor, sí 0i ràv dAarrOvow, solidos tres, 25 lidos tres, et ultra haec nihil: accipient autem 


xal ziga rovrov ovdév* Àjwovra: dà ov0' OrioUv xaQ 
ovdsvós, mxÁZv sí u5 Ti$ dx voV Üruogcíov vsvopicud- 
vo; avroW rtQosip nópos: fj simsg urdiv dx vov Óruo- 
viov AapBávowv, urüév nspaitégoo TOv 1jj Oaíq vuv 
Jayopsvuévov. Óvatati 
Aagowree dAoWev 7 avrol 5 06 xaAoínsvo: aUtQw iap- 
rovÀaQuos 5) Éragós vu& TOv. 7tapi avrOU, éxsivo veroa- 
zàzgiov àmodogovgiw Ónso ÓAaBov, xai voU qpov- 
tíGuavos àzslaÓrgovta. xci mgóg ys xal detoía 
Üayexes 
docovci xopav ayüpac«w áyadois &vrl xaxa»v 10V gpoy- 


nihil ab ullo, nisi aliquis ex fisco sollemnis eis « 
quaestus, aut si nihil ex fisco percipiunt, nihil ultra 
quam s&cra nostra statutum est constitutione per- 
Cipiant. Alioquin si quid accipere capiantur aut ipai 


m xouiStgÓca. dn&ítowys si vi 30 aut qui vocantur eorum chartularii ant alter quis- 


piam, qui circa eos sunt, illi qum restituent 
quod acceperunt, et hac sollicitudine repellentur, 
insuper exilio perpetuo multabuntur et in corpore 


castigati reddent provinciam viris bonis pro malis 


Uni évite xal sit aua copporia D évres 35 





denuntietis, a nobis quidem abesto piaculum adversus dominum deum, vos autem rationem illi reddetis de 
aliorum iniuriis, si quid inscientibus nobis damni hominibus qui apud vos sunt inferatur. Verum oportet 


ros praesentes in. provincia et pro illis ac reliquis sollicitos nobis et eos 
qui em hanc nostram violant manifestos facere, ut utrisque cognitis 
remuneremus. Lex autem ubi publice proposita omnibusque manifesta facta erit, tunc d 


i recte magistratu funguntur et 
ios quidem puniamus, alios vero 
eprompta intus 


in. sanctissima ecclesia iuxta sacra vasa recondatur tamquam et ipsa deo dedicata et ad salutem hominum 


ab illo ereatorum conscripta. 


Melius autem et utilius omnibus 


illic sunt hominibus facietis, si eam vel 


ui 
tabulis vel lapidibus insculptam in porticibus. sanctissimae ecclesiae perscribatis, expeditam eorum quae 
sancita sunt et lectionem et possessionem omnibus praestituri. — . 

I. Quodsi integritatis magistratuum tantam curam gessimus, manifestum est nos multo magis de- 


fensoribus, ne quicquam aut accipiant aut. dent, permissuros esse. 


Nam dabunt quidem pro concessis sibi 


edictis in iudicio gloriosissimorum praefectorum, si maiores sint urbes, solidos quattuor, si vero ez: mino- 
ribus, solidos tres, nec ultra haec quicquam: nec magis accipient gn ab ullo, nisi qui ez fisco legitimus 
4 


ad eos perveniat quaestus; quodsi nihil ex fisco accipiant , nih 


praeter ea, quae in sacra nostra consti- 


tutione sancita sunt, auferant. Alioqui si quid vel ipsi vel chartularii qui vocantur eorum vel alius quis 


eorum 
remo 


ui circa illos sunt accepisse deprehendentur, quadruplum illud quod acceperunt reddent, et a munere 
untur, atque insuper et. perpetuo exilio puniti et corporis supplicio castigati locum facient. viris 





1 éxoloyrosaOas ML | 3 vyiv Haloander c]. ruv 
libri | 4 dei] 95 L| ruis M15 gavegas L|7 ruiv L | 
xar. LBs | 8 yavobaxr eae L | xolázoiuev. — àpee- 
foipsDa B|9 xac LBi14 zojcavvs. B] xoijoeras 
ML | 15 evugogoratov B cvugsgórarov L | 16 vais 
aye ráraie PAG *ávaygawoits LB dvaygágrie M 
dvaygdwrrs Scrimger | 19, roaaszrv] hano & 121 égr- 
vouev] permisimus e | ov0' M] sid. L | *oidà ML] om. 
B 122 ovrs L] o0dà Mo? B | uiv om. BL | 23 xtQayud- 
tor L | 24 vnágzov M | 25 solidos quatutor (s. v. 9» 4) 
M vwopiguárov TeGGáooy» L vouiguara vécoaoa B || 
solidos tres M] s» I' s. v. M wopiauarow Qi!v L vo- 
nicuara vQía B | 26 03 om. LB | 21 vevoniauévos — 
$ruocíov om. L | 28 xpgocsin M | 29 mapeaitégo vv 
L131 abroi 7 oi om. L, 7j om. B| 32 /uivos Bg 





1 quidem — deo suppl. J* in spat. vac. || consecrata 
tit R?t vulg.] conseoratam F^ (ante h. v. contra legem add. 
F'* non conseoratam R!; an consecrator? | uos autem R?t 


vulg.] om. R!F | 2 apud eum] ei apud eum RF | 3 quid] 
quis 7" quod vu/g. | 4 omnibus A! | 5 uos] suos A? [ reli- 
quis corr. ex prouintie Rt [ * detestantes /ibri | 7 utrosque 
vulg.| 8 agnoscentes A || 9 repcetissemus A!| lex suppl. 
V? in spat. vac. | publilliee £* | 10 manifesta t vu/g. | 
*sumptus Jt sumptus omnes KR || reconditus At; an recon- 
ditor? || 11 ut puta t | dicata (e superscr. 2) P dedicata vulg. 
13 faciens R'! facientis t|| 14 illio] hio t| omnibus Á 
15 soulpentes] soul P? ín spat. vac. | aut] autem 
8 ([ nut] a£ | porticibus] c in ras. P portibus t | 16 sces- 
sime AZ! [| * pronam] penam R7't; plenam vulg. || 17 lectione 
atque possessione t | I9 iuditium R [ puritatem // | 21 neque 
dare Att] neo quicquam dare P | 22 pro add. vulg. | prae- 
ceptis] priuatis J^ | in om. R [23 maiore '| 24 soli- 
tres R' | 25 autem] aut. ^r] 26 ex] et H' [27 quae- 
stus] erit add. vulg.; leg. (accedat) quaestus? | 28 cou- 
stitutum eat R || constitutione bis ser. A! [ 30 chartularis 
Re| 32 acceperint P | et hac] mae et haec A! [| repleo- 
tur (133 peretuo R 


Nov. VIII Edietum Notitia 


víauaros avrilauflaveaD ai. "Easaca dà xal tovtov qi- 
Aaxes vusis, xai xoÀvorrsé và tai TaUta yirüuava 
xal urviorrre, ors ur OiaÀaÓsiv Ti TOV duagravo- 
névow urdà éx ToU AaOriv ariucQrrov slvai, àÀlà 
zügav igüotrTA TS xal Dixavogbvr» To0ie zjuextQoie vtr- 
xóvi; dxavOTSa. | Ei BP xal oí uéyps vüv pyovres 
aJ uat vzv duguviiw TOUÓS TOU vOuOv rriGTG G7Ó- 
Gyowrai xÀozjs, iavocgay xai avrol vai dx vovüs voU 
vóuOv stOvwvais vsoxé(uevOn [rovro «vÓ idixrOw vcQos 
TOV dzigxózovs.) 
v. C. COnS. 


"Eyoáqu *ó loov voí ló(xrov Kwvoravrtwvov- 
ztolízaus, Éyov oUrag* 

"Oanv ànávrov vàv vnnxómv dQ£usPBa ngóvouv, Usi- 
xvvciv 0 mag' ruv [vaygos cesis vopos, v 03 
vov dvÓoforárovs rudw émágyove édygáwapav. 
mQoszxóv écr. xal vuas avrove sidévai vQ2v Zusrégav 
ztQÓvoiav, T» mgl mávras dvÓgomove Éyouev. xai 
dia vovro vóv vóuov avrów xai év iixrov mgoraDi- 
xauev Gy/uaTs cere vuüs vq dscmó 
TüQs zuo "Inco? Xoutq) Oixaioog aàvazx£uzt Vpvovs, 
xai vj zuertgq BaciÀeiq, Ovi mávra Oià rÓ UvpéraQov 
evugsgov aígovusDa móvov. 


lvdcig 6g rag! ÍÉxdarng vov brorezayué- 


80 


Dat. xv. k. Mai. CP. Belisario 10 
[a. 535.] 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


defendendam.  Eritis autem et in hoc custodes vos, 
et inhibentes quae praeter haec aguntur, et insinu- 
antes, ut neque lateat aliquid horum quae delin- 
quuntur neque latendo sit inpunitum, sed omnis 

5aequitas atque iustitia nostris subiectis floreat. Si 
vero etiam hactenus iudices non post insinuationem 
huius legis omni abstinuerint furto, sciant et ipsi 
huius legis poenae se esse subiectos. 


Dat. XIII k. Mai. CP. Belisario v. c. cons. 


Seriptum est exemplar edicti Constantinopoli- 
tanis habens ita: 
Quantam subiectorum posuimus providentiam, osten- 


ee 15 dit à nobis nuper posita lex, quam ad gloriosissimos 
«t, 


nostros praefectos scripsimus. Sed competens est 
et vos ipsos scire nostram providentiam, quam circa 
omnes bomines habemus: et propterea legem ipsam 
et in edicti proposuimus figura, ut vos et domino 


Sup xai co-20 deo ac salvatori nostro Iesu Christo iuste refcratis 


hymnos et nostro imperio, quia omnem pro vestra 
ulilitate perferimus mm 


Notitia horum quae ab unaquaque subditarum 


vw» aGgyov ógetovano nagéyeg9at Aóyq 25administratione debent praeberi causa consue- 


ovynÓeu)v ztogorroc, [irapa] vuv vàc ágyàc 
iyóvra» ovÓsvÓg roÀuGvrog rzagà và ztQo- 
yeyoauuéva oUre Aafeiv oUre ÓOovval zt 


tudinum quantitatis ab his qui administrationes 

habent; nullo praesumente extra ea quae supra 

Scripta sunt nequaquam requirere aliquid am- 
pliua. 


l ino ro) mapiBlémrov wóp roS «56 MvaToAgc301 Ab spectabili comite Orientis (ita): 


ztÀéov. 
ovros 
dv 1 Deio Tuov oq man vou. Ey 
TQ mtQupixnQip TOY» ÁuurztQorirow TQi- 
Bobvvowv voraoíov nstà Tw tagcágow 
Gxpuviow roU Daíov A«rsgxoUAov vou. v 
TQ avro) BonOqg vou. y 





bonis, qui pro malis munus suscipiant. — Éritis autem vos huius quoque rei custodes, qui et 
contra haec fiant et denuntietis: ne quid lateat delictorum neve cum lateat. impunitum sit, sed 


in sacro cubiculo solidos LXIII 
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 


35 


cum quattuor scriniis sacri laterculi sol. L 
eius adiutori sol. III 
prohibeatis quae 


ut omnis 


aequitas et iustitia inter subditos nostros floreat. Magistratus autem qui usque adhuc fuerunt, nisi post 


insinuationem huius legis ab omni furto. abstineant, 


iectos esse sciant. (Hoc edictum est ad episcopos.) 


$e ipsos quoque poenis ex hac lege constitutis sub- 


. Scriptum est exemplum edicti Constantinopolitanis in haec verba: 
Quantam omnium subditorum curam gesserimus, lez nuper a nobis lata ostendit, quam quidem ad 


gloriosissimos nostros praefectos scripsimus. — Verum conveniens est, ut vos et ipsi noscatis nostram pro- 
videntiam, quam pro omnibus hominibus habemus. Propterea legem ipsam etiam per edicti formam pro- 
posuimus: ut vos domino deo et servatori nostro lesu Christo iuste hymnos cantetis nostroque imperio, 
quoniam propter vestram utilitatem omnem laborem suscipimus. 


Notitia summae ab singulis quos subiecimus magistratibus consuetudinum nomine praestandae : 


nemine eorum qui magistratus gerunt audente praeter ea, quae praescripta sunt, 
amplius aut accipere aut dare. 


quicquam 


1 A spectabili comite Orientis sic: in sacro nostro cubiculo solidos 63, primicerio clarissimorum tri- 
buuorum notariorum cum quattuor scriniis sacri laterculi sol. 50, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissi- 


1 fosoOaí M xai Kasa9as LB | 2 xaga] megi L | 
3 ug M] ume LBIA undà ML] urjvs. B | diaAaOuiv 
L|6 vov s. v. L'| 1 un] undà B 19 rovro — £zioxó- 
ztove M. om. L Bc || 0 *Mai.] April. M (cf.74,1. 78,17. 88, 41) | 
bilisario M | 15 d5 om. L 116 £xapxove L] vzx«&gzove 
M J| fygawev L | 19 sgoavsD'eixagsv L | 20 cà Qeazory, 
S«q] et domino deo c | 22 vo] o in ras. M | juevegov 
Lj 2175] vw L (cf. €) | 26 zagà seclusi | 28 ovre dov- 
vai om. e || 30 ro2] và £L || 35 vog. »/] om. L | 36 avv L 





1 eritis] meriti J? suppl. in spat. vac.; metiri Rt] 
uos et] et uos ^ suos et (| 2 praeter] praeces /^ praeces 
eorum R! hoo t|aguntur Heimbach] agunt R/t fiunt 
vulg. | 3 lateant t | derelinquuntur t [ 5 floreant R! ] 
6 insigniflcoe t | 7 abstinuerunt t| 10 dat. xri (xii Bam.) 
kal. Mad. caput bisiliarum (bsiliarium Find.) uice consule 
Bamb. II, Vindob. alter, dat. kal. xu: Mai. cp. Vilisario uiro 
clarissimo G. 88, Oxx Escoríal.; om. subser. RFt || 12 inser. 


bis habet F || est om. P altero loco || constantinopolitani RJ/t 
al. | 14 quanta R7 al. [ exposuimus Ft possumus t! [| pro- 
uidentia Rt al. [ 15 lex] lex cst P | 16 scripsimus] 
sorips er scriptos corr. R | 17 providentiam quam circa] 
praeuidentiam (corr. praeuidentia) ostendit a nobis nuper 
posita (ostendit — nuper punctis motata) R | 19 edictis 
RF't al. | &gura R vulg.] figuratam | ut P] et R! ut et 
R*t vulg. Fa om. vulg. 1 20 ac] et P | 22 perfer- 
rimus t proferimus R! | 24 eorum t vulg. | unaquoque 
subditorum J^ | 25 debet R | causam / | consuetudi- 
nem J^! oonsuctudine RJ*** consuetudinis :* [| 26 qui 
que A | administrationem *t || 27 sg. quae — nequa 
suppl. im spat. vac. | supra scripta] subscripta rw is 
30 Ab RF] a t vulg. (id. infra S 3. 4) [ it& add. vulg. 
33 primiceriorum t! | tribunorum Bis ser. in R, tribu- 
torum (et sic $ 2. 3. 4) 1 [, notariurum ' | 34 criniis AR! 
(id. 81, 6) [ serineis sacris t | sol. numero quinquaginta t 
vulg. | 36 adiutorio t adiutorii J^ 


SUFFRAGIO FIANT 


vj ráEn rv. évloBoréram énápyov vio 


stQoeráyuaroe von. n^ 
9 Amo vov àv Ovi á vov Maíac ovroc 
dv vq) Duíg nud xov, vou. Ey 
TQ TtQuuxnolp TOv "tporátow TQu- 5 
Bovvow vor neta TOV recGáQow 
ow rov Osíov AarsQxovlov vou. m. 
Tj avrov gon5 vou. y 
LEA re» dvloEocávov éxapyov vnio 
10 


7tgoerdyuevoc von. m 
$ 4o pet uem REN xóuy tos Oovyías I axa- 
Tiavw96 ovra" 

Toig (stsQsBÀA£zeroie) sepeoclaeieia Tul 
S (ov 


rov Ouaíov zu& xovBovx. von. 
TQ TtQuuaxr oic và Aapnooráro vo«ov- 15 
von — von. 
TQ avrov Bon9Q von. y 
ep vábes cov dolejerbeuy &nágyov oio " 
mtgoeráyuaros Hu. 
4 axo vet opuBibnves xónnros l'aAactías mo - 20 
17€ ovros* Pn 
TO& tegi Léscrose yagrovAaoíow tQsgl TOU 
Ouíov xovBovxAsiov vou. 9 
Té ztQuuxnpl àv Aauroravov vQifov- 
vov voraoímv vou. xJ 25 
Tj avrov ja d vou. y 
LEID gra» obor&row énágyov vnd , 


ztgosráy, vOR. v 
b Lnorov Bixaglov cou MaxgoU TeíyovcoUcos* 


toic steil vt TOS ya orOvAaoiow tQugi Tov 30 


ÜOeiov xovBovxAsiov vou. 9 

TQ stQugaxr pé àv Aausgoráre voiBov- 
var voragíav vou. xd 

fj avrov Bonóg vou. y 

Tg rá£es cov ivdotoráraw dnágyav onip 35 
7tgosráyparoc vOjR. u 


Koi 60at dgyal $zrazixai zo, xovoov- 
Adagia 
6 dno cov &pyovros ITaAasocivne soo tneovcos: 
T0ie st&gu Lézrvosc yagrovAagioiw Qul Too 
Ouiov xovBovxlsiov : 
TQ rtr pio Tàv laungoravav vgiBov- 
vow vormoiov 
vj avvov Bonog 


40 


"] 


vou, 


vou. xJ' 
»op. y 


? morum praefectorum pro iussione sol. 80. 


icerio clarxssimorum tribunorum notariorum cum 


futori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 80. 
giae Pacatianae sic: spectabilibus chartulariis tribus 
tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori $0.3, officio gloriosissimorum Ji i ipeiad qe 
4 A spectabili comite Galatiae primae sic: spectabih i 
ij tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, o, 


cerio clarissimorum t 
b fectorum pro iussione sol. 50. 


A proconsule Asiae sic: in sacro nostro cubiculo sol. 63, 


A vicario Longi Muri sic: spectabu 


Nov. VIII Notitia 


officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 


sol. LXXX 

2 A proconsule Asiae ita: 
in sacro nostro cubiculo sol. num. LXIII 
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 

cum quattuor scriniis sacri laterculi 
sol num. XL 
eius adiutori sol. num. III 
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 
80l. num, LXXX. 
8 Ab spectabili comite Phrygiae Pacatianae 
ita: 


chartulariis tribus sacri cubiculi sol. num. IX 
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
80l. num. XXIIII 

eius adiutori sol. num. III 
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 
sol. num. L. 

4 Ab spectabili comite Galatiae primae ita: 


spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 
sol. num. IX 

primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
s0l. num. XXIIII 

eius adiutori 80l. num. III 
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 


80l. num. L. 
b A vicario Longi Muri (ita): 
rtulariis 


cha tribus sacri cubiculi sol. num. IX 


primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
sol, num. XXIIII 

eius adiutori sol. num. III 
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 
s0l. num, XL. 


Et quaecumque administrationes consulariae 
sunt: 
6 A iudice Palaestinae ita: 


spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 
sol. num. IX 


primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
80l. num. XXIIII 


eius adiutori sol. num. III 





quattuor scriniis sacri laterculi sol. 40, eius ad- 
A spectabili comite Phry- 
sacri nostri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum 
fussione sol. 50. 
us sacri cubiculi sol. 9, primi- 
fne loriosissimorum prae- 
ibus chartulariis tribus sacri 


chartulariis 


cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio glorio- 


fissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. 


Et quaecumque consulares potestates sunt: 


$ 
cerio clarissimorum tri 


A praeside Palaestinae primae sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primi- 
Ó ibunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum 





1 svrdpyow et sic in sqq. constanter (praeter p.82, 10) 
M | 4xagxov vrig mgorcráyuavos] praefe&torum prae- 
toriorum g constanter | 5 Tow rtQsuaxrgionv, idem $ 3— 
8. 11; ToO spiuaxmolowv & 10. 12. 19, in ceteris recte 
T9 sosuaxrolo L| p Mc) »' L1 13 zegeBAézross ad- 
didi | zaerovAaglow tul Lc] 19:91. gagrov. ío.g M. 
14 zuarv] om. & | I1 avrà L et sic in sqg. semper || 19.» 
Le] y M | 22 vov. Juv] vov Deiov znàwv L | 28 » 
Le] M|30 negeBAérrvov L, om. € | xagroviAaoioss, et 
ita in sqq. constanter ( praeter p. 86,23) M | 33 voragíov 
om. L | 38 mone, item 82, 3g. $ 7 totam om. & | 
43 ragéaor» L 

1 elarissimorum £|?2 oetuazginta RJ | 4 nostro sacro 

Ht 





F | num] nüo RF al. et sic in sgg. | *uxm] xm (tre- 
decim 7) libri 6 serineis t| laterculi — 10 sol. uxx 
nüo ri it FR? in ras. 1!/4 vers. | 7 num. om. R | 8 adiu- 
torio || numero sol. £ || n1] 11: R || 9 praetoriorum om. 
R | 10 num. rxxx (octuaginta t) i] rxx nüo R | 11 pac- 
eatianae t capatiane RJ | 13 sacris "^: | sol. om. t || 
17 adiutorii R | 1$ praeteritorum R! | 19 r] qua|qua- 
draginta (sic) R | 20 sg. $ 4 et 5 om. R | 25 *xxuu] 
xxxi (triginta tres f) t xxi vulg. | 26 sol. P? in ras. 
29 ita add. vulg. | 32 tribunorum om. 7 | notariorum 
offitio numero xxm t | 35 ectorum om. / | 37 con- 
sulariue t | 39 palastine A || item m)" chatulariis 
et eubili Ri 44 adiutori sol.] sol. om. 


1! 


Nov. VIII Notitia 


ej Tábs. vv dvloboráze» ánápgyov vnio 


82 UT IUDICES 8INE QUOQUO 
officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 
B0l. num. XL. 


" 


stQosráyparos vou. p 
3. piis &gyovro Hialasovtiwne Qdavrégae 
ovTaS* 
rois szegaBAéziTO«6 yagvovAaoiow vQuil v0 L 
.S'siov xovBovxAsiov. . : , von. 9 
tQ nQuuxnolo và» Aanngovávomv vgiBov- 
vov voragímv 90g. x? 
*j avro * s vog. y 
vjj vébes cov. ávioBotáre énápyarr 6nio , 
7ü 'uaos wOUR, . 
8 pen Y dgxovroc Couvixze nagálov ovra; V À iudice Foenicae maritimae ita; 2x 
T0is ztagsBAdzttoié yagrov. TQidi ToU spectabilibus tribus ai cubiculi 
Oaíov xovBovxAsiov vou. 9^ : dun , sol. num. IX 
T4) nQuuaxrolq xàv Acungoázam vgifoU- 15  primicerio clarissimorum | tribunorum notario) 
vov votagiav vou, xd sol. num. III 
Tj avrov Borg »on. y, eius adiutori — sol. num. 1ll 
1p rab. vàv o felosdewo dnágyow vxio officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 
sgoczáyuatos vou. a . 80l num. XL. 
9 L4nó rov ápyovios Svgías Qavedgas ovt 208 4A iudice Syriae secundae ita: —— ! 
vois z&giBLérrvoiue agrovAaQiow vQusl toV spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 
O'aiov, xovBovxAsov vou, 9^ NE I : sol, num. IX 
T$ TtQuaxrQiq vOv Aaungoraran rgifov- primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
vay votagíam vou. xw . doy sol. num. XXIIII 
1$ avrov Bon94 wou. y 25 eius adiutori : 80l. num. III 
«jj vàbss vov drdotovárav dnaQyow 9zip ofticio gloriosissimorum praefectorum toriorum 
moezdyuaros »opn. u sol. num. 
10 L4nó vov apyovtos 8200 Qiád os ovra: 
vois zteguB Aer toi yagroviagéoie vQugi 100 
Saiov xovBovxAsiov vou. 9^ 30 
Tj nQuuxrQiq Tüw Aaumgoráror TQi- 
Boivov vor von. «d 
T$ avrov en? vou. y 
vj 1á£es vv dy0oborárom dnápyow nip 
moeráypnaos 3 " vou.pm 95 
1l Lax) vov ápyovtos Oaorvis ovros- 
toic ztag«BAéttoié xagrovAagíos Qual ToU 
Daiov xovBovxAsiov vou. 9 
TQ TnQuuaxr pé vv AauztQotatay 1Qiflov- 
vov vortagíav vou. xJ 40 
Tj avtoU feos vou. y 
1j td£n vov dvÜofotárov dnáoyov nio 
ztgoctáyuatos vou. M. 
12 1axó rov ápyovros Kilixdas zmpo- 
TZ$ OUTOS" 45 
oie steguBAézcrosé yagrovAagiow tQuai oU 
Oaiov wovBovxAt(ov vou, 9^ 
14 nQuuixngig Tv Àauzporatoy vgifov- 
vov vor A vou. xd 
1$ avrov BonOQ wou. y 50 
«i viju Tüv ddeiesieno dxápyow vni , ; 
mosráyuatos von. m 
13 no RA &pxovroe Kümgov oUras* 9 Aiudice Cypri ita: 
ois ztsgiB Arrow yagrovAagéo vga TOV spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 
Suiov xovBovxAsiov vog. 9 55 sol. num. IX 





1 o iussione sol, 40. 
cubiculi soi. 9, 


8 sissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. 


01.40. — A praeside Palaestinae secundae sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri 
primicerio clarissimorum tribunorum noiariorum sol. 24, eius adiutori 591. 3, officio glorio- 


A praeside Phoenices maritimae sic: specta- 


bilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, 


9 eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. 
tulariis tribus sacri cubiculi imiceri 
nolariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum 


secundae sic: spectabilibus c 


A praeside Syriae 
sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum 
ro iussione sol. 4u. 


10 4 praeside Theodoriadis sic: spectabitibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio claris- 


simorum íribunorum notariorum sol. 24 
11 íussione sol. 40. 


12 


fectorum pro iussione sol. 40. 


Blixvov L (id. 21) 


stanter L 


12 Foenicae] sinice RV? sirie V* phinice t || item 


A praeside Üsrh 
primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum prae- 

A praeside Ciliciae primae sic: spectabili 
sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, eno 
13 gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. 


3 makuctivoe M] trs maAmevivne L | 13. megs- 

d. 231) | 15 tà mpuaxnpip — vop. ^V 
om. L | 1 y Ls M | 23 Jagzxgorávo L 
tov om. M | 32 voragéío et sic 8 13 et inde a 


eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum 
o£nae sic: 


ro 
ectabilibus char(ulariis tribus sacri cubiculi "a 9, 
ilibus chartulariis tribus 
A praeside Cypri sic: spectabilibus chartu- 
V? | 15 primioeriorum RV | clarissimorum) gloriosissi- 
morum V, om. t| 15 praeteritorum R | 19 xri] quinqua- 
gint« V|[ 21 saoris R $22 s0l.] solis R! [ 23 tribunorum] 
praefectorum tribunorum A'| 24 sol] solis R | sol. nüo 
Xx suppl V? im spat. vac., ini eius adiutori sol. num. 
om v1 26 praetoriorum V] om. K al.|| 27 solidis T! 


25 av- 
15 con- 


SUFFRAGIO FIANT 83 Nov.: VIII Notitia 


td zQuuxrQiq xdv Aeungorárov voigos- primicerio clarissimorum 'tribtmorum : notariorum 
vow voraoiam von. xJ' '"; gol; num, XXIIII 
vg avrov BonOqg vop. y elus adiutori * sol. num. III 
1j 1à96 vv dv0oborárov énágyav ini officio gloriosissimortm praefectorum praetoriorum 
mgoeraynaros »op. 9 5 ". gol. num. XL. 
14 14nó vov dgyovro: IIa n pv A(as ovvos* 10 A iudice Pamphyliae ita: 
0ic ztagsBléztxoie xagroviagéoius Qual voU spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 
Oaíov xovBovxlsiov vou. 9^ 80l. num. IX 
14 "tQiuixnolq và lausgoráram rQiBoi- primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
vov voraQiav vou. xà' 10 80l. numi. XXIIII 
tQ avro$ Bonóg vog. y eius adiutori sol. num. III 
Tp rábes TOv b kdieicne énápyanv vro officio gloriosissimorum praefectorum: praetoriorum 
gtgoer&ypavos »Op. u sol. num. XL. 
15 ^"4nó rov doyovros BaO vvias oVros- 11 A iudice (........ ita): 
voie ztegiB éstos xagroviagíow vQaai voU 15  spectabilibus chartularii$' &ribus 'sacri cubiculi 
S'aiov xovBovxlsiov vog. 9f sol. num. IX 
TÀ mQuxnQlq Tàv laungotárow vQsBov- primicerio ' clarissimoruri- tribunorum - notariorum 
va voraQíam vou. xd ' sol. num. XXIIII 
TQ avrov Bong vop. y eius adiutori sol. num, III 
fj TáBes vov rárow éndgyow onig 20 officio gloriosissimorum praefectorum praetoriorum 


ztgostáypnaos : ; , von. s. num. 
16 4o 99$ dgyerres EÀiinsnóvtov ovros* 
rois stegsBmrtoss yaproviagios vQual voU 


Oslov xovBovxleiov vog. 9 
TQ nhigiuxnoiq tà» Aauzoorárav rgiov? 25 
vov voragíov vog. xd 
TQ avrov Bonjq vop. y 
7j rábns POP oda dnágyowv vig z 
mrgosráynazos von. m. 
17 :14nó rov ágyovros [vias ovre: 30 
tois zteQiB Arrow xagrovAagioi rgual toU 
Duíov xovBovxAsiov vog. 9^ 
Td ztQuuxrpiq rv AauztQorázov rgiBov- 
va voraoíam vog. xd 
TQ ajo? forjQ vou. y 35 
vj vá£es rar dvdoborávaw énágyov vnio , 
ztgostáynaos »Og. p 
18 :4no sov àgyovros Povyilas calovragías 
ovtos 
rois staguB lézvrows yagrovAagiow rguol v0 40 
Seiov xovBovxlsiov vou. 
Tg) zguuaxrQíc vàv hagngotavov vqiBoi- 
vov voragiov vog. xd 
TQ avro) fonÓq vop. y 
1j ráfes vov delejovices dnàgyov vnig Q5 
ngostáyuavos E vOp. pu 
19 Lao rov àpyovros I0s0(as$ ovros: 
Toi; zteguBliztvois yagvovAagéow tQual 10 
Osíov xovHovxAsiov vou. 9 
td) nguuxrgiq àv lauzgorárow vgdos- 50 
vov votagiav vou. xd 
Tj avro? BorOg vou. y 
Tj 156 1d basin dnápgow vni 
mgostdyuatos vOn. M. 
Imo vov dgyovros /eÍvxaovías oUras* 58 
roig zteguBAézerose yagrovAagíou vQul voU 
Ouaiov xovBovxAtiov vou. 9 





lariis (ribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori 
14 sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. — 4 praeside Pamphyliae sic: 

ctabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, 
1b eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. — 4 praeside Bithyniae 
sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
16 sol. 24, eius adiutori sol. 3, of) e qieciiuietimirm praefectorum pro iussione sol. 40. — A praeside 
Hellesponti sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribuno- 
rum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum nm pro iussione sol. 40. 
1? A praeside Lydiae sic: ectabilibus chartularis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimo- 
rum tribunorum notariorum soi. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro ius- 
18 sione sol. 40. — A praeside Phrygiae salutaris sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi 
sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimo- 
19 rwn praefectorum pro iussione sol. 40. A praeside Pisidiae sic: spectabilibus chartulariis tribus 
sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio 
20 gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. A4 praeside Lycaoniae sic: spectalilibus 


M. $ 15] vid. infra ad 85, s1 1 22 4hanóvrov L l 1 primiceriorum R | 2 sol R [4 praeteriorum. &' j 

12 roifosvvov M et sic $19 et inde a $21 constanter] | 5 sol. R'[ 14 & iudice RV] Bithyniae ita add. vul. | 

4S. xakrovAAag(oss (id. 85, 1$) M* 15 tribus om. V | 16 «9. 1x — notariorum sol. num. om. V 
11* 


Nov. VIII Notitia 94 UT IUDICES SINE QUOQUO 





1$ nQuaxrQiq xv lapmpotára 1oiflov- 
vov voragíav vog. xd 
TQ avrov Bono$ vou. y 
vd eos Tàw obblioicu énápyorv 91d - 
mtQostáyuaTos vou. m — 5 
91 4n» vov &pyovto Náacé "ovaciveavrs ov- 
Tog* 
voie tags Aézcvosc xagrovAagéow tou] vo 
Oelov xovBovxAsiov ; vou. 9 
Tj 7tQuaxngi rav laungovatov tQifov- 10 
wav voragéíayv vop. xd 
Tg cwrov HonóQ . vou. y 
4 Táfes Tav beekwe dnápyorv vrip 
7tgosráyuatos vOu. M'— 
22 l4nà «ov ágyovros M Qu av iac QavréQac ov-15 
TexC 
T0ie zrapsBAézerose yagroviaoíos: tgugl x0U 
D'eiov xovBovxAaiov ! , von. Ld 
TQ ztQuuxnolq và laungorata tQiBov- 
e voraoimv vou. xà' 20 
i ed asc PR boessp "e 
vp TàEes vw. évUobovátaw énáoxarv vráo 
meeméyumts s, nn 
28 Lino x00 ágyovros MMguavíac usyalns log A iudice Armeniae maioris ita ut supra. 
To&* ' 
voie naquBAém tow xagrov. ig rial coU 
Ouiot nevfensldjos nid vou. 9^ 
TQ nQuuxngiq vàw Aaungoraio ToiBov- 
wav voragíon vou. xd. 
TQ aviov Bonj ; . vou. y 390 
4 T&bn vov b bdosieso énagyov vno 
grgosráypavos »oj. 4d 
94 L4nó vov doyovros Kam madoxías noovns 18 A iudice Cappadociae primae ita ut supra. 
ovros* 
rois zapsBLézcrose xagroviagíow vQuai vo 35 
Dalov xovBovxÀsiov - vou. 9^ 
TQ ntQupaxrol« xav Aaurgorarov voifoi- 
va» voragíam vou. xd 
Tj avrov e d : vou. y 
1p Tábs rav dvdoEoravorv énápyarv vro 40 
TtQovráyuavos , 


von. gu 
b Ldno toV ágyovros Kammadoxías jevrégas 14  Aiudice Cappadociae secundae ita ut supra. 
ovtosi 


TOic zragsBAértrosé xagroviagíos tQuai TOU 


Üeiov xovBovxAsiov vou. 9 45 
TQ 7tQsuaxr Qicp ty» Axuzigorávarv voiov- 
vay voragíiav vou. xd 
Tj avrov fy : : . von. y 
7p tabes Ta» oborávov énápxam vnio 
Ttgorráypnatos »ou. m 50 
26 p TOV dgyovvo: EÀavozmóvtov ovtos* 15 A iudice Helenoponti ita ut supra. 
toic zteqiBAértose gaprovAagíoi vQuai roU 
O'siov xovBovxAsiov vou, 9^ 
Td nguuxnoiq àv Aaungorátom to«Bov- 
»ew voraQéíav vou. xJ' 55 
Tj avrov Bong vOu. y 
Be TüLs TOW ldsdime &náQyory vào r 
TEQUS C (Ly pa EOS wOp. u^ 





chartulariüs tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius ad- 
91 iutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione s01.40. — 4 praeside Novae Iusti- 
nianae sic: speclabilibus chartulariis us sacri cubiculi sol, 9, primicerio clarissimorum tribunorum 
notariorum $0l. 24, eius adiutori sol. 3, officio B orte vnb praefectorum pro iussione sol. 40. 
22 A4 quee Armeniae secundae sic: spectabilibus chartularíis tribus sacri cubiculi so. 9, primi- 
cerio clarissimorum tribunorum motariorum sol. 24, eius adiuteri sol. 3, officio gloriosissimorum prae- 
93 fectorum pro iussione sol. 40. 4 praeside Armeniae magnae sic: spectabilibus chartulariis 
tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, 
24 officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. — A praeside Cappadociae primae 
sic: spectalilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum iFibunorum notariorum 
25 sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. A prae- 
side Cappadociae secundae sic: spectabilibus chartularis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio 
clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, 2 cio gloriosissimorum praefectorum 
26 pro iussione sol. 40. — A praeside Helenoponti sic: spectabilibus chartulariüs tribus sacri cubiculi 
sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimo- 





6 iovariav7s L* | 33 sq. $ 24 om. L | 51 dAevoazóv- | 24 sq. 8$ 12 et 13 om. R | maiore Vt | 51 eleno- 
TOv ponti r^ elesponti t ellesponti V al. | ut om. R 


SUFFRAGIO FIANT 85 Nov. VIII Notitia 


97 ;4nó vo) ágyovros Ej gaimms ovras* 16 A iudice Europae ita ut supra. 
0is rtéquBAézctO«s yaprovAagioi gigi TOV : 
Oaíov xovBovxAsiov vou, 9' 
TQ zrpipaxr ple) rv laumgovavay vgiot- 
ve woragíam vou. xy  $ 
eirov de " " " Ad 
Táln T oboráraw énápyav zip , 
os vou. p 
28 PE VS dgyvin O gáxns ovra: 17 A iudice Thraciae ita ut supra. 
TOig zteguBAzerOIe yagrovAagiows vQugl t0U 10 
Üsíov xovBovxAsiov vog, 9^ 
TQ TtQuxrpi« vw launooraram vgiov- 
vov voragiawv vog. xd 


d i» dos RP dxápxarv vd inibi 15 


hi vou. u 
99. 4as «05 aeyertos "PoBénse ePon" 18 A indice Rhodopae ita ut supra. 
ois stsqHAézc roue zagrovAagio:s tQigl ToU 
Oeíov xovBovxAsiov vou. 9 


T rQuuexr olo xv laumpovata tQifov- 

Lebe iar aed 
n si dilinos DRE 
vp vài vàw. dvdoEoxavov énagyav vnip ; 

7 os »Ou. u 

80 UU e dopeiós Adiuinóvtov ovras* 
TOi: 7tsguBAEztTO A; yapvoviagíow gudi v0U 


Üaiov xovBovxAsiov vou. 9 
T nux ol) vv Aaungotátor toilov- 
wow voragíaw vou. xd 
Tj avrov BonOg vou. y 30 
tj TáEes vv. dvdoEorás ov énággow unio n 
meosray natos *Ou. u. 
— trt mande Eeprés ovt ac * 19 A iudice Cariae ita ut supra. 
780i, 0«$ yagrovAaQioss TQugi T0U 
Síov xovBovx oe e n , »ou. Y 35 
Tj stQipaxrjgiq) Tv Aaurtgoázar vQifov- 
vow voraoíamw vou. xd 
Tj avrov yd d vou. y 
T] 1ábei cav évdotorétam énágya Unio : 
L5 0s »ou. a — 40 
33 a Q5 dosi ZA vxías ovra 20 A iudice Lyciae ita ut supra. 
TOig ztesBAéztrowe yagroviagloi void TOU 
Daíov xov, ;J vou, 9^ 
Tj 7tgupaxr gie) Tav ÀauztQotát ov xQiBoi- 
vov dor PE wou. xj 45 
TQ «avrov Bor vou. y 


3 
7p rábe ro» lolojoséco» &nápyam vni ! 
netos VO. p 
33 p à 3 dgyovro; Mvyovacauvixzs zQo- 2] A iudice Augustanicae ita ut supra. 
Tm2S OvTax" 50 
TOis ztaguBAdrttoié gaprovAagíow vQuoi toU 
ÜDeiov xov, 


vou, O' 
Té 7EQuuaxr]olqi rav lauztgotázar xgulov- 
acit p»? € oi 
avrov von. 
3 mábe ro» ox PRRPSPR dnágpgow vnio r 
frQosrdyua ros vou. pu 





9i rum praefectorum pro iussione sol. 40. — A praeside Europae sic: spectabilibus chartulariis tribus 
sacri 50l. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio glo- 
| oc quelay grum pro iussione sol. 40. — 4 praeside Thraciae sic: spectabilibus chartu- 
tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, 
29 officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. A praeside Rhodopae sic: specta- 
bilibus chariulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, 
90 eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. A praeside Hae- 
mimontíi sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorwun 
sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 40. 
31 A4 praeside Cariae sic: spectabilibus chartularüs tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimoruin 
notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio. gloriosissimorum praefectorum pro iussione 
sol. 40. A praeside Lyciae sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio 
tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorui 
33 iussione sol. 40. — A praeside Augustamnicae primae sic: spectabilibus chartulariis tribus 
cubiculi sol. 9, primicerio*clarissimorum tribunorum notariorum sol. 24, eius adiutori sol. 3, officio 
T praefectorum pro iussione sol. 40. 

49 avyovaraauvexzs M] avyovaravrrxns L| 51 Cum in | 33 $ 19 om. V | Cariae] augustanie carie K* casiae t ] 
41 $ 20 A iudice acige ita ut supra. A iudice litiae ita 
1816 om. t| 959. $ 17. 18 om. Rita post tratiae | ut supra. A iudioe roppae ita ut supra t| A] om. £ ] 

om. t | 17 ) europe Vt (cf. tamen ad $ 20) [ | 49 A] om. R | nugustanie Rt augustini V augustini f 





Googlc 


Nov. VIII Notitia 86 


Kal $cav ágyal fy&uovixal mot cor- 
rectoria:* 
B4 nó voU doyovros [ane «6 ávo ovras* 
Toit ztsgifÀdsrrowe zagrov. 46 Qugi TOV 


Suiov xovBovxAsiov vou. 9. 5 
TQ mtQuiuxnpio ràv lapscQorávam vgifoo- 
vev vorapícav vou. 
Tj «vro Bon9o ; vog, y 
T] 3áfe rv brbelraleon éxágyaw vndo 
mpocrayuavos vou. Ae 10 


96 4nó rov dgyovroc Miyunrov ngotnc ovrae 
ois zt&QiBAézexoi yaoroviagíou vQudl oU 


Oaiov xovBovxAsiov vou. 9 
TQ ntQuaxrQioQ Tàv lausgoráramv vofov- 
vov vorapíav »op. u — 15 
TQ avro? BonOq »ou. y 
vp Tab viv bideebtno ánáQxorv vri 
mgoeráyuatos vou. Ag. 


86 ^4nó ro) üpgyovros Miyumntov Qavrtégac 


ovra " 20 
TOie ztsQuBAérerowe xagrovAagiow tQsgi toV 
pr poseen i T »op. O^ 
T$ nQuuxnpiq vàv laumngoráram vgiov- 
vov "—— vou. ul 
1$ avrov Bon9q vog. y 25 
Tj 1àbes cw D dolovézue dnápyow vnig 
sigosráypaog vou. Àg. 


87 :4nó rov ágyovvo Moyvarapuvixrs Oev- 
Tégas ovros* 
Tos; ztagiBAér vow zaprovAagíos TQudi TOU 


O'eiov xovBovxAsiov .9 
TQ nQuaxnglo rà» AauztQorárov rQiBoi- 

vov voragimv »Oj. id. 
*Q avrov Bon9d vOu. y 
Tp 1ábn rav pk SEC RNS énágyow vig 

zgoérd.y aos vou. Àg. 


88 14nó vov agyovio; Malasacivnse vQívne 
v0i& "teg. Aérroue xagroviagíos Quai TOU 
BovxÀaiov 


Salo wov " . , vou. 9' 40 
fJ reapse] pip TÀw Aaungorataw voifloU- : 
vov voragiav VOU. d 
*v$ aj10$ BorOQ vou. y. 


UT IUDICES SINE QUOQUO 


Et quaecumque administrationes pra&ésidales 
sive correctivae sunt: 


922 A iudice Libyae superioris ita: 


spectabilibus artularis tribus "&acri' cubiculi 
sol. num. IX 

primicerio clarissimorum tribunorum "notariorum 
80l. num. (XV 

eius &diutori sol num. lll 


officio gloriosissimorum'praefettorum praetoriorum 
' gol num) XXXVI. 


23 A iudice Aegypti primae ita ut supra. 


24 A iudice Aegypti secundae ita ut supra. 


25 A iudice (Augusta)nicae secundae ita ut 
Supra. 


26 A iudice Palaestinae tertiae ita ut supra. 





Et quaecumque potestates praesidales aut correctoriae sunt: 


imicerio clarissimorum 
ro iussione sol. 36. A 
í sol. 9, primicerio clarissimorum 
36 officio gloriosissimorum 
ectabilibus  chartulariis 
4 50l. 15, eius adiutori sol. 3, 
Augustamnicae secundae sic: spectabilibus c. 


aefectorum pro iussione sol. 36. 
do praed sol. 9, ^ 
officio gloriosissimorum praefectorum pro 

7 j p ib p 


394 A4 praeside Libyae superioris sic: spectabilibus chartwlaríis tribus sacri cubiculi sol. 9, 

; tribunorum notariorum sol. 15, eius. adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum 

praeside Aegypti primae sic: spec i : 
tribunorum notari 


libus chartulariis 


orum sol. 15, eius adiutori sol. 3, 
A praeside Aegypti secundae sic: 
clarissimorum unorum notariorum 
iussione sol. 36. A praeside 
cubiculi sol. 9, primicerio clarissi- 


primicerio 


morum íribunorum nolariorum sol. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum. pro 


fussione sol. 36. 


A praeside Palaestinae tertiae sic: spectabilibus chartularüs tribus sacri 


38 
cubiculi sol. 9, prünicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 15, eius adiutori $0l. 3, officio glorio- 





his provinciarum indicibus ordo dioecesium servetur ($ 6— 
13 Orientis, 14. 16—20 Asiae, 21—26 Ponti, 27—30 
Thraciae provinciae recensentur, itemque praesidales 34— 
37 Aegypti, 385—42 Orientis, 43—45 ti, 46 Asiae, 
A7. 48 Thraciae), Cariam et Lyciam ($ 31. 32) im- 
merito ab Asianis divelli apparet. — Bithynia quoque 
(8 15) loco suo quem inter Ponticas habuit, errore mota 
esse videtur: quamquam fieri potuisse uL ea provin- 
cia per tempus quoddam Asianae dioecesi attribueretur, 
Mommsenus monet — Praeterea Augustamnicam primam 
(8 33) quae secundum Hieroclem synecd. 126, 3 correctoria 
erat, perperam in ertremo indice consularium collocari, 
cum initio tabulae praemdum inter Aegyptias er ipso 
dioecesium ordine collocanda fuerit, idem Mommsenus 
motavit Atque plura turbata sunt in tabula praesidum 
provinciarum Aegypti (338—357): in qua quattuor pro- 


vinciae nunc desiderantur Libya inferior, Thebais I (in- 
ferior), Thebuis II (superior), Arcadia | | xal 90aa4 — 
correctorias om. L|. 3 Aforieze avo L| 5 9' om. L | 
13 £zágyorv om. L | 22 *BovxAsiov (sic) L | 28 av. 
erauvexé M] av auvnvns L| 37 sq. $ 38 bis 
scripta extat in. L || 39 zsg«fAézrrov LL priore loco 





1 praesidales R ai] praesidiales Vt vulg. | 2 sint e | 
3 liberos superiore KA? | 4 spectabilis & | cubiculis 
R! | 5 nouenf numero t | 6 tribunorum om. Vt | 
7 sg. uncis inclusa addidi | solidos (solidorum A*) nüo 
nouem xxx (primi pro xxx R?) sex KR [ 19 $ 24 ora. 
t | egiptif eccte (sic) R | 25 $ 25 om. V al. | nicae se- 
eundae t £ (i e. secundum) nioe ecole AR secundanice 
secunde Neoburgensis [ 37 sq. $ 26. 27 om. t | 37 pala- 
stine R | trecie V 


SUFFRAGIO FIANT 87 Nov. VIII Notitia 


T vafe rv dvdoborévow éndágyow vnéo 


D scia gr sc RE yl, KA 
$9 L4xó vov ágyovros M ga Bías ovros- 297 A iudice Arabiae ita ut supra. 
roi n594B Lérrvoié yagrovAagíow vguci Y0V 
Sslov xovBovxAsiov e 9, 5 
von. 
TQ nQuuxrpie) và» lausoorávav voifov- ; 
Lx «s nog 3o. un 
TQ avrov form »op. 
xí Tdfn rov D obipidsan dxápyoarv vào e 
grgosráynavos : , "on. Àe! 10 
40 Lao "0 Pene Eóggatnaías ovra: 28 A iudice Eufratesiae ita ut supra. 
- er pne xagroviagioi vQuai ToU " 
"iov xovovxAsiov vj. 
Té mtQiuaxrQíqp Tv AaustQorátezw vosfov- A 
rov voraugíav. »oun. 6. 15 
t$ avrov Bono. von. 
4 Táfe raw pé PE énápyaw ndo " 
zgosiáyuaos "on. Ae . 
4l "4xó rov ágyovros Megonocapias ovros* 29 A iudice Mesopotamiae ita ut supra. 
- niim mre TQiGi TOU » 20 
síov xovBovxAsiov vog. 
T4 mQuuxnpiq rav lausgorárowv vgifov- : 
» j€— itio exer: 
4? avrow form vop. 
Tj vábn rv ddejoskcio icMepus xdg Pow 


zposvaynavos vou. Àg' 
49 no vov ágyovros Kilixíac davcépac ovros — 80. A iudice Ciliciae secundae ita ut supra. 
Tois ssgsBAézttos zaproviaoíous vQudi ov 
Ouaiíov xovBovxAsiov »opn. O^ 
TQ "tQuuxmQíq àv Aaungorara vQsBov- 30 
wow woragicv »Op. uu 
7$ avro) Bor2Q vou. y 
7p vdbe rov ya dxagyov vnio 
meostéymevos —— vop., Ae : 
48 Ldnó rov agyovro: MMopuavíac zoorrs ovre 3581 A iudice Armeniae primae ita ut supra. 
ois zt&gifMisrrose gaprov, i6 TQudi OU 
ÜOuiov xovBevxAsiov vou. 9 
T nQupaxrQlap vv Aauzgoxaa vQifloo- 
wav votagéav vop. du 
fj a)jrOU Lo) d wou. y 40 
Tp 1ále rev dv oforáraw inágyow vnio ? 
mocráyuatoc von. Ae. 
44 no s dgprox IalaríaeÓsvrégas ovros' 92. A iudice Galatiae secundae ita ut supra. 
voie rtag«BAiorto«s xapgrovAagiow vQ«Gi r0 
ÜDaíov xovSovxisiov vou, 9 45 
TÀ Ttt oio TG Àauzporátow vQsBov- 
wcv votagiav vou. i 
T$ avrov m d vou. y 
p va£s rav Poravow éndgyev vido 
meos taynaros : »ou. le 50 
45 L4no rov àpyovtos Ov wgiádos ovrox* 83 A iudice Honoriadis ita ut supra. 
vOic segiBAérctoss yaproviagéou vQuil r0U 
D'eíov xovBovxAasiov »ou. 9 
TQ nouuxroiq tav AaustQoráram vQsBov- 
wa» voraQíav wou. is 55 
tQ avtov Bono vou. y 





39 sissimorum praefectorum pro iussione sol. 36. — A praeside Arabiae sic: spectabilibus chartulariis 
tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tri notariorum sol. l5, eius adiutori sol. 3, 
40 icd gloriosissimorum praefectorum pro $ussiome sol. 36. A praeside Euphratensis sic: 

tabilibus chartularis tribus sacri cubiculi soi. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
l sol. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 36. A prae- 
side Mesopotamiae sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum 
tribunorum notariorum sol. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione 
42 sol.36. ^4 praeside Ciliciae secundae sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri iculi sol. 9, 

imicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. i5, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum 

praefectorum pro iussione sol. 36. — 4 praeside Armeniae primae sic: speciabilibus chartu- 
larüs tribus sacri cubiculi sol. 9, prümicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 15, eius. adiutori 
A4 s0l. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 36. 4 praeside Galatiae se- 
€undae sic: specíabilibus chartulariis tribus sacri. cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum 
wolariorwum $0l. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 36. 
45 A4 praeside Honoriadis sic: spectabilibus chartularüs tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio claris- 
simorum tribunorum motariorum sol. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro 


3 àpeafías M | 4 vosesi L, om. M | 51 sg. $ 45 | m namie A | 27 Ciliciae] oecilie RV | 35 8$ 31 
m. L om. R; ante $ 31 in V a iudice palestine tertie ita ut 
supra (cf. $ 26) err. repetita | 35 amenie V | 43 $ 32 om. 
3 A] om. R*| 11 euphratasiae t | 19 $ 29 om. : | | : | galitie RV [ 515g. $ 33. 34 om. V 





Nov. VIII Notitia 


ffi cáfn àv éyOotorávaw inápyow vnio 


mgoeráyneros vop. Ae 
46 nó rov &gyovrot v àv Nyaov ovroc: 

Toig ztepiBAézrrose xyagroviaglois vQusi Tov 

ODeíov xovBovxAsiov vou, 9^ 
t 7tQsuaxroicp Tav Aauztooraro vQigov- 

vov voragíav vou. u^ 
Tj «ÜToV ws vou. y 
Tjj rá5ei rav évOoEotáraw éxápyow vro 

srgosráypuarrog von. Ag 


47 nó rov üpyovros Mvaíac Qevrépas 
0iG ztéQsfAézctoue yagroviagioi Quoi toU 


Oulov xovBovxAsiov vou. 9^ 
TQ TtQupaxrgiq rv Aaurgorátaow vgioi- 
vov voragíav von. wu 
TQ avrov Bonóg vou. y 
Tfj vüÉn cov rdotoricoy énápyow onip 
TtQocráy aros vou. Àg 
48 Luo rov dgyovros ZxvOas ovrox* 
oic segs Aérxoie xagroviagiois vQual x0U 
Dalov xovÉovxAeiov vou. 9 
TQ ntQuuxnplo tàv laustoráta vQiBoU- 
vov vorapíam vou. ud 
TQ avro? Bonóg vou. y 
M 1 Tán TOv pt PRECERR dnápyow vio d 
mposryuaros von. Àg 


49 Ilapà di íxiotne mólsog dxDixov, si niv eim un- 
TpostoAitre, vnip mtQoeráyuatos sig và cv dvüokora- 
TOv énxápyow 


ídoa Sas vouiguara V, sd dà Allee 


UT IUDICES 8INE QUOQUO 


84 A iudice Insularum ita ut supra, 
5 


10 
$5 A iudice Mysiae secundae ita ut supra. 


15 


86 A iudice Scythiae its ut supra. 


20 


25 


87 Pro uniuscuiusque civitatis defensore, si quidem 
sit metropolites, pro metropoli apud gloriosissimo- 
rum praefectorum praetoriorum dandis solidis num. 


móÀsoc, vou, y* xai méga rovrov urév. ovdi yag 30llll, si vero alterius civitatis, solidis tribus, et ultra 


TOUe dxÜixovs ovra didóva: coi dgyovoww ov0à érigo 
Tw] oUvs Aa, n 
siciv avroie dx rOU Üruogiov mageyouaves GvviO tica" 
sidorov avrOw ox, d vereius TQ ZLusTÁ irai 


Bávtiv BovióueDa, nz» sí uf vwwse 


haec nihil. Neque enim defensores vel dare iudici- 
bus, nec alteri cuiquam, nec acci; volumus, nisi 
quaedam sint eis ab fisco praestandae consnetudines : 
scientibus eis quia, si nuntietur nostrae potestati de 


Ttsgí ivo aUTOw, Q$ mapapaívo: rà ztaQ' uw 9: 358liquo eorum, quia praevaricatur quae & nobis sau- 


enicO£vra, xal 0xsp àv Ano: quadruplum «azrodoce«, 
xai. «7€ ggovridoc stagaAvOsis &ogiav oleae Durvexr) 


6nóts xal oí và éxagysaw dgyortss, ei rovrov zaga- 
pslijasiav xal voe éxÓixove megidouv wAimrovras, 


ovw dAirrova xai avroi ztOiwvI VxtOGTÜGOWTOI. 
Dat. xvii k. Mai. CP. Belisario (v. c.) cons. 


cita sunt, et quod acceperint quadruplum reddent, 
et officio soluto exilium habitabunt continuum, cum 
etiam provinciarum iudices, si hoc neglexerint et de- 
fensores sinant rapere, non modicam et ipsi poenam 


40 sustinebunt. 
[a. 535.] Dat. xnur. kal. Mai. CP. Belisario v. c. cons. 





46 iussione sol. 36. 


4 praeside Insularum sic: spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, 


primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum 


4 praefectorum pro iussione sol. 36. 


A praeside Moesiae secundae sic: spectabilibus chartu- 


laris tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum sol. 15, eius adiutori 


48 50l.3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 36. 
chartulariis tribus sacri cubiculi sol. 9, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 


gpectabilibus 


A praeside Scythiae sic: 


$0l. 15, eius adiutori sol. 3, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussione sol. 36. "A 
A defensore vero cuiusque civitatis, siquidem metropolita sit, pro iussione officio gloriosissimorum 
praefectorum dentur sol. 4, sin vero alterius civitatis, sol. 3, nec praeterea quicquam. Nam ne defen- 
sores quidem quicquam neque dare magistratibus aut alii cuiquam neque accipere volumus: nisi quae con- 
menudbus sini quae ex fisco illis praebeantur. Sciantque, si maiestati nostrae de ipsorum aliquo denun- 
fietur violare eum quae a nobis sancita sunt: illum et quadruplum quodcumque accepit redditurum et 


munere exutum in p 


etuo exilio mansurum: cum etiam praesides provinciarum, si haec neglexerint et 


defensores furari passi sint, non minorem ipsi quoque poenam sint. subituri. 


3 Desiderantur quattuor provinciae praesidales, dioe- 
cesis. Orientis. duae Phoenice Libani (inter 39 et 40) et 
Jsauriía (inter 42 et 43), Ponti duae Paphlagonia et Pontus 
Polemoniacus (post 45). Quae non tam errore librarii omis- 
aae videntur quam e recensu consulto sublatae, postquam eae- 
dem per novella« paulo post eodem anno publicatas ex prae- 
sidalium numero ita exceptae sunt, ut spectabiles praefice- 
rentur Isauriae comes, Phoenicae Libami moderator (nov. 
AXXVIL Edict. IV), Pontus Polemoniacus cum Heleno- 
ponto itemque Paphlagonia cum Honoriade in unum con- 
iunctae ipsae quoque spectabiles acciperent altera modera- 
torem altera praetorem (nov. XXVIII. XXIX). Quam- 
quam corrector coeptum non persecutus est: qui debebat 
etiam Helenopontum et Honoriadem (26.45) loco movere, 
quattuor autem potestates novas addere spectabilium in- 
dici (1—5) | 27 IJagà Haloander] $zio Mg zip L | ei 
urtgonólsos L 1 28 vro 7r dypaoc] pro metropoli g i 
29 onápyow M] 3i8ocO«i] dandis c | 30 y om. 431 row] 
Tis L| 32 *oi8i lanBávew libri | 35 sg. avr v — 0nso 


dv om. L | magagaivo. — à&Ro — azodemn — oi- 





x5cn] praeuaricatur — acceperint — reddent — habi- 
tabunt e | 36 qudruphur L | 37 zrepivOeis L|38 eic 
TojvrO zapausAnjssuaw L | 39 sspditor L|4t xvi k. 
Ma. M| Bilisar M 

19 A om, R | sithie Rt sciphie V | 27 Pro — defen- 
sore] a iudice cuiusque ciuitatis defensorum | ciuitatis 
defensorum & (sic) A || defensione t | 28 metropolitas R 
metropol Vt | pro om. t, pro metropoli del. vulg. [ apud 
offcium gloriosissimorum vulg. | 29 praeteritorum V 
dandis (dampnis V'!) solidis RY: al] dandi sunt solidi 
vulg. | 30 solidis tribus R Vt) solidi rit vulg. | 31 defensiones 
t | 33 *eis ab fisco praestandae (possis etiam quae ab 
fisco praebeantur)) cum ab his uolo praesideant libri || 
34 nostrae] meae t | 35 praeuaricantur V praeuacatur 
Re T reddant Rt teneant V ai. | 37 solito t; leg. so- 
luti? | habitant V' [ 38 negleserint R | defensiones : [ 
39 modie|cam R* 1 41 dat. urx kal. Mad. (Mad. om. alter) 
eap. Bilisiario (Bisilaf primus) Bambergenses duo. dat. 
kal. xr eap. Ambracensis, data xin kal. Mai. Vilisario 
clarissimo uiro Escorialensis ; subscr. om, RVt 


BUFFRAGIO FIANT 89 Nov. VIII Iusiurandum 


Seriptum est exemplar huiusmodi Dominico glo- 
riosissimo praefecto apud Illyricum praetoriorum, 
sed ita quidem adiectionibus: 
Iusiurandum subeant secundum proprium de hoc 
B factum indiculum sacramenti, cuius exemplar etiam di- 
rectum est tuae celsitudini. Qui vero administrationes 
suscipiunt, a tua celsitadine directos hinc eis & nobis 
"yr e ten pepe lr ew ili civitatis 
qua degunt episcopo et aliis q! civitate sunt 
10 in iudicio tuae celsitudinis congregatis et officio omni 
tuo: coram quibus et codicillos accipiant et iurent 
praedictum iusiurandum. Et maxime hoc praecipimus 
coram curialibus agi, quos competens est magna frui 
et & tua celsitudine et eis, qui eundem cingulum 
15 optinuerint, providentia et studio: ut et nihil ab eis 
tu lucreris omnino neque permittas eos ab ullo laedi; 
eos enim, qui hanc nituntur iniquitatem, quatenus el 
felicissimo nostro auertant exercitu et reliquas cu- 
riales adimpleant functiones, quia non oportet talia 
20temptari solacia, ut possit ad tantam referri tardi- 
tatem. Nihil enim nobis commendat tuam celsitu- 
dinem, quomodo circa curiales uniuscuiusque civi- 
tatis providentia, quam praeberi volumus istis et & 
tua celsitudi (et) & cinguli semper successoribus. 
25 Quapropter dum codicillos dederis administrationes 
accipientibus a te ut praesente, hoc eis tnam denun- 
tiare volumus sedem, ut curialibus omnem ferant favo- 
rem, MED ert &b eis accipientes: prohibeant autem 
et ab aliis eis afferri damna, et agnoscant per te 
30quis, si praeter haec aliquid egerint, poenis subia- 
cebunt gravissimis. Sicut enim curialibus parcere 
te volumus, ita et defensorum castigare et retinere 
avaritiam sancimus, et ab eis praesumere accipere 
& nostris subiectis nisi secundum quod els mini- 
$5strat publica res, aut si non est aliquod eis publi- 
cum solacium, quantum inculpabilis antiquitas de- 
finivit: ut ab spontaneis ipsis magis quam ab invitis 
accipiant, et hoc parum et quantum eis ad medio- 
crem cit vitae | staienem ag Sciant enim quía, 
40 si citra haec aliquid acceperint, non solum quadrupli 
subiacebunt poenae, sed etiam exilium habitabunt 
continuum, prius eis plagis corporeis infligendis. 
"Oexoc didóuevog magé vd» rác Gpyüc Àau-  lusiurandum quod praestatur ab his qui admi- 
avovrav. nistrationes accipiunt. ^ ColL II tit. 3 
 Ouvwps Éyo róv Swóv róv mawroxgároga, xal vov 45  luro ego per deum omnipotentem et filium eius 
viov avrov Tov puovoysvi Incovv Xowrróv vóv Jeóv unigenitum dominum nostrum lesum Christum et 


mayyéAsa, & dv Taie yepaí uov à, xal rove &yíove — gelia, quae in manibus meis teneo, et sanctos archan- 
ier ovs MixagÀ xai DlafowA, d xaSagóv dvvs- 50 gelos Michael et Gabriel, puram conscientiam ger- 
43 'O nagd ogxos xarscvQuiOr dv BiBlip Berg càv Bacdaxdw vi. y xeg. xy M. Est B 6, 3, 80 (31 Fabr.). 


lusiurandum, quod praestatur ab iis qui magistratus suscipiunt. 
luro per deum omnipotentem et filium eius unigenitum Iesum Christum deum nostrum et spiritum 
sanctum e( sanctam gloriosam dei genetricem et semper virginem Mariam et quattuor evangelia, quae 
manibus meis teneo, ei sanctos archangelos Michael et riel, me puram conscientiam et. iustum 


46 ró» sv ruv) dominum nostrum g | 47 &yíav | celsitudo t 22 cirea om. t || 23 prouintia V prouintie t 
za) Évdobov L| 50 w€ om. LB* proueeee E! pro uestrae R* | praebere 1 [ 24 a] ac R, et 
————————— | add. vulg. | successioibus (sic) t | Quapropter] propter V 

1 huiusmodi suppl. V? ín spat vac. huius vulg. | | 25 du K!| dederis] dedit is V | &áministrationis Re V. 
3 ifiriceum t| 3 adiectionibus] adiectum est Heimbach; | 26 accipientis R* | a te] ante t | ut V] aut R vulg., om. t 
fert. cum adiectione (cf. 48, 3)? || 4 secundum] fee V* || | 27 curiabus R | 2 ferat R Vt | 28 accipiens E? Vt accipient 
5$ *facto libri | indieulum suppl. V* in spat. vac. inditum | A! [autem] aut : | 29 auferri V | 30 haeo om. R V || 33 neo 

.| "sacramentum dbri] 7 eis] eius R* ei (| 9 degit | ab eis praesumi Mommsenus ; an nec pati eos praesumere? | 
R'YV: | ] ipso R! | 10 tuo V? || et om. RVt | | accipere] et accipere et V | 34 subieotibus A! | ministrat 
emnino V | 11 *quibus etiam libri [ 12 haec Vt | 14 tus]tu | XR] administrat Vt vulg. | 35 publica res V] publicas Rt 
R' | *eis qui] qui eis /ibri | eundem] eum R'| eingulum | res publica vuig. ] an solatium quantum supp. V* 

inuerit ed. pr.] circulum optima erit (optimauerint t) | in spat. vac. [ 36 definiunt R! [37 ipsi A*r| 38 et post 

Vti *studium hbri | et ut RVt | 17 nititur R'| hae BORN dT R! | 39 uitae] inte t inter R V (suppl. 
wtuntar iniquitate ed. pr. | Locus corruptus. Mommsenus *. im spat. vac.) | quia] quidem R*! quod A* | 40 hoc t || 
proponit ab ullo laedi eorum qui in hano nit. iniq.| I8 aver- | aoceperit t| quadruplum A | 42 continuum om. R!, con- 
fant] utantur vuig.; avertantur malit Mommsenus | excitu | tinuo V | eius L3 43 his] illis A | administrationem (em 
R' 20 temptari Rí] temptare V attentari vulg. [| possint | corr. ez um R) VR | 44 accipiuntur V* | 45 ego] ergo R'] 
R*? [tantum V | fort. leg. ut possint ad illarum r. t.* | | 46 dominum] et dominum t | 47 sanctum nm eme 
?1 nihi]] nullam R! | nobis tam commendat vuig.| tua | tricem Mariam semper uirginem A!| 49 angelos 

ui. 12 


Nov. VIII Iusiurandum 


Bàs xal yvneíay Oovisiav gviako TOié Ümordrow xal 
sbceBeorávow vjuaw Óssnorais lovgrevauq) xal Os0- 
Jóoa, rj Opobvyq voU avrov xgárove, mpogágu cis 
magadsdouévrc Ho: mapà ry a0rOw sUceBslace doyie- 
xal sawra xóvov xai xduearov ust! evvoíat ado. 

xal díya véxvrs vivos dvadéEouas énl jj doSsiag uo: 
sap! aórov àgyT, vnip T2$ avtov Bacilsías xal m0Js- 
vac. Kai xowawvixós ipi Tjj &ylq ToU DaoU xaSo- 
ej xai àmocrolux; éxxAngiq, xal xcv' ov0fva vQó- 


mov 7j xoóvov ivavrioOG avrr, ov0À &Alg vui ovy- 10 permitto, quantum possibilitatem habeo. Iluro 


xoQzco, xaÓ' ücov Óvváusos Kyo. "Ouvvu: dà rove 
avrov; Opxove, w€ ovürvi mawtsAo ovrs Üédcoxa ovre 
doso npopáce vzs OeÜonévos uoi doyrs ov0P mgo- 
icsi ctgocraGíae, oUve dnnyytiláunv ovre auolóyrga 
T2ü$ énapyíae n£umaw ovre mcdjc 

Secnzoriwov suffragiov, otrs oic oforárow dx 
go ojre vois ülAow mravevgruos avÓpám: voie vac 
à& Éyovgiv ovre TOig taQi aUTOVE xa DegTOOIV OUTS 


, 0903 ztgogács: 15 dominici 8 


UT IUDICES SINE SUFFRAGIO FIANT 


manumque servitium me servaturum sacratissimis 
nostris dominis Iustiniano et Theodorae coniugi eius 
occasione traditae mihi ab eorum pietate admini- 
strationis; et omnem laborem ac sudorem cum fa- 
5 vore sine dolo et sine arte quacumque suscipio in 
commissa mihi ab eis administratione de eorum im- 
perio atque republica. Et communicator sum sanctae 
ei catholicae et apostolicae ecclesiae, et nullo modo 
vel tempore adversabor ei, nec alium quemcumque 
uo- 

que idem iusiurandum, quia nulli itus neque dedi 
neque dabo occasione dati mihi claguli neque occa- 
sione patrocinii, neque promisi neque professus sum 
de provincia mittere neque mittam, neque occasione 

ii, neque gloriosissimis praefectis ne- 
que aliis famosissimis viris administrationes babenti- 
bus neque qui circa eos sunt nec alii omnium ulli : 
sed sicut sine suffragio percepi cingulum, sic etiam 


dile «dv návrov ovdevi* GÀÀ' dentg áuicSov mag- pure me exhibeo circa subiectos piissimorum nostro- 
dAaBov vv àgyyv, ovra xal xaDapós gavovuas gi ?20rum dominorum, contentus his quae statutae sunt 


rove vmorsÀé TOv svceHscrárow vOv OacnorOw, 
Üusvos tais àpoQucuévaie nor dx x0U Oruociov 
virjosg. — Kal mngoowv uiv mávtow zowjcouas Grov- 


mihi de fisco annonis. Et primum omne habebo 
studium ut fiscalia vigilanter inspiciam, et inde- 
votos quidem et indigentes necessitate cum omni 


Üzw x6 ros Ónuocíow aygómves moosíysiv, xal rovs — exigam vehementia, nequaquam subinclinatus neque 
udv cyuovovrras xai Oropévovrc dyayxrs usrà ásns 25 ob. hoc ipsum lucrum omnino considerans aut per 


elertgdlEo c? Gqolgórrros, ovdiv Vnoxaraxlwvópnavos, 
o)808 vzig avrov voUrov xégUos mawrázagiw dvvoow 
f ngos ziguw J| mos amégOuav ánadw vwa nap 
YÓ mgoizxov f cvyyogroov Twí. «ois di aUyvosuo- 
vovg. zaTQuxO€ mrQOesveyOTGOuai, xal vOUG V 

Tíw sÜcefecrktow Tcv Üsgnortüw  &venroeacrove 
mavrayoOev, ocov Qvvduscs Kyo, qvÀaibo. xai los 
dv vai; Díxci& dxatéQ ign xal dv vais Ünuorixaic 
xaragT4geg. yivOQusvOS , - ojÀs»i uépn xaga vo Ói- 


gratiam vel odium — aliquem citra quam com- 
petit, aut concedo alicui; devotos autem paterne 
tractabo, et subiectos piissimorum nostrorum do- 
minorum illaesos undique, quantum possibilitatem 


30 habeo, custodibo. Et aequus in causis utrique parti 


et in publicis disciplinis ero, nullique parti citra 
ben lustum est praestabo, sed exequar universa 
elicta, et omnem aequitatem servabo, secundum 
quod visum fuerit mihi iustum: et eos quidem, qui 


xav gigoere? sopa , &ÀÀ' énelelevcouas mag, voi 35innoxii sunt, undique innoxios illaesosque conser- 


Guaprávova: xal stàcav icórnra gvÀáEo xarà vó gai- 
vóuavóv uow Üixciov. wal TOUe udv ávevOvvovs àw- 
szroeáovove gvAabo, voi; 0i vaavOvvos dnidao ci- 


napíay nooc tóv vóuov' xal nàgay Qixaigvyry, xaDà 


yabo, noxiis autem impono supplicium secundum 
legem; et omnem iustitiam, sicut dictum est, in 
publicis privatisque contractibus eis servabo, et si 


aíorrai., Év ve roié Ünuocío Év va rolg idiorrixoie 40 


cvvaAliyuadiw avroW Oiarzorgo, xal dàv svgo wO 





servitium sacratissimis et piissíimis dominis nostris Iustiniano et Theodorae, coniugi maiestatis eius, magi- 


stratus nomine a 
et sine ulla fra. 


ietate eorum mihi traditi servaturum, omnemque operam ct laborem libenter sine dolo 
in concesso mihi ab illis magistratu pro illorum imperio et re publica suscepturum esse; 


e. in. communione me esse sanctae dei catholicae et apostolicae ecclesiae, neque ullo modo aut tempore 
ci adversaturum neque alii cuiquam id permissurum esse, quantum mearum virium est. luro autem idem 
iusiurandum, me nemini omnino quicquam neque dedisse Majue daturum esse nomine traditi mihi magistra- 
ius nec patrocinii nomine, neque promisisse Reque spopo ex provincia mittere neque missurum esse, 
ne dominici quidem suffragii nomine, neque. gloriosissimis praefectis neque reliquis spectatissimis viris qui 
magistratus gerunt, neque Wis qui circa eos sunt, neque alii omnino ulli. Sed quemadmodum gratis magis- 
tratum accepi, ita etiam erga subditos piissimorum nostrorum dominorum integrum me praestabo, con- 
tentus annonis ex fisco mihi destinatis. Ac primum omnium operam dabo, ut ad tributa vigilanter attendam, 
caque a contumacibus et qui coactione indigeant cum omni severitate ezxigam, nihil declinans nec pro eo ipso 
lucrum omnino spectans vel propter gratiam aut odium ultra quam par e$t a quoquam reposcens aut cuiquam 
remittens.. Obsequentes vero paterno animo accipiam, et subditos piissimorum nostrorum dominorum undique 
illaesos quantum mearum virium est servabo. Atque aequus in litibus utrique parti et in. publicis causis 
ero, nec ulli parti contra ius concedam, sed omnes delinquentes persequar omnemque aequitatem servabo, 
prout mihi iustum videbitur: et innocentes quidem ab iniuria immunes servabo, sontibus vero poenam im- 
ponam secundum legem, atque omnem iustitiam, sicut dictum est, et in publicis et in. privatis negotiis 


1 xai evaef. om. e | 3 xpárove om. £ | 4 xapgadidoud- 
vne M dedouévzs L | zegi L | 8 aya Mz| ayseoravz; LB | 
12 leg. (ovis) ovdevi? || 13 * ovre ztpoyáct: libri|| 14 ovra 
£xryy. B| 0008 énnyy. ML | 15 vaodil ovr libri | ttgo- 
gcn om. B* | 16 sufragíu (s. v. daigov xápir 7j Boy- 
Ouíac) M Gilouévov xáp«v Bor O'alac xai avrr Seíac sufra- 
giu L dovgpayiov B | vt&gzou MB 18 * 0908 AA libri | 
20 xaPapus gévoucs Lig. | 23 návrov — onovóry| 
omne — studium g || 24 dygizvas om. L| 27 vovrov] 
vov L| 2* dxacrà) Haloander | 20 avygopraov. Heim- 
bach] avyxopgrao MLB | 30 zavQixos. L | 36 &pag- 
vavvovc: M* | xera] xai xarà L| 37 avezrosaerovs] 
xal ávenrositorove L undique innoxios illaesosque g || 
39 xad] xai xaSà B*| A1 v0] vo» LB. 





2 domino V | 3 horum R' || 8 imperie V! | 7 sum] 


suum R! | 8 catholicae apostolicae ecclesiae t eoclesie 
catholice et apostolice V | 9 auersabor V | quicumque 
V' quemque t* | 10 iuro suppl. V? in spat. vac. | quo- 
cumque V || 1! iusiurandum idem V | idem del. R* 
12 occasionem R* | 13 professus] profe R' | 17 alium 
R* ali V* | 18 peroipi R! | 20 contemptus R'V' | 
constitutae t | 21 habeo A'i* abeo t! [| 23 indignas ne- 
cessitates t! | 24 uchementi neequaquam t! | subindigna- 
tus t| 25 hoe ob t! [| considerant t^ | aut pro gratia uel 
hodio (| 26 exiens K9| 27 deuotos] ciues deuotos V'| 
28 subiec|iectos R | 30 eustodiam R*/* | aequis Re? j| 
utrique parti in causis V | utre R' f 31 et in] in om. 
R | nulleque R! | 32 exequor t execor R' | 33 sg. secun- 
dum — conseruabo suppl. V? in spat, 3 versuum | 34 usum 
R'[qui on. R! [| 35 soraerao : | 36 noxiis] ab noxiis 
R'VÍ37 et smaer. S* "s ras, 8—4 Hitt. 


UT ECCLESIA ROMANA CENTUM 


pier dÜixovuevoy. Ovx dyà uóvos vavra npábo, 
líÀà xcl vOv d&( uos ztagsÜgavovra «owoVrOv G7tOv- 
dácm napalafsiv xal ovs zagl duà máwras, déva uj 
pe pàv xaOagsiny, rov; dà megi duà xLémrtv xai 
aprávsiw, si dà evgeO] vue r&v negl dÓpà vouoVros, 
xa] 1ó urvoy mag! avrov egamsügo xal avvóv 
émolucfo. Ei jà ur ravra züvra ovra gvlabo, 
4molasm évrajOa xal dv 1Q néllorr aida dv vj 
golspd xoíaa. vov ilov dsgnórov Osov vs - so- 
Tügos zadw Incow XourroW xal Oxo T)» usgida oV 
"lovda xal c9 Mee Tov Pueli xal TOv Lm ae TOV 
Kai»: srpós vq xai vraie TtOwvaig vale TQ wouq T7 
avrdw abgafaías stepesyouévase vrtevOvros slvas. 


91 


10 


Nov. 1X 


comperero fiscum iniustitiam pati. Non ego solum 
haec ago, sed etiam semper mihi adsidentem talem 
studebo adsumere et circa me omnes, ut non ego 
quidem purus sim, qui vero circa me sunt, furentur 
5et delinquant; si quis autem inveniatur circa me 
talis, et quod fit ab eo me sanare, et eum expello. 
Si vero non haec omnia ita servavero, recipiam hic 
et in futuro saeculo in terribili iudicio magni dei 
domini et salvatoris nostri lesu Christi et habeam 
cum Iuda et lepram Giezi et tremorem Cain, 
insuper et poenis, quae lege eorum pietatis conti- 
nentur, ero subiectus. 
Scriptum exemplar huius Dominico gloriosissimo 


praefecto per lllyricum. 


IX. Coll. II tit. 4 
isUT ECCLESIA ROMANA CENTUM ANNORUM HABEAT PRAESCRIP- 
TIONEM. 


Idem A. Iohanni viro beatissimo et sanctissimo archiepiscopo et patriarchae veteris Romae. 


Et] originem anterior Roma sortita est, et summi pontificatus apicem apud eam esse nemo est 
ui dubitet. Unde et nos necessarium duximus patriam legum, fontem sacerdotii, speciali nostri numinis 
?0lege illustrare, ut ex hac in totas catholicas lesias, quae usque ad oceani fretum positae sunt, saluber- 
rimae legis vigor extendatur, et sit totius occidentis, nec non orientis, ubi possessiones sitae inveniuntur 
1d ecclesias nostras sive nunc pertinentes seu postea eis acquirendae, lex y mem &d honorem dei conse- 
cráta. Cum enim antiqua iura triginta annorum metis temporales exceptiones circumcludebant et, si hypo- 1 
theca fuerat, d aee longiora eis spatia condonabant, nos sacrosanctas ecclesias huiusmodi quidem curriculis 
?5temporum nullatenus excludi concedimus, et maxime in his rebus in quibus vel laesionem sustinuerint vel 
quicquam debeatur. Sed centum tantummodo annorum lapsu temporalem exceptionem eis opponi sancimus, 
ut maneant per totum supradictum tempus integra iura ecclesiastica et non possit eis alia. praeter centum 
annorum obviare exceptio, cum hoc tempus vitae longaevi hominis plerumque finis esse dignoscitur. Habeat 2 
itaque vestra sanctitas hanc legem catholicis totius occidentis ecclesiis profuturam et in orientales partes 
3épropagandam in quas aliquid sacrosanctae vestrae ecclesiae possident: ut sit deo omnipotenti dignum do- 
narium divinarum rerum tuitio, nec iniquis hominibus impium remaneat praesidium et tutus peccandi locus 
etium scientibus relinquatur, sed ille servetur innocens, qui re vera innoxius sit, nec improba all 
sese tueatur, tempus pro puritate praetendens. Quod igitur nostra aeternitas ad omnipotentis dei honorem 3j 
venerandae sedi summi apostoli Petri dedicavit, hoc habeant omnes terrae, omnes ing totius occidentis, 
35quae usque ad ipsos oceani recessus extenduntur, nostri imperii providentiam per hoc in aeternum remi- 
niscentes. Huiusmodi legis praerogativam, sicut supr& dictum est, non solum in occidentalibus partibus 4 
Homanae ecclesiae condonamus, etiam in orientalibus, in quibus ecclesiasticae urbis Romae possessiones 
sunt vel postea fuerint. Scilicet omnibus iudicibus maioribus et minoribus, qui Christiani et odoxi sunt, b 
hanc nostram constitutionem servantibus: nihilominus huiusmodi legis temeratoribus post caelestes poenas 
4oetiam legitimum semper vigorem pertimescentibus et poenam quinquaginta librarum auri formidantibus. 


Nov. LX. (— Coll. LI tit. 4: gloss.) Latine tantum extat. — 5j 0^ vsagà ovx sUgé9v M; 8 xtuudvr, dors tQ» £x- 
' 7 " ] sie và Bagiixá" vavrnv avaigéi rj Qua 


xiyeíaw '"Pexuns Éy&v Tv TOv Q dviavrdw magaygagrv: ovw dr 
schol. in mg. M. — Epit. Theod. 9, Athanas. 2, 4 (inde Coll. const. eccl. 3, 2, 4). Iulian, const. VIII. 


ils servabo, et si fiscum iniuria affici deprehendero. Non ego solus haec faciam, sed etiam assessorem qui 
mihi semper fiat eligere studebo et L3 circa me sint omnes: ne forte ipse quidem integer sim, qui vero 
arca me sunt, furentur et delinquant. Quodsi quis eorum qui circa me sunt (alis reperiatur, et quod ab co factum 
sit resarciam et ipsum ezxpellam. .Nisi vero haec omnia ita observavero, consequar hic et futuro saeculo in 
terribili iudicio magni domini dei et servatoris nostri lesu Christi habeamque parlem cum Iuda et lepram 


Giezi et tremorem Cain; praeterquam quod etiam poenis lege pietatis eorum comprehensis obnozius fiam. 


1 0ix MLz] Kai ovx B* | A xAézr&sv. xal ápagtaá- 
»uv in ras. M |5 cís nsi duo) L | 8 àxoAágo B*(c) 
y 19] dv om. B ||9 za om. L | 10 xai ffo L | 1 yet 
B* yit L| 12 vàw vóuaw B* «àv (và L*) vóuov 
L|13 avrg B*| vzev2v»os L 


1 nhu ago quidem t| 2 etiam] ego R* 
abscidentem ? V !]| 3 studeo t| omnes] oe«« t* [ 4 uero 
»» V! uero sunt :* | post circa me verba omnes — 
purus (3 sg.) err. repetit R*! | sunt furentur vulg.] fü- 
rentur R^ «eee rentur V furentur V?t j| 5 me talis] 
metalis V' | 6 quid At [| me sanare] iuro s. v. add. 
V3; leg. resanabo? | 7 reseruauero K!t e« seruauero 
V|8 saeculo] culo V? ín ras. | in] ot in t [| 9. Iesu] 
ibhu A abeam R | 10 lepram t] lepra V al. lep A | 
emm R cayni t [ 11 insuper] et super VE 13 serip- 
tum est exemplar t vulg. | 15. Coll. I1. const. VI est in "| 
ut Ri] ut etiam V vulg. | praescriptionem habeat 

17 ac aanotisaimo ( vulg.; et sanctissimo om. V | 18 eam om. 
1119 luminis (| 20 quae] queque t! | oceni|ni ? 7! | 21 ex- 


tenduntur R* | et] ut t || totis t! | scite (* | 22 ad] etad R] 
seu] siue V | 24 fuerit V! | ei RV | sacros|sanctas V. [ ori- 
eulis R! | 25 nullatenenus R | sustinu|uerint A sustinu- 
erunt t | 26 exemptione V' [ 27 integra om. V' | ecclesia- 
siastica t | eas t| 28 excepto V' [ longiui Z! | dinositur 
(duesitur AR!) R | habeat] beata :! | 29 profutura R' | 
in om. t | 30 quas R Vt al.] quibus vu/g. | aliquis R! 
ecclesie uestre V | donarium] donaee« V] 31 diuina- 
rum] sanctarum K* | omnibus ! [| impcrium V? || prae- 
dium R'!| 32 sitientibus Jg innocere jT [ allegatione Rt 
al] allegatione temporis temporis allegatione vulg. l 
33 aese Rt vulg.] se V || tempus — praetendes (sic) sup, 
V? ín spat. vac. | praetenteens A9 | igitur] ergo V 
dei in ras. R | honore t| 33 sedis Rt | habeant] ant R* 
35 ad] apud t [ receeeus A'[ prouidentia R | reminis- 
cetes V! | 36 praerogatiuam — minoribus (38) auppi. V* 
in spat. vac. | est om. V(*), add. V? | solum in] sol- 
uerin V(3) | 37 Romanae ect.] nae ecclesiae — Christia| (38) 
ser. R3 in ras. duorum versuum | 38 sunt om. V | 39 huius 
t| legis] legibibus R*| 40 etiam] et V 

12* 


Nov. X 


92 


DE REFERENDARIIS 


Hac lege non solum in postea emergentibus causis suum tenorem exercente, sed etiam in his quae iam in 


judicium sunt deductae. 


Sanctitas itaque tua praesentem nostrae mansuetudinis legem piissimam sive sacrosanctam oblatio- 


nem quam deo dedicamus accipiens inter sacratissima vasa 
siasticas possessiones servaturam. Dat. xvi: k. Mai CP. Belisario cons. 


[ 

IIEPI T9N PESEPENAAPISN. 
"ivoxottog "lovateiavós "oyovavos "Egnoyéves v 
dvüoBorátq uayíavoq àv Div óggixiov az vna- 

TOW xal matQuxiq. 

(Igooípiov) Merà «àv &Aov ánávrov, x 
ai; vübue Tydyouev cz ztQos)xovcav, ovdà và 74 
TOU pd, n am pov óepsgevOagiove Ee» xarala- 
ziv qOnuev T? mag! yuaw ngovoías, xal rogovrq 
nu&Allov, onócq noÀÀow ruiv yoricéavsQos xaP sacas. 
ztgórsQo» yàp aUroUs Ovx sí6 ÀJ 
gui, Onos dv noÀÀo ÓÀ avrov BonSoiusv vàs 
éxücrov Qqàios airiGus navO&vovrss, nAaove slvas 
l xw ÉungocÓev mxsnowjxauev. — 4ÀÀ dqávnaáv 
"wee TÀv fuevéQnv quiotipdav sí dparQlay ÉxxaAos- 


nat, et a vobis servandam et omnes eccle- 
[a. 535.]5 


X. Coll. HI tit. 5 


DE REFERENDARIIS PALATII R. 


ldem A. Hermogeni magistro sacrorum officiorum 
et patricio. 


10 (Praefatio. Cum aliis omnibus, quae in ordi- 


nem perduximus competentem, neque ea quae de 
spectabilibus nostris referendariis sunt foras relin- 
quere existimavimus & nostra providentia, et tanto 


magi quanto nobis utiliores constituti sunt Primum 


Dos cvwrerayuévovs 15 quidem eos non in multitudine constitutos nos, ut- 


pote multos per eos adiuvemus singulorum facile pe- 
titiones discentes, plures esse quam dudum fecimus. 
1 Sed apparuerunt quidam nostram largitatem in 
immensum vocantes, et multos quidem nobis intro- 


uevor, xal moAÀoss uiv zuiv éziceovrss vovs Osoué-20 ducentes supplicantes, multis autem petitionibus usi, 


vove, ztoÀAais dà ixeveícus xoo)uevoi ovro vs vais dei 
zposÓr;xcis ei$ dperolav A TtQízovGaw ztQüyua ov. 
to6 éfjayayóvtes Giuvóv. oi0À yàg roWs airoUc: yé- 
yove vigas, Éos eis reagagesxaidéxatov ó voor àgid- 
nos dbifr. j 
sixorms yuiw Trriumuévov, slva sig mAnOos dxysous- 
vov T/$ oixe(ag élarro Usi Geuvórrtos, Gvveidousv 

q TÓv «viv agiPuov mipurtriAes uérQ, 00x 
Gers v0)6 Üvrag dgsAsoOa: vov ÜsDouivow (ov yàp 


Tovro Basiehs idiov ueyalopooavvre, 4Alos vs nàv- 30 


ita semper adiectione in immensum incompetens 
causam sic perduxerunt honestam. Nihil enim pe- 
tentibus factum est finitivum, donec in quattuor et 
decem eorum numerus exiret. Propterea igitur, ut- 


4dià voUro TOÍwvv, Occ üvw p mtyua 25 pote causa forsan a nobis honorata, deinde in mul- 


titudine effusa propria imminuatur honestate, prae- 
vidimus certa eorum numerum comprehendere men- 
sura, non ut, qui sunt, auferamus eis concessa (nec 
enim hoc imperialis est proprium maiestatis: sed ut 


Nov. X. (— Coll. II tit. 5: gloss.) Graece extat in. M. et L. — oix écé9v slc và Bacvuxd M. — Epit. Theod. 10, 
Athanas. 22, 2. Iulian. const. XVI. — Kei 5j Qiávabie xepáAaia vola. Ath. 





DE REFERENDARIIS. 


Imp. lustinianus Augustus Hermogeni gloriosissimo magistro sacrorum officiorum exconsuli et patricio. 


Praefatio. 
ad spectabiles nostros referendarios 
quanto utiliores nobis sunt multis. 

essent. effecimus. Sed extiterunt, 


sitatem parum digna 


Inter reliqua. omnia, quae in ordinem redegi: 

ectant cura nostra destituenda esse existimavimus, i 

am cum is ordo 

- multos per eos adiuvaremus n M ocoserpe) facile cognoscentes, wt 
wi liber. 


idoneum, ne ea quidem quae 
1 ue tanto magis 
prius non magnum numerum complecteretur, nos, 
lures quam antea 


tatem nostram in immensum propellerent et multos sup- 
plices nobis immitterent multisque supplicationibus uterentur, atque ita continuis adiectionibus 
m rem tam honorificam producerent. 


m fini us ad immen- 
eque enim finis petentibus factus est, donec 
P / habs 


numerus illorum ad quattuordecim excrevit. Propterea igitur, ne res a nobis. merito in honore 


moz in multitudinem effusa dignitate propria exuatur, placuit 


numerum eorum cería mensura coercere, 


non ut iis, qui nunc sunt, auferamus quae impertita sunt (id enim parum proprium esset maiestatis im- 





1 in postea] inpea V^, om. R! || emergendis R Vt ai. || 
suum A* ín ras. | exercentem. R'! V! | 2 iuditio R [ de- 
ducte sunt V | 3 obligatione V? obleeeeese V! | 4 di- 
dicauimus E! dicamus V | a nobis obseruandam t| 5 ser- 
uaturam] ram V* suppl. in spat. vac. | subscr. dat. xvin 
kal. mad. Cap. Bisiliario consule .-Bamb. IT; Á— idus 
maii Neoburgensis; dypágr u. uaíq 7, vxav. Bslagagiov 
Ath, éEaponon Bargeld Vxartvovros Bsiwagíov 
Theod. [n luliani epitome quae vv. Praesens con- 
stitutio Parisini duo habent quae consulatu Belisarii 
kal. Mai. data est, absunt a Vindob, Vercell. aliis, in 
Berol. a m. 2 adscripta sunt. Contra quae ín fine le- 
guntur Nihil autem de ea latius exponemus, quia inno- 
vata est ab alia constitutione quae data est vnun kl 
mai. consolatu uilisarii evi; (ita BeroL, dt. k. mag. 
cons. Vercell, data est consulatu Belisarii ai), temporis 
mota ad nostrae constitutionis. subscriptionem | pertinet, 
ante quam intercidit notatio novellae CXI (z- Iul. const, 
CIV) datae k. Iun. consulatu Basilii 


6 Rubricam praecedit inscriptio (1—9) in L |] 


qroevüapgiav. ML, et sic semper | 8 ógguxiam om. L Wh! 


9 zarpuxiov M || 14 moALOv om. e | xa9scoros« L | 
15 yàg] quidem &| 16 zxoAlove L| Bor2zusv L' Bon- 
Sovusv L'| 17 aivgscis L|20 émasíorvrse M] dxi- 
csiyov L éxwcdyovres Haloander (cf. &) | 21 dai «aie 
L|23 4&&yovres L| csuvr» L! | o99i] nihil (i. e. ov- 
div) c | 24 vovrov L | a om. £ | 28 rà» avcàv 
&pOuov L| 30 àAlos vs Haloander] a4A' axe MLg 





Coll. II const. VII est in t | 6 rubr. de numero re- 
ferendariorum Jul | palaciis R' | 8 et patritio (patri- 
tium V?) post ordinem (10) V | 12 nostris om. 
R' [ 14 constituti ect] tuti sunt — inmensum (19) im 
ras. 3 versuum suppl. R*| 15 multitudinem V | 16. sd- 
iuvemus] audiuimus RVt, sl. adiuuimus t mg. | faciles 
t | 18 apparuee V* || 19 nobis quidem t| 20 usu R [ 
21 *adiectiones in V vulg, dicti ne in t, om. R in- 

tentes V | 22 enim bis ser. in R || 23 infinitiuam 
nitum V? vulg. | ««««or et decem Rt! 111 decim R* 
24 utpote suppi. V? in spat, vac. | 25 multitudinem vulg, 
26 effusa om, R! | propria] ne propria vulg. | honesta- 
tem R!| 27 certam V | mensuram R!V | 28 ut] u«e V 
vt eis V? | eis om, R', del. V* | 29 hoc om. V | set del. V* 


oom 
e, 


PALATII 93 Nov. X 


" 


Tav ágecávrow nuiv xal Geuvae virosrcauévow Ko — omnium placentium nobis et honeste ministrantium 
bari, "tpe ic xaragcijga. TS DA «e vxovgyías foras aliquos ex his constituamus & nostro mini- 
ovüsvi tavevtLas aigovusDa voómq)' ea pévav uà» — sterio, nullo omnino concedimus modo); sed manere 
avrove SucziLousv xaO" OnsQ sici Gyrua, unÜsva dà — quidem eos sancimus secundum figuram qua sunt, 
sÜTva: mavrázagiwv, fox av sig óxro avOoow 5 neminem tamen adici omnino, donec in octo virorum 
fO tOUTOw z5QiGraíz uétQov. Gere avrOovs Dinvexae — perveniat numerus: ut ii perpetue octo (sint) con- 
óxrÀ xaJecrdvas, vOv udv àgiOuov voUrov wav. ov-  Btituti, numero que hoc per nullum modum aut 
Siva vgónov 5j xgovov avbouévov, ansvdovrev dà av- tempus aucto, festinantibus autem ipsis perpetue 
tw devexàs &AAjLovs vnegBáAlsaO c. vais msgi "uas — invicem transcendere circa nos et imperium cura et 
xai ó Baailsiay Dupgazsíau vs xal evvoíaw. ovds- l0 devotione; nemine licentiam habente neque petere 
vos ádesav Éyovvos oii airsiv ri TOV AowxoU TrOwvTo, aliquid deinceps tale, sed sciente quod neque impe- 
dÀÀlà yivoIxOvtOS c» ovre rrvberaa TÀv aivovu£vcow  trabit petita, pro eadem autem petitione non solum 
Vaég T& Tj aírzGsO€ avr?s ov uóvov Évoyos [oras —Obligatus erit poenae auri librarum decem, sed etiam 
zo; xQvSíov Aargav decem, aAA xal 5$ oixsías — propria spoliabitur militia. Volumus enim eos men- 
dxusGriva, GrQaTsíae. BovAóusOa yàg avrové vq u4-|5sur& quidem usque ad dictum numerum contineri, 
Tp uiv uiypi ToU ónOévros àgiD puo) euesviidu, iustitia vero et aliis virtutibus augeri et ad maius 
Dix : á xai vraie dÀÀass dgeraig avbm» Ta xal — apparere. Multitudo enim numerosa nihil habet ho- 
iui usiLow ÜiagaivscÓca. Tj yàg xavà àgiÓuóv mÀn- ^ nestum, quoniam in paucis ex multis quae secundum 
9v; vida» 4» Éyos Gauvóv, émzid) neo dv óMyow éx — virtutem est vita salvatur. Maneant igitur secundum 
"oÀÀdw Ó xar' doe» coCsvcs Bíos. Mevérocav 20 quod praediximus nunc in eadem figura. 
piv obv, xaSánso sinóverss ÉpOnusv, vov áni vovtov 
TOU GyX&cTOS. 

JEmiAoyos) Tavra dà 5j aj) vrsgoyi] ywaxovaa (Epilogus. Haec autem tua eminentia cogno- 
p éra, xarà urnàfva xaipov mapgafaOTva. cvy- — Scens custodiat, ut nullo tempore i 
iepovcgd v. TÀw nap Tuv OsczwGÜrvrow, aAÀa vov 25 aliquid eorum quae a nobis sancita sunt, sed eos, 
xagé& raVrá Ti mpáTrOvros Tjv fjuAnuirzv siemQiár- — qui praeter baec aliquid agunt, in 
Tu» mowwrv, ola vovraw dgus $ &zep ovre aitéiv enam, quam eis permisimus, quam neque repeti 
iieariv. ovxe OidoaOa, Üvvaxov. xai 8710 xai roVrO licet. neque reddi est possibile. Vitque et hoc lex 
vóuog Tév&pos mAnOoe niv axo Jovusvos, &vreetyow — nostra multitudinem quidem expellens, introducens 
Ji &gexz;v, yxtQ ovx dv tollo; diagaíveras, xai uá- 30 vero virtutem, quae non in multis apparet, et prae- 
hera &x' áyÓgàáci mngosiOoUc, uiv dx mavsgow &ya- ^ cipue in viris procedat quidem ex patribus bonis, 
SG», róv 08 avràw Bíov àxorsÜruxóg. vai; vs vOv — Suam autem vitam constituentes tam in petitionibus 
Dsouévo»v íxeveíaus vais v8 xaQ' zudv eis avrove 4xw- — indigentium quam ad nostrum in eos auxilium. 
xovQéíass. Tà coivvy mapactávra zuiv xal Ou vovUs ^ Quae igitur placuerunt nobis et per hanc sacram 
rov Oeíov ÓrAosusva vóuov 5j Gy) vmegoy Kpyq xai35legem manifestata sunt, tua eminentia operi effectui- 


"pars magadovvas Gmevoáro. que tradere festinet. 
at. xvi. k. Mai. Constantinopoli Belisario v. E Dat. xvn kal. Mai. OP. Belisario v. c. cons. 
cons. a. 535.) 





peratoriae, praesertim cum omnibus illis nobis probatis et honeste ministrantibus partem eorum a nostro 
ministerio removere exp e modo placeat); sed illos quidem manere in quo sunt statu sancimus, 
neminem autem omnino i, donec octo viros numerus eorum redactus sit. Itaque octo viri per- 
petuo instituantur: ut. hic quidem numerus nullo modo aut tempore augeatur, sed operam dent ipsi perpetuo, 
wi observantia et studio erga nos et imperium se invicem superent. Neque cuiquam in posterum ne pe- 
tere quidem tale quid liceat: immo sciat se neque quae pelit impetraturum et ob ipsam petitionem non 
solum poenae decem librarum auri obnoxium futurum, sed etiam propriam militiam amissurum esse. 
Volumus pcm bone — quidem ad dictum prd Previa fustitiam e n rcg ul virtutes 
eugeri et clariores a; ve. Numeri enim magni nihii et gravitatis: idem in paucis ex 
dir vita virtute intijnis servatur. Maneant dite nunc, sicut anie dizimus ! in. hoc statu. r 
Epilogus. Haec autem cognoscens summitas (ua custodiat, ut nullo tempore quicquam eorum 
a nobis sancita sunt violari patiatur, sed ab iis qui contra haec faciant elipuid. poenum quam minati 
fumus exigat, quippe qui ca sectentur quae nec petere licet nec dari possunt, Sitque in hac quoque re lex 
nostra quae multitudinem qe spernat, invicem autem introducat virtutem quae non in multis elucet, et 
mazrime in viris, qui et ez bonis parentibus procreati sunt et suam vitam precibus supplicum et auzilio ulis 
a nobis praestando dicarunt. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur, 
summitas (ua operi effectuique tradere studeat. 





6 rovro» L| 8 avtovusvov L| 12 ovre L] ovdà M | | om. R | concedamus R | modo sed manere] modos|et 
13 vmág «vs TZ$ aívjGsc$ avrr$] pro eadem autem | menere V!| 4 quidam R'[5 tamen] tantum V | addiei 
petitione g | 14 decem (s. v. déxa) M, Jéxa L 115 ué- | t| 6 hii RVt [sint octo vulgo, sint om. RV al.| 1 nullo 
vgov L | 18 $ M] vó L | 19 geuvov] ceueecs L'| | R* [9 transoendeee V! | 10 petere] ptt 2 (sic) t| 11 y 
20 Biow L9? | 24 evyyogovsa om. e | 26 rxeAzidévry] | se t| inpetrauit *| 14 mensura) mensurationibus R' 
qessse uévn»v L! síonuévny L* | 21 ola vovrov égus- | 15 edictum T'| 17 appare ue 20 quod om. R' [ figu- 
nive» L, quam eis permisimus g | *ov38 aírsiv MA | ram R']|24 nulo R in ullo V | an /eg. transgredi (pa- 
28 rovro] ovros Haloander (cf. c) | 30 3i] xal L |[ómsg | tiyatur? | 26 propter R'| exgi R | 27 quae neo vulg. || 
L^ | 31 ngo«sá2ovss L!, ngosAJovsa c | 32 abvov Ha- | 28 redi est R* redire R'| et hoc] ex hoo R et haeo 
loander (cf. «), avrov M avrov L| 35 vóuos L'| 37 bi- — p] 29 expellenlé (sic) R | 30 uirtutum R9 | 31 patria 
lisario uc. consulie M [ die xvn k. mag. po. uilisarii | R*|32 constituens ed. pr. [ 33 indigentum R [37 sub- 
Isi", dat. vn k. mai. uilisarii ful" (gr»i uafq Theod. | ;c,, dat. xvin kal. Maii Cp. Bisiliario uice c, Hamb. IT, 
om. subscr. Ath.) dat. kl. Madii cap. hi s 111 (post rubricam novellae XII 
quae statim sequitur) V 


1 honestate A! Vt | 2 aliquos) etaliquos E! | 3 omnino | 





Nov. XI 94 DE PRIVILEGIIS ARCHIEPISCOPI 


XL 


KR DE PRIVILEGIIS ARCHIEPISCOPI PRIMAE IUSTINIANAE R. 
Idem A. Catelliano viro beatissimo archiepiscopo Primae Iustinianae. 


Multis et variis modis nostram patriam augere cupientes, in qua prima deus praestitit nobis ad hunc 
mundum quem ipse condidit venire, et circa sacerdotalem censuram eam volumus maximis incrementis am- 
pliare: ut Primae lustinianae patriae nostrae pro tempore sacrosanctus antistes non solum metropolitanus, 5 
sed etiam archiepiscopus fiat, et certae provinciae sub eius sint auctoritate, id est tam ipsa mediterranea 
Dacia quam Dscia ripensis nec non Mysia prima et Dardania et Praevalitana provincia et secunda Mace- 

1 donia et pars secundae Pannoniae, quae in Bacensi est civitate. Cum enim in antiquis temporibus Sirmii 
praefectura fuerat constituta, ibique omne fuerat Illyrici fastigium tam in civilibus quam in episcopalibus 
causis, postea autem Attilanis temporibus eiusdem locis devastatis Apraeemius praefectus praetorio de Sirmi- 
tana civitate in Thessalonicam profugus venerat, tunc ipsam praefecturam et sacerdotalis honor secutus 
est, et Thessalonicensis episcopus non sua auctoritate, sed sub umbra praefecturae meruit aliquam prae- 

2 rogativam. Cum pe in praesenti deo auctore ita nostra respublica aucta est, ut utraque ripa Danubii 
iam nostris civitatibus frequentaretur, et tam Viminacium quam Recidiva et Litterata, quae trans Danubium 

sunt, nostrae iterum dicioni subactae sint, necessarium duximus ipsam gloriosissimam praefecturam, quae 
in Pannonía fuerat constituta, iuxta Pannoniam in nostra felicissima patria collocare, cum nihil allem 
magni distat a Dacia mediterranea secunda Pannonia, multis autem spatiis separatur prima onia & 
$ Pannonia secunda. Et quia homines semper bellicis sudoribus i tes non erst utile reipublicae ad 
primam Macedoniam per tot spatia tantasque difficultates venire, ideo necessarium nobis visum est ipsam 
praefecturam ad superiores trahere, et iuxt& eam provinciae constitutae facilius sentiant illius medi- 

& cinam. Kt ideo tua beatitudo et omnes praefatae Primae lustinianae sacrosancti antistites archiepiscopi 
habeant praerogativam et omnem licentiam suam auctoritatem eis impertire et eos ordinare, et in omni- 
bus supradictis provinciis primum honorem, primam dignitatem, summum sacerdotium, summum fastigium: 
ut a tua sede creentur et te solum archiepiscopum habeant, nulla communione adversus (eos) Thessaloni- 
censi episcopo servanda; sed tu ipse et omnes Primae lustinisnae antistites sint eis iudices et disceptatores: 
quicquid oriatur inter eos discrimen, ipsi hoc dirimant et finem ei imponant et eos ordinent, neque ad 
alium quendam eatur, sed suum cognoscant archiepiscopum omnes ictae provinciae, et eius sentiant 
creationem, et vel se vel per suam auctoritatem vel clericos mittendos habeat omnem potestatem 
omnemque sacerdotalem censuram et creationis licentiam. Sed et in Aquis, quae est provinciae Daciae 
ripensis, ordinari volumus à tua sanctitate episcopum, ut non in posterum sub Meridiano episcopo sit 
constituta: sed Meridianus quidem maneat in Meridio, nulla ei communione cum Aquis servanda; Aquensis 
autem episcopus habeat praefatam civitatem et omnia eius castella et territoria et ecclesias, ut possit Bono- 
siacorum scelus ex ea civitate et terra repellere vel in orthodoxam fidem transformare. 

6 Ut igitur sciat beatitudo tua nostri numinis dispositionem, ideo praesentem legem ad tuam venera- 
bilem sedem transmisimus, ut in perpetuum tale beneficium habeat patriae nostrae ecclesia in dei omni- 

7 pon gloriam et nostri numinis sempiternam recordationem. Quando autem tuae sedis gubernatorem ab 

luce decedere contigerit, pro tempore archiepiscopum eius a venerabili suo concilio metropolitanorum 
ordinari sancimus, quemadmodum decet archiepiscopum omnibus honoratum in 
penitus Thessalonicensi episcopo neque ad hoc communione servanda. 

Beatitudo igitur tua LN nostra sanxit aeternitas modis omnibus ad effectum perducere non diíferat. 

Dat. xvin. kal. i (Belisario v. c. cons.) [a. 535.] 


Nov. XI Latine tantum extat in appendice coll. VIIII Authentici (extravagantium prima est in R f. 12* et V 
f.182) — Rubrica dus và$ xs9g« vo Biuevaxiov ysvouévas vxo Qopais mxóÀus vxo idixóv apyuzicxozow sl- 
wai, un uw vxo vov Oeacgalovixns schol. M in mg. (ez Ath.). — Epit. Theod. 11 (inde in L), At. 1, 8 (inde A 
tit. 13, 9; Coll. const. eccl. 3, 1,8), Nomoc. XIV tit. 1, 5. 


10 


25 


ecclesiis provehi, nulla 


Iulian. const. IX. 


3 nostra patria R! | 4 mundum) modum V | quam R| | vulg. [ 24 *ut a tua sede] utatur a sede V a tua sede 
venire et om. V | amplicare &' ampliore V| 5 pro tem- | vulg. a sede R|te V ai] om. R vulg. | communione V 


pore sa bis scr. V? | 6 certae] oeterae vulg. | sint om. M vulg.] actione .& al. | aduersus RV] ad vulg. [ eos add. 
id est] reddere V | tam ipsa | tamen ipsa V | meditranea "D. | 25 et omnes om. R || sint] sive vulg. [ eis V] eius 
meditanea R | 7 misya V missia FR | prima Contius] secunda | vulg. | di tores V | 26 dirimatur & | eis imponant 
libri| 8 panonie V | banoensi V bacensis R, Urbatensi de- | vuig., in eum t 21 cognoscat R agnoscant 
dit Augustinus (ed. Iuliani a. 1567) [| enim om. R [| Sirmii | vuig. | 28 et v 


et om. R | habeant riy om. R 
Contius] firmii V vulg., om. R. spat. vac. relicto | 9 fuerit R | 29 omnemque] omnem V [ et ow. V* tia R ditis V 


vulg. || tam in] in om. | 10 atilanis V | Apemius RV] | 30 non im R | medridiano R!| 31 meridio V 
Apenninus dedit Miraeus (ed. Jul. a. 1561), Apennius Com- | meridiano A vulg. | ei V] om. R vulg. [ Aquis] quis R 
tius, Aprecinius Augustinus ; Apodemiusal|frmitana vulg. | 32 castelleterritoria V | bónosiacorum V! | 33 et terra 


ürmata R | 11 thesalonicam V tesalonicam & (id. infra) || 
honori V | 12 sed sub] su V 13 auctoritate R! | 14 fre- 

uentetur vulg. | tam] iam VaL, om. R | uiminatiuum quae 
k recidiua V recidua 4 | Literata vulg. | 15 nostrae om. 
R | dictioni & || diximus R | 16 panonia ARV, et sic sae- 


V vulg.] contra R | vel] et vuig. | in] ideo-R | 34 sciat] 
sit V | 35 sedem] domum A | ecclesiae R V* | dei opitis V | 
36 nominis sepiternam A | quando] quoniam A37 re- 
cedere V | pro tempore] propter E | arehiepiseoporum 
Rat. | emaliis V 38 dicet V | archiepiscoporum A a4. [ 
39 communionem seruantia E | 40 sancxit ^V | 41 dat, 
xviu kal maii subscriptio est im Neoburgensi, inseri, 

tioni seg. novellae XII adnexa, dat. v1 kl. mai. cons. uili- 
sarii ful. (cod. Berol. al.), sim. ez Iuliano vulg. ; dira 
eio , p odd Ah.) uni mag vnartq Behagéóow 

eod, la 


DE INCESTIS ET NEFARIIB NUPTIIS 


iB 
IIEPI AGEMITOTAMIS9N. 


aMforoxoárop '"lovariiavos Adóyovavos QÀoop cQ dv. 
Soborárq wóuyr. và &navrayov Oaiov mQifárow. 
(Hgooiniov.) To)c $mip rwv dOsuírowv Kur 
gvJev yeyganuévovs vuó vw BeaBagilsvxóro»y rra 
ovx évrrÀos Éysv TvyovusPa, oimeg vov; uiv dO*ud- 
vow cvulalóvras yópow dGripogrrove domi, T5» Ji 
iE avrov mgosASovcav yovüv, xaízoyys dvsvOvvov ov- 


95 


Nov. XII pr. 1 
XI Coll. II tit. 6 
DE INCESTIS ET NEFARIIS 
NUPTIIS. 


Imp. Iustinianus A. Floro comiti divinae rei privatae. 


5 (Praefatio. Pro incestis dudum scriptas ab 
imperatoribus leges non perfecte habere iudicamus, 
quae eos quidem qui incestis copulantur nuptiis im- 
punitos sinunt, ex eis autem procedentem sobolem 
utique inculpabilem existentem privant rebus patris: 


vuv, dgaugovvra, tw ToU marQóé* e dvayxaiov Ov lÜ ut necessitas sit eos quidem qui peccant sine reatu 


vovs jd» duaprivovras dvevOUvove sla, 


d , rows 0i 
àvsvOvvove o duagrávovras xoAáLeaDa. 


esse, eos autem qui innoxii sunt tamquam peccantes 
puniri. 


CAPUT I. 


B GOasocmiLopev volvvv, vov Aomov, ei vi aOépevov 
wal évawríov vj gvGs. (o" Ó vópuoc 
nefario xai damnato xaAei) i 
ovx Kyo: stcidas x mQoréew yvrgiov vs wol àpéu- 


c9a. àvÓ' orov yàp 


sorslye aim, 


Sancimus igitur, de cetero, si quis illicitas et con- 


incestóv vs xai  trarias naturae, quas lex incestas et nefandas et 
yánov, sizep 15 damnatas vocat, contraxerit nuptias, si quidem non 


habuerit filios ex prioribus li € et inculpabili- 


dÀÀa xai25 que ei poena non confiscatio solum, sed etiam cin- 


guli privatio et exilium, et si vilis fuerit, etiam cor- 


Nov. XII (e Coll. II tit. 6: gloss.) Graece extat in MLA (in hoc est víckos óydoos), prooemium et cap. 1—3 


in B 28, 6 (1. 2 B* p. 150 Zach.). — 


pit. Theod. 12 (inde B) Athanas. 11, 1 (inde cod. Vaticanus 1981 Nomo- 


canonis. XIV tit. ad 13, 5 extr. 'dzró 76 «€ wsagag'; cod. Bodleianus 3399 tit. 1 'dmó v7 vs waapas Frwe di- 
yéyoasvaa nap) ádDsuíiveo»v yáucw'). Iulian. const. X XXII. 


XII. 
DE INCESTIS NUPTIIS. 
Imp. lustinianus 4. Floro gloriosissimo comiti divinarum quae ubique sunt rerum privatarum. 
Praefatio. Leges de incestis antea ab imperatoribus conscriptas non gefeno esse existimamus, 


€0$, qui incestas nuptias contraxerunt, impunitos relinquant, pro 


vero ex iis progenitam 


quamvis insontem paternis bonis privent: quasi mecesse sit eos qui peccarunt impunitos esse, insontes 


autem tamquam peccantes puniri. 


L BSancimus igitur, ut in posterum, si quis nuptias illicitas et naturae contrarias (quas lex et in- 
cestas et nefarias et damnatas vocat) contraxerit, siquidem liberos ex: prioribus nuptiis legitimis et culpa 
sacwis natos non habeat, statim ei suarum rerum amissio irrogetur, simulque ne earum quae dotis nomine 
ei datae sunt, ulla fruatur, sed omnia fisco addicantur. Qui enim cum legitimas nuptias contrahere liceat, 
illegitimas Pent et subolem confundit et genus iniuria afficit agitque et impia et nefaria ac talia concu- 


piscit, a qui 


us multa etiam bruta animalia abhorrent: esto quidem ei 


oena non solum publicatio bono- 


rum, sed etiam cinguli ademptio atque exilium, et sí quidem vilis condicionis sit, etiam corporis casti- 


2 sel áOsuaroyauióv MLB Theod., ztegi à&eusro- 
yamidw xai TOw ix voiwUrow mailmw A regi &Peui- 
tov yáuowv Ath. BX IV p. 2139 Fabr. 5, ztsgl. àde- 
mitow veaga' Bl ib. 2129 | 3 sg. avroxgárop iovati- 
vwvós íguoyéves paylgvom vàw Daiov Óóggixiaw vó 
Üreregov &xó vmávow (inscriptione novellae .X praece- 
dentis ab archetypi rubricatore perperam huc transposita) 
A, 'O avrós BaciÀeve Àógq xoprv. ngiávcw cod. 
Bodlei. 3399 f. 13 ad tit. 1 ubi ercerptis ex Athanasio 
ipsius novellae textus adiunctus. est (cf. Heimbach "dvéxd. 
1 p. LXXIV) | Kot: L]|5 Tovs vzip aPsucro- 


yamaw [oO Óvs ysypauuívovs KumgocÓsv vno raw 
meofaBaaiAevxorow vouove À Tere post KuztgoaO'ev 
add. Haloander (ef. ad 2) | 1 &Xeuérovs avufé ag 


€x ávayxalov óvros A | 11 aive. ML] agíacOas A 

m2 A, er quo in sqq. quoque capitum numeros recepi 
14 6v] ostep A 0 D || svceston qa M i»xacvóv 18 A [rxéoov 
(iv eesseeston L!) ra L aOéusrov B zagávopov s. v. 
add. L? | 15. nefarion (GOjurov s. v. L*) ML vag, 
A magávouor B| damnaton M Jauvarov (Da«cov L!) 
LA xavaxgerov B. dvóauov s. v. L* || *avvaAlato: MB! 
evvalla£Es: (ovvaAlaEs L*) LABI | sap] e uv Al] 16 £ye« 


L|$ yánovs LA( &risoprac B | 10 cow] róv 4| 
: | 


AB | l7 avcà yevouévov;] avtG xavcaw ysvou£vowy 
L', e9vQ om. Á | uiv om. A(c) 1 18 zpayuarow — 
19 zrgo«xós om. L (agaígediv éveivas xal xav ézi ztQos- 
xó€ s. v. add. L*) | 20 Tayuai AB* ] 21 yàp om. c | v«- 
vopaGuéva yausiv Alyopov vsvouiGueve (a s. 00 eras., 
xoraOas s. v. add. L*) saedvouov L, yáuov mowiv 
vevouaguévov ztaoà vouov L*| 23 ye om. B* | 24 Eoo] 
yévn AB' | 25 Kevo. M] xai Koro LAs xai Kovaa B | 
26 si] dai A 


2. inscr. de nefariis et incestis nuptiis Julian. | Rubricae 
subscriptionem novellae XI continuat V. (cf. ad p. 93,31) | 
4 rei priuate rei V, repriuate A | 5 Pro incestis in ras. 
R*| 6 habere] se habere V?| 7 quae — sinunt V* suppl. 
ín spat. vac. | quidem] qe V(?*), corr. V?| qui om. 
in ceteris R! | nupteie V(?) | 8sint R' | procedeutee V ! 
9 priuasuerat R' | 10 eos] hos R | 1! peccatores V | 
12 puniet? R! j 14 incertas R' | 17 sibi contractis 
R* im ras 6 fere litt. | 18 ea] eis R* im mg. vulg. 
19 dat R'|errario RT | 20 arsignari R' | nuptiis R' 
21 confunderit R! V | 22 et generi suo add. R?, om. R* |, 
egit R' | vero om. V f 24 inrationabilijà V* irrationa- 
bilie R' irrationabilium T | 26 si] 1 £' (7. «. secundum) V! 


Nov. XII 1—3 9 


xal rov coparog abuguós, 0mc€ dv uáDo: cago- 
vs&iv xai sic cie gcscg uévtw, d A Tgvgüv 


Ts xal dpüv vmegópun, xal vàw magadsdouévow viv 
dx Tie prse xaravSadwtecOus vóuom. xal «ijs 


axóg, si TOv vóuov émicrauévn TOVTOV uÀv dyus- 
oss, àOeuíivow 0à éavrzv dnidoín yáuow, vnó v5v 
avry ywonévns sow 


6 


DE INCESTIS 


p verberatio, quatenus discat caste vivere et in- 

naturam se continere, non autem delectari et 
amare ultra terminum et traditis nobis & natura 
etiam his legibus repugnare. Muliere quoque, si 
$legem sciens hanc quidem neglexerit, incestis autem 
semetipsam tradiderit nuptiis, sub eadem consti- 
tuenda poena. 


CAPUT 1l. 


r E 0. TUyOi£Y x ztQotéparv y&ua» du£ureren 
maijdss OvTsG aUTQ, 3) Kyyovos Tvjw 7) xal msgastépo), 
TUZv xavgq aw sUOvs éxeivos Àrj a diadoggv, avv-1 
sfovgio. uiv Tjj TOU zxarQO: Tiucpíq ywópsvos, vQé- 
govrss 0à Ouax avróv xal rà dlÁa Tw dvaywaiam 
mwapéyowrec. sí yàg xal rw vópewv wsxegómTQé sim 


xai agsBye, &Àlà sav? Oua dci. 


Si vero contigerit ex prioribus nuptiis inculpabi- 
libus filios esse ei, aut nepotes forte aut ulterius, 
0 paternam mox illi accipiant successionem, suae qui- 
em potestatis patris supplicio facti, pascentes au 
eum et alia necessaria praebentes. Nam licet le- 
gum contemptor et impius sit, tamen pater est. 


CAPUT TII. 


Kal vovro uiv 0 usrà ravra éyéro xoóvos ó mera] 
Tjv xagovsav fudw Ói&rabw Qdow, ó TeMiva T 
Sow, & ys cavppovoin. Kfegr. yp uiv à óv- 
A Tas vnó «Q vóuo vovrq p; vrrayDan, — To 96 
yt 1 . 
OUTe xawrüzagiv VzÓ TuxQav ue» GyavüxToG 
MÀ (orig dO dpaTos yéyove , 5| uiv KÉpXacav 
oíqürmors vQózq ovroc San cmd dvsvOvvos Karo. 
si di 00r Zuow Ó vónos svgo, vavà uar vOv TOiOU- 
vow yapow, düsiav dxeivos éyérm, àp' ovaaQ mac 
dppavis yévorro, évavrav siao duo c7) 
GCvvagOsiav dnonéunsw yaustv, ovx éxavshsvgo- 
pévi» Er. mos avTOv ovdà Duscracav piv 19 oyj- 
pari, raig dà àÀnO'elass GvvoUgav (iac yap ovra xal 
TOi; spor&goue àmoÀoynostei), ovre quartae T5$ av- 
E Kai vos ye maidas, énaDixeQ avroi; c Gvsv- 
Svo cvyympoluzv, sí piv uóvos xal uy ua" éri- 

xal avrgw yvnciow alev d£ évégov yao» dvav- 


ZÓn magqunxóe ovra mavrsÀds édusv ovsvOvvov transactum est, nec o 
n : í zyavaxryO:v.20 nec omnibus modis sub acerba indignatione submit- 


5 Et hoc quidem sequens habeat tempus post prae- 
sentem nostram constitutionem currens: nullo con- 
tristando, si caste vixerit; licebit enim nihil pec- 
cantes sub hac lege non subdi. Quod vero iam 

relingummus innoxium 


timus. Sed si quae incestae factae sunt nuptiae, si 
quidem contingit eas quolibet modo dissolvi, sine 
reatu sint; si vero haec nostra lex invenerit ali- 
quem post tales nuptias, licentiam ille habeat, ex 


ovraes cvrq 25 quo omnibus insinuata est, intra duos annos sic sibi 


copulatam dimittere coniugem, non reversuram ul- 

us ad eum neque separatam quidem figuraliter, 
pro veritate vero coniunctam (forsan enim sic prio- 
ribus satisfaciat), sola quarta eius substantiae parte 


xoU sspuvoías uoígas émi xo Ürnuócwv gegouívne.30ad fiscum deferenda, et ad filios, quoniam eis tam- 


quam innoxiis concedimus ut, si quidem soli et non 
cum aliis et ipsis legitimis sint ex aliis nuptiis in- 
culpabilibus existentibus, non priventur paterna suc- 


foe yrrouévow, uj GrígeiaOas v5 margqas dia- 


gatio: ut discat caste vivere, et intra naturam se continere, nec vero luxuriari et quae modum excedunt 
appetere legibusque a natura nobis traditis vim facere. Mulier quoque, si legem sciens neglexerit et in- 
cestis nuptiis se dederit, eandem poenam subeat. 

IL. Si vero ex prioribus nuptiis culpa vacuis liberi ei sint vel forte nepotes vel etiam ulteriores, 
illi protinus paternam accipient successionem , ut per patris poenam sui iuris fiant, illum tamen alant ei- 
que reliqua necessaria praestent. Licet enim legum contemptor et impius sit, at utique pater est. 

III. Et hoc quidem servet futurum tempus, quod post hanc constitutionem decurret, quod neminem 
dolore afficiat, dummodo caste vivat. Nam liberum est nihil delinquentes huic legi non subiungi. Quod vero 
iam praeteriit, neque plane impunitum esse sinimus Mp penitus acerbae índignationi subicimus. Sed 
5i quae incestae nuptiae contractae fuerint, si qui 7 modo iam antea dissolutae sint, impunitae 
maneant. Sin quem haec nostra lex inveniat talibus nuptiis utentem, veniam habeat ille intra biennium, 
ex quo lez omnibus manifesta fiat, uxorem sibi ita copulatam dimittendi, non amplius eum re- 
versuram, nec specie quidem separatam, ut tamen re vera consuetudinem cum eo habeat (forte enim sic 
etiam prioribus satisfaciet); atque quarta pars sola substantiae eius ad fiscum deferatur. Et liberi qui- 
dem, quoniam illis ut insontibus ignoscimus, si quidem soli sint neque una cum aliis iisque legitimis, ex 
alteris nuptiis licitis progenitis, non priventur paterna successione: misi forte eos pater iure exosus propter 

1 wai] ve xal B | 3 zagadidouévor B* | A dx om. A 


xaravOadiaLeg Oa: vouav] «eccce Ü/LeaDa vóuov Ji 
etium his legibus repugnare g | xai 77€ yvvauxós, si] ei i6 
Jà xal yvvaixóv A | 5 émistauévne Bí || 1 yevonévne 
(ysevou£vn»p? L') L yevés9m A 18 agézvov M, om. Bf | 
9 avez L? | 4yyó L5 4 AB* | rvxov om. À || 
10 éxeivo L' || Àevovres L| 11 uiv om. A | yevóuevos 
B| 12 opos om. c | I3 e£ yag] xai, yag sí A [vov vó- 
nov vxsgonree L' | eim Mis)] 9) (n L') LBí om. AB' || 
14 ala xal marre A| 19 xal Tavra uiv Ó uerà T9 
magovcaw yuGw Oikrabie Óémw dyéro) yoóvos unÜéva 
Aunroov A|| 17 unóiv ánagróvrac (auagrávorrag B) 
MLB;] rd Boviouévo A| 18 9x0 rOv vóuov rovrov 
Haloander | rovrq] rovro M ! vexáyOai] xevágDas xa- 
Aongayovvt. 41 19 ovrs] ov B | duces L!| 21 £p9a- 
say Z 22 ovros om. Á | fozas M? | 23 ai dà o xócde 
uar A ai 0 ó vóuos ruv. B| urr& vóv coe 
evroy y&gov Be | 24 dxsivos om. A || 25 duo M] ovo ' 


M s.v, LAB | 21 4ijorócav L! | 28 ovroc AL! | 
29 cz» mgorépav L | cuartae M, cerágrre M s. v., 
LAB |30 «ó) vóv B | 31 acroic L!, ajcoi L*| 34 ye- 
vóusvos B 


1 et om. R! | 2 delectare R! | 3 amare ultraditis 
terminum nobis & natura R' | 4 mulieri V mulierem 
R | 8 contingerit R* | 9 eforte A' | 10 paterna V' || 
11 factis A! | 12 eum om. R | 13 et om. R! | tantum 
V' | 15 sequens] est add. R' | 16 consuetudinem R' 
constristan do V? | 17 enim om. R' | 18 non] num R' | 
19 inno|noxium R' | 21 siqe V! | 22 contingerit R 
contigerit vulg.; leg. contigit? | 23 sunt R | 24 habeat 
ille V | 25 duos suppl. V* in vac. | 27 fuguraliter 
(ficte ». v. R*) R | 30 *ad filios, quoniam eis] ad filios 
quam eis R* ín ras. 12. fere lit, VT' (omni alia sub- 
stantia add. ante ad filios V? in mg., post filios vulg.) i 
32 ipsis legitimis vulg.] ipsi legitimi Évr 


ET NEFARIIS NUPTIIS 


Joy: si un Üuxaios avrové uacngas O0 maT?Q Oi 
Tiva érépaw. vóusuov stpóexgovaiv trs oixaiac amoxAsi- 
18 eus Qudogrs. A uévrowys xcl yános sir vi& 
frapos mpoysvóusvos xal ovddv tQ» vong nQosxpobov, 
xai neides dxsichey yévowro, vàc uiv tQsis uoípes rov 
xÀjpov toic mzavraró0Dtv dufuzTOw T8 xai aysvÜU vows 
xara auztávegSas seudiv, ei ur, vi mporxgovaeuav Ére- 
ov, Osap avrOve dwabiové 1i€ TOU naTQ0€ ward vó- 
pov daixvva, ODiedoy5ne: v9 dà veriornv coi mxeucl 


97 


Nov. XII 3 


cessione: nisi iuste eos odio habens pater propter 
aliam quandam legitimam offensionem & sua excludat 
l successione. Si vero etiam nuptiae sint aliae 
prins factae et non offendentes legem, et tilii inde 
5 oriantur, tres quidem partes hereditatis undique incul- 
bilibus et innoxiis relinqui filis. nisi aliquid offen- 
ant aliud, quod eos indignos patris secnndum 1 
Successione demonstrat; quartam vero filiis iniuriam 
quidem passis. innoxiis tamen relinquere liceat. et 


TOi; vÜpuGnévow uév, avevitóvow 0à opas, xcralau- 10 AN inculpabilibas per alia omnia circa patrem vi- 


a&v&v ÉbéorO, xai avrois dususeTOI và Ala mevra- 
yó9«uv stegi TÓv mtevréQa geuvouévoi' ÜràaÓr mo- 
iPeugovu£vne dx v7€ merQuQas Ttegiova(as tr TeTGOTIS 
poipas, Tv v Oruocip dílosSui nposrrátanev. — di- 


Jouev dà avrois Ovx áx OueOuxne uóvnce, aAÀa xali5 feri heredes. 


4i a&uvDurov vd  yayevvrxórow xarà wóv Éurmpo- 
q):v fiv signufvov vgómov yívscOÓci xÀnpovopovs. 
(Z) TavroU rovrov wperobwros, sí xal usrtÓ YO TZv 
ngotígav asxoztéuwagOra yauerz» 17v aPtuirar cota 


GvvagOéicaw érégav üyovro xata vóuov yvvaixa, maí- 20mus: dote quippe praecedenti mulieri danda 


Jew avtq? xai éw t7$ sxorfíoac Ovrow wai vortgov 
dx T?8 vouénmov ysvouévow. ovra yap TOv Éungonóew 

vov vp gulawOgoríq vixnsousv' Ts mQoixOc Ór- 

Àr «jj dnoavaag yervaixi Qiouévns. Ei 8 ur; zv ya- 
netrv azoz£uwarto dyucvram eia duorum eg oieg 
6 vouos Or uodíq yévorro gavsgós, avTOS T& ÉxTumrTÉTO 
TIS avrov mMQgeovGíae xai y yvwy tns Tt0ixOc, xci 
Vmó ryv sipnuévnv ywvégOo ziv. oi T& TOiOUTO! 
maids; ovÀév dx cic maTQots mtpuvaíns KLovciv, 
H^ o/)P uev Us unrgQas mpomóc ii! &b uiv 
alev ix moréígom yaucw avsvüvvow maides avtqi 
yerónevos, dxtivor va ztQáyuata Ànvovras, mtagü TD" 
quartam ózÀaóZ uoipav zv sis v0 Óruócww qrgoué- 
»pv* avreEovcioí Tí yivóuevo: xci TOv gzeTfon tp&- 


?5 habebunt neque materna dote. 


: Scilicet praeexcepra ex paterna substantia quarta 
parte, quam fisco dari praecepimns — Damus autem 
eis non ex testamento solo. sed etiam ab intestato 

enitorum secundum prius & nobis dictum modum 

Hoc eodem valente, si etiam post- 
quam prius dimiserit coningem inceste sibi copula- 
tam, eram duxerit secundum legem uxorem. filiis 
ei et ex priore existentibus et postea ex legitima 
procreatís. Sic enim prius tempus clementia vinci- 
Si 
autem uxorem non dimiserit intra duos annos, ex 
quo lex publice fuerit insinuata, et ipse cadat sua 
substantia et mulier dote, et sub praedicta fiat 

ena; talesque filii. nihil ex paterna substantia 
Sed si qnidem fu- 
erint ex prioribus nuptiis innoxiis filii ei procrenti, 
illi res accipiunt (post quartam quippe partem, quae 
&d fiscum defertur), suae potestatis effecti et pn- 
trem alentes et aliam ei praebentes sufficientem 


30 sanationem, sicut praediximus: dote etiam hic in- 


cestae coningis sub fisco facienda — Si vero filii non 
sint ex prioribus inculpabilibus nuptiis haec agenti 
rocreat!i, tunc totius eius substantiae dominus erit 

cus. Hoc enim etiam in postea nubentibus in- 


goviss xai TZv daÀÀrv avrqQ maoéyovres doxovgav 35 ceste sancivimus, sub [eal aequalitate per omnia 


Waganrinv, xaÜa gqXigavrrs simouev. TUS TQOixOC 
xüvrabOa q$€ dÜsuíirov yvreixóé vno TO ÓÜruócuw 
[] yuvouévrgs. Ei u£vrowys meilss ovx slev dx ztQo- 
Tígow au£uzrTOM yánom TQ Tavra mpabarr, ysvóus- 


wo, TmvixaUTa TZ6 mt0059 avroU scepuovdíae xvopiov 40 


Éfevos x0 Óruógiov.. rovro yàp dr, xai éni rÀv ustá 
vabra yauoverow dÓ£uira vevouoDerzxauev, dv igo 





l aliam 
praecesserint, quae legi non repu 


crimine et culpa omnino carentibus relinquantur, 


dam legitimam offensam sua successione. excluserit. 
, atque liberi inde nati sint, tres 


Quodsi quae etiam aliae nrptiae 
uidem partes hereditatis (berie 
nisi qwid aliud del'querint, quod ipsos secundum 


legem paterna successione indignos ostendat; quartam vero liberis iniuriam quidem passis, sed in- 
sOntibus relinquere liceat, qui quidem et ipsi im ceteris ommi circa patrem culpa careant: scilicet 


ercepta prius ex bonis paternis quarta parte, 


quam fisco dari iussimus 
non solum ec testamento, sed etiam ab intestato secundum modum a nobis antea dictum 


Concedimus. autem. dis, ut 
enitorum fiant 


heredes. Atque hoc idem valeat etiam si postea quam priorem coniugem inceste ipsi iunctam dimisit, alteram 
ducat secundum legem uaorem, liberis ei tam ea: priore natis quam postea ex legitima uxore progenitis. 
lta enim prius tempus humanitate vincemus; ut nimirum dos mulieri exactae reddatur. Si vero uxorem 
non dimiserit intra biennium ex quo haec lem pvblicata fuerit, et ipse bonis suis exuatur et mulier dote, 
atque poenae supra dictae subiciatur: et huiusmodi liberi nihil ea: paternis bonis habebunt, nec magis ez: dote 
materna. Sed si quidem ez prioribus legitimis nuptiis liberi ei progeniti sint, illi bona accipient, praeter 
quartam scilicet partem ad doeum deferendam ; ut sui iuris fiant et patrem alant ac reliquam ei curam 
sufficientem praestent, sicut ante diximus: dosque incestae coniugis ita quoque in fiscum redigatur 
Duodsi ei qui haec commisit, liberi non sint ex prioribus legitimis nuptiis, tunc omnium eius bonorum do- 
minus erit fiscus. Nam hoc quidem etiam de iis qui posthac incestas nuptias contracturi sint, sanaimus, 





2 vóuiuov om. À || oíxeías] (Bias A] * dox 1aiaos 
MLB ánoxlsiar A | ^ air vi£ Fregoc] air A*, dri éxé- 
gois, eraso sir, A* | 1 mgoayevóusvos LAB | xai om. A | 
5 maida; dxsiOÓsv gGyoín A | Ó cs et 7 v& om. B! | 
1 *s vosuev. MB!A nQoaxgosaouev. Bf zt9o0xgov- 
vuv L| voic om. A] 101 du£uzroc L| navroxódav 
om. A | 12. geuvopévne L || geivopévoie 0nAa07, om. 
M| xpos£aigovusvos: B | 13 tr] r5« vs Bf 
ro LBg] avrove M avrois éfovaíav A | ovx] ovg. 
iv L' ovyi L*? | 18 revt ovv ovrow xgarojvra À | 
T om. L | r9». 7tgorégav) prius «| 20 
ywto B | 21 avrov L | 22 vouíure B | 23 
LB:25 àxonéuys v0 vias. L || duorum. M] 
& v, AB, dvor (i, e. Quav) L | 26 yévorro om. A 
29 ojala; A | 31 zev M^ 1 aso» L | 32 med) uera 
4c | 33 quartam M quartum B! in mg., rara, 

.*, LAB | 34 r4 om. Al yevóusvos. MPL B 135 aic 

IJ. 


15 a». 


rr L! dyá- | 


om. L^ 131 1óv Óraóciov AT 735 slev MB] zv ev L 
aiciv A || dx zrQorégon ap£uztvo yauo L | ngorégow] 
ngorov B j 4I rovro] rovrow L; leg. Tor0? 


| — 1iíuste eos R vulg. eos iuste T. eos om. V | pater om. Zt i 
| 2 offensione R | 4 factae prius V | S vero om. R' | 
| 9 tantum RVT | !! excepta. R! [ 12 dari. supp/. V? in 


spat. vac. | praecepimus V] praecipimus 77 vul5. | 13 ab 
om. R! | intestato] intestatmento sol (sol del. A?) R ' 
15 hoe idem. RV'T| T7 altera. R! [| secundum om. V? 
legem AR vulg.] leges VT | fiis et ei R' et filiis ei 7 
19 *clementiae /ibri | 20 si] sin R | 22 ipse] j (i. e. prae) 
R'|23 sub praedicta R7'] supradicta V vu/g. | flat om. 
V 425 fuerit V | 26 innoxiis R' V*] innoxii * V* vulg. ] 
fili H* ] ei] eius R! eis V | 27 accipiant vulg. | 28 ad 
bis ser. E | partem? V! | 29 sufficientem] ei add. V? || 
30 etiam] et V | 31 fllii] te» HE inom V|35 san- 
cimus vulg. ( sub] su. R' | oca. RVT, om. vuls. 
13 


Nov. XII 3. 4 


Du mádwrowv riÓévres vóv ovx ünomsunópsvov Bico 
voV ónOévros ruiv ygóvov jv üOépirOv yausti» vd 
nstà rÓvÓs mucw r0» vouov TOv üOsuivoOV TS kc 
nspaGnuévov riva yáucow álouévq. 


DE INCESTIS ET NEFARIIS NUPTIIS 


ponentes eum, qui non dimittit intra praedictum a 
nobis tempus incestam coniugem, cum eo, qui Lea 
hanc nostram legem incestas et odibiles quasdam 
nuptias elegit. 


CAPUT IV. 


| MuginfnrnDiv Bà Ev vuv K9veai xal Ti zegl vàv 

TZ€ zusrégae Juaráübeos yivouivow yvnciow mai- 
Jov, Qrórusv ógOàs Éyev rutic, ola vov vóuov za- 
TéQus, 7tQosD'sival va aUTQ xal OiaAUgas 1Ó Graciatóo- 
pevov. xci yàg Or xal usrà rOirvtES v7 Éwvoias di 
dex TOv vóuov dO£usÓa. Ei yà 
aim maidow marZg xal ámeASovons avrov tr« yape- 
Tie db dvOgomuv 5 xal vouiuos OunlvOricne Kos 
Twwvà QvyZOniav mgós dAÀnv yvvalxa, Ww 4Iz xal vo- 
píuos dysegÓa. yaustüP, xul yivowto maidss abr 


5 JDubitatum itaque in quibusdam gentibus etiam 
aliquid de legitimis filiis ex nostra constitutione 
factis, aestimavimus recte se habere nos tamquam 

et adicere ei et solvere dubitationem. 


l 
Etenim cum tali intellectu ab initio legem posuimus. 


"u$ xal ywroiow |0 Nam et si legitimorum quisquam sit pater, et ob- 


eunte eius uxore ex hominibus, aut etiam legitime 
transigente, habuerit quandam consuetudinem ad 
aliam mulierem, quam licebat etiam legitime ducere 
uxorem, et fuerint filii ei aut ante dotalia docu- 


mQÓ rÀv roixqicw SvuBolaiow, si ys ravra zo 15 menta, si tamen ea fecit, aut etiam postea, vel 


Gv, z xal usrü raVTa, Eb xal uóvos usívounv oi 7xtoó 


rOw xou maides, Óevrémw fj o yevouivow ij 
emi ro ysvéaÓOas relevryaüvrar, qrónsáv Tives 
ÓvacÓa rove Osvrégove slvas ywnaíove, émuds 


xai 
s) 


etiam soli maneant ante dotalia filii, secundis aut 
non procreatis aut etiam tquam nati sunt mo- 
rientibus, aestimaverunt quidam non posse secundos 
esse legitimos, quoniam praeexistant et ex priori 


mQoUcZJav xal éx v5€ cgorégag yausrze frrpos vó-20 coniuge alii legitimi et proprii filii; Quod nullam 
Mipsol T8 xal yvyciw.s maidsg. dele obdeuíav ópOrv rectam et consequentem habet consonantiam. Si 


xal axólovOov Éys Gvvéysuaw. si yàg rove roioUTOVE 


zaidag usi vouiuove rs xal yvrcíove ámegQ5rausv, 
Tf TÀw mpowqor dvufola(ev agxeaOévtes ztouoes, 


yvnaws dà xai oí mgótegos xaSegragev, dni sács yvr-25in omnibus legitimis pater moritur, et his 


oíog 0 matZo TrAevrQ, TOls v& dx t7& ztgoyrms yevo- 


Hévois roig Ta amxO T9€ Üsvrtéígas, si xai mgó rÀw 


ztQovxqov gvufBolaiov &yévovro xal unde éx' av- 
TOi$ uér& TO GvufÓAciov m mgouxóg évíyOr, 7 xai 
TeyÜsis dvakevrros. xal dÓmaw ó vóuos avrq 
civ Üv BovAsras DiaviDdvas toóztov 1à xar& TXw éav- 


enim huiusmodi filios nos legitimos et proprios de- 
monstravimus, dotalium documentorum contenti con- 
fectione, legitimi vero etiam primi constituti MAR 

ex 
rima fuerunt, et qui de secunda, licet ante dotalia 
Ocumenta procreati sunt et nullus post eos post 
documentum dotis natus est, aut etiam natus mor- 
tuus; et licentiam lex ei praestat, quo vult testari 


(9-30 modo in su& sobole: ut tamen non offendat in ali- 


Ps leges, quae mensura certa successionis omnes 
jos vocant. Venient igitur etiam ab intestato et 
ex testamento (sicut et pater et lex permittit) pro- 
rii existentes atque legitimi, alterutrisque succe- 
nt. Quod enim aliud decernimus, cum sufficiat 


TOV yovjv, (va adéwrow uj TposxQovoy xará T4 TOiG 
óuoié, oiztp uétQ éntQ 156 Jiadoyré mávras rovs 
maidas walovciw. dAevcovtas volvvv xal db djiaOd- 
Tov xai éx DiaO pens, xadámeg 0 va rovro 0 va vóuoc 35 
dgirgs, yvijgué va Ovtec xal voyiuon, aAA Ts Qia- 
Sélovra. xc ví yàg áv ÉtsQov gaínusv, dgxotanse 





cum eodem loco per omnia habeamus eum, qui intra dictum a nobis tempus incestam uxorem non di- 
mitíat, cum illo, qui post hanc nostram legem incestas et invisas nuptias gr ree 

. Cum vero in quibusdam provinciis etiam dubitatio orta sit de liberis ex nostra constitutione 
legitimis factis, par esse nos tamquam legis patres iudicavimus aliquid ei addere et solvere id de quo dis- 
céptatur. Etenim huiusmodi consilio ab inilio legem tulimus. Namque si quis et legitimorum liberorum 
sil pater et uxore eius ex hominum vita abrepta vel etiam legitime dimissa cum alia muliere consuctudi- 
nem habeat, quam licebat etiam legitime uxorem ducere, ac liberi ei ante dotalia instrumenta, si modo 
ea fecerit, vel postea nati sint, si iam soli supersint liberi ante dotalia instrumenta nati, secundis aut non 
procrealis aut. postquam nati sunt mortuis: fuerunt qui existimarent secundos liberos legitimos esse non 
posse, quia ex priore coniuge iam extarent alii iusti et legitimi liberi. Quod aptum et concinnum 
conexum nullum habet. Nam $i eiusmodi liberos nos confectione dotalium instrumen(orum contenti iustos 
et. legitimos declaravimus, porro si priores quoque legitimi sunt, legitimis omnibus relictis pater moritur 
lam iis qui ex prima uxore nati sunt quam qui ez secunda, licet ante dotalia instrumenta nati sint nec 
ullus praeterea post instrumentum dotis sit genitus, vel etiam gui genitus sit decesserit. Aique veniam dat 
ei lex quo velit modo testandi de rebus ad suam subolem spectantibus: ne tamen uspiam leges offendat, quae 
certo modo successionis omnes liberos vocant. Accedent igitur (am ab intestato quam ex testamento, 
prout et pater et lez: permittit, iusti qui sint et legitimi, sibique invicem succedent. Quid enim aliud di- 





3 ve] rà A || A rev om. A || 5 1] xag. B schol, B* p.534 
Zach. || 4v] zagá A | 6 Jucrateos] Cod. 5, 1 t1 [| yeroué- 
vov À | 7 zuac M* | 8xpoccePeivas 1à L | evro 4] 9 rz6 
om. À l 10 sg. xal et zaidow om. e | 11 zaidow ti A | 
12 QiabevxO ears A transigente e | 13 dEzv] 4E L! KEeoriw 
avrà L^| 14 dyeaDai] dAoOai A | yévos* L | 15 702] 
5 "QÓ Ac, fort. recte | 16 & xai] 7 xal L | uai- 
vausy Schoell | 18 a»;9qca» ML] vzélaBov A | 19 E 
M) o? LA |! víos L | 20 mporégac] érépas L 
22 aíynav M^ evviP wav A |?4 evuBólov L 
25 maro: xaderrás: xal dni A (cf. €) | 26 vz$ mo 


& yager?e ysvouévoss À | 28 yey. 0 (sic) A |] xai] 
d» Liàm adv A| 129 d om A 30 xal om. A 
avroie L | 32 fva ML) nizv A | m gag xar 


ra À | 33 sq. xaAove« rove zaidac A | 34 xai ante d£ om. 
A135 8 ra vópos] xal ó vóuos A] 36 vóno: dllove L* 


7 tempus] duorum annorum add. R? | inceee« R'| 


3 quasdum A'T | 5 etiam om. R | 7 estimauimus T exti- 
mauimus V existimauimus R vulg. | se habere (hee V!) 
recte nos («os V") V [8 patris dicere R' | 11 omni- 
bus autem 7! || 12 transsigente (sigen suppl. in spat. 
rac, | seunte s. v. A?) RV transcunte T | 13 etiam om. 
V| 14 documenta] instrumenta R!| 15 tamen] tantum 
V! tum V? | leg. fecerit? || 18 estimauerunt V extima- 
uerunt T' exstimauerunt & | 19 quoniam] quam V? 
priore A! | 20 coniuge om. A!, alii legitimi et proprii 
om. R proprii ex uxore filii V | 21 recte V» | Si] Sed 
R | 25 in om. R | legitimus R' V ] pater E] etiam pater V 
vulg. | 26 qui de] q« V! | dotali V? [ 27 |lus peos (post eos 
V5 post dooumentum suppl. V in spat. vac, || 28 documents 
R! | natus et mortuus A? al. | 29 ei lex 72, ei om. T' | 30 ut 
om. R!| tantum V! tum V? | in] et in R | 31 leges» 
quae R || eerta om. V* | 32 igitur etiam om. R' | 335g. pro- 
prii — suocedent suppl RA* im ras. unius fere versus || 
34 alterutriusque V 35 Quod RV] Quid vulg. 


DE PRAETORIBUS POPULI 


vjs toU wouíuov xai ywraiov mQosryogías vnskovaiovs 
16 avrOve —— xai dovvas xai xavà T5& QiaOr- 
xr &meQ oí vóuos didóaew, xai x&vra Éyuv ómnóga 
dv TQ Tow tQ mgosp/puats mo£; 

(Emniloyoc) 'H voiver G7 vmsgoyj Tà mapa- 
eravra Zuiw xai dià rovs TOU Üsiov diieiama vó- 
gov pavOvovga Foyq xai négari zagalovvas rara 
qurvGáto, wrQvypaT, ygopévn ngós vOv raw dDwdw 
qyovuévove: dxwrs xai rove fo yivogxuv dvOpa 


mové, OT. yov? dvevOvvov T& xal xaD'apás pere lücur&m habuimus et 


€ausv xal Tà$ ÉxgvÀovs Ts xai vnuO TOv TZustíQum 
pipigrudvag voucow àxocrgegópsDa gvunAoxas. Dat. 
xvi. k. lun. CP. Belisario v. c. cons. 


Ds 
IIEPI T9N IIPAITQP9N TOY 
AHMOY. 


4diroxo&to "lovovivinvós Aoyovsvos Kovaravrivov- 
moA vas. 


, (Ilgoo piov.) Tó vàv laungorárow vig üygvnvías 


99 


Nov. XIII pr. 


legitima et suorum appellatio sub potestate eos osten- 
dere et dare etiam contra testamentum, quae leges 
praebent, et omnia habere quaecumque huiusmodi 
appellationem decent? 

5 (Epilogus) Tua igitur eminentia, quae placu- 
erunt nobis pid hanc legem declarata sunt, agnos- 
cens operi effectuique tradere festinet, praecepto 
utens apud gentium praesides: ut et qui foris sunt 
homines agnoscant, De sobolis innoxiae et purae 

ienigenas atque nostris odibi- 
les legibus aversamur copulationes. 
Dat. vr. idus Octobr. CP. Belisario v. c. cons. in- 


[a. 535.] dictione xiv. 


XIII. 
DE PRAETORIBUS POPULI. 


ldem A. Constantinopolitanis. 


(Praefatio. Clarissimorum iudicum vigiliae no- 


deyóvro»v Ovoua, ctpvóv v5 wal vois záÀei "Poua(o 20 men et honestum et antiquis Romanis cognitum, 


yroquiovavoy ov, ovx iauev oras eis dAlolav uevéavr, 
mposryogéay xal váEiv. 7j uiv yàg mátQuos vuv gar 
praefectos vigilum avrove £xaAsce, Tjj tw aygvztvovv- 
tov xal oidév dvegevrrvov nxgy rpap ivi ávOpo- 


quod nescimus quemadmodum in aliam translatum 
est appellationem et ordinem. Patriae enim nostrae 
vox praefectos vigilum eos appellavit a vigilantibus 
et nihil inperscrutandum derelinquentibus hominibus, 


tow dorf, tovrove émiotroaga. 7 06 ys Ellrvov govi;25 cingulis hos praeponens. Vox enim Graecorum nes- 


oix iaprv Ocv énágyove avroUs dxáAege tav vvxràw, 
dWxap àdwayxaiov Óv zÀiov uiv o ÉKoiwxs Dovovros d- 
cvíGra4D'u. t5v épygv, navsgOa, dà avícyovros. ci 
yàg dw sir, DUióvs x0 Tw vvxtÀw mQoscOrxev Óvopa; 
ei ulr 5 
eix ópdax mQarrouévow éniusiovuévre wal méguvo- 


Nov. XIII Graece extat in ML, cap. | pr., 3—86 im B 6, 5, 4—7. 


cimus unde praefectos eos appellavit noctium, tam- 
quam necessarium esset sole quidem similiter de- 
cumbente exsurgere cingulum, quiescere autem debi- 
litato. Quid enim erat, propter quod noctium addidit 


tQ os vabrrs uóvré 5$ doyne vow dv vvbiv 30nomen? Si enim quomodo hac sola dignitate, quae 


in noctibus sint non recte gesta, curam habente et 


Latine legitur inter extravagantes. Auth. 


(R. f. 183, V f. 182' post nov. XI) interpretis. novicii inscitia mu/tifariam deformata. — Epit. Theod. 13, 


Athanas, 4, 2. lulian. const. X XIII. 

camus, cum iusti et legitimi appellatio 

testamentum, quae leges dant, et omnia h 
Epilogus. 


utoiat, ul et in potestate esse eos. ostendat et det etiam contra 
cat quaecumque tali notioni conveniunt ? 
ua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et 


er hanc sacram legem declarata 


sun cognoscens operi effectuique tradere festinet, edicto usa ad provinciarum praesides: ut exteri quo- 
que homines intellegant. nos. innocenti et integrae suboli prospexisse atque alienigenas et nostris legibus 


invisas aversari copulationes. 


XIII. 
DE PRAETORIBUS PLEBIS. 


Imp. Iustinianus A. Constantinopolitanis. 


Praefatio. 


lingua praefectos vigilum eos vocabat: 
tum relinguunt, regimini praeficeret. 


Clarissimorum vigiliae praefectorum nomen et honestum illud et antiquis. Romanis 
notissimum nescimus quo modo in aliam translatum sit appellationem et ordinem. 


Nam patria nostra 


uippe quos hominum qui vigilias pe nec quicquam inezplora- 
raecorum vero lingua nescimus unde 


praefectos noctium eos vo- 


cavit: quasi vero necesse sit sole videlicet. occidente exurgere eam potestatem, quiescere. oriente. 
enim causae fuerit, cur noctium nomen adderet? |. Nam si ista potestas tamquam quae sola eorum quae per 





1 yvnoias L| 2 xal ante xarà om, LA| 3 &xavza 
(anaries L!) LA | 4 àv «à. M] avro. L! «à L'A| 
nées LA | 6 vovós] dà L^ | Geiov om. c | 1 1avra om. 
Ac | 8 exevadro xai xng. À Verear Mz] xe 
pac. LA || mgós vove] move L^ | 10 avevOvvove L | 
12 vou» ài àxocrQ. A | subscr. om. LA] 13 xvn id. 
Iun. M — zó 4€ xaáAawd. "loviio»v Ath. urvi "ovvio 
Theod. | bilisario M | 16 dzyov sros« vvxrenaggv M || 
17 Imp. lustinianó; ajyovoros M avroxg&roQ (useeti- 
nianós «al «vyovoros L| 20 ceuvow L|?! óv] quod 
(i e. 0) & | 23 praifectos M praifeeres L || «7» L* 
34 xavsAiu ave 17 1v àv9ooxov M | 25 agyz» L* 
fotrou Haloander | 31 énugaAouévrs M. 





2 etiam contra] contra et V | 4 docent V | 6 sunt om. 
R'[9 sobolis] solis E! || 10 alicgnigenas V* [| 11 aduer- 
samur RV | 12 subser. dat viidusObtubus Cornstantino- 


polin Bilisario uiro olurissimo consule indie. xiuu est in 
Bamb. Il; om. RVT al. | 15 De praetoribus populi] 
rubricam om. RV (De officio praetoris populi Julian.) || 
17 eonstantinopolitani KR constanti. V | 19 iudicum om. 
V|nomen] omen spatio ante o relicto V! || 20 et hono- 
stum V] et om. KR vulg. | 21 quod om. vulg. [| alia V 

22 est] esse t! | 23 vigilum eos V] eos vigilum R vulg. 

24 inperserutandum derelinquentibus V] perscrutandum 
delinquentibus A imperscrutatum relinquentibus vulg. || 
25 cingulis] singulis KR singuli V cinguli ve! cingulo 
alii | 26 noctium om. Vf 27 decumbentem exugere cum 
cingulum R | 25 singulum V | 29 quid] quod V qui R ] 
propter quod om. A | nmocitum ad dedit V | 30 sg. hae 
sola dignitate vulg.] hane solam dignitatem RV al. | 
31 sint V a/.] sunt. A. vulg. | habente et circumlustrante 
vulg.) habentem et ciroumlustrantem (eircumstantem AR) 
RV ai. 

13* 


Nov. XLlII pr. 1 


Grovans «zw nójiv vavrnw Kgys v5v moosnyogíav, &ÀÀ* 
avrà d; rovro x«i tZv stolingyinv opousv zoirrov- 
Cav, diis ovdév 5w Ó xoAvov TÓ ys dni v5 Tt90£- 
nyopíq seta on T»Y Gpy/v Éxsivnv rOVtTQ Td ÓvOucti 
xaÁBir. £6 dà ÜeponaOus rüs doyas oíovras xal Ów 
niv évüoEórarov Énagyov vi svÜ«(uoros r«vrng mó- 
Asws swear ch; zuéQué &oyovra, TOUS dà &Àlovs t7j& 
wewtós; Gqodpa TOv síxotmw nmemiavQOngav, ThV 
ópPfórnra rdàwv Óvou&rov o)x icusv |O8| Oxws Dia- 


qXeípavres. Tavry TOt xal T9» mQosnyogíav racc 10 et appellationem 


Lopmóm *s ovGav xai dxortivzv wal rzS vvxrOs ém- 
dvvuov síxóta rmopevyovai (ttavrse xal stownv Tv 
yeiporoviay ryovrras xal oU08 Baciuxdw àbí(av Gwu- 
BóÀaw slvas vouitoveuw 


100 


DE PRAETORIBUS 


cireumlustrante civitatem hanc habuit appellatio- 
nem, sed hoc ipsum et civitatis cingulum videmus 
agentem: quatenus nihil esset quod prohiberet super 
appellationem istam etiam dignitatem illam isto no- 
5 mine vocitari. Si enim dividi dignitates possunt, et 
gloriosum quidem praefectum felicissimae huius civi- 
tatis esse diurnum iudicem, alios autem noctis, ve- 
hementer competentium erraverunt, rectitudinem no- 
minum nescimus T corrumpentes. Hinc 
stam nebulosam existentem et ob- 
scuram et noctis praenomen fortassis refugiunt om- 
nes et poenam esse hanc administrationem aestimant 
et neque imperialium dignam codicillorum esse pu- 
tant. 


CAPUT I. 


A Hus; ovv vo mtoypa o dypr,v OQumprgavres 
Suus yonvci tU 4oy)r d$ tavrv 4E avr5s cpba- 
ufvnv Ts wQosnyopías sie v0 mv aweysipai vs xal 
xaraxoguLGnt xil vvxrínagyov uiv undéíva roU Àow 
mov mcvtshos xalsgOai. émiusingovtea yap xal vw 
dv nuépa xal tw dv vexri nag& TO 
l couivow. — Ennd; i4 row; náÀa: "Pauriove aqó- 
dpa 10 ro? mQríroQos Zosgrv óvoua, dia roUrO qm 
Ürnusv «vrove praetoras plebis Ósiv óvoudae: rove 


5 Nos ergo rem quomodo oportet aspicientes, aesti- 


mavimus oportere dignitatem hanc & principio inci- 
pientem appellatione in totum erigere et ornare Et 
nycteparchum nullatenus de cetero vocari: curam 
enim habebunt eornm, quae et in die et in nocte 


TÓ posPxow stpar-20 praeter quod competens est aguntur. 


1l Igitur quoniam antiquis Komanis vehementer prae- 
toris placuit nomen, propterea aestimavimus eos prae- 
tores plebis oportere nominare, qui ad custodiam et 


dni rj qvÀaxr Ts xai svtab(q verayufvovs xai rzv — disciplinam constituti sunt et plebeiam possunt com- 
Onuaidr xaciatày iayéortac àvaliav, xai decmso Krs-25 pescere seditionem. Et sicut alii praetores sunt cu- 


gov praetores síaiv 4v tjj avyxijrq ovii oi vàw 
dAevOsouDv xai TüOw ÉzTQOzOQw xai rdw TOiVvTOYw 
mtpoxaOurvoi, ovra Krrogev wel ovtou mtQniropes 
TzS émi dw ÜQnow pUórnros, xci cf uiv rustégq 


priu praetores plebis zgosayogevéa Qacay, 15; 04 éÀ- 30 


Wi ravrn xal xowg moaíropss rum. To 3i vov 
mQaírepos Orte dcri Geuvóv, Oma Ov zópga xaÓ- 
darnxev vrattíae, OTt )yysrara TOV vóuOv TÉraXxTO, 
OnAovaiw oí vóuor, Th Ts vztarB(q mapabetavres TOVé 


riae senatus aut libertatum aut tutorum et talibus 
praesident, ita sint et isti praetores super popnlo- 
rum rectitudinem: et nostra quidem voce praetores 
sante appellentur. graec& vero ist& et communi 
ingua pr&etores populorum. P'raetoris enim qua- 
liter est honestum nomen, qualiter non longe con- 
stitutum & consulatu, qualiter vicinam legi affictum, 
manifestant leges consulatui coniungentes praetores, 
secundum eis eum lege dantes ordinem. Et quem- 


ngaíropas Üevrépav T3 abrois uerà TOv vouov Jóvres 35 &dmodum antiquitus consules fuerunt, qui magnae 


T5v TüLiw. weh denso TO maÁmiDv UzxeTOL Te 5Gaw 
oí Ti$ ueyíatne dLaüoyovres Bovine Ónuagyoi vs ok 
TOÓr ÜLuov zmweoyoUrrse, Ovtm dn xal vov farcgay 
maírwpss uiv GvyxAZtov oi và £umngogÓev ruiv si- 


praeerant curiae, principes plebis autem, qui plebem 
gubernabant, ita et nunc sint praetores quidem se- 
natus, qui ea, quae pridem a nobis dicta sunt, 


18 Ilodrov uiv oUv Ocnuitousv vvxrénagyov unüéva — 20 marrouévom habet B 6, 5, 4. 





noctem non recte aguntur curam. gerat et. urbem citrcumeat, inde hanc nacta. est appellationem: at hoc 
idem etiam. praefecturam. urbis videmus agentem; ita. ut. nihil mperdierit quo. minus, quantum ad hanc 
appellationem, tlla quoque potestas eo. nomine vocetur. Quodsi dirisas esse potestates. existimant. et 
gloriosissimum quidem praefectum huius felicis urbis diei esse magistratum, reliquos vero noctis: valde 
a veri specie aberrarunt, recta nominum ratione. nescimus quo pacto corrupta. Hine. profecto eam ap- 
pellationem utpote obscuram et tenebricosam atque noctis nomine praeditam omnes merito refugiunt et 
poenae loco eam creationem habent ac ne imperialibus quidem codicillis dignam censent. 

L Nos igitur re quemadmodum oportuit considerata hunc quidem magistratum ab ipsa appellatione 
profecti in totum. restituendum atque. ornandum esse. existimavimus. Ac nycteparchum quidem neminem 
plane in posterum. vocandum: curabunt cnim tam quae interdiu quam quae moctu iniuste agentur. 
1 Cum vero aniiquis Romanis admodum placuerit praetoris nomen. propterea praetores. plebis nomi- 
nandos putavimus cos, qui ad custodiam et disciplinam. constituti sunt. (urbaeque populares. cohibendi 
gm habent. Et quemadmodum alii praetores in senatu sunt, qui libertatibus quive tutelis ac. simili- 

us praesunt, ita hi quoque praetores sunto disciplinae inter populares: atque nostra quidem lingua prae- 
tores plebis, hac vero (Graeca et communi saírapse duo —— Praetoris autem. quam honesta 
sit ratio, quam prope absit a consulatu, quam vicina legi collocata si!, declarant leges, quae et consu- 
latui adiunzerint praetores et sisdem. secundum post legem dederint ordinem. — Et. quemadmodum anti- 
quitus et. consules erant. qui summo praeerant. senatui et. tribuni. plebis qui. plehem moderabantur: ita 


nunc quoque (am praetores senatus sint, qui quae aníe a nobis dicta sunt agant, quam praetores 


2 moávagyiay M | 5 *otovrai] olov vs libri | 6 v&o- 
ov L| apyovrae M | 5 vv om. L 1 9 ovoua* L! 
ovóuavi L'| 33 M, om. Lg] 11 Cogodnr L* 1? àno- 
gesysiv L8 13 *obra libri | 15 dyorv MLs] Kye Halo- 
ander 16 4E arzs] u principio | p£ausvos Osenbrüggen; 
an agfcuévovs? | 19. zavreAde MB] om. Le | xal om. 
L, V ?2 v0] rà L | ?3 praetorae plobis om. 7, | 26 practeres 
M noaíxopes L | séaiv v] 7 a7, L ! 30 praetores plebis 
M naírapes nÀéfie L| 32 dari véuve I éarivóvoua 
L*; nomen add. e, óvoua post zgaíravoos (321 Aavlaeus: 
sed cf. 92, 18. 98, 17. 9, 12 a! 135 Devrégove r8 avrove 
L|36 malis L!] 37 Bovàz» L 


E eiuin|tatem R applicatione R | 4 etiam istam R | 








5 diuidi dignitate A | 7 uehementium V? | 8 aberrave- 
rint vu/o, & 9 *hane libri | 10 et om. R | nobiliossm 
R | obscuratam P | !! nootis per nomen refugium 
Vi 13 digne V | putatur A] 15 rem] esse A | !6 prin- 
cipio inci hir ser. // | 18 noctiparthum V" noetipartium 
RW de cetero] nulla V | 19 *diem /ibri ! nocte A] noctem 
V vulg.| 23 plebis eos oportere R || 24 possunt] posses- 
sionem A | 25 seditionem] sediei non A y 27 super] et 
super R ! 29 vero om. H || 30 praetores Lee ren om. 
R | praetores RV | 31 qualiter non — consulatu om. V 
34 eis cum om. R | 35 antiquitas R'V | 36 princeps R 
&utem qui] aut 7 | 37 gubernant R aL | ita nuno et 
R|sint V] sunt A vulg. | 38 qui ea] quia V 


POPULI 


íva ngütrOwiss, nmoaitapss dà 1!» Ünaov oi ti 
aui abta»w docta aes xal rov Guugtpov- 
$ ros avrois spo: 00i vt&6. uin Tj» apiyw taj- 
Ty md ctuviy ovgav xal émi «i$ ngegBvrégas 
Popuns noAersuGauiévnv Laungue, mi rw ygovaw ov 
movov ovs oi brani vg £cyov, GÀMà xai vàw £r 
moggarripa, xai y usyaÁr nóAw avr] Osbauévm vw 
Spynv ovx &UxatvaggóvriOv Ecys. vowagovr ovdà dv 
Pier Qerou ueuaijxauév Tuae Tas 

Tv agar 

eialay sicív, selva vG1egov ovx amabuscavras dmi 
rovrov TOi ggoviiouaros yevégOas — Karà uaxpo ji 
evto TO npayua &UT&ÀÉs dp? xai ábov oviavós, 
dira ovdi Ex GvuBolowv yueriQov yívaaOcs, xsiadas 


Ji ixi tois évOoSosávoiw énégzoi try evüa(uoros vav- 15 ex ordine eorum istam suscipientes 


d mólsms, xai rà moÀÀa xoUc dx v? Tbe t6 
avtüv ravit nagalaufaviv TÜy appnv xai Diagei- 
(Dur avrzw róv návrGw xdxctov rQomov. Kajrows 
& 1n Üeácaaro TO 17$ dQyaictmios avis ovuBolov, 
sgódoa a$rjv, ónoía ró ngór 

»vy óovrav naOTGevai, Égr« yap avt]j Dixagri; iov idiov 
xai tafus, ipti Té ÉyovOa xai t. i 


rada nárra, 
énóSa ogsdov vj noÁwigyíq nagà tàw vopecw ogoQt- 
125. 


10t 


Nov. XIII 1. 2 


agunt, praetores vero populorum hí qui quietem 
eorum defendunt et quod eis expedit provident. 
9 Revera enim dignitatem hanc, olim honestam 
constitutam et in seniore Roma in usu frequenta- 
5tam splendide, in temporibus non solum quae impe- 
ràtores habuerunt, sed et adhuc longius, et magna 
civitas haec suscipiens dignitatem non despectam 
habuit. Neque enim in multum veteribus temporibus 
didicimus aliquos magnas dignitates admiuistrantes, 


ia«geigioavras, ai negi vzv Ba-l0 quae circa imperium sunt, et post haec non dizn&- 
gicavtas, ^ 7" q p "4 


tos de hac re sollicitudinem eri: paulatim ita res 
abiecta visa est et nullae rei di;n&, ut neque ex 


codicillis n.stris (fieret), iaceret autem super glorio- 
sissimis praefectis felicissimae huius civitatis, et multa 
nitatem et ad- 


ministrasse eam omnino pessime. Etenim si quis 
aspiciat antiquitatis eius simbolum, vehementer eam 
qualis pridem erat, et de his quae nunc sunt doce- 
bitur; coguoscet enim eam et forum proprium et 


zv, xai éx rdv 200fficium commentariensis habentem et alia omnia. 


quae paene civitatis cingulo & legibus deputata sunt. 


CAPUT II. 


(8 Ensid roivvy nueis návra Qugsvvouevo: v& ys- 25.— Quia 


»ógava xpoG ev dGzevOusev eis xaAAiova raf xai tr)v 
Sgyaiav GeuvótiTa xai Zw TOUTOV 10U meáypatos énav- 
ayaysiv suxoguiav, iva gy xÀonaé re nag avtüw 
yivowro Gvyval xal xoivervías ztgÓs toUS xÀsniovtag, 


igitur nos omnia perscrutantes, quae facta 
sunt pridem, festinamus in meliorem ordinem et 
antiquam honestatem et huius rei reducere orn&- 
mentum, ut non furta ab eis fiant frequentia et so- 
cietates cum furibus, et iudicia negligi et sperni, e' 


ai ai xgiGsi ÉxpsÀeis r& xai éfiv, Ao. xai ovÓ' érós 30 nullius dizuae procedant rationis, propterea aestima- 


aha noofgyou vo. Aóyov, Quà vovro qjDiuev rà «pl 
ectzv. QiopéíanaD a, "Evevoraapev yaQ c, si xprnua- 
vay Drexev Duxdv, dv al ovx dv usyíacom. icuiv ó 
xivdvros, &ÀÀ' iv yoruac. uóvois, opcs apyai Ts Di- 


vimus quae circa e& sunt definire. CSancimus enim. 
quoniam, si propter pecuniarias lites, in quibus non 
magnum est periculum uisi in pecuniis solis, attamen 
diguitates eas iudicant magnae et multotiens etiam 


witevoiv Gd piyiGtaa xa) zt0Àhixus xai ovyoixagtci 35 cumiudices dantur et innumerabiles sollicitudines uo- 


Aorta: xal vías ggovrides ziv sicww vnip xov 
à" rà ngaygara yuwpié xoíGsme mgoifvas, mag oU 
sQosxÓv dcTiv dmi DixagtaW, ols dmi rais wvyals 
tdv xpwvouévar. doiv 9 xivUvros, nácav OéaSa: xgó- 


bis sunt, ut non causae sine iudicio procedant: quo- 
modo non competens est de iudicibus, quibus super 
animabus iudicantium est periculum, omnem ponere 
providentiam, qualiter alicuius digni efficiantur ra- 


"aav, 0nax dv rivos Gbi« yivowro Aóyov, ufj nors tionis, nec auimam perdant bominis nati quidem se- 


v dzolégcusv dvOQexov rxcouévov. uáv. aza£, 
: en 1 :. ; * 
aralaBeiv di avtQv énav dnoléc:uev ovx (OgvovtoOs; 


mel, recipere autem eam, dum perdiderit, non v&- 
lentis? 


3 picbis, qui cius disciplinam exerceant. commodisque. prospiciant. Ac profecto hunc. magistratum, 
qui olim insignis erat et in velere Roma cum honore adminisirabatur, non iis tantum. temporibus quae im 
peraiorum fuerunt, sed etiam superioribus, haec quoque inagna urbs ubi receyit, ab. initio haudquaquam 
contemplum habuit. ltague non nimis remotis temporibus quosdam comperimus magnis honoribus illis 
qu circa imperatorem sunt. geslis inde non. dedignatos esse hoc munus suscipere. Paulam vero res 
deo vilis et. nihili facienda visa esi, ul ne per codicillos quidem. nostros fieret, sed penes gloriosissimos 
praefectos huius felicis civitatis esset, et plerumque qui in officio eorum essent, hunc magistratum susci- 
peret cumque pessima omnino ralione gererent. Quamquam si quis antiquitalis eius. insigne spectet, 
qualis antea. fuerit abunde etiam. ex iis quae nunc. sunt agnoscet. Est. euim. illi. proprium iudicium. et 
UM quod et commentarieuses habeat et. reliqua omnia. quanta fere praefecturae urbis a legibus 
ignala sunt. 

, IL. Quoniam igitur nos omnia quae ante facta sunt. perscrutati ad meliorem ordinem et. pristinam 
dignitatem huius quoque rei disciplinam reducere studemus, ne ab ipsis et furta crebra et socieiates cum 
[uranibus fiant, neve iudicia levia et languida uec ullius pretii procedant, propterea quae ad eam rem per- 
linent definienda esse putavimus.  Consideravimus enim, $i de pecuniariis causis, in quibus non de maainis 
rebus, sed de pecuniis solis periculum est, tainen et potestates. maximae iudicant et saepe etiam iudices 
collegae dantur, et sescentae nobis sollicitudines sunt, ne res sine iudicio procedant: quidni deceat. in 
iudicibus apud quos animae reorum in discrimine sunt, omni uti cura, ut alicuius fiant pretii, ne forte 
eumam hominis perdant, qui scinel nascitur nec eam. ubi perdidit recipere valeat? 





dignatos? | |! paulatim] vero add. vulg. | 12 visa] ius 
R | dignam RV al, j 13 feret add. vulg. || autem] et 
animus A [ supcr] sub vulg. | 14 felicissimae liuius] 
haec felicissime Zt | 15 et videtur delendum || l6 omnino 


5$ xpóvov L | 5 a0 arr éQuov L| 9 zoALois L' zoAÀv 
D] aee paydAeae P0 cz dgxiv L' | Bueygee- 
(isavras L || 14 *ovre ML || zuéregoy L | 15 vaa 
jw L | 16 roos M] vow L | 15 iebw avrog 


Lj19 1:0] «o L | 21 avrz ML || 22 xogsvragroéovs L 
'oupeyraquaiove M| 23 noAvagyía ML | 34 rovro L || 
3 abi» Haloander | xgruatixor. L | 42 ait» om. L 
l agunt om. A al | qui om. V || 2 quod] qui R 
Ain usum V |] fr.quentata J£] 5 qui R|| 6 et post se 
ex. R^ (1 haec] to haeo R || defectam & |, 8 multi 4 [ 
9 *aliquas /ibri | *administratas quae V vwlg. aà- 
ministrat ue RA administrans atque JPistoriensis | 
10 *dignati V dignitati R. dignari vulg. An corr. de- 


eam R|15 aspiciat |] accipiat R al. | antiquitates R9 
antiquitas V | symbolum Contius] cingulum libri j 19 cog- 
nosce & | 20 habentes V? | 21 reputata V | 27 antequam 
R | reducere] uendicore R | 28 ut om. R| societas R 
29 negligi] cum negligi R | 30 leg. digna? | propter 7t 
31 sancciuimus V | 33 ae tamen hv al. | 35 coniudices 
vulg. | 36 non om. R | 3$ indicantium A | oinne & 
40 animo A | nati] nam RA | 41 autem cam] cum ea R 
perdiderint /(V al. , non] nune R 


Nov. XIII 3. 4 


102 


DE PRAETORIBUB 


CAPUT Ill. 


(P), Hgàwow uiv ovv Seanitouev, urdéva narceAds 
dni t5wv &irué£rrv dgyüw mapiévai, ztglv fj tag. raw 
cvuBoÀa Tov ggovriGuavos Ie, xal unÜevi Aóyq 
ToÀudv Éfo Baciuxdór GvnBóhev éni TÓ górvticua 
Tovro yogeiv, aAA! avapévav 13v Bacilsiav xal c7 
dxsiDev dv ygduuas: wrgov. Hus yag ovdsvi v5» 
aignuévmv apynv nagadaNouev nÀnv ai ur, tov ueya- 

gsuegvárow iAlovavgíov 3) vw mts BAén ow. xo- 
pitov consistoriangw 7j rv laumgorávow vQiovvov 


Tow mQarraQiavaw xai voraoíaw oi cv«vr5» maga- 10 fuerint dignitatem, aut aliter & 


lauBavovis; &lev, 5 áÀÀe ápyàs ágfawrsi xal ga- 
vévtse ruiv émiríÓso: xal TT$ map nudw dbwi pag- 
TvQíag* dxr& avrovs TÀv sigru£vrv lyovrac osuvóryta 
xai T«ugv avriÀauBávegOai TOU Oixaiov, pd«Ta 
dnaínsp vnip yvyaw dcrww 0 ayow, x«i tà ys moAÀa 
govixaig sío dag. xci Duavrüv xal Taie megl uoi 
xs» xai épóov xal apmaydw xal s ti TOwvTOV 
l darv. — Qere Oti vüv vow tnlixovtar dyxingá- 
*ev npoxadrzusvov avdga slvai mavrayóDuv Gepvov 


Primum quidem sancimus, neminem omnino in 
praedicta dignitate adesse, priusquam a nobis codi- 
cillos administrationis accipiat, et nulla ratione ae 
sumere citra imperiales codicillos ad curam m 

5accedere, sed expectare imperium et exinde con- 
scriptum iudicium. Nos enim nulli praedictam digni- 
tatem tradimus nisi magnificis illustribus aut specta- 
bilibus comitibus consistorianis aut clarissimis tri- 
bunís praetorianis et notariis, " hanc suscipientes 
ministrationes agen- 

tibus et apparentibus nobis apti et nostro digni 
testimonio: quatenus eos praedictam habentes hone- 
statem et honorem defendere praesertim pro iustitia, 


pue quod pro animabus est intentio et multis 
15 


omicidi consueverunt litibus habitare et de adul- 
teris et invasionibus et rapinis et si quid tale est. 


1 Oportet ergo talibus criminibus praesidentem vi- 
rum esse undique honestam et inreprehensibilem et 


T£ xai avemiAnmvov xai voiuavime axgoacrcs ábov,?0 huius auditorii dignum et omnis abstinentem furti 


xal máors ànéysgOai xÀonys [5ro: Omgodoxíae, Jo- 
coÀmyías] xal wadapas £yew às yeigas.  Fyuw ài 
d5 xai mágsÜgov tow Oox(ucw dva. xai yap ovOi 
ffo nagauvdías avrov Tis &nogoalane xazaAsivoptv, 


et puras habere manus; habere autem et consilia- 
rium probatum unum, Etenim neque citra usum 
consolationis eos derelinquimus, sed unicuique eo- 
rum tot solidos occasione annonarum annis singulis 


dÀÀi dva decem librarum (auri) a$rois zpogacs av-25 dabimus, quatenus hi sufficientes his nulli adquies- 


wórvew Krovs éxacrov Üocousv, durs avrove TOUTOIg 

uévove prüsuie &vagiéaDa. xÀomie TZ xamr- 
$^ as. ÀÀa urÓé dni Üógn. yiveaOas mave- 
Adi, xaJmeg Év riGww dyivsto zgóvo, uràà mpolt- 
sO'«u xovaiov - 
Gerci xal O0 ovs Tuv. mztpoqücti TT «giis xal O0, 
dnudàv yévovo, magá Tiwos Anfliv avacyónevos, 
waJa xai vq JoXrcouévg xap' avrdw 0Qxp Ónho- 
Ovjosras, 


cant furto aut venalitati. 


2 Sed neque per dationem fieri omnino, quemad- 
modum in quibusdam fiebat temporibus; neque enim 


quive dw (oq yàg éywiruav. yevr- 30 proiectare aurum ulli. In aequali enim crimine ef- 


ficitar et qui dat alicui occasione dignitatis, et qui, 
si factum fuerit, ab aliquo accipere adquiescens se- 
cundum dandum ab eo iusiurandum manifestatur. 


CAPUT IV. 
(A) MesuaÜiansv dà abrois mpós vmoveyíav dva 35 — Didicimus autem eis ad obsequium esse officia 


Táyuara mzornpdá, pauév Óà Àravoyvoacras ta xai fe- 
yaquaaAlovs xal ! aAavriróuove xai Érspov aii dos 
&v Íxacrov mQosnxóv dcr. xexoAag Oa. uaÀiow Tj TOi- 


maligna; dicimus autem latronum cognitores et bene- 
ficialios et cingulorum incisores et aliam multitu- 
dinem, quorum unumquemque competens est casti- 


cap. III. Kai urÓéva mavwreAos dxi tüv voU mQaírmgos dgynr maguvas — cap. VI habet B 6, $, à—3. 





lI Primum igitur sancimus, ut nemo omnino ad potestatem 
e erit, nec ulla ratione audeat sine codicillis imperialibus id munus. adire, 
sed expectet imperatorem et inde scriptum decretum. Nos enim nemini potestatem 


codicillos muneris a nobis ac 


quam diximus accedat antequam 


quam diximus tra- 


demus nisi ex magnificentissimis illustribus vel ex spectabilibus comitibus consistorianis vel ez clarissimis 
tribunis praetorianis et notariis sint qui eam suscipiant aut. alioqui. magistratus gesserint et idonei ac 
nosiro testimonio digni nobis probati fuerint: ut dignitate quam diximus et honore praediti iustitiam 
vindicent, praesertim cum de animabus periculum sit et plerumque de causis homicidii et de adulteriis 
1 et invasionibus et rapinis et si quid ciusmodi est iudicare soleant. — Itaque eum, qui tantis criminibus 
praesidebit, oportet ez omni parte et. honestum et integrum et tali cognitione dignwun esse, atque omni 
abstinere furto [i. e. corruptione, donis accipiendis], et puras habere manus; practerea assessorem quo- 
[o habere ex viris probatis. Neque enim absque solacio sufficienti eos relinquemus, sed singulis denas 
ibras auri annonarum nomine quotannis dabimus, ut his contenti nullum admittant ideas aut quaestum. 
2$ Sed ne per largitionem quidem. ullo modo instituantur, quemadmodum quibusdam temporibus fiebat, 
neve aurum cuiquam profundant. In pari enim crimine tenebitur et qui quid alicui magistratus gratia 
dederit et qui, ubi magistratus est factus, ab aliquo accipere ausus si(, quemadmodum etiam iureiurando 
ab iis praestando declarabitur. 


. , 1V. Comperimus autem in ministerio illis esse mala officia: latronum cognitores dicimus et benefi- 
eiarios et sectores zonarios et reliquam multitudinem, quorum unumquemque par est castigari potius quam 





| urÓ Éva vvxrénaggor navrelos M | 5 zogz L' 
xoti L'| 9 consistorievon M] vov vyr4oU Báuacos 
M sv, B f vo vysiorévov. Bruavos L| 7 om. L | 
10 mparopíov B | 15 wvyzv L' wwxreé L* | xai 
v& 18 zt0ÀÀla M xal yàg xará ye và moÀÀa L | 16 eia 
Sagaw (eii sigav corr.) L | uoueaor LB] uoixeias 
M | 18 tà» om. LB 121 gro: Qwgodoxías Oravir vias 
ud pro $ocoAnyiías) M, om. L Be | 23 37] si. B | vóv 
oxjuov L'| 5 decem librérum M Oéxa Legów xpv- 
cíov M s, v., B Oéxa xovoiov L (tot solidos c) | avóvow 
B | 26 avrois] Qóawpusv add, L9 | 27 àvayéa2as« L 
avéyeaOas B || xAonás 5 xai dzxoAs(as (&noe(as L*) 
L |28 et 29. leg. urjte — urjte? | éxidóoess Haloander || 
31 mpogássos L| 36 gauiv à, L| t« xal] vs om. B, 
«al om. L| 38 der« xai xoAAagOa: L 


2 postquam R | 9 hae V | suscipientes /7eimbacA] 
suscipiunt libri | 10 fuerit 7t | dignitatem vulg.] digni- 
tatis A V al. | agnitibus 2 | 11 abti V J aptis et dignis 
vulg. | digno nostro | 14 est] et V | 15 habetur R ] 
16 quid] quidem A | 18 praecedentem V | virum] uix 
R!| 19 honestum et] et om. i spat. vac. R', uel suppl. 
Ri | 22 etenim V vulg.] et R al. | 25 hii Rt his Y) 
adquieseat A | 26 uentilate A | 29 *enim proiectare 
(ve! porrigere) conieci] enim poefocal R. (sim, a£), om. in 
spatio ca. 12 litt. V, enim zrgofea Das vulgo, quod ex Graecis 
interpretem retinuisse volunt | 30 aurum ulli V wulg.] auri 
R al. [31 *et qui] Qui et A quod et V al. quod vulg. || 
32 factus vulg. | fuit R [ secundum dandum) seruandum 
R|35 aut KV | 36 cognitiones A [ uenefieialios RV 


POPULI 


avra fiovv. ovÓP yag vÓ rv Àparoyroctów vovro 
TwoVtóv égriw. cos x. &yaO d ci mpértev, &ÀÀ. dri 
Fog d Hóvov yivolgxovGi TOVe xÀézrae, dp' qp Ti xép- 
Jos éavrois 1s xai roie dgyovaiw avrà Orpoav. meg 
üxavra moosíxe rovs vvw maQ' Zudw sig rÜv mQai- 
rO/pa» TOV Üruov zuQióvtaé jucrgai xci dzt0gTQa- 
güva,, xal xaDagais ygraOvnu Taie yepol, wal dmet- 
iiyei magi TOi; ztQosayyeAhouévoiw sir8 mepl wAoztns 
ts mepb rÀv dÀÀlow apagrruatow, xal Th» móhw 


qsiv dxxaOaipuy rà» ra$ xÀomáe épyabouévor Or.i0industris uti ad 


gíov, xai avdoác. Gmovüa(ow yorosa: noos ravra 
vxOvQyois, xai Tj oixeíq vá$s mgoigéotaO ns mrgos- 
ryxóvtow, Gvr& Üfos aUrOUS Éytiv vOv GqQv avrOw dg- 
yovros xai üstavra cn a ond neTà Ggodgorrrós ts xai 
miwoiag. sí yog fován 

r$ im! avro af(ms xpgíctow, ovre moÀloí rive$ oí 
xléerovrae ÉKcovrai, tà goi 1s Üürrov avge D - 
ceri, oí t8 üuapravovrse éLirrove yevücovrai, Óe- 
frs àeyyv mv osx v i dwnsesto  gonpárov. 


103 


Nov. XIII 4 


gare magis quam taliter vivere. Neque enim latro- 
num cognitorum talis est, quomodo in bonum quid 
agere, sed in hoc tantummodo cognoscunt fures, in 
quo lucrum eis et iudicibus eorum venantur. Quae 
5 omnia competens est eos, qui nunc a nobis in prae- 
turam populi transeunt, odire et aversari et mundis 
uti manibus et resecare omnia quae praecepta sunt 
sive de furto sive de aliis delictis, et civitatem nobis 
emundare ab his qui furta operantur bestiis, et viris 
aec ministris, et proprio officio 
offerri competenter, quatenus timor eos habeat sui 
iudicis et omnia agant cum vehementia et bona vo- 
luntate. Si enim velint recte agere et digne iudicio 
de se, neque multi aliqui fures erunt et furta cele- 


Üuiev ógÜUns JiayiveaDa: xai l5 riter inveniuntur et peccantes minuuntur, timentes 


dignitatem quam nemo comparet pecuniis. 


1 MÀ xal éyxigu&vow, xiv si cgodgoórara sim,201 Sed et crimina, vel si vehementia sint, cognoscent, 


xaraxovgOvTai, xci rOVS ÓmuorixoUe xaiacr5oovo. Do- 
(ugow, o* rq tZs dvdobov ravTns xai BaciAidos dp- 
povui zólse, &AÀ' Zuiv avroi$ vnunQerOUusvO:, xai 
mágré abioUpsvO: cag! avrOU TiuiS, d€ dgyovrse 
llértovs map& usibovos üoyovros. 
avrà rü$ ggovridas, oidiv aigoóuevo: noárrtw O7tep 
ovx Éaviv. dyDpÀw ayaDGw xai Üapiuxze uaprvglac 
her. Ei Ó4 mors cvufain (rovro oxeg ansvyoueda) 
yrvécÓa, vivà xarà trv zxóÀw dumgnouóv, Oei xai 


et populares sedabunt turbas, ita gloriosae huius 
regiae iudici civitatis, sed nobis ipsis obsequentes, 
et omni dignati (ab) eo honore, tamquam iudices 
minores a iudice maiore; et evacuent eius sollicitu- 


dzixovpiícovo( ve25 dines, nihil eligentes agere quod non est virorum 


bonorum et imperialis testimonii dignum. Si vero 
aliquando contigerit (hoc quod non optamus) fieri 
aliquid in hac civitate incendium, oportet eos prae- 
sentes esse et ministrare, et maximum hoc opus 


"vrObé ztagsive, xal vzovgysiv xal uéyarov rovro 30 habere, [ut] fures et subtrahentes infelicissimorum res 


fgyov Égeiv. 0 ove xÀérrovráe T8 xai vgeigovu£vovs 
fü t» atvyoívram dmocofsiv x«l mepurobuw xa^ 
9sov tíai Quvavoi và moáyuara coi; vzó toU ztvpos 
Butouévow. Kai yàp & seg ravtQ» vy» agyiv dua- 


-— et salvare, quantum possunt, res ab ignis 
violentia, Etenim si circa hanc dignitatem facti fu- 
erint industrii, maior eos sedes excipiet et honestior 
dignitas, et cognoscent quantum est, quod cum ho- 


yévevto Gzrovdaios, utí&ovw avrove Unodrteras Doó- 35 nestate vivitur, quam hanc contemnere, uti autem 


»0; xui dgyT) GeuvotéQa, xal síGovtas, móGOv dari TÓ 
srr& Gauvorrcos Ly», v vavtné udv segipgoveiv, xo, 
sP«, dà molÀl«is rale xsggi wai Oi avrow trt odd 
xmi dmogeiv VGrsgov, dión gu Tw ovrog apo 
Donivov níqvxs uévaw. aa 

x«i avríxa O.amólAvaDa. "Ono vo(vvv rOV$ rus- 
Tígows vmrxoovs cqsincaquav, dà vavtnv quonusv 


multis manibus, et per eas impie agere et postea 
egere: propter quod nihil horum quae ita congre- 
gantur consuevit manere, sed male colligere et sta- 
tim deperdere. Ut igitur nostros subiectos iuvare 


xaxd 1s gvÀléyea da. 40 quidem per hanc aestimavimus oportere occasionem 





lali modo vivere. Neque enim latronum cognitorum res ita comparatae sunt ut ex re quid agant, sed ideo 
dumtaxat fures cognoscunt, quo quid lucri et sibi et magistratibus suis aucupentur. Quae omnia illos, qui 
iam a nobis ad praeturam plebis provehuntur, odisse et aversari decet ac puris uti manibus et vindicare omnia 
quae ipsis denuntiantur sive de furto sive de ceteris delictis, et urbem nobis purgare a bestiis furta facien- 
libus, atque viris probis ad haec uti ministris, et eye proprium equus decenter se gerere, ut hi praesi- 
dem suum timeant et omnia cum studio et benevolentia agant. Nam si recte et nostro de illis iudicio 
digne agere voluerint, neque multi erunt. fures et furta citius deprehendentur, et delinquentes pauciores 
l1 fient, cum magistratum metuant, quem nemo facile pecunia emerit. — Sed etiam de criminibus quamvis 
gravissimis cognoscent, et populares tumultus ita component, ut non magistratui huius gloriosae ac regiae 
wbis, sed nobis ipsis ministrent, omnemque honorem ab eo mereantur (amquam magistratus minores 
4 maiore magisíratu. — Levabunique ei curas: nec quicquam agere malint, quod mon sit viris bonis 
e imperiali iestimonio dignum. Si vero accidat (id quod abominamur), ul incendium aliquod in urbe 
oriatur, oportet ipsos quoque adesse et operam praestare, aique id antiquissimum habere, ut cos qui 
furantur et bona. miserorum surripiunt, repellant, et quantum fieri potest iis qui ab. igne opprimuntur 
res conservent. — Etenim si in hoc magistratu diligenter versati sint, maior eos sedes et potestas gravior 
exdpiel. Ac scient, quanto satius sit cum honestate vivere quam hac contempta multis manibus uti et 
per cas impie agere, e( posica in angustiis esse, propterea quod eorum quae ita coacervantur nihil ita 
comparatum est, ui mancat, sed ut male paria statim dilabantur. taque ut subditis nostris prodessemus, 








3 novo L| Ti] 1d L| 5 mearrovoay M* | 11 7oos 
teyra — 13. ágxovros] zgoirxovcos B. reliquis omissis 
13 fp;v vó dgov avrov à ag (dgzyovr« L*) L 
1$ évvoías B* || 16 éxavers dove L uU Tà goi Tt 
arrow evo. om. B* | 19 xeruars (sic) L! xoznaciv L* | 
9d on. L J eeodeórrsa Lit | 22 0$ và (re M") MB] 
wvro Lg | ápxovrse L* | 23 nóÀeos dAÀ' MB] nóÀ* 
sl (os L*) ai L| 24 avvàv L* | 26 avrà L || 28 leg. 
Say? | 29. yivea Pas B | 96i] 07 L' 35 L3] 32 zep- 
SéLnv| artocctsy HB | 36 ceuvorteg (sp el per compen- 
dium scriptum et s. v, add., sspag pro xg L?) sicovras 
L n $05] ovre B* | 42 àgeáoas uáv. legit e | rav- 
Li 


| quem R2 leg. tale? | 4 lnorum eis aut dampnum 





et iudicibus R | uenatur V uenerantur R | 6 auer- 
sari vulg.] aduersarii RV al. | 10 uti] ut RV | 12 agant 
vulg.] agunt AV | uoluntas R] 13 uelit V [| 15 sg. in- 
uenientur etf minuentur vulg. | peccantes minuuntur om, 
R20 et om. R | 21 huius et regine vulg. | 22 iudicis 
V | sed] se V sed et vulg. | ipsi V. tpis (- temporia? Ae) | 
23 *dignati ab eo] dignos eo K digno eo V digni eo 
vulg. | 24 minore a R || etom. R | euacuauerit R | 25 quod) 
qui R | 26 et om. R | 27 aliquam R | 28 aliquid V] 
aliqui R aliquod vulg. | 29 maxium V | 30 ut secius: 
33 sedis V sederes & | 34 cognosceret V cognoseant R 
quod] eum V? | 35 uti] ut RV | autem] ante R || 37 agere 
R quod om. V | eorum V | 38 consuevit] conscii eum 
R| sed] etsi V | mane AR | 39 iubare quidem V inuitari 
quidem /^|40 hanc] heredem A 


Nov. XIII 4—6 


'Qnvas TZv mc. ew xal szapavwvyrv vosavrry atroWc 
lovwes xai àsÜgac vsriumuévovs sí pégov dyaysiv, 
0nmog d» T/s avrüw aprrze aigÓrra: TÓ Uzrxoov. 
"Efova: dà oi magifAervok xv Órycr mpaixcngss xai 
nágsügow wr rusrépas ém' avroi wQígtow6, waDimap 
sizrousv, &fiov. 


104 


DE PRAETORIBUS POPULI 


et solacium tantum eis dare, et homines honoratos 

&d medium adducere, eorum virtutem sentiant sub- 

iecti. Habebunt autem spectabiles populorum prae- 

tores et consiliarium nostro super eos iudicio, aicut 
5 diximus, dignum. 


CAPUT V. 


llagécovra: 88 avxoi; «al drà sixoc. GqrQaricvra: 
xalàrà TQuixorrmt uetQixdou, ovz 7 vir Znurig xa- 
egTZOaueY, Cres bn d varorrorutroi: aii 
uYrüw xci, £t mxOv Üfor, xal rov; GxoGuovrrag ém- 
dxorres xal tQ ngocjxovr: GzyZueti: magadiDvres và 
coÀ(revua, dei dà avrov dmícragÓn: gage, oW 
div xnDapois éxvrois vrgoiev, vr» vs dx Üuov avu- 
anyinv Éfovgi vi; T& maQ' zudw sÜurre(as ojx dzro- 


Assistebunt autem eis et viceni milites et triceni 
matricarii, quos nunc nos constituimus, dispositioni- 
bus obsequentes eorum, et sicubi hi eos qui inde- 


10 center agunt detinuerint, competenti ordine tradant 


Oportet autem eos scire manifeste quod, si mundos 
semetipsos custodierint, et dei auxilium habebunt 
et nostra placatione non fraudabuntur et longior eis 
dignitas erit. Quis enim bene et recte agentem amo- 


TevEovrai, uaxgóregd Te avrois Kürci rà Ts dme 15 verc velit? 


T yàp Gr rüv xaÀds Ta xe ógÜu: Oiaywóusvor 
dur(Besv. AOsATaniev; 


CAPUT VI. 


MIA xàv sl nagezteug Psír vie eirols Ax voU Qixaatr- 
2 ^ ; h ^ : j 
gíov rov Aaumgorarov én/oyov vis sida(uoroc Ta TS 


Sed si transmittatur aliquis eis a& iudicio viri cla- 
rissimi praefecti felicissimae huius civitatis, quatenus 


nólsos, dq Q tipopíav vxogyeir, dxgidas ávabnrsi- 20 suppliciis subiciatur, scrupulose inquirant dignita- 


Toga tv aia» xal urrÓarirogar, (p ol; ávas- 
govs: TOv àrOpozov 5 dgeigovrra: uéAovs 5j TwvOg 
Tow UrOv, ztvrÜaróuevo: xal mag! avrov vov évDofo- 
TárOv Énépyov, ai xai vO0UrO Ovridoww, dere avTOUE 


tem eius, et doceantur, in quibus occidunt hominem 
aut auferunt membrum aut tale aliquid, sciscitantes 
et ab ipso glorioso praefecto, si et hoc praeviderit, 
ut cum subtilitate proferant sententiam aut animam 


dxgiais dEeveyséiv try wrgor 7j wvxijs 5 Mélovi rivos 25 ant. membrum alicuius auferendi a destinato. 


l ageipovufvry Tüv magemeunoucvor. fienep Oi 
rois négiAEzTOVe mQaíropas vàr Ofen Tr Aaxavrase 
driupcautv Qogicis, dfiocayres avrov; xal Gvufó- 

» éx tjs zurtíQue ctpoiórrow xsipos wal GirrGtcé 
xal zQospyopías vogaUTrs xai TOv üAÀom, ónógc ÉKu- 
mpocOev rigrra, ovra avrOUS dmnartOUusv dope 
dóvai ruiv fr» écvràwv xaPSapgórrta xai rÜw dv ama- 
aiv dygvzvíav wal 0 mtra ztoirttiv (gi xal Qixaíq 
Aoywug xai xaD«gü TZ yegí. Ei yáp vw gaviüev 
nÁnguntÀoUrtt? xal 7 wxAimTOwTes 5] TOW xÀantóvtaor 
aveyónivo: Tj ur müciv éxtbióvres TQómzOi( xal TOV: 
niv. üEiove Darárov viuogolusroi, oce Oi ustQiaitega 
noérrorrag dEelajvovrs: v5 ueyclne vavrne nóÀtws, 
ÉrÜa dr zutis ztoocráSaiuev: (Gronav, oe avroi Tov 


1 Quemadmodum enim spectabiles poe popu- 
lorum talibus honoravimus donationibus, dignos eos 
facientes et codicillis à nostra procedentibus manu 
et annonis et appellatione tanta et aliis quae dudum 


30 dicta sunt, ita eos exigimus reddere nobis suam pu- 


ritatem et in omnibus vigilantiam, et cuncta agere 
aequali et iusta conscientia et pura manu. 8i enim 
aliquid apparuerint delinquentes sut furantes aut 
furibus adquiescentes, nisi omnibus resecaverint mo- 


35 dis, et dignos quidem morte suppliciis subdere, me- 


diocria vero agentes expellere a magna hac civitate, 
ubi nos praeceperimus: sciant, quod ipsi pro huius- 





hanc ob causam existimavimus et tantum iis solacium dandum esse et viros honoratos in mediun produ- 
cendos, ut eorum virtutem subditi sentiant. .Habebunt autem spectabiles praetores plebis ctiam assessorem 
nostro de iis iudicio, sicut diximus, dignum. 

V. Aderunt vero iis et viceni milites et triceni matricarii, quos quidem nunc constituimus, qui eo- 
rum mandatis obsequantur et si quando opus sit tumultuantes contineant atque convenienti formae adzmi- 
nistrationem tradant. Certo. autem. scire eos oportet , si infegros sese praestent, et a deo auxilium se 
habituros, nec nostra benevolentia. destitutum iri, ac diuturniorem sibi futuram. potestatem. Quis. enim 
eum, qui bene et recte se gerit, removere velit? 

Verum etiam $i quis ex. iudicio clarissimi praefecti huius felicis urbis ad eos transmittatur, 
u( poenam subeat, accurate in causam inquirant et cognoscant, cur hominem summo supplicio affecturi 
vel membro sive tali aliquo privaturi sint, sciscitantes etiam ex: ipso gloriosissimo praefecto, si hoc quoque 
fis placuerit: ita ut accurate sententiam ferant, qua aut vita aut membro aliquo privetur qui transmissus 
1 est — Quemalmodum autem. spectabiles praetores plebis tantis muneribus honoravimus, cum eos et 
codicillis ez nostra manu proficiscentibus et annona et tanta appellatione et reliquis quae ante dicta sunt, 
dignati simus: ita ab iis flagitamus, ut nobis vicissim integritatem suam et vigilantiam 1n omnibus praestent 
et ut omnia ratione aequa et iusta ac. pura manu gerant. Nam si quid appareat illos delinquere et vel 
furari vel alios pati furtum facere neque vero omnibus modis persequi, ac morte quidem dignos punire, 
qui vero leviora commiserint ex hac magna urbe eo quo nos iusserimus expellere: sciant s€ de his rati- 





2 


2 xai ávdgas — iyaysiv om. BC | 5 avtze L | 8 vrgua- 


spatium 3—4 litt.) hi V sibi ubi hii & | 10 detenuerint 
xorra] eixoc. B | dr] dà L 95g. vaic dar. — acràv 


V detinuntur R detinentes et vulg. | competi R | ordini 


om. B* | 10 Joi et 11 v0 soAirevua om. g ! 11 ayuei- 
Buv] ur üusiBeuv L. uiv aueiBuv. Haloander | 24 &i 
xci] xci & L | qvvidowv B] cvveidowv ML (prae- 
uiderit g) | e9rovs om. L || 25. leg. tZv wrgor rZv 7? || 
26 ageugovucva M ágeigovusvoy B* gw zaQastau- 
ztou£rny L | 28 éavrove L|36 7 u5] nisi (» ei uz) « | 
38 mparrovrac om. B* | 39 mgocráfbauuev Scrimger] 
ngocráfouuev MLB 


1 honeratos R | 2 eorum] ut eorum vulg. (Gr.) | 4 con- 
siliarum nostrum super eos iuditium V [ 7 asistebant R| 
aut V | uicini & | 9 sequentes V | sicubi] si ubi (deind^ 





tradentes vulg. [. 11 aut R ] 12 semetipso V [. 13 no- 
stram R || 14 et om. V^ j 15 sg. uelint si transmittantur 
R | 19 huius felicissimae A vulg. | 20 inquiratur R 

21 eius om. vulg. (Gr) 122 offerunt R || suscitantea 

al. | 23 et m. V | ipso domino glorioso praefecto V || 
24 subtilate E! | 25 alicuius membrum Rab [ 26 quam- 
admodum V | spectabilem R[ populorum om. R| 28 fa- 
viente V| manum R'| 29 quae dudum V] dudum quae 
R al | 31 cuncti R j 32 aequali et] aequalibet R, et 
om. V* | consitientia A' | 33 apparuerit R | aut furantes] 
auferentos R | 35 quidem] quidem et V qui A | mediocca 
R | 36 haee V | 37 perceperimus R percipiemus V | 


DE LENONIBUS 


vmdo rovro» vgébove, Àóyov, ov OsQ uóvov, diÀà 
xai qiv, xal Évoyos yevícowres wol bnmía sáGy voie 
vsmEXOOU GvuflaivoUg; xai tjj xaQ Tjucw Ayavaxci)gss 
xei vq Dürrov aríums Xy 9 TÜs &gyié nuov 
Juà vovro xai móvovs vzoeravvav wcl Qanávos nayá- 5 
Àns dveyoudvov, iva. ur viva vw nusríQow vsrxómv 
dniveyOan Ti& Gvxogevtía wl xonudrow 7) wvyné 
&moÀea xal oca ToisUra xaOéctnxev, aÀÀà mávra 
vmà xgíGiv yivosro Jj rtQocr;xovaav. 


105 


Nov. XIV 


modi reddent rationem non deo solum, sed et nobis; 
rei fient et omni damno, quod subiectis contigerit, 
et nostra indignatione, (et) velociter cum infamia a 
dignitate nostra repelli. Propterea et labores susti- 
nemus et expensis magnis adquiescimus, ut non ali- 
cui nostrorum subiectorum inferatur aliqua calum- 
nia et pecuniarum aut animae perditio et quae talia 
constituta sunt, sed omnia cum examinatione fiant 
com 


gocrxove: tenti. 
CEniloyoc) Tavrgv obv ünavrss uw «i» Bov- 10 (Epilequa) Hanc igitur omnes nostram volun- 


Àn»v Odià vods cov Üsíov xnpéyuarós v& xal vouov 

dxowvrsé, xai Or« Twv GU, cv vuiv ovd" 
6riv» magalsusávo, T/$ Tjsrépag vzxepevyscós 
Basilsías, ovra mdi sydopévrs, xd oixsiovpévrs 


tatem per banc praeceptionem divinam et legem 
cognoscentes, et quia quod expedit vobis nullatenus 
derelinquimus, pro nostro orate imperio, sic vos 
tuente, sic vos proprios aestimante, quae in uno- 


Tà dp! xáctq Gvufaivovca, QUro Qv marQuejv 4p'i5quoque contingunt, ita paternam in omnibus vobis 


ümagiw vuiv duaTrQovsTe mQóvouw. 
Proponatur Constantinopoli civibus nostris. 

Dat. [xvr.] id. Octobr. Constantinopoli [dn.] Belisario 

v. €. cons. ind. xiv. 


TA 
ITEPI TOY MH EINAI IIOPNO- 


BOZKOYZ EN MHAENI TOII9T 
THZ P9SMAIQ9N IIOAITEIAZ. 


AMVroxgáre 'lovatwiavos [Uyovevos Karavavrivov- 
moAicass. 

(Hgooínsov.) Kai tois zaAawic vóuoi xal vois 

npo» BeBaailevxós. agó0pe uauacrusvov EJoBev el. 

va. v0 T7€ nogrofogxías óvou& s xal mQüypa, wal 


TogOVTOw, Ort xal moÀÀloi xara vOv rà TOaUTG mwÀnu- 
r3» 30 


ntlovvrow dyodgnsav vóuoi "Husic dà xal vàs 

TiÜriuévas xara Tv ovros; dgefoÓvrow ciuopías 
qebicapgsv, xal si ri napaAsisiunévov Tw voi; gó 
qudw, xal Tovro Ui érígowv dénnvogOocáusDa vó- 
umv. xal Évayyos Óà mgocayysiíag sie fuae ysvopa- 


vp spayuárov àcsfOw émxi vOurrase Giríaig wavà 36 


custodiente providentiam. 
Proponatur Constantinopolitanis civibus nostris. 


[a. 535.] 


XIV. Coll. III tit. 1 
R DE LENONIBUS R. 


Imp. Iustinianus A, Constantinopolitanis. 


(Praefatio) Et antiquis legibus et dudum im- 
perantibus satis odibile visum est esse lenonum 
nomen et causam, in tantum ut etiam plurimae 
contra talia delinquentes scriberentur leges. Nos 
autem et dudum posita contra eos qui sic impie 
agunt supplicis suximus, et si quid relictum est a 
nostris praecessoribus, etiam hoc per alias correxi- 
mus leges, et nuper interpellatione nobis facta re- 


Nov. XIV (- Coll. III tit. 1: gloss.) Graece extat in. ML, maior pars (inde a $ 1) in B 60, 38, $. — Epit. 


Theod. 14, Athanas. 12, 1. Tulian. const. XXXI. 





onem reddituros non solum deo, sed etiam nobis, atque obnoxios futuros et omni damno, quod subditis 
eventurum sit, et qeu nostrae et periculo ne celeriter cum infamia a potestate depellantur. 


Nimirum nos ideo et 
ulla et 


ores suscepimus et magnos sumptus sustinemus, ne cui ex " 
ecuniae vitaeve amissio et quae sunt eiusmodi accidat , sed ut omnia iudicio convenienti subiciantur. 


ditis nostris calumnia 


pilogus. Ümnes igitur cum hanc nostram voluntatem per hoc sacrum edictum et legem cognoscatis 


nec quicquam nos omnino corum, quae vobis conducant, praetermittere , 
pate, quod ita vobis prospiciat, ita quae de unoquoque accidant sibi vi 


vobis providentiam conservet. 


ro nostro imperio vota nuncu- 


cet, ita paternam de omnibus 


XIV. 
NE LENONES SINT IN ULLO LOCO REIPUBLICAE ROMANAE. 


Imp. lustinianus A. Constantinopolitanis. 


Praefatio. Et antiquis legibus et prioribus imperatoribus lenocinii et nomen et res admodum 
exosa visa sunt, adeo ut multae leges in eos, qui talia committerent, scriberentur. Nos autem et poenas 
Wis qui ita nefarie agunt iam propositas auzimus , et si quid ab iis qui ante nos fuerunt praetermissum 


erat, id quoque per alias leges emendavimus. Atque nuper denuntiatione nobis facta de impiis facinori- 


1 roírov L huiusmodi c | 29. nàa« vois vx. avufaa- 
vova: (sic) L | 4«9] vàv L | 5 voc rácow L | 9 yévorro 
B | 13 vzegevzeoca, ML | 14 zuàw M || 17 sg. subscr. 
om. L | Comnstantinup M [| nostaris M | 18 xwr id. 
Octobr. M. eid. óxrwolamv Ath., urvi óxvoolq Theod. 
on. Iul. | CenstantinustóAse on. da. bilisario M | xrv] 4 
M 121 inscr. zsgl. ztopgvofoaxàw Theod. Ath. & ($w 
z40i Ty» topvoBodxaw vaaoav cit. Anon. BY II p. 435),de 
lenonibus tollendis Ilulian. | 22 ar9' él M | 24 lovaria- 
vós L | 28 xarà vocovrov £ | 33. 4xavop9wadusD« L| 
35 aírícss] àvruícus L 

n 


1 rationem om. R [ et om. R 2 et ante rei add. vulg. 
flent] fuerit RV | omni] io (i. e. ideo) 7^ | vontigitur A 
3 nostrae indignationi vulg. | et add. vulg. | uolociter V 
4 nostra dignitate R al. | 5 expressis R | 7 aut om. R | 
8 eum] eum V | 11 perceptionem V | 14 tuentem R 
2 sic] si V | proprio R. Leg. sio propria? | estimantem 
RV al.| unoquoque] uno R | 15 ita om. R | 16 ocusto- 
dientes V al. custodientibus R | 17 proponantur R | ciui- 
tatibus V | 28 causa vulg. [| ut] et R! | 29 scribentur R' || 
31 a nostris] auris V' [ 32 haeo V | 33 interpellationem 
R'| nobis — impiarum (106, 1) suppl. V? in spat. vac, 
14 


Nov. XIV 


raUrzv tv uaycnv agagravopdvor zólw, ró tQiypa 
ov naputidouav. "Eyvoyav yáo vwvae Lzv udv ávonem, 
£x 0i airisv yalezaw va xal usuiGzuévorv stQogadiw 
devroie guapo dbrvgicxav xspÜaw' meQuvogsiv yàg 
épag Ta xai r0mOve moÀÀoUe wal »4as éAsnvàs da- 
dLev, mgorsvonuévovs vmolyuará vt wol dcOjrá 
Tiva, xal TOUTOIE ph rg avràe xal &ymw aié «5v 
avÓaiuova vavryv zxO0Aw xal Éysw xaOmyuévas àv 
1ai& davrüw xarayoryais xal TgogTé avrais 
usxadidóvas xal 
ztpós dcilytav avras row Bovlouivou xal ndvra 
ztógov áO&/uov dx vOU Go)uavOs; avrQw ztQocyiwwóuavov 
avrov; Àxufávtiv, wal mowicOa. Gvyygagas, ex dmi 
zoóvov, 0v avrow dofus, mgosedpsvaovo, v5v cef 


tuv 


106 


DE LENONIBUS 


rum impiarum pro talibus negotiis in hac maxima 
civitate commissis causam non despeximus. Agno- 
vimus enim qu vivere quidem illicite, ex causis 
autem crudelibus et odiosis occasionem sibimet ne- 


&fandorum invenire lucrorum, et circuire proviucias 


et loca plurima et iuvenculas miserandas decipere 
eigen ue calciamenta et vestimenta quaedam, et 

is venari eas et deducere ad hanc felicissimam ci- 
vitatem et habere constitutas in suis habitationibus 


vuatos, xal évrevOev dxJióve:i0 et cibum eis miserandum dare et vestem et deinceps 


tradere ad luxuriam eas volentibus, et omnem quae- 
stum miserabilem ex corpore earum accedentem 1ps08 
accipere et celebrare conscriptiones, quia usque ad 
tempus, quod eis placuerit, observabunt impiam et 


"4 xal àvogíav vavrQ» avrois Ànrovpylaw zrAnpovaaa* |5 scelestam hanc functionem implentes; quasdam vero 


Twvag Di avrdw xai éyyvgras dmcitéiw.  Oert vOGaU- 
Tn» yavícÓa. v5v vOv 7tQdyuaros dwoxíav, a« dv 
mácy dyidóv «jj Bacilib. vavvg móla xal dw woic 


earum etiam fideiussores expetere. Et in tantum 
procedere illicitam actionem, ut omni paene in hac 
regia civitate et in transmarinis eius locis et (quod 


mépauagiv avtre, xal Tó Ór xsíqugrov xal mÀrcíov deterius est) iuxta sacratissima loca et venerabiles 
TOv íapüw tTózov xal ríw GsBacuscrárow oixcv 20 domos tales sint habitationes, et causae sic impiae 


Tà$ TOicÓrac aUTOie slve, xaraymyás' xai mQáypara 
oUrex dgíB; xà magávoua énl rw fustépow ToÀ- 
pücÓa xpóvaw, ders xaí vivas dleovvvag avras ava- 
€Tíoa, r$ dgyagías vavrms ztoAAdsis Bovàn S rwas. xal 
vai — évíovs oVrtos dàwodiov; xaÓscravai, dora 
xópae ov0à vOv ÜsxasrZ ayovcas éviavrów sig émi- 
xivÜvvov xavays» qogáv, ders xaí vwwas xyovciov 
Bóvras o? uéxgiov uólac dxsidev dEaraaad'a, às va- 
Aaazte) 

move slves uvgiove, ov$ OUX dw i6 iGyUGEus AOygy 7t5- 
gilafeiv, ds veni dopiasíav. dEeveydévvos ies TOi- 
OUVTOV XaXOU, (06 e ug ndv dv dlayicvowé uáQscs 
Tü& nóÀso slvai, vuv. 08 avrrv vs wal và mepi avtiy 


et iniquae sub nostris temporibus praesumantur, ita 
ut etiam quosdam miserantes earum et abducere & 
tali operatione crebro volentes et ad legitimum de- 
ducere matrimonium non sinerent Quosdam autem 


7-90$ vópiuov get GvyoixéGiOv, tov; Óà ovx égué- 25 sic scelestos existere, ut puellas nec decimum agen- 


tes annum ad periculosam deponerent corruptionem; 
et quosdam aurum dantes non parvum vix inde red- 
emisse miseras, et nuptiis copulasse castis. Esse 
etiam decies milies modos, quos nullus praevaleret 


xal yáuq gvvagnósas Cogo». xai rgó-30sermone comprehendere, cum ad infinitam crudeli- 


tatem perductum sit tale malum: ita ut primum 
quidem in ultimis partibus civitatis esset, nunc 
autem et ipsa et quae circa eam sunt omnia plena 
talium sint malorum. Haec igitur dudum quidem 


ünavra usgrà TOw vOuQUTQv yevéG as xaxcw. Tavra 35 aliquis nobis secrete denuntiavit, deinde etiam nuper 


Tolvvv ztQarv uiv Tie ruv dy Azxopgrto moosryytnAsv, 
slra xal &vayxos oi psyalonqenisvavot naírepes xao 
nuo Tà r0,nvra avabrraiv éxirgazévrss avra vavta 
ais zude Gyayov. aua Té OUP TIXOUGGJIV TOUTQIV, qu. 


magnifcentissimi praetores & nobis talia requirere 
praecepti haec eadem ad nos retulerunt: moxque 
&udivimus et iudicavimus oportere deo huiusmodi 
commendare causam et velociter liberare tali scelere 


Sruav xonvas Org Tyv voc érg» àavadsivas noülw 40 civitatem. 


xai Sarrov amaAAibo, jvgove row UTOV TZY mÓÀv. 
l 6O«oniLousv croívvv záwvra& giv, xaO" ocov esíci 


1 Sancimus igitur omnes quidem secundum quod 





bus, quae ez eiusmodi causis in hac magna urbe committuntur, eam rem non negleximus. | Comperimus 
enim esse, qui cum improbe vivant, tum ez gravibus aique eaosis causis occasionem  nefarii (ucri sibi 
reperiant; nimirum circumire eos provincias ei loca mulia, ac miseras puellas inescare calceamentis et 
vestimento promissis, hisque venari eas et ad. hanc felicem urbem deducere ac tenere inclusas in ipso- 
rum deversorüs et cibum tis miserum et vestem praebere indeque ad libidinem eas tradere cuivis volenti: 
atque omnem quaestum malum ex corpore illarum redeuntem ipsos accipere, et syngraphis factis cogere 
eas in lempus, quod ipsis placuerit, assiduo impium hoc et scelestum ministerium sibi praestare; quosdam 
vero ab illis etiam fideiussores exigere. Unde tantam rei evasisse immanitatem, ut per totam fere hanc 
regiam urbem et in traiectibus eius, quodque pessimum est, etiam prope loca sacra et venerabiles aedes 
falia sis sint deversoria. Ac facinora tam impia et illicita nostris temporibus perpetrari, ut etiam cum 
quidam misericordia moti eas a tali quaestu nonnumquam removere et in legitimum matrimonium ducere 
vellent, illi non permitterent. .Nonnullos vero adeo sceleratos extitisse, ut puellas ne decimum quidem 
agentes annum in stupra periculosa inducerent. Itaque quosdam pecunia non modica data aegre inde mi- 
seras illas redemisse et honestis nuptiis secum coniunzisse. Alque sescentos esse modos, quos haud facile 
quisquam oratione complecti possit, huiusmodi malo in immensum importune aucto: ut cum antea non esset 


nisi in exiguis partibus urbis, nunc et ipsa et quae circa eam sunt loca omnia plena sinl eiusmodi malis. 


Haec quidem prius nobis in secreto 
inguirere a nobis iussi eadem haec 


spe nuntiavit, deinde etiam nuper magnificentissimi praetores in talia 
nos rettulerunt, 
1 operam consecrandam et civitatem cito tali pesti liberandam esse. existimavimus. 


Nos igitur simulatque haec audivimus, deo hanc 
Sancimus igitur, 





2 mapuidouev M) zepidwgav L' magidousv L* || | 
tov] to L'| uiv om. L | dxórove L! | 5 sztoAove M | | 
6 4c9nr. L^ | 5 Kye« ME 9 asvaàv L | 14 *zgossdpeo- 
G0v2: 1g] stgosedgevovos ML || 15 avrois om.g | 18 r«vrg | 
om. L | ?1 avrois om. c | 23 avrovs L! || 24 vary] tali 
£ | 26 ov ove L' | 27 dexaevz; ML) déxavov Haloander | 
(e) || 29 vovs L! 133 dv &ayiavoss (£v eAeyíavre L!)] in | 
ultimis (i e. 4ay&vosc) e,1 34 avroigs rà L'|35 * uera 
(&)] uevà ML | 39 ovv] ov L | vovram om. L | 40 xozve:. | 
L'|jàvaOT»a: L avsvOaiva: (nvsvOTyc, M9) M àvav- 
Ouvas Scrimger | 42 uiv om. L 





4 autem] aut VI occasione V. | sibiment R! 15 eir- 
cum re R* | 7 sg. et (om. V?) in his V| 8 uenerari R! ] | 


! dimisse R 


10 ei miserandum V* enumerandum? V! [ 11 eas] eis V 
tradereas //? | 15 quosdam? AR! | 16 etiam om. R*' || 
17 paene] pà« V? [| in ante omni transposuit V? vulg. 
18 ciuitate] ciui A! | 19 loca et miserabiles (et miser& 
V in ras.) V| 21 et om. RV iniquae om. AR! 122 ut 
om. V! [ab 23 crebo AV! fj legitimam V | 24 quoe 
dam autem sio scelestos suppl. V* im spat. vac. | 27 re- 
29 deociens V | mille vulg. | nullu« V! | prae- 
ualeret] ualet corr. R* | 30 sermonem V? sermo V? vulg. 
finitam A | credulitatem V! | 33 eam vulg.] ea RVT | 
omnia] loca s. v. add. R* | 34 sunt V | 34 sg. aliquis nobis 
quidem [36 praetoris V! | 37 praeoeptis &! | 37 mox 
quae audimusmus (sic) V | 39 seclere] scde (&. e, se- 
cunde) R! 


DE LENONIBUS 


107 


Nov. XIV 





wazoi, Goxpgoivqy dytv, Tr xal uóvg Oe urrà 
mapgndías Üvrar xaÜtscTnxsv dvOpgamov zagagti- 
€u vvyds. "Emsidn dà moÀha và àvOQowa, v0 yovv 
civ téiyvy wai dóAq xai ávaywy Tivüg sig TOiavtZV 
&cilyuav dysdÓa. mg) xcÀvouew vgómow' xai un- 
dei nagersíav slvas zogvofooxsiv xai éx* obxjuaros 
fuv yyvaixas, 7 xai Ónuosíq mooiavàv én^ neg An 
; ávi' áÀÀns vivos mQayparéíag và TOiavra dunmo- 

(eges, urdà ipae cl £nl rotg Aaufávew: urdà 

pras drc4TED» aum 

avayxile. rà$ TaÀc47zGQOv xal axovgaé Ty» éavrtow 
seggocvvnyv xaraiGyvvsv, undà dAnitnuv cs ffegri 
10 Àeóv avroi écÓnu&rov Qdócs 7 xal xocuicv 
mwyov 7 rgogaig Üahsibrww avràé sí; TO xal dxovcag 
mpoxaprspriw. Ow yà 
»isDas tOiOUTOV * vow amavra ravra dv 
Bpagti 17$ zrgoinxovare j&ocausy Dupantías, napa- 
qxnácavrss xaj avadoOTDras avrai; nmagav jw Érvyov 
dogálnaw ztQoqagsi xoU rOwXovrOV jjdOvé dxÓrusvas, 


à Tow VrÓw T» mpavr&v OmsplÜtale agere, quo 


pee castitatem agere, quae etiam sola deo cum 
ducia possibilis est hominum animas praesentare. 
Quia vero plurima sunt humana, cum arte et dolo 
et necessitate quaslibet ad talium luxuriam deduci 
$omnibus prohibemus modis, et nulli fiduciam esse 
pascere meretricem et in domo habere mulieres ant 
publice prostituere ad luxuriam, et pro alio quodam 
negotio talia mercari, neque conscriptiones super 
hoc percipere a ge fideiussores exigere nec aliquid 
cogat miseras et invitas suam 

castitatem confundere, neque sperare quia licebit de 
cetero eis vestium donatione aut ornamentorum for- 
san aut alimenti decipere, ut etium invitae susti- 
neant. Non enim permittimus quicquam fieri tale, 


pip eset. o)0' órwvv yi-158ed etiam nunc omnia talia breviter competenti cura 
dÁlA xci viv d 


disposuimus, statuentes etiam reddi eis omnem quam 
contigit cautionem occasione sceleris huius exponi; 
et neque permisimus scelestos lenones, si quid de- 
derunt eis, hoc ab eis auferre: sed etiam ipsos le- 


xai cvUà GvvéycQreausv TOU; dvocíovus zxogvofogxove,20 nones iussimus extra hanc fleri felicissimam civi- 


&i m. de)oóxagiv  abraié, rOUTO ztaQ' a)rQw dgali- 
99a. L4Àiaà xai avrove vov$ sztoQrofogxovs Kia Tav- 
my yevigOua, Tis sUÜaíuovos zagexeAsvgiuada mó- 
tos, os óAsDQíove xai xowovs Àvusawas tre Gwgqgo- 
Vivr; ywvojuévOve, xal dÀev 
migugyalou£vovs xal xaráyovtas 8$ TI» TOiaUtEY üv- 
iyunw xai QaÀedlovras xai £yorvrag magargegou£vas 
5i nàcav aiüyvvrv. llgoayogeiousv Ó8 cx, ei cw 
toV Losrov rOÀurGtuev dxovgav xógrv Aafeiv wai fysw 


tatem tamquam pestiferos et communes vastatores 
castitatis factos, et liberas ancillasque requirentes 
et deducentes ad huiusmodi necessitatem et deci- 
pientes et habentes educatas ad universam confu- 


Oégas ve xai Üegamaívas 25 sionem. Praeconamus itaque quia, si quis de cetero 


praesumpserit invitam puellam sumere et habere ad 
necessitatem nutritam et fornicationis sibi deteren- 
tem quaestum, hunc necesse est ab spectabilibus 
praetoribus populi huius felicissimae civitatis com- 


aQ0g cydyxne amorQsyouévry T5 xci ix zopvsías avrq 30 prehensum omnium novissima sustinere supplicia. 


P sued 70gov$, rOVTOY awáyxy mXQ& vüw 7m5gi- 
Biixraw ztQaitaiQorv TOU Üzuov Tüé evOaÍuOvOS Tav- 
Tr; móÀewg Gvvejousvov T$ mtaOQw dcyávas VxoOpud- 


i enim pecuniarum eos furtorum et latrociniorum 
emendatores elegimus, quomodo non multo magis 
castitatis furtum et latrocinium eos cohercere per- 


vuv mTOivds. £i yag TOw zonuaToxcw avtove xÀomxow — mittimus? Si quis autem patiatur in sua domo 
wal inoredov éxavopOorras zoovBallóusDa, ma« ov 35 quendam lenonem et huiusmodi praepositum opera- 
molhp nàAiov tZv Ty Goggocvrps xlonzv Ts xal tionis habere et haec denuntiata cognoscens non de 
Àpersay aícoig ànsÀavraw égrcousv; Ei Óà xaí vw — domo su& expulerit, sciat etiam decem librarum 
4vàcyovro dv TQ favroU oixQ Tivà zrogrofocxovvra — auri sustinere poenam et circa ipsam periclitaturuin 
xal Tov tz 7ztooiatáuevov égyagíae EKyswv xai ur, ravra — habitationem. Si quis autem conscriptionem de ce- 
ngoiayysAOévva nada ts oixrasos avrov dieAáatiav, A0 

íctw xai decem librarum auri vzocrzcógsvos zt0iv7j 

xod] mapi avt9zw xivOvrsvgow tzv oixngww. Ei 0i xaí 





w omnes quantum possint pudicitiam colant, quae quidem sola deo hominum animas cum fiducia com- 
mendare possit. Quoniam vero humana sunt multa, certe ne quae arte et dolo et vi ad talem impudicitiam 
trahantur, omni modo prohibemus. Neque cuiquam licebit. lenocinium exercere et in domo sua habere 
mulcres vel etiam publice prostituere libidinis causa, aut alius nescio cuius negotiationis vice talia com- 
mercia contrahere, neque syngraphas eo nomine accipere neque fideiussores exigere neque eiusmodi quic- 
| ed agere quo miserae et invitae suam pudicitiam polluere cogantur, neque sperare in posterum sibi 
cere vestimentorum vel forte etiam ornamentorum datione vel alimentis eas ita inescare, ut eiiam in- 
nilae perseverent. Neque enim permittimus, ut quicquam fiat tale: verum nunc quoque haec omnia breviter 
portuno remedio impertivimus, cum omnem quam huius probri nomine praestiterunt cautionem puellis 
i5 reddendam curaremus; ac ne id quidem concessimus, ul mefarii lenones, si quid illis dederunt, 
id ab iis auferrent. [mmo ipsos lenones ex hac felici urbe discedere iussimus tamquam  perniciosos 
homines et communes pudicitiae corruptores, qui tam liberas quam servas sollicitent et. in. eiusmodi 
necessitatem deducant atque inescent habeantque alumnas ad omnem (urpitudinem. — Edicimus autem, 
fi quis posthac ausus sil. invitam puellam capere et per vim habere alendam et ex meretricio quaestum 
ips paraturam: ei a speclabilibus praetoribus plebis huius felicis urbis comprehenso extremas omnium 
poenas e$se subeundas. Nam si illos pecuniariorum furtorum et rapinarum vindices instituimus, quidni 
mulo magis pudicitiae furtum et rapinas iis expellenda committamus? | Quodsi quis etiam in domo sua 
sinat aliquem habere lenocinium  exercentem et. eiusmodi quaestum. administrantem, ac non hís nun- 
liatis et compertis eum domicilio expellat, sciat se et decem librarum auri poenam subiturum et de ipso 
domicilio periclitaturum. Quodsi quis etiam posthac syngrapham hoc nomine accipere vel fideiussorem 


2 jvravóv L| 7 7 xai] xai om. B| 9 4ni rovro L'! | 





11 confundere] «fundere V? | quia licebit P* in ras. || 


ll avrov L B] avràw M | lAvvzeiw L| 11 5:1agaoxevaaav- 
ves L | 18. avras L! avràs L? | 19 vov Towvrov] huius 
£ | éxPénevos B | 21 z0Uro« zap' avrov L' | 23 zaga- 


xircausDa L| 25 ysvoutvovs B | 27 ávaargegoué- 
»w B|28 sosayopsvouav M || 29 ry L1]33 za- 
Tj» om. M | 


€àv del. L* || 35 mgovBaAóusDüa B|3 
38 zogvoBoaxóv B T do TZs] rà» L | avrov 4Eia- 
eue» L| A1 decem libparum auri M, Jéx« Àergow (A- 
1gas L) xgvatov M s. v., LB | voarnaópuevov fe I xo 
vy» vnoorrcOousvos B] 42 xedvrvevow L | xa£ om. L 


2 posmibile V'| 3 artem &'|5 fidutiam esse pascere 
mere R? ín ras. | 7 ad] aut V | 10 inuitas] mutas R' | 





12 ei V eius T' || datione ru/g. | armentorum £Z' | 13 ali- 
mentis T (Gr.) | ut] aut R! [ mutae R* | 16 quam om. 
V! spat. vac. relicto | 17 contigit R] contingit VT con- 
tigerit vulg. || occasionem R! V! 118 dederint A [| 20 hanc 
felicissimam ciuitatem fleri R | 21 uastores R | 26 inu- 
tam A | pulam R! [ ad om. 27 fornieationes R' | 
deferente V | 30 omnium T'] omnia V vulg., omnibus R | 
31 peeuniariorum vulg. [| latrocinorum V | 32 elegimus 
suppl. V? in spat. vac. | 33 permittemus vulc. | 35 quan- 
dam RV | propositum A | 36 de domo RV?| demo V' 
domo V? | 37 expullerit A | etiam] et vulg. | 39 hab: 
tatione R' | de cetero conscriptionem V 





14* 


Nov. XIV 


Tu agyv vó Àownóv éxi Tovrow voÀugcns Àa- 
Bü» 1 qv, igro urÜiv uiv opelos T9$ TOW 
avec Kyov. dyyóns iyrow avyyugrs. xai yàp 0 udv &y- 
yvmUys Évoxos ovx faxa: Y; Ó6 ya avyygagr] mavroias 
dxvgos uevéi- xai avr0c, xaOumag exOvrse ÉpOnpav, 
TZv sié v0 GOua tiuapíav vyoCTZGsTGi xal Te us- 
yüÀné vaUrgs ox moggoráto móAscos dishaOveta:. 
Tas yàp d yvvaixas acygovsiv uiv Trage ooi Té 
xal svyÓueJa, ui uv àxovgas sis ádeÁyt; B(ov wav- 


108 


DE LENONIBUS 


tero in talibus praesumpserit aut fideiussorem a&eci- 
me sciat nullam quidem se utililatem huiusmodi 
deiussionis &ut conscriptionis habere. Etenim fide- 
iussor quidem obligatus nom erit, conscriptio vero 


5 omnino invalida manebit; et ipse, sicut praediximus, 


in corpore supplicium sustinebit et hac lon- 
gissime civitate expelletur. Mulieres itaque caste 
quidem vivere volumus et oramus, non autem in- 
vitas ad luxuriosam vitam deduci nec impie agere 


&ysa as urd3 acsBleiv dvayxaLsaÓca. masa yo vog- lÜ cogi. Omnino enim lenocinium et fieri prohibemus 


vogocxíav xal yívegOas wmivousv xal ysvomévüv xo- 
AáLtousv, Oiagegóvros uiv dzi — TS sUDaiuoyos 
ztóÁsoS wei év cj vavrye mspuixid., ovdiv dà vw 
TOv xai dv voi; Ífo» TóztO: Graci TOWe Ts ÉL ay»s 
TS fuerégas ovs. molivé(aé vOié Tt viv magà 

Osoxórov Jzoy QaüoQnufvos nuiw' xal uálagra ys dv 
éxsivow, Our. às TOU ÜzoU Üagsds, de vei tv Tjus- 
"pav émowjgero moleteíav, BovióuaDa qviarrec sas 
xaapaàs sagre voirüTyS dw. xai Tie mapü TOU 


»uv abíae  llemiugrrevxauev yàg sie vóv Üscnóvnv 
Üaóv xal dx vavrns zuOw T€ napl Tz» GoQocvvnv 
eovdre i £asaOas Tfj zuerá molis mQos- 
Ürnxnv, voU Oros návra nuiv aigu is TÓV TOIOUTOV 
magegouévov ztoatsam. 

(Eniloyos) "Onxos dv oov Susis nodo: oi Zud- 
TeQow mtOÁIva: 7€ Ooqpovos rudav àmoAaógaes dia- 
Tvztgecs, Quà rovro tQs cy Dii xnoíyuas xod- 


& vov 15 donata sunt nob 


[yxne 
dsomórov Dao sxipi rue Qosas slvai va xai Üiapé- 20 nostro circa castitatem studio magn 


et factum punimus, praecipue quidem in hac felicis- 
sima civitate et in eius circuitu, nihilominus autem 
et in locis foris positis omnibus, et quae ab initio 
nostrae sunt vr pr et quae nunc a domino deo 

, et maxime in illis, eo quod dei 
dona, quae circa nostram fecit rempublicam, volu- 
mus conservari pur& ab omni tali necessitate, et 
domini dei circa nos munere esse et permanere 
digna. Credimus enim in domino deo etiam ex hoc 
um fieri nostrae 
reipublicae incrementum, deo nobis omnia prospera 
per talia opera conferente. 


(Epilogus. Quatenus "o vos primi nostri 
Cives cast& [a] nostra fruamini dispositione, propterea 
hac praedicatione sacra utimur, ut sciatis nostrum 


neDa* Ono v eidsinre vzv rvustéav zts9i vuas circa vos studium (et) circa castitatem atque pieta- 


cmovóZv xai vOv mgl Tiv Go» 
Beav zóvov rav, 0 ow £v &nadw ayadois gvlax- 
S$xuescÓa. viv Zuerígav molireiav dAniGouev. 


"Eyoáqw 1ó laórvuov và ivóo£ord:p uayi- 
0:QQ uérà Tüg sagaAAay]c vavzQc* 


"Onex dv Gag. vaira yévorro pavspà voie vr, Tue- 35 — Ut 


Típuv Éyovgs stOlitM(av, 9) TOivvv GY) vxegoy5 TóvUs 
zudv Üstauévn r0» vóuov dv amácy Tj vanxoq Oa 
mgosrtayperuy oixs(ov vOVTOV üzaG& gavsgov xara- 
eTnodra" o dw uy uóvov éni vavrQs tie evUapovos 


Tt xai evcé- 30 tem labores nostros, per quos in omnibus bonis 


custodiri nostram rempublicam speramus. 


Scriptum exemplar gloriosissimo magistro, in 
quo adiectum est: 

o0 omnibus haec fiant manifesta in nostra 

habitantibus republica, tua sublimitas hanc nostram 

suscipiens sacram legem, in omni dicione praeceptis 

propriis eam universis insinuet; (ut) non solum in 





ausus sit, sciat se nihil commodi ex: eiusmodi fideiussione aut syngrapha peri 
fideiussor erit obligatus et syngrapha plane irrita manebit: et ipse, sicut ante 
urbe quam longissime expelletur, 


nem subibit et ex hac ma, 


turum esse. 


mus, corporis castigatio- 
Mulieres enim ut pudicae sint, et volumus 


Namque nec 


et optamus, neque vero ut invitae ad libidinosam vitam deducantur neque ut impie se gerere cogantur. 
Nam omne lenocinium et ne fiat prohibemus et factum punimus, ac praecipue in hac felici urbe eiusque 
territorio, verum non minus etiam ín locis extra eam omnibus tam quae ab initio nostrae sunt reipublicae 
quam quae nunc a domino deo donata sunt nobis, et vel maxime in his, quoniam dei dona, quae in 
nostram contulit rempublicam, integra ab omni eiusmodi necessitate servari volumus et domini dei erga 
nos beneficio digna et esse et manere.  Confidimus enim. domino deo etiam ex hoc nostro de pudicitia 
studio magnum futurum esse reipublicae nostrae incrementum, cum deus fausta omnia nobis propter eius- 
modi actiones largiturus sit. 

Epilogus. lam ut primi vos nostri cives pudica nostra constitutione fruamini, ideo hoc sacro 
edicto utimur: quo cognoscatis nostrum erga vos studium et de pudicitia et. pielate laborem, per quae ín 
omni felicitate conservatum írí nostram rempublicam speramus. 


Scriptum est exemplar gloriosissimo magistro cum hac mutatione: 


Ut omnibus, qui in republica nostra habitant, haec manifesta fiant, tua summitas hac lege nostra 
accepía in. omni dicione nostra propriis mandatis eam omnibus manifestam reddat: ut non solum in 





| onavec B || vo Aovtov LB | voÀurosiav Aafeiv 5 1 fideiussores V | *aoceperit libri | 2 quidem nullam 


ds, tgrocav urüiv opslos v. v. Éyovrec tvi 
DEB | 2 ógelos om. L| 3 Kxew (fyyv L') Li À ye 
om. B || 9 uj uzv om. L (ur post Biov inseruit L*) | 
áxovcaci L hu xal ysvourvnyv xoAatGonsy om. L | 19 za- 
ens TZ rouavine B i 22 jsov) xovavov B | 24 mrávra) 
mavee L9|26 rus L'|217 *amoAavsoss MB àmo- 
Aavosire Li amoAaóorve L* | 28 vqs] 0à L| 29 fue- 
Tégay — 32 «7v bis scr. (sed &uerépav stegi juae priore 
loco) M | 30 «óv] vzv L|[31 zóvaw L' | móvow, à 
Ov (om. fuàw) B | 31 uera " zapaÀlayTé vavcnc] 
in quo adiectum est c [| 37 dexo, L| *vóv wó- 
uoy] sacram legem (i. e. tóv Oeiov vóuov) c 


V|4 obligatus non erit bis acr. R'|erit supp. V* in 
spat. vac. | 7 ciuitatis R*' | expellitur R | 8 non] nos 
R9 | 10 enim om. R!]| 12 autem et] aut V | 13 et post 
omnibus om. V | tio nostrae sunt — uolumus (16) scr. 
H* in ras. 2 versuum | 15 dedicata sunt & (sic) nobis 
V|17 puram ab omnibus A [ !8 *munera libri | esse 
et] et om. ft! [ 21 erementum R' V? | 22 inferente V | 
26 erga RVT | 27 a R'T ac V hao vulgo. Seclusi 

28 praedieatione sacra RV] sacra praedicatione wulg. | 
29 et addidi | 31 custodire V | 33 magistro add. V* in 
spat. vac. [ 35 in nostram habitantibus rempublicam RV 


| 37 dietione A'V | 38 ut add. vulg. 


DE DEFENSORIBUS CIVITATUM 


móÀsoc, àÀÀà xal dv «oic fo gvÀarrowo vómow, v 
decnórg vàw OÀov OeQ àvr' dÀÀgé ciwós sjodías 


mosayonusvos. 
Dat. k. Dec. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535.] 





IE 


IIEPI T9N EKAIKQ9N. 


Imp. lustinianus Aug. lohanni pp.(IL) 


(Ipooíuiov.) Fi ur Qàrrov éxeváyouuty wai T0 

órriGgua vOw dxÜixcov si; t9» mosxovcav rábw, 
ovói avize Éri Ts TOv mzaÀaiw Óvoudrow svzopy- 
gousv aÀnOzías. Alo: uiv yap üÀLa OéBoras ztagà 
Ts malciórrros OvÓuara Gruavrixà Gaga tàv mtorty- 
natay, Tovrl dà «0 vàv ixÜixov xaDapas anogaive 
TO TZ» doyciórrtá Tivag dm.cTLOas TOis mtQWypaGiv, 
oínap dx mácrs avrà 5e aduxíae dxuxrcovoir dAev- 
Saga. coiyapoUr xal «a rovro Tjj marg gowi ds 

" I ub: 2 s ; 
gévcmoas avrov; xaáAoUuer, Oz; av rA ed 
xaxdàw rove adixovuévovs, Nov Oi 0; vovro 10 vOw 


109 


Nov. XV pr. 


hac felicissima civitate, sed etiam in provinciarum 
custodiatur locis, domino omnium deo pro alio quo- 
dam odore suavitatis oblata. 


Dat. k. Dec. CP. Belisario v. c. cons. 
5 Xv. Coll. III tit. 2 
R DE DEFENSORIBUS CIVITA- 
TUM KR. 


Imp. lustinianus A. lohanni pp. secundo. 


(Praefatio.) Nisi velociter revocemus curam de- 

10 fensorum per competens officium, nec ipsam ulterius 
antiquorum nominum habebimus veritatem. Aliis si- 
rec alia data sunt ab antiquitate nomina signi- 
cativa aperte rerum, hoc autem defensorum nomen 
pure demonstrat antiquitatem aliquos MM 
15rebus, quatenus ex omni eas iniustitia. vindicarent 
liberas. Siquidem et propter hoc paterna voce de- 
fensores eos vocamus, quatenus eripiant malis in- 
justitiam patientes. Nunc autem hoc defensorum 
valde conculcatum est (in) multis nostrae reipubli- 


dxOixaw moÀv Ày mexarnuévov écriv dv molloi? Tjc20 cae partibus, et ita contemptum, ut in iniuria qui- 


ypetégas ztoÀrrelae uépsgi xal OUTO xaraxegQorruE- 
vov, os iv VBgni naÀLow reg Év vui xeia Dra. Geuvó- 
Ty. TOiyagoUr yivovras uiv ávOpss ügaveis, vas ài 
4x avrois wügove oir uüllov fs 6miAoyT, mopi- 
Bgvsav. ol& yap ovx Kari v 
ovros vàé TOv éxÜixov égaviCouevo: yeigorovías £i 
Tovro zagíag. TO qgóvriGua, xa) &vr &ÀÀov TivOS 
meuyvíov tais TQ» doyóvtowv Éouivrai yvaoypeue.. ud- 
Ae mavovoi vs avrOUe zwíxa üv fovindeiev, T ovdiv 
$ guixporara 
dp BiBazovas ttiv, toztornortac OrOev avrov dxÓíxav 


dem potius quam in qualibet iaceat honestate. Si- 
quidem fiunt quidem viri obscuri, decreta vero super 
eis misericordia magis quam electione conficiuntur. 
Quibus enim non est victus et vita sufficiens, isti 


y xal Bíos avraoxrs, 25 defensorum emendicantes ordinationem ad hanc ac- 


cedunt curam, et pro alio quodam lusu iudicum sub- 
jacent voluntatibus. Denique removent eos, quando 
voluerint, aut nihil aut parvissimum delinquentes, et 
alios in illorum provehunt officium, quasi loci ser- 


meten dÀAovs vt eis Tzv éxsivow 30 vatores eos defensorum facientes, et hoc in anno 


Nov. XV (- Coll. III ti. 2: gloss.) Graece extat ín. ML, cap. 1—0 in B 0, 18. — Epit. Theod. 15, Athanas. 


4, 344 Julian. const. XXX. 


hac felici urbe, sed etiam in locis externis custodiatur domino universorum deo pro aliüs odori- 


bus oblata. 


AV. 
DE DEFENSORIBUS. 


Imp. lustinianus A. Iohauni praefecto praetorio iterum. 
Praefatio. Nisi defensorum quoque munus in ordinem idoneum cito rcdigamus, ne ipsa quidem no- 


minum antiquorum veritas amplius praesto nobis erit. Etenim cum aliis alia ab antiquitate indita sunt nomina, 
quibus res dilucide significentur, tum hoc defensorum nomen manifesto demonstrat antiquitatem quosdam 
praefecisse rebus, qui eas ab omni iniuria liberas vindicarent. taque gm id ipsum eos patria lin 

defensores vocamus, ut eos qui iniuria MAE ex malis eripiant. Nunc vero ista defensorum condicio 
in multis reipublicae nostrae partibus admodum conculcata est et adeo contempta, ut in contumelia potius 
quam in dignitate aliqua ponatur. ltague et obscuri homines fiunt defensores, et suffragia de ea re miseri- 
cordia potius quam electione parant. Nam quibus non est alimentum et victus sufficiens, illi defenso- 
rum electiones emendicantes ad hoc munus accedunt, et pro alio nescio quo lusu voluntati praesidum 
proditi sunt. Nimirum hi et removent eos quando voluerint, aut nihil aut minima criminati, et alios in iilo- 
rum locum substituunt, cum eos quidem vicarios defensorum reddant idque saepius per annum in pluribus 





nonn.) | 4 subser. dedimus ex V, Bamb. II, Orielensi | 
CP.] Cap. V, capit. Oriel., om. Bamb. | Bilisario Bamb. 
Bilisiario V Bisario Oriel.| uic. cons. V consuli Bam. i 
6 De om. V' | 8 secundo AT s. V | 9 defensorum per] 


1 TUS Tomo M | ? 3eóv L! | 3 zrooaayóne- 
vov L| 4 k. dec. M At, unvi GexeuBpio Theod. (om. 
subscr. Iul.) | Bilis. M || 6 soi dxd(xcw Theod., inder 
Athan. (p. CIV Heimb.) de defensoribus civitatum Zul. 


€ | 8 imp. uustinianus. aug. (s. v. abyoveros) . ioánnm | rum per suppl. V? in spat. vac. || 10 ipsam] ipsam in 
:t " MM: um ; ; R!' | 12 nomine V* ] 13 rta R | 14 praeposuisset 
pra * M imp. iuxtinianus ioavvy pp. L[| 9 éxayayt- It» | 15 ündicarent libera | 16 ad n] quiden 


pv xal TG L | |1 *eüszogásouev (an eUzograaiuev 
&y?)] evzrogrjaovuev. ML habebimus g | 13 sg. zrgaypuavamv 
TÀw T/Ór. TO 4 TO» L| 1T zargoo L | Segévaogasc 
Mj|19 35 om. L| 24 dx? avis L | 25 ovx] oov oix 
L[28 £xnuvro L| 29 5 oii» 9 sí L| 30 £xeivg» L!' 

1 etiam] et V | 22g. quodammodo refuauitatis (re- 
fuanitatis V) RV | 3 oblata] constantinopoli add. V ct 
im mg. A? (pp. constantinopolitanis civibus nostris edd. 


R|17 malis] malu R! a malis V? vu/g. | 18 hoo om. 
V | defensorum] nomen s. v. add. RV? f 19 in add. 
vulg. | 20 partis A* | ut in] in om. RV'!T' | 21 iaceat 
V| 22 fies« V! fuerint V* | quidem uiri A uiri qui- 
dem vulg., quidem om. VT ! super cis] supereris R'! super 
eius V! | 24 et] in V | isto Zt' | 26 aliquo V? | luso 
RT luse V! [27 uoluptatibus V [| 28 uoluerit R | nihil 
aut] nibil aliud V* || 29 loci quasi seruatores V | loco 
H*| 30 defensorum om. V 





Nov. XV pr. 1 


mo«OVwvres, wai roUTO TOV Érov$ moÀlnxus dn mAt(ogiv 
&vOQomOi mxgárrovrié! durs xal oi Tabeovras xai 
oí tàw zóÀswuw üpyovres xal oí vavraé oixoUvrse dv 
dayárg xaragpovrGes róv Éxdixov Eyovss.  T& à 5 
zgariOueva za! ajos dv (G« 0s üztgaxrow. dacív. 
si yag uy, &xexáSausv o6 tv Éegyudv cpzovree, ovd. 
üv roÀurgaiév Tiva mtpübiv vmnouvnudttw GVOlLOG- 
€Xa. napg' éavrois oí zt&vva Dovievorres avrois £xdi- 
xoi, TOi Éxsivuyw wavjaca mtQosézorTés uóvOw. £i à 
07 xai tiva ztoaxÓÜtin, noator uiv xal taUta zztQá- 
Gxovciv, Énsita ordevos Orto agys(ov, xad" 0 rà 
ngarróueva nap" éavrois anotíderas, stagaztóAÀvras 
TO ztQarrÓuevO, xal ovx d» tUQows tag" avroW; 4gó- 
wav zÀMóvmy vzóuvnua mzxavtsÀos ovOà Év, aÀÀ eis 


xÀrgovóuovs v& avtüw xcl rà$ &ÀÀas duadoyas oí rov- 15 mentis egentes gesta 


TüGw Ütourvo: brtoUSs v& zéztQayué£va, xai rovrayv tà 
uiv svpiaxovduw ovÜeguds Gia mxiGrswg Ovra, và Óà 
xai ($anóAÀvrae, xai Dkaztiztras vO0goUrOv d d» (aq 


Toi; urUà ysvouévowg tvi. "Husis roivvv, étidz va 


110 


DE DEFENSORIBUS 


frequenter in pluribus hominibus agentes, ut et offi- 
ciales et civitatum iudices et harum habitatores in 
novissimo contemptu defensorem habeant. Quae vero 
aguntur ab eis ad instar non actorum sunt. Nisi 
5enim imperaverint provinciarum iudices, nequaquam 
praesumunt quaedam gesta monumentorum conficere 
apud semetipsos per omnia servientes eis defensores 
et illorum nutibus intendentes solis. Si vero quae- 
dam conficiantur, primum quidem etiam haec ve- 


10 numdant, deinde, cum nullum habeant archivum, in 


quo gesta apud se reponant, deperit quod conficitur, 
et nequaquam invenies apud eos plurimorum tem- 
orum poni monumentum ullum penitus, sed ail 

eredes eorum aut alias successiones his monu- 

MM. et horum quae qui- 

dem inveniunt, nulla fide sunt digna, alia vero etiam 
pereunt et in tantum cadunt, ut in similitudine non 
actorum sint. Nos igitur quoniam de iudicibus bene 
disposuimus et maiores potestates eorum in genti- 


tGw ápyóovrtov sU QusO7xauev xai ut(Lovs v& ràs ézi- 20 bus fecimus, et procul ab eis est inspectio civita- 


xgartías avrQw £v vois É9vedai énodjaapsv, xal ztog- 
—€— ys avrois ícr rà T$ TOv ztóÁeov Ézxowías, 
à rovro qOrpusw zpnvas xai QIÓ TOV dxüixam xa- 
racijcagÜa., yfvorro ise 4v ovro) Ti$ dguovía xgr 
O15, sineQ apyórraw 

dKxDixos, xai 0 tzs Émaggéas Qyovusvos doxoír T«6 dp- 
yov slyes nüAAov dgyovtam xai vavry Geuvótegos Tv 
KuzxgogOav qaivea Das, 00 yàp áv Ti$ Qyos xgtiró- 
vov, T000Utq) utí;Q» «vTOP xal G&uvótsQos dori. 


tum, propterea credidimus oportere etiam de defen- 
soribus constituere, Fit enim sic congruentia utilis, 
si iudicum sumant officium civitatum defensores, ct 
provinciae praeses videbitur quidam iudex esse po- 


igoitv vüliv ob Twv ztóLev25tius iudicum et ex hoc honestior praecedentium 


apparere; quanto enim quilibet praeest melioribus, 
tanto maior ipse et honestior est. 


CAPUT I. 


Tío; ovv éxtivo zga rov vouoOestyríov, dts ur- 30 


Devi 1v závtow slve. maporaíav 5v ToU éxÓixov 
xtgorovíay azodeiadai, aÁÀà duoiBadóv &xavrag 
TOU$ Geurorégové tg» mtÓÀscQw oixyropae TaUTQ» av- 
Tai TZ» Aectovgyíap éxnAngobv. oUto yap Ó5 xd» 
Toié 
pna Ttusy. ovüsvós, ov)! d» «íi TéliuruEvOS sir 
1j tv ueyalongenecraátmw illovgroicw ábíq, rovro 
Sin Daia Das Gvyjergovuévov, ovÀ' dv si avQavsíay Eyos 
csuviv, ovd" &v ek Ts 7zt9otagorto ztgovóuior dx. Daiov 


Interim illud prius sanciendum est, ut nulli omnium 
sit licentia defensoris ordinationem declinare, sed in- 
vicem universi nobiliores civitatum habitatores hoc 
ministerium eis adimpleant; hoc enim et prioribus 
temporibus valuisse et in republica gestum didici- 


ouem Agóvow xgaTüv Ts xal moAevevegDas 35 mus. Nulli, nec si honoratus sit magnificentissimo- 


rum illustrium dignitate, hoc declinare concedimus, 
nec si militiam habeat honestam neque si proferat 
privilegium suum ex divinis formis, vel si pragma- 


avr rUmaw, xüv si ztQayuarixol xaÓsatrxowv, zs- A0 





hominibus faciant; adeo ut et cohortales et civitatum magistratus et earundem incolae summo contemptui 
defensorem habeant. Quae vero apud eos aguntur, pari loco atque non acta sunt: nisi enim praesides 
rovinciarum imperaverint, ne eudobent quidem acta documentorum apud se conficere defensores in omni- 
u$ üs servientes, cum ad illorum nutus solos attendant. Quodsi quae etiam acta sint, primum ea quo- 
que vendunt, deinde, cum nullum sit archium in quo quae apud ipsos acta sunt reponantur, perit id quod 
actum est, nec apud eos reperias ullum omnino remotiorum temporum documentum; sed qui his egent apud 
heredes eorum el reliquos successores acta conquirunt, et eorum alia reperiunt nulla fide digna, alia etiam 
deperierunt ei ita interciderunt, ut eodem loco sint atque non acta. Nos igitur quoniam magistratuum 
rationes bene disposuimus, et maiores eorum potestates in provinciis effecimus, ut iam longius ab eis 
disiungatur civitatum inspectio: propterea etiam defensorum res constituendas esse existimavimus. Sic 
enim opportunus fiat concentus, $i magistratuum ordinem accipiant civitatum defensores, et praeses pro- 
vinciae videatur magistratuum potius magistratus esse atque eo. honoratior prioribus; quanio enim quis- 
que — imperat, tanto maior ipse et honoratior est. uu . ! . 

. dnterim igitur illud primum sanciendum est, ut nemini ez omnibus defensoris electionem recu- 
sare liceat, sed alternis vicibus omnes urbium incolae honestiores hoc illis ministerium praestent. Id enim 
prioribus quoque iemporibus valuisse et in usu fuisse comperimus. Nec cuiquam, me si illusirium 
quidem maguificentissimorum honoratus sit dignitate, id repudiare permittatur, nec magis si honesta 
militia fungatur neque si quod privilegium praetendat ez sacris ipsi sanctionibus, licet pragmaticae sint, 


3 oí vv] of om. M? || 5 rois] tz» L? || 1 voAuzaeiev L | 
Vxoauvnuktoy — 10 zgeyOsín om. L || 12 xagavrois 
L|13 xgóvov L| 15 rovrov L'| 16 ra prius om. L | 
18 dtandL as L p r0] r9 L| 21 ràw] voie L 
29 1ocovrov peitov L | 32. ausidladov M* | 36 —39 leg. 
evt! dv — ovt! dy — ovt av? | 38 sig crgatíav 
Kxe M. oi a1gateíay Éxes L || 39. dx àv Oeíov B 
40 mízto L! | 40 sg. ztagadotiuosuévos tíz0i, ala xata 
xvxÀm L (cf. €) 


1 ut] aut A! | et om. RV: eo V? | 3 contemptu] 
eomptum A! | 4 factorum V | * Nisi enim] Si enim libri, 
Bi enim non Jeckius ] 6 praesument /2*| quadam (aite- 
rum à in ras.) | gesta] iegesta A9 || 8 solis] solet R | 
9 haeo etiam V | 11 icsta & | 12 plurimorum V] plu- 





rimum RT plurium vulg. | 13 ullum] illum R* nullum 
R*| 14 aut ad alias R* in ras. | 15 agentes At! [ quao- 
runt et horum] unt et horum scr. V? in ras. et spat. 
vac. [ quidem quae V | 17 ut neo in sim. actorum sint 
V| 21 credimus V vulg. | de om. R'VT | defensofibua 
R* defensoris V! defensores V? j 22 &t V* ín ras. || 
23 si] iuditii &' | sumat A! | defensores ec] res et — 
defenso| v. 31 scr. AR* ín ras. 3 versuum | 24 quidem 
V3R(*)| potis V' [26 quislibet R5 30 Iterum, s. v. I. 
interim R(*) | sanciendum ZZe/mbacA] sciendum bri | 
nulli homini sit (silt pr.) silentia (licencia AR? im mg.) 
R | 32 uniuersis nobilioribus &V' | habitationes vi 
habitatoribus 7'| 33 misterum R' ] eius V? | 37 milia 





R! | habet V [ neo V [ 38 sg. formis ect.] mis — collati 
suppl. V? in spat. vac, 


CIVITATUM 111 Nov. XV 1—3 





g«Aoriumnévos* dAlà xarà xóxlov vÀw obowógow Tis — tici sint collati; sed secundum circulum habitatori- 
zólews, ww tí; 4oT& xci Aóyos, vaíTnw éxniypov»- bus civitatis, quorum aliqua ratio est, hoc implentl- 
vow, xai éxeid&v 0 xixÀos ravanrai, má éxaviov- — bus, et dum circulus expletur, rursus revertentibus 
Tow &í; vÓ qQórriGua xal Tjj móÀs v5» signuévn»v — ad sollicitudinem et civitati per praedictam curam mi- 
qeortída Aerovgyovrrow. dts vOv Áv íxagTy móÀe 5nistrantibus: ut in unaquaque civitate defensor iudex 
isdixov dgyovta uaAlow 5 Éxdixor slvas Qoxsiv, wig« — potius quam defensor esse videatur, decreto quidem 
piv Gov opxq yivóusvov máwraw xowi ràw xara rz» — cum iureiurando factus omnium possessorum in illa ci- 
mxóÀw dxeirgv óvrtow xumrógov, dàÀÀà yj vdw év- vitate consistentium, sed non in hac urbe degentium; 
1l vabOa Diayóvraw Ogxov OP magíyovra, oc vzavra — 1 iusiurandum vero praebens, quia omnia secun- 
móé 10v vóuov xal 10 Qixeiov zQá£es [xowr], SeBeio- 10 dum legem et ius aget omnium communiter, con- 
usvov Óé, xadümsp rusié vvv gauév, éx noosrátsoc — firmandus autem, sicut nunc, ex praecepto gloriosis- 
Td» évdoforéram Zuaw éndoyaw, sis dueriav dà áp- — simorum nostrorum praefectorum, in biennio vero 
yovta uóvrv, xai mzavóusvov TOU qgovríguaros. ovx  —Büministrans solo, et removendus & cura. Non ha- 
£yorios GÜriav TOU Àauzgorátov 5$ Émagzíae &gyov- —bente liceutiam clarissimo provinciae iudice remo- 
TOS maÜ&v avTOv" pr sit T& ÜDoxoín mparrev ovx |5 vendi eum, sed si quid videtur agere non recte, nun- 
ópOóv, urvvtw sig xovs dvÜoEorárov: émcpyovs, cts —tiare ad gloriosissimos praefectos, ut inde ei fiat 
ixsifaw avi yevíaÓn. T5» TOU ggovriGguaros &ázaÀ- curae privatio, unde etiam datur. 

Aayrv, OOsv xci Qidora, 


CAPUT II. 


Mrdsuue oUgme maggnaías d Tiv doyyw Fyovri Nulla existente licentia administratori aut ipsis 
75 croi Toi; éxDxo. Tomormgrras dxdixaw mowiv:20 defensoribus vices agentes defensorum facere, sed 
&AÀa xal ToVrO màüciv abro; dmryogsogÓaa Tpómow. etiam hoc omnibus eis interdicimus modis, Sed ne- 
4ÀÀa uzÓi oixsow; rozorngrtas év rais mecs vo$e — que proprios vices aps per civitates clarissimos 
A«unporárovs doyovrac éxnéuzuv zÀjv «vvov rdw iudices destinare nisi ipsos defensores, quos iudi- 
duly: ove T]v vv deyovraw Tábw mÀngovv dv — cum officium complere ín civitatibus volumus; ipsos- 
rais móÀs: BovióusOa, avrovs va dv amaciv émius-25 que in omnibus diligentiam adhibere civitatibus, in 
AagÓa, tàw zxóAscv, dv ali aíai. quibus sunt. 


CAPUT III. 


Ilgaàvvsa 9'aí v8 magà vois éxd(xow xal Qua nuaw du- Et agi apud defensores testamentorum insinua- 

vigtis xai Üopeaiv xal ztàv ai tw Twv tow Utov écriv — tiones et donationum et quidquid talium est monu- 
vaouwnuarov idiov, o9 Óvvauévov rov Sapeqevere mentorum proprium; non valente clarissimo provin- 
tüS dmagyías doyowros xmionv vó mgárregOas uéllov 30 ciae iudice prohibere que agendum est, aut prae- 
5 npostarruv, os ov Bovlotó vi ztQaxOTzvas Tj toay- — cipere quia non velit aliquid agi aut actum non edi. 
S» a dxÜoOnvai ovÓà yàp rowcÓrov iwvóe avt — Non enim huiusmodi alicuius ei omnino potestatem 
mawrtÀos: dLovoíav Üií0ousv, tdv dromorarov sive. — damus, absurdissimum aestimantes necessariis rebus 
wopizovtss ztg&yuara dvayxaia Dianizteiv Tois dv- — cadere homines propter iudicum forte irrationabiles 
Seenos du ras vdw ügyóvrow isa dAóyove óguás 35 nutus atque praeceptiones: sed etiam agere, quae- 
Te xai zgosráln. aAÀÀa xal mzoátrzv, üzxeQ áv Ti — cumque voluerit, et edere, et licet quod agitur 
BovánOain, xal dxBidóvas, xüv sí r0 zQarróutvov ám- — tangat provinciae praesidem aut quemlibet poten- 
Tovro TOU vs éxagyíae agyovros 7 tivos TOv Üvva- tum, neque hoc prohibere. Oportet etenim sic agere 
T&v, urdà voro xoAótv* Ó& yag ovra OiayivsaDas 


liberaliter collatum. Sed per orbem incolae civitatis, quorum aliqua habenda est ratio, id ministerium prae- 
stent, et ubi orbis desierit, rursus ad idem munus revertantur, et civitati praedictam curam ministrent: ut cuius- 

ue civitatis defensor magistratus magis quam defensor esse videatur, suffragiis omnium communibus cum 
í fureiurando creandus qui in ea civitate una habitant possessorum, nec vero eorum qui hic degunt; $us- 
iurandum aulem praestans. se secundum legem et ius omnia acturum esse; atque confirmandus, sicut nos 
nunc dicimus, ex iussione gloriosissimorum nostrorum praefectorum, per biennium auiem solum. ministrans 
ac (um munere removendus. Neque clarissimus praeses provinciae removendi eum potestatem | habeat; 
sed $i quid agere non recie videatur, ad gloriosissimos praefectos deferat: ut inde ei inponatur muneris 
abdicatio, unde id confertur. 

IL Nulla autem si! licentia e$ qui magistratum gerit vel ipsis defensoribus, vicarios defensorum 
instituendi, sed hoc quoque omnibus modis iis interdictum sit. Sed ne proprios quidem vicarios in urbi- 
bus clarissimi praesides delegent nisi ipsos defensores: quos magistratuum locum $n civitatibus obtinere 
volumus ipsosque in omnibus prospicere civitatibus, in quibus sunt. 

IIL  Ai(que apud defensores et. testamentorum agi insinuationes et. donationum et omne quidquid 
instrumentorum eiusmodi proprium est: ut nequeat clarissimus praeses provinciae impedire id quod agen- 
dum est, aut denuntiare nolle se agi aliquid sive actum. edi. Neque enim eiusmodi rei potestatem ullo 
modo ei concedimus, rem absurdissimam esse rati negotia necessaria deficere homines propter incon- 
5ultos fetu magistratuum impetus et iussiones.— Verum et agant quaecumque quis. voluerit. et edant, ac 
licet id quod agitur praesidem provinciae vel aliquem ex potenüioribus tangal, ne hoc quidem impedimento sit. 





5 vóv M] rz$ L || " xowr] om. € (cf. ad 10) | 8 oé- | 6 defensus V! [ decreto] decetero V! | 7 factis R! facto 
xrrópgov L* | tà»] zv L! | 10 xowz M, em LB | VT | illi R* | 10 *aget] agat RT' agat et V vuly. || 
omnium communiter (cf. ad 7) € (fusius Athanasius: | 13 deministrans 7! | 15 uideatur vulg. | 15 sg. ad glorio- 
óuvvrogav Oà oí ngos rovro uéALovreé zaüoiévas TÓ | sissimos nuntiare V | 16 fiant V | 19 ipsis aut V | 20 de- 
goówugua, os závra ngibovcw và Àvaivelovvra | fensores faoero E? [ 21 haec V | eis — proprios suppl. 
rais módecav, ngós vov vóuov xal v0 Ü(xaiov BÀ4- | V? in spat, vac. | modis om. R', add. R* in mg. Leg. 
mowreé: unde suspiceris excidisse quaedam ante xoiwT, | interdici modis? | 22 proprias A? vu/g. | 24 copulare 
velut ÀAvgatelovvra mi s. t. q.) | 11 nues et gauév |. R! | 21 defensiones ! j 28 *talium] aliud libri || 30. iu- 
om. g ! 12 vxágzov M | 3d om. B | 13 uóvov? M" | | dice] pro iudice V! | percipere R* V! | 32 alicui. ei 
16 exagyove MLB | 21 aznyogevsc es L | 22 oixíae | V | omni R! [34 cedere RVT al. | 35 nutus AVT ('al. 
M|25 £xiusisiaSa B 126 siciv LB| 29 éxouvrguá- | motus! Accursii gl in V) motus vulg. | 36 uoluerint 
vov L|3l ov om. LB | 35 evióyovs L' et cedere V | 37 praesidet V* | potentum ect.] tentum — 
— 1 collati] s v. l codieilli A | habitationibus V ! | !12,7 quaedam mo] im ras. 5 versuum scr. R* [ 38 enim 
2 ratione RV! | 4 solicitationem. A! | 5 in om. R! | | AT 








Nov. XV 3—5 


112 


DE DEFENSORIBUS 





vové dn àv apyow 9 vwo& Qvváusos ÓvraS, oU, 
diera xcónv viwa. yiveg as xav! avrov zb, di 
ovra crOv vüv davrüw magéyecÓa: Tgómov, c 
under) Qidóva, xcigóv v7$ xcT' cvrGw ufuwaoe. xal 
asira évÓnuoin vale móÀeguw &ycwv sra ur, uy) xo Àv- 
dcÓua cvi6 ztQávr&v xal map roi dxÜixoi Tiwd vro- 
vyucra dp' ole dv BovAosvo, mÀQv dxsivov uóvaw, 
0gda dixaiodoaías Dsiras xal avtzs «7$ TÀw dQyóvrow 
avOevrías nornrat. 


eos qui in administrationibus sunt aut in qualibet 
potestate, non ut prohibeant quaedam fieri contra 
se gesta, sed ita inculpabilem suum praebeant mo- 
dum, ut nulli detur tempus querimoniarum adversus 

5eos. Et sive adfuerit civitatibus iudex sive non, ne- 
quaquam prohibeatur quispiam agere apud defen- 
sores quaedam monumenta in qe volu- 
erit, praeter illa sola, quae iurisdictione egent et ex 
ipsa iudicum a&uctoritate pendent. 


1 "Emsra xai vois và Üngosías eiswoábes £rovo( 101 — Deinde eos qui et publicas exactiones habent ci- 
TOU; vÀw zóÀsow dxÜixovs nàciwv émapuvvew vgoxow,  vitatum defensoribus omnibus modis auxiliari; et si 
xdv si Ó£ow mgopágss T5; vOv àyvonuóvow cvvrshów — opus fuerit occasione contemptus contumacium tri- 
ámovoíag vmouvguara nzQübai, xai rovro mowic)as  butariorum monumenta conficere, et hoc fleri velo- 
mgoOíuae, xav si magaysvégOn, xal rove axoGuovv- citer, et interesse, ut inornate agentes videant, et 
vas (jeiv xal avroig rOvTOw paprvgijsas, xdv ei 05-15 his ipsis testimonium perhibere, vel publicum remo- 


poruxóv maUca. OgvBov, xai &mnÀos tzv vow dpyóv- vere tumultum: et absolute iudicum obtinere ordi- 
row én£gnv rübiv, wal nálura orav mg TOUS 
Ts rabsoraé TOU Évri axpíovs, 0i xar& Tw nav elaiv 
dxsivnv naO* $v 0 Kxdixós daviw, vrraxovew. avri xal 

Ouiv, dWwrs dzóvrow TOw r7; 
pnÓiv Ooxeiv FAlsinziw Tale ztóAeds vie Áxeivow mapov- 
Cía. 'Ex Óà c5$ émigoQlov rüEsow Kgnv xal vayv- 
yeágov cvroic vxovoyovrrta xai dvo rabso mae, oi và 
zap' avtàw wrgibóueva nAngogovei. 


2 dixaLnuv v5 ais Üíxcig ázácaig vais xenucrixais 259 Et iudicare in causis omnibus 


uéxps dw TQuaxociov* ov Qvvau£vow vOv vrote- 
iov E M -- avrdw UOmsvOUvovs mapa TOig Àau- 
morárow TQw dsxagguDv doyovgiv, simeQ sigo 7 
sionuévre vdw TQuaxocíow vouiGuTOw 7t0GÓTTTOS 7j 
Dxr, xaPsavzxo. 


nem, et maxime quando absunt. Et officiales pro- 
vinciae, quicumque in civitate sunt illa in qua de- 
fensor est, oboedire illi et adiuvare: ut absentibus 


uévov àv é9vaov 20 praesidibus gentium nihil videatur deesse civitatibus 


sub illorum praesentia. Ex provinciali autem officio 
habere et exceptorem eis ministrantem et duos offi- 
ciales, qui ea quae ab eis decernuntur adimpleant. 


cuniariis usque 
ad aureos trecentos: non valentibus nostris sub- 
iectis trahere sibimet obligatos apud clarissimos pro- 
vinciarum iudices, si usque ad praedictam trecento- 
rum solidorum quantitatem lis consistat. 

0 


CAPUT IV. 


"iia umÓà d avró voUro rovs Owxovrag neo 
voe dzoriuaa Fas cv Dixnv, iva avergivog: voU6 ev- 
Ouvoufvovzs wal u5 vq r$ nóAsos bx, allà «d 
Tis opas moocaykyouv doyovri  dÀÀ' sk Ti TOwVTO 
Phal iam xai 9 wrgos 


slve, tdw TQiaxoGío v xovcdw xal 4EenivrUns noi 


Sed neque pro hoc ipso actores amplius aestimare 
litem, ut conterant reos et nom civitatis defensori, 
sed provinciae deferant iudici. Sed si quid tale 
egerint et sententia manifestet minorem litem esse 


OsiEniev dAkrrova 5v Qíxnv 35 trecentorum aureorum et studio auctam, ut apud 


provinciae iudicem et non civitatis defensorem exa- 


cOa. Üià v0 map& rq Tn$ (nagy(as &pyovr«, àÀÀa us — minaretur, solum actorem omni litis subdi dispendio. 
TQ vie nóÀeoe dxÜixq xareberagO Tai, aó TÓv 
évdyovra vj mácy Tü€ díxne vxoBaAlAsaÓn. Druiq. 

CAPUT V. 


Kal uiv xal vàg mapà rOw éxÜixev dxxAyrovs 4x' 40 — Et & defensoribus appellationes ad ipsos ferri iudi- 
abtovs gégsa Oa. rove ágyovras, Ei Óé v« mpaábawv — ces. Si vero egerint aliquid iniuriosum circa defen- 


Oportet enim ita vivant ii qui in magistratibus vel dignitate aliqua sunt, non ut prohibeant acta ad- 
versus se fieri, sed potius adeo integros suos praestent mores, ut nemini dent occasionem de ipsis con- 
querendi. Atque sive in civitatibus degit magistratus sive non, nemo impediatur quominus apud difmaores 
qe instrumenta quaedam de quibuscumque voluerit conficiat, praeter ea sola, quae iurisdictione egent 

et ab ipsa magistratuum auctoritate pendent. — Deinde etiam iis, qui publicas exactiones habent, de- 
fensores civitatum omnibus modis auxilium ferant, et si oporteat eos ingratorum subditorum contumaciae 
causa monumenta conficere, hoc quoque alacriter faciant, et si adesse ac videre eos, qui indecore agunt, 
et his ipsis testimonium dare, et si popularem tumultum sedare: et omnino magistratuum locum obtineant 
ac mazime quando absint. Officiales quoque provinciae, qui in civitate illa sunt, in qua defensor est, 
ipsi oboediant praestoque sint, ut absentibus. provinciarum praesidibus nihil videantur carere civitates 
illorum. praesentia. provinciali autem officio habeant et exceptorem sibi ministrantem ei duos offi- 
2 ciales, qui ea, quae ab ipsis decernuntur, exequantur. — Iudicent quoque in causis omnibus pecuniariis 
usque ad aureos trecentos; nec liceat subditis reos suos ad clarissimos praesides provinciarum trahere, 
si intra dictam quantitatem trecentorum aureorum lis consistat. 

IV. Nec vero propter id ipsum actores litem pluris aestiment, ut reos affligant neque ad defen- 
sorem civitatis, sed ad praesidem provinciae adducant. Sed si tale quid fecerint, et sententia ostenderit 
litem trecentis aureis minorem esse et consulto auctam, ut apud praesidem provinciae neque vero apud 
defensorem civitatis examinaretur, solus actor toti litis damno subiciatur. 

V. Enimvero appellationes a. defensoribus ad ipsos praesides deferantur. Si quam autem in- 


lag. rove dri — yívacDa: om, L | 3 ov] àv L || | dictioneV | gent A! | 10 eos qui et RV] et his qui vulg. ] 
4 xarà avrov M. Ti aire uz) sive uidà L| xoAsecOa. | actiones R* | 11 defensores vulg. | auxiliari etsi opus 
L']|6 r£ L| xaà om. £1 7 uóvov L| 10 vois — Kxovai] | om. V!, add. V? in mg. | 12 *contumatiae (contumatia 
rove — £xovras B| 12 x&v] xaà xdv LB| zQopa-** | V') libri || 14 interesse ut] ut interesse V | inornate 
B*j 15 rovrove M16 axáae LBz] om. Mi21 «zs] | (ornate R!) RVT] inordinate vulg. | 15 his om. V | per- 
4ni vf laloander (cf. e) | 27 vov; vx avrov &vev- | hibere] al. prohiber. R* mg. | 18 quicumque] et qua- 
Svove L'! zov; Vm. avrov vzsvOvvovs L'| Gv A«u- | oumque V | in qua — Kr suppl. V? in spat. vac. | 
mgorárow TOv L| wagà rove Aapnporárovi 4. &. ág- | 22 habere et] et om. RT | 25 iudicare in cau|re in 
xovraé laloander | 3i zÀsíovae B* | 34 si ro: xo:- | causis R* | 27 sibiment R! | 28 usque] esque V | 29 lia 
ovrov L | 35 Jefe L dobnusv B| 40 dxdixov £xxàz- ij 
vovi] ixdixove B* 





constat et 32 ut oonterant suppl. V? in spat. vac. | 
34 egerit V | manifestat V Inf iudicem vulg.] iudices 
RVT |37 actore V auctorem A | 4! egerit V | 41 sg. def- 
fensores eos offitiales R! offitiales defensores V! 





4 quaerimoniarum tempus R | 8 iurisdictionis F'! nüs- 


CIVITATUM 


VBgurrixóv msgl rovs éxBixovs oí vaEcarrai, qnvixavra 
rove TGw Éxagyubv "yovpévovrs &uvvew. xal coooví- 
Luv vove TaPeoas dÓnaw yap ÜiJousv vois éxÓi- 
— TOUTOv éqO vut asev el vi 4Ovàw Yyovusvoi, 
T "Q TIS Orne vztporne ravT& ctpocayytAAsuv, coGTE 
Mir via 9íidoc9a, Meine evrois el Dxnaiv. stQé- 
stovGav, xal taie aAnOe(asc dxDixove avrovs sivas xarà 
TOv duagravovrtow, Éyovras agywié GepvótnrOs i- 


113 


Nov. XV 5. 6 


sores officiales, tunc provinciarum praesides ulcisci 
et castigare officiales. Licentiam enim damus de- 
fensoribus, si hoc neglexerint gentium praesides, 
sedi tuae eminentiae haec nuntiare, ut inde detur 

5 auxilium eis et vindicta competens: et revera defen- 
Sores eos esse contra delinquentes, habentes iudi- 
ciariae [claritatis) honestatis imitationem. 


unn. 
1 Kd» si Diamecsiv avufain móhses Fxdixov, svOvs 101 Et si cadere contigerit civitatis defensorem, mox 


dg! Kregov gégecÓai: vnv wrpov Tóv íx toU xvxÀov 
xaloóusvov, uérà rGw Éungocóew eipnuévorv Opxa, 
xai KyeaOas niv. evOvs vrs goovrido:. ti» dà rgo 
pryyóeaSas wal xvoovaOas mapa v? Ge vmepoyie" xal 


pnrdénore voi; ixÜixow rozorQonryv név, waOanso si- 5 agentes, sicut 


zrovrss ÉpOrusv, 0iBonO«, iva ur zrálw jj noóadev 
&rabíq Jausv ÓnOev süloyov agopuryv. 

2 Ilgocrázau di soicác do 7) 07, vnegoy!) xa9* éxá- 
etg» éxagyíav, mers dw vale móleciw oixngua và Ón- 
uóciov áypopsO ves, xad" D mposixóv dati voUc 
Síxové và vmouriuara dmor(JesDai, mooBalloufvov 
Tivós wid yopgav, 0€ v5» rovrow Kin qvAaxjw* diva 
ddiigDopa uéverv avrà xal Düvrov ey, Das srapà 
rw dxibgrobvrov, xai slvai va xag! avroig dysiov, 


dx- 20 


ad alium ferri » qui ex circulo vocatur, 
cum dudum dicto iureiurando, et suscipere 
mox curam, decretum vero nuntiari et co 
a tuo culmine; et nequaquam defensoribus vices 
us, dari, ne rursus priori 
confusioni demus quasi rationabilem occasionem. 


uidem 


2 Praecepta vero faciat tua eminentia per unam- 
uamque provinciam, ut in civitatibus habitatio quae- 
publica distribuatur, in qua conveniens est de- 
fensores monumenta recondere, eligendo quodam in 
provincia qui horum habeat custodiam: quatenus in- 
corrupta maneant haec et velociter inveniantur a re- 
quirentibus, et sit apud eos archivum, et quod hac- 


rr Ag néxo: vov duaprrOdv dv rais zólscw &xavop-25tenus praetermissum est in civitatibus emendetur. 
ovv. 


CAPUT YI. 


"Ori dà xai oí. fxdixos vv nóAsmv sawrolos &u- 
e2o jcovra, xal Undo rÀw stQosrayuarov avrQv, 
si uiv ai móAns usilovs slev, véccaQs$ uóvos 0o, 
Govrai yovgoi vq) di , 
dAárrove, vgéie, ràr, oie zuetéposs Quavéraxras vouos. 
si dí vias aetatis Éyovas Unuocías, xal avvàs xavà 


D , 


iq v»? e5s vmegoyne, ei dà30tur aurei foro tuae sub 


Quia vero etiam defensores civitatum extra omne 
commodum flent, et decretis eorum, si quidem 
civitates maiores (sunt), quattuor solummodo dabun- 
itatis, si vero minores, 
tres, sicut iam dudum nostris constitutum est legi- 
bus. Si vero quaedam salaria habent publica, etiam 


TÓ cÓvnOss a. haec secundum consuetudinem percipient. 

1 Lixpodgovrai ys uv xai vàw éAapgoríQmv éyxÀg. 1  Audient quoque leviora crimina et castigationi 
pvo, xal goxppoviGud? mhQosrxovri sagadoiovs.* 35 competenti tradent, et eos, qui maioribus criminibus 
xai rove dmi vOW usíogu Luacsy dLasudrert capiuntur, detrudent in carcerem et mittent ad pro- 
qeoveísovs. xal avaméuwovgs mgos róv Ti émagyíae vinciae praesidem. Sic enim fruitur civitas una- 


uBVOY, OVTO a&moAaogs. xal z0À4$ éxaccvm 
Purvila &gyexie, Lm T) Gónzav ÉOwos vmó usitovi 
Trrayuévov Qyovrs 
xal vxoreuovvtas zt0ÀÀà TOw Goyeuov qgovtidov oi 
tw nókeov Éxdixoi si; Íavrovs vavra ueraviDévisé, 
xal éxixovgícovg. vois &oyovdi rà$ vào vàw OÀaw 
pgíavas, avrol và xarà uágos maVovtss wal à vw 


quaeque cura iudiciali, et omnis gens sub maiori 
constituta judice maiorem sentiet providentiam; et 


i(Lovos alcÓvSeras mpovoiac* A0 recidentur plurimae iudicum curae, cum civitatum 


defensores semetipsis eas imponunt et levigant 
pauses. quas pro omnibus habent, sollicitudines, 
psi particulariter removentes ea, quae vim patienti- 


iuriam Pew defensoribus officiales, tunc provinciarum praesides auxilio sint et castigent officiales. 


Nam sí 


c neglexerint praesides provinciarum, veniam damus defensoribus sedi tuae sublimitatis id 


denuntíandi, uf inde illis auxilium et vindicta conveniens praestetur, ac re vera defensores ipsi sint ad- 


1 versus deli, tes, magistratuum gravitatem imitantes. 
« ali i! i i ez: ordine vocetur, cum iureiurando supra 


tatis, statim terum feratur decretum, 


Quodsi deficere contigerit defensorem civi- 
icto, et statim 


munus capessat, decretum vero nuntletur et confirmetur a tua sublimitate: neve umquam defensori- 


[9^ vicarius, sicuti antea diximus, detur, ne rursus priori perturbationi 


'Ciosam sane demus occasionem. 


2 Praecepta autem det sublimitas tua per singulas provincias, ut in civitatibus aedificium aliquod publi- 
cum destinetur, ubi conveniat defensores acta recondere; et designetur aliquis ex provincia, qui eorum 
custodiam habeat: ut incorrupta ea maneant celeriterque reperiantur ab iis qui ea requirunt, et sit apud 
eos wi cr archium, atque quod usque adeo peccatum est in civitatibus emendetur. 

L Ceterum defensores quoque civitatum nullo omnino pretio instituendos, et pro decretis eorum, si 
quidem urbes maiores sint, quattuor aureos solos, sin minores, tres aureos iudicio tuae sublimitatis dandos 
esse iam nostfis legibus constitutum est. Quodsi quas annonas publicas habent, eas quoque secundum con- 
1 suetudinem accipient. At cognoscent etiam de levioribus criminibus eaque castigationi convenienti 
tradent; et in maioribus criminibus deprehensos custodient et ad provinciae praesidem remittent. Ita 
enim et urbs unaquaeque fruetur cura nur sagre et tota provincia sub maiore magistratu constituta 
maiorem ezperietur providentiam: ac mulia de magistratuum negotiis praecident civitatum. defensores 
cum ea in se transferant, et sublevabunt magistratibus curas quas hi pro universis habent, cum ipsi singula 





4 éaOvuranev L| 12 eignuévor 9, L | 15 uzde- 
mOOTS Z 16 TZ» zgócOev rabies LY 18 pedo e 
LB|31 555] xai zón LB sicut iam dudum c | ruecé- 
L | »óuos] Nov. VIII p. 88, 2; | 32 8nuocíovs 
1.37 ávanéuzove: B | vze om. L | 41 oxiersuovv- 
ras L | 42 avvove M | 43 éxixovgitova: B | «àv oov] 
Aiyov L 
3 haeo neglexerit V [ 4 sedi RT] sedis V vulg. || emi- 
nentie V? in spat. vac. | 6 eos bis ser. R! | iuditian R! | 
7 honestam V et honestatis vuíg. Seclusi claritatis | 
inmitationem R | 10 contingerit E contigit V | 11 allium 
Hir 


R | deferri vulg. | 12 dudum] dum A! | quidem] quid 
V | 16 quasi] al. est quamlibet Ae(cursii 9.) V mg. | 
21 recedere R! || 22 habeat in eustodiam R! custodiam 
habeat V | 23 inueniatur RV! | 27 etiam] et V || 29 sunt 
add. vulg. | 31 sicut om. vulg. | 32 quadam R' | habeant 
Rjet V| 33 secundum haec AR* [| 34 audiant Kt || casti- 
gatione KVT | 35 tradent A] ««ederet V' traderet V? 
eontradent vulg. | eos] os ^ | 36 carcere V [| ad] in R! J 
37 praesidet ya | sic] si A! [ fruetur vulg. | unaquaque 
RV |39 sentiatV senticte R' | 40 recidenter R* | 41 in 
om. R1 43 particuesesf FR! [ remouentur R'7* | eam A! 


15 





Nov. XV 6; ep. 114 DE DZFENSORIBUS CIVITATUM 


Adwovpévov f$ vàv àuguBnrovwrov DiaAóovrss xal — bus inferuntur, aut dubitationes solventes, et hone- 
Gsuvove, xaOà molLlcxe sonrai, vove év Taie àoyaie — Btos, Bicut saepe dictum est, eos qui in i 
Óvras àzogpaívovts. Ei dà xal àyvouovoivro maoá tionibus sunt demonstrantes. Si vero etiam deti- 
Tivov oí Óruógios qópoi, tovs àv dOvàv zyovuévovs  neantur ab aliquibus publicae functiones, gentium 
rois ÉxJixow émirátre.v vü$ xarà TY [. apecacsoan 5 praesides defensoribus imperasbunt contra detenta- 
Tow sicxgábss, iva xal xarà rovro avro BorOoisv. tores exactiones, ut et secundum hoc eos adiuvent. 
, HE 0d cis dxÓixov mapà avra yévorvo xeocorión Bi qua vero defensoris praeter haec fiat ordinatio, 
T zagarroWró vig Tv TOV dxÜíxov mpofolyv ém' a$- sut renuerit aliquis defensoris officium in semet 
*üv iovgav síra dfiouavos eírs GqvQaveías sire moovo- ipsum veniens, sive dignitatis sive militiae sive pri- 
sírs érépov vivos sQopágs, ovros iavo quinque 10 vilegii sive alterius cujuspiam occasione, iste quin- 
ibrarum auri vsroxe(guevos sevi) xal ovre mera Tz» — que librarum auri subiectus poenae etiam sic post 
TaUrES Éxrigiv sie Kpya pis móÁsuM mQoyoQovcaw d»- us exactionem ad opera civitatis proficientem coga- 
ayxagÓ)jssras vÓ TOU (xov Oiawvaas No tur defensoris 7 cd sollicitudinem. Convenit enim 
mQoéxm yàp Éxaciov vdw geuvoréQumv Aerovgysiv — unumquemqne nobilium semper functionem agere ci- 
vai; móAeciw al oíxéi, wal vavTrv avrais &xorwwv-1b5 vitatum quas inhabitant, et hanc eis conferre habi- 
was v6 oixncsos vy» àpoiBrw. E tationis repensationem, 

(Eniloyos) Tà toivvv magacrávra fiw wol (Epilogus) Quae igitur placuerunt nobis et per 
Jià vovs vo ODuiov SnAojusva vópov 5j v5 vzsgoy; hanc sacram insinuata sunt m, tua sublimitas 
dv vai; émagyícu ww àgyei mow)cas gavegà duà mos- in provinciis quibus praeest facere mauifesta per 
Sayuárov oixMaw Gmsvg&ro, Once av yivaoxowv 20 programmata propria studeat, quatenus agnoscant 
&navreé, Or. xal rQw payioraw wal và» gcww xal omnes, quia et maximorum et mediocrium et par- 
TÀw Guixgorárcw viv mé, xal ovdév dor, rOvovrov — vulorum nobis cura est, et nihil est tale quod & 
9nap fto vàw jpsvtQaw ggovrdam nowsus?a. puápos nostra sollicitudine removemus. Partem vero faciat 
Ji nomoácÓ'n vj er vrsgoxi tdv olxsiov noosrateov — tua eminentia suorum praeceptorum, ut ex hoc iam 
vó dvrevJsv rÀz «ovs «àv dOvàw Tyovaivovs maoga-26 gentium praesides praeparent secundum unamquam- 
GxsvágGa4 xuÓ' éxácry»v mtóhw Tov; sÜ vmoAjysos — que civitatem eos qui bonae opinionis sunt nominari 
dyovras ÓvonpacOTva, ixÜixovs wavà vÓv wixÀov, c» ensores secundum circulum, sicut dictum est, et 
signras, xal wijpove yevécOaa xowdàs usO' Ogxov én' decreta fleri communia cum iureiurando in eis 
avro; xol àámoygagmvas vOv signuévov xvxlov, xal — bito, et describere praedictum circulum, et ita per 
ovro xarà Üuríav vxewaivas v0 qoovricua vov; 4g- 30 biennium subintrare curam eos qui subsecuntur, et 
sEzS, xal sineg Qianécor vi d& avrov, Frsgov ávves- — si ceciderit quispiam ex eis, alium introduci: semper 
&ysgOai* dai py. cf Pia i9". ogxov ywopáévns, uidem decreto cum iureiurando faciendo, i| ue, 
avroU dé, qvína dv uéllo: vov ggovricuaros dvréys- — dum futurus fuerit curam suscipere, definitum ius- 
cÓa, Tóv Ducuévov Ogxov Vnéyovros, wal T!& mgo- iurandum subeunte, et electione eius facienda a deo 
Bolüé ajvroU yiwouévns wapá «s tov Osogilsgrárov 35 amabili episcopo et venerabili clero et aliis in civi- 
dztiOxÓn Ov TOV evayove Ajoov xal vd d&Àlov tate opinioni studentibus. Quod etiam nunc mox 
Td» xarà vyv mólw vmolqyeow àvreyouévow. Onmep feri convenit, omnibus, sicut dictum est, secundum 
xai wv sóDvc yavécOa. mQosjxn, mávrow, de sior- hanc nostram generalem procedentibus legem. Nunc 
Tai, warà vóv)s rud» vóv ysvixóv woiórvrww vóuov. autem existentes defensores, si quidem placiti vide- 
Tov$ Óà vvv Ovras dxÜinovs , si piv o) g«wsisv, 40 antur, etiam ipsos inscribi circulo et biennio com- 
xal avrov; dyygagTvos Td) KUxÁq xal duríav mánpa- lere curam, et si quidem iam biennium in ea cura 
sca. v6 ggóvriGua. wal ei uiv rjr Duríav dmi vov er removeri defensoris sollicitudine, nisi tamen 
ggovtíauaros Kz0vai, sacacd'a, v1 ToU éxÜxov goov- 
ríos, nAZw si ui BovÀowro wow] yq KyioOc: a$- 

345g. Huius loci argumentum adumbrant Paratitla ad Athanas. tit. 1 p. 26 Heim, 


dirimant et eorum qui iniuria afficiuntur aut qui ius postulant, causas decidant et graves esse, sicuti sae- 
pius diximus, eos, qui potestates habent, demonstreni. Quodsi a quibusdam publica tributa segnius prae- 
$(entur, praesides provinciarum defensoribus imperent exactiones contra coniumaces, ut hac quoque in re 
ipsos adiuvent. Quodsi quac adversus haec fiat creatio defensoris, sive quis defensoris lesignationem 
ad se delatam scu dignitatis seu militiae scu privilegii seu alius nescio cuius rei nomine recuset, is 
sciat se poenae quinque librarum auri subiectum iri, atque ita pw eius solutionem in opera civitatis 
provehenda cessuram coactum iri defensoris munere fene ecet enim unumquemque honestiorum 
virorum munera praestare civitatibus, quas habitat, et fis rependere pro habitatione remunerationem. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hauc sucram legem declarata sunt, tua sublimitas 
in provinciis quibus praeest nota reddere per propria praecepta studeat, ut intellegant omnes, et maxima 
et mediocria et minima nobis cordi esse nec quicquam esse eiusmodi, quod a curis nostris alienum perhi- 
beamus. Atque in numero propriorum praeceptorum tua sublimitas id quoque referat, ut hinc iam prac- 
sides provinciarum in unaquaque civitate eos qui bona fruuntur existimatione, defensores per orbem, uti 
dictum est, nominandos curent, et suffragia de iis. communia ferenda cum iureiurando, et quem diximus 
orbem describendum, ut ita per biennium deinceps se excepturi munus subeant, et si quis ex iis deficiat, 
alter pro eo substituatur. Quippe suffragia semper cum iureiurando fiant, ipse vero, ubi munus suscep- 
turus sit, iusiurandum definitum praestet: et designatio eius fiat et a deo carissimo episcopo et religioso 
clero et reliquis, qui in civitate existimationem curant. Quod quidem nunc quoque stalim fieri t, 
cum omnia, uti dictum est, secundum hanc nostram generalem legem processura sint. Qui vero nunc sunt 
defensores, siquidem probati appareant, ipsi quoque ordini inserantur, et per biennium munus exequantur. 
Et si quidem tam biennium in co munere transegerint, a cura defensoris liberentur, nisi quem forte communi 





exotárow (sic) guov L | udAÀes ML | 25 mapacxeva- , RV | 22 nobis om. V | 23 remouemur V | 21 - 
en L| do pe D Upeoy L| 33 alias Ji 40 f aie & "id. suorum R | 4 opinioeesit R' i 32 faciendo 
Haloander] avos ML | 42 s£ M] $ L ipso quoque (que corr. V?) dum futurus suppl V? ím 
—Á——M———————————— | spat. vac. | 33 iussurando Kt | 34 et om. R [ 38 procen- 
2 saepe] Be V? | administratoribus Re j 4 alibus Re [ ! tibus R! |i? tamen] tin V 


DE MENSURA ORDINANDORUM 


Tów eie évégav Üurríav c7) 78 énvrrüevoscose* ei dà 
ovmo T6» Ówríav éxÀnjoocav, abis dà paívowro vov 
xoiwervrGa. TQ xvxÀ, mzÀmgovw vOv AnxOpavov xQó- 
vov, urdéva $ ztQaaTáQo TOVTOV TÀ6 TtÓÀa dxÜuxtiv, 
dÀia uéyo« rovrov uóvov laragÓca ToU xgóvov* zi, 
si a5 10 xowóv T$ mtóÀené àvriléyovroe ov0evos 
dniwrgésyra, avróv. xai voUvTOv Üà ywvouévov étégav 
Surríav avriAaufávacÓa. toU poovricuaTos xal máy- 
To$ avr0 xcrariÜ:0Óca, xal vórs mülav yivscÓ'an, 
Drav avros avrov 0 xvxàos aic tavcry» dyáyoi «nv válw* 10 
dre p Tj Gvvegeiq wal vq Dinvexei ov P ca tee 
TO6 wai Tq weTa Tiva unyavn»v avro xaO  Éxagcrov 
avavsovv yiveaX'ai uiv áségavtov vij» eignuévny Qwi- 
xnci. Towrowv asavrow xpatovwraw si TOv asavra 
xeóvov, dzed5niQ ueri xa00e avvà GzxOvOT Ts xailó 
&ygvzvías xai vre ngos TOv Ot» Gvvrovías dievgo- 
pév vs xai TOiG v,4ETéQOIe Vrtr|XÓOI x&xapiausd'a. 
Dat.[xvr] id. Aug. Constantinopoli Belisario v. c. 
Cons. 


5 


ie 20 


115 


Nov. XVI pr. 


voluerint communi decreto teneri eum biennio eo- 
dem officio. Si vero nondum biennium impleverunt, 
digni vero videntur communicare circulum, impleant 

iquum tempus: ultr& quod nullus civitatem de- 
fendat, sed usque ad hoc solum stet tempus, nisi 
cuncta civitas reluctante nullo elegerit eum; et hoc 
facto alio biennio suscipiat sollicitudinem et modis 
omnibus deponatur, et tunc rursus fiat, quando ipse 
eum circulus &d hunc adduxerit ordinem: ne frequen- 
tia et continuatione curae et per quandam mactisn - 
tionem illo semper renovando fiat aliquibus infinita 
praedictae gubernatio. His omnibus valituris in omne 
tempus, quoniam cum toto haec studio et vigilantia 
et domini intuitu adinvenimus et nostris subiectis 
contulimus. 


Dat. idibus Aug. CP. Belisario v. c. cons. 


[a. 535.] 


XVI. Coll. III tit. 3 


IIEPI TOY TOYS KAHPIKOYS RE DE MENSURA ORDINANDORUM 


EZ ETEPAZ EKKAHJIAZ ME- 

TATIGEZOGAI EIX ETEPAN EIS 

TON T9N EAAEIIIONT9N ZTA- 

TOYTON APIOGMON. 

'O acrós Bacikats -dvOlgqp vq Onovázq xai paxagia- 
TétTQ dQgimGkÓT qp xal Oixovussixq) TraQidQxr). 
(Hgooé(usov.) Nóuov Évayros dygdwvapuev zeli voU 

prov vOw ztiporOviO ww xal TOV uy 7tposrgXsi» Éxweyv- 


25 


CLERICORUM &R. 


Imp. lustinianus Aug. Anthimo sanctissimo et bea- 
tissimo archiepiscopó et universali patriarchae. 


(Praefatio. Legem nuper scripsimus de men- 
sura ordinationum, et ut non competeret eas 


nmévas eXras elvas ura dmi Tie dy«mraTze ueyáns éx-30esse neque in sanctissima maiore ecclesia felicissi- 
xÀngías v7$ sUÜaimovos vavTne nóAsws unrs év vai; — mae huius urbis neque in aliis; quam etiam firmam 
Nov. XVI ( Coll Ill tit. 3: gloss.) Graece extat in ML, A (ti. 3), prooem. et c. 1 in B 3, 3, 1, Nomoe.4 


XIV tit, 26. — Epit. TÀeod. 16, Athanas. 1, 10 (inde Coll. const. eccl. 3, 1, 10; cf. Nomoc. XIV ti. 1, 26. 30). 
Iulian. const. XII. 





suffragio in alterum quoque biennium idem officium sustinere velint. Sin biennium nondum impleverint, 
end autem appareant qui ordinis eius B grdigornd sint, compleant tempus reliquum est; nemo vero 
tra hoc urbes defendat, sed usque hoc solum tempus perstet: nisi forte commune civitatis nemine 
contradicente eum denuo clegerit. Quod si fiat, per alterum biennium munus capessat ac deinde utique 
deponat, et tum demum rursus instituatur, ubi ipse eum ordo iterum ad locum illum deduxerit: ne continua- 
tione et Led iren] muneris et eo quod idem per artes quasdam in singulis renovatur administratio quam 
diximus quibusdam fiat infinita. Atque haec omnia valeant in omne tempus, quoniam cum omni studio et 
lucubratione et erga deum contentione ea et ezcogitavimus et nostris abditis largiti sumus. 


XVI. 


UT CLERICI EX ALTERA ECCLESIA TRANSFERANTUR IN ALTERAM 
AD STATUTUM DEFICIENTIUM NUMERUM. 
ldem Augustus Anthimo sanciissimo et beatissimo archiepiscopo et patriarchae universali. 


Praefatio. Legem nuper scripsimus de modo ordinationum, et quam non conveniat eas effusas 
esse neque in sanctissima magna ecclesia huius felicis urbis neque in reliquis: quam quidem legem et 





&pyn] émicxómq KoworavrivovzóAsos Ath. | 27 4n 
exon L | 28 Nópov] est nov. ILI || 29. xsigorovovuévam 
A | 30 avcas] Té aegovovías A | 31 vavtnc) xai Baci- 


1 érégav om.c || —— | 7 yevouévov L | 8 náv- 
«as M | 9 avro xavaríDea 9a. Mc] avrov ápíavaadas L | 
11 xai om. L| 11 £yagiaaps Pa L | 18 xvi id. Aug. M. 


4d avyovex. Ath. urvi avyoóatq Theod. (om. subscr. Iul.) | 
constantinoRos. bilisario us M | 21 sg. rubricam om. A, 
mt2pi. xavabíumoy xÀngixav Theod. | 23 sis &évégav om. B] 
24 dAlsnóvvov LB (cf. 116, 31)] 4Alexovrow M Ath. (in 
rubrica, in conteztu idem &wrl vow dAAsmóvto xÀngs- 
x&v) | evavovrov ML) evavovzow B Ath. (Asízovcoc vov 
Gratovrov àgiO nob Theod, in conteztu) | 26 ag. avro gá- 
Tae iovgriviavos avyovgros émipavig TQ &yir Tit 
xal naxagu arg dpysmuoxóne Tie BaciAidos xóAaws 
nai oixovusvixq: navQiioxn À | ivOlug Ath.) MvOsuig 
ML (ef. M d Vid. nov. LII | *9 9eorárg — xavgi- 


os A || d»] ngos A ] m 
1 eum (om. A!) in biennio & eum biennio in vulg. | 
V 





3 videantur vulg. | communicari A* | circulum R 
cireulo R*T vulg. | 6 elegerit] egerit .R' [| 9 adduxit V 
11 ilio V] iliud & vulg. | renouando] uan suppl. V? | ali- 
quid V | 12 ualituris] turis supp. V? | 13 hoo E*V* 
vulg. | 18 subscr. dat. idibus Aug. C. Bilisario uiro clar. 
Bamb. II, om. RVT al | 26 Anthimo Escorial] Antimo 
T Anthymio V Anthemio R vulg. | 27 episcopo R | 
n IPRC EM te maiorem ecole 
siam 


Nov. XVI 1; ep. 116 DE MENSURA ORDINANDORUM 


&AÀcue* Ov M5) xai xóguov elvai wal woarsiv ava m- — esse et valere secundum omnem suam volumus vir- 
Cav tjv aUrOV mag«xalsvóusDa Oóvauav. "Ema? Óà tutem. Quia vero intentio nobis est adbreviare qui- 


Gxo7t0€ Mis Mv e tà erige ped. o- - "C hinc autem — maiori 
wíag, dvra j áywrrá : 1Tó ec tem expensam ad mediocrem quan- 
vnapBállov vis Jendoqe. se pr T« xal gogrróv 5 dam ie qm statuere quantitatem, quatenus 
maguoT?)Gca mOGÓv, Oxo üv rÓ mÀ/jOo: avr; raw Ja- multitudo ei expensarum minuatur, propter hoc om- 


mavnuarov dlavvo Dein, Óà rovro mücav mtpivo- — nem circumeuntes viam et ad praesentem legem ve- 
vro)vrs$ 0d0w xal émi vóv magóvra vóuov 4ÀnisSa- nimus, nihil quidem aliter existente priore, sed ex 
pav, ojdiv uiv álloióragov óvta TOU m, do à4ÀÀ' eius procedente voluntate, adhuc autem ampliug 
dx vis avt) óguouevo» mQocioégens, Fr. àà nàÀlow 10 sanctissimae maiori ecclesiae prodesse valentem. 
TZ» dyworàrnv usyülnv dxMAnciav Óvrcas Üvvausvov. 


CAPUT I. 


Gsczitouav yáe, aimso Év vici TOv dyiartátaov dx- Sancimus enim, si in quibusdam sanctissimarum 
xAngu)v, ow aUc?) y mte: Nn igo dxxÀngía t?» ecclesiarum, quarum ipsa sanctissima maior ecclesia 


geigorovíay, £5 ug dv 0 dpiO'uóg eis éavróv dàxoxara- — eo ordinationem, donec numerus in semet ipso resti- 
ecaig. Eà di n4 d : 


xegorovíav. Obro yag ix TOU msurtevovTos dei rov 30 eme hoc, quod defuit, impletur, bona et deo 
dlisínowros àvamAngovuévov 5 xaÀü ve xal Owoyilig — amabilis 


ía xarà pixQóv Tw OqArpa- Fus 
iuc 


(CEniloyos) 'H voívvv a7, naxapurtns và ik «rjv (Epilogus.) Tua igitur beatitudo ea, quae propter 
TÀw dywoidrtow déxxAnguDv cqéAuav &xóvoc nuiw —sanctissimarum ecdetrua utilitatem recte nbbis 


ratam esse et omni vi sua valere iubemus. Quoniam vero propositum nobis est, ut ordinationes. con- 
trahamus atque inde sanctissimae magnae ecclesiae nimium sumptum ad moderatam quandam et tolera- 
bilem redigamus quantitatem, quo multitudo sumptuum ei minuatur: propterea omnem circumeuntes 
viam etiam ad praesentem legem pervenimus, haudquaquam illam diversam a priore, sed ex codem con- 
silio ortam, quaeque vel plus prodesse sanctissimae ma. ecclesiae possit. 

L Sancimus enim, si in sanctissimis ecclesiis quibusdam, quarum administrationem et impensas haec 
sanctissima magna ecclesia suscepit, accidat ut presbyter vel diaconus vel lector vel cantor moriatur, ne 
statim alter extrinsecus introducatur, sed spectetur, quantus tunc sit numerus religiosorum qui ibi mini- 
strant clericorum. .Et si quidem clericorum numerus nonaum sit deminutus, sed adhuc redundet quan- 
fum ad modum a principio definitum et statutum quod vocatur: nulla fiat in eius locum ordinatio ante- 
quam numerus ipse restitutus sit. Si vero multi deminuta sit, ita ut necesse sit, ne deficiat statutum, 
alterum loco defuncti introduci clericum, videat beatitudo tua, num quis sit in reliquis ecclesiis praeter 
sanctissimam magnam ecclesiam supervacaneus eiusdem. ordinis clericus, et illinc alterum. substituat, nec 
vero nova fiat ordinatio. lia enim, cum ex eo quod redundat semper id quod deficit suppleatur, et 
ne et deo grata rei impertietur congruentia: atque inde sanctissima magna ecclesia Pendtin debitis 
iberabitur: alioqui si id quod deest extraneis introductis suppleatur, quod autem redundat non minuatur, 
longum et infinitum tempus transibit, donec omne quod redundat imminutum sit. 

Epilogus. Tua igitur beatitudo, quae propter sanctissimarum ecclesiarum utilitatem merito nobis 





1 xal *aígiov (sic) L| 2 xagaxeAsvouev B | Bà MB] 1 secundum] set? di Cu- om. V | 2 nobis intentio 
xal L [3e A] 433 LAB) và M | 5 « ve M*L'B R |3 hine] huic (huo R!) RVT | 5 *statuere] statum 
Nomoc.! | 6 àv c0) avró L | avvze A|| 9 ovJév] o Jà | quaerere RVT | 6 ei multitudo R | 7 cireumeuntem Re, 
L' oid0à L'| 11 usyiàgv om. A | evnoas A* | 13 ua- | circumeuntes suppl. V? in ras. | 8 nihil quidem] quod 
yáln om. L || 14 eidevo] ztagéxss ei A | 15 dvayvoorrv | nihil V | existentem et 9 procedentem vulg. [ priores et ex 
5 om. A* | 16 ev2vs om. B* | 17 àcov A18 Aurovg- | eius procendente V | 12 maior sanctissima R | 17 de- 
yovpévov B | süiagecráraw om. Bí|19 o9mo zó — | monstrantium R| 18 et si — clericorum om. V, add. 

gov] oíxa jÀarroOr vó uérgov A | 20 mieovd- | V* in mg.| 19 mensura est] est mensura est R' [ 20 id 

4 mgós vÓv dvoev ógsguóv A | vtpoc 10) tó om. | quod] hoo R* | 21 statutus VA] statuitur R* (i. nu- 
L|21 àvr' avro? om. A122 avróv Al 24 dia] dare | merus R* s. v.) | pro eo fleri V |, 22 numeremus V! I 
Jia L | 25 xAngixov B. xAnoov semel hoy sg. Oxoztiw | in semet Beckius] et in remedio RV' in remedio V 
Tv Gv uaxagiórrra, xal tv Ovra dv &Alass A | 26 e | vulg. [ ipso] t priore V* in mg. | 24 sit] est sit V* 
mi] 5 r6. Nomoc4 | aAeus] em Nomoc.| 28 zeger- | status V | 27 ecclesiam om. R | habundantiaiusdem V* 
Ts A | xAggixÓv, maxi à Fe Mano m Ag 30 seper A || defluit V | deo] ideo R! | 31 amalis R 
29 vw om. Pl | 31 y delendum videtur | 33 vov ópir- 32 peti RiV!433 aliquin R! | quod R vulg.) qui 
paros À | 35 vais KfoSev énsicayoryais* v0 A| 36 ar] | quidem] quod V | 34 gus] pl« V! [ minuarum A? | 
» À ! 35 et plurimum R] et om. V vulg. 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


mapacrávra Koyg xal mégavs mapadovva. GxevGárm. 
Kai yàg ar. yévrras magà vata, yavoOXaiv. dvdywr) 
TOv» xao T0vÓs nuàw v0v vouov daos jv xsipo- 
TOwíaw Üaopgovvra, de ovdiv ávrevOsv ó Kn, 
ovdi i dvei TOi; svÀascrürOw olxovóuow và 
5 ToUTO tÓ j4pog yevouévns TL Gyueravp dx- 
br dir Janávys, P avrol «à dnd dip dew- 
1a. BÀáBos, oixoOsv coUtov vs éavtOv óqOwvui 
àstolauBávovtse 10v xagnóv. Dat. [xvi.] id. Aug. Con- 
stantinopoli Belisario v. c. cons. ind. xir. [a. 


uz 
MANDATA PRINOIPIS. 


"Ev óvónavi v0 ds0zóxov Inaov Xowrvov vov J'sov raw 
4roxpátop Kaisao dáBuos "lovariviavós MAauave- 
xó€ PlorOuxos oayyixos Pleguavixos Ldvrixós dÀawa- 
xo: BavdaAuxós Vgpixavós evgsB5e svrvyys (vdoLos 
»iecmize Qozaiovyos dsscéfagros [Uyovaroc. 
(HIgooíníov.) "Hin uàv dv xq yevixg Tij zjperégas 
Nov. XVII (— Coll. III tit. 4: 9loss.) Graece extat 


117 Nov. XVII pr. 


lacuerunt, operi effectuique contradere festinet. 
Stenim si quid fiat praeter haec, scire necesse est 
eum qui contra hanc nostram legem suscipere ordi- 
nationem praesumpserit, nihil hinc utilitatis habitu- 
5rum, neque reputabitur reverentissimis oeconomis in 
hac facta sanctissimae maiori ecclesiae ex- 
ensa, sed ipsi ex hoc cognoscent damnum, a semet 
psis hunc suae negate recipientes fructum. 
; P id. Aug. CP. Belisario v. c. cons. 
535. 


XVIL Coll. III tit. 4 


DE MANDATIS PRINCIPUM. 
Imp. Iustinianus Tribuniano Lapsus sacri palatii 
et exconsuli. 

15 Ex libris antiquis, qui iura nominis Romani con- 
tinebant, non ignorat tua sublimitas, quanta de man- 
datis principum legum latores in suo quoque volu- 
mine conscripserunt. Quia igitur nobis reparantibus 
omnem vetustatem jam deperditam, iam deminutam, 

20 flacuit etiam omnibus iudicibus nostris, qui minores 
vel medias administrationes gerunt, sive inter cor- 
rectores sive inter consulares sive inter spectabiles 
ordinentur, non solum codicillos praestare, sed etiam 
mandata dare, quibus — omnia gubernare 

25 n-— — n rum mandatorum iere 
po us, qui subter quidem per utramque li 
&dnexus -- ut icr niii nostris 8e- 
cundum cei qualitatem, in quibus — vel 
graeca lingua uentatur, scire eorum sanctionem, 

30ut nihil ex his audeant praeterire, sed saluberrimas 
dispositiones nostras observantes in perpetuum, nos- 
tras provincias n ue imperio subiectos guber- 
nare festinent. Illustris igitur auctoritas tua, ad 
quem quaestoria pertinet censura, eadem mandata 

35 et in libris legum transcribere et in sacro laterculo 
rw praecipiat, quatenus ex his un& cum codi- 

ilis suscipiendis administratores, quemadmodum 
possint reipublicae subvenire, non ignorent. 


40 


(Praefatio) Iam quidem in generali nostrae 
in ML, cap.|1—17 in B 6,3, 22—38. — Epit. Theod. 11, 


Athanas. 4, 3 (cf. inde excerpta 29i Qiagóporv ávayvoanátow $ 4 p. 191 Heimb.). Iulian. const. XXI. 





placuerunt, 
contra 


nostram legem suscipere ordi; 
religiosissimis oeconomis expensas in 


onem 


operi effectuique tradere studeat. — Etenim si quid adversus haec fiat, scire oportet eum, qui 


ausus sit, se nihil inde commodi iturum, neque a 


genere sanctissimae ecclesiae natas rationibus esse inferendas, sed 


ipsos damnum inde redundans experturos atque ex: propriis bonis hunc suae neglegentiae percepturos fructum. 
XVII. 


MANDATA 


PRINCIPIS. 


In nomine domini Iesu Christi dei nostri Imperator Caesar Flavius Iustinianus Alamannicus Gothicus Francicus 


Germanicus Anticus Alanicus Vandalicus 
Praefatio. lam quidem in generali pietatis 


'OVOU- 
11 ad 
! t. xvi id. (kal. corr. Scrimger) Aug. 
ilisario uc. cons. ind: à M, dat. xiu kl. 
Aug. p. c. uilisarii Jul.*, idem p. c. Belisarii Iul.?, dat. con- 
sulatu Bilisarii Jul. codd. al., 4ye- xaÁ, avyoUsrov vsxa- 
Tag AN (uil asyovaxq Theod.) | 12 IITAN- 
SATA PRINCIPIS: zr. dÀuara &pyovrow: L Ósuas- 
Sára ngivxinia M i LoMoor Bacudandw xai sagl 
Xeróvtcw Theod. návOara saQayóusva Gv TOls xadi- 
4$ TOig xaT& TÓxOw doyovdiv Ath. (Haeo constitutio 
habet inscriptionem : ta prineipis Julian.; 7) 
pavdarow (v.l. navOdrov) vàw à 2» as 


t Low ev 
veapa sl (v. La Duke.) cit. Nomoc. XIV tit. 9, 30) | Litteras 


ricus pius feliz inclutus victor ac triumphator semper Augustus. 


nostrae lege omnia declarata sunt, sei um quae eos, 


ad Tribonianum (13—35) Latine tantum scriptas extitisse 
(cf. v. 26) probat inser. apud Athanasium 'O avrós Baci 
Asvs Tribuniano quaegogi* : mioves(ui)s avTIXOVAS 
39 "Exovouari L| 42 SavdoAxós L! ovavórnA«os L* 
E vós ML (cf. praef. Inst. Dig. Cod.). Rectius 44gps- 
xós nov. X LIII in., edictum VII; Corp. inscr. Graec. 8036 

2 scire] ade Jt | 3 legem nostram V | 4 huio V | habi- 
tsturum R | 5 yoonomis R yoonimis V | 6 expense V | 
7 sement R | 8 huio V* | respitientes RV | 9 subser. de- 
dimus ez V et Bamb. II | Cap. Bilisiario uiro clar. consule 
Bamb., Cap. reliquis omissis V | 13 Triboniano vulg. | 14 et 
om. O | 15 in. Ex plurimis antiquis (e£ sAovgsc avrexovec 
cod. Ath. dx sxcÀaíava»w apyadarv Theod.) citant Ath. Theod. | 
17 legis A? | quique? R! [| 19 ueritatem R! [21 corruptores 
R*|23 ordicillos E! [| 26 quidem VTO] om. R "i. T 
28 quantitatem R! | 29 scie V! | 32 subiectas VT' | 33 
quam vulg. | 35 transcribi vulg. [| in om. R | 38 non om. V! 

|. 44 lege nostre pietatis R 





Nov. XVII pr. 1. 2 


avasBeias vóy« sr&vra Diryógevras ép' ole zoocixóv das 
TOU$ Tà$ dgydé zagaAaufávovrag vavras dwixsiv, ua- 
Mv, TÀw Ogxawv cv éni toUTOI ztap£yovaw. dv- 
aywalov di Quos qrjOnpev xal vov 7c uBavovri aot 
TZv dgyn» Éxicxiaa. rà mtQémOvra, xard TOUTO Ü7 TO 
TO0le mgoyóvoss v7$ rtolett(as Tuv dEnvornuévov, ot «oie 
sí; rà$ dgyas creliouévow Qmvà magriyov magayyéA- 
gara, navOava sQuvximes avrà xalovvres, xaó^ 
&nap éxgr» avtov; Diaxvfegvàv vag agyds. 


118 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


pietatis lege omnia declarata sunt, in quibus con- 
veniens est administrationes accipientes eas guber- 
nare, memorantes iusiurandum quod super his prae- 
stant. Necessarium tamen aestimavimus etiam nunc 

5 percipienti tibi administrationem designare, quod & 
genitoribus reipublicae nostrae adinventum est, qui 
ad administrationes directis certa praecepta dabant, 
mandata principum ea vocantes, secundum quae 
oportet eos gubernare administrationes. 


CAPUT IL 


(A) dei voívvv oe xaSapos magaAaufávovra T9w | 
jv wal dócsox asxacre fme mQó rv &Alow ásxaw- 
tov xaJapgáe guAtvtsy Dsq v2 xal july xal «d vou 
Tà$ ipae, xai urÜevoc dsreGÓas xéoÜove u5yrs uei- 
Lovos uygrs dAatrovos, urÓà cscoqucuévnwe Tivi 7tOw- 
sigÜa, xavà ràw vrrxóow dumopíav, GÀÀ' agxsicc'as | 
uóvor TOie wagà toU Üruogíov GO. yo, uÉvOMG, xa) 
Ó.à «s Gavrov dud ve vOw meQí G& xadagov avrois 
mavrayóDsv gvÀtrruw có Üixeiov, xal astevüew moa 
Tov uàv vo)$ ÓÜnuociove gógovs àmastsiw aygomvos, 
ur0iv dlAsirrovva t1 xsgl v0 Ünuóciv novoías, &va- 2 
Dnrsiv vs ux 0 Ónuócuw TvÀttreTa., xal mei 
mtOwiv cUTQ mzawrayóOsw và oíxeia. "umso yaQ vois 
idiorrasc dicaeuben BonOoUnsv, ovre i 1à Ónuó- 
viov àvanroéacrov udvswv Bovióusf'a. oí yag dr, avv- 
TsÀegral má0ré dÀAne émmpeías dÀeo9. gvÀarró- 2 
prvo: óqüíos vs xal éx mQoytigov xavadrjgovs:. vove 
gó xai ameg síe xÀonas mgorspov didóvtsé Kusvov 
énogeílovrse Kr. xà Ónuósia, vavra vov avrois TOU 
ónuocíos viOévrss àxaAlayncorras ÓqUíms vàw éni 


role gópow ÓgÀruácov. 3 


0 Oportet igitur te pure sumentem administrationem 
et sine omni suffragio prae aliis omnibus mundas 
servare deo nobisque et manus, et nullum con- 
tingere lucrum neque maius neque minus, neque 
captiosum quoddam facere contra subiectos negotia- 

5 tione, sed contentum esse solis a fisco tibi ministra- 
tis, et tam per te quam per eos, qui circa te sunt, 
purum eis undique servare ius. Et festinare primum 
quidem fiscalia tributa exigi vigilanter, nihil demi- 
nuens circa publicam curam requirere, ne forte fis- 

U cus inminuatur, et salvare ei undique quae propria 
sunt. Sicut enim iine iniustitiam passos adiu- 
vamus, sic et publicum illaesum manere volumus. 
Collatores namque omni alia calumnia liberi conser- 
vati facile et in promptu solvent tributa, et quae in 

5 furta prius dantes manebant debentes adhuc fiscalia, 
haec nunc ipsis fiscalibus exsolventes liberabunt fa- 
cile se tributis. 


0 


CAPUT II. 


B "Emma mQosjxóv écrí ds mwgovosiv TOU ur, TOUS 
Byuové vàwv móÀsov dv dile seasid tno, &AÀà 
zaga» signer» slvai: Taie mOÀsgiw dx TOU T7» ÍGÓ- 
Tyra xivraUÓa rois rusrípow vmrxóo qvAvrvtuY 
xal ure xí(gdove urs zÜove Twós Évexev mQós 13 
TOv uagaw áàmoxAivesv. 


Deinde conveniens est te providere, ut nulli po- 
puli civitatum alterutri seditiones faciant: sed om- 
&cem esse civitatibus, dum aequitas etiam hinc 
nostris subiectis servatur et neque lucri neque pas- 
5 sionis alicuius causa ad aliquam partium declinatur. 





qui magistratus suscipiunt, hos administrare deceat iwrisiurandi memores quod de his praestant. At- 


iamen necessarium putavimus etiam nunc tibi magistratum suscepturo quae par est 
scilicet secuti a. prioribus rei publicae nostrae imperatoribus inventum, qui iis, qui ad 


stinabantur, certa dabant praecepta, quae mandata 
pnm essent. 


as et deo et nobis et legi servare manus, nec ullum lucrum attingere neque matus neque minus, nec 


praecipere, morem 
otestates de- 
principis vocabant, secundum quae illis magistratus 


Oportet igitur te magistratum pure et sine ulla donatione. suscepturum praeter cetera omnia 


dolose excogitatam adversus subditos exercere negotiationem, sed contentum esse iis solis quae ex fisco 


tibi praestantur, et tam per te ipsum quam per eos, 


Ac primum quidem operam dare, ut tributa publica 
quirere, num quid fiscus detrimenti passus sit, 
enim privatis iniuriam patientibus opem ferimus, ita e 
latores si ab omni alia vexatione liberi servantur, et 


quaeque 


qui circa te sunt, purum illis undique servare ius. 
vigilanter exigas, nihil remittens fisci curam, et in- 
ad eum pertinent omni ez parte conservare. Sicut 
tiam fe incolumem manere volumus. Namque col- 
facile et prompte tributa solvent, et quibus antea in 


furta impensis manebant tributorum debitores, iis nunc ad publica tributa destinatis facile liberabuntur 


a debitis vectigalium. 


IL Deinde te providere par est, ne populares in civitatibus inter se seditiones agitent, sed ut 
MAI a eco sit civitatibus, eo quod aequitatem in hoc quoque subditis nostris servas ac neque lucri neque 
ullius 


ectus causa in partem ullam declinas. 





1 vóug] nov. VIII | 3 xóv ógxov L | àv om. L | | 
5 và mézovra xara rovro O7) om. € | $ mandata prin- | 
cipum e || 10 zagaáAaugavovess L | 14 aecoguauévr» 
Tw — dumogíav captiosum yen — — negotiatione 
& | 16 co: om. L | 17 và» B] vov M crs xov L || 
18 xai] & xai L | 20 4vabgréw] a4À& Cnrew L | 
21 c6 om. £ | 23 vois] avroic B | 23 ovre) oóno M* 
ovro yàp L | 26 4x om. B* | 28 wv] vovv» LV | 
29 vw] cz» L! | 4xi] d» B | 31 B notavit L 134 xàv-. ' 
vaa] etiam hine (i. e. xavrsbOev) € | 35 £vexa B | 
36 uspiw) Y (sic) add. L 





2 &ministrationem V | 3 memorante V!O | 4 tantum 
V1 | existimauimus R vulg. | etiam] et R! [ 7 ad mi 


strato«ee diessee V! ad administrationibus direotis V? ! 
directi O | 8 secundum] set V! | 9 oporteret ru/g. 
| simentem V | áministratione A | 12 et legi] elegi 
R* | 13 neque post minus om. V | 14 quiddam vulg. || 
esptiosam quandam f. c. s. negotiationem O* | 15 con- 
temptum RV | aministratis V[ !6 per eos] per om. R || 
17 ius om. A! || 19 /eg. circa publicum cura, et réqui- 
rere? || 20 minuatur V | 21 enim] etiam RVTO | 23 cal- 
latores R' | omni) communi R* [ oonseruati liberi & | con- 
seruari V!O ! 24 quae Osenbrüggen] qui libri | 25 furta 
vulg.) fura R* futura R* VTO al. || manebunt O | 26 ipsis 
vulg.] ipsi RV | 27 se a tributis O [ 32 ciuitatem O* || 
alterutri ín ras. V? alterutris vulg. | 33 dum aequitas] 
de «quitas V!| 34 passeeees V! possessionis V? 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


119 


Nov. XVII 3. 4 


CAPUT III. 


F^ "Eserm co: xal vQízov aGxoidacua 10 vw Ümaw 
urrà mácrs igóTzTO: dxgoücÓai, wal vàé uiv Bpayv- 


evrove ge magcirém Tv mapusyonévo Tj Jaíq 
sz44v Üuaralm m 


Sit tibi quoque tertium studium lites cum omni 
aequitate audire, et omnes quidem breviores et quae- 
cumque maxime vilium sunt ex non scripto decidere 
et iudicare et liberare homines alterna contentione, 

5et non permittere ultra quam continetur sacra nostr& 
constitutione occasione causalium expensarum dam- 
nificari, si tamen sufficientes in datione consistunt. 


ExiovoOas, siye 0 ixavol móc dóguw waÓscracw. — Alioquin etiam lites audire et non permittere 
dzxairovys wal zrQoixa và Üid»v dxpoaágagÓa, wal u$ — ex gina e provinci& cui praesides ad hanc 
evyyogtv ix ÓóqOvuiac rove cf ionis 7& deyse 10 currere felicissimam civitatem et nobis molestum 
sí; ravryv Toéyuv yv sola(uova mol xal fuas esse. Scito namque quis, si quis veniat et aditio- 
dvoyÀsw. (c9. yàg ex, si vic KiSo. xal zpocéAsvssw — nem nobis faciat, et & nobis interrogatus, si prius 
Sp» zmowgarro, xul wap' judw dporopevos, si xQó- te adit, deinde dicat te adisse et quod iustum est 
vegóv do xgosrAOev, abva grjsmie xal zigocsl Oui» xal non impetrare, et hoc verum inveniamus, in te in- 


vov Dixalov pij Tvxéiv, xal rovro aÀAnOds ev 

í iv M Vapewr Ei ufvros gy mQos- 
alOÓov gov mi ésOa. Tj Baci. vavrpy Dager- 
deua mL iméuyousv avrov Gv éxvriur)ges 
m4Gy xai axtoxpíGscs 09 paradocousv. 


adierit, venire ad regiam hanc praesumpserit civita- 
tem, et remittemus eum cum nd rebus et 
responsum non dabimus. 


CAPUT IV. 


(B) "Enura mocjxóv dari G: wal vovc éwrsJev20 — Deinde competens est te etiam hinc venientes sive 
gorrawrag sits uayiat, Ue ara dE olovusmors Duxa- — mi ianos sive ex quolibet foro non permittere 
Grgéov ui) Gvyyopsiv àdixsiv uri vmsomarta TOUG ere nec superexigere nostros subiectos. Sed si 
quet vmrxóove: àAÀ' ai wi& mQocéiJo vowvró v: — quis adierit tale aliquid questus, hoc et exequi et 
papgopnsvos, vovrq xal éxsbufvas xal v0 dbyjiov av- demnitatem ei procurare, et neque permittere alicui 
toic mapumouiv, xal uri Ey omma Te ngornvo- 25 proferenti pi cuiuscumque fori (haec videlicet 
piv 3mm olovü rore Queér. 2nde (rzvras 3; quae sollemniter diriguntur formarum et aquae causa 
rà db KJov gorróoac ólxdw «s VÓaros Évexev xai — et portuum et itinerum sternendorum et imaginum 
Aunévow xal 0docrQegidw xal yspvgdw xal aixovow — et murorum et domuum destructionis tamquam in 
xal v&yüw xai oixruárow xaracroogre a€ àv Ónuo- publico factae et aliorum talium) damnificare nostros 
sip Tóno yeropévow, xal érégawv vow )rav) Lrpaovv 30 subiectos. Non enim volumus nec per talem cau- 


Tove Ssrégove varxóove. ov yào fovióusDa  ov9à sam ullum eis inferri damnum. Ipse vero 
xarà TOicvTQV spivenm o$deuíav avroW éxáyecÓa, horum providebis sine damno omni gestum. Si quis 
Urudav. 4oróe dà ánávraw wvoírow moovojgse, br- utem, cui tale aliquid iussum est, veniat, o io 


pías Gxavra zgárrow yopíc. Ei dé vw vowvTÓ v4 
spoeravaynévos KA9os, mavveldw ov moocíles avrQ, 35 





et quae potissimum ez levioribus sunt sine s 
contentione, nec 

rum nomine ullo damno afficiantur, si 
cognoscas nec per socordiam patiaris 
et nobis negotia facessere. Scias enim, si 


er 


HL Tertium quoque tibi studium esto, ut causas cum omni aequitate cognoscas, ac breviores quidem 
isst cripto praecidas et diiudices ac liberes homines a mutua 

i(tas, wt ultra ea, quae sacra nostra constitutione continentur, iudicialium expensa- 
dem omnino idonei ad. dationem sunt: alioqui et gratis causas 

ex provincia cui praee$ ad hanc felicem urbem accurrere 
S f quis venerit et aditu ad nos dato a nobis interrogatus, num 
prius e convenerit, se et adisse te dicat nec vero ius impetrasse, idq 7 


we verum esse reperiamus, nos in te 


esse conversuros. Si vero te non convento ad hanc regiam urbem accedere ausus sit, et 
remittemus eum cum omni reprehensione nec responsum ei impertiemus. 


Tum par est te ne illis quidem qui hinc commeant sive magistrianis sive ad quodlibet iudicium 


IV. 
pertinentibus concedere, ut subditos iniuria afficiant 
incusans, illud et persequi et indemnitatem iis 
praetendenti cui (ea scilicet, ex consuei 
sternendarum et 
lico extent, et 
mus ne huiusmodi quidem 
sine damno omnia agas. 


aeteaztu 


1 F notavit L|] 2 ea ry" omnes quidem g | 3 svve- 
Aàw Br|6 xagerrégo L'||1 diaváEn] Cod.3. 2, 5 (cf. 
Kruegeri not) | 1! «avra L' | vgéxeso. M^ | tv. evdai- 
pova mólw om. B*| 12 a9. — 16 voéyousv om. BL | 
13 *zoifcorro MI 16 uévrod] 94 i6 BL] 11 vaistyv 
L' | 18 xóLe L! | 20 ce] co B | 24 vovvo MB] 
rovro L | 24 avrois] ei c a9vq Zachariae | 25 uzàà 
M $] i5; BL | 28 ó3oaracióv. L! | xal yi Dv om. 
€ | 30 vómov L, vónq om. c || frspov towvrov L || 
33 evrós] avrovs B* | tnuía L'| 34 moárrow L 
(cf. €)] zoérruv. MB | 35 xgoetezaynivos L' 





1 sit tibi quoque bis ser. E! | 3 utilium sunt ex con- 
scripto decedere R! | 5 permittere] nihil ve/ in Y 
edd. vulg. [ sera constitutione nostra A || 7 si] sit R1 


aut ultra modum exigant: sed si quis accedat tale quid 
raestare, ac ne mandata cuiuscumque iudicii 
ine mittuntur et aquae ductuum et portuum et viarum 
ontium et imaginum et murorum et aedificiorum destruendorum ut quae in loco pub- 
iorum eiusmodi causa), ut damno nostros subditos afficiat, permittere. Neque enim volu- 

jum damnum illis inferri. Ipse vero omnibus his 
quis vero cum eiusmodi mandato veniat, omnino rationem eius non 


quidem 


prospicies ita wt 


ebis, nisi 


tantum RV'O | consistant R vulg. | 8 etiam] et T | 
9 *cui praesides] alicuius idis libri | 10 concurrere 
d rema felicissimam O | 11 sito R | aditione V 
13 dicat se te V | 14 impetrasse vuly. || 15 conuertimus VT 
sin R] si V vulg. | 16 adiée« V4 17 correptione OT 
20 hie R | ueniente R* [| 21 magistrianos Heimbacá] 
magistriano (magistraano AR!) RT magistri annone V 
ex magisteriano vulg. | 22 laedere om. R | 23 quie V' | 
adierit om. R!, audierit in mg. R* | haec V | 24 pro- 
eurari RVTO | 25 praefereoti J" proferente R' || hoc 
R! | 26 formarum et] formarum etiam vulg., leg. et for- 
marum ? | aqua V? | 27 et itinerum] et om. V | 25 destruc- 
tionis] in destruetionibus R' | 29 faetarum eulg. | 31 in- 
ferre V | 32 omri gestum] al et omni quaestu A? jn 
mg.: leg. omnia gesturus? | 33 tale autem eui aliquid V | 
aliquis R* | uisum V! 


Nov. XVII 4. 5 


mÀjw sb uq Suiv Suérsgov mayuatixóv Osixvvss 
rumov vmiQ ToUTow yeygapuévov. wal vóre ys uv 
Difn niv vóv voiwVrov TUmOY, OU u$v Ti moábns di 
avv0UV, mgiv dw sís zuà6 unvucas Üsvrégav vzép TOv. 
1 row ámirQozv rusrtéQaw xposháBow. — AAA xal 
THe àpÜo»ías vàw 4minÜsinv xal vàw Égyov cvàw 
móAsow émiusnsy, mapacxsvabov dx vw moltixow 
Xenuátow avrov; dre TtaTépas và dvayxcióvara vüw 
dgyow mowiw xah yspvgaw Duos xai oddw xal Apa- 
vov, dv ol; Aes sigl vóxow vis dnapyias 
Aauévse, xal vex dzipsleia Das xal & t4 0. 
TQ Ünuocip xai vais móAsc, Gvpugépov, Bovàsicg va 
2 (6) xai mgdbts xal ugvosns. — "Etus dà vraxov- 
ovráe go. xai tov$ xarà rz» éxagyíav GrQaTiO rag dv 
ol; àv avràv 
mÀnuuslovvras svQow, vaoOTvGAs Gopgovigug 7tQé- 
7tOVTi, xal 7cQós ys áx TÀw GirüGemv avTOVw TÓ (xavóv 
ysvéaÓas vois TjOixrudvows ztapaaxsvágue. 


120 


51 ceptionem nostram suscipias. 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


non respicias eum nisi sacram nostram pragmati- 
cam ostendat formam pro hoc scriptam; tunc sus- 
cipies quidem talem formam, non autem aliquid ages 
er ea, antequam ad nos nuntians secundam prae- 

Sed etiam pro 
ubertate neeessariorum et operum civitatum diligen- 
tiam habebis, procurans ex civilibus pecuniis patres 
uae valde necessaria sunt operum facere et pontium 
Simili iter et viarum et portuum, in quibus omnino 


JS Sere 10sunt locis provinciae cui praesides portus, et muro- 


rum curam habere; et quidquid omnino est publico 
et civitatibus utile, et dme et facies et nuntiabis. 
2 Habebis autem o| ientes tibi et qui in pro- 
vincia sunt milites, in quibus eorum opus habueris 


jbo:s eig vmovgyiav dixaíav. oUs si15 ad ministerium iustum: quos si delinquentes inveneris, 


Subponi castigationi decenti insuper (et) ex emolu- 
mentis eorum satisfleri laesis mace ad 


CAPUT V. 


O$ cvyyognase Qà mpovouíos Til xoraOa. 
NS ddixovrras, àAÀ" ed n 
qvÀábass vo mavrayoUsv xaOapo)s ràw dxayouévow 
Len elfe gavzva.  Qóvove dà xal uoiyeíag xal 
magÓévav dpnayás xal égólovs xal ddixíag ovro 
perà agodoórnvos nerelebag, xoláabow voU ápagrá- 


vorras xaTà TOUS 5uerígovs vóuove, o Tj xcr' QM- 25 nostras 


l yow vwuopíq rovs áÀlovs &xavrae Gobuv. — Má- 
«a dà vÀv vabemrOv «àv Gavrob xgatísse, oix 
dguels avos TOUS v & ToUe "uerégovs AanAarsiw, 
ovàà Joxsv uàv dpyegOaa rapà cov, vals dÀnOslais 
9 Ji c ez ápyev yvours. , 
ipaügo» xal si ví; dGri rGw sraQi G* Àaufdvew àw- 
dpa xoratóv xal xaOapsóovra sztavrayóOev wai. doxov- 
TOW zapà ToU Onuocíov. xal ei yé vie map 
Aimidas yévorro, xal ovy svgous avróv qvlárrovtá 
vo. zxícriw Ouwajlaw, vüv 1 
xenog magédpp vóv vóuov xal tO Üíxciow uera xada- 


avroic síe Bordsav 20 sed. illu: 


Non pem privilegiis aliquibus uti nocentes, 
solum eis in auxilium observabis, ut undi- 
qu puri horum ie eis inferuntur (et) innoxii vi- 
eantur. Homicidia autem et adul! virginumque 
direptiones et invasiones et o p ita cum 
vehementia corriges, puniens delinquentes secundum 
, ut paulatim supplicium alios omnes fa- 
ciat salvos. Praecipue vero officiales tuos re- 
tinebis, non permittens eos subiectos nostros impel- 
lere, neque ut videantur quidem subiecti tibi, pro 
veritate autem tuae praesint voluntati. 


Jmevene Jà xal309  Festinabis etiam consiliarium et quicumque fuerit 


circ& te assumere virum optimum et purum undique 
et contentum his quae & fisco dantur. Et si quis 
pene spem accesserit et non inveneris eum custo- 

entem tibi fidem iustam, illum quidem expelles, 


pv ámshigss, éríoo Oà35alio vero uteris consilario, legem et iustitiam cum 





sacram nostram pragmaticam sanctionem ostendat de his scriptam; ac tunc quidem suscipies talem sanctio- 


nem nec vero quicquam ex ea ages, antequam re nobis nuntiata secundum praeceptum nostrum 
1 Sed et copíae rerum necessariarum et operum civitatium studeas curesque, ut ex. civilibus pecuntis 


patres civitatium ea quae mazime necessaria sunt 
tuum (in queste omnino locis provinciae, cui 
9 sí quid omnino fisco et civitatibus utile est, i 


eris. 
ipsi 


opera perficíant et pontium similiter et viarum et por- 
raees, portus sunt) et murorum curam [ted ; atque 
et consideres et 


as et nunties. abebis autem 


milites y quere qui in provincia sunt oboedientes tibi in quibuscumque iis ad iustum ministerium indigebis ; 
r 


quos 
salisfiat iis qui iniuriam passi sunt, pro: 


deprehenderis, et patum subicies convenienti et insuper ut ez ipsorum annonis 


V. Necvwero patieris privilegiis ullis uti eos qui iniuriam facturi sint, sed illud solum in adiumentum 
eorum tenebis, ut ab omni parte puri ab iis, quorum insimulantur, et insontes probentur. Homicidia autem 


et adulteria et virginum raptus et invasiones et oppressiones cum severitate ità persi 

—€— reliquos omnes serves. 
fis, ut subditos nostros despolient, neque ut videantur a te regi, re vera autem 
Üperam vero dabis, ut etiam assessorem et si 
virum bonum et omni ex parte integrum et contentum iis quae a fisco dantur. Ac si quis 


1 cundum nostras leges 
tuos coercebis nec permit 
92 tuum consilium regant. 


uniendo, ut paucorum 


y mad delinquentes se- 
nprimis vero officiales 


quis alius circa te sit, eligas 
ectationi 


fuae impar evaserit eumque reppereris fidem tibi iustam non servare, illum quidem expelles, alio autem 





2 cvz0v] 10 L! [| rovro L hocg | ors y: LB TÓ y& 
M13 4E om. M? | 4 Beiregor L! || vzxég vosro» om. 
€| 8 avrove &ca xerégac M rovs dre mavégas B. covs 
satépag Le, vw móÀsow add. s. v, L* (patres oivita- 
tum Zul. ; cf. Cod. 1,4,26 $9,12. 10, 44,381; nov. CX X VIII 


e. 16). Leg. abvaWc rove marépae, vel vo)$ avradw za- 


vépas? | 9 sro:siv L Be] moveiv M | 10 4 9Àos — ei vi 
om. L| 12 avugégow L || 15 xorGese L | 16 wAnuus- 
Aras xsiuévois B* || 19. z:9o- 


! | 18 yévead'as oic 7d: ; 
vouíar L| 24 egodoóraca L2 xar' óMyov B (cf. 
nov. X X X c. 11 pr.]] xac' óMyov MLs [26 rinevpía] 5 
a im L (ef. €) |,30. yvoluns] vónoi M* | ài MB] 





yaQ L om. & | 34 o)y evosv L | 36 xadagov] xaSa- 
eo L 
2 scripturam V' | suseipies R!] suscipiens E*VT'O 


| 


3 ages vulg.] agens R VTO || 4 secundam] ad secundam V 





5 suscipies R' | 7 civilibus] olibee V (al ex coius- 
libet gl. Accurs.) | patres] partes O (al. partes V?) | 8 ne- 
cemarie V*|9 portuum] portium R!| 10 *portus] por- 
tuumqne (om. O!, portuum O?) libri [ 11 est omnino £ | 
publico R* | 12 et cogitabis] et om. V | 15 ministrerium 
R | *quos si] quodsi libri | 16 * subponi castigationi] 
sub omni eastigatione libri | decente R detenti VO || 
et. addidi IN factisüeri R! | 19 permittes vulg.] per- 
mittas RVT | 20 obreseruabis R | ut] et R'!V![ 21 puri 
om. R! | et add. vulg. | 22 iurgiumque V Lt inva- 
siones et ect.] nes et — 24 delinquen supp/. V* ín spat. 
vac. | 24 corriges] eorrige R corrigere VO? || secun- 
dum] see (set?) V! | 25 alios vulg.] eos (e ex o corr. 
R) RVTO| 27 pertinens O! | 28 subiecta R*] 29 vo- 
luntati] ueritate R' ueritati R* | 30 fuerint V | 31 ui- 
rorum VR'O! | 32 contemptum VO | quid R vulg. | 
35 utilis O 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


8(Z) eàw gvittrOvri TOW yeigov. Towovrov Oi 
zaoibus Gcvtüv asac. Ünuocíg ve xal (iq, dts 

Bsoomarov piv elvai voi; ápagrávovs: xal oic 
&yvopuovoUs. mtQós T0 Ónuóciov, rusgovrarov dà xal 
zWpdov &zxaga TOi Émi&ixtOTéQOis xal svyvouoci, xai 
xaTQugjv avrol; siedysiv TtQÓvOiaw. 


121 


Nov. XVII 5—7 


3 puris servante manibus. ^ Talem vero praebebis 

temetipsum omnibus publice et privatim, ut terribilis 

quidem sis delinquentibus et indevotis circa fiscalia, 

mansuetissimus autem et mitis omnibus placidis et 
5 devotis et paternam eis exhibens providentiam. 


CAPUT VI. 


(H) '"4ÀÀà unÓi vovrove O5 rove xalovuivovs Ào- 
yovi npoyeipo? didóvas anevüriw. 7j dni ztÀaiova  q00- 
vov, Fir z xci uer! dberágeos xol iv yoóvo cvuuétQq 
xai ovz vauspfaivorti vgidxovva ztQoDscuiav Toa, 
dre Qr dvrevOsv àmeQavrove silva. vois AvOQoruos 
vas xoc éavrove guAoveiías. Ei dà xaí viva vno 
vOv xaÀovusvov Aóyov 7t07,000 , alr& «a mQoséADo: 
xav' avrov, abus uiv avr0v, qvÀdvrov rüv OsÜoués- 


10 et non transcendente 


Sed neque haec quae dicuntur verba /id est iusiu- 
randum) prompte dare festines aut amplius tempus. 
sed et cum examinatione (et) in tempore medíocri 

— dierum indutias, ne ex 
hoc infinitae sint hominibus ad invicem contentiones. 
Si vero etiam aliquem sub nuncupato verbo feceris, 
deinde aliquis adierit adversus eum, deduces quidem 
eum, custodiens datum ei verbum, (et? examinabis 


»ov avr Aóyov, éisrácau à v5v nóOsciw vov Àó- 15 negotium verbo ubique servato, et si etiam sententia 


yev mavrayógs Gobouévou, xai tiz&o xal wügov xar" 
avrov Óejgeus, xaradixddsig cUTOv, xal Óvoiv avrQ 
zgoógus aigeciw, 7j &í BovAstes v Didouév  Aóyo 
xaSagds áxtizéiw xal moübci và xqiDévra, T) 8b ur) 


contra eum necessaria sit, condemnabis eum, et 
duorum propones electionem, utrum velit dato verbo 
absolute abrenuntiare et agere quae iudicata sunt, 
an non. Certe si non hoc, sacris eum terminis re- 


tOVWTO, TOi; egois avv Opous üztOxarGOTGsie, xdxeice 20 stitues, et ibi executionem inferes temperate et cum 


róv éxfuBaguov &xabes GaXxpoóvax xal uerà 77$ ógri- 
/ewé TOis svayíGw Opoi; cidoVs. 


debita venerabilibus locis reverentia. 


CAPUT VII. 


(8) Ovrs dà dvüpogóvou ovts uoiois ovre xag- 
Suvav agnabww agagravovgs vZv dx TOv OQov gv- 
Aabaus dcgáAnay, me i 
gíav avro; éxábes. Ov yàp tàv và rowvra auap- 
vavóvrow qsidegOa. mooexm, ala vàw ntpiovTov, 
fva uy voaUra vzàó Tüw TOÀunootfQuv  màc;ousv" 
&ÀÀos; ve 7 x vÀw ieQdw dagálea o) vois ddexoi- 


xaxeid'ey dEsAxvasus xai Tiua- 25 


Neque autem homicidis n adulteris neque vir- 
qu raptoribus delinquentibus terminorum custo- 
ies cautelam, sed etiam inde extrahes et supplicium 
eis inferes. Non enim talia delinquentibus parcere 
competit, sed obpatientibus, ut non talia a prae- 
sumptoribus patiantur. Deinde templorum cautela 
non nocentibus, sed laesis datur & lege, et non erit 


v.v, aAÀa rois aÓixovuévows Oédoras zai vov vóuov, 30 possibile utrumque tueri cautela sacrorum locorum 


xai ovx dv sir Qvvavóv éxárspov iayvoiGeaO'as v3 7C 

vd» deklaw nixev depalen, s e dMisadrue miS 
1() vov aduxovusvov. — Tas 08 vOv Ünuociov gó- 
Qe» sisngábes xal ÉvÜov ràw ispàw yivsgDas uetà 


et laedentem et laesum. 


1 Publicorum vero tributorum exactiones et intra 
templa decenter fieri praeparabis, quoniam fiscalium 


TOV ngénowros zapacxsvácsis, émtu/nep o và 7po- 35 ratio et militibus et privatis ipsisque templis et cunc- 


gíowv xal GvQatutaig xal ida raus, xai avroi; 


cap. VII pr. habet Nomoc. XIV tit. 9, 30; eiusdem summarium B! 5, 1, 12 (ez Athan, wid. p. 191 Heimb.); 


cf. Nomoc. XIV tit. L c. 





$ assessore uteris legem et iustitiam cum puris manibus servaturo. 


Talem autem temet omnibus ct 


publice et. privatim praestabis, ut mazime metuendus sis delinquentibus et. adversus fiscum contumacibus, 
mansuetissimus vero et mitis omnibus probis et officiosis üsque paternam curam impertias. 


VL Sed ne fidem quidem publicam illam — qui vocantur 
tempus properes, sed et cum examine et in tempus congruum et quod non excedat triginta dierum 
hinc existant hominum inter se contentiones. 


ne t tae 


v. — promptius dare aut in longius 


atium, 
Quodsi eliam Àóyq qui dicitur subieceris, 


€t deinde Py eum conveniat, in ius quidem duces eum, custodiens datam ci fidem, examinabis autem. argu- 


mentum 
et duarum ei rerum 


debetur reverentia. 


ab omni parte servata, et si. quidem etiam sententia contra eum opus sit, condemnabis eum 
optionem propones, sive velit datae fidei gere renuntiare et facere iudicata, sive id 
nolit, sacris eum finibus restitues, atque ibi executionem adhibe 


is moderate et cum ea quae sacris finibus 


VIL Neque vero homicidis neque adulteris neque virginum raptoribus punitus ium ser- 


vabis securitatem, sed et inde exttrahes eos et poenam iis impones. 
decet, sed iis potius, S n superant, ne ab audacioribus talia 


non iniuriam facien 
1 intulit 


t eque enim talia ibus parcere 
patiantur; cum praesertim templorum securitas 


us, sed iniuria affectis a lege data sit, nec fieri facile possit, ut uterque, tam qui 
guam qui passus est iniuriam, asylorum securitate nitatur. 


Exactiones aulem tributorum 


publicorum ut etiam in locis sacris cum dignitate fiant curabis, quoniam tributorum ratio et militibus et pri- 





2 ànmosíp B* | 6 xavgeocs M^ | ecayaysiv L | 
1 oL, ia! aon | 87; LBd M1 
10 $xagBaivov L | 15 avróv L' | 16 xal ante wjgov 


om. L| Vi xaradidaaxase B | avrQ] avvó L', om. c | 
18 zoooOveus L | 9sBouévov L'! | 19 xoá£e. B | «a 
xaraxgeOévra L | 7) & Q5 Tovro] an non. certe si 
non hoe c | 9pov L' | 21 éxébnc L | 22 svysveaw. L' | 


óegows] locis c | 23 dà om. L 26 và om. L | 27 za pdó»- | 


twv) obpatientibus(?) c idedióroov Haloander) | 29 &agá- 
Ama» L'| 32 adixovvrew L' 


1 seruantem V | praebebis] plebis V* | 4 manifestis- 


simus R | 7 id est] -i« V' | 8 promitte E' | aut) in vulg.. 
aut in Zachariae | 9 et om. R | examinati omne AR | 
n 


et addidi | mediocri] modios V! modico V? | 10 et om. 
V] ex] et R^ [11 omnibus RVO ] 13 adiecerit R* 
deducere O | 14 custodies R' | ei om. V | et add. vulg. 
16 sint R* [| 17 praepones RV | 19 non (ne O') hoo 
vulg. hoc non A haeo non V | 20 iníferre R!, in- 
feres om. V initio paginae || temptare R'! | et] ut R! | 
23 nec adulteris L3 ne» adulteris R! neque adulteriis 
O ut nec adulteri V? | neque bis ser. V! | 26 in- 
| ferres R! Lire gres Rob patientibus RO «« patien- 
tibus V! (al. hoe mg.) patientibus V? hoo patien- 
tibus vulg.; an leg. opperientibus? | ut non] non ut 
R! | 29 et om. R' | 30 utrumque non eritueri A9 | 
cautelam V | 34 praeparabis V^O] properabis RV* pro- 
curabis vulg. 
16 


Nov. XVII 7. 8 


Te Toi; (sgoig wal OÀg vij moÀer&g GvpgéQov v8 xai 
&yvayxciyrarós éTTw. "Hiepeveses 94 gos ngos rovro 
oí D'aogulda varo: vàw éxxAngudv Éxdixos xai oixovópos, 
oU0íva vàÀv rovc Óruocíovs qógovs xavà yoQav amas 
TOvuévov dgaigovusvos v$ sienabsos, aAA" ovdà avy- 
xogovwrse Bíasov 7j Gxacidés va mta Dsiv vovs vov dx- 
Bifacuóv énáyovras, ywogxoviss o, sí T& TOI0UTO 
ztoáEausv, oixoOev v0 ixavov nodaai 19 Onuocíq xar- 
ayayxag O5aovraas. 


122 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


tae reipublicae utilis et necessaria est. Auxiliabun- 
tur autem tibi ad hoc etiam deo amabiles ecclesiarum 
defensores et oeconomi, nullum horum qui fiscalia 
tributa exiguntur abripientes exactioni, sed neque per- 

5 mittentes violentum aut seditiosum aliquid pati exe- 
cutionem inferentes, scientes quia, si quid tale ges- 
serint, de suo satisíacere fisco cogentur. 


CAPUT VIII. 
(IA) "Mvaysácns 9i rois Üruocíove mpáxrogas [/ro« 10 — Coges autem publicos executores in suis desus- 


TOU; &xauTmraé] dw vag javroww asoyais gavepa tow 
siv &mavra dg ol; a$ràe Jidóam., vovrégr, vO «a 
mosóv vOv L i 7 lovyaw 1j loviicv 7) óxare- 

jnovs Gv avrà xarà yopaw xalouw, xcl vxég Tívow 


ceptis manifesta facere omnia, in quibus ea dederunt, 
equorum &ut iugorum aut iuliarum aut Á us 
libet modo regiones nuncupantur, et pro q 

haec et qualibus praediis exigunt, et datorum ec 


avrà xal moíow xapíowv &stacrovgi, x«i vÓ raw 0:Jo-i5titatem sive in speciebus sive in auro, in! 


pévov nocóv sire év sidecuv ire dv xguaíq, Gnmlam 


aUrOí xai npiav peyüinv wal yi w, s 
TÓ need, rdi quos dai, nézps 0à viv ur) gv&ay- 


TOU AowmoU yovw mac. gv TQóztou. 


Sv, 

E Hi de 
DvvacOa. c9v vov iovyov évriDévas zodórrra, páa- 
cra uiv xaxovgysiv avrove vouitousv* mÀQv aÀÀa un- 
div he yag purs TO Ünuósiov ura oi 
cvwrsAsis. 0 uiv yap Ómuóciov am, Tm ümavra 
ieu jai, md ua d agn 

JaiBoss AauBavérogay oi ralra xarariDévrsé, urdiv 
ázaro0uevo: zxÀsov* mxQüyua dà unÓÜ' »rwvv xata- 
BÀamrégÓm. x«i f uiv xarà vó GvvnÓss cvvréAMn 
xavafalléaOo zxag' avrQw xal slégsgéaOm vg Ór- 
odíp* gnvvéaDo Ji ais Tovc 
dmágyove v& zxeQi rOUTGm', TQ avayxaLouévav 
- diee yn Ta6 ee ha. ria Art gu Brie 
didóva,, dMrs dxsiDuv yiesPas. TZv TOV pÁynaros 
Jiáxquiv. oVrw) vs Tío vàw xara dvviÓwav Óido- 


eis et damnum magnum et manus amputationem, si 
hoc, quod praecipitur quidem semper, usque nunc 
autem non custoditum est, non ceps omnibus 
servent modis. Si vero, ut adsolet, declinationem 


síxós dxtoqvyrv ébeópouv Twa, Aéyovres n5 20 inveniant aliquam, dicentes non posse iugorum poni 


quantitatem, maxime quidem eos malignari putamus, 
sed tamen nihil hinc atur fiscus nec collatores. 
Fiscus etenim sine praeiudicio omnia sua percipíat, 
et sollemniter celebrata suscepta percipiant, qui 


yivouévas dmo-25exsolverint, nihil exigendi amplius, causa vero in 


nullo laedatur. Et secundum consuetudinem quidem 
tributa solvantur ab eis et inferantur fisco, nuntie- 
tur autem ad gloriosissimos nostros praefectos de 
istis, primitus cogendis censualibus nuncupatas ex- 


oforárovs Tuv 30 positiones subtiliter dare, ut ex hoc fiat causae di- 


ludicatio; et sic interim secundum consuetudinem 


cap. VIII summarium ertat B 6, 3, 11. 12 (18 ex Teod.). 


valis et ipsis sacris aedibus et universae rei publicae cum utilis tum mazime necessaria est. Atque in ea re 
liupab - 


£ te 


tributa in provincia exiguntur, ezactioni subtrahent ac ne permittent. quidem 
liosi patiantur qui executionem peragunt: nam scient, si tale. quid 


facere Pd coactum iri. 

. Coges autem publicos exactores, ut in 
faciant, id est et quantitatem 
lant, et pro quibus et qualibus 


deo carissimi ecclesiarum. defensores et oeconomi, qui neminem eorum à 


publica 
, ut quid violenti aut sedi- 
fecerint, se ex: propriis bonis satis- 


Ochis suis omnia, de quibus eas tradunt, manifesta 


itum vel iugorum vel iuliarum vel si quo alio modo ea in provincia appel- 
praediis ea exigant, et quantitatem eorum quae data sunt sive in speciebus 


sive in auro; ut miniteris iis et multam magnam et manus amputationem, nisi id, quod sem aeceptum 
nec tamen usque adhuc observatum fuit, certe in. posterum omnibus modis observent. Duodsi nimirum 
ugium invenerint aliquod, ut dicant se quantitatem iugorum referre non posse, omnino eos fraudem 


acere putamus; nisi quod nihil inde damni afferatur neve fisco neve subditis. Nam fiscus 
sua omnia accipiat, et securitates quae fieri solent accipiant qui illa ex eden nec 
damno afficiatur. Et collatio qui 


Hs exigatur, neque vero res ulla 


p 
vici us 
more solito facta ab iis de- 


ponatur atque in publicum inferatur, nuntietur autem de his ad gloriosissimos P dove nostros, coactis 
i 


prius censualibus expositiones quae vocantur accuratas edere, ut inde rei fiat 


€ | 7. dxayayóvras L 
Rea e oe 


| ocyow. M] 3os- 
» 


yov L dw Theod. lovgow Ath. cod., Cevyàw yrv 
B5 ioviiov Me (cf. nov. CXXVIII c. 1. 3 cum Iul.) 
5 obMev L om. B fj lovyaMow Haloander 7j gie» 


Zachariae von Lingenthal 'zur Kenntniss des rüm. Steuer- 
. 22 | 14 xaloiw LB] xalove. M 
aDouévov L | 16 4v alterum om. M* 
17 xai xeigóe agaígasiv om. LB | eis «ó MB | 19 ur 
sb up Bo] 19 gvAáfcumw màci L | 20 dgeyz»w L!' 
ágogujv L* | 21 iovyov ML lovysuov (vel iovyt;av) 
L^ Leyóv yrv B m ynv M s.v. || éeriDévas 
Hombergkius. (sed j eod. Ath.) | 23 ura — urs 
LB] unóà — udi M, negationem priore loco om. € 
24 om. B | 25 Aaféto — àmodsibus om. M 
26 xavaSévres B | 21, notyua M) vo "rw LB 
xaraflanréíc9w] xag! avrdw add. B | 28 5 miw| 
suas L | 29 avrà L| 31 *vmágrove libri (rois éxág- 
xou Ath. Theod.) | 32 ianziee Be xwaovaMov, 
s. v. ad »v add. vógew (sic) M xrrrópowv covaliov 


wesens! 1863 
15 vó om. L 


udicatio. taque interim 
L wnveiró Serimger | àxqiBe Le | 34 v« LB 
e réloder 18. ced x 


1 et om. R! | necessarie V! | est om, V | auxiliabuntur 
sutemziliabuntur R* | 2 ad hoe autem tibi V | 3 et 
om. O' | nullo V* | 4 exigunt V? vulg. | eripientes OT | 
exactione V! | 5 uolentum aliquid aut seditiosum R! 
aut] atque V | *exactionem (exactione R'V) libri (ef. 
121, 20) | 6 scientes om. O'| 7 coguntur R | 10 autem 
om. R! | exactores. vulg. | desuspectis O* | 11 eadem V! 
12 zigocefalorum V etygo (et ego R!) cephalorum OR! 
13 * rosa R! | 14 qualibus V *] qualibet R V! | praes- 
diis ER | 15 in speciebus om, R'! [| interminans eimbach) 
interminationes (et int. f) RVO || 16 eis] autem eis V | 
et manus amputaeeeeeecese (amputationem V?) — 17 qui- 
dem suppl. V * in spat.vac. | amputatione O | 17 praecipitur 
quidem et 18 non custoditum est bis scr. R! | 18 non prius 
om. V | 19 obseruent V | adsoluet V | 20 aliquem V | 
iugorum] peginorum V! peganorum V? paganorum (s. v. 
al. iugorum) V? | 21 reputamus V | 22 tantum V 
24 suscepta om. t (desuscepta Beckius) | percipiat Rt 
VO |25 exsoluunt O soluerint R! | 26 « R! | red- 
datur 0:129 primitiis R| 30 hoe om. R! 






DE MANDATIS PRINCIPUM 


pévaw Oruocíov iuéumvos eiexouizopévay, Uxap àv 
dxi rois GugagBrrovuévou oi évJoforavos zudm Éxap- 
Xos xgivouv, dxi ois GragiaLouévoi voVTO xgareéiv, 
av&yxmg» dyovrow dw png wg nerà TÓ yvaoOT- 
wai Tzw GÀÁZOtav vQgv Áni voie Lnrovuévow xal éx' 
dxsivou t0V Ào«noV vÓ m0gÓv TOw Óvrtow Lvyoxsqd- 
Av xai 1v GÀllov &návtaw xarà vó xag rudw 1i 
1 (1B) Diazevaynévov Tai ánodeigeoew évraTv&w.. Ov 
evyyoprasé dà rj Bovisvraie Tj wzvGovaliow, "wixa 
mgaügse yivorraa xmgiov T a 
aic ÉrsQa ztQócoa usDígravras xtrane, Qiaovoogais 
xonaOaí rui, xal u$ uarariÓ vas ztagà Ow mOÀn- 
cávtow sis Tov? dyogagràg và yoía, àÀÀ' àvaywd- 
Snc avrt0Uv$ éx TgOnOv mawrüc noiigÓc. tà$ uera- 


Sans bnulae yopí. si Jà gxsauwv ànópovs slvasi5i 


TOV$ 4 Prá$, xai Dua voVrO uj ztOww Tw neriDs- 
G«w, avi0 rOUTO dferagew xogie T? oíag0Uv Lralas. 
xal sí uiv evmogoisv oí ayopagtai, avayxdgMie TOVE 
TÀw Ürnuocímv ngoscrtorae müci TgózxOw xal oie 
T7 olacovv byulae mowjoacOas «ny 
Taie dÀyÓsíaus aiírove evgoi o) Ggodga sinógovs, 
dvaywigss rove mgárae avvó Tovro ouoloynoc. dv 
vnouvjuadw, Or& xiwvdUve avrdw !j ueváD'ecus 


yive- 
Ta TOv Üruocímv qógov sis vove tag avrow davr- 


123 


Nov. XVII 8. 9 


datis fiscalibus inculpabiliter inferendis: quod autem 
in his, quae dubitantur, gloriosissimi nostri praefecti 
iudicaverint, in his, quae moventur, hoc v ; ne- 
cessitatem habentibus exactoribus, post cognitam 
5 veritatem super his quaestionibus, et in illis de cetero 
quantitatem zygocephalorum et aliorum omnium ad- 
Scribere, secundum quod & nobis iam ordinatum est. 
1 Non permittas itaque aut curialibus aut censu&- 
libus, dum vendita sint praedia eorum aut in alias 


BiavensSei xailü personas mutatur possessio, tergiversationibus uti 


quibusdam et non transferre a venditoribus ad empto- 
res praedia, sed coges eos omni modo facere muta- 
tiones sine damno. Si vero dixerint minus idoneos 
esse emptores et propterea non fieri migrationem, hoc 
sum examinabis quolibet damno. Et si qui- 
em idonei fuerint emptores, coges fiscalium praesu- 
les omnibus modis et sine quolibet damno celebrare 
transpositionem; sí vero pro veritate eos inveneris 
non satis idoneos, coges venditores hoc ipsum pro- 


ueráDesu* ai dà 20fiteri ad gesta, quia periculo eorum transpositio fit 


fiscalium tributorum eos, qui ab ipsis emerint; 
hoc quod etiam in Oriente novimus in multis fieri 
p Sic enim neque fiscus nocebitur et fisca- 

tributa & possessoribus inferuntur, ut autem alii 


névové* «ovro 0nsp éni rz6 Exas iauev év moAlois 25 quidem sint possessores, alii vero collatores. Oportet 


yivóuavov K9wecww. ovro yag ovre T0 Óruócwv BÀa- 
Büssrc, xal oí Ónuóci. qógo« magà rÀw vepopévov 
sísxopag Óraovraa, Oztc€ àv uj Frrpo« uiv slew oi ve- 
uójsvoi, Frapos 0à oí avvrslovrres. si yàp uálsara 
ovyi xarà TGw uj xatsyovrow uràà vepopévow cà 
»! 4a. 


ossessores fieri collationes, 
etinentes neque possidentes 


enim maxime contra 
sed non contra non 
terras. 


xarà row vsuouévow qégsgÓa. và gvvrslsíag, GÀÀ' 30 


CAPUT IX. 


IT CExeivo uévrow cs BoviousDa ywoMxmw cx, si- 
mors ngoeráfciuev sie írípas iam epeyudebas LÀ 


apae, mgoexov écriv agxoUuavóv Gs tois àmó vov 35 competens est contentum te 


(uoaíov gulotiunDsis aij ooixa. Dasavàáy urdà vovs 
zMarégove vavrxOove dzirgíuw, aÀAÀ dE am dni us 
ánapyías àv ddanávas, js avrGw xal sie évégas yivo- 
pivov xooaé nmowicÓa rag Üanávas* urdà ayyagsiase 
voUe GvvrtAscTaS dmWtQifovra gurra Ày 


cap. LX summarium extat Bí 6, 3, 15. 


ncs vn» zu. 40 


Ilud tamen te volumus nosse quis, si quando 
praeceperimus ad alias forte proficisci te provincias, 
pen Ae. : quae de fisco "cd 

non expendere neque nostros sub- 

|n atterere, sed ex quibus cu rovincia consi- 
Btens expendebas, ex his ipsis et ad proficiscens 
regiones facere expensas, neque angariis collatores 
igentem, neque te neque oboediens tibi officium, 





tributis, quae secundum consuetudinem dantur, integre illatis, quidquid de iis quae controversa sunt glorio- 
sissimi nostri praefecti iudicaverint, id de rebus quae disceptantur obtineat: ut exactores necesse sit post 
veritatem in üs quae quaerebantur cognitam de illis quoque in. posterum quantitatem capitum ex- 
1 tent et reliquorum omnium, secundum id quod a dd iam constitutum est, securitatibus inserere. — Nec 
vero i(tes sive curialibus sive censualibus, cum venditiones praediorum aut alius generis divisiones 
fiunt et in. alias sd pic possessiones transferuntur, ut deverticulis utantur quibusdam neque ut praedia 
a venditoribus emptores (ransferant, sed coges eos omni modo sine detrimento translationes facere. 
Quodsi dixerint emplores esse inopes et propterea se (ranslationem non facere, id ipsum sine ullo detri- 
mento examinabis: et siquidem locupletes sint emptores, coges eos, qui publicis tributis praesunt, omnibus 
modis et sine ullo detrimento facere translationem ; sin re vera eos non admodum locupletes reppereris, 


coges venditores in actis id ipsum confiteri, suo periculo publica tributa transferri in eos qui ab ipsis 
emerint: id quod in Oriente scimus multis in. provinciis fieri. Nam sic nec fiscus damno afficietur et 
publica tributa a possidentibus inferentur, ne alii sint qui pae ali qui conferant. Oportet enim 

€05 qui praedia non detinent nec possident. 


mazime ad fotum pertineant collationes neque vero 

IX. ud vero ie nosse volumus, si quando forte in alias provincias te proficisci iusserimus, 
decere te iis quae a fisco suppeditata sunt contentum non gratuito expensas facere. neque nostros subditos 
atterere, sed ex: quibus, cum in provincia esses, expensas faciebas, ex iisdem etiam cum in. alia provincia 
sis, sump(us impendere; nec magis angariis collatores atierere neque te neque quod tibi praesto est offi- 


1 eioxogsLouévgv L* | 2 £xagyos L. Vxagyos MB | | 9 sunt vulg. | 10 uti] «« R'! | 12 omni modo RV*0O] 
3 xgívauw L | dmi roi? aracial. nescio am delenda | omnino modo V omnino vulg. | 16 emptores et propterea 
sint || T&ro B xgatíca: L||4 mgaxroxtóQov L | | non feri migrationem coges R' | 21 emerint RÓ] emunt 


V vulg. | 23 fiscus RV'0] fisco V? vulg. | 24 inferen- 
tur vulg. | autem RVOT] non vulg.; leg. haut? [| 25 col- 
latores] fieri non potest add. V? | 27 mon post contra 
om. R'V | ncque non R* | 33 tantum VO! | tef 
R! | quando] quam V' i 34 perceperimus R! | forte — 


8 vais eidune acre adscribere g | 9 aa 
enaaw L' | 5j BovÀ. 7j xpvo] toic xrrrogsww B || xav- 
covadoi M | 10 dAAos Diaveurjsese xal om. € | 1l dia- 
ergogz& L' | 17 v6 om. B | 27 vóv L'| 31 *urre 


libri | 34 xapnayivsa Oei B || 40 * rà od undi. libri 


1 ineulpaliter inferrendis R | quod autem R VO, quid- 
quid vulg. | 3 haec R* | 5 in illis] ««llis R' | 6 zigoee- 
falorum V yr orum O | et aliorum om. O! l 
omnium om. V | 8 permittst A'O' permittes vulg. 


124, 3 non ultra ter| scr. R* in ras. 5. versuum || 35 con- 
temptum te V te contentum R||38 et ad alias] ad illas 
R c miii vulg. | 39 collatoes V! | 40 afligen- 
tem (s. v. t afligere) K | neque te om. R || neque oboed.] 
neque om. V! 


i6* 


Nov. XVII 9—12 


Douévr» go. váfiv, aÀÀ' oixsio: piv. vrrobvylos, oi- 
xig dà Danávn nowica. viv mogsiav. vroU ToU- 
TOv qvharrouévov xáv ei gj Vzs90puos yévow, àÀha 


124 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


sed propriis quidem subiugalibus, propria quoque 
expensa agere iter; hoc ipsum custodiendo, vel si 
non ultra terminos properes provinciae, sed propter 


Tà$ T$ Émagyías Üud viva mtQÓqaGry avayxaíav z5pv-— quandam occasionem necessariam circumeas civi- 
vogroíne TAS. 5 tates. 
CAPUT X. 


(IA) | Tovs yag dij xalovuévovs he sd ni 3496- 
wc vOvé ápyovras 4v cai; móÀec. vpj$ émagyéas rs 
nyovvrau, md ei spectabiluos x&v sí Aaurrgórevos xav 
sí ge tlev, stàgwv dxayogevouev Tgózow. ihi 
ur; 

mtQoixa Gvyyapeiv Damxavàv, &AÀ' éx vàw oixelow ai- 
T5csov. Ei Ó8 uij voVro moábcuev, nÁÀ! ix cw Gvv- 
ttÀOw Üamavüctiar xal &ayymosías Aáfoiww, m&v 0cov 
4w Dxuioiro x0 Vzxoov, roVrO Íx vGw avrOw Gf 


Eos autem qui vocantur loci servatores dare iudi- 
ces in civitatibus provinciae cui praesident, licet 
spectabiles viri vel clarissimi vel praesides sint, 
omnibus interdicimus modis. Sed neque si milites 


8 &( GrQaridraÁ vives Éxowvtó GO, urÀÀ éxsivow lO aliqui sequantur te, nec illos gratis permittas ex- 


pues, sed ex propriis emolumentis. Si vero non 
Oc egerint, sed ex tributis expenderint et angarias 
acceperint, omne quidquid damnificantur subiecti 
hoc ex eorum emolumentis exigens proprio periculo 


gecw siemgabas oixsi xuvOUvq) oic rOrxuáévow azx0- 15 laesis salvabis. 


cos. 


CAPUT XI. 


(E) O$ uiv oU0à npopáce Donoxew ve xal ai- 
Qéaeov Lrrrasns Gvyyoprans vil rjv énagyíav Àer- 
Aattiv, rj &Alos rovtvrQv Twà ngósraluw Éyyeuuadr- 
wa, dni cs yaQac 56 oye, avros dà smQovorncte, 
ustà TOU ztgosxovros xal TOU Gvugéportos vois Óm- 
nogíoi, xai rOU và TOirÜTG Gvtgevraü» xal ui Gvyya- 
péiv Ti ztapa Tüg ZuetíQag yivsaO«ca ztQosrábsié mtQo- 
qácn Oonaxeadv. Fi dà xovervexóv sim cO douby- 


Neque occasione religionum haeresumque quae- 
stionis permittas alicui provinciam commovere aut 
aliter quandam praeceptionem iniungi provinciae cui 


20 praesides; ipse vero providebis cum competenti uti- 


litate fiscalibus, et quae talia sunt perscrutari, et non 
permittere aliquid circa nostras fieri praeceptiones 
Occasione religionum. Si vero canonicum sit quod 
quaeritur, una cum metropolita provinciae haec dis- 


TOVpevov, aua TQ rntQonoÀig Te Émapyíae ravra 25 ponere et decernere, sive episcopi dubitent sive alii 


diaxpivsww, sirs duiGxomos dugugArroiev sira FÉrspoí 
Tiwvé$, xal cQ mtodyuati Divas Dsogili; ve xal moé- 
ztovra opor, 06 xai tZ» TtQ£ízovGaw Tiunv uj P 
óEo politus n 1 


cr&t xal TO abágcov TEQuTtOcrOEk TOS 


Óruosiom xai rois nueréQois votorsÀégi xÓ avemméa- 30 


c9TOv qv, Bt. 


quidam, et causae dare deo amabilem et decibilem 
terminum, qui et decentem orthodoxam custodiat 
fidem et indemnitatem procuret fiscalibus et nostros 
subiectos servet inviolatos. 


CAPUT XII. 


(ig) 44i 3é ae xal roírov mácav tíDsaDa. mpó- 
wourv TOU Wvixa Ti6 40$ qawain mtOiwTS, Éxsivov uiv 
xoAiGuiv, àv dà zgaynátow avroU uy, gosázcreg haa- 


Oportet autem te et in hoc omnem ponere provi- 
dentiam, dum aliquis dignus apparuerit poena, illum 
quidem punire, res autem eius non contingere, sed 


dila avyjagsiv ravra tQ» ytrri xal TQ vóug xai Tj 35 sinere eas generi et legi et secundum illum ordinem. 
xav' buivov gégegÓa, Táfe. 09 yàg rà zpáyuara — Non enim res sunt quae delinquunt, sed qui res 
dar tà nÀnuusiovvta, aÀÀ' oí rà mQáyuara xaxtm- 


cium, sed propriis iumentis, propriis sumptibus iter facere. Atque hoc idem observandum est etiam si 
fines provinciae non egrediaris, sed ipsius provinciae urbes propter causam aliquam necessariam peragres. 

X. lam quominus vicarios qui vocantur instituant magistratus in urbibus provinciae, cui 

, licet vel spectabiles vel clarissimi vel praesides sint, omnibus modis prohibemus. Verum ne 
milites quidem si qui te sequantur, eos patiaris gratuito facere expensas, sed de propriis annonis. 
Si vero td non fecerint, sed ex subditis sumptum fecerint et angarias acceperint, omne quocumque sub- 
fecti afficiatur. detrimentum ex illorum annonis exactum proprio periculo iis, qui iniuriam passi sunt, 
restitues. 

XL Sed ne religionum quidem et haeresium inquisitionis nomine permittes cuiquam provinciam de- 
spoliare aut alio modo eiusmodi aliquod mandatum in provincia, cui praees, administrare. Sed ipse pro- 
videbis, ut cum dignitate et publicarum rerum utilitate etiam in. talía inquiras, neve quicquam patiaris 
contra nostras iussiones religionum nomine fieri. Quodsi canonicum sit td, de quo quee, una cum 

ue 


metropolitano provinciae id diiudices, sive t ete sive qui alii disceptent, causae. les pium ac dignum 
finem, qui et honorem pul est orthodoxae fidei custodiat et securitatem publicis rationibus praestet 
et subditis nostris incolumitatem servet. 


XIL Oportet autem te ín hoc quoque omnem curam ponere, ut, cum quis poena dignus videatur, 
illum quidem poena afficias, bona autem eius non aggrediaris , sed. sinas haec generi et legi et ordini ex 
lege recepto committi. Neque enim res peccarunt, sed qui res possident ; at inverso ordine dignos quidem 





1 oíxoi L' || 4 «5e émapgías cum vztegogroe p 
funrit c | regivoaroíne Haloander] zegevoaveis ML ztsgi- 
woorjs B [6 yàg 3r] autem e | 7 rovs] rác L' i8 ei 
sepestabilios (s. v. zregiAezrrou) M. eiamexraBíiluot L si 
nsgíBlemtos B | xiv. oi seysuóves M | 10. éxeivove B* | 
12 svvveÀov MB'] cvvrsAsovov LB (tributis s) 
13 daxaviaasv LB | ayyagsíau L | 13 v0 om. L 
15 zXemuévos] zaustégos L 19 vw roicvrgv LB 
21 xai rov] rov om. B | 2? rov om. LB | 23 zapà 
circa (i. e. regi) c || 24 E à — 31 qvái£es om. BL || 
28 c5» mgémnovgav — míctn] decentem orthodoxam 
custodiat fidem e || 34 dà om. L| 36 xar' fxeivov] xac* 
dxsíivo L' Pxsivav D* | gépeaPas om. c 


sine O! | 3 propter] per V | 4 necessarias AR | eircu- 
meras V' | 10 aliqui sequentur O sequatur aliquid A [ 
te om. RV |illo V' | 12 sed] si O || tributariis Zacha- 
riae | et] etiam R j| 15 saluabis VTO'] seruabis R30? 
vulg.,om. R! | t7 haeresiumque vulg. | 19 quadam (quo- 
dam A!) praeceptione KO | iniungi] unigeniti (erasum 
R | prouintiam E | 21 talia Zachariae] alia libri 

22 eirca RVO] contra vulg. | 23 fit? A* | 24 dispo- 
nere et delenda videntur | dicernere R | 25 dubitetur 
R! | sive] si O' | 27 decentem RV?O decente V* de- 
center vuig. | 28 nostros] nos O! | 32 aut O | in om. 
V* ] 33 dignis R'| 34 eis V' | contigere V || 35 il- 
lum (ilud O' ipsum V) ordinem RVOT!] illam ordini 


1 quidem] quibus V | 2 ipsum] ipso vulg. | si nou] | "ws. 


DE MANDATIS PRINCIPUM 125 Nov. XVII 12—14 


pvo: oí dà dvruarroégoviss riy váliw vov; uiv af(ovs — possident; at illi reciprocantes ordinem eos quidem 
mtOiwTS dguaci, rà Óé Áxsívow dgeaigovvrma modymara, qui digni sunt poena dimittunt, illorum autem aufe- 
érépovs àvr' aUtOw riucpo/uevo«, oU; Ó vóuog ico — runt res, alios pro illis punientes, quos lex forte ad 
dzi tn» Éxtivon éxálss diadoynv. illorum vocavit successionem. 


CAPUT XIII. 


(IZ) Hoosrasíae Jà dÓixovs, Gs navÓdvouev év 5  Patrocinia quoque iniusta, quae cognoscimus in 
Taie rurrémue dmapyícus yivegÓma, zàci nsteÀevop — nostris provinciis fleri, omnibus corrige modis, non 
TQóznoOw, ov GvygopQov ovdevi rove étígow Bíovs ve sinens ulli aliorum vitas in se suscipere, non am- 
yoÀafriv, ovx oixtoUv éavrQ Tà xopía tà urn)«uo-  pliare sibi praedia nullo modo ei competentia, non 
Dur avr mgosxorra, ovx sis zv irégov BAlignv in aliorum laesionem promittere patrocinium, non 
£nxayysAÀsoOas ztgogracíav, ovg, ozos &v azoctsgoirv 10 quemadmodum fraudent fiscum suam virtutem obi- 
ro Óruóciov, zv áavrOw iGyvv àwvrirüvrüv. GÀÀ& — cere. Neque sit tibi cura, cuiuslibet sint haec 
nrói foro Gov ggorvris, ómoías av elev oi ravra — agentes dominii; sufficit etenim tibi per omnis ad 
noérrovrss deozottias" doxigm yáo go. Ó& závrowv — perfectam fortitudinem et lex et imperii favor. 
mpos TsÀecrráTnv igyUrv 0 te vóuos 9| ts cjs BacsAe(as 
fvuÁVELG. 15 


CAPUT XIV. 


(IH), 2MÀÀa. xai roe sisÜeyouévovs ajAorgíovs yso- Sed etiam suscipientes alienos agricolas sic odio 
yoU$ oUro juc6ane, ovros avayxágns Oürrov dzo- — habebis, sic compelles cito reddere quod suscipiunt 
Sovra. rovs ÀAngOWwras xaxdc, oe, s( uézos zoÀÀov — male, ut, si plurimum manserint inoboedientes, omne 
uaíveuev dzmiÜDobvres, ümaw 0cOv dogov Tis éx«g- quidquid onus provinciae est sic illis possessioni- 
xéíae dgrí, rovro vais éxsivow wrroeciv dziO ree. 20 bus nnponens. Si vero in aliis provinciis icolae 
Ei Óé dv érégais dxagyicus oí ysapyoi Àéyovras xaO- — dicuntur esse constituti, litteris uteris publicis ad 
tcrávai, yoiuuag. xoray Ümuocio.: móc rove raw provinciarum praesides, ut in eas fugientes agri- 
dxcoyubw Óxaivorv jyovuérovs, cwrs avvois Tovc iv — colas confitentes aut convictos tradant possessori- 
«vraie zsgevyórtas ysmpyovs Gvvouoloyovrras 7; dÀry- — bus, ot revocentur ad provinciam cui praesides, et 
xousvovs zxagad(UoaOn. tois xexrrutvow xal ixavays- 25 inoboedientes vehementer corripies minus idoneorum 
ca. mgóc Tnv émagyíav re ágysis, xal tovc dz — adiectione, — Competens est enim talia studentem 
So)vras agodgóregor meriévas T7 Tw àzógov ém — [quod] hinc onus et rerum deminutionem in sua fa- 
BoÀj. mgos;xov yáp égri TOv và vOiavra GzxevÓovra — cultate cognoscere, ut minoratus cognoscat, quantum 
TO ÉvriUDev arOzxOv xal Tv TGw mnayu&tov dÀar- — est laedere et delinquere in alios. Hoc ipsum age, 
Tociw Ani Tis éavroU mepiovaías uadeiv, omo dv 30sive praedia possidentes in provincia sint sive aliquo- 
dAartov, 1:vagx0i, zt0cOv dgTl v0 ddixeiv xs xal — rum aliis competentium gubernatores sint. Oportet 
mAnuutàsiw si érégove. Tovro à mgábus, sive oí — enim et possessores illa solum habere quae eis dat 
T& xopía xextruévos xar& xoav eigiv sire vivOw — lex, et gubernatores alienarum illis praeesse solum- 
árégoss ztQosixóvtov ggovrugral xaOectzxowv. Oei yao — modo quae per conductionem aut alium legitimum 
xai vOV$ xexrrusvove ixsiva uóvov [nv nep avrog 35 
Sídacw Ó vónuos, xai rovs zgovoovrras ta» dÀLlo- 
tgíow dxsivov zxpotüragOas uóvov aneQ xarà uíiaOa- 


cap. XIII summarium extat Bf 6, 3, 16. 





poena dimittunt, res vero illorum auferunt, alios pro iis punientes, quos forte lex ad illorum successio- 
nem vocavit. 

XIIL  ZIniusta vero patrocinia, quae in nostris provincüs c imus, omnibus modis perse- 
queris, non passus cal aliorum vitas actionibus UM rid ei. non sibi vindi doare 
praedia quae nihil ad se pertineant, non in aliorum damnum polliceri patrocinium, non ut fiscum spolient 
suam auctoritatem opponere. Sed ne id quidem cures, ad aegri on dominium pertineant qui haec 
agant: sa fNoiet enim (ibi per omnia ad plenissimam potestatem. tam quam imperatoris benevolentia. 

XIV. Sed eos quoque, qui alienos colonos reciptunt, ita odio habebis, ita compelles ut cito reddant 
temere receptos, ut, si per longius tempus contumaces permanserint, omne quidquid sterile est in. pro- 
vincia, id illorum possessionibus adicias. Quodsi coloni in aliis provincáüs morari dicuntur, litteris 
wteris publicis ad praesides provinciarum illarum, ut coloni ipsi, qui eo confugerunt, confessi aut con- 
victi dominis tradantur e( in provinciam, cui praees, reducantur, atque ut in contumaces gravius animad- 
vertant sterilium praediorum adiectione. Decet enim. eum qui eiusmodi rebus operam dat, incommodum 

d inde sequitur et rerum deminutionem in suis bonis sentire, ut damno affectus intellegat , quanti sit 
iniuste aue et peccare in alios. Hoc vero facies, sive, qui praedia possident, in provincia sunt sive 
rerum ad alios pertinentium curatores constituti sunt. Oportet enim et possessores illa tantum habere, 
quae lez sis tribuit, e( qui aliena curant, illis tantum praeesse, quae per locationem vel per alium aliquem 





2 áupiioie L'| 4 c] rGv L| éxileas Lii 5 dv] siones R? | 5 iniusti KR! iniustilis O' [ 6 corrigi RVO 
àxi B] 6 userelevtzoc. L! ueveAevoss L*|| 1 vove éré- — corrigere T, corriges Heimbach | 7 sinentes RVO | 
povs L! rdàw évigwv L?| Béovs] ove L' Oíxasa? L? | — wuscipere suppl. V* in spat. vac. | amplificare V ampli- 
dpyolaBeiv BL |$8 và xopía L) zoogía MB | 9 *5v] care O' | 8 ullo (ulle V!) RV |j 9 lesione V | 11 tibi 
vov L'B | 1! éavróv LBc] éx' avrov M dnx! avro — sit V | cuiuslibent V? | 13 fortitudine V! || lex et] et 
Serimger 4x avrois Hombergk | &ÀÀà om. LBe | 13 áe- om. O | 16 sie] si O « (ut?) V! | 17 quod» suscipiunt 
xéso. B| 14 veAsatórgv L| 06 xal om. Bi 18 zoA- — V! | 19 sic om. vulg. | illis VO] illius RT illorum 
Aove L! 1 19 usivac dv. M | ázctsSovvrac L| 20 vovro] | vulg.| 20 imponens AVO] hoc impones vulg. | 21 di- 
ovrm c? | 23 dxsívav et abrove om. c | Zyeuóvove L' | centur R] 22 ea V| 23 coniunctos A | tradat RVTO | 
zysuóvas L* | 32 rovro] hoc ipsum (i. e. ra$r0) & | | 27 quod RO «« V! quidem V?T', om. vul. d rerum 
$1 uóvov B | ucOoczv L' | om. V? | diminutione V | tua O | 29 hoc] ed hoo T 
M M———— à | we patro A p. xe? | 30 prouintiam R [aliquo 

1 ille V! | *reciprocant (reeiprocatur 7t") libri | 2. il- 31 aliud R! 
lorum] eorum O | auferetur A referunt V [ 4 succes- 


R']31 gubernatores om. O 


Nov. XVII 14—17 


vuv fj xaÓ" Érspov vóuiuov avrois sapadidoras vQó- 
mov, rüw dà dAlorgíow axéyagÓca, xal uy) mQovosiv 

frégov, àdisiv dà aliove xai éavroie x4gdos 
4csBis dvrevDav mogituv. 


126 


DE MANDATIS PRINCIPUM 


eis sunt tradita modum, extraneis autem abstinere, 
et non providere quidem aliis, laedere vero alios e£ 
sibimet lucrum impium hinc acquirere. 


CAPUT XV. 


(18) Xavidae 3 dmeriDivas geglow dAloroiow 5 5 


agrygios iv moles. Diaxsiuévoss xal dziypágeiw 
RA pics zpoimyopíae oUra toic velpdew 1 Md 
duvov xaragTüGes, o yuwoGxeuv, 0r Tata mQáv- 
Tovtes avro Ty» écvrdw ztsQuvdíaw mwQoedwoves vd 
Druocig. Ei yàp mgàyua Tj Bacieia xal vj 
Snuocip Oedogévov neigqró i£ vgagnátew, dv voic 
davroU navÓawéro 5v neigav, xai role avTOV ztQdy- 
aac, rírlov éxvriDeuévov Onuocíow ywéadw rois 
4Àlow magddtyua goposUvps, olzsQ sí rv avrOv 


10 perio et fisco datam temptaverit 


Titulos autem imponere praediis alienis aut erga- 
steriis in civitatibus constitutis, et superscribere sus 
vocabula ita praesumentibus periculosum constitues, 
ut agnoscant, quia haec agentes ipsi suam substan- 
tiam applicabunt fisco. Si enim causam soli im- 
aliquis abripere, 

suis agnoscat experimentum et suis rebus titulis 
impositis publicis fat aliis exemplum abstinentiae, 

ul si isdem implicantur malis, similibus poenis sub- 
entur. Haec igitur omnia observa, sciens nostram 


Wwaiwro xaxüv, rai Opoíews zxowvais Umoxsicovras, 15 circa te voluntatem atque sententiam, qualis quidem 


Tavra vovvv ünavra. gulákes, yudoxow ti» ruevt- 
ea» megí g& mgoaígeGiv Ts xal yvourv, ómoía pé» 
Tu Fovas zÀnupslovrrós cov, ónoía 03 svQoxiuoUvros 


xai Toig TueréQow dxolovOoUvros nagayyiuaci v3 
20 


xal vógoss. 


erit delinquente te, qualis autem probato et nostra 
sequente praecepta ac leges. 


CAPUT XVI. 


, Q0. "dpa, 0. irafnins vis. xdpas, cvyxalscápavos 
amavras vovg dv vj] umtQozóAs xadecrovas, gaudv 
dà vóv vs Órogihégrarov ámicxonov Tóv v» rÜayi 


xÀfSoov vrov$ rs dv véÀe vz$ móÀscs, dugawi xavaciy- vitatis), insinuabis 
aui ravra ud» v& dia xagayyéluara dri moátsos 25 gestorum insinuatione, et propones exemplar 


Vmouvnuárov. Kal mgoOnsss re YO iGótvzOy av- 
Tí» Ünuocíq o» uóvov imi v7»& urgonóAsos , aAa 
xal dv vai; Alas 7$ éragyias zolegi, mépsio»v avr 
Jia vabeerw sow Üxuías zo ders &mavras yw 
voxav dp' ols magéhages v5» dgpi», wai 


TGUTa gvÁdTTuSs xal T7$ zuaTéQas übiov Gavrów dzt0- 
Duxvitis xgiaaos. 


Mox autem ut i ieris provinciam, convocatis 
omnibus in metropoli constitutis (dicimus autem deo 
amabili episcopo et venerabili clero et nobilibus ci- 
i nostra sacra praecepta sub 
eorum 
publice non solum in metropoli, sed (et) in aliis 
provinciae civitatibus, transmittens ea per officiales 
tuos sine damno, ut omnes agnoscant, in quibus 
suscepisti cingulum, et videant, si haec conservas et 


ógav, si30 nostro dignum temet ipsum ostendis iudicio. 


CAPUT XVIL. 


(KA) Tavra yàg gvlarróusva magà goU nowjct 
90i tZ» ztapoicaw agyrv "uaréQav T& xai svxAs- 
ecTéoav- si ys wQÓc TOic d 
o)yl GrQarictQw Tiv& GvyyogrüGne" Tavrá ga Jug 
xal roig vóuow xal Zuiv mzQOgiAZ xaraGTrOSM. Kaà- 
xeívov dà sgovorans axrs, &( Ti6 TQw TOUE Ürpuogiove 


eap. X V summarium habet Bf 6, $, 22 ex Theod. 


«s undi ónlogogéiv rw 35super alia neque armis uti non militantem 


Haec conservata apud te faciunt praesentem tibi 
cingulum diuturniorem et gloriosiorem: si quidem 
iquem 
permittes; haec te et deo et legibus et nobis caris- 
simum constituunt. Sed et ilud providebis ut, si 





legitimum modum iis tradita sunt, ab alienis autem abstinere, nec vero aliis quidem prospicere, alios autem 
iniuria aen et. sibi impium inde lucrum comparare. NIME 

X abulas vero imponere praediis alienis vel ergasteriis quae in civitatibus extant, suaque no- 
mina inscribere ausuris adeo periculosum statues, ut sciant se si hoc fecerint sua ipsos bona a( applica- 


furos esse. Nam si quis rem soli imperio et fisco 
titulisque publicis in suis rebus — 
aggrediantur, similibus poenis 7 


datam arripere conetur, in suis bonis pi 
at celeris exemplum continentiae, qui 
iacebunt. Haec igitur omnia custodi 


iculum agnoscat 
quidem si eadem mala 
es, sciens nostra de te voluntas 


et sententia qualis quidem sit futura, si delinguas, qualis autem, si probatus sis et praeceptis nostris 


atque ipe obsequaris. 
XVI Simuíac vero provinciam in 
carissimum episcopum dicimus et veneri 


essus sis, convocatis omnibus qui in metropoli constituti sunt, deo 
ilem clerum et primores civitatis, haec nosira sacra praecepta per 


actorum instrumenta manifesta reddes. Atque exemplum eorum publice propones non solum in metropoli 


sed etiam in reliquis provinciae civitatibus, mittens ea per officiales tuos sine disp 


ispendio: ut omnes cogno- 


sen, d qva condicione magistratum susceperis, videantque, num haec observes et nostro te dignum osten- 
cio. 


XVIL Haec enim si a (e servabuntur, praesentem potestatem tibi et diuturniorem et clariorem oe 
o 


cient: sí modo praeter cetera ne arma 


el legibus et nobis carum reddent. lllud quoque prospicies, ut, 5$ q 


1 dédovas B] 2 £xéganDas B* [ mgovosiv] vosiv L' || 
6 xal om. B| 9 *à ruosíg in ras. B* | 10 ztgáynara 
L|A1 Jidógeva L | riigieco L! | 13 yevécOo L) ye- 
viaOo M yivea9ai B] 16 àv zZuezégov L!| 11 zt20£ 
va) cà. L' coi L* | 24 dvtelsic L? | 26 x0] vóv B 
28 vais énapxínié L | avro» L' | 29 &xavrse L 
33 yàg om. T Be | 36 Oeqj] et deo £ [37 xàxaívos L 


3 sibimet et lucrum VO | 6 subscribere V | 7 con- 
stitues] consentiens Jt' O! esse sciens O* esse scins (pp 
V? in mg.) R3V | 8 agnoscat R | ipsi quidem suam OT || 
9 smplicabunt V | fisco datam temptauerit si K* [ solo 
V! || 10 temptauerint V ! || arripere vu/g. | 11 et suis) suis 





quidem gestare cuiquam nisi qui miles sit permitías: haec te 


o quis eorum qui publicos 


et V!] 12 alios R' | 13 si iisdem vulg., hislem RVOT || 
subdentur om. R!]| 15 uoluntatem circa te V | senten- 
tiam] (e«« V'| quali V![ 16 «nalis V! [ probato te V? 
«eato V! [ nostram O! | 17 consequente (consequentes R*) 
R || legis libri | 21 sg. convocatis omnibus in metropoli 
coustitutis vulg.] conuocans omnes in metropoli (metropo- 
lim O) constitutos RVTO | 22 deo R vulg.] de O om. V | 
24 uestra A!| praeceptorum subiectorum A! [ 25 pre- 
pones O praeponens V | reorum V | 26 metropoli V me- 
tropolitis 7' | et addidi (etiam add. vulg.) [| 27 prouintiis 
VI|ea]eam RVOT |33 haeo VO] et & et haeo T' | 
35 non — 36 deo suppl V? ín spat. vae. | 36 hoo VT | 
clarissimum V 


DE TRIENTE ET SEMISSE 


Sopéfove àvigcrivrow si morà 7e nsyálne 
uie ztólaor eos (nen j xal Mer Airger» 
xai ysvéa as xarà Tj émapyíav 74 depot, dvigvev- 
sas và TQ) TOVTOV xal deetdLesm cvv dxoiela 
xal dv àcpalai xaOurüv xal unwónv évravOa, si 
ztoAÀldxie Tí» émubnrovuévaw sin 7t Qosc7t 
dyscD'as xarà vavrqv Tw evdaínova mólw xal zow 
vag vzéyuv, d; 0 3 dni và TOvvrOv Üuirakev. 
xvi. k. Mai. v. €. COnS. 


iH 
£ZTE THN NOMIMON MOIPAN TN IIAIAQN 
EINAI, Ei MEXPI MEN TEXZAPQN EIHEZAN 
OI HAIAEZ, OYTKIAZ TEZXZAPAZ, EI AE 
YIEP TOYX TEXZAPAX EIXIN OI IIAIAEZ, 


OYTKIAZ EE. KAI OTI EX AAIAOGETOY OI 15 RATIONUM. A 


QOYEZIKOI IIAIAEZ, l'NHZIAX MH YIIOYZHZ 
TONHS, AYO OYTKIAS AAMBANOYZI XYN 
TH MHTPIL. KAI OTI KAI EE AIAOHKHZ 
KAI EE AAIAGOETOY APMOT'TEI H ZYNEIZ- 
QOPA, 
T9P. KAI IIEPI AIAIPEXE9Z TINOMENHZ 
AIIO TONEQN EIZ IIAIAAX. KAI IIEPI TOY 
APNOYMENOY THN IAIAN ZYTTPAOHN. KAI 
HEPI ETEP9N KEQODAAAIQN. 

Imp. 
inaozQ Tw isgGw ti "Eo praetoríew và f, àmoó 
vsárov xal qus 
(ITgooípnio "Pis uiv vj uayálg vavry xal aX 
v Tig éimOL Pul evavaay moleraía, UN] 
"Popuaíov qauév, molla magi Sia nxav. Bisonovd 
vraí vs xai uecrà và Tw vóuov fiBla vw Towi- 
TOV xad éaryxe- xai o) oí 7 g0goi raVra 
ysygagxaciv ovdà 5j vv evaefàv novágyov éEovaía, 


Nov. XVIII (— Coll. III tit. 5: glosa.) Graece extat in. ML, cap. 1—4, 6—11 in B variis locis. 
Theod. 18, Athanas. 9, 2. (cf. sapi. Qagógerv ávayvacpávo $ 12). 


127 


mE M 


[a. 535. 


lustinianós 4fóyovero: "odvvy vQ évloborárq 25 


Nov. XVIII pr. 
quis eorum, qui p in turbas sollicitant, tem- 
ptarit aliquando a civitate aut 


solus aut cum aliis et venire in provinciam cui 
nus investigare de hoc et 

subtilitate et cum cautela constituere ot 

nuntiare hic, si forte ar inquisitione sint per- 

sonae et adduci ad hanc felicissimam civitatem et 

oenas sustentare, quas lex de talibus constituit. 
Dat. k. Mai. CP. Belisario v. c. cons. 


XVIII. Coll. III tit. 5 


DE TRIENTE ET SEMISSE ET SUCCESSIO- 
US FILIORUM ET NEPOTUM NATURALIUM 
VEL COLLATIONIBUS VEL DISTRIBUTIONI- 
BUS, NEC NON LITTERARUM AUT ANNUME- 
zT IE RERUM EX QUIBUS DE- 
INFITIATIONIBUS By. 


EI MH K9AYZEI PHTQ£ O TEETA-20 


Imp. lustinianus A. Iohanni pp. 


raefatio.) Iam quidem magnae huic et, ut ita 
e dicat, bene & deo "constitutas reipublicae, dici- 


d 30 mus Romanorum, Lagen de testamentis ta 
codices de talibus eer cms 


sunt, et pleni ] 
et non solum an 


sapientes haec scripserunt aut 
piorum potestas 


ui 
qe sapiente Dae sed etiam & nobis 


— Epit. 
lulian, const. X X XIV. 





tumultus excitant , 


ex hac magna urbe sive solus sive etiam cum aliis aufugeri 


€ conetur et in 


cui praees, morari, investiges eum resque eius et cum omni diligentia ezamines et in rage ee teneas atque 


huc denunties, si forte sit ex iis personis, quae requiruntur, ut ad hanc felicem urbem ducatur et poenas 

subeat, quas lex de je talibus consti duit zd 
XVIII. 

UT LEGITIMA PORTIO LIBERARE, SI USQUE AD QUATTUOR SINT LIBERI, QUATTUOR 

UNCIAE, SIN PLUS wg UNT LIBER ;f^ Ya. d .r am ET d^ AB INTESTATO 


LIBERI NATURALES, SI SUB 


INTER LIBEROS FACTA. ET DE EO 


EXTAT, DUAS UNCIAS ACCIPIANT 
INTESTATO COLLATIO COMPETAT, 
T DE DIVISIONE A4 PARENTIBUS 


T. 
UI MANU PROPRIA SCRIPTA INFITIATUR. ET DE 


IIS CAPITIBUS. 


Imp. lustinianus 4. lohanni gloriosissimo praefecto sacro per Orientem praetorio iterum, ezxconsuli 
et. patricio. 


. Praefatio. am quidem ab hac magna et 


, Romana dicimus, multa de testamentis agitata sunt, ac pl 
'antiqui solum prudentes haec conscripserunt aut piorum principum potestas, "E a nobis quoque 


feque 


quod facile aliquis dixerit bene é Lo constituta re 
rebus. 


| sunt legum li 





. rubr. eim. ap. Theod., sta 
ovyxiov * Rune di vol & 
Ath. (ef. e) | 20 veovrávoo M] diaOiuavos L | 21 magi 
esoéaacpe L' | 23 xai ztapí érápow t verba 
sí& mraidas (2) coll. ML, transposuit Haloander | 25 iov- 
Muncemipy L | 26 vzxágyo «à» T$ aíoas (so s. v.) 
gastasQícov v0 Qavragov L | 21 mavqeiov M| 31 và) 
WI L!|33 yeyeágasiw L* 


TOV j rerga- 


1 sollicitant temptarit vulg.) sollicitare temptant (temp- 
tarat T) RVT | 3 solum V! [4 A m et om, Ad 5 *ocon- 
stituere et] constiterit libri vulg. | personis 
O 9 subscr. dedimus ex O et eel. JI | datur O | kal. 
mad. Bamb. | Constantinop. O Cap. Bamb. | Bisilario 
u. c. O Bilisiario nic. con. yd [11 suocessoribus R 
12 nataiium V!| 13 vel eoll.] et coll. vulg, || vel diatr. 
aut distr, R| 14 sg. neo non — infloiationibus scripsit 
V? in ras. 2 versuum || 14 aut om. V | adnumerationi- 
bus V | detinetur V | 25 pp.) pbm V | 29 si ante quis 
edd, K*, del. R* | dicat, benc] benedicat V | 32 aut 
priorum R 


Nov. XVIII pr. 1 128 DE TRIENTE ET SEMISSR 


aÀÀà xcl Zuiw Ón vGv mgó zu» avroxprróQow ov- iam non aliquo priorum principum minus legislatio- 
Davos dÀárrovss xavaBéfAnvraa spi rovrov vouoOs- nes prolatae sunt. Deum vero considerantes semper 
cía.  Tüv dà Üsów évvoovrrei ds, xai Gros av àgs- — et quatenus ei placiti videamur et aliquid bonorum 
Groí vs avrq qaiwoiusD'a xai va tov sis uas ayadoy — dignum in nobis agamus, nitimur aliquid adinvenire 
ü&kov stQ&vroruav, ztéigohusDd vs mposekevolaxev asi 5 semper et naturae consequens et quod possit priora 
tZ qUG& rs üxólovÓor xai và zgócÜev éxmavogOov-  corngere. Frequenter igitur et alia vice mirati su- 
urvow. llolhéxi Toivev xai dÀÀore «sDavudxausv, mus, quomodo legitimis et benivolis filiis, quibus 
dwÓ' Orov voi; yvngio:é xai evyvouoG: véxvou, oí; agunt gratias parentes quibusque quod relinquitur 
Éxovs: xágiv oi yoveié, vÓ xaraAiuzavóusvov, 0 707 iam etiam debitum vocant, solum triuncium defini- 
xui xgéos xaÀoUOi, uóvov TQioUyxiov cQuicav é& avay- lO erunt ex necessitate derelinqui, reliquum vero íacet 
xré xaraAiamávag Sai, TO AoctOv Óé év tj yvouy in voluntate parentum, et capiunt quidem cognati 
TOv yovécv anóxsrtea, xal Amvovre, uiv xal gvyye- — omnia et extranei vel cum libertate servi, filii vero, 
veis amavrss xci oi ye ÉfwOuv xal uer! dlevOsogías — licet multi consistant, etiamsi nihil offenderint pa- 
oixérai, oi zaidss Qe, ai xal moAÀloi xaÓact/xowv, s£.— rentes, confunduntur et triuncium divident solum, 
x«i urdàr ztQoexpoboisv t0is yovsUsi xar«idovrras xai 15 vel si decem forte aut amplius fuerint, et pauperes 
TO tQuoUyxiov ÜiaignaOvra. uóvOv, xáw si Óóx« rvgóv erunt filii donec vixerint patres idonei. 

xüv &i zÀs(ové slav, xai ztévrres &cOowras maides z«- 

1gos Kos Fyr máovrovvos. 


CAPUT I. 


Tara Zuàc éxivrasv émavopOOGga: rv vóuov, xai Haec nos moverunt corrigere legem, et non eam 
uy) mtrpudsiv avrov uéyo. mavros dpvDpidvra, dA 20 despicere semper erubescentem, talique modo deter- 
TowovT(Q Üiogígas TO zgayua tgóztqi * dires, s( uiv évós — minare causam, ut, si quidem unius est filii pater 
dar. zaidós marzo T urmo 7j Óvoiv 7j vgidv 7j vec- — hut mater aut duorum vel trium vel quattuor, non 
Cágov, ui TQuovywiov avvOi; xaraliumávée uóvov,  triuncium eis relinqui solum, sed tertiam propriae 
dla TZv tQírQw Ti€ éavrov zsgiovgías, vovrégr,v — substantiae, hoc est uncias quattuor, et hanc esse 
ovyxíag véaGagas, xai roUro elva« vó Üispiguévov u£- 25 definitam mensuram usque ad praedictum numerum. 
vQov dg« Tov ómOévros àpiÓuov. &i à vaio rove Si vero ultra quattuor habuerit filios, mediam eis 
TéGGaQag Éye maiüas, tQv zuíasav v5 Ttácns zt6pi- totius substantiae relinqui partem, ut sexuncium sit 
ovcías avro; xaralauzüvedÜc. uoipav, aMxe éfaovy- omnino quod debetur, singulis ex aequo quadriun- 
xiov slvas maro TO ÓgéiÁOuevov. £xigrOv xar  loov — cium vel sexuncium dividendum, et hoc non sub in- 
*Ó TerQaovyxiov Tvyov Tj v0 ébaoUyxiov Ouxagovusvov, 30 iusta circumstantia rerum (forsan enim etiam hic 
xai vovro ovx dv dÓ/xy megigrd0s. zQayuaraw (eixós alii iniustitiam patiuntur, aliis quidem meliora aliis 
yàg xàvrabÓa vo); adlovs djuxrOTras, vOv uév rà — vero deteriora percipientibus), sed quod contigerit 
a, «, rÀv Óé rà zsípova AoanBavüvea)" 4lÀi unumquemque per omnia aequum esse in qualitate 
Tovro Ó5 xo émigáAlor £ixágtq Óia mávrww lcov sl. et in quantitate, sive quis illud institutionis modo 
va, d» ztOióTE( Tt xci TtOGÓTTTA, ei(r& Ti &UTÓ xar& 35 Sive per legati (idem est dicere et fideicommissi) re- 
tQónov í/vgrdgsws site xcr& ngeGeiov, vavrüórv Óà  linquat occasionem.  Licebit enim ei reliquum octo- 
dorw siméiw xal giüeixoumiGGOv, xaraAuuzáre. mtQó- 
qdiw. Tt&pscTa yap avro YO Aowmóv, Oxraoíyxiov v- 


cap. J, 21 (SsaniSouav si udv évos..... ) — IV extant B. 41,4,2 (1,21 Oeazitouev si uiv ... zopeiv 129, 4; 
III. IV xov vouíuov dà cojrov uégove 120, 35 .... yvnaiov 130, 31 B* p. 661 Zach.). — cap. / argumentum 


adumbrant Prockhiron 32, 1; Epanagoge 34, 1. 





non minus quam ab ullo eorum qui nos antecesserunt imperatorum de ea re propositae sunt legislationes. 
Dum autem deum semper intuemur atque quomodo et probati ei videamur et agamus quod dignum. sit 
beneficiis in nos collatis, semper aliquid reperire insuper annitimur, quod et naturae conveniat et priora 
corrigat. Atque saepe etiam alias mirati sumus, quid sit cur legitimis et. gratis liberis, quibus gratiam 
habent parentes, id quod relinquendum est (quod quidem etiam debitum vocant) quadrantem solum defini- 
verint qui necessario relinquatur, reliquum vero in arbitrio parentum positum sit idgue accipiant et 
cognati quidem omnes et extranei et servi libertate honorati, liberi vero, quamvis multi sint, quamvis nihil 
offenderint parentes, reprimantur ei quadrantem solum inter se dividant, licet decem fortasse vel plures 
sint, ac Lg he futuri sint liberi patris, dum vivebat, divitis. . 

L JAaec nos moverunt, ut legem corrigeremus neque in perpetuum eam sineremus erubescere, sed 
tali modo rem determinaremus: ut si quis unius sit vel. duorum vel trium vel quattuor liberorum pater 
aut mater, non quadrantem. solum iis relinquat, sed tertiam bonorum ipsius partem, hoc est quattuor 
uncias, caque mensura definita sit usque ad eum quem diximus numerum. Sin vero plus quattuor habet 
liberos, dimidia pars totius substantiae iis relnquatur, ut semissis sit omnino quod debetur. 4c 
singuli ez aequo trientem forte vel semissem partiantur; idque non per iniustam rerum constitutio- 
nem (nam ita quoque iniuria reliquos affici par est, si alii meliora alii deteriora accipiant): sed 
id quod cwique competit per omnia aequale sit et in itate et in quantitate, sive quis. illud per 
modum institutionis, sive legat seu quod idem valet fideicommissi nomine relinquat. — Licet enim. ei 





1 dÀlocra M* | 12 yovíow L | 13 &xavra Haloander 1 legislationis prolatione prolati sunt R VT' [2 semper 
cum € | 15 xai andis] xai om. L'| xareido?vras Ha- | considerantes & | 5 naturae aliquid eonsequens V | et 
loander cum g] xadejovwras L xaSevóovrra: M; an | vulg.) eo. RVT | 11 quidem vulg.] quidam RVf | 
leg. xaSzlobwrei? | 19 magi roU gadxudiov ruhr. ML | 15 pasupes R | 16 donec] sed donec V | patris donec 
in mg. | 20 dpuOpvavra M || 24 megiovaéas] uspida adi. | vixerit idonei vulg. || 19 rubr. De legitima portine (sic) 
B* 127 Kx MB*] Kos Lg dgovos B | 29 éxacrov M] | liberis a parentibus relinquenda & mg. | 22 vel quattuor] 
éxicrp LBe| 30 vo om. L'| rvgow om. e| diaigov- , et quattuor V | 23 reliquis V* | 24 hoe] haeo V | 26 ha- 
uéivov M] diaigovuevov LB V 31 oxós. L! || 32 sq. Tà | buerint V | 27 substantiae totius V | 29 sub iusta (al. 
— rà] xarà — xarà Br| 34 Mj] Jai L* | 35 avv L | | sub iniusta RÀ mo. RV | 30 etiam om. V | hine R ] 


346 sq. ravróv — guütixouu. om. B | 31 gideixouíocov | 31 patiantur R [ 32 quod) qui V* om. V'| 33 in equa- 
M qiünxopicov L| 38 adr: om. L| ro om. Bf| vv- | litate V | 34 et om. V, in om. vulg. | 35 relinquant V | 
xóv] Aowmów (del. L*) L 36 enim om. V | octeuietium V ootouintium V* octau- 


uncium 7 


ET SUCCESSIONIBUS 


gov 7| áfaoipxiov, (quw wol qiloriusiaDas xa^ o0ov 
&v BovÀnOsin 9 voW sciclv avroW 5j vai TOv ÉLo- 
Ou», xai *5$ góGso mgórsQov ÜDaganevOsione và ei- 
xóra ovroc ini và; KEm gulonuíae xopeiv. TQUTOV 
xgaroUvtos dp' ámávraw rÀw zgosoytcow, ép' cw df 
Aeyrs ó vov zàla. verágrov tij de inofficioso wewo- 


nodérrra. Aoyos. 


129 


Nov. XVIII 1—3 


uncium forte aut sexuncium habere, et largiri sicut 
voluerit filiis ipsis aut cuilibet extraneorum, et na- 
tura primo curata competenter, sic ad extraneas 
largitates accedere. Hoc servando in omnibus per- 

5s0nis, in quibus ab initio antiquae quartae ratio de 
inofficioso lege decreta est. 


CAPUT II. 


"EfnensOo à $uiv ó mapl tw Bovisvrdw dorics 
vsÜza£vos vóuos, üc voi: stuigi voie fovisvraic 5 xai 


Excipiatur autem a nobis de curialibus nuper po- 
sita lex, quae filiis curialibus aut filiabus curialibus 


vai Bovisvrais yeyauruévauc Jvyavoácw évvaovyxiov 10 nubentibus noviuncium omnino dari vult, reliquo 


návros Bdoa On. BovAeras v0U Aoimov vgiovyxiov st 

TOw yovémv xat! ÉEovaíay Oioixovu£vov. ztávrow vv 
GÀÀcw Td» mpi v7& de inofficioso weuuévow vóuav 
xci uada TOv mueripav ini v7$ éavtw qvAeTTO- 


triuncio a parentibus secundum potestatem dispen- 
s&ndo; omnibus aliis de inoffücioso positis legibus 
et praecipue nostris in sua virtute servandis et de 
ingratis filiis et de non talibus, praeter solam quanti- 


péva iayóos éni e vOv àyapglavav nado éni ve i5tatem. quam ad praesens auximus, secundum omnes 


TOÀ» uy TOr0UTOY, TÀZY war 
xará TO srapóv 
aévovs ogovs. 


óvov TO zt00Óv, OzxtQ 
jCauev ward sávtaS TOUS Ttpoxti- 


praedictas definitiones. 


CAPUT IIl. 


Keiopsv Và xaxeivo, Bag ve Ov wai Eyov pév cwwa 


Probibemus autem et íllud grave existens et ha- 


vóuigOv dgogur, ie Oe«vrv dà Luniserov annveiv va 20 bens quidem aliquam legalem occasionem, in diram 


xai zuxplav. iGuev yàp rivag Dia Tas, xaó 
TÁsviO TG OV "taTQixaN 0008 ax; ávOQas dygrv, aAA 
cpódpa nalOXaxde xal vxoxmxauévo énoijcavro và 
éveragwé. vais udv yàg yvvaiEi st&vra xavtjamov rw 


às oi 


tamen incidens crudelitatem et amaritudinem. No- 
vimus enim aliqua testamenta, secundum quae mo- 
rientes non paterne nec ut viros oportebat, sed 
nimis molliter atque remisse fecerunt institutiones: 


Éavrüw ztQnyparoam Tóv 0vg0Ug, ov, ois dà z«il25 uxoribus si quidem omnem reliquerunt suarum re- 


rzv Daaztoreiav yvuviv* aere, olnas, oxordacua slvas 
T»S TOravtrs Dia D rxns TO vw yvvaixa xai r5w deozto- 
Tríaw mgosÀafsiv, vOv maídow iaos hug gpOnugous- 
wow. zóOzv yüp àv dy uéGgQ xal Óioixoivro xai Tv 


rum usumfructum, filiis autem proprietatem nudam. 
Quamobrem arbitror studium esse huiusmodi testa- 
mentis uxorem etiam proprietatem acquirere, filiis 
forte fame peremptis. Unde enim in medio etiam 


igrutgov Éyowv Oíavrav, ovÓsvós avroie xaraAsAsgu- 30 gubernentur et cotidianum habeant cibum, nihil eis 


pnévov, yvvaixeias ógylis (Ges xal alóyov gra Qeuztimr0U- 
95$, qr avrQw xai TZ» xa pid ágeaipeitas Di- 
oomdiv; Ovx éEraras voívov TO Aoixóv ovOsvi rtavts- 


derelicto, uxoris ira forsan et irrationabili interce- 
dente, quae etiam eis cotidianam gubernationem ab- 
ripiat? Non licebit igitur de cetero ulli omnino 


Ade maidas Éyovrs voi0UTÓ T« zgártav, dAÀk mxüvros — filios habenti tale aliquid agere, sed modis omnibus 
aéTOié TOU vopiuov rovrov págove, ort viv dqopi-35 eis huius legitimae partis, quam nunc deputavimus, 


sauev, xal T5» xgncww xal zv ézuxaomiav mos Tj 
Bea totsía saraliustavéto , ab BovÀeras maidow oUx 
avóvs Aauq TshsvrowtoY, d. xai Dv Ouvauévav 
xaAdácgOa: maro. Kal ravra züvra gauiv ovx dmi 


et usumfructum insuper et proprietatem relinquat, 
si vult filiorum non repente fame morientium, sed 
vivere valentium vocari pater. Et haec omnia dici- 


quod reliquum est, bessem scilicet vel semissem, habere et in quantum voluerit sive liberis ipsis sive extra- 


neorum quibuslibet largiri, et naturae prius quae debentur praestitis inde ad extraneas 


cedere. 
querellae constituta est. 


Atque hoc valeat in omnibus personis, ín quibus ab initio antiquae quartae ratio 


argitiones pro- ' 
ÉA inofficioso 


IL  Excepía vero sit nobis lex de curialibus nuper lata, quae filiis curialibus vel etiam filiabus 


disponatur. Ac reliquae leges omnes, 
robore conserventur, (am 


cum curialibus nuptis dodrantem omnino dari vult, ut de reliquo quadrante a parentibus pro arbitrio 
uae de inofficiosi querella latae sunt, et maxime nostrae in suo 
ingratis liberis quam de iis qui tales non sunt: excepta sola quantitate, 


quam in praesenti auzimus secundum definitiones omnes propositas. A 
Prohibemus vero etiam illud, quod et grave est et, licet legitimam quandam causam habeat, 


tamen in duram iniquitatem et acerbitatem incidit. Novimus enim testamenta quaedam, in. quibus defuncti 
non palerno animo neque ut viros decuit. sed admodum molliter et imbecille heredum institutiones fecerunt. 
Namque uroribus suis omnem reliquerunt rerum suarum usumfructum, liberis vero nudam proprieta- 
tem: ut eiusmodi testamenti hoc, opinor, studium sit, ut. mulier etiam proprietatem insuper accipiat, 
liberis fortasse fame perituris. Unde enim interim et re familiari utantur et victum cotidianum habeant, 
cum nihil iis relictum sit, cum adeo muliebris forte ira iniusta accidat, quae is etiam cotidianum victum 
auferat? Itaque in. posterum nemini omnino, qui liberos habet, tale quid facere licebit, sed utique tis 
legitimae huius partis, quam nunc definivimus, et usum et fructum una cum proprietate relinquat, si pater 


dici vult liberorum qui non statim fame pereant, sed etiam vivere possint. Atque haec omnia dicimus non 





2 5 prius om. & || avrov LB' | «si «ów) vois B* | 
4 Roh» B'| 5 4g! ánávrov vov xgocozov] in om- 
mibus descendentium personis Jul (at vid. Athan.; 
ef. Heimbach 14yéx8, I p. XCV) | 6 daivoggoaoco M, 
ac M s.v, LB|8 é£none9m — 12 dioixovuévov 
om. B | 8 &gríos eO. vópos] est novella X X XVIII || 
9 zois Bovlevrai; M c Iul. (cf. Theod.)] àv BovAsvrov 
L|10 voi BovisvroU ysyaunuévtw L | fva (Évva L*) 
V L | 13 dewvogguxioco M, uéuysos LB | 14 rue- 
xépgov] Cod.3, 28,30—37 | 16 rovovrov L | 20 dpzrisrresv t 
L']123 énomoavra L' » zàca» B|?5 - 
ovcosggovxrov] Tv xorjoiw B syto« macas tjv org 
s. 126 oluas om, B || 32 aveóvf. L'133 vov Aowov 
L|35 rovrov om. B| àpogícapsv 9) xai L ag. xáv- 
nr 





Ta xal B' | 36 zoóc tz» Üsomoreiav L(e) | 38 C7] 
neibo L'|39 zara om. B' 





1 sicut] si R!| 4 haeo V | seruantes KR? ||8 rubr. De 
flliis curialibus E mg. | & om. R | 10 noniuncium vulg. 
13 seruatis R |j 14 *"non talibus] naturalibus /ibri 
19 rubr. Si liberis suis nudam proprietatem reliquerit 
Rmg.| 20 diram RTV?] duram vuíg. dura V! | 24 fu- 


erunt R'| 26 aut V | 27 leg. testamenti ? | 30 gubernen- 
tur vulg.] gubernantur R VT' | habebunt V | 31 ira vu/g.] 
iure RT'V? uiee (uita?) V? || 32 quae V vulz.] quod RT | 


eis etiam vulg. || 33 nulli V* | 34 hsnti V? | 35 huius 
om. V | 38 pater uocari V 
1 


Nov. XVIII 3—5 130 


margo; uóvov, àÀÀà xal uw rgós, wal srámTOv xcl xoo- — mus non in patre solo, sed et matre et avo et proavo 
syst Ov xal vàw mapsLevyusvow éxigvo OnAíov mgos- — et adiunctis unicuique feminarum personis, id est 
eov, uánpune gauàv xai zQoudpuune, sra móc za- — avia et proavia, sive paternae sive maternae sint. 

TQóe airs stQóc urrQóc alev. 


DE TRIENTE ET SEMISSE 


CAPUT IV. 
O03 dxsivov. gvÀerrou£vov v) Àwnóv émi roi; dy- 5 Neque ilo de cetero servando in nepotibus et 


yóvois wei ztposyyóvoie, toic otyl xal Buoic xal UzrsEov- 
Gíow, dra saga TO roírov Éysww aOvo)vc Tis uoigas, 
r voi; aórÀw yoveici stepvotoiw. Kei xavadamsiv cove 

ie P'euévovs. í yàg 4fmigo)usv Fri rove éyyóvove 


pronepotibus non suis et sub potestate, minus ter- 
tiam partem eos habere, quam eorum parentibus 
viventibus oportebat relinquere testatores. Non enim 
excepimus ulterius nepotes, qui ex filio paternis avis 


rove dz maidoc voi zgóg 7terQos mimo: yrvous- lO accrescunt, ut illi quidem integram accipiant par- 


vovs, cxrs Éxsívovs uiv véíAnov Laxufáveww vO uépos 
0gov à» ó avràw mavyp KAafev megubv, rovc Oà £y- 
yóvovs voís amo TOV mammOv Di usGre Ovyargós ys- 
voudvovs 5 rovg dm) TU um 7TtgÓ$ maTQóe 9j moo 
unrQós map TO TQírov : : 

dq magi víÜeuev dyyovow xal sQosyyóvow, ovx av- 
syóusvo: TO OTÀv vOv Gogsvos dv voie vowbTow lÀlar- 
To)». OUrR yaQ TO óggev avró xaÓ' avró ovrs xÓ 
ÜÀe uóvov mQós vrxvoyovíaw aUragxse, nÀÀ' oWmsQ 


tem, qu&ntam eorum pater acciperet vivens, nepotes 
autem ab avo per mediam filiam venientes, aut avia 
paterna aut materna, minus tertiam accipiant: sed 
unum ordinem in omnibus ponimus nepotibus et 


uB&vav* aÀÀla nírv váEiv |5 pronepotibus, non ferentes feminam & masculo in 


talibus minui. Neque enim masculus ipse in se ne- 
que femina solum ad nativitatis propagationem suf- 
ficiens est, sed sicut utrumque co&ptavit deus ad 
generationis opus, ita et nos eandem utrisque ser- 


dxrrepov cvvi;ouogev 0 Suós mQóe Tnv je ysvsciovg- 20 vamus aequalitatem. 


yíae xoeíav, owro» xnl vig Tr» avryv xci qu- 
1 (T ser icorgra. — 4ÀÀ' ovi udypi vovrOv Gr7- 
gousv TOv vóuOv. TaUrà yág pausv xal ém' bxaivonv 
vow malo, oizep x yáucw sici aíov, sl xai ur) 


1 Sed nec usque in hoc statuimus legem. Haec 
enim dicimus et in illis filiis, qui ex nuptiis sunt 
legitimis, licet non sint secutae nuptias dotes, sed 


srgoixac coc y&uois axoAovOraaisv, nÀÀa GitOanie ouo- 25 affectus indubitatus et manifestus inter coniuges exi- 
Aoymuévn xci gagys gerabo Tav cvvoixovwrow ofca — stens filios praestet esse legitimos. Dotem etenim 
voi; much dioi vÓ ywramiov. moixe uiv yàp àmo- celebrant nuptiae, nuptias autem dotes non faciunt, 
veÀsi yápoc, yáuov dá zgoixss ov ztowiciw, RA 3j rdv — sed coniunctorum affectus. Hoc idem obtineat et 
Gvvoxovyroy duosfaín Qwcdagi.  Tavró dà xorrsíro — in his, qui ex posteriore affectu cum dotibus secun- 
xal dxi vOw dw uerayeveavépag QuxDéasoé usta ooi 30 dum nostras constitutiones legitimi fiunt. Et haec 
xQowv xarà tüs yuserígac Oi«ralec yevouévow yvr- sit sanctio legitimae soboli. 

simv, Kal ovros uiv Écro wóuo: vai; ywnoíawg yo- 

vais. 


CAPUT V. 


Bléousv 030r vi xal moóe nóvnv v)» grow qui- Consideremus autem aliqnid et ad solam natnram 
&vOponor. moll yàg dvoylovciw nne de, xai ixs- 35 clemens. Multi namque molesti sunt nobis semper, 
Té Gvyval xal OaxgUovres maidse xal às) uév v. — precesque crebrae et flentes filii: et semper equidem 
quAAvOQarmov ógiCousv, àÀ1À' Ori uf) prrà vóuov rovro — clemens aliquid definimus, sed quia non hoc cum 





de patre solo, sed etiam de matre, et avo et proavo et coniunctis unicuique femininis personis, avia scilicet 
et proavia, sive eae paternae sive maternae sint. 

IV. Ne illud quidem in posterum in nepotibus et pronepotibus, qui non sui et in potestate sunt, 
observetur, ut minus tertia parte habeant eius portionis, quam parentibus eorum superstitibus relinquere 
testatores oportebat. Neque enim. amplius excipimus nepotes, qui ex: filio avis paternis nati sunt, ut illi 
quidem integram accipiant partem quantam pater eorum superstes accepturus esset, se pend autem avi 
ex filia naii vel nepotes aviae paternae aut maternae minus tertia parie accipiant: sed unum. ordinem 
in omnibus statuimus nepotibus et pronepotibus, nec patimur feminam in talibus mari cedere. Neque 
enim masculus per se ipse neque femina sola ad liberorum procreationem sufficit, sed sicut. utrumque 
1 coniunzit deus ad generationis opus, ita nos quoque eandem. utrique. servamus aequalitatem. ed 
ne hoc quidem termino legem coercebimus. Eadem enim etiam de illis liberis dicimus, qui ez nuptiis le- 

itímis nati sunt, etiamsi dotes nuptias secutae. non sint, sed affectus manifestus et cerius inter coniuges 
oc liberis praestet, ut legitimi sint. Dotem enim. nuptiae quidem. constituunt, nuptias vero dotes non 


faciunt, sed coniugum mutuus affectus, Idem autem obtineat etiam in iis 
dotalia instrumenta secundum nostras constitutiones facti sunt legitimi, Et 


proli constituta, 


V. lam wero consideremus aliquid, quod humanum sit in solam naturam. 


wi ez posteriore affectu per 
c quidem lez sit legitimae 


Multi enim. negotia 


nobis semper facessunt, precesque crebrae et lacrimantes liberi: ac semper quidem aliquid humani decer- 





1 wmroós] dvi unrooc (umrapac Là LB | 3g. eire— 
aire] sire xal — sis xal D | 5 sg. cf. Cod. 6, 55, 9. 
?0, 19 || 6 xai suois M] yvreíos M s. v, LB] 7v 
goipav Bf | 9 SiaviDsuévovrs B* [ rovc om. Bf | 10 coic 
m.om. mémmO:6 M Bg] Tov m. m. mázmOv L | yevoué- 
wow L*B* | 11. Aautvn» viAnov L | Tó udpos om. 
Bí | 12 4Aipufavs 5l 13 uáavs 77€ Ovyaroós L| yavo- 
névne Bí | 18 *osdà — os hbri f xad davro B 
xaravro L | 2! vzw cvowvrn» B | 23 *c«vra libri | 
25 mooixe rav yiuav (và yino L') àxoviovOjcauv 
L | 26 sagas L| 27 doi MB] Joi B! didoios 


L* dadoxos L* | 28 moixonovvsiw L'! | àAÀ' 5] aA | 


B* | 29 &áuosBadóv Bf | ravra L | 29 2g. In Tulimni epi- 
foma his aliena substituta. sun! (er nov. CX VII potius 
deprompta, cf. Theod.) | 30. ztgouxeeov L! noix L* | 


31 AueráEnis] Cod. 5, 21, 10. 11 || 32 wénos Foro B] 
yevecis B | 34 sg. eap. 5 om. LB 


1 sed et] set etiam in V? || 2 personarum feminis R' | 
id est] ide AV| 5 rubr. Quemadmodum ab intestato 
liberi per femininum sexum descendentes suis parenti- 
bus succedere debeant Jt mg. | 6 tertia parte vulg. ! 
9 exceipimus vulg. | 13 aut materna om. R | tertia wu/g. |! 
15 a om, R! | 16 nec enim V 18 ad om. P? | 19 eadem 
R'| 22 Haec] hoe R!|| 23 et puncto notat R || 24 dotes 
om. R' | 25 consistens V | 26 praestet esse] practeresse 
R*| 28 conuietorum R | affectus om. R! f obtineant V 
30 fuerint V | 34 rubr. De naturalibus liberis R^ mg. [| & 
om, V!]| 36 precesque nobis crebrae V' | equidem] qui- 
dem V? [37 haec !" 


ET SUCCESSIONIBUS 


131 


Nov. XVIII 5 





márrouev, éuÓQgscusv* mets vq mQaypats xal vó- 
pov mgogOsvrss avtOi udv OyÀovs àmocmconeDa, do 
cousv dà ünaciw Épyuv tqv dx voV vouov BorJnav. 
"Or uiv yàg diaQéaODa,. rois tüw qusixdw naim 
sarQag. xaj 4x avrois sdoapuev («6 máv vztOV- 
eme yovis dyo: widé aovrs ovyxiaé, fjv Kbovciv &pa 
*U nmrgl (vovto 0zxsg xai KumgogOev zv), saidev à 
Ovx Ovrow yvnciew xai néyQs TOU qpícsos T$ sagi- 
ovGías 0Àne, vovtO Aéyovcw o4 maQ' rjnOw taDsipávos 


vóuor, ovx év. DiaOrxpy uovov voW natoási équivtss 10 in testamentis solum 


voUrO netta, dla xdv rais dAÀaw gulotiuicus, dg 
wai nagiowrss ÜwQovwra. r0 dà Ój magov napi va 
4E adinDévov t Donisberas xal éx xaivi vry5jcstas 
vv». E& yag vu vbÁeVIO ywndía$ avrq? zavraAo 

vis ovz vxovadne, zaidov qauáv 7) éyyo 
Jiadoyrs, ov)3 vouinov yauetis, slra valevtrosa ui) 
QiaDiuevos T9» ovGíav, wai dpíxorro gvyysvaut Tvyoy 
Q xai édAsvÜsQuLS (Gam Tüv ÜxuxaTOQM xcraOAow TA 
xai énavatewvopsvos, 7 xai to rjuiragov vaussiov (oUdÀ 
yàe éxeivov 1óys éni zovtq qeidousDa), sig dà avrg 
xara row olxow Éow mauív éAsvOéQa t« j àv xa. 
Áaxüs Ginuantr. Gvvovga, xai maidss dE avr (r0 yée 
TOw0UTOI uOvow taUra vouodwrovusv, fvÓa zavrsAme 
dvaugidBnrntos davwv T, 18 Tij nalAaxTS xarà vov ol- 


lege agimus, erubescimus. Ideoque causae etiam 
legem adicientes ipsi quidem populos removebimus, 
dabimus autem omnibue babere ex lege remedium. 
Quia enim testari naturalium filiorum patribus etiam 
bipsis dedimus legitima quidem existente prole usque 
unam solam unciam, quam habebunt una cum 
matre (hoc |n etiam prius fuit), filiis autem nou 
existentibus legitimis et usque &d medietatem totae 
substantiae, hoc dicunt a nobis positae leges, non 
ibus concedentes hoc agere, 
sed etiam aliis muuificentiis, quas et superstites do- 
nant. Praesens autem de his quae ab intestato 
sunt loquitur et novi aliquid introducit. Nunc enim 
si quis moriens legitima sibi penitus sobole non exi- 


ww 7t5«ipstyslostente (filiorum dicinus aut nepotum aut ceterae 


successionis), neque uxore legitima, proinde moria- 
tur non disposita substantia, et veniat cognatio for- 
sau &ut certe manumissor bonorum possessionem 
movens et insurgens, aut etiam uostrum aerarium 


2U (nec enim illi, quantum ad hoc, parcimus), sit autem 


ei domi, donec vivit, liber& mulier in babitu concu- 
binae cum eo degens, et filii ex ea (talibus enim 
solis haec sancimus, ubi omnino indubitata est sive 
concubina in domo habita sive naturalium ibidem 


xov GXéO4s 5j Y8 Tcv vóUvov éxsica yovr 1s xai rgog?)' 20 prolis et nutrimentum), damus eis et intestato pa- 
Jiousv avtois xal adiaDétav tav yorémv talevtow- — rentibus morientibus duas habere uncias paternae 
ve» Óvo rj; morgqas ovcías Kymv ovyxíac, aua vj — substantiae cum matre partiendas, quanticumque fu- 
un el papienirat, onócounag d» &lev oí nwcidas, ets — erint filii, ita ut pro portione unus filii et mater 
évos mceu00s mpós awaAoyíav wal 5v wzyriga Àaufá- accipiat. Et haec dicimus, si uni concubinae coha- 
wav. Kal ravra gausv, «b gud 7 j «vvowoin 30 bitaverit et filios ex ea habuerit, aut praediscedente 
wal maidas dE éxsivre Gaxoín, 7 xai 7t, veys — concubina morte forsan aut divisione filii domi sint, 
Te maALaxié Davir Toxov 7) yoguuap oí zciÓss — tunc enim damus eis ab intestato duarum unciarum 
evrq xara Tz oixiav Tots yaQ Qídousv avroi& successionem. Si autem confusa coucupiscentia ita 
tr» éf adiaDérov mos TO Diovyxiow wAnsiv. Ei Óà — fiat, et aliaa superinducat priori concubinas et mul- 
dxxszvuéva ra tj$ dz vías avtq yivosto, xai áAÀae 35 titudinem habeat concubinarum  fornicantium (sic 
án' ÀÀaw émawayayos Tjj ngotiQq st :$, xai enim dicere melius est) et ex eis filios faciens mo- 
nho: Éyo« yvvcixuv nogrsvouévov (ovra yàg sinsiv — riatur, multas simul relinquens concubinas: odibilis 
wáiov), wai 4$ avt ncijomowvpsvoi TiÀevríomes — quidem nobis iste qui talis est, procul autem omni- 
moÀÀas OuoV xaraAiOV zaÀAaxdé, uacnrOs uiv nuiw 

9 rowvovt0s, ntóQgo à vovds rov vouov xaÓDünag am-40 


14 Ei uévros vslsvirosud cse yviaíae — 132, 16 cíDenav vouov paucis mutatis repetuntur nov. LX X XIX, 12 $4.5. 
nimus, sed quia non per legem id agimus, erubescunus; ilaque lege rei apposiia ipsi et turbum remo- 
vebimus et ut omnes ex lege praesidium habeant efficiemus. — Etenim. naturalium liberorum patribus nos 
concessisse ul pro iis quoque lesientur, si quidem legitima suboles extet, usque ad unam solam unciam, 
quam illi una. cum matre habituri siut. (id quod etiam prius obtinebat), si vero legitimi liberi non sint, 
vel usque ad dünidiam totius substantiae partem, id quide leges a nobis lalae dicunt, quae patribus non 
solum in testamento id agere permittunt, sed etiam in reliquis largitiombus quas etiam superstites donant. 
Praesens autem constitutio de successione ab intestato alizuid disseret e(. de novo nunc introducet. Nam 
si quis moriens legitima subole omnino nulla recta, liberis dicimus aut nepotibus aut reliqua succes- 
sione, neque legitima coniuge, nou lestalus de substantia sua decedat, ac veniant cognati fortasse vel 
forie etiam. manuimissor, qui bonorum possessionem agitent a(que intendant, vel eliam nosirun aera- 
rium (nam ne illi quidem quantum ad hanc rem parcimus), ille vero domi dun vivebat et liberum mu- 
lerem. concubinae habitu et. liberos ex ea habuerit (talibus enim solis haec sancimus, ubi nuilu omnino 
dubitatio est neque de concubina in domo habita neque de naturalibus liberis ibidem et procreatis et edu- 
calis)" concedimus i$, ul. etiam intestatis parentibus defunctis duas. uncias palernae substuatiae. Cum 
matre dividendas habeant, quotcumque fuerint liberi, ita ut pro rata unius filii mater quoque accipiat. 
Atque haec dicimus, si una concubina usus sit et ex ea liberos susceperit, vel eliam si cum prius discesserit 
concubina, morte puta aut separatione, liberi eius domi maneant. Tunc enin concedimus illis, ut ab intestato 
in duas uncias vocentur. Quodsi effusa libido eius fuerit, et alias super alias post. primam adsciverit 
concubinas, et multitudinem habeat. mulierum scortantium (ita enim dicere. praestat), liberisque ex iliis 
procrealis morluus sit inultis simul. relictis concubinis: et odio dignus nobis est tulis homo et procul ab 

10 »óuos] Cod. 5, 27, 8. 9 || Jia xp] testamentis c || | lam (del. R*) fuerit prius & | nut V | $ totae AT] totiu« 
13 dx xvii] novi aliquid & | l6 *rsAevrzsos libri || | V vuig. | 9 dicant A | 15 fliorum] autem aud. R* | 
20 vovr M in mov. LXXXIX] rovrov M h. L, L | ceterae| l. eerte A? s. v. | lt successiones neque uxores 








nov, LX X XIX ( 24 sq. 5 t8 — 5 xe] sive — sive (5. e. | 
sra — cera) € | 259 voJuv] naidwv LXXXIX | | 
ve on. LXXXIX | 28 900149. LXXXIX | 29 oos | 
om. LX XXIX | 31 axoin] £o LXXXIX | 33 avig | 
om. € 1 35 avro] ita (7. «. ovra) c || 36 dx áAAais om. 
€|39 ruiv om. LXXXIX | 30 rovós om. LXXXIX | 
4" sg. xaO dzab nara TOv TOvOvTOY sail xai zaÀ- 
Aaxaw anshav»daO9o LXXXIX 





1 ideo V [3 ex lege] nostra s. v. R*| 4 etiam] et in 


Heimbach | 5 ipsi V | 6 solam om. | 7 prius fuit] so- | 


R'| 18 oerte] leg. forte? | 19 autem V* [ errarium A | 
20 nec enim] nam neo V || partimus V! | 21 doneo ei domi 
R* ei doneo domi R* ei domi doneo A? | 22 degens] agens 
R'| 23 haeo sancimus] sanctimus hoo K| omuino non 
indub. V? f *indubitatae (sunt add. vulg.) siue conoubinae 
in (in om. A) domo habitae üibri | 25 proles V? [ 21 fu- 
erint scr. A? in ras. 4—5 litt. 1 30 aut] et nos. &' | prae- 
diseedente f] praediscente A! praedeoedento A? prae- 
cedente V vulg. [ 31 sint vulg] sunt RVT [ 31 et] ut 
R? | superindueat vu/g.] inducat A? inducatur A' iutro- 
ducat VI'| 37 simili V^ [ reliuquens om. A! 


17* 


Nov. XVIII 5. 6 132 DE TRIENTE ET SEMISSE 


shavpécÓn. demesg ydg, s( e vouíuyg cwvowoin yv- bus modis ab hac lege expellatur. Sicut enim si 
waixí, dÀÀae éxsigayaysiv OUx dv Üovarro vow cvvoi- quis legitimae uxori coniunctus alias superinducere 
pcd preci xai d£ a)ràw wouiues xcudomow non poterit matrimonio consistente et er eis legi- 
íig9«ai, ovra o90i uera rv yvopitonévgv vd vó time filios procreare, sic neque post cognitam, quem- 
xa9' Ov sigrxausv xQoztov ndlee xai rove 4f dxsi- 5 admodum diximus, indere end ex ilia filios dabi- 
»ne maidac doGousv, sí waí v& xw&gspyowv nOovie állo mus, si et aliud opus libidinis egerit, etiam hoc ad 
moincaiTo, xal TOUtO se tw Üiadoyzv aigiyscO'c. T5» — successionem eius introduci, si mortuus fuerit inte- 
avrOU, ai vaÀsvricsuav àdikOrros. si yàg a5 vovro status. Nam si hoc non constituimus, erunt indis- 
vouoOernjgciuev, nÜidxorra này Écraa và Taw «4-  cretae mulieres, quam maius aut quam minus ama- 
xov, rivos uàAAow 7 vivos KAxtvov dgd, dduaxosca dà 10 verit, indiscreti etiam filii: et nos non bemus 
rà v» zaídmw, xai usi; ov dídouev «ois àcsÀyci- —luxuriantibus, sed caste viventibus legem. Non autem 
wovdiv, üAÀa Tois Gaxppovovg: vó vwógauov. OS dia-  distinguimus de filiis, sive masculi sive feminae sint. 
apónsÓa dà map vd maidww, sire ápgeves sva 97- — Sicut enim natura nihil circa haec arte ratiocinatur, 
sci xaJagv/xouv. (deseo yàg y qucus ov)iv megi ita nec nos alteram in masculis et alteram in fe- 
T&à TOaUTG Téyvoloysi, ovros ov0à nass dÀlov éx' 15 minis secundum hoc ponimus legem. Valebit itaque 
iogévow xal à ixi ÜnÀudw xarà vovro víJeusv haec lex nobis in futuris, et maxime omnium haec, 
Mg Tícs. 0i xal ovrog ó vóuos niv xi vo; quoniam earum, quae dudum non recte tenebant, 
dgsbis, xai nadugva avrov ovros* émwdr [yao] aoa — plurima et emendavit et erplanavit, et quod prae- 
TO xsxpatryxós OUx opgOwGs ávoOsw moAÀi v6 &o-  teriit, non potest ab ea, quae nondum erat, 
Suas xai sisynaavo, xal có zgosiAngós ovx a» éx 20subici. Haec & nobis de praedictis successionibus 
TOU ar yasyovórog xavovitorro. Tavra riv xsgi Sint sancita. 
Tàw tignuévav diadoyàw vevouoOerrac o. 


CAPUT VI. 


Kaxsivo dà xaAds Éynuv qQOnusv vqgs mepilageww Illud quoque bene habere credimus hac lege com- 
tQ vóup. Td» yap ÉungocDev vóuev Bovouévov plecti. Prioribus enim legibus volentibus in colla- 
dmi vow gvweigopov, sí uàv ÓiaOTrs ymgis vsÀev-25 tionibus, si quidem sine testamento morerentur pa- 
TriGauy oí yovtic, Tà& orga 16 xarà 175v avro» rentes, collationes secundum earum virtutem feri, 
Divapav yíveacai, e£ dà dni odor, uiv eimóv- si vero testati, nihil dicentes de eis, locum non fieri 
18$ zteQl aUvOw, ur) xo)pav aie Gvveisqogais yiveaDaa, collationibus, sed et res habere per dotem forte aut 
&ÀÀla xal rà zmQayuara Éyüv và xarà moa Tvyov — Alio modo datas et quae sunt relicta defendere: nos 
Q xaO Érsgov tgóxov OiÓóusva xal vw xaraÀslsu- 30 sancimus mon esse omnino talem opinionem, sed 
névav dvriaufavecOa: nus Decnitousv, ur elvas — sive quispiam intestatus moriatur seu testatus (quon- 
mawrsAaw rowrvtrv mwoólnwav' dÀÀ' sive Ti6 dÓiáOs- iam incertum est, ne forsan oblitus datorum, aut 
Toi T&ÀevryGsiev sire dm dua Dcus (émn5mso ájy- pro tumultu mortis angustatus huius non est memo- 
Àóv dcvi u5j mort dxÀaOOuevos vàw OsÜDouévow f, xo — ratus), omnino esse collationes et exinde ualita- 
Tüs dv vq ODavárq Tapayys gvevoyoovusvos ovx 35 tem, secundum quod olim dispositum est: nisi ex- 
duvíaOn rojrow), mávror eiva, và$ Gvvegopas xal — pressim designaverit ipse, velle non fieri collationem, 
TQv ÉxeiDev icóryra xarà r0 TÀn Óiareraypévov: si — Sed habere eum, qui cogitur ex lege conferre, et 
A óncOs éuoxQweev avros BovAsa Das ur, yevéa Das 
cvweégopáv, dÀÀ' Éysiv vOv dvayxaLouevov éx vOv 
vóuov Gvwvégsvéyxüiv xci TO ràr OaÜouévov xai rois 40 


cap. VI eztat in B 41, 2, 31 (B* p. 413 Zach.). 


hac lege protinus depellendus. Quemadmodum enim si quis legitima utitur uxore, alias insuper adsciscere, 
dum constat matrimonium, et ez iis legitime liberos procreare nequit, ita ne post concubinam qui 
lege, quemadmodum dizimus, agnitam et liberos ex ea susceptos concedemus , si quod aliud praeterea libi- 
dinis opus protulerit, ut id. quoque ad successionem eius admittatur, $i intestatus. decesserit. — Nisi enim 
hoc sanciamus, nullum erit discrimen in mulieribus, quam magis quamve minus amaverit, nullum discrimen 
in liberis. Atque nos non iis qui luxuriose, sed qui caste vivunt, legitimum ius damus. Nei vero 
distinguimus in liberis, sive masculi sive feminae sint. Quemadmodum enim natura nihil circa talia argu- 
latur, ita ne nos quidem aliam de masculis, aliam de feminis hac in re legem ferimus. Valebit auiem 
haec quoque lez nobis in futurum, et omnium maxime haec: quoniam praeter id, quod olim non recte 
obtinuit, multa et emendavit et. introduxit, neque id quod praeteriit ex eo quod nondum eztitit, regulam 
accipere facile potest. Haec nobis de dictis successionibus sancita sint. 

VIL. Jilud quoque bene habere visum est nobis hac lege complecti. Cum enim priores leges de col- 
lationibus constituerint ut, si quidem intestati decesserint parentes, collationes secundum vim suam fierent, 
sin testamento facto sed ut nihil de illis dixerint, collationibus locus non fieret, verum et res dotis forte 
nomine vel alio modo datae retinerentur et relicta vindicarentur: nos sancimus, nullo modo talem prae- 
ceptionem fieri; sed sive quis intestatus decesserit sive testamento facto (quoniam incertum est, an ob- 
litus eorum, quae data sunt, vel ob perturbationem morte instante in angustias. compulsus mentionem 
eius rei non fecerit), omnino fieri collationes atque quae inde redundat aequalitatem secundum id quod iam 
constitutum est: nisi expresse ipse statuerit. nolle se collationem fieri, sed eum, qui ex lege conferre 





1 vouiup LXXXIX | 2 éxucáysv LXXXIX| A vQ | R? sicut R^ si R*V vulg. | 7 fuerit om. V', t inte- 
vóuqg om. g et LXXXIX | 6 c: "poet opus c || | status add. V? | 9 amauerint V | 10 indiscrete 12 de- 
8 eiye rsÀsvv, LXXXIX | 16 aiÀev Af? | 18 vao | stinguimus V | sunt (ez corr.) V | 13 rationatur V | 14 et 
om. e | 23 B s. v. M, id. in ma. steps avveiogogas || | om. R | 15secundum] sct V | hec V' | 17 quoniam omnium 
25 dia rpxaus M? | vaAevrracuar B*) veAevrzoouw MB/ | earum V | !9 ab] «ab V | regulus £' | 23 rubr. De ool- 
vtAeviroeuv L | 25 yiveaOas Ovvauwv B* | QiaOvxne | lationibus R mg. | credidimus T' | completi V | 25 morien- 
Bf | 29 cvy»] vvgrvf L'| 30 dalouéva Bf| 32 àAÀ at | tur R!| 27 testari R' | eal eo R!|[23 sed et] et om. RR 
vue Bf | 34 sio Riad Bí | 36 «7$ cvvwcgopás | vulg. | 30 non esse] defendere V! | opinione A | 32 oer- 
M^ | 31. sq. sí ur; &ga. orco B'| 38 yiveadas Bf | tum A | 33 angustatus A'V] angustiatus &?T | non 
————————————— — | est] nomine R!V? | 35 seoundum] set V | quod olim 
3 poterint V | consistere R! [| 6 si et Heimbach] si aut | quod disp. R! | 36 designauerint V | ipse se uelle R* 


ET SUCCESSIONIBUS 


dx 15$ Dia r;xne xorcOua, Pixalos.  ntávrov vÀv Éu- 
ngosOev tegi Qvvasgogaw ruv vevouoDernuévarv énl 
T davr)w mavovrow iGyvos. 


133 


Nov. XVIII 6. 7 


uod iam datum est, et ex iure testamenti; omni- 
us, quae prius de collationibus a nobis sancita 
sunt, in sua virtute manentibus. 


CAPUT VII. 

Kai v0 xoÀLlixs dà Suiv Oixalovs. ma, &» àv- Et quod saepe nobis iudicantibus placuit, neces- 
eyexiov dvonicÓ" viv uépoe ysvécOns vov zagóvro: 5s8arium credidimus nunc partem fleri praesentis legis. 
»uov. moÀlixue ydp tTivsg TtÀuóvowv maíbov xaJ- Frequenter enim quidam plurimorum filiorum con- 
agrürtec yovsis, elxa Senives svÓvse và moáygara d: — stituti patres, deinde putantes mox substantiam di- 
aiptiv, rtc àv. dÜeÀguxie avrove &xallaieuev £qidos, — videre, ut & fraterno certamine eos servent, ad ma- 


ai; ut(Love Ér. xal xaAezorépaé avro)ve quÀovtixíae 
dliyovsi. déov yág, sinsp rovro vfHoólovro, jut 
amavra durieiv P vai; DiaÓTwaug Tady davrw, rj «6 
p" rovro, uspídag yovv nowjcagÓa: xai vrxocrnurva- 
€)«i. vavraig xal ovra avaugigBrryrov Jovvei role 
magi Tz» Diaípsgiv, oí dà o9 voVro stow000iv, dÀÀà 
pigos piv Ju, da Y 
evveys, àÀÀ' iaue magsyysypauuévov ér£gov TivOs 
Qdupads wal dv àsroygagr) vevi agegpeuuévr, wal gu- 
X vOepuds ziwopnévr xs(usvov, vO » Annóusvor 
mépos oU Éri v5& dxsívame dari yegóé, dÀÀ' vmoyQa- 
gts vivos (ac6 DiagD'agérros T) xal v0U Tvxóvros. xav- 
TiÜrv avroi; Quxaw agopnal uvglai, mórspov ravra 
yyoug mézaxtai TOU zaTQós 7 TwvÓG dGriw ÉgudÓs t5 
xal guloveexíag veyvírov épyérov wal wQós vivog vw 
ptQov xágiv yeyoagóros. Tavra zusis évoyÀsiv ToU 
ÀemoV TOV€ TuETÉ| , 
usv: si i6. BovAorro và oixsia stpaypaa TOis Ttc] 
uhüv, 9 márra 5 xai Tiva Tvyov waraAamsiv éfai- 
erra, ravra ualugra uév, sí Qvvarov eim, drm dv 
Tj unDvxn xal avapgicHreETOv DuÀóro vod maii 
Twv dvrsuDav cqdAnav. sí dà vovro ob 
Twvae ava yxeas, e r0Aai ztegiemrügey &vO, À 
fissi suras ntodjgacóa, rày zQaynárov, üxso àv 
baveunO rives BovinS ein, xal VnoanuzvacOes sacas 
T avróy, 7j vov ztaidas Gxavrac Unoygávas mrapagxev- 
nptyuars Dovvas stíoriv üvaugigUrtrrov. xal vo xara 
TovrO yivOutevov TO Gyyua xUpuóv v8 Karo» xai (Gyvgó 
xai érígae ov Oeóusvov ácgaAs(ae, Ei Óé xu& Tovro 


iores adhuc et saeviores eos contentiones adducunt. 


&€ 10 Cum enim oporteret, si hoc vellent, aut aperte omnia 


dividere in testamentis suis, aut si non hoc, vel 
artes facere et eas subscribere et sic indubitatam 
re filiis divisionem: at ilii non hoc faciunt, 

partem quidem aliquam per se ipsi scribunt, et ne- 


ply Oi éavràw abro ygiqova, xai o$0à vovro 15 que hanc continue, sed forte interscriptam alterius 


Meri rq litteris et in descriptione abiecta et nulla 
custodia digna positam, residua vero pars nequa- 
quam illorum est manus, sed subscriptoris culus- 


pm forte corrupti aut cuiuscumque; et hinc illis 
201i 


tium occasiones decies milies, utrum haec volun- 
tate gesta sint patris, an alicuius est artificis ope- 
rarii certaminis et contentionis et ad favorem partis 
alicuius scribentis. Haec nos molestare de cetero 
nostros subiectos nolentes sancimus: si quis volu- 


$7:5x50ve o9 Bovióusvo: Osczi-25 erit suas res filiis dividere aut omnes, aut etiam 


aliquas forte relinquere praecipuas, has maxime qui- 
dem, si possibile est, dicat in testamento et indubi- 
tatam det filiis hinc utilitstem. Si autem non hoc 
agit propter aliquas necessitates, quae plurimae cir- 


: 9,430 cumadsistunt hominibus, licet tamen descriptiones 
SR rit aAi* : 


facere rerum quas partire voluerit, et subscribere 
omnibus aut ipse aut filios universos subscribere 
raeparare, inter quos res dividet, et ex hoc causae 

indubitatam fidem; et quod secundum hanc fit 


a0c1, Ov af) rà noáypava Duaiget, xavrsUDsv vq 35 speciem, ratum sit atque firmum aliaque cautela non 
nt eáy, gei q 35 spe q Aq 


indigens. Si vero aliquis non hoc egerit, sed di- 


25 OsoztíLousv — 38 àcgaAsas extant B. 35, 20, 1 (B* p. 410 Zach.); summa capitis ib. 2. 








cogitur, et habere Tage iam datum est et iustis ex: tes(amento delatis frui. Omnia autem, quae antea a 
is de collationibus sancita sunt, in suo robore maneant. 
VIL. Deinde quod saepe iudicantibus nobis placuit, id ut nunc pars fieret praesentis legis necessarium 


visum est. 


Saepe enim quidam qui plurium liberorum parentes sunt, cum statim bona dividenda censeant, 


vut fraterna eos discordia liberent, in maiores eiiam et difficiliores contentiones eos adducunt. Nam cum 
fis, si quidem id velint, expresse omnia in testamentis suis dividenda sint, sive id nolint, certe partes facien- 
dae sque subscribendum atque ita non dubia liberis divisio danda sit: at illi non hoc faciunt, sed partem 

idem sua ipsi manu scribunt, ac ne eam quidem continuam, sed fortasse alterius cuiusdam litteris 
inerscriptam, et in exemplo aliquo reiculo neque custodia ulla digno habito positam, reliqua vero pars 
non iam ab ipsorum manu est, sed librarii nescio cuius for(asse corrupti, vel etiam altus cuiuslibet; inde- 
que illis sescentae litium causae, num haec voluntate patris acta sint an a quodam discordiae et contentionis 
artifice profecta quique in favorem unius ex partibus scripserit. Haec cum mos in posterum subditis 
nostris molestiam afferre nolimus, sancimus, ut, si quis bona sua inter liberos distribuere sive universa 
velit sive forte etiam quaedam relinquere praecipua, haec mazime quidem, si fieri potest, in testamento dicat 
atque non dubium praestet liberis emolumentum inde redundans. Quo ropler quasdam necessi- 
lates, quales multae homines circumdant, non faciat, licet tamen ei divisiones facere rerum earum, quas- 
cumque dividi voluerit, et omnibus vel sua manu subscribere vel ut liberi omnes, inter quos res distribuit, 
subscribant operam dare, atque inde causae fidem non dubiam addere, Et quod secundum hanc formam 
fit, et ratum sit et firmum neque alia cautione indigeat. Sin quis id non fecerit, sed tam disturbatam 





1 xgroOai] xexoraOas D* om. e | 2 zuiv] Cod. 6, 20, 
1. 20] 8 avres Li| 10 ZgovAovro L| 12 vzrocnurve- 
99a, (9x0 urevegccas L9) L | 15 uégos uiv] partem 
quidem aliquam g | 16 stagaysygappévov Ly Vi xai 
prius om. L | 21 sgórspgov L! | your ravra L 
22 «1 0m. L | 29. didóva: (Jidóro corr. in mg.) 4v voc M 
30 moérra Di& vivas &vayxalag airías B* | 31 àv- 
Sednos LB | 34 zagacxeváca: MLB'] napacxevá- 
sa; B| 37 v0 ante Gxrua om. L 





1 ex om. V! || 4 rubr. Si res suas pater inter liberos 
distribuere uelit R mg. | 8 ut a vulg.] in RV?T 1« V* 
st V* | fraie V* | eo V | seruant R*VT seruatur R* 


praeservent vulg. | ad] et ad R || 9 seniores eos contemptio- 
nes R| 10 haec V | 11 suis om. R | hoc] hé (i. e. ha- 
bere?) V? | 12 parte R [| 16 in descriptione] inscriptione 
R|17 posita RVT | pars] posita R' [ 19 aut quicumque 
R' aut cuiusque gratia suppl. V?* in spat. vac. | 21 sunt 
R| est RT] scribentis et V, om. vulg. || artifices Z* 

operari 7t | 22 contemptionis RT | patris (de/. V?) alicuius 
partis V| 25 res suas | 27 si om. R| 28 hine] hanc 
suppl. V* in spat. vac. || si autem non hee V si hoe nutem 
non R si autem hoc non vu/g. | 29 agat vulg., ait R* | 
plurimum V | 30 /eg. diseriptiones vel distributiones? | 
33 res om. V | 34 et quod secundum bis scr. V! | 36 non 
hoo egerit RT hoc non egerit vulgo, hoo neglexerit V 


Nov. XVIII 7. 8 


ov noábnsv, aÀÀa OuecxeÜacuévnw ovr xai dw voié 
másigTows üudgtvpov Vnoygaqr nodGasvO, VOTO) jun- 
Dv dysevÓev voie ztau0i srage&wv Oqehos, aÀÀ' o ov- 
davos yevouévov Oiaagrgowraa vv ovGíuv oi macies, 
Taie abso xai xa1ü TO mÀÁSGTOY duaprégow yga- 
qais ovx axoAovÓoUvres, ovdi vow tr» vnuoOscu xge- 
»ovrow (ovs À7z rov familiae erciscundae xaAovssw oí 
vóuos Quxactds) Énaadas covrow Gvayxazouévoarv. dai 
yag ngovosiw áxidaw vig aw maiwv adqaAsias xai 


134 


DE TRIENTE ET SEMISSE 


spersam sic et plerumque sine testimonio subscriptio- 
nem fecerit, sciat nihil hinc filiis sese praebiturum 
utilitatis, sed quasi nihil sit factum, divident sub- 
stautiam filii, incertas et plerumque sine testimonio 
5 couscriptiones non sequentes, neque iudicibus cau- 
sae, quos iudices familiae herciscundae leges appa- 
lant, bas sequi cogendis Oportet enim providere 
subtiliter cautelae filiorum et non aliud quidem mu- 
nire, aliud sub errore relinquere, quod difücilium 


M5 1Tó uiv àagpaAizen Dai, v0 Uà xavaliuzdvesw sÀa- l0 insuper et insolubilium, crebro etiam crimina feren- 


»opsvov, OvixoAarrégore Krs xai dÀVTOY st0ÀAcus à 
xai aW éyxA/nara qagovgawv air dqogumv aQsyo- 
mavov. ilepi uàv ovv Üiadoyaw ws wai Gvvaisqopav 
*ai TOv dA TÀw ngoaquévaw uézgs. toUUs vavo- 
uo9 tro Jw. 


tium causarum occasionem praestet. De successio- 
nibus itaque et de collationibus et aliis, quae prae- 
dicta sunt, usque in hoc sancitum sit. 


15 


CAPUT VIII. 


'H i mepi cn ayvauodivnv yivouévn magá ca- 
»«v» Gnov); avayxaiov rui dnoings Tj» TOU Ü5uov 
mac. vouodscíav àmodsbagOaa, zv Ó.a vavos Tdv» 
oixsícw Éyoaws Órnuaoyuaw, tzv toV véxowiiov 7o: 
zyogíav 
Jumáais vzéfaAe rais &ismpazeOs TOUS dywinuOveiy và 
xai agvsiGéas muigauévovs* onov yt rj xei dAAus a- 
wéy aymyai mpos Tüv avryv dgurgav raw, aAA! 7 
xata uaxgov Ooxovga quiawÜQunia A&AnÓs cqv raw 





Studium vero malivolentiae, quod fit ab aliquibus, 
necessarium nobis fecit plebis denuo legislationem ap- 
probare, quam per quendam suorum protulit tribu- 
norum, quae Aquili nuncupationem ab illo suscepit, 


dxsivov DeSauévrv, xaO" Gv 4E dgrnose: 2Usecundum quam pro abuegatione duplicibus subde- 


bat exactionibus malevolentes et &bnegare temptau- 
tes; ubi etiam aliae quaedam actiones ad eundeu 
coaptatae sunt ordinem. Sed pauiatim putata cle- 
mentia oblita est iniquorum enutrire ma;volentiam. 


zovrgotépmw aywmpocvrrv éxÜgewaga. 4ió dr xai25 Quamobrem etiam nobis necessarium visum est in- 


zuiv avayxaics Küobev Éjsv Tas axQenéié Ts xai OU 
sudyr novas vow dgvrGsarv 17; QrPaewy Gruamaas vt0iv]). 
Li yap ngogáposto Tavos yeapr, o dà avrgv dfao- 
vwoiro x«i ravra ypaupava byovgav aVTOUV, oW avayxa- 


decentes et turpes abnegationes praedictae poenae 
subicere. Si enim protulerit aliquis scripturam, alter 
&utem eam negaverit, cum litteras eius babeat, ita 
ut necessitatem patiatur actor causas pati s 

CAL 


cO was rov Qixovra mQayuava vmopsivas zsgi T5» 3U bationem eius, aut litteras quidem suscipiat, 


C9cTag,v cvris, f tà uév ygüugava Oégorro, qjass 
dà ur xaragegdAZGOa. TO 4960$ avtQ, xai GvOTA 
TOUTQ vOjiuow TQOnOw 0 Quxcv' tv xaradiry xat 
«vrov dmAadiay dp! éxavéQov Dénatos yiveaD'as Oe- 


autem non solutum debitum sibi, et probaverit hoc 
legitimis modis actor: condemnationem adversus eum 
duplicem in utroque casu fieri sancimus; non qui& 
amarioribus legibus delectamur, sed quia lites ho- 


enílousv* oUx Or. TOW 7txgotéow vd wónowv rÜo-:35 rum minores efficimus, quatenus timore poenae ciuus 


usPa, aÀA' ocn tà; Dixas Qux covrow dtrrovs ano- 
1éÁOUMev* cuts Tq ÓÜtn The zOuvzS Üürrov avrov; 


13 llspi 


uiv Qiadoyaw — 25 extant .BX. 28 "Eav ngoqégorto — c. LX stgot 


égow &cro (136, 6) BH 23,1, € 


(inde c. VIII B* p.682 Zach.. item capitis VIII extremam partem Ei dà xai (139, 28) ... et c. 1X repetit B1 22, 1, 18). 

cap. VIII summam er Athan. habent. Prochiron 16, 12. 13; Epanagoge 25, 18—1b.. v. 21—25 summatim excerpsit 
Anonymus Bodleianus (in. Zachariae vix.) p. 212. 
et maximam partem tesübus destitutam conscriptionem fecerit, sciat se nihil inde utilitatis liberis praebitu- 
rum: $ed perinde ac $i nihil actum esset, liberi substantiam divident, incertas et plerumque sine tesibus 
factas scriptiones non. seculi; nec magis qui de causa iudicant. (quos iudices familiae herciscundae. leges 
vocant) sillas sequi cogentur.  Kleuim accurate. prospiciendum est securitati liberorum, neque aliud qui. 
muniendum aliud vero in errore relinquendum, quod. di/ficiliorum etiam et inezplicabilium criminum quae- 
que saepe adeo accusationes moveant copiam praebeat. De successionibus 1gitur. el. collationibus et reli- 
quis, de quibus supra dictum est, hactenus sancitum esto. 

VIL — Malitiae vero studium quod a quibusdam exercetur necessitatem nobis imposuit antiquae legis 

« plebe latae comprobandae, quam scripsit. per unum ex tribunis suís, Aquiliue nomine ab illo prae- 
ditam, per quam ez infitiatione dupli exactioni subiecit eos qui malitiose agere et infitiari conarentur ; 
quandoquidem etiam aliae quaedam actiones ad. eundem. ordinem. directae sunt. — Atqui paulatim. quae 
videbatur humanitas improborum. hominum malitiam clam enutrii, Propterea etiam. nobis. necessarium 
visum est indecoras et parum honestas infitiationes poena modo dicta coercere. Etenim si cuius scriptura 
proferatur, ille vero eam infilietur, etiamsi litteras ipsius contineat, ita ut actor ad eam probandam ne- 
golia subire cogatur, sive literas quidem agnoscat, neget vero debitum sibi solutum esse, atque id ipsum 
actor legitimis modis probet: sancimus, ut utroque casu damnatio adversus eum in duplum fiat; non quo 
acerbioribus legibus delectemur, sed quia hoc modo litium numerum minuemus: ul metu poenae citius ili 





6 axoAovOsros L' | 7 oU; Ór voie (r5$ L') rovrow 
Aia» (qapuiAias L*) éxxaAovcw L | 9 mpocvosiv 
Ti ià veropeSerjeDus Li j| 162g. "H 08 x onevis 
em. L | 7 dvayxaiov ovv riv L| I5 záAc ML] za- 
jua» BX denuo (r. e. aiv) e || 19. mxw om. Lj axo- 
Àov L* | 21 vasgaAks L | 22 x ag|vsiw Tà xai 
doveiaXa. L'! | 23 aÀÀ' v] aka. BX | 241 AcAvOsv L 
dAsAnór Bl (dAeinOw Heimbach) | 31 *qrsco. ML'B/ 
qon B'|33 vovry M) rovro B! tovtov Bí! tovtov 
L| vr» xav' avrov xaradíxn»v QinAacw» Bí| 34 Se- 
aaros] uégovs Bf | 36 da om. e 





1 sic] hio A?|2 sese] esse V| 3 diuidant V | 5 oon- 


seriptiones] uoluntates (al. conscriptiones R? s. v.) E] | 


causas A | 6 hereiscundede V| 7 etenim AT'| 8 eautela 
V t munire suppl. V? in spat. vac., munere A | 11 ocoa- 
sione V! [| 12 de om. vulg. | 16 rubr. Si quis prolatam ma- 
num suam negat A mg. || 17 necessarium V] necessariam R 
vulg. | 15 quam] quando? V? | quamdam A' j| 19 aquae- 
li V Aquiliae vulg. | illo] alio (aeo. A?) A | 20 sude- 
bat V | subdebat exactionibus subdebat exactionibus sub- 
debat maleuolentes A' | 22 actiones] uel actiones acci- 
pientes V [ 23 ooapte sunt («. v. comparantem sunt A*) 
KA | 24 *oblita] oblata libri | 25 nobis om. V [| 28 autem 
om. V | eum haee litteras V | 31 autem non solutum 
om. R! | et om. V' |, 32 duplicem aduersus eum &R | 
eum om. V? | 34 a maioribus R maioribus «maio|bus 
V!) V|eorum RA* vulg. | 35. minorumes (sic) R! 


ET SUCCESSIONIBUS 


ÀAéyeiv. &rsQ Ópoloysiv zgosíxt, ini uiv 00v 1v oi 
octo naci TQóxo« Tà£ xaradíxas; rovrov BovióusD'a 

gea Das TOv TQO:tOV, xai sí wagà ravra vi ztQáleus 

axaUTZG, yivaMgxéTo (ue mapafnivov Tóv vóuOv av- 
rO$ dvéLerca Tai dwrsvOsv zOivais, Tavra dé gapév, 
ai pp mph às AmoUsibnc 0 Duóxov ànumov Opxq 
TOv geíyovros Tüv uáyoi vow ágvrdiv AvOTa. Bov- 
AnJain. si yáo Ti tovvro máEeiev, el piv svOvc dE 
agyme uerà Th» dgvngiw éxaydyo: vov Ogxov, xüxsivos 


135 


Nov. XVIII 8. 9 


dicant, quod confiteri competit. In talibus itaque 
omnibus modis condemnationem hoc fieri volumus 
modo, et si praeter haec egerit, iudicem scire, quia 
transcendens legem ipse tenebitur his poenis. Haec 
5 autem dicimus, nisi probationibus actor abrenuntians 
s&cramento rei nunc usque negationem factam solvi 
voluerit. Si enim tale aliqvid egerit, si quidem mox 
&b initio post abnegationem intulerit iusiurandum, 
et ille continuo confessus fuerit quod in negationem 


evOve Ouoloyrons O sí; ágvrcww dveyÜév, dxivüvvos (0 deductum erit, sine periculo erit quantum ad duplum. 


Tó ys ais TO Dumlágwov Kgrai. Ei OB paxpotípas yw 
ganden CN Pha, cue , 

Ggxov, 0 dà xal ovra t0 éxayóusvov ouoAoynssus, 176 
uiv TOU DimAacíovos nivóv éfaigovpsv. stowwTe, acav 


Si vero longiori facta lite tunc actor inferat sacra&- 


Üéxne, rovixavra à Dix ézrayáyos vóv — mentum, at ille etiam sic, quod infertur, profiteatur, 


de dupli quidem eum eximimus poena; omnes vero 
expensas, quae usque tunc factae sunt propter pro- 


8i rz» Daxáwzv 2v mégQ Tóre yevouévgv Oià vàs 5 bationes actori, iureiurando eius definitas, exsol- 


&xodeítus TQ dvíyovri, Ogxq  ToUrOV wQuwopávnv, 
prep rye TÓr TZv dQyzV uv d dpsvov, Vace- 
gov dà ouoloyisavca xelevousv. FA dé vi6 15v. agi9- 
umciv dm! avrQ yevéaOn: vÀw xgnu&row Gpvraaus- 
voc, slra Varepov 3enaaero xeraBolcis map! avrov 
ytevonfveas, Tj Towvtq undiv ógelos slvai TOv rais 
dàÀrOsice xaraBeBÀAnuivov Oeazitousv, aAA. oÀóxin- 
gov avrov 7o xgéos azaureia das xsAsvousv, xal TcV- 
Tn" nóvgv vm£ytv Tüs aQvicscs Tjv moiwTv (rovro 
Omne xai ri6 TOv TQ Tjmv avroxgató, 
raldusvos): oUdevós Tdv dixatóvtov o$0à ngós oUvo 


VrroxavaxAevonévov, aA viv &xgifitiav oU vóuov gv- — eas: non solum illud reputetur, 


hzrrrovros. — Ei Óà xai 0 gsvyow zxQoxouígss yoau- 
mara TOV Oioxovroc, slra éxtivos ravra à aim, 0 


vere eum qui ab initio quidem negavit, postea vero 
confessus est, iubemus. Si quis autem edsameetio- 
nem in se factam pecuniarum negans, postea uta- 
tur solutionibus & se factis, tali nullam utilitatem 


20 horum, quae vere soluta sunt, esse sancimus, sed 


totum eum debitum exigi praecipimus, et hanc so- 
lam sustinere negationis poenam (hoc quod etiam 
quidam ante nos vg ase constituit), nullo iudi- 
cantium neque in hoc flectendo, sed integritatem 


Érvgs d«a- 25 legis custodiente. Si autem etiam reus proferat lit- 


teras actoris, deinde ille eas neget, at ille probet 

e quo negatio fuit, 
sed etiam tantum aliud adiciat. Hic quoque de iuris- 
iurandi datione similiter etiam in actore introduca- 


Li svotaíz ovrow, D puóvov. dxeivo Aoyibéa Oo ztepi 30 tur. ratio. 


ov rà T$ agvzGtos 5v, dÀÀà xal vocovtov Éregov 
mposxavaTiÓ ro. xavravOa 0$ Ó magi ts tdv Opxam 
Jóaeo óuoía xai éni vo éváyovios eisayia Dm Aoyos. 


CAPUT IX. 


HE 3E o5 din nocrrorro Duk xrsuóvow. (ola xa9- 


Si vero lis agatur per curatorum forte constitutas 


eccaga ztpososrav ü xrdeuóvaw dsivai), ràc rowrírac 35 personas, quae curatores respiciunt, huiusmodi ne- 


TÀw apvjGtow moiwáe, Ortav ém' olxs(o:w; avrOv vv 
xrdsuóvao» yívowwro yeiunaa, Aa xar Ow xnÜruo- 
vevouéva, aAl, ^ avri i 
mova T8 xai GET TavTINV avrov 70:70 a. v, 


gationis poenam, quando in ipsorum curatorum fu- 
erit litteris, non adversus eos quorum sunt cura- 


xar' avrdw gégegOas vOv 11v dgyj- tores, sed adversus eos ferri qui turpem et inde- 


centem hanc negationem fecerunt. Si vero aliud 


Ei dé vis Kvíga xaradixge avEnsw 5 sie TO ÓDamtÀovw 40 


dicant, quae confiteri decet. [n talibus igitur rebus omnino damnationes hoc modo peragi volumus: atque 
si fudez: adversus haec quid fecerit, sciai se violata lege ipsum poenis inde statutis obnoxium fore. Haec 
vero dicimus, nisi actor probationibus renuntians iureiurando rei infitiationem qua is usque eo usus erat 
decidi voluerit. Nam si (ale quid fecerit, siquidem statim ab initio post infitiationem iusiurandum detu- 
lerit, et ille statim id quod in infiliationem adductum erat. confessus sit, D oen attinet ad duplum expers 
periculi erit. Si vero lite longius prolata demum actor iusiurandum detulerit, ille vero sic quoqur 
confiteatur id quod defertur, dupli quidem poena eum ezimimus, omnes autem sumptus usque dl ag. a- 
tionum causa Btoe ab actore iureiurando eius definiendos eum, qui initio quidem infitiatus, deinde vero 
confessus est, solvere iubemus. Quodsi quis numerationem pecuniae. sibi factam esse infitiatus, postea 
solutiones a se factas alleget, ne tali homini quicquam prosint ea, quae revera soluta sunt, sancimus, sed 
integrum debitum ab eo exigi iubemus atque hanc eum solam subire infitiationis poenam (id quod etiam 
unus ex imperatoribus, qui ante nos fuerunt, consíituit); ut ne in hac quidem re iudex ullus flectatur, 
sed legis subtilitatem servet. Quodsi etiam reus litteras actoris proferat, isque eas infitietur, ille vero eas- 
dem probet, non illud solum, de quo in infitiatione agebatur, computet, sed etiam alterum tantum adiciat. 
Ceterum ibi quoque de iureiurando praestando ratio pariter etiam in actore instituatur. 

IX. Quodsi lis per curatores agatur (utpote quae sit personarum quae curatoribus egent), eius- 
modi poenae infitiationum, quando de propriis ipsorum curatorum litteris fiunt, non adversus eos qui 
sub cura sunt, sed adversus ipsos qui indecora et inhonesta hac infitiatione usi sunt, statuantur.. Si vero 





tomb uiv — 5 ztoivais om. B* | 3 ztgáZeev à. dixa- 
ery; B] 5 dvcei£ereu. B || 1 15v) vóv L'|8 cowvroó 
va Bt jg 49; 7s svOve Bf | 10 axivdvvos ML) axiv- 
Svyoy Bf dxiwüvvas B* Haloonder | ||. uixgorzgas L' | 
yevouévrs B* | 153g. «v Qanavr» 5v] rGv Óanavàv 
o5 L'|!5 yevopévoss L' yivouévn» L* 
B* | 16 évdyovri vq, 0geq. B* | 18 «6 om. 
urciv. Bf | 19 4x' avro MBz] éx' avrov L! dx? avrov 
L* leg. éavto? 1 24 vovro — 26 diavafausvos om. B* | 
25 avroxgaróQww om. L | Q«azgatansvos Bí, quod non 
improbat Zachariae, ad decisionem forte ad preces vel in 
auditorio latam referens. — Certe eiusmodi constitutio non 
extat | 27 Vnevrrmnlwegdray i ! E. stQogxo uices 
MI y» BY mng&yuara Bf| vov Okamxovros yoáu- 
aera b» | 20 6 à] pen L* | 30 covvo B*L'| 32 zoc- 
warariDégmro L m9ogxavariDéa 9o B | 36 oixsiows 


| 8 intulit V!|9 negatione 
Er 
f| dmapid- | 


om, g 


31 yévowro BBY | àv om, BY || 40 érégas 
BY | 


uriadiow — cpi Àáaiov (136, 1) BY 





2 omnio V*14 lege R!']|his] /eg. hino? | 5 aut V [ 

i0 dedetum R! | alterum 
erit om. R | 13 eum om, R'V? | ex minimis F' | 
16 ab initio] abitio V! | 18 postea uero utatur R postea 
non utatur V| 19 factis a se R | tali] homini add. R* 
vulg. | 20 solute V | 21 totum] totum esse A' [debitum 
eum A | exigimus A! | 22 quod om, R 123 quidem V ] 
28 tantum] inter R!| 34 rubr. Si lis per procuratorem 
uentiletur .R mg. | per procuratorum V? || constitutas] 
constituta in Osenbrüggen | 35 respiciunt] recipiunt O«en- 
brüggen: leg. vid, requirunt | 36 y rn vulg.] pena V 
pene RT'|in ipsorum] impiorum V! | 37 eos ferri quo- 
rum sunt A? | curatores] euratoqest V' [| 39 fecerint 


Nov. XVIII 9. 10 


Q sie Ó TgundoUw 5 sis vÓ verQanAáciov zagà rdv 
agyaiov voucov T) vw Baciixaw. siczxvas Quevátsov, 
pevéro uiv ixsivr xara v0 oixSiov GyZua, xaDaneg 
avri juris iv voW Yustégo:s ivgTirOVTO:; wai ÓDiyd- 


136 


DE TRIENTE ET SEMISSE 


condemnationis augmentum aut in duplum aut in tri- 
plum aut in quadruplum ab antiquis legibus aut prin- 
cipum introductum est constitutionibus, maneat qui- 
dem illud secundum propriam formam, sicut nos illud 


crow xai rq ràw Oicrábeov dvouoderjcausv BiBMq: 5 in nostris Institutis et Digestis et Constitutionum san- 


Tó di viv rovro nQocÓ9xn vois mporépoi favo. 


civimus libro: boc autem nunc augmentum priorum sit. 


CAPUT X. 


Káxsivo dà craciagÓPv dv Oixacrnolow oióueDa 
xgnvas x&lhow 759 ümavres oí mgó ruov Qdiagooa- 
caí vs xai vàbci. — EX ya. 
xaréyuv éripov, gácxoi dà ox slve. và nQáynata 
dxs(vov, napi ov grciv 0 Owuxcv, dvayxacOt( i ó 
T3» évaycyjv sowwasvos 5 avufola(og 7) págrvciw 
9 £régow móvoi xgroacÓOas mgos Tb ÜnyOTvas cà 
mpáypara éxsivov xaDegrávei, slra Varegov Ó péypi 
mavis OiaprnÓsig ixsivov vavta pf ysviaDa xgr- 
v9a. BovinOsin voi; dE dxsívov Üiuxaiois xal gácxtv, 
ox éE vmoOrnxOw 5 érégow aiviDv sie £xsivo t0 ztQóc- 
aov dvagegonévav xvgucrapós dg. TOU cv Üixnv 
xivoUwros* ai uiv áÀÀa. zxücos GzolaLérmcay yvauci 


aí vois zQÓ Tudw sagactügai, urrgía O6 Tic xal20abnegantibus inferatur. 


guÀ&vÓQmaO: xai abroV TOV mpayuaros dcrOjaGuévT 
zt0wvjj Toié apvrOsiciv dxayfaOu. vip yàg rrg mpi 
Tavra dovüGens xai vOv ToU Oixovtos móvow» xai 

opévre Ér. v9 Oixne dmi TÓv Dudxovra ueraridé- 


Ti éyxaloiro mQdyuava 


Illud quoque in iudiciis arbitramur oportere me- 
lius quam omnes ante nos determinare et consti- 
tuere. Si quis enim conventus fuerit res habere 


l0alterios, ille vero dicat non esse res illius, de quo 


dicit &ctor, et cogatur, qui actionem inferet, aut 
documentis aut testibus aut aliis uti laboribus, ut 
ostendat res illius esse, postea vero is, qui semper 
abnegaverat illius haec non fuisse, uti voluerit illius 


15ijure et dicere, quia ex hypotheca aut aliis causis 


in illam personam relatis propinquior est quam ille, 
qui causam movet: aliae quidem sententiae vacent, 
quae prioribus nostris placuerunt, mediocris autem 
quaedam et clemens et ipsi causae conveniens poena 
Pro abneg&tione namque 
circ& haec et actoris laboribus, dum adhuc causa 
dicitur, ad actorem transferatur rerum, de quibus 
est quaestio facta, possessio, licentiam babente eo 
qui hanc reddet, si qua iura habeat ex illa per- 


cÓc rüv nayuáraw, mpl cw T Uívnais yéyovtv, 725 80na, de qua prius negationem passus est, compe- 


vour* &dsav Eyovros voU cavrgv azodidóvros, ficia 
Qíxaiux Koi dE dxsivov voU mQosohmov, mpi ov mQó- 
TéQOv TZ» dQvrGiw Vztépacve, ngosrxovra avTQ, ravra 


ngoridévas xal TOU vóuov xai vOU Oixaíov TVyx&ávéiv, 
TE mas dv uovp Tf ueracTáGts TT vouys 7teQi- 30 


ig TGu£ÉVTS. 

Tavra yuiv vnép vs DiaÜoyOwv xai avvewgopdw xal 
weurgsov xal Tis tüv Oixaboufvuv acgalsíag wal 
TOV và TOv Dix dAarrdGai mÀjÓn xai £Pnverra 


tentia sibi, haec proponere et legem et iustitiam 
promereri, poena in sola translatione possessionis 
constituta. 


Haec & nobis pro successionibus et collationibus et 
distributionibus et litigantium cautela et ut multitudo 
litium minuatur, et adinventa sunt et sancita, et de 


xai vevouoOérnrai, xai ix TOU Aowrov yoóvov xgarr- 35 cetero tenebunt, quatenus et successiones agnoscant 


G5^ nos üv xci Tüc Üiadoyàe sidsiev xai và6 Ovvese- 
gopàs uj dyvooisv xal zegh và veufjGtié uy Gracid- 
Dousv, xal rex ztpoysíQo Tas TOV oixsicv ygaupa- 
tow ézizrdoiev àovigsciw oí ztovrgeisa Das Boviouevos 


et collationes non ignorent et circa distributiones non 
resultent et neque petulantes suarum litterarum ab- 
negationibus insiliant malignari volentes neque ad- 
numerationes abnegent neque postea forsan solutio- 


u9rs rà$ doiÓurges éLapvoivro uíore Vorsgov igos 40 


cap. X Kàxeivo .... zeguarauévrs (30) extat B 59, t1, 13 (9. EXris dyxasoiro . .... mepuor. B* p. 94 Zacl.). 





quod aliud damnationis augmentum sive in duplum sive in triplum sive in quadruplum veteribus legibus 
vel principum constitutionibus introductum est, illud quidem in statu suo maneat, quemadmodum id in 
nostris Institutionibus et Digestis et constitutionum Codice sanzimus: hoc autem quod nunc constituimus, 
additamentum ad T dein esto. ES 

X. Atque illud quoque quod in iudiciis disceptatum est melius quam qui ante nos fuerunt omnes ezi- 
stimamus conformandum et ordinandum esse. Si quis enim arguatur res alterius detinere, neget vero res esse 
illius de quo actor loquitur, ut is, qui actionem intendit, vel instrumentis vel testibus vel aliis curis uti co- 
gatur quo probet res illius esse: ac. postea is, qui usque eo infitiatus erat res illius esse, iustis ab illo 
repetitis uti voluerit ac dicere, ex: hypothecis aliisve causis ad illam. personam referendis se potiorem esse 
eo, qui litem movet: ceterae quidem omnes sententiae cessent, quae antecessoribus nostris placuerunt, 
modica vero quaedam et humana ipsique rei accommodata poena  infitiantibus imponatur. Etenim pro 
infitiatione de his adhibita et pro actoris negotiis etiam dum causa agitur ad actorem transferatur rerum, 
de quibus quaestio mota est, possessio; cum ci, qui hanc restituit, si quae iura habeat a. persona illa, 
de qua antea infitiationem sustinuit, sibi debita, ea proponere et ius et aequum consequi liceat: ut poena 


ín sola translatione possessionis contineatur. 


Haec nobis ei de successionibus et collationibus et divisionibus et litigantium securitate et ut litium 
multitudo minueretur et excogitata et sancita sunt ac tempore futuro valebunt: quo et successiones sciant 


nne collationes ignorent neque circa divisiones disceptent, ac neque temere ad 
$ 


propriae scripturae 


tiationem properent, si qui malitiose agere velint, neque pecunias numeratas infitientur neque postea 





1 cerganlows B | 4 avr» MB] avrüw L avró 
Haloander, om. B || xai diyésrocs] và xal Oiyéovowc 
LBB | 1 exaciaG9iv om. c | àóusS9a LB? | 9 yàg 
om. B | 10 xazdgeev. — mgayuara om. L | l1 &vayxa- 
e9g B']12 dyoyzv L| 16 Oxo: L | paaxuv. MB'| 
gdsxe L qàcxo« B | 18 ávagawouévov BP? | ne d. 
ui» ovy B | 20 vais M | 21 avro L | 36 *aidoisv 
ML | 40 jejce) unnovs L 





1 condemnationis] negationis KR | 3 maneat secundum 
illud quidem formam propriam V | 5 sanctiuimus V] san- 


cimus RA vulg. | 8 omnes V? ín ras. | 10 res non 
esse V | 11 et om. V! || inferet R!T] inferret V in- 
fert R* vulg. | 14 non om. R | 15 dicere] dote R' | 
23 licentia V! || 24 reddet] credet V? reddit V? | habeat 
V vulg.] habet R7 | 27 penam V | 32 pro collationibus 
et suocessionibus et distributionibus V? pro sucoessioni- 
bus rell. om. Vt] 33 et ut vulg.] haeo (del. R*) ut R 
* ut V! z (— etiam?) ut V3| 34 et ante adinuenta era- 
sum in V | sancitaf V^ | 36 *sed cirea libri] 37 peceu- 
lantes A: leg. petulanter? 


137 


nibus utantur neque res ex quibus detinent ab- 
negent personis, sed mediocres et mites ex causis 
ostensi mediocri potiantur etiam iudicio. 


ET SUCCESSIONIBUS Nov. XVIII 10, 11 


xavafolai yoqwro u'ra và dE àw xacéyovss 1à mgáy- 
para d vio ngosozowv, aAÀa uérQuot v* xai ézu- 
auxsig xal dÁz9uié Óx vOv ztQayuavew gasvopsvos us- 
rQías àáxolavouv xal 156 Oixns. 


CAPUT XI. 


T) dà movgpds naoà rwaw &ugiafrrnOdv dni vw 5. — Quod autem maligne ab aliquibus dubitatur in 
TOw Zustégow Oiarübenw xal év Óíxcig udv xoÀÀleis — quibusdam nostris constitutionibus et in iudiciis qui- 
xivr Div, Uíxaiov 0à Óv unxévs UrxeiaDas, tq stagóvrs ln plurimis motum est, cum sit iustum ulterius 
zQosámtousv vouq. diavabausvow yo nudw oc, t& nón quaeri, praesenti coniungimus legi. Constituen- 
16 Bhéysis moe yvvaixa uldoPpsner, xai vavtr» — tibus enim nobis ut, si quis respexerit aliquam ad 
ti&oixigauTO 7tQouxeov gvufoAaíov xopís, sica xai 10 mulierem clemens et hanc sortiatur absque dotalibus 
mowjo«iro zaidas, varegow Óà yauexjv 1s mos avT]v — documentis, deinde faciat filios, postea vero mari- 
&vaAigo. Dudsciv xal ygdvtis Gvufólcia vowr)ra — talem ad eam receperit affectum et scripserit huius- 
xal scidosmow;csi, ur) uévov TOV; ustà vavra Tsy- — modi instrumenta et fecerit filios, non solum eos, 
Dévras maidae, alla xai rové ÉuzgoGÓsv xaOscrávas — qui post haec nati fuerint filii, sed etiam priores 

(ovs* xal dà 1Zv rw Gogulonévow Ts xai xa-15 esse legitimos; et propter circumvenientium et ma- 
xovgyuae éogunvsvóvrov Ónvoryra xai érégav ygawaw- ligne interpretantium calliditatem etiam aliam scri- 
rev Ouarakiw, c vavra BovAóousÓa xgarsv, si xal  bentibus constitutionem, quia haec volumus tenere, 
Jeérsgos u5 yévowwro psrà YO mgoweqo» zaides 7j ye- — licet secundi non sint nati post dotem filii aut exi- 


» TsÁsvrhOaiusv* dEsgóv vives xai évégav &7-  Sstentes moriantur: adinvenerunt quidam etiam aliam 
Bmew, un Dagópevos TaUTa xgatsiv xal ixi raw 20 dubitationem, non recipientes haec tenere in his qui 
«mn épais Gvvoixotrrov* waírorys toe ógO ns ioro- — libertabus copulantur, cum utique recte conicienti- 


xeGnuévoi ToU jusríQov GxozoU wal roUrO "v Kyeww zÓn — bus nostram intentionem et hoc fuerit iam sanci- 
vevouoOerruévov. Ei yàp 0 moós dmsAsvÓsgav ov tum. Si enim ad libertam non omnino nuptiae pro- 
xaPasab éxexdvro yános , ztpódrÀowv zw, d xal ém'  hibentur, certum fuit quia etiam in illis haec tenere 
dxaivais xavra xparsiv rfHovióousÓa. nÀmQv &ÀAA dm50725 volumus. Sed quoniam utique hoc dubitatum est, 
TOVTO OÀc zug«Bycrnras, DacziLourv' di us yaus- — Sancimus: si quis uxorem non habens legitimam aut 
TZ» ovx Éjow yvnaiav y naidas vouiuove zgós J«oá- filios legitimos ad ancillam propriam habuerit quan- 
xcivav oixs(av Gyoín xard viva feÀr(ova ywvoyurv dam meliorem sententiam et filios protulerit ex ea 
xai 07 xai n«idozoigsusv dE avtze dv dde xaJ- in servitio constituta, postea vero libertate honora- 
acrogrs, varegov Oi dlsvOsgíq viurasis xal vzv Oegá- 30 verit et ancillam et natos et ius eis aureorum peti- 
zaivay xal TOUS güvras xal Üixawv a)roi; yovcowv erit anulorum et regenerationis et inter ingenuos 
arcis Üaxrvi(m» xal aos ys xal malayyevscías — secundum istos reduxerit modos et nuptias confir- 
wai móc TOUS sUysvéis xarà TOUTOVE avevéyxos ovt — maverit, postea vero — conscripserit docu- 
TQónxovs xai vOv yáuorv BHeBawubctsv, Ucrsgov Jà xal menta, et aut fuerint filii postea aut non fuerint 
yamexà yodysas GvuBólaux, wal rj yévowro zaids; 35 ((ut) utrosque nostrae constitutionis amplectamur 
nrtà ravra 7) xal u7 yfvowtO (iva va éxarépas ruaw 


cap. XI excerpta leguntur in Appendice Eclogae III (Zachariae 4ivéxd. p. 186), eadem in Ecloga ad Prochiron 
mutata 28, 1.8. — weagav sm xg. O' dv «p xai zi ámeAevÓsQas gol ywopndáwre yvnaíae wj) tw mtQoixqQov 
moscas citat schol. B* (ed. Zachariae p. 534). 

26 Oaonmitouev — 138, 7 extant B. 32, 1, 2 (ez B* p. 419 Zach.). 


fortasse solutiones allegent neque res personarum a quibus eas tenent esse. negent: verum ut idonei et 
aequi et veraces ex rebus probati idoneo etiam iudicio fruantur. 

XL Quod autem de quibusdam constitutionibus nostris prave a quibusdam in dubium vocatum et in 
multis quidem causis agitatum est, cum de eo non amplius prgd aod sit, praesenti legi adnectimus. Cum 
enim nos constituerimus, ut, si quis benevolenter respexerit ad mulierem eamque sine dotalibus instrumentis 
domum deduxerit indeque etiam liberos susceperit, postea autem coniugali erga eam affectu. adsumpto 
eiusmodi instrumenta scripserit et liberos procreaverit, non solum liberi postea nati, sed etiam qui prius 
nati sunt legitimi sint; porro cum propter artificia cavillantium et malitiose interpretantium alteram quo- 

constitutionem scripserimus, velle nos haec valere etiam si secundi liberi post dotalia instrumenta non 
sint nati aut, qui nati sint, decesserint: quidam aliam quoque excogitaverunt dubitalionem, cum non con- 
cederent haec etiam de iis valere qui libertabus uterentur coniugibus: tametsi consilium nostrum recte asse- 
cutis hoc quoque in promptu erat lege iam sancitum. Nam si cum liberta nuptiae non protinus prohibitae 
sunt, manifestum erat nos de illis quoque ea valere voluisse. Atqui cum de eo omnino dubitatum sit, san 
cimus: si quis uxorem legitimam non habens vel liberos legitimos in ancillam suam aliquatenus voluntate 
bona affectus sit atque ex: ea in servitute constituta liberos quoque procreaverit, postea vero et ancillam et 
naíos übertate honoraverit et ius sis anulorum. aureorum et insuper natalium restitutionem petierit eos- 
que hoc modo inter ingenuos rettulerit ac nuptias confirmaverit, deinde autem etiam nuptialia instrumenía 
conscripserit, sive liberi postea nascantur sive non nascantur (ut utriusque nostrae constitutionis casus 








3 xai Ar Seis om. c | 1 ov] 9v M f» L'! Z» L* | 8 &ia- 1 post abnegent verba neque ! ys — meque res 
raEauévav] Cod. 5,21,10 || 9 gaAtyOomzcov Mic)] gulav- | (136,39 sg.) repetit R* | 2 personis * in ras, | ex] et R'|| 
Soozíav L! gqaÀavOooos L' gquavOparmixas L*| | 3 ostensi V*7 ostensis RV? | patiantur R' | etiam et 


1T z0d0;00:10 M. todos L || VI diavaEiw] Cod. 5, 27, t1 
ravra ML) puoi L*; leg. vavra? | si 33 xai L | 
18 devregos Le] devrsgov M | uera vàw mxQoixaov (90i 
xabcv LL [1 (jen a S L | £xsga L || 20 3ezóuneva 
L| 22 Eye om. € Haloander || 20 7 Bovióussa L* volu- 
mus e | 27 7) xaidas vouíuovs om. LB | 28 xerá om. e, 
delet Hombergk | 30 xai om. LB ! 9«spánawa L || 
31 xal «ove — 34 voómové om. LB | 32 zgós ys xal 
om.g | 34 Toxuse A] dein LB | 4 om. B | 35 ava- 
Bólaia avyygtweus B | xai 5j M] xai ei LB 


Ui. 


iuditio R | 5 rubr. Quomodo concubine seruilis condi- 
tionis constitute legittime uxores fiant £ mg. || (Quid V' | 
dubitabatur ReT | 6 quibusdam] quide» V' | 9 respexit 
aliquem V | ad A] om. VT vulg. | 12 et om. E! | 14 haec 
om. V | 16 seribentibus aliam V | 20 haeo om. R* | 
21 libertatibus R' liee« V! | 22 fuerit sanotitum iam 
V | 24 tenere] tenere in illis ^ [ 25 hoo dubitatum uti- 
que V | 29 postea] et postea V | donauerit V? | 30 eis 
om. V | 31 inter] inte V* | ingeeuos R' | 32 seoun- 
dum] R'|istos V] iustos A vig. | 35 ut add. vulg. || 
utriusque vu/g. || nostro V* nostros R' 
18 


Nov. XIX 


Duatófeoc cvÀláBowuusw Cnara) Krro xal o5 " 
yrnoía xal oi aides vzreEotauo: xal Suo xal pH LO 
Oérov xÀAngovóuo: tQ. yeysvvnxota (gau dà rove ztQó 
TOv ngowqov rexDévrac)* vdw ódow, di! ov elc av- 
yévsiaw xarà vÓ mpotigruévov dgíxovro, xal v/6 uerà 
Tavra Tüw 7tgoixQiow mtOijGeo YD yryciov avroié 
xagiSou£vow. 

(QEnihoyos) 'H voivev a5 vntgoy] Tà xal 


ZMiv wal óGíms wagacTivra wol vzào TUS TO jj 


Tj 
Tépow vzzXómv ànpayuogóvne dErvennéva dv mas: 10 adinventa, omnibus gentibus quibus praeest per 


Toig KOveciw ol; ápgyes di xngvypárowv oixelov scoim- 
gárQ gqavspá, dere, ysvalaneev avroUs, o$ ovdeuía uas- 
yiavn ggoviis, Qi! ov del vw zoocriOraiw o Daós «oic 


Tusrígo:is GxzmtTQow, Fto xadicrqsw vuae Tie vmdp 
15 
[a. 536.) Dat. k. Mar. CP. post cons. Belisarii v. c. 


cUrOv énipsAs(ae T8 xai mtQovoias. 
Dat. k. Mar. CP. (post) cons. Belisarii v. c. 


l8 
IIEPI T9N IIPO T9N IIPOI- 
K9I9N ZYMBOAAI9N TIKTO- 
MENS9N IIAIA9N. 
LU avrós s Baaileve "lodvvg c4 dydotorárq dnáoyq 
TG» Íepdw vie "Ec momragíaw v0 Üsvrspor, amo 
vuaTOV xal zaTQixiqp. 


À (Igooipiov) 'HAOev sis inàc, áugvafiptraw 


138 


DE FILIIS ANTE DOTALI/ 


casus): sit et uxor legitima et filii sub potestate 
ipsius et sui et ab intestato heredes genitori idici- 
mus autem eos, qui ante nuptias nati sunt); vias, 
per quas ad ingenuitatem, secundum quod praedic- 

5tum est, venerant, celebratione postea dotalium ius 
legitimorum eis praebentes. 


pilogus.) Tua igitur excellentis, quae bene 

nobis et sancte visa sunt et pro nostrorum quiete 

prae- 

ta propria faciat manifesta, ut agnoscant, quia 

nulla maxima cura, per quam semper aliquid adicit 

deus nostris sceptris, extra nos consistit pro eorum 
sollicitudine et providentia. 


XIX. Coll. III tit. 6 


DE FILIIS ANTE DOTALIA IN- 
STRUMENTA NATIS. 


20 


Imp. Iustinianus A. Iohanni pp. 


(Praefatio. Pervenit ad nos dubitationem va- 


uaraíav riiv épmegeiw, ei và vopoOernOiwra xap'25 nam quibusdam incidisse, si, quod sancitum est a 


zuGw x10) Tw malo ràw yevouivow xpó tjs ràw 
TtQoixQHUY rTOWGEQ, UGTsQOY TOW TtQOikQUQ y&voné- 
vow, ovx sic vovmzíco qégrras dzl vw uj vigo 5 
Jiaócas Teu uévov Unvrosov' xaírows rdv, ora 
xara 
ngon» diirabiw vzw Tavra vouoOrrovcav uvraOév- 
TOw, De, sra mepíeigiv. avroig oi ratéec sive éraAev- 
T5jGa», OUTO u£vro: và xar& vü6 TOuaUTae LrrüOrs 


nobis de filiis procreatis ante dotium celebrationem, 
ostea dotibus factis, non et in praeteritum feratur 
n his quae non decreto aut transactione sunt ter- 
minatae quaestionibus: nohis utique, cum particu- 


e driDeusv rove vóuove, jnrae xarà Ty» 30lariter poneremus leges, expressim in prima consti- 


tutione, quae haec sancivit, memorantibus, ut, sive 
supersunt eis patres sive defuncti sunt, nondum ta- 
men huiusmodi quaestiones aut sententiis aut trans- 


ANov. XIX (— Coll. III tit. 6: gloss.) Graece &xtat in. MLA (in hoc est víváos g). — Epit. Theod. 11, Atha- 


nas. |1, 2. 


comprehendamus): et uxor esto legitima et liberi in potestate et sui et. genitori ab intestato heredes (di- 
cimus autem natos ante dotalia instrumenta); cum ipsae viae, per quas ad ingenuitatem modo praedicto 
pervenerunt, et. quae secuta est confectio dotalium instrumentorum ius legitimorum illis praestent. 


Epilogus. 


Tua igitur sublimitas ea quae recte nobis et sancte placuerunt et 
nostrorum tranquillitate excogitata sunt, in omnibus provinciis, quibus praeest, 
festa faciat: ut cognoscant. nullam ex mazimis curis, per quas deus semper 


pro subditorum 
er edicta propria mani- 
iguid sceptris nostris ad- 


iungit, nos alienos reddere a sollicitudine et providentia pro illis habenda. 


XIX. 


DE LIBERIS ANTE DOTALIA INSTRUMENTA NATIS. 
Jdem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli et patricio. 
Praefatio. Perlatum est ad nos, dubitationem inanem quibusdam incidisse, quae a nobis sancita 
sunt de liberis natis ante. dotalia instrumenta facta, ut tamen postea fierent dotalia instrumenta, an 
etiam retrorsum referantur ad quaestiones sententia aut. transactione non decisas. Quamquam nos, cum 
singulatim leges ferebamus, expresse in prima constitutione de his lata memoravimus, sive parentes super- 
stiles sive. defuncti sint, necdum vero quae ad eiusmodi quaestiones pertinent aut. sententiis aut. trans- 





1 xal Kevo 5j M | 2 aovos L yvíjnwi B|5 ce M, 
L? corr] và& L' rove L' pr. | 6 vow] v5 vov L 
7 xagiGouévrs L || 10. 9tgxóowv om. c | é&evoruéva L || 
14 exjustQo L| 16 k. Mar. (cf. nov. LXVI 1 $2) 
M Ath. (urvl uagrip Theod), Exemplar novellae latine 
scriptum ad Salomonem pp. Africae datum eat kal, April, 
(cf. nov. LX VI 1. e.) | post cons. Belisarii v. c. € (pacà 
vzareíav Balicagíov Theod.; dat. p. c. Bilisarii Jul), 
bilisjsarii uc eons AM (vmareae Belwaplov Ath.) 
18 xgó ràw om. L (xQó add. s.v. L*), mgoióvrow A 
19 ruxrouévo] npoovtewv A | 21 vroxgarog '[ov- 
GTivievOS cU ova T0$ (sic) kadvvn A | éxapxo  Ath.] 
vmáoyg libri] 22 fe M] éaxc A alaac L | 23 ravei- 
xíov MA | 24 A notat L | 25 civ] om. Theod. | 
26 msgi maidmw A | ysvvouévov L' ysvvaguévoy L* 





21 yiwouévow A || 28 oix sic] dv sic A non et in(i. e.os$ 
xai el) € | vrpo 7j L7] vrgov MA vigo L'|30 
ra] rà ónros À || zv zoorrny diivabiw] Cod. 5,237,101 
32 siya ntspgínuiw. A || 33 và) vàe L* 





| casu V? [3 eis V'] viis et 6 praebentibus —- ! 
5 ueniant V? [ celebrationem A' et celebratione vw/g. 
9 visa] iusa V | 10 quibus] qui R' | per om. V' 
13 extra nos] extraneos R! | 16 subscr. dedimus er 
Bamb. II et Orielensi | Cap. Bamb. | post consIn. Oriel. 
uic. csk. Bamb. | Bilisario uic. (X Oriel) consule Oriel., 
Bamb. I1 | 27 ferantur R' | 28 determinate V | 30 ez- 
presam V! ai. | in prima] inie» V' in nostra V* | 
32 supersint et sint vulg. | 33 quaestionis V! 


INSTRUMENTA NATIS 


139 


Nov. XIX 





5 wügos 9 daiosagiw ÉKAaBov mégaé, mnávros ovto 
xgíveGÓai, o o ruérsQos Aéyti vous, àvazÀg- 
govwerss xai Üsjtsov 1rsixauav vóuov, 1à avrà xpa- 
Tw Üron(yovis, xal ei ur] uet v& sQouxqa. yévov- 
vaà zaidse 5 ysvóusvo: vélevticovoww, ovdi» QrrOv b 
xal ove go tàw ngoeupaw téyDévias yvrgiows el- 
»ai* xal dni ravine Ouoioe Tis Üevtégas zudw dia- 
tá&ems ngostsDsixapav, yorvas t5» avtis vouodaaíay 
xai aie t0vs ztgsafivrépovs avagégegO'as xpóvovs, d5as- 


govévov. éxsivav dw vnodécscv, 00as f) Qixaetixr lO actio terminavit. 


B wrügos 5 juivgué Éxgavev. LÀÀ draidr vives ust 
TojrOve Zudw» 1oV6 Gagéi; vóuove Tolungd Diuavoiq 
"zw qjastéQav dOdogngav mapsQurvsUgas vouodecíav, 
xal tQitnv pieds vnnd Divas Dikxaliv, Ó& ns nap- 
sxsÀsvcágaÜa, xüv Bí voninnv dGynxos Tw yausTQ] 
xai yvroíovs dx vavrrc maidae, slra cavere Lia pede 
gàgvé T) TOU GvvoixeGíov DenovOGp diaÀvOévcvos Kays 
zaidae Éx Tivos, més jv Ó yauos ovx dnryógsvtas, 


actionibus susceperunt terminum, omni modo ita iu- 
dicari, sicut nostr& dicit lex. Quam complentes 
etiam secundam posuimus legem, eadem valere sau- 
cientes, etiamsi non post dotes procreentur filii aut 
rocreati moriantur, nihilo minus et ante dotes natos 
egitimos esse. Et in hanc quoque secundam nostram 
constitutionem aimiliter adiecimus, oportere eius le- 
islationem et ad seniora referri tempora, exceptis 
lis causis, quas aut iudicialis sententia aut trans- 
Sed quoniam quidam post has 
nostras claras leges audaci mente nostram práe- 
sumpserunt male interpretari legislationem et sen- 
sum, tertiam coacti sumus ponere constitutionem, 


m quam iussimus, si quis legitimam uxorem ha- 
15 


ens et legitimos ex ea filios, deinde ea moriente 
aut matrimonio repudio soluto habuit filios ex ali- 
qua, ad quam nuptiae non interdicuntur, postquam 
vero hi nati sunt, dotalia confecit in eam docu- 


uarà Óà TÓ vovrovs TezÜTva« apowqa Gvwérale soos — menta, legitimos etiam ita ei natos filios existere. 
ravr]yv Gvugólau, ywrGwws xai vov; ovros avrq 20 Sed in ipsa nostra constitutione non adiecimus aperte 


yevouévove maidas vxagxev. AAA xavà ravTry raw 
ty Óuiralww oU mQostsDuixausv (rro xparüw YUv 
TOjTov» vouoUescíav xai ém' éxsivou cw oi mariae 


£u magíticiv, 5 éxelevrroav név, za dà ToS guÀovas- 


xíag ovre Qixagruxy yypoe ovre guiuxi artAvos cvu- 25 nos nullatenus velle ea 


F^ Bas. CEvtuD4v vaves vnéAaBov nuàs undauos 
4Oé£Anv và rais uvnuovsvotigais TWsQséXÓjuueva. vo, 

Ougíau msg) vw moó 15$ nowGeS TOV moixquov 
veyOévrow naídcw xgattiv xal éx' éxsivows toic 9ón 


valere horum legislationem etiam in illis, quorum 
patres adhuc supersunt, aut defuncti quidem sunt, 
contentio autem neque iudiciali sententia neque ami- 
cali interventione decisa. Hinc quidam arbitrati sunt 
uae in memoratis continen- 
tur legislationibus de filiis, qui ante celebrationem 
dotium nati sunt, valere etiam in illis, qui ante hu- 
iusmodi legislationem nati sunt; et maxime eo, quod 
buius pars in prima et secunda constitutione posita 


mo T/$ vowrórns vouojscías TeyOsig. xal uálcra 30ablata sit a nobis in Codicis compositione. Quod 


ix ToU TO 79i rovrov uégos vO dv TI nguy wal 
Jevrágq Qiarábss wsiusvov | apasgsDTjvas. mag! » 
dv «p oV xojuxo: cuyÜTxpj.  Oneg drómee vno- 
zxrsvgav. Oixaiórara yàg Th$ T& 7ztQwTyé xal Üsvié- 


&bsurde arbitrati sunt. lustissime namque et primae 
et secundae hoc subtraximus constitutioni et 1n ter- 
tiam non adiecimus. In particularibus namque po- 
sitis legislationibus necessarium erat forte hanc ac- 


gas rovro ágsióusDa Üirrabews, xol Tj Toity ow 35 cipere in praeterito legislationis relationem, in omni 


A mgoereDeixauev. "Ev uiv yag vae wata uépos va- 
Saigaus vouoOegiaus dvayxaiov nw io Tyv TOiaV- 
Tq» nagaAauavsw si$ TOUvzíGQ 7€ vouoDscías ava- 





actionibus finem 
secundam tulimus 


erint, ea omnino iia diiudicanda esse ut nostra lex dicat. 
gem, ut eadem valeant sancientes, etiamsi post dotalia instrumenta 


Quam 


t leri nad non 


sint sive, qui nati sint, decesserint, nihilominus ut etiam ti, qui ante dotalia instrumenta nati fuerint, 
legitimi sint; aique similiter in hac secunda constitutione nostra adiecimus legislationem eius cliam ad 
praeterita tempora referendam esse, exceptis illis casibus, quos iudicialis sententia vel transactio deci- 
disset. Sed quoniam fuerunt qui post has leges nostras satis dilucidas. temerario animo legislationem 
nostram perperam interpretari auderent, tertiam quoque coacti sumus constitutionem ferre, qua prae- 
cepimus, etiamsi quis argen uxorem habuerit ei legitimos ez: ea liberos, deinde ea defuncta vel matri- 
monio repudium soluto liberos susceperit ez aliqua, cum qua nuptiae non sunt interdictae, post naios 
vero illos dotalia cum ea insirumenta condiderit, ui legitimi eliam qui ita ei nati sunt liberi existant. Sed 
im hac constitutione nostra non eapresse adiecimus, valere legem de his latam etiam in illis, quorum 
patres adhuc superstites sint, vel mortui quidem sint, ut tamen controversiam neque iudicialis sententia 
neque amicalis conventio composuerit. Hinc quidam opinati sunt nos neutiquam velle ca, quae legibus anie 
memoratis de liberis ante confectionem. dotalium. instrumentorum natis continentur, valere etiam in iis, 
qui iam anie eiusmodi leges laías nati sint; o sei inde mazime, quod quae de hac re in prima e secunda 
constitutione agebat paríüicula, a nobis in Codicis compositione sublata sit. Quod absurde suspicati sunt. 

timo enim ture illud et ex prima et secunda constiiutione sustulimus et tertiae non adiecimus. Etenim 
in legibus singulatim latis necesse opinor erat, talem in modum legislationi retrorsum referendae locum 





Dunuévass (reOrusvai L!) LA | 37 vg vovtnv] 


15 7] vigo xal A [2 ov] ovnso A 13 dsv- 
vepov Ts). vóuov] Cod.5,11,11 | và avra] ravra A |] 
4 1& om. L'A|5 £] o A* | leg. veAevrzamaor (cf. «)? | 
1 Tudw opoiew vis Üavrépas A| S8 mosreOTausv ) 
ngos|asPrxauav (e pro 7j corr. L*) L || xenvas Óà a3» 
avrz» L8 10 5 om. Af 7] xal A || IL B, item capitum 
numeros . notat A | 12 jud» om. A | 14 1e/rg» — 
Barat] No . XII e.A| 15 vu6 dogrxoe A | 16 aira) 
8A | 17 éenovdim MÁ) duxzvylo L | 19 avvéca£s 
soos vavrQv bis scr. M| 20 vavrn»] rovro A? | eyyr- 
ciov$ À | avrov Ll 21 xarà c5» qudw Oral L | 
24 aq. gsdovaixías ov0À iia wiypos Quxowsv: — Kavrsv- | 
Dev reliquis omissis A à 25 *ovdà — ovóà ML | 26 zuac 
5 (5 L* si L*) undauas ML | 29 éx* dxaivow] dni A | 
són om. & | 30 -gos L | 31 4x vov MA] or« L eo 
quod e | vo om. A | vovrov] rov (corr. vo) A|| 1 om. 
A]32 ágreé9r L| 36 yàg om. L | e9síacse M] ve- 








hane g 


1 omni (omi V) modo RV] omnino T vulg. | 3 ean- 
dem V? | 4 dotem V | 5 dotem V | 6 secundum R j 
nostram secundam V [7 legislationem eius V | 9 quas 
aut] quas a. V'[ 11 nostrum om. V] 12 sensum delen- 
dum videtur ut ortum ex Graeco Oiavoíq male repetito 
aut vario modo translato [ 13 coactissimus V | 15 ea post 
deinde om. V'!| 16 soluto repudio R] habuit RT] ha- 
buerit V vulg. | 17 non om. & | posteaquam V? | 18 eon- 
fecit mp conficit R' confecerit V? vulg. | eum V 
ea RT | 19 etiam) ea etiam R* ] 21 horum om. V' ] 
22 adhuno V? | sunt om. RV | 24 decisa] est add. V^ 
". 29 et in secunda V | 30 ——À VR] 31 et 
om. V || 32 in tertiam V] terciam (al. in tertia R* in mg.) R 
tertiae vulg. | 34 legislationibus — 140, 2 recte abj scr. 
R? in ras. 2 versuum 

18* 


Nov. XX pr. 


gogáv, dv Üà vj avri cvvaOpoíauari vOv vónow 
xarà Tv dnowvuov Tuawv xoüixa sixórow mspinipe- 
OZva: rà coiaUra srgocsrülausv, dxts uj mÀ5Joc 
mreprtróv vois BiBMois dyygagijwes. dni Oi «re vivre 
Biarábsns o9 mQossÜTxauív Tw negl vÀv ygovow, aX 
frac. qavsogorarov Ov ggnvas và quoosrsDévra à 
am rag x. dxeivam woativ, dg! ow xai vois épun- 
wevOig. vopnos yivevas yapa. 


140 


DE ADMINISTRANTIBUS OFFICIIS 


vero coacervatione legum Codicis cognominis nostri 
recte abscidere talia proposuimus, quatenus non 
multitudo superflua codicibus scriberetur. Tertia 
vero constitutione non adiecimus aliquid de tempo- 
5ribus, cum omnibus manifestum sit oportere ea, 
quae adiecta sunt, per interpretationem in illis va- 
lere, in quibus et interpretatis legibus fit locus. 


CAPUT I. 


,É Enubh 0 he: (gávncáv vaves xal megl tà 


Quia vero omnino emerserunt quidam et de sic 


ovrm gavsgov àugigBrrtiv éygeigobvrss Tro: mAavo- 10 manifestis se dubitare contendentes vel errantes, et 


u&voi, wal vóvUs mxpost(Üsusv r0v vóuov, J'eczilov- 
e$ Tz» Év vai sonuéveis voigi Duavabes ysvouévv 
caQ' üudw vouogicíav woarsiw dp' aw xal (myta 
tQ noorq reDévri sap! zudw vóuq mQossygáyapav* 


hanc adiecimus legem, sancientes in praedictis tri- 
bus constitutionibus factam a nobis legislationem 
valere in quibus etiam expressim primae positae a 
nobis legi adscripsimus: hoc est sive superesse con- 


TOvrÉOTiV &irB TteQueivea Gvuflaives rove TOv rOiovTOw 15 tingit talium filiorum patres sive mori, nondum vero 


zaidov zaréígas eire xai TeAevtTaQs, 0U7tO) 9i và napi 
Tie vouavrre vmoÜvcrae T up 5 dinvceci ztipas 


de huiusmodi negotio aut decreto a&ut transactione 
finis acceptus est. Secundum hoc tales causae ad 


leges & nobis positas deducantur, exceptis illis ne- 


Aafaiv, d)9r& x«rà TOUTO Tüs TOLcÜTGS VItOD£UHG VrtÓ 
T 


TOUVe zaQ Tuv veOévrae dysaDa. vóuovs. éLaiov- pue, quae contingit ante leges & nobis positas aut 
uévov éxvow «vow vmoOécsov, üccamep dp9nsay 20 decreto iudicum aut transactione determinari. 
-glv vovs xag' zudw TsÜTZva: vónove 5 wügo Ow 
xagrQw y OiaAUGss xQiO Tas. 

CEnido os) Tà roívvy napagvávra ruiv xal 0i (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et prae- 
vovds vov Deíov 7 07, sente sacra declarata sunt lege, tua sublimitas mani- 


Ürlovusva vóuov y dT eg nid ga- à 
April. 25 festa omnibus facere studeat. 
[a.536] Dat. xv. k. April. CP. Belisario v. c. cons. 


waspà mügc. xaragtzwvai Gzsvcáro. Dat.xvr. 
CP. post cons. Belisari v. c. 


K XX. Coll. III tit. 7 


ITEPI TON YIIHPETOYMEN92N R DE ADMINISTRANTIBUS OF- 
O$$IKI9N EN TOIS ZAKPOIZ FICIIS IN SACRIS APPELLATIO- 
T9N EKKAHTSO9N. 30 NIBUS R. 


'O avxós. BaciAevs "Ioavvn vq. dvUofovarq éxágyq vàv Imp. Iustinianus A. Iohanni pp. 
íspàw praetorio» ó f', ànó vmarow xal marQuxip. 

(Ulgooíutov.) "Hór uiv Seiov énomaáusDa vóuov (Praefatio. Iam quidem sacram fecimus legem 
negó ríw dqéceow Ó óusvov, riva xo5 maocqv- de appellationibus eloquentem, quem oportet servari 


Nov, XX. (9 Coll. 411 tit. 1: gloss.) Graece extat &» ML, prooemii pars (Enaid; IagAayovía xvÀ. 14l, 25 sgg.) e: 
cap. 1—9 in B 9, 2, 1. — Epit. Theod. 20, Athanas, 7, 1. Iulian. const. XXV. CXX. 


fieri, in universa vero illa legum collectione per Codicem, qui a nobis nomen trazit, facta merito talia 
resecari iussimus, ne moles superflua in libris illis perscríberetur. In tertia vero constitutione de tem- 
poribus nihil adiecimus, cum omnibus apertissimum sit ea, quae per interpretationem adiciuntur, oportere 
de illis quoque valere, de quibus legibus interpretatis locus fit. 

Sed quoniam omnino extiterunt, qui de rebus adeo. manifestis disceptare conarentur vel erra- 
rent, etiam hanc legem adicimus, sancientes, ut, quae in tribus quas diximus constitutionibus a nobis 
facta est legislatio valeat etiam de iis, quae expresse primae legi a nobis latae adscripsimus, hoc est, 
sive eiusmodi liberorum patres superstites esse contingat sive morlem obiisse, necdum vero eiusmodi cau- 
sam aut sententia aut transactione finem accepisse, ut secundum hoc eiusmodi causae legibus a nobis 
latis subiciantur: exceptis illis. causis, quaecumque ante quam leges a nobis latae sint sive. sententia 


iudicum sive transactione iam decisae sunt. 
Epilogus. 
mitas omnibus manifesta reddere studeat. 


XX 
DE OFFICIIS MINISTRANTIBUS 


Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt, tua subli- 


IN SACRIS APPELLATIONIBUS. 


Idem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, exconsuli et patricio. 
Praefatio. lam quidem sacram tulimus legem de appellationibus disserentem, qui in iis modus 





2 ràw éxóvvuoy L vàv éxavvpuov À | xoJixov A | 
3 và roiavra] ravra A | 4 voi] va A | 5 zepi vóv 
xgóvov A || 6 ov] av L' 4axiw ov A || xoz A || xooc- 
TO évro o L| 9 sg. 0umsz 4pavrgár vives ztepl rovrov 
gavegas nlavousvo: xai dugiGfnteiv &ygecgovvres A |] 
12 Zgnuéímug L' | 13 2g. vouoOscíav — ztgossygáwausv| 
róua zgoseygiapev mediis om. L!, wonoUsaiav xal dp 
àv ztgotyoawagav Oeuávov xoareiv L* | ép] xegi A 
xal ónrax] Seoxoíéros A]14 zap' guov teP9évrs A 
17 5 prius om. A || 18 dore om. € | xara] xai va L' 
20 fp9rcav M) fg9acar LA] 21 ziv) ztoóc L! zo 
vov L'[ 4 om, A | wgov L! | 21 sg. 7j diaAvaei Dixa- 
OTQw (ts QixaadtOv in ras.) A ] 25 subscr. dat. xvI k. 
arr. CP. post Bilisari uc. conss. M 4yodgz zgó «& xa- 
Ànvd. Mntpi. uerà 15v. vxaciav Balacagíov Ath. (ef. c), 
ZiepowüÓm unvb ümQi uera Omartíav Behgapíov 


Theod. | 29 év voie odxpow ML'c (cf. Cuiacii ezpos. et 
nov. CX XVI pr.]] 4» vois áxpow L! cai &xgasg Ath. 
(rubr. ztepi rdv vais ÉyxAÁrow vmovg viscas Thoud) 
31 4mápyo Ath] vrapyo ML| 33 Seiov om. Theod. 
vóuov] est nov, X XIII | 34 égéaeoov M] éxxirvov L 


2 abscedere R' [| 3 leg. inscriberetur. In tertia? | 6 quae 
om. R! | 7 quibus] qui V! jj et om. vulg. | interpretati V! || 
10 et om. V | 12 facee R'|| 14 seperesse V! | 15 patres 
in ras. R*| modi V*]17 tale V'| 23 placuerunt no- 
bis A] nobis placuerunt V vulg. | et in praesente V || 
26 subscr. dedimus ex Orielensi et Bamb. I7]datur xv kkl. 
Oriel, dat. xv kal. Bamb. (dat. xi1 kal. ed. pr.) | Cap. 
Bamb. | *. Bilisario uic. c. Bamb., Bilisario oons. Oriel. | 
31 pp] pbrm V | 32 sacram et 33 quem om. £ | t. re- 
seruari A'* 





IN SACRIS APPELLATIONIBUS 


AérregÓa. vgómov 4x' avraís, xal üOsv sic tívac 
gégecÓa. vàs bxxÀmtove: Üv mos vs Ti» GJ» vmsg- 
oynv xgós vs ró» ívUoLóvarov zudw xarszéuwagev 
xouaícvOQa, '"Exnó; dà moÀA, yéyovesv dugiafirrnoise 
ztepl vw wnuroerovu£vaw cavrnig Ogquxív, TÀv uiv 
dx voUV Ouíov vw émictoÀAOv GxQuv(ov Tà& tiw Spec- 
tabilio» JuxacrOw oixsivuivow dv cai; dxxAfnrOw 
vamoscíae, và» Jà ix rov Ogóvov rie czs vmtagoyé 
p£yurva Onlobwrow sdodjaOa, si usvafeBAnu£vov toU 


eyrucros obxéri nóvos Taie dxxÁÜnTOw Vtrgetriaovas 10 his 


Taie àzÓ Tw Àaumpotürov vw étapyubr agyovrowv 
doxonfves, sie uóvov «0 cóv Oixacryoww, xaSmsQ 
mporegov Tw, swixa dv Deio uiv xai aUróc 7xooÀ dv 
xaGTnQiQ, vnrortüro ÓB m vábu 5 o5, GÀAa Di TO 


141 


Nov. XX pr. 1 


modum super eis, et unde ad quos ferri appellatio- 
nes, quamque tam ad tuam celsitudinem quam ad 
gloriosissimum misimus quaestorem. Quia vero plu- 
rim& facta est dubitatio de ministrantibus eis offi- 
5 ciis, cum ii, qui ex sacro quidem epistolarum scrinio 
sunt, spectabilium iudicum vindicarent sibi appella- 
tionis ministerium, qui vero ex sede tuae sunt cel- 
situdinis, maxime dicerent se laedi, si mutato sche- 
mate nequaquam soli appellationibus ministrarent 
quae & clarissimis provinciarum iudicibus veniunt 
ad solum tuum iudicium — sicut prius erat, dum in 
divino quidem et ipse audires consistorio, ministra- 
ret vero officium tuum —, sed propter spectabilium 
Schema in ordine sacri auditorii negotio moto et 


Tw GsexrafilMor eynua iv cábe. Osiov àxpoatroíov15 pariter audiente tua celsitudine cum gloriosissimo 


TZe VmnoÓíctum xivovutvre, xai gvvaxgoau£vov ty, aj) 
vzsgoy; xal vov évÜolorárov Zuow xoixicroQos, xai 
éxeépov pépovi vó zav oixtivuépOv, xal GvyayOév- 
TOY 7tapa T8 zs Vrtepoyzj xal vq) évdoborávq rudv 
xosaía TQ Qu 7t0À. : 

otxep rai; égécsciw vzngsroUvra:, TOW TB Éx TUE 
Táfswe vo Üpóvov vo gOU' «fos eie Tiva cUm» TÓ 
mtQdypa ztpiéGTy, Vv dygágos sie Tjuds yydysrs. UO 
mpaynma Óà xai vuiv ovx dzxà TQOmov psyovos "E 
Kai cíoe, ézuü5nso IIapAayovía xal Ovogids, di 
nenuéva. noóragov sis &oyovras Qvo, sls fva xai rv 
«VTOw mtaguicTzGaw TÓ TOV 7tpaírmQos Óvouc ztgosÀa- 
Bovra, tovro ávaugicBntiros Kos 10 ax?ua Tjj oj 
zmpos/xu» apyyp. Tavró dà rovro xal dmi vüw 7torà 


nostro quaestore utriusque partis totum sibimet ap- 
plicarent, conzregatisque et apud tuam celsitudinem 
et gloriosissimum nostrum quaestorem saepius et his, 
qui ex sacris scriniis appellationibus ministrant, et 


xi& TOW 18 Í« TOv Üeíov axguviov, 20qui ex tuae sedis officio: novissime ad quandam 


ormam causa perducta est, quam ex non scripto ad 
nos deduxistis. Causa vero nobis non incongrua 
visa placuit. Et interim, quoniam Paphlagonia et 
Honorias, divisae prius in iudices duos, in unum 


25 eundemque reductae sunt praetoris nomen suscipien- 


tem, hoc indubitate placuit schema tuo competere 
cingulo. Hoc idem etiam in duobus aliquando Pontis, 
hoc est Helenoponto et Ponto Polemoniaco: nam 
et illic duobus constitutis prius iudicibus, nunc 


éo Ilóvtov, vovrícrww "Elsvonóvrov Ts xai Ilóvrov 308utem uno moderatore facto et decorato etiam ipso 


IlolauowiaxoU* xdwsigs yao Qvo xaÜscrovcv Kungo- 
cOev àgyovrov, vov dà évóc rov uodspármpos ysyo- 
vóTO$, xexOGuvuÉvOv xal «wrOU T] TOW TteQiBAétetcov 


spectabilium diguitate, rursus hoc proveniebat et ad 
tuum solummodo iudicium ferri appellationum lites 
oportebat, secundum terminum tamen constitutionis 


vov 
&bíq, má vavra gvvéBaiws xal sí; «ó cov aóvov de appellationibus. 
Jixacrápiov gépscÓas và azó TÀw bxxAjrow Üíxag 35 


ixoZv, xarà nuévro: vove Opovs ye msph TÀw dxxÀÁf- 
rav iEeorc. 


CAPUT I. 


jgece Toívuv üp« piv ois VmovoyoUciw dxa- 
Tfgg t&w dgyaw, Gua dà Suiv dugorépou, xal stQós 


Complacuit igitur simul quidem officiis utriusque 
administrationis, simul autem vobis ambobus, insuper 


ys xai yuiv ópOG dÜobev Kyuv tó magacràv 5uiv,40 et nobis, et recte se habere visum est nobis, solum 
observandus et unde ad quosnam appellationes deferendae sint; quam et ad tuam sublimitatem et ad 
gloriosissimum nostrum quaestorem misimus. Quoniam autem magna de officiis quae illis ministrent 
dubitatio orta est, cum et qui ex sacro scrinio epistularum sunt, ministeria spectabilium iudicum in appel- 
lationibus sibi vindicarent, et qui de sede tuae sublimitatis sunt maximam sibi iniuriam factam demon- 
strarent, si mutata forma non iam soli appellationibus, quae a clarissimis praesidibus provinciarum ad 
solum tuum iudicium deferuntur, ministraturi essent, sicuti antea fiebat cum et ipse in sacro iudicio 
causas cognosceres et officium tuum  ministraret, sed propter spectabilium formam causa in ordinc 
sacri auditorii mota, et una cum tua sublimitate etiam gloriosissimo nostro quaestore cognoscente, cum 
utrague pars sibi totum vindicaret, atque saepius et apud tuam sublimitatem et apud gloriosissimum 
nostrum torem congregarentur tam qui ez sacris scriniis sunt, qui appellationibus ministrant, quam 
qui sunt ex officio sedis tuae: postremo res in formam quandam est redacta, quam non scriptam ad nos 
detulistis. Quae res ne nobis quidem ínopportune fieri visa est. Atque. interim quoniam. Paphlagonia et 
Honorias prius in duos praesides distributae iam ad unum eundemque, qui praetoris nomen accepit, con- 
cesserunt, haec forma sine dubio ad tuam potestatem pertinere visa est. Idemque hoc etiam in duobus 
qui olim erant Pontis, hoc est Helenoponto et Ponio Polemoniaco: nam ibi quoque cum antea duo 
praesides instituti essent, nunc vero unus factus sit moderator, ornatus et ipse spectabilium dignitate, 
eadem rursus evenerunt, et ad tuum iudicium solum causas ex appellationibus, secundum terminos nimi- 
rum constitutionis de appellationibus latae, deferri par fuit. 

L Probatum igitur simul et iis, qui utrique magistratui ministrant et vestrum utrique est atque 


insuper nobis quoque recte se habere visum, quod nobis propositum est: ut solum officium tuae sublimitatis 


1 Ov el; Mc] 0X2» xai sis L | 3 dw om. | 6 axec- 
víov L' | vàs vw ztegiBlérrow Bitor (Bixaptorv L*) 
Bíxas oixtiovu£voy ix (dv L') rai; Ow éxxÁmrov 
vargeaíass L || 9 adixeiaDea L | 14 Giavró L | 15 ve£ni 
L!]19 và (voU s. v.) dvdoEex Tw xoicdaveoga (xos- 
aioropos? M*) M|| zuàw om. L | 20 axe«vimv L' 
25 'Ovagiàs B* awopiae L óvogia M 126 ágyas B* 
28 rovro Li] cf. nov. XXIX c. d hy ztpocrxov L j 
31 3vov L' | 33 xai xocunuévov «i dontetis x | 
34 cf. nov. XXVIII c. 8 | 1avra. ML*B*] ravra L! 
ravrà Bf (hoo g) | 39 xai om. L| 40 «ó xagaatav 
(xagsrrav L*) ML, om. € | vuiv L 





1 his R [| 2 quam vulg. [ tam em. R1] 3 gloriosimum. vi | 





5 hii RV | qui om. V! [ 6 iudicum] sunt add. R* | uen- 
dicarent R' uindicarint P | appellationum V" | 11 ad so- 
litum iudieium (tuum add. E?) R| !2 et VT] om. R 
vulg. | 17 congregatisque] tisque supp/. V? in spat. vac. || 
18 et quod gloriosissimum V! | 20 nouissimo V j 21 non 
ex seripto V | 23 plagonia (sequitur spatium 4 litt.) V 
flaponia R!' plaphagonia A?*T | 24 honorarias R || in 
om. V | iudices duos] deee dicef «« os V' | 25 re- 
ducte sunt] e sunt. V? ín ras. | suscipientes V | 27 cin- 
gulo] congrulo A* | Pontis Beckius] positis libri | 28 *eles- 
ponto RVT | 32 iuditium referri V ferri iudicium R | 
33 secundum] set. V | tamen] tantum V | 38 simul his 
(iis T) quidem 7' vulg."| 39 aut V | uobis om. A* 


Nov. XX 1—4 


cera Tj» riLww «76 oJ vmagoyye vais TO«aS- 
Tai Vmngstsv dxxÀ5row, wadumeo xai mQórsQov Tw, 
ai xai dv Gyíuar. Osíov axgoarnglov Aéyowto wal 
mageím xal ó évÜoLóraros yov xouxíGcroQ xal ueT- 
dyos tà mQatrouévov, 


142 


DE ADMINISTRANTIBUS OFFICIIS 


officium tuae celsitudinis talibus ministrare appella- 
tionibus, sicut et prius fuit, si et in schemate sacri 
auditorii dicantur et adsit gloriosissimus noster quae- 


stor et particeps sit gestorum 
5 


CAPUT IL. 


à uz» énsinsQ Ó cÀy& ngomms Karnzadoxías 
yjyovnsvog ngórsgov ais iz G9» dgynv daa nówm» 
xüxtigs YO TOv Éqécsmw épfoero, vuv dà sis vO TOV 
greiBAénvov dvOvndrov ueraféBAntas Gyrua, ovBiv 


Sed etiam quoniam primae Cappadociae praeses 
prius ad tuum cingulum respiciebat solum, et ibi 
appellationes ferebantur, nunc autem in spectabilis 
proconsulis figuram mutatus est, nihilo minus com- 


Tr1Ov mngoszxov dcti, xal Tz agyzs dxsivre Éqpsaiv Da- 10 petens est, et illa administratione appellationem sus- 


xouévns xal üvamsuzouévng v7s dxns évraUda, xatà 
TY Ssav rudw Juaraluv dv vá£es Daiov dx aTnpiov 
avrz;» ayovitgOai, Gvvóvros xal zov dvdoforárov 


quw xoia(davapos xal Gvvaxgoopévov Trj vrodécsos, 


uóvne à vis vábsos vmrQerovuévos vis dg, 4meis 15 ministrante tuo, 


xal xgórsgov rovro wevóuigto. Ei yàg wal ó megi- 
Blentos xóure vÀw obudw cvvaveuiyor viv v]j dexj, 
11À' ovv ovts mgórsgov z0ÀÀlai Tive$ bxivovvto Oíxas 
zag' avrQ ovre éx toU QixagtzQíov TOU xar' avro» 


cipiente et mittente litem hic, secundum sacram 
nostram constitutionem in ordine sacri auditorii eam 
examinari, praesente quoque gloriosissimo nostro 
quaestore et pariter audiente negotium, solo officio 
uoniam et prius hoc solitum erat. 
Nam etsi spectabilis comes domuum permixtus est, 
tamen neque pridem multae quaedam movebantur 
causae apud eum neque ex iudicio eius ferebatur 
aliqua paene appellatio hic. Nunc autem quae circa 


dgégstó i6 Oyedóv. Éysou dvravOa. viv Óà dr xai 20 aerarii dispensationem sunt, et aliis haec quibusdam 


TG meg] vàg Tausaxüs Üiowejosig xal &réposs v«al srag- 
adoxauev, xai o) Üii maga voUro dÀarro D Tvas xov 
Gov Ooóvov, dÀÀ! Ópolws vr» az» Unngereia as vagw 
uóvn» vai; dvraUDa qespouévai vnoDtcsci. 


tradidimus et non oportet ob hoc minui em tuam, 
sed similiter tuum ministrare officium solum hic de- 
latis negotiis. 


CAPUT Ill. 


Tavró dà rovro xaj ini oU v7 Lguavíag àvOvná- 25 — Hoc ipsum 
gei F6 YOP vUC 0M iam pri 
tes et nunc nihil ei addentes in proconsulis 


10v, 4mu; szpótspov aQgyw avizw Loser vnd Un- 
BaSuov| m'ijgavri; vU» ovüiv evryj mgocOévrsc eic 
10 T4 üvOÜvnateiac uevnyáyouav eyiuan. Kal ye 35 
xal vais éxsiDuv Üíxaag 7 5$ G76 vztégog7s nnper 


ortas tái, TZ Üíxns udv dv rába Osíov áxgoarr-30 dine sacri auditorii, sicut 
apud ambos autem vos examinanda, nihilominus 
&utem officio tuo ministrante causae, sicut 


xaDansg simóvis& ÉpÓnuav, xwvovuévns, mag" 
Jngorigos dà vuiv (Eerazopivrs, ovddv 3à Trvov 6 
vafeow T/$ G$ vrsDQerovuévgé TQ ngdyuari, wad- 


4méQ xal zQOt&gov Tw, vvíxa uóvov TO TIE GQXUS UT 


xalovuévms ogdwwagías slys cy/ua usítova vabww o035 


ngosAaflovaa. 


etiam in Armeniae proconsule, quo- 
nistrationem eam ordinariam facien- 


mutavimus. Etenim inde venientibus litibus tuae 
celsitudinis ministrabit officium, lite quidem in or- 
praediximus, movenda, 


habere 


fuit, dum solum administrationis ordinariae 
schema maiore ordine non suscepto. 


CAPUT IV. 


"Enid dà xai zfvxaovíay xai Ilgil(av xai 'Iaav- 
Qía» nó ügyovgi mtgóTspov Tstayuévag xal vg éx- 


Quoniam et Lycaoniam et Pisidiam et Isauriam 
sub iudicibus primitus constitutas et appellationes 


lalibus appellationibus ministraret, quemadmodum etiam antea fiebat, etiamsi in. forma sacri auditorii 
annu, el [ pego noster quaestor adsit et particeps sit eorum quae geruntur. 


uoniam 


ui primae Cappadociae praeest antea ad solum (uum magistratum  respeait 


am 
atque illuc appellationes leferebantur, nunc vero ín spectabilis proconsulis figuram multatus est, mihilo- 
minus par est, ubi et ille magistratus Pi "ngu suscipíiaí et causa Auc transmittatur, secundum 


sacram nostram constitutionem illam in or 


ne sacri auditorii disceptari, ut intersit etiam gloriosissimus 


noster quaestor et una causam cognoscat, solum vero officium tuum ministret, quandoquidem etiam prius 


hoc usu venerat. Nam etsi spectabilis comes domorum ei neg 
Aue eum movebaniur meque a iudicio illius ulla fere appellatio huc deferebatur. 
aerarii administrationes pertinent aliis quoque quibusdam commisimus, nec prop- 


antea multae lites 
Nunc vero et quae 


istratui nunc admiz(us est, tamen ue 


terea tua. sedes imminuenda est: sed similiter tuum officium solum causis huc delatis ministret. 


Atque hoc idem etiam in Armeniae proconsule: r teste 
il ei addentes in. proconsulatus formam mutavimus. — Etenim ctiam iis. quae 


riam reddidimus, nunc nihil 


uoniam qui eam prius potestatem ordina- 


inde veniunt causis tuae sublimitatis officium ministrabit: ut causa in ordine sacri auditorii, quemad- 
modum ante diximus, moveatur, apud utrumque autem vestrum examinetur, nihilominus vero nete 
tuum rei ministret, sicut eliam antea erat, cum solam potestatis ordinariae quae vocatur speciem eret 


maiore ordine non acquisito. 
IV. 





4 *xaej libri | judv om. B* | ascéxes M|S8 «à vàv 
B | 9 cf. nov. XXX | !3 avroie L | 14 evraxgoaca- 
pévas L| 15 dà om. c | 16 xai o ngóvegov L | vavó- 
pagio libri] dvavóuic to. Heimbach | 17 obudwv Mc] oi- 
xeiawv. LL B* (cf. Cod. 12, 5, 2 cum. Cuiacii comm.) | vov 
Tj dex] om. € | 18 sg. o$0à — o$0à libri | Gíxavov 
L? | 19 avr] ava» L | 20 viv Jà à; xai] nunc 
autem g | 21 và] às L| vaumaxag B | £régoie vici] 
aliis haec quibusdam g | zragadsdoxausv L | 22 vóv 
Soóvov sov cov L (Bf) | 26 ztgórsgov v2» doyiv B* | 





KuBagOuov M, om. LBg | 21 cf. nov. XXXI c.1| vo» 
avrz» ovv avr; L | 29 vmrostnos DB* | 30 Saas 
L|32 di om. B* | 33 1g om. L 1 35 xadovuévrs om. e | 
37 dà om. B*|38 £dyxAmtove M. 


Quoniam vero et Lycaoniam et Pisidiam et Isauriam, quae sub praesidibus antea constitutae 





2 si R'V?] set. R! scio V?, om. vulg. | 4 et parti- 
ceps sit gestorum om. R! | 6 capsdotie AV | T solum 
et ibi] m et ibi V? ín ras. | I0 illam administrationem 
(amministratione V) appellationem suscipflentem et mit- 
tentem libri, corr. Beck | 11 sq. nostram constitutionem sa- 
cram ART M ordine V' vulg.] ordinem R V?T | 16 prae- 


mixtus V !| 17 tantum £t [ cause mouebantur R | 18 causa 
V| !9 aut V] 20 errarii AVT | sunt dispensationem 
R| haeo del. Beck | 22 delatis] detalis V? de V* 


?5 etiam] et &' | 26 aministratione V 127 figura VT 
28 aduenientibus V | 29 oelsitudinibus R* j ordinem 
R| 30 mouendam V [ 3! apud omnes ambos V? | 37 li- 
caoniam A liconiam V' | piseidiam V psidiam A | hisau- 
riam &VT | 38 et appellationes] constitutas add. R* 


IN SACRIS APPELLATIONIBUS 


xÀnrove avasteuzoócas sie rüv Doóvov rà» cóv wwvi 
xogur Diva: v7 rÀv nQerropov àpyfj GvuBéBnxev (sl 
xal Odoxsi mos esencia v Ti6 «vTf xal GrQa- 
Tieruc TáDw, dni) mtpórepov xal DovE ép! éxáatre 
rovrov éxaoyías vw), Avayxaios qv Kysiv. KüoEs ia 
TÓ»v xaiviGuOv TOUVTOV uóvqQ O5 cp Soóvp TQ cd 
xal vg dvdotorérg woixigroQs mapgadovrai Tv TV 
dgéssorv dbévasiv, Óovva, dà gulavOQomóvegov Tjj 
Tábe pj Cp xal vois émi voírQ mparrouévow vzrpt- 


143 


Nov. XX 4—7 


destinantes ad sedem tuam nunc decorari praetorum 
cingulo contingit, licet videatur quodammodo per- 
mixtum quoddam ei etiam militare officium, quoniam 
prius et dux in hg im harum provincia fuit, ne- 
5$cessarle nobis se habere placuit propter novitatem 
soli sedi tuae et gloriosissimo quaestori tradere ap- 
pellationum examinationem, cedere quoque et cle- 
mentius tuo officio, ut his, quae super hoc aguntur, 
ministrent. Unde si quid factum est tale prius sive 


TücÓc.. Gers, sí rs yéyova Towvrov ÉungocOev 5 l0etiam postea fiat, eundem causae ordinem imponi 


xal verspov yévptaa, TyP avtyv TQ 7tQáypaTs rdbuw 
vuaiwas 


'eastiLonev. 


sancimus, 


CAPUT V. 


Quia vero duae fuerunt administrationes pure et 
comitis Orientis et iudicis eius primae Syriae, et ci- 


d 
x* 4g-i5vilis quidem huius administrationis appellationes ad 


tuam referebantur sedem, officio ministrante solum- 
te spectabi- 
sedem tuam 


(VI) Sed hoc in hac parte nobis bene se habere 
visum est, in hac videlicet administratione commune 
dare ministerium et his qui ex sacrarum epistola- 
rum scrinio sunt et qui ex officio tuae celsitudinis. 


?5 Quod enim prius duorum vicariorum fuit Ponticae 


et Asianae et omnino innovatum est et in unius 


Pd € émapxíag uidi 
sd dose pads us- 


gorraro dw moós ve tjv G5v ozegoy;v mgóe vs rov — nae —, veniat quidem tam ad tuam celsitudinem 
£rdobóravov xouaígrmQa, uóviv 9i Tz» vnrescíay Qa-30quam ad gloriosissimum quaestorem, solum vero mi- 
xécOa cfe vdlsn vov J'góvov vOU GOV. nisterium suscipiat officium sedis tuae. 


CAPUT VIL. 


Káxsivo névros Saanitouav , ders dmi rovro» 0j Iliud tamen sancimus, ut ex administrationibus 


T6» aeta» TO» wüv map rdv iLevgs)ncov xal nunc & nobis adinventis et mutantibus antiquum 


nrraf. dw 10 dgyaiov cy;ma, sira avróDev xarà — schema, sive hoc ipsum secundum naturam Esa 
T)& gc.» c3 Juagausv üpyje sira wal dx 35 priae iudicent onis sive etiam ex dele- 


magasou; nurtágae, Tavtó gvAarrecÓaa Gyjua: gatione nostra, idem servetur schema: et ubi so- 


erant et appellationes ad. sedem. tuam. transmittebant, nunc praetorum potestate decorari contigit (etsi 
€i militare quoque aliquod officium fere admixtum esse videtur, quia prius etiam dux erat in una- 
earum provinciarum), necesse nobis esse propter innovationem visum est iam soli sedi 
fuae et gloriosissimo quaestor examen appellationum tradere, et clementius concedere officio tuo, ut iis 
poe quae hac in re aguntur ministret. [taque si quid eiusmodi antea factum est sive etiam postea fiet, 
ordinem negotio subesse sancimus. 
V. Quoniam vero duae aperte potestates erant comitis Orientis et 
et appellationes quidem a civili peus ad (uam sedem deferebantur solo ministrante tuo officio, a 
comile vero Orientis, utpote spectabili, se sacrorum audiloriorum formam ei ad tuam sedem et ad 
(V1) peu geciremi Solís sis qui ex sacris scriniis sunt ministrantibus, 
parte 





praesidis ipsius primae Syriae, 


7 , hoc vero «e»: in 
habere nobis visum est de hoc' quidem magistratu commune ministerium dare tam iis, qui ex 
sacrarum epistularum scrinio sunt, quam qui ez officio tuae sublimitatis. Nam quod in duobus quon- 
dam vicarüs et Ponticae et Asianae plane iam innovatum est et. in magistratum unius provinciae solius 
translatum, Galatiae dicimus et Phrygiae Pacatianae, procedat quidem et ad tuam sublimitatem et ad. gio- 
riosissimum quaestorem, solo vero ministerio utatur officii sedis tuae. 

VIL Verum illud quoque sancimus, ut in his quidem magistratibus, qui nunc a nobis inventi sunt 
ac veterem formam mutarunt, sive ultro secundum naturam propriae potestatis sive etiam ex: delegatione 
mostra iudicent, eadem servetur forma. Et ubi solum ministrare officium tuae sublimitatis sanzsimus, 





1 —» LB ? pee" mood 


M. Cf. | om. L^ | niv M | 34 afalovsne L | avróOsw] hoc 
FII $ 3 noc Aes e udi. Lj d mier 


nov. XXV. XXIF. ipsum g | 35 oiwa/as] dgyaías D*| 36 «0 avro LB* 
evvapspnix?r v7 avr, L! | 4 dxadir; xai soóvsgov B* 

$ f» B* | 6 aóvov D* | 8 i] quoque 9 om. 

| 10 € v M) sis c LB (cf. ad €) | MB) $n 2 eontigit R* | 3 quodam R! | 4 prouintiarum V | 
(pro are) L sive c | 13 cf. nov. VIII c. 5] doy necessario vulg. 


| 5 propter hano nouitatem T'vulg. (Gr.) | 
6 sedis V | aj tionem V | 9 ministret Beckius | s 
quid A| siue aliqui vulg. | 14 iudices R* | civilis 
vulg.] ciuiles R7' ciuile Yi 15 &ministrationes R' | 
16 ministrante R] administrante V vulg. || 18 sacrum 


e. 
14 rov ts Ggyovros — ifs om. M | 15s om. B* 
11 aí 3i] 70r L 1) 0à B* (e, cf. v. 19) | 18 avxexvagiAlov 
L] oxexrafiAia M ov L s. v., Bf xeoif, o6 
M s.v, B* | xàw om. B* | 19 axrua ei vs L | 20 axno- 


wíov L | 21 Aiatum statuit Zachariae ita fere erplen- | R | füguram R*| 19 et om R | veniebant vulg. | 20 sunt 
dum: àÁÀà vovro (vwevl éxaiwícÓv di0v€ Àugorégas | om. V | 23 ministerium in ras. V? | 25 quod ín ras. 
deyyw seai)' dv voviq wrÀ. | 24 exngvíiov 15$ | V?| duoorum V | Pontieae Heimbach) pontica libri 
vs L 125 cf. nov. VIII c. 2.3 | vov] vj& L| 27 agi] | 27 administrationis RVT | 28 gallie R | aliud V] ali 
&xapyzv L | 28 'uAatiac — IIaxaviavrs] discrepat € || 29 quidam V| 30 vero] 


utem R . tione V 
m (e de TT 33 a] V| 35 iudicent] uidetur 
R36 ubi R] ibi Vvulg. [solu V 


Nov. XXI pr. 


xal KyOa uóvmv onnoecrw «iv rábiw TS Gs UztSQ- 
(VIII) oz5& dOecmícausv, Ouoíos [sirs dx naganou- 
mW] eire dx «js ToU ÜiuxagTrolov quaace rj Kpscis 
&véAOo., ty Tábww tZC Ge vnsspoyjs vnroersicOas 


vais dpégag. Daczitouev, sits dx zapamouns üusté- 5 


(IX) eas, ónoíoc 17€ zábeos Kacas the GX€. Ep ol; 
va xov sizousv T9 X5 tOV (GÀw) Ta&eov rv v6 éx 
vÀw Üsíov Gxpwiovw oxovgylav, Ouoise Jv wowó- 
Tmta gvÀatrousv, sire éx zaQazOum;e sirs xaTa TO 


144 


DE ARMENIIS 


lum ministrare officium tuae celsitudinis sancivimus, 
(VIII) similiter sive ex delegatione sive ex cinguli 
natura appellatio veniat, officium tuae celsitudinis 
ministrare appellationibus sancimus; sive etiam ex 
delegatione nostra, similiter officii erit tui. 

(IX) ln quibus autem commune diximus et tuorum 
officiorum et sacri scrinii ministerium, similiter com- 
munionem servamus, sive ex delegatione sive, secun- 
dum quod dispositum est, in iudicio fiat examinatio. 


Terayuévoy dv vd ÜixaotnQig y£vorro và cé éEerá- 10 Super illis tamen litibus, quas non spectabiles iudi- 


Gr: "Em! dxsivow u£wrO: vOv. Üixobv, Gé oV Grtexva- 
Bao Dixagtal xpivovew, àAAA , gos Óvov, ig 
Gv épéprto rà Tis vxoÜ(écens Bie vs vOv Ogóvov TOV 
góv si; va rü» évOoLoravov uv xouauicroQa, TOv 


ces iudicant, sed advocati solum, referatur nego- 
tium tam &d sedem tuam quam ad gloriosissimum 
quaestorem, devotissimis libellensibus ministrantibus 
eis: quoniam, dum nihil omnino super istis innova- 


xaDuagupuivoyv jfelinciov vnrostovuévay evrais 15 tum sit, antiquam servamus figuram; sicut etiam 


dztsidy univ mavrshae imi vavrais xsxaíviGTGa, TÓ 
zxaÀauov qvAaTrOuev GiZjuc. dixe xal nl vw GÀ- 
Àow anávrow Tow oV xciviGÓSwrov cà Tü$ macie 
Vmovoyías uévaw dg! éavràw Üuerüávrousv, ovisvos 


in aliis omnibus non innovatis antiqua ministeria 
manere in semet ipsis disposuimus, nulla novitate 
facienda. Accedens namque novatio aliter quodam- 
modo oportere fieri etiam ministrantium ostendit 


vaarépov ysvouévov. ó ydg émacvufüs wciviguós A^ 20 figuram. 


Aoiov zt xervas yevéaOD'as xai 1ó TOv vnovoyoovtaw 
vrédute oynua. 
(Eniloyoc) Tà roivwv mapacrávra Tpiv xal 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 


Juk vrovÓs roU Daíov Ónlovusva vóuov X d; vasgoy, hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo omni- 


Égyg xai zágati zxapalovvas amevoara. 
Dat. xv. k. April. Constantinopoli post cons. Beli- 
sarii v. c. 
KÀ 


ITEPI APMENI2N 


[a. 536 


25 bus faciat manifesta, edictis destinatis & se, ut omnes 


o8cant, 


uae nobis sunt placita. 
Dat. x. ia 


April. CP. p. c. Belisarii v. c. 


XXL 
R DE ARMENIIS 


9STE KAI AYTOYZ EN IIAZIs UT IPSI PER OMNIA SEQUANTUR 


TOIZ PSMAISN AKOAOYGEIN 
NOMOIX. 


'O aicós BaciAeis Ixaxíp và usyalongensarato apó- 
vutrg vouevias. 


(Ileooipsov) Tiv gusviav xopav vaheíes si- 35 


vousigOa. Bovióusvo: xal urdév r5$ aÀÀge zuaw Oi 


ROMANORUM LEGES &R. 


Imp. lustinianus À. Ac&cio proconsuli Armeniae 


raefatio. Armeniorum regionem bene legibus 
gubernari volentes et nihil ab alia nostra differre 


Nov. XXI Graece eztat in ML, cap. 1 in. B 45,6, 1. Latine legitur inter extravagantes Auth. (R. f. 14, V. 181 
post nov. XIII, eademque in R ab alia manu scripta (— r) f. 91 post nov. LXF). — Epit. Theod. 21 (inde BI I. c.) 





similiter [sive ez: delegatione] sive ex iudicii 
mitatis i 


ellationibus ministret. sancimus, sive ex delegatione nostra, similiter. i 
Et in quibus commune diximus esse et officiorum et sacrorum scriniorum ministerium , similiter 


natura appellatio prodeat, ut officium tuae subli- 
1 officii tui erit. 


communionem servamus, sive ex delegatione sive secundum id quod constitutum est in iudicio fiat exami- 
natio. In illis tamen litibus, quas non spectabiles iudices, sed advocati tantum diiudicant, in quibus 


causae tam ad sedem tuam quam 


ad gloriosissimum quaestorem. nostrum deferebantur ita, ut 


devotissimi 


libellenses iis. ministrarent, quoniam nihil omnino in his innovatum est, antiquam formam servamus. 


Quemadmodum etiam. in reliquis omnibus 


, Quae innovata non sunt, ut antiqui. ministerii ratio maneat 


neve quid novi fiat, constituimus. Nam quae supervenit innovatio diversam aliquo modo ministrantium 


quoque formam fieri oportere monstravit. 


] 5. logus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt, tua sublimitas 
operi effe 


ctuique tradere festinet. 


XXL 
DE ARMENIIS, UT IPSI QUOQUE PER OMNIA ROMANORUM 
LEGES SEQUANTUR. 


Jdem Augustus 4cacio magnificentissimo proconsuli Armeniae. 
Praefatio. Armeniorum regionem cum bonis plane legibus instrui nec quicquam a reliqua nostra 


2 sva dx naganouzte secludenda iudicavit Heimbach. 
Aut haec delenda aut v. 5 vv. sra. — «7$ a7€ || 5 eire] 
sive etiam c | 7 cà addidit Haloander cum & | S ox«g- 
viov L | 11 ov rexraBiluos M oi (ovx oi L*) amexra- 
Bios L ov pum B || 13 gégeras B* || 14 yuow 
om. & | 15. A«deAluciov MB Jugelaaiov L|| 18 càw ov] 
TOv om. M | 19 diarévrouev] disposuimus e | 20 a4- 
Aoiov MB] aAio: L áAÀes Haloander (Bf) aliter e || | 
21 xor, L| 10] và L| 22 vnédu£as L| 25 Koyp — 
ensvcaro)] Diversam clausulam habet g || 26. subscr. dat. 
XV. k. April. ConstantinuzroA,"' post Bilisario ue. cons. 
M, dyoógr mgó uw xalawdOw Lngiiov perà Tz 
Vmarta» Beagagíov Ath. dirpovrü?r usrà T9yw vxa- | 
Teíav Bshuaoíov unvi LAmoiiq Theod. dat. mr NR. 
Tanuarias cons. uilisarii fuL* (cf. nov. XXIII) dat. post | 


cons. uilisarii Jul. codd. al. | 29 rubr. ITegl "douavior 
Theod. | 33 t9] àv L ulmi 





1 tuum V || sancivimus — 3 celsitudinis om. R (4 mi- 
nistrare appellationibus del. R*) | 3 tuae om. V || 7 sacris 
soriniis T'; leg. ex sacris scriniis ? | communionem T'vulg.] 
communem V commune R | 9 quod om. V | 10 tantum 
RV|1! dieant V| 16 misteria R | 18 namque om. V. 
nou&tio aliter quodam| supp. V* in spat. vac. [19 etiam] 
etiam et RT et V | 20 figura V | 26 agnoscant A 
ser. dedimus ez VO[ x V, om. O | Cap. VO | Bisilario 
uc. cont O Basiliario uicit consul. V | 29 Armeniis R 
vulg.] Armenis Vr | ut — 31 leges Rr] om. V vulg. | 33 in- 


| scr. om. r | Armeniae om. R | 35 regione r [ 36 nostre 


DE ARMENIIS 


ecrire: mOlrreíae apyois vs "Popuaixaig dxocuncanev, 
rbv ngoríQmv avtjv àxaÀlafawrss óvoudTow, Gy7- 
magí Ts xgloOa. vois Pouaiew gvvnOícausv, Sec- 
uos rs Ovx dÀlovs slve« map avrois 5 ovs Popnalo 
vouitovdiv érábausv. Kal quj9nusv xonva: ómo 
»óup xàxsivo éxavopO Gad. X0 xaxd cag aUrois 
auapravousrow, xai up xarà T0 faggaguov [os 
arvüpüw uiv slves v0 Diadoyas vw cs yovémv rw 
Ts GÜsAgo v oV cs dÀÀov yfvovs, yvvaixQv 08 ovx 
fri, undi gorgis mpoixóg avras eis mes rr 
cyogaleG Oe, mapa rw Gvvowsiv usklóvrtow, TOvtO 
— BapBagixortsgov néyos ToU vir zxap' avrois dvo- 
pícór* ox avrd» uovov avra dygirsQov Dofa- 
cavrov, GÀ xai P^, as 4Ovov ovros &ri&acavrov 
TZ» pUciv xal v6 OTAv simfpusrvtm, & 0v zapà 
9eov yevousvoy oU0à cvvrsAovy vj ure &ÀA 
ax evteArG Ta xol zripaGuévOv xc máons io Ttpos- 
Txov xaO 'savávas Tiu. 


145 


Nov. XXI pr. 1. 2 


republica, et administrationibus eam Romanis orna- 
vimus, prioribus eam liberantes nominibus, et figuris 
uti Romanorum assuevimus, sanctionesque non alias 
esse apud eos quam eas, quas Romani nominant, 
5disposuimus, Et aestimavimus oportere expressa 
lege illud quoque corrigere, quod male apud eos de- 
linquebatur, et non secundum barbaricam gentem 
virorum quidem esse successiones tam parentum 
quam fratrum et alterius generis, muliernm vero 


govüv uni l0 nequaquam, neque sine dote eas ad viros venire, 


nec emi a maritis futuris, quod barbarice hactenus 
apud eos servabatur; non ipsis solummodo haec 
ferocius sentientibus, sed etiam aliis gentibus ita 
exhonorantibus naturam et femineum iniuriantibus 


1$genus, tamquam non & deo sit factum nec serviat 


nativitati, sed tamquam vile et exhonorandum et 
extra omnem competentem consistens honorem. 


CAPUT I. 


saztiSouev vovv» Dià voids voU Deíov vouov, aras 


Sancimus itaque per hanc sacram legem, ut et 


xai tapa dousvioie tà abrü xgarsiv üzeg xal zap' 20apud Armenios haec ipsa tenere quae etiam apud 


quw npopage, 75$ vOv OnÀeov Dindoyzs, xal urde- 
níav Pe diagogàv Ggoevog Ts xai ÜwAslas. AAA" 
dimeg dv vois "uéTfQows vOpois TÉTawTGA, xar 7tOlOv 
niv Gyyua xAnoovouovc: yovsis, yov» maría xai 


artépa, wal samaov wai nüpunv, xal rovs Ér& moQ- 25 


4pm, 7 xai voU$ uer! avrove, vOvrÉOTiw viOw xai 
arépa, Omtw$ T& cVTOÍ pe vouovwra* ovro xal 
n«9à Jdousvioss slvas xal urdiv và Mouevías vópiua 
tÀv '"Pouaítv discráva. EX yàg TÜS Tuerépas 7o- 


nos occasione successionis feminarum, et nullam 
esse differentiam masculi aut feminae: sed sicut et 
in nostris MM dispositum est, secundum quam 
figuram heredes existant parentum, hoc est patris 
et matris, et avi et avine, et adhuc longius, et eo- 
rum qui post ipsos sunt. hoc est filii et filiae, et 
quemadmodum ipsi hereditatem transmittant: | ita et 
apud Armenios esse et nihil Armeniorum leges & 
Romanorum differre. Si enim nostrae reipublicae 


hrsíag eici Sovievovoi T» vuiv usrà vOv aÀÀow 4O-30sunt serviuntque nobis cum aliis gentibus et omni- 


vév xal sávrow amolavovci TOv 5uertégnv, o) Or 
mov uóvas staQg' avroig aí OryÀnas t$ mag! nuiw 
iaérrros dxBAnOrcovrai* aÀÀà naci év (gp và TÀw 
Terépow crai vóuowv, 00a vs x Tiv maÀaiw Gvv- 


bus nostris fruuntur, nequaquam solae apud eos fe- 
minae nostra aequitate repellentur, sed omnibus sub 
aequitate nostrae erunt leges, quascumque ex veteri- 
bus collegimus et in nostris posuimus Institutis at- 


T)goignuzv wal £v tois Tuevégow érüpausv ivari- 35 que Deum et quaecumque ex imperiali legislatione 
5 tam priorum 


tovrow Ts xal Üiyéavows Oca vs dx c7 Üaciuxys vo- 


imperatorum quam nostra conscriptae 


pojacías vOv vs KungocOsv avroxgarógow xal zmów — sunt. 
[11] avvàw azoyéyganta:. 
CAPUT 1I. 
Tavra voívvv ümavra xoatalv sis và» üysuwra Óu- Haec igitur omnia valere per omne sancimus tem- 


exitousv xgóvov, doyousva dx mpoowowv 17$ magov- 40 pus, incipientia a principiis praesentis quartae de- 


re publica differre velimus, et magistratibus Romanis ornavimus prioribus nominibus liberatam 


et Roma- 


norum specie uti consuefecimus, neque leges ut aliae apud eos essent nisi quas Romani colunt consti- 
tuimus. tgue existimavimus expressa lege illud quoque VMFTARUAUA esse, in quo male apud eos pecca- 
tur, nec barbarorum more viris quidem successiones ín bona el parentium et fratrum et reliquae cogna- 


tionis competere, feminis vero non item, neque sine dote eas in. matrimonium duci 
consuetudi habituri sunt, id quod magis etiam barbare usque adhuc apud 


nem earum 


M emi ab iis qui 
illos usu venit: cum 


non ipsi solum ferocius ita sentirent, sed etiam aliae gentes naturam adeo contemnerent atque femini- 


num genus contumelia afficerent, quasi quod a deo 
una valeret, sed tamquam vile et contemptum et quo 


ofectum non esset, neque ad generis procreationem 
omnis honoris expers esse deberet. 


L Sancimus igitur per hanc sacram legem, ut apud Armenios quoque eadem obtineant quae apud nos 


successionis feminarum nomine, neve ullum sit discrimen inter mas 


um et feminam. Sed quemadmodum in 


nostris legibus constitutum est, quo ordine succedant parentibus , patri scilicet et matri, el avo et aviae, et 


qui remoliores sunt, vel etiam Wis qui ipsos sequuntur, id est filio et filiae, et 


Ma. etiam 


apud Armenios sit, neve quicquam Armeniae leges a Romanorum differant. 


uomodo ipsis succedatur: 
am si nostri im- 


perii sunt inserviuntque nobis cum reliquis gentibus atque omnibus quae nostra sunt fruuntur, non sane solae 
inter eos feminae ab aequalitate, quae apud nos est, repellentur, sed ad omnes aequaliter leges nostrae per- 
linebunt, tam illae quascumque ex: antiquis collegimus et in nostris Institutionibus et Digestis collocavimus 


quam bd quaecumque ez imperiali ie, 


gumlatione et anteriorum imperatorum et ipsa nostra perscriptae sunt, 


Haec igitur omnia ut. in. omne tempus valeant, sancimus, initio capto a principio praesentis 


1 ef. nov. Y.X X1 c. 1] 5 *vouitoveww] óvonatovaiv 
libri ] 7 K9os] gentem (i.e. K9vos) c | 12 rov om. L 
13 uovov L | 21 «5s om. L | 23 ate] sicut et c 
»óuow om. L l 24 zyovv M] rovréor: BL | 26 xai 
prius om. L | 21 xÀngovouovvras L' | ovra L* oves 
L'| 28 "Mguevías] Armeniorum g | 29 «75] voie L | 
36 1s xai] xal L | 35 vs ML, om. B | 39 cap. II deroga- 
twr Edicto 11I a. 535 de eodem argumento scripto | 40. 4x 
Tv mooouuiov L 


1 ordinauimus A | 2 eanu 7? | numinibus R Vr | 3 uti] 
uiro r | 4 eos] eas V? | nominat A uocant r | 6 quod] 
qui R | delinquebantur R' | 7 et] ut R || secundum] set 
R|barbararicam V barbari cansam r | 8 successores R || 
parentium V ] 10 nequoque r [ eos R [| 11 a r vulg.] om. 

Tr. 


RV | margaritis £ | 12 apud eos] eos apud eos r || ipsi &.|| 
haeo om. r | 13 ferocis Rr || sentientibus vulg.) sequentibus 
RVTY | 14 exhonerantibus V | femine ut iniur. r | 15 non 
adhesit factum FR! nana deo oló fit actum r || nec] ne V 
16 exhonerandum Z' honerandum V || et vulg.] ut RV Tr 
19 ut et del. R?, ut om. vulg. | 20 Armenios VR?] Armenos 
R'r | quae] quiue RV || 21 occasionem V || et om. R, ante 
occasione add. R? | 22 aut R Vr] et vulg. | sieut et in V] 
et siut in r sicut etiam Ft sient in vulg. | 23 uestris x | 
24 extiterat r | 25 et eorum] vel corum vulg. | 26 lie 
etfilii R filliuset filia r | 27 transmutatur R | 29 romé- 
rum r || nostrae om. r | 31 femina R! | 32 equitate nostra r ] 
| repelluntur R repellantur r | 33 ex] et ex r vulg. || 34 col- 
legibus A' colligimus Vr [et in] et om. r | 35 impería- 
| lis legislationem r | 36 piorum R'V | conseripta Rr 
19 


Nov. XXII pr. 


€5e vecaapacxaidexavms dEpiveurgsoe xal avtTe, wa 
Zv róv)s ygdgouev vov wógov. «0 yàg xai rà ma- 
ióTéQa zQuépyágagÓas xal móc TOU dva) yoóvove 
dysADsiv avyyvasos maALov 7j vouoOegíag daciv* dA 
dx «àv xgovov, waOáxep simóvtes ÉpOnnev, cc 
mapoione veGcapecxeudexárns dxaveurcsos xal avrns 
xai xarà Tóv éP7& ümavra yoóvov ci Óiadoyal 4- 
Tea» Ouoiu, TOY Éx magne aíríag sie Jorbore 
uévowv opoios niv ixi yvveimxov, ópoios dà éxi 
Lope» TOV Aoimov elici abus. To E 
ysvóusvov ama» gdávsv émi TOU sQorépov Gy5pavos 
ddnuev, sire émi yevsaoyuv eir dmi Tw d 
yéyovev, oU0' ÓrioUv énixoweowovvrov tàv OrAnudov 
motore» éni vois jÓm OiavannÓsic: ysvegiaQyexoie 


146 


KunocOev 10 prius factum est omne manere in priori fi 


DE NUPTIIS 


cimae indictionis tantum, secundum quam hanc con- 
scripsimus legem, Nam etiam antiquiora perscrutari 
et ad superiora tempora ascendere confusionis magis 
quam legislationis est; sed ex temporibus, sicut 


5 praediximus, praesentis quartae decimae indictionis 


tantum et in subsequenti universo tempore succes- 
Siones maneant similes, et ex omni causa, quae in 
successionibus relata est, similiter in mulieribus, 
similiter in viris de cetero servandae. Quod autem 
Ban- 
cimus, sive in progenitoralibus sive in aliis factum 
est, nihil omnino communicantibus femineis perso- 
nis super iam divisis progenitoralibus praediis aut 
factis successionibus usque ad tertiam decimam in- 


xoc T vai ysvonévois Oiadoyaié p£ros vis vQué- i5 dictionem tantum; sed ex memorato tempore, hoc 
& 


exirne bxivaupcses xal avTUR" dx oV 
Oévros xoóvov, TovréGr.» dmó Pbi ed 
dxivéufGamé, xoaréw Tà maQ' zuaw vouoOernOévra 
Suanitouav. 


est quarta decima indictione, valere quae a nobis 
sunt hgisinta. sancimus. 


(Eniloyos) TR roivov magacrávta fiv wa120  (Epilogus) Quae igitur placuerunt nobis et per 


dia vods vov Jaiov Onloóueva vópov 7 c5 payalo- 
méme xal oí uar! avtz» T$ doyye avr. Levon 
ztapagvAátrsw si; r0 Üinvexdc asrovoacárogay, Dat. 
xv. k. April. CP. post cons. Belisarii v. c. 


KB 


IIEPI T9N AEYTEPO- 
lTAMOYNTSN. 

'O a$ró$ Basilee "oüvwn rj dvÜoborárg Amáot 
TÀw (aQw «7€ "Eo masrmQícv vÓ Ósvregov, dmó 
Ünárow xal natQuxiq. 
(Hgooíucov.) Ilollo uiv für xai noiuxiho: Té- 
Dasvras in mag! nudv s éxagrq uégns rà nó- 
TA Zuiv vouodernOévrov 5 QurrayOéivrtowv náv, 
Morir 9i juiv Éxeww. oix ógO Ge tr» dni tà xgaítvo 


hanc sacram legem declarata sunt, tua magnificentia 
et qui post eam administrationem susceperint, in 
perpetuum custodire festinet. 


[a. 536] 


XXII. Coll. IV &it. 1 
K DE NUPTIIS R. 


Imp. lustinisnus A. Iohanni pp. 


(Praefatio.  Plurimae quidem iam variaeque 
positae sunt leges à nobis unicuique parti prius & 
nobis sancitorum aut dispositorum quidem, visorum 
autem nobis habere non recte, ad meliora dantes 


Nov. XXII (2 Coll IV tit. 1: gloss.) Graece ertat in. ML, maior pars in B (21,7 et 28, 4 sgq.) variis locis, — 
Epit. Theod. 22, Athanas. 10, 2. (cf. sagi. Qiagógowv àvayvocuatov $13 p.195 Heimb.). Iulian. const. XXXVI. 


decimae quartae indictionis ipsius, qua hanc legem scribimus. Antiquiora enim curiose scrutari et ad 
superiora tempora redire confusionis potius quam legislationis est: sed inde a tempore, uti antea dixi- 
mus, praesentis decimae quaríae indictionis ipsius atque in omne deinceps tempus successiones maneant 
aequales, ut quae quavis de causa ad successiones referantur, aequaliter tam in feminis quam in masculis 
in posterum observentur. Quod vero antea factum est omne manere in priore slalu sinimus, sive in 
archicis sive in reliquis factum est: ut femininae personae nullam omnino partem habeant in. genesi- 
archicis praediis iam divisis aut in successionibus quae fuerunt usque ad decimam tertiam indictionem ypsam: 
verum ex praedicto tempore, hoc est a quarta decima indictione, ut quae a nobis constituta sunt valeant 
sancimus. 
Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et per hanc sacram legem declarata sunt, magnificentia 
tua et qui post cam suscepturi sunt islam potestatem observare in perpetuum studeant. 


XXII. 
DE IIS QUI SECUNDAS NUPTIAS CONTRAHUNT. 
Jdem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli et patricio. 
Praefatio. Multae quidem iam ac variae a nobis latae sunt leges, quae et singulis partibus — 


eorum, quae a nobis prius sancita erant vel constituta nec tamen recte se habere nobis visa sunt, viam ad 


7 gsvéroav Mc) favocav L| 14 diava rou 
(sic) L| 18 avroic L | 23. subscr. dEeporvij9n unvi àngi- 
Aio ivó. Ià' uerà c]v vxaraíav Beligapíov Theod. || 
post Bilisario uc. cons. M | 26 và» M AA] om. L 
(rubr. egi Aósso yápcw xai zspl Üevrspoyagidw 
Theod., de secundis nuptiis Jul, 7) zepi yája»v vead cit. 
Nomoc. XIV tit. 13, 2. 4) | 28 £xáoyo Ath] vxágyo 
ML|32 «àw] vo L'| 33 uiv om. M1 34 xoírrov L! 





1 inditionis RV | hanc quam R || 2 scripsimus r vulg. 
legem om. R | etiam Rr] et V vulg. | 4 legelationis r 
b indicionis R| 6 tempore uniuerso A || 7 et ex RV] 
wx r vulg. | 8 est, sumitur in V | 9 seruandae. Quod] 


seruande sunt V | aut RV | 10 omnem r j prioris RV [ 
sancimus] sinimus vulg. (Gr.) | 11 progenitoribus 

gen. R9), omissis verbis sivo 1n — 13 progenitoralibus 
RV | progenitorialibus sive in aliis vulg. progenitor 
aliis r| 13 super iam] superbiam r | progenitorialibus 
vulg.| praesidiis r | 14 andietionem V inducerem R | 
15 tantum ante tempore coll. R | tempus V | 16 indi- 
tione E (17 legislationis R | 21 declarata sunt legem r 
vulg. | 22 qui] quae RV om. r? | susceperit r | in) et in 
RV | 23 festinent vulg. | 25 sg. KB xxrr de nuptiis V | 
28 Iohannis V| 33 saeeetorum V? | visorum] iusuiso- 
rum horum RE! iussorum 7'| 34 nobis] a nobis RV | 
habere] se add. V? 


DE NUPTIIS 


aspi uh wv TÜv wQosxovcav ratu 
4meriOr. Ei yàg o 

TQ av, 
sieryysia Das 
qévn návas Der vaxij, 
Sov devi Jvvavóv 


Tj xaÓ' uas v0 dÓüverov raQi- 


147 Nov. XXII pr. 1 
viam et exponentes subiectis, quo com degere 
modo. Hoc autem quod nunc à nobis fit, lex quae- 


dam est communis, omnibus propria rebus compe- 
tentem ordinem ponens. Si enim matrimonium sic 
$est honestum, ut humano generi videatur immorta- 
litatem artificem introducere, et ex filiorum procrea- 
tione renovata genera manent iugiter, dei clementia, 
quantum est possibile, nostrae immortalitatem do- 
nante naturae, recte nobis studium de nuptiis est. 


Lomévré gicn, sixóvos uiv napiosrovÜacTa và zs9l10 Alia namque omnia, quae sancita sunt, non omni- 


Tow yáguav dctí. Tà uév yàp aÀia dw wopoOeTy- 
Dévrav ov nàci xoocxts ovre àvOQomow obts stgáy- 
pagsv ovra xasQois, vó dà sagi rdv yáuorv anovoacpa 
müdm: égriv, Gm síntiv, vr& dvÜpormivne yovis, 4i 
Ov xal dvavsovtaa uó 
pgorvido: xaOierpxsv dbww. 'H uàw obv nakaitye 
ov egóüpa rà mspl vüw mporépow 7j vàw Üevrigmv 
ztrpisigyalero yanav, &ÀÀ diy xai voie zarQdGs xal 
T«i& uxroáG. xal síe wÀsiovs guxveiaO'aa yá, xal 


uóvov, xal mAsiovos va &ÀAwv 15 Antiquitas equidem non satis aliquid de 


bus competunt nec hominibus nec rebus neque tem- 

ribus, studium vero nuptiarum totius est, ut ita 
icatur, bumanae sobolis, ex quo etiam renovatur 
50lo, et ampliori quam alia sollicitudine pem ut. 
oribus 
aut secundis perscrutabatur nuptiis, sed licebat et 
n et matribus et ad plures venire nuptias et 
ucro nullo privari, et causa erat in simplicitate con- 
fusa. Maioris autem Theodosii temporibus amplior 


xéodovs ojdsvos dgaigsigOna, wal rÓ moüyua 7» 4v 20 sollicitudo facta est circa huius rel tractatum, donec 


ex. & Gvyxeyvusvov. "Ex dà tw vov uaiLovos 
Osodocíov xgóvaw mÀaiew gpovrié Lr ga TÜR mpi 
Tavva TeyvoAoyías, Fas mspuDovca Duà vàv dgakre 
Basilfow si; éovra vw cé svGaBoUe uw5jums à 

ixsro, avÜpa ysvvaia vs wal dvOpixas xal va TK 

TOVrOw xarà TO mÀsigrov vouoOsrQcavra. "Hysie 04 
ys dw vj àv Üráleew GvvOYn molÀà uiv xal 
GÀÀla epi vovraw Üuopícauav, qOnusv dà zonvas 


vvv, Bovlais vshuorégaie T mQayua xavacxemrOue- — erubes 


»o«, xaí Tiva dxavopgogas ov víw 
4ÀÀ' zón xal ràv xaQ' yudv avrOv vouodrrnOiv- 
Tww. oV yàg dgvJguiuav, si vi xáAlov xal av avroi 
mQorspov simousv mQosebevQouuev, vOUTO vopoDeréiv 
xal vy» mpoijxovgaw coi ztQóvegov Üevrégaw émitw- 
Sévas Miu oixoD'ev, pi 

névssv éánavogOuÜT,as vOv vpov. 


circuiens per ceteros im res in Leonem piae 
memoriae pervenit, virum fortiter atque viriliter len 
de istis plerumque sancientem. Nos autem in con- 
Stitutionum compositione multa quidem et alia de 


25istis decrevimus, aestimavimus autem oportere nunc, 


consilis perfectioribus causam consi ies, etiam 
quaedam corrigere non aliorum solummodo, sed iam 
etiam quae a nobis ipsis sancita sunt. Non enim 
us, ai quid melius etiam horum quae ipsi 


4$ uóvov,30 prius diximus adinveniamus, hoc sancire et compe- 


tentem prioribus imponere correctionem nec ab ali 
expectare corrigi legem. 


pm nag! érigmv àva- 35 


CAPUT I. 


4o 1oívvr Tavra ngonojsOo roUUs vov vónov. 
Kai mxgarov éxavo, tO mávra uiv ómóga dw oW 
fumgogOzw vevouoüfrrras síte map! nuaw airs magà 
Tw 790 Yuaw, TaUta xpurtv 
oixsíovs ygóvove, ovx Éyovra ojÀéva éx vov magórros 


Duo igitur haec praemittantur huic legi. Et pri- 
mum illud, ut omnia quidem, quaecumque in priori- 
bus sancita sunt sive a nobis sive a prioribus nostris, 


agrov xarà Ove 40 haec valeant singula secundum propria tempora, non 


habentia ullam ex praesenti lege novitatem, sed etiam 


meliora facerent et subditis praeciperent, quo modo vivere deceret. Hoc vero quod nunc a nobis fit, lex 
quaedam est communis, quae rei omnium gravissimae ordinem convenientem imponat. Nam siquidem matri- 
monium res est adeo sancta, ut videatur humano generi artificialem immortalitatem conferre, atque ea: 
liberorum procreatione renovata genera manent perpetua, ut dei clementia, quoad fieri potest, immortali- 
tatem naturae nostrae largiatur, merito nobis magnum est de nuptiis studium. — Cetera enim, quae legi- 
bus sancita sunt, non omnibus conveniunt neque hominibus neque rebus neque temporibus; quod vero de 
nuptiis est studium ad totum, ut ita dicamus, genus humanum spectat, e quo etiam solo hoc renovatur, 
ac maiore quam cetera cura dignum est. Atque antiquitas quidem quae ad priores aut secundas nuptias 
pertinent non nimis curiose perscrulata esí: sed licebat tam patribus quam matribus et ad plures 
nuptias venire neque ullo lucro privari, ita ut res in ipsa simplicitate confusa esset. 4 temporibus autein 
odosii maioris amplior fuit cura hanc rem cum arte traciandi, donec per sequentes deinceps impera- 
lores agitata ad Leonem piae memoriae pervenit, qui vir egregie et viriliter etiam quae ad haec spectant 
magna ex parte lege constituit. Nos autem cum in constitutionum compositione alia multa de his defini- 
vimus, tum nunc re consiliis perfectioribus considerata quaedam emendanda esse existimavimus non solum 
eorum quae ab aliis, sed iam eorum quoque quae a nobis ipsis sancita fuerunt. Neque enim erubescimus, 
si quid pulchrius vel illis, quae ipsi antea. diximus, reperiamus, id lege sancire et prioribus secundam 
quae conveniat correctionem sponte adferre, nec vero ut ab aliis lez emendetur expectare. 
L Duo quidem haec praemittantur huic legi. Atque primum illud, ut omnia quidem, quaecumque 
prioribus temporibus sive a nobis sive ab iis qui nos praecesserunt sancita sunt, secundum sua quodque 
lempora valeant, utpote quae nullam habeant ex praesenti lege innovationem, sed in suis casibus valeat 


| bus (hominibus s. v. V?) et propria V | 4 ordinem supp. 
V? in spat. vac. | 6 artiicem 7'] artifice V artificiose 
V? s.v., vulg. | 7 manent] genera add, A* | 8 nostrae 
immortalitatem vulj.] nostra immortalitate & VT | 12 est 
totius V | 13 reeoeatur K'| 15 eequidem | 20 facta 
est post rei coll. R[ 22 uem V| 23 constitutione R | 
24 compositionem RV | 26 consilii V! | perfectoribus 
AR! perfectioibus V* | causa R! I 21 iam V] tam 4 
om. vulg. || 29 erubescimur V | horum] bonorum V || 
30 haeo R | 32 expectae V! | 37 Cap. 1 V rubr. | 37 Duo] 
Quo V rubr.| permittantur R!V 


1 ódó» xal Mc) óg9os L | moocfxuv L | 2 27] 
35 L | A xaieoravo ML!] xosqiartáto L' xvgiarsátq 
Haloander (propria e) | 8 uévssv coni, Zachariae|| 9 7] | 
tàw L| xaegeSouévos L| 19 urrodas xal Lg] unrga- 
ev M | 21 avxxegvusvoyr M || 22 Gs09o2íov] cf. Cod. 5, 
9,1 2g. [| zÀciov L? | 23 ogeEne L || 24 71éovza] cf. Cod. 
5,9,61 26 rovrov L | Husié xv4.] cf. Cod. 5,9, 8593. l 
28 wv» xonva. L| 31 à 5 Li 34 v5v] vois L' 
Bevrépgav L*] devréooué ML!, om. £ | 35 oixoOev om. 
39 mxaga row Lg] zagà om, M | 


2 quod] que V? quae V?| 3 est et communis omni- 
19* 


Noy. XXII 1. 2 


146 


DE NUPTIIS 


wóuov xmiviGuóv, dÀÀ' dmi Tw oixtmw Oeuárww — in suis casibus valitura atque tractanda et suos even- 


xpatovvra xai molrrvóusva, wai Tàs éavrQw dxfa- 
Cu; dx TOv $Ón ciÜévrow dvapévorra vouov, xai 
oidiv xowc»oUvia tQ zapóvTi vOug* Ov di mag- 
óvra vóuov éx TOv viv xgarsiv éni màdi vois dGO- 
pévou Duas, xc) 4ni návrav và» urrà tavta yá- 
Aw sirs mgoréQov airs Ow dgabié dmí ve Ow 
Vorepor dgouávaw sits yagaxdw xapügw aire diado- 
gv *àv dx naídow. xal yàp 10 uiv ngonngós 
amav voi Tn ysyQaupávou xavalaundrousv vouoe, 
10 0i udAlov Quà x07 zagórro; acgaliLousDa vouov. 
divs &íts maro: dira ÓavraQos yeyóvaci yáuoi, aire 
voi; yoviUc. OiaDoyal «dw dx TOV mQOrov p 
maíüav sits xigür, dx mpouxqianv y) ngoyajsatov Oas- 


tus ex x quae iam positae sunt, legibus expectan- 
tia et nihil communicantia praesenti legi. Praesen- 
tem vero legem ex nunc valere volumus in omnibus 


5futuris casibus et in omnibus postea nuptiis, sive 


prioribus sive deinceps, et in posteris aut futuris 
sive nuptialibus lucris sive successionibus, quae ex 
filis sunt. Etenim quod quidem omne iam praeces- 
sit, conscriptis relinquimus legibus, quod vero futu- 


l0rum est, per praesentem munimus legem. Unde (sive 


priores) sive secundae provenerunt nuptiae, sive pa- 
rentibus successiones ex prioris matrimonii filiis sive 
lucra ex dotibus aut antenuptialibus donationibus 
&ut ex alia causa, sive existentibus ex secundo ma&- 


eadv Tj d£ Ale altas, sire ovra x. oU Ósvtégov 15 trimonio filiis sive etiam non, in prioribus tempori- 


yáuov xaíUmw sívs xai uj, dv xoie KungocOasv xoó- 
wo, TaUra TtapagvAarréígOm xarà ove éavraw 
Éxacta xoóvove, xai dmxoÀavérogay oi v& àávÜQss ai 
F3 yvvaixs; Ti€ lumgocOsv vouodecías, sive mos 
vt d j 
TOv larrcav, eire a»ro rOVe maidas sírs vi TOY 
návrov Éngabav «ois ztQotégows d. oUvtsé vó- 
HOW. TOU; yap éx&ivows miGTsUGavTaS xal OUTOS GVg- 
i as ovx üv T«& aividgaarO, Duà ví Qi xai TO 


ndlov nígvavro xal 1Q qaivouéyq plv. xai no- 25 


* «9 navránacw ynmícrovv, v0 Óé omo ysvó- 
uavov ádsÓíacav. "Qurs dxsiva piv marta uavétoo 
tjv dovrà» gvÀirtovra tübww: Ó Oi dqab?üs xogóvos 
dv v0i6 uerà TaUta TixToudvois Duuaciv dv dvi návra 
*QÀa vQ vóuq xsiuevá T& xal GvyrÓ. 
G9«w, ónósa nti 1àw écopívaw, ak signa, yápam 
TtQosrxés xgazeiv. "Ev uiv oov vovro xgoupreda vov 
vOHOV, 


Ki9ouv yáuove sire wal uéxos Tw mQu- 20 
dabit 


bus, haec serventur secundum sus singula tempora, 
et fruantur tam viri quam mulieres priori legisla- 
tione, sive &d alias venerunt nuptias sive etiam us- 
ue d priores steterunt, L- Sonoma: filiis ow 
iquid omnium egerunt priores sequentes leges. llli 
enim credentes et ita ARM nullus inculpabit, 
quare non futurum scierunt, et hoc, quod vide 
quidem et tractabatur, omnibus modis crediderunt, 
quod vero nondum factum erat, non formidave- 
runt. Unde illa quidem omnia maneant suum ser- 
vantia ordinem, deinceps vero tempus in posteriori- 
bus pariendis casibus in una omnia hac lege posita 
atque collecta respiciat, quaecumque de fu » Bi- 
cut dictum est, nuptiis competunt valere. Unum 


cuáva 9sa- 30itaque hoc praemittatur legi. 


CAPUT 1I. 


davrspov Oi dxivo, dia üxavra ómóca dx tij 


- dan 


»iv zuéas ó ÓiaOéuavos Duarávrok magi vdw TOi0v- 35 


Tow, sits dvyo sira yvyi; xa&soTíxo., ravra xoataiv. 
vouo D rraico uà» yàg Éxagtos ámi rois éavroU và ai- 
xóra, xal Karo wouos y vOVrOV BovAQ, xaJansp xai 
ó gem hier fuiv Tàw rx xai caro; GysÜóv 

molara(av "Pouaío Óiarübas quei ( i 
*óv duodsxádshro»), xarà T9v doyaíaw ES goridihe 





Secundum vero illud, ut omnía quaecumque ex 


hodierna die testator disposuerit de talibus, give vir 
sive mulier consistat, haec valeant. Disponat itaque 
unusquisque in suis, ut dignum est, et sit lex eius 
voluntas, sicut et antiquissima nobis lex et prima 
paene reipublicae Romanorum disponens ait (dicimus 
ài 10 &utem xii tabularum) secundum antiquam et patriam 


atque observentur et eventus suos ex: latis iam legibus maneant nec Liner, bag €um praesenti lege com- 


mune habeant. 


Praesens vero lex inde ab hoc tempore valeat in omni 


us futuris casibus omnibusque 


quae posthac futurae sunt nuptiis, sive prioribus sive secundis, et in futuris deinceps tam lucris nuptialibus 


quam successionibus ea: liberis. 
autem futurum est, praesenti lege munimus. 


Etenim omne quidem quod practeriit legibus iam scriptis relinguimus, quod 
ltague sive primae sive secundae nuptiae factae sunt, sive 


parentibus successiones liberorum priorum nuptiarum, sive lucra ex dotalibus vel antenuptialibus donationibus 
vel ex alia causa, sive extant liberi ex: secundis nuptiis sive non extant, tis quae praecesserunt tempori- 
bus, haec serventur secundum sua quodque tempora, ac fruantur priore legislatione tam viri quam fe- 
minae, sive ad se venerunt nuptias sive etiam in primis stelerunt, sive liberis successerunt sive quid 
aliud omnino egerunt priores leges secuti. Nam qui illis confisi sunt atque ita nuptias contraxerunt, haud 
facile quisquam arquat, quidni etiam futurum noverint et ci quod apparuit atque obtinuit omnino diffisi 
sint, id vero quod nondum extitit, formidaverint. Itaque illa quidem. omnia maneant suumque ser- 
vent ordinem: futurum vero tempus in casibus posthac nascituris in una omnia uw Àac posita et col- 
lecta conspiciai, quaecumque de futuris, ut dictum est, nuptiis valere par est. Unum igitur hoc legi 
praemissum esto. : 

IL Alterum vero illud, ut omnia quaecumque inde ab hac die testator de eiusmodi rebus statu- 
erit, sive vir sive femina sit, ea valeant.  Constiiuat enim de suis quisque rebus quae par est, et lex 
sit eius voluntas, quemadmodum etiam nostrarum legum antiquissima et quae prima fere rempublicam 
Romanis constituit, legem x11 tabularum dicimus, secundum vetustam et patriam linguam ait, cum ita 





1 aAÀ' dni] sed etiam in € | 3 vayOévrow L || só- 
pov L|5 xgarsiv) valere volumus c | 6 usravra. L' | 
7 mgorsgow Lg] moórsgov M | và» — ràw) vóv — 
vóv L'| 9 vàw ix Lc] éx vàv M | 15 Oevregoyáuov 
L^ | 15 áxoAagérogav L | 19 «5$| «oie M | 20 TOv 
ngórov L!| 22 axolovdovwtse Ms] &xoAovOovvras L | 
23 avuaAóvras Scrimger || 25 xal 1d ztoA«tavosvo M | 
26 zgnícrov»] crediderunt & | 27 4jeJisgaw Scrimger 
(cf. Lobeck ad Phryn. 150 «g.); non formidaverunt g | 
30 Juác9o M) Siacac9o L | 4u diaxafa;] Piara 
(nic) L' | 41 9vodexadsAros L 


3 praesenti (ex praesenti R?) lege R | 6 aut delen- 
dum videtur | 5 etenim] et eum. E! | 10 minimus V' ! 
sive priores addidi [ 11 peruenerunt V' | 12 priores R 
prioribus V! | flii V* | sine luero (lucra R*j R 
15 etiam om. R | 16 secundum sua] set A' | 17 priori 
prioris (priores V!) V vulg. | legilatione V* legislatio- 
nem V?|21! inculpabit A] eulpabit V vulg. [ 24 non 
V vulg.] nondum A | 26 posterioribus] uero add. V || 
21 dis V! | in] et in V [| 28 fueeis (furtis?) 
V'[30 permittatur R | 34 ut om. | 37 unusquis V 
in suis om. R | 35 sicut et] et om. RT7'| 39 paene 
om. R | leg. rempublicam? | 40 sg. patria lingua. K' 


DE NUPTIIR 


yhérsa» ovtwoéí zov Àéyov* uti legassit quisque de 
sua re, it& ius esto. ovde»óg Jvvagévov aad 35 
baívov yvourv, ovd" dv ai Oaioy agattos vUzov otd* 
dv &( vi TÀw avtov, Frsgóv v4 nagadiatvzovw dni 
vois aÀlorgiosc. 

1l Ei di urdiv 0 JiaD£pusvos eios 7) duavvzolatuv, 
$a:g u7 rois fÓn xajdvow xal xgatoUG. ztQoxarti- 
Àgaras vóuow, urdé t& zagà rove xaJíÀov vóuove 
Biaxásron vriixavta 008 zuiv 0 vouos xeíaDw, xavra 
xa9' 9cov àvOgoiaq Ovratóv negidaugava xai Qia- 1 
Baivww dv Bgayci, xal rà dmi rois nguoi éxavog- 
Poípavos yauon xci rà éml vois Qevrégow, xaà và 
dni rais diadogais xai rais AóGsci TÀw ydp sirva 
ix Davázaw eive dx duazevEsuse, xal 1à ztQÓ TOU ztav- 
Síuov zgóvov xal usr' íxrivov, xai uíav vivà dGvw-]l 
dyuav coto Vuavos zawrOg dj 1ovTOv TOU GvyyQdupua- 
To$, xai vouoJscíav ndAas uiv aplapévnv, ix zévts 
Ji uálaaxa xal zevinxovra xal éxatüv draw Gvyvó- 
TipÓv Té xierDuigav, xal xarà uépos àJgouDeicáv 


RES, NEN 


Noy. XXII 2—4 


linguam ita dicens: Uti legasset quisque de 
sua re, ita ius esto. Nullo valente citra illius 
voluntatem, nec si sacram impetret formam nec sí 
quippiam aliud omnium, aliquid aliter disponere in 
5 alienis. 
1 Si vero nihil testator dixerit aut disposuerit, quod 
non iam positis et valentibus praeoccupatum sit le- 
gibus, nec aliquid contra universales leges ordina- 
verit, tunc haec nobis lex posita sit omnia, quantum 
0 est homini possibile, comprehendens et transiens in 
brevi et quae in prioribus erant corrigens nuptiis 
€t quae in secundis, et in successionibus et in so- 
lutionibus nuptiarum sive ex mortibus sive ex sepa- 
ratione, et quae ante luctuosum tempus sunt et post 
5ilud, et anam quandam continuationem faciens to- 
tius huius conscriptionis, atque legislationem olim 
quidem incohatam, ex quinque vero praecipue et 
quinquazinta et centum annis frequentius motam et 
particulariter collectam simul et paulatim colligatam 


1à dpa xal 14) xaTa paxgov GvvÓsigDal Te 90$ éav- 20ad semet ipsam et cohaerentem, confusam in pluri- 


TZ» xal AàuaOas. cvyyaDQuicav dw mnÀsiatow xal 
Two? dal deouévrv éxavogOogtos, xaDagav ta xai 
Vingavov éavr zavroíos anogaivav. 


egentem correctione, puram- 


mis et quadam sem 
sibi omoino declarans. 


que et consonam 


CAPUT 1l. 


Üámov uiv ovv dáJecis üpowBaía mowui, T vv 
aQgoxquy ys oUx dziüsopévr ngosOrxnc. énadav dà2 
&xab cvvéADo: airs dnà wuÁZ yapaxi Jiaduoss aiva 
xal 4mudóass mpoixóG xal 15$ Óià rOv yduov Dmpeüe, 
fü r$ zQáynmars zàüvico$ dxolovOiSai xal Avsww av- 
^l does dvrev ] unà norm dnaub) cO» dw àv- 
Spdaos napaxo, 
10 0i xai. 4ni 1» dxgoixov avugolaíuv QiaAvouivav 
xai zxowT» igo amolov sir, ToVrO usi; dbevgousv 
natos. 


Nuptias itaque affectus alternus facit dotalium 
5non egens augmento. Cum enim semel convenerit 
seu puro nuptiali affectu sive etiam oblatione dotis 
et propter nuptias donationis, oportet causam om- 
0 sequi etiam solutionem aut innoxiam aut cum 
poena, quoniam horum quae in hominibus subse- 


vro» r0 ÓaDiv üzav lvróv'.J0 quuntur, quidquid ligatur, solubile est. Ut autem 


etiam super indotatis matrimoniis distractione facta 
poena merito subsequatur, hoc nos adinvenimus primi. 


CAPUT IV. 


4ialíowta, dà dw Lor rà» avuaBallivrew yáno:, Distrahuntur itaque in vita contrahentium matri- 
si niv qvvasvoUvtos éxatégov uígove (vig av ovdiv 35 monia alia quidcm consentiente utraque parte, pro 


cap. ILI in. Tov yduov diàdscié — zQocÓrxrs extat B. 28, 4, 41 (B* p. 144 Zack). 
cap. IV in. respicere videtur Ecloga privata aucta 2, 18 p. t Zoo. 


fere dicat: Uti legassit quisque de sua re, ita ius esto. JVec cuiquam liceat contra illius voluntatem, ne- 
5i sacram formam ter 5i quidvis inpetret, aliud quicquam praeter illa de rebus alienis statuere. 
Si vero nihil testator dixerit aut statuerit, quod quidem legibus iam latis et valentibus non praec; 
ium sit, neque quicquam contra leges in universum disposuerit, tunc haec nobis lex data esto, quae omnia, 
quantum per hominem fieri potest, comprehendat et breviter percurrat, quae tam quae ad yriores quam 
quae ad secundas nuptias, Diu ad successiones et solutiones nuptiarum sive morte sive divortio facias 
pertinent, quaeque ante tempus luctus et post illud sunt, corrigat atque unam aliquam efficiat continuatio- 
nem iotius huius scripti, et legislationem olim quidem incohatam, abhinc autem centum et quinguaginta 
quinque fere annos frequentius bere et ex suis particulis collectam, eoque quod paulatim inier se 
€olligata et congiutinata est in. plerisque confusam et utique correctione aliqua índigentem, et puram et 
ipsi omnino consonam demonstret. 
HL dique nuptias quidem affectus facit mutuus, dotalium instrumentorum accessione non indigens. 
Üwm auiem semel contracíae sint sive ex mero coniugali affectu sive etiam dote et donatione propter 
nuptias data, etiam solutionem rursus rem scqui omnino par est aut impunitam aut cum poena: quoniam 
ez ds quae inter. homines eveniunt, "ligatum omne dissolubile'. Quod autem in indotatis quoque coniugiis 


solutis. fieri poe ut poena sequatur, hoc nos primi rcpperimus. 
IV. Soivuntur autem nuptiae inler vivos qui eas contraxerunt, aliae consentienle utraque parte 





| uti legasaet quisque (anisue L) MLz (uti legassit 
waper pecunia tutelave ler XII tab. p. 121 ed. Schoeil) 
de szarcira LL de suar. ejra. M (suae rei, it& ler XI, 
tab) | 3. leg. ovr' a» — ovv &v1| 8 *unra libri | 
10 za)! Aaugávrv (hauBávew L*) L | 11 dv Bgayei] 
Beexo LA A3 airo Qiatevbsmw L|] 15 narexsivov L 
16 zavros] rov navros L | 17:5q. cf. p. 14,2159. | 20 1p 
om. L| éavrov M | 21 ovyxoAzaSaa L | 22 deouivow 
L'125 ys ovx Mic) ài ovx L oix àsl B (àAÀ' 5j dx | 
novav tà GvyxÀntixd adnot. BY;cf.nov. CXVII, 4) ! 
innid'áv da 4nedav L' xal £xuda» L' | 27 dx 
Wen Zachariae ], v6 om. L | &ià xà» yánov L 
18 avóus ML) av2us 7) Haloander, aut g | 79 mowrs, 

"uw add. al ee Pato Timaeo p. 41 A: 1ó uiv 


ovv 
hiDiv này 


óv | 31 dialvovacvow L | 34 33 om. 


L | d» 5o) otv eri 


* | eveaAévrov L | 35 avvai- 
vovytos; — 150,2 oi L 


à om. 


1 legassit vulg. | 4 in alienis] malens RVT | 7 sit 
om. R | 8 ordinauit R | 11 breu (sic) V | et om. RV j 
et in V] et R. et quae in TZ vulg. | 13 mortibus V 
morte A vulg. | 15 totiens R* | 16 *lcgislationis /ibri 
19 collecta V!| 20 ad] a R* | pluribus V | 21 quan- 
dam R'[|egente A?| correctionem V | 22 consonantcm 
R? | deelarans vulg.) declaratam R VT |j 24 post itaque 
spatium vacuum ca, 15 litt, est in V || alternus affectus 

26 *seu] sub (set KR!) libri | 27 omnino causam 
R | 29 omnibus R [ 30 ut] aut R* | 31 matrimonis 
V| 34 rubr. De diuortiis bona gratia fatiendis A mg. | 
35 uterque A' 


190 


DE NUPTIIS 





Nov. XXII 4—6 

dyravOa Oialextéoy, vv avugoawawv vo ngàyua xaP- 
ámep d» éxatéQu dóbes Duouxovgdvo»v), oi dà xarà 
mpógaciw zoAoyov, oi Or xai bona gratia Vvras, 
ei Óà airías axácns xopís, oi Üà xai usvà aívíos 
av . 


quibus nihil hic dicendum est, pactis causam, sicut 

utrique placuerit, gubernantibus, alia vero per occa- 

sionem rationabilem, quae etiam bona gratia voca- 

tur, alia vero citra omnem causam, alia quoque cum 
5 causa rationabili, 


CAPUT V. 


Katà piv oiv ngópaciw dusumzTOv, O0raw dGxnaiw 
Sáragov FAnxas vàv usgd, ngos vyv éni và xaivvo 
ueraBaivov 0Uóv, xai 0v dv ayvsiq Bíov aigovusvov. 
TryvixaUra yag vOuos xal &Alos ruérsQoc Ada, vtaopr- 
Cíav slvas xal avüpi xai yvwvauxi mtQó6 và xa 
usDiatauévois DiaAÓs» xÓ. Gvvoixécioy xal ávayapsiv 
ustá Tivos Avant vmoÀnzOuévyé TQ xaraAÀshuga- 
Bévq magauvs(as. Om àp üv Gvugovügsav oi 
evuBaAlovres àmó veloveii. phvooDes xégdos, voUro 
Éyesv si vOv xara. ^ 
4vyp (vs yv» xaÓscrzxoi, Üiór. xai ovros vÓ ye 
xi p cvvowgavr. doxsi vaksvvüv, £rípay HRS 
évégac Bíov mogeíav éAóusvos. 


Àepévor magà Sarépov, sivs 15 


Secundum occasionem itaque inculpabilem, quando 
conversationem altera elegit pars, ad meliorem mi- 
grans viam et sub castitate conversationem concu- 
piscens, Tunc enim lex et alia nostra dicit licen- 


c lOtiam esse viro et mulieri ad meliora mi ti trans- 


igere matrimonium et abscedere, quodam brevi dimisso 
solacio ei qui relinquitur. Quodcumque enim pacti 
fuerint contrahentes ex morte fieri lucrum, hoc ha- 
bere oportet eum qui dimittitur ab altero, sive vir 
sive mulier sit, eo quod et iste quantum ad matri- 
monium videtur mori, aliud pro alio vitae eligens 
iter. 


CAPUT VI. 


Kal xavà mgógasiv 0À ávayxaíav va xal oix álo- 


Per occasionem quoque necessariam et non irra- 


yov dialosras yápos, Orav vie ovx olós cs &i5 cvviévas 20 tionabilem distrahitur matrimonium, quando aliquis 


Tj yv»cixb xal tà mapa Tje qvGorow pács dsdo- 
péva sgürréw, GÀ Durtía uév, xavà vÓv sei TOV- 
TOV xov xag' judw ysygauuévov vóuov, xagadgá- 
pos dx vov 1àv yáua xaagov, 0 0 O14 vale aÀnd'síaue 
daviv àwzp ov 
TOi y& avTZS zaTQac. «4&4 TÓ GVVOIXÉGLOV 
xal cvsikas OuaíGiov, si xal jy) BovAovro vOVTO Ó Ovv- 
cixGw.  KüvravOa y uiv mgoib, s ví; dGwv OÀos 
ánidedouévr zooi$, dxoAovó'rjGes c] maxi, xcÀ &m0- 
[n povrqv 9 àvye, sí ys vUgOs ; 
Tóv » ZrO. mgo Tw yducw ÜoQsà usvei m. 
Tj àvÜol ovdév oitoda» suni. TK 5$; 
TOv vóuov émavogÜoUuev Boazsiq Ti mpocÓTxp* 


eap. V (xag. cit. schol. B*| 4iaAveras yàg 
p.155 Zo)" cap. V habet 


cap. 


o5 Osixvvci zágscri yàp xj yvvawd 525 vir non ostendat —Licebit enim mulieri aut eius 
io. Duabsvyvo N ^ 


Báv, 7, 9à dia 30 


impotens fuerit coire mulieri et agere quae a natura 
viris data sunt, sed biennium quidem secundum de 
hoc & nobis pridem scriptam legem transcurrat ex 
nuptiarum tempore, ille vero quia pro veritate est 


patribus disiungere matrimonium et mittere u- 
dium, vel si noluerit hoc maritus. Et hic siquidem 
dos, si qua est omnino data dos, sequitur lerem, 
et reddit hanc vir, si eam contigit accipi, propter 
nuptias autem seu ante nuptias donatio manet apud 
virum nihil de suo damnificandum. Hanc itaque le- 
gem corrigimus brevi quadam adiectione: non enim 


yáuos xavà mgópasiw xri, — cap. VII exiant in. B 28, 5,4 (B* 


item cap. VII initio decurtatum Prochiron 11, 3.3; Epana- 


esp 21, 1; cap. VI, 
goge 21, 2.3. — Summa cap. V— VII est Nomoc. XIV tit. 13, 4 p. 615. Pitra, 
VI summaria habent 'Ponoi 26, 13; Ecloga privata aucta 2, 17. 30 (p. 14 Zach.). 





de quibus hic nihil disserendum, cum pacta rem, quemadmodum utrique placuerit, ordinent, aliae ex 
causa iusta, quae qui etiam bona gratia vocantur, aliae sine ulla culpa, aliae etiam cum culpa iusta. 

V. Aique éx causa quidem non vwituperanda, quando vitam solitariam alterutra pars elegerit 
demigrans ad viam, quae ad meliora ducit, et vitam quac in castitate transigitur eligens. Tunc enim alia 
quoque lex nostra dicit licere et marito et uxori ad meliora transeuntibus solvere. coniugium et secedere, 
cum exiguo aliquo solacio relicto ei, qui deseritur. Quodcumque enim coniuges in casum mortis lucrum 
fieri pacti sunt, hoc habere oportet eum qui ab altero deseritur, sive is maritus sit sive uxor, niam 
hic quoque, quum ad coniugem attinet, mori videtur, cum alterum vitae iter pro altero elegerit. 

Vi. einde ex causa necessaria neque iniusta solvitur matrimonium, si quis cum uxore coire 
et quae viris a natura data sunt facere non possit, sed biennium, secundum legem olim a nobis de hoc 
scriptam, inde a tempore nuptiarum praeterierit, ille vero se revera virum esse non probet. Licet enim 
uxori vel eius parentibus solvere coniugium et repudium mittere, ctiamsi nolit hoc maritus. Atque hoc casu 


dos quidem, si quae omnino data est dos, sequetur uxorem , reddei 
pit, donatio vero propter nuptias sive ante nuptias apud 
adiectione corrigimus: neque enim biennium solum ab 


passurum. Hanc iamen legem iam exigua q 


(que eam maritus, siquidem forte acce- 
maritum manebit nihil in. suis rebus j 





3 ei — xaAovrrai] 7j — xaAsitas Zachariae cum & | 
Bova ygaxía (yoizia L*) L | 7 «o xoeivrov B* | 8 ueza- 
Baivow Dif || xai 0v — 12 uexá t«vog om. Epan. | 9 wó- 
uog — m" xsirvousv B | wóuos] Cod. 1, 3, 52. $ 15. 
cf. nov. V, 5 | 11 ueSuovauévoss BL?) us9uovaguáévn 
Mig) et Schoell. usdiuavapádvo B* usDisvanévow L'| 
12 vxoÀsieuusvgns LB | 18 5mxsp L | 14 evua- 
Aóviss B! | yevécOas D* Epan. j 16 sra 7) 714 
yvvi L' | evros] o:os (pro avroc) L* | 1d avayxne 
L* | 20 .aAvgsra: L | 215g. x«i tà — máriuv] 
xal à didwxev v, gíócw mpárrew àvÜpác: 00 mpárres 
Epam. | 22 àÀ&a — 25 Ósixvvai] Gzga vqudr. TaAe(ov 
dv.avtdw éx xoU tàw yducw xaspov B | Osairíav L' 
rQurtía Proch., Epan. | xarà — 23 vóuov om. Proch., 
Epan. | 23 wónuow] Cod. 5, 17, 10 | 25 Jaixvves ML] 
Dauvvos. Proch. g. Osixvóss Epan., Proch. v.i. | &&eavs 
Epan. | 26 zazoaci] yovevas Epan., Proch. v. i| 27 xai 


ecsiÀas Qiaiciov om. B || Qiaiosov (pro Quéavov) ML) 
Ouivaw Proch, Epan. (&aZéyiov Hal) | sí xai MB] 
xai &( L xiv sí Proch., Epan. | 28 7) uv] si quidem 
(. e. ei uiv) c || e vis]. Trri6 B*. Proch. | 0Àos doviv 
Epan. | 29 4zidsdouévny L | moi om. B* Proch., 
Mes. | 30 af v4] && va B^ | 31 uevei M Epan., Proc. 
v. L] uéves Bg, Proch. codd. plerique | 32. Tovzoy — 
151,5 vexvoyovíg om. B Proch., Épan. 


6 oocasione P | quam V' | 7 conuersatione LH 
alteram A!| eligit & vulg. | 8 uitam R*( !0 ad] et 

KR | transigere FK! vulg.] transire VT, R* in mg. | 11 de- 
misso V; leg. remisso? | 12 *solacio] et oblato libri | 
21 impotens] im ín ras. V | 22 *sed] si libri | 25 osten- 
datur V | 27 siquidem] quidem vulg. [ 28 sq. si qua — 
reddit] sit det mediis om, RT | sequetur vuig. | ?9 red- 
dit V] reddet vulg. | contingit V | 30 autem] aut V 


DE NUPTIIS 151 Nov. XXII 6—8 


ov yàp Jurzíav àgiDÓusiaD ca uóvg» dE aévoU rov xw — biennium numerari solum ex ipso tempore copula- 
eov m Svvagsías, àAlà coueríav BovióusOa. xai tionis, sed triennium volumus. Édocti namque sumus 
yàe 4ddiddyOrusv ix càw énisvuBávrov dv uícp, i. ex his quae inter haec provenerunt, ree &m- 
wà$ zÀeíova ? xal xarà Óurtíaw xgóvov ovx icxogav- — plius quam biennium temporis non valentes postea 
vas Versgov ixavoUs ópOévrac UmngerzgagÓa, vj 1s- 5 potentes ostensos ministrare filiorum procreationi. 
xvoyovía. 

CAPUT VII. 


44 ÀÀà wai «0 17€ aiyualocíag vowiróv ddrwv, Ortolov Sed etiam captivitatis casus talis est, quale est 
bona gratia Jiadvs vOv yauov. sire yàg à»dpi cvp- bona gratia distrahere matrimonium. Sive enim con- 
Bain vowvrov àviynga, vr& yvvaixós év Tj zOTs(q — tingat tale infortunium viro, muliere in republica 
peche ri airs avOis yvvi uiv ai; aiyuaAoG(av anioy 10 manente, sive rursus mulier quidem in captivitatem 
Aévos Ói o dvyo dv molutsq, ó uiv dxpig/e vs xai — ducatur, maneat autem vir in republica, scrupulosa 
Aszxós Aóyos QiaÀves TÓv yánov* SovÀe(as yàp &naf quidem et subtilis ratio transigit nuptias: servitute 
dzaysvonévne OJarégq tj vü$ 6yge d»córne tiv éx — namque semel superveniente alteri personae for- 
rà» yápow icóryva uévev ov GvyyoQri. Àj» aA — tunae inaequalitas aequalitatem ex nuptiis manere 
gAavOQamnórsQov ra TOiaUra Ouogovvr, fo uiv !5 non sinit Attamen humanius talia contemplantes, 
4er. garagóv zeguivas 5 vv avÓga 7 TZv yagrtzv, donec quidem est manifestum superesse aut virum 
muüvsiv ülvra và GvvoiéGia GvyyopoUuev, xai ovx aut uxorem, manere insoluta matrimonia sinimus, et 
disógovraci mós Üevtéove yápové ovra yvvaixse ovra non venient ad secundas nuptias neque mulieres ne- 
Cvdgas, ai uij BovAoiwro doxsiv xerà agonétav rovro — que viri, nisi volunt videri ausu temerario hoc egisse 
iere xai VzomscHv TaW ztOwwaic, ó ui» Tjj v5«20et poenis succumbere, ille quidem ante nuptias do- 
z9ó Zu deaás gauiv éxcícm, 5 Qà vzs wgomóc. — nationis dicimus exactioni, illa vero dotis. Si vero 
Ei dé dünhov xaJasGTQxoi, móTrQov mwsQísgriv 7) my — incertum sit, utrum superest an non quae ad hostes 
*À aie soÀsuíové dguxousvov TtQÓso7tOv, T5vixavra — persona devenit, tunc — expectandum 
mtevrarríay gaveriov eite TQ) üvÜQi sire vj yvvauxí, est sive a viro sive a muliere, post quod, sive mani- 
piD! qv, ers gag! yévorto và Ts vehevize sire25 festum fiat de morte sive incertum maneat, nubere 
&)rÀa névos, yausiv Kzecriv dxavüUvos. Kal rovro licebit sine periclo. Et hoc enim nuncupatis bona 
yàp 97 vais xalovuéva:s bona gratia Jialosec: zao& — gratia transactionibus & praecedentibus connumera&- 
TOv mxpgó vum» cvvngiOurrai, xal jusie dà sic vovro — tum est, nos qu in hoc consentimus, ut hic ne- 
Cíugausv' ders dvrauda oidi BuuciQ vivera: xci- — que repudio flat opus, ita personis distantibus ab 
go? ovro ràw mgosónov Üucrovow allow, xai30alterutris, et nullus ex hoc lucrabitur, neque vir 
ovdsis évrevOsv xegdavsi, ovre ó dvzg Tz» mQoixa — dotem neque mulier antenuptialem donationem, sed 
ovre 7 yvvz zv ngoyamia(av Üosáv, àÀÀ  fxacvos — unusquisque in suis manebit. 

dmi vow oíxsiov usvei. 


CAPUT VIII. 

Tb Jà ngóregov ix v7& àv vóuev acatnpíac sisny- Quod autem prius ex legum severitate introductum 
névov ryusis pula Bod Ávousv evygepíos. Ei yao 35 est, nos clementi cessione resolvimus. Si enim ex 
4x wrpov dixacTuxns sie uéraAlóv «i6 7] dvT»Q 7 decreto iudiciali in metallum aliquis aut vir aut 
SoS9rva. zgosrrayÓT (ómoiov vov dcvi TO s dv lIgox — mulier dari iussus esset (quale nunc est in Proe- 


cap. VII sire CY evuBaír vo t7 aizualogías arügryua — r$ mooixós (8— 21) citat Leonis novella XXXIII. 
cap. VIII extat B 28, 4, 45 (ug B!). 





ipso coniugii initi tempore, sed triennium numerari volumus. .Edocti enim. sumus ez iis, quae interim 
contigerunt, fuisse qui postquam vel per longius biennio tempus impotentes fuissent, postea ad liberorum 
procreandorum operam praestandam idonei apparerent. 

VIL Sed etiam captivitatis casus t. esí, qualis bona gratia dissolvat. matrimonium. Nam 
sive marito eiusmodi calamitas acciderit uxore in civitate manenie, sive rursum uror in tivitatem 
venerit, maritus in civitate maneat, accurata quidem et subtilis ratio solvit matrimonium. enim 
servitus semel alterutri supervenerit, condicionis inaequalitas aequalitatem nuptiis e/fectam manere non 
patitur. Nisi quod clementius talia considerantes, quamdiu manifestum est. superstitem esse. sive mari- 
fum sive wrorem, non soluía manere coniugia simimus, neque ad secundas nuptías venient aut uxores 
aut mariti, nisi velint temere id fecisse videri et. poenis subici, nimirum ille quidem ante nuptias dona- 
fionis exactioni, haec autem dotis. odsi incertum sit, utrum quae ad hostes pervenit persona supersit 
necne, func quinquennium expectandum est sive marito sive uxori, quo peracto, sive de morte explorata 
fuerit res sive incerta maneat, sine periculo matrimonium inire licet. Nam hoc quoque inter divortia bona 

atia quae vocantur ab iis qui nos praecesserunt connumeratum est, ac nos in hoc consentimus, ita. ut 
T ne repudio quidem locus detur, personis adeo inter se disiunctis, neque quisquam hinc lucri facturus 
sif neque dotem maritus neque antenuptialem donationem uxor, verum in suis quisque sit permansurus. 

VIIL Quod autem prius ex lequm severitate introductum erat, nos humana lollimus indulgentia. 
Si quis enim ex sententia iudiciali sive vir sive femina in metallum dari iussus esset (quale est quod 


1 Guaitiay L (id. M^?) | àpi9ursacDas L | uóvos | s.v. L* xaÀj xágers B | 28. eic] xal ai L | 29 Qiaiaip 
L| 3 £movufaiwóvrov L| 5 ónrerrzass L| 8 bona (pro Duacíc)) dicunteov B! (Bua&vyt Hal.) | 31 dvrev- 
gratia (s. v. xaAZ míaTs xal yágsri) M. áyaT zágits ev MB] évratOa L Proch., Epan. || xsgdaíves Proch., 
B, om. L | 9 vo«v1óv v: B' | 11 ó prius om. M | 4v sj | Epan. | 32. mgoyánov Epan. | 33. uévas B* Epan., Proch. 
molt B, Leo | ts om. Leo l 13 yeu D v. 1] 37. ztgoixovzaoq MB! 
14 Tov yd Leo | 16 5 vóv & mapusivas Leo | WETUDOEP EER- 3 
gepsejel ifm Proch. v. L., Épan. | 18 osra &vdpse 1 enumerari R ] 6 etiam] et R |? viro om. RT 1 
ovrs yvvaixes Epan, | 19 AovAavras: Epan., volunt c | 10 eaptiuitate V! | 18 uenirent V? | 20 ille R] illud V 








20 uiv vp] uévro: L, «jj ante bríae: (21) coll. Leo illum V? vulg. [ 21 exactioni) subeumbere add. V* | 
2? A E s Bp. Bis Hook. v. L| 22. soóvegov L' | | illa R) illam Let tg deuenerit V | 27 transactionis 
23 1ó dv aígualocía xareyónsvyov Epan, | 24 mevraería R transaotioni R nos) et nos vulg. | consentemus 
LB! ! usvévoo L? | sive v7, yvvaoxi ers vq. avdgi B* | R* | 29 opus] tempus vulg. | 35 cessione] (. TOésnene 
26 uévaiv, s.v. &r5 vtévre M | Kai rovro — 29 aiugauev ^ s.v. V?| 36 iudiciale V^ | 37 proeconisso E. proconisso 
em. Proch., Epan. | 21 Bovaygatía L' &ya97 xágers | (sic) V. Proconneso vulg. 


Nov. XXII 8—10 


xovwjcq xó va £v rj xalovuévg Iw), Joviaía uiv 
zv x«ra TÓ megà row nmaÀmniuy vonodsrrOdv dx T9& 
Tipeogíag értayoudvn, Diezeóyvvro 0à 0 yauos, 176 Ti- 
pogías và» xcralsdixaguivor dyovane éavrj ÓOov- 
Aavovra, rei dà rovro avísuev xal ovófva raw di 
apyye eV ysyovórow £x riuopíag yívsgOaa Gvyyapov- 
uv oixérüw. o) yàp üwv usragülousw rus TUynv 
&AevOrgaw sig DovAmGw xaricragiw of ys xni tíw 
ÉKurtgoc Sev. ovisvóvrom. dlev&sporral amsidovres al 


152 


DE NUPTIIS 


connisso et in appellata Gypso), servitus quidem 
erat ab antiquis legislatoribus sancita ex supplicio 
illata, separabatur vero matrimoni suppli rp 
sidente damnatum sibi servientem. Nos autem haec 
5 curavimus, et nullum ab initio bene natorum ex sup- 
plicio permittimus fieri servum. Neque enim muta- 
mus nos fortunam liberam in servilem statum, qui 
etiam dudum servientium manumissores esse festi- 
namus. Maneat igitur matrimonium hic nihil ex tali 


vai  usvéro Toívvv 0 yipos dvravODa univ éx v) 10 decreto laesum, utpote inter personas liberas con- 


vowróTye wrpov Blamrópavoc, ola usrabo mQosohmov 
disvOiqow. avveatose. 


sistens. 


CAPUT IX. 


Ei 3à qWwos Daxacroc) vow durÀmO.gov n c 
dmsÀevÓégav Z ove roorow saidas xaradovÀloGns, 


Si vero decretum iudicile libertum aut libertam 
&ut horum filios in servitutem redigat, constat qui- 


gvvigrava, uiv db àoyz& Ó yáuos, 7 dà Yavsgov izi- |5 dem ab initio matrimonium, postea vero apparens 


gavsca JovÀsa OiaLevyvusww avrovs àm^ dAlyAow, 
cxsavel reÀsvrz axolovOrGdgne" énsínegQ oí mgó ruow 
qasi v5» éniyevouévny Dovisiay o) paxoq: disaavas 
Davárov. ders évrruDev v0 uiv oixsiov Éxacvos dzto- 


servitus separat eos ab invicem, tamquam morte 
secuta: quoniam praecedentes nos dicunt superve- 
nientem servitutem non procul a morte differre. Id- 
circo ob hoc, quod quidem proprium est unusquis- 


Aeugavévo, xv dà dm reÀsvt?s uóvov roig AsvOd- 20 que recipiat, placitum vero solum quod ex morte est 


Qou meguyivéaO m Gcvugovov, rov AonxoU mQós TÓw 
xaraÜovAncavra yo ovrros. 


liberis adquiratur, reliqua vero veniant ad eum qui 
redigit in servitutem. 


CAPUT X. 


Eb dà e95s 4E doyye oinOxim vu dàn cvv- 


drrrea Pas zgoccino, selva £xeivo dovlov Varrpov àzo- 


Si vero ab initio putaverit aliquis liberae iungi 
personae, illa vero famula postea declaretur existens, 


avÜsin xadscros, o) qrgouev A'egOa, rov yágov,25 non dicimus solvi matrimonium, sed ipso initio ne- 


4ÀÀ avro TÀv doyyv ov0à yauov ysvéaOca, raa t7) 
KungocOev riv rignuévrv aivíav vi» tf mtQh Tz 
TÓym» d»icóTrros* dors Ov0B xégUos dx yáuov Deo 
gniéov oídé v. rowovTOv, aÀÀa wuAZv vw mgosnxóv. 
row Jià rÀw mgosgógam yam avidos. 
Jà DiogíCousw xai róv rowovrOv ovx elvai geudv yá- 
uo», xeQ TÓ mQyua Tvyye cünÀía Oioocjasis uóv, 
u5*s gvvaivéGeos TOV Óramórov u5rs xaxovgylas av- 
TOV Tivo6 u51s QqOvpuías dAsyyouévre. 


que matrimonium fleri, secundum prius & nobis dictam 
causam, propter inaequalitatis fortunam; unde neque 
lucrum ex matrimonio contemplandum est neque ali- 
quid tale, sed puram rerum competentium per con- 


Tavra 10gruas actiones redditionem. Haec autem decerni- 


mus et tale non esse dicimus matrimonium, si cau- 
sam animus incertus disponat solum, neque consensu 
domini neque malignitate eius aliqu& neque negle- 
gentia convicta. 


cap. IX. X ertant. B. 28, 5, 11 (uà! B!; cf. excerpta. inde B* p. 158 sg. Zach.), eadem im cod. Vaticano 828 
Nomocanonis XIV (tit. 13, 4 p. 616 Pitra (17€ xf veagag — xeg. v, 9"). 





nunc accidit et in. Proconneso et in Gypso quae vocatur), servitus quidem erat secundum leges a veteri- 
bus scriptas ez supplicio illata, solvebatur autem. matrimonium, cum poena lemnatum teneret. sibi 
servientem, — Nos vero hoc remittimus, neque quemquam eorum, qui ab initio ingenui fuerunt, ea: supplicio 
servum fieri patimur. Neque enim nos condicionem liberam in servilem statum commutamus, quippe qui 
etiam eorum qui antea servi fuerunt 'iberatores esse studeamus. — .Maneat igitur in his matrimonium nuilo 
ex eiusmodi sententia detrimento affectum, utpote quod inter personas liberas consistat. 

IX. Si vero sententia wwdicialis übertum vel libertam vel liberos eorum in servitutem redegerit, 
consistit quidem ab initio matrimonium, at quae poslea apparuit servitus separat eos inter se perinde ac 
sí mors secuta sit: quandoquidem qui ante nos fuerunt servitutem. supervenientem non multum a morte 
distare dicunt. taque hinc. suum. quisque recipiat, pactum vero in casum mortis solum liberis sup- 
petat, ila ut quod reliquum est ad eum, qui in servitulem redegit, perveniat. 

X. Si quis autem statim ab initio se cum libera persona nuptias contrahere pott sit, deinde 
illam servilis condicionis esse postea appareat, non dicemus solvi matrimonium, sed ab initio illud ne 
matrimonium quidem fuisse, propter rationem prius a nobis dictam re in condicionis inaequalitate po- 
sita est. Unde neque lucrum ex matrimonio neque quicquam eiusmodi spectandum, sed mera rerum quae 
competunt per con actiones restitutio. Haec autem definimus ac tale negamus esse matrimonium, si 
quidem rem condicio incerta sola instituat, neque domini aut consensus aut fraus aliqua aut neglegentia 


coarguatur. 





1 v6 12] xal 10 LB | vg B ! dovleia x4] cf. Dig. 
28,56 $6 13 ris] vóv vs B | 4 vow J* | £oicas M | 
5 avísusv] curauimus «I 7 ueraBáAloiutw LB! | 10 um- 
Bovi B 12 avvsaro] éavox L | V7 sg. cf. Dig. 35, 1, 59 
$1. 50,17, 209 | 18 resin cad L ériyivouévry L* 
paxoQ Be] e d M gixgóv L | 20 &zoAevrze L! 
21 nepuysvéa o L | ?3 vOv om. e | 24 npoaasow M | 
Varsgov om. B | 25 xaSecvós. B! corr. | dsaAsaa aa 2| 
26 avró rz» ágyy»] ipso initio g | aga] dià malit 
Zachariae | 21 sígnu£vcw L' | Zw t5$ 350i T9» vOynv 
&»iGórr ros] propter inacqualitatis fortunam g | 28 sg. /eg. 
obra — ovre | 29 rovro ML! | yilór L1 | 32 Yrs] 
Ty xal weyrs B, wwx5s legit € | Suouxeraecs M(s)] 
evvduowjons B ovv duexrasov. (Dioexsasev L*?) L | 
33:9. "un0à — 4rd — undi libri 


4 sibique R[ aut V | haeo RT] hoc vulg., om. V 
5 curavimus] remittimus vulg. | 7 qui] quod R'! 
8 seruientium secundum manumissores A seruitiontiee 
eveemissores V'[9 hie om. R| nibil om. V! 10 ut- 
pote RV? vulg.] utpute V* utputa P?*| liberans V' [ 
15 mancatrimonium A9 | appares V' [ 16 ad inuiccm 
yt i sq. seruitutem superuenientem (superuenientes 
R*) R| 19 ob del. R* vulg. | 20 ex om. R* | 22 redigit 
RV) redegerit T | 23 rubr. Si quis liber ancillam uxorem 
duexerit uel contra R mg. | pe fuerit R' | 
24 fumula F' | postea uero declaretur K*'| 27 pter 
inaequalitatem fortunae "" 128 nec aliquid R [31 di- 
cimus esse R | 32 consu V' | 33 malignitatem R' | 
74 coniuncta A 


193 


Nov. XXL 11. 12 


CAPUT XI. 


DE NUPTIIS 
Hb yàp dbélowev de dAsvOépav viv éavrov Oupa- 
mauvaw o Üegmorme, 0 08 dAsv Qv xai miGTEUvOGS 


19 didóvr, ravtnv F'laBev, (aes xal ngoiov pyevo- 
mévov gvufolaiow 7 urÓà ysvopévov pév, vs dà 
avzov yvüuns vó ztQayua Dwuenganivui, ovx àv eim 
Jiuiov v0v Towvrow pij avvecavas yáuov. Ali 
suontrgàv dAevDepíav àxolovOsiv airs d» viol sive 
vj yvvasxí, vowwrov vivüs zaQà TOU Üsomórov ysyo- 


voros, Deazitouav, GvapmrábsgOal vs TOv TowVTOV nam ad 


w rOowavrzv i$ rvyévtiaw xal Ó 

dievOdgoic vs xai ev yeyovóms xoivaaca., — Ei dà. av- 
Ts uiv ob Gvvaouógsi& Tv yáuov 0 Oarépov TÀw 
"osi dsanórns, sisi dà vO ywwóusvov xal dE- 
axícrÜes amtoxgiztoi Íya vavegov zoüyua jdysis vv 
evvapOévrov Dari, viucposussa Ty» rOutUvThY, 
dye cago doodag air, xaxovgyíaw xai peer: 
piÜa v5v Oscnorsíav Ow ovro movpoas Bsgov. 
mívov. xal Écrco má xal voVvO yduos dztsQ dv 
1i Gvvfyacev Ó xrxryuévos Tiv doyr»' xal 0 pv 
dxrmréro) T5s Üscmort(ag, avOus 

dvapmabégOa v0 DovÀlov npócomov, TOU avrOV Gvp- 
Baivovros dnorshéauaros, 5 simep Gvvrveaev 7 — 
me i rd Ó xextyuévos* ngódnlov Ov, G€ xai 
naides dx vdw rowvrow yüpcv dAsóOspol vs xal 


, 


mvysvais xarà TÓvUs nuow fcovras vÓv wópov. 


zQüyua «€ ém 10 beris et ingenuis iudicari. 


Nam si tradidit tamquam liberam suam ancillam 
dominus, ille autem liber existens et credens tra- 
denti hanc accepit, forsan etiam dotalibus celebratis 
documentis, aut neque celebratis quidem, eius antem 

5 voluntate causam gubernante, non erit iustum :ale 
non constare matrimonium. Sed tacitam libertatem 
sequi sive virum sive mulierem, cum tale aliquid a 
domino fit, sancimus, et rapi talem virum aut femi- 

ingenuitatem et causam tamquam super li- 

Si vero ipse quidem non 

celebraverit nuptias alterius personae dominus, sciat 
autem, quod agitur, et ex studio taceat, ut postea 
causam sarciat alteri coniunctorum, ulciscimur hu- 
jusmodi, si aperta probetur, nequitiam et privamus 


15 dominum íta maligne cogitantem, sitque rursus etiam 


hoc matrimonium, tamquam sí consensisset dominus 
&b initio; et ille quidem cadat dominio, ad ingenui- 
tatem vero servilis persona rapiatur, hoc ipso eve- 
niente effectu, sive consensit sive malignatus est do- 


5 as svyévauav 20 minus. Palam itaque est, quia etiam filii ex talibus 


nuptiis liberi et ingenui secundum hanc nostram 
erunt legem. 


25 


CAPUT XII. 


Ko) moÀÀQ gallov vcWva xgavsiro, simeQ Krvysv 
jUn vóv oixévnv 7j TZv Osgümcivaw 7| vogovvrac dmo- 
atu 7 xal xar. jCa6 avrüw xal axofa- 
M elo dei Tf heise avrow ywolunv. éxsi- 
ow yg as Bm apes 
«avs pro derelicto vírÀov éavràw, &ÀÀ ovy érége 
vis, ovx dv Voregov dvoyloiwro magà ràw YÓ xxt 
«)a vovrOvs náÀas uagTGAvTOM. 


un» 
xaJecvawres dAsiDegor wal xarà róv 30 constituti liberi et secundum pro 


Et multo potius haec valeant, si contigit dudum 
servum aut ancillam seu languentes dereliquisse seu 
etiam contempsisse eos et amisisse super dominio 
adversus eos voluntatem. Illi sg utpote iam 

erelicto titulum 
sui et non aliorum existentes, non in quam 
rone qua ab his qui possidere eos olim odio 


in- 
ha- 


eap. XI—.XIII habent B 28, 4, 45; cap. XI Prochiron 34, 14, XI et XII Epanagoge 31, 12. 18. 





XL Sí enim ancillam suam dominus tamquam liberam nuptum collocarit, ille vero, cum liber esset 


et collocanti crederet, eam duzerit, forte etiam dotalibus instrumentis confectis, vel non confectis qui- 
dem, re tamen ex voluntate eius constituta, par non sit tale non consistere matrimonium. Sed 


ut 


ladta libertas sequatur sive virum sive feminam, si quid eiusmodi a domino factum sit, sancimus, et ut 
ille vel illa eripiatur in ingenuitatem, atque res tamquam inter liberos et ingenuos diiudicetur. Si vero ipse 


quidem nuptias non conciliaverit alterutrius personae dominus , scierit vero, 


€elaverit, ut postea alterutri coniugum 


negotia strueret, eiusmodi malitiam, si quit 
punimus eosque, qui tam prava consilia agitarunt, dominio 


uod factum est, et consulto 
manifesto probetur, 


ivamus. Afque rursus hoc quoque esto 


matrimonium, perínde ac sí ab initio dominus consensisset: et ille quidem dominio excidat, servilis autem 
persona rursus in ingenuitatem eripiatur, idemque effectus contingat sive consenserit dominus sive frau- 


dem commiserit. 
dum hanc nostram legem fore. 


anifestum est etiam filios ex: eiusmodi matrimonio natos et liberos et ingenuos secun- 


XIL — 4c multo magis haec obtineant, si forte iam servum vel ancillam aut aegrotantes dimiserit 


aut etiam. aspernatus et voluntate dominii in eos exercendi deposita. 


füituti et quasi ex titulo 
ab üs, qui dudum eos possidere. fastidierint. 


s. v. 13 aidai] (due L! aidr, 
avóusvov Proch. EL del, L* 
&xéop B! | 11 vow ovra] vàw 


em. Proch., Epan. | vov Kaovras B | 26 sq. Frvga 
Tov oix. 50m B 28 $ wai] wal om. B Epan 29 15 
em. B] xav' xav' B'|30 w«và — 31 vírlov om 


Épon. | vov] và». B! àv vv B!| 31 pro dere|lictor 
Tnt. 


llli enim, utpoie iam liberi con- 


pro derelicto sui nec vero aliorum, non merito postea molestia afficiantur 


M pro derelieto L!' à, 
(érépgov L') LB Epan.] 
L? | vo xexr5o2e. MB] 
Epan. L* 


2 autem] an V'| tradendi R' p aecipit R accipiat 
V |a celebratis etiam 4 "umentis — 
celebrstis om. R (documentis t dotalibus v. 3 add. 
R*)|| 5 causa V* | non om. y sive prius om. R. || 
cum] et cum vulg. | 10 iudicare V | 12 autem) dominus 
add. R*| 13 coniunetorum et ulciseimur V | 14 ne- 
quitiam vulg.] nequitia E VT | 15 dominum] leg. do- 
minio? | 16 consensus V | 20 itaque V vuig.] om. RT | 
2159. erunt nostram V | 26 rubr. Si quis seruo suo aut 
ancile ti nullam ouram habuerit R mg. | 27 siue 
etiam V | 28 amisse R | 29 namque) t autem E? s.v. | 
30 delieto V* 


yov B, Ma.v. |, icio» 
erépov d 32 sxag' avrov 
&xoxexrsic as L' wexrroOas 


20 


Nov. XXII 13. 14 


154 


DE NUPTIIS 


CAPUT XIII. 


Deportatio» ca, sie T sexoQrnas xoà y ma- 
dui NU Ta T ders donipleevess (dv &qua et 
igni interdictione xaAovsiw oi r£vagos vópgoi), ov dia- 
Ava, Tà OvvoixsO.G. OUTO yàg Ü7y xai rQ Ouoratq 
ngamnv ÉÜobe Kamavavrivo quAavOQunóv vi ngàypa 
xal vp' zucv uiv ànodeyOév, vov dà sapóvros o) 
ztgosamróusvov vonov' da«918 Ov)À và dmorsiicuaTa 
émréov vq) ys ni t6 oixsías pévovti ráErcs moay- 
nari. 


Deportatio tamen, in quam migravit et antiqua 
m et aquae interdictio, pe aquae et ignis inter- 
ctionem vocant nostrae leges, non solvit matrimo- 
nia. Hoc enim et sacratissimo pridem placuit Con- 
5stantino clemens quaedam causa et a nobis quidem 
probata est, praesenti vero non copulata legi: unde 
neque effectus causae dicendi sunt, cum in suo ma&- 
neat ordine. 


CAPUT XIV. 


Jousv à Qj xal vov tiU: fudw vis svOaíuovo;10 Novimus autem et huius nostrae felicissimae civi- 


zóAswe oixiuvTEv, vOv tZS Üsías qaudàv Anfsme Kow- 
orawrivov, ysypagóra vóuov, waS" Ov ei Ti dmi 
Grgaronédov yévorvo wa GkyrGese móé vUv yaustÜv 
éni vergasr? ygóvov, xal urd' óviwUw avij yevrraa 
zap' éxeívov avuBoAov T5s mtgü avTZv 
TnixaUra ddnuav slvai. cp vixi mQos Üsvrégovs 
dgixvaig a. yáuove, QidagxaA(av dziDovag moOrsQov 
TQ TLY crgatryíav Éyowti xal avro TOVIO éxpagtu- 
Quuévp. xal s 4 TOwUTO yévoro, avsvOwvor Té fj 


tatis conditorem, divae memoriae dicimus Constan- 
tinum, scripsisse legem secundum quam, si quis in 
expeditione fuerit et tacuerit ad uxorem per qua- 
driennium, et nullum ei fiat ab illo signum eius 


1ad£csos, 15 circa eam aífectus, tunc licentia sit muleri ad se- 


cundas nuptias veniendi, (libellum) offerenti prius 
militiae principi et hoc ipsum testificanti: et si hoc 
fiat, inculpabiliter mulier ad virum alterum transiet 
et non damnificabitur quidem dote, non tamen ante- 


yvy aeos dvÜpos érégov ustafsstas xai ov Lrusc- 20 nuptialem donationem lucrabitur. Haec itaque sa- 


O£ortca uiv yv npoixa, ovx Éri DÀ «3j npoyauiaíav 
xsQUavii Qameav. Tavra uiv ovv 0 Ouóraros Kow- 
craviivos* Ggódga Óà Zuiv àupws Éyuv rv, touatam] 
diirabus heut. 10 yàg moábeg. moÀsuaxaie évrGgo- 
ÀnudvQ Tq y9uawrs yvvaixog 
qtrow égri zoivij vOU taQà mOÀsuiow aÀdwas. "Aera 
Ai mgórsgov sí; avdgos qorrára ÜDevrégov rj vovavim 
yvvi ónoíav ó vouodérye ovros vniÜtro, mQiv aw 
xai dexasrye OuAOO: xoóvos, wai avr] QisvoyAncus 


cratissimus Constantinus: vehementer autem nobis 
inmature habere illa constitutio videtur, Actibus enim 
bellicis occupato marito uxoris inferre privationem 
non minor est poena quam ab hostibus capi. ldeo- 


ináysv G1éQr0iv 00525 que non prius ad virum veniat secundum huiusmodi 


mulier qualem legislator iste peres quam etiam 
decennii transeat tempus, et haec importuna quidem 
Bit viro mittens litteras aut per aliquos verbis utens 
ad eum, ille vero aut aperte renuat nuptias eius aut 


vóv ávÓpa créAlovca ygáuuara jj Qd vive» Qrjpacs 30 absolute conticeat, tunc quoque libellum offerat aut 


xoepáévn ngos avrov, ó Óà 5j capa àmaímos móc 
TOv yágov TOv avTUS 7 xaDazaL GiyrGsius, TryixavTÀ 
T4 Üianxaliav émidoín 1 vq évüoforàro GrQeryyQ 


gloriosissimo magistro militum aut spectabili duci 
&ut clarissimo tribuno, sub quibus miles ille est. 
Tunc licentiam enim ei damus et preces porrigere 


5 t9 mipiflént Dovii Jj v Aaungoréro vgiiovvo, — imperatori et inde hoc promereri. Sciat autem quia, 
ve' obe 0 Gxgariovegs éxsivós dari. v018 yaQ aJsaw 35 Si citra hoc aliquid egerit, tamquam temerarie nu- 


«vrj Üidousv xai ixstrgíav dvareivas Badvsi xdxsi- 
Dev vovro émirQanzvo.. (Gro Oà dé, &í sragà vavrá 
Ti stoáEssev, aX stQozevas ynuauévr vnuozscaivas vais 
ix v0U wóuov nOiwaic. 


bens subiacebit legitimis poenis. 


cap. XIV—X VI om. L, eadem ezceptis cap. XV $3 — XVIpr. om. B. 
cap. XIV summarium ex Athan. habet Nomoc, L, tit. Al. 





XIIL — Deportatio tamen, in quam vertit etiam antiqua. aquae. et ignis prohibitio (quam aqua et 


igni interdictionem vocant nostrae leges), non solvit matrimonia. 1 
pee humana res et a nobis recepta, quae tamen cum praesenti lege non conexa est: unde 
vectibus quidem dicendum rei in suo ordine mansurae. 


nstantino 
ne de 


Haec enim etiam olim. sanctissimo 


V. Praeterea novimus etiam huius felicis urbis nostrae conditorem, Constantinum divinae memoriae 


dicimus, legem conscripsisse, ex qua, si quis in castris fuerit. et 
adversus wxorem neque ullum ei affectus erga eam si 


per quadrienne tempus silentium egerit 
"wm ab illo venerit, tum uxori ad secundas 


nuptias transire liceat, ubi Fey rem in notitiam pert t eius, qui imperium militare habet, atque id 
t 


ea testibus probaverit. 
U 


otis iacturam UM nec lamen iam anienuptialem donationem iucrabitur. Haec 
lobis autem admodum intempestiva esse eiusmodi constitulio videtur. 


Constantinus. 


5i quid eiusmodi fiat, et impune transibit mulier ad secundum virum neque 


uidem sanctissimus 
lam marito bellicis 


negotiis occupato etiam uxoris privationem inferre non minor est pene quam captivum esse apud hostes. 
Itaque non prius ad secundum virum veniat talis femina qualem legislator ille statuit, antequam vel de- 
cenuium praeterierit. et ipsa sollicitaverit maritum litteris missis, vel per alios verbis usa ad eum, iile 
vero aut diserte renuntiaverit nuptias eius aut. omnino tacuerit, ac tum ipsa notitiam eius rei pertulerit 
vel ad. gloriosissimum magistrum militum vel ad spectabilem ducem vel ad clarissimum tribunum, sub qui- 


bus miles ille est. 1 
et inde hoc impetrandi.. s 
poenis lege statutis subiectum iri. 





1 Deportatío» — 2 ázayógevoss MLB] Ilegiogio- 
uos 9 éEopía B | 2 sq. — vóuos om. B | aquaet 
ngmnterdietiona. M aJáa deii (aqía et ignis L?) znter- 
dictéona. L | 3 oi firegos] o(uéregos. L! zuévepos L* | 
5 nponv] zoiv B| Kuoveravrivo] Cod. 5, 16. 34 (cf. 
5,15, 0 6 uv om. L | 5 ovdi] itd 5; oixías L | 
12 vópov] Cod. 5,11, 7 | 17 dgixvéaOa, M| 19 và v0«- 
ovro] hoe e || 21 ovx £r« 0i. Scrimger] ovx ix M non 
tamen; leg. ov uzv? | 28 mpi] góc M | 29 avvoi 
MP | haee importuna quidem ait (i.e. avzr QusvoxAnges 
név) € 


Tunc enim. facultatem. illi feminae damus et litteras supplices imperatori porrigendi 
Quodsi quid adversus haec fecerit, sciat se tamquam quae praepropere nupserit 


1 quem R ! 2 quam aqua et igni vulg. | 4 enim et] etenim 
et alia V| 5 olemes Z!| 6 lege R! | 10 rubr. De uxo- 
ribus militum .R mg. | nostrae] autem V', del V? || 
12 legem et secundum A || in expeditione V* vulg.] im- 
peditus RV'T| 15 effectus R | !6 libellum add. vulg. 
post prius || offerendi R | 17 testiicandi AR! [ hoc si 
V| 20 donationem om. A | Haec] hoo cap. innouatum 
est per constit. PIB kp. 1 adser. rubricator V | 22 in- 
mutare R' | 26 qualem KT] quam V vulg. | propo- 
suerit R | 29 aut] si aut V | 30 absolute eius conticeat 
V!:33 tune enim licentiam vulg. | ei V] om. R vulg. [ 
34 inde] non R' [35 citra haec A [, merarie V' 





DE NUPTIIS 


155 


Nov. XXII 14. 15 





l i uiv ov émuixéaTiona vrÀw yàpav. Dialóces, 
Ss yevexy viva ÀÓyqy vm Tv bcn poda yivonévn» 


JPuazevEav avougtéov, vouavral rto tiGiv. 


1 Mitiores itaque nuptiarum solutiones, tamquam 
pua quadam ratione sub bona gratia factis dis- 
unctionibus, sciendum tales esse quodammodo. 


CAPUT XY. 


Zi Bà dgaErs aitíav Uyvovaiv (daiv 7j, vaga vov av- 
dpós 5 mapa Tis yvvauxóg yuvouévrw, iva brpaoigesgs 
TOv mgoztet] tjj TOv mag! avrov deDouévorv éxztroaei, 
mqouxós qauev 5 Dià yáuov Jaeüs. L4ÀÀà roórow 
TOw niriQw oi Ios doyairegos vrollove értovovvrO xai 
Diagógovs xaraAóyovs* Osodócws Óà ó wéos và$ uiv 


Ceterae vero causam quaerunt inspicere aut a viro 
$aut ab uxore factam, ut damnificent temerarium in 
casu horum quae ab eo data sunt, dotis dicimus aut 
propter nuptias donationis. Sed harum causarum 
Entiqulores uidem plurimos faciebant diversosque 
traci 


tatus, Theodosius autem iunior alias quidem 


dxsiDev lagow, vds dà avrós mtQossfevoow ww zts9i 10 deinde sumens, alias autem ipse adinveniens de re- 


TO» repudio» £ygaws Outrafww. quiv dà xal Fregaí 
Tiveg mtQoss$evoednaav aírías, G$ 0gOOs Üynv avvai- 
Dousv ai aíríav aveveyxsiv TOU TaGVTGAG V7TOTLEGÓVTOS. 


l Hi roívvr xarà T5» ÉsoJociov rov tis evcsBovs 


pudiis scripsit constitutionem; a nobis autem et alise 
quaedam adinventae sunt causae, quas recte habere 
p ad culpam referri eius qui succubuerit. 

i igitur secundum Theodosii piae memoriae con- 


ÀArfaee Juirabiw iayéatuv 5 yvrü Siifa. rÓv cwvow i5 stitutionem valuerit mulier ostendere maritum aut 


xpgavra 5 uousíav anapróvta, 7 Évoyov xad'eavova 
qévov, 7 payyaveimi vs xal dyvgrícus dayolaxóva, 
5» 19 zalexorraTQ mxávrow à udraw énixowor 
visavra nÀnuurk;nari, paniv dà td» nnyavngac Sai 


Ti xar& TZ6 ÜaciAe(aé avrnS, 9 xaradixadOévra ma- 20 im 


pom, 5 rágov$ Oiopébavra, 9 Éx vivos TOW 
QOv oixovw Ti GtOvÀnxota, 7) Àpgtguxov dmavpen- 
atvov Bíov 5, rovc Àpotevovrag vzoleyóusvov, 7 Éva 
TG» xalovuévov ànsiarow, ole dara gpovris roig dÀ- 
levglows éqedgestiw. értokvylow 
Ta nsDuo rav éco, 7 deÀiyPnav avUpazodurrzv 
xaJescrarra, 7 ovrow cGgíÀya Üiovvra cx dv Oweci 
TZ ymusrTs (végaus avvdiag 9aipea Das (onag nólera 
yvraixag ola zxc50l v sÜváv Tepdon 3 unita 
moui, xal u&Acra Ó5 vGe coy ] 
BovÀevonéwm mxagà rov avÜpos ODeíbris m89l Tv Go 
vreíaw avrzv 5 gaguixon 7 Eye 9 xaÓ' Freoov 
Toi VrÓv Tiva TQócrov (xoÀlai dà ávOooimow ni npóe 
xexiav ódol), 7 xal udGTibiw ém' avrhv yogro' si 
Tolvvs 
Roe ó vóuos xai repudio xgnaO«a xal agircra- 
cÓrm ToU yduov, xel TZv 7tQoixa Àaufáveiww xcl t5v 
Tgoyauicíaw Dmpsaw czagav, ov uóvov si ziigag ouo 
Mufns vag aíríae, &ÀÀ' sb wal xaO" avTZv uíav. 


adulterio delinquentem, aut reum homicidii, aut vene- 
ficiis aut seditionibus occupatum, aut quod pessi- 
mum omnium peccatorum est communicantem de- 
licto, dicimus autem machinatum aliquid contra ipsum 
rium, aut condemnatum falsitatis, aut sepulcra 
effodientem, aut ex aliqua sacrarum domuum aliquid 
rapuisse, aut latrocinii sectantem vitam aut latroci- 
nantes suscipientem, aut unum eorum qui appellan- 
tur abigei (quibus est cura alienis insidiari animali- 


5 Bocxruass xal vav- 25 bus ant iumentis et ea transponere alibi), aut probet 


plagiarium esse, aut ita luxuriose viventem ut in- 
spiciente uxore cum aliis corrumpatur (quod maxime 
mulieres utpote circa cubile stimulatas exasperat, et 
praecipue castas), aut si insidias se passam a viro 


ae), 7 siztep dmi. 30 probet circa ipsam salutem aut venenis aut gladio 


Aut per alium aliquem talem modum (multae nam- 
m" ominibus ad malitiam viae sunt), aut etiam si 
ellis super ea utatur: si igitur mulier tale ali- 


quid ostendere potuerit, licentiam ei dat lex repudio 


yvry voVr0 Ti DeiEe. Ovvr Sein, áÜriav air 35 uti et nuptiis abstinere dotemque percipere et ante- 


nuptialem donationem totam, non solum si omnes 
simul probaverit causas, sed etiam si secundum se 
unam. 


9 Kai aj3u ádmav Miles, vq dvdph rjv yvvaixa 40 9 — Et rursus licentiam dat viro mulierem abicere, 


dxonéuntiv, sb. posyevopévrv supow 7, uayyavrvovgav, 
j| dfanagrávovdav qóvov 7) àvüpaz us rad 5 TvuBo- 
(vxíav, 5 iegócvlov ovaav, 75 GvanevüÜovcav Àlporaie 


eap. XV $1 deeurtatam. exhibet Epanagoge 21, 6 extr. 


si adulteram inveniat, aut veneficam, aut delinquen- 
tem homicidium, aut plagiariam, aut sepultorum 
violatricem, aut sacrilegam existentem, aut faventem 


1 Tales igitur sunt fere oui aged nuptiarum solutiones, quae generali quadam ratione ad divortium 
sunt. 


wod bona gratia fit refer 
: XV. 


Quae vero deinceps sequentur culpam requirunt aut a marito aut ab uxore commissam, 


wt nocentem puniant eorum 
lionis. Ac veteres Is 
aliis illinc petitis alii. 
insuper repertae sunt causae, 

l ltague si secundum Theodosii 


quae 


eo data sunt amissione, dotis dicimus vel 
idem harum culparum multos et diversos fecerunt. indices, 
ab ipso reperüs constitutionem de r. 


ropter nupíías dona- 
eodosius vero iunior 
epudis scripsit; denique a. nobis aliae quoque 


par esse intelleximus ad culpam cius, qui in illas inciderit, referri. 
iae memoriae constitutionem mulier ostendere valuerit maritum. vel 


adulterium peer vel homicidii reum factum esse, vel veneficiis atque praestrigiis operam dedisse, 


vel sceleris. omnium 


lictorum gravissimi participem fuisse, scilicet ut. contra 
moliretur, vel falsitatis condemnatum esse, vel sepulcra violasse, vel ex sacrarum ae 


Te imperium aliquid 
ium aliqua aliquid sub- 


ripuisse, vel latronum vitam sectatum esse vel latrones recipere, aut unum esse ez: abactoribus qui vocantur, 
quibus studium est alienis iumentis aut pecoribus insidiandi eaque alio abigendi, vel si coarguerit eum 
plagiarium esse, vel adeo luxuriose vivere wt in conspectu wxoris cum aliis mulieribus scortetur (id 
quod maxime mulieres, utpote de toro iniuriam passas, ac potissimum castas exasperat), vel si saluti 
fuae insidias a viro paratas esse probaverit sive venenis sive gladio sive alio simili modo (multae enim 
hominibus ad flagitium viae sunt), sive flagris in eam usus sit: si igitur tale quid mulier probare potuerit, 


veniam ei lez dat et repudio utendi et a nuptiis discedendi, et dotem et antenuptialem donationem totam 
auferendi, neque id solum si omnes simul illas causas, sed etiam si singulas solas probaverit. 
Atque invicem veniam dat viro mulierem dimittendi, si eam teram deprehenderit, vel vene- 


ficam, vel homicidii aut plagii aut sepulcri violati ream, vel sacrilegam, vel latronum fautricem vel 


2? 4$] tamquam (i.e, à) c | bona gratian M | 3 ávoi- | lege PIS nouellarum » II adser. rubricater V. | 
$ríov] sciendum (i. e. dv lov£ov) c] 11 Jirrafiv] Cod. | 16 reum om. V | homicidiis V? [| ueneficii A*T' | 21 ali- 


5, v, 8 E zui»] Cod. 5, t, 10. 11 126. dÀdyEriev. Epan. 
30 moueiv. M9 | 34 avrzv] agodgais add. Epan. | 35 $ 
pev, Epan. | 36 repudío M] Jiaicig Epan. | 38 ei] eic 
M39 *JeíEnas (cf. &)) 9eito M 





i minores R'[ $8 plurimo V!'| 9 iunior] minor R' [ 
10 deinde] leg. inde? | 11 repudiis nutem seripsit Re 
»utem] as V! 1.13 suecumbunt AR sueeucrit V! | 14 Si 


quis V' | 22 leg. rapientem? || latrociniis V | 23 sus- 
cipientes V | 24 abigehi V | abigei — 27 quod mu- 
lieres maxime ut| ser. R* in ras. 3vv. | quibus] qui V* | 
26 plagiarum V! | uiuentem luxoxuriose A | inspiente 
V'|29 pasam cu/g.] pase R'V pases RA*T | 30 pro- 
bet vulg.] probent V | 31 aliquod V | tale V? | 36 non 
solum autem si AR' | 37 secundam RVT | se seu R f 
Al adulteratam T'| 42 sepulerorum A? vu/g. 
20* 


Nov. XXII 15. 16 


7j cvÀApsrevovcaw, 5 vávüp)s ayvooUwros 9 wal xa 
Adovros xaígovcav oi; usO' érépmv ovdiv avt 
mtQosyxóvrow GvumoOíow, T xal áxovros vov dwÜgos 


svAóyov ztpopacsos yapis azóxortoy yivonévyy, 5n agà 


156 


DE NUPTIIS 


latronibus, &ut viro nesciente vel etiam prohibente 
gaudentem conviviis aliorum nihil sibi competentium 
vel etiam invito viro citra rationabilem causam foris 
pernoctantem aut extra eius voluntatem circensibus 


Tjv aUroV yvoumny Hesaespa sn a Ts xai 5 congaudentem et spectaculis inhaerentem aut thea- 


mapayimwouévny 7, Oexrgow sapaf av (pauày dà 
Toi ÉvÓa cxnval xal và voiaUVtá dGriv, T) xai 0: 

Snoloi sos. &vOoaizovs 5j uáyr), 7 éniBoviàs avv 
éinrovca» «às gaguéxov 5 Bípovs 5 wa" Ére- 


tris advenientem (dicimus autem, ubi scenae et talia 
sunt, aut etiam ubi bestiis adversus homines pugna 
est), aut insidias sibi facientem ex venenis aut gla- 
dio aut alio factas modo, ex quibus circa vitam pe- 


yivouévac voónov 4E ow zegl v0 D5v ó xivdwvos, i0 riculum est, aut etiam consciam tyrannidem medi- 


z xal Gvvesictauévnv vois vvpavwída usieraoi, 3 
xal magastoujgscs Évoyov xaDsctagav, 7) và: ToÀur- 
es avri zsas émáyovgav avrq. wal yàg 0j vov 


O»rov rivos Fa pogécen didmciv o vónos ovros amo- 


tantibus, aut falsitatis ream constitutam, aut audaces 
eius manus inferentem sibi: scilicet tali aliquo facto 
dat lex haec viro abicere mulierem, vel si unam 
harum et solam probaverit causam, et lucrari qui- 


céunscÓa. &vüpi ví yauatüv, xdv sí uíay Tovraw 15 dem dotem, antenuptialem vero habere donationem. 


xai uóvQ» Üsibssv airt(av, xai xsgÜaivew uiv wv 
mgoixa, T)» dà mooyausalav Ücsàv Exytiv. 

8 Ei à xa) Süregov avrà» mgocemov àAóyos 
éexosdiov néjsisv, avrqQ ovr TQ Oubsvbas vOv 
yápov Àóyov xogie vns 
Tuiw & "i6 wOivcis! ctQOS TQ? TÜv yapeTü vTEU- 
y eii nee ix tv ioa Peg TÜ eg ans 
TOUT yiwopévrv xal sg mevrastíav oÀnw vQóe Ósv- 
vegov dAÓuiv wcÀssaÓ«. gvvoiéciov, xal vóv mQÓ 


431* 


Lov: àÀÀà màs, qrgív, ó foviónsvos mosío xal 


xatmyogsro TOU yiwouévov G€ xagà vOv vóuov v0À- 
un) 'évros. 


8 Si vero altera harum persona irrationabiliter re- 
pudium miserit, et hoc ipsum solvendi matrimonium 


Kara: rais ÉKuzgoaOev 208ine ratione, subdita erit dudum & nobis dictis poe- 


Insuper etiam uxor rea omnino ex memoratis 
causis pro irrationabilis repudii missione facta et in 
quinquennium totum ad secundum venire prohibetur 
matrimonium, et ante quinquennium nuptias non 


TES mevcasríae yáuov gj avsvOvvov slvcs, quj yá- 25 esse sine reatu neque legitimas vocari, sed omnis 


volens adeat et accuset factum tamquam contra le- 
gem praesumptum. 


CAPUT XVI. 


Hi dà wal svlóyos 5 yv T0 (emoóduww celles 


Si vero etiam rationabiliter mulier repudium mi- 


xal xgavzcss vOv dydwaw, 5) ó àvjp àlóyos avv5v 30serit et in certaminibus vicerit, aut vir irrationabi- 


dzonsuwauevos vxomégo: voie rOwwaic, aivéra 
ud» «à xépür và KungoaOev signuéva, dgvOpuivo à 
mtplv dviavtóv dErpstsv aic Üevcepov govray yáuov. "Ozao 
ov magagvAaxréov juiv dm' avüpos* vQ yao oóyas 


liter eam abiciens subiacuerit poenis, lucretur qui- 
dem lucra primitus dicta, erubescat autem ante 
annum completum ad secunda vota venire. Quod 


non observandum nobis est in viro rationabiliter ob- 


xexpatrMÓT. Tüw TOwVtOY xsQÜgv, Oxov ys xal cq 35 tinenti talia lucra, cum et non obtinenti etiam re- 


n7 xexpaTnxoti, xal sapaxorua yausiv Kpegwuv* drei 
unÜsuía magi T)v vij yovns cUyrvcww sioyós daww 
vzóvoun. Onsg éxl TOw yvvaaxa»v tWyv 7QO vOU d»i- 


te nuptias facere licet, quoniam nulla circa 80- 
Dots confusionem rationabilis est suspicio. Quod 
in mulieribus ante anni completionem recte prohi- 


eap. XV $ 3 aliquantum mutata et cap. XVI pr. extant B. 28, 1, 2 (B* p. 153 Zach.). 





wna latrocinantem, vel quae viro ignorante aut etiam 
viviis gaudeat, vel etiam viro invito sine iusta causa 
circensibus. delectetur iisque intersit, vel theatra petat (ea 
bestiarum cum hominibus certamina), vel insidias ipsi struat ez: venenis aut. gladio aut alio modo 
vita discrimen sit, vel etiam conscia sit tyrannidem molientibus, vel etiam falsitatis rea facta, 
quid factum sit, lex illa viro concedit, ut uxorem 


unde de 
vel audaces manus suas ipsi ingerat. — Etenim si 


ohibente aliorum. nihil ad se pertinentium con- 
oris pernoctet, vel contra illius voluntatem ludis 
icimus wbi scaenae ac (alia suni, aut ubi 
paratas, 


dimittat, etiam si unam illarum causam solam probaverit, utque et dotem lucretur et antenuptialem do- 


nationem sibi habeat. 


8 Quodsi alterutra harum personarum sine iusta causa repudium miserit, eo ipso, quod matrimo- 


nium sine causa dissolvit, obnoxia erit poenis ante a nobis 
Ó causa misso rca facía per qui 


criminibus a dictis aut ex repudio 


ictis: praeterguam quod uxor omnino ex 
ium integrum ad 


secundum coniugium venire prohibetur, et quae ante quinquennium fient y non impune futurae 


sunt, non legitimae nuptiae: sed quicumque voi 
temptatum arqguat. 
XVL Sed etiam si mulier ex iusta causa r. 


let, inquit, accedat, et quod 


actum est, ut contra legem 


epudium miserit et litem vicerit, sive vir ea sine iusta 


causa dimissa in poenas illas inciderit, illa quidem auferat lucra quae ante dicta sunt, erubescat autem 


prius quam annus transierit ad 


secundas nuptias migrare. 


Quod quidem in viro nobis ob non 


est; ei enim qui lucra illa ex iusta causa obtinuit, quandoquidem vel ei qui non obtinuit, etiam statim 


wrorem ducere licet: quoniam mulla de 


6 mr 2n ndn mft spectaeulis inhaerentem g | 18 zroóc- 
«tov Zachariae cum €] gosabztov M | 25 ur yauov M] 
neque legitimas vocari & (ovdà vójupos yámos xAndTs- 
vas B); leg. ur(0à vóuiuow xArS7»as) yáuovt cf. Cod. 
5,17,8 $4 || 26 groiv om. Bc | 27 xavnyogeiroaay M* 

éezovdiov M] Giatovioy B] 30 *xoacyoss (cf. c) 
xgarroo: B! xonrron MBs L7 
B | 33 slc Beiregoy qorrv yá B(s)) Jeivegov 
vüv M | 34 4x ávdpoc voU evAóyms xaxpatrxóvos Hom- 
bergkius cum c | 35 0xtov ya — 36 xsexgavrxóvs om. B 





* 0 — 91 zoivais om. 


1 latronoibus V! | vel] aut R | 2 gaudente V! 
eoniugiis R | 4 pernocitantem V | 5 coherentem A! 


Subolis confusione iusta est suspicio; id quod in 


6 adinuenientem A | seene V] scena R vulg. | 8 satien- 
tem uenenis V|9 alias R!7" | facta factas (factos V4) 
V]|10 tyrannidem V? in ras. 7—8 litt. | 12 talia V | 
13 lex haee a uiro V uero lex haeo R | 14 horum 
RV | 18 alteram V' | personarum vulg. | repudiumis- 
erit V!| 19 et hoo ipsum] Jeg. ex hoe ipso? | 21 om- 
nimodo V | 22 irrationabili edd. [ repudiis V^|| 23 pro- 
hibetur] proibere totum R' | 29 rubr. Soluto matrimonio 
ut per annum abstineat mulier a secundis nuptiis AR 
mg. | irrationabiliter R* | 31 subiacuierit V? | 32 erube- 
seant R*| ante] antenuptialis R^ | 35 oum non et non 
V*|replente R'| 38 muliere R | complectionem V | 
prohibetur — 157, 1 Theodo| scr. R* in ras. 4 versuum 


^ 


DE NUPTIIS 


«vroU guvágeic» iíxótns aztríQyss* xal vOGOUTÓW 
dar. và ce xocAégsce derroOsv, Or: xüv ei bona 
gratia JialvOTvas gvuBain vóv yduov, aÀÀà wal ov- 
Tox Íx T$ Jfvagragíov voUV vis svgeBovc Anfeas Dia- 
Táens sis dviavróv 7) xohugis vOv Óevtégov yáumv 
aic iv dxtiTÉraxtau., 

1 vras uiv ovv và$ aivías riw 0 Osodócios 
dgmnyraaxo. fusis dà dx ràv maÀxndv Àafovrtec xal 
&répas mQossÓTxausv css. E yà ; b 


157 


Nov. XXII 16—18 


betur, et tanta est prohibitio ex hoc, quia, licet 

bona gratia dissolvi contingat matrimonium, tamen 

etiam sic ex Anastasii piae memoriae constitutione 

in annum prohibitio secundarum nuptiarum mulieri- 
5 bus instituta est. 


1 Has itaque causas nobis Theodosius explanavit. 
Nos autem ex veteribus sumentes et alias adiecimus 
tres. Si enim mulier tanta detineatur nequitia, ut 


3 D] yuri 1ocavry e E e 
xaréyoivo sovngíq, o» xal dleniendec Laden xai i0 etiam ex studio abortum faciat virumque contristet 


rów dwÓpa Àvm5GGi) xal dpalicÓva TZ: éni TOi mtu- 
Giv dAxidos, xai vogavra rà tZ àxoAacías dcviv ox 
xai dvÜpás. xavà vQvgl mgógacww GvAlovecOmi, 5 
xai Box cvwécrzxs xó mgó€ TOv üvÜga cvvouéciov 
7190€ érágovs napi yáuov 9s diaAyowr. 
doras xag' juàw tois àvUpáas zéumtav avraic Qezov- 
Jia, xal aive Tà€ mQoixae xai Tà$ mj sa ias 
Part Bogsás, oc 5jür, xal oívam vàv airiw evioycs 
^aÀésuw Ovvauávuw rv yduov xci VxO TZv aUTQw 
dyopávan Tábw, vg" v 
*7€ svgafovs Anbeoe auia Qiárabu. 


et privet spe filiorum, vel tanta libido est ut etiam 
cum viris voluptatis occasione lavetur, aut etiam 
dum adhuc constet cum viro matrimonium, ad alios 
de nuptiis suis loquatur, licentia datur a nobis viris 


o: ádna Sé 15 mittere eis repudia, et lucrari dotes et antenuptiales 


habere donationes: utpote etiam his causis rationa- 
biliter solvere valentibus matrimonium et sub eun- 
dem deferentibus ordinem, sub T or poenas Theo- 
dosii piae memoriae constitutio deünivit. 


Ts stosvas 5 Osodocíov rov 20 


CAPUT XVIL 


"Evamoypipo dà àÀlorgiq yausiv dlwOdWoav oix 
Kfecriv, Ovrs AyvoovwrO; OUT& Jidocos 0UT8 GvvavOVV- 


TO$ TOU xexTyu£vOv, dÀÀà wüv si T& TOLOUTO TtaQà TOU 


; x FO NM vov : oar o 
drea maxOein, nágsavi td) Oeanórr xal aorg 25 tur, licebit domino ipsi per se et 
xa 


davróv wal dia TOU Tl xopae doyovros Gg, 
vibeaw vas mÀnyais urrQíaus vOv Tavra spáfavra rat 
asmóygagorv xal agélxsw àmó 4/6 uáTzv avTQ Gvvov- 
onc! ders o)0à yápos dci vÓ yevó, vidi dnido- 
0:6 
y 0€ waxue éxavogoaa:s. 

l] Obra uiv oov tà Gvvonaia Qialoeras vagióvrov 
Kr àv cavra avuBalóvrov, xal xonuatixal ai mov 
wal maph ty» mQoixá T€ wal tv 7tQoyapaaiay Gye- 
Jóv iaravras Dogsáv. 


Ascripticio autem alieno nubere liberam non licet 
neque ignorante neque sciente neque consentiente 
possessore, sed licet aliquid tale ab ascripticio gera- 

per jig iu- 
dicem castigare plagis mediocribus agentem 
ascripticium et abstrahere ab ea quae frustra ei 
coniuncta est. Unde neque nuptiae sunt, quod fac- 
tum est, nec oblatio dotis nec antenup! dona- 


ós ovdi ngoyauiaías Dapsas, dÀÀà yuÀ; vov 30 tionis, sed pura facti mali correctio. 


1 Sic itaque matrimonia dissolvuntur viventibus 
adhuc his qui ea contraxerunt, et pecuniariae poe- 
nae circa dotem et sponsaliciam paene consistunt 


35 donationem. 


CAPUT XVIIL 


LA dpiv va xal Ér mposeBevorraa vÓ wai ràg 
üwQoíxove Gvvagalas aÁóyow ywonévov rw Qipé- 
. XVII pr. 
ep V^ (p. ei? Pitra). 


cap. XVII $1 et XVIII om. L et B. 


Sed & nobis aliquid etiam aliud adinventum est, 
ut etiam indotata matrimonia irrationabilibus factis 


habent B 28, 5, 41; idem cod. Vaticanus 828 Nomocamonis XIV tit ad 18, 3 'vsagà xf 


conubium ne fiat ante annum merito impedit, ac tantum valet prohibitio inde petita, ut, etiamsi bona 
gratia forte matrimonium solutum sit, tamen sic quoque ex: Anastasii piae memoriae constitutione mulieres 


in annum a secundis n 
1 Has igitur causas 
tres. Si enim mulier tanta nequitia 


tiis prohibeantur. 


odosius nobis demonstravit. Nos vero alias quoque ab antiquis mutuati addidimus 
aedita sit, ut etiam de industria abortum faciat et maritum dolore 
ei liberorum auferat, et si tanta sit illius luxuria, ut etiam una cum viris libidinis causa 


lavetur, sive etiam dum constat cum marito coniugium, cum aliis de nuptiis secum faciendis sermonem 
conferat: venia a nobis data est viris repudia illis mittendi, et dotes lucrandi et antenuptiales donationes 


: wt iam hae quoque 


culpae nuptias ex iwsía causa solvere possint et. sub eundem ordinem 


redigantur, secundum quem Theodosii piae memoriae constitutio poenas definivit. 
9o XVIL " d ducer e 


ipticio vero alieno liberam 


€ non licet neque ignorante neque sciente neque con- 


senfiente domino. Immo etiam si tale quid ab adscripticio factum sit, licet domino et per se ipsi et per 


praesidem provinciae e( modicis verberibus castigare adscripticium. qui 


haec fecerit et abstrahere ab ea, 


quae temere illi coniuncta est: (a ut ne matrimonium quidem sit quod actum est neque dotis datio neque 
antenuptialis donationis, sed mera rei male gestae correctio. 

1 Hoc igitur modo matrimonia solvuntur superstitibus adhuc iis qui ea contraxerunt, aíque pecu- 
niariae scilicet poenae in dote et antenuptiali donatione fere se continent. 


XVIII. 


2 xoliceos B' | bona gratia M] aya9]p xager« (Bova 
yeavia B mq.) B| 4 dx «i$ — re om. B | 9a- 
v&Eeos] Cod. 5, 11, 9 1 9 m, ó vQsis] Cod. 5, 
17, 11 $12] 22 yaues L'! | 26 *xa$ aorG M xaÓ' dav- 
vo? L M écvros B (c) | xai] 7 B | 28 ajrois L' | 
29 sg. . obrs — ovr» — ovra? | 30. mpoyagsaiav 
Sos» L 133 ovuBalióvcov M 

2 contigat V | matrimonie V! matrimonii V* [ tamen 
— 3 memoriae post nuptiarum (4) coll. RVT, corr. vulg. || 
3 Anastasii] Anastasio RVT | constitutionem V* con- 
stitutore R | 10 obortum V | 12 uiris et uoluptatis R | 


erum a nobis etiam aliud quid insuper excogitatum est, ut indotata quoque coniugia se- 


occasione uoluptatis V | 13 constat vulg. | 14 a nobis da- 
tur V] 15 antenuptialia A! | 19 piae] piae diue A diuae 
V divinae vulg. | 22 rubr. Si alienus asoriptitius liberam 
mulierem uxorem duxerit A mg. | Ascrip|tio R' Seripti- 
tio V! 24 ascriptio R | 26 agentem in aseriptitium V 
28 conuiota E | sunt om. R' | 29 est, nec] est nuno V 
30 leg. facti male? || 32 inuentibus V | 33 pecuniariae cet. 
rie pene — 36 sed aliquid a nobis ser. R* in ras. 1 vs. 
paene del. V?, om. R vulg. | 36 a nobis aliquid etiam aliu 
(etinm aliquid aliud T) adinuentum est 7'vulg.] aliquid a 
nobis (ali et a nobis scr. R*) etiam aliud adinuentum 
est R, aliud a uobis adinuentum est in ras. scr. V? 


Nov. XXII 18 


Giov Goqppoviguq  mapadoUva. mpothxovr. — Fi yag 
Ti6 dyaüyovro yauetrv, T xal yvvr, ngo$ ávdga Kio, 
yapixzs udv AnpOsigne ztpocigéGec vs xal yvoyurs, 
Ov um exo, maágve sow fj rgoyapia(as Qopsas 
(Eva Àr, xal mponsrécrepov. yíveacas «ac Aóansé avv- 
Kfeuve, nnÜevós KwerevOsw ÜOmÓvrOS xara TOU TQOTLS- 
Tevaauévov yivdévov), duiralw. dypdwapev Afyovcav 
(x, si i6 UmeLovaíaw yvvaixa ywvopuy yovéow f xai 
evrebovg(av cTvyóv dyáyrrcs airs mQoixoc émidoOu(- 


158 


DE NUPTIIS 


divisionibus castigationi tradantur competenti. Si 
quis enim duxerit uxorem, &ut etiam mulier ad vi- 
rum veniat, nuptiali quidem assumpta voluntate at- 
ue sententia, non tamen secuta dote aut sponsa- 
5licia largitate (ubi quoque praesumptive fieri solu- 
tiones contingebat, nullo ex hoc contra temerarium 
sequente periculo), constitutionem scripsimus dicen- 
tem: si quis sub potestate constitutam mulierem 
voluntate parentum aut etiam suae potestatis forte 


ene uve avpfoLalav Tovro yevouévav, ó uiv yá- 10 ducat uxorem neque dote oblata neque instrumentis 


pos Égra yapos, xüv eb mpoixqi ur; Ovyyi gpeír , n] 
dir rovro Ói ó dvo (rovro OzeQ émi so, icusv 
yevópevov) éxdicexéro cs oixíae v9» yauet5yw xopic 
pu&6 rv Kurpogser eloruévov. e0Aoymv aividv, às 


talibus factis, nuptiae quidem sint nuptiae, licet do- 
talia non sint conscripta, ut non ob hoc vir (quod 
in multis novimus fa&ctum) expellat domo uxorem 
sine una prius dictarum rationabilium causarum, 


Te Ócolósis a; vs rus npiDurcausv. ei dé v« voi 15 quasque Theodosius quasque nos enumeravimus. Si 


ovro yévrtrei xal 5 gels. aírías avrzV ásoméuvmyras 
T/$ oixíag T) xai avróe eUÀoyow aitíav mapacyo: v 
TZv yvvaixa ámOymorgas TOU mQ0€ aUTOV Gvvoixediov, 
TO koe red pípos ci. iMac megiovalas avayxatéia Dm 
xarafaÀev avr. B 

clov jargaw 7» megivaíav Eyov éxavóv Mvgaie Ur- 
piaOraerec, covrésr. vd veraoro Tie mtepiovalas p 
Qu, éAirrova Ói va(rQs, xaO" gov 9j roV Terágrov 
zii ztocÓTES. e| Di wal ueíLova Tie flgnuévns raw 


À& ufyp: niv verQaxocímv ygv- 20 


uid autem tale fiat et aut sine causa eam abiciat 
omo, aut etiam ipse rationabilem causam praestet 
ut mulier separetur ab eius matrimonio, quartam 
gem propriae substantiae cogatur exsolvere ei. 
?t usque quadringentas quidem auri libras sub- 
stantiam habens centum libris damnificabitur, hoc 
est quarta substantiae parte, minorem autem ad hoc 
in quantum quartae facit quantitas. Si vero etiam 
maiorem praedictae quadringentarum auri librarum 


Tergaxocímw oV xovaíov Arg zrodóvrTos eic se. 25 quantitatis substantiam habeat, non amplius centum 


giovdíav Fio, quy mxÀ/ov Tdw íxcerOóv TOU xovaiov 
EnmosoOa rov. mpós yàp 09 rv ueylotnv dni- 
xav ànofLéwavrss sQoixa Ov vóuov ToUtov dygá- 
woruéy, OvGiaw &ixórQe dxtivpwV xcrü TOU; fyeTéQOrt 
vógove oinOzvres elvai, fmtQ üv xaOagà xoeaw 

aivorro. Kai 9 ye Aoyos dx rdv avrà airuov dE 
«vrwgrTQÓgOv yoeíro, xai eizep 7j yvri zaQ' airíav 
oixt(ay dzoyograeus rov avdgos amgowos xadegrada, 
j xal méuweiev. avr Oíya vivos aivíae evAs; '0b- 


auri damnificetur libris. Ad maximam namque ple- 
rumque respicientes dotem legem hanc scripsimus, 
substantiam illam merito secundum nostras leges 
aestimantes esse quae pura debitis videatur. Ratio 


1a-30quoque ex ipsis causis pro cautione procedat, et si 


mulier per culpam propriam separetur & viro indo- 
tata existens, aut etiam mittat ei sine aliqua causa 
rationabili repudium , iisdem in omnibus subiaceat 
poenis. Et si quidem per culpam eius matrimonium 


10v, tai? avrais Év azagiw vzoxeícO zoiwais, x«l35 solvatur, quinquennium observandum mulieri est, et 


ti niv xav! airíav avije 0 yáuos ivÓeín, Tw mev- 
rasr(av gviaxréov tjj yvraui, xal OevréQois 00x Ops- 
AXjoe: yápow. ei dà xar! airíav rov GvvoixoUvros 7 
xai bona gratia jurdvóaim (ícm yàp xal rovro), vóv 


secundis non copulabitur nuptiis: sin vero per cul- 
pam mariti aut etiam bona gratia distrabatur, me- 
rito et hic annum custodiat propter seminis confu- 
sionem, ut per omnia nobis lex perfecta sit. 


dviavróv gvÀceriéro Oi T0 ToU amégnaros &cóyyvrov, 40 


fva di& návrow fuiv 0 vónos v£Ànos 7. 





parationibus sine iusta causa factis castigationi convenienti tradantur. Si 
etiam mulier viro nupserit, coniugali quidem animo et voluntate adhibita, 


is enim duxerit uxorem, sive 
ote autem vel antenuptiali do- 


natione non secuta (qua quidem in re accidebat ut etiam inconsideratius solutiones fierent, cum nullum inde 
periculum subesset adversus eum qui inconsiderate egisset), constitutionem scripsimus, quae statuit. wt, si 
quis mulierem, quae in potestate sit, cum voluntate parentum, vel forte etiam quae sui iuris sit, in 
matrimonium duxerit neque dote data neque instrumentis eius generis confectis, nuptiae quidem sint 
nuptiae, licet dotalia insírumenta conscripta non sint, neve propterea (íd quod de multis factum scimus) 
vir uxorem domo expellat absque una illarum ante diximus iustarum causarum, et quas Theodosius 
et quas nos enumeravimus. St vero tale quid factum sit. et. vel sine causa eam domo dimiserit, vel adeo 
ipse iustam causam. praebuerit mulieri a coniugio cum illo divertendi, quartam partem suae substantiae 
illi persolvere cogatur. Atque qui quidem usque ad quadringentas libras auri substantiam habet, centum 
libris multabitur, id est quarta substantiae parte; qui vero hoc minus habet, in quantum quartae partis 
qu efficit. Quodsi etiam. ampliorem dicta quantitate quadringentarum. auri librarum substantiam 

abeat, non plus centum auri libris multetur. Etenim ad maximam quae plerumque est dotem respicientes 
hanc legem conscripsimus, substantiam nimirum illam secundum leges .nostras esse rati, quaecumque 
pura ab aere alieno appareat. Atque ratio ex: iisdem causis e contrario procedat, et si mulier. indo- 
tata constituta ob propriam culpam a viro direrterit, vel etiam sine iusta aliqua causa repudium illi 
miserit, iisdem per omnia subiaceat poenis. — Et siquidem per mulieris. culpam matrimonium solutum sit, 
quinquennium mulieri custodiendum. priusquam ad secundas veniat nuptias; sin per culpam mariti, vei 
etiam si bona gratia dissolutum sit (pariter enim ad hoc quoque pertinet), annum custodiat ad vitandam 
seminis confusionem, ut per omnia nobis lex absoluta sit. 





7 Giáraliw Pyptvaney] Cod. 5, 117, 11 | 15 &c ve rineic] 
ders nunc M | V3 deg. mapioyp | 21 *Argas M | 
31 4£ avriarQógov] pro cautione c | 33 * dnoyogrjotie 
(cf. cJ) àzoxopros M | 35 vzoxeíatha Zachariae] vzro- 
xeiaDai: M | 39 yàg om. € || an leg. laov yàg xavà 
rovro? 





1 Si] rubr. De nuptiis sine dotalibus instrumentis R 
mg. | 2 dixerit R! | 6 nulla [7 sequentem | 8 sub] 
in r9 parentium. RT suae] siue V! || 11 talibus V] 
dotalibus vulg. [ unt vulg. | nuptiae E] om. V vulg. || 
12 hoe om. R' | 14 una] ulla vu/g | 15 quaseumque 


V(quasque Theodosius om. R'| 16 eam] et eam R' 
175g. ut praestet V! [ 20 quadrigentas R VT (id. infra) 
22 quartam quidem substantiae partem R | ad hoc] hae 
vulg. | 23 etiam] et A || 24 maiorem — 25 quantitatis 
suppl. V* in spat. vac. | 25. habet V [| 26 auri om. R' || 
dampnificentur ad (ad del R?*) libris 7 | 27 hano (hunc 
AR?) seripsimus legem R | 28 secundo? V! | 29 uideean- 
tur V! [| 30 pro cautione A V7] e contrario vulg. 
33 isdem R' hisdem A*VT | in om. | subiacet V 
34 et si] si et R! 136 sin R] si. V vulg. | per om. R 
eulpam A! eulpa A* eausam VT | 37 etiam] non R 
distraitur 7t | 39 perfecta lex 7? 


DE NUPTIIS 


199 


Nov. XXII 19 





CAPUT XIX. 


'Eav. Óé v& xal Érsqov Zuiv sUGaBés va pa xal 
aupísv éEevorudvov , ÉvOa xai jenovd(av ataAévrov 
oí yáuo uévovdww Kr. àg yàp vaw vaeLovaiav zo- 
wrgíae magi rovs mavéQas xoAvovres éxsidr) vivas av- 
gouev dfenivndes Qenojlia ygágsw GzevÜovras xai 
zéunaiw vais avrQv yaustaWs, 7) wal rovvavtiov prds- 
pias avÀóyov mavrsÀde vmovane aivíae QiaAss.v ToOUG 
yáuovi, wv vov aviQw yovsu vnofallsgSas rais 


Est quoque quoddam et aliud a nobis pium simul 
et gratum adinventum, ubi etiam repudiis missis 
nuptiae consistunt &dhuc. Eorum namque qui sub 

testate sunt calliditates circa parentes habitas pro- 

5 hibemus: quoniain quo: invenimus ex studio re- 
pudia scri festinantes et mittere suis uxoribus, 
aut etiam e diverso et nulla rationabili penitus exi- 
stente causa solvere matrimonia, ut eorum paren- 


dxríasc. YT mowxOs 7 T$ mQÓ yáuov Ówgasae, we tes subiaceant exactioni dotis aut sponsaliciae largi- 
35 &iaivOsvros vo) yápov, avtoi uiv (aoc Àd99a l0 tatis, quasi soluto matrimonio: et ipsi quidem forsan 


gv»qxovy dll, ányscav Óà oi yovi ébypeopué- latenter miscentur alterutris, discedunt autem paren- 
»os xcd] vavtr» Ts ui tOUV$ maidas gsAavJQozías tes damnificati et hanc apud filios humanitatis ha- 
Éxovisé ii» duoidiv' vóuov éygáwausv Bovióusvov ^ bentes recompensationem. ldeoque legem scripsi- 
puta vnsbovoiows urs dpayxizatovi zaidas, u5ra ág- — mus volentem neque sub potestate constitutos neque 
esvas ure OvÀsas, ÜvracOna Dialónv rové yóuovs 1$ emancipatos filios, neque masculos neque feminas, 
sig TZ» Ow oixsic» BÀ&Br» matégow T] ugtégaw, oi posse distrahere matrimonia in suorum laesionem 
Tas ztQuixas fj 14$ mgoyapaaías duxsas dmidadoimoney m aut matrum, qui dotes aut ante nuptias 
$ vnedifavio uóvos y xal pttà üw naidww. di onationes obtulerunt aut susceperunt soli aut etiam 
ejmsQ áv T] OuvOTÁOS. TÀDY ydáuow avausvousw tI, cum filiis, Sed sicut in contractu nuptiarum ex- 
TÀw raTéiQov gvvaivaci, ovtox ovdà QaAcacO ns vov 20 pectamus patrum consensum, it& neque transigere 
yápove ovyyogotuav ni d Tdv yovémv Biáfy magà matrimonia sinimus in parentum laesionem citra illo- 
TZ dxtivowv yvapury. ài ai xai nsugtig Qemov- rum voluntatem. Sed etsi mittatur repudium, com- 
Diov, aguóLuv xat' avigw rnv siengaluw vGw ao- — petere contra eos exactionem poenarum non sini- 
ve» ov GvyjoQovuev, airs abrol daüoxaci: ravra 5j mus, sive ipsi dederunt haec vel susceperunt, sive 
vusdifavro, 5 xai GvwvnsdéLawro, ovÓÀ yag àv Ágo(25 etiam cum aliis susceperunt. Non enim habet ra- 

jyov, rów uiv matéga naga ywopr» vov nados u7j tionem, parentem quidem citra voluntatem filii non 
Óóvaa Oa, dialónv vOv yápov, rois 0à mciiv dztQé- — posse transigere matrimonium, filiis autem permittere 
zu (cue xai dÀárrog. TZ i/axíav ovc& xai urÓà v0 — Torsan et in minore aetate constitutis et neque quod 
cvuqégov énicrauévow An» nagà vw rà» zarégow utile sit scientibus citra patrum voluntatem solvere 
yrdunv tóv yáuov xdvrsU9av Tové marsgas ddixeiv. 30 matrimonium et ex hoc pre laedere. Hoc autem 
Tovro Jà sv uiv dgbáusvos 0 gqulodoporravos 4J4- — bene quidem incohans philosopbhissimus sancivit Mar- 
encor Magxos, dioxAnriavos Qà TOVi« xarrxolosÓr- cus, Diocletanns autem bunc secutus est, nos autem 
erv, rusis dà Onoims amsüsháueSa. Kal Kcrc vélos — similiter approbavimus. Sitque terminus nobis hic dis- 
qui» rovto TQw ÜOaalevbew» ai nsQióviow t&v» Gvvowv — iunctionum quae superstitibus contrahentibus fiunt. 
xovwtav yivovrau, 35 


cap. XIX extat B. 28, 4, 45. Summam habent Prochiron 4, 21; Epanagoge 16, 23. 


XIX. Est autem etiam aliud quiddam a nobis et pium simul et gratum excogitatum, ubi etiam repu- 
diis missis matrimonia permanent. Nam ut corum qui in potesiate constituti sunt malitiam adversus patres 
pet dign quoniam quosdam deprehendimus de industria repudia scribere studentes et mittere uxcori- 

us suis, vel eliam e contrario, cum nulla omnino iusta causa subesset, solvere matrimonia, ul parentes 

Wlorum solutioni dotis vel ante nuptias donationis sulicerentur, ulpote dissoluto matrimonio (atque 
ipsi quidem forte consuetudinem inter se clam retinebant, parentes vero damno affecti abibant et hanc 
habentes benignitatis suae erga liberos remunerationem): legem conscripsimus, quae neque in polesiate 
constitutos neque emancipatos liberos, neque masculos neque feminas, potestatem habere vult matrimonia 
in fraudem suorum pairum auí matrum, qui dotes aut antenuptiales donationes dederunt vel acceperunt 
s0ü vel etiam cum liberis, dissolvendi. Sed quemadmodum in constituendis 1natrimoniis patrum consen- 
sum expectamus, iia ne solvi quidem matrimonia in fraudem parentum praeter illorum vo:untatem. per- 
mittimus. Sed ctiam si missum sit repudium , non concedimus, ut poenarum exactio contra eos competat, 
sive ipsi ilia dederint aut acceperint, sive etiam cum liberis acceperint. Neque enim rationi conveniat, 
pairem quidem contra fili voluntatem matrimonium dissolvere non posse, liberis vero forsan etiam aetate 
minoribus ac ne inteliegentibus quidem quid e re sua sil concedi, praeter patrum voluniatem | matri- 
monium solvere et inde patres iniuria afficere. Et hoc quidem recte. sanciendi initium. fecit. Marcus 
sumimus philosophus, Diocletianus autem hunc secutus est, nos vero simili modo recepimus. — Atque hic 
finis esto disiunctionum quae superstitibus coniugibus fiunt. 





l1 v4 om. 21 q4À L'| 2 x«l om. B | óenovüiav M] 1 rubr. De repudiis a fllisfamilis non mittendis 
Biatvyiov LB |4 xodsovrs L' (prohibemus c) (5 $e- | mg. | Est] Eo R' | quiddam V! | 4 habitis A! [5 quon- 
zocdia. M] Psal 


iam] quando R | ex) et R | 7 e VT] ex R* om. R* ! 
8 ut] aut V'| 9 subiaceat A'| 11 discederit A!| au 
R | 12 dampnafeati V | inmanitatis & | 13 recom- . 
pensationem [V vuig.] res pensationem .R! repensationem 
R*T | 16 laesione RV | 17 patrem A! | ante nuptias 
RV antenuptiales vu/g. | 18 donationis K' | autem A | 
etiam om. V | !9 contractum V' ! 20 transiegere V 
21 finimus R | parentum] pa um V! [ 22 uoluntate V* 
74 dederunt — 31 marchus ser. R* in ras. 4 versuum 
26 extra V | 27 filis autem permittere om. R | * aut 
R | 31 pbilosophosissimus V | 32 dioelitianus RVT | 
hoc R| 33 terminum RA! 34 contrahentibus om. V 


Nov. XXII 20 


160 


DE NUPTIIS 


CAPUT XX. 


Tó Ji dgeE5; vàw yápow Tilos Ó mávra Ouoímg 
Diadlvov Pr nid Oávaros. are, (rs Davárq vOv 
dvügós ÜDialvOsig vÓ Gvvoixécio» sírs veÀevrp «75 
yvvaixós, xéplos yivaaD'as vq udv avügl cv soixa 
xarà TO TOi; yayuxoie gvufoAaío: TreQueyÓuevov GUu- 
govov, 1j yvvaid Oi «zv noyauiaíay dogsáv, xad- 
ánsp Gv waxics Oóbnuev dE dgyye vois vuplaAlovaiv" 
ov xolvouévow uiv vOv àvicow xarà TÓ mt00Óv É7ri- 
dóasow, xmivouévov dà tàv àvíaov avugavav* rovro 


5instrumentorum continetur 


Deinceps autem matrimoniorum terminum quae 
omne similiter solvit expectat mors. Unde sive morte 
viri solvatur matrimonium sive fine mulieris, lucrum 
sit viro quidem in dote secundum quod nuptialium 
acto, mulieri vero ex 
nuptiali donatione, sicut et ibi convenerit a principio 
contrahentibus: non prohibendis quidem inaequali- 
bus secundum pec euiuioniben, prohibendis 
autem inaequalibus pactis; hoc quod fortissimus qui- 


Ürsp Ó. udv yevvauóoravos eio dv vois oíxs(ow ópOax 10 dem Leo in suis conscripsit legibus, nos autem 


Éypawe vóuow, nus Üà avr0 mapgalafgóvres Yr ca- 
gécregov dierafauev, —EÀ yap Ó gàv mÀov, 0 0i 
l)avcov dv tà xiodu avugoviatuev, àdnAov 7v, órtoiov 
dsi vó xparov» slvca, mórspov tO mtÀsiov 5 TO KLar- 


TOv, T! dugugBnrügsne éxcrépmOsv óuoloc àvigva- 15 utroque similiter insur, 


Hévne. ders vuiv Édofe vàüs dusrQías &xocrQsgoué- 
woi6 7tQO6 YO ÉAevvOv xaÓeÀxogaa cO stÀheiov r5 TD 
Gvugowq, oe uy tQ niv éisivas toírov, vj dà vvyov 
Téragrov TOU xégÜovs Gvugoweiv, àÀÀ' si v. vowovro 


sumentes adhuc clarius ordinavimus. Si enim alter 
quidem amplius, alter vero minus in lucro pacisca- 
tur, incertum erat, quale qe esse quod teneat, 
utrum quod plus an quod minus, dubitatione ex 
emp Unde nobis placuit im- 

moderationes aversantibus ad minus protrahere, quod 
in pacto plus est, et non alio quidem licere tertiam, 
alio autem forsitan quartam lucri pacisci: sed sí 
uid tale fiat, quarta in utroque percipienda, et 


yévorvo, (vó «rraprov) dp' xarégov sapaleufáve-20 deinceps similiter in partibus, non tamen in consti- 


GO, xal égeErs ouolme éxi vàv usgav, o9 unv éni 
TS Gvuztqovnuévne éxarépo ev n0Gó . 

évro$ vOivv» TOU yápov xarà vae FumgocOsv 
ázdgag diaLevbse evOciuov uév xal uaxkpuow éxaré- 
eo tàvw ovufalovr. 
xal uy Tv ysvo, yovüv vois épsbyé ovvowsciois 
icms Àvmeiv. xal si ys rovro mgáLaiev xal éml TOv 
morégov craiev yáuowv, ffovos uiv và oixaia, vovr- 
icr. mooixa piv y, yvvr, mooyapaaiav Oà Darüv ó 
dvjp, 
dni vy Üsvrtoor daci yánaw), Aqyovras dà và xiodr, 
9 uiv àvip va éx cie mpowós, 7 Üà yvvT) 
pa igiene Dopeac. xal fgovras ravra avroic oixtia, 
evdév cyeÜóv t5; üÀÀge avra Diagégovra xrücsox. 


cv uévsv dmi t5e mgorégas siv7€ 25 que contrahentium 


Tà dx TT 


tuta ex utroque quantitate. 


1 Soluto igitur matrimonio secundum praedictas 
omnes disiunctiones felix quidem et beatum est utri- 

qusc in priori coniugio et 
non procreatam sobolem sequentibus matrimoniis 
forsitan contristare. Et si hoc egerint et in priori- 
bus steterint nuptiis, habebunt quidem propria, hoc 
est dotem quidem mulier, sponsaliciam vero largita- 


oiJàv solvmgayuovovvrmv Tuv (rovro ómso 30tem vir, nihil perscrutantibus nobis (hoc quod super 


secundis est nuptiis), percipient autem lucra vir qui- 
dem ex dote, mulier autem ex antenuptiali dona- 
tione; et erunt haec eis propria, nibil paene alia 
eorum differentia possessione. Unde donec vixerint, 


dwrs dv Ocq mspínci, mücav áDnav 1v dxrto:- 35 omnem licentiam habebunt alienationis super his, sic- 


(caos im! ajroi;, dx émi coi; dÀlow ol; oixoOev 4t 
&oyy slyov* si dà xai velevroiev, ztápegziv avroic xai 


cap. XX $1 2 et cap. XXI (— àBsÀgovc &youev 102, 4) habent B. 28, 12; $1 7fvOévros volver ...... wf 


ut in aliis quae de suo ab initio habuerunt. Si 
vero etiam moriantur, licet eis et legatis et fidei- 


sacs (34), ilem reliqui capitis et cap. XXI excerpta B* p. 191 Zach. 


XX. lam eum qui deinceps sequitur matrimoniorum 
sive morte viri sive obitu mulieris coniu, 
dos secundum pactum quod nuptialibus instrumentis compre. 
initio contrahentibus visum sit. 
7 d generosissimus Leo in suis recte scripsit legibus, nos vero 
i enim alter plus, alter minus de lucro pactus fuerit, incertum 


continet. Itaque 


out in hoc quoque 
P oldeanter Siparee pactiones, id 
ab eo acceplum etiam certius constituimus. 


um solutum sit, lucrum fiat marito qui 
mulieri autem antenuptialis donatio, 


finem quae omnia pariter dissolvit mors 
itur, 
Neve prohibeantur dationes quantitate dispares, 


esset quod. valere oporteret, utrum quod plus an quod minus est, cum dubitatio utrimque 


erat, q 
similiter oreretur. It 


nobis, quippe qui id quod modum excedat aversemur, visum est ad minus dedu- 


cere, quod in pacto plus est: ut non liceat alteri tertiam, alteri vero quartam forte lucri partem stipu- 
lari, sed si quid tale fiat, quarta in utroque accipiatur, ac deinceps simili modo in partibus nec vero in 


pm utrimque pacta. 


Soluto igitur matrimonio secundum disiunctiones quas supra diximus omnes felix quidem et beata 
utrique coniugum sors est ín priore toro acquiescendi nec forie subolem sibi natam sequentibus conubiis 


contristandi. —.Et si quidem hoc fecerint atque priore matrimonio steterint, et sua 


dotem mulier et antenuptialem 
quod fit 


ebunt, hoc est et 


onationem vir, cum nos nequaquam scrupulose rem perscrutemur (id 
in secundis nuptüs), et lucra accipient, tam vir quae ex dote quam mulier 


ex ante- 


dieran donatione redundant : D haec iis propria erunt nec quicquam fere a reliquis eorum bonis 


erant. taque donec super. 
liquis quae peciedt ab initio habebant. 


les sunt omnem in iis facultatem alienandi t, 
Quodsi moriantur, licet is et per legata et per fideicommissa 


sicut in re- 





25 evuBallóvrow B | 26 ivy 
L)32 75 





nium Rmg.| matrimonium R!| terminum V vulg.) ter- 


minus 7Z' terminum siue fide mulierisque E | quae omne 
om. R! | 3 uiri] mori R'| fine] finis? V', erasit V? || 
4 in dote om. R! [ seeulum R [| 6 conuenit R | 7 non 
quae R'| inaequalibus] ut qualibet R! | 9 faetis R 

quod) quae AR'| 10 autem om. R| 11 ordinamus R 

12 alter uero] alterutro R? | 13 incertum cet.] certum — 
utrique (24) ser. R* ín ras. 5 versuum | oportet vulg. | 
14 plus] amplius V | 15 utraque V || 16 aduersantibus 
RVT | 171 alii vulg. L'? alio R] ali V vulg. | forsan 

urari iori 


vulg. | 25 perd ] priori priore vulg. 
26 prooreatam R'! | 27 forsan|tà R'|| constristare [^ 
28 steterunt R || vero om. R | 30 nihil] in niehi 


R LE aut R | danatione V | 33 haeo erunt ^R | alia] 
sb alia vu/g. | 34 unde] ante R' | 35 omnes R' | 
37 eius R|legatas R!'| et om. V 


DE NUPTIIS 


Ànyárows xal gibrixouuicgo: Tà mQyuara ravra sie 
árépovs paragtzca. xal yàg Bj vas voixirag dxmov- 
foai6 dgrxagav rasis Perd te] irtdg obra ysygagóes. 
9 Ei uévro: vov; uiv xaidac Ex Tivos uoíQas ygá- 
wwaev xÀngovónove, Étarrixose dà dE éxépas, uévoi dà 
TÀ TO«rvra mzgáygara 7 xai vwwa 4E avrow dvsx- 
Toiyra, Ov sapo TOUTO dxmsmoicOn. ravra Doxe, 
&xxid5 Tu xal Éregos yéygazmta xÀnpovómos, aAAa 
psvéro xal vavra r0ig maidív, Ov0À yáo, si ygavauv 


161 


Nov. XXII 20. 21 


commissis res has in alios migrare; talem quippe 
alienationem permisimus nos constitutionem pro his 
conscribentes. ! 
9 Si vero filios ex aliqua parte scripserint heredes, 
bextraneos autem ex alia, maneant autem tales res 
&ut etiam quaedam earum non alienatae, non ob 
hoc alienatae hae videbuntur, quoniam aliquis etiam 
alter scriptus est heres, sed maneant etiam haec 
filiis. Non enim, si scripserit omnes filios heredes 


sávrag TOUS naidas xÀngovóuovs, 4f avicev pivro:|0ex inaequalibus partibus, has secundum heredita- 


nigw, ravra xarà vüg winoovopaa(ag a uoi 
$, aAÀ' dE ione Qiaigrgovras 7rgós TOv doiD'uov tÓv 
lavrdw' demag xd» ol andéva avTOv ygáweiav xÀn- 
quipe. dÀÀ' dferrixoU dxavras, avro OU [xavoU 
4 érigmv 
vos pij xÀngovouoUwres voU yoyéce. "Eüobe yàg Qpiv 
wara sogyww 0 marüjo dv q uj LÀw éwmowjcmuev 3 
xai jmras vnóOoró v. tw mxQayuarow rovrov, p 
TeAevrOw a QntOe aie Éregov avrà usraDsin, Bov- 
Aso Oas pilo 
dxsiva» avrq? mgosysvóusva, dAÀÀà ui si vove ifo 
Sev dynw. xal ÜoÓrgstas TaUrta «Oi xaigi yégae 
diaigstov dx voU ruerígov wóuov, xv si uj) xÀr, 
poisv Tj TOV wrQO 7) tie urtQós 7| OztOTéQOV, 
Tees dv GVTOV x 
ToVrO yào Tjuiw Oggótspov Tüw mgorépawv &BoEsv 


v ai 


Tgózow ywopévov, À5wovrei vavra, xaí-i5 cum utique non sint heredes parentum. 


rias accipient portiones, sed ex aequo divident se- 
cundum numerum suum, sicut etiam si nullum eo- 
rum scripserit heredem, sed extraneos omnes, eis 
per alios modos satisfactione habita, percipient eas, 
Placuit 
er praesumptionem, quia pater, dum 
non vivens alienaverit aut m eger obligaverit ali- 
quid rerum harum aut moriens non expressim in 
alium eas transposuerit, voluerit magis servare filiis, 


enim nobis 


» gvlartus *Oié maugív, e 4E airíac 20 tamquam ex causa illorum sibimet acquisitas, et non 


ad extraneos deducere. Et dabuntur haec [iliis ho- 
nore praecipuo ex nostra lege, licet non fiant here- 
des aut patris &ut matris aut utriusque, vel si qui- 
dam quidem eorum heredes fiant, alii vero repudient; 


ouoisv, Twwig Qà mapasroivro. 25 hoc enim nobis rectius quam prioribus placuit ha- 


bere. Unde si praemium est ex lege descendens in 


Kymv. era simsQ yépas dgiv ix voU wóuov xara- eos, nulla adiectione neque turbetur neque minua- 

peer sis avrove, urÜsui moosOTxm urrs émiJo- tur, nisi forte causam ipsi dent filii suae deminu- 
vgOv Qrrs dAarrovoOas, nÀnv sb ur Tzv aitíav — tionis. 

avroi doüw oi zaidss vs davrdwv dlavro sos. 30 


CAPUT XXI. 


Ei yág vw6 dE avrOw (xdgugros gavaim, vÓ y, Si quis enim ex eis ingratus videtur, praemium 
Pise e^ GÀÀlus Oidousw p ofde» Ti p je ct hoc aliis damus nihil tale agentibus, ut etiam alios 
modlasw, iva xal vov d sócousv ove —corripiamus parentes honorare et ad fratrum exem- 
yowtis Tiuàw xal mooc T0 Tdw aüsigüdw mapádsyua — plum respicere. Unde si tantum infortunium filio- 
Blémmw. "Ovra ei Tocovrov GrVyrua vie và» maí-35rum sit sobolis, ut omnes ingrati sint, ad heredes 
Jaw ai; yovijs, ow &mavras àyagíarovs slves, émi «ove — veniant haec defuncti tamquam iliius substantiae 
xÀrgovópovs égyíaD'w ravra TOU vÀavrüGawros o? Tis — constituta, non valentibus filiis ex parente & se ex- 
dxeívov napiovalag ovra" ov Üvvauévov v&w zaí)o»  honorato praemium habere, quod nos eis propter 
dx vo mag avrdw Jyiuaguévov yovíos yépas Éyev, hanc causam non damus. 
Omsp ZusW avrois di tavrrv rz» aíríav ov Qidouev. 40 





res illas ín alios transferre. — Eiusmodi enim alienationes nos concessimus constitutione de his scripta. 
2 Si tamen liberos ex aliqua parte heredes scripserint, extraneos autem ez alia, maneant vero eius- 
modi res vel etiam qu. ex idis non alienaíae, non propterea eae alienatae esse videntur, quia alius 


quoque heres scriptus est, sed maneant hae quoque liberis. — Neque enim si omnes liberos heredes scripse- 
rint, ex di. ibus tamen partibus, illas secundum editarias portiones accipient, sed ex aequo divi- 
dent se um ipsorum numerum; quemadmodum etiam si nullum ez ipsis heredem scripserint, sed ex- 


iraneos omnes, si ipsis alio modo satisfiat, eas capient, tametsi genitoris heredes non fiant. — Per prae- 
sumplionem enim nobis visus est pater, cum non vivus alienaret vel etiam expresse obligaret earum rerum 
aliquam, aut moriens non expresse in alium eas transferret, maluisse liberis eas servare utpote ipsorum 
causa sibi acquisitas, neque vero in extraneos transferre. — Atque dabuntur haec filiis ut praemium prae- 
cipuum ex nostra lege, vel si non sint. heredes sive patris sive. matris sive utriusque, vel si alii ex ds 
heredes existant, i sero recusent. Hoc enim prioribus rectius se habere nobis visum est. taque 
si quidem praemium est ad eos ex: lege delatum, nullo additamento neque. obscuretur neque deminuatur, 


nisi forte ipsi liberi causam suae deminutionis praebuerint. 


. Nam si quis ex iis ingratus 


quidem nos iis propter hanc causam non damus. 


aruerit, hoc praemium ceteris damus, qui nihil eiusmodi 
commiserint: quo etiam reliquos doceamus parentes honorare et fratrum — respicere. 

tanta calamitas in liberorum progenie existat, ut omnes in. j 

quae ex eius bonis sint: cum nequeant liberi praemium 


Itaque si 
ati sint, ad heredes defuncti illa perveniant, ut 
ere a parente per ipsos iniuria affecto, quod 





1 sixopiaow (rs pro os& L') L, xai gilt. om. B. || 
2 bn B | 3 &idxaliw] Cod. 5, 9,8 $ 1 sg. (cf. 35.6 
105g.) | vo?ov] ràv vowvrov. B'| 4 yotwouv M 
1 deenxezxodWj0Oa. B!) ExzsnowicÓn: L éxnowicOa: 
(aienatae c) | ravra] «và B | 11 xarà c7 xAngovo- 
| 12 diasgrjoovrs L' || tóv avrov] vàv favrow 
L| 13 ygéyeiav M] yoáyauv LB | 15 ysvouévov L || 
Ajvov (sic) L'| 16 ov yovéos] parentum : 18 rov- 
Tov L'! | 19 ravra B | P4 zagaeravras B| 32 vovro] 
rovrov Bí| rowvxó v: B | 360 yovzs si L| 39 row 
pacuévov L9Bí 

1 has] alias R [ 2 alienationes R! | 3 conscribentes 

In. 


V vulg.) scribentes RT | 5 aut ex R[ rex R!| 6 non 
alienatae del V?*| 7 hae] esse R | quoniam] quae Zt 
8 etiam om. R! | 9 leg. scripserint? | heredem R! | 
10 aequalibus V | hereditariquas A! | 11 accipiunt 
RT|ex om. V | 13 leg. scripserint? | omnes om. V | 
eius R! | 15 parentium R | 16 per praesumptionem no- 
bis V | 17 non] ne V!| ressit AR? | 19 alims R' | 
V|21 hoc R' [25 placuerit V! 1 28 nisi 
forte nisi eausam V| denti R* | filie V* | 29 diminu- 
tionis V [ 31 rubr. De ingratis liberis uel oontra R mg. | 
ingratis R' | 32 etiam R*V] et R!vulg. | 33 fratrem 
R|34 filiorum del. V? | 36 substantia .R 


21 


Nov. XXII 21. 22 


] Ei Óà vÀw mido ol dv La. xaDaccixouv, 
oí dà ànéiDouv uév, zailac dà xaralinouv, ró Tov 
TsÀlevrzGavros gépos voie dxsivov Oidouev meucív, ei 
xÀngovouoisv vov savQór, Émsirowy éni vove ddaÀ- 
gove dyousv. Kai raótpy 07 tow vóuov vuow Tahn- 
euros Iviepa TOUrO xQarsiv ovx émi sQowós uó- 
vov ovÓà dzi mpoyáuov dmgeas, &Àlà xal dni vw dv 
dngoíxor Gvvoixegío: sraga 176 Qiavágems ruv alc- 
aver xspüdw. xaxsive yd 5 moe Óevrégove 
AOoiv ytpove oi sacérs, & 

maay xa" Ovmto Kurtgoa ev sigrxausy vgóxov. OÍ 
piv ovw mpórsQo: yduoi xai và dvrevOtv wépür «a 
xcl ai mapgarronsse uéygi vovvov vervrtaD oday, 


162 


M" 
(P^ Tr iban farei rv 10 filiorum. quo dudum d 


DE NUPTII& 


J Bi vero filiorum alii quidem inter vivos sint, alii 
vero defuncti quidem sint, filios autem relinquant, 
defuncti portionem illius damus filiis, si heredes sint 
patris, alioquin ad fratres deducimus. Et ideo legem 
5 nostram perficientes volumus haec valere non super 
dote solum neque super sponsalicia largitate, sed 
etiam super indotatis matrimoniis ex constitutione 
nostra introductis Incris. Nam et illud, nisi ad se- 
cundas veniant nuptias parentes, sed servent, erit 
mus modo. Primae siqui- 
dem ner et hinc lucra et observationes usque 
&d hoc dispositae sint 


CAPUT XXII. 


Eb uvis role ÉunpoaDev oix ágxea Déeree yápos 
xal zt90£ Üevré, t 1 
vro9d0Ó«ni 7j axaidas óvrac dx vw mporégov, ix di 
TÀv Üevrégow staidozxtoiovuévovs, $, vovvavriov ázei- 
Dac uàv dx cov Devrégar, matégae à dx vÀw sto 
TOv, fj ázaidag dpgorégDer, f; ravé£gas ixnrépmDev, 


Si qui vero prioribus non contenti nuptiis etiam 


Ki9ouv, &v&yxr, tQ vóyq rovrov: 15 ad secundas venerint, necesse est legi hos ponere 


aut sine filiis existentes ex prioribus, ex secundis 
autem filios habentes, aut etiam e diverso sine filiis 
quidem ex secundis, parentes autem ex primis, aut 
sine filiis ex ambobus, aut parentes ex utroque. Si 


El uiv ovv ázaidee peivaiv ix TOv mporégor 7 xal 20igitur sine filiis manserint ex prioribus aut etiam ex 


4E dugoréoov vv yáuov, ovdenía stokvztQaypoaivn 
ztepl và Devrega* ah dvÜges piv azsÁevaorrat mav- 
Toims mácre magnrrorseos dlrvÜaoo: yvveabi dà pó- 


ambabus nuptiis, nulla perscrutatio circa secundas 
est, sed viri quidem ibunt omnino omni observa- 
tione liberi, mulieribus autem solummodo imminehit 


vov éniwciGeres 0éos TO pi, mQÓ vov éviavsielov xoó- — metus, ut non ante annale tempus ad secundum 
vov moe Óe'regov dAOsiv cvvoixécuov, fj yivoiaxeiw 25 veniant matrimoninm, sut sciant quia, si quid tale 


c, ei 41 ToiolrO stpüfaiev xal apove GvyaAliáiniew 
y&uove, vgétovac stoivas, dAlas uév, sizsp cistaides dx 
TOw mgotfpov mc. GvvoixsOiow, peitove dé, ri xai 
maidee Omtiev. tí ud» yà 


pus et immataras contraxerint nuptias, subi- 
unt poenas, alias quidem, si sine filiis ex prioribus 
sint matrimoniis, maiores autem, si etiam filii sint. 


o)y vzecr: yov, vó r7€ — Si enim non est soboles, infamia mox sequetur, et 


arenae süOUe dxolowDrsi, wal Kgrai mavrolos 7 30erit omnino mulier propter nuptiarum festinationem 


J,à vzv vÀw yánow cmovizr TrunaGuévms xai 
ovre Aqpweral T: TOY mad vOv mQorfoov waraAeleii- 
uévav avr] CvvowxsG(ov ovre àmolavon T$ ngoya- 


infamis, et neque percipiet aliquid horum quae & 
priore relicta sunt ei consortio, neque fruetur spon- 


eap. XXII—XXXVI. XXXVIII —XLVIII pr. etant B 28,14 (inde XXII—XXV. Nomoc.4 XIV tit. 13, 2). 

cap. XXII. XXIII Ei niv ovv (162, 20) ..... «. Gvyageía (165, 21) habent B* p. 192sg. Zach; XXII — 
XXIII med. (.... ériríusa xeiaDo 165,12) Prochiron 6, 4—8; Epanagoge legis 19,15. 6.18 (— 164,28 amaw v 
dvrsUOsv Epanagoge aucta 17, 4). 

cap. XXII summaria habent Nomoc. XIV tít. 13,2; Ecloga privata aucta 2,14 p. 12 Zach. 


1 Quodsi ex liberis alii superstites sint, alii decesserint quidem, liberos autem reliquerint, partem de- 
functi liberis eius damus, s1 patri heredes existant; alioqui ad fratres transferimus. Atque ita legem 
nostram perfecturi hoc valere volumus non solum in dote vel in antenupiiali donatione, sed eiiam 
in lucris 5is, quae ín coniugiis indotatis per nostram constitutionem introducta sunt. Nam illa quo- 
que, si parentes ad secundas nuptias non venerint, sed perseverarint, liberorum erunt secundum. eum 
uem ante diximus modum. Priora igitur matrimonia et quae inde redundant lucra et observationes 
actenus statuta sint. 

XXIL Si qui vero prioribus non contenti nuptiis etiam ad secundas venerint, hi necesse. est. legi 
supponantur aut liberos non habentes ex prioribus nuptiis, ez: secundis habentes liberos, aut contra liberis 
destituti ex secundis, patres vero ex primis facti, aut utrimque liberis carentes, aut patres utrimque 
facti. Si igitur sine liberis manserint ex priore vel etiam ez: utroque matrimonio, non est quod labore- 
mus de secundis nuptiis: sed viri quidem omni omnino observatione liberi evadent, mulieribus autem 
sola incumbet verecundia ne ante anni tempus ad secundum coniugium veniant. Quae si tale quid fecerint 
et intempestivas nuptias contrazerint, sciant se poenas subituras esse, alias quidem, si sine liberis sint ex 
priore matrimonio, maiores vero, si etiam liberi extent. — Etenim si proles non extat, infamia statim se- 


quetur, eritque mulier ob festinationem nuptiarum omnino infamis, ac neque quicquam accipiet corum, 


1 dw Lào: xadencrxoiev] Cosw D* 13 mauciv] voie 
mei» M | 5 dyousv] avvó add. B* | xai vevtp — 
11 — om. L | 8 Jiav&Esos] Cod. 5, 11,11 (cf. supra 
cap. X VIII) | 10 gvAaEauev] add. rovc zcgarrove? || 15 xa 
om. M | devvegov Epan. aucta | dv&yxz — 19 éxarépo- 
Sev om. Proch., Epan. | 11 zaidas zto«ovudvovs B | 7] x«i 
add. e, Haloander | 18 ztpora»v] zgotéporr Haloander | 
19 ázaidas] uiv add. Nomoc.4 || rarépov L' | 20 * usi- 
vosev (Buapsivoiev B* udvowv Proch.unus) libri | 9 xai 4& 
dup. Tàw om. Epan. aucta | 22 Oeirega] nérga Proch., 
Epan. aucta | 23 dà rovro nóvov Proch. || 24 v0] vov Nom.* 
arre Epan. aucta | £viavaia£ov xoóvov] évitvrov Nom. || 
25 avvoixéciov dAOsiv  Epan. aucta | 27 &Aias] dAav- 
Tov& Epan. aucta | 28 oxi] ocie« L sioi BNom4 | 
29 vmécry L', Proch. v. l. | 30 &rqaías] aiviae Proch. 
v. L [| éraxoAovOroes B* | 31 Zpripoogdwr Noms, Proch. 
v. L, Epam. aucta, sroiaagpévr, L! | 32 ovre] ov03 


MLBNom. o) Proch, Epan. | *« post wQorégov coll. 
Epan. aucta | 33. occa] 0903. Epan. 


1 quidem] quod A' | 3 portione A! filii eit V! [ 
5 haec Rvulg.] hoo V7 |6 super sitió sponsalitie lare 
gitatem V' | 7 indodatis 7 | 9 sed servent] deseruent 
R'[ 10 quo] quorum £ | duximus A* | Primae] rubr. 


De muliere quae post mortem mariti non annum er- 
peotat R mg. | siquidem] quidem V | 12 sint R* vulg.) 
sunt R'V | 14 contempti V continenti R* | 15 uenerit 


R! | lege R! | supponere vulg. | 1? autem] aut A! [ sine 
filios R' | 18 autem] aut. R' [| 19 sine filiis — 20 etiam 
ex ser. Rin ras, 2 vv. | 21 ambobus R || secundas uenerit 
est R? | 25 aut sci aut sciant V! aut siat. A! | 26 etiam 
imaturas R! [| 27 quidem] quippe A [| sine filiis — 163, 16 
quae tali scr. R* in ras. 8 versuum || 28 filii sunt R [ 29 in- 
famiam R| 31 praecipiet 


DE NUPTIIS 


«ucíae Dogeüs ovre Td? GvvoixoUvr,. wavà vOv Üsi- 
Ti9ov yauov zQaitéQu) T6 TQitm& 76 oixa(ag ma- 
Quovaías dniden. molas. ov pues oidà fs FimOsv 
aícOrcstas giloTiu(as ov Anweras mavtiÀds mag. 
eidsvos «àv [iuOasv oU xiZoow ov gsdsixóupaaaov 
ov Angydrov ov aógri xavga Oogsdv* à Tavra 
dÀsvestas 5j uawai cad Olé xÀrgovouow TOV TtÀev- 
fZgavr0s fj xal GvywArgovóuow avtzs, sí ys fOvvaro 
xAnporousiv OÀo€, ola vaírgs ovd. Ori0vv Ógrios 
dyovons. aÀÀ' si ysyonugévos 
xAngovóuo, sica xal 4E adiaDérov xaloivro, nos 
dxsivove &jsGsras và Tjj TOiaUT] yvvcuxi xavaAssu- 
méva. oU yóg TO ÜruógGiov aVr& obxuaGavas, urzoTs 
dofumusv và voiaUra Cepovipovrse i$ TOU 3nuo- 
Cíov ngovosiv dqeAsíae, aAA ovra 
iv KÍnJrv ary xataliheguuéva ngos érígovs yo- 

js, tà dé ys magà ToU rmgóregov Gvvowe;gavros 
dgílerai, mag avtis dgaigovusva, zQot rà Óéxa 
zQósena tjs ToU xatalazxóvtos avÓpos Ovyysveíaé tà 


163 


Nov. XXII 22 


salicia largitate, neque marito secundarum nuptia- 
rum ultra tertiam suae substantiae offeret partem. 
Sed neque extrinsecus sentiet largitatem neque per- 
cipiet itus ab ullo extraneorum non hereditatem, 
5 nou fideicommissum, non legatum, non mortis causa 
donationem: sed haec venient aut manent apud he- 
redes defuncti aut coheredes eius, si poterat heres 
esse, utpote ea nullam utilitatem habente. Sed sí 
scripti et alii sint heredes, sive etiam ab intestato 


xal Érego vÜyo«v 10 vocentur, ad illos venient quae tali mulieri derelicta 


sunt. Non enim fiscus haec vindicabit, ne aliquo 
modo videamur talia corripientes fisci providere utili- 
tati: sed ita quidem, quae extrinsecus derelicta 
sunt, ad alios venient, quae vero a priore marito 


tà zagàl5gunt, ab ea sublata venient ad decem personas re« 


linquentis viri cognationis, quae edicto continentur, 
hoc est ascendentes et descendentes et ex latere us- 
P &d secundum gradum, gradibus in suo servan- 
is ordine. Quibus non tibus ad aerarium 


vq déXixrq ceQuéyónsva, rovréGTiv dwióvtaé 1a xal 20 veniunt. 


xa1ivras xal rovs x máayiov uiygs Üavtégov BaO- 
sov, rtüw BaOuav énà vü& oixsas gvAatrousvem 
téLaws' ww ovy vgagtarrov ini 10 Tayssiov dAevaeraa, 
1 24À' wi mogQwtéipw xÁngovouíav 4$ adiaO vov 
Tdw oixsiuv aite vssscalsvasvas sevov, àÀià 
BMérQs vgívov BaGuo) Orngovuivov navrayódsv Gun- 
€rta4 nóvov và T5; Diadoyys avrg' oi nmogpartQo 
di óvts; érégovs Kiovaw wÀrgovóuovi. Kal f ys ngó 
TOv áÀAow ajrp mowGv énayOéiga, gauiv à5 TV 
4tuíav, sb uiv anau dx tuv ngoréQuy si 
Aalícsras BagiÀéo ygápuag. xsAsvovtos, sí 
des vasi oiíasórzors yovis, Kiagra uiv avij Baci 
Aios vnig ti atiuías Osia Das, oV urjv üqsAos Ti vw 
drreygagopnévan Éyuv: zmÀnw si un BovArras Tzv dx 


1 Sed neque longius hereditas ab intestato proprio- 


àÀià25 rum eius veniet cognatorum, sed usque ad tertium 


gradum inspiciendum undique stabit solum successio 
ei, longius autem existentes alios habebunt heredes. 
Et quae prae aliis ei poenis infertur, dicimus autem 
infamiam, si quidem sine filis ex prioribus fuerit 


7 pe 30 nuptiis, solvitur imperatoris litteris iubentis. Si vero 
za 


filii fuerint cuiuscumque sexus, licebit quidem eí 
imperatori pro infamia supplicare, non tamen utili- 
tatem aliquam rescriptorum habere: nisi tamen vo- 
luerit ex imperio habere utilitatem et aliis liberari 


fZs BaciAeías Égüv mgéltiav xal. tw áAAuv axa- 35 


ex priore coniugio ei relicta sunt, neque donatione ante nuptias fruetur, neque coniugi per secun- 
matrimonium facio plus tertia bonorum suorum parte dabit. Quin ne extraneam quidem experietur 


liberalitatem neque omnino ab ullo extraneorum aui hereditatem | aut. fideicommissum aut legatum. aut 
mortis causa donationem accipiet: sed haec devenient sive remanebunt penes heredes defuncti vel etiam 
coheredes ipsius, si modo heres esse omnino potuit, cum illa nullam plane utilitatem habitura sit. — Sed 
si forte etiam alii heredes scripti sint, sive etiam ab intestato vocentur, ad illos pervenient quae eius- 
modi mulieri relicta sunt. Neque. enim fiscus ea vindicabit: ne forte videamur, dun talia corrigimus, 
fisci emolumentis providere. Sed ita quidem, quae ab extraneis ei relicta sunt, ad alios venient; quae 
vero a priore marito, haec ei ablaia pervenient ad decem illas personas ex cognatione viri; qui ea rcüi- 

uit, edicto comprehensas, hoc est et ascendentes et descendentes et qui ex: latere sunt. usque ad. secun- 

m grum, gradibus in suo ordine servatis. Quae si non extant, ad aerarium venient. 

1 d ne ulterius quidem ab intestato hereditatem suorum ipsius cognatorum illa consequetur, verum us- 
que ad tertium gradum solum undique observandum successionis iura ei coercebuntur; qui vero remoiiores 
sunt alios habebunt heredes. Atque quae prae reliquis poenis ei imposita est, infamiam dicimus, siqui- 
dem liberos non habebit ex priore matrimonio, e o erit inperalore per literas id iubente; si vero 
liberi cuiuscumque sexus extabunt, licet quidem ei infamiae causa imperatori supplicare, nec tamen fructum 
ullum ex rescripto habere: nisi velit utilitatem quae ab imperatore datur. percipere et reliquis poenis libe- 


| *obdi libri | vóv om. Epan. | 2 r5 alterum om. 
Nom. | 3 uoigav L! | 4 Agyerci] vs add. Bf | zag* 
evdevós mavtelos Epan. aucta | 5 ov giduuxópacaov 
(gsdixóuiaaov L) ML, om. BNom.4, Proch., Epan. | 6 ov 
epis B' Epan. ov0à Aeyáxov. Proch. | uóptas xavaa 

ÜVavarov aitiq LBNom.4 vi» usxà Gavavoy Proch., 

Epan. | 7 évoiasxas Nom.5] 9 usvst M] 9j usveiev. L? 
ai uiv slav B Nom.« Proch. s&( uee slsv L! (aut ma- 
nent c) | saga] z«ge. L' | veAsveroavzos] dvvouxrcav- 
vós ztov2 Epan. aucta | 8 7 om. B*, xai om. Proch.. Fpan. | 
avrois L^, Proch. v. L | diiceose LNom.4| 9 olo om. 
& | acts Proch., Epan. | 10 &£] efra Epan. legis | 1! xai 
om. B* Epan. aucta | 15. ageAeiav L! | eet om. Proch., 
Epan. aucta | l7 ya om. Epan. aucta J ngorigov B' Epan. 
aucta | 18 meos rà] eis L*, om. L'| l9 sg. zà — segs- 
axóusva om. Proch., Epan. | 20 4dixrq] vou BNon.* 
t£ om. B Nom.4, Proch., Epan. | xal. om, B! Epon, aucta 
21 xai] 5; Epan. aucta, om. B! | 22 «àv BaS9uaw om. 
L* | ?4 megactéQo Proch, Epan. | siteivein L 
25 vaalevoerea L, Proch, Epan. éxeiGsAsvaevas 
26 a£yp. uóvov rgívov Bí uóvov uéygs tgírov B' 
Üawpovuévov om. Erin. aucta, Quap. — 27 avr; om. 
B* (21 asvg] actz& Epan. aucta, om. e | sógga? L Proch, 
v. L, Epan. aucta | 28 óvrsc] avr;j Epan. aucta, om. B* | 


xal sí ys L! | Kai 5 p-x xtÀlevovros om. Proch., 
Epan. aucta, 30 sg. && juiv — x&Àsvovtos om. Épan. 
legis | 31 AsAsaevas LB* Nom.*]| AiAvtas M. Àéaras Bf 
(id. Ath., Theod., Nom. X1V tit. 13, 2) | e£ 83] sí ya Epn. 
legis | 32 oiasdrmors yovz$ om. Proch., Épan.| £a«« 
Proch., licebit z | 33 vZ$ ow. B! [| 34 sq. nÀzv — Fruw 
om. L! | a5; om. B" Nom.4 | govAngras Proch. BovAoito 
Epan. legis (voluerit c) | tZv -— aàgéAniay] à$ — ogqa- 
Aaías Epan. aucta 


2 oferet R offerre licet V | 3 sentiat A pertiet V* | 
5 non ante fideicommissum om. V | 6 donatoem XR | 7 pot- 
erant heredes R | 8 nulla utilitate Vi 9 sunt R 
1! uendicabit VT' uindicabat A | 12 uideantur A! 
13 ita quidem — 15 reliquentis suppl V? im spat. 
vac. 4 vv. | relieta VT'| 14 ad] et V! et ad V? | ueniunt 
RV | marito sunt V vu/g.] maritos A! marito derelicta 
(relicta V*) sunt R* y? I 15 roeliquentis (en ser. V? ín 
ras. uiri V relioto iure A | 17 et descendentes om. V 
19 errarium RV | 20 venient vulg. [. 25 uenient R' | 
71 ei V]eius R vulg. | heredes que et prae aliis A* || 29 filiis] 
liberis R [ fuerint RVT | 30 iubentis V a/.] iubentibus 
Rvulg. | 31 &lii om. R! [| 32 imperatorem V | 33 nisi] 
si. R! vulg. | noluerit R [ 34 liberare VT 

21* 


Nov. XXII 22. 23 


164 


DE NUPTIIS 





Aayzvas zxowviw xoig dw TOV ztQorépov yánov masdi 
jv vuícnav vij oixs(as stpuovaías geringe noi- 
pav xaÜDagae, aipécsms ixd07é geQis, xal oU0à viv 

/yovca, dÀÀe agre TÜe ovcíag Tf 
svrágove (ra yáuove, xara tZ 
Tpictiay, xad Mire onion, dErau£vm uoi- 
pav Tow ÉungogÓew yevouévow 7G Kai dwugr- 
covras rOUTO Oí maides &mxavrsé db (one, xai maidag 
niv Éyovrss sis voUs éavrüw magamépwovs. maidas 


poenis, ex priori matrimonio filiis mediam suae sub- 
stanti&e donare portionem pure et sine omni con- 
dicione et -— usum , Sed omnis sub- 
Stantiae quam habuit, quando ad secundas veniebat 
5 nuptias, mediam, sicut diximus, cedens partem prius 
procreatis filiis. Et divident hoc filii omnes ex ae- 
uo, et filios quidem habentes ad suos transmittent 
ios (oportet enim aliquid etiam veteribus adici 
legibus), si vero non habuerint, defuncti seu de- 


(Sài yag v xal roig zaAcíois mosOsivea: vóuois)* sí i0 functorum portiones accipient omnino pro portione 


Di ovx Éyourv, tà voV raÀlavrQcayTOs y TOW TsÀsvrm- 
dáwrcw pégn AÀnwowrca siívra& avaloycs oi rovrov 
dÜsAgoi. si 0à máwvrss anilDowv, dxíro magawvymr 
TS éavrzs Óvexingías 7 uíjg YO vavra mádav ava- 


eorum fratres. Si vero omnes defuncti sint, habeat 
consolationem suae infelicitatis mater, ut ea rursus 
recipiat Et haec dicimus, si intestati moriantur 
filii; non enim in his, quae semel facta sunt eorum, 


Aagsw. Kal ravra qapév, imag dduiO eros veAsvrr- 15 prohibebimus eos testamenta conscribere, aut super- 


Caiev oi mails: ov08 yao dmi voi amab yevonévous 
avrov spbouev avrovs DiaO Tae ygdgtv 7j megióv- 
TG Vv Boiiovra. ravra ÓiaviDévas vgórov. 4i uiv 
ovv énixsiusvaa zxtOival Trai; sQO TOV msvO(uov yrua- 


Mévais xpóvov vo«rvrai tos sigi, xal vgsis vxip Tov- 20 nobis lex competen! 


Tov Óarábnus voie fungodÓsv ysypauuévas uid Tia 


sStites quo volunt haec modo disponere. lgitur im- 

minentes ante luctus nubentibus tempus tales 

quodammodo sunt, et tres pro his constitutiones 

prius scriptas un& mos hac interpositione haec 
protulit adiectione. 


TabTy sape» 0Us ruiv O vóuo; uarà «Té 7Qos- 
nxoígne &zyymss nosdr, 
CAPUT XXIII. 

EX 0i dvapsivass uiv 1Óv ygóvov 5, yvvi, xal avr Si vero expectet quidem tempus mulier et propter- 
Diagiyos và$ signuévas mowas, émi Qevrspov Oi il 25ea effugiat praedictas poenas, ad secundum vero 
xoito GvvomdciOv, vdww skQoréQmmv djsAíoaca yaucv, veniat matrimonium priores negl nuptias, si 
si uiv ovx Éyow xaidas — sigraOu yàp xai avdue — —— quidem non habet filios (dicatur etiam denuo), 
áxivdvvov üxnav v0 ivrevOsv. — Ek 5 vmeiy yov! xai e periculo est totum ex hoc. Si vero sit sobo- 
maidas ó vópos évrrUOsv driuagÓévras (Dow, vrvix- — les et filios lex hinc exhonoratos viderit, tunc omni 


avra mágne qu 
di9ojcns x«ra vÓ c1ij$ Ódecmors(as dgougsiras uiQos, 


Aoruuíag zaga Tov &vügós sí6 avrzv 30largitate a viro ad eam veniente eam secundum pro- 


prietatis privat partem, solum ei derelinquens usum 





rari ita, ut liberis ez: priore matrimonio natis dimidiam suorum bonorum partem pure, sine ulla condicione, 


donet ac ne usumfructum quidem retineat, sed omnium bonorum quae 


nuptias, dimidiam, sicut modo diximus, 
divident, et si quidem liberos habent, 


ebat, cum ad secundas veniret 


artem liberis prius natis cedat. Et hoc liberi omnes ex aequo 
liberos suos transmittent (oportet enim. aliquid etiam antiquis 


legibus addere); quodsi non habeant, defuncti vel defunctorum paries omnes pro rata fratres corum 
capient. Si vero ommes decesserint, mater hoc durae fortunae suae solacium habeat, ut ea recipiat. 
Aique haec dicimus, sí quidem intestati liberi obierint: neque enim de iis quae semel ipsorum facta sunt 
prohibebimus eos, quo minus testamenta faciant vel superstites quo velint modo de iis disponant.  Poenae 
igitur iis, quae ante tempus luctus nupserunt, impositae tales fere sunt: ac tres constilutiones de his a 


prioribus conseri) 
XXIIL odsi tempus quidem e. 


fas uno hoc supplemento auctas haec nobis lex cum accessione convenienti 


osuit. 


odsi | apectaverit mulier atque ita praedictas poenas. effugerit, ad se- 
cundum vero matrimonium prioribus nuptüs neglectis venierit, siqui i 


liberos non habeat (dicatur enim 


idem iterum), sine T rd rm erit omne quidquid inde fiet. Si vero proles extet atque lex liberos inde con- 


tumelia affectos vi 


1 zgorrov Epan. aucta | 2 Goxgovuévr] zagé£ss B* | 
3 xaSagàv Epan. aucta | aígécecs macne D* Proch. 
máars akgégecé Epan. aucta || xai ov4] urd3 B* | 1 a42 
— '1 stadi om. B! | v? ore] ore Epan. aucta, 17$ ztagov- 
ere ots Haloander (cf. «) | 5 £poíra — 5 zxaiai] yápove 
dpoíra tzv rvuícsuv uoipav TOig KuztpoGÜsv yivoud- 
wose 7taugiv ézidi) Epan. aucta | 6 ÉgOruev. tiztóvres 
(siztóvtes ÉgOrus» Bf) B Nom4] fpOnusv ML Fprnusv 
Proch., Epan. (ef. e) | &£navauévgv L'| 5 vovro] vav- 
env B* Epan. aucta | xai saidag — 10 vóuow om. Epan. 
aucta | 9 zagazté£uzovos D* | 10 det — voónois om. B* 
Proch., Epan. | 12. závrei] závras Big Proch., Epan. | 
oí xovrov dBeigol] éx&tega. Epan. aucta | 13 adsAgol] 
o) nQoriadusvos Tr urrQos eie jv dAÀr» ovaíav vov 
veÁsvtrjaavroc sudos 5? tàw tshevrpcávtow (5 vw 
v&À. om. Nom.4) add. B Nom.4, L* in mg. | &n£A9o 
adutPeros add. B! | 14 7 urn — avaladsir] 7 
Tavra závra Aagsiw Epan.aucta | avaAaBeiv] VEA 
TOUTO cO Wuidv O7éQ TOie ztcuGlw 7) vai 'GTQágiv 
dümozcaro add. B Nom, L* in mg. (cf. Theod.), &ztag 
ois zta«giv ddogr;aaro add. B' || 15 xai vavra — 23 npoa- 
Spe om. B* | zaleveroouv M | 16 o9dà] o$ B!Proch., 
rra ] 17 avrà»] vx' avrà» Proch, Epan. aucta, 
ilio avràw Epan. legi] à ztégpióvrag — 23 mgocv- 
rs om. Epan. aucta | 18 &iaOsivas (reO95vas Proch. v. |.) 
Proch., Epan. | .4i adv — 23 mpoaOrxns om. Proch., 
Epan. legis | 19 (usvas Nom | 20 sg. vgsis — Q1a- 
vaEnis] Cod. 5, 9,1. 2. 6,58, 4 [ 21 oic] vàs Haloander (s) || 


at, tum omni liberalitate a marito in illam profecta quantum ad proprietatem pertinet 


ytyoapuévoi L! | 21 aid vasag iv) Nom.4 | 22 za, 
Dog dd] TIBQue x7) d» L' Vina» ANom.4 | 24 "E: Di] 
xai add. Proch., Epan. | &vaueivtis MB'] àvausivoss 
Bh ávausivos (Éuusivos Epan. aucta) L Nom.* Proch., 
Epan. | 92 yvrà tóv xoóvov L | vavrpg] aiv Proch., 
Epan. aucta, om. B* | 25 Diagvyn Epan. aucta, diagiyss 
L | 26 «óv mgórsgov ausAnjcaGa yauov Proch. codd. 
plerique, Epan. legis, om. B* | 21 si uiv] sima Epan. 
aucta | Kex B! Epan. aucta « | dolehe — abóue om. 
Epan. aucta | yàg] 9à B* | xai om. Nom.4, Proch. v. | 
28 yovrst L1 30 zapá om. B* 





1 ex]etex V| 2 an leg. donans et 3 retinens? [ porcio- 
| nes R [ 3 substantie V'| 6 diuidet baec omnes flii R 
7 transmittent vulg.] transiuit et R! transmittunt R* V 
9 seu RT] siue v1 10 portionem V || proportionem V* 
proporeiones R] 11 fratres] [üf R'! [ sunt R | 12 con- 
solatione R' || 13 intestata R'| 15 prohibebimus V?T] 
probibemus & V? vulg. | aut adhuc superstites V | 16 quo] 
*» V] 18 his] issus AR! hissus R* | 19 pius om. K* | 
interdispositiones 7?' | 20 adiectionem A* | 24 rubr, Si 
mulier ad secundas ueniat .n- de luero dotis et ante 
nuptias donationis A mg. | 25 penas praedictas V [ se- 
cundi R'| 27 habeat vulg. | dicat enim et denuo A' | 
28 ex del. V3 | 29 lex Heimbach] ex libri | 31 partem 
suppl. V* in spat. vac. | delinquens 7?! 


Nov. XXII 23. 24 165 


et fructum. Et haec sancita sint etiam super ante- 


DE NUPTIIS 


móvgv avri xaralmaw tTZjw yonoiv va xal 
elorieón xal 


args 9 


mxíav. Kai ravra dà wawo, ini v7& nuptiali donatione et super omni largitate, sive cum 
stgoyausaíag dogtás wal inl mácme érégas galoriuíaé, — viveret & viro ad eam veniente aut etiam ex testa- 
sirs dv Log naga rov avÜgos sí; aUTzv yavouévne z mento aut mortis causa donatione, sive institutionis 
xal éx ^ Uwe. 7 nógri& xaUGa doaas, airs dvará- 5 sit pars sive legatum sive fideicommissum. Et gene- 
Cao ain uépos sra Bsiov sir gudsixóuuicgov. — raliter dicendum, omnis eam deserit proprietatis mo- 


Kai uxd simsiw, amas cry émisiye, Oscxo- dus in his quae & priori viro in eam venerunt, et 
vías vgómos émi vois p a TOU zgorépov àvÓgós si; filii e& percipient et proprietatis erunt domini se- 
evizv dgiyuévois, xal oi maides avrà Agwovras xal — cundum tempus mox quo mater coniuncta est alii. 
*X& deenorrías Kgovraa xopuO« xarà vóv xaigüv &v-10 Et haec comununis mulieris et viri multa sit posita. 
Ss xaÓ" Ov rj ugrng cvwgxrcev àÀÀg. Kai vavra — Nam si et ille filios habens secundam eis superin- 
xoiva óg v& xai d»dpis émitípaa xaícOcw. si duxerit uxorem, non ex dote fruetur lucris secun- 
yàg 0 xuaivos maidas Kyaw Orvrégav avvois imaw- — dum proprietatis rationem, non p aliam & 
ayáyos Tanerim, ov Tw dx t$ zxQoixóe dxolavgs. muliere percipiens hanc habebit , praeter 
sapi» vera samorsíae lóyov, ov gqulowiuíaw àlÀnv | quantum licet uti et frui, donec advixerit, solum; 
zagà tjs yvvaixó$ lafgaw tavtrv Íis Bagaioe, xÀyv — et hic quoque filii, licet sub potestate constituti sint, 


$gdo» xyorcJa. xai waomoUcÓas uéyoi meQijj uóvov. tamen domini secundum proprietatem talium 
edrrebda yàe oi maides, al xai bobina Aw 7 erunt venientium mox in eos simul cum secundae 
xov, GÀÀ Ov» xvQu xarà Üegmorsíaw vow Towv- uxoris coniunctione. Et non discernimus de dote 


ve» lsovra: mapayiwouévam svOvs sis avrous dua 20et ante nuptias donatione, utrum ipsi hanc dederunt 
"p TÜ& Ürvrégas yageriy Gvvagsíq. Kal o? Óiagegó- — pro se contrahentes an alíqui alii pro eis hoc egerunt 
psD'a. mpl xt mtQoixós 7| 7€ tO yápov Qoeas, só- Sive ex genere sive etiam extrinsecus. 

Fc avro) TaítQv JeBoixaciw oi yruawrss y ravit 

&ÀÀoi 9xsp avraw rovro Énpabaw sirva rÀw dx yévove 

airs xa) vv iioOev. 


CAPUT XXIV. 


Káv si Jovi) Ll estre i tgp xai 5$ xgoyamiaia — licet videatur quodammodo comprehensa et ante- 
(XX1V) Jjogsa «jj mgowi, àAAà vó vouoOernOiv éxi nuptialis donatio doti. Sed qt sancitum (XXIV) 
tà ÁvrsvDav sic Tovc yrjuavrac egisoyonévov xspdaw — est super lucris hinc venientibus ad nubentes, etiam 
xai oUro xópiov Karo. Kal ovre ag. ns Tw Toi- Bic ratum sit, et ita certa talium lex eis erit cavens, 

V 0 vo wvijceras vial, Oresp 070830 ut neque alienationem ullam itat parentibus in 


owrcw O vouos avroic 
dxzoinciw ovOsuíav dgina« voie yovevow éni voi; vov — talibus neque hypothecam. vel sí quid egerint 


cap. XXIV or:ns0 ovdi (30) — XXV im. dx vov morégov yágov (166,21) habent. Prochiron 6,8; Epanagoge 
19, 16. — cap. XXIV epitome extat B* p. 195. Zach. 





privat eam, solo usu et fructu ei relicto. —.Et haec sancita sint tam de donatione ante nuptias de 
emni alia liberalitate sive inter vivos a viro in eam collata sive ex testamento vel mortis causa dona- 
tione, sive pars sit institutionis sive legatum sive fideicommissum. — Et ut generaliter dicamus, omnis eam 
destituet proprietatis ratio in iis, quae a priore marito ad eam pervenerunt, et liberi ca capient atque 
proprietatis erunt. domini eo statim tempore, quo mater cum alio viro se iunzit. Atque hae communes 
tam mulieris quam viri poenae statuantur. Nam ille quoque si liberos habens secundam iis superduxerit 
coniugem, lucris dotis non fruetur secundum proprietatis rationem neque aliam liberalitatem a. muliere 


acceptam firmam habebit, praeterquam quod uti et frui ei dumtaxat quamdiu vixerit licet. Nam hic quo- 
que liberi, etiamsi sub potestate consütuti sint, tamen domini eiusmodi rerum secundum proprietatem 


erunt, 
Neque 


2 quidem staüm ad eos transeant quo tempore coniugium cum secunda muliere factum est. 
iscernimus in dote vel ante nuptias donatione, utrum ipsi coniuges eam dederint an alii quidam 


pro ipsis id fecerint sive ex cognalis sive ex: extraneis. : : I 
Ac licet in dote fere comprehensa esse videatur etiam donatio ante nuptias: tamen quod 


sancitum est de lucris inde ad coniuges pervenientibus, etiam sic ratum sit. 


Atque ita lez talium firmus 


fiet custos: quandoquidem neque alienationem ullam parentibus in talibus concedit neque oppigneratio- 





1 air Nom.4 | éniogxíay Nom.4 | 2 0& om. B'Nom.4 
Proch., Epan. | 3 mpoyáuov Epan. | éxépac om.c | 4 sive 
dv Car; om. Proch., Epan. | sí avv;v dA9ovars (avri yevo- 
névrs Proch.v.l) B! Proch., Epan.; in Epan. additur 7) xai 
dv bap xapà to? àvüpos si; avt5v yevouévns | 5 xai 
om. B' | z uópris xavoa M] 7 Javárov aivíq LB 
Nom.4 $j xai «7$ ustà SJávatov Proch., Epan. | 6 zgec- 
Below IL, Proch. v. L | sive qudesxópiacov (qróixóupagov 
L) ML, om. B Nom. Proch, Epan. | 7 Kai et 9 aguy- 
nivose om. Proch., Epan. | yev«xos L | 8 naga vov om. 
L! | 95g. xal 15€ — svgui] xarà Qeazorsíav Proch., 
Epan. | 12 xoiwvà om. LB* | «s om. Proch., Epan. l x£i- 
99m] vov uiv dmi tj mQowí, vj6 Óà dmi The « Ó 
yipov dagsas add. Proch., Epan.| 13 énswsayayn ji? 
inncnyüyn L' émnucáyos Nom. | 15 xarà xov c5 
deazoseías Àoyov Nom. | ov] ovdà Nom.4 | 16. BaBaícos] 
Írnam g | 17 zageím B* | 18 éxeEosaso. L! | xadaazz- 
xag. Nom.* | 19 raw cowvrtww xarà Osgszoreiav D' 
Nom.4] 20 &ua] uo Gua D*|21 vp om. B! | yaue- 
i8] yvvauxos B* Í 22 srgóregov L'I 23 Post PX yir 
edd. zmegi avtàv L, vnig avrgv B, vxig éavràw 
Nom.*g | 24 avrà rovro] avvóv vo L'| rov éx) vov 
ix. Nom.S, t&v om. B!| 20 sg. xàv && — oed vulgo | 


eum g prioribus continuantur | Goxei L!B! | avveitp a 
L* (ygazvéov xal avvaAnAig ai B! m. 2 in mg.) | 28 aic 
T0U6 yruavras) leg. sis vovs zaidas? | 30 aProic ó vouot 
Nom || Post Gtizt&Q verba ovra àggaáre TOv towitov 
Ó vóuos: — errore repetit L || 30 sq. leg. ova — oves? | 
31 éxi vois vowovros om. Epan. 





1 etiam sint V | 2 largite V! | 3 uenientem V! | Post 
ueniente verba eam secundum —- sanctita sint etiam 
antenuptiali (1) errore repetit, aut etiam — causa (3 sg.) 
om. R' | 6 dicendum R] dicendum est V vulg. | modos 
R'|8 eam V | ea — 15 frui donec ad| ser. R* in ras. 4 
versuum | 9 alio V' f 10 sunt. V' | 11 si et] etsi V | 
12 fruitur AM adiunxerit V] !6 hii R*|sit R* | 
19 decernimus A | 20 donationem R'| ipsi hano RR? ín 
ras.3 litt. | 21 aliquid R'| eius !| 22 etiam om. R | 
licet] et add. R! | 24 doti] in dote vulg. | 26 rubr. Alie- 
nationem thecam lueri (lieri eod.) ante nuptias do- 
nationis I Mme tni ultime uoluntatis collate in 
uxorem a uiro uel e conuerso parentibus esse interdictam 
postsecundas nuptias A mg.| 29 erit eis V | 30 aliena- 
tione R' V! | ulla V' | 31 ypotheca V'| egerit & 


Nov. XXII 24. 25 


166 


DE NUPTIIS 





eire o)3à vmoOrxn». dllà ww ai wi moábcuv oi 
yovti;, sbOUc Tv aürdw vnuoriÓnsww avTOis msQuov- 
Cíav, ovg dva xolómw ovs yovsie dxm' aUtois Ti 
ngártuv ow Bovlovta: (aiGyvveras yàp Ó vópos Go 
[i iGràg vOvi maidag oi; yevwroaciv éxuctijcau), 
Br édxalvovs uiv dguDgid, DianeiAet dà xois AauBa- 
voveiw, ax ot0iv aProvs 10 ÀngOiv ovrjGss^ xal iara 
gáv ys xal x voUds ruv tov vópov, d, xüv i Tuv 
E Tdv iOovrow yovémv ayogadíav xovjgawwro 


xi» al hdfour dugeiy wi» sí w« vGw mávtaw ngd-lÜfactum est. Vindicabunt enim ea omnino 


fauv, dv icq 10i? ujrt nengayuévow fyts ysygau- 
névou Égras xÓ yevóuevov.  éxdixrjg0ves avrà 
Ttavram oí mails: xÀrgovóuos vs avrdw ua]. Diidegos 


magá re xÀr govóna»w dxtivcw xal diadoyww, ovx aÀ- tes constituat: 


parentes, mox eorum ob eis substantiam: non 
ut prohibeat eos in his aliquid agere quae voluerint 
(erubescit enim lex castigatores filios genitoribus 
stataere): (aed) illos quidem erubescit, interminatur 
5 autem accipientibus, tamquam eis quod accipiunt 
prosit. Et sciant ex hac nostra lege quia, vel si quam 
4 talibus parentibus comparationem fecerint vel si 
re ape M serre si quid —— aere 
t neque gestum neque sc m, q 

«.— Vindicabunt 1o Sl] here- 

desque eorum et successores ab heredibus illorum 
et successoribus, non aliter excludendi nisi tricen- 
nale transeat tempus et detentatio dominos accipien- 
incipiente filiis tempore currere ex 


Àe$ dmnoxÀuóusvo, nÀZw sí ur) vQ«axovraerzs magíl-15 quo suae potestatis d existentes aut facti, 


Doi xgóvos xal f| xaroy5 xvgiovs Tove Aaóvras xava- 
avo * dpxouévou TOi zugiv TOU Xgórvov tQígMw 
ÁE ovzsQ absaboíous gaysiav orte? 7j ysvóuavou, mÁZ» 
aí a5 1&6 &vnBos 1axía sgosBordrjasav is 


nisi tamen aliqua impubes aetas adiuvet adhuc. 


CAPUT XXV. 


"Elegsrca dà và vowaUrta dw wapliw ais rovs 20 


zaidas &mavras vov$ dx vdw ngoréam yáuov. Ov 
yàe dgísuev toic yovsigi Tw ovx OgOos énseryud- 
vrv émiloy5v sis avtov dvdsixvugOas, ovdà vq uiv 
và nail» didóvas, sóv Bà Grindtsv. Gaawtas yag 


Venient autem talia lucra ad filios omnes ex pri- 
oribus nuptiis. Non enim permittimus parentibus 
non recte introductam electionem in eos. neque alii 
quidem filiorum dare, alium vero exhonorare: omnes 
enim secundis similiter exhonorati sunt nuptiis. Sed 


Tos Qevrépow ópoíe rriudgdrgav yáuow. ales vs 25 quemadmodum si omnium filiorum similiter heredes 


aintQ àzawraw Oy» naidew Opuoiwes xÀngovouoUciw 
oi yovsis xai ov rüv piv Diadéyovtaa, TOv Óà ovy 
óuoíae, ÓvO' OrOv a xal avroà máciv dfiame vÓ ya 
ánl rovtq mtposgágortai, aÀÀà rove uádv dmiléyorzoa, 
zoU$ dà magogaGiv; "feta xaxà 15v dvaAoyíav fxa- 
Gro; TÓ tOiOviO x&pÜcivétw, xal si Ggoír maidas, 
ai; avrov$ vOVTO magazsuztto' oí dà rovro dv d 
Aides BiaigeiG ÓmGav avroi uiv xard vÓ gsrgov, 


existunt parentes et non alii quidem succedunt, alii 
vero non similiter, cur non et ipsi omnibus ex ae- 
uo, quantum ad hoc, conferant, sed alios quidem 

t, alios vero despiciant? Ideoque secundum 


30 agp qo unusquisque hoc lucretur, et si habeat 


lios, ad eos hoc transmittat, illi vero hoc inter 
alterutros partiantur ipsi quidem secundum mensu- 
ram, quanti consistant, non tamen patris transcen- 


0nóGos xaJscitàGiv, O) uivtOs 1Ó TOU margós vzusp- dentes portionem. 


Beivovtsé uégos. 


35 


15 4g. 1Q1axovrastzs — agóvos] notantur haec 'Poz. 40,9. 


nem. Sed etiam si quid fecerint parentes, statim ipsorum bona illis obligat: non quo prohibeat 'en- 
les ne de iis faciant quae volunt (pudet enim -— castigatores parentibus liberos praeficerc), sed illos 
quidem reveretur, minatur vero accipientibus, nihil ipsis profuturum esse id quod acceperint: ac sciant 
ctiam ex: hac nostra lege, licet quid ab eiusmodi parentibus emptione acquisierint, licet donum acceperint, 
licet aliud quidvis egerint, id 1 factum est. perinde. fore atque quae neque facta negue scripta sint. 
Findicabunt enim ea omnino liberi eorumque et successores ab illorum heredibus et successoribus, 
neque aliter excludentur nisi si tricennale tempus praeterierit et possessio eos qui acceperunt dominos 
reddiderit; tempus autem liberis currere incipiet ex quo sui iuris esse vel facti esse appareant, nisi forte 
pupillaris aetas illos insuper adiuvet. 

XXV. Venient vero eiusmodi lucra ad omnes liberos, qui ex prioribus nuptiis sunt. Neque enim 
|^ duriora parentibus, ut non recte introductam electionem ín. illis exhibeant, neque ut alii quidem ex 
iberis dent, alium vero contumelia afficiant. Omnes enim secundis nuptiis pari contumelia affecti sunt. 
Praesertim si quidem parentes omnibus liberis suis aequaliter heredes existunt, nec vero alii succedunt, aiii 


non item, quidni et ipsi omnes pari modo, quantum ad hanc rem, tractent, sed alios 


termittant? Itaque pro sua quisque portione talia 
mittat; hi vero id ínter se 
excedant. 


eed; alios prae- 


lucretur, atque si liberos habeat, ad eos illud trans- 


ividant secundum mensuram, quotquot sunt, ut tamen patris portionem non 





2 éavraw Proch., Epan. | vzotcO'£aciw Proch. | 3 096 
yovais] eos & || 4x' avrovs M éavrois Prock, Épam. | 
5 yavvrzogoiv Hl || dnaatzvas M, Proch. v. L| 1 avcois 
L Proch. | €ó. Ang iy] voAunSiv Proch. v. l. | xai iata 
say — 12 ysvouevov. om. Proch., Epan. | 8 ys] dà B! | 
xal om. BJ voids] rov ye M| 10 xai ei AiBowv B! | 
l1 roig unznzore L (12. éxdixovos BJ 14 re et 15 uj om. 
Proch., Épan. | 15 agrAde B' | 16 *xaraation (xara- 
«15,07 L!) ML B^! Nom.4 Epan. xataatiaos B! Proch.() | 
20 sq. cf. Nov. LI c. 1| 21 x09 ztporégov yáuov Proch., 
Epan. || Ot] oidà. B! | 23. di Aóyow 2 | dydaixvvodas 
om. & | 24 aviuatov. L* | 25 ouoíe Toi; Dsvrégoie 
Nom.4 | zvouac?nsav L | àARws vs] aAÀ' wore c | 
28 7 xai] xai ur Bí|29 rovro L| aAA! avrov uiv 
M31 1ó vowvrov BL* Nom.4 (hoo £)) rv Towtitov 
ML! | xo9davéres xai iazvm (st oxvas L*) L | 32 rovro 
L'| 33 ró uétgov] vO om. 


2 prohibeant RV? | quae] quod £t | 4 sed add. vulg. |, 
illos quidem erubescit del. V? || 6 sciant] (e«e«e V!|| 7 com- 
parationes R' | 8 donationes R 1 10 uendieabunt A V*T 
eam A'V|omnino] nomine V | 13 tempus transeat R 
detentio R! | 14 filii R [ 15 suae] sciuae R! | apparuerit 
R' | 20 rubr. Lucrum ante nuptias donationis uel cuius- 
cumque ultime uoluntatis collate in uxorem a uiro uel 
e conuerso filios prioris matrimonii habere equaliwer A 
mg. | aut R! [ alia V | 21 nuptiis] add. offensos (suppl. in 
spat. vac. V?) VR, otfensis A*, V* s, v., ut ostendi. 
s.v. | 22 introduees V' [ alio R' | 25 s] ipsi V | 
omnium filiorum) omnium deinde sit omnium filiorum 
add. V' deinde si omnium filiorum add. R! |j 26 alio — 
alio R | 27 cur] eum A! | 29 ideo VT | 30 proportionem 
(antea spat. est 2 litt.) V, portiones . portionem 7' vulg. [ 
unusquis V] lueretur hoo VT | habet R7 | 31 trans- 
mittant V transmittatur [hoc inter om. K*|33 con- 
sistunt V | 34 porciones 


DE NUPTIIS 1 


67 Nov. XXII 26 





CAPUT 


"Ennds à áxópovs dmeyneaueÓn üt Pemowjns 
và$ map Tw yovíov émi rois rOwUrOI ywvouévas, 
Aexmrorépaw dmziOsivea mQoszxm vq mpáypari r&biv. 
Ei piv yàp máwveé msQieiGiv oi "uide oí ix rÀw 
Tgotípow gvrreé yiuow, xal mportÀsvrüORuev coro 
0 yovevs, üxvga meüwvrOÍOS uevei TA TT€ ÉxtOiGROM 
xerü TO KumpogdÓrr vuv eipnnévov. Ei d vrhevrf- 
Geusv stávres wel stüdav sic dztaidiav v0 mo&yun ztepi- 
craín, vnvixaUra dE amoreléauaros xégiov Faras v 
dertoer Fév. ríe yap tv aUrO xai avarQéveie, rov zaí- 
Sow, ol; à7, xai uóvow ovro dqvAáIapev, ovy vnóv- 
row; ÀÀ' ivrav 9 cw Znae pov alszASer Fvvoia 
AezrrY T£ xai ueuegiuwrpuévr xai TÓ péGov dpgoiv 
TOiv JDuwnarow ztrorpyatouévr. énndj yag mávrov 
plv vaóvrow vOw nuibov xal mgorelevtrgavroe ToU 
yeysvwrxóroe ovdiv vnoléAumrO négos avrois dx vràw 
xsodavOévrov, návrov Óà rrheerncávrow Gov els 
avrov dmavün, ducxeyüneDa nian» mwwA TQ noáy- 
peti TüÍev dmavongait Uer e| mÀnóvom OvrOw ctcd- 
Sow crhevrzcseew elo, £0 pidv Kyo. meidac, dm? dxel- 
wove gégecÓa, vOv xi5por, Tovro Omep m0ÀÀlexie si- 
erxauev: ei à oix Fyoi mailas, an maüwro$ eig TOUS 
dielgovs vo zt» ÉoyeaOai, dAM 000v. dx vov Gvpgo- 
»ov Tov 5 axteudías dyfvsro vd) yryevvrxóri, TOVrO 
avrüv xsgüaivsww, vó Aoróv à Gvyyopriv Koyeo Oa 
dni rovs ToU meidos Óindóyove, aive adrAgoi xnO- 
ecTyxoiev rica ÉEorrixol Tvyóv (Orso ualamra dmi um- 
vgós avufaive), eire DQiiDomwro [eis] ras avraw srepi- 
ovgíag sire wai nduiD rro. Televrrgcuev, — Kai rovro 
à usi; dygiwansv furto vóup uiiivzgnwrés va 
«vro xai éLevgovres modo: xai gulavOQarrow wo- 
poDer5gavrrr. mere xüyrcoOa, sep dxmosjcnuev Ó 

eve mliwv sis devrégove agaxéaD ni yauove, elra cs- 
pneri, T&v maídow el, xarà «ocovrov Kopgorras 
nóvov và ÉxnomOvra xa Daov si; vóv bxnomcarva 
xara TO dE anailínc ztapiloyeveu aíugovov: érsíroiye 
xar và &ÀÀa pégn, ómóca sí; TOU TOV Trcudos wÀr- 
Qovónovs yop, mawroíoe dxvgov Kaves. era dw- 
mOwjGRco yevouévne neve xà stpdyua dv puerto, 


XXVI. 


Quoniam ínfirmas declaravimus alienationes a pa- 
rentibus super talibus factas, subtiliorem imponere 
convenit causae ordinem. Si enim omnes supersunt 
filii ex prioribus nati nuptiis, et praemoriatur eis 

5 parens, infirma omnino manebit alienatio, secun- 
um quod prius & nobis dictum est. Si vero mo- 
riantur omnes et rursus ad orbitatem causa veniat, 
tunc ex effectu ratum erit quod alienatum est. 
Quis enim hoc etiam infringat diis, quibus videlicet 
10solis hoc servavimus, non existentibus? Sed hic 
quidam nobis pridem ingressus est sensus subtilis 
et sollicitus et medium utrorumque casuum pertra- 
ctans. Quia enim omnibus quidem extantibus filiis 
et praemoriente genitore nulla relinquebatur pars 
15 eis ex lucratis rebus, omnibus autem morientibus to- 
tum ín eos revertebatur, cogitavimus medium quen- 
dam causae ordinem invenire. Unde si pluribus ex- 
istentibus filiis moriatur unus, si quidem habeat 
filios, ad illos ferri hereditatem (hoc quod saepe 
20 diximus); si vero non habeat filios, non omnino ad 
fratres totum venire, sed quantum ex pacto non 
existentium filiorum acquirebatur generanti, hoc eum 
lucrari, reliquum vero concedere in filii venire suc- 
cessores, sive fratres sint sive extranei forte (quod 
25 maxime in matre contingit), sive disponant suas sub- 
stantias sive etiam intestati moriantur. Et hoc nos 
scripsimus in nostra lege, cogitantes illud et inve- 
nientes primi et clementer sancientes. Quapropter 
etiam haec si alienaverit parens antequam ad se- 
30 cundas veniat nuptias, deinde moriatur filiorum unus, 
in tantum valet solummodo quod alienatum est, quan- 
tum ad alienantem ex pacto non existentium filio- 
rum pervenit; alioquin secundum alias partes, quae- 
cumque ad fili heredes veniunt, omnino infirma 
35erunt. Unde alienatione facta manet causa in sus- 


19 sí mÀrlovow — 28 sg. sire xal adiiD sro velsvrraaaee eive Giá Poiwro extant. B* p. 195 «q.. Zach. 





XXVI. Quoniam vero irritas declaravimus 
subtiliorem rei ordinem imponere decet. — Etenim 


ereati, et parens ante eos mortwus sit, irrita omnino manebit alienatio se 


mobis dictum est. — Si vero omnes decesserint. et 


ratum erit quod alienatum est. 


medium curiose rimetur. 


Quis enim id evertat liberis, 
extantibus? Sed hic nos nuper subtilis quaedam et sollicita 
Nam quoniam omnibus quidem liberis superstitibus et parente antea mortuo nulla 


alienationes in eiusmodi rebus a parentibus factas, 
si omnes supersunt liberi ex prioribus ey qn pro- 
um id quod prius a 

rursus ad orbitatem res redacta sit, tum ex eventu 
ibus quidem solis hoc servavimus, non 

iit cogitatio quaeque utrorumque casuum 


pars ez lucris illis relicta erat, omnibus vero mortuis totum ad eos redibat, cogitavimus medium quen- 
dam rei ordinem comminisci: ut si pluribus existentibus liberis moriatur unus, siquidem liberos habeat, 
ad eos deferatur hereditas, id quod saepe diximus; si vero non habeat liberos, non omnino ad fratres 
totum perveniat, sed quantum ex pacto in casum orbitatis facto ad genitorem pertinebat, tantum ipse 
lucretur, reliquum vero concedatur venire ad filii successores, sive fratres sint. sive forte extranei (quod 
mazime in maíre contingit), sive de bonis suis testati sint sive etiam intestati decesserint. — Atque hoc nos 
conscripsimus nostra lege, primi illud et meditati et excogitantes et benigne sancientes. — Itague hic quo- 
que si quidem alienaverit parens ante quam ad secundas nuptias venerit, deinde unus ex. liberis mortuus 
sit, in lantum solum firma manent quae alienata sunt, quantum ad eum qui alienavit ex: pacto $n casum 
orbitatis perveniat. — Certe secundum reliquas partes, quaecumque ad heredes filii veniunt, omnino irri- 
fum erit. [taque alienatione facta res in suspenso manebit, per fortunas deinceps futuras commu- 


1 03 xal dxípovs L | 2. xi roi 0i vro M | 3. 4i ! rubr. De luero dotis et ante nuptias donationis R 


(sic) L'| 4 ei] o£ M | 7 reAevrgonev L | 12 uiv 
Bí | 13 eugoiv (apo L! aq' olv L7) voiv Oauaroiw 
LB | &ugoiv vov Oauárov M | 10 9noAéAnsro libri] 
$xaAiLlunro Heimbach | avro B | 17 adévcam 
L| 18 avróv B! favrovs Bf | £xaveiz, L | uécov L 
19 4mivosiaOa. Bí | 20 «l;] cov IL! | &x'] eic B/ 
21 rovro B';] rovrov MLB | Ox moAL. sig. om. 
B. qp 22 3] 8i yàg L' | £x. MB. | 23 £x voi] xà 
L3]|25 vó di lowxov B'| 25 eic M, om. L Be | 29. eive 
xai] xal om. Bí | vsAevrnaouv M valevryanev L | 
30 di et «s om. LB | vóuq] Nov. 11 | 31 avro Mc] avroi 
LB |32 xavravOa) etiam haeo (i. e. kai ravra) c | 35 và 
deexzoir, P évra. uóvov B 


mg. | Quoniam] autem add. rug. | a parentibus] appa- 
rentibus A | 3 supersunt V] supersint & vulg. | 4 nati 
om, R || eis] qui A! | 5 infirlinfirma R* | 6 quod om, 
V8 affetu R!||9 etiam hoc | 12 easum 7? | per- 
traetans] leg. perserutans? | 14 relinquabitur A! | 15 lu- 
eratibus V* | 16 eogitamus R | 19 hereditatem om. R' | 
quod] que AK']| 21 sed tantum R'| 22 filiorum] uenire 
(u ez f corr.) V, del. V* | 25 contingerit R' | substantias] 
res V | 26 siue] extranei forte add. R' || nos scripsimus] 
conseripsimus A | 27 illud et] illud etiam | 29 haee 
AR] hic vulg. om. VT | antiquam R! | 30 nuptias ue- 
niat R 


Nov. XXII 26. 27 


DE NUPTIIS 





vraie deb? Gvupsrafallóusvov voci xal 5j vekaic 
deis axvpovuévos iy dxmowj0sce 1j valaios (Gyv- 
ovent, 5j xara udpos udv dxvgovuévne, xarà néoos di 
icrauévré. Kal énl vovrov dà 0j rw xsgüaw, 
ós rove Deve doxouévow yauove raw 
vémv AunuBávovciv, ov sapiegyatóusDa, nórsgov 
uobgiv Tj TOU mQOrbÀsvtiGavtos éme T vov 
Eu Salwddrce adi ai Tivse p nah sad 
Twde Óà o)y(* dÀÀa, waJámeg ÉumpocÓsv eimouev, 
yépas avrois Qidonsv xovro, sire 
pü xal roUro éÉ (cov Anzwovras ajroi ud» m&Qióvres, 
6vv avrois Uà xal oí vov velsvrrGavtos naidsc, YO TOU 
yeyevvuxóros laufüvowrre uégos. stavrayoU pávtos T1j& 


govopoisw eire xal lÜ superius diximus, 


80, entibus commutanda fortunis et aut 
ecte ab initio infirmanda alienatione aut 
valente, aut particulatim quidem infirmani 
natione, particulatim vero constante. 


ecte 
alie- 


51 Et super his quoque lucris, quaecumque ad se- 


cunda venientibus vota parentibus percipiunt, non 
perscrutamur, utrum heredes existant aut praemo- 
rientis Lis aut secundi morientis, nec si ali 
quidem heredes existunt, alii vero non: sed, sicut 
raemium damus eis hoc, sive 
heredes fiant sive etiam non, et hoc ex aequo per- 
cipient ipsi quidem superstites, cum eis autem et 
defuncti filii, genitoris &ccipientes partem; ubique 


dxagugi(as, xaDa xal KumgogSev aimousv, éuzodow» tamen ingratitudine (sicut praediximus) impedimen- 
00$ TÓ vOc0UTO xépdos loe cgéqe tj toiovtQ 720i. 15 tum ad tale lucrum faciente huiusmodi filio. Contra 


TOUS yàp xarà Ow dyapigrow xmpévove 00x vregfai- 
wOj£w vo, . Tab; Xal voUe yowsis Tiudhree wai 
Tove zaidac sí; evcéBaiaw dyovrss. demep yàp và c7 
dmiloyig éxoócauev xai nac: Qidonev onoioe và vov 
avra yépa 

Iloódzáov s, ox aydpidov scQos?) 


vosiv Tv Tj mepl 


&u go, TOV$ yovéae 7) mavro€ mepl vOv VOTsQOv 
TéÁsvrOwTA yevígO'a: gavegae axodtoxvouavov. 
CAPUT 


Zeura D onuiv Aéev ó v5 Deíap Anbeos Dow 
T& Jeó-25 cogitasse de oblationibus, quas in secunda faciunt 


c, &izsp dx TOU sxtQoré, 
Kyourv - yovüis, altra aig C dPeo ie 5 xal égpetzs xo- 
Qoi Gvvoixéguov, ov Üvvavras OVTS si6 T2 nrQviav 


ingratos enim positas non transcendimus leges, ta- 
liter et parentes honorantes et filios ad pietatem 
deducentes. Sicut enim electionem prohibuimus et 


denuo omnibus damus similiter talia praemia, sic 


olro rà vi; dyagwgrías ovx dvcigovpsv.20e&, quae de ingratitudine sunt, non interimimus. 


vero est, quia ingratum oportet intellegi eum 
qui circa ambos parentes aut omnino circa posterius 
morientem factus aperte monstratur. 


XXVII 


Optime vero nobis Leo divae memoriae videtur 


matrimonia qui ea contrahunt. Ait enim quia, si 
ex priori matrimonio filios habeant parentes, deinde 
ad secundum aut deinceps veniant matrimonium, 
non possunt neque in novercam patres neque in 


oi marées ovra aie vóv matQoóv ai pnrépss xar& 30vitricum matres secundum vitae tempus quamlibet 


TO» Tis Lu; xoóvov vy» oíavov» zowicOcn: qulori- 
píav, Tj dv vehsvrt] vi waralapnávew, mA) 5j vocov- 
ww Pru. $ Hb ne d oodew prem de dx vOU gi- 
cavwros Ky&. — Ei dà molkoi i 


facere largitatem &ut in morte relinquere, nisi tan- 
tum quantum unus filius aut filia solus existens ex 
generante habet. Si vero multi filii sint et unus- 


maidss lev xal Éxacros — quisque aequalem habeat portionem, non amplius, 


leov éyo: nágoc, oU mnÀéov row sís Éxacrov águxvov-35 quam ad singulos venit, &ut vitricus aut noverca 


eap. XXVI $1 Kai ovi nl vovraw — «sis evaéBziav. &yovcse (11) extant B* p. 196 Zach. — $1 in. summam 
habet Anonymus. Bodleianus (in Zachariae 4véx9.) p.212. 

cap. XX VII "Ori o$ üóvavra: — vois é« voU ztQorégov ydpov stauiv (108, 29—169, 23) passim decurtata extant 
B* p.196 Zach. 


tanda ita, ut aut. integra ab initio irrita fiat alienatio aut integra valeat, aut ex parte quidem irrita 
1 fiat, ex parte vero consistat. — Atque in his quidem lucris, quaecumque accipiunt parentibus ad 
secundas nupíias migrantibus, non curiose quaerimus, num heredes sint vel antea defuncti parentis vel 
postea defuncti, nec magis num alii heredes sint, alii non sint. Sed praemium hoc, sicuti prius diximus, 
tis datum ex aequo accipient ipsi quidem superstites, cum ipsis vero etiam eius, qui mortuus est, liberi, qui 
quidem genitoris partem capient. Übique tamen ingratitudo, quemadmodum etiam antea diximus, adversus 
tale lucrum impedimentum constituat eiusmodi filio. .Nam leges contra ingratos latas non transgredimur, 
-: ita et parentes honoremus et liberos ad pietatem ducamus. modum enim electionem pro- 
ibuimus et omnibus pariter talia praemia damus, ita quae ad ingratitudinem pertinent non tollimus. 
Manifestum autem est ingratum eum esse iudicandum, qui aut in utrumque parentem aut utique in eum, 
qui posterior decessit, talis fuisse aperte demonstretur. 
XX Optime vero divae memoriae Leo reputasse nobis videtur quae ad donationes pertinent, 
uas in secundas nuptias conferunt qui eas contrahunt. Dicit emim, si ex priore matrimonio liberos 
eant parentes, deinde ad secundum vel etiam ulterius coniugium migrent, non posse neque in novercam 
paíres negue in vitricum matres ullam liberalitatem inter vivos conferre, neque in morte quicquam relin- 


quere nisi tantum tum unus filius filiave, si solus sit, a parente habet. — Quodsi plures sint. liberi et 
habeant : vel. 


singuli aequam 


1 róyes L'| xai om. B! [4 38 dz M) à5 LBt, om. 
B* (quoque c) | 5 rove om. B/ | t&v yovéav yauove 
B'|6 Aaufávovaw Mz] oi naidse add. LB || xÁngoro- 
aovdiv — B bis. ser. L || xÀngovonovaiv] oí staidec 
edd. Bf | " £j om. B* | nporsAsvrwvos B* | vov Jev- 
Tépov — 9 civis dà om. B* | 10 3idouev vovvo, eice 
xÀngovouoisy sire xal uy" wai vovro Bing] Oidousv 
rovro, xal B* Qidousv «ovro L OiÀópavov vovto M | 
12 1 om. L | 13 yevvraavros Bf | 14 xa9à — sizouev 
om. B* | 19 xai móc:] et denuo omnibus e | 19 co] 
*& B|?1 dxyápesroe. L' |] 5 om. i 23 yevéaD ai] voi 
evrov ysvéaOas mavult Heimbach | deu: BI 
27 groi yàg) Cod. 5,9, 6pr.— 3 || vov om. 29 75v 
om. B'| 31 v7 om. B' | 32 «» om. B'c 1 33 à om. B ] 
35 Ieov) v0 loov B! 


1 eommutanda V] committenda R vulg.| fortunas V' 





partem , non plus quam ad singulos perveniat vel vitricum 


novercam acceptw- 


2 alienatione] aut perfecte alienatione add. R! | 5 et 
super — 7 utrum heredes ín spat. vac., existant — neo si 
alii heredes (8) in ras. suppl. V* | 7 perscrutantur V pr. | 
existunt T' extant R | aut] ad V || praemorientes A! [| 8 pa- 
rentis 3e secundum? V'! | 9 quidem om. V || heredes] fiant 
siue etiam non et ex hoe add. R! | existant vuig. | 10 damus 
eis hoc A] eis hoo damus V eis damus hoc vulg. | 11 hoc] ex 
hoo R* | 12 cum aut eis aut R' [ 13 R | 15 huius- 
modo & [| 16 tali« R' || 18 educentes R | electiones? R' 
20 de om. V | interimimus in ras, A*, interiminus V 
21 opoportet R! | 24 rubr. Qui ad secundas nuptias migra- 
uerit non habeat licentiam liberalitatem ullam confere in 
nouercam filiorum suorum uel uitrioum ultra eam partem 
quae ad unumquemque liberorum ex substantia eius uenerit 
R mg. | divae] pie & | 25 quas] quae R' | 27 habent 
RT]30 temporis R!| 33 fllii om. R'| sint RT] sunt 
Vulg. | 31 habeat habet V vulg. | 35 utricus V 


DE NUPTIIS 


ibn 7 ó margmós 5 5 wnrQu nagalyvovra, Ei 
ásiGa và xata. & Tvyyévor, ToGoVrov &y&y- 
uóvov ai; t9)» urcQwàv T Tov marQoóv ÉoyecOas 
olasd5nors guloruuías vov yowée, sis Osov 0 v) 
ov Éyow zxaig íx vü€ dxsivov mxséQuovaíae Aau- 
Bávu $ nó TrÀrvraías CM Tu T xaralaugOiv f 
xal iv Lojj dsdouivov* BnAady «5s noawmw verdgrns, 
vvvi dà agírne 5j zpasa(ac xarà vOv vuéttQov vopov 
moípag mavros& Tq said) xaraumavouévne 7 dido- 


pévre, sí ur nálw Ó cre üyapgirrías dvayrigrro Aóyos. (0 &vo et in avia, et proavo et proavia, et m 
: gi p p epo 


Tavrov TOUTOV gU. 
pague, 
&oetvov 


oufvov xal émxi züm7Ov xal 


xal mgonánzov xal mQouáupune, xal éyyóvow 
7? O9niuOv xci mporyyóvov Opno(os, sire 


169 


Nov. XXII 27 


ercipiant. Si vero inaequalia quae relinquuntur 
uerint, tantum necesse est solum ad novercam aut 
vitricum venire ex quacumque largitate parentis, in 
quantum qui minus habet filius ex illius substantia 
5 percipit aut ex novissima voluntate dimissum aut in 
vita m: quippe dudum quarta, nunc autem tertia 
&ut media secundum nostram legem portione omnino 
filio relinquenda aut danda; nisi rursus ingratitudi- 
nis ratio contradicat. Hoc idem observando e in 
us 
masculis aut fe , €t pronepotibus similiter, sive 
sub potestate forsan sive emancipati consistant, ex 
paterna vel materna linea descendentes. Et hoc de- 


vzeboicu. vvyóv sire duayxin&tor: waOuGTyxowv, éx — cernens recte intulit quia, quod plus est in eo quod 
12s maroQas f$ urtQqas xerióvres amas. Kai vovro i5 relictum. aut. datum est omnino aut novercae aut 


dispen ópÜus énryaysv, Ov. xÓ nÀéov 10) xaraht- 
gD'évros 7j doOévros 0kos fj «jj unvovid 5 T$ zatpod 
Gravel uíis ygapiv urs Loki am € 5 J9o9i» 5$ 


vitrico, ac si neque scriptum neque relictum aut 
datum vel donatum competat filiis et inter eos solos 
ex aequo dividitur. (Ut oporteat namque ex secun- 


jwprSiv aguócs. rois mcugl xal uerabó vovrow uó- — dis nuptiis filios participari etiam horum, scriptum 


vov éEicns di 
TOU Osvrépov yáuov zaidas ustégtuw wal vovtow yi- 
yeasra, uiv émi xivos Oicrülso, ov uv xal viv 
ziv doégxm. 4lÀà oig ix «ov moorépov ydpuov 
ztcudí, di ove xal magaterüonr ecOwm uóvos' 
ovdsuiag pnngavis ovra ài 
evrs xar à aivíav nagaAauBavesD'as Ovva, 

Tovro dà xo megertów Üvasgrisorras mos à er ete 
xsycoiGpévos sides TOlS yOveUGiv, OUX Oi üyaQugTOs 
maQi vOUrove Óauxvüusvo: xai dyapigTíaé TOiGUTEG 
vitas O'vvos xadsctarrec, ómoíay oi và, 

&o TO&OvTOVs xal cie dwrsUDav ed pelaias &gasob- 
p Ae pmors 5e dÀniÜos Oónogawouévnge v)s dv- 
TsUJew xiíGtn$ xatà TÀw yovémv zoQoiev xal Óga- 
Civowro xal toU; Tis gvOsoe avipülLowv vópovs. 


eOQsera, TO yag Üsiv xal rovc Ax 20quidem in 


«s, d 
vntofolauaéor zgosoyov 25autem quod plus est 


quadam constitutione est, non tamen 
etiam nunc nobis placet, sed ex priori matrimonio 
filiis, propter quos et observatum est, detur solis, 
nulla machinatione neque per "— personas 
neque per aliam causam interponi valente. Hoc 
divident adinvicem grati filii 
parentibus, non ingrati circ& hos approbati et in- 
gratitudine huiusmodi obnoxii constituti, qualem le- 
ges quaerunt. Tales namque etiam bac utilitate 
privamus, ne forte propter spem huius possessionis 


« byroUgs, vove 30 contra parentes accedant et protervi sint et naturae 


iniurientur leges. Palam ias y est quoniam et 

hie, si quis horum moriatur, ad quos quod plus est 

deducebatur filiis existentibus, defuncti fllii hoc ac- 

cipient secundum propriam quidem multitudinem, ad 
partem. 


xQóUnov 0i dx wàwraiDa, si vis vovraw vshsvri- 35 defuncti vero 


Guy, M6 OU; TO méQrrtOv égpéQero, zaídcow vnóvrov, 
oí TOU TsÀsvthGavro: ztaidee TOVTO À5 "à xa 
uiv vÓ oixsiov màjOos, ngós dà rO vov T. ) 
TOe juéQoc. 





ros esse. Sin vero inaequalia forte sint ea quae relicta sunt, tantum ad novercam vel vitricum ex 
wacumque liberalitate parentis solum perveniat necesse esse, quantum filius, qui minorem portionem 
Tolet, ex bonis illius sive ex wltima voluntate derelictum sive etiam inter vivos datum accipiat, ita 
nimirum ut quaría quae olim fuit, nunc vero tertia vel dimidia pars secundum mostram legem filio 


omnino relinguatur aut detur; nisi rursus ingratitudinis ratio obstet. 


in avo et avia, et proavo et proavia, et nepotibus 
forte sive emancipati sint, ez: paterna vel materna 


wt id, quod plus sit relictum vel datum omnino vel novercae vel vitrico, ta 
relictum vel datum vel donatum liberis competat et inter hos solos ex aequo 


ex secundo matrimonio nalos liberos in 


Idemque hoc custodiendum etiam 
tibusve pariterque in pronepotibus, sive in potestate 
inea descendentes. Atque hoc definito recie adiecit 
wam neque scriptum ue 
ividendum sit. .Nam etiam 


orum partem vocandos esse quamquam scriptum est in qua- 
dam constitutione, tamen nobis iam non placet. Sed liberis ex 


iore matrimonio natis, propter quos 


id etiam observatum est, detur solis: ita quidem ut nulla machinatio neque per interpositas personas 


neque ex alia causa adhiberi possit. 


gente bonorum 1 
despiciant. 
functus sit liberis extantibus, 
cepturos esse. 


liberos defuncti et pro numero suo et poumdum 


Hoc vero quod abundat qui grati fuerunt erga parenies liberi 
inter se divident, mon qui ingrati adversus eos probantur at 
qualem leges requirunt. — Tales enim etiam emolumento quod ii 
acquirendorum contra parentes surgant et 
Manifestum vero est hic quoque, si quis eorum, 


eiusmodi ingratitudini obnoxii facti 
redundat privamus , ne forte spe afful- 
ocacius se gerant atque naturae leges 
quos id abundat deferebatur, de- 
defuncti portionem id ac- 





5 dAiiyuvov B) 7 xal om. LB!g | JiÀcusvos B! | 
8 wóuov] nov. XVIII c. 1 | 9 uoégag post Qidouévrs 
eoli. B voie sauci B* | 7; &iJopévrs om. Bí | 10 Aóyos 
évavriovtos. B'| 11 vovcov) rov|ovrov L| 13 7] xai 
L xs xai B' | 14 dpayxienero: M] avesbovaws LB | 
16 part Bf om. Bi | Hr Scerimger | 18 7 1 
xata. à» uis ygagiv B| 19 rovrov 
20 35] 25 L! | Pc MB'| om. LB! | naidas — 
23 yapov om. L* | xai om. B | 22 Jieváfeos] Cod. 5, 
9, 9 pr. || 23 vov om. B' | «àv xoréogov yáuov L(1) 
24 di9oa9as B' | 26 Jvvapeee L' | 27 v0 om. L' 
28 oí] o. L' | 32 ónogasvopévns om. e | 35 dà om. L 
36 vnóvraw — 38 ngos dd vó om. M | vxóvrow L. 
$xapyóvtan 


ni. 





|E 
| dandam R!| 10 et proavo] et om. RV | nepotibus] 


1 relinquantur V] 3 d Ea E d 
5 percipit R] percepit V vulg. | 6 quartam et terciam 
(quarta et tercia restituit R*) | 7 nostram) mias R' | 
rtione R*vulg.] portiones R' portionem R*V | 8 re- 
quenda R*V vulg.) relinquendi R! relinquendam R?* | 


nepotibus R!| 15 donatum est R'] 17 competit vul. ] 
eos] nos V| soles R' | 19 participare R*| 20 quidem 
qui? R!| 2! priore R vulg. | 22 filio R*| 23 neque per 

ius om. R' | 24 ualent É' | 25 aut. R! | quod om. 
V! | grati adinuicem V | fllii praesentibus parentibus 
RV | 26 non] nam R | 27 huiusmodo R [ quales V'| legem 
FD talem R | namque etiam] namque et T namque 
ex R leges (del. V*) V| 29 eius R' | 30 propterui sini 
V propteruissint R!| 34 multitudine V 

22 


Nov. XXII 28. 29 


170 


DE NUPTILS 


CAPUT XXVIII 


"Enn; di roi uéyg« viv wópous adixQeróv dci, 
móre ngocjxa à nÀsiov ÜascQaiw, dpa xarà TÓw TT, 
dmidógsmS xaigov 7) xarà zw Ti$ TOV yÓuov Oialv- 
Gsoé, xodriGTOv Tuiv Éüobev alvas vOv T5& vRAavtis 


yodgovaes yag dvOgomnos xai cw Éyovai nAsiova, 
yeagovas me^ diirrova* ai dà émicvuBaivovcas 
Tuye. vàg dvavtías éxfágsu c émímav ÁgyáLovvas. 


"Qérs iva Qr megb vavra mÀavopsÓa, vov xcapov — mus 
ov ó «unas vsÀeveq, 10 quod binubus moritur, et 


dxsivow Gxsmtéov xaO Ov O Ósvrs, 
xai ty» dvaAoyíaw tüv dxaidewv Anmtéov, wai mos 
dxsivg» vÓ nisiov GxomoUvraé dqaiegÓas TO vnsQ- 
Baivov spoeíxs. xal rOW mcigl mposvéumw' dni nács 


Quia vero hactenus legibus indiscretum est, quando 
conveniat quod plus est inspicere, utrum secundum 


oblationis tempus an certe matrimonii solutionis, 
; optimum nobis visum est esse mortis binubi paren- 
TOU OasvisgoyauiGavrO; yovéos maparnpsw xaipóv. 5t j e 
dr yd » horum quae habent amplius, scribunt autem et mi- 


observari tempus. Scribunt itaque homines et 


nus, evenientes autem fortunae contrarios eventus 
saepius operantur. Unde ut non circa haec erre- 
tempus illud considerandum est, secundum 
rtionem inde sumendam, 
et secundum eam quod plus est contemplantes au- 
ferre quod transcendit oportet et filiis applicare: 
in omnibus talibus non ab initio datione aut scri- 


TOi; vOvoUtO:g Ov Tis dE doyzs Üócscc 5 ypagzé 9sa- ptura respicienda, sed qui vocatur eventus conside- 
Qovuévne, aÁÀà vov xcAovuévov eventu cxormovpuvov. 15 randus est. 


CAPUT XXIX. 
AM oU08 dxsivo uie mapaAnmeéov, Onso ópJax Nec illud quoque nobis relinquendum est, quod 
Éysv Oxolósis: 0 Th$ mocsíoUs Anbsec 0 véos J.- — recte habendum Theodosius piae memoríae iunior 


arífaro, grj0ac orwmap, dàv yvwr mcu&Óomowsauév] constituit, dicens quia, sí mulier filiis procreatis ad 
mwQót Ósvragov KiJos yáuov xaxeijav aUrj yévowro secundas veniat nuptias et exinde ei nascantur filii 
mais; Évapos, elra xal 0 Oevregos àvzo TsAsvrz-20 (alii), deinde etiam secundus vir moriatur, eius qui- 
G5, 1à niv avrzs oixsia modyuara oí db dugorégo» — dem proprias res ex ambobus matrimoniis percipient 
Tüw ydáumw magaÀ; «. maid ad.ad vov v5; ur. filii intestata matre moriente ex aequa et simillima 
TQóé vsÀsvro»Gre 4 foné wai oóuow args Oiaveun- divisione, antenuptialem vero donationem utraque 
gio TZ» uévro: mgó yáuov Qogaüv c". I" soboles Luis cin percipiet patris, et ex solido quidem 
TZ» TOV Oíxsiov Anweras vci xal 4L 5. eov 25 prioris matrimonii filii illius lucrabuntur donationem, 
nàv oi v0U ngarrov I rrvd maidae 79v éxsívov xapda- ex solido quoque ex secundis nati seminibus ab illo 
»ovss dogeav, 4E oAoxArgov dà oí d« vw ÜDevré, facta fruentur munificentia, licet non ad tertium illa 
qvis anspuárow 47€ sag' éxsivov ysvonévre amo- matrimonium venerit Quid enim hoc prioribus pro- 
Aavgovsi giAoTuuéué, xüw 4i ui mgóé TQírov éxsivg — Bit? quid autem invideant priores filii secundis, si 
ovvoixégiov TÀ9s. ví yàg rovro rove mgorépovs óv7- 30 non et illi tertiis iniuriam sunt nuptiis? Et 
c5; xí dà Bacxaivovsiw oí not maidss vois jav- — absolute unaquaeque soboles proprii parentis acci- 
Tégow, si pij xixaivo, TQirow vlpícOrncav yáuow; m sponsaliciam largitatem, et omnino prioribus 
Kal amAes éxárvr yovi vr» toV oíxaíow yoviow Aau- filis propter secundas nuptias accipientibus et se- 
pavéro ngoyauscíav dmgaav, xai 0Àee Twv xporow cundi liberi modis omnibus eam habeant, quamvis 
zaídov dià v5wv Üevragoyamíaw Aafóvrow (xai) oi35 quae secundas contraxerit nuptias, ad tertia minime 
Jaórsos mawro avriv dyéracav, wüv si ufj vQirOwe 

eyuiÀAngev y Üsvragoyauüjcaca yduow' ets py doxsiv 


XXVIIL Quoniam vero legibus hactenus latis non distinctum. est, quando id, quod plus est, 
spectari debeat, num tempore dationis an solutionis matrimonii, optimum nobis visum est ree oer mortis 
enis, qui secundas nuptias contraxit, observari. Scribunt enim homines iis quae habent plura, 
scribunt vero etiam pauciora: at qui incidunt casus contrarios ut plurimum exitus efficiunt, — Itaque ne 
de iis erremus, illud tempus considerandum cst. n is qui secundas nuptias contraxit moritur, et. quae 
inde oritur proporíio sumenda, ac secundum iliam quod plus sit considerantes auferre id quod excedit 
überisque tribuere decet: neque in ialibus omnibus datio aut scriptura ab initio facta spectanda, sed 
eventus qui vocatur considerandus est. 

Sed ne illud quidem nobis praetermittendum est, quod ita ut recte haberet Theodosius 
iumior piae memoriae consüiuit dicens, si mulier liberis noupne ad secundas nuplias transierit inde- 
que ei liberi alii nati sint, deinde etiam secundus maritus decesserit, propria iliius bona liberos ex 
utroque maírimonio natos accepturos esse maire inlestata defuncta ex pari atque aequabilissima di- 
visione; ante nuptias donationem vero sui utramque subolem patris capluram, et in solidum quidem 
primi matrimoni liberos tionem. illius. lucraturos, in soüdum aulem ex secundo semune oriun- 
dos largitate ab illo pee fruituros, licet $lla ad tertium. coniugium non migraverit. Quid enim 
hoc prioribus proderit? aut guid priores liberi secundis invideant, si non illi quoque tertiis nuptiis in- 
iuriam passi sunt?  .Kt ad summam sui quaeque suboles patris ante nuptias donationem accipiat, et uti- 

ue cwm eam primi liberi propter secundas muptias acceperint, secundi quoque omnibus modis eam 
eant, licet quae secundo Rupsit ad tertias nuptias non transierit: ut in pem re non videantur fratri- 


2 nóregov L| "1 ygágovos dà xal dAirrova om. B! 
$ d TUxac B | 12 aÀdov B! nAaiavov L | 13 d 

dv B' | 15 euentu M] ésorsA/cuaroc M s.v., LB | 
16 mapaAumzréov Bg] magaánntéov (ragalamtéov L!) 
MLB! | 11 6s0300:0$] Cod. 5,9, 4 | 18 zaidas zr0«2a- 
piv | 19 A495 B! | avvoi. B! |. 22 adiaO cov c7 
LBe) àdinSévov dà «756 M] 23 «&. cácrc B | )a- 
veurascs Be] Qiavaprasoe Kevas ML | 24 nos yauov 
L| 26 ngoov MLB) prioris g | 29 L! | dxeivn 
om. M | 34 «garro) prioribus e | 35 add. Haloan- 

dAarrovo 








uero om. V | 3 *solutione /ihri | 7 aut fortunse A* [ 
euntus A! | 8 operantur] Quod plus est tempore mor- 
tis binubi inspicitur add. R* | ut] et RR | 9 sg. quod se- 
cundum V | 10 porciones A portio vulg. | sumenda vug.; 
leg. sumendum? | 13 datione VT] donatione (s. v. al. 
datio) R* vulg. donationes R! [| 14 considerandum R'T| 
17 haben A*]| 18 quia om. R! | 20 alii filii vu/z., alit 
om. RVT | 21 ex) eius R! | 22 ex qua et simili £' 

24 soboles om. A'| quidem — 28 ex solido om. R! 

26 natis R* | 27 tertie R! | 28 Quid] Quod VA' 





der ez | 31 $ova — 111,1 Das om.g 
1 rubr. Cuius temporis computatio da sit. et 
quomodo superflua quantitas distribui debeat R mg. | 





29 quod V| 30 tertiis iniuriam] in tertiis iniuriam 

in ras. | 31 unaquaque R | 33 filiis prioribus V | 31 eam 
om, R!, post habeant add, R* | habent VT | quamuis quam 
secundas contrauerit nuptias conoipientibus ad tercia A' 


DE NUPTIIS 171 Nov. XXII 29—31 


wcrà rovro Tw aJshpw dlavrovsOa. 'Ex Ji v5c — vota migraverit, Ex rerum vero consequentia hoe 
TOv zgayndtow áxolovO(as vavró xal Ami marégow — ipsum etin patribus sit secundo nuptias facientibus, 
Karo ÓOevtspoyauobvrow, xal gvÀarríaOw oi; uév —etservetur ex pun quidem matrimonio filiis propter 
dx roW ngorígov yáuov magi Ju zw gei Anc secunda vota lucrata dos, secundis quoque (ex se- 
xspgdav wisa poil, Toig Óà Deveé, Tà TOv» b cundis), licet non ad tertia pater venerit vota, 
svréQmw, xü» sí uy mQÓ€ TQírove O maTjQ dgixsro 


pánows. 

l Tà 4 ys luná, ónóca 4mi vàw vowírov éxig- 1 Reliqua vero quaecumque ín talibus lucratus est 
Jawev 5 ó naro 5 5 uzrno dx Tzs Devrapoyaíae, pater aut mater ex secundis nuptiis, aut per lega- 
5 xarà lpyárov Tvyov 5 gidsixÓnuagGOv, ov uy» ais i0 tum forsan seu fidelcommissum, non tamen ad ter- 
voírovs dÀrAóD as, yáuove, ravra GvvavaxgaOsvra v tias venerunt nuptias, haec commixta eorum sub- 
eUrdw mspivOíg xal vno Toirow 0) GalrvÓévra ya-  Btantiae et a tertiis non mutilata matrimoniis ma- 
Mov uevéro nag' avrog dxívrra, xal aíc vàs avrOw — neant apud eos inmota et ad eorum velut P isis 


e oixsia diadoyas GquxvaiaOw, xal magà msgióvrew — successiones perveniant, aut etiam superstitibus quo 
Sv Bovlovras Dioiwxsia 9o cpózov. 15 volunt disponantur modo. 
CAPUT XXX. 


'"Exnid?) i và sdgdn navrayoU xarà tiv voU Àóyov Quia vero lucra ubique secundum rationis fre- 
Cvvéynav sig vàe am vaÀavrzs DuaLavtes dvouoOsrz- —quentiam in disiunctiones ex morte sancivimus, brevi 
vausv, Bgaysi viwv& Aóyq  xaxiivo mgoerit, e, quodam sermone et illud adicimus, quia quaecumque 
Onoga wagücvaumw oi yovéic Qezoviip diavOévros — lucrati fuerint ee repudio soluto matrimonio, 
TOV yáuov, sírs bona gratia craAévri sírs xal dÀ-208ive bona gratia misso sive etiam aliter, sive per 

, airs xad stQouxós &írs xarà mgoyauinías de — dotis sive per sponsaliciae largitatis. occasionem, 
esas agógasiv, ravra xarà níumciw vOv dm) Tslsv- — haec ad instar ex morte lucrorum omnia serventur 
T3S weplaw ümnavta gvÀarrícÓw rois maicí, avxov filiis. Hoc idem custodiendo etiam super indotatis 
rovrov gvAarroaévov xal éxi rGw azgoíxow youa- uxoribus, ubi a nobis posita constitutio procacitatem 
TÀw, ÉvJa f nag! zuov aOrica Üikrabus v€w mQo-25 punivit. Et non discernimus, ex cuius culpa matri- 
zmérnaw ériucQraaro, Kai ow Mrs Ring maga monium repudio sit solutum. Quocumque enim modo 
Tívos airíav 0 yápos tà jexovii JixA£Avras, ózos- — se habeat causa, servatur et super illis quod lucra- 
JZxors yog à» Kio 10 wQüyua, gvÀátreva, xal éx' — tum est ex illis nuptiis filiis, ex quibus processerunt 
dxiivam 10 wigÜavOiv xol; dx rà yóucw dxtívov filii, sive prima soluta sint matrimonia repudio sive 
ztmicív, db ew mgorÀJow oi maidss, sive oí mQavros 30 etiam secunda, licet tertiae non secutae sint nuptiae. 
SiaivOnoav yauo: Gezovdiq: síra xal oí Qavrego,, xàv 
si rgírOs ovx nxolovOrss yos. 


CAPUT XXXI. 


Tà Jà mei avbüstow fj nsicGscw Qoia 7j mpo- De sugmentis autem aut deminutionibus dotium 
yamaíov Óogsdv sipntei. uév Tic. vGw ÉKungocÓev —B&ut antenuptialium donstionum dictum quidem est 
wóncov, nuiv dà éikgyacras veleórrgov, of ys xal35aliquibus prioribus legibus, a nobis autem perscru- 
Gvvecro raw TOv» ydutw Tàs Üu xÓv yáuov Oogsüc — tatum perfectius est, qui etiam consistentibus matri- 
oix aíbwOa uovov, dlÀà xai 4E dgyis Jidoojas ^ moniis propter nuptias donationes non augeri solum, 





bus inferiores esse. — Ex rerum vero consequentia idem etiam de patribus secundas nuptias ineuntibus 
obtineat, serveturque liberis quidem ex priore matrimonio natis propler secundas nuptias dos lucri- 
facia, secundis vero liberis quae ex secundis nuptiis redundant, licet ad. tertium. matrimonium pater 
non venerit. 

1 Reliqua vero, quaecumque in talibus pater vel mater ex secundis nuptiis vel per legatum forte vel 
fideicommissum lucrati sunt, nec tamen ad tertias transierunt nuptias, haec bonis eorum commixta neque 
per tertium matrimonium concussa apud ipsos immota maneant, et tamquam propria ad ipsorum succes 
sores perveniant, atque dum supersunt quo voluerint modo administrentur. ln ms i. 

. Quoniam vero de lucris secundum orationis continuitatem omni ex parte in disiunctionibus, quae 
per mortem fiunt, sanzimus, brevi mentione hoc quoque addimus: ut, quaecumque parentes matrimonio per 
repudium soluto, sive bona gratia misso sive etiam aliter, aut dotis aut ante nuptias donationis nomine 
lucrati sint, haec ad imitationem lucrorum quae per mortem obveniunt omnia überis serventur. — Atque 
hoc idem etiam servetur in indotatis uxoribus, ubi constitutio a nobis lata temeritatem punivit. Nec 
distinguimus, ex: cuius. culpa. matrimonium repudio solutum sit. S err pe enim se res habeat, in illis 
quoque id, quod lucrifactum est, liberis illius matrimonii, unde li Wh procreati sunt, servatur, sive 
primae nuptiae repudio solutae sint sive etiam secundae, licet tertium matrimonium secutum non sit. 

. De augendis vero aut deminuendis dotibus vel ante nuptias donationibus dictum quidem 
est in quibusdam Jegilus antea latis, a. nobis vero res perfectius elaborata est, quippe qui etiam con- 
stante matrimonio ut propter nuptias donationes non solum augeantur, sed etiam ut ab initio fiant prae- 


2 mpayuármyw] mpoytucov M|3 uiv om. B' | 5 vois | vero om. V [ 2 secundas vulg. | 3 ot om. R | 4 uota 
Bavrégoss di »j TOv Ümvrígov] vov Qsvrégov! Zacha- . wecunda R | lucta R! | ex secundis addidit Herkiws | 
riae | 6 «i] 9 L' | 9 7j prius om. LBe | 10 q«daixó- | 9 rubr. Si legatum uxori maritus reliquerit uel contra 
paccov M gidixéugaggov B' gadixéuuacov L| 12 0v | Rmg. | 11 uenerit V | substantine — 23 super indo- 
om. B | 14 oixeia MB] oixaias Bg oixías L* sixíae | tatis mulieribus (sic) ser. R* in ras. 1 versuum | 13 pro- 
Li] xei] eut etiam & | zagà om. D'e, del L* | a9] | pria vulg. | 14 superstitibus RV] a superstitibus V* 
Ovrow L' zxsgi ow rov L' | 18 Boaxv L | 19 xag- | vulg. | 16 rubr. Si repudio matrimonium solutum it, 
Bávaisv M] wagláveuv LB | $enovdím M] diatvyip | quid statui oporteat de lucris nuptialibus A mg. || ubi 
LB (idem v. 13. 17) | 20 Bovaygaría L dyaOT, xágsts V | frequentiam] an leg. consequentiam? | 18 addicimus 
Ls.v., B | ezalévra Heimbach] G1aÀdvvos libri | 22 vv] |. V | 20 per om. V^] 21 largitatis] donationis T |24 pe- 
rz» L | 23 ravxov — 26 &xiucogioaro om. LB (25 diá- | cacitatem. R! | 28 - fülis — fli post super illis (v. 47) 
rais] Cod. 5, V1, tt (ef. supra cap, 18) || 30 o£] && L! [ | coll. V | 30 secunde V! | non] neo A] sunt 7 [| 33rubr. De 
31 dfuAgisOneav L[35 ralectegov D &ugenda uel diminuenda dote uel propter nuptias do- 

natione — mg. | 37 augere RA! 


22* 


Nov. XXII 31. 32 


mpoterábanav, xal demsp aitecOci GvveyoygrGauev, 
ovro xci UcÓa. và» GcvvsÀOOvrow p scuta bie 
dofxausv. li rovro, tO "3S usibOsoS gapiv, ei 
Ürorsgos yévorro yáuos, ox dgrcopsv (iva ur vs cy 
4Áéovros «oU «i$ svcsBous Anbsos mtQoixoovaousv 
Qiacá£n), fwíxa zraides ix toV mgoréov yévowto 


yápov. p émidoim vüv mQoixa f viv 
moyepaaiav «on T yercie 7 Krsgós ci guloniui- 


gasto, sca avyvaigDOusvos, stot 
Cvors(Ans TO yevóusvov xai 
7 TQ nooyauiaiap dopsáv, ovx Kr. x£odos Karas voie 
7tc40l v0 ÓoOév, aAÀ' dLéavas wsgüaivaw 7 cj ma- 
TooQ fj Tj unrgwd, vOv maidmv warà rovro adv 
xOVILEVOMY. 


peras và «OU vÓuOV, 


172 


DE NUPTIIS 


sed etiam m principlo dari ene - € 
anger permisimus, ita quoque ui contrahen! 
volentibus concessimus. Sed hoc, quod de deminu- 
tione dictum est, sí secundae fiant nuptiae, non M 
5 percimus (ut non aliquo modo Leonis piae memo 
offendamus constitutionem), cum ex prioribus 
fuerint nuptiis. Si enim immensam obtulerit dotem 
&ut antenuptialem donationem parens aut aliud ali- 
uid largiatur, deinde sentiens, quo ferat lex, ab- 


q 
TrOGSs Tv zgoixa 10 breviet quod factum est et deminuat dotem aut ante- 


nuptialem donationem, nequaquam lucrum erit filiis 
quod datum est, sed licebit lucrari aut vitricum aut 
novercam, filis secundum hoc laesis. 


CAPUT XXXII. 


Hi di uóvov oUsoUpgoverov moayuávow 5| ó dvijg 15 


Tj yaeuero 9 9 Cvvouxo$ga TQ yrnuavri xarà shsv- 
M fran Soiy BovÀgow, ó uiv x qudv Kiys vópos, 
aí mQós Üsvrépovs agíxowro yüuovs 5 ó mayo 7) 7 
nmyene, evvixa TI untesse dau xejoeos dxníztttuv, 
aep mQórsQov ébézamTOv T3 

Xemua xoi maiGiv avtyv amoxaOícragc Sas, sí di 
&vnBos vwyóv oi mails; slev, wai merà vaw dv uécq 
xagmàw* rovro yàg 4Üóxs vd vóuq.  Hyuiv Óà ov 
Cgó0ga rovro Zoscsv, iÀÀà BovóusOa, wáv f| xgrjis 
QoOsín, T xera guloriuíav Tj pógri wacUca 
yevouévne 7 xal inter vivos év ole Kfecrs wal Jo- 
rerit 5, xaraAsgpsin, xal ó lagow sis eve, 
qixovro yánovs, uévsiv xal ovro 17v xor, áp ov 
mpi) Ó Tovrov Éyov TÓv oUgoUggovxrOv* si uj óm- 
TO$ avrós Ó 

ó toVrov Ads dicm, sirs üoorv évrs OvAna, grjaus 
BosAsgJa, móc Osvrípovs &giuxvovuévov yáuove vOv 
Tóv ovgoUgoovxrov óvros AósgOa[ vs avrór xal 
ztQóc Tyv oixtíav dmavagdrQépuw Osonocsíav. 
Tavra uàv egi rw xavà gu 


z 


sozortías, xal szraga- 20 


EH 
uia QsDonévory gauév. 35 


Si vero solum usumfructum rerum aut vir uxori 
&ut coniux marito od novissimam dederit volunta- 
tem, ante nos quidem dicebat lex, si ad secundas 
venirent nuptias aut pater aut mater, statim relicto 
usu cadere, sicut prius cadebant proprietate, ct re- 

nte filiis illum restitui, si vero impuberes forsan 

liü fuissent, etiam cum medii temporis fructibus. 
Hoc enim videbatur legi; nobis autem non satis 
hoc placuit: sed volumus, vel si usus detur per 
largitatem aut mortis causa donationem factam, et 


csaüs25inter vivos, in quibus licet etiam donari, si relin- 


quatur, et accipiens ad secundas veniat Lg mes 
manere sic quoque usum, donec supersit qui hunc 
habet usumfructum, nisi 


gr gs ipse qui dona- 
tionem, sicut dictum est, 


ecit aut hunc reliquit, 


Qogsáv, aw siprras, srezrovuévos Tj 30sive masculus sive femina, dixerit velle ad secundas 


veniente nuptias eo, qui usumfructum accepit, solvi 
eum et ad suam reverti proprietatem. Sed haec 
quidem de his quae per largitatem dantur dicimus. 


eap. XX. XII—XX XIV decurtata exhibet B* p. 197 Zach. 





ceperimus, et quemadmodum wt augeantur concessimus, ita etiam ut deminuantur, si coniuges voluerint, 
permiserimus, Verum hoc (de deminutione loquimur), si secundum matrimonium factum sit, non permit- 
temus (ne quid Leonis piae memoriae constitutionem offendamus), ubi liberi ex priore matrimonio nati 
sunt. Nam si immodicam dotem vel ante nuptias donationem parens dederit vel aliud quid largitus sit, 
deinde animadvertens, quo tendat ratio legis, contraxerit quod actum est et dotem vel ante nuptias 
donationem. deminuerit, non iam quod datum est liberis lucro erit, sed vel vitrico vel novercae lucrari 
licebit, ut liberi in hac re laedantur. 

XXXIL — Si vero solum usumfructum bonorum aut vir uxori aut coniux marito per ultimam vo- 
luntatem dederit, quae ante nos erat lez dicebat, si vel pater vel mater ad secundas nuptias venerint, 
eos statim relicto usufructu privari, quemadmodum antea dominio privabantur, et illum confestim liberis 
restitui, si vero impuberes forte liberi essent, etiam cum fructibus medii temporis; hoc enim legi vide- 
batur. Nobis vero hoc non admodum placuit, sed volumus, etiamsi ususfructus datus sit. sive ex. largi- 
late sive mortis causa donatione facta sive etiam inter vivos, quatenus donare licet, sive relictus 
sii, et qui eum accepit ad secundas nuptias venerit, etiam sic. usumfructum manere. quoad. superstes 
sit qui hunc usumfructum habet: nisi ipse qui donationem, uti dictum est, fecit vel illum reliquit, sive 
masculus sive femina, expresse dixerit velle se ut, si ad secundas nuptias transierit qui usumfructum 
accepit, ille et solvatur et. ad proprium dominium revertatur. Sed haec quidem de iis dicimus quae ex 
largitate data sunt. 


1 swposeráfausv xrÀ] Cod. 5, 3, 19. 20 | 3 «0 om. | xoxo Bí] 31 vavrzv BJ encos MLB | 32 sq. vov- 
M| 4 égrcousv] pepercimus (i. e. dpeicagev) c ] Ti | row ovcov vOv zonsiw qpovxrtav L! «oU t7 jou 
om. B! [5 Zdéovvos] vov /déovros | 6 Sevége] | £18 333 eiie D | 35 ; vecalt LB (cf. €) 


Cod. 5, 9, 6 [| 10 yevogevov B || 11 ovx Kavas xéodos 
B! | 12 4Eiova] il. L* dc) L* (in marg. dila 


1 praecepimus vul, xd sai rmm RVT | et] set et R' | 
rjoss udv ..... TÓ 7v $nóc yeaiv OeE(&usvov] ztQósa- de i 


3 conoessibus Rt! inutione V deminutionem R | 


zov' àvayxa[cÓrnssrau?] dà và maii và KAar(cov) 
Kzovrs rocovrov Oid[óvai] add. L*) | vOv zavoocwv L! | 
15 o)cosggovxrov mzoayuárowv M] xonsw xapmaw 7 
noayn&vov L xgnow nQayuavo B | 16 5 yvrcei Pi 
17 wogos] Cod. 5, 10, 1]| 18 dqíxorro L!| 19. éxztíncv 
L| 20 demeg xal (xai vó Bf) moóregov B | 22 «lev 
oí ncidss B | vàvw éuueao L | 24 5] e B', om. L | 
25 5 xarà] fj om. e || uóprié xavsa SCavárov aitíq 
LB | 26 ywvouévre B| 7 xai) et c| inter aéuoy M 
i» toj LB | 31 4 L] ei B'e, om. M (cf. Iulian. 
eap. ri^ in.) | 29 vavry» B| fyov Tiv xe5pow LB | 
30 avro:] «vti L, om. B* | ex signra: om. B* || ze- 


8 constituciones R'! | 8 aliud om. V, aliquid om. [9 abbre- 
uiat R! | 10 aut om. A! [ 11 neque lucrum (luctum R') R] 
12 diotum est V | 15 rubr. De usufructu uxori a marito 
relicto relicto (sic) uel contra R mg. | vir] ei in R! üieeeit 
V*|16 eoniunx R*V?| 18 ueniret R vulg. | 20 impu- 
bere R! [ 23. vel] ut (sit V7) V | ususfructus vulg. | 24 - 
nationes R! | et] aut Beckius, aut et Heimbachius | 25 si 
om. vulg. | relinquatum R' [ 28 ex um A! | 29 est 
om. RB! | 31 nuptias ueniente eo R à solua R![ 32 Sed] 
rubr. Si ususfructus dotis nomine vel propter nuptiaa 
donationis causa constituatur A mg.| 33 his quae] his- 
que qui R! his qui R* 


DE NUPTIS 


173 


Nov. XXII 33—36 





CAPUT XXXIII. 


Ei pévros dv zou 7j ngoyapia(q Oogsq mgayua- 
vuv ovgovgpovxros QoOeín, ov0iv pins pd xaavito- 
lÀÀà vo Tm wewo, Dernuéva xgarsira, xal ua- 
wérm vaa vois síÀngógiv üygus OV TtéQuODGiw, xüv si 


pvgubas évavriov vi BovAnOsisv ol «sÀsvrrsavres. «ó 5 velint morientes. Quod enim ex ] 


yie dx ToU vónov Os0ou£vov wdgdos idi vns dgsiéocas 
TcvrüxaGiv OUX [GyVJEi 


Si autem in dote aut in sponsalicia largitate re- 
rum ususfructus detur, nihil penitus innovamus, sed 
dudum sancita teneant, et maneat apud accipientes 
donec vivunt, licet decies milies contrarium aliquid 
datum est lu- 
crum privatus auferre modis omnibus non valebit. 


CAPUT XXXIV. 


'Enaudg i SÀes ei; uvüun» rüw map] voV ovcov- 
dgixónsÓa, wüxüvo mpocavauitas 


Quoniam omnino ad memoriam de usufructu le- 
gum venimus, illud quoque misceri legi bonum est, 


VxrOV vo 
»ouap sali», meg TwGiv KpmgocOev sirra: Óia- 10 quod tribus pridem dictum est constitutionibus: 


Tibuv, de mzüvrov Ó marjo raw sig vové maidas 
agixvovudyayw sive dx presas Gupüc sirs dx yapaxTyE 
TOv naidaw airías sita aAMagódev TÓw oUGOUgpovxrOv 
fn, xav &i 7t90$ eyrégove. &ÀiJos yánove. tüv yàg 
agnow avr axo ov ze: n 
€! meo vuow &zavrse ov d4 vouoi xal émi voie 
wytQQos xai éni rois GÀlow &zagci, wal yusie GUu- 
gausv. 0 Óà ràw castrensiow xai quasicastrensiow 
mexoviior dEroraO«m Aóyos 


quia omnium pater horum, quae &d filios veniunt 
sive ex materna linea sive ex nuptiali filiorum causa 
sive aliunde, usumfructum habet, licet ad secundas 
veniat nuptias. Usum namque eorum, donec vivunt, 


péveww. áQiásivorrov xai 15 manere sine casu etiam ante nos omnes volunt leges 


et in maternis et in aliis omnibus, et nos simul di- 
cimus. Castrensium vero et quasicastrensium pecu- 
liorum excipiatur ratio. 


CAPUT XXXV. 


Mritro pméwros Óogrnaauévr 
xiioov Kn si; devrégovs KASos yduove, oux ay Ov- 
vao xara ztQógaciw Gyapigr(a v0 Dslouévov áva- 


pé». oU y&Q £x xnDapgas doxái yvolans civ aya- 
Q(urtíay sickysiv, dÀlà vüv Üsvrrgov yauov évvoovca 


Ts T mm) vw oi-20 


Mater tamen donans aliquid filio de suo si ad 
secundas venerit nuptias, non poterit per occasio- 
nem ingratitudinis revocare quod datum est. Non 
enim ex pura videtur voluntate ingratitudinem intro- 
ducere, sed secundas nuptias considerans ad hanc 


ini vavrrv dlOsiv TZ» Gx/jvuv mtQosíAnzXaa. mtÀZv si25 venisse cogitationem putabitur. Nisi tamen aperte 


MZ xaPaode ó zai y msi Tv Lor» avrzw éxifov- 
Anow cj umntol 7 xeiqas éziBaliow acea 7j m -" 
Tjv Ts ovGías OÁns dgaíQegiw mQáTTOV Ta xct' aV- 
Tis dz0DsixvVOITO, 


filius &ut circ& vitam ipsam insidians matri aut 
manus inferens impias aut circa substantise totius 
ablationem agens adversus eam aliquid declaretur. 


CAPUT XXXVI. 


Ov yv cvyyogoUusv vais 
ágixvovuévasg yápov Kr& BovAegOa vai; TÀw mpó- 


cap. XX XIV IHávrow vàw (11) .... 


aub) zoe Devrspov 30 


Non tamen permittimus mulieribus ad secundas 
venientibus nuptias adhuc velle priorum maritorum 


ez B excerptum extat in tractatu de peculiis (Heimbach /4véx8. II. p.253) 


XXXIIL — Si tamen in dotem vel ante nuptias donationem rerum ususfructus datus sit, nihil plane 


innovamus, sed 


sliles sunt, etsi sescenties contrarii quid voluerint. defuncti. 


auferre nullo pacto valebit. 
XXX 


IV. Quoniam vero omnino ad mentionem legum 


iam sancita sunt obtineant, et apud doh, que sum 


acceperunt, maneat q super- 
ucrum enim ex lege datum privatus 


de usufructu agunt delati sumus, illud 


admiscere legi par est, quod anterioribus quibusdam constitutionibus dictum est: ut pater rerum 
materna li 


omnium, quae ad liberos sive ex: 


linea sive ex nuptiali causa liberorum sive aliunde pervenerunt, 


usum/ructum habeat, etiamsi ad secundas venerit nuptias. — Usumfructum enim ei quamdiu superstes est 


manere integrum tam in maternis quam in ceteris 0 


mnibus et omnes ante nos latae leges volunt et nos 


consentimus. — Castrensium tamen et ] rgespácae s peculiorum ratio excipiatur. 


V. Mater tamen quae fiio ez suis ri 


non poterit sub praetea:tu íngratitudinis quod datum erat revocare. 


aliquid donavit, si ad. secundas venerit nuptias, 
Neque enim ez puro consilio ingra- 


litudinem allegare videtur, sed secundas nuptias respiciens ad hunc praetextum venisse praesumitur. Nisi 


wero manifesto probetur filium vel - maíris vitae insidias struere vel manus impias ei inferre vel ad 
i 


substantiam universam auferendam 
XXXVI. 


1 mpondov L' | 2 o$co$pgoveros M] xgnow 7 
Amm L xenois , | 4o95p B* | oi3si LB^i 
4 spia] zceQísus Bí megísaova B! | 7 iogvoe. M*c 
leyes MSLB | 8 vov oaov fyovv TÜS xgnaotox qeox - 
Tov L, a Du B | 10 vci] tribus (4 » TQugiv) € 
lesafesw] Cod. 6, 61, 6 $1(cf. ib. 8). 60,4 [ 12 eive x 
ix urrooas L | 13 cvzv xonow B | 14 Ki9p B* | 
15 ew] aiv Le | zsgir] vivunt e [ 18 xavstresicon 
xaj quasixavgoecío» M xagrgsvaiov xal xovágs xa- 
9roevaimv Ath., xavavosciov xai ocavel (xovác« BI) 
wavorosciov Theod., BY  ijiowrirewv xal xovacixa- 
ergivoi L, idioxtyyrar xai oiovsl idvoxtiorov B idio- 
xpo» DB* | 19 Aóyos] xa érégo»w vivov add. LB | 
310 H urrrro B | 24 vv om. L? | 25 axévuv B | 26 meei| 
xio L! | 5 dziBalow B! | 28 avr5s] vavrye L 

axodsxwvras. B! émidewvooro Bí | 31 moórsgor 
MB] ngovégev L Bf 





! sponsalitiam largitatem usus rerum nfruotus (sic) V || 


quid contra ipsam moliri. . ] 
Neque vero concedimus mulieribus ad secundas nuptias transeuntibus, ut priorum mari- 


3 sanctitas R!|et maneat R!] et maneant R?*T' vulg., 
om. V| 4 uiueret A! uiuerent R*| milium V [ aliquid 
om. V|[ 5 morientes] Si qua suscepta legitimorum (lega- 
torum A?) naturaliumue tutela contra sacramentum se- 
cundo nubit, subiacebit penis inflictis et illi quam (sic) 
nubit infra tempus luctu praestitutum add. E' | Quid 
R!|legem R' j Srubr. De rebus maternis uel nuptia- 
libus lucris quae ad filliosfamilias peruenerunt. et de 
castrensi et quasicastrensi pecculio & mg. | Quoniam] 
vero add. vulg. | meriam R' | 10 tribus] bonum est add. 
Re | est dictum R p quia V] quod E vulg. | 14 eorum 
om. R![ 15 mane V* | etiam post annum annos omnes 
H* | 17 uero et quasicastrensium om. R* | peculiorum V] 
iam peculiorum A vulg. | 20 rubr. Si mulier res quas 
liberis donauit quasi ab ingratis post secundas nuptias 
reuocare maluerit R mg. | tamen om. V | de del. R? | si] 
sed V*|21 nuptias uenerit V | 23 uidetur ex pura A || 
voluntate et gratitudinem A!| 25 cognationem uenisse 
R*, cogitationem, om. uenisse R! | 27 totiueeblationem 
V 128 oblationes R! | adversus] ad R! 


Nov. XXII 36—39 174 DE NUPTIIS 


Ti Gvvoixngásrcow dbi 5 meovomiws grau, hes mean aut privilegiis uti: sed ad quale post 
A us olov áv urrà vov mpóragov dgíxowo yáuov, orem venerunt matrimonium, illius amplectantur 
dxaivov crsQyítamav v9» TUxTY. $ yag tà» fux ortunam. Quae enim priorum oblita est, non rur- 
COev dmialncuévu ow dw avOi€ ó« vw ÉuzQogÓev sus ex prioribus adiuvabitur. 

BonSoiro. 5 


CAPUT XXXVII. 


Xaplev dà xàxsivo xal o9dà avasBelas fto vq) «7 Iucundum quoque illud et non extr& pietatem & 
Saa; Anbene MdisbávüUoq mos woAÀois éréow vw divae memoriae Alexandro super alios plurimos anti- 
dgyaíaw vouoOrraw Ówbgugraa, diea, ei vus éÀevOs- — quorum legislatorum determinatum est, ut si quis 

4:5 Qapgümauvay, slra ayáyowro cjr?» yaurrzv, 5 — manumiserit ancillam, deinde eam ducat uxorem, at 

à os Koxev vnuspuabogd v& xai rQupoga diaiccna 10illa ut videtur elata et epulata solverit circa manu- 
v0 mQ0é TOv spoTZv GvvoixéGiov, ovx éqíncww — missorem matrimonium, non sinit lex ad secundas 
6 vóuos sóc Üsvrápovs yápove diDuiv &xovros vov nuptias venire invito priore marito, sed deinceps 
moórspov yruawro:, aÀla róv égsbzs yáuov mogvsíaw — nuptias fornicationem iudicat et corruptionem, sed 

"iras xal 'opáv, aÀÀ ov yánov ovdà cvvágaav, non nuptias nec matrimonium, ex quo iniuriae non 
j4 75 VBpuie ovx sevngenze vq Tgv élsvOspíavy éniD'évts 15 decentes ei, qui libertatem imposuit, fiunt. 
7rposyívaraas, 


CAPUT XXXVIIL 


Tavrov dà 05 Bacildo xáxsivo ségóvtss übwv vie Eius quoque principis illud quoque invenientes 
davraw ryraáusDa nigo: movaacS as vouodssíac: à, — dignam putavimus partem nostrae facere sanctionis: 


inei; návrov f, ujrng dbomuroréga ngos t» ràv — quoniam omnium mater fide dignior ad filiorum edu- 
naídov àvayayry idóxu, Diücew avt] xal voVro ó20cationem videbatur, dat ei hoc lex, nisi &d 
vóuos, sí ui sQos Üsvrépove gosrüoms yduove. secundas accesserit nuptias. 

CAPUT XXXIX. 


Tag dà 37 mgoixas, de dw AáBoww ol svvowxovvtss, Dotes autem, quas acceperint contrahentes, non 
ov Üoove: xoytípoe Taie yvyaib] cvvscrorow Kr. — dabunt facile mulieribus consistentibus adhuc matri- 
rÀw Gvvowsdiov, zÀjv dE aivibv a ó vópos rgi9, moniis, nisi tamen ex causis quas lex numeravit; 
csv. émairowys 5i vi TOvOVTO mQáfaiwev, uiurgie 0o-25 alioquin, si quid tale gesserint, instar donationis 
ges vO ysvóuavov avroOtw slvas Qoxsi- xai sí veAsv- — quod agitur hoc ipso esse videtur: et si moriatur 
vzcuev f yvvn, xci óvaAmyovra. và$ moixee oi — mulier, et recipient dotes qui dederunt eas inmature 
Badowxoreé avras aoo Tai iv ávdgsc maga mulieribus mariti ab heredibus mulierum cum medii 
TOv xÀngovóuov tO yvvcuxdw ustà Tüwv dv uécq — temporis fructibus, ipsi et heredes eorum, et habebunt 
xagmaw, avroí ta xai xÀngovónos avr, xai ffovaww 30 in lucrum secundum pactum. Et si ad secundas 
síe xégdos xarà tO aGvuzeégowvrusvov, xal sí móc venerint nuptias viri, servabunt sine alienatione hacc 
Ürvréove dgixowto yauovs oí àvÓges, gwA&fovsiw — filiis, hoc videlicet quod generaliter constitutum est. 
&vaxmoiyra ravra TOis wc4GÍ, TOVTO Ó7j TO xaO" olov Si vero non contigerit accipere contrahentes dotes 
Duanrarayuévoy. Ei mávros uy TUyouv Aafóvres oí 


cap. XXXVII summarium habet Nomoc. L tit. 42 ex Athan. 


torum digni(atibus aut privilegiis uti adhuc velint, sed ad qualecumque post prius illud matrimonium 
transierint, illius. condicione acquiescant. — Quae enim priorum obliia est, non rursus ez prioribus 
emolumenti quid habebit. 

XXXVIL — Jílud quoque gratum ac ne pietatis quidem aper a divae memoriae Alexandro post 
alios multos veterum legislatorum definitum est: ut, sí quis ancillam manumiserit eamque postea uxorem 
duxerit, illa vero videlicet animo intumescens et luxurians solverit coniugium cum manumissore, non per- 
mittat ei lex: ad secundas nuptias venire invito priore marito, sed insequens matrimonium pro meretricio 
et stupro habeat nec vero pro matrimonio aut coniugio, per quod quidem contumelia indecora is qui 
libertatem impertiit - mec 

XXXVIIL — 4b eodem autem. imperatore illud quoque lucrati. dignum. existimavimus quod partem 
legislationis nostrae P eget an d ut quoniam mater omnibus fiducia dignior ad liberorum educationem cre- 
debatur, id ms z ei tribuat, nisi ad secundas migraverit nuptias. 

XXXIX.  Dotes vero, quas mariti acceperint, non facile reddent mulieribus constante adhuc con- 
fugio, nisi ex causis quas lex enumeravit. — Alioqui si quid eiusmodi fecerint, instar donationis eo ipso esse 
videtur quod factum est; atque si mulier decesserit, et recipient dotes qui eas intempestive uxoribus resti- 
tuerunt mariti ab heredibus uxorum una cum fructibus medii temporis tam ipsi quam heredes ipsorum, 
et lucri facient secundum pactum. — Et si viri ad secundas venerint nuptias, haec non alienata liberis 
servabunt, id quod quidem in universum constitutum est. — Quodsi forte mariti non acceperint dotes con- 


1 7 xoig ztgovouéow xoroadSas B | 2 aqixovro B'c ! t. dum s.v. R* [| 10. illi ! [ ut uidet se elatam et epu- 
3 baivos? L' 6 cap. XXXVII om. LB| i 4is5ávdgg] — latam V[ 11 siuit R'[ 14 non] neo A*| iuriae R! in 
Cod. 5, 5,1; cf. Dig. 24,2, 19. 11 | 17. Tavrou M] Tivoe — iure V | 15 decedentes A'| inposuerit funt R? si non 
LB (Eius c) | 2059. 2 »óuos] Cod. 5, 49,1] 22 d& &vaAá- — posuit fruitur R! [ 17 Eius (Eis R') RV] Eiusdem vulg. | 
Bow» B | 24 vóuos) cf. Dig. 23, 3,73 $ 1. 24,3, 20 |25 & 18 dignum eulg. | sanocios ft! | 19 /eg. (quia) quoniam * , 
to L | 26 yovóguevov B! | si] r L' | 27 xal om. LB. educatione R! | 22 rubr. Si adhue constante matrimonio 
(cf. ad £) | 29 Zupico ML [30 va om. L(c) | 31 ai] o£ , dotem maritus uxori persoluerit T mg. | 23 constanti- 
M [34 diaxerayuévovy] Cod. 5, 19,1 bus "x ] ?4 tantum veu/g. | 25 gesscrit R | instar] ad 

instar A? | 26 uidetur esse V | 27 et om. V, del. R* | 
31 ueniunt A [33 contraentibus R' 


2 uenient R! uenerint R*| — V? ap spatio 
vacuo relicto V! | 6 Ioeundum RVT | 8 determinstum] 


DE NUPTIS 


Cwvoixovwrs vüs mQoixas Kr. GvvsOTOTOS TOU GUvOw- 
xaci)v, wal ustà veÀrvtzw cUTi$ TÀw yauevdw xarà 
tóv vóuov sa vw Éxiivmw Aypowras wÀnpovónar, 
xaÓnso 5 ygagr; BooAeras v0V mrQoixqiov. 


175 


Nov. XXII 39. 40 


Adhuc constante matrimonio, etiam post mortem eas 
uxorum secundum legem ab illarum percipient here- 
dibus, sicut scriptura vult dotis. 


CAPUT XL. 


, Fi i dnitgontío: yvvi, vàv naidov xgódrlov o 5 Si autem tutelam 


évrBav xadsgra vtov ÜDupnocauévy 5j mgoc Qevragov 
KoysoDa, yáuov, slra wavagQovicaga wal cis mQo- 
Tépas evwys xal rüw Ogxow sig dvOgós KAOo: Devid- 
ead MX ngórsov énítQomóv «£ aírQcaca xal rove 


gerat mulier filiorum (palam 
est Sm impuberum existentium) iurans non ad se- 
cundas venire se nuptias, deinde contemnens et prius 
conubium et iusiursndum ad maritum veniat secun- 
dum, non prius tutorem petens et rationem reddens 


4GuOve mapaGyouévy xal warafalovca nàv 9cov 10 et exsolveng omne quidquid hinc debet, non solum 


dyrevOsv ógtíAn, o9. uóvov và avrijs vnoOrxnv Kxev 
9 wóuos gvyyogti rOis zaiGÓv, &ÀÀà xal viv TOV yT- 
mavros ovGíav Ovwvmdys, Taie vmOOjxai, avr] vé 
axayogevss Tv rov szcidos Diadoyyv àwrfov vaÀsv. 


TOwio6, si xal df ónoxaragrágsQ Ó math avra» 15 venire 


diOsiv móc T5» ToU mcidos tizo& Qiadoyxv. 

Tavra uiv oi mgó fudw- rus; dà QavuaLouav, si 
ixa ovr ddar xadscraGav, O5 xal avtóOav 

Ggxc»v Gusinoa: xal ovra) mQós d iuov dAOaiv 


1e eius sunt in hypothecam habere lex permittit 
lis, sed etiam mariti substantiam trahit cum hypo- 
thecis; ipsi quoque interdicit filii successionem im- 
puberis morientis, licet ex substitutione pater eam 
dixerit successionem. Sed qui- 
dem priores nostri. Nos autem miramur, si mulierem 
sic impiam constitutam, ut etiam hoc ipso iusiuran- 
Qum neglegeret et sic ad immaturas nuptias de- 
veniret, tribus maximis neglectis deo et defuncti 


T ^ Lu - 
TQidv Tàw usylcrow vusAnuévow, JsoU vs xal «5620 memoria et caritate filiorum, ita parvis subdiderunt 


TOV TaÀrvrzGawios uvüjuns xal r7 rGw maidow av 
güé, ovrog ólyas nigalov zowais, xal T6 
zQó TOU zevÜ(uov yruapévnv xgovov xai oU0 máp- 
vos unrépa staidov xad'acvegay Tia QoVwr aa 7x9, 


poenis, et illam quidem, quae ante luctuosum nubit 
tempus et nec omnino mater filiorum consistit, pu- 
niunt amare, et licet filios non habeat, propter s0- 
lam honestatem haec agunt, mulierem vero aic effu- 


aÀÀa x» si xaidas ovx Kyo« Duk uóvr» «iy Geuvótrra 25 sam concupiscentiis, non vel ipsis subdiderunt poenis 


Tavra marrovrs, yvvaixa dà ovrog dxxeyv, 

imiDuuécis 0$ Tai avrai yovv vméBclov mowais 
0moíae vmouévovcww ai zQó TOw nevO(uov xgóvov 
tíé éárdpov Gvvoixciov àxoxAivaga. "Qors vouods- 


Tous Tà6 oUrw€ érioQxsiv TOU Aowrov ToÀuowas 30 quas 


ywvaixag gos vraie 5Óg nponngvíns mowaie xal 
Tavras wgícragOas mdcas && KumgocÓev aimouev dni 
TGw mQó tov mevOíuov xgóvov yauovpéve yvvai- 
xam, tQ» vs &tisíay xal va álla mavra ravra dm- 
eyortes, ; : 
avrZv Swnag xüxtivcae, vO dairOas Baciléos wcl vw 
zpicsaaw oiav Oidóvos oig maii TÀw oixeimw, 


eap. XL decurtatum extat B* p. 197 aq. Zach. 


wai Àvsiw avrai vOv mOwüOwv Jidówres cw 35 


quas sustinent quae ante lugubre tempus ad secunda 
vota declinaverunt. Ideoque sancimus eas, quae sic 

erare de cetero praesumunt mulieres, super du- 
um praecedentes poenas et has sustinere omnes 
imitus diximus super his mulieribus quae 
ante — tempus nubunt, et infamiam et alia 


omnia inferentes et solutionem eis narum 
dantes eandem quam etiam illis, ut su nt im- 
peratori et dimi portionem dent suarum 


stante adhuc coniugio, etiam post mortem uxorum secundum legem ab heredibus illarum accipient, prout 


vult dotalis instrumenti scriptura. 
XL 


Quodsi mater liberorum scilicet impuberum tutelam gerat quae iusiurandum dedit se ad secun- 


das nuptias non transituram, deinde et priori toro et turciur: ; 
etito neque rationibus redditis neque omni eo quantum inde debet persoluto, non 


futore antea 


'o contempto ad secundum maritum venerit 


nei 
im bona cius in hypothecam tenere liberis lex permittit, verum etiam mariti bona simul subicit b 
thecis, illamque excludit a. successione filii, si impubes moriatur, etiamsi pater ez: substitutione eam ad filii 
successionem venire iusserit. Atque haec quidem praedecessores nostri. Nos vero miramur, quod mulierem 
adeo impiam, ut etiam. iusiurandum prolinus neglegat atque ita ad intempestivas nuptias transeat, íribus 
Ulis quae summa sunt neglectis, deo et memoria defuncti et amore liberorum, tam exiguis poenis sub- 
iecerunt, atque eam quidem quae ante tempus luctut statutum. nupserit neque omnino mater liberorum 
fuerit, severe puniunt, quamvis liberos non habeat, propter solam atem hoc agentes, mulierem vero 
adeo in libidinem effusam ne iisdem quidem subiecerunt poenis, quales subeunt quae ante tempus luctui 
statutum in sei í viri coniugium declinarunt. Itaque sancimus, ut quae in posterum ita peierare 
audeant mulieres, praeter poenas iam constitutas eas quoque omnes subeant, quas antea de nubentibus 
ante tempus luctii statutum mulieribus diximus, ut et infamiam ceteraque omnia fis irrogemus et solu- 
lionem poenarum eandem iis concedamus quam illis, id est ut supplicent imperatori atque dimidiam 
pariem suorum bonorum liberis dent, ne usufructu quidem apud ipsas servato. Atque omnino aequo loco 
2 avràc vàv] ràv om. L' | 3 magà vv Bg] xara 1 bis scr. V! [| mortes R! al. mortuas R* in mg. ! 
tà» M dx r&v L* om, L* | À5 «& ante dx rà | eas RT] dotes s. v. R'! T*, om. V vulg. | 2 uxorem R 
transposuit LJ 5 dxirgozavr L | 6 Jienayysidanévrn | uxores A? [| illarum vulg.] illorum RVT | 5 rubr. 8i mu- 
LB* | 1906 dscvegov ur; B' | 8 ogxe Mc] éxayyslsow | lier tutelam filiorum suorum administrauerit et ad se- 
LB (idem v. 19). Cf. nov. XCIV c. 2 || sic — Jevzégov] | cundas conuolauerit nuptias T mg. | 6 imberum R! 

Iperegoyanrat B* | 9 £xivgonov om. B! | 11 Fue ve iurans non existenti ad R* | 7 se om. V, ante non (6 
utis i n B*'| 12 2 vógoc] Cod. 5,25,2. 6,56, 6 « 8, | col. T | 10 hinc] al. huio s.v. V*| 11 hypothecam 

14,64 13 evevzayss B] avvanayn L vnáyn M(Bf) || | vulg.] ypotheca R| 12 maritis R! | 13 successeee R! | 
10 J«ov Mc) aÀn9aíes BL | 22 9néaAlov tais mov "d rr R! | 16 3 V: Fir RVT al, 
vai L | 23 yeyauruévnv xoóvov B! xgóvov yxpaud- | q vulg. | 22 puniuit 23 et d. babeat] ha- 
m PLE ire arígss L | 25 sie L| 27 vné- | beant V | u concupiscentias R* | non uel (s, v. pro 
Ballo» ML | 29 £ragov B | 30 érmuogxsiv vov ovmov | saltim V?) V) uel non (in R*) RT'vulg. | ipsi V | 28 peie- 





Mc] duawevdsaOas vov Aowxov L toV Àowmov na a rare vulg.] perierant V pestifera R! pestifere R*, V? s.v. | 
dao9a, B| 31 xoc] moiv L' | mgoniAngviscus M | | 31 sdnubunt R' | 32 offerentes R! in eundem R* etian- 
ó dem V*| 34 *dimidiam] mediam libri 


32 ravrase B nasa L| fungocdsv] ngóregov B*. 
Cf. rupra cap. X X11 | 33 yapovusvev MLB'] ysyagr- 
niveo» B'| 34 «aAla L| vara] moós vavrcus P^ 


Nov. XXII 40—42 


0003 «ix vigeat sap' avrai$ usvovane. xal dsÀo« 
Ton» avizw cí(Ósuav Oià tZv TOw yüucw àmQíaw T]j 
mQó ToU mevO(uov xoóvov ynuauévp. EX dà xal vàw 

ixdw émvvQOTtEUO: wniduc (xai yàp 5 xal rovro 
ad xav avti), 4ÀÀ' ovv eie avóoos dASovsa xai 
Ay Tavra moátaca ümep ÉKungocÓsv iignras, aW 
avrai$ v;oxsigO«o sowwcié.  Iloó dà Karo xarà 
niv vàs$ dmagyías voi; và» dÓvdOv Tvyovufvow, dv- 
TaUOa Óà «q dvioboréir dnágyo T idaiuovos 


176 


DE NUPTIS 


rerum, neque usufructu apud eas remanente Et 
simpliciter aequalem eam ponimus ! ind nuptia- 
rum immaturitatem ei quae ante lugubre tempus 
nupsit, Si vero etiam naturalium tutelam gerat 
5 filiorum (nam hoc quoque praebuimus ei) tamen ad 
virum veniens et non agens, quae prius dicta 
sunt, iisdem subiaceat poenis. Providentia vero sit 
per provincias quidem a gentium praesidibus, hic 
&utem gloriosissimo praefecto felicissimae huius ur- 


vaírys mólem; Gua vj 7tgaíroQ« q^ vovtov pAe 10 bis una cum praetore, cui huius partis cura est, ut 


TOU udpove, ars Boviouévne sic pee 4l9v cns 
émitQomevovone yvvcixós xal mpoBAnOTva« TOi v£oig 
dnírgonov xal vové ÀoywguoUe vsodibacÓas xal Onsp 
| urrno ogelAns mgogáaes 77$ Dwwjctos, rovro dzto- 
'Ov$was. 


volente ad nuptias venire tutelam gerente muliere 
et ordinetur oribus tutor et rationes suscipiantur 
et I mater debet occasione gubernationis, hoc 
reddatur. 
5 


CAPUT XLI. 


Moéaxs, dà ziv 9) Znvovos vov 776 evasBovs Àn- 
[es Ducafis, Boviousvr vóv mavépa, sí xsAsvaSui 
rg oíxsip cud) mpecBsiov vmó aipeciw 7j rufgav 
Sovvas,, uj áÀhos &navrsiaOa: 7v vrip Tie or 
TÀw noecHsiow àcpálsay (ravTrv 07 «7v ] 
servandorum causa xaAovpévnv), yv s ui; Devrégois 
9 maro OuiAngas yduoi. cro yàp xal roUTO TOlG 
ÜsvregoyauoUcwv. érterímaov. 


Placet quoque nobis Zenonis piae memoriae con- 
stitutio volens patrem, si iubeatur proprio filio lega- 
tum sub condicione aut die dare, non aliter exigi 
pro donatione legatorum cautionem, hanc videlicet 


torum 20 quae legatorum servandorum causa vocatur, nisi se- 


cundas pater contraxerit nuptias. Sit enim et hoc 
secundo nubentibus poena. 


CAPUT XLII. 


ÀÀà wüv sí vi dv xoi; avAaffscrÓTOw cvsÀOw xÀn- 


Sed et si quis inter reverentissimos constitutus 


ix0ie, TOÍG vig, TÓ» dvayvaatyv 5 wáXrnv gauév,25 clericos, ultra lectorem aut cantorem dicimus, om- 


fs ópiAQgsus yáuow, rovrov dx Tre vuetipas Dia- 
váLao dxmizAv Tü)$ isQqmcówvne QurafausDda ce xal 
Bovióusca. Ei uévrois dvayvoOoTüZs dw wal yas 
alta Piá viva. àxagaírrrov àv si; Devrégove dg- 


iwovro y&uovs, ovx Ér« mwoóe va usíbo ls [spmcwvms 30das veniat nuptias, nequaq 


&vafrsera, yépa, aÀÀ' avro uavsi mapà Tjj 

Qv vni éxaivzs mooxoivas awovir»v cis éni và fa 
vía sxQoodov. Ei dà dv idiobvaus ev. érti. ysupovovíav 
vmod.axovov T Oiaxóvov f moecfvrépov dAOsiv Bov- 
Aero, slra gavaín yvvaixa £, 

avrQ cuvowrcagav, dÀÀ T , ies Pant àvdpós 7j 
4Àlos oix 4E agyis robe avrQ vouinos gvvtAOov- 
sav, 9 xal avróe 79e Qevri, dgíxovrO yduovs, ov 
TevEeras tT lopuvivqt- GIA wi» ei dau eis TOVTO 
KASo, návros avrzs éxragaicas, 


nino contraxerit nuptias, hunc ex nostra constitu- 
tione cadere sacerdotio constituimus atque volumus. 
Si vero lector existens et nuptias faciens deinde 
propter aliquam inevitabilem necessitatem ad secun- 
nam ad maioris sacer- 
doti ascendat culmen, sed illic manebit apud mu- 
lierem, affectum illius praeponens meliori provectui. 
Si vero, cum sit laicus, ad ordinationem subdiaconi 
aut diaconi aut presb venire voluerit, deinde 


ev pr éx zagOtvías 35 appareat mulierem habens non ex virginitate sibi 


copulatam, sed aut disiunctam a marito aut aliter 
non &b initio mox sibi legitime coniunctam, aut 
etiam ipse ad secundas venerit nuptias, non impe- 
trabit sacerdotium, sed licet latenter ad hoc venerit, 


40 omnino eo cadet. 


cap. XLII pars prior decurtata extat B* p. 198 Zach. Eiusdem capitis summarium habet Nomoc. L tit. 26 ex Athan. 


eam propter jutempestivas nuptias habemus atque eam 
etiam naturalium liberorum tutelam gerat (nam etiam 
rud actis iis quae ante dicta sunt tisdem subiaceat poenis. Curae autem sit in provinciis qui 
sidibus 


mw ante tempus luctui statutum nupserit. Quodsi 
oc quidem ei concessimus), tamen coniugio inito 
prae- 


provincíarum, hic vero gloriosissimo praefecto huius felicis urbis una cum praetore, qui hanc 


partem curat, ut, si jer quae tutelam gerit 
rationes reddantur et quod mater tutelae 


nuptias venire velit, et pupillis tutor designetur et 
iminisíratae nomine debet, id restituat. 


Placet autem nobis Zenonis piae memoriae constitutio, quae vult ut a patre, si proprio filio 
legatum sub condicione vel die praestare iussus sit, mon aliter cautio de praestandis legatis exigatur 


(ea quidem quae legatorum servandorum causa vocatur) nisi si pater secundas nuptias i1nierit. 


ue secundo nubentium poena. 


enim e f" 


Esto 


d etiam si quis ez: religiosissimorum clericorum numero, eorum dicimus qui supra lecto- 


rem aut cantorem sunt, omnino nuptias inierit, hic ut ex nostra constitutione sacerdotio privetur et con- 
stituimus et volumus. Si tamen íector. sit et uxorem hai it, deinde propter inevitabilem quandam 
necessitatem ad secundas nuptias venerit, non amplius ad maiora sacerdotii munera ascendet, sed illic 
manebit apud uxorem, utpote qui studium erga illam progressui ad altiora praetulerit. Quodsi quis ez 
laicorum numero ad ordinationem subdiaconi vel diaconi vel presbyteri venire velit, ac postea uxorem 
eum habere appareat non ex virginitate nuptam, sed aut separatam a viro aut alio modo non ab initio 
statim. legitime cum illo copulatam, vel etiam si ipse ad secundas nuptias transierit, non impetrabit 
sacerdotium, quin etiam si clam eo pervenerit, omnino eo exuctur. 





2 fcov avrov L| vov yagov B! | 3 ysyaunu£vn B! || | vulg. | praesidibus] proeeeeeee R! | huic V | 9 huius 
5 deBoixapev] Cod.5,35,3 | 9 9xápzo d Bin zovro] om. R! | 10 eui huius] cuius £ [ cure RT' cure V' | est 
xai rovro. B 16 zuàs L| vov] xacns vov B| 17 Jii- | ut uolente V? in ras. | 13 occasiones A! | t6rubr. Si sub 
vais] Cod. 6, 49, 0 $1 || xsAevÓsig L| 18 4 vxo ruégav | conditione mater legatum uel fideicommissum filio suo re- 


B| 20 raiz» — 21 xalovpévnv aped ir om. L | 
'aTÓ 'avdó, 


liquerit R mg. || Placet suppl. V? in spat. vac. | 17 "T 
cep. 4 xaoca M, om. L | 22 yáue 1g 


V| 18 erigi R' | 19 legatorum om. R'! [ cautiones 


L! | 26 diavágeos] Nov. VI c.5 | 28 u£vro: B' | 32 zxtgo- 
xgívag bis scr. M | 36 avrov L! | evvoiroaca L || 
Jutevynévow L'| 31 rags4Joísav L avraasi9ovcav 
Bi | 38 àgíxorro LBfc] agíxero MB! | 40 avvoic L 

1 eos V | manente vuig. | 2 ponimus] inponibus R' | 
3 maturitatem V] 7 hisdem RV | subiacet RT | 8 a om. 





20 conseruandorum R | 22 poena om. V | 24 rubr. De cle- 
ricis qui nuptias contrahere non possunt T*mg. [ 25 cleros 
R'|?26 hune] habet R![ 27 sacer datio E | 30 nuptias 
om. V | 32 effectum V!] 33 ordinem R [ 34 aut diaconi 
om. V|| 35 aperuerat R!| non ex om. V'!| 36 sed] s» 
Vj audis iunctam R' | 37 non om. R! n5 non om. 
R'q39 set RV] sed et vulg. | 40 eo om. R* 


DE NUPTIIS 177 Rov. XXII 43 





CAPUT XLIII, 

T6 Jà igebis mQüyuá dava maÀaióv wal molis uae nunc vero sequitur causa est antiqua et 
mdv Osbáusvov énavogüoGus ov map! érégov ;, multas quidem suscipiens correctiones non ab aliis 
&4ÀÀ' nón wai vg' ruGw, ov uQw mos Tzv sis áxpov — solum, sed etiam & nobis, non tamen ad summam 
davrov magayevóusvov OpOOTnra* p^ »i» ustadio- sui veniens rectitudinem: quam nunc sectantes prac- 


xovrsé và zapóvra vouodsrovusv. 'Ü yàg xalo)usvos 5sentia sancimus. Lex enim quae vocatur lulin Mis- 
lulio: miscellac zaleió$ wópos &gyaios vó 7$ 7cudo- — cella, lex antiqua, lex vetusta, filiorum procreatio- 
moias mpoBallóurvos Gmoviacua &mírQems vnis yv- mis pi nens studium poc mulieribus, licet 
vailiv, sí xai 0 dvjg xo vo: xa x. wal vzip rovrov vir prohiberet et aliquid ob hoc relinqueret, qua- 
xaalustavoi, vrào voU (à mgós Üeoragov dgixéa a, — tenus non ad secundas veniret nuptias, tamen et 
yéuov, Oua wai sie àvUgos gorrüw xal óuvvtiv, os (0 ad virum venire et iurare, quia filiorum causa hoc 
zaídow Évexev voUrO mtQáTTOs, xal vO xaralaAnguué- ageret, et quod relictum erat accipere. Et hanc 
vov ÀauBáveww. Kal raíTn» ud» ele dviavvóv ddibov quidem in annum dabat mulieribus licentiam. — Eo 
Taie yvwculi TZ» üdnap: rovrov dà magshOóvros, autem transeunte si vellet accipere relictum, non 
aizao "Boviz9v laBsv và xaralsheauévoy, ovx dÀ- aliter licebat mulieri hoc accipere, antequam cau- 
Aa Tw Taie yvvaibi voVro0 Aaféiw, molv dv acgálsav (5tionem exponeret, quia ad secundas non veniret 
FxOowto d éni Qevrsgov o)x disógovras yduov. nuptias. Sed hanc quoque adiectionem (non) ipse 
dÀÀà vavtzgv 0j rZ» moosÓrxm» ovx avróc ó lulios Iulius Miscellus adinvenit, sed Quintus Mucius Scae- 
miscelles éfeUgsv, dÀia Quintee Mucios Scaevoles — vola hoc praesanciverat, xv e omnibus quippe e 
spovouoderzgas éréyyavev, dni mávrow O5 vàw 5g- dentibus in causarum prohibitionibus huiusmo - 
'Uwv sic T6 TOv rmpayuüraw wmAógss Tàg vow 20 inveniens cautiones. Nos igitur videntes plurimas 
«vrac émivojsae acgalrías. 'Husis voivvv Opawtss — mulieres desiderio nuptiarum, non propter filiorum 
Tà$ rtoÀlae D wot &uOPvaía yáuov, ov Qià c-— procreationem, sed propter necessitatem et iurantes 
JoxoWav, dÀlk dià TÀw «56 qicaos dvdyxmv xai óu- et nubentes et transcendentes morientium volunta- 
»v0as xal yauovuévas xal magafaivovcas vàc row tes, aestimavimus prius interim sacratiorem mederi 
vsÀevrowtow yvoae, qj?rusv TZv agy;v Tíc$ 025 partem et periurium eis cohibere nec sinere talia 
Suóregov ODsgansica: uégos xal TX» émiopxíav av- —Subire iuramenta, in quibus omnino periurium prom- 
Taie wwÀUgci, xal uj GvyyopuGcs voiwovrOve Ogxove — ptum est. Nam nec illud inerat legi, ut oporteret 
vzáynv, ép' ol; závros r0 tr Émiogx(ae moóyeipov. — Bine filiis existentes mulieres hoc iurare sacramen- 
xal yao ovdÀ éxsivo mposéxsrro Tq) vóug TO Ósiv vàc — tum, sed etiam filios habentibus adiacebat iusiuran- 
dzaídag oícag yvvaixag roUrtov Óuwveww TOv 0pxov,30 dum, quod deum simul et defuncti animam contri- 
dAlà xal maidas 4yoósais mtgoUxevro và rdv Ogxow, staret, cum utique periurium y geom esset in 
Ouóv vs Ouov xai v9» TOU xarOiyouévov AvmoUVvra pee. filiorum vero procreatio in casus muneri- 
wuiQw. waíroys vó uiv «T4 ÉviOQx(ag mQÓymQov zv, us reiaceret. Quia igitur hoc nostra sancivimus 
Yv0 ÓJà v3 zwuiomodas év roig Tz$ TUync améxnro — lege iusiurandum eis auferentes et talem permittentes 
dopou. mxn)r, voívvv vovro fustioq veDeazixausv 35 
vou, tv Opxov abrOw àgshóvrss xal Ty» TOiaUTZV 


XLIIL Quae vero deinceps sequitur res vetus quidem est et quae multas emendationes experta sit, 
non solum ab aliis, sed iam a nobis quoque, neque t«men ad summam ipsius perfectionem pervenit, quam 
nunc sectantes praesentia sancimus. Lex enim quae vocatur [ulia miscella vetus et antiqua studium 
procreationis liberorum prae sc ferens. mulieribus concessit, etiamsi maritus prohibeat atque ea aliquid con- 
dicione relinquat ne ad secundum transeant matrimonium, nihilominus et viro nubere et iurare se libero- 
rum gratia hoc facere et quod relictum est capere. t hanc quidem potestatem mulieribus dedit ín 
annum; eo vero praeterlapso si capere vellet quod. relictum erat, non aliter licebat mulieribus hoc 
capere nisi antea cautione praestita se ad secundum matrimonium non transituras esse. Verum hoc addi- 
tamentum non ipsa lez [ulia miscella invenit, sed Q. Mucius Scaevola sanciendo praeceperat, qui quidem 
in omnibus, quae a rerum prohibitione pendent, eiusmodi cautiones excogitavit. Nos igitur cum videremus 
plerasque mulieres cupiditate nuptiarum, non liberorum procreandorum causa, sed propter naturae neces- 
sitatem et iurare et nubere et defunctorum voluntates transcendere, interim a principio illam rei partem 
quae cum deo artius cohaeret sanandam et periurium eis arcendum existimavimus, neque permittendum ut 
eiusmodi sacramenta subeant, in quibus omnino proclive est periurium. Etenim ne hoc quidem legi adiectum 
erat, mulieribus, quae liberis carerent, hoc sacramentum iurandum esse, sed etiam iis quae li s habe- 
reni, sacramenta proposita erant quae deum simul et defuncti animam laederent.  Aiqui periurium in 
promptu erat, liberorum autem procreatio inter fortunae munera reposita. Quoniam igitur hoc lege 
nostra sancimus, cum sacramento sublato iis ut tale quid caperent permitteremus, alteram rem a nobi. 





| dari Mz] doviv uiv L uiv éavs B | 2 adv om. B (id. 178, 3) | 34 vo&] r9 L | 35 rovro vg rpstégo 
móvov LH] uóvov MB | 4 avrov nagaysvóus9a L Bf | 36 vóuq] Cod. 6, 40, 2 | avxov Bf 
6 £ulios miseellas M "Jov/sos gacxéAAae (GuaexéAAag B!) 
B iovhos (om. pr.) jioxéAas L | maÀass wóuos dg- . SE 
xaios] lex antiqua, lex vetusta c, v0 dgyaiov malit Heim- lrubr. Si decedens maritus uxori sue sub conditione 
bachius: potius zaAaió€ delendum videtur; an leg. áAas? | | leganerit ei secundas non nuptias contraxerit uel contra 
a dd eet B!j 8 wal om. B' | xeAóu MB] v« | Rmg. | uero nunc vulgo, vero om. R | 3 etiam] iam et 
(vo M?) xai M] ca L «« B(c) | 1! meérre B' | | V| sumandam A'| 5 miscellia RV? | 6 uetustata V || 
13 vovro L'| 15 sg. vaie yvvasti — KxSoivro — dAsi- | 1 proponens R | 8 proibent R | 9 uenerit V | 11 agetur 
Covtci] mulieri — exponeret — veniret & | 16 ó« ovx ^ Ji|acciperet VA* | 12 licentiam mulieribus V | Eo — 
éni drvregov dÀsvcovrea yduov B LU Sevrégove L E | 16 sed hano scr. R* in ras. 2 vv. [ 13 uelit R | 15 ueniet 
pauses L| vs iálios miscellas M 7ovA«s uicxdlas R | 16 non add. Heimbach| Vi miscellius R[ 18 prae- 
Lois pudxiAhas (apaxiAlae B!) B Iulius Miscellusg | | cedentibus R! | 19 proibitiones Jt [ 21 desiderio] detentas 
18 quintos.mucios.scaeuolas M xawvoe uo»uoc Gxa- | add.s.v. V? | ülioe V! | 22 proereationem] procreatione 
4Bólas: L Kovivros Movsuos Exasgólac B | 19. movo- | set propter filiorum procreatione RR! | 24 cxistimauimus 
no9errsac Mc] 90$ vouoOsrisac L ngiv vouoOevgcas | Rvulg. | inter in R' | 25 periurum V! | 26 promptum 
B (cf. Dig. 35, 1, 1 pr.) | steusévov LB! | 23 àuvvovsas | est] est promptum cst V^ | 29 etiam om. V | 31 impromtu 
LB|21 4; LB) ur o9 M | 31 zgoixssro] adiacebat | R| 32 in casus Osenbrüggen] in easu sino R wulg., in 
(i. e. mooséxesro) c | 32 ve om. B | xarosxovuévov M | casu (suppl. V? in spat. vac. jj versus) VT | 33 hoe om. V 


uL 23 





Nov. XXII 43. 44 


bxirQévavrse Ani, dvsvonsagev cw Dücsov rjuiw 
vd» maypavov magaAélsmtci v0 Üsiv xai TZv TOU 
xarogonévov OagassUga, weynv. dió 0j vv map- 
óvra víÓsuev vouov' ov yag fovióusDa và; vÀw 
TeÀevtowTww ovdiv drosmov aee Boviàs diani- 
mr. sí uiv yap dgácxousv Qsiw T6» yvvaia mdv- 
Ta ToU à»Üpós émwráLavroe uj) yausiv Tovro gvA&t- 
v&v, alyev àv c« züuxQOv igo Ó vouos' viv dà Ósv- 


végov mQosóvros vov, simag Bovin9aim yausiw, pij 


lafsiv v0 waralsisupévov, v?j& slé Éoyavov avoníac 10 cipiat qu 


dori mepuüsiw vzv yvounv voOV valevrigavros ovr 


xivÜvvevovcav, avs avryj Qovvas maggnaíav wal ya- 
nsicOas xai AauBávamw TÓ xaTaÀsheupévoy wal Dn 


zmüwrow Àvssiv TOv mtQÓTtQOv Gvvoix(OGwTa, 


178 


DE NUPTIS 


perceptionem, consideravimus quoniam alterutrum- 
ue rerum & nobis praetermissum est oportere et 


efuncti animae mederi. Quapropter sentem 
nimus 1 ; non enim volumus cientium nihil 
5illicitum habentes voluntetes frustrari. Si enim di- 


ceremus oportere mulierem omnino viro cipiente 
non nubere hoc pro amarillas. habuis. 
set hoc merito lex; nunc autem, cum secundum 
praesto sit, id est ut, si voluerit nubere, (non) ac- 

relictum est, novissimi sceleris de- 
spicere voluntatem defuncti ita fluctuantem, ut ei 
detur licentia nubendi et accipiendi quod relictum 
est et per omnia contristandi priorem maritum, 


CAPUT XLIV. 
"Mera Oacmitouev, ai wis woócsa TU» yaper?» 5 — Unde sancimus, si quis prohibuerit ad aliud venire 


mgóe Éragov dÀDaiv Gwvoixédiov, 3j wal sj ya. TOv 
ávdpa (vavró» ydo dvi éxérepov), xai vzág vojrov 
ci xaraAixouv, dé dx Ovoiv aigacsv Éyssv TOY. GvyOI- 
xovrrov Tv Étrgov, yj mgos yüuov éAOuiv xal azto- 


matrimonium uxorem, sive etiam uxor maritum (idem 
namque est utrumque) et pro hoc aliquid reliquerit, 
unam ex duabus condicionem habere contrahentium 
alterum, &ut &d nuptias venire et abrenuntiare per- 


1áfacSas Tj Anves $, WimeQ rovro ov BoSÀowro, &ÀÀa 20 ceptioni, aut si hoc noluerit, sed honorat defunctum, 


Tiu TOv T6 avra, mávros àsxocyécÓas vow 
1 égebnsyapov. AÀ' iva uf 10 mgaypa pericogov 
xai usra xoóvov$ igo paxgove émawio. máu T 


neni, Jia rovro xal vuiv K)obsv Kywv oópícas — bene nobis visum est habere 
dyiavros a gr zavrs-25 et usque ad annum quidem non esse penitus peti- 
, 7 


TÓ moayua, xal sica uiv 
Ààs DON TOU xaraAsAtiuudvov, sí ur TQó- 
mos íeqmGvvne Émiysvousvogs JDarípq Tdv» TwpocomtaYy 
to99s doin ar» Axwwv, cx ovx Kr yá ovans dl- 
2 mídos Ei uévto: Qiadgausiv ovufair vóv éviav- 
viaiov yoóvov, Oíidousv uiv tQ TtQoscómq 
Bsiv v0 xaralelnuuévov, ovy ánÀde dà ovdé ovros. 
dÀÀ' si udv dxívrxov aig v0 npüyua, uy) dÀAS covto 
laufáves mj» ei ur Qwouociav ÉxOowro xal vzo- 
Ouxgv vnóSowo và éavrov mppe oUro msg 
xai cicmQOs éx vovUs vov wóuov di » 
mgós Devregov F19oi rod 

TOL0UTOV ÓTtOLOV 7t 
8 4v 

al 


ipgov, amodidog, vó dsdourvov 
Angev, anodidovs xal ovs KAaBev 
Ei di avrov. din v0 moaypa, 
c 


xal vais avrai v 


ep avri depaiaíq 


ST Aa-30 quidem personae huic accipere 


(v 
idousv) ox, si35secundas venerit nuptias, 


omnino abstinere de cetero nuptiis. 

1 Bed ut non causa suspensa sit et post tempora 

forsitan longa revertatur rursus exactio, propterea 
determinare causam, 


tionem relicti, nisi tamen modus sacerdotii adveniens 
alteri personarum statim praebeat perceptionem, ut- 
ar nequaquam nuptiarum existente spe. 

Si vero transire contigerit annale tem damus 
quod relictum est, 
non absolute tamen neque simpliciter; sed si quidem 
immobilis fuerit res, non aliter hoc accipere nisi 
iuratoriam cautionem exposuerit et supposuerit suas 
res (hoc quod tacite ex hac lege damus), ut si ad 
reddat quod datum est 
tale quale percepit, restituens et quos accepit in 
medio fructus. 

Si vero mobilis fuerit res, si quidem idoneam 


né 
uiv somoQue Kyo. rà Te meQuovgas TQ) 7 habet substantiam na volens accipere, dari 
TQ Bovlouévo Aafaiw, Bidoc?a, TÓ verslugbir dri 40 quod relictum est ": eadem cautione et iisdem hy- 
xag. 


pothecis. Sed si quidem aliud aliquid mobilium 


praetermissam esse. intelleximus, scilicet etiam. defuncti animam esse curandam. Quam ob rem prae- 
sentem gs cs ferimus: nolumus enim defunctorum voluntates quae nihil absurdi contineant in. irritum 
cadere. Nam siquidem diceremus, mulieri omnino, si maritus ne nuberet praeceperit, id observandum 
esse, haberet fortasse lez: acerbi aliquid. — Iam vero cum alterum praesto sit, ut, si qu nubere velit, 
non capiat quod relictum est, summae absurditatis est pati voluntatem defuncti ita. periclitari, wt $i 
venia detur et nubendi et quod relictum est accipiendi et per omnia priorem maritum laedendi. 

XLIV. taque sancimus, si quis prohibuerit uxorem, vel etiam uxor maritum (idem enim utrum- 
gue est) ad secundum coniugium transire eoque nomine qwid reliquerint: ut alter coniugum ex: duobus 
electionem habeat, ut aut ad matrimonium transeat et rei accipiendae renuntiet, aut si hoc nolit, sed 
1 defunctum honoret, ut omnino ab altero matrimonio abstineat. — Ne tamen res ín suspenso sit et post 
longum forte tempus denuo redeat exactio, propterea recte nobis habere visum est rem definire, ita ut 
intra annum E eneodipeee pacto exactio sit eius. quod relictum est, nisi forte sacerdotii ratio alteri 
$ personae iens statim capiendi ius praestet, utpote cum non amplius spes sit nuptiarum. — Si 
vero anni tempus practerierit, concedimus quii ei personae, ut relictum capiat, me ita 
quidem id protinus fiat. Sed Siquidem immobilis res sit, non aliter eam capiat nisi tusiurandum prae- 
stilerit suasque res pignori supposuerit (id quod etiam tacite ex hac lege concedimus) se, si ad secundas 
nuptias venerit, quod datum est, tale | d acceperit esse reddituram, reddituram etiam fructus quos 
9 tempore interiacente. percepenrit. in mobilis sit res, si quidem abunde habeat bonorum persona 
quae capere vult, quod relictum est sub eadem cautione et iisdem hypothecis detur. — Atque si quidem 





om. V'| 8 *secundo libri [ 9 sit] sue R! | *non] quod V 


1 dvevorcau L|9 vov om. L ! 
hoe T, om. R vulg. | 10 scelerim R'! | est] et R [ 16 uxo- 


svoncausw MB] dvorjc. 
18 dx om. B'| dvi M | cav] vov B' | 22 


2" dzyivópavos B'J 28 doi (sic) M 30. om..B ( | rem V] om. RT, post prohibuerit coíZ vulg. | 17 utrum- 
rovro B'| 31 ooy amos udvros ovdà ovrex] non ab- | que HeimbacA] utrinque libri | relinquerit R | 18 unam) 
solute tamen neque simpliciter e | ovre L | 33 vzo- | nam R'[ 19 praeoeptioni V al. | 20 sed honorat om. V! | 

om. £, 94 vnóDorro om. B! | 35 si] síe M || | 22 nonut R [2s habere] haberi R V!7T hano V? | deter- 


36 &xodocs B'|39 fro) habet & minari V! [25 petitiones R [ 26 tantum RT | 29 amale 


V| 31 absolutum V | quidem] quid R'| 32 hoc] hanc 


1 pereepti A! | quoniam alterutrumque et 2 a nobis | vulg. | 33 sg. res suas R | 38 fuerit mobilis V | ydoneum 
suppl. V* in spat. vac. | alterumque R' alterum quoque | R![ 39 habeat vulg. |. uolens om. R' | 40 sub] et sub 


vulg. | 2 rerum R] rerum nostrarum V, om. vulg. [ 4 nibil | V[cautignem A [hisdem RVT [ 41 quid E 


DE NUPTIIS 


ai Éregóv *« vOv suvovpévem sin, TowVrow dxo- 
Sdbeons omoiov sirgev, 3, v0 «fg € art o)04006 9s9a- 


179 


Nov. XXII 44 
fuerit, tale restitui quale percepit, aut deminutionis 
medeatur partem. 


í, Si vero pecuniae fuerint, etiam cum usuris quas 
nde 


percipere valuerit, iureiurando restituentis hoc 
$iudicando. Bi vero non mutuavit quidem, sed usus 
est, tertiae centesimae reddat usuras. 


&vadilóvros voírov wpiwouévov, 


quove siv tovto vxo vOv Qóvros ixdixaía Om, vc ab eo, qui dedit, vindicetur, apud quamcumque ap- 

"em H 3-3 Ro Roo "apr; 

ciudiumm, f^ meosaimo, eX avró TZ» ovdà personam, tamquam si hoc ab initio neque 
Gv. Oi 


aruerit 
So9 va, ócsms 15 Datum fuisse videretur. Quod in omni restitutionis 


vÓxav a. xopav) r yévorro gavagov oU Kr. suscipiet facultatem) aut [si] fiat manifestum nulla- 
duvacÓa, rovrov zQós yápov dAÓsiv sits xavà vQó- 20 tenus posse istum ad nuptias ire, sive secun- 
zov isqocivrs (rvixaVra yàg avtq) Üoices vÓ xava- — dum modum sacerdotii (tunc enim ei dabit quod 


lion 409  Praefatae autem a nobis observationes dentur, si 


«lia quae res ex mobilibus sit, eam talem accepit restituat, vel detrimentum si quod factum 
4 est, resarciat.— Sin pecunia sit, etiam cum usuris restituat quas inde percipere potuerit, idque iure- 
furando eius qui redditurus est diiudicetur. — Quodsi fenori non dedit, sed in usum suum convertit, ex 
B tertia parte. centesimae reddat usuram. in vero non admodum locuples sit, leur do fideiussor 
ab eo petatur. Quodsi fideiussorem dare non valeat, tunc sub iureiurando et hypotheca 

diciam rerum suarum mensuram capiat quidem quod relictum est, statim vero simul atque ad se- 
cundas nupíias transierit, id ab eo qui dedit vindicetur, apud quamcumque personam apparuerit, ut quod 
a principio ne datum quidem esse videatur. we in omni restitutionis casu, sive mobile sive immobile 
9 sit quod restituendum est, valere sancimus. Quodsi aurum sit quod relictum est, careat autem fideiussione 
ac ne ipse quidem idoneus sit cui hoc committatur, manebit sd quidem apud illum unde relictum est, 
hic auiem usuram ex tertia parte centesimae ei praestabit; quam tamdiu solvet, donec aut secundum ille 
matrimonium ineat (quo casu etiam restitutio tuum solutorum locum habebit), aut manifestum fiat 
eum non amplius posse ad matrimonium venire sive ez: ratione sacerdotii (tunc enim illi dabit quod re- 
dictum est) sive etam propter mortem: capient enim hoc omnino heredes eius, nihil ne ez solutis quidem 
8 fructibus reddituri. — Eandem vero observationem eandemque rationem introducimus etiamsi non con- 
fuges sibi invicem sub eiusmodi condicione reliquerint, sed alius quis extraneus sive marito sive uxori sub 
eiusmodi condicione dari quid voluerit. — Scilicet. fortuiti casus secundum suam naturam et leges de iis 
latas et in dationibus et in. restitutionibus considerentur. Haec igitur ez constitutionibus occasione legis 
Juliae miscellae a nobis íam latis mutamus; celera vero raía sinl secundum terminos et casus, secundum 
9 quos ea exposuimus. Cautiones autem a nobis dictae, sí quidem institutionis pars sit vel legatum, 


9 cóusJa. 4i i signpdvas map' zudv 





3 LA pésov M1 4 énodidóva: om. c | 6. vó»] 
vó B! v5» B! | 7 Kyu B'pr.| 8 rovrov Haloander | 
srgogamasvsia Oa MBs) mgocanasvsiaOo L| 9 dEouo- 
cía L| 11 uévgov] uórQq B, om. € prob. Zachariaeo 
17 xgvaiov) usus (i. e. zonas) e | 18 Eyes B! | dyyvov L! 
20 uevei M) BLs | éivov L| vóv] 10 Bpr. 
21 vgírov Haloander (cf. «)) tgírye MLB | avvàv L 
27 avrà M*, Bi pr. | 30 xai st] xav sí Haloander | «i] 
L'|oi) «« L'|31 post rosavtrv tres litt eras., wavaAi- 
moisv — 33 vosavtrv om. L | 32 vàw ante ffo Ov add. 
Haloander, non male | 35 avvale Zachariae] «vcois libri || 
31 iuliu misellu M '"Iovi/ov uiaxéAlov (uuaxélov L 
u£Alov B) LB 1! 38 diaváfeov) Cod. 6,40,2.3| và di 
(Ala Bí| 40 4i 3à — 180,3 xavaléAumtas om. L 


1 diminutionis VT | 2 mediater R' | partem] in 


partem V| 3 fuerit R!| usuris] reddi add. vulg. | 4 iu- 
rando R | 6 tertia T, ex tertia malit Heimbach | 7 lo- 
euplex V | fideiussorem cet.] iussorem — 9 cautione et y| 
scr. R* in ras. 1 versus [ 10 dictum] cautum RJ) 13 uen- 
dicetur RV | quacumque R'| 15 uidentur E'| 16 siue 
alterum om. R | furtum R! | 18 relinquatur K | ed] a 
V, 19 fideiiussionem R | reddatur RT | 20 ill» Mn 
22 autem R! | 23 restistitutio V! | 24 si delevit 
vulg. emer et nullatenus R | 26 tunc ei dabit 
enim V, ei om. R | 27 derelictum V | haeo | 28 here- 
des eius R | de datis] delatis | 29 ipsa R! | introdu- 
cimus] ducimus — 33 easuum scr. R* in ras. 3 vv. 
30 si non] sine V! | 31 reliquerunt V | 32 sive prius 
om. R | 34 et om. R | leges V'T] lege R V? | 35 seruata 
RV, seruandas vel seruatas al | 36 ex iam] etiam V | 
31 miseille V | 39 *quod libri [ hie V | 40 aut &' 
23* 


Nov. XXII 44. 45 


di3ónO'ucav, «i niv dvavácsos dir) uigoc jj mgsofeiov, 
Toié wAngovónow j smmecertisne y dxsivow à 
cv abra xaraÀé(AsmTGi." 86 usvros InOrti8 CAus& 
Dogsá, mzávrce tois xÀngovóuow. Ei 0i 4E Oloxif- 
Qov xarà voiaUTyw algegkv ypagsír Ti& xÀngovópos, 
TOÍe vzoxaraGTüTO:, tiys lev, vj mtüvTo yovv oic 
4& adiaDévov mpós TOv wAmpov walovudvwow rowrvras 
&cgpaÀsas mageyéro, iva zavragoDsv O vópos 

TZv oixs(av vsAnóTyta. GrAZW ab Gg toÀÀoxs 0 día- 


Suavos xai rovro énirQéess gras ádsiav Kyu vov |Oreliquit sive per institutionem particular 


q xaraléAoumev | tjv Évoradiw Tv u&Quxiv 7) Cv 
áE Oloxijoov, 5 vO mQscfsiov Jj v0 gudtixóppuGGow fj 
TXv mortis causa Jogsav, xai Aafsiw v0 xavaAsAtiu- 
uévov xai urOsuíay acgaAziay Qidorai Trvixabra yap 
dxoloviryréoy T7; vo) vakevirGavros yvouyp. neguimov- 
dagrov yàg riw oTi vü6 Tw felmvetueE gváár- 
T£» ust& TOU vOuov Bovinoese. 


DE NUPTIIS 


institutionis sit pars aut legatum, heredibus aut sub- 
stitutis aut illis (a) quibus haec relicta sunt; si qui- 
dem mortis caus& donatio, omni modo heredibus. Si 
vero ex &sse secundum talem condicionem conscri- 
b batur quis heres, substitutis, si fuerint, aut omnino 
his qui ab intestato ad hereditatem vocantur, huius- 
modi observationes praestentur, ut undique lex ba- 
beat propriam ectionem, Nisi forte testator et 
hoc praecipiat dicens licentiam habere eum cui de- 
em sive ex 
asse, aut per legatum vel fideicommissum, sive per 
mortis causa donationem, et accipere quod dere- 
lictum est et nullam cautelam dare; tunc enim se- 


pu est defuncti voluntas. Studii enim nostri est 
15 


efunctorum conservare secundum legem voluntates. 


CAPUT XLV. 


"Ex; i pun, 


ngócÓsv cà mpi TS gU. 
TOv ngayuaraw éAéyouev, xal v?v /iéovvos diGTa- 


Kt quia parum addita de cautela rerum ediximus 
et Leonis novimus divae memoriae constitutionem 


puiPa voy tf evasBove Ajbeas Durvabur éni và Ósv- 20 de secundis nuptiis, si ad eas veniens mulier non 


Tépow yduam, simsp 5 mos TovrOve dADoUGa yvrn 
un OvvrO'air ovas Tyv 4E dyyóns ácgáluav viv 
61. TOis rtaigiv amoxadíotrs: T& mQ&yuara, TÓ TQi- 
Tov uégos Tie éxcroGTiS AauBavtr , usé vü ngüypa 


valeat dare fideiussionis cautelar quia filiis restituat 
res, tertiam centesimae accipiens: nos cau- 
sam &dhuc melius ab es constituimus; quod enim 
super hoc, statutis competentem adiecimus subdivi- 


Fri xáAlsov éráLauev oic nag! dxaivrs 1ó ys én« vov- 25 Bionem. 


Tq TerGyu£vOi TZ» Ttgocxovgav éxayayówteé Vsto- 
l dPuaiasiw. Kal Ouomilouev (rovro 0zxsQ dungo- 
cÓsv ruiv émí vivos sigrvas Qiavábens) (va, ai cw6 
4midoín mgayuata xavà ngoyapsaiay Quprav, sí udv 
4marra àxivrra wadeGTzxoi, uévor v TOU 
magà Tj wmrgi móc Devrégove dADovey yáuove, xai 
avr5 ravra éxA£yoi xal ui; ztagartoiro, urdé anascoir 
Tove zaida; vnéo 7$ TOUTOYw amnoriujósoé TOXOV, 
aÀÀ' émiusAoitó ve avr, xaO 0gov 0 vouos Dido: 


1 Et sancimus (hoc quod pridem & nobis in qu&- 
dam dictum est constitutione) ut, si quis offerat vel 
res per nuptialem donationem, si quidem omnes im- 


7 voírow xers:e 30 mobiles constitutae sunt, maneat eorum usus apud 


matrem ad secundas venientem nuptias, et ea haec 
eligat et non recuset, neque exigat filios pro aesti- 
matione earum usuras, sed diligentiam earum habeat 
secundum quod lex dat usus dominis constitutis, 


TOU; T7$ xgrOeme Ovraé xvgíové, gvA«rrOs Ts ravra 35 conservet autem haec secundum leges filiis super- 
xatà TOve wouove TOig sta4gl stsQuOUGiw, Tj &í màvrec — Stitibus, aut si omnes moriantur, Secundum nostram 
TrÀsvTZGaAEV, xarà TOM pena Y »óuov toU uiv éE legem tam sine filiis casu [moriente] matri quam 
&nadías casu Tjj urtQí, tov dà Lusmouévov voi; vov — remanentibus filiorum heredibus conservato. 

2 maiüow xirngovóuoi gvhavtoufvov. Ei Óà nàca — 9 Si vero universa constituta est forte in pecuniis 
xaOeatrxos: vvyov dv zorjuagdev T, dALOW savrtoWs zcgay- A0 aut aliis mobilibus rebus nuptialis donatio, tertiam 


heredibus vel substitutis vel illis, a quibus haec relicta sunt, praestentur, sin. mortis causa donatio, 
omnino heredibus. Quodsi quis in solidum sub tali condicione heres scriptus sit, substitutis, siquidem adsint, 
vel eng And illis qui ab intestato ad hereditatem vocantur eiusmodi cautiones praestet, ut undique lex 
suam habeat perfectionem. Nisi forte testator hoc quoque permiserit dicens veniam habere eum, cui vel in- 
stitutionem sive particularem sive in solidum, vel legatum vel fideicommissum vel mortis causa donationem 
reliquit, et relictum accipiendi neque ullam cautionem. praestandi. | Tunc enim sequenda est. defuncti vo- 
luntas. Nam maximum nobis studium est defunctorum voluntates cum lege custodiendi. 

V. Quoniam vero paulo ante de custodia rerum verba fecimus, et Leonis piae memoriae novi- 
mus constitutionem de secundis nuptiis (qua praecipitur) mulierem quae ad eas venerit, si cautionem 
fideiussoriam se scilicet liberis res restituturam praestare. nequiverit, partem tertiam centesimae accipere, 
mos hanc rem ctiam melius ordinavimus iis quae per illam de hoc ipso constituta sunt, idonea sub- 
1 divisione addita. Atque sancimus (id que antea a nobis in. quadam constitutione dictum est) ut, 
sí quis P antenuptialem donationem dederit, siquidem omnes immobiles sint, earum ususfructus 
maneat apud matrem quae ad secundas nuptias venerit, atque Á ur eas eligat neque repudiet neve a liberis 
pro carum aestimatione usuras exigat, sed et curam earum habeat, prout lez praecipit iis qui usufructu 
potiantur, et servet eas secundum leges liberis superstitibus, vel si omnes mortui sint, secundum legem 
nostram matri quidem quantum competit ex casu orbitatis, reliquum vero liberorum heredibus conservetur. 
9 Si vero tota ante nuptias donatio in pecunia forte vel aliis rebus mobilibus consistat, mater tertia 








fuit. Cod. 5, 9, 11 (cf. Kruegeri adnot.) | 38 x&gov (xas- 
gov B') LB | 39 nacav L' 


1 heredibus] ab heredibus RT" | substitutionibus R' 
2 & add, vulg. | si quod E | 3 dona R'! [ 8i vero om. V! 
5 fuerint] fieeeee A? | 10 dereliquid V deliquid R 
11 aut] ut V | sive om. R! | per om. RT | 14 stude« 


1 post u£gog add. aita quüsixóupuaaaov lTaloander (cf. 
Julian. e. CLX) || 3 s Y xavca M, Javárov aíríq 
LB| 7 «às vo«avvas B 18 Aes L ÉEyoi Bf | 12 5j vo 
giDnixommisson M 7 x0 gudixogaagov L, om. B | 5j 17v 
aíríq Qavárov B 9 vov Qavatov aíitía L|] 14 doiva: 
LB V3 vov om. B! | 18 gaxgóv L' [| z9óadev va (ov. 
«à L?) MLB) addita (i. e. sneddred) € | 19 zrioráguePa 





B! | 20 ov] vois L' [ 9wrralwv] Cod. 5,9,5$6| 21 yá- 
pov] addendum A£yovaav (Zachariae) vel Qiogizovoav | 
24 Aaufarsv] accipiens e | 25 voi] v L?* | éxsívne 
LB] éxsivou ML! déxeivov Bí | cvóys] quod enim 
(. e. 10 yàg?) e | rovro L' | 26 éxayayóvres] adieci- 
mus g | 25 d peysm. nov. II. c. 4, unde repetita sunt 

ae sequuntur | 29. £xidoér] vel (i. e. 5) add. € | 30. uévr 
L usivr B | x) sé L' 1 34 avrov L! | 36 oic sepe 
oves mauciv B | n&vrw; vsAevrrosuv L | 37 vóuov] 





R!| 15 leges R|j 18 adita 7| 21 fideiussionis] iussio- 
nis R'| quia R'vulg.] qua R* VT | 22 accipere vulg. jj 
23 ab ea] eam V'|[ 24 sub | 27 in om. R | 28 con- 
stitutionem A! | quid A! | uel del. R*, om. vulg. [| 29 si 
quod R'| 30 eorum AT'V*] illorum V* earum vulg. | 
32 estimationes Zt | 34 usus] usui AV al. | 37 moriente 
seclusi | matre V || 35 leg. remanenti? [ 39 vero] uero 
moriente R | constituta vu/g.] conscripta R VT | est] sunt 
V? fuerit V? | 40 tertiam vu/g.] tantam R 


DE NUPTIS 


181 


Nov. XXII 45. 46 





pegw Y mgoyauixóa dos, vÓ vgírov ToU TÓxov 
pi6pos AauBávovgay "jv pryréQa cU Tj 7n s/evoito- 
Surnuévg acpaAsq ur amaitéiv maga vw maidaw 
xovsíov, nÀ5» ei ur ágO'ovos f, vov &vÜgos sin ztspi- 
ovaía xai Áyo: xal ;ovoiow xai &gyvgov xal éaO ira 
xal ài Ts xaraysyQaujivov vy cj unti TQwixavra 
yàe v5v émloyzv c5 pep Sogousv, si ys BovAacas 
*& mpdyuara Aafsiv xai Qovvas vv 4E éyyone áagá- 


4aw, &T8 xdÀ TOV signuévov xopiteg Das TÓXOv, TOV 


pártem usurarum accipiente matre cum prius sancita 
cautela non exigi a filiis aurum, nisi forte sine in- 
vidia sit viri facultas et habest aurum et ntum 
et vestes et quidquid conscriptum est matri. Damus 

$ etenim tunc electionem matri, sive velit res accipere 
et dare fideiussoriam cautionem sive praedictas ac- 
cipere usuras; dicimus autem ex tertia parte cente- 
simae tam secundum anteriores leges quam etiam 
secundum nostras. 


«nó vgírov gapév éxavoaTiS, xavá va 10Ue Kuztgoadev 10 


wopove xará Ts TOv ruérsQov, — Ei dé ys avayuit 
si và npáyuara xal r Oogsà tà uiv év xoruags, vO 
dà dv cGxieitosé Éyos sgtypuaga, xà pd» dxívqra náy- 
vo: pévtv magü Tj urtoó Óià vO tiv amorgoguyw 
fiv duiDsv, dui 5 
&nsQ dvouoder5aausv LumgocÓev, simto érwyyavev 
d» xivgtOUs sávra và T7 mgoyapiucias ÜcQsas xad- 
sero ra, 7 igne Tzs yapirni, exte uj xaTaQpq- 
Svansa [2 ausÁngca] Tow cxuvirer unóà divo 
vavra mosjgo:, &AA' olázag KAafesv azt00ovvaa. 


à TOW wavmyrOi vaUra xgarsiw 15tenere quae pridem 


8 Si vero ixtae sint res et donatio tam in 
paie quam immobilibus rebus sit, immobiles qui- 
em omnino manere apud matrem propter quod ali- 
menta habeat exinde, in rebus vero mobilibus illa 
us, sive contigerit in mo- 
bilibus rebus omnia antenuptialis donationis consti- 
tuta. Provideat mulier, quod non respuat immobilia 
neque imminuta haec faciat, sed qualia accepit re- 
slituat. 


20 


CAPUT XLVI. 


"EvrsvOsv fuàs Érsgos was: lóyos ó mei vZ$ tÀw 
zaidaw diadoyze, 9v av AáBowv ai eripe Judde 
millovrga, yágow. "Hón mév ov» xai -—- TOVTOW 
qiue Los viv ngos "Epuoyévn»v vOv cU$ dw- 


Hinc nos alia evocat ratio quae de filiorum suc- 
cessione est, quam accipere quae ad secundas veniunt 
nuptias. lam pridem enim et de his scripta est lex 
4 nobis ad Hermogenem gloriosae memoriae magi- 


ófov nva nyigtgov Gv Üsiov vuov ysvóusvov 25 strum. sacrorum nostrorum factum officiorum re- 


Tdbsew  avriyeypauuévos, xara c5nv Behoaoíov rOU 
dvüoLortárov atQoshOowv vmarsav vyw 7tQó Dexaemvá 
xaAavudw "Anplov: xaó" 0v dOsanicausv và6 ur- 
Tégac imi vóv voV zcud0e OU uj xaralimówros mai- 


scripta, Belisarii gloriosi procedens consulatu sep- 
timo decimo kalen Aprilis, per quam sanximus 
matres ad filii non relinquentis liberos cum eius qui 
mortuus est fratribus sine causatione vocari Bucces- 


" 
das usrà àv avro) ToU Tahsvrisuvros ddsAgóv 30sionem, et eius cum usu etiam proprietatem habere 


dztgaynóvors xaAscOa. xAngov, wal v0vrOV urrtà Ti 
xenascos xal tZv Ósczorsíav Éysiw Befaios, tirs mgó 
TOU xÀÁgov síra uerà vOUrOw Üsvrégow cuíAngav yd- 
mou avsióvrs 4E dxsivov vovg vóuove oi mepi vOU- 


cap. XLVI decurtatum exhibet B* p. 198 sq. Zach. 


firmam, sive prius quam beres relinquatur sive 
Stea ad secundas venerit nuptias; auferentes de 
leges quae de his contrarium quid praecipie- 





usurarum parte accepta cum caulione iam lege constituta pecuniam a liberis non ciet, nisi forte amplae 
sint mariti facultates habeatque et aurum et argentum et vestimentum et si quid aliud matri assignatum 


fuerit. 


Tunc enim optionem matri dabimus, sive res accipere et cautionem fideiussoriam dare vult sive 


dicíam usuram, nempe quae lertia centesimae efficitur, tam. secundum priores leges quam. secundum 


Quodsi 


B nostram auferre. 


) iermiztae sint res et donatio partem ex pecuniis partem ex immobilibus rebus 
constantem contineat, immobilia quidem omnino apud matrem maneant, ut i 
libus vero ea valeant quae antea sanzimus, si forte ex mobilibus tota ante nuptias donatio constet. 


e alimenta habeat, de mobi- 
Pro- 


videat tamen mulier, ne temere neglegat immobilia neve deteriora reddat ea, sed qualia accepit restituat, 


XLVI. 


ante diem Xvi1. kal. Apriles proposita: 
non reliquit, cum ipsius de juncti fratri 
prietatem | firmiter 


Hinc alia nos vocat ratio quae est. de liberorum successione, quam habeant quae secun- 
das initurae sunt nuptias. Aigue de his quoque iam 
gloriosae memoriae magistrum sacrorum mostrorum o, 


uidem scripta est lex a nobis ad Hermogenem 
ciorum data, Belisario gloriosissimo consule 


er quam sanzinus, ul matres ad hereditatem filii, qui liberos 
sine ambagibus vocentur, eiusque cum wsufructu ctiam pro- 
abeant, sive ante. delatam hereditatem. sive. post. delatam. secundas inierint nuptias: 


abrogatis per illam legibus quae de his contrarii aliquid statuebant. Haec nostra legislatio ut nunc quo- 





1 vÓ TQírOv TOV TÓWOv u4gos] vOv dztO vQítOv éxa- 
voe? E ne ó LA (rim. Ath. Theod), éxato- 
eviaíov suppl. Zachariae ' 2 eI I L' | 
4n —si5) 5—5L |534 ipyvguov 
LB! | 6 xaraysygapudva Lc deeopev) Didapev 
Die y éiyo) leg. &it& (cf. € et p. 16,38)? || BovAezas M B!] 
BovÀsto L' Boviorvo L'Bí(g|| 8 v0 ngayua ÀaBeiw L 
Aafaw & mgéyuara Ducreriaruéva B (gie dn 
«ovréativ ábioztiavovs «6$, 0T: TaUTG TÀ mgáyuava 
Tro» TZ» Üiariursiv avrov qvAabes r00$ dx vov -- 
Tágov yáuov maicív add. B | 9 «óv &mó] vóv om. M || 
10 ped da Bic] xoírye ML Bf | 11 zuragov LB(c)) 5yud- 
«agov vóuov M (cf. p. 16,40) | 13 Ze B' [| 14 vxorgogzv 
B | 16 £rvyxavev. Lc] éxvyxavov MB (cf. p. 13,3) | 
17 và om. L | 18 xazagga9vunsa: LB] QaOvuraas 
M |j 19 7 apainsa, M, om. LBs || 22 5v] 5« L' | 
24 vónos) nov. II | '"Eguoyévr, B | 25 riv yev. Q1a- 
véfsov B!| 26 awriyeygauuévr» L | 27 vnatei (sic) 
L' | 15v] 17 Zachariae | 29 0v] tZ» L' | 30 cà] v7» 
L! | 32 c5 Jeonoreíae L | Kxev L'Be] ávéyaw M 
wrtéxu» L* | anys firmam £ [33 pera vovrov M 
pria vavra | evréQwo c'uiAnsav y&no B! | ous- 
Ajscuev B'| 34 dradovtss xv4.] cf. p. 14, 14 qq. 


4 matri. Damus] damus matri R! damus matri. damus 
R*| Damus etenim tunc electionem matri om. V !||5 siue V] 
si It vulg. | 6 fidei iussoriam V | praedictas] ps praedictas 
R | 7 aut V | centesees V* [| $8 secundas A | etiam 
om. R| 9 secundas R* | 11 dona| tam V | 12 quam in 
immobilibus vu/g. | 14 inmobilibus 7? | 15 saneximus £ [ 
sive] si uero R?* si vulg. [ in immobilibus 7'| !6 nuptia- 
lis V | oonstituta] haeo faciat add. R* | !7 providente 
muliere vulg. | 21 rubr. Mulier quae secundas (ad secun- 
das R*) nuptias contraxerit quemadmodum filii sui suo- 
cessionem oapiat tam ex testamento quam ab intestato 
Loquitur autem in eodem eapite et de superiore (fra- 
trum T') successione quae ad eam deuoluta est 7^ mg. 
(sim. T mg.) | 21 euocat FR vulg.] uocat VT | 22 accipere 
( re R? mg.) RVT) accipiant vulg.; acciperent 
Heimbach | quae] qui A que V! | 24 Ermogenem RVT | 
25 sacrorum om. V | 26 bilisarii /^ VT || procedens Beo- 
kius] praecedens libri | consulatu A V'7] consulatum V* 
vulg. ( 27 decimo om. quam] quas V quem A! | sano- 
ximus RV | 28 liberos] filios R | 29 siue V | uocati R' | 
uocari successionem om. V | 31 relinquatà A | 33 ooa- 
tractum R 


Nov. XXII 46 182 DE NUPTIBS 


row évavtiov Ti Qigyógevov. Tavrnv zuów v5nv vo- bant. Hanc nostram sanctionem firmam etiam modo 
poOsaíav xvglay s. viv uévewv éxi uóveus taie y0m — manere super solas quae dudum ad secundum venere 
moe Üsvregov dAOovaaue yauov Deazítousv xai vwa& — matrimonium sancimus et quosdam propriorum ac- 
vOv olxsíov OiadeBauévais zaiüov, év Bsfaip vs —cipientes filiorum, firme eis servantes et secundum 
avrai; gvlárrsgÓ«u xal xarà rüv Lie xoóvov, sra 5 deinceps tempus, sive ante nuptias sive post nuptias 
xQó TOv yducw eíra uer& ToU6 yápove vóv xAZpov hereditatem in eis filii descendiase contigit. De his 
sie aivrüg TOU snuD0s xarsveyÜTa. gvvéfn. Ta 0à autem quae post haec ad secundum veniunt virum, 
égi vais perà vaVra si; Üsvrégov gorroGaus dvüpoe  it& nobis praesens lex disponatur et sanciatur. Ergo 
ovros zgiv O wagow vouor vvmxOvro ve xci üaJsguo- necesse est filio moriente sive masculo sive femina, 
Oersíro.  Ovxovv àváyxr vóv zaida veÀevrowra síra lO sive testatus moriatur sive etiam sine hoc: interim 
&ogeva sira OrAnay 7 énà diaD xai vsÀsvráv fj xos- € quae ex testamento sunt dicentes ita ad 
1 8i 





TOv yapís* vécos ovv và ex QaOrxawv sizóvras ovra em qui ab intestato est veniemus. 

1l dni rjv db dÓiaDérov vábow agubóueDa. Ei vo(- igitur legitime filius testatus fuerit ot relinquat 
wvv vouíuos 0 xaie Quad £uevoc pner prin Tj uryxoi matri substantiam sive partem eius aliquam, hanc 
tijv oUcíav f wal uoipav vaXrne Tiwá, ravrv éxsivr l5 illa accipiat per scripturam, quia ubique custodire 
Aaufavérm duà c5» yoagüv (émuÓ5 mavrayos gv. morientium volumus voluntates, et habeat quod di- 
Aávveg Dai và$ vv E vase idi, ovióus?a yvouas) missum est aut datum et secundum proprietatem et 
xal &gfro) 1ó wavalsheiuuévoy y sdouévov xal x«ra secundum usum. Sicut enim licebat rique ali- 
Üsozots(av wal xarà ygnow. dene yàp ébzv xara- cui extraneorum et nihil heredem secundae mulieris 
Aqgunmávew vivi tiv. lEoOev xal o00iv vov xÀngovó- 20 nocebant x o3 ita et matri derelinquens sive in- 
uov ó idis o éxaivre Églazra yágos, ovre x«l vjj  stitutionem sive legatum recte derelinquat et domi- 
unrpl xavaamow 5 xavajamovga sírs Évcraguw eiva — nium et usum, sive ex rebus quse extrinsecus ad- 
nosaBeiov ógO à x«xadaunavéra xal xar& degzovsíav — venerunt fuerit facultas sive ex paternis, nihil ex 
xai yonaiw, siva dx vw KfoDev avrq mgorcyevousvov ^ hoc fratribus contradicere valentibus. 

ín spayuárov sívs xal dx vw marQqov, ovdi» 25 

zQós tovto vàw aüshgov dwrdéysw Ovvauévov. 

$9 Ei BP adiDeros Ó mais velevrrjaesev , 7n zxgós 2 Si autem intestatus filius moriatur, iam ad se- 
Bsvrégovs dADobons T7$ unos y&povs J| xal veregov — cundas veniente matre nuptias aut postea veniente, 


doxopévne, xaAs(GOn iv xal aor] ueri vOv rov vocetur quidem et ipsa cum filii aut filiae fratribus 
-aidoe 7 te mado; àÓsipow in capita jnAovór. 30 secundum nostram constitutionem ab intestato ad 
xarà vi» Tusrigay Duivabww db ád.aDévov mor rjv — elus successionem, sed quanta quidem [quae] ex pa- 
dxsivou Diadoyiv. AAA 00a uiv dx marQqas ovaías —tern& substantia ad filium pervenerunt, eorum solum- 


aíc vóv maida megujADov, voUram uóviv éxéro jv modo habeat usum ad secundas omnino sive prius 


xeneiw &ís Ürvrépove oÀox 7) mQórsQov 7j Varsgov àg- — sive postea veniens nuptias, in residuis vero omni- 
ixou£ym yáuove: sig üà và Àourà máwra maynara, 35 bus ibas, quae aliunde erant filio praeter paternam 
óxóca ior» 7v 1j moUi magá r5» ToU xaTQos Óia- — successionem, veniat secundum vocationem nostram 
Soyrv, épyécOm xarà TZv wAnciw wy» nueripav, fv qua Btatim dicimus, quadam correctione et es in- 
avrixa zog TivOS dxavopOucsc: xci aUt9w Óso-  digente. Et haec dicimus in rebus quae extra nuptia- 
uévnv. ai ravra gapiv énl vois mgáyuag. voie lem donationem sunt. Quae enim in illis sancita sunt 
&to vüé mpoyauiaíae doQsás. và yag ém' éxaivne ve- 40 


ue raía maneat in iis solis sancimus, quae iam secundas nuptias inierunt et quibusdam. suorum 
iberorum successerunt, uique firma iis etiam in futurum tempus servetur, sive ante nupíias sive post 
nuptias hereditatem filii ad eas deferri contigerit. De iis vero quae posthac ad secundum maritum trans- 
iturae sunt, haec nobis praesens lez constituat et sanciat. — Aique necesse est prolem quae moritur, sive 
masculam sive pe aut testatam mori aut intestatam: primum igitur (is quae ex testamentis sunt 
1 expositis deinceps ad ordinem ab intestato. veniemus. ltaque si filius legitime testatus matri 
substantiam vel etiam partem eius aliquam reliquerit, hanc illa accipiat Dc gd scripturam (quoniam 
defunctorum voluntates utique servari volumus), atque eius quod relictum vel datum est tam dominium 
quam usumfructum habeat. Quemadmodum enim extraneo alicui relinquere licebat. nec pone heredi 
Secundum illius matrimonium nocebat, ita etiam qui quaeve matri sive hereditatem sive legatum reliquit, 
recte relinquat tam in proprietatem quam in usumfructum, sive id sit ex rebus quae exirinsecus ei ob- 
2 venerunt sive etiam ex paternis, neve fratribus quicquam adversus hoc contradicere liceat. — Sin vero 
intestatus filius decesserit, cum mater iam ad secundas nuptias venerit vel etiam postea veniat, vocetur 
quidem et ipsa cum filii filiaeve fratribus in capita scilicet secundum nostram constitutionem ab intestato 
ad illius successionem. — Sed quaecumque ex paterna substantia ad filium pervenerunt, eorum solum 
habeat usumfructum, quae omnino secundas nuptias aut antea aut postea inierit: ad cetera vero 
bona omnia, quaecumque filio exírinsecus erant praeter paternam successionem, veniat secundum in- 
vitationem nostram quam statim dicemus aliqua correctione Fm quoque egentem. Atque haec de rebus 
ici: quae sunt extra antenuptialem donationem. .Nam de illa quae a nobis et praeterea per Leonis 


1 dvavría Qinyógevov. B! | ruiv L'! | 2 xal wi» et 1 Hane] autem (ai R?) add. R? vulg. | modo nupt y, 
, iw 





, 


póvaws om. B* | 5 áEze Me] 4£ agy& LB | 7 avroUs | inspat.vac. | 2 sub A* | uenere T?] uenire R 

L'Bj'sg. T& 9à — avàgoc on. M8 * ixi. (cf. c)) dv | nerint .| 3 sancimus vulg.] sanximus VT' sancximus 
LB | eic devregov gorrócas àvdgo L! gorroccis sic | R| quasdam RV | 4 et] etiam V? s. v. | 559. deinceps — 
Jevgégov àvàgót B! sic Oeérsgov gorges ávàga. Bí || | hereditatem supp. V* in spat. vac. | 6 eis VT] eius R 
9 ovros ML] ovros Be | vvzovro cvs xai j1aOs6, eas vulg. | fllii R! vulg.] fiiis R*V7 | contingit V | De 
Ssreíro) disponatur ct sanciatur dv, 9i L! | 13 4. his] Deinceps R! | 7 uirorum V? | 8 lex "EB ergo] 
eónusPa B| 18 y JeJouevovy om. B | 24 avrQ om.c || | erga V, mer 13 testatis V* | 14 matris A! | hane] 
mpocyivouévcy B! [ 25 eir] fuerit facultas c | xal om. L | | accipi R! ac R* | 17 et—et] aut — aut V | 19 heredis 
21 TaÀevráoo, B! | 28 éA9ovene yágove vs usvQoc | V? heredi vul, 2 20 derelinquent siue in inst. R' | 
Bf eis ganveie AiSovsne ydpovs B] 7j om. L' | 30 5$ | 21 dominum Th V| 22 ex rebus quae om. R'| 29 uo- 

óc ddelgor Me] 5 


s ma. om. B | xa] ádslgonaidwv | catur R | quod R'|flio R liis T'| 31 quantam A! | 
add. LB | in capita drAovóre M] mgogersixas OnAovórs | quae om. vulg. | 32 eorum habeat solummodo habeat 
LB, om.g | 33 vovro L' rovro M* | uóvov L | 34 xoà ! | 36 ueniant RVT'| 37 dicemus vulg. (al. dicemus 
vov B/ | dgexvovuévg L | 40 éxeivre MB']. dxsivose | V? s.v.) | correctionem V correptione 7t | 38 in rebus] 
LBg quam statim dicimus quadam eorreoctiones add. R* | quae] 


DE NUPTIIS 


vopoS'srnpéva sap' jud» wal stpós ys agà vij Zdov- 
To$ TOV TN ics ovs Ants. Oiaráteos xi, gv- 
livrousv, dp! ole uóvrw 7) uino fu Th» xoraw xal 
8 dmuncpníav. ÀÀ dni ois a. Tigáypuags Tavra 
vouoOsrovusv wal vq éiy€ magadidousv yoóvq, 07a 
arrü vyv nQoyagiaíay iv écrw dx maTQos à 

ixOusva Td uH » 4 dileo inde. dni va i M 
PuaOWpee dmi va vàw 4E dun Déxov wijssmv. Tov 


Nov. XXII 46. 47 


* nobis et & Leonis divae memoriae constitutione, 
integra conservamus, in quibus solum mater habeat 
usum et usumíructum. 
8 Sed in aliis rebus haec sancimus et deinceps 
5tradimus tempori, quaecumque post nuptialem do- 
nationem sunt & patre venientia filio sut ex aliis 
, tam ex testamento quam ab intestato suc- 
vessionibus. Ratione contra ingratos filios undique 


xuvà véwv dyapigrov naídow Àóyov mavta xal et super istis rebus servata, quando manifestae cau- 
dxi voUrOWw TOié mtQ&ynuacs gue aw aÀn- 10 sae i itudinis demonstrantur; aliorum omnium 
Ouie airías Tü€ dyapigríag Qmxwiowro* Gv dÀÀlev — quae de successionibus dicta sunt parentum in filiis 


émavrow, ómóga ms Ql Diadoy?s sipnras dni 
voie mxeughw $ ls dni vois ü agn 


4 gvÀlarrouévo. T$» 0à dyagigtíav évravOa gxo- 4 
id ner Tiv unréga war vó KuxooaOav 15 lum 


move 
sie nir 


xal zgóc avrów vóv ddslgóv vàv 
valsvryzjgavra. 


aut filiorum in parentibus, intactis manentibus. 


titudinem autem hic consideramus non so- 
matrem secundum pridem a nobis dictum, 
sed etiam adversus eundem ipsum fratrem defunctum. 


CAPUT XLVII. 


vi nensis. adélgois nal vi» pareipa 


mon si; Ts 
Oo. Koai25 


t haec lex super 
cum matre succedunt 


cap. XLVII 'Ensidi; auev — dpxésóc (15) habet B* p. 121 Zach. 


memoriae constitutionem sancita sunt integra servamus: secundum 
sancimus e( insequenti 


maíer habebit. — De ceteris vero bonis 


solum usum et fructum 


ori tradimus, 
post antenuptialem donationem a patre ad filium pervenerunt vel ex: aliis causis, tam in pere, i 


ex testamento 
bonis servetur, ubi verae causae 8 
4 parentum tn bona liberorum 


atitudinis 


ab intestato. — Ceterum ratio. adversus M liberos undique in his quoque 
probabuntur: ac re 

liberorum in bona parentum dicta sunt, integra serventur. 
tudinem autem hoc loco non solum adversus matrem. secundum id quod 


iqua omnia quaecumque de successione 
Ingrati- 
aníea a nobis dicium esi consi- 


deramus, sed etiam adversus ipsum fratrem defunctum. 


XLVIL 


Sed quoniam scimus inter fratres mul(as invicem existere contentiones, eum solum tam 


ingratum adversus fratrem. huius lucri participem fieri non patimur, quisquis vel necem fraíri molitus 
sil vel criminalem in eum detulerit actum vel bonorum privationem ei Wferre studuerit. — Illius enim 
pars et ad reliquos we et ad matrem perveniat. Atque haec lex de liberorum successionibus , quibus 
matres succedunt liberis, lata esto, subdivisionem a nobis factam introducat iis quae in. futurum 
secundo viro turae sunt. Nam iis iam secundum coniugium inierunt et beneficio legis 
nostrae quam memoravimus potitae sunt, liceat ea quae ad ipsas ex liberorum successione sive ex tesia- 
mentis sive ab intestato venerunt firmiter habere tam quod proprietatem quod usum et fructum attinet, 
et alienare et disponere et. transmittere quo velint modo; ncve ulli eis impedimento ullo tempore prae- 


sens lez sit. 


n es " pin) Ms B' | 10. aÀn97 


sixvoosvro M] 


24 v] ys. B! | 25 ddsigovs] xal ádaAgóntcudas (Gds4- 
vina B!) add. LB | 26 à€ M | 29 evrégo avvosxsiv 
ntllovaase dv3gi] quae — secundo matrimonio (i. e. evov- 
xsgiq 1) futurae sunt viris c | 30 73 LBe] 975 M 
31 xai v7 — 33 4ÀOówra om. c | 32 và) «às L'! 
31 vo? magóvros) ex praesenti g 


1 eonstitutionem R' | 2 habet V | 3 usum et RT] 
9m. V vulg. | 5 tempori] ipsi V? | 75g. tam «« testato ex 


testamento successionibus R! tam ab intestato quam ex test. 
succ. R?* | successoribus V | 8 rationibus R! | fliis R* 
10 demonstratur R' | aliaque omnia (aque omnia suppl. 
in spat. vac.) V [ 11 dicta] rationem dicta A' | 12 intoetis 
V' intractis R! (intraotas R*) | 14 aut R' FEM fratrem] 
fre V eundem fratrem AR! | 18 Et] /eg. Sed ) uoniam) 
quae R'| 19 contemptiones R| 20 hoo om. 1 21 uo- 
luerit ed. pr.] uoluit bri | eriminali v 23 ei R'vulg.] 
eius R*V| properavit vulg. | eius] ei R' | 24 et| quam 
sd vulg. | 25 leg. quibuscum matres succedunt filiis? | 
27 subdiuisione A! | 28 futura R!' | 29 viris] de matris 
suecessione add. R VT, rubrica mala in textum illata | 
30 aie et beneficio rnemoratae nostrae legis 
titae sunt, his lioeat add. Contius, vulg. | n om. Vl 
1 et secundum dominium om. R | dominum V | 32 usum 
et secundum om. V | alienari V | 33 testatori (testatorio 
pr) R [uoluerit RVT | 34 cis RT) eisit V ait eis vulg. 


Nov. XXII 47. 48 


4 Kdxeivo Jà wópiov volg dx TOU mporípov yápow 
pavéxo macív, nep dni T? siQnuévne nuiv diard- 
ewras vouoOeaías, oere, el Tv ngoyapaaíay dogaáv, 
Sw 9 uürnQ TihevrrGavroG avt] TOU GvwoikOVVTOS 
éxépdave, avuBiflrxsv sic vóv vsÀevrzgavra vow sal- 
Jew» nxsguADuaiv xal Ói& vovto ngos avtüw ve dxsi- 
wov ysvéicÓca xÀnpovouíae, Tz» grréoa gmdà xaó" 
Gcov wlngovousi voV saidós vie Üeasovelas vOv rav: 
tnc dj cns mQó yánov Duet moayuárow &noAcvnv, 


184 


DE NUPTIIS 


1 Et illud autem firmum, quod ex primo matri- 
monio est, filis maneat, quod super praedictam & 
nobis constitutum est sanctionem: quod, sí ante- 
nuptialem donationem, quam mater moriente marito 

5lucrabatur, contigerit ad morientem filium pervenire 
et propterea partem ei illius fleri hereditatis, matrem 
neque secundum quod succedit filio dominium eorum, 
scilicet —— donationis rerum perfrui, solum 
autem 


bere horum, quamdiu v usum et 
uóvgv dà Kyuv Tiv rovrov, dp' 0dov msplsgsr,, xor- lü usumfructum.  Maneat igitur et hoc his qui ex 


Viv xal énixapríav,  Koareivo voivvv xal roVro TOic 
dx vÀv ngoréov yápov wsyapiguévov mtcuGi, rnv 
ai ur mgo TOU ÓjnOévros vóuov OixcgTiwi wros 7 
DudAvaie uatabó Tow uspdw yevouévr magi vovram vi 
Biepíaaxo., 
9 Exe)? Hj nürno dbmieevo pd» $mà mcidóe 
dogavoc free -tou0Uvroe voU Üóyuaros 0 Tegrvilia- 
v&iv xaAovg:), Ouvyargdss di evesenpntn, dodi 
(tU 


ovx émibyvoUvres TO vOw mtuíÓow xciv, à. 


prioribus muptiis sunt filiis condonatum, forte 
ante praedictam constitutionem iudicialis sententia et 
transactio inter partes facta de his aliquid statuit. 


1$ 


2$ Et quoniam mater excludebatur quidem a filio 
masculo (hoc faciente senatusconsulto quod Tertul- 
lianum vocant), filiabus autem contransmittebatur, 
nos non quaerentes filiorum ius, sed exinde ei legi- 


1óDev avij Acy(rina. Díxasa Dóvres dxaldcauev avez; 20 tima iura dantes vocavimus quidem eam etiam cum 


wal urrà TOÀw agpévov àdÜripüv ToU Televrycawros 
nav. voseüso» xaó' jcov dgiÓuóv oi maides siciv, 
ds xal avtzv uoipa» Éysv vocavrQ» Ognv Éxagroé 


Ud 
fü» dÓshgdw* ai dà xal Gvauib áppevés va wal Ov. — et 


masculis fratribus morientis in tantum in quantum 
numerus filiorum fuerit, quatenus et ea 

beat tantam quantam unusquisque fratrum; si vero 
permixtim masculi et feminae fuerint, hoc ipsum 


Aesos. xaO edvrjxossv, TavTÓ Tovro Duarum avrse, E25 disponentes. Si vero mater et filiae solae consistant, 


uévros urrno wal One nóvas xaOsarixouv, ixsica 
LI] ua Tz» uiv nuiGuav woipaw édídov cf umel, 
Tz» d8 Àunou£vnv picea ddijov vaic dOeÀpais, 
0ga. Ücmors xaJactnxowv. "On: émmÓ; uj ngore- 
gov coÜmgausv, viv dyousv ázi TÜw scQos!; 
Sav QiógOaciv, xal éni rovrov ToU Dénuato; xalovv- 
Te6 avTZ» ctpós ávaloylav vàw maídow, dre ocov 
éxáctg tÀv Üvyatégov Éys, vocovrov uóvov xal av- 
Ty» xouiLegÓwni. xal émi mawros Dénaros sic roUTO 


-3 


ibi senatusconsultum mediam quidem partem dabat 
matri, residu&m vero mediam sororibus, quantaecum- 
que extitissent. Quod quia non primitus correximus, 
modo adducimus ad competentem correctionem, et 
0in isto casu vocantes eam pro rata filiarum, qua- 
tenus quantum unaquaeque filiarum babet, tantum 
solummodo et eam accipere, et in omni casu huc 
relato in virilem portionem (hoc quod legis est) etiam 
mater veniat, sive soli consistant masculi sive solae 


gtgouévov in virilem portionem (vovro 25 vó vov vó-35 feminae sive etiam permixta utraque proles. 


Mov) xai vj u'jrme dguxvsíaO co, aiva 
xou dogaves eive uóvas Po P 


wa n 
svrs xai àvauib 
dxavépa yovg. 


CAPUT XLVIIL 


"Exsivo 3à Fr noosPslva: «d; vóng. B(xawv qror- 


cav. sí yàp Televrratiev Jj dvro 7j yvvi, saidac Kxov- A0 mavimus. S 


Illud quoque super hoc adicere legi iustum aesti- 
; MMME Merinter vir aut mulier filios 


1 lilud quoque firmum maneat liberis ex: priore matrimonio progenitis, quod ín dicta legislatione a 
nobis constitutum est, ut, si ante nuptias donatio, quam mater mor(uo marito suo lucrata est, forte ad 
defunctum unum ez filiis T sabe saded et propterea pars hereditatis eius facta sit, mater ne pro ea quidem 


parte qua filio heres est 
usum et fructum. quamdiu superstes est habeat. 


pu facta de his statuerit. 


ominio rerum huius quidem ante nuptias donationis fruatur, sed solum earum 
Valeat igitur hoc quoque beneficium liberis ex priore 
matrimonio progenitis datum , nisi quid forte ante. dictam 


gem iudicialis sententia vel transactio inter 


Quoniam vero mater a filio quidem. excludebatur (quod SCtum quod vocant Tertullianum instituit), 


cum filiabus autem admittebatur, nos filiorum. $us non perscrutantes, sed ultro ei legitima iura dantes, 
ipsam etiam cum fratribus defuncti vocavimus in tantum quantus sit. numerus liberorum, ut et ipsa par- 


lem habeat. tantam quantam singuli fratres: sive etiam promiscue et masculi et feminae sint, 


constituimus. Si vero mater et 


venientem emendationem deducimus ita, 
fum quaeque. ferum habet, tantum solum ipsa 


oque auferat. 


oc idem 


liae solae sint, ibi SCtum dimidiam quidem partem dabat matri, reliquam 
autem dimidiam sororibus, qeu essent, dabat. Quod quoniam antea non correximus, nunc 


con- 


ut hoc quoque casu eam pro portione filiarum vocemus: ut quan- 


Atque in omnibus casibus qui huc per- 


tinent. in virilem portionem (haec quidem verba legis sunt) etiam maler veniat, sive soli sint masculi sive 
solae feminae sive etiam promiscue utriusque generis proles. 
XLVIHL — Jüud vero praeterea par esse putavimus legi adicere. Sí enim decesserit vir sive mulier 


| ois dx ToU (roU om. LB) mgorégov yáuov MLB) 
quod ex primo matrimonio est (i.e. vo dx vov rovrov 

iuov?) e | 2 Jiacéraxvas] nov. II. c. 1 | 6 avvzv] ei 
'h e. aevr5) € || 7 xÀngovouías ysvésDas B || uz|unjs 
M8 rov ravrye 05] eorum (corr. earum?) scilicet & ! 
9 $5 om. B | meoyasaatas L | 12 xeyagiauévov. Mg. 
wayaguguévoss L y daawsiov 
L TsgrvovÀliaveiov B | 18 zusic »vÀ] cf. Cod. 6,56, 7; 
nov. 21 c. 3 | 20 eg p vd rcg LB| dxalécausv] 
voeavimus quidem (i. e. gausv uiv) c || 23 ócov 
Bi f) | 24 si dà om. L | 26 éxeiae — 29 waOsacrxouv 
om. L | 30 éxavog2oc. L | 34 vovvov L| 35 in 
uirlem prtiónem M 4» vj vov ávdgó Iu LB | éxa- 
véga) n2 énaxéqa D | 40 jj vie M] 6 des L dig Bie) 


3 est om. R! | 4 moriente V' [ 6 fleri] filius V* 
fli V* | 7 dominum V, dominium om. R! | eg. earum? | 
8 solam V | 9 aut R'| usum et om. V | 10 his) et his 
V| 1t nisi] non R! | 12 et transactio] aut transactio 
edd.| 16 quoniam] que R'| quidem] quod R'[ 17 ter- 
tulianum RT | 18 aut R!| contranamittebatur V] non 
transmittebatur 7T' tranamittebstur R | 19 nos om. R' | 
20 eam] eum e eam R?|24 et ——L— 
RT| permixtum V permixti vulg. | fuerit E! | 26 ubi 
B 28 prius R | 29 correptionem E | 31 quantum om. 
V| unaquaque AK | 32 et in R'vuig.] etiam in R?, et 
om. VT | huc Heimbach] hoo codd. hic vulg. 1 34 uenisst 
R' | 39 hoo om. V | exstimauimus Ft. existimavimus vulg. 


DE NUPTIIS 185 Nov. XXII 48 


Tee É& vs rw mooréomw K« vs vÀw Ürvrépov yápew, habentes et ex prioribus et ex secundis nuptiis, 
eUc uerà vóvàs ruv GvvaAlábcuw vOv viole dd post hanc nestam contraxerint legem P nie nsa 


à Tovrov rà magóvra Üurrérrousv), và raesentia disponimus), quae quidem super lucris ex 
wa Áni roi; xépUsc. vois dx vow yáuov v : Lern "-— pref ; - insuper et 


vegÓw yof, ravra évouoDuríausv xal noós "n Ju- 5decrevimus portiones quas necesse est parentes le- 
xpívapay v« : yovéasc et gitimis et non relinquere filiis: ipsos (tamen) 
genitores non erit iustum ad secundam o de- 

doav OÀos àmoxlivas yoviv wal vó éx vov vó-  linquentes prioribus alia omnia ad secundos dedu- 
pov póvov xavlamóvras vois wQorégow pápos posite sed aliquid perenni v o-- ali- 
nuptiis, aut primis 

X94 mQorépow mrposDsivai. si này Twa dx vàv — forsan, ita festivum, ita dilectam, ut velit eponere 
Sevrégav Éyouv yápav, 5j wal ràw movrov Tvyov, eum aliis in possessione, damus aderanad! vim aei 
ovro ssguartoUdagrov, ovrox dyazajusvov, Gers Bov- — non tamen omnino priores quidem filios minuere, se- 
AeaOas vrtsogépn óv ro); àÀlow év cj "15 cundos autem augere, sed neque vehementer magni- 
ido - ) m» xaJánab ficare augmentum nec omnino oblivisci priorum ma&- 
vove uiv ngorépovs maidas dAarrovv, rovs dà Ósvré- — trimoniorum neque firmare quae praecedentibus nos 
eovs aif», allà urdé dv agódga iÀp mowicÓa, de talibus dicta sunt: sed providere quidem et se- 
dale c. rv Ku- — cundis, videre autem et primis, cogitantes quo- 
mpocÓsv yáuov undi Beüciwv» và rois mQó fjuow 20 niam ambo sunt, et ita facientes successionum 
sol Tàv Towitov * éÀÀà movosiv uiv xal in testamentis divisionem. — Si enim intestatis eis 
T&v Üvréow, moovosiv dà xal vàw moovrow, ivÓv- mortuis lex omnes ex 0 vocat, c tens est 


povuévov; ór. maides dugo xaÓscrüci, wal ovre  e0s imitantes legem non vehementer eos ad- 
sO.Ovpévovs 5v TÀw Oiadoyóv év vai; DiaO5wei — breviare minutionibus, erubescentes legem. Sic enim 
Siaiqesuw. sl yàp ádiaDérov abràv. velevróverow ó25erunt patres boni et nostra ione; et 


digni legislatio 

vóuos üxavrae db (gov waÀsi, mQosi, deriv avrovs iusti quidem erunt solam legem Arteria si 
papovuévovs Tóv vóuov uj ci - avro); autem etiam suj legem reliquerint, erunt 
evecélinuv P gaze meny sidvs , Tv vóuov. simul et Maid ier E non perde get inter 
ovre (ovra, mari : à wai e 5 ingratos et gratos filios (de ingratis ei i 
Eos dobvnim, xal Poet Kaovras es Cie 30 dictum her ren de his qui magis aut minus liii 
vóuov guÀarrOwre$, Bi Óé v. wal vmdg vÓv vóuov xa- qu cum utique multa differentia sit ingratitu- 
vaÀimouv, fcovras Díxci vs üpa xal gilávO armos et gratiarum actionis et dissimilis honoris. 
saTágsé. xai ov ravra Lnd. io dxagirov ve — Hanc itaque partem de aequitate filiorum ex priori 
xal [raw] ev, api rit nado» (rà mspi và» — et secundo matrimonio venientium adhortantes po- 
d; m» rón molibus signrai), alls rael rà 35 tius yr sancientes dicimus; uin semel augen- 

a 7 Trvov ayamcuévov, o€ mol) 1Ó juigogov tes ab intestato partem omnino fi relinquendam 
doriv àyagiatías T8 xal evyapuTr(ag xal 17s OUx Ouoías — et usque ad quattuor quidem filios quattuor uncias 
Twupe. Tovro dà 05 vo uépos TO epi T iaórrros 
TOv» naióov rv i cs xai Qsvrsgov e ove d 

vouévov cvugovisvovrse uaAlov 7 vouoOerovvres 40 
Laeta dnaívoiys a&xaL avbjcavres " 4E adiaS éxov. 
Loigav Tjv mavrOs TOW 7:0) xaraÀngOrnsouévn» 
xal àyos uàv vacaügov naídow verQaovyxiov niávra 


liberos habens et ez prioribus et ex secundis nuptiis quas post hanc nostram legem contrazerit 
(nam de his quidem praesentia disponimus), quaecumque quidem ín lucris nuptialibus observanda sunt, 
haec sanzimus et insuper portiones definivimus quas parentes legitimis mec ingratis liberis relinquere 
mecesse esset: I" famen genitores par non fuerit ad secundam prolem prorsus inclinare et priori- 
bus parte ex lege definita sola relicta reliqua omnia ad secundos transferre, verum etiam prioribus 
aliquid adicere. ' Nam si quem ez secundis nuptiis, vel etiam forte ex primis, habeant adeo carum, 
adeo dilectum, ut eum reliquis praestare velint in bonis, potestatem damus (d faciendi, nec tamen prorsus 
priores liberos imminuendi, secundos vero augendi: sed neve nimis magnum reddant augmentum meve 
prorsus obliviscantur priorum ws eie neve quae a praedecessoribus mostris de talibus dicta sunt 
; verum prospiciant quidem secundis, prospiciant vero etiam rimis, utrosque liberos esse repu- 

tantes, atque ita successionum in testamentis divisionem instituant. Quodsi enim intestatis iis defunctis 
lex omnes ex aequo vocat, decet eos legem imitari nec nimis magnis imminutionibus coercere illos, sed 
legem revereri. Sic enim parentes boni erunt et nostra legislatione digni; et iusti quidem erunt solam 
legem observantes, si quid vero etiam ultra legem reliquerint, erunt iusti simul et humani parentes. 
Ne dicimus in ingratis et gratis liberis (de ingratorum enim rebus iam saepius dictum est), sed 
de tis qui magis aut minus diliguntur, cum magnum sit discrimen inter nex. asy wn gratitudinemve 
reo rain aequalem honorem. — Sed hunc quidem locum qui est de aequalitate liberorum ez: primo et 
coniugio progenitorum consilium potius dantes quam legem ferentes indicamus: si quidem cum 

semel portionem ab intestato liberis utique relinquendam auzerimus, ita ut, sí usque ad. quattuor liberi 





1 TÀv Jevrégo»] cv om, B | 6 às] à» L? | 10 u£gos 1 et prius om. R! | quas om. R! | 3 praesentiam V] super 
| Kyoisv yánav L) y&guaw Kyowv B Kyo: y&- | quae super R | 4 saneximus R | 5 portiones bis scr. V! 
] 15 xAjee Zachariae | 17 rove devrégovs dà | 6 tamen add.vulg. | 9 secundas K' | 10 aliquod R'. 
18—20 leg. mÜrs — urs — gre? | 18 undi év | prioribus] et prioribus vulg. | Si] Nam si Contius | qui 
ególp« M] uj ogodoa L unà agodoóregov B | neya- | R' | 12 proponere V | 13 aliquis V! | possessionem 


AonowicOa. L'B | 20 BesBacovv] infürmare v. Ll. & RV | 15 agere R! | 17 firmare AT] infirmare VT? 
21 v9) roto dpiuéva B | 27 vovs vógovs B vulg. | quae a praececentibus E? V? vulg. | 18 dieta sunt 
33 ueraBo vàw ágapiavev Heimbach | 34 v&w seclusi | | — 20 ambo sunt suppl. V* ín spat. vac. | sed] quoniam 


35 $ày om. L" | xov uzlÀov| vOv &AÀow rv uüà- | V| 19 aut V | quoniam] quae A! | 20 successionem V | 
Av L| 36 p xal B| os] ols B(f) | 31 vs xaà svzga- | 21 eius R' | 22 et equo V! | 23 abreuiare R | 25 erunt] 
( 


gurtías om. B(f) | 38 dà om. L| 39 srgovrov] priori e | | e(sic) R [ nostra] non A! [ legissanetione V | 27 relinque- 
40 qevonévow 'eimbaeh | 41 sgg. cf. nov. XVIII c. 1 | | rint | 28 intra V | 29 gratos et ingratos (inter gratos 
4E ddiaOévov] ix QuaO vns L | R!) R | 30 aut] autem. E! | 31 sint || 33 aequalitate 

Beckius | 36 intesta R! | 31 quidem filios quattuor om. K* 


uL 24 


Nov. XXII 48 


óglaawts$, sl 3 nio vois réccapat, dps ToU Tyul- 
Oso T€ OUvGíaé mwiGr$ uégove, ixavij Tdm Qeüoxauev 
Toile maidi magauvÓíav, o)x óMyq pufrQq tTéXv ma- 
iiv avrois crevoyopíav Aócavres. 

l "Earo roívvv 0 mapov vouos vq uilÀovrs xoóvq 


vouoSerdw, xaDà molAixi sinóvrae pav, xal 
ovdiv và» pepe ztposastópsvoc, dilà avvtiley- 
pévos masrayó ev xai Gvveastasgauévoc vstó ulay qvy- 


gea xai amavia Gyelov và mei Üevrépow àrr 


(y. 
yéAÀov yáucw, wal v& uàv mgórega voi; ÉuxpocOev l0 tute servans, quae vero ab ea 


£ni v5s davràw gvitirrow (Gyvos, và 0à mag' avrov 
Jixrerróusva voi éconévow OrvrQow sleryovpevos 


yáuow, xal »éaw viv mavrayóDsv wal areyQilcopud- 


wmv sisdyew oig Lrroveww epéluav. Ilaec v&w ^ constitutionibus in 


186 


DE NUPTIIS 


omnino definientes, si antem ultra quattuor sint, us- 
ue ad mediam substantiae partem, idoneum iam 
edimus filiis solacium, non ex parva mensura anti- 
quam eorum angustiam resolventes. 

51 Sit igitur praesens lex futuro tempori sanciens, 
sicut saepius dicentes praevenimus, et nihil priorum 
tangens, sed condensa undique et complexa sub una 
continuatione et ommia n de — "— 
tians nuptiis, et priora us in sua vir- 

2 1 e sunt futuris 
explanans nuptiis, et novam quandam undi- 
troducens agieren uti- 

talibus positae sunt 
hanc nostram | 


secundis 
ue ac subtilissimam 
tatem. Omnibus Pera: super 

uturis post 


dxi voi voiwwvtO:c x&uudvow Üiarobecw dmi Troie dco- i5 nuptiis et quae ex his evenerint vacantibus: 


pévow ut vóvUs nZudw vüv vóuov yduow xal oie 
4E avtàv cvufaivovrss GyolaLovaow, ravrue 07 «7 
puüe Ouaráfene v uéÀlovr. xoóvq xarà vO mag 
TuGv Ouopiauévoy dni voic nsQusxonévow avrj Oéna- 
viv dvrl macdw dgxoi 

(Emihoyos) Tavra roivv rj dij vmegoy5 nàci 
toié ÉÓwac. vois v0 TZ Gv TsÀovciww aGQyuv Td 
gvvíOm vQónq gavigà ysvícOas mpocrabáva, ars 


videlicet una constitutione futuro tempori, secun- 
dum quod & nobis definitum est, in his qui conti- 
nentur in ea casibus pro cunctis sufficiente. 


0 
(Epilogus.) Haec igitur tua celsitudo omnibus 
gestibus quae sub tuo sunt cingulo sollemni modo 


manifesta fleri praecipiat, ut omnes cognoscentes, 


"aavras ywocxovras o ueiLova stóvov vmoctdvre: — quia maiorem laborem sustinentes quam oportet im- 


5 0cov Tóv Badixaie m. ónavov 
viv Once ovdiv KuxgocÓsv Tis avràw émomcausDa 
corznolas, ox ui, xoAAayóSey dpavitsaPa, 1o Qixawv, 
nÀÀ' dnrav ógawrag eic Ev rOowuévov vÓ ssp toU- 
vov Ti€ vouodeg(ae míos yuvegxMiw, eX xal v0 mQó- 
Tego» v0ió 

dien XQÓvq Tüv ngos5xovcav émirtsÜsixausv ag- 
povíav, 

'"Eygipn *ó igórvmowv llargi Tg dvdoboratg 
4zxáoyq ví& sujaiuovos vire nóAsms. 


4- 25 perialibus incurrere cogitationibus, tamen nihil prius 


nostra fecimus salute, nisi undique congregare quod 
iustum est, et omnes videntes in unum collectam 
de hac legislatione partem sciant, quia et priorem 
his quae iam posita sunt servavimus legem et futuro 


jÓn vaDeigiv dpvlátauev vouiuov xal rq 30 tempori "— osuimus congruentiam. 


Dat. xv. kal. April. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 


"Eypdgn «ó iaórvzov Baciln cq dvdoBorárg a- 35 


yíaxop aw ÓDeicov Ópyixicov, ànó éndgyov xal vná- 


tO» xal matQuxiq). 

'"Eygágr v0 icórvzow Zw, «i TQ dvJoforatg 
xópmts TOv Osíov largitionew, jr Vndrow xal ma- 
TQuxlQp. 

'"Eygágn T0 leórvmov ToiBeriavg vq dvdoboráro 
xoiaíc TO Qs. v0 Devregov &nó vnuarow. Levi. 

"Eyeágpn t icórvmov I*guavQ «Q dv»doboritg 


sint, trientem, sí vero plures quam quattuor, 


40 


ad semissem totius substantiae. omnino definiremus, 


sufficiens iam eris solacium, haud mediocriter elevatis antiquis eorum angustiis. 

1  VFaleat igitur praesens lex lata ín futurum tempus, quemadmodum saepius antea diximus, nec quic- 
quam ez prioribus attingens, sed quae collecta undique et colligata in unam continuitatem omnia fere de 
secundis nuptiis exponat et priora quidem prioribus in suo robore conservet, vero ab ipsa con- 
stituta sunt LN secundis nuptiis íntroducat, et novam aliquam undique atque elaboratam afferat quae- 
reniibus utilitatem. — Omnes autem. constitutiones, quae de talibus latae sunt, in nuptiis post hanc 
nostram legem futuris rebusque inde evenientibus irritae fiant: cum haec iam constitutio una futuro tempori, 
prout a nobis definitum est, in casibus per eam comprehensis pro omnibus sufficiat. 

Epilogus. Haec igitur tua sublimitas omnibus gentibus quae ad tuam potestatem pertinent 
solito more manifesta fieri tubeat, ut omnes sciant nos, licet maiorem laborem sustineamus quam ferre 
oporiet quem imperiales circumfluunt curae, tamen nihil antiquius duzisse illorum salute, ne mulüs ex 
locis ius emendicent, sed cum videant in. unum collectas omnes legum de hoc latarum partes, intellegant 
nos et prius fuerit legibus iam latis servasse et futuro tempori aptam impertivisse aequabilitatem. 

iptum est exemplar Patricio gloriosissimo praefecto felicis huius urbís. — Scriptum est exemplar 
Basilidae gloriosissimo magistro sacrorum officiorum, expraefecto, exconsuli et patricio. — Scriptum est 
exemplar Strategio gloriosissimo comiti sacrarum largitionum, i et patricio. — Seriplum est 
exemplar Triboniano gloriosissimo quaestori iterum et exconsuli. Legi. — Scriptum est exemplar Ger- 


1 jaíicsos LB! | 2 nácne om. € | 3 QÀiyg (óMya Bf) 
74 uétoo LB | 599. $ 1 et epi. om. B | 12 ésopévre M | 
16 yíuov L'| 17 evufgaivoves Mís)] 4xicvuBaivovas 
L|23à L|24 Zxavra L| 25 «óv] zv L* | regosoue- 
vov ggovtisuv L' (incurrere cogitationibus g)| 26 7€ 
avràv) nostra g | 27 o vid. delendum | 28 à4À' àvavvac 
L* et omnes e | 30 wójgupov M(c)) vónuow L|] 33 v 
icovrvnc L et sic in sgq. constanter. | 36 ám dxágyoo 
L | xai 9xávov Haloander] vx&vo ML, vravixq? coni. 
Zachariae | 38 "Eygágn — 39 margiiq om. L | 41 vge- 
Baiavo L) tgsBovriava) M | 42 i om. L et sic in sgg. 
constanter | 43 và. 4vJoEo avgavi* (sic) L 


condempsa AV (collecta anu ee ab ea om. V | 11 ex- 
planant V | nosuam R! | 15 Post nuptiis v». et nouam 
— quaerentibus 11 sg. repetit K* [ euenerit V | hae] 
quod a nobis hae R*| 16 secundum om. R']| 17 difüni- 
tum RV| qui] que V | 18 cunctis] contractis R | sufü- 
cientibus /* | 23 cognoscentes V] ignoscentes R! agnos- 
centes R'T'vulg. | 25 tamen nihil] eee«e chil R! 
26 nostra] non R' [ 27 et RV] sed Contius | uidentes 
uidente et A* [| in] inde A' J 28 legislationem RV || 
29 posite V*T' | seruabimus A7' seruamus V[ 31 subscr. 
dedimus ex VT Bamb. II. | 31 dat. xv kal. om. T' | 
CP. T] cap. Bamb., capitulo V | bilisiano V bilisiario 
Bamb., bilasario T, post Belisarii vulg. | uio. V Bamb. 
1 diffnientes V j 2 substantiam V | ism ydoneum | uica. 7' 

R|3 antequam A'] 5 sanotientes R [ 7 condensa T) 


DE APPELLATIONIBUS 187 Nov. XXIII pr. 1 





srgarmyQ vov Ouíow moaiGévrov, dmó vnáraw wai 
narguxég. i. 

"ygágn 1à idórvnov Ttívrq 19» dvloforarq atga- 
tpyq 10V Daíov ngaicévrov, dmó Unarav xal natqu- 


"Eyodgn "rà labrwnov Ma£svriavg 1Q. dyDoborátg 
srgaTZyq TOV Ouíov mgaiévtov xal dmó vmórow. 


'"Eygágn tO icówwnov OÀoQp 14 ivJoborótg xó- 
anv) vow Deiew zgsBato xai àzó vnóvow. Legi. 10 
'"H xoívv» G5 vnagoyi và magagróvra fui» yivab- 
exovga dv rq dixacrngl vq Gd garegà xaractz 
CáTo Toi? T» Gvvnyópois TOi T8 GÀÀow ow dye, 
dre xarà Tavra TiuvegOa, Tàg vnOÜ4OHE. Ov un 
mpoJ5auc Ónuosíq Tü»ds rudw civ Osíav Dutrabw, 15 
dgxov»ra»w raw magi tovrov zaQ' yuow ysygnupdvav 
zgós rovs dvÜoborárovc émágyovs vàw ieQàw Zudv 
zairopíov. 

Nóuos ygagels "lmávvg vQ évdoborárg 4nágyo 
tíw ipw tT;s Éc mavoiuv ró B', anó vnavov 20 
xal marQuxóp. — Dat xv. k. April CP. post cons. 





Belisaril v. c. [a. 536] 
XxuL Coll. IV tít. 3 
R DE APPELLATIONIBUS ET INTRA QUAE TEMPORA DEBEAT 
* APPELLARI. 


Imp. Iustinianus Aug. Triboniano illustri magistro officiorum et quaestori sacri palatii. 


(Praefatio) Anteriorum ny acerbitati plurima remedia imponentes et maxime hoc circa appel- 
lationes facientes et in praesenti ad huiusmodi beneficium pervenire duximus esse necessarium. Antiquitati 
etenim cautum erat ut, si quis per se litem exercuerit et fuerit condemnatus, intra duos dies tantummodo 

30 licentiam appellationis haberet; sin autem re procuratorem causa ventilata sit, et in triduum proximum 
eam extendi. Ex rerum autem experientia invenimus hoc satis esse damnosum: plures enim homines 
ignaros legum subtilitatis et putantes in triduum esse provocationes porrigendas in promptum periculum 
— et biduo transacto causas perdidisse. Unde necessarium duximus huiusmodi rei competenter 
mederi. 


CAPUT I. 


3$ Et sancimus omnes appellationes, sive per se sive per procuratores seu per defensores vel curatores 
et tutores ventilentur, posse intra decem dierum spatium & recitatione sententiae numerandum iudicibus 
&b his quorum interest offerri, sive magni sive minores sunt (excepta videlicet sublimissima praetoriana 
sreqeonri d ut liceat homini intra id spatium plenissime deliberare, sive qme ei sit sive quiescen- 
um, ne timore instante opus appellatorium frequentetur, sed sit omnibus inspectionis copia, quae et in- 
40 discussos hominum calores potest refrenare. 


Nov. XXIII (— Coll. IV tit. 2: gloss.) Latine tantum extat. Ez Authentico habet Gratiani decretum (para II) 
C. II qu. 6 c. 28 (Corp. iur. canon. I p.413 ed. Friedberg.). — Epit. Theod, 23, Ath. 7, 1 (inde LM, B9,2,13). Julian. 
const, XXIV. 

eap. [ summam hab. "Ponal 8, 1. 





mano gloriosissimo duci sacri praesentis, exconsuli et patricio. Legl —— Scriptum est exemplar Tzitae 
gloriosissimo duci sacri praesentis, exconsuli et patricio. Legi. ^ Scriptum est exemplar Maxentiano 
gloriosissimo duci saeri praesentis et exconsuli. Legi — Scriptum cest exemplar Floro gloriosissimo co- 
mili sacrarum rerum privatarum et exconsuli. Legi. 

Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt cognoscens in iudicio (uo manifesta faciat et advocatis 
€i ceteris quibus praeest, ut secundum haec causae decidantur. — Neque vero publice propones hane 
nostram sacram constitutionem , Cum sufficiant quae de hoc a nobis scripta sunt ad. gloriosissimos prae- 
fectos sacro nostro praetorio. ' . : 

Lex scripta lohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli et patricio. 





1 ngaicávrov L | 3 vtíya L; cf. Cod. 1,19,5 ubi scrib. | srovtas el. néxes Dixa (ov lugow daviv 5j bexÀg- 
Zittwe; Malalas X VIIIp.465 Dind.(apud Procopium Pers. | O'aica vnóJacis M, tsi. dyxÀr vow Theod. (vsagà. te 
112.15.21. IL3 Zíveos, aedif.6 Teívas traditur) | 4 dmà | éxxAjrow [éxxArrtov al.] cit. Porad 8, 1) | 26 tribonian 
Vadrov L | 5. Legi.'Eygágr — 1 àz0 vtávov. Legi om. | T tribuniano Val. tribuniantio, corr, tribuniatio R (Trib, 
L| 15 1zv 9sav zuov 7i 17 *vzxópyovs M| £xagxove | — palatii om. Gratian.) [ illustris V | et om. R | palatii] 
— 19 dydoforarg om. L lo édas L| 21 xv k. April. | iterum et exconsuli add. vulg. | 27 hoo RT] haeo V Gra- 
CP. M] zgó «a xaAavd. ámgiÀ. Ath. umvi aszQiÁli | tian. vulg. | appellationis V!| 28 et om. V aL, vulg. 
Theod., om. Iul. | potcst. Bilsar. uo. cons. AM, p. c. bili- | 285g. cf. Dig. 49, 1,5 $4. 4,2. Cod. 1,62,6$5 | 31 exten 
ari [ul puarà rzv vmareíaw Belucagíov Theod. Ath. | vel extendit Gratiani codd. plerique || inueniemus nj 
———————————— | 32 impromtum V | pieulum. A! | 33 perdise RI35 v 

21:4. Ky]. Ry KE (pro KI") V inser. KI" negl én- | per curatores R | 36 recitationem R!|| 37 sive minorca] 
Zijrov: ANTeRIERUIm LESUTI: s óÀg veagd: 'O av- | sive om. V | sunt RVT] sint Gratian, vulg. | 39 fre- 
166 Bacileis vq«Bovriavó) xovaiotos. L (sim. Ath. cod). | quenter R! inconspectionis R! | quae et indiseussos V] 
*iapà KI", nag và dyxAjwav mQó€ tiva avanéu- | quae et discussos AR! quae 8 Gratian. 


Nov. XXIII 2—4 188 DE APPELLATIONIBUS 





CAPUT IL 


Ad hoc sancimus, sí quando lis speratur in nostrum inferri consistorium, si forte contigerit impers- 
toriam maiestatem occupatam publicis caur'; ex mundanis provisionibus non posse convocare patreg, 
quatenus causa agitetur, non ex hoc litem periclitari. Quod enim vitium est litigantium, si culmen im- 
peratorium occupetur? vel quis tantae est auctoritatis, ut nolentem principem possit ad convocandos 
patres ceterosque proceres coartare? Sed si quid tale evenerit, causa intacta permaneat, donec imperator $ 
monitus sua sponte et convocari proceres iusserit et litem inferri patiatur et omnia secundum morem 
procedere : 


CAPUT Ill. 


Illud etiam in tertio capitulo disponendum est, quod antiquitas bene statuit, novitas autem 
Cum enim veneranda vetustatis auctoritas ita magistratus digessit, ut alii maiores, alii medii, alii Ores 
sint, et appellationes a minoribus iudicibus non solum ad maximos iudices remitterentur, sed ad specta- 19 
bilium iudicum tribunal, quatenus et ipsi sacro auditorio adhibito litem exercerent, novitas autem hoc de- 
reliquit: evenit, ut super minimis causis maximi nostri iudices inquietentur et homines propter minimas 
causas magnis fatigentur dispendiis, ut forsitan totius litis aestimatio ad sumptus iudiciales non sufficeret. 
Ideoque sancimus, si quando ex Aegyptiaco tractu vel adiuncta ei utraque ——— speratur usque 
ad decem librarum auri quantitatem, non in hanc regiam urbem eam venire, ad praefectum augusta- 1$ 
lem, qui audiat et causam dirimat vice sacri cognitoris, nulla ei post definitivam sententiam appellatione 
1 pou Similique modo quoties in Asiana diocesi vel Pontica tale aliquid emerserit usque ad prae- 
ctam quantitatem decem librarum auri, appellationes ad viros spectabiles, comites forte vel proconsules 
vel praetores vel moderatores, quibus specialiter easdem lites peragendas de utavimus, remittantur, qu&- 
tenus et hi ad similitudinem praefecti augustalis vice sacri cognitoris pend. bear et causas sine spe qui- 20 
dem vien. dei tamen et legum timore perferant decidendas. Orientalem autem tractum causas 
appellatione suspensas et usque ad decem librarum auri quantitatem limitatas ad virum spectabilem comitem 
lentis mittere simili modo audientiam et finem eis impositurum. 


CAPUT IV. 


Tilo videlicet observando, ut viri tabiles iudices non ad alios eadem spectabilitate decoratos iu- 
dices suas transmittant appellationes in litibus quantaecumque quantitatis, cum non oporteat ad compares 2$ 
iudices ap iones referri, sed & minore iudicio in maius tribunal ascendere. Sed ad illustrissimam prae- 
fecturam illorum appellationes, cuiuscumque sint quantitatis, ut dictum est, dirigantur, qui una cum viro 
excelso pro Map qu eas dirimat; utroque officio subministrante, id est tam ex sacris scriniis 
more solito quam praefectorio. lta tamen haec sancimus, ut nec a ducibus vel aliis spectabilibus iudici- 
bus, quibus forte, etsi privati sint, imperialis maiestas causas iniunxerit, appellatio ad memoratos specta- 30 
biles iudices currat, ne causa non gradatim procedere, sed videatur: sed a praesidibus quidem 

vinciarum et iudicibus & nobis datis, si non sint s biles iudices, intra memoratam quantitatem re- 
| dirum Si autem vel illustres sint dati & nobis iudices quibus apices dignitatum super spectabilitatem 
sunt, vel duces qui omnimodo spectabilitate sunt decorati, vel hi qui & principe delegati sunt spectabilem 
habeant dignitatem, eorum appellationes sub quacumque quantitate in hanc regiam urbem ad competentes $$ 
antiquo more iudices referuntur. Omnibus alis, quae in appellationibus statuta sunt vel ab antiqua pro- 
sapia vel ab auctoritate anteriorum constitutionum vel & nostra humanitate, intactis illibatisque custo- 
diendis. — Dat. mr. non. Ian, CP. post cons. Belisarii v. c. [e 536] 


1 haee vulg. | nostri R! | 2 prouissionibus V | ung alii spectabiles vulg. (ez v. 29. 33. cf. lulian. c. 94 sin 
quae R! | ligantium V! | 4 possit Vvulg.] posset RT'al. &utem antediotis spectabilibus proconsulibus vel aliis 
6 monitus codd.] motus Gratian., "wi | 8 antiquitus | huiusmodi iudicibus porrigatur appellatio efc.) | iudioes 
R'| 9 veneranda om. R | disgessit && | 10 a& moribus | om. Gratiami codd. nonnulli | non — 26 iudioes appel- 
HR sed] sed et ve] sed etiam Gratiani codd. | 11 dere- | lationes ser. R* in ras. S versuum | 25 quantaecumque aint 
liquid RV| 12 nostri] nisi £' | 13 magnis] 'al. maxi- | quantitatis Gratiani codd. pauci, vulgo | 26 illustrissima 
müs' Contius| ad] ut A'| iudicialis R! | 14 egeptiaco | praefectura R'| 27 sint dignitatis uel quantitatis Gra- 
(egtiaco FR!) traotu E. egyptia contractu V? | libia codd. | | tiani codd. nonn. | qui] que (i. e. quae) Gratian. | 28 sum- 

uooatusperatur A | 15 deoem librarum auri (/ xov- | ministrante R | 29 praefeotorio] praefecto praetorio Gra- 
€íov Argo Ath.) quingentorum aureorum /ulian.c.91 | tiani codd. pauci, vulg. | tamen] tum R! | aliis) ab aliis 
(sed c. 92. 93 idem decem auri libras). cf. Biener Gesch. | Gratian.| iudicibus om. R| 30 ete] si R'[ sunt R | 
d. Nov. p. 511 et Zachariae Nov. I p. 231 not. | sed | 31 ne] nec R [ causas R! | 32 iudices etc.] dices — 
om. R* | 16 qui] quod V' | eis Gratian. ei penitus vulg. || | 34 qui a princi scr. R* in raa. 3 vers. | 33 stabilitatem V. 
difünitiuam ábri | appellatione] latio est Gratiani | 34 omnino R| hii R | 36 referantur Grazian., vulg. 
codd. plerique | 17 porrigendam RA'[in] etiam A'| vel] | in] de vulg. | ab antiqua prosapia] antiqua i 
et R| demerserit V^| 19 deportauimus V* | 20 hii E | antiquae prosapiae Gratiani codd. nonn. | 37 intraotis V 
ibi V [ augustali V [ vice om. FAS sine causas sine » | intactos h: I ith nonas ianuarii V rn NW ianuarias 
quod Z?' | 21 tamen] tantum T Gratian. | praeferant V | | Jul.* «g«àv vov. (rgsbv" ov L! 1QuOv vovow L?) (av- 
orientales autem tractus 7'* Gratian. orientalem aut | wovagíaw Ath., L] non. ian. Jul al; kl. Iul. T' kl. xu 
iraotu R' | 22 appellationes R appellationis A?| limi- | april. cod. Paris. | Constantinopoli T" cap. V, om. cett. ] 
latas Gratian., vulg.] lunitatas R limitandas V| 23 modo | post consul. bilisiario uic. V po. bilisarii JuL* aL, ueca 
simili R Jet] in AK!|eis] eius E! se V [24 illud V | | «7v Uxareíav BeAlacagíov Ath. L] bilasarii uiro clariss. 
obseruande A [ uiri spectabiles V Gratian.] uirispecta- | consul T bil. nic. cod. Paris; cons. uilisarii Jul. uiri 
biles uel alii speotabiles T' viri speotabiles duces vel | clarissimi c. Bamb. II (subser. om. Theod.) 





DE PRAETORE PISIDIAE 189 Nov. XXIV pr. 1 


KA XXIV. 
ITEPI TOY IIPAIT9POZ2 R DE PRAETORE PISIDIAE KR 
IIIZIAIAZ. 
Afivoxoéroo "lovaviviavos Avyovaros "Ioavvy vd; dv- Imperator lustinianus Aug. Iohanni pp. 


Jolorát énápyy vOv (egiv tis Eo ngamoQiov và 5 
pem &mó Umürow xal marQuxig. 

(Hgooípsiov.) Kal rov máles "Popaíove mem (Praefatio. Et antiquos Romanos credidimus 

ersixausv oix dv sors ÜvvnOTa: vogavrn» nohssav numquam potuisse tantam rempublicam ex parvis 


exiguisque iis constituere et omnem ex ea 
màcaw 4L avis zw oixovaévnv, a simsiv, moosÀa- 10 orbem "i dicendum capere ac possidere, 
j usitoa. 


iv vaié éxagyíaw mwumonévow geuvórrooí vs ivrsv-  gloriosiores hinc viderentur et praeberent eia 


Té xal vóuav, wal soos bur slxov ajrojs ém:- — rent eos opportunos et dignos existentes. 08 
aíove Ts xal abwooéovs waOacroas. ove dj xall5etiam praetores vocabant, eo quod praeirent alila 
mpaívmpas xa éx roV mQÓ vOÀw à éámávrev omnibus et acies o & hanc eis dantes appel- 


xa] và Óuxagrixà xavaya»yia moasrohQua xaÀsiv Kra- 20 praetorum nata est voce, mec à praetores alii ur 


z^ , moÀlleí vs mQuévoQes oi piv Jwwsliav — spaniam, alii aliam et adquisiverunt et gubernaverunt 
oí o TZv wvücov oi dà lomavíav oí dà àj- mare ac terram, 
Àyw weraxr5GawrO 18 xal Üuyxncavio OàÀarrdw và 
xa) yv. 
CAPUT IL 


Tavra évwoovwisé Susie, xal vyv malauvgTa TUA Haec considerantes nos, antiquitatem rursus cum 
prr naíLovos dvOove sis vw molvrtía» émavayayóv- maiori flore ad rempublicam reducentes et Romano- 
TK xh v0 Popaicv cspvóvavts; óvoua, wel ópdwv- rum nobilitantes nomen, et videntes quia in vin- 


Ts € dv cvaig vÀw émagyiDw cQaxvré Q.mÀzs — ciis asperioribus dupla quadam hactenus istra- 
Tuó6 uáygs wow evsLopévit uM oidenia à sóc ré-30tione missa nulla ad perfectum sufficiens quodam- 
luov awragxné Ti zw, 0&à vovro v vicww dmagyícius — modo propterea in quibusdam (provinciis nostris 


Tuv, dv al; Goyow va zxoleriwós 5» xal sevgario- — in quibus) et iudex civilis erat et militaris alter, 
Txó€ dAlos, dai uàw mgós aÀljlove gilovumovwrss, semper quidem adinvicem contendentes, semper vero 
4d dà mayousvos, ovy Ozte& T& 7Qübausv vove vzxz- litigantes, non ut aliquid agerent circa subiectos 
xw &yaDov, &ÀÀ' oxo€ üv mÀrov avrove ézirQi-35 bonum, sed quatenus amplius eos contererent, aesti- 
wusv, Qdvusw xoivai moe Év v: Gy/ua Gvvayaysw — mavimus oportere ad unam quandam figuram colli- 


Nos. XXIV Graece extat in. ML, inde a cap. 1 "Ev «iiv ("Iauev Kv vidi vulg.) érapyiass rjpd»v (189,91) .... 
im B 6,8. — Epit. Theod, 2A, Athan. 4, 4. Julian. const, XVLI. 


XXIF. 
DE PRAETORE PISIDIAE. 


Imp. lustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, 
exconsuli et patricio. 

. Praefatio. Veteres Romanos persuasum habemus tantam rempublicam ex parvis et tenuissimis 
initiis constituere Kr ior ex ea totum terrarum orbem, ut ita dicamus, adquirere et ordinare non facile 
potuisse, nisi maioribus magistratibus in provincias missis illustriores inde apparuissent iisque potestatem 
et armorum et legum concessissent atque sisdem ad utrumque usi essent. aptis et spectatis. — Quos qui- 
dem praetores vocabant, ex eo quod reliquis omnibus praeirent acie insírucía istam iis appellationem 
dantes iisdemque committentes, ut et res bellicas administrarent et leges scriberent. — U. eliam. iu- 
diarias sedes praetoria vocari iusserunt, ac "— copia legum ez praetorum ore emanavit, multique 
praetores. alii Siciliam alii Sardiniam insulam alii Hispaniam alii alíam terrae marisve provinciam ob- 
i et administrarunt, : : 

L Haec nos cum consideremus, qui antiquitatem rursus maiore cum decore in rempublicam reduzi- 
mus ef Romanorum nomen ornavimus, cum videamus in asperioribus provinciis duplice magistratu kar bas 
«deo misso neutrum ad Ie munus suffecisse: propterea in quibusdam provinciis nostris, in quibus 
«t civilis magistratus erat et militaris ab illo diversus, qui quidem semper inter se contendebant semperque 
certabant, non uti boni aliquid in subditos conferrent, sed quo magis cos attererent, in unam speciem con- 





1 vov neaíx. B Theod. Ath. c) vov à 0€ zjyov» 1 Constitutiones X XIV—XXXII in R omittuntur 
Tow meaírmQos M rov dgyovros L (de officio praetoris | 2 rubr. De pretore Pisidie XXIIII xd y 
lustiniani Pisidiae ul. ys énápyg Ath.] vnápyo ML 8 potuisset V | 10 ordinem V' | 12 huio V f eis — 

p 10 4 13 haberent om. T | 13 armarum et ad utrum et legum- 
evtàv Zachariae | 18 soAspaxa Haloander] moAsraxà | que V | 16 acties V | hac V|| 17 eis et civilia] appel- 
libri | 19 49i róv wóuov L | 21 al moAlove vouove | lationem V| 20 praetoris aliquid & siciliam V] 21 sar- 
in «T6 vv xQaerapiow dvexOrva: gavit L| 23 à. | digine V | 22 aliam] italiam V7 taliam Neoburg. et aliam 
lo L| 26 xai om. € 1 32. ««] va al De 34 dal 9i xal | 29 dupli VT | quaedam risus provinciis — 


aaiyóusvos L| v« ga£aur- — àAÀ' osos om. B* quibus addidit Beck | 35 eos T] om. 


Nov. XXIV 1 


dxatépav Segiv, TXyv moÀstec|v v8 Gua wai GrQaTio- 
vaxQv, wai Oovvaa Tq tavtr» Éyovrs 9v éLovaíaw 
vy» YOU maíroQos náAuw mQosryogíav, dts avtov 
xai và» Groarrvnátov TOv éxi TZ/$ xoag OvrOv 
xarà vi» ávoOsv avtQ tayÓuicaw éncwvuiav fWysi- 
€O«. xal noofaBlicOn. vüw vóuaw (xai voVvvo Oi 
dvadOer vàv ngarconv idiov vw), xai Eytv udv vàs 
dxavégag agis cirnaus, tabes DÀ zoraDas uid vabsm- 
*Gw ixaróv (dgxécovGs yàg av] TOGOUTO), TQaitas- 
en TZ$ vàbeo$ xaAov, 

svOsav Ópex$ govroGdw ywopévrs. ovta yàg 
davas Gauvoc, ovra» gofsoós «oic ÁpOtabovGiv, OUTO) TOlE 
aXixovsiv dsragaírrros, eí pera mÀs(ovos dLovcías 
&xavra mQiürrow v0 uiv xaP'agaie xoraOas vaic zsg- 


190 


uévré xai éx nolaropiaw 10 


DE PRAETORE 


gere utrumque magistratum, civilem simul] et milita- 
rem, et dare hanc habenti potestatem praetoris rursus 
ap tionem, ut ipse et militiarum in provincia 
existentium secundum antiquitus ei natum cognomen 


5 praesit et praeponatur legibus (et boc quoque olim 


praetorum proprium fuit), et habeat quidem utrius- 
que magistratus annonas, officio autem utatur uno 
officialium centum (sufficiunt enim ei tanti), praeto- 
riano officio nuncupando et ex probatoriis hinc com- 
tibus facto. Sic enim erit nobilis, sic terribilis 
trocinantibus, sic iniustis inevitabilis, si cum multa 
testate gerat cuncta: ut puris E rep utatur mani- 
quod iam & nostra nuper data lege dictum est 
omnibus administrationibus, ipso quoque oboediente 


viv ydg vov mag' zudw Évayyos TiO évros - xa- 15 illi et iusiurandum subeunte et secundum eam guber- 


Asvcavros azágcus taie doycie, avrov dà meDopévov 
v4 dxs(vq xai vów Ogxov vnéyovros xal wav! avróv 
Juaxvfegrawros và moáypora, vois ve OnAow yom- 


- . : 
pávov và vs "Olivia xarà OVE fjusré Siarar- 


nante causas, et armis utente et civilia secundum 
nostras disponente leges; ut si etiam gloriosissimio- 
rum aliquis consularem dignitatem habentium ad cin- 

um venerit, et (hoc imitatio sit) priorum, secun- 


TOovrOG wónove. dre sí xal Tdv dololoréven Ti&620dum quod sortiebantur provincias viri consules et 


wxarouD» dni v5» aGpyow ÉAXoi, xal vovto uiunua 
vàv ÉungoaOev slvai, xadó DuxAnpoUwro vàe émag- 
axíae &vügec Vnatoí v& xal 4E vmarav xai maítoQes 


paxQp vow vmnárow dÀarvosusvoi, xal ovo xarà 


paxpov 10 Popnaiww réErcav ovoua xai vocovrov ns- 25 dorum regione inci. 


mixage, 0GOv OvÓsuiG stavtsAos érioq vàv GÀlov 
molernow Oidwwev o Duos, "Omeg dmi v?5& Ihoidow 
xoas ógbaa cas nodrsov BovicusPa, Qióts xal tois Ku- 
mgogO'ev yoovoygóqos aigruévov svorxausy vó nam 
anágne xa z 

xcl vvv dà dr tyv énagyíav vavirv OeiaOuns usitovos 
xal egodgorípas àoy;js swcvevouev, dmeidrmeQ xal 


weuas uéyugtGa xar avtrv sig. xal moÀvávÓQomos 


ex consulibus et praetores modice consulibus mino- 
res, et ita paulatim Romanorum auxerunt nomen et 
tantum egerunt, quantum nulli penitus alteri aliarum 
rerumpublicarum contulit deus. Quod super Pisi- 
re primum volumus, eo quod et 
in prioribus histo dictum invenimus dudum toti 
illi terrae Pisidorum gentem praesedisse, sed et nunc 
quoque regionem banc egere maiori et vehementiori 
cingulo credidimus, et quoniam vici maximi in ea 


ivre 5e yüc TO lhaibow (Ovos dLdoyew, 30 sunt. et D wiceg et crebro et contra ipsa resultantes 


tributa fiscalia, et latrocinantibus illis et homicidis 
praediis, quae in aliqua summitate montis Lupi caput 
&ppellata commorantur — Lycocranitarum [Lupiza- 


wai stoÀArus góc avrov; gGrac«iLovgas TOUS Üruo-  pitorum] habitaculum nominatur —, administratio- 
viove gógovs* xai vois va AncrQuxou éxeivo: xai av-35 nem banc praeesse; et nunc quidem non secundum 
doogóvow xoQíow, &msp éní vivos dxgc»Qaíae 7fóxov ^ ordinem legitimum a&d eam accedere, sed secundum 
xigpaáne xaAovuévne ÜÓovras 7vxoxpavatow ca oixy- — quandam discursionis figuram: cingulo autem mixto 
Typvv óvouáLerci, viv Gpyjv rawTzv égscrdvas, xai — et compositis in idem et militaribus et iudicialibus 
viv uiv ov xarà tdLw vopiuov dm' avtiv xoQeiv, 

dÀÀà xavà vivos éxiDQouls Gyrua* vs dà doyns ua-40 

qyvnévrs xal GvviiDauáévav sig vavróv và» 1s G1Qa- 


trahendum utrumque magistratum, cum civilem tum militarem, existimavimus eique qui hanc potestatem 
habet praetoris appellationem dandam, ut is et exercitibus qui in provincia sunt secundum nomen a 
maioribus ei tributum praesit et legibus praeponatur (erat enim hoc quoque ab initio praetorum pro- 
prium), et utriusque quidem magistratus annonas habeat, cohorte autem. utatur una centun cohortalium 
(tot enim sufficient ei), quae cohors praetoriana vocetur et ex probatoriis commode hinc missis. consü- 
tuatur. Sic enim venerabilis, sic terribilis latronibus, sic delinquentibus énexorabilis erit, si maiore cum 
potestate omnia agat. — A(que puris uti manibus cum iam lex nuper a nobis lala omnes magistratus tus- 
serit, ipse et illi obtemperet et iusiurandum praestet et secundum idem res administret, et armis utatur et 
civilia secundum nostras leges ordinet. Quare etiamsi quis ez gloriosissimis consularibus ad eum magistra- 
tum perveniat, hoc quoque fiet per imitationem veterum, q wm provincias sortiebantur consules 
et exconsulibus et praetores paulo inferiores consulibus atque ita paulatim Romanorum nomen auxerunt 
et tantum reddiderunt quantum nulli omnino alii inter reliquas civitates deus dedit. — Cuius quidem rei 
primum in Pisidarum regione initium facere volumus, quoniam et a veteribus chronographis dictum inveni- 
mus olim universae illi terrae Pisidarum gentem imperasse, et nunc quidem persuasum est eam provinciam 
maiore et severiore magistratu egere, quandoquidem pagi in ea maximi e populosi sunt quique saepius 
adversus publica tributa seditiose agant; praeterea illis latronum et. sicariorum receptaculis, quae in 
vertice aliquo montis qui Lupi caput vocatur sita sunt, quos Lycocranitarum habitaculum nominant, 
hunc magistratum esse impositum; quo nunc quidem eum non ex ordine legitimo sed per quandam ín- 
cursionis speciem accedere: atqui si potestas misceatur et tam militaria quam magistratus insignia n unwmn 





2 praetoris potestatem V al. [ 4 secundus V | 6 prae- 
torium V | fuit om. V* | 7 mutatur V | 9 hine] hic 
libri | 10 sio terribilis — 11 ineuitabilis bis Aabet V. || 
11 si cum] siout /ibri | multa] mult in V multa in 


1 doyiv L«] aexv T5$ Hheias MB | 3 «zv vov] 
f£ rov B*| avrov L| 5 avrov L| 6 xai gofeBAz- 
cOa om. B* | xóv vógov L | * ztgaiogoiov L|9 fxa- 
cerov L | avrQ Hombergk | 10 c5€ om. DB* || zgofa- 


1nouDy L mpofaropgiDw xoOvrícriw dx Doxiuacuv M 
Sounagsov Bl 11 goroveóv MLB | 14 xoárctosro 
xai xaP'agais uiv xorjadas L | 15 vóuov] Nov. VIII c.* | 
16 &xacas vas doyae Hombergk | 11. éxsivo xai L xai 
divo B | xav! avrov L| 20 si xai] xai L' xav L* ! 
vóv dvÜobóraro» L' | 22 xaO0 Jz éxAngovrvro L* 
24 vnárow] 9xavrov L'|[25 v0) rov L «ó àv B | 
27 v5 vàv Ihoijóv B | 30 xaivrs ànacne L | vis 
ys om. L | 31 dà 27] iy (ie. dr) L| 33 xat' avtzv 
LB] xara vavrrv M | siciv xai stoÀAol ávOpoxnos L 
34 eracgiáatoveu L| 37 f)ovrre, LB |39 éx' avez» 
leg. dx! avra? | Al avycePv;uévov L 


Neoburg. || 12 cuncta gerat T'| ut om. vulg. | puris) prius 
libri | 13 a] ad Val, | 15 gubernantes V f 16 armis 
utente V) amministrante 7' | 17 disponentes codd. | 19 et 
hoe imitatio priorum sit ewig., et prior V et priori Neo- 
burg. et prior honor T'| 20 quod] quotquot VaL | 
23 nullus V | 24 pissidorum V (idem 27) | 25 uoluimus 
V | 26 toti] totius Abri | 27 ill V ewig] illiu T' | 
praedisse V | 28 egere Beck] erigere V7'| 29 credimua 
vulg. | quoniam et Beck | 31 homiveidiis /ibri [| 32 prue- 
sidiüs V | sumitate V | 33 appellate iibri | Lupicapitorum 
V id est Lupicapitorum T. Seclusi 


PISIDIAE 


muuxOv Tw YS doyxdw mapaczuov, Íouévov v& 
eig xal voU GrQarisTixOV mrÀnOoOvS mawrOs, OTt0GOV 
Ts émapyiae dai, wal mpós ys ve mOlvrexe valeo 
Sims, qeuvTe c2 5j ! 
ewé xai véTiuTyMÉvTS v]j TOV TtpaíroQ0c 
Tí Ox d» icio ejus, Tíe Óà oix aw aldacÓ in, 
ópoV udv Tov€ vOuove, ouov dà xà OmÀa Daopow sic 
taVTÓ Gvvióv Ta, xai avroDev aipíGsoe stQoxtiuévrg 7) 
weTaxoUGa TOv vOucw xal J'agpáiv T8 xai Ga eo au, 


191 


Nov. XXIV 1. 2 


signis, sequente quoque eum militari multitudine 
cuncta quanta in provincia est, insuper et civile of- 
ficium totum, nobili iam appellatione eius constituta 


Te »goenyogíag avrov xaJscro- et praetoris honorata cognomine, quis non eum per- 
&xowvvuíq, 5 timescat, quis non revereatur, simul leges, simul et 


arma conspiciens in unum convenientia, et hoc ipso 
condicione vi oen &ut oboedire legibus et con- 
fidere atque salvari, aut solum e contrario dispicien- 
tes repente deperire, cum omnes de proximo legibus 


3 nóvov dvriBAéyavrac evOvs anoAolsvas, và ónAov 10 auxilientur? 


dyyoSav. knixovgovvram TOie vóuos; 


CAPUT II. 


4 voívv» xo» tjv doy?» zagaAaufivovta vaUtzv 
(agoixa dà avrzv avg Jilopev dai xal ém" ovievi 
mzavtthog uíacÓq, Ono üv xal avrós$ admgóraros 


Oportet igitur hoc cingulum adsumentem, cum 
gratis hoc ei praebeamus semper et sub nulla peni- 
tus mercede, ut et ipse sine redemptione perduret 


páíve, xal vOW dx ToU Ünuocíov uóvow agxo)uevos, 15 et his quae de fisco dantur solis contentus (boc 


Tovro Omsp xal ó mQowos rucv Aéys vopos) ovro 
xpiéOa. vois UrWxOcw, d dv cQ mgotíg Ourrvma- 
cnurv vópq, Oixaíme vs xal xa Papa xai uetà TOU 
Jgaetroiov ruat gp m xai avügogovías vs xal 
posae fa j 

maya xal ddixíaw üzagav, xci vove ravra mArpugs- 
lovvrag xarà 0v6 Tuerépovs xoalsw vóuove, wal 
dqv)pv ys undéva rÀw dÓixovrraw, xav ti vÀw 
uet sim, pndà ÜmoxaraxlivegÓDa. voWe oqeAeiv 


(quod) etiam prior nostra dicit lex), sic utens sub- 
iectis, sicut in priori disposuimus constitutione, iuste- 
que et pure et cum industria clementer, et homici- 
dia et adulteria expellens de provincia et virginum 


ívuv 476 zopaé xai magOivov dàg-20raptus et iniustitiam omnem, et haec delinquentes 


secundum nostras puniat leges, et erubescat nullum 
violentorum, licet maiorum sit, neque subcumbat eis 
qui prodesse quidem nihil, occasiones autem impie- 
tatis praebere possunt; sed per omnia servet quod 


piv orio)v, zgogácus dà acrBs(as zapéyscOa: 251ustum est, et respiciat ad nostras leges et iudicet 


dvvauévoie* &AÀla Quà závrov Tnoüv vÓ Üxciov xal 
dmolBhénsv aic ToUs vurrípows vóuovs wal Quxábew 
xaxt' avrOUS, xal TOU6 V;IIKOOVE TOUS zuTÉQOVE xaT 
ixsivove stoisiw Dy xa xal mnolerrveg Ou, xal mos 
Sew ágogdw xal xÓ vuérsgov Oéos, Éra 


mavrámaciv dvvosiv, exrs urdà dx v5e émagyías go 


secundum eas et subiectos nostros secundum eas 
faciat et vivere et conversari, et ad deum respicere 
nostramque formidinem, alterum vero nullum debeat 
omnino considerare. Et neque ex provincia venire 


Ji uzoiv 30 hic frequenter et subtilibus mediocribus nos adire, 


sed ipsum prius audire omnia et discernere ea, et 


Tüw ivravOa Gvyvovs wal 4xi mQiyuac: uerQíows vuas — memorem honoris quem ei dedimus sic uti causis, 


ivoyléiv* alÀ' avróv mgóreQov axgoücSas máwvtow 
xal diaxgiytiv, avrà, xai usuvru£fvov Tj$ GSuvOTrTOS, 

avrQ dedosauaev, ovro 
L2 avrq vy» dgynv yeviaOai, yivchaxoveta, 
o map Ti€ avrQ mQocslO ov silva ur vvzos vOv Di- 
xnímv xal dvayxagOsr ravra ruv mgosayyéAlaw, ó 
dyàw avri) vÓ Àormv móc zuas Kavau. yutis yág, ce- 
map avrüv TeTiucxausv Tjj Tie d av. 
dimap avrov sUQoiuuev dvatins - SrtéQov GxoTtOU 


jw, ovcoc, 40 


ut sine reatu ei cingulum fiat, scienti quia, si quis 
eum adierit, deinde non meruerit quod iustum est, 


xgnoO«. vQ mpáyuar. de 35 et coactus haec nobis nuntiaverit, certamen ei de 


cetero adversus nos erit. Nos enim sicut eum ho- 
noravimus administrationis augmento, ita si eum in- 
venerimus indigne [et citra] nostra intentione uten- 





componantur, a(que sequatur eum et manus militaris omnis 
cinis cohors, ac iam appellatio eius splendida facta sit et praetoris cognomine honorata: 


quaecumque in provincia est et insuper tota 
quis eum non 


pertimescat, quis non revereatur, ubi simul leges atque arma in unum coire videat, optione protinus 
proposita, utrum ay nd obtemperare et securus ac salvus esse an vultu. solo obnisus statim perire velit, 


cum arma cominus legibus opem ferant? 


IL taque qui hunc magistratum suscipit (gratis autem eum et sine ullo prorsus pretio illi damus, 


quo et ipse omnino ii 
prior nostra lex dicit) ita uti subditis debet, 
integre. et ín. ipsa. severitate 


tus maneat et solis iis quae a fis. 


co dantur contentus sit: id quod etiam 
wm in priore lege constituimus, iuste scilicet et 


iter; et homicidia et adulteria et virginum raptus omnemque iniustitiam 


« provincia expellere eosque. qui haec committant secundum leges nostras casíigare neque quemquam ex 


fibus, licet ex amplioribus sit, vereri, neque iis se submittere qui utilitatem omnino nullam, 


contra impietatis occasiones praestare possint: sed per omnia iustiliam servare atque. legum nostrarum 
rationem habere et secundum eas iudicare utque subditi nostri secundum easdem vivant atque dcgant effi- 
cere, ac deum ante oculos habere et reverentiam nostram, neque vero praeterca aliud quu omnino con- 


fiderare; ne ex provincia illa multi huc veniant et propter res viliores molestiam n. 


acessant: sed ipse 


prius omnia cognoscat et diiudicet, atque auctoritatis quam ei dedimus memor ita hac in re versetur, ut 


tpsi a reprehensione. immunis sit magistratus, sciatque, si 
eademque ad nos referre cogatur, deinceps rem ipsi nobiscum futuram esse. 


ipsum adierit nec ius. suum impetraverit 
Nos enim sicuti potestatis 


incremento eum. honoravimus, ita si eum parum digne nostro consilio rebus ipsi commissis uti invenerimus, 





1 rà» om. L| 2 «cvoie L| 6 víe ovx] ví om. L! | 
eidec9oig M | 9 vóv vóuov L | 10 Ozlov] omnes 
(i.e. Sav) € | 11 dmixvooivrow L| 15 *ueivos ML 
sew B | voi L' | 16 »óuos] Nov. VIII c. 3 | 
18 vóne] ib. c. 8 || Quxadowe Li 24 ógal?v L! ógeloc 
L| 29 tx»] tnvéiv M. | 30 38 om. L1 32 dvrev Dav 
L| evsvove MLB] frequentor (i. e. evxvoc?) € ovyvóv 
Haleander | yg&ppeos LB | 34 v78) r0 c7€ B* | 35 «9 
Tpzymari] causis c | coe àv vner Qvrov MB* | 36 aóv9 
LB eic] avt M | tzv] xai «zv B* | ywolaxovti 
LBe] yweiaxovra M | 39 atvov. LB 





2 quanta] quae T'| civili officio toto vulg. | 4 *hono- 
miu VT honoratum Neoburg. honorsato vulg. | 5 reuer- 


tatur VT'| simul et leges et arma T'| 6 in om. V al. 
16 quod addidi | dicet V | 20 raptum V | 21 *punias 
punire T' puniens Neoburg., vulg. | erubescas V | 22 sub- 
eumbat] sub cum V | ei libri | 23 occasione V | 25 et re- 
spiciat] et om. V | 26 eas et — secundum om. VT | secun- 
dum] et seeundum Neoburg. | 27 uiueret V | deum] eum 
libri | 30 frequenter Vvulg.] infrequentes 7; /eg. frequen- 
tes? | subtilibus] /eg. super litibus? | sudire V [ 31 et dis- 
cernere] et om. V | 32 memorem Beck] memorari libri || sio 
uti Beck] sicut 35 coactus est hec V! | nuntiauerit 
T] enuntiauerit V denuntiauerit Beck [ 36 nos eum sieut 
enim V | 37 augmentum /ibri | inueniremus V || 3S et 
citra seclusi | nostra intentione V] nostra indignatione 
Neoburg., nostram indignationem T'| utente libri 


Nov. XXIV 2. 8 


xeouevov vole mapadtÜonévou avvQ, Os vs orrnos- 
voípevo: wal vois vóuow duvvovrec mposrxóvrms av- 
vv perslevoóusOa, ei ys sgouev 1j wAirvovra Tvyov 
3$ xaperos rj ameyDelac : Ü 


192 


tem his quae tradidimus ei, et deo ministrantes et 
legibus auxilium ferentes competenter eum castiga- 
bimus, si inveniamus fura&ntem forsan vel gratia aut 
5 rove sjusrépove inimicitiis victum aut nostras transcendentem leges. 
mapafaivovra vopovs. je. etai yàe *Ó vzqwoov b Volumus enim subiectos erigere et quae hactenus 
&wogüdGas wal và uéyg. viv Jegamsvgas xaxa xom- — Bunt mederi malis, pecunias autem despeximus magnas 
párov vs vmsotdousv ueyálow xal mQós vavvyv — e ad hanc respicere dispositionem studuimus. 
ldsiv «xv. Qiavimeciw donevaausv, 


DE PRAETORE 


CAPUT III. 


del Bà aicóv uf, nóvov vw KungosOtv Tpiv slor- Convenit autem eum non solum hís quae dudum 
pévov stovosiv, &ÀÀà xal «vrZ$ x5üscOn. cis vOv 108 nobis sunt dicta prospicere, sed etiam curam hs- 
mólsov apOovias xal vov uiv vois wolivci éxÀai- — bere civitatum abundantiae et ut nihil civibus desit; 
7v, bxcxoneiv dà xal tà Tdv mólemv Koya xal contemplari quoque o| civitatum et non permit- 
43) Cvyxaeiv urÓà xarà vovr0 abre éavraow &Lir- tere neque secundum hoc eas sui minores fieri, sed 
tov$ yíveGOai, &Àlà xal rove vw vdárow ólxois xai — etiam aquaeductus et pontes et muros et itinera re- 
yeyÜgas xal ra(gg wai ódoós ame(Ósw émxavogOovr,15 parare studere, et non permittere illic venientibus 
xai pij cvyyogsiv roi éxrügs govrümi wrgéxrogsw rovs — exactoribus nostros collatores in aliquo praegravare, 
jurígove vnnxóovs xará Ti Bagívuv, urÓ$ Tevras — neque ea quae ex consuetudine ber id fiunt prae- 
y vae 4E KJove movroov ywwouévas mpostabes zaga- — Cepta suscipere, quae de murorum fabricatione et 
Aaufávew, odas xeQi tryoxoag vs xal odogroosíac — itineribus sternendis et aliis denis milibus causis 
xai àÀlas uwgías air(ag mgoíadiww dw vOw Ogóvowv20 procedunt & sedibus tuse celsitudinis. Horum enim 
Ts C9& vmsgoyzé. Tovro» yàg amávram Évexev wal — omnium causa et si quid tale aliud est nulli per- 

T4 TOiVtOv Érsgov ovdsvi xognae vov; vmr- mittat subiectos nostros laedere, neque procedat sen- 
xóove Tov: zusrégove áDixsiv, oU08 rposieiorrc. vos — tentis a sedibus tuis tale aliquid dícens: iam etenim 
éx« ví» ODpgóvav vdw cw vowUTÓ *: Àiyovca* xal hoc prohibuimus. Sed ipse quidem omnium curam 
yàg ZÓn rovro xexoloxauev. alÀ' ajvós uiv ánáv-25 habebit; si quem vero nos secundum pragmaticam 
tow dzipuslncsvoa* si Od Tiva Susi xarà Osiov zudv — formam direxerimus, quem merito etiam &d tuum de- 
mpaypatixóv vUmov cvilaiusv, Ov iac moe vv — Stinabimus culmen, ille examinabit quod a nobis de- 
€67yv xaraszéuyopsv Goyzv, éxüvos moostberages «o — cernitur, alteri vero nulli penitus licentia erit vexare 
sap' zjudw dyxqwóusvov. éréQq 0i ovdrvi navrsÀde — subiectos: quatenus provincias videamus rursus ho- 
&dna dien Aeharsiw «0 vzt/xoov* Oz d» vas 30 minibus plenas, rursus propriis civibus florentes, et 
dncgxlus idoiusv ztáJav vOQorov uscrác, náluw voie — non confluens hic multitudo hominum ad suam ter- 
davraw molivai xouccaé, wal ui avopéov dvravOa ram remeare propter iudicum malitiam non confidat. 
mÀn9o; àvOgortov sit «yw davrow yr» émavsi9siv — Propterea igitur sancimus tuam celsitudinem nequa- 
du vv rà!» doróvrow xaxíav ui, Sagooín. 4ià quam divisas habere Pisidorum gentis administratio- 
vovro voívuy Secmítouev Tí» Giv vmegoyrv pnxér.35 nes, sed unum esse in ea spectabilis praetoris magi- 
Digeruévas Kyeiv vài vov IloiBiv K9vove agyás, alÀà — stratum, ipsum quidem militarem, ipsum vero civilem 
-- alea, v5v dv avr] vov megiBlémrov mQaírogos — constitutum, et similiter quidem fiscalium civiliumque 
épgyjv, avTzv uiv crQamarruc;v, aírzv Óà mole,» — curantem, similiter autem militibus praesedentem, 
xaPecrOGav, xxl óuoíes uiv vív Ónuocíov vs xci quatenus alterno solacio et administratio ex armis 
sto arix aov vrítovsav, opolo Ji vow avgariorcàw 40 
qyovuévov, cre vj Ó& aAjÀew BorOsiq xal c7; 
agyuv éx vàw om, lagvoav du d de deb- 


et deo servientes et legibus subvenientes in eum ut decet animadvertemus, si quidem ipsum vel furari forte 
vel gratiae aut odio cedere vel leges nosiras violare reppererimus. — lpsi enim cum subditos erigere et 
malis quae usque adeo invaluerunt mederi velimus, et magnas opes despeximus et ad hanc spectare con- 
stitutionem studuimus. 

Neque vero iis solum quae supra a nobis dicta sunt providere. eum oportet, sed etiam ipsam 
urbium prosperitatem neu quicquam cives deficiat curare; porro opera quoque civitatium inspicere neque 
pati hoc in genere eas deteriores fieri, sed ut et aquae ductus et pontes et muri et viae reficiantur operam 
dare, neque permittere exactoribus qui illuc veniunt ut. subditos nostros ulla in re premant, nec magis 
mandata illa quae ex prava quidem consuetudine suscipere, quaecumque a sedibus tuae sublimitatis 
proficiscuntur de muris exstruendis et viis s Us ei sescentis aliis causis, Istorum enim omnium causa 
et si quid est cius generis aliud nulli subditos nostros iniuria afficere permittat, neque procedet sententia 
a sedibus (uis quae (tale quid dicat: etenim hoc iam prohibuimus. Sed ipse quidem omnia curabit; quodsi 
quem millamus secundum sacram nostram pragmaticam sanctionem, quam fortasse ad (uam praefecturam 
mittemus, ille insuper examinet quod mobis probatur. Alii vero nulli omnino venia itur 'ae- 
dandi subditos: ut provincias rursus videamus hominibus refertías, rursus suis civibus florentes, neve mul- 
titudo hominum huc confh patriam suam redire propter magistratuum malitiam non audeat. 


uens in 
Propterea igitur sancimus, ut iua sublimitas magistratus gentis non amplius divisos habeat, 





sed una sit in ea spectabilis praetoris potestas, quae aris eadem et civilis sit ac pariter publicis et 
civilibus rebus prospiciat, pariter tibus praesit: ut mutuo auxilio et magistratus armis fur et 

3 ei ys B(c)) sire ML | 4 aágrraé L JE ic pond V? transcindentens V! | 6 dispeximus V | 11 ciuilibus V] 
B| 559. Boviousvos — xgrpátow rs vrsgeidousv] vo- | 16 exactioni- 


14 aqueductos V] 15 illie V] illuc 
bu T] 17 quae om. V | 19 aliis densimilibus V | 21 si 


lumus — pecunias autem despeximus g| 8 Zezeveaunv 
quidem T|23 enim T'| 24 cura V | 25 quem que 


B* | 10 avez om. c | 11 rov] rovro B* | 13 avvovs L | 


14 Tàw om. L | 15 xai veígr] xai om. M | 23 0s éLev- 
ceras L| 24 dx vw Be] éx om. ML | 26 Osiov guaw)] 
Oeiov vóuov zuav L, om. £| 2* ica] merito otiam g || 
29 érégo« L 134 Sagooig MBg] Saggovvres L 9 
vro» ITaloander 155 TG» Ónuoc(ov — 40 opoios dà 
om. B* | 41 cyovuévov B* | v5] 4r B* | Bon9ciac B* 


2 castigauimus libri] 4 conuiotum T | transcindentem 


T | 26 direximus libri | quem] leg. quam? [ etiam V vui.] 
om. T | destinauimus ef 27 examinauit /i5ri | 27 discerni- 
tur V| 31 comfluens V | 32 remearet T" remaneret V | 
iudieium libri | 33 nequam V neque 7 | 34 diuersas 
T | praesidiorum gentis amministrationis V [ 35 eaa V 

magistrum V | 36 militarum V | 38 praesidentem vulg. 

39 ex armis et fortis (foris T') libri, et transposui ante 


PISIDIAE 


Kr cvágié Koccs warà vàS mOÀns d'tos 
TOwVTOv TÓ Àoróv, 0$ fios nuiv éxavéput dggys ve- 
wópad TA. 


vsjovgav vàfww wsxallonicóns Tg EM oi0à yàp 
gos 


193 


Nov. XXIV 3. 4 


fortis sit et armatus ordo lege decoretur. Non eniti 
ulterius indisciplinatio erit per civitates, cum vir 
praesedeat talis de cetero, qui dignus nobis utroque 
cingulo videatur. 


CAPUT IV. 


Ilávra toivvv, óróca v0 Ünuóciov dyopryni, ravta 5 


warü TQüw hi i dm argu ámoypayi» TQüUs vQ Deo 
zudwv vóug Oilossai vQ ntpiBléntq xeleiousv npai- 
TOQs xal vOle dpg' avróv. dqnsg mQocuicÓa: xal 
vàó Tis Saas ua mosmyopíae Bovióue9a aiufo- 


Cuncta igitur, quae fiscus ministrabat, haec se- 
cundum subiectam descriptionem huic sacrae nostrae 
legi dari spectabili iubemus praetori et qui circa 
eum sunt. Cui praefulgere sacri nostri cognominis 
volumus signum, sitque praetor lustinianus in Pisi- 


ov, xal favo» mgaivop "lovatiinvós 0. IhciBtas p 10 día factus Iudex. Oboediatque praetorianum officium 


vópevos dgyov. "lraxovéro di 7) ztgastagaay) TáE«G 
avrg, ywouévy này éx ngoBaropidw, xaSaxsg sinov- 
*3$ ÉKpOrnuev, ouoíce dà xal voi moAvrixOiS xai TOls 
CTaTiTixOWs üvOpovmoi Ts xal modyuaciw dvrayo- 


ei, factum quidem ex probatoriis, sicut dicentes prae- 
venimus, similiter autem et civilibus et militaribus 
hominibus atque rebus vacans. Ad haec etiam fis- 
calium exactio iudicem hunc officiumque respiciunt 


Ánnévy. Kal ngóc ys rj vàw Onuociow scrgabis vov 15 elus, et omnia habebit administrationis insiguia quae 


Ggyorra rovrov Tiv ve Tübew oyeras TZv avTOU, xal 
mavra [Kis và TUS &pyiis magágrua ómóca xc viv 
Kar, Üígoov ve dE agyvoov xal ztéAexvv xal. Gt 8dovs* 
Kin vs dmi vOÉs GTQaTiorGiG wal ad responsum. xai- 


hactenus habet, vehiculum ex argento et proximam 
et fasces; habebit quoque super militibus et adre- 
sponsum: cum utique ex hoc ipso ei demus in hac 
provincia militum praesulatum, ut eos et componat 


vows xa] avróDrw avrQ Üídousv Tiv vàw dv vj20et ordinet et procuret insequi quidem latrocinantes, 


xdeq raUT) Crparic TOv vysuovíav, ders avroUS xai 
x0g usi» TGTtüiy, xal ztagagxevaLeww. éysbvévas uiv 
v0i$ Aparevovaw, 7ud, dà xal go ggovas rovs vz- 
xóove mgóc alijiove ümortsiv* wai píys vàg móÀsic 


€rasiaLeg Das avyyopéiv ura voVs xopycas astavi'a- 25 haec 


SiátsaD a. mpós v0 daniéwo, Éysv va dg! &zads T)V 
dfovaíav 4Epenuivov mavrshos ovüOsvos. Elva: dà xai 
TvavrQ» TL j» dv vdis nécais verayuévmv xal dv 
vj TÀw nii Acton tar apsDug. ysyganuévnv, 
ers 0ga éni rÀw ri E 

gerca "ovasoaavaw «5s v8. Iaxaviavis Dovylas «rs 
*3 zmgoye l'alarías dori xal voU msQiBArzxrOV xpT- 
vO6 T96 Exc xal raw ntgiBiztvov àvOvnácoy, vavra 
wal ém' aírQ xaÓecrávai, xai slvaa avróv msQi- 


mansuetos autem et castos collatores inter alterutros 
fieri, et neque civitates tumultuari permittat neque 
vicaneos resultare contra fiscum, habeat autem super 
omnes potestatem excepto penitus nullo. Sitque etiam 
ministratio inter medias constituta et in spe- 
ctabilium iudicum numerum conscripta: ut quaecum- 
ue olim quidem in vicariis, nunc autem comitibus 
ustinianis et Pacatianae Phrygiae et primae Gala- 
tiae sunt et spectabili comite Orientis et spectabili- 


c uiv Bixapiow, vov dé xo-30 bus proconsulibus, haec etiam in isto consistant, 


et sit spectabilis iudex, et appellationes ab eo factae 
hic destinentur et examinentur, sicut in aliis specta- 
bilibus iudicibus, atque introducantur in foro glorio- 
siesimorum praefectorum, pariter audiente negotiumt 


BÀemiov doyovra, xai TO$ égécts vàS map' abrov35et gloriosissimo quaestore sacri nostri palatii: eo 


yivopévas évrabOa atíAlsaÓai «s xal dferátsadas, 
xadüssp xal dzi vv áÀhow vàw GmexrafiMiow dg- 
ovrmw, sictyscdai va dv TQ ÜixaavnoíQ vOv év- 
oLorárow émdpyov, Gvvaxgocuáévov Tüé vsoOéceans 


quod cingulum, licet aliquid militare habuerit, sed 
tamen totum ad legaliorem mutatum figuram oportet 


xai vov évOoEorazov xowiicraQos voU Desíov zd na- 40 


Aaxiov- Oir ij» ügyiv, tí uaí v« Gvgavuorixov elyev, 
4AÀ' ovv OüÀgv mQo6 tO vouiuotsQov usraBalovcaw 


armata cohors lege decoretur, Neque enim iam seditio fiet in urbibus, cum talis vir in posterum praesit, 


qi r.i otestate nobis dignus habitus sit. 


descriptionem spectabili praetori et iis qui circa eum sunt 
nominis notam apponi volumus, aique esto praetor lustinianus qui Pisidiae magistratus fit. 


autem ei cohors praetoriana, 


síratum eiusque cohor 
est sellam argent. 


a igitur, quaecumque fiscus erogabat, ea secundum subiectam sacrae huic legi nostrae 


iubemus. Cui quidem etiam sacri nostri 


Übsequatur 


quae quidem ex probatoriis, ut antea diximus, constituetwr, pariter auiem 
et civilibus et militaribus hominibus rebusque vacabit. Ac praeterea tributorum | exactio 


hunc magi- 


lem spectabit, idemque habebit omnia imperii insignia quae etiam nunc habet, id 
eam et securim et fasces; denique habebit inter milites etiam adresponsum. — Enimvero 


etiam ultro &i praefecturam militum in illa regione damus: ut et instruat eos et ordinet et idoneos reddat 
qui tum latrones persequantur (um subditos tranquillos inter se et commodos praestent; ac neque urbes 
seditiones agitare neque vicanos insolenter contra fiscum agere patiatur, utaturque potestate in omnes 


mullo omnino excepto. Sit autem hic 


pr 
eo 
iudi 


quaestor sacri nosíri palatii: quoniam magisiratus 


1 o$ yàg L| 2 vàg om. L | 3,5] oov L! Ss àv L? | 
8 ág' avróv M | qxso Mc] aozso LB | vooxsiacas 
B € | 10 ysvógevoc om. B | 11 3à 7] «à 
eiL|12 latoQsa»w (ros Doxeuacadw s. v.) M] -— 

"mesDv L douuapio» B| 13 rois alterum om. B 
15 vov] xal róv B | 17 và om. L | 18 zélexvv 
om. L | 19 fs; dà £r; voe ovgariorrac B | ad respon- 
sum (ascoxgíGsse s. v.) M] eis anóxgnow L sls &moxgl- 
«nc B | 23 voic ovrAgrevovaev L' | 25. xaxyrjvas Osen- 
brüggen ez c) xóur rac MLB, cf.nov. XXV 5$2] 28 «7» 
om. L | 30 pv om. B | 31 sraseric»je L! (idem 194,12) 
32 deri] Kr. B 133 "Eo] doas L | 31 xal om. c 

IL 


, de eo quoque constent, et sit spectabilis magistratus, et appellationes 
ocedent huc mittantur atque examinentur, sicuti in ceteris que spectabilibus magistratibus 
cium gloriosissimorum praefectorum introducantur ita quii 


quoque magistratus inier medios constitutus et in. spectabilium 
p» istratuum | our dol íta ut Lr p cl de — 
tinianis et Pacatianae iae et primae Galatiae atque de 

7 [ont g prem 


qui olim erant nunc vero comitibus 
spectabili comite Orientis et spectabilibus 
ae ab 
t, et in 
em wt causam. simul audiat gloriosissimus 
etsi quid militare habebat, tamen. cum totus potius 








axexavaBiMav M negiBlénvov M s.v., B | 39 *ómág- 
xow libri | 42 à] vos M ed iE T- 
3 persedeat VT praesideat vulg. | 8 prae fulgore Val. 
9 pisia (püia? V*) V | 14 offletum respiciuntque libri i 
17 faloes V | 19 militus praesolatum Va/. | 20 et ordinet 
proeuret insequidem V | 21 et castos) et om. V a/. | 24 po- 
testates V | 25 constitutas Val. oonstituto T' | 26 iuditium 
V| 28 iustinianus et paeatione frigie libri || 29 comiti 
libri | 31 factas V | 32 aliis a speotabilibus V | 37 tamen 
totum] tamen tutum T'aL, tantum V' | ad legaliorem 
Beck] allegotiorum V aL, allegionem T 
25 


Nov. XXIV 4—6 


eyyjga O5 raéTnv Éymv PT A on Tv váb» Tw 
"In viv ini vOv ansxraf dpyóvraw napviay- 
pávy» xcrà YÓ wsxgatrxós avem KJos. 


194 


DE PRAETORE PISIDI AE 


habere necessario ordinem, qui hactenus in specta- 
bilibus est iudicibus observatus secundum quod te- 
nuit olim consuetudo. 


CAPUT V. 


"Enni; 3 Évayyos 9aíaw Quivabw. ygdyavrse vac 
dyo. mavraxociowv wopacuáraw dpeci Síxag [as] 
vmO Toig mspifAézroic apyovouw dv Tabs Duiov Dixa- 
eTygíov xarsterüLegOvu wevouoOerZxausv, Oacmito- 
psv, sí couavtE i6 yévorvo Díxn, xarà rnv Ihoidiaw 
pévrow uóvov, sirs magamoun?e rrvdas sra x 
twos àv ÍvioForárov ruv dpyovrow, si ur, nspl- 
BÀenros 0 QaDouévos sir Oiactís, uf) ngos vóv mapl- 
Blanov "lovaruviavóv xóurta c5c llaxariavze d) 
yía$ (rovro OmaQ mon» wevouoOerzxausv) qorráv, 
4ÀÀ' dm' av9róv géQegOa, zv Épeciww wr& émaoyías 
tie avrov, avróv vs avis | xatortybe ed M 

erngíov Gyyua (xa yàg O5 xai voUtq Gsuvovo- 
pages deyrr) avróv G avrp TéÀuov énereD dvas 
Sueonítonsv TUnov, ovw ávameunónevov móc raírQv 


Quia vero nuper sacram constitutionem scribentes 

5 usque ad quingentos solidos appellationum causas & 
spectabilibus iudicibus in ordine sacri auditorii exa- 
minari decrevimus, sancimus, si talis aliqua fuerit 
lis, in Pisidi& tamen solum, sive ex delegatione nostra 
sive ex alicuius gloriosissimorum nostrorum iudicum, 


10si non spectabilis datus fuerit iudex, non ad specta- 


bilem Iustinianum comitem Pacatianae Phrygiae (hoc 
quod dudum sanximus) advenire, sed ad eum deferri 
appellationem provinciae suae, ipsumque eam audire 
secundum sacri auditorii figuram (utique etiam in 


síov 15 hoc nobilitamus magistratum), ipsumque ei definiti- 


vam imponere sancimus formam, non remittentem ad 
hanc felicissimam civitatem, ut non parvarum causa& 
occasionum maximas litigantes turbas damnaque sus- 


YXv svÓa(uova mólw, Omas dw gj d» Évexev — tineant, 
mogpágsov peyilag oi QixabLóuevos vagayáds Ts xal20 
Unnías vnousivaiav, 

CAPUT VI. 


"Onos dà dw siDoiev wal oi vapalanBávorrss vr» 
vs ToU mQaíreQoc Goyyv ró€ vs dAÀas rag maQ' vuv 
dÉEevenuévas TS xai ÁáEevernconévas, watà Tíva sQos- 


mua Tgónov DiaxvBegvav và$ doyaé, avveidouev 5,25 gula gubernari, pers 


avroi magéysv và cvufoÀa 19$ àgyye dv voi 
xaAovuévoie iuicallns, iÀÀa wal as TÓw TQó- 
rov xaO" 0v Quuwrjaniav Tiv Gpyrv, az oi moo ruv 
vouodéras navOára moivuénas dxdiovv:. dera av- 
vove có Tavra arrof 
wswv apyiv xai vaíTy] TOUS fjuerígovs jov dià 
mávyray egeleiv. TOaQovv wal amoraDrvaa wavà 
TÀ Ósiov nudw Aarégxoviov và vowira SDeía uaw- 
9dra Baclelpefa, Ono dv dpa rois xmdixéAlow 


Ut autem sciant et qui percipiunt praetoris ad- 
ministrationem et alias quae a nobis adinventae 
sunt et adinveniuntur, quemadmodum competat cin- 

genas non solum eis praebere 
magistratus insignia in his qui vocantur codicilli, 
sed etiam inscribere modum secundum quem regant 
administrationem, Le ante nos legislatores man- 
data principis appellabant: ut ipsi ad ea respicien- 


ovrag T?» oixsíav áxev3jv- 30 tes suam regant administrationem, et ita nostris sub- 


iectis in omnibus prosint. Igitur etiam recondi in 
sacro nostro laterculo huiusmodi divina mandata 
raecepimus, quatenus una cum codicillis dentur iu- 
icibus et iusiurandum praebentibus, quod ín sacra 


BudoWro voie doyovai, vóv xa Ogxov mapeyouávow Ov 35 nostra constitutione conscripsimus, et alia universa 


dmi ví$ Días nudw Duxrábros dygwagav, rà d)Àa 
vs üxavra ovro GOioixovuévois ox rpusig ér&bausv, 
"Toss 9s50eraa Bà xai «i£ ántoygagi] vag! zudw vqds 


ita regentibus sicut nos iussimus. Subicitur autem 
etiam quaedam descriptio & nobis huic sacrae legi, 


legitimae speciei. adsimilatus. sit, necessario eum. ordinem habere debet qui hucusque in spectabilibus 


magistratibus secundum consuetudinem quae pridem 


obtinuit servatus est. 


V. Quoniam vero nuper sacra constitutione conscripta sanziimus, ut causae appellationum usque ad 


aniur, nunc sancimus ut, sí quae ei 


gentorum aureorum summam spectabilium magistratuum secundum ordinem sacri auditorii examini sub- 
| causa emergat, in sola tamen Pisidia, sive ex mostra sive 


ex gloriosissimorum nostrorum magistratuum alicuius delegatione, nisi spectabilis sit iudex: qui datus est, 
mon ad Apeteitm comitem lustinianum Pacatianae Phrygiae deferatur (id quod antea lege constituimus), 


sed ut 
mam cognoscat (etenim hac quoque potes 


fllum appellatio in provincia I pertineat, utque ipse de ea secundum sacri auditorii for- 
ate iam magistratum il/um ornamus) et ipse ei formam absolutam 


émponaí sancimus, neve remittat ad hanc felicem urbem, ne propter exiguas causas magnas turbas et 


magna damna subeant litigantes. 


VL — Ut autem ipsi qui praetoris magistratum ceterosque a nobis vel inventos vel inveniendos 
furi sunt sciant, quem ad modum deceat eos magistratus regere, placuit nobis non solum insignia 


magistratus iis ín codicillis qui vocantur praebere, sed etiam. modum inscribere secundum 


quem maji- 


stratum. administrent, quae quidem mandata principis vocabant qui ante nos fuerunt legumlatores; ut ad 
horum normam suum magistratum redigant atque ita subditis nostris per omnia prosint. [taque etiam 
eiusmodi sacra mandata in sacro laterculo nostro reponi íussimus, quae una cum codicillis dentur magi- 
stralibus et iusiurandum, quod in sacra nostra constitutione scripsimus, praestituris et reliqua omnia tta 
wti praecepimus administraturis, Subicietur vero a nobis huic sacrae legi etiam descriptio quaedam quae 


Aarégxovio» om. B | 33 guGw om. L | A«régxovow| 
s.v. uode t dÀuava Mas.v., B 


a) sapayy, 
36 Juavábens] Nov. VIII (p. 89) 


2 anexcafilow] nepiBlérrov B || A Butvabiv] non 
servata est; cf. Biener p. 511 | 5. srevraxooío vouicuá- 
vov] vQiawogíow (s Theod., i Ath. cod.) vopiaud eov 
Theod. Ath. trecentos aureos Juliam. (cf. Theod. 25, 1, 
Ath. A, 5, schol. Iul. ad c. 65) | à 9nó. MLB, 86 delevit 
Hombergkius (cf. €), vàs 6xó Haloander | 10 dvJorárowv 
L| 11 43oxàc B] 13 vevouoPerzxausv) Nov. VIII 
e€.2| 19 rz» et ui; om. L| 21 *vxousivouv M vxopá- 
vouv LB|| 22 «5v vs] c5vds B | 21 xodixéAlow M] 
xedixillow LB (idem 34) | yetqew L | 28 xaSócov 
Buowcjosisv L (29 navdava soiviintis (s. v. 7c "e 
paca agyovrixa) M) àxoxolaesc qovruds LB | 30 7o- 
BhMnovtss L | 31 ézrgxéovs om. B* | 325g. vo«yagovw — 


2 est] et. V| quod V] quae T'vulg. | 5 appellationem 
VI6 FM Ti 7 aliqua talis 7| 11 frgie libri 
12 sancimus libri| 13 eum Val. | 15 magistrum libri 
definitiuum V | !6 remittendam vulg. | 17 causam V 
23 inuente T' | 24 adinvenientur Beck | 25 perspeximus 
T] imus V prospeximus vulg. | 26 in his T] ab 
his V | 28 amministratione V | 3 divina T] om. V | 
33 praecepimus 7' praecipimus V | 35 constitutionem 
V| 36 leg.subicietur? | 37 discriptio V 


DE PRAETORE LYCAONIAE 


*. 

vq Jae vóng, Ónloosa ví piv mgosjxóv dcc. vüw 
vóusvOv maQruw sQopágs TOv t5$ agy?e Gvufo- 
airs dv TQ Oui vedi se aí:s dv vQ Oixa- 
erpoép rà» dvOoborürov énágyov, ví dà vo dido- 
prvor avt tt xal vq nagédgq xai vois magi avvóv* 
evro re 7$ ztaQ' z,uOw 789i 1à$ dgyàs mQovolas asrags 
q«wapüs ywvopávre ixsivov Tuiv xadDagt»v xal smavra- 
xóOsv dadoxiuaguévnv 15v éavroU magsysiw vrovoyíay. 
] Tovrov dà 05 xov vóuov Üníin nuév Gmamw 3 tt 


195 


Nov. XXV pr. 


declarans quantum quidem competat ordinatum prae- 
bere occasione codicillorum cinguli sive in sacro la- 
terculo sive in praetorio gloriosissimorum praefecto- 
rum, quid autem dandum sit ipsi et assessori et qui 
Bcirca eum sunt: sicque (a) nobis circa administra- 
tiones providentia cunctis manifesta illum nobis de- 
cet purum et undique approbatum suum praebere 
ministerium. 
1 Hanc itaque legem declarabit equidem universis 


và» Daiov rudw duxráfew aváyvacis: xal yag 97 10 etiam sacrarum nostrarum constitutionum lectio (nam 


wal roitov éxiigs ypagivas magsxslevodusOa^ avrós 
di ai; Koyov á£es, ono üv paívy dià mavrós dv av- 


* hanc "e optata praecepimus), ipse autem ad 
effectum uces, quatenus maneat sem i 
1t PN etn PE 


voie rois épyow dxAduzxcw T8 xai gaivójevos. operibus effi 
Dat. xv. kal. Iun. CP. Belisario v. c. cons. [a.535] Dat. xv. k. Iunias CP. Belisario v. c. cons. 
4i magígegOas «d noaíropi ILoid(as air piv15 — Oportet praeberi praetori Pisidise ipsi quidem 


$màg àwvovow xal xazírowv xai Aowmüs ma X7 
s0l. CCC, tà abrov xagélgo 80l. LXXII, d 
vá£es auri lib. II. 

dii Bi airov magéíyuv mQopács GvuBoÀlov ovrox* 


Toic nsQiBAérrois zagrovAagloi Qual xov Daíov xov- 
ovxAsiov ds sol. IX 
TQ TtpQuuaxt TÀw Àauzgoráram vQifloUvo vora- 
eio - en bids a ii T sol. XXIV 
ki wo os dolor dnágyarv 
Tábe vOv dri &row nd vs mposr&y- 
peces xa] mágré érégae aitías sol. xL. 


KE 
IIEPI TOY IIPAIT9POZ 
AYKAONIAA. 


Af iroxgároo "Iovaviviavós Avyovaros "Ioávyg vd dv- 
Soforér inier TÀw Ísgw «7s "Ec mgaerapiaw 
TÓ H', ámó vnárow xai matQuxiq. 
(Ilgooíusov.)) TO Avxaóvov ovn ptm TÜS vov 
evane doy;$ waraxocuisas. xciv Qi, 


ro 

annonis et capitibus et reliquo emolumento solitos 

numero octingen eius assessori solidos numero 

septuaginta duo, eius officio auri libras quinque. 
portet autem eum praebere occasione codi 


20 rum ita: 


spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi soli- 
dos numero novem 

primicerio clarissimorum tribunorum notariorum e& 
laterculensibus solidos numero viginti quattuor 


sol. lII 25 eius adiutori solidos numero sex 


officio gloriosissimorum praefectorum pro prae- 
ceptis et omni alia causa solidos numero quadraginta. 


XXV. 
R DE PRAETORE LYCAONIAE. 


Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. IL. 


(Praefatio)  Lycaonum gentem maiori quam 


rusv, &moBÀé-35 nunc est cingulo decorare iustum aestimavimus re- 


Nov. X XV Graece extat in ML, inde a cap. 1 [Zvveidousv v0) vv /vxaóvary KOvove tijv àgyrv xaraxoauTga:) xal 
taUTov nay ázogTvai, xaSazep dv Iuaidaae (191,14)... . in B 6,9.— Epit. Theod. 25, Athan. 4, 5. Iulian. const. X VIII. 





declaret, quid quidem eum qui magistratus futurus est, insignium magistratus nomine sive in sacro later- 
culo sive in iudicio gloriosissimorum praefectorum praestare par sit, quid autem sit quod et ipsi detur 
et assessori el iis qui circa eum sunt: ut hoc modo nostra de magistratibus cura omnibus manifesta facta 
1 ille nobis integrum et undique probatum suum praestet ministerium. — Hanc autem legem cum omni- 
bus ostendet sacrarum nostrarum constitutionum lectio (etenim hanc ue ibi perscribi iussimus), tum 
fpse ad effectum perduces, ut in perpetuum maneat in ipsis factis gens aí(que conspicua. 

Oportet praeberi praetori Pisidiae ipsi quidem annonarum et capitum ac reliqui solacii nomine 
sol. ccc, assessori eius sol. LXXII, cohorti eius aur. lib. IH. quM autem ipsum praebere insignium 
nomine ita: spectabilibus chariulariis. tribus sacri cubiculi sol. LX, primicerio clarissimorum tribunorum 
notariorum ei laterculensibus sol. XXV, adiutori eius sol. 111, officio gloriosissimorum praefectorum 
pro iussione et omni reliqua causa sol. XL. 


XXY. 
DE PRAETORE LYCAONIAE. 


Imp. lustinianus Augustus lohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, 
exconsuli et patricio. 
Praefatio. 


Lycaonum gentem maiore quam qui nunc est magistratu ornare par esse ezistima- 


1 7ó»] 10 M pr. | 2 avugovAov L' | 3 AaregxovAg M] 
AavegxovAov L vimuand H l4 no libri | 5 «9 
magedoq M] nagsdoo LB | vois nagsavrov L | 6 ovra 
4] leg. ava? | 17s] vois M] 9 j ve MLB] Y Haloander || 
14 xv. k. Iun. Me Jul] xgó && xaAayÓ, iovAiov. AtÀ., 
k. Iun. Jul" url iovvig Theod. (dat. pc uilisarii Zul.P) 
Bilis. M Jul.* uiliscarii Zul.* | 15 dei LBe) vrxoredsi M. 
17 sol. br ata s.v.) COC M] vouíapara «' (rpsaxó- 
eia B) L Theod. feolidos numero octingentos g) [ sol. 
LXXII] sol. .(vouéguara s. v.) LXXL (sic) M vouiauara 
of (éBoouzxovra dio B) LB Theod. | 18 auri lib. II] 
surcab o. M (auri libras quinque c) Deed Aivgac 8L 
Aixgae B M s.v., B Theod. | 21 yagrovAAagéow M | 22 sol. 
IX M] vouisuara 9 (dvvéa B) Ms.v., BL Theod. | 
24 Aateroulis(óose M — Aarepxoviocío L Aarsgxovlow 
Theod. oixmaxois B | sol. XXIV M (cf. &)) vouiapata x 
Theod., vouíaueva xs M s.v., BL | 25 so. CLL M, vo- 
pícnata y (xoa B) M s. v., BL Theod., sol. num. sex e | 


26 énágyow Theod] vónápgyov MLB | mQosráyuavos 
M] ngosrayuavow LBg | 27 sol. num. quadraginta g, 
sol. XC M vouiauaxa E (KErxovra B) B Theod. von. t L 
vou. £M sov. || 32 *ondpxg libri | iegdv om. L | doas 
(aidas L') L| 33 mavgixiov 


3 praetorium V | 4 quod 7'| qui om. V | 5 a nobis 
Osenbrüggen] nobis V, om. T, nostra —- administra- 
tionis vii 6 prouidentiam T'| cuncta decet Osen- 
brüggen] dioet T' dicent V | 7 puram V | approbatum — 
9 itaque om. V | 9 declarauit libri | quidem vulg. ] 
11 praecipimus 7'| 13 lucescens T | 14 CP.] Cap. 7, 
om. V | bilisiario uiro olarissimo consule V j 15 Pisidiae] 
praesidie V | 17 octingentos — numero om. V | 18 LXX XII 
T|19 sutem] etiam 7' | occasionem V | 23 *primicerio 
et tribunorum libri, et om. vulg. | laterculiensibus V || 
24 uiginti tres T' | 29rubr. KÓ Ey xx-v De praetore 
Licaonio 

25* 


Nov. XXV pr. 1 


movrsg ale Tc mirae dgyüe ODev avr Gvovivoi 
magílocav "uiv 4 cà iod Gvyygigovrés Ts xai 
Pepyosusvos xal Ori cvyysvécvavóv dcr. 'Po, 

wal gysÜóv ix vv avràv návoy TIR 
4vxüov. yàg vd; now Zdxad(as vie dv idu fa- 


pégn noipáv viva c3)€ Ilhidías AécPat, vaveg v6 
Nn em avro) zgoenyogíav ;ivxaovíav ca dE as 
qOU xaÀ/gci. Tz» yoaw. xciv volvvv aw sim xci 
avrtj» dgyj xavaxoGuisas và maÀcià Tie Pupaixne 
vabeos éniygagouévn 

myovuévove, róv v8 dgyovra gauiv T5» mole aQ- 
xnv óv s dgecrO a TOis OmÁow, sie Évy vi Gvvaya- 
ye xai T .TOU mgaíragos, xocurga. 7 gíq. 


6voua yàp rovro mürguov T] Popuaiow àgyr xxi xQó magna Romanorum habitum civitate. 
; Dv v ; inv và 'Pu-20 que olim suos duces praetores nominabant et exer- 


avrQv vOv Unxáraw xarà TV psy 
naíov sxolirevgáuevov tojv, "Porto oi nàáÀas 
TOU€ GpOw aUrüv crgarnyove mQaíroQag awOuabov, 
Tí» CTQatsvuarOv x8 rnysigDa. mxapeiyov wal TOie 
vm' avid ygagouévou éneiDovro vóuow* xal Jw 


196 


cvuBola, wal vovs vvv avrré l5 eius magistratus (iudicem dicimus civilis cinguli 


DE PRAETORE 


dirigens portionem 
Pisidiae abstulit eique it suum vocabulum Ly- 
caoniamque & semetipso nuncupavit provinciam. 
lustum igitur erit et eam administrationem decorare 
antiqua officii conscribentem signa, et nunc 
i et 
praesedentem armis) in unum colligere et praetoris 
appellatione decorare. Nomen enim hoc patrium est 
cinguli Romanorum et ante ipsos etiam consules in 
Romani nam- 


Citibus praeesse praecipiebant et ab eis conscriptis 
legibus oboediebant: eratque magistratus quidam ex 
utroque temperatus et in semetipso circumferens et 
ostendens et in aciebus fortitudinem et in legibus 


der vue db augoiv xexpauévg xal dv davri — 25 disciplinam. 


à vs «al Ósxvica T]v Ts Áv Taie maQara 
XUv Yüv T& ív Os vOuois evxoGA(ay., 


50i 


CAPUT IL 


"Enn; voivov xàvraUÜa awonis fuiv sig Bv ci 
cvvayzysi» Guyorégae, dià voUrO sixormw avrq xai 


Quia igitur etiam hic intentio nobis est ad unum 
aliquid utraque colligere, propterea merito ei etiam 


Tj» toV saírogos Oídomev moosmyogíay, Oxos dv30praetoris damus vocabulum, quatenus simul ingre- 


Cvysc£Qyovvo Toü6 wuyaig TOv cow apnea TI 
ztQosryoQíq oV mQaítmQog wal 7j 7$ aQy7$ xarágra- 
ví; v» wal gicu, xal GrmsQ ovy dmÀf Te daYiw 
ovdà i ó 
TOY 
KcTiww dx uiv ToU GrQariOTiXOU Gqoloá Ta xai iGyvod, 
dià Bà coU vóuov mpospw/s Ts xai TusQos, xa) xara 
voUrO stQoeyegouévr óq0ioc voie uiv adixovc: agodpó- 
Tepov, toig di ánitixemréQous vouiuüvtepóv TS Wal GQo- 


» 


o Bv dpogdxa uóvov jj vó vdw OnÀow fj à 


iatur animis audientium cum appellatione praetoris 
administrationis disciplina atque natura, et quoniam 
non simplex quaedam est neque ad unum respiciens 
tantum aut quod armorum aut legum est, sed utrum- 


uav, &ÀÀ éxarépav gGvvegiAxrrca Tüliw xaiS5 que subtrahit officium, (et) ex militaribus quidem 


vehemens atque fortis est, per legem vero mitis et 
mansueta, et secundum hoc illata facile violentis 
quidem vehementius, mitibus autem legalius atque 
castius. Et nec simpliciter hoc agimus nec nomina 


neo. Kal oU0i ánÀde rovro ngárrouev otdà 40 respicimus solum, sed ut oportet cingula moderamur. 


onagíg Trgotéyousv uóvov, àÀÀà vj xgeíq xai rus 


Virorum enim est fortium regio et ab Isauria nullo 


dexa$ OvuusrQovusv. dvÜgaw yáp dcrww iGyvgaw 7 


vimus, respicientes ad primordia illa, unde eam constitutam esse antiquarum rerum scriptores et inter- 
pretes tradiderunt, cum proxima sit Romanis cognatione et fere ex iisdem causis condita. — Lycaoni 
enim, qui olim Arcadiae in Graecia rex Pon: contigit ut etiam Romanorum terram incoleret, et Oenotrüs 
qui olim erant ascitis primordium daret Romanorum MINOS (dicimus autem illa sane vetusta ac temporibus 
Aeneae et. Romuli multo antiquiora), et colonia in i partes missa Pisidiae aliquam partem adimeret 
eique suum nomen daret atque Lycaoniam a se ipso regionem appellaret. ltaque eam quoque magistratu 
ornare par est antiquis Romanae disciplinae signis distincto, aique eos qui nunc ei praesunt (eum dic- 
mus qui civilem magistratum gerit et eum qui armis re in unum coniungere et praetoris queen 
decorare. Est enim nomen hoc Romano imperio pairium idque ante ipsos consules in magna Romanorum 
republica in usu fuit. Nam veteres Romani ipsorum belli duces praetores vocabant, atque simul et exer- 
cilibus eos praeficiebant et legibus ab iis scriptis oboediebant: eratque magistratus ex: utroque miztus et 
qui in semet ipse et virtutem in acie et disciplinam in legibus comprehenderet atque ostentaret. 

Quoniam igitur hic quoque propositum est nobis duos in unum redigere, propterea merito 
ei praetoris nomen imponimus, ut una cum nomine praetoris subeat animos audientium ipsa magistratus 
quae est condicio et natura, quodque non simplex est neque ad wnam solam rationem aut quae armo- 
rum aut quae legum est respicit, sed utrumque comprehendit officium et ex militari quidem potestate 
severus et fortis, per legem vero mitis et comis est ideoque facile adversus iniustos. quidem severius, 
adversus probos autem aequius et moderatius se gerat. Nec tamen simpliciter hoc agimus sepu ap- 
pellationi soli operam damus, sed ad usum ipsos magistratus accommodamus. — Est enim regio illa for- 





3 xal Ori] xal om. c | 4 evrqraauévay M | spogá- 


lyenoniamque JVeoburg., lyceroninm quae T' lyeaoniam V 
esos L* | 5 «rs] voie || 6 xai voi? ómpuaíow L' | i 


7 oívóri ML, Oíivoroiove Haloander (cf. «) |1u av- 
viv àgyrn, L] avtr» doyrv Me, vaornv tj» dgynv malit 
Zachariae | tà náÀa: L' «5 máhas L'| 15 éxiygago- 
pévr L*] éxiygagonévrv ML'c | vvv avos L: | 16 tze 
moAvexns àgyne L'(cf.e)| 24 avrov Le] avrov M | 
26 Jaxviovsa M corr. | 33 ànir M | 35 avvsgéAxerai] 
subtrahit (i. e. cvvvgéAxeras 1) c | 41 »al om. e 


1 eam vulg.) eum librí ( 4 Lyosoni namque Heimbacá] 


yoaoni enim vulg. | 5 olim om. V | archadia VT | 
6 contingit V! | terra V| priseus oenotarius V | 8 pre- 
mium Jibri[ 9 enea V | 11 piscidie V | 14 romani] ra- 
tioni V | 15 *magistratum libri jj 16 identem vulg. | 
17 appellationem V a/, | 21 praecibuebant V* | 23 et 
in (in del. V?) ostendes V | 28 Quia Va/.] Quoniam vulg. 
32 administrationibus libri ! 34 quod V] quae T' vulg. 
35 contrahit Beck | et om. libri | 38 ueheementis militi- 
bus autem iegalibus V | 40 moderamus V | 41 ab hisaria 
mulo 7' ab his auri anulo V 


LYCAONIAE 197 Nov. XXV 1.2 


Taxqv dmiygagera, TUyÓnv TÜZV MM Taie molarixaié 

&pyaie vn évnv, vavrnc dà 

wsiv, dióri TO Tj 

Tov Jeacrnoíov rerayuévq go, 
deci. ; 


vagos zigos 
yàg 05 xal vovrov ngaíropa "Iovoviviavóv Zfvxaovíag — alium, Officiumque utrumque in idem colligimus, cui 
E. agr, qu Boviónade, diemap 3; wai IheiÓías et civilis et militaris iudex praefuit; 

dAlov. ábww vg éxavigav al; va)rÓ Gvv&yopav, 


vs xal voig Aowxoie, dmaQ qawegà war. ousv é« — tarem plinam : que etiam e eum im 
T» v dmoygagov 17j0s vj Os»q Tuév memorata nostra provincia coll militibus san- 
Burábe. dyéro ys uiv xal ad responsum móc vj» — cimus. 


CAPUT II. 


Kai eríloiuév ys vv c3 Aye GwriAmwóuevov Et destinabimus, qui cingulum suscipiat hoc, apud 
rre rdw maQ' uiv evOoxuuovvrow Éva vüw éx vov — nos probatissimorum unum ex collegio nostrorum 
maraÁóyov vàwv nueriomv agyóovraw, GOsv xai 1ó za- 35 iudicum, unde etiam olim praetores procedebant (et) 
daóv oí mpaírcQes éfepoítow xai roig Ga» avra» Suis laboribus rempublicam decors Daat, aliquando 
xóvoie Tv ntolitaíav dxóguovv, zovi uiv énl v5$ [ra- — quidem in Italica manentes terra, aliquando autem 
Lharidos uivovtes yj, nord à ds. ross Kto rómovs — &d extranea loca directi. Sit enim iste sui memor 





tium virorum, neque ullo intervallo ab Isauria distat: atque cum et mediterranea et plana et equis pascen- 
dis apta sit, et multos viros et multos equos enutrit, estque ei pagorum amplorum frequentia et virorum 
idoncorum qui equitent et sagittent et ad asperiora consilia face insurgant et arma prompte capiant, 
quique militarem qum magistratum fortasse 1 respiciant, quoniam status eorum privatam vitam 
affectat solis civilibus magistratibus subiectam, hos vero rursus contemnant, quoniam quod in sola lege 
wersatur munus, quae exequendi potestate non instructa sit, audacioribus non acque formidolosum est. 
His permoti sumus, ut hunc quoque magistratum unum efficeremus, sicut in Pisidis fecimus, eique. et 
ipsi praetoris nomen daremus additamento a nobis petito auctum: etenim hunc quoque praetorem [usti- 
nianum Lycaoniae appellari volumus, quemadmodum alterum illum Pisidiae. Officium quogue 
in unum Contrahimus et illud cui civilis et cui militaris magistratus praefuit; praetorianum vero etam 
illud nominamus, quod ex probatoriis constituatur hinc more solito ex sacro libellorum scrinio prode- 
wntibus, unde etiam olim ducici eas accipiebant; et ad centum virorum numerum ei definimus. Atque 
damus illi utriusque magistratus annonas, i We assessori et reliquis, quae quidem ex descriptione 
sacrae huic nostrae constitutioni subiecta nani/ sía faciemus. — Ceterum eat etiam. adresponsum ad 
militarem disciplinam: quamquam iam ultro militibus gui im dicia provincia collocati sunt, eum im 
perare sancimus. I . 
IL 4c mittemus quidem qui hunc magistratum suscipiat ex viris nobis probatis unum ez numero 
nostrorum praesidum, unde etiam antiqua aetate praetores prodibant suisque rebus gestis rempublicam orna- 
, modo in ltalia manentes, modo in extera loca missi. Sit enim talis magistratus semper suí ipsius 


1 Oudornxev dv uda L | ola dà M] ofa Oei L! ola 35) | s.v., B | 30 xa£vosys xal áAlors] denique etiam e | &Adasv 
L^ rw Ad M | 5 inmabuw] eeeeevasw L! | voEsvecDas | Haloander | 31 idgvuévov MB) "or idovudvor L'!, 
L | éadios L (cf. «)) 9aBiv M | 1 dv et (aos om. e | | wadidgvpévam L* | 34 dx vàv xavaAóyav B 
9 «v nóvass M] uóvais 0à L| 10 *vavryse] avv76 libri 





evraw Zachariae (cf. c) || 11 Aes L|12 o/x tup zy 
om. L, ov ante gofisQgóv add. L* | vàv &parv 
14 sg. be md aca &ngafapsy) cf. nov. XXIV À 15 xai 
Jovvas — 11 vovvov) xai 1ü» vaUvnv Éyovra tv dg- 
* BJ 19 vàv aAlov L (xai vàwv aAA v Haloander) || 
si vavryv L| 20 er e mi dh éx 
Baragupw L dx d uDv Ms.v., 3 yiwo- 
pe vates get T ibo, L1 24 exriov L! 25 cvg- 
pergoiuav] vábw add. L* | 26 e a aeyze B || 
t ] quae et g | 28 &xoygagav Vnoygagav 
BL i ro2s] cj 08 L, om. B | 29 f scxovcova L, àd- 
qemóveovg Tros ànoxgussnolove M. ànoxgiiagiove L 


3 alituiquorumque V | 4 ad exequitandum et sagi- 
tandum V | 5 facile] faciles libri| 6 prone] proni übri | 
1 in T] om. Vvulg. | 8 pribatam V | habeat Val. | ciui- 
bus V j 12 deolarere V | 13 *pisidiis libri | 14 huie 
etiam] et huic etiam V huic et T' et huio a | ad- 
iectionem V | 16 piseidie V | 17 collegimus V7 | cui 7] 
qui Neob., om. V | 18 * praefuit] praesit libri | torianum- 
que V| 22 uiuorum V | numero eum] /eg. numerum, 
vel numerum ei? | 24 quae et V] et om. T' | 25 di- 
scriptionibus V | 26 habeat om. V | 33 destinauimus Jibri | 
35 et add. vulg. 


Nov. XXV 2.3 


evsllóusvow Karo yàg Ó vOowovrO$ avrOs davroU ua- 
nynpévos dsl xal Odev avrq và t9 GgyTé GvvéaTIXe, 
Csuvóc Ts Tol; UzEMÓO( qofspós Ts TOW ÀpgrsvOUVOI 
xai àdixoUS, xal usrà see magpnoías ümawra 
mQávrow. zgólnAov yág, d waDapaié uiv yoraeraa 
vai xegaív, drei xal duigDov magaAaufáva: Tv ap- 

y» xal üÁlos ó map. ruv raÜsie Évayyos vóuos 
rienn rais &pyaie vale Éyysygaumévais avtQ? Gags 
dnirártas yeig)v. T8 xQavéiw (ép' Q dr xai vóv Ogxov 
vzéxovci) xai xat TOVG vMsréQovs vOuovs Duxileiv và 
xai víuawv TOig UztrxóOi6 iGóTQrd vB wai Üixasoguvmv. 
ovra xai oí rtáÀas Popaio: x0 noAitsvua xavaxocpr, 
Cawisé "dgre érépas molirsías dxg&tovy. Tíé yàg ovx 
&v hv dextw ravi» aidegÓuín va Gua xal Kr hood 
ópdw avr» vnó Oumlov Gyjuaros qpovgovuévzv xai 
me niv rà dx vob vóuov Oiaratrovgav, dora 

4, ai T. magaBaOsin ToU vóuov, roUTO TOi; OnÀOw 
1 dmavopgovcav; Jémnso dà TQ xarà Ilcid(av mgo- 


mgyógevras mQaírQ warü vóv mtQl ixsivou yeygap- 


cui 
wóuov, vaUVra xaÁQs Éyeiv qonuev. ngoayo- 20 habere 


ica. xai voUtq. si yàg avrüóv T9qw 4pyi»v maga- 
fenfiverte TravrQv mavrayóOsv GuagÜov ovcaw xai 
avrov àdmoórarow slvai xai ügxiia Das. novo ols 1o 
$nuósuv dido: (xaDaà xai Ó mnsoi và» àpyàv mm 


qeOuiuévos Qialéysras vópos), xaD'agas Ts xai Qixaios 25 


xQuoSa. voie mgáypad, xai ane avrQ pueuayuéva 
*& T/s dgyje dGr.v, ovros avrQ xai Tj» Tie Vvyij 
&guovíav xexodcOa. moOrà uiv Obvrépow cs xai émi- 
qoc sor di mgqorégow vs xai üvtiutvoi cols 
2 'ó, á 
sageler amagav, xa] mgo ys éxaivrs àvd, day, xal 
fr, ayolgorsgov vàs 1dw magÜivam dQmayás, xal 
rovs ddixovvras, ai uàv dOspánsvra voaoisy, xai wad- 
&nab wolatévo, si di pes, 7tQóe TO wgeirro» 
paPaguobéro. dgvOpiatoo i 7 

wa» si mÀovroin xav sí Twwos diae émsíinzras pei- 
Lovos. Jià rovro poe n xa] ix vv GsuvoréQov av- 
và» xaralóyow GtéÀ , omms dw oixoJev Kyo. à 
pisi mgocégnv. érigq riÀrv ziv v2 xai vois vóuow, 


198 


i5 ex 


à và ádixobvrow uréva, 35 


DE PRAETORB 


semper et unde ei cingulum est collatum, veneran- 
dus subiectis, terribilis latrocinantibus et violentis, 
et cum ampliori fiducia cuncta gerens. Pi nam- 
que est quia puris quidem utitur manibus; nam sine 
Ssuffragio accipit administrationem, et alio modo & 
nobis posita nuper lex omnibus administrationibus 
quae inscriptae sunt in ea aperte praecipit manibus 
&bstinere (pro quo etiam iusiurandum subeunt) et 
secundum nostras leges iudicare et tribuere sub- 


l0iectis aequitatem atque iustitiam. Sic et olim Ro- 


mani rempublicam decorantes omnes alias respubli- 
cas obtinebant. Quis enim non administrationem 
hanc revereatur simul et contremiscat, videns eam 
duplici figura munitam et facile quidem quae sunt 
e praecipientem, velociter autem, si quid tran- 


scendatur legis, hoc armis corrigentem ? 


1 ae vero Pisidiae sunt denuntiata praetori se- 
um ] de illo conscriptam, haec bene se 
idimus denuntiare etiam isti, Oportet 


enim eum hoc cingulum adsumentem rem m sine 
us esse 


sic etiam animi congruentia temperata sit, et 
utatur noon quidem — et vehemen- 
— quando vero mitioribus et placidis elo- 
cutionibus. 


yyow. Kal pugtíro uiv dpa xal xolabirm 308 Et odio quidem habeat simul et puniat adulterium 


universum, et ante illad homicidium, et quicquid ve- 
hementius est virginum raptus, Et — qui- 
dem inmedicabiliter segrotant, etiam oi o tof- 
ueat; si vero mediocriter, ad meliora convertat. 
rubescat autem violentorum nullum, licet idoneus 
sit, licet qualibet decoratus dignitate maiori. Pro- 
pterea enim ex nobilioribus eum ordinibus destina 
mus, ut ex auctoritate sui habeat nullum respicere 
alium nisi nos et legem, et iudicet quidem secundum 


xal Üixabuv uiv wat! Oxívovs, v0 à Vn5xoov àguó- A0illas, subiectos autem coaptet secundum eas con- 


Luv sie 10 xav! avrOVe mOÀsTavegO au, 


versari. 


CAPUT IN. 


xal u5yra uaiv umts ddixeiv" Gera ur Ywag dx 
vA dxapyías r$ dgyes xaraliuzávssw uiv vr». xalgav 





Et neque neglegat neque laedat, ut non aliqui ex 
provincia cui cis Munt quidem geovibelem 


memor et unde ipsi magistratus obvenerit, et subditis venerandus et latrocinantibus atque iniuriam fa- 


cientibus metu. 


, et cum maiore fiducia omnia peragat. 


Consentaneum enim est puras eum manus 


habiturum, quoniam et gratis magistratum accipit, el omnino lez nuper a nobis lata omnibus magistratibus 


ín ea perscriptis diserie praecipit, ut manus contineant (de quo quidem etiam iusiurandum 


praesíant) 


atque secundum leges nostras et iudicent et subditis aequitatem et iustitiam impertiant. Sic etiam veteres 


Romani republica sua ornata reliquas civitates omnes. superarunt. 


Quis enim hunc magistratum non 


simul revereatur et formidet, quem videat duplici specie munitum esse ac facile quidem ca quae legitima sunt 


1 ordinare, facillime vero, sicubi lex wioletur, id armis vindicare? 


Quae autem praetori Pisidiae 


praecepta sunt in lege de illo scripta, ea huic quoque praecipere par esse duximus. Oportet enim 


eum quippe magistratu hoc plane gratuito accepto ipsum quoque 


infegerrimum cssc iisque solis quae 


fiscus. praebet acquiescere (quemadmodum etiam lex de magistratibus iam lata exponit) et sancte ac 
iuste in rebus versari; aique uti ei mixius est magistratus, ita etiam animi concentum ei temperatum esse 


3 sonis modo acutioribus et intentis, modo lenioribus et remissis. 
omne adulterium, et prae illo homicidium, et acrius etiam raptus virginum. 


Atque odio. simul habeat et puniat 
Eosque qui iniuriam fa- 


ciunt, siquidem insanabili morbo laborent, vel statim supplicio afficiat; si vero mediocri, ad meliorem 


meniem revocet. — 
praeditus sit. maiore. 


Neminem autem vereatur. eorum qui iniuriam faciunt, etiamsi dives sive qua dignitate 
Ideo enim etiam ex, honoratiorum virorum numero eum mittimus, ut quasi domo 


secum afferat studium nihil curandi aliud nisi nos et leges, atque secundum eas iudicandi subditosque wt 


HL ltem neve neglegens sit neve iniuriam faciat: ne qui ez provincia, cui praeest, propter im- 


se um eas vitam agant instruendi. 
5 yag om. L | 7 vópos] nov. VIII | 9 ve] vo L' | 37] 
dà B | 10 xai xara] xai om. B | 12 xaraxocurgavras 


LB] xavevxocuzsavres M | 13 ve uiv yag B| 16 rà 
4x — Üuarárrovaay] magà B*, idem verba sqq. ódava 
— wónuov post vóuov (20) collocat, «avra Y Xci TOU- 
vq (20 59g.) omittit | 18. srgósyogevra: L | 20 moos- 
dyogevaas L | 21 U om. 1s uóvoi? L! | 27 ecd 
om. & | 28 xexgác Das oxi] — sit, et utatur ali- 
quando (i. e. xexgàa fas, xai xorjas'as zorát) e ] 12 om. L || 
29 nord Di] norà Di xai Lj 31 mpós ya L! | àv 

govías B | 32 £c agodgóxsqor] quiequid (i. e. 9 v« vel 


si vi) vehementius est c || 33 xai xaO&za£ L Bc] xaPása] 
M| 36 xav sí nAovroir om. B | 38 oixoPsv] ex auoto- 
ritate sui g | 40 JuxáLew uiv] Qixazouév L'| udv — 
&guobuv om. B| 42 *xai udi libri 


9 subiectos V| 12 aministratione V| 14 quae] et quae 
V*]| 16 legis V) legum ai. | 21 cingulis V!| 27 uela- 
mentioribus V | 32 uiolentus rU eonuertant V 
35 nullam V ai. | 36 dignitatem V | 38 habeant V 
42 neglegant V | 43 eui — provinciam T'] om. V ai. 


4 quia] qua. V [| 5 aecepit es P1. 


LYCAONIAE 


199 


Nov. XXV 3. 4 





pz ràg dluxíag vàg Mtn, verit JÀ quiv dvoxisiv. 
' avróc axpoat?e yuéado mór. TOw Tj - 
yillouévary wal rit d. L/ od d dd pera 
tW magadsdouévne avrq maQ' zuaw TiuTS, xal ovtO 
qeieSa) vois apyixoUs vkóvous, e$ énawverrv avtq) wai 
&vvurvOvvov yívegOa. zv agyyw' éxsivo cagae dzti- 
erüuavos Oe, si uév i6 KÀÓoi mQóe ras ur) mQos- 
ayylas avtQ à oixsía máÓn wal ánontiQastis 
ys ivo. vGw Üixniow, roUrOv avTQ méuonsv 
&moxoíosa? avTQ prradovvss ovOsgiüct sí Py 7tgo0s- 
sijntv, Ira. vàw Dixaiom prj vow els quas 
PA TOrs Zusie OUx dxsivq T0 Àowmxóv, &ÀÀ' avtQ 
t9 jv deyyv Éyovr Oixagral yevncógsOa. xal oW- 
xig avtg ueiLova memovjxausv vjv vipzv, OvrO xal 


z 


xara« 


móvro avrov psrslevaóusda^ xal arte dxsivos ovra 


tov uer Aóyovs ovrs rovs wouovs ovra 10 ts 
Agr gv eds jac, ovra ovdi rues abróv dov- 
Spasonev, GA y ; 


Tpómov TOic T7 doyTs 7tQüyuaci xorgeras — xal riva 
qsgoiv ov xaOapaie avróv xoousvov AiBoiwuev Tj ztQÓ& 
Tw máJos dmofÀléxovra f Tové zuerégové mapafal- 
wovta vóuoOve, vus; avrq? waTà vóuov émiGTüGOuEV 
và; si)vvas. ovra yà 
higov 1àv návrowv 
eopav. 


Íva t0 Um9xoov nsgiao- 


Qsouev avrQ xaJ' 0v avro; 20 eum utentem capiamus vel ad 


propter iniustitias quae ibi fiunt, frequenter autem 
nos adeant. Sed ipse iudex sit prius horum quae 
denuntiantur, et haec determinet sem ue memor 
sit traditi sibi a nobis honoris, et sic utatur iudi- 
5 ciariis laboribus, ut laudabilis ei et sine reatu fiat 
administratio: illud aperte sciens quia, 8i quidem ali- 
quis venerit ad nos non insinuans ei proprias pas- 
siones et operiens utrum mereatur quae iusta sunt, 
hunc ei remittimus responsum ei praebentes nullum; 


l0si vero denuntiaverit, deinde qu&e iusta sunt non 


adeptus ad nos recurrerit, tunc nos non illi, sed ad- 
ministrationem habenti iudices erimus. Et sicut illi 
maiorem fecimus honorem, ita et si invenerimus ne- 
|a ntem et traditis desidiose utentem auxiliabimur 
ak e et competenter eum castigabimus: et sicut 


svpouev ÓqOvuovrra xal rois magadadouévow 15 
palos Xeópevov, apvvoiuev Toi vóuoi xai mgoi- ile neque nostra verba neque leges neque cinguli 


erubuit figuram, sie neque nos eum erubescimus, sed 
obviamus ei secundum modum quo turpiter admini- 
strationis utitur rebus; et sive manibus non puris 
aliquam passionem re- 
spicientem aut nostras trans entem leges, nos ei 
secundum leges inferimus ultiones. Neque enim pe- 
cuníis pepercimus nec alteri omnium, ut subiectos 
iberaremus. 


yá prov dpnucaiusDa ovra 25 
MESA 


CAPUT IV. 


di Üà avvóv xal r?& vÀw mólsow sÜxoGpías mQo- 


Oportet quoque eum et civitatum ornatui provi- 


vweüv: xal mpüvrov uiv cráctoe dmaÀlivruw TG$ — dere: et primum quidem seditione liberare sub se 
Vx avrQ TeTaygévac molte, T2v laórgra navrayov 30 positas civitates, aequitatem ubique servantem, et ut 


PassLovra xal rov urdiv voi vxrxóow dvüsiv xà- 
l cav riÓ£usvov ngovouav,  1MÀla urdà vàw Kgyov 
TO» nóleow duslaiv, ono &v urdà xarà vovro éAar- 
Tovro ujr& Oi vw viarmw OÀxoi urrs ai rOw ysqv- 
Q9» nágodos uzqts 7 rv TüyOw acgálna rrt 5 
TOv 0dow driuéÀein" dÀÀà návra émavogOovv, f, xal 
sí fue anwenv, Omas dv rà uiv dx rOw mxoÀm- 
xàv nógmv, rà Oi 4L 5udw dmavogOo)w (ayoca. 
3 Ilagargosiv à ró P TOig dxsigs povrgiv dx 
t8» dpyovtow 7todxroggiw ddniav alvas rove rust, 

wrpxóove xatrá Ti bnuiovw T Bagovéwv, urdà vavras 


iurias ibi acceptas regionem deserant et continuas nobis molestias facessant. 


35que itinerum diligentia, se 


nihil subiectis desit, omnem ponere providentiam. 

1 Sed nec opera civitatum neglegere, quatenus ne- 
que secundum hoc minuantur neque aquaeductus 
neque pontium transitus neque murorum cautela ne- 
omnia corrigere et ad 
nos nuntiare, quatenus alia quidem ex civilibus 
quaestibus, alia vero ex nobis valeat reparare. 


9$ Cavere autem illic venientes & iudicibus execu- 


40 tores, ne licentia sit eis nostros subiectos in aliquo 


aut laedere aut onerare, neque haec videlicet con- 


Sed ipse prius eorum quae 


4d eum deferuntur cognitor fiat eaque diiudicet, ac semper honoris quem ei tribuimus memor sit itaque 
muneris negotiis fungatur, ut laudatus ipsi et integer sit magistratus. — Atque illud certo sciat nos, si 
quidem quis nos adierit, qui non ad illum detulerit. iniurias suas neque an ius consequeretur expertus 
si, hunc ad eum missuros esse nullo responso dato; sin autem detulerit nec vero ius consecutus tum 
demum nos adeat, tunc nos iam non illi, sed ipsi qui magistratum gerit iudices esse futuros. — Et quem- 
admodum honorem ei ampliorem reddidimus, íta etiam, si eum levier agere et iis quae in ipsum contuli- 
mus cox wk ood uti invenerimus, legibus opem feremus et merito in eum animadvertemus: atque sicut ille 
mec verba nostra nec leges mec magistratus speciem veretur, ita ne nos quidem ipsum verebimur, sed 
todem eum tractabimus modo quo ipse magistratus negotiis functus erit; ei sive eum puris manibus non 
wi sive affectus. alicuius rationem habere sive nostras leges violare invenerimus, nos ei secundum legem 
rationes reposcendas intentabimus. — Neque enim pecuniis neque ulli omnino rei pepercimus, ut subditos 
servaremus. 

IV. Praeterea oportet eum civitatum disciplinae providere, ac primum quidem a seditionibus 
liberare civitates sibi subditas, ita ut aequitatem ubique servet. omnemque curam adhibeat, ne ulla re 
l careant subditi. Neque vero opera publica civitatum neglegat, ut ne hoc quidem in genere vel aquarum 
ductus vel pontium (raiectus vel' murorum custodia vel viarum cura imminuatur, sed omnia reficiat, vel 
3 etiam « nos referat, ut alia ex reditibus civilibus, alia ex nostris reficere valeat. — Caveat autem ne 
eractoribus, qui illuc commeant a magistratibus missi, licentia detur subditos nostros in ulla re damno 





tum 


1 Zac L | 2 dxgoarzs] iudex & | yevéc9o L | 1 autem om. V | 2 sit T] aut V at Beck | prius 
8 bxsivos L! | 1 el] z L' | 8 àxtozt:Qaadeis L^ | 9 "e Beck] primus bri | 3 seperque V | 5 ut labiles V 
pin L | 10. ueradidóvrse B. uj uexadóveec. L* | e( di] | fat amministratio fiat V | 6 aliqui V | 7 insinuat V 


— vóuov om, B | vóuov] leges c | 25 *ovdà — 
cdi ii 26 «àv eo sd L|31 édeiv MB) dv- 
as 


8 opiens V | 9 remittemus vulg. | 11 adeptis V* T ad- 
emptis V' | ad om. V | 13 si inueniremus T' sibi uene- 
rimus V | 14 utenti V | auxiliabimus V auxiliabitur T' | 
15 castigauimus V | et sicut] sed sicut Jibri [| 16 legis 
V al. | cinguli 7] uinculi Va£. [| 18 administrationis] ad- 
ministrationibus /ibri | 19 puris] prius V | 22 leg. se- 
cundum legem? | 28 providere] et prouidere V | 30 equi- 
tates ubi seruantem V | 35 itenerum V*| 37 praeparare 
T | 39 uenientes] uenicntes autem V" uenientibus 7' 


Nov. XXV 4. 5 


Mj) «àc ovveiDiouévas (xipegouévovs mporrátes, afrso 
moo» ix 1Àv Gd ngojscav Doo ztogOoUSas rove 
dv netQiórnti Làwrae xal éxerávrovaa, xorà udv tt 
xOv énicwavás, nori dà ódÀw émipalaíae, morà dà si- 
xóvow vs xal yspugüw xal lhasévow xal óÀxaw Ónpuo- 
Víorv dvavso ue, xcl rómow ÜnOsv Onuosiov dpa 
Qécnc xal obuárov de ox dv Üiovri wruaDdvrow 
xaragrQogás, xal Érepa Tovro Éri stpoyrigórega mos 
€vxopavríav. aÀÀ' avrós udv voírov sowjceraa moó- 
vost» noárrew ümavra Lnuías yaoi, ei dà cvvido- 
niv vs xal ueitovos énowías daiaSas 1ó ztQàypua, 
Sei moayuarixQ zeraónaSa vino, 0v 07 xal ngos 
- ey» dgpjv, si Gvvidowusw, waranépwouev, xav 

óv vs xal érégq Tivi vavrQw mOwjcacÓni Tyv L5. 
TnO:v. OUroc dvamvsogs moOTÀ TÓ Um7xoov, ovros 
d»O9covaw ajOus al nólus xal abEns«s voie oixovci 
vavrac ax me yevüsstas, wal o0 vàé maTpílas 
dsogevbovra: xaSansg vi ràv qofsgarrávov du xv 
*Àw dgyóvrOv waxíav olxsiv Toi; davràw svÀa- 


Bosusvor. 


DE PRAETORE 


sueta circumferre praecepta, quae pridem ex tuis 
procedebant sedibus vastantia sub mediocritate vi- 
ventes et praecipientia aliquando quidem murorum 
instructiones, aliquando autem itinerum diligentias, 


Saliquando vero imaginum pontiumque et portuum et 


formarum et thermarum renovationes et locorum 
quasi publicorum ablationes, aedificiorum quoque 
tamquam non opportuno loco fabricatorum subversio- 
nes, et alia horum adhuc pelora ad calumniam. Sed 


10ipse quidem huius faciet providentiam agens uni- 


versa sine damno. Si vero perspexerimus nos maiori 
etiam inspectione egere causam, sacra pragmatica 
utimur forma, quam videlicet etiam ad tuum culmen, 
si perspexerimus, dirigemus, secundum quam prae- 


15 cipiemus etiam alio cuipiam hanc facere inquisitio- 


nem. Sic respirabunt aliquando subiecti, sic flore- 
bunt denuo civitates augmentumque habitantibus eas 
plurimum fiet, et non patrias deserunt velut aliquid 
terribilium propter iudicum nequitiam habitare in 


20 propriis formidantes, 


CAPUT Y. 


dii roivvy TZ2v Gv vmtooynv sidévas TQ» doyüw 
Tavrn uia i anie; àÀÀ' ov QinÀzv xaDsavcav* 
ders ümavra ónóca và Onuócww dJi)ov mpóregov 
dxavíQq TOv Goydw, ravra xarà riw vmorstayuévnv 


ánoygapiw ts cQ Oeo zudw voug Óocne avrq 25 strae legi dabis ei et qui 


xal toí; dug' avrov xal jj ys avrov TdLe, xad 
1 xai u£xgs viv ddidovo. Kai 5j àv druoaíaw sic- 
ngalue avtqQ) 18 Exixeiaexas xal tois neiDouévos avta 
mgarroguavoss vabeoyrass, TÀ zapácrud T& ÉxatéQae 
4ÁÀ oiv éni va dzt/jre agyvois xaDedeivas, wal ryrj- 
Caras mÀexve aUroU (vmaTixne yog 7 xal roUTO Ova- 
Bolov dgxzs), ódáBÜo: vs Ópoíne avrov mwQomounei- 
govai, Seganeiass T5 avrov xai tó gggariarrixóv ünav 
TO ara Tn» Cd v vOv" 
Ànavgixóv E oes "- Tos dixovpévows 

xni doppovae rovs eh ne vnrxóovs mtgos &ÀAnhove 
9 dmorshéw. AA ovdi roig xou5ccué GvyycQlges 
ztgós rove Üruociove dvavrsósw gópovss. "Ev » rais 


lor: Oeiv 


Oportet autem tuam celsitudinem scire cingulum 
hoc unum de cetero et non duplex esse, ideoque 
quae fiscus dabat prius utrique administrationi, haec 
secundum subiectam descriptionem huic sacrae no- 
eum sunt et eius of- 
ficio, sicut hactenus dabatur. 

1 Fiscaliumque exactio et ipsi imminebit et ob- 
oedientibus raetorianis cialibus; et insignia 
utriusque habebit cinguli, et quamvis iam militaris 


tí, xal si xal và udádura etgartorrixós drriv, 30 sit, attamen et in argenteo vehiculo portabitur prae- 


cedetque proxima (consulfris namque est etiam hoc 
signum administrationis) fascesque similiter eum prae- 
cedent, procurabitque etiam militaris manus universa 
in provincia collocata, cui curae erit et latrocinia 


q snas wai TÓ 35 abscidere et laesis ferre solacium et temperatos no- 


stros subiectos inter alterutros facere. 


9 Sed ue vicaneis permittat adversus publics 
resultare tributa. Inter spectabiles administrationes 


mapiBAéntow ágyaie xal avrm T&rüberca, xal si rvyov 40 autem haec quoque deputabitur, licet forsitan susci- 





molestiave afficiendi, neu iam solitas illas iussiones afferant, quae olim ex sedibus tuis procedebant per- 
diturae eos qui in mediocri condicione vivebant, cum modo muros refici modo vias curari, modo imagines 
et pontes et portus et aquae ductus publicos renovari iuberent, et loca tamquam publica auferri et domos 
í non suo loco conditas destrui atque alia his etíam ad calumniam proclivwora. — Sed ipse huic rei 
operam dabit atque omnia sine damno peraget. Quodsi vel graviore inspectione res egere nobis videbitur, 
sacra pragmatica forma utemur, quam quidem ad tuam quoque praefecturam, dE eere mittemus, et 
secundum eam etiam alteri ut hanc quaestionem faciat (praecipiemus). Sic respirabunt aliquando subditi, 
sic florebunt rursus civitates et incrementum incolae earum quam mazimum capient, nec iam patrias 
famquam rem maxime ADMIN DUNMER cum propter magistratuum malitiam in suis habitare vereantur. 
V. Oportet igitur tuam sublimitatem scire hunc magistratum unum in. posterum ac non duplicem 
futurum esse: unde omnia, quaecumque fiscus antea. utrique. magistratui dabat, ea. secundum subicctam 
^uic sacrae legi nostrae descriptionem ipsi iisque qui círca eum sunt eiusque officio dabis, quemad- 
1 modum etiam usque adhuc dabantur. — Tributorum quoque exactio et ad ipsum et ad praetorianos qui 
ei oboediunt | officiales pertinebit; habebitque utriusque magistratus insignia, et quamvis potissimum mii- 
faris sit, at cerle curru argenteo vehetur et securis eum  praecedet (consularis enim potestatis etiam 
hoc signum est) pariterque fasces ei sollemniter praeferentur, atque inserviet ei universa manus militaris 
r in provincia collócata est: cui quidem curae erit ut latrocinia excidat et iniuriam passis opem ferat 


et subditos nostros quietos inter se reddat. 
Inter. spectabiles autem 


vero vicanos patietur publica tributa recusare. 


agistratus ipse quoque referctur, etsi forte qui eum suscipit dignitatis sit maioris. 





5 óÀxów Onuociov) formarum ct thermarum c | 7. »ri- 
Odrrov L| 8 ztooxeigorara B || 9 rovrov MBz] rovro L' 
Tovrov L! | 10 avvidauev] avvaidoper (vvzdauev L') 
LB (cf.c) awvaiBousv M: scr.avyiBousv? cf. XXVIA, t 
13 cevvidoiev LB] cvveidouiy M | xav' avróv ve Mi 
xarà ravrov v& B, xelsvovza lectione g secundum quam 
praecipiemus commendari iniuria putat Zachariae. Videtur 
excidisse Karas vel xgocrátouev | 16 xal om. L | avEnsw 
L'! |21 voivvy] autem c | 23 dxavra ónósa] quae c. ! 
25 vsoygagz» B | 26 àg' avróv M | 28sg. dxiwsiaevas 
— stapagnu& vs om. M | 30 xal sí xai L| xal sí MB | 
91 drrvre] s. v. xaOidpac M | 32 avrov om. e | vo9ro 
B] vovro «ó ML [eee L| 33 óavdo: L! | eo- 
sopsevovci M | 38 xouízcie L'| 40 avrz] avr L! 


1 pridem T] quidem V | 5 portum V1 6 et therma- 
rum (theymarum V) seclhidenda videntur | reuocationes 
V | T ablationes Beck] habitationes VT | quoque 7] 
om. V al. | 9 peiora] leg. proniora? | 10 huius faciet T 
faeiat huius V | 11 prospexerimus libri | etiam maiori T 
12 pramatica V | 13 utemur vulg. | 15 alii vulg. | 18 de- 
serent vulg. | 23 utique V | 27 ipsi T] ipsa vi immine- 
bat V inminebant T [ 28 eis T | 31 oonsolaris V | 
etiam in ras. V | 33 *procurabitque] eee gl (pla- 
cuit T") libri, nv Studemund, parebitque ci Beck $ 
universa om. V | 34 prouintiam vi collocata Beck] col- 
lata libri | 39 &mministrationes autem (ad V) V Neob.] 
autem administrationes T'| 40 deportabitur V al. | «us- 
cipient V? 


LYCAONIAE 


$ muoalzBow «irj» àMas si usitovos. và e 
v&v ryncouáévamv farai vOi0VTOv OTmOlow aw fusig éma- 
TyÓeios Éynv moóc v?» doyy» dyxgivaiusv* avrzv dà 
|y v?» aen» peser dorw d» vaic mapiBAéreross 
&piD usia Jas, xadanag avdUnavol va xal 0 1r Exat 
wore wal ó P'ulavías v& wal ó vis OQvyias aiciv. 
8 "Qoa xal) áxgoágsras dixdw xavà vy» dmapyíaw 
T39w avrov xai ygrpaixo xai ixQv xal TOv 
wdo apías, waddmep xal magcig Kfsgri vale 
dexax. Kai rás à 
Cav avrov ywopnivae éisrácovgiw dvravOoi xarà TO 

É 0i ín] vOv nspiBAérrvaw doyóvto»v of 


Nov. XXV 5. 6 


piens eam dignitatis sit potloris. Administratores 
enim erunt tales quales nos opportunos esse ad cin- 
gulum iudicaverimus, ipsam autem administrationem 
competens est inter spectabiles numerari, sicut pro- 
5 consules et Orientis comes et Galatiae et Phrygiae 
gunt: 
8 ut et audiat causas in provincia sua et pecunia- 
rias et criminales et pro libertate, sicut etiam omnes 
istratus, Et appellationes, quae contra senten- 


dgécns và$ xarà rOw àmoxgí-lÜtias eius fiunt, examinabunt hic secundum anti 


uam 
consuetudinem qui super spectabilibus hoc agebant, 
loriosissimi sacrorum nostrorum praetoriorum prae- 


va évdoLorato: rÀw íapov zudv mouscopíov Kmagyos — lecti et gloriosissimus qon (hoc quod olim est 
9 va iviobóraros xouaiarop (rovro và ávoJev maga- traditum), eo quod civiliora administrationis huius 
Ssdoudvov), diór« molstixorrsoa và c7 aoyrjs Pn 15 iam facta sunt, permixta legibus, quas videlicet etiam 
yovev dvauiyOéwra vOig vóuow, ovs Ü;y xai ww ipsis armis praeesse volumus. 

Té» OnÀev agysv Bovióusda. 


CAPUT VL 


TavTE 
4ÀÀ' abjvos d 


per 
ew Évayyos vsOsian "epp Juaváles wal — etiam secundum hoc honoratus quod et sacrum audi- 


avO'oi 


tenus inde n dentur administratoribus una cum 
cilli quidem eis praebeant cingulum, 


2 devi B | 3 dxxgivainsv B] avr L! avroi? L| 
4 45) &ià Ll 5 fo B | 9 Késors om. c| 11 4Eevazov- 
ew L| 13 v&»] ó «àv L | *Vnagyos übri | 15 «7€ 

pis) administrationis buius g | 16 dvapeydévrs L' 
ef. p. 194, 4. | 19 7 re B 


M] 
xa2& LB | woóregov sigrxausv ML) m. 


xal om. L | 32 ma. ————: a —— 
ML Lr 7 ira m, 
nass Tepeocia Lb | 36 aigetine] e 


wsiaxóv B | ragemxaAecáps Da. L!| 42 avro] aver L 


1 administratoris V] administrationis T' | administra- 
toris enim erit talis /ibri | 3 inde cauerimus V LES ek 
Galatiae] ex galatie V al. | frigie libri | 7 ias Val. | 
9 magistratos V | 12 praeteritoriorum 13 quae- 
storum V | 21 paeatione (paecatione T') fngie libri | 
24 *causa — — RÀ r tradita T'| 27 hoe 
T] hoe quod uod) quo V al. | 28 imponet vulg. ! 
29 hie] hinc VÀ, d eeiy. 1 36 vocabant om. V al. | 
91 scribentes vulg.] scribendi libri 


26 


Nov. XXV 5. ep. 202 DE PRAETORE LYCAONIAE 


và» ducívns jvOuitos: vgóxov. 'Ex dà 5 r5 vzoxs- — mandata vero eius ornent modum. Ex subiecta vero 
pávoé anoypapi; vjda vj Dae fudw rng Oziev descriptione huic sacrae nostrae legi palam erit, 
Kevas, ví pdw mQospxóv éGrw avrüv yuwópevov sgo- - uid quidem competat eum ordinatum occasione co- 

icillorum administrationis praebere, quid autem ei 
ta xal magidoq xai vois zegi avtov» xoer aia Sas. Ei 5 et assessori et qui circa eum sunt ministrari. Si 
Ji xaí vivas &pyovras và pu avrQw éxagyiw — etiam eliiuos iudices iuxta eas vincias 


dualovvrag ri mapl vo Ünuógiov, ovy Fr dx- egentes inveneris circa fiscalia, non alium desti- 
, aA p exexva ilios neis dv- 4 is, sed ipsis s bilibus iudicibus delegabis, ut 
wi, airs aírovs émícaO ve. TOi dx yerróvmv eant vicinis iudicibus, si AMEN et 
p apeiat si. óqÓOvuoiev, xal ztagagwevázs ravra xà- 10 procurent haec omnibus inferre m. 
Atm T, 

Nm" 0yot) Tb» roivvr magóvra vóuov fusis uv ud Pdequ DM Praesentem igitur legem nos qui- 
&xoreDiva. vQ vw Suiov Tuv Diaráfemv maps- nostrarum constitutionum pro- 
Cxevácapsv s avrós dà Jebd, xaT! avróv — curavimus codici, ipse vero suscipieng secundum 
sarta L7 Sávaro» dal magélovra «€ éjusré-l5 eam universa ages inmortalem semper praebituram 
eas quoi br Avr, beneficii nostri memoriam. 

Dat. xv. k. Iun. CP. "Belisario v. C. CODS. [a. 535] Dat. xv. k. Iun. CP. Belisario v. c. cons. 

dii nagézsaD as TQ. ngaivaps "fvxaovías oUvan* rtet praeberi praetori Lycaoniae ita: 

avrQ uiv $ndo Pi fuam us uevtevibae xal Àoi- he uim pro annonis «t capitibus (et) reliquo 
- ztagavvy?s sol. CCC 20 solacio Aolidos numero octingentos 

$ avro? maoédop sol. LXXII eius assessori solidos numero septuaginta duo 
5. avrov rábs auri lib. II. eius officio auri libras quinque. 
ai dà avróv xapéyu» mQopács GvuBólov ovros* MEME autem eum praebere occasione codicillo- 


vole mapsBAésrosé xagtovÀagíow uel -—- Deíov 25 vniüles Chartulariis tribus sacri cubiculi so- 
VIIII e novem 


7 pA TÀv Medus d im vora- rimicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
E dev sol. x et Mereunsibus solidos numero viginti quattuor 
pe AU sol. III eius adiutori solidos numero tres 
"s Tábe vdw éviolorírow vow émágyow vxio30  offcio gloriosissimorum praefectorum pro prae- 
mQoerayuáTaw wal nàácne érégac aitías sol XL. ceptis et omni alia causa solidos numero quadra- 
ginta. 


s 


fis conferant, illa vero administrandi magistratus rationem moderentur. .Ex: descriptione vero sacrae huic 
legi nostrae subiecta manifestum erit, quid quidem eum qui praed fiat pro potestatis insignibus 
praestare, quid autem et ipsi et assessori et qui circa eum sunt trari par sit. Si quos vero prae- 
sides provinciarum ipsis vicinarum in fiscalibus neglegenter versari invenias, non alium delegabis, sed ipsis 

apecióbilibus oue. ipsas i negotium exhibebis, ut ipsi instent. vicinis praesidibus, si socordes sint, atque 
€ Afficiant ut omnibus modis inferant. 

Epilogus. Praesentem igitur legem nos quidem in sacrarum nostrarum constitutionum libro re- 

am curavimus, ípse vero ca accepla omnia secundum eam peragas, quae immortalem semper nostri 
beneficii memoriam praestitura sit. 

Ore praeleri praetori Lycaoniae i(a: ipsi quidem ^W f" et capitationibus et reliquo so- 
lacio soi. CCC, PT: eius sol. LX XII, o, * eius auri ortet autem eum praebere. insig- 
nium nomine ila: spectabilibus chartulariis tribus. sacrí cubiculi phi 1, ihi primicerio clarissimorum tribu- 
norum notariorum et laterculensibus sol. X XIV, adiutori eius sol. III, officio gloriosissimorum nostrorum 
praefectorum pro iussionibus et omni reliqua causa sol. XL. 





s L| 2«c38s ruàv và 9e vóno L Theod. | n ovros* rois] ovrois (sic) L 1 25 d. 
My daviv. ti Lyr avràw dido, res -- Aagiow M | 26 solidos novem g, vopispara r4 Theod. 
rs B | 4 evufos. 6 ri || 7 evene | sol UIII M wopícuava H (óxrm B) M. s. v., LB 


sexta B Biddovs ( Knee A dgrorres LB (ita etiam XU. Theod. voi oixaicwois M s. v3, B | sol 
2Y- XXIU M] wo, 


M mier vesceuri s ideis «1 o. «a uisuava x)' LB Theod. vou. xa' M s.v. 
ewsvácousv L b 1:5 x 29 v9 BonOgQ avvot MB Theod] td avrà for. 
spabiov L' medle D* nod medie D AA ,ad ) " dat] | L | "d y M vouicuara y (vola B) M.s.v., LB 
di. M | xv. k. Iun. Mc] zgó ww... Ath., T1 judv M) om. T Be] integam Thecd.] inge 
pnl "Iovríg: Theod. | bilisario M1 subscr. dat. cons. pru LB i5 sol XL M(c)) vouécpava E M s.v. 
Gilacit Ju lul"*al. dat pc. uilisurii Jui» | 19 àvóvow B | LB 


&vóvas Theod. | mnn ME xanirow Lg - 

Agriovov B | Aexóv L Ln» sold. OCC M »opia- 

pata 1 (ri sd s B) LB |. (solidos numero ootin- 3 quid quidem V] quidquid YT | 13 reeondi Osen- 
í sacrum V 





gentos c) | 2! sol LXXLL M. ona, a o8 M s. v., en] secundi libri || 15 ea V | ages 
L Theod. vouiauata dglouzxovra B| 22 auri lib. ing oh Heimbach. | 17 iunii cap. VT | bilisiado V 
uri lib. U M (auri libros quinque e) V Ai, rai V, om. T | 19 anonis V | et add. vulg. | 23 ocoe- 


(Jo B) Ms.v., LB vouíauava QxJ' (QuÀ corr. Zachariae) | sionem vi 25 cartolariis V | 31 omnia V 


DE PRAETORE THRACIAE 203 Nov. XXVI pr. 1 





kc XXVL 
HEPI TOY IIPAIT9POZ DE PRAETORE THRACIAE. 
GPAIKHZ. 
afvvoxg&to "lovariwiavós Jdvyovatos "Iodyyy vq dv- Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


Pobfexóto émápyo và» lapdw vis "Eo mpavraplm»v V 
TÓ H', ámó Vxárow xal matQixiq. 
Ilgooínsov.) "Exsivo vàv àvonuoloynpivov ácciv (Praefatio. Illud indubitatum est quia, si quis 
PRA d! vu iw Geqxàv bvonásms yooav, só9u; — Thracum nominaverit regionem, mox aimul aggredi- 
evrasdoyera, TQ Aoyg xaí vi àvügaías xal GrQavio- — tur menti et quaedam fortitudo et militaris multitu- 


*áÉso» (molla dà tem ordinum plurimorumque in illo loco exercituum, 
«i xarà r0» vOxOw dxsivov vyduaus), TOV 3i TOi; xo- alium vero civilibus m pega causis: ambo autem 


oic. dà oidénors nos Aovs, &AÀà «ó piv Ónuóciov — adinvicem, sed fiscus — Singulis et annonas 
sedi Meroe cer à deé- — habent MM ides Mul 
L av», oi Iyovas denvexr, vs wal dvsAsv et itam onem 

e ile dues" reit diijiset Abirecs. 55 iat sibreteus iaueict, 


CAPUT I. 


"Edole voivvy uiv Éyswv 0pO08 sovro Onsp xal dv Placuit igitur nobis habere recte hoc, n etiam 
dxágos; sanodxausv KÓvaa. xaírorya ovy ovra pay in aliis fecimus nationibus licet non ita icis nec 
pose. 090À GrQatirtixTe G€ Óeopévois, Tovro w&v- militari munitione indigentibus, hoc et hic agere, e 
TaUJa mgüla: xal rovrov O7 TOv &gyov éxarígay — harum quoque administrationum utramque idem 
aie ravró GvveÀxUcai, ders a5 TOv uév dmi vOw sro-30 contrahere, non alterum quidem in civilibus, alterum 
Aix) ideas meay, rov, Tv Óà cvgateesrG» xal — vero in militaribus esse negotiis et solis praesedere, 
móvov ibápruv, à uiav dpyzv dyxaracizca, v4 — sed unam administrationem instituere loco honestam 
Tómq Gcruvyv Tiva xai aidovs abíav, Tmeg Ópo(os uandam et reverentia dignam, quae similiter civi- 
TÀv moOlixdw dxiica mQayuátow ÉémiuaAZceras 76 um ibi causarum curam habebit et pro i 

T5 TÀw GTQaT&)idv sUxocuías ggovrii. o uiv yàp35tium disciplina cogitabit. Provinciae namque iudex 
thé émagyías zyoíusvog dv érípow twGiv dgr& Ómow, in aliis quibusdam locis positus vix illis sufficiet, 


ANov. X X VI Graece extat in ML, inde a cap. 2 in B 6,10. — Epit. Theod. 26, Athan. 4, 6. Iulian. const. XIX. 


XXVI. 


DE PRAETORE THRACIAE. 


. Justinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, 
d feconruli et. patricio. ?5 
Praefatio. lllud in confesso est, Thracum regionem si quis nominet, statim una subire mentem 
oríitudinis et militarium copiarum et bellorum atque pugnae cogitationem; haec enim 

ingenita et patria terrae illi sunt. — Itaque nobis et olim consilium erat illorum quoque locorum res 
constituendi, el nunc de iis quae animo iam agitavimus hanc ponimus legem. [ped ad 
Murum duos viros sedere et vicarios nominari scimus omnes, alterum militaribus cohortibus imperantem 
(muitae enim in illo loco copiae sunt), alterum civilibus negotiis praefectum: uterque autem vices sustinet 
alter gloriosissimorum praefectorum, alter fortissimorum magistrorum militum ; vero umquam inter 
se consentiunt, sed fiscus utrique e( annonas subministrat et reliquum praebet solacium, ipsi vero unum 
hoc perpetuum ei infinitum negotium habent, ut contentionem inter se exerceant immortalem. 

L  Piacwit igitur nobis satius esse quod in aliis we gentibus fecimus, licet non aeque belli 
cosis nec militari custodia indigentibus, idem etiam hic fons, et utrumque hunc magistratum in unum 
contrahere, uí non alíer civilibus praesit negotiis, alter militibus vel. solis imperet, sed unum aliquem 

ístratum in co loco constituere gravem et reverentia dignum, qui pariter illic civiles res atque milita- 
rem disciplinam curet. Nam is quidem qui provinciae praeest ín aliis versatur locis illisque aegre sufficit ; 


$ 9xáexm L'| édas L| 6 ravQexieov M* | 8 «5»] 1 rubr. KS Ey De praetore taralie Ej V | 11 in 
v&» L | 9 *àvdgsías (idem Zachariae in d . | petia V | ili 7 | id duos 
Bgsía libri | 11 dv yevvé L* dvysvitá L? in genere | om. V | vicarios et] leg. et vicarios? | 16 universi alium) 
(i. e. dv yévu) c | 12 xal inserui | 14 vi94nsDa L| | uniucrsalium libri | praesidentem ve d 17 ordinem 
17 evgavurixóy M*L! | 20 *énágyov ML | 21 0 | libri | exercituum T] exercitum V aJ. | 19 alios V [ 21 ma- 
ài e L' 23 yoenysi M yogrysi và L || 24 oi | gistro militum libri] 23 impendi V [ 27 *bellis /ióri || 
3i evdà L' | 27 oir] Ov L | 34 ergariorrixóv | 28 militare munitionem Val. 1 utraque V | 30 non 
-—. 32 dAÁà uia» doyiv om. L (ágy5nv post &bíav | T, om. V aL, nee vulg. | 31 militalibus V | * negotiis et 
33 add. L*) solis] et solis et negotiis libri [ praesidere vu/g. | 34 mili- 

tarium T | 35 diseiplinam V | 36 vix illis 7] uexillis V ad 

26* 


Nov. XXVI 1. 2 


1 óhs éxeivow dgxiw* 5 0à vàv Py eel TOUTOw 
qvÀax; al 5 m&gi rovs rómove ixsivovs Quoixncie xai 
svrabía 15 xai GrgaTnyía Üsires TwwOé dwÜpos àya- 
Soi xal mgóe ix&ttoov Kyowros émirrÜaims, GvQarid- 
Taé TS xoGusi»v xal vóuwv éLbagyew. T mots dv oUv 
Ovoua rOtq 7QO0igopov 4x t7& GQyaióTrrOe Dairuev, 
5 noíar Aaovres mpospyopíav tQ «ly» ágyi» Éyovrs 
vajryy águócciusv, fj ovx avróDev davi pavegóv, c 
xal ovros moaítoQ ÓvouacÓrcstas viv 17$ "ustfQas 


204 


DE PRAETORE 


1 murorum vero horum custodia et circa loca illa 
gubernatio (et) disciplina atque ducatus eget aliquo 
viro bono et qui ad utrumque opportunus existat, 
milites ordinare et legibus praeesse. Sed quod no- 
$ men huic competens ex antiquitate donemus, aut 
qualem sumentes appellationem cingulum hoc haben- 
tem nominemus? an certe non hoc ipso manifestum 
est, quia etiam iste praetor nominabitur, nostrae 
ietatis cognomen accipiens, sicut Pisidiae iudex et 


avcsBlas mposÀaufBávaw ixowvuíav, xaDanep ó lh-10 Lycaoniae praesul nominatus et factus est a& nobis? 


vidas ve vyoíusvos xal ó Zfvxaovías ébágyow dwó- 
pacta vt xal yéyove maQ' "uaw; si yàg 0 mQaívop 
6 '"Pouaiov crgargyós v8 OpoV xal vouodérne rai- 
Tnv dni c8 oixeiag agyyse elye vv vábiv, àv avopo- 


Si enim praetor Romanorum dux simul et legis- 
lator hoc in suo cingulo habebat offcium, indubi- 
tatum est quia decentissimum erit praetoris nomen 


huius administrationis appellationi. Militum etenim 


Aoynuévaw £criv Ori mgezoÓécrarov àw £i rÓ vov 15 praeerit multitudini, privatos autem non paucos sub- 


mQaíroQos óvoua T] tTüS dgy/é raUTze TrQosrnyopía. 
€TgaTi.o tw uéy yàp vyrnaevas náfjSovs, idiovas dà 


ovx tg Me vmoxtudévovs ffe, ol và dx vÀw rus 
vépov Diacrraei vóuayv, xal Ori ys toic ózt0:6 avdoos 


lectos habebit, quibus ex nostris legibus iudicabit. 
Et egent in locis illis viro bono et quae civilia et 
quae bellica sunt. Nam et priscis temporibus sem- 
per aliqui viri militares in maximis dignitatibus con- 


áyaDos 1í Te mOÀvrixd và T8 TtOÀéuia* xal yàp £v 20 stituti et exercitibus praeerant et aliis omnibus prae- 


*0ie ÉungocUev xoóvou asi Tivs6 avÜpes GroatTic- 
TixOi Ow dui ueyicvmw buena» Ovrss TOV YE 
dxsigs Óvvauemw £fryoovro ois «s dÀÀow magi 
dBornJovv, si xal a; GrQariQ ral Tiva, idioras Oi 
éréygavov Opa. «i yàg émiógouai TOw 
ev uergías yorLovai rms dvriGragsoS. si dà và xav* 
avrovs ézierpápOn TQ pg TOV wóumw avtov 
qydaOa: Üvrvau£vq, cs noAv *Ó Diagépor Ov vaEtos 
Ts xal drabíae* wal üzaciw él gavegóv o có 


bebant auxilium, licet non milites aliqui, sed tamen 
privati essent. lncursiones enim barbarorum non 
mediocri egent rebellione. Oportet autem eis dele- 

i ut cum legibus ipsi praesint exercitui, tamquam 


«ogápoy 25 multa sit differentia disciplinae et indisciplinationis: 


et omnibus est apertum quia militaris quidem manus, 
Si sola sit in semet ipsa, asperior est quam decet, 
civilis autem, nisi cum militaribus misceatur, medio- 
critate erit inferior, ex utroque vero in idem con- 


e1gaTioTixÓv, &l uóvoyv eir xai xad" avró, Ogacvrs- 30 venire, hoc perfectissimum et sufficiens est ad bel- 


Qov Écaras OU moénovros, v0 Dd ys paria sb gu) 
TQ GtQaTioPTixq Gvvavapiyyvt au, xataüszorspov Karas 
TOU Mube L7] dxatéom Dav. sí; vavró GvvelOov 
TOUrO ttÀsnórarÓv v8 xal ajragxés dGTi xal mos mÓ- 
Asuóv T& ÓpOU wai eigrvnv étagwovv. 


lum simul et pacem. 


CAPUT Il. 


Ovxov xai và 17$ &pyije raírne avvig Oa, wal ngai- 
re Me "overiviavos éxi Opáxns xalaaOm. GUu- 
Bola dB airQ mag! juàw ÉKarci xobulloi v8 qo 
TO»wré dereUDeY xarü TÓ TOY Lowtdw GnuexrafhAlcov 


Ergo et haec administratio coniungatur, et praetor 
iste lustinianus in Thracia vocetur, honor autem ei 
& nobis erit codicilli procedentes hinc secundum 
reliquorum spectabilium iudicum figuram et quae- 





1 horum vero murorum custodia et illorum locorum administratio et disciplina et militare impe- 
rium viro aliquo bono indiget quique ad utrumque idoneus sit tam ad milites instruendos quam ad leges 


psi eriam 


Quod igitur nomen huic conveniens ex antiquitate ponamus? au( qualem eligentes ap- 


tionem aptam ei qui magistratum hunc gesturus sit, efficiamus? 4n ied. nc se manifestum est hunc 


qu praetorem nominandum esse ascito pietatis nostrae cognomine, quem 
et 


modum Pisidiae praefectus 


caoniae rector a nobis et nominatus et factus est? Nam siquidem Romanorum praetor belli dux 


sim: 
stratus appellationi maxime convenire. 


e( legislator hunc in suo magistratu locum tenuit, in confesso est praetoris nomen huius magi- 
i Militum enim copiis praeerit, 

bus ex nostris legibus ius reddat, subiectos habebit. fà 

quam mililarium rerum perito: etenim etiam prioribus temporibus semper viri quidam militares ea: iis 


(, privatos autem non paucos, E en 
4c profecto illis locis opus est viro tam civilium 


in summis dignitatibus erant et copiis militum ibi praeerant et reliquis omnibus praesto erant, licet qui 


non milites, sed potius togati essent. Barbarorum enim invasiones non mediocri indigent wi resistendi. 
Oportet autem quae ad eos pertinent ei committi qui cum legibus imperare illis possit, cum multum 
intersit inter. ordinem et perturbationem: atque inter omnes constat rem militarem, si per se sola sit, 
audaciorem esse quam decet, rem autem civilem, nisi cum militari simul misceatur, ii iorem esse quam 
par est, utramque vero in idem coniunctam et perfectissimam et idoneam esse. et bellum simul atque 
pacem sufficientem. 

lL taque haec quoque potestas coniuncta sit, et praetor hic lustinianus in Thracia vocetur. 
Insignia vero ei a nobis erunt et codicilli hinc editi secundum speciem ceterorum spectabilium magi- 


15] s L| roov L'|6 rovrov L'|8 7) an certe away cod.) dvayxatóuevos xadétzsaDas Téiyos) | 38 va 
(e. 3 yet) e | 10g. cf. nov. XXIV. XXV | 11 ££agxos | om. B | 39 xara vó Haloander) xasá «« «o MLB | 


&v (ov L') L| 13 xai ovouoOsrgs L| 14 agyzs om. 
L | 17» om. M* | 15 1ó vo? L] rov om. M || 19 si ya 
voie vgóntois M Dsiras dv xoic xóztow L(c) | 20 zols- 
xd. Haloander non recte || 23 éxsias om. c | 25 ouo] 
Ovcs6 coni. Zachariae | 21 vov] và L! | 28 Jvvauévo M] 
Ovvánsos L' Óvyáusov addito vàw ante avvàw L*(c) | 
30 xav! eXró L | 32 vo? evgariarrexoU. L! || xavade- 
Érsgov. L' | 33 avvsA90»] convenire c [ 34 ro?vo M] 
vovrov L! rovrov L? | fava« Haloander | 35 é£agxovv 
om. € | 36sq. Oixovw — xalaia9o] Jvvoidauev uíav 
&prnv éni Us Opdxns dyxaragriga, xal róv ravrQV 
Éxovra vy» apyrv npaívaopa "ovativiavov dzi Opdxns 
xaAsiadas, xad 70D a« 3. adcir dni toV Maxpoyv 
Te(xové B (cf. Theod,; Ath. ubi leg. aie «0 Maxgóv | c 


nepiBénrov B 


1 custodiat circa V | 2 et add. vulg. | 3 bona V | qui 
ad) quid F quia 7]| oportunum V | $ donamus 4bri | 
6 quale V | appellationum Val. [ 7 ipsum T | 9 accipies 
V | 12 habeat Yi 13 decentesimum zi 14 sppellatione 
T appellationum V | 15 probatos V ai. [i5 judicauit 
libri] 17 egent in] egentem VT' | illos VaL. | 22 esse 
V] ineursionem V? | 23 delegati Val. | 24 *ut] et libri 
praesunt exercitu V| 25 diseiplina V | 27 ipsam V 
asperior est] asperiores libri, asperior erit vulg. [ 29 erit 
"n conveniens Beck | 36 ergo] rogo Val. | 38 codi- 


THRACIAE 


dgrivrar exüpa waí vwveé xal vmoOixas Bacilxai, 
vóv vQóxOv V Ünsvaa xaO" Ov Qiavvat tT) Gynv, 
&w oí mpó zuo» uavÜdra muvximis Mi, 
prO" aw éml vy» xagav dbióvres oi và dQyàs dua- 
xingosusvo: TO mQaxréov dxsiJav dAaufavov' xal vó 
wqayma srpovyoQsi xaÀde, xai zv vois mpairaguv 
iedonsdu íni nolÀlàw «is fjuerépas Dvd, xai 
pàLucra vw danespinv, dp! ow "Pwuaios nposiDóv- 
ve vy» vs Qxrov dx aíneiv OÀmv uegrufoías vs wal 
tns pas và mnÀéigTa xatsxt5gavrO. 
19 map' judw KumgogÓsv signuéve yéygamrai vóuq 
mipb rv doyOow, xa] ónóca tq «s llai(aé vq v& 
4wxaovíag DueiAéynaDa airs, ssp) toU ztQoixa 
piv abvov$ éwvrsUDev yugorovecÓa, mpoixa dà Üriv 


205 


Nov. XXVI 2. 3 


dam insignia imperialis modum explanantia quo re- 
gat administrationem, quae pee nostri mandata 
principis appellabant, cum quibus ad provinciam 
ientes » &üministrationes sortiebantur quod 
5agendum erat inde sumebant. Et causa servabatur 
bene, erantque praetores probabiles in multis nostri 
imperii gentibus et maxime hesperiarum, ex quibus 
Romani procedentes et septentrionem ut ita dicatur 
omnem et meridiem et orientis plurima tenuerunt, 


Oca troivvy dv 10 Quaecumque igitur in lege a nobis dudum prolata 


Scripta sunt de administrationibus, et quaecumque 
de Pisidiae et Lycaoniae disputavimus praetore, ut 
gratis quidem hinc ordinentur, gratis autem eos 
oporteat se collatoribus exhibere nostris, omnibus 


voi Vmyxóow ztposgápecóva voi; vrrigow, aac: 15 manifesta sunt: in totam namque dicionem proces- 


für icri gawegá^ sic OÀnv yàg dpt. t5» vn5xoov dx- 
íyxsv ó wóuo; xal amaciw 7r yéyovev yvaQa- 


sit lex et omnibus iam facta manifestissima est. 
Cui etiam iusiurandum inscriptum est, secundum 


poratos. q O7, xai Dgxos éyyéygamza: xaÓ' Ov wgos- quod competat nostros iudices suscipientes admini- 
fxóv dcr, roUe r&erfgove doyovras smagalaugávovras —Birationes suam animam consecrare deo et custodire 
fà dgydg Tv éavràw veg dvisgoy TQ JeQ xai20nostros subiectos sub aequitate atque iustitia, ab 


prm TOUS qgu£TéQovs vzrxóove dv icóTmti v5 wal 
uxmiocUwy zrüGre dmrAlayuévovs aiGyooxsoósíag c 
l xai jvsueveías wal ydgeros,  Tabec ras Óà avróv 
Sapazevaovsiv ov mzxÀe(ove vOw éxaróv: xal Efe udv 


omni remotos turpi lucro et inimicitiis atque gratia. 


1 Officiales autem ei ministrabunt non amplius cen- 
tum, et habebit quidem civilis cinguli codicillos, ba- 


va Us moÀeraxms &oy5s GéugoÀa, fie, dà và 15s G*Qa- 25 bebit autem et (militaris. Et aderit quidem ei et ad 


vuprtixe. xal ziagégrca uiv avtq xai ad responsum 
ha rag deus Dvváusss, fies DP GÓsuav wach dyurár- 
fü» avraig xai tà AvcitrAovvra aj neo rd 
$ «àv doyitsnDai v& xai mgártüv. 'H di vw 


responsum propter ibi) constitutum exercitum; habe- 
bit autem licentiam et imperare eis et quae utilia 
sunt rei publicae cum eis efficere et agere. 

2 Exacüo vero circa loca illa fiscalium functionum 


sipi TOUS TÓstOvg éxsivovs |v&;v] ürjuodíamv gópo»v si;- 30 et ipsum et officium respiciet ipsius: praetorianum- 


sQab avróv T& xal vZv váluw Ówstas TZ» avTOV. 
sQuroQuawy T8 ünaca 7 tTàbu xÀnOrgsras, TOW d»- 
wü):v grparsvouévn GvugoAos dx «oV Ouíov rdw 
hnutoÀív Gxpiviov goirogiv, dE ov xai 


, ? feum 


mqdrv dxouiLero Tà TO«avra GUufoÀa vábw. 


que officium omne vocabitur, et hic datis militabit 
pom ex s&cro epistolarum scrinio procedenti- 
us, ex quo et vicarianum dudum percipiebat offi- 
cium huiusmodi probatorias. 

5 


CAPUT III. 


Cura vero ei erit primum quidem muneribus puras 
servare manus, deinde omnem aequitatem nostris 
subiectis privatim et publice custodire litigantibus et 
documenta inter alterutros facientibus, ut tumultus 


Miljses dà avrQ mgóvov này dpa xaSapàs qv- 
livruy và$ yéigas, Émsira mücav icóryra TOis vus- 
Tégow Vorxóow idíq ve xal dnuocíg tngsiv Oixabo- 
nive ts xai GvuflóAaia mos love 7ztQ&rtovgiv, 





t(ratuum et praecepta quaedam imperialia quae quemadmodum magistratus gerendus sit, explicent, quae 
idem maiores nostri mandata principis vocabant, quibus acceptis in provinciam proficiscentes qui magi- 
stratum. sortiti erant, quid faciendum esset, inde depromebant: atque ea res bene processit, contigitque 
praetoribus ut apud multas reipublicae nostrae gentes laude florerent, inprimis occidentales, unde Romani 
profecti et. septemtrionem paene totum et meridiei et orientis partem maximam acquisiverunt. — Quae- 
pm igitur ín lege quam modo diximus de magistratibus scripta sunt, et quaecumque et Pisidiae 
«t Lycaoniae praetori exposuimus, scilicet gratis cum ipsos hinc creandos esse tum ipsis subditos nostros 
fraciandos, iam omnibus manifesía sunt: in wniversam enim dicionem nostram nuper lex illa pro- 
fecta omnibusque iam facta est notissima. — In qua etiam iusiurandum scriptum est, secundum 
twdices nostros magistratu suscepto animam suam deo consecrare et subditos nostros in aequitate e iw- 
l stitia custodire decet ab omni turpis lucri cupiditate et invidia et gratia liberos. Gjficiales vero 
€&i inservient non plures centum, atque habebit tam civilis magistratus quam militaris insignü 
Aderit etiam ad responsum ei propter militum quae ibi sunt copias; veniamque habebit et imperandi iis 
3 et quae reipublicae prosunt cum iis exercendi et peragendi. — Publicorum autem tributorum in illis 
locis exactio et ad ipsum et ad officium eius spectabit. Atque praetorianum vocabitur universum officium 
icillis hinc ex sacro epistolarum scrinio editis militaturum, unde etiam vicarianum olim officium tales 
codicillos accipiebat. 
IIL Curae vero ei erit primum ut a muneribus puras servet manus, deinde ut omnem aequitatem 
subditis nostris et privatim et publice praestet tam litigantibus quam negotia inter se contrahentibus, ita 
1 wai ante vxoO Tas del. L| vzoO5xa;) insignia g || 
1 barisu, MLB] 05 àvéaes L* vulg. | 3 navdáta ngiv- 
sisse (molut nne L! noyxirnmis L*) ML) nagayyíAuava 
Besiaxa B | dxáAss L! | 6 zxgovzoQe] ztgovgasi (sic) 
L| edoxusiv L | rurrégas MLB] soleías add. 


28 xai xà] xal om. B | 30 gógovs L' | 33 argarevo- 
pévr ML'B] ixgsgouévy L* Lear Tig Haloander) |l 
36 dàgor ML $9 xaÀ và Gvufo LB . 





Haloander | 5 sóc dAJóvrss L | 9 Tv rs] vs om. 1 insigni imperiali àmodum V | 5 cause V al. | ser- 
B |j ussnufoiay o | 11 »óng] nov. VIII | 12 9ca | uabat V seruabant T' | 6 eratquae V | praetoros V 
M*|«g Ioas B | 3 diadayóueSa (Jia2eyó]Oa | nostris V | 12 pisidie V] pisidio T | disputabimus V 
LL 3. ó 7 «6 (nu. in rag) | 13 ordinem V | 16 manifesta T | 21 lucro om. V | 23 mi- 


pa9a B| 15 cre jn 

M | 16 73r om. Bc | agr M] 5 z LB, om.g | 18 9] 
* M| 21 zZusrégovs ogxove vzrxoovs L' | 23 avro 
L* | 24 vàw om. B | 26 aJgaonóvcova. M, adgenov- 
ova. (in mg. &xoxocsiolow L*) L sis ànoxgiass B |] 


nistrabant V^ | 24 cingulis V | 25 sg. militaris — ibi 
om. libri, suppl. Beck | 31 omnem uocabatur V | hino 
vulg. | tailitabit 7) militabitur V || 32 saerum V | prae- 
cedentibus V | 36 pura V[ 38 pribatim V 


Nov. XXVI 3 206 DE PRAETORE 


ders Grágduw Gxagav evrüv ébelaóvegcÓa. xal rov; universus eorum propellatur; et milites quidem sem- 
piv drQaridraé dsl vais moÀeuixaié yvuwaginu dsxo- per in bellicis exercitationibus efficere meliores ac 
veli» xallove ve xai ngoÓvpuorégove, vo)e iMió-  proniores, privatos autem coaptare lege, iustos et 
taé 0i QvOuituv tQ vóug Dixalove 1 xal xaxov, malignitate universa liberos, et perficere hos quidem 
pe &ndane áAsvÓégovs dxoralsiv, cxts vove uiv eic 5 ad iustitiam, illos autem ad fortitudinem augere; et 
ixciogUvnv, TOUS dà ai ávOpsíav aíbscÓm. xal ei — si UY opus fuerit belli causa discursio, pro hac 
Ti& yévorro moliuov xaágiv éxÓpous, vabrmv $dera facile celebrare: officio utroque meom alio qui- 
s Da,* ráfso vs magoícns éxatépas, xai vzs uiv — dem ministrante quaecumque civile officium decent, 
Vargerovuévre omósa smolwrixois vabeohtais -rQéme — exercitu vero inexcusabiliter prohibente hostiles in- 
*G» Üvvauso»v dà àngopagíoros vàs noAeuxàs avsio- 10 vasiones. 

1 yóvrtov égódovi. dii di avróv xai ràw Jixov, 1 Oportet autem eum etiam lites sive (ad) pecunias 
airs sie xgruata Blémoiv sive Bie dyxAruara sire sí; — respicientes seu ad crimina sive ad quodlibet alind 
émowvovv áÀÀo, xaraxovaw xai ÜixdLuv OpÓds xal — au et iudicare recte et secundum nostras | 
mpos Tové furrágove vóuove wal máJovs Évexev ovds- — et sub nulla passionis causa, ut nullus inde diífu- 
»ós, dra uf rivaé éxsiDav  xroéyorvas v vzuéregov 15 giens nostram inquietet tranquillitatem. Neque enim 
dvoxàsiv xgáros. ovdi yàp BovióusÓa vovg zustipove — volumus nostros collatores relinquentes provinciam 
vzorsAd xaraliuzávovraé t9» ropa» dvravOoi vgé- huc currere a provincialibus despectos iudicibus. 
x&v vaó td» xarà xq mépuopouévove &oyóvrow, — Nam et si postea fuerimus ab his qui exinde ven- 
&í yàp wal varegov uélAowuev dw vw avróUsv qox — turi sunt inquietati, requirimus modis omnibus ve- 
vovrov évoyleiaJa, sxevaousDa závroc vàv àdixov- 20 nientes, si haec denuntiaverunt administrationem ha- 
Mévov, sí vaVra mosayyeiAavves Érvyov vd Tiv àg-  benti: et si quidem cognoverimus eos haec non 
a5» Éyovti xal sí uiv páSoiusv avrové rcUvra 4; —denuntiasse cum omni correctione dirigimus eos ad 
mposayysiÀe,, GVw émxiriuzGE) micpy GrfÀoUusv avvov6 — provinciam; si vero illi quidem interpellaverint, qui 
xarà yogav, ei Óà oi pàv mposryyndav, ó 0à viv de- vero administrationem habet aut neglexit aut per 
xjv Éxow 3 éopaqOuunsiv 7 xar  àÀizv aivíav ovx 25 aliam causam non decoram leges neglexit, tunc in 
sUmges! Tdv vOpnaw 7j, s, tórs dm' avrüw tZ» xa- Gum omnem convertimus motum. Sicut enim ei de- 
sav vpéyouev xívrcww. | duntQ. v diBoxausw — dimus annonas ampliores (dicimus autem utriusque 
1oerian mÀs(ova (pauiv di jv éxarégas doy?e) xal — cinguli) et super homines eum constituimus tantos, 
4vOpamav avtóv ngovBalóus&a vogoóraw, ovrox, ita si didicerimus eum indigne circa cingulum agere, 
sí pádoiusv avrov dvabíos mel vyw doyiv qegóus-30neque veniam dabimus neque in mediocribus sta- 
vov, ovs dvduaouasv ovrs éxi uet CT6cousv tzv — tuimus poenam, sed quantum eum ad celsitudinem 
stoivijv, aAA" coy avrov eic Vyos aipousv evxocuovyra,  elevamus ornatam, tantum ei citra nostras aliquid 
TOogOVrOv avTq sagà TOUS fuerépove ri ngávrovr, vó- — agenti leges increpabimus. Oportet autem eum ad 
novi émriunGopuev. dei dà cUrOv moo unÜéva mav- nullos penitus inclinari, nec si de sublimibus sint, 
vÀds (noxaraxAvegOa, uró' dw si ma ei; rdv 4si- 35 nec si valde sit locuples. Propter hoc etenim etiam 
sjucov urà' &» sib egódpa niovtoín. Jià vovro yàg — nobilioribus tradimus huiusmodi cingulum, ut non 
B; xal csuvorégo: mapadíÜousv và vowavrag àpyás,  Íacile cedant his qui per divitias volunt nocere. 

Íva ui; ome d»diloisv voi; dx «oU mAovréiv Bov- 

Aouávoi àdixeiv, 


«( omnem seditionem ab iis propellat. Praeterea ut milites quidem. exercitiis militaribus meliores usque 
et alaceriores reddat, privatos autem ad legem accommodet aique iustos et ab. omni improbitate liberos 
praestet, quo. hi in iustitia, illi in fortitudine proficiant. Et si qua belli causa expeditio fiat, ut eam 
prompte faciat, cum utrumque officium praesto sit et alterum quidem cumque civiles officiales decet 
1 subministret, militares autem copiae sine mora invasiones arceant hostium. — Lites vero oportet eum 
sive ad pecuniam sive ad crimina sive ad qualecumque aliud spectant audire et recte ac secundum leges 
nostras neque ajfectu ullo commotum $udicare: ne qui illinc profecti nostrae potentiae negotia fa- 
cessant. — .Nolumus enim subditos nostros relicta provincia huc accurrere a provinciae iudicibus con- 
temptos. (Quodsi etiam posthac ab iis qui inde adveniant molestia nobis exhibeatur, interrogabimus 
emnino cos qui iniuria affecti sunt, num haec ad eum qui magistratum gerit detulerint; et si quidem 
comperiamus cos haec non detulisse, cum omni reprehensione in provinciam eos remittemus, sin illi quidem 
int, is vero qui magistratum gerit aut socors fuerit aut propter aliam causam non honestam leges 
despezerit, tunc ín eum omnem vertemus indignationem. Quemadmodum enim ei amplius salarium, utrius- 
nimirum magistratus, dedimus atque tot hominibus eum praefecimus, ita si eum in magistratu indign 
versari compererimus, neque condonabimus quicquam neque levem statuemus poenam, $ed quantum $n 
asligium eum eztollimus recte et ordine facientem, tantum contra nostras leges aliquid agentem repre- 
cmus. Oportet autem eum nulli omnino sese submittere, neque si quis auctoritate praecellat neque 
si valde dives sit. Namque propter id ipsum gue viris eiusmodi magistratus tradimus, ne facile 
índulgeant iis qui divitiis abuti ad iniuriam volunt. 


vàwv addi vult Zachariae) | &xeAavveaD'a, s. v. sbeLaova- o rectius | 8 dicent V | 9 hostie V | 11 eum etiam lites 
9a. M |2 dri om. L | 4 xoveyias L! (navovoyías Ha- jtes etiam V | ad add. vulg. | 13 recte et om. V | 14 ut] 
loander) | 5 àztoreAeiv cava) et. perficere c | 6 ivógíav B|| | aut V^ | diffugiens VT] effugiens Neoburg. defugiens 
7 savra. B* sec, Hombergk. | 8 rois udv vrrgevovpévoss | vulg. ue collatos T | prouintia V | 17 iudicibus] a 1udi- 
L|10 moleixàs B* | 11 avràw L'| 15 u5j vivas M | cibus V | 19 requiremus vulg. | 20 denuntiarerint "-- 
(cf. &)) urdà BL | 16 e») 20 neveóusPa Lc] oxsv- | 21 non om. V| 22 correctione V] correptione T'| diri- 
cóus2a MB | àdixovuévoy MB] ágixvovu£va Lg (cf. | gemus vulg. | 23 vero] non V | 26 omnem] nec V 
nov. XX X, 5 $1) | 27 avrov dE! avra» L'| sgov- | convertemus -—« [6 om. V| 29 indignum 7|30 sta- 
Ballóus9a M mpofallóusDa ovroc xai si DB* | tuemus vulg. | 31 pena V | quantum ad celsitadinem 
sec. Hombergk. | 30 uáJnusv L' | 32 aigovuev B | | eum eleuamus 7' quantum eum celsitudinem cleuamus 
$559. leg. ur! àv — uj. ay? V | 33 inerepauimus libri | eum om. VT | 34 nullum 
T vulg. | sublimius V sublimis T| sint VaL] fuit T sit 
vulg. | 35 locuplex Jbri | 36 ut om. V* 


1 exàciw M*c) evácow va M*LB (xai —À av- vulp. | 5 augere T' aure V. Leg.augeri? | 6 pro hac) hanc 
vu 
T] 








2 in bellicis] inbecillis libri | 3 promores V | legi 


THRACIAE 207 Nov. XXVI 4 


CAPUT IV. 


avróe ónóGa Üvvaróv ix rw moÀwixov — quantum possibile est ex civilibus i aegee- l3 
sollicitu- 


e) wal rovs ovs yiveGOa. xxrà vovro 0j — dum quod & nobis sancitum est. Non enim ulterius 
10 map' nudw vouoDerndéiv. Odi yàg Kui LE volumus aliquos ex administratione praesidis mitti 
ca. per provinciam, qui consuetas has habent mercatio- 


aixóvemv xaí Tic TOiTTOV, 8g xal xàÀas mavrs- — amputari mus: sed ipse quidem examinet 
lh ávpgnoOa: gvveidopev. Ei ; 37 r"t- 


l tj» Draw judw rtoisire Qikrabuv. ei dé ys ymsi6 15 1 Si vero nos perspexerimus alium quempiam ad 
evrilupar Fugóv miwa mQó Tovro ovile. rovro — hoc destinare, hoc per pragmaticam us sanctio- 
Jià xgaypatixov mwQéfouav Tómov xal mgóc rzv c'v, nem et ad tuum, pli egere cingulum desti- 
diss avvidouav, àpyry Lp men mavrayó)sv yàüo  nasndam. Undique nostros subiectos arripientes 
vevé Jjaaripove vnzxoove éfaonábowrss wal élevow- — et liberos de to facientes ideoque etiam pe- 


3 Ei dà vravixois rs xal marre uivois ávüpácw oí — 2 Si autem consularibus et ibus viris prisci 
m&las '"Propaios 1à& doyas Qemov, ovx áno vgórtov 30 Romani cingula committebant, non absurde et nos 
xa] fptie m , &í xal oiwvrow; avTdc vig. wcQa- agimus, si etiam talibus ea aliquibus tradiderimus, 


Mena», wal yàg Didousv avtq sr (aw wci ravra scrutari et prohibere et ad nos referre et alia qui- 
mwOlvxgaynoveiv xal xevtiw xai fjiiS pnvvnv, 
xa) rà uáv oixoOuv émavogOovv, và dà OGrrov ms 


IV. Ceterum prospiciet etiam operibus publicis omnibus quae ibi sunt, neque patietur corrumpi aut 

au( muros aut pontes aut vias aut ceterorum quicquam, sed ipse quantum fieri potest, ex: civilibus 
reditibus illa resti curet (ac si quid horum maiore cura indiget, id ad nos deferat) et rationes refe- 
rendas secundum id E ai a nobis lege statutum est. Neque enim amplius ex: eo cui tu praees magistratu 
per provinciam mitti volumus qui consueta illa negotia exerceant, revisiones aquarum et hortorum et 
murorum et imaginum et similium rerum: quae quidem iam olim omnino tolli placuit. Sed ipse quae fiant 
l examinet aique rationes secundum sacram nostram constitutionem reddere eos iubeat. Quodsi quem 
alium nobis ad mittere placuerit, id per pragmaticam iussionem faciemus, ad tuum quoque, si p 
erit, magistratum deferendam. .Nam quoniam undique subditos nostros eripimus et a damnis liberos reddi- 
mus, ideo et pecunias despicimus, quemadmodum ipse quoque nosti, et tantis annonis et magistratuum et 
offidorwm ei qui circa ilios sunt conciliavimus animos, ne forie per egestatem vel eiusmodi quid res in- 
honestas moliantur, sed ut auctoritate praediti Sint et ex magno senatu, atque ita in provincia procedant 
dei et nostri memores: quorum ille si nullo modo obliviscatur, se ipso insignior per omnia futurus est. 
$ Quodsi consularibus et praetoriis viris veteres. Romani magistratus committebant, ne nos quidem 
lemere agemus, cum talibus eos tradamus, qui et insidias reprimant et sicubi exactores hinc in pro- 
wWncdas proficiscantur damnaque iniusta iis nostris inferre conentur, hos ab eiusmodi tate 
liberent. im licentiam ei damus haec quoque perscrutandi et prohibendi €t ad nos deferendi, et alía 


ai v rovrov] quiequid c | 7 ug»véro] dvagepéro | vevOev ngawtógow và» dv vals &x. ysv, xa] — ddóyous 


| | 6 meovoovvres oma üv dxtivovs) ts TowaUTUS x1À. 
9 pxso M] nosxeo LB | égéarrxs B | 10 L* 
[, malit Zachariae coll. X XV, 4, et Cod. 10,30, 
$13. ()) | 11. &vabrrroase xal xózov L! | 14 post ysvó- 1 habent V | et operum V] operum et T' | 2 murus V | 


ptva. addi vult ragà tàw rtatéQav Zachariae | 16 ev»- | 3 neo ante itinera om. V | 4 reditibus add. Beck. An leg. 
idouuav. L] cvveido, M evvidoguev B| xgos rovro quum (cf. XXX, 6 pr. 181)? | 6 fat VI8 hes 
L5 17 cvzr0v] rovrov L! | 18 av»- is] cui praesides Beck | 9 habet V | 12 examine V 
ouusv. B] avvidausv L avveidousy M (cf. X XV, 4,2) 13 redderent V | 16 gramatioam V | agemus vulg. 
12 các va M] xal vac LB | 25 elvai] esse voluimus & 19 detrimentum libri | ideoque VT'] ideo vulg. | etiam 
TD» L1 430 áxo M] àxó LB | 31 acvooc M| 32 ola- | V] enim T | 20 sicut 7 vulg] sio Val | nocti V. | 
L | dvaevéllove. M | xai M] om. LBe | 33 4» | 21 annonis] annon|nisi V [ qui circa eos T | 23 con- 
LB) xov d» M yis mepsBalla» BL | aAoyes € | | tingat V | 25 sic et sio vulg. | prouintia V| 26 modo 
1 it Zacharíae: quam nescio an plura | V | nci vulg. | 30 ramani V* | cinguli libri || 
deficiant sententiaque ex codicum vv. iL ita fere restituenda | et om. V | 31 agemus vulg. | 32 et] etiam 7| 33 sub- 
sil v. 32 sg. oínaQ xal vàs inngsías àvagvtloves vw év- | ieotos temptantium damnis affioere Beck 


Nov. XXVI 4. 5 208 DE PRAETORE THRACIAE 


Tiv jurrípav &vagéoew yvdcw, dera dp' ol; xava- — dem per se corrigere, alia vero velociter ad nostram 
epi a b dme c íi alaíiv, dni seen av£ea Dad pce notitiam, ut p red inferiores gir sunt, 
Ta dvamAngovaOc. vj 5s Teri cune va eantur et adimpleantur nostrae voluntatis 
wal xslevcaee vtQosO in ;* dis ac tuselouls adiectiont. 


CAPUT V. 
Tavra evrole wal éd» vois Bacwuxois magayyélua- 5 — Haec eis etiam imperialibus mandatis subdimus et 


ww vno9vcóusJa, xal usrà vOv gvufóAov avrà 1o» — cum codicillis ea cinguli dabimus, ut memores iuris- 
xiexdhv ázidoouav, ovs peuvyuévovcs tow Ogxov iurandi quod subeunt, et mandatorum, quae eis da- 
oU veitovg. xal vàw vzoJnxow G& avro; Üdcopsv bimus, nobis nostroque consilio suam conde- 
TOv 1s xal v?€ vuerégas évvoias aiios vóv oiwsiov — corent vitam, et regant cingulum cum legibus nostris. 
xaraxocusl» Bíov xal xvHsorüv tiv Gpyüv usrà àv 10 Haec sunt in quibus eis (damus cingulum, dantes 
»óuaw rv rustépow. Taviá écrw dp' ol; avvois — eis), sicut dictum est, et iudicandi omnem potestatem 
per pea y vn Ty» Geynv, didóvres avvoie, cw siprras in pecuniariis et criminalibus et omnibus absolute 
xai TOV Óixd ámagaw dfovaíav. xenperecais Ts xai negotiis, et appellationem eis oblatam ad gloriosis- 
Àngatuxalé xal mágaie ams vmosécsci, xal vr» — simos nostros praefectos et per tempus gloriosis- 
wÀnrov vü» avroig émidiouévn»v 4ni ove évüoLo-15 simum perduci quaestorem, communiter negotium 
várov$ fudv énágyove xai vóv dvOoEóravov dyswv xov. — Budientes secundum figuram ad sacrum auditorium 
cíovaoa, wow v)$ vrodécsar d. uévovu$ xcvà TÓó introducendarum causarum. $Si qua vero per illa 
Tv TO Üuiov Téuavos sisayoufvow Ouxowv eyrua. loca sub appellationem fiat causa quingentorum mi- 
Ei Óí vi6 xavà vo)e vónove dxsivove ágéciuoc yivovro — nor aureorum, saut etiam ex delegatione sive im- 
Üíx vàw mevraxocíow élivrow yovcdw, ai wai i 20 periali sut iudiciali sit, et cui causa commissa est 
magamopumis 7 Baciawyjs Y dgyud)e eim, wal ó v5» dí- — nom sit spectabilis iudex, ab illis locis appellationem 
xn» énvtQansié ox sim Gnaxrailos Ouxagrüs, vi» — &d eum venire, et audire eum tamquam in sacro 
àm' baivov vàw tónow Éxxiyrov 4n' avróv xoosiv — auditorio. Decoramus enim ei etiam hoc modo cin- 
xal dxoitiv avrov ax dv Jui xsuéves. wocuovusv — gulum, et similem ponimus spectabili comiti Orientis 
avrov xal vovtqQ *Ü» doy»» 49 TQóno ,xai 25 et proconsulatibus et comitibus Phrygiae atque Ga- 
9uoíav víÜsusv vq va mspiBiémrrq xóunrs Tü$ "Ec — latine, ut et ipsa spectabilis sicut illae in hanc figu- 
Taie v& dvÓvnare(aw voie vs wóurs: Dovylos va xa] — ram consistat: nihil hac nostra lege clarissimi pro- 
D'alatías, jer xai averv slvas spectabiléav, xaSazse — vinciae iudicis minuente administrationem, sed illo 
dxsivas, xal émi rovrov TOV Gyjuavos écrávas* ovdiv — in aliis provinciae locis agente quae propria legum 
voids nudw ToU "n Tv TOV Aaungorárov 15s óm-30sunt, hoc autem in quibus commoratur partibus 
aexias os dAarroUvros doy», dÀÀ' dxsvov va — commissam sibi & nobis implente sollicitudinem. 
dv voit GÀAow Tf; émagyíae TÓTO&6 mtQátrovros asp 
dia càv vóuam écci, vovrov va dv ol; idgvras uépacs 
ti» énitstayuévnv avrQ nag' jud rtAngovvros pgov- 
l xa. "Imore95jesta. dà maQ' zudw wal àmoygag: 351  Subditur autem & nobis et descriptio huic legi 
T4Às «d vóuq Àéyovzsa ví uiv aViQ) mocres xogn- cn, n quidem eum competat praebere occa- 
&iv ngopáca vàv Gvufólov Ti& àgyre, ví Óü xoué- sione cillorum administrationis, quid &sutem ac- 
Pa, avróv vs xal rois eph avtóv éx vov Ünuo- cipere eum et qui circa eum sunt de fisco secundum 
Clov wavà Tü» Tw GutüOSOw ee &nso xal  annonarum occasionem. Quae etiam sola accipere 
móva laufávew awroW égísuev (ov mawrós x4p- 40 eos sinimus alio lucro penitus abstinentes. Propterea 
Sov; dxsxouévovc. Oià rovro yàg xal Gsuvorépove sow enim eos honestiores facimus praebendis maioribus, 
evusv avrovs yopnylaw ueilociv, iva xal avrol a6- ut et ipsi hanc nobis in operibus retribuant com- 
Tg» Zuiv éni vàw loyov àwriidouv «5v àuoifhv, 





witro castigandi, alia cito in nostram notitiam perferendi, ut, ubi rebus ipsi impares sint, ibi incre- 
mento et supplemento utantur consilii et iussionis nostrae accessione. 

V. liaec iis etiam. in imperialibus mandatis praecipiemus, eaque una cum insignibus magistratus 
impertiemus, ut memores iurisiurandi quod praestabunt et praeceptorum quae ipsis dabimus digne nobis 
«c nostra voluntate vitam suam ínstruant et magistratum secundum leges nostras . His quidem 
condicionibus magistratum iis tradimus, omnem potestatem üsdem, uti dictum est, tribuentes et de pe- 
cuniariis et de criminalibus et omnibus omnino causis iudicandi, atque appellationem apud ipsos inter- 
positam ad gloriosissimos nostros praefectos et gloriosissimum quaestorem deferendi, qui una. causam 
Gudiant secundum formam litium quae ad sacrum auditorium deferuntur. Si quae vero in locis illis appel- 
latio fiat in. lite quingentis aureis minore, etiamsi ex delegatione. imperiali sive iudiciali sit, nisi 1s cui 
causa commissa est spectabilis iudex: sit, appellatio ex: illis locis ad Mlum veniat eamque ipse tamquam 
ín sacro auditorio audiat. Nam hoc quae modo magistratum eius ornamus atque aequalem reddimus et 
spectabili comiti Orientis et proconsulatibus et comitibus Phrygiae et Galatiae: wt et ipse spectabilis sit 
quemadmodum illi et hac specie utatur. Neque tamen ullo modo haec nostra lex magistratum clarissimi 
provinciae praesidis imminuit, sed ut ille in reliquis provinciae locis quae propria ie sunt aget, ita 
1 hic in quibus constitutus est partibus mandata ei a nobis cura etur. Subicietur vero a nobis 
hwic legi etiam descriptio quae indicet, quid quidem ipsum pro insigmibus magistratus praestare, quid 
autem et ipsum et eos qui circa eum sunt ex fisco annonarum nomine percipere oporíeat: quae etiam sola 
Gccipere iis permittimus omni reliquo lucro abstinentibus. Propterea enim etiam splendidiores eos reddi- 
mus salariis amplioribus, ut et ipsi hanc nobis remunerationem ipsis rebus praestent, cum subditos nostros 


9 sivoíac B | dEiocov L'! | 10 pnerà vàv — 12 Ggyj. | sravxós] penitus (i. e. mávros) c | 41 xl om. LB(c) 
om. L | 15 avrz» L' | 16 Suv L| éxápyove B] va- | ———————— ——————————— ———————— 
&oxove ML | xal xóv dvdoEóvavov] et per tempus (i.e. 2 referri libri | 3 in his om. T | 4 uoluntates libri [| 
war& xaipów) gloriosissimum & | 18 eic Ssiov B | Ji- | iussiones V? [ adiectionis V adieotionem T'| 5 subdemus 
xaícy L']| 19 yíveras L || 20 ai xai M] 5j «al L 7j | vulg. 1 1 ei libri | 8 nobis om. V || 10sg. damus — eis om. 
Be | 21 7 prius om. B M ó] 5j L1 22 asexvafilzos M] | libri, suppl. Beck | 11 uindioandi VaL | 15 perduei 7] 
sspíBlen os LB | 25 avrov L B] avvQ Mc | vovro L' perducit V perducendi Beck 18 appellatione T'vulg. 
26 «x« om. LB | é&as L| 21 v4 xai] v4 om. B| 28 av- | 25 prooonsularibus /ibri | frigie libri | 27 clarissime libri 
vov L!' | elvas et 29 xai om. e | spectauilian mspí- | 29 prouintia VT | 35 subdetur os | discriptio 'V 
Blemrov LB | 36 avróv Zachariae | 40 evrovs B | | 36 oecasionem bri | 41 praebent Val. 


DE COMITE ISAURIAE 


wal va» Ogxowv OV6 Vgsfovas uauvT;uvoi. 

-* 

r-« 
axGe avrov àm' avrov Tríro TOv lKoyov. 

"Dat xv. k. Iun. CP. Belisario v. €. COnS. T 


dai [M] nagégeg Das 1Q npaitwgs Bpdxns 
on bulo in Eh 
wv. 
Tq avrov magidoq 
avrov vaL 


ee» wal vois Aer sol XXIV 


p avrov sol. III 


d Ann riidbelcus duigsap à 
vp rábe TOv orérmw ánágyaw wmàp mQosray- 
pra xal xdcré éréQas aivías sol. X 


HEPI TOY KOMHTOZ 
IZAYPIAZ. 
Zféroxoata "lovateviavos Jdvyovavos "oáyvy và. dv- 
Joforato ánáoyo vàw isQdw t6 "Eo nmgamopíamw 
10 f', dmó vmdvam xai mavQuxíq. 
(Heooínsov.) "Onap vil vàw mpó raw avvo- 
xgavoQmw dv sixov. xai dyruaTi wava Tv "IcaUgo»w 


xepav TÀÓsw dui woUv mgaba., vOUTO Tjusis aVTOlC 
Tois mQayuac. di avrzs Té TOv dpyow iGyvos émi 
ías &xoábausv Tis zpovrus ni va v5$ Ilaxa- 30 Pacatiana Phrygia, pridem appellatorum vicariorum 


12 Palat. 
tiae Dovylas, vv rav nav xalovuivoev Bixapion 


Apynv évajgawres vraie mtoÀrviGls xal mía waragdTI)Gd- 


209 


4govs vzv«óove Juà máwrow stapicoLovies,  pensationem, nostros subiectos per omnia liberantea, 
Tov jà à et sacramentorum quae subeunt memores. 
«oóvra vóuov fis uiv xal «0 ra vóuew fiBiiov, sentem vero legem habebit quidem et legum codex, 
9 gos dé Joóvo; Deyóusvós vs xal uayOávowv [s m sedes suscipiens et agnoscens perpetue eam 
Di 5 

[a. 535] 


Tj m"QuuxrQip vàw dapqouita TQalovvom vora- 15 


Nov. XXVII pr. 


is servet operibus. 
at. xv. kal. lunii CP. Belisario v. c. cons. 


Oportet praeberi praetori Thraciae 


cw xal xasraTiOvOw xal Aosmüe pro annonis et capitibus et reliquo solacio solides 
80l. COC n 


umero 108, 


sol LXXII10 eius assessori solidos T uma duo, 


eius officio auri libras V. 
Oportet eum praebere occasione codicillorum ita: 

spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi so- 
lidos novem, 

rimicerio clarissimorum tribunorum notariorum 

et rculensibus solidos XXIV, 

eius adiutori solidos tres, 

Officio gloriosissimorum praefectorum pro prae- 
ceptis et alia omni causa solidos quadraginta. 


XXVIL 
E DE COMITE ISAURIAE & : 


lmp. lustinianus Aug. lohanni pp. 


(Praefatio. Quod quibusdam ante nos impera- 
toribus in imagine et figura de Ieaurorum provincia 
venit in animo agere, hoc nos ipsis rebus ipsam 
operum virtutem et in Galatia egimus prima et in 


administrationem unientes civilibus et unum consti- 


Nov. XXVII Graece extat in ML, inde a eap. |. TY& x&v 'Iaavoow xoas uiav slvas v9v aoyyv Dacmitouev, 
P xx. 


sra avrz» uiv (210,13) .... 


omnia conservent, et iurisiurandi quod praestituri sunt memores. sint. 


in B, 6, tt. — Epit. Theod. 21, Athan. 4, 7. 


lulian. conat. 


Praesentem. vero legem cum 


iber legum continebit tum sedes tua acceptam et cognitam perpetuo in ipsis rebus custodiat. 


ortet. praeberi 
ita: 


iussionibus et omni reliqua causa sol. XL. 


raeiori Thraciae pro annonis et capitationibus et reliquo solacio sol. CCC, 
assessor eius sol. LXXÍI, officio eius auri lib. 1I. 
spectabilibus chartulariis tribus sacri cubiculi sol. LX, primicerio 

rum et laterculensibus sol. XXIV, adiutori eius sol. 111, officio gloriosissimorum praefectorum pro 


Oportet autem eum praebere insignium nomine 
icerio clarissimorum tribunorum notario- 


XIVIl. 
DE COMITE ISAURIAE. 


Imp. lustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Ürientis praetorio iterum, 
exconsuli et patricio. 


Praefatio. 


Quod eorum qui ante nos fuerunt i; 


atorum nonnullis per imaginem et portes 
alatia 


in mentem venit de Isaurorum regione facere, id nos re ipsa et per ipsam factorum vim et in 
prima et in Pacatiana Phrygia effecimit, wecariorum qui olim vocabantur magistratu cum civilibus magi- 





3 xai v0] xal avvo «à B || 4 6 ac B] ócoc M ococ L 
pavOávyoy M|5 énavrove L'!| 6 xv k. Iun. M;) soo 
«4 xaÀ iavvovagiov Ath. kal lunias Jul"* urnvi 'Tov- 
ví«p Theod. | Bélisario uc. conss. M consul. uilisarii Zu/^ 
(dat. cons. bilisarii Ju») | 7 dà MLB, om.e 8 &vóvow B || 
xaztstatióvov M] xanívoy L xagaAgriovov B | ava- 
vvxre LB | 9 sol. CCC] soz. ACCO M wouíaguara 9 (dia- 
xogsa B) M s.v., LB (solidos numero octingentos &) [| 
10 sol. LXXII c] son. XXII M vouícuara od (égüe- 

z2xovra jvo B) LB wouicuara i8. Theod. | 11 auri 
fi. 1I] urlib Q M (auri libras V c) xevoiov Aérgac 
Ms v, LB. Aivgas B' Theod. | 13 gue "i 
14 sol. VIIII M] vouéauara 9' M s. v., LB Theod. 
15 «àv] ve L| vqilloovvoy M | 16 Aavsgxoviwwaios 
L oixssaxoie Bj sol. XXIV c] sot. XXI M vopíauava 
x9 Ms. v, LB Theod. | 17 vq — III om. LB * sol. III 

Ht. 


Mc] vouiapaxa y' Theod. [ 18 éxdpyov Theod.] vágyorv 
MLB | 19 sol. XL c] son. XI M vouíauara n (r500aod- 
xovra B) Ms.v., LB vouiauava y Theod. || 24 éxágga 
vxágyo L? om. ML' | édjag L | 25 savgexieov L* 
30. ef. nov. VIII c. 2. 3 | taxrivze L' 131 vàw om. L 
xalovuévuv Bwxagíaw L*| 32 évagav L' 


4 eam in] eam T eu et V | 6 Iunias vulg. | Cap. VT | 
bilis. V libisario T' | 7 praetori praeberi V || 12 eum] enim 
VT vero eum vulg. | 13 thartulariis V | 16 lateroulensi- 
bus] laterculi libri [ 18 pro om. V |, praefectis V | 19 om- 
niaV [ 20 rubr. R; xx-vii De comitis aurie lj V || 23 pp.] 
pprü V| 26 quibusdam] quidem VaL| 27 hisaurorum 
V | 28 snimum vulg. | 30 frigia libri | appellatorum| 
appellatum /ibri, appellatam Beck | 31 aministratione V 
ubpientes Beck] munientes 7" minuentes V 


21 


Nov. XXVII 1. 2 


uivos Tübiw, xal diaxocurcavres avrüé dx xor» xai 
éxácrq Óóvres àvii T5$ mov mgosmyogías vO vOv 
xourtow Ovoua, ders vOv uiv xóurra D'aAaríae xa- 
Asia Das sgorrre, vov dà xóurra Ilaxariavi óvouate- 
cOa. Dovyíat, magsnouévre éxatiQq [rovrov] avrov 
xai T$ zusrégag émovvpías, 


910 


DE COMITE 


tuentes officium, componentes eas ut oportebat et 
unicuique dantes pro prisca appellatione comitum 
nomen, alterum quidem comitem Galatiae vocari 
|n alterum vero comitem Pacatianae nominari 
5 Phrygiae, sequente utrumque horum et nostro cog- 
nomine. 


CAPUT I. 


Tovro À7) xal xacà t7,» "Ioasgow zto&rrouev xolpav. 


ov yàg Fri BovióusDa vv £i TaUTLS Poeti TS 
uBávsv uàv —ministrationem duplicibus uti codicillis et accipere 
Ted; apyné mposmyopíav, Aaufdvew 10 quidem et civilis cinguli appellationem, accipere autem 


coxre Qimlois xoroDas avuBóhow xal 

xai Ty TL6 - 

dà xal và T$ GrQarworiwxze ébovoías Gmusia, wal 

óvoua mapiupéotuv DirtAovv stgáynacos óvroe ávos, &ÀÀ* 

avióOsv E Ü 
ztgovoovsav tüw OnÀiov, avi» Óà vOv Ünuociow 


Et hoc quoque in Isaurorum agimus regione. Non 
enim ullejus. volumus qui ad hanc accesserit ad- 


et militaris potestatis insignia, et nomen circumferre 
duplex causa existente unà, sed hoc ipso unam esse 


w slvaa vv dgyiv avtd TíÜsuev, «UT?» — &üministrationem banc ponimus, ipsam quidem pro- 


videntem armorum, ipsam vero fiscalia suscipientem, 


nudv 
àvridaufavouivnv, anavra dà Éyovcav $g' favrj, xal 15 omnia autem habentem sub se, et uno utentem officio 


pid xoouévnv váLs, xourTi.av] TS 7«posayopevoné: 

wal xopiLousvm và GóufoÀa TZ$ GrQattíag dx TOV 
Sav vow hBéAew dxpwiov. "Eoras dà wal avez] 
sawtRÀoe duíGÓos, xal o) magébes xenuévov ovós- 


pías dociw, dÀÀà xal avri xaJagacis yoraeras ai 20 sicut ceterae. 


xspgl xaOüztaQ aí lowral. wal waraztüuwonév ys xai 
mpgós avrzw vÓv Évayyos wa Tuv niportrxóra vó- 
mov: dócousv dà avri mgós vois woixiAAow, ons 
avró» rois GmexrafiAios éyygdvovsiw ápyovai, xal va 


comitiano appellando, et accipientem probatoria mi- 
litiae a sacro libellorum scrinio. Erit autem et haec 
omnino sine suffragio, et non praebebit pecuniarum 
ullum commodum, sed et ipsa puris utetur manibus 
Et mittemus etiam ad eam nuper a 
nobis prolatam legem, dabimus autem ei su co- 
dicillos, qui eum spectabilibus inscribant iudicibus, 
etiam divina praecepta (haec autem mandata prin- 
cipis et ab antiquis nominata sunt et & nobis de- 


Sa magayyéAuara, ravra 0j và navodva mprv-25nuo in rempublicam introducta), ex quibus discet, 


xést46 mapa v8 TOW Gpyaiow ovoualóusva sao' ruaw 
x * : T ; 

Ta avO.e sie vtolerelav. eiceveyO'évra, dE cv uad roevas 

Or. mQovorréov avrQ xaJ4ctnxs xai vàw OÜnnmociow 

amávrov xal vüw idurtixov cvulolc(ow, xal cis 


quia providendum ei sit et fiscalium omnium et pri- 
vatorum instrumentorum et disciplinae alterius et 
ut in nullo laedatur fiscus: et simpliciter omnia 
uae competens est eum facere inde ei fiunt mani- 


tUxOGuías Ti€ GÀÀne, wal vov xara urdiv BlaBryvas 30 festa. 


TO ÜnuóciOv* xal azAd ümavra Oca mQoszxóv égriv 


avrov mou dxsiDev avrQ yevüGeras qavagá. 


CAPUT 1l. 


"Icrm Óà uóvov rocoUrov, Ori xal awrüg iw oic 


mapiBÀézrrose dpyovgi éraxvas, xal rdv Ípécsmv rv 


Sciat autem solum, quia et ipse inter spectabiles 
iudices ordinatus est, et appellationes ab illo factas 


maQ éxsivov ywopévav of vs évdoboratos fnaozo: 35 et gloriosissimi praefecti sacrorüm nostrorum audient 


vàw iegiw vuv dxgoigOvras ztQaurtopícw 0 Ta éÉv- 


Dobóratos zw xoaíavap, xadánso atyovaraMov xal 
éTOv xai zQaitoQov TQio)v TOv voy ztaQ' rud» — trium nunc & nobis statutorum 


«vi 
dyxaragrávtow lhoidia v& xai 2vxaovíq xal Opixn 





stratibus wnito et umo o, ^icio constituto, iisque uti par erat exornatis pe n 
tiae primae appellaretur, eai comes Pacatianae Phrygiae 
t. 


latione comitum nomine dato, ut alter comes 


praetoriorum et gloriosissimus noster quaestor, sicut 
mugustalis et proconsulis utriusque et praetorum 
isidiae et Lycao- 
niae atque Thraciae et comitis Orientis, insuper et 


utrique pro priore appel- 


nominaretur, ac praeterea utrique eorum nostrum quoque cognomen acce: 


L Hoc igitur de Isaurorum 


uoque provincia agimus. Neque enim amplius eum qui huic admini- 


strationi praeest duplicibus insignibus uti volumus, ut accipiat et civilis magistratus. appellationem et 
militaris potestatis signa atque, cum una res sit, duplex nomen ferat, sed protinus unum eius magi- 
stratum reddimus, qui idem et armis prospiciat et tributis operam det omniaque sub se ipse habeat, 
atque uno utatur officio, quod comitianum vocetur et militiae insignia ex: sacro libellorum scrinio accipiat. 
Fiet autem et ipse omnino gratuito, nec ullam praestabit pecuniae largitionem, verum ipse quoque puris 
utetur manibus quemadmodum reliqui. 4c mittemus ad eum ipsum quoque legem nuper a nobis editam, 
dabimus autem ei praeter codicillos, qui eum spectabilibus magistratibus rim. etiam sacra prae- 
cepta, illa quidem quae mandata principis et apud. veteres nominantur et a nobis in rempublicam denuo 
introducta sunt, ex quibus discet curam sibi agendam esse et publicorum omnium et privatorum con- 
fractuum et reliquae disciplinae neve in ulla re fiscus laedatur: et ne multa, omnia quaecumque eum 
par est facere inde illi fient manifesta. 

. Unum vero hoc sciat se ipsum quoque in spectabilium magistratuum numero collocatum esse, at- 
que de appellationibus quae ab ipso fient et gloriosissimos praefectos sacro nostro praetorio et S aisepecr 
mum quaestorem nostrum cognituros esse, sicut fit in augustali et proconsule et tribus praetoribus a nobis 
nunc in Pisidia et Lycaonia et Thracia constitutis et in comite Orientis ac praeterea in. comite Paca- 





1 xai PiaxoGp.] xai om. g | 3 xadsiad'as zroorrrs Le] 
om. M | 5 rovrov avràv ML horum c; 'rovraw vel 
abiàv abundat" Zachariae | 1 07 om. L 1s avg] banc 
£| 15 9g! íavrz, ML'(c)) 9g" daviz» BL? | 16 xour- 
mia»p v8 L'Be] xourriavzv ve. ML? || mpocayopevoné- 
vrv M 17 xoutouévn B] xouibouévny ML() | era- 
Tràg B| 18 £er« B | xai avrr L| 20 aAlà xai avc; 
Bg] àÀÀ' avt3; addito s. v. xai M &ÀA' avvz, L| 21 *ys] 
ve MLB | 22 vópov] nov. VIII | 23 avcjj M] avcQ B av- 
rois L (cf. ad e) | oleztsg wal avrois oie L* | 24 azexcva- 
Biliow M] zepiBlézrrous LB | £yyoágovew B £yypá- 
vousy L* | àgyovos om. L | xal tà] xarà và L' || 
25 ravra d; và — 26 ÓvouaLóusva] haec autem — no- 
minata sunt e | r& gavOava zQuvxezae L(c)) à uaw- 


Dra ztQiwxizs pros và. Bacilaxa dvráluava M. và Ba- 
e1Àaxà. évráAuava B || 26 sg. oic doyaiow — mroAereiav 
om. L | 28 avràv. L! | xaOcatrxe] xaO Éxaavov. Ha- 
loander| 29 wal vzs] xai om. B | 33 1ocovrov om. || 
35 *Unaoga MLB | 36 évdoEoraro. L 


4 pagatianem V | 5 frigie libri | 7 Et om. T | his- 
surorum VT' | agimus om. V | 8 qui] quid V? || 13 ipsam] 
ipsarum V ipsorum T'al. [ 16 probatoriam /ihri | 17 haee] 
hoo /ibri| 18 pecuniorum V | 19 ipse puris utitur /ibei 
20 mittemus] mittimus 7' mittetur Val. | 21 ei] eis Val 
22 inseribant V] inseribebant T'| 25 introduetam VT 
distet libri | 29 fent vulg. || 34 iuditiis V | factas et 
facta est V | 37 et praetorum] et om. V*^j 38 huno V 


IBAURIAE 211 Nov. XXVII 2 ep. 


xai vov xoumgros TZ$ Ex«as xal zoós ys vov xóurros — comitis Pacatianse Phrygiae Gabtléeque rimae. Si 
*5e [laxariawqys ovyias Dakarías vs wQorrri. Ei Óé — qua vero in Isauria causarum minor fuerit quingen- 
Tis OY Év laavoia j'me dÀ&rrmw si vOv mevraxo- torum aureorum, deinde sub appellatione fiat, hanc 
Giov ygvoOw, Ad dgéciuos yévrta, Tavrrs avro ipse audiet secundum sacrorum auditoriorum tigu- 
&xgoácerna xcrà T0 TOw Oaíow axgo«rroiow cgyjua' bram: etenim etiam hoc damus ei, nobiliorem ei et 
x«i yao 7 xal vovro Qidousv avrq, Gsuvorégav avr — in hoc administrationem declarantes. 

xci xara TOUTO Tv dQyjw ámogaívowtiss. 

(Enmihoyos) H roivvy Gy, vitsgoy?) kavà uiuraiw (Epilogus. Tua igitur celsitudo secundum imi- 
Tov sorusvav àgyOw xal à nsQl avróv Quaratarm. — tationem memoratorum cingulorum et de istis ordinet. 
"Txob5cousv yàp |avvQ] xeà àmoygagzv vqóe ruv 10Subicimus enim et descriptionem huic nostrae legi 
Tq vópq, Üniovvrts ví uiv avrov cvs xal 5v avrov — declarantes, quid quidem ipsum et eius officium 
Tábuw xai TOv aÜx09 nópsÜpgov éx oU Óruocíov moos- eiusque assessorem de fisco competat accipere, A om 
pua xopíteGOca, ví Ó& zgoyágs. vw dpyuv diÀó- — autem occasione administrativorum dare codicillo- 
was GvuBólov. Kal ievocav oi map' rudw vavras rum. Et sciant qui a nobis nuper ornatas per nos 
dz rà6 évayyos xaraxogunOrícas vg' rudw dGoyáslb administrationes adsumunt, quia passi sumus pe- 
mapaLaufavortze, a 5zvecyóusÜa xoyuará Ts vzxip —cunias pro cingulis sollemniter oblatas valde repel- 
Td» yv Gvveyos: mxgoegegóusva sravréAo$ aàzo- lere ipsisque de proprio et assessoribus eorum quae 
GsíscÓw aíToí vs oixoDsv xai roi; s«píÜoous avra» — non habuerunt dare et officiis quae ab aliis sunt 
&mxeQ ovx slyov Didóvei xai vai vübec. v& sag! éré- ablata largiri ipsisque administratoribus maiora fa- 
Qao» àgrnoruéva qiÀeriurGaGÓa. xai avrois vois àg-20 cere emolumenta, ut undique nostros subiectos ser- 
xovei uriLowa zt0458agsai TZ» mapauvOiar, iva zav- —vemus inviolatos. Si autem et aliquos iudices vici- 
rayOÜsv ovs ZusréQovs vzExóove qvAafousv ama- narum sibi regionum neglegentes inveneris circa fis- 
Quis. Ei 0i xaí vivas Gpyovtas Taw nÀnoíov avrov — cum, non alium destiuabis, sed ipsos spectabiles 
éxapyu)Dv duslovvras sopou zxsgh vó Ónuóocww, ovy iudices urgebis, ut ipsi immineant ex vicino iudici- 
Ktspov ixzéuwss, aAA. avroUS v0ve axsxvafiliovs &p- 25 bus, si neglexerint, et procurent haec omnibus inferri 
xovras évoyÀjose, urs avrovs émereOTyvas voi; éx« modis, ut sit administratio melior et multo priore 
yecróvow &pyovaiv, &i óqOvaoisr, xai mapacxevilsiv — BUperior. 

TaUra nügiv BicxouiLtiw TQomoi, ders elvas TZv ag- 
X5" xaÀAs Tt xal mOÀAQ T$ ngorégaé dpsivo. 
Dat. xv. kal. Iun. CP. Belisario v. c. cons. [a.535]30 — Dat. xv. kal, Iun. CP. Belisario v. c. cons. 


dei napéysgDa, T4 xoóurr. ví$ lgavglas vmi àv- Oportet praeberi comiti Isauriae pzo annonis soli- 
vovavy sol. CCC — dos octingentos, 

TQ avtoU zapiügo sol. LXXII eius assessori septuaginta duo, 

Tj avrov ráfes auri lib. 1I. eius officio auri libras quinque. 

dai dà ajróv zagéyuv mgogács Ovufólov ovtws' 3$ Oportet autem eum praebere occasione codicillo- 

rum ita: 

TOís rttQi/LézrO:w xaprovAapíos Qudl vo) Oelov spectabilibus cartulariis tribus sacri cubiculi soli- 
xovBovxLsiov sol IX — dos novem. 

TQ TQuuxrolg TOv Àrunoorárom vgioovow vora- primicerio clarissimorum tribunorum notariorum 
Qíamv xal rois latspxovAaaéoss sol. XXIIII 40 et laterculensibus solidos XXIII, 

TQ fonÓQ avtov sol. III adiutori eius solidos tres, 

Tp tái tQ» éyÜoforárww &nxapya vxio mostay- officio gloriosissimorum praefectorum pro prae- 
putva xal sxágre érsoaé aivíag sol. XL. ceptis et omni alia causa solidos XL. 





tianae Phrygiae et Galatiae primae. Si quae vero in Isauria causa minor sit quingentis aureis atque in.ea 
appellatio interponatur, ipse eam audiet secundum formam sacrorum auditoriorum. Etenim hoc quoque 
il concedimus, ut honorátiorem etiam hac in parte magistratum eius exhibeamus. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas ad exemplum magistratuum quos diximus etiam quae ad illum 
spectant ordinet. Subiciemus enim ctiam descriptionem huic legi nostrae declaraturi, quid quidem et ipsum 
et eius. officium et assessorem cius a fisco accipere, quid autem dare eum insignium nomine par sit. Atque 
sciant qui hosce deinceps magistratus a nobis nuper exornatos suscepturi sunt nos animum induxisse cum 
pecunias pro magistratibus perpetuo obíatas prorsus aspernari, tum ipsos de nostro et assessoribus eorum 
quae non habebant dare et officiis largiri aliunde ablata et ipsis magistratibus solacia amplificare, ut 
undique subditos nostros scrvaremus indemnes. — Si vero etiam magistratus quosdam vicinarum iis pro- 
vinciarum circa fiscum neglegenter agere invenias, non alium delegabis, sed ipsis spectabilibus magistrati- 
bus negotium exhibebis, ut vicinis magistratibus instent, si socordiae indulgeant, atque efficiant ut illa omni 
modo inferant: ita ut is magistratus et pulchrior et multo melior sit priore. 

Oportet praeberi comiti Isauriae pro annonis sol. CCC, assessori eius sol. LXXII, officio. eius 
«uri lib. 1I. Dportet aulem ipsum praebere insignium nomine ita: spectabilibus chartulariis tribus sacri 
cubiculi sol. LX, primicerio clarissimorum tribunorum notariorum et laterculensibus sol. XXIV, adiutori 
eius $0l. III, officio gloriosissimorum praefectorum pro iussionibus et omni alia causa sol. XL. 





Haloander] aéràw libri (g) | 10 avrQ om. e; avrz Za- | L*) | 39 vàw Aaguzt. — Aategxoviaatoss om. B | voragía 
chariae | 12 vóv] vzv L'àj 16 vs om. B | 18 avroí ve | Lj 40 Aategxoviavatois L | son. XXIIII Mc] vouiauara 
MLB] ipsisque g, unde asvois v8 perperam Haloander. | | «0' B. voy. xa' Ms.v.; om. L | 41 sor. III Mz] vou. y' 3 
23 mágciov LB | avràw] sibi g (avrQ Haloander) | | s.v, Bom. L | 42 dvdoEorávaw et oztàp — 43 aivíag om, 
25 nexrafiliovs M nsgiBiéxrovs LB | 30 xv kal.Iun. | BJ dxágyanv B] 9z&gxov ML 143 sol. XL c] sor. XIII 
(iunias Jui?) M ful*] ztQ0 Qexanévro xaAavuow iavova- | M vog. p. (1500agáxovra B) Ms.v., B; om. L 

i 


3 sim MB] eiv L! 7 L*| 6 GiSoauev LB | 9 avbróv | soL. XI M, vouiauara v/ Ms.v., B; om. L (rà xai? ins. 





gio Ath. kal. Iun. Jul.* uryi tovviep Theod. | 31 ii] 04 
add. B || zs om. B || 32 sol. CCC] sor. doo M vouíapara o 
M s.v., LB solidos octingentos e (cf. Theod. 0 xóurs (aav- 

(ae vag «irés Éy£ro avóvac tà ztonétoga Oodxrs wvÀ.) || 
$5 sol. LX XII (c)] son. XXII M vouíauava o8. Ms.v., B; 
om, L | 34 auri lib. IT] auri lib u M (auri libras quin- 
que c! zgvaiov Aivgas B Ms. v., B; om. L ] 35 avufo- 
Ao ovt" — 38 xovHovxAs(ov ML) avufóAo voi; yag- | Bilis. (Bilisano T) uiro claio. uc. con. (consls. 7) VT | 
vovic«oíoss B | 31 xagrovAiagéos M | 38 sol. IX &] | 31 eomitis V* | 35 eum praeberet V | occasionem V*T' 


o ——— 21* 


1 comites V | frigie libri | 3 appellatione] appellato 
V | auditorum Va(. | 6 declarantem V | 10 subiciemus 
Osenbrüggen | descriptione V | legi om. 7' | 13 occasionem 
V] 17 ipsisque] ipsis qui V | corum om. 7' | 19 oblata V | 
20 emolumente V' | ut] et Val. | 24 urgebit V | 26 mo- 
dis ut sint ut sit V* | 30 iun. 7] iunii V | CP. V] cap. T] 


Nov. XXVIII pr. 


DE MODERATORE 





KH 


HIEPI TOY MOAEPAT9POZ 
EAENOIIONTOY. 
'O aixós Bacilsvs "Iodwvr éxáoyq soarcaplav. 


XXVIII. 


R DE MODERATORE HELENO- 
PONTI K 
Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. 


qHeeolpuen) TÓ alos v& xal àvo9sv aguocOcv 5 (Praefatio. Bene antiquitus compactum, uni- 
7" 


mSvoyusvov wal sie «51v oixsav iayov cvvreddy 
pe svÀéyov vwvós aitías wauvibuv T) dunugeiv ovx 
v sig dioixrgdacs dpouévre* ov yào dv Ovouárcw 
mÀjOn Oerév c)» icyov, aAA. i» dino stoayuá- 


vev dworshéouari óroiov D5 vi yeyovévas stel vo- 10 


v0v$ 05 vov; dvo Ilóvrovs xaAovuévove usua ixausv, 
45 vóv ve Edsvóxovrov vóv v4 TIlolegeovixóv 


. 9g' de) yap zQónv apyovrs rerayudvne «55 
xogas yi * dvo, bon dguosías dwdyxre rovro 
wavesaryovors pire £répag Tiwóé shQogacsos svlóyov 15 bili 


Tw dw vu wal Qqüios éisóQow xal vocovrOv nagrv- 
eire, vÓ moüypa ovroe Éyov, d se Tyw sagovaw 
v&éguwr dvi rQcxrsvrj vÀw Ónuocíov gopow 1s wai 
diarenóicsow xoraOoi vàc cas dugoréQac. móAsw 
va &[ T6 üpiO ues TàS MS áxaregov dens; 

puüs aUraQxee yévovro uévQov: ei ys OxTO) 
pv sióluc perg, rte Tóv '"Elevózovrov, TOvréGTIV 
-uácmá va xa] ifo 


s mévre d lla, vv IIoÀeu eoviaxóv. Gvvégovas 


9 nólsew)* sure pn 
Ióvrow. Me9' 7 v* fjueréQa. xaDdarrxa Zap, 


tum, in sua virtute compositum síne rationabili qua&- 
dam causa novare aut dividere non erit dispensationis 
s&nae: non enim in nominum multitudine fortitudo 
nenda est, sed in vero rerum effectu. Quale vide- 
cet factam circ& hos duos Pontus appellatos didi- 
cimus: fndend autem Helenopontum et Polemo- 
niacum Pontum. Cum enim sub uno esset pridem 
judice constituta provincia, facti sunt duo, neque 
ublic& hoc necessitate cogente neque alia rstiona- 
ualibet occasione, quam aliquis etiam facile 
Et tanto probatur causa íta se habere, 
quia usque ad praesentem diem uno tracteuta publi- 
carum functionum et dispositionum utuntur provin- 
ciae ambae. Civitatesque si quis enumerat quae in 


mólis?20 utraque sunt, vix provinciae unius fit mensura suf- 


ficiens: sagi ies octo quidem civitates complent He- 
oc est Amasia et Hebora et Euchaita, 


tum, pezus 
et Polemonium (Pityonta enim et Sebsastopolin inter 
castra magis adnumeramus quam civitates): ut us- 


30que ad bas uterque sit Pontus. Post quos etiam 
SOMIR VR ION. in qua et Petraeorum est 


civitas, & nobis civitas esse et nominari ipiens 


ustinisna 


Nov. XXVIII Graees extat i» ML, B 6,11. — Epit. Theod. 28, Athan. 4, 8. Iulian. const. XXVII. 





XXVII. 


DE MODERATORE HELENOPONTI,. 
Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio. 


Praefatio. 


fifum est, id sine iusta aliqua causa innovare vel divi 
ín nominum multitudine, sed in vero rerum effectu robur ponendum est. 


Quod pulchre et primitus concinnatum et unitum atque 


in proprium robur compo- 
non est sanae administrationis: me. enim 
Quale quid iam conügisse in 


duobus his qui vocantur Pontis accepimus, Helenopontum dicimus et Pontum Polemontacum. Nam cum olim 


sub uno magistratu regio illa constituta. esset, 
que ulla alia iusta causa quam quidem 
us 


uo facti sunt, neque publica necessitate id flagitante ne- 
is facile inveniat. Atque rem ita se habere adeo confirmatur, wt 


ad praesentem diem uno tractatore publicorum tributorum et dispositionum utraque regio utatwr. 
Urbes guoque si quis numerabit quae in utroque (Ponto) sunt, vix unius provinciae mensura sufficiens 
evadat: si quidem octo urbes Helenopontum efficiunt, id est Amasia et Ibora et Éuchaita ac praeterea 


Zela et 


illa am inter urbes recensenda est; quier vero aliae Polemoniacum 
'olemonium (Pityus enim et Sebastopolis inter castra potius quam 


et Comana e( Trapezus et Cerasus et 
urbes numerandae 


rapa quaeque ad declivia sitae sunt Sinope et Amisus, antiquae urbes, atque etiam Leontopolis 


'ontum compre. unt, Neocaesarea 


sunt), ita ut usque ad has uterque Pontus pertineat. — Post has et Lazica mostra est, in 
qua etiam Petraeensium urbs est (quae a nobis ut urbs et esset et nominaretur impeíravit nostraeque pietatis 
rr i ——— ——— MM M Ó— — M 


2 apérogos B | 6 evvriSiv £j 9 nÀfOn Tov 
M | 11 ga9rxagsv. L | 12 ganiv dà. B(c) | "Elevov- 
srovrov (id. 22) M | moAepoviaxóv (et sic semper) L | 
20 dxávegov M (cf. 31)) &xágav LB éxavégav Haloander 
erg | o?sav L| 21 scr. pac (àv) avragxes? | si ys] 
denique c | 23 &u&csia M Theod.] àuásia L 1duacsía 
B ifoga M] igooa LB sigoga Theod. Hebora c | 
svyáiva M Theod.] sUyafra LB | 24 tra ML) trÀa 
Theod. Zíla B | ávvgaxa M | ai ye] asyaiov. L || xÀi- 
pats Haloander sine causa, undas (i. e. xvuaci) e | xeénsva 
L| 35 dpaccós ML (cf. &)) Muscós B. apsaós Theod. || 
26 ZsovtonoAr, BJ ai dr B] góp ML? sel Ós&i L*c| 
31 nívis 0i] Jio Jà xai B| 28 xóuava Theod.] wóu- 
pava L xóuava M | Kógaya — 29 Kspaaove wal om. B| 
29 molauówiov LTheod. | rrvovra Lic) | 30 xai XeBa- 
evónolav dv om. B | 31 rovrov — xóv ztóvrov L | 33 ss- 
vgaíov écvi. M(c)] evoniov devi B nergsowv Kavi L 


1rubr. KH- XVIII. R: De moderatore hellesponti Rl; V 
De moderatoribus helesponti If XXVII 7 |4 pprm V | 
5 unitum Osenbrüggen] munitum libri [ et munitum et 
in sua vulg. | 8 fortitudo T] om. V al. | 9 vero] uiro 
libri | effectum V | 10 pontus V] pontiia 7' Pontos 
vulg. | appellatas dedicimus V | 11 dicimus add. vwlj. | 
helinopontum VT et poleniseum pontum Neoburg., om. 
VT | 13 iudicem V | 14 alii rationebili V* | 17 tracteuta] 
tractet ut à V | 19 enumeret T' enim erat V | 20 unius] 
in ius V | fit V] sit T | 21 helinopontum F' helimo- 
pontum 7| 24 amissas (bri | 26 alium V | 27 Neocse- 
saria] necessaria libri | Cerasus] zesarus V zaserus ai. 
28 Polemonium] polemum libri | |a peces de qe 
V pythionta Neoburg. pizona T | sabastopolin 
31 — es eorum est et ciuitas V | 32 mo- 
mina 


HELENOPONTI 


xalovuéwr, Loyciónol vs xai 'Podómohe, qoovgid 
Tr uáyigra xal cgyaia. dv ole 05 xal rà maQp' Zuow 
doriv dx legc» ávalrgOévra ggosput ZxavÓig c8 
xai Xagamavío, xal v0 Movgíciós v8 xal /fódigus, xal 
&( Tr. Érspow ruiv dw dolois dxmamóvnra. sla 
Ttávaw diadiyerai yooa, viv marrow dp! zudw vxo 
'"Poaío xaraxrrOsiga wal zOÀse T8 xal avr; vàg 
piv ágri green Jeyonévm ràg à Gcov oizo yevr- 
voufvac Dabouévm. dÀÀa vs uv! dxsivrv ÉOwm xad- 


213 


Nov. XXVIII pr. 1. 2 


vocata, et Archaeopolis et Rodopolis, castra maxima 
et antiqua. Inter quae sunt et ea quae à nobis ex 
Persis capta sunt castra, Scandis et Sarapanis et 
Muriseus et Loriseus et si quod aliorum nobis in 


7 5Lazis est laboratum. Deinde Tazannorum succedit 


provincia, nunc primum & nobis Romanis acquisita 
et civitates et ipsa alias quidem modo factas susci- 
piens, alias autem, quantum fuerit, faciendas sus- 

tura; aliaeque post illam gentes sedent, Suani et 


cep 
eGrddi Dovavyoí vs xal Dw)uvos xai /[wíAas xal 74fa- 10 Scymni et Absilae et Abasgi et aliae nunc deo dante 


Cyoi xal Fraga. viv Oeov Jovros gius v1 xal znérsga. 


amicae et nostrae. 


CAPUT I. 


14ÀÀ' ei; ravra niv ó mxeQh ToUs TÓzOvé TOUTOVE 
zpas jveyxe Aóyos" énávipsy dà adOis dni rois Ilóv- 


TOve xal rZ» Évogiv TZ» avrw. ToUrOv; yàp Uv 


Sed ad haec quidem de locis istis nos sermo de- 
duxit, revertimur autem rursus ad Pontus et unitio- 
nem eorum. Nunc enim ambos Pontus, qui tredecim 


: : : z yee, : h A n 
&ppe ovs llóvrové ove caic TQuxaidsxa x0Àsid5 civitatibus continentur, in unam provinciam denuo 


mtpusyonévovs sie uiav éxagyíav abi cvvdyopsv 
xai àsxodí(dousv avToie Te maÀeiótrros Tiv Iva- 
ei, 15€ Óà veorgros Tiv dmawvníav. . ovros 


colligimus, et reddimus eis vetustatis quidem unitio- 
nem, novitatis autem cognomen. Helenopontus enim 
omnis vocetur, hoc videlicet quod positum est ei & 


yào &mae walsiaOm, vovro 0j vó veOiv avrQ xagà Constantino piae memoriae nomen occasione nobi- 
Kawgravrivov oU Tis sUgefovs Aübtox óvopa zo-20lissimae eius matris, Helenae dicimus piae memoriae, 


gócn js gsuvorarzs avrov urrQós, EÀévne gagudv 
Tie svcefove rzw Ani, pm:9 zuiv xal v0 Oeiov rOw 
Xquariavav disvos ovuBolov. vÓ yào dy, IloÀéuamos 
évoua zaÀawv ysvouévov vw noMiv 


éxsivow iv — quidem quia tyranni est, secundo autem 


que nobis et sacrum Christianorum invenit signum. 
taque nomen Polemonis, qui fuit antiquus multo- 
rum illorum in Ponto tyrannorum, quiescat, vm 

et ci- 


Ilóvrq tvg&vvow nszavGOc, ngovrov uiv Or. vvgdv- 25 vitatem cognominatam babet, dicimus Polemonium, 


vov xaOeictT/xn, Oeiregov dà Ovi xal ztóliw dzxtavuuov 
dxei, TO Holeuowióv gauev, xal rà xd dy sim 
Tà$ yooae 4E Ovouárow XowurrurvixOw T8 xal Baci- 
Ahxow ua 


wéve»v Gnuaivsad'a 


et quia melius erit provincias ex nominibus chri- 
stianis et imperialibus magis quam ex bello et tu- 
multu cognitis designari. 


5meQ dx moléuov wal vagayi yvaQibo- 
30 


CAPUT II. 


IIácas za ai rQuxaidsxa. móÀtg éxapylas Kavoaav 
pae" óqaigovuévrs uiv ovdsrégas aírQw Tdw unrQo- 
móÀsmw (Auagaías v4 gausv xal Neoxaigagsíae) coU 
17$ urjrQonó Aso óvógatos, rày dà Üsogulsatára a$- 
TGw éxicxÓómov 1Qwv aum 
gorovovudvov, và» 0d ox' avroic teraynévov ouoías 


Omnesque tredecim civitates provinciae sint unius, 
rivanda quidem neutra earum metropolium (Amasia 
icimus et Neocaesaria) mones age nomine, deo ama- 

bilibus autem earum episcopis metropolitis quidem 


QomoArav évravÓoi ys- 35 hic ordinandis, qui vero sub eis constituti sunt si- 


cap. 2 cf. Nomoc. XIV tit. 1,20 0 "ERevónovros dvo £yss urvgoxoAéras, cé 5) xn vsagá, 


nomine utitur et lustiniana vocatur) et Archacopolis et Rhodopolis, castra et mazima et antiqua. — Quo 
in numéro ctiam castra sunt quae a. Persis recuperavimus, Scandis et Sarapanis, et Murisios et Lysiris 
et si quid praeterea in Lazis a nobis adquisitum est. pe gol deinde Tzanorum regio, nunc primum 
sub nostro imperio a Romanis occupata quaeque et ipsa urbes alias nuper orías continet, alias iamiam 
erituras accipiet. Aliaeque post eam gentes. sunt Suani et Scymni et Apsilae et Abasgi atque aliae, quae 
nune dei beneficio amicae et nostrae sunt. 

L ad ista qui oratio de his locis instituta nos detulit: nunc rursus ad Pontos eorumque 
unionem revertimur. Hos enim nunc Pontos ambos, qui tredecim urbibus comprehenduntur, in unam pro- 
winciam denuo coniungimus, ac reddimus iis ex antiqua memoria unionem, ex nova appellationem. 
Helenopontus enim totus vocetur, quod quidem nomen a Constantino piae memoriae ei inditum est nobi- 
lissimae eius matris causa, Helenam dicimus piae memoriae, quae nobis etíam sacrum Christianorum 
signum invenit. Nam Polemonis nomen, qui fuit vetus quidam ex multis illis in Ponto tyrannis, aboleatur, 

idem quia tyranni fuerat, deinde autem quia iam urbem cognominatam habet, Polemonium dici- 


mus, et quia decentius fuerit regiones nominibus c potius e( imperatoriis quam belli et tumultus 
nota disünctis significare. 


Atque tredecim illae urbes omnes unius sint provinciae; quamquam neutra ipsarum metropolium 
(4masiam dicimus et Neocaesaream) metropolis nomine privetur, deo carissimi autem earum episcopi, qui 
quidem metropolitani sunt, ibi ordinentur, qui vero sub iis constituti sunt, pariter ab illis qui metropoles 


3 awávd. Míc)) exavS/ae L Zxád:u B|4 cagamá- | 24 zadcuów ysvouavov Hombergk male | 25. ztóvrow L j 
vns L| o om. vulg. | uovgícióe va MB) uovgigios v8 | 31 và MLe] 9à B | aí déxa. B | 34 Seogulenzavow 3 
L Mariseus c | Àvasgue M] Mun L (idem B* sec. | (cf. 214, 6)] QaogiAov LBg | 35 urrgozxoAcixóv B | 
Hombergk., loveíasos sec. Haenel.) Loriseus c | 5 s 4] j | 36 vs avrove (sic) M 
7& L | fregov) aliorum (i. ». dégoy) c | 6 dxBéystas 
Helesdo | i. qudw vnó Pouaímv xav sica 
a nobis Romanis acquisita & | 7 »tólus va xal avrm L 
8 9cov owxo] quantum fuerit e | yevvramuévas ds£a- 
aivz L| 10 covavoí M] covávo: L avoí B* | 13 dx- 
aviopsv. L' é&navionsv L* | 145g. xai t5» — Ilóvrove 
rovs om. B || eavrav L | rovrove om.g | !5 móvrovs 
rove M] rózovs L| roioxaídexa] 3dxa. B | 18 «zs 9i] 
vov dà L | 19 &mac. L| rovro L | 22 fzagee (xci 
eras. ?) piv L | 235g. vó — óvoua] vov — Óvógaros L | 


1 voesta et] uocatur libri | archeapolis "n 3 scandio 
libri | 4 solireus. V | in] et libri | 5 laxis T'| tazanno- 
rum V] zazannorum 7' Tzanorum vulg. | 7 facta V | 
9 guani T' guania V| 12 haec V] hoo 7'ol, | deduximu 
V? | 13 Pontos vulg. | 14 pontos T'vulg. pontes V 
18 impositum T' | 20 matris eius 7" | 25 polemonium 

| "TE T | 32 neutre V | metropolim V aZ metropo- 
| lini 7[ 33 necessaria T| 35 hie V] hoe T'al. 


Nov. XXVIII 2—4 214 DE MODERATORE: 


Vm" avrOw TOv cas urrgomólns (yóvrom xaO« wel — militer ab eis qui metropolis habent, sicut hactenus 
BÁXQi wv z» z&porovovurpcw. ov0iv yag vw mei — fuit, ordinandis. Nihil enim circa sacerdotium eorum 
Tiv ispoGUvvny aiTGy xciwviGousv, éd xal éxi piis — novamus, quoniam et in una provincia etiam vetus 
dmagyíag xai 0 züÀaa gg0vos xai ovros Ó vi» xara- — tempus et hoc, quod nunc ornatum à nobis est, 
xogundsis vp  Tuav olds ztoÀÀàs Towavtag xaragTá- 5 novit talia plurima statuta super deo amantissimis 
Ces Év voi; DrogilegTárOws ézGxkOzO:g Tvyyavovgas. episcopis consistentia. Et praesit eis vir unus, iudex 
Kai égrysiadw ye avrais dvig sls, ágyor uiv xooas quidem provinciae utrinsque, moderator autem ap- 
dxaréQas, uodspdrm dà moocayopevousvos:, üv av vw& — pellatus, quem aliquis compositorem vocarit consueta 
&puogiyj» xaAÀiGzus Tjj GvvzOs. xocpavos ylo rry, (x- — utens lingua, quoniam et moderatoris nomen anti- 
75 xai ro ToU uodtgárogos Ovoua apyaióv «6 écr. l0 quum est et Romanam nobilitatem decens, et com- 
xai ómuaixi ceuvótnri noízOv, xal 6 ys águocT?$ àg-  positor antiquus quidam iudex erat ex Lacedaemo:e 
xaiós vi ágyow Tw dx ^daxsÓai(uovos émi v0 vzrxoov ad subiectos missus. 
asLAóusvos, 


CAPUT III. 


"Qive 0 a» dogm» magalauBivaw vaÓrnv Ovo- Unde qui hoc cingulum sumit, nominetur modera- 
uo5éoO uodegtrop lovgreviavos Hievonovrov. va-15tor lustinianus Helenoponti: oboediant (autem ei) et 
axovéro Óà avrtQ xal 10 GrgatiarvixOv 10 xarà 5v — milites in provincia collocati, habeatque et ad respon- 
dnagxinav idgvuévov. éxyérw vs wai &d responsum, sum, omnisque succumbat fortuna rationem privilegii 
Ttügá Ts VnoxexliGOmn cvyr Aoyov mgovouías àvrrte- — Obicere non valens. Audiat autem et causas pecunia- 
Oéva» uj Ovrvauérg. daxgoácOm Óà xai OiOw yor- rias et criminales et alias, minores quidem ex non 
uaTixOv Te xai ÉyximnazixQw xal rw &AAow, vOv 20 scripto et gratis, maiores autem scripto quidem, cum 
piv élayicrow dypágos Ts xal zgoixa, Tw dà ue — ordinata vero secundum sacram nostram constitutio- 
Lovaw £yypíqms ufv. usrà Óà cr& vrrayuévys xavà — nem expensa. Etqui cingulum hoc acceperit, utriusque 
TZv Üsíav nuov blo Óanávme. Kaló ys Ty» àp- — aüministrationis accipiat annonas collectas in sepün- 
xüv vavrn» mapaleugaüvow v&s éxarégas &oy5s xoua- — gentos XXV. aureos, et officio utatur uno, et fisca- 
LiadDw aerrams aviiovaag sis éxcaxogíove sixoc« ztévrs 25 lium cursus ac periculum unum et commune sit et 

gvgoie, xai váEn xonaOwm uid, xal ó vàw Óruociov circa eum qui cingulum habet et adversus officium, 
Ieleos Ts xal xívÓvros sls xai xowvós Éarw xar& *& — quod in unam conveniet figuram et coaptabitur in 
TOU TZV apyyv Éyovros xara rt T?s valeo, TmeQ sí; — semet ipso, sicut & praesedenti ordinatur. Et asses- 
bv avveAsvGevas Gyrua xal águocÓ7zGgrras mQós íav- — sor administrationis duos et septuaginta aureos a 
TZv, xaOnsQ àv vno TOU zooecrOros vayÓsim. Kai30fisco percipiet, et. officium, quod ex ambobus unum 
0 mágsÜgós ys Tis doyrs Óvo wai éfüourxovra xov- fit, quadringentos quadraginta septem et tremissem 
CoUs éx rov Onuogiov Anyerai xci p váfwé 5 4E ap- — accipiet aureos. 

goiv uía ysvou£vg trrpaxodíov; vscGagáxovra éxta 

Tpíro» xouisitaa yovaove. 


CAPUT IV. 


'O dà viv &pyyv Éyaw vomornomráé uiv xarà vào 35 — Qui vero administrationem habet, loci servatores 
mÓÀeg Ovx éxmipys (rovro yag qvÀaLera: xaÓa xai — quidem per civitates non diriget (boc enim observa- 
Toig Üuíow rucw ma&piéyevaa mtapayyéAnasiv), avroc bit, sicut et sacris nostris continetur mandatis), ipse 
dà meguvootzGs) r&S mOÀRS va OrOrvoc vóuov rvyóv — vero circumibit civitates a nulla lege forsan aut 





habent, sicut etiam. usque adhuc fieri solebat, ordinentur. — Nihil enim in iis quae ad sacerdotium eorum 
pertinent innovamus, quoniam vel in una provincia et antiquum (tempus et hoc quod nunc a nobis exornatur 
muita eiusmodi novit de deo carissimis episcopis instituta. Atque unus. vir illis praeficiatur, qui utrique 
provinciae praesit et moderator appelletur, quem quis v od lingua usus harmostam nominet: quoniam 
et moderatoris nomen antiquum est et Romana gravitate dignum, et harmosta antiquus fuit magistratus, 
qui Lacedaemone in civitales subiectas mittebatur. 

HL  /tague qui magistratum hunc suscipit moderator Iustinianus Helenoponti nominetur. | Óboediant 
autem ei milites quoque qui in provincia coliocati sunt; habeatque etiam ad Hos ro aaee. et omnis condi- 
cionis homines ei subiuncti sint ita, ut privilegii causam opponere nequeant. Audiat vero lites quogue tam 
pecuniarias quam criminales et reliquas, ac 1ninimas quidem sine scripto et gratis, maiores vero in scriptis 
quem impensa aulem ca quae ex sacra nosíra constitulione praescripta est. Aique qui magistratum 

unc suscipit utriusque magistratus annonas percipiat quae septingentos viginti quinque aureos complent, 
et uno utatur officio, ac tributorum cursus et. periculum unum et commune sit ei qui magistratum sus- 
cipit et officio: quod quidem in unam redigetur formam atque in se ipsum aptabitur, quemadmodum ab 
eo qui praeest iussum erit. Et assessor quidem magistratus duos et septuaginta aureos ez fisco accipiet, 
et officium quod ex duobus unum factum est quadringentos quadraginta septem aureos et tremissem anf oret. 
Ceterum. qui magistratum gerit vicarios quidem in urbes non delegabit (hoc enim cavebitur, 

prout etiam sacris nostris mandatis comprehenditur), ipse vero urbes circumibit nulla lege si qua sit vel 





| vràv om, L' p: 9 viv] ó »vv ó L | 7 ye avrais | vouicnara vut Theod. | 36 éuméuves L | 37 ruor 
MB] yàg avras L' uiv avra. L*| sls 0à àgyo»v uiv | om. B | ragayysAnaciw] nov. X VII c. 10 
xGga» L| 10 v) vov] vovro L |11 90 ys] 0 va B | 
17 adgecztovGovu (5ro: azxoxgiciaolove s. v.) M ádps- 
zocovu L amoxowiagiovs B | 21 và M] ye LB | 
22 cayuévrs L 23 Qutrabw] Cod. 3, 2, 5 | 24 síaxous- 
QéoOo DB | 25 énraxoaíove sixoc. n£vts yovaovs (zov- 





2 eorum T] earum V [3 et V ai] etiam T'| 4 *ordi- 
natum (ordinatus 7') libri | 4 tali /ibri [| 6 appellatur 
libri | 7 compositore V | uocarit 7] uocauit V | 9 romana 
cové M?) MLB cum Iuliano c.98]. Argas zovoíov díxa | nobilitate /ibri | 15 helesponti 7' elesponto V | autem 
Theod. | 26 'publicus cursus, item tributorum exactio | ei add, vulg. || 16 adresponsum V] oem T] 17 sub- 
ad periculum ipsius Zuliamusi.c., 'quesi scriptum sit ó. | eumbat fortunam V | 19 eriminalias V | 21 secunda saera 
Tdv Üruocímv x«i toU Qgóuov xívüvrog! Zachariae | | mostra constitutionem V'| 22 acciperit V aecepit T (leg. 
25 zxstg B] sxsp L cix: M | 31 dvo xal é80our- | accipit?) | 28 a praesidente ordinatur rulg.] a praesenti 
xovra xovaove LB cum Iuliano, Mtrgav. utav Theod. || | ordinatus /ibri | 32 accipiet V] aceipiat 7Z'a/. | 35 locia 
33 verg. veGG. bxra Tgírov yovcove MLB cum Iuliano] ! V | 37 continentur V | 38 cirjcuiuitates V 


HELENOPONTI 215 Nov. XXVIII 4 


7 Oeíov nzgayuaTixOU xcLvóusvos rUmov, xav Sí v. — sacra pragmatica prohibendus forma, licet tale ali- 
TowUrOv Ó ztpotsQos émfrars gpóvos. Kai foras xai — quid prius imperabat tempus. Eritque et in metro- 
ini vv umtQonólsaw xai éni vw áÀÀov, £vÓa àv polibus et in aliis, ubicumque providerit (si omnino 
vovro Gvvídos (eimeg OÀo€ 7 mÓÀs avbrápxne dari — civitas sufficiens est ad susceptionem eius), ipse ta- 
apos Tüv vmodoyrv «Zw aírOv), marrós uero: xéo- 5 men lucro abstinens et sine damno omni. Nec ipse 
dove àmeyóusvos xal Lnuías azx&cne ycpís. ovx avros enim nec officiales, nec miles [nec similis; sequens 
yáp, oV vabsoes, oU GrQaTickrzs ézóusvos cUrq Àr- eum percipiet aliquid a tributariis, aut expendet 
werai T. mapà TOv Gvvr&ÀOw, 5 Üamawyjos. ngoixc — gratis et nut collatores nostros conteret aut sequen- 
»ai fj TOU€ GvvrsÀis tOUG rusTÉ£QOVE ÉmticQÍMEs 7 vois tes se milites hoc ipsum agere sinet (utique et hoc 
imopivois avrQ Grgcariraus avtó rovro marte 10 pars sacrorum nostrorum mandatorum est): ipse qui- 
igrati (xal yàe 3; xai rovro [ró] mépos vw Oeímv em et iusiurandum considerans quod iuravit, et 
zuow zagayysiuáraw écriv), avrü uiv vóv rs Ogxov — quia gratis accipiens cingulum et augmentum tan- 
ivvodv, 0v au00s, xal ori 7ztQOixa ztagaAauBávor 5v — tum habens annonarum pu audebit aliquid ac- 
dgyj" xal avinci:v rocaUrQ» Éyov cit5crcawv ovx óv — cipere, nisi cum magn& reddere hoc poena voluerit, 
more TOÀurGré vi AaBeiv, eb uz urr ueyaAme àmo- 15 nec officium tale aliquid agere aut accipere per 
Devva, Tovro T7 — dOeÀyonev, ovÓé y váÉe — talem occasionem sinet; milites autem nisi propriis 
TowVTÓ T& TtQáTT&iw Jj Áafsiv ri xaTO TOwrvrz» z9ó- annonis contentos sequi procuraverit, nec ipse extra 
gam dgusíc. voie Óà argariovrag sí uy; veis olxs(eus — iustam indignationem erit cogiturque ex emolumentis 
gicrjoegav gae igr té duegDa. mapacxrvicm, o)rs — eorum exigens ab eis factum dispendium hoc colla- 
«vrot Éfw Ouxaíag &yavaxrrTGsa€ yevjcstai, awayxa- 20 toribus restituere, 

cOyarcrai v8 dx tÀw GirrG&nw aUtOw sísmoábac T)w 

zag' avvdw yiwouévr» Lrngíav raUrQv TOi Gvwrtli- 

l eu ámodovwai — dii voUró ys aZv Bovions9a 1 Propterea itaque volumus bas administrationes 
tríras Ój às dgyàe usíZovs vs xal Gsuvorépac slva« — maiores et honestiores esse et multitudine ministro- 
zÀj)n vs TOv vnrgerovvrov (centum yap avrg 25 rum (centum ei volumus officiales esse) et nobilitate 
BovisusD'a rabeoras slvei) Geuvórrri ve Tis alias, dignitatis (spectabilem ei facimus administrationem), 
inudr ensxraBilav avrQ  moiwVuev T9)» àpyyv, iva — ut in necessitatibus iudicibus utamur nobilioribus et 
iv vui; dw&yxai& doyovo: yocusPa gsuvorégow xai nostris iussionibus ministrare potentibus. Quid enim 
tah zustéQcus xslavceciv v;Ovgysiv Quvavoi. Tí yàg — et agerent viri secundum ante nos schema provinciis 
d» xai nmoabeiav dvdpes oí xarà tO stQÓ zjuGw cyrua 30 praesedentes, pes quidem existentes paucisque prae- 
«ie éxapyíaus dps torres, 0ÀMiyok udv óvrse, éAayíavo — positi, percipientes a fisco satis mediocria, dantes 
Mi dPapyovrss, xomibóusvoi v& saga xov Ónuocíov Autem plurima, furari vero coacti et unum habentes 
v900ga uírgua, Qudovres 0à moÀÀa, wAértew dà ávay- — hoc studium sequentibus se creditoribus occasione 
xabóusvo: xal píawv Érovrss TaUtQv Gxovi;v có rois horum quae circa cingulum data sunt paulatim red- 
£xouévow cvTois ÜavewgTaie zQopdcs. Ow zsgl tjv 35 dere eranum? quo nostros collatores consueverunt 
áeyyw OeQopávom xavà juxgóv dzwodióóvas xóv Épa- — vendere, impios simul et periculosos sibimet in- 
vov; 4E aw c0U€ ruerégovs GvvrsAsis sioOag. nos — venientes quaestus. 

desfis ra Gp xai xexivÜvvevudvovs éavrois svpiaxov- 

2 e mópovs. Tavra zuas éjvsommosv oó uovov 2 Haec nos exoraverunt non solum ex hoc lucra 
Toig dvrrUDew xégüsciv drmt&imsiv, àÀÀaà xal oixoOev 40 repudiare, sed etiam de proprio superexpendere mul- 
a00sdaxavzaas u&yáÀa, xal st zov TiGlw Giov zap& — tum, et sicubi aliquibus venalis a praecedentibus 
tov zQó zugGv Tó T/c dgye édídoro ayjua, cvovro nos administrationis dabatur figura, hoc redimere et 
ijovícacOa: xal dAsvOiQovs rovs zusrtégovs &geiva: liberos nostros sinere collatores et ex proprio ferre 
cvvrelüió ToU TOwVTOV ÜaGuoU xai oixoJ'ev avt&igaya- 


sacra pragmatica sanctione prohibitus, etiamsi quid tale prius tempus praeceperit. — Atque versabitur et 
in metropolibus et in ceteris, ubicumque ei placuerit (sí modo urbs omnino sufficiat ad eum recipien- 
dum) ii4 tamen, ut omni (ucro absüncat neque ullum damnum faciat. Neque enim ipse neque. officialis 
neque miles, qui eum sequetur, quicquam a subditis percipiet, neque aliena impensa vivet. et aut. subditos 
ostros alteret. aut. milites qui eum. sequentur. id agere patietur (etenim hoc ipsum quoque sacrorum 
mostrorum mandatorum pariem cfficit), ipse quidem iurisiurandi memor quod praestint et reputans se 
gratis suscepto magistratu atque tanto annonarum incremento praeditum. numquam accipere quicquam 
ausurum, nisi id magna cum poena velit reddere; neque magis officio tale quid agere vel auferre co 
nomine permittens. — Milites autem nisi curabit ut suis annonis contenti eum sequantur, neque ipse 
iusíam indignationem effugiet et damnum ab illis illatum ez: annonis eorum exactum resarcire. subditis 
l cogetur. — Nimirum propterea hos magistratus maiores aique graviores esse volumus tam multitudine 
ministrantium (centum enim ei volumus officiales esse) quam splendore dignitatis, quuppe cum spectabilem 
eius magistratum reddamus, ut in necessitatibus utamur. magisíratibus rasttoridus aíque ad mandata 
nostra exequenda idoneis, Nam quid tandem faciant viri qui secundum eam quae ante nos fuit formam 
provinciis praefuerunt, qui quidem et pauci erant et paucissimis imperabant, quique admodum exigua ac- 
cipiebant a fisco, multa vero dabant, denique furari cogebantur idque unice studebant, ut creditoribus ipsos 
sequentibus eorum causa quae pro magistratu dederant paulatim stipem debitam referrent? unde subditos 
? nostros vendere solebant, impios simul et periculi plenos quaestus sibi parantes. — Haec nos exagita- 
verunt, uf non solum lucris inde percipiendis renuntiaremus, sed etiam de nostro insuper sumptus magnos 
faceremus, et sicubi forte essent quibus magistratus condicio a decessoribus nostris venum daretur, hoc 
redempto subditos nostros a tali tributo liberos dimitteremus, atque de nostro solacium invicem introducere- 





2 xai £zi] xal om. B | 4 roivo om.c | 0Àos om. B | | cacO« L| 44 vov vowoíxov Dacuov om. € 

5 tZ» avrov] vv om. | za»róe Zachariae] avvós | -—— : — - 
libri | 6 &x&cns om. B || 7 avrois L | 8 evvreAecvov 1 tale] tamen. V 3 perviderit vulg. [ 4 sg. est ad — 
lrasura corr. ez Gvyrs2eoravrowv?) L | 11 vó del. Za- | abstinens om. V | 6 leg. officialis? | neque miles 7) neo 
chariae | cf. nov. XVII c. 9 | 15 voAurse: Fr« B*. | | similis seclusi ut pile | 9 et hoc V] et haeo vl 
Vi dageiv vi M] rà om. LBg | 19 negaaxevites: L | | 13 habemus annorum. V | 14 hacc T | uoluerint V 
*oidi libri | 22 cra vng»] xal ravrzv L | 21 csuvo- | 15 nec] nunc V || 16 sinet] sinec libri proprias annonas 
Tégow: L| 25 centum M] éxarov (o B) LB| yag et | contemptos V | 18 cogeturque vulg. | cogiturqexmolu- 
71 éxuidr, om. e | 21 axexiaiAiov M zsoiBAezvov LB| | mentis V | 25 quid enim] quidem /ibri | 29 chema V 
36 axodovvas L | 38 dua xacavüvrivuévovs davrovs | scema T' | 30 praecedentes 7' praesidentes vulg. | 33 occa- 
Lj 41 zag& vóv Z | 42 49Jvvo czZua, rovro ébii- ! sionem V | 34 reddere T] om. V al. [, 35 aceranum V 


Nov. XXVIII 4. 5 


ye Xv magawvyyv voie AxuBávovsww, iva wal ToU- 
O46 Dp m dAevOapíac. améxmvO yàp vuiw ax 
douxa coU OsoU oiavra guloriuovuévov ur uóvov 


916 


DE MODERATORE 


solacium percipientibus, ut et hanc eis impertiremus 
libertstem.  Repositum enim erat nobis ut videtur 
deo talia ente non solum Aíris neque gentibus 


2gposs undà Arg KOvac, vois éxsics yapícagSas vi» — illic donare libertatem, sed etiam in media nostra 


disvO spíav, 
Aiteíaw Érove éxdcrov sümQagxouévove xal oiÓà vzó 
TavrQ pévuv ocvyyogovuévovs mQaTjga, dll wava 
Boaxe tre érégmw xal érígov dfovaíag asi yuvousvove 
dAsvOeguGas vie TowrUvEe UDnuías va xal aiGyovos. 
vavrzv qovpusv 
vas Jep TQ T» dmi t] 
dniDévri, tQ 5v ülovgyida wr 
mavgós riv Doenaauévo, a9 gy 
avra T4 0) 
Doxav. ovUsvi. 


Àà wal vov; xarà udcyv jv v?v mo- 5 republica annis singulis venditos et neque sub eo- 


dem manere permissos emptore, sed paulatim alio- 
rum et aliorum potestatis semper factos liberare tali 
dispendio et confusione. Hanc iudicavimus nos gra- 
tiam competere dicare deo, qui imperialem coronam 


Tai v7» xdg mQosyx&v dvags- (0nobis imposuit, qui purpuram communi decreto a 
p. BasiAsiq Gvépavov fiw 
pq xowT zagà vov tanta qualia priorum 
sunGcusvq TO 
v xal vogaVra Ónoia vOv» lungocOav di- 


patre nobis donawit, - rts est talia simul et 
t ni 


CAPUT V. 


dai voivu» 1b» émi rjv Gpyjv magivra vavtrv 
aidóra, nócov» &vüpüw, mogov Óà vyrcevra. nó- 
Aaov, Unos dà fcrc. Geuvóé urrafalow éx wovcov- 
Aapías v& xal wysuovías sí& Ggyjw gaítová «s wai 


Oportet igitur eum vs Ad cingulum accedit hoc, 
scientem quantorum quidem virorum, quantarum prae- 
sedet civitatum, quomodo autem est nobilis muta- 
tus ex consulari et praesidali in administrationem 


enexrafilav, peiüsgO'as stawrayov vow vsrxoov xai20maiorem et spectabilem, parcere ubique subiectis et 


gvÀàrtuv abrove dbrulove, xal xad xeno Sas 
7ztawraygoU vraie y&9Gí, xal O Napier avEnv xal zov 
aa 


ev, 0$ avrqQ màgavw víOsa 7tQUvOray, xal qw 
idía Anuuávow dzíysgOas xal vais móÀSGs wow] T& 
xal idíq Bgafsósw và Oíxasa ste, 


xai (agO'«., xai xégdovs Évsxa ^ : 
uis KAavrov urs usitov, àÀÀa Óobre va ayaDTS dg- 
(eG Das xai vov Dia ztávrow evogxsiv xai riiv dv dzxags 
ivov xaOscváva:. — TO 0 ua. 
Ilówrov m. riam 
naegraíav (5) víx 
dAÀorQíos* uovov yàg iduov TOVTO TOU Ts 
1dw Ta BagciAxow oixowv écví, TÀw t& zusté 
T& T€ svgsfeciérQé AdUyovoThS. 
ny aóO've xadaigras,, dvixvevass Dà óv vavras xara- 
jbavra' xal si udv avros ó Adyav éavróv slvas dsc- 
toT» TOU TQdyuaTOs vOUTO 7tQaTTON, TtaQuyoTua TOlG 


(Ti0U» ztQdvttiv 


«a éni vov 1 
uevov gqvA&Es *0 grüÜsvi Oovvas 30 vet, ne ulli det licentiam aut titulos imponere prae- 
$ énuviD divas yaglom 7) oixruadiv 


servare eos indemnes, et puris (uti) ubique manibus, 
et fiscum augere et utilitatis eius omnem ponere 
sedg acceptionibus abstinere, et civitati- 

us communiter et proprie interponere quae iusta 


wocrsiv ve avvàs 25 Sunt, et circuire eas et sanare, et lucri causa ue 


quicquam agere neque minus neque maius, sed glo- 
riam bonam P Laquaad et per omnia bene iurare et 
nobis in omnibus gratum esse. 

Quod autem maxime in Ponto delinquitur, obser- 


diis aut possessionibus alienis. Solius enim proprium 


$nuosíov hoc fisci et imperialium domuum est et nostrarum 
pav TOW 

sí Óà aic &rígov 

".vós sUpos mgosmyogíav davídas avaveOeigas, avràs 35 


et piigsimae Augustae. Si autem in alterius cuius- 
libet inveniat ap tionem tabulas impositas, eas 
! E repente deponat, investiget autem, qui eas 

it Et siquidem ipse qui dicit se dominum rei 
hoc agat, repente illius rebus titulos imponat publi- 
cos, in caput ei frangens ab eo positos titulos; si 


dxaivov siga ypuage vívÀove dri jos. Ónuoaiovs, sig xe- — vero curator fuerit rerum alienarum, et titulos, sicut 
gaÀj»v avrQ msgiperbae Tove vm avrov rsÜévrac 40 


vírÀove* si dà ggoviccTie si npayudvow aAorgiow, 





6 9n) rÀ» avrà» L! vnó và avro L* | 10 dva- | (cf. XXX 8 $1)] rgocryogías libri | 39 sapiDjoes LB | 

, 95va« M*L | 12. dxeviDéwri B. &xexe Diva L!| 13 za- | 40 avrov B 
tgos] zravgos zuv L | 18 aenvax M || £x xovaováagías 
ML iE 9navaíac M s.v., B|| 19 zyeuovixz$ Zachariae 
ex e| 20 azexragiAiav M] ef; atria LB|?1 av- 
rove om. B | mavrayoU xgroOas B | 25 iíq om.« || 
29 TO dà — 31 xogíos om. L (u!; nagazoptiv dà v«- 
civ Gavidas éxvriD'évas xal eoeeccov (v0 oixsiov?) &y- 
yoáguv óvoua f àygois add. L* in mg.) | 31 7 vírÀovs 
ML Be, 7j delendum (vel cavídas 7) vévAove scribendum) 
vidit Zachariae | 32 uóvov LBe] uóvov M | dv L | 
94 va v7] v4 om. L | 35 mgoingyogíav Haloander ex & 


1 impertiremur 7' | 2 ut uite detur V' ut uite dent 
T|5 singulos 7| 8 gratia competente T'| 11 tali V f 
125g. nulli portet igitnr V| 17 praesedet V] praesidet 
T|19 praedali V | 20 parcere T'] partem V | 21 uti 
add, vulg. | 22 ponere om, T' | 24 iuxta V | 27 iurare 
uitare V | 28 in om. V | 29 obscuret V! | 30 neo T 
praesidis V | 32 impleri alium domum 33 et om. 
T al. | 35 deponet T' | inuestigiet V | 36 dicet T | 
37 repentem V | publicus libri 


217 


praediximus, confringat eius capiti verberibusque 

eum subiciat amaris, ut haec discens cui competit 

persona cognoscat, quia non licet neque se ne- 

que per aliquos obsequentium aut (ad) avaritiam 
5suscepterum subiectos laedere. 


HELENOPONTI Nov. XXVIII 5—8 


voíc vs tícÀove, xaDáneo sinóvevss KpOruev, xacsábes 
xarà T5€ avrov xepalis Bacávow vs avrov, vnoO 70M. 
Taxoais, OeT8 TavTG : a TÓw q pose 
poser piro mwnv, o ovx Ktegriw ovra Ov. áavrov 
ovrs uk Tiwow Üogugógov 7) poe zAsoveb(av maga- 
AanBavonévow rove vrmmxóove dduxaiv. 


CAPUT VI. 


dai dà avrów Opoícoe Tov mspiBAentov uodsparopa Oportet autem eum similiter spectabilem modera- 
dvactéÀlew xai rov; Àpgrsíovrae xal rove zAsovex- — torem cohibere etiam latrocinantes (et) vim facientes 
ToUvras wal voU$ yvvaixds vs xai 7 (as xai vxo- et mulieres atque substantias, iumenta et similia ab- 
[vyia xai rà roiavra &pnáLovrae, omo$ dv xaOapóv lO ripientes, quatinus purum servet quod iustum est, 
qgvÀárto: 10 Díxawv, xal gavsinusv ógOds én' avrqQ et appareamus recte super eo cogitasse, et ne ulla 


BiBovisvuévo, xai uf Ti fuac tiséADos paráuslos 
ors odicwrae v& xal fioxcivras éxavcauev, Ti- 
vaw uiv xararQeyóvrow yv yojpaw, avrov dà ovx 


nobis ingrediatur paenitentia quia latronum perse- 
cutores et violentiarum inbibitores amovimus, aliqui- 
bus quidem discurrentibus per provinciam, 


ipso vero 
duivovros. uà vovro yàg awre xai oos GrQaric ras |5 non ulciscente. Ideo enim ei et milites sublidimus, 


VmsOvxausv, (va xal zv dxsivow yov xsiga Óve- ut et illorum habens manum inexpugnabilis violen- 
warapuáynros TOWs énrgsáLovgiv aim. tis sit. 
CAPUT VII. 


Tavra evrQ evAljBUn»v magawvojusv. «à yàp ij 
wu«rü népos sigera. Gage Éx t5 TOU màGiw dv wow 


Haec eum complexive monemus. Particulariter 
autem sciet aperte et ex lege omnibus in commune 


ysyeaupévov vóuov, xaO' ovmao éráLausv rà; &oyás, 20 conscripta, secundum quam ordinavimus cingula, et 


fx 1s vOv Badilaxov. stapgayys)uávar, asp avvq) di 


Sóvres Mn poor sea xara Tíva TQóztOv duudTn0si Tv 
doyyv. xai ravra moárrov fiw v& ojx ànoDUuios 


dora. Du va xai cj ]v Gva- 
Sen xai &yaDac vm. 
dÀnidac. "Provecjaeras, Bà xal xaráloyos «q0s zuàw 
*Q Du vóup, di ov ysvíserms qavagóv, ví uv 
Ts xal vów mápadgov wal v5v tábw v?» avrov 
TOV Ünuocíov mosyx«s Aauf&vaw, v( dà avrov 


ri» T9» éavrov 


yvxn 
GÁne «7€ (ioweygens Fi, vas 25 bernatione habebit spes. Subicietur autem et 


ex imperialibus man: quae ei dantes explanavi- 
mus, quemadmodum disponat administrationem. Et 
haec agens nobis non exosus erit et deo legique 
suam animam commendabit ac bonas pro o e 

e- 
uid 


Pest aa huic legi, per quam flet manifestum, 
quidem ipsum et assessorem et officium eius & 
im aia accipere, quid autem pro administratoriis 
prae codicillis, quatinus sciens liberalitatem da- 


«Gti 
ad 
rum id TOv dpyixQw stapéysuv. GvufloAov, ones àv éxi- 30 tionis in se factae et paucitatem a se circa codicillos 


GCráusvos T0 1a dlevÓéqiov «5€ éxiÜÓGems T$ sie av- 
TOv yevonévr? vÓ vs GvvsGralusvoy TT& maQ' avroU 
-0) rà GÜufoÀla mgoio(cns Jamdáwne xoqro wav và 
71Qosf;xov «oic ztotypaci nsibovov va dOvaowv xal nÀn- 


pou expensase utatur competenter rebus, m&- 
ribus gentibus et amplioribus hominibus sperans 
praeesse, si praesentibus utatur competenter. 


óvov avÜgomov dnitow apysv, «b voie dw xspcil5 


xeneao nosrxóvta. 


CAPUT VIII. 


4idousv dà xai rovro vÓ tà$ 4pécus vàg sap! avrov 
warà 30 vÀw mspiÀémvaw doyóvrow Gynua magá ve 


diximus, in capite eius confringet et tormentis acerbis eum subiciet, ut his co | di 
licere neque per se neque per satellites aliquos vel ad cupiditatem 


tinet intellegat non 
iunii persona bdi g 


appetentes et eos qui mulieres et 
nosque recte de eo iudicasse appareat neve ulla 


Damus autem et isti appellationes quae ab eo 
fiunt secundum spectabilium iudicum schema et 
itis ea ad res 
ascitos in- 


4 e. 
VL Similiter autem ipsum spectabilem moderatorem coercere oportet et latrocinantes et aliena 
bona et iumenta et eiusmodi ali. 
mos paenitentia subeat quod latronum persecutores et 
biocolytas sustulerimus, si qui grassentur per provinciam, ipse vero vim non arceat. 


alia rapiunt, ut integrum custodiat ius 


Propterea enim ci 


etiam milites subiecimus, ut illorum manu utens superari non facile possit ab iis qui iniuriam faciunt. 


VIL — Haec nos eum summatim hortamur. 


in commune scripta, secundum quam magistratus ordinavimus, ct ex: mandatis imperialibus 
: quemadmodum instituat magistratum. — Atque haec si agat, neque nobis in, 


deo ac legi animam suam 
etiam íi. sacrae huic legi nostrae, per 

officium eius a fisco accipere, quid autem. eum 
cognoscat et quanía sit lii 


in insignia facienda, negotiis quemadmodum decet utatur. ac 
et Mesue hominibus imperet, si iis quae in manibus sunt uti 


Singula enim accurate perspiciet et e. 


consecrabit, et bonam de tota administratione 
manifestum 
pro insigni 
alita$ dationis in ipsum collatae et quantopere coartata sit impensa ab ipso 


c lege omnibus 
quibus ei datis 
atus erit et 
habebit. Subicietur autem 
t, quid quidem ct ipsum et assessorem et 

magistratus praestare par sit: ut cum 


pni fore ut maioribus quoque genübus 
cet usus sit. 


Ceterum hoc quoque concedimus, ut de appellationibus quae ab eo fient secundum formam 


2 davroi L | 3 paxgis (i. e. pegasc) L, | vóv 9] vo viv 
L' 15 nÀsovelía L | 9 rove Scrimge:] va$ libri | 10 ágná- 
tovas L| xa9apde L| 11 gvAarry B | 14 oix dui- 
vovros] àxauvvovros L' | 16 v7») vaw L! | éxaivov L || 
18 «à] vó M | yàg 97) autem c | 20 TE nov. VIII 
xaO0wnsp M] xa9Sámnsp L xaO" óv B | vmerafausv 
BI 21 zagayyeAnárow] nov. XVII | 22 5 cóusP'a 
Haloander) (gryradgusDa libri | 23 d9Vpuos L || 24 favas 
— dvaÓ5su om. B* | 26 ruv vq 9p om.g | 31 sic 
avróv et 32 mag' avrov & | 32 yevopévze B| 35 ae- 
x; L| 37 vovvo xo. M] vovro B voir Le 

IL 


2 haeo om. V || dicens VT || 4 ad addidit Osenbrüggen 
5 subsceptorum V | 8 et ow. libri | 9 arripientes (libri 
12 qua V| persecutorum V| 13 amoui libri | 15 non 
om. V | 18 eum V] enim T'| 19 sciet et aperte V ai. 
20 scripta T'| 23 deo] do V| 27 a om. V al. 28 qu 
T | administratoriis] aministratorii sunt V [ 29 scienti V|| 
libertatem V al. | dationis V] donationis Neoburg. dona- 
toris T'| 33 praecessi V| siJ in V al. || 38 siunt V 


28 


Nov. XXIX pr. 1 


voie évUoforérow éxápyow mapá v& TQ dvÜofora- 
TQ ZLáuÀw xarà xovcovAvatiova xgivsaO'as xoa(avons* 
tü$ Té Üíxas dAárrové TÀw mevraxogiov yovcOw 
dv vj xav! avv éxaggíq magd ti xivovpévag (xv 
si TuyOv dx maQamOum?)S, uy uévro. magà Gmexta- 
BiMow QrÓwav), üvav dépéciuci yivowro, avrüv dv 
TdÉe Üuíov xarsberaLesv axgoatrQíov' ors avrov 
xai xarà rOUTO CsuvOrsQov ovra utuviGOa. T$ map" 
xudv Oijonéves avbjcsos a9, xal ovra yoijDas 


?18 


eius 
5 legatione, 


DE PRAETORE 


apud gloriosissimos praefectos et apud emm 
nostrum secundum consultastionem iudicari quaesto- 
rem; causasque minores quingentorum &ureorum in 
vincia aj aliquos motas (vel forte ex de- 
ne) tamen apud spectabiles dicantur), 
quando (sub) appellatione fiunt, ipsum in ordine 
sacri examinare auditorii: ut is etiam secundum hoc 
honestior memoretur a nobis datum augmentum sibi, 
et ita utatur rebus, quatinus inculpabilem semet 


soi; wpáyuagi, ox dueustrOv éavvóv sàgi vOis vxy-lÜipsum omnibus subiectis et nobis ipsis, insuper et 


wóoi xai Zuiv avro; xal mQó ye Zuov ÓOegQ Ts xal 

*Q vou maQéyuv. z : à 
CEníloyos.) TaUra roíivvr üxavra 5 0j) vnegoyi; 

yirvdioxovaa voca)rae 1» avTjj 1à6 Girone émiDi0óro 


nostro deo legique praestet. 


(Epilogus. Haec igitur omnia tus celsitudo 
cognoscens tantas ei annonas det sicque eam noverit 


ovra ve avTyv (cro gGeuvüv ysvou£fvnv, o€ noAloi 15 honestam factam, ut plurimis rite sit studiosa nunc 
cm is 


sixótos 


a s&pugnovUagrov tj TOU viv ave 
Bo9évros mag' judàw avÓovs 


T5 xai übiouaros émi- 


at. xvm. k. Aug. CP. Belisario v. c. cons. 


rr] 
IIEPI TOY IIPAIT9POZ 
IIASPAATONIAZ. 


'O ajvó;. Baaidsv "Ioayyy énágyo. nQaagiav. 


(Heooipsov.) TO IIapgkayóvay KO)woi doyaióv vs 
xai Ovx dvo D 


ei dati & nobis floris dignitatisque concupiscentia. 


[a.535] Dat. xvn. kal. Aug. CP. Belisario v. c. cons. 


XXIX. 
R DE PRAETORE PAPHLA- 
GONIAE KR 


Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. 
(Praefatio.  Paphlagonum gens et antiqua et 


owvuov xaOzcrae, dÀlà vocovrov cx xal25 non sine nomine constitit, sed in tantum, ut etiam 


dmowías nay&Aae dxziuwas xal «óc dv "IraAoís Gvvow- 
xícas Beveviae, dv als 0r, xai ZíxvArta sólas vow éni 
Tis éomépae paioen warqecra, xal fagWaxyv moÀ- 
Àaxie Oíaerav Üsbapdvn, 


colonias magnas mitteret (et) in Italorum habitaret 
Venetiis, in quibus utique et Aquileia civitas in He- 
speria maxima habitata est et imperialem morem 
[pro dietam] suscepit. 


CAPUT I. 
10 roívvw llaplayóvev KS9vos ini vw 'Ovaegíov30 Igitur Paphlagonum gentem sub Honorii piae me- 


YOU Ti svgsHoUe Antsa xoóvaw dAarro Div xai mó- 


moriae temporibus imminutam et civitates amitten- 


Nov. X XIX Graece extat in ML, c. 1—5 in B 6,13. — Epit. Theod. 29, Ath. 4,9. Iulian. const. XXVIII. 


spectabilium iudicum et apud D vodpucr sen praefectos et apud gloriosissimum nostrum quaestorem per 


consultationem cognoscatur ; 


quos (etsi forte ex delegatione, nec tamen apud spectabiles actae sint) 


fes autem. quingentis aureis minores in provincia ipsius motas 


apud ali- 


o in iis appellatio inter- 


onatur, ipse in ordine sacri examinet auditorii: ut in hac quoque re honoratior factus collati in eum 


P 4 ! Ó ; 
a nobis incrementi memor sit, et ita rebus utatur, ut omnibus 


legi integrum sese praestet. 
xi ilo que. His igitur 


tis et nobis ipsis et prae nobis deo ac 


omnibus tua sublimitas cognitis et. annonas tantas ei praebeat et adeo 


honoratum eum factum esse sciat, ut multis merito expetendus sit futurus. decoris et dignitatis nunc ei 
a Ó 'ae desiderio. 


XXIX. 


DE PRAETORE PAPHLAGONIAE. 
Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio. 


Praefatio. Pa, onum gentem et anti, 
deduxerit et. Venetias jam incederet, ubi Qu 
sun( maxima quaeque im, 


ui 
lalem domum saepe suscepi 


am neque ignobilem, sed talem quae et magnas colonias 
leia quoque condita est urbs earum quae in occidente 


it, 


L  Paphlagonum igitur gentem Honorii piae memoriae temporibus extenuatam et. urbibus non- 


1 exapyos LB|*àw ivioEorárov L| 2 xarà xov- 
covArar(ova (xovcovAatíova Au ) ML) xara aime y 
Ms. v., B | xgívscPai] yivaacas B | 4 xgsvovuévasc 
5 sagà Ly inven B | 6 sg. dv váfes — avrov 

pesos] énagxíae L? || — €| !1 meós 
ys Le | 13 sq. epilogum om. B | 16 £a. 


2 consulationem V | 4 vel si forte Beck [ 5 ne addidi, 
neo vulg. | dicatur V | 6 sub add. vulg. || appellatione V] 
appellationum T'| fiunt] fuerit M ordinem 7' | 7 isj 
his Jibri | secundum hoe etiam T'a. | 8 dato Vai. | 
9 rebus] cehus V | 11 nostros V || 14 cognoscens et tan- 
tas Neoburg. | mouerit T'al. me ueri V | 15 honestia 
factum V | 16 flores libri [ diuinitatisque 7'al. | 19 con- 
stantip: is V | bilis. | 21 praetore] prae V || pafla- 
gonie (et sic semper) | 23 pp.] pporum V | 24 anti- 
quam V | 25 consistit Neoburg. | 26 mittere V | et add. 
vulg. | 27 aquilegia V || eperia Val.| 28 magua T'al. 
* imperiale more prodietam V' imperiali more traditam T 
Glossema seciusi. 


PAPHLAGONIAE 219 Nov. XXIX 1 





Àns ámofalóv vwvaé xal war' ovdsuiaw yot«dódr x0ó0- tem aliquas et per nullam utilem occasionem divi- 
gasiv Ugaciv vwa Jebausvov avos qujOrusw xgnvas — Bionem quandam suscipientem rursus aestimavimus 
mQós TÓ ztQÓreQov émavayaysiv Gy/]ua, xai uíaw xà-  Oportere ad pristinam revocare figuram, et unam 
dv tzv Haghayovia»v ánorshéga:, xai &zsQ émi ràv — denuo Paphlagoniam efficere, et quae ex duobus 
Boo mengáy Ilóvraev, ravra xal éx' avrj Ó&a- 5 egimus omnibus, haec etiam super ea disponere; et 
TáfacÓ«a.* dT xal xvóv tdv éOvdw rovrov éyovta gentium harum habentem cingulum unitum et unum 
Tv dgyn» nvmuévnv ts Ó5 xal ua» awrl Üvoiv vw pro duobus prioribus (dicimus autem Paphlagoniae 
KungogD'av (pauiv dà Dog hryorit Ts xmi Ovoiádo:) et Honoriadis) vocari praetorem (Romanum quoque 
xaÀsidÓas. uév noaírmoa (Puuaixov dà xai rovro etiam hoc nomen et provincias gubernantes decens), 
$vona xal tois va$ émagyíae (Ovvovas sxQéxov), rne l0 officio vero uti uno, coaptato ex prioribus duobus 
Ji xgrja Oa. pid avvaguocOs(ag xagà vw KuzgosOsv officiis et viris centum numero complendo. Prae- 
$éo váfeaw xai dvOpaw £xaróv dgiDuóv Gvumis- eritque etiam iste et fiscalibus omnibus quaecum- 
qoéep. £m.orüssra, Óà wai ovros Toig ve Ónpocíos que Paphlagones et quaecumque pridem Honoriadis 
dxadiv 0ga vs llagAayóvs 0ga cs oí ztQor;v t5$ habitatores solvebant, et ponet providentiam civi- 
"'Ovaxqiádos obe;rogss &xilovs* xal Oarraa noóvoiaw 15 tatum omnium quas utraque prius habuit provincia, 
TOw nóleow amagd» ww éxatéQa mpórsQov slysv dm- ^ hoc est in Honoriade et Prusiadis et Cratiae et 
agyía, vovréaTiv dv 'OvcoQsáds Lg epe Ts xaj Koa- — Adrianopoleos (et Tii et Claudiopoleos et Hera- 
Ttías wal dOpgiavovztóleos xal xai KÀavoiovmoó- —cliae; enim etiam quaedam earum ex Bithynia 
lev xal "HoaxAsías: si yàg xaí Tia avra» éx  assumptae sunt prius, ut Prusias) et Heraclia et 
Bi9wiiae dAnpOngsaw mpórtQov, ónoiw 35 Ilgovcwis 20ipsa metropolis provinciae (dicimus autem Claudio- 
Ts xai "HocxAsa xal avty ys 7] eos T5* év-  polim), sed tamen quoniam semel migratae sunt, rur- 
agyíae, papáv dà viv KAaviioizxoAsv, aÀÀ' Guo éxu- — Sus deducere eas in Bithynos et conturbare schema 
dns üma& urtícrngaw, avOié émavayaysiv avràs — plurimae iudicavimus esse [et] tergiversationis. Quo- 
sí; BiÓvvovs xal cvvragarruw TÓ Gy/ua moÀÀZs qj. — circa et ipsae quae dictae sunt civitates rius 
Srusv slvai t$ qulomQayuocvne* oxras avraí ys ai25 Honoriadis existentes nunc pars et ipsa Papblago- 
énO9rioas nóÀns i. mpótspov Üveguidos ovcci, vv» — niae erit. In Paphlagoniis autem ipsis habebit iuris- 
Mípos xai avrai IlapAayovías Kcovras, dv dà Hagla- dictionem civitatum aliarum sex olim illi compe- 
yósww ajroi Kin Üixaidociav mólsov frégov Pt vv —tentium provinciae, dicimus autem Germanicopoleos 
dvoDsv éxsivg ngocnxovadw ü xóeq, pauév Óà l'sg- — circaque Gangram et Pompeiopoleos et Dadybrorum 
pavixoztóÀs oss vs 7€ 7g06 l'yygaw wal Ilowmriov-30et Sororum et Amastridis, insuper Ionopolitanorum. 
mólems wai 4adifgow xal Cau» wal L4pacrouJos — Duodecim enim erunt civitates omnes provinciae uni- 
xai mgóe ys 15€ lowozoleüw,. osa vs Écovras — versae. Et hic quoque circa sacerdotia quidem nihil 
zólas Gmaga, T6 mapyíaé dmácye. KüvravOa dà  novamus, sed metropolitae primitus sacerdotia bic 
"tpi uiv vàg (egoaivas ovdiv waivitouev, aAA! of ve — suscipientes manent in ipso ordine, super eis quan- 
prnrgomoAira: oi mQov;v rà (epwGUvas dvravOa Óeyó- 35 tum. ad locum ordinatione non permutata, sed a 
prvow uavovdiw xi vz$ «Ure Tdfeos, T)s dm avroi — beatissimo patriarcha felicis huius ordinandi civitatis, 
Yó ys dui vd vÓmQ yesqorovías ovx apriflouévre, GÀÀ' — ipsi veró qui sub eis sunt ordinantes, quos hactenus 
VO TOU gaxaguprürOv marQudgyov T?$ svÜaiuovos 

veUrye xtigorovoíusvos: ztóÀsü, avroí Ts tO)6 Ug. 

Áavrovs xsigorovovrrss oU6 udyQs v)v dysiQoróvovy, 40 


v. 33 sg. cf. Nomoc. XIV tit. 1,20 xai 5j IIngAayovía diagógovs (sc. Fes pi/rQonolMcas), o 9j x9' veaga. 


nullis privatam et sine ulla causa idonca deminutioner. quandam passam rursus existimavimus in pristi- 
num slatum restituendam et unam denuo Paphlagoniam efficiendam, quaeque in. duobus Pontis egimus, 
haec etiam in illa ordinanda esse: ut qui dorus gentium administrationem habet unitam iam et unam 
loco duarum quae antea erant (Paphlagoniae dicimus et Honoriadis) praetor quidem vocetur (Romanum 
aulem istud quoque nomen est aptumque iis qui provincias regunt), officio auiem utatur uno ez duobus 
ante erant. coniuncto et quod centum. virorum. numerum expleat. —Praeerit autem. hic. quoque. tri- 

tis omnibus quaecumque et Paphlagones et Honoriadis olim incolae pendebant, et prospiciet. urbibus 
omnibus quas utraque provincia priu$ habebat, hoc est in. Honoriade iadis et Crateae et. Hadriano- 
polis et Tii et Claudiopolis et Heracieae: quamquam enim nonnullae earum ex Bithynia prius ascitae 
sunt, veluti Prusias et. Heraclea et ipsa metropolis provinciae, Claudiopolim dicimus, tamen quoniam 
semel translatae sunt, eas rursus ad. Dithynos reducere et turbare statum. nimii. esse putavimus novitatis 
studi. taque sex illae urbes, quae olim Honoriadis erant, iam pars Paphlagoniae et ipsae erunt. [nter 
ipsos autem Paphlagones iurisdictionem habebit. aliarum. sex urbium quae primitus eam provinciam 
pertinebant, id. est Germanicopolis quae est ad Gangram et Pompeiopolis et Dadybrorum et Sororum 
et. Amastridis et praeterea lonopolis. | .Eruntque duodecim urbes omnes totius provinciae. — Atqui ne híc 
quidem in sacerdptiis quicquam novamus, verum et qui olim sacerdotia ibi suscipiebant metropolitae in 
todem ordine maneant ordinatione eorum wm ad locum non mutata, sed a beatissimo patriarcha 
felicis. huius urbis ordinandi, et ipsi cos qui sub ipsis sunt ordinantes, quos usque adhuc ordinabant, ut 


3 mah Osenbrüggen ex c] stólav MLB | 5 Ilóvrew] | QàL | 34 «a] he ret 35 oi xor Haloander] zgoirv 
omnibus (i.e maávrow) e Li v8 d5 om. L(g) | !! wy ! ol libri | 36 udvovew LB | v75 Ax | voie dx" L|38 9xà 
mpl L| 12 xai] Zv xaà Haloander, vulg. | àg«9'uóv M] | và» paxagisvátov navgingxov L vnó vq paxagvar- 
4nSuos L é&gDuov B Mee pe Cvunggogs — rírg mavgQwiggg B | 39 ve] vcro 
libri (numero complendo g) | 14 IagAayóvorv B | 15 d»- | —————— ———————————— 
DIT M | 17 dv om. L | xpavstae M(Theod.)) xgazéae 3 fuguram V | 4 pafloniam V | et om. V' | ex] in 
LB] 18 240pravovólecs B | 20 xgoveiás L) xgoveía ' vulg. | 12 et om. V! | 14 prouidentia V, oivitatum — 
MB | 22 xAaviiónolv L | 23 avvove Bl 25 giloztoay- | provincia om. idem | omnium ciuitatum 7 | 16 honoriate 
pocvvgs M) moAvzQay, LBic) | *avrai ys] | prusiadis V | gratie V tracie T | et om. V | 17 et Tü — 
«vr rà M avrai is LDBg | 27 xei avrai Le] xai — 19 Prusias om. libri, suppl. edd. | 19. eraelia $ 20 


avra MB | 29 gagiv 25 avixovztódacs va B J uintia V | elaudiopolin vulg. | 22 reducere T | bithinos 

30 ris meós yáyygaw M (cf. lheod.) xal vt& (rà L) | Hbri | 23 et om. vulg. | 25 existententes V! | ipsae et 

9x yáyyoav BL | nouziovn (sic) L| 31 dado(ggow | 26 erunt vulg. | 27 illio libri | 29 cireaquae V quae circa 

B | 4ua219sados B | 32 (lov»ónolu Thecd.) | v6] enim ' al. | popeiopolos et cladybrorum et sororium V j 30 *iopo- 

£133 m'Aue MB] ai nóAné | | xà»ravOa uiv xg — litunorum libri[ 33 sacerdotalis hio T'| 37 eis] ei V 
25* 


Nov. XXIX 1. 2 


ovdiv aAÀnAos zspi vOvraw oUrs GTaGidlOvtss OUTS 
gvgóusvo. xal guía tó Aomóv émagyía yevígeras 
mÀs(ov6 Éyovga umrgonóleus, Tovro OxsQ wal dv &ré- 
eai Zjudv énagxicas daciv. 


220 


DE PRAETORE 


ordinabant, nihil alterutris de his neque contenden- 
tes neque permiscentes: sed una iam provincia fiet 
plures habens metropolís, hoc quod et in aliis nostris 
provinciis (est). 


CAPUT II. 


'O 8i Tjv deyjw Kyow Tis émaoyías máaye (Iagla- 5 


(a dà anaca xalsiaDm xaSà xal stpóvspov zv) vás 
Ps nói mepuwoO TrOts, xomÀvovtos oddevis TOv Éa- 
spocOevw (cos éni xoÀó0t. vOv tOwVTOY ram 


TUXOv, TOxOTIQTÓS 0. taie móÀsciv OUx dxmfu- 


Qni autem cingulum habet provinciae totius (Pa- 
phlagonia vero vocetur omnis, sicut et prius), civi- 
tatesque circueat prohibente nulla prius forte pro- 
hibitione talium facta forma, vices agentes tamen 
civitatibus non dirigens (hoc enim ei penitus inter- 


sov (rovro yàp avrq zavrsios azayogevouev, éxel l0 dicimus; na&m absurdum est simul quidem ipsum in 


TÀw &rónov igriv &ua uiv avróv émi T7& éxagyiae 
axenpat(Luv, üua dà érípg wv avrov ábw magà 
vOv vóuov didowai), &ÀÀ' avrüc amawra Ouuxnon: rà 
vs Ünuócia salenaba avv nácr nooOvuiq, utra vnag- 
mpárrav js larréw, dll eje wavà Dumuesvrr» 
daórroc syóuevos, TiO 4uavos Ta scQÓvoiaw YOU wüw 
ai ri BéfAazra: t0 Ünuóciov vovro éxavogOovv, vàs 
TtóÀlné v8 pvAdrrom a prd xow] 8 wal iq". xal 
aíxna«w a. AauBávcov 


CvwioUgay se yovcove émraxociovs siwocimévrs, yovv 20 


di xal ró» magsÜgsvovra éSOouüxovra vo 
psvov xougcoUve, wal Tév *ábiw Trnv uiav dE ámpoiv 
evrriDanévry xai sí ávigdv éxcvóv Gvvioisav ágsd- 


8 neque mínuens, sed secundum i 
5 atem & " 


provincia appellari, simul autem alio suum officium 
contra legem dare): sed ipse omnia gubernet, et 
fiscum exigat cum omni alacritate, neque superexi- 
tiam aequali- 

tuens ponensque providentiam, vel si quid 
laesus est fiscus, hoc emendare, civitatesque custo- 
diens indemnes communiterque et proprie; et anno- 
nas quidem accipiens quas utraque prius habebat 


éxavépa moo slyev apyy,  mdministratio, collectas in aureis septingentis XX. 


— habens autem et consiliarium septuaginta 
uos percipientem aureos et officium unum ex am- 
bobus compositum et in virorum centum collectum 
numerum, trecentos XL. septem et tremissem aureos 


uów wai vrrQaxodíove veGGapáxovra éxvà voirow yov- — pro emolumento percipiens a fisco; gratisque acci- 


- r3 M t sapà vov Ónuo- 25 piens cingul 


Ts 
vaVvry» xal và wat! avrz» Diawiow. fjusié yàg wdv- 
TavÓa cover tty vsorsAsis dfowneónsÓa wal 
Toic xouiLonévow 4E KXove mgopácm rov xalovuévov 


»os Tj» deyjv xal s«goixa 


os enim 
et hic nostris collatoribus prosumus et accipientibus 
ex consuetudine occasione appellati suffragii dabi- 
mus ipsi, hoc ex tributis ipsius provinciae largientes 
per sedem tuam, et non permittimus sub imagine et 


lum et gratis hoc impetrans. 


covygayíov doxouev avroí, rovro ix vàw gópor av- 30 velamento venditionis nostros subiectos in servitium 
TOW vow Tis Éxagyías ésididóvrss Dià vov ODgóvov Non enim qui barbaris subditos eri- 
TOV GOV, xal oV Gvyyop]conusv vxo cyjuaT: xal moo-  puimus et antiquam in eos uximus libertatem, 
xalóuuaTi mxQágens vov rrréQovs vmrxóove xara-  €o8 qui apud nos ipsos sunt aliis servire puer 
JovioveDa.. ov ü» oi i Tove moo» — mus, sed deo per nos plurimis gentibus li 
wmorsÀeis azaAlatarrrs xal v9 degaíav si; avrovs 35 largienti hoc etiam nos, quantum est possibile, sem- 
dxavayayóvtss élsvOsgíaw voie dw viv avvoi; jov. per venditorum subiectorum nostrorum offerimus li- 
Àmnv áAloiw dvyyoeprcousv, aÀAÀà vq Ov zuG»v vOÀ- 

lois K9veciv dsv)sgíav guAoriungapévq Ds vovro 

xal usé xaO" ogdov écri Qvvavov t5v tQw de mw 
mQaGxouévam UnnyxOcw rudwv rosoicousv dMAsvOaglav, A0 


nihil inter se de his neque disceptent furbentur. Atque una in posterum evadet provincia plures 
habens metropoles, id quod etiam in aliis provinciis nostris est. 

IL Qui vero universae provinciae regimen habebit (universa autem sicut etiam antea Paphia- 
gonia vocetur), et urbes circumibit, nullo prohibitus edicto eorum quae forte olim ad talia prolilonda 
facta suni, neque tamen vicarios in urbes mittet (id enim eum vetamus, quoniam absurdum est 
simul et ipsum in provincia rem agere ct alteri suum locum contra legem concedere), sed ipse omnia 
administrabit; et tributa cum omni diligentia coget, ut neque Ped neque minus exigat, cum iu- 
stitia tatem sectetur, ct prospiciat, ut etiam si quid fiscus damni acceperit, id resarciat; et urbes 
illaesas et publice et privatim. servet; et annonam qui accipiat quam antea uterque magistratus 
habebat, in septingentos viginti quin aureos collectam, habeat autem assessorem quoque qui duos et 
septuaginta aureos accipiat, atque officium unum ex duobus compositum et in centum virorum numerum 
coniunctum quod q ingentos raginta septem aureos et íremissem pro solacio a fisco percipiat: 
et gratis accepto magistratu gratis quoque et quae ad eum pertinent gerat. Nos enim hic quo- 
que subditos nostros redi , atque iis qui quid ex consuetudine percipiebant suffragii quod vocatur 
nomine ipsi dabimus, ez: reditibus provinciae per sedem tuam id iis praebentes, nec patiemur sub specie et 
praetextu venditionis subditos nostros in servitutem redigi. Neque enim qui a barbaris eos. qui olim subditi 
erant liberaverimus iisque pristinam libertatem restituerimus, tidem permittemus, ut qui ín nostra dicione 
ipsa sunt, aliis serviant: verum deo qui nos multis gentibus libertatem largitus est, nos quoque quoad 
eius fieri potest subditorum nostrorum, qui ubique vendebantur, offeremus libertatem, ut neque eos, qui 


1 egi vovrov L | *ovdà graciátoviss ov0À gvoóo- 
pavos (poigóuevoi L) LBg oi Qiaevasiitovtss ov. Dia- 
goopsvo. M || 8 yeyovóraw vomaw Hombergk] yeyo- 
woros TUnOV yeyovóros vóxov LBg quod recepit 
deleto v.1 tà post ovdevós. Zachariae| 10 avvó  Ha- 
loander | 12 pavítnv) —Á € | 15 dAarrow] 
minus (i. e. flerrov) £(1) | Suasocovys L* | 16 va 
om. L | 19 àgyzv M | 20 xovao)s libri, et sic semper || 
24 xaí v« vrtQaxog(ovss B (wai om. «) | 26 Aaufdvov- 
ga» ézéQ nagaweyye B | 21 xal và wav' avez» M] 
om. LBe | 28 4EovrsausD9a M (prosumus g) | 29 vov 
xalovuévov om. B | 30 covggayíov ML) BonOeíac M 
s.v, B | aévoic r&v (xóv M) «7€ MB] avrois v5 L 


avvzs 17 Haloander ex e | 36 avro] avrovs Zachariae 
37 evyyogjsousv LB | $&ev L | 38 vovro Be 
89 vusis M 


4 est add. vulg. | 5 paflagonie T' plafagonie V | 6 uo- 
eatur libri | 7 circuerat V circumeat T' || nullo libri | 
forte in prohibitionem vulg. [| 10 simul] et simul V | 
11 "alio suum] aliorum /ibri || 13 fiscalia vulg. || alacritate 
T'al.] largitate V| 14 *minuens] minus libri | 20 septua- 
ginto V | 23 tremisse (remisse V) libri | 24 afüisoo V | 
31 subduos V | 35 hoc] huie vuig. | 36 subiectorum 7] 
om. V | offerrimus V 


PAPHLAGONIAE 


ors rovs JauBávovrag waraBAázrowres (Gvrsscátousv 
yag «vro vi» vevopacuivnv dpélnaw) ovr. dqiévess 
Taie deyaWé Ovópars vr Dócscw vos VrTyMÓOVe YOU; 
zaftépovs axeQ Ti tw wOpanódow cwsicÓc niv 
mepà rÀw ssmQacxóvtow, sampagxesv dà rois adiov- 
wu. "Ecro Gov vovvv wal avr vàw c9) llowrwcy 
woorjgtos énapyiw uia, ums móregov ovx iapsv 
d»O' Drov yevouévn* xai xaÀíces név, wadánsg si- 
movre? ÉpOruev, vóv dni vavrré ryoousvov 
Ilagiayoviag "lovereviavóv,  Kbsati 
yhorrg xal argarnyóv xaAsiv. 


221 


Nov. XXIX 2—4 


bertatem, aine accipientibus nocentes (repensamus 
enim eis sollemnem utilitatem) neque sinentes ad- 
ministrationibus nomine suffragii subiectos nostros 
veluti quoddam mancipiorum emere quidem a ven- 
5 ditoribus, vendere vero opprimentibus. Sit igitur 
tibi etiam haec Ponticae diocesis provinciarum una, 
duplex primitus nescimus cur facta: et vocabis qui- 
dem, sicut praediximus, in bac praesedentem prae- 
torem Paphlagoniae lustinisnum, licet autem eum 


mpaíropa 
à avróv éAÀáó: 10 lingua. Helladica strategon appellare. 


CAPUT III. 


Tàv Sexmv di avróv dvapyrguc da xaO" ovs 
magaljperaa 5v aoyüv, Qers xaDagàs Kynv và$ xei- 
& xal unÓà xigüsgiv dxómows umo Mas, dp' qp và 

A00, 


lurisiurandi vero eum commemorabis semper, se- 
cundum quod percipiet cingulum, ut puras habeat 
manus et non lucris illicitis sordidatas, quatinus 


ócwov axpelsiv v& xai aUPew Oixajcue re xal zxav- 15 fisco prosit et augeat iustis et undique inculpabilibus 


vayóOzv üpsustros sQosOrp«aic* diera véptuw. TOÀG Tus 
Típous vmxOoi (GóTr TA Ts xal Quxciogovry Kv va tois 
iruocioss Kv vs vois avufaAlovciv Kv vs TOis Dixalo- 
miro spó€ aAAjAovs. 


crementis, ut tribuat nostris collatoribus aequitatem 
atque iustitiam et (in) fiscalibus et in contractibus et 
in 


terutros. Circumibit autem in- 


; 1 b mgr inter 
zapuvooijos, dà abnuiws và; — demniter civitates, ut neque ipse neque eius assessor 


mólus, Gers urs avrüv uit 10v magedpov rre 17» 20 neque sequens eum ministerium sive militum aive offi- 


áxouévnv abrq Dsgansíav siva GtQaTitOv eire vabe- 
erdy sra oixsrdv i xegdaivsiv j ngoixa Qaszavav. 
dá yàp avtove uiv dE ov ajvoic dido ix vov Àr- 
uoGíov G«rzGsO y» Tüc Üamdvas mowicÓas gU» uerQuo- 


T stgoerxo vag Dàvras, rove dà émopévovs avrois 25lites agnoscere quia, nisi 


€Tgarupiag yivoDOwsiv Qe, si n3) xaié Oixs(ai$ &xov- 
pivo. GitGsOiv Odowmogoisv, GAL D'apgraauv vovc 
CvvrsÀüs voUe zust£igovs dOixsiv Jj riG49. avrOVS 7rtQu- 

iÀuw Lraicw f ngoia zowuDm Tv Qandwry, 


ialium sive servorum aut aliquid lucretur aut gratis 
expendat. Oportet enim eos quidem ex quibus eis 
damus de fisco annonis ex. facere cum medio- 
critate competenti viventes, sequentes autem eos mi- 
propriis contenti annonis 
iter egerint, sed praesumpserint collatores nostros 
vexare aut quibusdam eos circumvenire dispendiis 
&ut gratis facere expensam, per eum qui habet ad- 
ministrationem indemnitas erit collatoribus, ex eorum 


ii vo 5v doyyv Éyovros 10 dbijuov Kctas rois cvv- 30 annonis eos exigentem, proprio autem periculo col- 


Tisi, dx xc dxaivow dirrgicow avrov uiv avràs 

; » ; z , 

ánarrovrrOS, oixsl dà xivüvs«p vois cvvreléciw dE 
^ - . E 

avrdw xsQixouoUvrOS TO di9uiov. 


latoribus eorum procurantem indemnitatem. 


CAPUT IV. 


"Hero Bà wai ovvos ó vóuos fiv dz. Haglayóss 


Sit autem et haec lex nobis in Paphlagonia po- 


waíurvos, TtOiODv avTOiG T/w dQy5v Gsuvorígav xai dv 35 Sita, faciens eis administrationem honestiorem et in- 


tais ztegiBAém ros ágiDpovu£viv, xai didove wal xarà 
TÀv GvQaruorav vov éxiyogíov dfovaiay, dv ol; àv 
avtoig usrà vOU Ouxaíov mgosráTry, xal xarà vw 
&Àhov ámdwrow vw T?s émagyíae avrS, xgnaóa: 


mpovouiq p Ovvapévow, xáv £i péitoves wv sí vv- 40 vel 


xov ovs$, xdv ei mQayuavmow mgoteravro Óvva- 


ter spectabiles adnumerandam et dantem et contra 
milites provinciae potestatem, in quibuscumque eis 
cum iustitia imperat, et contra alios omnes provin- 
ciae ipsius, uti privilegio non valentes, vel si maiores 
forte minores, et si rerum praesunt potenti- 


accipiunt, damno afficiamus (invicem enim fis legitimum emolumentum introducemus) neque magistratus 
patiamur dationis nomine subditos nostros tamquam mancipium nescio quod et emere a vendentibus et ven- 
dere iniuriam inferentibus. ltaque haec quoque tibi inter Ponticae dioecesis provincias iam una sit, quae 
antea duplex nescimus P ud de causa fuerat: atque appellabis quidem, sicut antea diximus, eum qui. illi 
prout en torem Paphlagoniae lustinianum, licet auiem Graeca lingua eundem strategum vocare. 

. urisiurandi vero eum semper commonefacies secundum quod magistratum suscipiet, wt 
habeat manus neque indecoris lucris contaminatas, quo adiuvet augeatque iustis et integris uti. 
incrementis; ut. subditis nostris et aequitatem et. iustitam tribuat et dum tributa unt et dum ne- 
gotia contrahunt et dum lites exercent inter se. Circumibit autem urbes sine dispendio, ita ut neque ipse 
meque assessor meque quod eum (fur ministerium sive militum sive officialium sive domesticorum 
qaem lucretur vel gratis — faciat. Oportet enim: ipsos quidem ex: annonis, quas iis ex: publico 

, Sumpfus facere et qua decet continentia vivere, milites autem qui eos sequentur scire, nisi suis 
contenti annonis incedant, sed. si itis nostris iniuriam facere vel damnis quibusdam eos afficere. vel 
ratis sumptus facere audeant, per eum qui magistratum gerit indemnitatem subditis paratum iri, qui ex 
Morum annonis res repetat ac proprio periculo inde indemnitatem subditis praestet. ' 

IV. Sit autem haec pen lex de Paphlagonibus a nobis lata, quae magistratum iis honoratio- 
rem reddat et inter spectabiles numerandum, eique et in milites provinciales potestatem tribuat in omni- 
bus quaecumque iuste iis imperat, et in reliquos omnes qui provinciae ipsius sunt, qui privilegio uti 
megueant, sive maiores sive forie minores sint sive rebus praefecti quae ad potentes pertinent homines. 
1 accipientibus Osenbrüggen] accipimus libri | 2 sci- 
nentes V | 4 quondam VT opprementibus V | 6 tibi 


1 xaraflázvovra B*|2 acgáLnav L|] 3 rovc , 
etiam] ut ubi tibi eam V| 8 la hano libri | praesidentem 


ripa 
vígovs et 5 sagà om. B* | 5 s«ngáaxes L | 6 a0« om. L | 


evm] evrz L| 7 móregov L| 8 yevonévn» L ysvn- 
Souévz B | 11 xai om.c 112 rov ogxov L Art 
M arómo«] dJixo B | 15 xal mavrayó9ev LBg 
mavrayóDev xai M | 19 dpyulovs L| 22 ri), aut ali- 


quid (ie. 7 v) € | A M m ILM avrov udv 
om. c | 36 * Jidovse xai (cf. €; praestaret QidoUc av xai, 


vel Éyovcav xai)) didovsa» libri | 31 àv driyopiow] 
fv om. L | 39 «9. 75s B | 41 leg. rrgofavaivro? 


vulg. | 9 praefiagonie V | 10 heladica V' | stratigon V*| 
appellari Vi 13 ut] et V | 15 audeat /ibri| 17 in add. 
vulg. | 18 cirouibit T | 21 gratis] gras V | 22 quide V 
26 ter egerint libri| 30 eos] ea vulg.; leg. eas? | exi- 
gentem vulg.] exigere (exegere V?) libri | 34 in V] 
om. T | 35 eis om. T | honestiores V^ | 36 adnumeranda 
libri | dantem et] dante etiam V | 37 sg. potestatem — 
provinciae om. V | 39 uti] At V 


Nov. XXIX 4. 5 


TOW 7c cw dwÜpoxrow. Kal éviusAnceral ys 
3iag ex TOV xaT' ixsívove adios apagravonévov 
vOVé TÓmOUe, TÓ ju) OvyyeoyQtiv círÀove ÉnwriD évas yoo- 
lov viGiv &waysygapuévovs sic vivos OvOna TOv d. 
pe mÀZjv ro? Ónuocíov vs xaà rdv Bagiuxow oixav. 
àÀÀ' à *« tovoVrov sUpos yivÓuevov, rove này Títlove 
avtíxa xaPaiprot, toi 08 dxsivov yoapíos ToU vavra 
a dwowros, sí ys magow vavva mQaürro:, Tí(rÀovs 
adbn sávros Óvóouari v0V Ünuogíov, xQóreQov TOUS 


xad. évras TírÀovs Big TY» éxeivov msQiggrywvs 10 diorum 


xspanv, ei dà axow ein, vov tà yogiav vooegvama 
evllaf. Dv vÓ Gp Ts avrov Bagávoi vnoBals, cove 
vírÀov& T& xal ovrog siOVs xaDaagnsn tic xspaAzy 
vov zosürGvOs Tw yogímv avrov xartübas' yiva- 


axo, d sí Toi0U10 s t&giidos xal uáPoiuev xírlovs 15 praeter fiscum et. imperiales 


dnixsinOca zapà Tivov drrvvaD évras Glow mÀ2v vov 
T4 Ünuocíov tà» va Baciuxow oixow Tudy Ts xal 
Tis evaeBeavávré LAvyovarre, óv 1« áoyovra uadóvra 
TO yevogevov stwopav, avrOs 0 tzjv GQymv Kyo» vmo- 
erjGrraa Üfuevoiv, dx magóv ravra 
TQ peyéOu xodusvov T5& àgyje, Ouax dbemirnües 
TOVTOw VmsgoQow. 


222 


DE PRAETORE PAPHLAGONIAE 


bus competentium hominibus. Curabit quoque prae- 
cipue quod in illis red locis, non permittere 
titulos imponi praediis aliquibus conscriptos in ali- 
cuius nomine aliorum citra fiscum et imperiales do- 
5 mos, sed si quid tale invenerit factum, titulos quidem 
repente deponet, illius vero praediis qui haec deli- 
quit, si praesens hoc agit, titulos imponet omnibus 
modis nomine fisci et primitus depositos titulos in 
illius confringet caput; si vero absens fuerit, prae- 
praepositum comprehendens et corpus eius 
verberibus subiciet et titulos etiam sic repente de- 
ponet in caput praepositi praediorum eos confrin- 
gens, sciens quia, si tale — despexerit et didi- 
cerimus titulos infigi (ab) p rey impositos aliis 
omos nos et piis- 

Simae Augustae, et iudicem agnoscentem factum de- 
spexisse, ipse qui cingulum habet sustinebit confis- 
cationem, quia (cum) potuerit haec facile prohibere 
magnitudine utens administrationis, tamen studio 


ox; xcovsiw 20 haec. contempsit. 


CAPUT V. 


Küxsivov dà OécOa. moóvouwv ajróv BovióusPa 
TOU müc. AgoTebovgiw dmrbiévas xal voi; dpmáLovos 
rov; allorgíovs Biove Tj xal yvvaixae xal d 
para Agetepiben, Gvvéyeww T8 avTOUS xai Tiucgíaus 

iÀkesv ztpoerxovGaue, xal nàcav ddixiav dvadréA- 
Aur wa gs) evyxepti Év vua Tové Émiuaxemtépovs 
dÜuxsiv* diva uj nálav vjuds érépov Briadv vàw rois 


Illius quoque ponere eum providentiam volumus, ut 
omnes latrocinantes insequatur et arripientes alienas 


yxij- 25 vitas aut etiam uxores et alia crimina committentes, 


et comprehendat eos et suppliciis subiciat compe- 
tentibus, et omnem iniustitiam inhibeat et non sinat 
aliquem mitioribus nocere: ne denuo nos aliis hon 
mus qui talia exequantur, ut rursus patiamur bio- 


TOiUTOi€ ExtbiÓóvTo Y xal máluv avéysaOva. Bioxcdu- 30 colytas (id est violentiarum inhibitores) et latronum 


TÀw Ts xai ÀpgroDioxrdw wai érigow towvraw Óvo- 
uátow 18 xal zgayuárow* zs usi dzogTQsgó- 
usvoi wQós Tav avróv Tiv Tdbw syáyousv, xal 
ovro$ avrQ Gtuwzw Tiv dQyJw memOyxGusv, Ove xal 


insecutores, et aliis huiusmodi nominibus atque rebus, 
quas nos adversantes ad hunc eum ordinem eduxi- 
mus, et sic ei honestam administrationem fecimus, 
ut et appellationes, quae ei iudicanti dantur, et ad 


Tà$ dxxljrovs vàs avtq) DixaLovrs Didouévas moós ve 35 tuam celsitudinem et qui per tempus eandem susce- 
TZ» Gy» vzegoyz» xal rovs warà xaipóv t5» avrzv perint dignitatem, et ad famosissimum quaestorem 
D uévove dgyyv moóc v& vóv saveígruov wow — Sacri nostri palatii, qui secundum ordinem consul- 
acra vov Oeíov rgw maAar(ov, oimso xarà rábw — tationis eas audibunt, minores autem quingentorum 
xovgovÀratíovos avrüv dxgoágovras, xàe Óà diár- solidorum causas in provincia eius motas apud ali- 
TOve TÀw ssvraxocíov vopagGuáTov Óíxae vàc xarà 40 quos non spectabiles, qui etiam ex delegatione sint, 
TZ» émagríav Ty» avro xiwovuévas sapá rwGiv éri- — quando sub appellatione fiunt, ad semetipsum de- 
i6 09 OTtexTafliíMo:s, ai xal dx mapastoure alev, orav ucere in divin) secretarii ordinem, ut undique et 
doiuoi yivorvrca, moóc davróv Gysiv áv Tjj ToU Osíov 


Kt praecipue curabit rem in ülis locis facile committitur, ne patiatur praediis quibusdam titulos 
imponi nomine inscriptos aliorum quam aut fisci aut imperialium aedium. — Quodsi eiusmodi quid factum 
inveniat, titulos quidem statim tollet, praediis vero illius, qui haec commiserit, si quidem ea agat, 
titulos omnino imponet fisci nomine, ipsis Susfulit. titulis prius. in ite illius confractis. Sin 
absens sit, eius qui praedüs illis praepositus est comprehensi corpus tormenits subiciet, titulosque etiam 
sic statím tollet 1n capite praepositi praediorum confractos, atque sciat, si quid eiusmodi neglexerit et nos 
co. imus litulos impositos esse alios nisi Y fiscum aut per s imperiales et nostras ct 
pilssimae Augustae atque. facto. cognito magistratum id. neglegere, ipsum qui magistratum gerit publica- 
lionem bonorum esse subiturum, quoniam, cum facile haec prohibere licuerit magistratus opibus utenti, 
tamen consulto ea praetermisit. 

V. dui rei curam eum adhibere volumus, ut omnes latrones quique aliena bona vel etiam 
feminas rapiunt ait crimina perpeirant, persequatur eosque coerceat ei suppliciis iustis subiciat, et 
omnem iniustitiam reprimat, neve ulla in re probos homínes iniuria affici patiatur: ne nos rursus 
aliis éndigeamus qui (alia persequantur, et biocolytae et latronum persecutores aliaque. eiusmodi no- 
mina ei res denuo toleranda sint; quae nos aversati ad hunc eum ordinem eveximus, atque ita hono- 
ratum ei magistratum reddidimus, ut appellationes quoque quae ipso iudicante interponuntur et ad tuam 
sublimitatem eosque qui deinceps eundem magistratum suscepturi sunt et ad celebratissimum quaestorem 
sacri nostri palatii, qui quidem secundum ordinem consultationis eas audituri sint, lites autem. quin- 
gentis aureis minores in provincia eius motas apud alios quosdam non spectabiles, etiamsi ex: delegatione 
sint, quando appellelur, ad semet deducat in sacri iudicii ordine: wt undique et ipse magistratibus a 


1 curauit V | 6 repentem V | 7 aget T' | imponet — 
8 titulos om. V | 9 *confringat lióri [ 10 comphendere V | 
11 et (in V) titulo libri | sio] sicut V | 13 siom. V | t4 ab 
add. vulg. | 16 dispexisse V7'|| I8 cum add. vulg. | 19 studio 
haeo] haec studio haeo V | 23 prouidentia libri | 24 omnis 
libri | 26 simplitiis VT | 28 ne] om. V al. | nos] non T' | 
29 ut) et vulg. | patiamus V | byocolytas |] 32 aver- 
santes vulg. [| 37 eonsultationes V l 39 prouintiam V 

1 


2 óq3íos om.e | 10 ele cv £xixsivov L| ve 
gris MLB | 22 *iraeoeórra MLB | 23 wixe P | 
8 &v vwi] dv om.c (31 vs LB] om. M | xal dp éci- 
cov B|33sg. xa — nemowixausv. om. 35 avcav 
py n9ós 1a M] xai móc va LB | 36 xavà 
om, L' | 38 post zaAaviov suppleri áustacSas s. t. q. 
vult Zachariae, sed cf. XXVI 5 | 39 xovsovAacionos 
xovgoviravior L cvvslsvasoe Ms.v., B| 41 t9v av- 
toV] v7» om. L || 42 ov enexrafidiow (cf. c)) axtsxrafe- 
Mois M ova nagiBArrove L. nsgiBlérevo:w: B || sí xal] 
qui etiam & 


40 expectabiles libri | qui) si vulg. | 41 *&unt) fuerit 
fuerint ZU a V | deducat vulg. | 42 in divini om. Vf 
seoratarii V | ordine V] ordinem 7' al. 


DE PROCONSULE CAPPADOCIAE 


D«xaetrplov váEn, iva navraxoDsv ual avri) Gvvapid- 
AOvro Taie ápyais Taie map' nuo» dinvonuéveis xai 
síe Geuvóregov ávayOeíacié oyyue. Écovras yàp O7 
xal avral usítove xal ràw mgotégow abwloyartsgas, 
xal QqÓíes viv noós rà uailova Tdw nQayuátaw 
vmzQetügovras. | purdàv yàp ope xadegravyai uéya 
xci Toig mQó fuam sipmrci xal zule ys avrois : 
avrüv éyxíxpyrai va xal Üejoxiuagvas vàw Kgycov. 


"TnorsÜyjssra, voivvv ánoyQag: wal tqde rd v»ó 


223 


Nov. XXX pr. 


ipsa connumeretur administrationibus ime a nobis 
adinventae sunt et ad honestiorem repositae figuram. 
Erunt enim et ipsae maiores et priorum digniores 
et facile nobis ad maiores causas ministrabunt. Nihil 


5enim in parvo consistere magnum et a praecedenti- 


bus nos dictum est et apud nos ipsos in i| 
et approbatum est rebus. Subicietur igitur et de- 
scriptio huic legi declarans, quid quidem accipiet & 
fisco tam is qui cingulum reget quam assessor et 


psis valet 


dnlovsa, ví niv l5yera. nagà vov Ónuodíov rovro i0 officium eius, quid autem dans cinguli percipiet co- 


niv ó vr» énagyíav [OUvam avvóc, Tovro à 0 máo- 
sÓgos xai yj value avrov, ví à jidove và v7 dens 
1 m«gal$jweras ovufola. 'O di TQómos, xaó" 
ien xdvravOa uiv év Bgaysi Qinyogsvraa, qavsgós 
d4 avrQ xal magà ToU vóuov yevíceras TOU 74 
mzadQw tàv doyaw dv xowq) yoagévtos xal napà vuv 
Basidxóv fjucov msgepaladnu, &xsp avrQ dwco- 
» 01s xal rà vie agyie Didoínusv avngola xal zóv 
Ggxov àmasroíruev, vovro 0j v0 wavà vÓv vópov Tüv 


yivocxovca roga vrag Ta avr] vae GwryGui drididovoo 
oVrm Ts avv (Gro Giuvij» ysvouévrv, ox noAloi ai- 
xótox (cea as negianovOagxov c7] vov vov av17) doDév- 


TuséreQov ysyea, A n . , 20 
CER (sy os) TaUta vovv» asavra 5j dT) Vzregox?) 


cillos. 


1 Modus autem secundum quem praesidebit et hic 
quidem breviter designatus est, manifestus autem ei 


i15et ex lege fiet quae de omnibus administrationibus 


in communi conscripta est et ex imperialibus nostris 
mandatis, quae ei dabimus, quando et cinguli dederi- 
mus codicillos eius et iusiurandum exegerimus, hoc 
quod secundum legem nostram conscriptum est. 


(Epilogus. Haec omnia tua celsitudo cogno- 
scens et tantas ei annonas praestet et sic eam no- 
verit honestam factam, ut plurimis rite sit studiosa 
nunc ei dati & nobis floris dignitatisque concupis- 


To$ zap' jug» awOove Ts wal abwnaros dniDvpiq. 25 centia. 


Dat. xvii. k. Aug. (CP.) Belisario v. c. cons. 


n 
IIEPI TOY ANGYIIATOY 
KAIIITAAOKIAZ. 


'O avos Baeilavs "Ioévyr 19 évioborárg énágyp 90 


vGv» iow mgaivOQíaw 10 B', dnó vnuürow» xai 
zaTQixé. 
(IUIgooíuiov.) Ünócov 4c1i 0 Kaxnzaloxaw óvouá 
va xal KOvwos, xal 0zt0$ ty agy?v iva wrnOain ngay- 


[a.535] Dat. xvi. kal. Aug. CP. Belisario v. c. consule. 


XXX. 


DE PROCONSULE CAPPA- 
DOCIAE. 
Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. 


(Praefatio. Quantum sit Cappadocium nomen 
et gens, et quomodo principio ut adquireretur causas 


maia mapícys Popaiow, oi m. dexaíae solvuaOsí(as 35 praebuit Romanis, antiquae multiscientiae non igno- 
ovx Zyvojxaciww dgagraí. ToU Ys yag llóvtov oysdóv — raverunt amatores. Ponto namque paene omni prae- 


Nov. XXX. Graece extat in. ML, c. 1 $1 Taie udv dAlas ayale ..... — e. 11 ín.B 6,16. — Epit. Theod. 30, 
Athan. 4,10. Iulian. const. X XII (cf. scholia p. 181 HüneL) 





nobis inventis et in illustriorem formam redactis adnumeretur. — Erunt enim et. ipsi maiores et prioribus 
memorabiliores, et facile nobis in maioribus rebus inservient. Etenim nihil in parvo magnum existere et 
ab is qui ante nos fuerunt dicium est. et nobis ipsis in ipsis rebus existimatum ac probatum est. Sub- 
icietur igitur huic quoque legi descriptio quae declaret, quid quidem accepturus si a fisco tam is qui 
ovinciam reget quam assessor ct officium cius, quid vero daturus magistratus insignia unpetraturus sit. 
Modus vero secundum quem magistratum. gesturus sit, iam quidem hic quoque breviter Osifus est, 
manifestus autem ei et ex: (ege fiet de omnibus magistratibus in commune scripía et ez: imp us nostris 
mandatis, quae illi imus, insignia magistratus in eum conferemus aique iusiurandum exigemus: 
id quod in lege nostra scripium est. ; 
Epilogus. Haec igitur omnia tua sublimitas cognoscens et annonas lanias ei praebeat et adeo 
honoratum eum factum esse scia(, ut a multis merito expetendus. sit. futurus. decoris et. dignitatis nunc 
ei a nobis datae desiderio. 


XXX. 
DE PROCONSULE CAPPADOCIAE. 


Idem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ezconsuli et patricio. 


Praefatio. Quantum sit Cappadocum nomen et gens, et quomodo ab initio ut in dicionem redi- 
geretur negotia exhibuerit Romanis, non ignorant antiquae. erudiüonis studiosi. Nam et toti fere Ponto 


4 Amy Nc L1! Pri MY uaitor LB | 
6 urÓsvi yà Suaxgg B | 7 ngos L | 11 vv én- 
equíav) ehgalum . « deg) | 94] Jà xa B. | 
1 ^m x gave 1 B | 15 inh »ónov| 
nov. VILI || vc Li 16 om. mc 

row] vin 18 cvy, lota] codicillos eus c| 
19 rovro dz vó Mí(s)) rovro dr vov L «ovrov 07) vov 
B | 21 voivvy om. | 23 av«óv L| 26 xvu k. Aug. e, 
xvi kl. agustas Ju/.^] xv k. aug. M 799 48 xaÀ. avyov 
erov Ath. (uryi avyotstq Theod.) vi. k. iul. Jui. | CP. 


om. M | bilisario M | post subscriptionem non servatur in- 
dez de quo agitur v. 9 sg. | 30 érr&gyqp om. L | 33 'Onc- 
gov LÁM llócov M | ó *àv Kanzadóxow Óua ra 
Ath. | 35. apéagais L 





1 a] ad V' | 3 priori V | 16 in] ut in V | soripta 7' | 
18 exigeremus /ibrrj 19 legem nostram om. V 1 21 celsi- 
tudo tua V | 26 Cap. T Constantinopl. V | bilisiario V 
bilis. Tal. | uic. V | 33 capadotium V || 35 multe sciente V 


Nov. XXX pr. 1 


navis dE50ys, xal &vdgss óvouacvoravoé va xal yoov- 
Tídos luos "Pupaiost prn n&yáÀns dxsiÓsv vo- 
av. yi vs avrois dar. vtOÀÀ, vs wal Qavuacti 
xai ovra doécaga tjj BaciÀs(q, ox xal agyyw ézi- 
orüájca: v«ic éxsiga xrrjoaciv iQíav, ze IIoveiwye agx)ne 
ovx dldrto, uà niv ovv xai usi;m.  moAvavO Qo- 
morávy TB yap xadéarqxs xal molv mapéyeras peyi- 
Ui» v0V gulrdrov Kaígagos zQiv dmcwvuov TOU 


Fed 
Jóvros doy» éyaO3w vj xa9' fuas uovagyiq, &' Ov — est monarchiae, per quem in omnib 
- , d óraróv 4cri10 bus nominatissimum est 


dv amagi Toi; vie y7& ÉOwegiw ówo, 
vÓ TOV «gos óvoua xal qsg rjusió àvv^ GAAow 
vivos TGw vi& Bacisíag cvufBóAew GsuvvvóueDa, 


224 


DE PROCONSULE 


erat, et viri nominatissimi et sollicitudine digni Ro- 
manis facti & inde floruerunt. Terraque eis 
plurima et mirabilis et ita placens imperio, ut et 
administrationem statueret illinc possessionibus pro- 
5 priam, Ponticae administrationis non minorem, magis 
&utem etiam potiorem. Populosa enim consistit et 
urbem 
cogno 


raebet Dy amantissimi Caesaris nobis 
em, qui t principium bonum quae nostra 
ibus terrae genti- 
is nomen et quo nos 
pro alio quodam imperialium signorum nobilitamur. 


CAPUT I. 


Tavrg» 05 TZ» xoa» agyj magadsDócÓas uixoQ 
. : ] Y f 


3gó0ga zuiv dgavr ToU mQoenxovros àvábov, 


Hanc provinciam traditam (parva satis nobis vis& 
est quam decet indigna), proinde etiam tumultuan- 


s& xa] GragiiLovaaw avTZv dei 7rgó€ TZv épsctOGav |5tem eam semper et adversus institutam nostris do- 


T0ié Tueerépous oixoi6 D'ewgovusv apyyv. xci ususpug- 
Méva ye r& qi$ móAso dti, wal v0 uév Ti TapdaaxÓV 
dove avri, éAavOsquxov Oi xalovs. Játsgov, xal uía 


mibus videmus administrationem. — Et divisa quae 
civitatis sunt, et aliquid quidem eius aerarii est, 
liberale autem vocant aliud: et una quidem est civi- 


név dcviv : nó TQ mspiBólap, Óumin dà vai yvo- — tas muro, duplex autem voluntatibus, ut et seditio- 
Ací6* dier xal cráGeOy» dgopual xai diyovoías, xal20num occasiones et ad malum homines sollicitari ex 


ai va xax) àwÓQumow dvoylsi, maoà vavvrs écriv, 
di ys oíóusÓa, Tie wpopdcsan, ij» dvalóvves (gyiv 
v5 dua Wal OuóvOui» TQ TtQypets Ouev, 7$ OV 
pünors dy ovUiv dv dwOgomow yévowo má 
] Taic uàv ovv áAhas dyais, && Évayxos 
Qaue va xal zÍvxáoss xal ÉpaEi xarecrGaauay, dx Di- 
mÀi Tawos Gvvódov TO GyZua T& xal áPoowpa xaD- 
soto" vavrnv dà 07) cv Kannadoxow usitove xara- 
xocp5ocs. Boviouevos GyruaTa TQeTk Av. ÉretiDeuev av 
éfovcíaw avri. ó yàp xarà ravr]v tyv doyJ2v Ty" 
TG& udv TOU vOuOv xal T7 stOherixze amans vais, 

jcsva, dà xal rüw GrQaruDrOv TOv T8 dni T7 


si Qr udévr joess TOv ts év rai; üÀlaue éxapyíass Ts 
Iovrixie s0ux,080S  (Dovpavan, dv al; và vautiaxà 


s- 30 


ea sit ut putamus occasione. Quam perimentes for- 
titudinem simul et unanimitatem causae dabimus, 
qua numquam nihil in hominibus fiet melius. 


iv Ihoí-251 Aliis itaque administretionibus, quas nuper in 


Pisidiis et Lycaonibus et Thracibus constituimus, ex 
duplici quodam conventu figura et collectio consistit, 
hanc autem maiori ornare volentes figura triplicem 
imponimus potestatem ei. Qui enim in hoc est cin- 

oo praeerit quidem simul et civili omni offici, 
praeerit autem et militibus, et qui in memorata pro- 
vincia et qui in aliis regionibus Ponticae diocesis 
collocati sunt, in quibus aerarii praedia consistunt, 
ac si militaris hoc ipso esset iudex. Dabimus autem 


xogía xaÜsavrxev, an&Q v si GrQar.wTixOs avró- 35 ei et aerarii praeesse hominibus, et omnes quanti- 


Ouv £vvyyavev ágyow: Ücgousv Óà avr xaà và» 
Tausiaxow doysuv dvOQustOY, xal stávreg ónóg0s TT 
mov xopwtiavie sic. rüEen (OOvunuaQuol 18 gauév, 
xai && à tOiOUtOV Étegóv éGt) xaraxovGovras toVtOV. 


cumque pridem comitiani officii sunt (et summarii 
dicimus et si quid tale aliud est), obaudient ei Et 





imperabat, et celeberrimi viri quique Romanis cura digni videbantur magna inde evecti sunt; atque est iis 
ierra ampla et mirabilis quaeque imperio ita placuit, ut possessionibus quas ibi habet etiam proprium 
magisiratum Pontico magistratu non minorem, quin eliam maiorem praeponeret.  Populosissima enim est 
el maximam urbem praestat carissimi nobis Caesaris nomine insignem, qui bonum inittum nostro dedit im- 
perio, propter quem apud omnes terrae gentes celeberrimum est' Caesaris nomen et quo nos prae omnibus 
ceteris imperii insignibus gloriamur. j 
L Zanc igitur regionem magistratui tradere parvo admodum nobis co quod decet indignum viswn 
est, praeseriim cum cam semper adversus magistratum nostris domibus praefectum seditiones movere 
videamus. c divisa quidem civitas est eiusque altera pars tamiaca est, altera immunis (quod eleuthe- 
ricon appellant), ei una quidem civitas est ambitu, dupiez autem voluntatibus: unde et seditionum et 
1 onis copia, et si quid mali homines affligit, ex hac, ut putamus, causa fit. Qua sublata rei et 
1 robur simul et concordiam dabimus, qua nihil uam inier homines fit pulchrius. Atque ce- 
teris magistratibus, quos nuper in Pisidis et Lycaonibus et Thracibus constituimus, ex duplici quadam 
consociatione ei species el cumulus constitit: hunc vero Capp istratum cum maiori specie 
ornare velimus, triplicem ei potestatem imponimus. .Nam qui hunc iratum geret cum legibus et 
civili officio omni praeerit, tum militibus et qui in dicia regione et qui in ceteris provinciis Ponticae 
dioecesis, in quibus tamiaca praedia extant, collocati sunt, i ac si per se militaris esset magi- 
stratus; dabimus autem ei. ctiam ut. tamiacis hominibus imperet, atque omnes. qui comitiani 
quod prius /uit officii sunt (summarios dicimus et si quid aliud eiusmodi est) oboedient illi. — Ac tri- 
2 ueyáÀne Le] usyáÀos M | Zo9ncav L] rvOnsav 
Me (3 pads L | 2avuactoi M | 4 ovvos Le] ovrs 
MI 


5 éxsiDev Lg || Iovrexzs scripsi cum e] ztolevaxrie 
ML | nólw L] nóÀw ve M, Jeg. nólaw ys? | 9 2! àv] 


5 amministrationibus e. 6 populos V | 8 cognomine 
libri | qui] quod V om. 9 terra egentibus V|| 10 et 
quo] et qua 7' est que V | 11 quoddam V | nobilitamus 
V 


13 traditam parua] &dministrationi tradere parvae 


Jio L* | 11 xai delendum? | antep L | 13 37 om.c | 
paxgà L (cf. g) | 15 dal aveiv L || srgós] et adversus c | 
17 « delet. Hombergk | 18 avroie L | 20 xal Qizpovias 
L', xal Diyovolas om. e | 21 ai v« xaxóv dyO'poiovs 
dvoyOsi L ad malum homines sollieitari g | 25 zr: 
días ML« | 20 xaveovnaagasv] cf. nov. XXIV— XXVI 
28 35 vzv Kannadoxow om. Le | tz»] zzv vow B 
31 vov wónov] simul (i. e. óuov?) c | 34 vaguaía xal 
xopía L| 38 xourriavre LB (id. 225,4) 


2 eis] eis est vulg. | 3 ut et] et om. T'al. | 4 illic vulg. || 


vulg. || visum est vulg. || 14 indigna] digna libri (indignum 
vulg.) | 15 et del. vulg. | instituam V | 16 diuersa V | 
17 ciuitati V | errarii. V al. (et sic infra passim) | 21 ut 
putamus] utamur V utamus Neob. f fortitudine V | 23 qua 
Osenbrüggen] quam V quoniam 7'vulg. | 27 dupli quod- 
dam conuentu figurat V| 28 ornari V |füguram VT | 
30 simul et] simul legi et vulg. | 32 pontiee diocesiseos 
T' et ponticesiseos V | 33 collocati vulg.) collati libri | 
34 esse libri| 35 errari V | 36 oomitiaci V ai. | *officit 
sunt] offieiis libri sunt officii vulg. | summari V | 37 ei 
om. V al. 


CAPPADOCIAE 225 Nov. XXX 1.2 


xal vqudixov Kara: v« Gy/ua TO Gvváyov arg vj» — trinum erit quoddam schema colligens ei cingulum ; 
&orjv' ó yàp avrós moArixos ve Égras dozov wai ipse namque civilis iudex erit et militaris et aerarii 
CTQariartuxós xai rdw Tauticxüw "yüceras srpaypá- — praeerit rebus, ministrante utroque ei officio et co- 
Tav, vmovpyovoré éxavépas avri Tabeos T? vs xo- — mitiano, T ae etiam propria aget et nihil communi- 
naviavie, 2x8 xcl rà oixeia ztpáte xal ovÀiv émixos S5 cabit civili officio, et clarissimi provinciae iudicis. 
wow5jgn Ty noleixp vábs, c?e Ts Tov AauzQorarov — Totum vero proconsularium et fieri et vocari volu- 
TT Émagyías üpyovto:. magav Óà ivOvzaTiaviy ys- — mus, officio quidem unam habente appellationem 
vécÓa, ve xal xaAscOa: BovióneDa, 7e raros uiv — (proconsulariam dicimus), quae vero propria sunt, 
paw dyovons ztposmyogiav, 17v 1$ óvOvnatiavig pa- ivise agente et iud pridem comitiano et quod pri- 
má», va uívto: oixsia Dingruévos nparrovore 75$ re l0 dem civili, ut civile quidem diligentiam adhibere fis- 
TtQomjv xouiriawy;s v75 vs ztoomv zolereds, cre v?» — calium et civilium quaecumque eidem competere olim 
pdv stolerixzv. ésuueAsiaD aa vOv Snuociov Ts xal zo- novimus, pridem vero comitianum officium praeesse 
Averixdw, óga &i6 avtzv avrxuv àvoXev i(Guev, vzv — imperialium rerum gubernationi et exactionem facere 
9i noamv xoueriavzv vábiw égecráva, Tjj TOv Bacw — secundum quod nunc explanabimus schema. 

Auxdw soayu&tow Ouowxraes xal vyw síemoabww mor d5 

micDa. xa^ onsg viv vpnynaóusÓDa cynua. 


CAPUT II. 
Tó uiv i 1TÀw Ímwrgónow wal vw TQaxrtvtOw Tutorum vero et tracteutarum nomen neque esse 
$voua ov)À salvas mavrshoc fovióusÜa, moós và Ka- penitus volumus, ad prisca respicientes exempla et 


mpooÓev ÜAémovrss mapaüsíynara xai Tv moÀÀy» plurimam eorum calumniam quam miseris inferebant 
rvrw énronuav T» rois dÓAU.e éniyov cvwreiiciw.20 collatoribus. Nominari autem volumus per (domum) 
'OvouátsaD'as Bà BoviónsDa xcv" oixiay buicrrv xw- — unamquamque periculo totius comitiani officii et tre- 
dovo tzs 0Àne xouerwewze rübros xai vGw Üexargiov — decim priorum, quos scilicet magistros primos et 
tw ngorevovrow, oU; 0j uayicrspas zoo rov; xai secundos vocant, alios post illos continuo respon- 
Oavrépovs xaÀoUGiv, érfpovs vOU$ ust! avrove svOve — dentes tredecim, unum, sicut dictum est, per domum 
&zxoxgvouévove Osxageis, Éva, o sigrrai, xar! oi- 25 unamquamque; hos autem qui post priores tredecim 
xéav éxioTn». tovrove di à TOUS ustü TOV$ xgors- sunt facere exactionem et salvare quae eius sunt 
eows Óexargsic mto Oa. 7v siemoabiw xai mepw- — fisco, providere autem et securitati collatorum, qua- 
Gobbsv tà oixsia rd 3nuocig, zgovotiv Oi xai 17s tinus & nullo ullam sustineant laesionem, scientes 
ánajsias vàw gvvrsÀOw, ép! d ma«gà urüevós «v- quia hinc accedens damnum collatoribus multo am- 
*ove urÓsuíav vgícragOa. BÀfmv, ywooxovrae cx 30 plius eorum respiciet facultatem, utpote etiam [a] 
5 bvxsodsv dmiyivouévr, bruia. vois vuorshéciw moAÀgQ —— periculo eis inferendo totius fiscalis exactionis, Nihil 
mÀÉov T6» avrOw werasi zeiovGíay, ol« xai voU xw- — autem praebere penitus neque eos, qui dudum priores 
Jüvov £n' avro; gegou£vov nágré tjs Üruoaías eis- vocabantur et secundi magistri, neque quos post eos 
mpabeos. MrÓ' ouo)Uv di magégnuw mavtihos uyrs — tredecim sancivimus exactionem fiscalium celebrare 
TOVe tpa» xaAovuévove szQuirOvs wal rovs Üevrépovs 35 neque alium comitiani officii [quo] per tempus specta- 
payícregas urütt t0Us uer! avrov: vUv Ürxcrgsis, OUS 

dÓzanicausv tZ» dvvciw Tdv Ünuociow mowicdwu:, 

Aamrs &Àlov unóéva vow T$ xousriavis vüLea Td 

xavà xuipóv nsoiBAéztq: dvOvnatq 7j nQopaoti Óvo- 





partita quaedam species erit unde ei magistratus constet: idem enim et civilis erit magistraius et militaris 
et tamiacis pracerit er en inserviatque ei utrumque officium, tam comitianum, quod et sua peraget nec 
quicquam commune habebit cum civili officio, quam quod clarissimi provinciae praesidis est. Universum 
vero proconsulare et fieri et appellari volumus: atque officium unam quidem habeat appellationem, pro- 
consularis dicimus officii, sua tamen utrumque divisim agat tam quod olim comitianum quam quod olim 
civile fuit, ut civile quidem prospiciat tributis et rebus civilibus, quascumque ab initio ad ipsum pertinuisse 
scimus, comitianum aulem quod olim vocabatur officium praesit administrationi rerum imperialium et ez- 
&ctionem faciat secundum eam quam nunc exponemus rationem. 

IL Nam curatorum et tractatorum nomen ne esse quidem omnino volumus, cum respiciamus ad 
priora exempla multasque eorum iniurias quas miseris inferebant subditis. .Nominari autem per. singulas 
domos periculo comitiani officii et tredecim. primatum, quos magistros primos et secundos vocant, 
«lios tredecim volumus qui statim. post illos seligantur, singulos, uti dictum est, per singulas domos. 
Atque hos qui post priores illos tredecim sunt exactionem facere, et servare fisco quae eius sunt;  pro- 

cere autem subditorum quoque incolumitati, ne illi a quoquam detrimentum ullum patiantur, cum sciant 
num subditis inde illatum multo magis ad ipsorum bona spectaturum, quoniam etiam periculum omnis 
publicae exactionis ad ipsos pertineat. Nec vero quicquam omnino neque illi qui antea. vocabantur 
prüni et secundi magistri neque tredecim. qui post illos nunc sunt, quos tribulorum. exactionem facere 
sanximus, neque alius quisquam ex officio comitiano spectabili qut pro tempore erit proconsuli aut 








bentes T' | 8 proconsulariuam /i^/i | 9 agente quod et 
libri | pridem ciuili T] ciuili pridem V || 10 ciuilem qui- 
dem et diligentiam V | adhibest vulg. | 11 eidem vu/g.] 
om, M | 11 xourriavze B (et sic semper) | zs dà B. ! | eadem libri; leg. in eodem? (cf. 226, 20) | 12 comitiacum 
16 4 cóusPa B | 11 xai xàv] tà» om. LB | 18 ov- | libri | offütio V | praeesse] commune esse V | 13 guber- 


1 2i MB;] om. L | 2 foxas agyov M] ápyow focos | 
| 
| 
| 
Jiv BI 21 xivXovo 3à vz$ L| 22 xourriavzs M*B| | nationis V | 14 "explananimus /ibri | 17 vero om, T, 
I 
i 


B ápyov Kovo L| 6 v5$ va LB] «7; M | 7 yiveadat 
4s B| 10 Jigenuévrs? L'| «5s ve nxoorv xourtiavise 


23 oWs] ova» L' | 28 àv Óguocíov LB|31 £nxiysvo- | enim vulg. | contracteutarum V] 19 qua V || inferebat 
pévr, L | 32 avróv MBe] savróv L | 34 *urvs] undà | V | 20 nomina V | per] qui per V | domum add. vulg. | 
MLB ]|36 vvv om. c | 38 vóv «7$ xounrtiavis L| 39 5 | 24 unum om. V al. | 25 unamquemque V | 26 quae 
om. & om. V] eius V] ei T | 27 et] ex Val.] 30 utpute V I 
—————————————— 99 —À ce 8 om. vulg. || 31 eis] eis in eis V eis in eas 7" in eos 

1 erit quoddam seema quoddam erit V | 3 commitiatio | vulg. | fiscalis] facultatis V ai. | 33 secundum V | neque 
V]| 4 eommunicauit V || 5 clarissime /;bri | 6 Totum ' post eos quos tredecim T' neque post eos tredecim quos 
vero] uero in totum V | proeonsolarium V'|| et fieri om. | vulg. | 35 alium] alium ullum Neob. | ofüci V | quo 
V| 7 quidem] quoddam V | uno V | habentem V ha- | om. vulg. 

IJ. 29 


Nov. XXX 2—4 


uagías 7 éx4gas olacÓrmore alvíae, uóvov ayà quin- 
quaginta solidorum s«ao' éxdarov àv OexarQiov ma- 
xrógmwv toig ztQorépoi Qiexaiüexa uaylarepgi sragsyo- 
pévarv. 


226 


DE PROCONSULE 


bili proconsuli occasione denominationis aut alterius 
cuiuslibet causae, tantum quinquagenis solidis ab 
unoquoque tredecim exactorum prioribus tredecim 
magistris praebendis. 


CAPUT III. 


Airovs uévro: rove ümairmrós unà" órw)v xoui- 
LsaOai nÀéov magà vàw gemoydv 5j vàv DÀos vmous- 
vóvro» Oi! avrQw Tyv ienoabuw mÁQv vw tsQisyo- 
udvaow Toié TUmxOis MixnroU coU té peztove 
uviure xal ápogug D évrow vois dmaitrraWe. ur Qvva- 
návow aUrQv nÀdrruv , 
uárow rovrov énáytv Lrulas agnacvixav ve Bvexey 
fq tgaxrevrixdw 7; beo olasdízore npopácaos sire 
si; GvvrOtiáv «va ÜfjJ«v dvagego, sirs sie otav- 
ovv dzzonav. rovrov yào návrow éArvOégove voUt 
Suevégove vzoreAeic gvÀévrsa Das BoviónaDa. 
ip avrove dAevÜsQovuev vo zovrgoU Ta xal 0AsD oiov 


óvóuara xai vxio in óvo- 10 istis inferre damna 


5 Ipsos autem exactores nihil accipere amplius & 
colonis aut omnino & sustinentibus per eos exactio- 
nem citra quam continetur formis Nicetae magni- 
ficae memoriae et quae definita sunt exactoribus; 
non valentibus eis fingere nomina et pro nominibus 

utationum causa aut tracteu- 

ticorum &ut alterius cuiuslibet occasionis sive quasi 

Ad consuetudinem aliquam relatae sive ad quam- 

cumque calumniam. His enim omnibus liberos nostros 

subiectos servari volumus: maxime namque eos li- 


&Lgra 15 beros onere quod 3 an tempus praebent tracteutis 


minuere et quod circa fiscum et circa propria fa- 


aguov 0v TOi; xard xcigóv magéyovrse vQaxrsvraié — Clunt pabula; sed vel si qua forma fuit volens prae- 
gAarrovvro zuepí vs xó Üruóciov egi s vds olxs(as — bere aliquid tracteutis aut longa consuetudo, etiam 
&z 0T Qogás * iia xüy &i Tw tomos zv fovióusvos hanc perimemus. Ipsum enim tracteutae absciden- 


mcoégecÓai T. toi; TQaxrevrais 3j uaxgà Gvví2sa,20tes nomen et omne quod in eo competit rite simul 


xai vavtrv aycupovusv. avro yag Ó5 TÓ ToU TQa- 
xisvrOU 7ztéQi&Àovtes OvOua xal m» vO sie avrov dwT- 
xov sixórae cvvagaigovusÓ'a, xav uv. gilori- 
miav vois fusTéQow VmorsAdci 9lrras. sb Ó4 cue 


auferimus, hanc specialem munificentiam nostris col- 
latoribus dantes. Si quis autem praesumpserit ex- 
actorum aliud quicquam accipere citra quae defiuita 
sunt forma Nicetae beatissimi (haec enim sola acci- 


D«ppraeis TOv ngaxtógov Fragóv vi Aafsiv zagà rà 25 pere permittimus eis) sciat et militia et substantia 


dogiGuéva vq Téxnq Nixnrov vov axagiarttov 
(r«Vra JJ nova xouíteaóas yagoUusv  avtois), 
iore wai Tj GrQaTaíae wal vix ellas xal ovaías 
migOUusvos Tj6 avrov. 


se casurum $u&. 


CAPUT IV. 


n: 

x1098: (Jiót« xaxd. BaOuóv sie vavtnv ztpoiévas t9 
rá&uw avrove Secnitousv) ovx alvai zQós v0 müyua 
immyduov, pévaw. uiv avtQ xal ovros jv éx TOU 
jl^9uo ngocolov avyyapoUusv, Osonitousv à «ovs 


DexatQeié TOU6 mQorépove uayíatsQas xal móc ys 006 35 


pst! avrove Érsgóv viva BorOv avrq mpocovouáLeuv 
irÜUvq  oíxaq xal vüw Ovtow avro ngayparow, 


Ji sixós davuw dv voie Déxa xal Quoi xgá-30 — Quia vero possibile est inter tredecim exactores, 


quoniam per gradum ad hoc accedere officium eos 
sancivimus, non esse ad causam opportunum, manere 
quidem ei etiam sic ex gradu provectum sinimus, 
sancimus &utem tredecim priores magistros nec non 
et sequentes alium quempiam adiutorem ei denomi- 
nare periculo proprio (et) existentium eis rerum, 


mominalionis aut alius cuiusvis causae nomine praestent, sed soli quinquageni solidi ab unoquoque tre- 
decim illorum exactorum prioribus tredecim magistris praebeantur. 
lpsi vero exactores nihil agn ime amplus ab colonis aut qui omnino per eos patiuntur 
C 


exactionem percipiant, praeter ea quae 
definita sunt. [75 7 ; 


tracteuticorum gratia sive alius cuiusvis causae sive 


1 rmis Nicetae magnificae memoriae continentur et exactoribus 
eve liceat illis nomina fingere et pro his nomini 


damna inferre sive aspasticorum sive 
consuetudinem forie quandam referendae sive 


ad qualemcumque iniuriam. Ab his enim omnibus subditos nostros immunes servari volumus.  Mazime 


vero eos liberamus a. malo et 


ernicioso tributo, quo tractatoribus qui pro tempore erant praestito de- 


ficiebant et quod ad fiscum attinet et quod ad proprium victum. Verum licet qua sit. iussio 


praeberi tractatoribus velit. sive longa consuetudo, hanc 
aad | pertinet. merito. si; ; 
uodsi quis exactorum aliud quid accipere ausus sit. praeter ea. quae forma Nicetae 


sublato e(íam omne quod ad eum 
nostris tribuentes. 


uoque tollimus. Nam ipso tractatorts nomine 
toilimus, specialem hanc liberalitatem subditis 


beatissimi definita sunt (haec enim sola auferre eis permittimus), sciat se et militia et dignitate et bonis 


suis privatum iri. 


IV. Quoniam vero fieri facile potest, wt inter tredecim exactores (quia ut gradatim ad hunc ordi- 


nem procedant sancimus) 


aliquis 
cessus ex gradu 


4d negotium non sit idoneus, permittimus quidem, ut sic quoque ac- 
illi maneat, sancimus vero tredecim priores magistros, et praeterea eos qui post ilios 


sunt, alterum quendam illi adiutorem periculo suo rerumque quae ipsis sunt nominare, qui negotio 





1 uóvow M] uóvov L B(z) | quinquaginta solidorum M] 
mevrüxovria vouiguára xovgiov (yovaov LB) M s. v., 
LB|? éxácrp B| 8 Nocjxov] suxrrra. L*.— Ad Praef. 
Praet. edictum XIII (Zachariae Zívéxdova p. 211) refe- 
rendum putat Zachariae | 9 uj om. L! | 10 xal om. B | 
11 àáxaccixv L dozaixow B* | 12 7 0vgaxrevrixov 
L | 14 &àxávrov L | 16 r7 np pde giov om. c] 
17 Óacpo? L*| Óscuov MLB | Ov Toi warà weigóv 
om. L | magéxovres (nagézgorrs?) L' ow mapsirov 
role L* (cf. c) | 18 gAavrovvro zegé vs v0 (zov B) àr- 
uósiov MLB) minuere et quod cirea fiscum — faciunt 
(i. e. AK&arvovw và step va v. 0.7) c | 19 axorgopas M Be] 
éxoygapae L vulg. | 28 wai «7€ àEías om. c | 29 avrov 
MLB [ 30 Sexasgiod. B | 31 Aióvs M] £nxeidy, BL || 


Y»: 


xarà om. B | 34 zoósodov] provectum (i. e. sgóodov) c | 
35 xgorégae M | 36 avv] abvov B 





2 eausa V | 5 exactoris V | 7 nicitae V, om. T 
8 et quae V] quae et T'al. | difinita V deünite 7T 
9 nominibus] omnibus /ibri [ 10 salutatioh V 12 *re- 
lata 7' elata V [| 13 calumpnia V | 15 onere] honore V'ai.| 
17 praeberi vulg. | 18 *tracteutis] tracteutes T' traoteu- 
tae vulg.; tracteutis — 19 enim om, V | 19 leg. perimi- 
mus? [23 qua V | diffinita /ibri | 24 nicitae V, om. T 
*haeo addidi, ea add. vulg. | 26 se om. V | suam V 
30 Quia] Qua V | est inter] est uero in V | 31 eos vulg. 
eum V, om. T | 32 sancimus vulg. | 35 denumerare /ibri 
36 et add. vulg. 


CAPPADOCIAE 


227 


Nov. XXX 4. 5 





Sc và ztodynati grido» mpocnxóvra, oers urs và 
üruóaw» djenato See Jià «5v daDévuav v5» éxsivov 
prs dxíiwow dxmímusv cU dx TOU xoóvov xal vo$ 
Ba9uo? zapauvüas, 0nAa0i) xuvUvvq vàv ÜexavQuav 
payigtéQow xal rw &ÀÀowv rdv ' avrovs TZ TOU 
Borndov ToU uj) mgüs rovro émurrÜs(ov mpofoAZjs yuvo- 
pívne, d donrai Kal ueyáÀnw Tiv vove rdw 
pogíow szpáxropas Üenass yágww Opoloysiw dmaAAdr- 
vovsi» avtoUs Tv nolldw éxsivam Dnidv d$ Kungo- 
GOev roi; uayícregg, zapéGyov xal TQ 

mepiBAizIQ xóumts xal Tj avroU ctu. dià rovro 
dà avroic rovrov anávrov nAeOsoocausv, Iva u- 
dà avroi roj€ vxorsÀsie dJuxoiev dià vàs 7Qogáces 
éxsívas Gs sig émjosav dzivoovvrsc introita vs xai 
Krega ovouálorrss TOv vOv 
&ÀÀlà uóvow doxoóusvos vOÍc stapsyouévow TOW d 
Tgónoi xarà vov Tvmov NixnroU vov c7 


; Aaunoàs 
prnunc àv áAlowv àmávrow dméyoweo. 


Eu xavaáAvovos Biov, 15 bus secundum formam Nicetae c 


qui causa utstur competenter, ut nec publico no- 
ceatur propter invalitudinem illius neque ille cadat 
temporis gradusque solacio; periculo quippe tre- 
decim magistrorum et aliorum qui post eos sunt ad- 
$iutoris eius qui non ad hoc opportunus est ordi- 
natione facienda, sicut dictum est. Et magnam 
nobis fiscalium exactores debent gratiam profiteri 
liberantibus eos plurimis illis damnis, quae prius 
magistris praebebant et per tem spectabili comiti 


xarà xeigóv l0 et eius officio. Propter hoc enim eos his omnibus 


liberavimus, ut nec ipsi subiectis noceant nec occa- 
siones illas, quas ad calumniam excogitabant in- 
troita et alia denominantes, agricolarum destruant 
vitam, sed solis contenti quae praebentur exactori- 
memoriae aliis 
omnibus abstineant. 


CAPUT V. 


Av dà rj mBÀéntp dvOvnárto ánávrov 


Ipsi quoque spectabili proconsuli similiter omnium 


$uoímé dcras ggovtís, sire xaÜscTzXo: Ta moÀvrixóv 2Ü erit cura, sive sit aliquid civile sive ad militarem 


sits tie TX» OrQaTiorrixT]w Goy5v sire &i$ Tzv Taufict- 
x5» dLovcíav BAémov, xal ovOsvos apsÀncms Ow ztdv- 
ow, i57 xai usiLova vàv áÀlov dgxovra Sovvas 
T9 Tónq BovióusÜa. wevouiguévov yag voie malas 


administrationem sive ad aerarii potestatem respi- 
ciens, et nullius neglegat omnium, quoniam et maio- 
rem aliorum iudicem loco volumus. Cum enim 
solitum fuerit antiquitus Romanis provincias ad- 


Papaíos ov vas émagyías àmoxirgovv 7| voie ywo-25 signare aut factis consulibus aut pro illis missis 


piévow vnárow 5L vois avr^ Óxsivov crsÀonévoié, Ove 
&vÓwvnarovs ix&Aovy, Quà voUtO xal TZv Kannadoxov 
dpyiw àvOvnarsiav slvas BovióusDa: fyvua Pupaios 
mpórsQov rjv év Ldggux]) xutixoauovy dpyro, "v Tels 
*»vv 
ravrQg» voi dvOotorávow émnagyou rw itQuw Zudw 
GvragiÓuzsa: ngavtogímv. xa/ksíGOc T8 Ó ravtTQs 
qeu Tj margíQ gowi proconsul Iustinianus 
appadociae, ders xal r0 v/js &ggué Kysiv idiov xal 
v)» ápyyyétyv Gvvovogdtur Tj ztgáyuata, 
ye Gv 0 The &oxis xQaraw TO TOwvtOv OyZuu Óq- 
(o, ims xal noÀAQw Éysi Tv dfovaíav, éxTtivOué- 
»nv nQoyácti T7$ TGusiGXÜS xrüGso xal ds OOV 
&rípovss, xai CÀcs foras Gasuv7 TogOVviO:; dgacrdGca 


quos proconsules vocabant, propterea et Cappado- 
corum magistratum proconsularem esse volumus: quo 
Romani prius in Africa cingulum ornaverunt, quem 
nos nunc tantum auximus, ut accipiens eum glorio- 


TOG0VTOV DEN aw Tóv magaAauBávovra 30 sissimis praefectis sacrorum nostrorum praetoriorum 


connumeretur. Voceturque buius rector patria voce 
roconsul Iustinianus Cappadociae, ut et magistratus 
beat quod suum est et qui praesidet cingulo con- 
nominetur causae. Suscipiet enim qui cingulum ob- 


JiBasto 35tinet talem habitum facile; nam et plurimam habet 


potestatem, extensam occasione aerariae possessionis 
et ad loca alia, et omnino erit decora tantis praesi- 
dens rebus et hominibus, et disponet facilius omnía, 
militari sibi coniuncta virtute. Civilia siquidem agit 


ztoiypaci vs xai dvOgomos, xai QiaDics. ys svxo- 40 


Aeoyrtspov &zawid, t$ GrQatioTixTS avtg sagabevyvv- 
piévns iayvos. TG udv ovv znolsTixa modis xara TOVTO 





wti decet utatur, ut neque fiscus propter. illius - 
tempore et gradu habet privetur: ut scilicet perici 
adiutoris illius qui non idoneus est electio 


rmitatem damno afficiatur neque ille solacio quod ex 
tredecim magistrorum et ceterorum, qui post eos sunt, 
[, sicuti dictum est. Atque magnas nobis gratias agere tri- 


butorum exactores oportebit, qui quidem eos liberaverimus a multis. illis detrimentis quae antea magistris 
et spectabili pro tempore comiti et officio eius praebebant, Propterea autem eos ab his omnibus libera- 
vimus, uf ne ipsi quidem subditos iniuria a/ficiant per praeteztus illos ad vexationem excogitatos et 
introita vel aliter appellatos quibus agricolarum vitam victumque evertunt, sed ut solis contenti iis, quae 
secundum formam Mictae illustris memoriae curatoribus presbentur a reliquis omnibus abstineant. 

V. lpse vero spectabilis proconsul omnium pariter curam habebit, sive quid civile est sive ad mili- 
tarem administrationem sive ad potestatem tamiacam spectat, neque quicquam omnium negleget, quonium 
vel ampliorem reliquis magistratum huic loco dare volumus. Nam cum veteribus Romanis in more fuerit 
provincias vel iis qui consules fiebant vel iis qui eorum loco delegabantur, quos proconsules vocabant, 
sorte distribuere, propterea et Cappadocum magistratum proconsulatum esse volumus, quo quidem fRtomani 
olim suum in Africa magistratum ornarunt, quem nos nunc adeo auximus, ut qui eum suscipit glorio- 
sissimis praefectis sacro nostro praetorio adnumeretur. Atque qui huic praeest patria lingua. proconsul 
Justinianus Cappadociae vocetur, ut et magistratus genus habeat proprium e cum re simul nominet 
Pp auctorem. — Etenim qui magistratum obtinet, talem speciem libenter accipiet, quia et magnam 

et potestatem etiam ad alia loca tamiacae possessionis causa eztensam, et omnino venerandus erit, qui 
tot et rebus et hominibus praesit, et facilius omnia disponet, cum militare robur ei iunctum sit. Civilia 





3 78 dx v0] ToU daUrov L | xai 17$ vov L | 8 vovco] 
rovrov L | mos BoÀzs L | yevouévns B | 1 ueydAne 
L| 8 9e2oo« MB | tl £i] sgá£es L || 13 ddaxeiev M | 
*Àia] urdà libri (verbum deesse, veluti mÁávtOiev, Zacha- 
riae opinatur) | ta€ om. B || 14 dxivootwres] excogitabant 


2 inualitudine V| ille] ullo 7, om. V | 3 temporibus 
libri | 4 magistratorum V [ adiutores /ibri | 5 oportunus 
est om. in Àiatu T'| 8 quas e 11 subiecti libri 
nocent libri | 12 illae Heck || 13 agricu. distruant V 
14 exactoribus vulg.] exactorum V actorum T'|| 15 necetae 


€ || intróttate (iJuxd va a. v.) M íivrgoiva xà L aícodiaxa 
zs B | 18 dzgarvzas DJ || 22 BAsnov L9 B* | o9devos 
&xoBAénov dusÀros, M? | 29 «z» om. L | 5v om. LB || 
30 vvv M] voívv» LB || rv£rsausv] Cod. 1,2,1 | 31 *óx- 
&pyose libri | 32 «« MB;] dà Lvulg. | 33 15 na. ip 
gv, om. B || proconsul iustinianus capradócae M iv - 
s«rOg xaxzaÓoxíae M s.v. et B, om. L | 31 éxrewogus- 
vr») xai éxrsw. Haloander, Zachariae | 42. zgafss M 


libri j 20 si ad libri | 21 respicientes libri | 23 loco] 
locum libri | 26 capadocorum V || 28 in Africa] affricani V 
affrioam T' | 29 nune] non V' al. | in tantum vulg. | 
30 praetorum. VT | 31 connumerentur V | voce] uocet 
V | 32 eapadotie libri | 35 habent d 36 extensa 
V | errarie pensionis V agerie passionis Z'| 38 et dis- 
ponet] et om. V ai. | 39 leg. aget? 


29* 


* 


Nov. XXX 5. 6 


Ji 10 avvaiDicuivov, àv croaruardv Oi vyraeras 
€gó0pa svxoAos, ola xaxsivorv vnoxsxAuuéva avg. 
1 goes dà udlgra tów vovv rjj tO tauea- 
Dv Üwixrjges crQayuávowv, &zep si ovt Üvyw xai 
savrayódev xexaztrAevuévny dEwiiaOrasv dumogiav, 
ex urürvos afia cysdOv avrà xaÓscrawaa r0Gavra 
yàp ueuaD xausv auaprüvsaD'a, xarà TQw xopav 00a 
Lóls àvÜgi rGw ueyíavov Kavas ngos Ougansiav 
sóxola. oi yag rà6 TOw Üvvardw émwrQonevovrses 
wvient — ài jÓm xai dovOpiduav sizziv us" Oo 
dÀovrai 156 drozías, xai d Óogeqópos T& avTové 
Oepaztevovas xai zrÀAjOos avOQaov ov goenióv àxo- 
AovOsi, xai Apgrevovgiw ümavrss avaidus, xai Dav- 
uázouev Oros áygs vOv TO xaT Éxsivrv Vm) r 


928 


DE PROCONSULE 


secundum consuetudinem, militaribus autem prae- 
erit facile, utpote et illis subiacentibus ei. 
1 Intendat itaque maxime mentem aerariarum gu- 
bernationi causarum, quae in tam pessimam et undi- 
5que cauponaticiam dilapsae sunt mercationem, ut 
nullo digna paene consistat. Tanta namque didici- 
mus delinqui in provincia quant& vix viro maximo 
erunt ad sanationem facilia. Potentium enim con- 
ductores possessionum, sed iam etiam erubescimus 


i0dicere cum quanta capiuntur absurditate, et quia 


clientes eis observant et multitudo hominum inpor- 
tabilis sequitur, et latrocinantur universi impuden- 
ter; et miramur, quomodo hactenus illic subiecti 
duraverunt oppressi. Itaque diebus singulis oranti- 


moxecev ddixoUuevov. voiyagovv fugae éxacTre sv. 15 bus nobis et communia [sunt] agentibus multitudo 


Xouévoi Te riv xal rà xowü mQarrOvos. mÀAnOos 
moóstug, Kannzadoxówv àÜixovpdvav, xal moAÀol uàv 
dv avroi; (ssi, yvvaixss dà ox ztsigtca, xal sávteé 
düigovrai: xai tZv vw oixsiaw dgaigegww airidwras 


adiit Cappadocorum iniustitiam passorum, et plurimi 
quidem inter eos otes, mulieres autem multae, 
et omnes ingemiscentes et suarum ablationem accu- 
santes rerum, quia nullus est iuxta qui talia pro- 


mouyuáraw, éxe uírws égri gvveyyvs ó và vowrUra 20 hibere valet. Aerarii vero possessio paene privata 


xoÀvmn» igyvow. y Tausiax; dà xincu pdn gysÜov 
iieri] yéyovev oÀn, Gaanonaévr 1s xal ágnatouévn 
OVv aDrai; tig tQw Urxow dyéhai, dwripOsyyoué- 
vov zavreAos ovUsvóse, àÀÀà vov GrÓpaTOs aUrOW Áp- 
geatrouévov xovsíq. 


facta est tota, dilacerata atque direpta cum ipsis 
equorum gregibus, contradicente penitus nullo, sed 
ore eis obstruso auro. 


25 


CAPUT VI. 


4dià raUra cOlvvv fva vàw Tjuiv yvoQiuartátow 
dmuthca. vj xooq tavry BovióusOa, 0s 05 Tavvns 
TZ$ TQixAZe Tynestas rdlems, uóvos dv avtQ T?w 
Sin» megipéQov gyjv ve xal éEovaiav, xal yoouevos 


Propterea igitur unum nobis notissimorum prae- 
ponere provinciae huic volumus, qui huic triplici 
praesit officio, solus in se totum circumferens magi- 
Stratum et potestatem, utens quidem causis civili 


piv TOi; magacnaou T — apynse Gynua Ts 30 administrationis carpentumque ex argento et proxi- 


4E dgyógov xal mzáAsxvv xai édB0ove Kyov xal óda 
enusia xacÓuécTrnxsv agyaia vov vóuov, ézirábe Oi 
wai roi GrQaTiGvttag, xal ézsusAZGeTO. TOV TGutiG- 
xOv ztógmv, ders goirüv avrovs dvsÀlendw amagasg 


mam (seu securem) vel fasces habens et quaecum- 
que signa sunt antiqua legis, imperabit autem et 
militibus et s aeg habebit aerariorum quae- 
stuum, ut accedant indeficienter ad omnes super 


Taiís dmi roUTQ Terayuéveus dgyaig, xal moÀÀg uàÀ-35 hoc statutas administrationes, et multo magis ad 


Aov ais và fjuérsga. Baa(Asa, xadáneg xai viv ztgos- 
dQxovrci, ztQopáGts vow ca sis uas xogizousvow àv 
T& &íc 5v Ümorárrw xal svesfegrávnv doyovoraw 
T» fuerégav GUufhov, Év ve xovaip xal daOr;ti* ov- 


nostra regalia, sicut et nunc accedunt occasione et 
eorum quae ad nos deferuntur et quae ad sacratis- 
simam et piissimam i— nostram coniugem, in 
auro autem et veste; nihil enim inde minui volumus. 


1 3Jiv yàg ixeiev. &larroOTvas Bovióus9a. oó uj" 401 Non tamen secundum hoc dari schema et sícut 
xarà TO 10.0Vr0v ÜíUoaOa, azZua was uéyps vuv 





p aget secundum morem solitum, militibus autem nullo negotio imperabit, quippe qui ipsi quoque ei 
subiecti sint. Addvertat vero animum inprimis ad tamiacarum rerum administrationem, quae in tam 
gravem et undique venalem delapsae sunt. mercatum, ut nullo fere pretio di sint. Tanta enim 
accepimus committi in provincia quantis viz vir mazimus sanandis par sit. Nam qui potentium pos- 
sessiones administrant — sed iam ctiam dicere erubescimus, quania cum absurditate oberrent et quemad- 
modum et satellites illis inserviant et multitudo hominum non ferenda eos comitetur omnesque impudenter 
latrocinentur, ac miramur quomodo usque adhuc subditi im illa regione perduraverint iniuriis fu 
ltaque quotidie nos et rem divinam facientes et publica negotia tractantes multitudo adit Cappadocum 
iniuriis affectorum, interque eos cum sacerdotes multi tum. plurímae mulieres, omnesque lamentantur et 
res suas ablatas esse queruntur, quoniam nemo in propinquo est qui talia prohibere possit.  Tamiaca 
vero possessio iam fere lota privata facta est, distracta et cum ipsis equorum gregibus direpta, nec quis- 
quam omnino contradicit, cum os eis auro occlusum sit. 

VI. Hg teg igitur unum ex iis qui nobis notissimi sunt huic regioni praeficere volumus, qui 
quidem triplici huic affe Johns et solus in semet omnem et magistratum et potestatem comprehendat et 
insignibus quidem civis administrationis utatur, curru ex argenío facto et securi et virgis praeditus et 
quaecumque antiqua signa legitima sunt, idem autem militibus quoque imperet et prospiciat reditibus tami- 
acis, ut sine intermissione ad omnes magistratus ad hoc constitutos et multo magis ad nostrum pala- 
tium perveniant, quemadmodum nunc quoque perveniunt, tam eorum nomine quae ad nos quam quae ad 
sacratissimam et piissimam Augustam coniugem nostram deferuntur et in auro et in veste: nihil enim inde 
1 deminui volumus. — Nec tamen secundum eiusmodi formam, quomodo usque adhuc fiebat, ex furtis et 


1 consuetudine V | aut V | 2 utpute V | 3 mente 
libri | 5 cauponatia dilapserunt mercatione V | 6 dignae 
paene oonaistant vulg. | pena V | 7 uinciam T' | 
maxime V | 9 etiam om. V | 14 orantionibus V! | 15 no- 
bis om. V in hiatu 3 litt. | et quae communia sunt Neob. f 
sunt om. vulg. | gentibus libri] 16 eapadocorum T - 
pas V | possessorum VT' | 19 prohiberet V | 21 di- 

V | 27 triplici praesit] uolumus V (| 29 utens] 
ut est V | 31 uel Z'aL] ut V et vulg. | falsees Ve | 
32 imperauit V | 34 indefieientes VT'| 36 nostram V 
et eorum) et om. V* 


1 ergarutó] militaribus (i. e. ergar«rixo») c || | 
3 agódpa om. c | 5 4uzogíav MBs] &xogíav L | 2 f&ia 
L'| 9 eóxoAov L | éxivgénovrss L | 10 dgvJgudv. uiv 
L*| 1 alàvras M] aÀlavras L óAaweas Bg | 12 2sga- 
mavgovsiv L* | mánSove L | gognróv Bg) gognrow 
ML | 15 svxou£vois] daxoAovuévoiw L*| 19 ódvgovras 
— aitidwrai) ingemisoentes — accusantes c | 22 &gzra- 
Loudvns L | 29 xai ze uevos) xal om. € ] 30 tois staQa- 
eros] causis c 1 35 siséoxovras L| 38 avyovevav M 
avyovcrav M* B avyovevn» L | 39 ve] autem c | 41 vo 
roi yro L hoo g | waOánsg] et sicut € 


CAPPADOCIAE 


dx v xÀonaw xai TE6 vOw vxorsÀiw émnosíae xai 
Séaems óvónars (ravra yàp ümawra xal uiGOUuav xai 
T7$ justígas éxBállousv molive(ae), aÀA' 4$ aiviv 

uxaÁg»v T8 xal vouigow, üg xal vrrorsd va: tps TQ 
Dei ruaw nagexslevaausÓa vóuq, ders raUTas xo- 
puLóuevov vÓv xarà waigóv Éyovra tz» aQy9w sisgd- 
enr, os sírvas, Tàs quinquaginta TOU xQvGíov Airgas 
T Sutáry Zfuyoísy Tj Zustigq GvuBíq. 7v yàg 
&gyyv mgoixd vB xadictousv Tusi$ xai ddmgórata 


229 


5 mus 


Nov. XXX 6. 7 


hactenus, ex telonum et subtelonum calumnia et suf- 
fragii nomine (haec omnia et odimus et à nostra 
expellimus republica), sed ex causis iustis et legiti- 
mis, que etiam subdi huic sacrae nostrae praecepi- 

; ut has accipiens qui per tempus habet 
administrationem inferat, sicut dictum est, quinqua- 
ginta libras auri sacratissimae Augustae nostrae con- 
iugi  Administrationem enim et gratis constituimus 
nos et sine suffragio ordines in ea ponimus, et erit 


Ta ysiporovíag ém' avrg ríOsusv* wal faras xavrs- l0 omnino nullus qui pro ea quicquam accipiet. 


9$ iG: oidà al; 0c ómdo ravtns va AQwerc. AA 
xa] gcítrguw avrQ piv yox xovdíov Avrgow viginti 
Jidousv, xa9' à vnuoríraxta, vq 0) avrov pter 
&yp. xgvaiov Airgàw dio pon. ip x Aryeras 03 xai 
$ vaL éxaríga TO maga rov Ónuocíov uéyps viv 
enyovnevov xar' ov0iv zavrehos dlarrovusvov. ovdé 
rw dingeoc Ti Tj» doyzv ravry» dAcrroUusv, xal uá- 
« TOV ÉvdoLotdrov mauztocírov vÀw Üsimv Quov 
xorrowow. pdvav yà P Kammadox(q xal avrüv 
wal TZ» Vm avri. 
eyoÀv 4ni ty& Ouoías dfovgíag ts xal vdEsos xci 
TavroU oyjuaros DsczxiLousv, ovOdv uévro: mavrsÀam 
dvrsUDev xouiLouévrv oire Àcyg avrnOudv oíre dv- 
vóvov, ovts dv yovgíp o)cs dv dcÓyr. ovrs dv éré- 
eo sidaciw, obra 7t 
evrs zxagà ti& avrov Tdfsos' o yàg d» dÀLos vÓ 
«aOapóv gvlayOein. zo píav yàg T0 mpàüyna Gvw- 
&youev ixi vis yogas doynv, iva a5) 13 | scr oun 
aos. 


avri» TOv xaduciuouéivav zacÀerivow 20 


i TOU ward xaigóv üvÓvmárov 25 


2 Sed etiam annonam ei quidem usque auri lib- 
ras XX. damus, sicut subiectum est, eius autem 
assessori usque ad auri libras duas praebemus; ac- 
cipiet autem et officium utrumque quod a fisco 


i5 hactenus erogabatur in nullo penitus imminutum. 


Neque enim secundum aliquid administrationem hanc 
imminuimus, et maxime gloriosissimi praepositi sa- 
crorum nostrorum cubiculorum.  Manere enim ín 
Cappadocia et ipsam eamque sub devotissimorum 

tinorum schola simili potestate et ordine et ipso 
schemate sancimus, nihil tamen penitus hinc acci- 
pientem neque titulo consuetudinum nec annonarum, 
neque in auro neque in veste neque in aliis specie- 
bus, neque a temporali proconsule neque ab eius 
officio. Non enim aliter custodietur puritas; sub 
una namque &ádministratione causam colligimus in 
provincia, ut non dilacerata claudicet. 


CAPUT VII. 


Ilgóvouaw voivvv xai avr0e Ó mag' fjudw acrtAAó- 30 


Orasrai stoÀÀZY T56 TaueiaxyS xrrSOS, xal 
é(ysra, TÓ mageugediv Ts ANNE yüs xal uátnv 
$e' érégov xaisyóusvov &irs év vouais sire év agoci- 
pois sire dv oivopurois Tomo, eis év yogíows cite dv 


Providentiam igitur et ipse qui & nobis dirigitur 


ponat multam aerarii possessionum, et inspiciet quod 


&blatum est ex aerarii terra aut frustra ab aliis 
detinetur sive in pascuis sive in arabilibus sive ín 
vinealibus locis, sive in praediis sive in domibus, 


eixous, xai éxOuxross TQ metynare TZjv aggaíav yrv,35 et vindicet rei antiquam terram, nulla obicienda 


oidsusae dvririDeuéyrs aUrQ xoovías nagaygagzs. ov 
y9e à» ci, &vriDsín vowvró Ti TQ Ünuocig, ovra nos 
xépdos návrom ovts iva tzv oUcíav avfnsss t9v ai- 
TOV* ToVTo yàp dlivro ig uüÀLov r7sp abEnoís dati, 


temporali ute Non enim aliquis obiciet 
tale aliquid fisco, neque ad lucrum agens neque ut 
substantiam augeat suam; hoc enim deminutio ^s 
tius quam augmentum est, cum manibus sordidis 


Yó xtogi óvno aus xgouavov oiesaí v« xsgüaivas, 40 utens putat aliquid lucrari, quod postea reddat cum 


$mnsQ vorspov azotíGs. Gi» dGefsíg vs xal aiGyUvm 


impietate et confusione multiplex. 


vexatione subditorum atque largitionis nomine praebeantur (haec enim omnia et odimus et e republica 


mostra eicimus), sed ex iustis el legitimis causis, 
tis qui magistratum pro tempore gerit 


qua$ etiam sacrae huic 
quinquaginta auri libras illas, wti dictum est, praestet 


subici iussimus, uf iis ac- 


legi 


sacratissimae Augustae coniugi nostrae.  Magistratum enim et gratis nos constituimus et creationes eius 


$ omni donatione e; 


er(es reddimus, neque omnino quisquam erit qui pro eo quicquam accipiat. 


Sed 


etiam annonam illi quidem ad auri libras viginti damus, quemadmodum infra subiectum est; assessori autem 


«ius auri libras duas praebemus; atque officium quoque utru 


tum est nullo omnino modo imminuendum. 


ue accipiet id quod a fisco ei adhuc ep 
um 


Aeque enim in ulla re hunc magistratum imminuimus, ne 
gloriosissimi praepositi sacri nostri cubiculi magistratum. 


Manere enim in Cappadocia et ipsum et quae 


sub eo est devotissimorum palatinorum scholam in simili potestate et ordine et tn eadem specie sancimus, 
quae lamen inde nihil omnino neque consuetudinum neque annonarum nomine accipiat neque in auro ne- 
que in vestimento neque in alia specie, neque a Lone qui pro tempore est neque ab officio eius; 
meque enim aliter puritas servabitur. .Namque sub unum magistratum rem in ea provincia cogimus, n 
dum distrahitur claudicet. 

VIL. Curam igitur et ipse "m a nobis mittitur magnam adhibebit tamiacae possessioni, et circum- 
spiciet 5i quid a tamiaca terra ablatum est et temere ab aliis detinetur, sive pascua sunt sive arabiles sive 
wineales terrae, sive praedia sive domus, atque rei vindicabit vetus solum, cum nulla longi temporis prae- 
scriptio ei opponi possit. Neque enim qnm tale quid fisco opponat, neque lucri causa id agens 
meque ut bona sua augeat; hoc enim deminutio potius est quam augmenlum, si quis sordidis mani- 
bus utens se lucrari. quid arbitretur, quod deinde cum impietate et pudore redditurus. sit multiplicatum., 


1 Kx ore xÀonów xal vz$ vw vnorsAov éznosías] ex | 
telonum (i.e. 4x reAovaw') et subtelonum calumnia e [ | 
2 yàg om. | 5 a9vàc L 11 quinquaginta M] zevrzxovra 
[pm v. M, om. L | 9 àBporavoy M* ddwporáras Ha- 
loander | 12 viginti M] y (prox) B, om. L i 13 avro L ] 
14 zagéxousv ez & Haloander] zagétes MLB || 16 xav 
ovdiv mavrsÀos Mg] xav! ovdéva mavriloG TQónov 
LB | 11 JAarvot uevov] 4Aarov L [| 19 di p nidi: vorn 
Bj 20 ox' avr, B|21 vs om. L | 22 vov avrov L | 
28 diaenacOa, B | 32 10 nagaivsD dv r$ raussarixzé 
B* | 33 dgosiuow LB] dgociuo:s M (cf. Lobeck ad 
Phrynichum p.221) | 34 £v zogéore LBc| dv om. M ] 
35 rois ngáyuacs L| 36 avriDeuévns L | 31 rowovro 
T4] ovs 5 37 sq. * odi — ovdi. libri | góc om. L 


1 tellonum T || subditorum vulg. | 2 haec enim omnia 
vulg. | 4 nostrae sacrae V | 9 ordinationes vulg. | 11 us- 
que ad auri vu/g. | 11 libra V | 13 accessori Yi 14 ue- 
rumque V | 15 inminuto /ibri| 17 gloriosissime VT' | 
praepositis V | 19 capadotiam /ibri | eamque sub V] et 
quae sub ea est vulg. | 20 scholam Ox«enbrüggen | 22 ne- 
que — annonarum om. V al. | 26 colligemus V | 27 ut 
dilacerta olaudimus V | 30 prouidentia T | 31 ponet 
vulg. | multerarii V || leg. inspiciat? [ 33 *in arabilibus 
irrationabilibus V ] 33 sg. sive in pascuis — locis om, T 
35 iudicet libri | nullam obicienti ei temporalem T 
36 praeseriptionem /iíbri| 41 pietate V al. 


Nov. XXX 7 


230 


DE PROCONSULE 





1l mollaniiciov. | ÀÀà wai t5v móhw Diagvláin 
mawro(oe arágayov, xai GráGiv OV Ovyyograt Àvur- 
vaga, tj zxoÀhsUnat, rove Óruocíove va qógove 
dygintvas xal usr& DixaiogUvre sien odken, ME TÓw 
xar' éxeívove dushaw o0dÀ avyyogowv 7 10 Ünuóciv 
7 Tos idioraé xard T4 mgl và oixtia UruiovaO as, 
ola tv xarà náwvrow éLovcíav Kyow, sire GrQavi- 
Ta, ss GxQuviáguo. TOv v8 Évdoborárow énágyoam 
TOv 7s üvÜgeorarow elav avoarnyow, sia ztoAerixiv 


1 Sed et civitatem servabit sine omni tumultu, et 
seditioni non permittet depopulari rempublicam, fis- 
caliaque tributa vigilanter et cum iustitia exiget, nec 
in illis neglegens neque permittens aut publicum aut 
5 privatos in aliquo circa propria laedi, utpote super 
omnes potestatem habens, sive milites sive scriniarii 
gloriosissimorum praefectorum aut fortissimorum sint 
magistrorum militum, sive civilem habeant ordinem 
sive aerarii cingulum, sive maioribus sive minoribus 


Kyouv vübiv sire Taueiaxyw Conv, ers énl ueboó- l0 dignitatibus sunt, sive inter sacerdotes ministrent. 
vew sírs ém' dlavróvov abuopávow slev iva iv ie- — Unus enim iste omnibus iudex praeponitur tam suae 
eris. valowv. a&l; yàg ovros &zaciw deyaw émictí- — gloriae quam nostrarum legum vel dei prae omnibus 
Gera. T6 Ts avT0$ avtov Üóine rà» vs zurrípov vo- memor. Hic itaque publicas functiones procon- 
Lov rov Ts ÜroU mQó mávrow usuvruévos: Ós rovs — Sulare officium indeficienter inferre curabit, aerarii 
udv Ónuogiove gógovs Óià Ts bleed Táfeos 15 vero quaestus per subiectas dudum illi sedi personas 
dveÀlimdw sicxouitegÓaa. gpovrui, rovs Óà rausa- — offeret, et eis qui ex consuetudine mittuntur a glo- 
xove zógovs dia vv Vrtox&iuévow éxtivq mov Td  riosissimis praepositis sacrorum nostrorum intendens 
Ooóvq mQoswozow sicoíce, xal voie 4E KJove mgos-  cubiculorum; non valentibus per tempus directis 
vartouérois zagà rav dvUoboráro ngasxocírmv vov — canonicariis (a) gloriosissimo praeposito usque obo- 
Seíov ruv noosfya xorróvov' uj) Qvvaudvav vàw20lum unum accipere aliquid aut nomine consuetu- 


warà xcipów éxmeuzouévow xavovixaQínv zaoà vo? — dinum aut alterius cuiuslibet 
dvdoLorárov nonixocírov uéyos Ogolov yoiv évós xo- 
pítsa Dal v f) ovónars GvvrOuaw 1) évípas t7 olac- 
ej» aíríag zapà voU xarà xaipov sovupagiov 5n 


causae & temporali 
summario aut publicas exactiones facientibus aut 
spectabili proconsule aut officio eius aut his qui vo- 
cantur instructores aut praepositis aut alia quacum- 


Tàw rà; Ónuogías elemgáEnis moiovuévow 1j rov t9 25 que persona competenti sacrae nostrae substantiae. 


BÀinvov ávOvaárov 5 15s ráfeng TZ$ avvoUV yj vOv 
xalovufvow xaragxevacTOw 7) vtQaimoG(rOV 7) éréQov 
eiovàrztors ngosoimov dwjxovros 17 Ocíq Tav ntgi- 
ovdíq. 10 g1QatiprixÓv DÀ éxavéQq vov goovtidov 


ilitaris autem manus utrique curae horum auxilia- 
bitur, removebitque potentibus obsecundantes et non 
sinet praedia devastari et latrociniis affici; neque 
ipse circumibit ea, sigut pridem faciebant comites. 


vovrov fBorózsn, navsn 1s rov6 vGw Óvvarav do-30 Sed neque loci servatores destinabit, sed locorum 
Qvgógove xal oU GvyyoQnss rà xopía mopOsicOas. defensoribus et qui ex elus officio sunt ad ministe- 
xai ApgrevagDai* xdi avr0$ zageAsvgeras Tavra, rium utitur. 

xaÓénep oí zQomv dnoíovv xóumtss, ov ur» ovdi 
TO7OTZQrràg Éemtiuwen, aAAa voie ty vónov Exlxow 
xui t0i$ dx v7; avrov raübtaw mQÓs VmzOvQyíav xoras- 35 
9 ca. ai Dd nov xai atoatisrtov avrQ Ornatus, rovs 
dx rà» tónov iv ol 75 xgtía xaAs& BorO*tiv mgoi- 
váEes* xal ovros Qasávai oixeíais ztávra zgátovas xal 
ovóiv Druscgovgs vOU$ Vz5xó0ve 0v0P xavavaAmgovoi lectos neque expendant aliquid gratis. Sed et ipse 
Ts mgoixa, daÀÀ avrós ve roUrow ágiteras yoohusvoc 40 his abstinebit utens sumptibus propriis ubicumque 
Jamávaiw oixs(ais ÉvOa dv sir, xdv &i mpós érépav — fuerit, vel si ad aliam eum praecipiamus venire 
evrü» ngostábeuusv dAOsiv xoay, 0 t8 ags0pos av- 


3 Si vero alicubi etiam militibus egeat, ex locis 
quibus causa vocat adiuvari praecipiat, et isti ex- 
pensis propriis omnia agant et nihil ificent sub- 


1 Sed etiam urbem servabit ab omni perturbatione liberam, nec seditionem grassari in republica patietur. 
^c tributa publica vigilanter et cum iustitia exiget, nihil quod ad ea pertinet neglegens nec permittens ut 
aut fiscus aut privati ullo in rebus suis damno afficiantur: quippe qui adversus omnes potestatem habeat, 
sive milites sive scriniarii et gloriosissimorum praefectorum et fortissimorum ducum sint, sive civile offi- 
cium sive cingulum tamiacum habeant, sive in maioribus sive in minoribus dignitatibus versentur siwe 
inter sacerdotes numerentur. — Unus enim hic magistratus omnibus praeerit et suae ipse famae et nostra- 
rum legum et dei ante omnia memor; qui tributa quidem publica per proconsulare officium sine mora 
inferenda curabit, tamiacos vero reditus per personas illi sedi olim subditas invehet, atque iis quoque 
operam dabit quae ex consuetudine a gloriosíssimis praepositis sacri nostri cubiculi praecipiuntur: wt 


qui ad tempus a gloriosissimo praeposito emittuntur canonicarii ne unum quidem obolum possint accipere 


qve consuetudinum nomine sive alius 
publicas exactiones faciunt vel spectai 
praeposito vel alia qualicumque persona 


9 locorum defensoribus et iis qui. ex 
quoque ei opus erit, eos qui sunt. in locis, 


1 cz n0ÀÀgw L| 4 ov3iv] nee (i.e. 0903) € | 7. £xeiv 
B* | 8 *vzágxa libri | 11 elev Haloander] e(oiv ML B; | 
13 c56 rs om. B | av?s MB] avez L à 14 à&xavrov 
LB | 9s] hio itaque e [ 17 vzoxeuévorv Me] vzoxexág- 
névov L xemiautvav B | zgomrv éxeivo B| 18 vove 
L | zgarrouévos B | 19 zaga vov évdoborá* zainoci- 
vov L (apa vov évdoforévov masnogírov Haloander) | 
23 c] vs B || 26 7j tZ$ airov ró£sos B || 21 zta«moci- 
rov L| 29 ràv argariortixov L| 31 zog9tiadDal e 
xal B | 32 nageleiatras B) rtegusAaóaeras MLsg | 35 xai 
TOig — 31 riw vórtov om. B* | 36 avràw L^ || Geracev 
Lg] dejonu M | 39 ovdiv] o$38 L |] 40 v« om. M. | 
4? *ngosá£osuav. FDsiv ML. 4AOsiv ngosváfowav B | 


v^ om. 


rcgno od causae a summario 
li proconsule vel officio eius ve 
sacrum nostrum patrimonium pertinente. Militares vero copiae 
utrique earum curarum subvenient, et satellites potentium repriment nec praedia vastari et 1 
tur; neque ipse haec Ter gon sicut priores comites faciebant. 

ipsius sunt officio ad ministerium utetur. 


p" pro tempore est vel ii$ qui 
catasceuaslis qui vocantur vel 


spoliari patien- 
At ne vicarios quidem delegabit, sed 
Sicui autem militibus 


ubi necessitas postulat, opitulari iubebit; atque hi sumptibus 
ropriis omnia peragent neque ullo subditos damno afficient neque gratis quicquam consument. 
ipse his abstinebit, proprüs sumptibus utens ubicumque sit, etiamsi T 


ed et 
aliam provinciam eum venire 


l1 seruauit T'| 2 seditione 7, seditionem Heimbach [ 
3 tributa vigilanter et Osenbrüggen] et tributa uigilanter 
libri| $ utpute V| 6 potestates V^| 9 cingulo &bri | 
10 sunt V] sint vu/g. | 11 leg. praeponetur? | 12 vel] 
et vulg. | 14 inferri vulg. | curauit V | 16 offert Abri 
19 eannonecaris V | a add. vulg. | usque] usque 
vulg. | obulum V | 20 consuetudini V| 22 summaiorio 
V| 23 aut officio] aut om. V || 24 aut praeposito vulg.] 
et praepositos V! et praepositi V* a/. | aut aliquecum- 
que V | 26 utraque libri | corum V || 27 remouitque 
libri | 28 deuastari vulg.] deuastare V  deuallare 7' | 
afüici vulg.] offici T ofütii V | 29 fatiebat V | 30 sed 
locorum] sed om. V | 31 ad ministerium vulg.) ad mini- 
sterio VT' | 32 utetur vulg. | 36 locis in quibus A I 
31 adiuvare vulg.| 40 subtilibus V| 41 ad om. V ai 


CAPPADOCIAE 


TOU xal 5 oim; Osgamsia &vOvmariavov v& xal 
€rgarimró» xal &( Ti TOUTOw üxcgiv OíxéTiwÓV T& 
xai dv vsoLvyíou Émsrai* üváyxrv dyóvrom, xaÓá- 
map sinóvtes ÉpOrusv, vàv GrQaTiorT v, xal ei Tivs$ 
xatà TOUS TO7tOVe ÉyOVOi, GyOÀdQuO: 
xoi, tois dzeráyuags me(OrGÓn:. vOWs avtOU, TOV Émi 
Tj Down xai Qj msQuovsig xivdvvov sikafoUprvoi. 
Bidouev yàg avrq zaggraíav xai vaírre avrove dgai- 
qucPa., sb py rois Vm  avrOD mtQocrarrouévoi vu- 


231 


Nov. XXX 7. 8 


provincíam, et assessor elus et reliquum ministe- 
rium proconsularium et militum et si quod talia 
omnia servitium &ut in iumentis sequitur; necessit&- 
tem habentibus, sicut praediximus, militibus et si 


uxor jj douécri- 5 qui per loca habitant scholarii forsan aut domestici 


praeceptis oboedire eius, in cingulo et substantia 
eee formidantes. Damus enim ei licentiam et 
ac eos privare, nisi his quae ab eo praecipiuntur 
Oboediant, eo quod volumus hanc slulnhizMtopum 


ovoyoiev, Qióv: BovAousSa xóv t?» doynv Éyovra vav- 10 habentem terribilem et reverendum subiectis con- 


tr» gofsoóv 15 xal alüéciuov oic vrrrXó0( xadsctá- 
wa. xal y&p ei T. GTQaTiOTZG Tj dwOwrmariavos 7 
eyolápuos fj Qouécrixos mQogáGes vGw Énirayuaiov 
tà» «broU brpaoGeus TÓv Tu£ttQov vVmoOTeÀj, ToOVTO 
nmposxóv dgriv avrov ix và 
xivdivq AaBóvra OegansiGai vóv 1Dixnuévov. ov avy- 
gophcs Ts mavrtÀos ovüsri o00i rw évrrüDav qwi- 
$ rovrow àXweiv rovs Tusrégove vxorsAsic. pi" 


xai vv TÀwv Ünuociov inzwv Ógóuov dvsnngíacvor 


TOv Éxsivov aitrGsov oixsiq 15 percipientem mederi laesum: neque permittet 


sistere. Etenim si quid miles aut proconsularianus 
aut scholaris aut domesticus occasione praeceptorum 
eius damnificaverint nostrum collatorem, hoc com- 
petens est eum ex illius annonis proprio periculo 
nitus 
ullum nec hinc venientium laedere nostros collatores. 


8 Sed etiam publicorum veredorum cursum sine 
vexatione servabit; nihil enim excipimus iurisdictione 


gvlábe: ovdiv yàg 4beigoUusv i$ dixeuodocías vis 20 eius. Et si quis ex quocumque foro ad provinciam 


avrov. xal sí Tu vOv 4b olovünmors Üixaarrgíov 
mpgós Ty» yoav peores dXixoin xai vzép vo TE- 
vayuávow cmaerOU, roUrOv uerthisUgeras. 


venientium laeserit et ultra quam constitutum est 
exegerit, hunc castigabit. 


CAPUT VIII, 


Opgovrust à xal t7€ mÓAscos xai vw xalovu£vow 


Curam habebit autem et civitatis et frumentorum 


Grovixóyv xal Tüw Kgyov vv avris, xai zragagxrv- 25 appellatorum et operum eius, et procuret secundum 


àgw. xarà TÓv zu£veQov vóuov avyygágeacas ove Ào- 
puspové xal ÜamavacOa. xal tà raptiaxà xal z0À- 
Tx, Kal sí Tiva svp. TOVTOW TOw vag OvvryOwis 
Üi9ww dugavtis xaOictowraw nocrátes, ovs vii àq- 


nostram legem conscribi ratiocinia et expendi et 
quae aerarii sunt et civilia. Et vel si quem in- 
venerit horum qui quasi solita insinuant praecepta, 
vel quia aliqui privat aquis aquaeductus, aut quo- 


epüra. ToU VOatog rove OÀxoUe, T Om TG s:pi v030ThOdO quae circa muros sunt consistunt, aut si qui 


mügos Üudxeivrca, Tp ED vives Bii yíqvgas xarà T?w 
z&pav ooí «s 0cai, wai si i6 &AÀr TOwrÜt xarà 
TÓ záÀcu xaxa molarevaipuevor xa&iarrxs nQogadi, 
xai TovrOv dzt&Aicu mtávtOs T6 xopQas, oU GvyyaQav 


avtQ oUre éugaw; roiavtmv xaragricaGÓa. mQoi- 35 praeceptionem nec lucrum 


Tab obrs x£pUos vi mzavtshos dxeiDerv Aafeiv. ei 
yàp vwa avvíbouusv. éxtoyéav ysvéaOai vavrrv ruis 
Xeíp moayuatixq xoauevo: TUzQ 7:006 TOv TZ dQ- 
iv fjovra vavrpv xai vq Gd mei rovrQv Ooóvq 
XxOwvOUuEvVOs TÓ Ttpüypua D» 
Towrbrag di Aoyías Barág v& xal ézipóuovs óq- 
Mes yíveaD'a. ó dà vXv aügyyw Éyow ualcra nuáv 


SiaS raousv, art urDevi vas 40 nulli tales 


sunt pontes in provincia et viae quaecumque, et si 
u& alia huiusmodi olim male disposita constituta 
dest occasio, et hunc eicere omnino foras provin- 
ciam, non permittens eum neque insinuare huiusmodi 
iquod penitus inde per- 
cipere. Si enim quandam perspexerit quidem in- 
spectionem fieri, hanc nos divino pem aper utentes 
typo ad eum qui administrationem hanc habet ct tuae 
e hoc sedi communicantes causam disponimus, ut 

ecuniae collectiones ingressibiles et in- 
cursibiles hcile fiant Qui autem administrationem 
habet maxime quidem per se omnia prohibebit; si 





iubeamus, et assessor eius et reliquum ministerium. et proconsularium et militum et sí quod eos omnes 
mancipium vel iumentum sequitur: quoniam necesse habent, sicuti diximus, milites et si qui. alii in locis 
Wis versantur, scholarii forte vel domestici, praeceptis eius obtemperare, in cingulo et fonis periculum 
writi. Damus enim illi licentiam etiam haec iis. auferendi, nisi iussis eius operam dent, quia eum qui 
magistratum hunc gerit et metuendum. et. venerabilem. subditis esse volumus. — Etenim si quid miles sive 

oconsularis sive scholarius sive domesticus nomine mandatorum eius unum ez subditis nostris laeserit, 

€ par esi eum ex illius annonis proprio periculo auferre ei mederi ei qui iniuriam passus est. Neque 
cwiquam omnino ne eorum quidem qui hinc proficiscuntur. subditos nostros iniuria afficere. permittet. 
8 Sed etiam cursum publicorum equorum illibatum custodiet; nihil enim ab eius iurisdictione excipimus. 
Et si quis eorum qui ex qualicumque iudicio in provinciam veniunt, iniuriam faciat et ultra id quod 
constitulum est exigat, in cum animadvertet. 

VHL — Prospiciet vero civitati quoque et sitonicis quae vocantur operibusque cius, atque secundum 
legem nostram rationes perscribendas et tam tamiaca quam civilia consumenda curabit. t si quem in- 
wenial ex is qui solitas illas iussiones insinuant, quia quis aquae duc(us averíat, vel quo in statu muri 
sini, vel an qui pontes sint in provincia quotve viae, vel si qua alia est causa talis secundum ea quae 
olim perperam usu veniebant, hunc quoque omni modo e provincia expellet, neque permittens ei ut 
lalem. iussionem insinuet. neque ut. quicquam. omnino lucri inde accipiat. — Nam si placuerit nobis in- 
spectionem quandam fieri, eam nos sacra pragmatica sanctione usi eum, qui magistratum hunc gerit, 
cum (ua quoque sede de his re communicata, ipsi disponemus, ut nemini eiusmodi. pecuniae exactiones 
proclives et expeditae temere fiant. Is vero qui magistratum gerit, maxime quidem per $e omnia prohibebit, 





1 ca om. B | 2 vovro« MB] voiwbros Lg || olxerixav 
B5 Kzovai] sol Hombergk male | 8 avv zaooroías 
Ld 19 zgarrouévos B|| 12 «t t« dedi ex c] sixe libri i 
evÓvmaruaxóg M ávOvncuxos LB|14 (uéregor M | 
Pd B | 17 odi] ov3iv B | 25 zsgioxevace. L | 
26 vónov] Cod. 1, 4,26 [| 27 xai xà zroarixa B || 28 xai 
xiv De [29 zgabuc LB ou] ovs B vel quia (i.e. 5 
9r) c] 34 dzeAáoe: M] dzxelaaas LBe | 35 sq. *ovóé 
— odi libri | 36 c4] vís L | 37 avvidoiuer] perspexerit 
quidem (i. e. av»ido uiv) & | 39 magi rovrov Spóvg 
vvovusvos B* 


2 proconsularium] eiussularium V' | si quo V | 3 se- 
quitur vulg.] requiritur libri [ 7 ei] eis V eius T | 
8 hao] haeo. V al. | priuari libri| 10 reuerenda T' re- 
uenda V [ 11 proconsularius vulg. | 14 est om. V | 15 per- 
mittit libri | 18 ueridorum V uerendorum T' | 19 iuris- 
dictionem T' ai. | 20 si om. V | 22 exegerint V || 24 autem 
habebit T'al. | 26 legem nostram T'a/. | 30 s qua V* ] 
31 pontes] potentes potentes (sic) V | 32 alius V | deposita 
V | constituta libri] constitit vulg. est addidi | 34 promit- 
tens V | 36 perspexerit] si perspexerit V | inspexione V 
inscriptionem 7' | 38 habeat (habest V*) V[ 39 dispone- 
mus vulg. | ut vulg.) et libri | 42 prohibeat V* 


Nov. XXX 8. 9 


OixoDsv mávra xmÀCgAa' si D vivos xal agodporépov 
DanOain, unvías, rs xgós vs Tiv GYv vmegoyrv móc 
Té TÜV ÓraTOv mQaióGiTOv mwQÓs v8 vOUP di 

mavevpruovs &oyovras, ole vís dox. wQós TO mgóypa 
perovdía, mgós v& vuàs aVrOUs" Tuis T& avTQ TÓ 
l saxtéov igrynaopneda. AZavídac Bà aveaviOta 9a: 
xarà vy» émagyíav T€ dgys. wtposryogíav vivaw dyov- 
qae, éEngruévns 156 BaciAt(as xaà TOU TaGu&ÍOV, x- 


s: TOCOUTOV d'Is xci Üruocíaw mOwiw T9 ovGíaw 


232 


DE PROCONSULE 


vero aliqnid etiam vehementius in rit, nuntiabit 

et ad tuam celsitudinem et (ad) gloriosissimum prae- 
itum et ad alios famosissimos nostros iudices, qui- 
aliqua est ad causam IE et ad nos ipsos, 

5 cg s ipsum quod agendum est explanabimus. 

1 Titulos autem imponi in provincia cui praeest 

appellationem aliquorum habentes, excepto imperi 

et aerario, prohibebit in tantum, ut etiam fisci facist 

substantiam aliquid tale agere nitentium et manus 


TÀw TowUTó Ti mQártüv Óxiynigovwvron xai xsoGv l0 auferat horum qui eos imponunt, si praesentes ipsi 


dgaigeia Das. vove vavras éxcrcddvras, al apóvres av- 
TO) T0Àuqev, &( DÀ oí vv azóvrav ztQovoovvree, us- 
yáAai dxsívovus vxoOran Bacavos. ovs uévtow ci- 
TÀovs crus Dfmore voRurGMuv Mira mapOv Mira vaio 


pa si vero absentium rectores, magnis 
os subdat verberibus. Titulos autem quicumque 
semet sive praesens aive pro absente agens 

ponere, deponens mox infringet imponentium ca- 


áztóvtoe narrow avadtivas, waOelov svOve zgipg7- 15 pitibus, sciens quia, si haec agnoscens neglexerit, 


ín ca àv avaDévro» xegaAai, sos c, si 
*aUra uadv óqOvursnev, aír0s éni vois éavroU 
mpiyuacs v5 Ürusvaeos aícOoeras. 


ipse in suis rebus publicationem sentiet. 


CAPUT IX. 


Tà» Dua» Di éxiusAggera. aiv máGp Gvrwtoviq, 


Causarum vero diligentiam habebit cum omni con- 


xal oix dáge. à yecpyixóv waOdnso uéyoi viv aà.- 20 stantia, nec sinet agricolas sicut hactenus laedi, nec 


xsiaOa,' ov) évozÀjgovdiww zuds Kr Kanmadóxes 
moÀÀà Bodwré; v» xai noosxvvoUwtss xai Odvgóuavo:, 
4AÀ' avióe avroi; DiaerzGés. — rjusis yàp 5i wa idov- 
uav dADOvra Us ov mpüTspov aUTQ? TG Oixsla zcQos- 


molestabunt nos ulterius Cappadoces multum cla- 
mantes et adorantes atque ingemiscentes, sed ipse 
eis iudicabit. Nos enim si quem viderimus venien- 
tem, qui suas ei non prius defleverit passiones, hunc 


w0óparo náÓv, vovrov avdus éni tie xopas gv aTi- 25 rursus ad provinciam cum contumelia dirigimus, eo 


Miq ershovuev, Óióvi vOv Gpyovra xara/amaw sid Us 
Küpaus mos rude. sí dé oi uiv mposiowev xai A£yoiev 
rové dÓixovvras, avrós dà £xÓidiprnuévos zÓn xai 
tQvgdv oix dmiGTQégorro 1ÀYv Aoymov, GÀÀ' oiuabtiw 


uod iudicem relinquens mox currit ad nos. Si vero 
illi quidem adierint et dixerint violentos, ille autem 
iudex et epulator non susceperit verba, sed gemere 
supplicantes dimiserit, illi vero coacti recurrant ad 


TOU ixéTtVOFTOE xataAuuzávoi, oi Àà ávayxacÓsisr 30nos, et maxime si mulieres sint, nosque discamus 


Tpégytiv &is zude, xai uüdigta & yvvaixss slav, uic 
*& uáDoiutv au oi uiv ngosijA doy 9 dà ovx Zuivaro, 
Tó moüyud va svÓws wzomtsvcousv ox T) ia xigUos 
7 Óià zagww 5j Dià Dspansíav riva yevousvov, éav- 


quia illi quidem adierunt, ille vero non 1uvit, causam 
statim suspicabimur quia propter lucrum aut propter 
gratiam aut propter medelam aliquorum factum est, 
nosque ei omnibus modis resistemus, et cum triplex 


TOUS T6 &UTQ zxavtolas àvrigtiOOusv, xai TQanATS av- 35 etiam adrinistratio sit, triplicem contrarietatem ha- 
TQ T/& ápyns ovans TQizÀadiova. xai tijv ávrígraci:w — bebit, rebellante ei iustitia et nobis et legibus. 

Kia, noÀeuovwros avri vov Ouxaíov v5 xai zudw xai 
1 tàv wouaw. Ans avtóv ngostsei QeDiora xai «dv 


1 Quae eum decet metuentem et nostra praecepta 
fuetéQuy» mapayythu&row vauiuvnOxOusvOr, riva 


rememorantem, quae ei dabimus cum administratio- 





quodsi qua potestate. graviore indigeat, nuntiabit rem et tuae sublimitati et gloriosissimo praeposito et 
reliquis celeberrimis magistratibus, qui aliquo modo rei participes sunt, et nobis ipsis, nosque ei quid fa- 
1 ciendum sit explanabimus. Tabulae autem quominus proponantur in provincia cui praeest nomuna 
uorundam exhibentes (excepto imperio et aerario) adeo prohibebit, ut et bona eorum qui quid ciusmodi 
acere conentur. publicet et manus abscindat iis qui eas imposuerunt, si praesentes ipsi id ausi sint; sin 
absentium. procuratores, gravibus eos cruciatibus. subiciat. — Ipsos vero iitulos quisquis affigere ausus 
sit sive praesens sive pro absente agens, sublatos statim. in capite eorum qui eos proposuerunt con- 
fringet, sciens se, si haec cognita neglexerit, in suis ipsum rebus publicationem esse experturum. i 
IX. Litibus vero cum omni animi contentione curam adhibebit, nec patietur agricolas sicut usque 
adhuc iniuria affici; neque Cappadoces nobis amplius negotia. facessent multa clamantes et supplicantes 
et conquerentes, sed ipse iis ius dicet, — Nos. enim si quem videamus venire, qui non prius illi iniurias 
suas conquestus sit, lunc rursus cum ignominia in provinciam mittemus, quoniam majgisiratu praeterito 
statim nos cucurrit. Si vero illi quidem. ipsum adeant eosque qui iniuriam sibi intulerint. nominent, 
ipse vero iam licentius vivens ac luxuriae deditus non advertat animum ad sermones eorum, sed supplices 
plorare sinat, iique ad nos currere cogantur, praesertim si mulieres sint, nosque cognoscamus eos quidem 
adiisse, ipsum vero opem non tulisse, eam rem statim suspicabimur vel propter (ucrum vel propter gratiam 
vel propter beneficium quorundam factam esse, nosque ipsos illi omnibus modis opponemus, et cum tripli- 
cem polestalem gerat, triplicem quoque oppositionem habebit et iure et nobis et iegibus ei repugnantibus. 
1 Quae quidem veritum eum et memorem praeceptorum nostrorum, quae illi cum magistratus insignibus 





2 mpós ts 5v LBe] moós vv M [4 &oxovras] no- | T'| 14 infringere 7' infringe V | 22 et adorantes om. Vf 


atros iudices e | 5 avro] ipsum (i. e. avro) € | 15 zege- | 23 8i quem 7'a/] si quidem V | 24 suam V? | *ei non] 
jEu ML | 16 «zc L | 19 dixaíev L | nass L | | ei oio (i. e. omnino) V enim 7'a/. | deluerit Vj 25 cum 

5 idmusv B | 26 aveAlovusv ML | 28 5ór om. c | | V]om. T. al. | contumeliam VT] *eo] et libri, om. vulg. 

30 xaraAuumávss B | 33 ox 7] 7 om. e | 34 éavrovs | 27 illi om. V | quidem vulg.] qui libre | adiecerint V 


uiolentes V [ 31 iuvit] iubet libri (iuvet Beck) | 32 su- 
spicauimus libri | lucrum aut propter om. V | 33 faeta 
vulg. | 34 resistimus V | 35 etiam V] et a/., om. T' ei vulg. 
An etiam collocandum post triplicem? | it V [ 36 rebd- 
lante] reuelantes T' al. releuantes V | iustitiam (iustiniani 
V) libri ! 38 nostram V al. [ praeceptam V* j 39 reme- 
morantem] rememorare V memorare T'al memorantem 
vulg. 


vs avt. LB(c)) éxavrovs 1à avrov M | 31 fjv xai 
em. B 





2 ad supplevi [ 3. famossimos V | 4 aliqua vulg.) ali- 
qui Val. aliquid T | partipatio V! [ 5 explanauimus 
libri | 6 titulus Tal. | 7 appellationum /ibrr [10 au- | 
ferat vulg.] offerre libri | 11 magni V ] 13 pracsumpserint 





CAPPADOCIAE 


Soósous»v abr civ coi tls àgyy« gvuBOAos (éxáAovv 
9à ravra xal oí nda: uavUáta ztQsvxízis), stávra 
mparrtw xarà T0v TzuértQor Gxozóv, yvo)ure v& iGó- 
"qi xai xaOagóryri yep yoousvov xal duxaiogi- 
vg» tiudwra, rs ovÓév dv avOgüimow égriv iayvgó- 
"— 1s xal xii ovÓ$ obeio)v Üwj «s xci Baci- 

nüllov Óvvausvov. Ovr« yàp aivOóv vowvtO» xai 
evro nag ruav uagrvgovusvov uóvov üzcvra mQdt- 
wav xarà tv énagyiav Bovióusd'a, ovà Duxaw évégov 


233 


Nov. XXX 9. 10 


nis codicillis (vocabant autem haec veteres mandata 
principis), omnia celebrare secundum nostram in- 
tentionem, et voluntatis aequitate et puritate manuum 
utentem et iustitiam honorantem, qua nihil inter ho- 
5mines est fortius atque melius nec commendando 
deo ac principi magis valens. Talem enim eum 
extantem et ita & nobis testimonium habentem solum 
omnia agere in provincia volumus, nec causas altero 
aliquo audiente nec nobis facile eligentibus eas alteri 


wawós àxgocpuévov, oUts Zuow QqUíes aigrcouévow 10 cuiquam delegare neque dirigentibus aliquos aut oc- 


érfQp cruvi mapaziépuzcauv ,avrás ovre dxntsuyóvrov 
Tivag Tj mgogáGgs. TOU (as xoA)suv Tj xav. &ÀÀnv 
[7 cno:t airíaw' ztQ0c Tq) xà» Si T& TOLOUTO 
: "A aui ^ lbs ian ; » 
pio. vuv yéyovav rj dx Otímv rusréQov vUzOVw T ix 


casione violentias prohibendi aut per aliam quam- 
libet causam; insuper et si quid tale hactenus gestum 
est aut ex sacris nostris formis aut ex praeceptia 
iudicialibus, hoc omnibus vacare modis, ipso totam 


moosrdlsaw áoyedw, rOVtO müci GyoAdtew TQó7ow, 15 Buscipiente gubernationem provinciae et alteri acces- 


evr0U tZv 0Àn» avaÀauBávortos T5s Énagyíae Owoixr- Bum habere penitus non sinente. 
su» xal £iiqq nágodov Íyew mavrshos Ov Gvyyo- 
eoovcos. 

CAPUT X. 


Kal ravvnv dé Ó5 5v agyjv xatà v0 vÀw dvÓ- 


Hanc quoque administrationem secundum procon- 


wzarow iduw £v rais nspiBAérvoss xíOsusv. Kal rác 20 sulum speciem inter spectabiles ponimus; et appella- 


ys éxxÀnjtovi ràg sag avrOU tZ GZv vnsQoyyw ape 
Tq évÜoforárq xouaígrags vOv Deíov zv zxaAcriov 
xarà 1ó tàw consultationo» 6z75ua xgívewv Bovio- 
psDa. ai Dé cus dE éxarégas Kannadoxías Oixr, xev- 


tiones quas *««« tuum culmen una cum gloriosissimo 
quaestore sacri nostri palatii secundum consultatio- 
num schema audire volumus. Si qua vero ex utra- 
que Cappadocia causa quingentorum minor aureorum 


vaxocíov dLirtrQv gQvoQv égéciuoc yévrrci, sire dE 25 sub spnelleteme fiat, sive ex nostra iussione datus 


rauerégac weAsvascos 0 ÜsÜopévo: ei QixaGTzS irs x 
T»wOS dois, 00 uévvO: ui) ntQiflAsztrOv avtov xad- 
sOTdw04, TGUTTS aVTOS Ó ng supedin: &vOvzatOS ixpo- 
edeva: xaTà YO TOU Duíov DwxagroV Gyiua xai xarà 


sit iudex sive ab aliquo cingulo (ut tamen non s 

ctabilis sit), hanc ipse spectabilis proconsul audiet 
secundum divini iudicis schema et secundum sacrum 
&uditorium. Ius enim ei etiam hoc damus et deco- 


vo Dwiov dxgoatipiov. Üixciov yàp avrQ xai rovro 30 ramus eius cingulum privilegio tanto, quantum nullus 


dibonsv xai xocuoVurv avrQ) T2 Apyyv mQovopiq 
Toc«aUTj, OCT» OvÓsis uÉXQ. xal vvv év Karmzadóxaic 
Taéara. "EGro v8 ov Üíxci06 xal vwrAoyvopuaw, 
wa éis nnus TB Wl TOv wónOv OQOw, xci yiwvagxav 


hactenus in Cappadocibus inspexit. Sit ergo iustus 
et excelsae sententiae et ad nos legemque respiciens, 
quia si quidem haec observet, manebit in cingulo 
longius et suscipiet eum merito aliud potius; nostras 


ex sí uiv tavta Trnooér, uevei vs di cjs$ dgrys émi 35 nutem ey imm iussiones et aliquos potentium et 


waxgóv xal Qiadrferaé y& avrov lacs érépa usiLaw 
doyy Tàw di Tp evéQary dusÁngas xsAavgeov xaí vivas 
tQ» ÜvvarOw, d ov to» vóuov xal yuae Oega- 
mevow OürrOv Ts ÍxneGtitas Ow ÜoDévrtam xai và 


non nostras leges et nos curàns citius amittet quae 
data sunt, et de cetero in reprehensibilibus erit, 
nostro apparens indignus iudicio. 


Ànnóv iv xavsyvaGuávoi fica, 17s rjasrégag qavals 40 
&vaEi0$ xgicsos. 





dabimus (veteres autem. ea. mandata. principis vocabant), omnia secundum nostrum consilium. peragere 
decet, ut et voluntatis aequitate et manuum puritate utatur et iustitiam honoret, qua nihil est inter ho- 
mines fortius atque pulchrius quodque commendare deo. et imperatori magis valeat. — Talis enim cum sit 
et tale a nobis iestimonium habeat, omnia eum in provincia solum purepus volumus, ut ne lites quidem 
alter audiat: nos enim neque facile animum inducemus alteri eas delegare neque quosdam emitiemus aut 
wm cohibendi nomine aut alia qualicumque de causa: praeterea etiamsi quid eiusmodi adhuc vel ex: sacris 
nostris sanctionibus vel ex: mandatis magistratuum factum sit, hoc omnibus modis irritum fiat, cum ipse 
integram provinciae administrationem suscipiat neque alteri aditum ullo modo concedat. 

X. Atque hunc pena magistratum secundum id quod proconsulum proprium est inter spectabiles 
referimus. .Ét de appellationibus quidem ab eo transmissis tuam sublimitatem una cum gloriosissimo quae- 
siore sacri nostri palatii secundum formam consultationum cognoscere volumus. Si qua vero in lite 
guognut aurei$ minore ex wtraque Cappadocia appellatur, sive ex: nostro iussu datus est iudex sive 
ab aliquo magistratu, modo spectabilis ne sit, illam spectabilis proconsul audiet. secundum sacri. iudicis 
formam et secundum sacrum auditorium. Etenim hoc quoque ei ius damus eiusque magistratum tali pri- 
vilegio ornamus, que nemo usque adhuc in Cappadocia vidit. Sit igitur iustus et animo excelso, et tam 
ad nos quam ad legem respiciat sciatque, si quidem haec observet, et in magistratu se diu mansurum et 
alium fortasse maiorem magistratum ipsum excepturum esse; sin vero iussiones nostras neglexerit et po- 
lentioribus quibusdam nec vero legi et nobis inserviat, et mox iis quae data sunt se privatum iri et in 
posterum inter damnatos fore, qui nostro indignus apparuerit iudicio. 


1 cZ6 om. M?L | 2 uavüáxa ngwxirie ML) m, 
v&yuara Bagiax& B | 6 ovre B || 11 avras 2 Tavra; 
LB]oà B| 13 cà M) vó LB | 15 zgosrá£sox L | 
17 cvyyogovwrsc ML | 19 TO om. M | 20 idiov] speciem 
(i. e. édéav) s || dv vois L | 23 xovcovAcatiovam L avv- 
sÀevaecov IH. 100 Tdv GvveAevGecwv. s. v. M || 24 éx£pac 
LY 25 élavro L| 27 uy, om. L'B, ante névros add. PT 
?9 dixaavov ML Be) dixaatngíov Haloander || 31 avc. 
Tv ágy5v] eius eingulum | 32 osov L | 34 xai y«o»- 
exav om. | 35 vngoín] goin L' $ir L* | 38 vov vóuov] 
nostras leges c | Qsparavov] ov Ospgazsvov L*? | 39 v«] 
4i L | 40 Aoxov £yxaveyvocusvos L 

HL 


1 codicillis — 3 uoluntate e| in ras. 3 versuum scr. V 
vocabant] ei uocabant V | 3 uoluntate V uoluntatem 7" 
manuum utente (tente V4) V manumittente 7Z'| 4 quam 
Vj 5 est] et V | neo om. Vf commendare vulg. | 6 ae] 
hao V | 9 fatile elegentibus V | 11 uolentias V | 15 susci- 
pientem et 16 sinentem libri | 21 lacunam notavi (ab eo 
pro quas vulg.) | 22 sacri om. V al, || 21 proconsule 
libri | 28 iudicii vulg. yo aditorium V | ius et ei 
om. V 31 cappadotibus Sit om. V | 34 longis V 
36 amittet vulg.] amittit | 37 in reprehensibilibus 
inreprehensibilis 7' irreprehensibilis (—es V9) V in re- 
prehensis vulg. | 38 appares V 

30 


Nov. XXX 11 9234 DE PROCONSULE CAPPADOCIAE 





CAPUT XI. 


Moigelas 8 xal stag9ivow &pnayàs wal vAsovekíag Adulteria quoque vateemque raptus et violentias 
vai dvügogovías wal 6i v« ràw Towvtow doti mAru- —ethomicidia et quicquid talium est delictorum puniut 
v sÀnparor ovtar xolazéro zixoàs, s 0Myav avOoa- — amare, utpote paucorum hominum supplicio omne 
TQ» TiucQíq TO Àovov za» Oinvexae coxgovíaci, quod reliquum est perpetue temperetur, sitque cum 
xai Karo ustà YOU vóuOv GoqQovict?s dxoiüze vw 5lege castigator subtilis delinquentium. Non enim in- 
auapravórtow. ov yàp dzarpgormía rovro, usy(aorr humanum est hoc, maxima magis humanitas, dum 
03 dy uaARow quÀavDQumía, v0 vj dw OAyaw ém:. — paucorum correptione multum salvum est. Si vero 
crgogf zoÀv tà saLouevov sivc. EX 0i àvaayorró — passus fuerit aliquem in talibus accusatum, qui ei 
TivOg 67i rOiOUTOS ÉyxaAovu£vov, 0$ avvq? Lowvrv 7 militiam aut dignitatem aut sacerdotium aut aliquid 
adaw F Ggogóvgv f T. towUro mgoBaliousvos fÀ-10tale proponens speravit se abstrahere illius manibus. 
zugev éavtüw éEapmatsr cuv dxevov yesgüw, (avo) — sCint nostra se indignum ostendi sententia. Nullam 
TZe Zustégas Ovx áluos qarvncóuevos yvoyurne' ovÓs- enim neque virtutem propriam neque aliunde patro- 
píay yàp otrt íGyvw oix&iav ovre tXv ÉvigeOsv mgo-  cinium ullus proferens super talibus criminibus (ef- 
cragdíav ovdsis zooiGayóusvos dni TowovrOw ÉyxAÁruags E. ow legem. Sed et si quis inmiscere se ipsum 
Diagsviera. Ov vóuov. aÀÀk wach ei TW AP TR i5talibus praesumpserit patrociniis, et ipse similem 
davróv voiavraag Daggnass mQogragíai, xai avrós sustinebit quam is qui deliquit poenam, idem exi- 
Ouoíav vgrins vq mxÀnuusÀncawts TZw nowv, ravr0v  stens peccare et peccantem ac delinquentem taliter 
0v dgagtéiv t& avrÓv xai rüv áuagróvra x«i nÀnu- festinare abripere legis manibus. 
piÀngayra TnÀuxaUra GusvÓsw éLaomádas TOv TOU 
l »óuov qup "TxorsÓzcsta. Óà vq vóuq xal201 Subditur autem legi huic et descriptio declarans, 
dz0ygag3, 0nAovca, ví uiv avrov ix oV Ünuocíov Aau- quid quidem eum de fisco percipere et qui circa 
Bávüv xai voie megi avróv mposjxn, t( Óé moogács — eum sunt competat, quid autem occasione dare co- 
Ji0óva: vàv Gvugohev, xí Óà apépnuv vq svosBs — dicillorum, quid vero inferre piae domui sacratissi- 
oix tic Puorirgs vyoverns rzs ruerías cvufíov' mae Augustae nostrae coniugis, trifariam quippe 
dyÀadr rQuusgo xov quinquaginta librarum auri eic- 25 quinquagenis libris auri inferendis, hoc quod olim et 
xonibouévow, x0ovro dj t0 xci dvosv xal uéyQ. vvv — hactenus tenuit. 
9 xexpatrxos. Kal xacagos rois zuerípows vnrxoow — 9 Et pure nostris subiectis (hoc quod saepe dixi- 
icum Üz&g mtoÀÀdxis &iprxauev) xQngerna, mtQüyua — mus) utetur, causam festinatam nobis et pecunias 
is0z0vdaguévor zuiv xai yorudtow dpsArgas z:29a- neglegere procurantem magnas, utique in tantis ex- 
cxfvágav uaydAow, xaitowye dv rogavrau Oamavaw 30 pensis et in bellis maximis, per quae dedit nobis 
xul moÀéuo:w u&yiÀon, Ó cv déduwewv nuiv o Oeos deus et apud Persas agere pacem Uuandalosque et 
nvóc IégGae va dy&w sigrynv BavoíAovrs va xai /4Aa- — Alanos et Maurusios religare et Africam universam. 
wov$ xai Mavgovatovs ysigogag Das, xai "pixi;v 0Ànv — insuper et Siciliam possidere, et spes habere bonas 
xel mQós ys xai Xaov xavaxr)gGagO«a., xal dÀmi- quia etiam reliquorum nobis detentionem annuet deus 
Jag Égeiv AyaDas 0r. xal vw Àommaw riv Th» £m: 35 quam prisci Romani usque ad utriusque oceani fines 
xpéraav vícsuev O0 Ouós cwm oí mala, '"Pouaiw — tenentes sequentibus neglegentiis amiserunt; quas nos 
pbxg. TOv meos ixár&gov awsavov ópgimv xg«rjcavtss — divino solacio confidentes in melius convertere festi- 
Trig dgebns &néfalov Qa«Owpuici* e rusis «vj xapgà —namus, nihilque nos pigebit horum quae ad novissi- 
Juov evuuayíq Xaogovrrss émi TO xQürTOv uéragch- — mam diffivuitatem tendunt, vigiliis et aliis universis 
Aur anevüousv ovóiv ve ÓxvoUpev TGw tíc écyarn» 40laboribus pro nostris subiectis semper uti. Incum- 
Üvsxolíaw ZxOvrmw, dygvmwiais TS *al ágiríaag xal 
10i$ &àÀÀow cac: mtÓvois Ozàg rw Qusrípuv vanQ- 
xmv Oujvexos xaraygoiusvos.— "Evvsvkeras 0à xai v0i6 














XL  Adulteria vero. et virginum raptus et libidines et homicidia et si quid est eiusmodi delictorum 
adeo severe puniat, ut paucorum hominum supplicio quod reliquum est omne continuo emendet, sitque 
cum lege diligens delinquentium castigator. Neque enim haec inhumanitas, immo mazima potius humanitas 
est, quod paucorum castigatione servatur multitudo. Quodsi quem tulerit propter talia accusatum, qui ei 
cingulum vel dignitatem vel sacerdotium vel eiusmodi pui obtendendo speraverit se eripi ez: manibus eius 
posse, sciat $e nostra gratia indignum apparere. —. pe enim quisquam sive potentiam propriam sive 
alienum patrocinium praetendens in. eiusmodi. delictis. legem effugiet. — Sed etiam si quis talibus patro- 
ciuiis se tmplicare ausus sit, ipse pen aequalem atque qui deliquit poenam subibit, cum idem sit peccare 
1 ipsum et peccantem atque tanía delinquentem studere ez: legis manibus eripere. — Subicietur aulem (egi 
etiam descriptio quae declaret, quid quidem eum et qui círca eum sunt a fisco accipere, quid autem insignium 
noinine dare, quid denique piae domui sacratissimae Augustae coniugis nostrae inferre oporteat, scilicet 
ui trifariam illae quinquaginta. librae auri. inferantur, id quod et olim et in. hunc usque diem valuit. 
23 Atque integre subditis nostris (id quod saepe diximus) utetur, quae res summo nobis studio est et effecit 
ut magnam pecuniam neglegeremus vel in tantis sumptibus et bellis magnis, per quae deus nobis dedit ut. et 
Persas ad pacem adduceremus et. Vandalos et Alanos et Mauros subigeremus et. Africam totam atque in- 
super Siciliam quoque recuperaremus, utque bonas spes habeamus fore ut etiam reliquorum. imperium 
nobis deus adnuat, quae veteres Romani usque ad fínes utriusque oceani. subacta deinceps socordia sua 
umiserunt: quam nos dei auxilio conf in melius mutare studemus, nec quicquam eorum quae extremae 
difficultatis sunt. detrectamus, et vigiliis et inedia et reliquis laboribus omnibus pro subditis nostris per- 





3 ovra om.g | 7 dà 9 om.e | uáAAov Mz] rovro — pute V | 6 maxima Heimbach] maxime libri | maximae 
LBij 9 5oówvnv] militiam e | 10 dpmav»zy L'| 15 4g- magis humanitatis eulg. | 11 sententiam V | 12 aliunde 
BeÀü»v B | 17 ravrmv ov L | 18 duaprvra M. l patrocinium Osenbrüggen] alio de patrocinio libri | 13 etfu- 
20 vwzoOrosra. L | rq vóuq] legi huie g | 22 ví di] — giet add. vulg. [. 15 praesumpserint /ibri | 18 arripere 
£r à L || 25 quinquaginta librarum auri M] om. D, — V | 20 subdetur vulg. | 21 qui om. V al. | 23 prae do- 
zrvtrxovra yovgíov (rov xo. B) A«gowv Ms.v., B | mus V|24 quippe] in V| 27 saepe] spe P^ |, 28 utitur 
26 xal &vo ev] xal om. g | 32 Bavüilovs ve MLBsz| causam festinam libri | 30 in bellis] libellis ' || nobis 
xcl BavüiAovs va Serimger. vulg. | 38 &negaAlov L i dedit V | 32 maurosius V7'| religare Zeck] relegare 
39 uevaBaAlsiv L urvaBaAsiv B | A1 xai acetíasg om. | libri | affricam uniuersam V uniuersam affricam 7^ 
33 super V | 35 quam Vai] quae vulg. | pisci V | 
1 quoque uirginumque V] uero et uirginum 7| 3 ut- | 87 festinemus T | 40 utentes vulg. 





DE QUATTUOR ARMENIIS 


mapayyéAuaciw yudw, atto dogouev avrq ueri vOv 
evufo. TES dpyze, xaO KumgoaOev eiprxauev* xal 
aittp xat! £xüva mpábuev azavra, Üavuacrós Tt 
Kara, xai dià ztávrov ábios v7 ruerégas qavigeras 
€pxrs ve xal xpíGsas. 

QEmiloyos) Tavra roívvy narra và Dià vovOs 
vov Oeiov vouov Üráo/ueva 7) a7, vztagoyj; ywvaiaxovaa 
ás rs eigruévas avrratis và. 15e apyns vavens Qidova 


235 


Nov. XXXI pr. 1 


bat autem etiam mandatis nostris, quae dabimus ei 
cum codicillis administrationis, sicut dudum dixi- 
mus, et sí quidem secundum illa egerit universa, 
mirabilis erit et per omnia dignus apparebit nostro 
5 iudicio. 

(Epilogus.) Haec igitur omnia, quae per hanc 
sacram nostram declarata sunt legem, tua celsitudo 
cognoscens et memoratas annonas cinguli buius prae- 


Ooovo ovto is avtzv lora dgsuvzv ysvouévnv, o — beat sedi et sic eam noverit honestam factam, ut 
moÀAoi; sxos KasgOaa zttQugzOvOagrov cr rov viv l0 merito plurimis sit studium nunc ei dati a nobis 


«vip JoOévros map' zudw ávOovs vs xai dfuduatos 
dns 'vuiq. 
(Dat. xv. k. April. CP. p. c. Belisarii v. c.) 


AA 
IIEPI AIATYIIOEEOS 
T9N TEXZAPON APXONTO9N 
APMENIAZ. 

'O avrós Bacilsic "Ioávvy cq. ivdoEovára náogo 
TÀv iegüw T5& "Eco mgairuQímv vo B', àmxó vma- 
TOw xcl zatguxio. 

(Hgooíuiov) Tà nátnr xs(usva xal £xxsyvudvas 
4i cos tZlv mtgoszxovdav aqixo«ro táav xai QiaveDaln 


xaÀas, Érsgá ve (iw) ayÓ" dri, 


^ c 1à vg&yuara gai- 
woito xaAAim vs éx ysigóvov p: 


dxóGucw T8 xexoGum- 


15 


floris et dignitatis concupiscentia. 


[a.536] Dat. xv. kal. April CP. p. c. Belisarii v. €. 


XXXI. 


R DE DISPOSITIONE 
QUATTUOR ADMINISTRA'TIO- 
NUM ARMENIAE. KR 
Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. 


(Praefatio) Ea quae frustra posita sunt et 
effuse si ad competentem veniant ordinem et dispo- 
nantur bene, aliae pro aliis causae videntur, meliores 
ex peioribus, ex indecoris ornatae, dispositae et dis- 


nra dingPoouéva "5 xai Ó,axexpiuéva dx vd Ku-25 cretae ex inordinatis prius atque confusis. Hoc et 


ztpoGÜsv ardxtow s xal Gvyxsjvuévow, Tovro xai 
dni vi& Ldgusvíow xüas duagravóuevov evQóvtes 
qrOnusv xgnras mQO6 uíav apuovíay Táfaes avriv, 
xal éx T5e tvralias iagóv vs avijj doUvas tjv noc 
zxovga» rüLuw vt ÉmiDuives TZ» mQínovdav, 


super Armeniorum regione commissum invenientes 
aestimavimus oportere in unam congruentiam depu- 
tare eam et ex disciplina robur ei dare competens 
ordinemque imponere decentem. 


30 


CAPUT L 


Towagovw Téccapas salvas memoiwxauav Louevias* 
tjv uiv ivÜovárn», Ts rj nrrQónols c7 TS sieafose 
Tuv oc (ag dmowvuiq xaraxsxóGumvas migOTe- 


eov Babavis to 7eovvozolu xalovuévn, Twvmsg xal 


Itaque quattuor fecimus Armenias, aliam quidem 
interiorem, cuius metropolis piae nostrae appellatio- 
nis cognomine decorata est, primitus Bazane sive 
Leontopolis nuncupata: quam etiam proconsularitute 


Nov. XXXI Graece extat in. ML, c.1 Tíogagae slvas ... — 3 in B 6,14. — | Epit. Theod. 31, Athan. 4, tt. 


Julian, cons. XXXIX. 





eiuo susceptis.  [ncumbet autem in mandata 
p^ x d fi» 


sicut. antea diximus: el siquidem secundum ü 
iudicio per omnia » y apparebit. 

pilogus. 
et annonas quas diximus sedi huius ma 
multis merito expetendus sit futurus 


istr. 


tes Fol joes ma idees praebeat ef sung. 





nostra, quae dabimus illi cum insignibus potestatis, 


erit omnia, et laudandus erit et nostro imperio et 


declarata sunt cognitis tua sublimitas 
adeo honoratum sciat factum esse, ut 


coris et dignitatis nunc ei a nobis datae desiderio. 


XXXI 
DE DISCRIPTIONE QUATTUOR PRAESIDUM ARMENIAE. 
Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli et patricio. 
Praefatio. Quae temere iacent. et effuse si ad iustum ordinem perveniant et bene disponantur, 


et aliae pro aliis res apparebunt et meliores ex deterioribus et ex inornatis ornatae et ordinatae atque 
distinctae ex inordinatis prius atque confusis. Quo in genere cum etiam in Armeniorum regione peccatum 
esse inveniamus, in unam congruentiam eam redigendam et ex bona constitutione et robur conveniens ei 
dandum et ordinem decentem tribuendum esse existimavimus. 

L taque ftuor Armenias instituimus: unam quidem interiorem, cuius metropolis piae nostrae 
appellationis nomine decorata est antea. Bazanis seu Leontopolis vocata, quam etiam proconsulatu hono- 


2 xaPanso B | KungoaOev LB] ngóaOsv M | 4 feo 





L15 apxrs T8 xal om. g, T8 xal xgígsws om. LB 
7 Ouiov vóuov) sacram nostram legem g | 10 zoAlzw L 
sixos M] sixovos L | 13 subser. om. ML | xv k 
April. e(4t4.)) k. April. Jul.* (om. ful. codd. reli.) unvi 
an Theod. | p. c. Belisarii & (4tA. TAeod.)) cons. 
bili. Jui? bilis. Jul," | post subscriptionem non servatur 
index de quo agitur 229, 4. 13. 234, 20 j| 16 sephvosel ad- 
ministrationum (i. e. &ggyo»v) d. 19 Zo M] aiias L 
23 á» addidi | 21 &guevias L | 31 slvas om. L (s) 


34 BaLavi; ML feLavis B Babawg Theod.g 


2 eum om. V[ 3 illam Ji»ri | 4 mirabili V| 7 nos'ra 
V | tuam V | 11 *concupiscentiae libri (cf. X.XVII/I, 
XXVIII extr.) [ 13 constantinopol. V constantino T | 
bilisiario v. e. con. VT Neoburg. | 14 sg. Rl XXXI 
De dispositione V | 22 ueniat V | 29 dicentem VT | 
34 sq. prooonsularitate onorauimus Meoburg.] proconsul 
tantem — rauimus V, proconsularitate — 236,3 compe- 
tens est om. T 








30* 


Nov. XXXI 1 


dvOvaareq verwusjxausy, L6 wxdxi tQolaTnvev Ó 
ueyakonpenéoraos, axexradiliav t8 oz0g7vavcsc TTw 
dgyzv xal závra Üovrss avr] óztóga ztQosyxóv éariv 
dvOvzarav Éynv' Groly v& yàg avtüv xerrxOGuf- 
Gausv ayOvnxátov xal ztávra axoAovOa Tovtou Égtw 
Survzooausv. xal móÀus avrpj Osüowausv Osodo- 
cuovzoÀv vs, Zw xci zxQórtQov elye, Düraláv vs xal 
INixóztolav xai KoAowtiav ix 17$ stQohv noartrs "fous- 
wíag xa&ovuévre Aaflóvrec, Toazszovrrd Te xai Ksopa- 
sovvra éx Ilóvrov v0U mQomrv IloisuowiaxoU xaclov-1 
Mévov, yopícayreé abrdw Tac uiv TOU ÀaurztQorárov 
TS Émagyías ápyovroe às Óà oU mtpiAémTov uo- 
Depgkropos, énta rs mA A wv OÀQv dnapyíav z8gi- 
cvjgavreé xal 0nóca 5e mi Qiuxídos dcriv avtOw. 
1 4eviigav Óà éráiauev Mousvíav Tiv KuzpoaOzv 
mtpoartrv xaAovuévnv. re Tysiras XeBágveia, mtÓÀRS av- 
Tj zQoiva(pavtse TÀv r8 TOv eflagvonoleüw Tv xai 
mgoóregov sis, xal mgós ys Kóuawá «a 4x v0U xaAov- 
pivov ztgarrv Ioàsuannaxoi Ióvrov xal ZijAav £x v0V 


1 


236 


DE DISPOSITIONE QUATTUOR 


honoravimus, cui Acacius praefuit magnificus, spe- 
ctabilemque declarantes administrationem et omnia 
dantes ei quae competens est proconsularitatem ba- 
bere. Stola quoque eam decoravimus proconsulis 

5 et omnia quae haec sequuntur habere disposuimus, et 
urbes ei dedimus Theodosiopolim, quam etiam prius 
habuit, et Satalam et Nicopolim et Coloniam ex prima 
dudum Armenia nuncupata sumentes Trapezuntaque 
et Cerasuntem ex Ponto dudum Polemoniaco nun- 

0 cupato, secernentes earum alias quidem & clarissimo 
provinciae iudice, alias autem a spectabili modera- 
iore, septem civitatibus totam provinciam statuentes 
et quodammodo confinjum est earum. 


51 Secundam vero ordinavimus Armeniam prius Pru- 
sam nuncupatam, cui praeest Sebastiopolis, ei tri- 
buentes et Sebastiopolitarum quam etiam 2 ha- 
buit, insuper et Comana ex appellato pridem Pole- 
moniaco Ponto et Zelam ex Helenoponto nec non 


Edsvonóvtow, xal uQv xci Boícav, dete dv zévre20et Bersam, ut in quinque civitatibus sit provincia 
nóAeow slvaa v5v énagyíav ravrzv, wal r?v doyjv ^ haec, et administrationem praesidalem existentem re- 
zyspovíav ovaay xavalamóvres ézi voU zQorépov Gz7-  linquentes in priori figura et iudicem eius nullo de- 


natos xai vv doyovra avrys ovÓrvi xocujcavtts 
Ovóuati pti;ovi, dÀA' 0 mtQórsQov slys vovrO aviQ 
9 xavalnóvtes. "Eni voítow Tt TQítzyv Wousviaw 2 
xavearraáueD'a cy ztpórsgov Üsvrégav, Ts rysiras Me- 
Aem] més dgyaía, móAae &zt(aruos, dv xag) ve yrs 
xal á£gog xsu£vn xal ov0i zógpo Disovoga vv Tov 
Egpátov Qnutrov. caírgv qüorutv div xarà 10 
magov avirsa: xal sl r0 Tàw Gnxexrajhiov pera-3 
 €T5c«: Gyrua, TÓv cs ápyovra vaUTzs lovgriwiavóv 
vouágai wóurra, ÜoUvai vt aUtQ) xal vzig Gwrijosam 
solidos septingentos xai vg ys avrov zragédgq soli- 
dos septuaginta duo xai rj ye avrov váEn solidos 
sexaginta, üzawrá vs Éyeiw óztóGa TOv vowvrov dcriv3. 
idia Doovaw. coís ve mQowv óvouaLonévovs vabso- 
Tag návra uiv noártuw ónóca xal KungocÓev, xal 
nálira zl Tv Üruoaíaw eisroaluv raoAnadeu, els 
9i «zv vow xopctiavaow ntooinyogíav ustafladsiv, ztáy- 





ravimus, cui Acacius praefuit 
omnia ei dederimus quae procons 
omnia 
prius 


, atum habere par 
uae his consectaria sunt. habeat constituimus. 


abebat, et Satalam et Nicopolim et Coloniam ex 


corantes nomine potiori, sed quod prius habuit hoc 
ei relinquentes. 
2 Ad haec autem tertiam Armeniam constituimus, 
prius et secundam, cui praeest Melitene civitas anti- 
qua, civitas mediocris, in bona terra et aére po- 
sita nec procul distans a fluctibus Euphratae. Hanc 
&estimavimus oportere in praesenti augere et in 
0 spectabilium mutare figuram, iudicemque eius lusti- 
nianum nominare comitem, et dare ei et pro anno- 
nis solidos septingentos et eius &ssessori solidos 
septuaginta duo officioque eius solidos numero tre- 
centos sexaginta, et omnia habere quae talium pro- 
5 pria sunt sedium; et pridem nominatos officiales 
omnia quidem agere quaecumque et prius, et maxime 
circa publicam exactionem vacare, in comitianorum 
vero appellationem mutari, omnibus eis ita servan- 


5 





mepuitonuPn, cum et ut spectabilis sit magistratus. effecerimus et 


est: stola enim proconsulis eum decoravimus et ut 
. Et urbes ei dedimus Theodosiopolim, quam etiam 
riore quae antea fuit Armenia assumptas, et 


drapezunta et Cerasunta ex: Ponto qui antea vocabatur Polemoniaco, earum alüis a clarissimo provinciae 
gren, aliis a spectabili moderatore separatis, ut septem urbibus et quae in vicinia carum sunt univer- 

sam provinciam circumscriberemus. — Secui Gulem instituimus Armeniam, quae antea prima voca- 
batur, cuius caput est Sebastia, urbes attribuentes ei et Sebastopolitanorum quam etiam prius habebat, et 
praeterea Comana ex Ponto qui olim vocabatur Polemoniaco et Zelam ex Helenoponto atque. Brisam 
quoque, ila ut quinque urbibus haec provincia constet, et potestale, quae praesidalis erat, in priore 
(o relicta ei praeside eius nullo nomine ampliore ornaio, sed eo quod ante habebat ipsi relicto. 

Praeterea tertiam Armeniam constituimus, quae prius secunda erat, cuius caput est Melitene urbs anüi- 
qua, urbs insignis, in bono solo et aére sita nec procul distans ab. Euphrate fluvio. Hanc existimavimus 
1n praesentia augendam et ad. spectabilium formam transferendam esse, eiusque praesidem. Iustinianum 
comitem nominandum, dandosque ipsi pro annonis solidos septingentos et assessori eius solidos septuaginta 
duos et officio eius solidos sexaginta, denique omnia ei tribuenda quaecumque eiusmodi sedium propria 
sunt. Atque officialibus qui olim vocabantur omnia quidem agenda esse quae etiam antea, et maxime cos 
circa publicam exactionem occupandos, in comitianorum vero appellationem esse mutandos, omnibus eis per- 





2 anextafiAiav «a M) megigAextoóv va LB | 4 ai- 
vóv L || 5 àvOvnázov — 6 Qiervzaausy om. L | 8 xo- 
Adwssety LL xoAowwiayp Theod. | 9 wai om. L | 10 mois- 
povixov B* | 11 avrov B* || 13 zegerveidavres B] | 
14 ózóca] quodammodo z | 16 zgo*er» HJaloander] zgavzv. | 
MLB Prusam e | *-ZeBáovaia, zones] asgáoveia nó- | 
A MLB sebastiopolis e | 17 à» om. BL | 18 xogavá 
18 L, xGpnavá v8 M. xóuavav v& B(Theod.) | 19 Zz- 
Aaw B | 20 Boícav] Béguvcaw Theod. Bersam & (Br- 
eíoar, Bioíaar, Bipraor, audit in Notitiis metrop. 3,170. 
8, 285. 9, 194 Parthey) | 24 avrg] avró L | 25 cs] 
sutem e | 26 ueArrevr; B* (Theod. Ath.) | 27 4zioruos] 
mediooris g || 30 asxexragiAiov M] ztsgifAdzrrom LB || 
31 dgyov vavrrs L || 33 solidos septingentos (solidasser- 
tingentios M coAidas aoxriyévros L) MLe(Iul.)) vouia- 
nara v' BTheod.,s.v. M L | gosdoq B (asvsdpos Theod.) 
solidos septuaginta (sertuaginta M) duo Mz (Jul.)] «oA40as 
gezxrovayira Óío L vouíapara (om. L) 9 * B Theod., 
s. v. ML || 4 solidos sexaginta M(Iui)) a0/420€ (vouéc- 





| polis V 


para s v. vgaxévros gebayinra L(c) wouiguara E^ 
(éErxovva B) M s. v., B Theod.|| 35 va om. L | 39 xo- 
urayaoy M 


3 ei om. VT | 4 stolam libri| eam] enim V eum Neo- 
burg. | 7 habuerit VT'| satalem V | 8 thrapezeunt aque 
V? thrapezuntaque | | 9 cerassintem V | polemoniá 
conuncupatur V polemoniàa eo nuneupatur T'|| 10 sg. alias 
— iudice om. V [ 12 totum V || 13 quodammodo] quod- 
cunque vu/g.| 19 secundum V secunda T'| 16 seuastio- 

| aeecrmen sag m V sebstiopolitanorum Neo- 
burg. se politorum 7'|| 18 polemonia conponto V al. 
19 zesam T' | elenoponto V" || 22 nullo vulg.) nullum V ai. 
23 potioris libri | quod] qui V | habuerit V || 24 relin- 
quentis V| 26 et om. vulg. | meletine V melecine 7 | 


| Civitas antiqua om. V || 27 mediocris] insignis vuig., non 


medioeris Osenhrüggen || terram V | aére] ere V agere 
T | 28 eufrate V7 || 30 matare V^| 31 nomine bri |j 
36 quaecumque] quidem V* | 38 mutare V 


ADMINISTRATIONUM ARMENIAE 


TOw «Urois ovrO gvAarto évow 0€ "»9ixa calsras 
waOsaryxegav, lloÀss P VmexÀvauer avrz TOUTO 
miv Ldoxav xai 4oafiggóv, rovro Óà LguapáXriav 
xai Kóuava érégav (xaAovc: dà avvzrv xai Xovonv) 
xai Kovxovgóv, ü$ x«i mpórsigov slyev dv IE móleas 
8 sv»aorOGa. JvveotrocusÓa dà xal vexéprrv o- 

£a, | mQótepov ovx sis ézxapyías dvyéxero Gyrua, 
pr TOv 14 dDodr zv xal ix OÓiagópow Gvveilexto 
BcoBagixm OvOud&ta, Ttogavnw; vs xal [viztnwi 


257 


Nov. XXXI 1 


dis sicut dum officiales sunt constituti. Civitates 
autem subcumbere quidem ei tam Arcam et Arabis- 
sum quam Ariarathiam et Comana altera (vocant 
autem eam etiam Crisin) et Cucusson, quas et prius 
5 habuit in sex urbibus constituta. 
8 Statuimus autem et quartam Armeniam, quae 
prius non in provinciae iacebat imagine, sed et gen- 
tium erat et diversorum complicita barbaricorur: 
nominum, Zopanene et Anzitene vel Zopene et Ass 


7 T5ogzvi xai AaOiavnyr rj xai Balefirnw; xalov-|0thenia et Balbitene appellata et sub satrapis con 


£vm *ai vu GarQzuig Ovga* apyys dà roUvTO Óvo 

7» ovÀs 'Ponuaixov ov0À vov tjurréQarv ztgoyóvam, aAA 
4: érégas mohers(ae sicevrveyuévov. waxtivnv toivvv 
dex?e mohTaexos dxocuüoauev Gy/uaTa, üoyovrá Te 


stituta: administrationis autem hoc nomen erat ne 
que Romanae neque nostrorum progenitorum, sed 
ex alia republica introductum. Et illam igitur ad- 
ministrationis civilis schemate decoravimus, et iudi- 


moArrixóv Éyxatagtrgaytse xal stójav cs avtr; tT» vOv 15 cem civilem statuentes et civitatem ei Maripolitano- 


Magtvogozoitow xal v0 Kifagibóv. Üóvres qoovqiov* 
xcl avi5 Óà éwv cQ ràw ophiwvagimw agyOw xaréatr 
Cy5jcTi xovgOvÀapía maQ' TuGw ytvoutr. ovt ttG- 
ecocwv Jouevicv ovoov Oío uiv elvas anexrafilías, 


rum et Citharizon dantes castrum. Et haec autem 
inter ordinariarum constituta (est) figuram, consu- 
laria à nobis facta. Quocirca quattuor Armeniis exi- 
stentibus duas quidem esse spectabiles, eam quae 


tá» ve TOU dvÜvzdrOv TZv vB TOU xóurt06, xai ávO- 20 proconsulis et eam quae comitis (est), et proconsulem 


vzarow uiv slvai TOv T5$ mtQothS zyovusvov jdous- 
vías, xóurra di rv L6 Tgírre, vOv Oi tz Üevregas 
xal vsréQtrs óghiwvao(ovs xaOsaxóva. — Kal (xttidrzeg 
Tovro uiv duozoíÓacrc, dire rd dypi rw ztvTa- 


quidem esse primae praesidentem Armeniae, comitem 
vero tertiae, secundae autem et quartae ordinarios 
esse. Et quoniam hoc nobis studii est, ut usque ad 
quingentorum solidorum appellationes non han: 


xoGícov vwouiGudtw ÉxxÀrrove ovyi zooé vavrn» q£-25 referantur felicissimam civitatem, sed ad vicinor 


geaOais tzv svÜaiuora ztóAiv, aÀA' dni vOUS aiveyyvs 
enexrafiAlovs Ggyovrae, xai rovro QiarvmoVusv, mere 
TQ niv ágyovti tie mtQorz$ ouevías, rovtiGvi vd 
&vOvmdrg, ra6 dx TZ$ Üsvrégas Jouevías dxxÀrrove 


spectabiles iudices, et hoc disponimus, ut iudici qui- 
em primae Armeniae, hoc est proconsuli, ex se- 
cunda Armenia appellationes deferantur, hoc est se- 
cundum Sebastiam, tertiae vero Armeniae comiti. 


gégeaD'as, TovrfoTi ra$ xarà Jeüéornav, TQ ÓOé r7$30secundum Melitenem dicimus, ex quarta Armenian 


Teirrs LMouevías xóprti, Tq wer Melitnvr» gapsv, 
Tog Éx Tre TetüoTns Jousvías dxxAnrove uéyos vOv 
énOévros &vixev nocov, 





appellationes usque ad memoratam competant quan- 
titatem. 


inde servatis ac dum officiales erant constituti. Urbes autem ei subiccimus tam Arcam et Arabissum quam 
Ariarathiam et Comana alteram (vocant autem eandem etiam Chrysen) et Cucusum, quas etiam prius ha- 
8 bebat sez urbibus constans. Constituimus vero etiam quartam Armeniam, quae prius in provinciae 
formam redacta non erat, sed gentium erat et ex diversis nominibus barbaris collecta, et Tzophanene et 
Anzetene vel Tzophene et Asthianene vel etiam Balabitene vocata, et sub satrapis constituta: hoc autem 
magistratus nomen neque Romanum erat neque maiorum nostrorum, sed ex aliena republica intro- 
ductum. ltaque illam quoque civilis administrationis forma ornavimus, cum et civilem magistratum con- 
stitueremus et urbem ei Martyropolitanorum et castrum Citharizon daremus; atque in ordinariorum magi- 
stratuum formam ipsa quoque redacta est consularis a nobis facta: ita ut, cum quattuor sint Armeniae, 
duae quidem sint spectabiles et quae proconsulis et quae comitis est, et proconsul sit qui primae Armeniae 
praeest, comes qui tertiae, secundae vero et quartae praesides ordinarii sint. Et quoniam hoc omni studio 
sectati sumus, ut appellationes usque ad quingentos solidos non ad hanc felicem urbem, sed ad proximos 
spectabiles magistratus deferantur, etiam hoc constituimus, ut ad magistratum primae Armeniae, hoc est 
proconsulem, appellationes ex secunda Armenia deferantur, hoc est quae in Sebastia fiunt, ad tertiae vero 
Armeniae comitem, eum dicimus qui est in Melitene, ex quarta Armenia appellationes usque ad dictam 


quantitatem pertineant. 


2 xaOnorzxecav B || vxexAvausv] succumbere qui- 
dem (i. e. $xoxAivas nv) c | 3 dpxav M Theod.] &gxàv 
LB| &gafisóv Theod. | àgsagáesav MB]. Ggsdaá- 
Ouav L agiapo slav Theod. | À xónava L(g)) Kouavav 
B xóuavay MTheod. (Kóogava Hierocl. synecd. 103, 11. 
Notit. metrop.9, 208, Ko/uava Notit. 8, 299 n" ! em 
evyv M Xovozv B xovoiv Theod. »onv L Crisin € 
5 sescuocsdv Tied. nestevddp "B. Cucusson e|6ov»- 
s0190a» D (17 LB] 7 M | 83g. xal ix Siagógoy Cvv- 
tiisxto — Óvouátov] ct diversorum complieita — nomi- 
num c | 9 vtogavrvz; vs M(c)] tLogavz» xe B* ttoga- 
vr» 5 1à L (10 gaiviviv pro Logavnygjv Theodori cod.) | 
é»br Tn»; ML) Auzitene & vvbrrivr) B (vbnriviv Theod. 
ed.: xÀiua MvCvrivze notatur Notit. episc. p. 90 Parth.) [ 
10 z Ttognw;] 7 vtogavz; MB xai ógrvn L(Zopenec 
logásuw Theod. cod.; xAMpa 7€ Nott, Le.) || «adsa- 
v1»; M (cf. Procop. de aed. 3, 3]] Ma tsasuvr B. aaO niav- 
zy L Asatheni& g (agkavívn» Theod. cod.; xÀíua 
o tiavixiis Notit. l. c.) o 7 B vulg., om. L(c) || fa4a- 
Bav? M] BalaBrriwr, L(Theod.) Balbitene e yaABerivs, 
B* (Balaficivr Procop. de aed. 3,1; xMga BiAaBirrve 
Notit, Le. In Theodori codice Byríviw. non est nisi correctio 
ad women quod infra sequitur Bakagavivuw pertinens) | 
1) rovro óvoua L Bc] óvoua vovro M | 12 leg. ovvs — 
vie | óoopaixav L romanae (i. e. óapaixis) e | 135g. cf- 








Procop. de aed. 3, 1 extr. ? in. | 14 exínati] xal eruere 
L| 15 aver civ ML] atrz» B | vov LB] om. M | 
16 Maripolitanorum e | neenon M Theod. (£)] x«9agi- 
tnv L xvOapibov B* cytaridion ulL* cytbariozon Jul. 
cythariorum fal (KüOapiSàv. Notit. l.c.;; Ki&agíSoov 
Procop. de aed. 3,2.3) | 17 avc L | dozów] apyow L 
om. 3] 18 xovgoviagía ("ros vrratuxr, M s.v.) ML vna- 
Tux) 19 égueviav L | 195g. elvai: — dyOvzacvor niv 
om. B* v Pint LB | 23 2glivagiovs] év va£e 
ópdivagíov B || 24 va9va L | 21 megidiéxrovss LB | 
30 «às] «7$ Haloander | 31 sg. xóurrti — M Quevías om. L 


1 *dum] dudum /ibri | 3 ariarathana V? ariarathiana 
V? ariarabitiam T' | commana V Comanam vulg. | alteram 
vulg. | 4 cucuson T'| 6 post Statuimus unius fere vs. 
spatium vacuum est in V | 8 eat V | 9 vel om. V [| 10 su- 
trapis V | 12 sed vulg] sed et VT | 14 ciuili V | 
15 Martyropolitanorum vulg. | 17 ordinariarum V] ordi- 
nariorum 7' || est om. libri |, consularia] consulariuam 
(consolariuam V) libri | 19 spectabiles — 21 esse om. V | 
20 proconsulis — comitis om. T' | est addidi | proconsules 
T i1 23 ut) et Vom. T | 24 quingentos solidos vulg. | 28 se- 
cunda V | 29 sebustiam 7' sebustia V || comitis 7' comitius 
V jj 30 meletine libri | 31 competant vu/z.] competit Zibri 


Nov. XXXI 2. 3 





238 


DE DISPOSITIONE QUATTUOK 


CAPUT II. 


Tovro roivvy oUros 5uiv dixrerayuévom xàxsivo 
mposdiogíaas Dixciov Érs vouitousv, ég' q mgootians 
TUS TQíTüe Agnevias dva geuvoy, wmovgyrxórva T8 
xui» nón xci Gfuw toU r$ doy?ys Óyxov xal mocin- 
paro;  Evpóvrss tOlvww Ümgav róv usyalongentava- 
Tov für uiv dgyós xi vie Loutview dviGavta yo» 
gas, xai záAÀa 0i GvÓga xpraów xcl yvrains ruiv 
vanoetnodusvov T& xai vxrgerovuevov, avrov éni Tj 
Tis Goy5e TaUTns mpolaÀlÀóusQXa Diouxnces, diee Tf 
piv Tn$ dnagyias Tavins jyeiGOa. xarà v0 QrnOiv 
zuiv GyZua, zgovosr dà xai raw üAÀAmwv moda ür 
aorg [n] 9ià. Dei dzitgéyasuev commonitoriom afrs 
dni tv6 £ntaoyiae Zw avrQ nagadsDóxausv dra xai 
án' üÀeig* OmsQ xal memgázausv Quia mos avvOv 


10 provinciae isti praesideat secundum dictam 


His igitur sic à nobis ordinatis illud quoque dete-- 
minare iustum ad haec putamus, ut praeponamus 
tertiae Armeniae virum nobilem et qui ministravit 
nobis iam et dignum fastigio cingali et figurae. Ir- 

5 venientes igitur Thomam magnuificentissimum qui iam 
quidem administrationes in Armeniorum egit provin- 
cia, et in aliis quoque virum optimum et qui integre 
nobis ministravit et ministrat, hunc in administratio- 
nis huius constituimus regimine, ut interim npe 

& fos 

guram, provideat autem etiam aliorum quaecumque 
ei per sacra iniunxerimus commonitoria sive in pro- 
vincia quam commisimus sive etiam in aliis; quod 
et egimus sacra ad eum facientes commonitoria de 


namomuévos commonitoria zt5gi ztoAÀdw xai duegpógarv 15 multis et diversis actibus, quos eum etiam in alia 


ztgáÉscw, &zep avrüv xal sis évígas yohas moostxóv 
l és eic Kgyov áyaysiv. — Tà u£vtot regi tós (egao- 
Gvvae, xaO noÀlous tignxauev, névtav vara TO mtQÓ- 
TsQov Bovióusda Gxlua. ovÓiv oves zegi vÓ purtpo- 
zoAvtixóv. Dixaioy ovze stegl xà xti 
pazos üutiBlouévov 7j xaivicouévov, aAlk 1àyv zgóregov 
xtigorovovvtow xai vov éyóvtow Tnv tüe geigoror(ag 
ifovaíav, xai vàw zgoréguw prrgonolivom dmi aT& 
éavidw usvóvrmw reltos, mers urdiv TÓ ys dm' av- 
TGie xcii nva. 


rovincia competit ad effectum perducere. 
! Quae tamen de sacerdotiis sunt, sicut saepe dixi- 
mus, manere secundum prius volumus schema in 
nullo neque de metropolico iure neque de ordina- 


ovías oV zoay-20 tionibus causa mutata aut innovata, sed his qui 
o eay q 


prius ordinabant etiam nunc habentibus ordinationis 
otestatem, et prioribus metropolitis in suo manenti- 
us ordine, ut nihi] quantum ad has innovatum sit. 


25 


CAPUT III. 


"Extivo uévro. TÀw davouoloyguévow déGriv, ds 
ánudintg tov tüj$ rQítre vigusvías xourra ov noli 
xov uóvov, aÀÀ& xal GrQxrrrixów TsTtOiTXaQuev dp- 
xovra, àvayxaiog Eye wal voU$ GrQaTwvTaS GUTQ 
TOUS x&t' avt?» iQgvuévove vroxsiad as, áürav Kyovra, 
xad oic OTQrririxOW Gpyovgiv égsiras, xai mos 
Dvoua xaÀ&üv avrovg xal éziLyteiv xai mtQovosiv vv 
GicnOtOw avtOw xal émebuévas TOWé xaT^ GVTOVS, &i- 
mé iÜixoisv, xal uj t& GvyyaQéiv TOic GrQatioitaus 


Illlad quoque palam est ut, quia tertiae Armeniae 
comitem non civilium solum, sed etiam militarium 
fecimus iudicem, necessario habeat et milites in e& 
provincia collocatos sibi subiectos, licentiam habens, 


30sicut militaribus iudicibus conceditur, et ad nomen 


vocare eos et requirere et providere annonis eorum 
et exequi quae contra eos sunt, si laeserint, et ne- 
que permittere milites nocere subiectis; si tamen 
aliquid egerint et vehementius, etiam criminales audire 


adixsiv vovs vrcrxóovs, si 04 vi ztgáéausv agodpotsgov, 35 causas, si militares sint, et omnia agere quaecum- 


xai dyxAnuatixam dxgodgéas Qixaw, xav &i GrQatidi- 
Tad& xaÜsgT/xowv, xai agawra mgárr&v Onoca TOi; 
GrQariTix0ie ÜsDuixauev pyovdiv. xal azep vd T5 
"Iaavoías xóumr. TQ s zs llaxaviavzs Govylag xai 


que militaribus dedimus iudicibus. Et sicut Isauriae 
comiti et Pacatianae Phrygiae nec non et praetori- 
bus Lycaoniae et Pisidiae et Thraciae et militarem 


mwQós ys TOié mQaítogGs. Zvxaovias v& xai ILacid(ag 40 








IL His igitur ita a nobis dispositis illud quoque praeterea definire satius ducimus, ut praeficiatur 


tertiae Armeniae vir gravis et qui nobis iam operam praestiterit et dignus sit potestatis pondere et specie. 
Cum igitur Thomam virum magnificentissimum invenerimus iam in Armeniorum regione magistratibus 
functum, et in celeris virum bonum et qui integre nobis inservierit et inserviat, eum ad huius magistraius 
administrationem promovemus, ut is interim huic provinciae secundum cam quae a nobis dicta est' formam 
praesit, prospiciat autem reliquis quoque quaecumque ipsi per sacra commonitoria commiserimus sive in 
provincia, quam ei tradidimus, sive etiam in aliis: quod quidem iam egimus sacris ad eum commonitoriis 
datis de multis et diversis actionibus, quae eum in aliis quoque regionibus ad effectum perducere par est. 
1l Quae vero ad sacerdotia pertinent, sicuti saepe diximus, manere in priore forma volumus, ne res 
ullo modo neve quod ad ius metropoliticum neve quod ad ordinationes mutetur. vel innovetur, sed qui 
prius ordinabant nunc quoque ordinandi potestatem habeant, et priores metropolitae in suo ordine 
maneant, ita ut nihil quantum ad illa innovetur. 

IL lud tamen in confesso est, quoniam tertiae Armeniae comitem non civilem solum, sed etiam 
militarem magistratum fecimus, necesse esse. ut. milites quoque qui in ea collocati sunt ei subiecti sint, 
habeatque potestatem, sicuti militaribus magistratibus concessum est, et nomine eos vocandi el inquirendi 
e( annonis eorum prospiciendi ct persequendi quae ad eos pertinent, si delinquant, neque permittendi 
militibus ut ullam iniuriam faciant subditis, si quid vero gravius commiserint, etiam criminales causas 
audiendi, licet milites sint, omniaque agendi quaecumque militaribus magistratibus dedinus. .Et quemad- 
modum et Isauriae comiti et Pacatianae Phrygiae et praeterea praetoribus et Lycaoniae et Pisidiae et 

2 zoe Qiópiaras L, | Kri] Fave B* || 3 voérre MBs] | leg. undé? [ 35 ogodpórsgov] et vehementius c | 36 x«v 
ngorrys Li xe| vóv va L | 7 a áÀÀa L | 12avrg)] avrGw | ei] s € | 38 sq. cf. (Nov. XXVII. VIII c. 2. XXV. 
(sic) Lj 7 MLB, om. || commonitoríon, s, v. vovréazs | XXIV. XXVI | 39 xazarsavie ML 
yoauuava M xoupovizogiov L ygauuázov B | 13 av- 





para Ms. v., B [ 16 &nso ML] aszeg Bg) | eis 

xogas] in alia provincia g [| 17 Tà] vas L | 19 sg. *ovdi 
— ovdi libri V puxgonolixóv. L(g) | 21 aueilóusvos 7 
xaivitojevos B* sec, Hombergk. | 23 mgóregor lalvan- 
der | 26 óuoAoyruévov L | 215g. ztoÀrrixov — acga- 
TiuwrrixOv (Grgavixóv L) MLB) civilium — militarium 
(e. moArrixaw. — orgatirtixav) g | 33 Toi$ xac" 
om. L | 34 *xal ur Ti] xal utt libri. An deleto xad 


Tq om.g | 15 comoniragia M xougovr;rogra ; NAE 
4gas 


2 proponamus libri | 3 ministrabit VT'| 5 tomam V 
quidem qui iam V | 8 ministrabit /ibri | et ministrabat V 
12 commonitoria — 14 facientes om. V | 13 quam] ei add. 
vulg. | quod et] que 7' | 15 quos vulg.] quas libri | 21 ordi- 
nabat V | 26 arminie V | 28 habet libri | 29 licentia 
M 31 eos] eo V 1 32 contra VT] circa vulg. | 33 per 
milites mittere V || 34 et om. vulg. | 36 his aurie V hia- 
aurire T' | 37 frigie übri | 38 tracie VT 


NE QUIS MUTUUM DANS 


xa) Gpdxre xai TÓ GTrQari rixÓw VmexÀivausv, otro 
xal aitQ u5 uóvnw secs XZv cw noÀcaxOw nay- 
ub Oy abr; dÀÀlà xal tjv TÀw argarustixw. éEov- 
qíav vs xa) Gyr», xal slvas Geuvov avrov Grfrri- 
vGí6 Ta xa] iOio tau xsAavovta xai stávta TtQatrOVtTa, 
x 1uá$ 0; 5e doyye xadecroGne! xal uíav TiDa- 
cDas npóroiay ToU urdiy ÉyxÀrua xatà tzv énagyíav 
&paprávecO a, Ala xai Gmqporvicuois vnoBaAAc Das 
*Oie ztpO?rxOvO., TavTS dà 4; Ld dEovaías ovx dqai- 
eovusÓa nawrshas avróv ám 
warü Tn» (magyar Ovram, sive (ducvrixQ) sits GrQa- 
Taeraxq) Gr Yausiaxq^ iav yàp xai Gvveyy) T5v &i- 
envnv iv ámag. vole vnxóow TOi xusrégou gvAic- 
TsoD«u BoviousOÓa, ov tj Óiagogd Ow mgosamtaw 
"€ xcd TOF vOjOw alciyortés xataggoyroty. 
QEnéloyos) Tà voíver nagaatavra viv 5 0j 
Verégoyy, xatà TZ ty TeGGágmv JAopsyav Puarine- 
Giv, wai udliGta xard Tyv TIS TQítns, 98 xata npó- 
qaSuv TÓv negóvra Osior émosjcausv vouov, vvv vi 
xal sie vOv éLps üxavra xoovov 
c«to, nàvrov ngartOuévow xal Éyypagouévay. vais 
uirgixale Quavscaidsgs vy OuoP oóvav rav adv, ónóca 


239 


Nov. XXXII pr. 


manum subdidimus, ei et ipsi non solum esse civi- 
lium causarum ordinem, sed etiam militarium pote- 
Btatem et cingulum, et esse honoratum eum militibus 
et privatis, iubentem cunctaque agentem, utpote uno 
5 cingulo existente; et unàm ponere providentiam, ut 
nullum crimen in provincia committatur, castigatio- 
nibus subdere competentibus, Hac igitur potestate 
non privamus penitus eum in nulla persona quae in 
provincia sunt, sive privata seu militari sive aerarii: 


ovdervi mposozq TOvi0unam enim et continuam pacem in omnibus sub- 


iectis nostris servari volumus, non differentia perso- 
narum contra leges introducentes contemptum. 


15 


(Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis, tua 
celsitudo secundum quattuor Armeniarum dispositio- 
nem, et maxime secundum tertiae cuius occasione 
praesentem sicram fecimus legem, nunc et futuro 


AárragÓa amev-20 omni tempore custodiri festinet, omnibus agentibus 


et inscribentibus secundum particulares dispositiones 
sedibus tuis, quaecumque dari annis singulis ordina- 


vimus. 
[a.536] Dat. tv. kal. April CP. p. c. Belisarii v. c. 


A dosOa: xaO" Éxactor Kros TtposeráEagusv. 
Dat. xv. k. April. CP. post consul. Belisarii v. c. 


AB 


ITEPI TOY MHAENA AANEIZONTA Tl'E2PT9I KPATEIN THN 
EKEINOY FHN, KAI IIOZON O4EIAOYZI AAMBANEIN 
TOKON AIIO T9N l'E9PIE9N. 
vtoxod rap dovetunewis aMjemivis Myteori T dapepaniip &xovve Mipauóvtov hus opes. 
Vies Mea n NS ORC RI QM decet e tre. NU NDA NE RR RUM AE T 


Nov. XX XII Graece ertat in. ML, item in A f. 224 (rivos évdéxavos), cap. 1 in B 23,3, 36. — — Latinum 
eremplar erhibet nov. XXXI. — Epit. Iohannis Schol. coll. LXXXFII cap. 21 (inde Nomoc. L tit. 14; Anon. Bod- 
leianus in Zachariae /4véxÓ. p. 213), Theod. 32 (inde BX 23, s, 36), Ath. 16,1. Iulian. const. XXXIII. 








Thraciae etiam militares copias submisimus, ita ipse quoque non solum civilium rerum ordinationem, sed 
etiam militarium potestatem et imperium habeat, sitque ipse honorandus et militibus et E valis, cum im- 
peret omniaque agat, quippe cum unus iam facius sit magistratus; atque unam haheat curam, me 
erimen ullum in provincia committatur, quin castigationi convenienti subiciatur. — Hac vero eum potestate in 
nulla omnino quae in provincia est persona privamus, sive privata sive militaris swwe tamiaca est... Unam 
enim el perpeiuam pacem inter omnes subditos nostros servari volumus neque ex personarum discrimine 
legum contemptum introducinus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt tua sublimitas secundum quattuor Armeniarum discriptio- 
nem, e( maxime tertiae culus causa praesentem sacram legem tulimus, et nunc et in omne futurum tempus 
observare siudeat, ut omnia agantur et parlicularibus dispositionibus collegarum tuorum inscribantur, 
quaecumque singulis annis dari iussimus. 


XXIII. 


NE QUIS MUTUUM DANS AGRICOLAE 
TENEAT ILLIUS TERRAM, ET QUANTAM USURAM AB AGRICOLIS 
ACCIPERE DEBEANT. 


mp. lustinianus Augustus Agerochio. clarissimo praesidi Haemimonti Thraciae. 


Praefatio. Hem gravem et quae ultra omnem impietatem et avaritiam fit. lege communi sanare 
visum est, quae non solum in praesenti necessitate, sed eiiam in omne futurum. iempus. exerceri possit. 





1 evgarianuxóv — 3 c5 rGw bis scr. M || ovr» xai 
evrq] ei et ipsi e | 2 aves L | 6 17€ om. B — xai ur; ávri- 
Saa«a B* | 1 urBà B || * aAA xal om. |, 9 4 om. B || 
12 eigruévrv B* | 13 acà L || 15 xavà vov vóuov LB | 
13 Tnv om. L | 21 xai. éyygaqonévov om. L | 22 óuo- 
Ogóvow M] Qoovam Le prob. Zachariae | 24 xv k. April. 
(arri. M) Me Ath., uryi axQiliq Theod., om. Iul. || rost 
consul. Bilisario uo. conss. M, usra rZv vzxatsíav Ba- 
Aucagéov Theod, Ath. (dat. post cons. uclisarii Jul* dat. 
bil. cons, JuL"*) | 27 nóoz» L'| 28 dmo row ysopyaw 
om. A | 29 4'roxperog A] O avroxgaro M(AU.) 'Ü ai- 


v0 Bacilsoe avroxoírog L | dyegoxéo L', Ath. cod, 
unus, dysQovyép A Ath, cod. Paris. (agerutio nov, X X XIV. 
codd. g) || dpauowrov tZ Ogdxné M, ciuíuaw tov 
Opáxrs L àpiuov A. Dodxre Ath. (1€ Opdurs om. e) l 
31 fr om. A 


1 subdimus V | eis 7 | 4 agente V j utpute V 
6 prouineiam T'al. | committatur] sed et add. vulg. 
22 annonis Val. | 24 CP. T Neob.| om. V | po. V] om. 
T Neob. | bilisiario (ita V, bilis. T' Nob.) v. e. con. libri 





Nov. XXXIII 940 UT NULLUS MUTUANS 


reíecÓaa Üvrcu£rq.  Éyvagew yap de vise dni vis dmapyías 75 Goyns évóAunsav émiofusvo: TOU waipoV 
t?js ágopías voV Gírov Óáveugua mpabas mQós vivas dx Varir pétQp xapzaw xal yos avrà» Aagsiv yz 
&macav dvr' avrov, Oxsts rOV$ uiv rOw yscpyOw qsvynr, rove 08 Dag Darvas Jauq, Osivioy 1a ysyevijad'as 
gSJopgàv oiÓiv v5$ BapgBagixzs énidgouse dAivrova, * 


CAPUT I. 


ÜeoziLousv roivv» narras rove Üavaigewras ocovÓzmors ustgov cw oimwÜrnnort Engow xapmew 
Tovro d;ztoL«upavovras vw agis Thy oíasoUv moorDNxne dzodovvar Tà yüdur TOW; yewpyois, urüevos mavva- 
Aa CaggoUrvros yr» xar£ytiw mxQopücm vGw tionuévow Qavacu&árov, str Éyygaga sire &ygaqa sir. xouazo- 
gévovg s. si udv oi DavagÓévtes slev xapmoi, óyÜónv ToU uolíov uoipav dp' éxáctq E d dsiavt. v 
0Àov, si Óà vouíguara và ÜavucOfvra dim, ig y dcs vouíguar. évixvciov xsp&riOv Ew mtQogügts TÓXOV. 
ToU Àoxoi dà rove Davacras dgxovuévovs óyÜóg uodíov uoípq éq' éxactq uoÓip eis dviavróv Éva (5j dg" 
Ücov u£ve« xó Üávegua xarà v9» avaloy(av ravinv) 5 cQ xigariQ dmodidóvas ndwraw, sive yZv tive GÀAO 
Ts Àafóvris TUyOwev £véyvpov, Bóas vvyóv 75 ngófava fj avÜgimnoda, xai rovrov slvas TOv vóuov xowow 
&mag,, giAivOpunóv rt Gua xal eUGsÜ; xal v5v vs ygsíav Osgaztvovra oie Ütouévow vois «e QavsuGtcis 
gégovra ustQíav nagawyvxyrv. 

(Eniloyos) Ta roivvy magacrávra fuiv 5 d ÀauztQórns Koyq wal siépeTs magadovvas azevaára* 
silóros voU ÜaweGrOU, cé &í zagà ralrá và ztQafcs Dapprosu, 5s tüemodleoe ÉxzaGsitas, xal 0 Àagowv sire 
4Dixoíusvos Kfz nagayvyyr c0 avtós uiv &ànzAÀiyÓa: moayuárov, róv Qavtctn» 0B (üriv dmi vois avtov 
Unieovuavos. — Dat. xvi. k. Iul. CP. Belisario v. c. cons. (a. 535] 


XXXIII. Auth. XXXV. Coll.IV tit. 4 


& UT NULLUS MUTUANS AGRICOLAE TENEAT EIUS TERRAM R 
Idem A. Dominico viro illustri praefecto praetorio per Illyricum. 


Propter avaritiam creditorum, qui angustia temporum abutentes terrulas infelicium agrestium sibi 
uber pro pauco frumento omnem illorum substantiam retinentes, legem posuimus, quam primo quidem 
in Thraciam et totas eius provincias, in praesenti autem in lllyricianas patrias direximus. Cuius exempla- 
rium subdi etiam praesenti legi praecipimus, ut ne privati quidem homines putent legem contra se solum- 
modo esse positam, milites autem altiore nitentes fastigio legem contra se non esse prolatam existiment. 
Ut igitur et tua magnitudo sciat, quod communis lex posita est et provincialibus et militibus et omni 
cingulo, nulla excusatione cuidam competente, ideo et ad tuam sublimitatem praesentem legem destinavi- 
mus, scituris militibus qui praesenti legi non esse oboediendum existiment, quod cingulo denudati inter 
privatos habeantur, poenis quas in anteriore lege posuimus prius nihilominus subiugan 

Dat. xvir. k. lul. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 


Nov. XXXIII. XXXIF (Authent. XXXF. XXXFI — Coll. IV tit.4.5: gloss.) Latine tantum extant (cf. ad nov. XXXII). 
Nov. XXXIV. hahetur etiam in appendice Iuliani (Iul f. 151" cons. CXXVIIII Kp. DLXXXIIII, Iul* Kp. DLXXXVT, 
Tul.* Kp. DLXXXII, Iul.* i. e. Coloniensis X8 olim Wallrofianus saec. XII). — 'vaaga Ày' egi vov nrdéva JavaiCovra 
ysopyo xgnrüv vi» dxsivov yrv, aire OrpariQ EV sir& OvrwvaOve Ürmore idiovr,v: xai aUtm OUx ín. 
Ouoíwe xai r; ÀY ovy evoéOr M. — Epit. Theod. 33. 34 (inde L), Athan. 16, 3. 2. (Julian. const. XX XIIL) 


Novimus enim quosdam in provincia cui praees opportunitate frugum sterilitatis captata fenus cum qui- 
husdam exercere et minima fructuum mensura mutuo data pro ea omnem eorum terram auferre ausos 
esse, adeo ut colonorum ali aufugerint, alii fame perierint, et. gravis pestis evaserit barbarorum in- 
cursione sepe minor. 

L Sancimus igitur omnes qui quantamcumque mensuram aridorum escumque sunt fructuum 
mutuum dederint, ea recepta sine ulla accessione terrulas agricolis reddere, nec quemquam audere 
lerram detinere sub praetextu dicti mutui, sive id scriptis sive sine scriptis factum est: sed si quidem 
fructus mutuo dati sint, octavam modii partem pro singulis modiis per integrum annum percipere, sin 
autem pecunia credita sit, usurae nomine pro singulis solidis singulas siliquas annuas. In posterum vero 
creditores octava modii parte pro singulis modiis in annum unum (aut quamdiu mutuum manet, secun- 
dum hanc proportionem) vel siliqua contentos omnino reddere, sive terram sive aliud quid, veluti boves 
vel oves vel mancipia pignori acceperint. Et hanc legem omnibus communem esse. humanam simul et 
píam quaeque tam necessitati egentium. medeatur quam creditoribus mediocre solacium afferat. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt tua claritas operi effectuique tradere studeat: sciatque 
creditor, si quid contra haec agere ausus sit, exactione se privaium iri, atque eum qui acceperit ac deinde 
iniuriam passus sit hoc solacium habiturum esse, ut ipse quidem liberetur negotis, creditorem vero in 
suis rebus iacturam facere videat. 


1 dvvóuevov LA || 2sg. áxacav yy» àvt' avc A 20 terram Ry - XXX-V V || 21 Zoguvix Ath. | prae- 
yeyevioOc. M] yevéadas LA |, 5 voc Qavauavóc A torio per om. R | illirieum V" yliricum R | 22 initium 
8 8d om. A || ei] oí M || oí davzOévrss L' cà Qave- | prauaritia citat L (prae avaricia Haloander) || 23 quidem 
aJévra B | 9 và om. L| év«avavaiov B || Ev] dv A || | (qui R!) et in R | 24 traciam R*T terciam A! thratia V] 
10 uodíov om. A | 7j om. A | 11 aAA or: M 12 Bóas | autem] aut. R! [ in VA] et in vulg. | patrias] provincias 
xal tvxov 7; L || xowóv om. L | 13 azací ve qiAivOQo- | Contius | 25 ne] non T | 26 altiores & | fatigio ' || 27 et 
mov aua Á| 16 v« om. A | 18 Grjovuevovj Aguuaciw | tua] et om. R' ^ euiquam vulg. | competentem R' | 
add. A (in suis pecuniis patientem iacturam g) | subscr. » existiment 51 rer ng- ,8 zug. d e pep uund 
dat. xv. k. uul. pp^€ (i. e. zrgasrogéeov, err. pro CP.) bilis, | vulg. ! anteriori ege om. R! || 31 subscr. dat. vir k. i 
uc. conss. M, js meu xad. Pc no (al. Melon) ep. bilis. uic. consule T dat. bilisiario V, om. R ai. dyedyn 
Vrartíac Bsjagapíov Ath., quem recte sequitur Zachariae; | 78e L3 xalivüay foviiany Vnaveias Belacagíov AA. 
dEsgovid unyi loviio usa v9» Ünavsíay Belagagíov dEtpowrjOn xal avri) unvi lovi vnatsiq Balagagíow 
Theod. dat. cons. uelisarii d XN, octobris Jui.^* (dat | Theod. 
cons. uilisarii Jui) 





1$ 


NULLUM CREDENTEM AGRICOLAE 241 Nov. XXXIV 


XXXIV. Auth. XXXVI. Coll.IV tit. 5 


R NULLUM CREDENTEM AGRICOLAE TENERE ILLIUS TERRAM, 
ET QUANTAM DEBEAT USURAM DARE K 
ldem A. Agerochio v. c. praesidi Haemimontis 


Rem duram atque inhumanam et quae ultra omnem impietatem et avaritiam fit perspeximus legc 
saluberrima sanare et communem omnibus deponere medicinam non tantum in praesentis necessitatis tem- 
pore, sed etiam in omni aevo futuro. Venit enim ad nostras aures quosdam in Mysia secunda provincia 
quam administras avare temporum necessitate captata ad quosdam feneraticios fecisse contractus, et paucam 
mensuram fructuum dantes totas terrulas eorum abstraxisse, et ex hac causa quosdam colonorum fugae 
latebras petisse, alios fame esse necatos, et tristissimam pestem homines invasisse incursione barbarica non 
minorem. 


CAPUT I. 


Sancimus itaque omnes huiusmodi creditores, quantumcumque modum vel tritici vel hordei vel aliae 
speciei quae in fructus aridos est dederint, hoc reddito in praesenti cum parte modii octava pro singulo 
modio in unoquoque anuo praestanda terrulas colonis restituere; nemine penitus eorum audente terrulas 
detinere sub occasione feneraticiae cautionis, sive in scriptis sive sine scriptis credita sunt contracta; si 
autem pecunias dedit, nibil amplius quam unam siliquam pro singulo solido annuam praestare. Et hanc 
saluberrimam legem in omnes extendimus, ex praesenti quidem tempore initium accipientem, in omne autem 
aevum modis omnibus observandam, ut si quando fuerit vel triticum vel hordeum feneratum vel alii aridi 


fructus, creditores tam quod dederunt ye pns 
singulis modiis, vel siliquam pro singulo soli 


quam pro usuris octavam modii partem annuam pro 


o (et secundum hunc modum in quantum fenus permanserit) 


— sive terrulas sive aliud pignus acceperunt, boves forte vel pecora vel mancipia, haec modis 
omnibus reddere; et hanc legem communem omnibus esse, humanitate et pietate gaudentem et omnibus 
egenis consulentem et creditoribus mediocre solacium adferentem. 

(Epilogus. Haec igitur quae a nobis statuta sunt claritas tua in omni provincia quae tuo mo- 


deramine gubernatur observare festinet: scituris omnibus creditoribus quod, si aliquid 


raeter haec com- 


miserint, exactione cadant, et cui fenus ablatum est hoc habebit solacium, ut ipse quidem securus degat, 
$varum autem creditorem videat in suis pecuniis patientem iacturam. 


Dat. xvir k. Iul. CP. Belisario v. c. cons. 


1 RB XXX.VL Nullum cet V | 259. ín appendice 
luliani rubrica est Ut nulli liceat mutuanti (multuanti 
lul*) agricolae terram ipsius tenere et quantam usuram 
$ecipiat (quartam usuram aooipiat Jul" quantum usu- 
rae aocipiat vel accipiant Ju/,"* al, in Jul verba inter 
&grieulae ef (acc)ipiant margine detrito deleta sunt) 

A inser. om. app. Tul. | agerutio Jibri | v. c.] uicario 

€ (antea spat. vac. À litt., in quo ? scripsit V*) V, uic. al. | 
praesidi emimontis Val, praesidie minoris R | 5 dura 
atque inhumana Zu/.* duram [/////////um uL | et quae — 
avaritiam fit] et auaritiae (abaritiae ful.^ auaritia Jul") 
plenam Jul^"*| inpietate A'[ sit R | lege saluberrima 
(legem saluberrimam Zu/.") perspeximus, omisso v. sanare 
app. Iul. | 6 eummunem Zui.* commune Zul."* || praesentis] 
praesenti V A(?) Ju/." | praesenti — $ fecisse scr. J£? in ras. 
3 vv. | necessario app. Jul. [7 omni aevo] omne uero V' || 
in misia A V] inmissi ad Zul."* amissa ZuL* | secundam 
lul* | provincia quam administras om. app. Jul. | 8 amini- 
strans // f auare RTV?] auare uel adire V! audere (om. 
lul.*| app. Ful. | necessitate temporum Zul.* | necessitatem 
TuL."* | capta Ju/.^* captam Ful. | quosdam] quos app. ul. || 
feneratiquos Jul.* || contractos Jul.^re || pauca V jj pauca 
mensura Ju/.* de pauca mensura Zu/* | 9 fructum Z7ul.^re 
fructu non Zu/.* [ totas app. Jul.] om. RVT vulg. | tota ter- 
rula /u/.* | adtraxisse ful." | ex om. app. Iul. | hec Jul."we 
10 alios] et alios V | fames /ul | nocitos Jul. nectitos 
luL* | et om. Zul.* | tristissima peste Zu/.** | homines pestem 
V | incussione Zul."* | barbaricae Jul.* barbaricam ul." 
lin hoc verbo des. Iul." foliis aliquot deperditis) | 11 minore 
R! [u.* | 12 quantocumque Zu/..* | modum (modo Iul.) 
app. Jul.] om. R VT vulg. | ordei libri | alium R [ 13 spe- 
«e R [ul * | quae] que A! si que V om. Jui." | in fructus 


[a. 535] 


(fructos Zui.**) aridos libri] in fructibus aridis vulg. inter 
Íructus aridos cont. Contius | est] continentur (al. est s. v. V 
V, om. IuL^* | dederunt A dederit a/. || credito [ul.** 

partem modii JuL* partem hodii /uL* patre medii V' 

octauo R* | 14 anno om. V || praestanda cet.] nda terrulas 
— 16 et hano ser. R* in ras. 4 lin. | coloni /ul.^* | audeant 
Iui.* | 15 detinere] et tenere Zul.? || cautiones ul." | in om. 
Tul. | siue sine scriptis post contracta coll. /ui.* | ài V Iul.^€] 
sin Ri?) vulg. et [uL || 16 per singulos solidos Jul.* | annuo 
Iul,"* | 17 praesentis /ul.* | accipiente Jui.^ | omne autem 
aevum] omni autem euo /u/.? omni aeuo ful.* o cum spatio 
fere litt. R || 18 fuerint Jul.^ | ordeum libri | funcratum | 
arridi V andri A! | aridi — 19 tam e£ m pro usuris octa 
in Iul? margine detrito deleta sunt [ 19 derunt Ju/ * erunt 
Iul." | octaua modii parte app. Jul. [ annua Ju/* annuam 
om. R' | 20 siliquas Zul* si aliquam V? || solido] sing 
cum spatio 2 litt. V* | farnus permanserint /u/^ | 21 acci- 
perunt ul. aeciperint Jui." | fortc] dd Jul. | peecora V 
pecoras Jul'"* | manoipias JuL* | 22 hanc] hee Ju/** | 
eummunem Zu/.? | humanitatem Jui." | 24 in omnes pro- 
uincias et 25 gubernantur app. Jul | moderamine om. 
Iul." | 25 festinent Zu/.* | quad ai] ut si forte app. Tul. jj 
haec] hoo.  £ul.^ || comiserint Jul.^ miserit Zul.* | 26 ex- 
actione Contíus) et actione (actionem A! accide V^) libri || 
eadat Jul" cadent JuL* vulg. [, cui] e& Zul.* || fenus] pe- 
nitus app. Jul. | solutum R* | ut] ut et A | securus 
degat auarum V vuig.] secutus delat (degat c*) auarum 
Iul" secutus delata uero Zu/'" degat seourus auarum 
(delatarum R? aurum 7!) AT | 28 subser. die xvi. k. iul, 
Iul", dat. v. kal. mart. constant. bilisario uiro clar. c. 7, 
om. cett., &&sgaovr;9n 0d oaavtas urvi loviiq urrà viv 
vzartíav Beliaagíov Theod., om. Ath. (cf. p. 240, 18. 300 





Nov. XXXV 249 DE ADIUTORIBUS QUAESTORIS 


XXXV. Auth. XXXVII 
KR DE ADIUTORIBUS QUAESTORIS R 


Idem A. Triboniano quaestori. 


Inter viros devotos memoriales tam sacri nostri scrinii memoriae quam epistolares nec non libei- 
lenses et adiutores viri excelsi pro tempore quaestoris multas dubitationes scimus esse emersas temporibus 
Thomae gloriosissimae recordationis, cum is qu&estoriam nuper tam sacri scrinii memoriae quam episto- 
larum gubernabat censuram, adiutoribus quidem asserentibus in scrinio quidem memoriae duodecim esse 
antiquitus adiutores, in aliis autem duobus scriniis, id est sacrarum epistolarum et sacrorum libellorum, 
in nnoquoque bran numero; sed postea sic effusam esse licentiam, ut innumerabiles paene adiutores 
extarent temporibus Iohannis viri magnifici quaestoris, cum per prolixum tempus tale gessisset officium: 

1 et Proculum excelsae memoriae de confusione adiutorum imperiali culmini suggessisse, et divino nutu 
sacram constitutionem esse promnlgatam, qua cavetur antiquo, id est XXVI, numero tantummodo quae- 
storis adiutores concludi et non licere alium subrogari, donec in praedictum numerum agmen adiutorum 
redigatur, omnibus superfluis paulatim deminutis: licentia primatibus tantummodo adiutoribus data in sus 
loca alios subrogandi, id est in scrinio quidem memoriae tertium [primum] locum optinenti et laterculensis 
nomen ineunti, in aliis autem duobus scriniis, id est epistolarum et libellorum, in secundum gradum ve- 
nientibus et melloproximatum ingredientibus, ut hi tantummodo licentiam haberent alium sibi subrogare. 

2 Posteaque eundem prudentissimae memoriae virum bene existimasse multos inveniri, qui non possint propter 
varias difficultates quae humano generi positae sunt per se divina ministeria peragere, et iterum verbo ad 
imperiale fastigium &uggessisse, et pragmaticam subsecutam esse sanctionem, quatenus liceret et eis alium 
in suum locum subrogare hominem idoneum ad tale ministerium peragendum et condignum quaestoris 

3 electione — a pro how ue quaestore eandem licentiam accipientem. Et hacc quidem esse subsecuta 
temporibus Proculi magnificae memoriae; verum opus quaestorium transivisse, et tnnc ex altercationibus 
quorundam memorialium eandem licentiam per aliam constitutionem esse sublatam, ut nemini liceat in suum 
locum alium subrogare, ne quasi venalitas et sordidum mercimonium versari videretur inter homines qui 
sacrae vocis nostrae ministri esse noscuntur: tribus tantummodo exceptis quibus supradicta constitutio 
huiusmodi praestitit licentiam. 

4 Cum igitur in praesenti comperimus eos, qui confectioni legum a nobis elimatarum et in ordinem 
per tuam excellentiam digestarum suum ministerium praebuerunt, dignos esse fungi adiutoris officio, quam- 
vis cordi nobis est praedictum adiutorum numerum in sua stabilitate decurrere, tamen eos idoneos con- 

5 stitutos huiusmodi spe defraudari nullo modo iustum esse aestimamus. — Pragmaticam itaque sanctionem, 
quae a Proculo quidem excelsae memoriae rite est inventa et ad imperiale culmen relata est et ex hoc 
promulgata, postea autem per quorundam contentiosam instantiam sublata, renovamus et licentiam damus 
omnibus XXVI adiutoribus in sua loca alios subrogare, idoneos tamen et quos pro tempore quaestor 
sacrosanctis evangeliis propositis elegerit et mandata eis in scriptis praestiterit, ut centenis solidis tantum- 
modo datis habeant licentiam homines praedicto opere digni iudicati in deficientium vel alio modo desi- 
slentium loca pervenire et adintoris officium peragere. His qui in tribus gradibus, id est in scrinio quidem 
memoriae laterculensis, in aliis autem duobus melloproximi ascenderint, etiamsi inter viginti et sex ad- 

6 iutores taxati non fuerint, licentiam habentibus in sua loca adiutores inferre: ita tamen, ut tam latercu- 
lensis quam melloproximi licentiam habeant quanti potuerint tanti loca sua vendere, cum iniquum est his 
quibus nihil a nobís additum est aliquid derogare; nam et &nte hanc legem permissum erat eis suum ofi- 
cium in alios transferre. Hi itaque et venditionis ius habeant et quanti potuerint pacisci tanti et vendant: 
aliis autem, quibus ius venditionis praestitimus, non ultra centum solidorum summam hoc facere liceat. 

7 Sive autem laterculenses sive melloproximi sive alii quibus ex hac lege hoc concessum est suum officium 
in alios transponere maluerint, is qui subrogetur talis ordinandus sit, qualem quaestoria censura elegerit, 
nec ex huinsmodi licentia in homines minus idoneos pro tempore gloriosissimi quaestoris administratio 
cadat. Si enim dignas sua industria mercedes homines quos iam enumeravimus accipiant, numerus ad- 


Nov. XXXV (e Authent. XXXVII) Latine tantum extat. 'oUva 5 Ja negl tàw forOGw toU xowtíGTcQos* 
xal avt; ovy evgéOn:' M. — Epit. Theod. 35 (inde L et B 6, 6, 16), Athan. 22,4. [ulian. const, XX VI. 





2 rubr. De auditoribus quaestoris Rr t (in R novellae | steria V | 20 sanctionem] ef. Cod. 12, 19,18 $ 2 || lice- 
XXXF [Auth. XXXFII] — XXXFIHI [Auth. XL] omissae | ret eulg.] licet Vt | aplium t | 21 misterium V | et 
sunt) De adiutoribus qunestoris V? in mg., rubricator cod. V | om.t | dignam V | quaestoris (cf. Julian.) quacstori t 
errore rubricam novellae XXXIX [Aurh. XLI] inscripsit De | quaestioni V quaestoria vir doctus in marg. Pithoeanae 
restitutionibus et c& que parit in decimo mense post uiri | 22 atque V] ow. t vulg. | subseoutam V subsequutam t i 
mortem | 3 tribuniano libri (Arh.) | 4 initium inter uros | 23 quaestiorum V quastionum t [ !ransivisse et Zacha- 
deutos citat L | nostri om. V | quam] que V | 5 quaestores | riae] transiuit (bri. JNisi plura erciderunt | ex om. t 
Vt! | scimus] scrinius 1 [ 6 his V | quaestoriam] quaestor | 24 alia V || constitutionem] Cod. 12,19, 15 | locum suum V ; 
iam libri, vulg. | nuper tàm Zachariae] gubernatam libri|| ^ 25 uenditas V | uersati V [. inter homines V] om. t vulg. | 
epistolares t | 7 quidem] quidam t quedam V | aserenti- | 28 legi V | 29 digestorum t] 30 praedieatum /ibri | ad- 
bus V | quedam (ibri | 8 id est| idem V t | 0 septonos | iutorum Osenbrüggen] adiutorium (ibri [ numerum V a£] 
V^] numeros libri | post eam V [ licentiam ut] licen et | meum tew/g. | dere V || 31 spe om. t vulj. | existima- 
V j 10 iohanni uiri magni V | 11 Proculum] ef. Jo. Ly- , vimus tuig. | 32quae] sue /ióri | 33 aut. V | sublatam 
dus de mag. 3, 20 | imperialis t| oulmini suggessisse et | V t| 34 et quos] et o». V ! 35 praepositis V | 36 habeat 
vulg.] culminis ut gessisset (gessisse V) t V | diuino nutu — libri | iudicato V | 38 melloproxima V | 39 fuerit Vt] 
V] nuto ünt (ünt de) diuino : | 12 oonstitutionem] ' ut eum latereulinsis V | 40 habeat Vt | ucnire V | 41 adi- 
Cod. 12, 19,18 [ id est] idem t (et sic 15. 16. 37) [| tan- | tum Vt | 42 alios] aliis libri |. hii V, om. tvulg. & ius 
tummodo — 13 numerum om. V | 13 «t non JNeob.] et | suis V| habeat t || pascisei V | uendatur t uendat V 
lamen t neo tamen vu/g. [. 14 licentiam V | primatibus] | 43 summa V | 44 aut V | hoo om. vulg. | suum] siue t 
partibus /ibri | 15 seripnio V | primum om. Neob. 45 maluerit his qui V | quaestori accensure legerit 

16 ineunt Jibri | 17 iugredientibus] ut ingredientibus | quaestori accessure elegerit t || 46 ne t | 47 *si] sio 
V | hii V j habeat V | subrogarent t | 18 inuenire ^ libri j digna V Foeterger V | enumeramus V | acci- 
V | 19 uacuas ;? | humani V | generi om. V | mi- . piant £) accipiat V accipient et vulg. 


15 


20 


25 


35 


40 


UT MI QUI IN AFRICA SUNT 943 Nov. XXXVI 


8 iutorum sinc ulla confusione permanebit. Sed quia volumus ante alios in deficientia quocumque modo 
loca eos taxari, qui iu legum confectione tuae sublimitati suum ministerium praebuerunt, id est Theodo- 
iium et Epictetum et Quirillum et Sabbatium et Perigenen, hoc eis donamus, ut offerentes centenos solidos 
ante alios omnes in loca adiutorüm qui sua sponte recedere maluerint subeant, scilicet unusquisque ex his 

9 4uinque memorialibus in scrinium suum officium &iutoris impleturus. lllo etiam observando ut, etsi quis 
ex viginti sex adiutoribus ab hac luce fuerit subtractus, in suos heredes vel liberos, licet heredes non sint, 
huiusmodi beneficium transmittat, ut in locum eius alius adiutor subrogetur, centenis quidem solidis ab eo 
vefferendis, pro tempore autem sublimissimo quaestore electionem eius qui subrogetur secundum quod su- 

10 perius dictum est faciente. Praerogativam autem, quam quinque memorialibus speciali dedimus bencficio, 
ità eis donamus, &i ille qui deficiat non habuerit filium iam utilem, iam idoneum ad peragendum adiutoris 
ffcium et a pro tempore gloriosissimo quaestore aptissimum secundum praedictam observationem iudica- 
1um; talem enim filium sperni et ad alium advenam pervenire satis durum atque inhumanum est. Aliis 
videlicet omnibus si quae in praedictis constitutionibus continentur in suo robore durautibus. 

n Quae igitur nostra sanxit aeternitas, sinceritas tua scriuiis quorum (interest) manifestare festinet, 
quatenus sciant et quae & nostra maiestate disposita sunt et quantum eis accessit ex tua suggestione nostra- 
que liberalitate. 

Dat. x. kal, Iun. CP. Belisario v. c. cons. [a. 535] 


XXXVI. Autl. XXXVII 


R UT HI QUI IN AFRICA SUNT INTRA QUINQUENNIUM COM- 
PETENTES SIBI RES USQUE AD CERTUM GRADUM DEBEANT 
VINDICARE R 
Idem A. Salomoni pp. Africae. 


Omne infinitum et perperam effusum merito et incivile et incompositum esse credentes certis finibus 
nostras actiones limitare censemus. Nuper itaque in Africa nostra, quam deus Romanae dicioni nostris 
vigiliis subiugavit, sacram pragmaticam sanctionem promulgavimus, ut omnes quae iam Uuandalicis tem- 
poribus amiserunt ea possint a detentatoribus iniustis tam abstrahere quam sibimet vindicare, et quinquen- 
nale spatium statuimus intra quod liceret hoc facere. Quam sanctionem in suo quidem robore manere vo- 
lumus, sed cum certo moderamine certaque definitione, ut non liceat Afris tam prolixa annositate elapsa et 
antiquis generibus paene deletis calumnias veteres resuscitare et invicem sibi molestias ingerere et in tanta 
pace bella gerere intestina. 

1 Per hanc itaque legem sancimus, si quis praetendat res vel ad se vel ad patrem suum vel ad avum 
pertinere et inique contra leges nostras ab aliis detineri, posse eas recuperare, scilicet antea legi cognitis 
probationibus praestitis, vol ab instrumentis legitimis recitandis vel a testibus idoneis educendis et quorum 
gravitas iudicibus acceptabilis sit, videlicet cognitionali certamine agitato: et extendi hanc nostram con- 

2? stitutionem tantummodo ad patres et avos, non autem ad alium gradum superiorem. Et hoc in utrumque 

videlicet sexum sancimus, ut quod suum vel ad patrem vel matrem vel avum vel aviam quisque eius mas- 

culus sive femina pertinuisse ostenderit, hoc ab iniustis detentatoribus abstrabhat, ulteriore requisitione pe- 
nitus quiescente, (ne) quis proavum suum vel abavum vel atavum, vel proaviam vel abaviam vel ataviam 
inducens miserae posteritati calumniae cumulum ingerat.  Hocque et in transversa linea observari praeci- 
pimus, ut usque ad tertium gradum tantummodo stetur, id est ad fratres et germanas, ad patruos et amitas, 
et avunculos et materteras, non autem ad alios superiores agnationis seu cognationis gradus. Et si quis 
buiusmodi quaestionem deferre sit paratus, non alibi, sed ad iudicium sublimitatis tuae vel praesidum pro- 
vinciarum et insularum stricto iudicio celebrato huiusmodi praebeat probationes, et non ex una parte neque 
in alis provinciis vel in hac florentissima civitate, sed tantummodo in Africa dioecesi, praesentibus adver- 


Nov. XXXFI (9 Authent. XXXVII, Latine tantum extat. — Epit. Theod. 36 (inde L et B 45,6,2), Athan. 19,2. 





2 legum) locum uel legum : || sublimitatis suum misto- | (etsic passim) | 23 nostras actiones vulg.] nos transaotio- 
rium t] 3 epictectum V epicteum tvulg. | quurillum V | | nes /ibri || limitare Osenbrüggen] militare t militari Val. | 
wabbatium V^] sabatium eol. sabacium tvulg. | perigenen | affrica V t| deus romanae Zachariae] diu roine V diuae 
V Neob.] perigeneri t ] 4 in om. t vulg. | maluerit t [ his | memoriae t vulg. | 24 sacram V] nostram t vulg. | sanctio- 
om, t vulg. || 5 in sorinio suo malit Zachariae | impleturos | nem] mom servatur | qui ( | uuandalicis V] uandalicis t | 
libri (unoquoque — impleturo malit Zachariae) [| 7 ut | 25 ammiserunt : | amiserunt captos sint ad tomptatori- 
om. V f alius V] om.tvulg. | 8 aut t | questorem V [ | bus V | uendieare t | 26 liecret V Neob.] liceat. t vulg. i 


electione t || secundum eius (ius corr. V^) quod V | 9 fa- | robore manere] robore V? roborare V? [| 27 cum] eum t 
entem V? | 10 habuerit V] habuit t vulg. || 11 protem- | diffünitione t Neob. | afris t | anositate V animositate t 
pore] praetore t || aptissimum] est add. t (esse add. vulg.)| | 285g. et in — gerere om. V | 30 ad se (] a se Neob. 
ludieatum vuig.] iudicandi Pt iudieanti Neob. | 12 ad- | se V | ad avum] ad alium V auuneculum : [ 31 inique 
venam] adueniam :? uenam V | 14 interest add. vulg. V] in quae t Neob. || nostras V] om. t vulg. | detineris 
15 surressione V || 16 libertate V || 17 subscr. om. Y V | 32 probationis V || 33 cogeitionali t! (cornationali 
X kal iun. (iunius Neob.) t Neob.] xvi kal. iunias Jul. vulg.) | 34 et avos] ad auos t| ad superiorem alium gra- 
(om. Iul. eodd. cett) m9ó 1! xaLavÓdw ioviinv Ath, | dum V | hoo] in hoc V | 35 sexsum V | quod) qui vu/g. | 
pnvi ioviiq: Theod., v kal. Iun. vulg., XV kal. Iun. Za- | quisque t Neob.] quisquam V || 36 sive) suum V | per- 
thariae | CP.] cap. t [| bilisa. uc. con. t Neob. (cons. uili- | tenuisse V [| 37 ne add.vulg. | attauum et attauiam (| 
worüi JulP* vyar(as Bijagagíov Ath.) usta vZv vza- | 38 induces V [ misere V Neob.] miscere t vulg. || posteri- 
tuíay Beiscagiov Theod. | 18rubr, om. V in spat. versuum | tati V) pietati t vulg. | etin) ctt in V Neob, [ lincia V [| 
(nrpi và dy Moin; Qialóya»v Theod., zt&gi xo rove | 39 sictur V Neob.] stet t vulg. [ germanas V] geriuanos 
à Ape péyos nevractías 1à dqasgeDévta nó vv | tvulg. | ad patruos] ctad patruos Neol.; leg. ct patruos? | 
Bavor Lov ngayuacva avraw sigo oniov BaOuav éxJi- | 40 abunoulos V | agnationis] ad agnitionis V | 41 de- 
iiy. Ath.) |. bii t Neob, || africa t [e competentem (|| 19 res | ferre V] differre t Neob. | 42 insularum stricto] insulae 
wque vulg.] rebusque übri | ocrtum (cf. A/.)) tertium | Sardiniae (cf. Cod. 1, 27,1 $ 12. ? $ 32) coni. Zachariae || 
vuig. | 20 iudieare libri || 21 salomon ppo V [ affriec Vt ' probationis V | 43 diocesi libri 





31* 


10 


20 


30 


35 


40 


Nov. XXXVII 244 


4 saris suis, et tunc mereat nostri numinis nostraeque constitutionis auxilium. De fide enim generis pro- 
bationes praestari ex una parte nullo concedimus modo, et si ber huiusmodi acta ostenderit quasi in hac 
florentissima civitate confecta vel in alio loco, ea non esse audienda censemus, licet antea hoc fuerit per- 
missum. Inventa etenim circa tales requisitiones summa calliditate respuendas esse buiusmodi concinnitates 
sancimus, ne dum sua reddere cuidam cupimus, alienas ei substantias dolose accipere concedamus. Rerum 
autem requisitionem secundum antelatum modum apud sublimitatem tuam vel praesides provinciarum intra 
definitum tempus nostrae sanctioni fieri volumus, id est in quinquennium, anno qui iam transactus est ex 
prioris pragmaticae sanctionis editione in quinquennium computando, ut actor reliquum habeat quadrien- 
nium ad buiusmodi inquisitionem, scilicet Ü temporis computatio legitimas exceptiones excedit. Huiusmodi 
enim quadriennii metas praeterire nullo patimur modo, ne immortalis fiat iudiciorum completus. 

Quae igitur pro securitate Africae mea sanxit aeternitas, haec sublimitas tua per edicta sua in om- 
nem Africanum tractum proponenda manifestare cunctis civibus Africanis deproperet, ut omnes quod in 
transactis annis observari oporteat scientes hoc observare festinent. De cetero enim si quis casus talis 
emerserit, successiones omnes et temporales cursus sic procedere disponimus quemadmodum in omnibus 
terris nostro orbe inclusis sacratissima iura disponunt, et sint et descendentium et ascendentium et ab 
utroque latere venientium gradus omnes et temporales cursus intacti, quemadmodum generales nostri nu- 
minis leges eos omnibus tradiderunt. 

Dat. kal lan. CP. Belisario v. c. cons. 


DE AFRICANA ECCLESIA 





[a. 535] 


XXXVIL 


DE AFRICANA ECCLESIA. 
ldem A. Salomoni pp. Africae. 


Autb. XXXIX 


Venerabilem ecclesiam nostrae Carthaginis lustinianae ceterasque omnes Africanae dioeceseos sacro- 

sanctas ecclesias imperialibus beneficiis relevare noctu dieque festinamus, (ut), pues nostrae reipublicae, 

1 per dei praesidium à tyrannis abreptae, sociatae sunt, nostras etiam sentiant liberalitate. Cum igitur Re- 
paratus vir sanctissimus sacerdos eiusdem nostrae Carthaginis lustinianae, qui venerando concilio totius 
Africae sanctissimarum ecclesiarum praeesse dignoscitur, unà cum ceteris eiusdem provinciae reverentissimis 
episcopis litteris propriis per Theodorum virum religiosum diaconum et responsalem eiusdem venerabilis 
ecclesiae civitatis Carthaginis Iustinianae destinatis nostram deprecati sunt maiestatem possessiones eccle- 
siarum totius Africani tractus tyrannico quidem tempore ablatas eis, post victorias autem caelesti praesidio 
nobis (contra) Uuand:'os praestitas per nostri numinis piam dispositionem eis redditas, salva in quocum- 
que loco constituta videlicet tributorum solutione, firmiter possidere secundum legis tenorem quae iam super 
hac causa promnulgats est, petitionibus eorum prono libentique animo duximus annuendum. 

Ideoque iubemus sublimitatera tuam suis disponere praeceptionibus, ut praedictas possessiones, salva 
prout dictum est tributorum ratione, venerabiles ecclesiae tam nostrae Carthaginis lustinianae quam om- 
nium civitatum Africanae dioeceseos firmiter possideant et sine ulla concussione, a nullo penitus abstra- 

8 hendas. Si quas autem alias possessiones sive domus sive ecclesiarum ornamenta apud aliquos vel Arianos 
vel paganos vel alias quaslibet personas detineri probatum fuerit, ea quoque omnimodo sine aliqua di- 
latione avelli et sacrosanctis ecclesiis orthodoxae fidei adsignari, nulla prolixitate temporis his qui easdem 
res inique detinent uti concedendis, sed earum restitutionem omni explosa machinatione facere compellen- 
dis, quia non patimur sacratissima vasa vel ornamenta venerabilium ecclesiarum aut alias possessiones 
apud X mend vel alias personas detineri; et lex quae nobis antea prolata est sat abundeque huiusmodi 

4 capitulo consultum fecit. Alterius etiam nostrae constitutionis praerogativa, quam pro ecclesiasticis feci- 
mus rebug et possessionibus, Africae quoque venerabiles ecclesias perpotiri censemus, et secundum eius 


Nov. XXXF I1 (— Authent. XXXIX; eadem in parte codicum Nomoc. XIP tit. 4, 18. 8,10. 9, 25 citatur 9j Q«8' vaaoa) 
Latine tantum extat. — Epit. Theod. 31 (inde L et B 1,1, 49—52), Athan. 2, 6 (inde Coll. const. eccl. 3, 2, 6). 
8 2. 3 summarium exhibet Nomoc. XIF tit. 8, 10. 


1 nune V [ nostraque V] probationis V | 2 ex una 


stanter) V t | affrice t [ dioeciseos V' diooeseos t || 23 ut 


parte praestari t vulg. | 3 praemissum V | 4 concinnita- 
tis t concinationis V comunicationis Neob. | 5 substan- 
tias V Neob.] subiectas t [. reum t I 7 id est V Neob.] 
om. t vulg. | anno Zachariae] annum libri | qui] quod V 

iam] tam t| 8 editione] seditionis V | quinquennio V^ 

auctor V | 9 excede V excedat vulg. | 10 quadriennii me- 
tas Heimbach] quadriennium etas V quadriennii etas ( | 
patitur t [. ne 1] om. V Neob. | 11 mea sanxit] me anxit 
V | dieta V || 12 affricanam V* | tractatum t | deperet V | 
quod V Neob.] qui t quid vu/g. | 13 hoc] hac V' haeo t | 
14 emerseere V || temporales VNeob.] temporis t vu/g. [ sic] 
si V| 15 disponunt Beck] disponi ut V t| et ascenden- 
tium om.tvulg. | 16 generalis V | 17 tradiderunt omni- 
bus t vulg. | 18 subscr. om. V, Ath. [ kal. ian. Neob., kal. 
ian. (rie) t. envi lavvovagio Theod. | cap. t || bilis. (libis. 
Neob.) uc. con. (contra t) Neob. t, usrà Tr» vxareíav 
Belagagíov Theod. (sed cf. Zachariae edit. p. 17 n. 6) ! 
20 rubr. om. V ín spatio vac. — Ilegl «àw dv JMfgpuer 
dxxÀnaiOv Theod. Ath. ('H .. tegi vw ExxÀnaiaw Aqgi- 
xn... led codd, aliquot] seaga Nomoc. XIV tit. 4,13. 
9, 25) [ 21 salomon ppo V f 22 cartaginis (ef sic fere con- 


add. vulg. | 24 abrepte V] direptae tvulg. | sotiate V, 
societate /Meob, societates t vulg. | Reparatus Pithoeus 
(cf. Procop. de bello Vandal. I1 26, al. ap. Mansi Concil. 
coll. VIII p. 841. 848. 850)] separatus übri | 25 uir 
V) wb à vulp. | qui t vulg.] quae V [ consilio V con- 
soiio t | 26 ecclesiarum om. V | una V] iura t Neob. $ 
provinciae om. V in spat. vac. 2 litt. | 27 litteris V] om. t 
vulg. [ diaconem V | numerabilis t | 28 cartaginis ciui- 
tatis tvulg. | 29 ablatias V | eius t | 30 contra add. 
vulg. | praestitam libri | nostris V t [ numinis om. t 
vulg. | 31 constitutas Jibri | legis] mon servata est | 
32 haeo (bri | prono) pro non t | 34 tam vuig.] cum 
libri | 35 diociseos : dioecis con V | 36 quas] quis t 
vulg. | arrianos t |, 38 auelli V] om. t vulg. | 41 detinere 
(deeinere t) libri | ante V | sat dedi (satis Zachariae 
in add.)) sit libri sio vulg. | habundeque t ab eundem 
quae V | 42 capitulum [d etiam] et V | constitutionis] 
Cod. 1, 2, 21 (ef. nov. VII c. 8). 23 | prorogatiua V? prae- 
rogstam t || 43 africam Neob. aífricane V affricá de t | 
uenerabilis V | perpatri V | eius om V 


10 


20 


945 


tenorem licentiam eis damus res pcne et possessiones recuperandi & quacumque pue per provinciam 
occupatas, ut possint quicquid eas pertinens ablatum est vel fuerit sb iniquis detentatoribus vindicare. 

5 Curae autem erit tuae sublimitati, quatenus neque Arianis neque Donatistis nec ludaeis nec aliis qui 
orthodoxam religionem minime colere noscuntur aliqua detur communio penitus ad ecclesiasticos ritus, sed 
omnimodo excludantur a sacris et templis nefandi, et nulla eis licentia concedatur penitus ordinare vel 65 
episcopos vel clericos aut baptizare quascumque personas et ad suum furorem trahere, quia huiusmodi 
sectae non solum a nobis, sed etiam ab anterioribus legibus condemnatae sunt et a sceleratissimis nec 

$ non inquinatis coluntur hominibus. Omnes autem haereticos secundum leges nostras quas imposuimus 
publicis actibus amoveri, et nihil penitus publicum gerere concedantur haeretici nec aliquam administratio- 
nem quibuslibet subire ambitionibus, ne videantur haeretici constituti orthodoxis imperare, cum sufficit eis 
vivere, non etiam sibi aliquam auctoritatem vindicare et ex hac orthodoxos homines et dei omnipotentis 

7 rectissimos cultores quibusdam afficere detrimentis. Rebaptizatos autem militiam quidem habere nullo 
modo concedimus, paenitentiam autem eorum, si ad orthodoxam fidem mente purissima venire maluerint, 
non respuimus, sed damus eis licentiam hoc faciendi, quia et deo omnipotenti nihil ita est acceptabile ut 

tium paenitentia. ludaeis insuper denegamus servos habere Christianos, quod et legibus anteriori- 15 
us cavetur et nobis cordi est illibatum custodire, ut neque servos orthodoxae religionis habeant neque, si 

8 forte catechumenos accipiant, eos audeant circumcidere. Sed neque synagogas eorum stare concedimus, 
sed ad ecclesiarum figuram eas volumus reformari. Neque enim ludaeos neque paganos neque Donatistags 
neque Arianos neque alios quoscumque haereticos vel speluncas habere vel quaedam quasi ritu ecclesiastico 
facere patimur, cum hominibus impiis sacra peragenda permittere satis absurdum est. 20 

9 rivilegia insuper sacrosanctae ecclesiae nostrae Carthaginis Iustinianae omnia condonamus quae 
metropolitanae civitates et earum antistites habere noscuntur, quae etiam Codici nostro in primo eius libro 
segregata sacrosanctis ecclesiis suum honorem praestare noscuntur: ut civitas quam nostri numinis cogno- 

10 mine decorandam esse perspeximus imperialibus etiam privilegiis exornata florescat. Confugas etinm, qui 
^d venerabiles ecclesias et earum fines convolare festinant et suae saluti prospicere, nulli penitus licere 25 
sacrilegis manibus ab his abstrahere, sed eos venerabilibus locis debita reverentia perpotiri, nisi tamen 
homicidae sint vel virginum raptores aut Christianae fidei violatores: illos etenim qui talia facinora com- 
mittunt nullis esse dignos privilegiis quis non confiteatur? cum non potest sacrosancta ecclesia et ho- 

li mines iniquos adiuvare et hominibus laesis suum adiutorium praestare. Sin quid praeterea sacrosanctae 
ecclesiae saepe dictae nostrae Carthaginis lustinianae vel aliis venerabilibus ecclesiis Africanae dioeceseos 30 
& quacumque persona pro suae salute animae oblatum est vel fuerit quocumque modo legitimo seu in pos- 
sessionibus seu in aliis quibuslibet speciebus, et hoc apud easdem venerabiles ecclesias manere firme, nullius 
iniquis manibus abstrahendum, cum homines qui tam laudabiles tamque deo acceptabiles actus et pias fa- 
cere oblationes deproperant satis et nos landamus et dei caelestis remuneratur clementia. 

12 Haec igitur omnia quae ad honorem sacrosanctarum dedimus ecclesiarum totius Africanae dioeceseos 35 

. per praesentem piissimam et in perpetuum valituram legem, quam omnipotenti deo dedicandam esse per- 
speximus, sublimitas tua cognoscens firma illibataque custodire festinet et omnibus prout solitum est mani- 
festare edictis ubique proponendis, ut nostra iussa summae pietatis rationem habentia ex omni parte in- 
mutilata serventur; temeratoribus eorum poena decem librarum auri subdendis, aliaque d pisei nostri 
numinis indignatione plectendis omnibus qui nostram dispositionem quocumque modo vel tempore violare 10 
temptaverint vel violare concesserint. 

Dat. kal. Aug. CP. Belisario v. c. cons. 


DE AFRICANA ECCLESIA Nov. XXXVII 





0 


(a. 535] 


4$ 6—8 citat Nomoc. XIV tit. 4, 13. 9,25. 





lsg. recuperandi — possit V] om t — | provin- , spicere V] proficere t Neob. vulg. | 26 sacrilegis t sacris 
siam) pàm V [2 possint Heimbach] possit iniquis V] LAT V | 21 uel] nobis t [. aut ex corr. V || 28 nullos 
antiquis t vulg. | uendicare t | 3 arrianis V t || 4 ali- | esse] causae esse t! | quis) qui Vt || potest (por V 


qua V] alia t Neob. vulg. | detur V Neob.] detur omnino 
t vulg. | communo V || ecclesiasticus V | 5 nefandi) et 
nefandi libri | 6 ad f] à Neob., om. V | quia] qua V 

7 interioribus V | condempnati V | 8 nostras leges V. 
Cf. Cod. 1, 5,12. 18 $ 5. 10 |. 9 ammoueri V || et om. V || 
h&eretiei om. V | nec aliquam — 10 haeretici V Neo. 
om. t vulg. || 11 orthodoxi V Neob. | 12 afücere V] 
affrice t|. 13 penitentia V [| maluerit t| 14 respuerint V 

hec Neob. | 15 delegamus £ || 16 cordi esse illabatum V 

17 eathecuminos t cathecuminus V || accipiebant t vulg. 

audeant om. t vulg. | 18 eas V] eos tvuig. |. 19 arrianos 
V: | quadam £ | 20 saere V | peragendi libri [| pro- 
mittere t [, 21 Priuilegia V] om. t Neob. vulg. | 22 earum 
Zachariae] eorum libri | etiam V] om. t vulg. | Codici] 
1,2 | 23 honore V | nostris V [ 24 qui] quid V || 
25econualere V [ *aoluti V uoluntati t Neob. vulg. | pro- 


P :() libri] poterunt Heimbach possint vulg. prosit Za- 
chariae in add, | *saerosanctae ecolesiae libri | 29 ad- 
iubare V | Sin] In V Si t vulg. | 30 dioceseos Vt | 
32 easdem V] om. t vulg. | 33 inquis V t] in quibus 
Neob. | 34 deproperare t! deproperari :* | remuneratur 
V Neob.] remunerat t [| 35 dioceseos libri | 37 et V* t] 
om. V? Neob. | solitum t] solutum V Neob. | 38 rationem 
om. t vulg. | 39 temeratoribus Piírhoeus] demetatoribus 
libri | auri] a- t ! aliaque V] aliqua t Neob. || grauis- 
sima V] graui t vulg. | nostra V^ | 40 nostra dispositione 
V | violare Zachariae] uiolari V, violare temptaverint 
vel om. t vulg. || 41 leg. violari? | 42 kal. aug. V t Neob., 
Ath, urvi avyovat Theod.; XVII kal. Aug. malit Za- 
chariae | bilisiario uc. con. V' bilis. uc. contra t bibilis. 
uc. con. Neob.; vmareías Beicapíov (v. l. Bacileiov) 
Ath, uar vZv vmar&íav Bshigagíov Theod. 





Nov. XXXVIII pr. 


Af 
IIEPI BOYAEYTON 
9ZTE ENNAOYFKION KATA- 
AIMHANEIN TOIZ EAYT9N 
BOYAEYTAIZ HAISZIN. 


0 avrós Sacileos "Iocvvn vg éydoEorár qp dnáoyo 


"en « : Har 
vw íspov 15e Ew nomiroQiíowv T0 Ü', amo vnavowv 10 


xai sgavQixiq. 


(Hoooíusov.) Oi tiv zolsteiav zuir mala: xava- 
91/0avTec qroÀnsav agivea xata TL Hu BaaiAsvov- 
eni zóÀsos ulunsiv S 'eoiacs xad" éxdatrv ztólv 
TOv; 4U ysyovorag xai áxactr guyxáAntov Dobvat 

15 » T " ^ * 
Bovàgv, Oi m Kusihs vd Us Órnócia nártea Das 
amavra vs yívecO«, xarà vábuv 5v mgojxovaav. 
obra TOvvr 10 moüyua fvOrnctv, ovrtos £gáwr Àag- 
mpÓv, cx ràs uryígtae & xai ztOÀvavOQmzoraTas 
oixías BovAzetow slvai, mÀndove uév óvros ToU fov. 
Aevovros, vz& 0à Doxovone selva vàv Atrovoyruávov 
Bagitrvos ovüevi zavreAdg àgogrtov xaduatauévri* 
Tq yag aic nÀrjJos OimoraD'as x Bágos avenaíaDvycov 
b t. TOi; TOUTO v7tOuévovcir zv. "Emxei dà xarà 


9246 


DE NATURALIBUS 


XXXVII. 


KR DE NATURALIBUS 
IN CURIAM DEPUTANDIS VEL DE 
DISTRIBUENDA FACULTATE 


Auth. XL 


5CURIALIUMIN FILIOS MASCULOS 


SEU FILIAS VEL SISINE FILIIS 
FUERINT CURIALES IN QUOTAM 
PARTEM SUCCEDANT R 


lmp. lustinianus Aug. lobanni pp. per Orientem. 


(Praefatio) Qui rempublicam olim nobis dis- 
posuerunt, aestimaverunt oportere secundum regiae 
urbis instar adunare in unaquaque civitate nobiles 


15 viros et unicuique senatus dare curiam, per quam 


debuissent agi quae publica sunt atque omnia feri 
secundum ordinem competentem. Sic namque res 
floruit, sic apparuit clara, ita ut magnae et popu- 
losae domus curialium essent, multitudine quidem 


?0 existente curialium, quod autem functionum videba- 


tur esse onus nulli omnino intolerabile existebat : 
nam quod in multitudinem dividitur onus insensibile 
propemodum facit eis, qui hoc sustinent. Quoniam 
autem per partes quidam coeperunt se eximere albo 


uígo$ fgbavró Tuves Éavrobs éfaigeiv 1» Bovievti- 25 curiae et occasiones invenire per quas liberi harum 


xGr Amxouáro» xai éfevoloxev mgogásris Oi cov 
nos dAsiO:go. roov laovtea, elta xat! 0Aiyov jAar- 
TD 1a fovisvtQua uvolov dzxivorD e«adv. st 00gá- 
ctv, 4E ow Lutlàs và uiv ida xaAas (Etv, tà di 


efficerentur, sic paullatim deminutae sunt curiae in- 
numeris excogitatis occasionibus, per quas potuis- 
sent specialia quidem bene habere, communia autem 
et publica deminui per omnia. Propterea ad paucos 


»owvà xai Üruómin Duà müwrww dAnrroUODa. dà 30 viros redactae functiones et illorum facultates com- 


Tovro eis árópas dAiyove mepugrráwra di Àeerovoyi)- 
Mara waxeívose Tà$ ovcías xatégsuga xal 1à& Kl 
Ovrto rAkrrogev, att vno roUrOve alva: v0U6 ÜLe- 
Seiove uia aras oUs 0j Bívouxas xalovoi. | avufrgr- 
xev ov» TO molirevua ueGróv uiv dÀheuua 
1 e:óv Óà nácgé adixlac E uade 


Tawra music 
moÀlus àdvaprvrapsyos qr 


sv xonvai: Ougansiav 


iuudTov, ut- 35 


moverunt, ct civitates ita deminutae sunt, ut sub 
istos perditos conductores quos vindices vocant red- 
acta curia plena quidem defectibus, plena vero omni 
iniustitia fieret. 


1 Haec nos saepe perscrutantes aestimavimus opor- 
tere medelam rei adhibere; et quantum nos in hoc 


Nov. XXXVIII (2 Authent. XL: gloss. cf. Biener Gesch. der Nov. p. 441) Graece extat in ML. — Epit. 


Theod. 38, Athan. 5,1. Iulian. const. XXXV. 





XXXVII. 


DE DECURIONIBUS UT FILIIS SUIS DECURIONIBUS 
RELINQUANT NOVEM UNCIAS. 


ldem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Qui rempublicam nobis olim constituerunt, ad imitationem urbis regiae in una- 
quate civitate viros nobiles colligendos existimarunt et unicuique senatum dandum per quem et 
publica negotia conficerentur el omnia recle atque ordine fierent. — Atque ea res adeo floruit, adeo sylen- 
dida apparuit, ut maximae essent et populosissimae domus curialium, cum et magna esset copia curia- 
lium neque munerum quod esse videbatur onus cuiquam omnino intolerabile esset; eo ipso enim quod 
inter magnum numerum dividebatur onus fere non grave erat iis qui id sustinebant. — Übi vero singuli 
eximere sesc ex albo curiali coeperunt. causasque reperire per quas forte ab eo liberarentur, tum pau- 
latim deminutae sunt curiae scscentis causis excogitatis, ex: quibus ul privatae quidem res bene se habe- 
rent, communes vero e( publicae omnino deminuerentur evenit. Propterea ad paucos viros redacta 
munera et illorum ipsorum bona everterunt et civitates adeo imminuerunt, ut perditis istis mercennariis, 


pu quidem vindices vocant, subicerentur. Inde contigit, ut respublica cum defectibus tum omni iniusiitia 
repleretur. — Haec nos dum saepius. perscrutamur, medicinam ei rei adhibendam repulavimus; et quo 





9 éxéoyp L At] Cmáorp M | 10 aiias L' | 
12 zwiv ML) zudw cit. Theod. Ath. | 13 aOvusv 
L^ | 15 éxacvr L'z] áxaotrv. ML! || 20 oixaías L || 
23 «4 Serimger] xo MLg | 26. Aevxaruetav] Aasvovoyr- 
u&vev L* | 28 éxwor Sis 1! | 29 zueAAev L | 33 02] 
dors rovs L awe avrove Haloander | 34 avuféfinxev 
e»v v0 sol(rrvua] redaota curia g Aaec prioribus con- 
iínuans | 37. Qegazeíac L' 


4 distributoria V | 6 si om. V t | 7 fuerit V | in quota 
parte V | 8 suocedunt V* | 16 qua :[ 16 sg. secundum 


ordinem fieri t | namque] itaque vulg. f re t || 18 aperuit 
V | 19 domos ouriali autem essent V | quidem] quod 
t Neob. | 20 oürialium V | uidebatur V] uideatur Neob. 
debeant t || 21 esse honus V, om. t Neob. l intollerabile V f 
22 multitudine V^ | bonus libri [, 23 facit] leg. fuit vel fit? 
24 quidam coeperunt vulg.] quidem ceperunt t Neo. qui 
deceperunt V | 25 invenire om. V | liberi] ín Aoc voca- 
bulo deficit t (f 86") | 26 deminuta V | sunt om. V | 
27 *quas| qua Neob. quae V | 28 speciali V | autem 
om. V | 29 ad) et /ibri | 30 uiros sed acte functionis 
V [31 ita om. Neob. | 33 defaeultatibus V [ 34 iustitie V 


IN CURIAM DEPUTANDIS 


dxayaysiv TQ noiyuavi* xci 00q mph roUTO Zutic 
movorurÜa, «ocovrq màacav éfavoov oi Boviavral téz- 
wpyv xarà Tüw OpÓuUé xal Duxcimy verouoDernuévov 
xal xcrà vov Oruociov. énudy yàp "lov evayxato- 
pfrovs Éavrove mags vgómow T5 fWovly qvhirtuw cÓ 
TéragrO», wai roUrO gola dv toi vap' Tuv vónois 
énortÜév, roEarvo Üiagnav 1à6 oraías avcraw, mera 
émopo: vrÀevtüw wei ovyi rÓ Téragrov pfoos, ali* 
: ibd : .; 

SÀpv égelié tLv amopíav ki Bovàr waTadiutayaw. 


947 


Nov. XXXVIII pr. 


labor&mus, tantum omnem adinvenerunt curiales ar- 
tem adversus e& quae recte iusteque sancita sunt 
et contra fiscum. Dum enim vidissent compelli se 
omni modo servare curiae quartam partem, et hoc viz 
b per nostras leges impositum, coeperunt discerpere 
proprias facultates, quatinus minus jdonei deficerent 
et non quartam portionem, sed omnem continuum 
paupertatem suam curiae derelinquerent. Deinde 
quoniam et ipsis corporibus fraudare curiam volu- 


aha (o xal ràw guopérov cvrOv dmocregiga: 10 erunt, iam et rem omnium impiissimam adinvenerunt, 


TÓ Bovinirguov Éyvogav, fr xai mXyua mávrow 
GdaBégtarOv Émtvonoev, yducv aneyouavo voéuan, 
ders aigela Das ucAÀov &naideg vÓ ys dnl TQ vug 
Talevrüv 5 xal tQ yfvm xai ry BovÀn xonsiao: gaí- 
vagDhai, Ü ; » / 

pov, 0€ Üwxgrrov zcwpis Ámérgeme» avroig v& oixeia 
VogsiaDai, waívorye TZv noüci uerà Dexgérov yive- 
sÜa. TOv vóuov Hoviouévov* o P ovrow rv Savgua- 
Tt0$, Gert nÓvnv 1Zv mgüciw vnytv Tj TOU DexQé- 


& nuptiis legitimis abstinentes, ut eligerent magis 
sine filiis quam sub lege deficere aut generi suo vel 
curiae utiles apparere. Et rursus egerunt dudum 
poni legem, quae praeter decretum iubebat eis do- 


xal avOue xatsroóEarro noonv veOTva: vó- 15 nare propria, cum quando venditionem cum decreto 


fieri eadem lex volebat: sed haec ipsa erat mira- 
bilis; quae solam venditionem subiciebat adiectioni 
decreti et aliis exhinc necessitatibus, alia vero omnia 
derelinquebat eis agere secundum quem voluissent 


10v mQosÜ'jxn xni rais évisbOev dvdyxas, villa 3420 modum. Haec transtulerunt curialium facultates ad 


züvra aUrois Éguéve: mQrtrv xaO! Ov nBoviovro 
toómov, abra paréorQot ràc fovievrixag ovaíae sig 
Freon xai Éreoa. ngosoma, ordiv «rg Bovizs évreUOev 
dyovamé. voiyagovy si xig doi ur,gese TÀ T9S ZueréQas 


Alias (et alias) personas, nihil exinde habente curis. 
Denique si quis denumerat nostrae reipublicae cu- 
rias, attenuatas inveniat, alias quidem neque viro- 
rum neque rerum copias habentes, alias autem pau- 


mohrelas Bovievrf/psa. dláyirra evgrat, và uiv ovre 25 corum forsan hominum, rerum autem nihil penitus. 


dvÜpdw svmogovrra ovre genuárav, và 9i óMyow uiv 
2 ico &vOpaiov, zonucrov 0i odauas. 'Hin uiv 
ow xarà píoos éDmxauev vónovs zusi; Toic Bovio- 
uévovs xai vüs cQugeig xel rà$ Ümpras vüs ámiag xai 
saca» moàbw Éxmoinsiv Éyovoaw 
ta» mayuéTov vmoxsigOa: Ürxoér usrà c7 dv 
ixeivq TQ vópq xnnévne negatnonaene ywwon£vq. 
Elta Vorspov Anu; uerà wevigw airiw énowtvro 
Tüs Deads, xai «vrO xaOumaE dvellouev tó ,Sagsav 


93 Igitur olim per partes nos protulimus sanctiones 
quasdam quippe volentes et venditiones et donatio- 
nes simplices et omnem actum alienationem haben- 


ÀevrixGw axivr-930tem immobilium rerum curialium subicere decreto 


cum observatione facta quae in illa lege posita est. 
Deinde post haec quia sub falsas causas faciebant 
donationes, et hoc omnino abrogavimus donationem 
simplicem facere curialem in quacumque persona: 


&mÀpw mowig On Bovisvtzv eis olovüi;ore ngóscotov: 35 excepimus autem competenter antenuptiales donatio- 


disouev di sixóra và$ mQoyauialac Dc»psas, éreidy) 
uri Bompsai xaPazaE siaiv, Br cvvalÀdyueavóg T8 
alo év ravreus Éyxeiras xcd neadomodag eisnyovdiv 
eUnOpiav, OmsQ ziv xal uéJagra sis BovÀsvràs mtéQa- 


enovductóv éGriv. "Extiva ÓgawtTeé xal meg avro 40 de hoc ipso circumscriptiones multas 


nes, eo quod neque donationes omnino sunt, sed con- 
tractus species in eis inserta est et filiorum procre- 
andorum copiam introducunt, quod nobis et maxime 
in curialibus studii est. Post haec conspicientes et 
eri, legem 





magis nos in eo laboramus, eo magis curiales omnis generis artificia contra ea quae recte et iuste sancita 
erant et contra fiscum reppererunt. Cum enim viderent se omnibus modis cogi curiae quartam partem ser- 
vare, idque vix in legibus a nobis latis esse positum, coeperunt bona sua dissipare, ut snopes decederent ac 
non quartazm partem, verum omnem deinceps inopiam curiae relinquerent. einde cum etiam corporibus 
Curiam privare animum inducerent, iam rem omnium impiissimam excogitarunt: qui a matrimoniis legitimis 
abstinuerunt, ut ita mallent sine liberis quod ad legem attinet decedere quam et generi et curiae utiles esse. 
Ac deinde effecerunt, ut nuper lex ferretur, quae sine decreto donare res suas ipsis permitteret, tametsi 
venditionem cum decreto fieri lex vellet; ea autem. lex adeo mira fuit, ut solam venditionem adiectioni 
decret et. necessitatibus inde. oriundis subiceret, reliqua vero omnia ipsis quem ad modum vellent agere 
permitteret. — Haec fuerunt, quae bona curialia ad alias atque alias personas. transferrent, ita. ut. nihil 
inde ad curiam redundaret. Quapropter si quis reipublicae nostrae curias numeraverit, admodum exiguas 
inveniet, cum aliae neque viris abi t neque pecuniis, aliae paucos forte homines, pecunias vero habeant 
3 nullas. — Ac nos quidem iam singulas leges tulimus, quae et venditiones et. donationes. simplices et 
omnem actum qui alienationem rerum curialium immobilium contineret, decreto subici iuberent secundum 
observationem quae in lege illa scripta est faciendo. Postea cum ex falsis causis donationes facerent, id 
ipsum quoque plane vetuimus donationem simplicem conferre curialem in quamlibet personam: ezcepimus 
aulem merito antenuptiales donationes, quoniam ne donationes quidem omnino sunt, sed contractus quaedam 
species in iis posita est et procreationis liberorum copiam praestant, quod quidem vel maxime in curialibus 


curae nobis est. 


Postea cum videremus hac quoque in re circumventiones mulas fieri, legem scripsimus, 





2 vocovxov L | 5 aProve L* | 10 réraprov] 7$ rtegiov- 
3íag avxov add. L? s.v. | 6 vógtosc] Cod. 10, 35 || 12 &ze- 
vóncav L' vxsvóncav L? | |!5 vóuow] Cod. 0, 34,3 | 
l6 avrzs L! || 1859. orc — aire) ipsa — quae (i. e. avróc 
— 9; yet c [ 20 «à &ÀÀa L i 21 dquévas L | 22 avra 
Mg] ravra L' ravra ovv LA travrz ovv Haloander) 
ustioTros M] usvéavyaav ML? vulg. usréavnaec L! 
34 dgovaaig L' f 25 sg. *ovdà — o90à ML | 28 vópovs] 
sanctiones quasdam gc. Fuerunt Cod. 10, 34, 4. 5. 35, 4. 8: 
quae non extant || 32 yevouévq: Haloander] yivousvas M. 
pióusvov L! ysvouévorv L? facta (i.e. yavouévrs?) e | 
33 alvo. Category wvÀ.] Cod. 10, 34,4 secundum Ath. 8, 4 et 
Theod. nov. 81, 3, rectius 10, 34, 5 secundum B 29, 1,65 
(schol, 10): nisi forte temporum rationem h.l. non satis teneri 
statuas | 34 ovróv L* | 38 xai] 7j L, xad (as 7j add. 


s, v. L* | eiaayovrs vel aiatyovrag corr. L| 40 4v. M 





1 artem] aütem (sic) V | 6 munus V 1 7 omnem vulg.) 
omne V commune Neo. | continuum V] continuam eo^. 
continuo eulg. | 10 iam et om. V | impiissimam vulg.] 
impiam /ibri] 11 legerent V | 13 utilis V 1 14 iubebat] 
leg. tribuebat? | 15 cum quando V] cum ANeob. quam- 
quam Peck | 16 eadem ANeob.] ad eam V j| 17 sola Neob. || 
subiacebat V | 19 quae V | 21 et alias add. vulg. | 22 de- 
numerat V] denuetur Neob., leg. denumeret? | 23 atenua- 
tas V | inveniet vulg. | 24 habentem /ibri |, 28 quippe 
V] quidem Neob., om. vulg. | uolentes] u8 (i. e. uero) 
uolentes V | 30 subiacere vuig. | 32 sub falsis causis 
vulg. | 33 haee V | omnia V*| 35 ante nuptias JNeo^. |] 
40 ipsum V | leges V 


Nov. XXXVIII pr. 1 


rOVTO stéQiygagag mollàe ywouévae, vóuov éygáwa- 
nav, ders dx vQómov mawvroé yonwcs «9v Bovlnvw eira 
nstà cojuatog &iva voUTov yopic mdwros TO TQuoUy- 
xiov Éysav, wal ur; KAatrov disval viv&. wavtaJausta- 
»n» c loue unà vayvale v unàà davroiv avro 
xarà urÜéva coómow, sirva mai; O0 BovÀevcw air siva 
B xai avr Ó£yorro «ó rQuovyxov 7 Bovig Kai 
ov0À u£ygs rovrov Kavrusv, aAla wai vas Orislac t9& 
oixsíae évovácaws diBóvas vavà. uoiQgav dJaaziaagsv, 
deT8 xarà prdeuíaw moógnoiv ÁdAattova Oo Tjj Bovàf, 
xadáneg sinóvres ÉpOruev, Ó veragQtruóQiov 176 Tt- 
ens tov Bovisosavtos enn Kai ed noAAàs dà vav- 
Ta$ wcÀ Éxxsyvpévas guAoreuías dvi. , o9 o 
govvtes Fueu, / ti an Bovine dAlos $ verd cec 


9248 


10 curiae, sicut 


DE NATURALIBUS 


conscripsimus, ut omni modo debere curiam sive cum 
corpore sive sine hoc omnino tres uncias habere, et 
non minus licere cuidam relinquere curiae neque 
circumscribere neque deminuere ea sub ullo modo, 
sive filius sit qui in curia est sive ipsa susceperit 
curia tres uncias. 

3 Et non usque ad hoc stetimus, sed et feminas 
in propria institutione dare quandam partem sanxi- 
mus, quatinus per nullam occasionem deminueretur 
r&aediximus, quarta totius sub- 
stantiae curialis. Sed et multas istas et diffusas 
munificentias abrogavimus, nón concedentes liberari 
curia aliter nisi per maximarum dignitatum adeptio- 
nem, patriciatus a&ut consulatus aut praefecturae 


usylavoy abwouárowv wrzSiw, maTQueóTnrós ra wailbsive civilis sive militaris (praefecturas autem esae et 


vaar&iaé xab émagyórmros, Sita vi dv noAeraxowe sica 
Thé dv GrQaruvrixoi; (moaspexroQíaé yag slvas xal 
Ta$ crQatryíag 0 vopos éxíataau)* diera 8i i6 stQas- 
gexropíav agyyv àp&g dv avej vp mabes yevópavos, 


eas quae principatum agunt exercitus lex novit): 
unde qui praefecturae dignitatem administraverit in 
ipso actu constitutus, et sive administrans eam sive 
principatum agens exercitus, iste liberatur a condi- 


xgi &írs doyow avrr» &ive grQatrymv, fovirvrixis 20 cione secundum nostram legem, aliis omnibus ex- 


ovroe üzaAAertstas TÜymge xarà Tw Tuér&Qov vópOv, 
TÀw áÀhov nacdv dLaxgécsmw àvnonuévaw, «às yàe 
dà uóvnw TiuTv 3idouévas TOiavtas abías (vàe mas- 
gexiopíae gapéy, vavvó. 03 Kari. einsiv xai arQar- 


ceptionibus abrogatis. Nam (quae) propter solum 
honorem dantur tales dignitates (praefectorias di- 
cimus qualis et magistromilitatus dici potest) non 
eximere de curiae albo eos qui haec meruerunt 


lacia) ovx 4fakgsiv vov fovievrixoU Asvxoiuavoc 25 sanximus. Haec itaque in anterioribus a nobis san- 


TOv; TOUTOw Tvyovrac dÜscmicauev. Tavra uév ovv 
dv voig KungocÓev uiv vavouoD'érgyras pera voAAdv 
& , üxep Kitaruv dE avro w vow rr supévoy voó- 
pow kafsw. Jinsivcauev Óà xai riva Boviavruxts 
TUyué Diagógovs aVtoi mta JuaTSXOUS gu 
wos VOuOVE, OUS Gsravrac LM alvas Blviópada, xai 
*jv magoUGav vouoJsc(av àmó Tie évOexavue émwa- 
nunosoxs tjs dpt OuADovOrE dogsad'as, dE ovnsp ruiv 
4 iv Bovig yéyovev ovros 0 vouos, Enni 03 opo 


1uroáus- 30 et. 


cita sunt cum aliis multis, quae licebit ex ipsis olim 
n^ legibus advertere. Absolvimus autem et quos- 
àm à curiae condicione, diversas his pragmaticas 
concedentes leges, quas omnes firmas esse volumus, 
praesentem sanctionem ab undecima indictione 
nuper delapsa incohare, ex (quo) nobis (in) consilio 
venit haec lex. 


4 Quoniam autem vidimus quosdam sic adversos 


Adv Tiva; OUTQEg &nzeyOde duaxsiuévove zQóé và$ éav- 35 esse contra proprias patrias, ut elegant potius alii 
tdv zargidar, cera aigsiaDas uaAlov áAlow vàs éav- suas relinquere substantias et vix quartam partem 
vÀw xaraliuztávéiv ovOíag xci uólae TO TércQrOv 3jj Curiae, et hoc pu nostram legem aestimavimus opor- 
Bovig, xai rovro Ó.à vóv ruérspov vóuov, qrOmusv tere, ubi filii desunt, hanc partem augere. 

xejvas àmaidíae vmovone rovro TO pégos avijGas. 


CAPUT I. 


Ei xoiveyv ustà vóvÓs Zuow rv vcuov csAevrg 40  Siigitur post hanc nostram legem defunctus fuerit 
Bovisvt?é maidac oUx Kymv ors dogavae ovrs Óv- curialis filios non habens neque masculos neque fe- 


ut modis omnibus curiam sive cum corpore sive sine corpore certe tres uncias habere oporteret neu cuiquam 
liceret curiae minus relinquere neve insidias struere neve id ullo modo imminuere, sive filius sit qui in curia 
8 est sive etiam ipsa curia tres uncias accipiat. — Ac ne eo quidem substitimus, sed ut feminae quoque 
suae institutionis partem aliquam darent sanzimus, me ullo ex praetextu curiae, sicuti antea. diximus, 
Dew pars bonorum omnium eius qui curialis fuit imminuatur. — Praeterea plurimas illas atque ejfusas 
iberalilates sustulimus, cum non pateremur liberari a curia quemquam aliter nisi mazimas dignitates ad- 
eptum, patriciatum et consulatum et praefecturam, sive civilem sive. militarem (praefectoria enim etiam 
magisteria militum esse lea: intellegit): ut si quis praefectoriam potestatem gerat in ipso actu positus, sive 
civilis magistratus sive militaris sit, ille liberetur a curiali condicione secundum nostram legem, reliquis 
omnibus ezemptionibus sublatis. Nam quae tantummodo honoris causa dantur eiusmodi dignitates (prae- 
fecturas dicimus et quod eodem valet magisteria militum) non eximere ex albo curiali eos qui illas consecuti 
Sun sanzimus. Haec igitur priore tempore a nobis sancita sunt. cum aliis multis, quae quidem ex ipsis 
legibus iam latis petere licet. Sed solvimus quoque nonnullos a curiali condicione varías iis pragmaticas 
leges largiti, qua$ omnes ratas esse volumus aique praesentem legislationem ab undecima indictione nuper 
4 clapsa initium capere, ex quo nobis haec lex in animo agitatur. — Quoniam vero videmus esse qui tam 
price animo sint adversus suas patrias, ut aliis bona sua relinquere malint et vix quartam pariem curiae 

idque ene nostram em hanc partem si nulli liberi adsint augendam esse existimavimus. 
. Jtaque si post € nostram legem curialis moriatur, qui liberos non habet neque masculos ne- 





1 vóuov] fuit Cod. 10, 85, 4 | 2 «z» BovAZv] v7» (xóv 
L) Bovievtzv L | 5 avro] ea € | 8 rovrov L' rovrov 
L* | favycev L' | 9 guber ta, fuit. Cod. 10, 35. 5 
(cf. Krügeri adn.) 5 10 post 1i; BovA L verba xai ovdi 
péyos tovto Fatrosv (éavrsausy L^) repetit (ez v. 1 g.), 
unde L v. 11 dAÀ& supplet ante xai và | 14 Bovázs om. L || 
17 175] vois ML! | sgaigauxrapías L| 18 roegexrapíav 
L || i9 &g£g dv i possis etiam &ágEsisv dv) dedi cum g] &gbes 
dv M apEnuev L [20 BovAniaxz M] om. Le || 21 vópov] 
Cod. 10, 32, 61 | 23 rtpaeqextorins M rtpspeixropíac L 
25 Ànvovegyruatos L*| 27 zuiv om. L 1 28 éEériwec L 
TOv 5n ^ 5Àn (pde. L') vOv L | 30 mtgaypaixoss 
gsÀorraapnavos L| 35 ànexOTe L! | 38 xai rovro) xàv- 
rvabSa Haloander | 39 sízovore L' | 40 vsAevrG M) 
falevr v L, vsÀsvrqim (cf. €) Haloander 


1 ut om. vule. J *omni modo] omnino libri | debent ( pro 
debeat ?) curia JVeob. | 2 hoe om. V | 4 diminuere Neo^. | 
eas vulg. | 5 suscepit V | 8 sancximus Neo^.] sanctimus 
V | 9 diminuetur V || 10 pars om. Neob. [| 11 Sed et] 
et om, V | 12 cedentes libri | libera a euria V | 13 ad- 
emptionem V adeptione Neo». || 14 consolatus V | 17 ami- 
nistrauerit et 18 aministrans V | 19 conditionem V | 
21 quae add, vulg.; an leg. 22 datas? | 22 praefectoria 
V | 23 *quales V Neob. | potest V] poter Neob., poterunt 
Heimbach i 24 alueo V &mbo Neob. | 25 sanximus] sanci- 
mus libri | itaque haee V | 28 his] hie V hoo Neob. | 
30 inditione V | 31 ex qua nobis vulg., a nobis V ex 
non Neob. | in add.vuig. | 34 uidimus autem V | aduer- 
sus V auersos Neob. | 35 aliis vulg. | 37 haec 


IN CURIAM DEPUTANDIS 


249 


Nov. XXXVIII 1. 2 





1 L4 - - - - 

Àsíae, ovrog T€ ÉavroU stéQiovgías và TQéié uoipas 
xataAiuzavéro 7 fovAg xal Tv terdptnv ul pov- 
Aman — Koras rae «)rq awri malos (oce évós 7, xai 
mÀnóvow 9 maca SovÀj, vavróv À' Koruw sinsiv xai 
10 T»$ móÀame mÀrooua dw mailow ibn xaÓsaros, 
xai svqruia Óinexys xci aDuvaros uvüum xai xap- 
mós rogOUVtO; 0UO6 OUx Gv aVTQ magà vOv nado» 
dyévero. Ei dé vie ywroíovs uiv mcidag ovx Éyo, 
voXo. dà avrqQ xaOtscrOGiv, dPécto usrà coU T 
Bois dxOovs ygigeiw avr xai vOvTOve xÀngovo- 
novi* xai y, ygagr; ys avri. áane émidóaeos Karo, xal 
u$; deiaD'm (rovro Tgv saÀau)v voucov) évégac mgos- 
Svxns undi v5$ dv q mequoav dzxiDónsne, GÀ. avró- 
Ouv yoagévtes, ei ya LAsvOtgo: xadsaváci, Bovisvrai 


xal xÀrgovóuos yaviaO'cGav, xal éyérogav xai avroi 15 eis diviserit. 


TÓ ti; ttg«ovGíae évvaoíyxiuov xadansp àv ó nati 
evrois Duavaiup. sí dà xal T0 nàv avroig BovinOain 
xaradszteiw, Kti wallaov (av) noátau nÀjv alla uéggi 


TOV £v», mávtoxg avtoig xaraAutavéro, yiva»- 


minas, iste propriam substantiam curiae derelinquat, 

uartam vero quibus voluerit. Erit namque ei 
fllio forsan uno vel pro plurimis tota curia, idem 
est dicere et totius civitatis plenitudo in filiorum 
5modo existens, et fama bona perpetua et immortalis 
memoria et fructus tantus quantus nequaquam & 
filiis esset. Quodsi quis legitimos filios non habu- 
erit, naturales autem ei fuerint, liceat cum onere 
curiae scribere sibi hos heredes, et scriptura pro 


l0omni datione sit et non indigeat antiquarum le- 


gum aliis adiectionibus neque dum adhuc super- 
essent datione, sed mox scripti, si quidem liberi 
fuerint, curiales et heredes efficiantur, et habeant et 
ipsi substantiae novem uncias secundum quod pater 
Quodsi et omnia eis relinquere volu- 
erit, adhuc melius faceret: verumtamen usque ad no- 
vem uncias modis omnibus eis relinquat, cognoscens 
quia vel si reliquerit minus, a lege eis omnino us- 
que ad novem uncias supplenda erit substantia; illi 


Cxow 0, xdy &i wavaAino: Klxrvov, aAA dx vov vouov 20 vero, si quidem desideraverint, et curiales efficiantur. 


návros aic 10 évvaovyxiov avrois 7j avanAngogis Éaras 
Té ojGías. oi dà síneQ a4 7s OUvGías éniDvuoUGi 
AaBüv, xai Bovisvrai yivéoOwGav- si Ós vivas uiv 
Fuivro, Tivés 0à ztagasvroaavto, értà v0Us aigovudvovs 


Quodsi quidam voluerint, quidam autem recusaverint, 
&d eos qui elegerint recusantium veniant partes; 
uodsi omnes recusaverint, tunc tamquam si nullus 
ius sit taliter ad curiam veniant omnes novem 


Tà Tàv magaerovuévav dexéo9o négn' s dà anavrss 25 unciae. 


amainowv, TQpwvixaUta G dmaudías oUsns ovra émi 
Uu» BovAzw doyéaOu «0 dvvaoDyxwv. 


CAPUT II. 


Ei 0i ó uiv ciwyraeis, naldov dà avtQ  yvnoíov 
oix im o7t0Qá, Tn»ixaUta TÓ uiv Téragrov éxi rove 


Quodsi ilie quidem tacuerit, filiorum autem legiti- 
morum ei procreatio non fuerit, tunc quarta pars 


4i dnDérov xAngovóuove éoyéaOw, oi mailes dà oí 30&d beredes qui sine scriptura sunt veniat, naturales 


vodoi, si BovAovras: éavrovs éztidovvas Tq Bovisvin- 
(p, moosdeyéaOmcav xajanep dv OwAnceuuv, sira 
nàwres &[rs Tavde 4L avrov, mávros rov dvva (ov 
Tis sapiovaías eis vov; Bovisvovras 7, rov Bovievorra 


1l mracrauévov, Ei Óà xai dx Oovigs avrqQ aux. 35 


Séviss slav, «Ira. avrové dAsv9agoasuv. 7, eid. 7j 
t» 15 Dia rp, xai énidoír voírove, xai ovraw pos- 
diyéaOwGav xal farocav. Bovisvrai, xaOénso ó Oia- 
Siusvos zovAnr fj xaDanso 7j avram éniDvula ze- 
noirxev dxidovtaw da 


autem filii, si voluerint se offerre curiae, recipiantur 
secundum quod voluerint, sive omnes sive quidam 
ex eis, modis omnibus novem unciis substantiae ad 
eos vel) eum, qui curiae se dederit, devolutis. 
Quodsi ex ancilla ei progeniti fuerint, deinde ipse 
eos manumiserit aut dum superest aut in testa- 
mento, et obtulerit eos, et isti suscipiantur et sint 
curiales secundum quod testator voluit aut secun- 
dum quod ipsorum desiderium fecit dantium se in 


vrovs 15; BovÀj, Agvóuevos xaSa- 40 curiam, accepturi secundum quod dictum est novem 


Ldpsarem s is substantiae suae (res partes curiae, quartam quibus vult relinquat. Erit enim illi. filii 
unius forte vel etiam plurium universa curia, vel quod eodem valet ipsa civitatis multitudo in filiorum 


loco posita, et bona fama 
vix redundaturus . esset. 


etua et immortalis memoria, et fructus tantus quantus ad. eum a filiis 
Quodsi quis legitimos quidem liberos non habeat, sed naturaíes ei sint, liceat 


ei cum onere curiae etiam hos heredes scribere, et scriptura pro omni oblatione sit neve ulla (id quod ex 
veteribus legibus erat) adiectione altera neve oblatione dum superstites erant facienda indigeat. sed pro- 
linus scripti, si quidem liberi sunt, curiales et heredes fiant, habegntque et ipsi novem uncias substantiae, 
prout pater iis distribuerit. Quodsi vel totum iis relinquere voluerit, melius adhuc fecerit: certe usque ad 
novem uncias omuino iis relinquat sciatque, etiamsi mínus reliquerit, at ex lege omnino ad novem uncias 
sis supplementum fore substantiae. Illi autem si quidem quid ex: bonis auferre volunt, etiam curiales fiant: 
quodsi alii voluerint. alii recusaverint, ad eos. qui voluerint recusantium partes veniant; sin autem omnes 
repudiaverint, tum proinde quasi nulli adessent liberi, ad curiam novem unciae veniant. 

IL Quodsi ille quidem tacuerit nec vero legitimorum liberorum prolem habeat, tum quarta quidem 
ad heredes ab intestato veniat, liberi vero naturales, si curiae sese offerre velint, recipiantur prout volu- 
trint sive. omnes sive quidam eorum, ita ut omnino novem unciae substantiae ad curiales vel curialem 
l revolvantur. — Quodsi etiam ex ancilla ei nati sint liberi, eosque vel dum superstes eral vel in testa- 


mento manumiserit et eosdem obtulerit, sic quoque recipiantur et curiales sint, 


prout testator voluit. vel 


prout ipsorum qui se obtulerunt curiae desiderium effecit, accepturi sicut dictum est novem uncias. 





1 vm éavrov msQiovaíag vàg TQéis uoiígas] propriam 
mubstantiam & [| 2 27 verágrz L' | 4 vavra L| 5 «7 
molsox] totius civitatis c | 1 oco om. L || avv? om. e | 
8 Fx Mg] Fymi L 1 9 xa9earooiv L(c)) xaPsavaau M. 
10 avrg] sibi (i.e. avrg) e | 11 Keras L | 12 rovro 
om. c | 16 dvaovyxiov L et sic passim | 18 &v addidi; an 
scrib. P (cf. ad c£)? || 20 *xaraAinos (cf. &)) xara: 
zouv ML | 22 si 0à vnip L! || v« om. L (unde tjv oi- 
íav corr. L?), *« 9$ oU0(ag et Aagsiv om.g || 4miOv- 
poícas L!] 23 ai] oi? L! | 24 *zxagarrrsowro ML | 
7] dvovyxiov L' dwvovyxiov L? | 28 aine L' 
34 rove Bovisvrás 7 rovs BovÀmovras L| 31 vovrow 
L^ | ovrax] ovros L! isti (i. e. ovro«) e | 38 1g. 0 dia94- 
avog — xaOazsg om. L 

HL 


3 plurimas V^ | idem est Osenbriggen] id est (idé V) 
libri | 5 fama bona vuig.] labor libri | mortalis V 
8 faerit V j honore V Neob. | 9 hos] et hoa Beci | 10 da- 
tione vw/g.] ratione V Neob. | legum om. V || 1! sg. su- 
peressent (superes V) dationes sex mox V Neob, | si om. 
V Neob. || 15 et om. V || 16 faceret V] faciet Neo. vulg. | 
18 relinquerit V Neob. | 20 desideraverint] substan- 
tiam aecipere add. vulg. || 21 quodsi quidem V || 22 le- 
gerint V | veniant vu/g.] ueniunt V Neo. | 24 ueniat 
V | 28 tacuerint F | aut V | 31 uoluerit V Neob. | 
32 quadum V |j 33 neuem V | 34 cos vel supplevi, ef. 
p. 250, 6 [| dederint V || 35 deinde ipse eos manumiserit 
om, V | 38 sq. voluerit et fecerit vulg. | 39 *in curian] 
in curia V Neob. (curiae vulg.) 


32 


Nov. XXXVIII 2—4 


meg éiortas T0 dvvaovyxiov. tavrayoo yàp BoviónsDa, 
wá» al dbáDosro má» si am pisc d enia amdÀdos, 
rove eis TZ» Boviv égyouévovs và dvvaosyxiov lan- 
Bávaw. sl 0i dlavDapoats Juiv. nóvov, ov. uv dzti- 


pióvov, 
doín, xal ovro BovÀovra. 7 Tie 7 ivés 4E avrOw 5 


mQóe TÓ fovhevrroww ideiv, wdxsiGs vÓ Édwvaobyxiow 
TQ BovÀmvovti 7j vois Bovitvoveiv xerà vzv avaloyíav 
didónOn, si Ji urdsic rÀv vóDov 7 BovinOain 5n 


4xidoOsín, vrvixavra à éyvcoípaov 5 Bovin Àau- 
10 


Bavéro. 


250 


DE NATURALIBUS 


uncias. Ubique enim volumus, sive testatus fuerit 
sive non testatus decesserit, eos qui ad curiam vene- 
rint novem uncias accipere. Quodsi manumiserit 
quidem tantummodo, non tamen obtulerit, illi autem 
etiam taliter voluerint aut unus aut quidam ex eis 
ad curiam venire, et tunc novem unciae ei vel eis 
ui in curi& sunt secundum virilem partem dentur. 

odsi nullus naturalium voluerit, aut datus non 
fuerit, tunc novem uncias curia percipiat. 


CAPUT III. 


Ei dà yvgcimv sim maidov sxarüjo, évrajOÓa v) 
mpüyua Diaxgatfov, aita uova dogévow eira uóvow 
Ànudw ara uauiyuévns yovzs, dt TOv wÓuOv maV- 
raxóÜsv Éynv O0 TíAnOv xal TO Tjj Bovij Gvpgégov. 


Quodsi legitimorum filiorum fuerit pater, tunc res 
decernenda est, utrum tantummodo masculi an tan- 
tummodo feminae an certe permixti sexus sint, qua- 
tinus lex undique perfectionem habeat et curiae uti- 


Ei uiv ovv ággeves avtq) uóvo: xadectrxouv xacids;5litatem. Si ergo masculi tantummodo ei fuerint 


7 Éyyovo: vvxov ággeves ix mQortÀevtroavrow víaw, 
t0 évvaovyxiwv síé nóvrae xadámap dv fovinOein 
uegibéro, ovra) uévros are xaratunddv dAavroTvas 
TÓw vóuOv Tiv tpi Tw dxnÜrnxovgdw Qialsyousvov 


filii, vel nepotes forsan masculi ex praedefuncto filio, 
novem un in omnes filios sicut voluerit dividat, 
sic tamen ut im nullo diminuatur lex quae de in- 
officiosis legitur testamentis, nisi forte ingratitudinis 


Dia nav, niyv si ur, TQózos ayagurtías Tovro stowj- 20 modus hoc fecerit: neque enim quae in his positae 


Guy 000i yag và énti ovro.g taÜtuuéva vonuua zav- 
TsÀd€ dvaigoU dxeivov uívrow závrtos gvÀatro- 
pévov, dere TO dvvaovyxuv mpós vOvS uj) dyapíatove 
maidag uegittiv, xal xarà v0govtOV Ov vzttciévas 
Td Nds 

avro 0 maro Ouéveius TZv OUGíav, TOU TQrovyxíov 
Bóvov tjj ToU zarQós x«ralaunavou£vov yvy. &vOa 
4v avro zaoagognac. BovÁnras airs mQós Tové mai- 


Jas síre xai mgós Fragov. 


sunt leges omnino destruimus. lllo omnimodo custo- 
dito ut novem unciae inter non ingratos filios divi- 
dantur, et secundum hoc unusquisque subeat curiae 
aternae functionem secundum quantum eis pater 


vrix& ToU margós Aerrovgyjuava, xaO" Ocov 25 diviserit substantiam, tribus unciia tantummodo 


ternae derelictis voluntati, ubi eas pervenire volu- 
erit, sive ad filios sive ad alium. 


CAPUT IV. 


Ei di nàcas DrÀnas xaOeotrxouv, ei uiv vf av- 30 


TZe móÀeos yaunOuiev BovAmaig, adna Kacrai vd 
matQí, eizep yeynuruévas vvyyávouv o; tigrras Bov- 

ais, Üucageiv eie avras tjv 0Ànv ovdíav 7j srávro 
yoiw 10 Evvaovyxiov xaOámso dv Bovàr eis, TQ vóug 


wavravOa mgosyov vQ va df adiaDérov rárrovt. 35 et hic ] 


sí 0i aí uiv 4$ avràv yesyánrvvas Bovisvrais, ai di 
ovyl row UTOi , TO ply Évvaovyxuyov stávros xavadu- 
mawécÓdw nat TOV marQóc vaig rQw BovÀevrdw yv- 
vaibé, diaspovuevov xavravOa xaOazsg (dv) 0 natüg 





Quodsi omnes feminae fuerint, si quidem eiusdem 
civitatis nuptse fuerint curialibus, licebit patri, si 
videm nuptae fuerint sicut dictum est curialibus, 
ividere inter eas omnem substantiam aut certe no- 
vem uncias secundum quomodo voluerit, respiciens 
egem quae de successionibus sine scriptura 
disposuit. Quodsi quaedam ex eis nuptae sunt cu- 
rialibus, quaedam non, his talibus quidem novem 
unciae omnino relinquantur a patre curialium uxori- 
bus, divisis et his secundum quod pater voluerit, 


Utique enim. volumus, sive testatus sit sive non lestatus. decesserit, eos qui ad curiam veniant novem 
uncias accipere. Si vero manumiserit tantum nec vero obtulerit, atque illi velint sive unus sive nonnulli 
ex iis ad curiam respicere, hic quoque novem unciae curiali vel curialibus pro portione virili dentur. 
Quodsi nemo naturalium vel voluerit vel oblatus sit, tum novem uncias curia accipiat. 


IH. 


Quodsi quis legitimorum liberorum pater sit, tunc discrimen faciendum est, utrum. mascu- 


lorum solum an feminarum solum an mixti sexus sint, ut lex: undique habeat quod perfectum et curiae 


utile sit. 


unciae infer omnes sicul voluerit distribuantur, ita tamen ut nulla in re lex quae 
mentis agit infringatur, nisi forte hoc ingratitudinis ratio effecerit: neque enim iura de 


Jtaque si masculi tantum ei liberi sint, vel forte nepotes masculi ez filiis M novem 


e pg cepe testa- 
constituta 


omnino tollimus. lllud tamen omnibus modis custodiatur, ut novem unciae inter liberos non ingratos 
distribuantur, et in tantum singuli curialia patris munera subeant, in quantum pater iis substantiam dis- 
tribuit, tribus unciis solis voluntati patris relictis, quocumque eas pervenire voluerit sive ad liberos 
sive ettam ad. alium. ] ; : 
IV. Quodsi omnes feminae sint, si quidem eiusdem civitatis curialibus nupserint, licebit patri, si 
modo nuptae sint uti dictum est cum curialibus, totam substantiam aut certe novem uncias omnino prout 
voluerit inter eas dividere, ut tamen hic quoque ad legem attendat. quae de. successionibus ab intestato 
disponit. Quodsi ex iis aliae curialibus nupserunt, aliae non nupserunt curialibus, novem unciae quidem 
a patre omnino curialium uxoribus relinquantur hic quoque prout pater voluerit distribuendae, quod autem 





1 signi L 14 MiavPagoseis Haloander ex e] 4Aev- 
Ogoos ML | 5,xai ovroi BojAovra:) illi autem etiam 
talitor (i. e. xai ovros xai ovra) voluerint g | 6 idei»] 
venire g | 12 uóvov agpévov M? | 13 sita usycyutvrv 
(pajsypsvov L*) yoóvow L, an certo (i. e. aies ys?) per- 
mixti sexus c || 16 Zxyovos L| ex praedefuncto filio e || 
17 závrac] omnes filios c | 19 vó» vógov] cf. p. 129, 6. 
12 8. | Tov ztegi] Tov om. L | 22 uévros om. c | 28 avo 
L| BooAeres. L $30 776 avtzs At. e (cf. 251, 7)] av- 
755 vns ML | 32 ysyauruéva L!| 33 5 závros yovv) 
aut certe & | 39 Jieigosusvov iiredidu M] 3iaigov- 
pivov dà xàvraUDa 0 mat?o L divisis et hia & | à» 
add. Haloander 


2 non testatus V] intestatus vulg. [| 5 talater V | aut 
unus] aut om. V*] 7 uirile V| 8 datusaut V] 1? an 
tantummodo V] aut tantummodo vulg. | 16 vel om. V || 
17 uoluit Neob. | 18 in nullo ut V] de om. V | 19 nisi] 
non V| 23 unusquis V | 25 diuiderit V | 26 relictis 
V | uoluntatis V uoluntate Neo5. | 27 sive ad filios 
sive ad alium om. V | alio Neob. | 31 ciuitatibus V' | 
315g. eurialibus — fuerint om. V | 32 curialibus] A/ne 
rursus inc. T' post iacturam plurium foliorum | 34 quo- 
minus V*, seeundum del. Osenbrüggen | respiciens om. V | 
36 sint Neob. | 37 novem quidem Beck; sed videtur € 
his talibus male ad sequentia retulisse | 39 divisae et 
hie vulg. 


IN CURIAM DEPUTANDIS 


BovinOain, xó dà Anunxóusvov sis và uj Bovisvrals 
Tis avraw margílos yaurOrícas, fj wai sis éréove, 
Driad vZ« vouiuov uoípas xüxs(vais stàvras dnoco- 
Douérns. si dà u5mo yáuov Érvyov, TywixaUra dmi 
TOvTQ T4 OQq ygagt&w avtàg 7j Tiva 3j vide dE av- 
TOY sic TO dvvaovyxiov xAngovouove, ég! qp avro 
yaunóLjva: vj€ avtzs moÀsws Bovievrnic. i ab ur 
Tovro BoíAstas avr0$, y avróe udv yg ai 0i 
ovx avagGyoiwto, TO uiv Évvaos, ' ini TO Booásvtt- 


251 


Nov. XXXVIII 4—6 


residuum autem eis quae non curialibus propriae 
atriae nuptae (sunt), vel certe aliis, procul dubio 
legitima portione et eis omnino reservanda. Quodsi 
necdum nuptae sint, tunc sub tali definitione scri- 
5 bendum est de his aut quandam aut quasdam ex eis 
in novem unciis esse heredes, quatinus omnimodo 
nubant eiusdem civitatis curialibus. Quodsi hoc non 
voluerit, aut ipse quidem scripserit, illae vero non 
pertulerint, novem unciae quidem ad curiam civitatis 


(uv t7 nolens dgyécOw, v0 Óà vQiovyxiov. uóvov ais 10 veniant, tres autem unciae tantummodo inter omnes 


Tü& f&Ga& xaÜ" OvmsQ O vóuos fovÀera. uspibéa Oo 
tpónov, dv Àóyq xai tv ngoixav avrai; ywoutvav, 


secundum quem lex vult dividantur modum, deductis 
in ratione etiam dotibus earum. 


CAPUT V. 


Ki Bi agpevéc ts xal OrAnas xaDsatrxoisv, oi uiv 
4potvas mávros T5v vyuíctav dyérocaw uoigaw Té 
stum aí 0i DrAnas TZv 
TaÁtav uévroiw' ÜcGOovG: yap avrai tO TéraQrOv TOis 
Bovim'oveiw ddslgoit, nÀyv si uij Bovisvrdw slev ya- 
uiTaj müca, v Tevéé dE avrOw. si yàp al; vow vrove 
fijosv yáuovs xai BovÀsvtaie T6 olxa(ac marpidos 


Quodsi masculi et feminae fuerint, masculi quidem 
omnimodo substantiae mediam habeant portionem, 


Àuztopávn» ruga, o0 15 feminae vero residuam mediam, non integram qui- 


dem: dabunt namque ipsae quartam partem curiali- 
bus fratribus, si tamen non fuerint curialium uxores 
omnes aut quaedam ex eis. Quodsi ad tales per- 
venerint nuptias et curialibus propriae (patriae) fu- 


UevxOeiev, cyyixnvra. disvOsooOnaovtas *3s verágrrs 20 erint sociatae, tunc liberabuntur a quarta curiae, ut- 


moipag, ola doxovca. xal avral Qià vw avügdw fos 
m4pít0. ueréyMv TOU Lerrovgyruaros. — Tavra Tels 
vonoOernaas da» quiOruev, ovy dts agslaa Sas vois 
drÓgowmove Tüs TOw oixt(ow Ouoix5GsQ, AÀÀ' cera 
Tài zt0Àné Quy Tíhtos (fegnucOTva. BovATSe, undi 
mtpivoíasg vidiv icQ€ xai dc&féaiww élarroUo Oa. và 
Boviavtüpia. voiyagoUr £uáÓou£v vivas xal dmmyo- 
enévove Tq vwóug GuvvaAhirtsw yáuove, dre dv- 
TivOsv aj yvncíovs dÀlà vóOove avro TíxrecDa, 


pote quae videntur et ipsae per viros suos donec 
supersunt esse participes functionum. Haec nos 
sancire oportere aestimavimus, non quo auferamus 
hominibus propriarum rerum dispensationem, sed ut 


25 civitates non in integrum desolatae curí&e remane- 


rent neque adinventionibus quibusdam forsau et im- 
|n erg curiae. Denique cognovimus quos- 

interdictas lege contrahere nuptias, ut ex hoc 
non legitimi, sed naturales filii procreentur, et ipsi 


maidas, xdxeivow ÓrOev d dLarrixois xaralauzávev 30revera utpote extraneis relinquere et sic fraudare 


xal ovtu; dzocTepüiv 7v Bovisw Tie Ügtiouévms 
art? mtigiovoO(as, 


curiam debita facultate. 


CAPUT VI. 


Küxüvo ys u;v 4b avrze esQóvras Tis neípas ox 
war& rdv Bovisvingiow yivexas, xai moÀloi Ornev 


Sed et illud etiam ex ipso reperimus experimento 
quod adversus curiam fit: mult quasi dicentes aut 


eap. 6 summarium habet tractatus ztegi QiagóQov. &vayroapuávor $ 11 p. 194. Heimb. ez. Athan. 





reliquum est sis quae non nupserunt curialibus patriae suae, vel etiam aliis, nimirum legitima parte 
etiam. illis omnino servata. Quodsi nondum nuptae sint, tunc sub ea condicione eas vel unam vel nonnul- 
las earum in novem uncias heredes scribat. ut omnino curialibus eiusdem urbis nubant: aut si hoc ipse 
nolit, sive ipse quidem scripserit, illae vero aspernatae sint, novem unciae ad curiam civitatis veniant, 
tres vero unciae solae inter omnes quemadmodum lex vult distribuantur, dotibus quoque earum in com- 
putum vocatis. 

V. Si vero et masculi ct feminae sint, masculi quidem omnino dimidiam partem substantiae habeant, 
feminae vero reliquam dimidiam, nec tamen integram: dabunt enim ipsae quariam partem fratribus 
curialibus, nisi curialium uxores sint sive omnes sive nonnullae earum. Nam si ad eiusmodi nuptias vene- 
rint et curialibus patriae suae matrimonio coniunctae sint, tum a quarta parte danda liberabuntur, quippe 
quae et ipsae per maritos donec superstites sunt re PENA esse videantur. Haec nos sancienda 
existimavimus, non quo homines propriorum bonorum administratione privemus, sed ne civitates. curiis 
plane orbentur, neu forte etiam impiis fraudibus quibusdam curiae diminuantur. Sane accepimus quosdam 
eliam lege prohibitas nuptias contrahere, ut inde iis non legitimi sed naturales liberi nascantur, illisque 


lamquam extraneis relinquere atque ita curiam substantia quae ei debetur. privare. 
VL Ceterum illud quoque contra curias fieri ex ipso usu experti, mullos scilicel dicentes sive tamiacae 





2 *asràwv (cf. € et infra v. 19)) a'vor ML |] yapr;9e- 
ac om. L | 3 vopíuov M] vouexrs L | 4 éni vovtq) 
Tub tali c | 6 dg ov marre» L! | 8 avtós prius om.s || 
yecyouv. M | 11 à wopos] vópor? corr. L* | 12 yavo- 
aivay L| 16 urro) quidem e] abras M [18 «i aic 
L'| 20 c7$ ve verágtre L | 21 avra: ML! | 21 xai 
em, c | án yogevuévac ? L* | 29 acroic om. c || 33 avgóv- 
TH] rcperimus g | 34 xai om. g 





1 non] nune /ibri | 2 patribus V | sunt add. vulg. ! 
3 et omnino ei V | *reseruans libri, reservata Beck || quodsi 
1eedum) quod sine duorum V | 5 his V] cis T' Neob. | 


6 uncias vulg. | 7 curialibus ciuitatis V | 75g. non uo- 
luerit V) uoluerit T' noluerit Beck | 8 aut] ut Yi scripse- 
rint V | 9 pertulerit V | 10 veniant vulg.] uenient (ueniet 
T) libri | 11 quem] que V | diuidantur V] uidentur T 
Neob. dividentur vulg. | 12 rationem vulg. | doctis V | 
14 habent V | 16 ipsae) persone V | 19 patriae add. 
vulg. (cf. v. 159.) || 20 curiae] parte vulg. | utpute V i 
21 videantur vulg. | ipsa V || 23 extimauimus non quod 
T | 24 dispositionem Osenbrüggen | 25 in integrum Neob.] 
integrum V' integre vulg. | desolatae] dare cum spat. 4 —5 
litt. V | 26 cuiusdam libri | 27 deminuerent T'j quodam 
M 30 utpute V | 31 fit V] sit T Neob. sint vuig. | 
multi V] om. T Neob. | dicentes quasi V 


32* 


^-^ i. 


Nov. XXXVIII 6 


Aéyovtes 5 Taunaxze f xounrxpe 5 xoyyvlevrixzs 7 
&AÀne xaDsarava: waragréctos vOv Fregov vàw avraw 
yovéow ntipawtai ztoosveueiw éavrovs Jj vais vagtiaxais 
fj vais xourrixais f| xoyyvkevrixaie 7j évéoaus oieucó- 
mors TUyrus xai 10 BovAevrzQiow dxxÀiveuw* Oeosrito- 
usv TO(vvv urÜeuíav elvas vOsaUTEv TéÉyvrv xarà TOU 
Ónuogiov, dAAa stáwro, eire dx rautiaxTS unos ira 
dx woyyvisvrix3s £(r& dx xournreze ysvvnÓsim mais 
Bovievty, rZv ÜovievrixZw TUynv xoaTtiv fovióus9a, 


252 


DE NATURALIBUS 


sacri aerarii aut vicaneorum aut purpurariae aut 
alterius cuiusdam esse condicionis alterum suorutn 
parentium se temptant coniungere aut sacri aerarii 
&ut vicaneorum vel purpurariae aut alteri cuicum- 
5 que condicioni et curiam evitare. Sancimus itaque 
nullam esse talem artem adversus publicum, sed 
omnino, sive ex sacri aerarii matre sive ex purpu- 
raria sive ex vicanea nati fuerint filii curiali, con- 
dicionem curiae obtinere. Curiales namque paucio- 


BovÀevrai uiv yàg éÀdywsro: zavrayóss Tz rustéípas l0 res ubique nostra in republica sunt, sacri sutem 


siai, vausiaxol à xal xcyiycas xal xoygvisvral els vtÀT- 
Dos dxxeyvudvos xaDamrags, xai ztQosrxóv dar. nàAlov 
Tà Bovisvirguk raw nóÀeow aUbesOa, dv ÓMyos ao 
pr crsvoyogrÓévra 7 mànOos ninOn nposDwivas. 
i : : 

T| xoyyvisvrixzs J| xaumrixzs TUyns ovens éavrovs éL- 
sÀev Tie Bovlsvrod; émneáOrngav 7 xal mtpadaiav 
TUzne, àxo T$ aprs QueADovone decimae émruvejarjaacos 
xai avtZ$, tà xarà TOUVTOYV 
sirs dx v5$ Üsíae avAZe eira 
(ayvoa Kara, xci tovs voiovrOVe BovAsvrüs TO Aowxóv 
slvai DegríLouev. sí yáp T4 mémQaxvcs mQó vie Üs- 
xdátns énivsurgeos, Tovro BreBaios wal éxi 5s (ayvos 
T?s éavroU uévaiv BovAóusd'a., 


E&aigoUpev dà 17$ nagovar: rudv Oaiac Oiavatean 25 


O:oüógiuov xai vov; avroU dósigove, xal ToUs viové 
"Ioávvov vov énixAnv Zicxow, oímap éuvrove sie ca- 
maiaxjv xairo. BovÀsvraw Ovtsé marépmw Éygawav 
TÜyn» mQó T96 Oexárme dziv&ufjGem:, xal mw si Ti 


aerarii et vicanei et purpurarii in multitudine effusi 
sunt; deinde est congruens magis ampliare curias 
civitatum in paucis corporibus tatas quam mul- 
titudinem multitudini adicere. Quodsi quidam no- 


4 Tivs; OvOuaTi T€ olxs(as urrgós e€ TrausiaxT& |5 mine propriae matris, tamquam quae sacri aerarii 


vel purpurariae aut vicaneae condicionis (sit), se sub- 
trahere à curiae condicione temptaverunt vel tempta- 
verint, a nuper praeterita decima indictione et ipsa, 


mQayÓévra vv vgómov ea quae secundum hunc acta sunt modum sive a 
E xóXev àgyà xal av-20 nostra aula sive aliunde vacua et invalida sint, et 


hos tales curiales de cetero esse sancimus. Nam si 
quid actum est ante decimam indictionem, hoc fir- 
mum et in sua fortitudine permanere volumus. 


Excepimus autem ab hac nostra divina constitu- 
tione Theodosium et eius fratres, et filios lohannis 
qui cognomen habuit Sexcon, qui se in sacri aerarii 
condicionem permutaverunt, licet de curialibus essent 
patribus, et omne quicquid actum est in eorum libe- 


yéyovev én' 4levüsgía rovrov àwaigovmev. o)jsvos 30 ratione destruimus. Nihil enim eorum quae elicue- 


yao avrove dzoAavsv rà» msmopuguévow BovAousOa, runt frui volumus, sed curiales esse et quae curia- 
dÀAà Bovàsvias elvas xai tà geviorii zgérrav xal lium sunt agere et ad functiones curiae respicere, 
TOW; Anrovpynuagcs mois Bovisvrixoig sQoséysiv, Ov- — nihil, sicut praelocuti sumus, eis prodesse possibile, 
Davos xaDáns sinóvras ÉpÜrusv BorOsiv avrois wgós — etsi quid elicitum eis est sive ex nostro tio sive 
Tovro Üvrauévov, xáv sí i zteztoQuguévov avroig sire 35 aliunde. 


dx Té avÀZs sire áAÀoOsw sim. ; 
,CEnlAoyoc) Ta voivvv nagagrávra ruiv xai &x' 


(Epilogus. Quae igitur visa sunt nobis et ad 


essiq ruv nóÀtor xdi vàw Bovievrngiow dófavra utilitatem civitatum et curiarum complacuerunt et 





sive vicaneae sive murilegulae sive alius condicionis fuisse alterum ez suis parentibus conari semet ipsos 
sive tamiacis sive vicaneis sive murilegulis sive aliis qualibuscumque condicionibus adscribere atque curiam 
declinare: sancimus uw nullum esse eiusmodi arüficium adversus publicum, sed omnino sive ex matre 
lamiaca sive ex muriegula sive ex vicanea filius natus sit curiali, curialem condicionem pr e vo- 
lumus.  Curiales enim paucissimi sunt in nostra ubique republica, tamiaci vero et vicanes et murileguli 
ín copiam c[fusam creverunt: itaque curias potius civitatum augere corporum paucitate in angustias ad- 
ductas quam multitudinem multitudini addere par est. Quodsi qui propriae matris nomine tamquam quae 
tamiacae vel murilegulae vel vicaneae condicionis sit se ipsos eximere ex curiali condicione conati sunt 
vel etiam conentur, inde ab ipsa decima indictione nuper peracta, ea quae ad hunc modum acta sunt 
sive ex sacra aula sive aliunde vana et irrita sint, ac tales homines in posterum curiales esse sancimus. 


Nam si quid ante decimam indictionem actum est, id firmum et in robore suo manere volumus. 
Excipimus tamen ex praesenti nostra sacra constitutione Theodosium eiusque fratres, et filios Zo- 
hannis cui cognomen est Xiscon, qui quidem se ipsi tamiacae condicioni licet parentibus curiatibus nati 


adscripserunt ante decimam indictionem, et omne quidquid ad eos liberandos factum est tollimus. 


enim ulla re eos frui earum 
muneribus curialibus operam 


Neg uec 


que iis praestitae sunt, sed curiales esse quaeque curialium sunt agere ei 
are volumus, ita ut nihil, quemadinodum modo diximus, hac in re iis opi- 


tulari possit, etiamsi quid iis sive ex aula sive aliunde praestitum sit. 


Epilogus. 


1 xour;rixTS. (et aic infra fere constanter) L | 2 aAÀns] 
alterius euiusdam g || 4 ér£goie L9 | 8 xoxvkevrixre M 
xoyyhectixze L | 9 Bovióusda om. g, fortasse recte || 
10 77; xueregos eiai] ztoJavsias add. cum Haloandro vulg. || 
1l z4590:] mÀZ M | 12 leg. éxxexvpévov? | xai] de- 
inde c | 16 7 xai xeurixzs L| 18 decimae, s. v. 7/ro« 
Qexátrs M. dexávre L &' Ath. undecimae (cf. pr. $3 
p. 248,32) Zachariae | 26 avrov om. L || 27 &iexcov M] 
dEioxmov L scscon vel serconis, scrconin, exconin Juliani 
codd. | 29 gà «zs dexávrs éztiveuraeos om. e (cf. Iu- 
lian.) || 34 avrovs L' | zt0$ rovrov L, om. € |, 35 ztexogio- 
pévor ex g dedi (sim. Haloander)] zspugiGuévovr ML 


1 errarii V (id. infra) | uicaneorum V] uicanee 7' ui- 


eauei Neob. | 2 cuiusdam PV] cuiuscumque 7' Neob. / 
esse om. V | *suorum] suum /libri|j 3 parentium V] pa- 


Quae igitur nobis placuerunt atque ad utilitatem civitatum et curiarum destinata sunt 


rentum curialis Z'vuig. | temptare V temptat T' [| eon- 
iugem TZ | 4 aut V] vcl vulg., om. T | vicanege vulg. f 
vel] aut 7' | alterius cuiuscumque conditionis V | 5 cu- 
ria et uitare V | 6 aduersus artem V | 8 uicanei 7 

curiali V] curiales T'Neo^. | 11 multitudinem vulg. Í 
eifusi om. V | 12 *est congruens magis] et congruens 
magis V et magis congruens Neob. | ampliare 7'N«ob.] 
amplieare V | 13 multitudinem multitudini] multitu- 
dine V | 16 uiearie V | sit add. vulg. | 15 inditione 
V | 19 ea] et ea V7 | 21 hos tales] hospitales V ) 
235g. uolumus eum. excepimus autem ad bane nostrari 
diuinam constitutionem /ibri, corr. vulg. | 27 Sexcon] sex 
eos V sex T, om, Neob., Xescou vulg. | qui se in] qui in 
se V qui in 7, om. Neob. | 29 patribus] de patribus V | 
30 *eliouerunt) licuerunt V habuerunt 7'Neob. | 32 func- 
tionum /ibri | 34 etsi] set etsi V set si .Neob. || eis cst] 
ei est V Neob. ait ei T | 38 curialium V | placuerunt 7 


DE RESTITUTIONIBUS 253 Nov. XXXIX pr. 


xai tjs cQ Oeio OnAotusva vóug fj q7; vrttQoyr xai uae per hanc indicantur legem, tua excellentia et 
gvhivtuv xai Koyg magadidóvas amevOéro, mowwis Gustodire et operi tradere festinet; inminente poena 
ímixeuévne viginti librarum &uri xera rv cóv)s XX librarum auri adversus eum qui hanc legem 
yuor róv vóuoy magaBaivsv Caopobvrov. Dat.xv. nostram pr&evaricare praesumpserit. 

k. Mar. CP. post cons. Belisarii v. c. [a.536] 5 Dat. xv. kal. Mart. CP. Belisario v. c. cons.  [a. 535] 


A8 XXXIX. Auth. XLI. Coll.IV tit.6 


IIEPI AIIOKATASTASEQ9S R DE RESTITUTIONIBUS 
IIPOIKIMAI9N KAI IIPOCTAMI- ET EA QUAE PARIT UNDECIMO 
AI9N IIPATMAT9N. KAIIIEPI  MENSE POST VIRI MORTEM KR 
THZ TEKOYZHZ T9I ENAEKA-10 

T9I MHNI META THN TOY 
ANAPOZ TEAEYTHN. 
'O avrós Basirve "Ioávvn vq dvüoboráry émápyo — limp. lustinianus Aug. Iohanni pp. Orientis secundo. 


tà» (pdv rie En ngarrapiov 1Ó B', ànó onávav 
xai zavQuxiq. 15 

(Igooinkow.) TO jevaxóv xal zxsnxowilu£vov v/6 (Praefatio. Decursio et varietas humanae na- 
&rOguzirre qÜcso; xal Tie xarà guxgóv Osóusvov turae et paulatim egens curatione non aliter ad 
Oagansias oix àv dAlos sls 10 xaLds yov énaviAOo, — bene se habendum revocatur, licet prima eius guber- 
xüv ii Tüs mtQOWag Ti aUTOU xvfprncnusv guis, *(.— nentur principia, nisi etiam quod particulariter ei 
My xal 10 xatà uépos avrOU ÉxaviGTüusvor diaAva 20 resistit corrigatur sicque constituatur sub tranquil- 
ovrog avró xadigraín sos TO yaÀnvov Ts xai árG- litate et quiete ut legi conveniens. Quale scilicet 
eaxov xci vóuq mxQénov. ómnoiv 5 T. xai vvv ims. quiddam etiam nunc emergens ad legis nos opus 
Sov i$ vópov osa Tuae xarfGTnGtv. "lousv yag — &dduxit. Scimus enim quia etiam dudum dubitaba- 
ex xai mQornv écracidLero rà mtQi TOv dzoxaracrd- — tur de restitutionibus, et si contigisset quasdam hy- 
Gscv, xai tí Gvvéflr, rwwàc vzoO7xac vnoDéícOa, rovs 25 pothecas obligari eius qui restitutione gravabatur, 
Bapvvouévove, zwoÀAZe TO mQüypa Tapayze 7v, sire — plurimae contentionis erat negotium, sive oporteret 
dio. xai 1à drztoxaractivas ase Déecs ztgáyuava — etiam res quae restitui iussae fuerant periculum pati, 

Nov. X X XIX (Authent. XLI & Coll. IV tiL 6: gloss.) Graece extat in ML, B 28,15 cum schol, — Epit. Theod. 39 
(inde BY), Athan. 9,3. Iulia. const. XXXVII. 


ei sacra hac lege declarantur tua sublimitas et custodire et effectui tradere studeat, poena viginti librarum 
auri contra eos proposiia qui hanc nostram legem violare audeant. 





XXXIX. 
DE RESTITUTIONE RERUM DOTALIUM 
ET ANTENUPTIALIUM, ET DE EA QUAE UNDECIMO MENSE 
POST MORTEM VIRI PEPERIT. 


Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro per Ürientem praetorio iterum, 
exconsuli et patricio. 

Praefatio. Volubilitas et varietas humanae naturae iam medicina sensim adhibenda indigens non 
aliter in mcliorem statum redibit, etiamsi quis prima eius gubernet principia, nisi $i c(iam singulis quae in 
€o genere emergunt compositis ita illam in condicionem tranquillam et quietam et legi convenientem resti- 
tuat. Quale quid cum nunc quoque evenerit, ad legis necessitatem nos ad dust Scimus enim iam dudum de 
restitutionibus dubitatum esse; et si quae forte hypothecae ab iis qui onerati erant datae essent, magnae 
rem dubitationis fuisse, utrum etiam res quae resütui iussae erant in periculum vocandae essent an solae 





1 TQ Ds om.g | 3 viginti librarum auri om. L | | u£goe avrà mosGráuevov L! xai tà xatà u£gog av- 
4 xv k. Mar. M (e codd. T'Neob.)) v kal. Marc. € cod. | tQ zgosiGrausva L| xara om. BY j| avvov om. BI | 
Vind. zQó & xaÀ. pgagr. Ath. (urvi nagtiq Theod. in | 21 avro L! || xaS«eraíg Zachariae] xaduatqim (xa9- 
mense Martio Ju.) | 5 CR. M || post cons. Belisarii v. o.] | «avo Bi) libri | 22 xai vó nzipézov] ut legi con- 
bilisario ue, cons. AM indictione undecima post consula- | veniens c || 4xeASa» BY &xeagzv L'|| 25 ai xai BX 
tum Belisarii Jul. (id. Theod.) uer 17» vravaiav Belaga- | rove Bagvvouévovs] eius qui restitutione gravabatur g | 
giov (và. ««' Ath. cum schol. (cf. Heimbach p. LYXXFIII): | 26 vai(vo L*) zgayua L! và npáypaz. L? || 5v] uet- 
erpeíoga: ori Anl vie i Ertveurgene uera Tzr vma- | Zv L* | 2" xeÀevaOévra v& mgayuava DB 
1tíav. Belacaglov IxgcvrOsiaa 7 Q«tvalis ele tT). aa 
dzivíurciv Tiv Oixt(av àvdys& vouoOecíavw (cf. supra 





pr.5$3 p. 245,32). Unde ortus est error in numero indic- | tua) tuam et V | cexoellentian V* [ 5 xv kal. marc. 
tionis commissus (XI pro XI) ap. Iul. Ath. Theod. T Neob.] v kal. mare, V | constantinopoli V cap. T 
6 In L h. l. inscribitur dx tw vangov BiBMor 8: — biliario V bilis. T' Neob. | uiro clarissimo consule V 


— Ileoi àxoxavagtáoros] Do restitutionibus e || 8 zgo:- | 6 XLI- H« De restionibus et earum quae pariunt V (cf. 
xiiaatoy B. | sgocapaiav xal ttooyapsaior mayuá- | ad rubr. nov. X XXV) | $ undecimo) XI V in decimo A || 
Tow om. € 7heod. Ath. (cf. Cuiacii ezpos.) xai mgoya- | 1T curationem At || ad om. V' f 15 prima om. A' | prinei- 
ptíov ztoayuaroy om. B | 1i5g. psté — Tslevtr» | pia gubernentur A | 19 quod) de * quidem R? ! 21 con- 
om. Theod. | 13 *vsagyp ML | 14 aioac Li i6 70 | veniens] est add. R*V? | 22 quidam R | etiam] enim 
érvoróv — 254,12 iaiuevos om. B, suppl, BY || 17 xai | etiam Re | 23 enim quia om. V || etiam] quod add. V? | 
rois M | Geóneva M 1 19 Jegansíay L| aàÀAo; MLBXM] | 25 eius] eas cius R9 | restitutionem K* | grauabantur 
p&Àlov BY j Ky L! || 19 xày si M) xav eic LBX | vie | R* T! | 26 contemptionis R || 27 periculum — 254,11 mo- 
om. BY || aviov vel avrov L!, avró L* | 20 xai và xarà | dis omnibus scr. H* in ras. 1 versuum 





Nov. XXXIX pr. 


xivivveUn síta uóva và voy Befaonpévov cj dx0- 
xaragTágsi! xal moÀÀZ i6 rw xai msg) avtmv vZv 
TOv jnuaram Oiapogàv Lyrncié, aiva ó veAevrow. Dsa- 
Táfawo và zspecrsovra mgr T] velevrp vov Befa- 
enuévov vij axoxatagctáges stQdyuara Ósiv dsxoxara- 
GTTvas, &i18 xai aztÀoe áztoxaragtijvai TO xavaAsq D dv 
prrà TLv ma(«warágysCiv TOU vopiuov uégove xsÀsv- 
G&£' xai eiciyovro xai fideicommissov persecutiones 
xai 4f dmopíoe aí in rem missiones, xai oí ztoAAoí vs 


254 


DE RESTITUTIONIBUS 


sive solas eius qui gravabatur restitutione; et multa 
quaedam erat etiam circa ipsam verborum differen- 
tiam quaestio, utrum defunctus pi et res quae 
remanerent post mortem eius qui gravabatur resti- 


5tutione oportere restitui, an absolute restitui quod 


relictum erat post detentionem legitimae partis iu- 
beret? Et introducebantur etiam fideicommissi per- 
secutiones et ex inopia in rem missiones, et plurimi 
illi et varii et insolubiles paene praedictae in rem 


dxsivos xai mwx(Àow xai dvéxAvtoi aysdov T5 ónÓs- 10 missionis circuli, Sed tamquam nos dudum haec sa- 


erc in rem müissionos xvxAos xai «c nsi; mQamv 
ravra Lopsvo: vopov dygtwapuev, xadázat xodvovtes 
T& (ztoxaragtácm BeBagnuéva modyuara n7 ixmousi- 
€3a rj vaocí9so Qa, dia pera QS oixtlag dOevesy 


nantes legem scripsimus, modis omnibus prohibentes 
restitutione gravatas res aut alienari aut obligari, 
sed cum propria ambulare fortuna, et apud quern- 
cumque fuerint non manere firme, sed rever ad 


TUyrs, xal mag' que v yévorto u5| gévew icyvoos, lb illum cui dari iussae sunt. Et facta lex iam quo- 


dÀÀ' £xaviévas mgós xóv qj QoO,vas sQossráyO v. — xai 
9 ys vóuos $ür zov xai zpóviós éGTs wal év voie Óu- 
xadTroivug svüoxu«dw Dietélsev" dÀÀ KusiÀev, OnsQ 
ainóvres KÉpOnusv, 0 qéonv üzavra m&qvxos xoóvos 
Deixvivoa. dei " 

HgostiJov yàg "uw av)osc ré xal yvvaixss dx TOU- 
Tay nÜixovuevo. téAtvrraavros yàg avdpos ézxtí vivos 
xivrOsicne vmodéGsos 5 uiv yaueti hn Té gegviv 
ais£ngarré Tiv 1& Üwgeüs tis mQO tÀw ydp "roi 
dia ràv ya ü 9: ) 
avij Jávaros (didov* o Óà vov reÀevttGawroe adzÀ- 
gós £régDav üvteigero àv ngaypaav, xal Ti» voU 
marQós ztpovraivrro BovAnv, xai dqellxe 7$ yvwaixos 
fà nQdyuuta, gácxuv vOv piv aüsÀgóv TO» avrov 


Tavra Qanavnpsa, éavrov 0i Ttagá tjj gvveaxi. Blizteiv 30 tisfactio nostrae legi 


tà maroQa ngdyuara, ám O0 marg 6i anaidíag 
ármoxaragrzva. mQoeétabev avtQ, xai àvriAQyegódas 
uéyg. zavtüg avrtdw xai oUx évdmogtv, fos üv 10 
ixavóv TQ naetéQq vónq dià návrov yévovco. aÀÀ' 
eidvgero Qixaíws rj yver, 
xaOáneg £n' ébanáty xógiov udv vov avüpa yevéaDas 
TÀ$ ctgoixDé dxágrne, xai a mtQoréÁevtüp Ti» yv- 
vaixa gvvéfaive, x0 xégUos Exe. xavà 0 GUugavov, 
dzaidi, 0i ó àvip dreleitraev, éavtzv dyvoovsav. trjv 


siv vevo& diaipécacr avayxaiae cq vp. 20 


dammodo longaeva est et in iudicio approbata fre- 
quenta&tur: sed futurum erat, quod praediximus, ut 
quod ferre omnia consuevit tempus ostenderet indi- 
quadam exceptione necessaria legem. Adierunt 
enim) nos viri et mulieres ex his laesi, Moriente 
namque viro (in) quodam moto negotio uxor quidem et. 
dotem exigebat et donationis aute nuptias factae nr 
tem seu propter nuptias quam viri mors ei da| 
defuncti vero frater aliunde vindicabat res ct patris 


» ysvouévne vo u&pos, orsg 0 TOV dvÓpos 25 proferebat voluntatem, et trahebat mulieris res, di- 


cens fratrem quidem suum eas expendisse, se vero 
apud mulierem videre paternas res, quas pater non 
existentibus filiis restitui praeceperat ei, et recipere 
ex omnibus eas instabat neque cessabat, donec sa- 
r omnia perveniret. Sed in- 
gemiscebat iuste mulier et dicebat iniustum esse 
pe per deceptionem dominum quidem virum fieri 
otis totius, et si praemori mulierem contigisset lu- 
crum habere secundum pactum, quia vero vir mor- 


ev xai Épaaxev oU Oixaiow. alvas 35 tuus est, se ignorantem restitutionem amissionis peri- 


culum sustinere. Sed hic quidem data est negotio 


VroxavácTacuw azoA40 Das suvOvvavaw. aAA. dvravDa 40 


eius qui reslitutione oneratus est: atque magnam fuisse etiam de ipsa verborum differentia quaestionem, 
utrum defuncius eas res, quae post mor(em cius qui restitutione oneratus. est superessent, restitui prae- 
cepisset, an simpliciter restitui id quod relictum est retenta legitima parte iussisset: unde etiam intr. tas 
esse fideicommissi perseculiones et ex inopia in rem missiones, et multos illos atque varios ac paene in- 
dissolubiles eius quam diximus in rem missionis circulos. Porro nos ut his mederemur nuper e ee 
scripsisse omnino prohibentes, ne res quae restitutione oneratae sunt. alienentur. aut. obligentur, ui 
cum once condicione transeant, neve pue quemcumque fuerint firmiter maneant, sed redeant ad eum 
cui dari iussa sunt. — Atque haec quidem lex: iam inveterata. et in iudiciis perpetuo usu probata est: sed, 
quemadmodum modo diximus, fieri non potuit. quin quod omnia ferre solet tempus necessaria 
exceptione legem egere ostenderet. — Adicrunt enim nos et viri et feminae ex his iniuria affecti. .Nam in 
causa quadam mota defuncto marito uxor quidem et dotem exigebat et donationis ante nuplias seu propter 
poen factae eam pariem quam mariti mors ei dabat; ab altera autem parte frater defuncti res vindi- 
cabat et patris voluntaiem praetendebat et res mulieris aufercbat, cum diceret fratrem. quidem suum eas 
expendisse, se vero apud mulierem paternas res videre quas pater ez: casu orlitatis sibi restitui iussisset, 
seque eas perpetuo vindicaturum mec cessurum, donec nostrae legi per omnia satisfactum esset. Verum 
lamentabatur merito mulier et negabat aequum esse, ut tamquam per fraudem maritus quidem dotis totius 
fieret dominus, et si quidem forte prior moreretur mulier lucrum ex pacto haberet, cum autem maritus de- 
functus esset ipsa substitutionem ignorans periculum amissionis subitura esset. — Sed hic quidem data est 


L^ | 39 éavrr» MD] aver,» L || 40 vxoxatácrac«v MB] 
asxtoxavágvagew L(c) vulg. (cf. Iulian. c. 164 'substitutioni- 
bus seu restitutionibus' e£ 'substitutionis seu restitutio- 
nia!) || ànoAscas L* Haloander anovsléaOas M 





3 &uaxáfowvo libri | 4 và megirrevovra] vw evgia- 
wopévcw (vov £v, uevoy L!) dv 7) vaÀeviij và. zt&Que- 
Tevovra L| mos vj taÀrvti| xóregov v» (r5») ve- 
Asves L? | 5 ztgaypata) stgayuara L! vàw moaypacrav 
L* | ^ guüixoupéocov (gudecxouuicov L qgudixouiacov 


HY) nagasxoveiowes libri | 9 xai 4E — missiones om. L || 
in rem missiónes M ívgauscoiorse B! | 10 zxidos M | 
11 in rem missionos M ívgeugpaccíovos L iv óenia- 
elovos BM | xai aj; — 12 dygdvagsv] "Iauev (4ousv BV) 
$T» moy] vógov éygá inc. B. | 12 vóuov] Cod. 
6, 433 $2 || 13 p; del. L* | 15 ag" eso ML! Bic] nv 
neg L* Bf vulg. | yévowro B || 11.0 ya vóuos] 0 yevó- 
uavos B! facta lex (i. e. ó yevóusvos vouos) e || év vois 
(rois om. B!) dixaarnglo«s MLB) in iudicio & | 21 4x 
1àvovrov (sic) L! dx sowvtow L* || 23 pegviw] xgoixa 
| 24 «2s vs) xai «7s B || to« MB] yrs L' eive L? | 
25 dià yauov (yàucw L^) LB | ó om. B! | 29 avrov 
libri 3 avrov L'B! | 36 4ana* L' ££anácrs L* || 


periodo] elva« B | 8i v5; yvvaed. B! | 38 cvvéfsves | 35 *ignorante libri [ ammissionis 


6 detentione V! | 7 Et om. V|| 5 in re V! | missionis 
R9 et insulubiles] et om. V || 12 restitutionem grauatis 
R'| 13 et apud] et ambulare spud /i? || 14 sed] se V! | 
15 dare d et om. V || facta est lex A | 16 loogneus V f 
et] etiam V | in ow. &' [| iuditia A* | 18 ferre V* 7") fere 
V^ T" al. facere s. v. V? || ostenderit R! | indigeret V' | 
19 quadam — legem om. V' | exceptionem necessaria lege. 
audierunt R! | 20 enim add. vulg. | 21 *in quodam 
moto negotio] quodammodo negotio V! del. V* om. R 
vulg. | 23 moris R' | 24 frater] fr 4t' | uendicabat R V | 
26 sg. so uero — res suppl. V? in spat. vac. 2 versuum || se 
uero AV?) seuo. V? | 30 perueniret £' VT] proueniret 
R* vulg. | 32 domini quidem A' quidem dominum V | 
| 36 negotia V" 


ET EA QUAE PARIT 





nd» Üidova, 1G noayuavi vUxos, Ov Kytiv waAds dvo- 
uícayuey. edu 5 Éragos ixétre dvsgaivero, Ayo 
TOv T7$ yvvaixüe mt&TéQa T7v OvGÍaw VyxXOxaTAGTIGGA 
Toi; GÀlo: avrov maaciv, dlayiarrv dà uoigav uovnv 
sap' avi; xshevcas uévttv, xal uéyay avtov zeguGta- 
cOai xivdvvov, siye 79, avTOU 7rspcovaía xivOvesvo: 
ctepí T8 tv T$ ctQOixO$ dmoxardcTagiw mepí v& ÓÀO- 
xÀngov vÜ dx tÀw yauixow Gvufolaímwe émi Tjj mQó 
yánov deosá avaqovov, avrq dà ovdsvós ébeir tvyeiv 


255 





Nov. XXXIX pr. 1 


forma quam bene se habere putavimus. Rursus 
autem alter supplex apparuit dicens uxoris patrem 
substantiam eius substituisse aliis suis filiis parvam- 
que partem solam apud iussisse manere, et 
5 magnum sibimet inminere periculum, si suae quidem 
substantiae periculum pateretur et circa dotis resti- 
tutionem et circa totum ex dotalibus instrumentis 
super antenuptiali donatione pactum, sibi vero nihil 
liceret promereri horum propter sublationem ex re- 


rovrov Ji tiv éx t?& &moxaractágene TG» moayud-i0stitutione. Haec nos merito commosverunt, et melius 


Tow agaígegiv. Tavra Tjuüe sixóroe dxivngs, xai 
dusavov qOnuev Tv fétrgov dmavop9asa: vóuov 
7 vov Vzrr;kcove ztéQiog&y sivÜvvevovrae, xal ualaava 
dv yáuowc , ev ot0év daviv àvOoairow xorciuorragov, 
ola xai uova nowiv àvOooovs Üvvauévov. 


arbitrati sumus nostram corrigere legem quam sub- 
iectos despicere periculum sustinentes, maxime in 
nuptiis, quarum nihil est hominibus utilius, tamquam 


solis facere homines valentibus. 
15 


CAPUT I. 


4ià TOv ToUtO Y» mapóvra viDsuev vóuov, rà 
GÀlÀa mávra T7& xo map' yjuOv reÜwufvnc dia- 
Tábeoe xvQux uévtsv. Boviógavoi, vovti dà xawitovcec 
póvov, iva sí vu TO Aouóv dmoxarágvagiy stouoivo 


uam ob rem praesentem ponimus legem, omnia 
quidem alia prioris & nobis positae constitutionis 
rata manere volentes, hoc vero innovantes solum- 
modo, ut si quis de cetero restitutionem fecerit sua- 


*&Àw éavroy mayp&ruw, modrov uiv gvhérvo. vg 20rum rerum, primum quidem servet filio legitimam 


maidi TO vOninov uépos, Ov TO TéraQrOv (rOUTO yd 
4nrvogOoaeusv, es avrov Mérrrdn sruyvdocht 
dÀÁa vo TQítov stávro 7j TO Tuv xar TOv TOV 
naídov agiÓuóv: Énsva xal [sis] vó Aemtusvov «76 
ovcíag uéoos, dv qp ur) d, 
mpowxóé 7) 7tpoyauíaías dwgeas éniDociv svOyrnuóvos 
wai 7tQóc TZV Ow tposomTOw T a GvuusTQov- 
/vns, ÉEroraDa: xal avro T$ dstoxaragTaOsQS, xaO" 
ócov noostiOéuevov v4? woníuq págs vr» mpoixa 7) 


partem, non quartam (id enim emendavimus inopiam 
eius plurimam reprehendentes), sed tertiam modis 
omnibus aut mediam secundum filiorum numerum, 
deinde et ex reliqua substantiae parte, si non suffe- 


im 10 vóusuov udpos mgos?25 cerit legitima pars &d dotis aut ante nuptias dona- 


tionis oblationem honeste et secundum personarum 
qualitatem metitam, excipere etiam hoc & restitutione 
secundum quod adiectum legitimae parti dotem aut 
antenuptialem facit donationem. Sancimus enim se- 


"Qv cgo yauov mowi Óepsüv. Oecibouev yàp xera 30cundum hunc modum excipi modis omnibus a resti- 


ToUrov TOv TgÓmtOv dEro5naOa: navroime tis axoxava- 
erdgses và yapiwü GvufóAewa xal vüg émi TOUTON 
dxztowGme y vnoO7xac" xiv si BsBaonuévov sim vo 
zgósamov 7j 10 xov avdgóc 7j 10 17$ yvvaixós àxtoxara- 


crácu ToicUry, diécrm xal oUros yv xalovuévnv 35 ptias donationem offerre, 


mpoyagaaíav 5 Dià y&uov dogeàv dmididóvas, urÜiv 
cap. 1 pr. (rà uév álÀa....) habet B* p. 514 Zach. 


tutione nuptialis documenta et super his factas alie- 
nationes aut hypothecas, et vel si gravata sit per- 
sona aut viri aut mulieris restitutione tali, liceat 
etiam ei nuncupatam cmn enm seu propter nu- 

ihi] quantum in illis re- 


rei forma quam recte se habere existimavimus. — Rursus autem. alter. nobis supplex extitit, qui diceret 
uxoris patrem reliquis liberis suis bona restituisse nec nisi minimam partem d ipsam manere iussisse, 
magnumque sibi imminere periculum, siquidem ipsius bona et quod ad dotis restitutionem et quod ad 
totum pactum in nuptialibus instrumentis de donatione ante nuptias factum periclitentur, ipsi vero nihil 
eorum consequi liceat propter bonorum ez restitutione ademptionem. His nos merito commoti sumus, ac 
satius duximus nostram legem emendare quam pati subditos periclitari, praesertim in nuptiis quibus 
nihil hominibus utilius est, quippe quae solae producere homines possint. 

L Propterea praesentem legem ferimus, reliqua quidem. omnia quae priore conslitutione nuper a 
nobis lata continentur rata manere volentes, hoc vero solum innovantes, ut si quis in posterum restitu- 
tionem fieri rerum suarum iubeat, primum servet filio legitimam partem, non quartam (hoc enim correzi- 
mus mimiam cius tenuitatem arguentes), sed omnino tertiam vel dimidiam secundum numerum liberorum ; 
deinde ctiam reliqua bonorum pars, si non sufficiat legitima pars ad dotis vel donationis antenuptialis 
dationem honeste ac pro qualiiate personarum meliendac, ipsa quoque a restitutione eximatur, in quan- 


tum. addita legitimae part! dotem aut donationem ante nuptias efficit. 
modum coníractus nupliales et quae eo nomine factae sunt alienationes vel 


omnino eximantur: et quamvis oneraía sit 


enim, ut secundum hunc 
hypothecae a restitutione 


persona sive viri sive mulieris eiusmodi restitutione, sic quo- 


que denalionem quae vocatur ante vel propter nuptias dare liceat, ut nihil quantum ad illas res valeat 





2 oixétrs p] 3 ozroxaracvr;aas M Bc] ànoxazagtia as 
L | 4 avvov LB | 5 avxov] avrà L* avróv Heimbach (c) | 
6 avro? Heimbach (e) | xydvveves LB | 1 0AóxÀAngow libri] 
*ó óAóxAngov Haloander | 8 ovufóLov L | 9 evuge»vov- 
pavov L | avr) Heimbach (c) | 10 «àv zgayuáta om. c | 
11 4xivncav L || 12 Zuéveragov (sic) L ( 2o TÓw) v7» 
L* | ?2 inyvogóoaaurv] nov. XVIII | noAÀgv avrov 
B | 23 1óv om. L' | 24 eis ML'B, del. L? | ex reliqua sub- 
stantiae parte (i. e. 4x toU Aevxouévov v. 0. négovs?) c || 
25 &gxeios L' | 26 evayz novos malit Zachariae | 21 rgos- 
dio) zoayu&tev Ath. | 28 avrà] à B! | vroxara- 
erádtos (d 34 7 v0 — 5 10] 5 — 7 B. || axoxaraccz- 
en! L' | 35 xal ovros] etiam ei (i. e. xai avro) « | 
36 meoyagsaíav] desav add. B | Gaxgeav om. r* 


2 aliter V* | pate« V'13 sustinuisse A! | 5 iminere 
V* | suae quidem substantiae (substantiam A?) libri] leg. 
sua quidem substantia? | 6 periculum om. R' | parere- 


tur V patietur R![ 7 ex] a R! f astrumentis superantur 
nuptiah R* | 8 vero om. R' || 9 liceret] licere et V lice- 
ret et R* | sublatione R! [| restitutionem R | 11 nostra- 
rum R!| 13 quae nihil est omnibus R' || 14 hominibus 
R!| !6 legem ponimus AR | 17 prioribus R'[ 18 rata 
manere] non ita tenere A!|| volentes] ualentieee V' || 
vero] in R! | 19 ut om. V* || si quis «« de V! j| suarum 
super suarum RAR* | 20 primum om. R || servet om. V 

legitimo V* | 21 *id] quid RV! quod V* hoc vulg. 

22 ei V | 23 numeri A! || 24 suffecerit] sufficeret V sufi- 
ceret R* fecerit R! | 25 aut ante nuptias RV*] ante 
nuptias aut V' | 27 metitam V] metita R! meta &*; 
leg. metitae? || accipere R [ ad restitutionem /ibri | 29 do- 





nationem facit RT | 30 excipi] «««« A [| ad restitutio- 
nem V*R | 31 nuptiali R! | alienationes) alie supp/. V? ín 
sp.vac. | 32 grata V' | 33 restitutionem R' [. 34 ante- 
nuptiale R' | seu propter nuptias donationem] donationes 
seu propter nuptiàs (sic) R' 


Nov. XXXIX 1. 2 


TÓ ys dni Toi; mtQdyuagdiw dxsívowe vij6 dytoxaTaGT- 
vao Ügore* sírs yvv7) 1jj àtoxavag rct Bapivorro, 
ur, 4uztodnv yívsaOas ztQos Tiv T$ zoorxos énidociv. 
Tà yàp xowvjj ztàGi Gvugégovra vow idíq rug] ÀvOura- 

vrov mtQoriDeuev. 
dnidogsg, xal vae dvtrUDsv mastügsci movópaOv, 
ai ize xai oi ztQà qLOw Íx Tüv yevixQwv. vsoO xav 
zoÀÀa xarà mtgoÀnyav dirihov, xaíroiys OUy oUta 
qp» avayxaia xadigtüvra, 7s ovy rustic dx ueitovós 
T8 xai x« 
1l 4faigsciw mowmoógeDa; Tavra dd ndvra vq) u£À- 
Aovr, zgagiboueOa xgórq xai vais Varegov écou£évais 
dzoxaragtdgéGiv 7 vOvOs yevéaÜas vOv vópov. ovdi 
yàe dxeivo T ntedr os Gvyyopovuev v0 Bhifos, [fva] et 
Tue yvwi oÀ(yn» Éyovca mooixa slra vOv vóuov 
ÜovSa rov rurrsgov, 7) &( vis av uerpíav zodmcaut- 
vog mgoyauitiay Qcpsáv zpós ztspiyQaqTz; roU vouov 
Bovinóein aíEnsiw 7 vü$ mxooixós Jj tls sgoyauiaías 
dagsás mow;sugÓi, ró Fixtww pos pira TOV 
G7IOXCTOOTAOEOV. : 
nspuygag?r, ovdiv ügshos Éyuv Oidóvtss rois mtOw0v- 
Hévow Tág dxavijns 0cov zQós T5zw dzi vai; dzo- 
xcragrágeg. BÀafmv, wxaDapóv vq u£Àlowt. xovq 
TÓv ruérsQov Tnoovvrse vóuov. "Ev uév ovv tovto 
xspáÀauv Égvc, TQ 7tagovts voug. 


256 


xaí faro TOUTO ai yajixaig 5 mus. 


DE RESTITUTIONIBUS 


bus restitutione valente; et si mulier restitutione 
gravetur, non impedimentum fieri ad dotis oblatio- 
nem. Ea enim quae communiter omnibus prosunt 
his quae specialiter quibusdam utilia sunt praepomi- 
Sitque boc nuptialibus oblationibus et harum 
exactionibus privilegium. Si enim et ante nos ex 
generalibus hypothecis plurima per praesumptionezn 
exceperunt, cum utique non ita nobis necessaria 
consistant, quomodo non nos ex maiori et meliori 


Og yvouns Tzgv Tw yapixiw xegüdw 10 sententia nuptialium lucrorum exceptionem faciemus ? 


1 Haec igitur omnia futuro conferimus tempori et 
| rag faciendis restitutionibus secundum hanc legezn. 

on enim illam concedimus fieri laesionem, ut si 
qua mulier parvam habens dotem, deinde legem co- 


a- 15 gnoscens nostram, aut si quis vir mediocrem fecerit 


antenuptialem donationem, ad circumventionem legris 
velit augmentum aut dotis aut antenuptialis facere 
donationis, hoc trahere ad insidias restitutionum: et 
hanc enim perimimus circumventionem, nullum uti- 


xal vajtyg» yag dvaipoVusv T?v 20litatem habere concedentes facientibus augmentum 


quantum ad restitutionis laesionem, puram futuro 
tempori nostram servantes legem. Unum siquidem 
hoc capitulum est praesentis legis. 


CAPUT Il. 


devtroov Bà éxsivo 0 zteQl vGw yvvaixaw TÀV usrà 
TOUS 7tQOríQové yüuove ztQoé Ür)rsgov éxtyDucdv 
Gvv0ixéGiOv. xal ztoiv voy dviavtóv dErauy, 0v 07 név- 
Siuov oí vóuos xaAovmiw* üs ériuegobwro Diavábuw: 


Secundum vero illud de mulieribus, quae post 
priores nuptias ad secundum venerunt matrimonium 
et antequam annus expleretur, quem lugubrem leges 
appellant: quas puniebant constitutiones tres ante 


TQsi$ TOv mpó Tuy avroxgaógav, xai ratis fvayxos 30 nos impcrantium, et nos nuper de his scribentes le- 


TOv nsQl rOVTc ypdwavrés vOnuov gerá Tivow ém- 
avopUuGsow xai ta zmegi abr» wouoDernOsvra £v 
Boaxtíq tivi uoígq tZs rudw avraw vouodsaías xoos- 
nxausd'a. Eu avaidégrarOv T& viv dztvinOEv, 0n5Q 
áni vois juerépois cvuB;vas xoovow ovx rovióus?a, 
dts vui» sixóTce sv dxavopOocang luv xaÓ- 
sGrávai,  D'vv;j yàg sís dvUgós dÀOoUsa xovrov dmd- 
BaáÁsv, de Éoixe wal Kr& z&pióvtOS «VTOU TO UJ GQ- 
ggoveiv évvoovca. oUm yag éErxovtos vov Krovs xarà 








restitutio; sive mulier restitutione oneretur, ne dotis dationi impedimento sit. 

bus utilia sunt iis quae P ase quibusdam conducunt praeponimus. Atque 
e fiunt privilegium esto. Etenim si etiam maiores nostri a generalibus hypothecis 

er praesumptionem exceperunt, quamvis non adeo necessaria nobis sint, quidni nos ex maiore et 


et exactionibus quae in 
multa 


1 meliore ratione lucrorum nuptialium exceptionem faciamus? 
uam haec lex lata est. t L 
olem deinde lege nostra cognita, vel si 


imur et restitutionibus 
g , 


ostea lico 
nem, si qua mulier. exiguam 


habens 


gem cum quibusdam correctionibus etiam super his 
sancita in brevi quadam parte nostrae legislationis 
tetigimus, Sed impudeatissimum quiddam nunc ac- 
cessit, quod in nostris provenire temporibus noleba- 


35 mus; quamobrem nobis recte placuit emendatione 


dignum existere. Mulier enim ad virum veniens hunc 
extulit, ut apparet etiam superstite eo non caste vi- 
vere cogitans; nondum enim completo auno unde- 


cap. I1 summas habent "Poraí 23,1 et Ecloga ad Prochiron mutata 8, 21 





ae enim communiter omni- 
oc nuptialibus donationibus 


Haec autem omnia futuro tempori lar- 
Neque enim illam fieri patimur laesio- 
qui vir qui mediocrem 


donationem antenuptialem P rens in. circumscriptionem legis augmentum facere velit. dotis vel antenuptialis 


donationis, id arripiens ai 


fraudem restitutionibus faciendam. 


Nam hanc quoque tollimus circumscriptio- 


nem, cum nullam utilitatem iis qui augmenta faciunt quantum ad restitutionum detrimentum concedamus, 


integram futuro tempori m nostram servantes. 
IL  Aí/terum autem i 


lud de mulieribus, quae p 


4ique unum quidem hoc caput erit praesenti legi. 
0st priores nuptias ad secundum matrimonium festi- 


narint idque ante quam annus, quem quidem luctus annum leges vocant, exierit; quas puniebant constitu- 
tiones tres imperatorum qui ante nos fuerunt, ac nos nuper cum legem hac de re scriberemus cum quibus- 


dam emendationibus etiam 
recepimus. 


disse: ita ut nobis merito correctione dignum esse visum sit. 
eliam superstite eo, ut videtur, impudicitiam meditata. 





3 uz] urdà L* | 5 Kavas B" | 7 ei yàg] oí yag B! | 
11 zoujoouseDa L| 14 ed Br psit e yt 
»íaOa: Bg | fva abundare vidit Heimbach | 5 vis L' 
Tus L? | 15 óAiyov L'|| 16 post zjuérsgov rasura circ. 4 
litt. est in. M || 19 r0 Fbuuv MB] t9 ÉAxeiv IL, hoo tra- 
here c; rovro fAxo: Hombergk, malim rovro KAxow. Exz- 
eidisse aliquid suspicatur Zachariae | 21 Zye B | 22 «as 
4navijcns] augmentum g || 24 »óuo» rrgovvres B | 
25 farai] est c | 26 v0] vàw L! | 27 éxeszOnoov ML| 
dnayOucóv Bvulg.| 29 diava£ew vosis] Cod. 5, 9, 1.2 
6, 56, 4 (cf. p. 164, 20) | 31 vóv] rav? L' | rovrov LB'c] 
vovrov M (rovro B/ tovtov cum Scrimgero vulg.) | vóuov] 
nov. XXII c. 22 | 38 15 o9 uz B! 


n quae de illis sancita erant in exigua quadam parle nostrae legislationis 
Sed impudentissimum quoddam facinus nunc occurrit, quod nostris temporibus nollemus acci- 


Mulier enim quae viro nupserat eum amisit, 
Nam anno nondum exacto sub finem undecinsi 


1 restitutionem R' | 4 utilia sunt] utilieee R' ] 
5 hoo nuptialibus — 8 necessaria oon| scr. R? in ras. 2 
versuum | 6 ex] et V | 7 praesumptione V'* 9 consi- 
stat V|| meliore RT' | 13 enim om. V [| feri V || lesieee 
J| 22 nostra R* | leges A* | siquidem RV] quidem 
vulg. | 23 est] et V | 26 rubr. Si soluto matrimonio mu- 
lier secundas quidem nuptias non contraxerit (non con- 
traxerit nuptias T), ante annum autem inplctum ab ali- 
quo stuprata sit RT marg. | 27 ad secundam V || 28 leges] 
legem R' om. V | 29 appellabant V || puniebant et con- 
stitutiones V | ante] an &! | 30 nuper] super A || 32 legis- 
lationis] legis R || 36 existere vu/g.] existimare aea 
38 expleto T' | undecimo] in decimo V* non decimo 


ET EA QUAE PARIT 


vOv éviéxarov uájva zxegaioVusvov Érixsv, Gert OUM 
alvai: Üvvavóv. síztsiv. à dx vov vslevirGavrOS yívorro 
1Ó Boégos: ov yàg d» aíe vo0govrow 7j xvroie deecáón 
xoóvov. xal dmsid; xal vovro Év da. row Émxietipdoov 
Td» TOV dogow; yínove sarróvrov T0 Tj» yapevzv 
dwníctnuv gOUe TIS zgoyayicóae Dogsde aü€ mapu 
rov d»dgós dzieJou£rgs, ders xai «vrxa Tavtnw 
&noli(va: xal urdà tz» zonciw Éysv, sixórax oi mai- 
Mss oí và DavuagtqQ 15s untgos Toxetq) magi gia ué- 
wo» tZv yovv zpoyausaíav TOU matos nbiovv Aafsiv 
Sapenv. xal ui xsgÜaivaw geil TZ» yvvaixa zapü 
TOU dvdpis üv ovro Dürvrov Tripacev. 7 dà — àMà 
mds Hnopuev và mag avr? évOQiipev — ovx abíav 
KAsysv éaviz» slves vZ6 éxzttakcs, Durs xOv vóuov 
rmécraro xspl vouiuov dialayóusvov yágowv, éavt]j 
dà yáuov ov ysvéaOua: nagà rÓv mngorspov, aAlà vv 
roxstóv woUroy szlves qucwes dxiDvaias mdgapyov. 
MÀ! On udv alin xal uvglois écépois vztómerTas ar 
qeoricuoi; dfauaprovca Stupror, rd» ava»oAoyrut- 


257 Nov, XXXIX 2 


cimo mense perfecto peperit, ut non esset possibile 
dicere quia de defuncto fuisset partus; neque enim 
in tantum tempus conceptionis extensum est. Et 
quoniam etiam haec una est poenarum earum quae 
5acerbas nuptias faciunt, ut uxor cadat mox ante- 
nuptiali donatione a viro data et repente eam amittat 
et neque usum habeat, recte filii sic mirabili matris 
partu iniuriati antenuptialem patris poscebant acci- 
pere donationem, et non lucrari velle mulierem per 


10 virum quem sic velociter dehonestavit. Illa .— sed quo- 


modo dicamus verba illius erubescimus — non dignam 
se dicebat esse ut caderet, quia legem nosset de le- 
gitimis loquentem nuptiis, sibi vero nuptias non fuisse 
nisi primas, porro partum hunc esse opus naturalis 


15 concupiscentiae. Sed quia haec etiam decies milies 


aliis subiacet castigationibus committendo stuprum 
indubitatum est, et poenis illis eam non privabimus 
(interim enim parcimus defuncti filiis), inferimus 
autem ei antenuptialis donationis amissionem et in 


vow dativ, xai tàw x mOiwvdw dxsivow avrzwv ovx 20hoc casu, quam constituit lex super eis quae ad 


Ggéeuev, véoc dà (ge« ópga.a yàp ràw coU T&Àevti- 
cavros xtaidov) éxáyouav Éxnvos avry v7 ztQo rv 
ydáuav dogsüs xai éni robrov roU Ü£uaros, Ww émi 
Tàw voniuow rtposuovgdw sigo TOU ztsvÜiuov ygovov 


legitimas accedunt nuptias intra lugubre tempus. Si 
enim ilias lex inultas non reliquit licet legitimas 
nuptias celebrantes, eo quod forte suspicio fuerit ne 
qua praeextiterit suspicionis malignae causa ad se- 


yáuow Érabev 0 vópnos. si yao dxtívas o vógos ar: 25 cundum maritum, eo quod velociter ad nuptias festi- 


M«sQrrove OU xataAshosms, xaírOiys vopiuOv yápov 
zgaLásas, Piór. Tvyüv VuonmTtvGs ur vis mQOUAnQV 
VzxOowia movnoà mos róv Üsvregov yiuaria, Óiónep 
xai OQàrrov tis vóv yápov fansvat, nos [ovx] évrabda, 
Ozov tO mgàyua uf xaJ" vnowíav £Gti uóvQv, &AÀ. 
cUrOODev CÀryyos axoidije xal astapalóyurtos "ios Tj 
nAmuusjaaT. Óó zivta ovros aceféGreaTOR TOXETOS, 
1l dvwsiOurov avtnQv xavaAeivousv; ere QsaztiGogav, 
tí rà TOiUTO Gvufaín xal mo vov zsvOiuor jgovov 


navit, quomodo non hic, ubi causa non per suspicio- 
nem est solam, sed hoc ipsum increpatio manifesta 
et indubitata praebita est delicto omnium impiissi- 
mus iste partus, noxiam eam relinquemus ? 


30 


1 Unde sancimus, si quid tale contigerit et ante 
luctus tempus pepererit mulier circa terminum anni, 


TÉXOL ju 7tQO€ Ti) zégars Tov Érovs, ders &vaugia- 35 ut indubitatum sit sobolem non ex priori consistere 
ov £& 


Brcyx vas TO u5 tz» yovnv éx roU mQotéoov xad- 
fGTüwai GvvOixeG(ov, mavroíos avrzv gríoigOna tT 
mtgoyauiaías dopsas xai xarà Üecmortíav xal xarà 
xenai, Uztoxeiuéviw xai voie dÀÀowe axagiw énripdons, 


ig «v ai. Ósvrégoic Krvxs apo rOU ztEvÜuov xgóvov 
vopnénow OpiAmgaga yduoig. uy yág vore ztAsiov Myétco 


matrimonio, modis omnibus eam privari antenuptiali 
donatione et secundum proprietatem et usum, sub- 
dendam quoque aliis omnibus poenis, ac si secundas 
eam contigisset ante luctus tempus legitimas cele- 


40 brasse nuptias. Non enim aliquid amplius habebit 





mensis peperit, ut dici non possit infantem ex defuncto esse; neque enim in tantum tempus graviditas 
producta esset. Et quoniam haec quoque una est ez: poenis eorum qui intempestivas nuptias contrahunt, 
quod uror statim privatur antenuptiali donatione a viro data, ita ut et protinus eam amittat et ne usum- 
fructum quidem eius habeat, merito liberi per mirabilem matris partum iniuria affecti antenuptialem sal- 
tem patris donationem ad ipsos pertinere iudicabant nec mulierem. lucrum debere percipere a. marito, 
quem tam cito contumelia affecit. Ila vero — sed quomodo verba eius proferamus crubescimus — se amis- 
sione dignam non esse dicebat, quoniam legem sciret de legitimis loqui nuptiis, ipsi autem nuptias nullas 
fuisse praeter primas, verum parium illum esse naturalis libidinis opus subsicivum. — Verum illam aliis 
quoque sescentis castigationibus obnoziam esse, cum stuprum commiserit, in confesso est, neque ilis qui- 
dem poenis eam liberamus; interim tamen (parcimus enim defuncti liberis) donationis ante nuptias amis- 
sionem etiam in hoc casu ei irrogamus, quam in iis quae ad legitimas nuptias intra tempus luctus veniant 
lex statuit. Nam si illas lez quamvis legitimas nuptias contrazerint non reliquit. impunitas, suspicata 
forte ne qua iam ante extiterit. mala suspicio adversus secundum coniugem, unde citius ad nuptias 
festinaverit, quomodo hic, ubi res non in suspicione sola nititur, sed ultro probatio accurata atque indubi- 
1 ./ata delicto praestita est omnium impüssimus iile partus, impunitam cam relinquemus Itaque 
sancimus, $i quid eiusmodi contigerit et mulier ante tempus luctus exactum sub. finem annt pepercrit, ut 
dubitari nequcat quin proles non sit ez priore matrimonio, omni modo ipsam antenuptiali donatione et 
quod ad proprietatem et quod ad usumfructum privari ac ceteris quoque poenis omnibus obnociam esse, 
perinde ac si secundas forte legitimas nuptias ante tempus luctus exactum. contrazisset. Numquam enim 








3 vó om, B! | dv om. L| 4 £v £ati] dvscvs L || dze- 
vausDy M* Bí j 9 oi ri Pavuaacrq] sio (i. e. ovra) 
mirabili c | voxerg ts uzrgós B | 11 xeg0ávew M | 
13 sizxosuev LB | 16 yágov? M! | 18 avry MB) avt 
L | 19 stüpron M azovzgov, s. v. nouy(ar gOgav (sic 
pro g?ogáv) L. uosgeiay B. | 22 590 aw yáuov] mgo- 
youiaias D | 28 vzovía movroa) suspicionis malignae 
eausa c | 29 sic ML) ztgós B | oix seclusi; ovv coni. 
Osenbrüggen | 31 KAayyos L | 33 àvaó9wvvov MLB| 
vreóvroy Haloander ez e | 31 avégec9as M] acegei- 
$9a, B atsgrjaOai L | 38 xal xara xonow LB) xai 
tegnow Me 


2 de om. VR! | enim om. V! | 4 hacc VT] hoc R | 
In. 


una] eesna V! et una T'| 5 aceruas R'T' arcerbas 
V* | 6 donationem auro data R' [ ammittat V amittebat 
R'| 9 velle] valere vulg. | 10 illam R, At illa vulg. || 
1! digna R' dif V? | 12 nossoet V] 13 sibi] ei R. | 
14 huno] hó R! | 15 quia] qui R' | 17 et] etiam et 
R | illis] illue V* aliis V?T | 18 defuncti — 23 eo ser. R? 
in ras, 3 versuum || defunctis V^ | 19 ammissionem A | 
20 cae» constituit quam V! | quem R [ 21 lugrubre A | 
22 inultas] eeetas V! | relinquit V* | 23 sg. ne qua 
(quam £R!) praestiterit 2 nuseeees V! | 26 causa] ad 
secundum maritum add. R | spitione R* || 27 hoo ipso 
vulg. | 29 relinquens /ibri | 34 it RV | anni 
ut indubitatum] e«dubitatum anne» V | 37 donatio- 
nem R' 


33 


Nov. XL pr. 


vmgpogevre dgíÀyesn* aÀÀ! vnoxsiaO m. uiv xal ater, 
taie awrale moiveie, xivUvrevéro) dà xal ntgl t5» di- 
mda vf$ ámó vov stuprov ygagte, Ómcs dv u'ra yá- 
pow door émiDuuoin te TOUS vouíuove ydpove 
ptiLore xaxqQ. gogítowro. 

CEniloyos) Tàoivvv nagacrávra riv xai dà 
rovÀs vov Peiov Orloíueva vóuov fj 07] vzttQoyr) ysvai- 
9xovga xarà 0 eive dià mpoypauuátow oixsiuv 
g«vegà mdi xaTaGTrO cto, 


Nópos dyoágr, 'Iaodvvy vq dvdotováro énágyp và» 10 


itgw Z6 Eo mgarrogímy và B', àmo vrávov xw 
natgaxiqi. 


Dat. xv. kal. Mai. CP. post cons. Belisari v. c. 


M 


258 


[a. 536] 


UT ECCLESIA 


castitate luxuria, sed subiciatur quidem et ipsa poe- 
nis periculumque sustineat et circa spem scripturae 
propter stuprum, ut neque nuptias &cerbas desideret 


neque legitimas nuptias maiori malo circumveniat. 
b 


(Epilogus.) ae igitur placuerunt nobis et per 
hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 
cognoscens sollemniter per programmata propria 
manifesta faciat universis. 


Dat. xi1. kal. Maii CP. p. c. Belisarii v. c. 


XL. Auth. XLII 


HEPI TOY THN EKKAHSZIAN:5 R UT ECCLESIA SANCTAE RE- 


THZ ATIAZ ANAZTAZEQ9Z 
EKIIOIEIN OIKHMATA KATA 
THN AYTHN KEIMENA IIOAIN. 
'O avvós Bacileis Iévoq Tq. 00urrávq xal. uaxagias- 

TáTq agyuztigxonq egogolvuow. 

(Hpooíu«ov.) "Hír uiv và megl vij xcocrom 
vy dxxÀrgiagTixay. —t vópp P" ny 
a secs pum yos «. rh a » v - s bd 


ezágai Éxxiraiaw sgovosiv sQosrxss, dia tgótas 3435 


17$ &yíac Ldvaardorog xai tov v0ztov xc Dv Ó oU 
xóguov Ünuiovgyós jbimcsv dv avDQmmíwy xaragti- 
vea. ysvéaes, Quà volto qi Tó» sagóvra ygdwaas 
vóuov ovx éx' dvatgonj row Jn mag' ryuow vevo- 


SURRECTIONIS POSSIT ALIE- 
NARE HABITACULA IN SUA 
POSITA CIVITATE R 


Imp. lustinianus Aug. Petro sanctissimo et bea- 
tissimo archiepiscopo Hierosolymorum. 


(Praefatio. Iam quidem de prohibitione eccle- 
ticarum alienationum lege communi declaratum 
est a nobis, quam etiam valere et ratam in omnibus 
esse volumus. Quia vero utilitati totius ecclesiae 
prospicere competit, praecipue autem sanctae Re- 
surrectionis et loci in quo mundi creator dignatus 
est in humana constitui generatione, propterea cre- 
didimus praesentem scribere jegem, non pro muta- 
tione horum quae iam a nobis sancita sunt, sed ad 


poDerruévaov, aAÀ* xí twi ngoirkotay va xal àvay- 30 quandam competentem et necessariam rebus utili- 


xníq voW mQdyuadiw axprlaiq. magi yáp doi dw- 
Soozow qarsgór ró 15» dyurtát]v vaataci, voU6 

. t ef : x ! h 
dx» màüOrc 15e oixovuévrs éxsig& GvQQéovtac, aw YO 


tatem. Omnibus enim est hominibus mauifestum 
sanctissimam Hesurrectionem ex omui orbe terraruin 


Nov, XL (2 Authent. XLII) Graece extat in. M. — Epit. Theod. 40, Athan. 2,1 (inde Coll. const. ecel. TIT 2,1). 


IH!ian. const. XI. 


XL. 


UT ECCLESIAE SANCTAE RESURRECTIONIS ALIENARE LICEAT 
AEDIFICIA IN EADEM CIVITATE SITA. 
ldem Aug. Petro sanctissimo et beatissimo archiepiscopo Hierosolymorum. 
Praefatio. De prohibitione ecclesiasticarum alienationum iam generali quidem lege a nobis prae- 


ceplum est, quam el valere et ratam in omuibus esse volumus. 


woniam auiem cominodis omuium eccle- 


siarum prospicere decet, inprimis vero sanctae Resurrectionis et loci in quo crcaior mundi per humanam 
eaistere procereationem dignatus est, propicrea praesentem legem existimavimus scribendam non ad evertenda 
ea quae iam a nobis sancita sunt, sed ad quandam et idoneam et necessariam rebus utilitatem paraudam 


1 acAynav L! | a9vn M] aitz, LBe | 2 rait av- 
rak; om. € | xal om. B!^ | 3 rov stupru ygagr.s 
tUe uoixMag yoagrs B tíe uoigías ngoUnoypagTs L 
*urdi — A4 uà libri || 4 driDvulos L | 8 Óia «àv 
ngoyeaupávom L| 10 rogos M] c vóuos L| ES Nó- 

ca 


uog — margaxécp om.g | 11 doas (ateoag L!) L 
rQixioow L* | 13 xv kal. Mai. CP. M] x11 ka!. Maii (Ian. 
v.l) CP. e k. mains Jul.^P zo i4 xaAdvydo AzxtgiMorv | 


At. urvl uagrí Theod. | p. o. bisi. ue. & co. Bumb, | 
post Belisari uc. conss, M, gerà t5» vzravsiav Bslaaagíov 

Theod.] bilisiario uc. cons. e cod. V, vxavaías BsAagagíov | 
Ath., conss. bilisareo Zu/.? conp. uclisario Zu. | 22 vóug] | 
sov. VII | 25 dzácaiué dxxÀnaicis] totius ecclesiae g — : 


Kienim omuibus hominibus manifestum est sanctissimam Resurrectionem eos qui ex universo terrarum orbe 


3 struprum V* j aceruus A [| descenderet A! jj 4 maiori) 
mari V! j 6 nobis] nubtias add. R' | 7 tuam V^ | 5 pro- 
gramata R | 13 subser. praestant V et Bamb. I1 | xu V] 
om. Bamb. [ maii V] ian. Bamé. | eap. V ea. Bamb. | pe. 
bisi. uc. Bamb.] bilisiario uice consul. V | 14 nov. XL 
[Auth. X LII] deest in. B, in T extat in appendice ertra- 
vagantium | 17 sg. in sua posita oiuitate sit R; V quae in 
sua posita sunt ciuitate E T' | 20 hierosolimorum V 
ierosolimorum T (et sic infra) | 22 legi libri] 24 totius 


| utilrati T'al,| 27 oredimus /ibri | 28 mutationem V [ 


29 sanota V | sed V] et Neob. set et T' | 31 hominibus 
est T | 315g. manifestum estissimam V* 


BANCTAE RESURRECTIONIS 


mÀiOos dmmgov sirslv, xal ozodégaa Das xal vgégsw, 

wal zoiriaOa: Üazáras duérQovs 1s xal magà zxagas 

dinidas roi; éxsiga c goiCouévois agxovgas, xal tZ 

Pavuarovgyíaw r0U usyálow Oto) xal govrnpos zuaw 

'"InaoU Xqugrov vov nÀrOos duvOnrov di per dx- 

Oévayro: dorov xaJ" zuégav Osyouévnv.. dre aviy 

xaá smógu» Üsiv nÀuóvaw xai mgogdcsow svgsBow, 

xa9^ ài uio duvarzy xaDscróvas nÀnjOw BonSuiwv 

l rosovrg.  "Eyvopusv toívvv e$ xarà *Ó zagóv 

Eucsfos 0 OtogiAsovaros mgagBéregoe xal xasurJadg- 1 
qu 15e xarà 2v facia raírnv nóhw ywvtarns 

dxxAnGías xapaysvóusvos év tj óndeían vàwv "I1sgogo- 

Àvpard wv nóÀlu xal tov G&uvOv avro? xal Drogas xal 

wv» évdssvéusvos roósxov, Oi oV molles xai uayá- 

Aag xai Duxaiaas acbjasae TZ» 15$ ayu)tárns 

Cías minas xgósodov, ioxvgs rQuaxodícy Dieses 
xevdíov Àrpuv dwrjcagOa: mgósodov TQuixorra uixQq 
màsow 5 fAarrov xgvaiov Auxgnr, rà uiv TOw 
nárm» dOgoígue svaeBos, và dà xai JaveicacSa: 


259 


Nov. XL pr. 


ibi confluentes, quorum multitudo inopior est, et sus- 
cipere et alere, et facere expensas inmensas et citra 
omnem spem congregatis ibi sufficientes, et miracu- 
lum magni dei et salvatoris nostri lesu Christi, qui 
5 multitudinem innumerabilem ex paucis satiavit pani- 
bus, cotidie suscipientem: unde et quaestibus eget 
pluribus et occasionibus piis, per quas sit possibilis 
multitudini auxiliari tantae. 
1 Cognovimus igitur quia in praesenti Eusebius 
0deo amabilis presbyter et vasorum praepositus huius 
regiae civitatis sanctissimae ecclesiae adveniens in 
praedictam Hierosolymorum urbem et honestum suum 
et deo amabilem etiam nunc ostendens modum, per 
quem plurimis et magnis ac iustis crementis sanctae 


dxxÀr- 15 ecclesiae augere reditus valuit, trecentis et octoginta 


auri libris emit reditus triginta paulo plus minus 
auri librarum, alias quidem pecunias congregans pie, 
alias autem etiam mutuari procurans deo amabili- 
bus oeconomis memoratae sanctae Resurrectionis: 


magagxevágas rove D'usoguleGrárove olxovóuove Ti; si- 20 docuitque nos, quia creditores quae sua sunt reci- 


quien áylas "Mvacrágtos. doidals va muác, ox oi 
aveéig rol vi oixeia Aagsiv dzribyroUGs xal cx Éregov 
svge mragadobowv zógov, moÀlow yà 
er tin gd 1j ónjaon ràv 
móUg rv dvtu£vov 19 
evrjaaa Sai olxratis dodevtvmdt xovciov zoÀlo, 
Ozo$ Gv abrois disi I4 xaxd xàw aignuévow rOzov 
&xoÀavew oixrgsus, ur JuvacÓa: dà ravra moübai 
ToU ngotgra ag r$ dylas Jvaaricscs fk vOU vó- 


Q Gvggsovtow xai 
spogolvueraw nólss 


pere quaerunt, et quia alium invenit inopinabilem 
quaestum. Plurimi enim confluentium et advenien- 
tium ad memoratam Hierosolymorum civitatem desi- 
derio dicatorum deo locorum cupiunt comparare ha- 


Oeq rómov, éniDvuoiciv 25 bitacula ecclesiastica auro multo, quatinus eis liceat 


secundum memoratum locum frui habitatione, non 
autem posse haec agere praepositos sanctae Hesur- 
rectionis timore legis quae a nobis super ecclesiasti- 
cis alienationibus posita est, cum utique tanta sit 


mov vOU mag' judw émi tais dxwÀrciagtixais 4xzov- 30 utilitas, ut in annis quinquaginta velint aliqui domus 


100i Te évtos, xaíroiys vocavtrs oUdrS v7 cqsheia 

cras sis dviavroUs m&vr5xovta BovircOaí Tivas và 
ersyovóuia ravra agcagOci, xivrsiOsv stoÀÀoU Tas 
xal ovÀi simsiv Ogov ToU OiaAlárrowros ywvoudvov, 


comparare; et ex hoc plurimam et nec diciu 
facilem provenire commoditatem, siquidem possessio 
sanctae ecclesiae adquisita est redituum circiter tri- 
ginta auri librarum (et hoc mirabilium existentium) 


siaeQ 7 ud» xrhou Tp dyu»tüty éxxÀggiq zposyéyovs 35 vix in tredecim annis, habitaculorum autem venüitio 


TZ€ ztgosó0ov mégízov Ow tQuixOvta TOU yQvooOv 
TpOw (xaà ravra Javuagías xadagrogS) uós dni 
tgiéxaídaxa Krsciv, 7, dà x&v oixyuarov ngàcw £ni 
nevtixovra éviavtoiz ysvijgevar xai uájagra TOV TtQdy- 
naTos dv oixruadi iaxauévov, &xep vvynoais 
VztüxsiTrG. TéQugTdGSGiv, evOve pn diis rn ya rav- 
True xai iyros ovd óri0Uw ssguaoLew. óqOís dvvá- 
mava, aizo Éx rivos (amem dà rovro xai vov Aóyov) 
mtQirráctaN xavsyeg Dein Tj áAlue avalo ais. 


in quinquaginta annis agitur, et maxime causa in 
hab haculis existente, quae fortuitis omnibus sub- 
iacent cladibus, mox peritura et vestigium nullum 
facile salvare valentia, si ex quadam (quod absit 


ánácais 40 etiam dici) clade delciantur aut aliter absumantur. 





illuc confluunt, quorum multitudo infinita est dicenda, et suscipere et alere, et sumptus facere immensos 
ac praeter spes omnes iis qui illic congregantur sufficientes, utpote quae ipsum miraculum magni dei ac 
servatoris nostri [esu Christi, qui multitudinem innumerabilem paucis panibus nutrivit, cotidie experiatur. 
ltaque ei et pluribus reditibus et piis causis opus est, ex quibus idonea existat quae tantae multitudini 
l subveniat. | Comperimus igitur in praesenti Eusebium deo carissimum presbyterum et. sanctissimae in 
regia hac urbe pes cin cimeliarcham, cum ad Hierosolymitanorum quam diximus civitatem profectus 
esset. et. graves suos alque deo acceptos mores nunc quoque ostenderet, M quos multis magnisque iustis 
incrementis sanctissimae ecclesiae reditum. auait, írecentis octoginta libris auri reditum triginta paulo 
plus minusve librarum auri emere valuisse, cum partem pecuniarum pie colligeret, partem ut mutuam 
sumerent deo carissimi oeconomi dictae sanctae rrectonis procuraret. Isque docuit nos creditores 
quaerere sua recipere, seque alium praeter opinionem repperisse reditum. Muitos enim cum eo confluant 
dictamque Hierosolymitanorum civitatem desiderio locorum deo dicatorum obeant, cupere habitationes ec- 
clesiasticas magna auri vi comparare, ut ipsis habitatione in loco quem diximus frui liceat ; Mu vero éd 
sacrae Hesurrectionis antistites facere posse metu legis de ecclesiasticis alienationibus a nobis iatae, licet 
tanta sit rei utilitas, ut quidam in annos quinquaginta computatis pensionibus habitationes illas emere ve- 
lint, atque inde magna ac ne dici quidem potest quanta differentia sit futura, si quidem sanctissimae ec- 
€lesiae possessio redituum circiter triginta librarum auri, eorumque sane insignium, vix tredecim annis 
acquisita sit, aedificiorum vero venditio per quinquaginta annos futura sit, cum praesertim res in aedi- 
ficiis constet, quae fortuitis casibus omnibus obnoxia sunt. statim una cum illis peritura ac ne vestigium 
quidem facile ullum relictura, si quidem ex casu aliquo (absit autem hoc ab ipso ore) evertantur aut alio 
modo consumantur. 





sisi») inopior est (i. e. àsrogov dazív? cf. 4 magni T' al] sancti V | 5 innumerabilis V? | 8 mul- 


13 et deo om. V. 


1 dz 

Nov. LIIl 5 $ 1)g | 3 xai ex € Zachariae] xavà M | 
10 Eécéfios] cf. Acta concilii Hierosolymitani a. 536 ap. 
Mansi Conciliorum coll. VIII p. 1166 | 16 nó£ress xós- 
9Jov, iayvos] augere reditus valuit e | 24 "JegoaoAvua- 
*)» Mj Hiersolymorum c | 33 erayovógsa] domus c. 
or 260, 42 et Iulian. c. AT extr. (Ath. dxzouiv. aic v' 
V cod.) Kry vov dOpoiLouévov dvraíov ateyovouiov), 
item nov. CX X c. 9 pr. | 41 evvazoAAvasva vavvaic M] 

peritura g | 


titudine F | 12 hierosolimarum V | 
15 redditus VT' (et sic infra) | et ootoginta V] et om. T 
16 libras T | 17 libras 7Z'a/. [ pecunias (sic) V | 18 aliis 
V | 19 oconomis V ychonomis T' | 22 comüuentium V | 
24 deo] do V | 27 hec y hoo T' | 29 sg. sit — 
uinquaginta | e 130 vitad ui in V | 31 *diotu] 
din libri, dicere Beck | 36 agetur vulg. | 37 habitulis V |j 
fortius V | 39 facire V | ualentium /ibri [ 40 adsuman- 
tur V assumantur T'al. 


33* 


Nov. XL 1 


260 


UT ECCLESIA 





CAPUT I. 


e Rows EL x 3s 2l " " 
Tavra fuas ag ixenDas mQós tv magóvra vóuov 
mapsgxsbadev, Ov dvav(Oeusv vq degzovp Dag x 
aj tdv aca éxeArgidw &yvptátr Avactagei 0i ov 
SaozíLousv và này üÀÀa maüwra (rOU ztQi TOw dxxÀm- 
diaGTixQw ÉxztovjO EQ V vóuov xpartiw xal) éxi t6 
aysorratre Avaoragsose srgogáati yogíow ixxàngiagti- 
xGw (ovdi yap avr] mavtsAme égísuev mpaügww ovde- 
May soia Das ymgímv), ézi uévtoi TOW obxrjutrov 
gaduév ci tX axgiBsias ToU vóuov. si y&o éx' age- 
Asia TOv dywsraraw éxxÀngubr Tovrov éygavausv, | 
ópdyusv EL cr lexasrnv iv TQ zQdyuati TZ» dr 
Ánav OUOaY, TtG$ Ovx dy» dir vOUD ztagórvrO; vouov 
tOUrO avrois fqQgousv, nàcav Oidorres xal volg ma- 
mpágxovgiv adtuay xal vols cvovusvoss dag áhsiay ; xai 
n&hcra ézxku; cÓvicusv TQ xoóvq Darrov dLovri 
ztidav rà oixruata ztQ06 aUThv, ola vw vaUTa Qvov- 
pévov dene Dix Tv mtepi TO Üsiov azovUnv ddívnv- 
Ta. TaUra, OUra» xal Ézridav vaÀevtqev avr] ravra 
xartaliuzavóvrav. "Eiéato voivvv abtjj 1j ayiarrátE 
dxxÀnaiq zoujgacO'as cv vOv oixnuátov 7tQügi, ur- 
div evAagovuévy róv vonov rv dv yéves tegi voro 
xe(uevoy, Qiot« vóuq  veotéQq tiv vzodiaigsaw Fayev, 
ovÀé vivog ztouvzs ÉxsiDrv xad olovirore mQosotov 
l zavrsÀos dguobovane: sie vr vOv dgeine xyoóvov 
avrO rOUTO 7tQáTteiv, Bi 7tOU T« TT) AXOUTOV rvaxvyeier 2 
óqgehos, Qe moAÀazAágiov dyaOOóv avi! dÀayigrov c] 
ayerárg montre Óuà TT$ dxmOwj0tn Lvagráct. 
"dgav (orto daqáluarv rüw vaUra ovovutraw vow 
Tr xci tis TOY diWs Gmavta agovov, xal ovüsuiav 
&galosgur. &XÀaBovuévow oix avrüw, o0 xingovogcv 3i 
avràv, ov Qiadoxov, ovre vov oUta sie Frsgov yoóvov, 
Üu« và xar? vOv maQóvra vóuov avrOi$ Dagpovrras 
UnecehOriv cz» ayogadítv ojx slvas Óixaíovg vivi 
UmocorZva: meQi vOvrOv ragayrv yj ufuwuw 7) brpiav 
p ügaígsgiv.  Dexgérov OnÀaór ngarrenévov ztaga 7j 3 
dj naxagiórrTs ztagórrowv TOV £x TOU evayove e nid 
xai Deexvvpévne vns aíríae xaO Dv y) éxxoíngwu tav 
oixruáraw yiverai, Ora uéitóvowv. Évexev. ayadv 7 
TOPTom micis GnovucGevas Ollyam udv tà éxmtowov- 
nva óvtov, ztÀnórov. à xai xaÁlorov vàv évrsv- À 
Sev mposywvopévov: OrAadr, xarà 10 sagóv vÀw ri- 
püucrtor vow aÜpgolouévow éx row vowmiov cns 
TtoiGeQg éxi zerTÓxOvra Érscs yivopévrg «i6 OiáAvaav 
Tow xot» xaraBaAAonivow, &nto oi Qavacral Ós- 
Boxaciv émi tjj T€ signuévre mpocódov xrQcs.  si4 


1 


2i 





Haec nos respicere ad praesentem legem procura- 
verunt, quam dicamus domino deo et omnium eccle- 
siarum sanctissimae Resurrectioni; per quam sanci- 
mus alia quidem omnia legis de ecclesíasticis alie- 

5nationibus teneri et in sanctissima Resurrectione 
occasione agrorum ecclesiasticorum (non enim ei 
penitus concedimus venditionem neque unam facere 
agrorum), super habitaculis autem relaxamus aliquid 
subtilitatis legis. Si enim pro utilitate sanctissima - 
rum ecclesiarum hanc scripsimus, videmus autem 
tantam in causa utilitatem existentem, quomodo non 
er praesentem legem hoc eis concedimus, omnem 
Dante et vendentibus licentiam et ementibus caute- 
lam? quoniam cognoscimus tempore veloci ad eam 
5 revocanda rursus habitacula, utpote cum haec com- 
parantes sicut propter divinum studium haec eme- 
runt, ità et dum moriuntur ei baec relicturi sunt. 
Liceat igitur nunc sanctissimae ecclesiae facere ha- 
bitaculorum venditionem, nihil metuenti legem gene- 
Oraliter de his positam, eo quod lege iuniore subdi- 
visionem habuit, neque ulla poena contra quamlibet 
personam competente; 


0 


1 etin reliquum tempus hoc ipsum agere, sicubi 
5 aliqua talis emerserit utilitas, tamquam multiplex 
bonum pro parvo sanctissimae adquisitum Resur- 
rectioni. Omnem habentibus cautelam haec compa- 
rantibus nunc et ín omne deinceps tempus et nul 
ablationem metuentibus, non ipsis, non heredibus 
Üeorum, non successionibus, neque nunc neque in 
aliud tempus, eo quod secundum praesentem legem 
ipsi contidentes subeunt emptionem, neque esse iu- 
stum aliquem de hoc pati tumultum aut querelam 
aut damnum aut sublationem. Quippe decreto agendo 
5apud tuam beatitudinem, praesentibus qui ex vene- 
rabili clero sunt, et ostensa causa per quam 
natio habitationum fit, quia maiorum causa bonorum 
horum venditio celebratur, paucis quidem quae alie- 
nantur extantibus, pluribus autem ac melioribus, 
0 quae hinc adquiruntur; secundum hoc pretiis vide- 
licet recollectis ex pensionibus ex venditione in quin- 
uaginta annis facta, transactione debitorum solven- 
dis, quae creditores dederunt in praedicti reditus 


5 


L Haec nos ut ad praesentem legem veniremus moverunt, quam domino deo et omnium ecclesiarum 


sanctissimae Resurrectioni dedicamus: per quam sancimus reliqua quidem omnia quae lege de ecclesiasticis 
alienationibus continentur valere etiam de sanctissima Resurrectione praediorum ecclesiasticorum nomine 
(neque enim ei ullam omnino venditionem praediorum facere permittimus), in aedificiis tamen de severitate 
legis nonnihil remittimus. Nam si eam ulilitatem sanctissimarum ecclesiarum scripsimus, tantam autem 
videmus illi rei utilitatem inesse, quidni per praesentem legem hoc iis concedamus, omnem dantes et ven- 
dentibus veniam et ementibus securitatem? | praesertim cum tempus intellegamus aedificia cito ad eam re- 
ducturum esse: quandoquidem emptores eorum, sicut propter studium erga deum ea emerunt, ita eadem 
cum moriantur illi relicturi sunt. — Liceat igitur ipsi sanctissimae ecclesiae aedificiorum facere venditionem, 
neu vereatur legem generaliter de his latam, propterea quod lege recentiore ei exceptio subiuncta est, neve 
1 poena inde ulla in ullam omnino personam competat; pariterque in tempus futurum hoc ipsum 
qe liceat, sicubi quod eiusmodi emerserit commodum, ut. multiplex bonun pro minimo sanctissimae 

'surrectioni per alienationem accedat. ue securilatem emptores eorum et nunc et in omne dein- 
ceps tempus eant, neve ullam ablationem vereantur aut ipsi aut. heredes corum. aut successores. aui 
nunc aut alio tempore, quoniam qui secundum Mormtn legem fidenter accesserint ad emptionem, eos 
par non est ullam de hac re perturbationem vel reprehensionem vel damnum vel ablationem subire. 4c 
decretum. quidem fiat apud tuam beatitudinem praesentibus iis qui ex: venerabili clero sunt, et causa pro- 
betur ex qua alienatio aedificiorum fiat, red maiorum bonorum gratia eorum venditio agalur, cum 
pauca quidem alienentur, plura vero et pulchriora inde acquirantur; ut in praesenti scilicet pretium ex: 
pensionibus collectum venditione in quinquaginta annos P oegr impendatur in solutionem pecuniae mutuae, 
quam creditores pro acquirendo eo quem diximus reditu dederunt. Nam si omnium dominus simul et 





419. ToU ztegl — xgatéiv xal ez & suppl. Zachariae; cf. | 10 aut V [ 12 ei V | concedemus euig. |. 14 quoniam 


Iulian. c. 47 in. et supra 255,16 34. | 14 xal náJaata om. e | 
19 4&éaro voívvy avr[] liceat igitur nuno c |. 23 sq. £xai- 
Dev et rravteAas om. | 27 0i 17 £xzoijaens om. c | 
31 &iadógow)] successionibus (i. e. &adoyaw) e 





3 resurrectioni T'] resurrectionis V al. | 5 leg. tenere? | 


om. V| 15 revocante Zeimbach male | habioula utpute 
V] :3 et] ut V | 21 poena om. V f 22 persona V 
25 aliquam VT | et merserit V | 30 successoribus vulg. 
32 esset vulg. || 33 aliquod V al. | 38 alienantibus ex- 
stantibus V | 41 ex venditione] et ex uenditione V" 
vulg. | 42 transactione] in transactionem vulg. | 43 redi- 
tus V] creditus 7'al. 


LEX UT BONUB 


rae o mavra. Üaggón, i Té Gua xGl Órcovpyos Seo; 
zjbioas TyAckat Tyv avt? Ooivas zmpovouíav mapa v 
«Alas TtOÀMP, dre "ÜTLs üwnugTZrai xcrà TQV 
Gdgxa, mgódrnÀov d€ xal fjusie axokovOovvres vq Ür- 
ezorp Üreq xal rais usy&Àas avrov Davparovpyiass 
xaO" ocov -vOguno Óvraróv movouíar vivà dedoó- 
xcusy avrj nagà rag ÉxxAzGias às dAÀeg dere av. 
TX» ànohavsv TOUÓs ZuOw TOV vóuov, Üv «s Tiva 
xaprtogogíav «vri mgocctyouey, 10 Gvugégor avry; dià 
mávrow éniltyOusvo: xai TiuOvtes. 

(Eniloyoc) Tacolvvv ragacrávra ruiv xai dià 
xovds vov (Ü.xob vóuov, xai «Prov roié rw vóuuv 
dyygagnaonévov Biliois, T 05 uaxagiorré yavalgxovaa 

«avegov avróor TOi avTÓO, mci xeractQGdTO, Dri. 


—À 


Nov. XLI 


emptione. Si enim omninm dominus simul et mundi 
creator deus dignatus est tantum ei dare privilegium 
ultra alias civitates, ut ex ipsa resurgeret secundum 
carnem, palam est quia et nos sequentes dominum 

5 deum et magna eius miracula secundum quod ho- 
mini possibile est privilegium aliquod dedimus ei 
citra ecclesias alias: ut ipsa fruatnr hac nostra lege, 
quam ei velut quoddam munus offerimus, utilitatem 
ei per omnia conferentes et honorantes. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 
banc specialem legem et ipsam legum inscribendam 
codicibus, tua beatitudo cognoscens manifesta illic 
omnibus instituat, doceatque nostram voluntatem, 


cra e Tjr üuatéQav mtQoa(Q&Oiv, Jv ézi Tj; áyieo- 15, quam in sanctissima et iuste ab omni hominum ge- 


Térp xal Óixalas mapa mavros OU tw avÜgomov 
yévovs ztgosxvrovuevr Avaatágei «à fuéregov Égti xoá- 
TOS xüi TQ dsantó r, Ti poa yet 9s Tip TOGOVT(OV 7, uag 
xai rrAuxovrtov ayaddv maga rove d, azaveag 


nere adoranda liesurrectione nostra habet potestas 
et domino offerat deo, qui tantorum nos et talium 
bonorum ultra alios omnes ante nos imperantes per 
singula dignos fecit et faciet. 


TOv; 790 ZudOv ÜeBacilevxóxas dp! éxaatre aduooavr( 20 


Ts xci abiovviu. 

"Iixós vouos ygageis IIérgq 14 ócrarq xal ua- 
xapicTáTQ dgywurmdxOsQ xci marpidoym v5$ lepogo- 
Avustow mólscs. 


Dat. xv. k. Iun. CP. post cons. Belisarii v.c. (a.536] 25 


Specialis lex scripta Petro sanctissimo et beatis- 
simo Pe niea et patriarchae Hierosolymitano- 
rum civitatis. 


Dat. xv. kal. Iunii CP. Belisario v. c. cons. — (a. 535] 


XLI. 
LEX UT BONUS .......... 
ldem Aug. Bono quaestori exercitus. 
Recte nobis ........ 

Haec constitutio quendam virum magnificum Bonum nomine quaestorem exercitus fecit. Nam 30 
et moro antiquo duplex erat quaestorum magistratus, et unus quidem circa latus principis erat, 
alter autem quaestor exercitui praeerat.  Disposuit autem praesens constitutio etiam annonas quae- 
storis et consiliarii eius; apparitionem quoque ei dedit ad imitationem quandam praefecti practorio, 

id est seriniarios et ab actis et praecones et commentarienses et lampadarios et omnem deinceps 
ordinem. Sed et annonas militum tam oomitatensium quam limitatensium disposuit quomodo dis- 35 


ANovella XLI Latine tantum seripta mon servata est (Asiziss Ó(uéraEus) not. M* in marg. ad nov. XL); verba 
initialia et rubricae et ipsius conatitutionis citant Athanasius et schol. M ad mov. L pr. 'megl v?& vsapàs roiv 
TmS émiyéypazras Lex ut Bonus, rz; 5 dgg5 Reote (Reste libri) nobis'. — Argumentum praestant epit. Theod. 41 
(magi Tis émagyóTmros vw & émagyuov), Alhan.4,12; Julian, const. XX XVIII (De officio quacstoris exercitus 
et designatis quinque provinciis ei subioctis rubr. ful*), quam supra adscripsimus. 

Graeca novella XLI (ua) in M L, B9,3,? ([OeazxíCouev] avs rv ulv..... mm 262, 18 19g.) eadem est quae 
in M infra suo loco redit n. L (— Authent. XLIX) ad eundem Bonum scripta, qua priori constitutioni ez parte 
derogatur. Quam propter argumenti affinitatem in graeco exemplari corporis CL XVIII novellarum loco antiquioris 
constitutionis omissae perperam suppositam esse comprobant summae utriusque novellae a Theodoro (41 et 50) et 
Athanasio (4,12 et 7,4) recte servatae (quamquam in Theodori nov. 41 er interpolatione praepostera verba initialia 
nov. 5Ü praefira suni); apud Julianum posterioris summa non ertat. 








aedificator mundi deus tantum illi prae ceteris urbibus dare privilegium dignatus est, ut ex ipsa secun- 
dum carnem resurgeret, manifestum est nos quoque dominum deum et magna eius miracula quoad homini 
licet secutos privilegium aliquod ei dedisse prae ceteris ecclesiis: ut ipsa fruatur hac nostra lege, quam 
veluti primitias ei offerimus, commodum eius per omnia eligentes et honorantes. 

Epiliogus. Quae igitur placuerunt nobis ctiam per hanc specialem legem ipsam quoque legum 
libris inscribendam, tua beatitudo cognoscens omnibus qui illic sunt eam manifestam reddal, nostramque 
voluntatem ostendat, quam erga sanctissimam et merito ab omni hominum genere adoratam Resurrectio- 
nem nostra potentia habet et domino offert deo, qui nos tot ac tantis bonis prae ceteris omnibus qui 
anie nos imperarunt cotidie et dignatus est et dignatur. 

Specialis lex scripta Petro sanctissimo et beatissimo archiepiscopo et patriarchae civitatis Hiero- 
solymitanorum. 





12 ante vouov insere OnAoíusva aut dele xai v. 11 | 14 2 est om. V | 5 miracula] miracula eius V! mirabi- 


gavegór avtov] manifesta c [25 xv. k. iur, CP. Mig) zo | lia T ai. [ secundum om. V in spat. 2 litt. | 1 lege om. V 
a6. xaAavüawv 'lovvíov Ath., ugyi iovríq Theod. k. mai. | 8 offerrimus V | ei utilitatem T'al. honorates V 
lul? | post bilisario uc. conss. M, po. (procol Jul») | 12 specialem legem V] spectabilem T'| i; ) ipsa in 


bilisarii Jul. usr& 17» vrazs(av Belegapiov Theod. Ath. 
(Belisario ue. cons. «) | 27 Lexut bonus schol. M Aeyr- 
Bocvovs xal và &Eie Ath. | 28 'O avróc Bacilevs ngos 
Bovov xowaiGgroQa excreitov Ath., unde tnscr, reposui | 
29 Heste nobis (nouis Ath.) At, schol. M | 30 vóv 
Tovro» ZyoUusvov lovGuveavóv xoiwciGToQa exercitov 
7tposayogevovaa Ath., sim. Theod. | 


ipsa T'al. | insoribenda bri |. 13 ilh 4! 15 omnium 
libri | 16 habeat vulg. 1 17 leg. offert? | talium V] alio- 
rum 7' | 25 bilisiario V bilis. Z' Neob. | uc. con. 7' Neob. 
uie. consul. V 


Nov. XLI 262 LEX UT BONUS 





tribui debeant. Subieoit autem ei et quinque provincias, id est Soythiam et Mysiam et Cariam et 
omnes Cycladas insulas et Cyprum totam. Causarum quoque auditorium habere ei oonoesait, ut non 
obiciatur ei fori praescriptio. Subiunxit autem et notitiam impensarum. 

Et est promulgata haeo constitutio xv. kal. lun. ind. xiv. p. c. Belisarii. la. 536] 


H AIATAZIX IIPOZ BONON KOIAIXSTQ9PA EXERCITOY TATTEI TAX EKKAHTOYZ AHO 
T2N HENTE EHAPXIQN KAPIAX KAI KYIIPOY KAI T2N KYKAAAQ2N NHXQ9N KAI MYXIAX 
KAI XKYOIAX, IIAPA TINI AEI TAYTAX EEETAZEXOeAL 
'O avvós BaciÀevs Bóv Tq évÓoforütq xowiiotogs lovativiavq) exercitov. 


(Igooiuiov.) "lauev tgo Osíav xsxompuévo: QJurvabiw, xaB^ 5» vj aj dvUoEovrr nagadadoxauav 
vàg névra ravras émagyías, Kagíaw s xai Komgow xal tàüs dv xUxÀ« xsiuévas vigOvé xai ngos ys Mvaiay 
vs xai Xxvtiav, 4p! quts vsásiv ac1às Unó aj oj évdolórnri, ngosOévtss oxts xai 1à6 bxxArtové ywopévas 
díxa$ xara và$ igru£vas £napyías unx«ér. moos rove évdolordiovs judw énagyovs, dAÀà moe tw Gr» ava- 
néunagÓas uayalongtzicr. "Enuór roivvv zoÀlÀoi mosjiXov uiv dv éx Kagías xai Podov xai Kvngov 
Üvegegaívortss xai qaaxovrté dvayxabegOas noÀhoue xal ysuovos aq yossdes xarà tigv .XxvÜÓowv wai 
Mua, ÉvOa Diiysie, xóxsige và$ éxxAnrove iGms ov)À vnàdg usydÀcv yonudtam dyyvuvátev, xal xivuvravsuw 
xal meiym OiazttQd)wtas uaxgk xai aguxrovu£vove sig yoQas vxó BagBagw» érvoyiovuévas, uà voUto Gwwvéi- 
Dousv tóvÓs tO» vouov ypdwes mwQOÓs TZv ev dvÜoLorgta* dis tuv uéw dx XxvÓias xal Mucías duxdw coc 
dx ytvtóvayv. ovgQw TZ» drv vntgoy,v xa" Bavizv dxgoágÓvn, vay dà allov, vovréara vov &nó Kapías xai 
TOv signuévow vicc» xai Kougov (einsQ dE dgyzs avra« nuga roig 4vÜoforaárow nuaw éndoyos ryovitorto, 
dx Dua xsleUgsos gv napadsÜogéve. vq íi dxapyíae «&oyovri), sí uiv avr0é év)ruoiré vavim tj Bace- 
Ai. nóhu, xci avrüs vzó Gol xivsigÜ na xai éieralegOa. ua rj érÓofotarqy xoiaiGtaa vov Daíov Qucw 
1 maàiaríov dw cáxo &uditorip, xadazso xai ó éni vais éxxÀztows x&iuavos vrytiras vóuos: ti Óà avtós 
dzl -ExvO(as xal Mvcíag DiatgíHow, vq Ov TOmov nÁngoUrt. vOv GO» xatà vavtmv TQ» evua(uOva móAw 
mgosdysc Oa. vàg dgéotus, mávros pévro: yuvónevov avtov &ua TQ évüÜoporirq fjuav xowiictoQr Ts vno- 
Odcsos dxpoügÓa, xara vÓ TOw vou vrw» dieráGscY» Gyjua, xai py rOUV$ dwÜQo ovs Tà$ sipnuévae vymo- 
aévsiv Dvexollag, dÀÀ' (x avrois wow warà v0 ÉumgocOev nuiv sigrusvov xgivsaDas, dià 10 magagt?vas 
zuiv ovro Táfa. rüw voor, dte ustà mtÀsovÓs T& Xal pueífovos axgigeías xai avDavrías 1àg ÜnoJeécts 
$ aymvitea fac, EX 04 avis Doíns tów Üixagtzv dmi vw signuévwv fungocOsv énagyusv, 0 tiv vàbww 
dnéyww Tn» Gh» xarà Tv sida(uova nó/iv axgodgstcu, xaJ xai áni cuv dvdobortátow dnagyow vevóuidTaa, 








[XLI. 


CONSTITUTIO AD BONUM QUAESTOREM EXERCITUS DATA DISPONIT 
DE APPELLATIONIBUS EX QUINQUE PROVINCIIS CARIA ET CYPRO ET CYCLADIBUS 
INSULIS ET MYSIA ET SCYTHIA, APUD QUEM EXAMINANDAE SINT. 
ldem Augustus Bono gloriosissimo quaestori lustiniano exercitus. 


Praefatio. Scimus nos nuper sacram constitutionem fecisse, secundum quam tuae gloriae quin- 
que provincias tradidimus hasce, Cariam et Cyprum et quae in circulo iacent (Cyclades) insulas, ac prae- 
ierea. Mysiam et Scythiam, ut. sub tua. gloria. haberentur: ubi adiecimus, ut' appellationes quoque in 
provincüs quas diximus futurae non amplius ad gloriosissimos nostros praefectos, sed ad tuum remitte- 
rentur magnificentiam. — Quoniam igitur multi ez: Caria et Rhodo et Cypro nos adierunt indignantes. qui 
dicerent saepe sese ipso. hiemis tempore cogi in Scytharum et Mysorum terram, ubi degis, proficisci ibique 
appellationes forte ne de magnis quidem pecunüs exercere, el periclitari et maria iraicientes magna et 
in regiones a barbaris infestaias venientes, propterea visum est nobis hanc legem scribere ad tuam glo- 
riam: ut lites quidem quae sunt ex Scythia à* Mysia. utpote vicinis tua sublimitas ipsa audiat, ceterae 
vero, id est quae ex Caria et insulis quas diximus et Cypro deferuntur (siquidem eae ab initio apud. gio- 
riosissimos nostros praefectos agi solebant, cx: sacra iussione nostra provinciae praesidi traditae), si ipse 
in hac regia urbe verseris, apud te ipsae quoque moveantur et examinentur una cum gloriosissimo quae- 
store sacri nostri palatii in. sacro. auditorio, quemadmodum etiam lex: de appellationibus lata exponit ; 
l sin autem Ce in Scythia et Mysia commoreris, ad eum qui locum luum in hac felici urbe obtinet de- 
ferantur appellationes, ille tamen utique una cum gloriosissimo nostro quaestore causam audiat secundum 
formam talium cognitionum: neve homines molestias quas diximus subeant, sed communiter apud eos se- 
cundum id quod supra nobis dictum est iudicium fiat, propterea quod nobis ita legem instituere placuit, 
9$ ut maiore cum diligentia et auctoritate causae dirimantur. Si vero ipse in provincüs supra dictis 
dederis iudicem, is qui locum tuum in felici urbe obtinet causam audiet, sicut etiam apud. gloriosissimos 








2 omnes Cyeladas insulas] '"Pódos xai rae KvxAdUar | (idem M p. 293, 21) dg' qr vulg. | gosPévras L' | 13 és- 
wísovs Ath, 7, "Pódos Zyovv aí KexAdüss vrco: nàcas | apyovs L (cf. Theod.)) vzágzove (id. p. 293,24) M | 16 &x- 
Theod. | 2 sq. xaPsCóusvov dv 'OBraaq) (odvac cod.) xaà | yvuvabaw. L | 11 xv L| ev»idousv M | 19 xai 
dexyovta 1v dv rai$ signuévaas éxupyíaue aTQatwo- | aw] xal om. L | 20 éE agyis om. L | émdoxow Bf] 
v&v. Ü Énapyos vow vijgom va$ dxxArrovs (éysdrove vinagre MLB* | 20 sg. in marg. cgaA" deneg(1) 0ov 
cod.) avràv deyéadu Theod. (cf. Ath.) [ 4 xv k. Iun.] | t5 d2rAvepor rov yeag.. L* | 21 dBnuios L' 1 22 vxà 
meo «4 xalavia '"lovvíov Ath., k. lun. ul. urvi iov- | goi AM p.294, » (cf. c)) vxo cov MLB (cf. v.21) | xai dE- 
víq Theod. || ind. xv Biener Gesch. d. Nov. p. 514] ind. | &rátso Sai] xai om. L! || 23 £v Gáxgo nuditorio (aUds- 
quinta decima (xv a/.) Jul? al. indictione xu Jui.* ind. v opio L, Mp.294, 11) ML, £v Sei dxpoatroiq Ms.v., B | 
lul.*, om. Ath. Theod. (ind. xv ez diei nota xv k. lun. | &xxirgíaig? L! vóuos] mov. XXIII c. 4 (cf. Cod. 1,62, 
im luliani eodd. corrupta ortum suspicatur Zachariae) l| 52) ] 26 2 om. L! || 27 zxoóoOev B* | vuiv L! | 30 cz» 
pc. (proc. /u/? pao. Jul") bilisarii ful. parà T?» Vza- | sjja(nova ravtn» mov cum Haloandro vulg. | 4ni tàv 
Teu» Beiigagíov Ath, Theod. || 6 uóvov L| exergítu | £yJoForavqw Vzágyov M p. 294,26 (cf. s), stagà vàv év- 
M éxercitu L || dyxisrovs M (id. 12.16) | 9 nóvo L* | | ser z oL à vg dvdoborésg vn ds 
loveriidvo: M | exercitu M. éxereítu L| 10 "Iguev] | 577, p fe maga vq fv)ooTaTq vmagxe (m- 
a Lis marg. | 12 4g! evi M* dg dee L dg! o Mo | €x B) 





10 


263 


ti uévtos dgyOTvas napi sj oj dvdobóryr ce Tiv dxnwv dvraUDa ow sixos evpiaxouévy, selva dv uice 
dia vas GrQatiertexós Danávac ÉxÜrurca,, vaírrw dvvrsgOeros nAnootsOa: nagà v vw Gnv Éyovr tábiw, 
xd nep avrj; xai GUTOS TQOdQ. sí dà dE doy;s oU mapa roiv éviolorárow démo 5 dgecu Éx Tivow 
énagyiav aveztéuzeto, GÀÀA' sis Érspov Quxag trjQvov, trjv &gyeiórrta mavt&aAde OV xeuviLopav. 

(Eniàoyos) T6 r0iwvv nagacrüvta zuiw xai dià roUÓe vOU Ouaiov Orioíusva vouov 5 G7 dvDobotne 
feygq xai mipar. ragadoUv«s xal mapagvAartuw sig t0 Oinvexis axsvcévo. — Dat. [xv.] k. Sept. CP. imp. dn. 
lustiniani pp. Aug. anno xi. post cons. Belisarii v. c. anno it. ind. 1.] [a. 531] 


DE DEPOSITIONE ANTHIMI Nov. XLII pr. 





MB 
IIEPI THZ KAOGAIPEZE2Z 


XLII. 
DE DEPOSITIONE 


Auth. XLIII 


ANOIMOY KAI SEBHPOY KAI: ANTHIMI, SEVERI, (PETRI) ET 


I ETPOY KAI ZO0PA KAI TON 
AOIIISN. 


'O avrós cies Mrvq tq) ayurtárq? wai uaxagsay- 
Tátq dQyiemtiGxortp xai oíxovuavexp staTQitQyr. 


ZOORAE. 


Imp. lustinianus Aug Menae sanctissimo et beatis- 
simo universali episcopo et patriarchae. 


, VHgooíuiov.) IIgayua ovx árdes (T apio xali5 (Praefatio) Rem non insuetam imperio et nos 
v 


jui mpirrorti dmi vOv magóvta dA Dapery vóuov, 
09gdaxié yag t, tuv lagéanv Vrgós tivas TOw Ovx abíav 
7S lagogvrns tQw isparixow xaraBiBaas Dpovaw 
iomolor dr Neoróguóv ve xai Evrvyéa Jdotior 16 xai 
MrxsdÁyiov xai. Evróuior xal. áAMovs ^ 

xaxíav ovx dAirtovs £xeivav), vocavraxis xai 7 Bada- 
Àeía Giuyrgo: yiyovs tjj raw iegécov aóOevtiq, dera 
sa Owortgd Tà xai rvOguziva gvvüpauóvra uiav 
€vugovíar rais ógDais noijscaaD'as vigo. "Onoioy 


agentes &d praesentem venimus legem. Quotiens 
euim sacerdotum decretum aliquos indignorum sacer- 
dotio sacerdotalibus deposuit sedibus, velut Nesto- 
rium, Eutychen, Arium ac Macedonium Eunomium- 


5 tivae sis 20 que et alios quosdam in malitia non minores illorum, 


totiens et imperium condecernens sacerdotium aucto- 
ritati fuit, ut diviniora et bumana concurrentia unam 
consonantiam rectis facerent decretis. Quale vide- 
licet quiddam etiam nuper factum circa Authimum 


ÀQ T. xai Évayyos ysvópavov megl vOuuov (ausr,25 








praefectos fieri solel..— Si tamen contigerit ut. incohetur lis apud. tuam gloriam nimirum hic versantem, 
interea autem ob militares annonas peregre abeas, haec sine mora apud eum qui tuum locum obtinet per- 
agaiur, quemadmodum eam ipse quoque audiebas. Quodsi ab initio non ad gloriosissimos praefectos apyel- 
laiio ex quibusdam provincüs remitti solebat, sed ad aliud iudicium, antiquum ius omnino non innovamus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata Sunt, tua. gloria 
ad opus ej].ciumque adducere a(que in perpetuum cusiodire siudeai.] 


XLII. 


CONSTITUTIO SACRA IUSTINIANI IMPERA TORIS 
CONTRA ANTHIMUM, SEVERUM, PETRUM ET ZOARAM. 


1n nomine domini lesu Christi dei nostri - Caesar Flavius lustinianus Alemanicus Gotthicus Francicus 
Germauicus Anticus Alauicus Vandalicus Airicanus pius felix gloriosus victoriosus triumpbalis semper 
Augustus Menae patriarchae, 

Rem non insolitum imperio et nos facientes ad praesentem venimus legem. Quoties enim sacer- 
dotum sententia quosdam indignos sacerdotio de sacris sedibus deposuit, quemadmodum Nestorium, Euty- 
Chen, Arium, Macedonium et kunomium ac quosdau alios ad iniquitatem non minores illis, toties imperium 
eiusdem sententiae et ordinationis cum sacerdotum auctoritate fuit, sicque divina et humana pariter cou- 


currentia unam consonantiam rectis sententiis facere. 


1 aspgsoxouévos L* || 2 «acrrw prioribus iungit Zacha- 
riae | 3 avr?€ xai] xal atis I LE *ínápxow libri || 
5 aq. epil. om. B (Kos 3s v0 Bagvaxóv' schol. M in 
marg.) | 6 xv k. sept. CP. M utroque loco, k. Sept. 
CY. c, quod propter indictionis notam in M additam recte 
robat Zachariae, gni JXentsugoíp At. Theod. || 
imp. dn. (dn. om.) iustin. pp. auy. ann. X1 Me faci- 
Ares "lovariviavob v0 aa (sg cod.) Ath., om. M p. 294, 39, 
Theod. | 5 p. c. Belisarii ue. anno secundo € uerà Tz 
Vrarsíae Balioagíov xó (Krove Theod.) B^ Ath, T'heod., 
post Bilissario uc, conss. annu (sic) M p. 294. 40, post 
bBilisario uc. conss ind. a JM | 9 rubr. IJegi émiGxó- 
mew avadauarigOévrow Theod. ('H ductabie "ovari- 
wiavoy BaciAíos xarà vO (nov. Xevrgov, IIsrgov xal 
Zwópa C) | 10 esgrjpov M At] aavrgov LC (T heod.) 
et sic constanter || xai IIécgov| xai om. Ath. | 11. Zo»oga 
(Lomogà L') L Ath. (cf. Theod. Nomoe, XIV tit. 9, 16)] 
Zwópa C Loóga M || wai vàv lounàv ML) om. e Ath. 
(C Iul.) | 13 inscr. 'Ev óvópats vov deonóvov Ino Xoi- 





Qucmadmoduin et nuper factum esse circa Anthimum 


| croi oU Doi zgdw vtoxpirp Kaicap d iifios 


"lovavaviavóg ZdAauavixós  l'orcuxos onyyiog  D'e 
uarixóg Vivtixog ZdAaraxós Ovavdadaxos Zigguxós sv- 
srBns sértuxzé KvOobos vaxztzs TQonaivyos este nt 
Grov "fvyoveros Mrvà mavgiigyn C, 'Ü avros BaaiAevs 
"axiwvt, &nápyq. priuv. Ath. | unvà. L | 14 xovatav- 
TivOvztoAscS ante doyisztuoxóztp add. L* in marg. | 15 v5 
om. C | 18 Soóvoy L j 19 Exrvyr, C | 21 xai om. C | 
21 faailsías L! | 22 evuyrgos| eiusdam sententiae et 
ordinatiouis / | 24 ómoiov Cc] opuowov ML 


859. XLIII. De deposione V 1 10 Petri om. libri | 
11 Zochore T some V | 16 agentés V | adj et V jj prae- 
sentes V* || 17 enim om. T | aliquis V | 19 eutychena- 
rium V [ eum omniumque V | 22 fuit om. V 





Notavi discrepantiam. exempli Contiani et interpolati 
Mansiani | 29. Gothicus. Mansi | 30 victor triumphator 
Mansi | 31 Mennae Mansi | 36 fecere Mansi 


35 


Nov. XLII pr. 1 


264 


DE DEPOSITIONE ANTHTMI 





ámahaOévra niv vov *ü$ Baciidos vavrmé moÀsos 
Ogóvov magà Myanzro) voU tis 0Gías xai doil(uov 
Aaviuns ngoídoov yeyovóros Tz xarà Tjv mngacfvri- 
p Póurr àywsrütngs éxxÀndíae, ola «d? xarà y 
éva vQómov avtq TtQosrxovri: ztüoà mzávrae TOUS BV- 
aytis xavóvas éxewrrÜrcavra Qoovo, xowy 0à vigo 
TOU v& cirOU Tj$ ayíae uvTurs àwüpgos mgoregow xai 
uw xci v5s ÓvraUOa ysvouévys isQüs Gvvodov xara- 
Osdixaguévov v& xal xaOrgnusvov, Qióx« viv óg9à» 
dmspoíta Ooyuáraw xci á 

dgairezo avápyav, ravra vartsgov Qiagógois dzég.evya 
7aQuvoíaie, TtQocztoiOvutvOs uáv taie tétgaciv cyicie 
cvvódoi axolovosir (15 vs vOw vq«axogímy Oéxa xal 
óxrO zxaré(qow vOv iv Nixaíq 1p ve TOw nevr5xovra 
xai éxaróv TOv dv Tavig Tf sdaí 

TO» Év 'Egécg 40 ngüov Fesser vidis Biaxociov 
Tj Ts TOv Ósogilsgctarow marégow TOv dv Xabo; 
lr. áLaxoaíQv tQuixovra), ov uv TOis vovtov Üoy- 
pauci xaraxolovOd,» oUÓà TWv Terga» guAavOQo- 
mía» xai 17» avyxaraBadiy fv. Dia. c3, rov 
gíav Éoxousv ztQoidsEaa Da: Bovir Deis ov0à amoxrgíEas 
xai avr0e ovt ràw acafov Óoyuátow ágynyovs rovs 
vamó TÀw mportíow áyiíov éxgeBÀAnuévove cvvólaw, 
aAà' er vd XOnva4 xarà vavrOv xai dv (gq vOvs 


Su vv aíro9 con-20 oportere secundum se sub 


novimus, expilsum quidem regiae huius urbis sede 
ab Agapito sanctae et canendae memoriae praesule 
senioris Romae sanctissimae ecclesiae, utpote nullo 
modo sibi eempetentem contra omnes venerabiles 
5$ canones invadentem sedem, communi "ero decreto 
et ipsius sanctae memoriae viri prius et hic celebrati 
sacri concilii condemnatum atque depo«itum, eo quod 


* a rectis recedere: dogmatibus et quae primitus mul- 


tipliciter videbatur am»lecti postea diversis declina- 


ctgótegov smoÀÀagoev l0 ret opinionibus, fingens quidem. quattuor se sanctas 


synodos sequi (et trecentorum decem et octo patrum 
in Nicaea et quinquaginta et centum in hac felici 
torum ducentorum 


urbe et in Epheso prius cong 
alcedone sexcento- 


et deo amabilium patrum (in) 


& zóÀa Tj tslbrum triginta) non tamen horum dogmata sequens 


neque nostrae clementiae condescensionem quam 
propter eius salutem habuimus suscipere volens nec 
abdicare et ipse impiorum dogmatum principes & 
prioribus sanctis expulsos conciliis, sed aestimans 
aequalitatem et condem- 
natos et condemnantes deducere. Semel enim «x- 
traneis sanctissimae ecclesiae sensibus corruptus et 
& rectis alienatus dogmatibus merito remeare ad 
eorum non valuit rectitudinem, et haec a uobis etiam 


14 xaradedixaguévovs voís re xaradixágariac dye. 25 invitatus et eruditus omni utentibus studio ad salu- 


iab yap vais dALorglaws tie dyicrtórms dxxAnoías — tem eius. 
dvvoícug xatavdpaztodia sis xal vuv Dav rAAorguo- 

névos Üoyuárow síxórus énavsiDiiv aig tjv avraw 

vix faxvosv ogOótqta, x«i tavra naQ' rudv xal xgo- 

Tgansis xai cdryndaie mAcy zorgauévav oxovà; góc 30 

Tn» GurnQíay T9» avrov. 


CAPUT I. 

dià vaVta volvvy dnavra Zw yevouévr» ex^ avro Propter haec igitur omnia factum super eo depo- 
Tie xaÓaigéGso wipov naga ris &yía$ gvvódov mwpo-  sitionis decretum a sancto concilio occasione illicitae 
qdcn rig vs o9 Jujatüo oUÓP vmó vw áyíow wavó- et non a sanctis canonibus adtestatae pervasioris 
vev paprvgovuévre raw tis Badio: vavrrs mólsos 35 regine huius sacerdotalis sedis et a rectis verisque 
isgatixo Jpovav ayüé x«i 1i; dmó rdv» ópOov dogmatibus aversionis ratum nostrum ponit impe- 
Ts xai aÀnOav nde dxrgonig xvolav 5 ?usréga — rium et super his praesentem scribit legem.  Inter- 
TíDerci. Bacilsía xai dmi Tovro 1Óv magóvta ygá- dicimus autem ei et in hac felicissima civitate et in 
ys vóuov. Jixayogevousv dà avig xai v/$ xarà 17v — confinio eius [habitationum] commoratione et omni 
s0da(uova vaítu» nó xal Ti zepwoixiÜos avere A0 aliarum insignium civitatum, sancientes sub quiete 
Durrgigze xal mágns érrgas TOw émiGüucv nóluov, esse, his contentum quibus se digne subiecit, et ne- 
SuozíLovtté éyravyága: xal voUto« arépyew ols éav- 





»eimus, qui quidem deiectus est de sede huius regiao urbis & sanctae et gloriosae memoriae Agapito 
sanctissimae ecclesiae antiquae Romae pontifice, eo quod nullo modo sibi ipsi convenienti contra omnes 
sacros canones se intruserat sedi, sed et communi sententia ipsius sanctae memoriae viri primum atque 
etiam sacrae synodi hic celebratae condemnatus et depositus fuit, eo quod a rectis dogmatibus recessit et 
quae prius multoties diligere videbatur, haec demum diversis lustrationibus aufugit, simulans sequi sanctas 
uatuor synodos (trecentorum videlicet decem et octo patrum in Nicaea et centum quinquaginta in hac 
elici civitate et in Epheso primo congregatorum ducentorum et sexcentorum triginta venerabilium patrum 
in Chalcedone), at quidem nec dogmata sequi nec nostram clementiam et condescensum, quem propter 
ipsius salutem habebamus, suscipere voluit neque ipse abdicare auctores impiorum dogmatum qui prius à 
sanctis synodis expulsi fuerant, sed putavit oportere secundum ipsum et in aequali ducere et condemnatos 
et condemnatores. Nai seme] alienis a sanctissima ecclesia intellectibus mancipatus et a rectis dogmatibus 
Alienstus merito ad ipsorum rectitudinem reverti non valuit, etiam ad haec invitatus a nobis et directus, 
qui omui studio usi sumus ad ipsius salutem. 

I. Propter haec igitur omnia sententiam depositionis in ipsum & sancta synodo factam occasione 
non liciti neque & sanctis canonibus approbati raptus sacrarum MERE huius regiae urbis et aversionis & 
rectis et veris dogmatibus (cyriam) propriam nostrum facit imperium et contra istum praesentem scribit 
legem. lnterdicimus autem et ei commorari in hac felici civitate et eius districtu ac in quacumque alia 


55 


insigni civitate, sancientes in quiete esse et eos diligere quibus se ipsum digne supposuit, et non aliquibus 60 





T | 11 decet V. || 12 nicenam T' || 14 in om. libri | calee- 
donie V | 16 condeseensione 7' ! 18 abdicere P | dog- 
mate V | 19 expulsus /ibri 4 21 extraneus T'| 22 corruptos 
Val, | 23 alienatis Val. | 33 illicitate V | 39 habitatio- 
num seclusi (cf. p. 261, 33) | comoratione V* comoratio- 
nem V? commemorationem T'| 40 lec. alia? | 41 his 
Val] et his ^ 


4 rj] o C || 5 dvaysis] isgovs corr. L| 7 xal uz» 
xai] et e | àzégvys L | 12 vérgaew ML) vé0oagaiv 
C | 14 zaré, ul á (ow marégov L | 15 rà») rov 
L' || V3 92ogiAdv C | 19 *osre MLC | 2! Zxouev vgos- 
SítacSs C | 23 dxBeBAnusvar M | 24 xata] xai tdv 
x«và C | rovs ve ivelslsne Mp om. M, ta om. C | 
25 dxavalO aiv ante ópOorrra 29 coll. C | 32 xà ysvó- 
pava L* | 33. ztóAsce om. Ce | 31 xvoiov L* |, 38 ygá 


qu L | 41 érégas] aliarum & | 42 égravyáaas) , 
myovyias sivaa C(c?) 








1 nouissimus V | 2 apito V acpita T' agapida Neob. | 
eanenende V | 3 utpute V [ 6 celebratis V | 8 rece- 
derit V | dignitatibus Z'al | 9 declinare V" declamaret 


49 Agapeto Contius | 47 lustrationibus] fraudibus 
Mansi in marg. | fugit Mansi | 50 Chaleedona Contius | 
neo istorum dogmata Mansi [| 58 cyriam propriam Com- 
tius, firmam Mansi [ 59 et ei] ei ct Beck | 60 eos dili- 
gerc] iis contentum esse Mansi | digne supposuit] merito 
obnoxium reddidit Mansi 


SEVERI PETRI ET ZOORAE 


TÓv dio; omiDnxsv, xal uyrs cigiv dmaxowcwey 
purs duBidaluve avrovs sig TzY TO» dnnpyogsvufvow 
1 Jeyuárow àmoAnav. Ov uz ov0à zw Oixaios 
disveyOsioa» xarà Xeffnoov wiwow T5v íx návrow 
ex sinsiv vw doyugariwav T xal mteTQuiQ yid 
perà Tie uovayws Gvvaivéosos zQosiDovaaw Ooó- 
vow, tzv rov avaOeuaTiGuov énáyovca» avvq, Baci 


265 


Nov. XLII 1 


que aliquibus communicare neque imbuere eos ad 
interdictorum dogmatum perditionem. 
1 Sed neque iuste prolatam contra Severum sen- 
tentiam ab omnibus ut dicendum est pontificalibus 
5et patriarchicis cum monachico consensu proceden- 
tem sedibus, anathematismum inferentem ei, imperiali 
extraneam confirmatione relinquimus: qui primitus 
contra sacras sanctiones apprehendens sedem Theo- 


Auxre É£m karalius Gvouev énixvgoGsas* 0$ ztooregor 
ztapá vovs iegovs Jecuobe waralagow xw Sgóvov —politanorum sanctissimae ecclesiae ita perturbavit 
T5$ Üsovzoliraw &yiorrárm dxxlncías ovto gGvverá- 10 omnia, ita p fecit tumultu, quod commune quod 
ea&ewv ázawra, ovra) uegtà mtszoírxs raocyTS, ox xov — dam et abdicandum sanctissimis ecclesiis inmitteret 
vóv Tiva xal dx5pvxrov vai; dyuvrávais éxxArsíais — adinvicem bellum. Et hoc etiam & praecedentibus 
£uBalüv mos GÀAjAae móleuov, xai Tovro x«i voie nos sceptris ad eum scriptum est, variis quidem 
ztpÓ fjudw aGwjmrQois ztQós avrov ysygipÜc., mowí- — dogmatum et alienis a rectitudine sensibus (et) blas- 
Aais udv Üoyuártom wal ànrilorgsouívai 5€ Óg-15 phemiis utentem, omnia vero conturbantem et sola 
Doryroe megwwoíaie v8 xal BAnggruíci xoncáuevov, utriusque erroris haeresiarchae abominabilia atque 
azxapra 0à Gvvragabarra xal uóvow tdw t$ ixaré-  Scelesta dogmata defendentem (Nestorii dicimus et 
eov tdw aioeciagyow mÀivos BüÜsÀvodw v& wai av. — Eutychis, utriusque ducis e contrario quidem sibi 
ocíov Joyuátav àvtsyóuavoy (Negvogiov vé g«usv xal adinvicem esse aliquo modo putati, ad unum vero 
BEwrvyovs xai rÀw éxarfgov tovtov xaÜrnysuóovov iE20terminum impietatis impulsi) et illorum figuratos in 
£vaviías uiv slvai nox Qoxoovrow áÀÀjio, ngos iv se designantem sermones. Duobus enim existentibus 
9 vélos t5& ácefelas értiyou£vov) xai rove éxsivamv — contrariis adinvicem dogmatibus, quorum utrumque 
xagaxrrQugTxois dvrvztoGüusvor Àóyove. Oo yap ov. similiter ad animae perditionem tendit, et Nestorii 
Tav dvaytiow aAinloi Qoyuázav, av éxivrgov ónoíos — et Eutychis, sicuti praediximus, quae ex Arianicis et 
sie viue» dzoAsiav ys (rov va Negrogíov vov 1825 Apollinariis constant pollutionibus, ipse aliquid pas- 
EvTvyovs, xadánag sinóvres ÉpOruev, axep dx vow — sus inopinabile similiter in utrumque corruit, et alibi 
igeiivixaw v8 xal Vzollvagíov gvvécrz piacuá- — quidem hoc alibi autem illud asserens commune vi- 
vow), aUrós ri «pádoEov madov Ouo(ws sí éxávapov etur receptaculum semetipsum suosque libros tan- 
duztén taxe, xal z5 udv voUto sj dà éxeivo ngsaBsvov — torum constituere delictorum. 

xosvóv éÜops Joyeiov éavróv t wai vové avrov Aó- 30 

yov; TÀw «mAxovrtaw mÀnnuslnuárvaw xaragrTüca. 

3 "Esro roívvv xal ajrós vnó rÓw elonuévov dva- 9 Sit igitur et ipse sub praedicto anathematismo, 
SeuaruGuóv, 0v ümaw r0 marQiuQrixóv v& xal (ega- — quem omnis patriarchalis et sacerdotalis et monachica 
vuxOw xai uovayixóv Ts zjusrégae voA«re(ag cw eizsiw ^ nostrae reipublicae figura iuste intulit ei, TTheopoli 
Gxnaa Quxaia énzyaysv avt, t$ niv Osovzolrow35quidem expulsus, eo quod eum eius removit sedis, 
dxBeBlnudvos, dior. meQ avrov O wat! éxeivr»w azmt- utpote nec initio recte eam apprehendentem, sed ad- 
Gsícaro Ogóvos, ola urdà «5X» áQyyv ógOG€ avip 





1 communicare neque eos imbuere in perditionem interdictorum dogmatum. Nec utique extra imperialem 
confirmationem relinquimus sententiam iuste contra Severum latam ac ex omnibus ut ita dicamus ponti- 
ficalibus et patriarchalibus una cum monachicis consensibus provenientem sedibus et anathematismum ipsi 
iuferentem: qui prius contra sacras sanctiones accipiendo sedem sanctissimae ecclesiae Theopolitanorum sic 
universa conturbavit sicque accumulatas turbationes fecit, quod commune quoddam ac abominabile bellum 
sanctissimis ecclesiis adinvicem immitteret. Et hoc et & sceptris quae ante nos fuerunt contra ipsum 
scriptum erat, variis dogmatum et & rectitudine alienatis intellectibus ac blasphemiis usum fuisse ac uni- 
versa conturbasse et illum quemcumque errorem abominabilem haeresiarcharum et iniquorum dogmatum 
recipere, Nestorii dicimus et Eutychis, et cum uterque horum praeceptorum contrarii quodammodo adin- 
vicem esse videantur, ad unum vero impietatis finem inferant, etiam illorum divulgatos sermones eum in 
unum formavisse. Duobus enim existentibus dogmatibus adinvicem repugnantibus, quorum utrumque sími- 
liter ad animae perditionem adducit, Nestorii videlicet et Eutychis, quemadmodum dicendo narravimus, qu 
ex Arianorum et Apollinarii contagione consistunt, ipse paradoxum quid perpessus in utrumque similiter 
incidit et ibi quidem hoc, ibi quidem illud mittendo se ipsum et sermones suos visus est constituisse com- 


9 mune receptaculum tantorum delictorum. —— Sit itaque et ipse sub praedicto anathematismo, quem uni- 
versus patriarchalis, pontificalis ac monachicus nostrae ut ita dicamus politiae coetus iuste in ipsum in- 
duxit, de "Theopolitana quidem ecclesia eiectus, idcirco quod thronus de illa ipsum removit, eo quod ipsius 





2 ixAiBáteiv C | ele om. C | 6 povagyixre Gvvéascg 
L | 9 xaralaBr,» L! | 10 avvevaga£ausv L! | 11 uecca 
memoínxs Zachariae er g] sra zxemoínxs C usrams- 
stoirxs M uerazemoxas L | ragazze MCe] .. ragaxai 
L* avvragá£as L* | 13g. 10i& 190 7 dv ax171190i6) de 
imp. Justini edicto cf. Baronius ann. eccl. ad ann, 518 vol. 
IX (Lucae 1141) p. 224. Pagi ib. p. 222 || 14 yeygagOas 
MLC) yéygantas Hombergk (cf. €1) | 11 avvraga£asra 
MG] vv» vagafavva L| 115g. xa — BOsÀvoo 4] 
et illum quemcumque errorem abominabilem / | óvov 
rÀv C uóvov rov L | 19 qauiv om. C | 20 éxaregov 
L* éxaxégas vel Éxavégaig I: | rovro om.e | 21 uév 
sos slve, C | 22 éneiyoufvow] inferant (i, e. éxayopd- 
vov) || 23 évrvzocausvor L'C] dvrvragauivov M. 
érvroausv L' in se designantem e | Jóo M] vov 
L! Óvoiv L*C | óvvow L?* | 25 vov Necro € | 
26 xaJánso sinovise KpOrusv) quemadmodum dicendo 
narravimus (i. e. & ) L| và» vsagiavixow v8 b, vov 


Moniavóv C | 21 anoAvagion MLC | 29 dxsivo L 
80 avrov C | 34 ais eízteiv ztoersíae C. ax simeiv om. & 


nt. 


36 éxeivrv Cc] éxsivoy M dxsivowv L | 31 avci& MC] 
evrzv L' avrov L* 





3 prolata T'| sententia T' | 4 ut dicendum V] inter- 
dicendum 7'| 5 *patriarchis — commonachico V 
7 *extraneum /ibri || reliquimus ] 13 est] et V 
quidem] qui de V] 14 et om. libri | 18 ethyohis V eu- 
ticis T'| utriusque] et utriusque T | 22 dogmatis V ] 
quarum VT'|| 24 euthychis V eutiohis T'| arrianicis 
V] 25 apolinariis 7" apolianariis V | *oonstat libri | 
27 aserens V | 32 et om. T | 33 quod V | et mona- 
chica] et om. V | 34 ei] e V | 36 ut pute | * initia 
libri 





42 quod] ut Mansi | quoddam] quondam Mansi | 43 et 
a] etiam & Mansi | 44 intellectibus] fraudibus et oom- 
mentis Mansi| 45 abominabilium Mansi | 47 inferant] 
tendant Mansi| 49 quae] qui Mansi | 53 politiae] rei- 
publicae Mansi | 54 de illa] illius. Mansi 

34 


40 


4 


56 


Nov. XLII 2 


266 


DE DEPOSITIONE ANTHIMI 





éxeiruuévor, aÀÀ! Fri. Càvrós ve xal dy vraie &y«o- 
ráraig ÉxxÀndícis dwvexrovrrtou£fvov TOU m) avrov 
Tiv iegmGivnv £cynxóros, magà ài ToU pet! avrov 
Ty£ degonivre Éxmtez tO xóTOS , o) grávra. Bà udyos 
ieírov uóvov, GÀÀ' nón xal vzó xowów àvadeuate- 
cuór r$ 0pOodóEov xai xaDoAure dxxArgías ysvous- 
vov, xal noÀlov Tzuiv BiBliov BAacgrzuov «s xal 
ásmyogevuérow dunArdavta vó moivevua, dere xcd 
dzayopebopér (nagi rwv abro ti xexci;aDai BiBliov, 


huc vivente et in sanctis ecclesiis praedicato eo qui 
ante eum sacerdotium habuit, ab eo autem qui post 
eum fuit sacerdotio cadentem, et nec stantem usque 
ad hoc solum, sed etiam &ub communi anathematismo 


5 orthodoxae catholicaeque ecclesiae factum, et multis 


nobis libris blasphemis et interdictis implentem rem- 
publicam. Unde etiam interdicimus omnibus eius 
aliquem habere librorum, et sicuti non licet Ne- 
storii scriptare aut possidere libros, eo quod & 


xai OWutQ ovx Kfegri rà Neoropíov yoáqsiv 7, xextr 10 prioribus nostris imperatoribus in eorum constitu- 


aj« Bia, Duóti Toié mQO vudv «wvroxQeroociuv dv 
1aig éavrüw Oiarábeciw Édobe voie maga Ilopgvgíow 
xarà Xpigriaveov. eioruévois Ouoia xadsaváva, ovo 
u5ÓP va DZeÜyop QrnOévra ve xai ypagévra gusvito 


tionibus placuit eos et his quae a Porphyrio contra 
Christianos dicta sunt similes constituere, ita neque 
Severi dicta et scripta maneant apud aliquem Chri- 
Stianum, sed sint profana et aliena a catholica ec- 


negá vo Xoietiavg, aAA Faro Brr&a xal aALorgia 15 clesia ignique concrementur & possessoribus, si no- 


17$ xaDolaxrs éxxÀna(as, vol te gAsyéachon magà vow 
xexeTnu£püow, s uy BovAorra. xivüvvevew oi Tavra 
Eyovtss* ygagqéaOw Te magà urüevos v0 Àovmów ums 
TOw sg xdÀÀo: uia Tw tí tüyos ygagóvraw gita 


lunt sustinere periculum qui haec habent; scriban- 
turque & nullo de cetero, neque ab his qui pulchre 
neque es velociter scribunt neque ab aliquo omnium 
alio, sciente quoniam abscisio manus erit quae illius 


aÀÀlov rv navruow Tiwós, slüóvos cx dzt0xo7t3, xt90$20sunt scribentibus poena. Non enim volumus etiam 


Kara: TOig rà Éxeivov ygágovsww 9j moi" ovÓà yàg 
BovióusÓa xci vq Annxouivq yoovq yv 4 dxtivow 
B dmaíoen Pai Blaagruiav. "Ouoías Bà 07) xai vov- 
TOv mavtoío$ anayogsvouev cvi$ Ts Baci(os 4m 


reliquo (tempore ex illis protrahi blasphemiam. 


8 Similiter) autem et huic omnino interdicimus et 
regiam accedere civitatem eiusque confinia et aliam 


Baívsiw mókecs 5 m&Quax(Üog avr)e GÀÀAge Ts TOw 25 quamlibet insignium, sed in deserto quodam et quicte 


dmiaruoréQum Tivó6, &AÀ' dw dgnuiq Tivi xai ravylq 
xeO 580a: xal uf; JiapOsigny érépove urÜà eis Blaa- 
quíav atrovg ngodytiv, urüé deí T& xaivóv, éEsvgi- 


€6xtv xarà và» dÁnOGv Ooyudrmv, Ói ov máw 


1uiw GvvraQáfa. vàg aysvrdrae ÉxxAnciag axevgexev, 30 


sedere et non corrumpere alios neque ad blaspne- 
miam eos producere neque aliquid semper novum 
contra vera dogmata reperire, per quod rursus nobis 
conturbare sanctissimas ecclesias studeat. 


CAPUT 1I. 


Ov uiv ovUà Ilérgov vüv nautae ysvüutvov éxi- 
exonov, xxi dua gi» xaOmonuévov aua dà 4mi vois 
avrois dg' ol; XrBiy vmó cvów sipru£évor dvaOs- 
pucri uv yevopsvov Bacilaía ngoiísras" aAA Fave 


Sed neque Petrum qui Apamiae fuit episcopus et 
simul quidem depositus, simul autem in iisdem in 
quibus Severus sub anathemate factus est, imperium 
recepit, sed sint rata etiam quae contra eum dc- 


xígia xal và xav' avroV wmgucOrvra, xal onó rov 35 creta sunt, et sub commune deductus anathematis- 


xoivór dyleis dvaOsuaruGuov vm avrov TsráyÓw, 
Thé TÀw áyusrárov dgyupéow mgoshDoUcns dm aj- 
149 wiügov xvpgíaé Óiausvovane, Ovx dgíruev 0à ovdi 


mum $ub eo constituatur, sanctissimorum pontificum 
super eis procedente sententia rata manente. Non 
sinimus autem nec illi hanc habitare regiam civita- 


Éxsiqp xvaUru» oixeiv tzv BaciliUa mov fj Trjv av- 


cap. 2 summa fuit B 1 1,49 er Theod. (cf. Zachariae ' Beitr. z. Krit. uw. Restit. der Basiliken' 1817 p.4. 14) 


principatum recte non acceperat, sed adbuc vivente eo et in sanctissimis ecclesiis commorante, qui aute 
ipsum sacerdotium habebat ct propter eum qui post ipsum fuit de sacerdotio exciderat, nec vero usque 
adhuc stetit, sed etiam sub communi orthodox&e ac catholicae ecclesiae anathematismo factus multis libris 
rer aqesenet m et abominationibus nobis politiam implevit. Quare universis interdicimus aliquid de libris 
ipsius possidere, et sicut non licet Nestorii libros scribere vel possidere, quia praedecessoribus nostris impe- 
ratoribus in suis constitutionibus visum est statuere similia his quae dicta et scripta sunt a Porphyrio in 
Christianos, sic nec dicta et scripta Severi maneant penes aliquem Christianum, sed sint profana et aliena 
ab ecclesia catholica igneque comburantur a possidentibus, nisi qui ista habent velint periculum pati. A 
nemine ergo scribantur neque &d pulchritudinem neque ad velocitatem scribentium, sciendo quia amputatio 
manus his qui scripta eius scripserint poena erit: neque enim volumus in futuro tempore ex illis blasphe- 
9$ miam protrahi 
eius nec aliquam aliam de insignibus, sed in aliqua solitudine et in silentio sedere, et non corrumpere 
ceteros neque in blasphemiam ipsos adducere, et non semper aliquid novi invenire contra vera dogmata, 
per quod rursus nobis conturbare sanctissimas ecclesias festinet. 

I. Sed nec Petrum episcopum Apamese et simul depositum et simul ab ipsis a quibus Severus 
sub praedicto anathemate factum imperium admittit, sed sint propria contra ipsum sententiata, et qui 
sub communi anathematismo ordinatus est, sub ipso esto, et sententia sanctissimorum pontificum quae 
iysum praevenit firma permaneto. Neque vero permittimus illi hanc regiam urbem habitare aut ipsius 





Similiter autem et huic interdicimus omnino regiam civitatem ingredi &ut districtum : 


Doce om. L. ] 4 dxzezroxóra. Lec | 9 sg. BiBAo»w — 
xaxtija Das om. M || 12 &iazágenw] cf. Cod. 1, 1,3. 8,6 || 
125g. rois — eignpévow] et his quae — dicta sunt g his 
quac dicta et scripta sunt. / | 14 *urra libri | va] «ow L' 
tov L* | aevgov L' | 1859. *ur0i — uri libri | 19 v0» 
sis vázos C || ygagévtom L | ure M] uro LC | urte 
&AÀov — xavós om. 0| 20 vivos tv navtov C | 23 rovrov 
Ce] 1ovro ML | 25 aAlrs ve] 7) GAAnge và L, cà del. L? || 
21 xa97eu. L| 28 avrov L'] 29 àig9wv MC] dis- 
Suv L| 33 sevíogos L' | vxà vov sionuévov àva- 
Oeuariguov M] vxo v0 signusvov aváJaua LC sub 
anathemate e | 35 vxo và xowaov L | 36 vaz9sis C1| 
TeragO wn] Fave C |, 31 dn' aviQ ML) éx' avvoic Cc 





1 *in sanctas ecclesias libri | 4 ad hoo T'a.] ad huc V| 
commune libri | 6 blasfemis V | 8 *librorum (possis 


etiam librum)) libros /i^ri || 9 *scripta 7 scripturam Neob. 
scripturarum V |j 11 Porphrrio] porphirioque T' N«o5., 
pue V? porfirioque V* | 14 prophana V | chatho- 
iea V | 15 conerementur appossessoribus V | 17 de c. tcro] 
decreto V | 19 magnus V | 21 tempore — 23 Similiter 
supplevi; hiatum non notant libri | 25 insignum VT | 
21 aliquid] aliud V ad T'| 29 conturbari libri| 32 his- 
dem VT' | 33 seucnis V | 34 /eg. recipit? [. 38 illio V 





40 commorante] commemorato Mansi [ 41 usque adhue 
stetit] progressus huc usque substitit Mansi [ 42 factus) 
positus Mansi | 43 politiam] rempublicam Mansi || 44 ipsius 
possidere Mansi] ipsius possideri Contius | 47 ista Contius] 
ipsa Mansi | 55 factum] positum Mansi | propria] valida 
quae Afansi || sententiata] fuere statuta Afansi | 56 ordi- 
natus] positus Mansi 


SEVERI PETRI ET ZOORAE 267 Nov. XLII 3 


r5s mgiowxida jj vwa rÀw Gruvotégam móÀeov, àÀÀ' — tem aut eius confinin aut aliquam insiguium, sed 
«v rxolovO;cs rp nÀáwvmg tovtow guutíoJw xai tijv quorum secutus (est) errorem, horum imitetur et 
Jéíarra», dztqsaguévos Ora mtOQQarrüte) xai xaraxgv- conversationem, exiliatus longissime et celans semet- 
tro» éavtóv, Ge TOis y8 TOLOUXOIS TÓ xQvztTsOO«a uaÀ- — ipsum, quando talibus abscondi quam apparere magis 
Àow toU qcívegÜas Avcurelégtegov* agaréi; niv yag butilius est: dum etenim non videntur, sibi nocent 
Ovtss éavrois xaraflicwovos novove, Unuogssvovtes E tantummodo, publicantes vero sua dogmata plurimis 
và éavrüw Óoypaxa zoÀÀoi; t&v àgelsütíguw aàgog-  simplicioribus occasionem perditionis impertiunt, quod 
ALv dzoàzas zaüoéyovciw' Om xar' ovOéva yíve- in nullo fieri modo in Christiano dei ovili et ortho- 
ga. cgózov év zy Xowriayixi; ToU Dsov moíuvy xai  doxo populo iustum est neque ab imperio conce- 
T4 ogodok Aag Üíxcióv dativ o00À naga 17s Ba- 10 dendum, 

giÀsías Gvyyexgovusvov. 


CAPUT Ill. 


"Ennd; Óà xal Zwopàv nbiwcav 0Aw$ vao dvaOs- Quia vero et Zooram dignum habuerunt omnino 
metiguór oi GeBaguuorravos xai Tà Üíxcia xgívovres — Sub anathemate facere colendissimi et iuste iudican- 
4míGxonos nowgacOu: Tuvà puaxQür stagsvOTzxnv vuv — tes episcopi parvam aliquam interpositionem malo- 
rowovrew óvra xaxaw xal év ols gripagtes 10 yov |5 rum talium existentem et in quibus depravatus est 
0Ac€$ trvysiv TivÓ6 &UztOQ/Gavra uviurs, £cre xal omnino mereri aliquam posse memoriam: sit quoque 
Zaopás th; novrods vavrze uspidos (ivOinov v& xai — Zooras malignae huius partis, Anthimi et Severi et 
JXafngov xai lléroov gauév) magsvOinxn cus evreÀrs, — Petri dicimus, interpositio quaedam vilis, (et) inter 
xal év roi; üvaCepatiGuévois xai avro reváyOo, vrs — anathematos ipse quoque constituatur pontificali eum 
legerix;s avróv xartveyxotGns yigqov, S» xvgíav xai20 deponente sententia, quam ratam et ipsam in se exi- 
avrZv dg' éavrzs ovGav xvguwrégav Ár& uaAÀov 5 —stentem robustiorem adhuc magis imperium facit et 
Hacia mou xal rovrov gvrebelavvovga cis Sac:- — hunc quoque expellens hac regia civitate eiusque 
A(dos vavtrns ztÓAuos xcl T5s raÜrtzs mztégiuxidog xai — confiniis et in civitatibus habitatione ei modis omni- 
Tzr xi TOw nóÀltov Oixrgiv avTQ zcrroiws àmayo- bus interdicens, ut cum illis solis habitet atque con- 

vovga, oets uer! éxtíva» póvaw oixsiv 1s x«i Bov-25 Bultet qui primitus a nobis sunt dicti, similia qui- 

VegO«n. tdv ÉuzgocOtv nuiv sígruéraw, ouoi uiv — dem blasphemantibus, similiter vero circumclusis. Si 
BAacgruovrrav, ouoios dà srgispiauévav. Ei 06 x«— vero aliquid etiam aliud sanctissimorum episcoporum 
xal Éregov Tj TQw &ywwr&rw dztiGxózwv ztegiégeras — CODlinetur decreto quod praedictos deposuit et ana- 
vg« 1j r0U$ SM xadcígovcn & xal &va- — themavit, ratum etiam hoc ponimus et imperialibus 
Puuaribovcp, xvguov O5 xai rovro tíÜtusv xci voi 30illud legibus firmamus, tamquam si ab imperiali cubi- 
Bagiuxoi; ruv a)ró vOuow énixvgobusv, ox av e£ — culo processisset. Si quis autem eorum capiatur d« 
ztapà ris Bagieias avtÜs ngosiDOóv ériygavev. Ei 0d — cetero agens aliquid praeter ea quae definita sunt, 
Tus abra» áÀoin v0 Lowrüv mzgáttow T& nagà và Ó.a- — sciat etiam civilibus subcumbere legibus, quae eos 
verayu£va, iGrQ xal TOW TOAMTAXOUS UTtOTL8COUUEVOS ui minores poenas declinant ad maiores indigna- 
vwójtOié, Ot TOUS Ta$ JAirrOUVS tüw TtOivüOw ÉxxAivovras 35 tiones adducunt. 

1 sis ueíovs dugáAlovsi ràg ayavaxt5gts. vinayo- 1l Interdicimus autem et omni catholicam ecclesiam 
esvousv dà xai navri rq TZv xaJo0Auxzv éxxÀnciav — dei dilacerare nitenti sive secundum Nestorii noxiae 
Toi Oo» Oiacnav émaysQovvts. iita xara vüv Ne- 


cap.3 $1 summa extat B 1, 1, 54 ex Theod. 





districtum vel aliquam de insignibus, sed quorum secutus est errorem horum imitetur diaetam, quam lon- 
gissime abscedens et occultans se ipsum: nam talibus occultari quam videri utilius est; ignoti etenim 
existentes se ipsos laedunt solos, publicantes vero sua dogmata multis ex simplicioribus occasionem per- 
ditionis praebent, quod nullo modo fieri in Christiano ovili dei et orthodoxo populo iustum est neque ab 
imperio permissum est. 

ul. Quoniam vero et Zoaram digne penitus iudicarunt sub anathematismo esse reverendissimi et 
qui iusta iudicant episcopi, cum parv& quaedam talium malorum interpositio sit et in quibus dehonestatus 
est, omuia videlicet comprehendendo ex memoria quadam abundanti, sit et Zoarae interpositio quaedam 
parva huius malae partis (Anthimi dicimus et Severi ac Petri) ordineturque et ipse inter anathematizatos, 
sacra sententia ipsum deferente, quam wm et ipsam in se ipsa existentem adhuc magis cyrioteran 
imperium facit et hunc de hac regia urbe et eius districtu abicit et habitationem in aliis civitatibus Um 
omnino interdicit; itaque cum illis solis habitet et consulat qui & nobis ante memorati sunt, qui simili 
quidem blasphemant, similia patiuntur et similiter in exilio ponuntur. Si quid vero aliud in sententia 
sanctíssimorum episcoporum continetur quae praedictos deponit et anathematizat, hoc firmius ponimus et 
divinis ac imperialibus nostris legibus ipsum corroboramus, ac si ab imperio ipso provenisset. Si vero 
aliquis ipsorum deprehendatur de cetero facere aliquid praeter constituta, sciat incidisse in legibus impe- 
l rialibus, quae minores poenas declinantes ad maiores immittunt indignationes, Interdicimus autem et 
omnibus conantibus catholicam dei ecclesiam divellere sive secundum Nestorii haeretici doctrinam sive se- 





1 5 Tiva] 7 om. M | ztólsoy ML] om, Ce || 3 xgéztov 1aliqua V [| insignum 7 | 2 est addidi || 3 conuersatio- 
Cj 12 Exe C| Loogüv M Dwopa»v L Zowógav C| | num V | exiliatur T' exhiliatur V | sesemet ipsum V | 
13 xgívavrse Cl 14 puxoáv viva C j; rov vowUrOv óvra | 5ut illius est V f non dentur V [ 8 ovili et] et oliue V | 
xaxvv L | 15 xai om. C | yvoipaavas L| 16 eizograav- | horthodoxo V | 12 zocoram T'| 13 iuste V] iusta 7 
10; L | 17 &o0gàs L Googas M Zwógas C | ve om. L 17 maligni V maligna T'| 18 uilis V] utilis 7] et ad- 
18 aevrgov L'C | 20 xai om. L | 2? 4£s&aivovca C | | didi| 20 deponentes VT | 23 habitationem a/. | 25 diotis 
23 c3 ractzs] czg avis C | 24 vj» £xi] xi viv C || | V | 26 circumolausis V] 30 imperialibus V | 31 qui V 
dni vàw rtólto] in aliis civitatibus / | &zayogsvovsaw | - - 

L'| 25 uóvov L | 21 óuoioc dà MLc] ouoia dà xal 
| 








39 diaetam] victus rationem Mansi | 42 iustum] aequum 
zadovrov, ouoíot 0à xa) C() | 29 avaDenarítoves | Mansi | 44 dignum Mansi | 46 comprehendo Jansi | 
L' | 30 à7 M] 4 LC] rOéusPa xai voi Deíouw xal | Zoaras Mansi | 47 ordineturque et pel et numeretur 
Bacilaxois C L| 31 Zuav om. e | avro MLs] «ovov C | | ipse quoque Mansi | 48 deüciente Afansi | propriam] 
£zuib xvoovutv L'| 32 zapà v5€ Bacilaíae «vrzs] ub | firmam Mansi| in] ex Mansi || magis cyrioteran) firmio- 
imperiali cubiculo & j 7o 9o» CL' | d4 vis] dà xa | rem Mansi | 49 facit] reddit Mansi | 51 similia vero pa- 
Tw C] 33 avro. M || ddoig CL* àAloír L'| v& 3ia- | tiuntur et similiter in exilium mittuntur AMfansi 52 poni- 
TérvzOuéva C | 34 molirixoie MLsz] Bagilixoig Cl | | mus) reddimus Mansi || 53 *divinis] diutius vulg. | 54 sciat 
35 rov; om. C | 4xxAivovres C | 36 ixgallovs: L | se incidisse in leges imperiales Munsi 


$4* 


10 


55 


d We, 


Nov. XLII 3 


Cropíov TOU gptvoflafois Ogr5yncww (irs xatà Tn 
ávonrov Eorvyove mapadogiw sirs xarà Tw Xefjoov 
BÀaagruíav toU tà abrà éxeivow vogycavros tirs 
TOv Éxsívois axoAovOoívtov, vals nysortávass éxxÀn- 
Cíicig tuoagas ÉunBaAlnuv xal gXcyysaDai tà negl ni- 
ersoé* aÀ& DranziLousw Éxacrov TOv TOLOUTOY TÓV 
Qgvgíav &ytiv, xal uris cvyxaÀüw r$ TravrÓ Tivas 
uris ngosuóvrag OégraD va 7j napagantituv. Dapgeiv 
T 15v iegüv xowevíay Qvmaívayv xai tabTné psrtada- 
dóras Tisiv T) tà$ àmryogevuévag OidaaxaAias vg- 
rytia Oa, 7, él vasrzs vzs BaciAlos zuaw. ztóAsos 7j 
dq vigas, àÀÀ  vgopücDas mávra xivÜvvov, ei ce 

TOIQUTO ztpcLaev. dstayogetopev i xai zági TOU- 
TOve vmxodégeg Da.  amtsÁavveiw uiv ovv. Oaazxitousv 
avrove TOv vm avrOw ragarrOufvow mzóÀeow, dió- 
Tas Tà$ z0:vadg Tàg vais Üuícus ruv Un mégiusyo- 


— M6 


DE DEPOSITIONE ANTHIMI 


sectae explanationem sive secundum stultam Euty- 
chis traditionem sive secundum Severi blasphemiam 
haec eadem cum illis languentis sive illud sequenti- 
bus, sanctissimis ecclesiis tumultus inmittere et lo- 
5qui aliquid de fide: sed sancimus unumquemque ta- 
lium quietem agere et non convocare ad se aliquos 
neque accedentes suscipere aut extranea baptismata 
facere audere aut sacram communionem poliuere et 
eam tradere aliquibus aut interdictas doctrinas ex- 


10 ponere aut in hac regia nostra civitate aut in alia, 


sed formidare omne periculum, si quid tale gesserit. 


2 Interdicimus autem omnibus hos suscipere ex- 
llere vero sancimus eos de civitatibus ab eis tur- 

15 batis, scientes poenas qu&e sacris nostris iam con- 
tinentur constitutionibus, quae et domos ipsas in 


p£vag (uarálediv, aine xal rs oixía; avràg év ale — quibus tale aliquid agitur et praedia ex quibus ali- 
ToiOUTÓ T: JtgüTtétai xul và yopía 4i ww và& vpogas — menta ministrantur sanctissimis ecclesiis assignant, 
xognyovvra. tai; dyuoraraue éxxÀrgíais mQosxvoovgi,  & possessoribus quidem auferentes haec, eo quod 
Tow pulv xexrru£vav ageipotusraa, Duos BáBns ai- 20 ]aesionis causa simplicioribus facta sint, sub sanctis- 
"iX TOis &ztAovGréQows yivevas, vro Óà a6 &ywrá- —simas autem et orthodoxas ecclesias haec iuste de- 


Tae xai ópDodóEove éxxAnaías xara Dialog ayovaas. 
8 Teva vaég t96 xowie signvrné tàw &yiartatow 
dxxÀnaiv vouoderovuev, ravra vrgitóusDa vois tdv 
ayiov ztazégay xavaxolovüovvtss 5 L Y 

TO saQa'tixov aemnav aragazor Tui TOv Aoizov Jia- 
pévoi ovztg dv siorvm gviavtousvov xal vO Anztóv 
Tir rUnwLOR noÀírsvun Tz» &voDev yov sipryrv, 


ducentes. 
3 Pro communi pace sanctíssimarum ecclesiarum 
haec decernimus sanctorum patrum sequentes dog- 


óynaciv, óxcxs áv 25 mata, quatinus sacerdotium omne inconturbatum no- 


bis de cetero permaneat, per quod etiam [et] reli- 
qua nobis valida sit respublica supernam habens 
acem, quam omnibus magnus deus et salvator noster 


5v ànaciv ó. uéyag Jsos xal Gozo zuo» Incove Xqv- esus Christus trinitatis unus existens unigenitum dei 
Cro; Ó TZs rQuaDos alo, Ó uovoysvys voU D«os Aóyos,30 verbum praedicat et subministrat germane se et vere 
xroérte vs xai yopnysi TOis y»5Gime «vróv xal GÀn- colere et adorare promerentibus. 

Ouoe ÜoféLur vs xai noosxvrsiv nEuopuévose. 


,CEnéloyos) 'H voiyvy aij naxagurys «à dg9os (Epilogus) Tua igitur beatitudo quae recte 
"iw mapagrávta qvÀerréra Ts xai si; £gyov ayéro, — nobis placuerunt custodiat (et ad) effectum perdu- 
xaraniuzovga avra Dux DeogiAqw avris yoauuarov 35 cat, mittens ea per deo amabiles suas litteras omnibus 
müci TOi; Vx aVrZ» Tsrayu£vow OciartátO: urrgo- sub se constitutis sanctissimis metropolitis, quorum 
moÀitGie" cw éxágTqp yevíGsrtas ggovris Taie vz av. unicuique erit sollicitudo sub se constitutis sanctis- 
TOV; Tétayu£vass &ysarráraas AxxÀsgíaus tavta zt0oas 





cundum insensatam Eutychis traditionem sive secundum blasphemiam Severi, qui et similia illis intellexit, 
&ut eorum, qui illos sequuntur, seditionem immittere sanctissimis ecclesiis et loqui aliquid de fide; sed 
sancimus quemlibet talium silentium ducere et non convocare aliquos ad se neque accedentes recipere aut 
parabaptizare audere aut sacram communionem sordidare et ipsam aliquibus tradere aut interdictas doctri- 
nàs exponere, sive in hac nostra regia sive in alia, sed omne supportare periculum, si quid tale faciet. 
2 Intérdicimus etiam omnibus istos suscipere. bici ergo ipsos sancimus de civitatibus ab ipsis concitatis. 
scientes poenas iam contentas in nostris divinis constitutionibus, quae et domos ipsas, in quibus tale quid 
fit, et campos, ex quibus nutrimenta praebentur, sanctissimis ecclesiis assignant, et a possidentibus auferunt, 


r^ detrimenti causa fit simplicioribus, sub sanctissimis vero et orthodoxis ecclesiis haec iuste ducunt esse, 
Haec pro communi pace sanctissimarum ecclesiarum statuimus, haec sententiavimus sequentes sancto- 


rum patrum dogmata, ut omne sacerdotium imperturbatum de cetero nobis permaneat. 


reliqu& nobis exuberabit politia desuper 
lesus Christus trinitatis unus, unigenitus 
ficare ac adorare digni habiti sint. 


Quo in pace servato 


cem babens, quam omnibus magnus deus et salvator noster 
ei filius praedicat &c donat his qui sincere ipsum et vere glori- 


Custodiat itaque beatitudo tua quae recte adnotata sunt et mittat ipsa per suas deo dilectas litteras 
omnibus sanctissimis metropolitis sub ipsa existentibus, quorum cuilibet cura erit ipsa manifesta facere 





1 vov ggevoBlaoUs] noxiae sectae € || 3 rov om. C || 
và avrà] et similia [| éxeivo LL! éxeivas L* xaxeivow 
C | vosroavros] woncavros L'Ci| 5 duBaAnv L | 
7 Ta)vó] éavróv Ce || 11 BaAidos L | zóAsc om. 
12 «c6 L || 13 leg. zodenusv (cf. €? || xal om. e 
rovrov L | 15 9z' avrov zpQarrouivev nóÀeov L 
vzx' avrove yaxgíov 18 xal vv zoAeov L* | 115g. cf. 
Cod. 1, 5,20 (4. 8 $359.) [| 15 ezrorgogas C || 20 airía 
L (c) | 22 xai ógSodoEovs om. L | 23 Tavra et 24 vo- 
podarovuev om. || 25 xataxoloD ortas L | 260 2ia- 
uvas L! Dapé£vi, L* | 21 ovnzo dv sigrvy gviavro- 


uévov] per bom $ | 28 £xov ML' | 29 nae» C 
30 vov Psov ] dei filius ? || 33 uaxag«ótre va MC 
uaxapuotrta L' uaxagwtrs vavra L* || 34 riw et vs 


— dyéta om. Cl | 35 ravra C 


1 sectae] recte libri | explanatione T | eutichis T 
euthycis V | 2 sive om. V | post secundum spat. vac. 3 
—4 litt. est in V || 3 languente /ibri | leg. sequentium? [ 
| 4 tumultos V | 7 extranee 7 | 8 poluere V, expellere 
uel polluere 7Z' | 9 aut interdictas] interdicta aut V [ 
19 appossessoribus V | 20 implitioribus V | sint V] sunt 
T | sanctissima 7T' | 21 horthodoxas V orthodoxa T f 
ecclesia V | 22 ducentes V || 26 et delevi | 28 omnibus 
om. V| 33 recta e nobis V | 34 custodita Z' | et ad om. 
libri || 35 eas libri 





39 insensati Mans: | 41 silentium ducere] quietum 
esse Mansi | 42 parabaptizare] perperam baptizare Mansi fj 
43 alia] civitate add. Mansi | omne periculum reformi- 
dare Mansi | faciat Mansi | 44 istos suscipere] ne istos 
suscipiant Mansi | 47 sub om. Mansi | ducunt esse] sub- 
iiciunt Mansi | 48 sententiavimus] |, decernimus Mansi ( 
50 politia] respubliea Mansi|| 51 praedicat ao donat] al. 
praebeat ao donet Mansi in marg. | 52 sunt Mansi 





40 


45 


DE ERGASTERIIS CONSTANTINOPOLIS 


gavepá, ders urÜsva vàw návrov DahaOs» vá cs 
Tj dgyugoaívr Oóbavra vá vs vno ris Bacielag xs- 


poc 6 E e 2M: id. Aug. Constantinopoli post 
Mr 
H EPI TON EPPAZTHPI9N 


K9NZTANTINOYIIOAE9Z, 


269 


Nov. XLIII pr. 


simis ecclesiis haec facere manifesta, ut nullum om- 
nium lateant et quae pontificatui placuerunt et quae 
ab imperio confirmata sunt. 


[a.536] Dat. viu. idus Aug. CP. post cons. Belisarii v. c. 


XLIII. Auth. XLIV 


KR DE ERGASTERIIS CONSTAN- 
TINOPOLIS, UT MILLE CENTUM 


9*TE MONA XIAIA EKATON ERGASTERIA MAIORIS ECCLE- 
EPPAXTHPIA THX METAAHZX SIAE EXCUSENTUR ET RELIQUA 
EKKAHZIAX EZKOYZEYEIN !090MNIA SOLLEMNITER FUNCTIO- 
KAI TA AOIIIA IIANTA TAX NES EXSOLVANT, CUIUSLIBET 
KATA ZYNHOEIAN AEITOYP- DOMINII SINT. 
PFIAZ TEAEIN, OIAX AN EIEN 
AEZIIOTEIAS. 

'Ev óvógat. voU Osonórov "IngoV XoigroU vov Sov 15In nomine domini nostri Iesu Christi dei omnipotentis 
Sudw  vroxpare  Kaicag iáfios '"lovsriwiavóe — Imp. Caesar Flavius lustinianus Alamannicus Gothi- 
Miauayixós PorOuxos dayyixóe Daguarixüg 4vruxóg — cus Francicus Germanicus Anticus Alanicus Uuan- 
Mdiavuxós  Oravüalaxos: Ldgguxóg  svgeBie  sorvyye — dalicus Africanus pius felix inclitus victor ac trium- 
KvÓofos waxrtüs TQomcuoUyos dmciBagros /[fiyovaroe phator semper Augustus Longino praefecto urbi. 

Zoyyivo ánagyg nólsos. 2 
(Praefatio. Quoniam cura est nostrae potentiae 


(Hgooíniov.) Vn uihu cQ Ünustégq xpürm 
: : nostrorum subiectorum et viventium et defunctorum, 


TOV "ustiQov on xal Lawvrww xai vsÀevrowraw 
Tov unÜi d$ vagas avrois BHagsías slvas urÓà éxity- ^ ut neque sepulturae eis graves sint neque damnosae 
píovi TOW x vie TOU TRÀevrrGawrOS oixías, Ói&à rovro — his qui ex defuncti sunt domo, propterea et circa 
wal rà magi T7$ Tag7e avrov vOv zrgoerxovra Oiars-25 sepulturas eorum competentem disposuimus modum. 
Oueixauev voómov. xai éxn); tovto uiv Kuwovarav- — Et quoniam tam Constantinus divae memoriae mag- 


Nov. X LIII (2 Authent. XLIV) Graece ertat in ML ( fuit in B 59, 4,1; cf. rubr. ex indicibus B*? et Tipucito ap. 
Heimbach. V p. 225). — Epit. Theod. 43, Athan. 2, 11 (inde Coll. const. eccl. 111, 2, t1). Julian. const. XIII. 





sanctissimis ecclesiis sub ipsis ordinatis, ut neminem ex omnibus lateant, quae sacerdotio visa sunt et ab 
imperio confirmata, 
Divina subscriptio. Divinitas te servet per multos annos, sancte ac religiose pater. 
Data octavo idus Augustas Constantinopoli post consulatum Belisarii viri clarissimi. 


XLIII. 


DE OFFICINIS CONSTANTINOPOLIS, UT SOLAE MILLE CENTUM 

OFFICINAE MAGNAE ECCLESIAE EXCUSENTUR, RELIQUAE VERO 

OMNES CUIUSCUMQUE SINT DOMINII MINISTERIA. SECUNDUM 
CONSUETUDINEM OBEANT. 


In nomine domini lesu Christi dei nostri Imperator Caesar Flavius lustinianus Alamannicus Gothicus 


Francicus Germanicus Anticus. Alanicus Vi 


alicus Africus pius feliz: inclutus victor ac triumphator 


semper Augustus Longino praefecto urbi. 


Praefatio. Quandoquidem nostrae potentiae curae sunt subditi nostri tam vivi quam mortui, ne 
ipsae sepulturae iis graves sint. neve iis qui de domo defuncti sunt detrimentum afferant, propterea etiam 
quac ad sepulluram eorum pertinent convenientem in modum constituimus. .Et quoniam tam Constantinus 


3 ante subscr. in. C. additur 'H Oeía vnoygagr, Di- 
vinitas te servet per multos annos, sancte ac religiose 
pater | octavo idus Augustas C (ó dà vóuoe wQó oxro 
aíd iw Avyovavay. iviitidvos i' notitia rerum in con- 
cilio gestarum ap. Mansi p. 1158)]. vri. id. aug. M vim 
idus Aug. & jmwi avyovevq Theod., net (ngó -' 
corr. Heimbach, ngó «r/ Zachariae) xaAavOam ZdroiAtorw 
Ath. male (om. Iul.) | Constantinopoli C] constantinupo. 
AM CP.g,om.cett, | post cons. Belisarii v. c. Ce) post 
ep. imp. bilisario uc. conss. M post consl. uilisarii Juliani 
libri nonnulli, xc. bilisa. cons. JuL*, uera tr» vsatasav 
Bslagaglov Ath. «is vmarsías Beligaoíov Theod. || 
8 nóva om. g | xélsa 7, éxeavóv B* | 10 dEaxovaevev L 4£- 
exovoasónv M. dExovcarsia B (cf. nov. LIX 2. extr.) | 
11 avra om. B* | 13 ofas] 02a BP || ofae — daozotsíac 
om. B* | 16 lovariavos àAapavrixós L* | 11 yoOOuxos 
M à vis] Aabixós L? in ras, | 20 z04ao: ML Ath.) 


Tie stóÀsce cum Haleandro - | 21 uéAAes ML (id. 
210,13) | 23 vov. L) xó M | 24 rois] vzs L | 25 và 
mpi vr$ Tags] cirea sepulturas c | 26 Kawcerarrivos 
(cf. nov. LIX pr.; Leonis nov. X1I)] immo Honorius et 
Theodosius I1. Cod. 1, 2,4 


4 subser. praestant V Neob. || vi] viri V Neob. | op. 
post consubitum belis. uiri clarissimi consulis N«ob., eap. 
p. con. bilisiario vie. oon. V | 5 Rc LXIIII V | 65g. rubr. 
om. T' | constantinopt. V Constantinopoleos Heimbach 
Constantinopolitanis vulg. [. 10 omnium V | 12 domini 
Neob. domi V | 15 Christi om. V | omnipotentis V] om. 
Neob. | 16 Imp. om. V | gotthicus V [| 18 affricanus V ] 
21 *curae libri (cf. 270,11) | 22 nostro V | ?4 ex om. T 


2" sub ipsis ordinatis] sibi subicctis Mansi | 29 ao] 
et Mansi 


Nov. XLIII pr. 


vivos 0 vis Otías uviume O0 «7$ usyaÀms zu vavrns 
"tóÀsox oixiGTZS, TOUTO P Mvagrósios 0 vs svciBove 
Anfens vóv rÀv xalovu£fvow Aexrixaoícw Tro Óexa- 
vov dgiDuov ntguotrGar sis Pv. uévgov, yiMove Éxa- 
TOv slvei Üexivovs fro (gyagtrQua ToGaUra ÜDuopi- 
vavrtes, dp) cs dv pneri zoóviy taUta OéyeoDas 
mposO ixnv, Uià v0 xai vrcoxeiad'as 77) Quxtvztogt ToU 
Tü$ Üzríes uvrZuns Lvagracíov t0 guéroov TOv db 
éxügrov GvOrZuarOS tiva mQoerxóvraw Aextixagiov, 
Tus uiv vaita Béfgeux uévtuw BovióueDa, | mgose- 
SGovrec 08 oi riv ovarruatov vns svÜaiuovos ravtáS 
quw xal Bacilidos zoÀsos, aw Óuagegóvros Tuv 
néhn, TO ruévegov. ddidaawov xgáos, psyáAny xal ov 
qognerv vqiaraa Das Tv vagayny. TUv gd» ye «yia- 


TüTz» uéyaÀnv éxxAnoíav và yihia. ÁxarOv lpyaatrois 15 
H 


xagmovgOa. T£Àove meavtóg ÉLevOsga, GmtQ xci Ggó- 


dpa éxorras énvrovs diDOvas, Oiórs mgl TZv xowrzv tamen etiam reliqua portare onera posse. 


anávram dvOpatuw ócíav TO mzQüypa mQÓRGiV* OU 


270 


DE ERGASTERIIS 


nae nostrae civitatis conditor quam Anastasius piae 
memoriae eorum qui vocantur lecticarii seu decani 
numerum mensurae determinaveruut, mille centum 
esse decanos sive ergasteria tanta constituentes, qua- 


$tinus in nullo tempore haec susciperent adiectio- 


nem, eo quod etiam subiecta dispositioni divae me- 
moriae Anastasii mensura ex unoquoque collegio sit 
competentium lecticariorum, nos quidem haec firma 
manere volumus. Adeuntes autem qui collegiorum 


i0sunt felicissimae nostrae huius regine civitatis, quo- 


rum praecipue nobis cura est, nostram docuerunt 
potestatem, magnam et importabilem se sustinere 
vexationem, Sanctissimam enim maiorem ecclesiam 
mille centum ergasteriis frui functione omni liberis, 
quae satis sponte ipsi darent, eo quod circa com- 
mune omnium hominum funus causa procederet; non 
Plurimi: 
enim ergasteriis existentibus in hac felicissima civi- 


piv wai va Aor qégnur áyÓrm ÓovacOn. moAÀov tate commercii negotiique diversi, non haec esse 
e, d perdu Ovtg» xara TavrQv vv svÜaiuova 20 sola (mille centum dicimus) praedictae functionis ex- 
ToÁv 


umogíag ve xai zoayuavsias Oiagógov, ov avra 

alvas uóva (xà yélad qausv éxatóv dgyaatzoia) và t76 
signuévre (Eeupovueva  Anvrovgyías, aAÀa zt0ÀAds uiv 
ayiorráras dxxÀrgias, st0ÀÀovs dà svayeis Éeva vas xai 
novagtrout xai érégovg SUaysis oixovs, xai cim ar v 
T&gov aigetixovs óvrag eva peraarávrag sis T5v 0pOó- 
i" míct.v, ztoAÀag dà Baciixag oixías xal ztpó$ ys 
xai dgyóvrow xai GvyxÀmtixmaw xal (AÀovargéow xai 
xovilixoviaoiv dEaigeia Das cw show, xal tovs r0U- 


twv Üsozótag davrois dvreUDsv xaracxsvázhv zgóc- 30 cludatur, et 


odov xai TO xowór dÜixsiv, voU 3$ dEaigtGtQ S mÀL- 


Üovs tic atevóv 10 stQüyua GvyxAsiorros, deve. éAayi- 


crovs slvas tovg Aeirovoyovvras 1101 r00$ Bapovuévovs 
Tj Àeovoyiq, wal và mgórspov cTéÀos stoÀAdxié vQu- 


25fidem, multas quoque imperiales domos, insu 


cepta, sed multas quidem sanctissimas ecclesias. 
plurimos autem venerabiles xenones et monasteria 
et alias venerabiles domos, et aliquos primitus hae- 
reticos introduci, deinde migrantes ad orthodoxam 
r et 
iudicum et senatorum et illustrium et cubiculariorum 
excipi tributis, et horum dominos sibi hinc prae- 
Pig reditus et communem rempublicam laedere, 
um exceptionis multitudine in angustiam causa con- 
uci sunt qui functionem solvant, ita 
gravati tributis, et priorem sollicitudinem forte tri- 
licem et quadruplicem, iam autem etiam decuplam 
eri, cum Anastasius divae memoriae in typo a& se 
definito nulli penitus alio tributa relaxaverit citra 


mAágiov xci vergamAugiov, zÓr O8 xal ÓexanAáciov 35 mille centum ergasteria sanctissimae maiori eccle- 


yivéaSas xaívorys Zdvacractov vov «5€ Duas Ajbene 
dv tj mag' avrov dioguGÓévri. vUmq urn)evl navte- 
Àds évígp Oóvros atéÀuav map tà yí(ha éxavóv 
dgyagirpin và Tjj &ywotávg urycÀ dede 7tQogá- 
q& TZs TOw Ta 
xal ufis quürusv ÉmitQéve: rois gueríQow dQyovs 
xai mzó ys ajtQv TQ paxapiDtátQ doyunucxonq: 


sacrae memoriae magnae nostrae urbis huius conditor quam Anastasius 


wr» ógías dedou£va. dià vovro 40 


siae occasione defunctorum exequiarum data. Ideo- 
que et nos aestimavimus praecipere nostris iudici- 
bus et cum eis beatissimo archiepiscopo felicissimae 





iae memoriae lecticariorum 


- vocantur seu decanorum numerum in certam mensuram cogerunt definentes, ut. mille centum sint 


cani vel officinae totidem, quae quidem nullo umquam tempore augmentum accipiant, quippe cum 
conslitutioni Anasiasii sacrae memoriae etiam numerus. lecticariorum, quos ex unoquoque collegio esse 
conveniat, subiectus sit, nos quidem haec firma manere volumus. | Sed adierunt nos qui de collegiis sunt 
felicis et regiae huius urbis nostrae, qui prae ceteris nobis curae sunt, et nostram docuerunt potentiam 
magnam nec ferendam eaistere Rd io ai, Sanctissimam enim maiorem ecclesiam. fructum percipere 
ex mille centum officinis ab omni tributo liberis, quas sese lubentissime ei dare, quoniam ad communes 
omnium hominum exequias res pertineat; neque tamen reliqua se onera ferre posse. .Nam cum mu!tae 
sint in hac felici urbe. officinae. commercii et negotii diversi, non illas solas, mille centum dicimus offi- 
cinas, exemptas esse a dictis muneribus, sed etiam multas sanctissimas ecclesias, mulia sacra hospitia et 
monasteria et alias sacras domos, atque earum nonuullas quae prius haereticorum fuerint, deinde ad 
orthodoaxam fidem translatae sint, praeterea multas imperiales domos et insuper et magistratuum et senato- 
rum et illustrium et cubiculariorum exemptas esse a tributis, ac dominos earum sibi inde parare reditum 
et rempublicam damno afficere, cum mulüitudine exemptionum res in angustum contrahatur?. ut paucissimi 
sint, qui munera proud vel graventur muneribus, et. priora tributa saepe triplicia ac quadruptiicia., 
quin etiam decupla fiant: E iaceo hee Anastasius sacrae memoriae in sanctione ab eo constituta nulh 
omnino alii immunitatem dederit praeter mille centum officinas sanctissimae maiori ecclesiae nomine exe- 
quiarum defunctorum attributas. — Propterea nos quoque magistratibus nostris atque ante eos beatissimo 


2 Idvaarácis (vid. nov. LIX pr.)) cf. Cod. 1, 2,18 et 
uae ib, et Cod. 11,18 adnotavit Krueger || 3 vóv] 17v 
ja 14 agiD now. sepuiarraav (repiavroev L) eis £v uc- 
vgov ML] numerum mensurae determinaverunt e | 7 dià 
vo xal Mz] Jià v0» (rov?) L') dia 0 vo L? | 10 raver 
BeBaía L| 14 vagaxrz» Ms] apgxzv L| 15 agyaarroux 
(id. v. 22) L | 22 égyaatr pia om. | 25 £répove om. L* | 
26 aigsrixove Óvrac] haereticos introduci c || merava- 
erawras L | 33 rro: rove M] xai L ita & | 34 vZv 
Aurovoyíav L| 38 érégose L | 42 zgó ye avrav M] 
mpór ys avra» L cum eis e sóc ys avrq cun Ha- 
loandro vulg. 


1 ciuitatis VT'] huius ciuitatis Neob. | 2 letitiarii V 
3 mensura vulg. | 4 ergastena V | 5 susciperint V* 
6 dispositionem V | 8 letitiariorum et nos V | firma/nere 
V | 9 colligiorum V 15 daret enim eo V [ communem 
VT | 16 causa] cam V |] 17 posse vu/g.] possint libri 
18 existententibus V | 20 praediota functione vu/g. 
22 xeneones V Neob. | 24 introduei V] introducti 
Neob. | 21 harum vulg. | dominus V | 28 reditos V] red- 
ditus Z | 29 concludatur V] concluditur Neob. exclu- 
ditur 7" | 30 ut pauci sint vulg. | 31 gratiati V | 32 aut 
V | etiam 7'Neob.] et V | deoluplam V || 33 tyro V |! 
34 tributo V | 35 *maioris libri | 36 defunctorum et 
exequiarum V. 


CONSTANTINOPOLIS 


vis svdainovos ravrns móÀsos sic ip cvvelÓuiv xai 
TO modypa éferága. wai eis npa cyaysiv Tà avroOiS 
lóofavra, xal TQ) zaQgóvr. xonoacÓc. sos TZ» Gv 
Vzrgoynv vp, HrBaiovrree à Zvagragip TQ 176 
avgagove Àjftos m&pl rOvTOv zagacTárra., 


271 


Nov. XLIII 1 


huius urbis in uno convenire et causam examinare 
et ad nos referre quae eis videntur, et praesenti uti 
ad tuam celsitudinem lege confirmante quae Anastasio 
piae memoriae de hoc placuit. 

5 


CAPUT I. 


Kai Jsonitonev, và uiv mille centum A peenipie 
zG: vQózOws dpeiora wal mágr; ÜoctcS xad agà 

AavregÓa! Tjj cyuoráry u&yng dxxAngciq mpoogpáge 
r&y Üexavaw mrow kextixagímw wal zs vOw Tehev- 


Et sancimus mille quidem centum ergasteria omni- 
bus modis imminuta et omni datione pura servari 
sanctissimae maiori ecclesiae occasione decanorum 
seu lecticariorum et defunctorum funeri deputata, 


TOwrow óc(aé dgopiuguéva, oxdvós érépov mag' ai- l0 nullo altero praeter eam decanum exigere valente 


tZv Üexevov àmentiv Óvvauévov àmó aigsruxaw jj 
&AÀns oiacotr &yuvraTQe gíré* aÀAà tO Évayyos 
mag' Sudv Óuxrrteynévov xpatsiv, déT& ÓxtaxóGia 
niy dgyaavtia TsÀéiv và couara, rQiixógia Od dv 
Gemagyvoidg p xadsgrávas. TO 
yón Juios gudw nayuarixós OierUstuGs vópoc sic O 
mosjxóv écri mpoyaQsiv, ávveayegO a. O8 dsi vo 
Diamimrov' xai 0 ye TQómos, xaÓ' Üv Écrai và Ti 
dvt&iaymyle, vnó rdv Lvagcacíov voV 17$ evasBove 


ab haereticorum aut alia qualibet sanctissima eccle- 
sia: sed quod nuper & nobis ordinatum est valere, 
ut octingenta quidem ergasteria solvant corpora, tre- 
centa vero in nummo exigantur. Quod enim hine 


yàg évrsvOev avrov l5 colligitur iam sacra nostra pragmatica definivit lex 


ad quid e tee est expendi, subrogari vero sem- 
per quod ijt: modus quoque secundum quem erit 
Subrogsatio ab Anastasii piae memoriae positus 
est iussionibus. Haec siquidem sine tributis manere 


uvis Quxvverónoras xelejasv. cavta uiv oov &veÀ; 20 e&, omni excepta functione sancimus, neque ipsis 


pévtv. xai nácrs (Enonuéva Aaurovoyias Oeanitonsv, 
oíte avtüv Tw» égyactpoimw ojrs v» mooctatw 
Tuv gvCTIjRTOV TOV staQtgouévow aUrà tij» olavovy 
vmouevóvtow Lnuíav fj và c£Àos ÉmniywvcGxóvroy. 
l «à ufvioiys - 
novos taUtne móLtuUS TOv ÜsxarrtOcdQuyY xAapava, 
tirs aywwvaTne xxincíae slew síra [sva sire uo- 
vadingiaw siT8 Opgavorgopeicw sire Besgoxgogaiam 
eire ser oXelov s(ra GAÀgs otacovv deaztoteíag, sire cav 


Baciuxav oixov aita agyovraw Tiwwàw up icd 7 u4- 30 imperialium domuum sive iudicum 


vas 5 ékirtovs dgyüs éyovrow sir xaw dvdobovarov 
TexOv 7| TOv usyaAongentarárow (Alovatoíow 
75 tàv zapiBÀéntanv xovBixov&agío siva Tivav orga- 
T&íaAS kde ip vica TaUra üzavra TrÀiv và dmi- 
x&(ugva avtOi 
stO&iv vé wai zrÀAngoUw x«rà tO mQoc;xov éxágTQ TOU 
oíxsíov avrov avatruacos, xai xavafáALsa Ou, Dux srav- 
row tQ Ünuocíp dià vàw mpograrÀv toV cvgizua- 
ros, ovÓsvos mQovouíig Tavrye frvexa ie aírías dm- 


ergasteriis neque praepositis colleriorum praebenti- 
bus ea quodlibet sustinentibus damnum aut tributum 
agnoscentibus. 


Awnà mávra dgyestíQua T$ ev0ai- 251 — Reliqua vero omnia ergasteria felicissimae huius 


urbis quattuordecim resionum, sive sanctissimae ec- 
clesiae sint sive xenodochiorum sive monasteriorum 
sive orphanotrophiorum sive brephotrophiorum sive 

tochiorum sive alterius cuiuscumque dominii, sive 
iquorum maiores 
aut minores administrationes habentium sive glorio- 
sissimorum senatorum aut magnificentissimorum illu- 
strium aut spectabilium cubiculariorum sive quorun- 
dam in militiis conscriptorum, haec omnia solvere 


ruodaa TÉÀm, wal T&à áÀÀa mávra 35 imposita eis publica tributa, et omnia alia facere 


atque complere secundum quod competit unicuique 
proprii sui collegii, et exsolvere per omnia fisco 

praepositos collegii, nullo valente privilegio huius 
rei gratia incumbere aut tali quadam uti refuta- 


sesidsaD'a. Üvvauévov 7j vouavrg Tuv xsyoradas ag- A0 





archiepiscopo felicis huius urbis ut in unum coeant. et rem examinent quaeque dis visa sint ad nos re- 
ferant mandandum existimavimus, ac praesenti lege utendum ad (uam sublimitatem datam, qua confir- 
mmus ca quae Anastasio piae memoriae hac in re placuerunt. 

L igue sancimus mille centum officinas omnibus modis filibatas et omni praestatione immunes 
sanclissimae maiori ecclesiae servari decanorum seu lecticariorum et exequiarum Ue pede nomine de- 
stinatas, ne alius quisquam praeter illam decanum exigere possit ab haereticis vel alia quacumque sanctis- 
sima ecclesia: sed quod nuper a nobis constitutum est valere, ut octingentae. quidem officinae. corpora 
praestent, trecentae autem in adaeratione se contineant. — Quod enim inde colligitur, iam sacra nostra 
pragmatica sanctio definivit ad quamnam rem proficere debeat et ut semper compensetur quod intercidit: 
ac ralio quidem secundum quam compensatio futura sit, Anastasii píae memoriae iussionibus definita 
est. Has igitur immunes et ab omni munere exemptias manere sancimus, ut neque. ipsae officinae. neque 
praesides collegiorum quae eas praestant ullum duikaeium subeant aut tributum. ullum. experiantur. 
1 Ceterae vero omnes. officinae. felicis huius urbis quattuordecim regionum, sive sanctissimae ecclesiae 
sunt sive hospitiorum sive monasteriorum sive orphanotrophiorum sive brephotrophiorum sive ptochiorum 
sive alterius qualiscumque dominii, sive imperialium domuum sive magistratuum aliquorum maiores vel 
medios vel minores administrationes habentium. sive gloriosissimorum senatorum vel magnificentissimorum 
illustrium vel spectabilium cubiculariorum, sive quorundam militis adscriptorum, hae omnes imposita ipsis 
publica tributa solvant, ac tetera omnia faciant et impleant, sicut pro suo quemque collegio decet, et 
utique persolvant publico per praesides collegii, ita ut nemo privilegie propter hanc causam inniti aut ulla 





5 soi rovro L | 6 mille sentum A4, xílaa dxavóv 
Mas.v., L |. ápíavra. Serimger male | 9 dexrixagioov 
MV cslevràw L | 16 vónuos] non servatur | 11 àvricá- 

:g9a. ML | 22 obre avràv M] dete avrov L || 
*ovda libri | 24 fj vi silos M(cl] 5 vírÀovs L (5ros 
tíÀos vulg.) | 30 sg. ravàw — éxovrow om. M | 39 7xoo- 
vouéae L 


10 praeterquam decano t | exigere ;] existere V Neob. || 
«elente t! [ 12 sed quod V] siquidem t Neob. || 13 ut om. 
V | *octoginta /ibri | soluantur V | 14 exigantur] leg. 
existant? | enim om.: | 16 subrogaui libri | 21 prae- 
positis et collegiorum :' | 22 ea] eo libri | quodlibet] 
quod V | 26 sive sanctissimae] sive om. t [| 27 sunt t || 
exscnodochiorum V't | 28 orphanotrophorum (* orphanor- 
trophorum (! orfanostrophorum V | bephorophorum t 
berefonotrophorum (sic) V | 30 domum V dominuum t || 





1 huius om. V| 2 et ad] et om. T 1 3 lege] longe V | 
eonfirmantem : firmante V An leg. confirmantes? | 6 Et] 
Bet V | mille] nulla t | centum om. t! [ 7 puta t | 8*ma- 
ioris libri | 9 leotitariorum t letitiariorum V [| doputa V | 


maioris aut minoris administrationis libri | 32 magni- 
ficentorum V | 33 speetabilitorum :! | 36 compellere V ] 
37 per praepositos] per omnia praepositos t! [| 39 talia 
libri | quedam t Neob. 


Nov. XLIII 1 212 


DE ERGASTERII8 CONSTANTINOPOLIS 


ciryO8.. 0008 yàp vzonévousv v0 érigov áyDos slc — tione. Non enim patimur aliorum onus in alios 
diégové géQraOa:, ov0à ovra rmv; xeigOa: Oia- — ferri, neque sic crudelem iacere dispositionem, qua- 


TÜmoGiw, Gert xaO" éxacTn» avbroOni rà víÀm xai — tinus cotidie augeantur tributa et, sicut edocti su- 


xaOansp (DidóyOnusv «à vsrpamAdgia xal zevra- — mus, quadrupla et Per ae et alicubi etiam. de- 
nÀácia xal Ürnov xai ÓsxanÀagsa OídoaOai, Óiór« b cupla dentur, eo quod studium sit nostrae potestatis 
xal zegugmovdacrOv éqvi tQ nuQ xpgáre urdevi nullo novo tributo nullum gravari: novum vero erit 


xav Téhu nÜfva BagóvigOa:" weivóv Óà dw sim 
n * : : : »11* 

0v r0 viv mQarOv ureÜsiuévor uóvov, alÀa xai «o 

4 h : yr Ten: 

TZv ctpo yv GvuusrQíav vmsgHaivov. dà mdvra 
vzó TZv avrEv Kgco xatügcraciv v8 xal vvyrw, Oii TO 
woiwwov slvaa xarü süvrowv vOv TOw0UTOv Deiov vuv 
zpayparixóv TU7tOV (9v d9 xai vóuov xalsiv KEsoviv), 


non quod nunc primum positum est, sed etiam quod 
riorem mensuram transcendit. Sed omnia sub eo- 
em sint statu atque fortuna, communisque sit per 

lüomnes huiusmodi sacra nostra pragmatica sanctio 

(quam videlicet etiam legem vocare licet), ut omni- 

bus securitatem largiatur. Non enim aliquis hoc 
diere sg. vÓ dÀvmO» meéguÀorinroOa. 00 yàg üv — dure habebit, nullum esse exceptum videns nisi pro 
Ti6 cepi oUro Üveyegaivos utrDéva slvai vov dEaigov- — funeris defunctorum ratione mille centum ergasteria: 
nevov BAénow nÀjv O5] vov rre 0cías vOw rslevrow- 15 quae lex et communissima est et omnibus similiter 
Tow Aoyov TOU nigl TOw yiliov éxaxów dgyacTroíov, explicata hominibus. 
Bc 07) xowwórarós vs dara xal &naciw Ouoios dgrnÀo- 
9 ivo: ávOgomow, — Ei 0$ vi dmiynigrasis nage 9 SÍ quis. autem. temptaverit refutatione qualibet 
tggn Twi yorcacOua. xal éavróv dAaggovaww «7€ cvv- — uti et semetipsum levigare tributo, et aut non per- 
teAelae, xai 7, n7) Gvygopsiv tovc évoíxovs áxarrsigO«: 20 mittere inquilinos exigi suos aut patrocinium velle 
Tov$ éavrov 7) moogracíav I odes: véuswv jj acrga- — tribuere &ut militare aut civile aut ecclesiasticum 
Trax. Tj olere 7) éxAngiagtixz» 5 vv oíavovv — aut quodlibet aliud, cadat modis omnibus ergasterii 
étégav, éxniztéro wadánaE vi voV dpyasTroíov Je- dominio, et sit hoc publicum illi collegio assignan- 
ezOrs(as, wal forc) xovro Ónuóciov avrq tq GvGt?- dum. Sic enim («««» Bed eo quod) paulatim in omnes 
pira zQoexvgotusvoy. ovro yüo tvÀaf. d userres xai 25 extenduntur tributa, breve quidem erit quod ab uno- 
1d» wsupAvut£vaw o) sQocá a&* aÀÀla vq xarà — quoque datur, mediocre vero et leve et portabile ac 
pixQgóv xal áp! Gxavras qnAdcOas và vil fes aiv facile quod infertur, quanto a pluribus collectum. 
&cra. vÓ map! éxágrov Oi)ópevov, nérQiov à xai — Quid enim ineptius erit, viros ex propriis operantes 
xoUgow xal gogrróv xal Qdov Gvvaéqegóuevov, 9c — manibus et pascentes uxores ac filios et aliam vitae 
magà mAmóvov cvÀleyév, «íi yàp dronaxregov v sir, 90 dis, tionem hinc habere compulsos oner&re ma&- 
ávipac dx ràwv oixsiov doyaLouévove xsov xai àmo-  ioribus tributis, et quanto amplius per eos qui lae- 
tQégorraé yausrág vs xai maidag xal tz dAÀgv vov — vigantur fit, tanto maiores inde effici passiones? et 
Biov Dioixraw. dvrevDev. Éyev éxtiyonévove Bagovew — est aliquod onus infinitum, terminum nullum habere 
u&iLoGi t4Àeds, xal 00q» mÀsím và tv ÉAaggvvonévow ens. 
yíiveaOa, vocovrq gato xà éxsüdev ànorshsaDas 35 
má), xai elvai. 14 Bagos àóQurvov, nágag oU). OrwoUv 
8 yuv djvvdusvov; Tavra mawvra xoÀvovrss vóvds — 8 Haec omnia prohibentes hanc sacram ponimus 
róv Seov víOrusv mQayparióv qumov, TZv T8 T/6 pi ticam formam, et casus interminantes poenam 
éxmrOGRo dmsovwis$ zxowwjv üaxacw Opoíoe ép- Omnibus similiter subiectis, si prohibuerint unius- 
*Eis voie Vzrwwóow, si xc óscusv roVe éxücTov GvcT5-40 cuiusque collegii praepositos legitima et antiquitus 
MaTO$ mgocravra6 Tü vevouicuéva xa) àymÜsy veray- 





eiusmodi excusatione uti possit. —.Neque enim patünur aliorum onus ad alios transferri, neque adeo cru- 
lelem valere constitutionem, ut quotidie augeantur tributa et, quemadmodum edocti sumus, quadrupla et 
quintupla atque adeo decupla dentur, quoniam studium adhibet nostra potentia, ne quis ullo novo tributo 
gravetur: novum autem erit non solum id quod nunc primum impositum est, verum eliam. quod priorem 
proportionem ezcedit. Sed omnia in eodem sint statu et condicione, atque communis sit de omnibus talis 
sacra pragmatica sanctio nostra (quam quidem etiam legem appellare licet), ut omnibus securitatem largiatur. 
Neque enim quisquam de hac re indignabitur, cum nullum esse exemptum videat excepta una ratione 
exequiarum. defunctorum quae ad mille centum illas officinas pertinet, quae qui et maxime communis 
2 est et omnes pariter homines complectitur. — Quodsi qua quis excusatione uti seque levare contribu- 
tione conetur atque aut ab inquilinis exigi suis non patiatur aut patrocinium sive militare sive civile sive 
ecclesiasticum sive aliud qualecumque tribuere velit, ille omnino se dominio privelur eague pubiica 
sit ipsi collegio vindicanda. Sic enim cavebunt neque quae prolubita sunt attingent, sed eo ipso, quod 
parliculatim et ad omnes tributa diffunduntur, cum exiguum erit quod ab unoquoque datur, tum modi- 
cum et leve et tolerabile et facilius quod conferlur, quanto plures sunt a. quibus colligitur. — Quid enim 
absurdius sit quam viros qui proprüs laborant manibus ct uxores atque liberos alunt ac reliquam victus 
rationem índe petere student, gravare maioribus tributis, et quanto plures sint qui levantur, tanto maiores 

effici iniurias, ut onus queen infinitum evadat et quod nullum usquam terminum habere possit? 
8 Haec omnia prohibentes hanc sacram pragmaticam sanctionem proponimus, poenam amissionis omni- 
bus deinceps subditis pariter minitantes, 5i prohibeant eos qui cuique collegio praesunt, quominus solita 





1 0203 M] o9 L | 8 uóvov om. c || 10 *0i£ và] xai 
10 M xai L(c), *Q Zachariae | 14 *Ovezegaívos (vel Óvs- 
xsgávae)) jucyegavo. ML | 17 9€ Ó7] quae lex c. | 
18s Lg] om. M | 21 avrov M | 24 rovro] vov* (om. L9) 
L| 29 9ca M | 30 arozaratov LL (ovx aroxacarov 
Haloander) | 34 «à «àv dAagpovuévav L, per eos qui 
levigantur € | 35 yíveras Haloander cum | 36 *slvai) 
sir (est c) libri | 39 opoios épebzs ML] similiter g. Ma- 
iim Opoía wt glossema deleri | 41 sgoavávas Hombergk 


2 depositionem V [ 3 cothidie : | docti sumus V edooctis- 
simus t Neob. | 4 quincupletia Neob. quinque lecta V || 
ceculpa V | 5 sit] /eg.est? | *potestatis] pietatis libri | 
6 nullum] nullo t! | 7 quod] per V | 7 sg. priorem 


quod t | 8 omnia] dominia V | sub om. V | 9 statuta 
(antea spat. vac. 4 litt.) V | communis quae Vt | per] [aed 
V | 11 etiam — licet om. V [| 14 ergastaria V? | 16 ho- 
minibus /] omnibus V Neob. | 19 levigare V] et levigare 
Neob. obligare t levare vulg. | et om. Neob. | 20 uellet 
t! | 21 aut ecolesiastioum] aut om. V | 22 omnibus mo- 
dis t | 23 et sit] esset V | assignare dum sie hbri 
24 hiatum notavit Heimbach; sed eo quod supplevi 
27 inferunt t | 28 Quid] quod /ibri | inemptius t 
30 honerare t honestare V | post maioribus spat. vac. 2 
litt. est in V. | 31 levantur vulg. | 32 ft V] sit t Neob. 
inde] tamen t | 33 honus in infinitum V | nullam V 
38 p ticam causam formam t! | 39 subiectos V 
uniuscuiusoumque V | 40 praepositus libri 


DE TABELLIONIBUB 218 Nov. XLIV pr. 


nva Tín Aanfrvisw j megácPai và v£Àr vgérteiv sis — ordinata tributa percipere aut temptaveriut tributa 
ctryovóuia. 4ÀÀ' Éxagros axolavéro piv 7$ row mutare in pensiones: sed unusquisque fruatur qui- 
Cteyovouíov sisqogás, Gvyyogeiro dà và égyaci5oa — dem pensionis inlatione, cedat autem ergasteria fun- 
AsnTovgysiv và GvvüÓn Ts xai vevopigpuéva, dexep — clonem dare consuetam atque legitimam. Sicut enim 
ydg Éxacro: éavroU mQovosi, ovra xai juàs dváyxr 5 unusquisque sui providet, ita et nos necesse est 
TOV ÀvgireÀoUe t8 xai Gvugéígovros T$ usyaAys vaV- uod commodum est et utile magnae huic regiae 
Txs xai Baeilidos &wriAauBawecÓas mnókewe. ov ykp — defendere civitati. Non enim aliter quae communiter 
&v dAÀes rà xowjj ÀvorteAoUvvra ztpofaín uy 17s to:w- — utilia sunt procedunt, si non tali onere liberentur 
avrys Bagornros ánaAÀarrOuévow tow uégg. vvv av» — quae hactenus illud ferre coacta sunt. 
TX* qípnr nwayxacuévar. tu 

(QEniàoyos) 'H coivov af dv)oborgs và maga- (Epilogus) Tua igitur gloria quae placuerunt 
ctévra fui» xal Óià voUds voV Oezíov npaypavixov — nobis et per hanc sacram pragmaticam sanctionem 
TUzOv ÓrAorusva azagáOgavara gvÀáfs xai oi par& — declarata sunt ipsa servabit et qui post eandem ad- 
9$ ty avtyv àQyyv magaAmvópnevos: xal y zDonévg — ministrationem susceperint ct oboediens tibi officium 


90. Tabs vvv xai eie rÓv éirc Gxavra xoóvov. 15 nunc et in omne deinceps tempus. 

Dat. xvi. k. iun. CP. post cons. Belisarii v. c. 
&n9 II. ia. 531) Dat. kal. lunii CP. p. c. Belisarii v. c. — (a.536] 

MA XLIV. Auth. XLV. Coll. IV tit. 7 
HEPI T9N XYMBOAAIOTPA- KR DE TABELLIONIBUS 
$O9N KAI IIEPI TOY TA IIP9- » UT PROTOCOLLA DIMITTANT 
'lOKOAAA AYTOYZ EAN EN IN CHARTIS & 
TOIXZ XAPTAIZ. 

'O avrà Baciievs "Ioávvy énágyo. mgacragiov 1o B', imp. lustinianus A. lohanni pp. 


«amo vmarov xai zeTQuxiq. 


(ITgooíusov.) dixrs uixQq) z9ó0Orv zxooacáusdQa 25. (Praefatio. Litem paulo ante audivimus prae- 
TQ) nagÓvT. vójq) ztaocOyouévrs Tv Ttpóyaciv, dx — Benti legi praebentem occasionem. Ex persona qui- 
yag ngosamov yeraixos Tivog | Égépero gvpolauv, dem mulieris cuiusdam ferebatur documentum, lit- 
yocuuara piv avrhg Ovx Éyov (rv yoQ vovrow dvszi- — teras quidem eius non habens (erat enim harum 
e15ucw), veleaOdv dà vno ovuoAaoygágov xal zapá ignara) completum autem a tabellione et (a) tabu- 
T4 tafloviagíov Tiv vmoygagrv &Kxov v6v aviz$ xai 30 lario subscriptionem habena eius et testium ostendens 


Nov. X LIV (Authent. XLV & Coll. IV tit, 5: gloss.) Graece extat in ML, B 22,2,1 cum schol. — Epit. Theod. 44 
(inde B3), Athun. 14, 1. Fulian. const. XL. 


«t olim statuta tributa accipiant vel tributa in pensiones pro aedibus convertere conentur: sed unusquis- 
que et pensionum collatione fruatur et officinas patiatur munera consueta et solita praestare. Sicut enim 
sibi quisque prospicit, ita nos quoque necesse est utilitati et commodo huius magnae et regiae urbis con- 
sulere. Neque enim aliter quae in. commune utilia sunt procedent, nisi tali onere liberentur. qui usque 
adhuc id ferre coacti erant. 

Epilogus. Tua igitur eminentia quae nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam sanctio- 
nem decíarantur, illibata custodiet pariterque qui post te eundem magistratum suscepiuri sunt et officiun 
tibi subiectum nuuc et in omne deinceps tempus. 


XLIV. 


DE TABELLIONIBUS ET UT PROTOCOLLA IN CHARTIS 
RELINQUANT. 
Idem Augustus Johanni praefecto praetorio iterum, ezconsuli et patricio. 


Praefatio. Litem brevi ante. audivimus, quae praesenti legi praebuit occasionem. | Etenim ex 
persona mulieris cuiusdam proferebatur instrumentum, quod scripturam quidem eius non contincbat (erat 
enim scribendi ignara), sed a tabellione absolutum erat et per tabularium subscriptionem mulieris habebat 





17 n4902a|] aut temptaverint e | 2 àzoAafgéro | siavos BI (cf.e) | 25 zxgoacapsOa] xovasees L* | 
L | uiv om. L | 5 zgovosizes L | 1259. £uiv — tinov | 30 zv avtzs] v7$ avrz5s DI 
om. L | 13 ànagá9pavasa gvAatns M. €9 và avvóg | ——— ———————————————— ——————————— 
evláfai L ipsa servabit c jj 13ag. oí — sagaányó- | autem putauerint P | 3 *pcnsionis] impensionis t 
pevos Me] ó — m óusvog L|| 16 xvi. k. iun. M] | in pensionibus V || illationem t [| concedat ewig. || factio- 
k. iun. c Jui." pe pn ww iovAicv (tovAlaué cod.) Ath. | nem t| 4 siout] set t | 5 unusquis V Neob. || sui ow. t [, pro- 
jumvi iovyiq Theod. (om. Iul? al.) | CP. post Bilisario | uiderit (|| 754. communiter utilia sunt V] communia sunt 
uc. conss. ann. II M post consul. uilisari iterum Juliani | utiliter t Neo? || 5 si non V] sine t Neob. | honere t honera 
cod. Utinensis, uszà v7» vrava(av Bslacapíov xo B' At.] | V 9 qui — coaoti Beck temere | fere V [| 125g. prag- 
eap. p. c. Bilisiario uic. con. c (V) p. c. bilisarii Ju/.? u.c. | matica declarata sunt santione V | 13 ipsa] illaesa «ck 
bilimarii Jul"* à vy» vxarsía» Behagíov Theod. | male | seruauit V | qui om. t Neob. | 15 omne] nomine V | 
(guod praefert Dime p.514) | 19 vv ML Ath.] om. B. | 17 subscr. dat. kl. iunii cap. po. bilisiario uie. con. V, o. 

eod, | evufoAasoygagav] xai magi avufloAaíav add. | cett. |. 18sg. Rc XLIIII V | 20 ut] et ut vulg. [ demittant 
TTheod. 1 20 xal om. g || regi om. B | «à om. Ath, | 21 a9- | R dimittat V* | 21 chartis] atriis V! [ 23 A. om. V ! 
vovs day (éàv M) ML) Exe avrove Atl., dàv B daga, | 25 ante RT] untea V || 26 pracbentem] praesentem V^ 
Theod. | 22 x/gres] evuolaíos Theod. | 23 inscr. | quidem vulg.] quodque R' quod A* quoque 7 que V: 
et prooemium et cap. 1 in. om. B, add. BX | 'O avróc | del. V? | 29 aut a tabellionem Zt! [ a add. rug. [| ta- 
Bamisve] 'O avroxparmQ "ovaroaavós Ath. Tovorw- | bulatio R 

m. 235 


Nov. XLIV pr. 1 


dpgiaÉreraie zuapi avrov yíyovs, v7 yvvaixoe 
9s ov ravra slva: và map" 7 

6 xáerrs pet da T ^f 
maga vov Gvufolaioygá 

ros üÀrO tav, xal 05 xóv avulolawygágov fjyaysv. o 
3i và ni» peivpete éniywwooxtuv Égr, q7€ nÀnoa-- 


Tov TOTO dzolilvra. 0008 urv O0 tzv agyyv dmi- 
TayÓsle mégéOn- awsrs sí au du rÀw uagrvgov o 
fepe ioyvgev émict?vai: TQ mxQüyuati, wadagae 
dxivOvvevav vÓ. Qianeceiv zavtaxó "v TZ» TOU mQdy- 
paTog yvagiv. 
xev dfevacaos va xal xQiaton* 


274 


dxsivo uiv ov» Ti ngosxovere Krv-20 


DE TABELLIONIBUS 


menti), sed solum docuit quo se hoc di- 
o delegatum est inventus 


CAPUT I. 


zusis dà qn?onuev xpnvas Tj mavri BonOTjga, xai 
xowóv ép' amas. soucagÓni vouov, der TOUS st 
(0T a6 c/c épyadíag GvpBoÀeioygdgovs avrovs di. 
éavtdw dx TQÓ 
Aaiov zjvíxa v2 azoAcoro nagayivaa Das, wal pr, d. 
dniriÓ vai 14 xágrg Ty» mánoocgiw nÀnv ai uf, ravra 
mgayOsin* ders Ég&w avrove sidéva: vXv vnódsciv 
dgorrauévove v& vnó Gv ÜuxalLóvrov Ovvagus rà 


AovÓnxóra ysvalgxsuy v6 xal ánoxgívegO'as, xai 30teras sunt ignorantes 


L 

uáAacra orav yoauudtov sigiv aveztiavzuoves oí Tavra 
dxivértovvsó, ol; óqdía xaBdorrxa xai avebdAeyxvos 
5» tà» Tai àÀnOe(as magrnxo ev dágrrais. 
l. "Iva. voívvv axavta vavra xolóscumv, Qui vovro 


ov zawroé émwrariecDas TO yr 25 
; 


nos autem credimus oportere universis auxiliari 
et communem in omnibus facere legem, quatenus 
praepositis operi tabellionum ipsis per se omnibus 
modis iniungatur documentum, et dum dimittitur 
intersint, et non aliter imponatur chartae completio 
nisi haec gerantur: ut babeant unde sciant negotium 
et interrogati & iudicibus possint quae sunt subse- 
cuta cognoscere et respondere, maxime quando lit- 
ui baec iniungunt, quibus 
facilis est. et inconvincibilis denegatio horum quae 
pro veritate secuta sunt. 


1 Ut igitur omnia haec prohibeamus, propterea 


v» magóvra ygágousv vóuov, xa] ravra mapagvAar- 35 praesentem scripsimus legem, et haec custodiri mo- 


reg, máwros BovÀouaeQa mapà rw Gvufolaiwyga- 
quw, ira (ni vaírzs Tjs svüaiuovoc vtóAsc sive dv 
íxagyímig slav, yavoxüxóvtorv 0$ &( mtugà TaVTà Ti 
x ES 


is omnibus volumus a tabellionibus, sive in ipsa 
felicissima civitate sive in provinciis sint; scienti- 
bus quis, si praeter baec aliquid egerint, cadent 
omni modo his quae vocantur stationibus, et qui ab 





nusv, Éxzt8GOUVTOA TlGTO Ta xaAOVuÉVU GTa- 





et testium prae se ferebat praesentiam. — Deínde. dubitatione aliqua de ea re orta, cum mulier diceret 
won haec esse ab ipsa mandata quae charta diceret, is qui litem audiebat, a tabellione discere rei veri- 
tatem. cupiebat itaque tabellionem adduxit. — At ille litteras quidem se agnoscere instrumenti completi ne- 
que vero quicquam nosse eorum quae secula essent dixit; nam neque ab initio omnino sese mandatum 
recepisse, sed cuidam ex: suis ministris ut id faceret commisisse, neque postea interfuisse completioni, 
sed rursus alteri hoc commisisse. Aique ille quidem qui completioni interfuit, comparuit, qui se ne 
ipsum quidem quicquam scire dixit (neque enim scriptor fuerat instrumenti), sed hoc unum docui se prae- 
sente id absolutum esse. — Nec magis is qui ab initio mandatum receperat inventus est: ita ut, nisi per 
testes iudex: valuisset causam persequi, manifesto periculum esset. ne undique negolii notitia interciderct. 
Aique illud quidem eo quo decet examine atque iudicio impertitum est; 

L nos autem universae rei auzilium ferendum et. communem. de omnibus legem faciendam esse 
existimavimus, ut qui praesunt officio tabelliones ipsi per se modis omnibus iubeantur Qnstrumentum facere 
idque cum absolvitur adsint, neve aliter patiantur chartam compleri nisi haec peracta sint: wt ipsi 
habeant negotii notitiam et a iudicibus interrogati possint quae subsecuta sint. nosse et respondere, idque 
mazime si litterarum imperiti sint qui haec mandant, quibus .edengnesl est atque ad convincendum difficiüs 
1 infitiatio eorum quae re vera secuta sunt. ltaque ut haec omnia prohibeamus, idcirco praesentem 
legem scribimus, atque haec omnino observari volumus a tabellionibus, sive in hac felici urbe sive in pro- 
vincis sunt: qui sciant se, si quid adversus haec egerint, omnino slationibus quae vocantur privatum iri, 


3 ravra om.g || 7 To Kisys L | 8 10? evga- 
Bolalov) tabellionis e f 9 *ovià libri | 10 a9vov M. 

12g. à4À' avOie — nánpoats om. x) ép rovto Le 
rovto ér£gg [Y | 13 magzrA9av ML!) ode» L*Bi| 
ov0i] ove BY 9 L* | 15 ragóvros] ud» male add. Ha- 





2 eum V | 3 qui — 6 tabelli| scr. A* in ras. 2 ver- 
suum | 4 negotii V eulg.] rei F(*) | 7 sibi] si V'[ 8 de- 
legatum A*7'] delegato R'T' delegate V! delegata V* 
vulg. | commissise R | 9 suorum — venisse om. V' | 
10 alio R! | post comisisse verba euidam — comp!e- 


loander ( B1) | 16 ó om. L' | wz»] dni tz» L | 17 59er? 
L] evgí2n MB | 19 buvdóvevev vo Piansceiv M(c)) 
bxiyüvytiórro Qianeasiv LBX | 23 vónov, ans) Geazi- 
Lousv dva inc. I3 (vóuov, xai Sacnítousv des. BY) | 
Tov mtgosararac Tijs égyaaías avuoAaiygágovs] prae- 
positis operi tabellionum c | 25 4x rgóztov zavróe ML] 
dx mavros vpozov vulg. cum Haloandro (B) | 27 £xri- 
O7vai L'! | 1Q om. M | 30 xagaxoAov9rxóra L | &no- 
xpivsa Das LBi ástoxgivaaD'a. M | 34 ravra závra L 
35 yoagoguav] conscripsimus c | 37 £i raóry) in ipsa e 
39 exarióvow] BaSudv B et sic in sgg. constanter 


tionem (8 sg.) repetit R' | his R! | 17 cadente vulg. 
notitiam V | 22 leg. credidimus? | 25 demittitur A 
26 intersit libri | 27 geratur (generatur V!) haeo V^ 


habeant ín ras. 3 litt. R* | 28 interroganti. A! | 29 lit- 
teris V | 30 hoo R' | iniungunt V] iungunt 7' ungunt 
R* ungit R* | 31 inconuincibilibus R! | 35 praesente 


R! | conseripsimus K] scripsimus V | et AT] ut V' uel 
V? | 365g. ipsam felicissimam ciuitatem R | 39 omni 
modo his VT'] omni modo nobis £& omnino his K* 


UT PROTOCOLLA DIMITTANT 


vióvov, xal à nag! avtüv eraleis dp! q vs éritayz- 
was vÓ GvufOÀaiov xai magaysvouevos avvO$ xugios 
ve dni ris Graríovos ajDevrías favas* xal uevafAn- 
Üvsstas v0 mgüyua, xai ó uiv vó Àonóv vavtqw ép- 
4im Tzv rábuw áv Tj GraT(Ov. Óómo(av 0 xav' avrUV 
ngarrsvov dlyev, o 06 ya dxnsceivas vavrrs v elc Kovas 
*&v vmoygagovram éxtvq. nud; yag ó uiv àm- 
xiímga vovrO mQártuv vmap rv dpauuévov avrQ, o di 
xarà v5yv éxsivov yvourv vovto Kngabe, dià vovro xai 
(uiis vavrqyv éxayousv avrois vis 
rovrov yivowras meQl và Gvufólaia óxcio( va xal 
&cgaÀícrrgo:, xai ur Quà t9v davraw dvegiv v8 xal 
€. reupiv ross GAloxoíovs QuapOaigoas Blow. Ei 9à 


ovx abus tv sin rov TZv éfovaíav v5$ GraTíOvos 


magalaBsiv 0 v6 cvufólawwv xagà rà Vp raw dia- 15 disposita sunt per praesentem 1 


1érayuéva usto TOv sagóvra vóuov émirarrÓpsvos, 
9 uiv avufolakoygágos éxnimtéto) voórtow dzagi TOV- 
TOv, Éregos di dvt' avrov mgofalAíaOo: ovÓiv Lz- 
paovuévov mavrelas évrevOsv ToV Té GTar(0vos xv- 


eíov, «| rue eim vov Kin Dsv allà ur evuBolawypgá- 20 inde venientibus, 


qos avróc, ovd dxnínrovros TÀw éxiDav móQow- 
aÀÀ' avroU uóvov TOV TÀ TOiaVTa xOuyevaauévov xal 
dzabucavros t9» éavrov nÀngovv dgyacíav tis ztQo- 
Geragías éxníztovros, navrov uévro: vàv GÀAÀov ràv 


215 


Nov. XLIV 1 


eis dirigitur ad iniungendum documentum et inter- 
est, ipse dominus super stationis auctoritate erit; et 
mutabitur causa, et ille quidem de cetero hoc ob- 
tinebit officium in statione, quale qui in ea prima- 
5tum tenebat, ille vero cadet ea aut unus erit mini- 
strantium ill. Quoniam ille quidem dedignatus est 
hoc agere quod erat concessum ei, ille vero secun- 
dum illius voluntatem hoc egerit, propterea nos hanc 
intulimus eis poenam, ut ob timorem fiant circa do- 


mOiviv, iva dés 10 cumenta et iusti et cautiores, et non propter suam 


requiem et delicias alienas corrumpant vitas. 


29 Si vero indignus forte sit potestatem stationis 
suscipere is cui documentum extra ea, quae a nobis 
m, iniungitur, ta- 
bellio quidem cadat omnibus modis hac causa, alter 
vero pro eo constituatur; nihil omnino damnificando 
ex hoc stationis domino, quicumque fuerit extraneo- 
rum et non ipse tabellio, neque cadente lucris ex- 
sed illo solo qui talia perpetravit 
et dedignatus est suum complere opus primatu ca- 
dente, omnibus quidem alis super stationis iure 
integris dominis eius ab ipsis tabellionibus qui talia 
peccaverunt servandis. 


4zi sj Gratioyi Duxaiony üxepaío»v vois xvolos auris 25 


ctagà TOUe Tà TOvaVra mtrGíGawTaS Gv lolcioygágovs 
3 gwarrouévow, Kai uf, nÀarrétoGaw oi Gvufo- 
AaiOygdgos ztpogágsie, ale vócove rvyOv dvagapovvrss 
sj eis aGxolae toiavras, FKiscr. yàg avtoWe, &k T« tOw- 


$ Et non fingant tabelliones occasiones, per aegri- 
tudinem forte descendentes aut occupationes huius- 
modi. Licebit enim eis, si quid tale fuerit, evocare 


ovrov tin, neranéuyagDas vo; dnitárrovrac xai Ov 30eos qui contrahunt et per se causam complere; pro- 


éavrdàv tó mgàyua nÀnggGc:: üÀlos va ravra Àj 
rà Gvuflaivorra anavías ovx dv éuzodowv avaír vois 
xaDólov, diri ur div dv avOQanow ovros dariv dvau- 
quaBrintov, oe ur QivacOa, xüv à ri vv agódga 


ín Dixaiorava, 0ucs OiEaa Dal viva nausQiuvruévry 35 


4ugisBrrngiv, aÀlà urdà voie mxópovs avrois dAa- 
rovs yívsGJas xarà vovto Dià cz,» tav Ésiravtóvcov 
cv»éytiay. ztgogaditéaO'ogav, xáAliov üv Aya ngát- 
1&4» dcpaÀos 5j noA éntuBaivuv énoavüovas. 
1^ : ar 


inde haec quae contingunt raro non impedimentum 
facient universis, eo quod nihil inter homines sic est 
indubitatum, ut non possit, licet aliquid sit valde 
iustissimum, tamen suscipere quandam sollicitam du- 
bitationem: sed nec quaestus eorum minores fieri 
per hoc propter contrahentium frequentiam occasio- 
nem habentes, cum melius sit pauca agere caute 
quam multis interesse periculose. 


lva 0i ouo a5 cgódga avrois amv ó vouoc 404 Ut tamen non vehementer eis dura lex esse vi- 


slvai QcEtev, rudié davoyaguádvos v1$ üàvOQuzvrs qv- 


deatur, nos coniclentes humanam naturam mediocres 





«umque qui ab iis delegatus sit, ut instrumentum faciendum recipiat, et adfuerit, ipsum auctoritate in 
statione d erp, €sse; alque res commulabitur, ut alter in. posterum eum locum in statione. obtineat, 


quem habebat qui in ea. primatuin 


libus futurus sit. Quoniam enim alter 


erebat, alter autem. eam amittat. vel unus ex scribis illi ministran- 
dedignatus est. id y oae quod ipsi commissum erat, alter autem 
idem secundum illius voluntatem egit, propterea etiam. nos T 


anc iis poenam infligimus, ut propter hunc 


metum circa instrumenta et iusti et cautores fiant, nec propter suam socordiam ct luxuriam alienas fortunas 
2 evertant. — Quodsi is, cui post praesentem legem conira ea quae a nobis constituta sunt instrumentum 
conficiendum mandatur, forte non sit dignus qui polestatem stationis suscipiat, tabellio quidem modis 
omnibus eo iure privetur, alter autem in eius locum promoveatur, ita tamen ut nullum omnino damnum 
inde patiatur stationis dominus, si quis sit ez: extraneis nec vero tabellio ipse, neve reditus qui inde re- 
dundant amittat: sed ille solus qui talia commentus. et officium suum czplere dedignatus est, primatu 
exuatur, reliqua vero. omnia iura s(ationis integra dominis eius serventur praeler tabelliones qui talia 
8 deliquerunt. ANeve causas fingant tabelliones, ut ad morbi forte excusationem. confugiant vel alias 
eiusmodi occupationes. Licet enim iis, si quid eiusmodi sil, arcessere eos qui mandant et per semet ipsos 
negotium complere: cum praesertim quae raro accidunt, impedimento non sint iis quae universe valent, 
quoniam nihil inter homines adeo indubitatum est, quod quamvis longe iustissimum sit, tamen nequeat 

liquam admittere sollicitam dubitationem. | Sed ne quaestus quidem sibi inde minores fieri propier. diu- 
tinam mandantium moram causentur, cum melius sil pauca agere tuto quam multa aggredi cum periculo. 
4 Ne tamen nimis iis dura lex esse videatur, nos humanae naturae ratione habita accommodaías eidem 


5 xarà caro» L| 7 vnoygagóvtov. LB] vxoyga- 
qévrov M ministrantum (quod lectionem vztovgyov»- 
vov vel zrorvovvrow flagitare censent Hombergk et Za- 
chariae) | 9 xai om. c | 10 émáyopuev) intulimus c j 
15 rerayuéva B | 1i vovrov) ravrrs Zachariae | 19 vov 
Ba uov ToU xvgiov B | 20 aAda urn M] aÀAà nu; 6 B 
4l ó L| 24 vàvw dai «jj Gvatiovs Oixaícw] super 
stationis iure c |. 25 avroic Z 25 zapà vov Zachariae] 
magi voUs libri ab ipsis c | 28 aiv vosovs] per acgritu- 
dinem & | 29 4fsori] liocbit c | 33 ard" d» avOgo- 
xou B | 38 ngogacitéaO wear] occasionem habentes g |, 
xdiluw óv Haloander cum £ (B)) xáAduov ML' xaAliov 
yae Li 


1 iniugundum RA | 2 stationibus V [ 3 de cetero] de- 


ereto V [| 4 qui om. R* | primatum] primatorio A pri- 
maturio V'; leg. primatum (gerit)? | 5 tebatur A! [. mi- 
nistreseeum 7?! | 6 leg. Quoniam (enim)? | est om. £' | 
7 erat] e»«« AR! | 8 hoo] haeo £ | 9 intulibus R? | *ob 
| timorem] optime R! VT' optimi R?vulg. | 11 alienationea 
| R! y 13 stationis J7eimbach) stationibus (statutionibus V!) 
| libri (in stationibus vulg.) L5 dispositi R' | 16 hae] 
| haec A! a R* | 17 dampnificandes V dampnificandum 





A? f 21 dedignatus est] dedigesee FR! | 22 stationibus V |! 
23 eius ow, A! | 21 occasionis VR!7'! | per] leg. ad? 
28 discedentes vulg. | 29 eis V] ei RT || 30 compleri R* 
deinde V || 31 quae] quod R'! [ 36 occasiones R | 37 cau- 
tem AR! | 38 interest periculose V'| 40 dura vulg.] dira 
libri | 41 nos] et nos 7? | conuecientes R' 


T | 18 fuit R | 19 ipse tabellio JE ipso tabellione 











Nov. XLIV 1. 2 


Cro; Gvupítgovs avri wal rovs vóuovs TOUS rjueré- 
gov; tíJ«uev.  Dià yip tà$ TOvaUrag aUrQv igc€ dp- 
quafntrons DUousv avrots ádnav éxietp fva dni 
roírq mgoBuAAsaOai dv vnouvijuad, maga tq Acu- 
sporári uayiarQq vüw xjvcov The sÓciuovos vav- 
Ty6 mtÓÁRON xarà TO GUvT)O ss rtpartOuévose, xai áütav 
avrQ Dulora: énirávreG On: mapa vov avuBaAlóovram 
4v Tjj xar' «viv oraT(ov. và GvufóÀaia wal àmo- 
Àvouérow avtàv magayiveoas* xai urüsvi stavralos 
fr tà» £ni rijs Grar(oros Óvrow áÓmav elvas 7 
driverreGÓa. cyw coyrn» rv ámolvouévor magayive- 
cv, nÀjv r avrov TOU GvufoÀcwygdgov TOU Tv 
viiÜerríay Éyovros fj 100 xag! atroU éxi vovrqQ Qo- 
BÀgOéivros asi dé v. magà vavra yévovro xal fregoe 
drivoxÓrin, trvixavra Üxoramrévo Tj Tow] o Svu- 
BoÀmwoypipos 0 riv avOsvríav Éyov vj mag  fjuowv 
dumgocOsr Qdiwgiouévg, avrdw uévro« TOV gvpfo- 
rena Ói& v0 xpnoiuov vàw avuBaAlóvraw o)x dxv- 
eovpévow, (cusv dé, e Óén vov vóuov r0 Àonóv 


276 


DE TABELLIONIBUS 


ei etiam leges nostras ponimus. Propter tales enim 
eorum forte dubitationes damus eis licentiam singu- 
lis unum ad hoc constituere gestis apud clarissimum 
magistrum census felicissimae civitatis sollemniter 
5 celebratis, et licentiam ei dare ut delegentur ei &b 
his qui veniunt ad eius stationem [et] documenta et 
dimissis eis interesse, et nulli omnino alteri in sta- 
tione existenti licentiam esse ut aut delegentur ei 
initium aut cum dimittuntur intersit, nisi tabellioni 


10qui auctoritatem habet aut qui ab eo ad hoc statu- 


tus est, Bi vero praeter haec fiat et alter delegetur, 
tunc subiaceat poenae tabellio qui auctoritatem ha- 
bet & nobis dudum definitam, ipsis tamen documentis 


pepe utilitatem contrahentium non infirmandis. 
15 


ovimus enim quia metu legis de cetero et ipsi cu- 
Stodient quae & nobis decreta sunt, et documenta 
sub cautela iacebunt. 


«aU0roí 1: qvÀatovos rà mag! nude *à gGvufólauk va 20 


dv dcgalei xsíaevas. 


CAPUT il. 


"Exsivo u£vtos 14) magóvrs ngocciOsusv vóuq, ore 
TOU$ OvufoÀawypáqovs urj aig Érsgov yaptrv wada- 
Qv ygápav GvuBoÀcuor, mÀnv ti uy kis dxsivov Os 
mox&(usvov vó xaAoUusvov mgorróxoAAov Kyo, 
Tr» rov xarà xaigóv évÜoiorátov xóuyros vw Duiov 
quà» Àagyrrióvow moimyogíav xal vOv ygóvov xa 
0v 6 gágtr$ y£yovs x«i ónóca dni vOv 1ouvtov sQo- 
peras xai rovro TO ztQaróxollov ui amotéuvtiuv, 
dÀÀ déyxsiusvov dày. louaw yàg 7t0À 
dx rdv TOwÜrov xcprüv éLheyyOs(cas mQoreQóv va 
wai viv. (rt xüv &i Tug eim yagrre (xai yag 7 xai 
ToUro eidousv) Éxmw tO ntQartóxo, OUVg OVTO KaTa- 
ysyganpivov, 4ÁÀ' &AApw Twvà ygagnw £yov, .undà 


Illud quoque praesenti adicimus legi, ut tabelliones 
non in alia charta pura scribant documenta nisi in 
illa quae initio (quod vocatur protocollum) per tem- 


Te 25 pora gloriosissimi comitis sacrarum nostrarum largi- 


tionum habet appellationem et tempus quo charta 
facta est et quaecumque in talibus scribuntur, et ut 
rotocollum non incidant, sed insertum relinquant. 
Vovimus enim multas falsitates ex talibus chartis 


Àas magazoiwjctue 30 0stensas et prius et nunc: ideoque licet aliqua sit 


charta (nam et hoc scimus) habens protocollum non 
ita conscriptum, sed aliam quandam scripturam ge- 
rens, neque illam suscipiant tamquam adulteram et 
ad talia non opportunam, sed iu sola tali charta 


4x&ivor TQosucOmnGav o xifdn, óv TS xal ;ztgós rà 35 qualem dudum diximus documenta scribant Haec 


vo,zUra OUx ÉmitiUMOr, GÀÀX uóvq td towvtq yáp- 

Tp Ónoiov KuzgocOsv tiprxausv và Gvuflo, £yyga- 

gétocav. Tavra Oü rà negl tZ; wow EIOS tw zaQ- 
cap. II in. citat B* p. 603 Zach. 


itaque quae de qualitate talium chartarum a nobis 


eiiam. leges nostras ferimus. Nam propter tales eorum si quae sunt excusationes damus iis licentiam 
es ngo unum aliquem ad hoc proponemdi per acta apud clarissimum magistrum census felicis huius 
urbis more solito confecta, dandique potestatem ei, ut a. contraheniibus in sua statione instrumenta fa- 
cienda recipiat et cum absolvuntur ea intersit: neve ulli omnino alteri eorum qui in statione sunt licentia 
sit vel ab initio mandatum recipiendi vel cum absolvuntur. interveniendi excepto aut ipso tabellione. qui 
auctoritatem habet aut eo qui ab ipso ad hoc propositus sit. Quodsi quid adversus haec fiat atque alteri 
mandatum sit, tum tabellio qui auctoritatem habet poenae a mobis supra definitae subiciatur, ipsa 
tamen instrumenta propter utilitatem contrahentium. irrita ne fiant. — Scimus autem propter metum legis 
in posterum ct ipsos quae a nobis praecepta sunt observaturos esse et instrumenta in tuto positum iri. 
1L iud tamen praesenti legi adicimus, ne tabelliones in alia charta pura scribant. instrumentum 
nisi in illa quae in fronte protocollum quod vocatur habeat, quod ferat gloriosissimi pro tempore comitis 
sacrarum nostrarum largitionum nomen et tempus quo charía facia est et quaecumque fn talibus prae- 
scribuntur; neve hoc protocollum abscindant, sed insertum relinquant. Scimus enim multas litteras falsas 
ex eiusmodi chartis et antea et nunc esse convictas. Unde si qua charta sit (etenim hoc quoque vidimus) 
quae proltocollum non ita conscriptum habeat, sed aliam quandam scripturam, ne illam quidem admittant 
lamquam adulteram neque ad nt» idoneam, sed in sola charta tali qualem supra diximus instrumenta 
inscribant. — Haec vero quae de chartarum qualitate deque abscissione protocollorum quae vocantur a 
| asross B | 5 raírns om. e | 75g. zagà vv — ova- 
Tíov«] ab his qui veniunt ad eius stationom € | 8 x«c' 
avràv B | 11 àzoàvoucvge B | 12 £] «4 B | avrov 
scripsi (idem legendum aut àstó delendum censet Zachariae)) 
emo libri, om. € (cf. Julian. c. 169, ubi leg. nisi ei qui & 





dxyov yoapz» L | 35 &xivow (éxsivo L9) mowuiw mpo- 
wcdocay L | 38 và om. L || àv zagrov] talium ohar- 
tarum 6 


tabellionibus propositus sit) [. 13 avrov] rov add. B || 
4ni 1001 ML] £nxi rovro B Haloander ad hoo e | 14 v« 
om. | 1652. definitam (i. e. r5» — dum uév;v) e || 20 va 
mag' zudw ML) 9sazuaSévra add. Halounder (B) quae 
& nobis deoreta sunt c | 22 4xeiva L| 24 avufóAaiov 
(evugé? L) libri] evuóhaua Haloander ex e | 25 zrgo- 
xt&iusvov] initio c | Zzo« M] £xe« B, om. L (cf. ad v. 21 
ete) | 27 nuaw Aagycrióvov ML) zustégov Oncavgaw 
B (ef. Ath. et schol. ' MS'avaaiov' p. 513 Heimbach) | 
xa" 0v MB] xa9' àv Eyes L | 28 zcgoypdgeras] zt90ygá- 

s1a5 Ü£gexas L| 29 rovro om. e | 31 v8 om. B || 33 si- 
| sedens ML] oidauev B scimus c | 34 ygagzv xov B 


2 e R| 3 unam libri [| 4 civitatis] 'quidam habent 
in textu huius' gl. Accurs. | 5 celobrabitis & | eis dare 
VT | eis ab V^ [ 6 et del. Beck | 7 demissis £ [ et V] 
ut RT | stationem R || 8 esse om. V | 10 qui] quia 
habent V | status V? | 12 subiaeeee V! subiacebit V? 
subiacet T'| 13 definitae vulg. | 15 enim om. R! || de 
cetero] deoreto V | 17 *iacebunt] faciunt /ibri | 22 adici- 
mus V] addicimus 7' addimus && | 23 sg. in illa] in om. Vj 
24 initio RV] ab initio T'| quod) que V? | 27 quoeum- 
que V | 29 chartis om. R' | 32 scriptum &*' | 33 susci- 
pient V (j 34 oportuna V' | 35 scribat R! | 36 quae 
om. R | de equalitate RVT 


UT HAERETICI CURIALES 271 Nov. XLV pr. 


và» vuiv dioQuguéva xal 17€ &morours rw xalovui- decreta sunt (et) de incisione eorum quae vocantur 
wav nootoxó xparsiv éxi 5e evOaiuovos ravr5s — protocolla valere in hac felicissima solum civitate 
"óleo; uóvov BovÀóuiDa, KvOa moÀó udv vó vüv volumus, ubi plurima quidem contrahentium multi- 
qvyaAkayuat on nigDós icr, noÀÀg dà 7 tÀv xagrów — tudo, multa quoque chartarum abundantia est, et 
dgpOowía, xni mágsgr. TQ vevouidguávq gómq ^ voie 5licet legali modo negotiis uti et non dare occasionem 
mQiyuadi yeraS«u xal un didóvas moópacív riG& ra- — quibusdam falsitatem committere, cui se obnoxios 
gazoínd«v cuagrávssv, vs éavroUs vxsvüvvove órras existere demonstrabunt qui praeter haec agere prae- 
&modrilovawv, si vi maga vaVra xgüba. Daggnanav. — sumpserint, 





(Eniloyos) TÀ&k roivvv zagactávta zuiv xal Oii (Épilogus.) igitur placuerunt nobis et per 
TovÓs vo) Üeíov ÓnAoíueva vouov rj a7 vnsoz? Koy« 10 banc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 
xal zipat) zagadoUves ozsvoáro. operi effectuique tradere festinet. 

Dat. xvi. k. Sept. CP. post cons. Belisarii v. c. anno Dat. xvinr. kal Septemb. CP. post cons. Belisarii 
secundo. [a.537]] v.c. [a. $36] 

ME XLY. Auth. LII, 


HEPI TOY MH EAEYOEPQ2OHNAI 15 R. UT HAERETICI CURIALES 

BOYAEYTIKHE  TYXHEX IOYAAIOYEZ 'TE ET MUNIA IMPLEANT ET OMNES FUNCTIO- 
KAI XAMAPEITAX H AIPETIKOYZ NES EXHIBEANT, PRIVILEGIIS AUTEM NON 

HPOODAXEI THX AYTQ9N 9PHEZKEIAX, AAAA  FRUANTUR. ET DE TESTIBUS HAERETICIS 
TOIXS MEN BOYAEYTIKOIS AEITOYPTH- ET UT DE CURIALI FORTUNA TESTIMONIUM 
MAXZXIN YIIOKEIZeAI, T9N AE IIPONOMIQ9N 20 PERHIBEANT H 
AYT9N MH AIIOAAYEIN. AYNAZeAI AE 
AYTOYX KATA OPG04O0EZ9N 9X YHOKEI- 
MENQ2N BOYAEYTIKHI TYXHI MAPTYPEIN, 
OIA AH KAI YIIEP OPOG0AOEOY "THE IIOAI- 

TEIAX KAA9Z MAPTYPOYNTAX. 25 
'O avró; Bacileve "Iokwvg énágyg gavcagiary 1o H', Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


ánó ónátow xal matQuxiq. 


(Hoooipnior.) 'Piud i mgós Zuás Évaygos 9 d9 (Praefatio. Verbo nobis tua retulit eminentia, 
puovvxay imapor;, Tiwà dv voi; fovisvrais elvas — quosdam inter curiales esse Iudaeos forte aut Sa- 
lovBaiove tvyov 7; Zauageívag 7; Movraviorás 7] GALws 30 maritas aut Montanistas aut aliter respuendos ho- 
xaranrÜcTove dvO'guove, ovs oUzw xal vov y og9; mines, quibus nondum hactenus recta et immaculata 
xai éáuolurtos zjuv xavélauye mígru, GÀÀ! dv oxóts, — fides illuxit, sed in tenebris sedent animarum vera 
xáÜrvrai, taie wvyai? vw GÀgO9Ow o)x aíaOOpavos 


Nov. XLV (2 Authent, LII) Graece extat in ML (de B cf. Heimbach manuale Basilicorum p. 420 q.). — Epit. 
Theod. 4$, Athan. 8,2 (inde Nomoc.^ XIV ti. ad 12,2), Iulian. const. XLI. Summarium praestant paratitla ad 
Coll const. eccl, I 5, 21 p. 1291 Voell. ubi citatur 'vàv usr& vàs vsagàg v' Quávabus". 

pr. summam than. repelit in paratitlis tit. 3 $ 8 (inde Coll. const, eccl. III 3 in paratitl. p. 1361 Voell.] 


nobis definiia sunt valere tantummodo in hac felici urbe volumus, ubi magna est et contractuum copia 
et chartarum abundantia, et in. promptu est legitimo modo rebus uti neque cuiquam occasionem dare falsi 
erimen committendi, cui se ipsos obnoxios esse demonstrabunt, si quid adversus haec agere ausi sint. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt tua. sublixnitas 
a4 opus effectumque adducere stude! 


XLF. 


NE IUDAEIL ET SAMARITAE VEL HAERETICI NOMINE RELIGIONIS EORUM A CURIALI 
CONDICIONE LIBERENTUR, SED UT MUNERIBUS QUIDEM CURIALIBUS OBNOXII SINT, 
PRIVILEGIIS VERO EORUM NON FRUANTUR. 1IDEM AUTEM UT POSSINT CONTRA ORTHO- 
D0XOS CURIALI CONDICIONI OBNOXIOS TESTIMONIUM DICERE, QUIPPE QUI ETIAM PRO 
ORTHODOXA REPUBLICA RECTE TESTIMONIUM DICANT. 
Idem Augusius Iohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Nuntium aliquem ad nos nuper tua sublimitas rettulit: esse quosdam inter curiales 
Judaeos forte vel Samaritas vel Montanistas vel alio nomine. detestabiles homines, quos ne nunc quidem 
recta et Integra nostra fides collustraverit, sed qui in tenebris sedeant neque animis vera mysteria per- 





4 avva&Aayuátov| cvvaZAayu£vow er g Haloander | ; — 1 et add. vulg. || earum libri | 2 solam V? sola |j 
5 vóno L | 1 vnsvOvvovr L' | 5 &agoratsv L | 9 «pil. * 3 ubi (ut V!) plurima R*VT] duplum R' | 5 uti et 
om. B || 12 xvi. k. sept. CP. M] xeun lal Septemb. CI*. e, |. Heimbach] ut et V et ut T' ut A! interesse et £* (oie) u 
mo im xalasd, XemveuBoiov Ath., unvi cerevauflolo VJ 
Theod, om. lul. (xv. k. Sept. Zachariae) | post Bilisario 
uc. conss. ann. secundo M, post cons. Belisarii v. o. € post 
cons. uelisari (re! uilisari) JulPP* uzrü v7» vmavtiaw 
Basjigagíov Ath. Theod. | 15 rubr. Ilegi. aígerexay Bov- | Bamb.) V Bamb. 1I, om. RT al. | 14 Hanc constitutionem in 
Aevxàw ottives xarà opOQo0óEav Qévavtas uaprvgatr 0r« | Rf. 18" ad finem Collationis LX (post nov. CX XIII «— 


| 6 committere] omni mittere R! [7 prae V | agere 
| 
Tóyr vnuóxewra: Theod. (rj regi Bovisvrawv xal sabea- | Auth. CXXXIV) adiecit R* | Ev LII V f 15 afetici 


aliquid A vulg. | praesumpserit A! | 12 subscr. dat. 
xvi. kal. septemb. (sept. Bamb.) cap. (ca. Bamb.) post 
consul. bilisiario uiro clarissimo con. (bisiario uiro kari. 


16 vs om. Ath. | 21 amoAagsv L | 24 tzs] vov L beant R rubr. | 26 (I)nperator iu. R | 28 *Verbo] eero R&V 
Verum T' al. | eminentia retulit & | 30 homines quibus] 


Tàyv aiperixdv u& (ul v. l.) vsagó Nomoc. LE V | 16 et ut omnes R | 18 et de] et om £ || 20 prohi- 
quibus hominibus E | 31 nundum AR 


28 "Pita Ti] "Piura Ath. cod., & || &vayagos om. & 
32 ruow om.g | 33 ra? wvyais] animarum g 


Nov. XLV pr. 1 


pvarroiov: wal énaidi)seg aígerixoUs picoUpsv, oiov- 
*d1 xürà Tavtr» TZv mgógagiv dAeóOsQo: Bovisvts- 
xàw slvas lurovgynudvaw' wal o monks à T 
rovrov OixxquOÓ Tia. "Husie voivuv dJ'avpácapev, t 
meg 9) avvaoís - xai ó e 7 Gy toU$ rO&OUTOVS av- 
vd» vxéutys Àcyovs, àAÀà gj ma, Zua voU6 Tà 
vouavra Aron. Juicase aí yà ires tors 
aiciv olm oiovra: dià Tig &ie Éüyarov aroníag éxei- 
va dbiovo fas vàw yegaw, &xsQ novos v0ie ueyiGTow 
áfuaciww dpvidbapev, tíe Ovx dv avt 

Tzv dÓAórQgrá Ts wal &voiiv; "fva Bovimvétoaav 
udv oi tox0UtO: TtávTe$ xai uáAa olucLovres xal vaié 
Bovlevrixaig vmoxsíadoaar Aurovgyíau, dWmtQ xal 
vai; vabewrixaig wada sor» vsvouodétnras, xai 


prdsuía Ooraxeía «iy vovabrre avrove éEaigeíros vé- 15 enim neque antiquarum quarumlibet 


xm$ (rovro yag oUrs rÀw maÀciudv viva vOucw ovre 
tw wéow sigrrai), avdbws. uivros Bovlsvrixt axá- 
ens Éarocav viups. Kal émaüfnmeg oí vóuo: moÀla 
Jióae. voie Per eB mpovómin, msQí T TÓ gi 


218 


UT HAERETICI CURIALES 


non sentientes sacramenta: et quoniam haereticos 
odio habemus, nes per eam occasionem liberi 
curialium esse functionum et quae competunt his 
declinare. Nos igitur mirati sumus, si sapientia et 
$acumen tuum tales eorum pertulit rationes, et non 
repente talia dicentes dilacerasti. Si enim homines 
quidam sunt qui putant per novissimam absurdita- 
tem illa eid se praemia quae solis maximis 


dignitatibus reservavimus, quis non eorum babeat 


OUx dv avtov giczcssiÜexosam vecordiam et stultitiam? Quapropter cu- 


riam exerceant huiusmodi omnes etiam nimis in- 
gemiscentes et curialibus subiaceant functionibus, 
Sicut etiam officialibus, ut dudum sancitum est, et 
nulla religio &b huiusmodi eos excipiat fortuna (hoc 
m neque 
novellarum est), indigni tamen curiali sint honore. 
Et quoniam leges plurima praebent curialibus privi- 
leis. et ut non caedantur et non exhibeantur neque 
aliam deducantur provinciam et alia pl 


vmregOas zeQí r8 v0 uj) xagígrag Os unà sie éré- 20 horum nullo fruantur, sed quicquid scriptam est de 


e áysgÓai: xopav xal Érsga uvoía, ToUTow dmo- 
vérecav prüsvós" aÀA &i vi ud» yéypamtas sei 
BovÀemàw ob xapibóuevov avroiís moovOguor, TOUTO 
xai in avrois xoazeíto, xal zAggovrogay dapatixde 


1s xai xoruarixaos Ascrovgylae, xal urdsis rovrov av-25qua et animam 


curialibus quod non confert privilegium, hoc etiam 
in bis valeat, et — corporalia et pecuniaria 
munia, et nulla ab eripiat eos lex; honore vero 
fruantur nullo, sed sint in — fortunae, in 

volunt esse. Bic igitur eis de hoc 


Tov$ éfagmaLéto vóuos, Tar 04 ànolavérogaw un- pone. 
ejiis, &ÀÀ Kavongav dy driníq viv Tíxrv, dv ola xal 
TZv wvyyv 4BovijOnsa» alvas. ovto Toívvv avroic 
TO magi 1ovrov Dia ss. 
CAPUT I. 


Kádxsivo uévtow ys mtQoijyynAas $uiv dbv L517-30 Illud quoque nuntiasti nobis dignum quaestione 
«o; Gov yevóuavoy. épmi5y yao rovs aigerwxove uag- tibi natum. Quia enim haereticos testimonium per- 
rvpei» dep dp' cw ógJódofos ngos dlAnlovs Ó«« — hibere prohibuimus, ut quando orthodoxi inter - 

igovrai, Qidovrss avtois warà vzv zusrégav Oirolw,  utros ligant, dantes eis per nostram constitutio 
sí uiv 4v alljlos qigorió va éxeivos xal ÜuxáLowro — nem, si quidem inter alterutros misceantur illi et 
xai éx&rtgos aígeruxós ai O va évdycow 0 vs dvayó-3Slitigent et uterque haereticus sit et actor et reus, 
pavos, ÜOvvacOas. paapgrvgaiv, abimv aAÀnAo Ovtow jm testimonium (dari), dignis adinvicem existenti- 
wal vàw Üixabouévay xai Tuv uagrvoovrrwv' &i dà bus et litigantibus et testimonium perhibentibus; si 


eap. I argumentum notatur Nomoc. XIV tit. 12, 2 (ubi citatur vaagá ug) et 9, 2. 


cipiant: gui quoniam haereticos odio habemus, hoc nomine immunes sese a curialibus muneribus esse 
arbitrantur; atque de his opus esse diiudicari. — Nos vero mirati sumus, siquidem $udicium et 
acumen (uum eiusmodi eorum sermones toleravit ac non confestim eos qui talia loquuntur conwellit. 
Nam si qui sunt homines, qui propter extremam pravitatem illis praemiis se dignandos existiment, quae 
10lis maximis dignitatibus servavimus, quis non eorum tenuitatem et inscitiam oderit? [taque curiales 
quidem sint isti omnes, quamvis vehementer lamententur, et curialibus obnoxii muneribus, pariter stus 
officialibus secundum id quod olim lege sancitum est, neve ulla eos religio ex hac condicione eximat (hoc 
enim neque veterum ulla neque novarum legum dictum est), indigni tamen omni honore curiali sint. Et 
quoniam leges mulla dederunt curialibus privilegia, qualia sunt ne verberentur neve sistantur neve in 
aliam provinciam ducantur atque sescenta alia, horum nullo fruantur: sed si quid de curialibus scriptum 
est quod iis privilegium non conferat, hoc etiam de illis valeat, et tam corporalia quam pecuniaria 
munera exequantur, neve ulla eos inde eripiat lez, honore aulem antur nullo, sed in infamia sit 
eorum condicio in quali etiam animam esse voluerunt. | [ia igitur iis de re constituas. 

L Ceterum illud quoque ad nos detulisti quod quaestione dignum tibi extitit. Quoniam. enim 
haereticos testimonium dicere in litibus quas ertiedeai inter se habeni vetuimus — qui dedimus illis per 
nostram constitulionem, ul si quidem inter se misceantur. et litigent atque uterque haereticus sit tam actor 
quam reus, possint teslimonium dicere, cum se invicem digni sint et litigantes et testes; rursus si haere- 


1 oiovras M] ole L* ol L* (6v« Haloander) | 3 Àn- 
voveyruátov] dt5:50av» add. L in marg. | xai — 4 àia- 
xgid vai] et quae competunt his deolinare c, unde male 
Siaxli8Tvas coni, Osenbrüggen | 1 Giéanacev] dilace- 
rasti c | 11 T4 xai &vosay om. L | 12 àv M] rpiv L, 
om. e | 14 soir» vevonoOérrrai] Cod. 1, 5, 7 | I6 rovro 
M«] rovrov L || *o00à Mic) ovàiv L | *ovdà ML | 
1Tanágne om. g |. 195g. cf. Cod. 10, 32, 33 et Nov, CLI | 
20 *urxs ML | 21 éxolaféxocar L (id. 26) | 23 xagi- 
Lopévom L | ttgovouiov L* | 21 «2v toxrv] fortunac, 
unde v7 TUyr$ commendari non recte putat Zachariae 
28 ZBovin9nsav L | avrov; L* | 29 «ó M] om. L 
SuaSes M (cf. e)] QaSdo 9 L | 31 ywópngvov L | 10$ 
om. L | 32 efgEayuav M] aiofapav L | áp! ow M | 33 9ia- 
va£iv] Cod. 1, 5,21 


2 odio] hodie R | occasionem] hoo occasionem V | 
3 quae om. V | 4 sapientia et FR] sapientie V Neob. | 5 acu- 
men vulg.] cacumen libri | 6 delaterasti R V Neob. | enim 
om. V | 10 post curiam Àiatus dimidii versus est in V | 
11 exeant A, corr. R? | homines RT | 13 sucut FR | of&- 
cialis RV officialis T' | est R] om. VT 1 14 regio R 
15 antiquorum V || qualibet vulg. [| 16 est] dictum est vulg. 
sunt R | 18 cedantur R concedantur V | 19 aliam V* | 
20 nulla V, om. R | quiquid R | 23 erripiat V arripiat 
RT ij 25 de om. V | 26 *disponet übri | 30 quoque 
quod nuntiasti R | quaestionem V | 31 perhiberet V ] 
32 horthodoxi V ortodoxi R (et sie saepius) |. 34 inter] 
in V | 35 et uterque] et om. R [ sit] sic R | auctor R | 
36 posse vulg.] posset libri | dari addidi (perhibere add. 
vulg.) | 37 et litigantibus om. VT | perhibentes V 


?19 
avOuas aigerixós cs ain wal ópOódofos, xarà uiv ai- 


ET MUNIA IMPLEANT Nov. XLV 1 ep. 


vero rursus haereticus sit et orthodoxus, contra 





sruxGw xai Gyódpa JvacOa: pagrvgsiv vnip ogo- haereticos quidem etiam valde posse testimonium 
dóbew», xarà di opJodóbow ovx Kr ópOodoow Ji dari pro orthodoxo, adversus orthodoxum autem ne- 


óvrmv Tv ÜiaLouévov uri slva, xavrsÀo 


quaquam; orthodoxis quoque existentibus litigatori- 
nágodow avrois sis pagrvgíav* dOidabas voivvv ruas, 


5bus nullum esse penitus accessum illis ad testimo- 
Ge vivas 0gOó0ofos: xaDsavayvsg dovovvrai. Bovisvri- — nium eeeeee ex genere aut etiam aliter quodam modo 
xj slvai tvyns, xal ávdyxr naqelPeiv. sie uagrv, scientibus eorum fortunam: et quoniam lex suspendit 
Tové éx toU yévovs Gvvrupévove avtoig 5 wal d super orthodoxis testimonia haereticorum, propterea 
me Ówigrauivovs avtüw Tiv TUyy»' xai émad/jxso iudices pigere haec admittere: cum utique vanum 
6 vóumoe sioys, vag dx" dePodibon pagrvgías rdv 10 metuant timorem qui huiusmodi repudiant suscipere 
aipsrixd)v, Dua TOUTO TOUS DixacTOS Óxrsiv ravrac testimonium. Primum etenim pro orthodoxis funt 
mgosíegO'as, waíros ya uavaiov Qsdoíxags Üéos oí và; — (hoc autem leges agere haereticos non prohibent), 
TOucvrag magarrovusvos déyec as uagrvoías. moadrov deinde si existentes curiales contra fortunam re- 
piv yàg 9nip ópPolólav yivovraw vovro Óà oí vópo« — luctantes trahit quisquam ad curiam et haereticos 
mpirrtiv TOv$ aigsrixovs Ov xoAvovow* [xure sil5ad testimonium, quomodo non hoc pro nostra agit 
rove Owrag BovÀsvtds silva mQós Tiv TUyrv dvavwsvoy-. republica? ut sit respublica litigantium quidem ortho- 
ras Kbxss mié ais BovÀnv xal rovs aíosrixovs sis uag- — doxa, et maxime ex quo nos ei dedit deus imperare, 
Tvgíav xaÀsi zG& o9 TOVrO Vvaig t7 rusrégas zQ«r- — qui autem super hoc testantur, pro orthodoxis per- 
Tu xOhce(as; durs ava. Zw udv ol ttíay Tjv À. — hibeant testimonium. —Conversatio enim nostra recta 
xabouévr» ópdodobovcav, xal uáluata 4E ovztto 54as20est et iam plena orthodoxa fide, omni alia haeresi 
avri Qidowsv 0 Dios Bacilevey, vovs D onàg rovrov — merito constituta sub odio. 
uegrvgoivrae vnig ógOodóEow mowiaDa: uaprvglav, 
TOó yàg moÀirevun 10 ruétsQov 0gOóv vd dari xai rr 
ptGtov Te ÓgOolóEov zíataos, suiare aigéaeos áAlne 
MXOTOS HEUAOT HEVTS. 25 

(Eníloyos) Kal rovro Toivv» 5 a5 vmtQoyy 
mapagvAarréro To» Ts TuéreQov yiwoGxovca vovv : 
xai vÓ Tf m0Àitíq cvugégov uwrgrtvovga wal im: — expedit commemorans et sciens per omnia, quia illa 
Ctauévg Oià mávtaw, o éxsiva vpuiv xoà mgcrrtsv — nobis et agere et sancire studii est quaecumque 
xii vouoOersiv Qiuonojlacra: ónóca t5» rustígav 30 nostrae prosint reipublicae. 
ogelsi tolertay. 

Dat. xv. k. Sept. CP. post cons. Belisarii v. c. Dat. kal. Sept. CP. imp. Iustiniani pp. Aug. anno XI. 
Anno II. [a.537] p. c. Belisarii v. c. 


(Epilogus) Et hoc igitur tua eminentia custo- 
diat nostram cognoscens mentem et quod reipublicae 





licus sit et orthodoxus, contra haereticos quidem utique testimonium dicere possint pro orthodoxis, contra 
orthodozos autem non item; orthodoxis vero liigantibus nullus omnino iis aditus sit ad testimonium —: 
iam docuisti nos orthodozos quosdam negare se curialis esse condicionis, alque necesse essc ut lestes 
introducantur qui ez genere Ws coniuncti sunt. vel etiam. alio quo modo compertam habent eorum con- 
dicionem; et quoniam lex haereticorum testimonia de orthodoxis prohibeat, propterea iudices haesitare 
ea admittere. Quamquam vanum habent metum " eiusmodi testimonia accipere reqysant. — Nam pri- 
mum quidem pro orthodozis feruntur, hoc autem leges haereticos facere non vetant; deinde si quis cos 
qui curiales sunt atque icionem suam detrectant, in curiam trahat et haereticos ad testimonium vocet, 
quin hoc pro nostra agit republica? ut respublica sit quae litiget orthodoxa, idque maxime ex quo 
mobis imperium eius deus dedit, porro qui eo nomine testes sunt, pro orthodoxis testimonium dicant. 
Nostrae enim reipublicae status rectus est et iam. plenus orthodoxae fidei et qui merito omnem aliam 
haeresin odio Mabeat. . ; 

Epilogus. taque hoc quoque tua sublimitas custodiat, quidem et nostrum noverit ani- 
mum et reipublicae salutem sectetur et per omnia teneat nos ut illa ct ageremus et sanciremus operam 
dedisse, quaecumque reipublicae nostrae utilitatem afferrent. 








2 uaervgeiv Lc] nagrvgov M | 3 xarà 0à M] 03 om. L 
(ef. ad c) |. 5 4didatace — 1 nagtvplav et B evvruudvove 
avrois non habentur in g [| 9 avra] «vrois L? || 10 «i 
yei M) éiyns L | 11 vasrae M] ravra In] ys om. pf 
Ta; TOavrag — 13 uagrvgías] huiusmodi — testimo- 
nium g | 15 af] eis M || 16 eIza om. c | 18 xadsi] xeeve 
L*,om.g | 19 v2» Bixatouévr,y] litigantium (i. e. rw 
Jexatopuévarw) s | 20 ógPodoEov ovcav L | 23 óg8iv 
Té] 0p9ódoEóv v& Zachariae | 24 uscxóv Mg] nera L ! 
26 epil. om. L, || 27 vovv c] vóuov M | 28 uvraTrvovaa 
tommemorans (i. e. uyruovetovaa) e | 32 xv. k. sept. M] 
kal. Sept. € Julian.UP9) Ath, urvi aexeuBole Theod. || 
CP. M] constantin. imperator. iust. pp. aug. anno XI e | 
post cons. Belisarii v. c. anno II Biener, quod confirmat 
Ath. nsrà vw vxavtíav Baligagíov v0 Qevragov] post 
büimrio uc. conss. A/ p. c. Belisarii v. c. € usra TzZv 
Vnatsíay Belegapíov Theod. p. o. belisarii Iul.9) consp. 
wlsario fui* bilisario Jul." 


1 sursus A | 3 autem KR] om. V | 4 quoque] autem 
R*| 5 ad T Neob.] ut ad R, om. V | 6 hiatum non notant 
libri || ex genere] exigere R | q dam R | modis RVI 
B testinia /t* | 9 *pigre haeo A pinguius haeo Neob. pi- 
guisse haeo vulg., om. V in spatio vacuo ca. 1 litt. | cum] 
eum &) vanum] unum A unam V| !0 timore V || qui] 
quod V| 11 primum etenim pro or| V inras. | 14 tra- 
his V | quisque R [ 15 testimonium] vocat add. vu/g. | 
non] in RV f| 17 ex quo] et quod V quod R [ dederit 
R| 18 quis RV | testanti V testantibus R | pro om. R | 
26 custodia KR, corr. R? | 28 idit V | 30 possint 
(corr. R*) RV | 32 subscr. dat. sept. constantin. im- 
perator. iust. pp. aug. anno XI p. c. cons. bilisinrio uic. 
cons. V, om. cett. 


Nov. XLVI pr. 


290 


DE ECCLEBIASTICARUM 





Mc 
IIEPI THZ T9N EKKAH- 
ZXIAZIIK9N AKINHT9N IIPAI- 
MAT9N EKIIOIHZE9Z KAI 


KATABOAHZ, AIXA T9N EN 5 


K9NZTANTINOYIIOA EI. 


'0 actos. Bacileis "Toivyn énágyo ngaiogioy 10 B , 
amó vrcrOY xai narQuxi. 


(Hgooípsov.) Kai v0 mzegl rove vóuovs Gzxov- 


XLVIL Coll. V tit.1 


R DE ECCLESIASTICARUM IMMO- 
BILIUM RERUM ALIENATIONE 
ET SOLUTIONE X 


Imp lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. Et cirea leges studium «et alia 


Jacua xal t&ÀÀa márra 5uiv Dit voVro xaO" éxáctnv l0 omuia nobis ideo cotidie cum labore aguntur, ut 


dxmovsirci, (va vO Gvggqígov tois yu&TéQOiS UrrrkÓous 
dEevoiaxoiutr TO uiv éxxeyvusvov xai autrQov zavor- 
is, 10 0 Óguatóv v8 xal usuetQruévoy ivrusqtportes. 
xai zoÀÀa éiemirnÜss Oià vv ÉumgogÓsv üuergiav 
xai m£ga tO) uerQíov TOv vwóuo» mtgutogiyEauev, tva 
TÓ mgocÓev émigéor avsAavres ovre Tiv (Gótzva 
à Àowxóv eisayayapuev. "Evayyoi voivvv éygdwapgev 
vóuov rai? dyiartáreus fxxÀnG(ai dz&Gaig uovagtr- 
Qioig v8 xai Aoiroig evayéguv 0ix0is , unÜsuiar avois 


utilitatem nostris subiectis inveniamus, quod effusum 
quidem et inmensum est removentes, quod autem 
optimum et metitum subrogantes Et saepe quoque 
ex studio propter priorem inmensitatem etiam ultr& 


15 mensuram legem constrinximus, ut quod primitus 


effluebat retinentes ita aequalitatem de cetero intro- 
duceremus. Nuper igitur scripsimus legem sanctia- 
simis ecclesiis omnibus et monasteriis et reliquis 
venerabilibus domibus, nullam eis esse rerum im- 


slvai ngayudvam cxiviimy £xmoijgecs dno, éuw-20 mobilium alienationis licentiam permittentem. Vide- 


eüpnsv yaQ TO maya ÉxxeyvuévOv, xal xarà muxQov 
sie érígovs và$ dxxÁnaiic rixas usraBaivorgas xvratus, 
ovra Tian rtv &biov xaraBaAioutvav ovre xotias 
eta ap Qs een. "nig dxztoi0Vuéva$ , &ÀÀe xai 
xata Tow rn rtÜtu£vow voucor uvglae zt&puypages 
yivouávas, de vi» wee &va. aae Ó D e 
Opoíos áfnrov T5» xar' avrQw ÉémorgeueDa zu 
yoagZv. diÀ' dvriUOsev xarà 10 mAriarov uiv ai vov 
ayiorárow ÉxxÀngu)v xai rOw áÀÀhor siaydw oixav 
eg£Anrrai xrüjotis, ordavós castas ÉAarrovv Dapoovv- 
vOs' dmQvIQGS DP Opus Ti xci Üvewohov, Davsiauara 
xàe 5 nóponÓtv cvartávra T wei iarsQov Éx vivoé 


bamus enim causam effusum, et paulatim ad alios 
ecclesiasticas migrantes possessiones, neque pretiis 
solutis dignis neque opere inevitabili inminente alie- 
natis, sed etiam contra positas iam leges decies 


25 milies circumventiones factas. Quocirca prumam per- 


imentes viam omnibus similiter iuaccessibilem coutra 
eas fecimus circumventionem. Sed binc plerumque 
quidem sanctissimarum ecclesiarum aliarumque ve- 
nerabilium domuum utilitatem habuerunt possessio- 


30 nes nullo has minuere praesumente, occurrit tamen 


aliquid etiam difficile: debita enim aut longo tem- 
pore constituta aut etiam postea ex quadam necessi- 


&rcyxrs xab uiAirra xarà Ónuocias zoogágss avroig tate et maxime per fiscales occasiones eis accedentia 


'ov. XL VI (Autkent. XLVI — Coll. V tit. V: gloss.) Graece extat in M, prooemii in. (— 13 dvreségégovsc) et 
c. 1—3 maior pars ín Collectione LX XXVII capitul, 13 (inde in appendice Nomocanonis L titulorum cap. eccl. 11 p. 664 
Voell.). — Epit. Theod. 46 (inde Prochiron 15,2. 3. Epanagoge 10, 5. 8), Athan. 2, 8 (inde Coll. const. eccl. III, 2, 8). 
Tulian. const. XIV. Argumentum adunhrant paratitla ad. Coll. const. eccl. I 2 p. 1252 Voell. ubi vsapà 'ud"' citatur. 





XLVI. 


DE ECCLESIASTICARUM RERUM IMMOBILIUM ALIENATIONE 
ET SOLUTIONE, EXCEPTIS 1IS QUAE CONSTANTINOPOLI SUNT. 


4dem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Et in legum cura et in ceteris omnibus ideo quotidie elaboramus, ut salutem nostris 
subiectis reperiamus, dum quod effusum alque infinitum est coercemus, quod definitum est et ad certam 
normam redactum pro illo subsütuimus. Ac saepe de industria legem, quoniam prius modo carebat, 
etiam ultra modum coartavimus, ut adstricto eo quod antea redundabat tandem aequalitatem in posterum 
introduceremus. — Nuper. igitur legem. scripsimus sanctissimis ecclesiis. omnibus et monasteriis. et reliquis 
sacris domibus, ne ulia sit. iis rerum immobilium alienandarum licentia.  Videbamus enim rem effusam, 
atque paulatim transeuntes ad alios ecclesiasticas possessiones, easque neque iustis pretiis solutis neque 
necessitate. inevitabili cogente alienatas, sed etiam legibus iam latis sescenties reetn factam. | Itaque 
priore via sublata, ut pariter omnibus ad earum fraudem aditus intercluderetur effecimus. — Atqui. inde 
quamquam plerumque possessiones sanctissimarum ecclesiarum et ceterarum sacrarum. domuum utilitatem 
perceperunt, cum nemo eas diminuere auderet: occurrit tamen etiam. difficultas quaedam: nempe quod 
debita sive tam pridem contracta. sive etiam postea ex: necessitate aliqua. et maxime per fiscales causas 














2 rubr. (lagi Éxztosra ewe ÉxxAnciag Tia vtQayuátam 
div ro Theod. | 5 óíya và» dv. KovoraytiwovzóAn 
M (app. Nomoc.)) om. € Coll. 81 cap., Ath., paratitl. ad 
Coll. const. eccl. 1,2 | 9 và — ezovó&cpaa cit. Theod. | 
voU$ om. cod. Ath. | 10 guiw ante 11 éxsrovsiras ponit 
Coll. 81 cap. cod. Vaticanus optimus | 1l éxzemóvrras 
app. Nomoc. | fva] Jià Coll. 81 cap. | 12 &eveiaxowasv] 
Ono ÉEevolaxousv. Coil. 81 cap. cod. Vat, app. Nomoc., 
om. Coll. 51 cap. codd. rell. | 13 *ógurróv ve] ág«avóv 
va Me ágiTov Coll. 81 cap. codd. plerique. àpuGpévov 
Coll. 81 cap. cod. Vat, app. Nomoc. | 14 zoAAa] saepe € 
(noAlbue Zachariae) | 18 wóuor] nov. VII | 23 *oidà 
— o$0À M || 24 éxnowvpévas (vel avrv xmnoimvutvov) 


Zachariae (cf. ad £)] xnovovusvare Mg. Delendum opinor[ 
27 avvàv] asvó» ? M* 


1sg. f XLVI V | 9 legis li^ri | 11 utilitatem] cum uti- 
litate R! | 12 quod] quidem A | 13 metitum] met'tum 
R! meritum (cst add. V?) VR? | 16 retinentes] et reti- 
nentes A! | 17 «uper V? | 19 eis esse V] esse eis 77 
20 permittentes 7) 21 alias V! | 22 ecolesiasticos /2* 
ministrantes s. v. A? j 23 alienatas corr. T in mg. | 
24 etiam] et R | 27 "facimus liori | cireumuentiones 
RVT | 29 habebunt V? | possessionis V* | 31 debito 
R! | aut om. V | 32 aut] ut V | 33 accidentia vulg. 


IMMOBILIUM RERUM 281 Nov. XLVI pr. 1 


4miGvuBáwra ai éxmowjgsow dwiywrw ove iepove dv- — ad alienationis necessitatem sacras perduxerunt do- 
eyeysiv oixove. »uwntje yap ovy vxoícne sepu vgía; mos. Mobili enim non extante substantia sufficienti 
avragxove £xevUUvevov sic dayátnv /AOeiv avayxnv oi — periclitabantur in novissimam venire necessitatem 
xoUTav 7" drei, ov18 astodog O^. Ovrausvo. ovra — harum praesules, neque vendere potentes neque unde 
DOsv rà oyÀnuara Aócawv iGyvowrss. aÀAx TO uiv 5 debita solverent valentes. Sed pro talibus quidem 
avri t&v ópAnuávov dóvadOns awri x«raoA/é vox; — debitis posse pro solutione creditoribus dare posses- 
Jaysuaraie dloras xrjOsié ÉxxÀnsiagriwd, usta usv- — Siones ecclesiasticas, tamen cum competenti subtili- 
10: Tj TtQovrxovOne dxqilaías xai wagetrorgawe ysvo- — tate et observatione facienda solutione, ium saepe 
mévns TUN xavagoAne, 10r moAÀkxw énrrpéwausv, os — permisimus, sicut neque palam hoc nostra priua 
ovdà capas rovro T4» vustégq sxgótspov avsÀowrse l0 perimimus lege. Si vero non privatus aliquis est 
wóuep. Bi Óà ovx í(Duartexós tie dors Davesgrzs, aÀÀ' — creditor, sed imminet fiscus et exiget debita, est 
4móxtsra. YO Ünuósiow xal amaro cà ÓgA5nuara,  mutem inopia pecuniarum, accipere vero immobilem 
dar. Oi amopía yorudvev, ÀaBsiw dà dxivrrov xr?- — possessionem inpossibile est fiscum, hic relaxare ali- 
««v ov jvvarov 10 Onuocuv, áévravOa yalacc, vs v5 — quid subtilitatis legis competere iudicavimus, et si 
€xgsBróas vov vópov nyosyxew nyngausPa, xai síi5qua necessitas huiusmodi fiat, etiam alienationem 
T«é Gwáyxr TOwtVty yérowvto, xai éxnoiciwv dgaivas — Binere perspeximus. 

evyaidousv, 


CAPUT L 


ÉscniLousav voivuv, anao rw Aysrrirow Ti dx- Sancimus igitur, si sanctarum aliquis ecclesiarum 
wAngiov n tov Àomov gafacuíow oixov Ónuociow; aut reliquarum colendarum domuum fiscales debeat 
Ggqeílo. gigovi xal üOev ow;corro Tyv tovtav 4zó-20Íunctiones et unde faciat horum redditionem non 
Sosww ovx £yos, Gvwaévai zwáwras ei; Tavi0v Tove vs — habeat, convenire omnes in unum et qui ex clero 
4x vOv wAjgov TÓv vs Osoyiléctatov ámicxonov av- sunt et deo amabilem episcopum et eius civitatis 
T$ *& Tv nóÀta xai mgós y5 xÓv v5$ unrgomoleos, insuper et metropoleos, et sacris propositis eloquiis 
xai vàw Jeicw npoxsuéva Aoyímv tó nguyua dfe- — causam examinari et si non apparuerit ullus quae- 
1álscÓa, xal sí ur, gavsir uri sl; zógos éxnowjsews 25 Btus citra alienationem immobilis rei valens solvere 
gegis Ouvdgsvos AvGaa TO Jruósuo» óyànua, v5»- fiscale debitum, tunc licentiam eis esse, sententia 
xevra àünav avrois selva., wrgov re«avrns mpoiovars tali procedente et decreto celebrato apud provinciae 
xai Jexpérov yivouévov saga Tq T5 4xapyíac àg- iudicem, etiam possessiones immobiles contingere et 
XowTi xai xtrOs0vw doivytam üxTeGÓc. xai vavrae — eas alienare ad solutionem debiti, ementibus quidem 
4xstouiv &i; Àvdww vo0U Ógáíuatos' TGw uiv awovué-30in fiscum solventibus et desuscepta inde percipienti- 
»ew ini tó ÓOnuócww xaragaAlÀovrtew xal tàg àxo- bus et subeuntibus fiscale debitum et cautelam inde 
daíEns dxeiBev Aauavovtam xal vmawióvrow ró jn- habentibus et nibil metuentibus primitus positam 
x0di0r OgÀnua xai tjv üGqüÀmav dxsev dyovrwv — legem eee constitutis, et fiscalibus desusceptis in- 
xai ovoiv dabitur TOv Éumpocósv veÜévra vóuov —sinuatis inter monumenta gestorum, deponentibus his 
mag' zuav, tav dà «zv mpaciw nowvpáévov &vev$- 35 qui fecerunt ea, ut et apud sanctissimas ecclesias 
vam tO ys mos TOv vouov xaOegroov, tdv tt Ür-  salventur clara desuscepta. eo quod et fiscalia soluta 
aogiov ànodsibeuv dupavaw dv vnourruac. yevoué- — sint tributa et omnia secundum nostrani gesta sint 
vor xai xatatid'auévaw toV TeTtOHTxoTmoy avrds, iva 
wai mapa rais cyiartavaae dxxÀngíaw Georto megipa- 

»5Js anodnLs rob xai rovs 3ruocíovs xarafsBAra das 40 
gogovs xai TOU mzürTa xat TOV Tu£TSQOv Teva us 





supervenientia ad alienationis necessitatem sacras domos adduxerunt. Nam ubi mobilis substantia praesto 
non éra( sufficiens, periculum erat ne praesules corum in extremam venirent. necessitatem, p neque 
vendere possent neque haberent unde debita solverent. Verum ut pro debitis possessiones ecclesiasticae 
in solutum creditoribus dari possent, ut tamen cum ea qua par est diligentia et observatione fieret solutio, 
iam saepe concessimus, neque id diserie nostra lege antea. sustulimus. — Quodsi non privatus aliquis est 
creditor, sed fiscus instat. et exigit debita, penuria autem est pecuniae neque [ieri potest ut iminobilein 
possessionem fiscus accipiat, hic quidem de severitate legis aliquid remittere satius duximus, atque si quae 
eiusmodi necessilas fiat, etiam alienationem permittere placuit. 

L Sancimus igitur, si qua ex sanciissimis ecclesiis vel reliquis sacratis domibus fiscalia debeat 
tributa neque unde faciat eorum solutionem habeat, ut omnes in unum conveniant (am clerici quam deo 
carissimus ei ipsius civitatis et praelerea metropoleos episcopus, et sacris scripturis propositis causa 
examinetur, a(que si nullus usquam appareat reditus Tp praeter alienationem fiscale debitum solvi pos- 
sit, tum licentia iis sit, sententia (lali procedente. et decreto apud provinciae praesidem facto, et posses- 
siones immobiles attingendi et eas ad debitum solvendum alienandi: ita ut emptores quidem pretia fisco 
solvant et apochas i; accipiant et fiscale debitum subeant et securitatem inde habeant. neve ullo modo 
legem a nobis antea latam (timeant, ti aulem qui venditionem fecerunt culpa quantum ad legem careant, 
cum ei pubiicae apochae in actis insinuentur. e(. qui. fecerunt eas deponant, ut etiam. apud. sanctissimus 
ecclesias servetur manifesia probatio, et publica tributa soluta et omnia secundum nostram legem acia 





debitisg 4 14 róv dguóciov M | 15 eizteg tus TOv aysa- | V] sufüciente RT | 6 dare V] dari KT vulg. | 8 facienda 
crow dxxÀnauv. Coll. S1 cap. cod. Vat, app. Nomoc. | | solutione om. R! | 9 pala A! | 10 perimiz3s V !] per- 
20 ogeílo. Mg] ógtilas Coll. 8T cap. | 21 £ze app. | misimus /JtV?7 peremimus Osenbrüggen | 11 exiget V] 
Nomoc. | 22 sq. acts vs v7) 92€ avtzs Coll 87 cap. | | exegit R exigit T'eulg. || 18 leg. sanctissimarum ? [ ali- 
23 xai — prntgonólsos om. app. Nomoc. | 24 4Esra- | quid V | 19 debat V [ 20 harum vul. | reditionem V | 
£ioda app. Nomoc. | 29 £xnowjasos xwgis| citra a'ie- | 22 et eius V] et om. RT vulg. | 23 praepositis V pro- 
"ationem immobilis rei c [ 27 zgos«ovons M | 34 ovdi» | positis om. R! | 24 apparuit R | 26 sententiam X! | 
dadiótow Me] ov Qadiovorv Coll. 81 cap. (o90iv Qaóvccy | 32 habentibus] pereipientibus /!| 33 lacunam non mo- 
app. men] JU vó ys — wóuow om. Coll. 87 cap. | | tant libri (vendentibus vero sine eulpa quoad legem supp/. 
Tov t4) 1à»v à app. Mess 133 dpgavas opp. Nomoc.|| | Beck) | et fiscalibus om. £t' j desusoeptis] te susceptis V] 
35 xai om.g | 10 54. qógovs xaragsBAnaóOa. Coll 817 | 34 gestarum R' | 35 ut et] et om. R || 36 soluentur R 
cap. | 41:9. tov — vóuov om. Coll. 81 cap. | soluta sunt aint A& | 37 secundum nee gesta sit lege A 
uL 3» 


5 v0 niv dvri vàw óglnuárow] pro talibus quidem 2 mobilium 51 extante V] existente AT' | sufficienti 
I 


Nov. XLVI 1—3 ep. 


vóuov, 09 Üvvaurvov Twv nÀavttw Ünuócuv op- 
Ànua xal ovra éni và; ÉxmOwWjORi; Tw dxivijtOV qO- 
osiv. Xià vovro yàg wai «zv TOU Ürxoérov moínsiv 
ínerQ£vausv, lva xal vó Onuóciov Sgànua naprvr- 
TOi, xai (x mÓGOw xiTRCi gpovow xai O7wO€ Ovx Íx 
xonnuávo dcn, àAÀ' sis ávayxrw &xnodjasarg TÀOav- 
üzmas dw Tà T6 ainÜsías mxavrayóOt:v naprwgoiro, 
Ttávrow ni rdw Ütiow svayys&iov zavton£vaw, ei- 
Dórow tiv ts émiGxómor Tüw ve xÀyouxow xal 7Qós 


282 


DE ECCLESIASTICARUM 


legem: non potentibus aliquibus fingere fiscale de- 
bitum et ita ad alienationes immobilium accedere. 
ldeo enim et decreti factionem permisimus, ut et 
fiscale debitum testimonio pandatur et ex quantis 


5 descendit temporibus et quoniam non pecuniis solu- 


tum est, sed in necessitatem alienationis venit, ut 
veritas undique protestata sit, omnibus coram sacris 
evangeliis agendis: scientibus et episcopis et clericis 
et aliis omnibus, quia deus respiciet quae geruntur 


ys tàv áAÀow &ándwrow, ce Ósóc dnóweras v& ywwó- lU ab eis, et si quid egerint per dolum aut lucrum aut 


usva map! avrüw, xal e( vi mgafauw xarà Jólov 7j 
xépüos 7, uyzavürv, rovro év tais éavraw ànoÁnvorras 
wvxai; Qovrés T& «Gi T&ÀsVTQWTEg. 


machinationem, hoc in suis recipient &nimabus vi- 
ventes ac morientes. 


CAPUT Ii. 


Ei uiv ovv idiots cic Ógriónavos eir, Sivaada, 


Si vero privatus n creditor fuerit, possit se- 


xar& TO pro soluto eyzzua Aaufavew duvr;rovs xr5- 15 cundum pro soluto schema accipere immobiles pos- 


G&5, xàvravO'a Üexgétov ywoutrov xai góc TO ud1Qov 
TOw Tai; aÀnOs(ais ógesAouévow stQosxvgovu£vav av« 
TOig TQv xtügscw' ei Óà OgÀmua Onuóciov eim, Qvva- 
pvc avra ais Ééxzoirciw dxiviyrov xagsiv xarà Tw 


sessiones, hic quoque decreto faciendo et pro mensura 
verorum debitorum assignandis eis possessionibus; 
si vero debitum fiscale fuerit, potentibus eis ad alie- 
nationem immobilium accedere secundum priorem 


KungoaOev magarfjpnsiv, ders urüiv éAlriwes upra 200bservationem, ut nihil desit neque subtilitatis ne- 


TÜé GxQis(as uve Tn xOwie AvGitalaías. 


que communis utilitatis. 


CAPUT III. 


Tovro 0i &ánávrow tr» dywráryv usyáÀAny dxxàn- 
cíav Ti6 svÓaíuovos Tavtms mOÀsO xai Tü» avi 
7tapucix(Üa xai rov6 svxTZQíove oixove a avri 9v 


His autem universis sanctissimam maiorem eccle- 
siam felicis huius urbis et eius coníinia et oratio- 
num domos quarum ips& curam suscepit omnibus 


Ip dvadédsxvas naci éfasgoUuev 1oózow, vov 25 excepimus modis, quae iam de hoc sancita sunt & 
Od] 


magi TovrOv vevouoOstQusvav mag ruv dni 
T$ oixMag usvovrow iGdyvos. Ei dà xaí viva uova- 
ctp vm. avrzv TZv üywsritnv geyaAnv éxxAncíav 
tín, ovdà vaUra vxó TOv magóvra zou vuaDa vouov, 


rai £o yoigrus avrov dgugvávvas uóvov, v alc zo115 30 multa quaedam est inopia pecuniarum, 


r(é dri» dmogía xgnuatow, xaÓ' Tv ai &àyworatas 
ixxÀncía. ÀUcas Óia zornuávaw Tà ÓgÀjuara ovx d» 
O'eiev. 


vir 
QEniloyoc) 'H voívvv c5 vnspoyy à maga- 


nobis in sua virtute durantibus. Bi autem et aliqua 
monasteria sub eadem sanctissima maiore ecclesia 
sunt, nec ea sub praesentem facimus legem, forin- 
secus provinciis eam constituentes solum, in quibus 
quam 
Sanctissimae ecclesiae solvere per pecunias debita 
non valuerint. 


(Epilogus.) Tua igitur celsitudo quae placuerunt 


Cxavra uiv yrvoXGxOvGG xatà rOUTO ztQoifvas và6 £5i 35 nobis cognoscens secundum hoc procedere super s&- 


TOi; íagois ztQyuagiv Éxzt0U)0t:6 srapagpuAartéro. 
Dat. xv. k. Sept. CP. post cons. Belisarii v. c. [a. 546] 





Dat. xviu. kal. 
[a. 531] 


cris rebus alienationes custodiat. 
Sept. CP. p. c. Belisarii v. c. anno secundo. 


esse, neve quisquam fingere P angpeer debitum atque ita ad alienationes rerum immobilium progredi possit. 


Ideo enim etiam decretum 


| iussimus, ut ipsum publicum debitum testimonio probetur, et ex quoi annis 


descendat et quatenus non ex pecunia solutum sit, sed in mecessitatem alienationis venerit: quo veritas 
undique testata sit, cum omnia coram sanctis evangeliis peragantur peer pd el episcopi el clerici et 
q 


praeterea ceteri omnes, deum. omnia quae ab ipsis 
vel machinationem egerint, 


L : , ant visurum, ac si 
hoc se in suis animabus recepturos esse tam viventes quam morientes. 


per dolum vel cupiditatem 


Si qui igitur. privatus sit cui debetur, is poterit titulo pro soluto accipere immobiles posses- 
siones: ut tamen hic quoque decretum fiat et secundum modum eorum quae re vera debentur possessiones 


ii$ addicantur. 


Sin debitum. publicum sit, ad alienationem immobilium procedere 


oferunt secundum 


priorem observationem, ita ut nihil neque a subtilitate neque a communi uülitate desideretur. 
ML 4b his vero omnibus sanctissimam magnam ecclesiam felicis huius urbis et agrum ei circumia- 


centem et oratoria quorum ipsa curam suscepit omnibus m z a 
quae eliam. monasteria ipsi sanctissimae m 


sancita sunt in suo robore maneant. Quodsi 


excipimus, ut quae iam de hoc a nobis 
ecclesiae 


supposita sint, ne haec quidem praesenti legi subicimus, qui eam foris sitis provinciis solis statuamus, 
in quihus magna est pecuniae inopia, ob quam sanctissimae ecclesiae debita sua solvere per pecuniam non 


facile possint. 


Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt cognoscens ut. secundum ea procedant 


sacrarum rerum alienationes caveat. 


4 uagrvgsives. M? Coll. 81 eap. || 1 oo — 13 ce 
levitas om. Coll. 81 cap. | 9 zrpós ys om.g || 11 àv- 
vara: Coll. 81 cap. | 15 tà srgoxóAovro, s. v. Tyro xaxa 
dialvaww M. 30 pro doAovró Coll. 81 cap. (xopocólov xà 
app. Nomoc.) | |7 sg. mgoaxvgovusvow — Ovvau£vov 
om. Coll. 81 cap. || 19 avg app. Nomoc. | xara — 21 Àv- 
eitaÀalag om. Coll. 81 cap. | 205g. *unóà — urnàà M| 
22 Tovrtawv — 75») ESaiwpovusv dà ro)rov TOV vóuov 
vy» 1a Coll. 87 cap. | 23 17 — nólsos om. Coll. 81 cap. 
24 avr M avr app. Nomoc., Coll. 81 cap. cod. unus 
25 post avadsdaxvas (Avadidssras app. Nomoc.) quae 
sequuntur om. Coli. 81 cap. | 26 zag' zjuav] nov. VII c.1 || 
27 oixías M | 31 xv. k. sep. CP. M] xvin. kal. Sept. 
CP. c k. sept. Jul? (om. Iul.*) ngo 1À' xaAavdow 
seraufelov Ath. unvi san teufolo Theod. [| p bilisaro» 


p uo. (sic) conss. M, Bilisiario uo. anno secundo g(T) uurà 


TZw vnarsíav Bslegagíov Ath. Theod. po. bilisarii pe 
al. (cons. belisarii JuL^ bilisario Jul"); anno II ex &(T') 
add. vulg. et Zachariae — ' 


2 alienationes ad V | 3 etiam decreti R?, om, R' 

4 testimonia A! testimo V! | 6 ut] et T | 8 et episcopis] 
et om. R | 9 omnibus aliis & | geruntuntur V | 10 quis 
y: 1 12 ac] et & | 15 scema ET' chema V || 16 et V] 
om. R vulg. | 11 * verorum] uero eorum /ibri [| 18 si uero 
debitum uero V | petentibus R? | 19 immobilium] rerum 
add. R | 22 aut R! 124 ipsam R! | 25 excipimus vulg. |l 
26 in om. V | aut E! | 28 sunt. om. V' sint vulg. [ prae- 
sente facimus lege V* | 29 eam om. R! | 31 per om. 
R'V!| debitas RV!| 35 hoo om. R! | 36 subscr. dat. 
Xv. kal. sept. CP. bili. uim. ann. sd. 7, dat. bilisiario 
uice oonsul. V, om. rell. 


UT PRAEPONATUR 


MZ 
ITEPI TOY IIPOTATTEZOAI 


TO TOY BAZIAE9Z ONOMA 
EN TOIX ZYMBOAAIOIZ KAI 


Nov. XLVII pr. 


XLVIL Auth. XLVIII. Coll. V tit. 3 


R UT PRAEPONATUR 
IMPERATORIS NOMEN DOCU- 
MENTIS, ET UT LATINIS LIT- 


YIIOMNHMASI, KAI 9XTE AIA s TERIS APERTIUS TEMPORA 


T9N P9MAIK9N l'PAMMAT9N 
ZHMAINOMENOYZ TOYZ XPO- 
NOYZ ZASEZTEPON 
DIPASEZOAI. 


'O avro; Baailebs "oávvr énágyg zgavrogiary 10 8,10 


ámó vmarow xai margQuxiq. 
(Hgooiuiov.) 'Exsvo závtow slvas Gspvóravov 
xci GvugóAauv xai vnOuvrua xai sb Tí Tt80 Bos sic 
xoóvov uvyunv dvOgonow dLeóprtas vouidtéov. O7t0Q 


PERSCRIBANTUR. 


Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. lllud omnium esse honestius pu- 
tandum documentum et gesta et quod omnino pro 
temporis mermoria hominibus adinventum est, quod 


xai avrj xogusirca Tp 5s Bocileíag awrur. vratol5ipsa quoque commemoratione ornatur imperii, Con- 


uév yàg wal éziveurGes xai £i ví m&Q Üsiyua dw 
ge OÀes gri zap' ruiv, Kov. piv iac xal avrà 

nÀorrixà roUvrow tv fovÀerai Ti6, OU uyv Tutis T& 
TO/rtOw àvaipoUusv, aAÀ& usibova zgosÜTxnv avrois 


sules etenim et indictiones et quodquod indicium 
temporum omnino est apud nos, sunt quidem forsan 
et baec s pencil horum quae volunt, non tamen 
nos aliquid horum perimimus, sed maiorem adiectio- 


drtitiDausv, iva £x utibóvov t xai sslegtégnv «v- 20 nem eis inponimus, ut ex maioribus et perfectiori- 
f ] 


rois Ó Tüw ygóvow Ürioa: Dpóuos. si yap i6 dmt- 
(dos zpós va maÀawórara mztkvTOw xai dpgnia TOU 7TO- 
AavtÜnaro:, divaias riv O Tonos ó Bacievs Ts 
mtOÀetHas éfaggei, MivsnUa, vs fusis dE éxsivov xa- 


bus eis temporum designetur cursus. Si quis enim 
respexerit ad vetustissima omnium et antiqua rei- 
publicae, Aeneas nobis Troianus rex reipublicae 
princeps est nosque Aeneadae ab illo vocamur; sivc 


AoínaDa: sire Tus wal sí; vds Ósvrígas ággié Owor 25 quis etiam ad secunda principia respexerit, ex quo 


jces rà £i ov xaÓagi; rÓ Óouaixov ovoua za 
dvOgonos édlauys, Bacihti$ avrd$ xarsGTüGawTO 
"PouíAo: vw xai Novuós, Ó uiv t9» móAw oixodoutz- 
cas, 0 0i avtzv vóucis vrabae T& xal waraxogurgcs* 


pure Romanorum nomen apud homines coruscavit, 
reges eam constituerunt Romulus et Numa, ille qui- 
dem civitatem aedificans, ille autem eam legibus 
ordinans et exornans; sive etiam tertia principia 


ars xa] tà TQíra ngooíuia Àifos Tis vis Bacikelae, 30 sumat quilibet imperii, Caesarem maximum et Augu- 


TOv Kaícaga TOv uéyav xai diyovatov TOv GeBlaaróv 
xal ovra tjv moÀrsíav zuiv éfevgras T5v vuv Oy 
TavTzV xearovgaw (eir dà aDávavos) dE dxsivow ngoi- 
ovgav, Éariw ovv ávoztov dv vois avuloAaíow xal tois 


stum pium et ita rempublicam nobis inveniet hanc 
quae nunc est valentem, sitque immortalis ab illis 
procedens, Erit ergo absurdum in documentis et 


ANov. XL VII (Authent. XLVIII » Coll. V tit. 3: gloss.) Graece extat in. ML, B 22, 3, 3 ewm schol. — Epit 


Theod. 41 (inde B), Athan. 14,2. Iulian. const. XLII. 


XLV 


UT NOMEN IMPERATORIS INSTRUMENTIS 
ET ACTIS PRAEPONATUR, ET UT TEMPORA LATINIS LITTERIS 
INDICATA ACCURATIUS SCRIBANTUR. 


Ádem Augustus lohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


., Praefatio. Illud omnium gravissimum existimandum est et instrumentum et monumentum. et si 
wid omnino ad lemporis memoriam ab hominibus excogitatum est, quod ipsa quoque imperii mentione 
coralur. Nam consules et indictiones et si quod aliud omnino apud nos est indicium temporum sunt illa 

quidem et ipsa fortasse idonea ad ea quae quis vult designanda, neque nos eorum quicquam tollimus, sed 
maius additamentum iis apponimus, ut ez: maioribus et perfectioribus temporum cursus iis designetur. Nam 
si quis ad vetustissima omnium tempora et antiquitatem reipublicae respiciat, Aeneas Troianus rex reipublicae 
nostrae initium dedit, nosque Aencadae ab illo vocamur; sive quis etiam secundas origines spectet ex 
quo Romanum nomen inter homines clare exsplenduit, reges illas constituerunt Romulus et Numa, quorum 
alter urbem condidit, alter eam legibus et ordinavit et ornavit; sive etiam tertia quis primordia imperii 
petat, Caesarem .e( Augusium sanctum. atque ita rempublicam nostram reperiet. hanc. quae nunc 
valet (et utinam immortalis sit) ab illis profectam. — Absurdum igitur est in insirumentis iisque quae in 





7 vové om. M | 10 5nscr. et prooem. om. B, add. B || 
inscr. 'O ajro$ Bagilevs vq eioruéva éndoyo (rd ai- 
T$ AU.) BIA | 10 zacvgixéov L | 11 éEnvprras 
vulg. (B2) | 16 s xí ssp dsiyua rwv MB] si «i 
ztpi Ünyuárow L si r« agádziyna và Haloander | 
17 devi] eiai L | vuiv BY | 20 noostiOsusv B | velaco- 
vépow BY ) 21 Óovres MLB || 22 szalaiótepa BX | | 
24 aívsáddas ML] Aivsiadas vulg. (BY) || ve] dà BX | | 
26 v0 ómpaíov L | 28 xal ó Novuas BY | 29 xoc- 
pügag 1| 33 dxeivov L | ztgoiovcav MB] zooiovca 
Le | 34 favi] erit z [| xai om. L 


1sg. RB; XLVIII. V |j 2 proponatur V* | 5 tem- 
pora] tpr (corr. tp) V | 6 scribantur V || 12 onestius R 
ptandum V! | 13 quod R7] quid V! quidem V? 
14 omnibus R! | 15 ornetur V! ornentur V? | 16 etenim 
et indietiones| etenim (et eorr. V?) indictionis RV | 
quodquod AV!) quod quidem V?T | 17 apud] et apud 
R*T | 19 sed a maiorem A* | 20 et ex perfectiori- 
bus R| 21 cursus designetur A | 22 uenistissimam R | 
reipublicae] principia add. V? | 23 Heneas V || 24 *est 
nosque] et nos qui AV et nos quidem vulg. | 26 cor- 


| ruscauit (corruscee R!) RV || 27 numma FR | 28 ofeta- 


tem V | aut. V 
36* 


Nov. XLVII 1 


dv Üixactrrgíow mxQarrouévois xal &mÀde dv ümaciw, 
dv ol; (àv) uvzur vw yévgyras xgóvov, uy xz» Bacw 
Às(av vysiaD'as rovTOY. 


294 


UT PRAEPONATUR 


his quae in ludiciis aguntur et absolute in omnibus, 
in quibus memoria gm fit temporum, non im- 
perium his pr&epo: 


CAPUT I. 


, OO«v Deonizouev, rovc v& 000. tois ngarrouévos 
vxuperovvras rra rd oid, a airs dvXa àv dvv- 
igrawre, mQdins, roU$ rs GvuBolawypigove xai roUs 
QÀes xaÓ' oiovdnauo:s ay5jua aor A pus yegqovras 
aire éni raviyg Tz ueyáAm: zóAsos aire dv Od a 
lois K9veciv, ow ruiv dEapysuv Oédarev 0 Daós, oto 


Unde sancimus et eos quicumque ministrant, 
bsive in iudiciis sive ubicumque conficiuntur acta, et 
tabelliones qui omnino qualibet forma documenta 
conscribunt (sive) in hac magna civitate sive in 
aliis gentibus, quibus nos praesidere dedit deus, hoc 
modo incipere in documentis: Imperii illius s&- 


mo ápyeGOas tv avuBoAaimv: Bacslaíae vovüsl0cratissimi Augusti et imperatoris anno 


Tov ÜDeiorávov Mv yoóg TOv xai avroxQdvogos 
Érove vogoUÜE, xai urv' éxeiva érigégny Trjv v0U 
vacTOU zrgosrynpíav TOU xav' éxsivo tO ÉKroc óvros, 
wal rQítzyv TQ» émiv£unciww, ragsztousvov TOU ivos 
xai T5e Zu/Qus. ovr yàg à» 
Tygoiro, xai 5 vs 17s BaciÀs(as uvTjur 7 vs TT vna- 
T^Íae TáLi Jj ve Aor mapatnoncis éyxewuévy Ole 
GvugoÀaíos àvóOsvra raVra xard mOÀV xaraGtrot. 
1l Ei ÓP xni vw maga cOÓ$ TÜ.v Éqav oixovciv m dÀ- 


Aoi. àv Doniztoss gvAavreras nagatgrnois 4ni roi vàw 20 


móÀeow ypóvoi, ovói ravip Baaxaivouev' àÀÀà mgo- 
TeráyOw uiv 5 Bacilsía, énécOm 0à ax sigrras 0 Ta 
Srraros 5 oce dmuavéungié O vs um 5 vt zuéga, xa" 
v moárrta: xal ygágetas S4 ywóneva, TruvixaUvtá 


toto, et post illa inferre consulis appellationem qui 
illo anno est, et tertio loco indictionem, mensem et 
diem. Sic enim per omnia tempus servabitur, et 
pro imperii memoria atque consulatus ordine et reli- 


di& návraw Ó xoóvos 15 qua observatione interposita documentis inadulterata 


haec valde constituuntur. 


1 Si qua vero apud Orientis habitatores aut alios 
homines observatio custodiatur in civitatum tempori- 
bus, neque huic invidemus: sed praescribatur qui- 
dem imperium, sequatur vero, sicuti dictum est, con- 
sul et indictio atque mensis et dies, secundum quam 
geruntur et scribuntur quae aguntur, et tunc in- 


"e émayécOn xal to tis wólsos magi voónow Éros.25 leratur etiam civitatis omnibus modis annus. Nos 


Zufi yàg agaupoUusv uiv rà» ÉungoaOsv ovdi Év, 
Bacduxi dà moosÓfxr và npayua a)fousv. xai àg- 
gi0Ou soDUs amo trs mysuovi he moiovare ztoartns 
dxavaungtos, OUTO T6 avtov yeagórvrov* Baaci- 


enim auferimus quidem priorum nihil, imperiali vero 
additamento causam augemus. Et incohetur mox 
auctore deo & procedente prima indictione, ita quo- 
dammodo eis scribentibus: Imperii Iustiniani 


Asias "lovaviveavoU vov Oasoravrov vyov-3S0sacratissimi Augusti et imperatoris anuo 


€T0v xai aUroxQárogos érove ávdsxácov ueváà 
TZ vxatsíav OGAaBíiov BsAicagíov v0U Aag- 
mporárov Érovs Óevrégov «jj zoó vogovóts. 
ovto Ta Év azacww OvouaLégOao à cle Bacilaiae 


undecimo et post consulatum Flavii Beli- 
sarii viri clarissimi anno secundo, toto 
kalendas. Sicque in omnibus nominentur imperii 
anni et nostri, in quantum eos deus elongaverit, et 


Key vs vf justéQas, dp! OcOv Gv avTiv Ó Suor 45-35 de cetero imperatorum. Palam namque est quia 


xvvp, T€ vs TOv (sb avroxgaróQow moódniov ov 


cap. I pr. (v. 9—15) cit. B* p. 603 Zach. 





fudiciis aguntur atque omnino in omnibus, in quibuscumque memoria aliqua temporum fiat, non prae- 


cedere illis imperium. 


I. 


conficiuntur, et tabelliones et qui omnino secundum quamvis 
um nobis deus imperium dedit, ita fere instrumentorum initium 


magna urbe sive in celeris provinciis 


Unde sancimus, ut et quicumque actis ministerium praestant sive in iudiciis sive ubicumque acta 


ormam instrumenta scribunt sive in hac 


faciant: Imperii illius sacratissimi Augusti et imperatoris anno illo, ac postea consulis 


nomen apponant qui illo anno est, et tertio loco indictionem, quam sequantur mensis et dies. 


Sic enim 


" omnta iempus servabitur atque tam imperii memoria quam consulatus ordo et reliqua observatio in- 
strumentis inserta plerumque ut ea adulterari nequeant. efficiet. — Quodsi qua etiam apud cos qui in 
Orientis partibus habitant vel alios homines custoditur observatio in notandis civitatum temporibus, ne 
Àuic quidem invidemus: verum praemittatur quidem imperium, sequatur autem, uti dictum est, et consul 
et indictio et mensis et dies, quo quae fiunt aguntur et scribuntur, ac tunc demum civitatis omnino annus 
apponatur. JNegue enim nos eorum, quae antea fuerunt, quicquam tollimus, sed imperiali additamento 
rem augemus. Alque initium fiat statim a prima indictione quae deo duce procedit, wt illi ita fere scribant : 
Imperii Iustiniani sacratissimi Augusti et imperatoris anno undecimo, post consu- 
latum Flavii Belisarii viri clarissimi anno secundo ante diem illum. Atque ita in omnibus 
imperii anni nominentur tam nostri, quoad illud deus prorogaverit, quam eorum qui sequentur impera- 





1 dw roi? ÜsxaaTrolow L | xal &zxÀdW in litura L | 
xal amAds — 4 mgavrouévois bis ser. M | 2 àv ad- 
didi | uvrum vis yévrras MB] uénvrvas L | 4 Oconi- 
Louev. inc. B | 5 avríavaa Qa. M aviriorawras Schoell | 
6 apions B j 10 cvuóAo» L || voids] vobvov L^ | 
14 vzv LB] om. M || xagszouévov — 15 rugas] men- 
sem et diem c | 19 s«pa roig L] mapa rove M «oic 
xagà& B | 21 mgorerazg9a« L |j 25 vs M(c)) 9à LB | 


Tis] rois L || £roz Me] £os L (cf. Theod. xai à ms | 


moAsos Eros 7 GALo KXoc, Ath. vo Fcos v móAsos xal 
oca dÀÀa GvrelDiavaas, sim. Iulian.: unde Zachariae xai 
&ÀÀo EOos addi vult non recte) | 27 av&avouev B | ao- 
xéc9w Me] &gyéc9o và L rm vulg. (B) | 
28 mone] mgo vs B! | 29 émivaurssos M || 33 Tf 
zgó vocowüs (rócow dà M) libri] toto kalendas c (rg 
xo vórvov Ó' coni, Zachariae: sed tum mensis addendus 


| erat | 34 vs] 9à.B à «à v7s] vravrgs v7& B | 35 
| «vvg LB) unvos in spatio vacuo relicto suppl. aui 
1 quae in] quem V! quoque in A! | 2 sg. his imperium 
R 6 qui] et qui Beck | forma om. V | 7 sive addidi 
haeo V | 8 possidere A! [ dus V'| 11 appellatione V* 
12 est] e V? del. V? | 15 inadultersta — 19 orientis 
om. V', et non adulterata — orientis add. V? in marg. | 
16 constituantur Vi?) constituentur vulg. | 19 vero om. i 
! 21 persoeribatur V | 23 inditio A | mensuis R', om. V | 
quam secundum AR! | 24 geruntur et] gerit R' | conseri- 
buntur A vulg. | aguntur Rvwig.] geruntur V 28 prae- 
cedente RV | 29 ei V! [| seribentibus] seilicet add. R* [ 
impii V* | 31 et post] et om, vulg. || bilisarii libri | 32 ola- 
rissimi uiri R vulg. | toto T's. v.] «o«o V! nono RV* 
T'!| 33 nominetur V* esses R! | 34 eas R' cam V 


IMPERATORIS NOMEN DOCUMENTIS 


eic viv niv Krovc ávüeudrov tis ruerágac ygtvovac 


Baaile(ag, àgyouévov à ros MiniAAiov urvoc xarà - 


TZw moo rnuéga», xaO" P» uas 0 Ox0€ roW Po- 
unio énéctrae moáypaas, doiteusr ÉKrog ygryovas, 
wal égstze ovra foc ruiv 0 soc tw Baaileiay dxrei- 
wsi* iva npiv xal rovTO YÓ mQXypa mhQ0e TOW vópoiR 
wal vj tOVram moa nívoi Üinvexas a&avarov, 5$ 
prÜüans v5e Bacie(ae mawvri Gwurtapaywouévre ztQy- 
patí vs wal yoóvq. 


285 


Nov. XLVII 1. 2 ep. 


nunc quidem annum undecimum nostri scribunt im- 
perii, incohante vero Aprile mense et prima dle, in 
qu& nos deus Romanorum superposuit rebus, duo- 
decimum &nnum scribent, et ita de cetero, donec 

5nostrum deus imperium extenderit: ut nobis etiam 
haec causa super leges et harum celebrationem con- 
tinue maneat immortalis, dum memoria imperii omni- 
bus simul interfuerit causis atque temporibus. 


CAPUT II. 
Küxsivo uévro: moocriDruev, Gre dxmdS oi vóv10  Tllud quoque adicimus: quoniam bi qui tempus in 


ó dy roig Qixeorrgloig óxomrunivovreg pera rav 
agageov éxcivov xal &gyaiaw ypauparamv dolovew av- 
Tów, zegagpvAirruv dv mari ÓaxaaTnoip Ó ust 
dxsiva t« ygdupara Tà T7$ dgyeuórnrOS Érspa vzxo- 
TíOscÓa, ravra y " t 
dvayiwoaxegOa, mapà sávrov Qqdíos Dvvausva xai 
Brlovera vov rÀw mgavrOpévaor xgovov* ve ui; tagi- 
vogtGciw avabnrovvres vv ygórov, slra nÀavoiusvos 
psvoiw Kog avOoarq Til ztapitiyouav xà ygduuara 
dxsiva raig AÀnÓelau yivanxovri,  GÀÀ! ei 
delle xal usrà TZv TQoypag?» tà àcapow yonu- 
prov T»s éAlidos sim gai, ygeupnugiw éAÀnvixois 
wzor(dsaOas TOv zoóvov, si dà Qopnix5 Tig *) TOU 
meUvTOS qüprOv xaDacitnxe ráfue, Quaninixois ndr vno- 


sí piv và 20rum litterarum 


iudiciis designant, cum incertis illis et antiquis lit- 
teris hoc declarant, observetur ín omni iudicio, ut 
p illas litteras antiquitatis alias subdant, id est 
as communes et omnibus notas et quae legi ab 


$ Td xoiwwà xai deg: gag? xai l5 omnibus facile possint et significare gestorum tem- 


pus: ut non fatigentur requirentes id tempus, deinde 
errantes expectent, donec hominem | verckues ur com- 
periant litteras illas pro veritate lecturum. Sed si 
quidem reliqua etiam post praescriptionem incerta- 
ecae sint vocis, graecis litteris 
subdi tempus; si vero latinus quidam totius chartae 
consistat ordo, latinis quidem perscribatur tempus, 
interpositis illis incertis elementis, clariorem tamen 
ordinem habentibus litteris, quas liceat omnibus le- 


yoagéaOo ypiupacu 0 ygovos vzoxtipévow voi; «ga- 25 gere omnino syliabarum latinarum (non) ignaris. 


qiaiv. dxsivoug avoigeiows, Gagegrégav uévrOs vábiw 
s» ypauuárom xai Vv KÍrgra muügiw avayirc xev 

TOC Mer GvÀÀaBaw jmpnuixdw ovx avezicTIROGIV. 

"'"Emxihoyos) 'H voivvr ai; vztapoyrg 1à nagagravra 
nS xai da 2us ToU Suíov Pini A 
vavrp ry wrydÀm móhn Év xs vaie bnagyíass dmágaae 
ev üpyei qevepa xaragTrOdTm, Ort prÜéva voÀuav 
érígeos api utiv vov aeives 7$ vüÁÀa mpártuv, nÀAÀ' 
evro xadamso Kustqoassv Quopicapsv. Dat Ma. k. 
Sept. £2 imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XI. 
cons. Belisarii v. c. anno 1I. 


sva vóuov Kv vs 30 nobis et per 


Tua igitur eminentia quae placuerunt 
anc sacram declarata sunt legem, et 
in hac maxima civitate et in provinciis universia 
quibus praeest manifesta constituat, ut nullus prae- 
sumat aliter numerare tempus aut aliud sed 
ita sicut dudum decrevimus. ^ Dat. pridie kal. Sep- 


CMPMENI 


post 35 temb. CP. imp. lustiniani pp. Àug. auno XL p. c. 
[a. 531] 


Belisarii v. c. anno secundo indictione I. 








Lorum: qua in re manifestum. est eos nunc quidem anno undecimo nostri imperii scripturos, ineunte 
autem mense Aprili die primo, quo nos deus ftomanorum rebus praefecit, duodecimum annum scripturos 
esse, aique ila deinceps quamdiu nobis deus imperium extenderit? ut nobis haec quoque res praeter (eges 
earumque lationem perpetuo maneat immortalis, cum imperii memoria praesens appareat simul cum omni 


et re et tempore. 


erum illud quoque adicimus ut, quoniam qui tempus in iudiciis denotant, id per obscuras illas 
et antiquas litteras significant, in omni iudicio caveatur, ut post illas litteras ez: antiquitate receptas alias 


iciant, 


has dicimus communes et omnibus perspicuas quaeq 


ue legi ab omnibus facile possint et eorum 


quae acta sunt tempus denotent: ne qui tempus scire desiderant vagentur n errantes expectent 


donec in hominem aliquem incidant qw litteras illas 


robe noverit. Sed siqui quae deinceps post 


praescriptas obscuras litteras seguuniur graecae sint linguae, graecis litteris. tempus subiciatur; sin la- 


tinus totíus chartae sit contextus, latinis quidem 
ilis elementis, clariorem ipsa litterarum ordinem 
omnino non ignari sunt legere liceat. 


tempus subscribatur litteris quae subiciantur obscuris 
habi latinarum 


fura ei quem omnibus qui syllabarum 


Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt 
et in hac magna urbe et in provinciis omnibus quibus praeest manifesta reddat, ut nemo aliter numerare 
lempus audeat aut reliqua agere nisi ita uti supra definivimus. 





1 Fro ia! B(s) | yedyovai] scribunt c | 5 £o» M* ! 
*éxtaivos libri | 7 uévy B | 8 evunagayrvousvow L 

11 vràv om. L | 14 - TZs] và om. L | 17 8náovvra] 
wignificare (i. e. 9gAovv?) c | vov] và L || zxegsvoorocs 
wai dvabrrovvrss L| 19 udvovoiv L]| fax àv &vOgao- 
nq B | 24 9noygagéa9ocavy L | 25 yeápguacsv om. c | 
vnoxsisevoe L ; 21 Kyovaw L* | 29 epil. om. B | 34 sub- 
acr. dat. post consulatum (dat. consp. u/.) uilisarii Jul.^? 
dat. bilisarii Ju/." | pridie kl. Septemb. € proid. k. sep. M. 
me^ &' xalavda XervenBolov Ath. 90. uiü6 xaAáy- 
Jov urvi aexteuBolq (sic) Theod.; kal. Sept. € ed. pr. 
quod probant Heimbach et Zachariae propter "ind. I' in € 
«t ab Ath. appositam. Sed illa indictionis nota temere ad- 
scita videtur er ipsa novella p. 284, 28, ubi verbis án 
«3€ — mQoiovane stars dzivsurgeos ultimo die anni 
acriptis recie novae indictionis initium. notatur, a qua in- 
eunte statim. ler valitura sit | 35 CP. om. M(| imp. dn. 
iusti. pp. aug. ann. M imp. iust. pp. aug. an. XI g. Kre« «a 
vij Bagilsiae Theod. Baaiksíag Jovaviviavo (addendum 
(só «a^)) At. | p. o. Bilis. uc. anno secundo indiotione I e 


TÀ Kf (leg. (uerà v9» vxarsíav Bslicagéíov) xó f) iv- 
Sucriovos a. Ath, Bilisario uc. conss. M ura vw 
vxaraía» Bahcaoíov Theod. (Iul) 





1 nune] tuno £! V! hunc V? [ decimum R?* [ nostri di- 
cunt imperii uero aprile mense inchoante V | 5 imperium 
deus R | 6 geles R | 7 imperatoris R || 10 addicimus V 
hii RV] 11 desigant E | 13 alias om. V] 14 has R 
et omnibus] in omnibus A | 16 id RT] om. V | 17 quae- 
cumque /t V! | comperiatur R* concipiatur AR! | 18 Sed 
— 20 sint om. V! | 19 etiam om. V(*) | perscriptionem 
R| 20 graecae] $i graeoe RV | vocis] litterarum si V | 
litteris graecis R || 22 consistit 7'j latinis (is ser. V? in 
spat. 4—5 litt.) VZ*] latinas R!T latine R* | subscriba- 
tur Beck | 24 liceat V7'] licet. £ | 25 sillabarum RV |j 
non add. vulg. | 30 et] ut R* || legem om. V | 32 praees 
R | ut] et £j 33 alium V | 34 dudum RV] modo T ! 
35 CP. om. V | imperator iust. V | anno Xl om. V ! 
bilisiario umo. con. V 


Nov. XLVIII pr. 1 


DE IUREIURANDO 





MH 
IITEPI OPKOY AOOGENTOZ 
ITAPA TOY TEAEYT9NTOZ 
ENEKEN TOY METPOY THZ 
EAYTOY IIEPIOYZIAS. 


'O avvós Bacidevs "Imávry dnágyg vgairagior vo B, 
àmó vmárwv xal marQuxim. 


(HIpoo(usov.) Lei roUrov Éva ztrmoiuada axo- 
mÓv TO Tà$ Üiurvzto0Gé Tüw T&Àtvrow TOv slvas Be- 
Baías, si uj) nágovras vóuq: xai gavsgose dvcvrioivro 
toig bxaívip Doxovaww.  "Iausv roívvv xal dv tois coáy- 
ndi xivr dv xai mgosnyyshufrov Tiv, a Qua Eue- 
vos Ti6 GVw OpXxOi TZ» éavrOU sttQuovoiav azxagay 
tine xal OTi ravtzv uówmv xavaliumdvé, TOWc cvTOU 
xAjpovóuow, viwis dà Uarsgov avrdw TOv xÀrpovó- 
Acw 7o$ vravTa avuivévOVOLV, ov Oxaia 7IOtOUVTG, 
Or. T5$ uév ovcías Tüs éxtivov xÀngovouovoi: xw 
To?rg mtiDovin, vois vz avrov Üucterayu£vois, à 
dà dv aimo: uaD" Ogxov ravra ovx Éri xvQua  uévtiv 
oidi qvÀacrav avra xatà TOV Tto 
Boílovras* xaíro, ys cOis ruetépowe doxsi vóuow Év 
mco slvas stQósumOw Ó TOU xÀnoovóuov xai Ó TOU 
ai; avro» maganéuzovros TOv xAjoov, dre OUx àv 
Tw avró» davrQ grass Oauayecóas xal omeg elme 


XLVIIL Auth.XLVII. Coll. V. tit.2 


RR DE IUREIURANDO 
MORIENTIS PROPTER MENSU- 
RAM SUAE SUBSTANTIAE. 
$5 
Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. Semper hanc unam habemus in- 
tentionem dispositiones morientium esse firmas, nis: 
l0 resultent legi et aperte contrariae sint his quae illi 
placent. Scimus igitur motum et annuntiatum nobis, 
quia cum testaretur quidam, cum iureiurando suam 
substantiam omnem dixit et quia hanc solam reli- 
quit suis heredibus, aliqui vero eorum heredum ad 
15 haec resultant, non iuste facientes, quia substantiae 
quidem illius heredes fiunt et in hoc adquiescunt 
his quae ab eo disposita sunt, quae vero dixit cum 
iureiurando, haec nequaquam rata manere neque cu- 
stodire e& secundum competentem modum volunt; 


/xovr& Tgónov?20 cum utique nostris videtur legibus unam quodam- 


modo esse personam heredis et qui in eum trans- 
mittet hereditatem, ideoque nullus eundem sibimet 
dicit reluctari et quod dixit atque iuravit tutum 
esse, hoc nolle valere, sed contra proprios reluctari 


xai éxauocs xépuov elvai, vovro uy BovAsaO«i xoa- 25 sermones, 


14i», GÀÁa mos vols oixsiovs Üiauagea as Aoyovs. 


CAPUT I. 


Üsani5ousv roívvv, &K vas dmOyQugNP nsnOnxac 
aire idiógripov airs du frépow uiv yagsigav, nap' 
avrov dà vxocnumouicaw, rj dv rais avroU Odiady- 
xaié TO Te oUgías T/e avTOU uérQov ztOi:jO64 gavapov, 
Tw xÀnpovóucow» igo vOv uà» anóvrow và» dà 
zragóvrmw i xai máüvraw mxaQóvroOw, uj dleva: volé 


Sancimus igitur, si quis descriptionem faciens sive 
propria manu sive per alterius — scriptam, a 
se &utem subscriptam, aut in suis testamentis sub- 


30stantiae suae mensuram faciat manifestam, hereui- 


bus forte aliis quidem absentibus aliis vero prae- 
sentibus aut etiam omnibus praesentibus, non licere 


Nov. XL VIII (Authent. XLVII 2 Coll. V ti. 2: gloss.) Graece extat in. ML, B41,6 ( B* p. 530 Zach.) cum 
schol — Epit. Theod. A8 (inde BY), Athan. 9, 4, Anonymus Bodleianus ap. Zachariae "4véxQ. p.219 (ubi citatur 


»eagü a9"). ulian. const. XLIII. 











XLV III. 


DE IUREIURANDO A MORIENTE DE MODO SUBSTANTIAE 
SUAE PRAESTITO. 


Idem Augustus [ohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Semper hoc unum habuimus p: 


V adiens ut defunctorum dispositiones firmae essent, 


nisi legi repugnarent disque quae illi placent manifesto adversarentur. Atque. scimus, quod et in rebus 


agitatum ei nuntiatum nobis est, 


quendam testatum. cum iureiurando. suam substantiam omnem dixisse 


seque eam solam heredibus suis relínquere, postea vero quosdam ex ipsis heredibus haec recusasse, qui 


iniuste agunt, quoniam in bona 


7 m illius succedunt. et in hac re oboediunt iis quae ab eo constituta 
sunt, quae vero iureiurando addito dixit, haec non iam rata manere volunt 
eadem servare: quamquam nostris legibus una quodammodo persona videtur esse 


negue eo quo decet modo 
JMeredis 2 eius qui here- 


ditatem in eum transmittit, itaque. nemo dixerit eum secum ipsum pugnare et quod dizit atque ratum 
fore iuravit, id nolle valere, sed propria verba impugnare. 
Sancimus igitur, si quis descriptione facta sive sua manu, sive ab aliis quidem scripta, ab ipso 


autem subscripta, vel in suo testamento substantiae 


suae modum declaraverit, heredum fortasse aliis ab 


sentibus aliis praesentibus vel etiam omnibus praesentibus, non licere heredibus haec recusare neque di- 





2 rubr. Hegi 10V dv vsÀlevey; Ouv(ovtos zágpew v7 (días 
vzocrácacs Theod. | Ilegi «ov Ogxov xov OoSévros 
Ath. | 9 éavrov] avrov B* rovrov Ai^. | 8 prooem. om. B, 
add, BX | nowvuaPa L(z) | 10 uáyovzas Le) uazov- 
vaí MB | 11 voi éxsívq dJoxovaw MBYg) «à éxeivows 
Soxovvra L | xai év vois splynen om. g | 12 zrgosay- 
yih9i» Lo | 14 avrov MB3 éavros L | !$ vore 
om. g || 22 xpóamztov 10] vo om. B | xai xó vov MB] 
xai Tov L | 26 Aoyovs ML] vóuovs B2 27 Osaztitousv 
si Tis inc. B | 28 oixevigesgov B! || érégov. B'(c) || 29 vzzo- 
qeegdoer B'|z £v xai$ avrov (favrov B. avrov ML) 

ia rxais ML Be] sive in suo testamento sive sine testa- 
mento in quavis chartula Julían. | 30 «ico? libri 5 srosov0s 


L! j 32 9 om. L | závrav nagovtsm) odd. 5 friirrov 


&nóvrov! (cf. Iulian. omnibus praesentibus vel omnibus 
absentibus) 





15g. K; XLVII V | 3 morientis R] a moriente VT a mo- 
riente praestito vulg. | 6 pp.] praefeoto Z | 9 firmas esse 
V i11 motum] et in eausis motum Beck | 12 sg. substan- 
tiam suam RT | 13 omnem] oeees V? | dixit RT] edixit V 
relinquit a/. | 14 suis in heredibus R! V! | 15 iuste A V] 
iusta T' | 16 hoe udquiescunt] hacquieseunt R'| 19 ea 
om. R | uoluerit V | 22 hereditatem bis ser. V* | * eidem 
libri] 23 dieit T^ aL] et dicit RT* edicit V | 24 haee 
R| relutari V j 28 seriptam R] scripturam VT vulg. j 
31 forte aliis] aliis om. R' 


MORIENTIS 


wAngoróuo zo ravra dwavaósiv  urdà Afytv os 
TGw xijporóuav Ti dzíxpvye mod uara Kn TOv 
(nO viov napa r0U tsievrowros. sixep Opxov o 
TtÀevtgw vnoGyos T ÓuuuoGga,rO wari TG Érwrov dua. 
Sexas, ow ovUéw dcriw Érrgov avtq  magà aita, 
*YOlrQ 6Tépynw TOUS xÀngovouove, aire maie? sits 
xai £larrixoi slev, xal u$, moAvztoayuoveiy uid avxo- 
qavisür Troie éavrGw GvyxAngorogové, pré dwrev- 
Ve» obDutas Te Dyrtw xni kic Bagarov aye, xai 


9287 


Nov. XLVIII 1 ep. 


heredibus contra haec resultare neque dicere quia 
aliquis heredum celavit res extra ea quae dicta sunt 
a Vefuncte. Sed si quidem iusiurandum moriens 
praebuerit et iuraverit secundum sua testamenta, 
5quia nihil est aliud ei praeter haec, hoc amplecti 
heredes, sive filii sive etiam extrauei sint, et neque 
tergiversari neque calumniari suos coheredes, neque 
ob hoc servos quaerere ad tormenta deducere et 
alia similia discutere et perscrutari, quae solius sunt 


Frega rowarvra dErgeve&v xai ztoÁvmQayuowveiv, üzto 10 contentionis, alterius autem penitus nullius, utpote 


nóvns éari gulovaxias, ér£pov Bà mavtsAds ovdevos, 
w€ t7v ovdías doxoveans rocavrns slrva, 085v 0 ODia- 
Shiusvos dogs, xal raUtnr uóvQv 6i tovs xÀrngovó- 
l ove Dunige D ves. BovirPévros. — AAA vaUra udv 


dum substantia videatur tanta esse quantam test&- 
tor iurans hanc solam &pud heredes invenire voluit. 


1 Sed haec quidem inter heredes, qui curiosi vi- 


zxtQ^s rovs xÀnoovóuovs, oimsg ravtó :ov doxovs: oic 15 dentur in defuncti esse substantia, valere volumus, 


vtAevrO Guy slvai, xparsw BovioueDa, ov uv rovro 
xvpiov slvai xai ztoos Daveiavaós, Dióri voie ruevépous 
sipntas vóuow, OmzOGa v Ti; VztdQ éavroU grdeuev Tj 
yeawvnus, rabta urÜiv airov cgeAtiv undi vois Da- 


wecgtais vQOxQiveiv. GÀÀ' dxeivoss auia. dato n&vra 20 
4wagrvray Uv fBoólovraa rQUxOv, rove xÀngovóuove redes autem contentos esse his 


9i duméwtsv vois .mag& oU OiaviDsuévov | jr Oeias. 
xai Écro ye xow; TOV stgéyuantos dv Olé xÀngovó- 
4o$ TO TOv ÓvavtiOUusvor TOvtOw Q3 ÜQóvacÓn, vow 


non tamen hoc ratum esse et inter creditores, eo 
quod nostris declaratum est legibus, quaecumque 
quilibet pro se dixerit aut scripserit, haec nihil ei 
p neque creditoribus praeiudicare. Sed illis 
icentia sit omnia perscrutari quo volunt modo, he- 

uae & testatore 
dicta sunt. Sitque poena negotii Tur heredes, ut 
qui adversatur his quae relicta sunt ei non possit 
omnino frui, necessitate imminente aut oboedire 


xaraleAsuuévov avtQ navttAge dxokavsv, avàyxre 25 omnibus aut universa contemnere, et non haec qui- 


énoíene f maiDigÓns mmu 5 návra Oianrisrv, xai 
Aj rà uiv aiípscOa. voig dà DiauágecDas, aAA civ 
TOU TéAsvrOwros BovAgv vno Tuv» aUvrov Qiadóyov 
ovro gvhirrGÓa. o xarà univ évavtiovoDa: vai- 


dem eligere his vero resultare, sed defuncti volun- 
tatem ab eius successoribus ita servari, ut in nullo 
ei contradici praesumatur. His valentibus in reli- 
quo tempore universo et in omni negotio nondum 


7p ÜDagogeiv. vovra» xgavoivrav áxí 1s ToU áLj$ xoó- 30 moto in iudicio neque iudiciali sententia aut amicali 


wov sawrog 4mi va máGyé vxoOécams ovma xexuvr- 
névye dv DixaarnQip ov0À Dixaatix wrpo 7) giaxp 
Svudáat dialsivusvns. 

, (Enidoyos.) 'H toivvr ey Vots poyy; TG nagacT&vra 
Zpiv xci di vov 
CxovgGa xarà v0 GvvyO:s dià moygaupuavov oixtiov 
gavapa mc. xavacotnoáro. — Dat. xv. k. Sept. CP. 
post cons. Belisarii v. c. (aun. Il.) 


vere unum ex heredibus res praeter eas quae a defuncto dictae sint celasse. 


[a. 531] 


interventione transacto. 


(Epilogus. Tua igitur eminentia quae placu- 


s vov Ouíov ÜrAovueva vóuov ywo-35erunt nobis et per hanc sacram declarata gunt 


lerem cognoscens sollemniter per programmata pro- 
pria manifesta faciat universi Tat. x. kal. b- 
temb. CP. p. c. Belisarii v. c. anno secundo. 


Sed si quidem moriens 


"usiurandum praestiterit vel in suo testamento nihil sibi aliud. esse praeter illa iuraverit, eo acquiescant 
heredes, sive liberi sive etiam extranei sint, neve negotia facessant meve coheredes $uos calumnientur, 
neve inde servos quaerant et tormentis subiciaut atque eius generis alia pervestigent et perscrutentur, quae 
quidem ad solam contentionem neque ad. aliud quicquam. spectant: cum. substantia videatur (ania esse 
1 quantam testator iuraverit isque hanc solam inter heredes dividi voluerit. — Sed haec quidem in here- 
dibus, quippe qui idem fere cum defunctis esse videantur, valere volumus, neque vero etiam in creditori- 
bus id ratum esse, quoniam nostris legibus dictum est, quaecumque quis pro se dixerit aut scripserit, ea 
nihil ipsi prodesse neque creditoribus praeiudicare. Forum illis venia. sit omnia quo velint modo per- 
vestigare, heredes vero iis contenti sint quae a testatore dicta sunt. — Ac poena si eius rei in heredes 
statuta, ut qui his adversetur, relictis sibi nullo modo frui possit, cum necessitas immineat aut. omnia. se- 
quendi aut omnia respuendi, nec vero alia eligendi alia impugnandi, sed defuncti voluntas a successoribus 


eius ita custodiatur, u( in nulla re ei adversari audeant. 


Alque haec et in omne deinceps tempus et ín 


omni causa in iudicio nondum acta nec iudiciali sententia vel amicali conventione decisa valeant. 
Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt 
cognoscens more solito per programmata propria manifesta omnibus reddat. 





isq. ds rw xÀngovóucw vic M] dc v«c (0016 B*) 
t&v xÀngovóuov L Bg | 3 valevrawroe M] veAevtzaav- 
10€ L Be | 4 duouócorro libri, corr. Heimbach | 5 avràw 
L* | 6 vovrp M] vovro LB | 8 urdi dvrsvOey — 
14 BovigSévros om. B' | 9 ixérac L| xai sie M] xai 
om. L Bc | 11 devi et dà om. B | 13 sg. à3poge, xai tav- 
ex — DuupsOrvai BovirO'évros) iurans hanc — invenire 
voluit e | 15 oímep ravvro (vavróv LB «*ó av(vó B') 
mov Óowovas voie Tslevraav (toic TaAsvrogs Doxovasv 
Bf) slvai] qui euriosi videntur in defunoti esse subetan- 
tia cj 19 arcs B | 20 xàca L* | 21 àvegevvav MB'] 
dgsvrav LB! | 9v àv BovAontas B! | 22 GjuaOsuévov Bf | 
23 rois] avrois voi; B'|| 24 vó om. LB || 25. dyxava- 
Aslainnévov Bt | avtáv L! | 26 éxovanc MB!) vnoi- 
en; LB' | 28 «sdevrroavvos B | 30 roirow et quae 
sq. om. B | 33 evef.igóon L | 35 yeweexévo L? | 
37 xv. k. sep. CP. M] x. kal s«ptemb. cap. S kal. 
sep. Jui*P*, Ath. (om. Theod.) | 38 pst. bilirario uc. 
eonss. M (cf. ad «) post (om. Jui») cons. uilisari JuL*? 


po. bil. Jul." usrà t7» (xate(av Bahiaegíov Ath. Theod. || 
anno secundo g cod. Bamb. iterum TuL^] om. cett. 


2 aliquis bis scr. V! | celeuit RI 3 sg. praebuerit mo- 
riens R | 4 testamenta] iuramenta A! | 5 aliud est V [| hoo] 
haeo A| 6 extranea A! | 8 adducere R | 9 et perscru- 
tari — 18 quilibet pro ser. R? ín ras, 6 versuum | quae] 
et per quae A? | 11 quantam //*] quanta R* quanto 
VT || 12 inveniri vulg. [ 14 haec om. V | 15 substantia 
ualere add. V? in spat. vac. | 17 nostrum R* |j 18 pro Z1) 
per V | 20 perserutari omnia quo modo uolunt (modo 
add. R*) R | perseptari V* | uoluerit V | 21 autem om. 
R'V| contemptos V | 22 hisitque R* | 23 ei V!RT] cis 
V? vulg. | possint V | 24 omnino RT'] omni modo V || 
obedite R* | 27 eius] eis R!T | 29 et om. R' [ 31 transacta. 
V]36 programata F | 37 subscr. dat. x kal. septemb. eap. pe. 
con. bilisiario uice [/ dat. x kl. sept. cap. po. bisilario uic. 
e. anno secundo Bamb. 7/d. x. k. set. cp. o. bil. uir. cl. es. 7" 


Nov. XLIX. pr. 288 DE HI8 QUI INGREDIUNTUR 


Mé XLIX. Auth. LVIII. Coll. V tit. 11 


IITEPI T9N EIZIONT9N THN — EKDEHIS QUI INGREDIUNTUR AD 
EKKAHTON RE2N' KAI IIEPI APPELLATIONEM, ET QUANDO 
IAIOXEIP9N IIPOKOMIZOME- PER SCRIPTURAM MANUS PRO- 
N9N YIIO TOY ENAL'OMENOY' 5PRIAE FIAT COLLATIO LITTE- 
KAI IIEPI TOY OPKOY THZ RARUM, ET DE IUREIURANDO 


YIIEPOEXEQ9X, 9XTE KAI ZYN- 
AIITEZOAI AYTON T9I THZ 
CALUMNIAZ, INA AIIA€ MONON 


YIHEP IIAZHZX AIIOAEIEEQ9Z!0 


OMNYOITO. 


'O avvós Bacudsoe "Ioávyr énapyo noareplaw «à ff, 
&zxó vmdrow xal maguxiq. 


(dpooíusov.) TO Qsvacóv 37 vovro xal ávOgo- 


DILATIONIS UT CONIUNGATUR 
IURHURANDO CALUMNIAE & 


Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secando. 


(Praefatio. Volubile hoc et humanum et quod 


mavov xal uivew dz vavrov unÓanarors Óvváusvov,|5 manere in idem numquam valens, sed fit qi 


&ÀÀa yiwvopavov uiv aai udvov dà ovüéxoTs, xai rai 
vouodagíau sicays. vivà Tapa», xal vo QóGav Kyeuv 
(p9ads xai dv HrBaip xsiGOa. Qoxosw xai vj vàw 
&xQiBiw wavacgadu div sagarnorots nola dxivn- 


semper, manens autem numquam, et legislationibus 
introducit aliquem tumultum, et quae videntur ha- 
bere se recte et firme ita iudicantur, sed et ea 
quae subtilum observatione cauta sunt, plerumque 


gav 7, vw éziGvpBávrow novalia npayu&tov. "lausv 20turbavit emergentium varietas causarum. Scimus 


yàe os ng énrvogOnGausv TO xaxa xal Óo- 
Aagow mepi va$ dgécas yivóuevov, OTi uÓvq cq T)w 
vnóSassw aigayaysiv aig JuxactzQuov 0i dpéviss dg- 
xovuevo: xnl vv OV 7Qoco7tOV stoWGdusvos GTdOiV 


7 xarà uíav uoipav Jj xal xaTà Üudyvoiw (ddiágoo- 25 


gov y^o 05 vovto) watsAjumavoy Tyv vnódeciw, xai 
TQ ye wevocyxó:. mavro(os 9» ddisto 
víxne, u*) Üvvauévq unrs vw xexpiuévov dztokavgas 
J.à Tzv Épecuv anri Tn» dac, dberagOTvaa naga- 
] ewxsvacas duà Tw aztovgíaw vOU éqévros. 
vals ztQamv vopoderjgawres énnvag.agausv, éyiav- 
tów udy Tüfavtesé Tq) tv (paci ámudovr, aita avt 


Nov. XLIX (Authent, LVIII « Coll. V tit. 11: 

locis. — Epit. Theod. 49, Athan. 1,3. 
pr. $ 1.2 et cap. 1 extat B. 9, 2, 4. 
$1 cf. Ponaí. 25, t1. 


Tavra 30 


enim, quia dudum correximus quod male et dc *ose 
circa appellationes agebatur, quia hoc solo, ut cogni- 
tionem introducerent in iudicium, appellantes cou- 
tenti et personam facientes firmam aut per unam 

aut etiam per cognitionem (hoc enim iudif- 
erens est), relinquebant causam, et victori omnino 


istodsvra và t7$ — erat inexplicabilis victoria non valenti neque his 


quae erant iudicata frui propter appellationem ne- 
ww appellationem examinari posse propter absen- 

tiam appellantis. — Haec nos dudum sancientes 
correximus, annum quidem deputantes appellationem 


offerenti, sive ipsi secundum se ingredienti sire cou- 


loss.) Graece extat in ML, inde a pr. $1 in B diversa 
Julian. const. X LIV. 





XLIX. 


DE REIS QUI APPELLATIONEM INTERPONUNT. 

ET DE CIITROGRAPIIIS A REO PROLATIS. ET DE IUREIURANDO 
DILATIONIS UT IUNGATUR CUM IUREIURANDO CALUMNIAE, QUO 
SEMEL TANTUM PRO OMNI PROBATIONE IURETUR. 

Jdem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Volubilis illa atque humana condicio, quae manere in eodem. nwmque ;. est, sed 
semper quidem fit, numquam vero manet, legislationi quoque turbas aliquas affert, et quoa t.-on est recte 
se habere et videtur in tuio collocatum atque accurata observatione munitum est, id saepe movit emergentium 
causarum varietas. Scimus enim nos dudum quod male et dolose in appellationibus agebatur lasse, 
cum qui appellassent eo ipso quod causam in iudicium introduzxissent conienii et. , /aesentia personae 
praesüita siwe ex una parle sive eliam cognitionaliter (id enim perinde est) causam desererent, et. victori 
omnino non liceret ad effectum perducere victoriam, qui neque iudicatis frui propter appellationem posset 
1l neque ut e entend examinaretur efficere propter absentiam. eius qui appeílasset. — Haec nos dudum 
lata lege emendavimus anno quidem constituo ei qui appellationem interposuerit, sive ipse solus intra- 


2rubr. IIepl. dxxÀrtov xal ztagi idioysioare xai. sapi 15g. Iv. LVIII- V | 3 quando) quoniam? R' | 4 per 
Sgxov veg eaa: Theod. | 3 óc libri] om. c, tàw éva- | om. V* | proprie manus fiant & | 7 ut V?J et R ut non V! 
youévoy add. L' 1 onegóécane Lg (Theod. Iul.]] 6xo- | et ut vu/g. | coniugatur &! coniungantur V || 8 iureiu- 
Suoaos M | 8 tre calumnias M Z7$ gvxogavrías ca- | rando R'V | 14 hoc et humanum A7] humanumque 
lumníae L | 11 óuwvowzo L 0 12 zavrapgío L | | Viet om. R! | quod videtur ante fit 15 transponendu | 


15 ravrov] ToU avrov? L* coi; avrois L^ | 18 xai] 
sed et g | 23 oxóSasci»] cognitionem e || elsayekw. (tiv 
^reorr.) L | dgévzss M] égéves. L [28 vixye ML'c] 
Bixns L* | *«gdà — 29 urjà ML | xexpsuuévanw M. 
30 égdvvos M] ávos vovtaw L? in ras. 6 lit. | 31 ztgaiyv 
15 mapl vOv dqéctaw vouodsinaavrss dmavwQuca- 
nav B. Cod.7, 03,8 $4 


15 idem V] diem KT || valet et 16 manet vu/g. | fit] eit 
R'| 16 sut R* | 17 et quae ZV] et his quae T | 15 scd 
et] et om. ?! || 19 subtilium] supplitium V* supplican- 
tium V? | 20 turbans A! ] varietas] turbauit uarietas V*] 
21 enim om. V | 22 haec V! | 23 contempti &' | 24 ürmas 
R* | 25 relinquebant autem causam A | 27 ulenti V* 
28 nce V | 29 sg. appellantis absentium A | sentientes V 
32 ingrediente R' 


AD APPELLATIONEM 


xa9" aíróv sicelOrri aire xal avarádrv, dg! p rs 
sigo rovrov tZ» Üixn»v àyovicacÓa:. xai tvysiv vOv 
Sixaémw xai pur xavaAameiv aUrtZv cmpovónrov, slra 
dà gukavOpartíav, sí rapà 1zv airíay vov OixaGov- 
TOS Tà Tl égécecs dniGye OT 9) wat! ülÀnv viv 7tgó- 
qagdiv amapaityrov, xal Éregov ztgosDévtes dviavrov, 
HO Ov el ui; trv Dixrv zthnoaatiaw xvolav u£vawv cj 
vesixrxor: Tz wigov dfsrnicauev. Tavra uiv oov 
4dédoxró Ts zuiv xal dv xowdq yíygamtes vóug* xal 


299 


Nov. XLIX pr. 1 


muniter, quatenus intra hoc litem exequatur et me- 
reatur quae iusta sunt et non relinquat ea sine pro- 
visione, deinde propter clementiam, si per occasionem 
iudicis appellatio prolongetur aut per aliam quam. 
5libet causam inevitabilem, etiam alium adicientes 
annum, post quem nisi litem compleverint ratam 
manere victori sententiam sancimus. Haec itaque 
placuerunt nobis et in communi lege conscripta 
Sunt, et obtinere legem hanc volumus et illius ob- 


xparsiv ts TOv vóuov vovror BovióusDa xal v5» éxsi- 10 servationem. 


9 vov magatíonow. alla moÀlol mgosrASow ruiv 
qágxovtss abro) uiv mposayysiÀas TOig éqéraug xal 
BovigO iva: cZv He disragÓTpvai, ov uy abrOv 
TÀv OuxagrOv cvyéiv  dvexondvcv 


(4 Tiva$ igos 


amapasTyrove dgyoliae* oí dà wai avépov dusroíav 15 pationes; 


jriàGayrO, xal Ori mrÀSUv ovx dizw dx cvi xoas 
scis dstalavvóvtow mwevudtowv, meLevtiv [^ s 
(axvov dik vzv vàv Ovtov dmopíav T ri: wüciavraa 
Tvyóv Ovrs; dÀLa £i u5 CaÀatitsvovtTré dAO:iv oUx 
rÀvravro, xal] dià roUtO ovx id. 
páxo: m£parog Tv Oz00eciww ovdÀ xarà cO Qeiregov 
Fros, xaí riwac yesuovow doplav, àÀÀos vógovs &zagau- 
vXfT0ve* ane üzavra d£ avraw iauev vOv nayuátav 
ziv mQosayyshOévra. Gir fuae ravra Qwxcia érá- 


2 Sed plurimi interpellaverunt nos dicentes se qui- 
dem denuntiasse appellantibus et voluisse litem exa- 
minari, non tamen ab ipsis iudicibus impetrare 
valuisse n quasdam forsan inevitabiles occu- 

li vero etiam ventorum inmensitatem 
accusaverunt et quia navigare non licuisset de pro- 
vincia contrariis flantibus ventis, per terram vero 
venire non valentes propter inopiam, aut certe quia 
in insula commanentes aliter nisi per mare venire 


av dymvicacOa: 20 non poterant, et propterea non valuerunt examinare 


usque &d finem negotium neque secundo anno, ot 
quidam tempestatum acerbitatem, alii langorem in- 
evitabilem: quae omnia ex ipsis agnoscimus rebus 
nobis insinuatis. Unde nos haec iuste moverunt et 


earrs xai róv vóuov UmspBLva. uy Boviouérvovs xai25]legem transcendere nolentes et his qui per talem 


TOié xará Tiva TOiGÜT]Y Tvynoàw mspigragiv ddixov- 
mévor Óoorve: Bon9nav Tiv Üvvaryv émiJvuoivras. 
1í ovv mpártsv dygnv, ti uf; toos vonov Frtgov (dsiv 
và sixóra TQ ngayuati Borgovvra ; 


quandam fortunae circumventionem laeduntur dare 
praesidium possibile cupientes. Quid ergo agere 
oportebat nisi ad legem aliam respicere, quae digne 
causam iuvaret? 


CAPUT I. 
'H. dy ovv ragavsonow 5 Aoi vov ónOévros qui» 30 — Observatio siquidem reliqua praedictae legis nostrae, 


wópov, xaddmsg sinóvtsé KpOrusv, gvAattéaO o dià 
rravróc: si 0i vaic dànOaiais üxapaitrtóv Ti yéviraa, 
xal ó tyjv épéciuov Üixry ayanitzóuevos uy, toossügevor 


Bicuti praediximus, per omnia custodiatur; si vero 
pro veritate inevitabile quiddam evenerit, et qui ap- 
pellationis litem exequitur non observet et licet in- 


(xal) xaíroi tj» scodov xarà xvolav zrow,causvos ovx — gressum et fatalem fecerit non occurrerit, et peri- 
anavijGns, xuvüvvevs dà Ó Tho Duerías dirus xai- 95 clitetur biennii comprehendi tempus, tunc victori 


90$, Tr»uxaUra vd) vevuxpykóTi xvgoUgOa. Tz pov 
(rovro Omsg Ó ztQóregos ruv Aiyes vópos), &Àla uevá 
Tévog vzodiaiéGéme, zv év vq magóvts ngoctiOsuev. 
4x5; yag oie vevixmxóciv dgonÓnsausv Tz» Gur 
TQía» ToU 


confirmari sententiam (quod etiam prior nostra dicit 
lex) sed cum quadam subdivisione, quam in prae- 
senti adicimus. Quia enim victores iuvimus inmen- 
sitatem temporis figentes his qui appellationem qui- 


er5carree TOW Éysciv uiv ovas 40 


pr. $2 et cap. I ex B habet Ecloga lib. I—X  Basilicorum (cf. Heimbachii adnot.) 





verit sive utraque pars praesens fuerit, intra quem litem peragat et ius suum obtineat neve eam neg- 
lectam relinquat; deinde propter humanitatem, si ex iudicis culpa vel alia quadam inevitabili causa 
appellationis mora facta sít, altero quoque anno adiecto, post quem nisi litem compleverint, victori ratam 
manere sententiam sanzimus. Haec igitur nobis placuerant et in communi lege scripta sunt, atque valere 
2 hanc legem et observationem eius volumus. erum multi nos adierunt dicentes se quidem denuntiasse 
1udicibus appellationum et voluisse causam examinari, neque tamen ipsorum iudicum sibi copiam factam 
esse propter quaedam forte negotia inevitabilia: alii etiam de procellarum. vehementia questi sunt. et 
guod navigare sibi non licuisset ex T cure adversis ventis flantibus, pedibus autem iter facere non 
valussent propter inopiam rerum vel quia insulani forte cum essent. aliter. nisi per mare venire nequi- 
rent, atque propterea causam usque ad finem : forse ne secundo quidem anno potuissent; qui tem- 
pestatum importunitatem, alii morbos inexorabiles causati sunt: quae omnia ex ipsis factis scimus nobis 
nunliata esse. Itaque haec nos merito commoverunt, qui et legem violari nolimus et it$ qui per eiusmodi 
fortuitum casum iniuria affecti sunt auxilium impertire quantum potest cupiamus. — Quid igitur agendum 
erat nisi ut legem aliam prospiceremus, quae rei ut par est subveniret? 

L Atque reliqua legis quam memoravimus observatio, sicut ante diximus, per omnia custodiatur: 
quodsi re vera inevitabile quid acciderit et qui causam appellationis persequitur non perseveret. neque 
etiamsi eam. die fatali introduxerit compareat, ac periculum sit ne biennii tempus exeat, tunc victori 
confirmetur sententia, id quod prior nostra lex dicit, sed cum quadam distinctione quam in praesenti 
adicimus. Quoniam enim victoribus auxilium. tulimus nimio illo tempore contracto iis qui appellationem 


1 xal xarà avarádrv L | 2 àyoviteaOa: B] 5 càw 


add. V | 15 imensitatem V | 19 in om. V'RT | coma- 
dgéceov B* | 7 us9" Ov si ur, ex corr. L | 10 ca] leg. 


nentes V | aliter] non aliter R] 20 non om. R j 23 ex] 


y | 18 7) aut certe (i. e. 5 ya?) e | 23 axaves L^ | 
2 yívrvas L? | 34 xal erg addi (vel pro xaéro: emen- 
dari) voluit Zachariae | xarà xvgíav] xarà rv — 
Ecl, et fatalem g | 35 xu»Jvvevo: L^ | édEzxes Lt i 
40 airjcavrss M || Kpeciv ez «gaciv L (ogacw L*) 
Sove: MB] £nidovas Ecl., om. 


1 huno vulg. | littem V | 2 siue R!| 3 si] sio V^ | 
1 *uictoris libri | sancivimus vulg. | itaque] quae s. v. 
Hr. 


ad A'|agnosimue V* agnouimus V? | 24 insinuae V; 
leg. insinuata? | ueste V? | 32 quidam V? || 34 et fata- 
lem] et per fatalem Osenbrüggen; leg. secundum fatalem 
(cf. 290, 30)? | occurrerit et ed. pr.] occurret libri | 
35 eompraeendi R] compendii V compendio T'| 36 di- 
cet lex V? lex dicit R| 37 diuisione V j in praesentia 
dicimus V | 38 uiuimus /& uidimus V || 39 flgentes Beck] 
fingentes libri 


31 


Nov. XLIX 1 


290 


DE HI8 QUI INGREDIUNTUR 





wal xarà xvoíav slisADovaiw, oU urjv Fri TT,» ayaviay 
vrreierAOsiv Boviouévow, 7j xai dv uico roig aydcuw 
&molsinovgiv cvTrzr, xal dià rOUTO GjixQp Tiv& TOUS 
vevexrxóvag dlavrovwres dvoyagaí(usd'a av xalde TOU 
mposixovros. BovÀousDa yàg rüv xgatrcavra vis di- 
xne, e£. BosAorro vai; dárDa(aus voor T,vai TZv yi- 
gov, ovx E éxidpours o08à ix xegóvov rwós, aAÀ' db 
avtzé Z6 TQw TtQryuarow» ÀnÓs(as xal axoliumavo- 
uévov 00 viv Égeciv. énididovros alesADsiv xal avrà 
roUro u£uwacÜai xal bytzGa: TOv aztoiurtavóusvov, 
wai sírs svosiv avróv (ayogeuv eiva Exeivos oU gavein, 
Trà éavrov Oíxcia gégnw si négov, OpAad; T5e Da 
frías dvigrapévze Éti, mQóc TQ) mépari uévrow Gra 
fva ivyov ÜxoAuumávegcÓa: tQ mgayuats uáva' xal 
si udv. eódoxiudw. gavein, xvoíav elve« tiv. yrgov, ei 
di dÀarroiro mel rovs dydwas, xal roV Tv Épeciw 
imidóvros xal xara wvgíap siseAnÀvOoros uy zQos- 
tÜpstovros Tó mgüyua Tywv ix cov Üixaiov OryeoD'as 
wrgov. éxsívov uóvov mgosriOeuévov vov wáv si xga- 


dem et per fatalem ingrediuntur, non tamen ulterius 
examinationem subire volunt, aut etiam in mediis 
certaminibus relinquunt eam, propterea pedea 

dam victores minuentes considerabimus e forte 


5quod decet. Volumus etenim eum qui vicit causam, 


si voluerit pro veritate firmari sententiam, non ex 
circumventione nec ex tempore quodam, sed ex ipsa 
rerum veritate etiam deserente eo qui appellationem 
optulit ingredi et hoc ipsum accusare et quaerere 


l0 desertorem, et sive invenire eum valuerit sive ille 


non appareat, suas allegationes deducere ad medium, 
uippe biennio instante, ad finem tamen, ita ut unus 
orte supersit negotio mensis; et si quidem superior 

paruerit, firmam esse sententiam, si vero inferior 


15 circa certamina, etiam eo qui appellationem optulit 


et fatalem ingressus est non observante causa su- 
scipiat ex iure decretum: illo tantummodo adiecto 
ut, sive optineat causam is qui etiam prius vicit 
sive circa eam minor inveniatur, expensas ei modis 


TüGtus Tüé Üxne 0 xal tei wsrixmxos xiv si200mnibus post appellationis ingressum factas desertor 


mgl avtEw diavra sn, ràs Üaxavas avrQ mxávTo€ 
TÀw ueràü TZ» lgegiw eicéódmw xóv amoAsAnuusvov 
Dovvaw sive yno xgarícnus T5s Oóxns mpopagt «7s 


praestet. Sive namque optineat causam occasione 
expensarum, secundum hoc ipsum quod eliam vincit 
recte iustum est etiam expensas accipere, sive minor 


d xat' avtó TOUrO xaÓ" O Ti vévixnxev óg- inveniatur, eo quod omnino ille deseruit et contigit 


Sos, 
dÀavrro sin, Dior. meg OAcs éxeivos dnsÀeíg On xai 
yéyovev avrà xal ánoÀAshtupévq: vixrgat, vàe uiv da- 
zaüvag xaratiDéro, v8 wrügov dà ámoÀ«vaas yápw 
Íoro vq Ütg xal vq xagovr. vouq. ovra) TO Üixaiov 
avr gvÀibavrs wal som 
pe ovg ó vóuos, avrOe 08 éavróv ànmQv étnuíacev. 
FEi uévro. urÜértgos azawrrotus, uürs Ó vavixnxOS 
aQcTs Ó wavixruévos, Og ys xal wara xvolaw eiceAd ao 
alta ámaleípOn, 4 irs TOU wevixrxÓTOS uavéra) 
xvgía. zàvrov rw Áowrdw vàw émi tais éqécsgs ys- 
Ne wóucow xvgiov óvrow, vOv vs inl rai 
mgoJeguíais vow vs üAMov, rovrov yag 07) vov vóuov 
ónràs dni oW & T5w £icojov nv dmi cj xvoíq 
ysvopévgv ànolsieiupévois víJeusv, oU0iv vàw aAlaw 


vóuav 5] zpóvov vov égetixdv ovt8 dvaiobvres ovra 40 


dyueíBovtsé, xvolove udv ovv avroUs xai dià vovde ci- 
1 Oévrs vov vóuov.  Káxsivo uévrow mQoidiopíca- 
gÜa. xalóv ara sl udv oi vavexrxórtc dpbuser 795 


35cialiter super his qui 





(xai0$ àv sim xai vzv Üandwnv AaBeiv, eis xal 25 eum etiam deserentem vincere, expensas quidem prae- 


stet, sententia vero fruatur tias ns deo et 
praesenti legi ita iustitiam sibi servanti et tantum- 
modo in expensas damnificanti, quibus non lex, sed 
ipse (se) absens damnificavit. Si vero neuter occur- 


inuiocavri Tj Sanávg,30rerit, neque victor neque victus, qui etiam secun- 


dum fatalem X dee postea deseruit, sententia 
victoris maneat firma, omnibus reliquis super appel- 
lationibus scriptis legibus (firmis) existentibus et in 
spatiis temporum et in aliis. Hanc enim legem spe- 
t ingressum fatalis factum 
deserunt ponimus, nihi] aliarum legum aut tempo- 
rum appellativorum neque perimentes neque permu- 
eret firmas igitur eas etiam per hanc ponentes 
legem. 


1 Illud quoque determinare optimum est, si quidem 
victores contigit iam sententiam promereri firmas 


quidem interponerent et fatali die comparerent nec vero certamen diutius subire vellent, vel etiam id $n 
media lite desererent, propterea etiam victores nonnihil deminuentes bene id quod decet sectabimur. Volu- 
mus enim eum qui causam obtinuerit, si re vera confirmari sententiam velit, non ex impetu neque ex: 
temporis spatio elapso, sed ex ipsa rerum veritate, etiam si praesto non sit is qui appellationem inter- 
posuit, intrare atque id ipsum arguere et desertorem quaerere, et sive eum invenire potuerit sive ille non 
appareat, allegationes suas in medium proferre, scilicet durante etiam biennio, circa finem tamen eius, ita 
ult unu$ forlasse mensis supersit negotio: et siquidem bonam causam habere videatur, sententiam ratam 
esse, si vero inferior sit in lite, quamvis qui quemienm interposuit et fatali die introductus est non 
perseveret, causam sententia iuri congrua decidit; illo tantummodo adiecto ut, sive causam obtineat. qui 
prius quoque vicerat sive in ea inferior discedat, impensas omnino causae introductae post appellationem 
desertor ei praestet. Sive enim causam obtinuit impensarum causa, secundum id ipsum quod merito 
vicit, decet eum etiam impensas accipere, sive inferior extitit, quoniam alter omnino abfuit eique adeo ab- 
senti vincere contigit, idem impensas quidem solvat, sententia autem potitus deo et praesenti legi gratiam 
habeat, quae ita ei ius custodierit atque sola impensa eum multaverit, qua gvidem non lez, sed ipse sese 
absens multavit. Quodsi neuter compareat, neque victor neque victus, qui quidem fatali die introductus 
deinde praesto non fuerit, sententia victriz rata maneat. (eterae autem omnes quae de appellationibus 
scriptae sunt leges firmae sint, et quae ad tempora appellationum et quae ad reliqua spectant. Hanc 
enim legem diserte de iis ferimus qui post causam fatali die introductam praesto non fuerint, nec quic- 
uam ex ceteris legibus aut. temporibus. appellationum vel abrogamus vel immutamus, immo ratas eas 
hanc quoque per legem reddimus. — Verum illud quoque praeterea constituere aptum est, ut si quidem 





2 jnussl9ü»v M] vmsiOsiw (emsÀOsw Le) LB | 
3 dztoAeirtovaiw MLBfz] ázcolanovoiw B* Ecl. | xal ez € 
del. Zachariae | uxo B* | 4 aroxacóusDa B* | 5 12v 
Jíixzv B* vj dixp Ecl. | 9 Fé rium Ecl. | 12 và 
(vz» L3) éavrov U*' L, (59. éavtov díxnv Haloander) | 
13 £r« om. e || 14 dzoliuzaveo Das Ecl. | 20 cw xrjv 
B* (id. 23) | 21 ztávrow B* | 22 azoliuztavónevov B* ] 
24 xa9' avrà L Ecl. | 24sg. óg9as xai dixaiws àv L || 
29 v9 Jeg] 9eg Ecl| xal vq] v9 om. B' | 31 qnte 
B'e] eizep ML Bf Ecl. | 32 u£v v4 L || 35 dpéataiv éyye- 
yeaunévov L | 36 1s om. L* | 38 «jj om. Li 40 7 xoó- 
»ov om. B* || 41sg. xvgíove — vóuov om. Ecl. bs 
om. L* | 43 «i] oi L* |j oí om. Ecl. 


3 quodam paruo R | 4 *considerauimus libri [| 5 uin- 
eit V T | 9 intulit R* | 14 sg. eirca certamina inferior eo 
etiam | 15 certamina] certamen tamen V | 16 causam 
vulg. | 18 his qui etiam V etiam is qui A' | 20 factas 
bis ser. V! || 21 occasionem V | 22 secundum] set. R! | 
24 omnino ille] ille omnino | contingit V | 26 gra- 
tians V? | 28 in om..R || 29 se om. libri, post absens 
add. vulg. | abens V || 30 uictorum V || 33 firmis ad4. 
Osenbrüggen || 36 deserint V [| 38 etiam] et V [, 43 oon- 
tingit r4 


AD APPELLATIONEM 


w7jgov Tvyüiv xvolat dzogcivovGre avroig vàg vixas, 
TovrOw avrove asoÀavsw (ovdiv yao tOw Tóm me- 
mzepacuévov xivovusv)' si dà Ér« uéyos viv Zorrvtai, 
T5$ ÜDuerías dvigTanévns xal ufo mapadpauovcns, 
svauo di v]s wigov xexvgopévre, xal avtci tjs avtzS 
Tvyyavéragav é eTiGsme, xai ovras amolavéramgay oi 
waxnOavrse TOw w5or, szso ravrae ógOos Éyüw 
aztodeiEassv. 


291 


Nov. XLIX 1. 2 


declarantem eorum victorias, his eos frui (nihil enim 
eorum quae iam determinata sunt commovemus); si 
vero hactenus pendent, biennio instante et nondum 
transacto, nondum decreto firmatae, etiam istae ean- 
5 dem mereantur examinationem, et ita potiantur victo- 
res sententiis, si eas recte habere monstraverint. 


CAPUT II. 


Kaxsivo dà fyoíuePa 14s xotvas noostsD Tas 14) 


Illud etiam iudicavimus huic oportere adici legi. 


vóug* éd; yap 1Ón ysygdqauev vóuoy Bováóusvov 10 Quia enim dudum scripsimus legem volentem ex pro- 


4E iduoyelgmw urüsuíav yivsgOas avyxquaiv, aÀÀ' dx 
uóvaw vOv dyopaínv, ópduev Oi Tiv rdv mQayuá- 
Tow Tuipav Ósousvnv mgosnxovons énavogOacsus dv 
14 vóug, xal r0Uro0 dE avtz& Tre TOW DixaLoudvov 


priae manus scriptura nullam fieri comparationem, 
sed ex solis documentis publice celebratis, videmus 
autem causarum experimentum egere competenti cor- 
rectione in lege, et hoc ex ipso litigantium inveni- 


aigousv mtaígas, ipea rhe avrov xarà rovro fov-15 mus experimento, emendare eam secundum hoc vo- 


AousDa r0 Gynua. stoÀÀéxie yàg mooxouicag vae (Di0- 
xtigov GvuflóAcsov xal 4$ avrov ztowiutvos Tj myv dv- 
ayayTs 7 Tyv Tw oixsiov Jixaíoov axtódtiEuv, dneid7 
T$ &vroé ysipos v0 évavtíov uépos sgoxóuiGs ygàp- 


lumus schema. Crebro namque proferens quidam 
cuiusdam manus documentum et ex ea faciens aut 
conventionem aut suarum allegationum probationem, 
cum eiusdem manus adversa pars protulisset litteras 


mara, dra vopiuov gígragiw éxsiOsv rjfovin)r yi-20et legitimam probationem exinde vellet fieri ex qui- 


vega. dE ow avro; Ó avriTéTGyusvos avrQ  7tQoxe- 
xópaxev, 0 dà ànexéyonro Ti vópp vq Óriv £f ayo- 
qe PvufoÀaímv yavécOas xàg Gvyxoícew, aAA oU 

Tüw avroygdgov. Ésanitousv vO(vvv, siztoT8 T0i- 


bus ipse adversarius illud optulerat, ille utebatur 
lege qüia oporteret ex publice confectis documentis 
fieri comparationem et non ex aliis quae a quo- 
1l quam scribuntur. Sancimus, si quando aliquid 


ovtó T» Gvufain xaí rus BovinOrin mgós avrà và25tale contigerit et qupan voluerit secundum eas 


mapà Tov avrid(xov ztoxouigDfvra ygáugara ysvé- 
cOc Tijv dbramw, ui DagüllegOas: vovro e$ oUx 
óQJds yevóuevov, q, yàp dv avrós ruGTs v. xai 
zkQoxsxóuaxs xai d$ Ov va oixéia émiggomwvcs Dixcua, 


quae ab adversario prolatae sunt litteras fieri exami- 
nationem, non accusetur hoc tamquam non recte 
Sit factum. Cui enim ipse credidit et quod protulit 
[is contra quem] et ex quo suas affirmat allegatlo- 


vovro ovx dv OiaBálho. ovÀé wwAócus ri» cóyxpi 30nes, hoc non accuset [accusandum] neque prohibeat 


div TÀv ygauuárwv ysvéaDas mos avrÓ, Xüv £i TU- 
x0 xaOzGros iduyeov, ov yàg 4» avrüs éavti 
ztOÀeuoim xai üztQ iggvgí,eras: vavra QuafaAAo:. 

2$ Ei di xai ix Ürnuoaímw agyeiov  mgoxouiaDein 


comparationem litterarum ad eum fieri, licet contingat 
esse documentum manu cuiuscumque conscriptum. 
Non enim ipse sibi resistit et quae affirmavit haec 
2 uccusabit Si vero etiam ex publicis archivis 


xaprms, olov ámólnbi v5e vQanéLrs vàw dyÓolorá- 35 proferatur charta, veluti desusceptum mensae glorio- 


TOY énápyarv (icusv yap d; xai vovro UrvnOsv), xal 
Xo éx rw Ürnuosíow zmpoxouibóusvov xal Ónuocíav 
Éxov maprvgíay xai voUrO Orxrov slvas ngós xa avy- 


sissimorum praefectorum (novimus enim etiam aliquid 
tale quaesitum), et quod ex publicis profertur et 
publicum habet testimonium etiam hoc susceptibile 


cap. I1 extat B. 22, 3, 1 (B* p.132 Zach.). — Epit. ez Theod. habet BY ib. 





victores iam aníea sententiam. consecuti sint, quae ipsis victorias firmas reddat, his perfruantur (nihil 
enim corum quae iam determinata sunt movemus); si vero usque. adhuc pendent biennio durante neque- 
dum transacio nec vero sententia iam. confirmata, illae quoque eiusdem examinis participes fiant, atque 
ita demum qui vicerunt sententiis perfruantur, siquidem eas recte se habere ostenderint. 
IL Sed illud quoque huic legi adiciendum existimavimus: quoniam enim iam legem scripsimus 
ae ex instrumentis propria manu scriptis nullam fieri vult comparationem, sed ex: solis forensibus, vi- 
Semet autem rerum esperientiam idonea emendatione legis egere, idque ex ipso litigantium experimento 
reperimus, emendare illam secundum hanc formam volumus. Saepe enim prolato aliquis chirographo at- 
que ex eo vel actione. vel allegationum suarum probatione petita, cum eiusdem manus. litteras pars ad- 
versa proferret atque legitimam probationem fieri vellet ex: illis quae ipse adversarius. sibi protulisset, is 
uidem abutebatur lege quae ex Joreusibus instrumentis fieri comparationes nec vero ex chirographis iubet. 
Sancimus igitur, si quid ciusmodi eveniat ac velit. quis ad ipsas litteras ab adversario prolatas 
examen insüitul, ne id tamquam non recte. factum insimulelur. .Nam cui ipse fidem habet quodque pro- 
tulit et unde propria iura corroborat, id non potest insimulare neque quominus comparalio litterarum 
cum illo fiat prohibere, licet forte privata scriptura sit. — Neque enim secum ipse pugnabit et quae affir- 
mat ea insimulabit. — Quodsi etiam ex publicis archivis charta proferatur, veluti apocha mensae 
gloriosissimorum praefectorum praetorio (scimus enim de hoc quoque quaesitum esse), etiam. quod ex 
publicis monumentis proferatur et publicum habeat testimonium ipsum quoque ad comparationes admitten- 





1 sg. y5 tx zdn om. L | 2 àxoAafsiv B* | 3 Ze- 
v51as Ecl. | 5 avrai] avcais L' | 6 axoAaBérocas L | 
7 vevixrxóvis Ecl. | avrás. B* Ecl. | 10 vóuov) Cod. 4, 
21,20 | 11 avyxoigay] &l uj ápa Qua naviga vato- 
yeagás Kyovai (Frei Bí) và 40i9óyoaga xal avroi oi 
pagrvgss GvvouoAoyr aovGav (evvopokoyraaci Bl) ovs 
prf agr. f$ dgvovusvos zwei TZ$ i0ía$ yf4gó6 «7D 
yd ánó Bl) cvyxoíatas àv idiov yogauuátowv dÀsyy- 

exi» add. LB (petita ez BY 22,3,1 p. 518 ad Cod. 4, 
21, 20) | 13 &xavogO'oinecs zposrxovone Bf | 14 vr 
om. L' | 15 ajvz». Bf | 16 idióypgagor Bí | 20 yivi- 
«Sa. M] yevíaOa, LB | 21 avros] o avtós L || avrq] 
illud (i.e. avo) & | 24 voívv» om. B'g | 24 sg. t: avu- 
Baír vowvro Bf x1 vowvrov GvuBain B*| 28 zuoravt 
LB j 29 Jíxasa om. D* [, 31 yévsaO'as B || avvó] eum 


(i. e. avvóv) € | 32 xaSsavos P) 35 dnódelis] dno? 
L et sic infra (ànodexvzs? corr. L*) áztódsiEie vis. Bf. || 
36 énápyow Bí] vnápyov MLB' | rovro] aliquid tale 
(i.e. v« rowvro) € 





159. enim orum (orum enim V!) V | 2 determinanda 
R* | 3 pendent actenus A [ 4 nondum) et nondum vulg. | 
de cetero V | 5 mereatur A! | uitores V [ 6 monstra- 
uerit V | 13 agere R'| 19 diuersa V | protulisse R j 
22 oporteret K vulg.] oportet V T' | 24 Sancimus) igitur 
temere add. Beck || 24 sg. tale aliquid A || 28 cui] cum 
R*| 29 is (his R!) contra quem libri, om. Beck | et om. 
R*V | suos V || 30 accuset] alleget V? | accusandum /ibri, 
om. rulg. | 31 eum] id Beck | 32 manus V | 33 resistet 
vulg. | 35 desusceptum V] desuscepto A7' vulg. 

31* 


Nov. XLIX 2. 3 


xgíces víOsuev. marrayov yàp TÓ T$ mapamoiwdean 
pagobvres mÀjuuélnua xai vOv Opxov vaa OVE 
àwrelerülovraé và ygáuuara vevouoDet5xausv xal 
vZv éL éyogaiwv nuovo avuHoAciaw mapáOsciv sig- 
myngdusDa. ders xgarsvo Quà mavram 0 vopnos Éxsi- 
wo$, T/e stapovans vztod.cigégscN ÉniriDsuévne avrq, 
TOV uévrO. Üpxov tiw GvyxQuvóvtQw éx tQOzov mav- 
106 Dil'ou£vov. 


292 


5 permisimus. 


DE HIS QUI INGREDIUNTUR 


esse ad collationes manuum ponimus. Ubique enim 
falsitatis peccatum odio habentes et iusiurandum 
praebere discutientes [eximentes] litteras sancivimus 
et ex publicis solummodo documentis comparationem 
quor valeat per omnia lex illa, 
praesenti subdivisione delata ei, iureiurando tamen 
comparantium modis omnibus perhibendo. 


CAPUT III. 


"Encidi, Bà cuc ónio siAagsiae vàw Jixatouévay 
rBovijOnus»v sóOus dv mpooiuío: ws dixe Opvovas 10 
ToUVc uàv Jidwovrag os o) cvxogavroUvrs$ éxayovas 
Td$ Üíxas, 1006 dà gevyovras cx oiovrcs T5» amolo- 
yíav uera TOV mpovyxovros mouicOa. GÀÀA' ovx Évexev 
quÀovmsuxíag, wal vovrov xowov éÜ4usDa vÓv vóuov 
xarà mavwróe ztgosoiztov stavrázadiw ov0svi «oUtO Gvy- 15 
Xa cawies, xaxsivo pdvrosys mtQostaDtixapev, aXTa 
ai ri$ dzodsi$ne áncsroír vivà vGw oixsiuvw Aoyav T) 
yeauuávov, Ouvvvai mxQórsQov avrov c ovx dva- 
BoÀns Évaxa voUrO mpéttu^ nolo] yàg uóvns Ufgeos 
dvsuev, xal udlira dmi rQw GeuvorfQow yvvaixw, 20 
sírs ygauu&raw ànódsfus avreradaig síra érégas oi- 
acoUv airíae, eüOUs dni Óv Opxov voUrOv tQéyovaiv, 
dva dmi uade VxoOWcaos soliéne Opxove QidoaS'as* 

1 SeoniLousv vavTyv àvaipouwrss vy» vfguv xal ov 
Bovlóusvoi ztoAMixis éni vie avrys vuoOécsas opxovs 25 
mapéyegÓas, ars éxátsQov népos, fvíxa TO uàv xOw 
egi v5 xalovuviag Opgxov Ouwóo. 10 Óà vOv magi 
TOV Üixaíav vouiQnuv Tv dvrígongiw slvas vr ixne, 
mtgocriÓdvas Qs dv amacyp vj Oixp, simora Lyrücauv 
ànodsíbus TOv dvriixov vOv avrov, oV xarà mpó- 30 
qas vnegÜiasos Tovro mowi, àÀÀa rade dÀnÓeicis 
&vayxaíav avtQ Tz magà Tov oixaíov àvrid(xov do- 
Oncoufívgv voniLow amoduLw. xal sí voVrOw Óuó- 
due TOv Opxov, £g mzarrsÀas, wü» si sxoÀhous 
dnibntyonsv anoütibns, map& Óarépov uépovs àzaa- 35 
TéioÓas TÓv Ogxov, all didos as 1à$ azt00aíEssc xal 
ay nolhbas dvayxategOai diwwag Ogxovs vnéysv, ys- 


wixoe axab vov vow UTov Opxov Qidouévov. 


Quia igitur nos pro reverentia litigantium volumus 
mox in principio litis iurare litigantes, actores qui- 
dem quia non calumniantes inferant lites, fugientes 
vero quia credunt satisfactionem competenter se fa- 
cere et non causa contentionis, et hanc communem 
p legem contra omnem personam modis omni- 

us hoc nulli concedentes; illud quoque adicimus, 
ut si quis probationem petierit quemquam suorum 
sermonum aut litterarum, iuret prius, quis non di- 
lationis causa hoc agit (multi namque sola iniuriae 
causa, et maxime su nobilibus mulieribus, sive 
litterarum probatio obiciatur sive alia qe Causa, 
ad iusiurandum hoc concurrunt, ut in uno negotio 
frequenter iusiurandum praebeatur): 


l sancimus hanc perimentes iniuriam et nolentes 
crebro in eodem negotio iusiurandum praeberi, (ut) 
utraque pars, dum una quidem de calumnia sacra- 
mentum praebuerit, alia vero quia iustam putans 
reluctationem esse litis, adiciat quia in tota lite, sic- 
ubi quaesierit probationes adversarium &uum, non 
per occasionem dilationis hoc facit, sed pro veritate 
necessariam sibi a suo adversario exhibendam putans 
probationem. Et si boc iuraverit sacramentum, ne- 
mm penitus, licet crebro requirendae sint pro- 
ationes, ab alterutra parte expeti sacramentum, sed 
dari probationes et non crebro cogi quendam sacra- 
menta subire, generaliter semel huiusmodi sacramento 
perhibito. 


cap. III extat B. 5, 14, 21 (inde in. Ecloga lib, I—X Bas.; cf. Heimbach.) 





dum esse statuimus. Cum enim utique falsi crimen odio habeamus, et sacramentum praestare eos qui lit- 
teras comparent. sanzimus et collationem ez forensibus solis instrumentis faciendam introduximus. Itaque 
lex illa per omnia valeat, adiecta eidem praesenti distinctione: ut tamen sacramentum eorum qui com- 
parent omnibus modis praestetur. 

IIL Quoniam vero ad religionem litigantium augendam statim in primordio litis iurare voluimus 
actores quidem se non per calumniam lites deferre, reos autem se putare defensionem sese uti decet 
facturos esse nec vero contentionis causa, atque hanc legem communem adversus omnem personam tuli- 
mus nemini omnino td permittentes; sed illud quoque addidimus, ut si quis probationes exegerit ab aliquo 
$ermonum aul literarum suarum, prius iuret se non dilationis causa id agere, cum mulli tantum in- 
iuriae causa, mazime in mulieribus honestioribus, sive litterarum probatio opponatur sive alterius cuius- 
vis causae, statim ad hoc iusiurandum decurrant, iia ut in una causa saepius sacramenía praestentur : 
1 sancimus hanc iniuriam (ollentes atque in eadem causa saepius sacramenta praestari nolentes, ut utra- 
que pars, ubi altera de calumnia iusiurandum praestiterit, altera se putare iustam esse causae refutatio- 
fem iuraverit, addat se per totam litem, si probationes ab adversar-o suo exigat, non dilationis 
causa hoc facere, sed quia revera necessariam sibi esse putet probationem ab adversario. suo dandam. 
Et si hoc iusiurandum turaverit, nullo modo amplius, quamvis saepius probationes requirantur, ab aítera 
parte iusiurandum exigatur, verum dentur probationes neve quisquam cogatur saepius sacramentum prae- 
stare generaliter semel huiusmodi iureiurando praestito. 


L! | 32 av«Q L!] av ML'B* Ecl. | 33 óuóews Ecl. | 





13g. 1ó — zÀnuuKAnua] và — mÀnugsiruava B | 


1 dx tavróc vooxov B* (Zach.) j 8 Judouévov MD] yavo- 
udvov L || 9 34] xai Ecl. | 10 vai& Qíxasc L^ | Guvvvas M] 
TÀv JixaLouévav add. LB* Ecl. (cf. e) | 12 oiovras L* 
Ecl. e] olóv s MLB || 13 fvexa B | 14 vópov] Cod. 2,58, || 
15 navrázaciw] napi navrow EcL | 16 ip pied vd 
" Dia Bf EcL) Cod.2,58,1, unde npovsO'aixa- 
png Zhehariae I ?. Ecl. | 17 drvodeíEess M] axó- 
nl LBe &nódnbis Ecl. | 20 Évexa B | 21 anodsitsos 
Ecl. | 22 só9vc om.e | 24 Seanitouev] ovv temere add. 
cum Haloandro vulg. | ov] oi L || 25 oÀo s M i 27 xa- 
Aovuvíac ML, avxogavrias L s.v., B | ouviss Ecl. | 10] 
rà» L| xóv om. B* Ecl. | 28 Síxaia B* | 29 mporeo7- 
vas L || &x om. Ecl. | nàeg B | 30 vov om. Ecl. | avo»? 


35 émibrrrouav MB]. éxionirnOaiew Lg quod nescio am 
praestet | 37 vivas] quendam & 


1 collationis V | 2 hodio V 3 eximentes del. V? (et 
eximentes vulg.) | sanccimus R' [| 9 rubr. De iureiurando 
propter ealumpniam dando A marg. | voluimus vulg. ] 
11 fugientis V [| 12 facere se R |j 13 contemptionis R 
14 perosonam A^ Ls leg. adiecimus? | 16 petient V 
17 sermonum aut A ín ras. 5 litt. | 19 et maxime] hoo 
agit V | 25 ut add. vulg. | 26 de om. R' | 29 suum 
om. V | 31 auersario R' j| putatis R [| 35 dare V | orebre 
om. R* | quandam A | 37 peribito A] prohibito V' 
praebito V? vulg. 





APPELLATIONES EX V PROVINCIIS 


CEniloyot) Tàxoívvv nagacrávra Zuiv xal 0ià 
v0vÀ0s voU Daíov OrÀovusva vóuov r, ay; vnsgoyy; tact 
mougóre gavagà (Üxtamw mag! avri xaraztéunoué- 


293 


Nov. L 


(Epilogus.) Quae igitur visa sunt nobis et per 
hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 
omnibus faciat manifesta edictis a se directis, ut 


wav, 4418 ztávrag yivoóGx&iv TÀ tap" vjuOv vsvouo- Omnes agnoscant quae nobis sunt placita 
Surmuéva, Lat. xv. k. Sept. CP. post cons. Beli- 5 — Dat. x. kal. Septembres CP. p. c. Belisari v. c. 
sarii v. c. anno Il. [2.537] anno secundo. 


N L Auth. XLIX 


H AIATAXZI2 KR APPELLATIONES EX QUINQUE 
TATTEI TAX EKKAHTOYZ PROVINCIIS CARIA ET CYPRO 
AIIO T9N IIENTE EIIAPXIQ9N 1: CYCLADIBUS INSULIS ET MYSIA 
KAPIAZ KAI KYIIPOY KAI ET SCYTHIA APUD QUEM OPOR- 
T9N KYKAAA9N NHZ9N TEAT EXAMINARI. 
KAI MYSIAZ KAI ZKYOIASZ, 
IIAPA TINI AEI TAYTAZ2 
ESXETAZEZOAI. 


'O a9róc Bacilsvs Bóvq «d dvdotorarq xoiaicrapgs 
"lovarisiayq) exercitov. 


15 
Imp. Iustinianus Aug. Bono quaestori Iustiniano 
exercitus. 

"Iausv mgomw Saíaw menoiuévos Qitrabww, xa^ Scimus pridem sacram facientes constitutionem, 
yw pj ej évUoboryr. nagaüsÜOxapev vó6 zévrs vaí- — Secundum quam tuae gloriae tradidimus quinque 
vag émagyías, Kapgíav va xal Kongov xal «às 4»v20 has provincias, Cariam et Cyprum et in circuitu 

P xepdvas w5gov; wal smgóc ys Mvaíav «« positas insulas, insuper et Mysiam ac Scythiam, 
xal JDxvOíav, ip' qs rsÀsiv avràc $70 1j op év- ad constituendum eas sub tua gloria, adicientes 
Sobórgr, mngosÓéviss ders xal vàg éxxAyrovs ye — et sub appellatione factas causas per memoratas 
vouévas Oíxa xarà cvàs sipnuévas émagyíae purxr. — provincias pamm ad gloriosissimos nostros prae- 
mpós rovg dvÓoborárovs yjuow énágyove, dÀÀà mpós 251ectos, sed tuam remitti magnificentiam. Quis 
TZ» dy» avanéunsGO«u: usyalongénsiav. "Ex; voí- igitur multi adierunt nos ex Caria et Rodo et Cypro 
vvv xoÀloi noospASov nuiv vOv ix Kagías xal 'Pólov difficultatem patientes et dicentes cogi se frequenter 
xai Kvmgov Ovsyepaivovrss xal gácxovtss àvayxüLe- — hiemis tempore venire ad S et Mysiam, ubi 
GcÓai moÀlixi xal ymjuDvos oq yivscOa. xava v5» — degis, et ibi appellationes forte neque pro magnis 
ZkvOdv xal Mvadv, ÉvOa Quiyss, xaxsigs vàs dxxÀr- 30 pecuniis exerceri, et periclitari etiam maria trans- 
Tow (co ovUi vnlg usyálow xonuavcw 4yyvuvdlsv, euntes longa et venire ad provincias a barbaris in- 
xal wivüvvsUsiv xai mziÀdyn Óiansgüwras paxoà xal — quietatas, propterea perspeximus hanc legem scri- 
dguwvovuévovs si; xojpas vmó Gapfápow évoyiovud- 
vas, dia vovro GvvsiÜousv vóvÓs Tüv vóuov yQdwas 

Nov. L (— Authent. XLIX), quam in graeco CLXVIII novellarum exemplari perperam novellae XLI latine 
zeriptae locum occupasse vidimus p.261, suo loco repetita est in M, omissa in IL, neque in B (9,2,3) agnosci nist 
alieno illo loco positam er indice Reginae apparet, ubi ad nov. L notatur oUdà aver xsras (Heimbach 4vixd. II 
p. 240). — Epit. Theod. 50, Athan. 7, 4 (om. lulian.) 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt, tua sublimitas 
emnibus manifesta faciat edictis ab ipsa transmittendis, ut omnes cognoscant quae a nobis sanciía sunt. 


L. 
HAEC CONSTITUTIO DISPONIT DE APPELLATIONIBUS EX 
QUINQUE PROVINCIIS CARIA ET CYPRO ET CYCLADIBUS INSULIS 
ET MYSIA ET SCYTHIA, APUD QUEM EXAMINANDAE SINT. 


Jdem Augustus Bono gloriosissimo quaestori lustiniano exercitus. 

Scimus nos nuper sacram consüitutionem fecisse, secundum quam tuae gloriae quinque pro- 
vincias tradidimus hasce, Cariam et Cyprum et quae in circulo iacent (Cyclades) insulas, ac praeterea 
Mysiam et Scythiam, ut sub tua gloria haberentur: ubi adiecimus, ut appellationes quoque in provinciis 
quas diximus fulurae non amplius ad gloriosissimos nostros praefectos, sed ad (uam remitterentur 
»uagnificentiam. — Quoniam igitur multi ez Caria et Rhodo et Cypro nos adierunt indignantes qui dice- 
rent saepe s*s5e ipso hiemis tempore cogi in Scytharum et Mysorum terram, ubi degis, proficisci ibique 
appellationes forte ne de magnis quidem pecuniis exercere, et periclitari et maria traicientes magna et 
ín regiones a barbaris infestatas venientes, propterea visum est nobis hanc legem scribere ad tuam glo- 


1 iussa V [| 4 placida V | 5 subscr. ezhibet Bamb. I. 


1 epil. om. B | 3 avvoic L*| 4 xae' ruv om. L 
om. RVT al. | bilisari Bamb. | 7 nov. L Auth. XLIX 


5 da. xv. k. sept. CP. M] dat. x. kal. sept. CP. ec, id. 


AU. dPeporÓn unvi cemteufoíq Theod. (om. Iul) | 
post lss uilisario us. ann.ou. M, c. Bilisari uc. anno 
secundo e, dat. post cons. uilisarii iterum ZuL7] dat. post 
cons. uilisarii Jul."* uera vzv vxarsíav Beligapíov Ath. 
Theod. | 8H Biáxalic gos Bóvov xoialavaga exercitov 
TütT& rubr, nov. XLI ML | 17 exeroitov p. 262, 9] 
dEsgxixov M | 18 Qiéxaliv] "agi vj veagas graiv Tyri 
dztayéyi «s Lex ut Bonus ye 7) áp] Recte (reste eod.) 
nobis: —' schol. M in marg. cf. ad nov. XLI | 22 ég qva 
(cf. ad p. 262,12)) 5. « M | 23 4yxA rovs M | 25 9aág- 
xove M (cf. ad p. 262,13) || 29 xai zugavos) xal om. s 


om. R, habet t f. 85" (post Auth. XLIV)| Rc XLVIIII 
V, rubr. om. t | 10 misia et scithia V | 16 iust. aug. V 
i.a.t| *iustiniani libri | 20 caryam t caria V | cir- 
euita V | 21 misiam MNeob. missiam t misya V | sithiam 
t Neob. ye V || 22 constituendam t! | 23 memo- 
raturas V | 24 profectos V | 25 Quia igitur quia V | 
27 fatientes t Neob. || cogi se] cogisse V cogere se ( 
Neob.| 28 hyemis Vt | sceythyam V sityam : || misiam 
V Neob. nisiam t | 29 degis vulg.] deges libri || ibi 1] 
ubi V Neob. | magis V | 30 exercere vulg. | 31 in- 
quietas libri 


Nov.L 


sQóc Tzv div didobormra art Ow uiv dx XevO(as 
xci Mvcíae duxw «e £x ytrOvav ovadv rnv Gyv 
Vztsgoyrv xaO avt» axpgoág Dai, vàw di áALov, vovr- 
icri vGw &nó Kapíag xal pw eigrpuévcw vigor xai 
Kmgov (eimeg 4E agyz$ avrai magà voW évÜoLora- 
Tow zuQw énáoyws ryovíGovro, éx Ozíae xslsvasws 
Tuav napaüsdouévas Td Ti émagyí(as dpyovti), si 
piv avrüs dvÜruoíne vavry tj Baci. móÀn, xai 
avra$ vxo goi xieigDas xai dberülsgO na aua tj 
dvBofoxar. 
Gáxpq avOirogip, xaXánso xai ó éni vais ixxÀrtow 
1l xeíuevos )gmysivcs wíuos' sí dà ajrüs é£mi Xxv- 
Oías xal Mvaías duargigoi, ri vóv tónov nAngobvts 
TOv GÓ»v xarà raUTZv tZ» eUÜaiuova móJuw zQoiiys- 


294 


APPELLATIONES EX Y PROVINCIIS 


bere ad tuam gloriam: ut ex Scythia quidem et 
Mysia causas tamquam ex vicinis existentes tua cel- 
situdo secundum se audiat, aliarum vero, hoc est ex 
Caria et praedictis insulis et Cypro (si ab initio 
5 ipsae apud. gloriosissimos nostros praefectos exerce- 
bantur, ex sacra iussione nostra traditae provinciae 
iudici), si quidem affueris huic regiae civitati, etiam 
eas apud te moveri et examinari una cum glorio- 
sSissimo quaestore sacri nostri palatii in sacro audi- 


xoiaídrcQs TOU Dsíov rudw maÀariov £v |O torio, sicut super appellationibus posita lex explanat; 


l si autem ipse in Mysia et Scythia commoraris, 
locum implenti tuum in bac felici civitate deferri 
appellationes, omnino tamen residente eo una cum 


CcÜDa& xà dpécnus nzxávrtos uivrow yivóuevov avtov 15 gloriosissimo nostro quaestore audire negotium se- 


Gua vQ dvÜolorárg Qudw xoixictmQi 7$ UnoÜíceos 
àxpo&GJa: xara TO Tüv TOwVrTOVw ÉLsracsew Oylua, 
wai uy toig óvOgoimtove vas sloruévas vztouévaw. Ovc- 
wolíae, àAÀ' $m' avrois xow; xarà T0 ÉungocÓtv 
rudw síoruévov xgivea Gai, dia TO st 
ovra tübe: vOv vóuov, dts uer nÀelovos vs xai 
p&ítovos axgiBs(ae xai avOevríag vàc vnodDdone aya- 
9 wíterDa. — Ei 08 avros Doíne vóv. Dixaaty éni 
TÀw aípnuévow ÉungocOsv (magyupv, ó Qv rábuw 
dnéyow tü)v Gy» xarà Tzv sUdainova móh 
Ta&, xaJ xal émh vÀw évüoloratww émápyoaw vevó- 
pagTai, ab uévros üpyOTvas mapa Tjj oj ivOobórnrs 
vvufaín Tiv Üixnv évravOa «e sixós evouawouévn, 
slva d» usaq Dua rà; GTQetiarrixóg Damnávas Éxürur- 


» dxpoács-25 felicissima audiet, secundum quod et 


cundum talium examinationum schema, et non ho- 
mines sustinere praedictas difficultates, sed ab eis 
communiter secundum quod prius a nobis dictum 
est iudicari, eo quod placuit nobis ita ordinare legem, 


cTjvas guiv 20ut cum plurima et maiori subtilitate et auctoritate 


negotia exerceantur. 


2 Si vero ipse dederis iudicem in memoratis supe- 
rius provinciis, qui locum optineat tuum in civitate 
oriosissimis 
praefectis solitum est, Si vero incohari apud tuam 
gloriam contingat litem híc forsan inventam, deinde 
in medio propter militares expensas proficisci, eam 
sine dilatione compleri apud eum qui tuum optinet 


€«4, Tavrzv avvnusQDéros nÀngovoSas napi TQ tT?»30locum, sicut eam ipse audiebas. Si autem ab initio 


env Kyovri Tábew, xaÜamap avt5s wal avtó€ nxpow. 
sí dà dE apyis ov nagà voie évOoEorátows énágyow 7 
Éqacis Ex Tiva wv dxapyiov áveztéunero, àAÀ. eie Éregov 
DixaarrQiov, TZv aggciórrra mavrsAos o0 xawitousv. 

CEn(Àoyos) 
dà roide rov Deilov ÜrAovusva vouov t, ar, évdoEovrs 
Kgyq xai tégats sagadovva: xa] nagagvicvruw sis TO 
Jinvexés axevoaro. 

Dat. [xv.] k. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 


Tà roivev magacrávta Tuiv xai35 


non apud gloriosissimos praefectos yaoi ex ali- 
quibus provinciis remitte r, sed aliud forum, 
antiquitatem penitus non novàmus. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 
hanc sacram declarata sunt legem, tua gloria operi 
effectuique contradere et in perpetuum servare fe- 
stin 


et. 
Dat. kal. Sept. CP. imp. Iustiniani pp. Aug. anno Xr. 


&nno x1. post cons. Belisarii v. c. anno rr. ind. t. [a.537] 40 p. c. Belisarii v. c. anno secundo. 


riam: ul lites quidem quae sunt ex Scythia et Mysia. utpote vicinis tua sublimitas ipsa audiat, ceterae 
vero, id est quae ex: Caria et insulis quas diximus et Cypro deferuntur (siquidem eae ab initio apud glo- 
riosissimos nostros praefectos agi solebant, ex: sacra iussione nostra provinciae praesidi traditae), si tpse 
in hac regia urbe verseris, apud te ipsae quogue moveantur et examinentur una cum gloriosissimo quae- 
store sacri nostri palatii in sacro auditorio, quemadmodum etiam lex: de appellationibus lata exponit: 
1 sin autem ipse in Scythia et Mysia commoreris, ad eum qui locum tuum in hac felici urbe obtinet de- 
ferantur a" ationes, iile tamen utique una cum gloriosissimo nostro quaestore causam audiat secundum 
formam talium cognitionum: neve homines molestias quas diximus subeant, sed communiter apud eos se- 
cundum id quod supra nobis dictum est iudicium fiat, propterea quod nobis ita legem instituere placuit, 
9 ut maiore cum diligentia et auctoritate causae dirimantur. — Si vero ipse in provincüs supra dictis 
dederis iudicem, is qui locum tuum in felici urbe obtinet. causam audiet, sicut etiam. apud. gloriosissimos 
praefectos fieri sole. — Si tamen contigerit ut. incohetur. lis apud. tuam gloriam nimirum hic versantem, 
interea autem ob militares annonas peregre abeas, haec sine mora apud eum qui locum (uum obtinet per- 
agatur, quemadmodum eam ipse quoque audiebas. odsi ab initio non ad gloriosissimos praefectos appel- 
latio ex quibusdam provinciis remitti solebat, sed ad aliud iudicium, antiquum ius omnino non innovamus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarata sunt, tua gloria 


ad opus effectumque adducere atque in perpetuum custodire studeat. 


3 ases] davtZ» p. 262, 19 || 5 avra: M ipeae (i. e. ai- 
vai) c | 6 vrtaozois M (cf. ad 262, 20) | 8 avrós om. c 
9 9x0 soi Mg] vm cov libri p. 262, 22 (cf. v. 19) || vo 
dvOoEorávo ruaw xouaiarogs M (sed cf. p. 262,22) | 
11 auditorio M p. 262, 23 aem om. Mg | 12 vóuos] 
nov, X X1II c. 4 (cf. Cod. 7, 82, 82) | di. xvO ag xai 
Mvaías] in Mysia et Scythia & | 15 yevóuevov avrov] 
residente eo c | 25 vZv svUaiuova ravtm» 7tÓÀv cum 
Haloandro vulg. | 26 &xi «àv dvVoEoravov vnagzov M, 

& t&v dvlotoravov vnagyov L p.262,30, nagà vg 
dyDoEorat ináoyo (Enágygo B) MB ib., gloriosissimis 
praefectis g | 30 vravrm» prioribus iungit Zachariae || 
32 vzrágyo« M | 39 xv k. sep. (scpt. p.263, 6) CP. M utro- 
que loco, k. Sept. CP. c, quod propter indictionem p. 263, 1 
in. M. notatam recte probat Zachariae, uryi Zsrveuflgig 
Ath. Theod. || imp. dn. (dn. om. £) iustin. pp. aug. ann. x1 
M p. 263,6 et g Baciléos "Tovoriviavos t0 «a (ag cod.) 
Ath., om. M hor loco, Theod. | 40 p.c. Belisarii uc. anno 


Theod.) B8' Ath. Theod., post Bilissario uc. conss. annu 
(sic) M, post Bilisario uc. conss. ind. à Jf p.263, 


1 ut] et V | seythya V scicya t || 2 misia t missia V | 
existens: || 3 est om. V | 5 ipsae Biener] ipsas libri ! 
7 afuris (| huius t! [ 8 ea £ ls in sacro nostro audi- 
torio t | 10 super Neob.] supra (de s. v.) t, om. V | 12 Mysia 
et Soythia vulg.] misyam et sithyam t misiam et syticham 
V | comoraris V| 13 implet t [| 14 resindente eo V re- 
soindente eo t residentem eum vuíg. | una cum] unam 
V || 16 omnes 1 || 17 praedictas om. t al. | sed] si t Neo?.] 
18 a om. t [ 20 maiore V | 24 obtinet vulg. | 26 solitum] 
et solutum V | inchoari V | apud om. V | 30 audiebat 
V» | 32 alium /ibri || 37 contradere Neo^.] conteudere 1 
tradere V | 39 dat. (data /) kl. septemb. (septeb. t) cap. 
V t Neob. | imp.iustiniano t Neob. impr. iust. V | ppo. 
t Neob. | 40 po. bilis. uc. anno secundo t Neob., bilisiario 


secundo « Aera tjv vaarsíav Bahagíov và (rove | reliquis omissis V. 


BOENICA8 NON SOLUM 295 


Nov. LI pr. 


NA LI Auth.L. Coll.V tit.4 


IIEPI TOY TAZ EII SKHNH3 AR SCENICAS NON SOLUM SI FI- 
MHTE EITYHN MHTE OPKON DEIUSSOREM PRAESTENT, SED 
AIIAITEIZOAI IIPOSEAPEIAZ. ETIAM SI IUSIURANDUM DENT, 

SSINE PERICULO DISCEDERE & 


'O airo: Bamisve "Lloávvm émápyq marropíov *& 
"Ew «0 B', àmó Umárow xal maTQixigp. 


, (lgooínsov) "Iousv zgonv. nenompuévoy vóuov 


Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. Novimus pridem facientes legem 


&mayoosvovra urdsvi magondiíav slvai vüg el; Gxnvz» — interdicentem nulli licentiam esse (in) scena detentas 
xari6gag yvvaixas dyyvnras siemgarrtv, o xov lÜ mulieres fideiussores exigere, quia observabunt et 


sÜpsbaovai xal trjv dasBr mrángodovaiw égyaaíar usta- 


nélov xaipóv ox ÉyovGai, xal mOwag amencavrss 


daxyáras voie rà€ rOiabTag ÉyyVas dzta«rOUG., 7tQ0S TG) 
wal avrove Ove Éyyvnràe avevOÓvvovs dzuvas: wal 


impiam complebunt operationem paenitentiae tempus 
non habentes, et poenas interminantes novissimas his 

ui tales fideiussiones exigunt, insuper et ipsos fide- 
iussores sine obligatione recedere et nullam inferri 


urüsuíav émáysgOni «vri; ivdyxrv ais vüwv zgos- 5 eis necessitatem personarum harum praesentationis, 


eirov rOvrOY sapacráceoS, aÀÀ' émi ro) mragóvros 
sUpousv Ümnvyv viva xai 0) qogrtzv émrgsiav xarà 
Tis zuiv qurvlatnuéers setoda goxppogivns. dnedi) 
yap avrovg dyyvrrás Bávev IxcAvgausv, éEevosiv 


ixe(vove éréav olov sis àcíftiav dyovoav ue(tova* 20 


Ügxov yàg avràs ámcursiv, cx oU more maícovra: 
Tz$ GgefoUs Éxsivné xal dayjuovos dgyacíae, ràc Óà 
yvvaixas oU0as aOA(ag xal ovra xaxd £nnarru£vas 
rvosBeiv vouiztiv. sireg dasBijaruev, xal iva gvAdEag: 


Sed in praesenti comperimus crudelem quandam et 
inportabilem calumniam contra studendam a nobis 
fieri castitatem. Quia enim eos fideiussorem acci- 
pere prohibuimus, invenisse illos aliam viam ad im- 
pietatem deducentem maiorem: iusiurandum enim 
eas exigere, quia numquam ab impia illa et turpi 
operatione cessabunt, mulieres autem existentes mi- 
seras et sic male seductas pie agere se putare, si 
impie egerint, et ut custodiant iusiurandum propterea 


TOv 0gxov Üia voUro TZ» éavrdw mgotegdas gwxppo- 25 Su&m prostituere castitatem: cum oporteret agnoscere 


govnv' xaítOwys dyonv yiwalixtiv, QM ai cvoOiavras 
, Sh Pu ^ sei 
7ztagafágts uAÀov dgíawova, O«g mag Tà$ Tdv 9e- 
xav TQpLGts. Ov ycQ si Tw ztagá TivoP Opxov Aáüfor, 
ce govevGte Tvzov Y noigeUasiev. 3j Ta 7ztQábess v0.0UTO 
&ronov, Ó U 

« d d ,. - ^ 
Tr xai drOzOw xal &í$ azüAMiav &yovra. ders dbégro 

- ^ : nnd 3 7 P 

Tp yvrvaixi, xv al zóv roivtov 0pxov Onócesv, àva- 
xcsiv T/* TOU OQxov TOVTOV TuxQías xai GoxpQovsiv 


qui& huiusmodi transgressiones magis placent deo 
quam iurisiurandi observationes. Non enim si quis 
ab aliquo iusiurandum acceperit, quia occidet forsan 
aut adulterabitur aut aliquid aget tale illicitum, 


Ji gvAárreGOa. vOv Opxov ovra aíicaypóv 30 oportet servari iusiurandum, "e cum sit ita turpe 


et illicitum et ad perditionem deducens. ldeoque li- 
ceat mulieri, licet huiusmodi iusiurandum iuraverit, 
recedere a iurisiurandi huius amaritudine et caste 


Nov. LI (Authent. L, — Coll. V ti. 4: gloss.) Graece eztat in ML. — Epit. Theod. 51 (inde B 60,38 extr. cum 
schol, ez B citat schol. Nomoc. XIV tit. 13, 18 p. 624 Pitra), Athan. 12, 2. Iulian. const. XLV. 


pr. summa extat Nomoc. XIV tit. 13, 18. 





LI. 


NE A SCAENICIS MULIERIBUS AUT FIDEIUSSIO AUT 
IUSIURANDUM PERSEVERANTIAE EXIGATUR. 
Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio per Orientem iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Scimus nos nuper legem fecisse quae vetat cuiquam esse licentiam a mulieribus in 
1caenam prodeuntibus fideiussores exigendi co nomine ut perseveraturae sint et impiam operam persecu- 
turae opportunitate paenitentiae privatae, atque poenas extremas nos esse minitatos iis qui eiusmodi fide- 
iussiones ab iis exigant, praeterquam quod ipsi fideiussores officio non teneantur nec ulla iis imponatur 
necessitas personas illas ezhibendi. Sed in praesentia comperimus gravem aliquam nec ferendam iniuriam 
castitati quam sectamur inferri. Nam quoniam quominus fideiussores acciperent prohibuimus, illos aliam 
excogitasse viam quae ad maiorem impietatem ducat: iusiurandum enim a mulieribus exigere se numquam 
ab impia illa et turpi opera esse destituras, miseras autem mulieres atque tam male deceptas putare pie 
se agere, cum impie My et ut servent sacramentum propterea suam prostituere pudicitiam, cum tamen 
nosse deberent eiusmodi fidem. violatam deo magis placere quam sacramentorum "observationem. Neque 
enim si quis quem iureiurando adstringat, ut homicidium forte vel adulterium committat vel eius generis 
absurdi quid faciat, oportet servare iusiurandum adeo turpe et absurdum et ad perniciem ducens. Itaque 
liceat mulieri, etiamsi tale iusiurandum praestiterit, ab eius iurisiurandi acerbitate. recedere. atque. caste 





2 rubr. 'H Qi&ratie BovAeraa vàc dni avrvijs ov uóvov 
ai (eie cod.) &yyvrrz* ztagácyowv xal và 55s Ath. (cf. e) 
Ilegl xàw éxti arvis Theod. (7 stsgl àv axnvixówv va. 
vsagá Nomoc.) | 7 das L | matQuxiow L | 8 moo- 
qo» ztéztOurxévas. cit. Theod. | ztezcoeuévov M? | vóuov 
nov. XIV | 9 undecc L? || staxrvz» M | 10 leg. &yyvasc? 
11 ueraueleíag L* | 12 ox ow. L'! | 18 zuo aznov- 
Sabouévnv M | empgoaivne yivsa a: L* || 19 £yyvr vas] 
fideiussorem c | 24 evaesrv] acsBsiv L| siztep aceBr- 
maiee L! sims uj datflraauey L* | 26 os xai ai L | 
29 uosxsicoisv 7, ví zxtpatous M 


15g. E; L V [ 2 fideiussorum V | 3 praestant libri [ 4 si 
bm. r? | 5 descendere & descende V* || 9 in add. vulg. | 


scenas J^ | 12 penam V? | nouissimam V, |simas — 
14 obligatore scr. R* ín ras. 1 vers. | 13 fldeiiussiones 
fideiussione V! | fideiussores R | 14 sine] «« V || obli- 
gatore R(*) | inferre R* | 15 personarum] et persona- 
rum Z || praesentationes 7' inpraesentationes V | 16 cru- 
delem] c«edelem V! || 18 fideiussores vulg. | 20 deducen- 
tem V vulg.] ducentem RT LH operationem R || 23 de- 
duotas V | putare] puee«e V!| 24 egerit R' || 25 sua 
— castitate V!, comperimus ante castitatem add. V? | 
oportet V | 26 magis] minus V? [| 28 iurisiurandum R i 
oocidit V' f forsan V7'] forsitan A vulg. | 29 aget] agit 
Vom. R | illicito ! V || 31 deducens V] ducens £7 vulg. || 
33 uueiurandi V! 


Nov. LI 1 


9296 


SCENICA8 NON SOLUM 





euvdvros, uüllov dà 9eogilós, f$ moi T7 (m 
Ogxíae (sí vus OÀme dari wow) xarà TOU TÜv Opxov 
àmaigavrOS tQeztOuéVTG. 


vivere sine periculo, magis autem deo amabiliter, 
poena periurii (si qua omnino est poena) contra eum 
qui iusiurandum exigit convertenda. 


CAPUT IL 


"Ore xal rusié avríxa émayousv decem librarum 
auri zOiZv amaciroUvreg Ov J'apgncawra OÀo8 TOi- 
ovrov Ggxov Aafsiv. wal rovro 05 vó mocÓ» avr] 
vj TaÀauroQq OílosDas yvvamd Jrazitourv sie t7w 
Aowmzw svaynuocvvrv TOU Bíov, &mcrrOvusvov dià Tr& 
doy/s Te éziyegíov xai Qilóusvov avrj: yivoigwov- 
TO$ TOU GQyovros c, &b ÓóqOwvurgnsv, dviEsras avr]j 
xaraOduevos vyv Gpyrv, xAngovópo: vs avrov xai Di- 
ÜDoxoi xci rj tovtov zeQiovoía, &vO" ovov mgabuw s)- 
l eei nmoárrv vutÀrgsv.  e( O6 ya a)roc 0 Tk 
dnapyías ryoíuevos vóv Ogxov ànarrGéiev, abróc xal 


TZv tigru£vrv vàw decem librarum auri zoivz» azra:- 15 librarum. auri 


T&(GÜ«, si udy GvoariuTiXOS ügycv xar! Éxelvrv ain 
Mid £nagyíav,. àe ixsivov. DoOrsouévnv L sigreas 
gj yvrvcixi^ eb à ovx Éye avQatioriXOV &gyovra, Ó 
the unrgomóleos 76 éxapyíae dxtivre dzícxozos TOU- 


Unde etiam nos repente inferimus X. librarum auri 

5 poenam exigentes eum qui pee omnino 
tale iusiurandum accipere. Et hanc scilicet - 
'titatem ipsi infelici dari mulieri sancimus re- 
liquam bonae figurae vitam, exigendam per ad- 
ministrationem provincialem et dandam ei; sciente 
l0iudice quia, si neglexerit, tenebitur ab ea deponens 
administrationem, heredesque eius (et) successores et 
eius substantia, eo quod actionem piam agere neg- 

l lexerit. Si autem ipse provinciae praeses ius- 
iurandum exegerit, ipse etiam memoratam decem 
enam exigatur, si quidem militaris 
iudex sit in illa provincia, per illum danda, sicuti 
dictum est, mulieri; sí vero non habet militarem iu- 
dicem, metropoleos illius provinciae episcopus hoc 
rovideat, causam etiam &d nos, si probaverit, re- 


TOv 7tpovosíto TOU TtQdyuarog xal &í fuae, sí dox:- 20 Íerens, et insuper ex vicinis maioribus cingulis: et 


uágtisv, üvagépuy, xai stoós ys Ó éx ysvróvow naitov 
Ggyow' ders savrayóOswv vOv ToUrO mgáülavra, sra 
Ggyam sra duoyvrme sim, jj elonuévg dexpgovitea Sas 
"Op, xal dilosOa: ravtv vy vo ys dmn" dxeivgp 


undique hoc agentem, sive iudex sive privatus sit, 
memorata castigari poena et dari hanc ei quae quan- 
tum ad illum neque caste vivere valet ulterius, u£ 
non videatur q! periurasse. 


110é Goqpovéiv Kr. Üvvauivn, iva ut; gavain 0jOav 25 


£zt09xj0aGa. 
(Eniloyos) Tà vovv» magacrávrta vuiv xal 
Jià roida ToU Da&íov Orloíueva vóuov y dj Uregoy] 
xngüyuade oixe(oig üzags ztoimaáro qavegá, omos av 
yvoiev vq» T$ Zusrípae BaciAelas megl Go 
cmovàrv, Dat. t. Sept. CP. imp. dn. Iusti 


1 ni pp. 
Aug. anno XI. pc. Belisarii v. c. anno II. 


[a. 531] 


18 sg. argumentum notatur in Athanasii paratitlis ad 





Üvr» 30 festa, ut 


(Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis en 
praesentem sacram declarata sunt legem, tua celsi- 
tudo praeceptionibus propriis omnibus faciat mani- 
noscant nostri imperii circa castitatem 
studium, at, kal. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
A. anno XL. p. c. Belisarii v. c. [a. 536] 


tit. 1 8 7 (inde Coll. const. eccl. III in tit. 1 paratitlis). 


vivere sine periculo, immo cum dei favore, cum poena periurii (si qua omnino poena est) ín eum. qui 


Tusiurandum exegit vertatur. 


L taque nos quoque statim decem librarum auri irrogamus poenam, exigentes eam ab eo 
Atque hanc quidem summam ipsi miserae mulieri 


omnino ausus sit eiusmodi tusiurandum postulare. 


sancimus ad reliquam vitam honeste agendam, ut per praesidem provinciae exigatur deturque illi. 
5f neglexerit, sciat magistratus cadem sese obligatum iri magistratu exutum, parit 
1 et successores et bona ipsius, Pain quod piam actionem patrare neglexerit. 

librarum auri poena quam diximus exigatur quae si- 
er illum mulieri detur sicut dictum est; si vero nullum 


praeses iusiurandum exegerit, ipso etiam decem 
qu militaris magistratus in illa provincia sit, 
E 


abeat militarem magistratum, episcopus metropolis 
cam, si ita iudicaverit, referens, ac praeterea qui inter vicinos erit magistratus maior: ut 


quantum ad illum ne caste qui 
Epilogus. 1 
propriis edictts omnii 


id fecerit, sive magistratus sive P ded $if, poena 


dei 
Quod 
ue heredes suos 
Quodsi ipse provinciae 


illius provinciae huic rei prospiciat ad nos quoque 
is 
quam diximus castigetur vv nr de(ur mulieri, quae 


em vivere amplius possit, ne scilicet peierasse videatur. DN 
ae igitur nobis placuerunt. et per hanc sacram legem declarata sunt, tua sublimitas 
faciat manifesta, ut cognoscant imperii nostri de castitate studium. 





2 airaé (Iprie L') doci zou, 0o L | 4 decem libra- 
rum avgi M Óéxa Ligow (latgow om. M) xgvaíov M 
sca4L í 8 sq. ánactovuévoy — Qidousvov L | 10 9a9v- 
unsaisv. L || 15 Oéxa Aca xovaov M s. v., L || 21ó 
dx ysvróvoyv utita»v doyov] ex vicinis maioribus cingulis 
(i.e. apyav) e l 31 k. sep. Me (Iul. cod. Haenelianus), 
bedae Xentsufoieov Ath, unvi ass veufoiq Theod., 
om. Iul. libri plerique | CP. c] om. M rell. jj imp. dn. [usti- 
niano pp. Aug. anno XI c, dn. iustiniano pp. aug. M 
Baciásíag "TovaviviavoU. Ath, om. Theod. Iul. || 32 pc. 
Belisarii v. c. (cf. &)] post cons. uilisari JuL'P" usrà T5» 
vVrareíav Belagapíov Ath. Theod, bilisario uc. conss. M 
(bili. Jul. Haenelianus) || anno II) vó ' At. iterum 
[ul 99, om. M Ath. Theod. Iul? 


1 deo amabiliter] amabiee V! a deo amabitur V? 
2 omnino no est A! | 3 exegit T' accipere exigit R 
8 exigendum et 9 dandum libri || 11 et add. vulg. | 13 autem 
— 16 iudex sit. scr. R* in ras. 2j vv. || 14 exigerit V 
16 in illa] nulla R'! | 17 habet A] habent V habeat 
vulg.| 18 hoc] hano vulg. | 19 ad nos, si] agnosci E | 
20 singulis V | 21 primitus V! || 23 ulterius] et ulterius 
R!' | 28 tua celsitudo] tuis A' [| 29 faciat] fiant R' | 
31 sg. dat. kal. sept. cap. impr. dón* iustiniano pp. aug. 
&nno XI pe. bilisiario uice con. V d. k. sep. cp. iust 
pp. & ann. XI bilis. uic. 7, om. A ai. 


UT NON FIANT PIGNORATIONES 


NB 
HEPI TOY MHTE IIPOX9IOY 
MHTE IIPATMATOX MHTE XPYEXIOY TINE- 
ZOAI ENEXYPIAZMON, AAAA TETPAIIAA- 
ZION AIIOAIAOXOGAI TQI ENEXYPAEXOENTI 
AI HEP] TOY ETEPON ANO' ETEPOY H 
IAHZANTOZ H AAAQX EIIHPEAZANTOX MH- 
TE IIAHTTEXZOAI MHTE AAAQZ EIIHPEAZE- 
ZeAI) KAI EPI TOY THN IIAPA IAI2TOY 


TINOMENHN EIZ TON BAZIAEA AQPEAN MH 10 


AEIZeAI IIPAEZEQZ YIIOMNHMATO9N. 
'O aérós Bagdevs "Imávrg «à dvÜoboráwp énágy 
mQaisoQicv xo B', ànó Unarow xal natQixiq. 


297 


5$ MONUMENTORUM, 


Nov. LII pr. 1 


LIL Auth. LI. Coll. V tit. 5 


UT NON FIANT PIGNORATIONES 
PRO ALIIS PERSONIS. ET UT, SICUT PRIN- 
CIPUM DONATIONES NON EGENT GESTIS 
SIC NEQUE A PRIVATIS 
IN IMPERATORIBUS FACTAE DONATIONES 
INDIGEANT RB 


Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Higooíniov.) Toi; àvalevÓédpovus dveyvpiaGuoD6 (Praefatio.) Inhonestas pignorationes et odibiles 


wai vag uspicruévaé émi Tovrow siemodins 701Aol 15 Su| 


piv xal Fragos vóuos uucovoi, Qiagagóvros di oí za" 
Tu!» vriDagudvos* PT ovx iguev Ortmé TÓ mQüypua 
xaír0. vocavTuié xexolaguévov vouodecíai Kri vOÀ- 
Mütca wal molevrvstas xal usiLora 1j» éavtoU mag- 
dxrvca Üovauiv ti dx vÀw vóumw aváyxne. 


his exactiones plurimae quidem et aliae leges 
odio habent, praecipue autem a nobis positae; sed 
nescimus quemadmodum causa licet tantis castigata 
legislationibus adhuc praesumitur et in republica 
est et maiorem sui praebet virtutem quam legum 


20 necessitas. 


CAPUT I. 


4dià vovro Deonitousy, unÜiva mawrslas dvegv- 


sagu)wv xarà v7v vjusTéouy mtOÀiTM(av xpatéiv, jj08 


» "e (rovro ónsg málera dxsiGs  voÀuoua- 


"ov 


Propterea sancimus nullam omnino pignorationem 
in nostra republica poe neque mercatis 


/9' érégov xara và vov dveyvpaguov eins 
xevoiov y v. Érsgov aiemp&rruv rovro àmolidovas 


Nov. LII (Authent. LI — Coll. V tit. 5: gloss.) Graece extat in MLB. — Epit. Theod. 52 (inde BX), Athan. 6, 1. 
Julian. const. XL VI. 


cap. 1 est in B 23,3,11 (8s0t(Couav urdéva ....). Summam praestat Anonymus Bodleianus (Zachariae /4vàx4. p. 213) 


LII. 


NE AUT PERSONAE AUT REI AUT PECUNIAE PIGNERATIO FIAT, 
SED ERE REDDATUR PIGNERATO IP? ALIUS PRO ALIO QUI VEL PER- 
CUSSIT VEL ALIO MODO LAESIT PERCUTIATUR AUT ALIO MODO LAEDATUR|. NEVE 
DONATIO A PRIVATO IN IMPERATOREM COLLATA INSINUATIONE ACTORUM INDIGEAT. 
ldem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 
Praefatio. llliberales pignerationes et invisas earum exactiones multae quidcm etiam alíae leges 
odio habent, praecipue vero quae a nobis sunt latae: tamen nescimus quomodo res quamvis tot legi 
coercita adhuc committitur et usu venit atque maiorem suam exhibet vim necessitate gu ez legibus petitur. 
L Propterea sancimus nullam 


plane pignerationem in nosíra republica va 


€ neque in nundinis 


(id quod maxime hic committi comperimus) neque in agris neque in urbibus neque in vicis, negue de 
sinibus neque de vicanis neque dc colonis neque de alio ullo quocumque modo aut tempore, sed eum qui 


ab altero pro altero secundum pignerationis formam pecuniam vel quid 


aliud exigere audeat id in qua- 


reslituere ei qui vim passus sit, atque actione quoque privari E ose Miet adversus illum cuius 
J eal, a. 


causa exactionem 


vci (neque enim rationi convenit alterum esse 


altero vero exigi, nec 


ui 
magis allerum molestia affici pro altero, qui quidem invasionem el iniuriam commiserit, ac tamquam qui 





2 rubr. IIegl 109. urytiva vig GAlov dvayvgistaaDas, 
xal map] TOV và& dz BaciAéow (7) sie Baciltig yavo- 
quias do à a9) eia Das ztpateos vnouvruatav Theod. 
H Biivabus dio Lm pda" TÓ mgorov llsgl toV 
pu yívenOas. ádveyvgunGuole vnig érégamw moocumov. 
wai drag aí naga àv Bacilaw Oagsai o) xoj Loves 
modbsos Vmouvnpuárow, ovdi (ovts cod.) aí ztaga àv 
idiota. sig 100€ BaciÀrie yavousevas Oosal yorGévo- 
sav Ath. £ | 5 dmodídos fes L (cf. 29)) &vadidoa 9a, 
M j| dvezxvoaaOévss M) évexvgsaa S évri L | 6 xad agi — 
8 á£nrosatsa as inepte addita seclusi | rj xÀj£avros M] 
xal pov 7 éxageacawros L | 9 segi tzv vov 
L | i1 3sodas (Theod) 0éeoPms ML (cf. 298,1) | 
15 ini Mj $nàó L | 1659. cf. Cod. 4,431. 8, 16 69g. 
11. 57, 1. 12, 60, 4. |. 18 vouoOacíase (vouo9ecía? L!) 

fiL. 





drixoluaves L | 25 urea dnl xoyrrcais (xoiéreie M) 
MB, om. L | 28 dvsyvoaauov M] éívexvgiaauos LB | 
30 dxninses L | 31 lys Be (Au) | 32 dxeev L | 35 avy- 
xairgv L | éxeivov om. € 


154. R LI V | 2 pignerationes V | 3 principium V' |J 
6 in R] om. Vvulg. j donationis V! | 14 pignerationes 
(et ita in sqq. constanter) R | 15 super his om. V] 18ad- 
heo V! | praesumatur V | 21 sancimus om. V | 22 prae- 
uaeo V'| 24 in agris] magis ! [| 25 ciuilibus A' uillis 
V | agrecolis V! | 26 neque in alio V | 27 sed] ucl Al 
praesumente R! oer gee set secundum A! [| 28 aliu 


om. R' | 29 in vule] om. RT | 30 habuerit £' [ 31 fa- 
eit R! | 33 quidam R' | 34 committente 7] eommitten- 
tem. RV vulg. 


38 


Nov. LII 1. 2 998 UT NON FIANT PIGNORATIONES 


ecrdra grQsBlovaOas xal ifgítea Das waí v« mácyev— quasi vicaneum existentem caedi aut iniuriam susti- 
TÀw o) mQospxóvrow, 7) 0Àe vri érégov Ü(ya vouí- nere et aliquid pati quod omnino non competit pro 
pov sQogágcsos vjv oíavovw vnouévsv drxryoncv)' alio, et absque legitima occasione quamlibet perferre 
dÀÀà wal riumQ(as vrtouévav ràs eie Gua xagx vov — calumniam, et supplicia sustinere in corpore a prae- 
dgeavarrov vois ÉOvsai yevoquóvea»y e, sí ui; rovvo 5sidibus gentium: scientibus quia, si non hoc egerint, 
ztgáBauv, àÀÀà warà vr» émapyíav vs ügyovsw dveyv- — Bed in provincia cui praesunt pignorationes praesu- 


Qacuol voAurOsisv, ovdév Écras xowUrov onsQ avrov; — mantur, nihil erit quod eos a nostris eripiat 
tÀw Zustégmw» éfagmágs yuuv. manibus. 
CAPUT II. 
Káxávo névrow Gvveidousv vQUs mposOsva. v4 Illud quoque perspeximus huic adicere legi, ut 


vóuq, wer& xaDneg aí sapà vie BagiAsíae sis éré- lO sicut ab Imperio In alios factae donationes non egent 
gov yivóuevas dopsal o) Mor zpbeos vmouvn. gestis monumentorum, sed ex hoc ipso habent vir- 
párov, dÀÀ' avróUev Eyovos T9yv (cyóv, oUro grÓà tutem, ita neque & privatis in im ribus factae, 
tàé mag TOv iÜworüw sís vüv Bacilsíav ywouévas, Bi tantummodo pro veritate fiant in publico & tabel- 
si uóvov ra& dAnÓzíau yévosvro dv &yopQ maga dvu-  lionibus completae et — habentes et 
ielaeppipas GvvrslagÓsica. vmoygagzv vs Éyovgc, 15 elus qui fecit et testium et aliam donationum ob- 
TOV ve TtezOuxÓTOS xal uaQrUQav xal r5v dAÀAnv v5» — servationem, non egebunt gestis monumentorum, cu- 
énà vw Ómgsóv magatzono:iw, urj Oradas modbsoe — juscumque quam Sint Non enim est consequens 
vmouvnuctov dp' ocpünxors mocoórrt.. ov yàg àv ut nec his atur imperium & privatis quae ab eo 
eim TOw axolovOov 10 undjà rOv avrOw avs — praebentur illis. Haec autem inaequalitas facta est 
tjv Bacisiav magà dw (Üvvow ow avri didcciv 20 ex novitate quam Zenonis piae memoriae introduxit 
dxaivow, v0 dà ávicOv TOUTO dyovsv éx xcivorouías, constitutio, ut imperiales donationes non egeant mo- 
fv 5 Zrzvowos Tov t7 vocefois Anfses vpry)caro — numentis. Quia igitur imperfectius causa prius ap- 
Qiérabus, và vàc Bacilixàs Doxeac ur xorbev vxouvn- paruit, propterea nos perfectionem imponentes ei 
nérow. émd; voivvv dreÀos v0 zQayua KumgogÓsv ^ ex utroque tenere hoc volumus et in his donatio- 
dOamgrn, ik vovro vues v0 véÀauov dmidévtse cv-25 nibus quae ab imperatoribus in privatis fiunt et & 
TQ éxarigmÜev xpatsiv avró BovióusDa, éní vs vv — privatis in imperatore, ut ex aequalitate iustitia 
magà Bacilíos sis iDvayrag ysvouévow dopsow éxí «ve — causae adiciatur. 
TG» xag (Ü.ordw sic v9» Basilaiav, eere T9nv db 
íaórrros DixciocUvnv Td mQáyuat. moosraD T,vau. 

(Eniloyoc) 'H roivur ar $zx500y7; và da 17:0830 — (Epilogus.) Tus igitur excellentia quae per 
Tij$ Oaías zuàv Diatá£eoe vevouoderguéva Óià xnovy- — hanc divinam nostram constitutionem sancita sunt, 
narow oixsioy xavà vo dvrOwe movjgas gavegà sàgs Lene propriis sollemniter manifesta facere stu- 


Gztevaaro. eat universis. 
Dat. xv. k. Sept. (CP.) imp. dn. Iustiniani pp. Aug. Dat. kal. Sept. Constantinopoli imp. lustiniani pp. 
anno XI, post cons. iiv.c.(annolL)  [a.537]35 Aug. anno XI. p. c. Belisarii (v. c. anno II). 


cap. II est in B. 41, 1, 15. Summam Athan. repetit in paratitlis tit. 14 $4 et tract. agi Qiagógeov àyayvauáa- 
tov $ 8 (p. 194 Heimb.) 








wicanus illius sit torqueri et iniuria affici atque quicquam quod non decet pati, vel omnino pro aitero 
absque legitima causa ullam subire contumeliam): verum etiam corporis suppliciis affici eum per praesides 
provinciarum, qui sciant, si hoc non agant, sed si in provincia cui praesunt pignerattones temptentur, nihil 
fore ita comparatum quod ipsos e nostris manibus eripiat. 

IL Sed illud quoque placuit huic legi adicere ut, quemadmodum donationes ab imperatore in alios 
collatae insinuatione actorum non indigent, sed ultro robur suum habent, ita ne illae quidem quae a 
privatis in imperatorem conferuntur, si modo revera in foro fiant a tabellionibus compositae habeantque 
subscriptionem et eius qui donationem fecerit et testium. ac reliquam quae ad donationes pertinet obser- 
vationem, actorum insinuatione indigeant in quantacumque quantitate. Ncque enim consentaneum fuerit non 
cadem imperatorem a privatis consequi, quae ipse illis concedit. Inaequaíitas autem haec orta est ex novo 
praecepto. quod Zenonis piae memoriae constitutio introduzit, ne imperiales donationes indigeant monu- 
menlis. Quoniam igitur haec res antea imperfecte considerata est, propterea nos perfectione ei imposita 
utrimque id valere volumus tam in donalionibus ab imperatore in privatos quam a privatis in impera- 
torem collatis, ut ex aequalitate iustitia rei accedat. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae per hanc sacram nostram constitutionem sancita sunt per 
edicta propria more solito omnibus manifesta facere studeat. 


2 5 9Àoc] 7j om. e | díga] et absque e | 4 aAA xai] 3 praeferre V inferre R | 4 et V vulg.] om. RT. sed 
et c || 6 dvsyvoacuoi M] évsyvpiaouoi LB | 10 «7$ | et Beck | in eorpore a] in corpora V? | 5 quia si] quasi 
&ylag Baaiisias P 13 yevousvac B? | 14 yivowro | R!' | 6 prouintie V] cui om. R! | 12 in om. R' [. 13 si 
| 15 evvrs2sicas l 16 s om. LB! | 19 ràw asràw] | Beck] nisi libri | tebellionibus V' | 14 subscriptioni R* 
vó» avróv L! his c || 22 «7€ om. B? | 23 &idralus] non. | 15 qui] quem R' [| alis R! alia. * | obserustione. A'* 
servatur; cf. tamen Cod. 8,53, 84 $1. 7,37,3 $4. (1, 2, 19.) || | 18 imperio V | 20 qua R! | 24 tenore Z'T' | 25 fiunt 
24 ánlas L| 26 vàv] vo L'| 27 BaciAéeow D | ysvo- | fucrit R | ct aJ et quae a. vu/g. | 26 in R*7] om. R*V | 
pévov B | iduvrav] BaciAscv idw L* | 29 vov | imperatore V] imperatorem KT | ex] et V | equalitate V] 
(r$ L*) zoáyuatos L| 34 xv. k. sep. M] kal. Sept. € | qualitate RT [ 31 sunt] suntque. R? | 34 subscr. dat. 
Ath., quod probat Zachariae, unvi aszsufoiq Theod., | kal. sept. constantinopoli impr. iust. pp. aug. anno XI 
om. Iul. | Constantinopoli c] om. M rell. || imp. dn. (dn. | po. cons. bilisiarii V, om. rel. | 35 v. c. anno 11 aad. 
om. e) iustiniani pp. aug. ann. XI Me facideías Jov- | vulg. 
StTiviavov TO «a (e cod.) Ath., om. Iul. Theod. | 35 postü. 
bilisario uc. conss. M po. Belisarii & dat. post oons. uili- 
sarii (uelisario Zui.*) Zul*P* | anno II add. Contius 


DE EXHIBENDIS ET INTRODUCENDIS 


NT 


IHEPI TOY TON EN EIIAPXIAIZ EIX 
YIEPOPION AIKAXZTHPION IIAPIZT9NTA 
EITYHN AIAONAI, OTI EI MH NIKHXEI THN 
AIKHN, AQXEI OXON O AIKAZO&N OPIXALI AA- 
BEIN TON XZYKOOANTHOENTA. KAI IIEPI 
TOY TON AEXOMENON BIBAION EIKOZI 
HMEPO9N EXEIN IIPOGEXMIAN EIII AIAXKE- 
!"PEI EI BOYAETAI AIKAZAZOGAI H TON 40- 


9ENTA ANEXETAI AIKAXTHN. KAI IIEPI!0DE INDOTATIS 


TOY META EEZ9MOXIAN AIIOAIMIIANOME- 
NOY OOQEIAONTOZ IHAZAN IAHPQZAI ZH- 
MIAN T9I ENATONTI KAI YIO EITYHN 
TINA AOIION AETEIN THN AIKHN. KAI eee 
**« YIIOTIOEXGAL  KAI IEPI TON 
IIPOIKOZ H IIPOFAMIAIAX AQPEAZ ZYNOI- 
KHEXANTQ9N IIPOTEAEYTHEXANTI AHOPQON 
EYIOP9I KAAOYMEN9S9N EIS TO TETAP- 
TON THX HEPIOYXIAZ, EITE YIIONTQ9N 
HAIASN EITE MH YIIONTON. 
"O avróe BacilsUs "Imávvy éxápyq. noaoplov 5 
Eqas 1ó B', dnó vnárov xal natqQ«íq. 


.WIegoo(uiow.) IloAlol moouóvtec ruiv Qiddoxovas 
TO fjuéregov xodros, ow dyoyiuos yivovtas mao vi- 


wow 5 xal £í$ &rígas dmáyovras xopas 7) ix Ouías 25 


Suv xehríaacs 79 xai dx yia doyixam, xai vaÀau- 
stogovvra: niv rOUrON, rjvayxaguévo: dà Vx vw xe- 


299 


Nov. LIII pr. 


Lii. Coll.V tit. 6 


DE EXHIBENDIS ET INTRODUCENDIS, 
ET UT HI QUI CONVENIUNTUR POST VICE- 
SIMAM DIEM PRAESENTENTUR IUDICIBUS 
$ET DE HIS QUI IURATORIAM CAUTIONEM 
EXPONUNT ET ANTE LITIS CONTESTATIO- 
NEM ABSENTES FIUNT, ET DE HYPOTHECIS 
QUAE APPELLANTUR EX CASU, QUAE PER- 
SONAE ET QUANDO IUS HOC HABENT, ET 
UXORIBUS, UT HABEANT 
UANDAM PARTEM IN SUBSTANTIA VIRI ET 
SE VIR IN SUBSTANTIA UXORIS, QUANDO 
INOPS EST QUI RELINQUITUR. 


AIXA 15 


20 


Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. Plurimi adeuntes nostram docent 
puse. quia exhibentur ab aliquibus aut etiam 
alias protrahuntur provincias &ut ex sacra nostra 
iussione aut ex dec iudicialibus, et ad miseriam 


f per haec aguntur, coacti vero iussionibus aut 
Aeiciow 5 rw cv dyovrai, elra oí vovrovs &ya- — decretis exhibentur; proinde qui eos exhibent etiam 
yóvreé xai daqaAeíae xopiGdusvos, c» sigo $rrov cautiones exigentes, quia intra certum tempus ve- 
xQóvov xaralrwortas v0 ágopusOdw Jixactzorv oi30 niunt ad determinatum iudicium hi qui ab eis con- 
map abrOw aitiaDévres, avtol uévovaww dv tj zgaoq venti sunt, ipsi remanent in provincia, afüigi in 
revyegOa. vaig év Bévyp Üamnáweé tv mapaarávra egrinatione sumptibus exhibitum aut praesenta- 
5 QiayOdvia xaraliuávovres. La relinquentes. 


ANov. LIII (— Coll. V tit. 6: gloss.) Graece extat in. ML, maior pars in B. diversis locis. — — Epit. Theod. 53, 
than. 5, 4 (cf. paratitl. 4 $ 9. 15 $5). fulian. cona. XL VII. 


LIII. 


UT IS QUI QUEM IN PROVINCIIS IN EXTRANEUM IUDICIUM EXHIBET 
FIDEIUSSOREM DET SE, NISI CAUSAM VINCAT, DATURUM ESSE QUANTUM IUDEX EUM 
UI CALUMNIAM PASSUS SIT ACCIPERE IUSSERIT. ET UT IS QUI LIBELLUM ACCIPIT 
"IGINTI DIERUM SPATIUM HABEAT AD DELIBERANDUM, NUM VELIT LITIGARE IUDI- 
CEMVE DATUM ADMITTAT. ET DE EO QUI POST CAUTIONEM IURATORIAM ABEST, UT 
DEBEAT OMNE DAMNUM RESARCIRE ACTORI AC FIDEIUSSORE ALIQUO DATO DEINCEPS 
CAUSAM AGERE. ET (MILITIAE EX CASU QUO PACTO POSSINT) OPPIGNERARI. ET DE 
IIS QUI SINE DOTE VEL ANTENUPTIALI DONATIONE CONIUNCTI FUERUNT DEFUNCTO 
PAUPERES DIVITI IN QUARTAM PARTEM SUBSTANTIAE EIUS VOCANDIS, SIVE LIBERI 
SUPERSINT SIVE NON SUPERSINT. 


Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio per Orientem iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Multi nos adeuntes potentiam nostram docent se sisti iudicio a quibusdam atque adeo 
in alias provincias deduci sive ex sacra mosíra iussione sive etiam ex sententia iudiciali, et licet hac re 
verentur (amen coactos per iussiones vel sententias illas exhiberi, deinde vero eos qui illos exhibuerunt 
et cautionem acceperunt eo nomine ut postulati ab iis intra certum tempus in iudicium destinatum venturi 
sint, ipsos in provincia manere, relicto eo qui eahibitus vel deductus est. sumptibus in peregrina terra 


faciendis atterendo. 


2rubr. Hep taQaavaciuow, xal sapi vOv swwQosdys- 
cÓa, tois aírivpuévove uer x. zufgas, xal à TOY 
dLonvvuévam, xai zmepi Tv Íx toU x4cOv UxOÜTKOV, 
xai mtgl dztgoíxmv yaumw Theod. IIsgl ztagaavaa(uam 
xai TX és Ath. (5j msg) magagragíua vsaoá ci- 
tatur "Por. 10, 2. 8,6) |. 5 *ógicos ML, ógíqss cum 
Serimgero vulg, | 1 vov tóv) rovrov M || 9 7] xai malit 
Hombergk |. 10 dv£ysa Gas Haloander, Hombergk | 13 14 
dvayovii Haloander] 10v éráyovra ML | 14 Ayeiw loi- 
zxóv L | lacunam notavi; scribendum fere Kal (stsgl vàv 
dx xácov GrgarsiGw Qvvapivary) vroridsaSa: | 15 xai 
nsgi — 20 vnóvrow om. L | 18 sizópp Hombergk] ev- 
móQm» M | 21 éxapgo L] vzággo M | 26 apyiow 5 


xal M | 28 vocrois L! | 30 1 dpoqiaSéve L! | 32 4 
vas L | 33 Jioz9évta L 





1sg. Ry LIII V || 2 introducendis] reis add. V* vulg. || 
3 hi om. R | vicesimum vu/g. | 4 praesentetur V prae- 
sentur AR? | 8 casu] militie adser. h in mg. || quae] et 
quae vulg. | 11 substantiam V | 12 sg. substantiam uxoris 
quac relinquitur quando inops est vi 24 quia] quae & 
qui V? om. V! [ alibus V! [| 26 iussione aut] aut om. V !| 
27 haeo om. V! | 29 venient vulg. | 30 hii RV | con- 
uenta R! | 31 remaneant A* | afligi V | 32 peregrina- 
tione V? vulg.] peregrinando ne V! peregrinationem £ 

*s* 


Nov. LIII 1. 2 300 DE EXHIBENDIS 


CAPUT I. 


Tovro Toívvv 4sovvres OsaníLousv, eb v& yévowro Hoc igitur miserantes sancimus, si quid fiat tale 
TOwVrO xai ó ygóvos mÁngoOsin 0v ini vj Tis maga- et tempus impleatur quod in cautione exhibitionis 
crácsos fj vie ámayoyte àcqalaíq a)rós 0 dváyow &ut praesentationis ipse actor constituit, deinde ille 
Kralev, selva. ó uiv ngossBgstos «i emere y d 9 à quidem observet in iudicio, actor autem desit, et 
dváyarv àxodliunávorro, xal n5] ciao ruego déxa, ap' 5nisi intra dies X postquam reus venerit in provin- 
ovmiQ magayévorro Tj xooq, Ó éváyow àmavrrous, ciam actor occurrerit, reum quidem entem 
Tóv udv évayóusvov eisióvra mapá TQ JixagTi xai — &pud iudicem et haec docentem repente dimitti, 
vaUra diÓáoxovra magayorua dpísgOa, ügxq Ó3 a9- iureiurando autem eius iudicetur de omnibus ex- 
10) xpgivea das tirer Jones Jv vnéctm nsQl vs TÜ)w nsis quas pertulit circa viam et circa 
Odowrogíav egi va vv dv Lévy Dvavgifr,v, xal vavrg 10 habitationem, et his iudices addicant actorem con- 
và» ÜixaGtzv xaradixáLsuw TÓv ivdyovra uiryv. venientem frustra. Et quoniasm mos est non aliter 
4nzidr nep sioOós dcr, nij dAhes yívagDa, rà àm- fleri exhibitiones aut praesentationes, nisi actores 
ayoayas f vàe mapagrácHe, si ui; oi éváyovrss iren fideiussores certa quantitate dederint, quia execun- 
TG$ Émi ómry, moaórz ri Doiev ax Sopra: *j,9í«p tur causam et suscipiunt sententiam, hanc quidem 
xal xparovG. TZ6 wryov, tOUrO uiv t0 moców zavro|5 quantitatem omnino eos i et dari frustra ca- 
abro); dmaitilaÓas xal didoaOas xq) nárnv evxopav- — lumniam passo. Si vero per iusiurandum etiam plus 
vuOévr. si dà (uà voU Ogov wal mAsióv v« cagmví- — aliquid declaraverit, certa tamen quantitate ta 
cts (onze u£vro. mocórgros opiLouévns sapà rov d.- B iudice, quam leges taxationem vocant, etiam hoc 
xáLovros, jv oí vóuos vatarímva xaAovci), xal TOUTO ane ut agnoscant non ludere in vitas alienas, 
Li asrsigOa.* iva uádouv D] maítsv sie Biovs 20sed in provincia eligere iudices et ibi contra suos 
dAlorgéovs, àAÀà và xavà xogav aigsiaDvs dixagtjpsa — adversarios litigare. 
xüxsigs mQÓ; TOV; davrQw avridixovs Diaxoivac Das. 


CAPUT II. 
Eneós dà vàe mapà vOv dvayóvtw dyyvas ox Quia vero ab actoribus fideiussiones plerumque 
4nizaw icusv dvravOa Oidouévas émnl vow zaQugvra- — novimus hic datas, tamquam in exhibendis nis, 


uévois srgosaynoi, ai dà sie éxégav Gnáyovras xoav,25 8i vero in aliam deducantur provinciam, forte de- 
gms Dep Lone d TavrQv TZ magatrjeruw, S«ozí-  clinare hanc observationem, sancimus hic iudicem 
Louev tov évravOa Dixactzv r, vóv évJoboraror yuav — aut gloriosissimum nostrum quaestorem sacris n. 
xoiaio ropa TOv Toi; Duíoi vucv UnnosrOvusvoy yodu-  ministrantem litteris, si quid tale agere iubeatur, 
uaciw, && v& TO&OUTO stQübas xalavaOsin, uy; &AÀcs sie — non aliter ad aliam exhiberi provinciam reum, ante- 
érégav amayOTvo: yoQav xov dvayóusvov, mgiv àv 30 p fideiussorem praebeat actor in iudicio, in quod 
iit zgosxaragtisasv 0 dviyov dv vq Qixaorz-  Íuturus est reum deducere, quia dabit secundum 
eq xa9' 0 uilln vov sUDvvóusvov àysv, ex Óocw — locorum spatium aurum quantumcumque decretum 
có 30 ràw vózxmw Diágrrua xovciov ocov àv opi. — fuerit fugienti, Bi non exequatur aut exequens non 
cOsín Td gevyovr, si ur avrós énsbéÀOg 7) énsbsÀ- — vincat causam, et ibi omnia agi quaecumque in ex- 
9e» aj xgcrzcp Tüje Üxne, wüxücs mávra npárrs- 35 


n I (Oeazitouev, si ó xgóvos ningn?ein .....). II. III $1.2. IV in. (— zavraAas &xoeroegóus2a 302, 31) 
abet B, 1,12, 7. 
c.I Summarium extat '"Poz. 8,6; Theodori summam repetit Ecloga lib. I— X Basilicorum (cf. Heimbach adnot.). 





L Hoc igitur aegre ferentes sancimus, si quid eiusmodi Ln sit atque c transierit quod in 
cautione iudicio sistendi aut deducendi causa actor statuit, deinde alter quidem in iudicio praesto sit, actor 
autem absit, nec intra decem dies, ex: quo ille in provinciam venit, actor compareat: ut reus, qui iudicem 
adierit et haec probaverit, statim dimittatur, iureiurando autem. eius omnes impensae quas et in itinere 
et dum peregre commoratus est fecit, aestimentur atque in eas iudex: condemnet eum qui temere causam 
egerit. Ét quoniam moris est non aliter deductiones aut exhibitiones fieri, nisi actores fideiussores in 
ceríam quantitatem dederint se litem persecuturos esse et sententiam accepturos, ea ifas omnino ab 
fis exigatur eique detur qui temere calumniam passus est. — Quodsi quid etiam. amplius. per iusiurandum 
declaraverit (certa tamen quantitate a iudice definienda, quam vn ftaxationem vocant), hoc quoque in- 
super exigatur: wt discant non ludibrio habere bona aliena, sed. iudicia quae in provincia sunt eligere 
ibique cum adversariis suis litigare. 

IL Quoniam vero scimus fideiussores ab actoribus plerumque hic dari propter exhibendas personas, 
si vero in aliam provinciam rei deducuntur, forte declinare eos hanc observationem, sancimus, ut iudez 
ied hic est vel gloriosissimus quaestor noster qui sacris nostris litteris operam dat, si quid (ale facere 
ussus sit, non aliter (patiatur) reum in aliam provinciam deduci, priusquam actor in iudicio in quod reum 
exhibiturus est, fideiussorem praestiterit se, si ipse causam. non persequatur. vel persecutus non vincat, 
pro locorum distantia tantum pecuniae daturum quantum reo definitum fuerit, ibique omnia agantur quae- 





1 ro)v*. L!| 2 ov L! | 3.5 475 dnayoyrx] 7) àyo- 1 haeo RT | tale fiat RT | 3 actor] auctor (autem desit 
ys L* | 4 ó uàv) évayóusvos add. cum Haloandro | add. R!) RV | 4auctor RV | 5 nisi] non vulg. | postquam 
vulg. | 5 xal 7) et nisi c | nego» M'| 6 azavcrsosv | reus om. RV? T! [ Gauctor V || occurrerit] et occurrerit 
LB*| 12 4vayoyac B* | 14 dni «p ómrp B'| 17 vov | R*| rerum V! | 7 et haeo docentem suppi. V? in spatio 
om. L! | 19 za£ariova L | 21 JixacrrQia] iudioes & | | vac. | 10 his R*T* vulg] has R!T'V | addicat R'V | 
22 uáxsies L* | davrovs L^ | 23 sragà] vsoi L | 295g. sís | auctorem V | uenientem X | 11 est om. R! | 12 aucto- 
drégav áxayOTvas yopav 1Óv dvayÓnsvov] émergénsw | rea V|| 13 dederit R'] qui V!| 14 suscipiant R* | qui- 
(cf. At^. in. et Theod, $ 2) vel simile quid deesse vidit Heim- | dem om. R | 15 exigi et] exiget V | 16 Bi vero] Si uero 
bach | 31 zgosxetaatrosisv ML Ath] xgoxavagtysmev | per iusiurandum calumpniam passo si uero V' | 17 tamen 
JB*(Haloander) zQoxavacttass AtÀ. in tit. 15 paratitlis $5 | om. R! |] definita] et definita RV | 19 in del. R* | 20 ele- 
praebeat & (zagágayp Ath, in tit. 4 parat. $9) | Juxacvz; | gere V! | 26 hic] hino R || 27 nostris om. V | 29 exibent 
B*'| 32 4vayeiv .B* | 34 avrós om. e | éxebéA9n Aud. AR! | reum] u er corr. V | 30 auctor V | quod V] quo 
Theod.] éxsbéA90s MB. éxsbsÀ? L| 35 xoevjog MLBf | RT | 91 rerum V! || 32 sapatium V! 

Ath.) xg«vzots B* vulg, xgav5jGus. Osenbrüggen ! 


£T INTRODUCENDIS 301 Nov. LIII 2. 3 


sc ónóca éxl tjj nagacrágsi Dicpigauev, rov niv —hibitione decrevimus, definitum vero aurum a fide- 
opiGDévros xovaiov zagà raw dyyvrrdv ászcirovusvov — iussoribus exigendum et dandum ei qui deductus est, 
xai didouévov TQ amayOévri, mapeyouévov dà map'  praebendo quoque ab illo etiam iureiurando usque 
dxsívov xal TOU 0pxov &ygs vabarícvos, Iva sizep id ad taxationem, ut si iuraverit se etiam amplius ex- 
sns xal zÀsov dedazawnxévai xai rovro amoláfo., 5 pendisse, et hoc recipiat, et undique videantur per- 
- ztavrayóDes qaivovro viÀaa rà Tü€ 9urtíoas vo- —Íectae nostrae legislationes. 

pod saías, 


CAPUT III. 


Küxsivo dà 5 uiv ápyaiórQe sv mowvGa Duróma- Illud quoque antiquitas quidem bene faciens dis- 
atv, oi di viv dLemirnóse ceyváLovoi, TZw TOw Tus- osuit, nunc autem studio machinantur, nostrarum 
1£pmv voumv qiAawÜQamíav dgogurv zowvevos 17$ 10legum clementiam occasionem facientes suarum ca- 
davtàw éxmosías. 5€ yàg maÀaiórrroe Boviouévgs  lumniarum, Vetustate namque volente conventionis 
vóv airi4gro e faMov, Mare zuspgd» sigo déíxa libellum suscipientem diebus aeque decem delibera- 

hdgxsyu» Éysiv, dp' q xal àvspevvijGcs TO spzyma — tionem habere, quo possit discutere causam et forte 
wai íqme ármiyvawaos xal ümaÀÀayZvai, urr& à v5v — etiam recognoscere et liberari, post decem autem 
Tàw xa suspàw vtooOsauiav vrvixabra xai vxoyot- 15 dierum indutias tunc et subscribere misso libello et 
quw tg gvalévrs BiBA x«i v&& Dixaarixae mÀgoov» — ludiciales implere cautiones, quidam vero respicien- 
&spalsíae, Tivis 0r dgogawrec síc ovs zjstépovs vó- — tes ad nostras leges, quae post litis contestationem 
move, ot uerà zxgoxárapbiw ovrs magaíreigOas vóv — neque refutare iudicem neque alium petere iudicem 
Suagryv oírs gvvüixaGTZv airsiv Gvyyogovoi, vo — permittunt, causam arte machinantur, et maxime exe- 
TQryua TsyváLovgi, xal uaAugra TGw ztpaxropow v&20 cutoribus talia dolose adinvenientibus, et mox ut 
Toixvra DoAepale dEsvpiaxovro, xal pna zoocsveyOei — oblata fuerit quaelibet admonitio, forte neque libello 
TW vzóuvnci, moAldxu ovre BigMov Didouévov ovre — dato neque iudiciali ulla cautione, deducunt homi- 
Dixaavaxz)e osdsuiac degalsías, àyovsi tóv ávOgozov — nem invitum ad iudicem datum et nihil scientem 
dxovra xQóe róv OeOouévov Qixactzv xal o00' órwvv — compellunt facere litis contestationem, ut semel sub 
£niatá, cvvshavvovgi zorjcacÓ'ai. mgoxiragbhi,25 litis contestatione constitutus ohligetur et nullam 
Gre ümab avrov vmó Tj mgoxardgbes ysvóusvov Ós- — habeat licentiam neque refutare iudicem neque alium 
Me9a, xai urdsuíav Fs 4Ónav würe magaitzoa- — Simul iudicem petere, cum forte suspectus iudex sit; 
sa. vóv ÜixaLovra urs gvvÜunoi]v yovr aíirzGa. et sic agunt quae volunt et sub suis artibus homi- 
xaírow ys igo vmómrov rov OixacroU xaOecravos* nem constituentes quo volunt modo de eo agunt. 
ovre Ts zgárrovsiw & Bovlovra: wal (mo Tai éav- 30 

TOv Téyvai6 10v &vOoztov ztovjaauevo: ov. BovAovras 

l Tgómzov rà xat' avv Gmapártovciv. Ükamitouev 1 Sancimus igitur, dum admonitio oblata fuerit ali- 
Toívvy, dxtsiDav. vnópvncie stposeveyOsír vii, ravros — Cui, modis omnibus offerri libellum, et non secun- 
dmididonOa. BiBAlov, wal ur x«rà TO mzaÀmióv Üfxa — dum antiquitatem decem solummodo dierum habere 
póvov yuspüw xev vóv vrtonvnad évra zgoOscuíav, 35 eum qui admonetur indutias, sed duplices, hoc est 
dllà dumAacíav, rovréaTiv sixociv, ciere sire 7raocu- — viginti, ut sive repudiare voluerit sive et cum eo 
perte BovinOaín sra wai gvwÜixaatzv airsca, alium iudicem petere, licentiam habeat hoc facere 
üÜsaw Éymw Tovro TcOusiv 5 xal iows émiyvuava: xó — aut forte cognoscere debitum et liberare se ab ad- 
9pinua xal Gmxallayzwes mooe róv dvríDixov rov av- — versarii sui contentione amicabiliter, et non per ca- 
TOV gulaxd, xai uy xaT 4;5guav xal émidpourv40lumniam et circumventionem sub iudice constitui 


1. 2 et cap. IV ín. ez B habet B* p. 234 Zach. 
1 summariwm ertat "Por. 10, 2. 


de exhibitione constituimus, ut definita pecunia a fideiussoribus exigatur eique detur qui deductus 
est, tusiurandum autem ab il(o praestetur taxattone moderatum, ut siquidem iuret se plus impendisse, hoc 
quoque recipiat, atque undique perfecta appareat nostra legislatio. . EP 3 
IIL — Ferum illud quoque antiquitas bene quidem disposuit, nunc autem de industria insidiis vexant 
qui ez nostrarum legum humanitate iniuriae suae opportunitatem petunt. Cum enim antiquitas iubeat 
eum, qui libellum conventionis accepit, intra decem dies deliberandi facultatem habere, quo et causam 
examinet et forte oscat atque transigat. post spatium vero decem dierum libello misso subscribere et 
iudicialibus cautionibus satisfacere, nonnulli ad nostras leges respicientes, quae post litis contestationem 
nec recusare iudicem nec. alium quoque qui simul iudicet petere permittunt, insidias rei moliuntur, cum 
mazime executores talia dolose excogitent, et simulatque qua admonitio oblata est, saepe nec libello 
dato nec iudiciali ulla cautione praestita hominem invitum ad iudicem datum ducunt omniumque rerum 
plane ignarum ad litem contestandam compellunt, ut ite semel contestata obstrictus teneatur. neve ullam 
habeat facultatem aut recusandi iudicem aut alium saltem. qui simul iudicet petendi, licet iudez: fortasse 
suspectus sit: atque ita quae volunt agunt et cum hominem artibus suis circumvenerint, quo volunt modo 
1 res illius diripiunt. Sancimus igitur ut, quando cui admonitio oblata sit, omnino ibellus tradatur, 
neve sicut antiquitus decem tantummodo dierum spatium, sed duplex, id est viginti, admonitus habeat, ut, 
sire iudicem recusare velit sive etiam alium qui simul. iudicet petere, licentia e&i sit hoc faciendi, vel etiam 
agnoscendi forte debitum et amice cum adversario suo transigendi, neve per iniuriam aut circumventionem 





AvaEariovos L || 5 ante deDaszavgxévas s. v. add. íav- 1 aurum] anes«erum V! | 4texationem R | se] set R' || 
rv L? | 9 r5v om. L | róv Zuéregov vóuov quAav- | 5 et undique] ut undique V || 6 legislatinos V | 10 ca- 
Spozías L | 11 airov L | 12 BíBlov L| 5uecdv eiae | lumpnie V! | 11 conuentionis V] factae add. R T vulg. | 
Jixa] diebus aeque (i, e. icq?) decem c | 13 4g' c] si | 15 libellum et iudices R'|| 16 uero quidam V!| 18 iu- 
1. v. add, L* | 14 xai iac M] xai lacs xai Le (cf. 38) | | dicem V] om. RT || 19 permittant R' | 20 tale V [ 24 con- 
16 rac] rove L | 17 à7z L) dà Me | 185g. *ovdà — | testatione V!| 25 contestationem R* | 26 licentiam ha- 
oi3i libri | 22 *o$33 — odi libri | 24 iden L? | beat V habet licentiam R | 27 cum forte om. R' || sub- 
Bdouivov L* | 28 yoUv om.g || 32 emagarrovcuv ML] | speotinus AR! | 28 uoluerit A | 29 constituentes 7t T] 
noárrovas L'c |. Kaxsivo Qsonitonsv, &xeidav inc. 51 statuentes V vulg. | 32 amotio (amótio V?) ablata V [ 
39 azaAlay5va: xoós vóv àvriÓwxov róv abvoV] libe- | 33 auferri R' oferri R? obferri R? ] et] ut V | 35 mo- 
raro se ab adversarii sui contentione g | netur R! | 38 recognoscere Beck || ab om. R! | 39 con- 

temptione R 


Nov. LIII 3. 4 


$nà Jixagcz yivea Oca. (aos Unózt, (got dxaradv- 
ulq, toÀÀdxig Dé v& xal oixeiov éni «d qebyovra dwn- 
xovu£wq, xai vov Tiv Óíxnv vrouévorvros ovüéva xai- 
óv Éyovros mgó€ v0 naOeiv ip' ole évayOuevos àxtav- 
T9058. — dex0, dà avróv TO BiBMov, uovrs 
mgosomuxDe dyyune -: avrov Oidouévns xal Tw 
ezoprovÀcw xarà t?» Üsiav fud mxacpeyoufvom dur 
tali, vrtoypüge T xaAovuéyq ivtifiBAq ÜnioUvra 
xal r0» zgóvov xaO" üv avrQ t0 Biliov émididora:, 
iva u$ xai stgl voUvrO TÉzvr Tié yfvpra..  Anaidavi 
dà uio. yivsaO as ngoxáraglus magà tq Qixact]y, 
dgoracÓa. vüv gevyovra, si aí eixogs. OwsArAoSaciv 
ru£oas aí tr Üiaaxéveos, xàxsivov Aéytiv ndv vàÀn97, 
sixvucÓa, Üà vovro xal éx vie fuiQae oU fiov 
xal ti$ oxoygagüs tjs xarà TO fhifliov. xai ei gT-|l 
cus magsAnAvOéva: v0v rOw sixo. yuspov dgiD'uóv, 
Tmwixavra yívegOaa w9w mQoxaragbuww. dw mácp à 
áósav elvas xai mapasteig as vóv. Üixaat5v xal Frs- 
airsv 5 gvvOixagtTzv avrqQ AauBárnv, 7 xal 


302 


DE EXHIBENDIS 


forsan suspecto, forsan ingrato, plerumque autem 
aliquid etiam proprium contra reum dispensante, et 
eo qui litem sustinet nullum habente tempus ad 
cognoscendum, in quibus conventus occurrit. 

52 Suscepto vero libello, sola personali fideiussione 
&b eo data et sportulis secundum sacram nostram 
praebitis constitutionem, subscribere libello qui ap- 
pellatur responsionis et declarare etiam tempus quo 
ei libellus datus est, ne etiam ob hoc ars fiat quae- 

0dam, cumque futura est celebrari contestatio litis 
apud iudicem, interrogari fugientem, si viginti dies 
transierunt deliberationis, et illum dicere quidem veri- 
tatem, ostendi quoque illud etiam ex die et sub- 
scriptione libelli: et si dixerit transisse viginti die- 

5rum numerum, tunc fieri litis contestationem, In 
medio autem licentiam esse ei repudiare iudicem et 
alium petere aut etiam cum eo iudicem percipere 
aut certe absolvi amicabiliter, nihil in medio neque 
damnificando neque ab executoribus conturbando, 


dnallarvegOnas gilaxds, ovdiv áv uácq ovre Lruiov- 20sed iudiciariam cautionem exponentem, sicut qui de 


usvov ovra z&9à TÀV mgaxrópav Taparrópsvov, 

Tiv Ts Üuxagtec]» aggáÀnav éxriDéuevov, xadántg 
dv oí ravra xgivovres gvvíiÜowv, Tüv Ta Tdw tixoci 
fusQQv EÉyovra Qdiácgxeyav. EX Óà ravra a5 xaga- 
gvÀaz ain, xàv Qobué vi ylveaDas apmnicasdu, &yri 2 
umevos avez» elei, aAA ádmiany clvas xai usvá v7jv 
ToicvTz» mtQowáraoluw sicco Twv TETayuÁVO BixOU: 
qHeQüv ovros áxavra noárrew, de dv ei unÓà civ 
&oyrv dysyóvs: xi6 mgoxátapbus. 


his iudicant perspexerint, et viginti dierum habentem 
deliberationem. Si vero haec non serventur, licet 
videatur quaedam fieri contestatio litis, pro nihilo 
eam esse, sed licentiam esse et post huiusmodi con- 

5 testationem litis intra definitos viginti dies sic omnia 
agere, tamquam si neque ab initio facta sit quaedam 
contestatio litis. 


CAPUT IV. 


Ei di &xaE xa 
AáBoi, o$ Oidouev a$rQ xal Tóv frruévov, avdus 
mapcitsiGÜn.. GimsQ yag a9rOU xrÜOusOa, ovra» xal 
1ó 04 dvafloAgy» ngártscOal Ti xatà TÀw ÉvayOvraw 
mavrsAde dmxocrQspóus&a. Ei dà xaí viws$ Ououó- 
P«avro uiv Oe sQossÓpevovai, ztglv 3à 5) ngoxaragbis 3 
dvorrO, Te nuu TavrZs dqawéis xaracTaiev mz0- 
c, ada» silvas xal p; yevouévne mpoxatágbaos 
mgosudvas Tv way jii Tq dgopiaDévri Dixaavz) xal 


ravra ztgocayytAÁew, éxsivoy dé, el uiv doyow sim, 


eaerrGduevos vóv duxacizv Érsgov 30 — Si vero semel repudians iudicem alium acceperit, 


non sinimus ei et eum qui petitus est rursus repu- 
diare. Sicut enim eius curam habemus, sic etinm 
per dilationem agi aliquid adversus actores mouis 
omnibus aversamur. Si vero etiam quidam iurent 
uidem quia observent, et antequam contestatio litis 
at, ab hac maxima dispareant civitate, licentiam 
esse etiam non facta litis contestatione adire &cto- 
rem statutum iudicem et haec denuntiare, illum vero, 
si quidem administrator sit, iubere omnimodo ex- 


5 


eap. IV (34 Ei dà xa£ vies — 303, 19 jzxóDeciv) extat B 1,14,22 





fudici obnozius fiat fortasse suspecto, fortasse minus sibi accepto vel qui adeo privatam adversus reum 


contentionem exerceat: praeterquam cum qui litem sustineat nullum habeat — 
Cum vero libellum acceperit, sola personali 
stita et sportulis secundum sacram nostram constitutionem datis libello contradictionis 


2 nomine conventus compareat. 


scribat, simulque mg n quoque 
fiat. ndo autem litis contestatio 
liberationis praeterierint; et ille 
scriptione quam libello inseruit. 


fiat. 


fieri. debet apud 


toribus vezetur, sed et iudicialem cautionem 
viginti dierum deliberationem habeat. Qu 
videatur, ea pro nulla habeatur, sed liceat etiam 
dies ita omnia agere, quasi ne ab initio quidem ulla 


raestet, 


us ad cognoscendum quo 
fideiussione ab eo prae- 
vocant sub- 


libellus sibi traditus sit declaret, ne qua vel de hac re machinatio 


iudicem , interrogetur reus, num viginti illi dies de- 


widem verum dicat, sed idem etiam dex:onstretur ex die libelli et sub- 
t si numerum viginti dierum 

Interim vero liceat et recusare iudicem. et alium ed 
cipere, vel etiam amice litem componere, neve ullo modo interim aut. damnum 


raeterisse dixerit, (um litis contestatio 
collegam qui simul cum eo iudicet. ac- 
atiatur aut ab execu- 
is tudicant visum sit, et 


etere 


quemadmodum illis qui de 


haec non observentur, etiamsi qua litis contesiatio facta 
ost eiusmodi litis contestationem intra statutos viginti 


litis contestatio facta esset. 


IV. Si quis autem semel recusato iudice alium acceperit, non concedimus ei, ut etiam quem petiit 


rursus recuset. Quemadmodum enim ipsi prospicimus, ita etiam per dilationem quicquam agi contra actores 
plane abnuimus. Si qui vero iuraverint se adfuturos, iidem autem antequam lítis contestatio facta. sit 
magna hac urbe discesserint, liceat actori ne facta quidem litis contestatione iudicem designatum adire et 
haec denuntiare, ille vero, siquidem magistratus sit, omnibus modis iubeat reum adduci tamquam per- 





1 $a0] éxi L|| 7éveoOas 0x0 dixacorg B* | 2 oixetov 
libri] je) olxeíog ex prava Leunclavii coniectura Bf || d«oi- 
xovuívp MB] dtaxeiuévo L ||4 4p ol] 99e B* | 
5 $2 Aeyáusvov — 24 Oidoxeyuy om. B* ] uóvos L'! j 
1 onovoroó4or M avrnOnóv B | &dfra£uv] Cod. 8,2, 41 
8 drrifilio Heimbach cum Cuiacio] évriB(BÀo libri | 
10 ví»gra L^ || 12 diinióOeioar B | 15 xai dx TZ$ 
xarà rà fiBAloy éztoygagris L (cf. etiam e) | B«8Mov (ef. 
901, 16. et Cuiacii expos.)) dvriBiflMor malit Zachariae | 
16 rór om. M || 18 xai £rzpor] 7) £crgov B || 19 £j xai] aut | 
certe $ || 20 sg. *oédà — o£0à libri | 21 rv om. L^| 
25 yíveo as MLD*] vervéoOa« B vulg. | 28 & om. MT 
30 dzai] rs add. B* | £repos M || 38 0 dvaol)s| 
Tirà add. B* | ci] riva. L || 85 zagedpesovos Bf 











1 subspecto E |2 reum R] eum VT vulg. | dispen- 
santem V | 3 qui om. V! | 4 cognoscendum V] agnoscen- 
dum RT|6 sportelis V! | 7 qui] quod R'V 18 etiam) 
et R!| 10 celebrae V! | 16 ei] leg. et? | 1S persolui .R 
neque] aut V | 20 set RV] sed et vulg. | iudicariam 
RV | qui de his RT] de his qui V | 21 iudicant £i 
iudicans VT | *perspexerit libri | habente — 381 eum 
qui scr. RE? in ras, 9 versuum | habente RV | 25 diffini- 
tos RT | 93 aliquid agi E | 34 aversamur vulg.] ad- 
uersamur AV | quidem aiurent quidem Z'| 35 obser- 
uant ai.| 36 maxime iibri [ disparreant V* disparatur 
R|37 contestationem E! contestatie V 


ET INTRODUCENDIS 


xsleósiww. dx 1Qózov rtavtos üysgOas vóv. AvayOévra oc 
xal émtíopxov xai gyebóv éavrov warüyogov Tj Jl 
yevónsvov* si dà ovx axos, Jo9eir, 8í dx vivos Qixa- 
Grye, sra dx Oríov cUmzOv rvyOw 7) xeÀsvoene ;) xal 
mapa TwwOS doyovros, ém' dxeivov urvónv, ders ay&- 
cO«, nap! ixeívov, xai ui) 0 igüyna u£vtiv TQ). Qiai- 
xovts mavrayóOz» anopov, ovrs TOV Qixacrov mQaLal 
t& Üvvanévov Dià «0 uro ysvíaDas sap! avrq npo- 
sutraobev, éxsivov v8 xataggovoUvrOs YOU wOpOv xai 
196 Ó.podías Z6 éavroU xal Tw 


Nov. LIII 4. 5 


hiberi reum tamquam periurum et paene sui accu- 
satorem per fugam factum; si vero non administret, 
sed datus sit & quodam iudice, sive ex sacra forte 
forma aut iussione aut etiam ab aliquo admiuistra- 
5tore, ad illum nuntiare, ut deducatur ab illo, ne 
causa maneat actori undique desolata, iudice agere 
aliquid non valente eo quod nondum apud eum facta 
sit contestatio litis, illo contemnente legem et [iura- 
mentum suum] manifestationem suam, et actorem 


Quxovra zxácne 1Ü0extra omne legitimum adiutorium relinquente. 


1 dxxós voníuov BonOsías &zolumávovros. "Oxes 1 lgitur ne latente eo et tardata exhibitione causa 


&» Ov» ul 
m«pacrácscé TO ngayua uévo: usréc gov, AEerabévo 
maxvaspae ó Óixagrie moi yrs ameAnAeOéva. A6 


AavOávorros avrov xai fpgadwvovons v7€ maneat suspensa, examinet ut potuerit iudex, in 


quam terram abisse dicitur, et det indutias certas, 
ut nisi intra eas occurrerit (liberam t&men huius 


vci, xai DiBóvco spoDecuíav rrr, Deve el ui; eiao 15 rei fiduciam habens, si non forte studio actoris im- 


vavrye dzavr;Orev (fAevOSpaw uévro: vovrov sapor 
Cíav Éyov, àÀla p! o etixog ÉbemirrÜss xao vov 
Ü.dixorroe xaÓpyu£vos 9j xmÀvóuevos dAOsiv), Tqve- 
wabra xarà uia uoipav éisrabéra Tiv vnoDeciv xai 
dni vous nsunéro TOv Üuo 
p&ta ngos 10 uévgov xov Diagasvouévov zosov, ora 
«vtov éis vouzv zsugOévra Kztvv va. stgüyuava xgéovs 
Évexsv. gv. éov. xai Ty»ixavra. sisap doeet amav- 
TüGne, nücav «UvtQ ngóregov Dagansvey TZv Urulav, 
ovre Ts ázolaufdvovra và mQüyuara xai ; 
mapagyóusvov ayovígagOn: v9v vnodsciv. 


pediatur aut venire prohibeatur) tunc secundum 
unam partem examinet negotium et in possessionem 
mittat actorem eius rerum secundum mensuram de- 
clarati debiti, ipsumque in possessionem missum ha- 


Üuóxovra Tow» avrov stgay- 20 bere res debiti causa servandi. Et tunc, sí ille oc- 


currerit, omne ei prius salvet damnum, et tunc re- 
cipiens res et fideiussorem praestans prosequatur 
causam. 


CAPUT V. 


Kalàóv dà à» sí xal rovro sztpó$ T7» rOw üugic- 
Bntrovuévow b5zrnsww vóuq xowq? QiogícacO a. — zQó- 
Tego» udv y&Q ysyóvamw dpgucÓmvroeie moAAai, mó- 
1£Qov Oei rà$ GrQara(aé 9x0 TOUS T 
63a, Üsauobs 7; vovcov. dArvÓsoac salvas. aM voveo 
piv TÀr xíxprraa vóuq, xai ngódrlos xadecváciw ai 
Grparsin, ónógas Qia vÓ muzQdOxsGÜas. xal Vmoti- 
OsaOa. Üovavra, zusig dà r0 mQüyna dx unLóvow 


Optimum quoque est etiam hoc propter dubitatio- 
num quaestionem lege communi determinare. Pri- 
mum namque fuerunt dubitationes plurimae, utrum 


vzoOrxns &ys- 30 oporteat militias sub hypothecae deduci vinculis, aut 


liberas esse. Sed hoc quidem iam definitum est 
lege, et certae consistunt militiae quaecumque vendi 
aut obligari possunt. Nos autem ex maioribus cau- 
sam considerantes scimus, quia ex antiquis tempori- 


Semgovvris iguev, cx dx vàv maAauDv xoóvow ovx35 bus non erat in militiis ErRMMNi sed quaedam 


zv éni rais GrQaTsnis (moOr;«m, dÀÀA vwva Óvóuara 
zavrsÀOe Ggycia xal dxlsowuróra dv TOig TOwOUTOIe 
dgépero* xarà pixQov Óà oi avroxgárogss rove mQos- 
iovrag TOw davacror dAsovvres vaUva ddilocay, xai- 


nomina omnino antiqua et deficientia in talibus fere- 
bantur; paulatim vero imperatores interpellantium 
creditorum miserati haec praebebant, cum utiquo 
omnis militia publica existeret et nullum quaestum 


vos sans Gvavsíac Ónuogías ovare xal ov0éva nógov 40 omnino alium quam ex imperiali munificentia habens. 


mavrsAos Frsoov 7, xv £x Bacuaxrs glorias yované. 





furum et fere sui ipsum accusatorem per fugam factum; sin magistratus non sit, sed iudex ab aliquo 
datus sit, sive ex sacra sanctione forte vel iussione sive etiam a magistratu quodam, ad illum referat, ut 
ab eo adducatur reus neve actori causa undique impedita maneat, cum neque iudex agere quicquam va- 
leat propterea quod nondum apud ipsum litis contestatio facta sit, et ille legem et tusiurandum suum 
l contemnat actoremque omni legitimo auzilio destitutum relinquat. — Ne igitur latitante eo et dilata 
exhibitione causa in suspenso maneat, iudex obiter ezaminet, quo ille terrarum abisse dicatur, et certum 
diem statuat, intra quem sí non venerit (modo liberam huius rei facultatem habeat nec vero, ut fit, ab 
actore dedita opera arceatur vel quominus veniat prohibeatur), tunc una parte praesente causam examinet, 
et in possessionem rerum illius mittat actorem. pro modo debiti demonstrati, ita ut is in possessionem 
missus res habeat debiti servandi causa, — Et tunc siquidem ille compareat, prius ei omne damnum resar- 
ciat, d ita res recipiat et fideiussore dato causam agat. . 1 . . J 

. . Opportunum vero erit propter rerum de quibus dubitatur disceptationem etiam. illud communi 
lege definire. Prius enim multae Heer dubitationes, utrum militias hypothecae vinculis obstringi an ab 
iis liberas esse oporteat. Verum hoc quidem iam definitum est lege atque manifestum est, quot militiae 
cum vendi possint, ideo etíam oppignerari possint. Nos vero rem altius considerantes novimus inde ab 
antiquitale non fuisse in militis hypothecam, sed nomina quaedam plane antiqua quaeque evanuerint 
in eo genere valuisse; paulatim autem imperatores creditorum qui eos adirent miseritos illa concessisse, 
licet omnis militia publica esset nec ullum omnino alium reditum nisi ez: imperiali liberalitate haberet. 


suum (iuramento suo ZA") ut glossema seclusi | 9 mani- 
festationem suam Z] manifestatione (et man. 7") sua 
VT vulg. | 11 tardata] et add. R'V! | eausa] et causa 
R'|14 nisi] nii si Z6; 15 si no V! || actoris] impera- 


1 xeAsieev 48x] xaAsiss dx D^ xslevousv L? | 2 xcvz- | 
yogov éavtoU L|? ámsgov? L* | 8 zag' avro) D* | | 
1l £x 10V vouiuov L| 12 ovv] AaOnsev L' | 14 Aéyr- | 


Ta, M] Adystas L Bg | 19 xai émi — 26 vmódaciw | 


om. BL, uncis inclusit M* | 30 ovgavias L || 32 vóu] 
Cod. 8,13, 11 (28 citat Theod., ubi cf. Zachariae) || góàr- 
Àaa L | 33 evpetía: M? || di& «o lineola subducta notat 
L*, om. g | 4l 7 M (c)) &£ uz L 








1 sue At | 2 *administret (aministrat RV) /ibri | 
3 siue siue A* | 5 denuntiare R || ut om. V | deducant 
H* | S contenente V! continentem AR! | iuramentum 


toris A! 4 18 rerum — 22 rcs et scr, A in ras. 2 vers. || 


| 21 saluet. V 77] soluet Z'!al | 22 üdeiussorem V) 


fideiussores ZtT' || praestans] quod add. R? || 21 dubita- 
tionem A V? dubitationi V' [| 28 quaestionum A | legem 
RV' | primum] determinare add. A! ! 29 dubitationis 
V'| 30 hypothecae] ypothece lege V [| 32 lege vm. V || 
34 desiderantes AR! [ 36 omnino om. K | 37 interpellari 
R'j39 müitiae R'| publica om, A! | existerent. 2? 7 


Nov. LIII 5. 6 


1l 4ià vovvo voívv» ODecziLousv xà dx vOU xalovgé- 
vov xágdov GrQaTe(ag uj xavti TtQoyeíQase vrtoxeia Jas, 
mÀQv si ui Daveurrzs aim Ó sis avró 1ovro Óaweicas 
ég' q T$ GrQarsíug Éxsivov wvyeiw. dmsirowys TOUR 
dAlo Óavncraw ov mooysigos Oídousv vovro* aAA" 
tí udv maidss oiv Tj yaust] TQ TiÁMVTÜGGavTA, TOV- 
TOUS 7MÀg4 TtQOxQivORsv TQOTOi4, üWT8 TtQOuévas T8 
fMiv xai xard xélsvgsv Tusrégaw ravra xouiteg dau, 
ovx ax maroqov xÀ;gov, & ys và d. 4mogos sim, 
«t, 

4apnzávovgs wal oic oUx Éyovc. và sixóra fonUjaas- 
uev. Ei pévro: ovÜsis avroi oUts ztci$ ovis yvuvi] 
xaÓasc vrxoi, oUdà Qavaugtis 0 sis avri» Tv arpataíav 
Davaícas, Tnvixavta xal voi dAÀow Oavsagrais uera- 


304 


DE EXHIBENDIS 


1 Propterea igitur sancimus ea quae appellantur 
ex casu non omnibus prompte subiacere, nisi tamen 
creditor fuerit qui ad hoc ipsum mutuavit, ut mi- 
litia illi emeretur. Alioquin aliis creditoribus non 
$prompte damus hoc: sed si quidem filii fuerint aut 
uxor defuncti, istos omnibus praeponimus modis, 
ut adeant nos et secundum iussionem nostram haec 
habeant non tamquam paternam hereditatem, si in 
aliis inops sit, sed tamquam imperialem munificen- 


Bacsiuxn» gakoviuíav, iva xai Toi; ovG(av xara- 10 tiam, ut et substantiam relinquentibus et non haben- 


tibus merito solacium praebeamus. Si vero nullus 
eis neque filius neque uxor fuerit neque creditor 
qui ad ipsam militiam mutuavit, tunc et aliis credi- 
toribus praebemus haec, ne videamur inhumanum 


Oidousv vàw vowVraw, iva ui Jóbauusv ámávOpw-15 aliquid facere et non propter piam et deo placentem 


7tÓv Ti ztOusiv xal ov Os socsB; xai Oiq agéGxovgav 
mà£iw riDévas vOv vouov. aw mpi vn6 GrQar&íaé 
Tuv zspiBlérrrow. aslevriagéeov idixus OsDouéva xci 
megsdotiunuivuw  avroW tQovouiw» éni Tjs idus 


ícgvos usvovtawv. 


actionem ponere legem: de militia quippe spectabi- 
lium silentiariorum proprie datis et largitis eia pri- 
vilegiis in sua virtute manentibus. 


20 


CAPUT VI. 


, Ennudj dà ngos gulavOpomíav üxas uiv 0 wóuos 
Touocras, ópduev O6 vivas Gvvoixovwras yvyasEl stooi- 
xqQuw agis, slra vslsvrawtas, xai vOV& ud» zaidag 
ix TOU vóuov xalovuévovs zgós vóv maTQo» 
1üg dà yvvaixas, xà» si : 
yausti cvvqixnoav, aAA ovv Oià v0 ur ysvéaD'as utj- 
18 moixa una mpoyapaaíay Jwpsav unÓiv Éygesv dv- 
vanévas, dÀÀ' 4cydry GvLuwcas axogíq, dia wovro 
Ouanilousv, mQóvowtv yevécOas vovraw xal dv 4j 


Quoniam vero ad clementiam omnis a nobis lex 
aptata est, videmus autem quosdam cohaerentes mu- 
lieribus indotatis, deinde morientes, et filios quidem 


xÀZpov, ex lege vocatos ad paternam hereditatem, mulieres 


uvgudoug dv alu onines 25 autem, licet decies milies in statu Lp e coniugis 


manserint, attamen eo quod non sit facta neque dos 
sene antenuptialis donatio nihil habere valentes, 

novissima viventes inopia, propterea sancimus 
providentiam fieri etiam harum et in successione 


3iadogrj rov TshsvrroawrOs, xal Tw ToiaUry» yaua-30 morientis et huiusmodi uxorem cum filiis vocari. Et 


TZv u8iÓ TQw naidaw xcAaigU'ae xal asp dypawa- 
usv vóuov Bovióuzvov, &iztQ ázQoixov OvGaw viv ya- 
Asti» 0 àwiQ àzonéuwerda, YO TíraQiOv uépos T 
«UTOU 7t, (as Àaufdwmv avt», ovtTw xavravOa, 


insilümag aixóg Oliyous J| mtheiovs slvas maidas, c5» 35 tam partem substantiae habere mulierem, sive Àj: 


TétügrQv T€ steguovaiag uoioav xouítegOus TUnv yu- 
vaixa, sica rxtAsiovs eire dlavrovs ok ztaides elev.. &i u£v- 


Bicut scripsimus legem volentem, si sine dote exi- 
stentem uxorem vir dimiserit, quartam partem eius 
substantiae accipere eam, sic etiam hic, quoniam 
contingit forte paucos aut plures esse filios, pa 

ures 
iquod 


Sive minus filii fuerint. Si tamen legatum 


cap. V $1 (Osasxizousv «às..... ) extat B 25,6 (B* p. 322 Zach.) 
cap. VI om. L, eiusdem particulas quasdam cum novellae CX VII cup. 5 contaminatas erhibet B 28,12 (cf. B* 
p.161 Zach.) indeque iili novellae insertas repetit L. f. 142, unde lectionis discrepantiam notavi. 





1 Propterea igitur sancimus, ut ea quae sunt ex: casu qui vocatur silitiae non cuivis temere oppigne- 


rentur, nisi si creditor sit qui ad hoc ipsum pecuniam credidit ut militia ille potiretur. — Certe requis 
creditoribus non temere hoc concedimus: sed si defuncto liberi sint vel uxor, hos omnibus modis ante- 
ponimus, ut et adeant nos et secundum iussionem nostram ea auferant, non tamquam paternam here- 
ditatem, si quidem ceteroqui inops sit, sed tamquam imperialem liberalitatem; quo et iis qui bona retin- 
quunt et £e nihil habent opem quam par est feramus. | Si vero iis nec filius ullus nec uxor extiterit, 
neque creditor qui in ipsam militiam credidit, tunc ceteros quoque creditores in parlem earum rerum 
—!! ne quid videamur inhumaui facere ac non propter piam actionem et deo accep 
legem. 
r4 sua 


tam ferre hanc 
Ceterum privilegia quae de militia spectabilium silentiariorum specialiter data iisque donata sunt 
rmilate maneant. 

L Quoniam vero ad humanitatem tota nobis lez accommodata est, videmus autem quosdam 
mulieribus uti sine dote nuptis, deinde decedere, et liberos quidem ex lege ad paternam hereditatem. vo- 
cari, mulieres aulem, licet sescenties legitimae uxoris locum oblinuerint, (amen quia nec dos nec donatio 
antenuptialis facta sit, nihil habere posse, sed in extrema inopia vivere: propterea sancimus, ut his quo- 


od prospiciatur in successione defuncti, atque eiusmodi uxor una cum liberis vocetur. Et quemadmod' uin 


vi scripsimus quae, siquidem vir uxorem sine dote nuptam dimiserit, 


illam accipere vuit, ita hic 


quartam partem substantiae eius 


uoque, cum forle plures vel pauciores sint liberi, quartam substantiae 


partem mulier accipiat, sive plures sive pauciores sint liberi. Si quod vero legatum ei maritus reliquerit 


1 dx t0) xalovu£vov xácov argatsías I. B. Koehler 
Tnterpr. et emend. iuris Rom. (a. 1792) 1 99 (cf. Theod, và 
4x voU casov T3 GrQaréías, Ath, rà (ràs cod.) éx vov 
xágov tow ThxQügxegÜ'us Üvrausvov GrQaréiow xsg- 
Dasvóguava, sim. IuL.]] vàs dx 0v xaAovudvov xàcov avga- 
18ía6 (x&acov axvgarias L) MLB ea quae appellantur ex 
casu & (cf. nov. XCVII c. 4) & 4 dxsivov L | 6 vovrov 
Lg stgoxplvouav Me] ztgoxgivsadas LB || x8 om. L* | 
9 azt&igos L! | 12 ovcs zai] ovre om. L, zai om. L' | 
13 avrz»] avr» B || 14 uevadibousv cow cowvtov] 
praebemus haee e | 16 ov di] ovd? B | 21 &xacav L 
21 dwgsày ngoyapiaiav B | urdà Fynv (vé add. L') L 
Ovvagu£vov L! || 29 moóvoixv] evoiar L! | rovrov] ctiam 
harum (i.e. xal rovro») c | 30 xai tz» — 35 maidas et 
37 síira — alev om. BL, in quibus post yvraixa (36) verba 


nov. CXVII c. 5 oic uévroiys — dxsÀsvGausv. vógsov 
inseruntur. decurtata | 32 vcuov] nov. XXII c. 18 





2 ex casu] ex causa /?!| prompte] ry V! proptefea 
igitur sanocimus A! [| 3 mutuauerit JA 4 emerent £e 
5 prompte] propterea R' | 6 uxore V! | defucti V^ 
7 nostram iussionem V | hoo Zt [ 9 aliis inops] alius ops 
V] 11 meritorito V'|| 16 quippe V vulg.] quidem RT 
17 silentiarum A! | 22 aptata vulg.] apta R aperta VT 
mulieribus — morientes 5is scr. V! | 23 deinde co de- 
inde morientes R | 25 statum R | 26 manserit R' 
28 inopia om. R* | 29 prouidentia V | 30 et sicut] -et 
om. V? | 33 eum] eius V? | 34 contingit R vulg.] con- 
tigit VT | 36 sive minus] iin (ve uü) milius V! minus V? 
fuerint] fiunt J£ sint V 


ET INTRODUCENDIS 


305 


Nov. LIII 6 





vo« ztgeafslóv vi xaralíno, avrpj 0 dvi Karrov Ti 
Trérügrrs poígas, dwamAngovsOa. vovTO* iva xau. 
zsg adixovuéveus avrais égonórcauav, eizsQ ázontu- 
g9sisv magà vàv &vUgaw ángowmos xaDeavames, ota 
xG» ti AÉKxQi mawrós mag! avrOWé, Ts avt 
á&moÀavcog: moovoías. OnAad; návrow xara niunaiw 
éxsivos vov Tis Rarábtns Tig TÓ véragrov dgogi- 
Lovens avrais wdvravOa xoavovrrov Opoíos uiv éni 
rà» àvüpdw, Óuoíos dà £ni vàw yvrvawdw. xowóv 


reliquerit ei vir minus [a] quarta parte, compleri 
hoc, ut sicut laesas eas iuvamus, si forte dimissae 
fuerint a viris indotatae consistentes, ita vel si per- 
Quraverint semper cum eis, eadem perfruantur pro- 
5videntia, Scilicet omnibus secundum instar illius 
nostrae constitutionis, quae quartam decernit eis, 
etiam hic servandis similiter quidem in viris, simi- 
liter autem in mulieribus. Communem namque etiam 
hanc super eis ponimus legem, sicut etiam praece- 


yàg xal rovrov ém' avvois v(Üsuav vOv vóuov, oertsp 10 dentem. 


1 35 xai vóv KungocÓev. Ei uévros vivà idia 7 
jvvT mgiynara xarà Tiv olxíav ToU àvÜpos 5j GAÀa- 
10d àztoxsiueva Éyos, vovrav «yv eengabiy xai maga- 


1 Si vero quasdam res proprias mulier in domo 
viri aut alibi repositas habuerit, m exactionem 
et retentionem habeat omnibus modis inminutam, 


xaTágysciv dyérc) maga TQóztOie dusíortov, vxoxsig)«, ^ BSubiacere huiusmodi rebus viri creditoribus nullo 


tüw rOw rov mgayuárow rois TOV à 
xar' ovdiv duvauévow, nÀZv sí un xaO" ocov ràw 
dxsivov. Dixaiow dx vovUs vov vóuov GvyxÀngovoyusi. 
9 Tavra uem sinag twv GvvoixoUv tO D'ürepos 
zQoix va mgoyajaaíaw Ücpeüv jj mowgauévon 
áxópme 7 Ó dvio 7 7 yvvi 
velevrowra j Tüjv TtAevrdgav rizogov slvai, vów à 
aspuóvra T Tz» méQiUGav zrévagÓa..  dmxtirOiya si- 
map nÀlayoOuev lao svmogoín, t?v oUx aisevzyxoUcav 
ngoixa 7) óv ovx énidóvra vzv Óià yáuov Oupgróv ovx 


a» ain Dixauw Bagovew voUe maidas vj Qiadoz7 Tov 25 


Gvvouxt;jsavros, Qióri vóuos áÀlos éaviv Tusrepos, 

ztpoixa ur, eisevsyxaudvrv ui; Ó9vacO'a: A ger dodout 
oíxswoU0 Oa: Dia mpoyauzaías Dageas. OnsQ xavtavOa 
BoviónsDa xpartüv, mAZv si uj avos 0 dvyg T) mQé- 


»0gos Qaveíauacs 15 modo valentibus, nisi forte secundum quod in illius 


jura ex hac lege heres extiterit. 


2 Haec itaque dicimus, si coniunctorum alter do- 
tem aut antenuptialem donationem non faciens in- 


Diixerras, cs vOv uiv20 ops aut vir aut mulier inveniatur, et moriens qui- 


dem aut vir aut femina locuples sit, ille vero vel 
illa superstes pauper existat. Nam si aliunde forsan 
habeat, non offerentem dotem &ut non dantem propter 
nuptias donationem non erit iustum gravare filios 
successionem, quoniam Jex alia est nostra dicens 
ltem non offerentem non posse res viri conquirere 
er antenuptialem donationem. Quod etiam hic vo- 
umus obtinere, nisi tamen ipse vir aut lezatum ei 
aut aliquam partem institutionis reliquerit; fieri nam- 


GHsiov avr; fj Ti uégos tie évorágtwe xaralixo 30 que hoc nullo invidemus modo, ut in omnibus nobis 


yíveaOas yàg vovro xat' ovÀfva Bacxaivousv vgórtov, 
fva Dià ztávrow ruiv GÜugorva và àv voucv trgoiro 
wai y azxogía TOV GvvoixgawtOs wapgà Tis evxoOQias 
T5z€ Jarégov ÜDspanavorro. 


Concordantiae legum serventur, et inopia coniugis 
per divitias alterius salvetur, 


QEniloyos) Tà roivvr magagrávra viv 5 0535  (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis, tua 
Vztegoy; xgatév xai mégar. mapadidóvaa Gxeviéro — celsitudo valere etlectuique contradere festinet, per 
Jià 1o» mag avri yevraou£vom xnovyuátam dztaguw jue & se conficienda universis faciens mani- 
avra xaOirOGga gavspá, ors avrov; xarà ravra Testa, quatenus ipsi secundum haec vivant etiam et 
L5» Tt xal noleveoO ai. Dat. k. Oct. CP. imp. convertantur, at. x. kal. Octob. CP. (imp.) domini 
dn. Iustiniani pp. Aug. anno XL, post cons. Belisarii 40 nostri Iustiniani pp. Aug. anno XL, p. c. Belisarii v.c 
v. c. anno ll. [a.537] anno secundo. 
quarta parte minus, id suppleatur: ut sicuti illis iniuria affectis opem tulimus, quando a maritis dimit- 
tantur sine dote nuptae, ita etiam si semper apud eos maneant, eadem providentia. fruantur. — Nimirum 
omnia ad imitationem illius constitutionis nostrae, quae quartam partem illis decernit, hic quoque aequa- 
liter tam ín viris quam in mulieribus valeant. Communem enim hanc quoque de iis legem ferimus, quem- 
1 admodum etiam priorem. — Si re vero res proprias mulier in domo viri vel alibi repositas habeat, 
harum exactionem et retentionem eat nullo modo deminutam, ut eiusmodi res subiacere viri debitis 
2 nullo pacto possint, nisi quatenus iurium illius ex hac lege heres simul existat. Haec autem dicimus, 
si alleruter ex coniugibus, qui dotem donationemve antenuptialem non constituerint, sive vir sive mulier 
inopia laboret, íta ut defunctus vel defuncta quidem locuples, ille vero vel illa quae superstes est inops 
sit. Alioqui si aliunde forsan locuples sit, par non fuerit eam quae dotem non obtulit vel eum qui doua- 
tionem propter nuptias non dedit liberos successione coniugis onerare, quoniam lex alia nostra est, quae 
dicit eam quae dotem non intulit non posse res viri per donationem antenuptialem sibi vindicare. Quod 
hic quoque valere volumus, nisi forte ipse vir vel legatum ei vel partem institutionis aliquam reliquerit: 





hoc enim fieri nullo modo invidemus, ui leges per omnia consonae nobis serventur et inopia alterius con- 


iugis ex opibus alterius levetur. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt tua sublimitas operam det ut valeant et ad. effectum ad- 
ducantur, eaque per edicta quae proponet omnibus manifesta faciat, ut secundum haec vivant atque degant, 





2cs12grns] PiogioO sione BL | àvanAngovsOo B! 
fva — 11 Kangos?av om. BL | 11 35 Zachaciae] dà M l 
10») rOv M? | uévroi] dà BL | 14 $xoxsiadas vàv 
Towvtwv BL) vzoxsi tà ovtow (sic) M || vzoxsiaSa: 
— 11 avyxángorousi om. B* | 15 Jave/gnaci] creditoribus 
(i. e. Savesarais *) e, Iulian.c. 187 | 16 xav' ovddv («ic) MI 
17 xÀngovousi B | 18 simep — 25 Bixavov M] simo 7 
ywvj ngoixa uj (uj om. L') mowgauévi ànogos Oi 
xseras (axt0gósé Prin BS dee TOv uà» ávÜpa tshev- 
TOwra svnogov ilvai, 17» dà tepiovGav stévsaO ni. dnsi- 
Toiys iam si dAlayoOsv (aAÀayoOev si B!) eizogoír, 
T5» ovx (ovx om. B*) sigeveyxovgav (r, ovx sicev Uca 
B!) zgoixa o$x &v sy Üixaiov BL || 20 vógos] nov. II 
e. 5 | rifregos om. B* || 28 ia] v7 add. B | 29 rz» ei 
pi, et quae sequuntur om; B* | 30 dva váceoss ML) 9xoacá- 
esas Bí om. B! | 32 rrgsixo M? | 335g. xai 5; — Ouga- 
stevocro om. BL, ubi additur nov. 117 c. b clausula interpo- 
lata | 31 evroic L | 38 rav? L | 39 vs om. L | kal. oct. 
M, €, Ath] x. kal Oct. cg, tulg. (unvi OxrwBolo 
Theod.) | imp. dn. Iustiniano pp.aug.ann. XI M BaaiAsías 

nt. 


"Iovaxiyiayov v0 «a' Ath, om. Theod. |, 40 post Bilisario 
uc. conss. ann. II M uerá r7,» vxazaiay Balacagíov 10 B. 


(Frove &' Theod.) Ath. Theod. (subscr. dat. cons. uilisarii 
Jui.P, om. Iul. codd. rell.) 





1 relinquerit V (id. 29) || vir] t (i. e. ubi) V' (id. 21) || a om. 
vulg. | 2 1uvamus] uideamus £ | 3 perdurauerit A | 4 per- 
fruantur RT'] fruantur Vvulg. | 6 ci R | 9 etiam &] et 
vulg., om. V | 12 *actionem libri (cf. Iulian. c. 131) |] 
13 omnis A! | 15 secundum quod in illius] ««««««» nullius 
R! | 16 *iure /ibri | 18 conuictorum A' || 20 et] leg. ut? | 
21 femina RV] mulier vulg. | locuplex A7' ! 22 ista 7? j 
23 offorentem V* | non dantem] moderantem A! | 26 ac- 
quirere vulg. | 27 per om. V | 30 in omnibus nobis V] 
in omnibus modis nobis & in omnibus modis T vulg. 
32 saluetur alterius V | 36 ualere om. H] | tradere V 
31 *uniuersa libri | 38 etiam om. V || 39 conversentur vulg. 
subser. dedimus ex V Bamb. I | x. om. Bamb, 1 | octub. 
cap. V | imp. add. vulg. ! 40 p.e. Bam. T) kal. april. Vj 
bilisiano V, om. Bub. 4 | uiro clarissimo V Bam. 1 

39 


Nov. LIV pr. 


"à 


NHEPI TOY THN T$9N ENAHOTPAOO9N AIA- 
TAZIN X9PAN EXEIN AQ OY EZEDQ2NH60H. 
KAI HEPI TOY HANTI EYKTHPI2I OIK9I 


KALETEPO9I TOII2I EYXEBEI EEEINAI IIPOX 58ED 


TA OMOIA IIOIEIZGAI ENAAAATA£Z 'TQN 
AKINHT9N KTHXE9N AEKPETOY 
HPATTOMENOY. 


'O aivós Bamileie "Ioávvy «Q ivüoborávg  énágxo 10 


mQairogíoy vó B, ànó vnracovy xal rtatQixiq. 

Miesetkeonn 'Ev cvi tàw rusrégov Qicvatsov 
ov0iv ácagé: dyobsy xsxivryvaa Urrroeuw, viov di- 
snírnÓse xai mQós Tv éavrdw Gxomov acágsiav ém- 


306 


CONSTITUTIONEM QUAE EX 


LIV. Coll. V tit. 7 


KR CONSTITUTIONEM QUAE EX ADSCHIPTICIO 
ET LIBERA NATOS ESSE LIBEROS VULT NON 
HIS QUI ANTE CONSTITUTIONEM NATI SUNT 
UI POST CONSTITUTIONEM PRODESSE. 
ET UT VENERABILES DOMUS COMMUTATIO- 
NE8 FACIANT ADINVICEM IMMOBILIUM RE- 
RUM DECRETO PRIUS INTERPOSITO, EX- 
CEPTA HAC MAIORE ECCLESIA. 


Imp. lustinianus Aug. lohanni pp. secuudo. 


(Praefatio. In quadam nostrarum constitutio- 
num nihil obscuritatis habente motae sunt quaestio- 
nes ab aliquibus ex studio et ad suam intentionem 


ayóvraw avij. éLevOegías yàp ovrss dgacval Krayyos 15 obscuritatem ei introducentibus. Cum enim liber- 





se 
1iÜeixauev vOuOv, dNx8 uy xavà vO TaÁciÓv, &( dE 
í£vanoygágov xai éAsvOégov mposoirov ngo£lOos yov, 
mávro atv dxolovOudie «jj évanoyQdgq vUxy, aAA 
xatà t/jv 17$ Üovied;e TÜygc stagatorai ovra xai éni 


tatis amatores simus, nuper posuimus legem, ut non 
secundum antiquitatem, si ex adscripticia et libera 
persona processerit soboles, omnino eam sequi ad- 
Scripticiam fortunam, sed secundum servilis fortunae 


1v évamoygágow vopnibeaOai, x«i mgóc vi» vis ya- 20 observationem, sic etiam super adscripticiis putari, 


6190; xatáGTaG.v xal try oU TeyÜévros xavorvitso das 
TUgrv. dE dÀevÓsQae yag urtpos nposiOriv dovAov 
Beíqos ó ipévagos eU mowbv ox TJfovijOn vuoi. 
exrs égrgauev áv vq  wópq, srt vivis GvVOIKOUG! 


et secundum ventris statum etiam eius qui nascitur 
considerari fortunam. Ex libera namque matre pro- 
cedere servilem partum nostra bene faciens noluit 
lex: quoniam diximus in lege, si quidam coniuncti 


yovaibiv site. xal Gvrowrjoccev, slva. tcidonoioauv, 25 sunt mulieribus sive etiam coniuncti fuerint, et lii 


ovre TOv vóuOv émi voi; TuxTOMévOI; wQaTsiv. vivis 
à ovra Gvoyro€ 7 xaxoUQyos égurvsvsav nie 
cav Tóv vóuor, ots xàv sí ngo 17$ 0iavabeos dréxor- 
cáv vwvéi, xüv si agódpa slav mQsoBUrai, vopitrir 


rocreantur, ita legem in his qui procreantur valere. 
uidam autem sic fatue aut callide interpretari nisi 
sunt legem, ut etiam si ante constitutionem nati 
sunt aliqui, vel si valde sint senes, putent eos libe- 


avroie disvOsgovaÓa., Gema àgri tuxvopévovs cÀÀ' 30rari tamquam enim modo natos et non longe prae- 


0) xoi) 7QotÁnrgóras TOY vOuOv' xwaítoiys Tuis 
Taír,v éGyouev Évroiaw, axT& Bits Gu»OixOUO:P TjOr, 
Tiwds yausrais, sva ueva Tov vóuor naadonoaovcaa, 
tite uj GvvoixolGg:. udv vorsQov dà yrucasv, vÓ uera 
TOv vóuov tixrÓusvov Éysww vzv íx vOU vÓuoOv 
pávuiv. élsvOsQíay. 


cedentes legem: cum utique nos hunc habuerimus 
intellectum, ut si cohaerent iam quidam uxoribus et 
post legem filii procreati essent, aut non cohaerent 
quidem, postea vero nuptiae fierent, post legem nati 


sào-35 haberent ex lege datam libertatem. 


Nov. LIV (« Coll. V tit. 1: gloss.) Graece extat in M. — Epit. Theod. 54, Athan. 18, 1. Iulian. const. XLVIIT. — 
Citatur ut veagà "vf in paratitlis ad Coll. conat. eccl. 1 2 p. 1252. 1253 Voell. 


LIV. 


UT CONSTITUTIO DE ADSCRIPTICIIS LATA LOCUM HABEAT INDE A TEMPORE 


PUBLICATA EST. 


Uo 


UT OMNI AEDI SACRAE ALIIQUE LOCO PIO CUM SIMILIBUS PER- 


ET 
MUTATIONEM FACERE IMMOBILIUM POSSESSIONUM DECRETO INTERPOSITO LICE-4T. 
Jdem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. De nostrarum constitutionum aliqua, quae nihil obscuri habet, guaestiones motae 
sunt, cum essent qui de industria et proprii consilii gratia obscuritatem ci indvant. — . Nam cum libertatis 
simus amantes, nuper legem tulimus, ne secundum. antiquum usum, si ex: adscripticia et libera persona 
proles procreata sit, ea omnino adscripticiam sequatur fortunam, sed quod in servili condicione observa- 
iur, idem etiam in adscripticiis valeat, et secundum uteri. statum. etiam. partus condicio dirigatur. .&x 
libera enim matre servilem partum procreari lex nostra merito noluit. liague in lege diximus, sive gui 
sibi uxores coniunzerunt $ive eiiam postea coniunzerint ac liberos inde procreaverint, iia legem de iis 
qui procreantur valere. . Nonnulli autem. adeo inconsiderate vel mate interpretari - conati sunt, 
ut eliam si qui ante constitutionem nati fuerint, licet admodum grandes sint natu, eos liberari existiment 
tamquam qui modo nati sint ac non longo tempore legem praecesserint: cum tamen id nobis consilium fuerit 
ul, sive qui iam uxores sibi coniunzerunt et. post legem. liberos procreaturi. sint, sive non coniunzerwnt 


wzores, postea autem ducturi sint, liberi post legem nati libertatem ez: lege datam habeant. 





2 rubr. "avs tw. Diévabuw «3v Boviousvrv vovc 4E 
&noypágov (avaygagov cod.) xai dAsvd'épag vey'évras 
4levO égovs slvas (vosia Das add. Coll.) xai «à éEre Ath. 
(Coll. const. eccl ), c. IIsgl 10v à evxtrjgaa àvtaAliaGsiw 
aAÀrAow, xal ssgi xàv dE lsvOsgac eyDivrwv ysap- 

àv Theod. | 10 *ózrágge M | 16 »cpov] Cod, 11, 4s, 24 | 
A4 aíre] si (i. e. eí1) & | 33 staudonxoijcavres M^ 

1 lt Lur V | 2 constitutio R | inseriptitio R! in- 
scriptitione A* inscriptio V | 3 libera] libera muliere R || 
liberos esse R | 4 sunt om. R'V | 5 prodessent A* | 





6 domos V | communicationes V! | 7 mobilium V'« 

8 excepto V! | 9 hie V[ 16 scimus R' | ut de. E£*. |j 
17 ascriptitie V' aseriptitio V? inscriptitia R l 18 in- 
scriptitiam V !R | 19 sed om. V! del. H* | seeundum ser- 
uilis] quod uilis 7! | 20 inscriptitiis V !?* insceripturia 
R'| 23 patrem. R' | 24 quidam] quidem a A! quidem 
R*| 25 coniucti V || fuerint] sunt fuerint R* | 26 qui 
creantur V | 27 nisi VT] uisi R? si R! ausi vulg. | 28 si 
&nte] sciant &' | 29 ualide V! [ senex R' | 30 enim 
om. vulg. | 32 sg. intellectum etc.] tellectum — aut non 
€o| scr. R* in ras. 2 versuum | 35 data V 


ADSCRIPTICIO ET LIBERA 


307 


Nov. LIV 1. 2 


CAPUT I. 


"Iva uÀ roivuv 45 vsyváLuw xal xaxovpytiv xai 
TOUS TQ» yoagímw BAantnw Oaczótae vai TOiuíraus 
dgurvaiasg, Dua voUro DsaniGouev, vavrag vos veyO'ev- 
tué Íx TOU xaiQ0U TOV vóuov tOUTOVE xal uóvové dÀsv- 
Oépove dvanoygagov rUyns slvas, sinsg 4E davOdgow 
dvoiwiO urréQov, mavros TOU mQosngóros TQ ma- 
Ls mzgvAayusvov vou. 


Ne igitur liceat artibus uti et malignari et pos- 
sessionum nocere dominis talibus interpretationibus, 
ropterea sancimus omnes qui nati sunt a tempore 
egis hos solos (liberos) esse adscripticia fortuna, si 
5 ex liberis nascantur matribus, omne praeteritum anti- 
quae servandum legi. 


CAPUT Il. 


"Ennii, Bà. Évayyos vónov £ygáyapsv. Segazteiovras 
wará T. rà stepl v Ow dxxÀrgiadTixQN. dxt017,080v. xal 


Quia igitur nuper legem scripsimus medentes his 
quae de ecclesiasticis alienationibus fiunt et volen- 


Bovióusvo:, s uiv Ünuócuv óglnua in, dóvacOa:l0tes, si quidem publicum debitum sit, posse eas et 


avrüs xai éxmowiv, Gv» àxQitiq uévro: da] watà 
TZ» TOU vóuov cxagatjorciv, sí dà iDiavrixÓv gptos, 
ro soluto djiUóva: zoüyua dxivrrorv, xal xarà urdiv 
oxsiv ztgoecxgoUs.v Td) ztporeÓéwt, vou TQ màcav 


alienare cum omni subtilitate secundum legis obser- 
vationem, si vero privatum debitum, pro soluto dare 
rem immobilem, et in nullo videri offendere posi- 
tam legem quae omnem alienationem prohibet: etiam 


dxtoinciv eiQyovri^ xaxeivo mQostiDepev, ders sl «e» 15 illud adicimus, et per quandam inevitabilem occa- 


ee» xará Tiv& aztagaítrro» mtgópaciv xal Gvugé, 

cav TQ 1s Üidóvis tQ 08 AaufBávovrs avxtrolq ele, 
rowréíGTiv Jj dxxÁngiq mQós éxxÀraiav 7) rt yeiq stQo€ 
mroxsiov 5 Levow. mtQO06 [evowa, xai ànjcw staysi 


sionem et utilem et danti et accipienti venerandae 
domui, hoc est aut ecclesiae ad ecclesiam aut ptochio 
&d ptochium aut xenodochio ad xenodochium, aut 
simpliciter venerabili domui ad aliam venerabilem 


oixq mgós Éregov aegáguiov olxov, vovríativ T, dx-20domum, hoc est aut ecclesiam aut ptochium aut 


xAnrGíq npós mraxiov 5j uovactTrolq ztQóe sUxrnQuv 

5j Eevva fj vocoxousiov, Tj éxelvow gs /xxÁn- 
Cíav 3 ngos üAÀnÀa f ngos Ev tàw ÉungogOtv fuir 
| vr ete Jj éréq oiii nore edayei oix, ádnav 


monasterium aut venerandam domum aut xenodo- 
chium aut nosocomium, aut illis ad ecclesiam aut 
alterutrum aut unum horum quae prius a nobis di- 
numerata sunt, aut alteri cuilibet venerabili domui, 


didouev vois zgosür0Giv auta dià roUds voU vóuov 25 licentiam damus praesulibus horum per hanc legem 


dpaiyuy roug Das, xai TOVTO ztOAavEVag Dau, xal ui) uó- 
wrv tüv Bacilsiay, xadázso Ó mQótapos lays vopos, 
dÓsiav Éyuv apsiBtiv, GÀÀà xal vOve vaysie Oixove 
Toi& rQj facii návrow dveidvovs eq" ovro páv- 


commutationem facere, et hoc valere, et non solum 
imperium, sicuti prior dabat lex, licentiam babere 
commutare, sed etiam venerabiles domos quae regi 
omnium dicatae sunt deo, sic tamen ut etiam de- 


v01, dieta xal Ó£xgstov zQárvsaOas aov axgifleíq ác 30 cretum interponatur cum omni subtilitate et iure- 


xai ua" Ogxov, xal magà Td tw TóntY» urtQono- 
Àrr tavta oxorteia das" xai simeg rais din dala 
dnoduyJein ua9 ogxov, à avuqégor dcriv éxat, 


MéQt TO TOXUTO, mgárrtGÜÓaí Ts avtó xal moÀ- 


iurando; et apud locorum metropolitam haec consi- 
derari, et si revera probatum fuerit cum iureiurando, 
quia utile est utrique parti hoc agi, ratum esse et 
valere, et non egere neque speciali iussione nec di- 


TeveGOas xal xgareiv, xal uj, OsiaO«s utra (dixe xs- 35 vino pragmatico typo: babentibus quippe his qui ad 


desse ura Ouíov mQayuarwxoU TUnov. dyovraw 
pévtos ruv sie rovrO éQyouévaw 16v dx vov ueyalov 
OeoU xgiciv, && t« sztagaaisv TOU mtQosrjxovtos 7) ei Ti6 


talia conveniunt magni dei iudicium, si quid 
varicati fuerint horum quae competunt aut qu 


rae- 
dam 


cap. 11 (év 0à «jj »B' dv «Q B xsgalaíg) argumentum adumbrant paratitla ad. Coll. const. eccl. I 2 p. 1253 Voell. 


L Ne igitur artibus uti et malitia praediorumque dominis eiusmodi interpretationibus fraudem 
facere liceat, proplerea sancimus, omnes qui nati sunt inde a tempore legis solos ab adscripticia condi- 
cione liberos esse, si quidem ex liberis matribus nati sint; ut omne quod praeteriit antiquae legi servetur. 

IL Quoniam autem nuper legem scripsimus qua iis quae pertinent. ad ecclesiasticas alienationes 
aliquo modo mederemur, volentes ecclesias, siquidem publicum sit debitum, posse etiam alienare, cum omni 
tamen diligentia secundum legis observationem, sin privatum sit debitum, rem immobilem pro soluto dare, 
neque in ulla re legem prius latam, quae omnem alenationem prohibet, videri offendere, etiam hoc aici- 
mus: si (quando permutationem immobilium rerum facere visum sit venerabili domui cum altera venerabili 
domo) propter inevitabilem aliquam causam atque utilem et ei quae datura et ei quae acceptura sit. aedi 
sacrae, id est vel ecclesiae cum ecclesia vel ptochio cum ptochio vel xenodochio cum xenodochio, et sim- 
pliciter piae domui cum altera veneranda domo, id est vel ecclesiae cum ptochio vel monasterio cum ora- 
torio vel zenodochio vel nosocomio, vel illis cum ecclesia vel inter se invicem vel cum uno eorum quae 
antea a nobis enumerata sunt, vel alii y rper w piae domui, licentiam damus primatibus earum per 
hanc legem permutationem faciendi, et hoc valeat, neve solus imperator, sicui prior lex dicebat, permu- 
tandi licentiam habeat, sed eliam sacrae domus, quae regi omnium deo dedicatae sunt; ita tamen, ut 
ctiam decretum fiat cum. omni subtilitate et. iureiurando praestito, n apud locorum metropolitanum 
haec considerentur, el si revera probalum sit iureiurando. praestito tale quid utrique parti utile esse, id 
et fiat et ratum sit et valeat, neve aut speciali iussione aut sacra pragmalica sanctione indigeat.  Quam- 
quam iis qui ad hoc accedunt imminebit magni dei iudicium, si quam officii partem neglexerint vel si qua 





6 unvéges Af? | 8 vópov] nov. XL V1 l 9 xavá ta om. € | 
11 avtàs] subaudi éxxArías (cf. 211, 21. 304, v. LXII 
pr. 1) | pévcos om. c | 13 proculotio, s. v. 7/10« &zt adsias M | 
14 rrgostaDévr, M || 15 doce H et g. Hiatum notavi (ex- 
eidisse quaedam ante 24 áJniav QiOouav Hombergkius cen- 
sebat): supplendum fere date &t (tora duecyuv axavtiran 
zer atv noulada: doxoir tois etayéaiv. oixous toos 
: Ivo xatá vua xrÀ.. Cf. Iulian. cap. 189 Si ecolesia 
eum ecclesia vel ptoohium cum ptoohio vel ecclesia cum 
ptochio rerum immobilium permutationem facere malu- 
erit hocque fleri prosit utrique looo, liceat primatibus 
eius permutare etc. | 18 zvoysia M? || 205g. dxxAraiav 
«t novagtr sov Me, corr. Scrimger | 29 rove om. M^ 


1 liceat igitur JR | possessionem | 4 solos] solutos 
vulg. liberos addidi|| inscriptitia A^ inaseriptitia V | si] 
&l qui R* s.v. | 9 fiunt] fuerint RV | 13 uidei V' [ 
14 prohibent V? | 15 et] ut Beck | 16 uenande V! | 
17 aut ptochium ad tochium A aut apotichium ad op- 
tochium V | 18 xenodochio] xenodochium (scenodochium 
T) libri | I9 venerabilem] uenerandam V | 20 ecclesiam 
RV] ecclesiae vulg. | aut RT] ad Vvulg. | optochium 
V | 21 monasterio ad uenerandam vulg. || 22 nosochomium 
RT | 2254. aut ad alterutrum vulg. | 23 aut unum VT 
ad unum h | denumerata R [. 24 uenerabile V' | 28 r 
R | 36 talia] italia R' 


Nov. LV pr. 


cvuzciysía yivorro 7, vi mtü9à YO Gvugéoov éxarégq 
mtQuTTOTO uéQui, xai yip 07, xal dai Tovro: al sav- 
TOv érixtigovras Lig ridi xai e rà eia ois 
apagrávovaiw énáyss Àóyua" TOV 18 vuv Üiarevayuévoy 
sk Ti sagaBaOsín xai varsgor OieleyyOeir xaxoigyas 
yevóuerov, &vri uri ysyovovos Kara. 

1l "Ejaiobusv Ó6 xai rovrov TOU vOuov TZ» &ywvrd- 
Tqv ueyáAny éxxÀnaíav, aezsQ xal ToU ngogOsv, dq 
yng £ni 116 ngorégas xcÀvasos rdv éxzosjosov écva- 


308 


UT DE CETERO COMMUTATIONES8 


colludium fiat aut aliquid praeter utilitatem utrius- 
que geratur partis. Nam etiam maledicta his omnium 
terribilia imminebunt et quae inferunt eloquia di- 
vina peccantibus, et quae nunc disposita sunt; si 
$quid autem praetermittatur et postea demonstretur 
maligue factum, pro non facto erit, 
1 Excipimus etiam hac lege sanctissimam maiorem 
ecclesiam, sicut etiam priori; illam namque in priori 
prohibitione alienationum stare volumus, quoniam 


v4 BoviousD'a, diór« voUTO xal avroic TOie mposcra- lO et hoc ipsis gubernatoribus eius sanctissimis viris 


€ avtZs ócu)rátows avUpags oxi. 

(Eníiloyos) 'H toivvv Gi vusgoyn và xaÀoe 
(uiv xai ógíw$ zagagTavra xai Quà vovÓs vov Ouiov 
dnAoópsva vóuov év amags vois ÉOvscw ole ágyss Dià 
xrgvyuérow oixsíov wara vÓ GvmOss 
arro. Dat. [xv.] k. Sept. CP. imp. lustiniani 
(pp. Aug.) ann. XL, post cons. Belisarii v. c. ann. II. 


Paros mo.15 praeest per 


videtur. 

(Epilogus.) Tua igitur eminentia quae nobis 
bene et sancte visa sunt et hanc sacram de- 
clarata sunt legem, in omnibus gentibus quibus 

| ng p sollemniter faciat 
manifesta, at. kal. Sept. CP. imper. domino nostro 
lIustiniano pp. Aug. anno XL, p. c. i v. c. anno 


[a. 537] secundo. 


NE 
ITEPI AMEI'VUE9Z IHIPATMATON 
EKKAHZIAZTIK9N KAI EMOYTEYZEQ2Z. 


'O avvóc Basileis Mrvq vd GyuvrárQ Apyunaxóno 
TZ$ svÜa(uovos raUTyS nóÀsoe xal oixovusvixq) 
marQiégxr. 


Hoooíipiov) Nóuov dygáwauev TÓn và& uiv 
"E à 


LV. Coll. V tit. 


FE, UT DE CETERO COMMUTATIONES 
ECCLESIASTICARUM RERUM NON FORTUITE 
FIANT AD PIISSIMUM IMPERATOREM ET 
HOC MODO AD ALIAS PERSONAS TRANSEANT 
RES, SED HAEC TANTUMMODO FIANT AD 


281MPÉRIALEM DOMUM. ET UT LICEAT PER- 


PETUAM EMPHYTEUSIN AGI AB ORATORIIS 
IN ORATORIA DECRETO VIDELICET INTER- 
POSITO, EXCEPTA HAC MAIORE ECCLESIA, 
NE TAMEN IN PRIVATAM PERSONAM 
TRANSEAT EMPHYTEUSIS H 
Imp. lustinianus Aug. Menae archiepiscopo 
Constantinopoleos. 


(Praefatio. Legem scripsimus dudum eccle- 


Giagrixàs éxztosjOsiS xcÀvorra, uóvnr Ó? ause-95siasticas quidem alienationes prohibentem, solam 


Nov. LV (— Coll. V tit. 8: 9loss.) Graece extat in M. — Epit. Theod. 55, Athan. 2,9 et in paratitlis ad ti. 1 $3 


(inde Coll. const. eccl. III 2,9 et parat. ad [11 1). 


collusio facta sit vel quid praeter utilitatem utriusque 
omnium terribilissimae et quas sacra eloquia peccant 
1 sunt violatum sit ac deinde probetur impie factum, id pro non facto erit. 


lulian. const. XLIX. 


pe eratur. Etenim et execrationes iís impendeni 
ibus inferunt: et si quid eorum quae nunc constituta 
Excipimus vero ab hac 


quoque lege sicuti etiam a priore sanctissimam magnam ecclesiam: illam. enim priore prohibitione alie- 


nationum stare volumus, 
Eyilogus. 


uoniam eliam ipsis primatibus eius sancíissimis viris id ita videtur. 
Tua igitur sublimitas quae nobis bene et sancte placuerunt atque. per hanc sacram 


legem declarata sunt in omnibus. gentibus quibus praeest per praecepia propria more solito manifesta 


faciat. 


LF. 


DE PERMUTATIONE RERUM ECCLESIASTICARUM ET EMPHEYTEUSI. 
ldem Augustus Menae sanctissimo archiepiscopo huius felicis urbis et patriarchae universali. 


Praefatio. 





12 và om. M. | 16 kal. Sept. c Ath] xv. k. sep. M. 
uni aezcreuBolq Theod. (cf. Zachariae not.) | CP. imper. 
domino nostro Iustiniano pp. Aug. anno XI c, CP. imp. 
dn. Iustiniano ann. XI M BaciAsías "Iovazeviayo vO aa 
Ath., om. Theod. | 17 p. c. Belisari vo. anno scoundo e, 
post Bilisario uc. conss. ann. II. M usrà tZ» vxarsíaw 
Behgagíov vó (Érove Theod. B' Ath. Theod, (subscr. 
dat. cons. uilisarii JuL?, om. lul. codd. rell.) | 19 rubr. 
"Qavs toU Aowmos dgueíyes éxxÀngiagTixOv | c'oayuá- 
Tuv uj os ÉKrvzev yivsGÜru ztg0g vOv svaeBiararov 
BagiAén xal và Ábpe Ath.(c). Ilsgh vov móvq faciei 
àvraÀAácgsv voU6 sVaysis TOztOv$, xal zagi TOV Üun- 
vexdie éugvtsva aAAnAos và svxcrgia Theod. || 34 NÀ- 
uo»] nov. VII (xegi Z6 L' wvaagaé quciw à) (acr. v) 
4v rà ngoro xsgaleio schol. M) 


Legem iam scripsimus, quae alienationes quidem ecclesiasticas prohibet, solam autem 


1 utrisque V!| 2 geratis V? | 4 disposita] peccanti- 
bus disposita 9 | 5 autem delendum? | 7 etiam om. R | 
B illam — priori om. V | 9 alienatum V | 125g. nobis bene 
RT] bene a nobis Vj, 13 uisa RT] iussa V | dcelarata 
sunt] sunt om. V | 15 per praecepta] percepta V | 16 su5- 
scriptionem dedimus ex VT Bamb. 1 || septeb. V || CP. 
Bawb. I]caj. Vom. T | impr. donno nostro V(Bamb. I) iohi 
dnó 7' | 17 po. om. V || Bilisari niri elarissimi Bamb. 7 Bi- 
lisiario uiro elarissimo V Bilis. uic. T || 19g. IP LV V 
20 commutationis V | 21 fortuito R* [ 24 haec] nec 'T 
25 imperalem V | qppetuam (sic) emphiteusin V, per- 
petue emphiteosis (eníiteosis T) R7' perpetuas emphy- 
teuses vulg. | 26 aratoriis J£ oratori V | 27 in om. V 
decetero A! | 28 hac] hie R hoe V | 29 tamen] tan- 
tum V? transeat V? | personam priustam V | 30 transeat 
om. V | emphyteusis V) emphiteosis R^ enfitcosis T' i 


| 31 mene A] menne VT 


ECCLESIASTICARUM RERUM 


wsv émirQizovra valo ayvarrávaue dxxÀndíase xal zto0s 
ye Tj &ywratn pydin éxxÀnaiq vj xarà raíTnv 
oicy tzv stdajuova nó, rvixa r, Bagileia laBsiv x: 
maoá Tiwos vGv svayaw oiv Bovndein. vorspov 
piv ovy Éregov éygáyausv vónov, ovnso éeilousv tv 
aysarrátry uayd. éxxÀnaiav, éxizoévavtés vivag du- 
soi/8ti6, assieg Axsivos 0 vóuos Aysi. "Enaidi) dà £yva- 
gm oss nws TÓ T$ mgoréga; Qiaváteuws xsgáAasov, 
$mtQ éxi apaíysi Diagspóvtow TOig sUayéciv oixows 
moayuáram mgos viv Bacilsíav dygdwaysv, sis vzv 
xara TOV vóuov Téyvnv Éromyav, jrncav Óà dts 


Suas z* mapà T7$ &ywvrürné ÉxxÀncíae Àafsiv, av- 
Toi; Ài vavra Qobva, dvrríDev Jà douy9ncav nol- 


loi vais opoíass aívy0scs xoouavo: Tiv Otíav m&pi- 
yeágew Qavali- "i uiv 00a m e gd zag' juor 
pMÁXOs TUS 7n $ fu£gas, ravra TOU vvv u£vtiv 
er uarot BovióuaDa, oidevis dyarQerouévov 1 i zn 
mag' zuowv ngos vzw aywwiüTmv dxxÀnciav xl xoic 
ToiOvTO. GOvvalliyuags mayOévrow 7 sQós avTove 
eineg reUTa mxaQ  vzudw siÀnpac. 


309 


Nov. LV 1 


&utem commutationem permittentem sanctissimis ec- 
clesiis nec non sanctissimae maiori ecclesiae buius 
felicissimae civitatis, dum imperium accipere aliquid 
ab aliqua venerabilium domuum voluerit. Postea si- 
5 quidem aliam scripsimus legem, qua excepimus san- 
ctisaimam maiorem ecclesiam, permittentes quasdam 
alienationes, quas illa lex dicit. Quia vero cogno- 
vimus, eo quod aliqui prioris constitutionis capi- 
tulum, quod de permutatione competentium rerum 
10 sanctissimis icnbe &d imperium scripsimus, ad 
artem legi contrariam converterunt postulaveruntque 
nos quidem a sanctissima ecclesia accipere, his autem 
haec dare, hinc adgressi sunt multi quidam simili- 
bus petitionibus utentes sacram circumvenire con- 
15stitutionem. Quaecumque igitur gesta sunt a nobis 
usque ad praesentem diem, haec sub schemate quo 
nunc est valere volumus, nuilo permutando horum 
quae iam a nobis cum sanctissima ecclesia in tali- 
bus contractibus gesta sunt aut cum his qui hacc a 


20 nobis perceperunt. 


CAPUT I. 


Tob ÀoimoU dé Üsomilousv gurÜsvi navem e- 
pinv alva, raggraíav zowV1ó ti rtgárrtw, aAA dxel- 
was uovas dgpuGOc. ràs üue(yag r&s mos rz» Ba- 
siaxv oixíav inl vovrq ywouévas, mers dupvexos 
mapà Tj Bacilaiq uévswv. xai ur) usvaBaAÀsv aic idu- 
Ty» undi tn éxt(vov yívea Oa: deonots(ag Du usare 
Tz« Baciaias ém' avióv odrvovcas. aAA sk wi yé- 
»orro Tow Vrov, üdsiav didousv vois eUAaBsatácoss oi- 
xovóuoi Td» zgayuátov isiAauBávtaOas voUro xai 


De cetero autem sancimus nulli penitus ullam 
esse licentiam aliquid tale agere, sed illas solas va- 
lere utationes quae in imperialem domum in 
hoc factae sunt, ut perpetuo apud imperium ma- 

25 neant et non transferantur ad privatum neque illa- 
rum ius per medium imperium ad eos proficiscatur. 
Sed si quid tale fiat, licentiam damus reverentissimis 
oeconomis res apprehendere huiusmodi et trahere 
eas rursus ad sanctissimam ecclesiam, tamquam si 


dgihxnv avrà saw sis Tr ayiwréinv dxxAncíav,30nec ab initio contigisset permutationes harum ad 


ex dv ei undi vn» doy»v éroyyavev uenis cus mi 
TOvTOu 7190€ tZv BaciÀs(av ysvouévn. aÀÀà gvAát- 
vecÜa, rovro TÓ Gua sis vO Dunvexéé dx v7 mapov- 
€rs Zufong àgyónsvov' mivtow Tüw 50m, xad, 


aízóvisé Éprusv, usta tóv zQórsgov voporv xara 35 tibus, eo quod 


TO» &ipruévov ysvouévow rgónov BsBuiaw uevóvtav, 
4.6 r0 buiva udv rà ovro ysvousva mag! ivdgov 
ysvéaSa. oineg oU ceyvdbowrss ovUé xaxovgyoUrtas 
4noiov, dÀlà xal mag nua sie voUrO mQorgamáv- 


imperium factas. Sed servari hoc schema in perpe- 
tuum ex praesenti die incohatum; omnibus quae 
dudum, sicuti praediximus, post priorem legem se- 
cundum modum 3. aedictum gesta sunt, ratis manen- 

illa quidem quae sic facta sunt a viris 
gesta Bunf ««««»», nunc autem quidam volunt illo- 
rum exemplo utentes et nobis esse molesti et sanc- 
tissimam maiorem ecclesiam huius felicissimae civi- 


126 LÀAJorv, viv dé vivas BovlsaDe: Tq) Exsivayw naga- 40 


Beiynati zoouévovi ruàs vs ÜusvoyAsw xai «7v aysa- 
Táigr usyáAnv dxxAnaíav cz evOaiuovos vavins no- 


cap. I summarium extat Bí 5, 2, 8 (ex Teod.?) 








permutationem sanctissimis ecclesiis. et. insuper. sanctissimae magnae ecclesiae quae in hac felici urbe 
est. permittit, quando quid imperator a venerabilium domuum aliqua accipere voluerit. — Ac. postea 
alteram scripsimus legem, unde excepimus sanclissimam magnam ecclesiam, cum permilteremus quasdam 
aüienationes, quas illa lez refert. Quoniam autem comperimus prioris constitutionis caput, quod de per- 
mutatione rerum quae pertivent ad venerabiles domos cum imperatore facienda scripsimus, nonnullos in 
fraudem legis verüisse €t  netiisse ut nos a sanctissima ecclesia lalia acciperemus, accepta ipsis daremus, 
atque inde multos eiusmodi petitionibus usos sacram constitutionem circumvenire molitos esse: ca quidein 
quaecumque a nobis usque ad hunc diem acta sunt manere in eo quo nunc. sunt statu volumus ncc quic- 
quam rescindi eorum quae a nobis cum sanctissima ecclesia in eiusmodi contractibus acta. sunt. vel. cum 
Ws qui haec a nobis acceperunt 

L in posterum vero sancimus, nemini omnino ullam esse licentiam eiusmodi quid agendi, sed illas 
solas firmas esse permutationes, quae cum imperiali domo ea condicione fiant, ut perpetuo apud impera- 
torem maneant neve transferantur ad privatum. aut dominii fiant eius per medium imperium ad eum mi- 
grantes. Sed si quid eiusmodi fiat, licentiam damus religiosissimis oeconomis res illas vindicandi easque 
rursus trahendi ad sanctissimam ecclesiam, (tamquam si ne ab initio quidem in iis ulla permutatio cum 
imperatore facta esset. Ac servetur haec forma in perpetuum initio a praesente die facto: cum omnia 
quae iam, uli supra diximus, post priorem legem eo quem memoravimus modo facta sunt, firma maneant, 
quoniam illa quidem quae ita facta sunt a viris sunt factG qui non per machinationem vel fraudem 
rem gesserunt, sed etiam a nobis excitati ad hoc venerunt, nunc vero nonnulli illorum exemplo utentes 
et nobis molestiam facessere et. sanctissimae magnae ecclesiac huius felicis urbis /raudem facere volunt. 








19 contractibus om. R | autem V* | 20 perecperint R |, 
21 ullam om. R | 23 in om. V'| 26 imperium maneant 


| V'j|eireumvenire] uenire Z! | 16 usque] uel usque V 


2 &azavrüv M, corr. Serimger | 5 »ópoy nov. XL VI l 
lt | quo] qui V | 17 permutendo R' || 18 cum om. V! 

i 

| 


8 xegdlasov] nov. VII c.2$1 | 13 o Ta) mu 
quidam (i. e. zoAÀo! vives) & | 21 ó3svotare Zachariae 





ad A*| eos] leg. eum? |. proficiscantur V || 28 yconomis 
2 eoclesiis V! | 4 aliqua] aliquuque V | 5 qua] quam | (yconomiis V!) RVT | 30 nee] nichil V | permutatio 
R* quia V! | 7 quas om. V'| dixit V| 8 co quod] eo | — 31 facta Beck | 31 scema R chema V | 32 incoha- 


om vulg. | priores constitutioni V! | 9 perimitatione | 
R* j 11 conuertetur A! | postulaveruntque vulj.] ula- 
werunt RV | 12 a om. V'[ 13 haec om. A! [| 14 sicrum 


tum] inee« autem V?! | 34 praedietum modum R | 35a 
viris] « uris V? iuris V? | 36 laewnam mon motant 
| libri | 3T uiuentes R 


Nov. LV 1. 2 


lame mepiyQüqtiv. msg &is rOv üzavTa ygóvov xa^ 
ovdéva pe end yhexdes Jeviissle- alla cÉ así xad" 
otovürnote yévoro Gy;ua, xal roiro üàxvgow elvai 
maga r5$ &ywuaratTne ueyaÀns ÉxxAnoíag al r0 Qurvexés 
dxixeia Das Üvrausvov, otdejuás abr] xgóvov maga- 
yoagis$ ngós rovro dvrüxupu£vrs. 


310 


ERES UT DE CETERO COMMUTATIONES 
tatis circumvenire. Quod per omne tempus nullo 
modo fieri volumus: sed et si quolibet fiat schemate, 
hoc etiam infirmum esse et a sanctissima maiore 
ecclesia in perpetuum vindicari, nulla ei temporis 


5 praescriptione in hoc obicienda. 


CAPUT II. 


Káxeivo uéyros Oeanizousr, diste àv üÀlov ánáv- 
vow rQv negi dugvreiatoy vevouoOevnuévow dni xa 
Tj áyworátg utyóAg dxxÀraiq £zi v8 tois iAMow azta- 


Illud quoque sancimus, ut aliis omnibus de iure 
emplyteoseos sancitis et in sanctissima maiore ec- 
clesia et in aliis omnibus venerabilibus domibus pro- 


civ sVayéídiv oixois tjv (díav dgóvrcow iayvv, ádeiav 10 prium robur habentibus licentia sit sanctissimis ec- 


alvei aig dyuráraié dxxlgGícué wal voi svayédiuw 
oixo:g mis alÀnjÀas x«l dugvrs vane márinw Qinve- 
xsi$, Üexgirov à7Àad7) xai éni rot yivonévov. dE- 
ngnnévns udv xayravOa T$ ayiarrátrs uayálgs dm- 
xi raias y . n 
ip q p] tis iDiarrixóv. mgósonov. dxraDzvas rtavta- 
Ào$ dvvnOTva:. 

(Eniloyoc) 'H volvvv aij naxagiórns và maga- 
cravra ruiv xai gvÀcfdro xai Ole vx avtZv 1oUé 


clesiis et venerabilibus domibus adinvicem emphyteo- 
sim agere perpetuam, decreto quippe hic faciendo; 
excepta quidem hic sanctissima maiore ecclesia, in 
hoc autem celebrata emphyteosi, ut non ad privatam 


áni tovt Óà yiwouévgé t2$ éugvrsvasos 15 personam extendi omnino possit. 


Epilogus.) Tua igitur beatitudo quae uisa sunt 
nobis custodiat, et his qui sub ea metropolitanas 


unrgoztoliixoUs J'góvovs Kgovak gavega xaraatroáto, 20 sedes habent faciat manifesta, ut et ipsi quae nobis 


Orts xal avrOv$ T&à Zuiv maQaGTdwTa yivoGxOvTS 
urdiv voítow nagafira. Dagorcau ÉKcrai yàg axa- 
ci» 7 magà TOU ÜoU xgíciue xai y) éxeiDsv noir, ai 
T map ravra 5 avroi ztgáEciuev 7j mgayOrnvas Gvy- 
xogrcaiusv. 

at. xv. k. Nov. CP. imp. dn. lustiniaui pp. Aug. 
ann. XL, post cons. Belisarii v. c. (anno II). 


[a. 531] 


placuerunt cognoscentes nihil horum praevaricari 
praesumant. Krit enim universis & deo iudicium et 
exinde poena, si quid praeter haec aut ipsi egerint 


aut agi permiserint. 
5 


Dat. xv. kal. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XL, post cons. Belisarii v, c. anno secundo in- 
dictione prima. 





Que quidem in omne tempus nullo pacto fieri volumus: sed licet per qualemcumque speciem factum sit, 
oc quoque irritum esse, ut a sanctissima magna ecclesia in perpetuum vindicari possit neve. ulla ei tem- 


poris "qur ore in ea re obiciatur. 
I. 


"erum illud quoque sancimus, ul ceteris omnibus quae de emphyleusibus et in. sanctissima 
magna ecclesia et in ceteris omnibus venerabilibus domibus constituta sunt in propria vi servatis licentia 
sit sanctissimis ecclesiis ac venerabilibus domibus etiam emphyleuses perpetuas inter se faciendi, decreto 


scilicet hac quoque in re interposito. 


Quamquam sanctissima magna ecclesia hic quoque excpiatur; 


emphyteusis autein ea condicione fiat, ut ad privatam personam extendi omnino nequeat, 
Epilogus. Tua igitur beatitudo quae nobis placuerunt et custodiat et its qui sub ipsa metro- 


politanas sedes habent manifesta reddat, ut ipsi quoque, cum ea quae nobis 


eorum neglegere audeant. 
adversus haec vel ipsi egerint vel agi passi sint. 


lacuerunt intellegant, nihil 


Imminebit enim omnibus dei iudicium et quae inde futura est poena, si quid 


12 xai om. | Jugvttione ztgártur Qinyaxeis] em- 


phyteosin agere perpetuam & | 14 xdwravOa] hio g || 
26 subser. om. Iul. || xv. k. nou. Me] .. xaAavdw Nosu- 
Bpíov Ath. i nonas nouembres gv. /. (ur vi vosuBolq: 
Theod.) | CP, — ann. XI Mg] BaciAsías lovavirviavov 
(supplendum 10 1a") Ath., om. Theod. | 27 post cons. Beli- 
sarii uc. anno II indictione prima e, pst Hilisar. uo. conss. 
M usxà 1zv vxareiav Balagagíov écove B Theod. usrà 
Tv vnarsa» DBsligagéov (10) y' Ath. 


2 uolumus fleri R | scemate themate V | 3a om. V'! 
4 imperpetuum V | ucndicari /t V(posse add. Beck temere) || 
5$ persoriptione V | obicienda] obsesee V' | 7 aliis] in 


aliis R | hominibus V | 8 emphiteoseos RT, yrs 
V | 9 uenerabilibus omnibus A ] 11 et om. V | ab in- 
uioem V | emphytcosim V emphiteosin R. emphyteosis T 
et emphyteusin vu/g. | 12 perpetuo T' | 14 baee V | 
empbhiteosin A? | 18 uisa (isa //!) sunt nobis A] nobis 
uisa sunt 7' iussa sunt nobis V (iussa sunt a nobis 
vulg.) | 19 que V | metropolitanas V] metropolitanis T 
metropolitanus A*  metropolitas A^ metropolitis R* 
20 sq. cognoscentes quae nobis placuerunt A | orum | 
praeuari /t! | 23 ipse V | 26 subscriptionem dedimus ex 
et Bamb. I | xv. k. nouemb. 7T'] n. nonas nouembres 
Bamb.I| cap. T epa. Bamó.I | impr. dom. nn. iust 
Bamb. I iohi iust. T' [ 27 post cons. Bilisario uc. Bamb. 4 
post o. Bili. uio. T 


UT EA QUAE VOCANTUR INSINUATIVA 3lt Nov. LVI pr. 1 


NG LVI. Coll. V tit. 9 
9*TE TA KAAOYMENA EM- KR UT EA QUAE VOCANTUR 
$ANISTIKA T9N KAHPIK9N INSINUATIVA SUPER CLERICIS 

EIII MEN THX METAAH5 IN MAIORI QUIDEM ECCLESIA 
EKKAHSJZIAZX AIAOZOGAI, EHI sDENTUR, IN ALIIS AUTEM EC- 
AE T9N AAA9N EKKAHZI9N CLESIIS PENITUS NON 

MH IIAPEXEZO8A|. DENTUR K 


'O avróc Basilee Mrvà vd áyurrárg dpyuraucxónq —— lmp. lustinianus Aug. Menae archiepiscopo regiae 


T5& Bacilidos vavtns zólsce xai oixovusvixq civitatis Constantinopolis. 
natQiiozn. 10 
(Heooípiov.), IIapà molÀóv mossistans Dexc- (Praefatio) 4A plurimis aditiones suscipientes 


Mavor Tóvüs vÓw vóuov ngós tv Giv warazéuves ua- — hanc legem dirigere ad tuam beatitudinem iustum 
xeQiótrta Díxaiow tyrgáusDa, oí yag xeigorovovuevo, — Bestimavimus, Qui enim ordinantur a tua reverentia 
mapa Tie Gie Osogiliag xÀngixol d» vaig dyworéreae — Clerici in sanctissimis ecclesiis (absque tamen sanctis- 
ri aiia (xeois u£vro: «zs aywwrátne ueyáAne dx- 15 sima maiore ecclesia) omnium patiuntur crudelissima, 
xÀncías) à mdvrcw mGyovsi Ótwvórata, a5 zposüs- — non suscipientibus eos illic clericis ante quam quan- 
xonuívow avrov; «dr éxsga xÀngixOw mir ocov dv — tum voluerint accipiant aurum. Et novimus haec 
BovinOsiev ligowr yougíov. wai igusv vavta dx Gvy- — ex frequentibus aditionibus de hoc factis nobis. 
wew ngoislsicto zttgl TOUtOv ytvopévaow piv. 


CAPUT I. 


Éscnitousy voivvy, ti» uaxapiorgra viv dyv vo(r0 20. Sancimus igitur beatitudinem tuam hoc validissime 

4ppopuirvécrava qvAdiar, xal s( Ti uiv slm20s dor. — custodire, et si quid quidem consuetudo est dare 
Ji0óras vovs xavatarrojávovs dv vj ayuvrarg usyiÀm — eos qui ordinantur in sanctissima maiore ecclesia, 
£xxÀzG(q, rovro ajrovs magéytv (ovdév yag epi và» — hoc eos praebere (nihil enim de his quae dantur in 
Jedopévow sís tz» àywtátrv ueyüÀnv dxxAnc(av xci- — sanctissima maiore ecclesia novamus), praeterea vero 
wí&ousv), ympis Óà avtzs év vais àÁÀlaw máccis un-25in alis omnibus nulli in eis clericorum licentiam 
Jar] rà» dv avrcie xÀnguwdy maggnaíav selva: may- — esse penitus pro his quae vocantur insinuativa ali- 
rsÁde vzip rw xalovuévow épgerigiucwv *& xopí(- quid ferre. Sed si quis tale aliquid egerit, illum 
scÓa. aAA sí vis TO oUTÓ Ti matter, dxeivov pév — quidem privari sacerdotio, in illius autem officium 
ageuprcÓa, 15)$ iegoGUvre, aie 0d vLv Éxsivov v«£w. — Introire qui missus est, et hanc eum avaritiae ferre 
dxtep Baivav xóv GaraAévra, xai v0Urov avróv 11$ àz4ng- 30 mercedem.  Custodire vero baec etiam deo amantis- 
exías xouíGea Dai tóv pid Ov, magagvidrrev d$ ravra — Bimos ecclesiae defensores sanctissimae maioris ec- 
xai c9v$ ÜDuogiAsgtaTOve éxxÀncuxÓ(xove vi$ &ywwrd- — clesiae, poenam formidantes decem librarum auri, si 
T€ utyüÀne éxxÀngíae, mowr» vqogopuévove decem — quid horum neglexerint. Sed gratis omnia procedere: 
librarum auri, e veo; vo/row maQupsijcciey. aAA 


Nov. LVI (e Coll. V tit. 9: gloss.) Graece extat in M. — Epit. Theod. 56, Athan. 1, 11 (inde. Coll. const. ecel. 
AI 3, 1), Nomoc. XIV ti. 1,24. Iulian. const. L. — Summarium habet. Coll. LXX XVII capit. 18 (inde appendix 
ANomoc. L titulorum cap. ecol. 1). 





LVI. 


UT EMPHANISTICA QUAE VOCANTUR CLERICORUM IN MAGNA 
QUIDEM ECCLESIA DENTUR, IN CETERIS AUTEM ECCLESIIS 
NON PRAESTENTUR. 


Jdem Augustus Menae sanctissimo archiepiscopo huius regiae urbis et patriarchae universali. 


Praefatio. Cum multorum aditionibus petamur, hanc legem ad tuam mittere beatitudinem par 
esse existimavimus. — Nam qui a tua pietale clerici creantur im sanctissimis ecclesiis (excepta tamen 
sanctissima magna ecclesia), omnium gravissima patiuntur, cum qui ibi sunt clerici eos non suscipiant 
antequam quantum voluerint auri acceperint. — Atque haec scimus ex crebris interpellationibus ea de re 
nobis factis. 

t Sancimus igitur, ut beatitudo tua hoc validissime custodiat, et si quid ex consuetudine datur ab 
jis, qui instituuntur in sanctissima magna ecclesia, id praebeant (neque enim quicquam de iis quae sanctis- 
simae magnae ecclesiae data sunt innovamus), praeter cam autem in ceteris omnibus nemini ea clericis 
qui ibi sunt licentia sit pro emphanisimis quae vocantur. quicquam omnino accipiendi. Sed si quis p 
eiusmodi egerit, ille quidem. privetur sacerdotio aique in eius locum succedat (s qui missus est, et hanc 
ille insatiabilis cupiditatis mercedem ferat. — Übservent vero haec etiam deo carissimi defensores sanclissimae 
magnae ecclesiae, qui quidem poenam decem librarum auri metuant, si quid horum neglexerint. Sed gratis 





3rubr. "Dos và xako(usva dugavigtixa éni (cf.e) và v | Mennae vulg. [, 9 constantinopolim RV | 11 A p'uri- 
xÀngixaw xai và éEe Ath. "Qars énl uóvre 17$ usyá- | mis ART] Per plurimas V (Plurimas vulg.) | aditiones] 
dxxÀncíag KovotavtiwovnóAeos Bidos9as éuga- | donationes V aditionis cleri 7Z' | 13 existimauimus A 

sugtixà Theod. | 11 dAevoes cit. Theod. | 16 quam om. A! | 17 nouissimus R! [| 20 beatitudinc V? 

E 21 quid om. R'T' | 23 haeo V | 25 in eis] in om. V. 

21 quid mit V| 29 est] e V? | 30 etiam] et R | doo] 
de eo 





3 insinuativa] 'alias insinuata' gloss. Accurs. | clericis 
em. spatio relicto R! add. in mg. R* | 8 mene RV] 


Nov. LVII pr. 


c900ixa mávra zgoifva, tà$ yàp vov Oroztórov Duov 
Anrovgyíag va xai v»TnQsc(aé ov xarà mQüciv ovdi 
xat' £uzogíav yivacO'ai vua BovioueDa, aAAG xada- 
es 1s xai dbmgodox5jras. ovra yàg àv To) mpáy- 
uaros à. yivowto, urÜsuie maceos Tj umogías 
yemoutvrg. 

(QEnikoyoc) 'H roí(vvv a9 uaxapiótre xal oi 
ust' avtzZ ézi ràv dQyuapgarixav ivópsvo Qooray 
Tà maQ' judv Óiarerayutva xal dià vorÜs vov Deíov 
OnAoíueva vóuov 
carocav. Dat. m. non. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani 
(pp2 Aug. ann. XL, post cons. Belisarii v. c. ann. 1I. 


312 


UT CLERICI QUI RECEDUNT 


domini etenim dei functiones et ministeria non per 

venditionem neque per mercationem fleri aliquam 

volumus, sed pure et citra redemptionem. Sic enim 

rei "dg fient, nulla venditione ac mercatione fa- 
5 cienda. 


ValloguE Tus igitur beatitudo et qui post 
eam in pontificalibus accesserit sedibus, quae a 
nobis ordinata sunt et per hanc sacram declarata 


Koyg xai mágats zagadovvas azv- 10 sunt legem, operi effectuique tradere festinet. 


Dat. im. nonas Nov. CP. imp. dn. lustiniani pp- 
Aug. anno XL, p. c. Belisari v. c. anno IL. iud. 


[a. 531] 


"NZ 


HEPI KAHPIK9N AHOXZTANTQON THZ 
KAT AYTOYZX EKKAHXIAX. KAIIIEPI TON 
OIKOAOMOYNT9N EYKTHPIOYX OIKOYZ. 


'O asrós Basileóe Mrvà vq dyurravg agyuziakónq 25 


T5€ Basiloe cavrrs móAsas xai olxovuevriexqi 
marQutoxn. 
(gooínsov.) | IloARol| molAbxus wAngwxoí TiGiv 
rvxrrQ(ois TtQossÜQsvovrss oixows 7 xai iGc$ rapd Tv 


15 UT CLERICI 


20 EADEM SERVIENTIBUS MINISTRANS 


LVII. Coll. V tit. 10 


UI RECEDUNT ALIIS PRO EIS 
SUBROGATIS PRAEBERE SUBROGATIS EMO- 
LUMENTA, RECEDENTES AUTEM REMEARE 
VOLENTES NON SUSCIPI ET UT SI QUIS 
AEDIFICANS ECCLESIAM AUT Yr gg es 
LUMENTA VOLUERIT ALIQUOS CLERICOS 
INSTITUERE, NON FORTUITE EOS SED PRO- 

BATIONE SANCTISSIMI PATRIARCHAE 

SUSCIPIAT. 

Imp. lustinianus Aug. Menae archiepiscopo 

Constantinopoleos. 


(Praefatio. Plurimi saepe clerici quibuslam 
oratoriis observantes domibus aut etiam forte ab 


va» 7tgórsgov éyxaractávres xogmyovrtas 2v vero-30 aliquibus prius instituti ministrantur eis [ab aliqui- 


cm xognyiay, Iva yapitovaw éavrovs vow isgaw 
xaPazab uvatnoíow Ói' ü& avroi ywodxoveiw aírías, 
$ xaO" oiavoUy mgópasiw dwazwgovci zavreAOW t7 
ayusráTus dv p xadsoráciv. dxxAnaías. 


Nov. LVII (— Coll. V tit. 10: 


bus] sollemnes expensae, deinde separant semet ipsos 
divinis omnino sacramentis propter quas ipsi nove- 
runt causas, aut pro qualihet occasione recedunt 
omniuo à sanctissima in qua coustituti sunt ecclesia. 


loss.) Graece extat in. M et omisso cap. 11 in. LL, pr. et cap. 1 in. B 3,4,1 (inde 


ANomoc.* XIV tit. 8,2). — Epit. Theod. 51, Athan. 1, 12 (inde Coll. const. eccl. III, 1, 12). Julian. const. LI. 


fieri volumus, sed sancte et sine largitione. 
tatio fiat. 


Epilogus. Twa igitur beatitudo et qui 


omnia fiant: domini enim dei ministeria et servitia non per venditionem nec per negotiationem ullam 
lta enim ea rc 


digni erunt, si nulla venditio aut nego- 


ost eam sede archiepiscopali potituri sunt ea quae a 
nobis constituta sunt et per hanc sacram legem declarantur ad opus 


edvetumgue adducere studeant. 


LVII. 


DE CLERICIS QUI AB ECCLESIA SUA DESTITERUNT. ET DE I1S QUI SACRAS AEDES 
AEDIFICANT. 


Jdem Augustus Menae sanctissimo archiepiscopo regiae huius urbis et patriarchae universali. 


Praefatio. 


Multi saepe clerici, qui in sacris quibusdam aedibus versantur vel etiam forte a 


quibusdam antea instituti sunt, fruuntur solitis annonis, deinde a sacris mysteriis sese plane separant 
opter. causas quas ipsi norunt, vel etíiam per quemlibet praetextum recedunt. omnino a sanctissima in 


qua constituti sunt ecclesia. 


11 nr. non. Nov. & At^] im. k. nou. M kal. octub. 
Iul (om. lul. codd. rell.) unvi vosuBgiq Theod. | CP. 
imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XI c, CP. imp. dn. 
lustiniani aug. XL M  faciAaías "lovarivsavoU v0 ia 
Ath., om. Iul. Theod. | 12. post cons. Belisarii vo. ann. II 
ind.I c, post Hilisariu uo. conss. ann. II. M gera T5» 
vrarsíay Balagaoíov 1o f (y' Ath., cod. sy) ivd. va^ (leg. 
a^) Theod. Ath. pot. cons. uelisarii ann. seoundo Jul? p. o. 
bilisarii iterum cons. Ju/* | 15 rubr. ITep tàv dvwreuc- 
ayoufvaw xAnguxdv* xal segl voU TOUS wríLovrae a)- 
wrrout ÜoxiuaGíq voU marQuipyov xeigorovsiv Theod. 
ps Tivis dpiGrayras xÀAngixot, Éragos dà àv" avrov 
dyrixa D iaxavras xai à éE5s Ath. | 29 7) om. B* Nomoc.* | 
30 xaracvávtss Nomoc. | 32 avrol yevolaxovaiw] dzxo- 
yivoiaxovaiv. L || 34 xaOuaváciv. Nomoc.ó 


1 dei functiones] defunctiones T' defuctiones (desuctio- 
nes V!) V functiones E | 2 aliquam] aquam V! | 4 rei) 
re Beck | nulli V | uenditionem amestione R' | 7 qui 
om. V! | post eam FR V!] postea V?T' || 8 accesserit V R!7] 
aocesserint, A! vulg. (accesserit sedibus bis scr. R!) | 11 su5- 
scriptionem dedimus ex T et Bamb. I | 1. nonas Bam. 1] 
vi. non. T || Nov. CP.] CP. nou. Bamb. J, CP. om. T |, donno 
iust. T dnni iustinian. Bamb. 7 | 12 pe. bilisari uc. an. II 
indicet. prima Hamb, 7 post c. bil. uic. anno III indie. I T'| 
16 praebeant vulg. temere | praebere subrogatis emolu- 
menta om. V | 17 remanere V | 21 uoluit R'[ 23 sacra- 
tissimi V [ 25 menne V Mennae vu/g. [ 29 oratoriis Beck 
orationis /ibri | obseruestes V! obseruientes V? vag. 
30 ab aliquibus om, Beck | 31 separant bis ser. V' 
32 divinis] a divinis vulg. | nouerint A | 33 pro om. 


QUI RECEDUNT 


313 


Nov. LVII 1. 2 


CAPUT I. 


Geanitousv Tolvvv, uf; vovro yivsaDai xoàvua tjj 
itoq Aeivovgyíq, aAA &régovs dyxaDiavaa Gas ragà và 
Saogidecra any dniGxózOv, Vgp' oUs aí avrai xaÓ- 
adTrxauGiv éxxÀrgíai, wai avrovs vaUra xouiLecOni. 
ovÀi yàp BovióusOá vic. DiDoves xagÜaivaw cà 5n 
mag avrow 5 Ó& avrüwv xopnyovurva raig &yiwtd- 
Tai$ ÁxxÀngíase (Ereidrzep ovs. Daustóv xaO" oias- 
Bünors moógaciw xigUos vwvae zowiv dx vr ÉréQmv 
&nocrspnosos), ala v& 4E dgyis xognyovpava uéxQi 


Sancimus igitur, non hoc fieri prohibitionem sacro 
miuisterio, sed alios subrogari & deo amautissimis 
episcopis sub quibus ipsae constitutae sunt ecclesiae, 
et eos haec accipere. Non enim volumus aliquibus 

5dari lucrari quae iam [eis] per ipsos aut propter 
ipsos expendebantur sanctissimis ecclesiis (quoniam 
nolumus per quamlibet occasionem lucrum aliquos 
facere ex aliorum fraudatione) sed quae ab initio 
ministrabantur semper dari, et non sacrum cx hoc 


zmavro: émid(dosO«a, xal ut vr (apaw dvvevOsv As-10 ministerium corrumpi: non existente licentia, post- 


tovgyíav diagOsigsa ai. ovx oí0ns düslac uerà cO 
dyxaraOTzval vivas üvri tÀw mgoréQow wAnguxaw Tj 
mrgà roU dyievTdTOV marQidoyov Jj magá Ow éniyo- 
Qicw ánicxonaw avOus vové avayogngavrag mw 


quam statuti fuerint aliqui pro prioribus clericis aut 
à sanctissimo patriarcha aut a provincialibus epis- 
ed rursus recedentes denuo remeare velle et ex- 
pellere subrogatos, et cogi duplicia ministrare eos 


éxaviivas BovAegOa, wai éEmÜsiv rovs éyxaraoráv-15 qui faciunt talem expensam, dare et subrogatis et 


Tae, xci dvayxabsgOa. DirAA yogrysiv. ove rrowovpud- 
wove T5v TOiavTnv xognyiaw, mers Oidóva: xai cOic 

«rragrügi xal TOig Tav éxdyuévas. Boviousvow" 
GÀÀ' éxaivovs uiv. énavióvtac us mgocüégeai'ai, vois 


denuo remeare volentibus, sed illos quidem rever- 
tentes non suscipi, qui vero post discessum priorum 
statuti sunt, eis dari emolumenta; nullo lucro hinc 
ministrantibus accessuro, talia lucrari nitentibus ex 


di uetà Tw ávayoigraw TG mgorípow éyxavacvüciw 20 sun substantia omnino praebentibus his qui ab eis 


avrois QidocOa. vas dirrasis" oUdevos xegdovs dvrav- 
Sav coi; yopryovg. Ttposyirvouévov, TO Tà TOiaUTX 
xegdaivev dyyeigovrrov. íx. Tis éavtaw rtspiovaíac 
TtcüvTOW stageyóvrow TOW; mag' éavrüw dyxaragraoi 


statuti sunt emolumenta et omnes expensas, heredi- 
busque eorum et successoribus, scientibus quia, si 
etiam post haec fraudaverint, certa possessio depu- 
tabitur ex eorum substantia sacris nostris privatis, 


Tàs Girone xai zágas Té yognyíae, xÀrgovóuow te25 ut hinc ministratio eis fiat. 


abrQw xnl Oundozov, sidórow cx tí xai usva Tavra 
azt0T&Qracity, (nti xriow dgopioD nasras dx TI av- 
Tow nigiovdiae Tuis Üsiow muow nigro, durs dv- 
r£UÜev TQw xogryiuv avroOle yivea Jas 


CAPUT IL 


Káwxsivo utvroi Qó€ Tiuz» xai Géfac roU Ooóvov 30 


vOv dov QwogíLousv, dts &i "i oixodouicas ÉxxÀn- 
Gíav fj xal aÀlwos xopnydw TOW; év avrjj Àevrovgyovgs 
e«iígne BovÀertó Twvas wAngixoUe Éyxad.grüv avry, 
n3, slvas avt ztapgraíav urdsuinv oUs BoóArras xav. 


Illud quoque ad honorem et cultum sedis tuae 
decernimus, ut si quis aedificans ecclesiam aut etiam 
aliter expendens in ea ministrantibus alimenta vo- 
luerit aliquos clericos statuere, non esse ei fiducium 
ullam quos vult per potestatem deducere tuae re- 


£Eovaíav zgosáytv T7, 0j; DeoquAia, dp qrs xegoro- 35 verentiae ad ordinandos eos e««««» examinari a tua 


wa&iv avTOVS dxgíru xci avsbsraotos, d TQosayo- 
Mévovs avroUe ébeviQagOvu mapa Tis 7$ dyuocórns, 


cap. I summaria habent Coll. LX X X V1I capit. 19 (inde appendiz. Nomoc. L titulorum cap. eccl. 8) et Nomoc. XIV 


tit. 8,2. 





L Sancimus igitur, ne id sacro. ministerio impedimento sit, sed ut alii substituantur a deo caris- 


simis episcopis, sub quibus ecclesiae. illae. constitutae sunt, atque. illi haec auferant. — Neque. enim ullis 
hominibus concedere volumus ut lucrifaciant quae ab ipsis vel per ipsos sanctissimis ecclesiis erogata 
suni (quoniam fas non est ulla ex causa lucrum capere Lg pe ex aliorum fraudatione), sed quae ab 
initio praestita sunt P ari omne iempus dentur, neve sacrum inde ministerium corrumpatur. Nec postquam 
in locum priorum clericorum vel a sanctissimo patriarcha vel ab episcopis provincialibus alii subrogati 
sunt, licentia dabitur iis qui recesserint si rursus redire et expellere subrogatos velint, quo cogantur dupium 
praestare qui eiusmodi erogalionem faciunt, ita ut et iis dent qui subsütuti sunt. et dis qui redire rursus 
velint: sed illi quidem qui redierint ne recipiantur, iis autem qui post priorum discessum instituti sunt 
ipsis annonae dentur, neve ullum lucrum inde ad eos qui ea praestant redundet, cum qui (alia lucrari 
lemptaverint, omnino ex suis bonis annonas et expensas omnes is qui ab ipsis institui: sunt. praebcant, 
pariterque heredes eorum et successores: qui sciant, si postea quoque ea abstulerint, ceriam possessionem 
€x bonis ipsorum sacris nostris privatis dpetahum iri, ut inde erogatio illis fiat. 

IL  Ferum illud quoque in honorem et reverentiam uae sedis definimus ut, si quis qui ecclesiam 
aedificaverit vel etiam. alio modo ministeria in ea obeuntibus annonas praestet, clericos aliquos in illa 
insituere velit, ei facultas non sit quos vult ez: sua auctoritate ad pietatem tuam adducendi, quo creentur 
sine iudicio et examine; sed adducti examinentur a tua sanctitate, atque ex. sententia et (ua el eius qui 





nspi0v3íq B | 33 4yxaDuavav ab1jj) statuere c | 45 Seo- 
vuiain M 


IL 


1 hoo V] ex hoe A vuig. | 2 misterio RT! monasterio 
V [alius £' | & om. V! | amatissimis V? | 5 lucra Z:* | 
eis delevit Beck | per om. V | ipsos de. V? [ 9 sacram A' | 
11 pro prioribus] proprioribus (prioribus /) AV | 12a 
om. RV | a om. RF' V | 14 dupliciaministrare V? | 15 dare] 
et dare Beck | 16 reucrtentibus A! | 17 vero om. V. | 
dicessum /t | 1S lucro Jeck] uero libri | 19 *acocssu 


| (accessum. V) libri | 21 et omnes expensas om. R*' || 


22 sientibus V" | si etiam] scientiam ctiam t! | 23 certa] 
ess RU | 32 expeesens V! | 33 fiduciam V T] licentium 
R | 35 hiatum notavi. sed ante cxaminari add. R*T vulj., 
ante tuac v. 34 V? 


40 


Nov. LVIII 


yyoump T* Tj oj xal roU TOv (to«rixÓv Doóvos dmi 
E ange iat dei vovrtOove ÜíysgÓa. Tiv ytporovíav, 
oineo dv vp rs Gjj uaxaqiótrri xal xoig ust! avr» 
CDI Lee xascrívas xal 7€ TOV ÜsoU Àu- 
rovgyíae ábioi* diva ur BefriovcOas rà yia TOU 
Sov (robro d; vó vois Dsíow Dinyogevuévov Aoylos), 
4ÀÀ' üDuxvá v8 avrà xal ággnra xal ggixr& xaÓ- 
acrO ra 0Gíog xal ÜsoguAde xai &ylos Dutgnoltsa Pai. 

QEniloyos) Tk roivvv naqacrávra Tuv xal 


314 


UT IN PRIVATIS DOMIBUS 


sanctitate, sententiaque tua et qui pontificalem se- 
dem rexerit semper hos suscipere ordinationem, jui 
et tuae beatitudini et A postea opportuni vi 

buntur existere et dei ministerio digni: ut non pro- 


5 fanentur sancta dei (hoc videlicet quod sacris sanci- 


tur eloquiis), sed intacta haec et ineffabilia tremenda- 
que constituta sancte et deo amabiliter et venerande 
tractari. 

(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 


ji vovUs oU SDeiov Ünoí(usva vóuov Tv uaxapió-10 hunc sacram declarata sunt legem, beatitudinem 


Tyta TZW GZy gvAértuy gvaxds Oaonítousv, yiwo- 
exovia mg ovx FKlarrov fgiv néAns TÀw Taie üyio- 
várcug ÉxxÀraiase Avavrelosvvam Voteg avrijs v7 vy. 

Dat. xv. k. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani Aug. (anno) 
XL, post cons. Belisaiii v. c. anno II. 


NH 
IIEPI TOY EN IAIQTIKOIZ 
OIKOIS IEPAN MYSTAF9LIAN 
MH LPINEZO8AIL 
/O avrós fasihtis loüvvp émágyg vow iepdv 7s 
Eo ngaitooíov x0 B', axo vnárov xal mavguxiq. 


Kai voie máÀas Oiyogevraa vónow, ds urdevi 
mavrsÀds slvai mappnoíav oixoi và isporrara mtQát- 


tuam servare perpetue sancimus, cognoscentes quia 
non minus nobis cura est sanctarum ecclesiarum 
utilitatum quam ipsius auimae. 

Dat.mr. nonas Novembres CP. imp. dn. [ustiniani 


15 pp. Aug. &nno XL, post cons. Belisarii v. c. anno 
(a. 531] 


secundo. 


LVIII. Auth. LIX. Coll. V tit. 12 


UT IN PRIVATIS DOMIBUS 
SACRA MYSTERIA NON FIANT. 


Imp. lustinianus Aug. lohanni pp. secundo. 


Et priscis sancitum est legibus nullam penitus 
esse licentiam domi quae sacratissima sant agere, 


Tü», &Àlà Ónuogíq xaraAwurmársuw mQoiévas xai v7» 25 sed publice sinere procedere incredulitatem et dei 


áyigtiéar xci TZv TOU Oxo ÀarQs(av xarà rove Duc- 
povs rovs megi rovrOw rais iepaTixaig mft. maga- 
dsDouévovrs, xal usi; dà roUrov dni TOU magóvtos 
1íÜsusv 0r vóuov, üv Giv dGqpaÀeíq máop xg«teiv 
BovióusÓa. mág& yàg dzayogevo, 

Àge vavTnEs móÀsow oix5yropsi, falloy Ui x«i rOig dztá- 
ene TZs vzmxóov, dv tOié Oixoi6 TOig cUTOY Éyttv vi- 
wag ÜnOxv sUxtroíovs oíxOove x«i dw rovro tT9v lepaw 
dmactÀüv uvavraycyíay, xal évteiOev yívsad'aí viva 


culturam secundum sanctiones de his sacratis acti- 
bus traditas, et nos autem hanc in praesenti poni- 
mus legem, quam cum cautela omni tenere volumus. 
Omnibus enim interdicimus magnae huius civitatis 


TOi T7 ntyá- 30 habitatoribus, magis autem etiam totius dicionis, in 


domibus suis habere quasdam quasi orationum do- 
mos et in his sacra celebrare mysteria, et hinc fieri 


Nor. LVILI (Authent. LLX & Coll. V tit. 12: gloss.) Graece ertat in. M. — — Epit. Theod. 58,  Athan. 1, 6 (inde 
ANomoc. L titulorum 18, Coll. const. eccl. ILI 1,6), Nomoc. XIV titulorum 3,14. lulian. const. LII. 





sedem sacerdotalem moderabitur semper ii ad creationem vocentur, qui et tuae beatitudini et successoribus 
tuis idonei esse deique ministerio digni videantur: ne sacra dei profanentur (id quod sacris eloquiis ve- 
litum. est), verum ut eadem, cum inlacía et ineffabilia et. tremenda sint, sancte et. pie et religiose 
tractentur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per sacram hanc legem declarata sunt beatitudinem 
iuam perpetuo custodire sancimus, quae sciat non minori nobis curae esse ea quae sanclissimis ecclesiis 
prosunt quam ipsam vitam. 


LIII. 
NE IN PRIVATIS DOMIBUS SACRA MISSA FIAT. 


Idem Augustus Iohanni praefecto sacro per Orientem praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Et veteribus legibus constitutum est, ut nulli omnino licentia sit domi sanctissima celebrandi, sed 


publice et sacri ritus et dei cultus procedere sinantur secundum sanctiones 
traditae sunt, et nos hanc in praesentia legem ferimus, quam cum omni firmitate valere volumus. 


quae hac de re sacris actis 
F'eta- 


mus enim omnes$ incolas huius magnae civitatis, quin etiam wniversae dicionis nostrae in domibus swis 
quaedam forte oratoria habere et in iis sacram missam celebrare, indeque fieri quae a catholicis et apo- 





11 *yivolaxovtes MLse, iva axovaay Zachariae|| 12 zulv 
Haloander (cf. &)) 5uiv ML | uéAÀes L, | 14 xv. k. nov. M] 
ur: nonas Novembres g, om. Theod. Ath. Jul. [| UP. imp. 
dn. [ust. pp. Aug. anno XI s] CP. imp. dn. Iustiniani 
Aug. XI 4 Bacilaíae "IovaruviavoU 10 «&. Ath. Baas- 
Asías ia" Theod., om. lul. || 15 post consul. Belisarii uo. 
anno secundo g] post Bilisario uc. conss ann. I] M 
p. e. Bilisarii iterum Jul? arr Trjv vzateíav Beh 
gnglov Theod. Ath., datum uilisarii Zu? (om. ful. cett.) | 
20 yevéaDs Ath, (rubr. "Das uj yivagOas oixowe Aae- 
vovgylav Theod.) | 23 maAeiwoig cit. Ath. [| vopous] ef. 
Cod. 1,3,15 | 25 xal i|» aysareíay] incredulitatem (i, e. 
tjv dmactía») € 


1 tue V2| 2 qui vu/g.] quod RVT|3 et tuae] et om. Ve] 
post eam Beck | 4 misterio V | 9 Quae] eui V! f 11 tua 
V*| 12 uobis A [ cura est] curare £'| 13 *utilitatem 
R'V conseruare utilitatem R* vulg. [| 14 subscriptionem 
dedimus ex V T Bamb. [ | nonos V | cap. imperar. V | 
dn.] dóno V dom. Bamb. f, om. T' | Iust. /ibri |. 15 
consuli V | Bilisiario V Bilisario Bamb. I Bilis. T f v. c.] 
uic. T' clarissimo Bamb. J, om. V | 19 misteria libri, et 
sic constanter | 23 sanctum V | nulli vulg. | 25 in cre- 
dulitatem vu/g. et credulitatem Beck ma/e | 27 hano om. 
V| 28 quam om. uu 30 etiam om. V | dictionis R | 
31 domos K] domus V T | 32 in om. V | hine] hio. 


BACRA MYSTERIA NON FIANT 


vis xaDoÀe v8 wa) dmocrolxye mapadócsos aÀÀó- 
vx. dÀÀ. ei oixovs ovra amÀoe vive Éytv 
eiovtas Qeiv. dv rois davràw (epove svyrs 05 xal uó- 
vré xügiv, wal ovUevos mQarrouévov maywreÀos vw 


315 


Nov. LVIII 





quaedam catholicae atque apostolicae traditioni ex- 
tranea. Sed si quidem domos ita simpliciter aliqui 
habere putant oportere in suis sacras orationis 
videlicet solius gratia et nullo celebrando penitus 


$sa Tc iegüs xaÓOéarnxs Àerrovgyías, rovro avroig b horum quae sacri supnt ministerii, hoc eis permitti- 


dpisuev. qOóvos yàp oidsíc, si BovAovras voírow 
qois Éysy olxynarà viva xal év avvois o dv (sois 
ugenÓc, vOv à GAÀlov návrow an£ysaÓc, nmÀzw ai 
pimip dv avvois BovÀnOuiév Twwag moorQntiw wAnpi- 
o 


mus. Invidia enim nulla est, si volunt citra haec 
habere habitacula quaedam et in eis tamquam in 
sacris orare, aliis autem omnibus abstinere, tamen 
nisi in eis voluerint aliquos invitare clericos, hic 


dvravÓa uiv rfe dywrriTré dxxiraías x«i rov l0 quidem sanctissimae maioris ecclesiae et sub ea 


va mvryv cyustitOv Oixov yvopum xci doxipaGíq 
TOP ayuoTátOv dyustugxósOv Tte TOUTO dxOvEuOQé- 
vow, xatà yoav dà yvouy vàv Osogulegrávo dmi 
exonaw (urdevog wasvaguov TQ Opgovo Tis avrov ua- 


sanctissimarum domuum, voluntate et probatione 
sanctissimi archiepiscopi ad hoc deputatos, in pro- 
vincia vero deo amabilium episcoporum (nulla novi- 
tate sedi eius beatitudinis ex praesenti nostra fa- 


xagiótyTOS dx vOU 7mta9OvrOR zudw yivonévov vóuov 15 cienda lege circa existentia ei quolibet modo in ordi- 


mipi t& Óvra avTQ xaP" oiovürzxors rQonov émi rais 
gegorovíaig T) dioixaesiw. dvravOa 9j dv rais dnag- 
iius Dua, ala sávrow rv magscynuévom avr] 
xnO' oiovüZmore TQómov wal yoóvov xvgiov viv Ta 


nationibus aut gubernationibus hic aut in provinciis 
iura, sed omnibus competentibus ei quolibet modo 
et tempore ratis nunc et in reliquum omne mm à 

am 


servandis) Sancimus tuam haec conservare glo! 


xci eís vov éEzs üzxavra xgóvov qvAarrouévow). Gs-20et manifesta omnibus per litteras proprias consti- 


eníjourv dà rzv Gyv ravra magagvharrew dvOobo- 
Tyra xal gavsgi mací dua ypaupárow oixslov xara- 
€TTOGi, T8 XaTG xüvram xgariga: TÓv vóuOv. TOVTO 
yüe xai vg dvJoforavp énápyq Tis evdaíuovos Tav- 


tuere, quatenus per omnis valeat lex. Hoc enim et 
gloriosissimo praefecto felicis huius urbis et sanctis- 
Simo arcbiepiscopo et universali patriarchae prae- 
cepimus, ut et ex civili et sacerdotali virtute haec 


*ré mólene wal rq aywrratg dgyemicxózm xal oi. 25 perpetue custodiantur. Sciant autem et ipsi domuum 


xovpsvixq starQuigyy évexalevaaps d'a, aiove Éx v2 TT 
mOhrixné Éx vs Tzs ipaTaxne (Oyvos ravra Üuwexon 
gvhirrsoÓuu. (orooav O4 xal avrol oí twv obw 
xípuw, co sime qu Tavra ghábovciw, nvroi ndv 


domini, quia si non haec custodierint, ipsi quidem 
sub imperiali fient motu, domus autem, in quibus 
aliquid tale agitur, et publicae fient et sub sacratis- 
simum nostrum aerarium deducentur. Si autem et 


Vm facilee;v yevígovta: xivrcie, ai dà oi«imi, 4» 30aliquos contingit tale aliquid in suis habere domi- 


al; rowVTó 1 ztgárterai, Onuóciai ve yeviaovtas xal 
wmó vO iepevtatOw ZO Tauislov ayOrcovrai ei 0i 
xní TwwsS ÉpOrngar rOwUTÓ Ti dv Taié davraw Éynv 
0óxiass, iarcogav, o ei uj rQi)v siam urvov dE ov- 


sep 0ds Ó vópos fugavrs yévovro vavra. dxavogOo- 35 


vau xal eís và zap' rua diererayuévoy dyóyoiey 
Cyhua, x0 TnV air TrOiwwT,v yevigOvTai. TcVtG 
Ji ngarrea Dai avv alnOaiq, OU ur» xaTá Tiva GWxO- 


H 


gavríay BovAóusDa* và» yap aÀrnOaw rael dauáv 


donaral.  Tevra DroztiCouev t7» ar» gvutrrtiv vr 
eyrv wxacl m TowVTO yívsgÜa. Gvyyopgsiv. ios 
yee, e & páSoiuev, ori coi TOL0UTÓ Ti TtQogayysA- 


9iv dhra oíx dxoivcag 5 avróc fj oi diádoyol Gov 
Ti dgy;e dgópusvow avrós piv quinquaginta librarum 





bus, sciant, (quia) nísi intra tres menses ex quo 
haec lex insinuata fuerit haec correxerint et ad figu- 
ram a nobis ordinatam deduxerint, sub praedictam 
poenam fient. Haec autem agi cum veritate, non 

aliquam calumniam volumus: veracium enim so- 
ummodo sumus amatores, Haec sancimus tuam 
custodire celsitudinem et nihil tale fieri concedere. 
Scito enim, quia si didicerimus, quia tibi tale aliquid 
nuntiatum deinde non prohibuisti aut tu aut succes- 


40sores tui cinguli futuri, ipse quidem quinquaginta 


stolicis praeceptis abhorreant. Verum si qui simpliciter domos sacras in aedibus suis sibi esse habendas 
arbitrantur tantummodo orandi causa et ita ut nihil omnino eorum peragatur quae ad divinum ministe- 
rium pertinent, id iis permittimus. — Nulla enim invidia est, si quas praeter haec velint domos habere in 
lisque tamquam in sacris orare, ab reliquis vero omnibus abstinere, praeterquam si quos clericos ad illa in- 
silare voluerint hic quidem sanctissimae ecclesiae et sanctissimarum quae sub ea sunt domuum ez voluntate 
et probatione sanctissimi archiepiscopi ad id deputandos, in provincia vero ex voluntate deo carissimorum 
episcoporum. (ut tamen. nulla novatio sedi beatitudinis illius ex: praesenti nostra y fiat ques ad fura 
quae quovis modo in ordinationibus aut administrationibus vel hic vel in provinciis habet, sed omnia quae 
Mi quovis modo aut tempore data sunt, et nunc et in omne deinceps tempus rata serventur). Sancimus 
autem, ut (ua gloria haec custodiat e omnibus manifesta per proprias litteras reddat, quo haec lex per 
omnia valeat. Id enim et gloriosissimo praefecto huius felicis urbis et. sanctissimo archiepiscopo atque 
patriarchae universali praecepimus, ut et ex: civili et ex sacerdotali potestate haec perpetuo custodiantur. 
Sciant autem ipsi quoque domuum domini se, siquidem haec non observaturi sint, ipsos quidem imperiali 
indignationi obnoxios fore, domos vero, in quibus eiusmodi quid agalur, publicatum et in sanctissimum 
nosirum aerarium relatum iri. Si qui vero quid eiusmodi iam in domibus suis habent, sciant se, nisi intra 
fres menses ex quo tempore haec lex: publicata fuerit ea emendaverint et ad formam a nobis constitutam 
redegerint, poenae modo dictae obnoxios fore. Haec autem cum veritate nec vero per calumniam agi 
volumus; unius enim veritatis sumus amatores. Haec sancimus tuam sublimitatem custodire nec quic- 
quam fieri eiusmodi pati. Scito enim, si quid eiusmodi comperiamus tibi denuntiatum non prohibuisse aut 


le ipsum aut eos qui tibi in magistratu successuri sint, ipsum quidem te quinquaginta librarum auri poe- 





13 yvcpg om. c | 21 32 om. c | 24 *vzrággo M 





1 atque R] et V vulg. | 3 puest R! [ sacras V] sacris 
RT | orationes V? orationibus R «. v, T | 4 et in nullo 
R5 ministerii R] misterii V mysterii vulg. | 7 habi- 
tula V] 729. in sacris] in ei sacris V!| 9 uoluerunt R | 
hoe V [12 prouintiam V || 13 deo om. R|| 14 beatitu- 
disi V | 16 aut gubernationibus om, V | 18 et in] in om. 
V* | omne reliquum 4 | 19 Sancimus] autem add. Beck | 


20 proprias om. R | 21 hoc VT] haec A! vul. || 22 feli- 
eissime R | 23 praecepimus 7] praecipimus V vulg. 
24et ex V] ex R vulg. 1 25 domum V! | 26 haec om. £t! 
21 domos V | 29 errarium. RVT (id. infra) | sin. R* 
31 quia addidi (quod add. vulg.) ! 32 haec lex] et lex 
R! | 33 2 om. V | deduxerunt V | sub pradietam penam R* 
supradicta pena A* supradicte pene V sub praedicta poena 
vulg. | 35 aliquam om. A! | uenerantium 7! |, 36 amato- 
res suppl. V? in spat. vac. À litt., vulg.] om. RV! T | 33 et] 
ut V | 38 dicerimus V | 40 ipsi V 
4n* 


Nov. LIX pr. 


auri xereadOans momiv oi vs Guoilol gov Tis doy 
daínevos, 7; 08 n&iDouévr aos Tél. TZ» aVTZLY vzOCTL- 
ertmi Lrmíav, 0r. moayga vuiv égzoviUncuévov xai 
Tjv tie dyworátrs dxxÀníae qvÀárrov Évosiv xal 
xa ov và gavsgaw azxmyogevpéva mgávregOa: Aehn- 
Soros Tvéayevo. magidsiv anapravónevov, xegl avtrv 
TE TL an uvDvveógn me TQ wai 7v oixiav 
avryw T2v Év p, TOw0UTO T 7tQacTeTas yivsad as Ünuo- 
Gíav xal $mó TO lsporrarov &gysaas taussiov, 


Dl'éygazvai dà mao! ruv xal mgós vOv àysarravow 10 


maTQuipyyv Tis evDa(uovos ravTzs mólos, dra xal 
avrov vovrov OéaDa: zxtgóvoiav. Aóusa yàg ispa- 
TixQ T8 xal ügyixm$ TaUTa gu. Ópsva uívsv sic 
TOv égsfns xgóvor axívrva,  — Dat. ri. non. Nov. CP. 


.. 316 


DE EXPENSIS QUAE FIUNT 


librarum auri expones poenam et qui successores 
cinguli fuerint, parens autem tibi officium idem 
sustinebit damnum, quia rem nobis studiosam et 
sanctissimae ecclesiae custodientem unitatem et pro- 


5hibentem quae aperte interdicta sunt agi latenter 


passum est despicere commissum, et circ& ipsum 
cingulum periclitabitur; insuper et ipsam domum, in 
qua aliquid tale agitur, fieri publicam et sub sacra- 
tissimum venire aerarium. , 

Scriptum autem est a nobis et sanctissimo patri- 
archae felicis huius urbis, ut et ipse huius ponat 
rei providentiam. "Volumus enim sacerdotaliter et 
iudicialiter haec servata durare in 33. tempus 
inmutilata. Dat. n1. nonas Novemb. CP. imp. dn. 


imp. dn. lustiniani p Aug. ann. XI., post cons. Beli- 15 Iustiniano pp. Aug. anno XL, p. c. Belisarii v. €. 


sarii v. c. (ann. II. 


Né 
IIEPI THX OSEIAOYZHZ 
PlINEZOA| AAITANHZ EIS TAX 


T9N TEAEYT9NTS9N KHAEIAZ. zo 


O avróc Bacileie "Imavrvy énaoyo TOv àvavolixav 
iagiv masrooíov «o B', ànó Unarow xal rtatQixíq. 

(lgooíuiov.) "Exacrov và» ayaJàw Kgyow 5 
map' judw fov, jus Quo? xg9 Aaféiv vmv agxzv, 9 
x» &i rig Ole ag 
Oíans zagagDopd, vavrrv éxavogO'aD vas nag! juav 
xai sie tiv agyaíav éxaváysa Das vàbiv, aere rus v 
Tj moWj0e TOv mpdynuaros 5 Tp 6marogJocn ngos 
Taé dyaÓàs mnoábes gneóÜu» Kynuv dei ovgíav. 
ónoiov Ó5 t« xal éni vais éxgopais vÀv ct. 
yiróusvov oix 0oOGs cvvaidousv éxavog9GGai, xal 
xagíancÓa, rois avOgamow To uy ÓmAZv vgicta- 


[a. 537] 


£xépov y«vouévoi àyaD'ois üxolov-25 e& quae ab aliis facta sunt 


avrov 30factum non recte 


anno secundo. 


LIX 


R DE EXPENSIS 
QUAE FIUNT CIRCA DEFUNCTO- 
RUM EXEQUIAS R 
Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. secundo. 


Auth. LX 


(Praefatio. Singula bonorum operum a nobis 
dei consilio oportet accipere singen aut si qua 
naà secuta est cor- 

ruptio, hanc emendari a nobis et ad antiquum re- 
duci ordinem, ut nos aut factione rei aut correctione 
&d bonos actus studeamus habere semper ] imer cce 
Quale videlicet aliquid super exequiis defunctorum 
peximus emendare, et donare 
hominibus, ne duplicem sustineant diffücultatem, si- 


Nov. LIX (2 Authent. LX) Graece. extat in. ML (fuit in B 59, 4, 2; cf. rubr. ex indicibus B* et Tipucito 
ap. Heimbach. V p. 225). — Epit. Theod. 59, Athan. 2,12 (inde Coll. const. eccl. III, 2, 13. Tulian. const. LIII. 


nam esse soluturum quique tibi successores in magistratu futuri sunt, officium autem quod tibi paret 
idem damnum subiturum esse, quoniam rem, quae nolis curae est quaeque sanctissimae ecclesiae unitatem 


servat atque ea quae aperte interdicta sunt € 


agi vetat, neglegi cum violaretur passum sit, et de ipso 


munere e$se periclitaturum; praeterquam quod domus ipsa, in qua quid eiusmodi agatur, publicabitur ei 


ín sacratissimum aerarium redigetur. 


Scriptum autem est a nobis etiam ad sanctissimum patriarcham huius felicis urbis, ut ipse 


hwic rei provideat. 
lempus manere immota. 


Volumus enim et per sacerdotium et per magistratum haec custodita in reliquum 


LIX. 
DE IMPENSIS IN EXEQUIAS DEFUNCTORUM FACIENDIS. 
Idem Augustus Iohanni praefecto sacro per Orientem praetorio iterum, exconsuli et patricio. 
Praefatio. Quaelibet bona opera aut a nobis deo volente initium capere, aut certe si qua bona ab 


aliis oriunda sequatur corruptio, eam 


i n dari a nobis et in pristinum ordinem reduci oportet, ita ut aut 
ipsa creatione rei aut emendatione aliquam in bonis actionibus partem habere semper studeamus. 


Quale quid 


etiam in exequiis defunctorum cum non recte fiat emendare placuit hominibusque id largiri, ne duplicem 





2 *5 0i dedi ex g) st va M 3j 18 Serimger, vulg. | 
6 negudeiv Serimger, vulg. | 1 xivdvrevaaié Zachariae 
(cf. Theod.) | 14 subscr. dat. post. cons. uilisarii ui^ 
ni n. nov. Me] y' Nov. Ath. rmvi aezzeufgiq Theod. 
15 imp. — ann. EO Me] Basileae TovativiavoU v0 aa 
Ath. ÉFces sa! vg BagiAsíag Theod. | p. c. Belisarii v. c. 
anno seeundo g] pot. Bilisariu ue. conss, M uer& vza- 
taíav Brhwaoíov Krovs B' (v8. a' Theod. ónaz. Beha- 
capíov Ath. | 18 rubr. 'H Biralis tátres và6 Danávas 
ràe ogeidoUcas yivea Das sregl vüG TOw Tahevtowtcv 
xrüsíae Ath. Ti. à Jamawne viw éxxouidàw Theo. | 
19 Janévnc ic || 20 «eAevrixotoow. (reAevrixov. L* 
L vereÀevirwóco Haloander | 23 f£ M] e L, om.€ i 
24 sq. 7j et e xi om. L | 25 ag éxégev] Gugorépov L | 


26 racrrv] aia? L? | 30 xal em. e] dni Mc] ev L ! 


1 leg. depones? | 2 cinguli] tui add. vulg. | eundem 
V3 rem nobis] rem nobis rem V | 5 aperte] a patre 
V|6 passus R* ] 10 Seriptum est autem V | 11 felicis] 
et felicis V |, ponat] pena V | 14 inmutiliata V* | su5- 
scriptionem dedimus ez V || nonos V | cap. V | dn.] dono 
V| 15 bilisarii V | v. c.] det (sic) V ] 17 nov. LIX — 
Auth. LX om. R, habet r. f. 88 post nov. LX III (— Auth. 
LXVI)] 115g. R K (pro 3) V] 19 fiant V | 21 inscr. 
om. r || 24 sg. principium ausi queque a baliis V | 25 eor- 
reptio r | 26 ad r] om. V in vulg. | 27 aut factione] 
factione aut V | correptione " 28 aotos V | 29 " et 
super vulg. | 30 factum om. V || et donare om. 


CIRCA DEFUNCTORUM EXEQUIAS 


09a. Dvcxolíav, &na. ndv vois éavtàv ázofállovras, 
Sua dà vmio aVrtOw Unwiovuévovs. dÀÀ' vmsQ Kow- 
eravrivos ó ts Osías Ajbaos opÓus dvvorcas Quri- 
zs xai Uarepov Advacracios 0 T7 svcefovc Àrfeos 
dBrBaioge voocOsis wai noótodov và) stoiyueti, rovro 
Zuti; avroi xivÜvwevow Oiamrosiv avaxr,gacOaí va 
xai ustadovvas mácns dogaAs(ae vs xai Opa» mQos- 
qxovrov énsiyóusD'a, ufvtiv aUTO zto0Uvté6 aDavatov, 
Kawcravtívov yàp ToU Tie avgefovs Anbewe dvvaxó- 


317 


Nov. LIX pr. 1 





mul quidem ut quae sua sunt amittant, simul autem 
pro se damnificandi. Sed quod Constantinus piae 
memoriae retractans disposuit et post haec Anasta- 
sius piae memoriae firmavit adiciens etiam reditus 
Bcausae, hoc nos ipsi, cum periculum patiatur ca- 
dere, reparare et dare cum omni cautela et terminis 
competentibus cogimur, durare illud facientes inmor- 
tale. Constantino enim ux memoriae nongenta 
octoginta (ergasteria) ex diversis corporibus felicis- 


dia ctevr'xovra dgyaatijpue dx Qiagópov averruárov lOsimae huius urbis sine tributis dante sanctissimae 


Thi svÓaiuovos vaítze molem; drrÀg OeÜomóroe Tj 
ayusrdry ueydlg éxxAngiq, Mvacracíov Óà voV «is 


svsefoUe Anfeos ov toig égyagrnolow dxeivois 
mavtixovra xal éxatov mgosD'évtos, 
éntz» gudor 


movi, Ép' q TO éx vÀs avt agosódov dOgpoiLóuevov 
xevaéov mQoycpsiw sie rà Oidóusva mapà raw Ówo- 
gura varo oíxovó TOié 7QÓ€ TOVTO 7tovOvuévoie, 
zoÁÀoi moÀhayóUsv mposzAOov uiv Aéiyovrss ovx 
$poiws TO mQayua spoifva. oU0i auiG 
Tà$ TÀw tÀevroraw xrÓsía;, &ÀÀ' dxaaréiG Das ma- 
xpas, xai rvgígxscOas. molla Kiev Ovóuera xai 
€voT/MaTa, GuiQ xai dxovrag axcitei vOVe ztavÜoUv- 
fa; xai dvayxaLs OiÓóva. TOUS Ovx Éyovrat. Thvra 


maiori ecclesiae, Anastasio vero piae memoriae non 
solum ergasteriis illis quinquaginta et centum ad- 
iciente, et reditum certum largiente per duas prag- 


dÀla xai wgócodov — maticas formas, quatinus quod ex ipso reditu colligi- 
«ungap£vov xarà Óóo zpayuarixovs vó-l5tur aurum proficiat ad ea, quae dantur a deo ama- 


bilibus oeconomis his qui &d hoc laborant, plurimi 
plerumque adierunt nos dicentes non similiter cau- 
sam procedere neque sine mercede fieri defunctorum 
exequias, sed exigi amare, et inveniri plurima foris 


Oovs yívaaOa: 20 nomina et corpora, quae etiam invitos exizunt lu- 


£entes et cogunt dare non habentes. Haec omuia 
me iudicavimus competenti correctione digna 
acere. 


&mavra Óixauow guj8nusw i6 mxQoenxovsne émavog-25 


S$aosros djuscas. 


CAPUT L 


Ilocrov uiv ojv và xarà và dgyaciüQia moÀlzv 
Aebánava dzuiBovÀnv xai dAárrociw sí; mAZoeé &mo- 
xateg Tja uev Tj &àyrorrátn nsyáàn xài , Oeiov 


imáp tOvrOv ygdwawres vov 7ztQ0e TZ» s0Aiavpyiav,30 propter hoc scribentes formam ad urbis 


dp « Tt avtz» aua Tjj naiDouévy avty tábe zaga- 
Jovva: v& yilan éxavóv doyagtzQia màOs vQÓmOw TO 
JrogqeAsaratow éxdixois xai oixovóouow t? sigruévne 
&ysorrátrs Éxxlngíne, Óxvexodímv uiv iv Gopaciw dg- 


Primum itaque ea quae per ergasteria plurimam 
susceperint laesionem et deminutionem ad plenum 
restituimus sanctissimae maiori ecclesiae, sacram 

raefectu- 
ram, quatinus ipsa cum oboediente sibi officio tra- 
deret mille centum ergasteria omnibus modis deo 
amantissimis ecclesiae defensoribus et oeconomis me- 
moratae sanctissimae ecclesiae, octingentis quidem in 


yastnoiow naoryousvow vois OsogsAsavaroi dxDixow, 35 corporibus ergasteriorum praebendis deo amantissi- 


TQsaxodícyw Óà voie Osocsfectárows oixovópoi, cera 
TOU€ Ó'aocsBeatávove oixovópove Kyu TG TQuaxógia dp- 
yactrQua xci TZ» mQósodov *Z» vmó "fvacracíov TOU 
Te Üuías Anfios DogrOsigcav, ovx Kr. ueugouévove 


mis ecclesiae defensoribus, trecentis autem dei cul- 
toribus oeconomis, ut deo amabiles oeconomi habeant 
quadringenta ergasteria et reditum ab Anastasio di- 
v&e memoriae donatum, nequaquam querentes tam- 


di/ficultatem sustineant, qui simul et suos amiltant et eorum causa damno afficiantur. Sed quod Con- 
stantinus sacrae memoriae recie excogitatum constiluil ac postea Anasiasius piae memoriae confirmavit 
reditu quogue ei rei adiecto, id nos ipsi, cum periculum sit ne iutercidat, et recuperare et omni securitate 
finibusque convenientibus impertire nitimur ut maneat immor(ale efficimus. Cum enim Constanti- 
nus piae memoriae nongenias quinquaginta officinas ex diversis collegüs huius felicis urbis immunes 
sanctissimae magnae ecclesiae dederít, Anastasius autem piae memoriae officinis illis non solum quinqua- 
ginta et centum addiderit, sed etiam certum reditum largitus sit secundum duas pragmaticas. sanctiones, 
ie pecunia ex eo ipso reditu collecta ad ea redundet quae a deo carissimis oecouomis dantur iis qui 
uic rei operam praesiant: multi undique nos adierunt qui dicerent non aequali modo rem procedere, ne- 
que gralis fieri defunctorum exequias, sed exigi acerbe aique multa foris inveniri nomina et collegia, 
quae et a lugentibus invitis exigant e( cos qui non habent dare cogant. — Haec omnia par esse existima- 
vimus ut conveniente emendatione dignaremur. 

L ique primum quidem ca quae in officinis. multam fene ac diminutionem passa sunt in 
integrum restituimus sanclissimae magnae ecclesiae, sacra lege de ea re ad praefecturam urbi scripta, ut 
illa una cun officio quod ei paret mille centum of) cina$ omnibus modis travat deo carissimis defensori- 
bus et oenonomts sanclissimae quam diximus ecclesiae, ex quibus octingentae. quidem officinae in ipsis 
corporibus praebeantur deo caríssimis defensoribus, trecentae vero religiosissimis oeconomis, ita ut reli- 
giosissimi oeconomi irecenlas officinas et reditum ab Anastasio sacrae memoriae donatum habeant, neve 


25nág avràw) pro se c [| Kovaravrivos (cf. nov. XLIII 
pr4 Leonis nov. XII)) immo Honorius et Theodosius II 
Cod. 1, 2, 4 | 4 2Mvacrácios (vid. nov. XLIII pr.)) cf. 
Cod. 1, 2, 18 et quae ibi et Cod. 11, 18 adnotavit Krueger || 
6 avro L1 vedvulaio L savdvvsvovres M? || 7 *usra- 
BJovvai] dovvas pev& libri | 9 dvaxós«a L || 14 aAIx L] 
om. Mg || 18 oixorónav] énuaxózov L*? | 25 dxavop- 
Oucscs M*^| 30 rémnov] nov. XLIII | toAvaoyíav M || 
33 rais elgruéveig ayvarrávase bxxlríaie L|| 31 9eo- 
eedeavávovs M] Óeogilearérovs Le | và rgiaxocia] 
quadringenta (i. e. retQaxósia) € 





1 amittat V admittant r [ autem simul V | 259. piae 
memoriae — Anastasius om.r | 3 retractans] reote co- 
gitans vulg. | 4 aditus r | 5 haeo r | 6 terminus 7| 
7 illum r|| 8 nonpgentis /ibri | 9 ergasteria add. vulg. |, 
11 maioris V | 12 illis om. r [ additiente (additientem r pr.) 
rV| 13 et rV] sed et vulg. | redditum libri (et sie 
saepius) | 16 yeonomis r yeonomiis V | haec r| 17 nos 
om.r | 18 proaecedere V | 19 inueniri V] inuenire r 
vulg. | 20 inuitus r V | 23 faceret V | 21 ita V | plurima 
r Vp diminutionem r | 29 maioris V | 30 propter r] 
per V | 31 obedientes V | 32 mille] nulle r [ 33 economis 
(e eras.) r. yoonomiis V | 35 ergastiorum r | 36 defen- 
soris V? defensoribus et economis r pr. | 31 oeconomiis V 
e»conomis rpr || ut] et r [| oeconomii V" eooonomi r | 
38 quadrigenta V XL r, trecenta vulg. 


Nov. LIX 1.2 


318 


DE EXPENSIS QUAE FIUNT 





ax dine £n, dla rw &vamizjoodiw dx v5$ TOW 
TQuaxod(mv doyaatrQlav dógsmg Éyovrae mowuicDa: 
t^v tO unvia(ow yogryíav voie va Qexavois xai rois 
&llos vdyuaci, vovs 08. D'soguleavátove dxüixovs Kyov- 
Ta rà Óxraxósia dgyaatrQua vove Ts xalovudvove lewri- 
xapíovs magéy*uv xal Tzv áAlnv vmovgyíav moutiv, v 
Q TOv relevtovvow ogía BovAerai, d'éra xar vOUTO 
sis D[nuías agaleiv vw navOovrrow. 


quam minor sit, sed —— ex trecentorum 
ergasteriorum donatione habentes facere menstruo- 
rum ex et d et alis ordinibus, deo 
amabiles autem defensores habentes octingenta erga- 
$steria et appellatos decanos praebere et aliud mini- 
sterium facere, quod defunctorum exequiae volunt, 
quatinus per hoc damna auferantur lugentium. 


CAPUT 1I. 


dii volvvv và sigruéva yíha éxaróv dgyaatrQun 


Oportet igitur supradicta mille centam 


qvÀirreG Oa: Toig v& Üwogiegrárows oixovóuow xailÜ custodiri et deo amabilibus oeconomis et defensori- 


Áxüixow Jià mavrüs dra Tt xai duin, xal àva- 
mÀngoiuava maoà rov dvOoEorárov dxapyov Ti svOal- 
povos ravtre nólsc., &í rie yévorro Diazrogié xad" 
oiovürnors rpómov jj dvaAlays ti ToUTov Oweox T 


bus semper sine tributis et sine deminutione, su 
plenda a gloriosissimo praefecto felicis huius ur! 
si quis fiat casus quolibet modo aut mutatio horum 
faciei aut mercationis, ut deo amabiles quidem oeco- 


duzogíag, dMte TOUS uiv Üzogilegrarove oixovóuove 15 nomi habentes praediorum gubernationem quae se- 


Érovrae tiv rÀw yagiow dioixrciw vOw tais tagais 
&movsuouévow, Éyovrag dà wai arl và tTQuaxocia 
doyactzoia, rove dà xÜixovs và Óxraxómia, Tr mpl 
*ZQv 0gía» tÀw tsÀhevrtawrow mOii0 Dc: Dioíxrgiw. và 


pulturis deputata sunt, habentes quoque etiam sine 
tributis trecenta ergasteria, defensores autem octin- 
genta, circa funus defunctorum faciant gubernatio- 
nem Ea quidem quae ex praediorum reditu acce- 


piv oiv dx cS TQw xmQíow mposódov zgoiov maga 20dunt & deo amabilibus oeconomis dari sepalturis, 


TOv Ütsogilecrártam oixovouaw dmididon Oa, vaig va- 
4paié, xadüstsg Vmoxariórtes dgoUusv, mtQoctiDsuévne 
xal 17$ dx tGw rgiaxogíow dgyadtroíow nQosOT»re, 
fjv xai avtzv dv avrQ td ioyg ÀruBávew ftnsav' 


sicut descendentes dicimus, adiecto etiam ex trecentis 
ergasteriis cremento, quod etiam ipsum in ipso opere 
percipere petierunt. Quia mille igitur centum erga- 
steriorum in hac existentium felici urbe plurima 


dnwud; dà vÀv piov éxarov dgyagtroiov tov 4ni25 ceciderunt, praecipimus ut secundum praesens tem- 


caUrzS Ovrov T7 svUa(uovos xtA msiava Quizeae, 
mQosrárrOousv xatà TÓ magóv dvamirgoicÓa: ralra 
«ai toV ta yilloov éxavóv. dgyaatroícor agiDuov dia- 
Trgovpévov duslorcá T8 xai &T&ÀZ xarà Tóv elprud- 


pus repleantur haec, et mille centum eryasteriorum 
numerum imminutum et sine tributo divisum secun- 
dum dictum a nobis modum servari et deo amabili- 
bus oeconomis et dei cultoribus defensoribus, ut 


vov Zuiv rQózov pvÀerregOa: Toile v8 Deogilecrátow 30 tamen non minus sint decani seu laboratores octin- 


oixovóuois Troie vs Üsocefecráross éxDíxous, cUete név- 
TO: uy dÀlárrove selva, rovs Oexavové 5to« womiarag 
TGw Óxrtaxodiow vOv dmovsurOévrowv Toi Droguis- 
aráro: dxDixoxw, dvrl Üà vv cqiaxogíov vàv dedo- 


gentis deputati deo amsbilibus defensoribus, pro 
vero trecentis datis deo amabilibus oeconomis licen- 
tiam esse eisdem deo amabilibus viris, si voluerint, 
in corporibus accipere trecenta ergasteria aut omnia 


Mévmowv xoig Osogilegrárous olxovóuow àÜna» slvai: 35 aut quaedam ex bis, aut percipere occasione appel- 


Toi; aUroi OuogilecrarOw dwÜpaciv, ei BovirOsisv, 
4v copas: ÀapBávny và *Qiaxócia  dgyaoT5oia 7 
mávra 7j twa dE abróv, 7, xouítenDas ngogágti cov 
xalovuévar éixovaatow yoruara vnig návtmv 5j vnd 


latorum excusatorum pecunias pro cunctis aut pro 
aliquibus ergasteriis, ipsasque pecunias quas hactenus 


Twwa»y dgyagtrQlov, xal ava Tà xoru«ra às uíyos 40 





amplius eum deficere querantur, sed supplementum habentes ez datione trecentarum officinarum | et de- 
canis el ceteris ordinibus menstrua supp itent, deo carissimi autem defensores octingentas officinas ha- 
bentes et lecticarios qui vocantur praebeant et reliquum ministerium praestent. quod defunctorum funus 
requirit, ut hoc modo damna a lugentibus auferantur. 

1L. Oportet igitur mille centum quas diximus officinas deo carissimis oeconomis et defensoribus 
per omnia immunes et integras servari, aique Pw «omae a gloriosissimo praefecto huius felicis urbis, si 
qui qualicumque modo defectus vel mutatio habitus earum aut negotiationis accidat: ut deo carissimi 
occonomi cum praediorum quae sepulturis destinata sunt. administrationem habentes, tum vero immunes 
habentes officinas trecentas, defensores autem octingentas, ea quae ad exequias defunctorum. pertinent 
administrent. Quod igitur redundat ex praediorum reditu a deo carissimis oeconomis in sepulturas im- 
pendatur, quemadmodum oratione procedente. dicemus, adiecto etiam incremento ez trecentis. officinis 
faciendo, quod ipsum quoque ut re ipsa acciperent petierunt: quoniam aulem ex mille centum o//icinis 
quae in hac felici urbe sunt. plurimae interciderunt, praecipimus ut in praesentia eae suppleantur, et ser- 
vato numero mille centum officinarum et integrae et immunes se um modum a nobis dictum custo- 
diantur et dei carissimis oeconomis et religiosissimis defensoribus serventur, ut tamen non pauciores decani 
vel copiatae sint octingentis qui deo carissimis defensoribus destinati sunt, pro trecentis vero illis, qna 
dati sunt deo carissimis oeconomis, liceat iisdem deo carissimis viris, si voluerint, in carporibus accipere 
trecentas illas officinas vel omnes vel quasdam ex iis, aut nomine excusatorum qui vocantur pecuniam 
auferre sive pro omnibus sive pro quibusdam officinis atque ipsam pecuniam qua usque adeo carebant 


14s L| dx cre vov M] v6 dx vv L| 4 éx- 
Bíxovi] émicxónove L* | 5 Aerixagíovrs] decanos g | 
9 éxaróv om. L* | 10 v& om. L 1 11 xal dvaningpos- 
peva] xal om. | 17 peg ang L| tà rgiaxó- 
eia] rà om. L | 28 vov vàw y. 5. 4, àpi9uov Diatroov- 
névov, Gusiorra v2 xai àv047 M] vov vow x. d. d agiDuóv 
dutiorróv va xal atsÀ5 diaigovuevov Lg | 30 re om. L| 
32 xomiagras L | 33 oic] voie vs L | 34 AiJouévov 
L|31 eojuati L 








octoginta r | 5 alium r | 6 exequi r | uoluit V | 9 supra- 
dicta igitur V | 10 oeconomiis V et sie saepius | 11 sine 
tributis] sim tributis r [. diminutione r | supplenda] e& 
supplenda rulg. | 12 buius felicis V | 13 si quis om. V fj 
fiat] fatiat vj eorum r | 16 deputate V | 17 defensore 
V| LXXX rj 21 defendente r [ dicemus Penes 4d 
22 etiam V] et r | 23 mille igitur] ille igitur mille V 
24 nerbe r | 25 acciderunt V | *praecipimus ut] et prae- 
cipimus r praecipimus V | 27 minutum et sine tributam 
V! 30 decanis r | laborantes V | 31 deputatis ZR] 
32? recentis date V | 33 esse cisdem] his esse hisdem 
esse his de r | 35 ex his] eis V | occasionem r | 36 ex- 
cusatoribus penas V 





2 ergastericorum V | donatione V] datione ; | men- 
&truorum expensas et decanis vu/g.] ministrorum (mini. 
ateriorum r) expensas et decanis menstruas r V | 4 aut r || 


CIRCA DEFUNCTORUM EXEQUIAS 


viv oix sl;ov (xaDàmsg wai avrol vO zuértpov iDi- 
Jafav xpáros) vaUra Damavav negl tZv vàw vtÀev- 
TüwrGY* ÓG(av, Ovs dx Ti TOUVTOV TOv Xoruarov 
xa] ix và mgocóov rdv xata 14v Qiavour,y yl- 
vacÜas rose T£ Üsxavoie xai agxrvQíasg xai xayovixaig 
wai dxoÀovÓvou, xaJünso àv vnoxarivrss Óuarabo»- 
aiÜa. vàw yap avtdw idagrárow oixovóucw Ni 
Jaldvrow d$ ovx olóv «é dar,v dx tÀw yogímv coU 
AexoU tv avrqv mgosodow megicobLegOu, aixótass 


319 


Nov. LIX 2. 3 


non habebant (sicut et ipsi nostram docuerunt po- 
testatem), eas expendere circa defunctorum exequias, 
ut et ex his pecuniis et ex reditibus praediorum 
distributio fiat et decanis et ascetriis et canonicis et 
$acoluthis, sicut descendentes ordinavimus, Eisdem 
enim deo amabilibus oeconomis docentibus, quia iam 
impossibile est ex praediis de cetero eundem redi- 
tum salvari, recte nos trecentorum ergasteriorum 
crementum distribuimus huic parti, quatinus incul- 


spite Tjv TO» TQuaxogío» dpyactroiam mgosOrpery 10 pu quod hactenus datum est laborantibus circa 
u 


amevt(uupsv TOUTQ TQ pépi, Om dvsmiÀNmTOS TÓ 
Báypi viv QiüOusvov «oic xduvovdi mgl v9v vw Àee 
wdvew éxyopür xai égaEzs doOsín, cvovréct. per sin- 
gulum mensem quadringentos solidos, pmegibouérove 


Toi; Ts Üexavois xai &xoloíOo. xai aGxnrgícis xall$ 


xavOvixdig xarà TO uéyQi vvv mtaQ' avTOls xgatiGav 
Kjos (rovréors voi uiv Dexavoi; per singulum men- 
sem centum octoginta duos solidos, rais 94 daxrrgéaie 
nonaginta unum solidos, x«i voie dxoiov2ow nona- 


nerum exequias deinceps detur, hoc est per sin- 
gulum mensem quadringentos solidos dividendos de- 
canis et acoluthis et ascetriis et canonicis secundum 
m hactenus apud eos tenuit consuetudo, hoc est 
ecanis quidem pro singulo mense centum octoginta 
Quos solidos, ascetriis autem nonaginta unum soli- 
dos, et acoluthis nonaginta unum solidos, et cano- 
nicis triginta sex solidos, congregandos quidem ab 
eisdem deo amabilibus oeconomis, solvendos autem 


ginta unum solidos, xai vai; xawo»ixaie triginta sex 20in eis qui consueverunt accipere per sex menses. 


solidos), a'poiCouévove dv sagà vàv avrov Drogu- 
horárow oixovóuow, xaraBal^ouévovs Óà éni rovs 
sim)6éras xouiLeaÓa. xavà sex menses. 


CAPUT III. 


dii dà rà uiv émifállov ToU yovGíov uépos rais 


Oportet autem competentem quidem auri partem 


mafsgtárais aOxrroicus DídocOa: mapà vow Do 25 reverentissimis ascetriis dari n deo amabilibus oeco- 


giacrárow oixovóuow xarà 9v tinuévmv mpodec- 


nomis secundum dictas indutias Eugenio deo &man- 


híav Evysríp tQ O*ogalegtátqy Diaxóvq? xai Bevo- — tissimo diacono et xenodocho secundum Sampson 
ÜPóyg oV xarà Dauwow róv Ths ócíae uwZuné E»vo- — sanctae memoriae xenodochii et quod & nobis con- 


wo; wal ToU map' nudcv GvgráwrO; xai TOi$ usT. 


stitutum est, et qui post eum fuerint deo amantis- 


avrov S'aogsleavávoss &evodógoi vow eignusva £zva- 30 simi xenodochi memoratorum xenodochiorum, eo 


vov, dià v0 Tà& Gcxrrolae ras aie ravtI VrrovoyoUgas 
: Aiii inea : d : : 
Tiv xgeíav mo cvOU$ xarà xaigóv Levodóyovs rÀw 
rali iet : ^ : E LC 
signuércv evayaw Eevawa TeÀeiv* x0 dà aigovv vois 


qu ascetríae ad hoc ministrantes opus sub xeno- 
ochis per tempus memoratorum venerabilium xeno- 
docborum constitutae sint; quod autem contingit 


a &xolov2o: xal vai sUAafroTarGag xavovrixais c- — acoluthos et reverentissimas canonicas similiter dari 
evrac JídogOa. magà vÀw avruv Ouogilecrdrov 35 ab eisdem deo amabilibus oeconomis et qui nunc 
eixovouc» toi; Ts wi» égeGrOGiv avtTOis xal vois 


(quemadmodum ipsi potentiam nostram docuerunt) in. exequias defunctorum expendere, ita ut et ex hac 
pecunia et ex reditibus praediorum distributio fiat inter decanos et ascetrias et canonicas et acoluthos, 
quemadmodum procedente oratione constituemus. — Cum enim iidem deo carissimi oecconomi nos docuerint 
mon posse ex praediis in posterum eundem reditum profici, merito nos trecentarum officinarum incre- 
mentum huic parti destinavimus, ut quod usque adeo ti$ qui cadaveribus efferendis operam praestant datum 
est, integre etiam. deinceps de(ur, dicimus per singulos menses quadringenta solidos, distribuendos illos 
inter decanos et acoluthos et ascetrias el canonicas secundum consuetudinem quae usque adeo apud eos 
obtinuit (hoc est decanis quidem per singulos menses centum octoginta duos solidos, ascetriis autem nona- 
ginla unum solidos, et acoluihis nonaginta unum solidos, et canonicis triginta sex: solidos), et colligendos 
ab iisdem deo carissimis oeconomis ei sexto quoque mense solvendos iis qui auferre consueverunt. 

IIl. Oportet autem eam quidem auri partem quae religiosissimis ascetriis competit a. deo carissi- 
mis oeconomis intra dictum temporis spatium dari Éugenio deo carissimo diacono et zmenodocho hospitii 
Sampsonis sanctae memoriae eiusque quod a nobis constitutum est hospitii, atque iis qui post eum futuri 
suni deo carissimis zenodochis dictorum hospitiorum, propterea quod ascetriae quae ad liunc usum mini- 
sirant. sub aenodochis qui pro tempore sunt sacrorum illorum hospitiorum habentur; eam autem quae 
debetur acoluthis et religiosissimis canonicis similiter ab iisdem deo carissimis oeconomis dari ct iis qui illis 





2 avra] xai ravra L | t9» om. Mj 3 c1a dx Tov- | pius de aedif. I 2 extr. | 29 xai 1àv Tag' Zudv Gv- 


tov 1v z9osóüov xai 4x rov xoruaror L | 6 xaDa- 
mip M] xas xaPDansp L j JiazabaueDa. M] Qiexatá- 
piDa Lg | 7 Juazabavrov L | 10 Zgyaovroéov om. L || 
l1 voro» L | 13 xai om. & | per singulum mensem 
quadragintos solidos (s. v. av& Éxagtow uira 1sggapá- 
xovta vouíGuara) uegizóusva voie ve Dexevois M Eva 
Éxactov uva rois 18 Qexevois L || 15 axovAoíSos M |] 
l6 xaworexais xara] xaworaxoxw xai xata L | 17 per 
singulum mensem (mensm L) centum octaginta duos so- 
lidos (Loridoss L), s.v. àv& Éxacrow (ixeróv L) ucjva 
ixaróv óyDorxovta vo (omB' M) vouícuara ML 

19 nonaginta unum solidos c] dvevrjxovta vouiauatra M, 
om. L |. 19—21 ezpectas xai vai xavovixais nonaginta 
unum solidos xai rois dxoAov dose triginta sex solidos (cf. 
eap. 5)| nonaginta unum solidos ML, s. v. &vevrxovra £v fv 
vou. L, évsvrxovta vog, M || 20 trigita L [| 215g. a&goi- 
louivovg et xataBailouivovs L«| &Opoibousraw et 
xainBaAlogévov M. | maga rw avrdw Ms] nag' av- 
row àv L | 22 dxi M] x«xà L || 23 xavà scx menses M] 
dE unvas Ms. v. L | 28 cauyov và v5s L. Cf. Proco- 


cevávrov L| 30 £evóvor — 33 signuévov bis scr. M | 
32 ózà ràw xaxa x«igovs £evodóoxov L | 33 aígoi» M] 
Fregov. L | 36 c6] 1ei6 L 


3 ex utrumque om. r | 4 et ascetriis] ex asciteriis V 
assisteriis r [ et acoluthis] acolitis et r V [ 5 sieut) sio r 
ordinabimus Beck male | ciusdem r j 6 docentis V 
11 exequia V | deinceps] et deinceps ewig. | singulum] 
funerum V | 12 quadrigentos r | 13 acolitis r V et sic 
infra constanter | asscistriis r asisteriis V | 15 per sin- 
gulo mense V per singulos menses vulg. | 16 duo r | 
üscistriis r acisteriis V | aut r | solidos — 17 unum 
om. Vi 17 solidum r | 19 ««conomis r | aut r ] 24 com- 
petenter V | 25 asseistriis r ascisteriis V | daro V | 
21 exenodocho r V | Sampson] sumptum /ibri [28 exeno- 
dochii rV | quod a] q«:a r | 29 qui post eum] prius 
eum V | fuerit r | 30 exenodochii r | exenodochiorum r 
xenodochium V | 31 assistrie r asisterie V || baco. V | 
scenodochis V senodochiis r | 32 memoratum V [33 autem] 
enim r 


Nov. LIX 3. 4 


xaia xaipóv *7» Tysuovíav avrüw éyjsgitoudvos* 
dera Ói' avrà» T«uv diavourw yiveaOa« vais moodn- 
Aovuévaig xai vm avrove rsÀoUGaaé dOxrrQlaug vs xnl 
xavovixai; xal móc ys xai Toi dxolovSow. Ei dà 
watómuv yévoiwro 7t6Qi t)v touavtry xavafoATy oi Oso- 
quÀAéavavo: oixovópos, x«i TOUTO qarsgov xaractaír 
ioco $$ unvav xarà Ti» Üsvtépav ébáunvov Ousgyo- 
pávov si undspía. yévovro xavafoly, rrvixaUra zàv 
TÓ uer& «v mQorégav éLdurvov ogándiv alszoirTs- 


320 


DE EXPENSIS QUAE FIUNT 


praesunt eis et quibus per tempus praesulatus earum 
committitur, ut per eos distributio fiat praedeclara- 
tis et sub eis constitutis ascetriis et canonicis nec 
non et acoluthis. Si vero retro fecerint circa talem 
5solutionem deo amabiles oeconomi, et hoc palam 
fiat intra sex menses in secundo semestre venientes, 
si nullam fecerint solutionem, tunc omne quod post 
ree semestre debetur exigi semper a deo ama- 
ilibus oeconomis cum usura tertiae partis legitimae 


sa, rove dsl J'roguleatatOvs oixovóuov; uera vóxov 10 centesimae post semestre tempus; providentiam hu- 


TOV tertiae partis T7z6 vouíune éxaroct?e 1OU ust 
TOv ébaunvov Diavgéxovros Xpovov. mroóvoiay TOUTOV 
TiÜsuévov TOU xara xaigov OGiG tdTOV dQi&TLLOXOTIOV 
xai magii oov TZ$ x«Tà 17v svÜa(porva raíTQv mó- 


ius ponente per tempus sanctissimo episcopo et pa- 
eig felicis huius urbis sanctissimae maioris ec- 
clesiae. 


ayustatQs usyáAne dxxÀnoías. 15 
CAPUT IV. 
tí. dà xai Érsgos éviaviós sagéADos xai uri ov- Si autem etiam alter annus transeat et neque sic 
Tos Tw xarafáAlouav oi D'togikéatero: olxovóuo: vai; — aliquid exsolvant deo amabiles oeconomi reverentis- 


slÀafegrürcis yvuvreibiv fj voie &ignuévow dsxavois, 


simis mulieribus aut memoratis decanis, licentiam 


ddmav slvai T4) xarà waipov &ywrárq m«TQiápyr — esse per tempus sanctissimo patriarchae non solum 


Hi nóvov dzawréiv toU$ CeogulsgtáTOVe oixovouovs 20 exigere 


TO Ógeiióntvov usrà OU eigruévov óxov, aAÀà xai 
ávayxüttv avrovg Óidóvas ztávra (ga Dusgurtas xal, 
sizso BovinSain ó dysortavos maTQuigyré, xai ézsoUv 
avrovs T5$ ggovr(Üos row umgíor xai azaittiv TÀV 


deo amabiles oeconomos debitum cum dicta 
usura, sed etiam cogere eos dare omnia quaecum- 
que decreta sunt et, si voluerit sanctissimus patri- 
archa expellere eos a gubernatione praediorum, ex- 
igere horum faciem puram ab eis qualis est; horum 


TovtOw Owyav xaÜ viv nag avrois lori vovrow 25 omnium sollicitudinem ponente pro tempore beatis- 


vzávraw qoviida r«Oeuérov xoU xatà xaigór. urxa- 
Quartttov doyiemigxozOv xai oixovueyixoD gravQiigyov, 
vp' Uv reAovG« x«i oí. Üsoguléararos oixovóuot xai 0 
mas xALoos wai m cóuzauca T2e ayworéTIS (xxÁncíae 


simo archiepiscopo et universali patriarcha, sub quo 
sunt et deo amabiles oeconomi et omnis clerus et 
universus sanctissimae ecclesiae status, 


1 xaracraGs,  Tocrov dà ovto yiroutivov urÜiva 301 His ita factis nullum penitus ab invito percipere 


mtavrtÀaN mtu üxorros xopitsGO'n. vado vexpoU qa 
paros xnÜscopfvov gn) orwVw. "Quis di Oicxgive- 
gÜcn. tó nüv, Üscztézonev éxdaty xÀívi mpoixa dido- 
pévr, £v aOxrTiguv didoa ax àmicquv 7j xavovaxaw, 


ro mortuo corpore curato quicquam. Ut autem 
iscreta sint omnia, sancimus singulo lecto gratis 
dato unum asceterium dari ascetriarum aut canoni- 
carum, non minus octo mulierum praecedentium 


aW (Larrov óxro yvvaccov Tyovutévov vys xMvrs xai 35 lectum et psallentium, et tribus acoluthis, qui nihil 


wallovaov xai rQudv axolovd'wv, oinso ov)! OricUv 
mzavrsÀos Aqwovra. — E( uévros Ti$ BHovÀoro rÀw 
mpoirxóvrav TQ veÀevtigawri xni Tw Éepogür moi 
ovuirvmw avtós éxow avayxázovro: ovOevos xai Érzgov 


penitus accipient. Si tamen aliquis voluerit compe- 
tentium defuncto et exequias facientium ipse sponte 
cogente nullo et aliud asceterium unum vel duo aut 
etiam amplius assumere, hoc sit quidem eius muni- 


&cxrtíoww Bv f dvo 5 xai nÀsio ngoskaBsiv, vovro 40 ficentiae, tamen nec hoc indelinitum relinquimus, et 


Kairo uiv Tis avrov galotiuías, sÀZv ov08 Tovro 
&ópugTOv xatalsixopev, xavravDa 10 avró uérgor el- 
wa. fovionevos: vQ» xarà guAotwuíav mQosAauBayo- 


hic eandem mensuram esse volumus harum quae 


v. 3 sqq. summa eztat "Poraí 19,6 (ubi citatur vsagà vr) 


nunc praesunt et iis qui pro tempore gubernationem eorum nacturi sunt: ut per eos distributio fiat «lis quas 
anie memoravimus sub ipsis constitutis ascetriis et canonicis ac praeterea acoluthis. Quodsi solutioni moram 
fecerint deo carissimi oecongmi idque manifestum sit intra sez: menses per secundum semestre elapsos nulla 
solutione facta, tum omne quod post prius semestre debetur a deo carissimis qui pro tempore sunt oecono- 
mis exigatur cum usuris tertiae partis legitimae centesimae temporis posl semestre currentis; ac prospiciat ei 
rei sanctissimus pro tempore archiepiscopus et patriarcha sanctissimae magnae ecclesiae huius felicis urbis. 

Si vero alter quoque annus transeat et ne (um. quidem. deo carissimi oeconomi religiosissimis 
feminis vel decanis quos diximus quicquam solvant, liceat sanctissimo pro tempore patriarchae non solum 
a deo carissimis oeconomis debitum cum usura quam diximus exigere, verum ctiam cogere eos ut omnia 
quaecumque definita sunt praestent, atque adeo (si quidem voluerit sanctissimus patriarcha) expellere eos 
« cura praediorum et horum faciem exigere qualis nunc apud eos est. Atque his omnibus curam ad- 
libeat beatissimus pro tempore archiepiscopus et universalis patriarcha, sub quo et deo carissimi oeconomi 
1 constituti sunt et omnis clerus atque universus sanctissimae ecclesiae status. His autem ita factis 
nemo omnino quicquam ab invito pro cadavere sepeliendo auferat. Atque ut res omnis discernatur, 
sancimus singulis féretris gratis dandis unum asceterium dari ascetriarum vel canonicarum, ut non minus 
quam octo mulieres feretrum praecedant et psallant, et tres acoluthi: qui quidem nihil omnino accepturi 
sint. Quodsi quis Or sagas defuncti qui funus faciunt sponte sua nemine cogente aliud quoque 
ascelerium unum vel duo vel etiam plura adhibere velit, id quidem liberalitatis ipsius esto; nisi quod ne 
hoc quidem indefinitum relinquimus, cum hic quoque eandem esse mensuram velimus earum quae ex libera- 





3 aixàv L | daxrgrugíaw L| 5 yévovro M| 7 é£a- 
uüveov L | 1i rov tertiae partis 7] toU àzo rQírow 
u£govg Ms. v., " | rov uerà 17v áLfaurvov (éfaunv L) 
G.argéyovros xpovov ML] post semestre tempus g I 
13 agyiertiOxóztev] episcopo g | 19 mavgidoyo L9 | 
23 xai om. e || d£sovv (cf. Dindorf. in Thes. !. gr. VIII 
p. 2001) ML] £&elsiv mule vulg. à 24 xai om.g || 25 xadà 
wiv rag" avrois ^or:] puram ab cis qualis est (i. e. xaSa- 
gàv xag! avràw oie dari) c | 30 9i om. c | 32 0i 
om. L | 40 7 xai] xai om. L| 43 Bovàóuevoi] volumus 
(i. e. Bovióus9a) c 


| possunt r || 2 depracelaratis V | 3 ascisteriis V asscistriis 
r | nec non om. V | 5 deo — 7s0lutionem om.r | 6 *ueniente 
libri | 1 fecerit V* | 10 semestrem V' | prouidentia r | 
16 et om.r | 17 cocconomi V? | 23 exigere (exige V) 
libri] ct exigere vulg. || 24 ab eis] habeis V | 25 ponen- 
tem r | 30 ita] itaque r || factus V | 31 tutato V | 32 sunt 
V | grati V 33 asciterium dari ascitriarum V asaistrium 
dari asscistriarum r || 34 non] ut r | praecidentium V | 
35 et trium acoluthorum Beck. Leg. oum tribus acolu- 
this (ef. 321,32)? || 36 uoluerunt r [ 38 alium r V j aai- 
sterium V nssistrium r 


CIRCA DEFUNCTORUM EXEQUIAS 


aPvow dgxnrQuov Jo. xowoviuxow xal axolooOow 
vneg ivartégno Üiagiguusv, axis uy] ÉletrTOVS 7j OxTO 
eoxrtplas y, xavovixas salvas vàc. d£. éxaotov daxmtn- 
glov ngoshanBavouévas xai rosis dxoAor Cove xa" Éxa- 
q10v dGxrt)Quov. 


MEET. 


Nov. LIX 4. 5 


per munificentiam assumuntur ascetriarum seu ca&- 

nonicarum et acoluthorum, quam superius delinivi- 

mus, non minus octo ascetrias seu canonicas esse 

quae ex unoquoque asceterio assumuntur, et tres 
5acoluthos per singulum asceterium. 


CAPUT V. 


dilon9a. Bà vai; GGwrroíeus Tor xevovixris vais 
va aUTO 10 7tOixa vzt,UEtOUV tgosAei Bvopévaas, 
ai uiv sig vOv véor vtiyOwv T€ sviciuovos tavrQS 
TOÁAscg sir ra TT éxgogás , áxpi tremissis solidi, ov- 


Dari autem ascetriis seu canonicis his quae citra 
unum quod gratis ministrat assumuntur, si quidem 
intra novos muros felicis huius urbis sint exequiae, 
usque ad ternos solidos, nibil ex hoc penitus aco- 


dév dx vo)row ma»tilos Tav dxoÀovOmnw xouiLoud-10luthis accipientibus neque dividentibus baec cum 


vov ov urpiCousvoy xavta uetà tQ evAafsotatow 
agxrrguabv 5; xavovixaw* tav. Ói axoAovO cw xav urrà 
TOv TQéie Tove ztpoixa wrrperobviag zagaAaufBavo- 
utro, eí uiv. Frapoi vQéis elev, ágxovusvaorv x&gatioi£ 


1girív, ed dà 4g, x&gat iuis ,5, xai égere xava rovrov 15 


TO! Toóso» xai và ztsgi avTwY» OicuxriG Da. — npodn- 
Àov dà am, ei xai ro Dita tra zxÀSov xaleatr»os xal 
oi Tj Am VznortoUvuavo: Üexavoi mÀ(ove tisv xal 
tà dOx5truaa mLRónva, Duc TO ravrQe Bagosy Üpnyo Uu 


reverentissimis ascetriis aut canonicis; acoluthis 
autem qui post tres gratis ministrantes sumuntur, 
si quidem alii tres fuerint, contentis siliquis (tribus), 
si autem sex, siliquis sex, et deinceps secundum 
hunc modum etiam de his guberuari. Certum vero 
est quia, si et spatium plus consistat ct qui lecto 
ministrant decani plures sint (et) asceterin piura, 
propter huius onus parvum etiam aliquid ipsis dabi- 
tur secundum similitudinem ad asceterii discipliuam 


xui ajtois doP)cerar xaÓ Ónoiwtrra ràw ngos và 20 laborantium, ut diíTerentia laboris videantur aliquod 


[aexrrroua] tne xmÜsías movovuivow, cte try dia- 
qopq Tov xónov Joxsiwv Tiva xni nvrOVe Éyriv ÓvtEv- 
See napawveynw. doxsv dà (elvaa) eigo TOv vémv 
ThyOw xdi TO stégaua "ovgteviawow roi Zvxow, 


et ipsi habere hinc solacium. — Videtur autem intra 
novos muros et transitus lustinianarum seu Sycorum, 
quoniam non longe consistit nec eget ampliore tem- 
pore vel labore ad veniendum ibi. 5i vero foris 


4nudr ur, nógpa xadéstrxe pré Deixas zAslovos yoó- 25 novos muros felicis huius urbis exequiae fiant, aut 


vov f, ztóvov zgos tz» dgibiv tzv Óxrige. — Ei dH dto 
TO wéww Thiyov TIS &UvOeiuOrvOS TCUTQS TtOÀBOS dx- 
gopà yé£vorto, rj xai &y TOW dÁAOI mtepüpac: napa có 
gurjubvorv, Trvaxavra Tag 


dv agxmrtpíag vrO: xavovi- 


etiam in alios transitus citra qui dictus est, tuuc 
ascetrias quidem seu canonicas dimidiam partem so- 
lidi accipere, neque hic com'sunicantibus penitus 
ullo modo eis acoluthis, ipsis autem acoluthis in 


xas dimidiam partem solidi Aagfaseir, ovóà 4rravOa 30 singulo asceterio quattuor accipientibus siliquas et 


xoiwavovrtuw zavrtÀos xar  ovUév avrai; rw dxo- 
jovOwv. avrov 0i tav áxolooOwy dg dxactq &cxr- 
Tnoáp qu siliquas xou«Gouévorv xni tpa rOv- 
TO» urÓév, xcra trv signuevry Outigegiv, vOv acxrn- 


ultra haec nihil, secundum memoratam divisionem. 
Asceterio sequente gratis datum lectum cum tribus 


Tnoíov 10V mzügezOuévov T] Tmooixa Didouéwy wÀivgp 35 





litate adhibentur ascetriarum. vel canonicarum et acoluthorum, quam supra definivimus, ita ut non pau- 
Ciurc$ quam oclo sint ascetriae. vel canonicae ex singulis asceleriis adiubendae, el tres acolul/i per sin- 
gw'a asceleria. 

V. lis autem ascetriis ve! canonicis quae praeter ipsum asceterium gratis. ministrans. adhiben- 
fur, $i quidem intra novos muros huius. felicis urbis exequiae fiant, usque ad tremissem dentur, neu quic- 
quam omnino inde acoluthi accipiant. neve. partiantur. ea cum religiosissimis ascetriis vel. canonicis: sed 
acoiuthi qui post tres illos gratis ministrantes adhibentur, si quidem alteri tres sint, siliquis tribus contenti 
si. sin sex sint, siliquis sex, atque ita deinceps secundum hunc modum etiam quae ad eos pertinent ad- 
ministrentur.  Consentaneum autem est, $ et distantia maior. sit e( decani. qui feretro ministerium prae- 
stent. plures sint et asceteria plura, propter onus feretri illis ipsis quoque exiguum aliquid dandum esse 
ad similitudinem eorum qui [ex asceleriis] exequiis celebrandis operam dent, ut propter discrimen laboris 
ipsi quoque. solacium aliquod inde hahere videantur. Ceterum. intra. muros novos esse etiam traiectus 

ustinianarum seu Sycarun videatur, quuniam non longe distat neque maiore tempore aut labore opus est 
w( díluc veniatur.. Si vero extra novos muros huius felicis urbis exequiae fiant sive etiam in ceteris trans- 
marinis locis praeter illum quem diximus, (unc ascetriae quidem seu canonicae dimidiam partem solidi 
uccipiant, ac ne hic quidem acoluthi ullo omnino modo in partem cum illis veniant, ipsi autem acoluthi in 
singuls asceteriis quattuor siiiguas accipiant. nec praeterea quicquam, secundum divisionem modo dictam. 
Ascelerium vero quod feretrum gralis praestitum. sequatur. cum. tribus acoluthis ipsum quoque omnino 





1 aexninoíav L | 3 éxaarov &awrtoiov L^ ||  *avcó 
*ó mQoixa vnrgerov» scripsi ez & (cj. 222, 25)] To avrà 
xQoixa vzrgereiv (vrggeroiv L) ML (xó avtq? mpoixa 
vxygetovv Zachariae) f *áxpi tremissis solidi (solidi 
abesse malim) scripsi; cf. Iulian. tremissem asceteriis (leg. 
ascetriis) praestari, ubi tresaem male coniecit Cuiacius] 
àxps terni solidis (s. v. Tguaw vogaauárov) M áxpi Toiv 
vousGutve»v L usque ad ternos solidos g. &ygs trium (ter- 
norum Zaehariae) solidorum vulg. |. 10 rà axoAovO'o /, || 
16 sagi avrov J, | 20 sq. mgóc và aawnrrgin vss xnOeías] 
ad asocterii disciplinam . d9xzr5gsa seclusi | 23 "elvas 
inserui; cf. Julian. intra novos imuros videatur esse || 
26 éxsívov L? | 30 dimidiam partem solidis M, fj«cv 
vópnagua M s.v., L (semissem Julian.) | 33 quatotuor sili- 
quas M, véscaga xsgévia M s.v, L 





1 assummuntur r [| asciteriarum V assistriarum r || ca- 
nonicorum V [2 et om.r | difüniuimus r | 3 non minus 
om. V  asciterias V asscistrias r | 4 asciterio V usscistrio r || 

mn. 


5 acolitas r pr. acolitis V | asciterium V assistrium r | 
6 asciteriis V asscistriis r [| 7 aunum (sic) r | * ministrat 
assumuntur] omistratas sumuntur V ministrans sumuu- 
wur r | 8 sint om. V | 9 solidos] soli an r seilie^t V | 
11 assistriis r ascisteriis V | acoliti V [ 12aut r | 13 con- 
repti r j siliquis — 14 autem sex om. V || tribus ad4. 
vulg. | 14 sicliquis r pr. | 15 etiam r] et V| 16 si et r 
vulg.] etsi V | consistant r || lectio r j 17 et add. Beck | 
asciteria V' assisteria r | 18 huius] e cum spatio 4 litt, r | 
partum et aliquid V aliquid etiam parum r, corr. !Heim- 
bach | dabit rj 19 secundum om. r | multitudinem V |j 
ad om. V | asciterii V ascistrii r [20 uideantur V vulg.] 
uideatur r | 22 sirorum r 4 23 consistit neo eget] con- 
sistit neo horum r constitue egerent (egerint V?) V [ 
24 labore ad] ad labore V || ante ibi spatium 2. liti. reli- 
quit V | fori r | 25 felicis huius] felicissimis r || aut] 
autem V [ 27 ascitrias V asscistorias r || 28 hino V" | com- 
municantes r | 30 asisterio V assisterio r | et] ut r | 
32 asciterio V assisterio r | eum V 


41 


Nov. LIX 5. 6 322 DE EXPENSIS QUAE FIUNT 








GVv Toi; TQisiv axolovOoi xai avrov závres maga- —acoluthis et ipso omnino veniente per octo ascetrias 
yevopévov ik vw óxrÀ dOxmrQuDv fj xavovixójy xai vel canonicas et tres, sicut dictum est, acolutbos. et 
TQuow o eiQnrias dxo&oíOow, xai ovÓiv navrsÀos nibil penitus accipientibus neque per cereorum da- 
xojiLouévory ovdi Quà xgoav octo dxarotvrov (7) — tionem exigentibus et aliam mensuram adinvenienti- 
- Érspov uérQov dfsvgugxórrow ig^ éréQq mgoxa- 5bus sub alio velamine. 

Vu aa. 


CAPUT VI. 


Tavra gévrow mávra Diogítousv dri vw p; xcrà Haec itaque omnia definimus super his qui non 
qilotinéay dzizrtoíyrov rds dóo ueyálae xÀivae v6; — per munificentiam quaerunt duos maiores lectos in 
iv " evaysi xeu) Aaxíp xenufívas, gaudv Ó5 venerabili vasorum custodiario positos, dicimus autem 
Jrovóiov 10 vs vÜóbov uwrQms wai Zregávov vov l0 Studii gloriosae memoriae et Stephani maguificae 
T6 u&yalomgezoUs urüure. t( yág Tié éxsivag Bov. memoriae. Si quis enim illos voluerit accipere, ut- 
AnOsir Àagrv, d xci üvOgunav moÀÀlor Ósouévas pote et plurimis hominibus egentes et custodia po- 
xai gvÀaxrs sA&(ovos xai àÀÀne Tivóg moAvmQayuocí-  tiori et omnino quadam curiositate opus habentes. 
wr€ zepboícae, rovro ov GvvéztTOusv vOic fuzgocO:v — hoc non coniungimus his quae prius diximus, sed 
tir évoui, dÀÀ' de guóriuov ávslóuevos yveunv, 15 tamquam munificam exhibens voluntatem, quantum- 
ónogor ü» v«xip rov mnóvov 5 Ole Óexawoi; 7j raic — cumque pro labore decanis aut reverentissimis asce- 
tUÀafecrárcue &OxnrQíais Tj xavovixaig didóvas Gvu- — triis vel canonicis dare pactus erit, tantum et praebeat, 
gavncns, vogoUtOv xal mag£ysv, ov uévros: Üvváue- — non tamen valens transcendere duodecim solidorum 
vor vzegBairur tyjv vov duodecim solidorum srocó- uantitatem in duobus lectis Studii et Stephani, in 
Tpta Éni vOv Óóo xÀhwor rov JZiovU(ov vs xai rov 20 deaurato autem posito in sanctissima maiore eccle- 
Jegávov, éxi Ói voU zovaozácrov ToU xeiu£rov xarà — sia, vel uno solo pro eo forsan faciendo, quattuor 
fjv dywvrárnv gryüÀyr dxxÀncíav, 5j ys évos uóvov — solidorum; ascetriis autem et canonicis et acoluthis 
ToU &vr' aro o (xg x«racxevagOrgouévov, quat- — duplicia accipientibus quam prius de eis definivimus, 
tuor solidorum* va» [94] daxrrgiów xal xavorexar xal — quippe et ipso asceterio (seu canonicis) gratis in aliis 
dxoloíPam dnAagiora wouibonéraw msg KungocOsv 25lectis praecedente eandem accipiente quantitatem 
n&gi «vtav agíGausv, ÓrAaU7 xal avxov rov daxrgvroíov — quam etiam reliqua asceteria; oe ipso et super 
(àaxr; 1 uibw) zjT0& Kavorexc)r v0U ztpolxa áni vw aAAv» — acoluthis observando quod praediximus, ut et isti 
xÀwar ryovuérov tZv avt9v Àaugávovtog zocórgta — duplum horum quae iam a nobis ordinata sunt ac- 
Zv xai tà Àownà dcxgr5oii: vavrov rovrov xal ézxi — cipiant. Quando tamen unus horum trium fuerit 
Tàw dxolovSov qvlartouéivov óztQ qOdcawrss sino- 30lectus in quo funus agitur, id volente qui hoc cele- 
uer, dete xal vovrovs Qux Aigiov vOv 70r nag" ruv brat, quippe deo amabilibus defensoribus necessi- 
duarevayué£vo wouizeaOcu. , 0vav uévro« uía vovrov — tatem abéntibus corpora decanorum praebere (6) 
tw grow. air, xavev, dg! ze 9j xnósia yiveras rovro — quibus cis deputavimus octingentis decanis et lectos, 
Bovkou£rov 105 vabrry éxirsÀovvvos, ÓnAadi var Oeo- — non tamen expensam facere aliquam; deo amaLili- 

ilsa vato Éxü(nanv üyáyxrv Éyóvrcow 1& aQuara vàv 35 
sxavow magéytev. dl v avtois ümnsri(uausv Oxraxo- 
Gíov égyaatrgiov xal v*e wAivas, ov névro: danávnv 
moii Dal tiva^ TOv Ürogileatáto oixoviuay ayay- 
praesto sit cum octo ascetriis vel canonicis et tribus ut dictum est acoluthis: neu quicquam omnino acci- 
piant neve propter datos cereos exigant aut alium modum per alium praetextum eacogitent. 

VL Haec tamen omnia definimus de iis qui non per ambitionem duos magnos fectos requirunt qui 
tn sacro pretiosae. suppcllectilis thesauro positi. sunt, Studii dicimus gloriosae memoriae et. Stephani 
magnificae memoriae. Nam si quis illos habere velit, utpote qui multis hominibus opus habent e( custodia 
maiorc et alia quoque sollicitudine indigent, id non concctimus iis quae supra dicta sunt, sed cum ambi- 
tiosam exhibeat voluntatem, quantumcumque pro labore vel decanis vel religiosissimis ascetriis aut cauo- 
nicis dare pepigerit, tantum praebeat, ut id tamen duodecim solidorum quantitatem excedere non possit 
in duobus lectis Studii et Stephani, in deaurato vero qui positus cst. in sanctissima magna ecclesia, vel 
certe. uno $olo qui scilicet in eius locum conficietur, quattuor solidorum: ut ascetriae et canonicae et 
acolulhi duplicia quam antea de iis definivimus auferant, ac tum ipsum quoque asceterium (ascetria- 
rum) vcl canonicarum, quod in reliquis lectis. gratis praecedit, candem quantitatem accipiat. quam 
cetera asceteria; idemque etiam in acotuthis, sicuti modo diximus, observetur, ut illi quoque duplum eo- 
rum quae iam a nobis constituta sunt. auferant. Ubi vero unus sit ex: his tribus lectis, in quo excquiae 
fiant, cum id voluerit qui eas celebraturus est, certe deo carissimis defensoribus necessitas. iniunga- 
tur corpora decanorum ex octingentis quae dis destinavimus officinis et lectos exhibendi, mec tamen 





2 doxitrgiov L | 3 ovii»] ovdi L ; 4 7j addidit Za- ^ tione r [ cireorum V | 4 ct «t 5 alio om. r [7 difünimus 
chariae | $ 1 nes Le) vasraé M vaiaas xAvas Scrimger r V | qui] quia r V [ 9 uabili r [, dicimus] ois (i. e. omnes, 
9 à M] 9i L || 13 àAÀre M) óÀos Le | 16 5 vois] pro dins) r || 11 uoluerit accipere illos r | utpute V [ 
om. | 19 duodecem solidorum M, dedexa voy. M s. v., L| 12 plurimis r] pluribus V vulg. | omnibus r | 13 quae- 
20 xai vov] vov om. L | 22 * yj ys évós póvov (cf.e vel dam r quam V | ecuriositatem V | opus] op eras. V | 
uno solo)) sí ye évós povov xl (xai &xovaguévov Za- | 14 quac] quem r || 16 asciteriis V ascisteriis r | 17 cano- 
chariae, in. M extare xai affirmans) | 23 quattuor soli- | niei r | * dare pactus erit (cf. Julian. quantum pepigerit]] 
dorum M] vsscágav vou. M s. v., L | 24 *9i seclusi | | dare potuerunt r placuerunt dare V dare placuerit vulg. | 
&cxrvrolov L| xai xavovixàv ML] 9j xavovixov cum || 18 transcindere r V | duocim V | 19 qualitatem 1'? | in 
Haloandro vulg. | 21 àcxrtosdw inserui cum Haloandro | deaurato V] indesiderato r || 20 autem] ut r || 21 solo vulg.) 
(cf. 320, 34): nisi malis delere vv. po: xavovixdw | 4xi] | solido r V [ forsam pro eor [ 22 asciteriis V asscisteriis r | 


"n T n Mee tem et V] aut rvu/g. | 23 duppliei r| dc eis] de eius 
$»0 L | 32 «ost (sic) M || 34 éxupslovvtos L || 31 dgya- rM vis r deis V | diffniut p ear Ped 
kt do 3v libri | xai di& vel ai 4 i r deis V | difüniuimus r || 24 asciterio V' assiste- 
Eo e Mp rye deem rri. Bi vel sis malit | vis V | 25 quantitate V | 26 asciteria V assiateria r 
haec r | 28 iam om. V | accipiant vulg.] aceipiunt r V 
—Á—— ——— Á— Paw 29 quando tamen unus V] quantum r | fuerunt r | 30 uo- 
lentes r | qui] per V || celebrant r | 32 e om. li^ri | 
1 ipsi r | asoisterias V assisterias r | 2 aoolitis V || | 33 eis V] in eis r | octigentis r | et om. V || lectus e 
3 accipientibus] et accipientibus V | pro cereorum da- | lectum V | 34 expensans V? expensas r [ mabilibus V 


CIRCA DEFUNCTORUM EXEQUIAS 


323 


Nov. LIX 6. 7 





wabonivow [x rs T26 wQocódov tzs mapà Mvagracíov 
TOV TZ$ Deas poe att Pert Éx ve TOW 
vQiaxod(u dgyaainolom 5v &gruévr» nàgav Janá- 
wnv mouicOa. nepi rà slgnuéva moósuma xarà t6v 

' &zaci. vetryuivmpw xag! zudw Oiaigegiw. | ovra 
ovdiv dóputov farai, aÀÀà xal oí ustguortáQag vàs 
Tagàs ylvsgOa, foviouevo: ravrne anolavoovss Ts 
Jiarvzo gens xai oi "e giloriuíav ógdwras o) ua- 
yéla Cru Loovras, AA faovras usta. voU. uavQíov 
gadóriuoi. 


bus oeconomis cogendis vel ex reditu ab Anastasio 
divae memoriae relicto vel ex trecentis ergasteriis 
omnem memoratam expensam fleri circa dictas per- 
sonas secundum in omnibus ordinatam a nobis di- 
5 visionem. Sic nihil indefinitum erit, sed et mediocres 
sepulturas fieri volentes hac fruentur dispositione 
et ad munificentiam respicieutes non magis damni- 
ficabuntur, sed erunt cum mediocritate munifici. 


CAPUT VII. 


Taira rolvw» rus Duupigagsv di va vois doya- 
erroío dxí va rais stQocódo:s dmi ta tais dxgogais 
Tai; Ts ztQoixa Taie 18 xarà gulotwuíav yivouévas. 
gvÀaxag dà rdvrouev TOU üpalorOv dsl gulirceaOas 


Haec igitur nos decrevimus et super ergasterlis 
(et super reditibus) et super exequiis, vel quae gr&- 
tis vel quae per munificentiam fiunt. Custodes quo- 
que ponimus, ut inminutus semper custodiatur erga- 


Tóv TÀw dgyagtroíov dgiOuóv oU uóvov vóv évÓoEo- 15 steriorum numerus, non sulum gloriosum praefectum 


Tarov fnogor TZ$ ev)aíuovos ravrQe nose xai vr 
avrq maudouéviy zábiw, àÀlà noA) ualor viv 
vmsgoyyv xai rove às T7 dune ngos troouévové [j 


h 


viv avrói égéGigxaé. wai mQós ys xai noir» ópíto- 
psv, xará Ta tr$ tTdbené Tyé O56, &í( QqOvyunous, 
quinquaginta librarum auri, xerá ra rw ásl rov gov 
- wou£vov Ogóvov QinAacíav, diva uy) Gvyyo- 
Qcaí mors rov tow sígnuévowv yiMénv éxatov dgya- 
ciroímv àgsDuóv dAléias xarà T» slgruévrv Suiv 
Biaigaciv. aÀÀ' sb DudagO sins rovro 7j ajróe 7 oí 
patá Gs, TOUTOV müGa» tíÓscÓas mpóvoiav xal zaga- 
€xivabsv avrov dusiorov Dix marrow puévtiv xai 
dBag? xai üyezuvóntov magd rs t; oT vzaQOyis xai 
mavros érígov zQosoztOv, ders ur raUTQV peréadas 


(felicis) buius urbis et ei oboediens offücium, sel 
multo potius tuam celsitudinem et qui semper cin- 
gulo sunt addendi cui nunc Ae ae praesides. Insuper 
et poenam definivimus et adversus ofticium tuum, 


20si neglexerit, quinquaginta librarum auri, et adver- 


sus eos, qui semper tuam perceperint sedem, dupli- 
cem, ut non cedatur aliquando memoratorum maille 
centum ergasteriorum numerus deficere secundum 
dictam a uobis divisionem. Sed si docearis hoc 

&ut qui post te, huius omnem ponere provi- 


"- 
lntiam et procurare eum inminutum per omnia 


perdurare et inonustum et sine adinventione et a 
tua celsitudine et ab omni alia persona, ut non haec 
fiat occasio quatinus, contra quod definitum est & 


mgógasiv 10V zagà v0 Üiogiapávov rjuiv doO,al riva 30 nobis, detur aliqua merces pro funere alicuius per- 


pigDOv vado xnókías vivos mQoscózov. ovüUsuuag dia- 
xpíctu$ yivouévre Tw stQOsQyzrQvw TOv TiÀsvtahvtaw 
aire mÀovroiev &ivs mévoivtO, zÀZv ei ur, xaD'aneg ti- 


nóvtiss ÉpOrusv, níav 1Àv tguDv xlavaw Élowro, dg 
; «da 35 


al; rà mgoizxovta Ouetvza aus». xai BovAou 
xdwaiva xQarsiv xarà TOUrOv TOv TQómov xai elvai 
Jià mavis üxivgrà 18 xai aDüvara' roUUs TOU Üsziov 
mQayparixoU vouov Ou& zawrOé xgarovvros, fos siciv 
&vOgunos, fus rà pe xai nolvóurnrov row Xqu- 
eri.avav óvoua dv àv 

dà vz& xov Dsonórov OaoU giÀavOQumías aviberai. 


sonae. Nulla discretione facienda personarum de- 
functarum, sive divites sint sive pauperes, nisi tamen, 
sicuti praecedenter diximus, unum trium lectorum 
elegerint, in quibus competentia disposuimus. Et 
volumus etiam illa tenere secundum hunc modum 
et esse per omnia inmutilata et inmortalia, hac 
sacra pragmatica lege per omnia tenente, donec 
sunt homines, donec magnum et valde laudandum 
Christianorum nomen in hominibus est et cotidie 


Qomos égrl xal xaO" mudgav 40 per dei clementiam augetur. Providente quippe huius 


sumptus ullos faciendi: cum deo carissimi oeconomi et ez: reditu ab Anastasio sacrae memoriae relicto et 
ez (recentis v gg omnem quem diximus sumptum in personas illas facere cogantur secundum di- 
visionem a nobis in omnibus constitutam. [ta niil erit. indefinitum, verum et qui mediocres sepulturas 
fieri volunt, hac constitutione fruentur, et qui ambitioni indulgent, non magnis afficientur dispendiis, sed 
cum mediocritate erunt ambitiosi. 

VII. aec igitur nos definivimus el de officinis et de reditibus et de exequiis, tam quae gratis 
quam quae per ambitionem fiant. Custodes autcm quo semper integer servetur officinarum numerus 
constituimus non solum gloriosissimum praefectum huius felicis urbis et quod ei paret officium, sed 
multo magis tuam sublimitatem et qui deinceps magistratui praefuturi sunt cui nunc ipse praees. 4c 
praeterea etiam poenam statuimus et in officium tuum, si rem neglexerit, quinquaginta librarum auri, et 
$» eos qui pro tempore tuam sedem occupaturi sunt duplicem, ne umquam mille centum quas diximus 
officinarum numerum deficere patiantur secundum divisionem a nobis dictam. Sed si hoc edoctus sis vel 
ipse vel qui post te futuri sunt, huic rei omnem curam adhibeatis atque efficiatis ut integer per omnia 
maneat nec gravatus nec commentis ullis vexatus aut a (ua sublimitate aut ab ulla alia persona, ne 
inde occasio exisiat mercedis alicuius praeter id quod a nobis definitum est pro exequiis alicuius per- 
sonae dandae. Veve ulla differentia fiat inter personas defunctorum, num divites sint an pauperes, nisi 
forte, sicuti prius diximus, unum ez tribus ilis lectis. elegerint, de quibus quae par est constituimus. 
Atque illa quoque secundum hunc modum valere volumus et immota perpetuo atque immortalia esse: ut 
haec sacra pragmalica lex perpetuo valeat, donec homines sunt, donec magnum et laudibus celebratuin 
Christianorum omen inter homines est et cotidie per domini dei clementiam augebitur. Nimirum pro- 


spuentes r [. magis] /eg. magna? | 12 et super reditibus 
add. vulg. [ 13 Custodes] Iusto dem V|| 14 iminutus V | 
ergasteriorum semper eustodiatur r || 16 felicis addidit 
Osenbrüggen || uerbis et eo ueniens officium r || 17 et om. r | 
qui semper] quae semper per r | 18 praesidet r prae- 
sedit V | 19 diffiniuimus r | 21 perceperint) per r | 22 non 
concedatur vulg. | aliquam V i2 si om. r V || docearis 
V vulg.] doceatur r | hoo) huno V nuno r || 25 huius 
om. V | omnem ponere] omni tempore V | 26 eum in- 
minutum] enim minutum r | 27 inhonustum V inob- 
nustum r | adinuentionem r j 29 contra om. V | quod dif- 
finitum est r V* diffinitum est quod V^ [| 30 mercis V | 
34 legerint V | 36 inmaoulata V | 37 pragmata r pr. 1 
38 sunt om. V | 39 omnibus V | 40 prouidentie r 
41 


1 vZ6 zapá] 1$ om. L | 8 oV] ov0à L | 13 sg. yevoud- 
vaié. guAaxis L | VT avez» L | 18 xal rove adi rre agyze 
zpoot5cou£vovi] et qui semper cingulo sunt addendi 
(iL e. 1n dexp megos?nconévovs?) c | r] o» L ] 19 av- 
rovs L| ógíSouav] detinivimus e | 21 quinquginta libra- 
rum auri JM, zxevtZxovra Aargow xQvoíov Ms.v.. L | 
tà») róv M || cv L* | 22 Loa L | 24 àgsduav 
L| 25 JidaxOsíns Zachariae cum c) didagOai (eir ex 
eorr, M) ML | 7j avvós] 7j om. c | 27 uévasv Mc] elvas 
L|32 ràw ngosoónov ywousvns L 





1 yeonimis r | 3 fleri] leg. facere? | 4 in om. r | 
5 erunt r | et om.r] 6 uolumus V | fruetur 7] 7 re- 


Nov. LlX 7. ep. 


govoobvros ürÀadg vovrov ngó vow &Ahow &zárvrtamw 
«vro TOU OGuor&rov ztaTQuigyov TaUTZ]S T7e evüai- 
povos móÀsow, cw: uera Tie iegatix?e dLovaías av- 
"Ow Tj TtoiyuaTs youusvov uj) Gvyxexgéiv sagà. uda» 
wü$ TQOsQNOV p]TS LeQUTiXOU a3 TS GQyiXOU uTyTE TOW 
&ÀAwev urndevos nagaBaivegOas và mtap' ruv. Dyave- 
woyuéva. &ÀÀk xai avrypv T?» facilsia» waraxgívo- 
uiv si tüv uéyav üqgopmGav Dsov, ats TÓv dal àv 
Ort Qo xóguov dygVn»oe vOUrOV TOU TpdyucrOC 


324 


DE EXPENSIS QUAE FIUNT 


ante alios omnes ipso sanctissimo patriarcha huius 
felicis urbis, ut cum poutificali dignitate ipse causa 
utens non sinat ab ulla persona neque sacerdotali 
neque iudiciali neque aliorum ulla praevaricari quae 
$2 nobis ordinata sunt, Sed ipsum imperium con- 
iuramus ad magnum respiciens deum, ut semper 
sceptrorum dominus huic rei provideat. Non enim 
hoc pro solis est mortuis, sed etiam pro viventibus 
et maxime imperantium salute, pios actus omnino 


mtQovosiv* ov yap vsdp uóvow écri rovro aw tsÀev- l0 Ad etfectum adduci, et non laborantium bonum opus 


TOvtOv, dÀÀi xal vmi T€ tüw LowrOv xai uadit 
TOv Üagdilevóvrow Gutroíae, TOÓ tàg rvOsfaie saltus 
mávrue &íe Égyov áyegDa, xal uf ti» Tow mpoxe- 
movrxótov ayadoroyía» vr tle *àw Éysizs $aOw- 
uéag asóAÀva Dai. "de 

(ia duéitta xal aveÀ] gvAávtsg Oa: Duervrogausv, 
ovto tà loma stüvra fgyagtroia vtoTeÀ: xaPeavávas 
DaaniCouev, urdevos navraAas admav Kyovrog é£aigsiv 
avrà TOV Téílove, urs TOw svayaw oixow ura Levo- 


à subsequentium desidia deperire. Sicut autem mille 
centum erxasteria inminuta et sine tributo servari 
disposuimus, ita reliqua ergasteria omnia sub tri- 
hutis constitui sancimus, nullo penitus licentiam ha- 


zsp dà va xilan éxetóv égyaatr- 15 bente excipere ea tributis, neque venerabilibus domi- 


bus neque xenodochiis neque asceteriis vel mona- 
steriis aut alio quolibet, sed neque ipsa imperiali 
nostra domo aut qui in cingulo aut qui in potesta- 
tibus sunt; sed omnibus ergasteriis similiter agno- 


we urs acxntroíav 7) povagtrgiew T, érigov Tivóc, 20 srentibus tributa, nec paulatim singula excursare et 


&4ÀÀ^ unÜé avtoo rov Bagixov ruow oixov 5 ràw dv 
Apycis 7 vràw dv Üvvausgiv* áAAa náwvtow TOw dpya- 
erroiav ópoíos (niywaaxóvtam và TéÀn, ders un tp 
xata Quxgóv Éxagrov dExovgsitiv xal TO idiov dÀa- 


proprium levigare et reliquis paucis existentibus 
totum inponere onus, et ex hoe magnum sustinere 
dispendium ferre hoc non valentes. 


qo*vriw. Tale VrroAsleiuuévoss 0Àiyow ovdi 1? ndv dm- 25 


TiO vai Bágos, xavrevOav neyaAnv vpioraaas Cruíav 

TOU; qéQu» avT»» Ov Ovvauévovs. » 
(Eníiloyos.) 'H roívvv a5 vnegoyi, xal oi uer 

q4 TZv avrz apym» nagaÀnwónevos xal y ntuDoudvn 


(Epilogus. 


Tua igitur celsitudo et qui post 
(te) eandem & 


inistrationem acceperint et parens 


Go: ráj«é Ta ztagagrávra raiv dux vov zagovros Jeíov 30tibi officium. quae placuerunt nobis per praesentem 


mQaynuarixoU TUztOv viv T& xal ei TOv i76 ümavwra 
xoóvov gvistovawv, Dat. rrr, non. Nov. CP. imp. 
(dn.) Iustiniani pp. Aug. ann. XL, post cons. Belisarii 
v. c. ann. 1L. 


[a. 531] 


divinam pragmaticam formam, nunc et in reliquum 
omne tempus servabunt. Dat. ii. non, Novemb. 
CP. imp. dn. lustiniano pp. Aug. anno XL. p. c. Be- 
lisarii v. c. 





spiciat huic rei praeter ceteros omnes gd sanctissimus patriarcha huius felicis urbis, ut cum sacerdotali 
potestate hac in re versetur neve ab ulla persona sive sacerdotio sive magistratu praedita sive alia ulla 


violari quae a nobis constituta. sunt 


patiatur. — Quin etiam. ipsum imperatorem obsiringimus ad magnum 


deum respicientem , ut sceptrorum. quicumque est. moderator. vigilanter huic rei prospiciat: neque enim 
pro solis mortuis hoc fit, sed etiam pro viventium et mazime imperantium salute, ut piae actiones omnino 
ad effectum adducauntur neve eorum qui prius laborem susceperunt bene facta per successorum megle- 
gentiam pereant. Quemadmodum autem mille centum officinas integras et immunes servari iussimus, ita 
reliquas omnes officinas tributis obnoxias esse sancimus, neu quisquam omnino licentiam habeat eximendi 
eas a tributis, neve venerabiles domus neve hospitia neve asceieria vel monasteria vel alius ullus, sed 
ne ipsa quidem regia domus nostra vel qui in magistratu vel in polesiate versentur: verum omnes 
officinae pariter agnoscant tribula, ne dum paulatim singulae se excusant et sua. allevant, reliquis paucis 
futuris totum onus Mp: et inde magnum subeant detrimentum qui id ferre nequeant. 

Kpilogus. ua igitur sublimitas e! qui post te eundem magistratum suscepturi sunt. et officium 
quod tibi paret ea quae per praesentem sacram pragmalicam sanctionem nobis visa sunt et nunc et in 
omne deinceps tempus cusiodieut. 


3 avrov L* || 5 «gxexov. ML (cf. 310,13) &gxovra- 


2 uerbis r | ut om. r | causa] eam r | 3 utent V [ sinat 
xov x. v. M,rulg. | 6 nagageececihas L^] 7 xai om. e | 


vulg. sileat V sic eat r | 4 priuari r [ 5 imperium om. «1 


9 dygomvov L, om. g || 13 zgoztevrxotam L | 18 d£aignv 
M [23 19 M] vó L | 24 d£xovaasvaiw L | 26 Bágav L | 
32 yoóvovs L ( subscr. dat. post cons. bilisarii (uilisarii ?) 
Jui.9v | i1 non. Nov. c Ath.] rtt nov. M. unvi-voruBoío 
Theod, | CP. imp. Iustinian. pp. aug. ann. XI post Bili- 
sario voc. conss. ann. [I M CP. imp. dn. [ust. pp. aug. 
ann. XI pc. Helisarii vo. e BagiAs(ae frei ia  uevà vnv 
Vmarsíav Belaegóov r0 B' ívà, ia' (eorr. «') Theod. 
uero Tnv vnarríav Beligagíov vó y! Baaieias Tov- 
G1,iaroU (to 4a) Ath. 


coniuunuimus r | 8 est r] et V | /eg. viventium? | 9 pius 
r V] aceto V | 10 affectum r | 11 a vulg.] ad r V f de- 
siderare perire V | 12 certum V | iminuta V Iminutam r | 
seruare r | 13 tribus V | 15 ea /eimbacA] & (om. r pr.) 
!ibri | uenabilibus V | 16 asisteriis V assisteriis r [ 18 po- 
testate r | 22 sustinere magnum V | 23 fere V | 29 te 
add. Beck | *aooeperit r aociperit V | 31 nuno et in] 
ne r || 32 subscriptionem -/e-"mu« «x V | 33 cap. impr. 
donno Tust. V | anno & X1 pc. bilisiario uiro olarisaumo 
V | anno l1 add. vulg. 


UT DEFUNCTI SEU FUNERA 329 Nov. LX pr. 


E LX. Auth.LXI Coll. V tit. 13 

IIEPI TOY TOYS TEAEY- R UT DEFUNCTI 
TONTAZX HTOYN TA AEIVANA SEU FUNERA EORUM NON IN- 
AYT2N MH ENYBPIZEXOGAI IURIENTUR A CREDITORIBUS. 
IAPA T9N AANEISTIQN. KAIsET UT CONSILIARII NON SUS- 
IIEPI TOY TOYS IIAPEAPOYNX CIPIANT COGNITIONES ABSQUE 
MH AEXEZOAI AIAITN9XEIS IUDICIBUS K 
X9PIX T9N APXONT9N [MHTE 
IIPOKATAPZIN IIOIEIN MHTE 

AIIOPAZXEIXZ EK9EPEINI. 10 


'0 ajros Hacinvs '"laávvy v4 évUofoxátu inag;o mp. lustinianus Aug. lohanni pp. Orientis secundo. 
Tuv avatoAcusv ngairopQiov v0 B', axo vuávay xai 
Tatgixiq. 


(Hlgooínsov.) Oi v5$ aAndeias 1Àv noayuátam (Praefatio. Qui veritatem causarum coniciunt, 
ástoyagpévo: ovx d» QqUics sis Máuyéug xcov, s(15 non facile ad culpam veniunt, ai veritatem exami- 
*dÀgÓy, xars£evülowv^ iva yag sixos Tq? mÀj)s nent: quosdam namque veri simile est muititudinem 
ve» voacv ruv xaÜ' éxactnv mag' nudv mgoriOs- — legum quae per singula a nobis adiciuntur culpare, 
Bivav éniutuqagÓai., ovx dvvoovvras, Or. t7 xgeíae — nou considerantes , erm opere semper vocante con- 
44i xGÁOVGZS Gvugpovove TOW TQdyuage viOwwaa vo- — sonas causis ponere leges compellimur, cum semper 
pove avayxatóusÓa, vdw asi magadóbes avagvogué- 20inopinabile emergat et ab his quae iam posita sunt 
vov vxo tàw rjr ygagévraw PesgantveoÜa. u5 )vva- — mederi non valeat. Quale quiddam nuper est agni- 
pávaw. Onoiow Ór vi xai &vayyos éyvaadr. opsias- tum. Deberi sibi quidam dicens ab aliquo, dum 
€9us yag 1«s A&yarv sagá Twvos, éneidi; ruv avJoarov — hominem in morte cognovisset esse coustitutum, mi- 
éniDavarov £yvo xadsctádvas, orgatuorac üdpoicas — lites congregaus et servos alios plurimos ingressus 
wai oixérüs wai érfpovs aw TtÀs(CIOUVé Üm&4Civ avrq 29 €s& Super morientem; verum ille anxiatus clamare 
seavrawts 0 dà Oviyspaivan ve xai Boov O«réAscev, — coepit, donec eum violentia compressum reliquisset 
des avrov vmó T5: Bías gvroOovusvov agixev v spiritus. At ille etiam siguacula imposuit rebus sua 
wvxy. Oo Óé xai cyuavtQa éneris voie ngaynpag. — potestate, praesente nullo in ciugulo constituto aut 
xat oixsíav ébovaíav, nagóvros ovÓsvos row év opyj — quolibet omnino legali et civili officio observato. 
TaTayuévor 7; vivos 0Àc; voniure xai stoAtocy vatsas 30 It neque ita recessit, sed etiam defunctum iniuriare 
gvAaTtouévué. wai ovU' ovrow avjxsv, dÀAa xai sis non eum piguit, primum quidem insistens non fieri 
vwixpóv vÜQiLsw OUx cxwB.. mQurov udv évigcrduevos — exequias, deinde, cuin vix cessisset de domo deponi 
pn yivsoDas. vr» rar», &ira nsi: uos dvadurxev 


Nov. L X (Authent. LXI 2 Coll. V tit. 13: gloss.) Graece extat in MLB. — Epit. Theod. 60, Athan. 6, 2. Julian. 
const. LIV. 


Prooemium [lgáyua mapavouov éyraOr, nui Kvayyos.  'Ogeilaa Das (v. 22) ....... adscr. BX 23, 1, 1. 
LX. 


NE MORIENTES VEL CORPORA EORUM INIURIA AFFICIANTUR A 
CREDITORIBUS. ASSESSORES NE SINE MAGISTRATIBUS COGMNI- 
TIONES SUSCIPIANT m VE LITIS CONTESTATIONEM PERAGANT 
NEVE SENTENTIAS FERANT). 
Ádem Augustus Johanni gloriosissimo praefecto per Orientem praetorio iterum, exconsuli et patricio. 


Praefatio. Qui veritatem rerum secíati erunt, haud facile reprehensionibus indulgeant, si in 
veritatem inquiraut: neque euim mirum quod sunt qui multitudinem legum quae cotidie a nobis proponuntur 
reyrehendant, non reputantes necessitate semper urgente nos cogi rebus consonas reddere leges, cum quae 
praeter opinionem semper emergunt, per eas quae iam scriptae sunt sanari nequeant, Quale. quid etiam 
super cognitum est. Duidam enim, qui quid sibi ab aliquo deberi diceret, cum hominem morti. vicinum 
esse cognovisset, congregalis militibus et servis aliisque quam plurimis moribundum aggressus est: is autem 
aegre id ferre atque clamare non desiit, donec vi oppressus animam efflavit.— At ille eliam signa bonis im- 
posuit ez: propria auctoritate, nullo ex: magistratibus praesenie neque ullo omnino legitimo aut civili ordine 
Servato. Ac ne sic quidem destitit, immo etian corpus mortuum contumelia afficere non dubitabat, qui 
primum obstitit ne sepultura fieret, deiude, ubi mortuum domo efferri aegre permisisset, feretro appre- 








2 IIegi 10i (10 om. M) — 4 évvBgizeaDas MLB Ath] ^ 21 àPovuevov BY | 28 éxiSeis BY | 30 vouiges L* 
Ilsgi x09 ur) dvuBQi;sa'as và vov xosmorow Aaiava Form B1 | 31 aAAa om. L* | 32 vBeizov B3 | noova 
Theod. | 5 xai — 10 éxgégaiv. om. Ath. (xaà mags rov B2 || 33 yivaaDas LBY] yeviodas M 
Bü vov€ magédpové ngoxaragbs Oiuxaw moiwiw ura 
(L ax03) àxogaaess dxpégerv rubr. B',1) | 0 sagi] uz NN 2o "ns 
L!|57 &iayvacsv Theod. | 8 xois — 10 £xgégssv om. b oonsciliarii R! [ 6 cognitione V [ 11 Orientis om. R i 
Theod. || usyra ngoxevaobiv — 10 éxgigiiv M, om. Le | | 14 ueritatem 7] uarietatem. & VT? | committunt V? | 
9 nov M| 11—13 inscr. om. L | 11 mooereDsusvo | 15 futile V'j inueniunt A! venient vulg. | 16 veri] uir 
Lc | 22 dyyvoa2r L | ópsi4sa Sas ML? BY (cf. 320,19)) | R | 17 à om. RT || 20 emergeat V? [ sunt posita 4| 
9psilaa Gas oí. L^ | 23 yág om.c | 4xsi. BX| 24 éxa- | 21 ualeant V* 7"! | 22 Deberi] enim add. vulg. | 23 monte 
Savacov] ixi Cávavor L éxi vq &avarq BY in morteg "Jj 24 alios) et alios Beck || 26 eum doneo VT || 27 etiam] 
xadagrava;] rvygavovra B1 | 25 xai éregovs] xai om.g|| | et V [. 29 observato vulg.) obseruante libri (cf. 320, 15) 


Nov. LX pr. 1 326 


oixoOev xativezOTvas vOv vaxgóv, [arm Orpocíq v9v 
dxgopàv Tis xlivns éxiAaBópavos xal ovx avian Kla- 
ysv 66 a5 TO xoéos xopícasrO, Éc$ xai àvruparvrizv 
fafs xoi oVros rüw rim vrJvsata magadoU vas rjj 


yi gvvsgolonaev. "Exi uiv ovv vi$ VxtoDiatos xad Vv 
tabra Qudgrnras và TtQosrxovrta OurvmoUn, yorvas 


3i jyoéusDa wal yevixqQ vópq ravra éxavogd'aaas, 
09 gvyroQovvre& avrà xal avis mAnuusAnd rvas ué- 
vovra j4zgi zavrOs dono érrra. 


UT DEFUNCTI SEU FUNERA 


mortuum, instabat publice portari lectum non sinens 
neque deducendum dicens nisi debitum perceperit; 
donec sponsorem accepit et ita jam defunctum tradi 
terrae permisit, Negotium siquidem quo haec com- 


6 missa sunt competenter dispositum est: oportere 


autem iudicamus etiam generali lege haec emendare, 
non sinentes hacc rursus committi semper sine legis- 
latione manentia. 


CAPUT 1. 
Osanitousv roivvv' si rig dxeivov zxsQióvros Kr. 10 — Sancimus igitur, si quis illo superstite adbuc quem 


TOU wouiLouévov ggamcTéw avrq xaraAcBos TL» oi- 
xíav tjv avroU xai évoyAo(r ztQióvra vv ávOganov 
xai tovs oíxsíove ove aUroU (yagetrv gauev xal 
maidas xal olxov 0Àox), 7j xai GZuavrQa xar^ oixeiav 


putat debere sibi ascendat domum eius et molestus 
sit superstiti homini aut qui eius sunt, uxori forte 
vel filiis aut domui omnino, aut etiam signacula per 
propriam potestatem imponere praesumat non 


4Fovaíav dziriDÉvas rolpqm uj noórtQov wrgov xai15 decreto et officio legali servato post eius, qui dicitur 


Táfeos vopíuns utrà vZw TOU Asyouévov ygsoGrsiv 


TrAavijwv qvAnyOs(cne, t5$ uv àycy5e mavros dx- — dat, sive iustam babeat 


gun téro, sire Qexaiav Kyos ravtqv siza xal uj, ómógov 
9i ógelAsa Das. Àdyrs, ToGoUtov Éregov zxtgosaractsíaD o 


uidem modis omnibus ca- 
&nc sive non, quantum 
vero deberi sibi dicit, tantum aliud superexigatur et 
detur iniuriati heredibus; confiscationem quoque in 


debere, mortem, actione 


xci didóros roi; roU nagwvfpigpévov xàrngovónow, dr- 20 tertiam substantiae sustineat (sicut et Marcus philo- 


psvgív ts &is TO cQírOv ti$ negrovGías vgigráaDn 
(xaDà xai Mágxos 0 giÀogogohratos Tàw avri 

gov £xi tàv avrov yéygaga vóucv) xai atiníq nÀgt- 
tícÜw. 0 yág tn» dvÜQamov qve oix aícyvyDsais 


díxa:wé dv £i xai xgrpagi xai JoEm xai rois dAÀow 25b 


1 &mac: brpiobo Oa... — Ei DÀ xal taÁsvtrgavrós vavos 
megi TZv TagZv dudgro: rig TOU T&ÀsvrtXOavtOe xai 
Ti» éxgogáv xmÀíoi, yíygaztas iv jr vópos xai 


t9 nere 


«p 
nuov pe éntcDa tois nànuusár nass Tow, xai 30 
rois avtois Uzoxeíao ole ó magov vzáysn vóuos rove 


dv Loi rowUtó T: ómoiov lgnusv mÀrnuusArgavras. 
vovrov zgóvoixv TiÜsudvov Diagrgóvros piv voU dv. 
Joforárov énápyov t5$ svOa(novos ravtné móAeon, qi 
TZs rÀw row0Ut ov. éxavogÜ dioses utÀn, otdiv Uà q1- 
rov xai TOU é»Üolorá1iov tÀw irgàw Zudw mQairar 


Qíuv 4mágyov xal toj évdofoiitov uayíargov raw 


ODueiwmv rudw Óqguximw, xai voy dei r0vrOiS Ttt4D'o- 


cop. 4 Otonízousv, si tis 


sophissimus imperatorum in suis conscripsit legibus) 
et infamia feriatur. Qui enim hominis naturam non 
erubuit, dignus est et pecuniis et gloria et aliis 
omnibus condemnari. 


1 Si vero etiam moriente quodam circa funus pec- 
cetur aliquid morientis quod exequias prohibeat, 
scripta quidem iam lex est et a nostro patre super 


matgl mzsgi tovtov, zxÀZv aÀlà xai é£ — hoc, tamen simul etiam ex nostris maior sequatur 


delictis poena, et iisdem subiaceat quae praesens 
infert lex eis. qui in vivente tale aliquid quale dixi- 
mus committunt: huius rei providentiam habente 
praecipue quidem gloriosissimo praefecto huius feli- 
cissimae civitatis, cui talium emendationum cura est, 


35 nihilo minus autem et po sacrorum nostro- 


rum praetoriorum praefecto et gloriosissimo magistro 
sacrorum oífciorum, et semper his oboedientibus 


ertat B. 23, 2, 1 (OsaxtíZousv — 32 nÀguusijgavrag D' p. 683 Zach). — 


Summas habent BX (ez Theod.) et Anonymus. Bodleianus (Zachariae 'dvéx8. p. 219, ubi citatur vsagà v^). 
cap. Í pr. argumentum citatur in codd. aliquot. Prochiri 37,2 et in schol. ad Epanagogen 35, t. 





henso publice exequias inhibuit nec se destiturum esse dixit nisi debitum percepisset: donec fideiussorem 
accepit atque. tum demum defunctum terrae tradi passus est. Atque de ipsa causa, in qua haec com- 
missa sunt, quae par est constituimus; existimamus aulem etiam generali lege haec emendanda esse, ne 
patiamur ea denuo delinqui, si perpetuo maneant lege non definita. 

L Sancimus igitur: si quis superstite adhuc illo quem sibi debere putat, domum eius occupet atque 
vexet hominem donec superstes est et familiam eius (uxorem dicimus et liberos et omnino domum), sive etiam 
signa ex propria auctoritate imponere ausit non prius observato decreto et legitimo ordine posi mortem 
eius qui dicilur debere, actione quidem omnino cadat, sive iustam eam habeat sive non habeat, quantum 
autem sibi deberi dicit, cius aleam tantum ab ipso insuper exactum heredibus praestet eius. qui. in- 
iuria affectus est; ac publicationem tertiae partis bonorum subeat (quemadmodum etiam Marcus summus 
imperatorum philosophus in legibus suis scripsit) et infamia notetur. — Qui enim. naturam. humanam 
non reveritus sit, dignus est qui et bonorum et ezistimationis et reliquorum omnium damnum faciat. 
1 Quodsi guis etiam mortuo aliquo circa sepulturam defuncti peccet et. funus impediat, de eo quidem 
iam ipd oe est lex a paire nostro, verumtamen per nos etiam maior poena sequalur delicia, atque iis- 
dem subiaceat quibus praesens lex cos subicit, qui in superstitem (ale quale diximus delictum. com- 
miserint. Huic autem rei prospiciat praecipue. quidem eaaet praefectus. huius felicis urbis, qui 
eiusmodi rerum emendationem curat, nec tamen minus gloriosissimus sacro nostro praetorio praefectus e 
gloriosissimus magister sacrorum nostrorum officiorum, alque quae semper iis parent officia. Necesse 








1 fozzo: B3 | Sruooíav L | 1 dxavog9wOTvas B1| 
11 vg» oíxinv] tZ» om. B* l 12 17v aivov] Tzw om. L | 
13 5g. 7j meidas 5 olxov D! | 14 oAov LB' | 15 roÀ- 
uon M| vou» LB* voluaw Bf | ngotépas Bf | vi- 
ov xal] pasos? L9 | l7 navteAos Bf | éxrumxéco 


post 18 ur collocat B* [| 18 £ye B* | uv L'l 19 Aéyes 
Be] liyr M V 21 va MB] Hà LB* | 22: Mágsos] 6 
mágxos L. Pro divi Marci decreto (cf. Dig. 48, 1, 19 4, 


1,13) potius ler Iulia de vi excitanda erat: cf. Dig. 48, 
7, 1 pr. et 8/23 yéyganras L. || 24 oix] ui; B* | 21 yga- 
Lv Bí | auágro: peceetur g | rs B*"] v« MLL/Ig |j 


28 xolst MB* | vóuos] Cod. 9, 19, 6 | 29 zagi cora») | 


super hoo e | 30 £xécro B* | 34sq. à xai t7$ L | 35 jdl- 
Àne ML] 31 *vaégyov libri | 38 jua om. € 





4 terrae] sepulture V? | 8 iudicauimus R | 13 etiam] 
et V | per om. V | 14 propria potestate V? | 16 debere 
babere A! | 18 superegatur V! | 20 substantiae T'3 vulg. 
substantiam V7'!om. R || et om. V! | philosofissimus V 
philophissimus A | 21 imperator V | 27 proibuit /[ 
29 hoo om. V' | 30 pena delieti &; leg. delicta poena? 
hisdem libri | 31 in om. R' | uiuente R!] uiuentem 
rulg. uenientes V | 32 habentem V! | 33 quidem oa. A'| 
34 leg. emendationis? | cura cst] curare A 


EORUM NON INIURIENTUR 327 Nov. LX 1. 2 


uivav váltov, ri yàg wowüv óvrow warà v5: qí- — officiis. Oportet cnim communibus existentibus con- 
vei TG VBgiauáto yw xov slvca map rà apyov- —tra naturam iniuriis communem esse iudicibus super 
TOv xci Tiv éni voítou xovoiv ta x«i éxÓ(xrciw. — his prohibitionem atque vindictam. His non in sola 
TOUto» Oix ee pn Tabvrné Tie ejÓaipovos móAsos hac felicissima civitate valentibus, sed etiam in 
xpatovwraw, nÀÀà wai dv dzaci voi; ÉOwecw, cw B5 omuibus gentibus, quarum nobis principatum alium 
iuiv ql» nysuoviar "d piv 4E dois ÉÓwwev 0 Jeoc — quidem ab initio dcdit deus alium vero adiecit et 
tjv 0 mpoiOnxev 5. Kr xal ÓoGe (roi ri& rov — adbuc etiam dabit (sicut ait quidam ante nos): pro- 
mpó yuowv), vw fziyo iov doyóvtow sire Groavic- — vinciarum quippe iudicibus sive militaribus sivc ci- 
Tux» sire mtOÀitixOw TOUvTOv mwQóvoixr TiÓauévow. — vilibus huius rei providentiam bhabentibus. Sequitur 
inécrei yag voii uiv érrabÓDa dgyovok xal vai; vov- lO enim hie quidem iudices eorumque officia viginti 
tov ráEeciv ávà viginti librarum auri zowz, «í v4vos — librarum auri poena, si quid horum neglexerint, 
éaOvya;oaisv Tolitov, tais 0B dnigopíos dvà névre, provinciales autem quinque, si neque ipsi ad hoc 
5i ye unà avra] mpóe vovro oguqtv, mQosayyelíae — institerint, denuntiatione qualibet aut hic aut per 
TOi vp érratÓa ! xarà yogaw yirouévne. provincias facta. 


CAPUT 1I. 


Káxsvó ys qír OpÓGz Éynuv cvrelouev vO ui 15 lllud etiam recte se habere perspeximus non per- 
gud (xaSánsp xai tj Zrvowos rov Tis ev0:- — miltere (sicut Zenonis piac memoriae dicit cozsti- 
Bois Ajtee: Aya Duirabus xai o; z4rtéga puévro.)  tutio et nostra quoque) consiliarios iudicum ipsos 
tOvé ztagéÜpove TOv ágyórcov a)rove vov vnoOécsov — per se causas audire, quae apud administratores aut 
axovésv, ai xapà TOig apyovgiv Tj vois ÜeDourvow d£ — datos & nobis iudices agitantur: multo namque me- 
1uGv Óixectais xivoivto. molÀq yàp áv xaüÀMióv re20lius atque perfectius coram ipsis administratoribus, 
xai TtÀtoMtEQOr vn avro; ioi; dgyovoi stapóvrow — praesentibus illis quorum causae moventur, terrore 
baivor ai 1n00tcts xiwoirto, Ürove «& égegtaros — imminente exhibitis testibus et omnino causa pro- 
to izgerovaévoi xai TOig cg sixós wagcyiwouné- priam habente honestatem, quam si apud pedancos 
*w. uáprugr xai 0Àws Tol mgáypatos tiv oixsiav —ludices talia decernantur, in nullo consiliariorum 
[ortos Gsuvórtrta, 7j éizteo xapnaidixeatai v& voravra 25 officio distante ab illis. Sed quoniam nobiscum sta- 
xpivouev, ovÓiv cuv nagédoor r$ éxsivor Óucto- tuti semper administratores occupationibus rerum 
tov vübecz. dÀlÀ' én&;; aí aiv Zuiv ovea: Dirvexos — nostrarumque iussionum comprebeusi ad hanc ne- 
ápyal vie dGyoliees tO mgayuátom xai To zusté- — cessitatem deponuntur, oportet consonam congru&m- 
ga xalzíatov xartizupuéva: góe 1aítyr 1,» üváy- — que logem rebus imponere. 

xv xatagéporzai, Ósi a(pqovór 1t xai águódir vor 30 

l vówor x0 mpüyuaci zosjcagÓa., — Cianitousv — 1  Saucimus igitur, contestationes quidem litium 
Toiver, tü& uiv mQoxatápbss éx rgónov maritos map! — omnibus modis apud ipsos fieri administratores, sive 
evtoi; yéveaD'a« ois Gpyovcir, eire ueitovs sive £Lir- — maiores sive minores sint, sed etiam in mediis litibus 
tovi elev* diia xal dv uégaws vaig Óíx«is &icáysa as — introduci rursus apud eos semel negotium, quatenus 
mv n«p' avtois srgosazaE yovr thv vztóOsoiw, dire 95 e&. quae examinantur agnoscant. Cui vero novis- 
avrové v& mQomyoriGuéra uagsiv. émuüuüv Óü aívo- — sima sententia proferenda est, nullo modo praesumere 
ul ádzógaGis éxpégea Oa uéAhon, xavà urü£va vQó- 


i cap. 11 'OpS às Exc ovveidopev ...... ertat [i 5,1,8 (31 — 328, 10 OsoziSouer và udv — voAuomtos B* p. 251 
ack.). 





est enim cum communes. iniuriae sint naturae illatae, communem etiam a magistratibus fieri earum coer- 
citionem el vindictam. — Atque haec non in sola hac felici urbe valeant, sed etiam in. omnibus gentibus, 
quarum nobis imperium deus vel ab initio dedit, vel. addidit *ac dabit ultra' (ut ait veterum aliquis), cum 
magistratus provinciarum sivc militares sive civiles huic rei provideant.  Imminelit enim poena iis quidem 
^s hic sunt magistratibus corumque, officiis viginti librarum auri, si quid horum neglexerint, provincia- 
ibus vero officiis quinque, si ne ipsa quidem id sectentur, denuntiatione aliqua vel hic vel in pro- 
vincia. facta. 

ft lam illud quoguc par esse intelleximus non. permitti. (quemadmodum et Zenonis piae memo- 
riae constitulio dicit e( vero nostra), wt asscssores magistratuum £psi per $e causas audiant, quae apud 
magistratus vel datos a nobis iudices moveantur. Multo enim melius et perfectius apud ipsos magistratus 
praesentibus. illis causae. agentur, cum melus immineat ministrantibus ct testibus forte praesentibus et 
omuino res $uam habeat sollemnitatem, quam si pedanei iudices talia diiudicent: neque euim assessores ab 
illorum ordine quicquam distant. Sed quoniam qui continuo nobiscum sunt magistratus rerum et nostra- 
rum iussionum negotiis occupati ad hanc necessitatem. deferuntur, oportet consonam et. congruam rebus 
l legem efficere. Sancimus igitur, ut litis contestationes omnibus modis apud ipsos magistratus fiant, sive 
maiores sive minores sint; sed etiam in mediis litibus apud ipsos semel quidem causa rursus introducatur, 
ut ipsi quae prius disceptata sint cognoscant. — Ubi vero iam definitiva sententia proferenda est, nullo modo 





2 naga 1g égyovt, D | 3 x«i vv] wal om. e | | rum c | 23 vzmgstovuévoie — aixós om. || 25 einsg] 
7 59" £r M 3 0í i L' | 507 dri dojas Homericum est | o£ add. Bí || 26 475] toi L 
liiadis A 96 | groé ML* B] ox qaí L^ (c) | B xàv 4x | ———— — —— 
yepgíav dpyovrow) provinciurum quippe iudicibus & 
10 inéavas M]. fnecDas LB(c) énéaPw Haloander | et V| 5 uliud £V f 6 aliud V || alium vero etc.] lliun — 
11 viginti librarum auri, s. v. x Aerga)r xgvaíiov M mev- | 9 scquitur scr. A? in rus. 2 versuum || 8 quippo] al. quidem 
Tfxovta yguGíov lertgow L maevraerías xovaíov vonía- | J'in marg. |. 10 triginta R | 12 si neque ad hoc iuste- 
maro; D | mowz;v L | vwas B | 12 vais] leg. vois? || | terint ipsi | 18 oausam V j| ministratores R V! | 21 quo- 
Ámigyepíasg L | 13 arai scripsi ex € (praestat avroi)] | rum delet Osenbrüggen || 22 omnino] omncs V || causam 
avrai MLB || 16 xai om. |. Zrvevos] Cod. 1, 81,13 R' || 23 habentes /i^ | 25 nobiscum] nobis R* | 26 rerum] 
Vi sueréga] fuit Cod. 1, 51, 15 | 19 Qedousvoss M] 9ido- | suarum add, H* | 32 omnibus modis omnibus V! modis 
pivos LB| 20 xoAAp — 22 voivro om. L | 21 *»' | omnibus V? i spud ipsos om. V in lacuna 8 |n] fieri] 
evioi; M] &( vn avroic B* én' avos Scrimger (B/) | apud add. V? | 34 negotium 7] negotium rei A* ne- 
(e. 329, 25) |. mapo»tow £xeivc] praesentibus illis quo- | gotium et res V | 35 «xanimantur V 


1 communi V | 2 communem] omnem R | 4 etiam] 


Nov. LX 2 


mov roÀu&v vOU€ xagélpové opis Tdv noyovcom 
dxmvsiv, nÀÀA uera Tz 7tpoPpxovons GeuvórrZrOS, Wv 
jdm Duraianev, vw Üeimv npoxuuévov Aoyiov ai- 
TOv$ TOUS üQgyovtae xai dáxovaww TOv QLnyovigu£va 
amovros dqskré wai wgívsv Tüg vmodecse avrOUG. 
xal (yea tas va éqéans, sinso vi équir, gorpis azá- 
ens vusoD/asme, ÉvO« o vóuos rovro yiveaD'as avy- 
xcosi — xal avJug rove éqéras £x rQonov mawrós Oi 
érvraw  dxpoüGÓa,. vdàw UnoDéceov, oidevos rigor 
mrrthv TOÀuowros' GÀÀ' sb rs toiovTO yévertO, av- 
Tuv uiv TOv dagyóvrow dvà M. rns librarum auri 
vgogo fram ntoivrv, vov 0i ragédgov oi rovro zto«t- 
vnu» (Paporgav, sl uiv avrryogos slev, éxBHalAouáva 
ToU TGw LoyiuwtOTOw Qnrópwow xarnàóyov, si Jà ov 


328 


UT DEFUNCTI REU FUNERA4 


consiliarios absque administratoribus audire, sed cum 
competenti honestate, quam dudum disposuimus, pro- 
positis sacrosanctis eloquiis ipsos administratores ct 
audire quae examinata sunt omnia consequenter, e 


Piudicare eos negotia et suscipere appellationes, si 


uis appellaverit, sine ulla dilatione, ubi lex haec 

ri permittit, Et rursus appellationis iudices modis 
omnibus per se audire negotia, nullo aliter agere 
praesumente; sed si quid tale tiat, ipsis quidem &d- 


10 ministrantibus viginti librarum auri lormidantibus 


poenam, consiliariis autem qui tale aliquid agere 
praesumpserint, si quidem advocati sint, expellendis 
ab eioquentissimorum advocatorum collegio, s&1 vero 
Advocati non sunt sed alii quidam, etiam cingulo, 


vvviyopgo xaüÜsGrüciw &ÀÀ  Értspoi tivsé, xai rzs Lo- 15 si quid habeant, privandis et decem librarum aun 


vn$, si viva. Éyoiusv, eqpasgovuévav, xai decem librarum 
nuri gmgpor«Gonévarv moiv].  ov)à yag dei rove xai 
T9)V Züívowos Tov 5$ &vgrBovs Anbso DuazTUGavras 
Ou&rnEiv xai Tz» zov nv ruerépaw xal Tw rta90v- 


castigandis poena. Non enim oportet eos, qui Ze- 
nonis piae memoriae contempserunt lerem et dudum 
nostram et praesentem, arbitrari, ut falsitate huius 
fugiant poenas. rit enim curae per tempus glorio- 


cav oirü ai, ax Tip mapamposmOagOe Tag Tav- 20 sissimi comitis sacrorum nostrorum privatorum hu- 


Tn$ DeeqeiLovras zoivás. usArdts yag TQ) xao wcigóy 
dvloEortótq xóunri Tdv (Feiov fjv mQiláraw TOvtOV 
rOU mto&yuatos tiDscOvu móroutv, xni artraTSiv Tae 
mOivas xn &ícaysuw TOI Tautioug, Ora" Ti TOiODTO 


mÀnuusÀntkein*  yivoaxovra xal avrg. ew oiwoiiv v0 25 


Ünuóctov &nonnooas ur vortov Tif £usvos T)w srpos- 
9 rxovscav mpórvowtv. — MÀÀa ravra ndv éni tàw op- 
góvtow wnqiSóns?hn, ole ni msgl TO Ümuocwow xai 
Ttepi Té muétéoaé xtÀsígaus acyol(c. Ty)v TOU gu Di. 


ius rei babere providentiam et exigere poenam et 
inferre aerario, dum tale aliquid commissum fuerit; 
cognoscente etiam ipso, quia de suo fisco compleret, 
nisi huius rei babuerit competentem providentiam. 


2 Sed haec quidem in administratoribus decerni- 
mus, quibus publicae et circa nostras iussiones oc- 
Cupationes, ut non per se audiant causas, concedunt 


devrdw dxpoaa Jas v0 my Dilonas Gvyyvoluns. vov; 30 veniam. Alios autem omnes, qui nullam administra- 


dé ye dAlove amavree Üixaatás, 000 urÜsuiev ulv 
4oynv aoyorret, uxo» Oà dx wshevgecw vuerígov 
&xpodueros 7, énti vavrrs 116 EUDainovos mOÀsoS 9j év 
dtíonag TOwUTÓ T4 mpGimaev, xai ToU; (v TáLes mrap- 


tionem babent, causas autem ex iussionibus nostris 
andiunt aut in hac felicissima civitate aut in aliis, 
si tale aliquid egerint, et eos qui iu officio consilia- 
riorum cum eis audierint, adhuc vehementioribus 


ddomw Gvvaxoomufvovs «vroig Éri ggodporéoeis uér- 35 affligimus poenis, nisi per omnem consequenter litem 


ausv stOivaie, ei us) Ovx mttOré fgebrs trs Dixns avroi 
uera TOw oixe(ov rtaoélpov dxpoigOvtas tZ$ voro- 
vac$, xal obunuórow yap Kemrrooiv avroig antiAoi- 
pev xni now zv àvà viginti librarum auri, xai rois 


ipsi cum suis consiliariis audiant c&usam. Nam et 
dignitatum casum eis interminamus et poenam vi- 
cenarum librarum auri, et eorum consiliarios ex ipsa 
pelli civitate in qua haec egerint, insuper et ipsos 


air zagidomg v0 avris dfelaóveaOas 176 nóAtos 40 proprio cadere honore. 


dv p ravra moábauw xci mQos ye xai avrfe Té oi- 
walag ÓxnimTEw. Étiruulete, 





assessores audeant sine magistratibus audire, sed cum ea qua par est sollemnitate, quam iam dejinivimus, 
sacris eloquiis propositis ipsi magistratus et quae disceptata sunt. omnia ordine audiant, et causas. diiudi- 
ceni ipsi, et appeilationes, si quis appellavertt, sine ulía dilatione, ubi lez hoc fieri permittit, accipiant. 
4temque iudices appellationis omnibus modis per se ipsi causas audiant, neu quisquam aliter agere audeat: 
sed si quid eiusmodi fiat, ipsi quidem magistratus viginti librarum auri poenam pertimescani, assessores 
vero, qui id agere ausi sunt, siquidem advocati fuerint, ex disertissimorum oratorum matricula eiciantur, 
sin non sunt advocati sed alii qui, et cingulo si quod habeant priventur et decem librarum auri poena 
castigentur. (Neque enim eos qui et Zenonis piae memoriae constitutionem et priorem nostram et prae- 
sentem respuerini, credere oportet, sese simulando poenas hac ipsa statutas evasuros esse. Dabit enim 
operam gioriosissimus pro (empore comes sacrarum rerum privatarum, ul huic rei provideat et poenas 
exigat ei fisco inferat, si quid eiusmodi delinquatur: qui ipse ums ^v sciat se de suis fisco satisfacturum 
9 'esse, si huic rei eam quam par est curam non adhibeat. Sed haec quidem de iis magistratibus 
decernimus, quibus diversae circa fiscum el circa iussiones nostras occupationes. veniam dant, si non 
per se ipsi totam causam audiant. Ceteros autem. omnes iudices, qui nuílo quidem magistratu fungun- 
tur, liles autem. ex nostris iussionibus audiunt, ubi sive in hac felici urbe sive in aliis. ciusmodi quid 
egerint, et eos qui in assessorum numero una cum illis causas audiunt, etiam gravioribus poenis perseque- 
mur, $i non per totam deinceps litem. ipsi cum suis assessoribus causam audiant. Nam et dignitatum 
amissionem iis minamur et poenam viginti librarum auri, et assessoribus eorum fore wt ex ipsa civitate, 


in qua haec egerint, expellantur atque insuper notati propriae existimationis iacturam faciant. 


6 4gpéctis] rác xat! avra add. Bf | 4gís: B* | 1 Tovro] 
haeog | 10 avra»] zagóvrow L | 11 viginu librarum | 


auri M] sixos: Aurgov xovalov M s. v., B* sixogi yovaiov 
lavo L Bf | 12 apnorpévov L | rovro] tale aliquid c | 
1259 49ápgraav ngartév L| 14 rov vov] rovro L| 
15 xaPeatoouv Bf fe decem librarum auri M] Jéxa Aa- 
Tov xovatov Ms. v, LB | 11 d& LBic) à MB* | 
21 uekánoes L | v9] vó M | 22 rroiBarow (s. v. viros 
idiovriyrow M) ML) Goxtsrov B | 23 vi9eaOai] tzv 
nipocrxovaay riOtacta: Bf | 25 và ónuoaío L(c) | 30 vo 
saw] causas e || 31 Jexacree om. e || udv. om. L || 32 àg- 
govetc] É£yoveas Bf(c) || 33 7 dni] si dri Bf | 34 éréposc Lii 
35 avrov B*| méreipav. L || 31 áxpgoaaovras Bí(c) | 
38 yàg om. L || 39 viginti libraru auri Mf, síxocs Àergaw 
xovoíov M s. v., LB | 40 10] «p. B* | 41 v6 om. B | 








42 drniriuéag corr. ex értievoulag L (rius s. v. Ly 


6 hoe vuw/g. | 12 auoeati VT | sint VT] sunt A 
14 sunt A] sint VT | 15 *si quidem /ibri [ habent V 
16 eos om. R. | 18 ut A!] ut quamquam V 7' ut un- 
quam AT" | *falsitate ( possis efiam falsitatibus)] falsi- 
tatis libri | 19 enim erit V j gloriosimi R. gloriossimi V | 
21 pena V | 23 compleret /?t] complere V T'; /«g. eom- 
plebit? | 28 iusiones V | 30 Ut magistratus Constan- 
tinopolitane ciuitatis in eonuentionibus certis audiant 
(ndiiant m. 1) et sententiam (sentiam m.1) dieant A rwr. 
in marg. (er lul.) | 32 aut in hae] autem in hae R'[ 
34 adbue] eum adhue V | 35 consequenter A'] conse- 
quentes VA? T | 36 ipsis V' | eonsiliariariis V | 37 uios- 
narum V | 38 auri librarum A | 39 pelli] eompelli & 


UT IMMOBILIA ANTENUPTIALIS 


, (Enidoyos.) 'Holvov a7) vregoyj rà ragacrávra 
zpáv xal Qa 10UUs toU OD«lov ÜrAovueva vópov axac: 
TIOirGáTO qavegà xarà TÜV VEVOLIOUÉVOV 1QUTOV XIj- 
Qvyuag: xara tag dnagyías xompusvr, cre urdév vàv 
iOvàv diiadsiv vw vOv maQ' zuov OeamiDévcam, 
dmi yàg v7$ svOaiuovos ravrrs moARwe 0 (vloEóraros 


329 


Nov. LXI pr. 1 


Epilogus.) Tus igitur eminentia quae visa sunt 
nobis et per hanc divinam declarata sunt legem, 
omnibus faciat manifesta secundum sollemnem mo- 
dum edictis PM provincias utens, ut nullam gentium 

5lateat aliquid quod a nobis sancitur. ln hac enim 
felicissima civitate gloriosissimus praefectus urbia 


Énagyos 1aVra zQoOran. Dat. k. Dec. CP. imp. — haec proponet. Dat. kal. Decemb. CP. imp. dn. 
dn. lustiniani pp. Aug. (ann.) Xl., post cons. Beli- lus pp. Aug. anno XL, p. c. Belisari v. c. anno 
sarii v. c. aun. I. [a.537) secundo. 

EA 10 LXI. — Auch.LXII. Coll. V tit. 14 


ITEPI TOY TA AKINHTA TH2 
IIPO T'AMOY AQPEAXZ MHTE 
YIIOTIG EZOGAI MHTE OA2Z 
EKIIOIEIZOGAI IIAPA TOY AN- 


KR UT IMMOBILIA ANTE- 
NUPTIALIS DONATIONIS NEQUE 
HYPOTHECAE DENTUR NEQUE 
OMNINO ALIENENTUR A VIRO 


APOZ MHAE ZYNAINOYZHZ:5NEC CONSENTIENTE UXORE, 


THZ l'YNAIKOZ. IIAHN EI MH 
META TAYTA TO IKANON rE- 
NHTAI AYTHI- TA AYTA AE 
KPATEIN KAT EIII TH3 
IIPOIKOZ. 


'O avrós Bacideve "loüvrz vQ dvioborárg énápyo 
Tdv ávatolixüv ngaerogicv TO É', &xtó vraraw xal 
mtarpixiq. 


(Heooiuiov.) Iüyua Éienvov yiveacas naSóv- 


NISI POSTEA SATISFIERI POS- 
SIT UXORI; HAEC VERO VALERE 
ETIAM IN DOTE R 


20 


Imp. lustinianus Aug. lohann, pp. Orientis secundo. 


(Praefatio. Causam miserandam fieri cogno- 


r6 dg! vuiv avrois t7& vmoO«4cus xir Oaíane éxsivo 25 scentes coram nobis ipsis negotio moto illud quidem 


niv émnvooDoGgausv vv mQosrxovra Tgónov, vónq 
dà ysrixQ) uériusv T6 TOitótac vrtodécte, rovro à 
TO OvrüOiOudvor ruv. 


correximus competenti modo, lege autem generali 
emendamus huiusmodi negotia, hoc quod moris est 
nostri. 


CAPUT 1. 


xal Duczilouev, sk wie ip dc neoyapiaíay Et sancimus, si quis conscripserit antenuptialera 
Jogscv Zyovv iv 0i yápov Ongsdw (ovra yàg «9-30 vel propter nuptias donationem (sic enim eam opor- 


Nov. LXI (Authent, LXII « Coll. V tit. 14: gloss.) Graece extat in ML, prooemio et epilogo omissis in B 29, 1, 
item decurtatum et passim mutatum in Epanagoge 19, 3. — — Epit. Theod. 61 (inde Prochiron 9, 13), Athan. 10, 3. 
Julian. const. LV. 





Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 
omnibus manifesia faciat more solito. edictis per provincias usa, ut nullam ex gentibus lateat. quicquam 
eorum quae a nobis sancita sunt. Nam in hac felici urbe gloriosissimus praefectus haec proponet. 


LXI. 
NE RES IMMOBILES DONATIONIS ANTE NUPTIAS AUT PIGNORI 
OBLIGENTUR AUT OMNINO ALIENENTUR A VIRO NE CONSEN. 
TIENTE QUIDEM MULIERE, NISI EI POSTEA SATISFIAT, UTQUE 
EADEM ETIAM IN DOTE VALEANT. 
ldem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ezxconsuli et patricio. 


Praefatio. Rem deplorandam committi certiores facti causa coram nobis ipsis agitata illam 
quidem idoneo modo emendavimus, lege autem generali eiusmodi causas, qui nobis mos est, persequimur. 


Alque sancimus, si quis antenuptialem. donationem vel propter nuptias donationem (ila. enini 


1 Énayos) praefectus urbis i mgosP rom L || subscr. 
dat. — 9 auno II c] dat. k. dec. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
aug. XI post Bilisariu uo. conss. ann. II. M. é£egorvijdy 
nml QexsuBoi uera vrravelav Bsiagagíov x0 B^ Theod. 
dat. po. uilisarii iterum Jul. dat. post cona. uilisarii (bili- 
sarii *) Zul.P*, om. Ath. | l1 rubr. "Dora và axívyva tov 
wow Jj j$ moouxós unà cuvaiwovGre T6 yvvaixóg 
éxstOwbig Das unte (leg. undi) vnoviOaoSDa: eod. | 
12 uris — 13 arce ML Be] uj; — undi Ath. | 14 avdpós 
— 20 somos] evdgós xai và éErs Ath. || 15 und Theod.] 
usta MLB | V7 yévgzas avri; L] avr? yévrvai B, om. M | 
18 và avrà] ravra D! haec (i, e. ravra) e | 21 éxápxo 
Serimger] vnágyo ML || 25 ég' zuiv M] i9 ziv L fort. 
n. 


rectius (cf. 327, 21) | 26 4nnvogOaaagnav L || 21 uettutv 
Lj 29 sgoyamiaíav] mgocanaioy D! m.1 | 30 Qwpsav 
utrogue loco habent MB, priore loco om. Lg, altero Epan. 








1 eminentia] conuenientia V | uisi V || 7 praeponet 
subscriptionem dedimus ex V et Bamb. 1 || CP. om. V 
impr. don. Iust. V impr. dominus lustinianus Bamb. I 
8 p.c. V] cp. Bam. I | Bilisari Bamb. I Bilisiario V 
10 sg. Ry LXII V | 12 donationes V | 16 ni V! || 17 haeo 
uero in dote ualere A p lobanni pp. om. V, Orien- 
tis om. & | 27 modis V' | 29 antejanuptialem R* ji 
30 uel R) aut V T | sio enim eam et 330,2 faciens — 
patre (purte V!) in ras. acr. V 

42 


Nov. LXI 1 


xegnvas nüllov xaliaÓn: vevouoOstíxausv), sírs 
avrós vzio ÁavroU roUtO mOiOw sits xal érígov yeá- 
goriow 5 margos 7 urrgos 7 Gvyyevaw Jj xal Lévow 
TvyÓv, &i Tig TOÍvvV TOIOUTÓ T& TtOLjOEL8 xal ygdvpeie 
Dogsáv, dv f) xai v« tÀv dxiviyrov éaviv, árayogsto- 
uev abrQ T vxoríOecOa. v0 Àowtóv TÓ mQüyua cTÜ 
xavaysygauuévoy sie sgoyapiaíay Oogaiy 5j bxstoitiv 
OÀow. *O yop GmaL oig deguoié vr€ mpoyagsaías 
Smrüc Évoyov yevóusvov ovx áw si mosrxov dx- 
ztoiiG Ov, mets Tüv yvvaixa azoaívovros TvyOv TOU 
xégüovs, Oztep «vrjj ztpostyss vv zooyapia(av Qogsav, 
Qveyepaivaww ovy svpícxovgav TO zmpüyua dv vj ToU 
&vipos mequvaiq, &ÀÀ' fj dxnowjDOiv alles y vmo- 
T&Üé», xai Üvvaroig; (ws mosomtO, os Éxsivp dià 
Tà$ rOvcUTaS aír(ag fj ravroios agarov slvas trw dx- 
Bixrsiw 5 Dvsxolor xai Oixatyplov Ocouévny, éov 
l avróDev éavry BonOTGa. "frs rovro Té- 
cm, xai ó uerà ravra GvuBálÀAev ovo, c eire 
ovi» tics vzoOTxnv Ey, ovdiv rovrov» ógshos Kfes 


mavréÀli, dÀÀ' dv (aq rois dygagous vs xai ággfyrow 20 


Kara, rà dni vovrQ ytygauuéva T, gvuntqovrnuéva, 
xai gviavréaOo Tjj Ethan gs x£os. oxi "n. 49o- 
Éav ruiv &no rQóztov nezowxtvas tiis vOv rjustéQov 
Dixag rov, oizsQ xai aviy» TZ» in rem cai yvraidli 
psrà TZv TOU 

dedoixag, Ücgeas" Omne ópOas dyyugiaDiv alva. và 
TOv uetà vavra Dixazóvrav vnó ztsgsrroTépae DzO dv 
TwvOos dxQifeag maQaoara. xal gf vwwag odovc 


330 


UT IMMOBILIA ANTENUPTIALIS 





tere magis vocari decrevimus), sive ipse pro se hoc 
faciens sive etiam altero scribente, aut patre aut 
matre aut cognatis aut extraneis forte, si quis igitur 
tale aliquid fecerit et scripserit donationem, in qu& 


5etiam aliquid immobilium est, interdicimus ei aut 


supponere de cetero rem conscriptam in antenuptiali 
donatione aut alienare omuino. Quod enim semel 
vinculis sponsaliciae largitatis obligatum est, non 
erit conveniens alienari, ut mulier veniente forsitan 


10lucro quod ei confert antenuptialis donatio, difficul- 


tatem patiatur non inveniens rem in viri substantia, 
cum sit alienata aliis aut supposita, et potentibus 
forte personis, quatenus illi propter huiusmodi cau- 
sas aut sit modis omnibus inadibilis vindicatio aut 


15 difficilis et litibus egeat, dum ex hoc ipso sit ad- 


iuvanda. 

1 Quapropter hoc observetur, et qui post haec con- 
traxerit sciat quia, sive emptionem sive hypothecam 
habeat, nihil horum utilitatis habebit omnino, sed 
aequalia erunt non scriptis nec dictis quae super 
hoc scripta sunt aut convenerunt, et servetur uxori 
lucrum. Non enim videntur nobis immoderate fe- 
cisse quidam nostrorum iudicum, qui etiam ipsam in 
rem mulieribus post matrimonii transactionem in 


yánov QiáÀvcuw dmi 15$ mpoyapia(ac 25 sponsalicia largitate dederunt, quod recte incobatum 


deinde & posteris iudicibus quasi pro superv&cane& 
uadam subtilitate contemptum est. Et non quas- 
libet vias inveniant artificiosas sumentes hypothecas 


dirvpigxéroogav oí vàg Terfgvaguévas Aaufávovtes ra rig mulieres consentire et ita proprio c&- 
30 


imoÓ/xas vQ mapagxevdLem vàs yvvaixag Gvvaiveiv, 
xal ovro TüGw oixsicw dxrtistuv Üixaiam, Gvvaiva- 
cie yàg bxl cav ovotrow fj eie vnoOvxnv Tj ale avv 
5j tie dÀÀp» éxmoincww ysypauuévm vóv Àaufávovia 
ztavreÀlos ovx dv óvrGsiv, 8i mogamaE Tà T9 Qvvau- 


ere iure. Consensus enim in talibus aut in hypo- 
thecam aut in venditionem aut in aliam alienationem 
conscriptus percipienti omnino non proderit, si semei 
consensus fiat, sed sicut in intercessionibus scripsi- 
mus, ut oporteat biennii tempore existente rursus 


végecs yévovro* àÀA' cemeQ imi vow intercessionow 35 aliam professionem scribi confirmantem consensum, 


dygéwaguev xó Ósiw Ouerove UoreQov xgóvov magióv. 
Toi avOi érígav Ouoloylav ypág&w  BeBaiovcav cv 
GvvaivesGir xal TóTa& wvQuov slvaa vÓ yivOusvov, ovra 


et tunc ratum esse quod factum est, sic et in hoc fiat, 





potius eam appellandam esse lege constituimus) conscripserit, sive ipse pro se hoc faciat sive etiam alter 
scribat, sive pater sive maler sive cognati sive forte etiam extranei, $i quis igitur tale quid fecerit et 
scripserit donationem, in qua etiam res immobilis est, vetamus eum posthac rem in donationem ante 
nuptias conscriptam aut pignori obligare aut omnino alienare. Quod enim semel vinculis donationis ante 
nuptias obnoxium est factum, non decet alienari, unde mulier obveniente forsitan lucro. quod ei confert 
donationem anle nuptias, graviter ferat quod rem non reperiat in bonis mariti, sed vel alienatam aliis vel 
obligatam, idque potentibus fortasse personis, ut illi propter eiusmodi causas aut omnino aditus non pateat 
l ad vindicationem aut ea difficilis sit et iudiciis egcat, cum liceat ilico ei auxilium ferre. Itaque hoc ob- 
servetur, et qui posthac contraxerit sciat, sive emptionem sive hypothecam habeat, nullam se hinc omnino 
utilitatem habiturum, sed pari loco atque quae non scripta quaeque non dicta sint ea fore quae de hoc 
scripla vel conventa erunt, atque mulieri lucrum custodiatur. — Neque enim. perperam fecisse quidam ex 
nostris iudicibus nobis visi sunt, qui quidem ipsam in rem actionem mulieribus post solutum matrimonium 
in donatione ante nuptias dederunt; quod recte traditum ab iis qui postea iudicabant ex supervacanea 
nescio qua subüilitate spretum est. .Neve quas vias excogitent qui artificis paratas hypothecas accipiunt, 
dum efficiunt ut mulieres consentiant a(que ita suis iuribus priventur. Consensus enim de eiusmodi rebus 
vel in hypothecam vel in emptionem vel in aliam alienationem scripto consignatus eum qui acceperit omnino 
non iuvabit, si semel tantum consensus datus sit. Sed 


: u wemadmodum de intercessionibus. scripsimus, 
biennio inde transacto rursus aliam professionem scribi 


am esse quae consensum confirmet, ac tum 


1 xorvas om. Epan. | vevouoOetrxausv] Cod. 5, $, 20 | 
2 $xip avrov Dí Epan. || 4 roívvr et t« om. Epan. | éxrodf- 
ccev B!| 17] 7 xai L110 dave — 17 Bon97,0as om. Epan.|| 
11 zv ztgoyauiaiav Qapeáv] antenuptialis donatio (i. e. 
9 poyagaaía Sosa) c | 165g. 4£óv — Bon9aa« M (c)] 
4E ov — BorOrausv BL | 17 "20:5 — 19 Éyoi] Toro 
ovv o0 rÀw slgnuévov vi magaüsyóusvos, o sva vrro- 
Our ÉKyoi 3; GÀ vgónq vouits. avrov TO wvgos Aa- 
Briv. Epan. || 18 evuBaAAm» MB!] avuaAov LB (c) | 
19 àvzv] àv L' | 21 fero L | vov" L' vovzov L* vov- 
vc Epan. | 22 gvAattao 9a: Epan. | o50à — 36 rtagióv- 
10$ av9us] & dà xal Lavros xov dvÓpos vj sgáce cns 
mpoyauaaías dogeüg 7 yvwi, GvvawéGas meigÓT,, ovx 
Kogartas 7, 10«av 1r xgübis* Oei yàg, xaDànsg xal éni t7: 
ztQoixóe, Dusrove avOue magióvros yoóvov Epan. | KdoEev 
L | 23 vives B! rivac L | 24 avroi L | in rem M, s.v. L*] 
ayayy» L'B | 26 éixeionóiv L | 21 $nó nsgervové- | 
ry M) $nip negirrorégas LBe | 28 nageoporo Df | 
29 vexvacpévas AauBavoyras M | 30 v9 MB!) «o LBf | 





33 yeyganuévns ? L! yeygauuévv B! | 34 vae» BU] 
35 intercessióvow M (vregxsoaióvov Bí. ivregxsaióvorv 
B! ávtipomijosow L, in marg. B! | 36 dygdwausv| Cod. 4, 
29,22 || verspov om.c | 37 12»] v2 L'| 38 yevógevor 
malit Heimbuch | oUvo — 331, 4 avvaivsciw om. Epan. 


2 faciens mà siue (sic) R | 3 quid R' | 9 ueniente 
V*T] inueniente R'V* inueniens R* eveniente eulg. | 
forsitam V | 10 lucrum R | 11 patiatur] dona patiatur 
V! | 12 et Osenbrüggen] aut libri | 13 persone R' | 
ilis R' | 14 omnibus modis A] inadibilis A vu/g.] in- 
abilis V7Z | 18 ypotheca V | 19 orum V [ 21 et T] 
ut V| 23 qui etiam om. 2j in rem R] in rem actionem 
VT vulg. | 26 superuaceea V! superuacua V?| 28 uias] 
causas A! [| inueniant artificiosas inueniant A* | 30 con- 
census V | aut in] in om. R* | 33 in om. R' | 34 ex- 
rey Qsenbrüggen || rursus] et rursus R | 36 fiat] factum 

t 


DONATIONIS NEQUE HYPOTHECAE 


9 xávraÓa yuvéaO n, xal sl avvaiwéceuv. fj yvvr, 
xarà 1Ó TÀw intercessiono» oyjua &cto mavTtlOs 
abzui$, i nij xai Qevtágay, xaDansg siztóvres £pOr- 
uir, ztOinOraro Gvraiviciv. Tt0ÀÀA yag üv dx marre 
av9ve dxohs duagrnOtin, je yvvaixog T és oV 
GvvorxoUvTOS 7 ánrrus Qqdlos vmayou£vyé xal Tav 
obxaieor dushovans Üixcimw, xataoxemtouévg dà dv 
mÀiiovi ygürq) Ti» vztéDeGiw yévoivo üv éavrr daqa- 
8$ Aseréga. náÁnv ové vov:o anAos Odousv, aAÀA 
TyvixaUra TZ]bv yvvaixn vzu0 rv dx Tie Üsvtégag Gvp- 
eiwégso gyoutv Lnuíav, nvixa lori Érsga máy- 
pata, ££ av Ovratoy avtj t0 íxavóv yevéaDas 10V 
mépuyousrov Y]  mgoyapiaía ÜwegsQ  mQáyuaros 

mpayuóTay dxivztow vq" érégov xareyouévaw dud 
Tóv Té ÉxmowjOscS 5 VrOUTre rQÓztOv. éntitouys ai 
urdiv Éregov magilaimoito, ov0À ovra BAiünv vmo- 
paires 05v yevaixa gvyyapgovusv, aALa xav ei Dic xav 
ai Tt0ÀÀdxig Gvvaivégéis, 10 zxoityna sis Tov T76 inter- 
cessionos gsgéaOv Aóyor, xai £ara zavrayodev avry; 
10 xégdos dv dagaÀsi xsíuevor, t gaveír undiv vn0- 
daksunuévov Frsgov dgxoUr ngos TQv TL mrQoyapiatas 
dogiàüs mogórra. Kai ravi gaguav 0v uóvor xrjdó- 
nro: TOV yvvaixov, tAÀA xai stoÀÀAq pallo» TÀvw àv- 
dpür vow ta)ta mztoi0Uvrow, siye ix olv xai aye- 


331 


Nov. LXI 1 


2 et si consentiat mulier, secuudum speciem in 
intercessionibus sit omnino idemnis, nisi etiam se- 
cundum, sicuti praediximus, celebraverit consensum, 
Plurima namque ex primo mox auditu delinquuntur, 
5 muliere quippe mariti seductionibus facile decepta et 
propria neglegente iur&à, cum vero in plurimo tem- 
pore cogitaverit pro negotio, fiet forsitan cautior. 


8 Verumtamen neque hoc simpliciter damus, sed 


l0tunc mulierem ex secundo consensu damno summit- 


timus, dum sunt aliae res, ex quibus possibile est 
ei satisfieri pro re vel rebus immobilibus quae in 
antenuptiali donatione continentur et quae ab alio 
detinentur propter alienationis aut suppositionis mo- 


15dum: alioquin si nihil aliud supersit, neque sic 


laesionem sustinere mulierem permittimus, sed licet 
secundo vel si frequenter consentiat, causa ad inter- 
cessionis feratur rationem, et sit omnino ei lucrum 
sub cautela positum, nisi apparuerit relictum aliud 


20 sufficiens ad antenuptialis largitatis quantitatem. Et 


haec dicimus non solum parceutes mulieribus, sed 
multo potius viris talia facientibus, siquidem ex 
multis et paene plurimis casibus communibus filiis 
antenuptialis donationis servantur res, et rursus eae 


dov aw nÀtiotwv Dspárow Tos xoiwvois saui rà 15$ 25 manent apud substantiam viri eiusque successionem 


mpoyaganíag Dass qukirTévas ghQtypara, xal avis 
ravra u£ves maga Tj ovsíq ToU avógos xal vj dxtivov 
Sadoxr, £x Tavrré T5 TaQatrQnssos , [rir] Ovugé- 
govra Tóv vóuov 1j TS yvvaocd TQ 15 dvwlpi xarà 


ex bac observatione, ideoque utilis lex est et uxori 
et marito secundum has satisdationes. Et multo 
potius haec in dote valebunt, si quid dotis aut alie- 
netur aut supponatur: iam enim haec suificienter 


Tovrows TOU6 AoywgpoUs xadecraver, xdi noli uni-30 delimata atque sancita sunt. 


Àov ravra émi tis mgoixóg xgaréiv, éizrQ Tivà TT 
zgoixós Jj betoijgtusv T] vmuodorro* ZÓr ydg rà TOi- 
avta ixavds maQusigyrgras xai vevopgodétrva. 

4 LÀÀ' oíd8 avrov rw avuBalAlóvrov xaDOánct 


4 Sed neque ipsos contrahentes omnino neglexi- 


dusÀovgsv. si yaQ xci vjv émi voírow dvoyzv 0cov 35 mus. Nam si etiam super his obligationem quantum 


mpoós Tà$ yvvaixas dogrróv T£ xai aygagov elvea Bov- 
laa, 4ÀÀ  avrovs rovs ávOgag éni vois aAAow av- 


v. 17 sg. argumentum citatur '"Ponaí 25,4 


ad mulieres neque dictam neque scriptam esse vo- 
lumus, et ipsos viros in aliis eorum rebus obligari 





2 ratum esse quod factum sit, ita hic quoque fiat, 


et si mulier consenserit, secundum intercessionum 


speciem esto omnino indemnis, nisi, uti modo diximus, etiam secundum consensum dederit. Multa enim 
ex primo síatim auditu peccentur, cum mulier vel meiu coniugis vel fraudibus facile inducatur et sua 
8 iura neglegat, quae si per longius tempus causam secum reputet, tutor a se ipsa futura sit.— Quam- 
quam ne hoc quidem simpliciter concedimus, sed (um demum mulierem quod ea secundo con- 
fensu oritur subicimus, cum aliae res praesto sunt, ez quibus ei satisfieri possit pro re vel rebus im- 
mobilibus quae coniinentur in donatione ante nuptias, sí per alienationis aut obligationis modum ab alio 
detinentur. Alioqui si nihil aliud supersit, ne ita quidem damnum subire mulierem patimur; sed quamvis 
bis vel etiam saepius consenserit, res ad rationem intercessionis referatur, et lucrum ei undique in tuto 
positum sit, si appareat nihil aliud relictum esse quod ad quantitatem donationis ante nuptias sufficiat. 
Atque haec dicimus non solum ut prospiciamus mulieribus, sed multo magis etiam viris qui ista faciunt: 
si quidem in multis et. fere. plurimis casibus liberis communibus res donationis ante nuptias servantur, 
eaeque rursus apud substantiam viri el successionem eius manent ex hac observatione, ita ut lex et mulieri 
et viro secundum has rationes utilis existat. A(que multo magis haec in dote valeant, si quas res dolales 
4 vel alienaverit vel obligaverit: talia enim iam satis elaborata et legibus constituta sunt. — Sed ne 
ipsos quidem contrahentes plane neglegimus. Nam quamquam obligationem de his factam quantum ad 
mulieres pro non dicia nec scripla esse volumus, at ipsos maritos in reliquis eorum rebus alienationis vel 





| yevéia9o L| 2 intercessionon M ívterxsagióvow L 
ivvsgxecaióvo Bí ivrsgxecióvo B! | 3 báo B! | 
xai om. B! | 5 7 dn] 7; 9à ei B! m.1 quippe c | 6 * 
&xaty Epan., 7j om. e | 1 oixeia] idieow B! | 105g. vnà 
Ty» — Duuíav] dià Tzv Devrégav avvalvscew tts bn- 
*rGiog zav0uev Epam, | tZ$ om. M* || 12 rov] vx 
Tov Épan. g| 14 sg. $g' érégov — cgóztov om. Épon. 
xarsxouévov B! | 16 meguAinono B! | 17 xáy ei dic xà» 
4b M(c)) xav 7 ie 7 pan. xv dic 7) xaÀ L xay dis 
7B j 18 intercessionos M ivtercessicovs L, ivragxsaaio- 
vos D. ivregxeaiovos B! avatirraews Epan. | 19 xai 
faxo — 33 vevouoOévnvai] d&v 0à 10 (xavov 12$ mo- 
yapiaíag o siprras Ücopeüs dx vàw rov avdpós axi- 
wgtuv maypátmy T7 xiwvntüw jerü 5v Üsvrégav 
€vraivediv xai trjv dx 17$ Duevías dagáAsay. sUpsD m, 
dogiaDa: xskevousv v5Xv dxnoincw Epan. | avrz Bc] 
ravrr ML | 20 év acqaádsía L* sub cautela c | 21 ag- 
xov jn | 15$ om. L | 21 uve LBs] uévaw. M [| a5 
baívov Qiadoz7 (&iadogz» L!) MLBfe] x5s éxaivov Qia- 


Sox (B'*) cum Haloandro vulg. || 29 tj vs] ve om. LB! 
30 rovs Aoyicuove rovrovs B! | 31 dni vis] dni «5 L 
xgarsiy] sodvrtiv. Bí (egaret malit Zachariae; sed cf. 
329, 19 et Julian.) | 33 vonoOérr ras L. Cf. Cod.5,13,1 $15. 
12,30 | 35 «&. yap xal MLBfg] cs yàg xai B! àÀV 
deneg Epan. ten L* | 36 Boviiut da selva, B! || 
31 aÀÀ' M] oUros aAÀ' (aA in litura) L ovvos B ovra 
wai Epanm. et & 


1 in om. R[ 4 plurima V] plura RT | 6 proprio V | 
iure V eura R? | 7 fiet] sct et 4 || 9 sed] et V | 12 re 
vel] rei £! | 13 et quae ab alio detinentur om. V || 15 sic] 
sit V? | 18 ratione V! | 19 apparuerit R vulg.] apparuit 
VT | relictum] nichil relictum V [ 21 pareontee V! 
parentes T! | 22 *ex] et libri | 23 et om. V || paene 
om. R | 24 hee maneant 7^ heo manent T «« manent V* 
remanent V* | 25 uiri eius eiusque Z* [ 26 ideo V || est et] 
est R' est ut. K* | 30 sancta V | 35 obligatione V! || 
37 ect RV] sed T 

42* 


»- 


- 


Nov. LXII pr. 1 


1TÀw mgaypagiv dvíyeG Oa, Üksanitousv mpogqacu v7» 
Pendet 5 rüe vmoÓYvxme, rais udv en quic. 
Tovreé TO dm' avroi; role dxiviro:s mQdyuaci cie 
mpoyauaaíag Dogsás Üíxauov axasvovrOur vov, dxsivoss 
di r0 apuólov Óxmov dx vv avuoAainv, 0cov dl 
TOi; dÀlow avrov may pags" mávrOv tdw Tj mgowxi 
Oedouévor iÓn map muov mgovoniov dxi t5: éav- 
TOv usvóvrtow (Gyvos, Orav y) yvvr, xevoir. rois ydo 
GÀÀloue ünaci mÀnv TT aixO$ TÓ TOi0VTO TtQOvPÓ- 
juov. oUra. dE ágyrs Dedoxauev ovra viv Oidopuev. 
(Enikoyos.) 'H toivvy a7 Vnsooyi; xà magagtávta 
Tuiv xai Qià voUVUs vov Üsíov ünlovusva vóuov aad: 
TtOijgátm gavspà xatà TÓv vevopaGuévov ToómOv xr- 
Q'ypasc. xarà và; dmapyías xoopévn, ers urÜiv 
TOv dOvàv DalaOsiv va mag! fuv OuomiaOévra. 15 
di yàg r$ eviaiuovos raítns nóAsos Ó dvOobóraros 
Knxagyos ravra mgoOrosn. — Dat. k. Dec. CP. (imp.) 
dn. Tastiniani pp. Aug. ann. XL, post cons. Belisarii 
v. €. (ann, IL.) [a. 531] 


5 


10 


LXII. 


332 


DE SENATORIBUS 


volumus occasione alienationis &ut hypothecae, mu- 
lieribus quidem servantes in ipsis immobilibus rebus 
sponsaliciae largitatis ius innovatum, viris autem 
competens ius ex documentis, quantum in aliis rebus 
suis, omnibus privilegiis doti datis jam a nobis in 
sua firmitate manentibus, quando mulier moverit. 
Aliis enim omnibus praeter mulierem huiusmodi pri- 
vilegia nec ex antiquo dedimus neque nunc damus. 


(Epilozus.) Tua igitur eminentia quae placu- 
erunt nobis et per banc sacram declarata sunt legem 
omnibus faciat manifesta secundum sollemnem mo- 
dum praeceptis per provincias utens, ut nullam 
gentium lateat, quae a nobis sancita sunt. In hac 
enim felicissima civitate gloriosissimus praefectus 
urbis haec proponet. 


Auth. LXIV 


DE SENATORIDUS. 
Idem Aug. Iohanni pp. (1L) 


(Praefatio. Antiquissimis temporibus Romani senatus auctoritas tanto vigore potestatis effulsit, 
ut eius gubernatione domi forisque habita iugo Romano omnis mundus subiceretur, non solum ad ortus 
solis et occasus, sed etiam in "— latus orbis terrae Romana dicione propagata: communi etenim se- 


natus consilio omnia agebantur. ostea vero 
senatus felicitate reipublicae translatum est, even 
suerint, omnia facerent quae vox im 


dt ut 


eorum dispositionibus oboedirent, reliquis senatoribus in quiete degentibus 
causas sibi mandatas deposuerint, in principali maneat voluntate, utrum velit 


ad maiestatem imperatoriam ius populi Romani et 
ii, quos ipsi elegerint et administrationibus praepo- 


eis iniunxisset, et militiae sub eis constituerentur et cetera 


et posteaquam administratores 
eos laborioso cingulo liberatos 


ad senatus securitatem remittere an aliis actibus destinare. 


CAPUT I. 
In praesenti itaque multis variisque actibus urgentibus, quos nostra maiestas bello ac pace indefesse 


e noscitur, pars vacantium senatorum in nimiam deminutionem pervenit hocque summam 
ldeoque et eam quibus oportet modis ampliare nostro 


uriam et non curiosae conversationia remedium. 


utavit in- 


molimento visum est et homines nobilitate et summa opinione egregios ei adsignare, quatenus una quidem 
nostri senatus pars per administrationes suam ostendat sagacitatem, altera vero, quae in quiete degit, alio 


modo suum ingenium reipublicae valeat exhibere. 


Et quia magna utilitas ex iudicandi sinceritate reipublicae nostrae cedit, quaedam autem causae post 
appellationes iudicibus porrectas in sacrum nostri numinis consistorium inferuntur et a nostris proceribus 


Nov. LXII (— Authent. LXIV) Latine tantum extat in V (7 &B ovy svoéOn v vàw nei [vos st 
Tàv Krüger) avyxAnvixaw M in marg). — Epit. Theod. 62 (inde B 6,1,13—11 et L), Athan. 22,8. — Iulian. 
VI. 


d nel 
const. L 


Zachariae, 





Olhecae nomine teneri sancimus, 
nuptias integrum servemus, illis autem ius quod ex 


quo mulieribus quidem ius in ipsis rebus immobilibus donationis ante 


instrumentis competit, quantum ad reliquas eorum 


re3; ut tamen omnia privilegia quae doti iam a nobis data sunt in suo robore mancant, $i mulier actio- 


nem moveat, 
nunc damus. 


Epilogus. Tua igitur sublimitas quae placuerunt nobis et per hanc sacram legem 


Nam ceteris omnibus. praeter. mulierem tale privilegium neque ab initio dedimus neque 


declarantur 


omnibus manifesta faciat secundum morem solitum edictis per provincias usa, ut nullam ex gentibus la- 


teant quae a nobis sancita sunt. 





1 Ssonítouev M) BovióusPa LB Epan. c | 3 &x' av- 
voW| éni B| 10 o5re — ovre Epan.] ovdi (ovà' L) — 
ovdi ML B | Iulian. in fine add. Haeo autem consti- 
tutio non in praeteritis, sed in futuris casibus valeat. || 
17 fnapzos] praefectus urbis g | subscr. om. | k. deo. 
M Ath.] k. sept. (sep. ? setep ^) Zul.*P* urvi OexeuBoig: 
Theod. | CP. dn. Iustiniani pP. aug. ann. ll (sic) M. Ba- 
cilaías "lovariviavoU v ia^. Ath, om. rell. | 18 nara 
vmartíav Beligaoíov TO B' ivd. a' (sa' cod.) Theod. 
parà vi» vzareiay Bslagapíov vo B' Ath. post bilisariu 
uc. conss. M post cous. uilisari Jui,^P* 





1 alienationes V* | 3 uiris] iuris RV" illis vulg. ! 
45g. rebus suis. Omnibus A vuilg.] rebus omnibus suis V || 
7 priuilegium R* | 11 quae placuerunt] complacuerunt 





Nam in hac felici urbe gloriosissimus praefectus haec proponet. 


V] 14 nullam Vvulg.] nullum RT | 15 lateant vulg. | 
16 praefectus urbis] prae V || 17 hoo proponet (hoe pro 
in ras.) V | 21 rubr. De senatoribus (ITegi avyxAmrrixam 
M marg., Ath., Theod. secundum L, ITegi a av errore 
Theod. cod.) om. V, De ordine senatus (loss. Paris. ap. 
Biener. Gesch. d. Nov. p. 544 m. i (er. Julian. c. 200 De 
ordine senatorum) ! 22 II. add. Zachariae | 24 foris- 
quae V | 25 romano V. | 26 quam) quod V quum Biener 
p. 495 | 27 hii V hi vulg. | ipsi] imperatores Biener; sed 
ef. ad 307,11 || elegerint Biener] elegenter V |] 28 in- 
iuxisset V | 29 reliquiis V || quieta V* | 32 vigentibus 
Biener male | indefessa egerere V, corr. Beck | 33 in 
nimia deminutione V, corr. Biener | hocque summam 
Biener] hoe quae sua. V [ 34 ideoque 5is scr. V | 35 mo- 
limento Zachariae] monumento V | 38 it Beck 
temere | 39 nostri Biener] nostrum 


DE SENATORIBUS 333 Nov. LXII 1. 2 


examinantur, idcirco nobis (placuit) non solum iudices nostros, sed etiam senatores ad examinandas lites in 
consultationibus convenientes una cum aliis lorentissimis nostris proceribus litium facta trutinare, et quem- 
*dmodum, si quando silentium ob alia una cum conventu fuerit nuntiatum, omnes colliguntur et proceres 
et senatores, ita et nunc, quando silentium tantummodo propter alicuius causae examinationem pronuntie- 
tur, etsi non addatur conventus vocabulum, tamen eos convenire et omnes consedentes quod eis visum 
uerit sub sacrosanctorum evangeliorum praesentia et statuere et ad nostram referre scientiam et sugustae 
maiestatis dispositionem expectare: & ms senatoribus, sed ab utroque ordine, huiusmodi litibus exercendis. 
Melius enim et perpensius amplioribus quam paucis examinantibus ius merum et iustitiae lumen invenitur. 

$ Eo certissimo constituto, quod et in ludis circensibus et quando conventus fuerit nuntiatus, solito more et 
senatores eg carens est et suuin officium exercere. Et hunc quidem praesentis legis articulum ita 
disponimus et constitutione in perpetuum valitura constringimus. 


CAPUT Il. 


Aliud autem capitulum propter honorem dignitates comitantem praesenti lege discernendum esse 
rspeximus. Cum enim inter florentissimos nostri palatii proceres et gloriosissimos senatores quasi quae- 
dam medietas sublimis est praefecturae, sancimus praesulem quidem amplissimi senatus (secundum (quod) 
sibi antiquissimae series memoriae vindicat) urbicariam esse praefecturam et primam sedem ei dedicari, 
autem omnes eminentissimos senatores patricios numerari, videlicet ut, si qui ex his et consulatus 
insignibus decorantur, secundum consulatus ordinem habeant inter se emergentem praerogativam; his pro- 
cul dubio i us in ipso actu consulatum gesserunt aliis omnibus consularibus in suo ordine anteponendis. 
1 Quemadmodum enim inter proceres nostros moris est patriciatus infulas consulari fastigio anteponi, et in 
$ amplissimo senatu idem exemplum observandum est. Cetero omni post patricios consortio tam consula- 
rium quam praefectoriae dignitatis, quibus etiam magistros militum connumeramus nec non viros magni- 
ficos illustres, secundum suae dignitatis tempora in magnam curiam tam convenientibus quam consedentibus 
8 et sententiam ferre habentibus licentiam. — Si quem autem utentem cingulo ex nostra iussione deponere 
cingulum contigerit, non ex hoc fieri eutn deteriorem censemus vel ad inferiorem gradum deduci, sed suam 
tenere etiam in amplissimo senatu praerogativam, quam antea cum cingulo uteretur habuisse noscebatur; 
et si quidem altiore loco condonare voluerimus, hoc eum et in maxima curia beneticio perpotiri. Quos 
enim honoratos vocamus, eos nullam iniuriam perpeti concedimus, ne quod eis pro labore per quietem 
4 praecipuum praemium indulgemus, hoc in deminutionem honoris eorum detrahatur. Gaudeat ita unusquis- 
que sine aliqua laesione beneficio nostro, sive ut agat sive ut requiescat fuerit in eum collatum, cum ne- 
que semper laborare neque semper vacare hominibus libitum esse videtur, sed permutatio et varietas et 
b usus rarior mentes humanas delectant. Si qui autem illustri dignitate decorati sunt, liceat eis patriciatus 
codicillos accipere, etsi non consulares vel praefectorii existant, quod constitutio divae memoriae Zenonis 
irrite postulabat. Sufficit etenim in patriciatus honorem capiendum, ut tantummodo illustri dignitate 
quidam decoretur. Sed etsi hoc ium in quibus praetermissum est, nullum praeiudicium eis qui provecti 
6 sunt generare. Sin vero dignitate donare quosdam voluerimus, illa tamen voluntate ut ilico in senatum 
eos transferamus, eos tantummodo tertiam partem sportularum praestare sancimus, ut et dignitate gaudeant 
et magnum non sentiant detrimentum; aliis videlicet omnibus in provectionibus suis in solidum consuetu- 
dines praestantibus. 

(Epilogus. Quae igitur per hanc divinam legem nostra sanxit aeternitas, sublimitas tua et tuae 
sedis successores et ofücium tuum in omne aevum conservare festinent, poena quinquaginta librarum auri 
eis imminente qui hoc violare temptaverint vel & quoquam violari concesserint. ^ Dat. » kal. Ianuarias CP. 
imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XL, post cons. Belisarii v. c. (anno 1L) [a. 531] 





1 placuit supplevit Biener | 2 trutinare et quemad- 
modum Aeck] trucinare et qui est ad modum V | 3 ob 
alia Zachariae] ab ulla V ab ullo Beck | colleguntur 
V | 4 nuntietur Biener | 5 adatur V (| considentes Biener, 
conscendentes V | 6 *referre (cf. imperatori referant Julian. 
c.199, avagspéaO' Theod.)) praeferre V. perferre vulg. || 
7 8) non & Osenbrüggen, prob. Zachariae | 11 hano con- 
stitutionem V vulg., corr. Zachariae || ualitura V] uali- 
turam vulg. | 12 dignitatef (sic) V^ dignitatis V? [ legem 
V| disscerendum V, corr. Beck | 14 *sublima V sub- 
limi Z/eimbach | sublimissima est praefeotura Biener | 
14 " *quod sibi] sibi V quod Zachariae || 15 uindica- 
tur bicariam V vindicatur urbicariam vulg. | sedere V || 
16 qui BHiener] quis V | 17 insingnibus V | eme gen- 


tem (sic) V | 20 amplissimos V | 21 ag. magnificos et . 


illustres Beck | 22 maginam V | 23 cingulo Biener] 
cingulum V | 28 ita] /eg. itaque? [ 30 laborare neque 
semper Biener] labore semper neque V | 31 UEM 
(patriaias V^) V, corr. Biener [ 32 prefectorie V | Zeno- 
nis] Cod. 12, 3, 3 | 33 irrite] inirrite V non rite Zeim- 
bach, minus rite Zachariae | *ut] sit V si vu/g. | 34 qui- 
bus] quibusdam Biener | est Biener] et V | 35 generari 
Biener | senatum Beck] senatu V j 41 imminenda V, 
corr. Biener || temptauerit V | subscr. dat. kal. ianuaria 
cap. imp. doni Iustin. pp. aug. anno XI. p. consul. bil. 
vic. V éfegarÓ7 unvi (avovagip utt 17v vravelav 
Beugagíov v0 B Theod. dygágr, xaivüaw 'lavovag. 
Baaidsías "Iovativiavoi usta 17v. Pnasiav Belagagiov 
Ath. dat. post cons. uilisarii Jul."*, Numerum excidisse ante 
kal. vidit Biener, v. kal. scr. Zachariae 


10 


15 


35 


Nov. LXIII pr. 1 


&r 
IIEPI KAINOTOMI9N TH3 EIII 
OAAAZZAN AIIOWEQ Z. 


'O avtós Bacihevé oyyivp énápyg *üs svÜainovos 


TaUT/4sS zOÀSnsg. b 


(Hgooiusov.) Ilgàyua doAigas yevóusvor xi vai- 
Tn6 T5$ BaciA(dog motns megi vüS TOw Oixcv oixo- 
Bouàs àvaatrihaa xci ézavopdunga: Díxaww rnyrgá- 
utOa, dns yap jrrois u£rgois Oveatávai tovs oixove 
dÀÀ TAa 
Aéys, xai Zusig 0à toi0UTO T« vevonoD'erixauev, én- 
pxre, di mure dni Tavrns T5e Haciidos OÀews ur) 

(vag Oa tiva éxatov nodo saw xot Carus 
dxoviw, ngdyuaros yagitGTáTOV, dypiv uiv (aes xai 


334 


DE NOVI OPERIS NUNTIATIONE« 


LXHL Auth. LXVI. Coll. V tit. 15 


R DE NOVI OPERIS NUNTIA- 
TIONE MARINI ASPECTUS KR 


imp. lustinianus Aug. Longino praefecto urbis 
Constantinopolis. 

(Praefatio. Causam quae dolose fit in hac 
regia civitate circa domuui aedificia cohibere et 
emendare iustum credimus. Quia enim certis men- 
suris distare domos ab invicem Zenonis piae memo- 


w 5 Znvavos ToU T$ evasBois Ar&eos Diicabie 10 riae constitutio dicit, sed et nos aliquid tale sanci- 


vimus, sequitur autem in hac regia urbe non posse 
aliquem intra centum pedes prohibere maris aspectum, 
rem gratissimam: oportebat quidem forsan et ex 
ampliori mensura aspectus eis patere et non eos 


dx nisioros udrgov ra$ a7tOwyue avrOis üv&qg)c xai 15 prohibere, sed tamen et in hoc inopinabili quadam 


A5 Tavrag xaáónw, mAZv aAÀX xai vOUrO mapadóoEq 
Tivi ztgosueuryaviras Téyv[p. Tivdg yàg TO tdv éxatOv 
mxoÀGv x«raAwrOvres uétgov 7| xai Bpayv cv« TOVTQ 
noires, elra oixolousiv dxsiae ovüév. Fregov Éyov- 


machinantur arte. Quidam enim centum pedum re- 
linquentes mensuram aut etiam parvum aliquid huic 
&ddentes deinde aedificant ibi nihil aliud habentes, 
sed tamquam aliquod velum tendunt, et cum abstu- 


Tes, GÀÀR waDüneg T« zagazéracua zagareivovres 20 lerint maris aspectum per omnem potestatem, et non 


dnndaw agéAwvras TQ» T5 ÜDaÀévrns Gztoyav xetà 
cücav dfovaíav, o) nayousvow TQ vou Üia TO TOW 
éxaróv modov Óuictrnua KvUov oíxoÜouoUciww axcAv- 
TOS' xai ón&idàv vov [rrovutvov TUxouv, xadaiov- 


repugnantes legi propter centum pedum spatium, 
interius aedificant sine prohibitione; et dum quod 
quaerunt potiuntur, deponunt illud quod propter 
utilitatem ab eis adinventum est, et ita schema cir- 


viv dxsiro 10 uà Tiv ggrtíav avos éz«vevoruévov, 25 cumvenientes omni voluptate extraneas possessorum 


xai ovro TO GyZua dogicapsrOs. zGGTS TéQyeos aÀAÀo- 

TQías Tag Tu xexTüu£vonv xadugtadiv oixías,  OTt6Q 
m P dn. a rv: Y : 

TOV ÁonuoU yivsaÜD'as xar' ovUéva Bovioutita rgónov. 


constituunt domos. Quod de cetero fieri nullo vo- 
lumus modo. 


CAPUT I. 


dÀÀ' ai vu& BoíÀovro vowoUTÓ v« GysÜióGcu xai xa- 


Sed si quis voluerit tale aliquid excogitare et ma- 


xovQyLGas, u9 tOwrUra mGibLéTa, aAA sims Tovrov3Ülignari, non taliter ludat, sed si hoc eguerit pro 


Nov. LX HI (Authent. LX VI — Coll. V tit. 15) Graece extat in ML, maior pars (— 17$ azxóspeoss agrave 335, :) 
in B 58,1,13 (B* p. 394 Zach.). — Epit. Theod. 63, Athan, 21,2. — Julian. const. LVIT. 





LXIII. 
DE NOVIS OPERIBUS PROSPECTUI IN MARE OFFICIENTIBUS. 


ldem Augustus Longino praefecto huius felicis urbis. 


Praefatio. Quod in hac regia civitate fraudulenter fit in. aedificiis exstruendis ut. cohiberemus 
aique emendaremus par esse existimavimus. .Nam cum certis spatiis domos a se invicem distare Zenonis 
piae memoriae consiitutio iubeat, et nos quoque tale quid lege constituerimus, sitque ibi introducium ue 
quis in hac regia civitate intra centum pedes prospectum in mare, rem iucundissimam, impedire possit — 
etsi forte par erat ex: longiore etiam spatio adspectus patere iis neque impediri —, tamen hoc quoque 
singulari quodam artificio ultro attemptatum est. — Nonnulli enim intervallo centum pedum relicto vel adeo 
parvo quodam spatio adiecto nihil aliud quod aedificent habentes, sed quasi Liegen tapetum obtendendo 
ubi prospecium in mare cum omni licentia abstulerunt, non pugnantes cum lege propter intervallum cen- 
fum pedum intus aedificant impune; et posiquam quod quaerunt assecuti. sunt, destruunt illud. quod 
propier hunc usum ab ipsis excogitatum est, aque ita causam commenti omnis voluptalis expertes posses- 


sorum domos reddunt. 


Quod in posterum nullo modo 


eri volumus. 





Verum si quis quid eiusmodi properare et fraudem facere velit, ne talia per ludibrium agat, 


A rubr. ITegi — ànóweess (0waons v. l. Ath.) MLAuU.) Iegi | 
&nóveos J'alaaars Theod. (Iul.) | 4 4dgyo M] vxóggo | 
L | 3 oixodopias B j 10 Zr;vcvos) Cod. S. 10, 12 $4 | vov. | 
— Arbems om. B | 1l voiwovró v« vevouoOarrxapusv] non 
servatur. Nam Cod. 8, 10,13 Àuc non pertinet (cf. B 58, 
11,12), nec rectius nov. 105 intellegit Zachariae | éxrjxras | 
M (sequitur c)) 4xiréraxras L. éztirévQazras B | 12«75 | 
BasiAidos vavirs L| 13 Qalarrne M] Salácons LB 
(id. 21) | 19 oixodousiv M] oixoJouovciw L Bg jj dxsidav. | 
B' | 21 £xnd' àv M] xai 4nsudày LBg | zv om. M || | 
ovi» L | 22 ov M] xai o9 LBe | 23 &vdov oixodouov- | 
vi» MLz] &voixodouovsw. B. 1 21 xadecvaow LB | 
29 vowovr0 om. B | 30 voivo M 


1 Novella LXIII & Auth. LXVI in V repetitur infra | 
inter extravagantes Authentici post nov. X XI f. 184 (— v), 

eodem loco legitur in. FR f. 14, extat etiam in r. f. 88 post. | 
nov. LXVIII (2 Auth. LXX) | RI LXVI V | 2rubr. | 
om. Rv | De operis noui annuntiatione r [ 4 inser. om. r | | 
Impr. Iust. Aug. V] Idem A. Rv | Longini R | 5 Constan- | 





tinopolis V] Constantinopolitane At v | 6 ait r | 7 domum 
R'VvT dom r | ediffitia v (et sic saepius) | 8 oredimus] 
dedimus AT, /eg. oredidimus? | mensuris] mis iuris v | 
9 distrahere v aware r! | domo V | 10 consteseees r 

et om. r || sanctiuimus V] sanccimus (sanotimus v) RTrv 

11 urbe Vvr] ciuitate T | 12 aliquem V] aliquid A v, 
om.r | intra centum] ccotum («— trecentum) r | perhi- 
berer || matris A'| 13 re gratissima r | quidem] quod 
R | forsam r || et om. R | 14 eius R r v! | patere V] par- 
tem. RTrv | 15 perhibere r | et om. A et iu om.v | 
inopinabili Vv] opinabili T' epinabili ' ob mali r [ qua- 
dam V] quodam £v quandam r | 16 machinantur r vulg.] 


| machinatur V machinatus AR dominatur v | artem r 


quidam] quidem clam v | pedum spatium relinquente V. 
17 parvum Osenórüggen] parum bri | aliquid om. r f 
18 aedifieant ibi Beck] edificantibus /ibri | habentes 
aliud v [| 19 aliquid v! [ abstulerit V | 23 potiuntur, de- 
ponunt] potuerint v [| illos A | propter] per r v | 24 adia- 
uentum A Vv] inuentum r | et Vr] set Ev | 25 volüptate 
R*r]| 26 Quod] qui & | 29 Sed] Sed et Jv [ quid V | 
voluerit tale bis scr.v [ 30 luat r | egerunt v 


MARINI ASPECTUBS 


Moro rais dázOeicis, olxov OÀov oíxodDousira xal 
niyps 10V Üiagtruaros maviós (100 Tv éxaóv gauev 
nodg») yopsítc, ràs oixodouías xouDv os dvayxaias 
avtQ xai «maonitürove (couévas' gu; unv dià Tw 
rov ysírovos émigovizv Óuà voVro Gyeduibévo  voi- 
gos xal d emeQ émi Tivos yQags T9» TOuavTQv dxrai- 
vag Qxasapgíaw 7v Spedqenr Tz$ dmóweos agnabéro. 
demtp yup Tové Ti GÀÀa aQgmalLovrae sixótc à70- 
srosgoueD'a xal sois afiove vouilouzv, ovrm xai 
rOv$ TOUTO Téyvcnudvove ovdavos éÀárrtovas &ig waxiíav 
tüv xai rà üÀÀa zxpáynara aomaLóvraow voptopuev, 
ra el xal tQ Gui Ti zoRyna ÀaBeiv wat TQó- 
Ov dgmay?s Üaoprcavr. ev mowUga 5 Yi bonorum 
raptorum uerà 5e tergQazÀagías Émeici st0ivTj, CODE 
eUgi xai TOUrOY üváyxm xÓv vOw0UTÓ T4 mQabavra xai 
xaPiÀeiv &wayxabsGOu. TÓ ztaQ' avTOU yevousvov xal 
éviga neibovi. moivi; Go gporia Ova vovréar. decem 
librarum auri síxojiLouévam tfj DearpaAíg vig Gies 


335 


15 maiori 


Nov. LXIII 1 ep. 


veritate, domum totam aedificet et usque ad spatium 
totum (centum dicimus pedum) tendat, aedificia fa- 
ciens tamquam necessaria sibi et inevitabilia futura, 
non autem propter vicini laesionem construat parie- 


5tes et velut ex quadam pictura talem extendens 


machinationem privationem aspectus arripiat. Sicut 
enim eos qui aliena diripiunt recte aversamur et 
poena dignos putamus, ita et hoc molientes nihilo 
minores malitia eorum qui etiam alienas res arri- 


10 piunt aestimamus. Unde si parvam aliquam rem per 


modum arreptionis auferre praesumenti bene faciens 
vi bonorum raptorum cum quadrupii minatur poen; 

quomodo non et hunc necesse est, qui tale aliqui 

egit, et cogi deponere quod ab eo factum est et alia 
oena multari, hoc est decem librarum auri 
inferendarum theatralibus tuae celsitudinis, ut non 
malus vicinus (hoc quod in sermone est) constitutus 
vadat deridens lezem tamquam non valentem eum 


vVasgoyyit dva gg 'xaxós ysíram' (rovro dz vo vov propriis inhibere dispositionibus. 


Aéyov) ysvónevos dz(ow wavaysldw v09 vóuov, c 20 


ovx ícyocawros avrov aig oixsíau UVmayayeiw Oia- 
Tw OEC: 

(Eniàoyos) Tà roívvy nagacvávra zuiv xal Quà 
TovÀs vov Jaíov Onloíueva vóuov fj ai) vregoy) xarà 


(Epilogus 


Quae igitur placuerunt nobis et per 
hanc sacram 


eclarata sunt legem, tua celsitudo in 


ravrmv TZ» svÓaiuova mw foy xal négavi maga- 25 bac felicissima civitate operi terminoque contradere 


Poswas wal ai; v0 Óigvexis zagapviátréw Gua cj 
nauSouévg avt; tif aztsvadto, vy avtis, vovréovi 
rà» decem librarum auri ézixexudvrg ztoiv7$ xai xatà 
TÀ» ravra sagagcwóvraw 7, tagaBaivsc Oa. Gvyya- 

vta. Dat. vir. id. Mart. 
niani pp. Aug. ann. XL, Iohanne v, c. cons, 


dicimus pedum, 
lamen in. vicini 
lione obtenta prospectum eripiat. Q 
dignos putamus, 


P. imp. dn. lusti- 30 
[a. 538] 


et in perpetuum una cum oboedienti officio servare 

festinet, eadem hoc est decem librarum auri immi- 

nente poena contra baec praevaricantes aut pr&e- 

varicari sinentes. 

Dat. vu. idus Mart. Constantinopoli, imp. dn. lusti- 
niani pp. Aug. anno XL, (Iohanne) v. c. cons. 


sed si quidem revera ea re opus ei sit, domum integram aedificet, et usque ad intervallum totum, centum 
rocedat, faciatque aedificationem utpote ipsi necessariam et inevitabilem futuram, neve 
audem idcirco parietes temere extruat et quasi in. pictura quadam eiusmodi machina- 
modum enim eos qui aliena rapiunt merito aversamur et poena 
t/a etiam eos qui hoc machinantur malitia nihil inferiores dis qui res alienas rapiunt 


existimamus. ltaque si eum qui vel parvam aliquam rem auferre per modum rapinae ausit, vi bonorum 


raptorwm actio suo iure cum 


necesse est. ut. et destruat quod ab. eo 


uadrupli poena persequitur, quin eum quoque, qui tale quid egerit, cogi 
fhetem est, et altera poena maiore hoc est decem librarum auri 


castigetur arcae theatrali tuae sublimitatis inferendarum? ne malus vicinus (quod est in proverbio) factus 
discedat legem deridens, quippe quae suis eum praeceptis subicere non valuerit. 

Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas 
in hac felici urbe ad opus effectumque adducere et in perpetuum servare una cum officio quod paret ei 
studeat; cum eadem poena id est decem librarum auri etiam iis immineat. qui haec violent vel violari 


patiantur, 


2 zavróe — 3 no03v) gauilv ro? tÀv Q' no0Àw xav- 
1ós B' | 3 zto9àw ganiv L | 5 Jia rovro om. non male || 
Toíyovs] vove voíyovs B* | 12 s (c)] sixovas &i L, 
om. M || pexgóv L || 13 ui bonórum raptórum ZL p 
vógova Qamrógum Af | 15 ovyi M] ur; L | 17 decem 
librarum aur] M] Óéxa Aergow xegvs(ov L | 19 signi- 
ficat Hesiodeum mia xaxos yasirow (Op. et D. 346) 
20 áx5e L | 21 oixéaic M || $xayayeiv] inhibere c 
1i avr;; om. s | 28 decem librarum auri M] Jéxa zgvaiov 
Avpgov L| xai om. L| 30 vnu. id. mart. Mc] xgo «5 
salbedur Magríov Ath. unvi uapriq Theod. || CP. 
imp. dn, Iustiniano pp. aug. ann. XL. M(c) facieías 
"loversssasov 10 sa. Ath. Bacilsíag sa Krove Theod. || 
31 Ioanne uc. conss. M (cf. c), Javvov vzxatsiq Theod. 
Vrat. Ioiyvov Ath. | subscr. dat. cons. Iohannis (Iohan. ^) 
lui"* dat. p. c. uilisarii Jul? dat. p. c. iohann. Zul. cod. 
Parisinus. aíter 


1 totat R' i 2 totum om. v | centum om. R | decerni- 
mus v | pedum om. v | 3 necessariam r [| sibi om. RT 
inuitabilia V' ineunetabilia v | 4 non] nuno AR'v 
lesione r | 5 et om. r ! 6 arripiat v] arripuit V ab- 
ripiat Rr T eripiat T! | 7 *aduersamur libri | 8 ita 


et] et ita Fv| haco R [ mollientes r [| 9 minores vulg.) 
minus reos r minus rei V minus ei K minus eius 7 
minus (cf. quae notavi ad v. 10) v | malitia] militia r 
in malitia vulg. je Vr | etiam om. R v [ aliena V | 
arripiunt Vr] abripiunt Kv vulg. | 10 paruam] peree 
R? | rem per modum vulg. semper modum r sem- 
per ad modum V semper minoris v separationis KR, rem 
&d modum eimbach | 11 abreptionis A || auferri r aut 
ferre R' Vv | benefatientes v benefitiens &r beneftient 
V | 12 quadrupli minatur Vr] quadruplinatur A! quadru- 
plicatur R? quadruplatus v | 13 et om. Rv | hunc V] 
bane r hoo Rv | 14 et cogi om. Rv || et alia] talia 
R'v Lis mari v | multari] pena add. A' | 16 inferanda- 
rum V | theatalibus v [| ut] ut ut v et 7 | 17 malis Re in 
aliis r | est V] om. Rrv| 18 uadat VA v] est r (evadat 
Beck male) | non ualentem V] non ualente r inualentem 
Rv | 19 inhibere] nubere r | 24 tuam V | 26 et in (im Vv) 

tuum AR Vv T) festinet r | festinet seruare r seruari 
estinet R' v | 27 haeo A || hoo — 28 contra bis scr. v | 
auri om. R r | imminentem R' | 28 pene v | hoo Zv | 
praevaricari] praeuari A | 29 scientes v || 30 subser. dat. 
vit. idus mar. Constantin. impr. don. Lust. pp. ag. anno XI 
uiro clarisimo consule V, om. rell. 


Nov. LXIV pr. 1 


336 


DE HORTULANIS 





EA 
IIEPI TON KHIIOYPSN. 


'Ü avróc. Bacilebs Idoyyivo và dvioováto énápzo 
1ijs etÓaiuovos xai Bondlidos TaíTQé TOÀks. 
(Ipoo(uiov.) Iolla navragóOev zuiv péuyews 
ix xQóvov soÀÀov xarà vw Tis evdaí(uovos ravtne 
móÀeos xai tüw ajrze ztgoacTt(nv xrmovouv 7«90€- 
qégovras, Dvsyspaivórrow. &zdvroy mos TQ» avtaw 


LXIV. Auth. LXV, 
DE HORTULANIS CONSTAN- 
TINOPOLITANIS. 
Idem Aug. Longino praefecto urbis regiae Con- 
stantinopolis. 


(Praefatio. Multae undique querelae nobis cx 
tempore plurimo contra felicissimae huius urbis ct 
eius suburbanorum hortulanos deferuntur laboran- 
tium omnium adversus eorum malitiam. Quae vero 


xaxovgyíav. v0 dà mgosayysAAóueva voixtra ztox dati. 10 deferuntur huiusmodi sunt, 


CAPUT I. 


Qaciv ix vov cvorzuaros tà» xpnovgov xai roUe 
Pueriunvas ce dmi xO mnÁBGrOv slvaa, xal mQuüyua 
souicda: Üuvóv. Qvixa uiv yag Ó voV xjmov de 
anóvne rovrov magaóidoín rq xnxovgg TQ 5v wi- 


Aiunt ex corpore hortulanorum et aestimatores 
hortorum plerumque esse et causam fleri pessimam. 
Dum enim horti dominus hunc tradit hortulano con- 
ductionem subeunti, nibil aliud quam plantatum in 


q2Jwaiw vnsÀJovri, ovdiv Frtgov fj vo. segvrevutrov 15 eo olus aestimant. et huius aestimationem imponunt 


dv avrq Adyavov dmxoripdwvro, xal v5v TOUVTOV Üia- 
Tíundiw dmixAG. TQ Àa, Liaagudis xnmovoq T0: ga- 
sPorp' énudàv a u£Aho. mapadidóvaa ueri Tyv 
ztepaiegir TOU xgóvov 0 jicOoGgáusvos, Trnrixavra 


mOiicÓa. uév avrove dxgiBf, oU Aagárov Óiariun- 20 plicem ferri, et si ei quinqu. 


div, 1avtrv dà sí; £fanacíova xai moÀÀanAac(ova 
géguv, xal aineg avtq nevtrxovra ggvadw dir Aiya- 
vor, O0UX Ttov tg«axoc(oy, (a9 ovs DÀ xal rÀnóvov 
DuerinagÓas voUTO, xai ovx dy. vovrOV puÓvov TZv 


accipienti hortulano seu conductori; cum vero fu- 
turus est tradere post transactionem temporis con- 
ductor, fieri tunc quidem ab eis scrupulosam oleris 
aestimationem, eam autem in sextuplum aut multi- 
inta aureorum sit olus. 
non minus trecentum, interdum autem ct amplius 
hoc aestimari. Et non usque hoc solum causae 
avaritiam stare, sed etiam maiorem multo eam fa- 
cere, dicentes quia stercus immiseriut terrae et alios 


TOV mQáyparos ictav &nággtíarv, dÀÀà xal ue(to 25 quasi habeant labores, et ex hoc extendere in quan- 


muaFb» avtyv xarà TOÀO, qdoxovras dx xómgov ts 
elsv. duBalóvris jj yp; xai iwa drOev Éyouv. dunovi- 
pata, xdrrtebOs» éLaignv sís 0gov àv BovinOsisv t5v 
Tuu)v, xal vndo amotiupgtos TQw qvrsvOévta ax 


tum voluerint pretium, ct pro aestimatione inserta- 
rum forsan arborum alia augmenta facere, dum uti- 
que, cum perceperint a dominis, nulla talis penitus 
aestimatio facta sit. sed plerumque in pactis pro- 


&ixog Sévogov ér£gae avinons mowidDa, xaitoys 30 fiteantur hortulani, quia et plantatas servant arbores 


Zvíixa napakaufavovss mapa uw Ó:GmorQw ovÓsuuns 
ToraUTms mtawTtÀa iul Myitopéeet, xal vaUTa (0$ 
daínav év TOi Gvugawow óno, Üwrow TOV Xnmov. 
Qv, oi xai qvAabouss và nsgvisvudva vàv Oévdgmuv 


Nov. LXIV (— Authent. LXV) Graece extat in. ML, particulae quaedam in B $5,14. — Epit. Theod. 64, 


Athan. 21,1. Julian. const. L VIII. 





LXIV. 
DE HORTULANIS. 
Idem Augustus Longino gloriosissimo praefecto huius felicis et regiae urbis. 
Praefatio. Multae undique querellae ad nos ex longo tempore adversus hortulanos huius T unas 


urbis et suburbiorum eius deferuntur, cum omnes fraudem eorum graviter ferant. Quae autem 


tiantur, talia fere sunt. 


nMWun- 


Dicunt ex: collegio hortulanorum etiam aestimatores plerumque esse, et rem importunam committi. 


Cum enim horti dominus eun hortulano qui subit conductionem traditurus est, nihil 


iud quam olera in 


€o insita aestimant eorumque aestimationem hortulano vel conductori qui eum accipit iniungunt; ubi autem 
post pce exactum conductor eum redditurus sit, tum illos subtilem. quidem oleris aestimationem fa- 
sei 


cere, 
minus irecentis, interdum etiam pluris id aestimare. 


eam in sexies lantum el in. plus augere, et siquidem ei quinquaginta aureorum olus sil, non 
Neque usque eo solum etus rei aviditatem sistere, sed 


eliam multo maiorem eam cf[icere, cum dicant illos stercus ingessisse solo et meliorationes forte aliquas 
praestitisse, atque inde in quantum voluerint pretium extollere, et pro aestimatione arborum nimirum con- 
sitarum alia augmen(a adicere, quamvis cum hortos a dominis acciperent nullum omnino eiusmodi pre- 


tium computatum sit, cum praesertim in pactis promittere soleant 


ortulani sese ei iam salas arbores 





2 Hai vàw (vàwv om. Theod. et indez Ath.) wrzxovoaw 
ML Ath. Theod.] De hortulanis Constantinopolitanis e De 
hortulanis Constantinopolitauae civitatis Jul. | 4 4t&oxo 
Ath.) 9x&gyo ML | 6 IIoAloi cit. Ath. cod., IToÀÀ cit. 
Theod. cod. | 9 avvzv MG 10 ro«avra xa M | 11 rove 
Dyariurràs] aestimatores hortorum g | 15 ZzeAJovrs L? || 
16 dv om. L | £zixaAa i L* | uuoOwro L | 23 ài 
om. L | 25 an Asia víav L (id. infra) | uaíCova L | 26 av13 
L || g&axovces L | 27 duBadovtes L] BaAlovtise M* Bcà- 
Aovvas M? | 32 xai vavra ox ézxíztav] sed plerumque g || 
33 d» voic M] éni L 


| nov. LXIV (z Auth. LXV) om. R, habet r f. 90 
H, LXV V | 2ortulanis Vr, et sic semper | 4 inscr. om.r 


6 quaerele V [| nobis r] om. V | 8 urbanorum V | dese- 
runtur r (idem 10) | 9 hominum r | eorum r] eos V 
11 estimationes r [| 12 ortorum (ef sic constanter) Vr 
€t om. V | 13 hunc tradit V] contradit r | 15 cxtimant 
et extimationem (id. infra passim) r | 16 conductioni r ! 
futurus est] futuris r | 17 conductionem r | 18 ab eis] 
habens r | 19 eam autem in sextuplum Beck] aut in 
sexouplum /ibri || aut] et Beck | 20 ferri Biener Gesc^. 
d. Nov. p. 489] Scri Vr | 21 trecentum V] trecentis r | 
22 solum causae] solo care r | 23 auritiam V | sed et 
etiam r[ maiore V' | 24 immiserit r [| 25 labscens r 
26 pro aestimatione] pastinationem r | 28 cum V] dum ; 
perciperint ad 5s (i. e. omnes?) V | 29 pactis V] factis r | 
30 ortolani V | plantatus Vr | servabupnt Biener 


CONSTANTINOPOLITANIS 


xal frega. xavagvrevcovciv,  dllà vóv Qiaviuntyv xal 
dp! davrg 1 Opovv ngaàyua uer! ólyov KaegOas 
vonítovra sixórm$ vmxàg éavroU T?» roiavTQv dm. 

Gtíav sícqépmv, d ra simsQ O TaAaizopos ávaGyoiro 
Deonótre dE ássiglas rocavtn» Dovvai: Ubnulav xai và 
ÁavroU Aagsiv, érégq dà dxDoin wnnovoq vov wijxov, 
xul zálw dm éxsivq xÀ ajTó máÓoi, xal mQós ya 
dx vQíxov vov 7] tetdQrov T7 (r$ &vagcyorro stÀeov- 
abías, wavvystesv xal «vie sxavrshos éxxegeéiv 47 


331 


Nov. LXIV 1 


et alias plantabunt, Sed aestimator et in semetipso 
Similiter causam post paucum tempus futuram pu- 
tans merito pro se talem avaritiam infert, unde si 
infelix patiatur dominus ex imperitia tanta dare 
5damnum et sua recipere, alioque tradat hortum et 
rursus in illo hoc E erem (nsuper et ex tertio 
forte aut quarto similem patiatur) nimietatem, peri- 
clitabitur et ipso penitus cadere horti dominio et 
extraneus suis rebus fieri. Facere quoque eos agno- 


ToU xov Jecmoreíae xal aAlóvguov và oixsicv ys- 10 vimus et quandam maiorem absurditatis adiectionem. 


vésÓa.. mowicDas dà ajro$$ xaí viva peiLova c6 
dvonías mposÜrjxnv. si yàp Ó uerà raVTa vntcidw 
xpnovgós sgoc'eln vs vjj srgoréoq moocód, xal avos 
Tarn 7e uic Dec mavgdápsvos axaitéi vy dia- 


Bi enim qui postea subintrat hortulanus adiciat ali- 
quid priori possessioni, et hac ipsa conductione com- 
pleta exigit aestimationem tamquam ex laboribus 
suis factam, cum utique non omnino augmentum ex 


v(pqsw oe dx vw dumovnu&row avrov ysvouévnv,ibillus diligentia factum sit, sed forte principio aut 


xaírorys ov stávroe tÀe srgosÓvwne dx cre éxsivov 
xalhapyías ysvouéwre, GAi iso Tjv dgynv 7) xaxà 
qe TÀw dxlilóvtow T xara QaOwuiav dx 
(krrociw fig dxonv tí ixÜocacs ywopévne. ümeQ 
Tuv 

xal Qeasítrros, fj» avacralnva: Bovióus9a magà 
Uis OZS Untgoy?e TjÀs vj 5d fuv sQayuarixqé 
mposeyoUdré vóuq. xal exzreQ Ó xnzovQos mapaAaBos 
bv x9) QGpà vOU wexrrudvov, ovrow avrov xal 


ünawra nücneé Énéxnva gaíveras xaxoveyías vs 20 dine 


Led proditiones aestimantinm aut per neglegentiam, 
um in minus quam debeat traditio facta sit. Quae 
nobis omnia ultra omnem videntur esse calliditatem 
et asperitatem, quam reprimi volumus & tua celsitu- 
C sacram nostram pragmaticam respiciente 
legem. Et sicut hortulanus suscepit hortum a pos- 
sessore, ita eum recontradat; si quidem olus habet, 
cum hortulanus eum suscepit, et aestimatio fiat hu- 
ius, similiter et in restitutione scrupulosam aesti- 


TW Wer n . . 3 ^ 
avriagadidóvas si udv Aiyavov Eros, rwíxa ó wn-25 mationem oleris solius percipiat; si vero non habet, 


movgóc avrów magalepBávm, xe Dicríuncas yévrras 
vovrov, Ópoíac xd» vj mapalósu vi» dxoiir] Quati- 
ae TOU Aaydüvov wóvov Àxufüvtv sb Q8 ovx Éyow, 
4 yulov zapalafo, TÓ» xjmov, sirs Éyovra wó- 


sed purum percipiat hortum, sive babentem stercus 
Sive etiam non, sic etiam restitutionem fieri, et sim- 
liciter ita servari causae ordinem super tradente 
ortulano qualis fuit cum perciperet, nulla alia in- 


mpow sir wal uz, ovro xal TZv dwrimagadociw yí- 30 ferenda domino laesione. Aestimationem vero olerum 


vsG9ai* xal àxÀo€ ovro Tngsia aa Tv TOV mgáypa- 
v0$ ráEiv. dni vg ipee xntoveg, óroía ned 
pe mapeláufave, urüsuiie érépas émayouévne «d 
temórp Blafne rjv di ànor(ungww rw Aayávow 
pj póvov maga wnmovpow yivegOai, dAÀA 
TOv wévov summariwow, xai evraw và rOuivTa 
dniraudpowv, vw Osiov [wo mooxsudvorv  Ào- 
yíev. o) yàp BovióuaPa voit xexrruévow dxorjevove 


non solum ab hortulanis fleri, sed etiam ab his qui 
vocantur summarii et qui talia noverunt, quippe 
propositis sacris eloquiis. Non enim volumus pos- 


à xal maga 35 


23 Geoxítonev, damao ó wnmovgos — 94 Blagne ez B' (p.398 Zack) ertant B 55, 14,3 


custodituros et alias consituros esse. 


Atque aestimatorem, cum ad se ipsum quoque rem similem paulo 


post pertinere putet, videlicet pro se ipso talem cupiditatem adhibere, ita ut si quidem miser ille dominus 
animum inducat ex ímperitia lantum damnum facere aique $ua accipere, alteri autem hortulano hortum 


locet et rursus in illo tdem patiatur, 
periculum sit ne ipso plane horti 
rem ali. absurditatis accessionem committere. 


ue etiam in tertio fortasse vel quarto parem avaritiam experiatur, 
f Beer ore privetur & rerum suarum expers fiat. Sed illos em maio- 
am si 


quid hortulanus qui postea succedit prioribus 


reditibus addiderit, ipse quoque finita hac conductione aestimationem exigit tamquam ez meliorationibus 
suis factam, licet omnino non ex illius industria factum sil incrementum, sed fortasse ab initio vel per 
induigentiam vel per neglegentiam eorum qui locarunt minoris quam par erat locatio facta sit. ae 
omnia omnem nobis fraudem et audaciam superare videntur, quam reprimi a tua sublimitate volumus ad 
hanc sacram nostram pragmaticam legem respiciente. .Et quemadmodum hortulanus hortum a possessore 
acceperit, iia eum reddat: si ee olus ha 't, cum hortulanus eum acciperet, et aestimatio eius facta 
sit, similiter etiam quando redditur subtilem aestimationem solius oleris habeat; sin olus non habuerit, sed 
ille nudum hortum acceperit, sive stercoratus sit sive non sit, ita etiam restitutio fiat: atque omnino ita 
huius rei ratio servetur in hortulano qui reddat, qualis fuit cum acciperet, neve ullum praeterea damnum 
domino inferatur. Aestimatio autem olerum non solum ab hortulanis fiat, sed etiam a summariis qui vo- 


cantur, qui ipsi quoque talium rerum periti sunt, sacris scilicet. eloquiis propositis. Neque enim posses- 


5 rogavi] tanta G e vocavToe) e | Unuíaw] xal 
Unnía» L | 6 xzmovog: om.c| 1 éxexsivo L | 8 vgívov] 
rovrov L | 10 oiéov M | 13 avros ravrzsc 17€ uaDo- 
v1ax] hao ipsa conduotione (i. e. avrz$ ravT5S T76 p.) 
£ | 16 Zxsivov xa. (as) (ag dxsivne L | 
18 zxgodoaíav M(c)) xgocodíav L sonérsiav Haloander. 
Malim xgoOvuav | vow dxdidóvrov)] aestimantium g 
&xelarrovoiw L | 19 Lo iore 4 Li Le. dvactsilas L 
23 xapalágn (v. L. sagalauBave)) B || 24 xal om. € 
25 fyc Be i] 28 Kye« Be. | 29 magaAagos ML^] naga- 
AiBy L* B | 315g. 1ngeiad'as — val«v. in liture L (xal 
Tzv &vrimapádociw yivaadas L*) | 32 mapadilóves xn- 
zovpg] adidóvr. xnmov in litura M | 35 xagà và xa- 
lovpévowv] vOv zagaxclovpévoy L| 36 summarion M 
sumario» L* [| xai avràw 1à voiavra dztiGrapávov] et 
qui (i. e. xa TàwT) talia noverunt g 


1. 


1 alios V anoas r | 2 tempus om. V | futurum r | 
S si om. V | 4 tantum malit Osenbrüggen, idem 5 hortu- 
lano ante hortum excidisse putat | 6 insuper et — 7 pa- 
tiatur omissa ín libris inserui (sim. Beck) | ? minue- 
tatem r | 8 ipso] imperio V | eadere] eandem r || domino 
V*| 8 extranoeus V? : 10 absurditatem r | 11 postea 
qui r | aditiat aliquid V] aliquid aditiat r | 12 posses- 
sori r possessio V, pensioni Biener | ipsa V] tempora r || 
13 erigit r exigi V | 15 diligentiam V | 16 proditionem 
Beck | 17 inmi[minus r | 19 reprimi V] perimi r 
20 respicientem V | 21 suscipit V* | a possessore Biener 
possessorem Vr | 22 eum] et add. Beck | recontradst V] 
recondat r| 23 huius V] hoo r || 24 restitutionem r || 
26 sive] suum r || stercus V] stratus r | 27 restitutione 
V | 28 tradentem r | 29 perciperet r] percipiet et V' || 
inserenda dominio lesionem V | 31 qui uocatur su- 
marii r | 33 sacris eloquiis — 338, 12 sine lite dimce| 
om.r in spatio vacuo 11 versuum | possessoribus Diener 
possessores V 

43 


Nov. LXIV 1. 2 


elvai 1àg wrzotis Dià viv vOv dxlauBavórro movr- 
Qíav vs xal ázÀrgtíav, uà ravra ToÍvvv 42, (cag 
avrois Ógurié, xci o) Gvyyogrncss éxüQtiav oU epiay 
inayOnvas TOW xixtrudvois, alla mavragóDev avrovs 
dBlaftis xai dbtnuíove QiagvAábas. BovióusDa yag 
dv icq Tq) uftgy. xal tà nagà àv ÓsgztorOw mos 
TOVS xrztovpovs xal rà zagpà Tàw xrzovodw moe TOUS 
9eaztóxas yiveaOai, Dior. mavragóDev. zuiv iaotrros 
péÀn xai voV urdiregov &duxsia Das négos. 


338 


DE HORTULANIS 


sessoribus inutiles esse usus propter eorum qui sor- 
tiuntur nequitiam et avaritiam. Propterea igitur 
congregans eos determinabis et non sines iniuriam 
ullam inferri possessoribus, sed undique eos illaesos 

5indemnesque servabis. Volumus enim aequam men- 
suram et a dominis (ad) hortulanos et ab bortula:is 
ad dominos fieri, eo quod undique nobis aequi:as 
curae sit et ut neutra atur pars. 


CAPUT II. 


El O4 yi vw. yiv xéqcov ixloin, ó Bà avrzv di. 10 


vu&Quo eius, TOv vzio vr$ ÉErusgooasos xouíCeaD'as us- 
cO0v xai TZv toV ovrog év avc Aayavov Qiaiundav, 
ovrm r& üzgayuóvas dvayogsiv, urOsgsds ànngvías 
prÓà xexaxovgyruévre Tíyvré di éni rovTQ yiwo- 
pívns, iva Dua vobÓs nuc 
vóuov xal «7$ écouévre én' aUrQ) Quavvzaigtoe magá 
T2e Gs Vztegoyris TOU Àowro? p&ivaiuev vmig vow 
TOw0UTOw dvavoyAztOt, xal uy vraie Àowxais nua vzuig 
TZ$ noÀert(ag ggovrics xai, TOUT aU Tees vzttiéíoutw 


Si vero aliquis incultam terram tradat, (at) ille 
eam colat, pro cultura percipiat mercedem et existen- 
tis in eo oleris aestimationem, et ita sine lite disce- 
dat, nulla avaritia neque maligna arte nec super hoc 
facienda, quatinus per hanc sacram nostram prag- 


Jià roiÓs zucw Tov Üsíov mgayuaTixov 15 maticam legem et futuram super ea dispositionet 


m tuam celsitudinem de cetero maneamus pro tali- 
us non inquietandi, et non etiam reliquis nostris 
n republica curis tales quaedam subeant sollicitu- 
ines, eo quod non parva non dis pars nostrae 


ggovrides, Qióraneg zuiv oU puxgóv ov uéya vz$ zue-20 reipublicae absque mostra sollicitudine est, dum 


Tégas ztoÀits(ae uégos KEco usgipvre xaDcarrxs návra 
msQuvogrOUG. TOi Tz& Üiavoíae ógOaAuois xai oUOiv 
Fa Setdsn ot0i áraxrov ov0i àugucfnrobusvor Oia- 
néytwv Boviopévow, ZirsiArans dà xai ztowi,y quin- 


cuncta circumeamus mentis oculis et nihil incom- 
positum, nihil inordinatum neque dubium relinquere 
velimus. Interminabis autem etiam poenam quinque 
librarum auri contra eos qui de cetero tale aliquid 


que librarum auri xarà rGw cov AowroU rowVwó *&25 egerint aut agi permiserint. 


TgarróvrOw 7 zQirtiOÓqs: Cvyyo) 
Dat. xiv. k. Febr. CP. imp. dn 
ann. XI. Iobanne v. c. cons. 


cap. I1 in. (— Biatiuraww 12) extat in. Bl.z. 


qv. 
Tustiniani pp. Aug. Dat. xv. kal. Feb. Constantinopoli imp. dn. Iustiniani 
E 538] 


pP. Aug. (anno XI) Iohanne v. c. consule. 





soribus volumus inutiles esse possessiones propter conductorum malitiam et aviditatem. | Propterea igitur 
illos ín unum congregatos cocrcebis, neque. ullam iniuriam inferri possessoribus palieris, sed ab omni 
parte eos illaesos indemnesque tueberis. Volumus enim in aequali mensura esse et quae a dominis ad hor- 
tulanos et quae ab hortulanis ad dominos redeunt, quoniam undique nobis aequahtas curae est. atque id 
ipsum ne alterutra pars iniuria afficiatur. 

IL Quodsi quis terram incultam locaverit, alter autem eam ezcoluerit, mercedem pro cultura 
auferat et aestimationem. oleris quod in eo loco est, atque ita sine negotio discedat, ne hac quidem in 
re ulla avaritia aut artificio fraudulenter excogitato admisso: ut per hanc nostram sacram pragmaticam 
legem et praecepta secundum eam a tua sublimitate facienda in posterum de eiusmodi rebus molestia nulla 
ajficiom?, neve inter ceteras nostras pro republica curas etiam eiusmodi E us curae subrepant, quoniam 
nobis neque parva neque magna reipublicae nostrae pars ulla expers sollicitudinis est, qui omnia oculis 
animi perlustremus nec quicquam incompositum. aut. inordinatum aut. ambiguum manere velimus. 
poenam quoque quinque librarum auri minaberis tis qui in posterum eiusmodi quid agant vel agi patiantur. 





1 rà6 xrzcns] usus (j. e. zer) € | 3 ogtonc L 

6 £v om. L | 10 ys M] om. LB | 12 AE Prin Li 
Ssíov zudv L | 17 nig] dxe« L* | 18 xai uj M] 
xal uj) xai L | 19 vzsGío:uw Scerimger] Uzmeíaowv M 
Vrreuceisv L| (ortiouw Zachariae) | 21 ueiuvné M] uv5- 
ur L 1 23 o08à áxaxrov] nihil (1. e. otd&») áraxrov e | 
24 sívis. Aero xgvoíov L | 27 xiv. k. Febr.] mo 
19 xaAávdow GsBgovagiov Ath. xv. kal. Febr. e. xni. 
k. aug. M gur»i gefgovagiq Theod. || CP. imp. dn. Iusti- 
niano pp. aug. ann. Xl Iohánnm ue. conss. M (cf. «), 
Baaileías "ovariviayoo v0 «a! Uzaceías "Iodyyov Ath. 
TOU ia' Krovs TÀ$ Bacile(ac Unavsiq "odvvov Theod. 
(subscr. dat. cons. lohannis Jul."P") 


1 eorum Biener] cos V | 3 sinis V | 5 nequam V 
6 a dominis] adojs (i. e. ad omnis) V | ad add. Biener 
10 incultam Ziener] in cultura V | *at ille] ille V (ille 
vero Beck) | 11 ea V | 14 facienda r] fatiendi V | 
facram V, om. r | 15 ea Beck] eum Vr | 16 per tuam] 
et perpetuam r | celsitudine V [| 17 inquietati Biener 
18 tales] talis est r | 19 pars om. V in lacuna 2 litt. 
21 cuncta Biener] oulta V cultis r | cireumcamus V 
oculis] odoris r|| 23 pena V | 25 egerunt r | 27 subscr. 
dat. iv. kal. feb. Constant. impr. don. Iust. pp. aug. 
Iohanni uec, consul. V, om. r 


T 


Lg 


[LL 


LJ 


DE ALIENATIONE RERUM ECCLESIAE MYSIAE — 339 Nov. LXV 


LXV. Auth. LXVII. 


R DE ALIENATIONE RERUM ECCLESIAE MYSIAE RELICTARUM 
PRO CAPTIVORUM REDEMPTIONE ET PAUPERUM ALIMENTIS &K 
ldem Aug. lustiniano v. c. rectori Mysiae. 


(Praefatio.) Scimus antea legem promulgasse, per quam omnes alienationes ecclesiasticas in- 
hibuimus, Sed postea alia lege perspeximus, quatenus liceat pro soluto res ecclesiasticas vel alias quae 
piis domibus deputatae sunt persolvere. Sed etiam hoc in nostram venit memoriam, quod Martino viro 
sanctissimo episcopo Odissitanae civitatis formam et ante legem nostram dedimus prohibentem eum eccle- 
siasticas res vendere, ne I ex potentioribus ei necessitatem imponant secundum suum propositum res 
ecclesiasticas alienare. Sed etiam in nostram venit memoriam alia res quam pro divinis fecimus vasis, pro 
quibus omnibus abdicavimus, ne cui liceat sacrosancta vasa vel venumdare vel obligare, nisi tantummodo 
in redemptionem captivorum, quia animae redemptio aliis omnibus rebus pretiosior est. 


CAPUT I. 


Sed baec quidem antea subsecuta sunt: quae narratio necessaria nobis fuit ad praesentis specialis 
Jegis memoriam. Venit etenim in praesenti memoratus sanctissimus vir in hanc sacratissimam civitatem et 
edocuit nos, multos terras sine certo reditu vel domunculas vel vineas relinquere ad redemptionem capti- 
vorum vel pauperum alimonias, et alienatione prohibita memoratos actus licet piissimi sint attamen in- 
hiberi: iam petivit sibi permitti per legem specialem hoc facere. Sancimus itaque, si quis reliquerit ad 
redemptionem captivorum vel sustentationem pauperum res immobiles, si quidem certus reditus est ex re- 
lictis rebus colligendus, manere legatum vel hereditatem vel donationem nulla alienatione mutilanda, cum 
possit ex reditibus redemptio vel sustentatio fleri, Sin autem vel certus reditus non est, vel domus paene 
diruta et longe ab ecclesia posita, vel vineae quarum fructus non semper similes sed varii colliguntur et 
incursionibus forsitan barbaricis dediti: in his tantummodo speciebus permittimus et venditionem hac 
speciali lege in memorata provincia fieri, si tamen domus intra fines ecclesiae vel vineae iuxta muros civi- 
tatis minime pe sint; ita ut in venditáonis instrumento ipsa verba testatoris exprimantur, ubi ei placuit 
venditionem fieri ct redemptionem ex his captivorum vel alimonias pauperum celebrari. Et si hoc ita sub- 
secutum fuerit, habeat venditio firmitatem et liceat sine metu alterius legis et oeconomis ecclesiasticis et 
viro sanctissimo episcopo vendere et emptoribus babere easdem res firmo iure. Habebuut autem dei 
omnipotentis crimen oeconomi ecclesise, si pretia quae acceperint in aliam causam consumpserint, licet 
piissima sit, et non in praedictas duas tantummodo causas, ad imitationem legis quae super sacrosanctis 
vasis alienandis lata est. Sic etenim et venditio necessaria procedat et actus piissimi non defraudentur et 
animae hominum non depereant, cum et terrarum possessio et rerum mobilium non talem babeat curam 
nec ita sint necessariae ut captivorum redemptio et vita egentium, quae et animas salvant et deo omni- 
potenti placabiles sunt, 

(Epilogus.) Gravitas itaque tua quae per hanc specialem legem nostra decrevit aeternitas tam 
effectui mancipare quam observari procuret. Dat. x. kal. April. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XI. 
lohanne v. c. consule. [a- 538] 


Nov. LX V — Authent. LX VII. Latine tantum extat (vaagà £a: — xal avr ovy eógéOr" meg v0U và yjdia 7 
oixove 7| duméÀovs T5 dywvraTr dxxAncía uvcíae sls àvaggvaiw aiyuaAorov 3 eie ánorpogzv mrOXyOw xatra- 
Aiuzavóusva dóvacóas | miae xarà TOv ztsQuezóusvov 17) diavabes zgosdiououóv M). — Epit. Theod. 65 
(nde L), Athan. 2,10 (inde Coll. const. eccl. I11, 2,10). Julian. const. LLX; summarium est etiam in appendice Iuliani 
(ul.^ f.152* unde edidit Cuiacius in expositione novellae, al. vid, ap. Haenel. ad Iuliani c. 203). 





1 ANovellam om. R, habet r f. 90" post nov. LXIV »— 
Auth. LXV | 15g. & ZZ (pro EZ) LvII V | 2 rubr. De 
terris vel domibus vel vineis quae relictae sunt eccle- 
sine Mysiae in redemptionem captivorum aut in nutri- 
tionem pauperum posse veniri (vendi Cuiacius) non sim- 
pliciter sed secundum distinctionem huius legis app. Zul., 
sim. M (vide supra) et Ath.; De rebus immobilibus ad eo- 
clesiam Mysiae pertinentibus Jul; ITegi rw xaraAeAes- 
pévowv trj íxxinoiq Mvcoías Theod. (D) | misie Vr; 
praestat Moesiae | relectarum V 1 4 inscr. om. r | misye V 
(cf. ad v.2) | 5 in. Scimus antea legem cit. b, Scimus antea 
promulgasse A/À. | legem] nov. VII | 6 lege] nov. XL VI | 
prospeximus vulg. | quatinus Vr | pro solutiones eccle- 
sins r | 7 deputate r] de potestate V | hoo ut nostra 
uenit memoria r | 8 * Odissitanae (i. e. Odessitanae)] olissi- 
nate V clinate r | forma V | 9 ne qui V] neque r || 10 in 
mostra uenit memoria r|| 11 abdieavimus] Cod. 1, 2, ?t || 
12 redemptione r | redemptio om. ín lacuna 12 litt. V || 
13 antea subsecuta r] ante (anse V?) absecuta V | quae 
narratio V] quaenam ratione r [ 14 legis uenit memoriam. 
etenim r 1 saeratissimus r | vir] d (i.e. ubi) V. [| sacra- 
tissimam Vr) sanctissimam vulg. J 15 multas r || 16 paupe- 
rum — 18 captivorum vel om. V | memoratus r pr. | ao 
tarien r [ 17 *iam petivit] competiuit r (competens vulg.) | 
18 eost captiuorum uel verba pauperum — memoratos 


(16 sq.) errore repetit r pr. (em. m. 1) | sustentationem pau- 
perum] substentationem captiuorum uel sustentationem 
pauperum r| 19 donatione r| 20 sin autem] si aüt r 
21 non] se non V! | colliguntur] in colliguntur V 
22 forsitam r | dediti in] deditum V deditis in r | uen- 
ditione V | 23 domos V r || 24 instrumenta V | ubi V] 
ut r | 26 fuerunt r | firmitate V | et V] om. r | legi V | 
27 autem] aut r | 29 saero sunt sanctis r | 30 et ven- 
ditio] et om. r | non defraudentur] et inde fraudentur r j 
31 non depereant] inde pereant r | immobilium P. Pi- 
thoeus | oura V | 32 sit necessaria Pithoeus || 34 Alterum 
caput huic novellae miro errore adiungit Theodorus B. 'O 
reos (évayóuevoc L) & áxolugOp xaradixatiaOun dz 

órs xaxov mQüyua Éyow xal zpoxarapbápevos wai 
xÀnOele vouipws xai ur vnaxovgas, quae pertinent ad 
nov. LXIX c. 3 | 35 mantipare V || obseruare r [| subscri- 
ptionem dedimus er V et app. Tul. | x. kal. April. V app. 
Iul.) xalay8dw AngilMov Ath. unvl ángel Theod. || 
Constantinop. impr. doi. Iust. pp. aug. anno XI V, CP. 
imp. dn. Iust. pp. aug. (anno xiv add. cod. Utinensis, om, 
codd.P*) app. Iul. BaaiAs(as "Iovariviavov v0 ia^ Ath, 
v0 «a' (id^ L) Frovs vr$ Baaidsías Theod. | 36 Iohanni 
uiro elarissimo consule V, Ioh. uc. consul. app. Jul. vxa- 
t&íq "loávvov Theod. vxatsías Izxíawvos Ath. (subscr. 
dat. cons. Iohannis Ju/*P dat. eonsul. Jul") 


43* 


20 


30 


35 


Nov. LXVI pr. 1 


Es 
HEPI TOY TAZ ClINOMENAZ NEAX 


AIATAZEIX META THN EMODANIXIN AYTQN 
META AYO MHNAZ AAAOYX KPATEIN. 


340 


UT FACTAE NOVAE 


LXVI. Auth.LXVIII. Coll. V tit. 16 


RE, UT FACTAE NOVAE CONSTITUTIONES 
POST INSINUATIONEM EARUM POST DUOS 
MENSES VALEANT. PARCIT AUTEM NON 


5 CUSTODIENTIBUS SUBTILITATEM CONSTITU- 


TIONUM SUPER TESTAMENTIS IN RELIN- 
QUENDO QUADRANTE AUT NON SCRIBENDO 
AUT NON DICENDO NOMEN HEREDIS R: 


O avvós Bacilris "Ioávvy «q' dvdokoráro Smápyy vàv —lmp. lustinianus Aug. Iohanni glorioso pp. Orientis 


lagav 1 "Eo npneropíam 10 B', ànàó vrévam (vnavq 10 


ógdivagiq) xal marguxiq. 
HI eooíp«ov.) 1i ràv vouow ruv dgoguüe ai 
TOv xivovuévow vnodéctov nagéyovew aívías. — soÀ- 
Àaw y&p yuiv moosslsgeov yivousvaw mQoqáda tav 


secundo et consuli. 


(Praefatio. Semper legum nobis occasiones 
motorum negotiorum praebuerunt causae. Plurimis 
enim nobis aditionibus factis occasione nostrarum 


uetégov diacazsov, iis exl tais Quadoyais dypgavagusv, 15 constitutionum quas super successionibus scripsimus, 


ooiov dj và nsgi voU Üsiv oixs(q ysupl zov QiaviOd- 
urvov vÓ TOV xÀngovouov yodgeuw ovoua, xal avus 
ix nócow ovyxidv Joyitea Pra 3e? vóv Dalxiliov, 8v 


m est ut oporteat propria manu testatorem here- 
ig scribere nomen, ex quantis unciis reputari opor- 
teat Falcidiam quam filiis parentes relinquunt, sive 


vois ztauciv oi yovslé waraliuzarovGw, &ívs ix vQiov — ex tribus sive ex quattuor sive etiam ex pluribus, 
irs xal dx vrrragow sits xal éx ztÀsóvow, xal zoÀ- 20 et multis propter hoc periclitantibus testamentis ca- 


Àdw Óià rovro xwvOvyevaagav DiaD xav. dxnectiv aic 
TO uy nÀnomOTvai: rà d» avtais ysypauudva, Quà cO 
xv si yeyóvacww oi wóuos, mAZv gj yvocOTnwa, 5 
TOl dv vai; Énagyíaig 5 xal dvravOa, ovno Tvyov 


dere, ne ipti cedere quae in eis scripta sunt, quia 
licet factae sint leges, tamen non sunt cognitae aut 
provincialibus aut etiam hic nondum forte propo- 
Sitae nullique manifestatae, necessarium aestimavi- 


ngorsD'évrss oU0d yevóusvos gavsgoi, ávayxaiov qr;dn- 25 mus talia lege brevi corrigere. 


Lev Tà rOiaUra vóuqp Bgaxet Oiogíaag Das. 


CAPUT I. 


,Oenitousv volvvv, 4E dxeivov vàc zusrépas Dia- 
váEes và6 vrdp ÜiaDrxdàw xoavtiv, dE 0rov wavagavais 
xou ysyOvaci xai róv xgóvov dxsiÓsv avraig 


Sancimua igitur, ex illo nostras constitutiones 
uae pro testamentis sunt valere, ex quo manifestae 
commune factae sunt, ««eseees manifestae, in pro- 


eviloy(teadas, vovréariw évravSa udv 4E Ovov nac«30 vinciis autem ex quo directae per metropolis m 
ne legum 


xatíatrgav rj yeyóvagi qavapai, dv vais énapyíew 0à 
dE otov ztsugO sica avid, las tai unrooxólscs yeyó- 
wagwv y) wal va1spov yévovras, iva un "f TOV vojav 
, Paus 1 n 
4yvoíq xarà «x0 Qon» xexgavgxos ra$ OiaT 


factae sunt vel 


stea factae fuerint, 
ignoratione secundum quod dudum tenuit testamenta 


Nov. LX VI (Authent. LX VIII & Coll. V tit. 16: gloss.) Graece extat in M, L img prooemium et 


mon habet nisi particulam cap. I pr. (— 341,12), eandem particulam B 2, 6, 231. — Epit. 


const. L.X. 


epilogum 
66, Athan. 9,5. Julian. 





LXVI. 


UT NOVAE QUAE FIUNT CONSTITUTIONES POSTQUAM INSINUATAE SUNT POST 
DUOS MENSES ALIOS VALEANT. 
Jdem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto sacro per Orientem praetorio iterum, exconsuli (consuli 
ordinario) et patricio. 

Praefatio. Semper legum opportunitates nobis negotiorum quae agitantur causae praebent. Nam 
cum multis aditionibus petamur constitutionum nostrarum causa de successionibus conscripsimus, 
quale quidem. est illud quod propria manu lestator. heredis nomen scribere iubetur, pariterque quot ex 
unciis Falcidia quam liberis parentes relinquunt computanda sit, num ex tribus an ex quattuor an etiam 
ex pluribus, et multa testamenta propterea in periculo sint ne eo deveniant, ut quae in. ds scripta sunt 
non expleantur, quoniam leges etiamsi factae sint, mon tamen innoluerint vel tis qui in provinciis vel 
eiiam qui hic sunt, quippe quae forte nondum propositae nec manifestae factae sini: brew lege ea de 
finienda esse duximus. n" : 

Sancimus igitur, ut ex eo tempore constitutiones nostrae quae sunt de testamentis valeant, ex 
quo in commune palam faciae sunt, et tempus inde iis computetur, id est hic quidem ex quo omnibus 
manifesiae extiterunt vel faciae sunt, in provinciis autem ex: quo transmissae meiropolibus notae suni 
redditae vel etiam postea redditae erunt: ne legum ignorantia, quemadmodum prius obtinuit, homines testa- 





2 rubr. IIegi. — xgavsiv MLs] "ovs và& yivoudvae 
Seias er m map) dua D rxre usrí Qvo urvac xpa- 
Téüv rfe avrOw dugawsías xal và áEze Ath. IIsgi dia- 
Doy Theod. De legibus quas noster imperator de ordi- 
natione testamentorum posuit Jul. dan; L| 34» 

évaav L (cf. Ath.) | 9 *ónágyo ML | 10 doas L ] 
vmdrg ogdivagip add. Zachariae (cf. c) | 12 agoguaé 
cit. Theod. | 15 && — 20 dx mÀAsiovov M] 6 dni viai 
wai émi raig Oiadoyais dygavwausv vnoDécssww L | 
16 sq. Cod. 6, 23, 28 || 17 xai av2us om. c | 185g. Nov. 
XVIII c. 1| 21 xivdvvevaasyrom L|| dxzsasiv] dia v0 
dxzxaasiv L! | 22 &i& 10 om. L | 25 ovdi] nullique £ || 
21 vàs vustigag vaio Qia9nxaw Oiarabes xpatsiv 
L| 28 va$ om. B || 30 Aoyitea9as B | nàc« — 32 4E 
G10v om. M | 33 leg. 5j xà»? | vj om. L | 34 vàs &ia- 


SUxas om. L 


1sg. Ey ZH (pro EH) LXVIII V[25sg. Ut — duos 
men| in ras. 5 constituti.onibus (sic) V | 8 aut 
non dicendo om. R'| 9 pp. RT] praefecto V | 10 con- 
suli R aL] consule 7' | 14 occasionem V! | 15 super] 
super ce V* | 17 ex) et ex vulg. | 21 compleotentur 

| 28 ex quo in commune (communi R*) facte sunt 
manifeste R | manifeste V, del. V?, om. reliqui lacuna 
nom notata; (et tempus exinde iis oomputari, id est hie 
quidem ex quo omnibus fuerunt vel factae sunt) mani. 
festae —— Beck | 30 directae vulg.) discrete epi | metro- 
politas V? vulg. | 31 ne] nec R | $2 ignoratione &] igno- 
rantione V! ignorantia V? vulg. 


CONSTITUTIONES 


dvDpono: viDévrss xal molrevógsvo: dóEauv saga- 
Baivuv róv vóuov. "Ozxas à' à» cagéavegov Kr, và 
npiypa DnloOsain, Oscnitouev, sí ypaqsir rowitos 
vópos, tovtov pera uzvasc Qvo vov QoDévros avri. xoó- 
vov xparsiv xai ztolereveaOas sies dzi vavTnG TZS &V- 
Üaíuovos móleos sírs dv vaig éxagyicié, pera vw 
dugdvigiw &gxovvros ToUTOV TOU ygóvov ztüg& gaveQov 
avtóv xaragTiGci, TQw Tf GvufoÀcioygigew» ryv av- 
v0$ avÜaróvtov Ovvauiv dw TS VsxrXÓOY yiwO- 


341 


Nov. LXVI 1 


homines facientes videantur praevaricari legem, Ut 
autem apertius adhuc causa declaretur, sancimus, 
si scripta fuerit huiusmodi lex, hanc post duos men- 
ses dati ei temporis valere et in republica tractari 


bsive in hac felicissima civitate sive in provinciis, 


post insinuationem sufficienti hoc tempore omnibus 
manifestam eam constituere, et tabellionibus eius 
cognoscentibus virtutem et subiectis aynoscentibus 
legemque servantibus. Sic nulli omnino erit decli- 


Gxóvraw xal tóv vóuow TrooUvrow. ovro yap ovàsvilO natio, ut nostram custodiant legem. Non enim vo- 


mavtelas ÉGvas maoaírrGi6 TOU uj vOv TustsQov vó- 
pov gvÀiérrav. Ov yàg BovióusÓa vàs vOv vshev- 
Tüvtaw dvargézsa Da, Bovirass, màgi uiv oov ansi- 
Jonev TQóztoi6 xvgías atrás xaXecrávas. ví yàg &v xal 


lumus deficientium infringi voluntates, omnibus si- 
quidem studemus modis ratas eas constituere. Cur 
enim culpabimus eos qui positas nostras ignorave- 
runt constitutiones, vel si forte post paululum quam 


loiusw voie tjv Oéciw wvàw fjuerígmw dyvorsac: 15 scripta lex est et adhuc ignorata, processerint testa- 


uaráfsarv, xüv si Tvy0v gat fgayó voU yoagiwai 
Tóv vóuov tóv ys dyvoovusvoy Éri mztooslOoww ci 
Bia Tas, xal di «ovto dv tais DiaO rixas 7j ur) yga- 
vdvrov oixsíq xeiph à vw xAngovóuo óvoua 7 
TQuvyxiov  uovov xaralnóvrow TQ mmi a 
tirgaovyxiov, év qp TOv vópov fj 09 xsiaDas avvégai- 
we» 5 xal xt(usvov Oià vÓ gno mpetsÜsioDa. Di- 
1 xaíos dyvosiaÓas;  Toiyapoiv xal uéyos viv, xai- 
TO» maÀxag nón Tie Üuarüisos ovre xal dv ad 


tores et propterea in testamentis aut non scripserint 
propria manu heredum nomina aut etiam tres uncias 
solum reliquerint filio et non quattuor, in quo legem 
aut non positam contigit aut positam et eo quod 


1 u720nondum proposita fuerit iuste ignoratam. 


1 lgitur etiam hactenus, licet antiqua constitutio 
sit et in cognominis nostri posita constitutionum Co- 


inovino zuàw xuuévre vàv Qarátsov figlio, $1625 dice, quae scribi propria manu heredis nomen dis- 


yodgeiv oixeiq. yel x toV xAngovopovvros óvoua Que 
TUmtOGEY, Oc 7t0 
wapiv ayvorca»tss avtze t9yv vouoOecíav" wal néyoi 
viv à ToaVra nagogpoévra moocayyéAlstas TQ vps- 


capi T9zv avi$je duuvro ÓU-. 


posuit, tamen plurimi praeter eius testati sunt vir- 
tutem ignorantes eius legislationem, et hactenus talia 
praetermissa denuntiantur nostrae potestati; et omni- 
bus semper talia poscentibus veníam dedimus, quo- 


típp xQárts, xal sGiv Gel Toi; rà TOiaUta Üer2«ic: 30 niam nondum fieri has manifestas evenerat, et sacras 


Gvvéyvoyusv, dmi urno ysvigÓa: vavtag xaragaveis 
evvéfaivs, xai Paíovs vnig vovrow énowcáusda vv- 
mOow dixaía» avrois gulortiuOUusvOs TÀv Gvyyroprv. 
iva voívvv gy dvogAousOa m&gi vOovtcow xaj' éxá- 


super his fecimus formas iustam eis largientes veniam. 
Ne igitur qoid patiamur de his per singu- 
los dies et formas scribere cogamur, propterea san 
cimus, sicuti dictum est, seniorem quidem in Iusti- 


erp» xal rUzovs yotgeiv. aitusd'a, Q& rovro Deczi-35 niano positam Codice valere hic quidem ex quo 
Üousv, e tigntai, T9v uiv ngscBvrégav v2» év «Q insinuata est, in provinciis autem ex quo directa et 
"leveivits ) xaiuévr» xod, xgarüv évrauDa uiv palam facta est in unaquaque metropoli aut alia 
dE ov yéyovev dpgavis, dv vais éxagyiai dà d£ ovzeg — civitate: tempore namque plurimo transeunte et 
xareméuqOr xal gawsgà yéyovev éxaGty Tüw urtgo- nostro Codice ubique directo non recte ignorabitur. 
nóleov 5j xal tv àllow nóÀsow, xgóvov yàg GvyvoU 4Q 

BulPóvros éxsidew xal v0U rustégov xadixos sravra- 

)ca neugÜivros OUM üv &ixÓtcS dyvooito. 

Hi Tyv dà éxégav «7v vaorátrv, Tte dv taie usvà vov. 9. Alteram vero novellam, 
xodixa Qiardiacs wairaa, Tüjv OgíLovgavw Tà TOig veuci — post Codicem posita est, 


uae inter constitutiones 
ecernentem quod filiis 


cap. I pr. (v.3 sgg.) argumentum notatur "Pos. 14,19 ut vsagà E9^ 


menla facientes. et instituentes legem violare videantur. Sed ut res etiam certius declaretur, sancimus, 


si scribatur talis lez, ut illa post menses duos temporis ei dati valeat et in usu sit sive in hac felici urbe 
five in provinciis, cum post insinuationem hoc tempus sufficiat ad eam omnibus manifestam redden- 
dam, ut et tabelliones vim eius cognoscant et subditi eandem intellegant rore servent. [ta enim nulli 
omnino excusatio erit. quominus nostram legem custodiat. Neque enim defunctorum voluntates subverti 
volumus, immo omnibus modis operam damus ut ratae sin. Nam quid accusemus eos qui promulgatio- 
mem nostrarum constitutionum ignorarunt, etsi forte paulo post scriptam legem, quae quidem etiamtum 
ignoraretur, testamenta confecta sint, ac propterca ipsi in tesiamentis aut nomina heredum non scripserint 
Fu manu aut quadrantem tantum nec vero tricntem filio reliquerint, dum contingeret legem. vel non 
Lam esse vel quamvis latam quia nondum proposita esset, iure ignorari. — Idcirco etiam usque adeo, 
quamquam iam aniiqua est constitutio et in libro constitutionum qui a nobis cognomen habet posila, quae 
opria manu nomen heredis scribi iussit, tamen multi contra vim eius testati sunt, cum ignorarent eam 
tam esse; et usque adhuc talia quaedam neglecta nuntiantur nostrae potestati, nosque omnibus, qui 
quid eius generis petierunt, veniam utique dedimus, quoniam nondum sag Ant ud esse factas cas con- 
stitutiones contigisset, sacrasque de his fecimus sanctiones iustam tis veniam largientes. Ne igitur de his 
cotidie molestia afficíamur et sanctiones scribere compellamur, propterea sancimus, sicut dictum est, ut 
antiquior illa lex in lustiniano Codice posita valeat hic quidem ex eo tempore quo publicata est, in 
provinciis vero ez quo íransmissa et manifesta facta est unicuique ex  metropolibus reliquisve. civi- 
fatibus. Nam tempore longo inde exacto ac nostro Codice in omnes partes misso non recte tgnorabitur. 
9 Altera vero novissima, quae inter constitutiones post Codicem editas posita est, quae definit id quod 


1 riOévres xal om. LBg | 2 £r om. LB | 6 xólaos] ;. 1 priuari R. | 2 declararetur 7 || 4 eis V | tempore 
vavrzé add. B* | 1 vov zgóvov vovrov L | 9 pav. | V'| 6 insinuatione V| 7 manifeste V | 10 custodiat 
Savvovrav M | 11 sónov gvlárrsv MB) gvÀásas- | vulg. | 15 *praecesserint RV decesserint vulg. | 16 sori- 
99a. vouov L | 19 7] aut ctiam c | 24 20 om. € pserunt ed.pr. | 17 ctiam om. R' j unciis r2 18 reli- 
35 airo)ueD'a Zachariae] aivovpada M(aíroineOa vulg.)| | querint vulg.] reliquerunt (relinquerunt V) libri | üliis R Jj 
37 xadixa M* | 41 dxsiDev om. c 19 contingit (contingit aut positam bis scr.) A! [| eo 

vulg.] ex eo RT [ 26 uirtutes At | 27 latioJóm (sic) :| 





talia. R* ín ras. | 28 potestatis /'! | 29 dedemus V* 
30 manifestasse eueniant V [ 31 formam A! [| iuxtam V 
largientes uenientes ueniam A* | 38 ciuitate om. V 


Nov. LXVI 1 


xavalauzavónevov xgavéiv £ni 1t Tis stdaiuovos vav- 
Tz$ móÀsus Év ts tais éxagy(au uat Óvo udvas ts 
dugaviasce, xadDánso ciztóvres ÉpOnusv: Dira yevo- 
névov fuiv igorizov Oixrábeow negl 109 nérgov TIS 
dvatágsoe TOv maíüow, té 
ytygaupévs du vo cQ mAnÓn xarálAnov, tr 

1j Pwpuaiow fz&g dari xai xvgiarrátr din TO 13e 7tO- 
Arias Gyjua, ry uiv xaÀirdas Magtíag Éym, yga- 
qtiga này vot, oix lugavia sia à rrrixavra evdus, 
7 98 1j 'Ponalav gov 
Tóv £vÜoLórarov Ow év Jqoow iegow TyoUuevov 
mQcituQinv  xalivÓac Ldngikias mgosyeygapuévas 
8 Zu Duaep oi0à rf, 1j; EAM. quvjj ygageiaa 
yéyovs nagayorua xaragartys, fos xai r Tf "Par- 
uaiov Gvriedtiga yAorrrr yéyové va wal ésentug On, 
du£At dà xai 9j zgoc ovs évraUO'a dvOoborátove £x- 
dpxovs rdv iepov rudw mQairaogiam aupnévr, (ga- 
mx M cv Rusa) seu viv Mies age dripe- 
vic? «s 1Q avra Qixacrrgio xal é&enéugór. Os- 


342 





Tp EÀÀnvow po 5 


UT FACTAE NOVAE 


relinquatur, valere et in hac felicissima civitate et 
in provinciis post duos menses insinuationis, sicuti 
praediximus: eo quod factis & nobis uniformibus con- 
Stitutionibus de mensura institutionis filiorum, alis 
T Graecorum lingua conscripta propter multitu- 

inis frequentiam, alia vero latina, quae etiam firmis- 
sima propter reipublicae figuram est, illa quidem ka- 
lendarum Martiarum habet conscriptionis tunc diem, 
non autem insinuata tunc, alia vero Latina voce con- 


yeyeaupévn ngos Xoloudvra 10 scripta ad Solomonem gloriosissimum apud Afros sa- 


crorum praesulem tunc praetoriorum kalendas Aprilis : 


8 quia neque Graeca lingua conscripta mox palam 
facta est «eeesee et directa,.denique etiam quae hic 


15ad gloriosos praefectos sacrorum nostrorum praeto- 


riorum scripta est, id est Graeca, Maio mense in- 
sinuata est in eadem sede atque directa. Ideoque 
sancimus oportere eius legislationem ree de men- 
sura institutionis filiorum eloquitur valere hic qui- 


oní;ourv voivvv Oeiv tZ» avttjs vouoOsaiav 17v zsgi 20 dem ex kalendis tunc Maiis, ut duos menses ei ser- 


TOV uértQov Tie évatagcsme Tdw maiümv ÓiaAayoutvrw 
xgatsv dvraUvO'a uiv axo tdv tó1s xaAavüoy Matov, 
fva tzZv Óijunvov abr; gvÀáLousv, iv dà dv rais 
£nagyiasg 4E Orov yéyovev avtn xatagavis , xüxsiga 


vemus, in provinciis autem ex quo baec palam facta 
est, etiam ibi duobus mensibus post insinuationem 
servandis. Si vero nondum hactenus in omnibus 
provinciis destinata est, velociter et eam et alias 


15$ Üuuzvov nerà tnv Éugávidiw gulavrouérre. sí dà 25 quae forte non missae sunt adhuc aut etiam postea 


oivzo xai vov iv magaw rai Éxagyiais dEentugdn, 
Dr. ráyiGra aUTEP ts xal vàs dÀLas, aízteQ ice oUx 
diezéug Oraav Er 7j x&v Vavegorv ryovu£vov OksoU za" 
quw TaDsiv, éxmneugOTvai Ts xai éxniuntcüas, 


comitante deo a nobis faciendas mitti nunc vel rnit- 
tendas esse, quatenus nostrae constitutiones in metro- 
olitanis civitatibus fiant vel faciendae sint mani- 
estae; provinciarum vero praesides ipsos mittere 


áp' q 1a rà6 rustégas Oiavábes dv vais urrgonóAegi 90 eas et missuros esse per omnes civitates sub una- 


tà» dOvà)r yevéiaDas ts xal yívacOai xatagavis' 
rovs dà rÀw énagyiudw vyovuévovs abtovs GrsiÀal 18 
avrà xal GtéÀhew dw mácaig vais; móÀsCA rais dg" 
éx&crr Émagyía vsrayuévaw, dere urÜcva v0 lomov 
4 mpogacizecd«a urdeplav ayvoiav. 
qguxos üxav Dixaiay Eysi Gvyyvalunv,xal xgateitaGay 
cà rÀw tshevtrcávrow OiatvzoGMé, xüv &i Évayyos 
ysyóvaci, xaOámeg avra éxsivos menoinvtas, xdv si 
xarà Th» mgorígav xparocav vouodscíav ygauuadiy 


quaque provincia constitutas, ut nullus de cetero 
occasionem sumat cuiuslibet ignorationis. 


'És v6 ye nag- 35 4 Unde praeteritum omne iustam habet veniam, va- 


leantque defunctorum dispositiones, vel si nuper 
Íactae sint, sicut eas illi fecerunt, vel si secundum 
prius tenentem legislationem litteris propriis non 
scripserunt heredum appellationes &ut testibus eas 


oixeíorg ovx £ygawaw xàe rdw xÁngovoucw mgosryo-40 non fecerunt manifestas aut tres uncias et non am- 


Qías Y, T0i6 pagrvdiv avrove ovx émowjgavrO xataga- 
»sis, T] TQuOVyxiov AAA. ov mAsiov xataAskoinags Tols 


B 4 summam notat Anonymus DBodleianus ap. Zachariae Zvix8. p.213 ubi citatur vsagé ES". 








liberis relinquendum est, valeat et in hac felici urbe et in provinciis post duos menses. insinuatignis, 
sicuti antea diximus, quoniam cum duo exempla constitutionum de modo institutionis liberorum a ftobis 
facta sint, alterum Éraecorum lingua conscriptum propter idoneas multitudini rationes, alterum Romano- 
rum, quod quidem vel maximi momenti est propter reipublicae formam, alterum quidem kalendas Martias 
habet, utpote scriptum eo tempore mec vero tunc siatim publicatum, alterum vero Romanorum lingua 
scriptum ad Salomonem gloriosissimum praefectum sacro in Africa praetorio kalendas Apriles peg sem 
8 habet: unde ne illud quidem quod Graeca lingua conscriptum est, statim manifestum factum est, donec 
etiam Romanorum lingua compositum exemplar et confectum est et emissum: certe illud ad gloriosissimos 
qui hic sunt praefectos sacro nostro praetorio scriptum (Graecum dicimus) mense Maio et publicatum in 
iudicio eorum et emissum est. Itaque sancimus, ut eius legis praecepta, quae de modo institutionis libero- 
rum agunt, valeant hic quidem inde a kalendis illis Maiis, ut duorum mensium spatium iis servemus, in 
provinciis autem ex quo illa manifesta facta est, servato ibi quoque duorum mensium spatio post in- 
sinuationem. Quodsi ne nunc quidem in omnibus provinciis emissa est, quam celerrime et ipsa et ceterae, 
guae fortasse nondum emissae sunt, vel si quae postea quoque deo duce a nobis ferantur, et emittantur 
et usque emittendae curentur, quo nostrae Constitutiones in metropolibus gentium et sint. et fiant mani- 
festae; provinciarum vero praesides ipsi et mitiant eas et usque miliendas curent per omnes urbes in 
4 singulis provinciis constitutas: ut in posterum nemo ullam ignorantiam praetexzat. — Nam prac 
teria sunt omnia iustam habent. veniam, valeantque. defunctorum dispositiones, (icet nuper factae sini, 
quemadmodum eas illi fecerunt, etiamsi secundum leges quae olim valuerunt propria manu non scripse 
rínt heredum nomina sive testibus eos non fecerint senijesias, aut si quadrantem nec amplius liberis rel 





9 eó90s om. e || 12 zrgosyeyoeupévas Exes om. g. || 
16 *éxápzovs M | 22 vóre [i 7tQo 48' coni. Zachariae 
non recte | 28 *xàv] xai M | 33 dg] sub (i. e. 9g' ?) € | 
37 fvayxos dedi ex c] dv dove MI 41 avrov] eas (i. e. 
avràs) e, non male (cf. tamen Cod. 6,23,29 $1) | 42 «aic M. 


btc Meri libri | 11 *kalendis aprilis V vulg. kalendis 
aprilibus & | 13 quia neque A!) quia neque uero V quia 
uero neque A* vulg. | 14 facta om. R! | lacunam non no- 
tant libri; supplendum fere doneo etium Latina compo- 
sita lingua facta est | etiam quae hie] quae etiam (etian: 
del. m. 1) hio | hic V | 15 gloriosissimos vulg. | 16 id est] 
idem KR [ graeca R'V] lingua add. R* vulg. | 17 ideo 
2 sicut V| 3 uniformi V!| 4 aliam /ibri | $ linguam | vulg. | 18 eius legislationem oportere R [| 19 heo A* | 
Ll reri rn libri | multitudinee V? multitudinis ez | 20 tune om, R! | madiis RT | 23 mundum V | 25 autem 
multitudines corr. V* | 6 aliam /i^ri [ uero] non A! | lati- | postea etiam V | 26 commitante A ( 27 nostras libri | 
nam A'VT | 1 figura & | 9 non] noua RVT' | tuno V] | 30 missurus A! | 37 sint RV] sunt vulg. | 40 autem 
est tune. RT, om. T! | 10 solonem. 7! salomoncm. AR? ! tres T2 


CONSTITUTIONES 


xmeuciv. ov yàg dvargéneGÓG., xaDameo sinóvtss 
ÉpOrusv, ràs vOv reÀivtovrov BoviousPa Qiarvna- 
656, GÀÀà xal xvgíag ravras dua vtüvtww ànogaívo- 
usv. ars xüv si Gvvsyyve dygagncav aí diad xoa 
ustà TQÜv Dci» TOV vóuov, Ovmw dé Krvyov ai dia- 
TüÉns yeróueva: xaragaweig, drilnodvrow Ó ico 
r&v DiaDsuévov ovx rusipOrcav, uevérocav xai ov- 
res ai dvaráge ai iyw agynv xara rOV TÓTE gave- 
govs óvras ysvóuevas vóuovs tZv oixs(av (Gyvv Éyov- 


Gai, xaj ovx dyxaAovurvas Out xaO Dv énsBiovy 10 quod tem 


xgóvov éxsivo: raÜta$ OVX Tusiwaw, Ov y&o mávra 
égriv dp' ruiv ovdà así Tug: xcigos yiveras Qin rms, 
aipriduw cs moÀhaxis dmiaciv avD pomo veAevral 
TES ToU QiaOéaDa, cvovrovs éEovalac dgrupotusvaa, 


ders vó ÓP doyys yevóusvov ópOu dx To? ur dun-ib quod non fuerit mutatum non arbitramur 


gÜnVa, mgosxt» ovy nyoUusD'a Varsgoy dlarrovaO «s 
xa" órnovv rj; ávargézsoD«, GÀ. dv dggayei pnéviuv, 
TÜ6 TÓTs magaGracné TQ ÜiaJauévq yvopurns iGyvgüs 
ber ecgedgi sin yàg d» TGw drómav r0 ytvóusvov 
9e 


343 


Nov. LXVI 1 





plius reliquerunt filiis. Non enim infringi sicuti 
praediximus defunctorum volumus dispositiones, sed 
et ratas eas per omnia declaramus, ut vel si proxime 
Scripta sunt testamenta post positionem legis, non- 
5 dum vero contigerat constitutiones factas innotuisse, 
et superviventibus forte testatoribus non sunt mu- 
tata, maneant etiam sic institutiones quae ab initio 
secundum tunc certas extantes factae sunt leges 
propriam virtutem habentes, et non accusandae co 
re quo supervixerunt iili eas non muta- 
verunt. Non enim omnia sunt in nobis nec semper 
quibusdam tempus fit testandi, repente plerumque 
incidunt hominibus mortes testandi eis potestatem 
auferentes. Quamobrem ab initio factum recte eo 
postea 
mutari aut aliquo modo infringi, sed immutilatam 
manere quae tunc placuit testatori sententiam va- 
lideque servari. Erit namque absurdum, ut quod 
factum est recte ex eo quod tunc non erat factum 


d ix TOV py ysyovóros Varsgov dvargénecÓas 20 postea mutetur. 


Bb  Zwvalóvras voívvv sinsiv Aaufavéracay oi scaides 
TO xaTalshsiuuévov avtois, &í OUtQ) TUXOI, magà vOv 
matéQuv tQuoVyxiov dx TOW oUto) yevouévow Oiadhn- 
xaw 7 ngo Tjs TOU vOuOv Déco, 7? uerà vw Ociv 


Collective igitur dicendum percipiant filii relictas 
Sibi, si ita contigerit, & patribus tres uncias ex 
testamentis ita factis aut ante legis positionem aut 

ost positionem legis, antequam haec tamen apud 


rov vóuov mpiv Jj rovrov maga Toi; Gpyove:w éu-25ludices innotesceret. Si vero adiectum sit testamen- 


ga»; xaracT5va. ei 0i xci mgosxéovro ais Dad 
xas& TO ygrvas vÓ Àeimov avroig avaningoOTvas ntQUe 
TÓ TÓTs xarà TOUS vOuOVe ÉxOqtiÁOUusvOv, TOVTO Àagu- 
BávsaÓa. xatà rovs zxaÀmiov$ vouove, dere sime 


tis, oportere quod reliquum est eis impleri secundum 
quod tunc legibus debebatur, hoc percipiendum se- 
cundum antiquas leges, ut si deest tribus unciis, 
secundum illud supplementum (iat et non in quadri- 


dAÀsints tà v Aces. sis éxeivo 15v dvazá5joosiw 30uncio, quod postea quidem sancitum est, nondum 


yivsa Dai, à O)x &í6 TO TETQaoUyxiOv, TO VOT&QOv 

này. vouoOetrOév, ono ys ui» vó1s yvoaDév. 
(EniAoyoc) Tacoívvv nagactávra fuiv xal dià 

rovüs ToU Peíov Onlovpeva vóuov LL xrgvyuázo oi- 


tamen tànc agnitum. 


SEptsgut2 
e 


Quae igitur placuerunt nobis et per 
hanc sacram 


clarata sunt legem, praeceptis pro- 


xeicy Tj G7 vzttQoy; 7tàgi ztoijgátQ) g«vsgà Toi; T8 35 priis tua eminentia omnibus faciat manifesta et qui 


ixi t$ uzyáÀne tavTzS mt0Àsw TOi; t8 ÉbmoD sv, Orte»; 
dw ámags yévovro Gag; tà ztap' zuov £ni Tfj v&vrov 
aegalsíq »ouoOerrOsvra. Dat. k. Mai. CP. imp. dn. 
lustiniani pp. Aug. ann. XII, Iohanne v. c. cons. 


[a. 538] 


in hac maxima civitate et qui foris inhabitant, 
tenus omnibus fiant palam quae & nobis pro omnium 
cautela sancita sunt. — Dat. kal. Maias Constantino- 
poli imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XII. Iohanne 
v. €, COnS. 


ua- 





int. 
omnia ratas eas ostendimus. 


Neque enim subverti volumus defunctorum voluntates, sicuti modo diximus, sed 


potius per 


ltaque quamvis prozime post legem latam testamenta. scripia. sint. necdum 


vero constituliones manifestas fieri contigerit, nec superstitibus forte testatoribus mulatae sint, maneant 
sic quoque instituliones, quae ab initio secundum leges tum notas factae sunt, propriamque vim habeant 
neve arguantur, quoniam quo tempore illi superstites fuerunt eas non mutaverini. Neque enim omnia 
penes nos sunt mec semper cuique tempus est testandi; ac saepe repente mors homines opprimit eoque 
testandi facultate privat. Itaque quod ab initio recte P prenons est, inde quod non mutatum est, nullo pacto 
putamus postea imminuendum vel evertendum esse, sed incorruptum manere, ut quae tum testatori placuit 
voluntas firma permaneat.  Absurdum enim fuerit, si id quod recte factum est ex eo quod factum non est 
b posiea everiatur. Ut igitur rem oratione complectamur, accipiant liberi relictum sibi, si ita con- 
tingat, a parentibus quadrantem ex (estamentis ita factis sive ante. legem latam, sive post latam legem 
prius eadem apud magistratus innotuerit. — Si vero testamentis adiectum sit, ut ge deest ipsis supplea- 
tur ad quantitatem tum secundum leges debitam, id accipiatur secundum veteres leges, ila ut, si quid de- 
est quadranti usque ad. illum supplementum fiat nec vero usque ad trientem, quod postea. qui lege 
sancitum est, tum tamen nondum erat cognitum. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur, per edicta propria 
fua sublimitas omnibus faciat manifesta tam qui in hac magna urbe quam qui extra eam sunt, ut omni- 
bus palam fiant quae a nobis propter omnium securitatem sancita sunt. 





16 mgoszxav om.g | 17 xaO" oro)» 7] aut aliquo 5 innotuisset V*| 8 legem R*| 9 habere et non ac- 
znodo e| 20 ix vo 47 yeyovóvos] cx eo quod tunc non | cusandas /ibri, corr. vulg. | 10 non] n V![ 12 fit V] sit 
erat factum c | 38 k. Mai. Me At^.] ur» naíq Theod. || | RT | — et repente vulg. | 13 morte V'| 16 muti- 
imp. Iustiniano pp. agu. annu. XII. M (cf. c), Baa«Aeías | latam V!] 17 uallideque R |, 20 mittetur R' [ 21 perci- 
"Tovariiayov 10 a8! Ath, Frei iB! vT8 BaciAeías Theod. | piatur R || relictas vulg.] relicta libri | 23 positioe« V! 
39 lohann. uc. conss. M (c) ózravsíq "lo«wvov Theod.) | 25 innotescerent A? | 27 debeatur V | 28 antiquitas R 
ustà TZ» vmnattíav "Ioárvvov Ath (subscr. dat. cons. | si] si quid vulg. || 29 illas vulg. | supplentum V [| 30 non- 
Iohannis (Ihoannem ?) JuL*»w) dum RT] non V [ 31 agnitum (agnitum e V2) Vvulg.] 

eognitum RT | 38 sancta V! | subseriptionem dedimus 
er Bamb. I | Constantinopolim domnus Iustin. Bamb. I | 
Iohanni amb. I 


Nov. LXVII pr. 1 


HEPI TOY MHAENA KTIZEIN EYKTHPION 
OIKON X9PI* FN?MH* TOY EIIXKOIIOY, 
KAI HIEPI TOY AOQOPIXZAI HIPOTEPON TA 
IIEPI THN EIHIMEAEIAN KAI KATAXTASXIN 
TOY KTIZOMENOY EYKTHPIOY. KAI IIEPI 
TOY TOYEZX EIIXKOIIOYX MH AIIOAIMIIA- 
NEXZOGAI TQ9N IAIQN EKKAHXIQN. KAI IIEPI 
EKIIOQIHXE9€ EKKAHXIAXTIKQN 
AKINHTSN IIPATMATO9N. 
'O ajvós Bacilsós Mrvà vq &y«rrátq xal naxagus- 
TárQ oixovusvixq) dpyumagxómq xal zarQidgxr. 
(Hgooípsov.) Kal rà negl vàw dywrávov. dx- 


344 


UT NULLUS FABRICET 


LXVIL Auth. LXIX. Coll. V tit. 17 


UT NULLUS FABRICET ORATORII DOMUM 
RAETER VOLUNTATEM EPISCOPI, ET UT 
DEPUTET PRIUS QUAE CIRCA DILIGENTIAM 


5ET STATUM FABRICATI ORATORII SUFFI- 


CIANT. ET UT EPISCOPI NON DESINT SUIS 
ECCLESIIS, ET DE ALIENATIONE ECCLE- 
SIASTICARUM IMMOBILIUM RERUM H, 


Imp. lustinianus Aug. Mense archiepiscopo 
Constantinopolis. 


(Praefatio. Ea quae de sanctissimis eccleaiis 


«ww moÀlois ssgalafówrse vónuo:w &r. xai érépov — sunt multis comprehendentes legibus adhuc etiam 
ÜeóusÓa mós rà àvaxvyágas raw ómoDécsaw xail5alia egemus &d exorta negotia et rursus emergentia 
avi dvapvouévag àgxovvrOs. moÀÀoi yàp óvóuaroc — sufficiente. Plurimi namque nominis causa ad opus 
Évexev mxO$ stoípgiw ayiarrávow éxxÀndiow óguociv, sanctarum ecclesiarum accedunt, deinde eas aedi- 
slra vavras oíxodounsáusvo, oixérs poovrila víÓsv- —ficantes nequaquam curam ponunt ut expensas quo- 
Tc& TOU xal Üastdw]v avais aqogícas mQémovgav sí; que ei deponant decentes et ad luminaria et ad ob- 
ts Àvyvoxatav si; v& 2v Ow spoiiÜpsvovrow dmo-20 servantium alimenta et ad s&crum ministerium, sed 
TQogrv xai qw íspàv AsrOvpyíav, dlÀ& xavaAauzá- — deserunt eas in nudis aedificiis constitutas et aut 
vovciw avrde iw yvuvois ovcag oixojouruags xal 5  destruendas aut omni sacro ministerio defraudandas. 
wavaAvouévas 9 ndGne (agüs Àmrovgy(as éavegrinévas. 


CAPUT I. 


Geaztitousv voivvy ngó mádwrow adv éxsivo yive- Sancimus igitur prae omnibus quidem illud feri, 
aOa, dts urüsvi staggnaíav slvas ura novacvrgiv 25 et. nulli licentiam esse neque monasterium neque 
AUrs xxncíav Qrür& svxtjpuw o apyscÜ«. oi- ecclesiam neque orationis domum incipere aedificare, 
xodousiv, xiv dv 0 i$ móÀtoe Osogiligraros émí- antequam civitatis deo amabilis episcopus orationem 
Cxoxos magaysvousvos sUy;v «s év tq vónq cow in loco faciat et crucem figat publicum ibi proces- 
Ga«to xal Gravgov mybasro Ónuocíav éxsigs ngóodov — sum faciens et causam manifestam omnibus statuens. 
zOwOdáuavos xai vÓ moüypa qavagóv ámagi xaragty- 30 


Nov. LX VII (Authent. LXIX — Coll. V tit. 11: gloss.) Graece extat in M, cap. 1. 2 cum prooemio et epilogo in L 
eademque omisso epilogo decurtata in Iohannis Scholastici collectione LXXXVIII capitulorum 271 (inde in appendice 
Nomocanonis L titulorum cap. eccl. 11). — Epit. Theod. 61, Athan. 1, 1 (inde Coll. const. eccl. II, 1, 1). Julian. 


const. LXI. 





LXVI. 


UT ORATORIUM NEMO AEDIFICET PRAETER VOLUNTATEM EPISCOPI, ET UT PRIUS 
DEFINIAT EA QUAE PERTINENT AD CURAM ET STATUM ORATORII AEDIFICANDI. ET 
EPISCOPI NE DESINT SUIS ECCLESIIS. ET DE ALIENATIONE ECCLESIASTICARUM 
RERUM IMMOBILIUM. 

Idem Augustus Menae sanctissimo ct beatissimo archiepiscopo universali et patriarchae. 


Praefatio. Cum quae ad sanctissimas ecclesias. pertinent. multis legibus complezi simus, etiam 


alia egemus quae ad emergentes causas ac denuo renascentes suppeditet. 
sanctissimas ecclesias condendas festinant, deinde iisdem gerer qp onera pue curam adhibent 


impensas idoneas iis adsignent et ad luminaria accendenda et 


uiti enim nominis gratia ad 
1 ut etiam 


eorum qui circa eas versantur 


et ad sacrum ministerium, sed relinquunt eas in nudis aedificiis constantes et aut. destruendas aut omni 


saero — privatas. 


Sancimus igitur ante omnia illud fieri, ut nemini liceat neque monasterium 
deo carissimus civitatis episcopus 


neque oratorium aedificare incipere, ant. 


we ecclesiam 
GéSER pum in loco 


fecerit et crucem fixerit publice ibi procedens atque rem omnibus manifestam fecerit. Multi enim ora- 


2 rubr. IIsgl vàw wvizovvow svxvjgsa, xal sagi vov | urdà — 708 ML (app. Nomoc.) | 26 ol«ov om. L | 
ujj &xolapnavsgOas vove dmicxónove vow dxxAngidw, | 28 magaysvónevos] ysvopavos app. Nomoc., om. e | oi- 


xal zspl ixmoigtos ixxAngicgTixQ" doaviytO mwQay- | 


nuávam Theod. | 3 olov om. Coll. 81 cap. | waits om. 
Ath. | 4rioxózrov xai sapi (rapi om. M) vov — 10 rtgay- 
uávov ML] dxi0oxómov xal và éfne Ath. dmicxónov, 
xai Ono xg vv xrítovra xgovoraaa Oa Coll. 81 cap. 
4ziGxónov, xal ei 3j rgóregor và sig Avyvoxata» wal 

iÀoxaAMay xal dztorQogryv vov m. gevovrow Gt5gy 
tndex Coll. 81 cap., app. Nomoc, | 11 19 — 12 zxaveiioxr] 
TQ dysarráqi &pyeeztsox07cq) Coll. 81 cap. (verba &pysz- 
Oxónq xal om. M9) | 13 Kai và zegi raw] Ilepi càw 
Theod. | &yla»w Ath., Coll. 81 cap. v. l. || 14 Fr« v3 xal L | 
KFregov Coll. 81 cap. v. . || 16 dgxovrres Coll. 81 cap. | 
17 Évsxa. Coll. 81 cap. v. L. || &y«vrárov) vv &yiarra- 
vov opp. Nomoc. | 18 «avra M i oixodoyuraavres Coll. 81 
cap. v. l. | 22 ovaav L, | 23 &náene app. Nomoc. | àxe- 
cregnuévae Coll. 81 cap. v. l. | 25 urdevi] und app. 
Nomoc. | rra — 26 aire — nutre Coll.81 cap.] ug9à — 





cavo M] zowjoorvo L Coll. 81 cap. | 29 s£aro ML 
app. Nomoc.] str&o«ro Coll. 81 - meóodov L Coll. 87 
cap.] xgósodov M, app. Nomoc. | 30 *xavactz0s1s (vel 
xaragt?)gcu)) xavactnsos (xaraer5oes Coll. 81 cap. v. L., 
app. Nomoc.) libri statuens (i. e. xaraarásas?) c et Iul. 
c. 205 


1sg. E; LXVIII ») 2 domum V] domos RT'|3 uo- 
luntate V | 5 statuta V! | fabricatio t! fabricationis V | 
6 non desint suis ecclesiis & 7] suas ecolesias non de- 
sinant V | 8 mobilium Z'V'| 11 mene FR] menne VT | 
12 constantinopolim RV] 15 emergentia] ex emergentia 
V* | 16 ad] non ad RV al. || 17 edifficantes V (et sic 
saepius) | 19 deponant om. R' | deoedentes R | obseruan- 
dum V? | 20 misterium R | 21 aut et destruentes aut 
omnino V | 22 fraudandas V | 24 prae omnibus] priori- 
bus AR'|29 et causam] aut causam V! 


ORATORI DOMUM 


cma, Tt0ÀÀlol yàp Vmodvónsvo: xribuv OjOrv sUxrn- 

oixovs ràs éavrav Dspassvoves vóaove, ovx ógOo- 
Jófam dxxÀncuDv wricras yiwÓuevos GÀlà amrAaiow 
qTOTCLOPV. 


345 


Nov. LXVII 1—3 


Multi enim simulantes fabricare quasi orationis do- 
mos suis medentur langoribus, non orthodoxarum 
ecclesiarum aedificatores facti, sed speluncarum illi- 
citarum. 


CAPUT II. 


"TEnsira uj álhos avr» éexinciav dx véov oixodo- 
asiw, ngiv dv ÓuaÀeyOsin mngós zóv Orogiligratov 
énícxonov xal ópíctus 1à uétQov Onsp dgopítes moós 
1s Tv Àeyvoxataw wal tiv iepàw ÀnrovQylav xal tjv 
ddidg Dopov TOU oixov gvvr5Qnciv xal trv vw ngoc- 
sBoevórray 4morgoyzw* xai aizap avragxos Kyuv10 
Jótne, ntowicÓa: avrov noótspov p Sus tà» dgogí- 
UecOas ualóvram ovra vs vv olxov oixolousiv, ai 
MévTO. ys Ovx àgxoin uáv i6 TtQÓ€ TOUTO, OvÜuacTOc 
dà ioc émiDvuv To) xal avrog wríatns naías 
xaAsiSa: BoíAorró ci vovVr0 ngàLai, nollal xal dv 
vavry vj Bacilevosog na xal dv xaic éxapyíaie £x- 
xÀncía, Tvyyávovs, TÓv ng Typi niv Asrovgyov- 
uevas tQónov, wivÓvysvovga: dà waranscEiw vao ma- 
Aaaótsos, 7) xai Guixgal xaDsavagas xal àxoguórsQas 
ztagà th» émiDvpíav vw vabraws Éyysigovvro, xal 20 
£&éaraa aveQ níav vn» rowvtov ÉxxArgupv astola- 
Bóvr. qaírrv oixodoutaacDa:, xdvravDa yropuy vov 


15 


5$ Deinde non aliter quempiam ecclesiam ex novo 


aedificare, priusquam loquatur ad deo amabilem epi- 
scopum et definiat mensuram quam deputat et ad 
luminaria et ad sacrum ministerium et ad incorrum- 
pendam domus custodiam et observantium alimenta: 
et si sufficienter habere videatur, faciat prius do- 
nationem eorum quae futura sunt deputari, et ita 
domus aedificetur. Si autem non sufficiat quidem 
aliquis ad hoc, nomen vero forte habere desideran 

quo et ipse fabricator ecclesiae vocetur, vult aliqui 

tale facere, multae et in bac regia civitate et in 
provinciis ecclesiae sunt, in quibus competenti qui- 
dem administratar modo, periculum vero ruinae pa- 
tiuntur per vetustatem aut etiam parvae constitutae 
et inordinatae secundum desiderium horum qui eis 
deputati sunt: licebit ei unam talium ecclesiarum 
&ccipienti hanc aedificare; et hic voluntate deo 
amabilis orthodoxorum episcopi res agenda est. Bic 


Ssogilovs vàv ogPolobov énicxónov rov 7"páyuaros enim poterit et sacrae domus fabricator vocari et 
yivouévov. ovra yag Kara, abjrq xal íspoU vixov x1í(- — nihil de suo g xpendere, deputatis iam circa 
ern» xn ivas. xal urÓiv oixoÓsv mgosÜamavisc,25 haec expensis oblatis ab cis m etiam prius has 
*Àw &f fJov; apogiauévov 70r negl rovro Üanavr.  expendebant. 
nármwv énididouevov napà Tüw wai mQóvsQov ravra 
xoenyovvrav. 

CAPUT III. 


Kaxüvó ys ulv Saiczizouev, ers xarà rüw 50m 
7a4Q ludwv gorroavta vóuov TOv& Ouogilagrárove 30 
áztGxóztovs vais éavtdw dxxÁnalcis rtQosnaQrtgeiv, xal 
AJ xacralnávuv uiv abráe, xoóvov Oi moAov év- 
ravÓa Óurgíftv xaà dvayxdbLu» vob xarà xoa» 


cap. II summarium habet Nomoc. XIV tit. 3, 14, cap. 


lilud quoque sancimus, quatenus secundum iam & 
nobis prolatam legem deo amabiles — in suis 
ecclesiis maneant, et non relinquant quidem eas, 
tempus vero multum hic morentur et cogant per 


IIl summarium id. 8, 2. 





furi sua mala curant, 
unt. 


toria scilicet aedificanda sus 
rum illicitarum aedificatores 


Deinde ne is aliter ecclesiam novam aedificet, usqu 
ls acesndenda 


sit atque modum definierit, quantum et ad luminaria 


dum non orthodozxarum ecclesiarum, sed spelunca- 


am cum deo carissimo episcopo locutus 
et sacrum ministerium et ad domum 


sartam (eciam conservandam et ad eorum qui ibi versantur alimoniam adsignet; et siquidem abunde 
sufficere videatur, prius donationem faciat eorum quae adsignanda sunt itaque domum aedificet.. Si quis 
vero ad hoc non sufficiat, sed fortasse nomen seciaturus, ut ipse quoque conditor ecclesiae vocetur, tale 
quid agere velit, multae sunt et in hac regia urbe et in provinciis ecclesiae, quae quamquam idoneo modo 
administrantur, um tamen est ne prae vetustate collabantur, vel etian quae parvae sint ac minus 
ornatae quam desiderant qui in iis ministrant, ac licebit ei unam ez: eiusmodi ecclesiis. sumere eamque 
czaedificare, ut (amen hic quoque secundum consilium deo cari orthodoaorum episcopi res peragatur. 
lta enim obtinget ci ut et sacrae domus conditor appelletur et nihil de suo insuper eroget, cum expensae 
de more iam ad eam rem adsignalae ab iis praestentur qui etiam prius eas subministrabant. 

EIL Verum illud quoque sancimus, ut secundum legem a nobis iam editam deo carissimi episcopi 
in suis ecclesüs permaneant, neve eas deserant et multum. temporis hic morentur cogantque oeco- 





1 molo — 4 ávómow om. Coll. 81 cap. | 2 9:Qa- 
ztevaovos L || vópovs L? | 5 "Exerra] Kai Coll. 87 cap. 
«avrov ML] vuwà& Coll. 81 cap., e | véov Mg] véase 
Coll. 81 cap. || 6 zgós óv Ouogilégtarow dnícxonov 
(dgxumioxonov M) MLs) và dziaxónq: Coll. 87 cap. 
(«s v9$ moÀame énicwózq Nomoc. XIV tit) | 1 pictis 
ML) ógíaas v. 1. ógíay Coll. 81 cap. | t9 uérw qe, 
Coll. 81 cap. v. l. | 8 v& »] vv om. Coll. 81 cap. 

9 adiág9opov M Coll. 81 cap., Nomoc. XIV tit.] Qiág9o- 
eov app. Nomoc. duigogov Z Qiágogav Coll.81 cap. v.L |! 
avrtrgnaw M] 75ono:v L Coll. 81 cap., Nomoc. XIV tit. 
10 jet A — 12 oíxodopusiv om. Coll. 81 cap. | 12 sg. 
sí — pév vis] EX dé «i6 ox dgxoír Coll. 81 cap. 
14 Ji om. app. Nomoc. | avróv xríarzv app. Nomoc. 
Lud regu — mpü£as om. Coll. 81 cap. || v1 om. L 
moÀlAai — 18 jeeievm] ztoÀÀel éxxÀna(as Tvyyá- 
vovciv dv vais éxagyícis xal dv ravtg vj Baciiói 
ztóAn, xivüvrsbovas (xivdvvsvovaas app. Nomoc.) Coll. 81 
cap. | 19 ausxpal M app. Nomoc.] gaxgad L Co!l. 81 cap. | 
dxoGu o TéQcs xai (xal om. codd. nonn., cf. c) KEeoriv, om. 

HL 


vv. 20 zragà — éyyrigoswra»v Coll. 81 cap. | sagá] secun- 
dum (i.e, xara) c | vov] tais L' l rasraus] avreic L | 
21 aires L? | uíav vovraw éxxAngíav app. Nomoc. 
22 xoi vs Dsogiiovs L vov Oeogsleatéov Coll. 81cap. 
23 v0) zgayuavos — 28 xognyovvrov om. Coll. 81 cap, 
26 àgasiauévow L | egi ovvov L circa haec c | 30 vó- 
uov] nov. VI c.2.3 


1 multis E* | 2 lagoribus non hortodoxarum V | 
5 quampiam V | 6ad] a R' V'| 7 diffiniat V | 8 miste- 
rium KVj| et om. RV || *incorrumpendae (incorrupen- 
dae V) libri || 9 obseruantiam R | 10 *uidentur RV 
videtur vulg. | 13 habere forte R | desidans V ! | 14 frabri- 
cator V (id. 23) | vocetur om. R!, uocetur et. A* | 15 ciui- 
tate regia V | 18 pro uetustate R | 20 licebit] et lice- 
bit vulg. | 21 percipienti || hie] bine V || 22 amabiles 
R* | orthodoxorum V || 23 et sacrae] et om. V | 24 sub- 
expendere A! | dedutatis V? | 29 rubr. Si episcopus ab 
ecclesia per multum tempus defuerit By R in marg. (cf. 
Iul. c. 206) | 30 prolatum V vulg.] positam 

EE 





Nov. LXVII 3. 4 


oixovóuove Qanávas abroie dxniuntw dx vüg dyworrá- 
Tgé dxxÀncíae, dÀÀà Oamavüv piv avrovs éxtiDev, 
raírp Óà ngosxagispéiv oUx dvéyegOa, — Dacritousv 
TOivvv, v0U Tap! rudw fm x&puévov vóuov áni TW 


favrov u£vovros (axvos, sinsQ amoÀegOsrin ó Osogw Dbfuerit deo amabilis e 


Aécraros énícoxonos TrÜe ÉxwÀncias T7$ aUrOU mÀsi(ova 
xgóvov, urÓsuíav avtQ créÀhesOa. Qanxávmw dx ti 
xoQae, &AÀ' éxairnv niv meph moáLes svaefsig xal 
stagi Tz» &yirtávrv Gíay QamavagcSa, avrov dà 


346 


UT NULLUS FABRICET 


provincias oeconomos expensas sibi transmittere ex 
sanctissima ecclesia, (et) expendat quidem ipse inde 
eique observare non patiatur. Sancimus igitur, & 
nobis ium posita lege in sua manente virtute, si de- 
iscopus ecclesiae suae amplius 
tempus, nullam ei mitti expensam de provincia, sed 
illam quidem circa actus pios et sanctissimam eccle- 
siam expendi, ipsum vero hic errantem non expensis 
sanctissimam ecclesiam p; vare: cum certum sit 


éviavDa niaveusvov pf) xai Jamáwais Tjv dywrá- i0 quia, si plurimo tempore defuerit, quae iam a nobis 


Tzyv dxxÀngíaw Bagvysv' moódnÀov Ov o€$ si moAÀov 
xoóvov ànoÀugOsin, và TÓn map! nudw ém' avrois 
vouod'ernOévra xgatnat. 


super eis sancita sunt valebunt. 


CAPUT IV. 


'Ennd d ériyoutv vm vouoO'eriaavres , ders & 
i dxxÀnswari- 15 qua in provinciis alienatio rei immobilis facienda 


Ti6 dv Taig Éxagyiasé dxzroírgi6 axiviytOV 
xov uéÀÀo. mdyuaroe yívacÓa., xarà Üéxorrov vai- 
Tr» mtQoifvai, xadünmag 7] TtQoómv gqorrjcaca map" 
nuGw Áyn Qiiralis, mparrsaOn: Óà vo Qixgevov ur) 
uóvov sagóvros vov Sepe dmicwónov Tie móÀsos 
xal voV avroU wÀnjoov, &ÀÀà xa 

dmigxkOTOv, oV uv éxsivo mQosvevouoDérzrci, cera 
sima O 17$ urrQomólsaw ayiavravos émígxomos ullos 
maÀsüw fro& oi 56 &ywwrárme éxxAngíag v avrov 
svÀaBégvavos olxovóuoi, ví Bos ysvéaDai* xal rovro 


Quoniam vero contigit nos iam sanxisse ut, si 


est, secundum decretum hanc procedere, sicuti du- 
dum prolata a nobis constitutio dicit, agi vero de- 
cretum non solum praesente deo amabili episcopo 
civitatis eiusque clero, sed etiam metropoleos epi- 


i TOV 776 urvgonólaos 20 scopo, nec non et illud insuper est sancitum ut, si 


metropoleos sanctissimus episcopus futurus est ve- 
numdare sive eius ecclesiae sanctissimi oeconomi, 
quid oportet fieri: etiam hoc adicimus, ut duo ex 
synodo quae sub eo est deo amabilium episcoporum 


noost(Oeusv, Dre Üvo &x «7€ Un aUróv avvódov vàv 25 quoscumque elegerit ipsi intersint, et alia omni ob- 


SsogqiÀdv dniaxórtow, oUs àv Élovro, vovrove sragayi- 
vegUa, xal Tj dÁÀne dmücne magarmQonasas gvAatr- 
Touévye 15s 50m nag' yuov wouoderQOs(cne vO Tl 
magovoíae vàw Óéo Ouogilüv Émwxómov ngocreO- 


servatione custo quae iam sancita est, praesentia 
duorum deo amabilium episcoporum adiciatur, ut 
secundum se videatur cum suà synodo rem agere, 
et sicut ipse rem facit credibilem et sufficientem ei 


va iva xa^ avróv doxoír urrà Ti éavrov cvvólov 30 qui sub eo constitutus est, dum praesens est, ita et 


TÓ mQüyua mgárrtv, xai dme aUTO6 TÓ mQüyua 
mtOub zriGTÓv xal avragxes Td) Vx" avrüv Térayu£vq 
magcywwóuevos, ovra xai aUTQ | Vm  avrüv aQa- 
yavouévr qívodos dià dóo và» OeogiAdv. diGxóztoov 


Üóbnev TÓ moüyua mowiw dapalE vyv ix wi (epás 35 


tavrns Gvvódov mgosauBávov pagrvgíav. 
(Eniloyos) Tovrov dà uv tov vóuov moós vs 
tóv Ooóvov vis Ge maxaQuórüt0€ ngóc va vOU6 Àow- 


P quae sub eo est synodus praesens per duos 
eo amabilium episcoporum videbitur rem rigen 
cautissimam, sumentem ex huiusmodi aynodo testi- 
monium. 


(Epilogus.) Hanc itaque nostram legem et ad 
sedem tuae beatitudinis et ceteros sanctissimos pa- 


zOU6 dyswrárovs zavQuiQyas xarameuztóusvov avtoi  triarchas missam ipsi per litteras proprias sub vos 
dià ypauuárow oixsiow tOi Oy vpuàs urrgonoMcai 40 





nomos qui in provincia sunt ut ipsis impensas ez: sanctissima ecclesia mittant: unde sumptus quidem inde 
faciant neque tamen ibi permanere sustineant. Sancimus igitur, lege a nobis iam lata in suo robore ser- 
vata, si deo carissimus qnot ecclesiae suae per longius tempus defuerit, ut nulli ei sumptus ex pro- 
vincia mittantur, sed illi qui in pias causas et in sanctissimam ecclesiam praestentur, ipse autem, dum 
hic vagatur, ne adeo sumptibus sanctissimam ecclesiam gravet. Ceterum. manifestum est, si per multum 
temporis abfuerit, ea quae iam a nobis de his sancita sunt vim suam habitura esse. 

. Quoniam vero iam sanzimus, ut si qua in provinciis alienatio immobilis rei ecclesiasticae 
facienda sit, haec decreto interposito Irene uemadmodum constitutio nuper a nobis edita dicit, de- 
cretum. autem non solum praesente deo caro urbis episcopo et clero eius, sed etiam episcopo metro- 
poleos agatur, neque tamen illud praeterea sancitum est, si metropoleos sanctissimus episcopus venditio- 
nem facturus sit vel sanctissimae illius ecclesiae religiosissimi oeconomi, quid tum fieri debeat: hoc 

uoque adicimus, ut duo ex synodo deo carorum episcoporum sub ipso constituta quoscumque elegerit 
intersint, atque reliqua omni observatione, quae a nobis iam sancita est custodita praesentia duorum deo 
carorum episcoporum adiciatur, ut ipse per se cum sua synodo rem agere videatur, et sicut ipse fidem et 
auctoritatem rei addit, dum adest ei 


monium acceperit. 
Epilogus. 


qui sub ipso constitutus est, ita etiam $ub eo est A apos 
praesens per duos ex deo caris episcopis rem videatur certam efficere, quae tes: 


ti- 


hac sacra syn 


Hanc autem legem nostram et ad sedem tuae beatitudinis et ad ceteros sanctis- 


simos patriarchas missam ipsi per proprias litteras metropolitanis sub vobis constitutis manifestam 





2 àAAà] om. c. Malim urdà || A vógov M^? | 95g. Jaza- 
vacas " 11 nire Mi scr. MT 15 | doideraa 
xov om.g | 18 Jurrabic] nov. XLVI 4 21 ov pui] nec 
non et e | 23 oí rZ dysarrave dxxÀndíag avrov 
svAaBéaravos indie dic) eius ecclesiae sanctissimi oeco- 
nomi e || 28 zao' zuav om. e | 30 xaO" avrov Serimger 
erg] xazaravróv (sic) M | 35 ÓóEauv M, corr. Scrim- 
ger | dx vzs (eas vavvné gvvódov] cx huiusmodi sy- 
nodo g | 40 zaas L 


1 yconomos & V (id. infra) | ex Beck] et libri | 2 et ad- 
didi, sed add. Beck || expendant quidem ipsi et 3 patiantur 


Beck | 4 *positam legem libri | sua manente (manentem R*) 
uirtute A] suam uirtutem manentem V sua manere virtute 
vulg. | si A'] siue V si uero R* vulg. | 5 suae om. V! | 
9 praegeuere V] 11 eis RV?] eisque V'| 14 rubr. De 
alienatione rerum mobilium (leg. immobilium) ad ecele- 
sias pertinentium. in marg. (cf. Iul. e. 201) | contingit 
R|nos iam] noxiam A! | sanexiase R | 15 qua V vuly.] 
quae R | 19 clerum V | 20 nee non] /eg. neo vero? |] 
super V | sancitum] seeseü V* scitum V? | 24 sinodo A 
(id. 33) || quae — 30 constitutus est scr. R* in ras. 3 ver- 
suum || episcoporum] adiciantur ut secundum se s. v. adser. 
V?| 25 elegerint R | 29 ipse om. R[ 37 ad om. R' 


UT CONSTITUTIO 


stoujgexs gavegov, oí 03 Olov xavaatícovoi vois vx 
evrove émicxómoO, ders undiv Dixladsiv vüw map 
zov OurayOévrov. Dat. k. Mai. CP. imp. dn. Iusti- 
niani pp. Aug. ann. XII. Iohanne v. c. cons. (a. 538] 


EH 
£EZTE THN AIATAZXIN TOY EYXEBEXZTATOY 
BAXIAEQ9X THN EIII TAIX AIAAOXAIE TQ9N 
TAMIK9N KEPA9N TA EX AIIAIAIAX EIZ- 
Al'OYZAN KEPAH KPATEIN EN TOIZ META 
THN AIATAEIN XYMBAINOYEZXI QAKTOIZ, 10 
EHI AE TOIX IIPO AYTHEX THN AEONTOZ 
AIATAZIN X9PAN EXEIN. 

'O avis Bacilsvs "oávvr và dvJoborátg énáoyg vv 
&vatolixdy Mpemüplur TÓ B', ónó i atn indt 
ógdivagíp) xal zarQuxig. 

(Hpooíniov.) "Iouev vzv /ffovros vov 156 stcs- 
Bovs nvíuré Dukrabow 1Zv ysygauuévny oxiQ vw sic 
Drvrépov; dgixvovuévev yduove sira dvdoaw sra yv- 
weuxow xal TÓ dx rov yüuov xégÜos roi dE dxsivov 
toU yáuov mamidlv ógíos gvhirrovgaw xol uóvne Tn 20 

Qnosos Tüv xsgdavavra xvguv dmxorslovcav, 9v 

sGnorsav Üà dxe(vow TrgovGav, o sí ya oi maides 
xal vo. TsAsvr/gausv, 0Ux Óyros TO Aowibv oU0svos 
ToU Ói' Ov ó coi; Oevrégow OpaAzcas yáuow Tic de- 
czor&íag darégrras, uéveww. Boviouévr» dvagaieróv 25 
Ts xal oAóxAmgov mapà vq xspÜavawri wal tz dx v7 
Seamorsías ogiAuay. 


15 


37 


Nov. LXVIII pr. 1 


metropolitis facietis manifestam, et illi palam fa- 
cient sub se constitutis episcopis, ut nullum lateant 
quae & nobis constituta sunt. 


Lxvil. Auth, LXX, 


ldem Aug. Iohanni pp. secundo et cons. ordinario 


(Praefatio. Novimus Leonis piae memoriae 
constitutionem scriptam de his qui secundas ve- 
niunt nuptias sive viris sive mulieribus ex [illo] matri- 
monio lucrum ex illis nuptiis filiis venerande ser- 
vantem, solius ususfructus eum, qui lucratur, domi- 
num facientem, dominium autem illis servantem, si 
fili et nepotes moriantur, non existente iam ullo 
propter quem is, qui ad secunda vota pervenit, 
proprietate privatur, manere volentem inavulsibilem 
&c totam apud eum, qui lucratur, et proprietatis 
utilitatem. 


CAPUT I. 


Taóryv rusig Évayyos émnnvooOgausv, lla Ts 
Surrvnocarre$ xal clone: per xlgpovónovs Tv 


Hane nos nuper correximus alia disponentes et 
volentes heredes morientium filiorum aut nepotum, 


Nov. LXVIII (— Authent. LXX) Graece extat in. M. — Epit. Theod, 68, Athan. 10, 4. Julian. const. LXII. 





facietis, hi vero eam palam facient episcopis sub ipsis constitutis, ut nihil lateat eorum quae a nobis 


slatuta sunt. 


LXVIII. 


UT CONSTITUTIO PIISSIMI IMPERATORIS QUAE IN SUCCESSIONIBUS IN LUCRA 
NUPTIALIA EX ORBITATIS CASU LUCRA INTRODUCIT VALEAT IN FACTIS QUAE POST 


CONSTITUTIONEM CONTIGERINT, IN IIS AUTEM 


UAE ANTE EAM FUERINT LEONIS 


CONSTITUTIO LOCUM HABEAT. 
Jdem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto praetorio Orientis iterum, exconsuli (consuli ordinario) 
et patricio. 
Praefatio. Novimus constitutionem Leonis piae memoríae scriptam de iis qui ad secundas nuptias 


veniunt sive viris sive mulieribus et 


ex maírimonio liberis ex illo matrimonio natis sancte custo- 


dire et solius ususfructus eum qui lucratus sit compotem reddere, dominium vero illis servare ita ut, si 


quidem liberi et nepotes defuncti sint nec. quisquam iam reliquus. sit 


contrazit o privetur, irrevocabile et' integrum 
dominio manere velit. 
I. 


1 mowjcere Le] mowjonve M | 2. undiv] nullum (i. e. 
priva) e | 3 subscr. om. e || k. (kal. om. Zui^) Mai. M 
lul*v"* Aih. uri naiq Theod. | CP. imp. dn. Iustiniann. 
pp. sug. ann. XII M, rove i8' v7 BaciAs(ae Theod. 
Baailsíae "ovareviavov có «B (B' cod.) Ath., om. Iul. | 
4 lohanne uc. conss, M cons. Iohannis (ihoannis Jul") 
lui'P'€ $waraq "Ioávvov Theod. Ath. | 6 rubr. Iegi 
12$ Diaráfeos vov Diadóyov (Il. Qkadoxaw) Theod. De 
constitutione imperatoris quae lata est de luoro ex morte 
liberorum contingente per pacta dotalia Jui. | 7 faci- 
AÀios M (Iul)) Baciléos 'lovariviavov Ath. | vàw yapa- 
xiGv xtgdàv Agylaeus] twv vauesaxav xsgdov M. Tàv 
zeidov Ath. | 9 xégdr om. Ath. | 10 evufaivoves Ath.] 
evuusivacs M | 16 7féovros] Cod. 5, 9, 6 (B. a' voV xa 
d.xog vi. 9" Diác. c' xai 5' schol. M) | 19 et 20 xal om. || 
28 rjsis] nov. II (cf. nov. XXII c. 46) 


er quem is qui secundas nuptias 
apud eum qui lucratus sit. etiam emolumentum ex 


Hanc nos nuper correximus et alia constituentes et. heredes defunctorum liberorum vel nepo- 


1 facietis] ciuitatis R! | et] ut V [ faciens V | 
5 nov. LX VIII (— Auth. LXX) habet V, item r f. 81* post 
nov. CXLVI (z» Auth. CXXIV) | 13 inscr. om.r | *et 
cons. ordinario] excons. ordinarum V | 16 leonis piae r] 
pie leoni V | 17 constitutioni V* constitutione V? || de 
his r] om. V | 18 illo seciusi | 20 solius] et solius Osen- 
brüggen | eum qui V] qui eum r [ domini r pr. | 21 do- 
minium r) dominum V [| illis Biener Gesch. d. Nov. p.492) 
illius V, om. r [ seruentem r pr. | si V] sed r | 22 et r] 
om. V | nepotem r | non om. r | ullo r] illo V | 23 quem 
V] quod r pr. quidem r corr. [ 24 proprietatem r || pri- 
habitur V | inaulsibilem V | 25 lucratus proprietatis r 
lucratur a praeetantis (corr. proetantis) V, corr. Biener || 
28 nuper Biener] super V r | 29 heres r 


44* 


Nov. LXVIII ! 


velevtrodyrow naidow 3 dyyóvow, sire yoveis slav 
aire Érspoi vives, Kyeiv. ixsiD ev vuva. Borsa, uovov 
TOU àzó ttÀevins (E ámaid(as Gvugowvov uívovros xai 
xaià ÜsoxoT&lav magà tq xegüdvawti, toV Aowtov di 
éni roós xÀrgovóuovs Tow Tà cávrtwv» zxaidow 75 
dyyóvow (óvros, xav! ot0iv $p' Zudv vob TZ/$ xQl- 
1 cea Àóyov xauvaGOévros. — Tavra toivvv xai vuv 
xal sic 10v ümawra ygóvov xgatsiv BovióusOa, nÀZv 
&i uj) Frvxov oí maides niv 7 veÜTvas Tnv nustípav 


348 


UT CONSTITUTIO 


sive parentes sint sive alii quidam, habere inde so- 
lacium, solo pacto quod ex morte filiis non existenti- 
bus contrahitur manente etiam secundum proprieta- 
tem apud lucrantem, reliquis autem ad es de- 
5 ficientium filiorum aut nepotum venientibus, in nullo 
& nobis ususfructus ratione novata. 
1 Haec igitur et nunc in omne tempus valere 
volumus; nisi tamen contigit filios antequam ponere- 
tur nostra constitutio mori. Si enim contigit quidem 


Qurabor tetshevirxóres. nein yap KpHy vo xégdos l0lucrum totum ante nuptias iam factum eius qui ad 


óAoxÀngov fn zxposysvóuavov vq) tois QavtéQose OpsÀr- 
cavis yóuois tav maidov nó ToU vóuov vtÀevtrgáv- 
To», 0jx dw ó fjuérsgos vóuos éxsiva meguspydtouro, 
Sm4Q Ó mgolaBow vóuos /iéovros voU Tüe siGsHoUs 


Ajfeo; vmó rr» éavrov mertoírxev d&ovaíav. cere ov 15 non existentibus secure habebunt quae luc 


nóvov zaido 7 &yyóvov oy vtóvrov dgcgalos F£ov- 
viv Greg ÉxégÜavav, aAÀ' rór xàv si ti 10UTQY za" 
ívégois égtí, xarà vov Üsgzóraié ztQízovta TQómov 
3 4xdusovse. Tavra roívvv vóuq: Heaxek zreguatei- 


secunda vota migravit, filiis ante legem defunctis, 
Men nostra lex illa perscrutabitur quae prae- 
cedens lex Leonis piae memoriae sub sua constituit 
tibus 
sunt, 
sed etiam vel si quid horum apud alios est, secun- 
dum modum competentem dominis vindicabunt. 
Haec igitur brevi lege comprehendentes tales 
dubitationes perimimus, ut non assidue ab interpel- 


potestate: quapropter non solum filiis aut ne 


Aavrs và$ voiavras dugucfrnrnanus araiovusv, fva 20lantibus molestemur; sed lege haec statuentes com- 


H5 Dmwexos vmó TOv aivovvraw dvoyA-pusD'a, alia 
vóuq Tavra évamoOéusros xod) TY» rOl0UTOYv àz- 
alÀaysiruev OyÀav, tó mgó rZs vuevéQas vouodscías 
Gyua qvAirttGOa: Boviópsro: TQ mQ0 ravTne sirg- 
yeinuévo. 

(EníAoyos) 'H roírvv 7j vzt:9077] T&à xatà 1ot- 
TOV vuiv zagacrdvra TOv TQÓzOv üzags gaveQa O^ 
oixsícw wnovyudáraw xai mooerdfeor xatagt,garo, 

Dat. vu, k. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
ann. XII. Iohanne v. €. cons. 


[a. 538] 


muni importunitatibus huiusmodi liberabimur, figu- 
ram quae ante nostram legislationem erat posita 
servari volentes ei qui ante eam beneficium meruit. 


UMIepua) Tua igitur eminentia quae secun- 

dum hunc nobis placueruut modum omnibus mani- 

festa propriis edictis ac praeceptis efficiat. 

Dat. vir. kal. Iunii Constantinopoli (imp.) dn. Tusti- 
niani pp. Aug. anno XII. Iohanne v. c. consule. 





tum, sive parentes sint. sive qui alii, inde aliquod auxilium habere volentes, ut id solum. quod mortis 
causa ez pacto orbitatis competit, etiam dominii iure apud eum qui lucratus est maneat, reliquum vero 
ad heredes defunctorum filiorum vel nepotum transeat, ralione ususfructus nequaquam a nobis innovaia. 
1 Haec igitur et nunc et in omne tempus valere volumus, praeterquam si liberi ante quam nostra con- 
stitulio lata est defuncti fuerint. Nam. cum. iam. lucrum integrum ad eum, qui secundas nuptias con- 
traxit, liberis ante legem defunctis pervenerit, nostra lez non morabitur illa, quae anterior lex. Leonis 
piae memoriae sub suam potestatem redegit. [taque non solum liberis vel nepotibus non superstitibus 
secure habebunt quae lucrati sunt, sed iam etiam si quid horum apud alios extat, secundum modum do- 
9 minis competentem vindicabunt. Haec igitur brevi lege complexi eiusmodi dubitationes tollimus, ne 
perpetuis mo(estiis a. supplicantibus afficiamur, sed his in communi lege conditis eiusmodi molestiis 
liberemur: qui formam quae ante legem nostram fuit ei qui ante cam beneficio auctus est. custodiri 


velimus. 
Epilogus. 
et mandata sua reddat. 


2 viva. M Ath] ow, g | 8 xai. eis] xal om. e | 11 dn 
mgoscyevousvov Tq x1A.] ante nuptias iam factum eius qui 
eet. e || 19 Boayet Scrimger ez €) Bgazv M | 21 *évoxAot- 
utÜDa M dvoyAoiusD'a Scrimger (cf. 341,34) || 29 subscr. 
dat. viri. k. iun. 11 anni (sic) CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
aug. ann. XII Iohanno uc. conss. M dat. viui. kal. Iunii 
CP. dn. Iust. pp. aug. anno XII Iobanne uc. consule & 
disguvrOn uni (ovvio vxattiq "oárrov Theod. dat. 
cons. iho. [ui^ dat. p. c. bilisaril Ju/,*, om. AtÀ. || dat. 
kal [un. malit Zachariae 


Tua igitur sublimitas quae hoc nobis modo placuerunt omnibus manifesta per edicta 


1 parentes sint V] ptes scif (i. e. partes? sanctis) r [| 
2 quod V] quidem r | 3 manente| manere te r | 4 re- 
linquens r | herede V j 7 nuno] huno r | in] et in Osen- 
brüggen | nomine r | 8 volumus om. r | contingit r j 
ante quicquam ponere r | 9 sic enim contingit r | 12 illa r] 
illas V | 13 Leonis om. r | sub sua r] sui V? sua V^ 
16 uel V] aliud r | 17 uindicabunt V] uendicabitur r || 
19 ab interpellantibus r] ad interpellationes (corr. inter- 
pellatione) P | 20 hoo r | 21 liberabimur r] liberamur 
V | 22 legis nostram lationem r | 23 cam om. r | 27 mo- 
dis r j 29 subscr. dat. vir. kl. iunii constantipol. doa. 
Iust. pp. aug. anno XII. [oh. uie. oonsule V, om. r 


UT OMNES OBOEDIANT 349 Nov. LXIX pr. 


E LXIX, Auth. LXXIII. Coll. V tit, 20 


TEPI TOY IIANTAE YI AKOYEIN R. UT OMNES OBOEDIANT IUDICIBUS 
TOIZ APXOYZI T9N EIAPXION KAI EHI PROVINCIARUM ET IN CRIMINALIBUS ET IN 
ETKAHMAZI KAI EII XPHMAXI, KAKEI  PECUNIARIIS, ET IBI NEGOTIA EXAMINEN- 
TAEZ YIIOGEXEIZ ERETAZEXOGAI, MHAENOZ 5 TUR, NULLO EXCEPTO PER PRIVILEGIUM, 
EXHIPHMENOY AilO IIPONOMIOY TINOZ NEC HUC CONVENTI DEDUCANTUR NISI 


X9PIZ e€EIOY IIPATMATIKOY TYIIOY. 


"firoxgázo '"lovaviviavós: AGyovavos Kuwarawriwov- 
moléras. 


(Hgooípnsov.)  Míav salvas maadv. vshsorrátrv 
Getz» ómoÀnmTÉov dv dvOQumoi tzv rà Díxaia mács 
BonBevovaav, pauiv di v5» rov ztoáyuatos éndwvuov 
PuxeiogUvmy. xai yàg éxadrg vv áüÀlowv dgrrOw el 
a5 zapaxolovDoín va ravrre dyaOd, 
div rv ngosrxóvtow. vowagovy odi ávdgsíav vzv 
&3j pexà. Dixasog ovre értaaviaopav, xaíxoiys v) vrároios 
gov; Tj» dv onlois icy)» doserzv ovouáles uóvm»* 
sí 0d mw avrze TO Dixciov agélovto, minuusAnuáram 


SACRA PRAGMATICA FORMA EXHIBERI 
QUEMPIAM IUSSERIT H 


Idem Aug. Constantinopolitanis. 


10 


(Praefatio. Unam quidem esse omnium per- 
fectissimam virtutem arbitrandum est hominibus quae 
jura omnibus distribuit, hoc est ex causa cognomi- 
nata iustitia, Etenim unamquamque aliarum virtu- 


érorro dv ov-|5 tum nisi subsequantur huius bona, fiet nihil horum 


quae competent. Itaque nec fortitudinem quae non 
est cum iustitia laudabimus, cum scilicet patria lin- 
gua fortitudinem in armis virtutem appellet solum; 
et si quis ab ea iustitiam subtrahat, delictorum oc- 


áqogni uóvow, o uj» Twvog yévorro d» vow felrio-20 casio solummodo, non quorumdam bonorum fiet, 


vov. TüVTINV Taie ZuéréQeus émapyiaue Ógaivrst 
mapecpnauévn», vóuq Oeganevovr, Üsov ávaggdGas 
wai mQos (Gyvv mQémovgav dyaytiv qrOmusw yorvas. 
zoÀlo) yàp oí uiv yoiuuara Oei oi Jà 7tpovouia oi 
Jà ngaymarixové TVzOUVS Oi 
Ji Alas dE dAÀarv evQlaxortec rtoogáane lavrois xara- 
zgárrovoi TO mAnuushüv uiv dv vais dmaQyieuc, Kio 
Au dxsivorw Dixateadas moossrowiaOn. Ó yno éni vi 
vos rózOv TaÓww xaxas 7 v ràv oixe(ov anofalov 


Quam in nostris provinciis intuentes contemni lege 
placenti deo eam corroborare et ad fortitudinem de- 
centem deducere iudicavimus oportere. Plurimorum 
namque alii quidem litteras sacras alii privilegia alii 


Ji nogocráfee dpyixás oí 25 pragmaticas formas alii praecepta iudicum quidam 


alias ex aliis adinvenientes occasiones sibi peragunt 
peccandi quidem ut in provinciis et extra eas liti- 
gare simulent, Qui enim in quolibet loco male pati- 
tur aut aliquid suorum amittit aut de terminis terrae 


5 onsgi opm Yüé Juxatósevos rj msg) Oecmortíae 530litigat aut de proprietate aut de possessione aut de 


mepl vopte 5 meg VmoUTne 7| wepí rivos üÀlov ztO* 
àv lagoatiew (Hv) évég von 166 aztodsitus ov Knads 
7íagag yet ; oí yàg. ravra márvovres Ovvajiv. dvdni- 
wwvusvo. uóvm» xal iGyvv ov TQ Üixaíq micrsvovgav 


hypotheca aut de alio quocumque, quomodo valebit 
in alio loco probationes horum quae pertulit ex- 
hibere? haec enim agentes ostendentesque potentiam 
solam et fortitudinem, ita iuste credentes talia ma- 





Nov. LXIX (Authent. LX XIII & Coll. V tit. 20: gloss.) Graece extat in ML, cap. 1 (Ilpoayopsvousv nà2i ..... )—4 
in B 6,1. — Epit. Theod. 69, Athan. 4, 13. Iulian. const. LXIILI. 
LXIX. 
UT OMNES OBOEDIANT PRAESIDIBUS PROVINCIARUM TAM IN CRIMINALIBUS QUAM 


IN PECUNIARIIS CAUSIS, ET UT IBI CAUSAE EXAMINENTUR 


NEVE QUISQUAM EX PRI- 


VILEGIO QUODAM EXCIPIATUR PRAETER SACRAM PRAGMATICAM SANCTION EM. 


Imperator lustinianus Augustus. Constantinopolitanis. 


Una omnium perfectissima virtus inter homines censenda est, quae ius suum cui- 
we tribuit, iustitiam dicimus quae ex re ipsa nomen duxit. Nam ceterarum. quamque. virtutum nisi 
illius beneficia sequantur, nihil fiet eorum quae conveniunt. Itaque ne fortitudinem quidem quae iustitiae 
coniuncta non sit laudabimus, tametsi patria lingua solam quae in armis est vim. virtutem nominat: 
j quis ei iustitiam tollat, delictorum tantummodo neque vero boni ullius copia erit. Hanc cum in 
provincüs nostris neglectam videamus, lege deo accepta corroborandam et ad vim idoneam adducendam 
putavimus. Multi enim sive sacris litteris sive privilegiis sive rn maticis sanctionibus sive iussionibus 
magistratuum sive aliis atque aliis causis inventis sibi impetrant ul delicta quidem in provinciis committant, 
exíira eas autem litigandum esse contendant. — Etenim qui in loco aliquo iniuria affectus est vel quid sua- 
rum rerum amisit vel de finibus agrorum vel de dominio vel de possessione vel de pignore vel de alia 


Praefatio. 


aec aguni, polentiam solam et vim quae iustitiae non confidat ostentantes eiusmodi artes moliuntur ; 


pe re litigat, quomodo valeat in alio loco probationes eorum. quae passus est exhibere? Nimirum qui 





2 ónaxovev. LB Ath. c] Vraxoteiw xal zteiduv M | 
3 vàwv éxagyidw — 1 1x0v om. Theod, xai — 1 vvzov 
om. Áth. | 1 xogle — víxov MLB] nec huo conventi 
deducantur nisi sacra pragmatica forma exhiberi quem- 
piam iusserit c | 11 Mía»] Unam quidem (i. e. uíav 
uiv?) c | xacóv Me] naci L Theod. vw raacv Ath. | 
veheorrátgv M Ath] veAtotávn» L Theod. |. 13 dà ML) 
95 cum Scrimgero vulg. | 20 agogur» M || 22 zo 
pévrv L | 92cm L ( 23 dyayeiv M] avayayeiv La 
28 ztgosztowia Das om, L | 31 stsgi voy] ssi om. M^ | 
32 iayvanev L; dv addidi | 34 ov tq Oixaíq: ziGTev- 
ovcay] ita iuste (i.e. obra» Jixaícs) credentes e 


1 LXX V ] 2 obediat V [| 3 et] nt t! | et om. (* | 
in om. t | 4 pecuniariis /7 V] causis add. t vulg. | 6 hunc 
V! | conuenta :! | deducant V | 9 Idem] Impr. A | 
14 iustitiam V | unamquaque :! unamqueque (? unaque 
er unaquae corr, A | 15 subsequatur :' j| fiet] flet et 
Vt! | orum V*] 16 competent R Vt* in mg.] compete t* 
competunt (*j nec] ne V']| 18 appellasset (*|| 20 non] 
in A! [ corrüdam V! | fiet] flet occasio libri | 21 legi 7t' 
legem V;! || 22 placentem V placenti & t! || ooroborare 
V | 25 iuditium V! J| quidem V | 27 ut V] om. Rt vulg. | 
litigari V | 28 simulent A t] simulant V simulandi vulg. I 
29 aliquidem A | ammittit t | 30 litigata ut V! litigat 
ut V? | propria etate V | 31 quomodo vu/g.] modo RV t! 
incommodo :* | 32 in alio quoeu (quoeu del) eompro- 
bationes /^[ 33 hoo (|| 34 iuste ita R 





Nov. LXIX 1 


T& TOiaUtt veyvdLovsi* xal ravra ávOQamo: Üpaciw 
m ÜDunvexn vnv Ovvapgww FÉinw mucTt(OvISS, xal OUK 
&noBAémovsiv sig v& moÀÀlà xai uvpía zagadet ua ma, 
Üresg Oy xai uoles xal &v rtQosormou Bi vier Lnd 
dx Üvvatow siDousv zQoióvras Qvvaro)s xai éx zÀov- 
TOUvrow mÀovrovrras, và dà éxímav GysÜóv dx uiv 
Svvaraw npotaciwv da Oeveis, dx novrobvrow 0À mévr- 
TE, tZ6 TOw marépowv dóixíag voi; db avrOw xat- 


350 


UT OMNES OBOEDIANT 


chinantur, et haec homines perpetrant tamquam per- 
petuam virtutem habituros se confidentes, e£ non 
respiciunt ad multa et decies milies exempla, quia 
sero tandem et in personis numerabilibus ex poten- 
5tibus vidimus potentes procedere, ex divitibus divi- 
tes, in omne autem paene ex potentibus processerunt 
inanes, ex divitibus autem pauperes, dum patrum 
iniustitia sobolem est secuta, et non cogitant neque 


axoAovOovans - xal ovx évvoovciv ovÓi Aoy(tovre:, c» — reputant, quoniam quod ipsi quasi pro se machi- 
ünsg avroi ÓrOe» vziQ éavrdw unyavovta: rais Óv-i0 nantur potestatibus utentes, hoc forsan contra eos 
ván&ci yooiuevos, voUto (Ge xarà vov ywopévow 4b qui ex eis procreantur agunt, non eadem potentia 


- inii ne^ 

avrQv ztQüTrOVOiv, OU T/j$ avtze éxsívoi émaxo, 
, 

Sovers Svrdpeos. 


sequente sobolem quae illos. 


CAPUT I. 


Taira ivvorjaavtes vóv tagóvra Oeivai vóuov q59r- 


Haec considerantes praesentem ponere legem aesti- 


psv xgÜvau xai zgocyogavousv ztáci vois év vai; én- 15 Inavimus oportere. Et praecipimus omnibus in pro- 


agyícis oixoUgiv, OztógO. TOV fjustíQmw xaraxovoves 
Gxjmigow ixl rfe vrrxóov stare H dg sis avia yovra 
Biemovans vis Ts soós Ovóuevov f, TES vs Éxac- 
oPev oae, dera Éxag1ov ép' fe énagyías nànppsdat 


vinciis iudicibus quicumque nostris oboediunt sceptris 
in universa dicione et quae ascendentem videt et 
quae occidentem solem et quae ex wp est la- 
tere, ut unusquisque in qua provincia delinquit aut 


7j ég' t$ xonuávo 7j dywiruévay Vasvdvvos P epe 20in qua pecuniarum aut criminum reus fit, sive de 


sírs magi yrs ügícw sire zt&Ql Decszoteíag sita 7tspi 
vous 7 éstePiete Jj msph érégas olasdr nora moogá- 
cens, Éxsigs xai rag evOUvas vméyur (rovro d; v 
xal vois mQó Zudw vonoOérai mowxiAce uiv signué- 
vov dà opcs, si xci uj xaOagde xal o« 7, 
QuevorOrusv), àÀla ur, Urvéiv. $zregógia. steovexteiv. 
1 sre yàp usydÀa và apagQríuata 7 tà GvvaAAay- 
mara xauÜicTrxs, xo mg. vQózow ém' avroic xci 
mposayysMav slvas xal ygagry, si denOsiev, xai. &b- 


draciv émigopiov Dià tÓ mtgógeigov rv éAfyyov* eire 30 minationem provinc 


dmi Guixpgov "i6 Onoíme máxguuehoím, utitov (ay) Frs 
TÓ dpágrrua yérorro, ei urÓi iml vois Bpayécs Ow 
Dixaiow dmolaócsuev, &ÀÀ dvapuévo: yevécOa: va dx 
áÀlodanTs yoae ixsiaé ra avróv dysw xai ztegl ov- 


row Üixatio ai, Ov ys ovOÀ magóvra ov0B él cis35 bus li 


4dpas imme dia TZv (Gyov Tv dxsivov ;j Duà v9 
&cÓévnav Tz» avrov ustsiDsiv Oivaras ngocrxóvras, 


terra et de terminis sive de proprietate sive de pos- 
sessione aut hypotheca vel de qualibet alia occasione, 
ilic etiam iuri subiaceat (hoc enim apud praece- 
dentes legislatores varie quidem, tamen dictum est, 


jiéi& «10 25licet non pure et sicut nos illud consideravimus), et 


ultra terminos litigare non quaerat. 
1 Sive enim magna delicta [sint] sive contractus 
consistunt, oportet omnibus modis super eis et con- 
ventionem esse et A onem si opus fuerit, et exa- 
ialem propter facilem probatio- 
nem; sive in parvo quispiam similiter delinquat, sive 
maius adhuc peccatum fiat, quale est si nec in par- 
vis iure potiatur, sed expectet venire in extraneae 
terrae provinciam, ibique eum convenire et de tali- 
re, quem neque praesentem neque in pro- 


vincia forsan propter virtutem illius aut infirmitatem 


idque faciunt homines, IMPIUM. BMEUAMAM potentiam se habituros confisi, ncque ad multa illa atque adeo 
unde 


sescenta exempla respiciunt , 


tarde e( aegre atque in personis quas facile 


numeraveris vidimus ea 


potentibus potentes et ex: divitibus divites prodire, contra in universum fere ex potentibus infirmi, ea 
divitibus pauperes prodeunt, cum patrum iniustitia prolem eorum sequatur: neque intellegunt. nec secum 
reputant, quod ipsi scilicet pro se potentia sua utentes machinantur, id sese fortasse contra liberos suos 


agere, T ar illos non eadem potentia sequatur. 


Jis consideratis praesentem. legem ferendam esse existimavimus, Ac praecipimus omnibus, qui 


in provinciis habitant, quicum 
tem quam quae occiden 


ue sceptris nostris oboediunt per totam dicionem nostram (am quae orien- 
iem solem spectat quaeque ab utraque parte est, ut unusquisque in qua provincia 
delictum commisit vel in qua pecuniarum vel criminum reus Ini. 


t, sive de finibus agrorum sive de dominio 


sive de T ern sive hypotheca sive de alia qualicumque causa, illic etiam rationem in iudicio reddat 


(id quo 


etiam ab iis qui ante nos fuerunt legíslatoribus varie quidem 


dictum tamen est, etsi non pure 


nec quemadmodum nos rem consideravimus), ac non extra fines provinciae meliore condicione uti studeat. 
1 Nam sive magna sint delicta vel contractus, omnibus modis eorum et delatio et accusatio, si opus 


fuerit, et examinatio in provincia facienda est propter probationum opportunitatem; sive quis in parva 
uat, maius etiam peccatum fiat, si actor ne in exiguis quidem rebus iure fruatur, 


re similiter deli: 


pert- 


clitetur et in alienam provinciam venire et ibi illum convenire ac de his litigare, Pian quidem neque 


praesentem neque in provincia propter illius potentiam forte vel propter suam in, 


rmitatem commode 





2 illos e | 16 oixovow] iudicibus c | 18 «oic 


L* | 25 Sueic M | 26 n5; LB(c)] ujds M uni vulg. | 
vmegopíq cum Scrimgero vulg. | 30 4Aéyymv] Aóyow 
L* 151 ninuusloi MB) nnuuelsi L delinquat sive 
(i. e. itd 7?) « | 4v addidi | 32 yivorco L* | 
quale est si c | 33 avaguéves M | 35 leg. otre — ovre? 
36 9 A] 2 Vid ye B | 31 airov L 


1 et haee homines V im ras. | perpetua uirtute t 
2 habitaturos se considentes t! | 3 multa] milia Rt l 
milies R V] milia tvulg. | 4 et nuper sonis t! [| innume- 
rabilibus libri, corr. vulg. | ex inpotentibus V? t | 5 diuiti- 


bus R V!) indiuitibus t non diuitibus V? | 6 omni t 
oie V' om V? | 8 consecuta t' | 9 quasi pro se RV] 
pro se quasi t | machinatur t' | 10 hec 4 ex] pro 
R!'| 12 sequentem V* | 14 existimauimus E [ 15 prae- 
cepimus R(* | provinciis vulg.] prouincias libri | 16 qui- 
eumque] et quicumque V | nostris] nostris iudicibus A* " 
septris R? t! [| 17 in om. t! | quae et R, ct om. t | 18 sole :* j 
est latere V (*] latere Rt! latere est. R? | 19 ut] et V. 
et ut R* | unusquis V | deliquit t| 21 siue possessione : j 
22 uel de V] ucl t aut R | 23 iure Rt' |, 24 tamen] 
tantum Y 53 sicuti R | et om. V | 26 non quaerant V * 
nequeant V*] 27 magis V' | sint seclusi | 28 omnibus 
modis oportet V | super eis et] et super his t [ 29 opos t! f 
et om. V! | 31 sive maius] sive del. Beck | 32 in parvis] 
paruus R!| 33 patiatur R!:! [sed] eet V^| 35 quem] 
al. qui s. v. E? [ prouintiam R| 36 forsan om. ra aut 
propter infürmitatem t 


IUDICIBUS PROVINCIARUM 


tí yàg dv ai Gyerlaovtsgov 7j 10v ddixrOdvra rvyov 
5 m9 dgaípsciv Boos Tj [mmov T, rv VnobLvyiov 
TivO$ 3j Boaxrudvo» 7, (Iva sovAd yuarov. &izroouev) xav« 
osudías ópyidos, rovrov dvayxübiGOas uy xaD' Pv 
dgrerntas xoa» QixibegOws, aÀÀ' dÀÀayóos vpéyuv 
xdxéiga vàg àzode(bew aw Ámaóav axasséigOai, xal 
7 mollanlaciay Vnouéviiw t5» Qanavgy 17s 107 xQdy- 
aa«ros dnoriuzGSON T v/v daopgíav GrevaLovra » 

7? 


eu»; ivOw juiv nÀ)jJos molo vd» mpouovraw 


391 


Nov. LXIX 1. 2 


suam convenire poterat competenter. Quid enim erit 
durius quam laesum forsan circa sublationem bovis 
aut equi aut iumentorum alicuius aut pecudum aut 
(ut um dicamus) domesticae gallinae, hunc cogi 
5non in qua aufertur provincia litigare, sed alibi cur- 
rere et illic probationes horum quae pertulit exigi, 
et aut plures expensas pati quam rei aestimationem, 
aut inopiam ingemiscentem ferre? Hinc nobis mul- 
titudo plurima est interpellantium cotidie, et crebro 


£xágTr: (Gri, xai vá ys moÀlÀà émi voiavraus airíais lO in talibus causis inquietamur parvarum gratia occa- 


dvoyAovusD'a pixoowv Évexa mopágecv, avroí va 7t0À- 
Ààs vnouévovtss ÓyÀjces Opawrds Ta mol) adv nÀD- 
Oo: dvOpàw nol) 0à yvvaixow dx xàw olxsiov xónaw 
dLav.craüuevov xa] al$ vavig» dguxvoUusvov T5w £V- 


sionum, et ipsi multas sustinentes importunitates et 
videntes pl im quidem multitudinem virorum plu- 
rimamque mulierum ex propriis locis agitatas et ad 
hanc venientes felicissimam civitatem, quorum plu- 


» T0)V 
aíuova mólw, cw oi nisiaros xal ueravtoUvrss xaliSrimi etiam mendicantes et afflicti hoc agunt, inter- 


dparibóuevos TOUvrO stQárrovsiv, &avi Óà Ora xai ve- 
Asvroci» évraUOa, ' 


dum quoque hic moriuntur. 


CAPUT II. 


Fi niv ovv dvünuoiev üugo vj xoQq 9 rs iváyow 
8 «ve évayóuevos, urÜapom sis éripav dnapyíav và 
meayua 
Aav, nuits dx mpovouíov ivOS urcs dx xsÀsvasoe, dAÀ" 
avró9. ríuvsgÓn, si Üà Ó uiv magegruv Ó DÀ ám- 
acc, 0 dà nagdw dx i$ Oixías vOU prj magóvios 
dOuxsirau, dw air(eis yivégOm mss vgónow aros 


GÓ«. urÓs sis vavry» 15v mvÜainova nó- 20tur neque 


Si igitur fuerint ambo in provincia et actor et 
reus, nequaquam ad aliam provinciam causa traha- 
hanc felicissimam civitatem, neque ex 
privilegio cuiuspiam neque ex iussione, sed illic deci- 

atur. Si vero alter quidem adest alter autem ab- 
est, qui vero praesens est ex domo absentis in- 
iustitiam patiatur, conveniatur omnibus modis ipse 


à 9v adixiav xengazok, sira ppovriaT?s sire pugd'o- 25 qui iniustitiam egit, sive curator sive conductor sive 


Y0$ sírs OgricOU» ww avroU &i(m. ébécro Ó8 avig 
»tgós TO Tzs éxaQyías ÓidgTrua xarà rÓv vóuov vOv 
xowov T» máÀa. xs(usvov mQoDeguíav Aaufávovts 
umvónw và mspl TOUtcw dxsivq  mpós Óv TO mQüyua 


l avagégera.. GÀÀ' sb uiv. avveyyvs vj énapyía. xa- 30 


doTüLxev f Tovro mgárrerai, juüs 7 Üvo uóvow 
4nappdw iv uásq xaOegvogav, veGdágov avrg. ur- 
vw Oilóc9o mpoDscuía: sí Dà usitov sim vó ha. 


srnpa, lE* aí dà dx IIaÀaiwtivgs vvyóv 7, Miyonrov 7 


É« rivos ví» dOÓvov vOv moggerégo, wives Oxrc)35longinquarum, menses octo 


7t9ós Tovro agxiaovaiv* ai 0À dx vv dantgiov d9vàv 
5 t&v ádgxrqov 5 tv éni Zifóne, 1nvixavra Ó xai 
TOig so zudw vouoOérai avvaoxne Dóbas alvas xpó- 

€. 2 argumentum notatur "Pos. 11,3; 21,2. 
convenire potest. Quid enim acerbius sit 


provincia res ei ablata est litiget, sed alio currat 
atque aut mullo plures 


iamur 


eum 
vel equum vel iumentum aliquod vel pecudem vel (ut rem minimam dicamus) g 


ensas ipsius rei pretio sustineat aut cum gemitu inopiam ferat? uw 


quicumque sit eius, et liceat ei secundum provinciae 
spatium et secundum legem communem antiquitus 
positam indutias accipientem nuntiare quae de his 
"ms sunt illi ad quem causa refertur. 

Sed si quidem vicina provincia est In qua hoc 

tur, una aut duabus mansionibus in 1o pro- 

ciarum constitutis, quattuor ei mensium dare in- 
dutias; si vero maius sit spatium, sex; si vero ex 
Palaestina forsan aut ex io &ut ex gentium 
hoc sufficient; si 
vero ex hesperiis gentibus aut septentrionalibus aut 
in Libya, tunc E» etiam p entibus legislatori- 
bus sufficiens visum est esse tempus determinatum, 


qui iniuria affectus est ed os bovem forte ablatum 
inam, cogi ut non in qua 
ibique probationes eorum quae passus est tur, 


magna 


est multitudo cotidie nos interpellantium, et pepe in eiusmodi causis ob negotia parvi momenti ob- 


tundimur, cum et ipsi magnis affici 


fiis el videamus magnam virorum magnamque mulierum 


multitudinem suis sedibus exciri et ad. hanc felicem urbem venire, quorum plurimi vel mendicantes et 
stipem colligentes hoc agunt, nonnumquam etiam hic moriuntur. 
faque si quidem uterque in provincia sit et actor et reus, nullo modo in aliam provinciam 


weveé in hanc felicem urbem causa trahatur, neve ex 


privilegio aliquo neve ex: iussione, sed ibidem de- 


cidatur. Sin alter quidem adest, alter vero abest, et qui praesens est ex domo absentis iniuria afficiatur, 
omnibus modis is ipse qui iniuriam commisit, conveniatur, sive procurator sive conductor sive quicumque 
alius sit eorum qui ad ilum pertinent. Liceat vero eidem. secundum provinciae distantiam ex lege com- 
1 muni olim lala dilationem accipere et de his nuntiare illi ad quem res pertinet. — Atque si quidem 
provincia in qua hoc agitur propinqua sit, una vel duabus provinciis interpositis, quattuor mensium di- 
latio detur; sin maior sit disiantia, sex; si vero ex; Palaestina forte vel Aegypto vel remotiorum gen- 


tium aliqua 


, menses octo ad hoc sufficient; denigue si ex occidentalibus vel septentrionalibus gentibus vel 
quae in Libya sunt, tum quod etiam legislatoribus qui ante nos. fuerunt suffhe 


ciens visum est tempus de- 





1 7 ró»] sí 5d d E jj nsgi] rj om.e | 3 vó dA&ys- 
ero» LB | 4 zv] Z« L'18 anorqaesos in litura L | 
&xogíav] ddixíav coni. Zachariae non recte | 11 vexodv 
B* | avxoí *« LB] avroi M | 12 évoxAjoes B | v 
om. B | 13 oixiov M | 14 dEfaviordusvor et dgixvov- 
nsvov M(z;)) é4Lawcrauévow et agixvovuévov LB | 
18 ov» om. L | 24 ysvéc9co B* | 25 uuaOwri& B* ] 
26 aicaàw B* | 30 7] 7 L* | 31 uóvav] uóvov B/ mansio- 
num (i.e. povawv) e | 32 xaOecracov L | 33 dadócO'm 
B* JlocPas L (cf. €) | si 96 y* usitov B | 35 vwwos 
om. e | 19v 4Owow zogputéqm B vàw nmogQwtéQo 
d9vov L| 31 uper L| 38 cf. Cod. 3,11, 1.1 | xeó- 
vois? L* 





1 poterit (* | eompetentem R' j 2 forsan] forsan et t | 


sublatione R* | bovis] aut bouis V | 3 equis V | 4 do- 
mestica gallina (galina V) Vt! | 5 provincia litigare] pro- 
uintiare A! | sed] sed et V | 6 exigi et] exiget V! | 
7 extimatione AR estimatio est (* | 8 aut] atque ![ inge- 
mescentem t| 9 est om. t| 12 sg. plurimarumque t* || 
13 ad om. t! | 15 hoo om. R* | interdum quoque] et inter- 
dum etiam t! | 18 rubr. De praesentibus reis in marg. At 
(ex Iul.) | prouintiam Vt || 19 reus] actor V' [ ad aliam 
— 22 adest, alter uero scr. R? in ras. 3 versuum || 22 si uerc 
alter] in haec desinit t f. 82" || rubr. De absentibus reis in 
marg. R (ex Iul.) [ utem V] uero R(*) | 23 vero] non V! | 
nbscentes V! j 25 iniustiam A | 28 de] et de V' 
29 quam V | 31 una  vulg.] et una V?, om. V! || 32 dari 
Beck | 33 spatium sit A | 37 libia RV | quod etiam V] 
etiam quod in R [ 38 est R vulg.) om. V | determinatum] 
add. sit? 


Nov. LXIX 2. 3 


vos ópsbéa Oo, qauiv Uà vóv vv dvvéa unvaw: dera 
dxsivov, sí niv avtQ TQ MaumwexóTta QiGTSUB, TUw 
Dixnv dxsivq: vavvrv. éretQésxtiw, sí 0à dAlovragóv «4 
mQóé éxtivov pgovei, Fragov yoUv éxztéurtiv OV vzto- 
ÜsEóusvov más tgónow tr» évayaynv xai xingogovra 
ndvrtos rà wrgilousva, &i ay Épsgius axoAlovorjctuv, 
sivs éni u&ítovos sirvs émi dAavrovos airías, Ei Óà 
ó uàv unviGnsy 0 dà oUx énirQéyeis, xal ó cstayus- 
vos magadgapos xoóvoi, ox O7) xvglos ztgár1ovra TOv 


WS 


$quae decernenda sunt, nisi appe 


UT OMNES OBOEDIANT 


hoc est novem mensium: ut ille, si quidem ipsi 
nuntianti credit, litem illi eam committat, si vero 
aliud aliquid de illo sapit, alium dirigat suscepturum 
modis omnibus actionem et completurum omnino 
tio fuerit sub- 
secuta, sive in maiori sive in minori causa. Sin 
autem ille quidem nuntiet ille vero non ordinet, et 
statutum transest tempus, tamquam firme agentem 
eum qui conventus est et pro absente na etiam 


fUepéror xai vnég toU ánóvroe zgosaztov xai &xovta (0 invitum praesentet negotii iudex apud suum tribunal 
TapgngTroágÓ. Ó tis vmuoÓécsos axgoopuevos zxagà —et causam examinans praesente eo qui conventio- 
1 oixsioy QixacTyQuov, xal tZv Üixnv dEsragac zagóv- — nem suscepit condemnet etíam eum, in quo obnoxius 
TOg toU TZv gr trit pi vin xavadixabéra xal paruerit, insuper et illum post huiusmodi admoni- 
aUTü» sins UmEU gaviín, wal zgós ys dxsivov — tionem mittere in provinciam non volentem, &i tamen 
TÓ» uet Tiv TOiaUTEY VmOUuvTGI éxzényas rivà xavà 15 omnino obnoxius apparuerit: Et si quidem locuples 
rjv xcgav gu5 BovAnOévra, simap OÀcos vnxevOvvos sit, ipse exigatur quae decreta sunt; si vero minus 
gavain. xai si uv svmogos sim, avróe dxrwwvoro rà Sit quod habet aut non sufficiat in ista condem- 
íx ci€ wigov, si dà ànóQae Éyo& xal a5 dgxoin wgoc natione, tunc et de absentis rebus compleatur victori 
1TÓ nüv 156 xaraÜíxre, Tnwixavra xai áx (row) vov — damnum huiusmodi. 
amóvros QvamángovgOu Tq wsvaxrxOrs v óni tovrq 20 
Ungua. 

CAPUT Ill, 


Ei dà o3) avrós gavai O xóv xvpiov c5s Dóxne 
aapgagirgagÓa. xihevaOsig Tj 0v vnig avTOU vopi- 
pos ngárrovra, TOts xalsígOw uiv tj ToU vópnov 


Bi vero neque ipse apparuerit qui dominum litis 
praesentare iussus est aut qui pro eo legitime cogan- 
tur, tunc vocetur quidem legitima voce, non autem 


guvj, m5 vnaxoimv à xaradixaLigO«w xal àmov 25 0boediens condemnetur et absens secundum schema 


xar& TÓ xaÀovusvov Tdw dnuododiorm exipa- ó yàp 
xaTa ngozétuay azolaunavoutvos xa' ovóév ày dAár- 
TO» TOU meagóvros vouidOs(n. &i utwrO& O uiv iau 
ztapayévoito m GreiÀed Tiva, à 0i xarryogrGas àno- 


pu pogenp eremodicium (id est desertae causae). 
am qui per contumaciam deserit, in nullo minor 
praesente putabitur. Si vero ille quidem forsan ad- 
venerit aut miserit quempiam, accusator autem desit, 


Anqéein, rovs xai dguiro vÓv évayóuevov xai rüc30 tunc et absolvere reum et damna eius mederi ca- 


Dnus avrq) ÜrganeUgas vOv Gvxogártiv xaravayxa- 
Déro, oUrw yag Égovtai uétQua süvtes, OvTO) TOU 
nÀnupslsiv zaigovra, ovtas ovx ryndovra: Qvraacas 
l xó nAovreiv t0) Üixaíov xgareiv, Kai oU AdArDav 


lumniatorem cogat. Sic erunt temperati omnes, sic 
peccare cessabunt, sic non putabunt potentiam di- 
vitiarum iustitiae praevalere. 

1 Nec latet nos quia forsan neque hoc sufficiet ad 


Quás, o (guw$ oUÀÀ volto dxei mrgós vesi0raTIM. xov 35 perfectissimam causae medelam, cum iudicantes 


ngáyuarog Dugansíav, rdv OixaGovraw vois T4- 
tgo uüAlov Tj rois Tà Dixcióvega Boviouévow xai 
4ziyorgiou: xagibopévov,. àAÀ Üuas iGuay xO ys mÀsi- 
cro» tàv áduruárow Organsvcaviss 1j; vouodacíq 


tentioribus magis quam iustiora volentibus et ad 
provincias venientibus praestent. Sed tamen novwi- 
mus plurima iniustitiarum curata ab hac legislatione, 
magis autem, quantum &d nos est, totun) erit s&na- 


raítp, nüAMov dà «có ye dp! uiv 10 này lgxas vaDega- 40 


finiatur, novem mensium dicimus: ut ille, si quidem ipsi qui nuntiavit confidit, hanc litem $lli mandet, 
sin vero alicnam de eo sententiam habet, alterum certe mittat qui omnibus modis actionem suscipiat. et 
omnino iudicatum solvat, nisi appellatio secuta sit, sive in maiore sive in minore causa. | alter 
quidem nuntiaverit, alter autem non mandaverit, et tempus constitutum transierit, iudex causae eum qui 
conventus est tamquam legitime etiam pro persona absente acturum quamvis invitum proprio iudicio sistat, 
aique causa examinala praesente eo qui actionem suslinet et ipsum condemnet, si quidem noxius apparu- 
erit, et insuper ilium qui post eiusmodi admonitionem in provinciam aliquem mittere noluit, s1 modo 
omnino noxius apparuerit. Alque reus si locuples sit, ipse solvat iudicatum, sin autem inops. sit mec 


iudicato omni ex parte satis faciat, tum etiam ex absentis rebus victori damnum ea in re resarciatur. 
IH. Si vero ne is quidem compareat qui dominum litis vel eum qui pro eodem legitime agat sistere 


iussus est, tum vocetur quidem legis voce, 
formam eremodiciorum quae appellantur. 
inferior iudicabitur eo qui praesens est. 


uo 


dsi non oboediat, absens quoque coi 

Jui enim 1 
Si tamen il 
sator autem desit, tunc et reum dimittat et detrimenta ei resarcire calumniatorem cogat. 
l continentes erunt, ita peccare desinent, ita non. putabunt posse divitias iustitiam superare. 


ictur secundum 
p contumaciam iudicium deserit, haudquaquam 
e quidem forte venerit aut miserit aliquem, accu- 
lta enim omnes 
Neque latet 


nos fortasse ne hoc quidem sufficere ad causam planissime sanandam, cum iudices potentioribus magis 
iis qui tustiora volunt et in provincia sunt gratificentur. Attamen. scimus maximam quidem partem 


iniuriarum nos hac lege laía sanasse, immo quanium in mobis est tolum sanatum erit. 


Qui entm non 





1 opitéoo M] opicXa LB (c) | 4sqg. xàc; vQózow | 
rov vzodsEausvov B* | 5 náAngocavra LB* | 6 £pecu] 
Frapos L, 3/to« ÉxxÀrv0s s.v. M | 8 oUx om. B* | 9 xvgiov 
L || 10 xai ante vrig abesse malit Zachariae sine -— 
12 zagóvros LB] «€ sagóvros M | 15 viva om. & | | 
18 xai ur] aut non g | zzgóé v0 saw 5e xaradixne] | 
iu ista condemnatione g | I9 cg» add. Haloander ez & | 
(éx ràv Tov dnolumavouévov naynuávow Ath. sim. | 
Tal., Pon. 15,3) | 23 tov — zo&rrorra] qui — cogantur z | 
24 xaAsia das B* | 26 égruodeuav M | 32 ovre yag M] 
ovimwe LBg| 33 mavcovras Haloander] zravaoiwras L 
nevaosvro MB || évaasas om. Bí | BóvacSa: vo zÀov- 
siw] potentiam divitiarum g | 36 duxaLóvrow in litura 
Li35 éxigogiow B] £xi xopas ML ad provincias ve- 
nientibus e, unde 4zti zojgac ztapaysvouévoss [Taloander, 
vulg. | 40. Gepazevudvov B* 


1 noue V'| ut ille Beck] utile üibri | 2 credidit A* 
5 decernenda V] diseernenda R | 6 sin H] si V wig. 
10 praesente V* | 12 obnoxius] omnino add. A* [| 14 pro- 
uintia A | uolente A! 15 obnoxius omnino | locu- 
plex RV | 16 de cetera A* | 17 habeat & | 22 qui] 
quid V? j dominum] deum A' dominium A*| 23 est &* 
vulg.) om. R' V || leitime V' | cogatur vulg. (agat Beck) | 
25 obediens] eonueniens A! | 26 heremodicium A* here- 
modicum A9 V? heremodicul ! | 28 quidem om. V! I 
29 quemquam (quequam V') ARV] quempiam vulg. ' 
30 *reum) eum Vulg. eum qui & [| 31 *temperati umnes] 
temperationes /! temperatiores Vvulg. | sie peccare] spe- 
ctare 7t || 32 cessabit V | potentiam V?) potentiarum J* 
potentias R || 35 tutelam & | 3$ legis ratione A | 39 adj 
aut V? | sanatum] si natum V* 


IUDICIBUB PROVINCIARUM 


xmpévov. oi yàg ovx áAloc nagadidóvrse «às àpyds, 
4| un mQóvegov Ogxowv VxoGyOuv oí vavrag sapaiap- 
Bávovrse, dera v0 Dixaw &naci wpívtiw. wal xaDagas 
gvlirrsw à$ yrigag, ovdév oluci msrà vÓw magóvta 

juov érépas vivos Qanaóusd'a sposO Tyne, ai ya oi udv 
Jéma OuwáLovgs mwQo€ Ov wóuov v8 ÓpoV wal TOv 
Sguov. Bldmovtss. 


353 


Nov. LXIX 3. 4 


tum. Nam qui non aliter tradimus cingula, nisi 
prius iusiurandum subierint haec accipientes iuste 
omnibus iudicare et puras servare manus, non puto 
post praesentem legem altero quolibet egebimus aug- 


5 mento, si illi quidem iuste iudicent ad legem simul 


et iusiurandum respicientes. 


CAPUT IV. 


ieenéeu Ji vàw. bxiyoglow dgyóv voc ddixovy- 
vas 0003 el; ojOepad yooiuevos 7j mgovopiq 7j Qvvauss 


Abripiat autem nullus provincialibus cingulis vio- 
lentos, nullo utens privilegio aut potestate aut forma, 


5 TUx, mÀZv sí us eios rudregos ztgaypatixós vvmos l0 nisi forte sacra nostra pragmatica forma occasione 


mpopács Ónuosíac airías mgosÀ9ov dyoywuov dv- 
Tav)d viva yevécÓa: mQosrabsuv, f, 0 vópnoe vowoín 
omoiov émxi tüOw ÉxxÀürmw, xaíro. ys xal vOVTO xara 
10 smolv udgos dDspazsUgausv molloie TOV usiLovomw 
&pyovram và» dw vais dxaQyjaus 
t&, Íva mag! ixsivois nàÀloy và T»$ éqécsos, orav 
n xe (avov Tivós sip xÓ UnroUuseov, 7j xarà 
1 di Tj» sUOa(uova nólw. Tovro 
ovv àvaddvres QixcuogUvy vóv vóuov Éry uallov mo 


éra$ xaduarow- 15 


ublicae causae procedens exhibitum hic quempiam 
eri praecipiat, aut lex hoc faciat quale est super 
ap tionibus, licet etiam hoc ex multa parte cur&- 
vimus, plurimos maiorum iudicum in provinciis ap- 
p constituentes, ut apud illos magis appel- 
atio, quando non de maximo negotio fuerit quaestio, 
quam in hac examinetur maxima civitate. 
1 Hanc dicantes iustitiae legem adhuc potius fa- 
ciemus eam iustiorem, si nulli permittamus habere 


jeopse avtov dixcióragov, si urÜevi Gvyyoaousv 20 contra eam quaedam privilegia, neque excipi ab hac 


ÉÍygüv xav! avrov Tiva stQovomíav, urdà ébaigsia Das 
TOV vóuov vovrov urÜ' órioUw ngovóuiov, urdà si vivi 
Tàw Gyiartáveov dxxÀrGuDv meg Tiuntas jj viva OV 


aaydw Devowve»y 7| OÀcre vv GeBacusortázapv oixanv, 


lege quolibet privilegio, nec si cuilibet sanctarum 
ecclesiarum largitum est aut alicui venerabilium 


xenodochiorum aut aliis reverentissimis domibus, aut 


cuilibet ipsarum imperialium domuum aut sacro patri- 


$ tw. rv avr?s rye Bacileíae oixcw 7j vov Jeíov25 monio aut sacris privatis, quae merito post super- 


marpuuoviov 7j vOv Ouímv noilármv, almeag sixórae 
prt vy» üvoOév sic. viuyw Üevrspas varayuévaa, 

di si vu. vOv üpyóvrow jj Üvvapscw Ovrowv 
Jj los «Ow vg zuás vrrayuévam dvOQoimov: àAÀ' 


num honorem secundo loco sunt posita, nec si ali- 
quibus iudicibus aut in potentatu positis aut omnino 
sub nos constitutis hominibus: omnes oboedi 

legi et succumbentes iustitiae sanctioni honorent eam 


&mavreg vzraxovouw TOU vÓuov, wal vxoxixluévos rq 30 et per omnia habeant fortem, non solum in semet 


tf75 Dixaiodvvns Oscuq: viuqiév v8 avróv xai Qià mav- 
TOv d iaxvgóv, u3; uóvov sie davrovs BAénovres, 
4Àlà xai eis cas égetzs dindoyés, xa) sidórss o»$ ovüiv 
ep)óv vàw émi yy& dni vavioV udvm, jém, di vj gv- 


ipsos respicientes, sed etiam in futuras successiones, 
et scientes quia nihil paene in semet ipso manet, 
sed currit natura sem multas evolvens mutatio- 
nes, quas neque providere facile est neque praedi- 


vu de] sí moÀlas xal dgmyávovs ébeivrouévr vQo-35 cere, deo solummodo et imperatore sequente deum 
más, ü€ ovts mgoiléa Oa. Óddiov ovra monnsiv, sov — haec gubernare mediocriter et mansuete valente. 
póévov wai BaciÀéos dxoAovOoUrros Dsq vabras wv- 

ü» gusrQícé va xai énuuxas Qvvapávov, 


eap. IV pr. summarium habet tractatus sso. Qiagógarv ávayvocuávov 8$ 5 p. 192. Heimb. ex Athan. 





aliter magistratus conferamus, nisi qui cos suscepturi. sunt iusiurandum prius praestent se iuste. iudica- 
turos omnibus asque manus servaturos esse, minime opinor altera adiectione post hanc legem indige- 
bimus, si quidem illi iuste iudicabunt legis simul et iurisiurandi ratione habita. 

IV. Nec vero a magistratibus provincialibus delinquentes. quisquam eripiet aut privilegio ullo aut 
potestate aut sanctione utens, nisi forte sacra nostra pragmatica sanctio publicae causae nomine prolata 
aliquem exhiberi iusserit, sive lex faciat quale in appellationibus fit: tametsi hoc quoque magna 
ez paríe sanavimus multos maiorum magistratuum qui in provinciis sunt iudices appellationum consti- 
iuentes, ut apud illos potius appellatio, dummodo ne de maxima aliqua re quaestio sit, quam in hac 
1 felici civitate exerceatur. anc igitur legem iustitiae dedicatam etiam íustiorem reddemus, si ne- 
minem patiemur contra eam privilegium aliquod habere ee dos ullum privilegium eximere ab hac lege, ne 
si sanctissimis quidem ex ecclesiis alicui. praestitum sit. vel ex: sacris zenodochiis vel omnino ex venera- 
bilibus domibus, aut alicui ex: ipsius imperatoris domibus sive sacri patrimonii sive sacrae rei privatae, 

merito post honorem caelitus datum secundo loco sunt positae, nec si quibusdam ex magistratibus 

tel potestates habentibus vel omnino ez subiectis nobis hominibus datum sit: sed omnes legi oboediant, 
et iustitiae normae subiecti et honorent eam et per omnia tueantur validam, neve ad se ipsos solum re- 
iciant, sed etiam ad successiones deinceps futuras, ac sciant nihil fere eorum quae in terris sunt in eo- 
em statu manere, sed velut flumine ferri naturam. semper ad multas atque inopinatas mutationes. sese 
evolventem, quas nec praevidere nec praedicere facile sit, cum deus solus et deum sequens imperator haec 


2 vevra B | magalaufávuv L^ | 3 dave M] om. 
mad T. meos] oi 9à L^ | 6sg. 0Qxov 18 Ono xal 1óv vó- 
pov L | 9 7j mgovopíq] 7 om. c [| 10 vvzoc MBe] vó- 
pos L| 15 vov év] vov om. B | égexac L (appellatio- 
num edo eir M] L | 18 TT means (i. e. 

iAmv) e || 19 oov M] om. L Bg | 21 zgovopov, 22 9o- 
dine. B* | 24 94a] aliis (i. e. de s GÀAoS) e |l 
26 navgsnoviov ML] 9nscavgov M s.v, B | "een 


1 tradidimus V? tradimus restituit V? | 2 eubierit R' 
iuste] ueste R | 4 colibet V! [| egebimus] legimus R' 
S rubr. De fori praeseriptione tollenda 7 in marg. (ex 
luL) | Arripiat V | uiolentus V! | 9 nullo om. R* | 
10 forte aut sacra R' | 11 quepiam V | 12 fieri V] 
inferri R vulg. | *lex] ex RV | faciat Rvulg.] fiat V' 
lege flat V* | 13 hoo etiam A [ 14 plurimis £V? ] 15 ut 
om. V | 16 quando non] quae modo V! | 17 examinet 
(frros xagsovasav M s. v.) ML| zeguovoiov B | 28 urdà 18 dicantes Beck] dicentes libri | iustitiam R! iustie 
B] upra ML | s r0& Scrimger ex e] &t (eic B*) v6 | V! 19 iustiores R | 22 est V] sit R vulg. | 23 xeno- 
libri | 8vvapas B (c) | 29 sg. En H màávrsc B | 30 vxaxov- | dochorum RV | reucrentissimis V] uenerabilibus A 
cusy L | 34 rav £ni yre om.c|| éxi vavrov] in semet | 26 si om. V!| 27 pontentatu V! | 28 omnes] nos R! 
ipso c ] óex D | 34] 0à xai L | 35 asi om. B, eis om. Lc] | 29 ea R']| 30 habent | fortem R] «ortem V? sortem 
xai auryávove om.g | 36 *ov0à — odi libri V* j 33 currit vuig.] curet V ourit £?* | 34 quas om. R! | 
praevidere vulg. | 35 solemodo R' 
HL 45 


Nov. LXIX 4 3594 UT OMNES OBOEDIANT 


9 Ei Ji xci mié xoíccrró vu0s Delon vvmow sva — 2 Si vero quisquam utatur aliquibus sacris formis 
stgayparixoig eire GÁÁo: step] TOwOvrOv iwós avrqj Sive pragmaticis sive aliis de tali quodam sibi lar- 
memoguguévoi, Éoovras zravtelae üxvgow vGw doyóv- —gitis, erunt omnino infirmae, iudicibus maximam 
TOw ueyülrv dxvivvorrow stoiwzv, wimap Lo mpos-  Bolventibus poenam, si omnino susceperint. Et non 
Géfowro. Kai ov rÓ ysvóuevov uóvov Sagazevousv, 5 hoc quod fit solum medebuntur, sed et quod facien- 
&ÀÀà xal và dcóuevov. xal yàp si uer& vavra row — dum est. Etenim si postbaec tale aliquid im 

ovtó T ztopiOOsír, rio vOv ruetégoy vnrxóov T fcio — tur ab aliquibus nostrorum subiectorum aut alio 
Tul vv. éurgogDev dzryogevuévow (iv ols stgilag- — quolibet quibus nee interdiximus, inter quos com- 
Bávouew m$ sigrras xai éxxÀngías ai y nova- —plectimur, sicut dictum est, ecclesias et venerabilia 
erjpia xai roU€ S'eíove rnv oixove xal và 9aia moi- 10 monasteria et sacras nostras domos et sacra privata 
Bára xal và Otiov satQiuóviov), 0003 ovros mavrelos — et sacrum patrimonium, neque hoc omníno valebit. 
xparzcovgiw. Kara: dà 0 vópos ovrog zawrazócs T5v — Erit autem lex haec ubique suam iuste extendens 
davrov Dixaloos dxveivow. layóv, xai Tua piv và u£À- virtutem et simul quidem futura caute constituens, 
lowra àcgaA; xaOuctOw, Gua dà và vtagelOov aga- — simul autem quod praeteriit curans, 

B mebov. "lore voívvv arawres vztrxoo. ocovs 0 eos 15 8 Scitote igitur omnes subiecti, quos deus et nostris 
TOle Ts ZuOw mQoyóvos xal uiv dedoóonras, o TaÜ- Laredo et nobis donavit, quoniam hanc vobis 
Tnv Uuiv Qidouev t7» vouoOsciav macaw viv àcpá- — damus legislationem omnem vobis cautelam confe- 
Ànay. yapibónevoi, xal ovre odorxoprarre paxoiv ov:s — rentes, et neque itinere fatigabimini longiore a 
xarà vt)» utbovov ÜOaxgócets ovre Tuae uruyscós — adversus maximos lacrimabitis neque nos culpabitis 
de ravra pj Depgrmevovras. &ÀÀ' fxacros dyyvJsv 20tamquam haec non corrigentes, sed — a 
ópdw v/v dp. ole &v UruicoD'ein vvyov 7) BAafeir noi- roximo respiciens poenam in quibos forte 

vyv, xai vavTQ» Oepamntvouivn»v BAémww vov uéyav Beabitur aut laedetur, et hanc curam videns neum 
ts xal dyadóv dvvuvijcti p wh Tór ravra Zuiv vopo- et bonum laudabit deum, qui haec nos sancire 
Seca, xalos cs xai duxeíos dAkipwarra. "Esto — etiuste illuminavit. Sit ergo poena talia commit- 
à moii) voi; ravra dpagrávovsiv 5j mtQoisnévois óg- 25 tentibus aut suscipientibus iudicibus et cinguli casus 
ande, 5 ve Ws igi Éxmrogie xa] decem librarum — et decem librarum auri damnum. 

auri 5yuía. 

(Eniloyos) Ol volver dvJobóratos Kxapyos tàw (Epilogus.) Gloriosissimi igitur praefecti sacro- 
íepümw fuàw zpuireQiov oi zavrazócs TT vxnxóov rum nostrorum praetoriorum qui per omnem sub- 
xaÓrcrovee TOv vóuov ToUtOv yivoxovtse zQoOT-30iectam terram consistunt legem hanc cognoscentes 
dovsiv dy vale vat avrove Dioexraegiv, Ant ve "IraMas — proponant et per dioecesis sub se constitutas et in 
&nácne imi vs 7ifóns dmi ve TOV wicov Éxí vs 17$ — omni ltalia et Libya et insulis et Oriente et quod- 
'"Eqas xai cov év '"lÀvgwoie éGri. wal sígovrtas máv- — cumque in nee est, et scient omnes quomodo 
ES — avrà xrdousDa vd Dp tip Zuiv napa- eorum curam babemus, deo qui br nobis contulit 
€ à Ou mgostyorrsé TOv vo, , 06 usyáÀnv xiv 35 offerentes ] , qui magnam nobis pro eis repen- 
TzV sip Se drvoloyiav Men snebet aqopéso. sationem axtit, dn talia pro causa subiectorum 


ThS TÀw Uxnxóov gorpQíaé vonoDerncas:. salutis sanciverimus. 
Proponatur Constantinopoli. Proponatur Constantinopolitanis civibus nostris. 
(Dat. k. Iun. CP.) imp. dn. lustiniani pp. Aug.39 Dat. kal. Iun. CP. imp. (dn.) Iustiniani pp. Aug. 
ann. XII. Iohanne v. c. cons. [a. 538] anno XII. Iohanne v. c. consule. 


9 moderate et iuste gubernare possit. — Quodsi etiam quis sacris quibusdam sanctionibus sive pragma- 
tícis sive aliis utatur de eiusmodi re e pracbitis, omnino irritae erunt ; papaesiqe magistratus soípent 
poenam, si ea$ omnino susceperint. Neque quod factum est solum, sed etiam qu. m est sanamus. 
Ktenim si postea quid eiusmodi quibusdam ez nostris subiectis praebeatur vel ali ulli eorum quibus 
supra interdiximus (in quibus, uti dictum est, etiam ecclesias et venerabilia monasteria et sacras nostras 
domos et sacras privatas et sacrum patrimonium comprehendimus), ne illi quidem omnino re potientur: 
eritque haec lez quae usque quaque suam vim iuste extendat ac simul et futura cería constituat ef prae- 
8 eritis medeatur. — Scitote igitur omnes subditi T agen. md deus et maioribus nostris et nobis dona- 
vit, nos hanc legem latam vobis dare omnem vobis securitatem gratificaturos; nec vos longa itinera 
facturos esse nec adversus potentiores lamentaturos nec nos reprehensuros ut qui haec mon sanemus. 
Sed eder bd e prepingue videns poenam de iis, quibus forte laedatur vel damno afficiatur, statwtam 
et medelam his am respiciens magnum et bonum deum praedicabit, qui nos illustravit ut haec et 
pulchre et iuste sanciremus. — Esto autem poena magistratibus qui haec delinquant vel neglegant, et amissio 
magistratus et decem auri librarum multa. 

Epilogus. Gloriosissimi igitur praefecti sacro nostro praetorio qui ubique in dicione nostra sunt 
hanc legem cognoscentes in dioecesibus quae sub ipsis sunt proponent, et in Italia tota et in Libya et in 
insulis et in Oriente et quantum in lilyrico est; atque scient omnes, quomodo ipsis yd Apre pee cum deo 
qui haec tanta nobis gue offeramus legem, quae magnum nobis patrocinium datura est pro nobismet 
ipsis qui talia pro salute subditorum sanzerimus. 


1 xal om. e | T«0: om. B | 5 yewópevov B(c) | kóvov | om. L [ 88 Constantinupoli M || 39 dat. k. Iun. CP. i» M. 
om. B || 9egaztvousy) medebuntur e | 6 42A xai] xai om. | omissa ex e add. vulg.; &ygagr xa&avdow "IovMom Ath. 
L|77 éxéeo] ruevéoo B* | 9 xai éxxAnaías] xai om.c || egonrón À ovvio fisod. | imp. dn. Iustiniano pp. 
10 sg. xa] vas D'elac mtegrovaías wal 10v Peiov Onaavoóv | aug. ann. XII Iohanno uc. conss. M(c), Bacideíae "lovave- 
B | 11 ovro« — 12 xpavraovais] hoc — valebit [| 13 di- | wiawov r0 «8. vxxareíac Iotvvov Ath. «A Frove «5$ Sadi- 
xaíay L | éxveivaw L! | 14 dgavt, L* | nagstOOw L? | | Aeíac vrtatsq axkvvov Theod.; subscr. om. Iul. 

15 £n5jxoo« L? || 16 xai ruv M] ziv v& LB | 17 9i | -——————————————— ——————————— 
B* | ziv B* | 18 ódornograsras et 19 rp L* | 1rubr. De his quibus fori praescriptio denegatur Rm 
paxgà M | 19 uégyaoDa (u£uyaacas L') L| 21 v0zg» | marg. (ez Iul.) | 2 largitatis ! | 3 infrmi V'[ 5 ft] sit 
L* | 22 ieg. ravra O'egantvónsva? (ravrgy Sepamtíay | R!| medebimur Beck | et quod V] quod etiam vulg. | 
avop£vrw coni. Zachariae) | uéya L | 23 9sow L* | | Gsi om. R' | 8 conuertimur V [ 12 iuste ow. V | tendu 
en TOi; ravra] talia & || zooisuévowe M] ngocuusvois | V | 15et V?] in RV! [ 20 unusquis V 1 221editur RV] 
LBg | 26 deoem librarum auri rro: byuía, s.v. déxa | curam] cà (i.e. causa) curam R9, leg. curatam? | 24 illu- 
Avtgdv xovdiov M Oiíxa Liga yovaíov truía LB | | minabit RV | commutentibus R' [ 26 et decem] et om. V] 
28 *vnagyoi ML | 30 poa? raoveiv L (31 év vai; — | 28 gloriosimi R | pracfectis V || 31 praeponant V | dicocesis 
Diowerjasaiw] ct per (i. e. £v e vais) dioecesis c | éx£ va] | V diocesis R [32 libia R V] 33 illirioo & Vj 35 magna RV] 
dni 1a ToU L! | 36 éavraw] eis (i. e. avrov) c | rovavra | 39 subscr. praestat cod. Ambracensis, dat. kal. Iun. re/iqwis 
Mg] voie ravra L | 37 vze) rois M, c9€ et Gavryoías | omissis V || Iust. pp. a. an. XII. Iohanne uic. consule Ambr. 


UT ORDINARIAE PRAEFECTURAE 


[7 


ITEPI BOYAEYT9N 
9ZETE AYTOYZ TOTE 
TIMHSZ PRAEFECTORHIAZ EIIIAA- 
BOMENOYS EAEYOEPOYZOAI 
BOYAHZ OTE EMIIPAKTON 
TAYTHN AABOIEN. 


'O aiios Baailavs "Imavvg vq dvOoborátg éndoxq vàw 
dvarolxav ngarvogiov vo imó v UnudTq) 


égdivagiq xai zaQixíq. 


(legooiuiov.) Ilollàài vàw rr vouoOernOévrow 
baec. dy s taire T4 xal OV (m$ nolvrsvcdpeva 
ztavv6Ac8 ÉDobey eg ian am acrávai. (Gusv yàg 
e và dgyaiov Ww vivos énagxovrtos Gyrnua, Tw ovoga- 
gíav éxakovy, wadixilÀov ^. LU Baocaias dn afr 
mapsrouévow' vavrgv dà ovros ewvópaLov os ovÜUs- 
vós érépov nÀnv 7j ynAs vipTS TOíS raUTIS Tio pévous 
mapsyouévrs, rrvue ToUs BovAsvràs ovx ánrAatts TUYQS 
BovAsvtodie, sb ur) cu avtzv dv avt 1 Foy Oup- 
xigaro. xal a*mag émi xvàw dvÜoLorátww atQatna- 


355 


, &mó vxarov (vxarg) 10 


Nov. LXX pr. ! 


LXX. Auth. LXXII. Coll. V tit. 19 


KR UT ORDINARIAE 
PRAEFECTURAE URBANAE 
DUAE ET PRAETORIANAE PRAE- 
SFECTURAE QUAE IN CINGULO 
ET IN ACTU SUNT SOLAE, NON 
ETIAM HONORARIAE LIBERENT 
A CURIALI FORTUNA £X 
ldem Aug. lohanni pp. Orientis secundo et consuli 
ordinario. 


(Praefatio. Plurima horum quae olim sancita 
sunt neglecta et non facile in republica tractata 
omnino visa sunt absque lege [sine legislatione] con- 

15sistere, Novimus enim quia antiquitus erat me 
dam praefecturae figura quam honorariam vocabant, 
codicillis ab imperio super ea collatis; banc autem 
ita nominabant, ut nihil aliud nisi purum honorem 
his quibus praebebatur conferret: quae curiales non 
20liberabat fortuna curiali, nisi quis eam ipso opere 
ministrasset. Et sicut de gloriosissimis magistris mi- 


TG» Opuusv, (Qe ovx àw Ti Ov)S £x crgatyyías litum videbimus, quia nullus ex magisterio armo- 
éxallayin Tóyrs fovievrix;s, si ui vavvyv leyo — rum eripitur fortuna curiali nisi eum opere gesserit 
meáies (xal yag Ó5 xai vàs GvgarrAacíae praefecto- (nam etiam magisterium militiae praefecturam esse 
riae slvas oi ruévegos Afyovss vóuos, oi 0à quoi «56 25 nostrae dicunt leges, puri vero magistrorum militiae 
evegarnadíag xoxo: uóvn» na. 1» &Lía»v vv- —codicilli solam praebent dignitatem fortuna non libe- 
xus ovx élevOsgovvis), ovro xai ém  avrig Ti; ém- rantes), sic etiam in ipsa praefectura, si futurus sit 
«pxótmos, ai udlÀo: vi& dAsíDagos vowavrre yívecgas — aliquis liber buiusmodi fieri fortuna, art be Bo 
vin eut. 


TVyQ6, d ToUrOv avt] Tj dgxyj 7 &ílavra — cingulo designatum ab ea curiae 
vw c Bovine Óaguow "V Raus dxAvOnwas. 30 
CAPUT I. 
dvaraosusvoi voivvv xov vowVtOv vóuov Óacni- Renovamus 


igtur huiusmodi legem sancientes, si 
Louav, sinors Qópns 1j Baciaiq Tiulaa Bovisvtzv, uerit imperio honorare curialem, ut 

Nov. LX X. (Authent. LX X11 « Coll. V tit. 19: gloss.) Graece extat in ML. — — Epit. Theod. 10, Athan. 8, 3. 
lulian. const. LXIV. 


quando visum 


LXX. 


DE CURIALIBUS, UT DIGNITATE PRAEFECTORIA POTITI ITA DE- 
MUM A CURIA LIBERENTUR, SI IN ACTU POSITI ACCEPERINT. 


Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, exconsuli (consuli) 
ordinario et patricio. 


Praefatio. Multa eorum quae olim legibus sancita sunt cum neglecta iacerent nec facile exer- 
cerentur, plane carere legis sanctione visa sunt. Scimus enim iam anliquitus praefecturae cuiusdam 
speciem fuisse quam honorariam appellabant, codicillis ab imperatore in eam collatis captam; ita autem 
nominabani eam, quoniam nihil aliud nisi nudum honorem in eos qui ea dignabantur conferret: quae 
dignitas curiales non liberabat condicione curiali, nisi quis eam re ipsa administrasset. .Et quemadmodum 
im gloriosissimis magistris militum videmus ne per magisterium militum quidem q. wam curiali con- 
dicione liberari posse, nisi illud re vera gesserit (etenim etiam magisteria militum Praefteria esse dicunt 
nostrae leges; nudi vero codicilli magisterii militum solam praebent dignitatem, a condicione non liberant): 
íta etiam in ipsa praefectura, si quis liber ab eiusmodi condicione evasurus sit, necesse est eum ipso 
magistratu impetrato a nexibus curiae per illum liberari. . 

L ovantes igitur talem legem sancimus ut, si quando imperatori curialem honorare placuerit, 





Arubr."Qavs 15v ÉunQaxvov éxapyoryra oU ur,» tr» 
(av amaAiavrsw BovÀevruxze vUgns xal va dins 
Ath. (5im. c) Ut praefeotoria dignitas curialem liberet ful. 
Ilagi dievOsoíaé BovAsvram Theod. | 4 praefeotorias M 
fraefectoría xai L | 9 vrágzo ML | 10 vrávq ópgdwa- 
ee o ógdivagíww L, om. M | 12 IIoÀÀa «à vow cit. 
.| 15 ox] eic M vivos] quaedam (& e. c?) € | 
Pay ruf M óvogagsav L*. óvová, | 20 2ione- 
savo M] Jiousarro L | 23 ánadAaysin] anaAAayr 7) 
L | 24 meaefectoriae M ma ogías L | 25 »opo 
cf. Cod. 12, 4| ysAloi L* | 26 xadixeAlos L| 21 éx 
«vrye scripsi er g] émi vaírys ML | 28 uéAho Mj 
9o L | pirsass Tóyné Mg] vüzps rvygávew L || 
29 dvayxy» M* 


$ et] etiam | 7 liberentur V' | 9 Idem Aug.] Impr. 
A. R | ppro. secundo orientis et consulis ordine l 
12 sancta V! | 14 iussa V || sunt om. At! | sine legis- 
latione ut glossema seclusi [ 16 honoraria A! | 18 nomina- 
bant vulg.] nominabat /ibri | nil V | 19 conferre V! ! 
21 de om. R | gloriosissimus AR* | 22 videmus Beck || 
23 eum V] cum ZAZvwulg. | gesserint V | 24 pracfectu- 
ram — 25 militiae om. R. | A verbis |turam esse nostrae 
inc. t f. 82 || 25 puniri V' | magisteriorum t' | 26 codi- 
celli (id. 356, 1. 11) t' [. liberante t* || 28 fieri fortuna 
(ouriali add. /A*) F1] fortuna fieri V. | est om. R | ipso] 
in ipso £* | 32 honerare :' 


| 


45* 


Nov. LXX 1 


*i uldv ders xal &malÀifas v8 TUypé, Qidóves avtQ 
ciugola «7€ dgyüe xal nagagdxeviLsev avróv dni àv 
Toiwvroy ywóusvoy Ogóvow, 7, Is nolaozías Tie dv 
7j mgeaBvréga "Pour xal pj víq 0r vaótg tjj xaO 
ru&s, dta dni TQv ztQaitOQuayov. Brudrov TOW TS 
Tis Eqae vOv Tt The Éonigae vw T£ /ifvne wal 
pn» xai Ow éni 47€ lÀÀegídos, oUsmtg ümavrae vg 
Tug memoirxev Ó Das, xal ovra tis éAevOspías àxo- 
ÁAaUgai, Dore peyáAns avrovs rEvsuévove "iuis, üntzvg 


356 


UT ORDINARIAE PRAEFECTURAE 


etiam liberet fortuna, dare ei codicillos administra 
tionis (et) praeparare eum in talibus constitui sedi- 
bus aut cinguli urbanae praefecturae senioris Romae 
et novae videlicet huius nostrae, aut in praetorianis 
btribunalibus et Orientis et Hesperiae et Libyae nec 
non et Illyrici, quos omnes sub nobis fecit deus, 
et ita libertate frui, quatenus magno promeriti ho- 
nore, et in carpentis vecti et clamores num 
audientes, insuper iudiciales conscendentes sedes, ha- 


13 Émoyovusvove xal Boowrow wro)xwow axovovras 10iusmodi fortuna liberi constituantur. Si vero solo 


xal mos ys TOv Üixactixdw dzifaivovras Ooóvov, 
Tié TO.avrre qiyré dAevOrpovs xaOecráve, Ei Oi 
pvne avrois uszadovvas BovAnOaim viuzS, mtouicÓas 
udv xadixillovs xal v0)v0vs érididóvas, vogovrov 0i 
iaxónv TZv ToiauUrmw TOU Baciéme Üóciw, a»xvs av- 
TOv Térwunuévov uiv xal 15€ usyálne BovAne ndgos 
salvas Doxsiv, o) uzw ors 15€ éxiympgiov Bovize ovis 
YOU xav' avrzv AervxouaToc rr a 1ÁÀà mé- 
vaiv. dnd 175 apyaéas TÜyre uóvm» xspÜávavra TW T 


iv xai ovra yai aídova Jag «s xai BaciAeiq, 0v« 20 miorum, 


nsrícincev aDrov dni và xallío «7$ KungosOsv xOa- 
aualórgros &nalAilaga. wai Écro wai toVrO "e 
Syn và» Bacuaxaw yspiw ors xÓ Ünuóciov dAat- 
ToVGa ovre vvyns ovÀÀ vàv cvviOaow avt] Aur 


uárow àmallarrovoa vv Bovleviyv, xai tQ Tavtrs 25 


fEwuévq vzv tore xagovgav avtovoa Tiuzv xal dm0- 
gaívovaa GsuvóreQov xai tow áAÀov foviavrav xarà 
T5v üb(av mpobUxovra mówvrv. 

(Emiloyos) T Toivvv magagtávra fuiw 5 e 


eos participare voluerit honore, fieri quidem codi- 
cillos et hos dari, tantum vero valere huiusmodi 
imperialem largitatem, ut ille honoratus quidem sit 
et maximae curiae pars esse videatur, non tamen 


15 -— provinciali curia neque eius albo liberetur, 
si 


maneat sub antiqua fortuna solum lucratus ho- 
norem et ita gratias agens deo et imperio, quia mi- 
vit eum ad meliora prioris tranquillitatis educens. 
itque etiam hoc additamentum imperialium prae- 
quod neque publicum minuit, neque fortuna 
neque consuetis ei functionibus privans curialem, et 
ei qui boc promeruit etiam praesentem addens for- 
tunam et ostendens honoratiorem et aliis curialibus 
dignitate solummodo praecedentem. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis tua 


$mapoy] gvÀárrsw Gxevcáro, sióvia ox ojrs rove 30 celsitudo servare festinet, sciens quia neque curiales 


ovÀsviüs rAaTroiGagsv wal Gsuvorépovs avroUe voie 
OÀow dmsgrvagsv: ders eigovras vavra aí móAus 0ià 
xnovyuárow àv Gàw, dts Tovc év avrai; Bovievras 
Tavra yivobgxovrag TZ Tfustépaw aixóros sign 
Baasleíav, 
pp. Aug. ann. XII. Iohanne v. c. cons. 


minuimus et honoratiores eos omnibus demonstrs- 
vimus, ut sciant haec civitates per tua praecepta, 
quatenus eese«e imperio. 


isi 
Dat. kal. Iun. CP. (imp.) dn. Iustiniani35 Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
[a. 538] 


anno XIl. lohanne v. c. consule. 





idque ita ut eum etiam ab illa condicione liberet, insignia magisiratus ei det atque efficiat ut constitutus 


in eiusmodi sedibus, sive urbanae praefecturae 


uae 
sive in practorianis tribunalibus et Orientis et decidentis el Libyae nec non Illyrici , quas quidem sedes 
omnes nobis deus subiecit, sic demum liberiate fruatur: ut magno honore dignaüi, quip, 
vehantur el voces praeconum audiant et insuper iudiciales se 
sint. Sin autem solum honorem iis impertire voluerit , 
vero eiusmodi munus ab imperatore datum valeat, ut 


est in. vetere Roma et in nova hac qui nostra, 


qui et to 

ascendant, ab eiusmodi condicione beri 
aciat quidem codicillos eosque conferat, tantum 
honoratus quidem eí magnae curiae pars esse 


videatur, nec tamen ez curia provinciali neque ex albo eius eximatur, sed maneat in pristina condicione 
solum lucratus honorem itaque deo et imperatori gratiam habeat, quod ipsum a priore humilitate libera- 
ium ad meliora traduaerini. Atque esto hoc quoque additamentum imperialium praemiorum, quod neque 
fiscum imminuat neque condicione aut. consuetis eidem functionibus curialem liberet, eique qui illo dig- 
natus est. honorem quo tum praeditus erat augeat aique honoratiorem eum praestet et reliquis curialibus 
dignitate sola praesiantiorem. m ? 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt tua sublimitas custodire studeat, sciens nos we Cu- 
riales deminuisse el. eosdem in summa re honoratiores praestitisse: itaque civitates per edicta tua haec 


cognoscent, ui curiales qui in iis sunt his iniellectis merio bene dicant nostro imperio. 





1 si uiv om. c [3 noivagzias ML | 4 'Poug om. L | 
B eive] ra L* | zxQaerogiavan M | 6 ZfiBorns ML) 7€ 
tifirs eum Haloandro vulg. | 1 &vgidos L | 8 xai ovvo] 
leg. ovre» wai? | 9 uayádove L'|| 13 BovirOuir Zacha- 
riae ex c) BovArPsisv ML || 14 xoixéAlove L | 15 vov 
om. L || av«ov stagetetiuruévov L. (avróvzeQ TrTium- 
pévov Haloander) | 17 *ov0à — ovdé ML || 18 vov] v5 
L1 | 19 xegdaivarta L! | 20 Bacilai L || 22 xai ovvo] 
xal om. L | 23 yeggóv L | *ovàà — 24 ovi md 
26 zv vórs magovGav] etiam praesentem c [ aófaa2a 
L^ | vuurv Zachariae] tvxnv libri | 29 ziv Me] xal 
Bià voids vov Osíov ÓnAovusva vouov add. L | 30 ei- 
Sia L | 31 post rAavroGapuev nonnulla excidisse putat 
Zachariae | 33 vw et 34 sixórox om. L | 35 su^scr. dat. 
eons. Iohannis Zu/^, om. At^. | kal. Iun. M] prid. non. 
Iun.g urvi lovvép Theod. | CP. du. Iustiniano pp. aug. 
ann. Xll. lohanno uc. consa. M (cf.$), &vove (48) vr 
BaciAeias irareiq "loiwyov Theod. 


2 et add. vulg. | 3 cinguli R'V] cingulis RE? £14 et 
novae om, V | praeturianis ciuita (et pro eiuita corr. R?) 
tribunalibus K | 5 horientis V | lybiae t libie RV i 
6 illrioi /ibri | deus in ras. V | 11 participare V] parti- 
cipari (| 12 tamen t! [ uero ualere A* V] ualere uero t 
non ualere R!, uero del. V? | huiusmodi (hiusmodi V)] 
fortuna liberi add. H* | 13 inperslem 1 | 14 tantum :' j 
15 prouintili eura (| eis :' | 16 antiquae A' [ 17 migra- 
uerit (|| 19 prouintiorum ! ed quod om, V! | 21 pri- 
uaris V! | 23 hostendens V | honorationem VR | 24 digni- 
tatem V | 30 neque quis (* | 31 honoratione ' j 32 per 
tua) perpetua A | 33 imperio Vt vulg.] imperium A. 7Jia- 
tum non notant libri: suppl. fere quatenus (in iis curia- 
les haeo cognoscentes merito nostro benedicant) imperio 
(sim. Beck) | 35 subscr. dedimus ex V t | pri. non. lun. t] 
pridem Iunii nono V | CP. imp. t] Cap. ipr. V | dóno V, 
om.t | iust. Vt | aug. anno XII iohanni uc. consule V, 


| & ann. XII ioh. uio. t 


UT AB ILLUSTRIBUB 


0A 


£ZTE TOYZ IAMAOYXTPIOYZ EN TOIX XPH- 
MATIKOIX AI' ENTOAEQN IIANTQX AETEIN 
TAEZ AIKAX KAI EIII THZ INIURIARUM AE 
ETKAHMATIKQ9XE KATA TO AEAOMENON 
AYTOIX IIPONOMION: TOIZX AE AAMIIPO- 
TATOIXZ EEEINAI KAI AI' EAYTON KAI 
AI' ENTOAEQN mor im XPHMATIKAZ 
A 


'O asrós Baailavs loivvy v dydoforávo Anáoxo vàv 10 


&vatolxoóv ngaitogiwv v0 B', dnó Vnárow vnárg 
ógdivagip xal na1Qixiq. 

(Hegooipiov.) 'Omoca ngotas, uiv ÜrOsv viue 

lsxev xal Oy/uaroc xosírrovos, «o dà dvrsvOsv dx- 


397 


Nov. LXXI 


LXXI. Coll. V tit. 18 


RK UT AB ILLUSTRIBUS ET QUI SUPER EAM 
DIGNITATEM SUNT OMNIMODO SUPER PE- 
CUNIARIIS CAUSIS SED ET INIURIARUM CRI- 

5 MINALITER PER PROCURATOREM DICATUR; 
CLARISSIMIS AUTEM IN PECUNIARIIS LICERE 
CAUSIS ET PER PROCURATOREM ET PEH SE 

LITIGARE Hy 


Idem Aug. lohanni pp. secundo et cons. 


(Praefatio. Quaecumque procedunt quidem 
quasi honoris causa et schematis melioris sunt, quod 


Beivov ov viuj»v, aÀÀ' igo Tivà xal Lyu(av émáys, 15 autem hinc evenit non honorem, sed forsan etiam 


1aita xal Kynv ryovusD'a Bgaysi Qsgansvaas vóug. 
digrtaa yág Tii TOY Üuarülsow, curs undavi vow 

mporürmyw diüvaa d! éavrov Óixrv dyowitanDas, 
9i dvroliov Ji návras. Là rovro udv yj malció- 


quandam laesionem inferens, hoc bene habere iudi- 
camus brevi mederi l| Fertur enim quibusdam 
constitutionibus, ut nulli clarissimorum liceat per se 
litem exercere, sed per procuratorem omnino. Bed 


15$ dni Tj vàw abwvpuárov Éypaws viup, xollovs dà 20 haec quidem antiquitas pro dignitatum honore scri- 


6Qeusv Gv niv Tvyóvra& xal oig zrgorátose 
ves pévovs Tj xóursiw 3j tQaBovvoss 7j sk vivas &À- 
lo. waDsacrüci rowovrO:, OvGíaé Üà psrQíae wvplovs, 
cs mavrslaw ay ícyvsv mos dvrolígs mofloÀjv 
wai tyv du voVrO Üanávqv. 


psit, multos autem conspicimus dignitates quidem 
adeptos et inter clarissimos inscriptos aut comites 
&ut tribunos vel si qui alii consistunt huiusmodi, 
substantiae vero minoris dominos, ut penitus non 


25 sufficiant &d procuratores ordinandos et propter hoc 


agendas expensas. 


CAPUT 1. 


Gsan(zousv volvvy, üyo« uiv và usyalongantotá- 
Tov tQía» TOvrO xgaréiw, mávra$ avroUs 


Sancimus igitur usque ad ificentissimos illu- 
stres haec valere, et modis omnibus eos per procu- 


9, évroliss và; xonuarxas dymwítecOas Üínas, xal — ratores pecuniarias exercere causas, nec non etiam 


piv wal «jv» iniuriarum d," 4vroAéos xarà vOv 
uaTuxóv Tgóztov xivaiv xarà v0 Qadouivov avrow éni 
Tavryé mQovouiov, GWT& ui avayxdlegOaa T, Gvyxa- 
95e9a vois doxovdiy d» d dmáloveiw 9 magsovávas 


Àn-30iniuriarum per procuratorem criminali modo movere 


secundum quod datum est eis super hoc privilegium, 
ne cogantur aut sedere cum iudicibus cum iudicant 


Nov. LX XI (Authent. LX X1 — Coll. V ti. 18: gloss.) Graece extat in. ML, cap.1 in B 7, 8,80 (inde E* p. 234 


Zach. et Ecloga lib. I—X Basilicorum) et multifariam immutatum in Epanagoge 11, 10. — Epit. Theod. 11, Athan. 22, 5. 
Julian, const. CXXI. 


LXXI. 


UT ILLUSTRES IN LITIBUS PECUNIARIIS OMNINO PER PROCURATORES CAUSAM AGANT, 
ITEM IN CAUSA INIURIARUM CRIMINALITER MOTA SECUNDUM PRIVILEGIUM IIS DA- 
TUM; CLARISSIMIS AUTEM LICEAT ET PER SE ET PER PROCURATORES CAUSAS 
PECUNIARIAS AGERE. 

Idem Augustus lohanms gloriosissino praefecto praetorio per Orientem iterum, eaconsuli consuli 
ordinario e( patricio. 


Praefatio. Quaecumque honoris quidem ei formae snelioris causa prolata sunt, atqui quod inde 


evenit non 


rem, sed forte adeo damnum quoddam confert, ea par esse existimamus brevi lege sanare. 


Jictum enim est in quibusdam constitutionibus, nulli ex clarissimis licere per sc ipsum causam agere, 


sed omnino per procuratorem. 


aulem videmus di 


Verum hoc quidem antiquitas in honorem dignitatum conscripsit: multos 
gnitales quidem adepios et inter. clarissimos aut comites auí tribunos aut si qui alii sunt 


eius generis inscriptos, sed eosdem mediocris substantiae dominos esse, ut omnino non valeant ad pro- 


curaiorem instituendum ei sumptus propterea 


'aciendos. 


Sancimus igitur ut usque ad magnificentissimos illustres hoc valeat, iique omnino per procura- 


torem pecuniarias agant causas, ncc minus eliam causam iniuriarum criminali modo 
moveant secundum privilegium ipsis de ea datum, ne aut cum magistratibus dum ii 


2 rubr. "ovs dni. piv xàw iÀlovatgia ádv vois xon- 
pavixois 0i dvroléos návros ÀiyaaDas vàs Díxas xal 
và ái At. Ilsg dfiouatixaw Owatouéva Theod. 
De privilegiis dignitatum sive de procuratoribus Jul. 
(JIagi. iÀlovatgíav vsagà oa' schol, B!) | 4 «5& L) voie 
M | éviuriarum L s»iovgiagova M xal Qd! áavraw 
om. L | 10 4nagyo Ath.] vágxo ML | 11 gasreoQioov 
om. L | vnázq om. L| 15 xai Le] om. M | 16 vavza] 
hoe c | Aeax?. M | 17 v0« 1» Qiaráfsov] cf. Cod. 2, 
12 (12), 25 1 18 dEeivau] d$7; xai L || 19 rovro] haeo c [21 piv 
om. L | 22 xógaciw L | 21 roivvy M] ovv L, om. B | 
piv M] om. LB(c) | 28 UAovatgiow MLDB'fc] avyxán- 
vixa»v D* Ecl. | tovto] haeo c | rovro xgataiw xal om. B | 
avrov L! | 2859. avtove — 9íxas] uz; Qu davràv av- 
«ovs «às xoruarixàé àyowí.:99aa díxae, àÀÀa dv 


jer procuratorem 
icant una sedere 





dyvoléos B' | 29 à, dvroléos] per procuratores g | 
30 «zv ivovgápova M rv iviovriariüm LL a5» mg. 
T€ (t6 om. 5. Ecl) VBgsoe B | Quà «ov dvsoAcors B*[ 
31 didópavov Ecl | zovrow Ecl. | 32 mQovójor] cf. 
Cod, 9, 35,11 


1 R: omnia LXX.I F1 gene R vulg.) pro- 
euratores V | dicatur vulg] dicantur V et dicantur & | 
6 claris V' | 7 *causis] eis RV 110 Idem Aug] Impr. 
A. R | cons. V] constantino K [, 16 haberi R' | 18 liceat 
om. R*| 20 haeo V] hane (hanc ha A*) Hal, hoe edd. 
aliquot | 21 conscripsimus V [| 22 ademptos RV || con- 
scriptos [24 aut |] 30 per] pro per 20? j 31 datum 
est] secundum quod add. K* || eis om, A | hoc] haeo V* 


Nov. LXXII pr. 


mà ola dixatzouévovs* éxavégo ev yàp v0 moüyud 
doviww ézucqaA, 59 TOv prine ue diuDuutEt 9 
vOU ÜuxagrixoU Gynuaroe àvabice zpoiovros. dys- 
TO:y8 uetà TOUS ueyalongssagtarove (Alovarolove &xxa- 
6:v ádeia. aveo Boviouévoss xal évroAse ngoBalAea Das 
xal di! éavràw ayowvizea Kai, ovüsuiag dvrsvDsv oíxe 
xcÀógsc ors Lnuías oUvrs zr0iw/e Tragà voUrO dm- 

/OuÉvre avtois. 

(Eniloyos) 'H voivvy aij vztsgoyij và nagagvávra 


ypiv xai Qua vovUs vov D'iov Ünlosusva vóuov naci 10 n 


"t0:maarO qavagà rà GvvsiDwaudva dni rovro: ngár- 
vovca, — Dat. k. lun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Áug. 
ann. XII. Iohanne v. c. consule, 


OB 
ITEPI KOYPATOP9N KAI KHAEMONON 
KAI THE T2N NE2N QPONTIAOZ. 


'O aeos Baailevs "Ioávyy và dvdokotáro énáoyg vàv 
Avarolxow zQarrogíov v0 B', ànó Vnátov vnátq 
ógdivapig xal zavquxiq. 

(Hgooíusov.) Ilávta ud tq vouoOéry và 17s mo- 
Aurelae dv ayaÀy qQovvidi xaOécTzxsv, Omwe àv 
&piora Fyoi xal àgagrüvovro undsv: diagsporvros à 
và Gvuflokcia vOv vwd xai 7? msgl avtove 
mQàyuó dav« agua 000a0v0v voie TOU vouoOettiv ztaga 
x tzv é$ovcíav AaBovsi, gaudv 07 «q Bacieiovri. 


358 


[a. 538] 


20 EOS 


25 PETENTIUM EIS 


UT HI QUI OBLIGATAS 


aut stare rursus tamquam litigantes: ex utroque 
enim causa videtur incauta, aut dignitatibus iniuriam 
sustinentibus aut iudiciali schemate indigne proce- 
dente. Post magnificentissimos igitur illustres omui- 
5 bus licentia sit volentibus procuratores ordinare et 
per se lites exercere, nulla ex hoc neque prohibi- 
tione neque damno neque poena inferenda eis. 


is et per hanc sacram declarata sunt legem omni- 
bus faciat manifesta, oor moris sunt super his 
agens, Dat. prid. non. lunias CP. imp. dn. lustiniani 
pp. Aug. anno XIL. Iohaune v. c. consule. 


i ird Tua igitur eminentia quae visas sunt 
o 
us 


LXXIL Auth. LXXV. Coll. VI tit.2 


15 R. UT HI QUI OBLIGATAS SE HABERE PER- 


IBENT RES MINORUM AUT OBLIGATI SUNT 
EIS AD EORUM GUBERNATIONEM PENITUS 
NON ACCEDANT, ET UT CURATORES NULLO 
MODO SUSCIPIANT CESSIONES  ADVERSUS 
UORUM CURATIONEM AGUNT AUT 
EGERUNT. HAEC AUTEM GENERALITER VA- 
LEBUNT IN OMNI CURATIONE IN QUIBUS 
PERSONIS LEGES CURATORES PRAEBENT. 
ET DE GUBERNATIONE PECUNIARUM COM- 
UORUM NEGOTIA ADMINI- 
STRANTUR, ET QUANDO EAS RECONDI AUT 
MUTUARI OPORTET, AUT EX EIS REDITUS 

COMPARARI R; 


Id. Aug. Iohanni pp. secundo. 
(Praefatio. Omnia quidem legislatori reipubli- 


cae in magna cura aunt, quemadmodum optime se 
habeant et [peccandi] delinquatur; praecipue 


qeovris35 autem instrumenta minorum et quae circa eos est 


curatio res est studiosa eis qui proferendi leges & 
deo licentiam perceperunt, dicimus autem de eo qui 


Nov, LX XII (Authent. LXX V & Coll. VI tit. 2: gloss.) Graece extat in ML, fuit in. B 31, 11, 1—4, unde c.1 


(Ei 84 vi6 vna — óÀs9, 
quorum argumenta Tipucitus (ed. 


359, 25) et e. 6— 8 (— pvrjunv yivónsvoy 362,34) servavit B* p. 342 
eimbach. III p. 615 s9.). — Epit. 


Zach., reli- 
Aeod. 72, Athan. 13, 1. Iulian. const. LX V. 


aut rursus adstare tamquam litigantes cogantur: ab utraque enim. parte res est lubrica, cum aut digni- 


lates iniuria a/Jiciantur aut iudicialis ori 
omnibus licentia sit, $i velint, et procuratores elig. 


parum digne procedat. Atqui post magnificentissimos illustres 


| el per se causam agendi, neve ullum inde aut. im- 


pedimentum aut damnum aut poena ulla secundum hoc iis inferatur. 
Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 
omnibus manifesta faciat, quae in his fieri solent actura. 


LXXII. 


DE CURATORIBUS ET TUTORIBUS ET CURA MINORUM. 
ldem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, exconsuli consuli 
ordinario et patricio. 
Praefatio. Quamquam omnes reipublicae partes legislatori magnae curae sunt, ut optime se ha- 
beant neve quicquam peccetur, iamen prae celeris obligationes minorum et eorum cura res est summo 
studio digna iis qui potestatem leges ferendi a deo acceperunt, imperatorem dicinus. Atque multas qui- 





2 4aviv. om. Ecl. | 3 9ixaovov B* | Bruavos Ecl. | 
4 lAlovolove L* avyxAjyrixove B* Ecl. | 5 xai om. e | 
drroÀyv! L^ évroléas Epan. | 6 sq. *ovdà — ovàà — 
ov8à libri | 1 xagà rovro MLB' EcL] nap! avxov. B* 
magi rovro Haloander; om. € | éxayouévou: M | 9 'H 
em. L | 11 cvvgOucusva M avemid'iausva L || 12 subscr. 
om. Tul. || k. iun. M] prid. non. Iun. (v. /, lul.) € s99 vovov 
"lovAMary Ath., om. Theod. | CP. imp. dn. Iustiniano pp. aug. 
ann. XII. Iohanno uc. consule M (cf. c), vg «8 £rei «7 Ba- 


aiAaías vtta Imavvov Theod. BaciAeías fovaziviavoy | 


v0 i. uexà Tv vztatiiav Imávyov Ath. | 195g. rubr. ITagd 
xovgarógay (xovoataguv B) — qoorridos ML, B secun- 
dum indicem B* et Tipucitum] "Qavs rove vsabO'vva Aéyop- 
va$ Kysiv cà my mg TOv véov xal và á£js Ath. (c) 

éxevpórtorw Theod. (B*) | 29 éxágye Ath.] vrragxor 


[4 
| 30 imávq om.L | 32 uiv] uà» 5d cit. Theod. | 


1 utraque V| 2 enim om. R | 3 iuditialis V | 6 proibiti 
R'|(9 visa R] iussa V [sunt om. R | 12 subscriptionem 
dedimus ez Bamb. I; om. Val. | Iul. edd. glossatae (ef. 
Ath.) | dns. Bam. I | 13 consulis Bam. 7| 14 I LX XV 
V | 15 hii RV! | proibent R' [| 16 obligate sunt V* 
obligatis V! | 18 ut Vvulg.] om. RT | 20 agunt om. R* ] 
21 hoo V | 25 administrantur vu/g.] ministrantur E mini- 
strentur V ministrant T'|| 26 quando] quam V! | recondà 
Re | 21 ex eis redditus (redditur A!) RT redditus eis V | 
34 peccandi seclusi (peccati vulg.) | nihil] nieri A! [| *relin- 
quatur /ibóri | 35 autem] aut A | est (del. V*) curatio V] 
curatio est E | 36 proferendi] proferenda eis E* [ 37 prae- 
ceperunt A! 


SE HABEKE PERHIBENT 


molÀov yeUv fvxovsausv OuxGw, KvOa oí Savuacrol 
xp)suóvss Éxyogovviai xaTri vüv wécw, sirs avyfom 
aita Ser ni» dni dà «ie Qevtépas rAmlac óvtow, 
xaj av ve xvgios v7$ éxsívarv yívovras scaguovgías, 7) Tà 


H * 


359 


Nov. LXXII 1. 2 


imperat. Multas itaque causas audivimus, ubi ad- 
ministrantibus curatoribus cessiones factae sunt ad- 
versus minores, sive impuberes sive puberes quidem 
in secunda tamen aetate constitutos, et mox iun- 


evx óvra idw vrióvTes xoía 5 ÓMyov TiuiaTos 5tur eorum domini facultatum, aut non existentia for- 


dxyoposuzvros và mavrayóDsv GaOQd, 7) wal astoxQv- 
srOv1s6 ásxodsiEnc càv xotüv ovas év rois TOv véav 
mQéypags, xal oUra vàS ixymgrome Aaufávorrss xai 
xata moÀlÀa d. zpogácus (ré dà oix (av) avOpo- 


soe mQoe xaxíav &za£ ixxMvac d$sugoi;) à vOw vév 10 


eixsiovyras nQdypata., 


san debita subeuntes aut parvo pretio cessiones &c- 
cipientes eorum quae sunt undique fragiles, aut 
etiam celantes existentia in minorum rebus 
et ita cessiones accipientes, et secundum multas et 
— occasiones (quid enim homo ad malitiam semel 
MEN non adinveniat?) minorum res proprias fa- 
ciunt. 


CAPUT I. 


Tujra &xawra vóuq Owop9uca. BovióusDBa, xai 
mpós ys bxsivo TÓ &i Tig UrtsUDwvov Kyo: vÓv véov T) 
rà aVTOU m, 
tic zv avtov xnÓsuoví(av, xáv si magà vÀw vópaw 
xaloito. tí yag dv ov mgáfsav vzàg éavroU wvQios 
avrov ts dw xal tdv TOU Gvril(xov mQuyuároy yw 
vóusvos; Oià ravra yàg xüxsivo vouoOsrovusv aetas, 


ai ngopavigtava Onós dori Ó yavóusvos xrOsuaw 20 qui fit administrator i 


avros$ vxevOvvos aw Toig TOU w£ov duxaíow, ov08 
dxsivos wnÜsnaw Kcrai, uf, nos fj ypauuatsiov dxxÀ4- 
ves 9 illas éxodriiue osa; dgavicts TQ vé 
xai fj xrÓsuovía yévorro vovrq TO oixe(av m i 


Twv GaDgos* rovro yovw daqaási xaradsdéa Oo Enni 25rum q 


tO urdéva vdw vnsvOvva óvrov dysv và sQuy- 
para vOU TrhevrjcowrOs xal TOv wéov avtüv xai và 
TovrOv mQáyuaeva fj xal nagupavüs UnsÜDvvov ovra 


TaQu£vaa moe t9v wrÜsuovíav v3» avTOV urnÓà Éyuw 
30 


zapgnaíav tO«0VtÓ T& ztQüTT&w. 


Haec omnia lege corrigere volumus et praecipue 
illud, ut si quis obligatum habuerit minorem aut 


uarx, TOUrOv urÓi magivas navrsAos15eius res, hunc non omnino ad curationem eius, vel 


8i & legibus vocetur, accedere. Quid enim non agat 
pro se dominus eiusdem existens et adversarii re- 
rum detentator effectus? Propter haec enim et illud 
sancimus, ut si apertissime manifestus est quia is 
est iuri minoris obnoxius, 
neque ipse curator erit, necubi aut cautionem fure- 
tur aut alias probationes quae erant minori corrum- 
| et curatio fiat ei rerum interitus propriarum. 

oc itaque lege cautissima colli , ut nullus eo- 
obligatas habere perhibent res defuncti 
ipsumque minorem et eius res, aut etiam qui aperte 
obligatus existit, ad curationem eius ac neque 
habeat licentiam tale aliquid agere. 


CAPUT II. 


Kal 10 xaQólov ai i6 Ur cre xrÜsuovías &yóuevos 
UxusvÜwvov a)?rQ xrjGaitO TOv véov, xÀngov TvyOw i6 
av1ióv xaveveyOévros Tivóé 0€ vmejOwvov elys wüv 
véov ; dlÀms roirítme mQogdasox, umxéri uóvov aj- 
wplqueiav, AIIA sapatriyvvttes dnd [4 
£v: "mw, d. Tapas er Gua 67 TQozov LI 
5 xrOsuóva (rovro ,oneg ip stub Oéuacs vOv d 
pav EUvQicxousv), cete guAtvtuv xsrivov uf T yévr- 


Sed et si quis iam curam gerens obligatum sibi 
effectum habeat minorem, in se forsan hereditate 
perlata cuiuspiam qui minorefn habuit obligatum 
aut alia huiusmodi occasione, non iam solum eum 


«4 suGTOV 7tQO€ Tz» TOw àvnBow 5 vOv wéov 935 esse fidelem ad impuberum aut adolescentium curam, 


sed coniungi tutorem slterum aut curatorem (hoc 
uod in plurimis legum casibus invenimus), ut custo- 
iat ille ne fiat adversus adolescentem aut eius sub- 





dem lites audivimus, ubi mirifici curatores cessiones impetrant adversus minores, sive impuberes sive puberes 
quidem in secunda tamen aetate constitutos, ac statim «domini efficiuntur substantiae illorum, cum vel 
debita forsan quae nulla sint subeant, vel exiguo pretio cessa accipiant quae undique inania sint, vel 
etiam apochas debitorum, quae inter res minorum sunt, supprimant, ef ita cessionibus acceptis et ex 
multis aliis causis (quid enim homo ad improbitatem semel inclinatus non excogitel?) res minorum sibi 
dicant 


Ll Haec omnia lege emendare volumus, ac praeterea illud: si quis obligatum sibi minorem vel res 
eius habeat, ne is omnino ad curationem eius accedat, etiamsi per leges vocetur. Quid enim el se ipso 
non egerit qui simul illius et rerum adversarii sui potestatem eat? Propterea enim illud vera 
sancimus, si apertissime constet eum qui curator futurus sit ipsum iuribus minoris obligatum esse, ne illum 
quidem curatorem fore, ne forie aui instrumentum subripiat aut alias probationes quae sint minori sup- 
primal, atque cura huic in suarum rerum interitum vertat. lam hoc quidem cería lege coerceatur, ut 
nemo eorum qui obligatas se habere dicant res defuncti et minorem ipsum eiusve res, aut si quis mani- 
festo illi obligatus sil, ad curam eius accedat neve licentiam eii i quid agendi habeat. 

IL A4ique omnino si cui cura iam suscepta obtigerit ut minor ipsi obnoxius fiat, hereditate 
fortasse ad ipsum delata alicuius qui minorem obligatum habebat vel ex alia eiusmodi causa, is non 
amplius solus dignus sit cui impuberum vel minorum cura credatur, sed adiungatur ei alter tutor vel 


curator (id quo 


in multis legum casibus reperimus), ut ille caveat ne qua conira minorem vel res eius 





1 Gavaacroi] administrantibus c | 7 vw xosa om. s || 
9 soAlàs óÀÀas| multas et plures c | dv addidi | 14 &xes 
B* | 18 avrov Bc] favrov ML | ywwónevos] detentator 
elleetus c | 22 xrÓsudw lore) xrüsuovsveras B* | 
24 rovrov L || 25 * tovro yovv] vovtó ta ovv (0v L) ML 
hoe itaque & vovro voívvy Haloander | 21 vov 8 tsÀev- 
Tro«avros L | 28 nogogavos Haloander (cf. ad 360, 8. 23) 
vnxsvOvvav ovra L vnsvOÓvvov óvrow Haloander 
31 Kai v0 xa2ólov] Sed ct c | 32 «org L'c] avtqp 
LB'tipic) air M || xrrjsaico LBUlpscJ] xrjoorro M | 
37 rovro M | cf. Cod. 5, 62,1 





| imperant A | eltas V! | aministrantibus R7" ad- 
niinistratieee V [ 2 censiones /i' | ad usus V! aduer- 


sum V? 5 facultatum aut vulg.] facultatum ut (in ras. 
scr. V?) libri | non] uero. R! f? multas et] multas ne 
R'? T" | 10 homo] ho V | 11 *decliuius T' deditus 
RVT* vulg. declinans Heimbach | minorum V !] ut mino- 
rum RTV?vulg. | *facit V! efütiunt T! faciat RT* 
V? vulg. | 14 aut om. V' || 15 omino V || vel] etiam V? | 
17 dominus] uel dominus V | 18 detentator effectus RT'] 
detemptator (detemptor V!) nuper effectus V vulg. || 
19 manifestum V? vulg. | his R! | 20 iuris R! || 21 neeubi] 
ne alicubi V? | 22 erant om. R! | corrumpant V | 
23 cura R' | 24 *cautissima)] aceutissima /ibri, tutissima 
vulg. | colligetur] lege colligetur A? j 33 prolata V || 
habuerit V | 34 eum om. V | 35 aut (a«t V!) curam 
adolescentium V. | 38 olescentem /t! 


Nov. LXXII 2—5 


va& war& TOU wéov 5j t$ avrOV 7tsQiOvGÍas mapà coU 
P ívov vovtOv vzsvOvvov àv uécq petey à qe 
&ÀÀ' ajró voVTO ma, goin, Opxov ta Óuvie dni «jj 
xtipotovía ox vebvo puliju, xal tz» ix tij mpós vOv 
evyxnüsuova modocías szowigwv sUAaBoUpavos, 


360 


UT HI QUI OBLIGATAS 


stantiam ab eo Tm eum obligatum iu medio 
ulla malignitas. hoc ipsum observet, et iusiu- 
randum iurans in ordinatione quia hoc custodiet, 
etiam eam quae ex proditione ad curatorem poena 


5 est reformidans. 


CAPUT Ill. 


"Iva 8i ni, Bàpev xapairnaw nüaiv ávOpairow £ni- 
rgo 7) xrÜsuoviae, el Aéyouv cx oxevOvva Kyoves và 
modyuera vOw véiow fj nspupavie vnsbOvvos xaÓ- 


crac, D'egniLouev, si vw grew vmsóOvvov Kyu 


Ut autem non demus recusationem omnibus ho- 
minibus tutelae vel curae, si dicant quia obligatas 
habent res adolescentium aut aperte obligati sunt, 
sancimus, si quis dixerit obligatum se habere mino- 


Tóv véov T rà avTOv zrgáypara 3) TOV ToU véov yo-1Ürem aut eius res aut minoris parentes, mox osten- 


véis, dvrsvOev Onxvovas tovro sagà vóv c6 m 


dere hoc ipsum recusationis tempore apud eum qui 


TÁGSQ xcipóv vno TQ QuÀóvra Tv xrdsuóva xal dedit curatorem et absolvi, aut si incertum est hoc, 


ámnÀldyOu,, T síneg dürÀov sig rovro, Ogxow mos 


vOv ayímv Aoyíaw onéynuv os vcie dÀnÓewíau Ommv- 


praebeat ad sancta eloquia iusiurandum, quia ex 
veritate obligatum eum se ha credens recusat, 


Suvov ajróv Égu» nexicTrvx Oe magastéiraa xal sib et si hoc factum fuerit, tutelam non contingere ne- 


TOUTO e TS ÉnirQormis a5 mQosáztscOa: unà 
euovíae, aÀÀ' «€ moggQaráro voVrOv dnsÀav- 


TES xy 


ue curam, sed eum ab ea re procul expelli, ne ex 
oc ipso hostem et non curatorem adolescentulo 


vicÓ«, TOU mQáyuaros, iva ul) avróOs» mohéiusw —praebeamus. 


21À' ov wrdsuóva OQpsy 1q vig. 


CAPUT IV. 


Ei Óà ciyQges rjv àgyyv voVro xal yévovro 
nov, dives ndoye &yoyns war voU eta si xal aÀg- 
Ow Qv, Éxmscojurvos duà vv éLenirnüss mos vow 
vóuov toUtov magamgosmoinciv. Ei Óà xaí Tj6 mapi- 


di ónavOvvoc dw ciyrGmusv, (Grm) xal ovroc ax 


s-20 Bin vero tacuerit in initio hoc et factus fuerit 


curator, omni actione adversus minorem, si 
vera fuit, se casurum, propter ex studio adversus 
hanc legem nostram figmentum. Sed si quis aperte 
obligatus existens tacuerit, sciat etiam iste quia 


veéts sow T0 u Óvvacóa: xavagohais 5 &ÀAes 25sustinebit poenam, quo non possit redhibitionibus 


Avgag: vOU xoéove &avróv ixBáÀAlnv (aos dv vq xauQd 
T$ xnÜsuovíae vereyvaapdávaus, 


aut aliis solutionibus debiti se miscere tempore cu- 
rationis forsan arte compositis. 


CAPUT Y. 


Ei 4 vic che aiprras yevóusvos wndsuow selva sage- 
sgyaLorro và voU vwéov zpáyuava wai éxyoprGts aig 
éaviów 7| xarà dogsaw y xarà mQüciv T) xa 
oíovünmore rgómov zQárroi, (Gto zavroíge üxvgov 
ilvai t0 mag! avtov ywwóuevow, xal arra Ow davtov 
uia dià zagevriDsuévov mosorzov vOwVtTÓ Ti moác- 
120 Dai, àÀla mavrayódev àvíayvga Tà TO&iaUra yiíys- 


Quod si quis, sicuti dictum est, factus curator 
deinde minoris res fuerit perscrutatus et cessiones 


frsgov30in semet ipso aut per donationem aut venditionem 


aut alio quolibet egerit modo, sciat omnino infirmum 
esse quod ab eo fuerit factum, et neque se ne- 
que per interpositam personam tale aliquid agi, sed 
undique invalida haec talia fieri, tamquam si neque 


cÓ«. osavai unà «jv doy/v yevóusva. modnlov 35ab initio facta fuerint. Manifestum namque est quia, 


àp a, sizsp sís vO&a UTE» Évvoiav duszégO«, mávra 
zgáfe, xal Oiowejcss moe OÀsOQov uiv c?€ davrov 
wvggs, rà» 0à gawouévov abro ztgayuarav OnOev 


in talem cogitationem inciderit, omnia aget et 
disponet ad interitum quidem suae animae et &d 
rerum quae eius quasi videntur utilitatem. 


ab eo qui obligationem adversus illum acquisivit, interim fraus fiat; sed hoc ipsum observet et iureiurando 


cum constituitur praestito se hoc custodilurum, et poenam ex 


concuratori prodita veritus. 


Ne vero omnibus hominibus excusationem tutelae vel curae concedamus, si sibi obligatas esse 
res minorum vel se manifesto obligatos esse dicant, sancimus, si quis dicat se minorem vel res eius. vel 
parentes minoris obligatos habere, ut ilico hoc probet intra tempus excusationis apud eum qui curatorem 


dat, ilaque liberetur, vel si id incertum sit, sacramentum sacris eloquiis 


opositis praestet, se cum revera 


eum obligatum sibi esse persuasum habeat ideo excusari; et si hoc factum sit, tutelam ne attingat neve 


curam, sed li 


ime ab co negotio removeatur, ne hoc ipso hostem ac non curatorem 


IV. Quodsi initio hoc reticuerit. et. curator factus sit, sciat se omni actione adversus minorem, 


etiamsi vera sit, casurum, 


quia de industria adversus hanc legem dissimulatione usus sit. 


Quodsi quis 


etiam cum manifesto obligatus sit, tacuerit, ille quoque sciat eam se poenam subiturum, ut nequeat so- 
lutionibus aliisve liberationibus debito se eximere fortasse tempore curae per fraudem compositis. 

Si quis vero, uti dictum est, curator factus inde res minoris perscrutetur idque agat ut ces- 
siones sibi ipsi vel per donationem vel per venditionem vel per alium qualemcumque modum fiant, sciat 
omnino irritum esse quod ab ipso geratur et prod ed grs ar per interpositam personam ci: jo qui 

ac si ab initio 


exigi, sed undique infirma haec talia fieri. peri 


facta non sint. Manifestum enim est 


eum, $i modo in talem cogitationem inciderit, omnia ad animae quidem suae interitum, rerum autem quae 


3 àAÀ' avró Mc] aA L, aAA avcóe. coni. Zachariae 
(cf. ad e) | 5 avvxndeuóva M. xnOsuóva L? (c) | 8 mape- 
ava ML^] zgopavas L* (cf. 23. 359, 28) | 11 ovro] hoc 
ipsum e | ep ztgi Haloander | vxo tov «. sr. xasgóv 
magà «q didóvrs Zachariae | 13. dmzAlá 9i] ma- 
rAiyxOn L* | 16 yévyvas L | 21 et 23 xai om. || 2239. 10v 


wóuov rovrov] hane legem nostram & Ls méQupavas 
ML*) zgopavos L* | 26 ixg&AÀu» M] dxBaAsiv L 


miscere (i. e. 4uB&AÀnw) € L8 T mag' avro yuvógs- 
vov] quod ab eo fuerit um (i. e. yevóuavov) €. || 
post yivóusvov add. ure áxvgov slvas v0 sag" avrov 
yevónsvoy L' | 38 «7v dà gaivouévr» tav avrov ngay- 
u&rev malit Zachariae 


2 haeo VT" | 1j (i.e. ipse?) V | et iusiurandum iu- 
rans V] eiusque iusiurandum (iurandum A?) iuans R 
4 etiam] et T' | 8 adolescentum V | 10 parentis 
ostendet V* | 14 haberes V* | 20 Sin RT] 8i V eulg. 
in om. R | 22 propter] propter haec A* ler haeo 
quod V? | 23 *figmentum] firmentur RV T firmetur 
T" vulg. || 25 quo] ut s. v. V? quod vulg. [ redibitionibus 
libri | 26 miscere] eiioere Beck | 27 arte] a« (aii — ante?) 
R' | composites V* | 28 dictum est sicuti V' |, 29 minoris 
res] minores V! | 30 ipsum vulg. [ aut uenditionem A] 
om. V aut per venditionem vulg. | 32 et om. V | 35 nam- 
que] namque haeo K^ | 36 aget et disponet ad Beck] 
agi et disponi et ad (ad om. R) libri [ 37 et] sed Osen- 
brüggen 


SE HABERE PERHIBENT 


1 dgéhuay. — Kal ov uóvov Bos ) xrisuow eigyo- 
pav avrüv TjS$ TOwrírrS ÁxyoQraecs, aÀÀk wal uero 
TGVTaG, uf; SCOTS TOUTO (jcas TauasigTIT Gs TO TrQayua, 
xai mpoxaraGcTQGas avr0 xaxü& énsra, dxtidaw T6 
xrdauorías accaro xal ÀdPo: 10 xaxovoyrOév, (aos 
Tp»vixavra ovx Kr xnÜsuow dw Ey Te éxxoignasv Aá- 
Bos xal vó mQüypa waxovgy,dsus, wal vyvixavta ydg 
dxvgov slve, BovióurdQa x0 ywwóusvov, xai n7, Qvva- 
cOa, urÜsuíav aywyl» xgartiv xarà 10V ngumy xrds- 


361 


Nov. LXXII 5. 6 


1 Et non solum donee fuerit curator, prohibemus 
eum ab huiusmodi cessione, sed neque postea gerere 
concedimus, ne forsan hoc considerans abscondat 
rem et praeordinans illud male postmodum, dum & 
5 cura cessaverit et latere fecerit quod maligne egit, 
forte tunc iam non curator existens cessionem acci- 
iat et rem maligne disponat. Etiam tunc enim in- 
rmum esse volumus quod agitur, et non posse ullam 
&ctionem valere cessam adversus eum cuius prius 


povevoévros éxyapovu£vny, àÀÀ avel undi yeyovóvos 10 curam adiministraverat, sed pro non facto id esse, et 


tlyci, xal xigdoc yivacOas vd vwép, xüy ai 1à Tw 
ixyoprotaw 4m' aÀnOéciuw aíríaus yivovro* ovy aMvt 
dxavslOaiw náluw dni TOv éxyoQrcavra ox urÜsvós 


rig o pégq nagà vov vóuov QoxoUvros yeyevzo Dai, 
E 
du vZ» mapáBag.w oV ZustéQov vóuov, xal vaV1a 
Tó» véov wapdaivtiw. sí yàp ui, ravtnv éniDsinuev 
Tjv nowa»v, ÓdÓia và 156 waxovgyías &arai, xai vóv 


lucrum fieri adolescenti, licet cessio pro veris causis 
facta sit: non ut remeet rursus ad eum qui cessit, 
tamquam si nihil quasi in medium contra legem vi- 
sum fuerit actum, sed cadat ab eis quae exinde sunt 


Gera dxnínttw avtov TOw ixüÜev xtrOévrow |5 quaesita propter transgressionem nostrae legis, et 


haec minorem lucrari. Nam si non hanc inposueri- 
mus poenam, facilia erunt ea quae sunt malignitatis, 
et eum qui cessit faciet iterum movere, et per me- 


íxyapraavra nagagxevages züJav xivroci, xai Qi vov — dium ea quae sunt cessionis recipiet legem per suam 


nécov rà vis dxyogrotos Anyerai tov vóuov Jià x7« 20 malignitatem circumveniens. 


«i taUvrá ga- 
pev dni xnüÜsuóvos mavro dp! dw OAcc xnÜsuovias 
Tivi» &icáyovdiv oi vóuow, dGovcw vvyóv y uaavo- 
Mévam Tj mapaggovovwrow T sí v« ÉreQov O0 wopos 
sizxev ids 7 xai v» xagádoLor vj gvcis dfevQos. 


áavrov xaxovgyías xaracogicágsvos. | K. 


t haec dicimus in 
omni curatore in quibus omnino curas aliquorum 
introducunt leges, prodigorum forte aut furiosorum 
aut amentium aut si quid aliud lex iam dixit &ut si 

UA inopinabile natura adinvenerit. 


CAPUT VI. 


"Enn; i ópüusv voie xzÜeuóvas 0000 SsoU uvj- 
Éxova. mQós xróÓsuovías dvsxólos ióvras (rois 
zt0ÀÀois 000. Bovlovras vd vGw xnÓsuovevopévcw 

doro s&í$ favrove Toéwas YO mpüyua égíGuióv cé 


Quoniam autem videmus curatores quicumque dei 
memoriam habent ad curam difficulter accedere (nam 
plurimis volentibus ea quae minorum sunt impie in 
se vertere amabilis est res et appetibilis), videmus 


nai éxidgonóv éaiv), ópausv 0à uaAwra v0 Tow xrds- 30 autem praecipue difficilem esse curatorum causam 


uóvav Üvcxolov slvai tQayua Qià v5Xv dv Üaveuá- 
Tow àvayxrv, Üecmitopsv urüruiav dwáyxgv dx wó- 
Lov xaÜsgriva. TOUS xrÜsuOcA rà vw véww xpriava 
Jarys(Guv, aÀÀ' ácgaAns ánorí9egÓa, xal gvAtvrtw 


propter feneratorum necessitatem, sancimus nullam 
necessitatem ex legibus esse curatoribus minorum 
pecunias fenerare, sed caute reponere atque servare, 
quoniam melius est in antiquis eis tutamen manere 


avroie, xiAuv 6v Tijv dmi TOW dpyaiow avrois àgqa-35 quam usurarom appetitione etiam antiqua pecunia 


aav uévtiv Tj Tjj TOV tOxOv ÁgéGsi xai Ov doyaiay 
daxzacéiv, xal xivQvveósw uiv vov xrÜsuóva si ur, Qa- 
vaiGaa, avis Óà si Qavsícas sivOvysisww, anovvyias 
Ícws 4i ToU 1plecs yivouévné, ai uévvos avos xov 
Javsicas BovAr ! 
GÀlaae taie aUrQ) vopaLou£vais avaugiafnrirow áaga- 


cadere, et periclitari quidem curatorem si non mutua- 
verit, rursus autem si mutuaverit periculum sustinere, 
Íacto forsan in debitis detrimento. Sin vero ipse 
sponte mutuare voluerit sub obligatione forte pigno- 


"ín, (gos éxi ocu £vayógow Tj éx' A0 rum aut sub aliis quae putantur indubitatae cautelis, 





1 scilicet ipsius esse videantur utilitatem facturum et. administraturum esse. 


Neque solum. quamdiu 


curator sit, ab eiusmodi eum cessione arcemus, sed etiam postea, ne forte hoc meditatus rem reservet eam- 
que maligne praemolitus deinde ubi curator esse desierit ac lateat quod fraude compositum sit, tum forte, 
quippe qui non amplius curator sit, cessionem accipiat et rem fraudulenter agat. Nam tum quoque irri- 
tum esse volumus fit, nec ullam actionem Mm posse contra eum cuius prius curam gesserat ces- 
sam, sed pro re non facta haberi, et lucrum fieri minoris, quamvis cessio ez: veris causis facía sit: non 
ut rursus ad eum qui cesserit redeat, quasi vero nihil interim contra legem factum esse videatur, sed ut 
ipse excidat üs quae inde acquisivit per legis nostrae violationem eaque minor lucretur. Nisi enim hanc 
poenam imposuerimus, facilis erit fraus, atque ille eum qui sibi cessit ad causam iterum movendam in- 
stituet el per eum interpositum cessionem impelrabit, legem per suam fraudem eludens. — Atque haec di- 


cimus de quovis curatore, ubicumque leges quorundam curationes introducunt, prodigorum forte vel furio- 
jorum vel mente captorum vel si quid aliud lex iam dixit vel quid etiam natura praeter opinionem 
invenerit. 


VL Quoniam autem videmus curatores quicumque dei memores sunt, ad curationes aegre accedere 
(nam plerisque quicumque bona eorum quorum curam gerunt impie ad se ipsos trahere volunt, res est 
exopiata ei quàm cursim petant), porro videmus curationem esse rem difficilem maxime propter fene- 
rationum necessitatem, sancimus, ne ulla necessitas ex lege incumbat curatoribus pecuniam minorum fenori 
dandi, sed ut eam (ulo deponant illisque custodiant, cum praestet. securitatem in. sorte iis. conservari 
quam usurarum cupiditate etiam sorte eos privari, et. tutorem periclitari si non mutuetur ac rursus si 
mutuetur periclitari, ubi detrimentum forte in debitis factum sit, Si tamen sua sponte mutuari voluerit, 
pignoribus forte datis vel alüis cautionibus quae ipsi extra dubitationem positae videantur, tum habeat 





1 dgéluay»] éxeAnav coni. Hombergk | 2 àÀ1à xai 
psr& vavtra] sed neque postea gerere concedimus g [| 
4 Knsixa M] alza dn zavsoro L| 17 vavrzv] rav- 
vas L'| 18 «à om. L | 24 5) et v« Haloander ex «] 7j *4 
ML | 25 5 (s£ L!) xai v] aut si quid e | 26 uvzunzv 
9sov B*'| 29 aic davrois y emi ergéyas Li 30 éga- 
pav M | 9i] yag B*v.L (31 daveanárov] feneratorum 
li. e. Javauav ov) c | 32 àváyxzs L | 35. avxow M, B' v. L] 
avrà L, B' v.L.; om.c | 0v M | 31 et38 * Jassíaos libri 
39 yvouévous M^. ysvouévoss L? |, 40 dócec,» B* 
41 avtgQ om.g 

utr 


2 ab hac huiusmodi E ab hee huiusmodi V!| 4 dum 
om. RT et in spatio 2 litt. V | $ quod] qui & | egit VT] 
egerit R vulg. | 9 cesam R' jj, 10 ministrauerat Jt V | non 
pro V | 11 ueris] uiri? R' [| onusas K^ | 12 remehet V 
reme E* | 14 exinde] exinde ex hoo R V T' ex hoe vul 1 
16 interposuerimus V | 17 pena A' rx quis &| aliu 
om. V | lex om. RT' | 24 aduenerit V | 30 difficile esse 
curatorem. R! | 31 feneratorum] *al. foenerationum' Con- 
tius | 34 tutamen] «e. AR! [| 35 apetitione V appellatione 
R* | 36 £31 mutauerit V! | 38 forsitan R | sin V] si 
RT | 40 deputantur V | indubitata dibri, corr. vulg. 


46 


Nov. LXXII 6—8 


Àsíaug, vvixavra. dyévoo udv «o «àv Boo unvav xa9* 
Éxacrov Kvos dvdóciuov (rovro Omsp oí vópos laxa- 
mentov xaiovciw), íavw à rov vov Qavaiguatos xiv- 


362 


UT HI QUI OBLIGATAS 





tunc habeat quidem duorum mensium per singulos 
annos indutias (hoc quod leges lazamentum vocant), 
8ciat autem mutui periculum &d se omnino ven- 


turum. 


CAPUT VII. 


Sin vero habet reditus sufficientes is cuius cura 
dministratur, eos expendat; sin vero plus sunt 


Dvvo» dgp' davróv náviws dAsvaóuavov. 


Bi niv ovv Kok ngosóllovs avrdrass 0 xnüsuovevó- 5 
uavos, vavrac Qaxaváro, sí Qà zAeiove sidi vov av- 


& 
tdgxow, v0 mnÀsov &nor.OécOn. Ei dà waves) mol- "y suffüciat, quod plus est reponat. Quodsi mo- 
Àdxag 9] 10U xrÜeuovsvouévov nsQuovaía i»S&, T0VA- ilis forte eius cuius cura istratur substantia 
xata éxsivo uóvov Qavsizuv ó xrUsuav avayxatég9e — est, tunc illud solum mutuare curator quan- 


0gov mgós tjv Dioixroiw àgxsi 19 vé [xai] và» «vrov i0tum ad dispensationem sufficiet adolescenti eiusque 
ngayuáraw, vÓ Óà meQitrÓv depu Lis amoridécOc. rebus, vero plus est caute recondatur. Licebit 
"Ziras à ajtQ civ áxgifsiq mácp meguspyaLsc Oa, — autem ei cum subtilitate perscrutari, si aliquos 
b vuva ds sixos evQeiv üGgaÀqe JvwrOsin ngósodov forsan invenire caute potuerit reditus, et comparare 
dwngacOa. vq vé ix vàv negirrsvovro xonucrow — minori ex abundantibus pecuniis, modicis functioni- 
oMyav uiv Ónuociov qógav vnatUOvvov, ngarroa dàlb bus publicis obligatos, venditorem vero habentes 
Kxovaav sUzxt0Qov xai aU «ig Tj» ngocodov ovoav. Oíjo- idoneum et opulentos reditus existentes. Damus enim 
usv yàg aUrQ maopnoía» xai rovro mtQárrmv. ém:- — 6i licentiam et hoc agere, scienti quia, sí quid ho- 
Grauavq o 8i tuvo TOUTOY dusA5ouav, ó 17$ dyoga- — rum negloxerit, huius emptionis ipsum respiciet peri- 
cíaé vaítQs$ avt» Oyeras xivüvvos. culum. 


CAPUT VIIL 


Ei dà vocovrov uóvov sí à voi vwéov xovcíov,20 Si vero tantum solummodo sit minoris aurum, cuius 
omócov vóxo; uólus avróv vs xal v0)6 «UroU TQépsuv — usurae vix eum et qui eius sunt pascere et aliquam 
xci v5» dAÀgv avrqQ magéxyev vov Bíov Owixys,v aliam ei praebere vitae dispensationem sufficiant, 
dgxsi, Tm»ixaUta Ó Tijg &vdyxre Aéyos zjx$ xai mos — tunc necessitatis ratio nos etiam ad hoc vocat, ut 
TOUTO xaÀÁsi, xàw xrÜsuóvav dgogowrow sie Osóv xai — curatores respicientes ad deum ita faciant guberna- 
ovre moivuévuw xà& Óuouxígsus Dc dv dx voi; dav-25 tionem tamquam in suis rebus. Etenim volumus, 
TOv xQyuac:. xal yàg BovióusOa, qwíxa xavacvaiy — dum celebratur decretum quod tradit curam ei qui 

7 magadidovga tZ» wnÜspovíav vq mgós vavryv — ad eam accedit, etiam iusiurandum eum adicere 
magit, xal Ogxov avrQ mowumiriDéva. vw Oeív — sacrosancta evangelia ote quia per omnem 
amrouévq loyiamv, w€ jià maame iow óJov «0 Gvugé- pergens viam utilitatem adolescentis agit. Quod ta- 
gov tQ wé mgábsw. omnt ovx dbignas vàw loyw-30 men non excipiet eum a ratiociniis neque a legis 
av» avróv ovdà cis toU vóuov váfso€, dÀÀ' àcga- ordine, sed cautiorem faciet ad rerum gubernatio- 
AMavagóv ys mowjom mgór riw và)v moayu&rov Óuoixn- nem, timentem semper circa eas propter iurisiurandi 
cw, tUAaBécregov del magi avrà Dia iw TOV 0 memoriam factam. Haec a nobis lex pro cautela 
purjunv yiwopsvov. Ovros riv 0 vóuos vig à. & sit posita horum qui curatoribus indigent; et si quid 
xsíaOu aw xnüsuovías Qeopévov* si Os vs wal frsgov 35 et aliud adinvenerimus, neque hoc lege complecti 
ztgossEsUpo.usv, ov)é vovrO vóuq ntQiÀagsiv óxvígo-  pigebimur, ut per o patres eorum qui sibi 
pav, iva. Jià mávrmv natígas Tow éavrois Bor)  uxiliari nequeunt existamus. 

D auévow ysvousc'a. 


quidem binorum mensium per singulos annos indutias (id quod leges laxamentum vocant), sciat. autem 
periculum crediti ad se ipsum omnino rediturum esse. 

VIL — 4c si quidem redites sufficientes habeat is cuius cura geritur, eos curator impendat, sin am- 
pliores sunt quam quae sufficiant, id quod superest deponat. Quodsi forte mobilis sit substantia eius 

cura geritur, tum ii solum fenori dare curator cogatur quantum ad administrationem minori 
rerum eius sufficit, quod autem superat (uto deponat.  Licebit vero ei cum omni diligentia inquirere, 
wum quem forie reditum. certum reperire possit minori emendum ex üs superflus qui et modicis 
tributis publicis obnoxius sit et venditorem habeat locupletem sitque reditus fertilis. Damus enim ei 
licentiam hoc quoque agendi: sciat tamen, si quid horum neglexerit, periculum huius emptionis ad se 

ctaturum. 

- VIIL Quodsi tanta solum minori sit pecunia, cuius usurae viz ad ipsum e( qui eius sunt alendos 
et ad reliquam vitae administrationem ei praestandam sufficiant, tum ipsa necessitatis ratio nos etiam ad 
hoc vocat: ut curatores ad deum respiciant atque ita inistrationem tamquam in suis rebus peragant. 
Etenim volumus, cum decretum fiat, quo curatio traditur ei qui ad eam accedit, praeterea iusiurandum quoque 
ei imponi, quo divinis eloquiis lactis se omni via ac ratione acturum esse promittat quod utilitatem afferat 
minori. Quod quidem eum non ezimet ex rationibus reddendis neque ex legis ordine, sed cautiorem certe 
in rerum administratione reddet, quippe qui propter iurisiurandi recordaiionem utique religiosius in iis 
versaturus sit. Haec lex nobis lata sit pro securitate eorum qui curatione indigent; quodsi quid aliud 
etiam insuper reperiamus, ne hoc quidem lege comprehendere pigebit, ut perpetuo patres existamus eorum 
qui sibi ipsi opem ferre negueunt. 


1 wiv dxéro) B* | 2 laxamenton (Aafauévrow B') wa- 
loveiw MB'] xaAove: laxauentov L.. Cf. Di; d [ETT 
3 Javsiov L| 4 éavtzv Lj 5 fn Bel svóusvos | Tsg.forte mobilis V | 8 eius om. R' [| curam V* | 9 mu- 
L| 6 avragxav L | 8 xrsvouévov L' | rvyxáwos L| | tare R! | 20 Sin R [ 21 qui Vvulg.] quae RT | eius] uisa 
10 *xai seclusi (cf. 22. 32) || 14 evicac«) et compa- | R' | pascere et] pascent (uel add. V*) V | 22 suffitiat 
rare c | 15 xgarzgav L | 16 ovcav M B'c] Kyovzsav L | | R'V | 23 nos om. V | ad hoe] hoc ad R! || 24 deum vuig.] 
17 xai om. L | 21 ómógov vówos] óxócov o rówos L | | eum libri | 25 Etenim] At enim V | 26 tradidit zd 
22 cvrv aAÀsv] aliquam (i.e. ve") aliam e | avrov B* || | 27 *adicere] dicere (decere V9) RV ! T! deducere V?7? 
23 ápxéiv B* | 28 avro MB'] avrov Lg | 29 ámro- | 29 adulescentis V! [ aget. 7"? vulg. | 30 rociociniis Re 
mivo M] &nmvouivowv B' ámróusvov Lg | o] cera | 31 cautionem V? | faciat R| 33 pro] per V|34 et s 
B* | 31 vá£eoc B'c] £náfemc M moátsoc L | dAÀ' | quid et] etsi quidem A si quidem et V [ 35 aliud rwlg.] 
om. B* | 32 *ye] ve libri | 34 yevopevov] factam (i.e. | aliquid &bri | legem V | 36 pigebimur RV] pigebit 7 
yivoudvry?) c 138 o9 M] uz L vulg. | eorum om. V | 37 existimamus V 


2 annos et hoo om. R! [3 sciant V | 5 habeat s" 
his R' | 6 sunt V] sint AT | 7 quodsi] quamsi t ! 


DE INSTRUMENTORUM CAUTELA 


"Eniloyos) 'H toivvv 7) ósegoy7; và sagagvávra 
dui» xngiynacs xarà Tàc éxagyías als épéavrxas xoor- 
pávi nagd. mormcáro gavspá, cera urdsva Aadeiv và 
map Zudv ra ws Ts xai vxig v7$ TOw vzumxó 
spovoíae vevouoD'etn dva. 

Iustiniani pp. Aug. ann. XII. Iohanne v. c. cons. 


or 


IIEPI TOY I9 XPH EIIITIGEXOAI 
TO HIXTON TOIZ IAPA AIKAZTALS EM- 
S ANIZOMENOIZ ZYMBOAAIOIX. 


363 


7xómv 
Dat. k. Iun. CP. imp. dn. 5 


T PRI 
10 ALIIS DOCUMENTIS PRIVATE 


Nov. LXXIII pr. 


pilogus) Tua igitur eminentia quae visa sunt 
nobis edictis per provincias quibus praeest utens 
omnibus faciat manifesta, ut nullum lateant quae & 
nobis pie et xe subiectorum providentia sunt sancita. 
Dat. kal. Iun. Constantinopoli imp. dn. lustiniani 


[a.538] pp. Aug. anno XII. Iohanne v. c. cons. 


LXXIIL Auth.LXXVI. Coll. VI tit. 3 
DE INSTRUMENTORUM CAUTELA ET FIDE, 


PTIS HABENTIBUS AUTEM T. , ET DE 
NON HABENTIBUS TESTES, ET DE INSTRU- 
MENTIS PUBLICE CONFECTIS, ET DE COL- 
LATIONIBUS MANUS PROPRIAE SCRIPTURAE, 


15ET DE EXPOSITIS INSTRUMENTIS AB ILLIT- 


TERATIS AUT PAUCAS LITTERAS SCIENTI- 
BUS, ET DE EX NON SCRIPTO CONTRACTI- 
BUS, ET DE CONTRACTIBUS USQUE AD UNAM 
AURI LIBRAM, ET DE CONTRACTIBUS 


UI 
20IN AGRIS FIUNT, ET UT IN DOCUMENTIS YT 


'O avrós Bacileve rossi TQ dvdojorárg dmdoyo 
tà irgàw mgaitopíov «0 B', anó vnaraov (vnatq 
óp8ivapíg) xal rarQixiq. 

Ilgooípsov.) 'Io, TOVe TusTH, vóuovs ot 
pellat ras pe 2 sie sngef diver "e yeapuáxov 
ràg zxíor5e DídocÓn vois ovpo, 6, xal Or& Tivi 
TOw av TÓQov, émimolacdone TÓm 7€ xaxíac 


fxaivo axtoídacpa rois ztagastovovsiw elvas stia vavovtes 
TÓ sQóc T uíurGiv Qv ygauuárov éavroUs 0t uá- 
Agra dyyvuvátuv, Dióva urdév Érrgóv dori maQa- 
moinci6 &b ur tw dÀnOow uiungu. mud; volvvy 


25 


CONTRACTIBUS FUTURIS LOCUM 
HABEAT LEX RE 


Idem Aug. Iobanni pp. secundo exconsuli 
et patricio, 


(Praefatio) Novimus nostras leges quae volunt 
ex collatione litterarum fidem dari documentis, et 
quia quidam imperatorum, superexistente iam malitia 
eorum qui adulterant documenta, baec talia pro- 


avroxga 
rois voOrvovsi và avuflólais, và tovavca dxcvov, Pv 30 hibuerunt illud studium falsatoribus esse credentes, 


ut ad imitationem litterarum semet ipsos maxime 
exercerent, eo quod nihil aliud est falsitas nisi imi- 
tatio veritatis. Quoniam igitur in his temporibus 


Nov. LX XIII (Authent. LXXVI — Coll. VI tit. 3: gloss.) Graece extat in ML, B 22, 4, 1 (B* p. 133 Zachariae) 


cum scholiis; 


Epilogus. 
wsa omnibus manifesta faciat ut neminem lateant 
sancita sunt. 


ip. 1—8 (— 369, 11 t7,» vnóDsciw váEnev) aliquotiens decurtata in Epanagoge 13,11—16. — Epit. 
Theod. 13 (inde BX), Athan. 14, 3. Julian. const. LXVI. 


Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt edictis per provincias quibus praees 


quae a nobis pie et quo subiectis prospiceremus 


LXXIII. 


QUOMODO INSTR UMEN 


UAE APUD DR ES INSINUANTUR 


DEM ADDERE OPORTEAT. 


Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, exconsuli (consuli ordinario) 
et patricio. 


Praefatio. 


Novimus nostras leges quae etiam ex: comparatione litterarum instrumentis. fidem 


dari volunt, praeterea imperatores nonnullos ingravescente iam improbitate eorum qui instrumenta ad- 
wlterant, haec talia prohibuisse, cum unum illud falsariis studium esse censerent ut in imitandis litteris se 
ipsos quam mazime exercerent, quandoquidem falsum nihil aliud est. nisi veri imitatio. Cum igitur his 





2 égéarrxas] praeest (i. e. dgéovrxs) e | 5 kal. iun. 
M«) . iul. Jul* (subscr. om. Iul. codd. rell.) xaAav- 
Qaw e« Ath. unvi iovyíqp Theod. | CP. imp. dn. Iusti- 
niano pp. sug. ann. XIL. M (cf. s) Constantinopolitani 
imp. donno nó iustiniano pio ag. anno duodecimo Zu/.* 
&B' Krovs vi Bacileíag Theod., om. Ath. || 6 Iohanne 
nc. consule g] lohanne uc. M Iohanno üro cons, Jui* 
vmartíq Loawvov Theod. Ath. (bilisiario uc. consule c 
v. L) ] 8 rubr. 'H diézabis tegi 17$ vOv cvuolaiov 
c a$ Ts xal míOTRO, xai megl magaxaradxrne 

và éb5s Ath.(c) Ileoi i arn Theod. (Epan.) || 
xe" ML) à&i B | 23 énágzo ML | 24 9xáto pv 
add. Zachariae | 28 prooemium om. B, adscr. BX | «ove 
om. BX| vóuovs] Cod. 4, 21,20. Nov. XLIX c.2 | 21 xai 
om. Big | 30 vosavra] roaavrá ys B2 | Ev om. e| 320 
máligra om. L* | 33 xagazoíncu] nagcamoinci 0gos 
M glossa marginali in textum recepta || 9 vow] 7; «àv L ' 


1 iussa V| 4 pro nobis subiectorum V | 5 subscriptio- 
nem dedimus ex V Bamb. I et Ambracensi | kal. Iunii 
DBamb. I | Constantipoli V Constantinopolim Bam. I || 
impr. don. lust. V imp. dni. ius. Ambrac. imp. dnn. iu- 
stinianus Bamb. I | 6 iohanni uc. consulis Hamb. I 
Ambrac. bilisiario vic, consule V] 7sg. K&: LXX-VI V | 
9 et mutuo R* T] de mutuo R' V | 10 scriptes V | 11 et 
de non habentibus testes om, R [ 14 scripturae] substantio 
scripturae R? | 15 illiteratis V illittantis & | 17 ex non 
scripto T'] non ex scripto R non ex scriptis V | 18 et dc 
contractibus om. V | 19 auri libram VT] libram auri R* 
vulg., auri om. R'! [| et de] uel de R | 20 fuerint V | in 
om. V | 23 exconsuli] et consul V | 28 imperator V' [ 
superexorescente vu/g. | 29 qui om. V' | adulterantur 
V eed vL ms | 31 inmutationem V | 32 in- 
mutatio vT 


46* 


Nov. LXXIII 1 364 DE INSTRUMENTORUM 


dv rovro Oi; vois xpóvow uvolas svoousv magaxow- innumeras invenimus falsitates in iudiciis multis quo- 
qué £v Üíxaig ztoÀLais mv vxgoagáusDa, xai v« xapc- rum fuimus auditores, et quiddam inopinabile ex 
Bofov ruiv 4$ gusvías àvégtm. 7goxouwcOévros yag — Armenia nobis exortum est. Oblato namque com- 
dgeiyeos GvuBolcíov xai vw ygauparov &vopoíco» mutationis documento et litteris dissimilibus iudi- 
xpidévtaow, voregov éraizxso evosdraav oi vq dvuBo- 5catis, quoniam postea inventi sunt hi qui documento 
Àaip pagregngavrasé xai ygiuuava vnoOévrss xal testati sunt subscriptionem subdentes et eam re- 
Tavra émiyvóvtss, mícriww álifavo wo Gvufólauww: — cognoscentes, fidem suscepit documentum: et quid- 
xai v. magádofov évrsvOsv àmüvinosv, 0r. và aiv — dam hinc inopinabile occurrit, eo quod litterae qui- 
Yeiupara ázicra opÜn xairorys disraa D ivra, và dà — dem sine fide visae sunt licet examinatae, 
mzapà TOv pagrÜpav asrinosw gov àÀnOsíq, wail0 vero testium cum veritate concordaverunt, et haec 
Tavra die cap TOv pnagrígov micro; Joxovsrs per fidem testium quae videtur quodammodo esse 
slvai zt émiGpaÁoUs. ognpusv uévtos tzv qvgiw av» — CButa. Videmus tamen naturam eius crebro egentem 
TUE noÀÀixis Ósouévgw 7€ ToU ztiyuaros éberácscs, rei examinatione, quando litterarum dissimilitudinem 
Onov ye ij» tw ypaupátav dwouoiótQra woAláxs — saepe quidem tempus facit (non enim ita quis scribit 
uv ggóvos mou (ov yag à» ovto» ygdweid vie veálo»v 15 iuvenis et robustus ac senex et forte tremens), ssepe 
xai Gggrydv wai yeyngaxaw wai (Gc wai vgégo»),  &utem et langor hoc facit. Et quid baec dicimus, 
zt0ÀÀdois Óà xav vwódos roUvO srovjOess.  xaíros xí — quando calami et atramenti mutatio similitudinis per 
TaUtá gauev, 0nov ys xaAáuov vs xai nélavo: ivaÀ- omnia aufert puritatem? et nec invenimus de reli- 
Àayj O0 tZs OpoiíTztOs ÓOià xüvtow axoaupvis dgaí- quo dicere, quanta natura generans innovat et legis- 

0; xai ovx dw &Ugoiuev dgebüs einer, omóga s 20latoribus nobis praebet causas. 
p TíxrOvGa waivovQysi vois vouoOérais ruiw zxag- 

4xovca meáynata. nui; voiver Bacisiav Qià 1 Quia igitur imperium propterea deus de caelo 
TOU:0 Ó us (f ovgawoU xaÜTxsv, iva rois Üvsxólow constituit, ut difücilibus imponat quae apud eum 
éniriOnas và mag! éavrijs ayaOà xai rovs vóuove àg- — sunt bona et leges aptet secundum naturae varieta- 
uóby ztgós TZ v1 gícaoc tobaAlav, Qi rovro qií;97- 25 tem, propterea aestimavimus oportere et hanc scri- 
usw zonvas xal rovrov yQüvas x0v vóuov xci Óovvas — bere sanctionem et dare in commune subiectis quos 
dv xowdQ toic vnzrxóou OzógOve zuiv Ó Otóc mpórs- nobis deus et prius tradidit et paulatim sem 
Qóv ts magéams xai xata paxgóv dei mosríUna.. xai  adiciet. Etenim quiddam de deposito in scripto du- 
yág T& xai magi magaxaradvn; éx ygaunérow àu- —bitatum et ad contentionem deductum invenimus, et 
g:GBrrnOév «s xai araciacDiv avgousv, xal dsi xal 30 oportet etiam horum omnino prospicere. Itaque ilico 
ToUrQw mágav modjcacó cs rQovouty. Toryagovv sUOUc — nobis est a deposito incohandum. 
quiv Ax t$ mapaxaraOrxns agxréov, 


CAPUT IL 
Ei Ti tolvvr dagalds magaxaraOéaO ns Boblsraa, Si quis igitur vult caute deponere, non soli credat 
My uovow zacTivérO 104; vOv Aaufávovros ygáumags — mccipientis scripturae (hoc quod in iudicio quaesitum 











quidem temporibus sescenta falsa gr tdeo oid in litibus multis quas audivimus, iam praeter opinionem 


M quid haec dicimus, siquidem et calami et atramenti mutatio perfectae similitudinis integritatem abs- 


in lite quaesitum, quoniam T on scripsisse dicebatur mon confessus est suas esse litteras, magnas turbas 
praebuit: ut et ille alias scribere coactus sit, quae adsimiles quidem videbantur esse nec. tamen per omnia 





sas Oaoyévrs L | 16 xai (ccs xai L] xal icons BIg | scriptionem ect.] tionem — 11 fldem scr. '* in ras. 3 ver- 
foco xai M || 17 *xáv] xal libri || xaros xí M(z)] xaí- | suum | subscriptiones a/. | eam vu/g.] eas libri | S oo- 
To. BY xai mov L | 18 vs om. & || 19 ageiíAaro L| | curit A?) | 9 iusse V'7' [| *examinata libri | 10 uero 7*] 
21 voi; M] xai voie LBX(c) | 22 Jià vovvo BaciAsíap | ucrorum Jt V uerborum uel uerorum T'! [, concordaucrint 
B3 | 23 xa9 7xsv] constituit (i. «. xaOvarrxsv) e | 24 4n«-. | R(?) | hoo R(?) T [. 11 esse] deesse V! [. 12 naturam — 
TiO, Heimbach (cf. tamen 305, 5) | águóSs L^ || 29 xaga- | 15 robustus ac scr. R* in ras. 2 versuum | 13 examinatio- 
xavadTxns M L| tagaxava? rr» vulg. (BY) | 31 sov- | nem V | dissimilitudines R(*) 7 | 15 et («e V!) robustis 
Tov nàca L'|7zuiv s(9us L | 33 voivv» om."B Epan. | | V | 16 quid Osenbrüggen] quidem libri | hoc V | 17 atre- 
mapaxatadéc Da, TAN eiu Epan.| zagaxara- | menti V* | 24 apto. AT^ | 28 de om. RT'V' | 29 con- 
tí9scOa, Dí | 34 uóvov L | 35 vovro — 365, 3 J.- | testationem R [ 31 a] ad V! | 33 eredatur V | 34 in VT !] 
Sov;] dÀÀà Epan.| 30 avrov ML'.B[ 38 xarzgvayxá- ^ etin E etiam in 7'*vwulg.| 35 profesus V?! 

a5 Dí xavadixaaDévtos D v. L 


CAUTELA ET FIDE 


ev ujw Ódià mávtow mapsowóra, al vÓ y& émi voie 
ygáupamiw dxgírov v0U mg&ypatoc usuevrxotos), aAla 
Ty» c arüOyxm» Oiovs mposxale(aDun xai pup- 
Tvgas o olóv «s aeuvovs xai míarsos aLlíovs, xal ovx 
dlárrové TguDv, [va uy éxi uovow rnornus&a Td» 
Qauacraw xai T7$ TOUrOYv üwriberüGsos, GÀÀ" i 10is 
ixiLovg. xai y zagà rOw pgagréonv BonOwna, xci 
yàp Ü5 wai voixíras puagrvpíae ngouéusDa, dra 
mapióvrag u&orvpas Adysiv, d$ avrv magóvrow vn- 


365 


Nov. LXXIII 1—3 


similia, et quantum ad illam scripturam sine termino 
causa permansit sed is qui depositum dat advocet 
etiam testes ut possibile est honestos et fide dignos 
€t non minus tres, ut non in sola scriptura et eius 
Bexaminatione pendeamus, sed sit iudicantibus etiam 
testium solacium. Etenim tales testificationes susci- 
pimus, quo praesentes testes dicant, quia his prae- 
sentibus subscripsit qui documentum fecit et hunc 
noverunt: nam si invenerimus et tales quosdam 


dypeyav ó vÓ cvufóAaov mowoíusvos wai Tovro émi-lÜtestes non minus quam tres dignos fide existentes, 


Sravrai* 8i yàp sUpouusv xal vOX0UTOVS Tivd6 uáQrv- 
gas ovx élávtovs vOv rQiQv üfioxíarove xaXeararas, 
000i yv rox vTQv axayogrvouewv míGriw. ov yà [va 
svatélAogay vac anods(Ens r(Osusv vÓv vóuov, aAA. 


neque talem interdicimus fidem. Neque enim ut ab- 
breviemus probationes ponimus legem, sed ut esse 
eas et caute esse faciamus. 


Íva xai slvaa vavras mowjcoyusv xai dgqaAde slvas, 15 


CAPUT II. 


MAÀl& wv s nus 7j Darsiouaros cvpoAacov 7) GÀÀov 
Tivós zrQárTO« xai usj BoUAstas ToVr0 (m^ dyopas Gvv- 
Ouiva. (Omsp xal émi Tj magaxaraóTxns Opitouer), 

qj avtóOsv Joxeítm 7uGrÓv 1Ó ygagópsvov éni tQ 


Sed et si quis aut mutui instrumentum aut alterius 
cuiuspiam faciat et noluerit hoc in publico conficere 
(quod et in deposito definivimus), non ex ipso videa- 
tur credibile quod scribitur super mutuo documen- 


P eiquen. cvufóluov, mnÀjv sí uj xai papr)paw 20tum, nisi etiam testium habeat praesentiam fide 


Éjts rragovaíav dBioniatov ovx dAattóvow tv rQidw, 
ira sír& avroi magayivowro wal vois oíxeíows nagrv- 
esae yoduuagiv, eia Frepoé vives nagrvgovvres ax 
magóvrov avrdw 1ó gvuBóAmuw gvveráyn, AauBiwn 


orum non minus trium, ut sive veniant et pro- 
pris subscriptionibus attestentur sive alii quidam 
teatificentur, m praesentibus eis confectum est do- 
cumentum, fidem causa ex utroque percipiat, etiam 


vó mpüyua Àj» nícriw éxatéQmÜev, oUx dmoffgtov25litterarum examinatione penitus non repulsa, sed 


mavrsAos xal Ty$ Td ygauuaraw ferácraw ovens, 
4llà uóvrs ovx dgxovene, vj Qà mpoiür«y vow nag- 
Tvpov BeBaivnusfvns. 


sola non sufficiente, augmento autem testium con- 
firmanda. 


CAPUT Ii. 


Ei u£vrow Towv1ó i Gvufair ózoiov éx' Mousvias 


dyévexo, xai Fragov uiv r, nagaOecus tav yeanuáram 30 factum est, et aliu 


axos Éregov Óà aí nagrvQías, TrvixaUTe Tusi udv 
oióusDa tà maga Ldone deyónsva govis xxi ue" 
Sev ravra dlwmicrOóTroa Tre ygayie aUTjS Wad" 
avr ivsv: mÀgv &AÀ' Karo rovro T?7& TOU Ói- 
xaLovros 





Si vero tale LA" contigerit quale in Armenia 

quidem faciebat collatio littera- 
rum aliud vero testimonia, tunc nos quidem aesti- 
mavimus ea quae a viva dicuntur voce et cum iure- 
jurando, haec digniora fide quam scripturam ipsam 
secundum se subsistere: verumtamen sit hoc iudi- 


&yywoías vs ÓnoU xai Osogulías vO coi: 35 cantis prudentiae simul atque religionis, ut veracibus 


similes, et quod attinet ad litteras causa parum diiudicata manserit): sed qui deposilam daturus est testes 
quoque advocet quantum poterit hones(os et fide dignos, nec minus quam (res, ne ez solis litteris earum- 
que comparatione pendeamus, sed iudicibus etiam a testibus auxilium suppetat. — Etenim eiusmodi quoque 
testimonia admittimus, ul testes qui prodeunt dicant ipsis praesentibus subscripsisse eum qui confecit 
instrumentum idque se nosse: si enim eiusmodi testes invenerimus non minus quam tres fide dignos, 
né talem quidem fidem aspernamur. Neque enim ut probationes coerceamus legem ponimus, sed ut cas 
et veras efficiamus et tulas. » 
IL Sed etiam si quis vel mutui instrumentum vel alius alicuius negotii faciat neque id publice 
conficere velit (quod etiam in deposito definimus), ne ilico instrumentum de mutuo scriptum fide dignum 
ideatur, nisi testium quoque idoneorum non minus quam trium praesentia accesserit: ut sive (psi adsint 
et litteris suis. testimonium perhibeant, sive alii quidam qui testentur ipsis praesentibus instrumentum esse 
compositum, negotium utrimque fidem accipiat; non quod examinatio litterarum plane respuenda sit, sed 
quia sola non sufficit, verum accessione testium confirmanda est. 
III Si tamen (ale quid contigerit, quale in Armenia factum est, et aliud comparatio litterarum 
indicet. aliud testimonia, iunc nos quidem ea quae viva voce et cum iureiurando dicuntur fide digniora 
esse existimamus quam scripturam per se ipsam: nisi quod iudicis hoc esto prudentiae simul et religionis, ut 


1 o? u$» om. L | dcxóxa B | xai «ó ye Mz] xai- 
vruys LB| 2 aMa M) &ÀÀ' 0 LBg | 3 vv om. B ] 
Sois L | 4 c olov «s — 5 rguov] vou idv Qexrove 
oix dlérrovs Qà rQuov Epan.| 6 aAÀ' 5 M] dAÀ' ei 
LB dÀlà Epan. | 5 àv om. D* || Bordtsa — 9 A£yew] 

oj9na si, Oiauagrvgovufvow FEpan. | 10 rovro] 





qagré B'| avere (a)tzv L!) xat! avez» L | 35 ópov 
x pan. | QeogiAsíae M. 





2 is] his R id r1 depositem V! | 4 tres] tribus V? 
5. v., vulg. | nt] aut. 7t! | 5 pendcamus vulg.] pendamus 


une (i. e. rovrov; cf. p. 308,36) & || 11«( — 13 zariw 
em. Epan. | 12 xaOzaroivov. L? 5 13 oi0iv M*] «zv 
em. L | 14 ovorsilousv B* Epan. | viPeusv vov vópov 
om. Epan. | 15 xai sIvas] xai om. e | vaévas M Epan. 
avrác L Bl avvovs B* | elvai] savta A£youev add. Ere] 
16 "4ÀÀà xav om. Epan. i4 7] 7j om. B* Epan. | 17 gov- 
Aaa, MB] BosÀgvas LB Epan. (c) | 18 ozsg — ogi- 
Fousv om. Epan. | 19 4x B* Epan. c] dv MLBF | 20 u5) 
om. L | 21 ràw om. L | 22 avroi om. e | 24 Aaufavn 
M Bf) AauBávs: LB*. ÀauBávoi Epan. | 2193 om. Bf | 
2959. Ei — dyévero, xai] "rav Epan. | uévroi] uiv 
T L | 30 frega M | 31 eios Epan.] zto«ei M(Bf) éxoir 
LBmPz132 gowis Asyóueva L [33 Gpxov L | «7$ avt? 


libri | etiam] et V | 1 quo] ut s. v. V? [ 9 nocuerunt Z' || 
si] etsi A | uenerimus V* [ et om. R | 11 tale dicimus 
V!| 12 ponim« V' proponimus V?j 16rubr. Quemad- 
modum sine tabellione instrumenta caute fleri possunt 
RT in mg. (ex Iul) | 17 conficere T!] confiteri RVT? 
vulg. | 20 habeant VT adibeant R | 21 dignorum non 
minus] rum non minus ín ras. V | sive] si V | 22 ates- 
tentur A (et sic infra) |. 24 causam V! | etiam] et V | 
25 examinationem V* | repulsa V] expulsa H* pulsa 
R'T | 26 non om. V! | confirmandam V* | 29 rubr. Si 
litterarum fides a uoce testium diserepet in mg. RT (ez 
IuL) | 8i VT] Sin R | 31 exstimauimus AR | 32 a] ad V! || 
33 hoo | 34 hec T | 35 ut] aut. 2! 


Nov. LXXIII 3—7 
dàgÓée: nàAlov dvrl vw vOwvrOw mcTEUGe4, — Kai 
y pv xarà rovrov vOv rgozov oióusda Ósiv àmo- 
aixvucÓ'as migrà Tà Gvufócia, 


366 


DE INSTRUMENTORUM 


pe pro talibus credat. Et nos quidem secundum 
unc modum aestimamus oportere probari fidelia 
documenta, 


CAPUT IV. 


Ei nuévro: vi6. 7j magaxarariOruevos 3) Üeveltow 7] 
GÀÀhoc Gvufállow gxecOsin Toi& ygáppaca póvow 
TOV moe avTOv OvufdAlovros, (m' nvrQ xsígeras TO 
yevogxnw, ex T/e éxsivov zícTeG$ 10 m» avrOS 
«wnor6aaTO. xai ócov dx i$ yQngóe oUx üw 
avrdgxne dófes xarà vOv fudtspov vóuov vd Gvu- 


Si tamen quisquam aut deponens aut mutuans aot 
5aliter contrahens contentus sit scriptura sola eius 
cum quo contrahit, in ipso erit ut sciat, qui& in 
illius fide totum ipse suspendit. Et quidem quan- 
tum ex scriptura non suificiens videbitur fides nisi 
secundum nostram legem adiciatur documento cre- 


BHolaío mgocr(OeaDas mícris, si dà rj ragovaía vow 10 dulitas, aut si praesentia testium, coram quibus con- 
ópov, ép' am xà evvillayua yéyovev, 5 icc *) tractus factus est, aut forsan novissimum eum rei 
TeÀsvrala TOV zQüyueros xeraqvyr Hon9rgnusv avrp — refugium iuverit, dicimus autem quod ex iureiurando 
(qauir Jà vv 4E Opxov), ovx dxvgovusv có ywó- est: nam non infirmamus quod factum est. Nam 
Hsvov, vàg yàg mapetowjcse xal vc paurgee s9Àc- — falsitates et imitationes metuentes et nudis eis exi- 
Bovuevo: xci yvuvais obGdi6 avrai; 0) rucvevovrss i5 stentibus non credentes huiusmodi subtilitatem cau- 
Tüjv TowréTn» dxoifmuev TO pie ztgosríÓeuev, Bae addimus, non ut credentes privemus fide sus 
ovy iva ToU€ ztGTEvOvraG delapsa v5$ éavrow mzspi — Circa amicos, sed ut quantum possibile est perfidiam 
TOve gílovss míotec, àÀÀ' iva mx olov s t7» dyvo- — et negationem multis reconvincamus modis. 
pocovn» vs xal ügvngiv moÀllou dléyyouev rQonos. 


CAPUT V. 


AA wal và avufoÀewt và dm! &yogüe cvvralov-20 — Sed et instrumenta puhlice confecta licet tabellio- 
psva, aí xal t7» vw cvuoleioygá&go Kyoi zÀfgociw, — num habeant supplementum, adiciatur et eis ante- 
mpochaufavérm xal avra mQó TOU T&ÀéGuaToc tv dv — quam compleantur, sicut dictum est, testium ex 
yeáuuags vrGw magróQov o sigrvas magovaiaw, scripto praesentia. 


CAPUT VI. 


dei uévros vov; Duxitovrag wai sí vwwa anpusir av- Oportet autem iudicantes et si qua signa invene- 
gouev. srgocysygauuéva. voi gápraié, xal ravra dvabn- 25 rint adscripta chartis, etiam haec e pd et legere 
té» xai avayiwoxs mipucOas (moÀÀà yovv iauev — niti (plurima namque novimus et ex illis apparuisse), 
xal 4E dxsivmv Oingavévta), xal u5 7tooyeígos vé — et non facile fidem litterarum ex aliarum collatione 
mícine rdv yoauuatov dx xapaOaros éripov mgor- recipere propter dudum dictas a nobis causas. 
dea Oaa Dux xàg KungoaDev ruiv sigruévas airías. 


CAPUT VII. 
Si vero moriantur omnes testes aut forsan absint 





eis quae veriora sunt prae eiusmodi testimoniis fidem habeat. 4c nos quidem hoc modo censemus instru- 
menía a digna esse probanda. 

s quis vero, cum vel deponit vel mutuum dat vel aliter contrahit, contentus sit litteris solis 
eius cum quo contrahit, penes ipsum erit ut intellegat se ad illius totam rem rettulisse. Et quantum 
ad scripturam pertinet non sufficiens secundum nostram legem instrumento fides. addi videbitur, quodsi 
praesentia testium coram quibus contractus factus est, vel forte ultimum rei refugium (dicimus illud quod 
ez iureiurando petitur) eum adiuverit, non infirmamus id quod factum est. — Falsitates enim et imitationes 
litterarum veriti neque iis si nudae sint confisi talem subtilitatem rei adhibemus, non ut eos qui credunt 
fide amicis praestíta privemus, sed ut quoad fieri potest et fraudem et infitiationem multis modis redar- 


guam. 


us. 
V. Sed etiam in instrumentis publice confectis, licet tabellionum habeant MMNINUM, ipsis qwo- 
at. 


que ante completionem testium praesentia subscriptione probata, uti dictum est, acce: 


VL Oportet autem iudices etiam si quas notas invenerint chartis adscriptas, in eas 


we inqui- 


rere ac legere eas temptare (certe multa ez: illis quoque scimus apparuisse), nec temere probationes. ütte- 


rarum ex aliarum comparatione admittere propter causas a nobis supra 


dictas. 


VIL Si vero omnes testes mortui sint vel forte absint, vel etiam alia de causa non facile sit pcr 





1 rw rouovrov] cav vnóntov Epan. lectione speciosa 
zed interpolata | xai — 3 avuftókasa om. Epan. | 4 uév- 
t0: om. Épan. | ti 7] 7j om. B! Epan. | 5 nóvoi Le (cf. 
p. 364,24)] uóvov Epan. B* uóvov M Bí || 6 evuBáAec ee 
L9| xo L? | 1 ex eie vZv éxeivov zxiatiw Epan. | 10 & 
Ji 5 (jj B'v. L) B Epan.] 59i IM sí 0à ov L autsi c] 
11 teo om. Epan. | 13 gauiv 7 L| ovx] nam non € 
16 mgosríDeusv TQ miygavi B' | 1T zatevovras 
MB! Épan.] zotsóoavtac LB' | aprAoineSa B* Epan.] 
ageloiueP9a MLB/! | 18 às olóv a LI3* Epan.] ax olóv 
7s jj MBf | va om. c | 19 &Adéyyouev M | 20 142A. xai 
om. Epan. | 21 «i] 7, Ll «v evufo? à yeipov Lt [ 
Kx B] 26 yovv] yào B* | touev] eis uae Lí sIauev? 
L3| 21 Kagavéivrov L'| 29 cuiv om. Epan. | 30 v 
Aevrjcnsv L* | Tj xal amus] 7 om. L^ 


2 nestimumus V] estimauimus 7' extimauimus R | re- 
probari V || 4rubr. De contractibus incaute positis (in- 
caute uieariis depositis 7; /«g. incaute compositis) im 
mg. RT (er [ul.) | 5 aliter] alias TZ ad R | 7 ipsius R 1 
8 fides delendum videtur wt glossema vocis credulitas | 
9 creditas R* eredulitatis T! [. 10 si om. T vulg. | 11 eun 
rei V!) eius V? eius rei A rulg. huius rei 7T | 12 io- 
verit] inuenerit. VT? 1 dicens R' | 14 tmitationes V 
inmutationes RT | modis A* [| 18 reconuincamus (re- 
communieamus R!) RT vul;.] conuincamus V | 20 et 41 
etsi VT vulg. | confeeta '] confecta sint R'!V T vul;. | 
22 ex non scripto V? | 24 et si qua] «i qua et V | 25 haee 
om. V || legem wi 26 et ex] et on. 7| 21 coileotione 
AR | 31 aut aliter] ut aliter V 


CAUTELA ET FIDE 


ix rà» uagtéQmv vÀv Üztoysygagórvow niaviv dztidai- 
va, unà o GvuBoÀAawygágos zagísgriv Ó valécac (ei 
jt ayopaiov sin) diera uaQgrvQrsas TOW davrov, 3) undà 
dyüruoin, aÀÀ a a mávrtog vjv üvrsbéraciv vàv 
pauuarcow» TOw TsÀsGudrow 7) vOv vr rav 
ahi, TQvixaVTa ztQoOSTMÓV d dariw us s dni 
Tàg GvyxgíGes (oU0À yàp mavr&maciw avtràé dzayo- 
pmourv), dià mágné dà axgHe(ag xoQriv, xal sav. 
tw€ &í vouigssv avvale xonvas micTtUs, xal 0, 


367 


Nov. LXXIII 7 


nibus invenire, neque tabellio superest qui complevit 
(si quidem publice sit confectum) quatenus testi- 
monium perhibeat pro se, aut non est in civitate, 
sed necesse est omnino collationem litterarum sup- 


$pletionis aut eorum qui subscripserunt assumere, 


€ competens est properare quidem ad compara- 
tiones (neque enim eas modis omnibus interdicimus), 
per omnem autem subtilitatem procedere, et omnino, 
si putaverit eig oportere credi, etiam iusiurandum 


gxov 
dnáyuv v ,meoxonitovri, ori urüiv avvdas novr- iüinicere proferenti, quia nihil maligni conscius in eo 


(v tQ map' avroU mQoxouibousvq ovÀs vwwa vé£yvrv 
7i Tw Gíyxoudiv. yevéaO'as szttgagxavágag ovro xor- 
Tai TOVTQ, dera uTra dwcipeO Tzvai vi sawvaAo e xai 
di mávtov T0 àGgaÀi ois moáygams ysvécOa:. 
l 'Exb yap 05 vàv én' dyogàs GvvraTrOA 
Bolalcv, tizap 9 avuflolaioyoágos xapéADo. xal uag- 
mee us" opxov, ai. uiv ov Oi davrov Éygayev 
1 j.4 vivos Tw Vuovoyovvrov avtQ, mxagito 
xüxsivos, si ys vtepísqvav 7j Üvvaróv Oo av 
di9:iv xai oíOsuía c5» avroV mápod 
j vógos "rvxóv iGyvod 7; t« cv ttSpuGráGsov vàv à 
asp d»yÓpuzow asavid. si dà xal agsDumcr)v Kgoi vo 
vvuBoÀasov, xdxsivog 7k svégÓc, ders vga; slvas 
TOV ju 


avrov éctiv 


uandam artem circa col- 

c utitur eo, quatenus ne- 

Inn omnino et per omnia mu- 
t. 


vt & se profertur nec 
tionem fieri praeparans 
que perimatur 


nitio in rebus 


cvu-151 1n his vero quae conficiuntur publice documentis, 


si tabellio venerit et testimonium perhibuerit cam 
iureiurando, si quidem non per se ey sed per 
alium ministrantium sibi, (adveniat) et ille, si vivit, 
si quidem possibile omnino est eum venire et nulla 


ov aivía xaAvor 20 causa prohibet eius adventum, aegritudo forte valida 


aut quaelibet aliarum necessitatum quae hominibus 
accidunt. Quodsi etiam adnumeratorem habuerit ín- 
strumentum, et ipse adveniat, ut tres sint testifican- 


verae dAÀ' ovy Bva. Ei dà ovrs dpgiÓur- tes et non unus. Si vero neque adnumerator as 


TW mposslng)n vó vs avufólaww avróe Gmav Oi 25sumptus est et instrumentum ipse tabellio totum per 


favro) yéygagé va xal évílsdev ó Gvufolasygágos, 
7 xal 0 roVTO Gvyygdwas &mecTiw 7j &AÀoe magsivas 
vix íayóss, aVrOs udvros uaÜ" Ogxov vq? oOlxsip ct 
Masnars uaprvgsi, aera ur) tjj Gvyxpíass yevéaOas zo 
gav, Karo» xal ovra ytiGTÀ Tà Gvuflóhaaa, 
— xai "€ T/É gowijs TOv Talécavros yevopdvr 

TOv 0Qgxov Éyovoa mtgocxs(usvov zt0djcSuev v Tiva 
3 tj ngáyuars jonüv. — Ei dà ó avufolawypágos 
iralevrggs xai Ouíg v0 TéÀeGgga db étípas 


se conscripsit atque supplevit, aut si etiam qui hoc 
conscripsit non adest aut aliter ipse venire non 
valet, tamen cum iureiurando propriae completioni 
attestetur, ut comparationi non fiat locus, aint etiam 


5 yàg mag-30 sic credibilia documenta. Testimonium enim et ex 


voce complentis factum ct iusiurendum habens ad- 
iectum praebuit quoddam causae momentum. 

9 Quodsi tabellio defunctus est et testimonium € 
hibeatur suppletioni ex alia collatione, si quidem 


nagadécace, sé dv xal ovra Kyos vOv va gvvráfa»ra 35 etiam sic habeat eum qui conscripsit instrumentum 


TÓ Gvuflólesov xegiovra xai vÓv dgiD'untrv, napérar- 
Sav t eta sí ys "ieri xal) dyéva vd a ix 
tU mapadcsan Tüw mngogscov rO yoáppa nicTW 


xai tjv éx tàw uagrópaw. Ei ài u7Ósis vovraw sim, 


TQ»wixaUTa ysvéGO n uév | rdv rshaGuárcw mapáDe- 40 


viventem et adnumeratorem, adveniant et illi, si qui- 
dem praesentes sunt, et habeat ex collatione adim- 
letionum et ex testibus causa fidem. Sin vero nul- 
us horum sit, tunc fiat quidem completionum col- 


lestes qui subscripserunt fidem addere, neque tabellio qui instrumentum complevit (si quidem publicum sit), 


superstes sit, ut rei a se confectae (estis existat, vel non sit in civitate, se 


omnino necesse sil compara- 


lionem scripturae completionum aut eorum qui subscripserunt assumere, tunc ad comparationes. quidem 
venire par est (neque enim omnibus modis eas interdicimus), cum omni autem diligentia procedere, atque 
utique, si is credendum esse putaverit, eliam iusiurandum deferre ci qui instrumentum profert, quo afhr- 


met se nullius fraudis sibi conscium in proferendo a se instrumento neque ullas 
rationem molitum ita eo uti, ut neque quidquam omnino 
lam in instrumentis quae publice conficiuntur, si tabellio prodeat et iuratus testimonium 


l stetur. 


lias circa compa- 
sublatum sit et per omnia securitas rebus prae- 


praestet, si quidem non ipse scripserit, sed eorum quis qui ei ministrant, is quoque prodeat, $i modo 
superstes est ei fieri omnino polest ut veniat neque causa ulla br cgi quominus accedat, velut gravis 


vel unus ex ceteris casibus qui hominibus accidunt. 
mentum, ille quoque veniat, ut tres sint tesies neque vero unus. 


Quodsi numeratorem quoque habeat instru- 
Sin autem nec numerator adhibitus est 


et totum instrumentum tabellio ipse et. scripsit et complevit, aut etiam qui id scripsit abest. vel alia de 
causa adesse non potest, ipse (amen iuralus instrumento a se completo testimonium praebet ita ut com- 


parationi locus non fiat: hoc quoque modo fide 
voce eius qui illud complevit Bv elur et iusiur 


adem 


sint. instrumenta. Nam. (estimonium quod et 
habet adiectum nonnihil. momenti rei afferet. 


3 Quodsi tabellio mortuus sit et litterae completae ex aliarum comparatione probentur, si quidem sic 
sles sit et is qui instrumentum composuit et numerator, illi quoque accedant, $i modo in 


guoque se 
civitate sint, habe. 
fidem. Si vero nullus eorum adsit, tum 


scriptura et eam quae ex comparatione completionum paratur et quae ez: testibus 
( quidem completionum comparatio, neve tamen eae solae ad 
L p p 





1 ix 1Àw vxoysygagótov uagrógov L | vxoygaváav- 
tov Bf | 2 «s e uiras BI | $ ois] 72$ L' || fj nds] 
5 wj Epan. | 4 àAÀ& máwra àw&yxy B' | 5 vow va- 
Asaucraro M (cf. 40. 368, 4. 214, » 1 tiw valegayrov 
(raAsaadwra»v L) LB* Epan. 9 *àw vsÀsGuáva»v Scrim- 
ger, vulg. (B/) | 6 &ivas M 5j «vas L' | 8 di& dà máone 
B' | 9 vouéacssv Bí | 11 xap' avrov (avrq Epan.) 
libri | 13 1583 B* Epan. | 15 éxei yàg Jà L^|| cacvo- 
névoy Bí | 16 nagiA9n L* (napi? L!) | 17 ai uiv 
ei] xal ai uj Epan. | 18 xageívo LB! | 19 7 M] « 
txal el B* v. 1.) LB 7 si Epan. si quidem zc | daviv avrov 
B* | 20 xov, B Epan.g | 21 7 om. Épan.e | 5 «6 
B'(c) | «àv áAlov] và om. vulg. (Bf) | 22 xai om. » 
axapiDurrey;v Epan. | £e B | 2À uá $ xal ovx fva 
B* | oira] 0933 B! Epan. | 25 avrós om. B* | 217] 7 & 
Epan. c, sí B'v.L. 1 fj xai àÀÀos B* | 28 ioyvanes LB* | 


29 Magrvgaita) LB* | 495) un9à B* | 30 và om. B ; 
31 ysvousvg Epan. | 32 mgoxsiusvov Epan. | 35 /y& 
B is xal tijv] xal om. e | 38 ye&upa] 9ayua Epan. s | 
40 ysvéaOm  Epan. 


3 prohibeat V! | per se R | 4 collationem V? vulg.] 
collationes 7'* collatione R V! 7'* | suppletionis V'!] sup- 
pletiones RV? T vulg. || 5 aut V] om. RT vulg. | 6 ad] 
aut V! | comparationem R | 10 consius V! | 11 quid A] 
collatione V' collectionem A | 13 minutio V | 16 tabelio 
V | proibuerit £! [ 17 scripserit T'vulg. | 18 adveniat in- 
serui (sim. Beck) | 19 est omnino AT || et si nulla V | 23 ad- 
veniant R! | 26 scripserit T' | suppleuerit 7'|| 27 * non 
adest] non cst libri 28 compleetioni VT || 30 enim et] enim 
R* etenim R*T | 32 quidam A! | 34 oollectione V' [ 
35 sio] sit V' del. V? | 37 adimpletionem V || 38 si T' vulg. 


Nov. LXXIII 7. 8 


vi6, pij póva. 0à ravra góc rovro dgxsiro», &Alà wal 
eí tÀw dÀÀov Tüw Vmoysygagótow igo Tj xal vàw 
avuglaAlóovtov yeagai xa1sbsrabécO'ncav, aras dx 
moÀÀdw mapaÓscRnv TÀwv T8 TOU TsÀéGuaTOS TOv T4 
(rw) vnoysygagótow 7j xal vàv avuflalovrav uiav 
Tuvà Gvyáysa fas ztavrayódev xal axtotsksig as tiGvey. 
9 Ei 0i ovüiv Fagor svgsDeín nÀnv ti nagaDéasons 
TO» cvufoÀaiov, Tó uiv uéyQi vvv wsxQarrxos mtQO- 
Baiwéto) xÓ t» moxouitovr« ai6 v5v map' dÀÀnÀa 
xgicw à Gvufólaww Ouvivas và vsvopiGuéva* iva 
d£ viva 0Aos 10 npayna Àáfow ngosOTyrv sie mAsiova 
TOU noáyuaroc míGtiw, xal avtOs Ó ravra aíraw ys- 
vécÓai ztposourivra, a ovre &ÀÀns — níaTsoe 
ini tzv nap' dAÀgÀa xoícw Ow Gvuflokaiam diràv- 
Dev ovre 1& negi avri Éngakev 7) duryavrjgavo, E21] 
cs sixos duvr Dein Tyv &Anjónav xavaxQÜyas Ow 
dLecrav nnÀÀagDa. voWw OvuBallovsiw, simsg Bov- 
Àosvro xai éxáttQor zgóé vOVTO Gvufaisv tà ) Bons 
mouicÓa, và Gvufólaia xai xavarídecOns [vs] dmi 


1 


368 


DE INSTRUMENTORUM 


latio, non autem sola haec ad hoc sufficiant, sed 
et aliorum subscribentium forte aut contrahentium 
scripturae examinentur, ut ex plurimis comparatio- 
nibus tam completionis quam subscribentium aut 
$etiam contrahentium una quaedam colligatur undi- 
ue et efficiatur fides. 

Sin vero nihil aliud adinveniatur praeter collatio- 
nem instrumentorum, quod hactenus valuit fiat, ut 
qui profert.ad collationes documentum, iuret sollem- 

Oniter; ut autem aliquod omnino causa sumst aug- 
mentum ad maiorem negotii fidem, et ipse qui haec 
petit fieri iuret, quia non aliam idoneam bas fiden 
&d collationes instrumentorum venit nec quicquarm 
circa eam egit aut machinatus est quod forte possit 

5 veritatem abscondere. De quibus licebit sese liberare 
contrahentes, si consenserint utrique ad hoc venire, 
ut insinuent instrumenta et profiteantur ea sub gestis 
monumentorum ipsi contrahentes, quatenus priventur 
nequitia et corruptione et falsitatibus et quaecum- 


ztQabems vnouvnuatov cvrowe vos GvufáAlovras, iva 20que alia mala corrigentes praesentem promulgamus 


&naÁLaysisv wuogvrns vs xxà voOrías xai mapa- 
nujeiay dí err &ÀÀa xaxà énavopODovvras ^ 
magóvra TíOsusv vóuov. TOw yn y a Qo dni 
Tai; xagadécec. rw ygauuárow Taig d£ idioyeigov 
pivouévaie vevouoO'erruévar éni Tie (días usvovtmv 2 
íiGqío:* ÜnlaÓs xai vGw áni vois TOv ygauuarov 
&venict5uociwv TÓr xgarovvrow iv roig ÜixactrQious 
TZw Áavrüdw dióvtow iGyvv, éxeiürnag ix. Duxaa rixa 
TUZzOw Tà tOwaUra TÓv mQoPyxovra KAiafev (Eevaguóv. 


legem. His quae dudum a nobis in collationibus 
litterarum factarum per scripturam propriae manus 
saucita sunt in sua virtute manentibus; procul dubio 
et in his qui litteras nesciunt quae olm valent in 

5iudiciis suam habentibus firmitatem, quoniam qui- 
dem ex iudicisli forma acceperunt exaininationeuzs 
haec talia competentem. 


CAPUT VII. 


dii dà £n vàv Yoáppara ojx énictauévaw vagov-30 Oportet vero in his 


Aagíovs dvo sáwrox xaà uáprvgae zagaAauBávscÓ'as, 
dv ol; síci vaBoviágun vóros , pibete 4 uáprupac 
o)x «y»oGrové rois GvuBállovzgiv" iva oí uév ypá- 
goxciw vip Tov áygauuárov ij Ólyoygauprov xad- 


ui litteras nesciunt et testes 
et omnino tabularios adhiberi, in quibus locis sunt 
tabularii, maxime autem testes non ignotos contra- 
hentibus, ut quidam scribant pro illitterato aut pan- 
cas litteras scienti, alii vero attestentur quia etiam 


ac1010$, 0i 0à naprvguaiv, o xal stapóvrav avraw 35 praesentibus eis haec gesta sunt et scierunt eum, et 
ravra dugáyÓm xal ailsisv aVvróv, xal ovra 5$ T»  it& talium instrumentorum suscipiatur fides: mani- 
Tovovrev GvufoÀaiov aicüsgOsin nícvis" ÜrAov Ov de — lestum existens quia non minus quinque testes in 





hoc sufficiant, sed etiam reliquorum qui subscripserunt forte vel qui contraxerunt scripturae examinen- 
tur, uf ez mullis c aíionibus tam completionis quam subscriptorum vel ctiam contrahentium una 
L] ique colligatur atque efficiatur fides. — Si vero nihil. aliud reperiatur nisi comparatio instrumen- 
torum, i(lud quidem quod usque adhuc valuit procedat, ut qui instrumentum producit ad collationis exa- 
men, legitimum sacramentum praestet: ut autem res phe | omnino incrementum accipiat ad maiorem rei 
fidem, ipse quoque qui ut haec fiant. postulat insuper iuret, neque ulia sibi alius probationis copia facta 
sese ad insirumentorum examen ex: collatione faciendum venisse neque quicquam circa eam se egisse aut 
machinatum esse quod scilicet veritatem occultare posset. His autem iia liberari licet contrahentibus si 


velint atque in eo utrique conveniant, ut insinuent instrumenta et deponant sub actorum testificatione ipsi 
T laiuri 


contrahentes, quo liberentur et fraude et corruptione 
praesentem ponimus legem. — Ceterum ea quae iam 


stituenda a nobis sancita sunt, in suo robore maneant; ac sane ea quoque quae 


imperitis in iudiciis iam obtinent, suam firmitatem 
haec talia convenientem examinationem t. 
VIL — In iis autem qui litteras nesciuni, omnino 


et falsitatibus et quaecumque alia 

de comparationibus litterarum ex chirographis in- 
de personis literarum 
habeant, quandoquidem ea iudicialibus sanctionibus 


tabularii [duo] et testes adhibendi sunt, quibus in locis 


sunt tabularii, utique vero testes non ignoti contrahentibus: ut ilii quidem scribant pro eo qui litterarum im- 


peritus 
tla eiusm 
2 ai tàv üÀlÀow oí vàv L| 9noygewávrow Bf || 
9 xai] xal om. e | 3 evugalóvrov M || dx vàv soÀA- 
jv Epan. | 5 6n óvrmv B* vnoygawávrow Bf; 
àv addidi || 7] ioa: 5 LB* | 6 eveasayscDa. L 
8 uiv M(Bfí)) om. LB* Epan. e | 9 xapgaAiAnAa 
Epan. (id. 14) | 11 dé viva] df viva. Serimger, vulg. 
(B/) | Aag B Epan. | 12 yévea2as n. | 13 *ovdà 
libri | 14 xpécuv] mríaviv B* v. 1. | 15 *ovóà libri | 18 x0] 
tov Épan. (rj Zachariae) | 19 xaraSéaXas Epan. 
vs MLB, om. Epan. (ea &) | 20 avrà malit Zachariae 
23 «àv — 29 éferacuóv. om. Epan. | » L| 
vsvouoOrtnuévay] Cod. 4, 21,20. Nov. XLIX, 2| 28 ix 
Dixacaxaw (Jixaavav L!) vono] ex iudiciali —-— 
29 «óv] v&w £L! | 30 ei Bà om. Epan. | rwv] vàw «& Bf, 
L* pr. iust a puuerov L | ovx] a Epas. | 
cii «il a LB' dioe (et aic infra) || dede — 
31 págrvgas] et testes et omnino tabularios e | 31 do 
ztávros] Uia mávraom non recte Haloander, vulg. Delen- 
dum dóo, nisi malis xal sk&vra»$, cf. c (necossarius erit | 


instrumentorum admittatur fides. 





vel parum peritus est, hi autem testentur et ipsis praesentibus haec acta esse et se novisse eum, atque 
Qua in re manifestum est non minus quam quinque testes in 


tabularius, si in illo loco tabularii sunt, sed et testes 


luiL, vaBovÀápuos wai udorugas Ünoypagérogaw Ath, 
ó vagovAdgios xai &' udgrvges vroygagérogav Theod. ; 
cf. supra p. 213,30) || 32 TÓ7O«) xsAsbouav add. Epam. | 


33 yoágoveiv L| 36 siJouw vel fjdeuv B* 


1 non] num V! | 2 aliorum] ad liorum V | 4 com- 
pletionis] comparationibuspletionis R* | 5 ctiam om. A j 
6 et om. V| 1 adinueniatur V] inuenzatur RT | 9 col- 
lationes A?) collationis R* VT vulg. | 10 ut] iuret V! 
sutem del. V? j aliquod V] aliquid RT'| causam A' 
11 haeo VT| hoe R vulg. | 12 petat V || quia n (sic) aliam 
idoneum non habens V'! (| 16 contrasenserint R!| 17 sub 
gestis] suggestis V | 19 nequitiae RV'| et falutatibus] 
et om. V? || 21 his] huius A! | 22 /eg. factis? | 30 et 
estes et omnino T'vulg.] et testes omnino R testes et 
omnino V «t testes omnino et al. | 32 tabulariarum R* 
33 quiddam EI sciente vulg. | 35 hoe &'| 37 quis 
non] qui ante V! 


CAUTELA ET FIDE 


369 


Nov. LXXIII 8. 9 





ovx dlárvove stévts pagrógov éni vàv voivrev naga- 
ing?ysoveaa , dv ol &crai wei oO yedpov vmàp rov 
swufállovros 5 và müw vj vó uavà và O(ya ygáu- 
Y tà nag! éxsévov vs Dérca, ders. unÓév Duassceiv 
ve sic axpov dxgilaas. Kal ravrá gausv dni vv 
iptiper evnflolalue, ai yág Ti6 dy pé v malas 
eírinmors avválhayua fovinOein, rovro ngóQniov 
di $ vw (uà magrógov 1 tZ» Ów' OQxaw Oeteras 
mícri», v0V uiv dvdyovros págrvpas xapáyovtos, voU 
0$ dà Opvivros 7j ávrenáyovros, xadánto àv à 
actys T9w vnóOsciw vdbnsv, iva unüév dim rdi 
2 vobtmv adióp9arov. Kaxiüvo uéviow mgosDtivas 
T »Ón xalóv, oets &i uézQi pide zgugiow AírQae 
ain và iAÀayua, Tü» Toiivtm» mcQaryorciw dni 


Tovtg pij gvlárregOa: dÀÀlà warà T uéyoi viv mo-15 


his talibus adhibendi sunt, inter quos erit et qui 
scribit pro contrahente aut totum aut [post] ea quae 
& paucas litteras illius posita sunt, quatenus ni- 

il omittatar de summa subtilitate. 


51 Et haec dicimus super instrumentis ex scripto 


confectis. Nam si quis facere quemlibet contractum 
ex non scripto voluerit, hoc manifestum est quía 
&ut per testes aut per iusiurandum fidem percipiet, 
actore equidem testes deducente, pulsato autem iu- 


lürante aut referente, sicuti iudex negotium disposu- 


erit, ut nihil sit neque horum inemendatum. 

2 Illud quoque adicere legi bonum est, ut si usque 
ad unam auri libram fuerit contractus, huiusmodi 
observationem in hoc minime custodiri, sed secun- 
dum hoc quod tunc actum est causam fieri, ut non 


lersvóusvov 1. sQàypa. yiveaDat, iva uj) vagi mgay- de rebus exiguis homines attritiones sus- 
pütom GuixoOv usyüAae GvrvrQiBae vaonufvociwv àv-  tineant. 
Sponoi. 

CAPUT IX. 


Tavra dà návia xgarsiv émi vai móÀlasa fovió- 


Haec autem omnia tenere in civitatibus volumus; 


saJa7. dntaivoiys dv yanpíos, KvOa noAlA và r5 ámió-20 nam in agris, ubi multa simplicitas est et neque 


tmtó; dati xai ovi ygagóvtov 7j pagrvgovvtam s01- 
lav svxogía, rà u£yQ. vvv mag" avioie xparovvta 
xai viv Kato) BíBasa. voVrO yàg xai éx' avtabv «dw 


JiaD niv, (p' als ndduara onsvdopev, 10r nap' tjudv 


scribentium aut testium multorum copía est, quae 


hactenus apud eos valuerunt et nunc sint firma, 


Hoc'enim et in ipsis testamentis, quibus maxime 
studemus, iam & nobis sancitum est. Valeat itaque 


vevouoOérz vas — Koaceíro) Üà 0 vóuos éni tois usvà 25lex in omnibus quae post haec facienda sunt instru- 


ravra amags yivouévoig GvufoAÀaíos Ts Wai GvvaÀ- 
liyuaci' vÓ yàg dj maQqirxós ví àv tis vouoOsra- 
Cusv; 

(En (Aoyos) Tovrov fui» Érexs vv vóuov ap- 
puBnircscw nAQOo: ysvousvov ui» d» ] 
ài eicryuévav, iva voUV xad" éxáatnv ngós dAÀQAove 
dugiGfrrsiv «ovs dvOQoztove maUGciusy moavagtéA- 
lovi avtoi Tà& giÀovmxíag 1j Quà vi vouodscías 
dxpielq. diets ctQocrxii Tiv Gv vnsgoyjv Tavra 
navdávovaay 
TO v& Évrav/O: Toi Ts émi rw £Óvdv. xai yàg 
)g ngóe rovs áÀlove évdoforávows émáQyovzs vové ra 


cap.8 $2 et 9 in. summarium habet schol. Epan. l.c. 


«vepà ng: xaract;Ga. 1oOi$ v;trxóo:e 35 manifesta omnibus facere subiectis et 


mentis et contractibus: quod enim iam transiit cur 
quispiam sanciat? 


(Epilogus. Hanc autem legem rit conten- 


Síxeis zuiv 30 tionum. multitudo factarum quidem in litibus apud 


nos autem introductarum, quatenus cotidie inter se 
contendere homines compescamus praeauferentes eis 
altercationes per legislationis subtilitatem. Quapro- 
pter convenit tuam eminentiam haec cognosceuntem 
ui hic sunt 
et qui in gentibus. Etenim (ad) alios gloriosissimoa 





lalibus negotiis adhibendos esse, in quibus is quoque erit qui 


o contrahente vel totum vel quae se- 


Men post paucas litteras ab illo positas conscripsit, ut nihil de summa diligentia praetermittatur. 


Atque haec dicimus de instrumentis 1n scripto compositis. 


Nam si quis sine scriptis qu. we con- 


traclum facere voluerit, manifestum est eum fidem vel per testes vel per sacramenta esse accepturum, cum 


actor quidem testes 
3 vel ex his quidquam emendationis expers sit. 


producat, reus autem iuret vel iusiurandum referat, prout iudez: rem aesiimaverit, ne 
Verum illud quoque 1 


legi adicere par est, ut si usque 


ad unam auri libram contractus sit, huiusmodi observatio in eo non custodiatur, sed secundum id quod 
usque Lege in usu fuit res peragatur, ne de rebus exiguis magna detrimenta homines subeant. 


Haec vero omnia 


€ in urbibus volumus: nam ruri qui 


ubi multa est simplicitas ac ne 


scribentium quidem aut testium multorum copia, mp usque adhuc illic valuerunt etiam nunc firma sint. 


Hoc enim in ipsis quoque testamentis, quorum noi 


is cura est praecipua, iam a nobis sancitum est. 


Valeat 


auiem haec lex in omnibus quae posthac fient. instrumentis et contractibus; nam quod praeteriit, de eo 


quid - quis sanzerit? 
p 


ilogus. Hanc nobis legem peperit disceptationum multitudo et in litibus ortarum et ad nos 


delatarum , ut homines 


quominus cotidie inter se disceptent prohibeamus contentionibus eorum statim co- 


kibitis per legislationis subtilitatem. Itaque tuam sublimitatem haec. decet. cognoscentem omnibus. mani- 


festa reddere subiectis et. qui hic et qui in provinciis sunt. 


Etenim ad ceteros quoque gloriosissimos 





37 vó nàv] 7 v0 müv uerà add. L? j xvó uera) «à 
atrà Epan.(e) | pexà — 4 veOévra] et postquam im- 
peritus vel sanctam orucem fecerit vel paucas litteras Zu/. || 
9uyoygaupaxa L! | 6 voa£tsev L! | 8 ogxov L || Gé£rras 
Epam. | 10 5 xal &wrama; an. | 11 vráfeusv] 
12 adiapgO poor, 


quae seguuntur om. Epan. (cf. ad &) 
4v. xai üduopDwrov M | vq wójap moosOwivas, B* | 
15 gvÀarrsc Das] cvugalAsoO as B* v. L. | u£zgs vvv] 


tano c | 20 và om. M || 22 avez M | 25 vsvouo9étz- 
a4] Cod. 6,2331 | Koaxaíro Jà e. g. s. om. B | 29 Tovro 
L!| zpiv] autem c & &ugeafytrcsaw M] xo và au- 
LEA ssa L| 32 avcas uiv ngoavacrelovras L! | 
7 *vnzágyovc ML 
[t 


2 trahente V' | autem totum V [| postea /ihri, del. 
JBeck; post seclusi | quae] qui R' | 4 supptilitate V 
5 Et] At V | 6 si] et si. &* | qualibet A! quodlibet V 
9 auctore V | deducentem R! | 10 negotium iuder dipo- 
suerit V | 11 ut 7'] Ut autem AV/*? vulg. | sint E | 
horum neque V | 12 Illud 7'!] illud prioribus continuant 
ARVT? vulg. | 13 librarum R | 15 tuno actum] al. tracta- 
tum 7 | 16 exigitus V | atritiones K7* actioncs T! i 
20 multas V! | 24 sanctum V | 26 ex contractibus R' 
quid R VT ! transit AT' | 29 contemptionum A | 30 in 
militibus V* j 31 sese vulg. | 32 eompcecamus R"' | 
33 legislationes A'| 34 agnoscentem | 35 huie V'|| 
36 ad add. vulg. 

41 


Nov. LXXIV pr. 


dni cx "Ecnégas vovs 1e &ni 7fiflóne voie va dni voié 
dr dioi (pauir Bà vovs dv "IAÀvwois) yeávopav, fva 
mü» nuiw tà moÀivrvua pacvóv yévprci vov vónov 
(roU) rà; Ow ÜÓnrxómwv Dapasmsvovros maspugtáGMue. 


310 


QUIBUS MODIB NATURALES 





praefectos et qui in Hesperia sunt et in Libya et 
qui in septentrionalibus (dicimus &utem in Illyrico) 
scripsimus, ut omnis nobis respublica plena fiat hac 
lege subiectorum medente concussionibus. 


Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 5 Dat. prid. non. lun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 


Aug. ann. XII. Iohanne v. €. cons. 


[07 


IHEPI T9N IIAIA9N II9S XPH 
NOEIS8AI AYTOYZ TNHZ2IOYZ 


[a. 538] — anno XII. Iohanne v. c. cons. 


LXXIY. Coli. VI tit. 


R QUIBUS MODIS NATURALES 
FILII EFFICIUNTUR LEGITIMI 


H NOGO0YZ. KALI IIEPI AIIPOI-10 ET SUI. SUPRA ILLOS MODOS 


KQ9N ZYNOIKEZI9N. 


'O a$vós Bacieóe "Ilmavvy «q dvÜoforár dmápyq 
Ow dvarolixow moaaroQíoy v0 B', amo vndtaw 
($nátg) óglivagig xal zavpixiq. 

(Hgooínsov.) 'OpBac sara, voie mQó Zudw 
xal mgó ye àmcvtov "lovhavg «4 Mp eid TO Uurn- 
diva vóuov r0i Oóypa vj nolettiq "Ponaiov cediv 
Dófas xal mgós vó maw avrd, 


4E apyis vouoSerr- 


dgxas 
Oév, aAA moÀÀze denOngwas v5 éxavopOoosos, [va 20 initio 


zmgoé «zv 15s gUSauc nooulía» xal vàg dxsívre dmu- 
Tsywicns pxécai.  llapl uiv oóv vOv dx vwoOe*ías 
dguxvovuévov aic Giove moAlou; dygáwauaw wai 
mouxiÀovrs vóuovs, éx dé vOv xaÓ' éxáatrv vno cis 


Tm veyvalouévam aUpóvtsé vi Oi Tr vavouo-25 


wrnudvow éÀlÀeimo» vOUTO xarà v0 zapov dxavog- 
SVovusv. peram Diae yág, ee ai ti Éyow yvvaixa 


xava wuAZw avrQ OQidOs:ciw dyvocuévrv selva maido- 
mowjcetaa, VOTi dà ajij xai yapuxà mowjcaro 


QUI SUPERIORIBUS CONSTITU- 
TIONIBUS CONTINENTUR & 


ldem Aug. lohanni pp. secundo ex consule 
et patricio. 


(Praefatio.) Recte dictum est a praecessoribus 
nostris et ante omnes & luliano sapientissimo, quia 
nulla lex neque senatusconsultum prolatum in repu- 
blica Romanorum videtur ad omnia sufficienter ab 

omen, sed multa indigere correctione, 
ut ad naturae varietatem et eius machinationes 
sufficiat. Igitur de his qui ex naturalibus ad ius 
suorum perveniunt multas et varias conscripsimus 
leges, ex his autem quae & natura rerum per sin- 
gula moliuntur invenientes aliquid deesse his quae 
lam statuta sunt, hoc in praesenti corrigimus. 
Sancitum namque est, ut si quis habens mulierem 
puro sibi affectu compertam, deinde filios pro- 
creaverit et rud ei etiam nuptialia fecerit in- 


evufóAaia xal yvgcíové 4E avrzs vixo maidas, oU0i 30 strumenta et legitimos ex ea procreaverit filios, ne- 


oí mpóraporv ysvóusvo: uávovds vóOo:, 


Julian. const. LX 


ivo. que hi qui prius nati sunt maneant naturales, sed et 


Nov. LX XI V (2 Coll. VI LIU gloss.) Graece extat in. M (om. L praeter rubr. et inscr.). — Epit. Theod. "4, 


Athan. 11, 3. 


praefectos t/ sunt in Occidente e( in Libya et in septentrionalibus (dicimus in Illyrico) scribemus,, wt 


universa no 


is respublica impleatur lege quae subditorum necessitatibus medeatur. 


LXXIV. 


DE LIBERIS QUOMODO LEGITIMI AUT NATURALES EXISTI- 
MANDI SINT. ET DE INDOTATIS NUPTIIS. 


Idem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto praetorio. Ür/entis iterum, ezxconsuli (consuli) 
ordinario ei patricio. 


Praefatio. Hecte dictum est ab iis qui ante nos fuerunt ct prae onibus a Iuliano viro sapientissimo 
neque legem ullam neque senatusconsultum reipublicae Romanae latum videri ad omnia sufficienter ab initio 
sancitum, verum muliiplici indigere emendatione, ut ad varietatem naturae eiusque inventa sufficiat. Atque 
de iis quidem qui ex naturalibus legitimorum ius consequuntur multas ac varias leges scripsunus, quoniam 
auiem ex iis quae in diem a natura struuntur, deesse aliquid legibus iam sancitis deprehendünus , hoc 
in praesentia emcndamus.  Sancitum est enim, si quis mulierem. habens mero affectu sibi cognitam inde 


liberos procreaverit, postea autem et nuptialia instrumenta cum illa composuerit et pem liberos ex ea 


susceperit, ne eos quidem qui prius mati sunt manere naturales, sed ipsos quoque 


2 «ois £v] vole dv L | (AAvguxois M | yoawvoyav] scripsi- 
mus e ||3 rov vógov) hao lege € [A vov addidi | Qagazavóv- 
row M || 5 subscr. om. Tul. | prid. non. Iun. (c)] pp. & iuin. 
M a' vovov Iovviov Ath. uri iovviq Theod. |, CP. imp. 
dn. iunstiniano pp. aug. ann. XII. iohoanno uc. conss, M (c), 
Tis Bacilslas iB' Frey oriasaías Imávvov ivJ. a' Theod. 
BaaiAsias "lovarivsavoU vÓ «E. («y cont. Heimbach) $xa- 
vélac "Aniowos iv, a'. Ath. || 8 sg. rubr. ITsgl — ovvoiws- 
oiov M L| Tai ngótecor ysvouévass Quavabscav voie Bov- 
Aou£yess 1006 vóOovs naidas vj 711014054 14)» TtQUiXQq. QV 
yivscDas. yvnatovs ngostíciair f magooga Gi&rabue 
Sáuotrá tiva xai tà és Ath. (cf. €), IIegi yvrauóitETos 
zadow, xai zspi yáuaw Theod. | 13 *vnaoyo ML || 
15 9nárq add. [ad icc | 17 oviiavg] Dig. 1, 3, 10—12 
(Ki. 8 ris y Duy. T schol. M) | 22 ápxéots (sic) M, dgxd- 


gitinis adnumerari, 





so. vulg. | 24 vóuovs] Cod. 5, 2:7, 10. 11. Nov. XII c. 4. 
XIX. | 21 vevopoOivr vai] Cod. 5, 21,10 | 29 *noigeoiro M 


1 et in] in om. V | libia libri | 2 autem in] in om. V | 
illirico libri | 3 omnes A! | nobis om. & | 5 subser. dedimus 
ez V et Bamb. 4 pridem nonos V Bumb. 1 ] iunii 1 
Cap. V | ünpr. dono (dnm. Bam.) Iust. V Bam. 1! 
amb. I | lohanne uie. consule Bam. 1, 
om. V] 7 LXX.Iill- V| 8 moris V | 9 legitimi ef- 
fleiuntur | 10 sui om. V | modis V*] 13 exconsali 
Rwulg. | 16 praedecessoribus V? vulg. | 20 corectione V'| 
23 scripsimus T'| 24 a natura R*T' vu!g.) a|tura V? nature 
R!V? | 25 molliuntur A! T* moriuntur R* 7! | 21 Sane- 
cimus R' | 28 comperstam V* [ 29 post T' | ei etiam 
R^V) etiam ei T etiam R'vulg. | 31 hii R*T Lis R' 


6 ano V an. 


FILII EFFICIUNTUR LEGITIMI 


tois yvro(ow avvagiOuovvras, dió: xal noégaa« oÀos 
eviois til tms yavwrGto.  4ÀÀ' Éoys xai ovroc 
dxavópOuwGiv O0 vóuos. dmm); yàg oi ÜsvraQoi t5 
xa] pérà và moda reyOéviss dale alra 


311 


Nov. LXXIV pr. 


illi suis connumerentur, eo quod occasio omnino eis 
sunt nasci [legitimis]. habuit etiam ista lex 
correctionem. Nam quod secundi et post dotem nati 
mortui sunt, ideo volebant quidam nequaquam priores 


Wiovv vivis urxéti Tos ngotégove vno rav Jevt/omv 52 non existentibus adiuvari; et hoc emendavimus et 


oewx óvraw fonO:cÓas, wal rOUTO Docapev, 
xai dedo)xapsv avrois xal ovr, xüp si veT&Asvtrxa- 
viv 0i Üsíragos ysyovóveé düsigol, vo voyupov Kynw, 
xdxsivo 7tposD'évras (ndr xai ToVrO "ugicr?rn), 


dedimus eis etiam sic, vel si mortui [sui] sunt hi qui 
secundi fuerunt fratres, habere iura legitima, illud 
quoque adicientes, quoniam et hoc dubitatum est, ut 
vel si aliqui filii post dotalia non nascantur, attamen 


ex xüv sb Tivsé uera và mQoixqa Aj yívo«ro mai-10 praecedentes, licet ante dotali& nati sunt, inter suos 


Y 


Jw, àÀÀ' ovv ro0€ mQomngórat xav si mgó vÀw 
mgomqiov éréyOrgav rois yvnaíow 4yyeágea2us, TOU 
l sargós 0Ào síc rovro ógurOévros. !4ÀÀ' Fragóv 
*. TOi0VTOV am6vrggsv, dx yàp O5 vowavtye evv- 


ascribi, patre quippe ad hoc festinante. 


1 Sed aliud quiddam tale occurrit. Ex huiusmodi 
namque consuetudine nati filii erant alicui, at ille 


ere yevousvo, naidsg vnZQzóv Tw, 0 Qà avrovs 15 e0s volebat & nobis adinvento modo facere suos nu- 


Àero vq mag' jndw émivorSévrs vgónq 000: 


yrudíovs vp ràw yapuixdw zt0wj0s) Gvpolaíov, Bov- tem 
Amopévq Oà ravra TQ maTQ trralvtrxev 7j d 

xal ó 15s Óiadbeos avvóv émis rQónos' ov yàg 

*w ngóe Tyra ÉÜn yapuxóv Gvvtáfas cvpBólawv, 20 nebant 
xaj vóJos névovgiww oí rmaides áxovros vov sarQós. 


Kaí rà xal. Ósvr. dwésim voiwVrov ám' àvÜgaciw 
ovdi áyvaatow zuiv. éxcidonosjcaro uiv yág vi6 00 


ptialium confectione documentorum; deliberante au- 

A mortua est mulier et constitutionis 

eum deseruit modus: non enim erat ad quam opor- 

teret y y" confici documentum, et naturales ma- 

ii invito patre. Et quiddam etiam secun- 

dum tale exortum est apud viros neque nobis inco- 
gnitos. Procreavit etenim quidam filios non legi 

et filios quidem ultraquam diligebat et legitimos sib 


wouipme, wal rov$ uiv saidag vmsgnydza xal yvg- fleri secundum legem volebat, ea autem quae sunt 
viov; aUrQ? ysvícOc. xara vOv vónov üfgoíArro, và25 mulieris non erant omnino sine peccato, neque di- 


di vp yevaix0$ ovx "v avTq) savisÀa dvapaprnra, 
oid alia» avv» 5ysro vouíuov Tivóg defaut TÜV 
ys íavtiw VBgígacav (àgxsi yàg wosovrov sina). 
ers Üsvregos ovros vogónos Ó vovs naidas aDixov, dv 
piv 05 xq ngoréog 0ià ,UES Trlavrzé T€ urrpós, 
2 Ji r9 DRwwiigp Ds ow dinuagrrw dxsivn. lapav 
Ji xai 14 vgíxov. Krsgov suviOv. 0 uiv yag nang 
yvieíovs nfgovArro mowjsas voU$ mailas xal rà 4mi 
Tol? stQowxqio.é vouoOstnO vra mag' Zudw dcwónm, 


gnam eam aestimavit legitimo quodam nomine, quae 
etiam semet ipsam iniuriaverat (sufficit enim hoc tan- 
tum dicere) Quapropter secundus iste modus est 
qui filios gravat, in priori quidem per mortem matris, 


4v 30jin secundo vero per id quod illa peccavit. 


92 Novimus autem etiam quoddam tertium motum. 
Pater namque volebat legitimos facere filios et ad 
ea quae de dotibus sancita sunt & nobis respiciebat, 
filii vero sentientes quoniam quaedam inopinate ve- 


€í uévros zaids; aicDOpevOs TOVTOV, dzeidzsQ 15; 35 nissent ad matrem eorum (licet uxorem non legitimam 


sagadóEos TÀSev sis vv rsxoUgav avrOUs (xaíroiya 
9) vópipov avrQ yapat?v ovgav) sapá TiwOS GVy- 
yevové svzoQía, xaxovgyoc dpa xai dolsgade mgar- 
vovts$ Tj» piéa daixQvwar, [va uy yévnrai Óv- 
vatv TQ marg) modcagÜa. yvraíove avrov xal 
valaviogre igo ris unrQóé Tig TOv unrQqaw ngay- 
Métov dmolavcc: ggroso;, tOUTO OnsQ YOWé narQáos 


existentem) à quodam cognato divitiae, maligne simul 
et dolose agentes matrem occultaverunt, ne eos fa- 
cere legitimos esset patri possibile et moriente forte 
matre maternarum rerum frueretur usufructu, boc 





ía causam omnino illis praestiterunt ut nascerentur. Sed haec quoque lex emendatione impertita est. 


lenim defunctis filiis secundis qui post dotalia instrumenta nati sunt cum qui 


priores a secundis non 


superstitibus non tam iuvari vellent, hoc quoque emendavimus iisque ctiam sic dedimus, ut etsi defuncti sint 
qui secundi nali erant. fratres, legitimorum ius habeant; i quoque addidimus (quoniam etiam de eo 
dubilatum erat), ut etsi post dotalia insirumenia nulli liberi nati int, tamen priores licet ante dolalia nati 
l legitimis adscribantur, quippe cum pater omnino ad hoc festinaverit. — Sed aliud quid eiusmodi ac- 
cidit. Nam ez eius generis consuetudine erant liberi alicui nati, ille autem eos ratione a nobis excogitata 
legitimos efficere volebat nuptialium instrumentorum confectione: atqui dum pater haec mente agitat decessit 
mulier, el. constitutionis ratio eum deslituit: neque enim. erat cum. qua nuptiale instrumentum componere 
liceret, et naturales manebant liberi invito parente. Atque etiam aliud quid ciusmodi exortum est in viris 
wobis haud ignotis. Etenim liberos aliquis non legitime procreavit, atque illos quidem admodum diligebat et 
legitimos sibi fieri secundum legem bat, mulieris autem res probro non omnino carebant neque dignam 
«am eaistimabat legitimo aliquo nomine, quippe quae sibi ipsa iniuriam fecisset (sufficit enim tantum dixisse). 
ltague alter hic modus est quo liberi damno afficiantur, nempe ut priore per mortem matris ita altero 
2 per ca quae maler peccavit. — Novimus vero etiam tertium aliquid esse motum. Nam pater quidem 
|- nnd efficere liberos volebat atque eorum quae de dotalibus a nobis sancita sunt rationem habebat, 
iberi tamen ubi haec senserunt, quoniam praeier opinionem ad matrem eorum (licet legitima illius uxor 
non esset) a cognato aliquo opes quaedam pervenissent, improbe simul et dolose agentes matrem occulta- 
terunt, ne patri copia fieret ipsos legitimos efficiendi et defuncta forte matre maternarum rerum usu/ructu 





1 xai om. c | 2 ovra M | 5 Jevrégow om. e || 6 dx- 
qrogP'acausy] Cod. 5,21,11; cf. Nov. XII c.4| 26 aiv 
om. £ | 32 £rsgov om. & quod probaverim | 35 rovrov 
em. £ | 37 xagá vivo» M* | 42 *àzoAaveo. Me 


lag. occasio — legitimis ser. R* in ras. 20 fe litt, ] 
2 sunt] fuerit R(f)| nasci] litteras soi ser. V? in spatio 
wacwo | legitimis wt glossema delevit Spangenberg (cf. 
Cod. $, 2, 10 $ 1) | lex correctionem (correctione R) RV 
.] eorrectionem lex T' | 3 quod 7''] qui RVT* quia 

g. | 6 dedimus] declinauimus R'[ etiam] et V | sui 
$lossema om. vulg. | sint hii R[ 7 seeundum V | 9 ali- 


quot R'| nascatur R' | 10 sint VT' [| 13 Sed] Sed et T 
vulg. | huiusmodi] huius V! | 16 correctione V | 18 enim 
om. V! | 21 incognitos Beck] cognitos libri| 23 et filios] 
et filiis A! et filius V! T! et filium V? | quidam A! 
24 leges T'| nolebat R | ea om. R! | mulieris sunt R 
25 erant) eàt i. e. eant 260 eaxistiumauit At | nomine] 
modo R* | 27 iniuriauerit A! | 28 quia propter A! 
est] et R. | 29 per mortem TV*| post mortem RV* 
30 illam E' | 31 quoddam AT'] quendam VT" vulg. 
motum 7''] modum LK 32 fülios legitimos fa- 
cere RT | 33 de om. V | sancta V! | 34 Ey nenis- 
sent VT] inopinata euenissent A | 36 *diuite libri | 
31 neo T' | 39 matereerum V* 
4* 


Nov. LXXIV 1 


Bílwaiw a0 ztoibv 0 vópos. male TowxÜteue oUv Gvti- 
tdfacÓa, véyvas vóuov xa9écrrxsv (Juv áxgiBovs, 
Ov àv qq) ntagóvts víOsuav, 


372 


QUIBUS MODIS8 NATURALES 


quod patribus dat bene faciens lex. Talibus itaque 
resistere artibus legis est proprium subtilis, quam in 
praesenti sancimus, 


CAPUT I. 


Ei «u& ovv ovx Éyc»v maida; vouiuove, vóOovs dà 
uóvov, avtoUs uév yrndiovs nowcag «i BovAeras, v2 

cixa dà 7 o)w yos navrsAos 7| OVk àvapdtutov 
z o) gaiwouévg» Kyo: T xard T« vóusuov mos vÓ 
avvowaciov dunodibopévrv, Oilouav avrQ maggnaíav 
Gévg twi xal viv éervenpdvy nao" 
ywnéíovs dyaysiv vov vogove, ÓnAaUT yvnciov 
td» voto» Jsuárow ovx Ovtaw. awzasQ yào love 
T6 voi sg fud» éinvonuévos vgómos Os ovs &m- 
sÀsuDipovs tis evyfvaiav ayse, moxada(Qu» uiv a»- 
TOU$ éréQq. rivi. moates ad dei av 
sa» ÓOaxvvAiow d Ü 
dyov tiv gii T)» Jovióv 1s xai dAes9egov 4E deg 
prj diaxgivacav, aÀÀ' &leuDégav «5v àvionov st0«- 
yGapévzyv yoviv' ovrm Q5 wal ati vovrov 07 vv 
1góno»v dmivooUusv cQ mQ&yuave. ab bero TQ 


marg) dnl vw ÉumngocÓsv vuiv signuévaw vgónav, 20 


5 xai sí tw Éragos ámawr5ge 10:0vtO$ (moAAà d, 
xadazap VpOrnusv simóvesg, tà Tljé qUOaO waiwovQ- 
juara), dbécre toívvv wadánep Kpauev vj mati, 


simag yvndíaé ow suxogoín yovié, vove maidas ano- 


EE M 


Toi$ Tó TOv ygv- — deducit, praemundans q 
, Vorsgov Óà síe avrrv émav- 15 et dans eis aureorum ius anulorum, 


Si quis ergo non habens filios legitimos, naturales 


5 autem tantummodo, ipsos quidem suos facere voluerit, 


mulierem vero &ut non habet penitus, aut (quae) 
non sine delicto sit aut quae non appareat habeat 
aut secundum quandam legem ad monium prae- 
tam, damus ei fiduciam nova quadam et nunc 
&dinventa à nobis via ad legitimorum ius perducere 
naturales, procul dubio suis in talibus casibus non 
existentibus. Sicut enim est quidam a praecedentibus 


nobis adinventus modus qui libertos ad ingenuitatem 
eos alio quodam "e 
vero 


ipsam deducens naturam, quae servum et liberum ab 
initio non discrevit, sed liberam hominis fecit prolem: 
sic et nos hune modum adinvenimus causae. Et 
licebit id i, ut in his qui dudum a nobis dicti sunt 
modis, vel etiam si quis alter occurrerit talis (multae 
namque sicut praediximus naturae sunt novitates), 
liceat igitar sicut diximus patri, si non 
habeat sobolem, filios restituere naturae et antiquae 
ingenuitati, si ex libera ei fiant, et suos de cetero 


xaraGtjGai Tj qiGS xai Tj üvoOsv aüysvaiq, si s 25et sub potestste habere. Neque enim a principio, 
4E davO£Qas avr yévowto, xai yvngíovs 10 Lovióv — quando sola natura sanciebat hominibus, antequam 
xai ómebovoíove £ymv. (OU0à yàp 4E dgyjs, swíxa y  Sscriptao provenirent , fuit quaedam differentia 
gvois) DuaDscpoDéru vois d» ego Móvy, ngiv rovs — naturalis atque legitimi, sed antiquis parentibus an- 
yeanoUs zisgowrnGas vóuovs, zv Tu Oiigoga vóJov — tiqui filii mox ut procedebant fiebant timi, et 
Ts wal yvgcíov, aÀÀ& vois mpobrow yovevciw oi zQd- 30 sicut in liberis natura quidem liberos fecit omnes, 
TO» maidss dpa Tfj mgoóUp ysyóvac. ywrziow xai oc- — bella vero servitutem nt, sic etiam hinc 
map imi rà dlavoégow 5 uàv pci dlevÓégovs me- — natura quidem legitimas produxit soboles, at vero ad 
xoínxsv üravrae, oí zxtóAsuos dà vrv Jovisiav dEsvgov, concupiscentiam  diversio naturales eis inmiscuit. 
obro xávravDa fj udv gósis yvgs(as moojyays vas — Tamquam ergo similibus passionibus factis oportet 
yovái, 5j Ui slc émiDvuiav dxvgo] 10 vóOov avrais 35betiam medelam ex aequalitatibus inveniri, illam qui- 
avsuafaro. exrs OuoÍow TOv maDdv ysvouévov — dem & praecessoribus nostris, hanc vero a nobis. 

Osi xal rz» ODaganeíav dx vÀv (ocv dfevga? vai, t9v 

uiv napà vàw ngó Zudw tjv dà Vg' puov. 


potiendi, id quod patribus lez merito tribuit. Talibus igitur artibus resistere legis proprium est accuratae, 
quam in praesenti sancimus, 

L $i quis igitur non habens liberos legitimos, sed naturales tantum, eos legitimos reddere 
vult, mulierem autem vel omnino non habeat vel quae probro non careat vel quae non appareat vel quae 
secundum aliquam legem ad nuptias faciendas infedialur , licentiam ei damus nova plor ad via et nunc 
excogilata a nobis ad legitimorum ius ducendi naturales, scilicet si legitimi in eiusmodi casibus praesto 
non sint. Sicut enim ratio quaedam est a decessoribus nostris excogitata quae libertinos ad ingenuitatem 
ducit, cum eos prius alium quendam actum purget detque dis ius aureorum anulorum, deinde autem 
ipsi eos naturae restituat, quae servum et liberum ab initio non discrevit, sed liberam fecil hominis 
prolem: ita iam nos quoque hunc modum illi causae statuimus. Atque liceat patri ín modis a nobis ante 
dictis, vel eliam si quis eius generis alius acciderit (mulla enim, sicut supra diximus, a natura inno- 
vantur), liceat igitur uti dicebamus patri, si quidem legitimae subolis copia ei non sit, liberos restituere 
natalibus et antiquae ingenuitati, si modo ex libera ei nati sint, et legitimos in posterum ac sub potestate 
habere. Neque enim a frinspte, cum natura hominibus sola leges daret, antequam scriptae inducerentur 
leges, differentia erat ulla inter naturalem et legitimum, sed primis parentibus primi fii simul ac pro- 

eniti sunt legitimi extiterunt, et quemadmodum in liberis hominibus natura quidem omnes fecit liberos, 

lla autein servitutem invenerunt, ita hic quoque natura quidem legitimam produzit subolem, conversio autem 
ad libidinem naturalium notam iis impressit. Itaque cum similes affectus facti sint, remedium quoque ex 
similirus excogitari par est, alterum a decessoribus nostris alterum a nobis. 


5$ góvoy M | 6 oix Kyo!) non habet c | 19 fiere] 
lioebit id || 27 vtefovoíovs om. M* | éyeev. M] axeiv 
eum Serimgero vulg. | Ovdà — 28 qósu& omissa in M. 





quodam alio A | 15 anulorum ies aureorum V | 19 id 
om. T' | quem A* | a om. R" | 21 namque] nam Z' 
iximus AT] supra diximus V] 24 ingenuitate V 


ex g et Nov. LXXXIX c.A supplevi (sim. Heraldus rer. 
quotíd. I 5) | 33 nóAsuos Heraldus ex g et Nov. LX XXIX 
e.1] moAguos M. 


1 dabat T| legem V' | 2 subtilius V | quam] est V'| 
5 uoluerit facere suos R facere autem (autem de/. 7'*) suos 
uoluerit 7']| 6 quae add. vulg. || 7sg. habeat autem libri, corr. 
Beck | 9licentiam 7'|| 10 perdueere] procedere R|| 14 *prae- 
mundans Heraídus rer. quotid. I 5] praemandans (praeman- 
dane V!) VT vulg. praemendas (praeendens? corr. R*) | 


t V suut T | 26 quando] unte V? | sanciebat] facie- 
bant R'| hominibus Zombergk)] hominis R! V! homines 
RV*T| 27 scripture peruenire A! | 28 legitima V | 
30 in liberis quidem natura quidem liberos omnes fecit 
V 131 adinuenerant (adinueniant T') libri, corr. vulg. j 
hino] huie A V, om. T' | 32 legitimas quidem V | 33 con- 
eupiseentias T' | diuersio 7' diuerso R! dinieio V! 
diuisio V? | naturalis A V! T | 35 aequalitatibus Spangen- 
berg] qualitatibus libri | inuenire RT | 36 praedeecessori- 
bus V? vulg. | vero a om. V! 


FILII EFFICIUNTUR LEGITIMI 3713 Nov. LXXIV 2 


CAPUT II. 
"Eee toívvv ádna vd zarol viv unriga dni 0j Sit igitur licentia patri matrem in priori statu 
mporigov waralgumárovri 0y/uatos, sixep rais dàn.  relinquenti, si ex veritate aliquid circa torum M: à- 
(au. ápaprávovcá v. mpl Tv evviv gavaín (4lloc — ruerit deliquisse (aliter namque fieri hoc in bus 


yp yivasga, voUvo dmi oU vowvrov Oénaros oix — casibus non permittimus), et si quandam circum- 
dpüpav), 5j sine xar& viva mepígraciv 5j oUx Kar,» 5 ventionem aut non est aut latitet aut aliquid etiam 
$ ÀavOavos 7 vi Érepov yévowro step aUrzv 0 avvóv — aliud flat circa eam aut quod prohibeat venire ad 


welín cz» éni và mQouqa géovgav ódóv 4AOwiv, viam ducentem ad dotalia, etiam sic providere filiis 
wa) ovre a)róv ngovorgai vv maidov, x«l 4w:- et offerre imperatori precem hoc ipsum dicentem, 
Jevva: 1j Bagitíq Jénciwv avr roVro À£yovcaw c — quia vult naturales suos filios restituere naturae et 
Bevlstas vo) vóDovs ajro? maidas drzoxaragricas 10 antiquae ingenuitatl et legitimorum iuri, ut sub po- 
*j gcn xal Tjj üvaOsv süysve(q ts xai vió-  teatate eius consistant nihil a legitimis filiis differen- 
*wTi, Gers vmatovoíovrs a)rQ waÓaGráva: unÓév rà» tes. Et hoc facto exinde filios frui tali solacio, et 
woníucs» cxaídew OuaAlévrovras. wal rovrov yiwo- neque fraudare posse m et celantes matrem ius 
pivov dvveUJsv ovi maidas ümolabs T3€ vowavrns — legitimorum abicere. Uno enim hoc modo omnibus 
Bon9sías, wal urdà xaxovoysiv dóvaaOas vóv saríQa 15 huiusmodi naturae excessibus et adinventionibus in 
sei dzoxgUpavras Tüv pmréga dioOsicJa. Tv yvn. his qui legitimos non habent filios medemur, ita brevi 
wirpTa. évi yàg Óy vovrq tq TQónq màcas vas — solacio tantum naturae impetum corrigentes. 
Tesrvrag T/e QUOSQS maQaxlácus Ts xal dnivolag dni 
séy sene oix dyóvrcw naidas Daguxsvousv, ovra 
evrr GvAaMayg v00aUTnv Ogugw éxavopdocavres 20 
1 DK Ei uérrows 0 grav eint a zaídov 1 Si vero solummodo naturalium filiorum pater hoc 
v)g Tovro aiv Oui rwvas rvyngas megugrágsié ov — quidem propter quasdam fortuitas circumstantias non 
Me TaÀevtow 8 iní vivos v&»v ÉungogÓsv sior- ^ agat, moriens vero sub quodam lictorum casuum 
pivev Oeuáiwv ygéwsev (dv) DiaOTiuy fovisa das scripserit in testamento velle sibi eos legitimos esse 
evi Cíove slvaa zov maijas xai Jiadógovs, xal25 filios successores, et huius rei damus licentiam; —- 
dy rostq Qilousv avr) nagoncíav" Üsonévwv uévrow — plicantibus tamen etiam sic filiis post mortem pi 
xai ovra tw zaidwv usv& Tj» TrÀrvizv vov zergóe — et hoc docentibus et ostendentibus patris testamen- 
xai xovro Oidagxóvrow, xci Üarwvóvrow à$ vOv xa- tum, et heredibus existentibus in quantum pater eos 
1606. Jia Das , xal wAngovouoéviaw síe Ocov àv Ó  mBcripserit, et ab imperio hoc percipientibus, ut in 
marjQ avrov vygdyeis, wal éx fs facias avró30 uno ug hoc quod agitur sit donum patris et 
lauBavóvtow, iva xavà vavróv dogov jj 10 ywópsvov — principis, idem est dicere naturae simul et legis. Et 
matrQgóc re xai BaciÀéme, vavróv Ü& dgrev &imaiw gv- Pooc icimus nullum anteriorem legitimum perimentes 
Vu); s xai vóuov, Kai TraUt& gausv ov)éva và» modum, sed etiam bunc addentes in quibus illos ac- 
ÉpngocÓsv vouinav dvaigovrteg TQÓncov, &ÀÀà xai cipere non licet. Omnino enim suis existentibus, 
SOUTOV spends dp' am dxsivove Àafeiv ovx &i- 35 deinde naturalibus procreatis aut primitus natis, ne- 
scr. Ohow yàp yvgdimv vnórvram slva vóOww émw — quaquam legitimorum ius eis adiciatur, nisi forsan 
ywonévow 5 mooysvousvow ovx áv rj ywgcirne av- per constitutiones nostras, quae dotalium instrumen- 
To mgo;rsd&n, si uf návros Óià TOv Üiarafsov — torum introduxerunt modum. 
Tw, aizéQ rOv tOw mtQoixqo» Gvufolaiow sisryyj- 
savr0 tQónov, 40 





II. Sit igitur patri licentia matre in priori statu relicía, siquidem quid re vera eam adversus torum 
peccasse appareat (alioqui enim hoc fieri in eiusmodi casu non patimur), vel si qua ez necessitate. aut 
non sit superstes aut lateat aut quid aliud de ea factum sit quod illum prohibeat ne viam ad dotalia in- 
sirunenta ducentem ingrediatur, sic quoque liberis prospiciendi, et imperatori preces offerendi quae id 
ipsum dicant velle se naturales suos liberos nalalibus et pristinae ingenuitati et legitimorum iuri resti- 
fuere, wt sub potestate sua sint neve quicquam a legitimis liberis differant. Et hoc facto liberi dehinc 
lali auxilio fruantur, neu fraudem facere paíri valeant et matre occullata ius legitimorum repudiare. Uno 
enim hoc modo omnes eiusmodi naturae lapsus et inventiones in iis qui legitimos liberos non habent sana- 
1 mus, cum (am exiguo subsidio tantum impetum naturae correxerimus. Si tamen pater naluralium tan- 
ium liberorum id quidem propter fortuitas quasdam necessitates non fecerit, moriens autem de uno ex 

ibus supra diclis in teslamento scripserit velle se liberos sibi legitimos esse el successores, huius quoque 
rei licentiam ei damus, ut tamen sic quoque liberi post mortem patris supplicent et hoc doceant, et testa- 
mentum patris ostendant, et heredes existant in. quantum. eos. pater ets aique id ab imperalore 
impetreni, ut quod fit eodem modo donum sit et patris et imperatoris, vel quod idem est et. naturae et 

is. ique haec dicimus nullum ex prioribus modis legitimis tollentes, immo hunc addentes ubi illos 

ibere non licel. Utique enim si legitimi praesto sint et naturales postea nascantur sive aníea nati 
sind, ius legilimorum iis non impertietur nisi omnino per constitutiones nostras, quae modum dotalium 
instrumentorum introduzerunt. 

4 4xl xov vow vov Ü£uaos) in talibus casibus e [5 r; | dam cireumuentio est V quadam oireumuentione 7"* vulg. 
siztap) et si c | 6 7 vi Éragov M aut aliquid etiam aliud c | | 5 latitet V] latet A vulg. | 6 fiat) uel fatiat Ge) T 
$ Scrimger] 5; M aut quod e || ajróv om. | 11 xai 77 | aut delet Beck | quod] qui 7'* eam aut V! | prohibebat 
Agylaeus ez e (cf. 312,25] ovs «jj M (s vj Osenbrüggen) | T || 8 offorre imperatori praeces V | 10 legitimorum vulg. 
24 * ygdipesav di s)) yoctweev M ygáyas dv Zacha- | legitimo yii v. 36) j sub] sub sus Zt | 12 facta V* 
riae j 25 xai Qiadoyove) xal om.s, Iul. 241 | 26 avrQ | 13 fraudari R | ius AV) et ius T'vulg. | 14 hominibus 
om. c | 31 xarà ravróv Zachariae er «] xatd] vOv (sic) M! 


xar' av|róv M? | 32 xal BaciAéars Scrimger ex €] xai om. 
M] 38 sávras) forsan e| Siazáfsow] Cod. 5, 27, 10. 1 


R'[15 buius modo V | 16 legimos V' j ita] et ita V] 
17 tantum] inter R*' | 21 pater filiorum V | 22 quos- 
dam V'| 23 agit R*| 24 soripsit VT | eos] eorum V] 
25 filios et successores al. [| huiusmodi rei ; leg. huius- 
modi ei? || 26 pot V'| 27 *dicentibus /ibri | 28 et] et 
ex V! | 29 ut] et V! | 30 quod] que V | domum £'! T'*j 
91 idem est T] id est RV idem 7" [ diete VI 32 legi- 
timum anteriorem V | 35 naturalibus existentibus pro- 
creatis R* | aut] uel & | 36 ius legitimorum 7' | aditia- 
tur V] dicitur E! addieitur R?7' adicitur vulg. 


1 matri T! matre T? | 2 relinquenti " delinquenti 
(delinquentem V? delinquente T') libri; derelinquenti 
Heimbach | 4 et si) aut ai Beck | * per quandam circum- 
ventionem] per quedam cireumuentio (cir|uentio 7^) T! 
quaedam circumuentionem (ciroumuentione R*) R quae- 


Nov. LXXIV 3. 4 


314 


QUIBUS MODIS NATURALES 


CAPUT 1l. 


Kai oU MÀnOsw fuas ow xal ó t7$ vioOwGíag vQó- 
zt0$ fj» ndÀas vicl và» mgó rudv abroxQaróQow él 
rà» wóDuv ruv sis yvrGiovs; usOugrauévom vog 
qOsis ovx óÜoxiuos. aM s ys ve stoaBoss Ànbsos 
fudwv maijg xai 5 duárabes rj xaQ' dxsívov veDsica 
TÀw» roiovrcw xarriyvo, uévtv dà xdxsivnv dni tdv 
4avris 0gov HovióusDa, £ntidi 17$ Gwgposvvns d 
Bas daróyacgtai. xal ov mQocixóv dcr) rà enr do 
AtBlnuéva ndlv sie nolreíay xaváyuv. 


Et nos nou latuit quia etiam adoptionis modus 
erat antiquitus ab aliquibus ante nos imperatoribus 
super naturales ad legitimos transferendos non im- 
probabilis aestimatus. Sed aeque pise memoriae 

pire ruga! ei constitutio ab illo prolata talia re- 
prehendit. Manere ergo et illam in suis terminis 
volumus, quoniam castitatem diligenter consideravit, 
et incompetens est quae bene exclusa sunt rursus 
ad rempublicam revocare, 


CAPUT IV. 
Káxsivo dà myoíueDa xiÀhov alvas váfas mpos-10 lllud quoque melius arbitramur constituere com- 


vxóvros, bzeQ £x mnoÀÀze je rÀw mtQaynarov dAifo- 
usv maigae* zxtoÀÀal yovv xal égslre rim tgoeryysd- 
névas vq) ruevégq xgáre. ToU magóvros Tuas si yotiav 
fyayov vouov. ému);j yao xal 10$ maÀaioi; dimyó- 


petenter, quod ex plurimo causarum experimento 
cognovimus; multae quidem et continuae lites nun- 
tiatse nostrae maiestati ad opus nos deduxerunt 
legis. Quia enim et antiquis promulgatum est legi- 


esvrai vóuow xal ziv avrois và avrà Qiarérawras, [5 bus et à nobis ipsis sunt haec eadem constituta, ut 


aérs rOi$ yáuovs xal yagaxow gvufoAaiov yos dx 
uévqe dggmDas diaDéasc s xal xvoíovrs slvai, vevo- 


nuptiae et extra dotalia documenta ex solo affectu 
valeant et ratae sint, sed falsatis contractibus nostra 


Suvuéyow (02) riv dvvsvDev guvallayuávoy 4nÀjc9rn ex hoc est completa respublica (nam introeunt testes 
«ó ztoÀirevpa, xal nagíags udgrvgss dxivdUvos vsvió- — sine periculo mentientes, quia vir vocabat dominam 
gévos. xal Ori xvpíaw éxdÀn vzv gvvowoUcav ó àvo20 cohaerentem et istum illa similiter nominabat, et sic 
xáxeíym vovvOv Óuoíos cwónabs, xai ovroc aírois eis finguntur matrimonia non pro veritate confecta), 
mÁárrsras GvvoixíGia xal ur Tale dàrÓs(aw cv- hoc aestimavimus oportere secundum naturales de- 
vTivra' roiro qujÜrnusv xorvas xarà Tovi$ gvgixoie — finire leges. Novimus etenim et castitatis sumus 
Jiopícas vóuove. iouav yág, sí xai gaxppocóvne dauiv — amatores et baec nostris sancimus subiectis: sed 
dQacral xal raUta ToOi$ Qjusrépous vouoderovusv wzt7-25 nihil est furore amoris vehementius, quem retinere 
xóoi& , dA oiddv salvas pavías dgwrix?e cgodoóregov, philosophiae est perfectae, monentis et insilientem 
Sv émwcysi» quAogogías dcriv axgiBoUs, vovOsrovore — atque inhaerentem concupiscentiam refrenantis; ut 
vs xal nnÜoca» xai agadátovgav T6» d4miÓvníav — hi qui hoc tali detinentur (quo) se abstinebunt ser- 
dnsyovoné' ais oi TOUTQ xaxgatruévos vívos àv mone ad eas quas amant, quem eis non per blandi- 
àmóGyowro Quaros zgóe ta6 cov dgdGiw, Omsg av- 30 menta conferunt? denique in tantum etiam ante nos 
rais oU du xolaxsía» ztgosáyovgi; Towyagoiv vocoU-  legislatores tales scierunt animorum affectus, ut etiam 
vov xal oí mgó ruv vouodéra: rüs Toiwxwrag fmí- donationes constante matrimonio prohiberent, ut non 
cravio tQ yvyov diaDucks, dere xal ràg dv yau« — concupiscentiae magnitudine victi laterent paulatim 
xaóovs. Üogsae, fva i vij vis émiDvpíac wixzOiv- — coniuges semet ipsos sua privare substantia. Haec 
tag vneQBoÀj AkJoww xarà puxQóv éavrove oí cvvos- 25 ergo casta lege sancire bene se habere credidimus. 
xovvise Tis OvGÍías dgeigovuevo. — ravra ov» GO- 

geovi vóuq. Dia9sauoertgas xalàs Kyew. qiio rusv. 

l 'Exi uév oiv rà» utLóvo» GLiuuarov xci óca — 1 In maioribus i 
uéyQy tu» rustéQuw ágil GvyxAgtuxow xai TÀw us- — usque ad nostros 


IIL Neque fugit nos etiam adoptionis modum olim nonnullis eorum a ante nos fuerunt impera- 
forum ad naiurales legitimos reddendos non indignum esse iudicatum. Verum ea parens noster piae 
memoriae et constitutio ab illo lata reiecit; quam manere ipsam quoque in suo statu volumus, quoniam 
castilatem accurale secíata est nec decet ca quae recte explosa sunt rursus in. rempublicam revocare. 

IV. Sed illud quoque ut apte ordinemus satius esse arbitramur, quod ez multa rerum experientia 
accepimus: cerie muliae et continuae lites ad nostram maiestatem delatae ad praesentis nos legis necessi- 
tatem adduxerunt... Nam cum et anliquis legibus praeceptum et idem a nobis ipsis constitutum sit, ut nuptiae 
etiam sine nuptialibus instrumentis ez: solo affectu valeant et ratae sint, (aiqui) inde suppositis contracti- 
bus respublica repleta est, et (estes prodeunt. impune mentientes. et virum dominam vocasse eam quae 
cum eo vivat et illam. simili eum nomine i gd atque ita finguntur iis matrimonia quae revera non 
sunt contracta: hoc secundum leges naturales definiendum esse exisiimavimus. | Etsi enim castitatis summus 
amalores a(que eiusmodi leges subiectis nostris damus, at satis scimus nihil esse furore amoris vehe- 
mentius, quem cohibere philosophiae est severae, quae et reprehendat et lascivientem aique exuliantem con- 
cupiscentiam contineat: unde qui illo victi sunt quo verbo abstinebunt adversus eas quas amant, quod non 
in eas per blanditias conferant? Quam ob rem etiam qui ante nos. fuerunt legislatores adeo cognitos 
habuerunt eiusmodi animorum affectus, ut vel donationes constante matrimonio qeebteren, ne coniuges 
victi nimia concupiscentia imprudentes se ipsos paulatim bonis suis privarent. Haec igitur lege prudenti 
1 disponere par esse duximus. —— Atque in maioribus dignitatibus et quaecumque usque ad senatores 


ue dignitatibus et 
senatores et 


|naecumque 
centissimos 








1 AsdvOsv. M || cf. Cod.5,21,6 $1 | 4 ys] aeque c | 
$ &rabis] ustini Cod. 5,21,1 | 6 34] ergo c | 13 vov 
saupóvros on. g | 15 Diatéraxras] cf. Nov. XXII c.3 | 
18 *J)à addidi ex g | 19 xai] nam e || 20 xai om.s | 
22 xal ui] non e; delendum videtur xai [ 24 s om.c | 
29 vo?rq] hoo tali € | 30 zgogace» opos». M, corr. 
Serimger 





1 non nos R | 4 exstimatus R^ existimatus vulg. | 
5 prolata] et prolata /t' [| 8 est] et. R! V! 7! | quae] 
qui VT" ] exclausa V! | 10 rubr. Qui sine dotalibus 
instrumentis nuptias contrahere possunt AT'iín marg. 
(cf. Iul) | 14 est om. V | 15 ipsi V! | instituta V || 
16 nuptiae et] et nuptie ct V et nuptie 7'! | documenta 


ex] instrumenta et ex T'|| 17 falsatis V'vulg.] falsitas 
T! falsitatis R V?T* | 18 introeunt Beck] introeuntea 
libri] 21 non] uero non T'| 22 estimauimus T] exsti- 
mauimus R existimauimus V vulg. || difünire libri | 23 et) 
etsi vulg. pn hoo R || 25 cst] esse vulz. | 26 phylosofie 
flosophie T'| momentis V? morientis T'* | 25 hü RVT 
hoe tale T' tale hoo 7| quo addidit Beck | se] si 
etsi V| 29 amaret R | quem] al. que R* in marg., quae 
vulg. | eius V! ei T ! non del R* | 31 s«ecrunt. V! 
soietur T'| effectus V! T | 33 laterent &'T'] lateeee 
V* laterentur R? latentur V? latenter T'! vu!g. l 34 pri- 
vare Contius] prinari RV! T priuarent V? vulg. || 35 lex 
V! | 38 et quaecumque — 315,1 patimur seripsit V* im 
ras. 1] vers. | 39 usque ad] ad usque A! [ nostros est V !] 
nos est RV?7 nostros sunt Contius 


FILI EFFICIUNTUR LEGITIMI 


yalongeneovárow (Alovar, oidà yíivsaDa: «avra 
mavrtAde avsyóusDa, dÀÀ' arce mawro wai moll 
xmi mgoyauimia Oops xai tà dÀÀa mávra 00a TOié 
Gruvotégoi ngéxt. àv óvouatay, "Ocor 0à dv avga- 
véícig v6 GepvoréQaus xal éuztopíaie xal Dlae dv dzi- 
vr0eicsciv aEioAoyartégase daviv, ai BovAovro vouiuos 


£ni 


umoi vQaig 7j OgOve üw BovAndsig (ovx élarrovs 
vro: TO» TQiw) ygaüpuara vOUTO Grnuaivorra. 
Hi di xal voVro us noábauv dxsvo:, dÀÀà àv 
vowVrov ànoriPéicOn 
dxxlncíat ixs(vns ÉxÜixos év vois v3 avti& &yirtótES 
íxxlzcías ágyeiow (rovrégruv dv T4) sUayai xeuurjJao- 
qvÀaxio) va$ sígnnévas Vmocruaoone Éyovra, ders 
dzoxsiaDa. vois avÜpQoxos Tr» dvreUDsv aggáLnav, 
wal uf; &ÁAo 
cvvelnivOiva: nqw sí ui vowUTó *& ngayÓsin xal 
Gies ix ygapnuáva TÓ sQüypa uagrvgoiro. oUTOV 
Ji ovra yevouévam xal xóv yáuov xoi rà& 4b avvov 
yovàs slvas voníuovs. Tavra 0i gausv KvDa ui) ngoi- 


THEE LN 


Nov. LXXIV 4 


illustres rg fieri baec omnino patimur, sed sit 
omnino et dos et antenuptialis donatio et alia omnis 
quae honestiora decet nomina. Quantum vero in 
militiis honestioribus et negotiis et omnino profes- 


5sionibus dignioribus est, si voluerint legitime uxori 


copulari et non facere nuptialia documenta, non sic 
quavis que et sine cautela effuse et sine proba- 
one hoc agatur; sed veniat ad quandam orationis 


29 Bin vero etiam hoc illi non egerint, ille tamen 


xagtnv Óó «T5 gefaayusorórns 25talem reponat chartam venerabilis illius ecclesiae 


defensor in eiusdem sanctissimae ecclesiae archivis 
(hoc est ubi venerabilia vasa servantur) praedictas 
subscriptiones habentem, ut reconditum sit homini- 
bus ex hoc muuimen, et non aliter videatur nuptiali 


Doxsiv yauaxy; duaOécs, voírove avrov 30 aflectu eosdem convenisse nisi tale aliquid azatur 


et omnino ex litteris causa testimonium habeat. His 
ita gestis et nuptias et ex eis sobolem esse legitimam. 
Haec autem dicimus, ubi non dotis aut antenuptialis 
donationis fit documentum. Fidem enim in solis 


be 7 ngoyapaaías Ómgeüc ylvevas avufóAawov. eov 35 iestibus suspectam habentes ad praesentem venimus 


p ix nova mp D r4 mzíOT:w vmoxiévovtes dmi 
S àv magovca» déinióOausv duaxrUnaciw. — To Ói 
oUgías xóp.ov xaDegrae sis Kayavo» Óà vov Üruov 
pdpos dnoxt(usvov, 
4Ónav. dÀÀ odi ysmpyovs f avgarud vas. dvórtlovs, 
ove Ó wópos xalaytrové xaAsi, vovréGriv sUvsAecti- 
Qové xal ágawscttigove, sspisgyatóusD'a, ol; 5j vàv 
moÀvixow mQayuátow dpaía wal y uówre vis mpi 


dispositionem. 


8 Quisquis autem in abiecta degit vit&. parvae qui- 
Gsov 4v waramsgpovruéve Oiaby Bí. uuxpa niv — dem substantiae dominus consistens in novissima 


vero vitae parte iacens, habeat etiam in his licentiam 


TOUrO dyéto wal vjv ni rovro: 40 Bed neque agricolas aut milites armatos, quos lex 


caligatos appellat, hoc est viliores et obscuriores, 
non perscrutamur, quibus civilium causarum igno- 
ratio est et solius circa terram operationis et circa 


Tv yiv égyacíag xai msgi vove moAsuove dniDvuía 45 


nostros et magnificentissimos illustres sunt ea ne fieri quidem ullo modo patimur, sed esto omnino et dos et 
anie nuptias donatio et reliqua omnia quaecumque decent honestiora 1a nomina. Quicumque autem in 
militiis Aenestioribus et negoliationibus et omnino in professionibus dignioribus versatur, si uxori legi- 
fime iungi neque nuptiarum instrumenta facere velit, ne temere et sine cautela et dissolute et sine pro- 
batione [^ agal, sed unum ex oratoriis remque cum sanctissimae illius ecclesiae defensore com- 
municel, a(que is adhibitis tribus vel quattuor religiosissimis clericis illius loci testationem conficiat qua 
declaret hac indictione hoc mense hoc die mensis /ioc anno imperii hoc consule ad se in. hoc oratorium 
venisse illum e( illam et inter se copulatos esse. Kt eiusmodi. testationem siquidem accipere velint sive 
ambo contrahentes sive etiam alteruter eorum, hoc agant eique subscribant et. sanctissimae ecclesiae de- 
fensor ci reliqui tres vel quotcumque voluerit (non minus tamcn quam tres) litteras id ipsum y chere 
9 Si vero ne hoc quidem illi egerint, tamen eiusmodi chartam deponat venerandae ecclesiae illius defen- 
sor in eiusdem sanclissimae ecclesiae archivis (hoc est in sacro loco ubi vasa servantur) quae subscriptiones 
quas diximus habeat, ut reservetur hominibus securitas quae inde paratur meve aliter videantur nuptiali 
que illi ipsi convenisse nisi quid eiusmodi factum sit e res omnino ez litteris testimonium accipiat. 

is autem iia factis et nuptiae et proles ex eo procreata legitimae sint. — Haec vero dicimus ubi nullum fit 
dotis aut antenuptialis donationis instrumentum. Cum enim eam quae a solis testibus praestatur fidem pro 
8 suspecta habeamus ad praesentem venimus constitutionem. Doioquis autem abiecíam degit vitam, qui 
quidem et exiguae substanliae dominus sit et in infima plebis parte censeatur, ille in his quoque licentia 
wlatur. Sed ne rusticos quidem homines neque milites in armis occupatos, quos lex: caligatos vocat, hoc esí 
viliores et obscuriores, moramur, quibus civilium rerum ignorantia et solius operae in terrae cultu et 





8 xal dxxeyvudvos] wal om. € j 15 «5c fBacilslas] 
nostri imperii c [| 19 &regos malit Zachariae | 24 àÀAa] 
ille t&men e | 33 44 om. € | 39 vov Jjuov) vitae c | 
42 xaAlyásove M 


2 alia Beck] ad libri | 5 voluerit vulg. | 6 nuptiali 
KR | 7 effuse et] et om. V | 8 agat vulg. | 11 atestatio- 
nem R atestatione V, om. 1! | 12 inditione RVT'! | illo 


die V | 13 nostri illo imperii R* illo imperii nostri R* f 
venerit T'! [| 14 ille] et ille * | 15 conuiecti R | 17 agunt 
et subscribunt A | 19 non] et non R | 24 egerunt A | 
25 talem reponant R' reponat talem V | 28 homini- 
bus 7'] omnibus AV | 29 nomen V!| 33 diximus R | 
ante nuptias V | 34 enim del. 2? | 37 adiecta ! | diget 
AR deget T' | 39 parte uite R || 40 agricolas vulg.] agri- 
colam R VT | 41 calligatos R coligatos 7! | 42 non om. 
vulg.; leg. nos? | ignorantia vulg. 


Nov. LXXIV 4. 5 





mQüyuá égr, zuQimoídacrov xal diwaioe dmawwoi- 
HEVOV, deva dzxi va Tw sUrsÀOw mtQosamtO émi v8 
erQutuorOv dvóm ágarüv xai ysegyow ana 
foto aUrois xal dyQdgos Gvriévas xai Gvvorksiv àÀ- 
Ájkoi* wai Karacav oi raide$ yvijgus, Tjj tv naté- 
Qa uevoiótrts 7) OvQatiartikais rj ysogyiaie &0xoAiau 
t6 xai ayvoíass Bond'ovpuevoi. 


316 


QUIBUS MODIS NATURALES 


bella concupiscentia causa est studiosa et iuste lau- 
dabilis: sic ut in vilibus personis (et) in militibus 
armatis obscuris et agricolis licentia sit eis et nom 
scripto convenire et matrimonia celebrare inter 


butrosque; sintque filii legitimi, qui patrum aut me- 


diocritatem aut militares vel rusticas occupationes e& 
ignorantias adiuvent. 


CAPUT V. 


"Ens dà d« vw mosÀscswv TÀw ywopévow 


Quoniam utem interpellationibus quae nobis 


v: dei cvyvórrgov Ójj návrmw yvrvaixdw dxovogev — fiunt semper omnium assidue mulieres audimus in- 
vgouéveov xal mQosayyelÀovcaw, d$ vives mQosza- 10 gemiscentes et dicentes, quia quidam earum concu- 


Ouía wQarojusvo: mQó& avrü$ slra vavras &váyovgiw 
oixoi, xal «àv Ouiov àmróusvo: loyíw 4j dv svxty- 
Qíois oixow Óuócavrss, 9j uz» Ébnw. avrüs vopiuovs 
yaustás, oUtos avrüs oixsiovvrca xQóvov moÀhvv xal 
mzuiÜomowvGgiw ims, rita dmtidàv dumAnaOsiev 

abra» éniDvulas, 7, tàv saíüey xogls f) uevà vOv 
za(dmv ànoggíntova: riw oixawv, Áxgivauey wal v0UTO 
ge Oagansvsas wal into 1 yvri Oba. Üvyp- 
Jeín TgOzow wojíuow, Oti xcxa vOVTO vÓ Oy/ua Ó 
i" xal maíücv yvnoicw urréQu, unxérs stavtslos 
aüsuaw aVTQ xadsürávai TavrEv stagà Tiv TOV vO- 
pov táliv (£oOdiv «rj oixías, aAA. Éytuv. yvnaéav xal 
TOUS maid«: yrngíovs aUrq? xesgtávan xal dxsivrw 


15$ 15 dum se satiaverint earum desi 


piscentia detenti ducant in domibus suis, sacra 
tangentes eloquia aut in orationis domibus iurantes 
habituros se eas legitimas uxores, taliter eas habentes 
tempore multo et forte ens ec filios, deinde 
erio, aut extra filios 

aut cum filiis proicientes de suis domibus, iudica- 
vimus etiam hoc oportere sanare: ut si mulier 
ostendere potuerit modis legitimis, quia secundum 
€ figuram vir eam accepit domi ut uxorem legi 


ávjo var» ÉAiafev oixo. éml vi yvvaixa yvrcíav20timam haberet et filiorum legitimorum matrem, ne- 


quaquam penitus licentiam ei esse hanc de domo 
raeter ordinem legis expellere, sed habere eam 
egitimam et filios suos ei esse. Et illum quidem, 
Siquidem indotata sit, nostrae constitutionis uti bo- 


piv, eine dmgouxos £im, tw dx ij zustípas ia-25 nis, quartam substantiae viri percipiens, sive ex- 


Tábsé dmoÀavuv dyaddwv, 10 téraQrov «Te m&guov- 
cíae vov dv0póc AauBávovaay, sive éfoOein irs xai 
mQoanofáÀo vv dvÜpa* ov negugyaLou£vow ruo» 
sire Ducucip xgnoáusvos àmonéuysus vabrQv sica xai 


pellatur sive prius moriatur vir, non perscrutantibus 
nobis sive repudio utens dimittat eam sive etiam sine 
hoc: neque enim verisimile est eum mittere repudium 
qui et ipsas nuptias denegat. Sed si eam inrationa- 


TovrOv yopí;* ovÓà yàg sixs avrov méues — S0 biliter expellat de domo, hoc ipsum sit adversus 


Gerrodiov zo» ys avrov tüv yápov éEagvojuevov. 

simsQ vavtzv GÀóyae éxfHáAo. tfe oix(as, avro oVrO 
foro xarà rov dvügós aíría, xal » yvvr vOUVTOV y&- 
yovótos jemovlióv «va avrQ GreÀÀAéto wai ámait&itc 


virum iusta causatio, et mulier hoc facto repudium 
ei mittat et exigat quartam, si uxor ostensa fuerit 
extitisse, licet extra dotem convenerit iuriiurando 
credens. Quid enim agat aliud quae ad dotem non 


t0 véragrov, &i OsiyOeín yaurrz waJsgvoca, wàiv si35est idonea, quam ut semet ipsam sub omni dote 


mgowxóé xopis Cv»rAÓSe rois Ogxow micTS(Gaga, ci 
yap àv ier 4ÀÀo f mQoix0$ Ovx sUxOQoUGa 7j TO 
l éavrjv àvri nágns émidoUvvas mous; Karo Oi 
xal j yowij yvraín xnl üxovrog ToU xarQóe. 0 yàp 


ini voítQ yrnpas 18 xai srcidozo«onguevos, ép q yvr- 40 





contradat? 


l Sit autem et soboles legitima etiam invito patre. 
Qui enim &d hoc nuptias fecit et filios procreavit, 


in bellis consumptae cupiditas res est magno sludio digna et quae merito laudetur. ltague quod attinet et 
ad viles personas et ad milites armalos obscuros et agricolas licentia sit iis etiam sine scriptura conve- 
niendi el coniungendi sibi mulieres, atque liberi legitimi sint, qui parentum mediocritate vel militaribus 
Gui rusticis negoliis et inscientia. adiuventur. 

V. Quoniam autem ez aditionibus quibus semper petimur omnium quidem frequentissime mulieres 
conqueri el nuntiare audimus, esse qui af octione erga ipsas victi domum eas ducant et divinis scripturis 
tactis vel in oratoriis sacramento praestito se eas legitimas uxores esse habituros ita Ped longum tempus 
eis uiantur et liberos fortasse procreent, deinde ubi cupiditate earum satiati sint vel sine lberis vel cum liberis 
eas domibus eiciaut, etiam huic rci remedium adhibendum esse iudicavimus. | Et siquidem mulier modis 
legitimis ostendere potuerit, virum ea se condicione in domum recepisse, ut legitimam uxorem et libero- 
rum legitimorum matrem haberet, nullo iam modo illi licentia detur contra legis constitutionem eam domo 
expellendi, sed habeat eam legitimam sintque liberi ei legitimi. Atque illa siquidem indotata sit, beneficiis 
ec constitutione nostra concessis fruatur, ut quariam partem substantiae viri accipiat, sive eiecta sit sive 
eliam antea virum amiserit. Qua in re non laboramus, utrum eam repudio usus an sine eo dimiserit: 
neque enim verisimile est eum repudium illi mittere qui ipsas nuptias infitiatur. Verum si eam sine ra- 
tione domo ciecerit, hoc ipsum adversus virum causa sit, et mulier hoc facto et repudium ei mittat et quar- 
tam partem exigat, si uxor fuisse probetur, etiamsi sine dote ad eum venerit iuriurando confisa. Quid 
1 enim aliud egerit ea cui dotis copia non est nisi ut se ipsam loco omnis dotis tradal? Sit tero 
eliam suboles legitima 9el invito patre. Nam qui propterea uxorem duxit et liberos procreavit, ut mulier 





9 fuerint R | assidue VT al.] tamen assidue Ft vuly. | 
audimus 7] audiuimus A V vulg. | ingemescentes £7* 
10 eorum V! | 11 ducant om, R'; eas add. vulg. | 12 teni^- 
tes A* | 15 saciauerit eorum R' | 17 *eancire hori 
ut] leg. et? | 18 quia] quam R* [19 vir] u (ie.ubi) F 
earum V! | accepit V* T] aocipit R, om. V' || ut] aat 
| R* | 23 illam quid /A siquidem 7'a/.] illam quidem si R 
illa siquidem V | 25 substantiam V | pereipientem vulg. | 
26 vir] u (i. e. ubi) V! | 27 dimittat T? vvulg.] dimittet 
RT! dimittens (del. V?) dimittatur V | 29 qui] quia V] 
31 causatio] ceeactio V! exactio V? | 33 iurisiurando 
R* iusiurandum 7" | 35 ipsum R! | sub] pro vuls. [ 
omni] dl (i. e. dei) A || 36 contraxit V | 39 fecerit et $lios 
procreauerit R*7' 


6 jTr t4] aut mediocritatem (i. e. 7j uevgiótz vi) €. | 
1 Fia veram M | 9 "5] à M om.e (cf. adnot.) | 
11sg. slra vavtng et wal om. || 15 leg. sraidomocovv- | 
va41 | 18. xai eizeg] ut si c | 25 3iaváfems] Nov. LIII | 
c.6 || 29 * àzozéuvo: M dimittet v. /. € [ 30 racrg om. s | 
33 aíría] iusta causatio g 





1 *eoneupiscentiae libri | studiose RVT' | 2 sicut 
RV | et add. vulg. | 3 et non scripto] ex non soripto 
R^ et ex non seripto vulg. | 5 sintque] sint R'T* | 
legitimi] matrimonii R'| qui] quia R aut om. vulg. 
mediocrem Zt | 6 vel] aut 7' | operationes T' | 8 rubr. Qui 
sunt legittimi filii uel naturales uel neutrum eorum i.e. 
(i. e. om. R) ex dampnata copulatione RT'in marg. (ez IuL.)] | 





FILII EFFICIUNTUR LEGITIMI 


síov avtQ maíüow v9)» iwa ysvéícÓa. urnréa, 
ovx ay yévoszo, Bvvavós tovs dx rv roiwvrow TsyO£v- 
Tas yáínov avos aie vodulav ixBalsiv, ovUé «iwas 
vOT4pov (GO; yauOVS META T9 TEÁSVIT. TILG yajsTy 
is desoddeie CvvaÀlirrow ovS d duce Bov- 

Oa. và» yauow puóvovs slvas ywra(ove, àAÀA ui) 
xal vov$ KumpooOsv, cvbevrOuinsav yàg dw xai ovra 
tois Üavréous, xal foras zavvow Onoíos xatno, uag- 
Tvgos óvrOS T&v yducov voie uiv mporéois Duov roi 
di Óevrégose TOV vópov. 
&cpalaíag xaiaOo àv yáuove Gvufallovram wai ot 
scies, sí udv dx xowitov npoéAOoiuv yovénv, Koy- 
Td. yvigi. xal vw dmi volé ywncíow xéuuivorw asto- 
laícovss vópon- 


877 


Nov. LXXIV 5. 6 


ut mulier legitimorum ei filiorum fieret mater, non 
potest ex tali natos germine rursus ut naturales 
abicere, neque quasdam postea forte nuptias post 
mortem uxoris aut repudium contrahens eos qui ex 


5illis nascuntur nuptiis velle [habere] solos esse legi- 


timos, nisi eis etiam illi priores fuerint copulati, 
quorum similiter pater est, teste existente nuptiarum 
priorum quidem deo, secundarum autem lege. Eadem 
nobis lex pro cautela sit nuptias contrahentium, et 


Ovros 9uiv Ó wóuos vmdg 10i filii repr ex talibus processerint nuptiis, erunt 


sui et legibus quae sunt de suis positae fruentur; 


CAPUT VI. 


ai Qà stagà ravra yévorto, uj) nívros dx xaradsbu- 15 


xaguévme mgosADoww Gvvagsíag, Kaovras vóOoi wai 
TÜv mag' fdv quAoriurDévtcv «ois vod sirva dx 
BuaOQens aire dE ad.a D irov vrvbovras rovs yàg mà 
TÀ» xaPanab sag! judw uspiGmuévay T5 dÓà 


si quid autem praeter haec fiat, non tamen ex 
conscripta procedant copulatione, erunt naturales et 
quae a nobis ita sunt naturalibus sive ex testa- 
mento sive ab intestato potientur. Eos enim qui 
semel ex odibilibus nobis et propterea prohibitis 


Tovro xexc)Àvuévoww yapom mQoióvras ovdà wóOove20 nuptiis procedunt, neque naturales vocandi neque 


xigréov oídi urradotéov avrow ovlrgiás galavOQo- 
mías &ÀÀ' Égva xai voVrO vipekQía xav maréQam TÓ 
ywogxsv os ov) Órwovv oi T$ üuagravovone dxa- 
ía$ aUtaw Kfovss nails. 

Quar Oipamtíav xai v7s gUOsow dvamAn]gmciw 
Óià voiÀs xo? vóuev dioquGaOfvia rj ci bautQoyy ga- 
wtQà mücs mowjsiro mgoyQauudraw viDauévov, i 
€» amagiv ó vóuos lara. Gagijs, yavcógxovas xa" Ov 


participanda eis ulla clementia est, sed sit suppli- 
cium etiam hoc patrum ut agnoscant, qui& neque 
qu peccatricis concupiscentiae eorum habe- 
un 


$v ] 
S GEm lloyos) Tà nagaatávra voivvv jpIv xai sis 25. (Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et ad 


hominum med et naturae plenitudinem per hanc 
legem statuta sunt, tus celsitudo manifesta faciat 
universis programmatibus positis, per quae omnibus 
lex erit aperta, cognoscentibus secundum quem circa 


ap) dw oivraGe skOASUGOvTO4 TQÓmoOv, xai T5» 30talia conversentur modum, et nostram consideranti- 


spetépav dvvooUci mQóvowav OT. náGré dgyoMae évé- 
gas y» avt agáAnay ngotiDauav, 
Dat. (prid.) non. lun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 


bus providentiam, quia omni occupationi alteri eorum 
utilitatem praeponimus. 
Dat. prid. non. (Iun.) Constantinopoli imp. dn. 


Aug. ann. XIl. lohanne v. c. cons. ind. L «ov S434 lustiniani pp. Aug. anno XII. Iohanne v. c. cons 
Kcovi. [a. 538] 


legitimorum sibi liberorum fiat mater, fieri non poterit ut eos qui ex eiusmodi nuptiis nati sunt, rursus in 
naturalium condicionem deirudat, neque si quas forte postea nuptias post mortem uxoris aut repudium 
contrahat, eos solos qui ex illis nupliis sint legittmos esse velit neque vero eos quoque qui antea nali sunt. 
Coniungentur enim hi quoque cum secundis, eritque omnium similiter pater, cum prioribus quidem nuptiis 
lestis sit. deus, secundis autem lez. — Haec nobis lez. pro securitate eorum qui nuptias contrahunt posita 
i: atque liberi, si quidem ex eiusmodi parentibus progeniti sint, erunt legitimi et fruentur legibus quae 
de legitimis latae sunt ; : 

Vl. sin contra ea factum sit, modo non ex damnata copulatione provenerint, erunt naturales at- 
que iis quae a nobis naturalibus praebita sunt sive ex testamento sive intestato potientur. Nam qui 
€ nupliis nobis plane invisis et propterea prohibitis nascuntur, ne naturales qui sunt vocandi ne- 
que ullius liberalitatis participes faciendi; verum sit hoc quogue supplicium parentum, ut sciant liberos 
ex improba ipsorum cupiditate natos nihil quicquam esse habituros. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et ad. hominum salutem ac naturae. supplementum d 
hanc legem definita sunt, tua sublimitas manifesta omnibus faciat edictis propositis, per quae lex omnibus 
erit dilucida, unde cognoscant quemadmodum sibi in ei i rebus vivendum sit nostramque providentiam 


intellegant, quod omni alii negotio ipsorum utilitatem praeponimus. 





6 àAÀà a5 — 8 ópoís marg] nisi eis etiam illi 
priores fuerint eopulati, quorum similiter pater est g 
10 Ovros] Eadem g || 12 yovéc»] nuptiis (i. e. yágov) € 


135g. vov — vóuow] his legibus c | 15 «i 2i] si qui 
aulem e | 33 subscr. om. Jui. | prid. non. (Iun.) e, ngóa' 
vov. "ovvio Ath.] non. Iun. M vi iovviq Theod. | 


CP. dn. imp. lustiniani (corr. Iustiniano) pp. aug. ann. 
XIL M (cf. c), BaaiAsías "lovaziviavoU xó «B' Ath. Frei 
4B 5s Bacileias Theod. | 34 Iohanno uo. cons. ind. a. 
T0 Do Frovs (i. e. anni 849 aerae Syriacae Seleucidarum, 
quae inc. ab a. 312/311 a. Chr. n.) M. $rataías "Imávvov 
ivdurríovos varágrns (errore ez nota à' pro a' scripta) 
Ath. vxarsíq "Ioavvov Theod. Iohanne (Bilisiario v. .) 
uc. eonsule & 


1 ut] et R'V3| fent R | 3 postea uero forte Rt | 
$ illus V | habere Vvulg., habebit RT, om. cod. Ham- 
bu gensis | 8 quidem priorum A* quidem om. V | deo] 


de eo V | 9 lex] lege AED si) sci R | 11 legieoo V* 
fruebuntur R T | 15 aut. A! [ praeter vulg.] post libri 
16 eonseripta VT' vulg.) seripta R^ proscripta Heraldus 
rer. quotid. I 3; leg. contempta? | procedant Heraldus) 
procedat libri | 17 naturalibus] de naturalibus V? | 18sive 
ab intestato om. R | 19 odilibus V* | 20 *uocari libri | 
21 eus R! | est clementia R | 22 etiam] et R | 23 

trices A! T! | 25 placuerunt igitur & | 27 sunt om. V' 
28 programatieis A | 30 couersentur V | morum A' 
nostra A || considerantibus vu/g.] considerauimus VT con- 
sideramus R EE providentiam] per prouidentiam (pro- 
uidentia R*) R | 32 praeponimus V? vulg.] proponimus 
RV'T | 33 subscr. praestant V Bamb. 1 Ambracensis | 
nonos VAmór. | lun. add. vuig. | Const.pol. V Con- 
stantinopolim Bam. 7 Ambr. | doà. V dominus Bamb. 7 
Ambr. | 34 Iust. VAmbr. Iustinianus Bamb. Zl XII Ambr. 
duodecimo Bamb. 7) XIIII V | Iohanne uc. (uic. Hamb. I^ 
cons Bamb.I Ambr.) Bilisiario uic. conal V 


Nov. LXXV 


318 


DE APPELLATIONIBUS BICILIAE 





LXXV. 


Auth. LXIIL 


(DE APPELLATIONIBUS SICILIAE.) 


ldem Aug. Triboniano quaestori sacri palatii. 


Tus cognoscit sublimitas utpote operi quaestorio praeposita et nostri consilii particeps constituta, 


quod Siciliae provinciae secundum instar antiquitatis praetorem 


raefecimus, eius ut gubernatione omnia 


Les peragantur et militares expensae procurentur. Nam publicas eiusdem insulae functiones sub iuris- 
ictione viri excellentissimi comitis sacri patrimonii per ltaliam esse antiqua consuetudo tradidit, cuius 
1 auctoritate tam exactio quam illatio earum procederet. Sed quia lites in tanta provincia moveri necesse est, 


volumus ut, si quando ap. 


llatum fuerit & praetore vel & duce vel ab aliquo iudice eiusdem insulae, appel- 


lationes omnes &d tuum fastigium tuamque sedem remittantur, et ipse merita earum more consultationis 
discutias et ad nostram referas scientiam, quatenus tua nobis coguita dispositione ex nostra auctoritate lis 
dirimatur, neque ad anteriorem Romam neque ad alium iudicem huius regiae civitatis eatur, sed ipse vice 


2 sacri cognito: 


audias et litem dirimas. Et non solum haec tuam iurisdictionem respicere decernimus, 


sed etiam si quid aliud civile ordinatur quod confirmatione indigeat, id est pro defensoribus vel patribus 


civitatum decretum, [nam] id quoque &d tu&m sedem remitti, ut 


roboretur: quia semper Sicilia 
civiles, cum aliquam habuerint 


r tuam sententiam nostramque auctoritatem 


uasi peculiare aliquid commodum imperatoribus accessit, et oportet res 
ubitationem, nostri quaestoris iudicio dirimi, 


uod accipere & tua subli- 


mitate censemus, quam nos proveximus, quam legitimo operi praeposuimus, cuius opere atque industria 
omnis legum ambiguitas, omnis latitudo in praesentem concordiam et pulchram brevitatem pervenit. 

Quae igitur per hanc divinam legem nostra decrevit aeternitas, tua sublimitas sciens praeceptionibus 
suis admoneat Sicilienses iudices, quatenus sciant, cui debeant causas appellatione suspensas referre, ut 
€" tuorumque successorum suggestioues omnia nobis manifestentur et videamur per semetipsos eas- 

causas peragere. Esse enim non indignum putavimus, (ut) Siciliam nostrum quodammodo peculium 


constitutum nostrorum p 
(Dat. ««« Dec. CP. imp. 


ceps consiliorum quaestor sub iurisdictione sua suscipiat. 
dn. Iustiniani pp. Aug. anno XI. p. c. Belisarii vc. anno IL) 


[a. 531] 


Nov. LX X V — Authent. LXILI Latine tantum. scripta servatur in V. — In corpore novellarum bis posita fuit: 


n. LXXV De appellationibus Sieiliae eademque n. C/V De praetore 8ioiliae. 


Er utroque loco receperunt epito- 


matores: Theodorus m. 75 llegi (rà add. M) éxxÀrpra 2uxsÀiag (inde M vsagà os' et B 9,2,5) et n. 104. IIegi 
Tov praetoros Sieilias (inde L vaapà gd'), Athanasius 7, 5. IIegi ta»v éxxArrcw Jaxshiaé (secundum indicem, nam 
in codice Ath. haec summa omissa esi) et 4, 21. IIegi vov mpaítwpos Zualiae; lulianus const. LXVIII (De appel- 


lationibus in Sicilia porreotis) et const. XCV7/I (De offleio quacstoris). 


Summam nov. CIV, Theodori opinor, ez- 


titisse B. 6, 13 indicat B* A 66, 50 p. 112 Zach. "IIeyl vo mguiaxgoz ZX«xeMag áváyy. f. €. té. «y ': quo referen- 
dum videtur schol. M de nov. CIV: QU'.. frjt& tavrrv sis 10 xata Groiyeior. 


2 De appellationibus Siciliae] rubr. om. V, De prae- 
tore Siciliae vu/g. (vid. supra) [ 3 Idem aug. tribuniano 
quaestori sacri palatii V] 'O avro; BaciAevs tq) avtg) 
(1. e. secundum ea quae praecedunt "Imvyr, énágyq maa- 
vaopíov) Ath. 4, 21 (2 nov. CIV) errore non insolito 
(cf. inser. nov. XLII), idem verba initialia adscripsit 
ad Tribonianum referenda Tua cognoscit sublimitas. ANe- 
que enim probabiliter ex ista inscriptione Zachariae suspi- 
catur eandem constitutionem et ad Tribonianum et verbis 
acilicet passin mutatis ad lohannem datam esse inde- 
que factum ut in collectione novellarum bis prd 
4 cognoscit V AtÀ.] yvosss (i. e. oognosoet?) cit. Theod. 
104 | 6 publicas Beck] publice V | 7 patronomii V 
8 quia lites Biener Gesch. d. Nov. p. 498] qualitates V 
10 carum P.ck] eorum V | consultationis Biener] con- 
sulatione V | 11 referans V? | quatinus V (id. 21) jJ 12 dri- 





matur neque neque ad (sic) V | 13 audias Biener] audiat 
V : ed non V || 14 set etiam etsi V | aliud Beck] aliquid 
V [ordinatur Biener] ornatur V | 15 nam del. Biener | 
16 sccilia V^ | aliquod Heck | 17 quod Biener] quam 
V | 18 quam Biener] qua V [| 19 latitudo Biener] alti- 
tudo V | 21 referre Biener] praeferre V. proferre Beck 
perferre Zachariae | 22 videamur Biener] uideamus V] 
semetipsos V] nosmet ipsos Diener, vulg. |. 23 ut suppl 
Biener || sociliam V? | 25 subscr. om. V, suppeditat Ath. 
éygagr BaciÀsías "lovatuiavoU v0 ia^ pu. dexsufpiqe 
psrà qvhv Unatríav Balcapíov tà B'; Theod. n. 104 
dLepowron uni ÜexeuBgip perà Oxartlaw Belaa- 
gíov, n. 5 idem éEsganidn unvi lovrip KÉra iB' vr 
Bacidsías ozxarsiq "laávyov male repetita ex prioribus 
ul. om, subscr.) 


» 


25 


HAEC CONSTITUTIO INTERPRETATUR 


os 
H AIATAZISZ EPMHNEYEI 
THN IIPOTEPAN AIATAZIN 
THN IIEPI T9N EIZIONT9N 


319 


Nov. LXXVI] pr. 


LXXVI. Auth. LXXVII. Coll. Vf tit. 4 


KR HAEC CONSTITUTIO INTER- 


PRETATUR PRIOREM CONSTI- 
TUTIONEM DE HIS QUI INGRE- 


EIZ TA MONAZTHPIA KAI TAS $DIUNTUR IN MONASTERIUM ET 


OYZIAZ AYT9N KAOGIEPOYN- 
T9N, EK IIOIOY XPONOY AEI 
AYTHN KPATEIN. 

'0 aviós BaaiÀeve "aivyn TQ dvÜoForárq éxáoyo ràv 
lego» mgairapiov ró B v í 
vagíq) xal zarQuxiq. 

. Mlgooíusov.) Ilgàyua vowvtov &is ruas dgíxero, 
9ne9 oióusDa zonas rr stgosrxovars ázolavaas nag 
pov égunvsías s üpa xai BorOwíae. &yvoyutv yág, 


zàÓ vxárow (onátq ógbw 10 


DE SUBSTANTIIS EORUM, ET EX 
QUO TEMPORE OPORTEAT 
EAM VALERE RK 


Idem Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio.) Causa talis ad nos pervenit, quam 
aestimamus oportere competenti uti a nobis inter- 
pretatione simul et adiutorio. Cognovimus etenim, 


o yvy Tu Éjovca naida dx yaucw avr] ysvóusvov l5 quia mulier quaedam habens filium sibi ex nuptiis 


vouíuo» ZfovigOn zcgíca. uév éavrzw 7$ xoi 
ravtye Diaítns, dv dé viva yvraixdv. dawrvngip. xava- 
ptüvai, zoAÀa dj, sis vàs éxei avvrypévas svAafsará- 
va; yvvaixas ayad'à stOiugauévg. xai dntidinsg 0 176 


legitimis procreatum voluit quidem segregare 8e & 
communi ista conversatione et in quodam mulierum 
monasterio commanere, plurima bona faciens in mu- 
lieribus reverentissimis ibidem congregatis; et quo- 


Sustipas svcageías BovAsvas vónos ovs sis &Gxmry- 20niam nostrae pietatis lex vult eos qui se monasteriis 


Qu» éavroUe xadispoivras 7) dvÜgus 7) yvvaixag 5190 
Ts ei$ uovaa tr guov tísódov JiariDivas T& oixsia xad , 
v BoíAorras rgózOr, uij ÜóvagOa, dà uerà viv sis- 

ov Th» ais TO aGxrtZguor Kt sgártsiv à tegi TOV 


dedicant seu viros seu mulieres, antequam ingre- 
diantur in monasterium, eo quo voluerint modo quae 
sua Sunt disponere, nec posse postquam ingrediun- 
tur in monasterium ulterius agere quicquam de pro- 


oixtio)y ola xvglovs oUxérs rvygavovtas tà ngayuá-25 priis, utpote domini rerum non existentes ulterius 


vov, Uut v) vouoO'erigas Zuà$, tovs toiOUTOVS dy Opa 
T& xai yvvaixué uera TOU Gü)uatrOs; xal TUS Wvim 
avij tj sisódg Tjj xata rÓ uovagrzQuov xadiigovv 
daviove xal ra6 éavtd»v nsguovG(as «ee» év tq uova- 


(eo quod sanciverimus nos huiusmodi viros et mu- 
lieres cum corpore et anima ipso ingressu ad mona- 
sterium dedicare se suasque substantias, et siquidem 
discesserint, manere etiam sic eorum substantias in 


erro, Ouóvs xÜpuos roÓrcw Oíxét, xaÓDscraci, xal3Ü monasterium, eo quod domini harum ulterius non 


dvisüDav Qaduiva: ui ztote, xaíto TZ$ ruertgas Dia- 
Táfawe 201A petaysvsa téQag OUOTS TA sis Ty aípij- 
utvov svayi) olxov avt sísódov, Tide aztoCTEQ/jOaisV 
avít5v TOV TOU oixi(ov ztgorongacDas maidóe, xonvaé 


existunt), hinc &utem metuere ne forte, quamvis 
nostra constitutio multo posterior sit quam quod in 
praedictam venerabilem domum ingressa est, aliqui 
prohibeant eam suo prospicere filio, et oportere 


Nov. L.X X VI (Authent. LX XVII — Coll. VI tit. 4: 9loss.) Graece extat in M (om. L praeter rubr. et inscr). — 
Epit. Theod. 16, Athan. 1, 16 (inde Coll. const. eccl. 111, 1, 16). Julian, const. LXX. 


LXXVI. 


HAEC CONSTITUTIO INTERPRETATUR PRIOREM CONSTITUTIO- 
NEM DE IIS QUI MONASTERIA INGREDIUNTUR ET BONA SUA 
CONSECRANT, EX QUO TEMPORE EAM VALERE OPORTEAT. 


ddem Augustus Johanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, exconsuli (consuli ordinario) 
et patricio. 


Praefatio. Causa eiusmodi ad nos delata est, quam existimamus convenienti. interpretatione 
simul et adiumento a nobis impertiendam esse.  Cognovimus enim mulierem quandam, quae filium ez legi- 
limis sibi nuptiis natum haberet, segregare sese a communi isla consuetudine hominum et in asceterio 
qum mulierum manere constituisse, multis in mulieres religiosissimas ibi congregatas beneficiis collatis. 

t cum lex pietatis nostrae velit eos qui asceterio se ipsos sacraturi sint sive viros sive mulieres ante 
ingressum in monasterium de rebus suis eo quo velint modo disponere, nec vero post ingressum in asce- 
lerium iam quidquam posse de suis rebus statuere, quippe qui non amplius domíni sint rerum, quoniam 
nos lege sanzimus eiusmodi viros et mulieres cum corpore et anima ipso in monasterium ingressu con- 
secrare se ipsos et sua bona (, et siquidem discedant, utique manere eorum bona) in monasterio, cum do- 
mini eorum non amplius sint, atque inde, licet constitutio nostra multo posterior sit mulieris ilius ingressu 
in sacram illam. domum, tamen veremur ne qui forte eam potestate privent proprio filio prospiciendi : 


1 Const. [y O3. (i. e. onux err. ez OZ) LXXVII V | 
3 constitutione V | 5 in om. Z' vulg. || 1 oportet A [ 8 eam 
om. V|| 12 Causa] Nà V' | quam] tamquam V | 13 exsti- 
mauimus A existimauimus vulg. | 14 auditorio £ | 16 se- 
gregatum AR? || 20 monasteriis R VT] in monasteriis 7! | 
21 dedicant £?* (om. R* in spat. vac.) T] dedcrunt V de- 
derint vu/g. | ingrediatur A! ingrediuntur 7'! | 22 uo- 


2 rubr. 'H Diásabue — 5 và uovadtrgua xal và éE7s 
Ath. Ilsgi uovaydàw Theod.; be constitutione impera- 
toris quae loquitur de substantiis monachorum vel asce- 
triarum. ful. (cf. e) | 6 avràv vulg. | 9 &xágyg AuU.] 
$aágyo ML | 10 vz&rq ógdivapiq add. Zachariae || 
20 vóuos] nov. V c. 5 | tie àaxntrpiov] monasteriis e il 
22 JiaxiD vai] DiatiDévas xaduegovrras 5j ádgas 79 


yvraixa; M* | 29 Aiatum significavi ex & supplendum: 
propter homoeoteleuton post và éavrdw  msguovdíag 
interciderunt verba xal sina avaycograciev, uévtav xal 
ovrog rà; avrdw nsgiovaíae (cf. nov. V c. 4) || 30 xai 
dvisíOsv| hinc autem c. xai abundare censet ariae 
mon recte 


luerit R uoluerunt T'| 23 sunt sua V | 24 in om. R 
vulg. | 26 statuerimus T'| nos om. R | 27 ipso om. R' | 
28 dicare VT | 29 decesserint R [ sio etiam V | in 
monasterio Beck | 32 quod del. Beck | 34 *prohibent 
libri, prohiberent vulg. 


48* 


Nov. LXXVI 1 


v8 (Üia) «Ó aignuévovy Oéog vaverv épunvevÓTwas xai 
vópq rZuerégq yevíaOas gagés, ax ovóiv Blántrras 
5j avi 5 ó nais mnsQi rjv avis Qiadoynv dx vis sion- 
névrs Qiaxátson* 


380 


HAEC CONSTITUTIO INTERPRETATUR 


propter praedictum metum hoc interpretari et lege 
nostra fleri manifesta, quia nihil laesa sit aut ipsa 
aut filius circa eius successionem ex memorata con- 
stitutione. 


CAPUT I. 
Duà rovro OroniíLousv, si vi& novagTyQirov qixnoev 5 — Propterea sancimus, si quis monasterium habita- 


dvpg 5 yvry 790 vs orOelane Qudw dctá$sos 7j xai 
pixos vvv oixsi, xai uidiora zraido vrtóvra, urde- 
níav Éyuv avayxnv wiv v?»v avtov migivcíav eis- 
dyniw sis tÓ novaatroir, Ala vq» aidi 7j vois zal 


mapanéumtv sire r0 müw sivs xal pápos TT oixsias 10 


neguovoias, 7 xai ov BoíAovras vQózov và oixsia dia- 
TiPévas ngdyuara^ ola vOv mgotegov dxsivov wóuov 
értgq. zuov Tavrp O&arábe OisgunvsvOrraw. oUs 


vit vir aut mulier ante praedictam nostram consti- 
tutionem aut hactenus habitat, et maxime filiis exi- 
stentibus, nullam habere necessitatem nunc eorum 
substantiam (introducere) in monasterium, sed filio 
aut filiae transmittere aut totam aut etiam partem 
suae substantiae aut etiam quo voluerit modo res 
suas disponere: utpote primam illam alia 
nostra hac constitutione interpretante. Eos enim 


yap «x«E mó vov signuévov ÉuzgogOsv rudw vóuov — qui semel ante memoratam dudum nostram legem 
Hovactjpsz xarouxpGayrag o00iv d» ó purrà ravra 15 monasteria inhabitaverunt in nullo postea posita lex 


TsÜsis vouos AvzrGnev 7) aprÀorró v« vov ÉurtgogOsv 
avro; si$ düsiav DsÜouévcw: oidà vov ztoórepov zue- 
T£gov vónov ztavrslos duzodov iarauévov, Qióri ov0à 
Tüy» éyyogovvraw égii Tovro ysvécÜu. dyprwv yàg 





contristatura est aut ablatura est eorum quid quae 

ius eis ut liceat data sunt; neque prius nostra 
ege impedimentum penitus faciente, eo quod neque 
possibile sit hoc fieri. Et oportuisset prius dispo- 


ngórepor QiavaEag Jas, xai ovre siceADviv sis 10 uo- 20nere et ita ingredi in monasterium; si vero nulla 


vagtroiov* si Óà ovüsvós vóTs vOwUTOV vópOV xtiué- 
vov sis 10 uovactruov &icijAde, sas áv yévorro Qvya- 
TÓ» àávagtg«grrvas Tv tábuw YOU wOuOv, xal àxart?»- 
d«& TOU mpoTeQov sissADóvrag dv TQ povaernoiq 
éxaiva 7t0ujGci, Gy*SQ 7tQóTsQow d Üusva mapà 
Oaías rudv Vatsgov. éxawviaOr, Qarákems; aAA! Éxa- 
GTOv ngowjxs xarà vove éavioU waigovs éxü/Faa as, 
xai tà uiv ustà TOV wOuOv OUvrO Dyrsiw yivegOa, cx 
ó vóuos Bovisras, sí Od Ti vtQÓ TOU wópOV mtaQrxo 

O*cs, rovro uj dpaxiveiv urdà dvspsvyvav, d 
À oj mporsQov wavalipzavemv Gyjuaros. "Oda voi- 
wvv O vóuos émi éourviiq xonavy; xsiaD'a tijg mporé- 
eas fjjudw éxsivre Diaxá£soe, alcva avr dv vois uev" 
avt agóroi dg' ov ysyovev yoga» Éysiv xal crois 
ust! aviQv dzorarrOuévow dvó ] 
GcOai xal éavrg 5v ébovaiav dn' éxsivois gvAavtéro 
urdév tdv ngó avtrs zoAvngayuovovca, adaíag ovans 


T7? 25 constitutionem sunt innovata? 


tunc tali lege posita in monasterium ingressa est, 
quomodo fieri potuerit converti ordinem legis et exi- 
ere eos qui prius ingressi sunt in monasterium illa 
acere quae prius ignorata postea [sd sacram nostram 
ed unumquemque 
competit secundum sua tempora expectare, et ea 
quidem quae post legem sunt ita quaerere fieri sicut 
lex vult, si quid autem ante legem subsecutum 
hoc non commovere neque perscrutari, sed in priori 


* 4130 figura relinquere. 


1 Haec igitur lex pro interpretatione utili posita 
Bit prioris nostrae illius constitutionis, ut i in 

sterioribus temporibus ex quo facta est locum 
abest et his qui postea convertentur viris &c mu- 


gücuv m yvvaibi wdi- 35 lieribus à ep sit, sibique potestatem in illis custo- 
n 


diat, horum quae ante eam fuerunt perscru- 
tando, cum licentia sit prioribus viris ac mulieribus 


tois ÉungogOs» dvdpgáciw 7) yvvaibi xarowGaciw 7) 


porro (propter) eum quem diximus metum constitutionem illam interpretatione instrui et lege nostra mani- 
festum jt oportet nullo aut mulierem ipsam aut filium circa successionem eius damno ex dicta con- 
stitutione affici: 

L propterea sancimus, si quis in monasterio habitaverit sive vir sive mulier ante dictam nostram 
constitutionem vel etiam usque adhuc habitet, praesertim si liberi superstites sint, ut nuilla iis nunc neces- 
sitas sit bona sua in monasterium inferendi, sed ad filium filiosve vel omnia vel partem propriorum 
bonorum transmittant, vel etiam quo velint modo de É he plc rebus disponant: quandoquidem priorem illam 
legem ipsi hac altera constitutione in etamur. Nam qui semel ante supra diclam legem nostram mona- 
steria intraverunt, eos nulla molestia lex postea lata afficiet neque quidquam auferet eorum quorum iís antea 
copia erat facta: cum prior lex nostra nullo impedimento sit, quoniam id ut fiat ne admitti qui- 
dem potest. Oportuit enim prius disponere, et ita monasterium ingredi: quodsi nulladum eiusmodi pe 
lata monasterium ingressus est, qui fieri poterit ut ordo legis invertatur atque ab. iis qui antea. ingressi 
sunt exigatur, ut in monasterio illa faciant, quae prius ignorata per divinam nostram constitutionem postea 
innovata sunt? Verum secundum sua quodque tempora accipere decet, MM quae post legem fiunt, ita 
facienda curare ut lex: vult, si quid vero ante legem contigit, id neque sollicitare neque perscrutari, sed 
1 in priore statu relinquere. — Haec igitur lex ad opportunam interpretationem prioris illius constitu- 
tionis nostrae lata sit, ut ea temporibus quae eam sequantur ex quo facta est locum habeat, iisque qui 
post cam rebus humanis renuntient viris mulieribusve lata sit; atque in illos sibi potestatem servet neve 
quicquam eorum quae anie eam fuerunt exagitet, ut liceat iis qui antea monasteria habitaverunt vel etiam 


1 à ex € add. Osenbrüggen | *vavtrv (cf. rubr. et 
v.1259.)) avvy M hoo c, ravra vel rovro Osenbrüggen | 
6 f xai] xai om. | 8 avrGw vulg. | 9 5j rois mauci] 
sut filiae c | 13 érágas uà» ravrngs Oiaráfecs Dueg- 
urvevovore Zachariae (er €), qua correctione non opus || 
27 éavràv M, corr. Scrimger 





1 haec vulg. | 2 aut ipsa aut ipse filius aut filius V! 
3 ex] et ex VZ'! | constitutione] eius oonstitutione R 
6 vir] ubi V'| eonstitutionem nostram T7, nostram om. 
R | Snecessitatem ect] sitatem — 11 res suas ser, R* 
in ras. 2 versuum | 9 introducere addidi, cf. nov. V c. $ 
(inducere add. Spangenberg) | 10 etiam om. R(*) | sue 
partem A(*) | 11 etiam om. 7! | 13 hac] e« V' | enim 
om. R! | 14 memoratam] memoratam constitutionem R' | 


legem nostram T'[ 15 postea] posita A'| posita lex ect] 
ta lex — 17 nostrae legis suppl. V? in spat. vac. 14 ver- 
sus | 16 est aut om. V(*) | ablata R' | est om. V(?) 
vulg. | *quid quae] queque 7"! que vel quae R(*) V(*) T* 
vulg.| que prius — 19 prius scr. R* in ras. (vel spat.) 2 
versuum | 17 neo V(*) | neque priore Beck | nostra lege 
Beck] nostre legis V nostrae legi R (?) vulg. legi nostrae T' 
19 sit possibile R(*) | heo T, om. R(*) | *Et] ut libri (ut- 
pote Beck) | potuisset R(*) T* | 20 in om. T' | Si uero — 
23 ingressi sunt scr. V? in spat. 2| versuum | nulla nune 
T" tunc nulla V(*) | 22 potuerit R vulg.] poterit V(?*) 
potuit T* oportuit 7" | 25 sunt V? in ras. |. 27 quae 
quidem 7 | 31 pro] per A! | 32 prioris] e« R* [ illa] 
in illa R' | 34 bis] is V| propterea R t eam T* 

conuertuntur V | 35 sibique] sibi V [| 36 horum om. V 

ante eam V] antea. RT' vulg. 


UT NON LUXURIETUR 


xal) u£yos viv oixoUci uovacT5joix, xal uáAura sai- 
wv Vnóvrov, và lavtüv ngáyuacva 0v Boviovrai 9ia- 
TiOZvas Tgómov. 

'"Eniloyos) 'H xoívvv dj Onspoy) và maQa- 
erávra naiw xai dik voUUs voV Osíov Ónlovusva vó- 
pov xarà 10 aóvnOss Uià npoygauparaov oixs(orv &xads 
rue gavsgà antvcdáro. Dat. id. Oct. (CP.) imp. 
n] | aunE pP. Aug. ann. XII. Iohanne v. c. cons. 
in 


02 
H AIATAZIS 


381 


1u 


Nov. LXXVII pr. 


qui habitaverunt &ut etiam hactenus habitant mona 
steria, et maxime filis existentibus, suas res quo 
volunt disponere modo. 
(Epilogus. Tua igitur eminentia quae placue- 
$runt nobis et per hanc sacram declarata sunt legem 
sollemniter per programmata sua omnibus facere 
manifesta festinet. Dat. v. idus Octobres CP. imp. 
dn. lustiniani pp. Aug. anno XII. Iohanne viro cla- 


[a. 538] rissimo consule. 


LXXVIL Auth. LXXVIII. Coll. VI tit. 5 
R UT NON LUXURIETUR 


ITEPI TOY TOY OMNYONTAZ CONTRA NATURAM NEQUE IU- 
KATA TOY OEOY TIM9PEISOAI RETUR PER CAPILLOS AUT ALI- 
KAI TOYZ BAAZ9$HMOYNTAX. QUID HUIUSMODI NEQUE BLAS- 
15 PHEMETUR IN DEUM K 
Idem Aug. Constantinopolitanis. 


(Hegooépiow.) llàcw ávÓgoyow vois s goovoic: (Praefatio. Omnibus hominibus qui recte sa- 
ngódnAov salvas vopitousv, 0v« nca Zuiv éd: 0xovdz; — piunt manifestum esse putamus, quia omne nobis est 
xai vy TO TOUS suüGTevOévrae uiv zapd vo) de- studium et oratio, ut crediti nobis & domino deo 
enórov Orov xalüs fiov xal v/v avro evosiv ei-20 bene vivant et eius inveniant placationem, quoniam 
mivnav, éxti) xai x rov D«oU galavOguía o «7v — ct dei misericordia non perditionem sed conversio- 
amohuav GÀka Tz» émiGTQogrv xnl cv Gorrolav nem et salutem vult, et delinquentes qui corrigun- 
Bovlsras, xai vov$ zmraicavtag xal QiogÜovuévovs )é- — tur suscipit deus. Propter quod omnes invitamus 
xeras 0 uos. DiÓ mdwras zwQorQéízousv vüv ToU Ósov — dei timorem in sensibus accipere et invocare eius 
yóSov xarà vov» Aaufávüv xai rjv avrov svu£é-25 placationem, et novimus quia omnes qui deum dili- 
vuav £ixadsigÜcs, xai iGuey. Uti ávres 0i vóv Üeov — gunt et eius misericordiam sustinent hoc faciunt. 
Gyamüwres wal vÓv avrov n&piuévovres TOUTO 

fOoipvgiv. 


Nov. LX X VII (Authent, LX X VILI » Coll. VI tit.5: gloss.) Graece extat in. ML, praeterea in cod. Monacensi 
gr.380 saec. X111 — XIV f. 363(C) corpori collectionum constitutionum ecclesiasticarum inserta. — Epit. Theod. 11, 
Athan. 12,3. — Iulian. const. L.X XI. 





wsque adhuc habitant viris mulieribusve, praesertim si liberi supersint, de rebus suis eo quo velint 
modo disponere. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 
wore solito per edicta propria omnibus manifesta facere studeat. 


LXXFII. 


CONSTITUTIO DE AFFICIENDIS SUPPLICIO IIS QUI PER DEUM 
IURANT QUIQUE BLASPHEMANT. 


Praefatio. Omnibus hominibus [e sapiunt manifestum esse arbitramur omnia nos et studia et 
vota in eo collocare ut ii (e nobis crediti sunt a domino deo recte vivant et eius clementiae participes 
fiant, quoniam dei quoque benignitas non interitum. sed conversionem ei salutem vult, eosque qui pecca- 
Teruni e( in viam redeunt suscipit deus. Propterea omnes hortamur wl dei timorem in animo habeant 
4 clementiam eius implorent, ac scimus omnes qui deum diligunt et misericordiam eius expectant 
id facere. 





1 xal addidi ex e (cf. p. 380, 6) om. M || 7 subscr. om. | gmuovvras cum Haloandro vulg. | 16 inscriptione carent 


Iul. | id. Oot.. M, id. óxvev. Ath.] v. id. Oct. € mvi iov- 
wáp (er pri novellarum subscriptionibus male repe- 


priorum 
titum) Theod. [ CP. — anno XII g] imp. dn. Iustlniawo | 


pp. aug. ann. XII M facilsíae "lovariviavoU vÓ íi" 
Ath., om. Theod. | 8 loanno uc. conss. ind. 8 M, lo- 
hanne uc. consule &. Uzareíq loávvov ivd. a' Theod., 
wnarsíae zdnicovos ('Io&vvov Fabrotus) Ath. | 11 rubr. 
Ihg) rà» doshyawóvrtow i4 Óuvvóvrow xarà Ozoi 
xepalze 5 TQuxog 7 và» voiovrow Ath. (cf. €); diua- 
Tabu (durrabus sagi indez f. 3, dià rubr.) tove qiciw 
éclyaivovras xal «ove Ónvvorrag xavà TQiyOs T8 
xal xspaATe xal vàw vou vro xslevovaa (index, xelevss 
rubr.) rais dGyáxaas vzroBaAMag Das viumplas (in marg. 
4irabus o5') C; De his qui per capillum dei aut per 
eaput iurant vel alio modo blasphemia contra deum 
immortalem utantur Jui; IJegi Óurvóvrow Theod. | 
13 riu gsia as ante xavà oU D'eov coll. L, post BAae- 


MLC 'O aivós. BaciAeós * "Edixvov Ath. 'O avrós Bacs- 
Ass KaowarawvrivovmoAéve:s er g ins. cum Haloandro 
vuig. jj ib xac écviv. rjuiv C | 21 sg. Cf. Ezechiel. 33,11 
25 lafsiv C | 26 oí ro» Dsóv ayamawtrs om. C 
27 íavro? M | vovvo] mpi 1ovro L^ 


3 uoluerit R | 7 subseriptionem dedimus ez Vet Bamb. I|j 
v. id. octubr. V quinto id. octub. Bamb. I | Cap. 
impr. dbno Iust, V Cp. imp. dnm. lustin. Bomb. I | 
8 Iohanni uiro clalso V j| 10 Ry OH- LXXVIII V | 
11 luxurientur T | 13 capillos (cf. p. 382, 16)] dei add. 
vulg. [| aliquid] aliorum quidem TÍ 14 neque om. V. 
blasphementur V | 16 constantinopolitanus V | 18 est 
om. V | 20 et eius inueniat (inueniant A?) add. R?*, om. 
R! | 21 et dei] dei et dei V* | 22 qui corriguntur — 
382,1 conprehensi scr. R* in ras. 3 versuum || 23 suscepit 
libri, corr. vulg. | 25 diligunt om. V | 26 sustineant & 





Nov. LXXVII 1 


382 


UT NON LUXURIETUR 





CAPUT I. 


"Enid 0d vives 9n «56 QixBolozs dvegysiag avv- 
sxópevos xal aig Bagvrépais dgsÀysíaus éavrove dvé- 
Ba^ov xaj avr5s rns qgócrtos Türvavría mQdttOvas, 
xai vOUTOi6 ztuQsyyvopsv AaHsiv xard woUp TOv TOU 
Oeo gólov xai vrv us av xgigiw wai àméyeg ras 
TOY» 10w0tOv ÜaBolexiv xal drozov agsAysv, iva 
u$ Ui& tu» toi0íteov aGrBcv moábtov. vxo ts TOU 
Soi Dixaiag ópyZs ségaDuas xal aí zx0À&g uera vv 
oixovrrowv £v avraig aztoAluevas. diduauóusDa ap 


— quoniam quidam diabolica instigatione com- 
prehensi et gravissimis luxuriis semetipsos inseru- 
erunt et ipsi naturae contraria nt, et istis iniun- 
imus accipere in sensibus dei timorem et futurum 
5iudicium et abstinere ab huiusmodi diabolicis e: 
illicitis luxuriis, ut non per huiusmodi impios actus 
&b ira dei iusta inveniantur et civitates cum habita- 
toribus earum pereant. Docemur enim a divinis 
scripturis, quia ex huiusmodi impiis actibus et civi- 


Üià rv ayiov ypagav, 9ti éx vàv xoivoéra»v ágsi)v lOtates cum hominibus pariter perierunt. 


mQübsow xai zóÀns Toi$ dvÜpozto Gvranualovto. 
l 'Enudg Ó4 vuwvag cQós tois sigruévow xai BÀac- 
qnua Qnuara xai Ogxove mtsgi OroU Opwvovci Tv 
Deor zagopyiLortes, xei voUrOI Ou0iog stagsyyvalusv 
anoayiadas TO» towirar BAacpruav 
TOV Ouvíva& xavü Tgiyos T8 xai wepaAne x«i aw 
ToUTOH 7ttgazÀnGiínrv pruácov. si yag ai xat! aw- 
Sodztow ywousvas BAaaqruías avaxd(xrto: 09 xara- 
Auuzávorta, t0ÀÀQ u&ÀLlov 0 sie «vro vo Üsiov BAaa- 


gnudàw áo; dava tiumpéag vxoarzva, Di& voUt0 ovv 20 omnibus huiusmo 


ztárra$ 10$ TorovrOvs 7tQorQémousv dx vÀw tiQnu£- 
wow mnÀnupsAnpcrow» ünocyégOus xai TOv OU toU 
óBov xarà vovv Auuávt» xal axoÀovOsiv vois xa- 
4$ BioUgiv. Óià yao rà tOwtUra mtÁZuusÀ uara xal 


1 Et quoniam quidam ad haec quae diximus et 
blasphema verba et sacramenta de deo iurant deum 
&d iracundiam provocantes, et istis iniungimus ab- 


énuárav xallbóstinere ab buiusmodi blasphemis verbis et iurare 


per capillos et caput et his proxima verba. Si enim 
contra homines factae blasphemiae impunitae non 
relinquuntur, multo magis qui ipsum deum blasphe- 
mat dignus est um ect sustinere. Propterea igitur 
i praecipimus a praedictis d 
abstinere et dei timorem in corde percipere et se- 
qui eos qui bene vivunt. Propter talia enim de- 
leta et fames et terrae motus et pestilentiae fiunt, 
et propterea admonemus abstinere ab huiusmod 


Aiuoi xal GsiGuOb xal Àouuoi yivovtei, xai 0i rovro 25 praedictis illicitis, ut non suas perdant animas, Sin 


xapaurOUua» TOW TOQUtOU axodyécÜa. vàw signud- 
»ov árOnruátov, Os uy td; avtamw azoAécas ww- 
xs. si yag xal usraü Tü» TroiXUTZ» guOw vovisciaw 
sUpsÜ'uoi vives v0i6 avrois éniuévovtae stAnuusàrnags, 


sutem et post huiusmodi nostram admonitionem in- 
veniantur aliqui in talibus permanentes delictis, pri- 
mum quidem indignos semetipsos faciunt dei mi- 
sericordia, post haec autem et legibus constitutis 


mQüregor uév ávabíové éavroU6 moi0004 13$ roU Osov 30 subiciuntur tormentis. 


sÀarÜowznías, Értita DÀ xal tàs dx vÀv vóuav vno- 
$ evicovrus Tiucpías.  Emtrgéyauav yag vq éw- 
Doforát dnuápyp i BasiAiUos nóAsos xoUs émiud- 
vovras tais &igruévaas dvümow xal dosféos« zgábsos 


2 Praecepimus enim gloriosissimo praefecto regiae 
civitatis permanentes praedictis illcitis et impiis 
Actibus et post hanc nostram admonitionem et com- 


xai usr& TaVt]v Tnudw TQv vovOsc(av Gvwéysiw xai 35 prebendere et ultimis subdere suppliciis, ut non ex 


Tadis écyércig vmofiÀLuv TiuoQícis, (ya a5 £x ToU 
magaBAiziew và$ vovairae dpagríae evgeD T xal r, mó- 
Ais xai 5 noAersía dia Tdv t0wUtuv adeBaw rcgáEsow 
dÓixovuévm. & yàg x«i à Ta/tr» nudv tZv zag- 


contemptu talium inveniatur et civitas et respublica 
per hos impios actus laedi. 5i enim et post hanc 
nostram suasionem quidam tales invenientes hos 


aiviG(v Tivé$ TOUS TOiQVTOVG 5UQíOxOVIsé GuyxQvwov- 40 





L Quoniam autem nonnulli vi diabolica constricti et gravissimae luxuriae se dediderunt et ea agunt 


quae ipsi naturae contraria sint, his quoque denuntiamus, ut dei timorem et iudicium futurum animo com: 
preheudant et abstineant a. diabolica ila atque illicita luxuria, ne propter eiusmodi impias actiones per 
iustam dei iram eveniat ut ipsae civitates cum habitatoribus suis pereant.  Edocemur enim per sacram 
1 scripturam propler eiusmodi ünpias actiones vel urbes simul cum hominibus periisse. — Quoniam 
vero nonnulli praeter ea quae diximus etiam blasphema verba et sacramenta per deum. iurant dei iram 
concitantes, his quoque süniliter denuntiamus, ut abstineant. ab. eiusmodi blasphemis verbis et a iurando 
per capillos et caput atque similibus horum verbis. .Nam si maledicta in homines collata non inulta re- 
ünquuntur, mullo magis is qui ipsum deum blasphemat dignus est qui supplicio subiciatur. Propterea 
igitur omnes eiusmodi Áomines horlamur ut a peccatis quae diximus abstineant et. dei timorem animo 
comprehendant et sequantur eos qui recte vivunt. — Propter ciusmodi enim peccata et fames et terrae 
motus et pestes oriuntur, ideoque monemus illos ut abstineant a sceleribus quae dizimus, ne suas perdant 
animas. ANam si qui eliam post istam admonitionem nostram reperiantur. in iisdem peccatis perseverantes, 
ii primum quidem dei clementia se ipsos indignos reddunt, deinde autem suppliciis quoque lege constitutis 
9 subicientur. — Praecepimus enim gloriosissimo praefecto regiae urbis, ut eos qui in illicitis illis e: 
impiis actionibus etiam post hanc admonitionem nostram perséveraturi sint, comprehendant et ultimi: 


suppliciis subiciant, ne ez: conlemplione talium peccatorum eveniat ul. et urbs el respublica per impias 


eiusmodi aciiones iniuria. afficiatur. 


Si qui enin etiam post hanc adhortationem nostram eiusmodi ho- 





1 5x2] &xó C | 3 avrzs Z6 qvGscs] 7$ Tovrov 
gicscs L | 4 vobro« Le] TOUtOvE MC (ef. v. 14) || xavà 
vov» om. C| 9 oixovrraw dv avrai] £vo«xovvcov C || 
11 zóAow M || vois àvS ooo avvazoAovro (avrazxo- 
Aovro M) ML] ovv avOgonow (sic) àzaovto C 
14 vrovrove C | ópoiws om. & ta96yyvolus'a L 
15 ázégsoDas C | 16 ouvovros L | vgxós ve] vQvzóore 
(a ex v corr.) tà L | 21 £x delendum videtur | 22 azéye- 
e9a. LC || 25 Aoi] o Ao«aol. C || Aoqaoi] Aoi C 
26 rovs rowvrovs C || 27 avràw (c)) avrov MLC 
àxoAíaas LCg] áztoAdéaD'as M | 28 vovOeciav LC] vo- 
uo9saíay M | 29 vois avrois] talibus (i. e. roroórosc) g | 
duu£voviss C | 33 £uuévorvras C | 35 uiv L| vovO9'eciav 
LCs] vouoXscíar M | cwvézesv] ézéyzsiv C et comprehen- 


dere c | 37 ápagrías om. e | 38 Quà vv rovro] per 
hos e || 39 xai et 40 09€ om. C || 40 avyxgUyovaiv atrovs 
M) xovrove avyxgóyoves L xoórove avyxoéyoos Cg 


3 ista R! | 5 ab om, R! | 6 ut] aut V! ut si A' 
per] propter AT | 7 iusta om. V! | inueniuntur 2 V7" 
8 corum A VT! | docemus J'* V9 | 9 scripturi R' 
10 omnibus RT']| 12 hoo A | 13 blasphemia ARVT* 
sacramento V | 17 facta V? [ blasfemiae & | 20 omnibus| 
omnibus hominibus 7'vulg. | praecepimus VT ] 21 timore 
R | 23 et pestilentiae] et om. V? | 30 subiicientur Beck | 
32 praecepimus V] praecipimus Z7 vu/g. [. enim] enim 
et ICD? et T! | 33 illicitis] et illioitis 7! ] 34 et post] 
et del. T* | 38 talem V 





UT LIBERTI DE CETERO 

div aVrOUvé, Óuolos zapà rov Oegnórov ÓeoU xara- 
xpiíicorrai. xai avro; yàg Ó évdobóraros Émagyos, 
day svp Tivüs TOwUTÓ T: mÀyuusiovrraé xal vv 
dxdixnaiw ai$ avrovs uj dmayáyg xavà TOUe rusTÉ- 
qow vouovs, mQóregov udv Évoyos Kara: Tjj vOU O'aov 
xplan, Éneira. 0À xal viv dE rudw dyaváxtraw. vxo- 
evjoeraa. 


an 
9ZTE TOYZ AIIEAEYOEPOYZ TOY AOIHOY 


383 


Nov. LXXVIII pr. 





subtercelaverint, similiter & domino deo condemna- 
buntur. Et ipse enim gloriosissimus praefectus si 
invenerit quosdam tale aliquid delinquentes et vin- 
dictam in eos non intulerit secundum nostras leges, 


5 primum quidem obligatus erit dei iudicio, post Laec 


autem et nostram indignationem sustinere. 


LXXVIIL Auth. LXXIX. Coll. VI tit.6 
ER. UT LIBERTI DE CETERO NON EGEANT 


MH AEIXOAI AIKAIOY XPYXQN AAK'TYAION 10 AUREO ANULO ET UT PRISTINIS RESTITUAN- 


KALIHAAIFTENEXIAX. KAI 9XTE THN HOIH- 
XIN T9N IIPOIK9IQN XYMBOAAIQ9N EIII 


TUR NATALIBUS. ET CELEBRATIONE DOTA- 
LIUM INSTRUMENTORUM IN LIBERTIS MU- 


T2N AIIEAEYOEPON l'YNAIK9N AYTOOGEN  LIERIBUS FACTA EX HOC IPSO IAM ETIAM 
HAH KAI TON FTAMON NOMIMON IIOIEIN NUPTIAS LEGITIMAS FIERI ET FILIOS SUOS. 
KAI TOYZ HAIAAEZ TNHEIIOYX. EI AE KAI1581] NUPER ETIAM ANCILLA FUIT ET IPSAM 


AOYAH ETYIXANE, KAI AYTHN EAEYOE- 
PAN EINAI THI IIOIHXEI THX IIPOIKOX 
KAI TON l'AMON NOMIMON KAI 
TOYZ EZ AYTHE rNHXEIOYX. 


LIBERAM ESSE CELEBRATIONE DOTIS ET 
NUPTIAS LEGITIMAS ET QUI EX EA PRO- 


CESSERINT SUOS Ry 


'0 ars BaaiAeve oávvy vd £rdoforátg inágyo dw 201dem Aug. Iohanni pp. Orientis secundo ex consule 


dvarolouov nQairogíav TO B', ànó Vrátmv ógiwa- 
gio xal savQixiq. 

(Hpoo(uiov.)  Telumv uiv àmdvrov rw dya- 

Oàv nagà rov uryálov O«ov QeÜouévaw, qrOnuev 


ordinario et patricio. 


(Praefatio. Perfectis (nobis) bonis omnibus a 
magno deo datis, aestimavimus oportere et ipsi ser- 


xe?vas xal avroi va6 vOv oixsvav. dAsvOapías, énsidàv 25 vorum libertates, cum & priori condicione a dominis 


mapa àv Üscmoraw tij ngorégae aámaAAMdvrOiwtO TV- 
X», mavroíos avroig xadapds v& xai avoOeorove xal 
TéÀhias amorsÀéGa., Kai Óuà voUTO xai t5 rcv de- 
ditixlaw Ufgeos vàc MAevOsolas ànrAAaEapuev, xal vàc 


liberantur, omnino eas puras eis et infucatas et 
erfectas efficere. Et propterea etiam dediticiorum 
luiuria liberavimus libertates et latinitates velut im- 
perfectas exclusimus et iterationes superfluas demon- 


as os drtÀsis dEsBalouev xai vas iterationas 30 stravimus et luniam legem et Largianum odivimus 


nipiTTüe Gz&grvauewv xai ror lunio» wóporv xai TO 
Largian«o, dpidijoauev Oóyua Os prm» xal T)» dg- 


senatusconsultum utpote initio inaniter introductum 
et recte postmodum reprobatum, solamque valere 


qiv sísayOiv xai opus varsgov dxsfinuivor, xai 


Nov, LX X VIII (Authent, LX XIX — Coll. VI tit. 6: gloss.) Graece extat in ML, cap. 1 (Gsaztitopav, si vi .. ..) 
e 2: in. B. 48, 26,1. — Epit. Theod. 18 (inde 1 et 2 B), Athan. 18, 2. Iulian. const. LX XII. 





mines deprehendant eosque tegant celando, similiter a domino deo condemnabuntur. Atque ipse quoque 
gloriosissimus praefectus sí quos reppererit tale quid pie neque pocna eos secundum leges nosiras 
affecerit, primum quidem dei iudicio obnoxius erit, deinde autem nostram quoque indignationem subibit. 


LXXVIII. 


NE LIBERTI IN POSTERUM INDIGEANT IURE AUREORUM ANULORUM ET RESTITUTIONIS 
NATALIUM. ET UT CONFECTIO DOTALIUM INSTRUMENTORUM CUM LIBERTABUS ILICO 
14M ET NUPTIAS LEGITIMAS REDDAT ET LIBEROS LEGITIMOS. QUODSI ETIAM SERVA 
FUERIT, UT ET IPSA PER CONFECTIONEM DOTIS LIBERA SIT ET NUPTIAE LEGITIMAE 
SINT ET NATI EX EA LEGITIMI. 
ldem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto praetorio Orientis iterum, ex: consule ordinario 
et patricio. 


Praefatio. Cum perfecta nobis omnia bona a magno deo data sint, ipsi quoque existimavimus 
servorum liberíates, quando a dominis priore condicione liberentur, omnibus modis puras et incorruptas 
et perfectas esse efficiendas. Ac propterea et a contumelia dediticiorum solvimus libertates, et latinitates 
uL imperfecias explosimus, et iterationes. superfluas declaravimus, et legem. Iuniam atque gianum 


senatusconsultum respuimus tamquam e( ab initio temere introductum et postea recte explosum, et solam 





2 $xapxos C | 3 evpos L || 1 subscriptione carent libri, 
At., lul. 'Efepowü)n unvi iovvig 9mareíq Beh 
capíov (i, e. a. 535) Theod., quod probat Zachariae; de 
annis 538/539 cogitabat. Biener | 9 rubr. '2av& — ma- 
Jayyeveaías B. "dava vovs ansievOdgove voi lovxov zov- 
90v daxtvA(v xal malayysvegías u; ÓeigOaa xai tà 
AE Ath. IHegi stQosxqutv wal sei ànsavO'égas Theod. 
11 mahwysvegías L (et sic infra) | 20 *vnaozo ML 
21 *ogóivagig ML vulg. (et sic semper) | 23. TeAswov cit. 
AtÁ. cod. | 21 a$rois »adagas va L] avvove xaJapac vs M 
€45 puras eis Jj 28 sq. Cf. Cod. 1,5. 6 | JeDocrexiov M 
Bexiniciov L! Ueveririov P 30 latinotutas M latiná- 
tixa (latinatixae L) xai L | 4&eBaAAousv ML | iteratio- 
nas M íreratíovas L* ívreratiovae L' | 31 Tásuov L. iov- 
Àov M | 32 largianion L largitianion M | xai om. € 


1subtercelauerint V'vulg.] subtercelauerunt RT || 2 et 
enim ipse R || 6 sustinebit vulg. | Bsg. Ro. LX X-VIIII- V] 
9 non egeant sureo annulo aurco non egeant annulo 
AR aureo anulo non egeant 7' | 15 nuper] s.v. uel in- 
super T'| fuerit 7'? vulg. | 16 celebraciorem R || 17 qui] 
quae V || 20 orienti 7'| ex consule] et consule V exe. RT 
exconsuli vulg. || 23 nobis add. vulg. || bonis omnibus V7] 
omnibus bonis A vulg. | 24 exstimauimus A. existimaui- 
mus vulg. | ipsi V'] ipsas RV?T vulg. | 26 omnino cas 
Juras eis] eis omnino puras vulg. || infueatas vulg.] in- 
uscatas (infiscatas V!) (ibri | 21 efficere] accipere & | Et 
om. V | deditiorum RVT' | 28 latinitatis R'V'T | 
29 interationes superfluas V iter actiones superfiua T! 
superfluas iterationes /?| 31 initio] inuito &* in initio 
Ry? T* | 32 inprobstum R 


Nov. LXXVIII 1. 2 


uóvr» wgatüv TZv óonaixQv molesiaw xi vw dAev- 
Osqu)w fBovAnOnusv, ov Tónow oUy fAxicc oy 
dép Tivi v0 mgüyua Diaxgívovrss. Ems; Óà dei 
T& MQüivrOv mgl TOw TjustéQuw vmmxóov ó 


pevos xai aíró TO celnuórtgov ÓOsdouivov gaítocuv best [a] maioribus aestimavimus oportere 
, bus : 


qr9nusv Üsv vraie moosÓnxcs adiac" 


384 


UT LIBERTI DE CETERO 


romanam civitatem in libertatibus voluimus, non locís 
non aetatibus non alio quodam causam discernentes. 
Quoniam autem semper aliquid melius de nostris 
subiectis tractamus, et ipsum quod perfectius datum 
adiectioni- 
ampliare: 


CAPUT I. 


Oià vovro Dsenítouev, si vis BAsvOspolgas olxivrv 
5 Oapánaiway abrOV moras avrov; amogüvns o- 
paíovs (oódà yàp &AÀles Kfscrww), (orm) maQà vovds 


ToU vóuov, de 0 v7» dAsvOsgíav AaBaw Fin nagenó-10 


uavoyv sóOUs xal vÓ TÀw xQvgd» ÓaxvvAimv xai TO 
Tie malyysvigiae Oixaiov, xal oix 4E dwdyxne aitf- 
v4 rovro mapà v5 Bagielas Frs 0008 Darceras mav- 
TeÀos ovdeuune m0. U 


propterea sancimus, si quis manumittens servum 
aut ancillam suam cives denuntiaverit romanos (ne- 
ue enim aliter licet), sciat ex hac lege, quia qui 
accepit habebit subsequens mox et aureo- 

rum anulorum et regenerationis jus, et non iam ex 
necessitate hoc a principibus postulabit neque in- 
digebit omnino ulla scrupulositate, sed libertatis vir- 


euyuogvrns, &AÀà vp vT& éÀev- tute haec omnia subsequentur. Hac nostra lege ex 


Oaplas layéi rávra vavta GvveicsAsógerca. t7e0s vOv 15 praesenti. die incobante: non enim aliquid borum 


T$ vouodacías éx «r6 zagovsne fugas doyouévns* 


quae prius facta sunt perscrutamur, firmamus ergo 


ov yag t« xàv lumpoaOsv ysvopgévow msgiegyatous?a, omnia prae tia, ut valeant secundum eos quos 
Bsfesovuev Oi nallo ümxavra rà pur mL ders facta sunt modos. Sed haec quidem sic ha 
iv avtà xa" ovs dyévovro vgónove. zAÀà rovro — sancimus. 
p we s Kynuv OsoniGouav. 
CAPUT II. 


"Exnsivo dà nQocssua)mronsv, aora undiv urdà uevà 
vóvÜs Suav Tóv vóuov BlánrscÓa. xà matQorixà 
Dínasa tavta, Greg rele dvouoOerísausv, dg! ow 
GÀes avrà mocnnovw épviabausv, nÀ6w si pi) 
TOUTOV TOv GmsÀsóDegov dmaALa Ó 

Dmpraáusvos, 7j xarà gudsixóuuagdov toUTO xara- 
mQw f xa) wat' avt? "5v élevOagíav TOVTO ztQos- 

. &i yàg xal vovro oír, nervis ó jÀAmOspa- 
pévos dpsígOmn xal voU margawaxoU Oixaíov, dióri 


wsv OÓ TZv élevOe-25 qui libertatem donavit absolverit, aut 


Illud vero adicimus, ut nihi] neque post hanc 
legem nostram laedantur patronatus iura illa quae 
nos sanximus, in quibuscumque omnino haec per- 
sonis servavimus, nisi tamen etiam ab his libertum 
fideicom- 
missum hoc relinquens aut in ipsa libertate hoc 
adíciens. Nam si hoc dederit, omnino qui manu- 
mittitur absolvetur etiam a patronatus iure, eo quod 
hoc ille expressit. Habeant itaque baec omnis qui 


vOVrO dxsivog dméGxqwev. dxéroca» uiv ovv ümavra 30 libertatem meruerunt, verumtamen servent etiam post 


Tavra oi t6 dAevOsgías vbuopivoi, gviavrtérogay ys 
uv xal ustà vavrnw yucvw t9v Oaav Óiirabw vois 
sie TOiaVTy» avroUe dyovc. Tip?» mücav aídd xai 


hanc nostram constitutionem eis qui ad talem eos 
perduxerunt honorem omnem reverentiam, et 
quod vocatur obsequium et reverentiam recte legi- 


Tó ys xalovusvov obsequiov xal tz» éx Ow vóucov bus introductam; quin etiam abstineant &ut mani- 


d sicevrvsyuévnv reverentiav. 


xal 9v xai àx- 35 


cap. II summam habet Anonymus. Bodleianus (dx t7$ vsagás vouoOecias xeg. y') ap. Zachariae fvéxÓ. p.213 


(cf. idem Ius Graeco-Rom. IV p.4) 


valere romanam civitatem in libertatibus voluimus, ita ut neque locis pet rd aetatibus neque alia re ulla 


causam discerneremus. Quoniam vero semper 


aliquid melius erga su 


iectos nostros meditantes etiam 


ipsum L u-) perfectius est datum maioribus incrementis augendum duximus: ] 
; opterea sancimus, $i quis manumisso servo vel ancilla sua eos cives romanos declaraverit 


(neque enim aliter licet), ut is scíat ex hac lege eum 
aureorum anulorum et restitutionis natalium ius statim 


ui libertatem accepit tamquam conseciarium et 
biturum esse, neque id necessario ab imperatore 


amplius petiturum neque omnino ulla sollicitudine opus habiturum, sed vi libertatis haec omnia. simul 


accessura esse. 


Atque haec nostra lez ex praesenti die initium capiet: neque enim quicquam corum 


uae prius facta sunt sollicitamus, immo confirmamus praeterita omnia, ut valeant secundum eos quibus 
facta sunt modos. Sed hoc quidem ita se habere sancimus. 


Hu. 
patronatus violentur ea 


lllud vero praeterea praecipimus, ne ulla in re, ne post hanc quidem legem nostram, iwa 
nos sanzimus, quibus quidem in personis omnino ea servavimus, nisi si ab 


tis libertum solverit is qui libertatem donavit, sive per fideicommissum hoc reliquit sive etiam in ipsa manu- 


missione hoc adiecit. 
natus liberetur, quoniam hoc ille praecepit. 


Nam si hoc quoque dederit, omnino is qui manumissus est etiam. a iure patro- 
Habeant igitur haec omnia 
tamen servent etiam post hanc nostram divinam constitutionem iis qui 


i libertatem meruerunt, verum 
eiusmodi honorem eos adducunt 


omnem verecundiam et obsequium quod vocatur el reverentiam per leges recte. introductiam ;. iam vero 


9 Jiaxgivavtes vulg, | 4 *vi xgeirvov dedi ex e] «o | 
xgsirrov ML || BovAsvóusvo. M] BovióusOa L traota- | 
mus g; fovAsvóusOa Zachariae | 5 «ó om. M | 8 av- 
pcr Tepr vulg., «yv avrov B? | avrov om.c | 18 9i 
na. ov» L Be || 19 cózovs L* | 21 4793 om. L | 
23 ivouoOsvrjaapusv] Cod. 6, 4, 4 (cf. 15.3) | 25 rovrov 
M* B»? | 26 gidixóupaacov B? gudixópaaaov M. peidi- 
xópucov L | 27 xai om. L BPg | 28 xai om. c | 32 9aiav 
om. | 33 ayayoves B? | vius L*| 34 ógscquton M 

Lii | 35 àg9Às om. L | óeferentian M c» 
nfv LB | &neyee9o L 


1 uoluimus V!vuig.] uolumus R V? T | 2 etatis R! T* 





etates V ! | causa ^l aliquod £ | 4 et V] etiam RT 
vulg. | quod] qui R| 5 a del. Osenbrüggen | estimaui- 


mus V] estimamus R. existimauimus 7' vulg. ! adiectioni- 
bus] «epoite (positis V?) adiectionibus add. V, del. V* 
11 generationis AK! | ex om. R' | 12 printicipibus V* 
16 perserutantur V7'! | ergo omnia praecedentia ut V*] 
omnia ergo praeoedentia ut A ergo praecedentia omnis 
ut 7T ergo praeccdenti aut V! j| 17 eos quos] eos per 
quos V3 T3; eos deleri malim | 21 rubr. De reuerentia 
et obsequio patronis a libertis (a libertis patrono Aj 
praestanda et de ingratis libertis RT in marg. (ex fu.) : 
22 illa] illa uero V? | 23 sancximus T'] saneoimus A 
sanotimus V | 24 seruabimus libri, corr. Beck | 26 ho 
adiciens A] hec aditiens VT | 27 hoo R V*] heo T' om. V' 
qui] quia A! | 28 absoluebitur V! | a om. R | 29 
heo 7' om. R || habeat ud 31 ei RVT | 33 quod] quoé- 
quod T" | reuerentia R! | 34 introductum R' 


NON EGEANT AUREO ANULO 


qyío9ogav 7) yigàv 7j éxiBoviTs 7) xàw áAlov, 4E dv 
amtlvOspos 10:010 T« igávrovres àvadoviagiv xarà 
ToW spi TOVTOY yeygauuuévove $eícravras vó, 

xal axoxaD(varras T7 mQoréoq TUyp. si yàg ovOéva 
maytias aydouTov 
evvt, mpra agutv, xd» &i vw svyeveGTátow sin, àÀÀ 
Tü$ Üaxprás dxvpovs aztagr dv toi; mag Tjndw 
jdm yeugeiss vóuows xal év tow xaO" dxá zag* 
TaOv xtÀevouévow, stO€ Gw avacyoiusDa rov ÉÀev- 


Pagar? T» dv iaq mavQós nsgi vóv ansÀsóOsogov lest, ab eo 


r7 usvov map' avrov Ti saDtiv ztovrgóv 7j UBosie 
tujv Tgaytías xal àmgemais 5j mÀnyàc 7) usydAmw xal 
ov vnuOGT»vei bnuóav; aÀÀ' sí vs vovrOYv vopui- 


oW n 
lliyyové vóv ànsheóOegov tQ mQoréq Oowcousv Gy? 
art, Tis pàv raw Óvouávav zspegyagíag xai Tijs da 
Tavra Üyuías &mavras amaAAévrowts, TO Qíxauov dà 
navrayov xal lov xai vouoOévy mQénov wai Ggégwov 
Jug tQ va ümsÀsvOéQq TQ T8 naÀas Jsonóry 
l Aáfavra.. — "Qva ps dv wal amashebosgos 
xal svyevale, airs oí mtQQmv davSsqerDiveat, siztap 
ért$ avrois vOVTO msgiAotiurtas, Siva oí usa vóvUs 
t1adv tv vóuov ai; dAsvOégovs dguxvoUpgavoi o ev- 
yes dà Sàn yevóusvo: BiovrmGav, xal tzw óge 
nivpv Tiuzw TOig dAsvOsQorais anodidórmGav, ders 
Ay nw avrOU: xal 15€ élevOsgíac xai «7€ svysvaiac 
ixnecriv o» dyvo)uovas xai dyagírovs dArLeypévovs 
xai (x0 TOV vópov xaradsÜixaguévovs. Kgovras yàg 
ovto Üivexasg dlevOsgoi va xal svysvaic, si roic d, 
Xeparais xal rois vovrow swaugiv adóAaróv vs xal 
liuDipav. TZ» avrov aida Ts xai reverentia» xai 
myvenocvvnw qvláfaiv: dw 05 rngovuévow 0$ wj 


, 7 
mOUs Bi; T5» ÉuntoocOtw xartolindrcovaA TUXUv. 


385 


alea, mw8Qi Ov Jograánsvow 5 donatorem 


apóprr 
ao dmodaibecuv dÀéybus maOGwv ó rüv éevOsrgíav qui libertatem dedit vel eius filios, post praedictas 
dw 9 xal oi voívov maidss, parà coVG eigruévovs 5 probationes libertum in priori restituimus habitu, 


ingen 
30 fusam 


Nov. LXXVIII 2. 8 


bus aut insidiis aut aliis ex quibus liberti tale ali- 
» agentes rursus servitutem sustinent secundum 
his scriptas li et restituuntur priori con- 
dicioni. Nam si nullum penitus ingratum esse circa 
rmisimus, licet fuerit bene natus, sed 

donationes Inürmas pronuntiavimus in his quae du- 
dum a nobis scriptae sunt legibus et in his quae & 
nobis cotidie praecipiuntur, quomodo patiemur ma- 
numissorem, qui aequalis patri circa libertum factus 
iquid S ae malignum aut iniurias for- 

sitan asperas et indecentes seu Dae aut maxime 
intolerabilia sustinere dispendia si quid ho- 
rum legitimis probationibus convicerit um se 


nominum quidem  perscrutatione et propter haec 
dispendiis omnes eripientes, iustitiam autem ubique 
et aequitatem et quod legislatorem decet et quod 
placet deo et liberto et dudum domino conser- 


gv- 20 vantes, 


1 qup sint quidem et liberti et ingenui, sive 
hi qui dudum manumissi sunt et evidenter eis hoc 
largitum est, sive illi qui post hanc nostram legem 
ad ingenuitatem venient, et tamquam bene nati iam 


4Ào- 25 facti vivant et debitum honorem manumissoribus 


reddant, ut non denuo et libertate (et) benenatione 
cadant tamquam indevoti ingratique convicti et a 
lege damnati. Erunt namque ita e liberi et 
ui, si manumissoribus eorumque filiis incon- 
et liberam suam venerationem et reverentiam 
devotionemque servaverint, quibus videlicet conser- 
vatis numquam ad priorem relabentur fortunam. 


CAPUT III. 


Eb cu dntlavOsgav dyayéaDas Bov ín xal35 


yrsav mowjcacÓa: yaustzv ómosasov»v días àw, 


capitum III et IV maior pars fuit in B 32, 1,3, unde c. III EX vis anslsvOégav 
evre — 386,23 xapitóusDa habet IIeipa 49, 25 p.231 Zach. (— P), 386, 25—19 Ei avgaridirne xara: 


Si quis autem libertam ducere voluerit aut legi- 
timam facere coniugem cuiuslibet dignitatis existens, 


— 386,5 Jiadoyos et IV. Kai 
mp mgec- 
áva- 


Béov àv oixs(amv — Ooxsi Tipucitus. (Eiusdem loci 386, 26sg. summam ex Ath. habet lib. zsgl Üuagógav 


yrosuávow $18 p. 197 Heinb.) 


abstineant vel a vi vel ab insidiis vel a reliquis propter quae liberti qui tale quid committunt secundum 


leges de his scriptas in servitutem revocantur et priori condicioni restituuntur. 


Etenim si neminem 


omnino ingratum esse adversus donatorem passi sumus, etiamsi ex: nobilissimis sit, sed donationes irritas 
declaravimus in legibus iam a nobis scriptis in iisque quae cotidie a mobis praecipiuntur, quomodo 
sinamus manumissorem, qui patris insiar erga libertum se praestitit, ab eo quicquam mali pati, vel contu- 
melias forte atroces et egt vel plagas vel magnum et intolerabile damnum subire? ' Verum si quid 
horum se poen esse legitimis probationibus evicerit is qui libertatem dedit vel etiam filii eius, post 
dictas probationes libertum priori statui restituemus, quippe qui nominum quidem ambagibus atque damno 
inde oriundo omnes liberemus, usquequaque autem quod iustum et aequum est et legislatorem decet et deo 
l placet tam liberto quam veteri ino servaverimus. — [aque sint quidem et liberti et ingenui sive qui 
aniea manumissi sunt, si quidem diserte hoc sis praebitum est, sive qui post hanc nostram legem ad liber- 
laiem pervenerint, vivant autem tamquam ingenui iam facti, et debitum honorem manumissoribus prae- 
slent, ne rursus libertate et ingenuitale priventur ut inverecundi et ingrati convicti et a lege condemnati. 
Sic enim erunt perpetuo liberi et ingenwi, si manumissoribus eorumque liberis sinceram el liberam suam 
verecundiam et reverentiam et pietaiem custodierint, quibus servalis certe numquam in priorem condicio- 
nem relabentur. : 

HL Si quis autem libertam ducere voluerit et legitimam uxorem facere, cuiuscumque dignitatis 


4 nullus V? | circa om. R | 7 soripta RVT | 8 pe- 
tiemus V! | 9 qui] quia V* | factus est om, R' | 11 
R! | 12 intollerabilia RV7' | 13 propriationibus V | 
se — 14 flios V* in ras. | 15 constituimus R. restitue- 
mus Beck | 16 perscrutationem VT | haec VT] hoc R 
vulg. | 17 eripietes V' 1 18 legislationem | 19 libero 
Ví 21 quidem om. R | 22 hii RVT | etj si Beck | 


3 ro?rov L | vópovs] Cod. 6, 1, 2. 3 (cf. 3, 12) | 8 527 
— sap' zuo om. L | vóuoi] Cod. 8,55 (56), 10 | 9 áv 
om. z( avagyoíusd'a B7] avacxoyusDa MLB! | 12 uas- 

v 
ydÀg» xai ágóprrov) maxime intolerabilia c | 13 4mo- 
arsvas (sic) L!. ésiaczvas L* | 14 *éAiyFos B? (cf. c) 
dàéyEns ML vulg. | 15 xai om. e | oi] 7j :B7, om. Bf | 16 post 


sov verba Duaysvónevoy — sovngóv ex v. 11 | euidentes V! | eius R' || 23 nostram legem VT] legem 
err. res L' | dóamuev M Jóampuev L|! zseeseyíaé | nostram Rvulg. | 24 venient, et Beck] uenientes libri 
B»| dià vastas BP | 22 símeo] et c | 28 ayvouovas | 26 denuo] de uno V* || et add. vulg. | 29 filius R* i 


tr xal áyagícrove dlsleyyudvovs B? | 32 reuerentían L 


' K 31 oonseruans R | 32 ad om. V' | 35rubr. Si libertinam 
eegerentian M viuzj» L s. v., B | 35 xal] aut e 


suam patronus uxorem (uxorem om. 7 habere (duxerit 
mel ha| R) maluerit RT' in marg. (ez Iu.) || ducere 
RT?| deducere VT" | aut] et Beck 


49 


Nov. LXXVIII 3. 4 


yapixà cvvrarTérO Mg or Tar)» yàp uóvqw 
Gmc,rOUuav ger 15v ÉÀsvOsgíav TZ» nagecrüyongw. 
xai fürogav xal oí mgoÀafovtes zaidse xai oi merà 
T& ztpowea veyOévrse dievOsQoé v& xal svyevéie, xal 
ywnsiol ys unv «vq xarol Óddoyos tis aíivraems vow 
Xevc av SaxrvAi» xal tov jexailov cns sajsyysvecías 
anrAleynévo, xal oiüsníav navrsÀos Kyovvss diago- 
qie sete và lnnb cde ol ótav GvvOixéGia. 

Üesgía yap T5?€ urrpós móc ys Gvufóhaiow 


yauixov cw»» yornv disuOépaw ws xai svyswi xai v 10 


margl Q«ddoyov anodsiEovaww. 


386 


UT LIBERTI DE CETERO 


nuptialia conficiat docamenta; hanc enim solam post 
manumissionem observationem dicimus. Et sint 
etiam praecedentes filii et qui post dotalia nati sunt 
liberi et ingenui et sui et patri successores, & postu- 


$latione aureorum anulorum et pristinorum natalium 
"- jam ad 


liberati nullamque penitus habentes 

cetera ingenuorum matrimonia. Libertas enim matris 
et insuper documentum nuptiale sobolem liberam e& 
ingenuam et patri succedentem demonstrabunt. 


CAPUT IV. 


Kai ovro vüwv mpaynárow wal cji iÀmOwías 0los 
yiwónsÓa, ders si vwi xai Dovisvovanc T9/$ yvraixos 
4E avis yfvowro maid, BovinOwig à dxsivos Vovs- 
gov TZv yaustiv d 
cvuBóÀca, &ma Tj Tw mouqov j xal oie 
ztmiGiv &ouóGe. TO TB vZe MAevOroías Ouov xal TO Te 
yvnsiórnros Óíxcxov- ovx émibgrowwrow 9uoOw idia- 
Covcav áAsvSeoíav émi vois mcaci ysvécÓca, dus 7j 
surelseBeger ires] prre 8 vol per adviy 
mgó abrze (Gws v)v ÉAevOtoíav lafsiv, àÀÀ' àua vj 
yo«gy TÀw yapixdw GvnuBolaiow sóDve avrois xai 
tn» ÜevO:olav pent Tí yàp Gv peiLov dei- 
EÉnev. à zajo d 


AsvOsodaas xai npoixqa. avrrátas 15 conficere documenta, mox cum i 


Et ita rebus et veritate toti efficimur, ut si cui 
etiam ex serviente muliere procreentur filii et volu- 
erit ille postea mulierem manumittere et dotalia 

" dotis inscriptione 
et filiis competet libertatis simul et suorum ios, non 
requirentíbus nobis specialem libertatem in filiis fieri 
et simul manumitti cum matre aut post eam vel 
ante eam forte libertatem accipere, sed scriptione 

bertatem 


v 5 xci20nuptialium documentorum mox eis ctiam li 


donamus. Quod enim maius utique ostensurus est 
pater libertatis filiorum indicium quam [quod] uxorem 
ostendere liberamque simul et legitimam nuptialium 


$ rÀw maíÓdow cnusov 5 rà documentorum conscriptione? Si enim miles relin- 


yayeviv ánogrvas xai devOdgav óuov wal yvraíav 25 quens. legatum alicui suarum ancillarum ipsa do- 


Jj Tw yapixOv GvuBolaiow yoagi; si yàg evga- 
TiovTES xara» moscÜsiov TQw oixs(a Tivi D'epa- 
nóvrov avr) vj Üócn rov mQecÓrov xal v» disv- 
Segíav KiBóvas doxsi, mos obx dw moÀÀlg mallov ó 


natione legati et libertatem dare videatur, quomodo 
non multo magia ter, si documentum nuptiale con- 
scripserit, habebit proprios filios ex hoc solo et 
liberos et legitimos successores? Neque enim Au 

enm 


zar, sí yodweu cvufóAciv yapixóv, Eft, rovs dav- 30libet eum putaturus erit voluisse filiorum qui 


ToU maidae dE ras TOUTOV xai uóvov wai élsv- 
S épgovs xal yvraíovs óxove; ov yàp à» Ti& avrOw 
oirJsín BovAnOTvas tijv uàv vàv uie antéoa yvr- 
aíay salvas xal vrixovrov aj17j zagíaagd'as mtügspyov 
Xdow5me, vovs éavroU OP maidas vov; » V 
ívrag Gmspuárov Éri xaralhgmávüv dovisvorras. 
Tevra óuoíos uiv vxiQ vÀw dAsvO'aparvàv Ouoícr 

di vndo rÀw dmsievOsQow évouoSeríjcausv. si yàp 


TOv avrov 3 


matrem legitimam esse et hoc tam M ovd ei do- 
nasse opus libidinis, proprios autem filios ex suo 
natos semine adhuc relinquere servituros. 


1 Haec similiter quidem pro manumissoribus simi- 
liter autem pro manumissis sanximus. Nam si ea 


A5 tà ÉunpogOev signuéva oi; dlev?sgovai; gv- quae in praecedentibus dicta sunt manumissoribus 
AáBousv, Óxvrgorégove iGcx rovs dvOgoovs spi v1,» 40 non servamus, segniores forsan homines circa liber- 


sit, nuptialia componat instrumenta: hanc enim solam observationem post libertatem requirimus. A 
fihi taim ante quam post dotalia instrumenta nati liberi et ingenui sint, et legitimi utique heredes patri 
suo, petitione aureorum anulorum et iuris restitutionis natalium liberati, nulla omníno a reliquis in- 
genuorum coniugüs differentia admissa. Libertas enim matris et insuper nuptiale instrumentum. subolem 
et liberam et ingenuam et successuram patri demonsirabunt. 

IV. Atque ita tota mente versamur in rebus et veritate, ut si cui etiam dum mulier in servitute e. 
ex ea liberi nati sint, isque postea uxorem manumittere et dotalia instrumenta componere velit, sim. 
cum dotalium instrumentorum scriptione etiam liberis tam libertatis quam legitimorum ius competat; ne- 
que requirimus specialem in liberis libertatem, ita ut vel una cum matre manumittantur. vel etiam post 
cam vel etiam. ante eam forte libertatem accipiant, sed simul cum scriptione instrumentorum nuptialium 
statim iis etiam libertatem largimur. Quod enim maius libertatis liberorum signum pater dalurus est 
quam quod uxorem liberam simul et legitimam ostendat per scriptionem dotalium instrumentorum? Nam 
si miles qui legatum suorum servorum alicui reliquit ipsa datione legati etiam libertatem dare videtur, 
quidni multo magis pater, si instrumentum nuptiale scripserit, suos filios ex hac quidem sola re et liberos 
et suos heredes habiturus sit? Neque enim putaverit quispiam eum voluisse matrem quidem liberorum legiti- 
mam esse ac tantum ei voluptatis incrementum esse gratificatum, liberos autem suos ex ipsius semine natos 


1 relinquere servituros. 
ea quae prius dicta sunt manumissoribus 


5 xal P, et c | 21 aAi' ága. M] alia LPg | 25 xal 
dAsv9éqav (Dsv9épac L*) Lc] dlev9égav M || 265g. Cf. 
Cod. 6, *1, 7. Dig. 29,1, 40$? || 27 rrgeofeiov] loe 
vOv s.v. L | Osgaxóvrow) ancillarum (i. e. 9sgaztas- 
vaw) g | 31 4£ avrov d; vovrov xai uóvov] ex hoo 
solo e || 33 uyrégav L 


3 et qui] et om. R' VT | 4 sui et R!T'vulg.] 8 cum 
spatio vac. 12 fere litt. V! sui V? sint R? || suocessio- 





Haec pariter tam pro manumissoribus quam pro libertis sanzimus. 
servemus, segniores foriasse homines ad libertatem largiendam 


Nam nisi 


nes R | 5 pristinum RVT' | 6 nullamque] nullam (ser. 
m. 1 ín spat. vac.) V | 7 ingenuarum £* || 12 ueritate V 
vulg.] ueritati RT | tuti (tuti tuti R9») RT'[ efüciamur R 
effütiuntur T'; leg. afüoimur? | si cui) sicut V | 13 prae- 
ecentur R | 14 mulierem postea E | 18 dotis inscriptione 
(ef. p. 383, 16)] dotalium scriptione Beck || 16 competit & 
competebit V*| 18 et simul) et om. R! | post eam VT] 
postea RT' vulg. | uel ante V? in ras. | 19 seriptio- 
nem VR? eonscriptione vulg. | 20 libertate T'^ libertati 
R3 T? | 22 libertates R' | inditium E*T'] iuditium R! Vj 
quod om. vulg. | 27 nuptiali R* | 28 proprios filios V* 
in ras, | et liberos] et om. R || 33 natus V' | 38 autem 
om. R || sanceimus RT || 40 fortasse & 


NON EGEANT AUREO ANULO 


v75 dlavOspíae gilotiu(av ünovtMaousv* zuiv dà nàca 
xad4atrxa a70vÀ7, vàs ÉlevÜsplas xpavsiv vs xai iGyonv 
xil ív 7j xaO" vuas dvOwiv «s wal avbivscóas mro- 
dt&íq. xal yàg à; ravtgs Évexa «5€ éxiDvuéae xal 
dni Jiféns xai áxi vc Ecmxépas TrÀixovrovs 59ü- 
piDa xoliuovs Vxép T& c pn -90$ Jv Bibss 
Tzu Ts TU TOW UnrxÓcw dAsvOsQías. 


387 


Nov. LXXVIII 4. 5 


tatis largitatem efficimus. Nobis autem omne extat 
studium subsistere libertates atque valere et in nostr. 
florere et augeri republica. Etenim huius causa de- 
siderii et in Libya et in Hesperia tanta suscepimus 

$bella et pro recta ad deum religione et pro sub- 
iectorum pariter libertate. 


CAPUT V. 


IlovspaSa Ji Eévov oi0iv, aÀlA rois dglavoss sow 
mQ zw avroxgatópow axolovOoivtes. deg yà 
vrowivos ó cv; svgefeías 
tis Suà6 và TT "wQoenyogíae rovroe xaJTe, TO ce 
émpalers molersías ngórepov map Íwágrov Ow vnT- 
xómw airoUusvov wal ovtoc éx vOv xaAovuévov per- 
egrinow aíé jcpaix)v evyévsav dyov éxsivo: &macw 
dv xowq) voie OmXO0« ded, 
vw ó véo: uerà KewGraviivov vOv uéyav, vOv tT 
énpüs vavrye mxÓÀscos oóuctyv, vó TOv naidov Oi 
xmv stoóTsQov aíroUusvov dv xowdq) QiDore «oic vry- 
x04, ovrw xai zsis rOVTO 07 «0 cZs salayyevea(as 
Ts xal v0 TÀw xyovcOv Jaxrvlíowv éxd 
Tovvrow OiÓonsvor xal Uxpuíae mapeyoutvov aqoQuTY 
xui stoÀvrtQayuooUvne xal 17$ magà vov dAevOtgataw 
diópevov avOsvrías &zaciv Opolms tois vmrxóow aU- 
TóÀrv Óidousv. amoxaOícrauzv yàg vj gv 


Facimus autem novum nihil, sed egregios ante 
nos imperatores sequimur. Sicut enim Antoninus 


énowvuos, &E ovzeg xai 10 Pius cognominatus, ex quo etiam ad nos appellatio 


haec pervenit, ius Romanae civitatis prius ab uno- 
quoque subiectorum petitus et taliter ex eis qui vo- 
cantur peregrini ad Romanam ingenuitatem deducens 


ille hoc omnibus in commune subiectis donavit, et 


derras xal ó ys Oe000- 15 Theodosius iunior post Constantinum maximum sacra- 


tissimae huius civitatis conditorem filiorum prius tus 
etitum in commune dedit subiectis, sic etiam nos 
oc videlicet regenerationis et aureorum anulorum 
ius unicuique petentium datum et damni et scrupu- 


v TOv ai-20]lositatis praebens occasionem et manumissorum in- 


digens auctoritate omnibus similiter subiectis ex hac 
lege damus, Restituimus enim naturae ingenuitate 
dignos non per singulos de cetero, sed omnes dein- 


g$ss robe ceps qui libertatem a dominis meruerunt, ut et hanc 


T5s sDyeveias above o) xaO" fva d dni &Àja25 magnam quandam et generalem largitatem nostris 


návras dgebie voie dAsvÜspías sagà adv xexrruivov 

Ghovuévovs, iva xai aíTgv nsyáAnv vivà xal ysvixiy 
1uéav TOig "urrépoie UztEXÓOW mQosDsinuev. 

(CEniAoyos) "Oca «oíivvy ozig trc vow vnrxóav 


subiectis adiciamus. 


(Epilogus.) Quae igitur pro subiectorum indul- 


gilavOgornías maoroty v zuetég xgáres xàv vg0s 30 gentia placuerunt nostrae clementiae per hanc legem, 


fy vónt, TcUTaG 5 07 vmsQoy? uavOavovca tois rus- 
cg vzrxoou [xarà vavty» Tzv müÜa(uova nóAw 
Hj nowmoáro Dià mpoypuuuarow oixtíov dvravda 
vé xai dv vadis £xagyínu, ars uaOuiv Ovi Ow 7jus- 


aec tua celsitudo cognoscens nostris subiectis fa- 
ciat manifesta per programmata propria et hic et 
in provinciis, ut discant qui& nostrorum subiectorum 
per omnia curam habemus ea quae pro utilitate 


TíQmv vzmxócv áp áxáctns xndóueOQa và móc Àv-35 eorum sunt sancientes. Valebit gutem lex haec in 


viélnuiav avrOv vouoXsrovvrss. xgar)on di ó vouos 
dv voie dgsEis zac. xal rois usr' avróv dmoflai- 
»ovd& Démac, tO yap qÜácav ow sspispyalóus2Da. 

Dat. xv. k. Febr. CP. imp. dn. lustiniani pp. A. 
ann. XIL Apione v. c. cons. 


efficiemus: verum omne nobis studium id 
publica et floreant et augeantur. — Etenim 


[a. 539] anno XII. 


subsequentibus omnibus et eis qui post eam emer- 
serint casibus; quod enim recessit non perscrutamur. 


Dat. kal. ue CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
pione viro clarissimo esit 





n ut liberíates et valeant et vim habeant utque ín nostra re- 
uius desiderii gratia et in Libya et in Occidente tanta bella 


Juscepimus cum pro recta de deo opinione tum pro subieciorum libertate. 
V. Neque vero novi quicquam facimus, sed optimos eorum qui ante nos fuerunt imperatores se- 


Sicut enim Antoninus qui ex pietate cognomen habuit, a quo quidem ad nos quoque ista appel- 
lio delata est, Romanae civitatis ius, quod antea unicuique subiectorum petendum erat aique ita 


ex peregrinorum qui vocantur statu ad Romanam ingenwitatem ducebat, omnibus in commune subiectis 
donavit, et Theodosius iunior post Constantinum magnum, sanctae huius civitatis conditorem, ius libero- 
rum quod antea impetrandum erat in commune subiectis dedit, ita nos quoque illud quidem ius restitutio- 
nis natalium et aureorum anulorum, quod unicuique petenti dabatur et damnorum atque ambagum copiam 
praebebat et manumissorum auctoritate indigebat, omnibus pariter subditis ilico damus. — Restituimus enim 
naturae cos qui ingenuitate digni sunt non sin, in posterum, sed omnes deinceps qui libertate a do- 
minis dignantur, ut et hanc magnam et gener liberalitatem subiectis nostris impertiamus. — 

pilogus. Quaecumque igitur pro subiectorum commodis hac quoque in lege potentiae nostrae 
placuerunt, ea tua sublimitas cognoscens subiectis nostris [in hac felici civitate] per edicta propria et hic 


et in provinciis manifesta faciat, ut intellegant nos subiectis nostris omni iempore prospicere, quae 


ulilitatem eorum pertinent sancientes. 


Valebit autem lex in omnibus 


qui futuri sunt casibus quigue post 


cam emerserint; neque enim id quod praeteriit sollicitamus. 


1 vnvxóov] subiectorum pariter e | 10 Zf»rowvivos ó 
t7 evcrfsías ércowvvpos) immo M. Antoninus Caracalla 
(cf. Dig. 1,5,17) [ 11 xavzes« L | 13 airov nevo»] petitus c [ 
peregrinon ML | 14 &yov Haloander] áyarw libri || dxsi- 
vos) ille hoo « || 15 6«09óa:os] Cod. 8, 5 (59), 1 | 21 agog- 
Bv] &gogus|w xai xagszo (apego del. L!) L | 23 aó2av- 
telas L | avzóO ev] ex hac lege c | 24 azzoxa2uorcxuev L | 
30 xav «qide td vóug ML] per bane legem g | 31 ravra] 
Aevras malit Zachariae sine causa || 32 post vzrjxóous 
verba ztgocJ'eínusv* 00a TOÍvVy — TQ rusTÉQUQ xoárti 
(v. 28 —30) err. rep. M! | xaà — ntódav omissa in g seclusi | 
39 subscr. om. Jul. | xv. k. Febr. M] xaAavdow defpova- 
iov Ath. aryl gefigovagig Theod. kal. Sept. & || CP ] 
CR- CP Af | imp. dn. Iustiniani pp. a. ann. XII. Mc] a- 
sileíag "ovarwanvov vó «B' Ath. Baciaías Kreis aD" 
Theod. | 40 Apionc (si) uc. conss. M(cl, vxerség Tov 
Srspgveatárov Zisiavos Theod. Vxavtíae Aniovos Ath. 


1 efüciemus R* vulg. | omnem V commune R* | existat 
R | 3t huius enim V! | *eausa desiderii] causae (om. V; 
desiderio übri | 4 libia RVT | esperia — 9 sequimur 
scr. R* in ras. 2 versuum | 5 ad] & (3), corr. R? || pro) 


de T'!, om. R(*) [| 12 petitus] petitum vulg. 15 peregri 
V'|16 prius ius petitum] post inspectum A' [| 19 uni- 
que At [ 20 pracbens 7'* vulg.] praebentem R'7" V prae- 


bentes £* | indigens T? vulg.] indigentem R VT ! | 21 ex) 
et RT' del. T* | 22 ingenuitatem V | 24 et hano] et hano 
nostram V, et om. RT | 32 per programmata] propter 
gramata E | 34 pro om. V! | 35 sunt om. V | lex haec 
VT] haeo lex R vulg. | 36 qui] quae A! | post eam] postea 
V3T | 39 subscriptionem praestant V Bamb. I Ambra- 
censis M" Bamb. I Ambr. septemb. V | oap. V || impr. 
don.lust. V imp. dnn. Iustin. Bamà. I imp. dónus Ius'. 
Ambr. | 40 consule ante Apione cod. Bamb. I || uiro cla- 
risimo V uo. L clarissimo Abr. 


49* 


Nov. LXXIX pr. 1 


08 
IIAPA TIZI XPH AIKAZEZOAI 


APUD QUO8 OPORTEAT 


LXXIX. Auth.LXXX. Coll. VI tit. 7 
R APUD QUOS OPORTEAT 


MONAXOYZ KAI AZKHTPIAZ. CAUSAM DICERE MONACHOS ET 


'O avvós Bacilsós Mrvà vg dyurárg dgywemiGwónq b 


xal oixovuevixQ) starQuioyn. 
(Hgooíusov.) llgxyua uadóvtss émi cavere vis 
Bacililos nólsors ovx pis 
vópq voUTO ÜegassUga., agyousvo: uév &mó vavrus 
TES svÜaipovos Les : 
vmyxoov éxtsivovrst. wivde yào T?» 17€ ógOodóbov 
mxícraoe Geuvórrra Bovióuevos DxugOsignw, sk viva 
Jixg» Éyouv On9ev y mos uovayovs T mos dowr- 
TQía&, mgosíag, vois ztolvruxois ügyovdiw, oi. Óà éxriép- 


mOvOc, npáxropas abivwras dvÓov vs yevécOn. rOw 158c 


iapüw crOzOw xal movayovs ébéÀxsuw xai novagrgíase 
Jio. dewyrgíaus dvoyAsiv ica wai àÜsavow oUccué" 
xavrsvOsv VfQuv Ts xal GUyyvguv OV puxQàv Oi; 


àv yívagD'a: QrjOnusv xowg — in 
à iva i mederi, incohantes quidem ab 
, tí& &maga» Óà avrov cil0tate, in omnia vero eam quae subiecta sunt disten- 


ASCETRIAS KR 


Idem Aug. Mense beatissimo archiepiscopo et 
generali patriarchae. d 


Vlad agir Rem cognoscentes non rectam fieri 
ac regia civitate communi vimus hoc 
felicissima civi- 


dentes. Quidam enim volentes corrumpere ortho- 
doxae fidei honestatem, si quidam litem habuerint 
Le cum monachis aut ascetriis, civiles iudices 

ellant, at illi mittunt executores praesumentes 
ere intra loc& sancta et monachos trahere at- 
que monastrias vel ascetrias inquietare, forsan eas 
quae non videntur: et hinc iniuriam et confusionem 
non parvam adorabilibus fieri locis. 


7tgoexvvmvOW yivsgduaa vÓT0s. 


CAPUT L 


4ià voUro Toívvv ÓOacniLousv, sí ri oíavovw Ey0(20 Propterea igitur sancimus, si quis quamcumque 
Din» mQós vivas rÀwv svAagscratow agxmraw 7 vo» habuerit causam cum aliquibus venerabilibus sancti- 
iapmpuávowv mapOévow ij yvvaxxv dv uovacrnoíos  inonialibus aut sacratis virginibus aut mulieribus 
$ oócóv, vq Ssogilacrátq mólsos éxdctns éx.- — omnino in monasteriis consistentibus, deo amabilem 
axó mwQosévas, Ov Óà néuzsuw xai perà mácre — civitatis illius episcopum interpellet, ille vero mittat et 
r, ó€ *& xal svcynuocUvye Tà mi Tü& TOw 25 cum omni honestate quae sunt de narum prae- 
mQosabmow magovoías Quarárrmw, sira Ó4o« Óuà vov — sentia disponat, sive oportet per abbates sive per 
fyovuévov ars Qià xdv dmoxguGiagív síva Jj. évá- —responsales sive per alios quoslibet hoc fieri; ipse 
gov Twüw magayivegO'ai* edi» di nstü Tis íépa- vero cum omni veneratione sacerdotali causam exa- 
TixTE GeuvóTZtOs TO ztQüyua éEetáLev xal xgívmsv,  minet et iudicet, et civiles non sint penitus eis iudi- 
xal solrrxove p sivaa mawriAde avroig Óixagràc 30 ces neque confundant eorum honestatem, cum idonei 
unài xavaicyóves rj» avrOv gsurvórgra, ixavov sint deo amabiles singularum civitatum episcopi et 
Gvrev tà» Dsogilsoravow éxágtre nóAsos éniGxonav 


Nov. LX XIX (Authent. LX X X — Coll. VI tit.1: gloss.) Graece extat in M (om. L praeter rubricam cf. ad 390,16). — 
Epit. Theod. 19, Atham. 1, 16 (inde Coll const. eccl III 1, 15), Nomoc. XIV tit 9, 1 p. 536 Pitra. Iuliam. 


const. LX XIII. 
LXXIX. 
APUD QUOS CAUSAM DICERE OPORTEAT MONACHOS 
ET SANCTIMONIALES. 


Jdem Augustus Menae sanctissimo archiepiscopo et patriarchae universali. 


Praefatio. Rem non iustam comperti in hac regia urbe committi existimavimus communi lege 
eam sanandam esse, ut initium quidem caperemus ab hac felici urbe, ad omne autem. imperium nostrum 
eam extenderemus. Nonnulli enim orthodoxae fidei gravitatem minuere volentes, si quam forte litem sive 
cum monachis sive cum sanctimonialibus habent, civiles iudices adeunt, hi autem executores mittunt, qui 
sacra loca intrare et monachos extrahere et sanctimonialibus sive ascetriis molestiam exhibere audent, 
quas forte ne videre quidem liceat: atque inde non exigua iniuria et perturbatio adorandis locis infertur. 

L Propterea igitur sancimus, 5i quis qualemcumque litem habeat cum quibusdam ez religiosissimis 
monachis vel ex consecratis virginibus mulieribusve quae omnino in monasteriis sunt, ut deo carissimum 
civitatis cuius est episcopum adeat, is autem mittat et cum omni gravitate aique qnc eg done ad per- 
10narum praesentiam per(inent statuat, sive E reme sive apocrisiarios sive $ alios illorum nomine 

arere oportet; ipse vero cum sacerdotali gravitate causam examinet et diiudicet, neve sint omnino 
tivides iis iudices neu gravitatem eorum ignominia afficiant, cum deo carissimi cuiusque civitatis episcopi 


meme T' | 6 generali om. R | 9 sb hac T*vulg.] à RV 
hao T'| felicissima hao ciuitate A? felicissima ciuitate 
hao V | 10 omnia uero A*] omni uero R'V'T' omni 


1 rubr. Heg] uovayàw Qixatouévcw Theod. | 2 xo7j 
ML) 3s Ath. | 3 xal ML] 7j Ath. || 10 avrà» M1] Es 
M? (cf. 389, 24) 112 ziva] quidam (i. e. veves) g |. 17 xai 


om. € | 18 xavrevOev] dore évrsvOav malit Zachariae | | uero looo V? omnia uero loca T? vulg. [ eam RT'] ca 
21aoxjrow M Nomoc. XIV tit.] eni dn Zachariae | VT* pu corrumpere] eorum rumpere AT' | hortodoxe 
mon recte (cf. 390,2) | 23 éxáerrc) ilius e | 25 ve xa | VI 1 


si quidem V vulg. (si quandam Beck) | 13 asi- 
steriis R VT'* asistis T! f 16 monastrias T?] monastias 
V? monasteria RV? D ascisterina V asistrias RT | in- 
uietate V! inequitare t inquieta & T! | 17 iubentur 
V']18 locis fieri E [ 24 illius VT? vulg.] om. RT'] 
interpellet] terpellet im ras. V | 25 cum] eum V* | 27 re 
«sales R! | 29 eis penitus R || 31 sunt V 


— 29 ecsuvórnros bis scr. M | v4 xai eboyruocivns 
om.g | 28 magayiviaOa:] hoo feri & [. uer& 77s] cum 
omni (i. e. uerà má) & optime 


(1 K LXXI (sic) V | 2 oportet VT | 4 amistrias R 
asistrias T' asisterias T' ascitriarios V | 5 menne V 


CAUSAM DICERE MONACHOS 


xai và ssl 7e Qíxné xal «à mepl v7& Gcyalslag vv 
dixdw Diavvmovw xal wQivsv avrüs Gauvos T8 xal 
ÁpavixQ e xarà TOU€ vÓuove vOUe zurrépove xal TOUS 
Oajove xavóvas. ovra yàg xai oi riva Aóyov Kyew 


389 


Nov. LXXIX 1—3 


quae de lite sunt et de cautela iudiciorum disponere 
et iudicare honeste atque sacerdotaliter et secundum 
leges nostras et sacratissimas regulas. Sic enim et 
qui aliquam rationem habere putant merebuntur iu- 


oióuavos TsUEovras vàw Qixaiow, xal rj G2uvorne vow b5stitiam, et honestas sacratorum inviolata integraque 


dapdw üO:wróS Ta xal dxigaioe gvÀlayOnorras, 


servabitur. 


CAPUT II. 


Kowóc roivvy Ó vóuos Kryro, xal dyéxo v5». gvla- 
xj» naod 1s rOw ivÜolorárow &napyow vOv dv ànd- 
sa óvrow aic Oiowosc, (r76 va lilvgidos gaudv 
wal zione "Italiae v& wai 5$ dv ó 
15 ávüoGoráraw dmáoyow c éxarégac "Pours rov va 

gemectárov mQaírogos Tàw Ünucv xal vGw 
&pyóvrtmv TOv dÓvO» xal tv avrtdw rüfeow, ora 
pire avroV ysvécÓu. mawrshos magapoopáv, 
povayw qvAavreGOa:.  vaUra di xai 9j a?) uaxapió- 
"ws pavÓávovsa avr va zcpagvlabárm émi ravtns 
Tni svJa4uovoe móÀlene wal vow avtze zaguixidow 
Tesnnaot ve yenaacOo zgós voU$ J'uogileis vw mó- 


Communis igitur sit lex habeatque custodiam et 
^ gloriosissimis praefectis qui per cunctas existunt 
diocesis (et Illyrici dicimus et Libyae Italiaeque et 


Sóssos oÀn) vow 10 Occidentis totius) et a gloriosissimis praefectis utrius- 


que Romae et magnificentissimo Muse populorum 
et iudicibus gentium eorumque officiis, et nulla eius 
fiat omnino corruptio, sed integra ad honorem reve- 
rentissimorum monachorum custodiatur. Haec autem 


dxápaiov avrov nQós viuw vàw sVAafscrárow 15 etiam tua beatitudo cognoscens et p custodiat in 


hac felicissima civitate et eius confiniis (et litteris) 
utatur ad deo a&mabiles civitatum metropolitas, quo- 
rum ipse suscepisti ordinationem, praeponens pro- 
priis litteris hanc nostram sacram legem; verum illi 


ww urrgoxoAiras ev avrós dwadídetas v?» yuoo-208ub se constitutis episcopis haec nuntient, ut ex 


Tovíav, mQorávrOvGa và v OÍxs(mw ygauuetov vóvds 
jua» ró» Osov vóuov' oí dà rois vx. avrove dmi- 
€xóxo.6 TaVra urvigovgiv, ors dE oÀiyov vovrov vov 
yeiuuaros iav Gvvéysiav vov vouov dp' Gmagav 


paucis litteris una continuatio legis ad omnem per- 
veniat dicionem. Sed etiam accelerari lites sanci- 
mus monachis illatas, ut non mens eorum occupetur 
circ& litis sollicitudinem, sed velociter liberati sacris 


f" si T7v vm5xoov. 14AÀà xal émitagvveg Da, vàs 25 operibus obsecundent. 


Bíxas Sagzilouzv và$ uovayois &xayonívas, oxts ui 
TZ» Qidvoiay avraw diac pois Das magi vàg T7 Üixns 
goovtidas, àÀÀ« Qürvov ànallayévras vov Duorigov 
Rpyav avréyea Das. 


CAPUT III. 
"Iero voívur ó magà vaVrá T. moárrow, si uiv30 — Sciat igitur qui poe baec aliquid egerit, si qui- 


pow sig Ó TOW dysyxtiv wm, ÜPapprncas, ox 
Ri T5 die dexindieee oli Yr Suiov é£v8gi- 
sa$, sov»; 18 decem librarum auri &ga Tj avrov 
sabes aro ras TQ lgorrávo fuv SoSnaopivy 
Ti 


dem iudex sit qui talem proferre sententiam prae- 
sumpserit, quia ab administratione repellitur tam- 
uam divinitati contumeliam faciens et poena decem 
librarum auri una cum officio suo multabitur sacra- 


apasiq. oi dé yas swaxropes oi rOÀufcawrss sos 35 tissimo nostro danda aerario; executores autem 


ayaysiv OÀow jnóuvncw vz' avrQv Tàv Ouogils- 


raesumentes offerre omnino admonitionem ab ipsis 


cráraw ámicwózom xoivícOuncav wal xaOwoyécOw- — deo amabilibus episcopis prohibeantur et retrudantur 
cav dv roic xalovudvow Ürxa»ixoW, mowàg vas mQos- in locis quae decanica nuncupantur, poenas compe- 
qwovgas vgélovrss xal éxfigaguóv ovisvi và Aoxov tentes passuri, exactionem nullam de cetero agere 
mgosayaysiv GvyxoQoljsvos. 40 permittendi, 


sufficiant ad ea quae lites litiumque cautionem spectant. definienda easdemque graviter et. sacerdotalite: 
secundum leges nostras et divinos canones diiudicandas. ta enim et qui iusta ratione sese uti existimant 
jus suum consequentur, et sacrorum gravitas integra atque incolumis servabitur. 

IL Communis igitur lex sit, atque custodiatur et a gloriosissimis praefectis qui in omnibus sunt 
dioecesibus (lilyrici dicimus et Libyae et Italiae et totius Occidentis) et a. gloriosissimis praefectis utrius- 
que Romae et a magnificentissimo praetore plebis et praesidibus provinciarum eorumque officiis: ne ullam 
omnino corruptionem patiatur, sed ut iniegra ad dignitatem religiosissimorum monachorum servetur. 
Haec autem iua quoque beatitudo cognoscens et ipsa in hac felici urbe eiusque confiniis custodiat et lit- 
teris utatur. ad deo caros civitatum metropolitas, quorum ordinationem ipse suscepisti, praemissa litteris 

opriis hac sacra lege nostra: illi autem haec episcopis sub se constitutis nuntiabunt, ut ex brevi hac 
scriptione unus y fenor per omnes propagetur regiones nostrae dicioni subiectas. Quin etiam ac- 
celerari sancimus lites quae monachis ini fur, ne animus eorum litis curis occupetur, sed ut &is quant- 
ocius liberati operibus divinis vacent. 

HL  Scíat igitur qui quid adversus haec egerit, si qum magistratus sit qui eiusmodi sententiam 
ferre ausus sit, fore ut et magistratu exualur, quippe qui deum iniuria affecerit, e poena decem librarum 
auri una cum officio suo multetur sacro mostro aerario praestanda. Executores vero qui omnino com- 
monitionem afferre ausi sint, ab ipsis deo carissimis episcopis prohibeantur et recludantur in decanicis 
quae vocantur poenas dignas subituri, neve iis executionem cuiquam inferre in posterum concedatur. 





ilriaci V iliriaci R | libie RV T | 12 et nulla] ut nulls 
Üsenbrüggen | eis | 15 tua etiam R | beatitudine V! 
16 confiniis vulg.] confinia Jibri | et litteris addidi (sim. 
Beck) | 17 2d] & T, om. R! [| 18 suscepisti (suscepistia V) 


2 avràs om.g | 10 «9. xov v« dvdoforárov ónágyov 
Tis zzoeaBvrépas Qoiuns M*|| 11 *ínápxov cum M* vulg. | 
8 avrze Scrimger] avri; M | 23 rovrov om. e 1 33 ztowr; 
M | 34 3o95ao, Serimger ez c] 9nsopévr M | 35 oi 


9i Zachariae (cf. c)] si 04 M | 39 xai om, e | ovdevi M 
(d. Theod.)] nullam (i.e. ovdéva) & 





2 honestate R | sacerdoliter R! | 4 rationem V vulg.] 
ratiocinationem AT | putant T] putantur RVT? ed 
B integrataque R* integra R'| 8 a om. £ || 9 illirici 


ipee V| praeponens VT] proponens vulg. | 19 hanc] 
2c V! | 22 etiam] etiam oi V? [| 23 illabatas V illibatas R 
inlibatas 7 | 30 Sciant V vulg. | egerint V' vulg. | 
32 quiaministratione R' quia & ministratione R* || re- 
pelletur vulg. | 35 dando V* damus T'! j| errario RT* || 
38 quae om. V! | decanes R! deoaneca R?*T? decan- 
tica V! caneca (canieoa pr. T'* 


Nov. LXXX pr. 


(Emiloyoc) Tovrov xparovvros coU vóuov, si vis 
mQós vwa tO sbÀafsgvárow uovayov $ mapdévcow 
5 yvwcuxGw GÀoe ispmpáévov xai áv evayéci pova- 
ernoíow olxovvrow Éyoi. wol y&o Oy winguxdw wal 
TÜ: tübeos cÜ6 dvaymwyne c$€ avtaw nón vouov éypá- 

uev, oUs xoatsiy xai xvgiove slvas xavà nóvra. Bov- 

jusda vQUnov. 


Dat. vr. id. Mart. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
ann, XII. Apione v. c. cons. 


"" 


390 


[a. 539] 


DE QUAESTORE 


(Epilogus.) Hac valente lege, si quis cum Ali- 
quo reverentissimorum monachorum aut virginum 
&ut mulierum omnino sacratarum et in venerabilibus 
monasteriis habitantium habuerit causam. De cle- 


5$ ricis etenim et ordine conventionis eorum iam leges 


conscripsimus, quas valere et firmas esse omni vo- 
lumus modo. 
Scripta exemplaria Iobanni viro gloriosissimo pr&e- 


fecto sacro Orientis praetorio secundo, ex consule 
i0ordinario et patricio. Scripta exemplaria Basilidi 


gloriosissimo istro sacrorum officiorum. Scripta 

exemplaria Longino rese praefecto urbis. 
Dat. v. id. Mart. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XII. Apione v. €. consule. 


LXXX. Auth. LXXXI. Coll. V] tit. 8 


ITEPI TOY QUAESITOROS. 
'O avxós Baailsis "loávvy vq dvdosoxátq énapgzq và 
Pc placct TÓ 7, pens et dec s 
xai marQaxio. 


(Hoooiniov) Lei prrà ví$ Óx Dwov BonJaíac20 (Praefatio. Semper cum dei auxilio omnem 
7tüGaw zow0ÓgrÜa mpóvoiaw YOU TÓ Umüxoov v0 zapà facimus providentiam, ut subiecti ab eius clementia 
T€ a/roU guAavOgonías sxapaloOiv riv aflafi traditi nobis illaesi serventur. Itaque et leges poni- 
gvÀivregOa, roryagovv wal vóuovs Tr(Ósuev mácyc — mus omni in eis curantes iustitia, et quod p: im 
v avroi éziuslóusvo: QuxciogUvne, xal vó xarà gu- — labitur reparare festinamus, insuper etiam admini- 
xgóv Oi Oaivor dvaxtücÓa, ansódousv, xal ztQó$ ys 25 strationes invenimus, quae castigantes quod inorna- 
xal agyàs émivooUuav, aizap Gawppovitovgas TO dàxo- tum est mediocriora faciunt delicta. Quale videlicet 
cuoUv gerQuiteQa zxowv0i Tà mtÁnupusAzuara, ómoiov aliquid praetores populi in hac fecimus magna urbe, 
d5 v: *ó ToU mQaírogos Tov Üyuov xarà vaUrnv ns- — utilissimum ex ipso rerum experimento omnibus regiam 
stuZwauev Tv uryGÀAnw mólw, AvgivsAégraTOv éb ai- — hanc civitatem nostram habitantibus approbatum. 
T; Te Qv mgayuácaw zte(ag a7«04 volé TZ» Ba-90 
viÀida «aítgv Trudw mov oixovgiw amnodayóév. 


R DE QUAESTORE R 
Idem Aug. Iohanni pp. secundo ex consule et patricio. 


Nov. LX X X (Authent. LX X XI 2 Coll. VI tit.8: gloss.) Graece extat in. ML, cap. 1 $1—10 in B 6,6,5—u 
(B' p. 108 Zach.), eadem passim immutata et decurtata habet Epan. b, 1—10. — Epit. Theod. 80, Athan. 4. 14. 
lulian. const. LX XIV. 





Epilogus. Ceterum haec lex valeat, si quis cum aliquo religiosissimorum monachorum sive wir- 
ginum vel omnino mulierum consecratarum et in venerabilibus monasteriis habitantium litem habeat. De 
clericis enim deque eo quo conveniendi sint ordine iam leges conscripsimus, quas valere atque ratas esse 
omnibus modis volumus. 





LXXX. 
DE QUAESITORE. 


Idem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ex consule (ordinario) et patricic. 

Praefatio. Semper cum dei auxilio omnem curam adhibemus, wt subiecti ab eius benignitate 
nobis traditi illaesi conserventur. Itaque et leges ponimus in quibus iustitiae omnibus sjnodis prospicimus, 
et id quod paulatim labitur ut instauremus operam damus, et praeterea magistratus quoque excogitamus 
qui quae importune fiant castigando delicia pauciora ri . (Cuius generis praeiorem plebis in hac 
magna urbe instituimus, rem utilissimam ez ipsa rerum experientia omnibus qui hanc regiam wrbem 





$ vouovs] Cod. 1, 4, 39 (cf. Nov. LXXXIII pr.) il 
13 subscr. om. Jul. | dat. vi. id. mart, M] dat. v. id. 
mart. € dyoágr pue. (v. |. aiJoss aafais) Ath. dEepo- 
»ij9n pnvi nagrio Aeod.|| CP. — conss. M (c)] Baca- 
Asías Jovgrivinvov «0 sB' zar. Vinícovos Ath. vna- 
«aíq Mímiovos Theod. | 16 rubr. IIspi oV quaesitoroc 
Theod.) lagi vov xosaíaraoe (xovaiave»pos v. l. Ath.), 
index L, Ath. Epan. (IIegi xvéavopgos L*; vid. ad v. 19), 
De quaestore e. De officio quaesitoris Jul; IIegi váfsox 
(áfeme om. indez M) iara rd xal và» BonSaw» 
avroU xal TOv dwTiygagéaw perperam substituta 
rubrica tituli B 6,6. Om. rubr. L' ubi inscriptio (11—19) 
iungitur rubricae praecedentis novellae numero 09" eraso 
et s adscripto (vid. infra ad v. 19) | 1T inser. 'O avvóc 
Bacileos Kon avavtwovnoliraw Ath. | BaaiAevs] avro- 
xpárop iovativiavóc: — add. L | 9xágxo L | 18699: 
vagla addidi, óodivagl Zachariae | 19 post inscr. L* 
inserit ITegl xvéarogos. 'O avróc faciAeve ioávvm pp. 
ànàó vmárov | 20 ix Oaov L Ath.] dx vov O«ov Theod, 
rov Ssov Mígt) | 21 rov 10] «ovro M | 24 dxiuelóns- 


vos M] dziusAoónavos L | 28 9 v« Me] 95 L| vpas- 
vagos M mQaírogos L| menosrjxausv] Nov. XIII 

1 Hoo RT | lege om. RT | 3 sacrarum R [ ueners- 
bilium RV'T| 5 et om. R | ium om. V | 6 et firmas] 
eonürmas V! firmas V? | omni volumus modo] omnino 
uolumus E | 8 gloriosissumo V] clarissimo & T' r2 ! 
9 *sacrorum libri | exconsule V7'"] exconsuli R " 
10 Seripta — 11 officiorum om. R || 12 praefecto urbis pos! 
officiorum (v. 11) coll. V7, om. R | 13 subser. praestant 
Bamb. I et Ambracensis | v. kal. id. Bamb. I pr. | CP. om. 
Ambr. | dnn. Bamb. 7 doópnus Ambr. | lust. Bamb. 7 
Ambr. | 14 apinione Ambr. appinione Bamb. 7 | 16 D« 
questore rubrica V?, om. V! | 20 omne A | 22 ponimus) 
facimus R | 23 omni in, omnino 7? omnem vu/g. || eius 
AV | iustitiam vulg. | 25 inornatum Osenbrüggen] in- 
honoratum (inhoeatum V' honoratum A!) (ibri [ 26 me- 
diocriora VT'!] mediocria RT" vulg. | 27 aliquid om. &' j 
in hano fecimus magnam urbem V7" in hae (ac R!) 
felicissima ciuitate R | 28 *utilissimo libri 


DE QUAESTORE 


dx voivvy tavtue Te maípag xal Kregóv vi Digamaias 
Üsóuevov moosuryavicacOa! vs xai Éjrvgsiv vouqp xa 
xmi dej Oíxauov vyncapad'a. svpousv yàg vs xarà 
paxgóv &i uiv émapyía. vàw davraw "Ógnv yw- 
uvovwrtas 7 usykÀn 0à cUTQ xh "umw Ówvoylsiras 
nÁíj9ovsa diagópaw avOpamaw, xai udjagva. yecog- 
ydw, vás v8 oíxaíag móÀas xai rjv ysugyíav ànolau- 
flavóvtoy. 


391 


Nov. LXXX 1. 2 


Ex hoc igitur experimento et aliud quiddam medea 
egens moliri et adinvenire legi et cingulo iustum 
aestimavimus, I[nvenimus enim, quia paulatim pro- 
vinciae quidem suis habitatoribus spoliantur, magna 

5 vero haec civitas nostra populosa est turbis diver- 
sorum bominum, et maxime agricolarum, suas civi- 
tates et culturam relinquentium. 


CAPUT I. 
Tavra Suas eis tv magóvra vóuov ideiv  ag- Haec ad praesentem legem nos respicere procura- 


scxsíags xal aig Tzv deyy» Ty» viv mag' fuow cys- l0 verunt et ad cingulum quod nunc a nobis paene 
Üóv v& xavovoyovuéwnv, TjsQ OUx OxvoUuev éx rov — novatum est, cui non piget nos de publico et anno- 
)guoGíov xai Gérrgiv ézidovvas xai vewrg» eXvágxz, nas dare et has suffcientis et officium constituere 
wai táluv mgosxaragti)Sas, xai róv ix óqOwuías «vry et ex neglegentia eius periculum relevare. Cingulo 
xivÜvvov dmuGijGa. *p uiv ovv ágyj xai vq  rav- etenim et hoc accipienti quaestoris imponimus no- 
7 nm. aex" Ti ie : 

Tv 7raQa. »ovr. Tó Tov quaesitoros &xsréJawsv |5 men: sic enim et initium eum invenientes (dicimus 
óvoma" ovrw yàg 05; xal oi iw dgyjw avtjv dfrvgóv- — autem priscis temporibus) inquisitores vocabant ad 
Us (paui Dà xaà év voi; àvavráro) zgóvow) épevva- — hoc v tes officium. 

Jas éxà TOU; &í; raUTQ» &gievovpévovs v5» váliw. 
l Boviéue9a dà vóv ri dpgzw Éxovra vawrgw àp- 1 Volumus autem cingulum habentem hoc respi- 
opdwra zgós JuOv xal vO r,u&regov dioc xal àv vópov 20 cientem ad deum nostrumque timorem et legem re- 
avabyrsw rows émi vi& ueyaAns vavtns émiUnmoUvras — quirere (advenientes) ad magnam hanc civitatem, ex 
mólsws, 4E oíacb/mots yepas slev, sira av)pac s(va — quacumque provincia sint, viros sive mulieres aut 
yvvaixag, airs xÀngiwovs sis uovayove Tj dcwnvgías, clericos seu monachos vel monachas sive externa- 
airs rdv Kiew móÀsov Gvvnyégove 7 xal áAÀgs oíacoóv — rum civitatum advocatos aut alterius cuiuseumque 
Téyyé TS xal &bías, wai magssgyaLeaOaa vívez vs slev 25 fortunae vel dignitatis existant, et perscrutari qui 
xai móJaw qxouv xal (ni moíq ngogdcsw xai sí piv — sint aut unde venerint et in qua occasione. Et si 


ysogyoí, axonsiv ToU ol; vàwv ruevégov apyorvav ai 
xaT avrOUs mQosQxovgiw vmoUucee, xai TOUTOIG dzti- 
xüiaDas ovvróuos 1e avroUs àzaAlértuv và» 

Àmv di 
TáyioTa vovrtové DOsv 


: aw íxn£um&v TOv moi. 
qxóvtu àxoAaUcavtas. 


uidem agricolae sunt, intendere quibus nostrorum 
fudicam horum competunt lites, et his imminere, 
velociterque eos eripere diffücultatibus propter quas 


&nmap [dv] évravOo: wapaysyóvasi, xal or. 30 hic venerunt, et festinanter unde venerunt eos re- 
TXovGi 


mittere competentia fruentes. 


CAPUT HJ. 


Ei 0d vives alev. ysegyol vslovwres nó Deenorsías 
L/ ToUtO» S6 Tavryw sageysyovaudi Tw 


Basidda zólsv, napacxsv&leey tovs xexrrnévovs Dar-35 praeparare possessores citius eas 


vov avroig Duauxgiveww và dgp' ol; dgixovvo noyuava, 
xal éxmépztaw cvríxa sn i Se ANM L^] 
a sixós sís dvavrimcav TOv xexty iva» staosySvovto 


nostram incolunt 
excogitare et lege et 
udari, tum , 
nis, qui proprias civitates et agriculturam dereli 
L Haec mos commoverunt ut ad 
nobis fere novandum; cui 
insuper instituere el 


istratu dignum 


praesentem 
i non piget ex publico et annonam 
iculum quod ex neglegentia redundet ei intentare. — Ipsi igitur magistratwi. eique 


Si vero aliqui sint agricolae constituti sub dominis 
et egentes eis ad hanc venerunt iam civitatem, 
cernere pro 
Quibus venerunt causas, et remittere merentes mox 
quae iusta sunt. Si vero forsan ad resultationem 
possessorum venerunt et adversus eos dicant causas, 


probatam. Ex eadem igitur erientia etiam aliud quid quod medela egeat moliri et 
Lu iT : : gwe gui 7 


cum provincias fere habitatoribus suis 


placuit. enim 
urbem nosiram molestia affici repletam. diversis hominibus, et maxime colo- 


, taremus a(que ad magistratum nunc a 
ares dare camque sufficientem et officium 


eum $uscipit quaesitoris nomen imponimus: ita enim ctiam qui ab imitio eundem excogitaverunt 


ui 
1 (priscis dicimus temporibus) quaesitores vocabant eos qui ad hoc officium pervenirent. 


Volumus autem 


ul qui hunc magistratum gerit ad. deum et timorem nostrum et legem respiciens in eos inquirat qui in 
hac ma. civitate versantur, ex quacumque sint provincia, sive viros sive mulieres, sive clericos sive 
monachos vel sanctimoniales, sive exterarum civitatum advocatos sive etiam alius cuiuslibet condicionis aut 
dignitatis homines, et sollicite scrutetur, qui sint et unde venerint et quali de causa. — Et si quidem coloni 


sint, consideret quosnam ez i 
par est tos. 
IL. 


rint, efficiat ut domini citius negotia propter quae 
slatim dimittat. Sin vero advenerint 

8 *BuevogAsivas mÀ5Sove ML populosa est turbis c; 
duwvoyAsiras mÀn9scs Zachariae | 15 *quaétoros M 
xodatogos L| 17 xai om.g | &varrávow L | 19 Bov- 
ÀóusD)a — ca)rg»] OscmíLouev Ow Tüv xmv TOU 
xovasGéra»goe. (v. L. xovaíavasgos) Tyrok égevymzov Éyovca 
ravryv inc. B | vóv] v9 L'| 22 slev sive] sra om. c || 
23 sira novayove M] 5, novaxovs LB Epan. | 24 7j xai] 
tirs xcl B', xai om.g | 26 xai nóOsv] aut unde c | 
ai] oí. M. | 30 dv MLB, om. Epan.g || ysyóvaa B' | 
33 Qeaxovslas M B*] Qsozovaiav L B* dsanóvac Epan.(c) 
quod probat Zachariae || 36 abro?s L* eas (i. e. avrà) c | 
agíxovro M Epan. c] àgíxoiwro LB | 31 avrixa — Ji- 
xaíaw in litura L | dexasonuiteow L*? | 38 zagayevoiro 
Epan. 


05. 
uodsi qui coloni ad dominos pertineant a. 


udicibus nostris lites eorum pertineant iisque immineat, et cito illos dif- 
ficultatibus propter quas huc venerunt liberet, et quam celerrime eos 


unde venerunt remittat ea. quae 


iis supplicaturi ad hanc regiam urbem advene- 
venerunt dtrimant, eosque ubi tus suum obtinuerint 


orie litigaturi cum dominis et adversus eos causas agant, si qui- 


1 quidam RA*  medella V* | 2 egenus R'T* | 7 cul- 
turas dt hoo A | eurauerunt A | 11 cui om. V || 
annosas KR | 12 *has suffüoientis] adsuffcientis (adauf- 
ftienti T!) RVT | et officium] et de. T* | 13 ex 
T vulg.] om. RV | Cingulo RV?*T'] Singulo V' oin- 
gulum V? T? | 14 etenim et] enim et T'*. etenim 7'* || 
15 initio (vel in initio) vulg. || 16 uocabat V | 19 ha- 
bentem VT'] habentes RT'* vulg. | * respicientes libri 
21 advenientes addidi ( venientes post civitatem add. vulg.) 
22 viros] sive viros Beck | 24 cuiusque V | 25 existi- 
mant T' | 26 uenerit A | 27 sunt VT] sint R vulg. | 
29 uelociter quae VT'! | 31 frugentes R' | 35 descernere 
V2] 36 inherentes T! | 37 iuxta R] possessionem 
| Veo R! 





Nov. LXXX 2—4 392 DE QUAESTORM 
si quidem multitudo sit, plures quidem remittere 
continuo ad provinciam duobus aut tribus relictis, 
qui secundum collitigantium schema litem exerceant, 
et ita eum imminere litis auditori et procurare ci- 
ovre dà avrov émixsioOca vq? vr Óixys dxgoat] xal tius incidi negotia, ut non longitudo eis fiat tem- 
magagxsválsv Or. Táyigta Tíuvasv và6 vroOécns, iva — poris, et maxime icolis, quorum et hic praesentia 
Mj uixos nvrois dyyivorvo xgóvov, xal pálacta ys superflua et agriculturae vacatio damnum et ipsis et 
yos, ww y ve évtaUvOa szagovaía msQicT y Ti possessoribus facit. 

TZe ysoQyías GyoÀy Bháfos avroi; xs xal TOig wsxtr- 

névows TtOuai. 10 


xal moóe avrove Asyouw ÜDíxas, sb uiv minOos sin, 
ToUs udv moÀlove axoméuzs&uw scagaxgiua mQóe TQ» 
xopav Ód$o 7 vQuàw xaralauzawvousvaov, oim xaTà 
TÓ TOU GvvOixov Gy5ua vv Own» ayamuoUvraa, xal 


CAPUT III. 


Ei di oí0à yacQyixóv aim «Ó émidnuosv mÀnjOos, Si vero neque agricolarum sit adveniens multitudo, 
aÀiá vivas us à P. m 5 xal Óixacouevo, mos évé- — Bed quidam fox ali aut etiam litigaturi adversus 
eove, xal dvravOa zgovitouav, uz ivXidóva,, &AÀ& cvv — alios, et hic tardent, non quiescere, sed com omni 
-ep cvvrovíq vOve duxacras éxa(yn» usrà gzovó;s instantia iudices urgere cum festinatione eos con- 
eviové TOv dugicfrrovuéve» dnxaÀlarrew *s xall5tentionibus absolvere et litibus liberatos remittere 
r&v Üixdv dAsvOsgovuévovs éxnáumtv, Gers avrove —BUAS civitates et provincias habitare. Si vero forsan 
Tàg oixaíag xogae va xai móAme oixsv. Ei dà xol. cum institerint auditori litis &ut agricolarum domi- 
Àdxas dvoglnsawros vq àxgocnuévq c): díxns f vois nis qui & nobis statuti sunt iudices, ut litigantes 
Tdw y&eQyaw wugíoe xov map' Zuaw xaragvávros ^ &ut observantes liberent, ipsi ad hoc differant et 
pite dg' q ove Qixatouévove 7j rtgossdosvovrac 20 non citius eos aut lite aut o| one liberaverint, 
éAsvOsQa Ga, avroi moós rovro àvafáÀllo:wro xal u? tunc ipsum qui & nobis in hoc cingulo constitutus 
Oürrov avrovc gj «5e Diíxns 7) vo xQossÜQavs» avrois — est deducere ad se rue copre aut egentes aliquo iure 
&nallafovs:, Tmwixavra avro» vOv zxao' yjuow áni  & possessoribus proinde non merentes, (et) exami- 
TavTQé Th &egie zwpofÀnOévra dysww si; éavróv vove — nare, et citius disponentem pro quibus illi huic 
QuxabLopdvove : Osoutvovs vivos TQv Üuxaíoew mapà25magnae observant civitati ad suas remittere patrias 
TOyw xextuuivav slta aj rwyzavovras, xal éfeváLesv, — &ut omnino er quibus venerunt locis, omnibus per- 
xal àv vàza QuaveD évra dg! ol; dxsivos vavrg 1j us- empto ad hoc privilegio et fori praescriptione. 

yaÀg 7 Vovgs ztójss mos vs oixalac dxmiuntuv 

ma1gídas yj oÀos dE a» jxovas tóztav, máane àvpg- 

uévis gói toUto mQOvouíus vs wal gógov maga- 30 

veagris. 


CAPUT IV. 


Ei dà Biov mgógacíw «was 7| Dixys aitiav ovx Si vero vitae occasionem aliqui aut litis non ha- 
dxyovvss dni vavrns sicl vie wuerágae mOÀsos, ox:s — bentes in hac sunt nostra civitate, ut propter victum 
Piapzw 5 dx voV ueraatsiv f| vovtOv mQós và$ avrà» — &ut eo quod hic ad eorum desideria non sufficiat 
émiDvuias ovx dgxovwros 70m xai nÀnuusisüv, 9v 39iam etiam peccent, rum eorum statum qualis 
Tv» Gouárov aUrQv xorácragd.v ózoía cíe édGr.w — quis est inspicere, et si quidem valent eis 
énosteónv, xal && uiv Kopwras avroW và Gopara, potentes autem sufficere ad laborem sunt, si qui- 





dem multi sint, plerosque eorum confestim in provinciam dimittat duobus aut tribus relictis, qui ad syn- 
dicorum modum litem exerceant. Pariterque ipse immineat ei qui litem examinat atque efficiat ut quam 
celerrime causas decidat, ne per longius temporis spatium detineantur, praesertim coloni, quorum et in hac 
urbe praesentia superflua sit et otium ab agricultura damnum (am ipsis quam dominis afferat. 

HL Quodsi non rusticorum sit mulitudo quae advenit, sed forte alii aliqui vel etiam cum aliis 
litigaturi, iique hic morentur, id ne indulgeat, sed cum omni contentione iudices urgeat ut de industria 
eos controversüs solvant et libus liberatos dimittant, ut in propriis provinciis et civitatibus habitent. 
Si vero forte, cum ei qui causam c it vel rusticorum dominis institerit is qui a nobis constitutus est 
magistratus, ut litigantes vel praestolantes liberent, illi rem differant ac non cito eos vel lite vel prae- 
stolando sibi solvant, tum ipse qui a nobis hoc magistratu praeditus est ad se ducat litigantes vel qui ius 
aliquod a dominis expetierunt neque impetraverunt, eosque examinet atque rebus propter quas illi in hac 
magna urbe morantur celeriter dispositis in suas I vel omnino in loca unde venerunt, remittat, 
omni in his et privilegio et fori praescriptione sublata. — 

IV. Quodsi qui occasione victus vel litis causa destituti in hac nostra sint civitate, ita ut vel men- 
dicando victum quaerant vel, si hoc ipsorum cupiditatibus non sufficiat, iam etiam delicta committant, cor- 
porum corum statum qualis sit inspiciat, et si robusta dis corpora sint possintque ad laborem sufficere, 





4 curare V! [ 5 indici 7! decidi Beck 
R*|6 hic] in hio V! in hao ciuitate V? | 7 agri et eul- 
ture R'| uocatio Z* euocatio 7] 11 adinueniens R'[ 
12 autem V | litigantium &l 13 omnia (in omnia R*) 
ZES urguere T' arguere E || 16 forsan oum institerint 

vulg.] constituerit (cum instituerit R?*) forsan R | 


2 npós] sie B* Epan. | 5 avro: B | 1 sovgyois) 
yasopyois ovaiv B* Epan. | 8 7 va éx] efra ix M| 11 ovra 
MLB (ui; Epan.) | 12 a444* ofravee. B* (5 MB Epan. c] 
sí L l| xal om. Epan. || Qxaccaóuevos L* 1s dxdidóvas 
B* day B'w.L|| 14 éxaynuv. B* | 16 zAev9egouévovs 
Heimbach temere || 11 xopas vs xai bd uua civitates et 


temporis] ipsis 


provincias g (cf. p. 393, 4) | 18 4voxAnjcavros — 20 Gp- 
xovroc] cum institerint — qui a nobis statuti sunt iu- 
dices c || p dxgoepuévq M) tóv axgoousvov LB* «àv 
&xgocpdvov B* || vois — 19 xvolois M] vois — xvglove 
LB Epan. || 22 evrove L, om. B' v. L (c) | 21 xá£e« B* |] 
DiaviDévra B*] diaviÓ )vras MLB* | 28 axozéunav 
B*| 29 náons LB, Epan. v. L] nàciw Mg, B* et Epan. 
v. L. || 32 airíav om. c | 33 dava] s Epan. | 34 diat] 
propter viotum (i.e. &u& Dv?) € | 7) dx vov ueraereiv 
om. e | 36 avrov M | 31 avrois] avrovs 


17 *auditores libri auditoribus Beck [. dominis Beck] do- 
mini libri [ 20 *aut litis aut V litis aut ^ aut litis 7! 
a litis T? vulg. | 21 ipse V* [ qui a] quia V' [| 22 agen- 
tes R| 23 et add. Beck | 24 *disponente V disponen- 
tes T' disponere R vulg. | 26 exempto R | 32 occasionem 
V* vulg.] occasione RV*T | litis Beck] lites libri i 
35 expectent R | 37 potentes autem] ponentes aut 7 
potentes V! uel potentes V* 


DE QUAESTORE 


Svvaroi à àgxsiv mrpóg móvow siciv, sb uiv olxéras 
TwüOw silev, uavOavev vívow sci xal Tovtovs xal 
4xovrae Ole wexTruévow dxníuntv, sl 0à dAsóD apos 
TZ» TÜry xal £x xwvow dmapyv T móÀsov ópuo- 


393 


Nov. LXXX 4—6 


dem servi aliquorum fuerint, cognoscere quorum 
sunt et hos etiam invitos possessoribus transmit- 
tere, si vero liberi fortuna et ex aliquibus civitati- 
bus aut provinciis orti, hos transmittere ad provin- 


atvos, TovrOvé Éxzéuzteiv slc vas EE oov siawv. émagyias. 5 cias ex quibus sint. 


CAPUT Y. 


Ei. 0i avvógDovts alev. xal cojuaci niv. dppoufvoi 
xodwrcu, Bíov dà avrois sUrtQsstz;e ovx Lats wQógagus, 
Tobrové uj uáraiov slva, T$ yj$ áyÓos Gvyyopsiv, 
ali mapadidóvas Düvrov avrovs volé vs vOv» FKpyow 


Si vero huius terrae fuerint et corporibus quidem 
validis utantur, vitae autem eis decens non est oc- 
casio, hos non frustra esse terrae onus permittere, 
sed tradere citius eos et operum publicorum artibus 


TÀw Ónuogcíow veyvívass sig vmovgyíaw «oi vs wQo-10 ad ministerium et praepositis panificantium statio- 


101O0iv. dgroztomtixaw dgyaatnoiav xai vois TOUS XÓj- 
move égyabonévow xai i^ $ diagógois váyvass 7) xal 
4gyacícus, dv al; iayvovgiv üna uiv xáuvsv &ua dà 
dxoroépegÓes wal vóv dgyóv ovra émi và xgeírvro 
1 pora piido uv pee : S, 
7 sUsiv Tai cicius als nagsÜoO naar, vovrove 
ure em TavrüS er faeulidos sólsene. Dónavos 
yie avríw ra$ra vouoOerosusv, mos v ur Tij 
doyíae avrovs sic àvónovs noábew GvvaDovere oí vó- 


num et hortos operantibus aliisque diversis artibus 
aut operibus, in quibus valent simul quidem lsbo- 
rare simul autem ali et segnem ita ad meliorem 
mutare 


vitam. 
sí Óé vives 5, BovÀnOooi151 Si vero aliqui noluerint observare operibus qui- 


bus traditi sunt, hos sectari hac regia civitate. 
Parcentes enim eis haec sancimus, ut non segnitie 
eos ad illicitos actus impellente leges eos arripiant 
ad poenas nostris tradentes iudicibus. Laesos autem 


Mw TOWrove domáLouv moe mowéá$, rois nurrípow 20 aut laesas corpore aut canitie graves hos sine mo- 
zagadidóvras &oyovc.. Tove dé ys BsBlanpévovs 7 Bs- — lestia esse iubemus in bac bona civitate, a pie agere 
Blaunévae TÓ Gayua 3) vjj molad Üageis vovrove avev- volentibus adscribendos. Et aliorum sin inter- 


oyÀAmrove eleva, xshe)onev éni ravrns Tü$ üyaOTe nó- 
Ans; magà rdv svdsfsiv Bovlouévenv ànorQsgoudvovs. 


rogare, qua venerunt gratia, et inquisitis quae digna 
sunt super eis agere, ut non pigri hic onere 


xal vOv GÀhov Éxagrov dvsQavtüw vivos mageyévovro 25 competentia agentes ad proprias revertantur pro- 


gáquiy, xal stvvOavóusvov và sixóra dm' avrois ngdv- — Vincias. 
Tuv, ders pj agyovs dvraUOa xa9Ty0Oa, dÀÀà và 
nosrxovva moáLavras &i& và$ oixs(ae &mavalDuiw 
xogas. 

CAPUT VI. 


Ei Md vivec T) vw dui vavtné oixovvtow tie nó- 30 
Àsos 7 wai vOv ÉtoOsv nmagaywouévow néugoiwró 
Tiv G€ naQ' avrOw LnuuoOévcre xarà móqadiw 


Si vero aliqui aut in hac habitantium civitate 
aut etiam deforis venientium culpent aliquos tam- 
quam ab eis damnificati per occasionem forte eorum 
Tvyóv rw Asyouévow GzoprobAo» Jj xal vàw évrsv- quae dicuntur sportulae aut etiam ex hoc laesio- 
Suv áüvadv, xal gácxouv avrove Tj 7 jv«. rows num, et dicant eos aut icari pro his nostras 
vzdg rovrov jud vóuove, 5 xal yos doyuc;s mQos-35leges &ut etiam sine iudiciali praecepto admonitio- 
siquidem serwi sint aliquorum, comperiat quorum sint, eosque etiam invitos dominis remittat, sin liberi 
condicione sint et ez: quibusdam provinciis urbibusve profecti, eos ad provincias ex quibus sunt remittat. 

V. i indigenae sint et corporibus quidem robustis utantur nec vero victus quaerendi honestam 
causam habeant, ne patiatur eos otiosum esse terrae onus, sed celeriter operum publicorum artificibus in 
ministerium eos tradat, et qui pistrinis praesunt et qui hortos colunt aliisque diversis rie cg vel operis, 
l in quibus simul et laborare et ali itaque vitam inertem in melius mutare possint. — Quodsi qui noluerint 
permanere in operis quibus traditi sunt, hos ex hac regia urbe expellat.  Parcentes enim iis haec sanci- 
mus, né eos cum inertia ad illicitas actiones impellat, leges ad poenas ihn c nostris. magistratibus 
tradant. Verum corpore debilitatos debilitatasve vel canitie graves sine molestia esse iubemus ix hac bona 
civitate ab iis qui pie agere volunt alendos. Nam ceterorum unumquemque interroget cuius rei gratia 
advenerit, eoque comperto quae iusta sunt de iis agat, ne inertes hic sedeant, $ed iis quibus opus est per- 


actis in suas provincias revertantur. 


. odsi qui vel eorum qui in hac urbe habitant vel qui peregre adveniunt quibusdam ez- 
probrent se damno ab iis affectos esse forte nomine sportularum quae dicuntur vel etiam iniuriarum inde 
illatarum, eosque dicant leges nostras de his latas violasse, vel eliam sine iudiciali iussione admonitionem 


1 3vva roi 0à Ggxsiv] xal Qvvevol Qiagxsiv Epan., Qvra- 
tol t€ ágxsiv Zachariae || 2 eío1) xà siciv L | 4 dnagziv 
7 móÀso] civitatibus aut provinciis c (cf. p. 392, 11) 
8 vovros«e B* | 10 cexvírass] artibus (i. e. rézvass) € 
11 agrozxoimrixov M B] dovoztouxdv L B* Epan. | x«i] 
7 Epan. | 12 xai] 7; xai Epan.|| àAÀaie L B* Epan. e 
allo: M B* | véxva:sc MB Epan. c) ezvízese L(?), vulg. | 
3 xai] 5j om. B* Epan., xal om. e || 13 4v als — 16 dgya- 
Glas bis scr. M | 14 và] vóv Epan. e | 15 uj teves 
Epan. | 16 4pyaaías L | 18 sg. avrove uj t?$ agyias 
B'v. L| 19 Says B* | 20 agzacoiv Epan. | 22 z0244 
Bagsis] xóÀs. áBapris M|| 23 &yaOTe Mc] dyaOTs xai 
Baaildos LB guAavOportov Epan.] 24 &zorgegopnévovs) 
Adscribendos (i. e. àzroypagopdvovs) c || 25 xai] malim érei 
(vel xal yàg)| dvsgodvra L dor (v.l. ógav) B* | 
30 ix' averne Epan.| 31 xal om. B* | rragaytvouévowv 
Epan. | 33. az0groóAov M (schol. B*) | evvrO9tiav LB 
(Epan.) | 7j xai] xaà om. L | vóuovs] Cod. 3, 2, 41d. 


m. 


1 servi aliquorum JZeimbacA] seruilia quorum libri | 
fuerit E fuerunt T' | 4 horti V | 5 sunt vulg. | 6 fuerit R; 
7 uite in ras. R? uie V! | 8 onus vulg.] opus libri || 9 et 
Osenbrüggen] ut libri, om. vulg. | artibus — 17 parcentes 
enim ser. R* ín ras. 4 versuum || artificibus vulg. | 10 et 
om. T' | stationum om. R | 11 ortos T' otos R | 12 aut] 
ut R[| 13 alii V [| et segnem 7* in ras, et se gerere c || 
15 obseruari R [ operibus quidem quibus RT'! | 16 hos] 
hoo RT || sectari corruptum; leg. segregare? cf. p. 31, 6 || 
17 "haec] hano libri hoo vulg. | 18 aotos V || impellente 
vulg.) inpellentes T' implentes &V| erripiant V" abri- 
piant T'vulg. | 19 penes V? | 20 aut laesus] aut om. Ft || 

R 21 esse om. V | *a] aut /ibri || 22 asseri- 
bentibus 7! | 23 qua] quae V' quia T'! | uenerint 7T 
vulg. | 24 hino V (, 25 agentes] ad gentes V * [| proprias] 

ronintias A! | 30 aliqua V! | aut in] aut om. V | 
1aliqui R!V!] 32 leg. earum? || 33 qui V! | sportulae 
V? vulg.] sportula A V! T | ex hoc vulg.] et hoo (del. *, 


| hoe del. V*) RVT | 34 eos — 394, 10 de eis refer| acr 
| Rin ras. 8 versuum | praeuari V! 


Nov. LXXX 6—8 


Táfeme Vaóuvrsiw aXroig mQosayayéiv, Lrveiv. dvgi- 
Bàs robs rasta nÀnugsAngavras, 0xto(a$ av alev abiac 
Ts xal gTgatéíag xal Uy oíavov» TaÀoiev doy, xai 
roír0ve dua uiv cvÀÀaufávtv Gua dà uev! dAryyovs 
Tà; jmnlnufvas xarà rovs ustégovs vóuovs siemQdt- 
t&v 7t0ivds, oU0evós tà zQocgógow avrois ágyovramv 
dvritouioDas vovrov Ovvauévov. xal ToUto uév àbr- 
uíovw; gvÀárraw rob$ nOuxmuévovrs, áxolaufavovras 
dzsQ magà tóv vóuov amyvrvraa, tOUrO ÓÀ às vOw- 


394 


DE QUAESTORE 


nem eis offerre, quaerere subtiliter haec delinquen- 
tes, cuiuscumque fuerint dignitatis et militiae et sub 
quo constituti sint cingulo, eosque simul quidem 
comprehendere simul nutem post probationes inter- 
5minatas secundum nostras leges exigere poenas, 
nullo competentium eis iudicum defendere eos va- 
lente, et tam illaesos servare eos qui iniustitiam 
passi sunt, recipientes quae contra | exacti 
sunt, quam poenas nostris definitas constitutionibus 


vd tà; zagà vw fueréQov oiguévas Duaráfewv lO Buperexigere ac de eis referre, ubi perspexerimus 


mQogazaitsi» xal eie vus Tà mQi avTOv dvugéQtuv, 
ÉvJa üv xal avvidouuav DoD rcousvas, ' 


dandas. 


CAPUT VII. 


IIobs vovrow à xai oca ufuyav Acufáves mapa- 
TtOijORON. TrO& YT xalovuévns niagvoygagíag dv oiqi- 


Ofjnors noáyuari, ravra dvabrreiv, xai roU$ éni vov- 15 quocumque collegio, 


tou$ ztgosayysilouévove avvéyzw, xal uerà ygagijv xal 
dÀéyyove TigmoQeiaD'as rOvrOUVe* xal yàg trs vouxvtZG 
dxgoucsme QiDousv dMfovoiav avt. si Üé vi vv và 
roicvra fOuxnuévov moocxyysiless Tavra TQ map" 
xal uj Üixaías vUym 7i $, 6) dvayxadÓ Tas xal 
sie rjpag fr0s cv asi. Bacileiav vaUta ztQoscayyéAlnv, 
lero cagds ó *z» dgy?v vavrQv magalafow, we av- 
TOs oixoDew ámodDocs ravra TQ mag' avrOV ÓqOwv- 

Dévrs xaxa meg dor 
Àjgavros Aafsiv, zp0$ tQ xai ueiCovos dyavaxtraeag 
fuetépag zxsigügOas Oixalog ola vàg rusréQae xeAav- 
su$ ÜnsgBrvas Qaggraavca. 


j4ov zrgoflin D évre xarà róv magóvra vóuov &ápyovr: 20legem iudicem et non iustam im 


Super baec autem quaecumque querelam susci- 
piunt falsitatis seu quod vocatur f scriptura in 
ec requirere et qui super his 

enuntiantur comprehendere et post inscriptiones 
et probationes punire; sic enim huiusmodi audien- 
tiae damus potestatem ei. Si vero aliquis taliter 
laesorum adierit ordinatum secundum praesentem 
verit providen- 
tiam, ut cogatur ad nos et sempcr imperium 
haec denuntiare, sciat aperte c cingulum hoc ad- 
sumit, quia ipse de suo reddet ea ei qui ab eo 
neglectus est male, quae decuerat eum a delinquente 


avróv magà rov mAruws-25 percipere, insuper et maiori indignatione nostra ex- 


perietur iuste, utpote nostras iussiones transcendere 
praesumens, 


CAPUT VIII. 


Miyisrov di návrov ó vjvs i» dgyyv Kyow xai 


Maxime autem omnium qui hanc administrationem 


Dimvexic voro Orasras Gmovdagua rÓ xaJagais vais 30 habet et perpetue hoc ponet studium, puris manibus 


xsQgiv ümavra mpárrmw xal r0v$ VzovgyoUvrae Kysiv 
D: ssiertge univ undà aiaygov Ajugavos dAárrows, 
GÁÀ avróv rs xad xai éAsvOsQus Ggytwv, xai ai 
T. tO«0UTO zapà vw Vnrgsrovuivov ninupsloUuevov 


omnia agere et ministratores habere non sordidos 
neque turpi acceptioni paratos, sed pure et libere 
administrare, et si tale aliquid super ministris pec- 


cap. in. (— 18 é&ovaíav avrq) ex B habet Ecloga libr. I— X Bas. (cf. Heimbach) 





sibi obtulisse, quaerat diligenter eos qui ea commiserunt, cuiuscumque sint dignitatis aut militiae et sub quo 
magistratu constituti, atque eos simul et comprehendat et re comprobata poenis secundum leges nostras 
denuntiatis afficiat, neve ullus ex competentibus magistratibus eos vindicandi potestatem habeat. — Atque 
cum indemnes servet cos qui damnum passi sunt, recepturos quae praeter legem ab iis exacta sunt, (um 
vero poenas per nostras constitutiones definitas tnsuper exigat, et ad nos de iis referat, ut ubi placuerit 
nobis consumantur. 

VIL — Praeterea autem. quaecumque. falsitatis vel plastographiae quae vocatur crimen in qualicum- 
que causa suscipiunt, in ea quoque inquirat et eos qui hoc nomine deferuntur. comprehendat, atque post in- 
scriptionem ac probationes poena eos afficiat: nam eiusmodi quoque cognitionis potestatem ei damus. Si 
quis vero eorum qui eiusmodi iniuria affecti sunt magistratui a nobis per praesentem. legem instituto ea 
denuntiaverit nec tamen iustam curam impetraverit, ut nos vel qui quoque tempore est imperatorem 
ea deferre cogatur, cerío sciat is qui hunc magistratum susceperit, se ipsum de suo ei qui male ab ipso 
neglectus sit ea esse redditurum quae eum a reo accipere oportebat, aique insuper maiorem indignatio- 
nem nostram merito esse experturum, n qui iussiones nostras violare ausus sit. 

VIII Mazimum vero omnium qui hunc magistratum gerit et perpetuum in eo ponet studium, ut 
puris manibus omnia agat neve ministros habeat sordidos neve ad turpe lucrum proclives, sed ut et ipse 
sancte et libere administratione fungatur et si quid eiusmodi a ministris peccari invenerit, et hoc coerceat 





2 dy alev B* v. L, Epan.()] dv om. ML B*, B' v. l. elsv 
dy Haloander, vulg. ( BI) | 6 avrois M Epan. s] om. LB | 
1 rovrov om. B* | Jvvauévov L || 11 sie uas om. c | 12 
xai M] om. LB Epan.g lows B] evvsidouusv ML 
6vvido. Epan. quod probat Zachariae; sed cf. Iul. ut ubi 
&ostimaverimus consumatur | 15 zg&yuar: MLB] ráy- 
pari Epan. € || 16. gosayyskouévove ML | 11 vovrove* 
xal yàg] sio enim & xai yag xai Epan.| xai yàg x14.] 


1 quaerere] al que recte A? in marg. | subtiliter] 
sueliciter Rpr.| 2 et militiae] aut militiae E | 3 sint 
Beck] sunt libri | eosque] eos quae V eos qui 7'* | 5 leges 
om. VT | 10 his J perspezimus (prospesimus A?) & vulg. | 
13 quieumque T'V 


inde ab hís wv. reliquam partem capitis 1 et caput 8 
om. B'f; 18 Ei dd vi — 28 OQaoprsavra om. Epan. | 
18 «& om. L | 19 ngosayyeiÀsis ravra. M] mpocayys- 
Àoisv xavra L mgosayyéAAo: ravra B* adierit c | nag" 
zudw om.g | 21 róxo B* | xai om. e | 22 ro M] 
»ro. xal LB* et & | 24 mag! avro M&] map' avt 
LB* | 26 zoe «9. LB] ngos 10. M | 27 ola «à «5$ 
rusctigas xasvaeos B* | 28 Qaggzsavras L? | 30 di- 
vex B* || 32 urdiv om. Epan. « || éAirrovs om. B* | 
33 abróv Tt om.$ 


sciant VT'* | 23 reddat £ | 24 malo V* 
deceerat V! decernat V? | delinquente R*vuig.] delin- 

quentis R' delinquentes V? delinquentibus V* T' | 25 per- 

cipere VT] accipere vulg. | maiorem indignationem . 
nostram vulg. | indignationem V? | experientur VT' | 

26 utpote nostras in ras. V? | 27 praesumens vu/g.] prae- 

sumentes libri || 29 hanc] per hano | 30 ponet wuig.] 

ponit (punit V!) RVT | 32 turpis (turpius A!) acceptio- 

nis paratos libri, corr. vulg.; an leg. turpi aeceptione 

superatos? | 33 peeatum [2 *eutum A 


DE QUAESTORE 


eUpos, voUTO xal wolaLew xnl db aérOw mpdrow Ón- 
xvíva. Th» éavroU OTtooórzTrá Ts ÓuOU xal Gogo- 
evvrv. di rovro yàg 27 xai decem libras auri zrpo- 
gácn Deneovns ópitousv avrq, xal qq avrov xagédoq 
solidos centum, xai roi ys órtzperovu£vois avra xarà 
viv TZ$ Janárre aíríaw solidorum trecentorum tri- 
ginta didonsv sírrsiv (Qv wai dzoygagzv vnoradTvas 
TgÀs TQ vóug ngoserátapav), iva rai& éx rov Àr- 


395 


Nov. LXXX 8. 9 


catum invenerit, hoc ctíam punire et ex ipsis prius 
ostendere suam jtatem simul et castitatem. 
Propterea enim et decem libras auri occasione ex- 
pensarum decrevimus ei, et eius consiliario solidos 
$centum, et ministrantibus ad expensarum causam 
solidos trecentos triginta damus annonam (quorum 
etiam descriptionem buic legi adponi praecepimus), 
ut de fisco largitate contenti alienis abstineant. 


posíov guloriuicag dgxovuevo: vw àAloroíow &xo- —Eruntque dei et nostri subtiles cultores, et e caelo 
Pyouwro, ovroc Égovraa Oeov v8 xal row dxgiBsis 10 Ac nostram fruentes providentiam et administratio- 
Srgaztevrai, wai T7& 4E ovgavoU te xal uw axo- nis causis facilius et legalius uteutes. 

Aavorrss mQovoíaé xal roig TZs dQyre mtQáypadiv av- 

xolevrsgóv Ta xal vopiuabtsQov yQoyuevoi. 


CAPUT IX. 


, dilopev Bà vj Tiv py; fyovri maggraíav xal Damus autem administrationem habenti fiduciam 
Gorovgiv dvoyleiv xai aig Xe dvagégriv xal oixoSev 15 et. iudicibus insistere et ad nos referre et ex se 
müTTnw à crposzxovta, iva girs dgOévraw uürs agere competentia, ut neque infirmitate neque alio 
dÁlo ri mavrsAgé aíridhusvos Tr6 urrégae éx' acr — omnino culpatus nostro super eo iudicio minor ap- 
xgícene dlirrow qavsín. àdnav dà ópoíoe avvQ Qí- pareat. Licentiam vero similiter ei damus publicis 
Souev Snuocíass émwrolais xg5aOas mQgós vov; rw — epistolis uti ad provinciarum praesides, ut qui re- 
dxagyubw ryovpévovs, ders rove éxseuzoOnévove mag'20 mittuntur ab eo mittant ad suas provincias sine 
evrov magaméumnv sio TàR aUrQv pue 4mpayuó- lite ibi ducturos, et si quo egent auxilio legitimo 
vos éxsigs Qiafovrac, xal ei v«voc déovras HorÓsíae hoc percepturos. Illud maxime providere, non de 
vouíaov, vavrQv Ayopévov. xàxeivov uálGra m. iisdem secundo molestari, quod saepe eos qui hic 
voriv, deve uy) segl vv avrov die évoyÀsiaOos., vj — vane commorantur, deinde retransmissos ab eo rur- 
noÀléxie ove évravOa nárnv dupoivovras elra àx0- 25 sus remeare et mox reversos secundarum ei causa- 
miugpOévrae map' abtoU mtü/av éxaviévc, xal sóOis — rum praebere occasiones. Si enim denuo in bac 
vaocrorgovras Devré evtQ mQayuármw magéynuv — felicissima civitate inveniat quosdam nidificantes 
«qopuds. si yàg maÀiw dmi zs svda(uovos vavtre — frustra, qui liberati et ad propriam provinciam trans- 
laBo: mólsos: dugwàróovrae udárg» rove dxaÀÀayév- missi sunt, his et castigationem imponat decentem 
1a$ xai dxi tZ oixsiaw xopav amosxspgOévrac, rov- 30 et vehementius iterum transmittat. Sic nobis etiam 
To xai pecore d 4miDNgn, mQémovra xai cgo- [oris civitates habitabuntur et magna civitas haec 
dpvtor abu éxméuye. obvros nuiv xal rà TOV 

$o móleow oóucOrGseras xal 5 uaydAn 7tóle avtm 


cap.8 p.395,3—5 summarium habet B* p. 141 Zach. 
cap. 9 in. (— 18. grain) ex B habet Ecloga libr. I—X Bas. (cf. Heimbach) 


et in ipsis potissimum suam et constantiam simul et moderationem exhibeat. Propterea enim etiam decem 
libras aurí nomine impensarum ei statuimus, et assessori eius solidos centum, et ministris eius expensarum 
causa solidorum trecentorum et triginta annonam damus (quorum etiam notitiam huic legi subici iussi- 
mus), ut largitionibus quae ex fisco praestantur contenti alienis. abstineant. — [ta dei et nostri diligentes 
erunt cultores, cum tam caelesti quam nostra providentia fruantur et administrationis rebus facilius atque 


magis Law» utantur, 


. Damus autem ei qui magistratum gerit facultatem et iudicibus instandi et ad nos referendi 
et ultro quae decet agendi, ne aut tenuitatem aut aliud qua omnino causatus nostro de se iudicio 


deterior appareat. 


Pariter autem licentiam ei damus pub 


icis epistulis utendi ad p aborder praesides, 


ut eos qui ab co dimittuntur in suas provincias transmittant, qui cum bona pace ibi degant et si quo indigeant 


auzilio legitimo id accipiant. Id 
forte qui sine causa hic latitant, 


oque maximopere caveat ne de iisdem bis molestia afficiatur, co quod 
(missi ab eo rursus reveriantur et statim reversi novorum negotiorum 


ei copiam praebeant. Nam si iterum in. hac felici urbe sine causa latitantes deprehendat eos. qui erepti 


et in suam 
rursus dimittat. 


provinciam dímissi sunt, illos et castigatione afficiat. convenienti et maiore cum severitate 
Ita nobis et quae foris sunt civitates incolentur et haec magna urbs perturbatione libera- 





1 rovro M Epan. c] rovrov L vovrove B. | xai xola- 
Dnv] xai. om. L Epan. | a9vàv MB Epan. c] avvov L| 
2esr9órgyrá v2 LB Epan.] evegpórgra M(c) | xai 
e Ü óuov B | 3 4ià rovro — 13 xoousvos 
om. Épan. | decem libras auri. M] Jéxa Aírgas$ yovaíov 
LB | 5 solidos centum M] vouíauara o LB | vnrgrrov- 
névrs L* | a9vq om. c || 6 solidorum trecentorum triginta 
M] vouuauerow tQiaxog(ow rQiixovra L vopíiauaca 
TQuxógía cQsaxovra B || 7 dnoygag?jv] non servatur 
9 agxóuevos L'! || 10 ovra £covrai] eruntque c || sov 
M) vov 9so$ LB] uiv L| 14 zv] voiacrmv. Ecl. | 

xovrs T" xai Toi; &gyovsgsw Ecl xal doyovras 

an. | 17 &Alo v& om. L | 18 xgíaeos — a9rq) om. B* 
gavsís.] religuam partem novellae om. Bf | 22 dia£ov- 
Tas Me (But£eiv. Epan.]] &iatovras LB | 23 vouxzs 
Epan. | xàxaívov] illud c | 24 4733 Epan. | zsgi (de 
tadem causa Jul. c. 276)) zragà cum Haloandro vulg. ! 
28 ágopuás M Epan. c] &: ut» LB ] 30 oíxsiav Epan. 
vixiav M. idíav L ijwiv B | 32 dxzxtépyei.] reliquam 
novellae partem om. Epan. I *xai tà scripsi ex €] xai 
om. libri | 33 xai — 396,1 dAevOego9rosras om. B* 


1 ex et prius om. V || 2 firmitem V | 3 libras vole 
librarum /ióri | occasione vulg.) occasionem /ibri | 4 de- 
cernimus vulg. [| solidis T' | 5 causa R | 6 solido V | 
annonam] anno RV?T | 7 descriptione A! | praecipi- 
mus libri, corr. vulg. | 8 *de fisco] de fisci libri, fisci 
Beck | 9 e) de R*V? a T | 10 *ac] hano libri | seruen- 
tes V | administrationis er Hamburgensi Osenbrüggen] 
amministrationem A*VT' administratione T? ammini- 
stratio A* [| 14 Dicimus R | 15 ex] a R' | 17 nostros 
V | 18 ei om. V | 19 episcopis £ | qui] eos qui edd. 
aliquot | 20 mittat K!'| 21 ductores K*T'' dicturos V; 
an leg. victuros? | 22 hic A*]| percepturus V7" prae- 
cepturos R! praecepturus AR? T! | non] ne 7? | de his- 
dem VT* deis de E | 24 retransmisso R?* T? reueeecec 
secs R! | 25 remeare] remanere RT vulg. | reversos vulg.] 
reuersus A VT || 26 praebere vu/g.] praebent libri | denuo 
om. V|| hac om. V | hano felicissimam eiuitatem R || 27 niti- 
ficantes A. dampnificantes V? || 28 libertati R | propriam 
om. V!] transmisi R | 29 et] et ad R'V! ad T'| di- 
centem A! | 30 nobis etiam VT'*] etiam nobis R, etiam 
om. T! | 31 habitabunt V 


50* 


Nov. LXXX 9. 10 


396 


DE QUAESTORE 


cvyyisos dAevOspmOwssva. Ei Óà xai v«vas cvv- — confusione liberabitur. Si vero aliquos perspexerit 


dos vis avrov xabeoc dv vois mépav OgprrmQlous 
idgvcas, oinep xai oW; KbeDev dguxvovuévow dvrev- 
Éovras xaj vove. évraüDev maunouévove Qeyóusvos eie 


sui officii in transmarinis portibus collocare, qui 
etiam deforis venientes inquirant et hinc destinatos 
suscipientes &d provincias dirigant, et hoc agat, 


Tàg émagyías éxnfuyovg., xai «ovro zpáke vó cvu- 5quod utile est reipublicae per omnia venatus. 


qépov «qQ nolesvuavs Óià mwrow Onpevay. 


CAPUT X. 


Tabra Gxavra vouoOeroUusv vÀw nusréiQaw vmn- 
xócw xnÜóusvo:. xal ors uj Tà$ oixea$ dsrO0Àiu- 
mávovrag zaroídas évravDa valaimopsigO'aa xai ve- 


Haec omnia sancimus nostrorum subiectorum cu- 


ram habentes, ut non suas provincias deserentes hic 
adterantur et moriantur forsan propriis privati et 


Asvrüv ica Gv oixsíov docrspnuévovrs xai urÓài0 neque paternis fruentes sepulturis, eo quod et ante 


marQQov dzoAÀavovrae rdgow' OióTs xal vois mpó 
mu» veDnxóc. voUe vóuove xal sxoÁsveíag GuGwT- 


nos 
bus haec non transitorio stu 


nentibus leges et rempublicam constituenti- 
fuerunt, sed et pi- 


gauévox vavra ov sagígyoe éoxovidcOn, dÀlà xai  gritiae fuit quaedam scriptura et peregrinos omnes 


dgyías fjv Tis ygaqi, xal TÓ Eevixóv xay sspuugyá- 


perscrutabantur. Et neque novum neque leve hoc 


xal ov xaiwov ovdi ue ToUTO T0ié mgáy- 15causis studium, bonum quidem et antiquum, negle- 


«» dari 10 amosdagua, à xalà» pé» xai dg- 


qc», dauelnOiv dà év uc magà c5$ Gmavra 
xaragAawdcne QaOwuías xarà usxgóv. dxevdv Jia- 
gOaphvai 1s xal áwpgjcOcu, fas nui xgrowuov 


3 
acvro 


1l moAmeíav sicmyáyouev. "Qinsp dé avrüv ddmgóra- 
TOv mar avrov Tábuv slvas, BovÀópeSa Per nd" 
onov» ffo riv nzap' judw dOpuuévov lávtiy. 

S C cer di ie À ; 


ovro xal dbyuíovs avrove qv 


ctum vero in medio ab universa laedente neg itia 
paulatim periclitatum est corrumpi et perimi, donec 
nos prodesse hoc et utillimum invenientes rursus in 
rempublicam introducimus. Sicut enim praemiis in- 


xal Avgwtshégvavov Ov svgówres zdÀiv si v5» 20corruptum eum et eius officium esse volumus et 


nihil extra quae a nobis dicta sunt accipere, ita 
indemnes eos servari iubemus, et neque occasione 
codicillorum neque per occasionem annonarum ne- 
que per aliam quamlibet causam aut in sacrum 


xal uyr& ngogáct TO GvufóAev uürt xarà vr» 25nostrum palatium aut in foro tuae celsitudinis oc- 
Tüv GitGsO» mgógaciwv urs xar' à oíavovy  casione codicillorum &ut praeceptorum aliquid dare 
airíay 5j iv v Dip zudv naÀartip rj 4v vd Ów«a- — nunc aut in futuro tempore, (aut praepositis) mensae 
Qíq /$ gs vmsgoxns mgopacs. gvuBoÀew r xgos- tuae celsitudinis occasione emolumentorum quae per 
TáftOw T& Üidóva. vuv tj tie vüv imeira ggóvov, 5j eos expenduntur ei aut consiliario aut eius officio, 
TOic mposcrÓ0. vis tgaméQns v7 Gijs vzvegorís sgo- 30 sed undique cis pura servari quae nostra largitate 
ics. GitrjO v vOv Ó avràw ^4vov «vr dantur. Sufficiet enim omnibus pro medela decenti 
525 zagédog 7 Tj avrov vábs., dÁÀà zavrayóOev — germane eum gubernantem cingulum universis uülli- 
«vroig xxOaoa gvÀarregÓcs rà ztapà TZS zd» quv- — mum esse. 
Aeruías Di0óueva. dxécs, yàp dzacww dwri Daa- 
mteíac sxpesovOns 1OÓ yvroíoe avrów xvBegvowra tjv 35 
dgynv àmagiv oxpeliuorravov elvas. 
Emihoyos) T voívvv tà ruetígp nagacrávra 
foyov 


E 


(Epilogus.) Quae igitur nostrae placuerunt po- 


xQdrss yavo»GwOvGa 7) Q3) Vmapoyr asawra sie testati, cognoscens tua celsitudo omnia ad effectum 


bitur. Si quos vero de officio suo placuerit ei in stationibus quae trans mare sunt collocare, qui et eos 
ui extrinsecus adveniunt perscrutentur et eos qui hinc dimittuntur suscipientes in provincias transmittant, 
doc quen agat reipublicae utilitatem per omnia sectans. 

. aec omnia sancimus subiectis nostris prospicientes, ne patriis suis civitatibus relictis hic in 
miseria versentur, quin forte moriantur rebus suis I ac ne sepulcris quidem paternis potituri: 
quoniam etiam qui ante nos leges tulerunt et res publicas constituerunt his non obiter operam daterent, 
verum eí cessationis quaedam actio erat et peregrinorum res omnes sollicite perscrutabantur. Neque 
novum istud est aut insolitum ex rerum usu studium, sed bonum et DRM. quod tamen neglectum interim 
nd eam quae omnia detrimento afficit socordiam paullatim periclitabatur corrumpi et imi, donec nos 

opportunum et utilissimum id esse experti in rempublicam denuo introduzimus. vero 
integerrimum adversus dona ipsum eiusque officium esse volumus, neque quicquam omnino praeter ea 
quae a nobis definita sunt accipere, ita etiam ii 's ipsos servari iubemus, neque aut codicillorum nomine 
aut per annonarum occasionem aut alia qualicumque de causa sive in sacro mostro palatio sive in iu- 
dicio tuae sublimitatis nomine codicillorum aut iussionum quicquam dare aut nunc. aut sequenti temporc, 
sive praepositis mensae tuae sublimitatis annonarum nomine quae per eos ipsi vel assessori vel officio 
eius praesiantur, sed undique tis pura servari quae a liberalitate nostra dantur. — Sufficiet enim. pro re- 
medio idoneo omnibus, quod ille administrationem legitime gubernans omnibus utilissimus futurus est. 
Epilogus. Quae igitur nostrae potestati placuerunt cognoscens tua sublimitas omnia ad effectum 





omnia om. V! | 


1 xal om. c | evrsidos M| 3 «ais L'| 6 9npevcas 
B* unde 9nosósas Heimbach | 12 everzcauévne B* | 
14 rz» vw MB] vis zv L | 15 modynacw] zargácw 
Haloander (cf. Cod. 11, 26 (25)) [ 16 deri et àAÀà om.g u 
xai om. L* | 18 éxivdívava. M] éxivdivevae L | 20 àv 
M21 eczyáyoues] introducimus c | di] enim c. | 
23 ógiuévov M] Óiagupévor L| 24 ovra xai] xal 
om.€ | 21 aírías L"| 28 avufólow — 30 mpopáct 
om. B* | 31 zognyovuéver ML | 32. v seclusi |  ag- 
ddgq] 9; v avrov xagiüoq malit Zachariae 


1 prospexerit R | 2 portibus Osenbrüggen (id. Iul. 
e. 211)] partibus libri | 3 uenientes VT] conuenientes 


RT! wilg., ciuitates «. v. T* | 5 
9 aterantur R | 10 fruantur V | sepulturus V* | et ante] et 
om. V | 11 nos] annos 7"! | 12 non vuig.] nos R VT, del. 
V? | 13 quaedam vulg.] quidam V quiddam RT | 14 per- 
serutabuntur /Jibri, corr. vulg. | nbà R'! | 15 bonum] sed 
bonum Beck | 16 medium A || uniuersale dente V* [| 17 est 
om. V| 18 utilimum 7" ultimum & [ 19 praemiis Osen- 
brüggen) praebemus libri | 20 et nihil vu/g.] ut nihil 
libri| 21 extra quae] ex utraque R'| 22 et neque] ut 
neque RT | 23 per oceasione EV | 25 in forum vulg. | 
27 aut praepositis addidi | 28 qua V || 29 extenduntur 
d consciliario RT | 32 uniuersus R' uniuerse« V! ; 
utilimum ART' | 38 cognoscens om. RT 


CONSTITUTIO QUAE DIGNITATIBUS 


&yaysiv anovüacávo, dnxodeyéaOm vs viv rjndw. vtoó- 
soa», OT. xal véav doyyv / 


Jud sedora ad 
zurtépov vszxócv dià mavrom P« — Dat.vi. 
i M A 


397 


xal vv quia et novum cingulum 


Nov. LXXXI pr. 


|ue nostram providentiam, 
[ iecimus et nostrorum sub- 
iectorum per omnia curam habemus. Dat. vi. id. 


perducere festinet appro 


art. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XII. — Mai CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XII. 


Apione v. €. cons. 


IA 


H AIATAZIZ H AIA T9N AEZIQ9- 
MATQ9N KAI THZ EIIISKOIIHZ 
EAEYGEPOYZA TOYZ IIAIAAZ 
THZ YIIESOYSIOTHTOZ. 
AVroxgárap '"ovovwviavós /fvyovovos cj iegd Ovy- 
xÀnjtq Z6 Basilidos mtÓAsos. 


, (Hoooiusov) Ei v« noót dqélnav xal xócuov 


[a. 539] 


Appione viro clarissimo consule. 


LXXXIL Auth. LXXXII. Coll. VI tit.9 


EK CONSTITUTIO QUAE 
DIGNITATIBUS ET EPISCOPATU 
LIBERAT FILIUM PATRIA 

POTESTATE KR , 
Idem Aug. sacro senatui huius regiae civitatis. 


(Praefatio. Quicquid ad utilitatem et ornatum 


ópd «5c vzó vov J'eov mapadoOeícne riv molvre(as, respicit a deo traditae nobis reipublicae, hoc sem- 


rovro aei ónavos mQós Kgyov 
pev. voryagoUv xal jÓm vóuow dygdwm, dni rÀw 
dvüoEorátow 5judv navouiav vóv dAsvOépovs avrois 


Th oUns diíae dócs, v6 vmsfovciórgros TÀw maré- 


Sapovw; viv dà g« Qoóregóv và xal geuvórsQov 
Tj mor. Siavoo xal dmi rÀw dvOobfordrow 
vsdrow, oixso 1Ó iov óvoma tQ xoóvq usrà «5n» 30 


yuv emovóato- 15 


m cogitantes ad effectum deducere festinamus. 


i & praesidente universis imperio non eos paterna 
tate liberare? Nunc autem clementius aut etiam 


Nov. LXXXI (Authent. LX X XII e Coll. VI tit. 9: gloss.) Graece extat in. ML (c. 1 et 3 fuit B 31, 5, 1). — 
Epit. Theod. 81 (inde nonnulla excerpta in Prochiro 34, 1$ — Epanagoge 31,10 et Proch. 26,8 & Epan. 31, 8), 


Athan. 18, 3. Julian. const. LX XV. 


adducere studeat, nostramque providentiam approbet, quoniam et novum magistratum adiecimus et sub- 


iectis nostris per omuia prospicimus. 


LXXXI. 


CONSTITUTIO QUAE PER DIGNITATES ET EPISCOPATUM FILIOS 
A PATRIA POTESTATE LIBERAT. 
Imp. lustinianus Augustus sacro senatwi regiae civitatis. 


Praefatio. Quidquid ad utilitatem et ornatum reipublicae a deo nobis traditae spectat, id semper 
considerantes ad effectum adducere studemus.  1deo etiam legem iam pum de gloriosissimis patriciis 


nostris scripsimus, quae eos per dignitatem collatam a patria potestate. 


existimavimus, ut quos nos ín ori 


patrum nostrorum provehimus 


beros r. 


f. Neque enim decere 
ü sub 


alterius sint potestate. Nam 


5i actus emancipationis, qui olim tempore legis actionum quae vocantur cum iniuriis et alapis ou, ab 


eiusmodi vin 


praeest dati eos a patria potestate liberaturi essent? Nunc vero humanius aliquid reique 


vius meditantes etiam de gloriosissimis 


3 subscr. om. Tul. | vx. id. Mart. (cf. Biener p. 519 et 
Zachariae)) vi. id. Mai. & vi. id. mai. M pmvi Mag- 
Típ Ath. Theod. | 4 CP. imp. dn. Iustiniano pp. aug. 
ann. XII Apione uc. conss. M(c), Baa«Asías "Iovarevaa- 
vov vó «B' — vxarsíac Ldniovos Ath. jxavaíq "dzio- 
»o$ xa] Bagilsias &B' Frss Theod. | 5 post subscr. deest 
notitia de qua agitur 395,7 || 7 rubr. IIeol Àvssos: vm- 
abovsióvgr06 Theod. (rj ma' vaagà 7; VET wn mia 
Dià soia abuopárow Bovisvrnolov vi& dAsv vras 
xal vmeLovciótygros cit. Nomoc. XIV tit. 1, 30) | &ià 
om. M (et L in indice) | 8 75$ et 9 vov$ zaidas om. AtÀ. | 
11 inser. om. Ath. | post. inscriptionem magi. avca£ovaió- 
TzTO$ initio novae paginae add. M| 15 Sovióusvos L 
áyayáv L | 16 Har Cod. 12,5, 8 | 19 dxtogaivovri 
L [2o matégow) xarégov àxopaivorra M| 21 vov- 
TOv$ Lg (unde v. 20 vovrovs del. Haloander) vovréoe: 
tft M quae apparet pertinere ad glossema in. archetypo 
voc. 17$ emancipationos v. 22 superscriptum vovrécvi T7 


s eo$ liberabat, qui non codicilli inter omnes homines honestissimi ab imperio quo 


universis 
publicae hone- 


consulibus, qui suum nomen tempori post imperatorem praebent, 


avreEovaiórgcos || rj om. M | 22 emancipationos M] avr- 
sboveió Tros L | zoá&es L | nà»] quidem et c || 23 legi 
sactíonas M lege dcríovas (aatíovos L') L | us9'] xai 
ua9" L | 25 áv9ponav om.c | 27 avvóv M | 28 « 
xal] vs xai M^? aut etiam £ 


2 et nostrorum] et om. R | 3 subscriptionem praestant 
Bamb. I et Ambracensis | 4 dnn. Just. Bamb. dinus Iust. 
Ambr. | anno XI JBamb. | 5 uc. clarissimo Ambr. || 
consule] &à Bamb.| 7 quae de dignitatibus R | 9 filium 
om. R | patria R7] a patria V vulg. | 11 senatu VT 
13 ad om. R![ et ad ornatum E* | 14 nobis traditae T 
19 putabimus & [| hos del. V* T? | 20 hii RT | 22 nun- 
cüpantur V! nuncupatur T' | actionis R' actio T' 
23 lapis 7*| 24 eme R'||25 praesidenti T'' [| non eos 
non eos T non posse eos V? | 26 etiam om. V 
21 eogitantem R'V' | etj sed RV!T' | 28 tempori] 
ipsi V! 


Nov. LXXXI 1 


Bacilsny Dilónms, xal rÀw ye uóvow tois vztarixoig 
avuBólos reriurnévov, xai £x] tov dgyov vàw éÀsv- 
Ospoirv fHovirns dvvaufvov, rovrégrww énapyórgrós vs 
xai grgaTzyíac (pauév dà 56 dv abroig rois O'oó- 
voi xal vois Kpyow yvopi;ouévre) avró voUTO wouo- 
Orrovuev, iva mà» coiwvrov dbíoua xai dpyy TOW 
air ngosywouévm cvigiv ol; dv rudis Qoxiniaaiev, 
Ozep avrove dzaAldárru xal Bovine. vovro layvcsua 
xal tij; U-tebovmiórrros abrove dlevOegoUv TOv ma- 


398 


CONSTITUTIO QUAE DIGNITATIBUS 


imperium praebent, et solis consularibus codicillis 
honorantur, et super cingulis quae liberare a curia 
possunt, hoc est praefecturae et magistromilitatus 
(dicimus autem in ipsis sedibus et operibus agnitis) 
5hoc ipsum sancimus esse, ut omnis talis dignitas 
aut etiam cingulum huiusmodi &adquisitum aliquibus, 
quoscumque nos probaverimus, quod eos liberat & 
Curia, hoc valeat et ut potestate eos liberet patrum 
aut avorum. Nam si sancivimus, ut si quis servus 


vépow 5j mdzzaw. si yàp évouoOerrjaausv, cs sí v:« lO sciente domino meretur militiam aut quamlibet digni- 


oixérne sidóros ToU xexrru£vov atur erpareías 5j 
T:vo& dilas vóyos zapà tic Bacilaíac, avo ve dAev- 
ÜupoUrtai. xal sig aUTr» dvapzdleras Tüw EUyfveiav, 
ztOg ovyl Üxauov xóv vrAixovraow viuo, evufó- 


tatem adipiscatur ab imperio, repente liberatur et 
in ipsam rapitur ingenuitatem, quomodo non est 
iustum tantos promerentem codicillos non etiam po- 
testate paterna liberum fieri? 


Àow uj xal v7$ vusbovcióryros dAevOegor yivsaOa:; 15 


CAPUT L 


4ià rovro roivvv vds vj deuvorárg xoouavos 
vónq  Oeazitouev, voUc va dgduv. vsdTove, ai- 
zteQ dv onebovaíos veÀotev, dpa tQ Quar. TQ TaU- 
vy» avrois yapifouévq v5)v vàbw. el& avreboveiórgra 


gégegÓas., xai mpó€ ys Toic Tiumyuévois mapà 5e 20 honorantur ab 


Basileae ÓzxeTixOUS Gvufólow, meg vmO Ty)v TOW 
marégow» Teloiev yeipa, yívecOas vÓ Gíufolov avt- 
sLovcióvgros mtoóqaciw^ xal ei Tuvag quiis dmi 
magóvw TOv Ówiwceov TOv 
Tw (spüw f) plis 

TZv TtoanQglav épae "Pune dyowiew Tj dí Tiva 
biiateermas TobTOvs e69ie xai ici yiveaa:. 
TÓw yàg toGOUTOw doyovra xal Tocovtosdé éxvTáTTOVta 
névew dni 76 vzteboveiórgroe Kr xal a7, rois avreb- 


Propterea igitur hac honestissima utentes lege 
sancimus, et ordinarios consules, si sub potestate 
consistant, unà cum ipso verbo quo hoc his donatur 
offücium suae potestatis fieri, nec non et his qui 
perio per consulares codicillos, si 
sub patris sunt manu, fieri codicillos eorum suae 
oem occasionem. Et si quos nos per universas 

iocesis gloriosissimos praefectos sacrorum nostro- 


e yd 
ra eria éxágyov rum praetoriorum instituamus aut in praefectura 
judw moceroolmw dmuatrgaiuev 7j 4ni25civitatis utriusque Romae provexerimus aut in quo- 


libet magistromilitatu, hos repente etiam su&e pote- 
statis fieri. Eum namque, qui tantorum iudex est 
et tantis iubet, manere sub potestate alterius et non 
inter eos qui suae potestatis sunt scribi nostrarum 


ovdíos éyypagecOas TOv furtéomv dvábow fyncá-30indignum iudicavimus legum simul et temporum. 


1 gea vóuov T& ua xai xoóvow. dv yévt di, 
xaSámep riores, vouoOeroUuev, dre maáv dbímma 
xal doyrv magdav fovàjs dlevOspoir Ovvagdvny rav- 
Tq» xai avreEovaióTETOS yfoae rois T&riuTuEvois ztap- 


1 Generaliter autem, sicnti dictum est, sancimus, 
ut omnis dignitas et omne cingulum a curia libe- 
rare valens hoc etiam suae potestatis praemium hono- 
ratis praestet, et nobiliores adhuc ostendat, 


éytw.  roUTO yàg xal deuvorégovss Kr, rove marépag 35 Bi ergo ab imperio sic honoratorum sint patres; qui 


amogaivn, 5 ys TOv ovro napà T76 Bacueías vets- 


c. I pr. 8sazizogev — nxoógaciw habet B* T 5,7 p. 649 Zach. — Argumentum c. I et III notatur ibid. 6 $ 2 p. 648 


Zach. (ex B 31,4,3) 





iisque qui solis consularibus codicillis honorantur, et de magistratibus qui a curia liberare possunt, hoc est 
et praefectura et magisterio militum (nimirum eam dicimus dignitatem quae ipsis sedibus et operibus agno- 
scitur) id ipsum sancimus, ut omnis eiusmodi dignitas et magistratus in eos. quoscumque nos probaveri- 
mus collatus, qui quidem eos a curia liberat, idem etiam potestate patrum vel avorum eos liberare valeat. 
Etenim si sanzimus, ut si qui servus sciente domino militia dignus habitus sive quam dignitatem ab impe- 
ratore nactus sit, is statim liberetur et ad ipsam y ene t eripiatur, qui non par sii, qui talibus co- 
dicillis dignatus est, eum etiam a patria potestate liberum i? 

L Propterea igitur hac lege honestissima utentes sancimus, ut et ordinarii consules, si quidem in 
potestate sint, una cum ipso nomine quod hunc íis ordinem arr ig $uae potestatis efficiantur, et praeterea 
iis qui consularibus codicillis ab imperio honorantur, si quidem sub manu patrum sint, codicilh existant 
emancipationis causa; et si quos nos in omnibus dioecesibus gloriosissimorum praefectorum sacro nostro 
praetorio constituerimus sive ad praefecturam urbis utriusque Romae sive ad magisterium militum aliquod 
provexerimus, ii statim etiam suae potestatis fiant. Nam qui tot hominibus praeest, tot hominibus imperat, 
eum sub patria potestate manere ac non tis qui suae potestatis sunt adscribi nostris indignum legibus simul 
1 et temporibus iudicavimus. In universum. autem, sicut dictum est, sancimus, ut' omnis dignitas et 
magistratus omnis, qui a curia liberare potest, idem etiam suae potestatis praemium praestet iis qui honore 
affecti sint. Hoc enim vel honoratiores reddit patres, siquidem eorum sunt patres qui ita ab tmperatore 


1 c9 ys L|] 2 ceruemuéivov om. L| ágxov «àv Ha- 
loander er c) &gyóvtaw ML || 5 foyo L' | vouoSerov- 
py] sancimus esse c | 6 xai] aut etiam c [| 8 «ai Bovàrs] 
xal om. e | 10 évouoOrrrsapev] Cod. 6,4, 4, 1|] 17 9g- 
teupina duBáSuovs B* et s. v. L || 19 dgetovaiórnta 
L| 20 «pa] nac: L | 22 zeipa vsÀoiev L | yiveaQas 
om. L'! | evugóh (i e. cvuBóAaiov?) L | 23 5usic dxi 
macov Meg] 9 sa nacov L | 24 *éxágyov (cf. v.3; 
Theod, Ath. B* p. 649)] $zx&pzov ML | 25 *4iarraoc- 
uev ML | 26 zolvapgiav M? | ày&yoiusv L | 30 £yys- 
yodgOa, L | 31 9oóvov Haloander male | 34 yégas 
L^c| yéga ML'| 35 1ovro yàg om. 

1 praebeant T'| et qui solis Beck | 2 singulis V [ 
qui R3 "magistri militatus Uri | 4 istia T | leg. ag- 
niti * | agnitis — 5 sancimus in ras. V|| 5 ipsum] saera- 


tissimum s, v. add. T* | 6 etiam] et V | aliquibus] ab 
Mliquibus £ | 7 nos om. T' | qui RV?[8 et om. R | 
eos] uel eos A! | 9 sanccimus R'! sancuimus V | 10 me- 
retur RT] mereatur V vuig. | 11 liberetur et 12 rapiatur 
vulg. | 13 etiam] «« V'] 14 libertum V' liberatum n| 
16 ac R!j 18 hoo om. 7! | 19 suae] sine R! [| hos 7* 
20 codicillis V! | 21 patees V! | manu om. R' [ suse] 
seu R| 22 oocasione. A? V? [ quis V'| 23 dioocesas 
dioceses V3| 24 in om. V' | 26 magistro militatu 7''] 
magistri militatu AR magistro militatus V magistro mi- 
litum T| etiam] et V | potestates V4| 27 est om. V |] 
29 intra V| 30 temporum] ipsorum &'T'| 31 autem] 
om. R' igitur R* | 32a curia et 33 hoc om. V | 34 praestet] 
iubet praestet R* | ostendat — 35 om. R | 35 sic] 
quidem sie T | oratorum V? [| sint] ipsi sint T (cf. ad 
399,1) | qui] quid R' 


ET EPISCOPATU LIBERAT 


unuivov xaOecrüc. zaréQe$ oV yàg dv, si uj) v0UTO 
xa) avro GvvéonzrvÜov, rjv Bacilsiay vmàg rovrtow 
frovv. dura síra dgrí vi6 wiv dw vsxrtbovaíow cvov- 
tow &uoÀavow tdw tiudw 7 ügyaw, &e lunQocÓav 
TpOpusapev, ers Varegov fara, xal vOUTOI avteE- 
ovoióTgs dxolovOsíto, Tó re peculiov avroie xagiSo- 
uévr xai 1o avróyvouov Qidovga xal dux sgárttuw 
T6 Uahé xal TL& (x! avrois dx The Bacila(as yevo- 
pévgs xgícsus. OvtrOe yàp ztoÀÀQ usibww voie margá- 


399 


Nov. LXXXI 2. 3 


5i non hoc essent, etiam ipsi pariter studerent im- 
perium pro istis petentes. Quapropter sive est ali- 
quis nunc quidem sub potestate his fruens honori- 
us &ut cingulis, quos in primis enumeravimus, sive 
5 postea erit, etiam hos ius suae ane sequatur 
et peculium eis donans et arbitrii liberi esse prae- 
bens ac digne agere honore et iudicio super eis ab 
imperio habito; haec enim multo maior patribus laus 
erit et laetiti&e occasionem praebebit magnae. 


div Étmivos 4GTG& xal svggocvvmé agoguyv zagépa 10 


utyalns. 


CAPUT II. 


"Baivo dà vj vópq mpostzicwinronev, ders a) 
rdg rO«abrag avrebovciótmras Ououx yaolzsaOas rais 
4lhu;, a Óià vw penny cama yivovzas, d1À* 
dBaigetóv cà vj» Badilsiav Ódoov 
&joveiórnGa mapéyuv. oU0À yap povións9a 1óv oV- 
tus abre EoÜgiov. yevóusvov 5, ywvouevov anoAlovas v 
Tàv legitimaow dixaicv, d foro xal T4 yéves noóe 
avrOb? xal avrOie z90€ vÓ yévos dJuxra vd legitima 


Tal; rosavrau6 avr- 15 mium 


Illud quoque lege cavemus, ut non has tales suas 
potestates similia praebere qualia aliae, quae per 
eren fre fiunt, sed praecipuum apeend ciet 

perium conferre talium suis potestatibus. 
Non enim volumus eum, qui ita suae potestatis fit, 
perdere aliquod legitimorum ius, sed sint et generi 
ad eos et ipsis ad genus intacta legitima et ex na- 
tura servata iura, et filii eorum post mortem avo- 


xal x vij& gigsa qvAarrOueva Üíxaux. xal of ys20rum sub eorum recidant potestatem, ac si contigis- 


sais; avrà uerà velevtrv vàw názcztow £i6 Tv av- 
TÀV ustaztmtévongay vneBovaiószra, dierag dw si Krv- 
xov oi roUtow yowtic 1HÀviD TOV olxaia»y marépov 
4lÀ' oix 4x TOU magóvtos vóuov avrsboóc.. yiwó- 


uivoi xal síxórcs TOUS maidas rovs avtQw uera rs-25 esse videatur, quoniam omne bonum, 


levizw rdv oixeieov stavégcrw vxe&ovolovs Eyovrec: [va 
pnüiv vüw éx Tü$ Bacisíaé mtposyiwvouévarm maQaa- 
giis dal Ta Üóbnsv avrQw, Dior ztüv, OnsQ sí1a dx 
9tov ngócticiv. dvOgosmow dre dx. Bacilslas Tis T 


set horum parentes morte suorum et non ex 
praesenti lege suae potestatis fieri et merito filios 
post mortem suorum patrum sub potestate habere: 
ut nihil horum quae ab imperio conferuntur eis de- 
uod sive & 
deo adquiritur hominibus sive ab imperio sequente 
deum, decet esse mansurum et omnis malitiae àc 
diminutionis extraneum. 


9a. xaraxolovOGovans, dyaSàv slvas ztgosrxes uóvons 30 


xai mágme xaxíag 18 xai dÀlarro sue dpay&s xad- 
soTáyaa. 


CAPUT III. 


Iloóünov dé, ac ovx Keev O$ dyvosi moó ys ánáv- 
Tow TOi OGiavtdTOis dzti0xÓztOu6 dua T] Xxeuporovíq 


Palam vero est nullum esse qui nesciat prae 
omnibus sanctissimis episcopis ipsa ordinatione etiam 


xa) ijv ajrajovgiórzyra mosyívecÓas. oí yàg máv-35suam potestatem adquiri. Qui enim omnium sunt 


TOv ÓvTs6 stvevuaTeuxol ztaTéQes wt dw Vm Tnv évé- 
euv éfovc(ay riÀoisv; dÀÀà ztQosnxes xal avrove TS 
rounbTns dztoÀaUnw Tiune xal vavrg» dx vods nud» 
T$ vouoO'saíae xapzova d'a. 


spirituales patres, quomodo sub aliorum potestate 
consistant? Sed convenit etiam eos huiusmodi potiri 
honore et hoc ex hac nostra legislatione frui. 


€. III argumentum citant paratitla ad Coll. const, eccl, 1 3 p. 1213 et Nomoc. XIV tit. 1, 88; exscripsit Nomoc.4^ 


ib eB 


honorati sunt: neque enim misi hoc et ipsi 
sive quis nunc in potestate aliena est qui Ais 





yew sectarentur, ir mgr mer pro illis orarent. Quare 
onoribus aut magistri 


atibus fruitur quos antea enumeravimus 


sive postea erit, hos quoque ius suae potestatis sequatur, quod et peculium iis largiatur et ut libera volun- 
late utantur praestet uique agant quae digna sint honore et iudicio ab imperatore de iis habito. Haec 
enim multo maior parentibus laus erit atque magnae laetitiae copiam praebebit. 

IL  Jllud quoque lege insuper cavemus, ne ciusmodi ius suae potestatis similia impertiat ceteris quac 
per verge "eng contingunt, sed ut praecipuum quoddam donum imperator eiusmodi iuri suae potestatis 
praestet, (Neque enim volumus eum, qui ita suae potestatis factus est vel fit, perdere ullum ez legitimis 
luribus, sed sint et familiae adversus ipsos et ipsis adversus familiam intacta iura legitima et ex natura 
servata. Atque liberi eorum post mortem avorum in potestatem illorum transeant, tamquam si contigisset 
horum parentibus morte suorum patrum ac non ez praesenti lege suae polestatis fieri et iure liberos suos 
post mortem suorum parenlum in potestate habere: ne quicquam eorum quae ab imperatore conferuntur 
iis aliquid adimere videatur, quoniam omne quod sive a deo sive ab imperatore qui deum sequitur homini- 
bus adfertur bonum esse dumtaxat nec quicquam malitiae et detrimenti adinizctum habere. decet. 

Manifestum autem est neminem esse qui nesciat aníe omnia sanctissimis episcopis una cum 
ipsa ordinatione etiam suae potestatis ius adquiri. Nam qui omnium spirituales patres sunt, quomodo in 
aliena potestate habeantur? sed ipsos quoque tali honore frui decet eumque ex hac lege nostra lucrari. 


1 o? yàg dv si u7j rovro] qui si non hoo essent g || 
4 dnolágow M]|$6 peoulion M zexovA«v L| 9 ovros 
Le] ovrog M | 13 10:6 dAlous L^ | 14 Juayxexraxió- 
vov M] avrefovavrzrov L| 17 ysvóusvov 7 ow. || 


1 esset vulg. | etiam] non Beck | ipsi om. T | 5 ius hos 
R', ius del. I?* | potestatis suae Vvulg. | 6 ei RT | arbi- 
trii cet.] bitrii — 9 praebebit scr. R* in ras. 2 vv. | 7 eis 
RV] his Z'vulg. | 8 hoc T'eulg. [ magis R | 12 tales] 
oporteat s. v. add. V? | 13 quae om. R 114 fiunt] fuerit V 


18 deysecipucov M] voutuov. L| 19 legítima £ Asyériua 
M | 22 exa£ovaiórrra L! | 25 xove avrov om. || 26 iva] 
iva dà M | 29 npónciw L | v6 om. L || 30 uóvos] 
nóvos oe M vópove L' vópauov ut vid. L* mansurum 
(i. e. nóveuov. vel udvov) c | 35 zzdvres L', stávrowv om. 
Nomoc.$ | 30 zvevuavixow  Nomoc." | 30 xagnoUusvos 
Nomoc. 


sunt R | 15 comferre V | talium E VT'] talibus 7* vulg. || 
16 fit Vvulg.] sit RT | 17 aliquid R | 18 ipsi & | 20 reca- 
dant 7"! | 21 et non — 23 patrum bis scr. R | 22 filiis £t! | 
24 orum V horum om. R!, | eis] de eis T'! | 25 uidean- 
tur T'| 27 militiae V' 128 demunitionis 7" deminutio- 
nis vulg. | 33 est om. V | qui nesciat om. R! | 36 spiri- 
tales R V | fratres V* | potestate aliorum T] 31 hos £ | 
38 nostra hac V | frui] fleri V' 


Nov. LXXXII pr. 


QEniloyos) Tà voivvy ntapagvávra riv eis ous- 
Típaw aíÓód ts xal riv, o Gefacpaovr&rOs sacépes, 
BovióueDa si; 1ó Divexis Éunpénew 7j fper 


ép sro- 
Avrtq, apa piv sí; wócuov Spér. Gna Óà eis 


400 


DE IUDICIBUS 


(Epilogus.) Quae igitur nobis visa sunt ad 
vestram reverentiam et honorem, o colendissimi pa- 
tres, volumus in perpetuum splendere nostrae rei- 

blicae tam ad vestrum ornatum quam ad nostrae 


"jv 5$ zueríoas gulorinías &móütibuw, Zv vois fjus- 5 largitatis probationem, quam nostris patribus et con- 


Tépows maTQáG& xaà vmárow xal (speUm: ÜeÜohmauev. 
Dat. xv. k. Apr. CP. imp. dn. lustiniani pp. "- 


anno XII. Apione v. c. cons. a 


iB 
IEPI T9N AIKAZTQN 
KAI 2ZTE MEO OPKOY MH AIPEIZeAL 


lmp. lustinianus Aug. Ioanni pp. per Orientem 
(iterum), ex consule (ordinario) ac patricio. 


(Ipgooíuiov.) Züvow. và Tic evoeBovs Antes 


dygazras duávabig megl rre vOv dixcw vafecs, nol- 20 est lex de iu 


$ udw 7 yàs ix aw dpsbrs Qebaudvr) yoóvarv, 
sie roUrO ÜÀ dguxouévm dicta xara pixgóv GysÓOw xai 
zavránagiv ziv. of vs yàg dv avri yeypauu&- 
vos ved ng TOv uer! dvÜQamam üzavreé dztEiztov 
Blov, noklá 
émtns vs ovx Krvis uvjuzé, aÀÀ' fj ye xgjow Tavta 
zagaAafovca sis aÀLoiov ueréoTQGs Gy/ua. rusie 1OÍ- 
vuv Ogdwrs$ Gvyxsyvuévov xaOdüzat TÓ TOw Üixa- 
CrÀv Gijua Qrnónuev xonvas vóuq cavra Oiopica- 


Oa, Ós iv ngénovsav 1ábuw éiP 70e 14 noáyuavi. 30 Non. enim. aestimavimus oportere h 


0003 yàp qrjOnusv xojva: Kytiv Qixaavaw was óvó- 
uara, uáAurra udv vouov avsmici5jauovas, Extra di 
ov0à moayuáraw sbrvyovvrae stia». ois uiv yàp 
nustíposw doyovsi mrdpsiga mtdvrO€ xai wágsüoos tà 


.539] anno XII. 


sulibus sacerdotibu: 
Dat. x. kal. April. 


ue contulimus. 
P. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
pione viro clarissimo consule. 


LXXXII Auth. LXXXIII. Coll. VI tit. 10 


DE IUDICIBUS, ET UT NULLATENUS CUM 
IUREIURANDO ELIGATUR ALIQUIS IUDEX 
UOD PERMANET EL ET UT APPELLATIO- 
ES ACCIPIANT MODIS OMNIBUS IUDICES. 
ET UT IN MEDIA LITE FACTAE FORMAE, 


185QUO MODO OPOHTEAT DECIDI COGNITIO- 


NEM, NON ATTENDANT IUDICES Ey 
Idem Aug. Iohanni pp. Orientis iterum ex consule 
Ac patricio. 


EMATE) A Zenone piae memoriae script& 
diciorum ordine, multas quidem muta- 
tiones subsequentibus suscipiens temporibus, &d hoc 
&utem pervenit ut paulatim paene omnino caderet. 
Nam et qui in ea conscripti sunt pedanei iudices 
humanam omnes reliquerunt vitam, et plurima de- 


1s TOv OpugOévtow Üixaíerv. aecíyrtas 25 finiti iuris tacita sunt, et certam non meruerunt me- 


moriam, sed usus haec percipiens in aliam transtulit 
mre Nos igitur videntes omnino confusum iu- 
schema, aestimavimus oportere haec lege de- 
terminare, quae decentem ordinem imponat causae. 
iudicum 
osdam nomina, maxime legum ineruditorum, de- 
inde neque causarum habentium experimentum. No- 
stris etenim administratoribus adsunt modis omnibus 


Nov. LX X XII (Authent. LX XXIII — Coll. VI tit. 10: gloss.) Graece extat in ML, cap. 2—13 in B 1, 1,4—18. — 


Epit. Theod. 82, Athan. 4, 15. — Iulian. const. LXXVI. 


Epilogus. 
neri 


Quae igitur nobis placuerunt ad vestram reverentiam honoremque, patres summe ve- 
andi, ea in nostra republica in perpetuum splendere volumus tam ad decus vestrum quam ad nostrae 


liberalitatis documentum quod nostris patribus et consulibus et sacerdotibus dedimus. 


LXXXII. 
DE IUDICIBUS, ET NE CUM IUREIURANDO ELIGANTUR. 
Imp. Iustinianus Augustus Iohanni pp. per Orientem (iterum), ex consule (ordinario) ac patricio. 
Praefatio. A Zenone piae memoriae scripta est constitutio de ordine litium, quae multas muta- 
tionés sequentibus temporibus passa est atque eo pervenit, ut paulatim fere omnino deficeret. Nam et 
qui in ea scripti sunt iudices pedanei omnes vita excesserunt et mulla ex definitis iuribus silentio tradita 
sunt nec ceriam memoriam consecuta, sed usus quidem ea recepía in aliam formam convertit. .Nos igitur 


cum iudicum statum omnino confusum videamus, haec lege de, 
ordinem rei imponat. Neque entm existimavimus decere quo. 
imperitos tum ne rerum quidem experientia adiutos. 


1 gurréga» L! | 7 subscr. 4E j9m év rois yoó- 
vose 156 vrravelac Zfztiovos Theod., om. Iul. | xv. k. apr. 
M mó u' xaAavOQv AzpilMo»v Ath.] x. kal. april. (v. 
kal. madii) e | CP. — cons. M (om. anno XII) et e] ga- 
ciÀsíae "lovgriviavoU x0 aH. vmarsías viníowos Ath. 
(bilisiario uiro clarissimo v.4. e) | 10 rubr. JIagi tà» ds- 
xagtówv Ath. IIegl Qaicoov Quxaavaw Theod. | 115g. Imp. 
— patricio M (qui orietem)) 4f'roxgdttaxp iovar«viavoe 
abyovoros imávyy Undoyg TtQara, T$ avaroÀns, 
&nà vxávov xal zavixia) L 'O avro BaaiAsve Io 
dxáoyq nxgastopiov Ath. | 15 iterum et ordinario add. 
Zachariae | 19 xo L' | e?asfovs ML Theod.] 9sías AtÀ. | 
20 duaralw] voa (i. e. vopos ?) cit. Theodori codez. Fuit 
Cod. 3,3,6 (B. y' x09 xaXixos v. y Quisabis reAavraía 
adser. schol. M); cf. Kruegeri adnot. et initium scholii T'ha- 
lelaei ad B 8, 2,100 p. A18 Heimb. | 22 dguxóusve L! I 
24 «àv. L'| 21 sie L] zoe M | 30 voie zpayuac« L 
325q. àveziG Tr uOvag — r'rvyovvrae maigav| inerudi- 
torum — habentium experimentum g | dà oa. L [33 dv- 


ienda esse existimavimus, quae idoneum 
iudicum nomen habere cum legum utii 
Nostris enim. iudicibus omnino etiam assessores ad- 





TvxoUvraé (voluit évrvzóvrae) me(og Haloander sina 
causa || uiv om. L | 34 zxávres L^ 


1 iussa V | 2 nostram RT | o del. V* [ 3 spendere R | 
4 ordinatum V | ad nostrae om. 7 | 5 probationem] 
sesso R! | 7 subscriptionem dedimus ez Bamb. I et 
Anmbracensi; dat. kal. madii bilisiario uiro elarisimo Vj 
CP. Bamb.] emp. Ambr. | dnu. iust. Bamb. diünus ius. 
Ambr. | 8 &nno duodecimo que Bamb.| uiro] uic. 
Ambr.| 9 Ej HI-LXXXIII- V | 12 aneat vulg. ] 
13 iudicis V] 16 non] et non T nos Vf 18ac V] a T et 
Rwulg. | 19 memoriae om. V* [ 21 subsequentibus susci- 
piens in ras, V? | haeo R | 22 cadent T'! | 23 conscripta 
V | 24 relinquerunt V | definita 7' Ls et om. R* | 
27 omnino uidentes T'| 28 haec] hae V? T ae V! ha- 
bere A?|| 30 existimauimus R | 31 quaedam V? [ eru- 
ditorum A! inhereditorum V'; ineruditos et 32 habentes 
Beck | 32 expereeess V! 


ET UT NULLATENUS 


ix TÀv vóucw v Üuevo: xal Trà$ dGyolae dva- 
mÀngoveres và$ aUtaw, Ézttiür ze rOÀAciG zteQieyOpe- 
wo: gpoytícuw dg vg' riv £xovGiv sixOvc 1Ó Üixa- 
cruxóv àvasAnpovc. uépog jj và)w oixt(ovw scapovaiq 
magidpmw* oi 08 ovre dgynv Éyovreé oUrs ziv vmn- 
ngerovuevos si uy) uéALouv oixoev yovv énícracOas 
10 Qíxcuov, dAÀ' éxéQaiDev. dpgavizsaDas 15v xoU Q«xd- 
Lu» svagnuogUvny, sü ov u£yurrov voUro dAdvroua 
nohrMas dw sin TÓ uy TOlé avtODev TO mQaxrtéor 


401 


Nov. LXXXII 1 


etiam assessores, et ea quae legum sunt explicantes 
et occupationes adimplentes eorum, quoniam multis 
detenti curis quas apud nos habent merito iudi- 
ciorum complent partem per suorum praesentiam 
5$assessorum. Illi autem neque cingulum habentes ne- 
que nobis ministrantes nisi potuerint per se nosse 
quod iustum est, sed aliunde emendicare iudicandi 
honestatem, quomodo non maximum vitium erit rei- 
publicae non eis qui ex se quod agendum sit sciant 


inigrapévoss napadovvas Tàé Üíxae, GÀ! dàv avrove lOlites tradere, sed sinere eos quaerere alios, & quibus 


iyu érígovs, xag! ow Kfsgri uavOavaw ns av- 
tovc £v TQ) xgiviuv qDéyysaDas Ui; vaUva rude sixó- 
tos e; tO» zaQóvta vóuov avécT6Os TÀV rvueréQowv 
Vazyxómw xndouévovi xai Boviopévove avrois xai và 


liceat discere quae ipsos in tudicando eloqui decet? 
Haec nos merito praesentem legem erexerunt, 
nostrorum subiectorum curam agentes et volentes 
eis etiam quae de iudiciis sunt in promptu esse at- 


ini vais Üíxeue eUxoAd ce slvas xai QdÓia xal zopis 15 que facilia et absque omni dilatione transigenda. 


ánácne &vafoAQe QunAveo Dai. 


CAPUT I. 


To ov náÀai cynua c6 Duaráfems Znvovoi 
ToU trs sÜcsfoUs Àjbeos, 5nzsQ éxict Üixaatnoiq 
(nroos dgoigias Dixaacás, mavttAae dvaigoUuev, ézu- 


Vetus igitur schema Zenonis constitutionis piae 
memoriae, quae unicuique praetorio certos definivit 
iudices, omnino perimimus, eligere vero perspeximus 


Aeyrvai dà avveidouev. Oixaavas tovs tjv navragócev 20in rebus utilibus habentes adtestationem, qui com- 


imi zonarois Éyovras naptvpíav, oizeQ xowol ztáv- 
rov écovrai Qixaavat, ola ravrayóOev énilsleyu£vos. 
xa] Ó5 «oVro mémpaxtai, xai figr,vtad ye map' ruv 
Üixagral Lvatólaós ca 0 negiBAszos, zór vov '0- 
nuoGíow Gvvmyógo:s TayOsis, DlaBiavós vs Ó Aau- 
z9óraroe, 0 Gvv5jyogos xov Onuociov xaDéarrxs vvv, 
xai xgós ys JÀibavüpos xal Zrígavos xai Mrvas, oí 
Àoyuovtaro: Gvyryogo. xal Óiairytal v7 G7j$ dyopüs, 
Mitavdós Tt Érepos (xai Ducutrrrv dà slvas waxri- 
vov 10v Oixagrroiov rov iyÜoEorarov uayíargov rdv 
Suiv ógguxiov usuaDrxauev), xal Ovo épsbrs dAAos 
svvryogos Ze Gj$ ayogas. BíxraQ wai ó £x KvL(xov 
Oródopos. éx uiv ov» Gvvpyópov ovrow Oixacrai 
l spoxexolaD'ocav. 7 

wa. xai jsí(tovs Ouxácras vov udv ábiw)uass mxpo- 


- mgomv zamavuévoe xai dv rois stegilAézrroié 10v 25 deputatus, ac Flavianus, 


munes omnium erunt iudices tamquam undique electi. 
Et hoc quidem gestum est, et electi sunt & nobis 
iudices Ánatolius vir spectabilis. iam advocatione 
dudum completa et inter spectabiles fisci advocatos 
ui nunc advocatus fisci 

constitit, et Alexander et Baobadn et Menas, elo- 
uentissimi advocati et pedanei iudices tui fori, et 
exander alter, quem pedaneum iudicem esse prae- 
torii gloriosissimi magistri sacrorum officiorum co- 


30 ye et duo subsequentes alii advocati tui fori, 
i 


ctor et qui ex Quizico Theodorus. Ex advocatis 
itaque isti judices praeponantur. 


"Extr di mgoszxóv écriw sl 351 Quia vero competens est esse etiam maiores iu- 


dices aliquos dignitate provectos (et) experimento 


c. I—ILII summarium habet Ecloga lib. I—X Basilicorum (ap. Zachariae Gesch. des griech. rüm. Rechts 335 n. 1238). 





sunt, qui quae ad leges pertinent interpretentur. et eorum. occupationes suppleant, quandoquidem multis 
curis quas apud nos habent distenti merito iudiciale munus assessorum suorum praesentia supplent. Illi 
vero, qui neque magistratum gerunt neque nobis inserviunt, si non ultro quidem quid iuris sit compertum 
habituri sint, sed aliunde iudicandi honestatem emendicaturi, qui non maximo hoc detrimento reipublicae 
erit, quod non iis qui ultro quid faciendum sit sciunt. lites traduntur, sed iis permittitur ut alios quaerant, 
& quibus discere liceat quae in iudicando loqui oporteat? Haec nos merito ad praesentem legem ezxcita- 
runt, quippe qui subiectis nostrís prospiciamus eisque ea quoque quae ad lites pertinent prompta et fa- 
cilia esse et sine ulla dilatione decidi velimus. 

L Antiquam igitur constitutionis Zenonis piae memoriae formam, quae unicuique iudicio certos 
iudices definivit, plane tollimus. Eligi autem placuit nobis iudices ab omni parte bonum testimonium ha- 
bentes, qui communes omnium erunt iudices utpote undique electi. Atque hoc quidem factum est, et electi 
sunt a nobis iudices Anatolius vir spectabilis qui iam advocati munere nuper omisso inter spectabiles fisci 
patronos relatus est, et Flavianus vir clarissimus qui advocatus fisci nunc constitutus est, ac praeterea Ale- 


zander et Stephanus et Menas, facundissimi advocati iudicesque pedanei fori tui, et alter Alexander (quem 


quoque iudicem esse iudicii gloriosissimi m 


T" a 
inceps advocati fori tui, Victor et Theodorus ó 


15g. xai và$ — avràv Mg] xai và; avtOv avanár- 
govvrss &cyoliae L||4 dvaznoogova: L6 émtz- 
vacOa« L| 8 vovro om. c | 19 dgogiss] àgog" L* || 
20 Bixamvós rovs 15v zavrayóDev om.g | 21 £ni zor- 
ctoig — 22 navrayóO«v om. M | 23. eiorvraa L | *y«] 
*e. M, om. L || 26 xay9sis ovvryógois L | 0 Aauzoó- 
Taro om. € | 29 avvryopgo. ML|] avrryopoí 1& cum lfa- 
loandro edd. | 30 xai diautrvzv di B ten xaxsivov M) 
Buauryràv 12 slvai xàxsivov xai L quem pedaneum iudi- 
cem esse g |] 32 960 Mg] gs; L | 33 Bixvrog M«&] 
JavijÀ và xal Bíxrog L et Daniclem et Victorem Iul. 
c. 283 (sed idem c. 201 octo iudices constitutos exse con- 
Jirmat; etiam secundum Eclogam Bas. novellae caput I 
ix 1àv avvgyógov óx 1o vigas dxlsEáuevovy dixa- 
Cràs avrove zgoryng(5etO dxqiBz TOv vouow didn- 
eiw Éyovxas, xai véagagac ix vOv évüoborégu xal àg- 
Lávrov); daviÀ ó xai Bixrop coni. Zachariae | 36 
afunacs M] fiwuaci vs L 

1t. 


istri sacrorum officiorum comperimus), atque duo alii 
jzicenus. Ex advocatis igitur hi iudices electi sint. 
1 Quoniam autem maiores etiam iudices esse par est, qui dignitatibus praeceli 


t et. praeterea sive rerum 

1 etiam] et V | assensiones T! [2 multi decenti 7' | 
3 curris V! | habeant R | 5 eeezulum V' | 6 nisij 
non V?| pi prae R | 7 eudicandi V* | 9 sit] cst T' | 
10 à om. V' | 12 Haec] Neo V! | legem V7] om. RV! 7' 
vulg. | 14 eius T'* | qui T | de iudiciis] iudicii R ] 
atque) aut R | 17 constitutionis Zenonis ed. pr. | 18 certo 
V1] 19 eligere] eeseece D 20 utibus V' | atestatio- 
nem V | 22 quidem] al. quod A? ín merg. || 23 anatolis 
R | aduocationem V! | 25 deputatos £t! [ 26 constitit ] 
constitutus V consistit T'vulg. | meas V! mennas V? | elo- 
spe V! | 25 for« D 28 quem] quae V! | 31 quizico 

T] quiraco V Cyzico Beck (quizicenum , quizucenum, 
quicizenum, kyzicinum codd. Jui.) | 35 est om. A [, etiam 
maiores etiam iudices V!| 36 aliquos] alios R aliquos 
iudices 7' | *et. inserui 


51 


Nov. LXXXII 1—3 


éxovras xal mQóg ys yj me(Qq mQayuáraw zoÀÀow 7j 
moivxoovip cQi8p meyíerow aoyow y mÀjOn 1ob- 
TO» wvaguévovs xai «jj ys rjueT£oq Tti e- 
ont e. $.à rovro Ludi. cand ib 2b ede 
&vdoborárow margixíeov IIÀátova vov dvOotóravov, 
uaxgóv éni «5$ T0Auoyías Duavígawra xoóvov xai 
Jis 4xi «àv Ooóvov ixsivov ysvónsvov, Bíxvopá vs 
v» évüolórarov, xal «vróv émxi va Tü6 usydÀne '"EL- 
Àddos dni vs 1c Giuvzs vÀw AÀebavdoémw dgbavra 
TtóÀecS xal mtpós ys 5$ noluagyías v) 
ovdi voucw avüxoov, nal Dux&v Tóv Laden. dv 
TOié Tjetépoie xaraliBas Dixaraie, &vüpa Óv O vt 
cóe drtíavaxas Doóvos éxarvovuévos avrov stooocávra 


xal moóc ys tà ix vóuowv sídóra, xai dmi tObTOIS 


402 


DE IUDICIBUS 


causarum multarum aut plurimi temporis exercitio 
magnis cingulis sut multitudine horum exercitatos, 
qui etiam nostrae observant pietati: ideoque per- 
speximus ex gloriosissimis quidem patriciis Plato- 
5 nem gloriosissimum patricium, qui in urbana prae- 
fectura obtinuit tem et secundo in illis sedibus 
constitutus est, et Victorem gloriosissimum et ipsum, 
qui tam in magna Hellade quam in nobili Alexan- 
drinorum civitate administravit et praefecturae urba- 


cdusvov wal 10 nae tenuit praesulatum, et neque legum inexpertum, 


et Focam gloriosissimum inter nostros adnumeran- 
dos iudices, virum quem quaecumque sedes noverit 
laudatum quam sibi praestantem, insuper et quae 
legum sunt scientem; inter hos Marcellum quoque 


MaoxsÀlov xó» geyalongezéGrarov, dei uiv riv i5 magnificentissimum, semper quidem eum praesen- 


Tapórvra wai mpi Tzv Tov Oixaíov Cavualónsvov 
T9gnoiv xai zagü zdávrow GysÜó» rÀw vuiv mtQocóv- 
tow Óià voUro aírovusvov ragédog xe ÜnEVOV 
énaivovusvos diariOé£vai và éx vOv vóuov Óvvauivg, 


tem et circa iustitiae miramur observationem et ab 
omnibus paene nos adeuntibus propter hoc petitum 
scimus, et consiliario utentem laudabili, quatenus 
disponere quae ex legibus sunt possit, id est Ap- 


gauàv 0à "Annlova rv mepíglentov, tQ Órnocíg Ta 20 E" viro spectabili et fisci advocato et in aliis 


Gvveióvta xai dÀAÀAn uaorvolae àyadTe ragà ve vw 
4ÀlÀlow napá vs Suv avtOw nbwoplvov. 


bente testimonium optimum tam apud alios quam 
& nobis ipsis. 


CAPUT 1I. 


Tois uiv oiv Oixaccás uerà v0)6 cuevéQovs dozov- 
va6 rovrove slvai BovAóusD'a, xal jusig avroi xovroic 


ludices itaque post nostros administratores hos 
esse volumus, et nos his omnibus negotia secundum 


&mag, ràg íxoÜéGus xarà và Üoxovv fiv mapado-25 quod nobis visum fuerit delegamus. Si quis autem 


Pouev. si dé vic vÀw rurréQov dpyóvraw nagazéu- 
mu» Bovloro Óíxae. voírois 07 rois sigruévow xal 
&g«a uévoug zap' yuov Owurrrais vavrac mapadocss 
xai ér£gq rtavtelac ov0evi, stÀnv el uj) vois ragédgoss 


nostrorum iudicum deputare voluerit causas, his qui 
definiti sunt & nobis pedaneis iudicibus tradat et 
alteri omnino nulli, nisi consiliariis suis commiserit 
particulares examinationes ipse pro omni negotio 


TOi; éavroU mapadoín vàc xara uéoos éfstács av-301ludicium portaturus. 


TÓg tZv Uzdo Tov mavrós xgícw éfoiacv. 


CAPUT Ill. 


Ka9sdovveas dà oi Piairgral Qimvexas dzxi v5 Ba- 
viÀsiov Groàs dv olg xal wiw oixícxow OuxdLovgav, 





Sedebunt autem hi pedanei continue in regia ba- 
silica in quibus et nunc domunculis iudicant, ma- 


multarum experientia sive longo summorum magistratuum usu sive eorundem multitudine exercitati sint. et 
nostrae praesto sint pietati, propterea placuit nobis inter iudices nostros referre ez: gloriosissimis quidem 
patriciis Platonem virum gloriosissimum, qui longum tempus in praefectura urbis consumpsit et bis in iilis 
sedibus constitutus est, et Victorem virum gloriosissimum, qui ipse quoque et in magna Graecia et in 
nobili Alexandrinorum civitate magistratu functus est atque insuper praefecturam urbis gessit neque 
legum ignarus est, et Phocam virum gloriosissimum, quem tua sedes novit cum laude ei praepositum et 
legum quoque peritum, et praeter hos Marcellum. virum ificentissimum, qui semper nobis adest et 
propter iustitiae observationem admiratione dignus est atque ab omnibus fere qui nos adierunt ea de 


causa petitur el assessore ulilur qui cum laude 
dicimus virum spectabilem, qui et 
ipsis n est habitus. 


quae ad leges spectant disponere 
ci patronus fuit et ceteroqui bono tesiimonio cum 


ionem 


ssit, App 
aliis tum a nobis 


Atque iudices quidem hos post magistratus nostros esse volumus, nosque ipsi iis omnibus causas, 


prout nobis videbitur, trademus. Si 


quis aulem ez magistratibus nostris oy" car causas voluerit, his quos 
nos diximus ac definivimus iudicibus pedaneis eas tr 


f neve alii omnino ulli, nisi forte consiliariis suis 


examinationes ed parte deleget ipse de tota re sententiam laturus. 
ei 


IIl. Se 


17 meípq] 7j om. Le | 2 xoàvggovía L| vov87 M] 
3 ixysyvuvaauévovs L | * ys] v« libri | 6 uaxoov] patri- 
eium (i. e. rargóuov) «| Tini vÓw O'oóvor éxsivov L | 
12 à» 8 va cos dmícrara, Dgóvos] quem quaecum- 
que sedes noverit g | 13 Zzauvovuérac] laudatum quam 
(i. e. éxasvoiusvov oet cf. ad 19) c | 15 zuiv] eum e | 
16 Savpatóuevov] miramur (i. e. Javuabopev) e [ 17 
ndvra L* | 18 airoóuevoy] petitum scimus g ez inter- 
polatione | 19 énaivovuévos ML'!] 4xa«vovusvos o L'c || 
dieraO vas L | Qváusva L|| 21 và áAÀa L || 235g. Tovc 
pv — BovióousD'a] Tovsc aAlovs Qixaavás xovs nerd rovs 
Zustígovs dpyovras row Vrovs xal ovros elvai BovÀó- 
uta. B* | 24 xai] ol xai B | avroi om. c | 25 &zaci 
Me] &xavzac L, om. B; ànácas coni. Zachariae | 26 «i 
94 cus] xal st ric B | 27 voíroie 05) om. L | sioruévos 
xai on. Le | 28 Qixacvais B | rasras) rosrow L, om. c | 
32 oi Qixaaxai B hi pedanei c | Baauexz;e Bf Ecl. Bacs- 
Ado B* (cf. Iohannes Lydus de magistr. 3, 6 qui de Io- 
hanne pr. praet. narrans huius novellae argumentum tangit 
Bixacrás dà npoflalAeras xl «jc Baciléos avoac, dara 
dxtivov vv dni xoruacs Qixdv axgocyéverv avróv 

. dygvzvéiv) 


bunt autem pedanei iudices perpetuo in regia porticu, in. quibus nunc quoque iudicant 


1 multarum causarum V I plurimis V! [| exercitio 7'* ix 
marg.) exercitos t! exercitium T'! £* exerciteee V! exer- 
citatus T* exercitatos V? vulg.; leg. exercitio in? | 2 mul- 
titudinem TV? | exercitatus V' R*T? | 3 qui etiam 
om. T' | nostra V | obseruanti T! obseruantie 7'* (in 
eadem manus litteras ie punctis delevit) R! obseruiant L| 
pietati] pie V, om. R! | ideo vulg. [| 4 ex] et ex 7'* | 
6 obtenuit V! | 7 uectorem V uictorem et 7! | 8 magna 
magna ciuitate T'! | Hellade vu/g.] hellada A*aL hel- 
landa R! ellada T! elanda 7? maiada in ras. V* | 9 ci- 
uitate om. T! | 10 inexperfetum R* | 12 uirum quem 
(quam R!) quaecumque A] uirumque quecumque 7! uirum 
quemeumque (quicumque corr. T*) V7": virum quem- 

ue tua Contius ( praestaret virum quem tua quoque) [ sedis 
de V!T | novit Contius | 13 laudandum quam V; absque 
textu Graeco esset, legerim laudat umquam | 14 quocumque 
V!| 15 eum] cum V; eum malim abesse | 16 mirantur * 
T" | 18 confisealirio R [, utente RV* T' | 19 appione V] 
apione AT | 20 et ex fisci V!|| 24 *nos his] nobis V! 
uobis RT illis V? his vulg. | 25 fuit | 26 causas uo- 
luerit R | 28 miserit R* | 32rubr. De prouocationibus et 
arationibus 7' in marg. (ez ul.) | bant R Set debe- 
bunt 7! [| hii RV] ei] iudices add. R vulg. | *in] 
et nuno in libri | 33 et nunc om. R 


ET UT NULLATENUS 


épUpui ra svO US xal sie Dallgv Ów(aw. xal dxgoa- 
dovium TOv dixdw oV uóvov tàw usà vv vóuoy toU- 
Tov xiv ngopdvow wag' avtoís, dAÀà xal vàw aÀ- 
Àew, 0ga4 mapà uiv voíe dÀÀow 09 xarà 1Ó dQyixóv 
dxuvi)9ncav Gyrnna, viv dà mag! nudv si$ avrtovs 
uttevtyOT,vas ztoosrváy Onaay. 


403 


Nov. LXXXII 3—6 


tutino mox et meridie et vespere audientes causas, 

non solum quae post legem movendae sunt apud 

eos, sed etiam alias quaecumque apud alios quidem 

non secundum antiquum motae schema, nunc autem 
5a nobis ad eos mutari praeceptae sunt. 


CAPUT IV. 


'"Exsívov gvÀavrouévov, oe s(map éqécuuos xaoà 
rà» duurgrov 9 tuv évdoborárov dyügdw yivovras 
Bina, abras &i. udv é$ juàv avviv rapaneuqeiev, 
xara 
zuàv apyovtamv éfsragOnGovras 5 éráQou xarà và 
£9os và» Osa consultationov sapazeugrjoovtaa. 
ai pévros Tivie vGw dvÜoborávew vuv aoyovrow 


díxc$ avrow mapanéuwasev, éx' avrOUs voU$ 7* 


Tó nocóv tj si TO xowóv vàw dvioborávow i0 quantitatem aut in commune apud 


Illo custodiendo, ut si sub appellatione a pedaneis 
judicibus aut gloriosissimis viris fiant causae, et ipsae 
si quidem & nobis ipsis delegatae sint, secundum 
loriosissimos 
nostros iudices examinabuntur aut aliis secundum 
consuetudinem sacrarum consultationum delegabun- 
tur. Si qui tamen gloriosissimorum nostrorum iudi- 
cum causas eis delegaverint, ad eos qui transmjserunt 


apa- 
Jéóvras avroié vas dxpodGMig T) fpecie zie, 4b éxai-i15 eis audientias appellatio remesabit, ab illis autem 


voy dà aO: xarà rv aipnuévov vgónov 1à vOuaUta 
xpi roortas, 


rursus secundum praedictum modum talia iudica- 
buntur. 


CAPUT V. 


Mixpoágorra. Üà wáwrss «76 nàv One dyps vQua- 
wodíov ované vouicuárow dv GynuaTi T iob- 


Audient igitur omnes litem quidem usque ad tre- 
centos solidos existentem sub schemate adnotationis. 


vsus. ovro yàp Oürrov ai Óíxos xpuOrjgovtai, xal20Sic enim velocius lites iudicabuntur, et circulis co- 


vÀyw dxi Taie Quayvohgeg. xÜxÀmw xal tie voU yoóvov 
set 10 ÜuxaLouevov &xav àxallayjcsrc.  moó- 
dqkovy Ü£, c si xal xarà mapagrusiegw dxgodcov- 
Tu tÀw ÜuxOv, àÀÀà Oocovgiv Ogov év ypáuuads 


Tóv tjv evrOw Ornloivra yvoumnv. cw dni rovrow 25 


dqécsov oidevi ravrslos àvponuévow, mAnwv si u!) 
TQusadxig Éxxalécaa Dal vus ro Duo $ xard zQo- 
mérüav dzolupOrin: rois yàp vow vtow xal Ó vÀv 


dgécsoov àvijorras Àóyos. 


tionalibus ac temporis contritione omnes litigantes 
berabuntur. Palam vero est, quia etsi per adno- 
tationem audiant causas, verumtamen dabunt termi- 
num scripturam, qui eorum manifestet senten- 
tiam. Appellationibus in his nulli penitus perimendis, 
nisi forte tertio appellare voluerit aut per contuma- 
ciam ique talbus enim etiam appellationum 
ratio. 


CAPUT VI. 
Tàc Jà ix vf ueydloe vaírns mnólews ámó vOv 30  Appellationes autem ex hac magna civitate a pe- 


Juuirrvów. dgéatie si; vob Qixaatae ov segasrégos Qvo 


daneis iudicibus non ultra duos menses habere in- 


c. V ez B habet Ecloga Bas. lib. I—X ap. Heimbach. Summam v.25—29 ex Theod. habet B1. 
c. VI summarium extat "Pon. 14,19 (ubi notatur mov. sa'). 





«ediculis, a mane statim usque ad vesperam; atque 


lites audient non solum quae post hanc legem apud 


«os movebuntur, sed etiam reliquas, quaecumque apud ceteros non secundum modum magistratus sotae 


nunc a nobis ad illos transferri iussae sunt. 


IV. lllud autem custodiatur, ut si appellatio fiat a pedaneis iudicibus vel gloriosissimis viris, causae 


siquidem a nobis ipsis delegatae sint, secundum 
bus nostris examinentur vel aliis sei 


tradiderunt 


quantitatem vel in commune a. gloriosissimis magistrati- 
um consuetudinem sacrarum consultationum delegentur. Quodsi 
qui ex gloriosissimis magistratibus "nostris causas illis erg donqphzd ad ipsos 

ellatio perveniet, ab illis autem denuo secun 


dui causas audiendas iis 


um praedictum modum talia diiudicabuntur. 


V. Audient autem omnes litem usque ad trecentos solidos per modum adnotationis. Sic enim celerius 
lites. diiudicabuntur, ambagibusque cognitionum et temporis mora litigantes omnes liberabuntur. Consen- 
laneum vero est, etiamsi per adnotationem causas audituri sint, at sententiam eos in scriptis daturos esse 


quae ipsorum mentem declaret. — Neve appellationes 


terio appellare voluerit vel. per contumaciam afuerit; talibus enim reis etiam appellationis co 


sublata est. 
VI. 


1 xai sic QaíAnv Óylav: xai áxpodaovrai) et meridio et 


vespere audientes e | xai axpgoacorrai ve vov B* | 2 vov- | 


TO» om.g | 4 zag& uiv voie dAÀow ov om. L, ov om. B 
vulg. (cf. € v.L) [aiodd] antiquum (i. e. dgzaio») e | 
quae apud diaetetas inchoatae sunt Jul, qui nescio an 
legerit 0ca& xapà uiv vois dAlow xarà vÓ dgyaiov 
buvjOraav cyzua (00e& zaQà uiv áAlow oU xarà vÓ 
&ozaiov £xiwvdrcav Gyzua cont. Zachariae) | 8 dixa- 
eto» B | 9 a9ra: M. «t ipsae (i. e. xal avxai) c || «] 
5 B* | 10 cà zocóv] «óxov L | àv 4vOotorávov — 
13 vovés. om. L7) ei vives v4o s. v. adscr. L* | 12 xov- 
sultatiónoon M cvysleiarow B | 18 àzo« M] uéyos LB | 
19 otens wogicuávcov MEcL] vogiauóraw ovans B', 
oícre ante máy: coll. Bf || 23 xai om. Ecl. | arusioauv 
L^ | éxpodeov L!'| 25 avrà libri | éxi vovrouw MBs] 
4ni vovrovs L vulg. | 29 dmeignras Ecl. | 30 dm] 


ea in re cuiquam omnino auferantur, nisi forte quis 
icio 


Appellationes autem in hac magna civitate a pedaneis iudicibus ad iudices porrectae non ultra 


4x B | 31 si; «ove dixacz&s om.g | dvo urvav] un- 
vüv dio Bí 


2 mouenda V! | 3 alias] alia R [| 4 non T'!] sunt (in 
V erasum) RVT? vulg. || antiqua V! antiquam V?*| 5 a 
et ad eos om. R | sint Z"| 9 delegande V? | 12 sacrorum 
RV | 13 quis 7'* | nostrorum gloriosisimorum 7' glorio- 
sissimorum delegabuntur nostrorum ZA | 14 *transmise- 
runt] hos (os KH) miserunt AT'vulg. miserunt hos V | 
15 eis] eos Zt! ro e audientes R! audientee V! 
audientibus R? V? T' vulg. | remeauit V | 16 reuersus 7'' | 
18 lie« T! | 20 uel otius R7 | 21 tempore V' tempora 
V? | 22 litgabuntur R! | admonitionem A'7' | 24 seri- 
pturas 7? | 27 etiam om. 7"! | 28 perimatur AT] permetur 
V! perimitur V? vulg. 


$1* 


Nov. LXXXII 6—8 


nnvov Éyuv nooOscuíav dv TQ Üpóuq Ow xvgiov 
BovióusDa, usO" ove dvádywr le xvpías r0U écvràw 
4obacOa. Opóuov, cs dre i vw vójow 
reparationos yogaw émi voírcaw ojXsuíaw dyovar. 


404 


DE IUDICIBUS 


dutias in cursu fatalium volumus, post quos necesse 
est fatales suum incohare cursum, ea quae vocatur 
4 legibus reparatione locum in his nullum habente. 


CAPUT VII. 


Otlsvóc OapgoUvios £zBaivaww và dmi vois Spor- 5 


5 Tai duxacTixaig Damdwaiug maQ' vua Oiete- 
Tayp£éva, &ÀÀlà mávrow avrois duutvóvtow xal evÀa- 
Bovuévav *y» nowizw 5» éni toi vowvUTOw 5 Ota 
1 Zuàv ÜÓirabi Geuev. — Tov vàs Óíxas maga- 


qxsvalóvrOw oVitwg Ovrcv OcO» xarà 10 tjs crQa- 0 et militiae 


Tag Gy/jua (0$ péyos vvv cpícOncav. éxáctov usv- 
to& ÓixactoU Óvo ui» rois vzoygdgovss yocpévov, 
Jio Óà vois và Üíxas zapagxeváLovaé 1s xai éxeíyov- 
Viv, oV Üvvauévov rÀv avrtOw ds 5 Óvo yovv 
9Àos $nnosreiaOas Dixaaais. 
TacTOv: Ts xal DeÜoxipacuévovs slvai, ^ta unÜiv 
map' avrOv duaprávegO aa pndà npodílonOn, undi 
«axovgysia dai, aAA xavüUvq av rdbeow 7) Gyolowv 
y cxQuviov vàw magsyóvtow aviové *jv ém' avrois 


4mioyj»v vs dua xal vmovgyíav alvaa, xal xdv ai v&20 


zap' avràv ztraicÜsír. mgos vov; dgopíGcavrag av- 
Tov$ gégegOaa và» éxsiDev wivÜvvov, olnsg macaw 


Unuiav mapà tü» avidw airtíav ysvouévyv ois mag' 


Nulloque | risqgaaesenod transcendere quae ín spor- 
tulis aut in litis expensis & nobis disposita sunt, sed 
omnibus in his contentis et formidantibus poenam 
quam in talibus s&cra nostra constitutio terminavit. 
1 His qui causas praeparant sic existentibus, sicut 
hactenus definivit. Unoquoque ta- 
men iudice duobus quidem exceptoribus utente et 
duobus causas praeparantibus et compellentibus, non 
valentibus eis pluribus quam duobus omnino mini- 
strare iudicibus. Hos autem omnino locupletes et 


" 
Toírovs dà mavroíme 15 probatos esse, ut neque ab eis aliquid peccetur ne- 


que prodatur neque maligne agatur, sed periculo 
Officiorum aut scholarum aut scriniorum praeben- 
tium eis super eos electionem simul et ministerium 
esse) et vel si quid ab eis peccatur, ad illos qui 
eputant eos referri exinde periculum, qui omne 
damnum eorum causa factum his qui ab eis laesi 
sunt curabunt. Necessitatem habentibus etiam com- 
petentibus iudicibus, si eis interpellatio fiat, prae- 


éxcivav Blafsias Degazsígauev: ávdyxrv éyóvrov xal — parare modis omnibus eos qui ex suis officiis &ut 


Tdw moocgópom dágyóvraw, si ngowsAevadeuw, naga- 25Scholis aut scriniis eligunt 


Cxevdbu» márro$ ToU; éx Ow oixsow vábeow 9 
exoÀdw 7 gxgwicw mgoBallonévovs ToU$ (xOvQyoU»- 
tag TZ» ÉvrsUOav TQ DAaévt Óapansvaw Dnsdav. 
s di ó dixacrzs aigÓrra( t« mzOvzQevaa maa vi- 
voi TQ» Vnovoyovvrow yiwóusvov, d 


ministrantes hinc laesis 
damnum curare. Si vero iudex senserit aliquam 
malignitatem ab aliquo ministrantium fieri, 

quidem auditorio suo eos qui non cum utili opinione 
causis utuntur, alios autem instituat sententia et 


sÀács, uv 17«30 electione eorum quibus hoc, sicuti praediximus, peri- 


&xpodgacs Tz& éavroUV rOU$ OU uerà yona1ns Qobne vq  — culi est. 
modypuars U, gu sip éxígove dà dyxavaction yvoug 
xai ngofoAr tàv ol; avra, wadánsp sinóvres lg» 
pav, xpav0vvsvras. 
CAPUT VIII. 


Ei d us rj vv éyloboravov 5j 10v MAoyiuerrá-35 — Si quis antem. aut gloriosissimorum aut eloquen- 


row nudw Ouwacrü» mzaogaro TOU Üuxaluv xad 


tissimorum judicum removeatur iudicare pro qua- 


c. V1I v. 29—34 ex B habet Ecl. Bas. lL. 1 —X ap. Heimbach. 


duorum mensium dilationem in cursu fatalium habere volumus, post quos mecesse est dies fatales suum 
cursum peragere incipiant, neu reparatio quae a legibus vocatur ullum in his locum habeat. 

vir. Neve quisquam ea quae de sportulis aut litis expensis a nobis constituta sunt, excedere audeat, 
sed omnes intra ea se contineant atque poenam vereantur quam in eiusmodi rebus sacra nostra constitutio 


1 definivit. Qui autem pr 
usque adhuc constituti sunt, 


arant causas ita sint comparati, quemadmodum secundum formam militiae 
nusquisque vero iudex: duobus exceptoribus utatur et duobus qui lites prae- 

arent et accelerent; neve iisdem liceat pluribus quam duobus 
hi omnibus modis fideles et probati sint, ne quicquam. ab iis delinquatur neve prodatur neve dolo 
verum periculo officiorum aut scholarum aut scriniorum quae eos exhiben 


uidem omnino iudicibus apparere. Atqui 


z, 


t pariter eorum et electio et 
oriundum 


ministerium sit, et vel si quid ab &s peccatum sit, ad eos n illos designarunt periculum inde ori: 


redeat, qui omne damnum ipsorum culpa factum iis qui 


illis laesi sunt resarciant: atque magistratus 


que competentes necesse habeant, sí adcantur, quovis modo curare, ut qui ex ipsorum officiis vel 


scholis vel scriniis elegerint ministraturos damnum inde ortum ei qui laesus sit resarciant. 
flagitium iudex ab aliquo ministrantium commissum esse compererit, auditorio suo 
cum bona existimatione in ea re versantur, atque alios in locum eorum constituet ea 


Si quod vero 
ellet eos qui non 
untate et electione 


eorum ad quorum periculum, sicuti ante diximus, haec pertinent. 
VIIL Si quis autem vel gloriosissimorum vel eloquentissimorum iudicum nostrorum ex qualibet 





1 và» om. B | 2 avrov B* | 4 reparationos (cf. | 
Theod. BY e Iul] seprationos M avaxaiviasos B, s. v. 
M ávaxivijasos L | 5 vois portálois M c7; avv Deas 
L B* caic GvvrOeiais D | 6 Kenppán] Cod. 3,2, || 
7 avroig (avraie Bf) L Bg] vois avroic MI 9—11 rov 
— eopíaOnsaw et uévros om. El 10 Osov xarà c0 
MB*] cov à xarà L sicut et c | 11 c MLB]om.e] 


epía9ncav] definivit e | 12 dóo MB] vol L | $zo- | 


yoagsvas L | 18. déo MB] 3vai L | £xáyovew cum Ha- 
loandro vulg. || 14 «Ov om.e | 15 rovro L' | 16 «s 
om. L | 17 *urdà — ur3Z] prirs — ure libri | 19 avrov 
Zachariae] avcoi libri | 20 xal xy] xai om. B* | 23 ao- 

TÀw libri y" pu LB | 24 Sepazeócaiev] cvv- | 
avéyxauy B* | 28 c BAaBévri] laesis c | 30 ameAdaesev. | 
L(31 £avro? LB] avrov Ml tQ zoáyuari] causis c | 

33 elztóvrss om. Fel. | 34 suvOvyeveras Df 135. dvdoEo- | 
váxov MB] dvdofotáram dgyóvrow L (Bf) | 36 Zucv | 


om. g || *ravoosro libri 


2 ea quae] eaque 2 | 3 reparatione Beck] reparationis 
R!V reparatio R*T'| habentem RV ] 5 rubr. De sportulis 
et officio iudioum RT' in marg. (ez Iul.) | quae eius in V ] 
6 sed in omnibus A! [| 7 contentis 7"! vu/g.] certis R V7 | 
8 fürmauit V | 9 hii T* | 10 defuit V! | tantum 7' | 
11 utentem A*| 12 causam A | compellentibus ed. pr.] 
complentibus /ibri, vulg. || 14 his. V! | 18 eos] omnes b | 
19 esse add. Beck illos] alios 7" al. eos 7? s. v. [ qui 
deputant] quidem putant V! | 20 omnem T' | 21 is V | 
23 praeparate V | 24 omnibus modis T | eas R* 
25 scrineis T' sriniis V | hic V [ 28 quidam V [ eos om. 
npT, post quidem inserit T? | cum] eum 7* | 30 peri- 
culo 7"! || 35 rubr. De iudicibus remotis qualibet de causa 
RT in marg. | autem om. T! 


ET UT NULLATENUS 


olavo)v aita», oix dlÀos Értpos avro Qiadéferas 


405 
libet causa, non aliter alter in eius succedat audi- 


Nov. LXXXII. 8—10 


Tiv dxgóaciv, mÀzw &i p) Tovro zu£i éyxpivovrse — torio, nisi hoc nos decernentes alii tradiderimus pro 


éupp magadoimusv TrQv dvr' a)vov vOv Ouxov d- 


éradiv. 


eo causarum 


onem. 


CAPUT IX. 


"Oxo à' dv uj ó msgl ravra móvos dpig Dos volé 5 


qurtigoss yévqvas Quxirmrais , 


Ne autem circa haec labor sine mercede nostris 


Oascnítousv avroos dv — fiat pedaneis, sancimus eos in unaquaque dicta apud 


ixdory nap' avro; Àeyouévn Oíxy, wd» sí Quóg«w — eos causa, vel si divinitus fuerit deputata, duos 


aapansugÓsin, évà dóo uiv xovsove map' ixarépov 
pépove dv «ij npoxaváobe lauflávew, ava dvo dà dv 


quidem aureos ab utraque parte in contestatione 
litis accipere et duos in fine negotii, et ultra boc 


TQ "gars trj$ vnoDéGsce, xai nsgasréQm voUTQv un- l0 nihil (quod etiam praecessores nostri definiverunt), 


div (rovro xe xal oí mgó nua diogícavro), d. 

ToUTO&s agxeia as xai uóvose* 0nAaU7 vàwv mpovouiov 
Tüv dx' dÀarrtoges vàv ÓDanavrudirow iiw vnap- 
góvrow &zaguw dxspaíow x«ià vjv davrOv Tdliw 


sed his contentos esse solis; 


rivilegiis quippe quae 
in deminutione sumptuum quibusdam concessa sunt 
omnibus integris secundum suum ordinem conser- 
vandis. Haec autem dicimus in litibus transcen- 


Àarronévow. avra Óé gausv éni vv Óixàwv «àv 15 dentibus quantitatem aureorum centum, Si enim us- 


Lodhwonese ntocóTqTa zovaOw éxarov. al yàg u£zos 
TOvrOv TÓ uétQov sin tw dixOw, oU0d» avrovs dixa- 


crxxdv Évsxav dmeitsigÓaa BovAóusJa: dx yàp ov- tatis exactionem facit, 
rus dÀayicrQs 70góTZi06 Ó nv olaveiv. duiqew Sic pauperem fraudat. 


que &d hoc mensura fuerit litium, nihil eos audientiae 
causa volumus exigi: qui enim ita parvae quanti- 
ro maxima parte victoria 
t neque in hoc solummodo 


mowusvos usyígrq sou. ijs vixné Tóv oVrw sexo-20stamus, sed etiam de proprio ipsi largimur. Volu- 


vyguévov éÀarroi. Kai ov uéyg. roUrtOw icrdusDa 
uóvav, dAÀà xai oixoSsv avtois giloriuovusPa. Bov- 


mus enim unumquemque eorum qui sub istis sunt 
pedaneorum annis singulis a mensa tuae celsitudinis 


jóusQa yàp Éxacrov àv Tosovim»v OiaaTrrdv rovs percipere duas libras auri, et his esse contentum 


ixisrov mapà ijs vganéQns wis G7 Uxspoyy; 


$ xoui- solis, et neque redimi et aurum omnino despicere. 


Dena, duas libras auri, xal vavresc dpxsic'«a xal25 Propterea enim elegimus fiscum minuere, quatenus 


uóveig, admgordrovss a slvai xal iov mavrós 
Vztopgovéiv. dà rovro yàp sidus. a rà Ünuóciov 


dlavraaca, iva xal avràw Éxagxos doxoíusvos jj Ta 
mag' zjuDv Üócs, voi; vs dvà «érQags yovcoic xada- 


(às TQ Dap 1s xal jui xal tQ vua gvAábn vàs30 


gigas, dvOvuovusvos ola magi rovrov roi; ungoad'ev 
»ouodéraus Ounyógsvraa. 


horum unusquisque contentus nostra largitate et 


quad s pua d 
iat manus, cogitans quae a prioribus legislatoribus 
de definita sunt. 


CAPUT X. 


T6 9i XQjvas xai vóv vÀw Janavgudrow Aóyov 
Toi dixagras mdwro xarsbeváLeiv (Eei7 rovro xa- 


Oportet autem et expensarum rationem iudioes 


omnino examinare, et quia hoc bene Zenonis piae 


Ad wai y Zrvowos rov Tj; evaefovs Ànfsco émérais 35 memoriae decrevit sententia et nos non dedignati 


wigos, rusig vs oUx dmmbugauav népos wal avró 


causarum examinationem tradiderimus, 
IX. 


causa iudicare desierit, non aliter eius cognitionem alius suscipiet nisi nos hoc decernentes alii loco illius 


sumus partem etiam hoc nostrarum facere disposi- 


Verum ne opera his rebus data absque mercede sit pedaneis nostris iudicibus, sancimus eos in una- 


uaque causa quae apud eos agitur, etiamsi divinitus we nen] sit, ab utraque parte et binos aureos in litis 


tontestatione accipere et binos in fine negotii, nec ultra 
nos definierunt), sed his quidem solis contentos esse: ut scilicet privilegia ad sumptuum 
nullis praestita omnibus integra secundum ordinem suum serventur. 
Nam si intra hanc summam modus sit litium, nihil eos iudicia- 


centum. aureorum quantitatem excedunt. 


c quicquam (id quod etiam qui praecesserunt 
7 inutionem non- 
Haec autem dicimus de litibus 


lium impensarum nomine exigere volumus; qui enim ex tam exigua quantitate quamcumque deiractionem 


facit, maxima parte victoriae privat eum qui tanto labore contendit. 1 
sed etiam de nostro iis largimur. Volumus enim unumquemque eiusmodi 


Neque intra haec consistimus sola, 
pedaneorum iudicum singulis 


annis a mensa tuae sublimitatis binas libras auri accipere, iisque acquiescere solis, et plane incorruptum 


esse atque aurum omne despicere. — Propterea enim 


inuere maluimus, ut ipsorum quoque unus- 


quisque et nostra donatione et quaternis aureis contentus puras et deo et nobis et legi manus custodiat, 
animo reputans quae a prioribus legislatoribus de his praecepta sint. 

X. Quod autem etíam expensarum ratio iudicibus omnino examinanda est (quoniam hoc et Ze- 
nonis piae memoriae sententia recte constituit neque nos dedignati sumus et ipsum particulam consti- 





1 GiadeErvoas M V3 mapadoinusv] QuióSey add, B* | 
8 zrgazeug2sin M! | 9 AauBávav: dvalaufávty dva 
M? | 12 uóvovs B*| 13 éxeAdvvocs L' £a' dAárrocs 
B* | 14 xevà — váEiv. om. Bí | 15 ds] uv Bf | 16 xov- 
c3») vàv xovaov Bí | 17 v0 uérgov om. B* | Guxaati- 
xw] audientiae e | 19 rZ» oíavov» om.g | 20 víxne 
Huloander ex g] dix MLB | 21 uézos vovrow] in 
hoe e | 22 uóvov M(B/)] uóvov LB'(c) | avrois] av- 
rovs B* ipsi (i. e. avroi) e | gsAoziuovuevos L | 23 vv 
Tovovrc»v|] eorum qui sub istis sunt g || £rovs — 24 vzrsg- 
ors om. B! | 24 zpoxouitsaOas B! | 25 duas libras auri 
$, vulg.] dio librarum auri M Jio Airgas xgvaíov M s.v., 
LB | 26 xegvaiov ravrós MB] mavrós xoveíov L au- 
rum omnino (i. e. zzdávrox) c | 30 gvAatss L | 34 dfexa- 
fu» Bí | 44375] et quia (om. 35 nai) € || 36sg. Cod. 
1.51,5 |] ve] 9à L ] 


1 adiutorio & | 2 nos om. V | alio RT'( pro) in R'] 
$ rubr. De solatiis (salariis A) iudicum RT in mg. (ex Iul.) 
6 sanetimus sancimus V'| 7 causas V' | diuinitas A 
9 haeo R || 10 res V*T? | 11 contemptos 
R| 12 diminutione RT | sumptum V!] 14 in litibus] 
militibus R'| 16 hue V' | audienti Z'!|| 18 exactione 
V'T']| pro maxima V vulg.] proxima A7' || uictoriam 
V! j 19 sic] sicut V | pauperiem RT" | 20 ipsis V? vulg. 
21 horum V | istos R' isto V (ordine post sunt ad. 
V3)] 23 his] is R! | contemptum TR* -c- (i, e. cen- 
tum) AR! | 26 unusquis T | 21 quaternis] quatenus V] 
custodiat vulg.] custodiant (ibri || 33 rubr. De sententiis 
diffüinitiuis R mg., De difinitiuis sententiis T' mg. (ex Jul.) | 
et V] om. RT vulg. | 36 dispositionem V 


Nov. LXXXII 10. 11 


406 


DE IUDICIBUS 





TÀw justéoyw sodjscs Duavvnolatov) pevéro) xal vov 
dni bod CyryuaTos qvÀerrOuzvov' éxsivov uóvov 
mposezteriÓ suéyov v0U, siztap Opxov énaydyos magi Tw 
isses den 9 Dixaarrs RA netter i pui uerà 
TS qaiwonévrs avr ógOos Kyuv mocórrros, 5v dy 
Tafarí(ova xaAoUsiv oi vuoi, slra dxasivog ézxouó- 
sasTo, uj Eye» adsiav 0v Dixac tiv dAdrrova TOW 
óuouoguivawv xaradixüLsv, undà paíivegOas gulav- 
Sounzórsgov voU vóuov vov ravra DuarárrowrOs. ei 


tionum, maneat ergo etiam nunc in eodem schemate 
custoditum, illo solo adiecto, si iusiurandum intalerit 
de expensis iudex victori, scilicet cum quantitate quae 
visa ei fuerit recte se habere, quam taxationem vo- 
5 cant leges, deinde ille iuraverit, non habere licentiam 
iudicem minus quam iuratum est condemnare, neque 
videri clementiorem [a] lege quae haec disponet. Si 
tamen perspexerit neutrum sumptuum sui rÀ- 
tioni et propter negotii forte etatem, hoc ipsum 


pávroi avv(dos uj, Ótiv urÓévepov aw usgav «Q vov 10 decernat sua sententia. - Omnibus aliis super appel- 
Jazavruarow vnoOsiva: Àoyg Oià «ó v56 (zxoO4csee —lationibus, sicuti praediximus, et excusationibus, et 
iscs noilov, avró Tovro diogiteaÓas yrgq. máv-  utnon prompte et cum necessitate fiant litis contesta- 
vov TOv dlÀov tOw éni rai; égégegi, xaOázsQ eí- tiones, sed habeant viginti dierum indutias, et quic- 
móvrss ÉpÓvusv, xai vw mi vais mapcit5ce ws, xal — quid aliud iudiciale decrevimus, in propria virtute 


Tw mQi TOV ui) wtQOyM(Qu e wal GUw dvd 
rdg zQoxardobes, dÁÀ' Égüw cyw TOV £ixOOWw Tjus- 
gaàv ngoDtauíav, xai si v« dAÀlo Qixagtixów. axgíaauav, 
mzávrows émi té oixsíag usvóvtow (ayvos. 


yíves?«as 15 manentibus. 


CAPUT XI. 


"'Ennd; dà molla vwe$ rjpiw ylvovras stpoesleio, 
aigovuévow vivov Oixacvds zavroíos dvtzut) 
wai vouam xai zsipas, xal (xó mQodvpías Ouvvovsiw 
duuévasw vois Jixacgvaié ole ovx &w ww& ov)  ÓrwoUw 
sucTrécsusv, elra ávams(Qovew ico xal rovs Dixa- 


eràs vóv TOwVrOv ÓrÓtrv avroie Ogxov 


sapar5ongiv dxtuGTaJévove, wal eixóvcs BLlafévess ai- 
TOVGiy Vleraod iras Tüv jnóOsciv fa Lern TÓY 
cpiv éxicQogr;s abiov 


Opxowv cv ouocav, TO seiyne 
1l évouíaÓn.  xaà émxidyxsp Éyvousv dx v66 TÀw 


T 
as 20 tiones, 


Qui& vero multae quaedam nobis fiunt interpella- 
eligentibus quibusdam iudices penitus ignor&n- 
tes leges et imentum, et prone iurant contentos 
se iudicibus, quibus —— quispiam quodlibet 
credat, deinde suadent forsan etiam iudicibus quasi 


mapérysv, ív- — sibi praebere iusiurandum, viris neque quid sit iustum 
dgas ovra 0 ví xoá dvi và Dixawow ovre «5» avrov 25 nequ i 


je eius observationem scientibus, et merito laesi 

ipsi rursus volunt examinari necgotium obliti iurisiu- 

m quod iuraverunt, causa nobis subversione digna 
est. 

1 Et quia cognovimus ex rerum experimento in- 


mQayparow ztípas GypaAscóv elvas «ó «owvro, Oeeni- 30 cautum hoc esse, sancimus de cetero nullum fleri 


Lous»v rov Àorxov urÜéva yivecOas mavreloe Dwxa- 
ary aigeróv xal uerà 7$ éb Opxov ácgadsías Uixa- 
penOai, (va ur) dvreUDev eic dxiopxíay dxovgwov du- 
níxrodw ávOpozo Qià Tz» rdv Qixacriv auad(av 
dziogxsiv eg imncas 4, dla ndvra oi tàv Dia 
etzv 5 tovc Üixactae aípoUusvos usrà sivi aUrOUC 
dzuAeyéaOmgav ónóon:; d» và phon mQóe dllnia 
Gvufaisv, nai àvdyxnv éyérocav 7) énuivtww v7) xoían 


futionum nostrarum facere), maneat id nunc quoque in eadem 


Jixa- 35 cum. poena 


omnino iudicem arbitralem et cum iurisiurandi cau- 
tione indicare, ne ex hoc in periurium invitum inci- 
dant homines propter iudicum ignorantiam peierare 
compulsi, sed omnino qui iudicem aut iudices eligunt 
t eos, quatenus partes adinvicem 
coeant, et necessitatem habeant aut contentae esse 


custodiendum; atque illud solum 


orma i ; 
adda(ur, ut si iusiurandum de expensis iudex victori deferat, pir definita simul quantitate quae ipsi 
recte habere videatur, quam quidem taxationem leges vocant, ille vero iuraverit, ne líceat iudici in mino- 


res expensas quam iuratum est condemnare, neve 


ur humanior esse lege quae haec statuit. Si vero 


neutram partem expensarum rationi subiciendam esse duzerit forte propter rei varietatem, id ipsum 


sententia decernat. Cetera autem. omnia 


tionibus, et ne praepropere et per vim lilis contestationes fiant, sed 


ae sunt de appellalionibus, utí supra diximus, et de recusa- 


terminum viginti dierum habeant , et 


si quid aliud iudiciale constituimus, in sua firmitate permaneant. 
Quoniam vero multis petimur supplicationibus, cum nonnulli iudices eligant et legum et usus 


forensis omnino ignaros, ac Laer e furent se iudicibus acquiescere 
ícibus persuadeant ut eiusmodi quidem iusiurandum sibi praestent, scilicet 


commiserit, deinde forte etiam i 


ibus haud facile quisquam 


viris qui neque quid sit iustum. neque quomodo observandum sit cognitum habeant, atque non sine causa 
damno affecti iam ut res denuo ezxaminetlur petant. iurisiurandi quod iurarunt obliti, ea res nobis animad- 


1 versione digna visa est. — Et 


via ex rerum experientia periculosum id esse cognovimus, sancimus ne 


quis omnino in posterum fiat arbiter neve quis cum cautione iureiurando praestita litiget, ne inde. inviti 


in 3 sell rs incidant homines 
iudice. 


ter iudicum ignorantiam peierare coacii; sed omnino qui iudicem vel 


pro; ] ó 1 
s eligunt, cum poenae stipulatione eos eligant quantaecumque inter paries convenerit, et necesse 


1 zoijaa Jas Bf || pevéro) maneat ergo c | 2 ravroU 


ez corr. (favrov M91) M) 109 atrov LB | 3 mQoceztéta- 
Oaudvov (ngosriDsuévov B) xal gviarrouévov vov B| 
5 avroi; L | 6 ra£atíova B*vulg. || dxsivo M || 4xonó- 
gosvo (éroouódo«ro D*) libri, corr. Heimbach | 1 éAdvrova 
MB'] Karrov Bí (minus c) sie 4Aérrova L | 9 vo? 
vóuov rov vavra MB*'] vov vóuov ravra L vov vavra 
vóuov Bf | j«xaccovcos L | 10 avvido« L B*] avveidos 
MBf | xov usgàv om.c | v9 MB] «óv LB*| 11 $zo- 
Ouivai Aóyp M] UnoOriva. Aóyov L. Aóyov (Aóyq BÍ) 
$zojiiva. B | 34] et propter e || 12 eos om. Bf | 
wjeq] sua sententia e [. 10 cf. nov. LIII e.31 18 záv- 
Tos] zx&vrowv L, om.g | uévovros Bf | 19 93 om. Bf || zoÀ- 
Aal uiv Tivde L* voÀAÀ ruiv vivà L* | 21 xai vouow 
xal ztipas] wal dzreoové vógav Bf, prius xaí om. g 1 
ngoOeopíac Df | 24 rov Towovrov om.c | 25 *otrs] ovàà 
MB oidiv L | oóre LB] o$dà M | 26 zragarzenoiw M] 
szgnoww LB | aívoiaw MD/] airoisv LB* ipsi rursus 
volunt (i. e. avro? a09u6 airoveiw?) c | 30 «o rowvro] 


hoe & | 31g. aígeróv Jixnarzv Bí | 32 xai] malim 
prd | 34 dvOpozo] oí ávOpono B | 35 oi om. B' | 
31 ónóone áv] quatenut (oxos av) c 


4 ei uisa R iussa ei V' | 7 & om. vulg. rcs 
vulg. | 8 tantum 7" || 9 uarietatem forte negotii R | 10 de- 
cernebat T'! ! 11 sicut V' f et ut T'vulg.] et om. RV. 
12 pronte aei | contestationis R' contestationem '* 
13 incedutias 7'* | 19 rubr. Ut arbitri per compromissum 
non per sacramentum assumantur R7 mg. (ez Jul.) | ap- 
pellationes R! | 20 elegentibus R'V'T|21 prome 7* | 
contemptos RT' et tentos V! | 22 se om. R! [ quelibet 
V? quilibet V? | 24 uiris R* iuris T'! vulg. ev** 
R! | quod R || 25 obseruationes T' || ipsi lesi V | 26 exami- 
nare A* | 27 causatio 7 | 28 iussa V [ 29 ex] et V | in- 
cantum T''[ 30 heo V| 31 arbitrare 7'! [ iurisiurandi] 
quod iurauerunt add. R* | 32 invitum om. T'| 34 com- 
pelli & | 36 coheant RT'| contempte RT 


ET UT NULLATENUB 


3, simep dvayrlagraas BovinSsisv, noóttgov doivas 
TÓ ztgóeriuov ovTO v8 iÜtiav. Éysiv dvayopéiv Tiv xs- 
xpuuévawv xai ép! Éregov yopeiv dixacTZv' TOw rjue- 
Tépov apyóvrov, si ye ztoostAevaDsisv, éxBiBaLóvvom 
và mpósTiMa xai TOi; vavra ztgovreyOsisa Aagsiv áso- 
xaraGT2vas ztaüongxevaLovrow. siüoraw TOv TOUS Üs- 
xacrás aipovuévew, a sí uj vovro modlauw prdà 
£ntgarrzGovs. xov, dÀÀ oinOogiw dgxáiv avroic 
jv ix ràw Ogxmv acgdÀnuav, shra oi dixacral oí 
ovros aigeDévres BAayovaiv avroUS, sí 
ds, vq deomóvn Deq Tüv nowiv vnj$ éxiogxíag vg- 
4fovsiv, si 08 4E duaÓO(as rovro vzocraisv, ovüsv 
140à ToU; Opxove avroi; Éavas zÀKov. ovre yàp d7i- 
ogxíav sxapá rivos vivegOas BovióusDa, ore a9us 
rovs Ouxato, 
Tv TOY b 
svÀdBricw GvyroQoUusv. rztdvrowv TOv ur 
vouoSerr uéycv síre éx cre doyaias 70, 
xai tap rumov negl rà» compromiss 
X £r vois aiperois, opis 
dvdyxri, uevóvruov dni ire (ias iayíos xal oidsv éx 
Tode zudw ToU wóuOv xaivitou£vov. 


ixacTrüw» «&uadíav mapü Thv TOV Opxmuv 

Dev ve- 
scíae sira 
ow OixaavOv 


407 


éEenírn- 10 deo poenas 


Nov. LXXXII 11—13 


iudicio, aut si retractare voluerit alter, det multam, 
et sic licentiam habeat discedere ab his quae iudi- 
cata sunt et ad aliud venire auditorium; nostris iudi- 
cibus, si aditi fuerint, exigentibus multam et his qui 
5 eam iussi sunt accipere restitui praeparantibus. Scien- 
tibus his qui iudices eligunt, quia si non hoc egerint 
neque stipulati fuerint poenam, sed aestimaverint suf- 
ficere sibi ex iureiurando cautionem, deinde iudices 
sic electi noceant eis, si quidem ex studio, a domino 
riurii sustinebunt, si autem ex ignoran- 
tia hoc passi fuerint, nihil praeter iusiurandum erit eis 
amplius: quia neque periurium volumus ab aliquo fieri, 
neque rursus litigantes damnum sustinere magnum 
propter iudicantium ignorantiam citra iurisiurandi 


uivovs truíav vgíaragOva ueyaÀnv Oi lb reverentiam permittimus. Omnibus ante sancitis sive 


ex anuqua legislatione sive à nobis de compromis- 
saris iudicibus aut in arbitris, extra necessitatem 
tamen iurisiurandi, in propria virtute manentibus et 
nequaquam ex hac nostra lege novandis. 


"Tos TT Ttépl TÀw Üpxav 20 


CAPUT XII. 


Toi uivrowys fjuerépovs doyovras zàgi rQUztis 
DigsaPas vài ÉxxÀrrovs DuaniZousv, xai urdevi zag- 


Nostros tamen iudices omnibus modis suscipere 
appellationes sancimus, et nulli licentiam esse peni- 


enaíav elvai zavrslds rovro Jio déiodas, TtÀ5v uóvov25tus hoc repellere, praeter solam tuam eminentiam, 


ToU Ooóvov Tis Gz$ Vztpozüs, qiva ToVTO dw» 
q Basiheía mzeqiloriurras jv "i6 dvayrnagrgsos 
avrüscyovaa BorJwuay. 


cui hoc ab initio largitur imperium retractationis in- 
troducens auxilium. 


CAPUT XIII 


Ilàe 0à daos e(re dpyzv Kyow £Vrs GÀÀos Óu- 


Omnis autem iudex sive cingulum habens sive ali- 


xifov Trorírm tOU$ vóuove xal xarà vovrove gegéro 30ter iudicans custodiat leges et secundum eas pro- 


Td; wagove, xai xüv sí Gvufaín xéAsvgiv zusTépav 
dv uécQ xàüv si Otiov TUzOV, xy si ztpaypuatixós sim, 
gortíoms A£yovra TOuDs yonvas Tüv die» TEIEIV, 
dxolovÓs(to «Q vóuq. rus y&Q éxüvo BovióuaDa 


ferat sententias, et vel si contingat iussionem nostram 
in medium vel si sacram formam vel si pragmaticam 
rocedere sanctionem dicentem aliter agi, sequatur 
legem. Nos enim volumus obtinere quod nostrae 


habeant aut sententia stare aut, si retractare velint, prius multam praestare atque ita veniam habere a 
iudicato discedendi et ad alium iudicem accedendi; cum magistratus nostri, si quidem interpellat sint, 


multas exigant efficiantque ut iis qui eas accipere iussi sint restituantur. — Ac sciant qui (udices eligunt, si 
hoc non. egerint nec poenam stipulati sint, sed sufficere sibi iurisiurandi cautionem putaverint, ac deinde 
fudices ita electi damno eos afficiant, si quidem de industria, domino deo eos periurii poenam daturos esse, 
sin autem per imperitiam id passi sint, nihil eos praeter iusiurandum esse profecturos. Nam neque per- 
ivium a quoquam committi volumus, neque rursus litigantes detrimentum magnum propter imperitiam 
iudicum praeter iurisiurandi religionem sulire atimur. Ceterum omnia quae prius sive ex antiqua legis- 
latione sive a nobis de compromissariis iudicibus vel de arbitris sancita sunt (excepta tamen necessitate 
iurisiurandi) in propria firmitate permaneant neve ex hac lege ullo modo innoventur. 

XIL Magistratus vero nostros omnibus modis appellationes suscipere sancimus , neque ulli omnino 
licere id reicere praeter solam sedem tuae sublimitatis, cui id iam pridem imperatores largiti sunt retrac- 
tationis auzilio invicem introducto. 

Unusquisque autem iudez, sive magistratum gerat sive aliter iudicet, leges servet et secun- 
dum eas sententiam ferat, ac vel si contigerit in media lite tussionem nostram vel sacram formam, quamvis 
pragmatica sit, edi quae dicat hoc vel illo modo litem decidendam esse, legem sequatur. .Nos enim illud valere 


1 aizep M Bg] eizteo aver» LB* | BovinOsisv, 


3 adiutorium V | 4 additi R'T'[ his] sio licentiam 
Trpov| voluerit alter g | : i 


his R^ | 5 usi T' | properantibus R*7' | 6 eligunt 
om. R! eliguntur R* | quia si] quee (quasi?) 7' | 7 sed] 
si R | estimauerunt V examinauerint A? estimati fuerint 


L^ "T 
2 xexpiuévorv dg" 
hio L | Sixactrzv M) Jixaovruow Bg. due pia 
L|6 sidóro rois ai, : vw Rnsrhs Br V8 avtois 


aípovuév 
libri | 9 o£ ovre] st ovra L'! | 10 £xívrdss B* | 120v- 
3i L| 13 o?r« yàg] quia neque c | 14 yívsa'as rapa 
Twwos L| 16 Juxacrav] iudicantium c | 19 compromis- 
irioy (cf. c B2 Iul. c. 294)] comissaríov M Oiayvo- 
nóvov B. Qavátso. uóvov L | 20 17,6 sapi) Àw 7repi 
Tij$ Zachariae | 25. zv — 26 Smegoxis) praeter solam 
tuam eminentiam g | 26 $ou)s Bf | 28 &vrtisayayovaa 
L | 29 zeli. 10? yor;vas tovs Qixagrás xarà rove 4yyoa- 
gove vóuovs xqaíve (expeviv cod.) vàs Gíxas adnot. m. 
rec. in marg. M || &gxzv Eyov M B'c] dgyzv ágxow L ág- 
zov Bf | $2 dv R- 33 Adyarv omissa add. in margine 
B'| 9:sios «ízos B | 33 gorrroas Afyovra ariae 
tz j] gorrjas (réxoc add. Bí) A£yow libri | vo«3oda 
Xerva, r5 Üixnv Tausiv] aliter agi & | 34 éxeivo om. e 


T' | 8 ex] haec V | 11 ei 7" | 12 fieri] hino fleri 7 
ius? feri A! inferi v4 14 iudicum AK | iusiurandi 
T'| 15 ante] autem RV [ sanctiuimus V | 17 in del. 
R? | arbitrius V! arbitris V? | 18 tantum T' | rema- 
nentibus R | 19 ex hoo V | 23 rubr. De appellationibus et 
retractationibus R mg. De prouocationibus et retractatio- 
nibus T' mg. (er JuL)| 25 solam tuam] tuam (etiam R!) 
solam R | 26 inducens V | 29 rubr. De diuersis rescriptis 
et prouocationibus RT mg. (er Jul) | 31 et si uel V, et 
del. R* | 32 si sacram] in sacram 7' | pragmatioam] 
sacram pragmaticam £34 lege V | nostrum V! 


Nov. LXXXII 13. 14 


xparéiv, Oxep oi ruérsoos BovÀovras vóuow si yàp 
ÉxxÀnros rj Üíxm yfvmtas, Pu dixaa tns BeriePo 
ndvTO; T»V £ididopévnv, Éqagiv ovÓ' ÓrioUv mavte- 
Ààie ztgogaaiLóusvos, ég' v oo K&eotiv éxxaluia as, 
5j 0à dx xw. éxxArvov Borj9ea nàss nooxsiaD o, Ui n6 
[Rhors t Bhafévrs wai u£uyaccdas xai vvysiv dnav- 

Dues T magà tOv Égerow T naQ vw» avtov, 
aimap t$ nuas 5 wrnqos éveyOuin. 


408 


DE IUDICIBUS ET UT NULLATENUS 


volunt leges. Si enim sub ap; tione lis fiat, iudex 
quidem suscipiat modis omnibus oblatam ap tio- 
nem nihil penitus excusans, in quibus omnino licet 
pu auxilium vero circa appellationes omnibus 

5adiacet, per quod licet laeso et queri et mereri cor- 
rectionem aut ab his qui de appellatione iudicant aut 
& nobis ipsis, si ad nos sententia referatur. 


CAPUT XIV. 


Ei 0£ x. xplvovrs$ oi Qixacrai vouíiGauv dugig- 


Si quid autem audientes iudices putaverint esse 


Brviauov silvas, Oidouav «vrois dÜrav và mpi xov- 10 dubium, damus eis licentiam de his nuntiare nobis 


TOV mw sie zuüs, xal mvvOavegDaé vs ruv. xai 
navOavir Tà Ófovta, xai ovto TÓ TmQaxtíov vg- 
myeiaD'as xai nowiv Oixaías va dua xai sUÀoyove 1a$ 
«giat. 


et consulere nos, ut discant quae necessaria sunt, 
et ita quod agendum est explicent et faciant iusta 
simul rationabiliaque iudicia. 


(Eniloyos) 'H roivvv aj vmmpoyy và maga-15 ERilopeto Tua igitur eminentia quae pla- 


cravra zui» xai Dià TZv vw rurtéQuw UmtüxÓQY 
cgéheiav mztzQayutva vaUta émi Te 156 Bacisiov 
ngoOusn croac émí vs TOv dÀlow uepüv ts nsyá- 
Ans vabrgs vudv món, dit^ &nacs vaUTa ytvi- 


cuerunt nobis et propter nostrorum subiectorum uti- 
litatem gesta sunt, baec et in imperiali proponat ba- 
silica et in aliis partibus nostrae regiae civitatis, ut 
universis haec fiant manifesta, et discant quia per 


GJa. gavegá, xai uaOsiv Or« dià cxdvrov uiv ut- 200mnia nobis cura est eorum utilitatis pariter et ae- 


Àu T5 avrOv dGqcÀs(ag v* xal amoayuogvvrs. 
Dat. v1. id. April. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 


anno XIlÍ. Apione v. c. cons. 


[a. 539] 


quitatis. 
Dat. vr. id. April. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIII. Appione v. c. cons. 


volumus, quod leges nostrae volunt. Nam si in lite appellatio interponatur, iudex quidem appellationem 


interpositam omnt 
lare, auxilium autem ez appellationibus omnibus 


tentia referatur. 


us modis suscipiat, nihil plane praetendens, quibus quidem in causis omnino licet 


n 


onibus 'aesto sit, per quod ei qui laesus est et e pei cei 
et correctionem impetrare vel ab iis qui de appellatione iudicant vel a nobis ipsis, si quidem a 


nos sen- 


XIV. Quodsi quid iudices diiudicaturi dubium esse existiment, damus eis veniam de ea re ad nos 
referendi, ut el nos consulant et cognoscant quibus opus est, atque ita quod agendum est expediant et 
iusias simul ac rationi convenientes sententias efficiant. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et propter subiectorum nostrorum utili- 
tatem acia sunt, haec et in regia porticu et in ceteris partibus huius magnae civitatis nostrae proponet, 
wt omnibus ea manifesta fiant, aque intellegant perpetuo nobis curae esse ipsorum et securitatem et tran- 


quillitatem. 


3 «5v om. L || £xidedouévrv B || FÉpeaw] Épeais daviv 
5j dx Qixaatnolov sis Éregov Qixaatroiov. ustayayr) ad- 
not. man. rec. in margine M | 4 dxxadsiaSas B] &yxalet- 
a9«ai M, éxxalsiaOas — 6 ÉEsori om. L || 5 dx om. B* || 
ngoxaíaSc] adiacet (i. e. ztgosxeiaO m?) c | 8 enevezaein 
Bf |9 sq. cap. 14 om. LB || 10 cà xteoi rovrov M] de his c ; 
10 zueregov om. L | 18 17$ usyáAns vaítrs] regiae (i. e. 
v7j$ BaciAcdos) e || 22 subscr. om. Iul.; dat. XV:— reliquis 
omissis M (unde dat. xv. k. Apr. dedit Zachariae); se- 
guimur € et Atl., qui habet dygágm & 4d. (£4 ide. cod.) 
"AngiÀ. Baailtías IovaviavaxvoU vÓ «y! oratelag ZAnío- 
vos. l'heod.: éEege»vijón umi dmgili tie vnartias 
"daiovos Éras «A 156 Bagilaías Tovatuviayot 


4 circa vulg.] contra libri | eppellationem R | 5 ad- 
uocet V?; leg. adiaceat? | leso licct V | et queri] quasi V] 
6 qui de] quidem V f 7 sententia vu/g.] scientia hbri [ 
11 nos] nobis R! | 125g. simul iusta 7'| 13 iudicia] tua 
add. T | 17 in. R3 vulg.] om. R'VT || 22 subseriptionem 
dedimus er codd. V et Bambi. I et Ambracensi | cüp. 
impr. V | don. V domn. Bam. I dónus Ambr. [ iustiniano 
Bam. I iust. V Ambr. | Aug. om. Ambr. | 23 Appione] 
app. libri || v. c. om. Hamb. 4 |] coss. Ambr. co. ss. Bamb., 


om. V 


UT CLERICI APUD PROPRIOS 


ur 
IIEPI TOY TOYS KAHPIKOYZ 


TOIX EIIIZKOTHOIZ AIIO- 
KPINEZOAI. 


Zfiroxoávoo "Iovaviviavós Avyovaros "Iadvyyn vj. dv- 
joforérq émdoyq dw àvarolixdw maire gíow cà 
dsirapov, àzxó vmdrow ógdivagíam xai mavQuxic). 
(lgooíniov.) Ilollous (epoUs ysypagórse vópove 
mepí va Ow Droguecvárow dzicxozow Te Ts 
sine depuareíag àmacme, xal u9w xai zegi ràw aida f- 
eráraow aya wai Üvayyos Tovro mxwempayóvec dv 
ols ZBovinjdnusv rovc svAafgeotdrové govayove magà 
novoié TOi; vw móÀaw ézicwózo: Vq' ove dri 


409 


Nov. LXXXIII pr. 


LXXXIIL Auth. LXXXIV. Coll. VI tit. 11 


RR UT CLERICI APUD 
PROPRIOS EPISCOPOS PRIMUM 
CONVENIANTUR ET POST HAEC 

APUD CIVILES IUDICES K 


Idem Aug. lohanni gloriosissimo pp. secundo 
ex consule ordinario et patricio. 


(Praefatio.) Plurimas sacras scribentes leges 


10et de deo amabilibus episcopis et reliquo omni sa- 


cerdotio, nec non de reverentissimis monachis et nu- 
per hoc agentes in quibus volumus reverentissimos 
monácbos apud solos civitatis episcopos sub quibus 
sunt monasteria conventiones suscipere, petiti sumus 


Tà uovaGT/gia Tàg Évayoyüs Vnop£vuw, qt5Ovusv 158 Mena deo amabili archiepiscopo huius felicissimae 


a4pà Mrvà toU Jeogilsorárov dgyuztGxÓmOV T76 &U- 
Jaíuovos race ztóAs0S xal oixovusvixoU. ztavQutQyov, 
xal vois sÜÀafscrdTows xAnpixoWs vabTQv dovvas 12v 
"povouiav ders sk Tig Égoi vivà 7RQÓg aUTOUS XQn- 


civitatis et universali patriarcha, reverentissimis cle- 
ricis hoc dare privilegium, ut si quis babet adversus 
eos quamlibet pecuniariam causam, prius ad deo ama- 
bilem episcopum pergat sub quo constitutus est, et 


gave; Obnv, moórsgov mapgà vÓv Ouogiléaratov 20 interpellet eum et ex non scripto iudicium mereatur. 


cicxomow iévai TÓv vg' Ow TsABi xai gdvsuv 
«irj wal dygágov xoícroe dmoÀeónv. xai aizeo 
Tovro yévorrO, uis ÉvoyÀeiv avrq uxrr Klxuw iie 
Duxagrngia mOÀvrixA uyr8 T$ (égüs avróv dstagyo- 
hv Aerovgyías* aAA. d, 
vzóOsguw Duas xopíc, xai AauBdvav TUmOV i08 


Et si hoc fiat, nec inquietet eum nec trahat ad audi- 
toria civilia neque & sacro eum vacare faciat mini- 
sterio, sed ex non scripto et examinetur negotium 
sine damnis et accipiat formam forsan etiam scrip- 


dygágos xaEeváteaDas 15» 25 tam, si hoc quoque partes voluerint et poposcerint, 


et liberentur alterutro certamine. 


xal Éyygagov, ti rovvo và u£or BovinÜein vs xal aí- 
TíGA£, xai azrAAayOas vz6 mpÓe dAhrove Kgidos. 
1l E 4 ys juà civ vov mgáyuaros gvaw 7j Ok — 1 Si vero aut propter causae naturam aut propter 
"uva (ac QvsxoAíav oU yévorro Qvvaróv vq) Osogils- 30 quandam forte difficultatem non fuerit possibile deo 


Nov. LXXXIII (Authent. LXXXIV z Coll. VI tit. 14: gloss.) Graece extat in. M, passim decurtata in. Col- 
lectione LX X XVII capitulorum 12 (inde in appendice Nomocanonis L titulorum cap. eccl. 10 p. 663 Voell). Deest 
ín B, L non habet nisi rubr. et inscr. — — Epit. Theod. 83, Athan. 1, 4 (inde Coll. const eccl. III 1, 4 et .4 
tírÀ &8' f. 224", Nomocan. XIV tit. 9,1 p. 535 Pitra. Iulian. const. LXXVII. 


LXXXIIL. 
UT CLERICI APUD EPISCOPOS RESPONDEANT. 


Imp. Iustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Ürientem iterum, ez: consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. Cum mulías sacras leges et de deo carissimis episcopis et de omni deinceps sacer- 
dotio conscripserimus, atque etiam de religiosissimis monachis nuper demum hoc egerimus in quibus 
religiosissimos monachos apud solos civitatum episcopos sub quibus monasteria sunt actiones subire vo- 
luimus, rogati sumus a Mena deo carissimo Lag i i huius felicis civitatis et patriarcha universali, 
ut clericis quoque religiosissimis hoc privilegium daremus: ut si E md cum iis litem habeat pecuniariam, 
prius deo carissimum 2 cui suppositus est clericus adeat. eumque interpellet ac. sententiam 
sine scriptis impetret. Et si quidem hoc factum sit, neve negotia illi facessat neve ad iudicia civilia tra- 
hat eum neve a sacro ministerio detineat: verum sine scriptis causa examinetur absque damno, ac forte 
eliam scriptam formam accipiat, si hoc partes voluerint et petierint, itaque a mutua contentione liberentur. 
1 Si vero propter causae naturam sive forte propter diffe 











2rubr. Iegl — &noxgivecOa: ML Ath.] Iegi xÀngs- 
xGv éyóvrow c4 mtQ0s aÀÀy 7 xai évayouévow 
vxó TivOs, xal TOU ui) zov Oicjvov vasoBaivuy 7» 
Bin, xai sí pepchehr mor dbuog xAnpixós, ví Ddos 
yevíaOaa Coll. 81 cap. llegi xAngiwdw Dixatopévary 
Theod. | 6 inser. 'O avrós BaciAeve "lo&vvn éndpyq: 
mpasroQícw TO ÜrUreQov, áxtó vzmárOw xai mavQuxíq 
Coll. 81 cap. | 3 £xagxq Coll. 81 cap., Ath.] vággg ML, 
Coll. 81 cap. v. Fn OpOivapéo xai starQexío (xai rtavQs- 
xia ógdivapíoo L?) ML, ogdivagiov corr. Haloander. || 
9 in. IIoÀAo)s isgovs À 
yoagrxausv vóuove A. I'éygaqe vóuovs Coll. const. eccl.) | 
vóuove] sagi Tre xO' Dia. roV reraprOv Tí. xOV ü Bw. 
TOV xabdixos, xal zepl Tis OD  vaapas qraív schol. M || 
10 zegí re] vovs vs ztsQi Coll. 87 cap. | tis v& Coll. 8i 
cap. e] te om. M | 11 záa7$ Coll. 81 cap. || 12 &vayzos] nov. 
LXXIX || 14 vw zóAso»] civitatis | 18 xai vois] xai 
om.g | 19 OuaziGouev s.t. g. excidisse post dava putat 
Zachariae sine causa || £ye« Coll. 81 cap. v. l., € (v. I.) [ «v- 
àv Coll. 87 cap. || 20 díxrn» om. Coll. 81 cap. codd. pleri- 
que, ayayyr;» cod. Vat. et app. Nomoc. | waga v 9togs- 

n. 


gayauev vóuove cit. Ath. (Pe- 


cultatem aliquam fieri non possit ut deo caris- 
Asgrárq dzucxómq (map& rÓv OeogiléGrarow Értíaxo- 
mov app. Nomoc.) vg' óv elsi Coll. 81 cap. | 22 avg 
om. Coll. 81 cap. || d«axgiascs Coll. 87 cap. j! asxolafsi 
M | 23 Liver toVro Coll. B1 cap. | avrov Coll. 81 cap. | 
24*4704 «r$ M; uris 15$ — 25 Anvovgyíag om. Coll. 81 
rap. | 295 xexe&erázea D ai tz)» vrcodsaiv M] et examinetur 
(ie. nai ferat Dai) negotium g, xal reliquis omissis 
Coll. 81 cap. | 26 Enuíac zogis] sine damnis g || xaà om. 
Coll. 81 cap.| 27 vovro] hoc quoque c [ re xai aírr- 
6518 om. Coll. 8 cap. | 29 sí Qà di& x«va QvaxoA(av reli- 
quis omissis Coll. 81 cap. | ya) aut (i.e. 7) c | 30 y- 
vta Coll. 81 cap. codd. plerique | 9sogsAsovatq om. 
Coll. 81 cap. 


2 Ut] Ut non T* 4 haec] hoc vulg. | 5 iudices] oi- 
uiles R | 6 exconsuli RV exc. T'| 12 agentibus T' | 
leg. voluimus? || 15 a menna 7" vu/g., amen a V! | 16 patri- 
arche V! [ 17 ut] Et V! [ habeat 7' || aduersos E! | 18 ad] 
a R!V!|21 Et) ut V] fiat nec] fiat non 7! | 22 uaceari 
V | 24 scriptura T'| 29 naturam] «eese V | 30 difü- 
cultutem) necessitatem RT' 


52 


Nov. LXXXIII pr. 1 


erái émuxóno cveusiv vyv UnóOsciv, vóre dÜniav 
slena «ai mapà vobe moÀviuxoUe dozovrag livai, wal 
TOw ztpovouímv àndavrow qvAarroufvow, ózóca vois 
sUÀaBroráro: wÀnguxoie a& ODuias Duavabes Di0óaci, 
xal dyavizeaD'as xal sépag dxer(OQeaOas «jj Dix, xal 
oUras dAev9egov yiveaDas ngayuárav* TOv ÁaumQo- 
TírGv doyóvrww xatà roe vuerégové vóuovs onsv- 
Üóvrov avv nácp mooDvuiq xai ráye vàc Díxac ve- 
péiv, ders ui Oià Tàg Toinbrag aítíae vd ispQw 


410 


UT CLERICI APUD PROPLIOS& 


amabili episcopo decidere negotium, tunc licentiam 
esse et ad civiles iudices pergere, et privilegiis omnibus 
custoditis, quae reverentissimis clericis sacrae prae- 
stant constitutiones, et litigare et examinationem fieri 


bet terminum imponi liti et ita liberam fieri causam. 


Clarissimis iudicibus secundum nostras leges studen- 
tibus cum magnanimitate et velociter lites decidere, 
ut non propter buiusmodi causas sacris amoveantur 
obsequiis, et cum oporteat deum placari et decen- 


avrove amzacyoAücOa. mgáleow, xal Sov vó» JeóviO tia sacerdotibus agi, auditoriis detineantur et illic 


ixereveiv. xai và (ageUgs mtQéztovra mo&trtus, Qixaarr- 
piov dwéyeGÜns xai vOv. éxsice DQopoflov xal «r6 
íyywouévpe vapayje vai TOY OiaLouévow wvxaic. 

F4 udvtoi stepi dyxÀnuátmov dváyowro, sl uév mo- 


turbis atque inhaerente tumultu litigantium animabus. 


9 Si tamen de criminibus conveniantur, si quidem 


Aerixdv, évravDa uiv oi zoócpogos ágyovrec. éni Qàibcivilibus, hic quidem competentes iudices, in provin- 


tOw éxapyu)v oi rovrov ryovusvoi Éyrogav Oixagrak, 
qj vnsoBravoions 15e Ooc)s unvav vo nooDvopíav, 
&qp' ov ngoxdrapbius yévrras, ders avvtouov érxit(De- 
cÓ«a. vd nQdyuari mépac. dxsivov Ojlov Óvros, aX 


di ys vrzoDvvov elvas 1óv dvayóuevov vouiatuv ó «7s 20 eum u* convenitur provinciae praeses et 


énapyías ryoUpevos xal mowijs div xgivtis, stQóre- 
eov yvuvovaO'as voUrov zagà voU Osogulemrávov émi- 
0xónov 56 (sparixie db(as, ovro *& Vmó T6 vw 
vóuov yivagcas sias. 


ciis autem harum praesides sint iudices, non trans- 
cendente lite mensium duorum spatium ex quo litis 
contestatio fit, quatenus brevis imponatur causae 
terminus. lllud palam est, si reum esse putaverit 
ena iudi- 
caverit dignum, prius hunc spoliari & deo &mabili 
episcopo sacerdotali dignitate, et ita sub legum fieri 
manu. 


CAPUT I. 
Ei uévros ExxÀnaiaatixóv si vó &uáprnua Üsónsvov 25 — Si vero ecclesiasticum sit delictum egens castiga- 


coqo00riGuoU xai éxvriuíoyv. ÉxxAngiagrixów, o Ouo- 
qAigatos dxtíaxonos voUro xgivéro, undi». énixowor- 


»obytQYv TOY Aaustporátov deyóvrom vàw dxaQyiOv. 


ovdà yàp BovióueDa vo«xíras vxoOécns Aes oii 


tione ecclesiastica et multa, deo amabilis episcopus 
hoc discernat, nihil communicantibus clarissimis pro- 
vinciae iudicibus. uw enim volumus talia negotia 
omnino scire civiles iudices, cum oporteat talia eccle- 


yivóaxtaÓai «oig moAetixoit &pyovoi, Ó£ov «à vosavra 30 siastice examinari et emendari animas delinquentium 


xal éxxAncgiaatixas dEeratzea Des, xai éxavop9ovaOas 
Tài wvyas TÀv apapravovrov Oià TÀw ÉxxÀnciacTi- 
xv émitiuiow xarà vov; iegove xal Oeíove xavóvas, 
oli xai oí rjuregor xavaxoAovOsiv oix dzabioUs: vó- 


per ecclesiasticam multam secundum sacras et divinas 
regulas, quas etiam nostrae sequi non dedignantur 
leges. Sí vero quaedam praecontestatae sunt lites, 
hae maneant in ipso schemate velocem accipientes 


poi. — Ei é cives zion mpoxavroydnaav Dixai, avras 35finem; omnibus quae iam & nobis sancita sunt sive 


pevérogay éxi avrov Gyruaros Gvvrouov AauBavov- 
; , dr ice 
gas mzépas. TtawTOw TOV 5àn Tap T"umcv vevoyuod's- 


pr. $ 2 summarium extot "Pon. 14, 20, ubi eitatur vsxoà mf'. 


c. I summarium habet Nomoc. L tit. 20 ez. Athan. 





simus episcopus causam decidat, tunc liceat etiam civiles magistratus adire, privilegiisque omnibus servatis, 
quaecumque religiosissimis clericis sacrae constitutiones praebent, et litigare et finem imponere liti atque 
ia a negotiis liberari. Clarissimi autem magistratus secundum leges nostras cum omni studio et celeritate 
lites decidere festinent, ne illi propter eiusmodi causas a sacris operibus avocentur, neve cum deo sup- 

licare quaeque decet sacerdotes. agere oporteat, iudiciis et turbis quae ibi sunt eaque qua litigantium 
Hd animi imbui solent perturbatione detineantur. Si vero de criniuibus conveniantur, si quidem civilia 
sunt, in hac quidem civitate competentes magistratus, in provinciis autem praesides earum sint iudices, ita 
lamen ut lis non excedat. duorum mensium spatium ex quo litis coniestatio fucta sit, ut cito finis ne- 
gotio imponatur. Qua in re illud consentaneum est, si eum qui convenitur reum esse praeses provinciae 
putaverit poenaque dignum fudicaverit, eum prius a deo carissimo episcopo dignitate sacerdotali privari 
aique ita legum potestati subici. 

l Sin autem ecclesiasticum sit delictum quod castigatione et poenis egeat ecclesiasticis, dee carissi- 
mus episcopus de eo iudicet, neve ullo modo clarissimi provinciarum praesides in. partem vocentur.  Et- 
enim eiusmodi causas ne innotescere quidem civilibus magistratibus volumus, cum oporteat haec talia eccle- 
siastice examinari et peccatorum antmas per poenas ecclesiasticas emendari secundum. sacros divinosque 
canones, quos etiam nosirae leges sequi non dedignantur. Quodsi quae lites iam antea contestatae. sunt, 
hae in eadem forma maneant cito finem accepturae, Omnia autem quae iam a nolis sancita sunt sive 





1 véuvsw. v. l. Coll. 81 cap. | 2 xai Tà»] xai om. 
Coll. 81 cap. | 5 xai &ycviteaai] et litigare et cxami- 
nationem fleri (i. e. xai ayoviíteoOas xal dEévacuv 
yívsadai) g | xai ovra; — 13 wvyais om. Coll. 81 
cap. | 6 £AsóOagor yivsa as ztpayuatav)] liberam feri 
causam (i.e. mgayua?) & | 8 aiv ztáop ngoOvuíq] cum 
magnanimitate c | 14 4v&yorro. Coll. 7 cap. | 18 yívz- 
Tai Coll. 81 cap. v. L. | £xixeO9zvas vel énitedaicDas 
codd. Coll. 81 cap. || 20 vogiass Coll. 81 cap. cod. pleri- 
que | 24 xeipas yívesdas Coll. 81 cap. | 25 «ix] jj Coll. 
81 cap. v. l. | 26 castigatione ecclesiastica et multa g 
SaogiAéavaros et urdiv — 28 éxagyiaw om. Coll. 81 cap. 
28 t&v ézagyiov M] provinciae c | 29 0503] ov. Coll. 81 
cap. || ob9à om. Coll. 81 cap. | 30 Post ágyovaiw quae se- 
quuntur om. Coll. $5 eap. [| 31 £xxAneiac rixas Zachariae 





er e] &xxánocaorixik M | éxavogO9ovoDai: sàs dedi ex 
(énixavogPova Dai «às Zachariac)] ézixagnova as M. [| 
35 zón om. € 


2 et ad] et om. R | 3 praestantur? V^ [ 4 litigia. 
V | fieri] facere V | 5 liberi V' [ 8 huiusmodi] buius 
Vj admoueantur 7'| 9 decenti a V7"! decentia a T*j 
10 illie Beck] illis &bri | 11 inherentes RT inhemen- 
tis V'[ 15 competens V! | 16 autem om. T | praesides 
sint] praesideant 7'* praeside A! [ 17 spatium (spatio 7^!) 
duorum T'| 18 sit V || componatur A | 28 enim om. V E 
29 talia ecolesiastica V talia et aecelesiasticae R | 30 eo- 
clesiasticas V | 32 dedignentur V' [33 Sin A | 34 hee 
RT|35 quae iam) quaerelum V! [ sancta V 


DE CONBANGUINEIS ET UTERINIS 


Tnuivow éica dx] vaio dyicyrdvau dxxÁrc(aug era dori 
0i Üaogilsa rávOw dztiGxOnOI site Arti xÀngixola avra 
dni uovarois v5v idíav (ayov dyóvrcw. 

(Eniloyos) 'H roivvv Gr vstgoy; và saga- 
vrayra uiv xal dià voUOs ToU Duiov dnlospava vó- 
uov dià mpoygauudvow oixsiow gavagà sG4 xava- 
erraávo xci &i$ vO Qimvexis nagagvAdttur artevaáro. 

Dat. xv. k. Iun, CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIiL. Apione v. c. cons. 


All 


Nov. LX XXIV pr. 


super sanctissimis ecclesiis sive super deo amabili- 
bus episcopis sive super clericis sive super monachis 
propriam virtutem habentibus. 
(Epilogus. Tua igitur eminentia quae placu- 
Serunt nobis et per hanc sacram declarata sunt legem 
per programmata propria manifesta faciat universis 
et in perpetuum studeat custodiri. 
Dat. xv. kal Iun. Constantinopoli imp. dn. Iusti- 


(a. 539] niani pp. Aug. anno XIII. Appione v. c. cons. 





Ti^ 


IIEPI TON OMOIIATPI9N KAI 
OMOMHTPI2N AAEA4$Q9N. 
Afitoxodtoo "Iovariviavós AUyovavos [mávvn vq dv- 
Jobovátq £nápgq vv avatolxóv ngavcaiov 10 B', 
4zó vmarow ógUivagigw xal zaTpixiq. 

(Hgooíusov)  IIolois navtayóOev 5 gai xar 
voveyrnaciv év Toi$ ztodyuacs yooyuévr (sigruévov 50n 
rovro zOÀÀdxis dw voie vOuow 1Ó vtQooi(uiOv, aigraeras 
Ji xal a$8us fos dv xiv rà éavrzs mgürtp) moÀ- 


10 


LXXXIV. Auth.LXXXY. Coll. VI tit. 12 


R DE CONSANGUINEIS 
ET UTERINIS FRATRIBUS KR 


Idem Aug. Iobanni pp. bis, ex consule ordinario et 
patricio. 


15 


(Praefatio. Multis undique natura novitatibus 
utens (dictum est iam in legibus hoc saepe pro- 
oemium, dicitur autem et iterum, donec illa quae 
su& sunt operatur) ad opus multarum nos pertrahit 


Ààv fus sis ggeíav xaÓD(airc. vóuam. xàg yag Asye- 20legum. — Legitimas enim et cognativas successiones 


tíuag xal rà; xoyvarixàg Üiadogaé Aéyovcs udv vuiv 
xal ok záÀaa, xal oí dx tZ$ TOv vópar dxaiótrtos 
1aUra Aafóvwtes xatínGdi u£ygs xai sis Tuae, 0$ mt0AÀR 
xai rovtmw dnmvogOugausv' rÀOe ÓP ais Luüc Ta 


l rovro. "Hyáyevó Té yauernv, xal sais avrQ 251 


yeyóvagw dE avvze alta anzalDovans dxeivns áysras 
"4av £régav, dE ze tixvovtas aides avtq), Tos 7tQo- 
Típois ÓuoztátQua uóvov, oU urjv óuourtqua alza xal 
Tpírow Éxtsséáystas yáuow xai zoiusitas zaidag xàvtsU- 
Qu. usta 0d tv avtov tsÀAevizv éni devregov 7) yvy] 
gag cuvouxdciov, dE ov érígove énowjGato zaidas, 
Toi; dx v0) ngortégov avÜgós OpounrQiove uóvov, o) 
uz» xal óuonarQíovs. TaÀsvtrcácneé Tolvv» T$ un- 
1905 Gvréln éertÀavtzans xai 10» Éva tay adsÀquv 


dicunt quidem nobis et veteres et qui ex antiquissimo 
iure haec sumentes descenderunt usque ad nos, qui 
plurima horum correximus; pervenit autem ad nos 
Aliquid tale. 

uxit quidam uxorem, et filii ex eadem sunt nati; 
deinde moriente illa duxit rursus aliam, ex qua nati 
sunt filii ei, prioribus consanguinei solum, non tamen 
uterini; deinde etiam tertium introduxit matrimonium 
fecitque filios et ex ea. Post mortem vero eius ad 


30 secundum mulier descendit virum, ex quo alios fecit 


filios, bis qui ex priori viro fuerant uterinos solum, 
non tamen consanguineos,  Moriente igitur matre 
postea mori unum fratrum contigit sine filiis et sine 


Nov. LXXXIV (Authent. LXXXV — Coll. VI tit. 12: gloss.) Graece. extat. ín. M (om. B; L non habet nisi 
rubr. et inscr.). — Epit. Theod. 84, Athan. 9,6. Julian. const. LXXVIII. 





de sanctissimis ecclesiis sive de deo carissimis episcopis sive de clericis sive de monachis suam firmi- 


latem habeant. 


Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 
per propria edicta manifesta omnibus faciat et in. perpetuum custodire studeat. 


LXXXIV. 
DE CONSANGUINEIS ET UTERINIS FRATRIBUS. 


Imp. lustinianus Augustus lohanni. gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. Quae mulia undique in rebus pecasit her natura (quod quidem iam saepe dictum 


est in legibus prooemium, sed idem 
legum nobis necessitatem attulit. 


l que correximus. 


enuo dicetur qu 
Alque legitimas et ex cognalione successiones iam veteres quidem nobis 
tradunt, et qui ex legum antiquitate haec petierunt usque ad nos 
Sed pervenit ad nos aliquid huiuscemodi. 


iu illa agat quae eius propria suni) multarum 


rocedunt, qui multa in his quo- 
Duzil quidam uxorem ex eaque liberi ei 


nati sunt; deinde illa defuncta aliam rursus ducit, ex qua ei nascuniur liberi, prioribus consanguinei 


lantum neque vero ulerini; deinde etiam tertias contrahit nuptias alque inde quoque liberos 


rocreat. 


l'ost moriem autem eius ad secundum mulier venit matrimonium, ex quo alios peperit liberos, liberis ea 
priore marito uterinos solum neque vero etiam consanguineos. lam vero maire defuncta accidit ut etiam 





8 subscr. om. Jul. | xv. k. Iun. € A^. (ur»l éovviqp 
Theod.) xv. k. apr. M | CP. — cons. c] op. imp. du. 
iust. pp. aug. apione uo. conss. Mf, fac«Asías "Jovata- 
»invov Ó 4y vmat. zimíovos Ath. vie Bacilelag Ktss 
iy vnarsig vniowos Tien J 1l rubr. IHlegi. àdsÀgo- 
zaídaw Theod. | *&àv om. Ath. | 14 vnágzo M | 
15 *ogdivagía M, om. L | 11 dv vois ztQ&yuags om. g 
22 xai oi] et qui (i. e. xal oi?) « | 25 avtQ om. s | 
34 xai om. g 





6 programa:a libri | propri T! || 8 subscriptionem de- 


dimus ex V Bamb. I Ambrac. | oonstantinopolim libri jj 
impr. don. iust. V imp. dnn. iustin. Bam. / imp. danus 
iust. Ambr. | 9 anno tertio decimo Bam. / | appione 
uc. cà. Bamb. I app. uo. ooss. Ambr. apione uice con- 
sule V [| 13 *bis et cons. VT' bilisario exconsuli | 
17 iam om. V | praemium V' | 18 dicetur Beck | ille T* 
ea R | 19 protrahit /^ T | 20 cognativas] uel eogita- 
tiuas s. v. 7? | 21 quidem] quid a 7' | 27 ei filii V || 
28 introduxit in matrimonium T'! | 29 et ex ea V] ex 
ea RT ex eo vulg. | 31 ex om. T? | uterinis et 32 con- 
sanguineis V | 32 tantum 7'| 33 mori] morientem A' | 
fratrem AV. 
52* 


Nov. LXXXIV pr. 1 


412 


DE CONSANGUINEIS ET 





maidov ve xai ÜiaÓvwaw xopí, molovs àdsgovs 
waraÀsAo«OTa, vOv; pdv Ouourroíovs, ove dà Opo- 
macglovi, vov; 08 ouourrolove va aga xal ónozatoíovs. 
xal Ó uiv éfrógntaa Tj, pvOt& xaivoUQyrua, voiDUtO 


mos zv* Kiiori dà s01avtzs dex7é 8sDonévns uiv xag! 5 


avrZs xai Érsga srposezvoraas Oüuata TOwVTÓ T5 
g£gtiv Üvváusva, sire veAtvtr) vov dvdpos sra «elavrt 
TÜs yvvaixós. riva üÀhow voniueow yaguov Odiagópow 
TOUrOo nowjoávrow. Ó Ugrovusvov vOivvv dxsiwo Tv, 
aims síg vÓw TOU TiIsÀsvTTXOTOS &dsÀgov xÀnpov à 
süvrag xaÀeiv, TOUS Y^ OpnountQíovs rov «8 Ópuo- 
ztargíove Tovs vs dua udv Óuoprtgíove dpa Óà Óuo- 
Tit Qíovs. 


testamentis, multos fratres relinquentem, alios qui- 
dem consanguineos, alios autem uterinos, alios vero 
simul et consanguineos et uterinos, Et quae qui- 
dem adinventa est naturae novitas, talis quodam- 
modo fuit. Licebit autem tali principio dato nobis 
&b ea et alios quosdam opinari casus tale aliquid 
proferre valentes, sive morte viri seu morte mulieris 
sive alia legitima separatione, nuptiis diversis hoc 
facientibus, Quaestio igitur illa erat, si ad mortui 


si10Ífratris hereditatem oporteret omnes vocari, et con- 


sanguineos et uterinos et simul quidem consangui- 
neos simul autem uterinos fratres. 


CAPUT I. 


; ; . o al 2 
Enti; voivvv ntQiaxonrgarreg TOUS vOpovs astav- 


Quis igitur considerantes leges omnes quas con- 


vas oU; 5Üonicausv voís Ts zalcioUe Tojs Ts vue-l5 gregavimus et veteres et nostras huiusmodi non in- 


Tépové voiautzv ovy sUgousw dragvsigav Drew, 
mposjxóv darwv aUtQw Ówéd note ya/avdgea vóuq xal 
exonroui, Ori TOv aÜsApQw écts mgóg vÓw Télivtr- 
cawra vOKé uiv và xoyvatiwà ixran, amp rjueis vois 


Aeywrípows Gvvipausv, voi; dà avróDev và Aey(riua 20 ipso legitima (communica 


(Exoswavovv yàp avri tsp tr,v ztatoQav yovrv, ocnso 
$xrivos mepl vzv prrQQav): oi 0 avróDev xadagos 
alyov xal vv vOuov xal Tyv qvciw BonOoUgav av- 
TOis, Diór« xal dx tdv avrüv 5cav noosASOvtes un- 


venimus emersisse quaestionem, congruum est eam 
sero tandem refrenare lege et considerare, quia fra- 
tribus sunt ad defunctum aliis quidem cognationis 
jura quae nos legitimis pe etaim. aliis autem hoc 

ant enim aliqui ei circa 
paternam gem. Sicut alii circa maternam), alii 
autem illud pure babebant, et lege et natura iuvante 
Se, eo quod ex eisdem erant procedentes matrum 
sinibus eratque eis patris semen unum et undique 


TQQav xóÀmaw wal zv avrois 7) dx TOV marQüs cmogà 25 veluti quoddam signum eis germanitatis resplendebat. 


pia xai TÓ mavrayóOév yvjciv dme và GÜufoÀow 
avroie dvénpexev. si uév ovv O TowVros adsigoc 
neaypáte &nakliba: xal vóv vóuov wel ToU6 dpgug- 
Biyxovyvac rgovin9n, zpós QiaOrxnv nÀAOsv àv xai 
tqv ÉavroU yvoyurv £xoíngs qavsgav, xal oí tij yoagr 
TéTiumuévor ztgóg TOv xÁngov éxalovvro. dme; i 
Tovro zGbas ovx rnfovAnón T o)x nüvvgOn (moÀÀa 
dà «à àvOgomov xai zsgigrtácte uvgíar xal aigvi- 
Jio. Dávaxo)), 00s ruv o vóuos vd ztodyuati Óicu- 


" 5 * 


1 májse. BoUleras dà ovrog 0 vóuos, dixe voUé éxa- 351 Vult autem haec lex ex ut 


TépmOsv xexogurufvovs xal iua u£v óuonargíovs aua 
3i ópounrolove adsAgoie sis Tiv Üuadoyjw voU vaÀsv- 
Tjcavros xclhiovs elvas d 7) uóvov óuomatpiow 7 
nóvov Ópourtgiov. xal o) xaramAjie ys vus 7 


Si igitur huiusmodi frater litibus liberare et legem 
et dubitantes voluisset, ad testamentum venerat et 
suam sententiam fecerat manifestam, et per scriptu- 
ram honorati ad hereditatem vocarentur. Quia vero 


30 hoc agere noluit aut non potuit (multa namque sunt 


hominum et anxietates innumerae et repentinae mor- 
tes) haec nostra lex causam determinet. 


ue decoratos et 
simul quidem consanguineos simul autem uterinos 
Íratrés ad successionem morientis meliores esse 
quam illi qui solummodo consanguinei aut solum- 
modo uterini sunt. Et non nos faciet haesitare 


goi nowxiAlovoa, dAÀ' rusis avtr$ vàs voiaUrac dp- 40 naturae varietas, sed nos huiusmodi adinventiones 





unus ex fratribus decederet sine liberis et sine testamento, relictis. multis fratribus, aliis uterinis aliis 
consanguineis aliis simul et uterinis et consanguineis. Atque quod quidem novum natura invenit, eius- 
modi fere erat: licet autem tali principio nobis ab ea dato alios quoque casus insuper excogitare qui 
quid eiusmodi afferre possint, e mortem viri sive per mortem mulieris, sive aliae legitimae nuptiae 
diversae id effecerint." Itaque quod quaerebatur illud erat, num ad defuncti fratris hereditatem. omnes 
oporteret vocare, et uterinos et consanguineos et eos qui simul et uterini et consanguinei essent. 

l. Quoniam igitur círcumspecüs legibus omnibus quas collegimus tam veteribus quam nostris 
eiusmodi quaestionem non reperimus ortam esse, decet eam sero tandem lege coercere, cum consideremus 
fratribus cum defuncto aliis esse cognationis iura, quae nos legitimis coniunzimus, aliis ipsa legitima 
(communem enim cum eo paternam originem habebant, sicuti illi maternam), alii vero pure et legis et 
naturae auxilium habebant, quoniam et ex eodem matris gremio prodierant et ex: patre iis procreatio 
uma eademque erat atque germana undique origo veluti signum aliquod eos decorabat. lam si talis 
frater et ius et ambigentes liberare negotiis voluisset, ad testamentum venisset suamque voluntatem mani- 
festam reddidisset, aique qui per scripturam honorati essent. ad hereditatem vocarentur. Quoniam vero 
1d facere noluit vel non potuit (varíae enim sunt res hominum et sescenti casus et mortes repentinae), 
1 ^aec nostra lex rem dirimet. Vult autem haec lez ab utraque parte distinctos et consanguineos 
simul a(que uterinos fratres in successione defuncti praestare iis qui aut consanguinei solum aut solum 
uterini sunt. Neque perturbabit nos naturae ista varietas, sed nos (ales eius inventiones legitimas red- 





5 KEsori] licebit c] 8 &AÀov vouíuov] alia legitima 
separatione (i. e, dAAq? vouíue opino?) e | 125g. roos 
T8 (ia — Opoztatpiove] et simul quidem consanguineos 
simul autem uterinos fratres c || 21 a$c4] aliqui ei e; 
avro malit Zachariae non recte | 22 avvóey] illud e ] 
*xaS'agas scripsier e] xadagóv X 24 Mri xol] xa. 
om. g | zgoseAgóvres M || 33 1à avOQomiwa malit Za- 
chariae sine causa || 40 avrzs om. 


hereditatem V? | oporteret RT vul.] oportet V | 15 nostras] 
nouas V? | 17 legem V* | 20 aliquid R? vulg. | 21 ma- 
terna V maternam prolem T'| 22 /eg. ilico pure habebant 
et legem et naturam iuvantem so? | iuuantes V? | 23 sej 
set T' | eisdem T'] hisdem RV | 24 finibus (finimus Re) 
RV eius R [ patribus V*| 25 germanitatis eis R | resplen- 
deat V respendebat A || 26 frater] «« T" | 27 ueniant T' 
uenisset T'* || 28 fecisset 7? | prae scriptura V | 29 uo- 
cantur 7'! uocaretur V? || 30 multe & (multae vulg.) | 
31 homini RT | 32 determinat R | 36 consanguineos] 
fratres add. T'| 38 illos vulg. | aut solummodo om. V 
39 sint T' [ nos] eos T'' | faciet V] faciat RT vulg. i 
40 sed] si V | eiusmodi V! 





1 testamento R vulg. | fratrem V! | relinquentes V^ ! 
3 simus V! | 4 quodem modo V' | 7 mulieris morte R | 
8 hoc] « R'|9 illa erat igitur V!| 10 hereditatem] ad 


UTERINIS FRATRIBUS 


tvolíanig asodsícousv. vop(uove xal xguvovusv, TOis T&- 
Asartégoue i s vni T ln d Tove dAirrove 
2 ílsobv avro; ox üvexóusvos. — kal noA ys vuàg 
ai; vOVTO mQoérQmve.  moorspov ed yàp fregos f udv 
vouoi, &i stcig TsÀevtncsus zxaida6 Ovx Éxaw, [r] eic 
và óvra aUtQ grmrgqa Twyóv J| wal àmó yagiexys 3j 
xai 4$ GÀÀne aírías azQoszógugTa mrQàyuara mgóre- 
gov towé dx TÀv avTOV Pid &dshgovs sig Ów xÀi- 
gov xalei, alva. vov 4$ éréow, xai uer! dxsivovs óv 


zara" 0xeQ dmoüniie 5v vOv máÀai vaUra Trjv rjue- lO erat. eo 


tépav vouoOsgíav wívnr. ei yàg xal margos vrtóv- 
TO avrov T& TOU zaroOs xai rv d$ érégov yánov 
mporuüG Os TOUS ÓuourrQlovrs xai ÓuonarQiove ádsh- 
gois evuBlaíves, axólovO'óv dati, xv &i us mato vn- 


A13 


Nov. LXXXIV 1. 2 


ostendimus legitimas atque discernimus, perfectiori- 
bus distribuentes quae meliora sunt et minores ex- 
2 aequare eis non patientes. Plurima namque nos 
&d hoc invitaverunt. Primum quidem altera nostra 


5lex, si filius moriatur filios non habens, deinde exi- 


stentibus ita forte maternis rebus aut ex nuptiali 
aut etiam ex alia causa, quae non adquiruntur, prius 
ex eisdem nuptiis fratres ad hereditatem vocari, de- 
inde ex aliis, et post hos patrem: quod probatio 

quod dudum talia nostra legislatio conce- 
pisset. Nam si et patre existente suo patri et his 
qui sunt ex aliis nuptiis praeponi consanguineos et 
uterinos fratres contingit, consequens est, licet pater 
non existat sed fratres solummodo, praeponi his 


isw dÀÀ' adsAgpoi uóvov, ztQoripac Oa, rà» £F évós 15 qui ex uno parentium solummodo copulantur mo- 


'üv yovécw póvOv GvvaztOu£vcv TQ shevincawts 
TOW; Ópoiwg uiv Opounrolove ópoías 0à Opon«rgíovs 
(vra$. xai rovtOis Ovufaivov dw sig TÓ npomnvw zi 
Tr TOW uyTQiOie xal TOi nO yauixys aitíag 7j xal 


rienti eos qui similiter quidem consanguinei similiter 
autem uterini sunt. Et his conveniens erit -—: 
quod dudum et in maternis et in his quae ex nuptia 
causa &ut aliter non adquirantur sancitum est, hoc 


us dztposztOpígrO: vevouoOernufvov roUrO xai éni20 etium in reliquis morientis rebus valere atque trac- 


TOW: Àormoi; TOU reÀevrüGavrOs mtüyuada xpaiéiv 8 
xal zoÀveveG Ja, — Obros Toívvv 0 vopos dni TOUTOV 
toU dóvros avTQ tZv ztQ0gaci, o sonras, xsíado 
S iparos. 


tari. Haec igitur lex in isto casu data sibi occa- 
sione, sicuti dictum est, posita sit. Et quia ex tri- 
bus matrimoniis haec processit novitas naturae, nihil 


xal émsimeo 4x vQuw Gvvoixeg(ov avtg prohibet, vel si quis ponat et in duobus solum 


ngor AO ev 7, wasvorouéa 17$ gvascs, ovdév xcàín, xiv25 matrimoniis alios quidem esse solum uterinos (aut 


dius vnóDorro xci éx Üío uóvow yducw Tob; uiv 
tivas uóvov ouozacoíovs 7 óuourtolove, voUs Qà 0uo- 
TatQíové T& Gua xal óuourrQíove, xdv si rig Áxra- 
95v« doi và cvromécia xai Kr. uaAlov Tow VTÓ vi 


consanguineos), alios autem consanguineos simul et 
uterinos, vel si quis extendi dicat matrimonia et 
adhuc amplius tale aliquid fieri: et sic in huius- 
modi casibus ubi tales quidam introducuntur ordines 


ynécDas xal ovro$ sí$ rà TowiUra TOv Csuarov,30fratrum, lex habeat suam virtutem, et excludant 


£yJa vouavral Tivss sickyovzas raEng adsÀgüw, ó vó- 

uo? dyftwy Àw oixtíav iGyvv, xai dnoxÀséroGav oi 

Óunàeis xooXusvos Juxaíows vov$ évi póvw xgodas 
aunéyove. 


duplici utentee iure eos qui uno solo uti possunt. 


CAPUT IL 


Ei dà ov vowVróv dcr: 10 Déua, àAÀ' mz móvov 35 


xadsGràgiv ÓuonávQus 7j Oponf/tQuos, xal TRÀAEVUIOEU 
TW TOv dÜeAgaw, ravra TOlé mgoréQow dvaxaicdn 
vóuOX, oiztQ «vrgw fn às Óialoyas Duerímamcav. 
Xópav uévro: ovro: O vógoe éyéro) uf, uóvov dmi 


Si vero non talis est casus, sed solummodo con- 
stituti sunt uterini aut consanguinei, et moriatur 
aliquis fratrum, haec prioribus subiaceant legibus, 
quae eorum iam successiones disposuerunt. Locum 
tamen haec lex habeat non solum in hoc casu 


ui 
TOU TZ» DyTQNGi» cavücarros Oéuatos, dÀÀà xai éni40 quaestionem movit, sed etiam in his qui postea h- 


TOi; uérà TaUvta Édouévow T Fr& xai vüv noTrudvoss* 





demus et discernemus ita, ut perfectioribus meliora tribuamus nec inferiores illis exaequari patiamur. 
2 Ac multa quidem nos ad hoc impulerunt. Primum enim alia lez nostra, si filius moriatur liberos 
non habens, in bona quae ei suni materna forte vel ex nuptiali vel ex alia causa adventicia prius 
fratres ex eodem matrimonio natos ad hereditatem vocat, deinde ex alio natos, ac post eos patrem ; 
quod ar, nto est iam olim legislationem nostram haec parturire, Si enim etiam patre superstite 
tl ipsi patri et iis qui ez alio matrimonio sunt praeponi uterinos et consanguineos fratres contin- 
git, consequens est ut, etsi pater non superest sed soli fralres, iis qui ez uno parente solo fratri de- 
functo coniuncti sunt, praeponantur ii qui simul et uterini et consanguinei sunt. Atque his conveniet, ut 
quod antea et de maternis et de iis quae ex nuptiali causa adquisita sunt vel etiam aliis adventiciis san- 
citum est, idem etiam. de reliquis defuncti rebus valeat. et in usu maneat. Haec igitur lex de hoc casu 
posita sit, qui ei occasionem, sicut dictum est, dedit. .Et quia ex tribus matrimonits ista naturae novitas 
profecta est, nihil prohibet, si quis supponat etiam ex duabus solum nuptiis alios esse consanguineos sive 
uerinos, alios simul et consanguineos et uterinos, vel si quis concedat extendi matrimonia et eo magis 
eius generis aliquid fieri: atque ita in huiusmodi casibus, ubi tales ordines fratrum introducuntur, lex 
suam vim habeat, et qui duplici iure utuntur excludant eos qui uno solo uti possunt. 

IL Si vero non eiusmodi casus est, sed vel consanguinei solum adsunt vel uterini, et quis ez fra- 
tribus moriatur, haec prioribus legibus obnozia sint, quae successiones eorum iam constituerunt. — Ceterum 
locum haec lex habeat non solum in eo casu qui quaestionem movit, sed etiam in iis qui postea futuri 





4 hoc] haee R* | mutauerunt R!7" | peesmum V. | 
lex nostra K ( 8 isdem R hisdem (his V?) V T' | vocat 
Beck | 9 aliis] fratres ad hereditatem add. T" || hos] hos 
sd T* | 10 eo quod] eodem V' | 11 si et V] et si T 
etsi et /* et. R* | 13 contigit RV | 14 sed) se V! || 
15 parentum 7'*| solummodo] latere add. V? | 20 in] 
ut in A!7* | morientis om. & | 21 casu] «« V! caü V? [ 
22 siout V | 24 solum] non solum V | 25 *aut oon- 
sanguineos addidi | 27 exstendi T'| 28 aliquid tale 7| 
eiusmodi 7'| 29 quidam om. £ qui T! [ 38 ium om. RT || 
39 tn T autem R 


4 mgoregov M] leg. moarvov (s)? cf. tamen mov. 
LXXXIX c. 15pr. | 5 vóuos] Cod. 6,59, 11 | 7) sie và M 
deinde (i. e. sTra) .. Seclusi 7 | 8 avtq)] ita (i.e. orm) c || 
9 xaÀs] vocari g | 10 ravra] corr. To:aVr« ex €? | 
11 eixóvros M, corr. Scrimger | 14 avufaivsv M, corr. 
Serimger | 19 7 xai &AÀoss M (cf. Iul.)] aut aliter (i. e. 
4ÀAlos) g | 35 aAA' 5] 7 om. € (& malit Zachariae) || 
4l Z — zegrnu£vos om. 


Nov. LXXXV pr. 1 


dere và mpórega, símep 9| QuxagtoU rige 7) Gvufa- 
Typíow àztALaxTüs TUTO, Óyére Tv oixsíav vOuw 
Ts ix v0U0s voU vOuov uy) QsOueva xgícsa., 
(QEn(loyos) 'H voivvv aij Sage và sxapa- 
cravra fui» xai di voiÀs voU Osiíov Ono 
uov Óià moypauuára oixsiam gavegà nügk waTa- 
G1incáro xai aic 10 Qimvexde napagvAttsiv axevaato, 
Dat. xv. k. Iun. CP. imp. o. lustiniani pp. Aug. 
anno XIII. Apione v. c. cons. 


AM 


[a. 539] 


DE ARMIS 


turi sunt. Quocirca priora, si aut iudicis sententia 

aut pactionum espedia sunt formis, t pro- 

priam decisionem huius legis iudicio non egentia. 
(Epilogus. Tua igitur eminentia quae placue- 


Üusva vo- 5runt nobis et per hanc sacram manifestata sunt 


legem per litteras proprias declarare cunctis et in 
perpetuum observare festinet. 

Dat. xv. kal. Iun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
anno XIII. Appione v. €. cons. 





VE 
ITEPI T9N OIIAS9N. 


Axoxpármao '"lovoriveavóg diyovaros Bacilsdg «à 
dvüoforávq nayiotgp và» Osíov ógguxiav. 


(Ipooíusov.) Tr uéyavy Quov xal aatzpa rav 
dncovv Xosgtów xal jv avrov fonjuav 
T0$ drixaAoUuevos GxttbÜousv mávrag TOUS "usttQove 
Omzxóove, ov tZv Óioixnciww Ó Ouós ruv énictrvGev, 
dBlafsis xal avemrosácrOvé guAdTrév, xal xQÀUuv 
TOUS TtOÀéuove, oUs éx i6 éavta» dfoviíag aipov- 


1à& mav-15strum lesum 


LXXXV. Auth. LXXXVI. Coll. VI tit. 13 


R DE ARMIS K 
Idem Aug. Basilidi magistro sacrorum officiorum. 


Ma wig Magnum deum et salvatorem no- 
Christum et eius auxilium semper in- 
vocantes studemus omnes nostros subiectos, quorum 
regimen credidit nobis deus, inlaesos et ge ca- 
lumnia custodire, et inhibere bella quae per suam 
inconsider&ntiam suscipientes adversus alterutros 


u&voi vows xav dAÀnhuww égydlovtas góvove, ÓinÀzv 20 operantur dolores, duplex ex hoc contra se suppli- 


£x xo$xov xaO" éavtov tijv tipmpíar Éxayovtes, voVrO 
uiv 5v éavrow dzigépovss roVro Od Tv éx vw vóuam 
"Ow Tj» uavíay avidw xoAafóviww Ugigravra.. 


cium inferentes, tam quod sibimet inferunt quam 
quod ex legibus vesaniam eorum punientibus pa- 
tiun 


CAPUT I. 


Bovióusvo: TOivv» Tüw Tow vtgw OCavarg» 10U$ 


Volentes igitur buiusmodi mortibus homines libe- 


3vOpoztovs dAsvOegaioas avvtilousv v0 «76 ónlonoac 25 rare perspeximus armifacturae opus nullum priva- 


Kpyov uróéva uiv idinv doyalegKas, póvove di 
éxsivovG và ÜnÁa xaraOxsvdLuv ToU6 év vais Ürpo- 
Giais xavaAzyouévove Oz lonowoae TO Tai Aeyopdvaas 


tum pese solos autem illos arma facere, 
icun- 


publicis deputati sunt armificatoriis aut qui 


low. LXXXV (Authent. LXXXVI — Coll. VI tit. 13: gloss.) Graece extat in ML (fuit B 51, 9). — Epit. 


Theod. 85, Athan. 20, 4. Iulian. const. LXXIX. 


c. I Kslsvousv Ó vis ÓónÀomowas — 415,7 evgarsvovras ex B habet B* O1 p.532 Zach. 


suni vel etiam nunc pendent. Nam priora, sive iudicis sententia sive pactis composita sunt, suam dec- 


sionem habeant neve iudicio ex hac lege egeant. 





Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 
per edicta sua. manifesta oinibus faciat et in perpetuum observare studeat. 
LXXXV. 
DE ARMIS. 


Imp. lustinianus Augustus Basilidae gloriosissimo magistro sacrorum officiorum. 


Praefatio. Magnum deum et servatorem nostrum lesum Christum eiusque auxilium. semper in- 
vocantes operam damus, ut omnes subiectos nostros, quorum nobis gubernationem deus credidit, a damno 
alque iniuria immunes servemus, atque bella prohibeamus, quibus per imprudentiam suam susceptis muluas 
caedes edunt, duplicem inde sibi poenam illaturi, cum eam quam sibi tpsi irrogant tum quam ez legibus 


furorem eorum punientibus subeunt. 


l. Cum igitur eiusmodi caedibus homines liberare velimus, placuit ne quis privatus armorum fabri- 


[] &pà 7üci xaracTüCáTo) declarare cunctis g | 
8 dat. — cons.g] dat. xv. iun. op. imp. du. M, éygágr, 
Baails(as "Iovavivsavov t0 «B (corr. «y ) vtQó i&' xaAáv- 
Dow 'lovriow vzarsiae VAztioros Ath. £Eegovr; Or unyi 
lovÀip (corr. tovvip) Baaiksías Fees sy! Uztaveiq Lhnio- 
wo$ Theod. dat. kal. ium. imp. iustiniani &nno decimo 
tertio ul, om. Jul. codd. cett. | 10 rubr. Ispl ónÀcv 
Theod. | 21 4x vovrav xa9' éavrzv L| 22 éavrois M] 
dy áavrois L | 28 ónAonodni — 415.2 avyxavaAesyous- 
vovs om. M || /tv« vai Asyouévass gáfgii (paigis L') 
Lí(c)) om. B* 





1 si om. R'T" | 5 manifestata T'vu/g.] manifesta RV | 
6 per om. V | 8 subscriptionem praestant V Bamb.I Am- 
brac.,, item cum rubrica novellae seg. confusam cod. Mona- 
censis lat. 6359 (olim. Frisingensis 159) saec. XIV | xv.] 
v. V[ CP.] ep. V| dn.] don. V dónus Ambr. din. Bamb. 
dai Mon. | iust. libri | pp. V] om. Bamb. Ambr. Mon. | 


candorum opus exerceat, sed ut illi soli arma conficiant, qui in publicis armorum officinis vel fabricis 


aug. V Bamb.] &. Ambr. Mon. [ 9 an. XIII Ambr., om. 
cett. | app. V Mon. a. pp. Bamb. pp. Ambr. | u. c. cons. 
V uc. constan. Bamb. vicé(. Mon. con. Ambr. | 10 Nor. 
LXXXV — Authent. LX XXVI infra inter ertravagan- 
tes. Authentici post nov. LXIII repetunt R f. A* (e :) 
et V f. 184" (— v) | 11 rubr. Titulo de armis V, om. vz | 
12 bassilidi v | magistri V | sacrorum om. AT |; 14 deux] 


dig deum (sic) v', dignum deum v?, sed eadem m. del. 
dignum | et om. v | 15 auxilium om. v | 17 regimez] 
regiee T' | eredit AT" | illesos deus 7' | 18 et ini- 


bere VR' etiam ibere s | 19 inconsiderantiam  Heim- 
bach] eonsiderantiam vz considerationem AR VT | alt 
utros T' alteros alterutros v | 20 operantur om. AT | 
ex om.z | hoo om.v | 21 tam quod] tam qui V tam- 
quam v| 22 uesanique v | penitentibus V | 24 uolenti- 
bus vz || 26 solas V* solum 7' | qui in] dl z | 27 puzi- 
cis v | deputati om. vz | armifaetoriis vz (cf. 415,3) aut] 
*i- (i. e. id est) s. v. V | qui dicentur v quidam 7'! quic- 
quid dicuntur z 


DE ARMIS 


iBgiEs, Toc dà dpyabouévovrs và onÀa nrüsvl sumó 
i idiary. Pt ovdi vois dv rois "dps dpuois A 
xatalsyonávove ózÀomnoiUs, oUS xal Qemovrárove xa- 
lovci, rove magà vov Ünuogíov wouiLouévovs citrOfie 
cvyyagoUpav puit Jj Toa maizQacxsiv 0ztÀa, aAA 
nóvov émuslsa das vw onov 1v qvgariarvov TàV 
dv xoig agsD ois xaraAsyouévar áv ols avoavevovras 
4i dí v. wáov xaraaxevagovsi, vOVvO dgaigeia das 
nap avrdv xal dv vg Seq rudw sispipsa Sea dg- 


Alo 


Nov. LXXXV 1—3 


tur fabricensii; eos autem qui operantur arma nulli 
vendere privato. Sed neque qui in numeris statuti 
sunt armificatores, quos etiam deputatos appellant, 
qui de fisco annonas accipiunt, permittimus o 

5aut alicui vendere arma, sed solum diligentiam ha- 
bere armorum milites in numeris constitutos in qui- 
bus militant; si vero novum aliquid faciunt, hoc 
muferri ab eis et in sacro nostro inferri armamento 
Adiciendum ibi repositis publicis armis. 


papévrq mposraOncóusvov xoig éxaigs dmoweipdvow 10 


uogíow OTÀOI. 


CAPUT IL 


Zvró Di «oUro gvldrruv BovióusÓa xal voie dv 
TOW Táyuag: TOv BaAlugcQapímv, oUs xarà diagó- 
eow GvvegrQodusÜa zxóÀus, ribavrr dv avroig xal 


Hoc autem observare volumus et eos qui in ordi- 
nibus balisteriorum sunt, quos per diversas statui- 
mus civitates, ordinantes eos et arma facere scien- 


Tov OmÀa andae sidórac" ovs xal avrovs 15 tes, ut et ipsi sola publica arma in armamentis 


&óva và Ünuócia OzÀa và dv vai Ünuocícis ÓmÀo- 
Suxae dxdcorne móÀsos àmoxsiusva éxavopOoUv cvs 
xoi dvavsovv. si dà xaí i v»éov OmÀov xaracxeva- 


publicis uniuscuiusque civitatis recondita corrigant 
atque renovent. Si qui vero novum aliquid armo- 
rum instruxerint, hoc similiter et ipsi inter publica 


Sovdi, vOVTO Opolo€ xal «vrol sí; vzv Tw Ómuocíov arma praestent et nulli alteri penitus vendant. 
Onlow mapryérmGav gvkaxQv, xal unÜsvi érágq nav- 20 


T&À3e saTtQuOxirQNGav. 


CAPUT III. 


Tovro 0à zapagvittovsw oi dv toi: BaAlaavoaoíow 
wataÀryóusvo. xivüUvq Ov sarépov rüw nóÀsow, 
Vg' oU$ avTOVG T TOUE ome" £éráfausv. xai 
"zv TOv ÓÜnuocíev óm 
hy vécu xaregdyaa, diera ei vavsg gavéisv 
5 ÓemovrárOs y qafguxrgios DiamzamQgxovtse Oma, 
mpovorGovGiv oi xard vÓmOv dQyovtt$ Tiucpiaug TOUS 
toovrove vmofdAAn», mgós Tq xai rà OzÀa m«à 


tÀw ravra dwovuévov Tiimudtoy gogis dgasgeia Pas 30 


xui ixÓsaigDa. TQ Ónuociy. Tavryv voívvv mapà 
ToU QiaxvBsgvdwros juae Oaov Àafóvres vzv Évvouav 


v.24 argumentum er Ath. repetit lib. s201 Qiagógwv 


Hoc Leber custodiant qui in balistariis deputati 
sunt periculo patrum civitatum, sub quibus et ipsos 
balistarios statuimus et publicorum armamentorum 


Owxdv émiusisdw Ts xol25 diligentiam atque custodiam constituimus: quatenus 


si qui visi fuerint aut deputati &ut fabricensii ven- 
dentes arma, provideant per loca iudices eos sup- 
pliciis subdere, insuper et arma ab his qui ea com- 
[n sine pretio auferre et publico vindicare. 

anc igitur gubernante nos deo cogitationem per 


dvayvocnátov $21 p.198 Heimbach. 





quae dicuntur referuntur, qui vero arma fabricantur, ne ea ulli privato vendant. Sed ne eos quidem qui 
fm mumeris wna recensentur armorum artifices, quos etiam utatos vocant, qui a fisco annonas acci- 
piunt, permiltimus arma fabricari vel cuiquam vendere, sed tantummodo curare arma militum qui in 
numeris recensentur in quibus ipsi militant; si quid vero novi confecerint, hoc ab iis auferatur et in 
sacrum nostrum armamenlarium inferatur armis publicis ibi repositis adiciendum. 

. Hoc ipsum autem eos quoque qui in ordinibus ballistrariorum sunt observare volumus, quos in 
diversis urbibus constituimus, quo in ordine etiam armorum fabricandorum peritos disposuimus: ut ipsi 
quoque sola publica arma in publicis cuiusque urbis armamentariis reposita reparent et renovent. Quodsi 
quod novum armorum genus confecerint, id similiter ipsi quoque in publicorum armorum custodiam 
tradant, neve ulli omnino alii vendant. 

lll  Zoc autem observabunt ii qui inter ballistrarios recensentur periculo patrum civitatum, sub 
quibus et ipsos ballistrarios ordinavimus et publicorum armamentariorum curam et custodiam constituimus. 
ltaque si qui sint. vel deputati vel fabricenses qui vendant arma, magistratus qui ibi sunt operam da- 
bunt, ut huiusmodi homines poenis subiciant, praeterquam quod arma ab iis qui ea emerunt, sine pretio 
auferentur et fisco vindicabuntur. Hoc igitur consilio a deo qui nos gubernat accepto pcr praesentem 





2 vois Haloander) «ois LB* | at s évovs L*] 
qvyxavaAsyou£vows L*, sd en meia ir 3 onio- 
z0w0v$ ov$ Me] ovs ózxAonowvec LB*| Qizorárovs MB* 
Deuxoróázovs L |: 6 uóvovw L, v. l. B* | milites in numeris 
constitutos € | aroarserzixo»w L || vov om. L, v. B* | 
13 z9éyuaa: L | Bajuaroagioov L BaAuavaptow vulg. 
14 4v airoic M] ér éavrois L eos c | 17 vxoxeiueva L 
18 sidà xai] si qui vero c | 19 eic — 20 gvAaxr»] inter 
publica arma praestent c | 22 goAlurrapéíose, 24 BaAle- 
eragéove vulg. (RaAlurQáguos etiam Ath, Ballurtquos 
Theod., Iul.) | 26 ztagagwhaxrv M] gviaxiv L | st veves] 
of rwves. L!| 21 Jizxotávon M. Qutósavos L | gafpi- 
xí. Haloander]. gafgixiaus M. ppafixivais, s. v. 
ononowi L (paflgeraíow Ath, qaBgixévaus Theod.) || 
1$ rovs rosovrove] eos g | 31 ravra L?| zagà vov et 
32 Áafóvres om.g | 32 xvfesgvovros L 





1 fabricenaii vulg.] fabricentii /tZz fabricennii V fabri- 
cvenii v, fabricenses Beck, quae forma im seqq. respondet 
graeco gàflguxes (416, 4.10.15. 37. 417, 24. 418,2. 12.17); sed 
€f. v.6 | autem om. v | arma nulli] armant li R* ar|nuili 
v]2 in om. T | muneris R «eec V! | 3 armifaotores z || 
quos] set z | 5 aut om. v alieni v | diligentia Z''v i 


armorum habere vz | 6 numeris V?] numero RTvz nue 
V'|| 7 militatur E! | haec v| 8 inferre vz auferri T || 
armanto (in ras.) V armatorio A | 9 addicendum A ad- 
diciendum A* | ubi RT | 12 Hoo vulg.] hio RVTz 
Sic v | aut z || observare] hoo seraare V || 13 balistatorum 
RT balistratorium V! balistratorum V? balistorum vz 
ballistariorum vulg. | quos om. V | diuersas per z [ 14 eos] 
inter eos Beck | 15 ut et] et om. Rv | ipsa v || publici 
arma v cap. arma z arma publica 7'| armentis V | 16 publi- 
cos z [| unuseuiusque RA! | recondant A' | corrigat v || 
17 remouent R!vz | norum Beck] unum VTvz nui (— nu- 
meri) R | 18 instruxerit libri, corr. vulg. | hoc] hos R* et 
haec T'| et ipsi Beck] et ipsis FTvz, om. V || 19 uendent 
V | 22 quisque z | qui] quod v [| balistrariis V ballistariis 
vulg. | 23 sunt deputati vz|| super A || quibus] ciuita- 
tum quibus AK* | 24 balistrarios V ballistarios vulg. 
publicorum) post paucorum z | armorum 7 | 25 custo- 
diam om.v | 26 iussi Rz usi v | deputati sunt aut 7' || 
aut om. 5 | fabricentii libri, corr. vulg.; fabricenses Beck 
(cf. ad v.1) | 21 arma om. V | prouideat z || 28 et insuper z 
et insuper et v ba T' | comparatur z| 29 auferit et a 
publico z | 30 gubernantes £7 V? gubernantem v | cogni- 
tionem v 


Nov. LXXXV 3 


416 


DE AEMIS 





Jià voU meoóvros Dranitousv vópov, xarà urÜruiav 
zóÀw 5 gopaw ijs pueripag mtOÀaTr(ag Éysv ádeav 
ToU; (Ouoras yj Érsgóv viva OxtÀa mcouiv 7) zamQáaxes 
5 xa9" oiovovr &uzogsvtGcÓas vgOmov, aAÀà uóvove 
ToUé dw vaig gáfpibiw dvagspourvovs Tavra wava- 
Gxrvaleiv xal sicxouiLuv sig TO Üuiov vui dgua- 
pévrov. xai rovro mug Ts O5$ vmspoyre wai TOw 
nerd Gs mapaAnvouévow viv apyrv qviarttaOa: Ja- 
omíLousv, àgogeLóvrow vivas cv UnÓ Tv G7)v vztéQ- 


oy;v gcproviapimv dv TQ GxgwwiQ TeTaypEvove Tov10 


g«Boixav xivüóvg  Àv névis uw £v avroW; mQo- 
TrvÓvTOYw, £P vzoÀnwemns Éyovras xal émirrÜsiove, ot 
TOUS Te xarà Tv evOa(nova vavrQw TOi vrOUG TS dv 


dÀÀeis móleci Tig juerépas molatt(as Ózthozowovs dv- 


praesentem sancimus legem, in nulla civitate aut 

provincia nostrae reipublicae habere licentiam pri- 

vatos aut alium quempiam arma facere aut vendere 

aut quolibet mercari modo, sed solos qui inter fabri- 
$censes referuntur haec instruere et deferre ad sa- 
crum nostrum armamentum. Et hoc a tua celsitu- 
dine et qui post te susceperint cingulum custodiri 
sancimus, deputantibus vobis aliquos cartulariorum, 
qui sub tua celsitudine in scrinio constituti sunt 
fabricensium, periculo quinque inter eos priorum, 
bonam opinionem habentes et oportunos, qui et eos 
qui in hac felicissima civitate et in aliis civitatibus 
nostrae reipublicae arma faciunt requirentes pro- 
hibeant privatos aut etiam alios quosdam, citra eos 


spsvrouevos Üiaxaáivaovaew idioras xal érépovs vwwás 15 qui. deputati sunt inter fabricenses, armifacturae 


mÀjv tàÀw xaraleyouévow dv taie isQai$ gággibi TÓ 
tis ótÀozovia uetayesolea'as odyua, xai év ol; àv 
avgmuGs T0706 Tuvà& (Quxag TOVTO TOÀudwrae, ravta 
agaigeiaD a: xai vq Ünuocíq Ttgoexvgovr dguautvtq. 


agere causam, et in quibuscumque repererint locis 
aliquos privatos hoc audentes, [i auferri et fisci 
applicari armamento. Si autem inter operarios pri- 
vatos artifices oportunos invenire potuerint his, si 


4i 0i dv roig doyatouévow iDioyrcis vexvitae ézitr- 20 volunt, in militiis statuere et in descriptione nomina 


Osiove evgsiv DvvrOsiev, coUrovs sisi BovànSeiev 
erQattíaus ÉyxaraAsyZvoi, dv dmoypgagr tàs Óvoua- 
Píng aUrdw mOidiw xci éxzéumeiv uiv Tz» dztoyQa- 


qn» t)w vezyviróv, dere Qua. Oulac zudw demyepie 
ois 25 


£v dxtivois avrov; xavavárttGÓn. TOi$ TOTOI v 
eias Ürpoaías gáflpixes, dp' « Ünuóaia avrov dpya- 
Loufvove ÓmÀa xai rà$ éx Tov Ónuocíov GitrOMs xo- 
mízsaÓ as rovrov yàp yivou£vov xai üxgiBioé gviat- 
fvov zapa TOv ÉumgoaOsv signu£vow tQocatav 


eorum facere et destinare nobis descriptionem arti- 
ficum, ut od sacrum nostrum rescriptum in illis 
statuantur locis in quibus sunt publicae fabricae, 
quatenus ipsi operantes arma et de fisco annonas 
accipiant. Hoc enim facto et subtiliter observato & 
praedictis personis licentia penitus nulli dabitur, ne- 
que civitates inbabitantibus privatis neque villas in- 
colentibus rusticis, armis uti adversus alterutros 
necesque praesumere, et ex hoc plurimos homines 


dósa mavv&hos ovdsvi doOrcsra: ovrs vois ras 70-30 occidi, publicas vero perire functiones, dum terrae 


Ans oixovsiv (Diarvasé ovra volg tà ympía yscpyoUciv 
dygórase, OmAois xexgjsOva xax! üAÀrev xai góvove 
ToÁÀu&v, xal dvrtUO'ev ztoÀAAovs avOgorzove govivaa das 
vos vs Óruociove $avsQéia Das gógovs, Ov rj» ynv 


yeegyoovraw Ó D5v ánoliunavóvrovy 7 dgacud dia 35 


1l rov gófov goopévawv. dii dà vois zeuztouévovs 
zapà rijs G6 vareoyjs éx voU signuévov vOv qafpi- 
xov Gxgiv(ov usvà v0 xaAUGa TOUS idurrae vij OztÁo- 





cultores vitam amittere metuentes fuga propter ti- 
morem utuntur. 


1 Oportet ergo eos qui diriguntur a tua celsitudine 
ex memorato fabricensium scrinio &d prohibendos 
privatos armorum factione confessionem accipere, 


legem sancimus, ne in ulla civitate vel provincia reipublicae nostrae privatis vel alii ulli liceat arma 
conficere. vel vendere vel ullo modo commercium eorum facere, sed soli qui in fabricis referuntur, 
ea conficiant et. sacro. armamentario nostro inferant. Atque hoc ut a tua sublimitate iisque qui post 
fte magistratum suscepturi sunt observetur sancimus, ut chartularii qui sub tua sublimitate sunt aliquos 
designent in scrinio fabricensium constitutos periculo quinque primorum qui inter eos sunt, viros bonam 
existimationem habentes et idoneos, qui et eos, qui in hac ftii civitate et qui in ceteris civitatibus 
nostrae reipublicae arma conficiunt, perquirentes prohibeant privatos aliosque praeter eos qui in sacris 
fabricis recensentur armorum fabricalionem exercere, et quibuscumque locis privatos aliquos id audere 
reppererint, illa adimant et publico armamentario addicant. Quodsi inter privatos operarios possint arti- 
fices idoneos reperire, hos sí quidem in militiis inscribi velint, in matriculam nomina eorum redigant 
nobis. maítriculam artificum mittant, ut per sacrum nostrum rescriptum in illis locis statuantur. ubi 
publicae sunt fabricae: ita ut publica arma fabricantes illi ea: publico etiam annonas accipiant. Hoc enim 
si fiat et diligenter ab iis quas supra diximus personis custodiatur, nulli omnino licentia dabitur, neque 
privatis qui in urbibus habitant neque agricolis qui praedia colunt, armis adversus se invicem utendi et 
caedes committendi, unde multi homines occidantur atque publica tributa deficiant, cum qui agrum colunt 


1 wel vita priventur vel fugam propter metum petant. 
fil bricarum scrinio. mittuntur, ubi privatos arma facere prohibueruni, professionem accipere 


praedicto fa 


P ded autem eos qui a (ua sublimitate ex 





2 zueréposs L || 4 uóvov L | T xai TO») air M || 
9 agopiLóvrow M (deputantibus vobis £)] agogíSev L 
11 gafgioxav L | 15 xai] aut etiam g [ 16 (zgais om.g | 
21 vovrovs] his (7. e. rovrosc) e || 22 argeréicus L | 4v M] 
xai éy Lc | 26 Unuócia om. c || 32 aypórauw M) &ygoi- 
xoi& L| 34 rovs ve M] rovs 08 Lg | 35 àzoAuza- 
vovrov 7) Ópgacudq) amittere metuentes fuga c | 37 ga- 
Boicxov L 


1in] etiam z | aut in prouintie & || 2 licentiam habere v 
licentiam habet z | 3 aliam z | quaepiam v | 4 quod- 
libet 7| modo om.v | fabricetes V! | 5 ferantur V 
hoo z|| instituere et defendere 7'| 6 armamentarium 
armentum AR | haeo A? | 7 et — 9 celsitudine om. z 
susceperunt V || custodiri] custo v | 8 deputatibus v ! 
uobis RVT] nobis v vulg. | 9 serinio (scrineo 7!) sunt 
constituti T'vulg. | 10 fabricesium V || periculo om. z || 
quinque] quique 7* V^R* quoque z | eos qui priorum 
(priorum del 7?) T' | primorum Contius | 11 qui et eos] 
quietos V qui eos v | 12 qui in] in v et z | 14 aut] 
autem R|etiam) et vz] 15 qui om. z [ fabricensens V! 


fabrices T'! | armifacte v arma fatiunt z | 16 quibuscum- 
que] quibus A] repererint RT] compererint V compe- 
rierint v comperint z| 17 aliquos] alio quoque z [ pri- 
uatos — 18 Si in ras. 1 versus scr. E* | hoc] haeo R(3)7 | 
audientes /ihri, corr. vulg. | afferri V^ auferre vulg. 
18 aplieari A(*)T' amplicari z applicare vu/g. | sin 
priuatos (et ins. T?) operarios T' || priuatos et artifices 
R' et priuatos artifioes A? | 19 inueniri V | hos vui. | 
20 nolunt z uoluerint P vuíg. | militiam vz [| 21 nobis 
descriptionem] et nobis destinare v | artificium A! | 22 in 
om. vi 23 fabricae vulg.] fabricenses R Vvz statuentes 7* 
frabricantes 7'* | 24 arma et] armas v | 25 accipiunt 7' | 
2] quod a 7' | 26 licentiam & | 27 ullas incolentibus &' 
villas incollentibus v uillis incollentibus V' incollentibus 
(collentibus 7'') uillas T'| 28 armis] animis z [ 29 ne- 
cesque] neoesse v neces T' neo cum spatio vacuo 4 litte- 
rarum z || homines om. 7' | 30 publicam vz [| reperire V | 
31 uita v [ fugam R?V* | 37 ad] et ad T' || 38 priuatos) 
arcensium sorinio ad proibendos priuatos add. z | armo- 
rum] armarum V, om. in lac. 7 fere litt. v || *factione 
| RTvs factores V vulg. | confessioncs vz 





DE ARMIS 


modas xuráOegiw Aafsiv rOw Tt x*rà TÓxOv doyóv- 
rov xal tGw sésD'ou£vo v. aUrOie TüErcw xal vOv Tài 
nóÀlus dxÜiovrraw xai szatéípmv, cx oidsvi Gvyyo- 
eraovos TOU Aoisow Tw map! nuow T: wexÀvpavow 
npàbai, dÀÀà v& Üià voU magóvros ÜscmucDivra vó- 
uov gvÀd&ovos, mI -€— de guinem TQ» Tt clé 
avr» (gogalusvos Tq» xsepaAnv.  OsariLousv yàp tóv 
aiv Tj$ usyüÀpe rdv "Mlebavdoiar rut roni 
magopd»vra rà map' Sud vevonoOerru£va tixooi xov- 


Al? 


Nov. LXXXV 3. 4 


etiam per loca iudices et subiecta eis officia et ci- 
vitatum defensores et patres, quia nibil valebunt de 
cetero horum quae a nobis prohibita sunt aliquid 
agere, sed quae per praesentem «sancita sunt legem 
5 costodient, poenam et in pecuniis et in ipsum formi- 
dantes caput. Sancimus enim magnae quidem Ale- 
xandriac iudicem neglegentem quae a nobis sancita 
sunt XX aurilibras exsolvere poenam et cingulo ca- 
dere, et huius officium similiter XX auri libras dare 


diov lergdw xaraTiDévas Ttoivzv xol TZ$ agzzs éx-10 poenam et capitale sustinere supplicium, aliarum 


nixTur, xai TZ» TOUrOV TáLiv Óuoímg rixoci yQvcíov 


Atpdv Ódidóvos moivzv xai xtgalaxv vniyuw riuc-" 


iav, rove dà vw áÀhov énagQyupv dgyovtas Enadav 
pd» déxa Airgiv. xovaíov vqíazacOni. Ouoíus 06 xai 


vero provinciarum iudices damnum quidem X libra- 
rum auri sustinere, similiter autem et ipsos casui 
cinguli subiacere et horum officia, defensores autem 
et patres civitatum trium auri librarum multari 


avro) éxzrout Tis doye vztoxéiGOns xai vd$ Tov- 15 poena et in capite sustinere periculum, si quid tale 


Tov Tábrs, tovs ài dxÓixovs xai zar£pas Tdv 70- 
Asmw TQuOv T8 ggvGiov AsrQav CrusoUad'aa ztoóeriuov 
xaj tóv sis xsgaAnv Wat stund xivUvrow, s và TOW- 
oro yivüpevow sUQOvTS ut; TuuaQngorTas 7) TOW; YOVTO 


iactum comperientes non punierint aut hoc agere 
valentibus non nuntient, sed latere permiserint. 


ngáln. Üvvauévow uy unvócovoiw, üÀÀà Anduiv cvy-20 


g0Q'00vasv, 


CAPUT IV. 


"Onws dà 9jÀa xavagraiev rà zrag' zw xixo- 
Àwuéva mapàá iduvtOw i xai érégaw ivw, mÀZJv 
TOv év raig iepaig muürm qáfoiuw. dvagegoutvav, 
jivaadhas 5 
1à TOV zagóvros vóuov grues Gvwiidousv. xoAvo- 
uev i rove (diavrae lgyatsa Das xal civsiaD'as vóba 
xai BKÁn amáDas ve xai Bígr (amo xaAsiv eio 'agi 
mapaufoia), xal Tà$ Aeyouévag Láfas qos Aepíxia, 
xal xovrovs$ xal às xad" 
ywouévas Aóyyae, xai à magd 'laavgow óvoualo- 
utva uovoxóvria, xai TOUS r8 xaAovu£vovs Ligvvvove 
Tto. wugcifühua, mpós TOUrO Üi xai aczidas rot 
€xovtagua xal susQixspalaón: row waccidac: ovdi 


idisreis zumQáoxeGÓG. OxÀa,. xai rovro 25 privatis vendi arma, et hoc 


Ut autem palam fiant MM à nobis prohihita 
sunt a privatis et aliis quibusdam, citra eos qui 
in sacris nostris fabricensibus referuntur, fieri aut 
er praesentem legem 
Signiüicare curavimus.  Prohibemus enim privatos 
operari et emere arcus et sagittas et spathas et 
enses (quae vocare consueverunt semispatbia) et 
uae vocantur zavae sive loricae, et contos et quo- 


' olovürmore voóxov *; axzua 90libet modo vel figura factas lanceas, et quae apud 


Isauros nominantur monocopia, et appellatos sigiu- 
nos seu missibilia, insuper et aspides sive scuta et 
galeas seu cassides: nec enim ista alio cuidam 





et a magistratibus qui ibi sunt et ab officiis illis subiectis et a defensoribus civitatum et patribus, nulli 
se in posterum concessuros esse quicquam eorum quae a nobis prohibita sunt agere, sed ea quae per prae- 
sentem legem sancita sunt servaturos, poenam veritos et quae pecuniis et. quae ipsi capiti immineat. San- 
cimus enim, ut magnae Alexandrinorum urbis praefectus, si ea quae a nobis constituta sunt. neglegat, 
viginti librarum auri poenam solvat et magistratu exuatur, eiusque officium similiter viginti. librarum 
auri poenam det et capitale supplicium. subeat, ceterarum autem provinciarum praesides mullae. decem 
librarum. auri subiciantur similiterque et ipsi eorumque officia in periculum magistratus amittendi in- 
currant, defensores autem et patres civitatum. trium. librarum auri multa puniantur et periculum ca- 
pitis subeant, si quid eiusmodi fieri edocti non punierint sive non indicaverint iis qui hoc agere possunt, 
sed latere passi sint. 

IV. Ut autem manifesta fiant quae arma a nobis vetita sunt ne a privatis aut aliis quibusvis, 
praeter eos f in sacris nosiris fabricis referuntur, conficiantur vel privatis vendantur, id quoque per 
praesentem legem significare placuit,  Prohibemus enim privatos fabricari et vendere arcus et sagittas. et 
spathas et gladios (quae parameria vocare solent), et zabas quae appellantur seu loricas, et contos atque 
lanceas quocumque modo aut forma fiant, et quae apud Isauros nominantur monocontia, et zibynnos qui 
vocantur seu missibilia, praeterea clpeos sive scutaria ei galeas seu cassides: mam ne haec quidem alii 


| xavdOsoi] xal xaráOsciww L | 3 ovUsvi avygar- 
ersovos M) ov avyyagraova: (Gvyyagovs: L*) L nihil 
valebunt c [ 5 cA4& om. L' | 10. Axztínvow. M || 14 xai 
om. L | 16 «ovs 9i] «o)$ ve, commate post vxoxsiaPas 
posito, Zachariae | 23 5j xai] et & | 26 enauava: L 
29 eeedeun (id. £ul.)] semispathia c | 31 yevouévac L 
icavooss M (cf.c) | 32 uovoxóvr.a M] vouoxévria L 
monocopia € et Jul. [, fiBvyvove M siginnoa (vel siginos) 
To. (cf. e) | 83 1uaiBilan. ML (cf. €) 





1 etiam] et v | cis] eius (eoius pr.) v || 2 defensiones 
T: | partes T'| qui nichil ualebit de ceterorum qui 
(quae /?) R32 R'vulg.] om. R'Y T vz| 4 agitur z | 
$*d quae om.vz | 5 peccunias 7'| 6 Alexandriae] auxi- 
liante v | 8 exsolvere] dare Tz | pena V | cingulos z || 
9 huius] in huiusmodi R | XX libras auri 7' auri (et 
suri V*) libras XX V 10 capitali V'!| 11 vero om. z || 
quidem dampnum T' | 12 aut z || et om. v | casu v | 13 ein- 
gulis R! | 14 ciuitatum patres vz | auri trium R | 

IL 


liberorum z| militari A! | 15 quidem tale T' qui tale z 
tale quod v || 16 puniuerint v: punierunt A puniuntur 
T* puniunt 77 | 17 uolentibus 7' | nuntientur 7" | per- 
miserit Z'v [ 22 uut z | fient 2 1 23 eas R'T' | 24 nostris 
om.z| aut] autem v aut a A | 26 privatos] praesentes 
T | 21 spatas R VT: (sic et Iu.) asparas v | 28 ensens 7" | 
vocare om. z || consuerunt Tv | semispadia At semisaphium 
T | 29 zaue VR? (sic et lul. codd. optimi) zauie 7" zaui R' 
zane vz zabae vulg. | contes v | 30 vel] ut V || figura factas] 
factas figuras z | et om. | 31 isauros z] hisauros 7' his au- 
ros V his aureos A is auiros v | nominatur /iz, om. v 
monocapia T' Bamb.I. II (sic etiam Iul. v...) monacapia 
* siginnos (ita ve! siginos Julianus)] sitinnos Bam^?. / sin- 
tinnos At sintimos in ras. V? sitinos T' sitimos v fitimos z 
sithinuos Hamb. II, sibinnos Beck | 32 seu missibilia V] 
seu missabilia Ztv seu misabilia 7'? seu nusabilia 7'! se 
uniuersabilia z| insuper et] et insuper et v insuper z 
&spidas vz vulg. || 33 gallcas V | ensides v [ nee om. A7" 
enim ista alio] ista enim null alii R* 





53 


Nov. LXXXV 4. 5 


TO» wrruAyouévow dv eis (pais ruo» gáfpibi. 
uóvas dà yiviaO wa nagà (Qua w xal idichtaus z- 
TtQáaxsGÓ'a Gvygooeüutv nayaígas uixpás, ale ovx 
4v Ti i$ mOÀsuov zgnaasto xotíav.  Tóv mapóvia 
TOivuw y&xixüv Tuv vóuov r| G7 Uzagoyy xarà 
rabrQ»v mzgo)7cn tjv Baca ile xai unv xai 
xarà vàg áÀAag móÀRs 75S zuettQae zoÀict(as, aMTE 
Táwras ya gxOvtas và magagrüvta vui» TaUTG Qu- 
AUTTELV. 


Tavra yàp érígp wl xaracxsvalsv dpisusv màs 


418 


DE ARMIS 


instruere sinimus praeter eos qui deputati sunt in 
Sacris nostris fabricensibus. Solos autem fieri a 
privatis et privatis vendi permittimus cultellos mi- 
nores, quibus nullus in proeliis utitur. Praesentem 

$igitur generalem legem tua celsitudo in hac pro- 
ponat regia civitate nec non et per alias civitates 
nostrae reipublicae, ut omnes agnoscentes quae pia- 
cuerunt nobis haec observent. 


10 


CAPUT v. 


Iaoeyyvrgatis à vois u£liovoiww dqeatávas Tjj 10v 
avrn sagagvaxT gagtoviegíon éx toV sloruévov vàw 
qeBpixov. Gupiviov, ac dE dushs(ne o9 uóvov xgn- 
ueTixág DzoCTZGOvTG4 TOas, dÀÀà xal vàe sie aua 


Denuntiamus autem futuris praeesse huiusmodi 
custodiae cartulariis ex memorato fabricensium scri- 
nio, quia ex neglegentia non solum pecupiarias sau- 
stinebunt poenas, sed etiam in corpore supplicia 


Tuumpíag Pqéfovos xal Tj6 arQaceíag dxzecovvrai |5 patientur et militia cadunt, insuper nec ipsum seri- 


ctp0$ Tq jnÓÀ avró TÓ acxQuíov Kc Gvyyogsia Da: 

z«9' rdv zt90$ TÓ tow0UTO ztagtivas gpóvriGua, aAA 

éréocws éztiToasijvai Tv tÀv gaflgixmv éniafAaiav. 
QEmníiloyos) Tà roivvv nagagtávra fiw wal 


nium ulterius permitti & nobis in huiusmodi adesse 
sollicitudine, sed aliis committi fabricensium curam. 


(Epilogus.) Quae igitar placuerunt nobis et 


Qià voids toU vóuov ÓnÀoóusva fj c5 vmegozy xal oi 20per hauc legem declarata sunt tua celsitudo et qui 


uttá Ge tZv dozjv Kiovrss Koyg xal népari maga- 
Bovva, aztvadtcogar, dyavaxrraw furríQav wai av- 
toi dedióres, si ur, mgàyua ovro lvcerrhfg aj mw0Àa- 
Tea gvAdEaiwsv. — Dat. vit. k. Iul. Chalcedone imp. dn. 
lustiniani pp. A. anno XIII. Apione v. c. cons. [a 


ulli conficere permittimus praeter eos. qui in sacris nostris fabricis recensentur. 


post te in cingulum íuerint operi terminoque con- 
tradere festinent, indignationem nostram et ipsi me- 
tuentes, nisi rem sic utilem reipublicae custodierint. 

Dat. vir. kal. Inl. Chalcedone imp. dn. lustiniani 
539] pp. A. anno XIII. Apione v. c. cons. 





Solos autem a privalis 


confici et privatis vendi palimur culiellos, quibus nemo faciie ad belli opera utatur. Praescntem igitur 


generalem legem nostram tua sublimitas in hac regia urbe nec non in ceteris reipublicae nostrae 
wbis placuerunt eaque custodiant. 


proponet, ut omnes cognoscant quae n 


ibus 


V. lienuntiabis vero iis qui eiusmodi custodiae praeerunt chartulariis ex fabricarum scrinio, de 
quo diximus, eos ea: neglegentia non $olum pecuniarias poenas subituros$, sed etiam corporalia supplicia 


passuros esse et militia privatum iri, praeterquam quod ne ipsi quidem 


scrinio amplius permittetur a nobis 


ad eiusmodi curam accedere, sed. aliis committetur. fabricarum curatio. 
Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt el hanc legem declarantur tua sublimitas et qui post 


te. magistratum gesturi sunt, ad opus et effectum 
nisi rem adeo utilem reipublicae custodicrint. 





5 eis ztoÀsuov zo5ce«rro yosiav] in proeliis utitur g | 
6 zudw om.€ | z er vmagoyy om. L à 1 mgoiOraus 
L| 11 mageyyviots] denuntiamus ; 1 13 gaggiov L 
21 Meer (ar L | 24 subscr, om. M Agen del 
er c: £ygágn mà & xalavüav "lov, Bacilsías lovate- 
wictvoU vó iy. vztartías mimvos iv). 0' (corr. 8') Ath. 
diepowaÜn umnvi iovrüp Tj$ Baciaías Érs (y vna- 
Téíg Ldniovos Theod. 

1 instuere A instituere T'| sinunis 7 siminus R | 
qui deputati] quidem ptati v 
feri] fleri et uendi libri || 3 et privatis om. Rv, uendi 
del. R3 | 4 quibus] quos 7' quas z quo v | 5 legem gene- 





ralem vz| hoc wz | praeponat V | 6 et om. R'z| 7 co- ' 


sunt om. Tv: j 2 aut z || | 


ucere studeant, indignationem nostram et ipsi veriti, 


gnoscentes KR; j|scentes — 8 obseruent in ras. scr. V ! 
| 8 hooz | 11 denunciauimus z; /eg. Denuntiabis? | futuris 
futuri sumus v | 12 custodiant R | merato v [ fabricen- 
tium 7 (id. 17) | 13 non solum] neo non vz | 14 etiam 
om. R | 15 milia v | cadunt Vvz] cadant 7 cadent 
vulg, | 16 ulterius] utentes ulterius vz | praeesse sol- 
licitudinem T'| 17 alias R| eommittenti z? [| cura 7*, 
om. v | 20 legem om.v | deelarata sunt] declaratas V |] 
€t om.v | 21 post te] postea T'| in om. R' T | cizu- 
| Ium 7" cingulo vulg. || fuerit Z' j| i] tempori R' | 
tradere V | 22 festinetur T'* festinet T'^vz | 23 sie] sicut 
V | utile V, om. R' | 24 subscr. dat. vir. kal. iulii cal- 
| cedone impr. donno iustiniano pp. à. anno XIII apione 
uice consule V, om. rell. 


UT DIFFERENTES IUDICES AUDIRE 


us 
9*TE YIIEPTIOEMENOYX TOYX 
APXONTAX AKOYEIN T9N TOY IIPOXION- 
TOZ AIKAIGN XYNEAAYNEXOAI IIAPA T9N 
EDIXKOIION TOYTO IIPATTEIN: KAI 9XTE 
HNIKA TIX EN YHONOIAI EXEI TON AP- 
XONTA XYNAKPOATHN THX AIKHX AA- 
BEIN TON THX IHIOAE9X EHIXKOIHON: KAI 
HEPI TOY TOYZ EHHPEAZOMENOYS YIIO 


AI9 


Nov. LXXXVI pr. 1 


LXXXVI. Auth. CXXVIII. Coll.IX tit. 10 


R: UT DIFFERENTES IUDICES AUDIRE 
INTERPELLANTIUM ALLEGATIONES COGAN- 
TUR AB EPISCOPIS HOC AGERE; ET UT 

d. ra IN SUSPICIONEM HABUERINT IUDI- 

EM, PARITER AUDIAT CAUSAM ET CIVI- 

TATIS EPISCOPUS; ET DE CAUTELA QUAM 
OPORTET OMNINO EPISCOPUM AGERE Ry, 


APXONTOX T2I EIHIXKOIIOSI IIPOXIENAI-: 10 


KAI HEPI ETEPAX IIAPADYAAKHEX YIIO 
EIIZKOI9N OOEIAOYXHX IIANTO9X KPA- 
TYNEZOAI [IIAPA APXONT&N T'ENEZOAT). 


'Evy óvóuar: vov Óeczórov 'Incov Xourov ToU Ouov 


Imp. Iustinianus Aug. 


rpv AUroxotro Knigap DÀáBws ovarisviavós Àa- 15 


uevixós  l'otOuxós — 'oayyixóg T'iguavixós Mrtixóg 
Qhavixós Oiavdudixós) Mgpixós svasfrs evivgrs Ev- 
Polos vixrrzs rgozaioUxos aeusiflaatos Ad yovaros. 


(Hpooíusov.) 'Et obmep geüc 0 Os vp 'Pa- 


(Praefatio) Ex quo nos deus Romanoruni 


uniav éxéarras Bacileiq, magav TiÓfusDa axoviry 20 praeposuit imperio, omne habemus studium universa 


Távta zpártuy Gk rà mQOs Oqéhnav TOW Ümnxómr 
Cis dumiorrvDsone. fui sapa Tov Do ztoler lag, 
xaxfira ztpáTTEw a7Q Tür; avTOVS Üveyspeías xai 
Bhirs xai avvrqiBs dmalÀaaan, iva. ur moogácti 


agere ad utilitatem subiectorum commissae nobis à 
deo reipublicae, et ilia facere quae omni difficultate 
et laesione atque contritione privent, ne occasione 
litium et aliorum quorundam discedere cogantur a 


Voxiy xai £r£genr 1i v amoünuriv dvayxaLovras Tis 25 propria patria et in peregrinis alfligi. 


Mag zargidos xai éxi Eévns vaAaimopsiac ai. 


CAPUT 1. 


dia rovrO TO(rvw xni Émi TOU mepórros Gvreido- 
utr TO TcQOov ÉQuxtor tíz e7tav xatapmépyeai v0 vzr- 
xoov, xai ürAov morae: 10i gagiw rav nóleow xai 


Propterea igitur et in praesenti perspeximus prae- 
sens edictum ad omnes dirigere subiectos et palam 
facere omnium civitatum et vicorum habitatoribus, 


Tí» xou obxrropgue, dq ere, éimep Éyor i$ dp-30 quatenus si quis habuerit contentionem adversus 


quofrrnsiw TtQóS Érrgov, sies mpl gorjectaxrs aírías 
is mepl ageupKíGaras mtQetyuáror xivrpTOY Fw Gxupn- 
TOV fj aVrOxivI TOV &(r& TteQi. dyxàrudtow, mpóregov 


Nov. LXX XVI (Authent. CXXVIII — 
e€1—9 B 6,22. — Epit. Theod, 86, Athan. 1,3 (inde 
p. 1283 Voel^, ubi citatur nov. QxB'. — Julian. 


alium sive de pecuniaria causa sive de sublatione 
rerum mobilium ct immobilium seseque moventium 
Sive de criminalibus, prius interpellet clarissimum 


Coll. IX tit. 10: gloss.) Graece extat in ML, A f. 191" (vivos y^), 
Coll. const. ecel. 3, 1,3), paratitla ad Coll. const. eccl. 1,4 
const. LXIX. 





LXXXVI. 
UT PRAESIDES SI SUPERSEDEANT AUDIRE IURA EIUS QUI 1PSOS ADIERIT AB EPI- 


SCUOPIS ID AGERE CUMPELLANTUR; UTQUE SI 


UIS PRAESIDEM SUSPECTUM HABET, 


LPISCOPUM CIVITATIS PETAT LITEM SIMUL AUDITURUM ET UT I1 QUI A PRAESIDE 


INIURIA AFFECTI SUNT EPISCOPUM ADEANT; ET DE ALIA CUSTODIA 
OMNINO FIRMARE DEBEANT [4 PRAESIDIBUS PRAESTAR 


$ UAM EPISCOPI 


In nomine domini Iesu Christi dei nostri Imperator Caesar Flavius Iustinianus Alamannicus Gothicus 
Prancicus Germanicus Anticus (A'anicus Vandalicus) Africus pius feliz inclutus victor ac triumphator 
semper dugustus. 


Praefatio 


omnia semper ad utilitatem. subiectorum reipublicae a s 
omni molestia et damno et vexatione eos liberent, ne propter lites et alia quaedam 


sua et ?"$ € aerumnas perferre cogantur. 


Er quo dcus nos Romanorum imperio praeposuit, omne studium alibemus ut 


0 nobis creditae agamus, y e faciamus quae 
iscedere ex pairia 


'opterea igitur etiam in praesentia placuit praesens edictum ad omnes subiectos mittere, et palam 
farere omnium urbium et vicorum incolis, ut, si quis litem cum aliquo habeat, sive de pecuniaria causa 
ve! de rebus mobilibus aut immobilibus aut se moventihus sibi ablatis sive de criminibus, prius clarissimum 





2 rubr. "Dave vov. dztiaxoztov avraxoooa Da: ti. áp- 
gor, dv. Aéyr, vii ádexeia Dus vn! airov A. ITegi. coU 
GvvaxpodgÓOra vmómtQ Orr dgyovri vOv dxíaxozov 
Thend. |. 3 ro? zposióvros] interpellantium e | 4 saga 
ML'B] vxó Ath, xei zepe L* | 5 vavta B | x«i 
Gers — 13 yevíaO. MLB] xai à. Es Ath., om. Bf || 
1 avvaxporr?zv] axpon om. in lac. B* | avvexooatz,v 175 
Dixns Anfietv] pariter andiat causam c | 11 ér£pes om. c ] 
quÀaxTé L | 12 xorriévsasas zat (nega vov M inin- 
dice) doyóvrawv] om. g; ultima verba recte in suspicionem 
woeawit Zuehariae | 14 9nser. integriorem servavit A; avco- 
xodtmo xriano qt. (xaianp gla. om. Lc) lovarivievós 
ayyovaero: MLz Labespleope "Tovar irievov Al yofarov 
Éfiexov Haloander) 'O «icós Becilese At^. | 15 gÀemios 
A] 16 HMerixós] dccixó$ A 1T t 4Llovaxós Olavdeda- 
xó$ supplevi (cf. inser. nov. XVIT. XLIIT; edict. VII. 
Corp. inser. Graec. 8636) | 19 óouévov L' | 21 si 
«m. £ | 23 Bvayeoníac náane avrové A. avcots om. c || 


24 anndÀárrns A ánalÀaae L| 25 vivbv] aiviov A | 
dyvayxitovras L| 26 idias] oixeías A123 Dvreidouey 
và st«pov inc. B 28 (Dixrov ele náv t0 Uztzxoov x«ta- 
méuyeai À || 30 ràv om. BC] 31 aiias eive] aizías 7 
B | 33 4yxAnuéávov MAB)] &yxÀrnatixóv Leg, quod pro- 
bat. Zuehariae || ztoótegor zt90siéva: MBs] date 79ó- 
Tegov. stgosiévra. (7oosi£vas mgórsgor A) LAB* 





2 adire R! [ 4 ut om. T | 5 suspicione vu/g. | habuerit 
V j| iudices T | 6 audiant VT | causam] ean V | 7 cau- 
tela] alia add. &* vulg. | 8 episcopos T | 14 inscr. om. T' | 
21 commisse a nobis R* commissis se nobis T | 22 om- 
nem (omne V) difficultatem et lesionem atque contritio- 
nem VT | 23 privent] peruenit T'| 24 licitum V [a] in 
a T* | 25 et in — 28 edictum ad et 28 et palam — 3? in- 
mobilium rerum et add. K? ín ras. 2 versuum || 29 habi- 
tantibus T | 30 contemptionem 7'j 32 immobilium] mo- 
bilium (cf. ad 25) R 

53* 


Nov. LXXXVI 1—3 


moosiévas Tip Aauzgorárg Tü)s Émapyías doyovri, dg" 
t avróv xarà TOUS üuerégove pil éievácas LA 
zposayyeAlóusva xai éxictq *Ó Üixcwy gvÀárruv. 
&í dà mos» Ti TQ doyorvrs Té qoQa$ up TUI 
TÀw Üiuxaicow, tóts wshevouev avrOv mocelOtiv cip 
xarà vóv r0mOv OGipTdtqp dzOXÓTQ, xal avxóv n£u- 
waa zxQós vóv Aauzgórarov ts énaggías ágyovca, 7 
xai &i' favroU zt«gaysvégOas mQÓe avróv, xai zaga- 
Gxevácas «vtÓv (va ztüc& TQÓmOiG dxovGy TOU zQos- 
ióvro; xal dzaAAáin avróv uerà oU ted xarà 
Tov; zuerfpove vouove, Qvtt uy dvayxagOTwe: avróv 
dnoünusiv rre (días margídos. si d8 xai 10V ocucvd- 
TOv Émicxózov émsíyovros rÓw doyovra usrà v0U Ói- 
xaiov dialigas tà vw ztostóvrom stodyucra 0 ágyov 


420 


10 patria. proficisci. 


UT DIFFERENTES IUDICES 


provinciae iudicem, ut et ipse secundum nostras leges 
examinet ea quae proponuntur et unicuique iustitiam 
servet. Bi vero dum aliquis adierit iudicem provin- 
ciae non meruerit iustitiam, tunc iubemus eum adire 
5suum sanctissimum episcopum, et ipsum mittere ad 
clarissimum provinciae iudicem aut per se venire 
&d eum, et praeparare eum ut omnibus modis audiat 
interpellantem et liberet eum cum iustitia secun- 
dum nostras leges, ut non cogatur peregre de sua 
Si vero etiam sanctissimo archi- 
episcopo compellente iudicem cum iustitia deter- 
minare interpellantium causas iudex differt discer- 
nere negotium et non servet litigantibus iustitiam, 
iubemus sanctissimum civitatis illius episcopum dare 


diavaBáALetai, rj xgívts udv t5v vzxoOscw, uj gv-i5ad nos litteras ei qui non meruit quod iustum est 


ÀAáfe, dà voie xpuvouévois 1Ó Dixawov, éxergétouev và 
ócuorárq Énigxózq Éxe(vrs ve zóleos ÜoUvas mo08 
1448 yoduuara v) gi) Tvyórts ToU Dixalov ÓnAovvra 
Ori dxsixÜeis zag' avrov 0 ágyov ávsBáAevo àxovGas 


insinuantes, quia coactus ab eo iudex distulit audire 
interpellantem et iudicare inter eum et qui ab eo 
conventus est; ut haec cognoscentes nos supplicia 
inferamus iudici provinciae, quod interpellatus ab 


OU ztposióvros, xal diaxgiyva: và usrago avroU vs xai 20 e0 qui iniustitiam passus est et coactus a sanctis- 


TOU zag' avro év aíriiges ysvoué£vov: iva vaUta 
yvóviss rusis viuaplas énaEouev vq 176 éxapzías &g- 
xovti. dq' oli xai stposeÀevaOsis stapk vov dÜixov- 
Aévovy xai éxsizO sig xtapà ToU OcwarrárOV ÉrtiOxÓTCOV 
0v Üiéxgiis và augasBrcovueva. 


simo archiepiscopo non iudicaverit quae in dubita- 
tionem venerunt. 


25 


CAPUT II. 


Ei 0i avufrj vua cv rurrigav varxóonv £v ozo- 
wíq Éyeiwv TÓv aoyovra. xssvousv tQ Ocwvrátq dz- 
Gxónq GvrvaxgodgOu. TQ Aaumporárq doyovri, era 
dpgotégove 7j xatà gudaxiy evufigacw OialUga: và 


&ugisfrrroUusva 7) xarà mapaonuelogiv. Éyyoaqov 730quae dubi sunt, aut 


iayvoGOTixOS Üiaxgivas và uerató vàw Oixaboudvov, 
xai rósor Óovra: vÓv cQ Ouxeíp xai TOig vuoi 

- : : i uie 
cevuaivovra, Gets ur xatavayxibea as TOUS nusr£É- 


Si vero contigerit quendam nostrorum subiecto- 
rum in dubitatione habere iudicem, iubemus sanctis- 
simum archiepiscopum audire cum clarissimo iudice, 
ut ambo aut per amicabilem conventum dissolvant 
per adnotationem scriptis 
factam aut cognitionaliter iudicetur inter litigantes 
et forma detur iustitiae legibusque conveniens, ut 
non cogantur nostri subiecti propter huiusmodi cau- 


vzzxóovs Óià v6 roix)ras aíríae amocrijvas S88 recedere a propria patria. 


gové 
T5j$ (días naroidos. 


35 


CAPUT II. 


Ei dé vi& oióusvos Éynv. xav& qvos &yayrv oiav- 
Bynors uzts *Q Àauzporátq 4/6 émapyíae dgyovti 





Si quis vero aestimans babere se adversus ali- 
quem quamlibet actionem neque clarissimum  pro- 





provinciae praesidem adeat, ut ille secundum leges nostras quae denuntiantur examinet, et suum cuique 


fus servet. 


Si quis vero cum praesidem provinciae adierit, ius non consecutus sit, tunc praecipimus ut ad 


sanctissimum iliius loci episcopum accedat, atque is ad clarissimum provinciae praesidem mittat, vel etiam 
ipse eum conveniat, atque efficiat ut omnibus modis actorem audiat eumque cum iure secundum leges 
nostras dimittat, ne ille ex patria sua. peregre abire cogatur. Si vero etiam sanctissimo episcopo prae- 
sidem compellente, ut iuste negotia interpellantium dirimat, praeses differat, vel causam quidem diiudicet, 
litigantibus vero ius non servet, permitimus sanctissimo illtus. civitatis pe litteras ad nos dare & 
qui ius suum non consecutus cst, quae declarent. compulsum a se praesidem supersedisse actorem. audire 
atque litem inter eum et qui ab eo postulatus sit dirimere; wt his cognitis nos poenas inferamus pro- 


vinciae praesidi ^ 
litem non diremerit. 


quod et interpellatus ab eo qui iniuria affectus est. et compulsus a sanctissimo episcopo 


IL Si quis vero ez nostris subiectis forte praesidem suspectum habeat, iubemus sanctissimum 
episcopum una cum clarissimo praeside causam audire, ut ambo vel amicabili cepe hore litem com- 
L 


ponant vel per adnotationem in scriptis factam aut cognitionaliter inter litigantes 


iudicent, et senten- 


tiam dent iuri legibusque consentaneam , ne nostri subiecti propter eiusmodi causas ex patria sua discedere 


cogantur. 


Quodsi quis quamcumque actionem sese adversus aliquem habere ratus neque clarissimum pro- 





1 &gyovt, Tz6 émagyías Bí | 2 avróv) et ipse c | 
disrüzsv A | 3 éxácvov A | 6 népwes] 7j sréuyas A 
8 À4' avrov D* | 9 avróv om. A | 13 uez& vov Oe 
xaiov QiaADoai] Qixágas. ust toU Dixaiov A [| 13 Dsava- 
Baiqras A4 || QeavaBáAleras, 5) oive) differt disoer- 
nere g | xgívei] xgivswv LL! xoivy B*, xgavsi Scrimger || 
qvÀain B | 17 émaxónq dxtivrs vis nólsac M) di 
cxómn Tij& xóÀaue Óxrivne A Te mÓÀeog dxsivns (éxci- 

om. B*) 4iaxónq LB || 19 &veBaAevo MA] àve- 
BaAÀevo LB || 21 yiwouévov B* || 22 v«uepíav AB || 
23 dp' ole xrA. Reliquam partem cap. 1, item cap. 2—5 
om. Bf | xai mpozsAseva sie LAB] xai om. Me | 24 ér- 
€xózov] areüiepiscopo e || 25 &ug«gaAAópeva A || 21 vóv 
Ocioycaov éniaxoxov A sanctissimum archiepiscopum || 
29 áugorégov A | evugiBacww ML) ecpBacw AB | 
31 và om. A || 32 dovvas om. L | róv om. A | 33 xara- 
Suxaten gas L avayxázeoDas A | 34 amodnusiv A || 


| 95 idías om. A || 36 oiavósgxors &yoyrv A|31 urcs A) 
wn)à LB pi M ui: 





1 et ut RT'| 2 praeponuntur 7 | 3 aderit 7* [. 4 me- 
ruit V | eum om. AR! | 5 suum om. V[ 7 eum] cum V |j 
9 de sua propria flsei & | 10 sanctus archiepiscopus 
compellentem (oompellet V?) V | 12 ditfert om. T'*, de- 
fert A' differat vulg. | 14 sanctissimum ciuitatis illius 
Vvulg.] ciuitatis illius sanctissimum 7' sanctissimum 
ilius ciuitatis R | 16 insinuantem T'| 18 haec] nichii 
V', del. V? | 21 archiepisco V | iudicauit T[ dubita- 
tione V | 20 quaedam 7" | 27 dubitationem A 7'| iubemus] 
habemus 7" | 28 ex Rvulg. | audire] causam s. v. 
add. T* | 29 aut om. V | amicabile V | 30 annotatione 
Rj| 32 legibus quae R'| 33 cogatur AR [| nostris R' | 
936 existimans E vulg. 


AUDIRE INTERPELLANTIUM 


mposÀlÓo: urre TQ OGiwtaTQ t6 mOÀso émicxóm 
dviígn, wai ovvos KAOp évravOa xaQis ypauudram 
v0? Ocio vTGTOV ÉmicxózOv, (GTC) ÜTi TOwTUTGG xai qU- 
TOS ÜzocTZGETG, Tiucpías ofas KutlÀev Uvmou£vtr o 
dogaw, &( ys zoottAsva dis ztag! avrov ovx éanovda- 
cir avrQ qvÀátai 10 Oíxaiwv,  Tabta à nárra Óu- 
exíca. Gvveídousv Oi oéAsiny Tw oixoUrrow ras 
móÀng xui ràé xopua$, iva uy &mohymavouevo: tiv 
dBiorv. ztetoídow xai avrol £xi Ervré xaxonadaot xai 


421 


Nov. LXXXVI 3—5 


vinciae iudicem interpellet neque sanctissimum civi- 
tatis episcopum adeat, et ita veniat hic absque 
litteris deo amabilis episcopi civitatis, sciat quoniam 
et ipse tales sustinebit poenas quales futurus esset 
$sustinere iudex, si interpellatus ab eo non studuis- 
set ei servare iustitiam. Haec autem omnia sancire 
perspeximus propter utilitatem eorum qui inhabi- 
tant per civitates et vicos, ne privati propriis pro- 
vinclis et ipsi in peregrinis affligantur et res eorum 


Té ztpdyuara abrOw BAántnrcu. Oià rovro yàg xeil0laedantur. Propterea enim et iudices gratis facimus 


TOU$ doyovras ztQgoixa TOiUuév xai Opxov avrovr 
Vmogysiw mtapaxsÀevourDa, (va Íxdctq. rtQosié vri av- 
rois rà Üíxaia gwÀábog: xarà rove rurtégovs vouove. 


et iusiurandum eos subire iubemus, ut unicuique 
interpellanti iustitiam servent secundum nostras leges. 


CAPUT IV. 


Ei u£vrOw Gvali viva Tdw rutrfQmw  vztxóuwy 
acp' avrov voU Jaumoorárov Tu A e 
aÜumOTvar, xshe(ousv avróv mossÁOriv T(Q Ocio- 
TárQ T9n$ mÓÀros Éxeivns dmicxÓmq, xai avróv Óia- 
xpivas Tà urrabo vov Àaungotárov üpyovrOS xai TOU 
oiouévov àdiweigDas zxtap' avrov. xxi &i uiv ovuf 
TÓw doyovra vouíuos xai dixaics xinh 
rob OG«uoraTOv ÉmiGxÓnOv, TÓ Íxavóv avrov mOii» 
zavrl vgózQ TQ iwrvyóvri xar! avrov. si 0à sa, 
«mnssra. Ó Goyoy rOUTO m0, cb FÀÓn sie 
Zuás 5 abt Üíxm, sb uiv tUpouusv Ora Dixadoss wai 


5i tamen contigerit quendam nostrorum subiecto- 


ajpas &pyovros i5 rum ab ipso clarissimo provinciae iudice laedi, iube- 


mus eum adire sanctissimum illius civitatis episco- 
pum, et ipsum iudicare inter clarissimum proviuciae 
judicem et eum be putatur laedi &b eo. Et si 
quidem contigerit iudicem legitime aut iuste adiudi- 


qvas naga 20 cari & sanctissimo episcopo, satisfacere eum omnibus 


modis ei qui interpellavit adversus eum. Bi vero re- 
futaverit iudex hoc agere, et pervenerit ad nos ipsa 
lis, si quidem invenerimus quia iuste et secundum 
leges addictus & sanctissimo episcopo ea quae con- 


xarà TOUS vóuov$ xaraxgiDsie ztap& ToU Ociwr«rov 25 demnatus est non fecit, novissimis suppliciis subdi 


£xiwxónov Tà xQiÜfvra ovx dmoínas, vais dayarais 
vmoglnOZvas: TiucQíai cvoUrov xslevoutv, ig' ole 
Og:ihonv. £xOexsiv x0í$ adixovu£vove avos adixov ev- 
Qiaxsvaa. 


praecipimus, quoniam qui debet vindicare oppressum 
ipse opprimere reperitur. 


CAPUT V. 
Kai «jv n&Douévry dà avr ráluv xslevousv uevc 30.— Sed etiam subiectum ei officium iubemus cum omni 


nacre onovüje x«l ove vrrpetoUvras tois Aauzrpord- 
TOi dQyovOi TOUS 7tQosiórtas ázaÀLcartéiv, uróév xo- 
piCouévovs KLo Tüíw éyxtuévom tais zurrípais Oia- 
tinciae 


ab eo conventus non studuisset ius ei servare. 


Studio et ministrantes clarissimis iudicibus interpel- 
lantes absolvere, nihil accipientes praeter illa quae 


praesidem adeat. ncque. sanctissimum civitatis episcopum conveniat, itaque sine litteris sanctissimi 
episcopi huc venia, is sciat tales se et ipsum poenas subiturum, quales praeses 
Haec autem omnia propter utilitatem eorum qui. urbes 


assurus essel , siquidem 


e! vicos incolunt sancire nobis placuit, ne patria sua relicta et ipsi peregre ifia pid et res eorum 
u 


damno afficiantur. Propterea enim praesides et gratis. constituimus. et iusiuran 


ul suum cuique ipsos 


sit. 
eum qui se ab illo iniuria affectum putat düudicet. 


simo episcopo condemnetur, ille omnibus modis satisfaciat ei qui litem adversus eum egit. 


L eunti ius secundum leges nostras servent. 
IV. 5i quis vero ex subiectis nostris farte ab ipso clarissimo provinciae 
praecipimus ut adeat. sanctissimum illius. civitatis episcopum, isque inter clarissimum praesidem et 


m praestare iubemus, 
raeside iniuria affectus 


Et si contingat ut praeses legitime et iuste a. sanctis- 
Si vero praeses 


id facere recusaverit aique eadem lis ad nos deferatur, si quidem reperiamus eum iuste et secundum leges 
a sanctissimo episcopo condemnatum iudicata non fecisse, ultimis suppliciis eum subici iubebünus, quod 
qwi vindicare iniuriam passos debeat ipse iniuriam facere conwincatur. 

V. Officium quoque quod illi obsequitur et qui ministrant clarissimis praesidibus iubemus. cum 
omni studio eos quí adierint absolvere, nihil. accepturos praeter ea quae constitutionibus nostris con- 


1 ajri A] »n02 MLB | 2 érvtígos A || ovroc A || 
F195 MB) fA9vi A. agíAdo:L | 3 £«oxózov] cpi- 
scopi civitatis e | UsztocTEOeras rsuexpíag xai avrós À || 
A zusAÀev A [6 gvldEe: BC | 50i apéltiav] ngós oxpé- 
Ànav A8 drzolgnavouévov avrov trs oixsías xa- 
vgídos A || 10 Bidztrovras A BAdirourrea L| 11 s00ixe 
robe &pyorrag A || 12 fva] ozos A|| avrois om. Ac ' 
13 gviatovei L, gvàivroa: A | 14 ovufais A | 15 zag' 
«viov rov] maga vov A | zs xac om. A | 16 1g 
Tüs tÓÀrOS Éxeivre Óciotérq A ' 18 rà uerab A] 
usvakv MLB | &gyorroe MILI «5$ xoloac áoyovros As |l 
20 xai A (cf. 24)) ; MLBz || 22 xav'] nap^ L^ | zao- 
arranca: Theod. || 23 vovro motas xai ztoós ranas v 
«VT, [X FA9g A || 24 epos A || 25 ayiov A | 
27 vroflirOT,vai riumpíais vovrov] avróv riumplaie 
$zoBind Tei A; voVrOY om. € || xeAevaousv B | 28 rovc 
adixovpdvovs) oppressum g | evrovs L* || 29 addit Zulian. 
(c. 250) sin autem innocentem eum inveniamus, necesse 
es ut nullum responsum a nostra clementia calumnio- 








sus actor aecipiat | 30 avrQ om. A || 33 /£o9ev A , 
diacátseoiv] Cod. 3,2, 5 








1 interpellet] neque sanctissimum prouintie iudicem 
interpellet add. ! [| 2 huo R*T* vulg. | absque] et abs- 
que 7' | 3 ciuitatis episcopi 7, civitatis deleri malit Heim- 
bach | quoniam] epm V', del. et quod ante tales add. V? 
4 tales om. T' | sustinebis T" | poenas om. R! [| 5 si om. R'*, 
post eo coll. V | 6 eis ' | omnia sanccire omnia T'; 
omnia om. R | 5 inhabitabant T'babitant . | 8 per 
om. T' | propriis om. R' | 10 gratis iudices | 11 iube- 
mus om. A! | 14 tih | 19 iudicem] iudieare (are eras.) 
T | adiudicari a] adiudieans V! iudicari vulg. | 22 haec 
T | et om. V f ipsa om. A [| 23 secundum lege secundum 
leges V |, 24 addictus V] aditus (aditum. 7?) RT vulg. ! 
ea om. V (25 est om. T" | feciaset V | 26 debet 7'vulg.] 
debebat V debeat R| 27 ipsum A'|31 et ministrantes] 
ei ministrantes AR? eministrantes 7'! administrantes 7* 

|. ministrantes V 


Nov. LXXXVI 5—9 499 UT DIFFERENTES IUDICES AUDIRE 


rüÉrmiv. r0 à uj rovro gvláfovgi, weis doyürcus — nostris constituta sunt legibus. Si vero hoc non cu- 
avrove vxoBAgO nva Tiamplais xelsóousv [gro« vr; rov — Stodiant, iubemus subdi suppliciis. 
rerQamÀacíovos: amotícs. xal ztoivT]. 


CAPUT VI. 


Ei n£yros eligoiuéyv cwa và ócuoriray Éniaxóztav Si tamen invenerimus quendam sanctissimorum epi- 
To06 yaguv Tivós ctetoidóvta và Dxciov, xavorixóv. 5 scoporum pro gratia cuiuspiam prodere iustitiam, re- 
eer aoggovnuóv éxayOTves xrÀevogsv, (va Gmov- — gularem ei castigationem inferri iubemus, ut studeant 
jácmg: urtà vov gófov rov Oro rà Üíxmia xpívsww: — cum timore dei iuste iudicare: ne non impetrantes 
fva u$ dià TO ur cvyyávtw «aw Üuxciímw ávayxá- iustitiam cogantur homines relinquere proprias civi- 
Dowvai dvDponos wevaAiuztavtsw vàg idiag nólts xai tates atque provincias et loca hicque concurrere. 
gedpae xni rózOve xai mtQostolyew. evravOa. 10 


CAPUT VII. 


"Ev 8 cris móAenav, £v nli ov». évnuovoiw. &pxov- In civitatibus autem, in quibus non sunt iudices, 
TEé6, xRÀevouev rovg Éyovras Tton;nata zto0suva. Tij — iubemus eos qui habent causas adire defensorem, et 
dxixqu, xal avróv duxpivtiv và ueraEo evrówv. £i 0à — ipsum discernere inter eos. Si vero litem habentes 
oi rw Dixnv. Üyovese pr Bovind'oa: vov ExOixov, a1À& — voluerint defensorem una cum sanctissimo episcopo 
TOv OGioreTOV Émígxoztov Dixágas, xal rovro xeievo- 15 iudicare, et hoc agi praecipimus. 
psv yivaadras, 


CAPUT VIII. 
Orte dà novazóv ovtt xÀnguróv ovt& /zxíaxonOV. x&- Neque autem monachum neque clericum neque epi- 
Atbousv Foyeatai éyrav d'a àvev yotuuárav voi ógw- — scopum iubemus venire hic absque litteris sanctissimi 
TárOV avrür* mzatQuioyov, y eidérw cav ox ávabíove sui patriarchae. Si vero boc fecerint, sciant quia 


davrobé TOV Gy5nuaros mOijgoveiv. 20 semet ipsos schemate faciunt indignos. 
CAPUT IX. 
Ei dé vis unyiarQievós 5 émaoyixóe vj oinsürrore Si quis autem magistrianus aut praefectianus aut 


Tíyns dw Acür mÀtlovm cmóprtovia Tdw ciguévov — cuiuscumque fortunae existens acceperit amplius spor- 
Trig Diei npsw Duertrak, xrÀsvoprr mci roózo:s — tula quam definitum est sacris nostris constitutioni- 
T ágyovta c6 £ntapyins xivOUve: idi xarà vóv zu£- — bus, iubemus omnibus modis iudicem provinciae pe- 
T£Qov vóyor TOUTO ÉxÜwxsiv xai aagporiapór £xayriy 25 riculo proprio secundum nostram legem hoc vindicare 
TOi Td TOirvTa TOÀuOGiv. £i Di ur dxDexors ravra — et vindictam inferre haec praesumentibus. Si vero 
o ápyow, &Üeiav. Didousv TQ ócuvrarq TZc zóLeos — non vindicaverit ipse iudex, licentiam damus sanctis- 


c. VIII summarium habet Nomoc. XIV tit. 8,2; exscripsit Nomoc!" ib. ex B. 





tinentur.. Quodsi hoc non observent, uítimis suppliciis eos subici iubemus [quadrupli scilicet. solutioni 
et poenae). 

? VI. Si quem vero ex sanctissimis episcopis invenerimus in gratiam alicuius fus contemnere, cano- 
nicam ei castigationem inferri fubemus, ut studeant. cum timore dei iusie iudicare: ne homines propterea 
quod ius suum mon consequantur urbes et provincias et (oca sua relinquere atque huc accurrere 
cogantur. 

VIL. n civitatibus vero, ubi praesides praesto non sunt, praecipimus ut ii qui lites habent defen- 
sorem aleant, et ille inter eos diiudicet. Quodsi litigantes non defensorem, sed sanclissimum episcopum 
iudicare velint, hoc quoque fieri iubemus. 

VIII. Ceterum. neque monachum neque clericum. neque episcopum huc venire iubemus. sine. litteris 
sanctissimi patriarchae eorum; aut sciant $uo se statu indignos sese reddituros esse. 

IX. Si quis vero magistrianus (in rebus agens) vel praefectianus vel cuiuscumque condicionis alius 
maiores sportulas acceperit quam quae sacris nostris constitutionibus definitae sunt, iubemus omnibus modis 
praesidem provinciae $uo periculo secundum iegem nostram id vindicare iisque qui talia audeant casti- 
gationem ínferre. Si vero praeses haec non vindicaveril, licentiam damus sanctissimo illius civitatis epi- 











1 e 82 — 3 ziv om. L || rovro. pr, zagagvàá- | yóvrov. dti yere)mwéraGav zap& TaUra mOr0Uvres 
Eoo: B || reis Zagátais avrobs om. e, avrovs om. A || | &val(ovs éavrois ov ztegixeirr ei ayruaros A19 7] 8i 
2 iro — 3 sow; M, om. ABg (Iul). Glossema petitum | vero hoe fecerint c | (déreav LB* | 21 c. 4X. om. B' | 
aut ez Cod. 3, 2,5 (ubi tale quid perseriptum fuisse testantur | uaysrrQiavos M. || 7; oiacdrrove Ae (cf. Iul.]] 9 om. 
Inst. 4,6,25; cf. Cod, 3, 2,2 pr.) aut er nov. CXXIV c.3] | MLB | 22 àv L! | n4eiova avvrSeinc L vtisiovoc avv- 
4 xai sl uiv A || ehoopev AB* | 5 cà A[ 6 aoqpo- | nPeíac B amplius (i. e. zrkttov) sportula c | 23 de«ce£eac] 
»iGuóv]. érir(piov 2008 GovppoviGnóv. A || exovidLoo: | Cod.3,2,5 (et 61) || 24 vóv d oyovra A [| 25 vere Qeexbi- 
A15 rob yétev MABD*] gofov LBf | vov zov MB*] | xeiv A | 26 và roiavra] ravra Ag | MILLE Aq 
Seov LAB! || vó Bixawr. £f. iuste c || 8 (va) oxos A|| | yàp A| ravra 0 M] 0 L avvà ó B 0 atróc A ipsec | 
pi rvyyávew] anorvyyavuv A | 9 &rOoozo] oi av. | 2'i vcre mróhes dxtivre] dxaatre meos Ac 
Paros À | 11 ágyortes] oí &pyovres LB: 14 ur (ov Bf) ————— m oe -——————— 
BovinSa. vóv ixüixov, alÀa 1óv Óciavterov éníaxo- | 1 eonstitu V! | haee 7'|| custodiatur /t (novissimis cos 
zov (sin autem episcopum iudieare sibi maluerint J4/)] | add. Beck) [| 4 tin. R | quedam 7'' | 5 gratiam V? [ regu- 
voluerint defensorem nna cum sanctissimo episcopo (i. e. — lare 7" || 6 ei om. V || inferre 7 [ 7 iudicare iuste V | non 
Bovin9Go. vOv wXxov uc TQ Ociurdtp (ma | vulg] nos libri | impetrantes V ru/g.] imperantes AT | 
axómq) e; sim. Theod. xgivéros 0. Éxdixog &na xq ézi- | 9 atque provincias om. V | *hieque] in que R! inique R* 
Gxómq. Athan. e dà. vzomro( eigw, avrdixatérocay | iniqua 7, in quelibet alia V? in spat. vac. versus dimidii | 
avroie oi éxriaxozoi | 15 dixdaeu] à. xav aírovs Qi- | coneurre V! || 12 habet R | 13 deseernere T! [ 15 iudi- 
x&aas A D xeAevouev. yevéaOai: LB. yevéades weAevouev | cari R' | 18 huc vulg. | sui sanctissimi T'| 19 haec 7 | 
A] 11 08 om. Nomoc.t? | xsÀevouey. — 20 z0(5o0vaw] | 20 chemate V [ 22 forme 7 || aceiperit V! | sportularum 
z gyeponeibeue SeasiLousy scagayivead a: GÀcos év- ^ vulg. | 25 uindicare A v«/7.] iudicare V7 | 27 vindica- 


rav ypauudto ympis xavorixov vy avrove xar- | verit vulg.] iudieauerit t VT 


DE MORTIS CAUSA DONATIONE 493 Nov. LXXXVII pr. 


dxiivgs ínigwómQ arnvügca: ruiv T& zQi rOUvtc»»v xai — Simo uniuscuiusque civitatis episcopo nuntiare nobis 
oiu» Ég&& GrpatBiav y diia O ravra TOÀujGas, iva — quae de his aguntur, et qualem habeat militiam aut 
xaj vd ágzovta xov xivÓvrov énáZausv tg cvyywgy- dignitatem qui haec praesumpserit, ut et iudici peri- 
Gays xai ztaquDovrs Tz,v rjueréoav xéAsvguy, xai «vróv — culum inferamus permittenti et despicienti nostram 
di xilevGwusv ciucpr?nva: TOv và rOiaUta TOÀuZ- 5 iussionem; et ipsum quoque iubemus puniri talia prae- 
savrva, — (Dat. xv. k. Mai. imp. dn. Iustiniani A.  sumentem. 

anno XIIL. Apione v. c. cons.) [a.539] Dat. Appione v. c. con. 


nz LXXXVII. 


IITEPI MOPTI? KAYZA A9PEAZ (DEMORTIS CAUSA DONATIONE 
EK BOYAEYT9N lINOMENH. 1o À CURIALIBUS FACTA.) 


A ivoxoévoo "lovaruviavós AMiyovotos "Ioavvr vq év- Imp. lustinianus Aug. lohanni pp. secundo. 
Joboráze dnágyq vàw avatolaxow ztgavtopiav 1 B, 
ánó $nzarov ópdwapiww xai zaguxiq. 


(Hgooiniov.) Tài tdv Bovisvtav xaxovgylas ur- (Praefatio.) Curialium malignitates nullam va- 
Jiv divaa Sa. gíptv Blágos vip Oruoaíée, &AÀ' àvre- 15 lere adferre laesionem fisco, sed resistere legem tali- 
zgártkuv 10v vOuor Tai; TO«avrOae BovAais x«t& závra — bus voluntatibus omni volumus modo. (Cognovimus 
Bovióusca roózov. fyvausv ydg, cx &xiürnep dzsé- — enim quia, quoniam interdiximus curialibus donatio- 
zousv TOis Bovievradis vov Gv Üuosov *gózov o9 num modum) non concedentes eis rem immobilem do- 
GvygmQoUvtss abtOW xrljOiv «ximo» QmgtioOu, otÓà — nare neque in testamento derelinquere plus quam trium 
4v Dua rixr navalauztávie, zégestéguy vv 19u)v ovy- 20 unciarum, sed novem uncias omnino curiae servare, 
up», dAla vÓ Óvvaovyxsov ztávtos 17) foul] gvÀér- illi circumvenientes legem adinvenerunt huiusmodi 
Tuv, bulyo: Gogazóuevor tÓv vóuov éievgov ro.xvras — aliquas malignitates contra legem. Scientes autem, 
Tivas xaxovgylas xct& TOU vóuov. £idóres ydg, os Pope nos invenientes veteres legislatores dubitantes 
iuis svpóvtts TOUS ztaÀ«uOUS vouoD?ras àugasHrtov»- — de mortis causa donatione, quando donatio aut legu- 
1«$ mépi tis uógris xavGa Qupsüs, nóvapov Omer 5 25tura est, et alios quidem adnumerantes eain donationi 
Àyyáxov égcí, xai tots uiv did uovrtas aveijv sis Qw- — alios vero legato, a pluribus et bouis lezislatoribus 
qeav Tiv&s ÜÀ sis mQscsiOv, t«& zxag& TOv nÀuóvov —elegentes legatum eam esse pure detinivirius et neque 
1: xai dpíGtw)w vouodetüw ExAezavres Apyávov avxr» — gestis rnonumentorum indigere, sed licentiam habere 
ilvas tay tEÀ4)$ dntagrrausc'a, xai ur, rod seus inourn- fieri eam et inseri ei et aliquas condiciones quas 
nárc» Ürada, ft áÜsav F;kv nouicÓa. avtrv 30 
xcl dvriD£ves abrf xai vivas 0govs ovs àv ó Oupr- 


Nov. LXXXVII Graece extat in. ML, prooemii maior pars (v. 24 "Hye sógórtes — 424, 13 dvaxaAsGOa:) in 
B41,8,49. Latine legitur in uno Authentici codice V: quem textum primus edidit. A. Kriegel Symbolae crit. ad no- 
vellas. Iustiniani (Lips. 1832) p. 135g. — Epit. Theod. 81 (inde BX), Athan.8,4. Iulian. const. LX.X X. 





scopo indicandi nobis de his et qualem militiam vel dignitatem habeat qui talia ausus est, ut et praesidi 
periculum. inferamus qui haec permisit ac nostram iussionem contempsit, et ipsum qui talia ausus. est 
supplicio affici iubeamus. 


LXXXV II. 
DE MORTIS CAUSA DONATIONE A CURIALIBUS FACTA. 


Imp. lustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 

Praefatio. Curialium fraudes ne quid dumni publico afferre possint, sed ut lex eiusmodi con- 
siliis resistat, omnibus modis volumus. Cognovimus enim, quoniam curialibus donationum rationem inter- 
diximus, cum iis non permitteremus possessionem immobilem donare neque testamento ultra ires uncias re- 
linquere, sed novem uncias omnino curiae servare praeciperemus, illos legem eludentes huiusmodi fraudes 
aliquas adversus legem excogitasse. Nam cum scirent nos cognita veterum legislatorum dubitatione de mortis 
causa donatione, utrum donatio an legatum esset, aliis cam in donationis aliis in legati loco numeranti- 
bus, et plurium. et optimorum legislatorum sententiis selectis declarasse eam omnino legatum esse. ueque 
actorum confectione indigere, sed licere eam faccre el condiciones quoque aliquas inserere. quascui- 


1 và om. A || 2 soíav A | 3 zóv om. A || éxayeyarm — Cod. 10, 34,4.5. 35, 3.4; cf. nov. XX X VIII pr. | 20 xata- 
asv es Gvyyogrcavt. A | 4 vzv zueréga» xikevow] — Auuztáveow L| ovyyidy L | 21 évaosyiov L | 23 xaxà 
xiArvgiv. TjuetéQay A | 9 xeieicouev L xsisvousv Bg | ^ Ms] ztegi. L | yag] autem € | 25 uógrse xáovoa M. 
Tur rjvas xsAsUaayusv 1Óv tavta ézuyesprjoayva A|| | Qavazov aívíq (et sic constanter in seqq.) LB | móregov] 
6 subscr. om. M lul; quam supra erhibuimus, primus | quando (i.e. sors) g | ztóvepov — 260 wget» om. M | 
F. Pithoeus in ed. luliani suppeditavit nescio unde de- | 26 Anyázov B] Aeydáxov L| 27 xàs BP || 25 Ànyávov B] 
promptam; confirmat Athanasius: éygáqgr zt9ó ss xaAavO. | Asyáxoy. ML | 29 zavzeAe M(Bfl)s] n&vv LD? | àz- 
Matwew Bagiksías "lovarivuavoU  FrOvé ay! Vgaisiag | agnviüneD'a] Cod. 8, 56, 4 | uz] neque (i.e. uzdii z [ 31 dv- 
níavos (SepowrOr te 1y' tZ$ Bagilt(ag vrtaviia | viDévos LB] évesOT vas Mig) 

"Aniovog Theod. dat. Appione ve. cons. g). | 9 rubr. JIeoi - 

Dapsw sis BovAsvràs yivouévam Theod. De diversis 2 et] Si V | habeat AT] habet V vulg. | 3 praesumpsit 
donationibus a curialibus faciendis Jul | uógr«s xavc« | V| 4 dispitienti VZ' [ 5 et om. V | iubeamus vulg. | 
M Ai.) Savázov aitías (sic) L | 10 éx Bovisvróv ML] | 1 subser. dat. consul. appii vie consul. Neoburgensis; om. 
sis BovÀevràs Ath. (cf. Theod.) || 12. &xaggqy Serimger] | reli. | 9 rubr. om. V | 11 impr. iust. V | 16 Cognovimus — 

: 18 modum in V omissa addidit Beck | 20 curte V | 21 hu- 





vzáoyo ML | 13 *óodivagéto ML : nasxtow L | | 
14 BovArvrà»v Ls (cit. Ath. Theod.)] tsAeveow M (1445v- | iusmodi Ariegel] huius V | 23 ueteris V | 25 quidam V | 
TOwviwwr BovÀsvtaw coni. Zachariae non rect) || 185g. | donationem V 


Nov. LXXXVII pr. 1 


Sáuavos BovinÓT, xai s toV10 ztoáSaisv, dOnav. Égeww 
azorártiGÓGs xal avri 14 QoracOns TÓv ustáutÀov 
Tó» di vai; rO&«aUtaus Qmpsaig avaxaAsigO as xal ove 
dw BovirOsisv 0povs évtáttüv vale uógri& xaUaa Oo- 
gsais, xaOáneo "lovisavós 0 dogorravos évouoO'érrat, 
Tovro Oztep muris d» T A9 giBÀup vOv rnusrégow 
Diéatow éygüwausv (ümavca yáe cvvsligousr dv 
Boaxei vd 1& vois mtaÀaioie td v: ruiv Dimyopevusva* 
TOUTO TOÍvvyp siüóres qujdnGaw xorva« xarà 10U10» 


TÓv tgónow mouicDal T«vas uógtis xavga. Qugsas xal 10 


dvisDévas GÓugovoy xarà tÓv vórvov TOU avaigüv 
£avroig 10 Üóvaggus vÓv dzi tj ÓogsQ netáutAov 
dvaxalüdOa:, áAÀov dà Ogov avtois doxoUwin mpos- 
TiO ee, Tavra. Taié Üograi;, iva avróOtv avrois 


dj9av 4p nouigJa. dogsas vis draxirceos iAevi- 15 


Qa6 xai ovra) và$ é«vrüv dAavroiv stepeovaías. 


424 


DE MORTIS CAUSA DONATIONE 


donator voluerit, et si hoc actum fuerit, licentiam 
habere renuntiare et hoc ipsum posse per paenitentiam 
huiusmodi donationem revocare et quas voluerit con- 
diciones inserere mortis causa donationibus, secun- 


5 dum quod lulianus sapientissimus sancívit, hoc quod 


nos in tricesimo octavo libro nostrorum digestorum 
scripsimus (omnia enim comprehendimus): boc igitur 
scientes aestimavimus oportere et secundum hunc mo- 
dum fieri aliquas mortis causa donationes et inseri 
placitum secundum legem tollendi eis facultatem su- 
per donationem paenitentiam revocandi, aliam autem 
condicionem quae eis placet addi istis donationibus, 
ut exiude his liceat facere donationes revocatione 
liberas et ita snas imminuere facultates. 


CAPUT I. 


Kaíroiys 4$ ow rn vavopoOerizxaurv dans aizíag 
dvryyenuévns avroig TOU ztÀéov t« Quraa ai TOV TQuovy- 
xiov 7| dv diaD rx xatalauzdvaw 7j xarà Qaprás vQó- 


Etenim ex his quae dudum sancivimus omni causa 
sublata eis plus aliquid posse tribus unciis aut in 
testamento relinquere aut per donationis modum alie- 


mov éxmoijom, ojo? iva Ér« xal nàÀAlov avrov T5»20nare, tamen ut adhuc et ma:is eorum maliguitatem 


xexovpylav navgmusv, dà 10UTO xal vvv Paanizourv, 
urüsvi Bovisvti) unà xarà uópti& xaUca Owgsàv £Eei- 
vai ÜugsiaDaé Ti, mz 5 uóvov xarà mQoyauiaiag 
Dogsüs 1góztov ózg agàw avtdw 7) àv oixsioy. zxal- 


compescamus, sancimus nulli curiali neque per mor- 
tis causa donationem licere donare aliquid, nisi so- 
lum per ante nuptias donationis modum pro semet 
ipsis aut propriis filiis factae, aut per dotis oCcasio- 


Jaw yuvouévns, f xarà mQorxós ztQópagdiv xaO" ogov25 nem secundum quantitatem ut nostra dicit constitu- 


5 nattéga Asyts didabus xal. Ovyacgdaev. &xidióvas 
yauovuévai.  éxsívoi:ys áÀÀos abvrovs uf QóvacOa: 
dogsicJas zodyuara dxivgta, àüÀià TaVta a£vruv 
dai map' aviois taie Bovievtixaig vztoxs(ueva. Aaitovo- 


tio et filiabus conferre nubentibus; namque aliter 
eos non posse donare res immobiles, sed has manere 
semper apud eos curiae subiectas administrationi- 
bus, sola eis venditione indulta, et ipsa secundum 


gimus, uóvrs actoig 15$ mtpdGso$ Gvyxeyopruévre, xai 30 novellae nostrae constitutionis observationem. — Mor- 


Taíi5s xaTà TZ» TÜi veüQas numv Oiatdiso€ mapa- 
TQgnOww. TOV uóptie xaUOa Qupedw Éyoraaw c5v idiay 
iüxvv, xal Üvvauévow vuv dÀÀow Tdv aa TOUS 
BovÀsvràg nowigda. 1&6 &pruévas uóptis xavga Jo- 


tis causa donationibus habentibus propriam fortitu- 
dinem, et valentibus aliis quam curialibus facere 
praedictas mortis causa donationes in quas volueriat 

rsonas et condiciones eis inserere et recusare, si 


Qiág sis &meg v BovinOsiev moóswnza xai ópovs av- 35 hoc voluerint, paenitentiam de placito revocaudo; 


tais dvriOévas xai anorárveoD a, i ys 1oU10. Bovin- 
Ouaiev, TQ uriauràq tQ 7t&Qi TOU Gvugüwvov 17$ dva- 


xÀjoros' nívüw uévrO: TÓ zQüyua xai Ova év roig 


v. Lag. argumentum notatur. BX 43,3, 48. 





manere quidem causam et ita in mortis causa do- 


que donator voluerit, atque si qui hoc fecerint licere etiam. renuntiare ipsi facultati ex^ paenitentia 


eiusmodi donationes revocandi ci 


quascumque voluerint condiciones donationibus mortis causa inserendi, 


quemadmodum ulianus vir sapientissimus statuit, id quod nos in trigesimo nono libro digestorum nosiro- 


rum perscripsimus (omnia enun breviter complexi sumus, cum quae a veteribus tum 
ad eum modum quasdam mortis causa 


suni): hoc igitur cum scirent, existimaverunt 


uae a nobis cauta 
onationes sibi esse 


faciendas el inserendum. secundum legem placitum, quo sibi ipsis potestatem auferrent donationem. ea: 
paenitentia revocandi aliamque condicionem si quae ipsis placeret his donationibus addendi, ut scilicet 
ultro liceret iis donationes a revocatione liberas facere itaque substantias suas imminuere. 


L Quamquam autem per ea 


quae iam sanzimus omnis causa iis sublala est ultra tres uncias 


quicquam vel in lestamenio relinquendi vel per donationem alienandi, (amen ut etiam magis corum 
fraudes E doa propterea nunc quoque sancimus, nulli curiali ne per ipsam quidem mortis causa dona- 
lionem donare quicquam licere'nisi per modum unius ante nuptias donationis pro se ipsis aut liberis suis 
faciendae, vel dotis causa in quantum nostra constitutio etiam filiabus nubentibus eam dare permittit. Ne- 
ue enim aliter eos donare res immobiles posse, verum has semper apud eos manere curialibus muneri- 
us obnoxias: ita ut sola venditio iis concessa sit, eaque secundum novellae nostrae constitutionis obser- 


vationem. Ceterum mortis causa donationes vim suam habeant, liceatque ceteris 
causa donationes quas diximus in quascumque voluerint personas quee et. condi 
et, si hoc voluerint, paenitentiae de revocando placito renuntiare. 


1 e] eic L l leg. toáSeisv? | 2 avrQ v L(Bf, 
hoo ipsum c)) a?rQ 0 M avrQ BP| 93 £ni rais vos- 
avrai Oopsai;] huiusmodi donationem g | &»axaAei- 
GOa. — 4 Doprais om. L | ovs] dAAove ove B? | 4 Zov- 
AnOsisv] voluerit € BovAngOeir Heimbach (cf. ad v. 1) || 
dvrártscÓas B | 5 dvogsaOz? L? | 6 49"] trice- 
simo octavo e. Jig. 39, 6, 13 | 7 sq. dv Boaxei — dun- 
yoesvuéva om. e | 9 vavra L | qrjoncav M] oOv- 
uev LBg | xaxa] et secundum c [ 11 £vriDéres] in- 
seri g | *vov dvaigeiv. scripsi ex g] 10 avaigeiv MLB, 
10 ávaigov» Haloander | 12 avroi; L | 13 zgosni- 


S4vai] addi c [| 15 379» om. c | 19 xazadsuztaveww M) |. Kriegel [ nul 





raeter curiales mortis 
íciones lisdem inserere 
5$ autem sic quoque in condicionibus 
fuit. Cod. 10,34, 4; cf. Kruegeri adnot. | 3Ü uóvoss av- 
12$ L|31 vsagas nudw Or«crá£eos] fuit Cod. 10, 34,5; 
cf. nov. XXXVIII pr. $2 | 35 avvovc L 





1 donatos V | 3 et. Kriege!] set V | conditione V j 
7 omni V | eomprehendimus] in brevi et a veteribus et 
a nobis definita add, Beck | 9 donationis V | 12 addidi 
V, corr Kriegel | 13 reuocare V, a revoentione Kriegel | 


| 17 enim V? [( 18 tribus] a tribus V | autem in V | 20 ma- 


lignitate compcsceamus V | 21 (ideiroo et nunc) sancimus 
lj in illa V | 24 factae Kriege!] factas V ( 


xavalaziv L| 20 £Ér« xai Mz] xai om. L| 21 xavaci- | 25 quantitatem ut] quantum Beck || 26 alter V | 32 quam 
uf» L| dà voVro xai vUv om. g|| 25 yiwou£vas M || | curialibus facere praedictus Krieg*/] quae a curialibus 
xaO ócov] scoundum quantitatem ut | 26 Juécadus] | fieri praedictis V [| 35 *revocandi V 


DE DEPOSITO ET DENUNTIATIONIBUS 495 Nov. LXXXVIII pr. t 


MOprié xaiGa Sopas 99oi& (rovro yàe 7t9osrouoO:- nationis condicionibus (hoc enim adicientes sanci- 
TOVu£y), xai vàg TO«evraG Deprás iayvods vs slvas x«i — mus), (et) huiusmodi donationes validas esse et fir- 
BsBaías. Oto oi vv ndvov vouoderoUuev, (ÀÀa — mas. Ét non modo prius sancimus, sed quod sanctum 
TÓ vouoOerrÓdv rÓn xal viv Oi' zusrígas épunvrio- — erat dudum, et nunc per nostram interpretamur et 
név vr xai Bsfvaovusv qarvijs éni sivtov tv àllov 5confirmamus vocem super aliis omnibus personis, 
mgosciztow, díya uévros uóvow cs eigrra« Bovisvrów, — exceptis dumtaxat solis sicut dictum est curialibus, 
xai toVrO Jià vi» mspl 1Ó Üruóciov Gnovórv. et baec propter publicam industriam. 
CEmihoyos.) Tà roivvy nagactivia riv xai (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 
TjÀs vQ vóug JrAoíurva rj a5 dvüobówns gvÀáfa, — hac lege manifesta sunt, tua gloria observare festi- 
ensvoáto, udlgra mdvrow t/j$ ogsÀeías vov Ónuo-|0 net, praecipue omnibus qui pro iuvamine publico 
gdíov mügcaw rmgóvowtv TiDsuév7. at. xv. k. lun. omnem providentiam ponant. Dat. xv. kal. Iun. 
Septimo imp. dn. lustiniani Aug. anno XIII. Apione Septimo imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XIII. 


Y. C. COnS. [a. 539] — Apione viro clarissimo consule. 
tH LXXXVIII. Coll, VI tit. 14 
IIEPI IIAPAKATA- 1:5 R DE DEPOSITO ET DENUN- 


OHKHZ KAI AIAMAPTYPIAS TIATIONIBUS INQUILINORUM, 
ENOIKQ9N, KAI IIEPI ANAPTH- ET DE SUSPENDENDA ADMINI- 


ZXEQ9ZX XOPHTIAZ APT9N. STRATIONE PANUM KR 
Zdfivoxod ag "ovariviavoc Zoyovatos "Imdvvr và) dv- Idem Aug. lobanni pp. 


Doforátq éndoyq vàv ávarolixav zgavrooíov ro B, 20 
&zó vnarov Opdiwwagimw xal staTQuxiq. 


(Hpgooímsov.) dixe ivayyos axgoauévam rua (Praefatio.) Litem nuper audientibus nobis 
(rovro msg dni vw Bacisiav Ómuosíq xaO7uevo. (hoc quod in imperio publice sedentes multotieus 
TolÀdxie mQdrrousv) avagum Ti L5rnsie, 7j» dueAé- — agimus) orta est aliqua quaestio, quam resolvimus 
capiv avrixa^ rO«ivra OB uaDóvres dxigvuBalvav 25 8tatim: huiusmodi vero dicente contingere multa 
n0ÀÀà wowdq xai ytvixq: vóuq! diogígas ravra Qíxcuov — communi et generali lege definire haec iustum arbi- 
VnaAáousv. trati sumus. 


CAPUT I. 
Ei ydo Ti6 zaQd Twvoc A Xovoiov 5j stodyuará Si enim quis ab de accipiat aurum aut res 
vwva Frega sagaxazaDrxre Aóyo éni rwv. poss, Iva. — aliquas depositi causa in quibusdam condicionibus, 
Nov. LXXXVIII (Authent. LX X X VIII — Coll. VI tit. 14: gíoss.) Graece extat in. ML, cap.1.2 B 13,2,46. - 


Epit. Theod. 88 (inde BX), Atham. 6,3. Iuliam. const. LXXXI. 
c. I summam habet Epitome 18,14 (Zachariae Tus Gr. Rom. II 406). 





mortis causa donationis maneat (hoc enim insuper sancimus), et eiusmodi donationes validae sint atque 
firmae. Quod non nunc primum sancimus, sed iam dudum sancitum nunc quoque per nostram vocem 
interpretamur et confirmamus in omnibus reliquis personis, exceptis tamen solis, uti dictum est, curialibus. 
idque propter nostrum in fiscum studium. . 

Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et hac lege declarantur (ua gloria servare studeat, ut 
mazime omnium utilitati fisci omnem curam praestet. 


LXXXVIII. 


DE DEPOSITO ET DENUNTIATIONE INQUILINORUM DEQUE 
SUSPENDENDA EROGATIONE PANUM. 


Imp. lustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 

Praefatio. Cum nuper litem audiremus (id quod in regia publice sedentes saepe facimus), 
quaestio quaedam exorta est, quam statim decidimus: sed eius generis cum multa contingere comperiamus, 
comununi et generali lege haec definire par esse duzimus. N 

l Si quis entm ab aliquo aurum vel alias quasdam res depositi nomine sub condicionibus 


| rovro yàg] rovro yàp doi (del. dari) M*, om. M* | 2 et add. Kriegel | 3 Et — prius] Quod non nune 
30mep ov viv moavrov] et non modo prius c | 6 ó- | primum Kriegel ] 1 hoo Kriegei | publicam (cf. v. 10)] p. V 
vov L | 7 xai rovro] et haeo c | 10i Tov Jnuocíov L ps Beck | 9 legem V | manifestata Kriege! | 10 omni- 
105g. s&vrav — t«ÓDeuévr] omnibus qui — ponant c | | bus qui] omnium Kriege | iubamine V | 11 ponens 
Tie gslaíae bis scr. M | 11 mrácav Le] om. M | subser. |. Kriegel || 12 Septimo (i. e. Septimo Miliario urbis Con- 
praestat g; dat, reliquis omissis M; £ypgdgm mgó 18' xa- | stantinopolitanae in novo consistorio palatii Iustiniani, 
Aavüiw (add.'lovviev) Baasleias "lovativsavoi 10 ay! | quae est constitutionis d. 111. k. Nov. Decio cos. a. 529 in 
Vaartag imímvos Ath. dbegowzOr, unvi iovvip Ktta | Codice subscriptio, vid. Kruegeri append. p. *40; cf. sub- 
sy Baeiksíac vravsíq vniovos (v. /. "viovos) Theod. | ser. nov. CXVIII)) séptio V (CP. vulg.) | impr. doi. 

t. k. Iun, imp. Iustiniani Jul"* (om. Iul. codd. cett.) | | iust. V | 13 elarisimo V | 15 De om. V | et de denuntia- 
15 zagaOrxne Ath. Theod. B3. xaraOrixne indez L | | tionibus inquilinorum 7Z'V?, om. V! | 18 panium R7* | 
VT ztagi om. Ath. | 18 xognyéas] ztoAerixov Ath. | 20 4&x- | 23 in om. KT | 24 horta V | 25 diseendentes R* discer- 
&pyp Serimger (Émapyov vaàw mQawtopíow dicit B3)) | nentes V? | contingee« (contingere corr. V?) supp!. V* 
vndoro ML || zocsrevpieov om. L | 21 0gdivagéicov Ha- | in spat. vac. | 26 haec iustum] hoe iustum esse 7? vulg." 
loeander] ópdivapí ML | smavQixiov L | 21 9z«d- | arbitrum 9| 28 aliqua '| 29 in] sub 7 
Bauev L | 28 Ei vw inc. B | Adfig B || 29 frega M] | 
^n. LBg 

fa. 





54 


Nov. LXXXVIII 1. 2 496 DE DEPOSITO ET 


otros mpayPéuv, dvayxrw éyívoy màácaw dmowaracrj- deinde illi agant, necessitatem babeat omnem resti- 
Gus TÓ yovolov fj và modypcta, TOv Ogwv anaE nÀn- tuere aurum aut res, (et) condicionibus semel im- 
poOévrov otüsuias navcsAae «dsías ovare viciv. KEa- pe nulla omnino licentia sit aliquibus extrinsecus 
Jev nagayytMaus yonaOuas xal éxéytuw Thv T7 ma- terdictionibus uti et retinere depositi restitutionem, 
eaxavaDTxne ànoxaragvasiw, [meg xal dÀÀa mzoÀha 5 cui et aiia multa privilegia tam a praecedentibus 
zpovópsa zxapd xs Tv mQÓ nuOv wouoJstOv maga —legislatoribus quam a nobis ipsis data sunt. Licen- 
Te nuOYv avrtQw Oidorc, dua yáp dcr, Tj xo-  ti& enim est prohibenti redditionem eum quidem cui 
Ajovr. tzw axódocww v dw sicrtvÜÉrT. vZv xaga- — creditum est depositum non molestare, eum vero 
xaraOyxnv ur Ouvoyhiwv, avrqQ Óà mpi tdv xoós de rebus quae in quaestione sunt qui aurum aut 
avrov GngsBóAov 19 10 yovoíov jj và ngáynuara Aap- 10 res accepturus est litem sortiri et iustitiam et legem 
Bav usALovra vv Üxnv Auyyawtiw xai 100 Quxaíov — promereri, sed ne per hanc causam damnis magnis 
xai TOU wóuov Tvyyivüwv, dÀÀà ur, dià vavrmv 15» — Subiciat eum qui interdictionem suscepit, et compel- 
aivíav Lnuíau wsyalasg vmáysw xÓv tjv Qiapagrv- — latur aut defensiones expetere aut res habere et 
Qiav QeEausvov, xal avayxdtecOa: 7; defensionae dztaw- — non possit voluntarie cum deponente benigne agere. 
Tév y mg&yuara Éyn» xal urdà éxóvra dévacóui15 Quodsi tale aliquid egerit (omnino enim oportet non 
mgóé vOv magexatadiusvoy soyvapovaiv, sí Óé v. sola delictorum nos contentos esse prohibitione, sed 
TOwUro mgaburv OÀos (Dei yag ur uóvn Tj tà» etiam timorem inferre iustum transgressoribus), sive 
duaprnuaro» doxsgOTva: xolvcs, aÀÀà xai Óéos perditionem contigerit rerum aut pecuniarum fieri 
dztosiaas Díxasov vol zagaBaivovciw), alra &mxollesav — et hoc probetur sive alium. quemcumque fortuitum 
cvuBaín vàv ngayuátow 5 TOw xoruácrow ysvécO«. 20 casum, ipsum respi. ui contestationem direxerit; 
xai rovro ÜsyOeír sva à oíavov» rwgmgàv megí- insuper etiam ex quo facta est huiusmodi conte- 
gradi», avtó» Opàv 19 và» Üiauaprvgíav GaTt(lavra* — Statio, usuras pecuniarum tertiam centesimae agmo- 
xai mQó$ ys xai dg' ov ylyovsv m toravim Oiapagrv- scere prohibentem accipere propria, non solum si 
Qía tóxov TÀw zgruárov vÓv &nó titre dxarogi?e — aurum fuerit quod depositum est restitui vero pro- 
éniyivoóOxmiw qj si» và oixiia xmÀvOévr., oU uó-25 hibitum, sed et si aliae sint res: ut hoc timore 
vov sí yovaiov sim TÓ maparsÜDeiuévor uàv àmoJo27- stultorum simul et perversorum maligne versandi in 
va. dà xexcàvuévov, álÀa xüw si Érsga mQdyuava' — depositionibus homines cessent. 

fva rovrq tQ Üét và» uaraíoy vs üua xal Bagxá- 

vow tij svyvopogovns éxoyav dvQmuxor taUgovtas. 


CAPUT IL 


'IMÀÀA xal 0Àow d7, voUro TO meQi ràw magayysiiow 30 — Sed et totum hoc quod de mandatis est et aspi- 
xai OemQgrga. xal váfa« xarà vóuor gvvs(Dousv. ópd- cere et constituere secundum legem praevidimas. 
p&v yàg Ggódoa i" Tovto émi «zs facilido: Videmus enim frequentari hoc in regia hac prae- 
TaÓrgs uá/gra mAscS, xaí Twvag magayyfAlovrae — cipue civitate, et aliquos interdicentes eis qui mini- 
TOié yognyoUO, vÓ Ónuóciov GitngéGiov 5) xai wmjgove —Strant publicas annonas et tesseras accipiunt ab 
mwopsLouévoss sragà TOV Tw dvvóvow vxdágyov, Bov-35 annonarum praefecto, volentes suspendi administra- 





quibusdam acceperit, eae si impletae sint, ille utique necesse habeat. aurum resve restituere, neve condi- 
Wonibus semel 1mpletis ulla omnino licentia sit quibusdam extrinsecus denuntiationibus utendi et inlibendi 
depositi restitutionem, cui quidem alia quoque P apemi c 
ipsis data sunt. — Licet enim ei e restitutionem prohibet, nulla molestia exhibita ei cui situm crc- 
ditum est. ipsi illi L.- aurum vei res recepturus est, de quibus inter eos controversia est, litem movere 
et quod iustum et 


fidem praestare possit. odsi quid eiusmodi - 


impedimentis abstineant. dM 

IL Jam vero totum hunc locum qui est de denuntiationibus et perpendere et secundum legem con- 
stituere placuit. Videmus enim hoc admodum frequentari mazime in hac regia urbe, ut quidam denun- 
tient iis qui publicas annonas ministrant vel etiam tesseras a praefecto annonarum accipiunt, cum suspendi 





1 mgaxOuisv] agant c | 4xéro zücav M(g)) dxéro- | brüggen] cum libri | 6 licentiam V'] 7 enim del. V* | 
cav L éxévo B | 3 £&oOev] vv ££oOsv Zachariae | | reditionem V | 8 depositum] depositum est R* | mole- 
4 xensacOa, B | maga9yxne B | 5 émsnmeso B! | stari R' | 10 res] res aliquas A17" vulg. | 11 magis R' 
"a en. Bí([6 guàv] zuov avrov B* | 8 axodo- | 13 defensores A'!T | 15 Quodsi] uel si V? [ egerit om. el 
viw M | vàv uiv nodo LB |j 9 urdà évoyisiv | oportet et non. 7! | 16 solum V [ contemptos R7? con- 
B*]10 Aegeiv Bf| 11 vzv om. LB | 12 vouiuov B | 
14 defensionas M, degevaíoavas L Jiuexdirans B | 15 do- 
vaaOai) yivsad'a, Zi 16 svyvoluova L* | 17 zxgd£auv 
B | 19 sIra ML!] aive L*Be | 20 ovufaíves B | 5] eive 
Bf | àv om. B | 24 vóv] vow L' | vQévov B* Theod. Ath. 
(tertiam centesimse Jul)| 26 magariOéuevov B 1251 & 
ML) jj B (eis cum Haloandro vulg.) | frsga 1à ztodynata 
B* | 29 v76 e)yvopuocivne (Ryvouogóvos L) émoyóv 
MLB) maligne versandi in depositionibus & | 31 xarà 
rów vóuov Bí | 34 7 om. B*c | 35 nogitouévoss L*c] 
nogszonévovs ML!B | 4xdoyov B*| Boviousvac M 


| temptibiles T" | 17 timore R' [ transgressionibus T'* 
sive] sui V! | 18 perditione R' per coditionem T7*, 
litterae €ó erasae sunt | oontigit R! contingeerit T'* | pe- 
euliarum V! peculiorum 51 19 quaeoumque 1d 
20 *direxerit] dixerit übri | 21 etiam om. V | 22 ter- 
tiam RT] ue ad tertiam V vulg. (usque ad s. v. ad- 
acr. schol. T) | 23 prohibente T7'" | accipere propriam — 
90 et totum scr. R* im ras. 24 versuum || 24 auorum 
T* | quod] quidem T* | 25 et om. R(*) [ sunt V* 
T*| 21 cemet T'| 30rubr. De his qui denuntiant (de- 
nuntiauerunt A) ut ociuiles annone vel pensiones non 
soluantur RT' in marg. (er lul.) | Sed om. T | hoc — 

1 deinde] qui deposuerunt add. T'! glossa, quae etiam | 31 et consti| in ras. R || 31 praeuidemus V^ [ 32 frequen- 
im Ros. v. adscribitur, in textum intrusa | habeant T' | | taribus hoo v 200 frequentari 7'| in om. R! | praecipua 
*omne VT vulg., om. R | 2 aut] ut R' | et hie inserui |. V9T | 34 anonas ross T | accipient V' [35 ano- 
(ante nulla add. vulg.) | 4 indiotionibus 7'' | 5 cui Osen- ! narum AR | perfecto V! 





DENUNTIATIONIBUS INQUILINORUM 


Jouévovt ávaprnO vas 1v xoenyíav xal và» dvrsU9ev 
póvor ave sixós TQegóuevov amoovsoraas 176 xogrylas 
Ó& ps avrQ máca sopíLerca voU iov stpÓógagw, Ó 
Wi Kr, rovrov yalenovegov xal Üvexolovregov dxsivó 
dori. noÀloi En TOig oix(ae xexrruévoié xavà vav- 
Tj» Tv eUdainpova mólw Bacxaivovrss, nvixa ui- 
Àowv Tà GrtyOvOuia zaQd vOv oixovrrov T dvny, 
inmptátovoiv ixnapTvoías Toig dvoixoUo: GréÁlovtes, 
GT: am xaraBalsv ém' avrové* oí Óà Gousvos vav- 
1a$ ÜaBausvos oi 

avtá, oí dà xai Kxüruo« trie syn rabrne yivovcas 
nólsse, xal dianíntm. navrsihus 5 vOw OT. uiv 
xognyía xoig dvreUJsv c»; eixóé xai uóvov dztorQago- 
Bévou, xaDánsg gÜdcavres énl vow nolcixw Gi- 


421 


Nov. LXXXVIII 2 


tionem (et) eos qui ex hoc solummodo forsan nutriun- 
tur defraudari administratione, per quam ei omnis 
tribuitur vitae occasio, Huic autem rei severius et 
difficilius illud est. Multi enim domos possidentibus 
bin hac felicissima civitate [inbatiti] invidentes mox 
futuris pensiones ab inquilinis accipere calumnian- 
tur per interdictiones inquilinis dirigentes, ut non 
inferant eis; illi vero ultro eas suscipientes quidam 
propter inopiam forsan comedunt eas. quidam vero 


ur 0 
94 ámogíaw (ao€ xavscOlovcww 10 etiam exules & magna hac fiunt civitate, et decidit 


omnino pensionum ministratio his qui ex hoc forsan 
solo nutriuntur, secundum quod occurrestes in ci- 
vilibus annonis diximus. 


l Troscíow eiprxausv. | OvUevl voívvy vovrov dído-15 1 Nemini igitur huiusmodi da&mus licentiam, sed 


pev adsiav, 6A Éxamcos ei via Éyos Àóyov mQós vv 
vnévOvwvor TOv avrOV, uy vovtQ pàv éxixadavUéto, 
Tàé di dvelevOégovs xai Bacxavías àmndoms uscTáé 
dzuvosiroo Üiapagrvgías, fj yavanaxévo) aM && T& TOW- 
ovro ngdbes xai mag tjv aír(av 
Tío: $ Tà Te xopnyías và dgrow fj và Tic vw 
dvowiow Oócsme, vOv dvrsUDev avróc vxoctrostos 
xivdvrov, nvíxa Oiapaprvoíav voi dvoixoUciw Tj volé 
xognyovG. v dorov arslhauev fj dvagrüotis vÓ GeTm- 
Qisiv.. ov0iv yàp vo 
AóusÓa, aAA. 4 ov Tà T6 Óiapagivgíae moabte, 
OusniLousv avróv nàgav Unuiay OspansUtv TQ xv- 
2í9 TOv zaypáram, xal zt9Ó6 ye xai tóxov TOv dx 
TQirne éxavoo trs dniyivolaxew vOv xennudza 5 mgay- 


unusquisque si aliquam habeat causam ad obnoxium 
sibi, non obdormiat, inliberalibus autem et perver- 
sit&te omni plenis adspiret interdictionibus: cogno- 
scat enim, quia si aliquid egerit et per occa- 


«vrov Óia-20sionem eius ceciderit aut ministratio panum aut 


pensionum datio, ex hoc accidens ipse sustinebit 
periculum, mox quod interdictionem inquilinis et 
TRinistrantibus panem miserit aut suspenderit anno- 
nam. Nihil enim horum agi omnino volumus, 


ToÓtow mpdrrsgOa: mawriAos Sov-25 ex quo interdictiones egerit, sancimus eum omne 


damnum sarcire domino rerum, super boc et usu- 
ram tertiam centesimae agnoscere pecuniarum aut 
rerum, quas non accipere per eum ís qui secundum 
hunc modum laesus est valuit. Et neque aliquis 


párow, (zts0 &» uj) Àafsiv Ó' avrov Ó wavà rovrov 3ü opponat defensiones, quia praesens est ei exactionis 
Tóv vQózoOv rÜirufvos icyvstu. xai uy Ti dvreri- — domino danti defensionem aut in depositum aut in 
9éro vàs defensionac, Or. zdpsgcrav avrq «vd 5c  Blis recipere propria. Non enim omnibus est facile 
dnzaitígsos xvgíp dóvr, defensiona 7 émi ve zaga- fideiussorem praebere, nostris legibus nullam defen- 
xara ne 5 éi rà» &AÀowv avaAasw «a oixia.  Bionem omnino ratam esse ponentibus nisi cum fide- 
e$ yàg azaciv dcr. ÓdÓwow éyyvrtzv éxi «j defen-35iussore fiat, fideiussorem vero omnino dandum ido- 
sioni zagézesv, Gv rusrépov vouwwv undeuíav defen- — neum non facile neque possibile passim est. Pro- 
en ztavralas Me yov m nÓÜsvrov si ui) uer" 

toU yévowro, dyyvgrov Oi návros sümogéiv ot 
ede Qao» ov08 vow Üwvvat)w sixclaw dox. dá 





erogationem velint atque eum. qui inde solum, ut ferme fit, alitur erogatione privare, ex qua ei omnis 
viclus ratio suppeditat. Sed hoc etiam gravius aique difficilius illud est. Multi enim. invidentes ds qui 
domos in hac felici urbe possident, cum pensiones ab inquilinis accepturi sunt, eos vexant denunüa- 
liones inquilinis mittentes, ne illis solvant; at hi denuntiationibus libenter acceptis partim propter inopiam 
forte pensiones consumunt partim peregre ez hac magna urbe discedunt, itaque plane intercidit pen- 
l sionum datio iis qui inde ut fit solum aluntur, sicuti modo de civilibus annonis diximus. Nemini 
igitur huius rei licentiam damus, sed si quam quis habeat causam adversus eum qui sibi obnoxius 
est, ne ei causae indormiat atque illiberales pee et omnis invidiae plenas denuntialiones excogitet: aut 
sciat, si quid eiusmodi egerit atque sua culpa vel panum erogatio vel pensionum datio interierit, peri- 
culum eius rei se ipsum subiturum esse, cum denuntiationem inquilinis illisve qui panes ministrant muserit 
vel annonam susp. i. Neque enim horum quicquam omnino fieri volumus; sed ex quo tempore de- 
nuntiationem fecerit. sancimus eum omne damnum rerum domino resarcire, aique insuper etiam usuram 
goes tertiam centesimae pecuniarum rerumve, quasi opter ipsum accipere non potuerit qui 
oc modo damno affectus est. .Neve quisquam defensiones opponat, quippe ei as. qui ius exigendi habeat, 
data defensionis cautione vel in deposito vel in reliquis sua recipere licere. Neque enim emnius facile est 
fideiussorem ob defensionem praestare, siquidem leges nostrae nullam plane defensionem idoneam esse sta- 


Iuunt nisi quae per fideiussorem fiat, neque vero 


lsg. tóv — cQegópusvov] eos qui — nutriuntur c || 
5 vzs M || xexcrusvois oixías Bf | 9 xaraBiAAnuv cum 
Serimgero vulg. | 10 oí uiv om. Bf in lac. | 11 avrov? 
L! | xai Mz] om. LB | 13 àzocvgegopévoi L* | 15 rov- 
tov] huiusmodi e| 17 avrov libri || rovtq om. e |l 
19 évvosíro B| 20 zoáEauev B | 21 và 1756 vov) và 
om. B* | 23 vois] dv rois L || 7] et e || voie yapryovas M, 
toic om. L | 24 dvagrroe: L dvagrions B | 20 xavre- 
Ààs LBg] om. M | 20 zgá&ausv. Bí | 29 7 zxayuávov 
om, L | 32 defensionas M, dagevaievac L. duxduxijotas 
B| 33 defensiona M, Oegevaiova I. diexixrow B | 
35 &xi «jj Dagevaiov, L. éni v5 duxDixroes B, om.g i 
36 vàv om. B | defensíona .M, Jsgevaíova L dxÓixn- 
ov B| 31 veDévrov 





1 et add. vulg. | ex om. RT | nitantur defrudari V || 
2 ministrationem A' aministrationem A* | omnes R! [ 
35seuius A? «ece R' M multi Beck] multis /ibri | 5 inba- 
titi R! Bamb.Ip: inbaciti T! imbateee V! imbacati V? 


eiussore semper frui facile est et sine negotio contingit. 


in bacis Bamb. IJ in actu R* al in hac uti s. v. T* uti 
Bamb, I corr. (imbanohiti vulg. Baoxaívorrss Cuiacius). 
Seciusi | invidentes Contius] non uidentur (uidetur R!) libri | 
6 futuris V! T!] futuri sunt A7 futuri P posseasio- 
nes T'! | calumpniatur AR* | 7 interditiones & || 8 ultra 
eos T! | 9 commedunt RVT | 10 etiam V] et AT vulg. || 
hae post ciuitate coll, T | fiunt vulg.] fuerit R'V fuerint 
R?T | 11 omnium 7'* | pensionum] possessio 7'! | hoc 
om. K'T* | 12 adcurrentes V! | 16 habeat FR vulg.] habet 
VT'|ad] aut T| 17 autem] aut Z! à V || peruersitatem 
V*7*| 18 plenius A! [| 19 quia si] quasi 7"! | 20 aut 
(cius R!) administratio R | panium T! pannum V^; 
22 quod] quidem A' qui A? et] aut Beck | 27. pecu- 
niarum] .p. V | 28 quas vu/g.] quae RVT | non om. 
R' | per eum accipere 7 | his RV | 30 opponatur 
R'|| quia] quia quae (quod V?) V| 32 propriam RV7'| 
est om. T' | 33 fideiussorem] uero omnino dandum ido- 
neum add. T^ | omnino defensionem 7| 34 fideiussione V 
fideiiussione er fideiiussionem corr. 7' | 35 vero] enim V! 
dare Beck | 36 passum V! [ est] et R, om. T 


54* 


Nov. LXXXIX pr. 428 QUIBUS MODIS NATURALES 





voVro TOívvv dm' &cgaltq vàwv nrusrégo» vazrxoow pterea igitur in observantiam nostrorum subiectorum 
BovióusDa vabra napeqvAarrioÜa. dmzó toU wUv xci — volumus haec custodiri amodo et de cetero omni 
tie TOv éb56 ümavta zoóvov, cexs aDavarov slva, — tempore, ut immortale sit huius nostrae sanctionis 
vabres nov tjs vouodicíae Tiv oOgéAsav TQ m0) — iuvamen reipublicae, iudicantibus quidem mobis in 
veíuavi, Dixdtovas uiv zuiv dv vq yevouévie, vov dà 5 mentem venientis, praesentem vero legem commune 
magóvra vóuov xowiv wgilsaw TQ rustíQp *sxov-  iuvamen nostris parientis subiectis. 

Gn$ vatNXOq. 

(Enmihoyoc) 'H cvoívvv a5 vmsgoy? tà mapa- (Epilogus.) Tua igitur eminentia quae placue- 
etavra ind» xai Óià vois voU J'eíov ÓnAoVueva vó- runt novis et per hanc divinam manjfestata sunt 
uov lpyg xai népars magadoUvas xci i6 10 Qirvexés 10legem operi effectuique tradere et in perpetuum ob- 
magagviártrw oztvoáro. — Dat. k. Sept. CP. imp. — servare festinet. Dat. kal. Dec. CP. imp. dn. lusti- 
Qu. Iustiniani pp. Aug. anno XIl[. Apione v.c. cons. niani pp. Aug. anno XIII. Appione viro clarissimo 

[a.539] — consule. 


li LXXXIX. Coll. VII tit. 1 


IIEPI T9N NO09N. 13 QUIBUS MODIS NATURALES 
EFFICIUNTUR SUI, ET DE EO- 
RUM EX TESTAMENTO SEU AB 

INTESTATO SUCCESSIONE R 


ZdAiroxpitag "ovarwiawós. Ai yovacos 'Ioávvg vd év- Idem Aug. lohanni pp. secundo. 
Joforaiq. £ndgyq 10v ávatolouv ngarragiov 10 8,20 
4zà Ünaraw dgUivagiow xal zaTQuxiq. 


(Ilgooigsov) Tó Gv vóXov óvoua c7 'Pouaicov (Praefatio. Naturalium nomen Romanae legis- 
vouodscía may» ov duamovdacro ov)£ Tie zv noi  lationi dudum mon erat in studium, nec quaelibet 
avtó quiavOgonía, aÀÀ' oe Éxgvióv Ta xoi wavts- — circa hoc fuerat bumanitas, sed tamquam alienige- 
Àdw dAlórQuov voU mole Uueros bouitero: dx à vv 25 num aliquid et omnino alienum a republica putaba- 
Kowcaravrtívou coU tZ$ svoefoUs Anfeoe xoovow év tur; & Constantini vero piae memoriae temporibus in 
10i$ àv Üieváfriov dvsypágr BiBAlo:w, elva xevà ui--— constitutionum scriptum est libris, deinde paulatim 
xpóv síg ueriórgTa xai giAdüvOpQnzov yróunv oi in mediocritatem clementemque sententiam imperato- 
«vioxpdropss uersiOÓOvrrg vóuove &Owvro, oí uiv xai — res transeuntes ] posuerunt, alii quidem et dari 
SídonDa: xal xaraAiundvead'aé va xoírow xapgà «ov30et relinqui aliquid eis & patribus concedentes, ali- 
narégam dEioUvtss, oí. 03 xai émirooUvres tgónov Ó&' — qui autem etiam adinvenientes modum per quem na- 
ov tjs voOsías azaALayévese «7s £anooaOsv yévowro — turali iure priori liberati legitimi flerent et paternae 
vwzcius. xal Tis maTQqas stepuovaías Óidádogow xal substantiae successores; paulatimque etiam ad nepo- 


Nov. LXX XIX (— Coll. VII tit. 1: gloss.) Graece extat in. ML, cap. 8 in B 28, 4. 48; cap. 12 $ 2—6. 13. 15 
fuisse in B. 32, 2, 4. testantur. B* et. Tipucitus. — Epit. Theod. 89 (inde BX 28,4,48: Epitome legum 24, 34. 37. 
35. 41—43), Athan. 11, 4 (et inde in paratitlis 8 $5et10. 9 $17. 13 $13). Tulian. cort. LXXXII. 





Propterea igitur ad securitatem. subiectorum nostrorum haec custodiri volumus inde ab hoc tempore in 
omue futurum aevum, ut immortalis sit rei publicae utilitas huius nostrae legislationis, quae ut iudicant- 
bus nobis in mentem venit ita praesentem legem ad communem utilitatem subiectis nostris peperit. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 
ad opus et efecium adducere et in perpetuum observare studeat. 


LXXXIX. 
DE NATURALIBUS LIBERIS. 


Imp. Iustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex: consule 
ordinario el patricio. 

Praefatio. Naturalium liberorum nomini in legislatione Romana olim opera data non erat neque 
ulla ei humanitas favebat, sed tamquam peregrinum et plane alienum a republica existimabatur: a Con- 
stantini vero piae memoriae temporibus in libris constitutionum scriptum est, deinde paulatim imperatores 
ad moderationem et humaniorem sententiam. progressi leges. tulerunt, quibus alii ut illis a patribus aii- 

uid daretur et relinqueretur permiserunt, alii eliam modum invenerunt quo priore naturalium condicione 
iberati et legitimi et paternae substantiae heredes fierent; ac sensim etiam ad nepotes legislatio processit, 





2 megupviárrtGOa: B* àÓ 4 rnv om. B* | 5 zuiv 1 obseruantia A | 2 ámodo R 1 3 ut] et R' | 4 iuua- 
(Opiv D*) xai dv B | ysvopdvre M(c)] yevou£vny (ysvó- | mur V' T! in nostram R'!| iudicant (indicant V) libri, 
utvov L*) LB || 6 vexovare M] vexovcav B, om. L [| | corr. Contius | quidam V | 5 mente V* | *uenientes libri j 
11 subscr. om. M, praestant e, Iul." et Iul. Haenelianus, | praesentem) et praesentem V [| communem V'7' [ 6 iu- 
Ath., Theod. | k. Sept. Zu. Ath. (uri aeztreuBolq Theod.]] | uamur T! [ *parientem libri | 9 nobis om. V | mani- 
k. Dec. c | CP. imp. — cons. c] imp. dn. lustiniani pp. | festa RT | 11 subscr. unus praestat Bamb. I| dn». ia- 
augus, anuo XIII (XIIII /Jaezelianus) Jul. Bacileíae | stiniano Bam^.| 12 xm) xu Bamb. | 15 naturas R | 
"lovarivaawov v0 ay! vzartías VAríavos Ath. ÉFras vc | 22 nomen] nomen secunde legis V! | legislationis mi 
Bacilsias «y' vztartia Lniovos Theod. | 15 rubr. Ileoi | 23 in studio Beck | 24 haeo T'| fuerat AT vuig.] foit 
vóOwv Theod. | 20 ónágye MI. corr. Serimger | 210909:- |. V | alienigerium t | 25 et om. R! | omni modo A | 
veía ML, corr. Haloarder | reto«íov L | 22. Tó rv | 26 vero om. T | 28 in vulg.] om. RV7 | imperatoris V'j 
vódwv óvoua M Ath. Theod. (c)) Ti vàv vóOwv óvó- | 29 clari T! | 30 a om. A | 31 moeum R'j 33 succes 
nets L | n éouatey vouoceaía L| 26 Karararrivov] | sores om. R! 

Cod, 5,21,1 || 32 »ouoD'saías L 


EFFICIUNTUR SUI 


xer& gixoóv xel sig éxyóvove mQojAJov aí vouode- 
giai, xai dzeid] xai ele TOUS yusrépovs vs wai sis TOUE 
MuXQQ) TtQO nuc dgixovro Xgóvovs, stolz» vÓ mpáyua 
Tj» mocuAlay diario. xai Zueis yàg ÓumAoUr KGygo- 
uev Gzovóagua, zoÀÀove. cvs si6 lucospiav dyaysiv 
ávOpgarrovs dx 7$ KungogÓtev Qovisías ix v& vóDov 
sis yvraiovs dvagégsiv^ 0v yàg Tq Tipemsic Dal ve xai 
anayopsvssy ztQOSEXTÉOV, ddl i (TQ) 1Ó xáuvov (aadas 
wai geíysw udv YÓ xaxow 9i navrayódev 


svQiaxeiv 


429 


Nov. LXXXIX pr. 1 


tes processerunt huiusmodi legislationes, et quoniam 
in nostra tempora venerunt et eorum qui paulo ante 
nos fuerunt, multam varietatem causa suscepit. Nos 
enim duplex habuimus studium, plurimos in liber- 
$tatem perducere homines ex priore servitute et ex 
naturalibus ad legitimos elevare; non enim ultio et 
interdictio respicienda est, sed quod est in necessi- 
tate curandum est, et fugiendum quidem quod ma- 
lum est, inveniendum vero undique quod melius est. 


TÓ dpuvov. dx? roivvy v«và uiv dy «d xàv 0ia- 10 Quia igitur aliqua quidem in constitutionum codice, 


té$eov faBLAip, Ontg dE ánácné Tz$ KumpocOev rdv 
Bacilevovtow vouoDacías rOQoícauev, mpi vOv vó- 
Suv yéygantas maior, twà dà xal dv « vow dmi 
Tpómow ysvóusvoi Àóyo megi rovrov Tà uiv dvouo- 


quem ex omni priorum imperatorum legislatione col- 
legimus, de naturalibus scripta sunt filiis, quaedam 
vero in libro institutorum de his aut nos constitui- 
mus aut iam perfecta comperimus, et nos ipsi pluri- 


Serioauty ca à etgousy 0n xatéigyaguéva, xai jucis 15mas fecimus de his constitutiones, alias quidem in 


i «vroi moAÀas émowdusDa noi rovrov Quartus, 
T$ udv Óv vQ Tw sionuévaw aJpoicueti Qiavábemv 
tà 3i xai ' abr, (va ui) v mpáyua Disozag- 
pévov j, xaAds Éyev qjOnuev dv jid Dwerábes à 


praedictarum collectione constitutionum alías autem 
etiam postea: ne causa dispersa sit, bene se habere 
credidimus in una constitutione totum colligere, quae 
pro omnibus sufficiat ea quae de naturalibus sunt 


"ü» Gvvayaysiv, rri 4wri závtcw ápxégs va zepi 20 corrigere atque sancire. 


tà» vóOwv QiopO cai vs xai vouoDsti;aa:. 


CAPUT I. 


lloóóniov yág daviv, às vÀw dwÜQozrow oí uiv 
Jióspoi ve Gpa waÜecrüg:. xai dv yvraiow siciv, 
oí di rovro mQórsQov ovx fyovres Vorepov yivovras 


Kx v2 Dovievóvrow sic dAevOcpovs dyióvvec xai (x vó- 25 servis ad 


Saw sis yvnaiovss, oi Qi vóOoi «s slew avro ev xai 
vivés siguv avroi; Qiadoyaí, roic dà ov0i và yovv vó- 
Sov éumoézti, GÀÀà xal rovrov megrwaciv dvá£wn. 
Àii roívvy» rus ovra moujcac Cas «5v Qiitalww, ciere 


pnÜiv dyvonga. vw mpocpxóvrow xi vw vójww30nem, ut nullus ignoret 


xpetéiv. dpovuev di Goyóuevo: toU vOuov, TíviG uiv 
xaJacvacs vóUoi, víd« Os Toómow rtooladiv eig yyr- 
vioTQta (ow rovs ctoÀlovs diripousv rus), Tivec vd 
siciw aí roUrc v Diadoyai, xai üzcs uiv v) nakciórrs 


Palam namque est, quia hominum alii quidem 
liberi simul consistunt et inter legitimos sunt, alii 
vero hoc pn non habentes postea fiunt et ex 

ijberos ascendunt et ex naturalibus ad 

legitimos, alii vero ex hoc ipso naturales sunt et 
quaedam eis successiones existunt, alios autem ne- 
que naturales esse decet, sed etiam hoc monstrantur 
indigni. Oportet igitur nos ita facere constitutio- 
uae possunt in naturalibus 

valere. Dicimus autem bte legem, qui con- 
sistunt naturales, quibusque modis procedunt ad 
legitimos (quorum plurimos invenimus nos), et quae 
sunt horum successiones, et quomodo quidem vetustas 


dyprsaro coUTOwg TuxQOs. Ortm$ di vus quAavÓQo- 35 usa est his amare, quomodo Ae nos humane. Nec 


mxws' mapaAugOLcera, OB oiÓP bxaivo rÓ Tivac ov0À 
Tj$ Ov vóDwv üfivcÓn mzapà rdv» vóucw xada- 
mtQ Bignrai ngosnyogías. 'H uiv ovv qucw é$ dgyms, 


quidam nec naturalium 


illud quoque relinquitur, qu 
Natura si- 


digni fiunt, sicuti diximus, appellatione. 





ei quoniam ad mosíra quoque et quae non multum ante nos fuerunt tempora pervenerunt, magnam 
varietatem res accepit. Etenim nos duplex studium. adhibuimus, ut multos homines et ex pristina servi- 
tute in. libertatem perduceremus et ex naturalibus inter legitimos referremus: neque enim ut vindicemus 
et velemus agendum poiius quam ut medeamur ei quod laborat et malum fugiamus, inveniamus undique 
uod melius sit. Quoniam igitur nonnulla in libro conslitutionum, quem ex omni priorum imperatorum 

'gislatione collegimus, de naturalibus liberis scripta sunt, nonnulla. etiam cum de tutoribus ageremus de 
Àís partim sanzimus partim iam repperimus absoluta, aique ipsi quoque multas de his constitutiones 
fecimus, alias in dictarum constitutionum collectione alias etiam post eam: ne res dispersa maneat, par 
esse duximus in unam constitutionem totum argumentum congerere, quae insíar omnium sufficiat ad ea 
quae naturales speciant et emendanda et constituenda. 

L Manifestum enim. est hominum alios simul et liberos et legitimos esse, alios eo prius carere 
postea potiri, cum et a servis ad liberos et a naturalibus ad legitimos ascendant, alios ilico et naturales 
esse et nonnullas successiones habere, alios denique ne naturalium quidem condicione de sed ea quoque 
indignos videri. ltaque constitutionem nos ita facere y dnce ut nihil eorum quae de naturalibus valere 
debeant ignoretur. — Initium igitur legis ita faciemus ut dicamus, quinam sint naturales, et quibus modis ad 
legitimorum ius procedant (quorum nos maximam parlem excogitavimus), quaeque sint eorum successiones, 
et quomodo antiquitas eos acerbe tractaverit nos autem humaniter agamus; ac ne illud quidem practer- 
mittetur, quosdam ne naturalium quidem appellatione, uti diclum est, a legibus dignos haberi, Atque 








l1 ai vouoO'scía;] huiusmodi legislationes c | 2 4e:à7 
xai] xai om.g | 3 ztoAAZv] xai ztoAAry L | 5 cvs sis] va 
xai sí; L| éAevOspgéías L9 | 7 v] vov L| v& 0m. L | 
8 «à add. Zachariae || 1ó xauviag dat L! | 9 utitur pro- 
verbio Kpvyow xaxov svgov aytivov || 10 duavaEemv Bi- 
BÀig] Cod.5,2; || 13 £ysygan res. L || év 1) xàw éma- 
vgóztav yevóusvos Aóyo (1. e. Cod. 5, 28394.) ML (utriusque 
libri lectio certa)| in libro instit *»rum g | 15 xetsoyac- 
péva L | 18 usc^ avró] nov. X V//Ic.5. XIX. LX XIV | 
19 2 L' | 21 9«vg9àaa. M | 22 Zeriv om. L || 29 ovre» 
Mz] dià vovro L | 30 unózv] nullus (i, e. uródva) s; 
leg. urÓéva uróiv? | dyvosiaSas coni. Zachariae | 32 04] 
Té e 33 vd M(c)] 0€ L vulg. | 36 zagaAng9rsevas L || 
vívag Lícf. ad e) | Bi maga vàv vóuav om.g 





1 proferunt A transierunt V | ad huiusmodi A* | 
legis — nes (sic) V? | quoniam] 1 qui s. v. 7* | 3 cau- 


sas R' | 5 ex priore] et ex priore T | 7 interdieto 7 | | 


respicienda Beck] despieienda (despitiendum T) libri | 
9 vero] est uero R| est om. A" |j, 10 alia. R* [| codicem 
R* | 11 imperatorum om. AR! | 12 quaedam om. V' 
13 uero in libris V? in libris (libros V?) uero V', vero 
om. R | institutorum] institutoeee« V! institutionum V? 
vulg.; leg. constituti tutorum? || autem nos RV? | 15 
fecimus om. R | constitutieeee V! constitutionibus R' 
T'V? | 16 constitutionum] totum colligere add. K* || 
17 ne] et ne V 18 credimus AT] constitutionum R | 
quae pro] in 7" | 19 sufütiant RT'| 20 colligere A? || 
22 namque cst 7'vulg.] est namque EV | omnium R' | 
quidem alii T' | 23 liberi] liberi quidem A? | 24 fuerit 
R'[25 adtendunt. A! | 26 hoo om. R! | ipsi T | 27 ei 
T | 28 hoe] in hoc V | 32 quibuseumque T' | 33 et 
quae vulg.] atque Zt VT | 35 vero addidi (autem add. 
Beck) | hos T? | 36 *quod quidam] qm i. e. quoniam RVT 
qn quidem (i.e. quando quidem?) s. v. V, qui vulg. (cf. 
ad g)| 31 fuerit RV 


Nov. LXXXIX 1. 2 


qvixa và mspi ts vexvoyovíae dvouoOére rw yga- 
szTÓvv oUm wMu£vov vopow, &macvrag Ouoíoe niv 
dÀsvOépovs ópoims dà evysviie mooryaye. ois yàp 05) 
ztQbrois yovsUo4w oí ztQuyrO: maides Opoios uiv dÀev- 
Oegos óuoícos Óà yvícw. magà T$ Üruiovgyías &yi- 
wovro. stólsuos á xai máyaa xal rOoval xaà dzu- 
Suuía. vÓ nüyna xerüjyayov sis dAloiotsgov Ggrua. 
Àe(av piv yap djevga moleuos, vodsíav 8i so- 
qeosívné ÉxmtoG, ó vópos vs avOu6 và TOwuiUTG 
TOv duapryuárow iopsvos éÀrvOsgíav ve voie dov- 
Aebovgiw éurnyavrcaro xai zoÀÀhá ys sepi ToUTOw 
éngaypatsvgaro vQómove sienyovuevos uvoiove" ai dà 
Baa. Ouaráfes dvéEbav tois ovx ópOae ywo- 
névoi vàg émi vO yvrcwv ódovs. OmnsQ oU magégycs 
ovüà yptis vouoOsroUusv, ovdà rove vz0xóove rovOs| 
TOV vOuov napnusinuivas xcraxobnv BovAóusPa. 
Fwíciws uiv oU motam, Diadoyow dvOpaozrow dE 
GvvalAárrovc. ydpcow 7 prrà mxwQouxQiov ovufo- 
Àaiew Tj xal vobrmw xooís, ovr rtgóc vàc Pulaías 


430 


QUIBU8 MODIS NATURALES 


quidem ab initio, dum de filiorum procreatione san- 
ciret scriptis nondum positis legibus, omnes similiter 
midem liberos similiter autem produxit ingenuos. 
rimis — parentibus primi filii similiter qui- 
$ dem liberi similiter autem legitimi a creatura fiebant. 
Bella vero et lites atque libidines et concupiscentiae 
causam deposuerunt ad aliud schema. itutem 
namque invenit bellum, nsturales autem castitatis 
casus; lex autem rursus huiusmodi delicta curans 
0 libertatem servis molita est et multum de his tracta- 
vit modos introducens den& milia; imperatoriae vero 
constitutiones aperuerunt his quae non recte facta 
sunt ad ius legitimum vias. Quod non transitorie 
neque nos sancimus, neque subiectos hanc legem 
5 neglegenter audire praecipimus. 


1 Legitimi siquidem successores procedunt homini- 
bus ex nuptiis quas contrabunt aut cum dotalibus 
instrumentis aut etiam absque his, sic ad feminas 


TÀv áopévow gvvióvraw, cts db dgyje dyew móc 20 masculis convenientibus, ut ab initio habeant ad eas 


avtàg yaucow yvngíov Óiidecw. xai rovro yàg Gv- 
xogavroUuevov fusis OpQwres vóuq Owexgivausy, «i 
pàv éxi vàw Ünxoó je TUx5e sis atia zensvov, «í ài 
4ni Tie dons dà vaírné rdv dvÓQaitov xaracrá- 
Geox ngarrigOas Oei gos dnódnbi yápov yvraiov, 
Tí à TQ end Gvyxexogntaa mÀnOs. dere vÀw 
jo TOv) yágow covrov ngoióvtov avróDev sígiv ai 
hadoxai zgodnor, xai s ys dv voie prelo àpiD'un- 
Ouiav, sóDve 0 vopoc vgrysiras vovs Tàv Diadoyov 
TQózove moÀÀà zepi TOvtQw maypuatsvadpsvos. 
nuéy oUv yvigiv ovra 06 Éyn, 10 dà ui vowVrov, 
4ÀÀ' éleóDupov uiv ovx 4x vouíumv di mposÀOov 
yducv, 5 xal dv Qovisq vexOév, ei dievO'spías piv 
ábeOein uaivus Di voor, rovro Tgómos monio 
7900€ ywnaióTnra qépovoiv, ove QiagiD uraagavos ovr 3 
xai và Áowtà vouodstüGOusv. 


2 


10 30 de his tractans. 


nuptiarum legitimarum affectum. Et hoc enim in 
calumnia positum nos respicientes lege discrevimus, 
quid in his quidem qui fortunae dignitate provecti 
sunt, quid autem in mediocri hoc hominum statu 

5 agendum sit ad demonstrationem legitimarum nuptia- 
rum, quid vero deinceps permissum est plebi. Qua- 
propter nuptiis peocsiniibus ex hoc ipso sunt suc- 
cessiones certae, et si inter legitimos connumerentaur, 
mox lex introducit successionum modos, plurimum 

Legitimum siquidem ius sic se ha- 
bet; quod vero non est huiusmodi, sed liberum qui- 
dem non tamen ex nuptiis À acm legitimis, aut 
etiam in servitute natum, si libertatem quidem me- 
ruerit, manserit autem naturale, hoc modi varii ad 

5ius legitimum ferunt, quos enumerantes sic etia 
reliqua sancimus. 


CAPUT 1l. 


Ilgavtog uév oU. xo0z0$ avrois yvnatórrT0e vrioysv 
ó wai vàg ztóÀe evDU; cà Adv, Ov Ósodóc«os o Ts 
sícefovs v& xal wéag si, caro pv, ume. ,vevouod- 


Primus itaque ^ dus eis legitimi iuris existens 
civitatibus mox utilis, quem Theodosius piae et no- 
vae introduxit memoriae. Sancitum namque est ab 


Tyra. yàg óm' avrov T OvvacÓa:. rovc vóJove mai- 40 eo, ut possit naturales filios aut omnes aut aliquos 





natura quidem ab initio, cum quae ad procreationem liberorum spectant sanciret, scriptis (egibus nondum. 
latis, omnes aeque et liberos et ingenuos. produxit. Primis enim parentibus primi Hii pariter et liberi 
et legitimi a rerum creatore obtigerunt. Bella vero et pugnae ei libidines et cupiditates in. statum (onge 
alium rem deduzerunt. Servitutem enim bellum, naturalium condicionem casiila$ amissa protulit; ac 
rursus lez eiusmodi peccatis medelam afferens libertatem servis molita est, multumque in his laboravit 
sescentis modis introductis; imperatoriae vero constitutiones iis qui non iusíe nati sunt vias ad ius legi- 
timorum aperuerunt. neque nos obiter sancimus, neque subiectos nostros huic legi neglegenter ob- 
1 temperare volumus. Atque legitimi quidem successores hominibus ex nuptiis procreantur quas con- 
trahunt. vel cum instrumentis dotalibus vel etiam sine iis, siquidem masculi feminid ita iunguntur, ut ab 
initio animum legitimas nuptias cum iis contrahendi habeant. Nam hoc quoque cum calumniis expositum 
videremus lege distinzimus, quid in iis quidem qui for(una ad dignitates evecti sunt, quid autem ín medio 
hoc hominum statu ad legitimas nuptias probandas agendum sit, quid denique reliquae multitudini con- 
cessum sil. Itaque qui ex his nuptiis procreantur eorum ilico successiones manifestae sunt, ac siquidem 
inter legitimos numerentur, statim lex successionum modos ostendit, quae multum in his laboravit. Legi- 
timi igitur ita fere se habent, qui vero tales non sunt, sed liberi quidem. nec tamen ez legitimis nuptüs 
procreati, vel etiam in servitute nati, si libertate dignati naturales Tnaneant, hos varii modi ad ius legiti- 
morum adducunt, quibus enumeratis etiam reliqua sanciemus. 

IL Atque primus modus illis legitimorum iuris praesto erat qui idem civitatibus statim utilis ex- 
titit, quem Theodosius piae recentiorisque memoriae introduxit. Sancitum enim est ab eo, ut filii naturales 





1 dvouo9ére: vv. Mz) évouoOereivo L | 3 dà om. 
L|] 9 ve] autem c || 10 oióuevos L' | 13 rvéo&av L | 
yevop£vois cum Scrimgero vulg. | 17 oUv om. L | 19 ovv 
Taie dÀnSeícs ngos rae OrÀe(ae L | 21 yap om. L | 
22 vóug] nov. LXXIV c. 4| 23 £xi M] vnó L || $xo 
cj& (r5$ om. L) vóyns eic àbias ML) fortunae digni- 
tate € | 24 xi Hombergk ex c] 10 ML | 25 dei om. 
L | 26 vàv £x vw yauew vovraw (vel ix yápam v0i- 
ovrm») Zachariae] vàwv yauow rovrov ML, rovrov 
om. e | 29 rà» om. L | 3iadógew ML, corr. Haloan- 
der ex e | 32 z9osiOàv L* | 33 «( Lc] om. M] 31 * uai- 
vo. ML | 31 yvraiwrntos L'g (cf. 432,26)] yvnawc M 
yrnaíoe L' | vznoxev 0 xai Zachariae] vijgxe xai L 
voenjoy9n xai M existens e | 38 Gsodóa:os] Cod. 5,27,3|| | 
39 wéas] Ax&ems edd. L? 


1 de om. V' | sanccire A! | 2 seriptum 7! | 3 pro- 
duxerit R | 4 filiis V9 || 8 naturalis V7! | 11 modus 
V'| imperatoriee 7! [12 apperuerunt R7'! Jfaete V | 
14 legem] legenter T" [| 19 aut| at 7* | his om. 7* | 20 ut] 
aut T'* | 21 effectum A'T* | in om. R! | 22 legem R'j 
*deereuimus /ibri | 23 quid] qui V! [| eis 7 | 24 me- 
diocris T'| hoe om. V | hominis statui agendum ft 7| 
26 quod T'| plebi] geri V | 27 nuptiis] nuptias V5; leg. 
nuptiis bia? ] 30 contractans A | 31 est] est ius 7* ! 
32 tantum. A VT* | legitimus R! 7* | 34 hoc om. R' : 
modo uariari R*T' | 36 sanciemus vulg. | 37 eius R est 
vulg. | 39 sanctum V' | 40 alios V 


EFFICIUNTUR SUI 


Jai 5j náwrae 5 twwas dmiD.dOves voi; BovAsvrmoéowc 
5 vds Dvyarépas águóLtw Bovievraie. xai émeimrQ ó 
Tgózos OvrO$ OUy ázxAZv elys ryv vouoSuciav, ddl 
moux(Ao Td Ts negl vOw énidócamw signras va «s 
magi t&v Diadoyàv, na xs avrol xai vívar xÀngovo- 
uovci xal maga Tiva abd: xAngovopoUvras, Oíxaiuv 
ras» rovro 97) npàrov 1à 176 vouoDecías Dia év- 
Té xegüÀaiwv oVrce dmi vOVe douove Tpóxove robe 
sie yvndioTQyTa gégovras dAOuiv: và yàg déxeiDuv ev- 
1l xola mavroiws éoxíiv. 
malu» szarro, irs Bovievrzc dv sirs 4lai91Qos Bov- 
Àjs, dÓsiawv FEsa. vov rOvs 9j vivae dE avrQw (iva 

ciov naidwwv di zravr)o etra xal 5, uóvarv di véduv) 
énudidóva: và. Bovisvr d. 
dbías slev oi zaidiG dxesArupévos, m 
xüére$ Tote avOganovs, xdv si Bov xada- 
errxegav, raUTQe dAsvOdoovs dzoím vj$ vUyys. Ó 0i 
T2S dzidócaos Tgótos &ivs yévovro magà TOV mtaTQós 
£n niQióvros, zvíxa Tig dv xowq: 10v vióv énidoir 


431 


Nov. LXX3IX 2 


offerre curiis aut filias curialibus copulare. Et quon- 
iam modus iste non simplicem habuit legislationem, 
sed varie et de oblationibus dictum est et de suc- 
cessionibus, quomodo ipsi et quorum heredes exi- 

5stant et qui rursus ad eorum hereditatem accedant, 
iustum credidimus hoc primum legislationis dispo- 
nentes capitulum ita ad reliquos modos qui ad legi- 
timorum ius ferunt accedere; quae enim inde sunt 
facile omnino est dicere. 


Ei vw voivvv dim vóOov101 Si quis igitur fuerit naturalium filiorum pater. 


sive curialis existens seu liber a curia, licentiam 
habebit hos aut quosdam ex eis, sive legitimorum 
sit filiorum pater sive etiam non sed solummodo 


70, xd» sí vvyów ilustries naturalium, offerre curiae, licet forte illustris digni- 
qw sí uj) vnAs- l5 tatis sint filii suscepti, nisi tamen talis quae homi- 


nes, licet curiales sint, ab hac fortuna liberos facit. 
Oblationis autem modus, sive fiat a adhuc 
superstite, cum quispiam in commune filium offert 
(hoc namque gestum est in Philocalo naturali filio 


(tovvo yàg £ni duloxdÀAq méngaxtas vóOw maii 20 curiali & patre in Bostrena civitate) et hoc ipsum 


BovÀevrz stapà xoU matos dv vj Boatgnvam vevo- 
LévQ xal roUt0 avrÓ dwazOrTOS xarà TZV éxéigi 
S$íav xai oUro€ avrüv énidsÜnwxóros, xaOámeg 7 


dicit secundum inspectionem ibi factam et ita eum 
offert, sicut a Leone piae memoriae scripta dicit 
constitutio, sive ergo secundum hunc modum fiat 


dléovros ToU vie sécefoUs Ajfe ysypnuuévn qnoi aliquis & patre pronuntiatus curialis, sive eum pater 
Quavabus), sia ov wavé roUtov Ov Tgónov yévorró 25 sub gestis monumentorum offerat, sive moriens in 
ww iz TOU zargós dvaggnósis Bovisvtzs, sire av- — testamento conscribat oportere fleri curialem, deinde 
Tü» 0 zarTüp éni noabaos vnouvnuavor éxidoín, sis — ille amplectatur scripturam, legitimus mox fiet na- 
TísvrOw dv DiaOvxm ygáweus Dsiv yivea Sas Boviev- — turalium iure omnino liberatus. Sive etiam [a] mor- 
Tjv, shra éxsivos FAgraa Tw yoagnv, yvrsus evoie tuo patre semet ipsum filius aut filii offerant, non 
yiveva, 15 voOsías xaOánaEL ánnAÀayuévos. si Óà30existente quidem legitima sobole, etiam sic erunt 
xai rsÀevrzGavros TOU natQos éavróv ó mais 5 oi legitimi et curiales. Proinde pater quidem etiam 
maidss dmidoisv, ovx ovGme uévros yvncías 7€, xai existentibus legitimis offeret curiae non legitimos 
oVrex Kcoyrai yvijdiol 1$ xal Bovlsvrai. dre marzo — filios; " vero per semet ipsum àd hoc procedit, 
uiv xal vnóvtow yvwncimv izidegs. 7j BovÀj Tov tunc solummodo audietur, cum nullus legitimorum 
ovyi yvnoiove zaidas, ó 0i avrouá os sís vovro iow 35 filiorum existit. Hoc itaque de oblationibus sit, quod 
Tmwixavra uóvov üxovgOv,gsraa, zvíxa dv odds; vàw — indifferenter sancitum est a nobis in hac praesenti 
Giov naídww vnsin. oi«o uàv ovv rà raw ém: — lege reconditum. Non autem simpliciter neque for- 
fsuse daro, ró Óiagópaé vouodernOév rnuwv aic 
TÓv magórra vouov dnoOsuévav. ovy ànÀos dà ovóé 





vel omnes vel aliqui curis offerri aut filiae curialibus coniungi possint. Et quowiam hic modus non 
simpliciter lege constitutus, sed varie tam quae ad oblationes quam quae ad successiones pertinen! dicia 
sunt, et quomodo illi et quorum heredes existant, et qui rursus ipsorum heredes sint, par esse existima- 
vimus hoc quidem legislationis capite primum disposito ad reliquos modos qui ad ius legitimorum ducunt 
l venire: quae enim inde sequuntur prorsus expedita sunt. — Si quis igitur naturalium liberorum pater 
sit, sive curialis sit sive liber a curia, licentiam habebit eos vel aliquos eorum (sive legitimorum liberorum 
pater sit sive non sit sed naturalium solum) curiae offerendi, etiamsi forte liberi illustrem dignitatem 
adepti sint, dum ne talem quae homines, quamvis curiales essent, ea condicione liberos esset factura. Ob- 
lationis autem modus sive a. patre adhuc superstite fiat, cum quis in publico filium rgo (id enim in 
Philocalo filio naturali actum est curiali a patre in Bostrena civitate reddito, qui quidem et hoc ipsum 
in theatro eius loci pronuntiaverit et ita eum obtulerit, quemadmodum Leonis piae memoriae scripla con- 
slitutio dicit), sive quis igilur hunc in modum fiat a patre pronuntiatus curialis, sive eum pater actis 
interpositis offerat, sive moriturus in lestamento scripserit oportere eum curialem fieri ac deinde ille 
scripturam amplectatur, statim legitimus fit condicione naturalium plane liberatus. Quodsi etiam defuncto 
patre filius vel filii se ipsi offerant, legitima tamen prole non relicta, sic quoque ct legitimi et curiales 
erunt: ut paler quidem vel si praesto sint legitimi curiae oblaturus sti liberos non legitimos, qui vero sua 
sponte ad hoc fertur, tum tantum Ó sit, quando nullus ex legitimis liberis praesto sit. Atque 
íta oblationes se habeant, cum quod dispersim sancitum erat, nos in praesenti lege reposuerimus. Nec 


9 svxoAa zavroíos éarív] facile omnino est dicere c 
13 £45 zaildov L | 14 illstrías L 4Aovorgíae M | 
16 xaSscváci L| 17 éxoés] facit c; malim dxoíss &v 
(cf. Iul. c. 309 per quas — & condicione relaxati fuis- 
sent) [ 21. Bocrenvaw (cf.c)) Boavoivov M Bortrivow 
(sic) L | yavouévq om. «|| 22 ávamóvroc et 23. dxide- 
$wxoros Hombergk] àvaiztówrs (iw eixóvts L) et dma- 
dsUoxórs ML dicit et offert c || 25 QuavaEiw] Cod. 5,21,41 
20 sg. ava — drdoir, om. L | 30 ai di] sive (i.e. aive?) d 
31 oí om. L | 34 xai Mz] om. L | 31 ovre) hoe & 
38 Jiagópos) indifferenter c [| sis] oe M 


l oferre R | 2 habuerit V | 3 obligationibus A' | 





est om. R! | et de successionibus om. V! | 4 ipsi RV?] | 


et ipsi V9 T'| et quorum (heredes in spat. vac. add. V?) 
€t quorum heredes V!, corr. V* | 5 et om, R! j, *ad eo- 
rum hereditatem] ad ius eorum hereditatum RV ad ius 


eorum hereditarium T'vwlg. | accedunt AT | 6 iustam 
V']|eredimus R | legislationibus V | 8 fuerunt V' | 
quem E || inde] postea s. v. V? | 10 rubr. Si quis filios 
naturales curie dederit (dedit T3) R T* in marg. | na- 
turalium fuerit T' | 12 sive om. R' | 14 dignitas A! | 
15 tantum R'| talis] dignitas add. 7, sit dignitas add. 
R!| 18 im commune V | *offerret libri otferat Beck 
(cf. ad 22) | 19 haeo T'| filocalo V philocanolo A ! 
20 bustrena RVT | 21 factam ibi 7'| 22 offerret R!T | 
a) et a T'| scriptura A! ] 23 sive] si uero 7| 24 eum] 
cum R! V ! | 25 iestis V || offerret R | 27 iat R* faciat /t' 
28 liberatur A! | Sive] leg. Bi vero? | a om. vulg. i 
| 29 aut] ae«« V' | offeratur R* [ 30 quidam V | etiam] 
et R*, om. V | 32 offeret A*] offerret R* offerat V of- 
ferre T' offert vulg. [. non om. T! | 33 per] se an 5I 
34 auditur V | 35 obligationibus R' legationibus 7* 
| 37 fortuite V] fortune AT 


Nov. LXXXIX 2. 3 


Ge Érvys 10 15s didóGsow Éorci^ Oei yàp xai roUé 
TQOzOvg zOij0a. gavegove xaÓ' ovs dzidoO7ovta. 
9 i uiv oov vii Éx «vos ógudiro nólsos, eive Bov- 
Asvrne sírs dle vÜupos Tü6 vOoiabTns sí TUyne, ÉDtUTs 
1Óv davroU vóOor ézidobva: tq Bov. 4 T$ mó- 
Ars dx&ivgs OOsv dipugio. si Óà ov moAirs ovoi 
«vrós xaOscTüxos, éx yogíov Óé rwvos T xame d- 
urras, Éxeivm zaoà rov margós ézididón m 15 mó- 
An 9) davróv énilidóro, $9! 5v 10 yogíor 7 1a t/$ 


QUIBUS MODIS8 NATURALES 


tuite oblatio est; oportet enim et modos facere mani- 
festos secundum quos offerantur. 

32 Si quis igitur ex qualibet oriatur civitate, sive 
curialis sive etiam libcr huiusmodi sit fortuna, lice- 


5$ bit ei suum naturalem offerre curiae illius unde ori- 


tur civitatis. Si vero non civis nec ipse consistat, 
sed ex villa quadam aut vico sit oriundus, illi a 
patre offeratur civitati aut semet ipsum offerat, sub 
qua civitate villa aut vicus tributa persolvet. Palam 


xone vtÀoín. mgóUnÀov Üé, ow tí uiv 0 matyo av-10 vero est quia, si quidem pater eum aut avus offerat 


vw y mdnxos izudoín 5 xaí ti tw dweorréoo mQo- 
yóvaw, xai ywnciovs Éyow caida; rovro mQdrthw 
icyóss' £k Óà avrós Ta £avrów £miÜoim, Tovro dgís- 
juv, Dvíxa qu Éregos yvrOw. xaDeccagiw | adsAqot. 


aut aliquis ascendentium parentum, etliberos habens 
filios hoc agere poterit; si vero ipse quispiam semet 
ipsum offerat, hoc permittimus, cum non alii leei- 
timi sunt fratres. 


Ei uévvos vi& TOv. dnidoivas Üvvau£vow vov; £av- 158. Si tamen aliquis offerre volentium suos naturales 


TOV vódovs rois HovAevrzo(oss 7j dx 17608 17$ usydAns 

doumro ztÓÀews 5j £x vri Érw mrGBvrépas 'Poyms, 

Toviq Üidouev ddeav sic jv dv BovÀnrca urtgonoluv 

- énidociv mowjcac Oi. xal voUrov slvas vOv xa- 
a 


curiis &ut ex maxima oriatur civitate aut ex seniore 
Roma, huic damus licentiam in quam voluerit metro- 
polim oblationem celebrare. Et hanc esse regu!am 
etiam in filiabus, ut iungat eas curialibus aut ex 


xai mi Dvyarépuw, dre douóL&ww ajràg fov-20 civitate ipsa, ex qua orti sunt aut sub qua villa aut 


Aevrais 5 éx vz$ mólews avtZe, (E 5s o» urras 7j vp 
3» 10 yogéov 7j 7) wor, valoir, 7j ei vis £AevO'egos aua 
xci Pugaios 5 Bvbávrios rin, rwi TOv Bovievrz pav 
érépas oíacdi ots, unrgonoAsoe ufvroi. — Kai ovtox 


vicus tributa pes aut si quis liber simul et 
Romanus aut Byzantius fuerit, cuicumque curialium 
alterius cuiuspiam, metropolis tamen. Sic itaque 
nobis curialium diligentia est et iste modus placet 


iv TOv Bovievrmoiuw uéle, wai ovros Ó wgóxoc2biuris legitimi, quia damus curiali naturalium exi- 


a oéawes T7$ yvnauórntos, 0t« Oidousv vi BovievtT, vó- 
Suv óvr uóvov nzaidov narQi, xdv éx dovAgs av- 
rovs Gyoin, xai dAsuDagovv xal (mdiÓórvas c5 fov] 
xarà t0 ÉunpogOrv rjuiw sigruévor: xai Kri ueiGóvan 


vÓ mpüyua vouoderovuev, Ders xdv si ur ó nar5yg30semel filius fiat, 


4zudoín, &Aei 3:008 08 &nab Ó mais yévrvai Ovvaad'a: 
xai éavróv énidilóres vq. Bovievenoi, ÓnAaUs) xàv- 
tabÓa yvndías oUy vmovonc yovijc. 


stenti solummodo filiorum patri, licet ex ancilla eos 
habeat, et liberos facere ct offerre curiae secundum 
quod praedictum est. Et adhuc amplius de causa 
sancimus, ut vel si non pater offerat, liber autem 
possit et semet ipsum ofierre cu- 
riae, etiam hic legitima non existente prole. 


CAPUT III. 


Kai énaünmeo moix(lmg xai và dmi TZ$ TÀw TOw- Et quoniam varie etiam de huiusmodi personarum 
oórmw rposozov Oiudoyze vevouoOérnrei, ovx ámo 35 successione sancitum est, non videtur absurdum no- 
tgózov Üoxovv écqrww zuiv xai và megi 15s Oiadoye, bis et de successione, sicut praediximus, terminare. 
xaÜà nonnóvres ÉpOnusv, Qpícacda. — Ei voivv — Si quis igitur naturalis secundum hoc schema (id 
Ti vOÓos xarà rovro TO cy5ua (ró £x cns émidó- — est oblationis) fiat curialis, erit patri et ab intestato 
ceo geauév) yévorro Bovisvtrs, Karas vd mati xai 





vero simpliciter neque fortuilo oblatio fiet: nam et modos quibus yir] sint manifestos facere oportet. 
9 Si quis igitur ex civitate aliqua oriundus sit, sive curialis sive über sit ab eiusmodi condicione, licet ei 
filium suum naturalem curiae. urbis illius unde ortus erat offerre. Si vero ne ipse quidem civis sit, sed 
ex agro aliquo vel vico oriundus, illi civitati a patre offeratur vel se ipse offerat, qua ager vel vicus 
censeatur. Manifestum autem est, si eum pater. vel avus. vel quis etiam ez. ulterioribus proavis offerat, 
etiamsi legitimos liberos habeat eum hoc facere posse; si quis vero se ipse offerat, id permittimus, nisi 
9 alii legitimi fratres adsunt. Si quis tamen eorum qut filios suos naturales curiis offerre possunt 
vel ex hac magna civitate vel ex vetere Roma oriundus sit, huic licentiam damus cuicumque velit. metro- 
poli oblationem praestandi. Atque haec regula valeat etiam de filiabus, ut eas iungat curialibus vel 
ipsius civitatis ex qua ortus est vel sub qua ager aut vicus censetur, aut si quis liber simul et Romanus 
vel Byzantius sit, curialibus ex curia aliqua alterius cuiuscumque civitatis, metropoleos tamen. — Atque 
adeo nobis curiae cordi sunt et hic modus turis legitimorum placet, ut concedamus curiali, qui naturalium 


solum liberorum vr $it, elsi eos ex serva susceperit, et liberos eos facere et curiae offerre secundum ea 


quae aníea a no 


s dicta sunt; atque etiam pa ius ea de re sancimus, ut etsi pater non offerat, filius 


vero semel liber sit factus, is se ipse curiae offerre possit, nimirum in hoc quoque casu dum ne legitima 


proles im" sit. 


l. Et quoniam varie etiam de huiusmodi personarum successione sancitum est, non alienum visum 
est nobis etiam que ad successionem pertinent, sicuti prius diximus, definire. Si quis igitur filius natu- 
( 


ralis secundum 


anc formam (dicimus per oblationem) curialis fiat, is patri et ab intestato et ex tesia- 





4 sive dAsíDupos] sive etium liber c | Z£scari] lice- 
bit ei g; TQ zarpi el ante éridovvas vv. 7j 1 vóOw 
éavróv desiderat Zachariae | 6 ourro — 1 7 xouns Le] 
om, M | ov0 0. zravzg ante 0008 avrós inseri malit Za- 
chariae | 5. d£ vivos Lc] dé vivos £AevOégov L? vulg. 
9 énidóro M | 10 ee s£. Me] éxel L | 11 xai om.c 
12 yvraíovs] liheros € | 13 £axée:] poterit c | e£ dà Mz] 
i£. 0À xai L | 16 09 Bovkevingiov L? | t7$0s (et 17 £r) 
om. | 21 apum tei]. orti sunt € [| 5 om. L! | 22 5 om. 
L | 23 e( 25 Bovievtngiov] curialium (i. e. BovZevra»v) c | 
25 guiv vOv] 9uiv xai ovros u£vros L || ovros Le 
ovre; M |26 vó9o L' 





1 oblatio est /eimbachj oblatione libri || 2 secundum 





quod offeruntur V | 3 qualibus 7'' | oriatur om. V | 
4 fortuna sit R | 5 eis T' | 6 non] nec V vulg. || ciuis) 
cuius R'! | neo om. V vulg. | 7 sed] si P! | villa] nuila V* 
ille V | 8 auferatur T'! | 9 persoluat a., lvit vulg. | 
10 quia si] quasi V || 11 habens filios ser. in ras., fa- 
bens om. T | 12 si vero] sive R'] ipse] filius s. v. add. 
V3] 13 heo T | 15 tantum R! | 19 ut] aut Z9 | eos V! | 
20 ortae Beck perperam | 21 persoluat V] persoluet RT' | 
22 bizantius A*7' bisantius R! V | cuique V! cuiuscum- 
que R? | curialium om. V | 23 tantum R [ 24 diligentia 
est — 28 de onuss sau| ser. R* in ras. 4 vv. | placeat V | 
25 quia] quod R(*) T? | curiali Beck] curialium libri ] 
21 liberas A(2) | 29 ut om. R | si non] sine 77! ] 34 etiam 
om. R | de] in R, om. V' || 35 sancitum] concessum V | 
36 determinare R| 38 testato R' 


EFFICIUNTUR SUI 


4E ajaDivov Duidoyos xal d« Bovinasos, ovdév áa- 
sors vOv yynGiewv, x«i dx ümpias AauBávawv. Óvva- 
€9m ToU zargós. ovra u£wro: Orts ut mÀÉov Dye 
tà» 4E dgypé yvnadiow évós rov vÓ mávrow éÀa- 
prov Éyovros.. üzaE dà navaliGausvovs dxsivovs cy) 

nidos xal dià voUto ei6 yvraiovs dvafdvtas ovx 
dgíuev abstinaresrev énvrove TEs TOv matfQuv xÀn- 
govoulas, , doxeiv ÜrOev «nv Üogtàv zv tis avrovs 
ytvouévyv xai GrspyOeicav vm' avrQv dguevas xai 


433 


Nov. LXXXIX 93. à 


successor et ex voluntate, nihil dissimilis legitimis, 
et ex donatione percipere poterit patris, ita tamen 
ut non &mplius habeat uno borum qui ab initio legi- 
timi sunt et inter omnes minus habente. Cum semel 
5autem illi susceperint oblationem et propterea ad 
ius legitimorum ascenderint, non sinimus eos absti- 
nere se patrum hereditate aut videri quasi donatio- 
nem in se factam et ratam habitam ab eis relin- 
quere et fortuna recedere: manentes itaque curiales 


ts Typs dvayoguiv: uévovtes udw yàg Bovisvral vÓ l0 rclictam aut donatam, sicuti dudum a nobis dictum 


xaraÀeAsiuudvov 3 Qadoqnuévor xarà 10 Kangogdsv 
l riw egruévov ffovci uérQov. — s udvtos ys 4E à- 
xis nagmivoivro cr» duidociw TÓ uévew dAei D eges 
xav dv voOsía oU ysvéaD'a« nÀovoiotsgos xal. Bovisv- 


est, habebunt mensuram. 

l Si vero nb initio refutaverint oblationem, manere 
liberos praeponentes licet naturales quam fieri ditio- 
res et curiales, deinde videantur postea aut in totum 


tai stgoxoívovrss, slra. gaveiev me 5 tis 0ÀóxÀn-15 aut ex parte possidere res donatas aut relictas sibi 


gov 5 ix uégovs vsuóusvo: va ÜogrOévra yj, x«xaAtu- 
» er / "Y^ * ; 

gOévra avtois ztQáyuara 7 xai dxntouiaavrse, ÉvéSov- 

Tai závrOS Tj Üovievrixz Tvyn xal axovtts, iva uj 


vot'evovres duiv gaveiev TZv vouoOsgíaw, xal à uév — casione oblationis sunt. repellant autem 


aut etiam alienare, tenebuntur omnino curiali for- 
tuna etiam inviti, ut non adulterari nobis videantur 
legislationem et lucra quidem venentur pe oc- 

ortunam 


xépir Onoóusvo: và mpogágn Tis (xidó0:05, dzo-20 propter quam lucra promeruerunt. Et haec simi- 


eudusvo« Qi vv vÜynv 04 zv av xegüàv nbuiOraav. 
xai ravra Opoícs vouoderovusv émí rs apgéva énu- 
Jedouévav 17 BovÀ?Z, mí t TÀw yapovuévam. Bovàtv- 

z E Rn -. nf niai , 
tai; Üvyarégow: oidrgias oUcys O«agogás, site Oi 


liter sancimus et in masculis oblatis curiae et in 
filiabus nubentibus curialibus: nulla existente diffe- 
rentia, sive per masculos quispiam curiae munia 
agat sive per generos curiam in filiabus augere vo- 


aeofvam, vis BovAsóo: zcaiÜow irs Dua TOv éxi rais 25]luerit et per illorum filios novos adicere prioribus 


Svyargács yauBgow và Bovisvrzjpuov avEuv. BovAorto 
xai 10 ye n avt Oià tüw Éxtivom mzaidow xmu- 
vovs mgosriDévas vois mQorfgow Bovievràs vovs éxei- 
vov viovs. 


curialibus filios eorum. 


CAPUT IV. 


Tov dà xarà rowtérrv airíav sienowvusvov T5 30 


yrucwyr. maida evrQ puóvq TQ gócavri vópiuov 
amorsAoUvuev, Ov ur xai v] tQítr gavrp cvyyevaia 
toV margós (pausv dà rÀw «a ÉL cw dxeivoc yéyovs 
TGw ve éxatéQoOs» riw Ts d$ avrov moosiDOvcov) 


Filium vero per huiusmodi causam factum legiti- 
mum ipsi soli genitori legitimum facimus, non etiam 
extraneae cognationi patris (dicimus autem et ex 
quibus ille natus est et qui ex utroque sunt et qui 
ex eo processerunt) facimus eum velut ex quadam 


zowVpnsv avrov de Éx TivO$ unzavzuaros ocvyyevi.35 machinatione cognatum. Sancimus enim oblatum cu- 


Juonitousv yap aere vóv ézideÜouévov vq) Bovisvrr- 
$e qvdixóv viov uóvwq TQ maTQi yvüciov vyívecOas 
Jajoyov, urnÜsuíaw uérro: perovcíaw gsw eig voUs 
arxióvtag 5 waTiówta6 7 éx ztÀayiov eve; adgna- 


riae naturalem filium solummodo patri legitimum fieri 
successorem, nullum tamen habere participium ad 
ascendentes aut descendentes aut ex latere agnatos 
vel cognatos patris, aut illos aliquid habere partici- 


low 5 cognatovs voU zarpós, 7g Twwa Éxyeie usrovaiay 40 





menio heres sit, nullo pacto dissimilis legitimis, atque ex donatione patris capere possit, ita tamen ut 
non plus habeat quam eorum qui ab imitio legitimi fuerunt unus qui omnium minimam partem habeat. 
Ubi autem illi seme! oblationem acceperunt et propterea inter legitimos relati sunt, non permitiimus iis ut 
abstineant se ab hereditate parentum aut videantur scilicet donationem in ipsos collatam ct ab ipsis agnitam 
relinquere et a condicione illa recedere: manentes enim curiales quod relictum vel donatum est secundum 
l eum quem prius diximus modum habebunt. — Si vero ab initio. oblationem recusent, malintque liberi 
manere quamvis naturales quam diliores et curiales esse, posiea autem appareat eos vel in totum vel pro 
parte possidere res ipsis donatas vel relictas vel etiam alienasse, omnino curiali fortunae quamvis inviti 
obnoaw erunt, ne videantur. legem. nobis adulierare. et lucra quidem oblationis causa proposita captare, 
fortunam autem propter quam (lucris digni habiti sunt aspernari. Et haec similiter sancimus (am in 
masculis curiae. oblatis quam in filiabus quae curialibus nubunt: ut nulla sit differentia, sive quis per 
masculos curiae munera subeat sive per generos filiabus coniunctos curiam augere ci quanium in ipso esi 
per filios illarum novos curiales prioribus illorum filios addere velit. 

1V. Filium autem ex tali causa ad ius legitimorum adductum ipsi genitori soli legitimum red- 
dimus, neque vero etiam triplici illi cognationi patris (dicimus et eorum ea: quibus ille natus est. et qui 
ex lateribus sunt et qui ex ipso sunt prognati) eum tamquam ez machinatione quadam cognatum fa- 
cimus. Sancimus enim, ut naturalis filius curiae datus soli patri legitimus sit successor, neve vero quic- 
quam commune habeat cum asceudenübus vel descendentibus vel a latere iunctis adgnatis vel cognatis 





2 àvvaa 9o M (poterit c)] Qvréáuevos L| 4 évós] év 
ol? L'| 7 abstinareves M] avazopéiv L | atrovs L | 
13 4xilocw Lg Ath.] dóciw M | vó] voV L! xai L* | 
14 xáv Me] xai L || mAovciusrego xal mÀovaiore- 

1 L | 15 zxpoxoivovsas elita qavrvas L | 24 sive] ovre 

^| 25 Bovàstss L* | 26 và Bovievrroéo L' 21 1ó 
ü én' avtQ om. c|| dxeivov L | 28 Bovisvcàs] curia- 
ibus (i. e. BovAevrais) & | 32 vgétg vavrp] extraneae & 
TQeÀT vavrp coni. Zachariae is adgnatus AM adgua- 
natus L| 40 cognatus L xoyvatove M | viva] 4xseivovs 
va L'g 


1 legitimis dissimilis R | 2 ita] «a V! | tantum R 
3 eorum R?| 4 habenti RT'| 6 eas V!| 7 se om. V 
nt. 


10 reluetamus T | 12 refutauerit A! | ablationem 
13 liberi vuíg. | ditiones T'* diditiores J' donationes V 
14 ««eantur A!||in om. T! | 15 possideres V || relicta 
R'V [sibi om. E! | 16 omnino] aut omnino A! | for- 
tune V| 18 uenantur 7" ueneretur R! uenerentur R*| 
19 sunt] fuerit V [20 lueram V? | meruerunt V? pro- 
merentur T' | Et] Set V | 21 et in masculis] et ow. RT 
23 mascules V? [ munie V! munera V?T? | 24 win] 
agere AK'| uolunt T'| 305g. per — etiam extra| scr. RE 
in ras. unius versus |, 32 cognatione R | et ex] et om. 
R!] 33 extroque T'| sunt V vulg.] sint RT | 35 enim 
om. V | 31 tantum A | partipium V | 38 ex om. V | latere 
V*inras.| 39 illos alios T | aliquid AV] aliquos T' 
aliquod vulg. 


55 


Nov. LXXXIX 4—6 


sie Tzv dxeivonv Üiadoyrv, viv iau» xai avrQ Qi0óv- 
156 zpovouíav, ders xcOümag avróc dxtvoig ov. yive- 
tai Üiidoyos, ovro urdà ixsivove sis trjv avrov xalsi- 
G39ai ÜioDoyiv, nÀyr t us) yoáyeuv 7) avrós dxeivovs 
9 rto! dxsiva ygagein. uóvg yàp TQ zatQl yivov- 
TOi yvnOus xai Gvyyevei slvat suGttvOrTas. 


434 


QUIBUS MODIS NATURALES 


pium ad illorum successionem, aequum etiam ei dan- 
tes privilegium, ut sicut nec illis fit iste successor, 
nec illi eius vocentur successionem, nisi forte 
scripserit aut ipse illos aut ab illis scribatur. Soli 
5enim patri fiunt legitimi et cognati esse creduntur. 


CAPUT V. 


NonoOerrríor dà vives vois ovo yevou£voi yyn- 
elo &xorslovrra, Diddoyo — ei uiv yàp Gyoír, taidac 
6 TowVto; 5 éyyóvové àmÓ yvrcimv avtq ysvouévovs 


Ergo sanciendum est, qui factis ita legitimis effi- 
ciantur successores. Si quidem habuerit filios qui 
talis est aut nepotes de legitimis sibi procreatos 


yaneràw, xai sixóras xai Bovisvráe xadtotorras, ráv- 10 uxoribus, et merito etiam curiales constitutos, mo- 


To$ airóv ÜiadsyéoOmaav: vi yàg voniuortspov yvg- 
cíov zmaidós moós margqaw Diadoyyv; si d£ yt mai- 
Ja: Kyo ui Bovievrás óreÜnmors yrvou£vove avtg, 
TrvixeUra vÓ vópiuov uérpov ais T5v Üovinv ce xai 
tO Üruóciov dguxre(aS m, 10 Aowróv O8 Ocov dw sim 
íi (xtívovs rovs zoidae ToUs u5 Bovievovrasc nxéro. 
sb dB xa Dolov urdsuía mi avTQ xaDrotnxo yov, 
teAsvriaee 03 ddiiO eros, v0 uiv Évvactyxiov 7; Bovir) 
xal 1ó Üruósiov £gírmaav xavà TO ztoomY Df rovro 
map. zucOv vtvopoOstrufvov, eis 
TQuoUyxiov ol ix «00 vopov xalovasvor stávtec T, Eov- 
viv, vj eizep DiáDurro. (xti vov6 ygazroie éAsiasras 
xÀnpovóuove. ümaE yàp aürüv yevóuevov Bovievtry 
iei wa Aafüw xai dyygdwas cQ Bovisvrnoíp xai 
1ü$ diadozás avrov xal T5 d. 

vnv fümxs rov Bíov Óiadoyzv cs xal nogsíav. si Od 
Ti y Ow Áx TOU yévove 5X xai KpoOev, 9 xal ye- 
Yeaupévos Tvyóv fj xal uj ysygaugévos BovAnOeim 
p. wire "jj Baailsía xai éavtóv xidovvas 17; Bovàt, 

D 


«1» dyírc) voUro mQárrtw, xal TÓ dgopiuévov 30 


1$ Bovisvinglo uipos Aaufávawv yevéaOca Bovisvizs 
xal v56 Tt Tiyrs vÀw v6 Àarovgynuárov Qiádoyos, 
sí Tovro 5$ faaideía émiweiaseey, 


» uzagar verayué- 25 et quaestum. Si 


dis omnibus ei succedant: quid enim legalius est 
roprio filio ad paternam successionem? Si vero 
ios habuerit non curiales quandoque sibi progeni- 
tos, tunc legitima mensura veniat ad fiscum et cu- 


i5riam, reliqua vero, quantumcumque fuerit, ad illos 


filios qui curiales non sunt accedat. Si vero etiam 
generaliter nulla ei sit proles, et moriatur intestatus, 
novem quidem uncias curia et fiscus habest secun- 
dum quod dudum sancitum a nobis est, in reli- 


di ró Lemóntvor 20quis autem tribus unciis qui ex lege vocantur ommi- 


bus modis venient, aut si testatus fuerit ad scriptos 
descendent heredes. Semel autem factum curialem 
lex suscipiens et inscribens curiae et successiones 
et aliam omnem ordinatam dedit vitae successionem 
p autem vel ex genere vel ex- 
traneus, scriptus forsan aut etiam non scriptus, vo- 
luerit adire imperium et semet ipsum offerre curiae, 
licentiam habeat hoc agendi, et distributam curise 
me accipiens fieri curialis et tam fortunae quam 
unctionum successor, si hoc imperium annuerit. 


CAPUT VL 


Eb d vus yvnoiovs niv naidac oix £go, vóo, ài 


Si quis autem legitimos quidem filios non habeat, 


avc xal uóvo: xadecrüciv, dfécro usrà vov «5s35 naturales autem ei solummodo sint, liceat ei (cum" 


Bovire dyJovs avr ydp Tovrové xÀngovopuovs* 
xal y ygagr yt dvrl nácne £midóosos Fata, wal ui] 


curiae onere scribere eos heredes; et scriptura pro 
omni oblatione consistat et non egeat hoc antiqua- 


c. VI (— 435,38) fere repetitum est ex nov. XXXVIII c. 1. 2 (249, 8 — 250, 10) 


patris, neve in illorum successione ullam partem habeat, aequale privilegium et ipsi dantes, ut quemad- 
modum ipse illis non fit successor, ita ne illi quidem. ad etus successionem vocentur, nisi aut ipse iilos 
heredes scribat aut ab illis scribatur. Soli enim patri fiunt legitimi atque cognati esse creduntur. 

V. Sanciendum autem est, quinam iis qui hoc modo legitimi facti sunt. successores. efficiantur. 
Atque si quis eorum liberos vel nepotes habeat ex legitimis coniugibus ei natos, quique merito. etiam 
curiales sint, omnino ipsi succedant: quis enim rectius ex: lege ad paternam. successionem vocatur filio 
legitimo? Sin autem filios habeat qui curiales non. sint utcumque ei natos, tunc legitima portio ad cu- 
ríam et fiscum perveniat, reliquum vero quantumcumque est ad. liberos illos qui curiales non sunt veniat. 
Quodsi prorsus nulla ei proles sit, et intestatus decesserit, novem quidem uncias curia et fiscus habeant 
secundum id quod nuper a nobis sancitum est, ad reliquas vero tres uncias omnes venien( qui a (ege vo- 
cantur, vel siquidem testamentum fecerit, illae ad scriptos heredes transibunt. Lex enim cum eum semel 
curialem factum susceperit et curiae adseripserit, et $uccessiones eius et reliquum omnem vitae ordincm 
alque cursum dedit constitutum. Si quis vero aut ex iis qui ex familia au( qui extranci sunt, sive 
scriptus forie sive non scriptus heres imperatorem. adire seque ipse curiae offerre voluerit, liceat ei hoc 
facere, et accepta parte. curiae destinata fleri curiali et' fortunae atque. munerum successori, si id 
imperator adnuerit. . M . 

VI. Si quis autem legitimos liberos non habeat, sed naturales ei sint soli, liceat ei cum onere 
curiae hos heredes scribere, et scriptura quidem pro omni oblatione sit, neve ulla (id quod ex veteribus 





alios V7? [| soribantur V | 5 fuerit ^| 7 post legitimis 
spatium. vac. 10 —12 lit. AR | efficiuntur R | 11 ei eu/z.] 
eis RVT | subeedant 7" [| quod VT' | proprio filio est 
T | 12 ad] habere V | 13 quandoque dei A* | 14 et 
om. R! | cuream 7! | 15 reliqua 7T] reliquam A' reli- 
quum E? rule. | quantacumque T'|| 16 filios om. V [ aece- 
dant V? | 17 ei om. V | 18 quidem om. V | habeant a. 
19 a nobis saneitum 7'vuíg. | est om. E | in) ut V 
22 deseedent V. descendet A descendat 7T'| simul V! 
25 vel ex] vel om. R! | 26 autem Z' [ noluerit A* nolunt 
R*| 28 curige] in curiae V! | 29 fortu 7' | 30 functio 
nis V | 35 autem om. R [ cum add. Beck | 36 oncre Beck] 
bonore dibri 


3 ovre undi M] oro xci? L' ovvs L? nec g | 
5 97 L | 8 yàg om. e | 9 a?xàv L' | 11 avv 
Li sq. sie — Ónuóciov] ad fiscum et curiam e | 17 el 
9i] si vero etiam & [| 18 4raocyxiow L (et sic infra) || 
20 vevopoSernufvov] nov. X X XVIII c1] 21 z&vres] 
omnibus a (i. e. r&vtos) e | 23 avrov om. e | 26 Qia- 
Jogás] leg. Giayaryrv? || 27 5 x«l yeyganpévos] 5) xai 
om. € b 31 yivadDs. Bovkevei L|33 £] sí M 134 oix 
Kos maidas L | 35 xa&«ordciv 249, 9 | 36 vovrove M] 
aviove L | 37 ys M] 93 L 


1 etiam om. T' | 4 scripserint R? | ipse om. R' | illos] 





EFFICIUNTUR SUI 439 Nov. LXXXIX 6 


uso (rovro 10 rÀv naci» vópaw) érfgas zgoc- rum legum alia adiectione, neque oblatione dum 
Syxse undi The dv Qv musoucav dmud0gtcs, dÀÀ' av- superstites essent, sed ex hoc ipso scripti, si liberi 
tíUsv yoagévrec, di ys &lsíOsoo: xaOsgrüci, Boviev- sunt, curiales simul et heredes fiant et habeant et 
ve] ga xai xÀnpovópo: yivéGOmcav, xal éyérwgaw — ipsi substantiae novem uncias, sicut pater eis distri- 
xal avrol «v0 «76 msQiovoías évvaotyxiv, xaDuaso 5 buerit. Sin autem etiam totum eis relinquere vo- 
dv ó marzo avrois Diaveiur. ri dà xni vó máv avroig — luerit, adhuc faciet melius: verumtamen usque ad 
BovlnO'eín weralimeiv, Éri 7tod es wdAAiov: zÀjv dÀÀà novem uncias omnino eis relinquat, sciens quia sí 
Mdyp ToU Évvaovyx(ov ztávros avrois xaraAiumavéro, — reliquerit minus, & lege modis omnibus supplemen- 
ywooxow o, xdv avrois xaraÀ(os ÉA«rrov, dÀÀ' dx — tum substantiae fiet. llli vero si voluerint, curiales 
vov vóuov ztivraw 7j dvumhzpoois tis ovcías forc. 10 fant; si vero aliqui quidem eligant aliqui vero re- 
oi 0à sie Floro, Bovievral ywiéaOnaav: sk Ud v«-— futent, ad eos qui eligant refutantium veniant m 
vi$ uiv Élowro vivis dà sagarrraaivro, dxi vov; aí- tiones. Si vero omnes renuerint, tunc tamquam filiis 
£ovuévov; à Td» napasovpévow aguxíaDo égn. non existentibus ita ad curiam veniant novem unciae 
4b di Gzavreg dzsinouv, tnrixaUra Ow dzaidías ov- — omnes. Si vero ille quidem tacuerit, filiorum vero 
ers ovra éxi tjv BovÀjv épyíGOo «v0 dvvaovyxwv 15 legitimorum ei non sit proles, tunc legitima quidem 
4mav. Ei 0b Ó uév awyraras, zio di avt yvzy- pars ad heredes ab intestato veniat, filii vero natu- 
Giwv ovx £i GmOQd, TQwixaUra TÓ uiv vóuiuov uégos rales, si voluerint semet ipsos offerre curiae, hoc 
£1i 10)c d$ ddiaDéxov xÀngovóuovs éoyéo)w, oi zxai- faciant sicuti voluerint, sive omnes seu quidam ex 
Jes dà oí vóOvi, sl BovAovra: éavtovs £zioUva: vq — eis, et modis omnibus novem unciae substantiae ad 
Bevlevtnoég, voUro ztOwírmGav xaDüneg d» dDrÀAj-20curiales aut curialem perveniant. Si vero ctiam ex 
snav, are züwrsg &its Tivdg 4E avrOw, xal mdvros —ancila ei nati sunt, si eos manumiserit aut vivens 
Tó dvvaovyxiov cZ$ 7t&Quovcías seis rovs BovÀs(ovras aut in testamento (et) obtulerit eos, etiam sic susci- 
5j 1óv Bovisvovra mzegigtZGrta. ab Ói xni dx doíAre — piantur et sint curiales, sicut testator voluit aut 
ovrQ éyÜévres slav. &( ya avrov& dAsvOsgoimev 5 — Sicut eorum desiderium fecit: offerentes enim semet 
mépiv 7j £v 1j; DiaD xr xai ésiloin vovrove, xal ovre 25 ipsos curiae percipient, sicuti dictum est, novem 
mpoidezéa maa» xai Áatwgav. BovAevraé, xaJ«xso ó — uncias. Undique enim volumus, vel si testetur vel 
JiaDénsvos rBovigdn 5 xaJdzsp 5j avrdw émOvuía — Si non facta voluntate decesserit, eos qui ad curiam 
muamoinxev" ázidówrés yàp éavroUe Tjj BovAz Auwovra: — veniunt novem uncias accipere. Si vero manumiserit 
xaOaztg aipnras v dvvaovyxiov. mawrayov yàp Bov- quidem solummodo non tamen obtulerit, at illi etiam 
lópeDa, xv t OuiDorro xd» £i ur Bovisvcauevos 308ic volunt aut quidam ex eis &d curiam respicere, 
duilOo:, rove ti vr» BovÀQv égxopérové TO évwaovy- etiam tunc novem unciae curiam agenti aut agenti- 
xiv AapHáwtiv, 6b. à. ÉsvOsonass uàv uóvov ov bus secundum quantitatem dentur. si vero nullus 
ujv énuloin, oí 0à xai ovra Boviowto á T4 5 Tuas — naturalium aut velit aut offeratur, tunc novem uncias 
4$ abrà» ngós ró Bovàevrigaov (Usiv, xaxsigs TO év- Curia percipiat: palam quippe est, quia simul se- 
vaovyxiov i Bovievovrs 5 tois Bovisvovas xarà t5v 35 quitur ubique fiscus secundum censtitutionem de hoc 
avaloyiav Qidog Ow. EX dé urdsie xav voDwv 5 Bov- A nobis positam. De naturalibus itaque qui per 
Àr9 ein rj &niDoD ain, tnvixevta v0 dvvaovyxiov 7 BovÀ) — transitum ud curiam fiunt legitimi et de mudo se- 
jauBavérc Oniov dà 0. Gvuztagaxolovózots zavra- — cundum quem offeruntur et &uccessionibus haec a 
4» t0 Üruóciov xarà tv neQi rovrov TrsÜsiuévn»v — nobis pure sancita sint. 

zap' judw durrabuw. 10 piv ovv megi vóOcww» ow 40 

dua rne sis 15» BovÀyw nagódov ywvouéva» yvrcicow 

xoi toU Tgónov xaÓ' Gv énididovzas xal tv Qiado- 

X&v tavrgy xaDagds ruiv vsvouoOerraD. 

legibus erai) adiectione altera neve oblatione dum superstiies erant facienda indigeat, sed protinus scripti, 
si modo liberi suut, curiales simul et heredes fiant, habeantque ipsi quoque novem uncias substantiae, 
quemadmodum pater illis distribuerit. Quodsi vel totum assem iis relinquere voluerit, etiam melius faciet: 
cerie usque ad novem uncias omnino iis relinquat sciatque, etiamsi iis minus reliquerit, at ez (ege omnino 
substantiae dis supplementum fore. [lli vero siquidem acceperint, curiales fiant; sin eorum alii acceperint 
ulii recusaverint, ad eos qui acceperint recusautium parics veniant. Si vero omnes repudiaverint, tunc 
proinde quasi liberi nulli adessent ad curiam omnes novem unciae pertineant, — Quodsi ille quidem tacuerit, 
nec vero liberorum legitimorum ei proles sit, tunc pars legitima ad. heredes ab intestato veniat, liberi vero 
nalurales, $i curiae se ipsi offerre velint, hoc faciant quemadmodum voluerint, sive omnes sive quidam 
eorum, aique omnino novem unciae substantiae ad curiales vel curialem revolventur. Quodsi etiam ez 
ancilla ei nali sint liberi, si quidem eos vel dum superstes erat vel in testamento manumiserit aique eosdem 
obtulerit, sic quoque recipiantur. et sint curiales, quemadmodum testator. voluit, vel quemadmodum ipsorum 
desiderium eec: nam ubi se ipsi curiae obtulerunt, novem uncias, sicuti dictum est, accipient. Utique 
enim volumus, sive (eslatus sil sive voluniatem suam non professus decesserit, eo$ qui ad curiam veniant 
novem uncias accipere. Si vero eos manumiserit tantum nec vero obtulerit, atque ili. vel unus. vel. non- 
nulli eorum ad curiam respicere velint, tum quoque novem unciae curiali vel curialibus pro portione virili 
dentur. Quodsi nemo ex naturalibus aut voluerit aut oblatus sit, tunc novem uncias curia accipiat ; mani- 
festum autem est fiscum utique simul esse successurum secundum constitutionem a nobis latam. De natura- 
libus igitur iis qui per transitum ad curiam legitimi fiant et de modo quo offerantur deque successionibus 
ila a nobis dilucide sancitum esto. 


| *zó xà (idem corr.249,1:)) v» M x vOv L | | Al zv om. L| 42 vov vm. L | Q«adógo» L' | 43 zav- 
i4ua M] 1 &pa L | 6 Jiausivg L? || avcois Le (cf. | ra L'g 
249, 1:7)] om. M || 7 * pau. (cf. & et adn. ad 249, 15)] 
ngá£ts ML | 9 avrois om.s || éyxaraAizos L | 12 * xag- 2 scripto V | 4 ei T'| 5 si etiam aut V | uoluerint V | 
ai15,005vr0 ML || 18 xÀngovóuos L | 19 xdovva: vulz. | 1 relinquatur T' | 8 relinquerit AV || 9 & uoluerint post 
male || 22 vov$ BovAsvràs L | 24 avt] «vrois L' | 28 Aj- | curiales add. V?, om. V! | uoluerit t | 10 aliquid V* 
veras L! | 30 Bovigadusvos L* | 31 doxouvove Aaua- | [t | aliquid V* | 12 renuunt £t | tunc om. 7" | 15 sint V j 
vuv dvaocyxiov L | 32 *dlevOgoiaus (cf. c)) dArvOsooi- | 18 uoluerit & || 19 substantiae om. 7' | 21 sunt] sint 
91. ML (cf. 250,4) || 33 BovAorvtas Lg | 5 1s 7 1«ves] | R1 22 «t add. Beck | 23 ct sint] et si V* sint V* ( uo- 
aut quidam g | 36 Ei] 5 L' | z BovAnduin Haleender er € | luerit T 25 percipiant sieut R [| 27 face« V! | 28 ac- 
(cf. 250, 8) BovagOsin ML | 31 dadoég L | 38 9Ào» 0i] | cepere V! (29 quidem] eos quidem 7'* | tantum /tV Jj at] 
dz] M" in fine potio dile An drewveersirri eet T aut vulg. | 30 sic] si A? sieut V |j quidem V |j 
40 Jáxafev] videtur fuisse Cod. 10, 36, 4 (cf. 1,3,52 $ 1)|| |. 31 curam V! | argenti * | 39 pure om. A | sunt RT'* 

55* 








Nov. LXXXIX 7. 8 


436 


QUIBUS MODIS NATURALES 





CAPUT VII. 


Toiv 0i ítégmv QiardEeow ypag rav Zrvov uiv 
9 n6 svceBoUs Antes ov sti Ow usÀÀlóvrow ci 
aysÜóv vouoPevet, üAÀa meg] vOv rr mapgynxóorom- 
Tv ysyodgqOas dià vovro uóvov GvveyopriGanev, iva 
Xovs j^ £xsirng (ao cgriovurvove 12$ Qiarázeos 0ià 
YO xaTivas aUTOis ÉxeiDuv às yovàs ul) T6 ÉvT&U- 
Ouv cgelsíag azxoGtegrac uev. meo xal Tyv Viva- 
G6r«Gíov ToU T7: evGeBoUs AnÉsce vnv tov$ vóOovs 
víorowicDa: DiUoUguv o)x évoyÀriv voU ÀowroU coi; 


zjust£Qous vnmxóois avyyagoUusv, mÀjv éni ToUrQ xe 10 mus, ut si 


9a: xal nóvov aqiísuev, cre &i Ti6 (és TiOiv 


Tribus autem aliis constitutionibus scriptis Zeno 
quidem piae memoriae non de futuris aliquid "ne 
sancivit, sed de iam praeteritis: quam scribi ideo 
solummodo permisimus, ut eos quibus illa forte con- 


$5stitutio prodest, quod descendat eorum exinde proles. 


non hac utilitate privaremus, Sicut etiam Anastasii 
piae memoriae, quae naturales adoptare contribuit, 
non esse inportunam de cetero nostris subiectis 
permittimus, nisi ad hoc positam solummodo sini- 
ua utilitas aliquibus inde reposita est, 
hanc non videamur per nostras amputare leges: 


baiDre ánóxurai, ravrzv an Óofa: duà rGw rusxé- oportet enim semper aliquod incohare bonum, non 
eov ávnugtiv vóucv* Oti y&o deí vivos éfagyewv dya- — e& quae & quibusdam praeexistant destruere, Nostri 
Sov, ov uZv Td Ti0& ztQovzrQyuéva OiaÀvnv. 7v — enim patris approbamus constitutionem temperate 
yào vov rpuetégov mtarQós àmo0e;óusPa Diatabiw ao- 15 quidem introductam et ornate positam, quae adoptio- 
goóvos uv sisnynOuiav xocuics Oi vsDtiuévrr, jr — nes naturalium prohibuit multam absurditatem ba- 
Tà6 vioztoi(ae ras tà voO'ov dxovas zoÀv 1ó dromov — bentes et indiscrete velut advenas quosdam legitimis 
dyoócas xai advexoéras denep énzAvüds vwvas vj yvn- — naturales superintroducentes. 

sioTTT. TOU vóD'ovs vzayovcas. 


CAPUT VIII. 


"TrióAonos voívvv siciv oi zapg' jaw 4iwoe9iv-20 — Reliqui igitur sunt modi qui a nobis inventi sunt, 
*i$ 1907104, OUS DusÀsvaóueD a, «o yvjg«v maoryovrse — quos percurremus, legitimum ius praebentes eis qui 
roi; ÉungocOev vóJow. dw oU0i xegi Tüv fodoxie erant primitus naturales. Circa quorum successio- 
mOv5GOutv' üzaL yàp avroU$ dzoreAsGavtes ywroíows nem non laborabimus: semel enim eos efficientes 
Üidousv Kyuv xai và; Óiadoyàs dxsivac, ac oi éE d legitimos damus habere etiam successiones illas, quas 
xis év yvmaíow «sAéGcuvres Éyovguv. Ek "«& voivvv 25 habent hi qui ab initio legitimi sunt. Si quis igitur 
7TtgOixq)a. yoaweis mgós PsvOroay TZ» dgyg» 9j xai  dotalia scripserit ad liberam in principio sive liber- 
às /gav yvvaixa, js OÀcs ÉEegr. Gvvowxsiv, dv — tam mulierem, cui omnino licet copulari in concu- 
Li T$ Oyuar. Gvvovcaw avrq, 5 vouíuow zxaí- binae schemate sibi, &ut legitimorum filiorum iam 
Oov ZÓn narjQ xaÜDacrOs 5 xai xaidow ov ysvóus- pater existens aut etiam filiorum non talium pater, 
vos Toi UTü»v 7t&i50, yvüGiOv slvai rà» yduov x«i30legitimas esse nuptias et filios vel praecedentes vel 
vov; zaiÜac TOUS 18 7tQosiAmgóras OUS Te xvogopov- conceptos legitimos ei esse sancimus. Et licet non 
pévovs yvnaíov avtQ xaOscráva: ÜegnmiLousv. xal nascantur postea filil ei, aut etiam nati moriantur, 
x» £i ur yivowio uérà TaVra saiÓse avrQ. 7 xal — nihilominus prior soboles legitima consistit. Affectus 
yevópsvos Telivrüacisv, ovÓiv ZvrOv 7 mQorípa yovi enim circa filios ita ei procedentes, qui eum etiam 
yvndía xaÓécrnxev. 5 yàg zwsgi vove ovro yevo-35ad dotale provocavit instrumentum, ipse dedit se- 
névovs zaidas advi OidOscis, Tyri avróv xal zcgs và 
mpoeupov ovufóÀawv àwnordioev, avrg Oídowxs xai 


c. VIII (25. Ei xi$ dà ztgouxga ..... ) legitur in. B 28, 4, 48 (— 32 O'eazitousv in. B* P 1,10 p. 145 Zach.) 





VIL Tribus autem aliis constitutionibus scriptis Zeno quidem piae memoriae nihil fere de rebus 
futuris, sed de iam praeteritus sancit: propterea tantum. inscribi passi sumus, ne eos qui fortasse 
ex illa conslitutione utilitatem percepturi essent, quia inde iis proles descenderent, hac utilitate privaremus. 
Quemadmodum Anastasii piae memoriae constitutionem, quae naturales adoptare permittit, non magis pa- 
ümur in posterum subiectos nostros molestia afficere, verum ideo tantum eam positam esse sinimus, ne 
si quae inde utilitas aliquibus suppeditat, eam per (eges nostras auferre videamur: decet enim semper 
boni alicuius auctorem esse, neque vero quae ín aíiquos antea collata erant perimere. Nam patris nostri 
constitutionem amplectimur ei sapienter introductam et opportune posita, quae adoptiones natura/ium 

rohibuit plurimum absurditatis habentes atque sine discrimine naturales tamquam advenas quosdam iuri 
gitimorum subicientes. 

VIIL — Restant igitur modi a nobis excogitati, quos iam persequemur, qui ius legitimorum iis qui 
prius naturales erant praebent. Quorum ne successione quidem. laborabimus: semel euim legitimis 
factis concedimus etiam ut successiones illas habeant, quas habent qui ab initio in legitimorum numero 
sunt. Si quis igitur cum muliere ab initio libera vel etiam libertina, cui quidem omnino matrimonio iungi 
licet, quam concubinae loco coniunciam sibi habebat, dotalia instrumenta conscripserit, sive leyitimorum 
liberorum iam pater extiterit. sive. eiusmodi liberorum non sit pater, legitimum esse matrimonum atque 
liberos et quos ante suscepit et qui in utero sunt legitimos ei esse sancimus. — Et licet postea liberi ei non 
nascantur, vel eliam. natí moriantur, nihilominus prior proles legitima ezxtitit. Affectus enim eius erga 
liberos ita ei natos, qui ipsum ad dotale instrumentum conficiendum excitavit, idem eliam secundis liberis 





1 Tpiy — Oiaváteov] Cod. 5,23, 5.6.7 | 4 Ov ye- 
yodg9a. M àv ysygugO'as L! ijv àvaysygapoas« L* | 
5 éxsivovs L'|| 1 &mxoarsgraouev L* | 9 vove rueceé- 
ovs vzxnxóovs L || 11 épésuev Zachariae [| 18 ZzAvUas] 
mossÀírove ». v. L* | 23 zovrjcausv L || veAsaavrss 
LV23 FEscvav oÀws B* | 28 na&axjaxruats L || evv- 


de V | praeteritis] tis Z| 5 quod] eo quod 7* | 6 pri- 
uaremur 7! | 7 piae] proprie V! [ adopeee A! || 8 opor- 
tunam V? | 9 positam om. R | scinimus £2 siniuimus 

sinuimus 7'5 siuimus 77 | 10 a quibus in re posita V' 


aliquibus inde posita V? ] 11 uideantur V* | 12 aliquod 
V vulg.) aliquid R1 | non] et non T'| 13 ea quae] enim 
semper (semper de/. R*) ea At! | praeexistunt vu/g. || desti- 
tuere & || 14 appropriamus 7" || temperare 7" temptate A! 
15 quae] quem AZ [| 16 multatam V | 20 igitur] uero V*T 
uero igitur R | 22 successione V || 23 nos V? [| laboraui- 
mus libri, corr. vulg. | 24 legitimos om. R' | 25 hi] hii R 
filii 7'| 26 princio R || libertam R V] ad libertam 7'vulg. | 
21 omni V' || 28 leg. sohemata (sociata) sibi * (cf. 442, 11) | 
29 *füliorum non talium pater] filiorum naturalium pater 
RTvulg. pater filiorum naturalium V | 30 vel praece- 
dentes] vel om. V || 32 ei aut etiam] ei aut (autem ZA!) 
etiam ei RT' etiam aut ei V | 33 consistens T' | 34 pro- 
cedens libri, corr. Beck | 35 secundis om. T* 


EFFICIUNTUR SUI 


Toi Ümvrépows mcugiv dgoguyv Z6 Vorspov yvraio- 
Tyros" diste drozOv zv vQw ayaOQ» zQópaci, 5v 
9i usv& ravra maidsc dfeUpov íx vw sxporégov Àa- 
Bowie, vaírpv Qj xai voi; KungogÓtsv TÓ yviycióv 
Ts dua xal dGvxogdávimprov zWtQl Tüc *Àw matépmv 
Jovwwas Duadoyds* mgodnÀov óv, os oi uév vsortégos 
maides é« vov vópov ysyóvaga yvíGwi Tov TÓ mQow 
xov aía xvvopávov, vÓ 9125 ztQouxiuov avtó Tijv &Q9y7] 

xai jy mQógaaiv dx 15$ ÉungocDsv Éayev oixau 


431 


Nov. LXXXIX 8. 9 


cundis filiis occasionem, qui postea nati sunt, legi- 
timi iuris; Quapropter absurdum erat beniguam oc- 
casionem, quam posteri filii invenerunt ex prioribus 
sumentes, eam non etiam prioribus legitimum ius 
5simul et sine calumnia circa patrum dare successio- 
nes: palam enim est quia iuniores filii ex lege facti 
sunt sui, hoc initium dotalibus praebentibus. Qua- 
propter unum amborum fecimus ordinem et de ce- 
tero calumnias plurimis abstulimus constitutionilus, 


TOi. dGMTS uíav dugotéQuv InoaodgusD'a tábiw, xali0illud dicentes, ut vel si non habuerit filios postea 


Td; dpelné Gvxopawtias Óuk mÁsiOvaw. àvsilousv Día- 
tabu, dxsivo qjgavrse, 6 xdv si ur, staudoztoirgsuv 
Voregov ó ztatro, ztgouxqia. 0à Onox Doiro evuflóAcua, 
xa] ovra ovÓiv rrrov ywmoíiovss Fin ove maidas. 
TOU yevégOa. uiv yàg avTqQ mxaidas éríove vU 
Wo; rjv éLovsíav ts xal tyjv dÓnav ilyev, oma 
xai ysvousvovs ágsliaOas, v5» dà «7$ diaGécaws dnó- 
Jub» tn» rois [ungogOtv ysvoufvos (pauiv dà mà 
Tüw mQowxa GvufoAaiev) zmagacgoUgav Tj» sUyÉ- 


pater, dotalia tamen exposuerit instrumenta, etiam 
sic nihilominus suos babeat filios. Ut enim nasce- 
rentur ei filii alii, casus quidam forte potestatem et 
licentiam habuit, sicut etiam natos auferre, affectio- 


T: 15 nis vero probationem quae in prioribus fuit natis 


(hoc est ante dotalia instrumenta) praebentem legi- 
timum ius nihil tale fuit quod auferre omnino po- 
tuerit. 


vtuay oU0iv zv vOwvtor ozsp dv dgslégOa: navreAos 20 


1 jjvvaro. xai Kt. udAÀov d$ svAóyom voVrO mpos- 
Téijnura, Àoyigudv, cw &b 7tQÓ TÀw ztQouxqpurw dxvo- 
gootiro uiv 0 mais, éréyOn dà psrà xÓ mQoixqov, 
gorjdos éavig yiveras 0 ys xal vois mpó aítOV vOUTO 


1 Insuper etiam ex rationabilibus hoc adiectum est 
causis, quia si ante dotalia conceptus quidem est 
filius, natus autem post dotalia, auxiliator sui fit, 
qui etiam prioribus hoc facere potuit. Et quaedam 


meu» Üvváusvos. xcii zuiv xai xavowixós ébsvon- 25 à nobis adinventa est ratio regularis optime nar- 


Ta Àóyos dgiGra vgryovusvos và sapi 7$ TOW TixTO- 
pévmay xaragrágsoe. Gradiatouévov yag, ztóragor Üsi 
T Tjé GuAlzweos 5 TQ tjs ysvvigssas mpociyuv 
xai, Qkevouoderijaausv, ders ur Tóv xagóv T$ GvÀ- 
Amyems, 
"aíüuw gvugépov' oe &i ys Ovufair voiavras rwwdg 
dnivonO waa zteQazettíag ann aem dv ol; Àvaersis- 
€Tepós égriv Ó Tz$ GvÀÀgWeunM xaspóc maQà TÓv TOV 
ToxerOU xgóvov, éxsivov xpattiv nàAlov 7 a- 
pida Og Gvugoparsgos vq veyOévrs yewncevas. 


rans de ordine nascentium. Cum enim dubitetur, 
utrum oporteat conceptus an partus respici tempus, 
sancimus ut non tempus conceptus, sed partus in- 
spiciatur propter filiorum utilitatem: si vero conti- 


aÀÀia tóv oV toxeroV Gxom:igÓas dià v0 vv 30 gerit tales aliquas excogitare circumstantias casuum, 


in quibus utilius est conceptionis tempus quam par- 
tus tempus, illud valere magis praecipimus quod 
utilius sit nascenti. 


35 


CAPUT IX. 


Kaxsivo uévrto: maQ' rudv wsvouoOérnras, (va si 
cw BovÀorro yrncíav 5v éavro? xaractigas yovv, 
ovx svztogoír Óà yaustié T/$ TGw TOXvrtow na(dmv 
MyrQós, 7 vové uiv maidas vnzspayamzowv, và 0 v7 


Illud tamen & nobis sancitum est, ut si quis vo- 
luerit legitimam suam facere sobolem et non habuerit 
uxorem talium filiorum matrem, aut filios quidem 
valde diligat, mulier autem non sine peccato sit 





copiam dedit legitimorum iuris postea acquirendi: unde absurdum esset bonam occasionem, quam liberi 
postea nati invenerunt a. prioribus acceptam, eandem non prioribus quoque legitimorum ius simul prae- 
siare omnique eos calumnia in patrum successionibus liberare; cum manifestum sit posteriores liberos ex 
lege legitimos essc factos, quae dotale instrumentum vereatur, ipsum vero dotale instrumentum | initium 
et causam ez: priore consuetudine habuisse. Quapropter unum utrorumque effecimus ordinem, et calum- 
nias deinceps ortas per plures constitutiones sustulimus, qui illud diximus patrem etiamsi postea 
liberos non susceperit, at si dotalia instrumenta. fecerit, nihilominus sic gvequr legitimos filios habi- 
turum esse. Nam ut alii ei nascerentur filii, ad fortunae fere potestatem et arbitrium pertinebat, quem- 
admodum eliam ut nati eriperentur, affectus vero probationem, quae antea natis (dicimus ante dotalia 
l instrumenta) ingenuitatem praebuit, nihil erat quod eripere omnino posset. 4c magis etiam iustis 
ex causis illud adiectum est, filium si ante dotalia instrumenta quidem conceptus, post dotalia vero natus 
sit, sibi ipsum auxilio esse, quippe qui iis quogue qui ante eum nati sint hoc praestare possit, Atque 
est nobis etiam ratio quaedam instar regulae inventa, quae ea quae ad statum nascenlium pertinent optime 
explicat. Cum enim dubitaretur, utrum conceptionis an partus cag wd respiciendum esset, sancimus non 
lempus conceptionis, sed partus esse spectandum propter utilitatem liberorum: quemadmodum si qui forte 
eiusmodi rerum casus excogitentur, in quibus tempus conceptionis utilius sit quam partus tempus, illud 


potius Lap onde quod nato opportunius futurum sit. 


erum illud quoque a nobis sancitum est, de r 
negue vero uxorem habeat eiusmodi filiorum matrem, sive liberos quidem valde diligat, mulieris autem res 


1 v5 Ücrsgov] qui postea nati sunt (i. e. rois Uovs- 
gov) c | 9 1s &pa) s Gua xe. B! | vxogávrntov L! | 
5 toU vÓ mowxqov — 9 oixtióTnt0s] hoc initium do- 
talibus praebentibus c | 8 «vro Y] avvós L! avrg B|| 
9 fayev éx «7$ £uztgoa dev L || 11 dueráfeov] nov. XI 
c.4. XIX. LXXIV c. 1.2 | 12 grcavzos L? | xàv LBs] 
evx dy M | 13 Suiro cum Serimgero vulg. (Bf) | 16 ve 
om. B | 18 yevouévnv L | 84] 05 B. 8à ez» L* | 21 srgoc- 
tiPeras B (23 éraz9m L? | 21 exaasatouévov Mc] eca- 
ciaSonévaorv LB! eraciabóutvov (ultimum 0 in ras.) B! | 
28 yevéaras L| 29 JiusvouoOerrsausv] Oeiv dvouode- 
tzcausy B! (SaDecuoXerraausy Zachariae). Constitutio 
non extat | 30 tóv om. L || 31 oc «t ye] si vero e | 33 77s] 
Tj L| 34 dxeivov Bf || 35 avugeporregos libri, corr. 
Serünger | 31 xaraavram L! x«raavyanuv L* 


ut si quis legitimam reddere velit. subolem suam, 


1 legitimis V! | 2 erat] est T | 4 etiam del. R* | 
5 dare om. T! | 7 praesentibus A' | 10 illud] ut illud T 
11 tantum RV || 12 sio] si 7" [ 13 quidam 7'vulg.] quidem 
ARV | 14 aufferre V7' | actionis V! | 15 probatione V? | 
16 hec V | praebente T'| 17 fuerit R* | offerre (aufferre 
V?) omnino V omnino offerre 7| 21 super A7 | ratio- 
nabilibus V7] rationalibus A vulg. | 22 quia si] quasi 
RVT | 23 dotalia auxilia auxiliator V | fit] sit T fuit? 
T* | 24 prioribus] constitutionibus add. 7'* | 25 inuenta 
V | 26 dubitentur 7 | 27 concepts V! concepti V?7' | 
an om. V'RT | partum V* 28 leg. sancivimus? || ut] 
itaque ut V | 29 contingerit A | 30 excogitari vu/g. | 
31 contemptionis FR || tempus] est tempus A! | 32 tempus 
del. I? | 33 nasceneeec V! 36 tantum RV | ut (a corr. 
V?) nobis sancitum est ser. V? in ras. || 37 legitimas 
suas facere soboles V | 39 diligit V 


438 


apud eum neque digna sit quolibet legitimo nomine, 
et pro aut moriente muliere aut legitimo iure 
non digna in matrimonio putanda, aut causa a filiis 
maligne tractata a&ut ex studio muliere celata aut a 
5filis aut aliter forte ei divitiis accedentibus, ne iure 
legitimorum usum pater et fructum defuncta matre 
tamquam sub potestate filiis constitutis habeat: si 
TivóS, fva ui) Tj yvnaióty ri: Tiv xgnsw O maro xai quis ergo filios legitimos non habens, sed tantum- 
dzixagmíaw  mtQOTt. c«05c tT/$ untgós c xagà modo naturales, ipsos quidem legitimos facere vo- 
Vze£ovaiov «àv naídov &yoi ai i$ ovv sraidac yvr- 10 luerit, mulierem vero in promptu non habeat omnino, 
viov; oUx Lyr» vod'ovs dà uóvov, avrois uiv yvro(ovs ut habeat quidem non tamen sine cato, vel si 
torum 


Nov. LXXXIX 9 QUIBUS MODIS NATURALES 


yvraixóg ojx &vapdornra mQós avrüw eim ov0P af(av 
cvry nyouo vouiuov TivOs ÓvOpcrO;, xal did vovTO 
t£Àevinodone Tie yvvawós [yovv c76 yagevrs) 9 yvn- 
vióTQtOe oUx dbíae wsQi vÓ Gevouxsiv vopiLouévrs, 5j 
xai toU ztQáyuarO; VzxÓ TOw mteiÜcw xaxovpyouuévov 
xai dfenitrÓss «76 yvvawós anxoxQvzrOuévns 9 mapà 
Gr maie» 5 àiÀos (ccs evnogías avri avufáane 


mou;0add'a. BovirOain, qw yvvaixa 9i oix go zav- non a t, aut aliter dotalium instrumen! 
À / 1 7" non habeat facultatem (quid enim si ad sacerdo- 


veo, 9 Exo. uév oU uv avaudgrQTOv 9 ov guivo- 
uévnv, 7j &Alos mxtooixqaw GvufoAÀaímv voijsscs sv- tium alter eorum ascendit?), damus ei fiduciam (hoc 
zopíav oix éyos (r( yap Oc& zwQós ísgwGvvzyv a1egos 15 quod dudum gessimus) ad legitimum ius filios edu- 
avrav àr7A9:;), didousv avrQ zagpnaíay (rovro 0xzp — cere naturales, legitimis sicuti praediximus non exi- 
xai £ungoaO'ev énpaLausv) moo; yvrciótnra vovs mai- —stentibus, per quandam huiusmodi viam. Sicut enim 
Óas àyaysiv rovs vóDovs, síov waddmzto Ep sunt modi qui servos ad libertatem simul et ad in- 
usv sinóvtüg OUx Ovtow, Oui vivO& TO«cvtzSs Odov.  genuitatem deducunt et naturae restituunt, ita si 
cwmeg yág tici vQózto« TOUS oixéras tie lAsvÓsQíav ve 20 pater non habuerit legitimam prolem et voluerit eos 
dua xai sUy£vteny dyovres xai ázxodidóvrss «jj qv- restituere naturae et antiquae ingenuitati, sive ex 
cA, obras sime Ó matjo ovx sUmogoíy ywrcías yo- ingenua ei nascantur, et legitimos de cetero et sub 
vijs, BovAorro 0 avroUs anoxatactijGci «T, gUoti xai pee habere, hoc agat per nostrum rescriptum. 
Tj dvoDev svysvtiq, si ys éb dAevOdoas ave yé- on enim fuit principio, quando natura ho 

vowwto, xai yrrgiove «Ó Aowróv xal vzsLovciovs £gevw, 25 sanciebat sola, antequam scriptae procederent leges, 
ToUrO moartévG Üi' rustégas àwriygagrze. ov0i yap quaedam differentia naturalis atque legitimi, sed pri- 
dy Tü» agyüv, Oxs 9j pUCas TOi; dvyDoazto duDscuo- mis parentibus primi flii, sicut incohantes praesen- 
Ore uóvn, ziv rovs ypamro)s sícporrica. vóuove, tem diximus legem, ipso processu nati legitimi sunt. 
qj» ti Üragogà vóOov re xal yvncíov, dAAa vois xoo- Et sicut in liberis natur& quidem fecit liberos om- 
Toi yoveUGiw oi mao: maidec, xaJámto doyóusvo:30 nes, bella vero servitutem adinvenerunt, sic etiam 
Tov magóvros fpauav vóuov, ápa cf mooódo ysyó- hic nobis natura legitimas protulit soboles, ad con- 
wac, ywigioi xai exxep 6mi vw ÉAsvO4oov » uiv  cupiscentiam vero facta conversio naturale ius eis 
qcié mézoixsv dAevO4gove àzawrec, oí ztóÀspo: Óà — inseruit. Quapropter similibus passionibus exortis 
tzv Üovisiav ébeUgov, ovr xavraí2a r uàv góc — convenit curam ex aequalibus inveniri, aliam quidem 
yrnaias qur m Tà& yovds, r Oi sis éziOwuiav dx-35 a prioribus nostris aliam vero a nobis. 

TQort; YO vóOov avrai mpocaveuábaro. ars Onoíov 

TOV igroiand. aquel si xai trjv Üegansíav dx «àv 
igcw dEevpsOz,voa, tmv udv mapà rGw mQó nudw 19v 
1 9 Lam "Eero voívvv adsia 2 margi éxi 1 Sit igitur licenti& patri in praedictis casibus ma- 
TOv Bru£vayv Oeuárowv tn» [p uin dni vov ztgoté- 40 trem in priori schemate relinquenti imperio preces 


gov Ginu«ros xarajiuzvovis, Oiouw dmidovwvas *]j 


c. IX (438, 10 &£ 4$ ovv ..... ) X. X161.2 (439,35 — 440, 11) magna er parte repetita sunt ez nov. LXXIV c.1—3 





adversus eum probro non omnino careant, neque eam legitimo nomine ullo dignam existimet, ideoque 
mortua muliere (uxore nimirum] vel legitimo iure per conubium digna nonu habita, vel etiam re a liberis 
improbe tractata et muliere de industria occultata, cum aut per filios aut aliunde fortasse opes quaedam 
ei obvenerint, ne iure legitimorum pater usumfructum praemortua matre tamquam a liberis in potestate 
constitutis habeat: si quis igitur legitimos liberos non habens, sed naturales tantum, eos quidem legitimos 
facere velit, mulierem autem omnino non habeat, vel habeat quidem sed quae probro non careat vel quae 
non appareat, vel alio modo dotalium instrumentorum faciendorum copiam non habeat (quid enim si aiter- 
uter corum ad sacerdotium pervenit?), licentiam ei damus (id quod prius quoque egimus) ad ius legitimorum 
naturales filios, legitimis uti supra diximus non extantibus, per huiusmodi viam ducendi. Sicuti enim 
modi sunt. quibus servi ad libertatem simul et ingenuitatem ducantur atque naturae reddantur, ita pater 
si quidem legitimae subolis copiam non habeat, illos autem natalibus et antiquae. ingenuitati resütuere 
velit, si modo ez: libera ei nati simt, et legitimos in posterum et sub potestate habere, hoc per rescriptum 


nostrum agat. Neque euim in 


rincipío, cum natura hominibus sola leges daret, antequam scriptae leges 


inducerentur, differentia erat ulla inter naturalem et legitimum, sed primis parentibus primi liberi (quem- 


admodum initio praesentis legis diximus) simulac E 
a 


hominibus natura quidem omnes feat liberos, be 


geniti sunt, legitimi extiterunt ; et 
autem servitutem protulerunt, ita hic . : 
quidem legitimam NA subolem, conversio autem ad libidinem naturalium notam iis impressit. 


:0modo in liberi 
ic quoque natura 
Ita- 


que cum similes affectus facti sint, remedium quoque ex similibus excogitari par erat, alterum a decesso- 


ribus nostris alterum a nolis. 





1 ábíay avrjv "yoiro] digna sit c | 2 vopiuov om. 
L* | 3 * «rs yvvaixos yovv tz yauerzc M. trs yaue- 
v5s L muliere g || 5 xai om. € | 6 xai] aut e [| 3 «ons L 
9 rragà om. e | 10 «i cic oov Mg] PearriGouav ai i6 L 
11 42» L | 12 ovx Kyo] in promptu mon habeat g | 
15 éspoavvrs L | &vegos ML'| 9 £regos L? | 16 ong 
xci om. M in loc. 5 itt. | 11 EpzrgoaOe»] nov. LX XIV. || 
23 énoxaracr)ca. Mc] dxoxaragtryes M in marg, L | 
24 «i£ ye] sive (i. e, eire) c | 30 waaap om. Mj 34 5j 
uà] uobis (i. e. uiv) £137 xai om. € 


Aut ex] 


3 causa] eam V! || a om. RT | 4 retraotata 
ies V || 


et ex Beck || 5 alteri V [| ei] ex V || 8 legitimos 


Liceat igitur patri ín supra dictis casibus matre in priori statu re- 


9 legitimos non habens facere A* | uolunt 7' | 10 im 
promtum VT' | habet V | 11 tantum RV| peccato cet] 
cato — 14 hoc quod duj| scr. R* ín ras. 2 versuum | si 
om. V | 12 non habeat appareat 7T' | 14 "ascendet & 
ascenderet V ascendat T'wuig. || fiduciam] licentiam fidu- 
tiam T'* | 15 ad] et V |j legimum 7'! j ducere & | 16 na- 
turas, corr. natura V | sieut ART'| 18 modi sunt V j 
19 restitue«e T" resoistunt Z/! | 20 eos om. V [ 21 na- 
iure restituere V |] 24 omnibus AV | 26 natalis V 
28 nati om. V [ 30 adinuerunt V! | 31 protulit om. R' 
32 factam Z' | conuersatio T'! | naturales R'| ei V 
34 ex qualibus inuenti 7' ex equalibet oonueniri V | alia 
R'|35 alia R! 


EFFICIUNTUR SUI 439 Nov. LXXXIX 9—11 


Buciátíq Tovro A£yovgav, wa fo/lera, robe vóJove — offerre hoc declarantes, quia vult naturales suos 
avrov zaidas amoxaract?va: Tj qc xai Tj ávw- filios restituere naturae et antiquae ingenuitati et 
Suv rvyrvtóq Ta xai ywndwtrri, Owre vzusbovaíove iuri legitimo, ut sub potestate eius consistant nibil 
avrQ xaOiatdva, urÜiv vàw vouiuow sxaidov j«i- a legitimis filiis differentes; quo facto ex hoc filios 
Aarrovtus: xai roUrov ywwopévov TÓ éwrsiJsw vov; bírui huiusmodi adiutorio. Uno namque hoc modo 
maidag dzoÀavav T5; vowxvTQe HonOsías. éviyág à) omnes huiusmodi naturae digressiones et opiniones 
TovrQ TQ TQgÓnq nagas Tüe rOiavras Ti puces iÓx- in his qui legitimos non habent filios curamus, sic 
Baans v8 xal éxivoías éni vv vouíiuove ox dyóvrow — brevi solacio tantum impetum naturae corrigentes. 
maijag Degazmsícouev, ovr Gvvtósq Gvuuazía voG- 

avry ógurw éxavopgD'o)usvos qiasos. 10 


CAPUT X. 


Ei névrovye 0 uóvow gvcwv naidow marzo Uu Si vero is qui solummodo naturalium filiorum est 
Tuas Tvypoae zepugriGéie Oíx iagíges roVTO zQüira, — pater per quosdam fortuitos casus non valuerit hoc 
vélavr)wv à dni iwvos vàv ÉuzooaÓsv signuéva 9s- — agere, moriens autem sub quodam praedictorum ca- 
nárov ygdweis DiaOrxnv, Boviousvos avt yvnoiovs suum scripserit testamentum, volens sibi legitimos 
ílves T0v$ taidas Qiadoyove, xai rovrov OíÜousv avri 15 esse filios successores, et in hoc damus ei fiduciam: 
mapongíav' Qeouévav uévtos xal ovrt Ow naídwv supplicantibus tamen etiam sic filis post mortem 
neta TiÀBvT]» TOU ztcTQOs, xai roVrO ÜiUnaxóvrow patris, et hoc docentibus et ostendentibus patris testa- 
xai Óuxvvóvraw vàe ToU m«rgós ÓuaÓ as, xal xiz- menta, et heredibus existentibus secundum legem, 
govouovvraw xarà Tóv vóuov' xal rovro Ódgov 4yé- hocque donum habeant patris et principis, idem est 
Tagav merQOS Ts xai BaciAs(ac, ravrÓv dé dover si- 20 dicere naturae simul et legis. 
ziv gigsos T8 xai vOuOv. 


CAPUT XI. 


Ka9ólov dà dp' àndvrow tà» Óià àv lumpe- Generaliter autem in omnibus qui per praedictos 
cO«v sígnaévam gómew dyouévev sis yvqcióvrra — modos deducuntur ad legitimum ius tunc haec vo- 
tóTé Tavra xgaréiv BoviópaDu, Qwvíxa xai oí zaidse — lumus obtinere, dum et filii hoc ratum habuerint. 
Tovro Grégyowsv. sei yàg Aosww T&& Üntsbovciórrrac 25 Nam si solvere ius potestatis invitis filiis non per- 
dxóvtwv twv maídew ovx égsudvor dcri voi; wa- missum est patribus, multo magis sub potestate 
rpáci, 7toÀAd uaÀÀov TO &is vmsbovgirmra gégsw — redigere invitum filium et nolentem, sive per obla- 
dxovra rà maida xai u5 Bovióusvov, sírs Jià 5c — tionem ad curiam sive per instrumentorum celebra- 
si Bovinv dmudógsoe sirs Oià i$ TQw ctpoixQev — tionem sive per aliam quamlibet machinationem, tam- 
€vnBolaiev nowjcos sva Ó& érépas olacürmers uz-30quam sortem metuentem paternam, iustum non est 
xavys, (Gm xai rígm»v Oidióva swaTQejav, ov Óixciov — neque imperii et legislationis ponimus proprium. 
ovdi Basileías vs xai vouoOscías víOausv (Div. 

l E i nÀnóvov Ovravw tüw muidov oí uiv fAowvro — 1 Si vero plurimis existentibus filiis alii quidem 
oi dà nagasrroaivro, voU$ éLourvovs yivegOas yvy-  elivant alii respusnt, hi qui volunt legitimi fieri, 
GÍovc, Tv à 4v 1jj voOsíg usvóvrow. xaivavrd 35 aliis in iure naturali manentibus. Et haec dicimus 
genev ovdsva vdw ÉanpooDev vouiucw dwaspovrrse — nullum priorum legitimorum perimentes modum, sed 
Touzww, dÀÀà xai roviov mzpoeriD£wres rois àÀÀlow — hunc adicientes aliis in quibus illos accipere non 
dp' uv éxsivovs Aagsiv ovx Ésrsw. OÀus yàg ywroíov — licet. Omnino enim legitimis existentibus, deinde 


licta imperatori preces offerre, quae hoc dicant velle se naturales suos liberos natalibus et pristinae in- 
genuitati et legilimorum iuri resüluere, ut sub potestate sua sint neve quicquam a legitimis liberis differant : 
€t hoc facto liberi dehinc tali auxilio fruantur. Uno enim hoc modo omnes eiusmodi naturae lapsus et 
inventiones in is qui legitimos liberos non habent sanabimus, cum tam exiguo subsidio tantum impetum 
naturae corrigamus. 

X. Si vero pater naturalium tantum liberorum propler fortuitas quasdam necessitates hoc. fa- 
cere non valeat, moriens aulem. de uno ex casibus supra dictis tesiamentum fecerit, volens liberos sibi 
legitimos esse successores, huius quoque rei licentiam ei damus: ut tamen sic quoque liberi post mortem 
patris supplicent et hoc. doceani et. patris. testamentum ostendant, et. heredes. existant. secundum legem, 
atque hoc donum habeant et patris ei smperatoris, vel quod idem est et naturae et lejis. 

XL Omnino autem in ommibus qui per supra dictos modos ad ius legitimorum adducuntur. tum 
demum haec valere volumus, ubi liberi quoque ea rata habeant. Nam $i potestatem solvere. invitis liberis 
non est permissum patribus, multo magis filium invitum et nolentem sub potestatem redigere, sive per ob- 
lationem in curiam sive per confectionem dotalium instrumentorum sive per alium. quemcumque modum, 
cum forte etiam paternam condicionem metuat, neque iustum neque imperatoris aut legislationis proprium 
l ducimus. s vero plures sint liberi et eorum alii voluerint. alii. recusaverint, ii qui voluerint legi- 
timi fia, cum ceteri. in. naturalium. condicione maneant. Atque haec dicimus nullum ex prioribus legi- 
limis modis tollenies, imano hunc. addentes reliquis, ubi illos adhibere non licet. Utique enim si legitimi 





2 avrov ML || leg. àztoxavaazz,sas (cf. et 313, 10)? || | fiduciam (füdutiam del. 27) Jt VT' licentiam et fiduciam ? 
9 Pagaztevopsv 313,19 1 14 avri (avro) L') Ls] ovros | vulg. | 16 supplicationibus 7" | tantum A [ etiam sic — 
M (ej. 313, 23) | 15 vovto L? | 17 uerà vr» rov zxa- | 19 principis id ser. A* im ras. 2 versuum || sio om. V || 
Tgós vr&Àevrzv L| 19 xarà róv wópow om. L| 20 dé] | 17 haee A(*)| *dicentibus libri | patrem V! | testamen- 
yde L | 25 avépysusv L| 29 stpouxpov om. c | 34 *sa- | tum vulg. | 19 hocque] hoo V7" [| habent V j idem est 
Qartjocvio (zagaírgsuw «ó L') ML | yevéoPa. L | | dicere] idem dioere est V* id est dicere 7' i 22 qui] 
36 vonipa om. L | àvasgovvtes] paul» ava«goUuev L! | quibus VI*A?*, om. AR! | per om. & | 23 hac V 1 25 & 
om. T! | 26 sub potestate t V?] potestate sub (sub del. V*) 
V! sub potestatem T vulg. | 29 sive per aliam quam- 

1 hoe] haeo R, om. T' | filios suos T" | 3 iure V | libet macbinationem om. V | 30 fortem A | 31 legislato- 
ium T? | 4 ex] et ex Z | 5 uno F?] una R'Vwuly. | ris V | 34 eligunt V | respitiant 7' | hii AVZ | fieri 
unam A*7 | 7 habeant AK | 8 impeeum V* | 11 bis | (fülii A!) RT] fant gíoss. s. v. T?, feri, fiant V vulg. | 
VR! T* | naturalium solummodo T' | 12 baeo | 13 mo- | 35 haeo RT] hoc V vule. 136 propriorum R* | sed T] 
riens is autem V^ | 15 in om. T! | * fiduciam] licentiam | et V | 38 enim] cum A!, om. 7'* 








Nov. LXXXIX 11. 12 440 QUIBUS MODIB NATURALES 


Vzóvrow, sira vódwv énsysrouévaw 5j ngoysvouévowv — naturalibus provenientibus nequaquam ius lezitimo- 
ovx àv y ywnciórne avTois zgosrsÜrin, s urj návros rum eis adicitur, nisi omnino aut per curiam aut 
5 à 56 Bovine 5 Óià vow Zuerépow Oiardieow, — per nostras constitutiones, quae dotalium instrumen- 
aimep rOÓv vOv mQoixQcw GvufgoÀlaiow sümyroavro torum introduxerunt modum. 
2 roónov. Tó» Ó8 cj$ víoOsaias «gózov, 0s v zvd- 52. Adoptionis autem modum, qui fuit olim quibus- 
Aaa Tii TOW n9O ruv avroxgatóQuy éni vv vócwv — dam ante nos imperatoribus super naturalibus pu- 
vogicÓri ovx adoxiuo$, drozor svgóvisé xerà 5v tatus non inprobus, invenientes secundum paternae 
Ths margiae Üicrafems Dovagav wai np, xaDà s- constitutionis virtutem et nos, sicuti dictum est, ex- 
entas, áxBáAlousv, dzsidr aogponivrs áxgiBas davó- — cludimus, quoniam castitatem non perfecte consi- 
gaudrci xai ovx dv iiy zpémov và xaADe éxBeAAnusvalO deravit, et non erit decens ut quae bene exclusa 
mái eis sO0ÀiT&(av xardyniv. dere TOUTO v Tiv vo-  Bünt in rempublicam rursus introducantur. Qua- 
poSitnÓsvrav xai qavigiv ytvouivow 0v ngorjxe — propter his a nobis sancitis atque manifestatis, quo 
jov eie ztolite(aw v4 xai yvrcióryta péraympsiv,  Conveniat modo ad civitatem romanam legitimorum- 
ovóiv sUpousv nsgi tZ$ Diadoyzs Tis dmi vw v0:0v- que ius transire, nihil de successione super talibus 
Tow Áextéov' a yàg émi vuv Àowtàvw TOw áve ev 15est dicendum: nam sicut in ceteris ab initio legiti- 


yrnciov O5 xai vàg ém' avrois yívea Das Qiadoxds. mis oportet et in eis fieri successiones. 
CAPUT XII. 
diaxsxgiuévav v0lvy TOv ta ysvou£vov yrraiov Diseretis igitur et bis qui facti sunt legitimi et 


tà» T8 u&ivávtgr vóOcv Taxríov jÓn xai và xspi Lis qui manserunt naturales ordinandum est iam 
rÀw xav' avrov ÜDiadoyOvw.  BdAevr: uiv oov xai etiam de successionibus eorum. Valenti siquidem et 
Baltvroae»Q xab DPoarixvq) vois T$ eas Antews 20 Valentiniano et Gratiano divae memoriae primis pla- 
morou énrÀÓs guAawOgomtícagÓai T. mgós vove cuit humanum aliquid agere circa naturales: et si 
vóOovi" xai sí usv £i TQ TOY vóOu» mari yrncía — quidem sit naturalium patri legitima soboles, un& 
yov, uóvns ovyxías avros rb5ioaav, xai vavrye usrà — uncia eos dignos esse fecerunt, et hac cum sua 
T/j$ abr» grtgos. oUrs ÜOupsiaOe. ovre £x reÀev- matre, non donari neque ex ultima dari voluntate 
vaías Didóvas Bovirjaeos ntgaerépo «s Gvyyepovvtss: 25 ulterius aliquid permittentes, si vero filii quidem non 
ai uévvo: zaidts uév ovx elev visu, maÁAox; Óé x«i sint naturales, concubina vero solummodo his qui 
póvr (UrÀad; voi ovx Éyovo: yvnaíav y«urtyv' rov- non habent utique coniugem (hoc etenim tantum 
Tow yag 07 xal uóvose ztaAAaxn» Éytiv énitérgaz ai),  coucubinam habentibus est conscriptum) mediam 
TÓ ruuovyxiov uóvov yapi;Ouevoi. ci uévro xaíücv — unciam solam donantes. Si vero filiorum legitimorum 
ywnaiov ovx slev yovas, aAA. ov03 matíga 5 nrviga30non sint parentes et neque patrem et matrem ha- 
Éyowv, péxos vQiovyxiov xaraAsuzávesw avrois 7 Óo- beant, usque ad tres uncias relinquere eis aut do- 
QucÓas cvveyogrón, xal roírov uerà c)$ unroos, nare permissi sunt, et haec cum matre, et si quo- 
xai sí xa9" oiovürxors gómow Aágouv vi, és Tovro — libet modo acceperint aliquid, in hoc reputari so- 
evwaageigO'as xal uóvov, TOU TtÀ(ovos émi vov; x — lummodo, quod autem plus est ad eos qui vocantur 
TOU vópuov xcAovuévovs iovros, toVro Oztep xai oí Óso- 35 ex lege venire, hoc quod Theodosii senioris filii 
Jocíov vo noscBvrépov maire ei xal ov vsÀsios évo- licet non perfecte sanciverunt, 

l goOfrgav. rus Toivvy, & xai ngon» giLav- 1 Nos igitur etsi prius humana usi lege pro tribus 





praesto sint et naturales postea sive antea nali sint, ius le. itimorum iis non impertietur, nisi omnino aut 
er curiam aut per constitutiones nostras, quae modum dotalium instrumentorum introduzerunt. 
? Adoptionis vero modum, qui olim nonnullis eorum qui ante nos fuerunt. imperatorum in naturalibus 
filiis nón indignus iudicatus est, cum absurdum esse intellezxerimus, secundum paiernae constitutionis vim 
nos quoque, sicuti dictum est, explodimus, quoniam castitalem accurate sectaia est. neque decet ea quae 
recte explosa sunt rursus in rempublicam revocare. [taque his a nobis sancitis ac declaratis, quo modo 
deceat ad. civitatem et ius legitimorum transire, nihil invenimus quod de successione in his talus dicen- 
dum sit; nam sicut in reliquis qui primitus legitimi sunt, ita in tl(is quogue successiones fieri oportet. 
XIL  Discretis igitur iis qui facti sunt legitimi et qui manserunt naturales, iam etiam quae ad suc- 
cessiones eorum pertinent ordinanda sunt. Atque Valenti et Valentiniano et Gratiano divae memoriae 
primis Ine humanius consulere in naturales: qui sí naturalium patri legitima suboles sit, eos sola 
uncia dignos habuerunt eaque una cum matre ipsorum, neque donare ncque ex ultima voluntate dare iis 
ultra quicquam permitieutes; si vero naturales liberi non adsint. sed sola concubina (iis scilicet qui legi- 
timam uxorem non habent: nam his quidem solis concubinam habere concessum est), dimidiam tantum 
unciam largiti. Quodsi liberorum legitimorum parentes non sint, ac ne patrem quidem aut matrem ha- 
beant, ad ires usque uncias relinquere vel donare ii$ idque una cum matre permissum est, et si quid quo- 
cumque modo acceperint. ad hunc modum redigere solum: ut quod excedit ad eos qui ex lege vocantur 
1 perveniat, id quod etiam Theodosii prioris filii quamvis non perfecte sanxerunt. — Nos igitur, etsi 





1 dzuywopévoy 313,36, éxiyevouévov 7 om.£| 2 & | — 1 peruenientibus VT? | eius R! [ 2 aditiatur V | 
ex & add. Haloander (cf. p. 313,98), om. ML | 1 dvonov | 3 instrumentorum om. R! | 5 quae A! | 7 inprobe V in- 
om. € | 8 75 matpoas Qiacáfens] Cod.5,2:, 1| 9 àxq.- | probet 7' | invenientes] absurdum invenientes Beck | 
Bàs (cf. 314, :)] oix dxpiBs L'e|| 10 «à) iva và L*|| | 8 seruitutem A* [ 9 castitetem 7" [| 10 erat R | 11 quae- 
11 xaráyo: L' xardyowwro L* | 13 moAre(aw] civita- | propter R' | 12 sancitis] sanccita sunt R' || manifestis 
tem romanam g | 14 ovdzv svgouev del. L*, svoouev | VE! | quod V! j 13 legitimorumquae AR! legitimorum 
om. e l| 16 yevécOa: L | 1i yvnaiov yevouévov L ! quoniam V! | 16 et R V] etiam 7'vulg. | 17 Discretis cet.] 
19 diadógewv L | BáAÀsvrs et 20 BaAAevriviaweo L || | iscretis — 19 successioni| scr. V* in ras, 2 versuum || facti] 
20 P'oetiavi? Le] vgaiaya M. Cod. Thend.4,6,4|| 21 guÀ- | sancciti T? | legitimis qui mansorint natales V(?) | 19 uo- 
avifgwuazsvgaé T« (1s pr.) L | 23 z£ivcs L | 24 avtàv | lenti V | 26 sunt V | concubinae libri, corr. Beck || 
Huloander] éavrov ML | *ovdà — ovà ML | 26 ei] | 27 coniungere R' | hoo etenim RV] hoc (del. T'*) et 
oi L*| zaax; L, et ita fere constanter | 27 vovtow] | hoo enim 7'! 29 legitimorum filiorum AT 30 sint R 
hoe e | 28 Zxe«v] habentibus g || ézerérgazrraa] est con- | vulg.] sunt VT || et neque] et om. V | habent V | 32 et 
scriptum (ji. e. émayéygazrrai) & | 30 7] et € | 32 cvve- | si] si A, et hoo (del. hoc) si 74 S prr R! | 33 ae- 
xor naav Lg || vovvov Zachariae) rovrow ML (haec c) |: ceperit V | reputati Vj 35 filiis 72 | 37 etsi] et V [ usi] 
Tovro cum Haloandro vulg. | 35 xai om. e | Osodocíov | nisi V*, del. V^, om. R! 

Top cpeoBerégov maide;] Cod. 5,2:,2 || 36 «i 5 L' j 
3: s] 5 L' 


EFFICIUNTUR SUI 


" ; NEC * . 
Sáng xercápevo, vóuqi àvri oU vpivyxlov 10 áta- 
ovyxiov avrOis. naidov y»5ncicvw» OUy v7TtOYTOw, xata 
tjv TÀw zaTéíQuy guÀotiuíaw OsÜoxausv, dÀAÀa viv 
ix TOv dps avufleBrxóvow và ztgdynara viÀewre- 
póv Tt dua xal giAavO garnótgo 
sagóvta A vóuov. st0ÀÀa yoUv Towrüva xai 
agorsgov auagrrdévra xai éxi tdv rjurcépov xaupv 
s nicandh sva QiopD'alascs dEiovuer, xai denfnian do« 
Souiztovs azaAlavrouev. vivis yàg oUx Égovtse áünav 
ócov Bovlovras vois fevtGw 
suci £xi£yorras O5Oiv &vdgas xni ygdgovcss xÀAn- 
povóuovs, &g' «t& áztoxataGTijoci TOIs 7tugiv, oi 0À yj 
avródav ag«Bovas xai magafaivove: và BsBovisvutva 
TOÀ; ypayadiv, 7 10 yoUrv mávttv dAaggoraxor ézio 


441 


Nov. LXXXIX 12 


unciis sex uncias eis, filiis legitimis non extantibus, 
pr patrum munificentiam dedimus, sed tamen ex 
is quae subinde proveniunt causas perfectius simul 
clementiusque considerantes praesentem ponimus le- 


» Gxs"rÓusro: x«óv 9gem: plurima utique sunt et prius commissa et in 


nostris temporibus delinquuntur, quae correctione 
diguamur et ideo ab impietate homines liberamus. 
Quidam enim non habentes licentiam quantum vo- 
lunt suís naturalibus filiis relinquendi, eligunt quasi 


peg xataAiumávtiy 10 viros et scribunt heredes, quatenus restituant filiis; 


at ili aut ex hoc impie agunt et praevaricantur vo- 
luntatem scribentium, aut quod omnium levissimum 
putant peierant: et tacemus ea quae tradita sunt ex 
memoria nobis in personis gloriosis talia deliuquen- 


xoUGi' xai GiyO»usv TÀ T adidou£va map tie uvr-lbtibus priscis temporibus. 


n3$ ruiv £i ngosonav dvüóbov duagróvtow £v rois 
3 ZungocJev xoóvoiw rokabta. iwa ui Toivvv dapi 
mavtó; rOiuoVTO yevécOu. mÀnuudhpua Gvy4aQüuatw, 
sndà B no&rruv (fera dmi Pévea xad wnÜauóDrr 


yrogíno toUro dmi tàw éavtàw qucixaw mado 20 propterea praesenti 1 


Tov; av paiztove ztgátteiv xoAiopusv, dix 10Uto Daazi- 
Bouev 1Q nagóvts vóuqu (exe M uv ti6 Égox aidas 
»O0uiuove, uj, OvvacOai [rois maugi xal Tr, voVrow 
puytgl] zegasrégos pas xaialiunavtiv obyxiag fj do- 


2 Ne igitur semper tale fieri delictum sinamus, nec 
quod agere licet ip extraneis et iznotis hoc in pro- 
priis naturalibus filiis homines agere prohibeamus, 
sancimus, ut siquidem quis- 
piam habuerit filios legitimos, non possit filiis eo- 
rumque matri ultra unam relinquere unciam aut do- 
nare naturalibus aut concubinae (hoc enim proprium 
prioris iudicamus esse constitutionis), sed etiam ai 


(tiGÓc. voi; qvGixoig ztcuOiw 7j Tjj naAAax; (rovro 25 quid —-— dare temptaverit quolibet mmodo, hoc 


yàg x'piov 17$ KungoaOsv ryovusD'a Qiava£rus), alla 
xai & tw ztÀéov. ézuyeigratus Dovvas xaO" oiovürzore 
TQómov, TOUVTO TÀw ztaiÜcow yívtGcÓas vdw ywroiww. 
xy sí seiles 0 oix elev, naÁAaxr dà uóvr, vavrr, vó 


jpwovyxor xarajauzávigOcs 7j Óogsiada. Gvyycoov- 30 


niv. Ei uivro: ztaidae ovx £go: yvnaiovs »j viva 
2 4 sn * 1 . 

TOY ivt aV, ols &vdyxp vóuOv xaraAAuztiverw pé- 
eos T6 oixaías ztépiova(ías mposrpxs. TOUS ÜurriD éud- 
^ Y ? Me. "bist , 
vow, &desa. Égvc) xai eig và Ocdexa ovyxíae yodgeiv 


filiorum feri legitimorum; et ve! si filii non sint, con- 
cubina vero solummodo, huic mediam unciam relin- 
qui aut donari concedimus. 


98 Si vero filios non habuerit quispiam legitimos 
&ut quemquam ascendentium, quibus necessitas est 
legis relinquere partem propriae substantiae compe- 
tentem, testator] licentia sit etiam in duodecim un- 


Tois gvcixoUs maidas wAngovóuove, wai Ówupeiv sí; 3o cias scribere filios naturales heredes, et dividere 


aitov; xaO" üv dv BoíÀovras vgómov và ztQaypata, 
xai 5 xarà Oops azÀAas 7 vooyapsaiags rj xava sQoi- 
xa$ 5 xai xaO" Érspov oiovünnors roónov vópiuov 
Tàs éavrdw eig éxsivovs ueráys» ovGiaé. ovra yàp 


inter eos quocumque voluerint modo res, et per do- 
nationes aut simplices aut antenuptiales aut per do- 
tes aut per alium quemlibet modum legitimum suas 
in illos substantias transponere. Sic enim nequa- 


c. XII $2 — c. XIII excerpta et decurtata habet B* K 15,2 p. 419 Zach. ex B 32,2, 4. 
c. XII $ 2—6 summa eztat in. Appendice Eclogae 4 p. 186 Zach. 2 Anon. Bodleian. 11 p.214 Zach. (inde ín 


Ecloga ad Prochiron mutata 28, 10. 11). 





nuper humana lege usi pro tribus unciis sex uncias iis, si filii legitimi non extent, secundum patrum 
liberalitatem dedimus, at nunc ex iis quae deinceps acciderunt rebus perfectius simul et humanius conside- 
ralis praesentem legem ferimus. Certe multa eiusmodi quae et prius sunt commissa et nostris temporibus 
delinguuntur correctione dignamur et ab impietate homines liberamus. Nonnulli enim cum licentiam non 
habeant liberis $uis naturalibus Leges velint relinquendi, eligunt scilicet viros eosque heredes ea co»dicione 
scribunt, ut liberis restituant; ilii vero aut protinus impie agunt ct voluntatem eorum qui scripserunt trans- 
pee aut quod quidem omnium levissimum est peierant: ac tacemus ea quae memoria nobis prodita 
sunt de personis illustribus quae talia temporibus praecedentibus commiserunt. Ne igitur per omne 
tempus eiusmodi delictum committi patiamur, neve quod in extraneis et neutiquam motis agere licet, id. in 
propriis liberis naturalibus homines agere prohibeamus, propterea praesenti lege. sancimus, ut siquidem 
r legitimos liberos habeat, (liberis eorumque matri] ultra unam unciam relinquere. vel donare naturali- 
us liberis vel concubinae mon possit (hoc enim ez priori constitutione ratum habemus), sed etiam si 
uid amplius dare quocumque modo temptaverit, hoc liberorum fiat legitimorum. Quodsi liberi non ad- 
$ sint, sed concubina soia, huic dimidiam unciam relinqui vel donari permittimus. Bi vero non 
habeat filios legitimos aut aliquem ascendentium, quibus ex legis necessitate partem bonorum suorum 
relinquere testatores oportet, (iceat etiam in duodecim uncias naturales liberos heredes scribere, resque 
inter eos quocumque modo volunt dividere, et vel per donationes simplices vel antenuptiales vel per dotes 
vel eliam alio quocumque modo legitimo substantias suas ad eos transferre. lia enim mon amplius 


1 »óuq] Cod.5,22,8|2 o?x L|3 dAX' odv vov L | — 2 tantum VR! [ 4 clementius R! et clementius R* | 


sed tamen & l| 5 guAavOporzórsgo: L! | 6 ro«avra om.« | 
8 nÀguusiovusra UiopBaasos áfioUusr xal] delinquun- | 
tur, et ideo e | 12 oí 93 7 (cf. &)) o£ 03 o( M oi Ó£ L | | 
13 àcsBovas — 14 éniogxovas om. L | 18 ovyyogovuev 
ML, corr. Serimger || 19. rdi] om. L', xai L* | 21 xo- 
Avonev ML! | 23 «ois zta4Gi xal t]j TOUT» untQi a 
Zachariaeo in suspicionem recte vocata seclusi || 25 si] 
oi M | 30 Jopoi«ee L'| 31 Zzye& LB' habuerit quis- 
piam (i. e. &yos vus) e | 32 &váyxpg] necessitas est (i. e. 


dvdyxn) e | uóvov L' | 33 ztoosjxe] competentem (i.e. | 


mgoszxov) e | vows QiaS, L Vestatori (i. e. 1 


DntiDeuivo?) e| 31 xai 7] f$ om. c | ànAas] 5 dx | 


Le | 38 xal M] om. L | 39 éavróv L 
Hm 


| & plurime E'T'j commissas A! eommisse 7'|| 7 libera- 
| uimus A*| 10 heredes] quasi heredes AT | filios 7* || 


11 at om. A | aut] autem aut. //*, om. V || 13 perierant 
T'V?* praeerant 4 [| 17 nec VT] nequod E ioo 
vulg.) | 20 ut om. R | 24 iudicauimus VT' | constitutiones 
T*4 | 26 fieri T] om. RV | uel R vulg.] et ucl VT | 
sunt T'| coneubinas T'? | 27 vero om. 7'' 3 32 quem- 
piam V quequam 7'* | 33 patrem T' | 34 testatoris 
R!| in duodecim] undecim 7'* | 36 uoluerit R vulg. 
37 aut per simplices V | 38 per quamlibet alium y 
suos in illo T 


56 


Nov. LXXXIX 12 


oixéri Üerjaovral tuvary toos daéflevav T) móc éxrio, 

xiav éroiucw, dÀÀ' avióOrv TZv éaviOv xaÜans 
Dia icovei yvopurv. el dà Éyouiv vivas vv dviórrmv, 
jv vóniuov xaralikmavéroGav avrois uoiaw, fv Ó 
vopuos xai zutis éraGausy, 10 dà Aouxóv anav eis v0U6 
gvceixobs maidag aÜeav Éyérmgav maganéuztv. xai 
TaVr& gauev zl Ov Éyygdgois 7 vouiuow Boviras- 
& civ ánoriDeuévov 15v éavtQv yvouny. Ei u£y- 
Toi TéÀevtzGe i6 yvraías avri mawrtAos yorie oUx 


442 


QUIBUS MODIS NATURALES 


quam egebunt quibusdam ad impietatem aut per- 
iurium praeparatis, sed ex ipso suam disponent pure 
sententiam, Si vero habuerint hi quos praediximus 
aliquos ascendentium, legitimam eis relinquant partem, 
$quam lex et nos constituimus, reliquam vero totam 
in naturales filios habeant relinquendi licentiam. Et 
hoc dicimus super his quí iu scriptis et legitimis vo- 
4 luntatibus disponunt suam sententiam. Si quis 
autem defunctus fuerit legitima ei omnino sobole 


Vmovoré, zxaídow qauiv 5 dyyóvov 1 tne égsijs 10 non extante, filiorum dicimus aut nepotum vel dein- 


Qiadogrs, ov02 vouiuov yauerzé, slra vaAevrrotis ui) 
QiaDéusvos TZv oícíav, xal ágíxowro Gvyyévta Tv- 
xov 5 xai dÀevÜrguTSe (ccs t5v ÜDiaxatoy)v xara- 
Geícov «8 xai éxavattivóuevOs, 7 xai TO ruéti, 
Tapusiov (o0dÀ yàg éxsivov vÓ ye £mi roXtq gudó-1l 
né), rir UP abr xarà TÓv oixov Kos ntgijv éAev- 
Oéoa v& yvry dv malÀax5s ogy5nari Ovvovca, xal 
maidsg 4E abcrs (rots yàp Toro Uto:s uóvois TaUTa vo- 
uoOrrovusv, ÉyDa savcsias dvangisfirrreós deriv 5 


ceps successionis, neque legitima coniuge, deinde 
moriatur non disponens de substantia, et veniat co- 
gnatio forsan aut etiam manumissor utpote bono- 
rum possessionem movens et insurgens, aut etiam 
$nostrum aerarium (nam mec illi quantum ad hoc 
arcimus), sit autem ei donec vixerit libera mulier 
schemate concubinae sociata, et filii ex ea (tali- 
bus enim solummodo haec sancimus, ubi omnino in- 
dubitatus est et concubinae in domo affectus et 


Tt Tis TaÀÀaxze xarà TOv olxov czóo« T7 ve vOw20tiliorum ibidem proles et alimentum): damus eis et 


maiüov éxeig& yov; xal vgogr)' Oidouev avrois xal 
H . - ; ; 2 eH 

dÓ.aDérov và yovéov Tehtvravtaw Óvo cé va- 
Teoas ovcías Éytiv ovyxías, ua Th punrgl usquibo- 
pévas, 0goimso dw slev oi maidss, dre évós maidóg 


intestatis parentibus defunctis duas paternae sub- 
stantiae uncias habere cum matre partiendas, quanti- 
cumque fuerint filii, ut unius filii portionem et mater 
accipiat. Et haec dicimus, si uni concubinae so- 


(ngós) dvaÀoylaw x«l tZv urvé(ga AÀapfHáviiw. xai25 cietur et filios ex illa habeat, aut etiam praedece- 


Tavrd gauev, 8b jid maÁÀaxy Gvvoiuxoin xal maidas 
4E dxsivns Éyoi, 7) xal mQoamsADo(íane Tre maAAaxis 
Savár Tuyov 5 gogugug oi naibts avtq xcrà TÜ»v 
oixíay elev.. xóre yàp didouev avroig tv db adiadé- 
b rov ngós «0 Qiocyxior. xAnacv. 
và c6 éniDvulas avtg) yévorro xai áAlag én^ dAÀase 
énusay&yos T] mgorígq maÀÀexdi, wal mÀ5Jos yo. 
yovaexdw: stoQvevouévow (ovra yàp. sintiv. xdAXiov), 
xai éE avríw maiomowvusvos TiÀsvtzotu moÀÀlds 
óuoU xaraAurQOv maÀÀaxáge, migTgtOs udv Ó *owoUtos, d 
mzópoo Óà vov vóuov xaDümzal usetà vw Tou0UTww 
maídmv xai maÀhaxüvw anzsAavrécho. dmsp yàg &i 
Ti vouíuq  Gvvoixoir, yvvaixi, álÀag éntisáysiw oUx 
dv Qóvairo To? gvrvoixea(ov Gvyeato tos xai E avrov 


dente concubina, inorte forsan aut separatione, filii 
ei domi sint Tunc enim damus eis ab intestato ad 
duarum unciarum vocationem. 


Ei 0P éxxeyvuéva 3905. Si vero effusa concupiscentia ei fuerit et alias 


— alias introduxerit priori concubinas, et rmulti- 
tudiuem habuerit mulierum fornicantium (sic enim 
dicere melius estj, et ex eis filios habens moriatur 
multas simu! deserens concubinas, odibilis quidem 
best iste talis, procul autem hac lege modis omnibus 
cum talibus filie et concubinis excludatur. Sicut 
enim si quis legitimac copulatur uxori. alias super- 
inducere non poterit matrinonio consistente et ex 
bis legitimos procreare, ita neque post agnitam quo 


vouiucs ncaidonowiaO ai, ovros o0) usrà trjv yvo- 40 


$ 4. 5 paucis mutatis repetitae sunt ez nov. XVIII c. 





5 (131,14 — 132, 16). 





egebunt quibusdam ad impietatem vel ad periurium paratis, sed protinus suam ipsi voluntatem pure prae- 
cipient. Si quos autem. ascendentium habeant, legitimam iis partem relinquant, quam (ex et nos constitui 
mus; reliquum vero omne ad liberos naturales transmittendi licentiam habeant. Atque haec de dis dicimus, 
4 qui scriptis et. legitimis testamentis voluntatem suam mandent. — Si quis vero defunctus sit legitima 
subole omnino nulla relicta, liberis dicimus aut nepotibus aut reliqua deinceps successione, neque legitima 
coniuge, isque non testatus de substantia sua decesserit, ac veniant cognati oriasse vel forte etiam manu- 
missor qui bonorum possessionem agitet. atque intendat, vel etiam nostrum aerarium. (nam ne ill; quidem 

uantum ad hanc rem parcimus), tlle vero domi dum vivebat et. liberam mulierem concubinae haliu sibi 
tunctam et liberos ex: ea habuerit (talibus enim solis haec sancimus, ubi nulla omnino dubitatio est neque 
de concubina in domo habita neque de liberis ibidem et procreatis et educatis): concedimus iis, ut cttam 
intestatis. parentibus defunctis duas uncias paternae substantiae cum matre dividendas Aabeant , quot- 
cumque fuerint liberi, ila ut pro rata unius filii mater quoque accipiat. Aique haec dicimus, $i una. con- 
cubina wsus sit et ex ea liberos susceperit, vel etiam si cum prius discesserit concubina morte puta aul 
separatione, liberi eius domi sint. Tunc. enim concedimus illis, ut. ab intesialo in duas uncias vocentur. 
B Quodsi effusa libido eius fuerit et alias super alias post primam concubinas adsciverit, et multitudinem 
habeat mulerum scortantium (ita enim dicere praestat), liberisque ex illis procreatis decesserit. multis 
simul concubinis relictis, et odio dignus est talis homo et procul a lege protinus una cum eiusmodi liberis 
et concubinis depellendus. Quemadmodum enim si quis legitima utitur uxore, alias insuper adsciscere 
dum constat matrimonium et ex tis legitime liberos procreare nequit, ita ne post concubinam quidem quem- 





3 ai di Éyouev] si vero habuerint hi quos pruedixi- | 
mus e | 4 avrois xaradauszavézogay B' (c) | uoipar | 
Sw in litura L| 6 zagazéuztiv áütay dxévocav. D* | | 
1 1aUra] hoo e | 10 éxyóvo» L | 11 *veAevrzoo. ML | | 
15 vovrov L (cf. ad 1h. 20) | eei óuevos L' | 16 xarà 
Tór olxov om.g | 19 dvaugitrros L | 21 naidov) vó- 
Suy 131,25 || 24 óxócoizeg 131,28. | 25 avaZoyíay] 
pagída B'g; nos supplevit Hombergk ex 131,29 [| 26 ga- 
pev] uiv L | 27 oxoiy 131,31 | 31 yívorro 131,35 
35 xaraAemxéiv! L! | uiv] uiv niv 131,39 | 36 vov 
»óuov] 1ovÓs vov wouov 131,40 hac lege g | uera. — 
37 naAÀlaxdw om.131,40 | 35 vouu 132, 1 | £xecaya- 
ysiv 132,2 | 40 yvogitonévgy] 14 vóuq' add. 132,4 


1 quibus V (.i- aliquibus s. v. V?) | per uirum Z | 
2 sed om. R', sed et V^ | dispouant V | purem 7'* pu- 
ram R | 3 vero] uero non Z4 $ hii R* in VT, om. R* * 
4 relinquatur Jt [ 5 totum V | 6 habent V | 7 baec 
vulg. || uoluptatibus PA leg. deponunt? | 9 sobole om- 
nino Z'| 10 exhistante 7?! existente 77? [ 12 de sua sub- 
stantia T' de substantia sua vulg. 14 possessionum 7" 
15 nec ow. R! | 16 sit] si V [. donec] donec ipse T'* 
uixeris V | 17 concubinae cet.] cubinae — 21 dicimus & 
scr. R3 in ras. 5 versuum | 18 haec om. 7'* | 23 filii fuerint 
R(5)j ut] aut 7! | 25 *et] aut libri, &o Heck | etiam 
om. R | praedescendente R! T! praecedente V [ 26 forte 
R|aut] aut etiam 7| 28 duas uncias vulg. [ 32 babuit 
R| 35 procul autem] procueeüt R! [ hac] ac V | 36 Si 
quis enim sicut 7 | 37 compulatur V*[ 38 potuit R' 
potuerit /&* | consistere 7* [| 39 quo Z'vulg.] quod RF 


EFFICIUNTUR SUI 


eijonévnv xaO Uv sigrxausv vpónov malÀax;w xai 
Tové (i dxeívns maidas Óogopev, si xai T ztágrgyov 
qUovis diào mowSarro, wai voUro sis Tüv Duadoy/w 
iisdysgOui Tüv avrOU, si ys rslevrratasv adwtOeros. 
ii yàp ur rovro vouoOetijaaiusv, adiaxgrta. uv éavos 
tà TOw yvwnaxv, Tívo$ ud 5j vivos KAarrov dod, 
4Ódxpira Dà rà rÀw majdmv' xai reis ov Oidousv 
tois dgeAyaivovaiv, dÀlà voie GcppovoUGs Óv vóuov. 
Os DugegóusDa à negl vàw zaidow, tive ággevrs 


443 


Nov. LXXXIX 12—14 


diximus modo concubinam et ex illa filios dabimus, 
si etiam aliquod opus libidinis aliud fecerit, etiam 
hoc ad successionem eius introduci, si mortuus fuerit 
intestatus. Nam si non hoc sanciverimus, indiscreta 
5quidem erunt quae mulierum sunt, quam potius aut 
quam minus amaverit, indiscreta quidem quae filio- 
rum: et nos non damus luxuriantibus, sed pudicis 
legem. Non autem differentiam facimus de filiis, sive 
masculi sive sint feminae. Sicut enim natura nihil 


dica DiAnas xaDsaT)xowv. diro ydo qísis oidiv lO circa talia tractat, sic neque nos aliam in masculis 


negi rà TOiaUta Teyvoloysi, ovra ovUP rusig ÀÀow 
án  dggéva xni aAÀov émni ÜrieuDw xara t10UTO TÍ- 
6 Oeusv vóuov. Ei u£vros (Usi yàp Ok zráane ódoV 
oxgileiag T8 OpOV xal svgegaias A36») &ymw Ti$ mal- 


et aliam in feminis secundum hoc ponimus legem. 


6 Oportet enim per omnem viam subtilitatem simul- 
que pietatem transire. Si quis igitur habens filios 


Jas yrnaíovs xaralino: x«i voOove, 4$ aPiaSérov uiv 15 legitimos relinquat et naturales, ab intestato quidem 


oviv avroig vmaQysv navrtAoe BovióueDa, amorgé- 
gioOas. à rovs vóOove zagà TOv yvnaíwv Saonilo- 
MAY xarà TÓ TQénOw rs xal mgóc TO ijs ovGías u&- 
tgov zapà dvdgós áyaÓoV Doxatóuavov, roUto d) 


TÓ xag TOi$ Zuarépow vópmow boni viri arbitratu 20 citur. 


Àryóuevov. ravrov rovrOV qvÀarrouévov, xdv &i ya- 
nttjv uév Kyou nailas dà vóOovs £x 1$ zporsAsvtn- 
Gáare ztaÀÀlaxys avtq ysvoutvovs, Qet& xdxtivovc dzto- 
TpígrcÓas. zagà Tav avtoU OiadOyaw.  megl yàg 


nihil eis existere omnino volumus, pasci vero natu- 
rales à legitimis sancimus, ut decet eos secundum 
substantiae mensuram a bono viro arbitratam, quod 
videlicet apud nostras leges viri boni arbitratu di- 
Hoc ipso custodiendo, vel si coniugem qui- 
dem habet, filios autem naturales et ex defuncta con- 
cubina sibi natos, (ut) et illi alantur ab eius suc- 
cessoribus. De nepotibus enim naturalibus quae iam 
à nobis specialiter etiam de ipsis disposita sunt 


ixyorov vóduv và 5ün zag' judw nre regi av- 25 obtineant. 


toy Diarerayu£va xgareira. 


CAPUT XIII. 


'Eg! àv 0i Qeuátow rois vóQove zailac dxalMaa- 
piv sis Tz». Qiadoyrv, dz zobraw xai abroi Tiv ztgi- 
mOvcav TOig gvoixoig marQáciy styvapuogivgv TQgti- 


TOGcw. xai aíri) tq) nitor) qizreg oí yorveis ztgovoovo: 30 mensura sicut parentes prospiciunt naturalibus 


TÀv gvgixOw mza(Üow xarà vOv ruéTsgov vóuov, xal 
avro obs yovéls nutiBéa P oigav sits ais vs Diadoyas 
tira sí; Tà$ dztotgopds, xaDameg dx' avrw vevouo- 
Parr xausv. 


In quibus enim casibus naturales filios vocavimus 
ad successionem, in his quoque et ipsi decentem 
naturalibus patribus devotionem servent, e 

s 
secundum nostram legem, et ipsi parentibus com- 
pensent sive in successionibus seu in alimentis, sicut 
Super eis sancivimus. 


CAPUT XIV. 


'"Exndg à xai &ungogOsv Év ruG4 tQv dQiardfroov 35 


aigna. Ósiv si6 nsQ oi mxarégss Ücgoivraa toic 


Quoniam vero et dudum in quibusdam constitu- 
tionibus dictum est oportere in quibus patres donant 





admodum diximus agnitam et liberos ex ea susceptos concedemus, si quod. aliud praeterea libidinis opus 
protulerit, ut id quoque ad successionem eius admittatur, si intestatus decesserit. Nisi. enim hoc sancia- 
mus, nullum erit discrimen ín. mulieribus, quam magis quamve minus amayerit, nullum discrimen in 
liberis: neque nos iis qui luxuriose, sed qui caste vivunt legem damus. Nec vero distinguimus in liberis, 
sive masculi sive feminae sint. Quemadmodum enim natura nihil circa haec talia arguiatur, ita ne nos 
6 quidem aliam de masculis aliam de feminis hac in re legem mer Si quis vero (oportet enim 
omnem diligentiae simul et pietatis viam inire) legitimos liberos habens etiam naturales reliquerit, ab in- 
lestato iis nihil omnino adquiri volumus, tamen ali naturales a legitimis sancimus uti decet aique pro modo 
facultatum a viro bono aestimando, id quod in nostris legibus boni viri arbitratu dicitur. ique hoc 
idem custodiatur, licet quis et coniugem habeat et naturales liberos ex concubina ante mortua ei natos, ut 
ili quoque a successoribus eius alantur. .Nam de nepotibus naturalibus valeant quae iam a nobis diserte 
de ns constituta sunt. 

XIIL In quibus autem casibus naturales liberos ad. successionem vocavimus , in iis et ipsi patribus 
naturalibus eam quam decet fidem servent, Atque eadem mensura qua parentes liberis naturalibus secun- 
dum legem nostram prospiciunt, ipsi quoque parentes suos remunerentur sive in successionibus sive in 
alimoniis, siculi de its sanuximus. 

XIV. Quoniam auiem iam anlea in quibusdam constitutionibus dictum est oportere patres ín iis 


dem filii corr. R? | quidem] autem Beck || 7 nos om. RT!] 
8 facimus] sanctimus V | 9 masculis V | siue sint V] seu 
sint R'T' sint seu. R?* [ 10 aliam in masculis om. V | 
13 subtilitatis simulque pietatis Contius [15 quidem om. 
V| 21 autem] aut VT?, om. T' | et ex] et om. aL. || con- 
eubina defuncta T] 22 ut add. Beck | alantur V] alun- 
tur RT | eis 7" | suceessionibus. Deponentibus T' | 
23 enim] autem enim A' | 24 disposita vu/g.] posita 
RVT | 25 optineaee V | 27 enim] autem vu/g. | uoca- 
uerimus V uocamus T | 28 ipsis T' || decedentem ZA | 
29 naturalibus om. A* | 31 compenset V! [ 33 super 
eis V] superius AT vulg. | sanctimus V | 36 donauit ' 
| donante T 


A ei ye) ei is] tívos nàAlov rj vivos Le (cf. 132,19)] | 
uaÀlov rarivos M | 8 xóv vóuov] 10 vójiuov 132,12 | 
10 oódév. om. M initio paginae | 13 Ei u£vtos h. lom. 

14 Fro i5] Si quis igitur habens e | 18 v« xal. om. c || 
20 uoniuitra arbitrazov M, viri boni arbitratu g. d»- 
3gós &yaD'o? Joxisaaiw (Joxinasiw L?) L áv3gós áya- | 
Sov Joxiuacía Ath. || 22 x 17$ ztporsAevrradans] et ex 
defuncta g | 25 Zyyóram Theod. Ath. | ztegi airov] etiam 
de ipsis 2 ! 26 Quezerayuéva] Cod. 5,21,12 | 35. £v tuoi 
TOv DieTdisow] Cod. 5,29,4. 35,3 





3 fuerit om. R |] 4 hoe non V | $5 sunt del. R* [6 mi- 
nus] minus aut quam T' || amauerint V | indisereti qui- 
56* 


Nov. LXXXIX 14. 15 


mOuciv 5 xaralundvovduv sig vaUrG xci xrüsuóvas 
evroig xagéyev, confirmatavopévove uévroi, ToUTO 
xvgiov alvi xai vov víOsusv, Qidóvteé xai «jj urvoi 
xarà vÓ rÓr meg) vrovraw Oicrerayuévoy xal vOv 
qvoixdw énirQontituw tniUwv, návra noartoUgy 0a 
éni yvngaímv oocvas zaiow. 


444 


QUIBUS MODIS NATURALES 


filiis aut relinquant, in his etiam curatores eis prae- 
bere, confirmandos tamen, hoc ratum esse etia: 
nunc ponimus, dantes et matri secundum quod iarn 
de his dispositum est et naturalium tutelam agere 


5filiorum, omnia agenti quaecumque in legitimis de- 


finita sunt filiis. 


CAPUT XV. 


Tshevralov à zuüc vov vwuov gufoos dxÜiyeras 
dere «ai avrÓ v5v mwQoe)xovcav vdbw Aayseiv, xal 
dfagiOQuraacOa, vivis otÓà a)roU OU rdv vóO«nv 
4B xaDegvügww. Ovónaros. 
à ex Gvveleiaemv (oU yag xaÀicopev yápom) f nefario 
5 incesto» 5 damnatew mosigaw cvtos ovÓà gv- 
sixóe OvouaaOTGttas, 0003 anorgagrisstas sap vay 
yovéav, o00à EE «wa moós vóv napóvra vóuov uet- 


Ultima siquidem nos pars legis expectat, ut ipsa 
competentem suscipiat ordinem et enumeremus, qui 
neque ipso naturalium nomine digni sunt. Primum 


ztgpóregov piv yàp zas 10 quidem omnis qui ex complexibus (non enim voca- 


bimus nuptias) aut nefariis aut incestis aut damnatis 
processerit, iste neque naturalis nominatur neque 
alendus est & parentibus neque habebit quoddam ad 
praesentem legem participium. Unde licet a Con- 


ovcíav. dere sí xal Kowotavtivo d Tj: evesfgovs l5 stantino piae memoriae in constitutione ad Grego- 


Ajiuos dw Tj "^ D'onyógwov ypaqsío: diaxáEes tiva 
"tei TOi.OUTOY eiprvru rralüwv, vavra oU ztQosulusd'a, 
deir) xni dià tT ayonetías dwronraa* qouvixagyaw 
yàp xai avgsapyanv xai Gvga Try xai Qiaaroorátam 


rium scripta quaedam de talibus dicta sint filiis, 
haec non respicimus, quoniam et non utendo per- 
empta est: phoenicarehorum enim et syriarchorum 
et magistratuum et insignium meminit et clarissimno- 


pénvgra, xai Acumpordrov, xai ov08 gvcixov$ slvas 20 rum, et neque naturales esse vult ex his proceden- 


Bollsras vove (E ard moosADóvtins, xobimy. avroic 
xai iz] £x Baciuxjs guÀoruMas einuegíav. Tv d 
1 di&rabiw xal mavrsÀos &vasgoUuev. — Tavra muiv 
vevouoSerrgÓw, xal ov)si mavriÀde dyvoin vw 


tes, amovens eis etiam imperialis munificentiae man- 
suetudinem. Quam videlicet constitutionem etiam 
1 omnino perimimus. Haec & nobis sancita sint, 
et nulli penitus ignorantia nostrarum erit legum, 


fuego Farc. vóuov, ov0à rívs: uiv svyeveis vívec 25 nec qui sunt legitimi qui vero naturales, nec quo- 


9à vóOo, ovü3 üscx avrois và ztepi «76 yvraióTTOS 
Qilora, r, 0x xal vóSos uévovres üzwUvtos quAav- 
Dguzías, xai ürws xai avtol stQoerxóvius vetiumvras 
15s mQós 1005 ov04 vod'ove rjEuwudvovs eivar xoiwvías 
azt0z oia D évris. 

QEniloyos.) Tà magpacvdvra vO(vvv rjuiv xai 
ss àvÜpgunhe» Osoansíaw xai To$ qUgépe awanA- 
gugiv Oià 1000s 100. vóuov ÓiopuoDavca rj a7; Vatagog7) 
gavégà ztàgi ztovgáto mtQoygauudtmov teDeuévov, di 


modo eis legitima iura dantur, aut quomodo etiam 
naturales permanentes promerentur humanitatem, et 
quomodo etiam ipsi competenter honorati sunt ab 
eorum qui neque naturales digni sunt communione 


30 segregati. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et ad 
hominum medelam atque naturae supplementum per 
hauc legem decreta sunt, tua sublimitas faciat omni- 
bus manifesta programmatibus propositis, per quae 





quae liberis donant vel relinquunt etiam tutores iis praebere, confirmandos utique: hoc ut ratum sit etiam 


nunc statuimus, ac matri quoque secundum id guo. 


iam de his constitutum est concedimus, ut etiam na- 


turalium liberorum tutelam suscipiat omniaque faciat quaecumque in legitimis liberis definita sunt. 
XV. Denique ultima legis pars nos exspectat, ut et ipsa convenientem ordinem consequatur, atque 


ul enumeremus, qui ne ipso quidem nomine naiuralium digni sint. 


Ae prünum quidem quisquis ex com- 


plexibus (neque enim nuptias vocabimus) nefariis vel incestis vel damnatis procreatus est, is neque natu- 
ralis vocabitur neque a patribus aletur neque qp! pécoenen lege quicquam commune habebit. Itaque licet 


a Constantino. piae. memoriae in. constitutione 


sint, ea non 


1 omnino tollimus. 


á dn e Gregorium scripta quaedam de eiusmodi liberis dicta 
mittimus , quoniam ipsa desuetudine sublata sunt: phoenicarcharum enim et si 
et duumvirum ct perfeclissimorum et clarissimorum meminit, ac ne naturales quidem esse 
ilis nati sint, ipsa imperialis munificentiae opportunitate eos privatura. 


iarcharum 
f eos qui ex 
Quam quidem constitutionem 


Haec a nobis saucita sint, nec quisquam omnino ignorabit leges nostras, neque 


qui sint y eed qui naturales, neque quomodo iis iura legitimorum dentur, aut quomodo etiam naturales 


manentes 


umanitatem mercantur, et quomodo. ipsis 


quoque idoneus honor datus sit ab eorum commu- 


nione separatis, qui ne naturales quidem esse digni existimati sunt. 


Epilogus. Quae igitur nobis 


lacuerunt et ad hominum curationem atque naturae supplementum 


per hauc legem definita sunt, tua sublimitas omnibus manifesta faciat edictis propositis, per quae lex 


2 confirmateuomenus M (xovfiguersvóuevow Ath., xou- 
gupecinmm Theod.), BeBeiovusvovs L || vovvoss L| | 
4 duererayuévov] Cod.5,35,3 | 5 ztávra — 6 xaidow 
om. L | 7 9i] siquidem e; leg. 97? || 8 xai abro) xai 
om. e || Aayeiv] suscipiat (i. e. Aafeiv) e || 10 zzpóvepov] leg. 
mgOrov (c)? cf. temen 413. 4 [. 11 avveAsoceos M? | 
yéuor L || vegegiow 7 inxegv o» 5j Qauvatow M (ef. €), 
valariwn 7 ivaestw 7, Qià vàwv xexoiAvusvow L| 12 ovt 
L! | 12 sq. leg. o9v6 — oscs — obra? || pvaexe L! | 13 0003 
dztotQagrGsras sap TOv yovéiaw] nec alimonia eis pa- 
rentes vel fratres debent Jul ov xángovouoUGiw TO» 
zaréoa ovUÀ TQégovrcs za avvoU Ath. (cf. Heimbach 
p. XCVII); ut neo alantur a. patre Authent. Cod. 5, 5, Hi 
16 yeryópar L : QiaxáEu] Cod. 5, 27,1 | 18 &zeraéas Y 
xovaias L'| 25 Zusvépw L'| caro L9] 26 17s] voie 
M? | 2: Sorvara« L* | 28 mQoorxóvtos rtuiurvtas 
ML?| ngoorxóvra Oévt uévovros abwvoDa giAav- 
Suziías rEríunvas L'| 31 à toivvy ztagastóvta L | 





1 filiis om. V | relinquunt vu/g. || eius V | 2 tantum 
RT* | hoo] et hoc V | et nuno ponimus 7' et in componi- 
mus A | 4 his /eeulg.] bisdem V7'| depositum A! [| 8 eom- 
petem. R! [| qui neque] quicumque V! || 10 omnes E? 3? 
enim] enim hoc A*7'| uooabimus] uocauimus A! V T uo- 
camus A?*wu/g.| 11 aut in damppatis R | 12 processe- 
rint RT* | nominatur FT] nominetur V | 13 est om. R [| 
& parentibus] apparentibus V | 14 om. R' | *licet 
a] certa RT certa a V vulg. | 16 de talibus] datalibus T! || 
sint RT] sunt V vulg. | 17 recipimus vulg. | 18 pheni- 
carphorum V phenieathorum KA phenicartorum T'|[ enim 
om. R j siriarchorum RT siriathorum V [ 20 et neque] 
et om. V | 21 munificentia V' | 22 etiam V] et T, om. 
H vulg. | 23. sint vulg.] sunt RVT | 24 nulli Beck] nulla 
libri | 25 sunt V vulg.] sint RT | 26 legitima iura eis T | 
27 permanentes — 29 naturales om. A | humanitatem 
et quomodo ipsi eompetentur humanitatem add. V' 
28 etiam om. V | competentur V' | 29 leg. naturales (esse) 
digni sunt? | communione] quae commune V! $1 31 et 
om. RV | 32 omnium & [ med«lam 7'* [ 33 declarata V ^ 
34 programatibus libri | positis V 


DE TESTIBUS 


àv ámaciw ó vóuoe Écvai Gagré, yivogxOvas xad" 
Ov mépi tw TOwVvTOw nOÀrTtUGOvta. TQOTIOv, xal Tv 
Xuetéga» évvoovss sr itesgl ór. mdone àcyolías étá- 
Qas rnv avt» ogéíhnav ngoriDauev. 

Dat. k. Sept. CP. imp. dn 
anno XIII Apione v. c. cons. 


8 
ITEPI MAPTYP9N. 


Imp. lustinianus A. "Ioavvy và é»dofotáty £ndgyo 


tàv àvatoluxov ztoaitopgíav 10 B, áxo óxárav ógde- 10 


vagíav xai matQaxiq. 
(Ilgooíuiov) 'H tÀv uagrógav 9ós rdg à7o- 
Daifus xosín siprras uiv cdlas dà 3 Aayitá- 
»&y Ti Qaios tüy ngarrouévov, zovnoiae 0à noÀ- 


445 


. lustiniani pp. Aug. 5 
[a. 539] 


Nov. XC pt 


omnibus lex erit aperta, cognoscentibus quomodo in 

talibus conversentur, et nostram considerantibus pro- 

videntiam, qui omni aliae oceupationi eorum prae- 

ponimus utilitatem. 

Dat. kal. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIIL Apione v. c. consule, 


XC. Coll. VII tit. 2 


R DE TESTIBUS K 
Idem Aug. Iobanni pp. secundo, 


(Praefatio. Testium propter probationes uti- 
litas adinventa quidem est dudum, ne quid lateat 
facile actorum, et calliditate plurima hominum ad- 


Àne vais avOparnívnas éziyevouéyns wvynis xivOvwsvs 15 veniente animas periclitetur migrare in contrarium 


u£TeAD aiv tis TObv«wtiov 5 TOU npáyuatos Tübue. oU 
yàp OT$ d» gawai rà nsTQayuéva naprvQovGiv oi 
de. aAiÀ' Pim av Fra dos xeraxpvpsí. oi yàg 
frapa uiv. sidoves Étsga ü 

icaga A4 
Wai yavóusva o008 BovÀovra, yivagOas qavsoa 
ovdi xat' avrà mgoifvai t&$ xgíGtis, &ÀÀ& xà urda- 
nov yevóuava ravta xai dmayyéAlovg. wai sig xoíaav 
ayÜnva: DyrovS. — TÓ uév ovv xaÜDümal ávaisiw và$ 


dzayyéAlovss 5| azeQ oix 


s$ aUtáD tv ÓuoAoyovGiv, os và rais aÀy- 20 fitentur, quia ea 


ordo causae. Non enim ut patefiant quae gesta sunt 
testantur plurimi, sed quatenus adhuc amplius oc- 
cultentur. Nam alia quidem scientes alia vero pro- 
nuntiantes aut quae non sunt dicentes hoc ipso con- 

que vere fiunt neque volunt pate- 
fieri neque secundum ea proferri iudicia, sed quac 
numquam facta sunt haec et pronuntiant et ad iu- 
dicium deduci quaerunt. Omnino itaque perimere 
testimonia usui rerum incautum est, plurimis existen- 


uaprupías 1j TOv noaynáruw yongm ayaAsgóv. moÀ 25tibus quae non aliter patefiunt nisi testibus pronun- 


Ad» óvraw àmep ovx dw d xarapav; yévoso 
my pagrégu» Taiíta ÜDunyysAÀóvtow, TO Óé éguives 
"4g& wal TOi; Gyódpa UTtisOTGTOI uaptegaiv xai oí 
700 rur dxalvcav vouod'évas" To«yagovy xal stoAlas 


tiantibus, licere autem omnibus etiam valde vilissimis 
testimonium perhibere et ante nos prohibuerunt legis- 
latores: scilicet multas exceptiones facientes et plu- 
rimos excludentes etiam ipso testium nomine vel 


4$aigéases ztosoUv tas, mtoAlovs axsiaóvovtrsé xci avrov 30 schemate. Quia vero neque post has prohibitiones 


adhuc purum est testium opus, aestimavimus opor- 


ToU TO» nagrÜpov Ovónatós Tt xclGyjuaTos dmn) 
Ji ojÀé ustà vavrag và xaAVGu6 Fr xnÓnpov tO 
tr aapreguy civ, «qrOnum xgnvas xai ruris 

Nov. XC (z Coll. VII tit. 2: gloss.) Graece extat in. ML, cap. 1—9 in B 21,1, 46 c. schol. — Epit. Theod. 90 


(inde B3; Prochiron 21, 2—86. 16. 19—21. 29, Epanmayoge 12, 13. 14. 21. 25. 26. 30. 35), than. 5, 5; excerpta praestat 
Anon. Bodleiamus p. 214 5g. Zach. Julian. const. LXXXIII. 





omuibus patefiat, ut. cognoscant quem ad modum in eiusmodi casibus versaturi sint, ac nostram provi- 
dentiam intellegant, qui omni alii occupationi utilitatem eorum praeponamus. 


XC. 
DE TESTIBUS. 
Imp. Iustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. Testium ad probationes usus olim quidem inventus est, ne quid facile lateret eorum 
quae acia sunt; cum autem magna improbitas hominum animos occupaverit, iculum est ne in contra- 
rium vertat rei condicio. Neque enim ut patefiant ea quae acia sunt ) edectga testimonium perhibent , sed 
ut etiam magis occullentur. Nam qui alia sciunt alia pronuntiant vel quae nesciunt dicunt hoc ipso con- 
filentur ne vclie: quidem. se ea quae revera facta sunt manifesta fieri aul secundum ca iudicia procedere, 
sed quae numquam facía sunt haec et pronuntiant et in iudicium deduci volunt. Jam vero testimonia 
plane tollere rerum usui periculosum est, cum multa sint quae non aliter manifesta fiant nisi testibus ea 


enuntiandibus ; atqui ne omnibus ctiam vilissimis dicere iesimonium 


ilteretur anteriores quoque legis- 


latores prohibuerunt: itaque multas MN faciunt multosque ipso lestiium nomine et statu privant. 


Quoniam vero ne post has quidem prohi 

4 davraw M | 5 subscr. om. M [ul. | dat. — cons. (cf. £)) 
dypdgr) xaAdvomw ZesraufQiow BaaiAsías "Iovatevia- 
vov vÓ «y Ath. éEegarvrOr uni genteuBoip Frei v6 
Bacilaías ay' vrtaveig LÁniovos Theod. | 9 imp. iusti- 
nianus à cvtoxoátap iovGtiviavós aUyovatos L 
*índgyo ML || 10 ógdivagío ML, corr. llaloander 
1l zarQexéoov. L| 13 4avOavvuy M | 15 xwÓvvevev 
ML' [20 £aac« M] fac; L sunt c| 21 yevousva L* || 
23 yuvónsva L | 24 Drraciw L | 26 yévovras L^ | 
25 arsAacátow (in litura) L| 30 £Eevorans L| so«- 
MTM facientes e | 31 s xai] vel e | 32 ovó4 Mz] 
ov 








1 omnibus lex erit aperte V lex erit aperta omnibus A | 


itiones integra est testium ratio, existimavimus nobis quoque ad 


lex aperta erit omnibus 7' | 2 considerauimus A4 con- 
siderantie V! | 3 proponimus AK j 5 subser. Data kl. 
Sept. constantipolis imperante donno iustiniano pp. aug. 
anno XII apicem oonsule V, dat. kl. sept. constantino- 
polin Bamb. I1, om. rell. | 14 et] at vu/g. |j caliditate 
T! | omnium Z* | adinueniente (adinuenientes 74) R V7, 
corr. vulg. | 15 periclitatur vulg. | 16 ut petefiant T! 
utpote faciant /' ut patefaciant A*| 18 aliam uero A[ 
19 ipsum V f confitentes A* | 20 fiunt] sunt A | 21 prae- 
ferr V profiteri Ft | iuditia sed que A* in ras. | 22 haee 
et] et om. R || 24 usui Contius] ubi (om. V!) RVT | 
25 patefuerit R* | 26 hominibus V? | etiam vulg.] et tam 
ARVT | utilissimis Z!7* | 31 adhuo] et adhuo V | purum 
A [ est om. V! 


Nov. XC pr. 1 


446 


DE TESTIBUS 





zposÓsivai v: Tjj TOV mgdyuaros àxgieóq, xal vae 
doslesapcupdut 2 xad" Zo ir Té dorw Éarrooa. 
TowVro ydo Ti xai wiv vao TQ AapmporárQ Tie 
PHaSvvàw dxagyías dpyovta mtgayOiv svoousy dni Qua- 
Orxp Duy Psíané napriguv zaganogeos Ónvi;s, aa- 
qos Dudley évrov Té xai rà TéÀevraia Ovvouoloyn- 
aávraw, óri 16 Diarixng Érs yivoutvre éctisirraev 
5 DuariDsu£vn, vv Di vaptvpow vivis érilnBouevos 
vexode jÓm Thé gtipós oUrtc xard TOV ydáorov Tyw Tf 


tere et nos adicere aliquid causae subtilitati et falsa 
testimonia quantum est possibile minorare. Tale 
enim quiddam etiam nunc apud clarissimum Bithy- 
niae provinciae iudicem gestum invenimus in testa- 
$mento ostensa testium falsitate pessima aperte con- 
victorum et novissime confessorum, quia cum testa- 
mentum fieret et fuisset defuncta testatrix, testium 
vero quidam tenentes jam mortuae manum ita per 
cartam virgam rectam et ex latere ductam traxerunt 


ajOalav Th» Tt mtÀay(av fiÀxvgav xai ro GÜufolovi0et signum venerabilis crucis videri scripsisse defunc- 


TOU Tiulov GravgoU Doxsiv ysygagévas tv tslevtraa- 
cav mapegxevageav, Hysis voivvv sig raUra opowrtre 
1à niv mii toV rQózOv Tw ueprópowv rà Ó£ mgl 
TZP avtüw xarcgtáGros Qrnóneev xonvas Oiopíca- 
an. i À 
xmÀógn rOovra oU& (zeigyova. pagrvQíae márra xv- 
que tíDeuav* 


tam praeparaverunt. Nos igitur ad haec respicientes 
alia quidem de modo testium alia vero de eorum 
statu aestimavimus oportere definire. Quae itaque 
dicta sunt ab antiquis legislatoribus in prohibitione 


1& udv ovv tigrusva TOls zt&Ae: vouoDérais £xi 15 horum quos suspenderunt testimonium perhibere rata 


omnia ponimus: 


CAPUT I. 


Suam(ousv Dé, xal nalura. dn vis usydÀne vav- 
*n6 xal tiOa(uovos nóhros, ÉyPa nisotr xadéar 


sancimus autem, et praecipue in hac maxima et 
felicissima civitate, ubi plurima consistit (deo favente 


(9uós dà rysiaDm rov Aóyov) noAlgw xai ayaSav àv- 20 sermoni) multorum bonorumque copia virorum, bonae 


QpOv rinegla, stvzoÀnzrovs dev selves v0b6 ud 

«8, xal 5 xptírrovs 17$ TovatrnS DiaBoArze Dià vÓ v75 
diíns 5 crgattíng T evmOQíag Tj Étitrdeíaams dvau- 
gis rov, 5j tiep OU TOI9UTO: xaDsatdiv, vq été- 


opinionis esse oportere testes et aut carentes huius- 
modi derogatione per dignitatis aut militiae aut di- 
vitiarum aut officii causam, aut si non tales consi- 
stunt, ex utroque tamen quia sunt fide digni testi- 


Qow yovv OT. xaJ 'ravágiv afiozia TOI paprvgovuevos: 25 monium perhibere, et non quosdam artifices ignobiles 


xai uy Tivag Émidippíove prid gausgneis rds mav- 
Tolo$ dGruove émi uagrvoiev (aves, aÀÀ' coeva sizxteo 
dugiéflrvrOin và xav avrovs, Oóvaadai óqios ázo- 
Üsixvuvas tóv TOY naprvoraavrov Bíov o$ &pnutuztós 
d c6 xod drin tin. 
mavragoUev dqparss xaí v« qaviiev OÀoe meg táv 
paprvoiay TOv dinÜOv ÜOupOripa: ansidorrsc, Óv- 
vacÓci. xni Bacaüvow avrov; vxoxdücÓm, xai TOUÉ 
Gixoarás, si uiv doyovres elev, avtove ToUtO tQátThv, 


neque vilissimos nec nimis obscuros ad testimonium 
procedere, sed ut si qua de his dubitatio fuerit, 
possit facile demonstrari testium vita, quia incul- 
pabilis atque moderata est. 


Ei dà &yvaxatol rives slev xai 301. Si vero ignoti quidam fuerint undique et aliquid 


apparuerint circa testimonii veritatem corrumpere 
festinantes, posse eos etiam verberibus subiacere; et 
judices, si quidem administratores fuerint, ipsi hoc 
agant, si vero alii praeter eos qui administrationes 


6 dd frega maga ovs tds &pyàs Kyovras, évravOa 35 habent, ibi quidem assumant apparitorem magnifi- 


uiv magaAaufBkvav tóv Urovoyovrra TQ usyaloxge- 
meciárq mpaítrps TOv Üracw, xar& gopgav dà rów 

dde eic : de^ 
16» róztOv» ÜxÓixov, xal di! avrOw ngosdyeuw. avrois 


centissimi praetoris plebis, in provincia vero locorum 
defensorem, et per eos inferant eis verberum experi- 


e. I hahet Nomoc.1^ XIV tit. 9,2 ex B. Summarium est in Prochiri cod. Bodleiano 264 p. 176 n. 1 Zach.; v. 24—26 
nolat Prochiron 21,1. — 8 1 in. argumentum repetunt paratitla Athanasii 4 $ 10 in. 





rei subilitatem aliquid addendum atque falsa testimonia quantum fieri Barm imminuenda esse. Nam eius- 


modi quid nunc quoque sub clarissimo Bithyniae provinciae praeside 


factum invenimus in testamento 


gravi iestium falsitate probata aperte convictorum ac. postremo confessorum, testatricem, cum testamentum 


adhuc conficeretur, mortuam esse, nonnullos autem testium iam mortuae manu 
rectam et transversam (ineam duzisse atque effecisse, ut defuncta signum venera 
ectantes alia de modo testium alia de eorum statu definienda putavimus. 


deretur. Nos igitur haec 


Loan Ande in charta 
lis crucis. scripsisse vi- 


Atque quae a veteribus legisiatoribus de prohibitione eorum quos a testimonio removent dicta sunt, omnia 


raía reddimus: 


L sancimus autem, praecipue in hac magna et felici urbe, ubi maxima eztat (deus sit auspex 


sermonis) multorum virorum bonorum copia, ut testes 


sint bonae existimationis, et vel propter dignitatem 


vel militiam vel divitias vel indubitatam officii rationem. eiusmodi calumnia superiores, vel si iales non 
sint, certe aliorum testimonio ut fide digni probati, neve qui sellularii neu humi repentes neu plane obscuri 
ad testimonium veniant, sed ut, siquidem de tis dubitetur, facile demonstrari possit. vitam testium inte- 
1 gram et moderatam esse..— Quodsi qui ignoti et plane obscuri sint, atque omnino quid videantur de 
testimonii veritate corrumpere velle, liceat etiam tormentis eos subici; et iudices, siquidem magistratus 
sint, ipsi hoc agant, sin autem alii praeter eos qui magistratus habent, hic quidem apparitorem magni- 


ficentissimi praetoris plebis, in provincia autem locorum defensorem adhibeant et per eos tormentorum 





(6 deyyPivraw L| 7 £r om. e | 10 allxvsa» ex 
corr. L | 11 £yyeygagevas L ] 15 zaAadois L | 16 ££eio- 


male | 21 evztoArzrrove M, Nomvc." pr. | Get Nomoc.t" || 
22 ci om. L Nomoc.t" | dià và — ávauguafriryvov) 
per — causam g | 23 argareías 5j áBías B | 245g. 29 
érépow — uaprvoovusvoi] ex utroque — testimonium 

rhibere e | 25 malim. uaprvpovuévovs | 28 JóvacDe] 
Vivaodas dádnav Kew. B || 29 vov om. M | 30 40m. B | 
30 xai zavrayóUsv dgavsi] undique c | 31 xai c] 
x«i To« Nomoc." | oÀos om. c | 31 sq. tv (om. L?) «v 
aÀn9'v pagrvolav L || 34 ágyovras L* || n i M| 

v E] 


38 tdv om. Nomoc.^ pr. | avcois] avrove 


1 subtilitatis V? | 2 possibile est T*, est om. T' | 


| 3 tuno AV! T | bithiniae libri | 5 
| uissima A] 9 rectam Beck] factam libri | duetum R 
xovai L' | 1$ dà om. B | 20 ztoAÀov] xaAaw Haloander | 





pessimum R' | 6 no- 


10 uenerabilis — 14 prohibitione ser. R* ín ras. 4 wv. 
uideee«e V! | 12 de modo] de domo V? in ras, R(*?) demo 
T | 13 existimauimus /A(*) | *deflnire] detinere libri 8 
ita V | t5 eorum V | suspenderunt A V?]| suspensunt V! 
susceperunt Z' | 16 omnibus V |j 18 et] etiam 7 || maxima 
et om. R | 19 ubi] ut V | 20 sermone R* | multorum 
bonorumque copia virorum vu/g.] bonorum multorumque 
copia uirorum (uirorumque 777) 7:7 multorum uirorum 
quae (quae del. V*) copia bonorum V ] 21 carentes] ea «tes 
V' | huiusmodo 7Z'* | 23 nou] nunc T j 24 tamen] 
tiü Z' «« V! | 25 non om. V || 27 eis V | 28 vita] iura 7" 
30 aliquie T' | 31 apparuerit R V7, corr. vulg. | 32 eum 
V | et om. R! || 34 alii] aliter R | 35 *ibi] ipsi übri | 
asumant RV!;37 defensorum RVT'! 


DE TESTIBUS 


Tjv d« vOv flacávov maáigav, 0x«$ à» ravry yovv 
pidi» xaraxgUwauv vOv dAnOQGw, 7 xai álowv Oià 
Taítyé TZe Odo) xgnuáraw Tijv nagrvgía» mO0400- 
uivoi 7j xai &ALos zl avtiv xaxovgyovvtss. 


A41 


Nov. XC 1.2 


mentum, quatenus propter hoc nihil celent veritatis, 
aut etiam capiantur per hanc viam pecuniis testi- 
monium perhibere aut etiam aliter circa hoc mali- 
gnantes, 


CAPUT II. 


EÀ 8 xai $m andsuínv dmi yoéscw dyygdqows 
dyoipow xaraBoAov ànoüsbw du uaprópor Üéys- 
€Jai. vevouoOsr5xauev mÀZNv sb u$ xarà r»v éxsige 
ener mapatriorauv, iv 5 xai xgatsiv Bovióusd'a, 
4AÀ ovv xai viv toUTO dvavtoUusDa. si yàg Lyyga- 
gov dim Tó Xpos, 
7 TÀv ÜixalLouivow 5 Oii tw nagrÜgaw dàmó- 
9ubs, 1615 Üsxery» avri)» rapa Dixagcais elvai, rivixa 


5 Et licet dudum nullam in debitis ex scripto factis 
non scriptarum solutionum probationem per testes 
suscipi sanciverimus nisi secundum observationem ibi 
dictam, quam scilicet valere praecipimus, attamen 
etiam: nuuc hoc renovamus. Si enim scriptum sit 


xai dygágov xarafoAje mootsivorto 10 debitum et non scripta proferatur solutionis a liti- 


gantibus per testes probatio, tunc susceptibilem eam 
apud iudices esse, dum ad hoc ipsum assumantur 


in' aitQ ovr mapalauBavowro uágrvosé, ép. qj — testes, ut pro facienda solutione aut memoria factae 


1f yevnoouévr 


xataBoÀlij 5 vj uvüuy 100 ysysviadat 


alicuius iam solutionis et confessione eius qui pecu- 


Tiva xarafoAnv Tür xai Tovro OuoÀoysigd'a. n«pà 15nias accepit testimonium perhibeant viri fide digni 


TOV Trà xQruata Àafóvro: uagrvgroauv ávüpss dfió- 
TAGTO. xaDtGTOTe, 7| xai dv éxuagrvQiow (ga 704- 
ZGauv gavagów. à& ÜÀà uaraíaé Tavtag xai éx vOU 
TaQüxovtos yivoufvag puagrvgías purüsvi navrámacs 


constituti, &ut etiam causam testimonii forte faciant 
manifestam, Haec autem inania et ex transitu per- 
hibita testimonia nulla modis omnibus valere ratione, 
et huiusmodi quaedam fingere testimonia, ut propter 


Àéy xparéiv, xai oua vrac Tivàs avaniártsv nap-20 aliud quoddam opus adveniens audiat aliquos dicen- 


tTvoías, e i. dAAnv Tivà yoe(aw ztaparvzov dxovaeus 
TOvÓSs A£yovros síAngévaa magà roUÀds ygvoiov tj ógsi- 
Àny 19087 avra: y&p Gago uiv Vxonxro: xaPsaváai 
xai ovüsvós diua Adyov. Omórs xaí Ti vowoVrOv dv 


tes accepisse ab aliquo aurum aut debere alicui: 
haec namque aperte nobis suspecta sunt et nullius 
digna ratione. Quando et tale aliquid in iudicando 
invenimus, dum eo quod multae pecuniae dicantur 


Tj Óixábssv. svgousv, ae xai. vt0ÀÀOv xoruarow Àe- 25 solutae, tabularii duo tantummodo hoc dixerunt au- 


yonévaw xaaBsBAjaOa: raBovidgus Oio nóvos ToUro 
fpagcav dxrxo£vai, uágrvgos nagóvros ovüavós, xai- 
TO& TOU xQéové éyygdgov Tvyyávovros xai TOU xava- 
Ti)susvov ÜrOsv yoágew dricvapuévov xal Qvyvausvov 


disse se, teste praesente nullo et debito in scriptis 
constituto et fatente scribere ex hoc sciente et va- 
lente per proprias litteras haec manifesta facere. 
Quod ex illo odio habentes occasionem praesentis 


À& oixsiímw ygapuátcv Tavra gartgà xaragti;2as. 30 rt mpm: legis. Et iterum adductus est aliquis alius 


Ones 4E dxevov picrGawres àgoguiv TOU m«góvros 
tilnpapsv vónuov. xai aü9w nagnydr Tis Errpos vÓ 
silos éowxe cQ Gvxopavrovuéve, xal éni uagrópov 
Aj9iv xal dni vaBoviapiwv xavetiDexo xad davtoo 


€. II—IV ex B habet B* M €, 30.31 p. 484 Zach. 


similis calumnianti, et praesentibus testibus ad hoc 
et coram tabulario deposuit apud semetipsum debita 


€. II in. (— 18) summam Athanasii repetunt. paratitla Athan. 14 $3. 


v.18—24 Tü& uataíovs xai dx voU 


Giu. Aóyov habent Prochiron 27,18; Epanagoge 12, 25. 





periculum illis admoveant, ut hoc quidem modo nihil de veritate occultent , vel etiam per hanc viam coar- 
guantur pecunia accepta testimonium dixisse vel aliter in eo mala fide versati essc. 


I. 


Quamquam autem iam dudum ín debitis quae in. scriptis relata sunt solutionum non scriptarum 
probationem per testes nullam admittendam esse sanzimus nisi secundum observationem ibi dictam , 


quam 


qum etiam valere volumus, attamen nunc quoque hoc renovamus. — Si enim in scriptis relatum sit de- 
bitum, el solutionis sine scriptis factae probatio a litigantibus per testes proferatur, tunc eam admitten- 


dam esse a iudicibus, cum ad hoc ipsum testes adhibeantur, ut de facienda solutione vel memoria iam 
factae solutionis et confessionis de ea re ab eo qui pecuniam accepit praestitae testimonium dicant viri fide 
digni, vel etiam attestationibus forte id manifestum faciant. Vana autem illa et in transitu facta testi- 
monia nulla omnino ratione valere, ubi vel eiusmodi quae fingat quis testimonia, se cum propter aliud 
aliquod negotium intervenerit, hunc dicentem audisse se pecuniam ab illo accepisse vel illi debere: haec 
enim plane nobis suspecta sunt nec. digna quorum ulla ratio habeatur. Quandoquidem etiam tale quid 
in iudicando deprehendimus, cum tametsi magna pecuniae summa soluta esse diceretur, duo tabularii 
soli sc id audisse dicerent, teste praesente nullo, quamquam debitum in scriptis relatum esset et is qui 


deponebat utique scribendi esset gnarus possetque per suas litteras. haec. manifesta. facere. 
ab illo tempore in odio nobis essel, occasionem huius. legis ferendae arripuimus. 


Quod cum 
Rursus alius quidam 


productus est vultu similis ei qui. insidiis petebatur, et coram teslibus scilicet atque. tabulariis contra se 





1 rav om. Nomoc.4 | 2 u3à Nomoc.* | 5] && Nomoc.^ | 


allow L| 4 xai om. L Nomoc." | 1 vsvouoO'errxausv] | 


Cod. 4, 20,18 | 9 rovro xai vvv L | yàg] yàp xai B* 
v. L| 11 7 om. B* v. £l. | 14 yevroauévn MI ysvéadas 
Bv. l. | 16 pagrvoraaisy] uagrvoeiv, xai uaprvorjaaum 
coni. Zachariae | 13. Zxuagtvoéeis L! éxuaprvoíat L* | 
18 uaxaiovs Proch. Epan. | 19 zagsixovros ML | 20 xga- 
Tti] SoviousP'a add. Proch. | wai] leg. v0 xai? | nàav- 
Tuv. Proch. || 21. *áxoósos libri | 22 voids Asyovros] 
aliquos dicentes e | zovcior mapà vovUs B! | 23 «ode 
Proch. | gv. om. Proch. | 24 Aóyov á£ia« B! || 26 va- 
BovAÀdgw: MLB* | 27 xaíxvos] et € 1 31 4E om. L* || 
32 v0 rldos doo] similis c [34 4zi ragovAAagiov 
MB* coram tabulario g 


2 hao T" 
malignitates 





3 etiam om. RT, aliter om. V | haec R 
T']| 6 scripturarum 7' | 7 suseiperi R 


i 


8 praecepimus Contius | attamen vulg.] et tamen (et tüi 
V*, om. R!) libri || 10 scriptura /?; leg. scriptae? [| 12 esse] 
uolumus add. ? in marg. || ipsum om. &* | asumantur A j 
13 memorie R!V' Tj 14 alicuius Ose»brüggen] alicui 
libri | confessionem V! | 15 perhibeatur 7'| 16 causa V || 
testinioniis Osenbrüggen non recte || 17 prohibita VR! | 


| 19 ünz«é Z'[ ut] aut T| 20 aduenie A! | dicentes V* 


in ras. 5 litt. | 21 ab) a V! | 22 nobis aperte V ! suseeee 

V* | nulla RV?) nullius V!T | 23 indigna A' | *quando) 

dum (ee A!) quando ííóri; dum /ransposui (cf. v. 24) || 

et om. K || 24 *dum eo quod] eo quod libri | 25 t«bularii 

R'|duxerunt V | 26 debito Beck] debitum (debitis 7") 
| libri | 27 constituto V'? Beck] constitutum A V? T | fa- 

tente V] faciente RT'| ex hoo 7'vulg.] et (om. R*) hoc 
| R' et ex hoc J*, om. V | 28 per om. V | 29 hodio RVT'!| 
30 accipimus VT | aductus A ductus V | alius aliquis 
V? in ras. | 32 et ooram] et om. V | debitam 7'! 


Nov. XC 2—4 


X0én: xal ó uiv gag Oo vovro ngdfac ánzÀOev, Frs- 
eo: Oi siserpisUm «0 xofos 10 map' évépov vivos eie 
ctp. avroU OgOsv OuoAoynjév: xal rovro UVcregov 
ov QiélaÓDa, vov OuoU và rouaUta guzpi mawtü$ OU 
Gv;xagQoUrrOs xaraxgvzttea Das. 


448 


DE TESTIBUS 


esse; et is quidem qui mereede hoc egit decessit, 
alius autem exactus est debitum quod ab alio quo- 
dam tamquam ab eo scilicet. confessum »««» deo 
huiusmodi omnino non indulgente occultari. 


CAPUT Ill. 


Oívs ob» vais TowríTau& zriGTeVOuev  ueorvglaic 

; 9 rais tv vafoviagiam (xaddneo sinovtes KpSrusv) 
xaieOégsciv, rvixa ypauuátmy ériciruovee slev oi 
xaraOícOua. Aeyóusvos magóv wal ygáwas 7j dv Óixa- 


Neque igitur huiusmodi credimus testimoniis aut 
tabulariorum, sicut praediximus, depositionibus, eo 
quod litteris eruditi sint qui confiteri volunt apud 
quem et scribere, aut in iudicio confiteri et dare rei 


q1roíQ xarudécOas xal QoUvas TQ mdyuat: niv 10 tidem indubiam, neque manere eas veracibus pesti- 


àvaugssirtrvov, oUts uévssw avrà ois aÀnOécs Àv- 
pnasvou£vag dv 4490 Upav, ovrs &i T& TOrOUTO yüyovs 
stQoeréusD'a* dÁA. ürtarrovuev qó sragaxexAmja Qaa maga 
10D mzapiyovros vOU$ paQrvgas ém' avrQ vTovtq, wai 


feras concedimus, neque si tale aliquid factum est 
recipimus, sed exigimus quod deprecatum est ab eo 
qui deduxit testes in hoc ipso, et hoc per testatio- 
nes demonstrari, et esse et eos (hoc quod in testa- 


1vUr0 Óià paprvgíae &nodsixvvaD'ar, xai elvas xai av- 15 mentis) rogutos et bonae opinionis constitutos, et ita 


Tos (rovro dr x0 và ÜiaÓrxdv) rogatos, xai svvzto- 
Ajmrove xadegtávas, xai ovro 1Ó mQiyua diyegUes 
15v dE avid» ánodnbw, xai unà Éxuagrvgíav cov 
ÀowoU uf) wai nagrígm» ÉyovGav xai zagovgíaw xai 


causam suscipere ab eis probationem, et neque ad- 
testationem deinceps neque testium habentem prae- 
sentiam et depositionem et subscriptionem tenere. 
Si vero non huiusmodi constituti sunt testes quales 


xaiüOeGiw xai Vuoygagnv xgarsiv. ai dà ui ro«wov- 20 pridem ediximus, et suppliciis eos subdi praecipimus. 


ic. xaducrdcuw oi uáprvges Omoíovrs ÉumpocÓsv si- 
Qnxausv, xai Bacdvow «vroVe€ VmoxsicDas xsirÜOuav. 
£i Ud rives xadapos dvavría agíciv avrois 7) xai àÀ- 
Àikows qDéyEamzo, 1006 Qixactàs udJaara xoUtq 7rQos- 
éytiv. TOv. voUy, xai si tegi tà xaigsoytsQa. cv 
TvQova£vuv Tàe dvavriótrras evgowv, ixfBdllaw rac 
TOiaUTaé paprvQías TOUS maQà rv abumiwrOTfQon 
xai nàsióvow nooyovras: si Óà (benívgÜes gaweiev 
xaxovpyoUwrsé xai évrsUDsw éxzxiztrOvIsG sic dvavtic- 
viv, urOà &Ó«wovs avrov xaraAwumavénv, size 
x«rà viva mÀáwnv os sioe &AÀ' éfenirróss rà évay- 
tín DtxOaiev. Acyovres. 


Si vero quidam aperte contraria dicant sibi aut 
alterutris testificentur, maxime iudices hoc animad- 
vertere, et si veraciora testificatis &dversitates in- 
venerint, eiciant quidem huiusmodi testationes, ea 


25 autem quae a dignioribus fide et plurimis dicta fue- 


rint considerent. Si vero astu apparuerint malignan- 
tes et ex hoc incidentes in contrarietatem, neque 
inmunes eos derelinqui nisi secundum aliquem erro- 
rem fortuitum et non astu contraria dicentes demon- 


ui) 30 strentur. 


CAPUT IV. 


"Eze? di nollol molléx uágrvgae sapaotraá- 
AtvO« xai TQugGdxig ToUTO 7tQ&favrsé selva, émeidàw 


Quia vero multi saepe testes producunt et tertio 
hoc agentes postea, mox ut concluserint et excepta 


c. IIl 6—20 summam ez Ath. repetit liber ztsQl duagóganv àvayvaguázow $71 p. 194 Heimb. 


c. III 23 "Eáv vws$ xaSQapas .... 


—32 haber Epanagoge 12,33. 


c. IV pr. (nod) ztoÁÀdxie TtOÀÀADR ..... — 449, 11) habet Epan. 12, 31; 449, 20—28 fere citat schol. Epan. ib. — 


Summas praestant. I 
et. Philozeno. 


ik p. 422 /leimb. ex Athanasio (transponenda enim sunt lemmata 6400cQov et 4Javaciov) 








ipse debitum confessus est; atque is quidem qui mercede conductus id ne discessit, alter vero exac- 
tus est debitum ab altero tamquam ab ipso scilicet confessum: neque 


modi res in perpetuum occultari non patiatur. 
Il. Á 








oc postea latuit, cum deus. eius- 


eque igitur. eiusmodi testimoniis. tabulariorumve sicuti modo dizimus depositionibus fidem 


habemus, ubi ütterarum periti sunt d deposuisse dicuntur, cum in promptu fuerit etiam scribere vel in 
u 


iudicio deponere atque rei fidem in 


ubitatam addere, neque manere cas veritati nocitura$ patimur, neque 


si quid eiusmodi factum sit admittimus: sed flagitamus, ut ab eo qui producit testes ad hoc ipsum 
rogati sint, idque per testimonium probetur, $inique ipsi quoque, id quod in testamentis fit, rogati et 
bona existimatione utantur, atque ita negotium per ipsos probationem accipiat, neve attestato in poste- 
rum valeal nisi quae testium et praesentia et depositione et. subscriptione instruatur. Quodsi taies mon 
sunt testes quales supra diximus, etiam tormentis eos subici iubemus. Si qui vero aperte contraria sibàmet 
ipsis vel etiam. inter. se locuti sint, iudices huic potissimum rei operam dent, ei si in ipsis quae totam 
Causam continent contraria testimonia deprehenderint, eiusmodi testimonia reiciant ea seculi quae a. fide 


dignioribus et pluribus dicuntur; sin vero de industria videantur dolo agere et inde in contraria 


protabi, 


ne impunitos eos relinquant, si non per errorem ut fit, sed de industria contraria dicere probaii sint. 


IV. Quoniam autem multi saepe testibus productis atque ter hoc facto deinde, wu 





1 juoO0 L| 2 «0 mag'] 1ó om. B* | 7 tagovila- 
giev LB | fpSnuev sinóvees Bf | 9 Aeyóusvoi] qui — 
volunt e | zagov] Meque (i. e. sap! 0v) e | 13 v2] 
10 xai B'v.L| z«paxaAziaDos L| 14 £vayovros Bí : 
dn' aix vovro D'| 15 vovro ow. B! | 16 47] da B/ || 
rogatus M, zagaxexAnu£i LB mpoaxsxAruévovs M 
s. v. [| &vexoArztrovs Bí | 18 éxgagrvolas B* v. L; Bf | 
19 ur xai MB] undi Lg | nagovaiav] uagrvgíav B* 
v.L, L | 23 agícsv Favrois évavría Bí contraria dicant 
sibi (. e. &vavría gaciv avcoic?) c | 21 *pOérEoiro 
libri | rovro L^B'g] vovrov B! vovro L? róvs M Àei 
Tovro: Epan. | 25 «t xai Bf || regi. om. & || xaigsobrega 
(xasgurrava. Bf) LB Epan.] xvgiorapga M vulg. vera- 
eiora g (cf. nov. XXII pr. CXLVI c. 3) | 26 éx8d Alei 
M) éxBaAlowv L. éxBaAkeww udv Epan.g | 21 aic Bf | 
31 riva. om. B* || 33 dà om. B* | 34 vqusasie B Epan. 
(idem 449,5) || &&idày — 449,1 pagrvgias) ustà vzv 190- 
Tnw Yüw uaprópa» zapgayoayrw Epan. 


i renuntiaverunt 


1 his R'VT? | qui] qui ante nos T* | hoc] ab eo 
hoe T'| 2 quod] que V 13 Aiatum notavi [ deo] de V | 
4 omnino non] omnium 7" | omnino occultari non in- 
dulgente V [ indulgente] al. indigente K* in marg. 6 testi- 
monium T! 8 sunt T || 9 et om. R' V! ucl V? | con- 
scribere V | aut] et T | 10 ueratibus 7" uiücibus V'! | 
12 depraecautum V? depraecauta V* | est del. V* | 14 de- 
monstrare R j et esse et eos Beck] necesse est (est om. V) 
eos libri| hoc] ex hoe V'|| 16 causam V] cautam AKT 
causae V | atestationem T | 17 habere P || 19 sint testes 
T* testos sint R | 20 eduximus 7" | 22 alterutrie V 
alteris R | hoe enim uduertere Z'! hoc ««« aduertere R'[ 
23 aduersitate 7'' aduersitatem T7'* | inuenerint etiant 
T" inueniunt eiciant R' inuenerineeeeee V! | 29 con- 
trarià V? | 34 coluserint V* 


DE TESTIBUS 


énoráfauvro xal ixÀdBowv às uegrvQías, mxtéiürv- 
Ta mtQossÀevgeciw uas évoyAsiv xal HovAsoÓDas xal 
TfTQdbuS ztapayaysiv páprvpac, ÜsasriGouev voUs rjue- 
Tégové OJuxagvas ToUTow gAwTa tos ye, xci Bí 
TpicGdxie án sxaprAJov oi udgrvges xal zapà oU 
Tové udgrvgag zagayayóvtos xal azorabapévov xal 
dxlalóvros málav aivovvtas uáprvpeé, vOUTOVe maw- 
Ttlos uj mQosíscÜai, c vrzowías oUcne, gjmovs 
mapadanóvrav Ti Tüv stQotépov xai üy gavsgov 


449 


Nov. XC 4 


fuerint testimonia, temptantes interpellationibus no- 
bis importuni esse et velle et quater deducere testes, 
sancimus nostros iudices haec maxime considerare, 
et si tertio iam producti sunt testes, et ab eo qui 
5testes deduxit concludente et editum accipiente ite- 
rum petantur testes, hos omnino non adesse, utpote 
suspicione habita, ne forte relictis quidem prioribus 
et dudum manifestis propter horum testimonia factis 
ille non productionem testium, sed de praecedenti- 


rovrov Bia v7 uagrvolas yevouévorv éxéivos oU zxno- 10bus aut non testificatis additamentum aut eorum 


ayayrs gaprÜpav, TZ6 tà» ÉuzooaDev 7j o? pao- 
TvorO'évrow ngosÜixns f) uaprvor Oévrav énavood'ar- 


secs éziDvgusi. si 0à mapayayaw. udy oix Éxldfos 


depositionibus emendationem desideret. Si vero de- 
ducens quidem testes editionem nondum acceperit 
neque perlegerit testationes neque ipse neque aliquis 


ovdi évriyos vaic nagrvoías ovre avróc ovre i6 vov — advocatorum eius, adversarius autem eius acceperit 


Cvvryyóomw avrov, ó 08 dwritrtaynuévos éxÀágo: nó 
vos xai zowjGasTO mztcQaypagas, oU ujv ravras vd wa 
tQ Toile jÓrg mowcauévq Tj» TOY uagrÜQu» sag- 
odo», dévs uj Ódi& vÀw mngaypagdüv uaSOovra vv 
roírove zagayayóvva và éAÀsínovta Taie uagrvoiass 


1550lus et fecerit disputationem, non tamen eam de- 


derit ei qui tertio dudum fecit testium productionem, 
neque per disputationem edoctus sit is qui eo8 pro- 
duxerat, quae testimoniis desunt haec adici, tunc 
dandum est et quartam productionem testium ei qui 


TaUra sgosDtivas TywixaUra Üoríov xai rerágrnv 20 hoc petierit, primitus sacramento dando ab eo, quod 


magayoyn uaprÜpowv TQ TavrQY altoUvts, ctpóttQov 
Opxov Üidouévov zxag' avrov, os ovre ditiAngsv ovra 
évérvya rai; uaprvgíug oUT& avrÓe OUTE TW 7] GVw- 
qyogos 5 Ohes Unép avro? modrtow, ore wará Tiva 
délov ovdi pmxavi» ov08 Tíyvpv TLv rtrüQTnV 7« 

ayoyTv aivs zo:jgacÓa. TOY uagrópmv, la àià 
TO ui ÜvrrOzvas zoóttgov tais éxayysllouévasg xorj- 
cacÓa gaprvgímug. xai si voUro yévovro, umdé xe- 
Àriaeos; vnéo tosta QeiaDak Baciaxis, xadanep 


neque subtraxit "— percunctatus est testationes 
neque ipse neque aliquis advocatorum eius aut om- 
nino pro eo agens, neque per aliquem dolum aut 
machinationem vel artem quartam productionem petit 


«e-25 feri testium, sed propter hoc quod non valuit pri- 


mitus uti denuntiatis testimoniis, Et si hoc factum 
fuerit, neque iussione pro talibus imperiali egere, 
sicut pridem erat, sed ex hac lege sufficiant eis haec 
quae permiss& sunt; et usque ad quartam testium 


mpocOev rjv, dÀÀ' avróDav vOv vóuov àgxüv avrois 30 productionem licentiam esse testimoniis uti, non ta- 


TOv tà TOiavva dquévta' xai áyg« udv vetágrne Aap- 
Tomy» mapaycyrns ádtav &lvas vai uagrvgíaig xor- 


men per longum intervallum, ut non ex hoc protra- 
hantur lites, sed oportere omnino velocitatem eis 


cai, uy uéviow Üuà xpóvov, art uràói évrsvoev imponere, secundum quod iudex aestimaverit hoc 
unxoveaO'as vas íxas, iiv návros ráyos avrais — feri. 


dnatiOscÓ ni, xaDánsp dv 0 DixdGew. oinOsín vovro 35 
1 mgárruv.  '"Exsivo uéyro: tà» àvopuoloynuévev 1 Illud tamen indubium est, quia etsi semel pro- 


ce. IV $1 ('Eàv aza£ vi ..... ) habet Prochiron auctum 21,165 er B. 








productioni et testimonia exceperunt, interpellationibus conantur nobis importuni esse ac velle testes etiam 
quarto producere, sancimus iudices nostros his maxime operam dare, et si iam ter prodierunt testes atque 
ab eo qui testes produxit et renuntiavit productioni et testimonia excepit, denuo petuntur testes, eos nullo 
modo admittere, siquidem. suspicio est, ne forte cum quid priores omiserint idque per testimonium iam 
manifestum factum sit, ille non productionem testium, sed aut eorum de quibus antea testimonium datum 
non erat additamentum. aut eorum de quibus datum erat testimonium emendationem desideret. Si vero is 
qui testes produzit testimonia non exceperit neque cognita habeat neque ipse neque ullus ex procuratoribus 
eius, adversarius autem solus exceperit et exceptiones opposuerit, neque tamen eas ediderit ei qui iam ter 
testes produxit, ne is qui hos produxit per exceptiones edoctus de iis quae testimoniis desint haec adiciat: 
tum eiiam quarlam productionem testium concedendam esse ei qui eam petat, iureiurando prius ab eo prae- 
stando quo declaret se neque excepisse neque cognovisse testimonia neque ipsum neque advocatum uium 
aut omnino pro se negolia gerentem, neque dolo ullo aut machinatione aut arte quartam se petere testium 
productionem facere, sed guia testimoniis nuntiatis prius uti non. potuerit. Atque hoc si factum sit ne 
iussione quidem imperiali de his indigeat, quemadmodum antca erat, sed ultro lex iis sufficiat quae 
ista permittit; et usque ad quartam testiuía productionem testimoniis uti liceat, neque tamen per longum 
tempus, ut ne inde quidem lites protrahantur, sed utique iis festinatio adhibenda est, prout iudex id facien- 
1 dum existimaverit. — Illud tamen in confesso est, si quis semel vel bis productis testibus renuntiaverit 





1 *axoráfowro MLB | &iapagrvgías Df | zteipo- | 
u&vos Bí e stigavres M? || 2 zgossAevass Epan. | Bo- 
AsgOa. rergdxié ztap&ysw Epan. | 5 ap' avrov vov 
pan. | 6 szap&yovtos Epan.| xai om.g, xal — 1 éx- 
Aafóvtos om. Epan. | 7 éxBá o$ B' v.L. || rovvo«c 
Kpan. | 8 gosísaPa;] adesse c | 9 rv stporépowv] vov 
pagrigoy TOv moottgaw BÍ | xai zàm — 13 dxiDv- 
udi) O avpgénuv évópilsv etrq 1) xai moosdévvav tà 
Agvugogov, éxsivos vis dw uaprugrüévraw lunpo- 
GÜ'v énavogOasox, aAA ov gosíag aAlns Évexa. zos- 
aEevoioxesv. nágrvgas épaAitraev Epan. | gavsgae L | 
10 yivouévor B* | ragaycynv Bf | 11 7 ov] sj om. B* 
13 4émiDwui cum Serimgero rulg | ó magayayow uiv] 
deducens quidem testes c || £x8dAAo: L' | 14 *oi03 «v- 
TóS ovÀé vu libri | 16 * xoujoosro libri | 18 vov sur | 
19 zrag&yovra B! v. l. | 20 ravra LB'g] vasvaac MBI 
21 vavrr»] hoo & | 22 4EzAegev B* l| obrs Bf, schol. 
KEpan.] ovd. MLB* | 23 ovts ac1ós ore schol. Epan.] 
ov0à avrós oidà MLB || xis 7j avv;yogos) aliquis advoca- 
torum eius c | 25 végvz L | 27 éxayyshouévass (ex corr.) 

uL 





L| 29 roivov L | 30 aAA avróPev — 36 ztoárttiv. om. 
B' | avróSu» — 31 £giévra] cx hao lege sufficiunt eis 
haee quae permissa sunt c | 31 ró» om. L (c) || 32 rais om. 
LB|33 &ià apóvov M) di& uaxpov L dix uaxpoU xgó- 
vov Bs | 34 avzois L, om. B | 36 auoloynuévawv D! 


1 interappellationibus R' || nouis RVT | 2 inportu- 
nium R' | ducere R | 3 hoe A | 5 aditum A | 6 «»tan- 
tur T' | hos vulg.] hoo R haec VT' || 7 suscipione V 1 
relictis om. R | 8 eorum d 10 non de testificatis 
(teficatis V!) V || additamento aditamento V! addi- 
mento T'* additamenta V* T", corr. vulg. | horum & 
11 emendationes A [15 tin RV! | 16 dudum tercio R || 
17 per om. /t! [ *disputationem] dispositionem /ibri || pro- 
duxerit V | 18 desint V | 21 perceestus V'|[ 23 donum 
T^ | 24 fecit V | 25 hoo V] om. PCT | non om. 7* | uoluit 
T | 27 imperiale T* | agere V' || 30 esse] etiam V || 
31 ot] aut T'^ | hac R | protrahatur. V' 1 32 uelociter 
V] 33 estimauit V | 36 ti & [ est om. £* [ etsi] si. £e* 
si et f? 





51 


Nov. XO 4. 5 


dativ, à &i xai áztab ri zapayaydv ndgivgas 9 die 
slra amordbetaa, xal 5 dxAdBo: Tà$ uaQrvgías xai 
xatacxéveras 5 TOV dvritéTayu£vov TOUTO z0///G«vTOS 
avró$ rà mwegaygagàc dxÀágos xdxiiDrv uádow và 
uauagrvgngéva, ovy Fin mavrtÀos áünav ovürud 
7tégaiTéQo yoraOas uaprvpa zagayoy;, ovU' dv & 
Üsía rovro xéAsvais togiadelr. 


450 


DE TESTIBUS 


ducens testes aut bis aut testificationes tractaverit, 
aut adversario hoc faciente ipse disputationem ac- 
ceperit et ex hoc didicerit testificata, non habebit 
omnino licentiam ulla ulterius uti testium produc- 
51tione, neque si divina hoc iussio praeceperit. 


CAPUT V. 


'Euxsdy dé (ousv züm ysvoutvov vóuov, ots 8i 
Ti dvravÓa Aryos Üóxnv, Oriras dà dui t7: yogac 
uon Tw) gvarzvas TZ& Dxns, ébrivas OU DixaaToU | 
tOVIO xQiívovrog xai tjv dgxovgav TtpoDtGuíav vod 
Dovros mapáyswv dmi t56 Éxapyíae tov$ udgrvgas év- 
rabJd rs dvaméuzegÓa: thv Üíxmv TÀw» mengayui- 
wev gtgouérvowv xai vnuó ravtQ xoiveaOas Dixaatz. 
zt0ÀÀai P ToiaUtas ztgossÀsóanié ruiv yivovras Bovio- | 
aévov tuvdw, oizsp dv dmapyig udv Qixatovtas. dv- 
ravOa Óé rove udgrvgas Éyovsiv, dts warsiv xai 
£x) tàw tow brav TOv vóuor xai dOnar ilvas. vd dv 
dnagyíq DiuxáGovra atéAleev dvvaUDa, dte magiévas 
Toi$ uagrvgas 5 rd& dzoduibns OÀoc QídoaPTa, xai 2 
ztüÀww &i$ avióv gégta Das vàs Díxas, 5 xai azxó éx- 
agxías sie éxapyí(av rara nita» yírsadas^ Dianito- 
uiv Ódià rjv 1Àw dnodsitow t0mogíav xai vovro 
xgarsiv, xai OvvagOas, xai dmó émxopgyíns dvravdoi 


Et quoniam scimus dudum factam legem, ut si 
quis hic litem exercet, oportet autem in provinciae 
0 parte aliqua adprobari, licentiam habere iudice boc 
decernente et sufticiens temporis spatium definiente 
deducere intra provinciam testes et huc transmittere 
litem gestis perlatis €t ab eodem iudicari iudice, 
multae autem huiusmodi interpellationes nobis fiunt, 
$volentibus aliquibus, qui in provinciis quidem liti- 
nt hic vero testes habent, ut teneantur et in bu- 
iusmodi lege, et licentiam esse in provincia iudicanti 
dirigere huc, ut praesententur testes aut testationes 
omnino dentur, et iterum ad eum referri lites, et «i 
0& provincia in provinciam haec petantur fieri: san- 
cimus propter probationum abundantiam et hoc va- 
lere, et posse etiam & provincia huc ab eo qui iudex 
est in provincia destinari et ab uno qui à nobis 
definitus fuerit eloquentissimorum iudicum, interlo- 


zagà 10) JixdLorvros d» tj jgooq atíAhegSe. xai25cutione de eo & iudice facta, testationes dari, eta 


zap! dvi. càv ££ judv cpuuéruv dAloyuctádtow 
Duxaerüv, wrgov ztgh rovrov magá ToU QixdlovTos 
yuvopévrs, vàs uagrvgías QíBoaO«ai, xal dnó énngyías 
árigas sis érépav magà vd) dxÜixq 7j magà v4) dpyovrs 


provincia alia in aliam provinciam aut apud defen- 
sorem aut apud praesidem testificationibus ex inter- 
locutione iudicantis datis; illic videlicet definitiva 
sententia danda ubi et lis contestata est: ut quem- 


ràv pagrvgigv dx yrjgov voU Dixdlovros didouévav:30 admodum hinc in provincia apud iudices aut de- 


dios ürAadg v5$ avrorilols yrqov didouévrs £yDa 
xai mpoxatroyOÓn' (wa dmg évreUOav dv TL xoa 


fensores de productione testium agi sancita sunt, 
ita et & provincía in provinciam et & provincia huc 


magà rois dgyovguw 7 voie éxÓixo:s và megi vz$ mag- tenent, et perfecta per omnia sit probationum omni- 
ayoyz$ rd» gaprvgam ztQdrrecOas vevouoO4rrra: — bus facultas; testimoniis quidem non editis neque 
ovra xal d7zó xolgaé &i6 yaav xai àmó éxapyías dv- 35 

ravOoi xgatoim, xal 1sit(a Óià mdwrow dim m rÀYw 

dzodeífew üxadiv svxolia, 1v pivtos uagrvguuv 


c. V Enad; (ousv — 30 xgaroín habet Epanagoge 12, 19. 





produciionibus, et aut testimonia exceperit atque inspexerit, aut ubi adversarius hoc fecit, ipse exceptiones 
acceperit et inde testimonia cognoreril, eum nullam omnino licentiam habiturum ulla testium productione 
amplius utendi, ne si divina quidem iussio id praestiterit. ONDEN 

V. Quoniam autem legem iam latam esse scimus quae constilual, ut. si quis hic litem exerceat, 
necesse autem habeat partem quandam litis in provincia confirmari, liceat iudice hoc decernente et. diem 
sufficientem definiente in provincia testes producere et huc remittere litem actis periatis atque per eundem 
iudicem decidi, multis vero eiusmodi interpellationibus petimur, cum nonnulli, qui in provincia quidem 
litigant hic autem testes habent, legem velint etiam de eiusmodi rebus valere ac licere ei qui in prorincia 
iudice: huc mittere, ut testes. adveniant. vel. probationes omnino dentur et rursus ad ipsum lites feran- 
tur, vel etiam ut de provincia in provinciam id fiat petant: sancimus, ut propter probationum copiam hoc 
quoque valeat, liceatque et de provincia huc mitti ab eo qui in provincia iudicat. atque apud unum ex 
Specíatissimis iudicibus a nobis designatis, decreto de ea re a iudice faciendo, testimonia dari, et de alia 
provincia in aliam — defensorem vel magistratum testimoniis ex: decreto. iudicis datis; utique tamen 
sententia definitiva ibi feratur ubi lis contestata es81: ut. sicut hinc in provincia apud magistratus vel de- 
fensores productionem testium fieri sancitum est, ita etiam de provincía in provinciam et de provincia in 
hanc urbem constet, et per omnia perfecta sit omnibus probationum facilitas. Verumtamen ne in prorin- 


TOV om. B | 35 évravOa B Epan. 





| r6 om. & | 5 xai dig B* v. L4 2 «Ira LBf] el M, 
om. D! v. |. | ela àxotáEeras xal om. e | àxorá£nras Bf 
xal om. L* || exÀláfrn. B* v. |. || xai xaraaxéyr ras Bf, 
om. | 4 exÀdfoi] azó ro) ávrid(xov add. Proch. auct. | 
uádn D'v.L. | 5 mávras Proch. auct. | otdsuíav L* | 
fi xoraaa Dai LB Proch, auct. | &t] 5j. Proch, auct, om. 
M| 1 rovro ML*Bfc] vovtq L'B* Proch. auct. | 7tgoc- 
Oen L| 8 'Exel B || vóuov] Cod. 4, 20, 16 | 9 Ayo: 
M Épan.] Aye B(s) Aéyuv L | vzs] vivós Epam. | 
10 u£ges ivl (rivà. L* et iterum L*) avatzvas ML] u£i 
rwà& ovorzva: B?, cum Haloandro vulg., év u£gt« tv 
cvcraciv Eyriv. Epan. | tz& díxre om. | 12 zapaya- 
yii» Epi. | 16 civ ex corr. L | 18 xal adaav] 
xal om. L | 21 1) xai] *tsi (i. e. & xai) € | 23 azopíav 
Epan. | 26 ab uno qui a nobis definitus fuerit (i. e. vj 
4E zuo» opguéro?) c | 28 ysrouévne, vois udgtv- 
as B | 29 érrégas om. L | étégav 5 zagà Epan. z | 
; zagd] magà om. B | 30 vow uagrígo L Epan. | ! 





1 bis aut] bis et. RT | tractanit V ] 3 didicit V j iusti 
ficata T' | 4 ullam T | 8 simus T! | 9 oporteat V! | 
! babere iudice] iudicem ha- 
iscernente (al. decernente is 


DE TESTIBUS 


oix ixdidou£vov ovdi dv rai; yogci, dÀÀà vOv mas- 
mqayu£vow Oidoudvow avroi; ois zapayayoUsiw 7 
xai Toig aUvtQw avridixow éxi zgáb5sos vaouvnudvoy 
erusia Üsyouévoy, xal oUran éytavOa 7) dv éxapyiass 
"4uzOuévov sxapà vw ÜixagtOw, uj vOTS c6 sixÓG 
Desin xal étépav uaprígov rj voV mgdynaros gv- 
4i xal àxoxÀAsaO eir, Dia tz Kxlomw rj vov uagtu- 
l eaw nposÓrxn.  Tovrwvw ámdwraw émni tow xen- 


narixdw DyrrOscw voovuéyov' dni yàg dyxÀnuávam, 


iyJa msg) uayícvam dariv ó xivÜvvos, avdyxn nàciilÜest periculum, omuibus modis apui 


tTgómow Vaó Toi; Óixacrais maQuévas TO) udgrvgas 
xu) rà abroi; (yvaguéva Qiddcxsv: ÉvÓa xai Baca- 
vov igc ura. xaigós wai vij dlÀns amáGms maga- 
Treriasox. 


451 


Nov. XC 5—7 


in provinciis, sed gestis datis eis a4 quibus produ- 
cuntur aut eorum adversariis sub gestis monumen- 
torum signa percipientibus, et ita huc aut in pro- 
vinciis destinandis & iudicibus, ne quando forsan 

5et aliis egeat testibus causae natura et excludatur 
propter editionem testium adiectio. 


1 Haec omnia in 


ecuniariis quaestionibus intelle- 
gentes; in criminalibus enim, in 


nr de magnis 
judices praesen- 
tari testes et quae sunt eis cognita edocere, ubi et 
tormentorum forsan erit tempus et alius omnis ob- 
servationis. 


CAPUT VI. 


Ei 0i Àéyowro OovÀec;s £lvaa TU4ns ó Bovióuevosib 


naprvgaiv, Ó dà dAsóOszoos iGzvpíteras xad'earávas, 
€i uiv. £x. yevetis [rvyóv dAeóDsgos], ztinoosaOo àv 
y uagrvoía, xai dà mapaygagais Ó megl vij$ TUXUs 
gwÀarrígOm Àóyos, dts si gaveín rÜgn$ oixerixns 
«Vv, T5» avrov 
&i à. dAsvOspoOT,vas grjasis, dvayxábeaO ns Ütixvivas 
mpóregov avrióv TO GuuBOÀcwv dw Q trs lÀevOsQiac 
ierUyyxev, oUTO) T8 uaorvQél». si ufvrowye iv érfQq 
acq t5s élevOspías gross vvysiv, yj ovx slvat ngo- 
xe a)rQ Tàs dmuoÓsíbue, xal vovro órros 
euésrut 5 Tes uagrvoía yoagéaOm, ui; OeizOévros 
à vov T5$ éAsvOsgías cvufoÀa(ov ó zagayayow ov 
xegroeras T7) dxe(vov uaprvpía. 


-25evidenter iuraverit, testatio qui 


Si vero dicatur servilis esse fortunae qui testari 
voluerit, is vero liber affirmetur constitutus, si qui- 
dem ex nativitate, impleatur quidem testimonium, 
disputationum vero de statu servata ratione, ut si 
apparuerit fortunae servilis esse, eius testimonium 


agtvgíav dvri urdà yevouévrs slvai 20 aC si neque datum fuerit ita sit. Si vero libertum 


se dicat, compellatur demonstrare primum instru- 
mentum in quo libertatem percepit, et sic testetur. 
Sin vero in alia provincia libertatem dicat perceptam 
&ut non esse in promptu sibi ponen, et hoc 

em scribatur, non 
monstrato vero manumissionis instrumento is qui de- 
Quxit eum non utetur eius testimonio. 


CAPUT VII. 


Ei névtoi vig gujGsiev AmezÜ 5 vOv maQuwta 00s 


Si vero quis dicat odiosum praesentem ad testi- 


uaprvolay git xaÜsGTdva. xal rvyóv xai vzó ai- 30 monium sibi constitutum, et adprobaverit statim quod 


tíaciw ztaQ' avroU yevéaDas, ek uv QeiEtusv evO ve cx 
éyxÀnuatux) ustako avrQw wivéiras On, uj, ragíza 
Amgós auagrvgíav O péygi tocOUTOV Üv$usvne o xai 
79i ÉyxAnuátaw QixalecOwa, si 0À illos drezOis 


criminalis inter eos lis movetur, non adsit ad testi- 
monium qui usque adeo infestus est, donec de cri- 
mine iudicetur. Si vero aliter odiosus esse dicitur 
aut conventus pecuniarie, procedat quidem testatio, 


elvas Àéyovto 5j xai aitiácag Das ygnuavixds, mzgoíto 35 tempori vero disputationum serventur huiusmodi 


uiv và T5 uagrvoíae, Ti OÀ xaip Tàw xapaypa- 
qu» qvÀariiGUmn rà cÀv Tow row bnrratov. 


quaestiones, 


Summam Athanasii c. V $1 repetunt paratitla Athan. 4 $10, c. VI BY n p. 424 Heimb. 
c. VI—VIII habet Nomoc.i^ XIV tit. 9,2 ez IH. — c. VI respicit Leonis novella XLIX. 
e. VIL— IX (.... àvuiciDeaD«us ur, Qvvau£vov 453,10) habet B* M 6,31 p. 481 Zach. 





cis quidem testimonia edantur, sed acta ipsis qui testes produxerunt vel etiam adversariis eorum danda 
sub gestorum confectione signis instruantur atque ia huc vel in provincias mitlantur a iudicibus, ne forte 
1 ut fit aliis quoque testibus causae natura egeat et propter editionem excíudatur testium adiectio. — Atque 
haec omnia de quaestionibus pecuniariis MM opaninr: in criminibus enim, ubi de mazimis rebus est peri- 
culum, necesse est omnibus modis testes prodire ad iudices quaeque. comperta habent edocere; ubi et 
tormentis forte locus erit et omni reliquae observationi. zi 

Si vero servilis condicionis esse dicatur qui testimonium perhibere voluerit, ipse autem se libe- 
rum esse affirmet, siquidem natum. ingenuum, conficiatur quidem testimonium, exceptionibus autem de 
statu quaestio servetur, ut $i servilis condicionis esse probetur, testimonium eius pro nullo habeatur; si 
auiem manumissum se dicat esse, prius ostendere cogatur instrumentum in quo libertatem consecutus est, 
atque ila testimonium dicat. Si vero in alia provincia se libertatem consecutum esse dicat, vel in promptu 
sibi non esse probationes, idque diserte iuraverit, testimonium quidem perscribatur, non monsirato autem 
manumissionis instrumento i$ qui eum produzit testimonio eius non utetur. . 

VH. Si quis vero inimicum sibi esse dicat eum qui ad testimonium dicendum prodit, ac forte etiam 
se ab eo accusatum esse, siquidem statim probaverit causam criminalem inter ipsos agitari, non prodeat 
ad testimonium qui tantopere illi inimicus est ut eum eliam criminis reum agat. Si vero alio modo inimi- 
cus esse dicatur vel eliam pecuniaria actione eum peliisse, procedat quidem testimonium, in tempus autem 
exceptionum eiusmodi quaestiones reserventur. 


3 aut om. V | 4 destinatis V | 5 nature Z!V'| ex- 
eludentur V'| 6 eleotionem /?! | 12 *aliis omnibus ob- 
seruationibus /ibri | 15 fortueene 7'|| 18 dispositionum 





1 odi] 5305 B | 2 ngoayayovc«v B] 9 Zvvoovpévov 
B | 4yxinuázow M Ath., Theod. ap. BY) édyxiruatodv 
LB J'leod. & | 10 évéyxr om.c | 11 vxo zov; dixaavás 


L| 15 33 om. Nomoc.4^ | 17 avzóv (vow B) éev3z- 
eos M B, om. L Nomoc.f" g | 21 *graos libri |, àvayxa- 
£5aO'u Nomoc.^ | 22 avrà Nomoc." | 23 vervgzxev] 
&ruxasv Nomoc." qa twyeiv omissis verbis ovto) ve — 
24 cvjiiv Nomoc4 | 24 *gzcos libri | 25 avcois L || 
26 àv om. Nomoc." | 29 uév vs i6 Nomoc." || 30 xai 
om. B* ord — 31 sí ud» om. e || xal om, Nomoc,". | 
32 sao xai avràv Nomoc.^ || 33 xal om. Nomoc.*" || 
34 zz&gi dyxirnárov] de crimine g | 35 zgotro uy] ov 
xaAvoyev L 


V | 20 si vcro] si uero si £! [ 21 compellant demonstra- 
rem V!| 22 percepit V vulg.] perceperit T' acceperit A || 
23 sin AV] si T'vulg. m prouintiam A | 24 in om. 
R | promptu] prouintiis 7! | 25 euidentur V' | 26 moe««- 
strato T'!| vero om. T' (set super non adscr. T?) | is om. 
V| 30 probauerit 7| 31 ad om. R' | 32 infectus AV 1 
33 dicatur vulg. | 34 ut 7 || pecuniare V'! [| procedet 7'* ] 
35 tempori 'Spangenberg] tempore libri 


$7* 


Nov. XC 8. 9 


452 


DE TESTIBUS 


CAPUT VIII. 


"Ennd; dà d95uxauev vónov, dere xal éxl xonga- 
Tixdv Üixov áxovtae paprvoaiv, éxsívorv 0Ux Gvayxa- 
Louéva viv pagrvolav véusw O00. usdiras ysyóvaguw 
avrois, xaé vives dstoyotivtas qOvTQ) xal uapropíav oU 
BovAovtas véutww, Oucz/rousv, sims éxdrsgov pépos 
Gvweivoin i) uscíry avrüw ysvouévo paorvgigas 
TOi$ zap' abtOV Asyouévoiw, avayxüteadas avtóv xal 
4xovra Tü» uapreQíav vius" Tov wcàípaToc, Óió- 
ze avró» &xovra pagrvpsiv ó mgórspos ruów ovx 


Quoniam vero posuimus legem, ut in pecuniariis 
causis nolentes testificari illos non compellendos 
testimonium dare qui ante mediatores facti sunt ipsis, 
et quidam abutuntur hoc et testimonio nolunt uti, 

5sancimus, si utraque pars consentiat, quod mediator 
eorum fiat testificator, componantur enim ea quae 
ab eo dicuntur, compellere eum et nolentem testimo- 
nium perhibere, probibitione propter quam eum no- 
lentem testificari primitus nostra nolui lez propter 


zBo/Àsto vóuos, Óià «rw cvvaivécscs éxarégo»v vow 10 consensum utriusque partis sublata. 


Hipdw ávpgnusvov. 


CAPUT IX. 


Kai rovro Óà molÀdxs mpavróusvov iopav, aX 
Tivr6 T map TOié vOw TómcOw íxÜixow 7) mapà tois 
AauzQorárow tw ÉmapyuDv doyovsuv T] xal cX) tixóc 


Et hoc vero multotiens actum scimus, quod qui- 
dam &ut apud locorum defensores aut apud cl&ris- 
simos provinciarum iudices aut forte (ut adsolet) hic 


évravOa magà vj Aaumgorátg paylatop vàv xjv.15apud virum clarissimum magistrum census ingre- 


gov si5óvtss xal ueggóuevoi, a» zaQ& voUUs ste- 
mo0vOórss v: mugávouov 7j dÀÀa fuxruivow 5 dUn- 
uicpufroi püprvgas foilorta sapagtracÓu. xai 
iva ui varegov &writsÜaim avrois, Qe xarà icy 


diuntur et queruntur, tamquam ab aliquo sustinentes 
aliquid contra leges aut aliter laesi aut damnificati 
testes volentes producere: (et) ut non in posterum 
opponatur eis, quod ab una parte gesta sunt, oportet 


poipay và zrztQayuéva cvvéavn, Oti xáxsivov £v avri 20 et illum in ea civitate constitutum in qua testationes 


Tj n"óÀn xaJecrQra ÉvÓa ai paprvpías Oilovras, 
vzouvngOévia zapà TOU ápyovros v vov dxÜixov za- 
payevéGOas xai áxoUgaa Tüv gaprvgubv. si dB uj) 


dantur, admonitum & iudice sive defensore praesen - 
tem esse et audire adtestationes. Si vero noluerit 
advenire, sed respuerit, ut ex hoc ab una parte 


BovinO'ein xagaysvéa as, 4ÀÀà DiazrtéGruev, cre é« — testimonia dentur, ut secundum hoc ipsum inutilia 
tov xarà gia» uoipaw OídogOa. vàs uaprvgías xav'25 esse, sancimus huiusmodi testationes ita tenere ac 


avró TOvTO d ygria tovs silvas, Deozítousw vá$ TOiaU- 
Ta6 uaprvoias ovra xg«rtiv, cw d» &i uy) movousosis 
éríyyavov ojsci, üÀÀa xal aUtoU magóvros dytyóvts- 
gav. sí yàp mapautrgaito xal dÀOsiw us BovárnOein 


si non ex una parte constitutae sint, sed tamquam 
eo praesente factae sint. Si enim recusaverit et. ad- 


e IX in.( LLL. 453, 5 videbuntur quidem ex utriusque praesentia faeta) versionem latinam aliquanto emendatiorezm 


ea quae in Authentico est exhibet Gregorius Magnus in epistula a. 603 scripta Epist. 13, 45, ubi citatur constitutio 
novella quae de testibus loquitur c. 16' (Gregor. Opp. II 1255 ed. Benedictinorum; accuratius epistulam ex codicum 
Jide edidit Baudi di Vesme Atti della R. Accademia delle Scienze di Torino V (1869—70) 250 sgg., unde lectionis 
diserepantiam enotavi). 





VIL Quoniam autem legem tulimus, ut etiam in pecuniariis causis inviti testimonium dicant, ne 
tamen illi testimonium perhibere cogantur, qui mediatores partibus fuerunt, et nonnulli hoc abutuntur 
neque (estimonium perhibere volunt, sancimus, ut siquidem utraque pars consentiat eum. qui mediator 
ipsis fucrit testimonium reddere eorum quae ab ipso dicta sint, ile etiam. invitus testimonium perhibere 
cogatur: cum impedimentum new quod invitum eum testimonium dicere prior lex nostra noluit. per 
consensum utriusque partis sublatum sit. 

IX. Ceterum hoc quoque saepe fieri scimus, ut quidam vel ad locorum defensores vel ad claris- 
simos provinciarum praesides vel etiam hic ut par est ad clarissimum magistrum census adeuntes. seque 
ab aliquo iniqui aliquid perpessos vel aliter iniuria vel damno affectos esse. querentes testes velint produ- 
cere: alque ne postea iis obiciatur una solum parte praesente quae acta sunt probata esse, oportet it/um 
quoque in ipsa civitate degentem ubi testimonia dantur, admonitum a praesile vel defensore adesse et 
testimonia audire. Si vero noluerit adesse, sed respuerit, ita ut ex eo ipso quod una tantum parte prae- 
sente dentur testimonia inutilia sint, sancimus, ut eiusmodi testimonia ita valeant atque si non sl. una 
parte essent dicta, sed ipso quoque praesente data fuissent. Nam si recusaverit et venire atque audire 








1 vópov] Cod. 4, 20, 16 (cf. 19) [| xai om. c | 2 à»- 
xàv om. Nomoc. | 3 óso:] qui ante c | 4 voix] xai 
Towtp L? | 6 rG uscírm avtüw ysvouévo uaptvgi- 
ca. M] «và usdírz avrQw ysvoufvo zt&iO52iaDas No- 
moc.É" vór ueGítr» avrà yiwóuevov uagrvoraa àg- 
xsgÓvjaeras yàg L, vÓv uadírrv avrov yevóusvov uag- 
Tvgijaa« (uaprvgeiv B'), xai aoxeaÓ roa Das (9rjaeaDas 
omisso. xel B* v. L) B?, cum Haloandro vulg. quod me- 
diator eorum fiat testificator: ecomponantur enim (i. e. 
ovvOr,aea Xa yàg?) g (xal gr; avvciOeaDas ex Epitome 
ad Prochiron mutata 21,55 citat Zachariae) | 7 uud- 
vois L || 8 7v om. Bf || 10 48ovAsro B* | 13 xv om. L] 
14 7 xai) xal om. B* v. l. || 18 BovZovtak náorvoac B* 
testes. volentes g | zragígraaSas D* v.L. || 20 deiv L, B* 
v. .. | 28 £riygavov ovaai] rvyydvovaas B! v.i. | aAA 
xal] 4AÀ' € xal L* sed tamquam e | 29 *zragasz- 
corvo libri 





1 proposuimus 7' vulg. || ut om. vulg. | 2 illis non com- 
pellendis Beck | 3 ipsi V? [4 haec V [[ 5 quod V] quod 
et RT vulg. 1 6 ea V [7 ducuntur V! j et RV!T] etiam 
V? vulg. | nollentem V | 8 prohibitionem, V| 9 *primi- 
tus] penitus libri | uoluit R*, T? in marg., vulg. | lex no- 


luit T'| 10 patris V*| 12 At V? | Hoe quoque saepius 
agnovimus (leg. agi novimus), quoniam quidam Gregor. j| 
simus T'* sancimus V! || quod quidam v/g.] quidem qui- 
dam T' quidam (idem s. v. V?) quidam V? quidam R Vg 
14 forte] etiam Gregor. | 15 ingredientes et querentes 
Gregor. | 16 quaeruntur A VT | ab alio passi aliquid 
Gregor. | 17 laesi] iniustitiam sustinentes Gregor. | 18 vo- 
lunt Gregor. | et add. Beck | et ut non — 19 gesta sunt] 
et ne postea obiciatur eis quia unam partem gesta 
confecta sunt Gregor. | 19 qui R! || gesta sint R'T" gestum 
sit /t* | 20 et om. T | illum] illo R VT" | ea] ipsa Gregor. |l 
constituto A VT' | ubi testimonia dantur, admoniturmn 
iudicem aut defensorem Gregor. | 21 a] ad V' | defen- 
sorem R'T* a defensore V vulg. [. praesentem esse] ad- 
venire Gregor. | 22 atestationes testes Gregor. | no- 
lunt V | 23 respuunt 7"! respuit V contempserit Gregor. | 
ut] u« V!| ut ex una parte testimonia adversus eum in- 
utilia sint Gregor. | 24 utilia Z?' | 25 esse R! V) essent 
R* V? T vulg. | testatione R* testimonia Gregor. | tenere] 
valere Gregor. | ac] bao V* tamquam Gregor. | 26 consti- 
tutae — 21 factae sint] consisterent, sed etiam ipso prae- 
sente fuissent facta Gregor. | sunt R! | 27 repudiaverit 
et venire Gregor. 


DE TESTIBUS 


xai dxoigas Tüw xarcriÓSufvow, xaíro Onuocutev 
Ts xal ovx éE dzagaitrrov TiwwÓS dwáyxns aguxéaD'as 
n, Dvváusvoc, dy (aq vois mapaysvouévois Égras, xai 
ovdiy P rg ix t6 avrOU zQomeTt(as aUTQ yevíae- 
TO, d 4à Üoxsirogav piv qvoráUn» ysyowvins, 00a 
di dw dguógtev avr magaygágagÓna magi «avtOw, 
büvas vovross yongÓai, uóvov rov Qoxsiv avrag sl- 
vei uovousoei; Óia ty» avrov mQonéraav, ola ài 
xaT' avÜdÜruaw uf mageysvouévov, vai$ uagrvpíaie 
dvrirideaDas us 

ómóga zrol uagrípow zxapà vOv mQó vyuaw f xai 
740' jud avrQv sigrraé v8 xal vevouodérrras xv- 
Qíav usvóvraw xal napà Tüw rueréQow QOixacraw 
qvÀarrouévom, síre us(ovs eire éAártove «lev, sive 


453 


Nov. XC 9 


venire noluerit et audire depositiones (etenim publi- 
cabuntur) et non per inexcusabilem aliquam neces- 
sitatem deduci non possit, similis advenienti erit, et 
nullum iuvamen ex sua protervitate ei efficietur, sed 
5videantur quidem probationes factae, quaecumque 
vero competierint ei ad disputandum de his, licebit 
his uti, solummodo quod videntur esse ex una parte 
propter eius proterviam, quasi propter audaciam 
minime advenientis, testationibus opponere non v&- 


e 
wvau£vov. Tov &ÀÀlev dnzc«vrowi0lente, Omnibus aliis quae de testibus et ab his qui 


ante nos et & nobis ipsis dicta sunt et sancita fixis 
manentibus et & nos judicibus observandis, sive 
maiores sive minores sint et sive in hac magna ci- 
vitate sive foris in provinciis, ut et ea quae de testi- 


fni raítzs vie ueydAns mólews sra év rais bo yó- 15 bus sunt quantum possibile nobis est corrigentes 


Qai, (va xal tà tv uagrigov ózódov Ovvarol xad- 
t10TZxauev ÉxavopD'uGavtes Éri xaDagotegóv v8 xai 
ósi)TiQov às Üíxae modárreGÓns magagxevágOev* 
À4' ác xai và$ dxpoágsig yívsGÓa« mapà oic c we 


adhuc purius et sanctius lites agi praeparemus; 
quas et cognitiones fieri a iudicibus omnibus alvinis 
propositis evangeliis sancimus et iusiurandum subire 
et pulsantes et pulsatos et advocatos praecipimus, 


Crai$ dxami rdv Daíowv mpoxmpévaw Aoyíaw évouo-20 ubique deo inspectore et eorum qui iudicant et qui- 


Üerraausv, xal 0pxov vnéytw xal 100€ dvayovras xal 
Tov$ évayouévovzs wal rove Gvvjpyópovs magexsÀsvad- 
nada, zavrayos Tóv Dtóv dgigtavtec vale TOv ÜDixa- 
Douévomw Ts xai Üixalóvrow xai TOv bvrow 
voyais, fva Oà mávtow c7 
magovgía xnÓapà và cw ede xai &vvnortTa TOÍs 
Jixatonévos: yívovro.. 0v 07, vóuov xpareiv BovióusDa 
sis TOv (g»En6 &navra zgóvov. 

(CEmikoyoc)  Tà roivwv mapacrávra fiv xai 


bus iudicatur et qui testimonium praebent anima- 
bus, ut perennis dei commemoratio et praesentia 
munda litium et citra suspicionem litigantibus fiat. 
Quam vero legem tenere volumus de cetero omni 


Mit aes Hin ttg 
ToU ÓsoU geram vt xai 25 tempore. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 


dia roUÓs ToU Deíov Ónloíusva vóuov y c! vasgoy]30 per hanc divinam manifestata sunt legem tua emi- 


foyQ xai mégar. mapadojra: azsvodro. Dat. k. 
Octob. CP. imp. dn. lustiniani pp. A. anno XIII. 
Apione v. c. cons. 


[a. 


nentia operi effectuique tradere festinet. — Dat. kal. 
Octob. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XIII. Apione 
539] viro clarissimo consule. 





iesiés deponentes noluerit, cum utique in publico versetur ac non ex inevitabili quadam necessitate ad- 
venire nequeat, pari loco cum praesentibus erit, neque ullum commodum ex: contumacia ei obtinget; sed 
videantur quidem testimonia utraque parte praesente facta, quaecumque vero ei exceptiones de iis com- 
peient, his uti liceat, nisi quod hoc unum, ab una tantum parte ea facta videri, propter contumaciam 
cius, quippe qui per fastidium non adfuerit, testimoniis opponi non possit. fteliqua autem omnia, quae- 
cumque de testibus a. decessoribus nostris vel a nobis ipsis dicta et sancita sunl, rata maneant atque a 
iudicibus nostris, sive maiores sive minores sint, sive in magna hac urbe sive in provinciis, custodiantur, 
ut iis quoque quae ad testes pertinent a nobis quantum fieri potest emendatis y ree ut etiam purius 
et sanctius lites agantur; propter quas etiam cognitiones apud iudices omnes fieri divinis litteris propo- 
sitis sanzimus, aique iusiurandum subire el aclores et reos et advocatos iussimus, deum ubique et liti- 
galorum et iudicum et testium animis praesentem proponentes, ut dei memoria ac praesentia per omnia 


lites integrae et suspicione vacuae litigantibus fiant. 


turum valere volumus. 


Quam quidem legem in omne tempus deinceps fu- 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur iua sublimitas 


ad opus et cffectum adducere studeat. 








| xaítoc Ünuocguvor T$ (avri vov dvdnuaw M s. v.) 
MB'] xai 01 Órnuocivovr tà L' xci 0t: Ünpocievo- 
névov(?) L*, om. Bf, etenim publicabuntur g | 2 xai 
om. B* v. L | 3 vois zxagaysvnaonévois B* v. L. adve- 
nienti e | 5$ evorádz»] probationes e | yeyovévas Ha- 
loander ysyovi;va: Bf | 1 slvat avràs L | 8 à7j om. ew 
11 mapa] et ab gll z om. c || 14 eire £i] et sive inc 
19 yevéades L|| 20 dvonoDerrsausv] sancimus c. Cod. 3, 
1,14 || 22 ztapexeAevoausv L praecipimus e | 23 vov ixa- 
Louévoare vs xal Qixazóvrov] et eorum qui iudicant et 
quibus iudicatur e [| 25 sg. fva — dixaàw] ut perennis dei 
commemoratio et praesentia munda litium e | dia] vov 
dà Bf | 26 vàw ow. Bf ( 21 85) vero (i. ». 93) € | 
31 dat. — cons. e, £ygdgr xeldsdus 'Oxrofgiav. Ba- 
ciÀa(ag "IovaviviavoU vÓ «B. varzías (sic) Ath. éEegoeo- 
»j9n aunvi Oxo vZs Bacgils(ag Éres «y! Umattiq 
"Aníovos Theod., dat. xv. k. sept. CP. post css uilisario 
us. anno [I M 


1 dispositiones R'!T' quae deponuntur Gregor. | et- 
enim -— 5 factae] oum utique in publico sit et non ex 
inevitabili quadam neoessitate venire non possit, aequa- 


liter eis erunt (leg. erit) tamquam si advenissent, et nulla 
utilitas ex contemptu suo ei adhibuorint (adhibebitur 
vulg, sed videbuntur quidem ex utriusque praesentia 
facta Gregor. | publicantur V | 2 non V'? RT] nisi V? 
vulg, | aliquam inexcusabilem T | 3 possint V' 7 | adin- 
uenienti R! | 4 propteruitate V | 6 petierint V | his] eis V | 
7 is V | 8 propteruiam (propter uiam V!) AV proter- 
uitatem 7? | *quasi] quae /ibri [, 9 testationibus] al. ad- 
testationem T'* in marg. | 10 et] ad 1 et T'*, et om. V! | 
11 ipsis om. R | 13 minores siue maiores sint in ras. V? | 
et sive om. V || 14 foras V | ut] aut. T^ | et om. VT | 
15 est nobis corigentes 7' | 16 adhue] et adhue A* | purus 
R! prius 7'! [| sanctius — 22 et prae| scr. A in ras.4 vv. || 
per] et V! | 17 et om. V, uel ins. V? || 18 praepositis 
VT'| 19 et pulsantes om. T! | 20 deo inspectore 7? in 
marg.] deum inspectorem A VT; dantes vel imponentes 
addendum censet Osenbrüggen | 21 et qui] al. eorum adser. 
T" ín marg. | 22 perennis) ««« V* per V* | commemora- 
tionem V? | 23 munda om. T' | litiganti« V! litigantium 
RV? | 24 quam uero in ras. V? [| eerto A | 30 mani- 
festa RV | 31 subscr. data kl. octub. impr. don. iust. pp. 
sug. anno XII. apione uiro clarissimo consule V, dat. 
kal. oct. omissis reliquis. Bamb. II 





Nov. XCI pr. 454 UT EXACTIONE INSTANTE 


pri XCL Auth.XCIIL Coll. VII tit.5 


2ZTE AHAITHXE9Z OYXHZ IIPOIKOZ IIPO- RR. UT EXACTIONE INSTANTE DOTIS PRIMAE 
THE TE KAI AEYTEPAX, QZ TOY AN- ET SECUNDAE VIRO AD SECUNDA VOTA 
APOZ AEYTEPOTAMHEZANTOZ, IPOTIMA- MIGRANTE PRAEPONATUR UXOR PRIMA VEL 
XeAl THN HPOTEPAN TYNAIKA H TOYZ 5EX PRIORI MATRIMONIO FILIL ET UT SI 
EK TOY HIPOTEPOY TAMOY HAIAAX. KAI VOLUERIT UXOR AUT IS QUI PRO EA DO- 
ETE EI BOYAHOGEIXHEX THX LIYNAIKOZ TEM SCRIPSERIT DARE VIRO QUAE SCRIPTA 
HTOI TOY KATALIPA'PANTOX YIEP AY- SUNT, DISTULERIT AUTEM VIR SUSCIPERE, 
THZ THN IPOIKA AOYNAI T29I ANAPI TA SOLUTO MATRIMONIO EXIGI EUM AB EA 
KATAFPAODENTA ANABAAAETAI O ANHP:10 CONSCRIPTAM ANTENUPTIALEM DONA- 
YHOAEEAXZOAI, AYOENTOZ TOY FTAMOY TIONEM R 
AIIAITEIZOGAI AYTON THN YII' AYTOY KA- 

TATPAQOQEIXAN IIPOTAMIAIAN A9PEAN. 
ZfUxoxpárop "Iovaviviavós Ayovavos "Iodvvn và. év- Idem Aug. Iohanni pp. secundo ex consule 
Jooráro éndoyq rdv àveolixv moaiopío 1o B, 15 ordinario et patricio. 

ánà )nzárov ógüwwagiov xal marguxiq. 


(Hoooípgsov) Iloónv OixatLóvrow nudw nugae- (Praefatio. Dudum iudicantibus nobis in du- 
j9)n ngáyua sis dber émigtQogre xai cagse-  bitationem venit causa multa correctione digna et 
Ccípas vouodsaíae oUx aybiov. xai yag v«e stpot£gae — legislatione clariori non indigna. Etenim quidam 
quip yansr)s dvjg wai vaírnv dmofaAóv, sra 20 prioris factus uxoris vir cum eam extuli deinde 
svrígaz, mooixa vs Uzo0rldpuevos maQ' éxarépae x«i — Becundae, dotem suscipiens et filios ex priori relin- 
maidas dx «3$ noorns xavaA«tow azÀOs js Óivrégas — quens obiit adhuc secunda superstite. Volebat igi- 
Éri teguovors. qfosAeto roívv» r Üsvréga yapst? t?» — tur secunda uxor dotem & se datam exigere privi- 
cQoixa Tv map aUr;$ QeÜousvpv àmawrüv TQ mp0- legio utens & nobis dato, contradicebant autem ex 
vouíp xocuévy vQ mnap' judv Orlouévq , avtéleyov 25 Lyra matrimonio fili et ipsi maternam obicientes 
di oi éx vàw mparruv ydumw maidsé xal avroi u7- dotem, et dubium erat, utrum etiam non superstite 
TQqaw mQorésvousvor ztQoixa, xai dugusrTQCiuov rv, priore uxore oporteret suscipi filios contra secun- 
sí xal uy) zceqiotore t7, zgoréQne yaueryze dei üégacÓ'a. — dae dotem litigantes. Non enim aliis dedimus du- 
ToU& éxsívnc zaidae xarà v7 devtéQas mgowxós dyamu- — dum et damus hoc privilegium aut heredibus aut 
Douévovc. o? yàg ér&go:s Osdoixau£v va Vul xai Óído- 30 creditoribus, sed solis filiis, Plurimae siquidem dubi- 
psv TOVTO TÓ ntpovópiOv 5 xÀngovóuow rj ÓavscTaie, tationes extiterunt in hac causa, dicente secunda, 
4ÀÀà uóvow zaiGí. moÀAal uiv oU» augurs; — quoniam expendisset et ante quam ad eius venisset 
ysyóvagww év TQ mQáyuar«, Aeyobone 9$ devrégae — matrimonium prioris uxoris dotem, et non esse iustum 
yaueris, de éFavaloóaas ÉpÓn xai noiv éni vóv nos 
«vrg» dAOn yáuov ó àvjg tjv Tü$ ngorégas yauet? 35 


Nov. XCI (Authent. XCIII — Coll. VII tit. 5: gloss.) Graece extat in. M L, epilogo excepto in. B 28, 13 
(inde .B* I1 29, 56 p.569 Zach). — Epit. Theod. 91 (inde .BX), Athan. 10, 5. lulian. const. LXX XIV. 





XCI. 
UT CUM DOTIS PRIORIS ET SECUNDAE EXACTIO FIT, SECUNDIS NUPTIIS A VIRO CON- 
TRACTIS, PRAEFERATUR PRIOR UXOR VEL LIBERI EX PRIORIBUS NUPTIIS PROCREATI. 
UTQUE CUM UXOR SIVE IS QUI PRO EA CONSCRIPSIT DOTEM DARE EAM MARITO VE- 
LIT, SI MARITUS QUAE CONSCRIPTA SUNT ACCIPERE DISTULERIT, SOLUTO MATRIMONIO 
DONATIO ANTE NUPTIAS AB IPSO CONSCRIPTA AB EO EXIGATUR. 


Imp. [ustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. Nuper iudicantibus nobis in controversiam vocata est res multiplici animadversione digna 
neque indigna luculentiore legislatione. Quidam enim cum prioris uxoris eaque amissa secundae maritus 
factus esset, dote ab utraque accepta ei liberis ex priore relictis decesserat. secunda adhuc superstite. 
Volebat igitur secunda uxor dotem a se datam exigere privilegio usa a nobis concesso, contradicebant 
auiem liberi ex priore matrimonio nati ipsi quoque maternam dotem praetendentes, atque dubium erat, 
num etiam priore coniuge non superstite fiber illus recipere eam deberent contra secundam dotem con- 
tendentes. Neque enim aliis hoc privilegium et dedimus iam et damus sive heredibus sive creditoribus, 
$ed solis liberis. Multae igitur controversiae in ea causa exliterunt, cum secunda uxor diceret maritum 
iam ante quam ad nuptias ipsius venisset, prioris uxoris dotem consumpsisse, neque par esse se quidem, 





1 rubr. e do moixQv xoscGtovuévow, xai mepi | (atroi tzv malit CG EHeimbach) || 29 éxsivne om.e | xava 

vOv gj Boviouévov t)» mgoixa OifacOa: Theod. | | t$ v7j6 Qevrépas L* || 30 cf. Cod. 8,11,12 $1|| 31 spoouaov 
2 &àmar5gcs L! | mpo«xóc] 7e zgouxós DBl| 3 «s om. | L| 32 sací] voie stadi CG EHeimbach male 124 yea- 
Ath. | às — 13 E pid Brvregoyauovvros (Qevrsgoya- | mevr om. e | 39 avrzs L^ | £A9o. B' | ó dvo om. € 
prgavroc inder) vov àvOpos xai và éEre Ath. || 10 dva- 
BaAÀscxas) dà s. v. add. L* | 12 vx' avrov] ab ea c [| yoa- 
géicav L | 13 dapgeáv] ur) vxodeEduevoy dà zpoixa 2 extante dotis V dotis intante | 4 migranti R VT 
uri zxgoyausaíay Qidóvas Üogsav add. Haloander (B/)| | vulg. | prime T | 5 et ut] ut et RT et V vulg. [[, 6 uo- 
14 cQ d»doforárg om. L | 15 vxágyo M | 16 ógdiva- luerint V? | his V f dote R* | 8 distulit V] aut T' | 
gia ML, corr. Haloander | zazgsxéov L | 17 ITomrv — | 9 ea] leg. eo? | 10 conscriptam] cum scriptura V etiam 
20 àvig] Pevóuevós ti€ vtoorégac q ashH (yvvaixos B* | consoriptam RT' vulg. | antenuptiarum V | 14excons. R V 
v.L.) àvig inc. B | 21 Jevrégas Mc] Javréga Gvvowrcas | exconsuli T | 17 dubitatione A | 18 causam. E! | cor- 
LB | «s et xag! éxavégas om. d éxarépov Bí| 2275€ | reote« V! | 19 legis V | 20 factis T* | vir] uero R* | 
mQorégae àmorexow dzjiOev ! 23 mspiovoías L' | ea R'|deinde] et deinde 7| 22 &dhuo secunda] ad se- 
(4. 98) | 4BoiAero Bf' | yv» B | 24 tZv JeOouivgv | cunda R' secunda adhuo T'| 26 et dubium] et om. 
mag avrzs B'| avrge CGEHeimbach ez | 25 zag' | R'T atrum V! | 27 oportere V! oportet V? [ leg. filios 
sav B*.. Cf. Cod. 8,11,12 | áveéAeyev L! | 26 avez» L' | (illius)? 











DOTIS PRIMAE ET SECUNDAE 


mooixa, xal ov Qíxeiww dari, tiv udv abris 7t ois, 
Jiór« rogoVtov sigáOr xatalixov 0 dvi 0gov dxei 
nóvp Tj ÓsvrtéQq mouxi, aótzv dztolioci, v00$ DÀ vjv 
4javala «sav fÓn mgoixa Aafsv: dÀA' oí maides 
Tás vzOÜTxeg nQoiGyOvrO, OTiztSQ OÀo mQaynpárom 
Ovrov tQ TiÀevrrgavrs ai 176 TeAevtradare vz007xas 
mgsa Bottega a6 Devi£gas iioi 


455 


Nov. XCI pr. 1 


suam quidem dotem, quod tantum iuventus est reli- 
quisse vir quantum sufficeret soli secundae doti, eam 
perdere, illos autem expensam iam dotem percipero; 
sed fllii hypothecas proponebant, quoniam omnino 


5rebus existentibus morienti hypothecae seniores po- 


tiores quam secundae essent. 


CAPUT I. 


Toítow volvvv üugicfrvovu£vaow éxitvo rv üvano- 
Jloynutvow t8 50r xai vavouoDeinusvay. ze! rudv 
dotíiv, ce &i uév Ti 
mporíoas 7 rl$ Oevtíyné zQoixóS, voUrO dyWyxm 7j 
ToVé ztaidas rzs cQorfoas rnv Ütvréoaw dznuv, 5 i 
1elsvirore xdxtivr, xovs zaidas avizs, Éxatov ztoós 
Omeg 4v oixs(ag Éytwv. éavróv amodeiSeuev: dyratQa 


yo xal 5 in rem r ztegi sazovtías &guótts i, 15 que quo 
£ 


xai fxaarov dei 10 oixsiov Éjtiw. urdiv ntgovopíov 
prvov, 8i dà ov qaíroiro tàv. éxatégas mgayuataov 
ovUf», 5 Tiv& uév gaivoro Tav » AÀleinos, tira 
"ugítgiv. ni yvvaixes (Qeztoviiq Tvyóv voU ngotépov 


His igitur in dubitationem venientibus illud cer- 
tum et iam & nobis sancitum est, quia si aliquid 


qeívowto dx rav mgayucrov tre l0appareat rerum prioris aut secundae dotis, hoc ne- 


cessarium filios prioris aut secundae habere, aut si 
moriatur et illa, filios eius, singulos quod proprie 
habendum suum ostenderint: hic enim et in rem 
quae de osa est competit pure, et unumquem- 

suum est habere nullo privilegio indigens. 
Si vero nibil appareat utriusque rerum, aut aliqua 
quidem appareant aliqua vero desint, slve supersti- 
tes sint mulieres, repudio forsan priore matrimonio 
dissoluto et competenti mulieri dote, sive defunctae 


yánov OiaAvOswros xal &guoaáars cjj yvrami 17$ zgoi- 20 sunt. filiis existentibus ambae aut etiam una barum, 


xóc) eis vereAevrrxamiv [5] éxi zxaiGiv dug rj xai 
pla rovrov, dxi rois dAleiztovas xvguotégav alvai 15v 
mgotégav xai vois d$ aUvz$ maidas ztotaBvrégav ztgoixa 
mQornvouévove* vavróv Oé dariw tiztiv xal dyyovovs 


in his quae desunt superiorem esse priorem et filios 
ex ea antiquiorem dotem proponentes, idem est di- 
cere nepotes et pronepotes et deinceps successio- 
nem, cuiuscumque naturae fuerint. Sicut enim sí 


xai azryyóvove wai riv dptius rh a ogg pu 25duo debita publica fuissent, necessario antiquum 


TOTs qUGros tlav. Onep yag &i dio dnuódia óqAr- 
pata pv, avayxn TO mQsOÜóregov xvguoteQov TOU 
usto ysvegvéQov xaD'eavávas, ovra xavrabOa tá 7Q0- 
vópia dvdyxn Tjj mom 90x JoOZzva. ngorfQq. 


posteriori praeponeretur, ita et hic privilegia neces- 
sarium est priori doti dare priora, et ita secundae, 
et dotem non praeponere doti neque hypothecam 
hypothecis, sed quod antiquius est et tempore am- 


ovtm Té Ti Javrepa, xai agoixa u7, mooxgivtiv zrgoixi 30 plius manere proprium robur habens et privilegium : 


urndà Vzro xn vz0O xn, TÓ mgeaBirrgov xai 
Xp9óvq 0h» uévtw nv oixtiaw Éyov iogov va xai 
Tgovopíav* Toi$ yàg ygovovs rdv Uz0Ürnxow dustwos 
qj dvtÀeiv xav' ovÜ£va vgozov aigovusDa. xai Tavrá 


tempora namque hypothecarum permutare aut in- 
terimere nullo modo patimur. Et haec dicimus non 


c. I summaria ex Theod. habent Prochiron 9,11; Epanagoge 18,30; er Ath. paratitla Ath. 15 $ 15; v. 26 —28 
argumentum er Ath. repetit liber zts9i. Quagógm &vayvaauátow $ 14 p. 195. Heimb. 





quoniam vir (antum reliquisse inveniatur quantum soli secundae doti su/ficiat, suam dotem amittere, illos 
autem dotem iam consumplam accipere: at liberi hypolhecas praetendebant, quod cum omnino bona ha- 
beret defunctus, defunctae coniugis hypothecae antiquiores essent quam secundae. 

L Cum haec igitur in controversiam vocata sint, illud et exploratum iam et a nobis sancitum est, 
sí quid ex rebus prioris vel secundae dotis appareat, id necesse esse aut liberos uaoris prioris aut se- 
cundam habere, aut si illa quoque defuncta sit, liberos eius, quantumcumque ad se quisque pertinere 
probaverit: hic emim et actio in rem quae est de dominio pure compeüt, et suum quisque habere 
debet. privilegio minime indigens. Si vero nihil ex rebus utriusque appareat, vel quaedam appareant 
quaedam deficiant, sive. supersint mulieres (repudio forte prioribus nuptiis solutis et dote mulieri com- 
petente) sive defunctae sint relictis liberis utraque vel etiam altera earum, in iis quae ny inier potiorem 
esse priorem liberosque ez: ea natos antiquiorem dotem praetendentes: idem autem dicendum est etiam de 
nepotibus et pronepotibus et reliqua deinceps successione, cuiuscumque sexus sint. Quemadmodum enim 
si duo publica debita essent, necesse esset. antiquius. posteriore potius haberi, ita hic quoque necesse est 
privilegia priori doti prius dari, atque ita demum secundae, neque dotem doti praeferri neque hypothe- 
cam hypolhecae, sed quod antiquius est et tempore consenuit suum et robur et privilegium retinere: neque 
enin tempora hypothecarum mulare aut tollere ullo modo volumus. Atque haec dicimus non ignoraules 


1 dotem om. vulg. | tamen &'| 2 vir] ubi. Z! | *doti] 








| xai oU — zgoixa om. L xai oix ilvai díxavov TZv | 
oixtiav udy. L* in marg. (ez «) | 8 uóvg Ms] uóvov LB || | 
$ mgoíovto L' zmgoégovro L?* | 6 «zs veÀevrraaons 
om. g | 7 xotafvrsgai] seniores potiores & ] 8 £xeivorv 
L*|9 4eri xag' E D | 10 aév vi] uév 10s L' 5 
11 zrgouxós om. LB* | rj om. B'v.l, & | 12 rovs «zs 
mgorépae maidas L| trv devrégav] sccundae (i. e. «7$ 
Jevr£gas) c | 13 * valevrraos ML veAeveroes B || 14 dzo- 
Jei£eiev MB] dzideiEesev L Bl | 15 7 in rém M] aya; 
iv rém. L zi (rj éni B' ed. Leunclovii) tà gáynari 
ayoy3; B | 9] 9) cum Haloandro vulg. (B/) | 16 det om. c |j 
umdevos Bf | 11 in Bf | 19 $exovüto M] Jia- 
Lvyip LB | zorrov Bí | 20 AvyOévros Bf | 21 sica] 5$ 
B' | 5j om. e, ante áugo collocandum censet CG.EHeim- 
bach | 22 émi rois (AÁsínovss om. B! | 24 9à om. L' || 
xal om. & | éxyóvovs xal dnsxyóvove LBf' | 28 «ó 
ztgovójuov. L* || 29 sgoréga MB'] zoórega Lg n90- 
Tagov B*| 31 vxo97xr] hypothecis c | 32 zoAióv MB!] 
znÀ(ov LDh | uvas L 1, 33 dusiyaaDas. B* | 34 xai 
ravra — 450,7 xaracr6cogsv om. B* 





dotem /ibri | 3 iam om. A' || 4 ypothecas (et sic con- 
stanter) libri | 9 et iam] etiam libri, vulg. [| 11 filius A* ] 
priores V | secundam Beck | 12 moriantur V^ | 13 suum] 
siue T! [ huic V? in rem quae] in re V! | 14 cst del. 
[8 | putare Z![ 16 apparet (et add. V?) £V] 17 ap- 

reant quidem aliqua in marg, om. V! l 1$ mu- 
ie«s V! || 19 competente V? (competere vulg.) || dote 71] 
dotem. VT! vulg. || sive] suum Zt! | 20 sint 7"! | ambae 
om. R! | earum. RT | 21 desunt] sunt V! | 22 est om. 
RT'$23 et pronepotes om. K', et om. T | 24 fuerit A | 
si om. V || 26 posteriori praeponeretur (praeponentur ^l 
RV] praeponeretur (pracponentur 7'!) posteriori T'vu/g. 
21 priora] priore V' | et ita] et om. 4t' | 28 proponere 
T ponere A'| hypothecam] ypotheca V | 29 antiquus 
R! | et om. &* | 30 proprium] priorum manere V^, del. 
V? | 31 tempore V' | namque] neque A* | 32 nullo) 
nulla V! nullum A! nullu (sic) R*j Et om. R 


Nov. XCI 1. 2 


qguusv oUx &yvooUvtse ce Órmov xai Wr T6 zus- 
Típas vouodecías vavra Ouagugtas, AAA! £mnidrimep 
OÀos xexivgra: nap! zulv xaí rwas Kaysv dAloworépas 
TÓ mgüyua Lbrrjgus, Qià rovro xai sí; Tzv voV nag- 
óvtros vouov yo&íav águxóusO'a, ovz iva viv vs tQO- 
tov vouoder;Oaiusv, GÀÀ. iva gagégreQov avtó nàcs 
XaraoTnygousv. 


456 


UT EXACTIONE INSTANTE DOTIS 


ignorantes, quoniam iam et in alia quadam nostra 
legislatione haec decrevimus, sed quoniam omnino 
motum est apud nos et quasdam habuit aliquo 
modo causa quaestiones, propterea et ad praesentis 
$legis opus accessimus, non ut nunc aliquid prius 
sanciverimus, sed ut clariorem eam ornnibus con- 
stitueremus. 


CAPUT II. 


Kaxsivó ys uw z9osOsivas 1j vong xalóv, nep 
xivpO siga Drrnois Opoíos$ dvayxalov zuiv sie vouo- 


Illud pisa on adicere legi bonum est, quod mota 
qu&estio similiter necessarium nobis ad legislationem 


Secíav éxoínsev. sk yàp £zxogeir stQoixa. ywv5, xailOÍecit. Si enim debeat dotem mulier, et illa quidem 


5 uiv Óovvak BovirOtín, avt tvyov 7] 0 vzip avtís 
magryópsvos avriv, Osric ztOTÀ àv sir 7j TOv ÉyyvOev 
7 *àv ££oO'ev. asc 7) profecticia» 7 adventiciaw elv«s 
Tjv mgoixa (ravra O5 rà vov vóuov ójuara), ó dà 


dare voluerit, ipsa forsan aut qui pro ea promisit 
illud, quicumque fuerit aut proximorum aut extra- 
neorum, (ut) aut profecticia aut adventicia sit dos 
(haec enim legis verba sunt); vir autem, aut eius 


dvio 5 ó roírov zatn]o tvyóv y 0 máz-0s vmodéfa-]5 pater forsitan aut avus suscipere eam nollet, pars 


c)a. ra)Trv ur BovinOsiw, r0 Óà vns yvvaixós £x- 
pagripstas uspos, xai éroiuae Eyes vavtrv xarafadaiv, 
z xaí T. utizor zQüies xal mposaydyos vvyOv xal, 
sb ys avri) xadsctixos, xal ggpayidas bmidaín xai 


&utem mulieris contestetur et parata sit hoc sol- 
vere aut etiam aliquid maius ip cnn et offerat 
forsan, et si mobilis sit, signacula etiam imponat et 
secundum legem recondat, aut secundum unam par- 


xarà TOv vóuOv dzoDoro, 5 xai xarà uíav uoipav 20tem ingrediens in iudicium petat haec fieri et per- 


sisBaAÀov si& OixaarrQiov dlioi vaVra yevéa Das xai 
diafávres dx ToU DixactoU TivsG. ümtayysilesav ravra 
Tmpós TÓ TOU dv0gàc pégos, ézipsivy Oà xal oUrws 


dvafallóusvov: ur, ÓovacOas üialuSércos vov yáuov — actionem declinare tamquam 


gentes ex iudicio quidam denuntient haec ad partem 
viri, at ille permaneat etiam ita differens, non po- 
terit soluto matrimonio antenuptialis donationis ex- 
ote non data. Qui 


tjv Z6 mooyapiaiag does Éxrigkw dxxliveww oc Or, 25 enim dare voluit, dum perceptionem recusat is qui 


stQOix0$  OUX dnioOe(ons. Oo yàp Oobve. BovÀnOuis, 
dv qj Thv Àqwav 0 Àaufdávny nfoutvos magascsirns, 
maoanÀücióe dT. TQ ÜrÜmxOT.. xai TOVIO uftà TOW 
dlÀov mi rj$ gos xgartíro.  démeQ yàg si uj) 


suscipere postulatur, proximus est danti. Et hoc 
cum aliis in dote valeat. Sicut enim nisi dederit 
per dilationem dotem, negationem ei antenuptialis 
donationis inferimus, ita vel si voluerit dare et per- 


Joír xa9' ón£o9«ciw viv ngoixa, dpgvraw avrij 17e 30 
ngoyauuaías Ougaüs éxtryáyousv, oUrO xüv si Bovin- 


Ante c. I1 in L e B insertum est novellae II cap. 5 (p. 11,6—30): pariter illi loco (p. 11, 10—25) adiungitur 
cap. II (v. 10 si 04 7j udv QoUvas BovAnóT; tZv ngoixa — 28 vq» OsÜcxóri) in Prochiro 9,12; Epanagoge 19,2. — 
v. 26—28 er Athanasio citat lib. egi Qagógo avayvacuátav 8 14 p. 195. eimb. 








etiam in alia parte nostrae legislationis ea definita esse; sed quoniam omnino apud nos res agitata est 
et varias quasdam quaestiones est complexa, propterea etiam ad praesentis legis necessitatem pervenimus, 
non ul nunc primum aliquid sanciremus, sed ut manifestius id omnibus redderemus. 

Hl PFerum illud quoque legi adicere par est, quod ut lege constituatur, quaestio mota pariter 
nobis necessarium reddidit. Si enim dotem mulier debet, si illa quidem dare eam voluerit ipsa forte vel 
qui eam pro ipsa praestat, quicumque sit sive propinquorum sive extraneorum, i(a ut aut profecticia aut 
adventicia sit dos (quae quii verba sunt legís), vir autem vel forie pater eius vel avus eam accipere 
noluerint, mulieris vero pars$ testationem faciat et parata sit eam solvere, vel si etiam maius aliquid fe- 
cerit atque obtulerit forie et, si quidem mobilis sit, sigillis quoque impositis secundum legem deposuerit, 
vel ex una parte iudicium ingressa haec ut fiant petat atque a iudice missi quidam denuntient haec parti 
mariti, eaque sic quogue perseveret accipere differens: ne possit soluto matrimonio donationis ante nuptias 


solutionem declinare tamquam dote non data. 
recusat, similis est ei qui dedit. 


Qui enim dare voluit, cum qui accipere iubetur. accipere 
Et hoc cum reliquis in dote valeat. im ei si 


Quemadmodum enim ei si per di- 


lationem dotem non dederit, ut denegetur donatio ante nuptias statuimus, ita etiam si dare voluerit et is 





2 avv& Bf | Qupsovas]. Cod. 8,11, 12 || 3 aAAovorégas) 
aliquo modo (i. e. &AAororégos?) c || 6 avró B] avrov 
MLs | 7 xaraovzoaiuev B | 8 Kaxeivó ys — 10 éxoiz- 
csv om. LB | 10 yag] uévros LB || 4£xogsiàon Le 1175 
avt5 tvyOóv Bí, om. B* Proch. Epan. gent Proch. 
Epan. | 12 avr5v] illud c | ooc«s] 7j 00v«$ Proch. Epar. | 
dv mote Bí | 5j àv éyyíO9ev — 14 oruara om. B' 
Proch., Gave 7j — Qnjuera om. Epan. | 13 7 praefecti- 
cian 7 aduentician M (cf. c), 7 zag& ztargós didouévrv 
7 nagà fEarrixoU Qidouévr» L 7) tagà 10V Kgovros 17v 
xó vzstovoíav 5 mxagà 4Lorixov Osdouévmnv B! | 
15 5] xai Bf | mayo 7 0 x&zzos rvyóv B* | 16 vav- 
Tjv] avrzv Epan., om. Proch. | BovinOT B! Proch. 
Epan.g | éxuaprégnras Epan. (s) | 17 udpos om. Bf | 
Kxes M B! Proch. Epan.] £xox L B'f c | avrr;v Epan. hoc e | 
xavafaAksav Proch. v. L. | 18 rods] peragere (i. e. z9à- 
Eciv?) c | zoosdyos Proch. v. L, B! | 19 x«vróv Bf | kai 
egoayidac LB Proch. Epan. c] xal om. M 20 Z xai LB 

roch. Epan.] j Me t 21 siaBáAAov M] siaBáALom Proch. 
eiaBalcv D*L9. siaBalóv L* B! Epan. | 22 Qixaavov ML^ 
Bf, Proch. v. L.] Qixaavnoiov L9 B* Epan., Proch. v. L. || a- 
ayysllsiav. Seringer (cf. «)) dmayyeiàes M. asojyytilay 
(ztagryyeshaw Proch. v. L) L B Proch. Epan. | 23 éztiueivr 
D!] 4ziusivos ML B* Proch. Epan. éxiuévsa Bf áztipdvos 
cum Scrimgero vulg. | 24 dvaBaAAouevov M Proch.] dva- 


BalÀóuevos B* Epan.(c) àvaBaAóusvos L dugaBaAlóue- 
vos BI! | o$ üévara: Epan. || 25 «7 xtooyaniaías Oapeas 
TZ» Écriciv Epon. | 95Oev B* v. L1 21 év Q — rtoni- 
vos] xdv 0 Aafsiv ábwwvusvos Epan. | 28 4er] ueró 
dari L*. Kaxas et Karo) Proch. v. 0. | 31 dapsás om. B* | 
dnnydyonsy (7yáyousv B*)] nov. 21 c. 5 | &£ om. Bf 





2 sed quoniam] quoniam set V | 3 /eg. alio modo* | 
4 causa] que causa 7'4 jj et om. V | ad] a V' | 5 non 
ut V] ut non. AT vulg. | 6 sanciremus vulg. | 8 rubr. Si 
per maritum sit uel erit (corr. steterit) quominus ei dos 
romissa praestetur T' in marg. (ex Ful.) | 10 fecerit R | 
llam Mag EE ipsam A' ipso T'| forsam. R*, om. R' | 
12 illud] illam vu/g. [ 13 ut add. Beck | aduenatici & 
adinuentia T! | 14 vir] ubi V* « A'| aut eius] autem 
eius (aut add. V?) V, aut om. R' | 15 nolet A nolit 
vulg. | 16 hoe] et hoo V | 17 peragat Beck | 19 secun- 
dam R || 20 petet V? petet V' [ haec om. 7"! || 21 patrem 
V | 22 at] ita at 7'! [| non poterit om. 7" | 25 recuset 
V] his R' | 26 et cum hoc 7" hoe et cum £* | 27 nisi] 
non A! si non &* | 28 dotem — 457, 1 tradere festi] scr. 
R? in ras. Ay vv. || negationem] dilationem V | ante- 
nuptialis vulg.) et naptialis R VT | 29 donationis] et do- 
nationis 7" | vel] et A(*) | percepturum V' 


DE INMENSIS DONATIONIBUS 4951 Nov. XCII pr. 1 


Sin dovves wal ó Àeufáverv 4iemirnÓss wapasteWra, — cepturus ex studio recusaverit perceptionem, damus 
vzv Ájwv«ev, dido, «vri tz tze mgoyapgaa(ae Owpeas — ei antenuptialis donationis matrimonio soluto peti- 
Toi Gvvoixsd(ov Av'évros ázaírrgiv, xaíros tjv ngoixa — tionem, licet dotem propter viri causam non in- 
dua riw vov àvÓpós aíríav oix algaveyxoicy. tulerit. 

(Eníloyos.) T&à roivvv magactávrta fuiv xai 5 (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 
Óu voids ToU Duíov Onioíueva wogov 7 G5 vasgoy; hanc sacram declarata sunt legem eminentia tua 
foyg wai máépars zagadovvas Gmsvcárm. — (Dat. k. LN effectuique tradere festinet. ^ Dat. kal. Oct. 
Uct. CP. imp. dn. lustiniani pp. A, anno XIIL Apione CP. (imp. lustiniani anno Xlll. Apione v. c. cons.) 


v. C. CODBS.) [a. 539] 
GB 10 XCIL Auth.XCI. Coll. VII tit. 3 
IIEPI TON EI IAIAAS AME- R DE INMENSIS DONATIONIBUS 
TP92N A9PEQN. IN FILIOS K 


'0 avrós Basis) '"Iodvvy «qj dvüoboréto ixdgyo dem Aug. lohanni viro clarissimo praefecto sacro- 
TG» lapdw 7$ fo» moavrogíow v0 B', ànó ómátov — rum per Orientem praetoriorum secundo, ex consule 
ópÜivapíov xai rtatQixiq. 15 ordinario et patricio. 


.(leooépsov.) "Hón và megi vov GaAudiov xai (Praefatio.) Dudum de Falcidia et illius parte 
Ts dxsivov noípas Qagícapev, avijgawrse avróv ovx — decrevimus, augentes eam non ignobili incremento. 
dyevvei iioqi 7; TÓ yàg Àíav d»iov ov Ggódpa Quod enim nimis inaequale est, non valde placet 
* feecsv, dÀAà Üsiv uév ngoxpíveaOa: vÀw maí- — nobis, sed oportere quidem praeponi filios quos pater 
wv» ovs dv Ó marzo HovànOein, ov rogoVrov dà diar-20 voluerit, non tamen in tantum inminuere alios, ut 
ToUv rovs dÀAovi, dXers avro; dgópnrov slvas v5v — inportabilis eis sit diminutio. 

TTOOtV. 


CAPUT I. 

Toi voívey map' zudv vsÜévros víuov névovros Posita igitur & nobis lege in sua virtute manente 
duxi vz6 (Míac (axóos éxsivo BovÀóusDa, «rs si vis — illud volumus, ut si quis donationem inmensam in 
jageà» dueroov sis viva 7j Twwae T&v zaiÜo»w moir- 25 aliquem aut aliquos filiorum fecerit, necessarium ha- 
Varro, dvdyxnv Éysv év vj Üwxvour vov xAngov roc- beat in distributione hereditatis tantam unicuique 
oVvrov éxdcTq  vGw maiüov quAérrüv vÓ éx ToU vó- filiorum servare ex lege partem, quanta fuit prius- 
HOv uépos, 0GO» 7v moiv Zw Ómosà» ó maro sí; quam donationem pater in filium aut filios, quos ea 
Tóv mwaida 5, TOU maidae vOU$ vavTy céTiuruévOVE 


Nov. XCII (Authent. XCI — Coll. VII tit. 3: gloss.) Graece extat in. ML, c. I in B Al, 5,1 (inde B* 1,22 
p.663 Zach.) Prochiro 32, 4 (inde in Proch. aucto 32, 21, Epitome legum 32, 25. 26), Epanagoge 34, 3 (Epan. 
vuca 33, 6). — Epit. Theod. 92 (inde BI), Athan. 9,3. ulian. const. LXXXV. 


qui accepturus sit de industria accipere recuset, damus ei matrimonio soluto donationis ante nuptias ex- 
actionem, licet dotem propter viri culpam non intulerit. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad 
opus et effectum adducere studeat. 


XCII. 
DE IMMODICIS DONATIONIBUS IN LIBEROS COLLATIS. 


ddem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro per Orientem praetorio iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. lam quae ad Falcidiam eiusque portionem pertinent definivimus eamque non igno- 
bili incremento auximus: negue enim quod nimis inaequale est valde nobis placet, $ed ut praeferantur 
Lr liberorum ii quoscumque pater voluerit, neve tamen reliquorum condicio adeo imminuatur, ut non 
erenda sit iis imminutio. 

L Lege igitur a nobis posita in suo robore manente illud volumus, ut si quis donationem immodi- 
cam in aliquem vel aliquos ez: liberis contulerit, necesse habeat in distributione hereditatis tantam unicui- 
que ex liberis servare partem legitimam, quanta erat antequam pater donationem in filium vel filios per 





1 AauBdva] xaraAiunávoy L^ | 3 xaívoi] xa B'| | — 2 antenuptialis] in nuptialis V nuptialis 7'| petitione 
T subscr. restituit. Contius (cf. c), om. M Iul; éygógr xa- | V']| 3 non tulerit T' j| 7 subscr. dat. kal. ob* Bamb, IJ, 
ÀávÓov 'Oxvofoiov Bacieías "ovariviavov cO iy' | datum kl. octobris Constantinopolis ed. princ., om. cett. 
daatsías VMníowvos Ath. dy Eres trs Baaisías vravsía | Reliqua suppl. Contius | 11 rubr. De — in flios RT) De 
Z4níovos Theod. cod.| 11 rubr. Ilepi du£vocow Ócogecv | inmensis donationibus Item aug. uiro gloriosissimo pre- 
ís rtaiBac yavouévoar Ath. IIegi &uévoa»v Ocpedv ysvo- | fecto (sic) V | 12 in filios factis vulg. | 13 praefecto] pp. 
névow si smaidas Theod. | sie zaidas LB] síe vove | V | sacrorum om. R | 14 praetorium T || exconsuli ordi- 
zaidas M d 13 vxdoro ML, corr. Scrimger | 14 4&jas | nario T excons. ord. R excons. ordo V | 15 et om. V || 
L | và 8' ànó 9závav om. ML, add. Haloander | 15 g- | patri T | 16 Dudum de] ««« dude V' Dude V? | falti- 
Divapgío ML, corr. Haloander | 17 S«egícauev] nov. | diam et illius partem V? | 17 non om. R [ nobili RT! 
XVI 19 9s L| xaido»] «««Jov L'|20 4Aarrov» | inoremento) clementia V | 18 nimis om. A! | 19 oportet 
To9s] dAarrovvra: L^ | 21 avrovs L^ | 235g. Osoziíto- | T*| 20 tantum R!V | alios Beck] aliis /ibri | 21 eius 
uev dva si vw Ümpeàw inc. B, Ei vié Qoedw inc. | sit R eisit V sit eis T'vulg. | deminutio R | 25 habet 
Proch. Epan. || 25 xosrjarrvas Epit. || 26 £yes Proch. Epan.| | R| 27 quantam R! | 28 quo» V] ca] ex ea V 
21 50 dx vov vópov u£oos 0cov 7v] ocov vó dx vo wó- 
nov uágos rjv L | 28 oiv] stgiv d» Proch. auct. | 29 vóv 
maida 5 om. Proch. Epan. | vovs] eic vois B* 

Iu. 58 


Nov. XCII 1 498 DE INMENSIS DONATIONIBUS 


mOu5geuro. ovro y&p ordiv Fri vai; dosaE dyxa- honoravit, faceret. Sic enim nihil ulterius in dona- 
Aécovaiv, Éyovrec uiv dmi zdGn t5 ovcía roU z«rpós — tionibus querebuntnur, habentes quidem in omni sub- 
TÓ dzó TOv wopow, xarà Tocovrov Óià avtouévov — stantia patris quod legitimum est, in tantum autem 
Toírov rov uf£rQov, xaO gor xai rà coiynara slys — mucta quantitate, quantum babuit substantia patris 
ToU merQós zov vci Ümpsais éfavrtAnOtim. ov Óvva- 5antequam donationibus exhauriretur; non valenti- 
u£vev 10v T«is dogsais ceriimuivoay ztaídov qáaxtv — bus filiis qui donationibus honorati sunt dicere con- 
ápxtiaOa. iy rais duéroo:s avrai Ümgeals, Doxeiv — tentos qnidem esse inmensis his donationibus, videri 
9i agéataa Du: ToU matopov xÀroov, aAÀ' oix aveyxa- — autem abstinere paterna hereditste, sed neque co- 
Eondvorv u£v, ei &pxovrras tais Ocprats, xaraüégeaOa: — gendis quidem, si contenti sunt donationibus, susci- 
TOóv xÀl5oov, &váyxn» Óà dyóvtow mc: rQózow 4n-10 pere hereditatem, necessitatem autem babentibus 
mvicoUv vois &ÜtÀgoic và évreUOs» Oingípov xaÓ' — omnibus modis complere fratribus quod hinc differt 
0Gov eiprxauev uérpov, aere ur; Klarrov avrove Éyn» — secundum quam scripsimus mensuram, ut non minus 
TÓ Áx TOv wóucw cvrois OgnLourvov Óià Tijv yrvo- ilii habeant quod ex legibus eis debetur propter 
uévry (ni veis Üogsais dperQíav: Ozxtov ys Kisari vj — factam jin donationibus inmensitatem: dum liceat 
matgl pérQim qporngarri migi T?v mtüGay yovz,v xai15 patri mediocriter sapienti circa omnem prolem etiam 
TOig zcp' avrov uaÀÀov dyaztou£vow yapíancai ci js qui &b eo potius diliguntur donare aliquid am- 
mÀKov xai uj voUs Aoctovs szcidae Óua Tie sís éxe(- — plius, et non ceteros filios per inmensitatem in illos 
»ovs yrvourévne ausroíae BÀdwae xai TOv Tuérepov — factam laedere et nostram transcendere intentionem. 
zaaÜTDva: gxozów. xai tovto éyévero piv vuiw 4£ — Et hoc quidem nostra ab initio cogitatio est, ditfe- 
dgxis dyOinuov, avafclióusvo: di avro zoomv xai20rentes sutem illud dudum et humanarum experti 
TOv dvÜpgorztivom zteigoluevo: vvyow, éx&draso ín- — animarum, quoniam videbamus eos in huiusmodi pas- 
QUev «vrovs tí$ Tà& TowrÓrae TtgosmaDríae (foli- — Bionibus labefactari atque descendere, propterea nunc 
GÜaivovrás Ts xai xcareügrpouérove, Óià Tovro vvv — Rugmentum illi legi hoc facimus. 
mgosOrwenw dxsivqy cd vóp  vavrgv. ztov pueda. 
1 Tavra ufvror gauéiv zegl maiümw xeyaguau£vow 25 1. Haec itaque dicimus de filiis gratis existentibus 
Gvraw «crois, ov uv mgl TGw áyvopuóvov xci ol; eis, non de ingratis et quibus pater iustam et legiti- 
9 mar? Dixaíaw «8 xal vójyuuov dyapigrav dmysi,— mam jngratitudinem infert. Nam si hoc ita se hs- 
zí yàp ToUro ovrox Éyov gaveín xai dmodszOscav bere apparuerit et approbentur ingratitudinis cau- 
ai vis dyapigr(ag aitíai, Faro) và TOv vOucw ràw sae, sint ea quae lege de ingratis posita sunt rata, 
dni Toié áyagíarous xtiudvow xípit, ovOiv dx c7c0s 30 nihil hac nostra legislatione minuenda. 
ZHOw t56 vouocecíae &Acrrobusva. 

(Eniloyos) Tà roívow mapactávta vui xai (Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et per 
Quà voids OmÀovurva ToU Oeíov zudw vóuov 5 ey banc sacram nostram declarata sunt legem, tua cel- 


inrpoyy Éoyq wai mépari mapadovva: Gzxtevaáto. situdo operi effectuique tradere festinet. 
Dat. vi. id. Oct. (CP. imp. dn. lustiniani pp. A.35 — Dat. vr. idus Octob. «««« 
anno XIlL Apione v. c. cons.) [a. 539] 





eam honoratos conferret. Ita enim non amplius donationes incusabunt, cum et ez omni substantia patris 
habeant quod. legitimum est et is modus in lantum auctus sit, quantum substantia patris habuit antequam 
donationibus exhauriretur. Neve liceat liberis donationibus honoratis dicere se contentos. esse émmodicis 
illis donationibus, videri autem a paterna hereditate abstinere, sed ne cogantur illi quidem, si donationi- 
bus contenti sint, hereditatem adire, omnibus vero modis necesse habeant fratribus id quod inde differt 
ad eam quam diximus mensuram exaequare, ne iis quod ex legibus debetur imminuatur. propter dona- 
iones ultra motum factas: cum liceat patri animo moderato erga universam prolem affecto. et iis qu 
magis ab ipso diliguntur amplius aliquid largiri neque reliquos liberos per donationem in illos temodlos 
factam laedere nostrumque circumvenire propositum, Et hoc quidem nobis ab initio ín animo fuit, cum 
autem id prius differremus et. hominum animos temptaremus, quoniam eos ad eiusmodi affectus. delabi 
1 atque deferri videbamus, propterea nunc hanc ilii legi adiectionem facimus. — Haec tamen de liberis 
dicimus qui grati sunt erga ipsos, neque vero de ingratis et quibus pater iustam et legitimam ingratitu- 
dinem attribuit. Nam si hoc ita se habere apparuerit et causae ingratitudinis probatae sint, legum de 
ingratis latarum praecepta rata sint. neve ex hac lege nostra ullo modo imminuantur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt. et per hanc sacram legem nostram declarantur twa 
sublimitas ad opus effectumque adducere studeat. 

1 yàp] yao dv Proch. auct, yàg yeyovós Epan. oucta|| | s' i&dw 'Oxrofgieov BaaiAeias "ovateviavov TÓ «y' vxa- 
o284 B* v. L. || £ri] 4i B ulterius in g | raic opeaic om. | viae Lniovos Ath. servir, unvi óxvoflgio vxa- 
Proch. v. L. || yxalovai Proch. v.L. |j 3 avEavouévov B* | veiq Lztiovos Theod. 

Proch. v. l. Epit. (evreEou£vov Epan.) | 4 rovrov oV] 
ToU roi0oTOv Epnn., Totov om. B'v.l, Proch. auct. €|| | : 

nérgov] u£pove M s.v. | xal om. e || elyov Proch., Epan. 1 honorauerit A* | faciens 7! | nibil] n V' non V? 
aucta [ 5 ££avrAnO 5 D* Epit. | 6 rais] éxi rais Proch., | 2 quaerebuntur RV | *habentes] habeant R. habent 7* 
Epan. aucta | 1 duéroese. L^ | 8 dgixéaDas L* | o'x] | cum habent V qui habent T*vuíg. | quidem del 7| 
neque g | 9 uiv] uóvov? L* | 12 sgnrxausv] scripsi- | omnia V! (3 quidem R'| 5 exauriretur (exarietur V !) 
mus g | avroiz (om. 13 avroic) Epit. | 13 vGw om. Proch. | RVT | 6 contemptos VT | ? quidem] se quidem ruis. | 
Epan. || 14 Gzov ye — 24 zowvocusOa om. B*, 19 xal | esse in inmensis T' | 9 contempti RV | 11 quod] quidem 
vovro — 24 noiwiusPa om. Proch. Epan. | 21 £vpotuev | R!T! quod est V!| huic RV, uel hie Jis. v. [ al. quod his 
L | 26 óvrow avrois MLB Proch., Epan. aucta] tois yo- | deest gloss. T's. v. | 13 habent V! | quod] quam V? (quam 
vevaiv. Epan., om. Epit. | 28 yov qaveín] qavi; Epan. | quod rulg.) | 14 hoet. 7! | 15 sapiente Z' | 16 aliquod 
aucta | 29 cà tv vópgowv — 30 xein£vo (xe(ueya Proch. | || VT certos T | in om. R* | illo V'[| 19 hoe V7] haec 
v. l]] ea quae lege. — posita sunt c | àv zi] vàw om. R vule. | nostras V!T' | intio 7" | cogitatio est] cogita- 
L | 30 oídiv] urdiv B* (om. B'v. L.) || £x rzs Zudw vo- | tione V! cogitationem /* cogitationes 7! | 21 eas V | 
noD alas Bf | 33 Did vovds Onkoíueva Oeiov rudw vó- | in huiusmodi Vru/g.] huiusmodi in AT [| 23 aucmentum 
nov M Pd&à voiÓs rov ODeíov ÜnÀoóueva vóyov L | | V|lege RV!'T'| hae '7* | 26 de] de et V, om. z! 
35 subscr. om. M; dat. VL idus Octob. c; d. vi id. oct. | 27 fert 7" | 29 lege T] in lege Vvu/g. | 30 hac nichi 
ind. v (/mmo rr) imp. Jul. cod. Coloniensis dat. id. octob. ^ T|32 igitur] ita 7' [| 33 nostram om. R | 35 subscr. dat. vi. 
indict. vr. mens. Mart. Jul.* (om. Jul. codd. cett.) 4yp&gr | idus octub. V, om. cett. 








DE APPELLATIONIBUS 459 Nov. XCIII pr. 


qr XCIIL Auth. C. Coll. VIII tit. 2 


IHEPI EDEXE9N. E DE APPELLATIONIBUS Hy, 
2XTE EI KINOYMENHX AIKHX IIAPA EQDE- 
THI EIH AIPETOYX EAO99XIN OI AITIFA- 
TOPEX KAI EN TOXOYT9I AIAAPAMOI H 5 
AIETIA KAI XYMBHI EII TON Ex«pETHN 
AYOIE THN AIKHN EIIANEAOEIN, MH AN- 
TITIGEXOeAI THN THZ AIETIAX IIAPAAPO- 
MHN (AHO TOY NIKHXANTOS|. 


'0 airós Bacilsis "Iuavvg vq. éviotorárg éndgyo  10Imp. Iustinianus Aug. Iohanni pp. secundo ex con- 


TG» T$ [o mgaetopícv 10 B', ánó vnátaw 09Q0i- 
»Ggicw xal zGtpixiq. 
(dIgooiusow.) Ai vov VaumqXOcY TOY nLustéQuy 
mposayytÀíaa vouaw uiv stapegovdiv dgopuás dri 


sule ordinario atque patricio. 


(Praefatio. Subiectorum nostrorum interpella- 
tiones legum nobis praebent occasiones pro salute 


GwTrQí« TÀw vnorsAdw Gvyyoaqouévow. tgoséAevaiv 15 subditorum conscribendarum. Aditionem namque no- 


y&o rnuiv Tias dzOw;Gavto, c TOU wóuov flovioué- 
vov Tov égévra xai éni wtíav ciyraavra, fj xai 
4yonviGdusvov udv ovx énsbeADOwva dà và» égeti- 


bis quidam patronus fecit, quia lege volente appel- 
lantem et per biennium tacentem, aut certe exer- 
centem quidem non tamen perexequentem appella- 


xQv éxztísrresv. aycbvov xai BeBaisd'aicns vis wrgov tionum cadere certaminibus et contirmata sententia 


umxéri DóvagDas z&garréQa ztQoiévas, 
yivsadas Daréop tz» xoiciw, [avróv dà xai tóv áv- 
Tixow vw aVrOU] eweeee Tn; Oíxne dv Tij DixacTE- 
süp TÜ$ G3 VzttQoyrs dyanizouévrs amnoctáwvas udv 
TG» dyuvam tiv napa Goí, Quayvopuovas dà dlécOns 


aÀàa xvpíaw 20mon posse ulterius procedere, sed ratam fieri utrique 


sententiam, Hisychium autem et adversarios eius 
exercuisse quidem litem — pedaneum iudicem, 
addictum autem eundem Hisychium appellasse; et 
causam contigit recurrere ad tuam cognitionem, et 


xowovs dyygdqus, xai map! éxsívove GvvsAOsiv xai 25 dum lis in iudicio tuae celsitudinis exercetur, reces- 


Tiva xal ayavicagOas, varsoov Óà nsgupporiaas uiv 
Tw aiperaw Dixaatav, ovx £xiieÀOsiw dd vp nap! 
avrois oxiwovu£vr, Oixn, dAÀà Qialpauovors «rs Duevías 
a4noyorgagO'as tovs awriDíxovs voli avtob TQ unxéra 


sisse quidem a certaminibus apud te gestis, arbitros 
autem elegisse communes ex scripto et apud illos 
concurrisse et quaedam exercuisse; postea vero neg- 
lexisse quidem electos arbitros, non autem perse- 


Sivaa Das xQjgDa. xarà vó cóv Dixactroiov T7 vov 30cutos apud eos motam litem, sed transacto biennio 
«vrp dixp, &AÀà Oui avrzv HeBawoOTnvc: anal r5 — uti adversarios eius, quia non possit a condemnato 
exerceri in tuo iudicio talis lis, sed oporteret eam 


Nov. XCIII (Authent. C » Coll. VIII tit. 2: gloss.) Graece extat in. ML. excepto prooemio in B 9, 2,6 (inde 
B* E 9,25 p. 299 Zach.) — Epit. Theod. 93, Athun. 1, &. Julian. const. LXXXVI. 





XCIII. 


DE APPELLATIONIBUS. 
NE SI LITE APUD APPELLATIONIS IUDICEM MOTA LITIGANTES AD ARBITROS VENE- 
RINT ET INTEREA BIENNIUM TRANSIERIT ATQUE LITEM ITERUM AD APPELLATIONIS 
JUDICEM REDIRE CONTINGAT, DECURSUS BIENNII OPPONATUR [A VAICTORE]. 


Adem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ez: consule 


ordinario et patricio. 

Praefatio. Subiectorum nostrorum interpellationes nobis legum occasiones praestant ad salutem 
subiectorum conscribendarum. Adierunt enim nos quidam dicentes, cum lex iubeat eum qui appellarit et 
per biennium tacuerit, vel litem egerit quidem neque vero persecutus sit, appellationis cer(aminibus pri- 
vari aique sententia confirmata iam ullerius procedere nequire, sed ratam fieri utrique sententiam, [ipsum 
et adversarium eius] «ee«es lite in iudicio (uae sublimitatis agitata destitisse ab actione apud (e mota, 
arbitros autem communes ex scripto elegisse, atque apud illos convenisse et quaedam etiam disceptasse, 
postea vero neglexisse electos. iudices neque litem apud eos motam esse perseculos, sed biennio exacto 
adversarios eius abusos esse eo, quod in (uo iudicio eiusmodi lis exerceri non iam posset, sed confirmari 





2rubr. Ilsgl épégecov Theod. Ath. g Ilepl. éxxArtow 
indez L in wg. | dpécecv M] dgéaecs L vulg. jj 4 oi 
leiyároges] oi xpivópevos indez L in marg. | 9 dà 
TOv »uxrgawros M, om. L || 10 £xaggq  Ath.] vnápyor 
ML | 11 5$ om. L | ópdivagéo ML, corr. Haloander | 
13 160»] 15v? L'] 16 zeves éxoioavro] quidam patro- 
nus fecit z | Boviouévo L? | 11 épévra xal Le (cf. ad 
360, 4] épézrv M | 18 ayaiodusvos L! | 20 dóva- 
€)a: om. L | 21 avrüv Óà xai ró» dwrtidixow vÓw 
4vtO0V (in marg. lucunae notam habet L) M L] haec post- 
modum interpolata sunt, cum novellarum collectio. insti- 
tueretur, resectis eis quae ad certam litem nominatim re- 
spiciunt (cf. ad v. 18. 460, 4): verba genuina servavit vetus 
interpres. Hisychium autem et adversarios eius exercuisse 
quidem litem apud pedaneum iudicem, addictum autem 
*undem Hisychium appellasse, et cuusam contigit recur- 
rere ad tuam cognitionem ; | 23 dywwiZouévows L | 


25 £yyoáguss Me] xai £ypaqan L (typáqes non recte | 


coni. Zachariae) | 26 xai om. c 4 dà nepigpevroas Ls] 
4Üvuraci M, quod videtur corruptum ez óadvurjaas vel 
anvoguD vurgas (dOecraas Hombergk, &usÀraas Üsen- 
brüg jen) [| 21 1)» rao! avtois xavovuévarv L? | 29 tovs 





avrid(xove roU$ avrov Le] om. M | tq (1ó L) unxéra — 
31 Jíxp] quia non possit a condemnato exeroeri in tuo 
iudicio talis lis € 


10 Imp. om. T | Aug. om. R | pp.] pporum V prae- 
positorum 7'|| excons. R V exe. T' | 11 ordinarios A or. T] 
utque R V] om. T' et vulg. | patritios A patri 7 | 13 inter- 
pellationes cet.] ones — 18 appellationum ser. R? in ras. 
3 vv. | 14 occasionem 7' | 16 uolentem V* J appellatio- 
nem 7' appellationes V* | 19 cadere] eadem V! || et om. 
R! | 20 utrimque A? | 21 sententia V* fleri sententiam 
H*| Hisychium autem] histichum autem chium eius R 
sychium autem thium eis V insithium autem eius T' He- 
syohium autem vulg. Hesychium autem thium (i. e. 9'aiov, 
cf. nov. CXVIII c. 3) eius ex. Osenbrüggeni opinione 
Heimbach || 23 dictum Osenbrüggen deleto voc. eundem || 
ysicbium AV insithium 7T Hesyohium wu/g. | 24 conti- 
gisse Beck | recurre T' [| 25 exercetur. V] exeroeretur 
T vulg. | 21 commune V! | 28 neglegisse V | 29 electos 
in ras. R? | persecutus A*| 31 quia] quam 7![ a om. 
R* V | 32 lis om. T | sed] et A! |j oporterct V7] opor- 
tet [t oportere al. 

»8* 


Nov. XCII 1 


Burrías naogzrxvías, ixrivoy di Qià xoUro oix énebei- 
Quir maga r5 Pj évÜoLornr. Ói& 30 vzv Div magá 
vog aigeOsio. Aeysadaa Duxcoceás. 


460 


DE APPELLATIONIBUS 


confirmari semel biennio transacto; illum vero pro- 
pterea non perexecutum apud tuam gloriam, eo 
quod litem apud electos diceret arbitros. 


CAPUT I. 


O:azícousv volvvv v/v sionuévnv. vxóDeniw, 
4E né vata Zuiv mQosyytAraa, urdiv BAafnva: Tj 
TOU ypóvov maQadooup. urÜé xvoiav slvas vv vOU Oi- 
xagTOU w/gor ümag éxxAngeav, diÀlà xai mooisb- 
sragOT,vas ztaoà Tj aj; évÜogótrte xal ztfoas vóutuov 
OéBaat ra, xáv ab uvpicag zrÀtiov. v5$ Outing zoovos 
mapídpauev 5 xai magcÜpauow vov Aout oU b 
mágne vaoOécens, ép 1s towUTÓ Ti y£vrtas xal év 
pécq xuvovuévns Tij$ Üixme maon TQ dpétn Dixac ry; 
7j xal ut? xivovu£vzs Tivés aigsdooiw Éregos, xai $a 
cobro 5 Üuexía zxtagíADo:, 5s évrós gor» «ovs égéras 





Sancimus igitur memoratum quidem negotium, ex 


5quo haec nobis nuntiata sunt, nibil laedi ex cursu 


temporis, neque ratam esse iudicis sententiam seznel 
appellatione data, sed perexerceri apud tuam glo- 
riam et terminum legitimum suscipere, etiamsi de- 
cies milies plus quam biennii tempus excessit aut 


4 énil0excedat. Deinceps autem in ommi negotio, in quo 


tale aliquid agitur et in medio motae causae apud 
appellationis iudicem &ut non motae aliqui eligantur 
ali, et propterea biennium transeat, intra quod opor- 
teat appellationis iudices litem decidere, et per quam- 


Tiv Óixnv T&uiiv, xai was" oiavüórzors megícraciw 15 libet. circumstantiam rursus revertatur iterum ad iu- 


&nawaLdo: máhiv dui voie édgéroas v Óixy, vois uiv 
dÀÀoi màciv ÉféGTo xoioOas vois uegeGiv, cg dv sí 
u9 Étvyov dzxoAimóvtss uiv vÓ Égerixóv OuxagtrüQuov 
4ni 0à rovs aipsrove dADOvtsé, ur uévtos Ovvaodes 


dices appellationis causa, aliis quidem omnibus liceat 
uti partibus, tamquam si eos non conti de- 
serere quidem appellationis iudicium, ad electos 
autem venisse, non tamen posse uti quod biennium 


xpjadPas cQ Tiv Óieriav magadoausiv. ó yàg &mcE20 praeteriit Nam qui semel iudices alios elegit, non 


Üuxacrag aAÀove éLousvos ovx dv sim Oíxcuos Guavmyv 
dyxaAsv TQ Óià covro dJuOévrs, Diór. cos mel 
T4$ aígé0sm8 viv Üixactov yerouévois éníavevos xai 
Oa roUrto ovx éxsbzAOsv ov0à £mÀoocs vv Oixnv 


est iustum ut taciturnitatem culpet eius qui pro- 
pterea laesus est, quia his quae gesta sunt de 
electione iudicum credidit et ideo non est executus 
neque complevit litem ilic, eo quod apud iudices 


éx5gs Óià vÓ map& oig Üuxagrais dx&ivowg dyc»»i- 25 illos sit exercitatum negotium, 


aÓZona rhv VnóOssav. 

(Enihoyos) Tajra roí(vvv éni mácns vnoOé- 
C105 qvÀárregÓca mapà ToU Gov ÜixagtTnoiov BovAó- 
usÜDa xal magi mawrós érípov xarà TO éqerixóv Du- 


(Epilogus.) Haec igitur in omni negotio ser- 
vari apud tuum forum volumus et (ab) omni alio, 
ubi secundum appellationis iudicatur schema, qua- 


abortos Gyrput, diete urüév dxrgs mpi vovg vxrxoovs 30tenus nibil iniuste circa nostros subiectos agatur. 


TOU$ vusríoove mtQürTeG Uu. sí uírrtos xal uer TÓ 
dretepiins TÓw aígetawv T—€€— durs mapofl- 
'04 vos, ixaUra dpouoDas T»v wigov xarà rag 
Meu eina. Torenbun pnt, dur detipn. One 
£ézmi TOV épel; zl 

Üécecw xoursiv BoviousD'a, v áÀlov ánávrov 00a 


Si vero etiam postquam deseruerint electos iudices 
biennii transeat tempus, tunc confirmari sententiam 
secundum constitutiones de hoc factas a nobis. 
Quod etiam deinceps in omnibus futuris secundum 


j$ evufawovadw Towvrorgonow $7x0-35lLos modos negotiis valere volumus, aliis omnibus, 





eam oporteret biennio semel exacto, illum autem propterea litem persecutum non esse apud gloriam tuam, 


guod causa apud electos arbitros diceretur. 


L  Sancimus igitur praedictam causam ez qua nobis haec nuntiata sunt nullo detrimento affici per 
decursum temporis, neque ratam esse sententiam 1udicis a qua semel appellatum sit, sed praeterea apud 


iuam quoque gloriam examinari et legitimum finem accipere, licet sescenties longius biennio 


us er- 


cesserit. excedatve. [n posterum vero in omni causa, in qua eiusmodi aliquid contigerit et ín media lite 
apud iudicem e gpmimiine] mota vel etiam non mota alii quidam electi sint, et propterea biennium trans- 


ierit, intra quoi 
nis (is denuo redeat, reli 


appellationis iudices litem decidere oportebat, ac quocumque casu ad iudices appellatio- 
uis quidem omnibus uti liceat partibus, tamquam si iudicium appellationis non 


deseruissent neque ad arfitros venissent, eo (amen quod biennium praeterierit uti nequeant. Nam qui 
semel iudices alios elegit, nullo iure silentium obiciet ei qui propterea damno affectus est, quod iis 


habuit ; 
quod pr iudices illos causa agitaretur. 


quae de iudicum electione facta sunt et propterea litem hic non persecutus est neque. complevit, 


pilogus. Haec igitur in omni causa custodiri a tuo iudicio volumus et ab omni alio, quod se- 
cundum formam appelíationis iudicat, ne quid iniqui adversus subiectos nostros agatur. Si tamen etiam 


postquam ab electis arbitris recesserunt biennii tempus transierit, tunc sententia 


sit secundum con- 


slilutiones de hac re a nobis /acias. Quod quidem in eius generis causis deinceps futuris valere volumus: 





4 Osczitousv unóiv Blafrvas vOv égévra jj TOV | 
xoóvov magadgoui inc. B | tZv uiv sipnu£vrv vmó- 
Quciw — 10 vov ÀouroU dà om. M || 6 zagadgour L 
zagaygagr D* | ur B* wndeuíav B'v.l. || Trjv om. 
BO éxxig9sav B) £yxinP cay L | xai om. e | 
$ xai méipa; Oi vopiuov émiüégaadaa DB* | 9 zÀeíov 
D] nAéov Df zAjv D', om. L vulg. | 11 yéyove. Bf | 
12 xevovi£ivrg om. B*| 13 svoe9àair. B' || Feegos. B* 
v. l. || 14 sapéAgo: B* | 22 9ià vovrov L || 23 yevo- 
uévois MB?] juvouivois L Bf | éxícrevas om. B* l 
23 Tavra — 31 zgarteoDaa om. B [ vreegO9éascs B* 
30 «pa (sic) sei. rovs ruerégove vzrxóove B* | 32 ai- 
getixov. D* (34 yevogévas Df | 0zteg. — 401,3 £azvos 
om. D*| 35 xi vv éEzs cvuBaiovooy H. etiam de- 
inceps in ommibus futuris e [| 36 zri»ro» LB* 





2 persecutum V? vulg. per exercitium 7'* (s. v. ire 
litis gloss. T' m. rec.) | 3 quidem A! j arbitris T* ha- 
bitros V' | 4 igitur] autem V | 5 curso V* 6 seme 
R! | 7 sed perexerceri] semper exerceri 7'* sed exer- 
ceri A? sed et exerceri vulg. || 8 deciens V | 9 biennium 
R* | 12 appellationes T'! | aliquid T* | 13 oportebat 
Beck | 14 iudicem 7'| qualibet V! || 19 tà posse 7' 
posse tamen (ti Z'!) R || uti om. V? || quia V? | 20 prae- 
terit R praetiit V | nam] namque 7'' | 22 quia] qui 
ab V [ qui VT' [ 23 consecutus T' | 27 Hoe 7' | 
iuditio V|| 28 *ab] om. libri, in vulg. | 29 scema iudi- 
eatur A [31 deseruerit 7'* 


UT SINE PROHIBITIONE 


mrpb vÀw Áperwx)y dycvow voi KfumpocOev sionta: 


vóuoé xai mag' rucv év roi6 tOw vóuow avayé- 

yeaztos BiBALug dxi T6 Oixa(ac usvÓvrww icyVos. 
Dat. v. id. Oct. (CP. imp. dn. Iustiniani pp. A. 

anno XIIL Apione v. C. cons.) [a- 539] 


$5 


9*TE AK9AYTOS EIHTPO- 


461 


Nov. XCIV pr. 1 


quae de appellationis certaminibus priscis dicta sunt 
legibus et & nobis in legum conscripta codicibus, in 
propria virtute manentibus. 
Dat. vir. kal. Iunías CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
5anno XILIL Iustino viro clarissimo consule.  [a. 540] 


XCIV. Auth. XCII. Coll VII tit. 4 
R UT SINE PROHIBITIONE 


IIEYEIN TAZ MHTEPAS T9N MATRES DEBITRICES ET CREDI- 
IIAIAQN, ELKAI YIILEYOYNOYZ 'TRICES TUTELAM GERANT MI- 
AYTOYZ EXOTEN H KAI EIEN: 9 NORUM, NEQUE IUSIURANDUM 


AYTOIZ YHEYGYNOI, KAI MH- 
AE OPKON YIIEXOYZAZ 92 OY 
AEYTEPOPAMOYZIN. 


'O avxós Basilsos "Ioivvn vd. dyUoorázq £xágyo 


TÀv àvarolxxüw zgartopímv r0 B, ànó vnaruv 15 


ópdivagía xai zratQuxiq. 


(Ilgooípiov. '"Evayyos éygawausv vóuov ni tjj 
vOv viv xrÜsuovíq, và mspi avrovs pwyóusva xa- 
xovoyruara £x TOU GvyvoU vw Dix vüw maQ' ruv 
xpion£wov spícxovréG, Orto dv unÜsis vw Umev- 
Ouvaw Ovruww rois véow 9 Égüv avrov; vzsvOvvovs 
Àsyóvram xrÜsuovevn, ur xors ézi ts dLovoiag vdw 
ztpayudcQyw ycvóusvos mzpdlné Ta mpl TOv w£ow xa- 
xovpynua. xai 0 ys vóuos avrog xóQuoe nuiv Kavo xai 


PRAEBEANT QUIA NON VE- 
NIUNT AD SECUNDA VOTA E 


Idem Aug. Iohanni pp. secundo. 


(Praefatio. Nuper scripsimus legem super cura 
minorum, malignitates quae circa eos fiunt ex fre- 
quentibus litibus quae apud nos agitantur invenien- 


20 tes, quatenus nullus obligatus existens minoribus aut 


obligatos eos habere se dicens curam exerceat, ne 
forsan in potestate rerum factus agat aliquid circa 
minorem maliguitatis, Et lex ipsa rata nobis sit et 


ex praesenti firmata: 
dx Tov zrapóvrOs Bsfeiovusvosc* 5 


CAPUT I. 


quia vero matribus volentibus curam habere mi- 


nci, dà prroács Boviouévai wídsaDa: TÀv véov 
norum et petentibus secundum veteres et nostras 


xal aítoígaig xarà ToU ztaÀasos; s xal fjusvéQovs 


Nov. X CIV (Authent. XCII — Coll. VII tit. 4: gloss.) Graece extat in. ML (fuit in. B 31,12, 1, cf. B* E 39,3. 
44 54,3 p.348. 87 Zach). — Epit. Theod. 94, Athan. 13, 2. Iulian, const. LXXXVII. 


ut famen cetera omnia quae de appellationum certaminibus prioribus legibus statuta et a nobis in legum 
libris perscripta sunt in suo robore maneant. 


AXCIV. 


UT MATRES SINE IMPEDIMENTO TUTELAM GERANT LIBERO. 

RUM, ETIAMSI EOS SIBI OBLIGATOS HABEANT VEL IPSAE IIS 

OBLIGATAE SINT, NE IUSIURANDUM QUIDEM PRAESTITURAE 
DE SECUNDIS NUPTIIS NON INEUNDIS. 


ldem Augustus lohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ez: consule ordinario 
et patricio. 


Praefatío. Nuper legem de cura minorum scripsimus, cum quae in eos committerentur 
er frequentia. causarum a, nos disceptatarum cognosceremus: ne quis eorum qui minoribus obiigatus 
est vel se eos obligatos ere dicil curam eorum gerat, ne quam forte cum res ín sua potestate /abeat 
fraudem adversus minorem committat.  A(que ea lex ipsa rala nobis esto et ex praesenti confirmata: 


audes 


L quoniam autem matribus quae minorum curam habere volunt ac secundum leges tam veteres 


3 iozvos] àfías B* | 4 subscr. om. M; dat. v. id. 
octub. indictione v imp. dn. iustinianus aposs. (i. e. ap. 
conss.) Jul" dat, xr id. oetubres ind. v imp. [ul cod. 
Coloniensis (om. lul. codd. cett) &yoépr moó a' idàw 
(add. 'Oxvefpiov) Baailatas "ovaziiavov 10 «y vna- 
Tias "mico; Ath. dEsgarvijOr, unyl Oxrmfloiq vna- 
véíq Vdztíovos Theod. Plane diversa est subscr. e, ubi vid. || 
T rubr. lisoi v0U dxmh?res rà$ urnrépas éxtirQOTsUÜMI 
TÀy maidew xai urdà ógxov magézuw Ath. llegl dvs- 
Tgózt»v (add. urréomww cum ind. Rede Theod. | 10 5 
sí xal L| 11 47592] uz, indez B | 13 Javrapoyapovaiv] 
xai stgi TOU VmoxeigOa: avràg TOig Émt«TQO7tIXOUS 
yiguois add. indez B (cf. B* p. 348) | 14 vnagzo ML, 
corr. Serimger | 16 dodivapio ML. corr. Haloander | 
U vóuoy] nov. LX XII (zs9i 175 off vsagás qrjoé^ u&- 


nvQgo xai toV Ày xsp. Ze xÜ weapüe schol. M) | 21 3$ 
Kynv] vnsznuv. L* | 22 xrdeuoveis: L| 26 vov om. L 
vécov Me] naidow L vulg. 


1 de om. V || appellationis R*V? T] appellatiuus A! 
appellatiuis V! vulg. | 2 conscripta R'! V] sunt add. R*T 
vulg. | 4 subseriptionem unus. praestitit Escorialensis, ubi 
praescribitur constitutioni CI inter ertravagantes positae | 
cap. imp. dni Á. iust. pp. cog. an. XIIII Escorial. 
8 debitricis V et debitrices Z' | 11 quia A7] que 
quod vulg. | ueniant R* venient vulg. | 17 Nuper] Super 
BH rubr. | curam. /^V | 18 fuerit R'! | 19 nos] eos A! 
20 obligatus nullus V | 22 cirea malignitatis minorem 

| T | 27 potentibus V' 


Nov. XCIV 1. 2 462 ' UT SINE PROHIBITIONE 


vóuovs TZv xnÜruoriav vzsÀOtiv dwreréOn mag& vov leges curam subire obiecta est contra nostram in- 
Xu£ttpov Gxoztüv vmnó Tivww otx ógdus r Towuvrg —tentionem ab aliquibus non recte huiusmodi con- 
udraiu, BovÀóutOa voU vóuov ToU ravra A£yovros  stitutio, volumus in lege baec dicente matrum ex- 
vOv» unréQuy (&cigsigÓas T& z00smza. mQuUrov uév cipi personas. Primum quidem causam introductar 
yie mpüypa sissrpveyuévov vig vw wégv dei xo- 5 pro minoribus semper B irpo modo ineptissimum 
UG. viv Tw dromorrártowv myovusÓa, £n&cra o)x  estimamus, deinde nullus eandem (ponet) constitu- 
4» Tu thv avijv Ooiro ráfiv a7 ve Qrgi vois v& — tionem et matri et aliis: cum illam namque naturse 
dliow. «iv uiv yàp qégtas Loos svetfjs stp rove — amor pius circa filios sine suspicione faciat quam 
maidas &vvmonto» azorsAeét và zt0AÀa, tois Óà ovüUs- plurimum, illis nullam habentibus ad filios favoris 
píar £yovg« mpós TOUS maidas dvdyxmv svvoíag sixó- l0 necessitatem, recte non est matribus derogandum. 
Tus OV zapaWlntéa và TOv grttgmv doriv. «xts  ldeoque licentia sit matribus secundum antiquam 
4üna baro ais urrQács xarà Tr» dpgaiav xagarj- —Observationem abrenuntiantibus et oblizantibus suas 
Qna«v dzxorarrouévais xai vmxortÜruéveis tà éavrüv Tres, Sicuti prius schema fuit, et tueri filios et talem 
mpdyuara, xad4nep mgótspov Oyjuaros 5», xai a»- praescriptionem non formidare. sed ita super his 
vuAauBávscÓa. tàv zac» xai tr» voirUTQpv mapa-15 esse ac si nec ab initio contigisset legem in hoc 
ygog» ux ÜsÜiévai, GÀA' ovre) và Ém' «vrais elvas, — Scribi, Quapropter sive dotes sive spousalicias ex- 
c dw sí urÜà vZv àpzyw érvyzgavav O0 wópos éni xov-  igunt largitates sive alia debita habent sive matres 
Tq yeyQapuévos. diste tire stQoixas &jr& ztpoyapaaice — 8d minores sive minores ad matres, ex paternis forsau 
anxcitovo. Óupsàs sire Érepa ÓgAnuara Égovcww tícs — Occasionibus aut etiam ex propriis (multa namque 
cá urtipss sztpOs TOUS wíové aírs Oi wtO& mts Tis ur- 20 quilibet cogitans et considerans adinveniet), sint haec 
vépas, éx ztatgq)env Vac ztgogdasov 7) xai E oixsiov — integra utrimque secundum priores constitutiones iu- 
(noARà di á» ti$ usguuva)w xai seQugxoztOw svgrasusv), — dicanda et tractanda, sive legitimorum sive natur&- 
Kot ravta éxaviQu cv dxépasa, xa vag ÉuzrooaOev — lium mater filiorum tutelam gerat. 
duarábus xQuvüuavd Ta xai ztoOliatevouéva, eite yvn- 


Giov ira gvoeu)v 1j urrno maio» én«rQonsvts. 25 
CAPUT II. 
"Exi à moÀÀzv éyouev sLdBraw vov aij ztQo- Quia vero multam habemus formidinem, ne facile 


xtípms Opxovs xata TOU usy&Aov Ósov OidocOa: xal iusiurandum per magnum deum detur et hoc prae- 
TOUtOve ztupafaiveGOai, Óià voUrO qrOnuev ygivas  varicetur, propterea credidimus oportere et ant 
xai roUrOv ÉzavopÜuGa. vóv vouov, 0$ BovAevas ras — emendare legem, quae vult matres, dum suorum 
amtégas, és» vOw oixsiov maidov xrOsuoveva«w 30 tiliorum curam gesturae sint, iusiurandum iurare quia 
udAlnev, Ogxov Quvvvas c éxi Qevtegovs ovx dgitov- —&d secundas nuptias non venient: et totiens scimus 
T«4 yüpove" xai r0Gavrdxis iGuev mapafaOévra vov — praevaricatam legem et iusiurandum peiurum datum 
vóuov xai ügxov ézíopxov dsÜoufvov óGáxi& GyeÜóv — quotiens paene datum est, ut peccatum apertissi- 
xal Üijoras, dev awágryua Gagécrarov slvo: ór. — mum esset quia hoc intulimus iusiurandum ad prae- 
ToUrov éndyousv 1ó» Ogxov, 0s émwàv JoO; maga-35 varicandum. Non enim eo quod aliquae servaverunt 
Ba95ssta.. ov jae énnud/ rwe$ dgólafav vóv óg- iusiurandum, propterea oportet et eas quae exhono- 
xov, Óià rovro Oi xai rae &T«uaLovoas avróv Éynv — rant eum habere occasionem inpietatis in deum. 
mQópaciw «7$ (5 Ouóv dasBsías" vÓ yàp omavims Nam quod raro fit, sicut et vetus sapientia docet, 
yivóusvov, xad xal r nac Àym dOpía, OU Tm- 





quam nostras curam subire desiderant, practer consilium nostrum a quibusdam mon recte illa constitutio 
opposita est, a lege quae haec dicit matrum personas excipi volumus. Primum enim rem pro minoribus 
senper introductam nunc. prohibere absurdissimum existimamus, deinde haud facile quisquam eundem 
locum et matri et ceteris tribuat. Illam enim naturalis amor pius erga liberos a suspicione liberam ple- 
rumque reddit, iis autem. quibus nulla cum liberis necessitas [éendiei uio intercedit merito matres com- 
paraudae non sunt. [taque liceat. matribus. secundum velerem. observationem. renuntiantibus et suas res 
obligantibus, siculi prius in u$u erat, et liberorum tutelam suscipere neque eiusmodi exceptionem metuere, 
sed quantum ad illas ita res sit, tamquam si nulla utique lex ea de re scripta fuisset. Quapropter. site 
doles sive donationes ante nuptias exigunt, sive quae alia debent sive matres minoribus sive minores 
malribus, ex paternis forte vel etiam ex propriis causis (mulla aulem inveniat si quis rem consideret et 
circumspiciat), haec ulrimque p sint et secundum priores constitutiones iudicentur atque tractentur, 
sive legitimorum sive naturalium liberorum mater tutelam gerit. 

Quoniam autem admodum veremur, ne temere iuraiuranda per magnum deum praestentur ea- 
que violentur, propterea etiam hanc legem corrigendam putavimus, quae matres, cum liberorum suorum 
curam suscepturae sint, iusiurandum praes(are vult ad secundas se nuptias non esse transituras: ac scimus 
toties legem violatam esse et iusiurandum falsum datum, quoties fere datum est; ut manifestissimum esset 
peccatum, quod hoc iusiurandum exigimus, quod simul atque praestitum est violetur. Neque enim quia 
nonnullae iusiurandum servarunt, proplerea etiam eas quae id contemnunt occasionem impietatis erga 
deum habere oporíet; nam quod raro contingit, sicut etiam antiqua dicit sapientia, non observant legis- 








1 dxeÀDri» L| 3 voU vabra] voU om. L | 7 Oeiro | turam R| 3 legem RT | dicentem RVT | 6 estimaaui- 
Serimger, vula. | á&iv] constitutionem € | 11 o? zaga- | mus T || * ponet inserui, obiciat pos! constitutionem add. 
BÀjyréa xà «Ow urtépow écti] non est matribus dero- | vulg. | 7 cum) eum? T" | illa RVT"* | 8 prius V ; 
gandum g | 16 avroi; M | 19 dzorovc, L'| 26 vov] | 16 siue scribi dotes T'? | exigunt vulg.] exiguntur übri | 
TovUs L!| zpozsípovs L| 29 wóuov] Cod. 5, 35,2 (cf. | 17 siue enim alia A? habeant Rwulg. [ 18 minores ad] 
6, 56. 6; nov. XXII c. 40) [| 33 £ziogxov Haloander ez e) | &d maiores ud V! || 20 adinueniat R'!T'| haec integra sint 
4ni 0pxov L ézi ópxo M || Gidóuevoy cum Haloandro | R| 21 *utrique libri | 28 credimus /t || 29 matres om. 
vulg. 0 34 cagécrspoy L|| 35 0s éxeidàv. doOT, zapa- | R' | 30 sint V] sunt K7' vulg. | quia R7] qui T! quod 
BaOastai] ad. praevaricandum g | 37 ei om. L| 39 rj | V vulg. [ 31 non om. T! | ueniunt T | 32 et iusiuran- 
maÁciA Abyss GOgía) Theophrastus cit. a Paulo Dig. 1, | dum — 35 seruauerunt ser. V* in ras. 3 vv. ! peiurum] 
3, 6 (cf. ib. 3) | peierum (al. peieratum im marg.)  peiorum V tal. per- 
iurio V? », v.) periurum T'vulj. | dandum 7' | 35 eo quod 
| nliquae] aliquod eo quod 7' || 36 exhonerant Z* ] 31 oc- 
1 subire] et subire V [ abiecta AR | nostram] na- | casionea A 








463 


non observant. legislatores, sed quod fit plerumque 
nebovi et respiciunt et medentur. Propterea igitur sanci- 
enítouev 5v uir diÀmv dmagav magaTzonsw Tv éxi — mus aliam quidem observationem quam in matribus 
TO) urripmv qvhirrtouev xgatüiv xarà TO ztQoTrpov — Observamus valere secundum schema, et abrenun- 
Cylna, xai azorárregOra acras xnl vQ Brhlhaveip 5tiare eas et Velleiano senatusconsuito et omni auxilio, 
Soyuat: xal ázáGpy fonÜ&íq xai Gzaavra zprtev — et omnia agere quae prius decreta sunt, iusiuran- 
ónoóca Mraed Jipigraa, róv dà Opxov ui xag- dum vero non praeberi, sed sufficere abrenuntiatio- 
éyenD es, aÀÀ' dpweiaDa: Tjj dmoráfe uóvp vOv *& — nem solam et aliorum omnium et de secundis nuptiis, 
GÀlew azdvrov xal Tj mgl TGw Óevrégo yánuov, nullo iureiurando de hoc dando; mox tamen ut se- 
ovUerós Opxov mgl roítov Oidouévov: dua utrto: t 10 cundas contraxerit nuptias, repente expelli tutela 
Jevrépows avtZv ÓsaÀnga. yáuon rvOus éfuOxcO«  eteaagiquae si eam contigisset et iurare, perferret 
TES Émirgonié xal ravra zgarreGÜm. 4neQ, sí xal — semel in iudicium mentita et praeponens propriae 
frvyev Óncnnowvia, vmn£usviw (dv) &maEb év dixaavr- — confessioni et depositioni secundas concupiscentias. 
Qiq vevaauérr xal zooriujaaga 75$ olxeías óuoAoy(as 


MATRES DEBITRICES Nov. XCIV 2 ep. 


govcuw oi rouoDOfrai, dÀÀà vÓ Firg ted die éxíxav 
xai opa. xci Üupansvovoi — dià ToUrO TOlvvv Óu- 


Ts xal xavadsoeos ràs 


evtípas (zd vuias. 1$ 
CER iÀ oyoc) Ovros roívvr Ó vóuos £n siaeflsíq 
xto9u (Rut yap vÓ m5 vBoíteaDas xard mi ti» sic 
Ouóv riuyv ravra zpiv vevouoOérgtai) xai dzt0 TOU 
v9» xgar&(to, Tie O6 vzutgoyne quavegów ztb0:0v0ré 
ToUTov 1Óv vóuor dv «is éxaggiai azaaaig, dvravOa 20 
yàp vj £rdoforáto éndoyg ü$ tÜniuovog raótns 
TOÀROS, Q Tà TOwiUTa nÉÁR, TÓV mtegl TOVTOY xara- 
Tiayousy vóuor, dete gigovoia aUroU ts xal TOU Àag- 
mporarOv moníroos, Q Tovtov uéÀn OD urQows, tis 
T0» &zavra yoóvov gvhártecOa. — ! " 
— xai &nó toU viv xgareito ars émi mácms óp- 
gavixie ovoías mügav dagáAuav yivegÓus megl 
Tà mtpiypara The Tw vécov guAaxij$, xai udduaa 
TOV Gv» axgifs(g vas amxoygagas yivead'w, nao- 
óvrog xal vov Àauzgorárov axoífa, queg 7) mol 30 
TÀw TOwUtav qpoviis énirétQamrai, xal tov üÀ- 
Aov 1Ow éE ÉKovs vois rOoi0UtO.6. ztagaysvouéva, 
dxgiBde vov Ts dyyviw OiÜonévov xal návtaw 
ngartrouérov, x«da rois rutréoous Dimyógevrea vo- 
pose, 7tpovoía 10v Aauztgotárov ztoaíropos, « tov- 35 
TOv u£Àe TOU ufpov. mQoÓTrGus Ts avTOv avTOS 
dni vavrgs tjs Hadilidos zxólace, ders ámagiv 


25 


(Epilogus.) Haec igitur lex super pietate sit 
posita: ut enim non iniurietur in aliquo honor in 
deum, haec a nobis sancita sunt, ut ex nunc v&- 
leant, tua celsitudine manifesta faciente hanc legem 
in provinciis omnibus. Hinc enim gloriosissimo prae- 
fecto huius felicissimae civitatis, cui haec curae sunt, 
de his transmisimus legem, ut providentia eius et 
clarissimi praetoris, cui huius partis cura est, in 
omni tempore servari. 


Et ex nunc teneat, quatenus in omni pupillari 
Substantia omnis cautela fiat circa res minorum 
custodiae, et praecipue ut cum subtilitate descri- 
ptiones fiant, praesente quoque clarissimo scriba, 
cui de talibus cura commissa est, et aliis qui 
consuete taiibus interveniunt, subtiliter et fide- 
iussionibus dandis et omnibus agendis, sicut no- 
stris decernitur legibus, providentia clarissimi 
praetoris, cui huius partis cura est. Proponat- 
que eam ipse in hac regia civitate, ut omnibus 
sit manifesta et nullum lateant quae & nobis 
sancita sunt. De hoc enim legem, sicut oportet 


avróv elvas gavigów xai urdéva QuxAaDsiv rà ztag' 
zMdv wouodernÜévra. TOv yàg mepi TOUTOV vó- 
pov, xaddnzso Ó& dv vais éxapyícis gvAavreo Dea, 40 


latores, sed quod plerumque fit et respiciunt et curant. — Propterea igitur sancimus, ut reliqua quidem 
observatio quam in matribus custodimus, secundum priorem formam valeat, utque eae et Velleiano SCto 
et omni auxilio renuntient omniaque faciant quaecumque prius definita sunt, neve tamen iusiurandum 
praestent, verum satis habeant solam renuntiationem facere cum de ceteris omnibus tum de secundis nuptiis, 
nuilo iureiurando ea de re dato: simulatque vero mater secundas nuptias contraaerit, statim a tutela. ex- 
pellatur atque ea agantur quae etiam si iurasset. subitura esset, quae quidem semel in iudicio mentita sit 
et suae promissioni et depositioni secundas cupiditates praetulerit. "M L 
pilogus. Haecigitur lex pietatis causa lata sit (etenim ne ullo modo honor dei iniuria afficia- 
(ur, haec a nobis sancita sunt) et ex; hoc tempore valeat, cum tua sublimitas hanc legem in omnibus 
provincüs manifestam faciat. lic enim gloriosissimo praefecto felicis huius urbis, cui haec talia curae 
sunt, legem de his latam transmitiemus, ut providentia ct ipsius et clarissimi praetoris, cui huius partis 
€ura est, in omne tempus custodiatur. . . : í 
— et ex hoc tempore valeat: ut in omni pupillari substantia omnis cautio adhibeatur de rebus quae 
ad minorum custodiam pertinent et mazime ut invenlaria cum diligentia conficiantur, praesente et 
clarissimo scriba cui eiusmodi rerum cura commissa est el ceteris, qui ex more eiusmodi rebus inter- 
sunt. alque diligenter et satisdationes fiant et omnia agantur sicuti legibus nostris Lp ene est, 
provideuiia clarissimi praetoris, cui huius partis cura est. Ac propones cam ipse in hac regia 
urbe, ut omnibus manifesta sit neu quemquam fugiant quae a nobis sancita sunt. Nam legem de 








1 dnilxav M | 2 OSeanxitouev uiv L^] 3 xacav L, | 1 obseruatur AK! || quod fit V? ín ras. | 2 et respi- 
om.c | 4 zusrégov L| xavà om. L^ || vgóregov om. c || | ciunt] et om, 4t || 3 quam] quia 7' | 4 secundum prius 
5 Beluavío L Theod. | 13 *&v addidi | 18 zuiv Le] | sehema Beck | 5 uelle iam non E! [| 7 vero om. V l 
om. M [ xai] ut c || 19 qgavegoroioíans L | 20 rovrov | abrenuntiatione (abrenuntiatio 7") sola libri, corr. vulg. 
om. L | 22 pes L || wavazénvousv] transmisimus (i.e. | 8 de secundis] desideriis V! || 9 tii A] 11 agi quasi eam 
xarenáuwausv cf. 304,2) e | 24 usAAss ML | 26 xa | mori contigisset V | et V7] om. R vulg. | iurare vulj.] 
dmó voUV wv» xoarsíro repelita er initio epilogi (v. 18); | iure RVT | perferret vulg.] perferre 7' perfert V pro- 
sequitur enim epilogus exemplaris ad praefectum urbi | fert R | 13 depositionis V* | 17 iurietur 7'' | honore 
transmissi (cf. v. 20 sq.) | 24 yevésSa, L | 28 «5s ante | R'|18 sancta V!| 19 manifestam V? | fatientem 7* || 
nt4gi (2) coll. Zachariae | 29 dxoevgopásc L^ | 36 u£Ain. | 20 Hino] leg. Hio? | enim om. V || gloriosissimos prae- 
Li ngo9ron Haloander ez € || avróv av«óv L' avrós | fectos R' [ 22 transimus F | prouidentiae R V7 | 23 cla- 
avtóv L? | 40 xaddzaE M | à ML^ rissimis A!| partes V | cura vulg.] eurae libri | 26 te- 

neant R! | quamuis V ye T | 28 diseriptiones 
R'T | 29 fiant] fuerit R*V | 34 cura vuig.] eurae A V7) 
35 ha V | 36 et] ut 7| 37 lege RT! 


Nov. XCV pr. 


volg dvOoEord row Ándoyow vàv leg ruv vQai- 
TOQíy xacemeuautv, 

Dat. v. id. Oct, (CP. imp. dn. Iustiniani pp. A. 
&nno XIII. Apione v. c. cons.) [a 


GE 
O9ZTE TOYZ APXONTA2 
ITENTHKONTA HMEPAZ META 
THN APXHN EN TAIZ EIIAP- 
XIAIZ AIATPIBEIN, EITE ZTPA- 


TI9TIKHN EITE IIOAITIKHN 1o 


EXOIEN APXHN. 
"d iroxodvop 'Iovaviviayós AAUyovatos "Iodvvyn vd év- 
Soboráro énágxq và» dvavolixov zgavwoiov tà B', 
ànó vzarow ógdivagiow xai matguxiq. 


(Hgooípsov.) "Hàn uiv (ousv ws(usvov vóuov15 


vàv Bovióuavov vovs dv dgyais yevousvovs sire vt0Ài- 
Tawaie sírs rQaTiwtixaie urÜP i sa vgcuvro Tjj dg- 
qj dvayogsw dxsüOsv OuvagÓOci, miv dw rmuégae 


464 


DE ADMINISTRATORIBUS 


in provinciis servari, gloriosissimis praefectis sa- 
crorum nostrorum praetoriorum destinavimus. 
Dat. v. id. (Octob.) ««* 


539) 


XCV. Auth.XCIV. Coll. VII tit. 6 
R DE ADMINISTRATORIBUS &K 


ldem Aug. lobanni gloriosissimo praefecto sacrorum 
praetoriorum per Orientem secundo, ex consule et 
patricio. 


(Praefatio. Iam quidem novimus positam le- 
gem volentem eos qui in cingulis fiunt sive civilibus 
sive militaribus neque si removeantur administra- 
tione discedere inde posse, antequam dies quinqua- 


neveyxovia énui vOv unrgonókecw Oiaroivauw Ónuo- ginta in metropolibus commorentur, publice appa- 


gíq gruvónsvos xal vois éváynw foviouivow àmolo-20rentes et convenire volentibus satisfacientes, et ut 


yos, 4, xal ere urÜB xarà ngoqaciw 19$ dvvavda 
xÀrgsae QóvacOa, 15e énapyías dvagapeiv, aAÀà xdy 
si T« stgáEsiav 10:0010v, aUJi6 abrove Eni vnv goav 
&xnéumecOn, sVpousv Qé v«vas ovre óvras O'gactis, 


nec per occasionem hic evocationis possint & pro- 
vincia discedere, et vel si quid egerint tale, rursus 
eos ad provinciam destinari. lnvenimus autem ali- 
quos sic existentes audaces, ut etiam hac posita 


ders wai vOUTOV xsiufvov vOV vóuov, mQiv zavgcciwro,25 lege, antequam discingerentur, praesumerent derelin- 


ToÀuáv &àmoliumávasw và$ xoipas xai eig ravTzv dg- 
axvsig as viv sUüaiuova rtóJav, ét tÀv stag'! avrüv 
mazgayuévam xaliva ur, Óixag inóGyouv ov énÀnu- 
pálngav, 


quere provincias et ad hanc venire felicissimam civi- 
tatem, timore a se gestorum et ne iusta perferrent 
horum quae deliquerunt. 


Nov. XCV (Authent. XCIV — Coll. VII tit. 6: gloss.) Graece ertat in. ML, c. I maior pars et epilogus in 


JB 6,3, 8.15. 40. — Epit. Theod. 95, Athan. À, 18. 


Julian. const. LXXXVIII. 


Prooemii initium respicitur 'Por. 13, 1, ubi citatur weagà évevrxootr, vgívr (v. L stg). 





his, quemadmodum in. provinciis custodiri oporteat, gloríosissimis praefectis sacro nostro praetorio 


transmisimus. 


XCF. 


UT PRAESIDES QUINQUAGINTA DIES POST MAGISTRATUM DE- 
POSITUM IN PROVINCIIS COMMORENTUR, SIVE MILITAREM 
SIVE CIVILEM MAGISTRATUM GERANT. 


Imp. lustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ez: consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. lam quidem latam esse novimus legem, quae iubet eos. qui in magistratibus sive ci- 
vilibus sive militaribus constituti sunt ne deposito quidem magistratu inde discedere posse, antequam 
dies quinquaginta in metropolibus commorati sint in publico versati iisque qui eos convenire velint. saus- 
facturi, ac ne ea quidem causa interposita, se huc vocatos esse, licere iis de provincia recedere, verum 
etiam si quid eiusmodi fecerint, rursus eos in provinciam remitti. Hepperimus vero. quosdam adeo au- 
daces esse, ut eliam hac lege lata, antequam magistratum deponant, provincias derelinguere audeant 
ei ad hanc felicem venire urbem, metu corum quae ab ipsis commissa sunt neve poenas delictorum 
suorum subeant. 








1 *ónágyos ML | 8 subscr. om. M; dat. v. idus c, 
dat. vir. octubr. anno XIII €; dn. iustiniano pissi Jul." 
om. Iul. codd. cett) éygdgr, id. "OxvenBolov. BaciAaías 


2 praetorium V | 3 subscr. dat. v. id. Bamb. II, da- 
tum v. idus octobris ed. princ., om. cett. | 6 De àmini- 
strationibus V De aministrationibus R [ 12 gloriosissimo 
om. V 


lIovavissayov v0 «y' Uzavsíae VdAniavos Ath. Siepanidn 
unyl óxrmBoi« Eres cXj$ Bacileíag «d (corr. iy ) vma- 
v&ía Vnxlovos Theod. | 6 rubr. IIegi agyóvram Theod.g 
Nóuos negl vàw dpyóvrow Ath. | 9 sire mrpavacrti- 

jv Éyouw sire sroArraxrv. (om. dpyrv, in indice om. wv. 
sire mxOÀenxzw Goyjv) L | 13 £xagyq Ath] vmágyo 
ML | 14 9güivagío ML, corr. Haloander | 15 vógov] 
Cod. 1, 49 (Bv. a' rov xoüixos ví. u9' Quirabis a^ 
scho. M); cf. nov. VIII c. 9 | 17 *szavoowro ML | 
19 Jiargivas dv M | 20 gspóusvos L | àxoAoyovgus- 
voi] éxayousvos L? | 23 xoabusv L* | vocovroy L | 
25 maícowro ML, corr. Scrimger 





ppo sacrorum praefectorum horum V | 13 ex 
cons. R V exconsuli T' | 14 patri 7 | 15 quidam V | no- 
uissimus V* | 16 uolentem 7'vulg.] uolentes RV | qui 
om. V!| fiunt VT] fuerit R fuerint vulg. | ciuibus T* 
in eiuilibus R ] 17 administrationem V ab admini- 
stratione vulg. | 19 metropolis 7'| commemorentur V! | 
20 et ut] et del. T* | 22 it V [23 destinari vuls.] 
destinare R VT | 24 existentes sio 7T'* | 25 distingueren- 
tur V | relinquere T'(| 26 aduenire 7 | 27 a om. V' | 
se gestorum] segetorum A' | perferent V [ 28 derelique- 
runt AV" 


D£É ADMINISTRATORIBUS 


465 


Nov. XCV 1 


CAPUT I. 


., Osanibousv xoivvy undsvl mavtehüs ádsav selva, 
TZs oíasoU» ázagyíae Goyovr. Ow 1s Áowv vOv T& 
dontplo TÀv 18 éxavéQuOsv xavrrv dzoliunávaw, 
mgiv àv xardÜowro thv dgyyv, dÀÀà xai usrà vav- 
zv (dvaveovusÜa yàp vÓ malaióv) vàc navrrxovra 
Davies ru&pas druocíq paivousyoy xarà Tiv yopay 
fs rots. modb(v va vxouvyuárow gvviGrdvas xaÓ* 
jv anogorqg T]é xooae nuspav, [va xad'earyxo d5- 
Aoi &iva D'aggsi vois áavtq mengayuévoi eite xai rj. 
1 Ei Óí né 5 dgyiv &pyow mivà GrQariQ'tuxZ» 5j 
mOÀherux)v gj xal zavgdusvog ravtrne dzoAGU. vv 
xéav, ó udy dgyow 0 vavrqw azoAenow xagie nus- 
Tégas Gs avrÓS uiv xaDoguDgews Évoyos Favo, 
tío dà cqv É£magyíav aja dxneppüsis uera c0 xois 

Vew dnoAoyrgad Sas vrvixavra 106 xadoció- 1 
s: às is Ma any ind mOwag. sí di xavadé- 
nuevos x9» slra ur) QuxrQlyeis ràs vevouiguévas 
pes Mueie sci tiri y a eri MAS, Bga- 
zstiUgéis Tjj y0ae, r& vr map zuQv mei vOVTOV 
2 wevouoderyuéva xoavéiv. — 
ayogevousv, dera dntiÓáv viva. agaAafoiev doxrjv, 
awr£yeaO'as cavrns" 1006 0à ÜiaDOyovs avrois trs «g- 

55 yivou£vovs py vztsQoQíce méumtiv Tà xaloUueva 

iaráypaca undi naóssv udv vOvs 7jyovuévovs, avrovs 


1 


Ji xarà Gyo. 
Soi Diaroífiv Tj dmi vivas drípas srpórepov ifvai 
xópas, zavgQidas xa Ovouévove xai 0Ga 10i; evtvyoUcé 
1t xai warafiaxsvouéyow dàwOgonow dvvrOv xad- 
fovrxev, 4ÀAlà Sürrov dni Tw doyjv iévas zc và 
wíag maosAaBov, diev& uj) TOv$ P- zxavagÓn. To0$3 
à oix slyas xal t3» xaloay ávapyov nive. àAÀà ntQà 
)o uóvow ruspOv rov t56 éxapyías ériBT;vas, xad 
p: Ty» doyn» Éyaw éavi, avéÁAnw mtp0€ avTOv gu- 
rdi od Boviouivn» *Zv tübuw éxneupOnvas 
c. I pr. 6 dnuoaíq gaavópsvov — 9 siva xai ur habet 
petitis (ef. p.72 ad v. 28). 
1 Ea» Ó4 vu — 16 xosvác habet BB 6, 3, 15 (inde 


"Exsivo dà &nacs mgo- 20 


nv f «às ódowmopías moiicS «s 7 évvav- 25 iter agere aut h 


Sancimus igitur nulli penitus licentiam esse cuius- 
cumque provinciae iudici, et orientalium et occiden- 
talium et ex utroque, eam relinquere antequam de- 
ponat cingulum, sed etiam postea (renov&mus enim 

5 vetustatem) quinquaginta commorari dies publice &p- 
parentem in provincia in qua administravit, gesta 
quoque monumentorum conficere, secundum quae ad- 
venit provinciae, ut sit palam sive fiduciam habet 
in suis actibus sive etiam non. 

01 Si quis autem administrationem administrans ali- 
quam militarem vel civilem aut etiam remotus ab 
ea relinquat provinciam, administrans quidem adhuc 
eam dum relinquit citra nostram iussionem, ipse 

uidem maiestatis reus sit, in provincia vero denuo 

5destinatus postquam accusantibus satisfecerit, tunc 
maiestatis novissimas sustineat poenas. Si vero de- 
ponens cingulum deinde non moretur legitimos dies 
publice cunctis semet ipsum ostendens et fugiat de 

p quae dudum & nobis de hoc sancita sunt 

2 valere. — lllud autem omnibus praedicimus, ut 

dum aliquod acceperint cingulum, tueantur illud, 

successores autem eis cinguli factos solos non ultr& 
terminos mittere quae vocantur interdicta, neque re- 
movere quidem praesides, ipsos autem aut morose 
rA degere aut ad aliquas alias prius 

ire provincias, patriam visuros et quaecumque for- 
tuitis et blandientibus hominibus consueta sunt, sed 
velociter ad administrationem ire cuius regimina 
susceperunt, ut non alii quidem removeantur alii 

0 vero non sint et provincia sine iudice maneat; sed 
ante duos solum dies p &d provinciam accedat. 
in qua qui cingulum babet est, mittere ad eum ami- 
cabilem epistolam volentem officiumy destinari ad oc- 


JB 6,3, 8 adiuncta locis ex nov. VIII, 9 et CXXVIII, 22 


Ecloga B) — Summarium habet Bf 6,1, 49. 


2 et epil. Gaaz(Couev. éxsivo árag« mgoayogaioyrss, aera — 460,26 dxideiEg habet B 6,2, 40. — Summa- 
rium 8 2 extat Poz. 4, 1 (cf. p. 31 Zach), ubi citatur vsapgà évevrxootr vgírr. 


Ll. Sancimus igitur, ne ulli omnino magisiratui cuiuscumque provinciae, et quae Orientis et quae Oc- 





cidentis et quae utriusque sunt, eam relinquere liceat, antequam magistratum deposuerit, sed ut etiam post 
eum deposiium (renovamus enim quod aniiquitus fuit) quinquaginta dies commoretur et in publico verse- 
tur ín provincia quam rexit, atque acta publica conficiat qua die de provincia decedat, ut manifestum 
1 fiat, utrum rebus a se gestis confidat an non. — Quodsi quis aut magistratum gerens militarem vei 
civem aut etiam eo deposito provinciam derelinguat, ipse magistratus qui eam sine iussione nostra de- 
reliquit, maiestatis reus sit et in provinciam denuo remissus, ubi accusantibus satisfecit, tum maiestatis 
ultimum supplicium subeat. Si vero deposito magistratu non commoretur per legitimos dies in. publico 
omnibus sese ostendens, sed e provincia aufugiat, ea quae iam a nobis hac de re sancita sunt valeant. 

9 lilud vero omnibus praecipimus, ut cum quem magistratum susceperint, eum (tueantur; qui aulem suc- 
cessores illis in magistratu fiant, ne peregre mittant. diatagmata quae vocantur, neve praesides quidem 
removeant, ipsi autem per otium aut iter faciant aut hic commorentur aut ad alias aliquas prius. pro- 
vincias proficiscantur, patriam visuri et quaecumque facere solent fortunati et molles homines, sed celeriter 


magistratum obeant cuius 
sine magistratu maneat. 
gerit versatur, amicalem epistulam ad eum mittant, 

2 éóv L| 5 yàp om. L| 7 avveavávas L| xa9* Zv 
ázogowrQ r6 xoa zudpav] secundum quae advenit 
provinciae & | 8 iva xadscrrxowv OrÀos eva D'agpov- 
viv r0i$ éavrow B | 10 Ex 4i ns 7 &gyaw — 106 zros- 
vás post vv. 16 ai Qd vi& xavaDéusvos — 20 xpacsiv coll. 
L| 7 om. Be | x«và om. B || 11 5j xai zavadpevos 
vavtgs et 12 ó. uiv — ánoAszov om. B || 12 9 uiv 
4pyow ó ravry»] administrans quidem adhuc eum g || 
azoAsinav M(c)) &noAiow L vulg. | 13 xaPouoiosos 
L^| fave om. B* | t5 «zc MB] avrov v7s L | 16 vzxo- 
Péco L| a i] &£ B4 ric L| 18 druóosov L| vno- 
Duxvés L | Soanereéoss ML, corr. Zachariae (Sgaze- 
reír Scrimger) | 20 zpocayogevouev L | 22 racczs] 
avrzs? L? | avrois Le] avxov MB (avrzs Haloander) 
23 y«vonévovs] factos solos (i. e. yavouévove uóvove) & 
a7] undi L | vztsgogíovs L? | 24 zavew] zéuzeev L 
28 xaraxeisvouévow L* | 30 5 om. M | 31 zgós L' | 
33 4ovi] £r Qi L! 


Hi. 


enos susceperunt: ne cum alteri removeantur, alteri non adsint atque provincia 
ed ante duos dies solos quam provinciam ingrediantur, in qua qui magistratum 


quae officium destinari iubeat ipsi obviam iturum. 


1 penitus nulli V [ 2 iudicem V' || occidentium A || 
3 utro T | 4 postea om. V | 5 commemorari R || 6 ad- 
ministrauerit A | 8 habeat R vulg. [ 10 qui V! || aliquam 
| om. V | 13 dum] dudum A! | relinquitur V relinquant 7" 
relinquerit Z* dereliquid (add. dum relinquitur A!) R || 
citra] utram V? | 14 provinciam vulg. | 15 satisfecerit — 
18 ostendens scr. A* in ras. 2 vv. | 16 nouissimus V? | 
17 morietur 7" [| legitimos dies V! T" (al. legitimis die- 
bus s. v. 7?)] tunc (per add. V?) legitimis diebus V?A(?*) 
vulg. || 18 s. non super ostendens adser. 7? jj et] sed Beck 
19 hae R | 20 praediximus V | 22 eis] eius R* V*7* 
solos VT] solis KT' solere s. v. V? vulg., del. Beck 
23 terminos] nos R! || 24 praesidis R! | autem aut] aut V 
autem V? | morese R!V!T? | 25 inter R | degerere 
T'|ad T*vwulg.] om. RVT! | 27 consecuta RVT, corr. 
vulg. | sed] sit R7'* s«« V! | 28 ad om. T* 1 30 sint om. 
RT| maneant? V! | 31 accedat V7] accedant RT vulg. ! 
32 quis V? || est mittere] emittere V | 33 destieees V' 
destinari er destinare V? 


59 


Nov. XCV 1 ep. 


7tpós Ündwrrgiv avrov. xal uéyos vÓT& Té GiTzGMWé 
xouí5scOu. vÓv émi Tz agyné Ovra xai Ówixovvra 
vabrq' xal uj rois gcvufoÀoss T/s &pyne wpiviaD'as 
Tóv Airor indà Tai? zgosrdfec. vov O'oóvov oU 
90V, dg' ovmeg dw c signras vz& xogae abrós 
beum : 4E dxeivov Aaufavaw và$ Ünuocías derraeis, 
nézQi DÀ cOve vÓv dni TOv nQayuáraov óÓvra abre 
xopitegÓ'a, wal Éregov urÜéva vàv mávrmw. o) yàg 
&vexrüv ov0À gopmróv, OÀos dvagyov xavaliumve- 


466 


DE ADMINISTRATORIBUB 





cursionem eius, Et usque tunc annonas accipere in 
cingulo existentem et gubernantem eum; et non ex 
codicilis cinguli iudicare tempus neque praeceptis 
tuae sedis, sed ex quo, sicuti dictum est, in pro- 
5 vincia ipse accesserit, illius accipere rei publicae 
emolumenta, usque tunc (vero) eum qui in rebus 
extitit ea ipere et alium nullum omnium. Non 
enim possibile neque portabile est omnino sine iu- 
dice relinqui provinciam, statuto quidem quasi ali- 


gOa. Tüv xopav, mpoBaAlouévov uév Twos Ó5Oev10quo ab eo qui & nobis ordinatus est, ut eius impleat 


$zó v0UV mzaQ' judw yeporovrOévros, 0€ avrov mÀn- 
Que có» cÓnov, dvipós (cos mQayudrav dwezi- 
OTrZuovoe, TOU dà év avro; Óvros vois Épyow xal 
dmzOyopovvros 5$ xoue, mplv émwtTZva: TÓv ygó- 
vov, xa] dzogcrepovuévov 
nízeaDas gor, ra d» xatüdrras Tz» &yyv. xara- 
Oujarras 08 every, )vixa ó Ouidogos éaraín 17; xq, 
jio uóvov Zuspau KungocOerv rov s imaQy(as dxsi- 
vov énirvai. 


QEn (A r4 0€) CTámep Gzavra magagviárreg Oca 20 


mapà ToU Üoóvov che cs vnsgoyne sie vO Oipvexie 
BovióusDa, xal nvixa dv udOos dmurrdvra avróv 
T vnm , 4E dxulvov uerariÓévas às avrrjosie ale cov 
Qiadoyov, éns(voiys zognysiv avràe vq mQoréQq xarà 


locum, homine forsan rerum non habente - 
mentum, illo vero qui in ipsis est operibus et disce- 
dente de provincia, antequam adveniat tempus, et 
fraudando emolumentis quae eum accipere oportet 


TOv citrjosov, &e avróv xo-15 donec deponat cingulum. Deponet autem eum, dum 


successor accesserit in provinciam, ante duos solum 
dies quam provinciam ille ingrediatur. 


(Epilogus.) Quae omnia custodiri a sede tuae 
celsitudinis in perpetuum volumus, et mox ut cogno- 
veris adstitisse eum provinciae, ex íllo transponere 
emolumenta in successorem, alioquin ministrare e& 

riori secundum quod & nobis depositum est, donec 


TÓ zaQ' Zuàw Ói«rerayuévov, Kos àv éni vns yogac 251n provinciam successor veniens semet ipsum sub- 


ó QiáDoyos MAOOv davrov vois ozryxóoius EnidsiEr. 

Tà roívvv magacrávra yuiv xal dià voUUS coU 
Osov Onloóusva wóuov rj cy vmegoy? f xal 
mépar, magadoUvas amevodro. — Dat. kal. Nov. CP. 


imp. (dn.) Iustiniani pp. (Aug.) anno XIII, Apione 30 
[a. 539] 


v. C. cons. 


iectis ostendat, 

Quae igitur placuerunt nobis et per hanc sacram 
insinusta sunt legem, tua celsitudo operi effectui- 
pm contradere festinet. Dat. kal. Nov. CP. imp. 
ustiniani pp. anno XIII. Apione viro clarissimo 
cons. 





Et usque eo annonas accipiat qui magistratum gerit eumque administrat; neve tempus ex codicillis magi- 
stratus neve ex praeceptis tuae sedis iudicetur, sed ex quo tempore, sicuti dictum est, provinciam ipse 
ingreditur, ex eo publicas annonas accipiat, usque co autem is qui rem administrat eas auferat neve 
alius omnino ullus. Neque enim tolerandum est aut ferendum prorsus sine magistratu provinciam relin- 
qui, cum quis forte delegetur ab eo qui a nobis creatus est, qui ipsius locum impleat, homo fortasse 
rerum imperitus, is vero qui rem ipsam administrat ct de provincia decedat, priusquam tempus adveniat, 
et annonis privelur, quas eum accipere oportet donec magistratum deponat. Deponet autem eum, cum 
successor ad provinciam accedat, duobus solum diebus ante quam ille provinciam ingrediatur. 

Epilogus. Quae omnia a sede tuae sublimitatis in perpetuum custodiri volumus, atque ubi eum 
ad provinciam accessisse cognoveris, annonas a decessore in successorem transferri, alioqui eas priori 
secundum id quod a nobis constitutum est praeberi iubemus, donec in provinciam successor venerit. seque 
subiectis ostenderit. 

Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad opus efectum- 
que adducere studeat. 


1 uéxos Tóvs M Be] udygs vovrov L (Fo vóve '"Pox.) 

4 moátss. L| 6 4E dxeivov] illius | 7 vóv] cà» M 
ravra vouitea a. M (| 8 ov] ov0À L || 115g. xóv rónov 
nÀnoóes L | 17 émwsraín Zachariae] émiair libri I 
29 subscr. om. M [ul. | dat. kal. Nov, — cons. c, dygáq oo 
& xalayUdyv NosuBoiow Baailsías "lovariwsayoU TO «y' 
Vxareías vinimvos Ath. éEepov5On unvi vosufgiq 
BaciAslag Krss iy! Urtaveiq vibries Theod. Praestare 
noiam diei in g quam apud Ath. traditam ex subscriptione 
nov, seg. efficit Zachariae 


1 Et om. V! | 2 cingulum A || et gubernantem] et 
om. V!| 3 iudicari Beck | 4 sicuti] om. V! ut V?| in 
provinciam vulg. || b ipse Beck] ipsa libri ipsam vulg. | 


&coesserit V al] accesserint AT' vulg. | illino accipere 
publica emolumenta Beck | 6 vero addidi (autem add. 
Beck) | qui in rebus] qui omnium in rebus V* im ras. * 
7 existit Beck | accipere T | omnium] uirum A* 8 por 
tabile T'* | 9 statueo V* | aliqui V* | 10 ordinandu 
T'|11 hominem — habentem libri, corr. vulg. | 12 illi 
V'| discendente 7? descendente V!| 14 emolumentum 
R! | eum] cuius? R'| 15 ponat A' | deponet] deponat 
V1*| dum om. Vj 16 solum duos V | 21 celsitudis V | 
22 adstetisse V | «eeeponere V! | 23 ea vulg] eas 
libri | 24 depositum A | 27 nobis om. T' | 29 subscr. dat. 
kal. nó Bamb. II datum kls. nouembris ep. Imperatoris 
lustini. prepo. anno XIII. apione uiro clarissimo ed. 
princ., om. rell. 


DE EXECUTORIBUS 


Gs 
IIEPI TON EKBIBAZT9N 
KAI T9N AITIQMEN9N KAI 
ANTAITIAGENTS9N [KAI AIKA- 
ZOMENSNI. 


"Miroxgátop "lovariviavós KON "lodvyn tà dv- 
Joferát £náoyg TÀv dvatolixàyv ngaiopiav 1à E, 
dz vzatow ógdiwapíov xal marQuxiqp. 


(Igooiuiov.) 'Ennój rà qvxopavrías uuoUuev 


467 


Nov. XCVI pr. 1. 2 


XCVI. Auth.XCV. Coll. VII tit, 7 
R DE EXECUTORIBUS 
ET QUI CONVENIUNTUR ET RE- 
CONVENIUNT & 
5 


Idem Aug. Iohanni pp. per Orientem secundo, 
ex consule ordinario et patricio. 


(Praefatio) Quoniam calumnias odimus et om- 


wa] mücav soÀvmQayuocvvn» dztocvosyópeda , 9.410 nem tergiversationem aversamur, IU huius- 


ToUrO Td$ TOsaUTaé Trtpadbuc T7$ éx vOuaw ÓsiaOa, 
Oepaneíae qiOrusv.  ddiddz9nuev yáo, dé vivas oix 
Áyovres zavrelos ovdeuíav évayayry, aAÀa ulav éAó- 
nuevos yvoun» urtà Tüw 146 VmoU£cHs mÀmngoUvrow 


airivral vwwas, slva xal fiBMa avéllovsi, xal én- 15 inde 


«àv Dna» vzoCTaitv Oi grvyovtss , xaaAiumávov- 
«i» avtovs xai éxüruoUciv &Ospázevrov avrois Üóvrss 
*Zv BháBnv. xal rovro sicírs uüAÀov dmi vàw dm- 
apyuov auagrdverci, xoivoviag TOv xegdow avrois va 
TOi aíruDuévois xal voi; Tüv ÜrnoDtctow nÀngorais 
yivonévys. 


modi actus egere legitimis med aestimavimus. 
Didicimus enim, quia quidam non habentes ullam 
obligationem, sed unam statuentes voluntatem cum 
his qui causas execuntur conveniunt quosdam, de- 
libellos dirigunt, et dum damnum pertulerint 
fugientes, deserunt eos et proficiscuntur incurabile 
eis dantes dispendium. Et hoc adhuc amplius in 
provinciis committitur, communione lucrorum ipsis 
convenientibus et causarum executoribus proficiente. 


20 


CAPUT I. 


"Iva uj t0ivvv rara uéxQu maviós mÀmupslnrai, 
Ouonizousv ur) dAÀos vovs dvdyovrae néant Biliov 
xai brufas dgopujw magéysiw voi; évayouévois, ngiv 


dw dagdàsiav ÉxOowro tie va Tóv gevyovra xai vóv 25 et in fugientem et negotii executorem, 


Tis vmnoOécacs mÀngoryv, c€ unvov sigo vo màci 
TQÓmoi& TtQoxatdgyorras ztagk TQ Oixagtry, y & a) 
tovto zgdiauv, nagav bnuiav stocyevonévnv Tj ai- 


Tad vri ánodidóas. DinAagiova* oUy vragflauvovane 
v 30 


Tis dgqaÀsíag E$ xal tjidxovra xQvcoUS. 


Ne igitur haec iugiter committantur, sancimus non 
aliter actores libellos dirigere et damni occasionem 
praebere conventis, antequam cautionem exponant 
quia intra 
duos menses omnibus modis litis contestationem fa- 
ciunt apud iudicem, aut si non hoc egerint, omne 
damnum eveniens convento restituunt duplum; non 
transcendente cautione sex et triginta aureos. 


CAPUT II. 


Káxsivo uévros 77$ mQ0srxovOns vvyeiv. énavopOd- 
dem Ósi. mgosjA9s ydo vis Di0aaxov, oe dv aiios 


Nov. XCVI (Authent. XCV — Coll. VI tit. 1: gloss.) Graece extat in M et decurtata 
(inde B* 4 20,5 p.221 Zach.). — Epit. Theod. 96, Athan. 5, 1. 


Illud 


uoque promereri competentem correctionem 
decet. i 


diit enim quidam docens, quia in conven- 
in L, e. I1182 in B, 41 
Iulian, const. LXXXIX. 


c. I summarium eztat "Por. 14, 21 (ubi corr. veagà 63' pro x'). 








XCVI. 


DE EXECUTORIBUS IISQUE QUI CONVENIUNT ET RECON- 
VENIUNTUR (ET LITIGANT|. 


Imp. lustinianus Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio per Orientem iterum, ex consule 
ordinario et patricio. 


Praefatio. Quoniam calumnias odio habemus omnesque molestias aversamur, propterea huius- 


modi facta remedio ex legibus egere putavimus. Édocti enim. sumus nonnullos nullam plane habentes 
actionem, sed uno consilio cum iis qui causas exequuntur inito convenire quosdam atque etiam libellos 
milfere, et ubi rei delrimentum subierunt, relinquere eos et. peregre abire, insanabili damno illis illato. 


Atque hoc magis adeo in provinciis committitur, communicato lucro inter ipsos actores et causarum 


executores. 
L Ne igitur 


perd omne tempus committantur, sancimus, ut non aliter actores libellum mittant 


«t damni causam reis afferant, nisi prius cautionem praestiterint et reo et causae ezxecutori, se intra duos 


menses omnibus modis 


apud iudicem litem esse contestaturos, aut nisi hoc fecerint, omne damnum quod 


inde evenerit in duplum reo restiluturos; ne tamen cautio sez et triginta aureos excedat. — 
IL  Ferum illud quoque idonea correctione impertiri oportet. Adiit enim nos quidam docens 





2 rubr. Ilsp) éxfifaOTOw xal msgl abriaÓéwrom | 


Theod. | Isgi] Nópos zspi Ath. || 3 xai airiaDévrow 
indez B* v8 xai avrasria Odvtcov Ath. (in indice Ath. 
8 om.) || 4 xai (àv add. Bf) Jixatouévov MB Oixato- 
qévey (om. xai) indez M, om. L Ath. g | 1 éxágyq At^.) 
vnagyo ML | 8 *ógdivagío ML | 10 xai xarà zácav 
L| 12 post QüjOrusv reliquam parlem prooemii et cap. I 
om. L, lacunae nota in marg. adseripta (cf. ad 31, 32) || 
13 mawrtÀos om.g| 15 xai om. c | 18. sic£ra. Scrimger 
ex e] si Ki. M | 23 AifMioy] libellos c | 31 Kdxaivo 
pévio] xal L | 32 si om. L | v« L! 





3 reconueniunt ARV] reconueniuntur T'vulg. | 6 se- 


eundo om. R | 7 exconsuli ordinario 7' excons, ord. A 
cons. ordinr. V | 10 tergauersationem V! || aduersamur 
RT| 11 gere V!£' | legitimus V || medelus V! | aesti- 
mauimus) oportere add. H! | 12 quia] q« V* qua R' | 
quidem|am (sic) V | 13 una 7'! | uolun| 7* | 14 qui 
eum causas excuntur A!| 15 ulerit KT! | 18 com- 
mittatur A'T oommittantur A? | comuninone V' | 19 pro- 
ficiscente T'(corr. in marg. T?) | 23 diregere V' | 24 prae- 
bere conuento — 25 execu| scr. R* in ras. 1 vs. || 26 duos] 
os V!| 27 egerit 4 Ex adueniens A* | restituant A? | 
duplum] in duplum V | 29 sex et XXX aureos A] 

et sex aureos T vulg. scil. aureos triginta et sex V | 
32 decet om. R! | docens] eos add. T^ | quia] qui 7' | 
in conuentione 7' 

59* 


Nov. XCVI 2 


dxowcarOo TÓ» ÜneíDvvov tÓ» avrov magd rivi vÀw 
H : : ; 
dvÓotorávow o yevóusvos dv 


vdo; : ye doyóvro, alza 
siduvwaig as O5 xa) avró$ TOv dvayovta vssUDvvov 
ce DixaGTZ, xai Ti 


lev RN drégq — & E 
mapdOoLov dyívevo émsi05 yàg éxdvepos (dia «rv vov 
pa faits fice Táliw, diede T ha sÀoioy xard 
Tabtóv GvvéBauvtv. Gua yàp si BovAnOsín vé 5v 
oixsiav siyrGas Üixrv, evOvs ó aycavriagáusvos tapa 
Qarígp Tàv Üixacxów slàxsv avróv zag' Óv avros 
dxAngocaro dixagtyv, AÀnAove vs méQuéAxoviss dOd- 
1 wara Di£uevov Üixatóuevoi. — Osanitousv voívvv, 
si Taé ÜTreU oierai: Éysv TOV xaT^ avTOU T9V Gi- 
Tíagciw dmoOiusvov, uj mxap' éríop Oixagrj, dAAà 
zapà vaUTQ sUDUs dE &oyrc aiviicD aa, xal vOv av- 
TOv elvas Üixaat)v dp. éxavépas UnoOécscs. ei Ud ya15 
TvyÓv &xapégsiev avr ó mag! q vjv Üixnv dmexÁn- 
eoaaro Qixagsre, ÉEeoriw avrQ xal x0Ux0 éxavogdov- 
GÜ«. sixogd: yap rusodv ztQodsGuíav dvUóvtaw Tjudv 
pstà vq» ToU fifA(OV mzxOunxv, usÜ' 5v Qs zQoxat- 
dpyea Dau, lEsatuv siam 17$ BiQruévrs dvaxoyyij napai- 20 
v0acÓas uy éxsivov, étigov Ji Tvgélv, mag! Q nàjuv 
$uoíos éxerépav aycwitea as socis Üxrv, xal às 
TOabvrag TÉyvas xarà uvÜiv yivscda, Frid Éxacrov 
oie oixsíows xpraOas Oixaíow. si uévros CiyrjGtiev, 
slra Voxegov BovAnSalr xv Oixnv nag! évégo ixaot] 25 
xivéiv, dváyxnv Éysev avróv vauévtv T0 négas tij 
Dis ti énayonévrs aUtQ magà cov sic Qixaatrjguov 
aUtüv dAx)cavros, xai éxrÜà» mwépag z Oínr, ÀaBos, 
Ty»ixabra aUtÓv tZv oixsíav Oixnv nag. érégq Dixa- 
ety nooriOdvai, iva ovra vàs voiavras avrav ayéAn- 30 
usv Tíyvag v8 wal xar' dAAnAov éxvpslag. 

QEniloyos) Tà voivvv magactávra riv xal 
Jià voids cov Daíov Ünloíutva wóuov fj d?) vneQoy7) 
me xai mépats zagadobvas Gzsvodvo. — Dat. k. 

9 


5 


468 


t" 


DE EXECUTORIBUS 


tionem fecit obligatum sibi apud quendam gloriosis- 
simorum nostrorum iudicum, deinde qui factus est 
in conventione tamquam et ipse actorem obligatum 
habens apud alium eum traxit judicem, Et aliquid 
inopinabile fiebat: quia enim uterque seorsum acto- 
ris obtinet officium, miserandum quiddam et risibile 
in idem veniebat: mox enim cum voluisset aliquis 
propriam movere litem, repente is qui e diverso 
convenerat apud alium iudicum, trahebat eum apud 
em ipse sortitus fuerat iudicem, et alterutros protra- 
hentes inmortaliter permanserunt litigantes. San- 
cimus igitur, si quis obnoxium arbitratur habere eum 
qui contra se conventionem exposuit, non apud alium 
iudicem, spud eum mox a principio convenire, 
et eundem esse iudicem in utroque negotio. Si vero 
forsan displicuerit ei apud quem litem sortitus est 
judex, licet ei etiam hoc emendare. Viginti enim 
dierum indutias dantibus nobis post libelli transmis- 
sionem, post quam oportet litem contestari, licet 
intra praedictam suspensionem refutare quidem illum, 
alium vero mereri apud quem iterum similiter utram- 
que exerceri competit litem, et eiusmodi artes in 
nullo fieri, sed unumquemque proprio iure uti. Si 
itaque tacuerit, deinde postea voluerit causam apud 
alterum iudicem movere, necessitatem habere eum 
sustinere terminum eius litis illatae sibi a&b eo qui 
eum in iudicium traxit, et dum finem lis acceperit, 
tunc eum suam causam apud alium iudicem pro- 
ponere, ut ita tales eorum auferamus artes et in 
alterutros calumnias. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 
per hanc d lechusta. emat legem tua celsitudo 
operi effectuique tradere festinet. Dat. kal. No- 


. CP. imp. dn. lustiniani anno XIII. Apione 35 vembris CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XIII. 


(v. €.) cons. 


[a. 539] 


Apione consule. 


18—21 argumentum notatur 'Poz. 10, 2, ubi citatur veagà &vevrxoge?) vevdgy. 





se aliquem sibi obligatum convenisse apud unum ex^ gloriosissimis nostris magistratibus, deinde eum qui 


reus factus esset, quippe ij 
praeter opinionem aliu 
ridicula simul eveniebat. 


ui et ipse actorem sibi obligatum haberet, ipsum ad alium iudicem traxisse. Atque 
acum est: quoniam enim pro se uterque actoris locum obtinebat, res misera ei 
am simul ut suam quisque causam movere vellet, statim qui eum apud alierum 


Tudicem reconvenerat tralebat eum. ad iudicem quem ipse sortitus erat, atque ita se invicem huc illuc tra- 


1 hentes immortalem litem exercebant. 
contra 
atque 


in uiraque causa iudex sit. Quodsi forte 


hoc quoque ei emendare licet. Nam cum nos viginti dierum. spatium 


Sancimus igitur, si quis 
b eir: causam detulit, ne eum apud alium iudi. 
lem 


nocium sibi habere putat eum qui 
cem, sed apud eundem statim ab initio conveniat, 
displicuerit ei iudex: apud litem sortitus est, 
0st libellum missum dederimus, 


post quod litem contestari oporteat, licet intra dictas indutias illum quidem recusare alium vero accipere. 


apud quem rursus utramque litem similiter disceptare 
suo quisque iure utatur. Si vero tacuerit ac postea 
necesse habeat finem expectare litis sibi motae ab eo 


oporteat, neve eiusmodi artes ullo pacto fiant, sed 
um litem apud alium iudicem movere voluerit, 
qui eum in iudicium traxit, et ubi lis finem acce- 


perit, tum causam suam apud alium iudicem proponat, ut hoc modo eiusmodi artes eorum et insidias in- 


vicem paraias auferamus. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad 


opus effectumque adducere studeat. 





1 avroU ML, corr. Scrimger | 2 dv] xai dv L* | | — 1 fecit] actorem fecit T' | 3 et ipse tamquam R [ aucto- 


5 iBía Le] idíav M | 7 si Bovir9eim Le] rgovAr9v 
M | 11 G«soxiZouev. si Tie inc. B || 12 airíav B* v.L. || 
14 zapà «iQ avrQ Theod. Ath. (ul.)) wap! avv M 
LBs || 4& ágyz$ om. B* | aiviGo9ea. M) aiviácaa as 
LB | 15 04 ys] 8d «« B* || 18 dvdóvrow fjudv) nov. 
LIH c.3 $1 fio zrgoxavdokao ai B' v. l. || 20 &vaxo- 
x)s L | 22 óuoíws] ew Bf | 24 oixeiow] idíows B | 
25 nao' éxépq Dixaavii tijv Qíxn» Bf | 26 avróv om. B* | 
17,6 Oíxrc] eius litis c | 27 avro] xar' avtov L | 28 Aa- 
Bn Bf | 31 énivoiac Bf | 33 Ouiov Mz) 9utov udv 
L | 34 subscr. om. M || dat. — cons. c] dat. k, nuuem. 
imp. dn. iustiniano pp. anno XIIII ZuL.* (om. Zul. cett.) 
4yg. xalavüdw Nosufgiawv Bacilelas "IovarevaavoU x 
ay onacsías Varriovos Ath. áEegovrOr urvi votuBoio 
Vxareiq viniovos Theod. 


rem V | 4 apud alium eum 7] apud eum alium V eum 
apud eum (eum del, R?) alium A eum apud alium vulg. | 
5 auctoris V | 6 obtinent T'* | 7 cum uoluisset 73 vu/g.] 
conuoluisset V uoluisset RT' | 9 iudicum] iuditium EV 
iudicem 7'vulg. | 10 quiem V* | alteroutros E? | 11 man- 
serunt corr. 2 | 15 si vero] süo V' | 16 displieuit 
V'jei R*] et R'VT | 18 indutia R!| 19 quas Beck | 
20 inter R?T' | praedictam suspensionem] contestationem 
R* | illum] alium £7" | 21 utrumque V | 22 huiuzmodi 
V || arces £t! | in illo 7 | 23 proprio] priori 7! [ 24 de- 
indejinde V | 25 alterum] alium 7'| eum — 28 proponere 
scr. R* in ras. 2 vv. || 26 sibi illate K(*) [ 27 eum om. R(*) | 
28 apud alium iudicem euam causam A(*) | praeponere 
T* | 29 ut om. V | ita tales] itales 7t* || arces /t 34 subscr. 
dedimus ex V et Bamb. II || nou. Bamb. II | 35 CP.] oon. 
Bamb. II, om. V | impr. don. libri | iusti. pp. aug. — 
spione consule V iu.&. reliquis omissis Bamb. II 


DE AEQUALITATE DOTIS 


Lt 
HEPI IZOTHTOZ IIPOIKOXZ TE KAI 


HPO l'AMOY A9PEAX. EXEI AE KAI AAAA 
KEQAAAIA. 


'"Eygágm "Iodyvn và. dvdoboráro énaoyp vv iepov 
meauropíov v0 B', dmó Vnármw (ópdwwapiw) xai 
narQuxiq. 


WIoooínsov.) "Ennii rà mollà vw ép vois vó- 15 


poi Dnincemv Ogüusv Tg v& Tà$ mQuraS 9XuOw 
ysvéaus, toviíor. yüuove v8 xal maidonoias, xivov- 
usva mzegí vs tà 1eÀevraia, Ozoiov 0j vi 10 xav fov- 
Arasów vs xal QiaU nxo» dariw, Évvous yéyovsv ruv 


469 


Nov. XCVII pr. 


XCVIL Auth. XCVI. Coll. VII tit. 8 


: DE AEQUALITATE DOTIS ET PROPTER 
UPTIAS DONATIONIS ET AUGMENTO DOTIS 
ET PROPTER NUPTIAS DONATIONIS. DE PRI- 


5 VILEGIO DOTIS QUOD ALIIS PRAEPONITUR 


PRIVILEGIIS. UT EXCIPIANTUR HOC PRIVI- 
LEGIO CREDITORES IN EMPTIONE MILITIAE. 
DE DOTE REMEANTE AD PATREM ET RUR- 
SUS DATA PRO EADEM FILIA SECUNDO 


10 VIRO, ET DE DOTIS COLLATIONE INOPE 


MARITO MORIENTE R; 
Idem Aug. Iohanni pp. per Orientem secundo. 


(Praefatio. Quoniam plurimas in legibus quae- 
stiones videmus et circa primas nostras nativitates, 
id est nuptias et filiorum procreationes, motas et 
circa novissima, quale est aliquid voluntatum et testa- 
mentorum, cogitatio facta est nobis nuper perscru- 


Évayxos ztolvngaypovaas xal uaOiv, tí Órzore Hov-20tari et agnoscere, quid volens nobis antiqua lex 


usvog niv Ó mxaÁcs vopgos dmi TOv TZ6 TtQOixÓS 
Gvufolaiov 10 uiv u£trQov vÀv ngós aAAjAove dv oic 
ydnuow cvugovov (Gov slvai rois Ts dogec. vaié v8 
SOuÀsias BoíÀera. xal vn» iaótrta vaÁayriUSs TOW 


aAAnrlos cvuBallóvrow, xai oti *Q uiv tvyóv tZv25 


qeicniav Bídaoiw dnsporràv uoigav Q'attoq Di vgitrv 
5 vtrdgrm»v, dÀÀ' dx uéane &ixócas ígóggomov éxa- 
TéQmOsv darsi ysviadas 10 aUngavov, 7j viv rjui- 
ge» pausv d! Éxatigq rdvrow T Tüv rQírnw 9j TY 
vsérüptmv, Omódov d» oí dir TT i 

TOUr0 dà o0 moÀÀq mgórsQov énuebrr,Os T0 xal avrGw 
tàÀw Qidou£vow iov elvas xà pétgov, aAÀà voie uiv 
dginsiw áv xiMows tvyóv rj ÜuguAiow xovaoWs mosraa- 
cSa« v$v éxidocw 7, ép' onócow &v Bovindeimv, xoic 
9i o? vocovrov, aAA dx 

dv Ónuaríow uóvoi xal ygáugac. yulois dAÀ. ovx 
TOig mdyuaciwv avrog émilrovuévrs. 


super dotis instrumentis mensuram quidem pactio- 
num nuptialium inter alterutros aequam esse et mas- 
culos et feminas vult et aequalitatem pensat eorum 
* adinvicem copulantur, non alio quidem mediam 
orte dat pot partem alteri vero tertiam aut 
quartam, sed ex medio trahens aequale utrimque 
exigit feri pactum, aut mediam dicimus in utroque 
constituens aut tertiam aut quartam aut quantum- 
cumque contrahentes voluerint, boc autem non mul- 


ss Bovindssv,30tum prius quaesivit, ut ipsorum quae dantur aequae 


Sint mensurae, sed aliis quidem permisit in mille 
forsan aut in duobus milibus aureis facere dationem 
&ut in quantumcumque voluerint, aliis autem non 
tantum sed et minus, ut aequalitas in verbis solis et 


ov, diez 176 icóTyros 35 litteris puris, sed non in rebus ipsis quaereretur. 
dv 


Nov. XCVII (Authent. XCVI 2 Coll. VII tit. 8: gloss.) Graece extat in ML, cap. 2—5 B 29,2, cap.6 B41,1,95. — 
Epit. Theod. 91 (inde B), Athan. 10, 6. Iulian. const. XC. 


XCVII. 


DE AEQUALITATE DOTIS ET ANTE NUPTIAS DONATIONIS. HABET AUTEM ALIA 
QUOQUE CAPITA. 
Scripta est Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ex consule (ordinario) et patricio. 


Praefatio. Quoniam plurimas in legibus quaestiones tam de primis ortus nostri causis, hoc est 
nuptiis et liberorum procreatione, quam de rebus extremis, quales sunt ultimae voluntates et testamenta, 
motas videmus, in mentem nobis venit nuper perscrutari et cognoscere, quo tandem consilio antiqua lex: 
in dotalibus instrumentis modum quidem mutuorum pactorum ín matrimonio aequalem esse velit et mas- 
culis et feminis atque aegualitatem inter se contrahentium ponderet neque alteri fortasse dimidiam alteri 
tertiam vel quartam par(em stipulari concedat, sed ex medio librans pactum utrimque aequilibre exigat, 
id est aut dinidian in uífroque constituens aut teríiam vel quartam, quantamcumque contrahentes vo- 
luerint: neque vero illud multo prius quaesiverit, ut eorum quae dantur aequalis sit mensura, verum aliis 
quidem permittat in. mille forte vel duo milia aureorum vel quotcumque voluerint facere donationem, 
aliis aulem non in tantum, sed in minus, tamquam si aequalitas in verbis solis et nudis litteris ac nom in 


rebus esset quaerenda. 


2 rubr. Ilegl iaótrros zQoixós xal ts dià vÓv yd- 
pov dogsas, xal érigov xspaAaíov Ath. ITegl éxavlj- 
€80$ TtpoixÓ$ xal mtQÓ zv Üopsás xai mQovouíaw 
avrav B 29,2 (cf. c) Ilegi dixaio»v toixóe Theod. | 
4 xegáAcia ML] xegálaia* gros negl rtQovouiow. vZ$ 
yvvaixós xai Gv dAÀlov Qaysoraw ov xoruacs xvzua 
7 argateía dEovrOTvas xai (del. xai) Afystas" wal oU 
3idoe92. Tijv aUTZv zgoixa ztaQà TOU vxarQ0$ i6 rÓv 
Bsvrspov 15s Ouyargós yápov inder L | 12 inscr. 'O a$- 
10$ Basilevs vQ avrQ) Ath. | vrrdoyos L | 13 dgdiva- 
eíov addidi cum Zachariaeo (qui óQ8svagiq) || 15 «à 
ztoÀAa M Ath. Theod.] soAÀ& L | 17 1s om. L | 22 và] 
10 L? | 26 vgérrv] tüv vQítgv cum Scrimgero vulg. || 
29 5 vv verágrn» Le] om. M || 30 ónóco» d») aut 
quantumcumque c óócyv &» malit Zachariae || evu- 
Bálovrss M | 31 vovri L | xal om.g | avv» L' | 
95 «9. djansp — démbnrovuévrs] ut — quaereretur c | 
36 ónuaríos M) ónuar. ole L' jrpacs L* 


2 qualitate R!V | 3 donationis] De priuilegio dotis 
add. T'^ | et] et de vulg. | 4 propter RV] ante T' vulj. 
5 quod RV] quia T' vulg. | praeponitur V] praeponatur 7 
praeponetur Á* praeponent A! | 8 de] et de A?vulg.] 
10 de om. R! | 11 moriente Rp LXX- V | 12 secundo 
per orientem K, per om. V | 15 questionibus 7'! | 18 no- 
uissimas A'| 19 nobis factaest R^ nobis facta est nobis 
T | 20 quidem 7'| nobis] nobis nut V? | 22 et masculis 
et feminis Beck | 23 vult et] et om. RT | 24 non] et non 
Beck | alio R! T^] alii R* T?V | 25 forte T* || 26 quar- 
tam) quartam aut quantumcumque 7'* | aequale] equalem 
VT, om..R! | utrumque 7 | 27 medium V | 29 non] cum 
R'|30 ut ET?) et 7* om. V, ut et vulg. [ 31 sunt V] 
32 auereis V! | rationem libri, corr. Hombergk | 33 qnan- 
tamoumque A | uoluerit R noluerint V | d4 tamen R | 
et minus RT] minus V in minus vulg. || ut uequalitas] 
inequalitas R 


Nov. XCVII 1. 2 


A10 


DE AEQUALITATE DOTIS ET 


CAPUT I. 


Tovro roívvv mgó vOv áÀÀov dmdwrmw dmavog- 
SoVusv, ars (ga và Év vais mQoibiv «lvas xal cais 
m6 TÓ»v yáuov Ümgsaig vá vs vw éyiÜsDopévow vá 
TE TOv ÉxsQor.ORQY GUugova, xal vogovror uiv zt0- 
gó» xaraypágeiy TÓv üyÜpa OztócO» xal Ty» yvvaixa, 
TogoUtow Ó6 xai vÓ xégÜos ém&gorrüv xai éx t0govtov 
uégovs 4E ómócov BovinOsuv, icousgos uívroi. 0v 
y40 dv àÀÀos Ó T2e Üiuxciogvvns ts xal (aóTrrOS gv- 
AayOsin Aoyos, sep lustogixas dALJAovs meprypdgouev 


- "o D - 


xai doxoiev niv ica zouicÓn: và Énegorrnara, vais lO facere stipulationes, pro vero autem inaequales 


dà digOe(as dviGa u£vos và azorsAicuata nn mpó- 
TsQov T7$ mocgórQro6 TÀw dmidiÜouévow «76 avtijé 
xadscTrore: 9 xarayélagros dv sim zxavrayóDsv Ó 
vónos, si 0 udv ygáweis. DiegeAiovs 0Us, 7) dà yvvi) 


Hoc igitur ante alia universa corrigimus, aequalia 
in dotibus esse et propter nuptias donationibus et 
ea quae offeruntur et ea quae in stipulatione dedu- 
cuntur p&cta, et tantam quidem quantitatem con- 

Sscribere virum quantam et mulierem, tantum quo- 
que lucrum —— et ex tanta parte ex quanta 
voluerint, aequalis tamen mensurae. Non enim aliter 
justitiae et aequitatis servabitur ratio, si negotiative 
alterutros circumveniant et videantur quidem aequas 

Imna- 

neant effectus, non prius quantitate datorum eadem 
consistente; et irrideri videatur undique lex, si ilie 
quidem conscribat duo milia aureos, mulier autem 
orte sex milia in dotem offerat, et stipulentur alter- 


TvxÓv éEcxieyiliovg sí; mQoixa émidoín, xai énegmiz-1i5 utros quartam conscriptae in lucro percipere, pro- 


gaiev dAljAovs xÓ éraprov ToU ypagévros eic xégUos 
Aagsiv, sla aroftávros voU x£odove 7) uiv otdiv Kce- 
gov wsgÜawei nÀyjv y msvráxodíovs yovcoUs dx voU ts- 
TágrOv, Ó 0à ziÀíove sevraxocíovs éx «oU avtoU verág- 


Tov, xai ce dv aivíyuats noALp galvorro T) véragrov 20 minor: ex suspecta namque velut 


Oarépov usiGov* éx yàp vnovAov rSv (aóvrvos áxo- 
70$ d»idÓrms avróOsv dmorshagOrngera.  Tà uiv ovv 
KungocOsv viÜnuéva mona xaÓ" Óv cvuntgüov- 
taa rQómOv dyérm (xal yàp vÓ yevónsvov cyévnrov 


inde eveniente lucro illa quidem nihil aliud lucrabi- 
tur nisi quingentos aureos ex quarta, ille autem 
quingentos et mille ex eadem quarta, et tamquam in 
aenigmate multo videbitur quarta alterius quartae 
aequalitate quanta 
inaequalitas ex hoc ipso procedit. Quae igitur prius 
exposita sunt dotalia secundum quem constituta sunt 
modum habeantur (quod enim factum est infectum 
manere inpossibile est) de cetero autem in omni 


névtsw ty ovx dyyapgosvruy écrí)' vov 0à Aunov 4v 25 dicione sancimus aequas quidem esse oblationes, 


máen vj vnmxóq Jegmitousv (cas udv slvas às dr- 
Üósss, ica Dà và uétQa vOv xsgüv avugontiadas, 
Iva dià návrov Oixaionovgv 1s xal icótrva Tiuraor 
pav. sí ydo vw uüllov Oarígov mAovroím, Kiecriv 


ipsos autem mediocria lucra pacisci, ut per omnia 
iustitiam aequitatemque honoremus, Si enim aliquis 
&mplius alio dives est, licet ei per alium modum 
legitimum tamen et agnitum nostris legibus clemen- 


avrQ Oi éxépov vQóztov vouíuov xal fyvocuévov vois 30 tiam praebere alio, et non per inaequalitatem rediens 


b eny vóuois galavOQarusósa Das napi 10v Érsgov, 
ÀÀ' ov dà «5e evicórzros Vmoüvouévns íaótrra 0 
xégÜos usibov Oarépq nsginowiw, xai ó pév mepi 
TOUvov vóuos ovra) mox Éyéto viv éavroU Üixaio0V- 
vnv ànacww dvÜnxvipuevos. 


ad aequalitatem lucrum maius alteri adquirere. Et 
haec quidem de hoc lex íta quodammodo habeat 
suam iustitiam universis ostendens. 


CAPUT II. 


Kal Éregov Od v& tw ep] va$ yapaxàs émidóceus 
yevopdvov. dOscpraus» vs xal xatsoxmydusPa, ga- 


Aliud quoque quod circa nuptiales oblationes fit 
inspeximus atque consideravimus, dicimus autem de 





L Hoc igitur ante cetera omnia corrigimus, ut paria sint in dotibus et donationibus propter nuptias 


pacta tam in $$ quae dantur quam in süpulationibus, et tantam quantitatem vir conscribat. quantam 
mulier, pariterque tantum lucrum stipuletur atque pro tanta parte pro quanta voluerint, modo aequales 
sint partes. Neque enim aliter iustitiae ei aequalitatis ratio servabitur, siquidem negotiatorum modo se 
invicem circumscribant et aequales quidem slipulationes facere videantur, revera tamen inaequalis effectus 
maneat, non prius quantitate eorum quae dantur eadem constituta. Alioqui deridenda utique lex sit, $i 
vir duo milia aureorum scripserit, mulier autem forte sex milia in dotem dederit, et stipulati sint invicem 
quartam partem eius quod scriptum est in accipere, deinde eveniente lucro altera. nihil. aliud 
quam quingentos aureos ex quarta parte lucretur, aller autem mille quingentos ez: eadem quarta, ac velut 
in aenigmate altera quaria multo maior altera appareat: ez ficlicia enim aequalitate absurda inaequa- 
litas ultro Y emer Atque dotalia quidem instrumenta antea facia secundum quem composita sunt 
modum se habeant (neque enim fieri potest, ut quod factum est infectum maneat); in posterum autem per 
universam dicionem nosiram sancimus pares et daliones esse e( lucrorum mensuras componi, ut per 
omnia iustitiam et aequitatem colamus. Si quis enim altero.ditior est, licet ei per alium modum legitimum 
nostrisque legibus probatum liberalitatem erga alterum exhibere, neque vero per inaequalitatem quae 
aequalitatem simulet. maius. lucrum alteri impertire. Atque lez ea de re ita se habeat, quae iustitiam suam 


omnibus demonstret. 


IL Sed aliud quoque quid eorum quae de nuptialibus donationibus fiunt spectavimus et considera- 





3 napi 1àv yáuow L | 7 iaou£zoove L | 9 sizeo Mc] 
ainep uj L | 11 uévos Haloander ex c] uéves ML | 
12 éxidsDouéva Haloander | 13 7] et c | 18 vg«axo- 
cíovs L | 21 &voxos] qe (i. e. 01007?) c || 24 &yév- 
»nvov ML | 27 isa Óà và uérga rÀw xsgÜw cvp- 

wwasicd'c«i] ipsos autem mediocria (i. e. và pérQua) 
Att" pacisci g | 30 vou£uov xai 
tamen et agnitum g|| 3l zi om. L | 32 izxo8vouévzs] 
rediens (i. e. jztodvdusvorv?) c | 36 1MÀAà xal Fragów v& 
TÀyw inc. Bí, "Ersgóv vi tÀw inc. B! 





1rubr. De exaequatione dotis et propter nuptias do- 
nationis RT' mg. (ex Jui.) | Heo V | corrigemus 7'! | 3 in 
stipulationem vulg. [ 4 et tantam] et om. V | 7 tin AT*| 
B negotiaue AR! negotia V | 9 equales 7'* | 11 quan- 


dyvocuévov] legitimum : 





titatem A* quantite V! | 12 et R] om. VT vulg. sut 
Beck | si] ut ai V | 14 stipulantur T' [| 15 conscripti 
Contius | lucro] libro 7 | 16 ueniente V | luctabitur 
T' | 18 et tamquam — 20 aequalitate scr. R? in ras. 1 vs. | 
19 enicmate Z4?) | quanta V9 || quartae iniuria delendum 
censet. Osenbrüggen | 20 ex] et ex A(*) | suscepta RT 
*uel aequalitate V vulg., inequalitate 7" aequalitate Ri*) 
T* | quanta] inepta Contius || 21 ineaqualitas V! | 22 quem] 
quae V | 23 faciuntum A* | infectum manere infectum 
R! | 24 autem om. V | 25 dictione Zt || 27 aliquis] ali- 
quis alius ja! 28 diuis R' | 29 tm AT | 30 alio A' 
V'T"] alii R*V?T" vulg. | non om. V [[ rediens ad aequa- 
litatem om. V | 32 haec] hoe V | 36 quoque circa nuptia- 
les quod V'*- quod circa nuptiales quoque V? | quo] 
qui T'! || oblationes] donationes 7", om. T! 


PROPTER NUPTIAS DONATIONIS 411 Nov. XCVII 2 


niv 0i và mepl vs dmavbíosos. dmi) yàp walvois augmento. Quia enim et (ab) ante nos legislatori- 
mQÓ Zudw vouodérau xai ruiv avroig tà zegi rà» — bus eta nobis ipsis de augmentis dictum est, plurima 
éxavbjctow signrci, moAÀà dà map' judw nspi và» — autem a& nobis et non facile numeranda etiam in 
vo/tw» xal ovÓi dps urOT»a: QdÜUir xiv rovvow  — his super antiquitatem philosopbata sunt, adinventas 
mpós tO srtaÀcuów ztéquA0GÓq) t a4, r&$ émivoovuévas 5ab aliquibus circumscriptiones perimentes et puram 
mapá TiwOw Tteoiygaqae dvaipovvtse xal xaOaodv vv — iustitiam servari volentes et illud corrigimus, Privi- 
ixaiocUvmY gvAdrrec as Bovióuevo: xáxeivo énavop- — legium enim dedimus dotibus, ut contra antiquiores 
Josue». ztpovóuiov yào Osdcixauev vais zrgois(v, sra — hypothecas habeant honorabiliora iura, utpote dum 
xrrà TÀw mscBvrépow jmnoOrnxdv Éyev tiuovrspa — contrahentes cum viris eorum credant substantiis et 
Dima , ola «àv avullallóvrow vois avdpás: vai av- 10 non mulierum et quae forte tunc neque compete- 
TÀw siGTEvOdvrOw ntspivGía:G, &ÀÀ' ov vai vGw yv- bant his qui prius contraxerunt, Dedimus autem 
vaixQw vOv ye (gc TÓT& undà rouocuévow ois Éu- licentiam (hoc videlicet quod antiquitus) et augmenta 
npocÜev avuBáAllovcww. QiBdxauey 8 ádeiav (rovro — facere permittentes et viro et mulieri, sive ambo vo- 
dr rà saÀaióv) xai bxavbjasis mouiv dqévrse xai v — luerint sive etiam horum alter celebrare augmen- 
dvdpi xai «jj yvrcuxi, sire áugóregos Bovind'éiev sire 15 tum. Primum quidem illud sancimus, ne aliqua fiat 
xal vovrOyv Juürspos mouicÓa: v5» ÉxavEngiw. Iloo- — circumscriptio, sive augere voluerit dotem aut propter 
TOv gi» ovv buivo OrcziLousv Óià và ur viva yivs- nuptias donationem, non licere alio quidem facere 
«Oa. mepiygagrv, MimsQ éxaviiga, fovinOsiev rjv alio autem in prioribus manere, sed utrumque cele- 
"goixa 7j trjv Óià vÓv yáuov ced», uy ébsivas vj — brare omnino augmentum, et non in electione sicuti 
uiv TOVrO mOwiv TQ 08 £ni vOv mportgow uévtv, 20 prius sed in necessitate causam consistere, omnino 
dÀÀ' £xávegov mtowiaDat závcos Tiv éxavbngww, xai tamen quantitate aequali, hoc quod etiam nostri 
my dw aígíGu xaÓà moórspov &ÀÀ' é» dwáyxm *Ó — patris dicit constitutio. Et ne contingat augmentum 
mpáypua xadactüpmi, závTOS ufvroi mocÓTeTOS ic5e, non ipsa fleri veritate sed schematicum, et maxime 
ToUtO Ó7rsQ xai 5 tOU zuetéoov Àéyes margós Üuirafu. — in parte mulieris, et viri creditores circumscribat 
xal iva prj GvuBain tr» énastnciww ovx avrai yíve-25 privilegio utens, si quidem habuerint utrimque in- 
aai vais &Àndsíaie dÀÀ dayrpaviauévny, xxi udlaora — mobiles res, melius est in inmobilibus fieri oblatio- 
éxà roV uépove te yvvaixós, (va ToU6 v0U dvÜgos nem, quatenus sit palam et indubitatum, Ux qui- 
Davncràe migiypáweus tj zpovouiq xocufvy, ei uàv — dem ab initio fuit, quid autem postea additum est, 
Éyourv énect£ om dew axivnta nodyuata, xàAlov dv 10í6 — Si autem non utrimque inmobiles res fuerint, mulie- 
dxivijtose. yévead'as viv énidociv, Oros àv sin O7Aóv 30rcm omnino per inmobiles res celebrare augmentum, 
Ts xai dvaugscfrmrov, ví TO (E doyzs zv, tí Óà ut et dos et augmentum similiter habeat adversus 
Vovspov zgocy£yovev. si 08 ovy éxarépw Ds dxivpra ^ antiquiores creditores privilegium undique indubitato 
TQáynara fip, t9zEv uiv yvvaixa ztávros Óià dxivyrow — augmento existente, vir autem etiam in rebus mo- 
mpaypdvom zouigDas Tiv éxavbnaw, iva xal f rtooik 
xaj r ézaóbnsau Ouoíae Kyo. xarà xw ztgsafvrépary 35 
JavscrOv TO ngovóuiov zavrayoOer ávaugisfrtvov 
tZ$ zposOr;xme ovans, ó dà dvo xai £v xivrvois 7t0«- 


.. 16 Hgàrov niv oU» .... 412,18 yivouévow ex B habet B* II 30,2 p. 514 Zach. 


vimus: de augmento dicimus. (Quoniam enim et ab iis qui ante nos fuerunt legislatoribus et a nobis ipsis 
de augmentis dictum est, multa vero a nobis in eo genere gun numerari haud facile possint in his quo- 
que praeter antiqua illa investigata sunt, fraudes a quibusdam excogitatas sublaturi et puram iustitiam 
custodiri volentes illud quoque emendamus. — Privilegium enim dotibus dedimus, ut adversus antiquiores 
hypothecas potiora iura Tabeani, quippe cum ii qui cum viris contrahunt substantiis ipsorum fidem 'ant 
nec vero substantiis mulierum, quae forte tum ne coniunctae quidem fuerint iis qui antea contraxerunt. 
Dedimus autem licentíam (id quod antiquitus valuit) etiam augmenta facere et viro et mulieri permitten- 
tes, sive uterque sive alteruter horum yp penengent facere velit. Primum igitur, ne quae fiat circumscriptio, 
illud sancimus, si quis augere voluerit dotem vel donationem propter nuptias, non licere alteri id facere 
alteri in prioribus manere, sed utrumque omnino augmentum facere, neque in arbitrio quemadmodum 
prius, sedi in necessitate rem versari: ut tamen utique quantitas aequalis sit, id quod etiam patris nostri 
constitutio dicit. 4c ne augmentum contingat non re. vera fieri sed simulatum, e( maxime ex parte mu- 
lieris, ut creditores viri circumscribat privilegio utens, siquidem ab utraque parte res immobiles habeant, 
praestat in immobilibus fieri donationem, quo manifestum et indubitatum sit, quid ab initio fuerit, quid 
postea accesserit. Sín autem non ab utraque parie res immobiles sint, mulier quidem omnino per res 
immobiles augmentum faciat, ut et dos ct augmentum similiter contra antiquiores creditores privilegium 
habeat, cum adiectio ab omni parte indubitata sit; maritus vero etiam in mobilibus augmentum faciat: 


1 avbjosos LB! | 2 vouoSérass om. L || 3 egi àv | om. M* | 35 £g B*] £yes MLB!! || roeaBvrégo» MLB] 
Tow vro om.g|| 6 xagd vivos L| 8 dedamev Lg. mporéQow» cum Serimgero vulg. | 31 mousiroo. B* v.l. 
Cod. 8, 17, 12 || 9 xara. MLs] xai B! xai xaTa [| atum aréru hine 
10 aevuaAóvrow L | 12 àv ys — unói irae a 1 ab ante nos vwlg.] ante nos R!VT! ante nos & 
et quáe — neque competebant g | 13 avuaZovaiw M || | R17? |3 numerandá T^| etiam] et V | 4 his quae super 77 
14 xai éxavirams] Quae sequuntur (411,14 — 419,22) | filosofata V filosophata 7' phylosophata 7t | 5 ab om. t| 
in M foliis archetypi turbatis hoc ordine sese ercipiunt: | circumspeotiones V | 7 ut] et A'7, om. V! | 8 habebant 
yiveaDas ztag! avrà — ov uóvov 412,13 — 413,15 (2) | honorabilia 7" | iura om. R! | 10 et quae] et del. Bect: || 
zouiy dgésrrss — và àv énaviratov 11,14 — 472,13 (1) | 11 autem] autem hoo R | 13 permittente R'| 14 eorum 
Tie maidós — uj mÀsiov 414,21 — 415, 12 (4) 0003 ele | T 15 aliqua] alia V!] fat] sit T | 16 sive] si Beck | 
yiveras — dáguxvovuévne yáuove 413,16 — 474,21 (3). | augeri V agere Rt | 17 et 18 alii R* V? 7? vulg. | 19 non 
Nimirum in exemplari ex quo M descriptus est binionis | intellectione t | 20 sed] et t | necessitatem p 21 t 
foliorum paria interius et exterius locum mulaverant, ut | R!] etiam om. V || nostris RT'* | 24 et viri] leg. ut viri ? | 
folia complicata 1234 ita ligarentur 2 143 (aliter rem nec | 25 utrimque V vulg.] utrique R7, s. v. V? || 26 melius est 
vero recte explicat Zachariae) | égévzes ML] dquévres | in om. R', est in om. V, in om. T! jeu quid quidem T'!] 
B! (dgévee$ Scrimger, Bí) | 16 xai LBc) dx M|| 9á- | quod quidem V vulg. quidem quod AT | 28 quid V7"] 
repos LB) fregos M || 18 eizreg] sive (i. e. eire?) c (si | quod AT? vulg. | aditum R || 29 autem non (non erasum) 
mi coni. Heimbach) | BovànOeisv Zachariae] BovárOeig | s.v. R*, om. RF?! | utrique V? | res non fuerint R|31 ut 
libri | 23. z1030* (0061 L) feos L || 24 Qidvatus] | *f dos et augmentum om. T' | habeant V autem habeat 
Cod, 5, 3, 19 | 29 zrgáynuara àxivrta B'v.l. | 34 iva | T! | 33 vir] ü (ie. ubi) RV! | etiam) etiamsi V? 








Nov. XCVII 2. 3 


síoO'o v5v énavtrsw* oUdiv yàg dvrsUOev dvagieras 
BÀdBos. ai dà x yvwi dxivmvov ovx Éyovsa s&Quov- 
Gíay Éy xuvrvois yodysus v7v énavirngiv, toro TÓ TtQ0- 
vópuov 00 lovaa si us dni tj Gpyaías uóvrs zQo«xós, 
ov uzv di v56 (Gyruavicuévne iGms éxavbrasne. T0 
piv yàp 4E dgyjé ysvóuavov d dmímav avvromvóv 
dari, 1Ó dà Vavsgov ztgossstteyyopuevov 5v xarà vy 
Davugrav. avróDev sickyss ushérrv, xai BAazveadas 
TOU; a»Üpomovs dx v0U zap' rud xig moii dedo- 
uévov zQovouíov xav' ovücva i gri qur Oe s 
0i oix sim xarà voU dvüpós yoéos ovdEv eiii duoqíu 
15$ xarà TOv Üavncrüv nsQiygangTé, TÓTs wai dv 
XOjhag. xai og BovÀovra. và Tow émavbyctew yive- 
99a nap! abrdv, éxatignDer u£vro: tjs énavbrasas 


412 


10lumus modo. 


DE AEQUALITATE DOTIS ET 


bilibus faciat augmentum; nulla enim hinc oritur 


laesio. Si autem mulier inmobilium habens rerum 
substantiam in rebus mobilibus scribat tum, 
sciat privilegium non habituram nisi in antiqua sola 


5dote, non figurato existente augmento. Quod 
enim ab initio factum est, in toto sine suspicione 
est; quod autem postea machinatum est, contra cre- 
ditores hoc ipso introducit meditationem, et laedi 
homines ex dato & nobis dotibus privilegio nullo vo- 
Si vero non fuerit debitum contra vi- 
rum ullum neque suspicio contra itores circum- 
ventionis, tunc et in pecuniis et ut volunt augmentum 
fiat ab eis, utrimque tamen &ugmento etiam sic fa- 
ciendo et aequalitatem habente, ut aequitatem ser- 


xai ovra qivopévns xai vó (aov éxovarse, iva «5v icó- 15 vemus. Quae enim erit circumventionis suspicio, viro 


"ytx qvÀa&ousv. moía yàg &» sin mepiygeupré V7t- 
owía, ToU avOpós vrsvo urnüsvi xaDectaro: xal 
Jià vovvo TÀw émavibrysawv ámnpayuóvoe ywouévam; 


obligato nulli existente et propterea augmentis sine 
rc. aer factis? v 


CAPUT III. 


Tovross áxólovOós dcr. xdxsivo OwpícaaDas dni 
D4uacs rowvrow d, 
cBetíigmv Üavncro» tivas vmoOrxas meguyivead as 
veerrégas oUcas x mpovopimv vzó TOw voucowv avrais 
Jedopévam, olov óztóvs 1:5 oixelow xerjuams rapaaxsvá- 
g&e yavy 7) ovr rvas 5 Mineruae, x cmd 7 dztiuaÀn- 


His consequens est et illud decernere in casibus 


acBrrnÓv. icuav xal «àv rgs- 20 huiusmodi dubitatum. Novimus et antiquioribus cre- 


ditoribus aliquas hypothecas praeponi iuniores exi- 
stentes ex privilegiis a legibus datis, quale est quando 
aliquis propriis pecuniis procuraverit navem com- 
parare àut fabricare aut reparare aut domum forsan 


Ürnvai, 7] oixíav tvxóv oixodoun9rvas, fj aygóv 5j r«25 aedificare aut etiam emi agrum aut aliquid horum: 


TOv àAÀov' dmi yàg vovto» dzávrow xvgur&QOs 
xaÓscTjxaiv oí ueraysvégsrsQos Üavuigral, a» Toii 
xenpadiv éxvrj9n 7) àvevso Or ca ngáypara, tà noA 
ngeofvrégov. egi TOÍvvv, &i yvv! ngottevoudvri 


in his enim omnibus priores existunt posteriores 
creditores, quorum pecuniis empta aut renovata res 
est, his qui etiam multum antiquiores sunt. Quae- 
situm est igitur, mulier praetendens privilegium super 


TÓ mgovóuso» 10 émi rs agyaíae mgowxós 7j 17$ 7Qos- 30 antiquam dotem et augmentum, in quo et huic ser- 


avijsaos (iv Q xai avrjj gvAdvreraa TÓ mtQovópiOv 
xadánso KurgogOev siorvas) sla vGw mootigov Bov- 
Àowo xgateiv Qaverov, ÉA9o. dà xai lrrpos Java 
Ctü$, usrtaysvécréQos piv mztQortwvóusvos dà x0 oic 


vatur privilegium, sicuti praedictum est, si prioribus 
voluerit praeponi creditoribus, veniat autem et alter 
creditor, posterior quidem praetendens autem pe- 


c. I1] 26 —28 dni yàp vàw vowvtov &nárvrow — rÀv noÀlQ noscBviégow et 413,9—11 zoÀÀà yàp Bov- 


Asvaduuevos — ri 
paratitl. 24 p. 423 


£«p ex B citat Tractatus de creditis 8 3 (Heidelb. Jahrbücher 1841,2 p.545) z Prochiron auctum 
ach. — Summam Ath. repetunt paratitla ad Ath. 15 $ 16. 





neque enim ullum inde damnum oritur. Quodsi mulier bona immobilia non habens in mobilibus augmen- 


tum scripserit, sciat se regen 
forie simulato. Quod enim a 


ium non esse habituram nisi in sola pristina dote, nec vero in augmento 
initio factum est plerumque suspicione caret, quod vero postea per machi- 
nationem adicitur, insidias creditoribus factas ultro adi 

vilegio dotibus a nobis dato volumus. Si vero nullum sit debitum viri neque suspicio fraudis creditori- 


ucit, neque ullo pacto homines iniuria affici ex 


factae, tum et in pecunia et prout velint augmenta ab iis fiant; ab utraque tamen te augmeniwm 


sic quoque fiat. et 


parem quantitatem habeat, ut aequalitatem. servemus. Quae enim 


it fraudis su- 


spicio, cum maritus nemini obligatus sit et propterea augmenta sine negotiis fiant? 


His consequens est illud quoque definire de quo in huiusmodi casibus dubitatum est. 


Scimus 


etiam antiquioribus creditoribus quasdam hypothecas licet. posteriores ex privilegiis a legibus illis con- 
cessis praeferri, veluti cum quis sua pecunia navem curaverit vel emendam vel extruendam vel reficien- 
dam, vel domum forte aedificandam, vel agrum (comparandum) vel quid aliud: in his enim omnibus po- 
steriores creditores, quorum pecuniis res comparatae vel renovatae suni, potiores sunt iis qui multo. sunt 
antiquiores. Quaesitum igitur est, si mulier praetendat privilegium antiquae dotis vel augmenti (quatenus 
huic quoque servatur privilegiwm, sicut modo diclum est) itaque prioribus creditoribus praestare velit, 


veniat autem alius quoque creditor, qui etsi. posterior sit, praetendat pecunia sua emptam vel paratam 





1 ov0à B'v.L | 2 Bldg (v. l. BAáBns) B* | ei] 5$ 
B! | 7 om. B* || oix om. c || 4 xi «76 ér agxaias M | 
5 dni vois doynuariauévoss L! | aos] existente (i. e. o- 
avs?) c || 6 yao om. B! | y«vópavor B! | 1 ztQossneteyvo- 
usvov LD] ézvcexvouevoy M machinatum € | 9 £x om. 
B* v. L l| )idouévov L, v. L.B* G«Ómpnuévov B! || 12 cris 
BL(e)) vis M (rivós cont. Zachariae) | 13 cs] olg B || 
1& TOv Éxavirasov] augmentum z | yaéa'o (yevéaDo 
LAB!) LB || 14 yivouévns «zc éxavbnrosoe xal ovra 
B! | 15 xai Jed vox M || yevouévge Bv. L|| 16 zoía 
— 11 dvdgós om. L || eim 7$ zsgiygagz;6 cum Scrimgero 
vulg. (Bf) | 21 zapgayíveada: L9 || 22 avraWe om. « | 
23 didouévaw Bi] cs] voie L | xorpacs] xoruaas vie 
L ! zagaaxeváaeie L Be] xaracxevácess M | 24 5 o»vn- 
Oava) 5 om. e [| 25 7 4ygóv MLB!) aut ctiam emi 
agrum g, unde «rrdr,vas add. Haloander, Df (ef. 413, 20) || 
26 và» dAÀlov] horum c | 28 £xcé9n M | 29 «i] 7; L', 
$ (cf. ad 32) | 30 70 £i — 31 zgovópsov om. L || 32 &ien- 
Tua Éungoadev B! silva] si € 





1 nullam A nulli V | hio 7" [| oritar edd orietur RT 
vulg. | 2 sin R | rerum habens 7^ leg. (non) habens re- 
rum? | 4 sole 7! | 5 in RT vulg.] om. VT! | 1 contra 
om. R' | 8 introducat 7! | 9 dotibus] in dotibus 7'| 
11 illum £ | 12 uoluerit T! [ augmentum cet.] mentum 
— 16 nulli exi| ser. R* in ras. 2 vv. || 13 utrique 7! utroque 
R(*) | aucmento R || etiam RV] om. T vulg. | 15 cireum- 
uentioni V'|| 16 nallo V!T' | existenti iibri | et om. 
R$ 11 tergis uersatione T! | facte V! | 19 rubr. De pri- 
uilegio dotis AT in marg. (er Jul.) | «is V* | in] quod 
in R?T | 21 aliquas om. V et aliquas 7! | praeponi V? 
vulg.] praeponere A VT | minores R! | 22 quando ali- 
quis quale est V* | 23 procurauerint R | 24 donum £ | 
25 etiam] et At! | 27 aut] autem V* | 28 multum om. V | 
29 supcr antiquam (superatiquam V?) dotem V al] super 
antiqua dote RT vulg. | 30 et om. R'T" | augmento vulg. ] 
*hic libri, hoe vulg. | 32 uoluerint RV | 33 creditori 
R!| posterior] et posterior V 


PROPTER NUPTIAS DONATIONIS 


iejwad. roW avroU dowijcóas 7 meganemos;cOaa 7j 
vevv 5 oixíaw r &ygóv xai mQosnxuv avtov dmi TOU- 
TOW 10i TiQdypmg. TOi$ Üià Tuv» avrov zpnudraw 
xinéuigue 5 magumoiu]Ousigiv Éysv Ó £ignusvov vQo- 


413 


Nov. XCVII 3. 4 


cuniis suis emptam aut reparatam navem aut do- 
mum aut agrum, et competere eum in his rebus 
quae eius pecuniis emptae aut reparatae sunt habere 
praedictum privilegium, utrum oportet dotem etium 


vóuiov, nótiQov Üsi vv zwpoixa xal vOv rowjre» Stalibus praeponi an aliis quidem praevalere credi- 


moerdücóu, y tdv uév dÀÀww xpars»v Qarectów, 
$40» ui vowaVra morsivovtcu, TOUTOW Üà saQagm- 
güv, énudánso dx t$ avvdw nspwvaías vÓ n9dyua 
mapiyéyove. OÀÀlà voívvv éni vovrow Bovisvcdpevo: 


toribus, quicumque non talia praetendunt, his autem 
cedere, quoniam ex eorum substantia res adquisita 
est. Plurimum igitur super his cogitantes non in- 
venimus mulierem iuste existentem cedere alicui tali 


ovx svgousv Tj» yuvaixa Qixaíav ovg«v siapayoQz3ci10 privilegio. Videbamus enim quae causae absurditas 


Tiv TOLOUTQ TiQOVORÁQ. ÉmQopv yàg 1 dx OU ztQdy- 
paros drozov, Ürs Talé udv OUx &U ysvouévai yvvaa- 
Fiv éx oV olxalov gojaavos skposéQyeraa mWópos xai 


est, quia aliquis quidem fornicantibus mulieribus ex 
proprio corpore advenit quaestus et vivunt ex hoc, 
adversantibus autem et semet ipsas atque substan- 


anopocww dvraUOsv, vai; dà sU vaDpauuévam xal óav- tiam ad virum introducentibus non solum nullus fit 
tds ts xal t/jv oUgíav sis dvügós dyayoícass oU uóvov 15 quaestus & viris male degentibus, sed etiam minuun- 


0v0i sl; yivevas ntógos sta& aw xaxa Quxysvondvan 
d»dod», aAÀ' gd xai dAarrovvra: xai datiw avais 
dixis ovÓsuía. mrs xarà vaUra BovÀousDu, xiv si 
Té dypóv Oóinus dOsv GÀLov xoruacw cvrcacdas 
xdw &i Ti6 Oix(av dwavedGas 5 xai yogtov, 
g)ca. và TOiaUta TtQovÓuua vais yvvastiv üyriciD's- 
cÓa. x0 uiv yàp dgÓevés 17$ yvvass(as quasas xai 
6gó0ga inid1áusDa xai ox sixoAos isguygaqai yivov- 


Tax. xaT^ avt», (AarrovaOas dà avrai Tn» Qoia 


tur et spes eis nulla sit. Unde secundum haec vo- 
lumus, ut etsi quis «««« domum renovasse aut etiam 
agrum, non possit talia privilegia mulieribus oppo- 
nere. infirmitatem namque muliebris naturae et satis 


45 9óva- 20 novimus et quia facile circumventiones fiunt adver- 


sus eas, minui autem eis dotem nullo sinimus modo: 
sufficit quia lucris cadunt, etsi prior antenuptialis 
donatio inveniatur, et sufticiens quoddam extet eis 
ex hoc damnum, non etiam eas volumus et circa 


xat' ov0éya avyyagovuev gózov, ixavóv 0v Ot TOV 25ipsam dotem periculum sustinere. 


xipddw éxnimrOvaiw, aiys mpoysvécveQa 47$ mQÓ yd- 
nov Omgsác svgaDsín, xal ixavóv i xaDéoThXsv aU- 
tais y évrevOsv Lnuía, ov uj» avtóé Bovióusda xal 
"api avt» TÜv ngoixa xivOvraitww. 


CAPUT IV. 


'Ensidy dà xai voiavraé Taveé mgossArtows rjuiv 30 


ysyóvadiww, ds vivs$ Ole éréQow» qtQavsUovrcA XQr- 
nag, xaj Ósi roe &íc vaUrac Qava(cavrag vàg aitíag 
mQoriuág Oni, DacniLouev, si ves vais GÀnO sia Doi 

4ow mpopágs, crQavtía; 7j TOU GraTOVrOY yevé- 


Quia vero et huiusmodi quaedam aditiones nobis 
factae sunt, eo quod quidam aliorum militant pe- 
cuniis et oportet eos qui in has crediderunt causas 
praeponi, sancimus, si quis vere dederit aurum oc- 
casione militiae sive statutum fieri vel pro aliis qui- 


s9as xóv maida 5j xat! áÀÀas TiváS voiavrag aitías, 35 busdam talibus causis, et expressim boc ipsum inscri- 


c. IV "Enn vosaVtaa mpossleíGsss ysyovacww ruiw — 414,4 mapayuageiv trjv yvvaixa er B citat Tract. de 
ereditis l.l. & Prochiron auctum |. ((. — Summam Ath. repetunt paratitla. Ath. 14 $ 8, 15 $16. 


esse navem vel domum vel agrum, atque par esse ipsum in illis rebus pecunia sua emptis vel refectis 
praedictum privilegium habere, utrum dotem etiam his praeponi oporteat an reliquis quidem creditoribus, 
quicumque haec lalia non praetendunt, potiorem esse, hi$ vero cedere, quoniam ex ipsorum substantia res 
paraia est?  Mullum igitur de his ieditati intelleximus non par csse mulierem eiusmodi privilegio cedere. 
Videbamus enim rem esse satis absurdam, quod. inhonestis mulieribus ex corpore suo quaestus paratur 
eaeque inde vilam sustentant, bene educatis autem quaeque se ipsae et subslantiam suam ad virum con- 
ferunt, non solum nullus a viris sale se gerentibus quaestus fit, sed etiam damno afficiuntur. neque 
ulla iis spes relinquitur. [taque secundum haec volumus, vel si quis allerius pecunia agrum forte emisse 
vel si domum vel etiam praedium renovasse videatur, ne liceat. eiusmodi privilegia mulieribus opponi. 
Jam infirmitatem muliebris naturae probe novimus, et quam facile circumventiones fiant contra eas; im- 
minui aulem dotem iis nullo modo patimur, cum sufficiat eas lucris exui, si modo illa privilegia priora 


donatione propter mp tend invenianlur, sitque iis sufficiens damnum quod inde oritur, neque vero eas ve- 


limus etiam de ipsa dote periclitari. 


IV. Quoniam autem ctiam huiusmodi quaedam interpellationes nobis factae sunt, quosdam aliorum 
ecunia miliare eosque qui in has causas crediderunt praeponendos esse, sancimus, si quis revera mi- 
itiae causa vel ut filius fiat statutus. vel ob alias eiusmodi causas muluam pecuniam dederit, aique diserte 





1 seeguezoseia das BÍ! | 7 vaiv] 7j om. e | 5 de post 
voxovtov coll. B! | vov] z5v L| 10 dixaiav ovcav om. 
Tract. de creditis | 11 vosostqp ztgovoníq M (e *), Tract. de 
creditis] 1os0vt0v ztpovouíov L 1owvtwv noovouicv B! 
Tou0Vrov ngovóuaov Bf | ópusv L* «güuev L' 12 ais 
uiv] aliquis quidem g | 13 ztgossgxecas Mg) ztooégzevas 
LB | 14 vai; 9À e) veOgauuévess] adversantibus autem 
(i. e. verQaupéveis?) c || avras 1à L| 15 dvdgas Bl i 
17 dr om. || 19 dAAov] vois avrov Osenbrüggen male 
20 xogiov] xvrjaag Das supplendum censet Zachariae (cf. 
ad 412,25) | 23 zsgiygagai eixóAus DB! | 25 5v Bí!| 
26 aiys LB] sva M ctsi g, unde sí. xai. GElHeimbach 
prolegg. ad Athan. p. XCI (x&v rtgorapsiss xarà vov6 
xeóvovws r avr doped Ath.); cf. Cod. 8, v1, 12 $5 ] 
mpoyevéavspa. MB] moysvéavepgov và L. mgoysvéavepa 
*& Heimbach (cf. e) | 27 ixavz; xis L || 30 *"Eradr, — 
415, 34 Devyrivrra om. DB! duobus foliis excimis | xai 
vm. L* | 33 «6 x L || 35 zóv maida M, Tract. de 
creditis] om. LBg (dáv vi Qavsiar éni vq vóv áydga 
9$ Tovs maia; avrz$ GrgarsvOTnvas Theod.) | aívías 

ur 





vo.aíras Tract. de creditis 
2 et Beck] aut Jibri || 3 aut] et V || 7 adquisitum | 
9 iustam Contius | 11 aliquis] /eg. aliis? | 13 adversanti- 
bus] bene versantibus Heck || substantias ART || 14 intro- 
ducentibus V?vulg.] introducete V' introducent A7" 
introdueet 7 | üt AT] sit Vvulg. | 15 agentibus V || 
16 eius A! T | sit] /eg. est? | *secundum haec unde 
uolumus R*VT secundum boo uolumus, om. unde A' | 
17 ut V] om. RT | hiatum notavi; supplendum fere ut 
etsi quis (agrum videatur forsan alterius pecuniis emisse 
et si quis) domum renovasse | renounsset V? vulg. || 19 na- 
turae muliebris T' | 21 eas ow. A' | 22 sufücit] enim 
add. T* vulg. | 23 quodam V quiedam T' [| leg. extat 
vel existit? | 30 rubr. De priuilegiis creditoris (dotis ere- 
ditoris 77 datis creditori A) qui militie causa marito 
mutuauit Cin marg. (ex Jul.) | 32 et om. R! | 33 san- 
cimus] sancimus quidem 7 | uero dederit V uere dedit T 
uendiderit AR! | 34 sive om. /t [| 35 "scribatur RVT" 
seributur in. 7? vul. 





60 


Nov. XCVII 4. 5 


xal (yrs ajró rovro dyygagein vq GvuBolaig xal 
dl vovtQ yévgvas gÜugovov, ors TOU xaGdOv ywwo- 
pávov xvgsitegov elvai uóvov vóv. éni vovrq Oavs(- 
cavra, rOUTQ uóvq TQ Ofuats mapayogsiv Thv 
vaina, undi, avrQ mpoye(goe iGTevouévo undà b. 
uagrvQaov, TOU ztQüyuaTOs xai dyyoágas mear- 
Touévov wal uagróQow Éyovros ereeges xal avro 
TQ doyq mpoBaivovros. vóTs y2e ei dià máane cT 
TOixUTQe 0doU 10 wpüypa mQotÀDos, vO dwimtosTOv 
Éysi, wal sposxs xai voos avuBdAlovrat ur) vàw oi- 
x&v àmogrsQücOa. vow 06 dÀÀowv amawram xQa- 
Téiv T)» yvvaixa xarà vó fÓm mag' judw avrai; de 
Üouévow vtQovópaov. 


A14 


10 eis 


DE AEQUALITATE DOTIS ET 


batur instrumento et in hoc fiat pactum, ut c&su 
proveniente prior sit solus qui &d hoc credidit, huic 
solo casui cedere mulierem, neque facile credendo 
neque per testes, sed negotio et scripto gesto et 


Stestium habente subscriptiones et ipso opere proce- 


dente. Tunc enim si per omnem huiusmodi viam 
causa procedat, suspicionem non habeat, et com- 
p contrahentes propriis non privari: aliis omni- 
us praevalere mulierem secundum quod iam & nobis 
Dom est privilegium. 


CAPUT V. 


'Enndj dà 5üm vóuor dypdwauev, ders vó» ma- 
Tíga dmab ó Ü 
aas, y) avrsLovaías páv, v)v dà éxavadoaw síc davróv 
memosxóva eese, d sapd viGuw, Bi socrixóv 
dcr. Tslsevircavroé ToU yauBgov wal émavsiOoverns 
tíe và» sterípa «j$ mao' abroV ÜsÜopévne mooixós 


Quia vero iam legem scripsimus, ut patres semel 


dnidóvta nooixa onip Ovyargós )nefov-i5 offerentes dotem pro filia sub potestate, aut suae 


uidem potestatis, reversionem autem in semet ipsum 

entem, quaesitum est apud aliquos, si compe- 
tens est moriente genero et remeante ad dote 
quae ab eo data est, hanc patrem semel offerentem 


ravryv vàv seréga vóv áxab. dxidsDamóra QovacOa 20 posse ad secundas veniente filia nuptias minuere, 


sic Üsvrigove dguxvovuévns ve maidós ydpove dAar- 
TOV», 7 ToUTO ur mowiv, dvOvyov, os àxa£ éx- 
mtanoírras v7)$ avroU srepiovaías , dllà TQ avrQ yon 
avr] yauovuévn máÀw Oijóvai, cxmsp dw si undi 
Érvxs xnoevcaga. oUvtO 
Óv. vQiáxovra xgudíov maTyp i6 Éstédowxs 
zpoixa, sla v6 Owyargós ynorvÓaiovs xal Qsvripows 
ÓpuAnaagns ydpos ovx Fra «às TQidxovra cavrac émié- 
awmsv, GÀÀà mevtrxcidexa uóvov, éxsidrnsQ Krvyev rj 


&ut hoc non facere, cogitantem quia semel 

est ab eius substantia, sed ipsa mensura ei nubenti 
rursus dare, tamquam si nec contigisset viduatam. 
Hoc enim nobis nuntiatum est, quia triginta libra- 


qoe viv niv veeniyyiddn, 25 rum auri quidam pater existens obtulit dotem, de- 
TQOv 


inde filia viduata et ad secundas veniente nuptias 
non jam triginta ipse obtulit, sed mm et decem 
solas, quoniam contigerat mulierem Jucratam mediam 
antenuptialis donationis partem in quinque et decem 


yvvj xepdávaca c0 Suiv *i$ mooyapiaíag OeQeac30 auri libris existentem, et pater nequaquam de suo 


ngos dy zevrexaidexa. xovaíov Aix ó»,xal o marzo  Obtulit triginta libras, sed je quidem et decem 
ovx Érs dx vOv davrov cds « ecd arididoxa. M- ipse qui vero ex epe Non iustum 


rgas, dÀÀlà mewrexaiUsxa này aUrós, stevrexaidexa dà itur sestimavimus hoc esse, sed similiter in divi- 
dx v0U xégüovs v6 yvraixós. ov xciv TOlvvv vy9- ne habere quidem eam praecipuum antenuptialis 
sdnsDa rovro xadscráva., &AÀ' óuoíaw dv vj Ó.a- 3b donationis lucrum, ex paternis autem quinque et 
vouj Kyu» uiv avr?v dfaígsrov «ó v6 mpoyausaías 
Sogeác iielos, ix dà càw mavQqew vàs zxevrexai- 

c. V summam habet Epitome ad Proch. mutata 8, 68 (Zachariae in ed. Novell. II p. 118). 


hoc ipsum in instrumento conscriptum et pactum ea de re compositum sit, ut casu existente potior sit 
solus qui in eam rem credidit: ut huic causae soli mulier cedat, ac ne ipsi quidem temere neve per 
testes fides habeatur, sed res et in scriptis agatur et testium habeat subscriptiones et ipso opere procedat. 
Tunc enim si per omnem eiusmodi viam res processerit, icione caret, atque convenit. ut. qui con- 
trazerint rebus suis non priventur: ceteris autem omnibus mulier praeferatur secundum privilegium iam 
a nobis mulieribus datum. 

Quoniam autem iam legem conscripsimus, ut pater qui semel dotem dedit pro filia sub eius 
potestate constituta, vel sui quidem iuris facta, sed ut restitutio sibi fiat pactus est «ees, quaesitum est 
apud nonnullos, utrum conveniens sit ut defuncto genero et reversa ad patrem dote quam dedit, eam pater, 
qui semel eam dedit, filia ad secundas nuptias veniente minuere possit, an. id facere nequeat reputans 
cam semel a substantia sua esse alienatam, sed eadem mensura illi nubenti iterum dare debeat, tamquam 
$i vidua facta non esset. Hoc enim nunc nobis nuntiatum est, patrem quendam triginta librarum auri 
dotem dedisse, deinde filia vidua facta .et secundas nuptias contrahente. non amplius triginta illas, sed 
quindecim tantum dedisse, quoniam mulier forte dimidiam partem donationis ante "— ín Lp 
ibris auri constantem lucrata erat atque pater non iam suis rebus triginta illas libras dederat, sed 
quindecim quidem ipse, quindecim autem ex lucro mulieris. Non iustum igitur hoc esse existimavimus, 
verum pariter in divisione eam lucrum donationis ante nuptias praecipuum habere, ex paternis autem bonis 


2 avpugovía Tract. de creditis | x&acov ML) xaaov 
cum Scrimgero vulg., K B (casov vivós. avufiaivov- 
TO$ Theod. in casu miltiae Jul)|| yevopévov Tract. de 
creditis | 4 uóvov LB | 9é«nats L | 10 Kysi] habeat c | 
xai vo)6] xal om. Le | evugdAlovras Mc) ovra avufáa- 
Aovras (in litura ez éx«rvyyavorvac) L avrQi evnpálÀ »- 
rag B | 12 xarà] «à L' i 14 vóuov] Cod. 5,13, 1 $ 13. 14 | 
Tóv maréQa ümxaE émidóvra] patres semel offerentes c | | 
16 slc éavróv nemomxóva dbnrr2v magá vw MBe, 
om. L', sie a$róv mowvuivgv Unrsiras magà vivày 
(ex &) L* Haloander, qui lacunam notarit: quae videtur 
in hanc fere sententiam supplenda diaÀvOdvros vo yáuov 
Thr ngoixa émavalafeiv | 21 deiregov L || dgixvov- 
n&vnc] yàuove add. M (cf. ad 411,14) | yápov L* | 23 «3j 
avrQ uétop CGEHeimbach] avrg tQ pévop MBg 
abró TÓ uérgov L | 25 vov om.c || 26 zarye tic] qui- | 
dam pater existens g || 28 vavras] ipse (i. e. a?cós) c || 
31 xpveíov Àirgaié] xoóvow L^ | 34 xépJovs] pépov$ 


B | 39 xaP«avrüva, vovro L 


1 factum ART] ut Vvulg.] et RT! et ut T*[ 2 qui] 
quia V | huie Beck] et huic libri [ 3 credendum libr;, 
corr. Beck || 4 et scripto RV] ex soripto T'vwlg. || gesto 
om. R! | et om. R | 5 habentem T" || 6 si per omnem] super 
omnem T' supereeem R'! | 7 causam V? | sueeeestionem 
T" | habet Beck | 8 aliis] vero add. Beck | 10 ei datum T 
eas datum V! datum eis R* datum R! | 14 rubr. Ut eadem 
quantitas dotis in secundis nuptiis filie a patre conser- 
uetur T' in marg. (er Jul.) | 15 suae quidem] siue quidam 
R! | 17 facientem] facientes 7 vulg. | alios R | sio ' ; 
18 dotem R | 19 scmel om. V | 20 filia om. R' | 21 cogi- 
tante R | 22 eis V'| 26 ad nuptias secundas ueniente 
d 27 non iam] 31 T! | quinque et decem) quindecim 7* 
XV V?|28 sola 7* | quoniam] haee quoniam 7" [| con- 
tingat 7'| 30 libris Ft] libras VT vulg. [ 31 triginta auri 
librus Z'vulg 134 cum. R! V! 


PROPTER NUPTIAS DONATIONIS 


Jexa Aafaiw «às Àmmouévac, o amevgavros vOU wa- 
Tgós áduc;aas v2v Owyaréga. «í yàg dv Énpabev, si 
Am evvéfr Qavríoou avrzv panca: yduow, aAÀà 
usivas vóv avtov yauBgóv meqióvra; 7 mos juaklev 
dÀarrov» Ti» mQoixa Tj» jün mag" avtov dedouévnv, 
5 19 idiow avis x4gdos oixsuoUG Da, xai sis mQoixa 
Yo? Üasvrépov ávÜgós dysv; xaíto. Üfov avr dv 
magapéQrow TaUta [y&vw, xai igc$ dià vavtQv vüY 
aitía» aUzoQoréQq Gvvoixsiv dpÜpí, ov uóvov tQid- 


A19 


Nov. XCVII 5. 6 


decem percipere reliquas, tamquam studuerit pater 
laedere filiam. Quid enim egerat, si non contigisset 
secundis eam nuptiis copulari, sed manere eundem 
erum vivum? aut quomodo futurus erat minuere 
$dotem iam a se datam, aut proprium illius lucrum 
suum facere et in dotem secundi viri deducere? cum 
utique oporteret eam in paraphernis haec habere, et 
forsan propter hanc causam ditiori nubere viro, non 
solum triginta librarum dominam factam, et quin- 


xovra Laoow xvolav ywouévrv, vav va nevrexaidexa 10 decim antenuptialis donationis et quindecim & patre 


*L$ mooyapaaías Oopsüs xal vw zevrsxaidexa Ow 
z«ugà vov zargos énidsÜoudvov, ai névrs xal veG- 
Gagáxovrta, v0U uiv dv mapgagéQvow avri xaDscra- 
TO$ vOV magà rs v0yys avt Dslouévov xégdove, vov 


oblatis, et non quadraginta et quinque, lucro qui- 

in paraphernis ei constituto a fortuna ei dato, 
quod autem ex largitate paterna oblatum est ma- 
nente integro. Haec autem sancimus, si et patris 


Ji ix guloinlas navoqas énidsDoudvov xal uévovros 15 substantia manserit in ipsa figura in qua prius fuit. 


4xspaíov. vaUra Óà vouoOeroUusv, sizaQ xal 5 voU 
maTQós mequovoía paivais dri ToU avrov Gyrjuaros ép" 
ovmsQ nQóagov rv. &i yàg twynd vi msgiavadus dAav- 


vagsisv avrQ Trv oUGíav, vs urdà Bovlouévo bre aperte fortui 
iAav 20 


séadas óv ícóuergov 1j mgoréoq ÜQovvai m. 

stoixa, xal àztodtxvíorro caga và «76 vvgnpas dAar- 
TOO T7 ovCÍag TOV — TQvixaUTa ur mAsiov 
4vayxdtsaOas vÓv satéga Di0óvas Die viv Dvyatéga 


Sin autem fortuita quaedam clades minuerit ei sub- 
stantiam, ut neque volenti sit possibile aequae men- 
surae quam prius dare rursus dotem, et probetur 
diminutio substantiae , tunc 
non amplius cogi patrem dare secundo filiam iun- 

ntem nisi in quantum substantiae virtus est; sed 
ucrum quidem prioris antenuptialis donationis ha- 
bere integrum, tantum vero percipere & in 


a, sí uj xaO" Odov 5j Tie maQuovaías avrov — Secundo ordine dotem quantum substantiae eius men- 


Vvarz. Üvvanié' aAÀà *Ó uiv Tx 
mpoyausaíae Qapade Égsv. dxégauov, qoda) à Àau- 
Bávtiv magà v0U magos xarà Üsvrdpav TE i» mgoixa 
6mócnyv àv và Tis ovcías avrOU uérQor j 


ngódniov *j 


yàg de vovro xà wáglos (ró x vr$ mooya- dominae omnibus modis 


4pas 25sura susceperit. Palam enim est quia hoc lucrum 


(quod ex antenuptiali dicimus donatione, cuius 80- 

lum ei usum damus) ex omni necessitate moriens 

restituet filiae Lege gr antenuptialis donationis 
is factae. 


maalas dosas papav, ovzag uóvqv avrdj ví» xen: 30 


Sídousv) dx násns áváyxns vihevrw ceres 
Tj modi jj xal v7& ÜsGnortias 56 mooyapua(ag dor 


Qsàs xvgíq màs. vQónow yswoudévm. 


CAPUT VI. 


Káxsivo dà vouoOerzaas rÀv ávayxautárow ryov- Illud quoque ssncire necessarium aestimavimus in 
aiaDa dy ntoÀloic xal áuvOryro« zgàyuacs Gxrovusvov. 35 plurimis videlicet et innumeris rebus quaesitum. Ob- 


v. 91 sg. argumentum ex Ath. repetit libellus 
e. VI (.... 411,1 xal tj» éniBállovcav abri 
p. A14 Zach. — Ath. summam citant paratitla Ath. 9, 16. 


à diagógav dvayrvoanaov $15 p.196 Heimb. 
» raped wer AauBávesv) ez B habet B* K 14,69 


reliquas quindecim accipere, tamquam pater filiam damno afficere studuerit. Quid enim egisset, si non 
contigisset eam ad secundas nupiias venire, sed generum eius superstitem manere? vel quomodo diminu- 
turus erat dotem a se iam datam, vel proprium illius lucrum sibi vindicaturus et in dotem secundi mariti 
daiurus? cum utique illam in paraphernis haec habere oporteat, ac fortasse ob hanc causam ditiori viro 
nubere, quae non solum triginta librarum domina facta sit, (am quindecim donationis ante nuptias quam 
; im a patre datarum, sed quadraginta quinque, cum Me in paraphernis ei constet lucrum a for- 
integra maneat. Haec autem sancimus, si- 


qun Me Y : 
tuna ipsi datum, pars ex liberaltate paterna donata sit ei 
dem etiam patris substantia in eodem statu. manserit in. quo antea erat. 


| bip ei diminuerit, ut ne si velit quidem 


Nam si qui casus. fortuitus 


dotem priori aequalem iterum dare possit, ac manifesto probetur 


fortuita diminutio bonorum patris facia, tum plus dare ne cogalur pater. um secunda vice copula- 


(urus, nisi in. quantum substantiae eius vires valent; sed lucrum illa qui 


nuplias integrum habeat, taniam autem a 
nddus designaverit. Manifestum enim est 


prioris donationis ante 


atre dotem secunda vice accipiat quantam substantiae illius 
oc lucrum (scilicet ex: donatione ante nuptias, cuius solum 


usum own patri damus) morientem eum ex omni necessitate filie restituturum, quae etiam proprie- 
4atis donationis ante nuptias domina omnibus modis facta est. . 
VL iliud quoque sancire maxime necessarium existimamus, quod in multis atque infinitis rebus quae- 





1 de xevcavros M| 4 xàv avrov) eundem (i. e. róv 
avróv) e | 7 3éov] dà L' 3s L* | 8 magagégvos] 
4Lonpoixou B (idem 13) | 10 yevouévom L' ysvopé- 
—Diebtide Ni 12 dAAà stévrs xai TeG- 
cagaxovra vulg] dAà ML'B diàà us vov x$gdovs 
(er c) Ls. v. (sim. Haloander omisso v. xdgdovs 14) et 
non quadraginta et quinque (i. e. aAdà p us 1) e | 
13 post napagá, vv. ravra Kyu — airíav (8 sq.) 
errore repetit. L^ | 15 xai. uévovros MLB] xal om. &, 
xarajudvovros Haloander | V1 * ueivos libri | 18 &i yag) 
sin autem c | 19 «avrov B | 20 v5$ sxorégas za 
Sovva. B | 23 «óv narépga LBg] om. M1 24 avrov 

28 Vmxoygáwew] susceperit €; 4sirgévais. coni. 
CG EHeimbach Ag dem sine causd || 28 v6 dx] Tà 
om. B! | 30 uóvov B! | 32 zai] 9vyavgi. B/ | Je- 
anoríae M || zs om. B 


1 reliquas] et reliquas R?* » (et?) reliquam V' reli- 
qua V?| 2 egerat] leg. ageret? | 6 et om. V | seoundis 
R'|7 in parafernis /? imparefernis V | hoo R [ 8 di- 
tiorem T'! | 9 domina facta libri, corr. vulg. | *et] est 
(om. .R!) libri | 11 et non] sed vulg. [. 115g. luorum — 
constitutum — datum libri, corr. Beck | quidem) qui- 
dem lucrum V! | 12 parafernis V | à J* V] om. I! T 
vulg. | 15 substantiam V' | 16 inminuerit 7'vulg. | eius 
V vulg. | 18 quam ed. pr.] qua /ibri, vu/g. | daret RVT, 
corr. vulg. | probentur R' | 19 aperte Beck] a parte T' 
a patre RV T? vulg. | deminutio V'T'| 22 autenuptialis 
donationis habere prioris 7' | 23 tantum] tamen A! 
tantam vulg. | 25 est enim 7'| 26 dicimus donatio- 
nem V donatione dicimus 7' | 27 usum ei V || 28 re- 
stituetis A! | donationis et 29 modis om. R' | 29 domina 
— facta libri, corr. "T 34 rubr. De collatione dotis 
R, De dotis collatione T' in marg. (ez Jul.) | 35 pluri- 
bus T'j et om, T 


60* 


Nov. XCVII 6 


4midUmxe yàp mario mooixa y u5trzo Tvyóv vmio 
malos oixsías, y; Oà vavrrw dziéDoxs vd avüpéi, xai 
érsÀsUrnarv Ó avyo &z0gos' slra voV margóe 7 cs 
nrycQós veleveradvtow azaitrivai xal y) yruaga Gvw- 
&isrvEyxéi» Lv éavrZe tQoixa 7j zapà tocoUvrov Àa- 
Bü». si unà» ovv Ó dw simópos Éyci, TÓ mwQüyua 
navragód sv evAvróv £ativ* ei dà ov0evós éxégov xvgla 
xadécinxev dxtívn mÀ»v 9 Tdv áyayOw TOv xarà 
TOU avÜpós, ai Ó8 ámopo! waÜwGaT,xagi, xal avrsti- 


416 


DE AEQUALITATE DOTIS ET 


tulit enim pater dotem aut mater forte pro filis 
Bua, hanc autem illa obtulit marito, et defunctus 
est vir inops; deinde patre aut matre mortuis ex- 
igitur et quae nupsit conferre suam dotem aut mi- 
$nus tantum accipere. Si quidem vir idoneus est, 
causa undique absoluta est; si vero nullius alterius 
domina consistit illa nisi actionum quae contra mari- 
tum sunt, at ille minus idoneus est, et obiciatur 
mulieri quod iam data sit dos pro es, illa vero 


Oorro «1 yvraci oz 0n dmiü£dora: mooi& 9nip av- 10 actionem conferat nullum habentem penitus effectum, 


Tjj6, 5; 08 vzv üyoaryzv avvtigégos urdiv Éyovaav ap- 
TéÀO dzorfÀAegMa, vóuov c0 zpàypa riv àluov 
4vouíaOr. xai iauev Yjdr dv soAÀai xoicsgiv azrvé- 
Crapov avrÓ xQuOév, xci tv yvvaixa avayxagOsigav 


legis causa nobis digna putata est. Et novimus qui- 
dem iam in plurimis iudiciis duritiam postea sic 
iudicatam, et mulierem coactam conferre dotem aut 
certe reputare pro se datam, ex qua nullum ei om- 


Gvrtersyxsiv Tyv mQoixa ft(« AoyiaadD'us trjv vxiplbmnino contigit effectum in i rebus recipere: nos 
y oixa vr g p 


avr5s O:jouévnv, éE nc ovüiv avri yéyovs mavre- 
Ade dànor£Àegua dv avxoie Troie mQtynaci aztolafsiv- 
nus dà 4E dedpne vóuowv BorOovusv vd» máypati. 
ns; yàg Üsdasxauew «ais yvvaiiv aigsMiv xai avv- 


autem ex aliis nostris legibus iuvamus causam. Quia 
enim dedimus mulieribus electionem et constante 
matrimonio, si male res maritus gubernet, et acci- 
pere eas et gubernare et secundum decentem mo- 


ecrüos TOU yduov, t| xaxc rà zpüyuava ó avo 20 dum et sicuti nostra constitutio dicit, si quidem suse 


Juoxoín, xal Aaufáwvtiw avrà xal Üioixsiv xarà TOv 
spéxovra vQózov xal xaOánep rj zustéga Àéym Óid- 
Tab sb uév aUrsbovcía xal veÀsía cr9w v/axíaw fj 
yorü xaOsovrxo,, davry pépyev énavéoy, vi Ürjnora 


, 


potestatis et perfectae aetatis mulier est, sibimet 
culpam inferat, cur mox viro incohante male sub- 
stantia uti non percepit et auxiliata est sibi: sic 
enim habitura erat in collationis ratione proprias 


dori voU ávÜpóc apfauévov xaxa 7 wtprovoía xor- 25 res undique sine diminutione, et in ea minus tantum 


€) uy xci üvrsAafero xai dor nasv éavtz;" ovro 
yàg &v £us)dav Eyuv dv tà 11$ Gvrtiegogás Aóyg và 
oixsia mQáyuara mavrüyOO:v auelora, xai év c3 
1 saga v0coUrtov t9v cvwéicgopaw mowicOa:. £d ài 


vzeEovsía xaDsat5/xo: xai yvore ToU saroós yopic30tate hoc agere non poterat, si quidem 


TOVrO ztQártev 00 Üvvatro, si uiv mgoseÀDovca td 
m«rQl vaUra sims ve xai éfegagrvQaro, ders Gvvai- 
végas avr] xai rà mztgdyuara Aaftw xal cvvigravtoc 
Ér« oU yapov xai voig Üevrépow abr xaipoic qv- 


collationem facere. 


1 Sin autem sub potestate est et sine patris volun- 
iens patrem 
haec dixit et contestata est, ut consentiret ei et 
res percipere etiam constante adbuc matrimonio et 
secundis temporibus eas servare, et hoc egit pater, 
etiam rursus hinc integra sua habebit iura rebus ei 


Aa&Eas, xal vovro Émpabee Ó mano, ndlav xawrsviev 35 servatis, cum etiam antenuptialis donationis res vin- 


dxigaia à oixsia Eni Díxaia. rO)w srQayuátow avri 
migvÀaypéram* Omov ys xal tà t$ mzQoyagia(as dc 
sag Todyuara éxÜixsiv xal dv GvuvscTO T: T yuQ 
Pin sv avr xai r0U uerà TaUta xivovov mavrós 


dicare etiam constante matrimonio dederimus ei et 
posteriori periculo omni liberari. Sin autem illa 
quidem haec contestata est patrem, ille autem 


daunAÀégOa. t6 dà rj uév ravra éiruagrégaro rà» 40 





situm est. Dederat enim pater. vel mater forte pro filia sua dotem, haec autem eam marito dederat, ac 
maritus inops mortuus est; deinde patre vel matre defunctis exigitur etiam a filia quae nupserat, ut 
dotem suam conferat aut tanto minus accipiat. Atque si maritus Ronin sit, res ab omni parte facile 
solvi potest; sin illa nullius alterius rei nisi actionum contra maritum compos est, at eae inanes sunt, 
quippe si mulieri opponatur iam datam esse pro ea dotem, haec autem actionem. conferat quae nullum 
plane effectum habeat: res nobis lege digna visa est. Ac scimus iam in multis iudiciis durius id esse iudi- 
calum, mulieremque coactam dotem conferre vel pro ipsa datam computare, ex qua nullum plane fructum 
ei contigerit in ipsis rebus auferre: nos vero ez aliis legibus causae subvenimus. iam enim mulieri- 
bus etiam constante matrimonio. electionem dedimus, si maritus res male administret, et accipiendi eas et 
administrandi idoneo modo et quemadmodum nostra constitutio dicit: si quidem mulier suae potestatis et 
adultae aetatis sit, sibi ipsa culpam attribuat, cur tandem, ubi vir bonis male uti coepit, non receperit sibi- 

ue ipsa auxiliata sit; ita enim in collationis ratione res suas undique illibatas habitura erat atque 
Í olationem tanto minore in summa factura. — Si vero sub potestate sit. et. sine voluntate patris hoc 
agere nequeat, si quidem patrem adiit atque illa dixit et. contestata est, ut consentiret ei et res etiam 
constante adhuc matrimonio reciperet easque secundis temporibus servaret, atque pater id egit, rursus inde 
quoque integra iura sua habebit rebus ipsi servatis: cum eliam res donationis ante tias vindicare vel 
constante matrimonio ei concesserimus, ut omni deinceps periculo liberetur. Quodsi illa quidem patrem 





1 sgoixa matr5o L || 2 oixeías] iMac B* | 4 evv- 
sveyxeiv. L| 5 éavrois LI 6 gn. D'g| 8 xadiararas 
B* | 9 aí dà &zopoi xad'sazr;xacs] at ille minus idoneus 
est e [ avrirídorro MBI] avriz(Dowro D* dvriDoiro 
L | 11 avvncgégr LBf | Éovca LB || 13 fouev) novimus 
quidem e || dz;réaregov rovro (v. !. atcq) B* duritiam 
postea sio (i. e. dztzvé$ vavegov ovra?) g | 21 Sion;- 
cs. B! | xai AapBavew LB] xai om. M | xara] et se- 
cundum (i. e. xai xara) e | 22 voóstov] Aóyov B* | dia- 
vals] Cod. 5,12, 29 || 23. ZAodav] oixeiav? L* || 24 dav- 
15$ B'v. L| 25 zeraaaSai. Bf || 26 avez B* evt; L | 
25 dv «q)] in ea (i. e. dv avrqQ ?) e | 32 éfepaprvpero 
L* | 33 va zgáypuaxa er corr. L | AaBeiv om. M || 35 xai 
ravra L; xai rovro — À11,1 cvvrjvegsev. om, B* | 36 «à 
oixsia dxégaia B || 39 mavrsAos L 





2 illa autem V | 3 vir] à (i, e. ubi) AV! (idem v. 5) || 
inobs V | mortuus V? 7! j 4 et om. R | conferre] ct ferre 


V!]7 ulla T!]| 8 at illae minus idoneae sunt vulg. | 
11 digna nobis /| 12 iam om. V || duritiam] duritie 7* 
duriue V' durius Beck durius eam Osenbrüggen | sic] 
id Beck| 13 iudieatam R* VT" vulg.] iudicata 7 iudi- 
cari R, id. T? in marg., iudicatum Beck | 20 dicit] siqui- 
dem nostra constitutio dicit add. T'* | 22 substantie V! | 
23 praecepit KR pereeperit er praeceperit 7'] est om. 
VT! | 24 abitura 7' habitare A! | collationibus A' [ 
25 et] neo A! T? | tamen A! | 26 collatione RV || 29 hoe 
uoluntate 7 || 30 potest V | 32 percipere vul;.] perci- 
peret A VT | matrimonio adhue A || 33 agit V | 34 etiam 
anie egit (33) coll. RT | hie V | ei RV] suis ei 7. ei 
suis vuly. | 35 donationis om. R* | vindicare] uendicare 
RT* uindicare Quia mulier etiam constante matrimonio 
propter nuptias donationem sibi poterit uendicare V '!, 
uendicaret quia mulieri 7! | 36 etiam] et VT'* | dederi- 
mus Vvulg.] dedimus FT || et om. V7! 37 Sin T* vulg. 


| 38 haec quidem 7T 


PROPTER NUPTIAS DONATIONIS 


marípa, 0 dà ovre dxivrcsv oUrs Gvvivecev wel otÓi 
doxev. dünav 15, Dvyavol npaEas voUro, us; sivüv- 
vruv avrüv, dÀÀà xai Gvvüégéoeg a: yvuvzv Tn 
dye,» T/jv xarà Tw toU áztópov avügós zgnyudow, 
xni rzw TUynv slva, xomiv avr vs ai roi aUrLS 
diXsÀgoic, p5 uévrow dx v6 Gureicgogüs CnucovaO'as, 
dÀÀà v5yw éxiBallovsav avr; noipav QidoaPa, dx vv 
marpiow mpayudraw, 479 vycymWe éxsivme qvweige- 
onévns uév, nagd müvrov 08 xivovuévgs vw ddsÀ- 


4Ti 


Nov. XCVII 6 


neque movit neque consensit et neque dedit licentiam 
filiae hoc agere, non eam periculum pati, sed et 
conferri nudam actionem contra inopis mariti res, et 
fortunam esse communem et ipsi et eius fratribns, 
5 non tamen ex collatione damnificari, sed competen- 
tem ei partem dari ex paternis rebus, actionem illa 
nidem conferente, ab omnibus autem movendam 
tribus, et hoc proficiendo universis ipsis quod 
fortunae eventus dederit. Sed si quidem pater in 


qGw, xai vovrov mepiywwon£vov &zaciv «vroig Oz lÜtalibus casibus obtulerit dotem et de eius substan- 


dv y te rÓyns ixfaais Doíg. &ÀÀ' si uiv ó marzo 
dni «àv Towvrow Ouudácvow dmidoín rjv ngoixa, xai 
sapi T6 ajroU mspivaias ÉAniLs Oa, rà TZS Ovveuc- 
gopàs u£ÀÀon, voUTO xprrrw. si Oà ueíLow Tvyóv 5j 


tia sperari futura est collatio, hoc valere. Si vero 
maior forte oblatio fuerit, et collatio circa illam ver- 
titur spem ex patris inoboedientia neque movere vo- 
lentis neque permittentis ei movere, tunc eam per 


éníloaw sin, xal 7) avvecgogá egi éxtivmv avoéqe- 15 semet ipsam filiam movere, et non habere occasio- 


Tunc» ÉAn(Ón, éx ÓP v6 voU margós dzeiDe(ae TOU 
prre xivijaas Bovind'évros uice Énirgéyei avri av- 
qai (xuvOvvetrs và t76 7t QoS), TrYIxavTA avr» xad" 
éavtyr TZv «répa xiveir wal jr) Eyeiv TtQógitav 


nem eo quod non potuerit movere, sed sibimet auxi- 
liari et futurae laesionis ex inopia viri amittere 
metum. Et novimus Ulpianum sapientissimum talia 
quaesisse et inopi viro comperto iuvisse mulierem 


7ó ui ÓvrpOLvai sivisci, dÀÀ' éavrz «e BonsTse. 20et in quantum vir idoneus est collationem ei fieri 


xai r0 dcópsvor éxi vj dmopía oU dvügós amomépu- 
vagas Óéoc. xal iauev xai Otáninvóv tóv aogora- 
Tov Tà TOiaVTa Lyrnoawra x«i dnópov coU &vüpóc 
evosDévros BonOrGavra t7 yvvawxi, xai eig Ócov Ó 
dvhg sizogsi t7 
2 gusvov. daÀAÀ  mudnnso ev nÀnOsi vOv vóucw óv- 
TOw, ztpiv avrove x«ragT6GaGiuev xai sís svCUVOTITOV 
dyáyowsev vdEwv, noÀlà wal vv avayxaiow Tjyvotiro 
xui wrpo: tàvavría Boviógsvo: nag& viv Qumacrüv 


Gvvacgopàv avri ysvéad'as Bovào- 25 


voluisse. 


2 Sed quoniam in multitudine legum existentium, 
antequam eas constitueremus et ad conspicuum per- 
duceremus ordinem, plurima et necessariorum igno- 
rabantur, et decreta quae contraria vellent a iudici- 


dxé9rsav, (va uf Tus Ábazxrr meQi ravra yévowro,30 bus posita sunt, ne ulla seductio circa haec fiat, 


.à ToUrO &wayxaiov évopicausv, &AÀoc ve xal dv 
Mésq Tis rpetépae TíÜríone Üiardbens cé xal Gvv- 
egrürt Ov TOV yápurov Tfj yvvaixi Bondoíore, éni waA- 
Aova xai palla» axólovdor 00óv dAOóvtse vóv mag- 


óvta Joa: vópov. iva 03 ui; xarà. uégos éEagiDnai- 35 ponere legem. 


peOa rà zQósuma dg! Ov xgattiv abrüv dei, yevixd 


propterea necessarium putavimus proinde etiam in 
medio nostrae positae constitutionis, quae et con- 
stantibus matrimoniis mulieri auxiliatur, ad meliorem 
et magis consequentem viam venientes praesentem 
t autem non per partes enumere- 
mus personas in quibus valere eam oportet, gene- 





Ac si quidem pater in ciusmodi 
forte amplior dos 











Bip ovx 
2 2A 

L| 8 dxelvrs] sag! éxe(vre Haloander quod recepit Za 
chariae (cf. e) | evrasaqépouuev L? | 10 zepiyevouévov L 
mapayivouévov vulg. (B) || 14 s 03 usiGow cvyóv rj éni- 
Jocig eig ML Be (cf. Iulian. &i enim ampla fuerit); si 
Ji íregos *i& xai oUy ó xar5o, dÀÀà Tvyóv yj prp 
éníümxev Tyv 7tQoixa Ath. si yàp dAAos ézidamev 
Theod.: unde G.EHeimbach prolegg. ad Ath. XCII et Za- 
chariae urrQóe pro u&itc»v reponendum censent (cf. 410, 
1. 4. De modo maximae dotis cf. nov. XXII c. 18 et 
Cuiactus in go ad h. L (Op. I1 411) || 15 5 om. B || 
dxsivr$ coni. Zachariae | 16 dà MLB Ath.] om. cun & 
Haloander et Zachariae || 11 pipa dxevgésas] neque per- 
mittentis c || 18 xevdvrevec rà. t76 7tQoixó6 iam. Osen- 
brüggen suspicatus est ez Athanasio inserenda esse, qui 
priora quoque xal 5 Gvveuggogà — xivijgas ad verbum 
erscripsit (nam solo librarii errore proclivi post pyra x«- 
»i,0as interciderunt vv. Bovirn O'évros uryce tape avrf 
xivi2ai); om. MLBg hiatu non notato | avez, L || xa9 
éavtzw (avtz)v B) L Be] om. M | 20 10 om. b | a5; L* 
avr; L* | 215g. r0 daópevov — oc] futurae laesionis — 
metum €] 22 xai Ojázsavor] xai om. €. Ulpian. Dig. 


24, 3,241 24 xai. eis 0cov] xaO" ócov L* e««cov L! | 
25 BovióueOa legendum verbis xal iausev — 1j; yvvaaxi 
(22 —24) in parenthesi collocatis suspicatur Zachariae d 
Theod. Ath.) | 26 Arn M | 29 /eg. Bovióusva:t | 31. 
Àos 12 xai] proinde etiam c||34 Z4Jórvas malit Zachariae|| 
35 vóuov L? | é£«pidnóusca B] éfapiDüuosusDa ML 





1 neo mouit JP, om. Jt | et neque] neque om, R'! V! 
3 conferre V? confiteri R! | exactionem contra V? e«tio- 
nem ee V! | martires V! | 5 tim R |j 6 actione V' : 
6 sg. leg. &otione illa. quidem conferenda, ab omnibus 
sutem movenda? [| 7 conferentem A | mouenda T | 8 iliis 
V | 11 sperari] spectari V, om. T' | vero om. 7t || 12 fuerit 
oblatio 7 | illa V! | 13 spem] spe i. e. specie V17'! j 
neque moueri V T! | 16 non om. VT' | set &V'77] et 
V? vulg. etium T' [| 17 ex inopia] et inopie V | admittere 
T | 185g. quesisse talia V [ 19 inope R? vul;. | 1uuasse 7'! 
iuisse R! | muliere V? | 20 vir] & (e ubi) Jt | 27 eas 
om. VT'! | 28 ct om. R! | necessariorum] necessaria eo- 
rum 7' necessaria R?T" | ignorabuntur V | 29 ualent 
T? | à om. V || 31 etiam om. V | 33 post matrimoniis verba 
315g. proinde in — matrimoniis errore repetit V! || ad] 
et ad AH | mediocrem A! | 35 non per om. T! per om. 
V] 36 oportere libri, corr. vulg. 


Nov. XCVIII pr. 


Aáyq diopitousv, deve dp aw éari«v. Ó «76 Gvvaugopas 
Apes, dui Tovro» xai tZv Ouirabuww xpacsiv, dira 
mary sírs mámmOS era untnQ fírs uduu sts TOV 
droTÉQO T& xacsatrxos mtQosaizov. 

QEnmíloyos) Tà roivvv zagagrávra rpiv xal 
Ói& rovÀs xov Oeíov ÜnAoóusva vouov rj d) VzsQoy; 
dià nposcaypdvov oixsia gave nàcs yevda Dai xatà 
10 GÜvrÓ:S napagxsvagdro xal sie vÓ Qimvexés mraga- 

Adrruv omevoáro. — Dat.xv. k. Dec. CP. imp. dn. 


418 


NEQUE VIRUM QUOD EX DOTE EST 


rali sermone decernimus, quapropter in quibus est 
collationis ratio, in his et constitutionem valere, sive 
pater sive avus sive mater sive avia aut ascenden- 
tium "X e sit persona. ! 

5  (Epilogus) Quae igitur placuerunt nobis et 
per hanc sacram insinuata sunt legem, tua celsi- 
tudo per ee propria manifesta facere uni- 
versis sollemniter procuret et in perpetuum servare 

9festinet. — Dat. kal. Decemb. (imp.) dn. Iustiniani 


ustiniani pp. Aug. anno XIII. Apione v.c.cons.  [a.539] pp. Aug. anno XIII. 


GH 
H AIATAZIE 9XTE MHTE TON ANAPA TO 


EK THE IIPOIKOX MHTE THN LYNAIKA 
TO EK THZ IIPO TAMOY A9PEAX KEPAOX 


XCVIIL Auth. XCIX. Coll. VIII tit. 1 


NEQUE VIRUM QUOD EX DOTE EST NEQUE 
ULIEREM EX SPONSALICIA LARGITATE 
LUCRUM PROPRIUM HABERE, SED SERVARE 


OIKEIOYZXGAI, AAAA DYAATTEIN 'TTHN AE- 15 DOMINIUM SUIS FILIIS, VEL SI AD SECUN- 


XIHOTEIAN TOIX EAYT9N IIALZI, KAN EIZ 
AEYTEPOYZ MH AQIKOINTO l'AMOYZX. 


"Eygágn 'Iodvvn «dq &vdoborárg éndoyo và Üevvsgov, 
&mó Undrow (ÓpMiwaoiow) xal matpixic. 


(lgooípiov.) Tü uiv às xal oeavro ovra 


25DAM, ET HAC ARTE PERIMENDA 


DAS NON VENIANT NUPTIAS, USU SOLO IN 
LUCRO CONSISTENTE. ET UT EX REPUDIO 
TRANSIGENTES NUPTIAS, LUCRANTES AU- 
TEM AUT DOTEM AUT ANTE NUPTIAS DO- 


20NATIONEM ET IPSI SIMILITER DOMINIUM 


SERVARE FILIIS, USUM HABENTE PERSONA 
COGENDA FILIOS ALERE. SI VERO BONA 
GRATIA SOLVANTUR NUPTIAE ET VIDEAN- 
TUR OCCASIONE DAMNI rin DE 
TINENTUR ET EA FILIIS SERVENTUR B 


Idem Aug. lohanni pp. per Orientem. 


(Praefatio.) Ea quidem quae semper item se 


vóumov ov Oercs mtOix(Àov, x0 ámÀoU» T8 xai dons 30 habent legibus non egent variis, simplicitatem et 


mosauAíag ügayis Dinvexos xexrruéva xal xoolusva vo- 
now aíawioigs v& xai D'aloie xai otüsuads éxavogDai- 
asc Üsou£vois v0 0à xaO" ruàs dv cr; rijs taA«ggoías 
dntnunévov vapayi xvBsgrytixis Óeivas gogíag £x 


quod sine ullius diversitatis mixtura est continue 
possidentia et utentia legibus sempiternis ac sacris, 
nulla correctione egentibus; quod autem secundum 
nos est in redundationis comprehensum tumultum, 


Tüv vouov éniywou£évrs voie pei argent axrs énzi- 35 gubernativa indiget sapientia ex legibus superveniente 
0, 


Ünnsp ov0é Qixdlsiv OxvoUGs zc mpoiíags Dias, 


negotiis. Unde quoniam nos neque (in) iudicia seg- 


Nov. XCVIII (Authent. XCIX — Coll. VIII tit. 1: gloss.) Graece extat in M. (om. LB). — Epit. Theod. 98, 


Athan. 10, 7. Julian. const. XCI. 


inter quos collationis ratio est, de iis etiam constitutio valeat, sive pater sive avus sive mater sive avia 


sive quae ex superioribus sit personis. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et. per hanc sacram legem declarantur (ua sublimitas 
per propria praecepta omnibus manifesta facienda more solito curet et in perpetuum custodire studeat. 


AXCV HI. 


CONSTITUTIO UT NEQUE VIR EX DOTE NEQUE MULIER EX DONATIONE ANTE NUPTIAS 
LUCRUM SIBI VINDICET, SED UT LIBERIS SUIS PROPRIETATEM SERVENT, LICET AD 
SECUNDAS NUPTIAS NON VENIANT. 

Scripta est Iohanni gloriosissimo praefecto iterum, ex: consule (ordinario) et patricio. 


Praefatio. Quae eodem semper modo se habent, legibus non indigent variis, cum simplicitatem 
et integritatem omnis varietatis expertem perpetuo servent et legibus utantur aeternis ac divinis neque ulla 
correctione egentibus: quod vero apud nos in aestuum turbis agitatum est, gubernatrice indiget sapientia 
quae causis ex legibus adhibeatur. liague quoniam ad nos quos ne iudicare quidem pige 


1 Guopitouaes L'|2 xal om. L 14 «« M(c)] v«« LB| 
1m aypátoy M] mpayuirov L mpoygaupárow 
er v Haldander | 9 nat Lj om. L || pd dec. M] 
kal. decemb. g Jul* Ath. uri Dexeufiq Theod. || ep. 
dn. iustiniano pp. aug. anns. XIII. apione v. c. conss. M, 
dn. iust. pp. aug. anno XIII. c, imp. dn. iustiniani 
anno XIII. aj. iss. Jul", BaciAe(ac "IovaruviavoU vÓ ay 
Vmarsía Lizíovos Ath, vnxavaq wmíovos Theod. | 
12 rubr. ITegl yawixdv «eodd Theod. | 'H &iavalus 
om. Ath. | uve Ath.] undà M | và Ath. c) và M | 
13 urjve Ath.] und M. || 15 ousovaD'a: — 17 yánove M] 
oixaoUGÓas, xa) và ie Ath. | 28 ópdivagiaw addidt 
cum Zachariaeo (qui 0pdivagíq) | 29 asi xai àaavrax 
M Theod. Ath.] semper item & | 32 xai ovdsuias] xai 
om. € 


muí(ae lites 


2 et om. R | 7 programata RV | 8 imperpetuum V | 
9 subscr. dat. kl. decemb. don. iust. pp. aug. anno XIIL. 
V, om. cett. | 12 Neque) Quod Z! | 16 non ueniant (ue- 
niunt V) nuptias V7, nuptias non ueniant R "- ! 
17 ut ex om. V | 18 transientes 7" | autem om. vulg. | 
20 ipsis A vulg. | 21 habente V? vu/g.] habenti V* ba- 
bentem 27 | qu T'vulg.] personam A V | 22 cogenda 
V?T|] eogendam /t cogenti V! | 25 parte T | quae 
om. V | detinerentur T'| 26 et ea V] et a RT, om. vuig. | 
29 *item] idem libri | 30 habeant RT' | simplicitatem] 
propter simplicitatem V | 31 ulli ius R | diuersitates V*i 
32 ao R*vulg.] «« R' haec T' hec V! et V? 433 nullaj 
5 ulla T'? | agentibus V! 34 tumultari A*, tumultu 
Beck | 35 indiget et sapientia V9 || ex] et V! | super- 
uenientes 7'* | 36 *in inserui] circa s. v. V? ad add. 
vulg. | iuditio A' 


NEQUE MULIEREM 


Tó uiv xaÓ' Éxacvov lópsDa, ánolaufavovres di 
éxáoTQ» LüirnCiv dugucfrrovuévrv éavrois r£ xal roic 
Oixaavaie vois rjuertoois Quà vonoOerixs & go) stpár- 
Tü» yevixOg dp éxücTy TOv Unrrjcsaw anovidénaDa. 
Towyago)v éxsivo mQÓ tàw dÀAcw i)ofs uiv ico sl- 
was TOi máÀa: vevouoO erruévois ovx ásév vivos diu- 
eécsos, zuiv 03 dvouicOr, xalax Éyeww aoiqpovi vópap 
-Qóe amAovgra vÓ mgaüyua uerayaysiv TOU viv 
&pgonévq wal ovdiv msgugyatouévq Tv ÉumocOtv 
nssoaynévoy, Qióri xai ruv aUtois stQo1v ovx dxage- 1 
Gxou£vow Toig mpi rovrov vóuo: ddobs và OQavrepa 
xaÀÀo. «Ov yüp yapixdw xspüÜdw, sí uéw vi TOW 
GvvoixoUvroy pulábus r2v sóviv, usvóvtow sao' av- 
TOi loxvgoe xal vraie éáavrüw mspuovaícig dc u- 
wav, si dà KiOowv sie éxégov stQoso^rov avvagauav, 1 
TOig éx voU morépov yduov mai gvAarrou£vow, 
dzÀQ Twa xal xaÁÁlovi vou Tyv OuxÀón» Tavrqw 


419 


Nov. XCVIII pr. 1 


nes multis interpellamur «causis, singulis quidem 
medemur, comprehendentes autem unamquamque 
quaestionem dubitatam et nobis et iudicibus nostris 
per legislationem quae oporteat agi generaliter in 
5unaquaque quaestione exponimus. l1tsque illud ante 
omnia quidem est forsan esse priscis legis- 
lationibus non sine quadam divisione, nobis antem 
putatum est bene se habere temperata lege ad sim- 
plicitatem causam transponere ex nunc incohante 
0et nihil perscrutante horum quae prius terminata 
sunt, quoniam et nobis ipsis pridem non displicenti- 
bus de hoc ipso legibus visa sunt meliora secunda. 
Nuptialibus namque lucris, si quidem aliquis con- 
iunctorum servaverit pudicitiam, manentibus apud 
5ipsos valide et eorum substantiis infixis, si vero 
veniat ad alterius personae coniunctionem, ex prio- 
ribus nuptiis filis servandis, simplici quadam et 


£üobev dvalsiv. si yào Jevtépow óp&Acaca yámo:s — meliori lege duplicem hanc placuit interimere. 8i 
yvvi 5 wal àvjg Twyóv sie Üevragov idv 1:0» enim secundis mixta nuptiis mulier aut etiam vir 
1à éx valsvin xagdavOévra xal rà éx jemovü(ov gv- 20forte ad secundam respiciens coniugem quae ex 
Aárrm Toi mtcié, xal érégow iac dcopévow avroi; morte lucrata sunt aut etiam ex repudio forte ser- 
maídow ix «Gv Énsrva yáueov, rov Oíxaióv dors rovs — vat filiis, cum utique et alii forsan erunt eis filii ex 
énl uóvow vois ma«gl voi éx voU vóuov caÀevovras nuptiis sequentibus: quomodo iustum est eos, qui 
uj evlérin» atro Tà mm Tà x àv TereAevim- in solis filiis legitimis moriuntur, non servare eis 
xóraew» avrà» yovéíov, áÀÁ érégow a)rà zagazéu-25lucra ex oi eorum parentibus, sed aliis ea 
zuav; xaíroi Tí d» yévovro Tiuiovregow maídow wapà transmittere? Scilicet quid erit pretiosius filis & 
yovécov oix áyagurrovudvow ; parentibus non ingratis ? 


CAPUT I. 


4hà ToVTO voivvv Dsaznitousv, si yvvi) sslsvrrasa Propterea igitar sancimus, si mulier moriatur et 
xal evugain xépjos yevégOa, tQ dvwÓgi vüw nogoix«, eveniat lucrum fleri viro dotem, hanc omnino ser- 
rabry» nüvtos$ gvÀarrscÓaa ToOis ma&civ, sis Jev- 30 vare filiis, sive ad secundas veniat nuptias sive etiam 
Tágow OpuAfGHas yáuow síre xal ur, wal vobvavríov — non, et e diverso si mortuus fuerit vir, mulier 
ei vaÀevrcsuw O dw5jo, 5) yvwi) Óà T6 cxQgoyapaauías — &utem «eee antenuptiali donatione lucra propriis 
Bopeac dzoÀavsHa, xai avr) mcs Toómow gviaT- filiis: usu quidem lucrorum ex nuptiis apud eos 
thy Tà Íx 17/6 tpoyagaaías dopaás x£odr voie olxsíoss — constituto, proprietate vero eorum filis omnino ser- 
rtaagí [náci], 17,6 udv yorasoe TOv dx vov ydpov xep- 35 vàanda; his quae super parentibus ad secundas veni- 
Üàw map' avrois xaJsacvoore, 176 0À Qesxoreías vois 
«vrüw naiv x vgónov navrós ouévré' TÀw 
drtl vois yovrUG. voie a6 Üsuvripovs loUgs yápove vavo- 


€. I summarium ex Theod. habet Prochiron 6,1 (inde Epanagoge 19, 12). 


deferuntur, singulis quidem medemur, promentes autem. singulas quaestiones a nobis et iudicibus nostris 
in dubium vocatas legislatoris artem generaliter quae faci sunt in ue quaestione con- 
dimus. lllud igitur prae ceteris in iis quae antiquitus sancita sunt fortasse visum est non sine quadam 
distinctione esse, nos autem par esse existimavimus sana lege ad simplicitatem rem redigere, quae ex hoc 
tempore initium capiat nec quicquam eorum guae antea acia sunt curiose scrutetur: quoniam nobis ipsis 
quoque, quibus leges ea de re latae aliquando non displicuerint, secunda consilia meliora visa sunt. Nam 
cum lwcra nuptialia, si qui coniuges torum inte, servent, apud eos firmiter maneant atque ipsorum 
bonis inhaercant, sin ad alterius personae coniugium veniant, liberis ez: priore matrimonio susceptis ser- 
vanda sint, simplici quadam et meliore lege isiam duplicitatem tollere visum est. Si enim mulier ad se- 
cundas nuptias veniens, vel etiam vir forle secundum coniugium spectans lucra ex: morte et repudio profecta 
liberis servat, etsi alii fortasse liberi iis ex: secundis nuptiis futuri sint, quomodo ius est eos, qui de solis 
liberis legitimis solliciti sunt, non servare tis lucra quae ex parentibus ipsorum defunctis adquirantur, sed 
ad alios transmittere? Atqui quid pretiosius est liberis quibus non ingratos se parentes praebent? 
Propterea igitur sancimus, si mulier defuncia sit et lucro cedat marito dos, hanc omnino 
liberis servari, sive secundas nupiias contraxerit sive etíam non; item ex contrario si vir defunctus 
sit ac mulier donatione ante nuptias fruatur, ipsam quoque omnibus modis lucra ex donatione ante nu- 
tias liberis suis servare: ut usus/ructus quidem. lucrorum nuptialium penes ipsos sit, proprietas autem 
Siberis eorum ex omnibus modis servetur, atque ea quae de parentibus ad secundas nuptias transeuntibus 


10 smempayuévowv] terminata sunt (i. e. mevapacué- | 
vow) € | 14 leg. avrov? | 15 ei 0à FAOvowev x4] ev. 
mepi Üsvregoyapías M in marg. | KASoiev] veniat c || 
2254. tove — GaAsbovras] qui — moriuntur g | 23 »ó- 
pov] uóvov (sc. avroixsaíov) coni, Zachariae non recte || 
26 xaíto:] xaírs M || 21 oix à vov] non in- 
gratis c | 35 maàc« M, del. Zachariae er € 


1 multus 7! multum V! [ interpellamur Beck] inter- 
pellantium libri | 4 per] et per Z'j quae om. T! | 6 ius- 
sum V'| forsan est T'[ esse ín ras. V *, om. T' | legibus 
latoribus V! | 8 putatum vu/g.] putata £V putandum i| 
9 ex Beck] om. R'! et. R3 VT, del. T* | 10 eorum R 
11 displieientibus | 12 legibus vuig.] quae legibus 
RVT| iussa V [| 13 namque] quidem A| 15 illos R || 


16 ulterius T'! [ coniunctione V | 17 quodam R' | 18 du- 
plici & | 19 secunda V! | autem V | 21 seruet R? | 
22aliis — flliis V^ | 23 est om. 7! | 26 quod Ra R 
om. V vulg. || 28 Propter A! | 29 uero A! | servari Beck 
30 veniat om. R | 31 e] ex T'* vulg., om. R | si mortuus 
om. R! || vir] d. R, et sic saepius | 32 Aiatum notavit Osen- 
brüggen ita fere supplendum mulier autem (antenuptiali 
donatione fruatur, et i omnibus modis servare cx) 
antenuptiali donatione lucra | antenuptiali R'aL) ante- 
nuptialis R*7' vu/g. antenuptiarum V | donatione A'!7'] 
donationem V donationis R*7" vulg. | lucra propriis filiis) 
lucra propriis filiis suis T' «e«esee filii set V? lucratur 
is set V?, is sot del. V? | 33 sg. usum — oonstitutum 
(constitum 7'!) libri, corr. Beck | 34 proprietate V] 
proprietatem A V?T' | seruanda V] seruandam RT || 
35 quae] qui V 


Nov. XCVIII 1. 2 


uoDernuévav éni tzs davrow rábsus gvkavtonérvov. 
xai 1OVIO xQutéiw émi v» Gvvoiacíov TOv xad" 
oiorünnora vooztov DixÀvouéva dx v76 GüusQow rjus- 
gaé xai sí; v ébre dzav, xal vÀw 18m Dia AsAvuévarv 
ud» gdvvoixeGiow sire veÀevez sire xaO" Érapov oiov- 
drnors rQónov, Fr. 0à rptrusvow vq. Éva yoUv ztége- 
Sive.. sb yàp ÜpÓnaay duqo Tete 7X0TB6, TOUTO 
xÀnpovóuow ov Oiousv, GÀÀ' d$ üxab manapacusvor 
Tois sbuÁaaoig xarGAiuzavOousv vópow. dxsivov Ürov 


490 


NEQUE VIRUM QUOD EX DOTE EST 


entibus nuptias sancita sunt in suo ordine servandis, 
Et hoc valere in matrimoniis quocumque modo so- 
lutis ab hodierna die et in omne quod sequitur, et 
in his matrimoniis quae iam soluta sunt quidem sive 
5 morte sive quolibet alio modo, adhuc autem pendente 
eo quod unus superstes sit. Nam si ambo defuncti 
sunt, hoc heredibus non damus, sed tamquam semel 
terminatum veteribus relinquimus legibus. lllud cer- 
tum est, quia dum semel fuerint filiorum et proprie- 


óvros, cx émaà» dzab yévowto vüw zaidww xailÜtatem lex deferens eis praestiterit, tunc in successio- 


Tá» Ósgmort(av Ó wópos dyow avrois doi, vmwe- 
xavra và éxi vw ÜiaDoyov xal vàw dÀLow ztQoyav 
enaaov ovia xal éx' avrois Éüraa c énl xw ngo- 
Tloow vevouoOétgvas ztaidcoyv tàwv Pi vovs Üevrégovs 


nibus et aliis accessionibus ita et in his erit, sicut 
et in prioribus sancitum est filis, qui propter se- 
cundas nuptias parentum lucrum aliquod ex legibus 
sunt potiti. 


yduovs vÀw yovéww wxdoÓovs vwvóg mapa vdw vouwv 15 
rEvopdvoav. 


CAPUT II. 


Káxsivo uéytos Éx vivos Óxne mgosayyshOeiare Illud quoque ex quadam causa denuntiata nobis 
ripiv is vouodeaíav ayaytiv qr9musw xorva. nsi; 2d legislationem deducere aestimavimus oportere. 
yàp OuhéAovro uiv mos alAgAovus Ó ve ávwp 7 1s ia enim transegerunt quidem inter alterutros et 
SwvoixoUga, maidsé Óà avro; zGav 4x ToU y&uov,20 vir et uxor, filii autem eis erant ex matrimonio, de- 
mapisidov avvoUs oi jev5s 4upe, xci mepinscav — Spexerunt eos ambo, et circuibant mendicantes. Pro- 
dpawiLóusvoi. uà xovro qjOvuew aqodporépi iv — pterea iudicavimus vehementiori quidem forte, con- 
ions émicTQépovrs dà moós xÓ xaAgs lyov xorcaccas — vertenti (autem) ad melius se habens uti lege, ut 
wóuap, iva Ó£s& yoUv Tuw zOw(w staUgOvTG4 7| xsp- timore scilicet poenarum quiescant aut lucrorum 
Díw Évexsv alíxuv xà gvvoixécua Qiagsevtre 7 xai25 causa iniustorum matrimonia dilacerare aut etiam 
1l tà» (Dow dàushovvtes maidow. sí yàp OÀo$ rz 1 proprios neglegere filios. Si enim omnino aut 
xarà didÀvgiv yj xarà vgómov dÀhov lemen per transactionem aut per modum alium separetur 
GvvoixéGuOv, 8i uàv unÜéves ci saidss 4r» va — matrimonium, si quidem non sint filii, maneant priora 
dungodÓs» émi 15$ davtüw váfews: 4 dà maido» — in suo ordine; si vero filiis existentibus fiat hoc, et 
Vutóvrow yévorro ToUTO, xai uràà vovs maidas épv-30 neque filios erubescentes dent tamen occasionem 





Opidwres Üoisv Ouws agoguyv éxovaías OiaAvotos 
xai xatà GvvaiysGiw yuvouévrs, 57 xal axovaíov Tvxov 
75 100 á»ügós zraícavros dba v5$ dmzoAs(ag Tie Q0 
yámov Ougsag 5 Tj$ yvwuixóg jiu aT xmwTOGSON 


spontaneae transactionis et per consensum factae, 
aut etiam invitae forsan [peccante] aut viro com- 
mittente digna amissione antenuptialis donationis 
aut muliere digna casu dotis, neque vir dotem lucre- 


TS 2tg0ixO$, Qüjtt O dvi Tv Ttpoixa xtglasréras 35 tur neque mulier antenuptialem donationem, sed re- 
arts yv» tin» ngoyamaníaw Owgedw, dAÀ' avríxa Lr casu procedente aut dotis aut antenuptialis 
vns xmTOgsoS yuwouévne | T$ ztQ0ixÓS 7] 176 ztpoya- onationis proprietatis lucrum mox ad communes 
paaíag doxes 10 émi fj Óegmoreiq xépuos evOve sis — veniat filios et eorum fiat, usu solo apud transigen- 
1005 xoivove dgyéa Ow zaidus xal avtar ywiaOw, t7 

X950tw9 uóvné napà Toi; ÓialsÀvuévow  uevovans: 40 





sancila sunt in suo ordine custodiantur. Atque hoc valeat in coniugiis quae qualicumque modo solvantur 
ex hodierna die et in. omne futurum tempus, praeterea in. coniugis quae iam soluía quidem sunt sive 
morie sive alio qualicumque modo, adhuc aulem ín suspenso sunt eo quod unus quidem superstes est. Si 
enin ambo iam defuncti sunt, id heredibus nou damus, sed ulpote semel determinatum veteribus legibus 
relinquimus.  Allud tamen. certum est, cum illa semel liberorum facta sint et lex dominium iis detulerit, 
tunc quae ad successiones ceterasque accessiones pertinent ita de iis futuras esse, quemadmodum de priori- 
bus liberis sancitum est, qui propter secundas nuptias parentum lucrum -liquod a legibus consecuti sunt. 

IL Verum illud quoque quod ex lite quadam ad nos delatum est, ad le. islationem adducendum 
cssc existimavimus. Quoniam enim divortium fecerunt inter se vir et uxor, liberi autem erant üs ex 
matrimonio, neglexerunt eos ambo parentes, atque illi mendicantes circumibant. Propterea lege severiore 
quidem forlasse, sed quae spectet ad id quod honestum est, utendum esse existimavinus, ut ceríe metu 
poenarum desinant. vel. iniustorum. (ucrorum causa matrimonia distrahere vel etiam proprios liberos neg- 
1 legere. — Si enim omuino vel divortio vel alio modo coniugium distrahatur, $i quidem nulli praesto 
Sia( überi, priora in suo ordine maneant; sin autem id. liberis ex(antibus fiat, ac ne liberorum quidem 
pudore habiio tamen occasionem praestent dissolutionis voluntate et consensu Jn vel etiam non voluntariae 
forie, sive vir quae digna sunt amissione donationis ante nuptias sive mulier quae amissione dotis digna 
sunt commiserit, neve vir dotem neve mulier donationem ante nuptias lucretur, sed statim amissa sive dote 
sive donatione ante nuptias lucrum proprietatis protinus ad communes liberos veniat et eorum fiat, solus 





3 xai éni Tw malit Zachariae (cf. £) ll 5 avroueaiaw 
om.& | 6 £t« Seringer ex c] aive M|| rorgusvov) pen- 
dente (i. e. zotruérov?) e | 8 ztezegaouevrv M | 10 ax 
éneidàv x14.] Cum autem dominium rerum liberorum 
esse coeperit, sive ad secundas migraverit nu- 
ptias sive non, ea iura locum habere Jul. | 13 ox 
?zi M] sieut et in (i. e. à xai dxi] e || 21 ztegieidoy] 
leg. (xal) vel (eIa) zegueidov? (cf. ad g) | o£ yoveis om. g | 
31 óuov coni. Zachariae sine causa 


1 sancta V | serjdis V [ 2 in V?] om. RV!T vulg. | 3 et 
in his Z'] om. RVT* | 4 quidem] solute sunt add. &* 
5 alio quolibet T'| autem om. V7'! [| pendentibus Beck 
6 super testes /t | 7 heredibus hoe /t ] 8 certum cst] 
etu m& A9 fuerit V | et om. A* | 10 eius Z* | 11 et 


in alis T'|sicuti 7| 13 parentium A7' | luerum ali- 
quid T lucro aliquo V | 17 rubr. De alendis liberis (üliis R) 
a parentibus /tZ' in marg. (ez Jul) | denuntiata Ham- 
burgensis] denuntiatum libri, vulg. | nobis] bias V*7. 
om. R'| 19 transeierunt V transigerunt T? transierunt 
RV?*T! | 20 filiis V9 | dispexerunt & et despexerunt 
(disp. V*) V | 21 emendicantes 7' | 22 conucertendi 7:! V, 
sed convertente vulg.; uutem addidi | 23 ad om. V* || 
25 delacerare /?*, dilacelare V* in ras. | 27 medium V* ; 
aliud &'V | reparetur T! repararetur R'V [ 30 tin 
RT" |ocoasiones T*] 31 spontaneae Beck] spontaneam 
(spontaneas 7) ct libri | sensum A9 | 32 autem 7'j 
uitae V* | peccante V (gloss. T' in mg.) vulg. petente RT; 
glossema seclusi | uutem R* V [| 33 digni T? [ occasione 
T' | donationis] proprietatis lucrum add. H* | 34 vir] 


à RV |lueratur Z'| 38 ueniant 7'jtransegentes V 


EST NEQUE MULIEREM 


drayxalousvov pévrO: vOU TZv xQLciw wepüaivorros 
rovs naiDag rovs éx TOU ydpov xai ázorQéqtiv. wai tà 
áÀÀa mdwra yognysiv avrois xarà TÓ Thé weQÜavOui- 
9 ars mageovaíaus uétQov. "Icusv Óé t4 xai vovoirov 
yevóusvov, óv« bona gratia dóEavros JiaAeAéoOva voi 
yduov xai dvayogrcci Tv uiv mzQÓ yáuov Ücpsàv 
tis àv yodyavra c5v di mgoixa si rv émidoicaw, 
opos MEL s AnOsw Unuías wai iAÀAov airiàv gov 
Píov zodÓrns oU uergía Dacégp OíÜoras uépe, cera 


481 


Nov. XCVIII 2 ep. 


tes manente, cogendo tamen eo qui usum lucretur 
filios ex matrimonio et alere et alia omnia mini- 
strare eia secundum lucratae substantiae mensuram. 
2 Novimus autem aliquid etiam tale factum, [et] 
bquia bona gratia viso solvi matrimonio et recedere 
antenuptialem quidem donationem ad eum qui con- 
scripsit, dotem vero ad eam quae obtulit, tamen oc- 
casione quasi damni ect aliarum causarum auri quan- 
titas non mediocris utrique data est parti, ut non 


u3 Ooxeiv elvai ToVrO yapixóv xgdos urdà gviávre- 10 videretur hoc nuptiale lucrum neque servaretur filiis 


€D«a. TOig zc40) xard rovs epi TOVTOV vÓuOve, dÀÀ" 
KEaD'ev rtpocyevónsvoy e d$ étipas aiias xdodoc yive- 
cÓas v0U ÀnB&v avro warazQabauévov. dire xai v5v 
ix TZ$ TOicUTTS Téyvyé yuvou£vrv Oupantvovres BÀa- 


secundum de hoc leges, sed extrinsecus accidens 
quasi ex alia causa lucrum fleret eius qui accipere 
hoc egit. ldeoque ex hac arte factam curantes lae- 
sionem sancimus, ut vel si quid tale fiat et adveniat 


Bnv Deenitouzv, xáv 6i T« t0:0UtOv. y£vorro xai z9os- 1b aliquod alteri lucrum, et hoc similiter servari filiis, 
iSo: ri Qatég xéolos, xai rovro óuoíos gvlárrsaÓas — proprietate quidem mox veniente ad eos, usu vero 
TOW staadé, TS udv deaztovtías svOvs dgexvovutvrs eis — 80lo apud lucrantem constituto. Sic abstinebunt omni 
avrois, t5€ xgrgsa Ói uóvrs magà «vq xsgÜávavr, — vitio, sic omni desiderio inrationabili, sic nec inviti 
xaDeav ars. ovra dgétovra: wawrós dAcvrojaaTos, nec sponte suis nocobunt filiis, sed erunt temperati, 
ovra ztáaps dx D vías aAóyov, ovru ors áxovtec ovre 20 maxime quidem circa suam castitatem, deinde etiam 
éxóvrse voVe Íavrdw fAdwovs: zaidas, dÀÀ' Kcovres — circa matrimonii affectum, quem competens est habere 
uetQiarregos uddagra dv stegi vijv aUta»v gw gpogivrv, eos qui semel coniuncti sunt alterutris: res est et 
fnmnta xal zsgi T5» yapixiw OuiJegiw, jv ztooszxov — castitate plena et bonis moribus congrua et paterno 
niv éerwv Éyuv ToU; ünab cvvagÜévras mos dAÀ/-  maternoque affectu plena, ut quod eis parentes sponte 
Aové es*ee mgüyua xai gcpgocUvrs uscróv xal voi; 25 non servant, hoc post deum communis omnibus pater 
dya Sois fec: avufaivov xai zaroujs T8 xa unrgqes — (dicimus autem qui imperium babet) per legem his 
diaÓécane mijQss, iva Oma avrois oí yovéis éxóvreé — qui & parentibus laesi sunt servet. Et hic quoque ca 
ov qvÀérrOvoi, rOUTO Ó uer& Ov xowwós$ ámagdi: na- quae de lucris et successionibus pridem disposita 
"je (pauiv 9i à v5» Baaideiav Ayo) dià vo? vouov — sunt teneant: nihil enim eorum innovamus praeter 
TOi? zaQà rdv yovécw 5Ouruéivos vnoxer. x&vravja30ila sola quae expressim in hac lege conscripsimus. 
dé và ztapi tdv xegüÜd xai vàv ide ic KuzgoaD'ev 

Diaserayuéva xpavsiro ' ovüiy yàp ait xamitouev, 
mÀnv 5 buivo uóvov Omap Quros év rOVIQ td vouq 

ytyoaqauev. 

"Eníloyos) Tà roivvwv mapacráwra yguiv xai35 — (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 
Jià voVÀs coU Deíov ÓnAoóueva vopov 9 c7 vmegogy per hanc sacram declarata sunt legem tua celsitudo 
Épyq xal mégars mapadovva, amevcáro. Dat. xvm. operi effectuique contradere festinet. Dat. xvu. 
k. lan. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XIIi. kal. Ian. imp. dn. lustiniani pp. Aug. e««* 

Apione v. c. cons. [a. $39) 


autem ususfructus apud coniuges divorlio separatos maneat: ila tamen, ut is qui usumfructum lucretur, 
liberos ex matrimonio natos ct alere et reliqua omnia secundum modum substantiae quam lucratus sit iis 
3 praebere cogatur. — Scimus vero eliam eiusmodi aliquid accidisse, ut cum matrimonium videretur bona 
gratia solutum el donatio ante nuptias ad eum qui scripsit, dos autem ad eam quae dedit revertisse, tamen 
quasi damni nomine aliarumque causarum non exigua pecuniae quanlitas alterutri parti daretur, iia. ut 
id non. lucrum nuptiale esse viderelur neque liberis secundum leges de ea re latas servaretur, sed extrinse- 
cus adquisitum quasi ex alia causa lucrum fieret eius qui id ut. acciperet molitus erat. ltaque etiam 
damno ex eiusmodi fraude orituro medentes sancimus, ut. eliam si quid eiusmodi fiat et alterutri lucrum 
aliquod accedat, hoc quoque similiter liberis servelur, atque dominium statim ad eos transeat, ususfructus 
autem solus apud eum qui lucralus sit maneat, [ta omni iniuria, ila omni insana cupiditate abstine- 
bunt, ita neque inviti neque volentes liberos suos damno afJicient, verum moderaliores eruut inprimis qui- 
dem quod altine( ad. castitatem suam, deinde etiam quod ad coniugalem affectionem, quam decet habere 
eos qui semel inter se iuncti sunt, ee««« rem et castitate plenam et bonis moribus convenientem et paterna 
alque malerna affectione refer(am, ut quod iis parentes sua sponte non custodiunt, id communis post deum 
omnium paier, eum dicimus qui imperium tenet, per legem iis qui a parentibus iniuria affecti sunt servet. 
Atque hic quoque quae de lucris et successionibus prius constituta sunt valeant: nihil enim eorum innovamus 
praeter. illud solum quod diserte in. hac lege scripsimus. 

Epilogus. Quae igitur nobis placueruni et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad 
opus effeciumque adducere siudeat. 





1 dvayxatouévovs M | 5 Bóva yodtia M. Bovayoatía 
Theod. Bóva ygatia Ath. | 9 &avépq) utrique c | 10 *uzra 
M | 20 *ovài — ovdi M | 22 avrov M I 24 ' particula uév 
delenda est nisi altius corruptela luteat Zachariae (cf. €) | 
25 zoáypa] res est c. Hiatum notavi | 31 Zuztgos dev 9ia- 
verayuéva Zachariae ex e] vàw ÉuztgoaOav Qavevayud- 
varv M || 33 éxsivo uóvov orteg M) illa sola quae g [| 37 sub- 
scr. om. Theod. || xvi. (praestat x vit, of. subscr. nov. seq.) 
k. Ian. dedi ex AtA.(c)) xv. k. ian. M, quod probat Zacha- 
riae; k. iul. (iuliis JuZ*) Juliani schedue Sangallenses et 
Iul? | 38 cp. dn. iustin. pp. aug. ann. X11. M, const. (conspl. 
Sang.) imp. domn. (ons Sung.) iustiniami &ug. (agusti 
Sang.) anno quarto decimo Zul.* et Sang. imp. dn. iust. pp. 
aug. e faciAeias "lovariwisavov Ath. | 39 Apione vc. cons. 
Biener p. 520 (Uztee(as "4niarvos Aih.)) iust. uc. conss. M. 
iustino ue. consule [uL Sang. iustiniani uiri cla. consule 
Jul.*, om. | an in fontibus diserepantiam fuisse te- 
stantur Ath. al, contuminatam ez duabus diversis nota- 
tionibus subscriptionem exhib«* M: malui igitur Bieneri ra- 

HL 


tionem et ordine novellarum et sequentium constitutionum 
subscriptionibus commendatam sequi quam ez M facili cor- 
rectione efficere dat. k. Ian. — anno XIII. Iustino vo. cuns. 








1 tn R || lueratur 7| 2 omnia alia R | 3 eos A9, eis om. 
V4 et om. vulg. | 5 quia] quia et 7" | viso solvi] dissolui R 
disolui 7' [| matrimonia /t7' [ redire /0? [ 6 antenuptialem] 
qui antenuptialem A [ quid V | 7 eam] eum RV | 
qui Vj tin. AT | oceasionem /tV | 9 non) neo 7' | utre- 
que R'T | ut] aut 7* | 10 uidentur A! | 11 de om. 7* | ac- 
cedens V? | 12 eis V [ 13 actam V? || 14 ut om. 7" [ 15 ct] 
ut /t* ut et 7 | seruare VT? |j ilii £! [| 16 proprictatem V j 
17 solum V | 20 quidam V | etiam om. A | 21 etfectum 
V || qucm] quae 7"! | est et habere 7 [ 22 alterutrius 7! ] 
24 quid eius 7" | 25 seruantur V? | communem omnibus 
patrem. R j| 27 a parentibus] apparentibus V | seruent 
RT* | ea om. T | 28 successionis V* | 29 horum & | 
37 operi et effectuique V || subscr. dat. vir. kal. ian. impr. 
donno iust. pp. aug. V, om. cett. XVII pro VII correri er Ai^, 


61 


Nov. XCIX pr. 1 


G6 
IITEPI AAAHAETITYO9N. 


'O aivàc Baailete "Iodvvg 4ndgyo mgaeropiow và B , 
ánà vmávov (ópüivaplov) xai zatguxiq. 


(Jlpgooíusov.) "Iausv moornv veOtixóteé vouov 
stepi FM )No M aropow c6 xai d. Ow xai dwri- 
qowQrà» xollàe (yovra xal xowcgslsie vois fiueré- 
we vzOTsÀéd: vouodec(as: dmi Óà voU maQóvtros xai 
"pae "uiv Édoks daiaJai rwvos éxsbepyaGíaS vs xai 
z1gos rjr; 
qnoi dÀvaersAoUe xaO savoor. 


482 


$ oix aysvvoUs ov0à Tq? xowq? oV srol«rev- 10 mento non exgenere neque usui 


DE REIS PROMITTENDTI 


XCIX. Auth.XCVII. Coll. VII tit. 9 


&R DE REIS PROMITTENDI K 
Idem Aug. lobanni pp. per Orientem. 


5 (Praefatio) Novimus pridem ponentes legem 


de electione mandatorum et fideiussorum et spon- 
sorum multas habentem et in commune utiles nostris. 
subiectis legislationes. In praesenti vero et aliud 
nobis visum est egere quadam explanatione et incre- 
iperfecto et inutili 


consistente. 


CAPUT 1, 


El ydp «i6 &Mnheyyiee vmevOvvovs. ÀdBow vias, 
«i piv gui mosréDeir TO riv wal Éva Tovrow sí6 


Si quis enim alterna fidelussione obligatos sumat 
aliquos, si quidem non adiecerit oportere et unum 


éAoxinoov dviysaOni, mávras 4E (cov Tiv dyayjv horum in solidum teneri, omnes ex aequo con- 


OgícragÓa. si dà xai c« vow vto m 
AdrregOa: uiv và GUpngovor, ox e(O06 uévtoi Tyv 
dpy)v Éxacrov Olóxinoov dmaweicÓa:, dÀÀà tdm 
uiv xarà T9)» uolpav xaO 5» Éxacros dvéyeteu, xya- 
osiv dà avrtóv xal xarà vow vmoloimow, sí ys wai 


t9eín, qv-ib ventionem sustinere. Si vero aliquid etiam tale 


adiciatur, servari quidem pactum, non tamen mot 
ab initio unumquemque in solidum exigi, sed interim 
secundum partem qua unusquisque obligatus 

cedere autem eum et contra reliquos, sive et idonei 


eUmopo: waJecrüc. xai évÓruovs: xai si rovro ov-20sunt et in eo loco. Et si hoc ita se habere videa- 
TO Éyov qaveín, ei piv evzxóQoe Éyovs. xal mapów- tur, si quidem idonei sunt et praesentes inveniantur, 
Tt6 TÜyourv, Éxsívove xiyOvveisww éxnAnocoad: Éxacvov — illos periclitari complere [in] singulos in propria 
is tÓ oixriov uépos vó dAÀnAsyyóos OavacOév, iE — parte quod sub alterna promissione creditum est, 
oUzep ÓÀos voyoi yeyóvaci, xai pi TÓ xowóv yoéo; aut ex quo omnino obligati sunt, et non commune 
idióv vivos ywéaOw Bápos. si dà anópos Éyovtsc oi 25 debitum proprium cuiuspiam fieri onus. Si vero 
Aowmol gaveiev, era stáweréG Sive vivée, &ite &i6 pípoc — minus idonee se habere reliqui videantur, sive omnes 
(rs sí$ ólóxAngov, 5 xal dmówtsé TvyÓv, xal sig seu quidam, sive in partem seu in solidum, sive ab- 
dxeivo dvégeaOaa OxtsQ Aagriv sapà vOv &Àlow ovx sentes forte, in illud teneri quod accipere ab aliis 
qévviUn: oUro yàg xüxsive guayOrarrca ó Toí — non potuit. Sic enim et illis servabitur pactionis 
cvugowvov rgómos, xal ovUeuíav vrooryaera: Cruíav 30 modus, et nullum sustinebit damnum actor, licet ali- 


Nov. XCIX (Authent. XCVII — Coll. VII tit. 9: gloss.) Graece extat in ML, c. 1 (Et € — vóuq  yevéadaa 
483,20) in B 26,2,2 (inde — 28 ovx rdvrrzOr in B* E 1,34 p. 281 Zach). — Epit. Theod. 99, Athan. 15,1. 


lulian. const. XCII. 


XCIX. 
DE REIS PROMITTENDI. 


Idem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, ez consule (ordinario) et patricio. 


Praefatio. Scimus nos olim legem tulisse de electione mandatorum et fideiussorum et constitutae 
pecuniae reorum, quae multas et in commune utiles. subiectis nostris sanctiones complectitur: in prae- 
sentia autem alia ope aliqua nobis indigere wisa est expolitione et adiectione non ignobili neque com- 
muni reipublicae inutili constituta. 

Ll Siquis enim mutua fideiussione obligatos acceperit aliquos, siquidem non additum sit debere etiam 
singulos in solidum teneri, omnes ex uo actionem sustineant. Sin etiam quid eiusmodi additum sit, 
pactum quidem servetur, neve tamen statim ab initio ab unoguoque solidum exigatur, sed interim pro qua 
quisque parte tenetur; proceda! autem c(iam contra ceteros, siquidem et locupletes et praesentes sint. — Et 
$i hoc ila se habere — si quidem solvendo sunt et praesto fuerint, illi periclitentur explere pro 
sua quisque parie quod sub mutua fideiussione creditum es(, ex quo omnino obligati sunt, neve commune 
debitum proprium cuiusquam onus fiat. Sin autem ceteri inopes appareant sive omnes sive aliqui, sive 
pro parte sive in solidum, vel etiam forte absentes sint, in illud quoque teneatur. quod a ceteris accipere 
non poluit: ita enim et illi pacti modus servabitur, neque ullum actor damnum subibit, etiamsi quid. illi 


3 £nágyo. M) «à dvDofortvo vzápyo L | 4 óg- 
divagiov addidi cum Zachariaeo (qui ógdivagiq) | 5 vó- 
nov) nov. IV | 7 éxovrac? L* | 859g. xai ps ds zpiv 
KüoEs diia Das] et aliud nobis visum est egere c | 10 aya- 
vov; L| vj xovq) usui c | 12 Adgg B' || 13 ur om. 
M, B'v.l. | ngosreDeir Zachariae] mpoeOeim libri | 
17 óÀóxÀAggov Éxacrov B*v.l | 19 avrów L' | xai 
om. L | Aoràw. B* | e£ ye) sive (i. e. eive) c | 20 xa32- 
sorOc: D'| 23 4E oíneg] aut ex quo e | 25 yuvéo 2o] 
yevéadu. L', B'v.l. yevéaDas« B' v.l, yíveaDas Za- 
chariae ez e | 20 síra závess om. L | 27 «yovv. B! | 
xai om. e | 28 xeivove B* (Exsivo éxeivovs Leunclavius) | 
29 xáxeivo ML) xaxeivou Be 





De reis promittendis T! De duobus rei promit- 


2 
tendi V | 5 quidem T | ponente R!' | 6 electionibus 


T | fideiiussorum 7' (et sic saepius) | 7 habentes R*T 
9 quaedam T'!| 10 exgenere] exeeee T! exdegenere T 
usu VT! | imperfecto et] /eg. imperii? | 13 adicerit 
R!| et unum horum) unum et horum V et e«eees T] 
14 solícitum T'! | tenere V | omnes 7? vu/g.] omnem RV 
omne 7" | 15 etiam aliquid A | tale om. [| 16 tin A' | 
17 sed] secundum set. A? | interim] intin (;. e. intantum) 
T" | 19 et eum contra R eum contra et contra V? | siue 
et T'!] siue (sie V*) RVT? si et vulg. | 20 et in eo — 
21 inueniantur scr. R* ín ras. is. | Et si) mes* V! ut 
si V? [| ita hoe T | 22 compelleret 7 | in om. vw ;| 
24 omni V! | 25 proprium debitum T | honus RVT 
26 minus idonei (ydonei A) RV vulg. idonee minus T' | 
se] sunt V! sese V? | sive] si uero 7! | 27 seu in RV] 
sive in T'vulg. | abscentes VT'| 28 teneri] tenere libri | 
tenere — 30 modus ser. R* in ras. 1 vs. | 29 pationis 
T']| 30 actor] ««* ictor 7" 


DE REIS PROMITTENDI 


9 ivádymv, xdv ai vi zpgós alArAovzs dxsivos Gvugianij- 
dnusy dyyoOUvtOS TOU TOVTOVS DyovrOS UmtvOUvrOvi, xai 
dxacvos dvéberas GomeQ dE dyne cvvsygdyaro, Té- 
grass 7 Qolow 7j dialógamew Oregflaivtv rà Gvyxeiusva 
l gj deyyogovusvos. — Ei uévros vOie avrois dvUn- 
pOuv éxdragos yj xal dzaytss TOmOw, DeaniLousv 
tà» tZe vnOOígto dxgonuevov üy&v  wdwsivove sv- 
9i, xal xowv]; udv AEetdteiv Trjv Unó9eciw, xoiwI)w ài 
dndyswv v)w wrgov. ovra yàg xal oí Évoyos mávtes 


483 


Nov. XCIX ! ep. 


quid inter se illi pepigerint ignorante isto qui habet 
eos obligatos, et unusquisque tenebitur quod ab 
initio scripsit, artibus aut dolis aut transactionibus 
praevaricari quae constituta sunt non sinendus. 

51 Si autem eisdem commorentur utrique aut omnes 
locis, sancimus negotii iudicem deducere illos mox, 
et communiter examinare negotium, communiter 
autem inferre sententiam. Sic etenim ct rei omnes 
obligabuntur, et substantiae eorum qualitas examina- 


avOvrÜrcovras, xal ? Ti magiovo(ag avrOw soióTns lO bitur, et debitum similiter quidem secundum iíusti- 


dieragOrgetni, xal TO yoéos ópo(ae uày xarà tr)» voU 
Jixaiov Ouoícs dà xaxa t5gv toV vópov vdbw rtpofl- 
2 ena. — Ei dà oix dpyov sin 6 1ije Üíxne dxooo- 
pivos dÀÀ' Kxsgós xi, Jidousav aünav 7 dvrabOa 1d 


aliq 
mpospóg« Dixagt] ngostisvauw Deyoudvg, 5j dv énag- 15 iudici. inte 


xí TOVTüm mgosayysAlonévov v4) lausQorárq) dQ- 
xovti 5 xal vq dQuodüp Oixactr dvayxdbLuv dià 
TZ; avrtoV Tditos xdxsivove seite he TÜ 9ixn 
xai gágos avizé yívegÓni, a»xa unÓiv dunódicua 


m similiter autem secundum legis ordinem pro- 
cedet. 

2 Si autem non administrator sit causae iudex sed 
alter aliquis, damus licentiam aut hic competenti 
liationem suscipienti, aut in provinciis 
his denuntíatis clarissimo praesidi aut competenti 
judici cogere per suum officium et illos interesse 
liti et partem eius fieri, ut nullum inpedimentum 
huic nostrae legi fiat. His omnibus incipientibus iu 


vds Zug» tQ Oeüp vónq ysvéaOa, — Tovrev agáv-20 contractibus sequentis temporis et ab huius legis 


TOv xgatovvrow éni rÀw OvvalÀlayuátow TOV uétà 
vaUra ygóvov xai àxó T$ TOUvÓs rOV vopov Óécsox- 
1ó yàg sagqumxós Toig ngó avroU rsDuudvow vni 
tobrov xaTGÁiuTdvOusV VUjOLS. 

(Eniloyoc) 
dià voUÀs vov Deiov Onovusva vónov rj d) Vregoyi) 
Key xal négars nagadovvas axsvcáto. 

Dat. xvur. k. Ian. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
anno XlI[. Apione v. c. cons. 


inter se 


l scrípsit, nec licebit ei artibus. vel dolis vel transactionibus pacta circumvenire. 
qui causam cognoscit illos quoque statim arcessat, et communiter 


wlerque vel omnes degant, sancimus ut 
causam examinet communemque sententiam. ferat. 


Tà roívvv magagrdvra Tiv xal25 


[a. 539] anno XIII. Apione v. c. 


positione; quod autem praeteriit [et] ante eam po- 
sitis pro his relinquimus legibus. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 
per hanc sacram declarata sunt legem, tua quoque 
celsitudo operi regm contradere festinet, 

Dat. xut. kal. Ian. (imp.) dn. - "mE pp. Aug 

consule. 


ti sint ignorante eo qui obligatos eos habet, et unusquisque tenebitur sicut ab initio con 


Si vero iisdem locis 


lta enim et rei omnes condemnabuntur, et qualitas 


substantiae corum ezaminabitur, et debitum pariter ct secundum iustitiae et secundum legis ordinem 


29 procedet. 


competenti iudici interpellationem accipienti, vel in : ] 
doque cogant causae interesse et partem eius fieri, ne 


etiam competenti iudici, ut per officium suum illos 
quod impedimentum huic nostrae sacrae legi fiat. 


poris atque inde ab hac lege lata: nam quod praeteriit, 
pilogus. Quae igitur placuerunt nobis et per 


ad opus effeciumque adducere studeat. 


Odsi qui causam cognoscit non sit magistratus sed alius quis, licentiam damus vel hic 


provinciis his denuniiatis clarissimo praesidi aut 


aec aulem omnia in coníractibus valeant futuri tem- 
ome anie cam hac de re latis relinguimus. 
anc sacram legem declarantur (ua sublimitas 





1 vs om. B | 2 ro? rovrovs Mc] rovrov rov B, 
109 om. L | 3 deztsg] quod (i. e. 0120?) c | 4 JóAove 
M | 7 xádxsivov;] illos e | 8 xoivzv] communiter (i. e. 
wow) € | 9 cz» wrgov LB] vuv om. M, vulg. || xai 
om. L || 10 xai rj vr — 11 é£eraoOvoezas om. L 
12 óuoíos dà — vóuov om. M || 19 ysvéaDas L 
20 9'aíq om. e | 21 xoazo?vrov] incipientibus e | 23 yàg] 
autem g | $xép rovrov] de his c | 20 7 o7] tua quo- 

€ | 28 xvi. k. ian. Jul." (om. subscr. Iul. cett.) gà 
m ivdw» 'lavovagíow Ath] xv. k. iann. M quod 
probat Zachariae, XnI. kal. Ian. g, jumwi lavovagip 
Theod. | CP. — cons. (f. £)] ep. dn. iusti. pp. aug. apion. 
uc. conss. M, imp. dn. iustininni aug. Ju" BagiAsíae 
'"lovazsvsavoU 10 iy' vrateías otícovos Ath. Fras «y' 
Bacilalas énateiq vdniovos (drzíovos cod. Bodleianus 
«p. Heünbach Anecd. [ 262) Theod. 


1 habeat R|2 tenebitur] tenebitur in id R*T' vulg. 
in id tenebitur V* in ras. | quod] qui 7! | 3 scripserit 
T' vulg. | artibus] et artibus AT' | 4 praeuari RIO 
om. E! quo V! [ sinendus vulg. (gloss. 2 sinendos A VT 
5 Si autem] Sin ' Bin autem 7? vulg. | hisdem R* 
isdem AR'| comonentur V! | 6 loci K*[ 7 et om. T' 
examinari libri, corr. vulg. | 8 etenim] enim V vulg. 
9 oblegabuntur V'| qualitatia £! | 10 sg. quidem — si- 
militer om. V | iustitiae om. R! | 11 procedit libri, corr. 
vulg. | 13 administrator non sit 7] 14 aliter &' | hio 
competenti vulg.] incompetenti R V!7! competenti V*7T* 
15 iudicem V *? A! iudice A? [ interpellatione T' | aut in 
autem in T'! ! 16 his om. V | 20 sequentibus V^ | 21 po- 
sitione T''] dispositione (ser. V? ín ras.) RVT* vulg. | 
praeterit & | ct om. vulg. | 25 igitur] autem V | 27 con- 
trahere V! | 28 subscr. dat. xir. kal. ian, dó. iusti. pp. 
&ug. anno XLlL, apicé uc. consule V, om. cett. 


Nov. C pr. 1 484 DE TEMPORE NON SOLUTAE 





Y C. Auth. XCVIIL. Coll. VII tit. 10 


IIEPI TOY XPONOY THZ EI] R DE TEMPORE NON SOLUTAE 
THI IIPOIKI ANAPI'YPIAZ. PECUNIAE SUPER DOTEM R 


'O avvós. Bacileis "Iodvvn dxágyo npeironpíov 10 H', Idem Aug. Iohanni pp. per Orientem secundo, 
dnzà vmarov ógüwwagimy xai stavQueiq. 5 ex consule ordinario et patricio. 
(Hgooíuiov.) Kai vàs dvagyvoías vàe dwtvti- (Praefatio. Omnes pecuniae non numeratae 


Ouuévas dni rwwow ODueuárow ovx dvaberigrows oi —replicationes subiectas in aliquibus casibus non in- 
vu£éregos xaraAsAoízao: vóuoi dÀÀà vÓ uaxgóv avrov — examinatas nostrae reliquerunt leges, sed prolixi- 
xal éxxeyvufvov ovvectthauav, (va q5 Tic íavtov — tatem earum et effusionem adbreviavimus, me sua 
Ga S vulas 1j xaxovgyías (as éuztogixovregoy àztoAatou 10 neglegentia aut calliditate forsan negotiose fruantur 
dvÜgozo: xal mpüyuara xapéyowv érégow. O0) yào homines et causas praebeant aliis. Non enim sub 
dv ioq Dià navióc 1à và» dnodsífed» éora vois dov- — Sequalitate semper probationes erunt eas exhibere 
wa& ravras ÜovÀouévow, zxoAAàs 08 Ó xoovos mages- — volentibus, multa quoque tempus refutat. Quapro- 
rri. Ds dz s) zOwUvtss CvveGTtíAausy dmi vi- — pter bene facientes adbreviavimus in quibusdam casi- 
vov Owudrmv «à& vzip tv dvagyvouow uépwew, 15 bus pecuniae non numeratae querelas, quas licet ex 
&nso Kieariw dx vv 10r xap' rudw vevouoOerruévoy — his quae iam a nobis sancita sunt eeeeeees, 
AaBrüv. ónoiv d; T« xarà Ó magóv xal ési vz$ — enim omne tempus matrimonii dabatur viris, donec 
mtgoix0s ztQárrourv. mu); yàg dzas Óó yoóvos vov — matrimonium constaret, queri de non dsta dote. 
cvvoixsGíov éMidoro oí; dv)gaciw Fox ó yápos svv-  interpositio quoque maior facta est, ut etiam post 
ígreTO uéugecóa: TQ ur, duecirar TQv moixa, 20 mortem virorum, ut et post repudium, intra annum 
mapsivOxn dà utibcow dyíveto TO xai ust vv vs- — daretur querela, ideoque aestimavimus brevi et com- 
Àevijw TOv dvi, dere xai uevà Qerovüiov, sio — pendiosa lege velocem facere et pecuniae non nume- 
dviavroU OoUva: zv uéuysv, Óià voUro qurónusv ratae super dotem querelam et liberare a probatione 
Bgaxst xal avviógp vóuq rayvrégay mowjgacÓ's xal — mulieres in talibus ex longo tempore. 

TZ» Éni tjj tjs mQouxó6 dvapyvoiq uéuyuv xal anaá- 25 

À&fa. vd$ yvvaixag v56 dni roig TOI0ÜTOIG uETÀ ua- 

xgov$ xoóvove anodtiEems. 


CAPUT I. 
Ei udv obv éviavroUe Dio póvovs ovvowujcté Ti Si ergo annis duobus solummodo habeat aliquis 
TJ yausrri 7j xal robrmw TOv z0óvow dÀitro, xai uxorem aut etiam his temporibus minus, et non &c- 


Nov. C (Authent. XCVIII » Coll. VII tit. 10: gloss.) Graece extat in. ML, c.1. 2 in B 29,3,1, ubi prooemium 
add. BX, — Epit. Theod. 100 (inde B), Atkan. 10,8, BY 23, 1, 76 (II p. 665 Heimb.), Epanagoge 18, 26 schol. i. 
Julian. const. XCIII. 





C. 
DE TEMPORE NON NUMERATAE PECUNIAE DOTIS. 


ldem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, ex consule ordinario et patricio. 


Praefatio. Non numeratae pecuniae exceptiones quae in nonnullis casibus opponuntur leges 
nostrae mon ineaploratas reliquerunt, verum longinquitatem earum c/fusam contraximus, me homines 
neglegentia sua vel fraude forte negotiatorum modo fruantur aliisque negotia facessant. Neque enim 
pariter per omnia probationes praesto sunt iis qui cas praestare volunt, multas autem tempus quoque re- 
spuit. Quapropter merito in quibusdam casibus querelas non numeratae pecuniae contraxümu$, sicut 
ex iis quae iam a nobis sancita sunt colligere licet. — Cuiusmodi aliquid in praesentia. etiam. in. dote 
facimus. Quoniam enim totum coniugii tempus daium erat viris quamdiu matrimonium constaret, ut de 
non data dote quererentur, atque additamentum maius erat factum, ut etiam post mortem virorum, quem- 
adinodum etiam post repudium, intra annum querela concederetur, propterea visum est brevi et succincta 
lege querelam non numeratae pecuniae dotis celeriorem efficere. et mulieres a probationibus eiusmodi 
rerum lar longum tempus praestandis liberare. ! 

. 4ique siquidem quis per duos annos solos vel etiam per brevius his tempus uxore usus sit, ucc 





2 rubr. IIegl àvagyvola zpovxós Theod. | 4 éxápyo M] | (exc. T) ord. RT exconsuli ordinar. V | pat T || 7 non ex- 
aminatas (examinas A!) libri, corr. Contius [ 8 prolixitate 
mearum V! prolixitate eorum. A! | 9 adbreuiabimus V 
| abreuiauimus 7t abreuiamus 7 | 10 caliditate T'* [| * nego- 

| tiose (vel negotiative, cf. X CVII 1)] negotiis libri || 12 scri- 

| —€— y s larem Y d | adbreuiabimus V ad- 
10 demso BYg | jio da vív L| vevouoSerqudvony reuiamus 7' abrcuiamus liatum mon notant libri; 
Cod. 4, 5$, 1. 15. 5,15,3. (Bi. xD aV dy. vf xai Bi. | MNT NO licet inserit T, post sancita sunt. V? vulg. 
vob xoixos ví. À Ouivabus AM (corr. 40^) schol. M) a topo d gremio Ye Quilo quid is 


và dvloEordro 'vxdpzo (sic) L | 5 ógdivagíow addidi 
er & (0gdivagim Zachariae) || 6 Kai vas] Kai vzs B2 
Omnes (i. «. IIdvzas) € | 8 uóvos B3 | 9 ui) vzs) uj- 
vi$ BU | 10 tao om. B || ánoAdBowr Bt] 12 cci) 
4ni BY! erunt (i. e. Kova)) € || 13. xagaerzvas M] 


, d : raesenti etiam in dote agimus. || Quia enim — 18 oon- 

19 evrvicrara: L| 20 vo L (quod recepit Zachariae) p » agi i rele 
; , ^ " taret . V3 . , T! 

31 drigeo, Bh rà on. L [rio om. B3] 22 demo? | 19 matrimonium ernsiari is one. 7* | quac R1 (ad 
hov| Qunzíyiov sa 5 om. | . iwl z : 
M*LI 26 vac] cà Dycinsre Z9 | «34 phe yr infra fere constanter scribitur in R et V) quae V | 19 inter- 
28 OroztiLousv sb niv £viavrobos Oéo uówow inc. B |] 
29 er xgóvov éÀárro malit Zachariae || xpovaw 
on. 


posito V interposita /!! | ut etiam V] et AR! T" etiam 
R* T? vulg. | 20 ut om. V || inter T* | 21 ideo vulg. | 
breuem 7'!H* | compendiosam legem RT' 122 peccunie 
innumerate eeuper 7| 23 dotem VT'] dote RT'* vulg. j 
€t om. R! | probationem A' || 28 ergo] igitur R [| hereat 
V | 29 uxori V | his om. & 








2 solutae] consulte V! | 3 super dotem om. 7'' || 5 excs. 


PECUNIAE SUPER DOTEM 


Mj ÀdBg tiv mpoixa, univ dx vis Giyijé Ó dwhp ddu- 
xad, undà oi xÀngovóuo: voU ávüpoc xdv ti auyr- 
cusv éxsivos, dÀÀ' eiae érégov dyiavtoU và vZ6 uéu- 
wea xiveigO o TÓ yàp Üpgayo voU Gvvowsdiov noóe 
e zuàe thv vouo)Deciu» xaÀsi ki 0i sis mÀsiova 
Ti6 Oueríaé yoÓvov, dÀdrvova 8 Jexastías vÓ Gvwosw- 
xeciov. dxraDein, Dione» TQ didgl uépgecas, xai 
Àfytw ovx sicxexoníaO as avtqQ Tv cQoixa eig mápos 
x t6 óÀówÀngov, xal ei oVro mtowjOma, vapanéuste- 
c)as TZV 
T/$ yewaixOg Ors Üéda»mev ovx axoduidor. 
1 £ ài uz «v Óéxa évievrów eia néuyreai, tjj 
cix] toV dvÓgós dvaigovusv TY u£uyiv, oUr& av- 
TO usrd T)» Üexast(av TOUTO ctQ&tiMAv GvyyogQovy- 
t$ ovra 1Óy dyiavróv Qióviss Fra vois avrOU x. 
vónoi. xai Égvo wal tOUTO OTZ ZweréQa xard Tiv 
qp, dAÀà dngayuocérns vw vnrxóov dnuéAna. 
1 yap £Rariw émi pmaxgór oUrm xgórov (róv Ts 
gxast ias n) TtooUivas i» uéuyir, Ek TO Gryüv 
Eoo. ngóón j i, 
TZr mo0ixa, TaÜTQV Ttvro TOUS aVtOU xÀngovopovs 
Qijóres, cGv avtQw xgarovviow xai e Qemovüi 
PiaivO vas GvuBain vàv yáuov* urdiv Oiagegontvory 
TUDv, sírs 5 yvvi o Tv mtQoixa. énsviyxapévm xava- 


485 


Nov. C 1 


cipiat dotem, nihil ex taciturnitate vir laedatur, ne- 
que heredes viri licet tacuerit ille, sed intra annum 
alium querela moveatur: brevitas enim matrimonii 
&d banc nos legislationem vocat. Si vero in maius 

5 biennio tempus minus autem decennio matrimonium 
protendatur, damus marito queri et dicere non illa- 
tam sibi dotem aut in partem aut in solidum, et si 
hoc fecerit, n NON semel marito que- 
rente et muliere quia & non probante. 


gényuv, azak ToU ávdpós ueuwauévov wai 10 


1 Siautem neque intra decennium queratur, tacitur- 
nitate mariti auferimus querelam, neque ei post dec- 
ennium hoc agere sinentes nec annum dantes ulterius 


9o- 15 eius heredibus. Sitque etiam boc non nostra adversus 


aliquos poena, sed libertatis subiectorum diligentia. 
Ubi enim licet in prolixo sic tempore (decennii di- 
cimus) proponere querelam, si tacere elegerit, palam 
est voluisse, vel si non accepit dotem, omnino eam 


Aós éar, Boviómevos, xáw sí uj ÀifBo:20suos reddere heredes. His valentibus etei repudio 


Solvi contingat matrimonium; in nullo discernenti- 
bus nobis, sive mulier tamquam dotem offerens con- 
scribat sive pater sive alter quispiam pro ea, tem- 
pore in omni casu tali, sicuti praediximus, ostendente 


yoiweur ers saiyo &its Éregós Tw vni avrrs, vov 25 8uos effectus et dante vel perimente querelam. Con- 


xoóvov éni rtavtós Üéuaros vouVrov, xaDdrnto aiztóvres 
ÉpOnusv, rà obuia Ónxvóvros azorsÀéguara xai 5 
didóvros 5 avaigovrros «rjv péayu. dianagrvglay 
LI geuiv. oU an» 4v óüuagc: uóvrv (nolAcus yap fj 


testationem vero dicimus non in sermonibus solam 
(saepe enim indignationis aut alterius incidens occa- 
sio talia quaedam virum praeparat dicere, aut etiam 
ille quidem dixit nihil, testes autem redempti haec 


Tu py 5 dÀÀn nageuztegoUga stgógacis vovaUrd tiva 30 mentiuntur), sed oportet contestationem in litteris 


Tüv &vÓga magacxsvabu Àéysw, 5j xal 0 uàv slxsv 
oiÀiv udgrvgss O8 émvrivos aUa. xavayevdovtaa), 
dÀà Dd rjv Éxuagrvolav dv ypáupacw slvai. — ei Dà 
xai dv Qixaavroi« vvyov noicasdal vi avrrv Bovig- 
Sui, dei zdvcos precP vas 1i 
mpoixa OÀow émiovvc. xaraygüwavra* dxséroiys ov- 
div £c. TÓ xwÀUov 1óv dvdpa avróv dg' avrov 
xai TOUtO ztpüb«s xal u£gwagÓa, OnOsv, xal TO uiv 
nígos T$ yvraixóg TÓ ztQarrOusvov ayvosiv, tQÓvoiav 


yvrauxi 5 TQ TL» 35 


esse, Si autem etiam in iudicio eam forte facere 
aliquis voluerit, oportet omnino innotescere mulieri 
aut ei qui dotem omnino offerre conscripsit. Nam 
nihil est quod prohibeat maritum in semet ipsum 
hoc agere et queri quasi, et partem quidem mulieris 
quod agitur ignorare, providentiam vero sui ponere 
nullo valere modo et quia vel querela ab eo facta 
est nescire. 


Ji éavzov DécO'a xarà unÜéva ÜUvaaOc vgózxov, vó 40 


ys xal 9r: ufus avri) yéyovey. áyvoovv. 


c. I $ 1 argumentum breviter indicatur "Pon. 31, 1. 





dotem acceperit, nullum ez silentio damnum vir patiatur, neve magis heredes viri licet ille tacuerit, sed 
intra alterum. annum querela moveatur: brevitas enim coniugii ad hanc nos legem ferendam vocat. Si 
autem in longius biennio tempus minus vero decennio coniugium extendatur, viro concedimus ut queratur 
dicatque dotem sibi "e parte vel in solidum illatam non esse, et si hoc fecerit, querela transmittatur, 
1 cum maritus semel questus sit et uxor se dedisse non probaverit. — Si vero intra decem annos questus 
non sit, ob silentium mariti querelam tollimus, neque ipsi post decennium hoc agere permittentes neque here- 
dibus eius amplius annum dantes. Ac sit etiam hoc non nosira in quosdam poena, sed tranquillitatis sub- 
iectorum cura. Cui enim licet per tam longum tempus, decenuium dicimus, querelam proponere, si silentium 
praetulerit, manifesium est eum, etiamsi dotem non acceperit, velle eam utique heredes suos dare. Atque 
eadem valeant etiamsi repudio dissolvi contigerit matrimonium: neque ullo modo distinguimus, utrum 
mulier tamquam illatura dotem conscripserit an. pater an aíius ullus pro ea, cum tempus in omni eius- 
modi casu, sicut modo diximus, suos effectus ostendat. atque querelam aut det aut tollat. Denuntiationem 
autem dicimus non solam quae verbis fit (saepe enim vel ira nescio quae vel alia causa incidens efficit ut 
vir haec talia loquatur, vel etiam cum ille nihil dixerit, testes empti ea mentiuntur), sed. denuntiationem 
in scriptis fieri oportet. Quodsi quis etiam. in iudicio forte facere eam voluerit, 1d omnino mulieri vel 
ei qui ulique dolem se dare scripsit, notum fieri oportet: ceteroqui. nihil est. quod prohibeat, quominus 
maritus ipse per se el hoc agat et. queratur. scilicet, aique mulieris pars quid agatur ignoret, sibique 
prospicere uullo modo possil, quippe quae id ipsum ignoret querelam sibi motam esse. 


7 dvradsin B | 8 abri. ML'B || «is uégos] aut 
in partem € | 12 47] neque (i. e. uri) e | uéuveras 
LH | 13.15 *ocdé — ood libri | 18 d) e Bf ubi c | 
uaxoo L9? | 19 zpo97vas L | si] eis ML | 22 1àv av- 
tÀw| his e | xav & B || óezxovóig] diuatvyip LB et sic 
infra. constanter || 24 7j om. M* | 25 asvov. L| 27 7 d 
$ó»ros] 7 om. e | 29 5 v«& om. e, 7j om. Bf | 31 ávdpav 
L'| 38 xai om. | ngd£av L| 40 avrov L || voónov 
dívacOa L| 1ó ys — dyvoovw Zachariae] v. ye — 
dyvoovwts libri, ct — nescire g, unde vq? ye — ayvosiy 
Üsenbrüggen (roU y& — dyvoovvros liombergk) 





2 licct] lioeat et T' [ inter T! | 4 *in maius] et 


maius A T' maius et V maius vulg. | 5 matrimonii V | 
8 haee RT | 9 quia] quam V'T' | 12 intra annum 
decennium Z* | 14 sinentes Beck] sinemus (sinamus V) 
libri | annum dantes] nudantes A! 15 etiam haeo A* 
et haec T' | 17 diximus V' | 18 eligerit /^ | 19 acceperit 
R| eam Beck] eum libri | 20 etsi] si Z'* | 23 tempore] 
ipse V' | 24 *ostendente] extendente (extendentes V!) 
libri | 26 vero om. T' | dicimus] diis (i. e. dominus) V! | 
solam 7] solum RV vulg. | 28 praeparat quidem dicere 
T | 29 diximus 7! [| haec RV] hoc T'vulg. | 30 men- 
tientur V | oporteret ] 31 in iudicio] in om. A 
33 omnino dotem offerre V? in ras. 4 vs. [ conscripserit 
contemsit V [34 quod] qui 7* || 35 parte T! | 36 igno- 
rante T 


Nov. C 2 


496 


DE TEMPORE NON SOLUTAE 





CAPUT II. 


Jvvelóvra voívvy sinsiv siac uiv dvías v0) ydáuov 
JualvOsvros eíva Daydvq: sire Qenovuiq xai avtQ, vd 
dy0pi và negl «ijs dvagyvglas KEeavs uépgaaD'as xal vq 

s cVroU wingovóuq siGw érigov dyiavtoU. ai DÀ Urtig 
bete d xpi dina dyaavtóy 0 yauos dxvad'sír, vi avdpi 
Bilouev rv néuyar xal tà ye avroU xAgoovóuq: unrav 
aig vQu)v. si dà magadgapuo: rj Üsxaería, vovs OUTS 
Tj dv gl oira xÀngovó uos avro) Tà Te piuvyaos 
Kgtai, TOU ygóvov ztposamab dPagxovwros 7 yvvaixi. 
aí niv ovv ágrAE n o 
vov si$ dxoxarácrag.v avrQ Oídousv xoóvov, avs 
p vnsgfrvas dodexastíay éx vov xaspov vàv ydperv. 
iguav yaQ oe Pgólga vdjugxa GvvalÀdrrowras yd- 
pov ovx dlárrovg vw mevrexaidexa dyiavtdw mos 


Generaliter igitur dicendum intra biennium qui- 
dem matrimonio soluto sive morte sive repudio 
et ipso marito de non numerata pecunia licet queri 
et eius intra alium annum. Si vero ultra 
5biennium usque ad decem annos matrimonium ex- 
tendatur, marito damus querelam et heredi eius 
intra menses tres. Si vero transcurrerit decennium, 
tunc neque marito neque heredibus eius querela erit, 
tempore ad omnia sufüiciente mulieri. Et si quidem 


dvzQ wal uj uuwrias, vocov- lÜintra aetatem maritus sit et non queratur, tantum 


ad in integrum restitutionem ei damus tempus, ut 
non) transcendat XII annos & tempore nuptiarum. 

ovimus enim eos qui vehementer citius contrahunt 
nuptias non minus XV annorum ad hoc procedentes: 


ToUro ióvrac: ds xal vmspfcsta, vv méumrovibqua de re transit quintum et vicesimum annum et 


xai sixoctów d»iavróv xal &cras 0$ sigQ) TOV 
aixocrov éBÜópov pépyacOu: T] Tj$ mQowxós dvag- 
yvoia. Mera tnde dà a)rov sícm voU órmÓ4vros 
xoóvov tovg povóuove Kyu» TOv b»wiavió» sic vQv 
1l wuav. — sb DB gres slev oí vOU ur) usuva- 
névov xángovóuos sive vaAsiov tiva avedoUs, ztevragtíay 
dyévocaw uóvnv sií$ vÓ wavijgca Ti» uéuyav iml a] 
4vagQyvoíq. dgxovvroe TOU zgóvov xai ui ávauévovtos 
Tv iéfodov ámávrow xdv dÀartóvaw ygóvam. OmetQ 


erit possibilis intra vicesimum septimum queri de 
non numerata pecunia dotis. Moriente quoque eo 
intra praedictum tempus heredes habere annum ad 


D . 
201 Si autem minores sint non querentis heredes, sive 


maioris sive minoris, quinque habeant solum ad 
movendam querelam non numeratae pecuniae, suffi- 
ciente tempore et non expectante exitum omnium 
minorum temporum. Quod nos ad praesentem legem 


jus mgós vv magóvva vóuov éxivpcsv' cis yào25 movit: muliere namque coniuncta quarto et decimo 


yvvaixós GvvowxrGcáGTé TecG idéxavov dviavróv 
Arrà sixocróv rog Tov Üavarov ToU zxarQóc dmo- 
Xxecusvos Tjj dgrlxórQta éxivas c6 xarà vij um- 
190s TÓ» té avagyvglae dwrrriD sis Aóyov uerà cé- 
Tagrov wal tQiaxoot 
qusié Qixatowres dOegansicausv, xa) Qi vabras và 
magugtágese xal xÓv và» àgnÀixa» 4oóvov sig Tw 
mevraeríav éxi toU staQovros cpíGausv vouov' dxaívov 
3n4ad;) vr» avapyvolav dwriviDévros 0c av yeygappé- 


vos sir v)v ztgoixa VzrodézcaD'as, xal xarà vovs oixeiovs 3 


xoóvovs, síre viÀekos rir sírs ar&Àfs, TOU tQdypuaTOs 


anno post vicesimum annum mortis patris, 

minori aetate movebat quidam contra matrem non 
numeratae pecuniae obiciens rationem post quartum 
et tricesimum nuptiarum annum. Quod nos iudi- 


10V Gvvosxsdíov xoóvov. Org 30 cantes curavimus, et propter has circumstantias et 


tempus aetate minorum in quinquennium in prae- 
senti decrevimus lege, illo videlicet non numeratam 
pecuniam obiciente qui scriptus fuerit dotem susce- 
pisse, et secundum su& tempora, sive perfectae aeta- 
5tis sit sive minoris, causa iudicanda. Valente hac 


c. II "Ori sioe) niv Qurías — 481,1 x«vouévov ex B habet B* 44 39, 1 p. 68 Zach. — Summarium eztot 


"Pon. 25, 11, argumentum 486, 4—1 ib. 15, 6 (ubi corr. 9] 9 weagá pro fj 5 wsagd). 


IL Ut igitur paucis comprehendamus, matrimonio intra biennium soluto sive morte sive repudio et 
ipsi marito de non numerata pecunia queri licet et heredi eius intra alterun annum. íennii 


Quodsi ultra m 


usque ad decem annos mairimonium extendatur, marito qu damus eiusque heredi intra tres menses. 


Sin autem praeterierit decennium, tum neque vir neque 


edes eius querela ulentur, cum temp 


u$ Omnino 
mulieri sufficiat. Atque si maritus minor sit et non questus sit, tantum ad restitutionem ei tempus damus, 
ut non excedat duodecim annos a lempore nuptiarum. Scimus enim eos qui mature ednedum matri- 


monium contrahunt, non minores quindecim aunis 


hoc venire: itaque et annum vicesimum quintum 


superabit et intra vicesimum septimum de dote non numerata queri poterit. Defuncto autem eo intra prae- 


l dictum tempus heredes annum ad querelam habeant. 


Si aulem minores sint heredes eius qui questus 


non est, sive ts maior sive minor fuerit, quinquennium habeant solum ad movendam querelam non nume- 
ralae pecuniae, atque id tempus sufficiat neve decursum omnium temporum minorum expectet. Quod nos 
ad praesentem legem movit: muliere enim quattuordecim annos nupta posi vicesimum annum a moríe 
patris abusus aetate minori agebat aliquis contra matrem, non numeralae pecuniae rationem opponens 
post quartum et tricesimum annum matrimonii. Quod nos iudicantes sanavimus, aique ob poeni. casus 
etian tempus minorum ad quinguennium in praesenti lege definivimus: ut is scilicet non numeratae pecuniae 


1 ZveveÀóvrs Haloander sine causa | 3 và om. L ! 
magi om. D* | 6 urvaw siae] sigc urvow (siam évépov 
dviavrov L*) L h rapadgáug B' v. L. rtegidodum 91 
*ovdà — ovóé libri] 8 xÁngovóuoi] tois xÁngovuoi 
CG EHeimbach, sed cf. Ath. in. || 9 màs inet MLDI 
ad omnia g | 10 odw om. Bf | rj ML) si B | pépwveras 
LB" | 12 vzsogBaivsww B* | 13 evralAdacovras B* | 
yánaw L yáuovi B* | 14 nevrexaidexa] i8 L9 | 15 z0U- 
1ov B'| deve xai) xai om. B'c | 16 Qvvat. L' (Qvva- 
10» llaloander) | 19 5» om. B'v. L || 22 «5 ow. L || 
24 xàv] rà B! | 0ntep — 33 vóuov om. B* | 20 1éragrov 
xai üéxaroy dviavróv D!, vsaaagesxaidexávq) éviaviqi 
(cf. &) malit Zachariae | 27 verbis uevà sínoazóv Fros el 
28 xarà Ti untgós puncta subiecta esse in. M testatur 
Zachariae (ipse nihil notavi) || 28 agraxisóvrvs Haloander, 
B! | 29 dvriDeis B | 31 dixátovros L* | 33 vouov L | 
dxsivov in litura L | 35 $nxodiEacScs malit CGElleim- 
bach (cf. &) 


exceptionem opponat qui dotem accepisse scriptus sit, et secundum ipsius tempora, sive maior aetaie sit sive 


1 dicendum A!| dicendum est. R* VT vulg. (unde 3 li- 
cere vue inter T' (idem v. 4. 10. 16) [2 ««oluto T' | 
3 ipso AP*T'] ipsi V* T* vulg. | marito] repudio ma- 
rito K* | non om. V'| 5 decem annos] decennium T | 
extenderentur J'!| 6 et om. R' [eius heredi 748 ne- 
que eius ab (ab del. T?) heredibus T'| 9 sefieeee V'| 
10 tamen /t[ 11 in om. T | 12 non add. vulg. | 13 eos 
enim V titius V | 14 minores vu/g. | 16 possibilis V] pos- 
Sibile RT vulg. | septimum R V] septimum annum 7'vulg. 1 
de non] deinde TZ^| 18 inte 7| 20 sin V | 21 quin- 
que RV] om. T' quinquennium 7? vulg, | habeat 7! | 
23 non om. T! | 24 temporum] i VT' | ad prae- 
sentem] absentem A! | 25 muliere] al. mulier gioss. 7' | 
quarta R! | decimo] xx"? 7" | 26 morte 7! | 27 quidem 
R*T| 28 post om. V | quantum V [ 29 annum nuptia- 
rum T | nos om. V | 33 suseipisse V* | 34 tempora 
om. V 35 minori R'| causa] sit eausa. Re V. 


DE DONATIONIBUS A CURIALIBUS 


xpuvopávov. xgaroUvroe dà v0U vóuov imi rw VatsQov 
&couévow ydumv: éni yàg vàv GvvegtO tmv, sí uiv 
se seen iu 5 Üsxaetia 5j ovx dAdrrow dierías, 
TOUtO» dxérw vOv xpóvov dni 15 à q, Tri6 avri 
xai *5v rragaso, e doc». ai àà Pythia air 
vis duevías oxtoleineras xoóvos 9) wal éErxsv 0 aóuzrac 
Tn$ Óexartíae xasgóg, vmwsxavra avrois uiv Üuríav 
Sídouev sis à uéuyacdas cj avapyvela , vois dà av- 
Tdw xÀngovóuow prr idÀvgiv TOU yauov sioc t7 


497 


Nov. CI pr. 


lege su his quae postea futurae sunt nuptiis; 
super his enim quae constant, siquidem residuum 
est decennium aut non minus biennium, hoc habeat 
tempus in non numerata pecunia, quod ei etiam 
btransmissionem dabit. Si vero aut minus ei biennino 
grs est tempus aut etiam excessit totum dec- 
ennii tempus, tunc ipsis quidem biennium damus 
^d querelam non numeratae pecuniae, eorum autem 
heredibus et post solutionem matrimonii intra tres 


Teiurvov, iva Üia. náyrov avrois 10 Díxciov. gvàa- 10 menses, ut per omnia eis iustitiam servemus. 


aUgEy. 

QEniloyos) T voivvv zagacvávta uiv xai dià 
TOUÓs ro Ouíov ÜnÀovusva vouov rj 07) vxtepoy? Koyq: 
xai zégars magadovvas Gzevgavo. — Dat. xiu. k. lan. 


(Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et 
per hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 
manifesta omnibus facere festinet — Dat. xvr. kal. 


CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. anno XIII. Apione 15 Ian. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. &nno XIII. Apione 


v. C. cons. 


PA 


IIEPI BOYAEYTSN. 


"Iodyvr *Q évdoEorárq énágyg npaeroglov 


T0 B, dnó ondrow (ügDivagiov) xal savgexic. 


"Eyoá 
7, 
eset 10v)  Kalzc Zuiv vouodssías dgogurv 
zc gossAsvais vivav QiUo»xa Bovievróv, 
a&D9a xóv vóuov ovx dni vivov Bovlavzv, 4ÀÀ dmi 
Tj vznxóo sáoy, yo 0i ocov 1a 90s éjav daviv 
xal ocov Ovóusvos rus éyogü xai 0cOv dx vOv nÀa- 
yov dxavégoDév dati. foh. 7 yàg daovdaaras voit 


[a. 539] 


v. €. consule. 


CI 


R DE DONATIONIBUS 
A CURIALIBUS FACTIS SUIS AB 


2?0INTESTATO VEL TESTAMENTO 


EORUM SUCCESSORIBUS K 
Idem Aug. Iohanni pp. per Orientem. 


(Praefatio. Bonae nobis sanctionis occasionem 


xai róvÓs z0:0v- 25 quorundam curialium interpellatio dedit, et hanc 


legem facimus non &d quosdam curiales, sed ad 
omnes qui nobis oboediunt, dicimus autem quantum 
quidem ad orientem est et quantum sol occidens 
respicit et quantum ex utriusque lateribus est. 


TrQó ruv rà mgl vOv Bovievtow xal vv émilócswv 30 Quoniam. enim sollicitudo fuit eis qui ante nos 


rw ais tà6 BovÀde, xai tíves udv FAxovtai z90$ vUynv 
Bovisvrudv vivae dà AAsvOspoUrtas, dxsivo Osanitousv 
*9 áÜnap slya, vois Bovisvrais ov uóvow 7$ avins 


fuerunt de curialibus et de collationibus in curiam, 
(et) qui sunt qui trahuntur ad curiam, qui autem 
sunt qui exuuntar, illud sancimus, licentiam esse cu- 


Nov. CI (Authent. CI) Graece extat in. ML. — Epit. Theod. 101, Athan. 8, 5. Iulian. const. XCIV. 


minor, causa dirimatur. Atque lez in matrimoniis 


s(ea futuris valeat: in iis enim. quae iam constant, 


si quidem decennium reliquum est aut non minus biennio, hoc tempus habeat ad. quereíam non numeratae 
pecuniae, quae ei etiam transmissionem praestat; $i vero aut minus biennio tempus relinquitur aut etiam 
totum decennii tempus. exiit, tum ipsis quidem biennium damus ad querendum de non numerata pecunia, 
heredibus autem eorum post solutionem matrimonii trium mensium spatium, ut per omnia iis servemus 


quod iustum est. 
Epilogus. 
opus effectumque adducere studeat. 


Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad 


CI. 


DE CURIALIBUS. 
Scripta est Iohanni gloriosissimo praefecto praetorio iterum, ez: consule (ordinario) et patricio. 
Praefatio. Bonae nobis legis ferendae copiam dedit interpellatio nonnullorum curialium, itaque 


hanc legem facimus non de nonnulüs curialibus, sed de universa 


cione nostra, scilicet et quae orientem 


versus esi et quam occidens sol lustrat et quae ab utroque latere est. Quoniam enim a decessoribus nostris 
opera data est iis te pertinent ad. curiales et oblationes curiis factas et quinam ad fortunam curialem 


trahantur quinam 


1 94 MB!] voids LBíc | 2 yápev om. B' | 3 oiy" 
diavrov M| 5 KAarcov E 110 P, Síxaiov. avroic L | 
13 Kgyo xai nágars rragadovvas M) pavsgà nci xara- 
"dm Ls | [t gea om. ful. | ag k. iann. M mgó 
ay' xalavü. 'lavvovagíov Ath] xvr kal imn. & umi 

vovapíq Theod. (eadem die datam esse novellam putat 
Zachariae qua XCVIIL. XCIX) | 15 op. (om. c) dn. 
iust pp. aug. Me, Bacils(ae '"lovavsveavoU Ath., om. 
Theod. | anno XIII Apione vo. consule (c), TÀ sy óna- 
rélag Viniovos Ath.) vr«vaéq viníovos Theod., om. M | 
22 inscr. 'Ü avrós Bacilsos vq. avrq? Ath. (cf. c) | 23 0g- 
divapiww addidi (ógUivagí add. Zachariae) | 28 xai 
Gcov Ovóusvos — 29 dcriw Lc] om. M | 31 vàs fov- 
Ads] curiam "o 488, 13. 27. 491, 30) | vivis — vives L 
revés — vivis M | ngós rígrv. Bovirvrix;v] ad curiam g 


dberentur, illud sancimus, ut curialibus liceat non solum eiusdem civitatis curiales 


2 enim om. V | constant scr. V* in ras. 12 litt. 
3 non om. T']| biennio 7? | 4 non om. V | etiam ei 
ei om. V| 5 minus aut 7 | biennium V | 6 aut om. V 
65g. tempus totum decennii A | 7 damus biennium T 
8 non] in (i. «. inde) 7! | 9 inter 7! | l0 ei RT | l4 subscr. 
dedimus ex V | 15 dono iust. V | XIII V | 17 const. CI 
omittitur in E, inter eztravagantes Authentici habetur in T 
f. 118 ab altera manu scripta | 18 rubr. om. V | 24 Mone 
V| nobis om. T' | oconsione T'| 25 hao lege sancimus 
rl» quondam 7'|ad omnes om. V | 27 quantum qui- 
dem vulg. quantum quod VT' quantumque 7eimbach 
29 utrisque vulg. | 32 et addidi | 33 *eruuntur V ex- 
iguntur T 


Nov. CI pr. 1. 2 


móleo: BovAsvràs dviavaaOas xAngovópove (rovro 07 
TÓ xai u£ygi vov égutuevov), dAAà xai & Tivas BovAZs 
dev égove dvavrjaac Da: BovAorras xAnoovónove, rovro 
meéttur, [ui] TOvTQ uévio: vp OQ ép! Qt mor 
ayaysiv zdytmoe éavróv vóv wArgovóuov 5) t0U$ x17o- 
vouove T! Bovievrix] vÜyn vov DiariÜeuévov, vovr- 
éaev 4E jj bxaivos digurrai, xai à Bovisvrixd periévei 
AMuitoveyruara, xal t0v xAroov AauBávtiv éurodíGovros 
otdevóc. éniGrápsvo: yàp ae «0v ztgéypatos atas 100 
mapóvros émavópOeci, üvi viv uév ngosciDera: 
Bovii £x 1àv voxovrow roózmv r, dv xorjuadiw. agu- 
Ana, éx Oi v6 dcoutrre vouoDaaías wal ó Bovisvrrs 
xai rj ovaía sepiyevijaetcu, xal avOr ges và Bovisvri gus 
couoat Te mwÁR(OC. xci Tàg TtepiovOlag Éyovra 1à6 


488 


510 ane quidem adicitur curiae ex istis modis 


DE DONATIONIBU8 A CURIALIBUS 





rialibus non solum eiusdem heredes instituere civi- 
tatis (curiales) (hoc quod hactenus licitum fuit), sed 
etiam quosdam liberos & curia si voluerint instituere 


heredes, hoc agere, sub hac videlicet definitione, ut 
5offerat modis omnibus se heres vel con- 
dicioni curiae defuncti, id est ex qua ille sus 


est, et curialis sit particeps functionis, et heredi- 
tatem nullo impediente percipiat. Scientes enim 
uia haec res erit in praesenti correctio, quoniam 
in 
pecunia utilitas, ex futura vero legislatione et curi- 
alis et substantia ficiet, et florebit curia corpori- 
bus pluribus et substantias habebit eorum: 


avtáv, 15 
CAPUT I. 
Jià vovro Oeomitousv dÓeav elyas TOk; dx v — propterea sancimus licentiam esse eis qui cu- 
Bovàsvrnoíiow diaviDeudvois yorjaOas xAngovóuois eire — riales sunt, dum testamenta condent, uti heredi- 


Bovievrais «76 aviz6 nóÀeos Boílorra: (r0Ut0 jj và 
TOU vópOv) &rs Tui. TOv dx yévove sica vOv Fl'Eudav, 
sirs. BovAsvtai 
Kierto» Tüw drvéía ovyxiDw eire eie 0ÀÓx. , 6n 
diopávow: u£rros 1 Bovág xai évovudvois 14 vabtre 
coa, xai ningovsiw duéusTOs «à Àurovgyruata. 
TOVTOV xQaTOUwrOC Émt' avrOw ts xai zaidmw xai dy- 


bus sive curialibus eiusdem civitatis voluerint (hoc 
lege permittente) sive quibusdam ex suo genere sive 


slew ara xai uü, eire &íe uépos oUx 20 extraneis, seu curiales fuerint seu non, in portionem 


non minus novem unciarum vel certe in integruin, 
dantibus se tamen curiae et unitis eius corpori et 
explentibus inculpabiliter functiones. Hoc valente 
circa eos et circa filios et nepotes et residuos suc- 


yóvow xai ei voie égrbrs duadóyovs, o9 uiv xarà 10 25 cessores, non tamen secundum modum quem ante 


Ci5jua xaO" Ontg 7) mixoQ ngóaev veOdica Oidvabue 
dni tdv favrovs énididóviow vois Bovisvtrgiow zaga- 
xslejeras t2v yovjv tüw dzxiDidouévaw oUx. Undyovaa 
typ, dAÀÀ' GmeQ &b tZv doyjv ÉrÜyyavov Ovtsé Bov- 


paululum constitutio promulgata circa eos qui se 
curiae offerunt praeceperat prolem eorum qui se 
obtulerunt ad condicionem non trahens, sed tam- 
quam si a principio fuissent constituti curiales, ita 


Amtai, oUto xal ajriv cvv vj oixeía yovz; 1€) Tie 30 et ipsis cum propria prole curiae uniendis et albo 


Hovijs ivovuévaw lwexocuari rs xai GopaTi^ ov yàp 
dv Ti ÜDiagéQos Tj vov Óvra Bovirvin» vc avTZe mó- 
Aro ygdwas wAngovóuov 9 tÓv aviixa daóuevov. 


et corpori; neque enim quicquam differt, aut eum 
qui fuerit curialis eiusdem civitatis scribere herede: 
aut eum qui mox erit. 


CAPUT II. 
Ei 0i xai ci& Gvyyevié Bovisvtié dv 9j xa. dAhos Sed et si quis consanguineus curialis existens vel 
Tie rOiaUtr6 vUyns ÉLeíOuaQos dni tàv xArgov xaAoivo 35 alter ab eadem condicione liber ad successionem cu- 


c. Il summarium extat 'Pon. 19 ». 31 (er Cuiacii editione). 


hercdes instituere (id quod etiam usque adhuc concessum erat), sed etiam si quos a curia liberos instituere 
heredes velint, id facere, hac tamen condicione, ut heres vel heredes sese omnino offerant curiali fortunae 
testatoris, id est ex: qua ille prodiit, et curialia munera exequantur, ilaque hereditatem. nullo impediente 
capiant. Cum enim intellegamus hanc rei. qualis in praesentia est emendationem fore, quia nunc quidem 
curiae ex eiusmodi rationibus pecuniaria ulMitas accedit, ex. futura autem legislatione lam curialis quam 
substantia praesto erit, et florebunt curiae et corporibus pluribus et cum eorum substantias habeant: 

l. propterea sancimus, ut iis qui ex curiis sint tesíamenta facientibus liceat heredibus uti sive curi- 
alibus ciusdem civitatis velint (id quod praeceptum legis est) sive quibusdam ez cognatis sive ex: extraneis, 
sive curiales sint. sive non sint, sive in parlem novem uncis nou minorem sive in solidum, ut tameu ii 
curiae offerautur eiusque corpori uniantur et integre munera impleant. ded hoc et de ipsis et de liberis 
eí nepotibus et qui deinceps erunt successoribus valcat, neque vero. secundum eam formam quam consti- 
tutio paulo ante (ata de iis qui se curiae offerant praecipit, quippe quae prolem eorum qui sese offerant 
non subiciat eidem condicioni, sed tamquam si ab initio curiales fuissent, tta et ipsi cum prole sua curiae 
et albo et corpori uniantur. Neque enim quicquam differt aut eum. qui est curialis ciusdem civitatis 
heredem scribere aut eum qui statim futurus est. 

Il. Sed etiam si guis cognalus qui curialis sit vel adeo omnino liber ab eiusmodi condicione, 


2 curiales hoc loco inserui, civitatis curiales amte here- 
des (1) coll. eulg. | illicitum fuerit V^ | 3 quodam T | 
» euria om. V || uoluerit T' | 5 se] set V | conditione 
V|6 idem est 7'| 9 hoo res V; leg. hoc rc (sim. Osen- 
brüggen)? | 10 ex] et V | 11 curiales VT, corr. vulg. ] 


2 10 xai] 1 om. L, xal om. | 3 dvíavaa Das L || 5 e- 
puntas M] dounvo L. «is nóÀecos deesse ante 4E 76 su- 
spicatur Zachariae | rà Bovkevrixà. ueti£vas. Àecrovgys; 
nara] curialis sit particeps functionis (i. e. rov Bovisv- 


TuxOP uatsüvas Anrovoyruatos) c || 8 AauBáves L 
9 ésxcráusvos L, émwráusÜa Zachariae sine causa | 
vÓ mgayua ex & non male effici putat Zachariae | 12 éno- 
uévr& Scrimger, vulg. | ó et 13 5j om. MeL l| 17 Zovisv- 
Tres L | 18 aves) aAÀne M | vovvo 95 v0 vo vopov) 
hoe lege permittente c | 20 &ira sic] eive om.c | 21 eiva 
ale óÀóxÀmgov] vel certe (i. e. 7 ys?) in integrum c ! 
dridsDouévns et 22 évovudwns L | 24 vovrov] ovro L* 
éxyóvov L | 26 uxgóv L | Qiirabis] nov. XX XVIII | 
21 napadidóvrov L | 29 «vn om. L | si) sia? L^ I 
30 *avràw (cf. £)) avroi M. avvà. L^ avrois (sic) L* 
31 *évovusvo: ML (cf. ad c) | re xai] vov€ L| 32 nó- 
Asc os ygáyas L [34 aALos; M] dAÀos Lg, tdem pro- 
ponit Zachariae in. Addendis nun recie | 4Aev9agos tZ 
1oiapvrg& tUyne L| 35 v5s roiavTns] eadem c 


17 eredent T' | uti] in V | 18 hoe] bane V [ 19 qui- 
busdam /7eimbach] quibus suam VT quibusvis vuig. 
20 seu V] siue Z'vulg. | curiles V | seu non] selua 7 
in portionem] sive in portionem vu/g. | 21 uel certe V7] 
sive vulg. | in integrum] integrum V 1i uà T'| 22 dantes 
V [et unitis om. in spatio vacuo V | x rUyn V | con- 
stituo 7 || 27 praeciperat prole meorum V | 28 obtulerunt] 
obtulerunt curie T'? | 30 ipsis /ibri] ipsi vulg. | curiente 
Vi*uniendis] ueniente libri, uniti vulg. | et albo vu/g.] 
ex aluo V ex alueo T'| 31 corpori vu/g.] corpore VZ' ] 
aut eum — heredem om. 7'| 32 fuerit V] est vulg. | 
eiusdem] eius de V| 35 alter V7] aliter vulg. 


FACTIS SUIS AB INTESTATO 


vov TÀevirgavroe BovÀevroU ola ÓiaÓDwxas ov ypd- 
wavros, Üoílovro Óà xdxsivos éavróv émidovvas TÜ 
BovÀj, ébévas avtqQ voUrO mQávttv xai Zw davrov 
yrounv iv vnouvnuagc. dniovv sigo pnvow Ei, xai 
aua udv Bovisvesv Gvv 7; oixsíq Diadoyr, xal seguov- 
Gía , aua 08 yevéaD'as xArpovóuov* ovdiv ztavrkAde 17s 
ntQuovaias dzastovnti ne 7tpoqácts TsraQrruogíov ui 
ivvaovyxiov, &naL rov Qiaditauévov vOv xÀpgow r) 
BovimvroU xaOscTüros rr 7 «vrixa. yevnaouévov xai 


489 


Nov. CI 2. 3 


rialis defuncti fuerit evocatus, tamquam eius qui 
non scripserit testamentum, voluerit autem ille dare 
se curiae, licere ei boc agere et in actis voluntatem 
propriam declarare intra sex menses, et pariter cu- 
5 rialem cum suis successoribus atque substantia, pari- 
ter etiam fieri et heredem, nihil omnino ex eadem 
substantia expetendo occasione quartae portionis seu 
novem unciarum, semel eo qui successerit in here- 
ditatem aut curíale existente aut mox facto et causa 


TOU mgdygaroe avOuc tí6 Tv Bovjv ágixvovuévov. 10 rursus ad curiam veniente. Sed et si quis donaverit 


Ei 9i xal vi£. Üogrorzas mpáynata 17$ avrov st 
ovdíag, y tà nÀegra 7 zxürTQ$ ovx éÀldrrova Ow 
dvvía ovyxinr, z *Q TOw molitrvouérow c/€ avrüc 
zóÀso S Ovts 5 xal éréQ Tivi, mtQosayovra uévros 
dfavióv Ts xal T/jv ovoíav xai 15v / 

gav sits égopévry xai tjv dgibrs oxyv vj Bovin 
1$ deriv Ó tüv Üwgekv mowwpuevos, ODsomxiLousv 5v 
éni tavrm T aígéss. yivouévmv éopuuSa. Qmpesáv. 
maviós yag riv enovdacuaros àiuov salvas Doxsi rà 


res propriae facultatis, aut multas aut omnino non 
minus novem unciarum, vel curiali eiusdern civitatis 
existenti vel alio cuidam, offerenti tamen et se et 
propriam substantiam atque prolem, sive quae est 


rv id Tv sive ov- 15 give quae erit, et residuam successionem curiae, cuius 
Ld 


est qui donationem fecit, sancimus valere factam 
sub hac condicione largitatem. Omni modo enim no- 
bis studii dignum esse videtur, ut nullo modo sub- 
stantiae curialium alienentur a curia illius civitatis 


Td£ ovGíaé rQw Bovkwvitüv xat' ovOsva Teómov &À- 20cuius sunt curiales. 


Zu Tüs BovAZs vje móAses éxaivms ve aica 
gov, 


avia. 


CAPUT III. 


"Onws dà áv uj én' d(fazévy vabra Dóbes yive- 
GÜai, xaí vuva$ xUpios yevonusvos «àv. Bovievrixav 


(nac ánso tiztóvres ÉpOrusv) 59 xal d£ adiaDévov Di- 
«vaBdALowro xal mapéAxowv Tn» éxiÜociv, xal TOv 
niv moayuárov dDiAousv ànoÀlavuw Ty» 08 £midocw 
éavtdw uf nowivro, Jegzitousv, si uàv xcrà Óo- 


gea (rovro 9j, vÓ mpócDev signu£voy) £zididorro, p; 30 


rir TZv nagddociww yivegOci vw mQayndtow, 
«AA. Fri Teens zagà cQ Ümpgnaauévo, foc dv ó tv 
Jaogsüv AauBávow dni npáftos vnouvnuávov, ngat- 


Ut autem non ad collusionem haec fieri videantur, 
et quidam domini effecti hereditatum curialium aut 


"vin 9 xarà Üwgeüs Tgómow 9j xarà Qiadvxns 25 ead donationis modum aut per testamentum (secun- 
um 


uod praediximus) aut ab intestato differant et 

ant oblationem, et rebus quidem frui velint 
oblationem autem suam non faciant, sancimus, si 
| esee per donationem (hoc quod praedictum est) 
ederit, non prius traditionem fieri rerum, sed hoc 
manere apud donatorem, donec is qui donationem 
accepit inter gesta confecta apud iudicem provinciae 
gratis et citra omnem donationem secundum prae- 


Touévns aod vQ Tle (mapyías ryovuévq ztpoixa xai dictum modum datus fuerit curiae et mox con- 
jog nácns dócso, xavà àv sigrusvov vQoxov éi- 35 Scriptus albo; tunc enim ei etiam res dari volumus. 
o 


*(n 1j BovÀo wal dyypagaín vq Aewconats cnvi- 
xavra y&Q avc xai rà moáyuava OídocOas povàó- 
píPa. Ei dà ó Üwgradusvos nagadoir, 1à ng&yuava 


Quodsi donator tradiderit res et necdum confessione 


ad hereditatem. vocetur defuncti curialis, quippe qui testamentum non scripserit, atque is quoque se ipse 
curiae offerre velit, liceat ei hoc facere et suam voluntatem intra sex menses in actis declarare, atque 
simul et curiíalem esse cum sua successione ac substantia et fieri heredem: neu peo omnino ex sub- 
stantia exigatur quartae portionis vel novem unciarum causa, cum semel is qui hereditatem susceperit aut 
iam sit curialis aut. statim futurus sit ac res rursus ad curiam redeat. Sed etiam si quis donaverit res 
ex substantia sua, aut plerasque aut utique non minus novem unciis, vel uni ex ciusdem civitatis civibus 
vel etiam alii alicui, qui tamen et se ipsum et substantiam suam et prolem, quam vel habeat vel habi- 
turus sit, et reliquam deinceps successionem "offerat curiae cuius est qui donationem fecit: sancimus do- 
nationem sub hac condicione factam valere. Summo enim studio dignum nobis esse videlur, ne curialium 
substantiae ullo modo alienentur a curia illius civitatis cuius sunt. curiales. : 
IIL Ne autem per fraudem haec fieri videantur, neu qui curialium hereditatum. domini facti vel 
per donationis modum vel per testamenti (sicut modo diximus) vel etiam ab intestato differant atque pro- 
trahant oblationem, et rebus quidem frui velint, oblationem vero suam non faciant, sancimus, si quidem 
per donationem (id quod ante dictum est) res conferantur, non prius traditionem fieri rerum, sed adhuc 
manere eas apud donatorem, donec is qui donationem accipit, in gestorum confectione x el praesidem 
provinciae gralis et sine ulla largitione celebranda secundum modum praedictum curiae oblatus sit. et in 
albo inscriptus; tunc enim ei etiam res dari volumus. Quodsi donator res tradiderit necdum facta pro- 





2 xáxsivo;] ille € 
TZÀ$ "piovgías] ex eadem substantiu g | 7 dsxasrovyds- 
vov Haloander | 8 4vaovyxiov L (et sic saepius) | 9 707 
om. g | yevnaopévov] facto c | 13g. vQ Ta ztoA«rzvo- 
pávaw — óvri] curiali — existenti e || 15 v7» ovcíav] 
propriam substantiam g | 18 ysvouévr» L | 19 zavro:] 
omni modo (i. e. z&wrex) c | 23 éx' om. ML, add. Ha- 
loander ex e (cf. 490,21) || 25. xarà dia rxns] per testa- 
mentum &|| 26 JiavaBalowro M] 32 £r uve] hoo 
manere e | ó om. L | 35 xarà] và L* || 36 wai] et 
mox «| 38 E 9i — 490,4 BovióusDa om. L 





1 voeatus vulg. | 2 ille] et ille vulg. | dure se 7] 
set à se V, se dare /eimbach | 3 hoo ei T | 4 intra 
om. V | curialem] esse add. Beck | 5 pariter etiam — 

Ii. 


6 xÀnpovóuovw] et heredem £1' 


1 substantia om. V | 6 etiam T'] et vu/g. [| 7 expetendo] 
expeti cum spatio vacuo 6 fere litt. "nl 8 nomen uncia- 
rum V nouem untiarum uel curiali 7' (errore er v. 12 
orto) | 9 curiali ru/g. [ *facte Jibri (extituro vulg.) | 10 et 
om. T' | 11 facultates V | non minus] nichilominus »| 


13 existenti om. V | alio 9 alii T' vulg. Lee y 
et se] si et ae T' si adesse V | 15 residue cuius est 
qui] quae est ille qui 7| 16 donatione V [| factum V || 


18 substantia curialium alienetur T' | 23 illusionem Osen- 
brüggen ex 490,19 | 25 per donationis modum] f! (sic) T' | 
26 quod supra diximus T' j 27 yea V | oblatio- 
nes T | rebus 7'vu/g.] rerum | frui) uti frui 7 
30 hoe] adhue Beck | 31 is] his V | qui] quod 7* 
33 grans V | donationem V7] dationem vulg. | praediotum 
om. V | 34 et om, V* | inscriptus Beck | 35 aluo FT | 
36 res om. T 
62 


Nov. CI 3 


xal uro 175 xavaOégans yevouévns vis vv AaBóvta 
Vzayoiene tj Bovi, xal ovre £xDixiiaDa: cà dogr- 
Sévra $nó Tov fov, gíov uéxps TÀv Ó' ovyxiv, 
4g' al; návras ó feweciper xaAsia dai BovAopaS a. 
1 Ei 0i dx DiaO rixne rj xAnasos vóuov éxi tóv xÀZ- 
gov dgíxorro vov BovAsvroU o ur BovisvrzC div, Trvi- 
xabra svOUs aua vjj tsÀsvr] YOU ÜovievroU cvwiévas 
10 fovÀsvrzoiov, xal &ua vq ns mnóÀeoe dxÜi« 
mdone yople émifovAjs wavà vàw ToU v&svrrjawros 


490 


DE DONATIONIBU8 A CURIALIBUB 


facta quae accipientem societ curiae, etiam sic de- 
fendi quae donata sunt curiae usque ad novem un- 
cias, in quibus omnino curiam vocari censemus. 


51 Quodsi ex testamento aut per vocationem legis 


qui non est curialis ««««« concurrere curiam et una 
cum defensore civitatis praeter omnem laesionem 
futuram rerum defuncti et descriptionem fleri rerum, 
praesente etiam eo qui ad hoc vocatur, et res tradi 


mQayp&to» écouévne xal ámoygagszv moiiaSas cav 10 curiae sub facto signaculo tam defensoris quam dei 


mQayudvaw, zagóvros xal aUTOU TOU mQ0$ TOUVTO xa- 

uÉvov, xai tà TtQáyuata opedileDe: Tj Bovin 
Óxó c5uavtQa ywwoueva vOU cà (xov TOV Te D*o- 
giAsgcravov tQw xÓxav émidxómov. xal énnü&v rj 


mpócOszv signuévm moübu và» vmouvnuáraw yévovrol5tunc eum et res percipere, 


mapà td TZ dxagyías ryovuévq, xai ézidoO sí «dq 
Bovisvrroíg (rovro 07 vó molÀdxie ónOév) aiv mepi- 
0vdí(q xai yovi; oar «& xal écouévn, trvixaUra aUTÓv 
wai rà modyuara magalaufávew xal slvaa aVraw 
xUgrov, xad'azep 0 spóregos Bov. 
vov QiaAÀarrtev Doxovvra: v5s vOiavrEs zpabeos dn- 
Aad5 mapà vj «7$ Ámagyías zyovuévq xégdovs sav- 
Yós xai Lruíaé dzácne yopié ywwouévne. ovdi yàe 
4n' dbanárg oU0à dni Uyuíq tre BovAye, àAÀ! £m 


amatoris episcopi. Et dum praedicta actio gesto- 
rum facta fuerit apud iudicem provinciae, et datus 
fuerit curiae (secundum quod frequenter dictum est) 
cum substantia et prole, quae est et quae erit, 
et esse eum dominum, 
secundum quod et prior ille curialis fuit, nihil ab 
illo differre visum: huiusmodi gestis sine dubio apud 
iudicem provinciae habitis nr omne lucrum at- 
ue dispendium. Neque enim ad illusionem vel 


Aeve)e zv, oüdiv dxsi- 20 dispendium curiae, sed ad utilitatem hanc proferi- 


mus sanctionem, ut in perpetuum valeat augens et 
corporibus et pecuniis curialium facultates atque 
substantias, Si vero is qui ab intestato vocatur cu- 
rialis heres, non tamen existens et ipse curialis, 


e)ptdtíq TOvrOv TíÜsuev vÓv vOuov, dwvs Quvexas 25 noluerit adire et se dare curiae, curia quidem teneat 


avróv tit abfovra xai xgrpuac. xal Goac: và 


và» BovAevtow mtpuovaíae vs xa] cvavagmi. Ei uév- 
Toiys Ó db adiaDérov xaloóuevos ToU BovisvroU xÀm- 
Óuos, oUx Qv uévros xai avróc BovAevrrs, ur, Bov- 


novem uncias (et) tantummodo ipse dominus eflicie- 
tur trium unciarum, quas ei dat et anterior lex vel 
si non fuerit curialis. Quodsi plures fuerint eius- 
dem gradus qui vocantur ad curialis hereditatem, 


nOn moossÀJéiv xal éavróv. &xilovvas vij, Bovár,, 5j 30 et ngu dederint se quidam recusaverint, novem 


piv BovÀn wareyérao và Évvaovyxiov, uóvov dà avrós 
xÜpuos yevrGsta. TOU TQuovyxiov' Omag avrQ Oidmoi 
xai (0) mQórsQos vópos, si xai gy vUyow BovAevov. 
Ei uévtok nÀsloves oa TOU avToU Ba9pov xaloiuevo: 


quidem uncias accipere eum vel eos qui se dederint 
Curiae, tres autem uncias residuos qui ex lege vo- 
cantur accipere heredes. Studii enim nobis est, 
omni modo novem uncias ad curialem eiusdem civi- 


7t00$ rÓv roU BovievroU wÀAngov, xai oí uv érididoiev 35 tatis pervenire. 


éavrois oí 0i zapavroivro, vÓ uiv dvvaotyxiov. Aagu- 
Bávsiw 10v dnididóvra rj «ove AniliUóvcas davrous vj 
Bovág, 10 Ui vquobyxsov t0U$ Aoinois voUs dx 100 vóuov 
xalovuévovs xingovóuove. Gmoviy yàg xadécrrxev 
ziv závros xó dvvaovyxiov. sie Bov, 
steguidvas. stó Aseo. 


Z7» t5$ avr5e 40 


fessione quae eum qui accepit curiae subiciat, sic quoque res donatae a curia vindicentur usque ad novem 
i ! ! 


uncias, quas omnino curiam vocari volumus. 


est curialis ad hereditatem curialis veniat, tum statim simulac mortuus est c 


Si vero ex testamento vel lege vocatus is qui non 
curia conveniat, et una 


cum defensore civitatis sine ulla fraude adversus res defuncti admittenda inventarium faciat rerum, 


praesente eiiam i : 
et deo carissimi locorum episcopi. 


pe qui ad hoc vocatur, atque res curiae tradan 
i. Kt cum supra dicta gestorum confectio apud pri 


tur sub signaculis posita et defensoris 
provinciae 


peracta sit, et ille curiae (id quod saepe dictum est) cum substantia et prole quae et sit et futura sit 
se obtulerit, tunc et res accipiat el dominus sit earum, quemadmodum prior curialis fuit, neve quicquam 
ab illo differre videatur; ei: i autem confectio nimirum apud praesidem provinciae sine ullo lucro et 
wo damno peragatur. Neque enim in fraudem neque ad detrimentum curiae, sed ad utilitatem hanc 
legem ferimus, ut perpetuo valeat et pecuniis et corporibus substantias et condiciones curialium augens. 
Si vero qui ab intesíato vocalur curialis heres, qui tamen ipse non sit curialis, noluerit adire et sese 
offerre curiae, curia quidem novem uncias retineat, ipse autem tantummodo trium unciarum dominus erit: 
|o ei prior quoque lex tribuit, licet forte curialis non sit. Quodsi plures sint. eiusdem gradus qui. ad 

editatem curialis vocentur, et alii se offerant alii recusent, novem quidem uncias is vel ii qui se curiae 
obtulerint accipiant, tres autem uncias reliqui qui a lege vocantur heredes. Curae enim nobis est, ut. wti- 
que novem unciae ad curialem eiusdem civitatis perveniant. 


6 àv om. L | 1 Gvvesa, L^ | 9 rv] vóv L | 11 rovro] 
rovrov vel ravra cum Hombergkio malit Zachariae (cf. 
ad g) | 13 yevópeva L | 14 và» vórov om. e | 15 mgó 
«9u»] mos Pióv L | moósrabi L | 19 avràw Za- 
chariae] avràv libri | 20 xaSdzsp ó spóvsgos] secun- 
dum quod et prior ille c | 21 &4aAazrev. L | 25 dgelaía 
L*| 26 av£ovra. M| 31 sg. dvaojyyiov. et rQuovyyiov 
LL (et sic v. 36. 38. 40) | 33 à add. Zachariae | 35 4zidoity 
L | 37 davroic] «««robe L^ | 38 vois] vs? Aoizxovs 
L^| 39 xÀngovopovs] aocipere heredes g [ 41 maguávas 
ML) naguvas Zachariae non recte 


5 euocationem 7' | 6 Aíatum nom notant libri; sup- 
plendum fere ad suocessionem venerit ourialis, tuno mox 
simul eum morte curialia (sim. vulg.) | 7 propter V | 


8 rerum om. T' | fleret T' | 9 praesente 7] et praesen- 
tem V [ qui] quod 7] hoc T] haeo V vulg. | 10 dei 7] 
de V| 12 iudicem prouinciae] praeter omne lucrum at- 
que dispendium. Neque enim ad illusionem uel ad di- 
spendium add. T' (errore ex v. 1Bag. repetita) | 13 fuerit 
om. T | 14 *erit] fuerit libri] 15 esse eum] esse cum Vj 
17 illo V] eo T'vulg. | *visum] iussus 7' in suis V, 
visus vulg. | 18 praeter] petet V | 19 enim et ad (post 
uel) om. T (non om. priore loco; cf. ad v. 12) | 22 facul- 
tatum T | 23 his V | 24 heres — curialis om. V | 
25 uoluent V | dari 26 et addidi; autem ante ipse 
add. vulg. | 29 uocatur T'[ curialis] curii 1 (i. e. curiam 
uel) T' | 30 quadam V | se quidam] siquidem V [ 31 qui- 
dam V | 32 residuas V [ 33 est om. V [34 curialem 7) 
curialis V curiales vulg. 


FACTIS SUIS AB INTESTATO 


491 


Nov. CI 4 


CAPUT iV. 


Ei uévtow vaÀevrroud cris dmi Duyargi, si adv 
yaunÓtin Bovievri trs avjs móleos, mQódnkov o 
4gvxogavriros fie và nargqa nzoáyuara rj ais 0Àó- 
xÀnoow n závrae vd TOV Óvvaovyxiov, st ys tvyóv TÓ 


Sin autem defunctus fuerit quidam superstite filia, 
si nupta fuerit curiali eiusdem civitatis, dubium non 
est quia praeter calumniam habebit paternas res 
aut in integro aut omni modo novem uncias, si 


Toeovyxiov. sis Fregov à. ztavzo dADeiv gu 4i 5forsan ad alium quendam tres uncias pater voluerit 


Jà xai aij Bovlevry uiv 4E agyis xaDeavarr yaut- 
Daín, mposeADos Ud ri TÓv yduov avrüs pier ian 
4ni 1ovvq Aafeiv dp' Q9 BovÀsnw xal éavróv ém- 
Jovva, vj BovÀp, xai aigerós avrjj ó yános gavein, 


pervenire. Sed et si non ab initio existenti curiali 
nupta fuerit, accesserit autem quidam ad eius nu- 
nw volens ad hoc eam accipere, ut sit curialis, et 
are se curiae, et stabiles ei nuptiae fuerint, etiam 


xai oUta Éytiv. avrijv xai 1ó évvaobyxiov ágvxopav- lÜsic habere eam novem uncias sine calumnia occa- 


TZTOV 7tQoqagti T$ nspl t5» Boviz» svvoíae xai OTi 
Bovlsvizi | drididoras Toig modyuag. xal Óiowcjgas 
Tai ta, diózte xal ztávros 1j) yvvaixi zavca Dídoadas 
BovÀóusDa. Ei Üà misioves lev Dvyatépss xai vives 


sione bonae circa curiam voluntatis et quia curialis 
offertur rebus et gubernabit eas, propter quod et 
omni modo mulieri dari eas volumus. Quodsi plures 
fuerint filiae et quaedam ex his nuptae fuerint cu- 


avro» yaunOsev Bovisvraig 5j ojo. 7 )ià vis émwi5rialibus, qui aut sunt aut per oblationem fiunt, no- 


Jóasors yuwopn£voss , 1Ó uiv dvv, avras diaa- 
esDv,aevas, sic 0à às Annopévas vÓ vqiovyxiov TEmn* 
9i 08 yruavrss zgraovtas vois zQáyuaciv. «ie vàs Bov- 
Àevrixas aitíae, ti xai rie Üscnoreías a)ga TOv yv- 


vem unciae quidem inter eas dividendae sunt, ad 
residuas autem tres unciae venient, illi autem qui 
eas uxores acceperint usuri sunt rebus ipsis ad cu- 
riales causas, licet in dominio sint uxoris, Propterea 


vaixv. dà vovro yàg avrais Jedoixapsv và gdyuara 20 enim eis dedimus res patris, ut exinde coniuges ea- 


TOU maTQOs, iva évrsUOsv oí gvvowxoUvts; avtais Tà 
Bovievrixà mggolav Aurovgyruara. Ei Óà Gvuair 
TéÀevtzGa. Thw [reengéens tQ éavróv dxidsDoxóvs 
BovÀsvr, si u£fv zxaidas ápgevag 4L abroV cyoím, 


rum impleant curiae functiones. Quodsi contigerit 
deficere eam quae nupta fuerat illi qui se curiae 
tradiderit, si quidem filios masculos de eo habuerit, 
apud filios erunt res, et ipsi erunt in curia, et nulla 


magà 10i6 maigiv datas và noáyuata, xal Bovievdov- 25 tergiversatione res indigebit. 


viv bxsivos, xai ob0susde zOÀvzQaypogvvmé vd? 7tQd- 

1 yuan anon. — (P OnÀecs xaDactnxouv aí 1s- — 1 Quodsi feminae fuerint quae natae sunt, si et 
x9eiaas, si ny xal aóraí 1«0« yaurOtisv fj Bovisvrais — ipsae quibus nuptae fuerint aut curialibus eius- 
15s avTZG ztOÀens 7 oimsp ggüs avrovs émiidóas.v — dem civitatis aut qui se ipsos dederint curiae eius- 
ais foviai& x55 avis nóless, ópoíws xal avral30 dem civitatis, similiter et ipsae eas habebunt sine 
ravra KÉbovsuv Men, Vmoxsipsva rai Bovisv- ulla molestia, subiectae curiae functionibus per pro- 
Tuxais Aeovgyíaw dià àv oixsíwv dyOpaw. Ei dà prios viros. Quodsi non nuptae fuerint curialibus 
7» n5, yaunósiev Bovisvrais T$ avtne nóAeos 5 wis — (eiusdem civitatis, aut quaedam nuptae fuerint curiali- 
yaunósisv Bovievraig 7 ovdiv rj yuvouévods, vyvixavra — bus) aut qui sunt aut qui fiunt, tunc secundum da- 
xarà Tz QnOwisaw 5ün Qinigeciw aí uiv yaur9eiaa: 35 tam olim divisionem nuptae quidem curialibus novem 
BSovisvrai; và dvvaovyxiov Fiova. dià vàe Bovisvisxás — uncias habebunt, per quas functiones curiae com- 
Atrovoyéas, aá Aoirral à agxsadaovtas tq vQiovyxiq. — pleantur, residuis autem sufficient tres unciae. Quodsi 
Ei di uítrs dogevss Qrjr8 ODuÀnas avrais yévorro, Deque masculi neque feminae eis erunt, quousque 
ius uiv Ó áwig neQísGriv, dyéro» rovro zv xguo«w — vir superest, habeat earum usum explens in eis cu- 
1à HovÀevrixà d» avro mÀngorw Àurovgyruara. xaiáüriae functiones. Et si quidem ad secundas venerit 
ai uiv sie Üsvrégovs dgíxovto yauové xal maídov 





IV. Si quis autem defunctus sit filia relicta, si quidem ea curiali eiusdem civitatis nupserit, mani- 
festum. est. sine. calumniae periculo eam res paternas habiluram esse vel in solidum vel utique novem 
uncias, siquidem forie ires uncias pater ad alium pervenire voluerit. Sed etiamsi non nupserit cu- 
riali ab initio constituto, accedat autem aliquis qui eam velit ea condicione in matrimonium ducere, ut 
curialis sit et curiae se pibe aique illi matrimonium acceptum sit, sic quoque novem uncias sine 
calumniae periculo habeat bonae erga curiam voluntatis causa et quia curialis rebus datur easque admini- 
síralurus est, quamobrem omnino mulieri eas dari volumus. Si vero plures. sint filiae et quaedam ez iis 
nupserint curialibus vel qui sint vel qui per oblationem fiant, novem unciae inter eas dividentur, ad reii- 
quas autem (res unciae venient; mariii vero utentur bonis ad curiales causas, eísi in dominio uxorum 
sinl. Propterea enim iis bona patris dedimus, ut inde coniuges earum curialia munera impleant. Si vero 
decedere contigerit mulierem nuptam ei qui curiae se obtulit, si quidem liberos masculos ex eo habuerit, 
l res penes leros erunt atque illi erunt curiales, neque res ulla perscrulatione indigebit. — Sin feminae 
sint nalae, si quidem et ipsae nupserint quibusdam qui vel curiales eiusdem civilatis sint. vel. qui. se p 
curiis eiusdem civitatis offerant, similiter et ipsae res eas sine molestia habebunt, curialibus muneribus 
subiectas per viros suos. Quodsi aut non nupserint curialibus eiusdem civitatis aut quaedam ez iis nupse- 
rint curialibus vel qui sint vel qui fiant, tunc secundum modo dictam distinctionem eae quae curialibus 
mupserunt novem uncias habebunt propter curialia munera, ceterae vero iribus unciis contentae erunt. 
Quodsi neque filii neque filiae iis natae sint, quamdiu maritus superstes est, rerum earum usumfrucium 
^abeat curialia munera ex is impleturus. Et si quidem ad secundas nuptias venerit ac liberorum pater 





2 nupta VT] nupta quidem vulg. [| 5 quandam V 
6 et om. V || 1 autem] tamen T | 9 stabiles] leg. optabiles? 
11 curiae V | quia] qui Z] 12 gubernauit /ibri | et om. 
T | 14 filie — fuerint in ras. V | 15 aut per] aut om. T'*| 
obligationem V | &unt 7'] fuerit V | 16 quidam V | 18 ac- 
ceperunt V | sint 7'| euriale V | 20 dedimur V | res 


2 yaui97 L 19 aígerós avrz, ó yauos gaveír] sta- 
biles ei nuptiae fuerint z | 14 ài) xai L | 18 ois "a 
paci») rebus ipsis c | 24 4£ avrov M | 25 exe L | 
26 ixsivo.] ipsi g | t0 maypa malit Zachariae sine 
eausa | 27 *darass ex e] Degasiev ML || 28 avras L || 
29 oínso Haloander ex e] vzsp M si ózeg L| 30 raic 


BovÀau] v5 BovÀn Zachariae (cf. c) | vzjs om. L ] atras 
L| 31 vzoxeiuava) subiectae (i. e. vzoxe(uevas?) c | 33 7) 
BM M] non & om. L, ruvis cum Haloandro vulg. | 5 
Tivé ML (cf. v. 14)] v4»ds 0à pr; cum Haloundro vulg. | 
39 17 xenon L* 


patris om. V | 22 eam q nuptas (sic) V | illi vulg.] ille 
libri | 23 de ea T | 24 nulli tergauersationes V | 25 res 
om. V | 28 nuptie V | aut curialibus eiusdem civitatis 
om. V | 31 modestia V | subicotas vulg. [ functiones V | 
33 supplevi verba propter homoeoteleuton omissa | 34 qui 
sunt vu/g.] qui erunt 7" quaerint V | 35 nuptie Z4 
37 suffitiun! V | 39 expleres 7' explet V | in eis] eius 
62* 


Nov. CII pr. 


yévovro zatijo dggévow 7j ÜnAndw xal vavvas dguó- 
ess Bovisvtais, málav opoiorg vi Bovisvtixq copas 
gvÀayOrsgovrc, rà mpáyuara. &i à vehevrügeuv 5 
ni devedqovs oix dÀDOw yáuovs 7) raidonoimoduevos 
Svyatépas, xal cabra ovy aguóceie BovAevrais 7j ov- 
cw y yevggouévou, Trvixavra dE ÓgOov rj ovis 
Tavra và mQWyuara Anvers. 0008 yàp Deva DTval 
T0rs rOUTO tÓ uépos vw BovÀevrixOw sUstOQu)y T8 
xai Ae«rovoyruvory avyyagovuey, xdv eig roAlag stegs- 
c1aíg và yévos DiaDoyas: aera : "xd ade 
avrns Gripas xariovOzs dsl vj BovAS; sira 0i! dggévarv 
aida Boelsvedw sre Duk yaufBodv Mddireun 
favroUs taie Boviaie và dvvaovyxiov aoibra Oa. "Ov 
0j vóuov xpatsiv BovAóusÓa els ve vÓv Agere &narca 
xoóvov xai 
Pici Dixagtixzé xoíasme 7 gulae vivóe dzaÀ- 
ary). 
JOE (hoyos) Tà roivvv xagacrávta juiv xal 
Quà voUÓs «oU Duíov ÜrAovgsva vóuov y d vrtegoy 


492 


DE MODERATORE ARABIAE 





nuptias et filiorum effectus tuerit pater masculorum 
seu feminarum et has coniunxerit curialibus, rursus 
similiter curiae corpori servabuntur (res) Quodsi 
mortuus fuerit (et) aut ad secundas nuptias non 
5 venerit aut filias procreans eas non sociaverit cu- 
rialibus vel qui sunt vel qui fiunt, tunc recto ordine 
curia has res accipiet Neque enim umquam hanc 
partem curialium — et functionum alienari 
concedimus, vel si plurimas redactum fuerit ge- 


dià máwro» «76 To- iÜ nus successiones, quatenus per omnes hac linea 


descendente semper curiae sive per masculos filios 
curialium sive per generos dantes se curiis novem 
unciae salvae sint. Quam legem valere volumus in 
omni deinceps tempore et in causis adhuc etiam 


dzi «àv Éri xal wVv zotnuévow xal ur 15 nunc pendentibus et quae potitae non sunt iudiciali 


sententia aut amicali interventu [absolutionem]. 


(Epilogus.) ae igitur visa nobis sunt et 
B&cTà js declarata, tua excellentia cus 


gvlafa: Gzevgáro, ualcra sáwraw cis o xad 20festinet, maxime omnium utilitatis publicae provi- 


roV Ónpodíov mücav moóvoinw cTiÜsuévr. at, k. 
Aug. CP. (imp.) dn. lustiniani pp. Aug. anno XIII. 
Apione v. c. cons. 


PB 


dentiam omnem faciens. ^ Dat. kal. Aug. (imp.» dn. 
lustiniani pp. Aug. (anno) XII. (Belisario v. c.] 


(a. 539] 


CI. Auth. XX XII. 


ITEPI TOY MOAEPAT9POS  :sEK DE MODERATORE ARABIAE K 


APABIAZ. 


'O avróe. Bacilsvs "Ioávvr énápyo ngarropiov 1à B, 
ánàó Vnármv xai matQuxíq. 


(Igoo(usov.) lloiiàs uiv xai étígas dyàs én- 


Imp. lustinianus Aug. Iohanni pp. 


(Praefatio.) Multas quidem et alias admini- 


agyiv rn ngós vÓ xosirrov uevsavi;gausv. xd'aualás 30 Btrationes provinciarum jam ad melius transposuirnus 


s xai sUttAis Éungogdev oUgaé wai moós ovde» dg- 
xovcac vüv Üsóvrow, éntd; 0i rusis avràs sis uei 


Nov. CI (— Authent. X X XII) Graece extat in ML, c. 


Epit. Theod. 102, Athan. 4, 19. Iulian, const. XCV. 





humiles atque viles primitus existentes et ad nullam 
suíficientes utilitatem, quia vero nos eas ad maio- 


1 (Tj xagóvii vóuq. xoojsvos ...... ) —3 in B 6,15. — 


sit factus masculorum vel feminarum hasque curialibus iunzerit, rursus similiter curiali corpori res custo- 
dientur. Sin autem defunctus sit aut. secundis nuptiis non contractis aut. procreatis filiabus quas non 
iunzerit curialibus qui vel sint vel futuri sint, tunc curia prolinus cas res accipiet. Neque enim unquam 
alienari hanc partem curialium copiarum et munerum patimur, quamvis ad mul(as successiones genus 
redigatur: ut per omnes ista linea de. te semper curiae sive per liberos masculos curiales sive per 
generos qui $e offerant novem unciae serventur. Quam quidem legem et in omne deinceps tempus vaiere 
volumus et in is quae etiamnum pendent nequedum iudicialem sententiam vel amicalem transactionem 


impetrarunt. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas 


custodire s(udeat, omnium mazime utilitati publicae 


omnem curam adhibens. 


CII. 
DE MODERATORE ARABIAE. 
Idem Augustus lohanni praefecto praetorio iterum, ez consule et patricio. 
Praefatio. Multos quidem alios magistratus provinciarum iam in melius mutavimus, qui prius 


humiles atque viles erant neque ad ullam rem necessariam sufficiebant, sed postquam nos eos 


1 ravra L | 13 éavróv L|| 14 xoareiv xai éxi vs 
rüv dgrhie &navra zoóvov BovióusD'a xoactiv (sic) L | 
16 uias L | v«vós om. g || 21 subscr. om. Jul. | k. Aug. 
(a. M) Mg Ath, ux). atyovorg: Theod. | 22 CP. — 
anno XIIL] cp. dn. iust. pp. aug. M faaciAsías "Iov- 
eriveayoU 3ó ay! Ath. Éres «B Baailalas Theod. (cf. e) | 
23 apion. ue. conss. M, $ztavsíae zfsciavos Ath. oxateíq 
"dxiovos Theod. Belisario vc. cons. e || 25 uodep&ropos 
(idem infra constanter) M, Theod. Ath. | 26 4pggafias M | 
28 za'cgixéonv L| 29 sg. verbis IIoÀÀàs — Qeóvvow omissis 
initium "Ezeids; 0à uds (l. cjsis) citat Theod. 





1 affectus 7'| 3 res add. Beck || 4 et addidi | 5 pro- 
creas V | 6 qui — qui vu/g.] quae — quae VT'|| 7 accipiat 
Vj 8 et om. V|| 95g. *plurimos — suocessionis Jibri | 


maiorem 


10 quaternos V | 11 descendente T'] descendentes V 
vulg. | y masculos] per om. T'^ | 12 generos] gràs (i. e. 
gratias?) V | curie T' | 15 pedentibus V ] positae T | 
16 amicali V] amicabili pen d absolutionem V^ obso- 
lutionem T. Seclusi | 18 iussa nobis vu/2.] a nobis 
libri | 19 hane V | 20 prouintiam ] 21 subscr. 

stat unus V: dat. kl. aug. dono iusti. pp. aug. bi- 
lisiario uc, Belisarii consulatus videri potest irrepsisse ex 
subscriptione novellae CII, quamquam in Authentico ea 
novella alio loco extat (n. XXXII) et plerumque inter 
extravagantes legitur || 24 novellas CII CIII, quae i» 
Authentico sunt n. XXXII XXXIII, suo loco kabet V 
Jf. 98*, inter extravagantes T' f. 195" sg. ab altera manu 
scrij - om. R | 24 sg. E: III-II- (sic) De moderatore 
arabie 





DE MODERATORE ARABIAE 


xartotraápeD'a váfiw, éppousvearégas vd) savri yevo- 
iévas xai oUvrus avriÀiBouévas vàw mpayuárow o 
nzavra éxi TO wpsrrov urrageBAro Dai — avOi matos 
yoUv fui» xal zQaíroes xal uoürpárops: xal 5 OY 
anÀmiDw TOUrTOYw Ovoudroyw Gsuvórne éPrvonras, xai 
r'Erra: xai tà Tdw G«rüGtaow abrOis xci éEbovoía 
Qidoras náca, xal zoó mávrow ámnyópevrtai TO volé 
izzxóo:x AvuaivegOni xal yepgl moÀÀais wav! avrüw 
xenaO«i Opxow Te TÓ mQüypa xarrogaligusD'a cols 


493 


Nov. CII pr. 1 


rem constituimus ordinem, validiores omnibus factas 
et quae sic tueantur causas, ut omnia in melius 
sint mutata. Proconsules ergo nobis et praetores et 
moderatores et veterum horum nominum honestas 
5inventa est, et auctae etiam annonae eorum et po- 
testas omnis data, et ante omnia interdictum ut 
subiectos depopulentur et manibus plurimis adveraus 
eos utantur. lureiurando quoque causam munivimus 
omnibus formidando, et non aliter eis tradimus cin- 


züvrov gofeporáros, xal oix dAÀos atroic z«gadi- 10 gula, nisi iurandum subeant ita codicillos promeren- 


Sous» vài doyds, ei ur, TOUS Üpxovs vmtocTávTS OUTO 
TOv OvuBoÀov d&uOriew Tz$ agyne. Eidousv oiv 
xai imi 9v LodBow xyopav, xai Tv airíav àya- 
DyvoUwrec dw Zw xai r0 Ónuómo» moti, xaíroiye 


tes administrationis. Respiciamus itaque et Arabo- 
rum provinciam, causam requirentes propter quam 
et fiscalia minus idonea sunt, cum utique provincia 
sit uberrima, et turba nos adeuntium circumstat et 


12$ yoipas sbD'aAeatátrs obGre, xai zÀzOos rjuàs ow 15 ingemiscunt omnes, alii quidem furta alii vero iniqui- 


TQosióvtow nspicTatas xal Ódígovras ztáytté oi udv 
xÀozüs oi dà ádixíag oí 88 áAlas mgosayysAlorres 5n- 
mías, TZ» zgógasiw xai rv aitíav tij xaxíag Bvgo- 


tates alii aliorum denuntiantes damnorum occasio- 
nem, et causam malignitatis invenimus ex infirmitate 
facta circa administrationem. Erat enim sic vilis 


usy dx T5s mégi tjv dyjv dcÜewéias ywvouévrv. rv qui civilem habebat administrationem, ut deserviret 
yüp oUros tbT&Àzé Ó iL» moheuxyv Byov dgy5v,20armorum duci et in illius iaceret voluntatibus salus 
usce xaraüsÜovAdaO«. vq rÀv 0nÀev gyovuévq, x«i — elus, nisi famularetur administratio. Itaque et tem- 
ni 1ai$ xsivov Boviais xsiaDas 12v Gc'troiav abro? — pus iam continuum est ex quo etiam defecit, et ea 
7 und' OÀog slvai Tiv doyiv TavTQgv. towagovv xal quae civilis sunt cinguli et militaris agit, neque sibi 
o xeóvos für gvyvós 4E ov xal ÉxÀehowts, xai xà — neque illi omnino sufficiens; occupatus namque est 
US mohcuxpe doge 5 groaruvred mgirrn uürs25 non ut aliquid subiectis prosit, sed ut ex utraque 


éavry uites xelvr wavrelas ágxoga' jcyóAgvas yag — lucretur. 
ox Oma dw T« TOV; ÜnmxóOve dqtAngeev, aÀÀ 
Une dv éxatéQuOsv. ixxspdávos. 

CAPUT L 


TaUta juàs mgós tZv magoUga» dvégtros Bovàrv, Haec nos ad praesentem erexerunt voluntatem, 
xai TQ) magóvti vóuq xgausvo: uaratiOtusv tZv ag-30 et praesenti ] utentes transponimus administra- 
yjv dmi x&Lhov cynua* xai giloriuovusÓa xal «vij — tionem ad meliorem figuram: et largimur etiam ei 
Tijv TOU godsgárogos [jrow águogrov] mxgosyogíav ^ moderatoris appellationem (hoc quod etiam in Ponto 
(rovro Oztg xai fv Ilóvtq mexOwxausv), xai 10 vov» fecimus) et quod spectabilium est ei damus (ius) 
spectabilio» avr; jéxaio» Oidousv dgyow, ders xarà — administrationum, ut in nullo minor ducatu con- 
urdiv dárrova T5; Üovxuxyé xaDroravai, àAÀ' àwr-35 sistat, sed tueatur quidem et publicas exactiones 
£yt0Üaa uiv xal rdv Óruocíow sicmpátsow gov ago- cum omni vehementia, defendat autem et privatorum 
Joórgrs mágp, dwrígyeaDa, Bü xal jc vw idwerav — utilitates, et non cedat neque spectabili duci neque 
cgsAsíag, xai uy) Dvyyapsiv uxjes Tq 7tsp.BAizto Jovi — gentis iudici neque cuidam potentium domuum, sed 
Ants TQ gvÀáoyq unie Tivd TOV TO» Oxo, 





ordinem produximus, valentiores undique facli sunt. e( ita res tractarunt, ut omnia in meliorem statum 
corverterentur. Siquidem proconsules nobis et praeiores et moderatores atque antiquorum istorum nominum 
gravitas excogitata est, et annonae quoque üs auctae sunl omnisque potestas est dala, el anle. omnia 
interdictum ne subiectos despolient multisque manibus adversus eos utantur; iureiurando quoque rem muni- 
vimus omnium mazime perlimescendo, neque aliter iis. magistratus tradimus, nisi iureiurando praestito 
codicillos magistratus meriti sint. Aique respeximus eliam ad Arabum regionem, et cum causam inqui- 
reremus ex qua et fiscus inopia laboret, quamvis feracissima sit regio, et interpellantium multitudo nos 
circumdet omnesque lamententur alii furia alii iniurias alii alia ad nos damna deferentes, occasionem 
causamque huius mali ex infirmitate magistratus oriri intelleximus. Erat enim adeo abiectus qui civilem 
magistratum habebat, ut inserviret ei qui armis praeerat, et in eius arbitrio posita esset ipsius salus. vel 
w( omnino ne esset. quidem hic magistratus. Itaque iam longum (empus est ex quo vel defecit, et quae 
civilis magistratus sunt militaris agit, qui tamen neque sibi neque illi plane sufficiat: in eo enim occu- 
palus est, non ut subiectis commodi aliquid afferat, sed ut utrimque lucrum faciat. ] 
Ll Haec nos ad praesens cousilium ézcitarunt, ac praesenti lege utentes. magistratum in. pul- 
criorem formam traducimus: aique ipsi quoque moderatoris [sive harmosiae] appellationem. largimur. (id 
uod etiam in Ponto fecimus), et spectabilium magistratuum ei ius damus, ut in nulla re duciano in- 
vrior sit, sed curet publicas exactiones cum omni severitate, curet privatorum commoda, neve per- 
mittat aut spectabili duci aut phylarcho aut ulli ez: domibus potentium, sed ne sacro. quidem patrinonio 


4:yov» zu] zuiv ovv L| 5 dEsvorres L| 7 coi] 
Tz L | 8 molo: L | 9 voi$ z&wrcw qofsporráco:s) 
omuibus (i. e. zàc«v?) formidando c | 12 Moe Af] o- 
ntv Le || 13 apggáBeow ML (id. infra 495, 20) || xai 17») 
xai om. e | 15 v7] xal v7s L | 16 dviovavas L | 11 dAkas 
2m 4$ buuías, tr» mpogagiw] aliorum (i. e. 
4Aire) denuntiantes damnorum occasionem g | 19 yevo- 
nívrv L* facta (i.e. yevouévns) «| 20 moAerixrv. Fgeov 
(exov? L*) Lc] noAmaar xexrraévos M | 22 avro] 
Tjv avro? L| 23 5 ugÀ' OÀos slvas t6v &oyyw tav- 
Tyv] nisi famularetur (i. e. &£ 7; dovie D vas?) admini- 
strütio e || 25 7 ergarurixr] et militaris e || *uerjre] 
n7Àà M urdiv L| 26 *urre] ur ML | 31 avrZ] a- 
1j» M? B* || 32 5/xo« àguocvov. MB, om. Le | 33 voveo 
B* | 4v IHóvrq nezodxautv] nov. XXVII || 34 specta- 
wiln M, ztegiBAértow Ms.v., LB || 36 eiemgageauv 


L* | 39 g«Àdgxo L (phylarchum id est Saracenorum 
ducem Ju.) 


l1 *factas] sunt factae libri | 3 ergo om. T' | 4 ho- 
rum Osenbrüggen] honorum V vulg. bonorum T' || 6 danta 
T'|8 utatur V| quoque V] neque 7 | 9 formidandos 
VT | ei T | 11 itaque] ita T' [| *arabiorum 7' arabioorum 
V (ef. 495, 20) | 14 cireumstet /ibri, corr. Osenbrüggen || 
18 erat — 19 inistrationem om. T' || 19 sg. deseruire et 
iacere libri, corr. Beck | 21 famuletur T' | 23 et militaris] 
et del. Beck | 24 *oocupata libri | namque est V] sit 
namque T' [| 25 ut non 7' || 26 luceretur V | 33 quod] 
quae Beck | *ius administrationum) administrationem 
hbri | 34 in om. Ví ducato V|| 35 exactiones] actiones 
ex V4| 36 autem et V] et om. "| 37 neque gentis] ne 
gentis T? | 38 domum V 


Nov. CII 1. 2 


dÀlà unà vg Osíp mavpiuoviq rj vois Deíow rudv 
mQiBárow 7 avrQ Tq Or nul» o T«w olavovy 
dnayaytiv T0i& rueviQoie na ds rua Urnpiav, undà xava- 
wAiveodas óqUíc: undà rQéptiv, GÀ avdgsioc vov 
vnznxóov dbnysiadcai, xai mQó mávrow uiv xaDagás 
qvávrur DtrQ Ts wol fiv wal «q? vópap vàs yeiQas 
($xà yàp vois avrois 0gxows vp" ok Tà$ dÀlas dgyàs 
xal ravtrv slvai: BovióusOa): Exsira xouítsaDas usvà 
TOw Gvuflólov xal và Baciuxà mapayyéiuara, ams 
oí uév ztQó rudv vouodérci xal xÓ saAaiów T$ T0- 
Arias 5mícraro Gy5ua, nus Oà xal éxAslowmóva 
má dvexrpcdurÜa xal eis zolarsíav xarrydyouav, 
dits xal rovtOow évrvyyavtww Gel xal dé rueTépas 
gvÀiártnu» xsÀeógtsg. asi yàg 5) rovtois wecdnPi- 
Gruav, OUx loriv OztcOS Qui) Ttáwt& xaÀd dztawrrGsiev 
«vc xal usrà vw vouaw vs sUxoliav xal Qixaiav 
éqatówvnv ágixoiwro. 


494 


DE MODERATORE ARABIAE 


neque divino patrimonio aut sacris nostris privatis 
aut ipsi sacrae domui nostrae quodlibet inferre 
nostris collatoribus damnum, neque flectatur facile 
neque timeat, sed viriliter collatoribus praesideat, 
5et prae omnibus quidem puras servet deo et nobis 
et legi manus: sub eodem (enim) iureiurando sub 
quo alias administrationes et hanc esse volumus, 
inde accipere cum codicillis et imperialia man- 
data, quae ante nos quidem legislatores et antiqua 
iüreipublicae sciebat figura, nos autem deficientia 
denuo renovavimus et ad rempublicam deduximus, 
ut et haec relegant semper et nostras custodiant 
jussiones. Si enim haec sequantur, non possunt nisi 
bene omnia occurrere et post legum facilitatem at- 
15que iustitiam circumscribere neglegentiam. 


CAPUT II. 


Ioüvov uiv obv aiv; amoídaGua yévgyras, xaS- 
msg timóvrts$ ÉpOÜnusv, n TOW Pansslur sien pais, 
TOié uv sv ? 
uévr, xoig dà Ayvauovemréposs agodoa vs xai dyéy0o- 
Toé. mtra dmiptÀaeras xal ToU ÓruorixoU xal cis 
sUrabías 17$ avrov, xai vOU uj DogUfow xal crdGs- 
viv dxdrdón Oa. urXrs Bocrgnvove aurcs rovs GAAovs, 
nnÓé rà mgós régyav dvtiuéya a7 aÀcióTET: Tavra 
sl; uavíay vs xal góvove tQ£zttv. Etui dà vxaxovov- 
Tas avr; xai TOU$ GrQaviavras xarà và Dsia ruv 
mapayyéAuata (xal yàp 05 xal rovro éxeiDev Kar Aa- 
Bsiv), ovdevos ce dMialien mavrrAO: TOv Üsóvrow. 
xadámsg yàp xóv dv IIóvvq  zezoiusD'a uod: 
oUrw xalavtó» TOiG avrOis T76 dQg/e ravrye mvros 
dufiBáLouey Vyvacs, xal Éarai xai avrós spectabilios, 
polos dà xai và spl vàw ÉxxAyrav xal va ztegl Tw 
dÀÀlow avrq Oo rioscas. ,xai 0002 uézos T6 zaQa- 


uvas Tie KungocOev ornoóusDa uóvne" Bovióusda 35 rium autem eius cin 


yóp avróv mpogpágm diríGtaw xal cis &AÀne magauv- 
Oías xouitscoa: quindecim xoveíov Aírgas, vóv 04 ya 
mdágeÜpoyv avtQ 12$ dogs duas A/rpas, xal Trjv ye 
a)vroV rabuw duas xovaíov Aírgas. E 0i xal dx row 


Primum itaque ei studium fiat, sicuti praediximus, 
fiscalium exactio, devotis quidem clemens paterna- 


(uogs giÀávOpormós Ts xai ztarQux?; yvvo- 20 que consistens, indevotioribus autem vehemens et 


inremissibilis. Deinde curam habebit et populi et 
disciplinae eius, et ut non turbis et seditionibus de- 
diti sint neque Bostreni neque alii, nec ea quae vo- 
luptatibus dicavit antiquitas haec ad furores neces- 
25que convertant. Habebit autem [et] oboedientes sibi 
: qi secundum v3 nostra mandata (nam et 
oc in ipitur) (et) nullius neglegat penitus 
utilium. icut enim in Ponto fecimus moderatorem, 
ita et eum isdem cinguli buius vestigiis elevamus, 


spáraa,30et est etiam ipse spectabilis, et similiter et quae de 


appellationibus et quae de aliis gubernabit Et nec 
usque ad salaria priora stastuimus sola; volumus 
enim eum occasione emolumentorum et alterius con- 
solationis quindecim auri libras accipere, consilia- 
duas habere libras, et eius 
officium duas auri libras. Et licet ex imperialibus 


aut sacris nostris privatis aut ipsi sacrae nostrae domui, w quicquam damni subiectis nostris inferant, 
neve facile flectatur neu trepidet, sed fortiter subiectis praesit, et ante omnia puras manus et deo et 
nobis et legi servet. (iisdem enim sacramentis quibus ceteros magistratus hunc quoque obstrictum esse vo- 
lumus); deinde cum codicillis etíiam mandata imperialia accipiat, quae quidem qui ante nos fuerunt legis- 
latores et antiqua reipublicae forma non ignorabat, nos autem cum defecissent iterum recuperavimus et 
in rempublicam reduzimus, ut et haec semper adhibeat et iussiones nostras observet. Si enim haec se- 
quatur, fieri non potest quin omnia ei bene cedant et cum legibus ad commoditatem $ustamque facilitatem 
erveniant. 


, IL Atque primum quidem ei studium sit, sicuti supra diximus, publicorum tributorum exactio, quae 
devotis quidem humana et paterna sit, contumacioribus autem severa et indulgentiae expers. Deinde po- 
pulo quoque prospiciet et disciplinae cius, ac ne tumultibus et. seditionibus se dedant aut Bostreni aut 
ceteri, neve quae ad delectationem a velustate permissa sunt ea ín furorem et caedes vertant. Habebit 
autem milites quoque sibi oboedientes secundum sacra mandata nosira (etenim hoc quoque inde petere licet), 
nec quicquam omnino eorum quae necessaria sunt negleget. m, enim in Ponto moderatorem 
erre: ita ipsum quoque hori fisdem huius magistratus vestigiis ingredi iubemus, eritque et ipse specta- 

ilis, atque similiter et appellationes et cetera ab eo administrabuntur. Ac ne in solacio quidem priore 
Subsistemus: volumus enim ipsum nomine annonarum et reliqui solacii quindecim auri libras accipere, con- 


4Siliariun autem magistratus eius duas libras atque officium eius duas auri libras. Quamquam aulem ex 


1 *urdi] ure MLB | naxgsuoviqy (xavgsuarvie Ha- 
loander)) tQ éni vàw Gnsavoow DB| rai Jaicie rudw 
ssguovaéaue B | 3 £x&ysw L | 5 rjyeiac*as Haloander (cf. 
Edict. IV 2) | 6 zuóv B* | 1 óxo yàg — dgxàé om. B* | 
10 uiv om. B | 11 zzxéícecaco Ms] zzioravro LB | xai 
om.g | 14 adl Acl condi sequantur c | 16 avr; om. c | 
165g. xal usrà — ágíxowro) et post legum facilitatem 
atque iustitiam cireumscribere neglegentiam g || vov wvóuo» 
B* | 22 guoaíov L* | 23 uz] uve B | 24 éxdidoa?as 
D Uecenit QA o Borseremm Boa, $L Bo- 
erpuvove B vulg. [| 25 * urs] urve MLB || 26 uavíav) 
furores e | 27 voie evgariótas LB (cf. 495,2; Edict. 
IV, 1 ertr.; milites omnes Jul.)] evgariras M | 30 vó»] 
1Ov L | 31 násrax om. Be | 32 éufafáZousv Hombergk] 
áxfiBátouev MB éxfi&tonsv L elevamus c | Kerai] eat d 

otauilios M sspiBAemros LB | 33 ópoiese i] xa 
ouoíos dà L i quindecem, s. v. srévrs xai déxa M 
sevrsxaidexa B. Qaxanévia L | 38 düas, s. v. A' M dio 


4yuv LBg | xai om. B | *ye) va libri | 39 duaa. M] 
Sio LB | Areas om. L 


5 quidem om. V vulg. | 6 enim add. Beck | 8 accipiat 
Beck | 10 scribat T' | 11 renouabimus /ibri | 12 ut et] ut 
ad V et ut T'| hoc d ipeecara V, relegat Beck | custo- 
diant T'] custodia sit V, custodiat Beck | 13 haeo om. T | 
sequantur V] sequentur 7, sequatur Beck [ 14 bene omnia 
V] bene omnia bene 7'| facilitate V | 18 ei Beck] eis libri] 
fiet seouti V | 19 fiscalia V | 20 uehementius 7' | 22 disei- 

inam V disciplina V? | et seditionibus V] ao seditioni- 

us T'| 23 hostremi V bostré T | ea] alia Z'| uoluntati- 
bus 7' | 24 dicabat V | 25 et del. Beck | 26 diuina ina (sic 
pro nra) T' nostra diuina V | 27 et add. Osenbrüggen 
nullis T'| penitus om. T' | 29 eum] enim V | hisdem T 
cinguli huius om. T'| 30 est] erit Osenbrüggen || et simi- 
liter] et om. 7 | 31 gubernauit VT | 33 consulationis 7'| 
34 auri] autem /ibri | accipere — 36 auri libras om. T 


DE MODERATORE ARABIAE 


BaciAxóv. ztagayysludvav, xaGánso sinóvvsg ÉpOr- 
nv, 0n voie arQaric rai Égéotrxev, aAA. ovv. botas 
qgovtis Zuiv Tüw xavalóyaw vow idgvuévow éxsicd 
Tiva TQ Tavrnv Éyovti vv doynv vmoxliva, dp' qa 
avrov UnaxoUs» uóvov xai vais aUTOU OiatvmOGsOiV 
sixty T8 xal zte(ÜsaOa. — oUx érixouwowvrae 0Àà sxav- 
TrÀde Ó megíflemros Oovb ovre ol; dw jmd avrQ 
Joinusv avgazsortass obra (Orr ov0eví, ovra vaic 
Édxsiverv Oixai Ovav Eyouv 7to0; dAÀrAove, obs al cv 


idiate)v vi$ Ó dvayóusvos si, ovüdà Tuv olavovy fEn 10 habebit 


usi0vGíav mpóe idiarrexàs aírías* dxal molo vÓ uéGov 
dari arQatiortixije x4 qoovridos xai noAeruxrs Ououxr- 
9505, xal dei QiaxexolaD'as vara, xaD'dsep oi ztavépes 
Tuiv v96 stolereíac Fra&dv va xal xaveorroavro. eidó- 


To$ TOU séQiBLlénvov Oovxós, o ei duflalsiv éavróv 15 causis civilibus, neque militaria vindicabi 


Daograss mgdyuacs molrTixOG , 0v0À xav avoariars- 
xiv àwrnyerci, aAA xáxsivoy ágaageDsis iQuorrre 
ÉKcrca xai ónó Tv dQynv vavryv yesvrGeras. 


495 


Nov. CII 2. 3 


mandatis, sicuti praediximus, dudum militibus prae- 
sit, verumtamen erit sollicitudo nobis numerorum 
constitutorum illic aliquos subdere ei qui in cingulo 
est, quatenus oboediant legi et eius dispositiones se- 
$ quantur et pareant. Non autem communicabit om- 
nino spectabilis dux nec illis militibus quos ei spe- 
cialiter dederimus neque aliquibus privatis, nec illo- 
rum litibus, quando habuerint ad invicem, nec sí 
quis privatorum sit qui convenitur, nec quodlibet 
| orig m &d privatas causas: quoniam 
multum distat inter militarem curam et civilem gu- 
bernationem, et discreta sunt baec, sicut et patres 
nobis reipublicae ordinaverunt et statuerunt; sciente 
spectabili duce, quia si miscere se praesumpserit 
sed etiam 
ab illis ablatus privatus erit et sub hac fiet admini- 
stratione. 


CAPUT Ill. 


Tavra ziv vavouoderjaOn xal dzi t$ xarà T9w 


Haec a nobis sancita sint et in administratione 


MoiBow yopav doyjs" memeicusDa yàg xal Bovàres 20 Araborum provinciae: confidimus enim voluntate dei, 


Sov, 9 10 sodyua émidas, mpós TO wdÀ sí 
yàp xai ovx ani rp xenuávov, dÀÀ' goEroauav 


^ 
avrà 1às geritis, dÁA! oXv iauev oX€ xal ó vavrqv Éyov 


quia (res) crescit in melius. Nam etsi non peper- 
cimus pecuniis, sed auximus ei annonas, tamen 
scimus, quia et qui hanc habet administrationem 


Tv doyyv Gxrócn TowVros qavyva, msg rac aÀn- —studebit talis videri circa veras publicarum functio- 


Sic ue» E " 
dyrev Ov X Üixasov os 1Q ÓnuocíQ mgosaya- 
ye. '"Exsivo u£vro nas TE xci etl Mo: 
piPa ró ràc Girioeie voV zrepiBiazerov Dovxós dxsiDav 
avróv xouiLtGÓni, ÓnóOsv dv O rü$ Émagyías Tyov- 
nsvos éwrálus' ngódniov 

düpavaias mposíte. vois zpáyuasiw oe urÜé às oí- 
xené Git5OsiG dztcarsi» iayvgaa, sido; cx sí zapà 
TaUrá Ti zpübes, nowTv quinque ygve(ov Aírgas Lr- 
pamPw5geras, — Dat. vi. k. Iun. CP. post cons. Beli- 
sarii v. c. 


35 Iustiniano pp. Aug. post cons 
[a. 536] 


Apes gógav siexodtus, o6 uy) bnuíav 25 num exactiones, ut non damnum ex hoc, sed iustum 
a 


lucrum offerat publico. Illud tamen et fieri et va- 
lere volumus, ut annonas spectabilis dux inde per- 
cipiat undecumque provinciae iudex delegaverit; pa- 
lam etenim est quia non cum sua efficacia respiciet 


óv d€ o) uera rocavrye 30 causas, si nec suas annonas exigere valuerit: sciens 


quia, si praeter haec aliquid egerit, quinque libras 
auri multabitur, 


rante domino nostro 
tum Belisarii viri cla- 


Dat. un. idus Iun. CP. im 


rissimi. 





imperialibus mandatis sicuti supra diximus iam praeest militibus, at curae nobis erit, ut unum ex mili- 
laribus numeris qui ibi collocati sunt. subiciamus ei qui hunc magistratum habet, quo ipsi soli oboediant 


eiusque praeceptis oblemperent et. pareant. 
aut cum militibus quos. 


Nullam vero omnino communionem spectabilis dux habebit 
ue illi nominatim dederinus aut cum privatorum ullo, neque in litibus illorum 


Xi quas inter se habeant, neque si quis ez privatis reus sit, neque ullam habebit partem in privatis causis: 
quoniam multum interest inter militarem curam et civilem administrationem atque haec esse disiuncta 
tet, quemadmodum patres reipublicae nobis ordinarunt et constituerunt. Sciatque spectabilis dux, st 
civilibus rebus se immiscere ausus sit, ne militares quidem se exerciturum, sed illis quoque exutum pri- 

vatum se esse futurum et huic magistratui subiectum iri. I 
IL aec nobis de Arabum quoque regionis magistratu sancita sint: confidimus enim dei voluntate 


rem ad melius esse profecturam. 
eum qui hunc habet magistratum 
bus appareat, qui non r 


am eísi pecuniis non pepercimus, sed auximus ei annonas, at scimus 
eram daturum esse, ut lalis in veris i 
sed iustum lucrum fisco afferat. Illud tamen fieri et valere volumus, 


ublicorum tributorum ezactioni- 


wt spectabilis ducis annonas i$ inde auferat undecumque praeses provinciae ei delegaverit; cum mani- 


festum sit eum non cum tanta ign 


avia res curaturum esse, ut ne proprias quidem annonas exigere possit: 


qui si quid adversus haec fecerit, sciat se poena quinque libris auri multatum iri. 





1 FgOnasv in Éprusv corr. L | 2 Kazas om. B | A viva] 
aliquos (i. e. r«vas) € | 5b avrov om. € | nóvov ML] pó- 


vov vulg. (B?) legi (i. e. vópov) c l avrov B* | 6 naíca- 
eJai Zi 1 6) ovr« ó. L | 8 *idiorcàvw (cf. e; Edict. 
AV, 2)] idiavras M. uorcexaov B. aiBixe) (ex L') Haloan- 


2j 
der, dusrg cum Serimgero vulg. | o$vs vai; B] ocdà 
va ML | 9 éxeiQev B V13 ei B (cf. Edict. IV, 2)] om. 
MLsg || daxexogía 9kw0 M. duaxpivsaDas B discreta sunt c || 
14 và$ moleraías malit Zachariae (sed cf. Edict. IV, 2) | 
19 zuiv Bc] xai riv ML | vevouo9ersia9o M | vzs] 
fZv B* |pvznv M] TZ YO» L, om. B| 20 xai om.ec | 
22 xai om. L | 21 uévros MB] uévrosys L | 29 ónó2ev 
Le (cf. Theod. Ath. Iul.; Ed. IV, 3) ó:mócov M ónócas 
B | 30 usrà rocavrzs] cum sua (i. e. vz« avrov?) c | 31 
dOpavaiac] avdgaías B* efficacia c | 315g. e — iaxvaa] 
si — valuerit c isa si napà raved Ti modtsa] sin autem 
moderator adversus ea quidpiam fecerit [uí. male; ducem 
intellegi docet Ed. IV, 3 | 33 sowr,v om. c | quinque 
M (cf. Iul) sa Ms. v, L. ravrsmaidexa B (cf. Ed. 1V, 3 
mtowr,v viginti librarum auri) | 34 subscr. om. Jul. | vi. k. 


iun. M] ur. id. Iun. & ui "lovvíq Ath. Theod. ("forte 
xv. k. Iun. Zachariae) | CP.] ep. dn. M CP. imperante 
domino nostro lustiniano pp. Aug. g, om. Ath. 7'Aeod. | 
post cons. Belisarii vo. e] usrà Zw Uxavsíav Belagagíov 
Ath. bilisario uc. conss. M perá Tiv vrtavelav vfziovoe 
Theod. 


25g. constitutorum numerorum T" |3 ei] et VT'| 5 com- 
municauit [bri | 6 dux] sit iudex T'| illis Osenbrüggen] 
in aliis libri | 7 pribatia V (et sic infra) | 8 adecinuicem 
V* | ne si 9 quilibet T | 12 discreta sint Osen- 
p] 15 mindicabit Osenbrüggen] iudicabit m 
16 haeo V [ amministrationem V* [ 19 sint V^] sunt V* 
vulg. | 21 res add. Beck | oresoet. Beck | perpecimus V 
23 et si hane habeat T'| 24 tales /ibri [ 25 iustum 
V |26 afferat Beck | et feri Beck] id fleri libri | 29 et- 
enim V] enim T'| 30 sio T' | uoluerit libri, corr. Beck | 
32 multabitur] mulota bi (i. e. bene) T' | 34 subscriptionem 
praestant VT | iunii V | cap. VT | 35 post consulatum 
om. V | bisilarii uiri clarissimi 7' bilisiario uice cons. V 





Nov. CIII pr. 


Pr 
IIEPI TOY ANGYIIATOY 
IIAAAIZTINHZ. 

'Eyoágr "Imávyp cq. évdoforáto énágyo vàw (sgdw 
mgaitopiov v0 B, dnó Uadtwr xai natquxiq. 
4loooíuiov.) "Hin niv xai állas é9vàwv rysuo- 

wías ueíLové warscTrOA x«€aualás vs mgóvepov 


ovas xal zpárruv ovÓ OtioUv tv ÉppouevioTéQov 
Üvvau£vas, xal rovro uév spectabiliae xaveatrcauev, 


496 


DE PROCONSULE PALAESTINAE 


cit. Auth. XXXIII. 
R DE PROCONSULE PALAE- 
STINAE K 


Idem Aug. Iohanni pp. 


(Praefatio.) Iam quidem et alios gentium prae- 
Sidatus maiores constituimus humiles primitus exi- 
stentes et agere nihil validissimum potentes, et t&m 
spectabiles statuimus quam etiam eis annonas adie- 


Tovro dà avrais gobücauev ràc Girroés srapíüpow ve 10 cimus consiliariisque et officio, et alia omnía largiti 


xal vüÍe, xa) rà dÁÀa mdvra éguloviurapeDa 

dosow v& dxovmv ÜrÜoxausv' xai rà6 uiv vai$ TOW 
&vOwvmdrow éxexoGungausv TiuriG Tà6 dÀ vw xaÀov- 
pévov xourtov xai érégas 7tQairopow xai uodspa- 


sumus, et appellationes audire dedimus, et procon- 
sulum quidem &dornavimus honore, eorum autem 
qui comites vocantur, et alias praetorum et modera- 
torum administrationes, et semper aliquid invenientes 


Topow áhlas, xai dei v& mpostbevoloxovtvse Àapnzgóvl5 clarum nostrae reipublicae novum dedimus forem. 


Tj xaÓ' fuas xoÀmtiq vov Qadoxauev dvOos. aic 
vovv dà uiv pAOe xai y Kewagéo» urrgónoAc 5 
IlaAcuatívne ryovu£vn t6 mone, zv (yQnv xci mo 
TG» dÀÀov usizovos asoAavcas iure, QioTs xai ztQoimv 


In animum quoque nostrum venit et Caesariernsium 
metropolis Palaestinae praesidens primae, quam opor- 
tebat et ante alias maiore honore frui, eo quod et 
pridem proconsul eam habuit, et praeerat ei quae- 


dvÓvmartos avrZv slys, wal égsiGTzxe avr5 vo«rír7 20dam talis administratio, et cum esset nobilior, in 


Tis doy, xai éx Geuvorípas ei; dAávro  patéBale, 
pude piv ÉungoaDev te DAns otare Ilakaigtivne, eic 
teris i deesqePolone uoípag, xal ovU8 «7$ dvOwvsxa- 


Tas avTZe usvácns, dAÁ' eis aQynv vavrnv 07 tnv 


minore ratione mutata est, cum una prius quidem 
tota fuisset Palaestina, in tres vero divisa partes, et 
neque proconsularitas ei mansisset, sed in hac ad- 
ministratione quae ordinaria nuncupatur deposita 


éodivagíav xalovutvnv xateveyOeiane*. xaítosys &g-25 est; cum utique sit antiqua et semper nobilis, se- 


gién 1 dari wal ásl Geuvr, rvixa v2 avri» Zrgávow 
idpésaro mQowos, óc 4i Ejidos dvagtàs yéyovev 
avrjs obacTys, nvíxa «s Oreczaguavós 0 The Peías 


cundum se quam Strato collocavit primus, qui ex 
Hellade surgens factus est eius aedificator, et dum 
Vespasianus divae memoriae imperatorum probatis- 
simus, Titi pater divae memoriae (quod ei etiam 


pius, ó «ov avroxgavóguy tVdoxiudirazos, ó Tírov 
TaTZo TOU T7 svaefovs uvnens (ozeg avr xai uo-3080lum sufficiebat ad gloriam universam) ad Caesa- 
vov rox&« 7tQ0$ &zacav eiQotíav) sic tiv vov Kad- ensium eam vocabulum nominasset, cum prius Stra- 


Qov avr?v Ovónacs zgowmyogíav mótspov ZrQátax- 


Nov. CIII (— Authent. XXXIII) extat in ML, ce.1—3 in B 6,11. — Epit. Theod. 103, AtÁan. 4, 20. 
const. XCVI. 


Iulian. 





Cli. 
DE PROCONSULE PALAESTINAE. 


Scripta est Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ex consule et patricio. 


Praefatio. lam quidem alios quoque provinciarum praesides maiores reddidimus, qui antea hurniles 
essent nec quicquam u$ agere possent, et modo spectabiles effecimus, modo annonas auximus ipsis 
consiliarüsque et officio, ac mig ne omnia largiti sumus, et ut de appellationibus cognoscerent concessi- 
mus: atque alios proconsulum alios comitum qui vocantur alios praetorum alios orum honoribus 
ornavimus, semperque splendídi aliquid excogitantes reipublicae nostrae novum florem addidimus. In 
mentem autem nobis venit etiam Caesariensium metropolis, quae Palaestinae primae principatum tenet, 
quam eliam prae ceteris maiore frui honore oportebat, quoniam prius quoque proconsul eam habuit, at- 
que praefuerat ei talis magistratus, et ez: nobiliore in inferiorem statum (translata est, cum antea quidem 


una fuisset. l'alaestina universa, deinde autem in tres partes divisa esset, ac ne ipse 
wi vocatur ordinarius esset translatus: quamvis antiqua sit. et uti- 
trato primus constituit, 7 
titit, et quando Vespasianus divae memoriae imperatorum gloriosissimus, pater 


mansisset, sed $n magistratum istum 
que honorata, et tum quando eam 


quidem proconsulatus 


ui e Graecia profectus conditor eius ex- 
Titi divae. memoriae 


(quod illi vel solum sufficiebat ad omnem gloriam), secundum Caesarum nomen ipsam appellavit, cum antea 


4 inser. 'O avrós Bacileve vq avrq Ath. (ef. ei 
6"EÀr rubr. M|| d9wov] yevov cit. Ath. | 9 spectauilias M 
zegiBAéntovs L | 12sq. ràc uv vais (vase om. L) — vàs 
8i ML) vais uiv — vai$ 0à habuisse videtur e ] 14 ztQaa- 
Té'gov] vv zQarropov L | uodegavógwwv M | 15 dAAas] 
aüdministrationes (i. e. dgxàs) e | 17 xaigdgea. L (Kas- 
aigesa. HToloander) | 20 égeozzjxe: L || avr] Zuchariae 
er g] T5 avez ML | 21 sic ddrrov puevéBalla L 
22 * uàv Kungoad'sv (cf. )) uévros KunpgoaOev ML, uiv 
tó ÉKungogOev Zachariae | 23 *oics libri | àvOvraias 
(id. infra) M | 24 aive ML) ajv5 ex € Haloander et Za- 
chariae. qua correctione non opus est | 26 zjvíxa và ai- 
Tj» M] zsixa dà abr» L secundum se quam (ji. e. 
Ww xaO" daviz»?) c || 21 Oc] à. M || 28 post z»víxa va 
verba 26 sq. avizjv atgármv — dvagrag rjvíxa 4 (sic) re- 
petit M || ovsimeasviavós L! ovaaxeciavós L* | 31 và» 
Kaicágay] avtàv (avtzv L*) xa«scágov L Caesarien- 
sium (t. e. Kaigagéow) & 


1l ef. quae diximus ad nov. CII | FE; XXX.III- V 
6 Nam $ | praesidatos V | 7 primitus V] prius T 
8 ualedissimum V | 9 adiecimus] adicientibus uel adie- 
cimus T'| 11 et proconsulum] et om. V | 13 praetorum 
Beck] priores libri | 14 seper V | 17 i VT| 
prime V] prouincie 7' | 19 pride V || proconsul eam Osen- 
brüggen) proconsulem libri | 21 minorem rationem Zeck | 
prius om. T | 23 proconsulariua libri, corr. Beck | ei V] 
et T' | sed Beck] et libri | in hano administrationem 
Beck | 25 nobilis semper V | 26 se quam strato Y] 
sequaestrato 7T | 27 ellada V allat T [ 2759. hedifica- 
torum, vv. et dum — imperatorum omissis T, impera- 
torum — divae memoriae om. V | 29 ei etiam V] euam 
ei T | 30 cesariunsium V, Caesarum Beck 


DE PROCONSULE PALAESTINAE 


»0$ 7t, xalovn£viv, cavery avrjj yagurausvos T)» 
Tur ders wet! ebryv. ini vais "oviaixais víxam sic 
1 «vroxgéropec dvsypágr.  ópapev Ui avry)w yofpac 
Goyovgav geyilne was xai ODavuactüe, xal aisOwaiw 
ori nálucta nÀsiovrv «7, xaO* rude mapeyouévnv v0- 
Aaevsa qópow c2 ueysOui xal evyvepocswye OneoBohr, 
xai mageyonfvnv mxóÀus guva$ wel moÀvaé éxro&- 
qovsav aynOove xal Àóycw uscroUe xai dv ispeUGiv 
siDoxinovvres, xal T0 Ó5 návtow uéywrov, óc: y 


197 


Nov. CIII pr. 1 
tonis turris appel 


llaretur, hunc ei donavit honorem, 
eo quod in ea sub ludaicis victoriis inter imperato- 
1 res adscriptus est. — Videmus autem eam provin- 
ciae praesidere maiori atque mirabili, compendium 
5maxime plurimum nostrae praebentem reipublicae 
tributorum magnitudine et devotionis excellentia, et 
praestantem civitates nobiles et cives alentem bonos 
et doctrinis plenos et inter sacerdotes probatissimos, 
et quod omnium pr&ecipuum est, q in ea uni- 


xav! mvrjv 0 vov sawrós Onjwovgyos ó Óromórns10 versorum creator dominus noster lesus Christus, dei 


rjr "Inaove Xourcós ó tov Oeov ÀAóyos xai vov tavtos 
trÜpaztweYv guiroia yévove éni yrs dpÓr xal r£ia- 
gev oixsubauaó n. và rjuéraga. 


verbum et totins hominum generis salus, in terra 
apparuit et dignatus est 8u& quae nostra sunt. 


CAPUT I. 


Tuírov crolvvv màs ovx áv Tujocuuev, xal n- 


aváEousv acri zt90s xó ric &vOvztarelac actre sy/a«,15mus eam ad proconsularitatis eius 


xe) Ócouev vq TZv doy)» Éyowti vavtQv àvOvzat. 

cé rlves xad xalücDas; OzsQ modrrouev Óià vovde 
TOU Üxíov moayuarixoU vTUTOv, xaÀsGOn, ÓÀà airóv 
wal idixóv BovAóusPa KaigapeUmi vóuov: ávOUmuróv 
TR ; 
avr cà rois mepiBAémros dyypagegOai wai Éysw 
xavra ónóga (Dia c6 roiavrrs lariv Ggzze, dxovsiv 
Ts TOv éysgiuow Jixàv dypi decem librarum auri 
4E éxevégac IIalaiwtivne elc avvóv qepouévoy, iaxv- 


Hanc igitur quomodo non honorabimus, et vehe- 
uram, et da- 
bimas ei qui banc gdministrationem habet procon- 
sularem esse et vocari? quod agimus per hanc sacram 
pragmaticam formam, vocari autem eam specialem 
volumus Caesariensium legem: proconsulem vero effi- 


drorlovuev róv civ dpyywv Kyovra, xai Qídousv 20 cimus eum qui cingulum habet, et damus ei ut inter 


spectabiles adscribatur et habeat ea quaecumque pro- 
n eiusmodi sunt administrationis, et audiat appel- 
ationum causas usque ad X libras auri ex utraque 
Palaestina in eum deferendas, validamque sem 


Qóv te TQ zxavri xaÜ'rotávei, dera xal ràs zuerépac 25 existere, qno et nostras praeceptiones possit melius 
mgosrábeis DévacDa: xdlAor xal dgpousvécvegov ix- — et validius adimplere. Utatur autem nobili et anti- 
TrÁriw. xonaerca DÀ xal «7j Geri; xni üoyaíq vrBévvo — qua toga (dicimus autem purpurea stola) sacris men- 
(gauiv 0) v5 msgenoppígq aro) év raic iagouzvías — sibus eam eircamamictud, falgestque tanto honore 
avry» speiDéusvos, xai dyxa ibéaS o roca)rn et civitatibus praesit tantisque militibus, et quicquid 
[epersDuic] viui xal mÀsom dEfapyéro arQarworrav 30 utile est fisco et nostris collatoribus agat. Pro anno- 
Ts TOGOUTOV, x«i stüv 8i T« Gvugépov égrl xal vqj 0n- — narum vero occasione XX duas libras auri damus 
OgÍq) wal rois rgusréQois Ein pen mgarréto. Karà — ei, ut sibi et suo consiliario et oboedienti sibi officio 
Cir5geo» Di npogacw viginti duas libras auri avrg — haec dividat secundum quem ipse voluerit modum, 
. ders sig dcvróv Ts x«l vóv avrov sáorÜpov — et &d nos annuntiet, ut ex sacra pragmatica 
xal c9» meÓop. avrQ r&b» ravra OiusÀeiv xaO" 35 
Ov àv avróc Bor oun TQÓrmov, xal vaUra elg 7e 
avUsas, ders dx 


sov TQayuaTiXOU TUXOV al Tüv 

Stratonis turris vocaretur, honorem hunc ei largitus quia in ea post Iudaicas victorias in imperatorum 
1 numerum adscriptus est. Videmus autem eam regioni praeesse magnae et admirabili et existimatio- 
nem quam mazimam reipublicae nostrae praebere et tributorum magnitudine et devotionis praestantia, et 
civiales praestare honestas et cives alere bonos et praeceptis sapientiae refertos quique inter. sacerdotes 
auctoritate floreant, et quod quidem omnium maximum est, in ea creatorem universi dominum nostrum 
Jesum Christum dei verbum et totius humani generis salutem in terris visum ac sibi vindicare quac nostra 
sunt dignatum esse. 

Ll Hanc igitur quidni honore afficiamus et reducamus eam ad prm proconsulatus formam, demus- 
gue ei qui magistratum hunc habeat, ut. proconsul et sit et vocetur? Id agimus per hanc sacram 
pragmaticam sanctionem, vocari autem eandem specialem Caesariensium. legem volumus; atque procon- 
Sulem efficimus eum qui magisiratum habet, eique concedimus ut spectabilium numero adscribatur habeat- 
p omnia quaecumque eiusmodi magistratus Ln sunt, et de causis appellationum usque ad decem 
débras auri cognoscat ez: utraque Palaestina ad eum deferendís, et in omni E oat potens sit, quo etiam 
mandaía nosira melius et fortius exequi possit. Utetur autem. etiam nobili illa atque antiqua. toga 
(vestem dicimus praetextam purpura) festis diebus induens eam, atque tanto glorietur honore et tot civi- 
tatibus et militibus praesit, et omne quicquid et fisco et subiectis nostris utile est agat. Annonarum vero 
nomine viginti duas libras auri ei damus, ut inter se et consiliarium suum et officium sibi oboediens ea 

odum ipse voluerit distribuat, et haec nobis indicet, ut per sacram pragmaticam sanctionem distri- 


1 xenoauevos L|| 2 víxais] vijaass?. L^ | 4 dozov- 
sas L^ | aiacnaw] compendium e; an leg. avEnoww ? | 
5 smagezopávr L? | 6 vs] vs xai L || 8 Aóyove L? | 
11 ígoove Ó xouoróc. L| 14—17 Tavvq» — xaAsia Sai] 
OsoníLousy vóv 156 IIaAcugtivne &gyovra dvOUnavov — 
xaÀsicOas inc. B | 15 acts Mc] om. L (av coeperat L*), 1 appellarét (compendium in ras.) T | 2 iudicis T' 
av9is Zachariae | 16 vq om. L^ | 17 «ovds M(c)) vov- | 3 provinciae Beck] prouintiam V*T prouintia V^ |4 
vov 35 L voiro 9à B* (cf. ad 499,26) | 19 xai om. Lc | | sideri V praesidem T | compendium] et compendium *l 


statuit Zachariae | xol s$) nal om. c | 33 sixocs dío 
Aírgas xoveíov B sixom. lévgas xovcov L| 34 avrov 
cwn Scrimgero vulg. 


20 ve] vero (i. e. 03) c [| &xorsAovusv Le] àmocrsAov- | 5 preebentes VT' | 7 ciuitatis T' | ciuiles alentcs T' 
pev B áxoxaloius» M | 21 10 om. L | 22 &mawra) | bonis V || 8 doctrinis plenos et om. T, et om. V | 9 et 
ea | 23 decem librarum auri M] déxa Avgav xovaíov | quod] et om. T' | est] et V | quia] qui T'[ 11 totium V | 


(xovcov L) LB | 24 «vràw L? | ioxvoóv v« B] iaxvoav 
và MLs | 27 v98évo MK si Bévvo: B* «5j Bevéxo L (12v 
Bévexov Theod.) | 28 àà Mc] 05 LB || 29 &yxaAortéc9o 
ML || 30 zagrreheie om. g, seclusi glossema ad ssgeriD 8- 
guavos (29) adscriptum (rageveD'eie male CG.EHeimbach) 
ztóÀlemw Osenbrüggen ex €] roldum» MB nolióv L 
91 va] rs xal L | post vocovecw deesse aliquid, v. c. 
070v; avr dgogícousv s, ragáZopsv (cf. c. 3) mon recte 
ur 


salus] aliis T' | 14 uehimus /ibri, eorr. Beck | 16 pro- 
consulem Beck | 18 specialem eam T'| 19 oesariensim 
V | 22 sunt om. V | audiant libri, corr. Beck || 23 ex] 
et ex VT | utroque V | 24 defendas ualida quem V | 
26 in verbis et antiqua desinit T' f. 196", reliqua. con- 
tinuat t f. 83 | 28 circumamittus Ei 29 prosit (| 32 et 
suo — sibi om. V | 34 ad om. t [| annuntiet t] numtiet V* 
enumtiet V^ (denuntiet Beck) 
63 


Nov. CIII 1—3 


dz vovois Qiigrsiv zuds Énixvpdiaa. — 0003 yàg vzxo- 
pvo, uvrów t5 x«i vóv zxápeÜgor rs tz)» naAauv 
svtéÀua» TOV GetzGeow Ópuvtes xopibopévovs, ovàs 
TZ» avrov táluw marvshos afenrnro» oU€av, xaítoi- 
ye ini Togavtase sisgopais xüuvovGdv v5 xdi xc ^ 
wévovGap" «ets GUTZw EFUVOIMOS Tà VxOvgyéiw avc 
xai vos Óruosíovs siemgdttu qógovs xai ánéyead'as 
Ànppudrov adíxowv. 


498 


DE PROCONSULE PALAESTINAE 


forma etiam in his divisionem nos confirmemus. Non 
enim patimur et ipsum et assessorem adbuc anti- 
quam vilitatem annonarum respicientes accipere, et 
eius officium sine solacio existere, cum in tantis 


v- Sillationibus laborem periculumque sustineat: quatenus 


et devote ministret ei et publicas exigat functiones 
et abstineat acceptionibus iniustis. 


CAPUT Il. 


"Ezixowwomijoss dà ov0' órioUv Tale moÀrrixaig ai- 


Communicabit autem in nullo civilibus causis et 


tíci6 xal vai xw Ümnuocímw gógww &iexoáLegw Ó 10 fiscalium tributorum exactionibus per tempora specta- 


x«rà xaipóv zpífÀenros vOv vózav ÜovE, dÀÀ' av- 
TO06 za&cav (Qiarrexrjw c6 xal Ünnocíay xarà vÓ Qrndiv 
niríav Oiaxguvei, xai uaAigra mzdwrow mQovornot. T7 
Ts dy8ÀÀinovse xov Ónuoaíov sisxoyidT, xai v0U xada- 


Qai; xorcOas vais yspGiv' woUrO ÓmeQ xal ZDrépavosib bilis, qui nunc primus eius factus est, et 


0 ntQigAsztos 0 viv zoüros im avris yevousvos 50n 
te gvÁáEas rvÜoxiuraev xal avus Ot« vOVTO mtQabEs 
Ü.à vàv rn gOacdvrov mzxeneicusDa^ uda 0i 
Ttávtow ppovrwi T6 tOw mzóÀuov sUrabías, xal v0U 
unÜéva silva. aic zx0Àsg. Ünuorixxóv OpvBov. 
yo 07) xai voUvo avrov 17e apyjs idiov, s 07) taQa- 
AaBdà» crac.dLovgav 5v ugar Éx t& mgopáctaw 
érégov xai uáAigra éx ToU ÜiagóQov vuv Ügnoxev- 
náraw sippvixzy T5 ümiünis x«i mágne anmAÀabe 


Tagayis. 0 05 xai avis avrQ zxowiv ézitgézouev,25 quid fiat, et a 


xai &( 70t8 TOL0UTÓ T4 yÉvOiTO, xal xard Tiv Üavié- 
gav énigortüv. IlaÀaigtivry xai xaducvàüv v0 tagdt- 
Tov, xai ul; Ovyycpeéiv ur  ótwvy márrtGOa. xat" 
éxaiviyw Qusxolov, xai udAwta 07 xav^ éxtivgv, éntidr- 


bilis locorum dux, sed ipse omnem privatam et publi- 
cam, sicuti dictum est, causam discernet, et prae- 
cipue omnium providebit, ne desit tiscalium illatio 
et ut puris utatur manibus — quod Stephanus specta- 
udum 
servans approbatus est et rursus hoc agere eum per 
ea quae praecesserunt confidimus —; maxime vero 
omnium cogitabit pro civitatum disciplina, (et) ut 
nulia sit civitatibus publica turba. Nam et hoc eius 


xai20 administrationis proprium est, qui dum suscepisset 


tumultuantem provinciam ex occasionibus aliis et 
maxime ex diversitate religionum, pacificam demon- 
stravit et omni tumultu liberatam. Quod etiam rur- 
sus eum facere praecepimus, et si quando tale ali- 
secundam venire Palaestinam et 
sedare quod turbatur, et nihil permittere in ea 
difficile, et maxime in illa, quoniam videmus pluri- 
mos ibi emergere tumultus et non parvi horum cou- 
sistunt effectus. 


ctp OpQpuev moAlovs éxigs gwopévovs Sogífovs xai30 


0v uixpà rOUTOY ó7ztoriÀéguata xaDsctoa. 


CAPUT III. 


E endet xai Gr9ariptQy. 10». ÉyxaDruévam 
Tfj xoa, xci rovrov avrQ magéfousv éb ovzéQ dv 
zusis gvridopev ysvvau ttov GrQatiTIixOU xavaAóo- 


Si autem opus fuerit et militibus residentibus in 
provincia, etiam hos ei praebebimus ex numero quem 
nos statuimus fortissimo militari, et ad civitatum 


yov, ngóe 1s Tjv tw nóÀsow svxoguíaw xai evva&iav 35 ornatum et disciplinam in agris habitantium et ad 


tGyv TOv; aygobs oixovvrtow, mQós re vzv TOv Ünuo- 
síuv singabiv. oU Üeíov mpayuatukoU vUxOV TOU 
£ni sovroie avrg Oiloucvov zoo xvolov xai viv us- 
wovros, 0g ov BHovÀeta, oUts Ov mtépífAentov Oovxa 


fiscalium exactionem: divina pragmatica forma, quae 
super his ei data est dudum, rata et nunc manente, 
quae non vult neque spectabilem ducem neque glo- 
riosissimum magistrum militum licentiam habere tra- 


ovra TOV dvdobóvavor ergarryór ddnav £yev. &géÀ- A0 here observantes ei milites, ne ulla ex hoc fiat civi- 
xuy TOU mooceÜQsvovrag aírQ Grgarwras$, (va uj 





butionem in his factam confirmemus. Neque enim sustincinus videre et ipsum et consiliarium eius pristi- 
nam adhuc tenuitatem. annonarum ferre, neque officium eius penitus auzilio destitui, elsi in tot tributorum 
exactionibus laboret et periclitetur: itaque officium prompte ei ministret et publica tributa exigat et in- 
fustis lucris abstineat. 

lL Nec vero ullam omnino in civilibus causis et tributorum publicorum exactionibus comnuntonem 
habebit qui pro tempore est spectabilis locorum duz, sed ille ipse unamquamque et privatam et publicam, 
uti dictum est, causam diiudicabit, et mazime omnium providebit ut tributa sine intermissione inferamtur, 
el ut ipse puris utatur manibus — qua quidem re observata Stephanus quoque vir spectabilis, qui nunc 
primus ibi est, et iam probatus est et denuo. eum id acturum esse ex: rebus iam prius. gestis persuasum 
habemus —; omnium vero mazime prospiciet disciplinae civitatum, neve ullus in civitatibus popularis tu- 
multus fiat. Etenim id quoque illius viri administrationis proprium est: qui cum provinciam cum ob alias 
causas (um inprimis ob diversitatem religionum seditionibus laborantem suscepisset, eam pacatam reddidit 
omnique turba liberavit. (uod quidem ut denuo faciat ei praecipimus, et si quando quid eiusmodi fiat, 
etiam secundam Palaestinam obeat et turbas componat neu quicquam in illa incommodi agi patiatur, ae 
praccipue in illa, quoniam multos illic tumultus exoriri videmus ncque leves eorum esse dfects 

Ill Si vero etiam militibus indigeat in provincia collocatis, hos quoque ei pracbebimus ex quo- 
cumque nobis placuerit. forlissimorum 3nilitum numero, cum ad ornatum civitatum eorumque qui agros 
incolunt. disciplinam, tum ad tributorum exactionem. Atque sacra pragmatica sanctio quae de his & 
nuper daia est etiam nunc rata maneat, quae non vull. aut spectabilem. ducem aut. illustrem. magistrum 
militum licentiam habere milites qui ei ministrant abstrahendi, ne qui inde tumultus. civitatibus oriatur: 





et om. V | 5 *quatenus et] et quatinus VT, et de/. Beck] 
9 comunicauit V | autem] enim t | 10 fisalium t [ 11 pri- 
batam V || 12 sicuti i] sicut V | 13 ne] nee t| 14 utan- 
tur ( || tefanus V || 16 seruatis t | 18 cogitauit V | et 
addidi | 19 publica turba Nam] publicat urbanum V 
publicata urbanum (urbanorum pr.) t | eius) eius et t 
22 demonstrauerit : | 24 praecipimus Beck | tale om. V 
26 quod) qui t [ agi :] om. V | 28 emergere Beck] mer- 
gere V emere t | 33 quem] quae V | 34 ciuitatem t| 
35 oronatum V* | 36 pragimatica l'* | 37 ei data est] 
damus ei t 


4 mavrelós om. eu Qiaxglvm L | 15 xai et 16 dx" 
om. e | 24 dzrAAaEs] liberatam (i. e. dstA&aypdvnv?) e 
25 abro ai0i L | 26 «i yévrra B. ydvosó x L ! 
xai xarà tij» Qevrépav LDg] xarà v95v Oevrépay «3 
M vulg. | 28 urd' óriovv LB] xai urd' óvvvv M | 
31 xaOscroa] consistunt e | 34 evi, B] ewwei- 
Sousv ML || 38 Gsdouévo: L* || 395g. *ovdé — oc04 libri 





1 diuisione V diuisum est us et assessorem] et om. 
V|*sdhuc] ad hanc libri | 3 hutilitatem t | et eius :] 


DE PROCONSULE PALAESTINAE 499 Nov. CIII 3 ep. 


t6 dvrsUDev yérnves vais ztóÀecs vagayn' tovro Ozag — tatibus turba: quod numquam agitur gubernante 
o'x dv mots ztonyÜrcere: Üiorxovvros uiv c'roV T5» — quidem eo civilem administrationem, providente vero 
mohiaxnr dgyyr, zporoovvros dé wal v5e rv [Ónwo- etiam collatorum disciplinae, et a militibus habente 
ciov] vnortÀom evrab(aé, t5v vs dx rÀv arQriictow — BOlacium, et quod sine ornamento est tam inter ipsos 
Éyovros Gvupayíay, xai 10 dxoguovv Fv vt avrois roig b milites quam inter alios per illos corripiente. 
GrQariarai Év va TOig Glos Oi Exeívorv steuüsvorros. 
1 4govra dé Diawexgiuévos vois OÀow O xs megí- 1 Erunt autem discreti omnibus spectabilis loco- 
BÀentos tdv 1ózaw DovE xai ó tjv ávÜvnaaror f'yo»v — rum dux ct proconsulis habens cingulum, Et ille 
deynv. xal 0 uiv ryysetc, GrQaTi TOv Tf wal 4gi- — quidem praeerit militibus et limitaneis et foederatis 
Yavénv xai goilepdtow xai sí T« xaTà Ty» xooav i0 et quicquid in provincia armatum omnino est, ex- 
ónAvixOv OÀos doti, - Twv áqopicpévow «dq ceptis qui deputati sunt proconsuli militibus, ille 
drÜvnárq avgariartóv, ó 0i v?» vig vow molerixov — vero pro civilibus personis atque negotiis et obser- 
mtgosaixam ts xai npaypáro xni zQorsÜQevóvrow «v- —vantibus sibi militibus habebit providentiam et cau- 
T4 Grgar.eTOv Ébes moOóroviv v2 xal gviaxrs. dr- telam. Publicorum tamen tributorum causa vel se- 
pogíor névrow qgógmy Évexev. Z; ardores Onporixrs 15 ditionis publicae nullus excipietur omnino spectabilis 
oidsis dEaipeD aerea. matelas te Tov zepiflÀémrov — proconsulis iurisdictione, sed omnium praesidebit, 
drÜvzdtov Qiiodosíag, dAAà mayrov apbe, mac — omnibus iubebit, et nullus resultabit dispositionibus 
£steráEn, xni ovdrig avriaT;GrTas vai; Diarezo geo: — eius nec habebit occasionem ullam aut publicum 
Tai; «vtov ovÓi Kin mgógasiw ovÓruíav 5 rO Óm- fraudare aut populos laedere publicae seditionis 
pógiov dmogregeiv f, tove soÀ(tas dOixeir Onpocías 20 auctor, neque utetur nec cingulo nec dignitate nec 
Gáceos Éidoyuv, ol0i xoraevai ovre Garvre ovre abíae — Bacerdotio nec alio quolibet dignitatis privilegio, sed 
oíTr íegmavvne ovrs érépas Tivós aivías spovouiy, —semot ipsum abripiet solummodo noxiis si innoxius sit. 
6ÀÀ' éavtór éEaonáot: uóvov tày svOvyawv vq dvev 
2 vos elvai. Tavra voivvv OiBousv xai rairg xaOd- — 2. Haec igitur damus, sicuti praediximus, admini- 
me sizóvrsé EpOrusrv vj agyn, xal gvàartew Qeye- 25 strationi, et custodire perpetue hanc sacram 
xo dià voUÓr vov Duíov moayuciixov BovióusDa — pragmaticam volumus legem. Sed et tuam celsitu- 
wéj0v. wal tZ» a$v Óà vnaspoyjv gvÀatrsr ovrà — dinem custodire eam perpetue sancimus et secundum 
Durvexag ÓÜsanitonev, xai xar& vovtor £yyeigecOa, — Scriptum modum particularibus dispositionibus tri- 
TÓóv Tgónov Tai; uspuxaie Qiervzaasg. vov Ogóvov — bunalium tuorum, et agnoscere omnes in reliquum 
TOv GOw, xal yirmoxev azavras ei vor ÉgsEns xoó- 30 — Palaestinos, quia rursus eis proconsularitatis 
»or Ialautivove, ór« málev avroW TÓ T5é dvOvna- redditum est ius, et qui primae Palaestinae prae- 
veíae ámodídora. Dxaiov, xai Ó «T6 mtQovEe Il«Àes- — sidet proconsul est eis sicut (prius, et) priori libera- 
etívrs (Eigyoyv avOineró: daviv avvois o zgóregor — tus supercilio nunc in maiori erit honore debito 
xai 1/6 fnngoaOtv ánrlayuévos ópptos wiv ini uei- — civitati. 
Lovos iore: tiuze Ogeiloutvrs 1j nóÀn. 35 

(Eniíloyos) Tà roivevr zagagcrárra ruiv xl (Epilogus. Quae igitur placuorunt nobis et per 
di& voids 10v Dtiov ngaynarixoU xai (Qixov ürAovuera — hanc sacram pragmaticam et propriam declarata 
vóuov rj 01; (zt&goyr, Koy [xai Aóyqi] xai zégati z&pa- — Sunt legem, tua celsitudo operi cflectuique tradere 
Sovras ansvadro. j^^ k. lul. CP. [dn. lustiniano — festinet. Dat. kal. lul. Constantinopoli pc. Beli- 
pp. Aug.] post cons. Belisarii v. c. [a.536]  sarii v. c. 





id quod numquam agetur, si ille magistratum civilem administret et. disciplinae subiectorum. prospiciat 
atque auxilium a militibus habeat et si quid importune fit tam inter ipsos milites quon inter ceteros illo- 
1 rum opera castiget. — Erunt. vero. prorsus inter sc discreti. spectabilis dux locorum et is qui pro- 
consularem magistratum habet. — Atque alter militibus praeerit et limitaneis et. foederatis et si quid omnino 
in prorincía in armi$ csi, exceptis. militibus proconsuli deputatis; alter civilium personarum. et rerum 
militumque qui ipsi ministrant curam el custodiam habebit. Neque tamen. publicorum. tributorum nomine 
vel seditionis popularis quisquam omnino eximetur a spectabióis proconsulis iurisdictione, sed omnibus 
praeerit, omnibus imperabit, nec quisquam praeceplis eius resisiet. neque. occasionem. ullam. habebit. aut 
fiscum fraudandi aut cives. iniuria [ipe publicae. seditionis aucior factus, neque aut. cinguli aut 
dignitatis aut. sacerdotii. au. alius ultus causae privilegio utetur, sed eo solo se ipse a moxa eripiet 
2' quod innocens sit, — Haec igitur huic quoque, ut supra dizimus, magistratui concedimus, eumque per- 
petuo custodire per hanc sacram pragmalicam legem volumus. Eaque ul tua quoque sublimitas perpetuo 
custodiat sancimus, et ut secundum hunc modum particularibus sedis (uae praeceptis adscribantur, atque 
omnes Palaestini in tempus futurum cognoscant ius proconsulatus ipsis rursus redditum et primae Palae- 
slinae praesidem proconsulem iis esse ul antea, eumque a priore supercilio solutum nunc in maiore honore 
civitali debito futurum : 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam et specialem legem 
declarantur (ua sublimitas ad opus [ct rationem) et afecióm adducere studeat. 





3 Üruocíov om. g, aut abesse aut i» Órporixaw mutari | "Iovié Ath. Theod.] k. iun. M (forte xv. k. Iun. Za- 
malit Zachariae | 8 dvSvn (i.e. àvOvznitov) L|9arga- | chariac) | op. dn. iustinan. pp. aug. M, om. & At. Theod. | 
viorrixóv D | 13 xai (om. L9) ngoaedgevarton (sic) L || 10 post cons. belisarii vc. g usta TZv (17v om. Theod.) 
11 nici émitá£r om. B | 19 ovd Efe] oix Ee dà D i | Uriateínv Belacagiov Ath. Theod.] bilisari. uc. conss. M 
2u moÀivae L*) meidae MB mesas L' populos & | | 
22 »govópia L | 23 uóvcw M | v éve'Ovvos zlva« M) 
rà &wveiO vror slrcea. LB (quod videtur agnoscere, voca- 1 quod] quam V | agetur Beck | 4 tamen V | 5 illos V] 
ule éc«vróv in abróv mulato, lulianus sed unum so- | ipsos t || *corripientes Vt [7 autem om. t | 8 ille V] 
lum eximat eum de manibus proconsulis si appareat in- | ipse t | 9 foderatis V | 11 depotati V deportati t | 12 pro 
noeens) | 24 xai vavryg LB] xal vavrnv AM, om. e | | civilibus] prouincialibus t | 13 et cautela V, et om. t | 
25 gv rtt] gvitrrer avi. B | 26 voide MB] voi- | 14 tamen t] non V (vero Beck) | tributorum om. t | vel 
rov dp L| 27 avra. B] avizv ML | 28 xarà sovror | om. Vt ! 15 nullis V | 16 omnium] omnibus Beck A 
dyygeigea'as à» 19óztov] secundum scriptum modum c| | praesedebit V | 17 resultauit V [ 21 sed om. t || 22 arri- 
piet V7 (eripiet Beck) [| 26 set et. t] et om. V | 21 secun- 
dum hune inscribi modum Jjeck | 29 tutorum V? [| 31 qui] 
| quod t | praesedet V | 32 prius et add. Beck | priora V | 
| 33 super concilio (s corr. ez est) V | maiori] mauri V | 
!| 89 subscriptionem praestat V | bilisiario uiee oonsu! V 


2U vo» ÜSpórov tov cówv B* | 31 maAmitrívme L? | 
32 *azxodedora: (redditum est c)) àmodídova. MLB 
33 /mcriw acvois Mg] across dorww D. eivoss 0i L 
34 ennÀlaynévns L | 37 xal idixov Mc] om. L | 38 xai 
loyq M, om. Le | 39 subscr. om. Jut. | k. lul. € urvi 








Nov. CIV. CV pr. 900 DE PRAETORE SICILIAE. DE CONSUL. 


CIV. Auth. LXIIL 


(DE PRAETORE SICILIAE.) 
Idem Aug. Triboniano quaestori sacri palatii. 


Tua cognoscit sublimitas utpote operi quaestorio praeposita et nostri consilii particeps constituta, 

quod Siciliae pzovinciae secundum instar antiquitatis p epe praefecimus, eius ut gubernatione omnia 5 

privata peragantur et militares expensae procurentur. Nam publicas eiusdem insulae functiones sub iuris- 

dictione viri excellentissimi comitis s&cri patrimonii per Italiam esse antiqua consuetudo tradidit, cuius 
l auctoritate tam exactio quam illatio earum procederet. ^ Sed quia lites in tanta provincia moveri necesse 
est, volumus ut, si quando appellatum fuerit a praetore vel & duce vel ab aliquo iudice eiusdem insulae, 
appellationes omnes ad tuum fastigium tuamque sedem remittantur, et ipse merita earum more consultationis 10 
disentias et ad nostram referas scientiam, quatenus tua nobis cognita dispositione ex nostra auctoritate lis 
dirimatur, neque 4d anteriorem Romam neque ad alium iudicem huius regiae civitatis eatur, sed ipse vice 
Sacri cogmitoris audias et litem dirimas. t non solum baec tuam iurisdictionem respicere decernimus, 
sed etiam si quid aliud civile ordinatur quod confirmatione indigeat, id est pro defensoribus vel patribus 
civitatum decretum, [nam] id quoque &d tuam sedem remitti, ut per tuam sententiam nostramque auctori- 1$ 
tatem roboretur: quia semper Sicilia quasi peculiare aliquid commodum imperatoribus accessit, et oportet 
res civiles, cum aliquam habuerint dubitationem, nostri quaestoris iudicio dirimi, quod accipere & tua& sub- 
limitate censemus, quam nos proveximus, quam legitimo operi praeposuimus, cuius opere atque industria 
omnis legum ambiguitas, omnis latitudo in praesentem concordiam et pulchram brevitatem pervenit. 
8 Quae igitur per hane divinam legem nostra decrevit aeternitas, tua sublimitas sciens praeceptionibus 20 
suis admoneat Sicilienses iudices, quatenus sciant, cui debeant causas appellatione suspensas referre, ut 

tuas tuorumque successorum suggestiones omnia nobis manifestentur et videamur per semetipsos eodem 

causas peragere. Esse enim non indignum putavimus, (ut) Siciliam nostrum quodammodo peculium con- 

stitutum nostrorum particeps consiliorum quaestor sub iurisdictione sua suscipiat. 


(Dat. ««» Dec. imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XL. p. c. Belisarii v. c. anno 1L) [a. 537] 25 
PE CV. Auth. XXXIV. Coll. IV tit.3 
IIEPI T9N YIIAT9N. R DE CONSULIBUS K 


"Eyodgu Zrgarqyqi v9. évdobovátq xópmyre cam Idem Aug. Stratigio comiti sacrarum largitionum. 

Vaio largitionov dx vean xai ra1Quxiep. 

Ilgooiusov.) TOÀ c5 vmareías óvoud «s xai30 (Praefatio. Consulstus nomen et causa priscis 
aat tois udy ztálcs "Pronalow noós tz» vov noAé- de adversus hostium adinventum est 
now éxevordr xosíav, xav vais rgo, 4$ atvois dmi — utilitatem, et in decretis, quae eis in ordinatione 
Tj xesporovíq YO xowóv dd(ov 5$ moAersías Gyjna, communis dabat reipublicae figura, sortiebantur re- 
FUE c aide [yàg] e$9vs «àc £xagyías dv al; "Fw- pente provincias in quibus Romani bellum habebant, 
paio zóleuos 2v, xai war' avrás éxÀngovvro và 35et secundum has sortiebantur fasces; sequens vero 
édBÜove- Varegor dà 0 xoóvos ais r2v vOv ava:Berd- — tempus in imperatorum piissimorum transponens bel- 
Twv avtOxgaróQov» ueracircac TO mOÀsusiv vs xal landi et pacilicandi potestatem ad largitatem solam 
sigrvgv dye éEovatav eie giAoriun(av uóvr» 10 zoàyua — causam consulibus mutavit et hanc temperatam et 
Tol UztürOis ustéGT]OS xal ravTzw GOgQova xai te- ordinatam mensuramque non excedentem. Paulatim 
Taynévny xal có uérgov oix éxBaivovcav. xav uixoóv 40 vero quidam ita sumptuose causam aggressi sunt, 
Od vues ovrcoo Qayulas vq? modyuara mooerwiy9roav, ut suam quidem ederent magnanimitatem, non tamen 
ders vy» davrdw udv évüsibagOa. ueyaAoggoaUvrv, 


Nov. CIV De praetore Siciliae eadem est atque nov. LXX V ( Authent. LXIII) De appellationibus Siciliae, bis 
posita in pe novellarum indeque in epitomis Juliani Athanasii T'heodori. Cf. quae illo loco exposuimus p.318, 
ubi ex cod. V qui solus hanc constitutionem servavit discrepantia scripturae adnotata est. 

Nov. CV (Authent. XX XIV & Coll. IV tit.3: gloss.) Graece extat in. ML. — Epit. Theod. 105, Athan. 22, 1. 
lulian. const. XCVII. 





CF. 
DE CONSULIBUS. 


Scripta est Strategio gloriosissimo comiti sacrarum largitionum ez consule et patricio. 


Praefatio. Consulatus e( nomen el res a veteribus Romanis ad bellorum usum excogitata est, 
et per decreta quae iis post crealionem communis reipublicae forma dabat statim provincias particbantur 
in quibus Romani bellum habebant, et secundum ea sortiebantur fasces; postea vero tempus, cum in pii. 
simorum imperatorum potestatem et bellum gerendum et pacem agendam transferret, ad solam mun, 
liam consulibus rem redegit eamque moderatam ordinatamque nec modum excedentem. — Verum : 
nounulli adeo profusis sumptibus cam rem aggressi sunt, wt suam quidem magnificentiam ostentarent nec 


2irubr. Heo vw vxárov M] leg vómdvaw L 28 stratilio 7, Strategio vulg. | comite R | 32 eim 
Ath. Theod. | 28 inser. 'O avvós Baaiksve rgarryip | RT" | *in ordinatione] ordinatio /ibri | 33 reis p. R'| 
xópiTa vrsóvav Ath. (c) | 29 largitionon o lari- | sortibantur V | repetente T'! [ 35 et om. R! | has] hanc 
tiovev L| 31 xoAéjuov M) xólev L hostium (i. e. | 7* hoo 7* | 36 in] ut in R'! del. R*, om, T' | bellandi] 
moleuiov) € | 34 *yàp ML, om. c | 38 v» — 37 usva- | et bellandi 7' bellandum R'| 37 solam largitatem t: 
er5Gas om. L | 37 *10 zodsusiv] vov zoAsusiv MLe | | 38 mutuauit Jlibri| temperantiam 7'!| 39 et ordinatam 
38 Àéysw L^ | 39 coiggova xal] xal om, mensuramqee V' monsuram et ordinatam quse (quae 
del, R3) Kj 40 agressi RT | 41 quidem] quod R' [ta 7 


DE CONSULIBUS 


901 


Nov. CV pr. 1 


oU ujv ivvosiv, or. maoádmypua Éragov oUx ffoveiv. 
ov yag ais nokove Gvvégyavaa staQuovdíag T8 uáysOoc 
vz&pldAlov xai pee wvyns ov Tq MétQq TOU 
mgdyuaros, vq Óà oixsig Gvunagaysvouávr dO. 
nn) roivvv ópdusv xiwÜvvsioy diazegeiw YO vw 
vzdraw Ovoua, omsQ 4x ggóvow ovra paxoow xai 
síe yiAuogrüv Guveyyve Éros dÀOOv vij và "Popaiav 
Svvnxuagss xoliartíq, Óià volvo qujorusv xonvas vÓ 
mgàyua zepadrtiÀaa, xci Tv duérQíaw TOVTOV TKéQuXO- 
wavtsé sis &0GUVOJKIO» Ü 
GréÀas Üandwv, ünws óv Dipvexe ueivy "Popadosn, 
4&maci. Ói roig dyadois ávdpásww Ümdggp Barr ovs 
tj$ t01a/rqs 7usi a&iove elvas viute lyxpivaiuev.. xai 


/1gov) TZ» vmarixm» Gv- l0 sulares statuere expensas, 


arent quia exemplum aliud non haberent. Non 

ad plurimos venit substantiae magnitudo tran- 
scendens etiam ificentiam animae, non mensura 
rei sed propria maguitudine proveniens. Quia igitur 
$ videmus periclitari consulum nomen, quod ex tem- 
poribus ita prolixis et ad millesimum prope annum 
veniens cum Romanorum republica pullulavit, pro- 
pterea credidimus oportere causam comprehendere, 
et inmensitatem eius recidentes ad beneplacitas con- 
uatenus continua sit Ro- 
manis, omnibus autem bonis viris existat accessibilis 
quoscumque huiusmodi nos dignos esse honore de- 
creverimus, Cuncta siquidem perscrutantes perspexi- 


dy márra dwagsvvraduavos Gvvaidouev, óócow slva, — mus, quantum esse conveniat quod datur. A Mar- 
zx ró Q)óuevov. MaguayQ uiv o'v rj vOwi5ciano itaque imperatorum eximio scripta lex est, 


avroxgatóQuy agíGTi y£ypasras vóuos, Oy rBovAero 
nd Piagpézt sav XQnnuara voie VzaTsUVOvTGe, xai GUT 
ys aviq 1ày Qixtá£emw zQuitr xaDéavrxs. voryagoUv 
xai uarà Thy ede Ld sUgousv, dis Tww8s 
piv Taóry xaraxo ) 

Üáug ngotilovro, oí à xal vniQ àv vóuov npütai 
rovro aiv,Gavrés Ta xal Tvyóvrss cw fra» alta 
mgós 10 1$ éavtOv uérgov azidóriss vvyijs Tiv napi 
TO óintu» guAowpéíaw vzt&góguov dztOwjcavto, [vios 


9à rZ» uscótnra xaÀdg éAóusyo: uerglow dvti moÀ- 25 fuerunt. 


zpxécOngav. xai én& xai rois ngó Zuoy £v 
uecóry1 10 Bélucrov Éobsv slvai, cs tov ég' éxa- 
Tépov ádxga sivÜvvavovtcw avOVg sis povera dx- 
Biva, qu9wusv xal fua mp) voUrOv Qiogigag'as 
Tó 
uis tdv nueréQow yQgóvow àvabww. 


vOrSavrs; ov0 Or.0v» Quyas rq 202li autem et ultra legem age! 


quae volebat non spargere pecunias consules, et ipsa 
ei constitutionum prima fuit. Igitur et post prae- 
dictam constitutionem invenimus, quoniam 4 dam 
hanc sequentes nihil spargere Lond passi sunt, 
re hoc petentes et 
promerentes quae petiverunt deinde ad sui animi 
respicientes mensuram circa aspersionem largitatem 
ultra terminum celebrarunt, uni quidam vero medium 
bene eligentes mediocribus pro plurimis contenti 
(Et) quoniam etiam nos praecedentibus 
quod medium est optimum visum est esse tamquam 
ex utroque summis periclitantibus mox ad inmensi- 
tatem esee, Pat aestimavimus et nos de 
hoc definire quod decet, ut nihil nec inmensum 


mQémov, axis urv& dusroov pyra ávaxtov elvas 30 nec inordinatum sit neque nostrorum temporum in- 


dignum. 


CAPUT IL. 


"Osca uàv oiv spiwe dor. didonOa, magà rov 
zap' juu ngoallouevov xat' Érog vzarov mQogá- 
9s5 GogrOVÀow 19 xal t&v üÀlov àánagow diavoudv 


Quantacumque ergo competens est dari ab eo qui 
& nobis eligitur per annum consule occasione Bpor- 
tularum omnium et distributionum et expensarum, 


xal Jazavnuáza, ravra návta gvvÜértes dzoyoag;35 haec omnia componentes scriptione huic nostrae 


TqUs judw $no:sOTvas vq Oui vóuq nagsxsAsvod- 


interponi sacrae iussimus legi: in legis enim hoc 


nsOa: dv vóuov yàg avrà víOsusv Oyruati, iva T — ponimus schemate, ut transcendenti etiam poena 


tamen reputarent se aliud exemplum habituros non esse. Neque enim in multis simul conveniunt et ingens 
rei familiaris copia et liberalitas animi quae non modum rei, sed propriam magnitudinem sequatur. Quoniam 
igitur periculum esse videmus ne consulum nomen intercidat, quod ex tam longis temporibus et usque ad 
millesimum fere annum propagatum una. cum Romanorum republica floruit, propterea rem continendam 
et immodica eius largitione recisa ad opportunum modum consularem sumptum redi. esse ezisti- 
mavimus, ut perpetuus fRomanis maneat aique omnibus bonis viris in promptu sit. quos tali honore nos 
dignos esse iudicaverimus. [taque omnibus exploratis intelleximus, quantum conveniat esse quod dandum 
si. Atque a Marciano imperatorum optimo scripta est lez, quae noluit consules spargere pecunias; et 
haec quidem ei constitutionum prima fuit lam vero etiam post illam constitutionem comperimus alios 
eam secutos nihil plane spargere in vulgus instituisse, alios cum petissent ut etiam praeter legem id fa- 
cerent et impetrassent quae petissent, inde ad animi sui modum respicientes immodica 1n spargendo liberali- 
tate usos esse, nonnullos denique mediocritate recte probata modicis pro nimiis contentos fuisse. —. Et quo- 
niam eliam maioribus nostris in mediocritate optimum quodque positum esse visum est, cum quae utrim 
extrema sunt periculum sit ne protinus ad nimium prolabantur, nos quoque quod decet de hoc definiendum 
esse existimavimus, ut neque im neque incompositum sit neque legibus nostris indignum. 

Ll que quantum quidem ab eo qui quoque anno a nobis propouetur consule dari oporteat 
tularum ceterarumque omnium distributionum et expensarum nomine, haec omnia descriptione complexi 
huic nostrae sacrae legi subici iussimus: in legis entm formam id redigimus, ut qui eam transcendat ei 


1 évvosiv Zachariae ex c) &yvosiy ML | 3 gsloxipéa] | 5 periclitati R! | 6 mileximum R 





| 7 eum] eum Z' 


maguiücentiam (i. e. gadoviuíav) e | 5 duazteasiv om. e i 
10 uérgov ex 904, 32 addendum fuit | evaveiAa: L (cf. 504, 
30. 507, 6)) zagenrsiÀaa M statuere & | 11 *uaivos ML | 
12 ovi] quoscumque e; leg. ove dw? | 14 dgevvroá- 
pavos L | elvas] àv L? | 15 «0 om. pr. in marg. add. L 

16 agíevov M | vóuos] Cod. 12,5, 2 | 11 diagintes X 
(et sic infra) | avry ys JM | 20 «avra M | 22 st5ose« L' 
7j T5Savto 4ntoujaaxo L | 25 usvoíau L | oAÀa- 
mrubv L | 26 xal énud] xcl om. c | 29 qujÓnuev] 
propterea (i. e. dà rovro) existimavimus c | 30 cere 
uta) ut nihil neque (;. e. Gra me ge e| tan 
T4 — Afra — aja] undà — uxndé — undà ML |31 vó- 
pev ML, xoóvaow ex e probat Zachariae | 34 va xai dw 
aAÀow om.e |Oravoucv] et distributionum c | 35 av»- 
raOdvrse L | 36 vnorsOzvas Haloander] dnoveOTwas 
ML interponi g 


. 2 magnitudo substantiae 7'| 3 anima A* | non] in V | 





puppullauit R! pululauit A*T | 8 credimus V vulg. 
9 ad om. V| 11 aut V | 12 decreuimus VZ?* | 13 concta 
R* contracta R'| si quid A!]| perseruntantes 7" per- 
seurantes A | 14 quod] quae £! | datum A! V7" datum 
est V? | 15 eximo 7" | est lex 7'| 16 consulis R!T! V 
17 eius R V? || fuerit KE! | igitur om. R' | praedictam 
vulg.] dictam V | 18 inueniens £! | quidam] quod RV'!T 
uidem V? (quidam quidem Osenbrüggen) | 19 sequentia 
RVV* | sint 7| 20 potentes R! V! 7? | 21 petuerunt 
R'|[ad)s A'| 22 mensura A! 23 celebrarent uni V 
uni oelebrauerunt A, uni del vulg. | 24 bene elegentos 
V! eligentes bene T'! | contempti T'| 25 Et ad. Osen- 
brüggen | etiam et nos R [. 32 quantumcumque A* | dari] 
dese T" | qui) quia ab eo A* [ 33 eligerit T' | oonsule R] 
consulem V7' consul vulg. [ occasionem A! | 34 omnium 
om. V | et distributionum] et om. R' | 35 competente 
RIT! | soriptioni A* seriptionem R* V? | 36 sacrae om. 
R | iusimus 7" [ legis] legi V! 


Nov. CV 1 


902 


DE CONSULIBUB 





itis wal sow; Tae iy mQos?xovga. và dà 
mpoódovs avrüw émtà ràc zdgac slvas BoviópsSa. 
si yàg tovto dzivsvónta, Quà v0 vàg Üéag mgós vvy- 
ayoyíav dysvw 100 Ojuov, avras 0i uiv ógíCovras ei 
ts ínmzodpouíav sig «s vàe tQw Ürngisrv Ouas ve xai 
dvaiQíosié xai ràg dxi 56 Gxnvié T& xal ÓwudÀns 
zOvxaOe(a;, ot0svós roUrmw Ó Tufregos dmocteor- 
Sjseras Üpuos. dÀÀ" Éera« uiv aid) rtpóodos 7) nar 
ví017 xaO" 3v mapaAngeras tzv vraveíav xai vavtne 
xrjostas 1& GÜufoÀa, xaldvdcis "lavovagías. utr" 
dxsivrv. 0à Üevrégav abes Diar ai» vOv dpiAÀAnrnolov 
Ünuwy, Zv Ó$ mámnnzmav ztporayopsvovos, xai — 
Tjv TOU xalovuévov Otargoxvvnyiov, ov die dlÀa 
mgosámal veAsaOncouévrv' xai uer! éxtvyv vv TOU 


quaedam inferatur competens. Reditus autem eorum 
imminutos omnes esse volumus. Si enim hoc adin- 
ventum est ut spectacula ad &nimi voluptatem agan- 
tur populo, haec autem a nobis determinantur in 
5 circensibus et bestiarum spectaculis et thymelae de- 
lectatione, nullo horum noster privabitur populus. 
Sed erit quidem ei processus primus quo suscipit 
consulatum et huius possidet codicillos, kalendis 
lanuariis, Post illum vero secundum agit spectacu- 


10 lum certantium equorum, quam mappam eeeeeee semel 


exhibendum; et post illud quod dicitur totius diei, 
ubi et multa delectatione complebit populum hoc 
quod vocatur pancarpon [Latine silva] conspectum, et 
cum bestiis pugnantes homines et vincentes audacia, 


Asyoufvov uovpusgíov, ÉvOa mole rOvmaOeías £u- 15 insuper et interemptae bestiae. Quintum quoque fa- 


mÁngs. vóv Üruo» vó vs xaÀoUusvov mayxapzov Oo 
usvov xal Orngíos ztposuayousivove avOgomovs wal 
tvdoxuuoUvrag Tj tóÀup xai mgóe ys dvaigoUueva «à 
Ougía. xai n£untnv ys moujos. moóodov v5v éni tà 


ciet processum qui ad theatrum ducit, quem pornas 
vocant, ubi in scena ridiculorum est locus tragoedis 
et thymelicis choris, et spectaculis universis atque 
&uditibus apertum est theatrum. Rursus quidem 


Oéargov &yovsav, 5v 0j nógvas xahovcw, ÉvOa voie 20spectaculum equorum certantium edit seu quae vo- 


éni Gxnvye yskwromowis lata. za rpayqÜois v8 
xai toig émi Tie Üvu£Ans xogoie, O«duagí v8 mavto- 
Dumoig xal dxovauaciw avegyuéyov dati «Ó Déatgov. 
náhav dà 9éav Inno» dpi rer gian ézeceddoss qr: tzV 


catur mappa, sextum agens hunc conventum. Ex 
hoc deponit annalem hunc honorem, in depositione 
agens sollemnem editionem. Et ita septem noctium 
et processuum complebitur cursus nullam specierum 


xalovu£vyv uámnzav, Éx«rnv dyow vavty» navyyvoiv. 25 antiquitus statutarum derelinquens. Unam siquidem 


sla dyvsiOt» xaraDrzsetas Tj» bvievaialav vavtqv 
nan TyP ni TZ6 xalovu£vne daoOscsue xarà 10 
gvvtiÓiGuévoy dyov mavüyvQu. wal ovrog Ó TOv 
Éntà vvxrw te xal nooódov. énevelsaOoeras oóuos 


aliam adinvenire mappam duoque continuare quae 
vocantur theatrum &mphitheatrum, et non priori ho- 
rum contentos esse, palam est quia nihil novi ultra 
id quod prius agitur habet. Bufficere itaque rite 


ovdi Iv slo, vàw 4b doyjs vouuaOévtaw magaAis- 30 causa putabitur, et singulae dantur clare et non in 


ndvaw. TÓ yàp uíav uiv aAÀAnv nosspsvoiaxav (naz- 
za»), dio Pp discum Tá Ba ate agr nep m 4- 
$:a, aÀÀlà us YQ) ngotégq vovtov agxsiaDas, eb. 
«X ov0iy xawvongenss Ti góc 10 mgórsQov ow mpos- 
xoà; uiv oUw sixóva àv tó mpàyua voniGdeir, 
Éxacrov gà» émibuzOnesa: j Rte ov gnv sis 


eliam poena aliqua conveniens irrogetur. 


Processiones autem eorum septem esse. omnes volumus. 


aAÀ' 35 


Nam 


si hoc idcirco excogitatum est, ut spectacula ad populi voluptatem edal, ea autem a nolis ad circensia 


et ad. bestiarum spectacula 
populus noster 


caedesque el scaenicas atque thymelicas obleclationes rediguntur, nullo horum 
rivabitur. Sed erit illi prima processio, quo die consulatum suscipiet et codicillis eius 


potietur, kalendis Ianuariis. Post illam autem secundum edet speciaculum equorum certantium, quam 
quidem mappam appellant, et tertium quod vocatur theatrokynegium, non bis sed. semel peragendum ; 
aique post illud monhemerium quod dicitur, ubi populum multa voluptate implebit pancarpum quod voca- 
tur spectantem et cum bestiis pugnantes homines et audacia insignes ac denique bestias interfecias. — Quin- 
tam quoque faciet processionem quae ad theatrum ducat, qua$ pornas vocaut, ubi in scaena scurris locus 
erit et tragoedis et thymelicis choris atque oculorum spectaculis variis auriumque oblectamentis apertum 
est theatrum. — [am rursus spectaculum. equorum certantium. ezhibebit quae mappa vocatur, sextum cele- 
braturus diem sollemnem. | Deinde annuum istum honorem deponet festum diem pro depositione quae vo- 
catur more solito acturus. tque ita septem moctium et processionum cursus peragetur nulla specie 
earum quae ab initio receptae sunt. praetermissa. Nam aliam praeterea mappam insüluere et duo con- 
tinuare (heatrokynegia quae vocantur ac non priori eorum contenium esse, id quidem apparet nihil 
novi praeter ea quae prius acta sunt habere. Atque abunde sufficere res merito putabitur, singula vero 





2 mogoódows] reditus (i. e. zgosódovi) e || &xrà cà 
zdgas] imminutos omnes e | 4 rov Jruov) vóv Ozuov 
Haloander, quod probat Zachariae, populo e | 6 dvagé- 
G5i6 — v& xai om. g || 10 (avvovagécus M | 13 J'aarpoxv- 
vijy(ov Zachariae (cf. 32; Iul.)] SecrQov xvvmyiov M Seá- 
gov (in litura) xvrryíav L | 14 xai om. M | 15 £v9a] 
ubi et c [| 18 vóAua L 119 * ys] v8 libri || 21 ysAoroztodvoic 
L, ysharcoztoisiv M ridioulorum (i. e. ysAarrozto ow) e | 
22 1s Zachariae er ] ye ML || 24 ài] quidem (i. e. ye) c | 
dniveMéoas L | 25 Éxrnv. áyov vavrnv naviyvpw Le] 
om. in hiatu B fere litt. M | 26 selva om. | vv] v7 
L | 21 cis xaAovusvne om. c || 2759. xarà v0 — mavijyv- 


ew) E sollemnem editionem g& | 31 gézzaw er & 
post áAÀgv. addidit Scrimger | 32 Seatpoxvvnyésia M) 


Üratgoxviiyia L || 34 v M] 10. LL | £xor n9ooxogic 
(yov stQod. ex yíveaDas corr.) L | 35 vou t1 iAÀ* 
fxactov uàv dzidsixOraerai] et singulae dantur & 


1 redditus /ibri | aut V | eorum om. V | 2 omnes esse 
l'vulg.] esse omnes V, omnes om. Jt [| haeo R | 3 uo- 
luptatem F vulg.] uoluntatem VT'| aguntur 7"! | 5 specta- 
Es A libri, corr. vulg. || themale (al. theatri s. v. V?) 
libri, thymeles vulg. | 7 erit quod /t* quidem erit 7' || 
quo] quod. T'| *eusoopit libri |, 5 kalendas Zi! j, 9 ayi- 





tur T'* agunt A | 10 quam om. R [ mappa 7 mampam 
| VR* | Aiatum non indicant libri, suppl. fere quam map- 
pam (appellant, et tertium quod vocatur theatrokyne- 
gium, non bis sed) semel exhibendum | 12 ubi Osen- 
brüggen) ut libri | et RV] om. T | delectationem » 
complebis V' complebi complebit 7' | 13 pancarpor 
pancarpo T'| lantine 7"; uncis inclusa del. vulg. || *con- 
speota libri, del. vulg. | 14 et] ut V [| 16 qui] quod AVT | 
pornas] aborna A7' abóa V (apornas, apoornas, apronas 
sim. Juliani codd.) | 17 in om. V | soena vuig.] scema (i. e. 
schema) libri | tragidis V traiedis Z' | 18 themclicis RV 
themedicis Z || thoris 7'| atque] autque V7'* aut quae 
RT* | 19 auditibus V] a iudicibus RT iudicibus 7' | 
quidem] quod E! | 20 equorum centsntium V! equorum 
captantium R* cantantium equorum Zt! | edit vu/g.] editi 
RV editis 7'| uocantur 7' | 21 mampa V || hune] Ei (i.«. 
habet) V | 22 hunc] hino T ht V | dispositione AT | 
23 septenoctium 7'* Es sperem J| 25 staturarum A ' 
derelinquens vulg.] delinquens VT | 26 mippam V 
mampam AR* H theatrum anphitheatrum V etr 
antitheatrum 7'! theatrum A07, theatroquinegia vulg. | 





priori horum 7237"] priorum Zt! V7 | 28 contemptos 7 
nihil quia V* | 29 sufficet V* 
viarei Zt | et] etiam V? 


est) et V!, om. 30 et 


sed Osenbrüggen 


DE CONSULIBUS 


tocoUrov digrs fjdg vq? mÀrjOw xa ucnO nva dv yap 
tois Gt avíae yavopévows TÓ Pavuabóusvdv datav. ravra 
uiv ovv npogácss tis UmaTiwhe rui yéygartras wal 
nsguigraAras Qartáwme. 


903 


Nov. CV 1. 2 


tantum, ut iam populo etiam odibile sit: in his 
enim quae raro fiunt miraculum est. Haec itaque 
de consularibus a nobis scripta et determinata sunt 
expensis. 


CAPUT Il. 


Ei dà xai yauetjv ó onaróow Éyoi, Duipurras 5 


map' raw YÓ T$ msg avtyv uérQov Qanávrs' 
Üái yag avvazxolaésw xal raras TZ6 TOU GvvOixOUv- 
1o$ Aaungórgroc. ei dà wal o9 gvvowoin yvraid, 
miperra TÀ dvTsUDev, nÀ)v sí ujcmg avrQ xadecto- 


Si autem etiam uxorem consul habeat, definita 
est a nobis et circa illam expensarum mensura: 
decet enim frui eas et coniugis claritate. Si vero 
non copulatus (sit) uxori, his sat est, nisi mater 
eius consistat iam consulatus digna et prius hono- 


xo 5n Tj TU Vzariíag abíq xal moócOev zs1ium- 10 rata, et velit eam una frui secum schemate. Et hoc 


névr, xal BoóAortó ys ave» gvvazolavga: avrà tov 
cpjnaros. xal ToVto yàg dmi uóvp unrQl Oídoras, 
éríga Oà o) waJsüsiras yv mawrsÀo mÀnv T6 
cvvoixoí07e 7 TZ$ urrQós, t7e udv mávrog — ined 
yàg aí yaperai ever ; 

Tow àxrici, 10V10 avtais ToU vóuov Qsdoxóros — 


in sola matre praebemus, alía vero non decorabitur 
mulier penitus praeter coniugem et matrem, illae 
quidem omnibus modis, quoniam uxores concoruscant 
radiis maritorum hoc lege dante, matres vero, si 


iumovgs vais vQw Gwwowxov»-io consul hoc voluerit; nam neque filia neque soror 


forte, non uxor filii, et multo magis si nec pertinens 


Tis urrQos Ód, sizep Ó vrarsvav rovro BovÀn9sin: ov — ad genus sit: hoc enim et pure illicitum existebat. 
«r5Q Ó£, oíx dÓsÀgr Tvyóv, ov yauer; mxaidós, 
moll uüllov sí urÓà moosxovga xavà yévos 

aín' rovro yàg Ó7, xai xad'apde dromov éviyyavev. 20 

1l T6 3àDiapoistew dv vais ézrà vavteus stpoódosc 

TQ Üjuq có» vzarsvovra xdAlow Tusc OioiLo 

5j xaÓdmsg r Mapxavos oU 5$ Ozías Àjfens Óid- — ciani divae memoriae constitutio dicit. llla quidem 

Tab Àéym. 7) uiv yàg dzinus mavroiws qilorsusi- — abnegavit omnino munificentiam, nos autem corrigi- 

c)w, nasi dà ajtu» dnavog)oUusv vÓ mgüypa Tj 290 mus eam, causam voluntate eius qui consulatus 

yréjMp ToU Tjv UnarOv Éyovios dwariDévrss viuzv. — habet honorem disponentes. Sive enim nihil voluerit 

sire yàp und. órioUv BHovindein Qémtnv, ovx ávayxd- — spargere, non cogimus, sive rursus venire (ad) hoc 

Lousv, aiva avOu6 dAÓsiv eis xoVtO Àg9«íg x«i voie — voluerit et ex argento muneribus honorare populum, 

4E doyógov Üajgoss TiuzGas rv Ózuov, ov)à Tovro nec hoc interdicimus. Non tamen aurum s 

dmayogevouev. ov uz» xovgiov Qímvtv épisusv, ov30sinimus, non minoris alicuius, non maioris omnino, 

paxporiQov Twws O03 usíLovos Ola Tj pícov xaody- non medii characteris aut ponderis, sed argentum, 
mato? 5 GraJuov, dÀAà doyvgov, xadamso rimxoviss —Bicuti praediximus, solum. Aurum enim spargere re- 
fp)9nusv, nóvov. vÓ uiv yag xai xoguciov Diagoiztvsw — volvatur imperio, cui soli etiam aurum contemnere 
dvsidOw «5j Bagiaiq, zmeQ uóvg xai zovdiov ssgw- — praestat fortunae fastigium; ntum vero, quod 
gooveiv à 17s TÜyys dida: óyxos: agyvgos 08 Ó uera 35 mox. post aurum pretiosissimum fiet et aliis consuli- 

Xevsóv svOve riusovraTos yévoiro dw xai voie dÀÀow — bus largitas decens. Hoc sinimus eos spargere (in 

vid TOIS queues ngénovaa. coVrov dgísusv avrove his) quae vocantur miliarisia et in melis et in caucis 

ééntesv. Év vs Toié xaAovuévow ualaapnaiosg xal uzjAow 


splendide exhibebuntur, neque tamen in tantum ut ipsa multitudine invisa fiant: nam quae raro eveniunt, 
admirationem habere solent. Haec igitur consularium expensarum nomine a nobis scripla sunt. et deter- 
minata. 

IL Sí autem uzorem consul habeat, etiam in ea expensarum modus a nobis definitus est: nam 
illas quoque splendore coniugis una frui oportet. Sin uxori iunctus non sit, supervacanea sunt quae inde 
petuntur: praeterquam si ei maler sit quae consulatus dignitate iam prius honorata fuerit, eamque velit 
eadem condicione secum frui. Nam hoc quoque in sola matre ei conceditur ; alia vero mulier omnino non 
assidebil excepta coniuge aut matre, illa quidem omnibus modis (quippe cum uxores una collustrentur 
radiis maritorum, lege [es iis concedente), maire autem, si consul hoc voluerit: nec vero filia nec soror 
neque uxor [ilii, vel adeo si quae eum ne attingat quidem genere: id enim manifesto absurdum foret. 

1 Ut auiem spargat populo consul in septem illis processionibus, id melius nos definimus quam quem- 
admodum Marciani dloas memoriae constitutio dici. — [ila enim largiri omnino vetuit, nos autem. eam 
emendamus rem voluntati eius qui consulatus rem habet committentes. Sive enim noluerit quicquam 
spargere, non cogimus eum, sive rursus voluerit ad hoc accedere atque donis argenteis populum honorare, 
ne hoc quidem prohibemus. Nec vero aurum spargere permiilimus, neque minoris ullius neque utique 
maioris aut medii signi aut ponderis, sed argentum, uti modo diximus, solum. Nam aurum quoque spar- 
gere imperatori reservetur, cui vel soli aurum contemnere for(unae fastigium concedit; argentum vero, 
quod modo post aurum pretiosissimum esi, etiam ceteris consulibus idoneum evadet ad munificentiam 
praestandam, Hoc iis spargere concedimus et in miliarensibus quae vocantur et melis et caucis et 


1 Spargere autem in septem his essionibus po- 
pulo consulem melius nos dimidiam. sicut Mar- 


9 consistat ed. pr.] constat libri, vulg. | consulatu V 
eda prius] propriis VZ* | 10 eam] ea V, om. T | 
uni V| 12 coniugnem T'| 13 uxoris A! V! | conoor- 
ruscant R corruscant VI ocoruseant T7' vulg. | 14 si] 


2 axtavios ysvouévos L| 5 ddgurras xz4.] ct de expen- 
sis eius competens descriptio faeta est ul. (cf. ad 507,26) 
9 zegerrà và dwvrsUOuv] his sat cst c | avc] eius c 
10 v) zzv (erasum) L | vnarías M | &&ix. L | veu- 


unsévg] rà Tiunuara L? | 11 avzo ML | 12 yàg | sit V'] 17 ad gens K* agens T'| haeo KR] 21 aut V | 
om. g | d orav] peusbomus ! (i. e. Qidousv) c | 14 ped 22 non T! Ln quam sicut vwig. | martiane 7" | 
niv M] vj niv Lwulg.| 15 yàg om. c | 16 avvoic M 24 omnino abnegauit AR | magnificentiam V munificen- 
l7 **7$ unos] v7j uyrgl übri| 20 xaSagós om. L tia T'| oorrigamus AT'|| 25 consolatus V! | 26 habet] 
21 To dà Zachariae ex e] ví dà M «xí dà Ósi L est habet A* | 27 cogimur V' cogitur V? | ad add. 

vulg. | 28 munibus V! | 29 interdicimus hoo tantum 


V9]| 30 omninino T'| 31 careoteris R | 32 sieut T | 
Aurum enim] enim aurum V7", aurum T' ! * revol- 
vatur (sim. Osenbrüggen)) uoluebatur ART' uolebatur V 
uolebant T* | 33 imperio] in periculo 27" [| soli eui T' | 
34 praestat wulg.] praestet & VT | 36 *largitus libri | 
in his add. vulg. | 37 inmiliarisia R* [ melius 7' semelis 
V* | et inoautius 7 


23 5 om. e | 24 yàg om. & | 26 dvariDZévrec] dispo- 
nentes g | 33 xai d £| 38 uAiagnaios L  nalaage- 
sio Meg (cf. « 505,23) 


2 fuerit RT" fuerint T* | inuieulum R'| 5 Sin 7 | 
eonsul habeat] consulabat A' | 6 illa R'V' | 8 non 
om. R | *sit addidi (est add. vulg.) | satis V* vulg. | 


Nov. CV 2 


xai xavxíowg xal vergayowios wal voie «orovvow. 00 
yàg áv uswoóxhpov sir và jurrópevov, vodotri misiove 
oí Àaufávowrss. vq dà mgáypari uévgov 7j voU di- 
Sóvcvos Üvvapuíc vs xai stgoaíprauw, axeve 7) urjü. óruoUv 
7| uétquov 7) oxtofaivov diadovvas vg Onug' vovro 
yào érii vais óratalcue OpiLousv oire dxovras Girttuv 
avayxdlbovres obra fov. Té Wal guÀoriuovud- 
wovs xm Óovre. dÀA và uiv mepi vov TÓw áeyvqoo 
pare oUvos ruiv vevouoPerrjsOo, wal sime 9. 

v coUTo CoD 


TÜv TOU qiAoruuíav dv caig airOU mQoódo:, 


504 


5 Hoc enim in consulatu definimus, n: 


DE CONSULIBUS 


et quadriangulis et talibus. Quanto enim minora 
sunt quae sparguntur, tanto plures suscipientes erunt. 
Bitque rei mensura dantis virtus et voluntas sive ni- 
hil aut mediocre aut transcendens populo i 
l bi ue invitos de 
gere cogentes neque volentes probibentes. 

argento quidem o ita à nobis sancitum sit; 
et si omnino ad boc accesserit, licentiam habeat dis- 
tribuendi argenti munificentiam in suis processioni- 


TOUVTO OgurjOse, mapgnaíav dyéreo vov Diavsiges 10 bua, sicut ipse recte se habere putaverit, solo prohi- 
j ; i tori 


bito aurum omnino iaculari, quod tantum 


waDánsp avrós ópDde dvópacev Éyswv, póvov wswcw- — tributum est contingere. 
med ToU Gíov OÀo€ dxovricw:i, TÓ oma 

póvp sag Tuv dpepiGpévov. stQosáwag Oa. 
2 P rui ram ys dÀÀov xàw map' Bue Raesik 152 Aliorum antem quae & nobis decreta sunt et con- 
wow xai éyysyoauuévev Tj dmoygaq] «j vs msg — scripta in crudi gens quae hac continetur lege 
ayouévn vq vóuu magaf5vai vs mawrskoc y, avbnv —transcendi aliquid omnino aut addi nos nullo per- 
5 umovv ovÓéva gvyrmgoUuev Toómov. và uiv yàp mittimus modo. Quod itaque infinitum est (dicimur 
&ópurov (pauév dà «ó Qimtaw) éni «7j vov didóvros — autem spargere), in dantis ponimus voluntate, om 
tíÜsuev yvoup mawroíoe, de avrefovc:ov avró vq 20nimo propriae potestatis hoc eius qui dat facientes, 
Dóvri ztoiovvrse , và dà zrap' zjuawv cpiguévoy 12 &xa£ — quod vero a nobis definitum est semel et ordinatum, 
xal Quarevayuévov onegBaívsiv 00s ruv à vóuos xo- — transcendi haec nostra lex prohibet. Sed si quis 
Ave.  aÀÀ' si re ToAurcas vÓ Ürvpiguévov éxfi»a, —prmesumpserit quod definitum est egredi, centum 
centum librarum auri xaraódvjcse zow)v, e) vàs vs- — librarum auri persolvet poenam, utpote nostra prae- 
Tápas mapafàec mooerábts xai vóv &xavra vovde vov 25 varicatus praecepta et omnem huius legis corrum- 
vóuov DuagOripov vó ys ép' davrQ cxonóv. si yàp pens quantum in se intentionem. Si enim pro hac 
xarà ravry» À7 uóvmv c. «& T29 mgópaciw, iva — tantummodo posita est occasione, ne dandorum ia- 
4 Tj Gv Ódonivov dusrpíg vó vÀw vmárcw dx-  mensitate consulatus desint, et Ln ame nos super- 
Asínoi, xal Üià voVrO 5usie vàe meperrde Áxsivas dó- — fluas illas dationes et expensas adbreviavimus et in 
Gre v8 xal Üamávas cvveove(lausv xal và& síe mÀ7- 30 populum effusas processiones et spectacula ad bene 
Oo; éxxsyvpévas moólove ve xai Das slc evaovorrov — 8e habentem deduximus mensuram, rite aliquid de- 
qy&yousv uérgov, xai iac Tà xal «aw y. Qe centius de numeris considerantes, id est spargere 
regi TOUS dosOuoUS sQossvvorgauev vó Qimrew aoyv- tum aut neque quicquam dare eorundem con- 

7 unà' órw)v diÀóva: rais ajrOv raw Uxcro» —sulum dimittentes voluntatibus, ut nobis sint amplius 
dvarsÜbxórss yvoueiu, Ono niv Écovrei: mAsiovs 35 et er ex suo vocabulo tempus adernent: qui 
xai rjj ztap' davrów m. Tóv ygóvov wocuoirv, quod dispositum est transcendit, rite utpote nostram 
6 và Qiavsrayuévov éxBaivoarv síxóvas dv ox «Óv vjpd- 


gvadrangulis et id genus aliis. Quanto enim minora sunt quae spar, , lanto plures erunt qui ac- 
cipient. Modus vero rei sit dantis et facultas et voluntas, ut vel nihil vel modica vel effusa populo dis- 
tribuat; hoc enim de consulatibus definimus, qui neque invitos spargere cogamus neque volentes et muni- 
fice laryientes prohibeamus. Sed quae ad M enin spargendum spectant ita nobis sancita sint: et si- 
quidem omnino ad hoc accesserit, licentiam habeat argeniea munera in processionibus suis distribuendi, 

uemadmodum ipse id recte se habere putaverit, cum solum utique vetitum sit aurum iaculari, id quod 
$ imperatori soli a nobis destinatum est. attingere. Ex reliquis vero quae a nobis definita sunt. et 
descriptioni quae hac lege continetur inserta omnino quicquam excedere vel augere vel minuere. nullo 
modo permi(timus. Nam quod non est definitum (de spargendo loquimur), in voluntate dantis omnino po- 
nimus, cum id ad arbitrium eius qui dederit referamus ne vero semel a nobis definitum et constitutum 
est violari haec lez nostra vetat. Sed si quis id quod 'efinitum est excedere ausus sit, centum librarum 
auri poenam solvet, utpote gui praecepta nostra violarit et totum huius legis consilium quantum in ipso 
est corrumpat. — Etenim si ea ob hanc solam causam lata est, ne ex immodica munerum largitione consules 
deficiant, nosque ideo supervacaneas illas dationes et sumptus contraximus et in nimium effusas proces- 
siones et spectacula ad. opportunum modum redegimus, et fortasse etiam expolitius aliquid in numeris 
fnsuper rimati sumus de spargendo argentum aut nihil dando ipsis consulibus arbitrio permisso, quo plures 
sint nobis atque ex suo nomine tempus exornent: gui id quod constitutum est excedit merito wt. legis 


2 vocovro M || 4 dave om. & | 5 Giadoivas M (s) 


sit] est T | 8 licent (sic) TI VT] 9 muni&centia 
Qidóvas L| 7 v8 xal gulorigovusvois om. | 11 «v- 


RVT | 10 se Vvulg.] om. RT | putauerit babere R |j 


10$ Serimger | 12 évósicer] putaverit g; leg. dv wo- 
néan? | 13 GÀoc xov ex Eg corr. L | 13 sg. 109 1j — 
égopisuéyov L| 14 map rudwv om. c | »oosdvaadas 
Spangenberg ex €] 7] goodyaaSas ML | 16 c7 in ras. 
L| *ü TQUs mnspiéxouévr Ma xui vs meguexoué- 
vov P? 18 5 ueiovv om. e | ovd£va] xav! ovdéva malit 
Zachariae | 20 a9rà và Jóvr: ztowvyti L | 24 éxaóv 
Aipóv xpvaíov L | 26 éavrov L? | 28 ónóvrov L | 
32 xai iaa] rite (i. e. sixóras?) c || xal om. e | 33 * zrgos- 
avvorgausv] dvvoraavesc stoóc ML considerantes id est € 
(mpós del. Hombergk; possis etiam scribere dvvoraavrsc 
& deleta particula xai ante (aes cf. ad v. 32) | 84 av- 
tüv tw] eorundem (i. e. rv «vràv) e | 39 zAaiove 
xai] amplius et semper & 





1 et in quadriangulis R | 4 mediocri R!' [| 5 invi- 
ios] inuitus A? inuitus si hos T! [ 7 despargendo Z' | 


11 tamen T' | 12 contigere T'* contignere V | 16 in] et 
in RT | continentur RP! V! T | 17 transcende R! trans- 
scendendi T! | aut om. R! | 19 spargentem 7'' | ponamus 
esse uoluntatem 7'" | 20 hoo om. T' | qui] eui T'* qui 
eui ;t! | 21 definitum ce] [nitum est — 27 tantum| scr. 
R* in ras. 9 vv. | ordinatam R pr. | 22 transseendendi 
RT'| 24 auri om. V | utpute T" utputa & | 25 omne 
Vj 26 quater 7" | sie enim tantum pro hae modo V] 
21 t& modo T'| est] est lex T'vulg. | oceasionem  R* | 
ne] nec V? s. v. [ inmensitatem V7' | 28 deserit V de&nit 
T* | superfluos £! | 29 adbreuiabimus V adbreuiamus T 
abreuiamus A | 30 expectaecula RVT | bene] hn (sic pro 
bi) R| 31 habentes 7'| rite] forte Beck | 32 conside- 
rantes V !| 33 argentum] aurum 7* | aut Osenbrü&ggen] 
ut RT'vulg., om. V | eorum AT" | 34 demittentes T 
uolüptatibus R | sit V T | 35 ador|nornent V | qui quod] 
quid quidem T' | 36 recte T" | utputa (utpute Y») 
V'T | nostra R! 


bE CONSULIBUS 


vegov mapaftirow vóuor bis eir sow. ovre yàp 
piv Égovra. ÜinrexGg Vzaroi, Tiv tOV stpdynaroc 
auerQiav 0? qgítrovtté ovÀÀ o Tiva qarégarratoy 
xivdvrov tw vuaTtav áztogsv s6 xai Éxrgemtóus- 


505 


Nov. CV 2 


rigpeesiegrim: legem dignus est poena. Sic enim no- 
is erunt iugiter consules, causae inmensitatem non 
formidantes nec tamquam certissimum periculum con- 
sulatum refugientes et aversantes. Et propterea san- 


voi. xai Óà rovro DacziLousv róv vóporv dv BeBaíp 5 cimus legem sub firmitate servari hanc. 


8 gvAárreaDas roUrov. — urjdeie voívvv avróv zaQ- 
tbuvas Dapgrosis, unà sí agódga xÀovroir urdà si 
TÀv» fusvéQov doyóvtow sim unÓà di cz$ nsydAne 
BovÀzs 5 urspíay dpyjv dgyoi. vaUra yap asavta 


38 Nullus igitur eam egredi praesumat, nec si ve- 
hementer idoneus sit, nec si nostrorum sit indicu 

nec si maximae curiae aut nullae administration 
raesit. Haec enim omnia nos considerantes omni- 


rasis dgvwidóvres mci éxedrxausv dri rai; Qóceci 10 bus proposuimus super dationibus aequalitatem, nulli 


Tjv idórqgra , ovÓsevi mavreÀos dünav Didóvres zeg- 
axünve: TÓ uétQov TO de ztQiexÓnsvov TQ vOug, 
xlj» éni uóvq tQ *Óv üpyvpov év vais stQoódou: 
éinteuw 9j nrÜB roUro mowiv, 0 rais avtOv vOv vza- 


penitus licentiam dantes exire mensuram quse hac 
continetur lege, nisi in solo argento in processioni- 
bus spargendo aut neque hoc faciendo, quod in eo- 
rundem consulum posuimus, sicut saepe diximus, 


Tow dveürxausv (xaO moAhbae eigrroai) yroluci.15 voluntatibus. Ipsis quoque qui haec accipere con- 


Kai avrois i voie vav1a. Aauflávrw. sicoD Oda payiacn 
gdpis dv vqUs rudw dzoxrlaDc vQ vou. si yàe o 
xivUvvos 2v. iiltinórtov onacsvóvrov ur)! óvioUv 
Aaugávtw, viv 0B Ayvovta: uf£rpuov, moÀAjw àv si- 


sueverunt maximae gratiae in hac nostra repositae 
sint lege. Si enim periculum erat deficientibus con- 
sulibus neque quicquam accipere, nunc autem acci- 
pient mediocriter, multam habebunt rite huic legi 


Üétev sixóvos qUs vq. vóug. ydow T0 aíragxse évri 20 gratiam, quod sufficiat pro nibilo auferentes. Et hoe 


TOU grÜsvóg xouaLónevos xai avró yàg Or TÓ gi) 
Gvyyogéiv Tuae vow évüoborárow varo xovaiov 
Gites. f, xal (maos) ueitov, aAA dv uiaagnaíow v8 
xai uÀow wal xavxíoig xai verQayowíow GvuuérQois 
xai TOi TOw0UTON TtO:LS(OÜ C Tv 
mgóc quAavOpgamíav niv éin'gnrai xal Oapaztíav 
rov Óruov. sí yàg roUrO sxQüttOuv Oi Tyv Uxarov 
BJósiv. guloriuovpaevo: xai vovro«s rj uóvow xarandc- 
Tow» tovs Ünuóras, oUxér, cx ys vmi usyálow xt. 


enim ipsum non permittere nos gloriosissimis consu- 
libus aut aurum 8$ re aut vasa maiora, sed in 
miliarensiis et melis et caucis et quadriangulis me- 
diocribus et huiusmodi facere dationem, sanctio ad 


dóciv vouo9a17,0a:, 25 humanitatem a nobis adinventa est et populo medelam 


praebens. Si enim hoc egerint qui consularem edent 
munificentiam et [in] his solis concilient populares, 
nequaquam de maximis lucris decertantes seditiones 
exercent ad invicem et venient usque ad alternas 


Üàw ayaviwtes avaceacovos góe dAÀrAove xai dAev- 30 plagas, quas per fustes et gladios et lapides egerunt 


govrci uéyQu Ow xat' aÀÀyAow nÀnydw, dg à7 xal 
Jià Qonákow wal EéÀov xal À(Sww Énowjcavto moÀ- 
Àdxie, mQüyua Suiv mavrsAde dmoOUpir. éopousv 
yàg avrovs cracidLorraé uiv xai xaxov auv)rnraw 


requenter, rem omnino nobis odihilem. Videbamus 
enim eos contendentes quidem et malis innumeris 
implentes alterutros occasione sparsorum et ab eis 
abreptorum, domi vero deferentes omnino nihil, sed 


dpmanAdawvras dÀÀniovs mQogücms TOw ixtOuévor v235 
xai ox' avt» OiagnaLousvav, oíxo. dà sisiyovrag 











nostrae violator poena dignus sit. [ta enim nobis perpetuo consules erunt, qui non formident imnodicam 
rei magnificentiam nec tamquam apertissimum periculum. consulatum fugiant et aversentur. — Ideoque 
8 sancimus, ut haec lez: firmiter custodiatur. — Nemo igitur cam circumvenire audeat, ne si divitiis quidem 
abundet aut si ex magistratibus nostris aut si ex magna curia sit aut. nullum magistratum gerat. His 
enim omnibus consideratis nos aequalitatem in largiendo omnibus imposuimus, nulli omnino. veniam 
dantes modum hac lege comprehensum excedendi, excepta sola licentia argentum in processionibus Mu 

endi aut ne hoc quidem faciendi, id quod voluntati consulum, ut saepius dictum est, commisimus. Atque 
ipsis quogue qui ea accipere solent, maxima gratia in hac mostra (ege reposita sit. Nam si periculum 
erat ne. deficientibus consulibus nihi! acciperent, nunc vero mediocria accipient, merito magnam gratiam 
huic legi habebunt, qui pro nihilo quantum satis est auferant.. Etenim illud ipsum, quod non permiitimus 
gloriosissimis consulibus aurum * etiam vasa maiora spargere, sed ín miliarensibus et melis et. caucis 
et quadrangulis mediocribus et id genus aliis largitionem facere eos sanzimus, ad humanitatem et salutem 
populi a nobis excogitatum est. Si enim hoc faciant qui consularia munera spargunt et his quidem solis 
cives cooperiant, non amplius tamquam de magnis lucris certantes seditiones. inter se agitabuut. atque ad 
muíua verbera venient, quae quidem adeo per fustes et ligna et lapides saepius intulerunt, rem nobis 
prorsus invisam.  Videbamus enim eos sedítiose quidem agere et inauditis malis se invicem afficere eo- 
rum causa quae sparguntur et ab ipsis rapiuntur, domum vero nihil omnino reportare, sed eodem die in 


7 8b xv] oí cv L*|| 8 & crc] eic Mo] 9 7 Mc] 
5 & L | 10 awridóres M. (avveidóres Scrimger) avyeidó- 
puis 
loender] & ML | 16 eiodosiw L' sio aw (sic) L* ; 
17 énouisPa. L^ l| 18 und' órwv M] pi Baur" 


érwvv L' undiv undo ovv L* | 22 vx&row Lc] vm- | 


dgxouwe ML! | xevoov] aut aurum (i. e. 7 xevoéov) « || 
23 usitov ML, vasa maiora g Jul, unde excidisse voca- 
bulum vidit Hombergk; reposui Gxsvos de quo etiam Za- 
chariae cogitavit (&gyópoa. proposuit Osenbrüggen); cf. 
Theod. pim ad Qírrrovaiw. dv. axsveaí visuv. || uiAlua- 
eroéoie L pmaliagioíow M | 29 sodio cas Mc] Ioa. moisi- 
eO9a. L| 26 d£evorvas L| Segazxsíav vov O5uov) po- 
pulo medelam praebens c | 27 vzdre» male Serimger, 
vulg. | 28 xaranávroi rovs (rois corr. ex ànó L) ML; 
exo toU sácco mxávto adn. schol. M in marg. | 29 ox 
s] o yàg L yàg M, om. € | 30 àya»iovwres L | 32 £- 
esl t indios $| 35 duzenAóvtss L || G«srrovusvov L 





1 praeuarieatus est legem 7' || 2 iugiter del. T'* || 
3 certissime V | consulatu A' | 4 refugentes 7! | aduer- 
TH. 


| 13 v9 om. L* LI 10v] rà» L| 14 9 ex & Ha- | 
| T' vulg. | aequalitate V'!| t1 exigere R'] 13 





santes RFT | 5 legem hanc sub firmitate seruari T" 
vulg. | firmitatem V? 1 6 agitur T* | 7 sg. idoneus — 
aut nul| scr. A* ín ras. 1 vs. [ 8 nulli Z* vulg. || 9 enim 
omnia] omnia enim V, enim om. T' | 10 donationibus 
en- 
dum RT'!|autem R! nene vulg.] faciendum libri | 
quod er corr. R* quia T? | 15 uoluptatibus T! uolüpta- 
tibus V [ 16 in hane nostram V || 17 sunt  vu/g. | legem 
RVT']18 accipient] accipiet A! accipere V | 19 multa 
R'V | habebunt rite] habebat multa rite R! habebiturite 
V^ 9 20 gratia A! | nichil V!vulg. | auferentes Osen- 
brüggen] offerentes T'! offerente RV T* vulg. | 22 aut 
aurum] aut aut V', del. V? | 23 miliarensis A3 VT? milia- 
nensis 7" militarensis //! miliaresiis ve! miliarisiis vulg. || 
melius 7* mellis T? | caucis V7] caueis /tvulz. caueiua 
T] 24 huiusmodo A' | donationem 7'evlg. | 25 adin- 
venta] et inuenta 7' || et del. T'* || 26 consulare A! || edent 
magnificentiam V? in spat. vac. | 21 in om. vulg. | 28 se- 
dictionis T'' [, 29 ueniant 7'| ad ternas /? || 30 egerint 
T'| 32 et malis om. T'! | 33 occasionem RV* | sparco- 
rum V* | 34 ereptorum 7'| domum wuls. 


64 


Nov. CV 2 


506 


DE OONBULIBUS 





navriloe o0d6v, dÀÀ' avOrnurgóv dv páDaig wai mó- 
Tow &mawra Qamavowrac: s O4 va moÀÀcxis éAmidi 
xépdovs us(Lovos xal mQodazavjcavrse Krvyov, vate- 
gov dà 9 ovdàv yg KAavrov Lafoww, xai Unuiav mpos- 
opAuxáyswv xal mAnycie v8 xai tQavuagcs xal TOi; 
dvrsüDav mapumizrMv xaxois avayxdtecOn. si di 
nétouoy Jj xà (umróusvov, oU agólpa giloveec;aovaiw 
ovis v0 TOV mópov mQocdoxOwrse og vgaínata 
xai mÀmyàs &AÀnAow vzxiQ érgov zapéfovcwv. "ficca 


ea die in ebrietatibus et potationibus omnia expen 
dentes; si vero forsan spe lucri maioris etiam prae- 
expendisse contigit, postea vero aut nibil aut minus 
excipiat, etiam damnum et debitum babebit, et plagis 


5et vulneribus et ex hoc malis incurrere 


— Si 
&utem mediocre sit quod spargitur, nec vehementer 
contendent nec quaestus expectantes abundantiam 
vulnera et plagas alterutris ultra mensuram dabunt. 
Ideoque communem providentiam introducimus ex hae 


xowviv mgóvoinv icrGuev éx Tov0s vov vópov xail0lege et communi reipublicae figurae, quatenus tem- 


TQ xowdq Tüé moleeías Gyrucré, OTO€ dv O ypóvos 
Éyos uevà v5v Bacile(aw xai hv toU vzdrov Oumwe- 
xo nvüumQv re xal vooenyopíav dv vois dvUóEois rdv 
doyovss xal TOig Ów Ty usydlns nm. dr. ruuüv 
dE avr násavs rovc dt. "m 

ztQéxovaáv va Qíousv ragauvOíav vQ ruscéop Urn 
xai roig dÀÀow dmagca xai voie dzteyvoxóciv rm xO 
zQüyua, dà vOUVTO vÓ mapirrÓv agslóvres, (va Tüv 
Vaartay aÓdvavov cQ zxohesUuars waracTüOoyev 


habeat post imperium et consulis iugem memo- 
riam atque vocabulum in gloriosissimis nostris iudi- 
cibus et qui ex maxima sunt, eo quod honorare 
nobis placet dignos non expendentes inmense; (et) 


pus 


axawovrag aperga: 15 decentem. damus consolationem et nostro populo et 


aliis omnibus licet desperantibus ism causam, pro- 
p'erea quod superfluum est auferentes, ut consulatum 
inmortalem reipublicae statuamus. 


4 "Troxtia 9o voivov, xaOéxeo siztóvtss Kp?vuev, 420 &  Subiaceat igitur, sicuti praediximus, nostra dis- 


Qustépa Qiacimoci vs rud» TQ vóuy, r$ 0 (aó- 
Tuxo» dzox&(Geras. Óv vq) ÓixacTpQíp tnc Gre vms- 
oxn$ &pa vq Us vip vóuq 7tQ0s niri)» xavazepztónevov. 
Toss vro: xarà waigóv évÜobordrove vrdrove Oe- 


sitio huic legi, cuius exemplaria recondentur in 
foro tuse celsitudinis cum hac lege, quam apud eam 
direximus, Per tempora tamen gloriosissimos con- 
sules sancimus ex solo tuo foro exemplar descriptions 


cnítousv áx uóvov TOV GOU Dixaatngíov 1ó (aórvzov 25 accipere huic subditae legi, ut secundum eam om 


TUS dztoyoagrjs AapfBávewv 176 (Us vrtoreraynévs vq 
wóug, oxrs xar! aUTjv üzavra Üidóvan yw yàp 
dzoygagrv Óià voUro dx rov Ogóvov rov cov dído- 
ceOa. BovióusDa, iva urs avrois dEz napaBaivtw 


dentur. Descriptionem namque ideo a sede tua dari 
volumus, ut nec ipsis liceat praevaricari nec his qui 
vocantur brevistores adulterari aliquid horum quae 
4 nobis disposita sunt, sed periculo custodientium 


nürs Toig xalovmévois fetviet: — "uv r« rov 30 hanc descriptionem in foro tuae gloriae dari exem- 
Lo 


map' rua diarerayuévowv, d ÜvQ Tdv» gv- 
latróvrow ravrQv t9w axoygag9v dv tQ Oixaarroiq 
tjs G5s éviobórgros dídooDa, v0 iaórvnov avezs 
ueO' vaocnusigeos ro) Tv àoy)v Éyovros vaUtnv, 


plar eius cum subscriptione cingulum habentis hoc 
cui nunc ipse praesides, ut per omnia inadulterata 
maneant quae & nobis disposita sunt. Difficultatem 
vero nullus habebit horum qui &d consulatus veniunt 


QmsQ vüv avróe égéornxae, [va Già szdáwrow avó- 35 honorem, si mediocrem ita faciens expensam nomen 


svra zuiv j rà mag' rumov Oixrrerayuéva.  dvsya- 
gmuvéro dà umüeis vow sig tüjw Vxarov mapióvrew 
Tuurjv, 8b ueurrQnuévnv ovra modrdusvos Qanavgy 
óvoua TQ xQóvq yesvüceraw xai yàg Ó5 máv ócow 





ebrietatibus et potationibus omnia consumere; quodsi 


tempori flet. Etenim omne quicquid hactenus con- 


uid forte spe maioris lucri etiam antea expende- 


runt, deinde vero aut nihil aut parum accipiant, vel damnum insuper pati et cogi in verbera et vulnera 
et quae inde oriantur mala incidere. Si vero modicum sit quod spargitur, non vehementer. contendent 
neque quaestus copiam expectantes vulnera et verbera sibi invicem praeter modum inferent.. Quare. com- 
munem prowdentiam ex hac lege etiam. communi. reipublicae formae statuimus, ut temporis designatio 
post imperatorem etiam consulis perpetuo habeat. memoriam et appellationem. inter. gloriosos nostros 
magistratus quique ex magno senatu sunt, quoniam ex eo numero licet dignos honore afficere nec praeter 
modum expensas facturos; et idoneum solacium damus populo nostro et ceteris omnibus alque ipsis, i 
iam rem desperarunt, cum propterea supervacanea sustulerimus, ut consulatum reipublicae immor(a 

4 efficiamus. — Subiaceat tgitur, sicut antea diximus, huic nostrae legi dispositio nostra, cuius exemplar 
in iudicio tuae sublimitatis recondelur una cum hac lege ad eam transmiitendum. — Gloriosissimos autem 
pro tempore consules sancimus ex solo iudicio tuo exemplar descriptionis huic legi subiectae accipere, 
ut secundum eam omnia dent. Descriptionem enim propterea a sede tua dari volumus, ut neque. illis 
ríolare p breviatoribus qui vocantur adulterari liceat quicquam eorum quae a nobis constituta. sunt, 
sed periculo eorum qui hanc descriptionem in iudicio tuae gloriae custodiunt, exemplar eius detur cum 
subscriplione eius qui magistratum hunc cui (u mwnc praees habiturus est, ut per omnia incorrupta 
maneant quae a nobis constituta sunt. Nemo autem eorum qui ad consulatus dignitatem perveniunt aegre 
ferat, sí ita moderato sumptu facto nomen tempori dabitur. Etenim omne quidquid usque adhuc qui 





2 0 M] vives. L, om. | 4 5 odis] 7j om. L| Aa- 
Bowv. xai Cruíay ztoocoglimxdvev] excipiat etinm dam- 
num et debitum habebit ]J 1409 L| gedorexjsovcev M f 
8 và om. L | vgavgava Zachariae ex e] zoayua ML || 
9 xai Lc] om. M | 13 4»dóEo«c ML] dvDoEovéros ex e Ha- 
loander, vulg. | 14 v5 neyane] 76 ua ex Tovro corr. 
L| 15 4£ avràv mágecri] nobis placet c | 16 vg zus- 
Tépq Meei et nostro populo € ] 19 xeracrzcopusv A || 
23 apa vqde ex € Zacharice] aga Jà ML || xavamegu- 
Ttóuevov] quam — direximus (i. e. xeraseurtouévq) € ! 
25 co? om. L | «] vo9 L* | 29 sg. *unÜà - urn 
ML | avvais Efe. L | 34 9xoenuauocac Da, L* vzo- 
arua) (sic) M (95 &pésrqxev L 36 ripiv fj M] riuiv 
sin L maneant (& e. maivr) e| 31 u5d ele M, ovi cle 


L | megeóvrc (nspuóvrow L!) ML, corr. Haloander 


1 ebritatibus R? [| 2 si vero] siue T'| etium om. T'* | 
4 excipiat VT] aocipiat Rwwul/g. | etiam] et A' | et dcbi- 
tum] aut debitum 7'| 5 et vulneribus] et om. R* f in- 
eurre 7| 6 fit T | quod] quidem 7' ! 1 nec] ne f| 
&bundantiam] habundantia /VT| 8 uuluem A'| men- 
sura A' [ 9 introducimus V] introduximus RT vu/g. | 
10 comunis 7 | tempus habeat vulg.] tempus habeant 
AV habent tempus T' | 11 iugem (iugere V!) V vu/g.] 
om. RT | 12 in] et RT [ 13 qui om. R' | 14 non] ne 4! 
inmense VT] mense HR; immensa ma/i Osenbr&ggen 
*et addidi | 15 dicente FR decentem om. var t 16 dispe- 
rantibus R'T || causa £' | propterea] propter 7'* 
eaque V? | 17 auferentem V | 18 inmortale T | 20 Sub- 
iacebat V! | 23 direximus] nostra dispositio add. H* | 
ti KR | 24 sanctissimus AR [suo T' [ discretionis T^* | 
25 lege V! | 26 discriptionem T (id. 30) | 27 prse- 
waricare VT | qui] quia A'V | 34 habebit) ab A' | 
que R' 


DE USURIS NAUTICIS 


Béyor 1OU viv oi vQv Vnaro» Éyovrss Tiuyv dx va 
Tov duxagrnoíov Tis Ge vmspozjs x vs «dw dvdope- 
Tátcw fov énápyov xai aAlayógev moOiv xarà 
quÀotuuíav jusréQav éxouiLovro, vOVTO xai vU» av- 
toic éviddaousv, *Zv uiv nag! avtaw porouiviv 3a- 
mévnv cvdrsiavres, tzv Óà mag' fuaw giloriuíaw 
ovx dlarroócavrs. Ilávrov 0i 0j tàw signuévow 
spi 5 Bamiées éinorsOua riyn, Ü yt xai avrois 
O0 JOuós vob; vóuovs vrndOrnxs vouov avrQv Éu 


507 


Nov. CVI pr. 


sulatus habentes honorem et ex foro tuae celsitudinis 
et ex gloriosissimis nostris praefectis aut etiam aliunde 
er munificentiam nostram percipiebant, et nunc eis 
labimus, ab eis quidem facien expensas adbre- 
5viantes, & nobis autem largitatem non minorantes. 
Omnibus enim a nobis dictis imperatoris excipiatur 
fortuna, cui et ipsas deus leges subiecit, legem ani- 
matam eum mittens hominibus: eo quod imperatori 
quidem iugis indesinens (est) consulatus omnibus civi- 


wavanéuyas dvOgamow: Oir. rq uàv BaciAn Qujvs- lO tatibus et populis gentibusque in singulis quae pla- 


- VmscTiv vmatrs(a màca mnólecí t& xoi O5uow xai 
'*0s xai 4p éxáctre và Üoxovvra Qiavéuovri, ngos- 
éoxevas Di Qvixa avrós vevOruw 7 GrOÀZ, M xai ij 
17$ Bacileíag oraveía Dià návram lovas axolovOovca 


TOi GximTQoss. 

(Eníiloyos.) 'H roivvv ar, vnapoyz vóvUs rudw 
mapalafovsa vOv vóuov Üervexas avrov dmi Tjc dav- 
TOV uévtiv iayvos mapagxevaLéro) xarà macav vy 
avtp nepexouévn» Ovapiw.  Legatur. 

LOXVAN 19.1 e e iens 
dog Tow» tegov mzxQasropíov TO B', Guó vmnarov 
xai matTQuxiq. 

"Eyoágr *ó icóvvnov Joyyivq vq Aoyurrátg xal 
ido dxoyq 7$ evüaiuovos vavrrs ztoÀsus. 

Dat. v. k. Ian. GE. (m 
pc. Belisarii vc. (anno II 


Pc 
IIEPI NAYTIKSN TOK9N. 


'O acsós. Baaileve "Iaoivwr énágyq noavcogio và E, 
(dnó vmáraw ÓgÜivapimw xai zarQuxiq.) 


(Hoooiuiov.) Mrwiasos rxovcauev 176 ea A 
Oy, 56 TQ ztQÓógaciv 5usie avroi sragegzouada. 4Di- 


TO icÓTvmov "uávvg tà 4vdo&ovásq) dn- 20 


. dn. Iustiniani Aug. anno XI.) 25 
» [a. 531] 


ceut distribuenti, advenit autem cum ipse annuerit 
trabea, ideoque et imperii consulatus per omnia sit 
Bequens sceptra. 


15 


. (Epilogus.) Tua igitur celsitudo hanc nostram 
susciplens legem perpetue eam in sua manere forti- 
tudine procuret secundum omnem quae in ea conti- 
netur virtutem. Legi. 

Scripta & pari Iohanni pp. Orientis. 
MU & pari Longino praefecto felicissimae 
urbis. 

Dat. v. kal. Ian. CP. pc. Belisarii vc. [a. 536) 


CVI Auth. CXXIX. Coll. IX tit. 11 


KR DE USURIS NAUTICIS KR 
Idem Aug. Iohanni pp. Orientis. 


30 


(Praefatio. Nuntium audivimus a tua celsitu- 
dine, cui occasionem nos ipsi praebuimus. Docuisti 


Nov. CVI (Authent. CX XIX 9 Coll. 1X. tit. 13: gloss.) Graece extat in. M. — Epit. Theod. 106, Athan. 17, 1. 


Iulian. const. XCIX. 





consulis honorem habent et a iudicio tuae sublimitatis et a 


loriosissimis nostris praefectis et aliunde per 


munificentíam nostram percipiebant, id etiam nunc dis dabimus, qui expensas quidem ab illis faciendas 
contrazerimus, munificentiam autem a nobis praestandam non minuerimus. Ceierum ab omnibus quae a 
nobis dicta sunt imperatoris fortuna exempla esto, cui etiam ipsas leges deus subiecit, cum vivam legem 


ipsum 


ad homines mitteret: quandoquidem imperato 
tatibus et populis et gentibus vel quotidie quae ipsi v 


n pup consulatus praesto est omnibus et civi- 


entur distribuenti, toga autem accedit quando ipse 


adnuerit: unde etiam imperatoris consulatus per omnia manebit sceptra secuturus. 
Epilogus. Tua igitur sublimitas hac lege nostra suscepta efficiat ut ea perpetuo in suo roborc 


maneat secundum omnem 


uam complectitur vim.  Legatur. 


Scriptum est exemplar Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ex: consule et patricio. 
Scriptum est exemplar Longino prudentissimo et gloriosissimo praefecto huius felicis urbis. 


CVI. 
DE NAUTICO FENORE. 
ldem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum (ez consule ordinario et patricio). 


3 *éxdgyov ML | xai] aut etiam (i. e. yj xai) e | 
4 10vv0 om. c | 1 dà 07] enim e | 9 vsrédvyxe er c corr. 
Zachariae praeeunte. llaloandro. (qui $noréOumxa)). dm- 
dOnxa M éxéfuxa L^ énéxvyav L? | avi? L* | 102:g- 
»&xas VxacTiv L iugis indesinens c | 12 ZOwec om. L | 
xai om. € | và om. L* || diavégovras L | zxooégxevas 
malit Zachariae non recte [, 13 avos ex g Haloander (idem 
non recte proponit tjj 9voÀ7)) avro ML | 14 farai] 
sit g | 17 spo. Uca L| 19 magsxouévnw L | legatur 
Serimger] legatu. M Aeyárov L legi & quod praefert 
Cuiacius in expos. (cf. Biener Gesch. d. Nov. 23) | 20 * vz- 
d4poxa ML | 22 xai xavQsxíonv L, om. M| 23. Ifoyyive 
om. ML, ex e add. Haloander | 24 vzt&pxo L || 25 subscr. 
om. Jul, dat. om. reil. M | v. k. Tan. OP. €) xaAavdav 
"Tavov Ath. unvi xai (sic) Theod. | imp. — 
XI.] AacsAaías "Iovariviavov vó sa. Ath, Frei sa Ba- 
viÀaías "lovativeavov Theod., om. g (cf. 500,12 unde se- 
quitur constitutionem post nov. X L VII datam esse) | 26 po. 
— anno IL; aera vv vrareiny Belagagíiov và B' Ath. 
p^. Belisarii vo. e, usvà vv óz«reiay Bslsgagíov Theod. 





Praefatio. Nuntium accepimus a tua sublimitate, cuius occasionem nos ipsi praebuimus. Rettulisti 





post subscr. mon servatur notitia de qua agitur 500, 35. 
503,5. 506, 20 | 28 rubr. Ils] vavrixdw vOxow Theod. 
IIsgi tóxam vavtixav Ath. (De nautico fenore [u/.)] IIsgi 
vo» avrxóy (si) davsíov M (ravtg» dvaget vj Qt 
schol. M) | 30 àxó óndvov — nargexiq om. 


1 et ex] uel ex 7", -— 1 2 ex om. T | 4 fitiendas T" | 
abreuiasntes Kt | 6 enim A VT] autem vulg. ] imperatori- 
bus /2 [ 7 et om. V | 8 eum mittens] committens 7'* al. | 
imperatoribus T | 9 iugia om. Neoburg. m. 1 | *est addidi [| 
10 quae om. R' | 11 aut. A' [ aduenerit V | 12 ideoque] 
que del, T? | it T | 16 hanc — 20 iohanni scr. A* in ras. 
2 wv. | 17 perpetua V | ea VT' || manere in sua V || 19 legi] 
legis | 20 apari T' api V aj pari RT*; exemplaria 
Contius | 23 apari 7! appari RVT'*; exemplaria Contius 

longnino T'|| felicissimo 7" | 25 subscriptionem dedi ez VT 
CP.] const. 7, om. V | pe.] po. consulis V consulis T" 
bilasarii 7' biliario V | vo.] vir. elari. T' vi. V | 28 rubr. 
om. V, adser. V? | 31 cclsitudinis V! | 32 docuisti Cwia- 
cius Obss. 27, 37] duo isti T! duos istos VT'* 

6&4* 








Nov. CVI pr. 508 DE USURIS NAUTICIS 


SaEas yáp, Ilévgov xai EvAóyrrov íxerevgas v0 Üsiov — enim Petrum et Eulogium supplicasse sacrae nostrae 
fuv xgáros xai và xaÓ' &cvrowe cgrnyovufvovs sí- — potestati et Ld se explanasse dicentes, quia consue- 
stir, 4)à aiio D'aga vavxÀyoow rro: funopow Oaretu» — verunt naucleris seu negotiatoribus mutuare aurum 
xovaiov, xai uda v0is £v Dalávtn vo6 ztoayuaveías — et maxime in mari negotia facientibus, et hanc habere 
stOwv£vois, wal raUTQv Éynv vov Bíov jw zgógaciw 5vitae occasionem (ipsa vero marina credita vocare 
và TOie JaÀart(ow vaUvta ÜaveiGguara, & xaÁeiv ó — nostra consuevit lex traiecticia), et metuere eos ut- 
xaó' fuàs siue vópos tralecticia, deoméves dà a)- — pote dubitationibus hinc eis exortis; oportere pro- 
TOUS 0$ &ugasflerasow évravOsy avvois avegvausvory, — pterea fieri manifestum, quae valeat super his con- 
xai dela Das Óià voUro yevéíaOas gavsgóv vÓ xpavobvv — suetudo, ut et sacra nostra in hoc procederet iussio 
xal £mi cobro Jos, ders xai Ouíav mumw émilO mad consuetudinem ad certissimam duceret formam. 
TOUTQ nQotiÓsiwv xélsugciv 5v 0 lOos seis cagécra- —ltaque nos delegasse tibi dubitationis naturam 

Tov dyovgav timOv. oiyapoUv Tjuüe éyxsAsvegcaí — scere et hanc ad nos deducere, quatenus ifesta 
Go: TZEv Z6 augiiflntnatos: gíciw uaÜuiv xai vavrg» — nobis facta quod videretur lege comprehenderetur per- 
és rus dyaysiv, ders quvegüg vuiv ysvouévne 1ó —petua; tuamque gloriam haec a nobis agere iussam 
Üoxov» vóuq mepiÀagsiv Oinvexst" xai 5v Gv év-15 convocasse naucleros quibus haec mutua curae sunt, 
Dofórgra ravra npübe map' juOv xsÀevogéicav cv»- et interrogasse, quae aliquando antiqua consuetudo 
ayayttv r0Ue vavxingow, ol; Ór5 à vowUra row fuit; illos autem et iusiurandum adicientes testimonium 
Davucudárov u£lt, «ai zvOrcOa: zoióv nors t0 dg- — perhibuisse, modos esse varios talium mutuorum, et si 
xaiov ÉOos zv: rovs à xal Ogxov mposszwTiDévras — quidem placuerit creditoribus, in singulis solidis pe- 
pngrvpsiy Tgózovs slvas moixilovs Ow vowvrow» Óa-20cuniarum quas dederint unum tritici modium aut 
veiguáram, xai si udv dóbew vois Qavactaic, ép' éxi- — hordei imponere, neque mercedem publicis praebere 
ctp vouíguar. Tw ygnudvuv nap üv Ooiev Éva pro eo teloneariis, sed quantum ad ipsos sine teloneo 
cítov póDuow T wquOrne duBalüv Tj wnt, xai ur0é navigare naves, et hunc habere fructum earum quas 
nicOwmpa roi; Ónuocíou napé£ysw vzxép avrov vsÀó- crediderunt pecuniarum, et insuper etiam per decem 
wes, dÀÀà xÓ ys ém' avrois dieÀowmra mÀétw và 25 aureos unum percipere solum pro usuris, in i: 
cxágr, xal rovrOv (gsiwv xapnuóv dw £dávaav xon- autem creditores respicere ex eventibus periculum. 
udtuy, xai mgós ys xal xarà Üéxa yovcovs fva xouí- Bi vero non sumant hanc viam creditores, octavam 
DsoPas. uóvov vni tóxov [xaO éxdargv Oexdda — partem percipere pro singulis solidis nomine usura- 
xgvaíov), «rov; dà ro)s Duveurà: ópüv vóv éx rv — rum non in tempus aliquod certum numerandam, sed 
anofncouévaw xivdvrov: si 08 ovy Élowro «rv odóv 30 donec naves revertantur salvae. Secundum hoc autem 
vavrgv oi Qaveovres, 15v 0y0ónv uoipav AauBávesv — schema contingit forsan et in annum extendi tempus, 
Vzip éxaarov vouíguarog óvóuar, rOxov OUx is xoó- Bi tantum foris moretur navis ut et annum aut ter- 
vov vww& omróv dgiOwovuévov, aÀÀ' fos dv r vave minos sumat aut etiam transcendat, citius autem ea 
dnauvélDo: aeacgu£vg! xarà vovro 0à 10 ayrua cvu- 

Baivesw lomg xai sí éysavtóv dxraD vas 10v. xoóvov, 35 

sixmeQ rogoVrov /En Ükavgüpuer r, vav; oO xai xóv 

dviavtóv 7] négas AaBeiv 7) xai vztspfZva, Oürróv ys 








enim Petrum et Eulogetum sacrae potestati nostrae supplicasse rebusque suis expositis dixisse se naviculariis 
sive negotiatoribus aurum credere solere, inprimis iis qui maritimas negotiationes exerceant, atque. hanc 
habere victus facultatem ipsa illa maritima crediia, quae nostra lex traiecticia vocare solet, in metu autem 
versari, cum controversiae ipsis inde exortae essent, et propterea rogare ut consuetudo quae in lis obtineat 
manifesta fiat, ita ul etiam sacra nostra iussio de ea re edatur, quae consuetudinem i in cerlissimam 
formam redigat; itaque nos tibi imperasse ut controversiae naturam cognosceres deque ea ad nos referres, 
ut ea nobis manifesia facta quod videretur lege perpetua complecteremur ; tuamque gloriam haec agere 
«a nobis iussam congregasse navicularios, quibus quidem eiusmodi credita curae sunt, et quaesivisse, 
qualis tandem antiqua consuetudo fuerit; illos autem iureiurando insuper addito testaios esse varios esse 
eius generis creditorum modos, et si quidem creditoribus placuerit, in singulos solidos pecuniarum quas 
dederint singulos modios tritici vel hordei cos navi imponere, ac ne vectigal quidem pro eo publicis porti- 
toribus solvere, sed quantum ad ipsos navigia sine portorio navigare, et hunc eos percipere fructum ea: 

ecuniis quas crediderint, et praelerea etiam pro denis aureis singulos tantum usurarum nomine accipere 
pro unaquaque auri decade), ad ipsos autem creditores spectare periculum ex iis quae eventura sint ;. si 
autem hanc viam creditores non delegerint, octavam partem pro singulis solidis percipere usurarum 
nomine non ad certum quoddam tempus numerandarum, sed donec navis salva redierit; secundum hunc 
vero modum contingere forte ut etiam in annum tempus extendatur, siquidem navis tam diu foris moretur 
ut adeo annum aut finem navigandi habeat aut. etiam. excedat, cilius autem eadem redeunte tempus. ad 


1 «Àoymróv M) Eulogium € | 6 «à «oie Q'aAartiois | tere Beck MM fieri] uel fleri V || manifestari R! | 9 et om. 
vaUra Óaveíouara, & xaÀsiv] ipsa vero marina eredita | A'T'|in hoe om. R [ praecederet 7Z'|| 11 delegantes T 
vocare g; dzi ante TOie DaÀartíou inseri malit Zacha- | al. declarantes A* in marg. || cognosoet V | 13 quo T'| 
riae || 8 post d»ugrau£vay verba quaedam deesse putat | 14 tuaque gloria T'| iussam vul.) iussa. libri | 15. nau- 
Hombergk sine causa | 9 xai deiade] oportere | 10 | celeris JV | mutue V? | 16 interrogasses A! | consue- 
xal éxi] xal om. g | 23 «fj vri om. & | *urva M. tudo antiqua 7'| 17 *testimonio /ibri | 18 uanos. Z'* | 
24 magéytv] quae — praeberent & | 27 xovoove M mutuarum 7" | 19 peccuniarum solidis T | 21 neque 
28 xaO éxacTQ» Üexdda yovoíov M, om. | 29 vóv] | Beck] quae libri | praebere Beck] praeberet 7* praebe- 
TÀ» M | 33 dgsDuovuéveov] numerandam (7. e. &gsO'uov- | rent RVT7?| 22 eo om. T' | teolenariis V telonariis RT 
u£vrv) c | x vate énarcÀdo: aacocuévr) naves rever- | teloniariis vulg. | telonio vulg. | 23 earum Osenbrüggen] 
tantur salvae c | 34 ewvufaivsv Hombergk] ovuBaivs: | et aurum RVT (cf. ad v. 3) et harum vulg. | 25 aureos] 
Meg | 31 négas] terminos & suiris V'| percipere] quippe 7'| *solum] solidum /ibrr 
(cf. ad 509,1. 11) || 26 exeuntibus RT ex uentibus 7 | 
21 non om. T' | *sumant (cf. 509,5)]) rumpant (rumpa- 
1 nostre potestati sacre A | 2 et] etiam A | expla- | tur R') RT' erumpant V vuíg., ratam habeant A? s. v. | 
nantes T'| quia V] qui 7 quod Z'vulg. | consueuerunt] | hac A! ( 28 per singulos solidos T] 29 tempore /bri, 
consuerunt T'5, om. V! in spat. 3 liti. | 3 nauclericis /& | corr. vul. [| numerandam A*T] numerandum A! V vulg. | 
naucheriis T | aurum 7] aut eorum (eorum om. in spat. | 30 saluas V* | 31 contingit Aeuig.] contigit VT |j in 
vac. V!) RV aut earum. T' | 6 lex om. V! ín sp. vac. | | annum] manum A! | 32 tantam (in marg. tantum) R* 
trabibaectutia 7'* | 7 eis] ex cis l| oportere] et opor- | tamen /!!7'| et om. & | 33 titius V | eam R'V 








DE USURIS NAUTICIS 


jv 4maviovons avtzs Tv xoóvov sic fva nuóvov 5$ 
vo ragshxva vai urjvac, xai dx cdm viv xspatiov 
opélaiay Kynuv, xüv oUtag Boazis Qiayévivas xoóvos 
x&v sí mspairéQo mapà TQ ÜavsiGauévip uévos 3ó 
4p£o$* vavró Oi roUro xg«ttiv érépav malu rÀw du- 
mogsvouéyay dzxoünuíav aipovnévav, dere xad" Éxa- 
srov gópror ópitegÓa. vÓ Gyjua waÓ" ) sposjxa 
10 Óávncua 5 uivuv 5 dvaAlarrsgÓa: xavà 10 mspl 
rOvrOv GvvÜoxoUv vois udpag. GUuqowov: si uévroi 


509 


Nov. CVI pr. 1 


remeante tempus in unum solum aut duos trahi 
menses, et ex tribus siliquis utilitatem habere, vel 
Si ita breve sit tempus vel si apud alterum extra 
debitorem maneat debitum. Hoc idem valere aliam 
5 rursus negotiatoribus profectionem assumentibus, et 
per unumquodque onus definiri schema secundum 
quod competat mutuum aut manere aut permutari 
secundum pactum quod ob hoc convenerit partibus. 
Si tamen post reversionem navis salvae et nequaquam 


et solum dierum indutias dari a creditoribus debito- 


nurrà TO» énavodov T vnóe caOsiams wai umyxéril0 navigare propter tempus valentis revertantur, viginti 


zÀsiv Óià tÓ» xaipóv $ émavéADosev, sixoci 
xai uóvow Tusoov» moodscuíav QidonOa, mapa vdw 
Jarzcdyrov rois Qavticapfvoi, xai urdy vnip vàv 
égàmuárow TOxov Éfvexsv dmairéiv, Fue stpadivai 


ribus, et nihil pro debitis usurarum causa e: 
donec vendi contingat onus; 
esse debitum non reddendum, 


ere, 
arcentes apud alium 
uas partes centesimae 


cvufBain óv gógrov" si 9à uévo: nspastépo xÓ xofos 15 dominis pecuniarum dare usuras, et mutare mox 


ovx anodidóusvov, rów dx Óiuoígov «56 éxaroct?s 
TOie xvgíos TÀw ronuárow didóvas vówOv, xal usta- 
BáaAÀny sóOus: r0 Qavncua xal si rv TOv 'síay 
peoqente Tgónov, ovxér. Tv Dalavr(ov xiwvüvvov 
T 


mutuum et in terrenum transponere modum, nequa- 
uam maritimis periculis creditorem molestantibus. 
& haec omnes dixisse cum iureiurando perhibentes 
testimonium. Quae ad nos nuntiasti, ut nos sanci- 


avs,gTyv évoyloUvraw. xal taVra &zarras ti-2Üremus quod nobis videretur, et super his dicebas 


zi» Pvopxov nowjgapuévovs Tiv uagrvgíay. m5 eis 
Qaa$ dunvvgae, ax uds vouodeijcas vÓ uiv do- 
xov», xal émni rovro dpadgxs; Tavva vj Denipe 
ztgosayyeiAas xg&t. 


haec nostrae nuntiata potestati. 


CAPUT L 
'Husis volvvy xal avtoic dvrvyóvrec vois zemoayué-25 — Nos igitur et ipsa legentes gesta et causam edocti 


vow xai 10 zoàynua QidayOévess Ósozitousv xata và 
nsuagrvgnusvov éml Tü$ G56 Umnspoyns ovra vUv vé 
xai sí; vóv Lye üzawra zgovov và vOiaVta xparsiv, 
dió urdà vois ràr veOmiuévoi: uáysvas vóposs* ders 
Ow x vov Àowuxov xar& iva óv và, 
vavxAngikais Tros fustogixais Díxais nl tdyv vOwUTOV 
aiviDy Tata gvAarrsOOa:, xal xavà 10v vgüztov TOV 
signu£vam avupavoy ovros ylysaO« và& dxofláats 
xai 1à Ala n&vra K9n ónóca dv Toig lungog)sv ue- 


nagrógneas zagà TQ. Ogóv vi aq, aere xavà idwóv 35 legem teneant in nauclericis aut negotiatoriis. 


vóuov ravra xgatsip Émi vàw Miqgens aoa g10& da- 
ztogixc)» (10 yag dv uaxpoic oUro zxkoAicevópavov 400- 
voi xal xgatjGav az xroe, xaÜdmap ai uao- 
tvoíaa sagà c7 0j) dvOoLóvrrs Duigusav, nds oix doi 


sancimus secundum quod testatum est coram tua 
celsitudine ita nunc et deinceps in omne tempus 
tenere, eo quod neque iam positis reum legibus, 
ut oporteat nunc et de cetero secundum quandam 


idixóv vóuov dv vais 30 propriam legem in nauclericis aut negotiatoriis super 


talium causarum haec servari litibus, et secundum 
dictum modum praedictarum pactionum ita fleri etiam 
eventus et alia omnia quaecumque in prioribus testata 
sunt apud sedem tuam, unde secundum uod 
u 
enim longis ita servatum est temporibus et tenuit im- 
mutabiliter, sicut testimonia apud tuam gloriam defi- 


unum solum vel duos menses trahi, atque e tribus siliquis utilitatem eos habere, etiamsi tam breve pe 


transierit vel etiamsi ulterius apud debitorem debitum maneat; hoc idem autem 
rursus prem suscipiant, ita ul. secundum unumquodque onus definiatur modus 
manere vel mutari oporteat secundum pactum quod inter partes hac de re convenerit; quodsi 


€, si negotiantes aliam 
0 debitum vel 
0st reditum 


navis quae salva sit et propter tempus non iam navigare possit, reverterint, viginti tantum dierum termi- 
num a creditoribus dari debitoribus, nec quicquam usurae causa pro debitis exigi, donec onus vendi con- 
tigerit; si vero debitum ulterius maneat nec reddatur, tum usuram ex besse ceniesimae dominis pecuniae 
dari, ac statim mutari mutuum et in terrestrium usurarum speciem íransire, maritimis periculis creditori 
non amplius instantibus. Atque haec omnes dixisse iureiurando. testimonium firmantes. Quae nobis indi- 
casti, ut quod nobis videretur sanciremus, et propterea dicebas te id potestati nostrae nuntiasse. 

L Nos igitur et ipsis actis inspectis el re comperta sancimus, ut secundum testimonia apud tuam 
sublimitatem edita ita et nunc et in omne deinceps tempus illa valeant, quoniam haudquaquam pugnant cum 
legibus iam latis: ut in posterum secundum specialem quandam legem in naviculariorum seu negotiatorum 
lilibus de eiusmodi causis haec observari oporteat et secundum modum praedictorum pactorum ita fieri 
escensiones ceterasque omnes consuetudines quaecumque prius apud sedem tuam testimonio firmatae sunt, 
ut per specialem legem haec in naviculariorum sive negotiatorum rebus valeant (quod enim per tam longum 
lempus usu venit el immutatum obtinuit, quemadmodum testimonia apud gloriam tuam definiverunt, quidni 





4 negastépoo] apud alterum i.e. rag! érégo c | 6 avs] 
et c | 15 «i 0d uaivos rtsgairépo M, parcentes apud alium 
esse. i. e, pesdóuevos sap! réQo c; udvos scripsi | 2834 
TO&aUTa 0m.g | 30 éx vov Aowmov] nuno et (i. e. vvv v5 
xai) de cetero z | 32 xarà tóv róztov] secundum diotum 
modum e | 33 và; dzxofacss M] etiam eventus g || 
34 £?v om. c | 36 vavra om. e | dunogexw Zachariae 
ex €) dunógov M 


1 remeantem A'V* | solidum V* | menses trahi 7' || 

2 siquis V! | 3 tempus sit V | 5 necogitatoribus V | pro- 
fectione R! | 6 secundum ow. R' | 7 permutari Becl] 
rmutare RT permutuare V | 8 pactum om. R'! || ob co 
oc V! [ euenerit R! | partibus (sic) V 9 tm R [ reuer- 
sione T'| navis salvae ow. 7" | 10 valentis Osenbrüggen] 
ualentes AV vwig. uolontes eas (eus del. T?) T' || reuer- 


tentes V? | uinginti V|| 11 solidum dierum A! dierum 
solum (solidum 7) T' | dari vulg.) dare VT | debitori- 
bus et] et debitoribus 7^ debitoribus lineola subducta del. 
R*| 12 causas V | 13 parcientes T? | 14 ocentisim T | 
15 mutuare T' | 17 *molestandis /ibri | 18 et omnes dixisse 
haeo T' | omnis A' | 19 Quae — ut suppl. V* in spatio va- 
euo jj vs. | nuntiastis libri, corr. vulg. | 20 quod] quae V | 
nobis] & nobis T'| uidentur ' | 21 nostra V' | nuntia- 
tam V* nuntatatiata T", nuntiare vulg. | 25 legentes] 
lege 7T' | causas 7T'| 26 coram] quorum T' | tuam (m 
eras. V) celsitudinem VT | 27 deincepe] deceteroino: 
R* j 28 repugnant RV] repugnat 7'| 30 in om. v?| 
nauclericis A*] naucleriis R* V7 || negotiatoriis V] nego- 
tiatoribusis (sic) R! negotiatoribus R*T | 32 etiam om. A] 
33 euenturus V!| 34 legem propriam 7'| 35 naucleriis 
T'| negotiatoriis AV] negotiatoribus 7'| 36 ita longiis 
T'|| leg. observatum? | 37 sicut tua testimonia T 


Nov. CVII pr. 


Díxaiov wal émi vOv» GAÀev &máwrow xgaveiv vw 
meta ravra écOufivaw;), xal slwas vavrn» avrois vüw 
neayuátow vüv duilvsw d& (dixoU vópov xgarovcav 
wai érégag vivos Üsarvnogeos 5 dsouévgv, GA dni 
tGw vavxAnguxüv fro. éumopuxov dpogudyw sís vÓv 
&zavra xpovov xoaroUGav, Q6 ysvixnv ovgav vouo- 
Oecíav xai dni rdv vavxÀng«kDw vos éuzoQuxov 
Svvallayudrow wgarovgav Ógsílovsdv va wai pégos 
yevéaOas. TOv yj 'g 


910 


5seu negotiatoriis occasioni 


map! gua» cviJsnuévov vogov, 


DE TESTAMENTIS8 INPERFECTIS 


nierunt, quomodo non est iustum et in aliis omnibus 
valere quae postea erunt, et esse hanc eis rerum 
transactionem ex propria lege valentem et altera 
quadam dispositione non E may sed in nauclericis 

i in omne tempus v&- 
lentem, utpote generalem existentem legislationem et 
in nauclericis seu negotiatoriis contractibus expositam, 
et quae debet etiam pars fieri iam a nobis positarum 
legum, et iudicantes ad hanc respicientes proferre 


dirs xai rove Dixabovrag moós vavrrgv dmoBAéxovtras 10 sententias. 


mouicOa, vàs xpíatus. 


QEn 4Aoyos.) Tà roivvv zagagrávra nuiv 5" 07) 


Vnepoy5 sig vÓ Qimvenic magaqvAarvscÓa: Gnsvgato. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis tua 
celsitudo iugiter servare festinet. 


Dat. vii. id. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 14 — Dat. v. id. Sept. CP. imp (dn. Iustiniani Aug.) anno 


(ann. XIV. lustino) vc. cons. 


Pz 
ITEPI BOYAHXE9N 


T9N EIZ TOYZ IIAIAAZ T'ENO- 


MENS9N. 


'O asrós Baauleis Báaog bi nayalomgsnectávq wó- 


& tÀvw xadanguutvav 


10 f, ánó vnárov (0gdwagiov) xai xavQuxíov. 


(HIgooíuiov.) Kovcravrivo vq ti Oeíac ArnEeos 
vóuos yfypazra4 Tij maÀaide dcrOyaGcuévoe dmÁóvy- 


(a. 540] 


(XIV.) Iustino (vc.) cons. 


CVIL Auth. CII. Coll. VIII tit.3 


R DE TESTAMENTIS INPERFEC- 
TIS A PARENTIBUS IN FILIOS 
FACTIS, ET DE DIVISIONE RE- 


2:9 RUM A FILIIS CORAM PARENTE 


DE EIUS FACULTATIBUS FACTA 
ET SUBSCRIPTA K 
Idem Aug. Basso magnificentissimo comiti domesti- 


uscr(xow» ézéyovrs vó»w — corum obtinenti locum Iohannis gloriosissimi prae- 
TOzov 'Imáyvov vo évdotordrov éxdgyov zgasvorgta 25 


fecti sacrorum praetoriorum per Orientem. 


(Praefatio. A Constantino divae memoriae lex 
scripta est per antiquae coniecturae simplicitatem, 


Nov. CVII (Authent. CII & Coll. VIII tit. 3: gloss.) Graece extat in. ML (fuit in B 35, 20,1 cf. indez Reginae 


p. 242. Heimbach), 
(ex Prochiro habet 
Athan. 9, 8$. Julian. const. C. 


. I. H (511,24 Ei vw ygduuata (—— seece ) in. Prochiro 21,12, Épanagege 29, 1* 
armenopulus 5, 1, 25. 26, cuius tertum in Bas. l. 


L. recepit Heimbach) — Epit. Theod. 101, 


par sit in reus quoque omnibus quac posthac futura suni valere?), sitque haec sis rerum decisio, 


quae ex speciali lege 


torum causis 


ue ad eam respicientes sententias ferant. 


eat neque alia ulla dispositione indigeat, verum in naviculariorum sive negotia- 
omne tempus obtineat, quippe quae generalis sit constitutio el in naviculariorum seu 
negotiatorum contractibus valeat, atque etiam pars fieri debeat legum iam a nobis (at 


arum, wu iudices 


EKpilogus. Quae igitur nobis placuerunt tua sublimitas perpetuo servare studeat. 


CVII. 
DE ULTIMIS VOLUNTATIBUS IN LIBEROS FACTIS. 


Idem Augustus Basso magnificentissimo comiti devotissimorum domesticorum locum obtinenti Iohannis 
gloriosissimi praefecti praetorio iterum, ex consule (ordinario) el patricii. 


Praefatio. A Constantino divae memoriae lez scripta est antiquam seciata simplicitatem ,. at 


4 vwàs M*| 8 xgavovcav] expositam e | 10 doors 
om. | Meri | d. vx. 42. sept. M; dat, v. 
id. Sept. & ai;9v, unvi centsuBoiq Theod., dygdgn 
xgó xaÀáyÀ. (sic) Ath. | CP, — oons.] cp. dn. e pp. 
aug. v. €. conss. M CP. imp. anno iustiniano cons. cod. € 
Eres. 1 Bacilaias "lovovevsavoU Theod. xa. omissis re- 
liquis Ath. | 17 rubr. om. L in textu, Ilepgi vw Bov- 
Ajcsow vàw aie maidas ysvouévow index L, IIepi Bov- 
Anssom Theod. Ilsgi Bovicece inder Ath. (Ilsg vàw 
Bovievram in textu Ath. cod.); sixóraw émiy£ygazvas 
moi BovAngsee o Dia9vkm yào ov gati và pj 
Éxovva QiaO xdv nagarzjersw, os gros Be. e (a cod., 
corr. Zachariae) oU xaXjixos ví. xy' didv. xy' (scr. xa) 
dv téÀes schol. M ín marg. | 18 yevouévow M, index L] 
ywvopévom index M, index Reginae | 23 inscr. 'O avzós 
Basisig Báegq vomorngmi; vàw évdofovávoav éndág- 

arv Ath. | 24 naJocusguévoy Qousatrxov M | 25 *án- 
&pxov (cf. Ath.)) 9xdpxov ML || 26 ógdivagéow addidi 
(0gdiv. add. Zachariae) | tavg«xée ML, corr. Hom- 
bergk | vónos) Cod. 3, 36, 26 (Bi. Y' ro xabdixog tí. Ag" 
Duds. xa' wal xg schol. M) || 29 trj$ naÀaids dotoxac- 


n£voc asAotrros] per antiquae coniecturae (i. e. €&roz«e 
A091) simplicitatem & 


2 eius T | 3 secundum proprism legem ualere V [ 
4 quedam T' | egente R?T | naucleriis T' | 5 nezotiatoriis 
R* V] negooiatoribusis (sic) R' in negotiatoribus 7" in 
omni tempore R | ualentem A] ualente V7 | 6 utputa 
R | generale existente legislatione T' | exigentem T f 
et. om, R | 7 inaucleriois t [ negotiatoriis R* V? T] nego- 
tiatoribusis (sic) * negotiatoribus V! | expositam wug.] 
exposita (ex suppl. V* in spat. vac. 5 lit.) R'V et po- 
sita R*T' | 10 sententiam V9 T vulg. | 14 subscriptionem 
umus praestat Neoburgensis: dat. v. id. . eap. imp 
anno iustiniano consule [| 17 De] De in R'[ 15 a pa- 
rentibus) tibus V | 20 parente] parente factis /t V | 
21 de] et de R* vulg. | 23 magni oentesimo comite V | 
domesticorum] dom in V dni m. A dno B th (i. e. do- 
mino non tantum) 7T'| 24 iohanni A [ gloriosissimo VE] 
25 pruetoriorum orientem V praefectorum orientis T 
21 À om. V| 28 antiquem A! | coniunoture V* 


A PARENTIBUB IN FILIOB FACTIS 


tos, 7j DÀ rv rtgaynudcow stoiiMa xal 7 góasie avra 
cvgrus uerafáAAovca OriaOa. r0v vopov bxtivoy dx- 
«vopgUdigss nuerígas sapsaxsvags. Aéyss yoUv Ó vó- 
sos Üsiv ràs TÀw raÀsvroóvrow Bovljsus, orav 0. 
yonis, nici vQónos uerabo maidww xgatsiv, xai t0- 
doito» avrois aíGyoverus yovais óvtas, diae) avcotc 
xui t» dGagíj row mpayudtaw Gvyya)gei rj Ama, 
Ayuv, & xai Hn dvagysis sicuv ak avrov. Duatvzro- 
sni, Sicdyovras dà Éx vivorv Texurglany xal dvavauá- 


511 


Nov. CVII pr. ! 


porro causarum varietas et natura eas frequenter 
mutans bo leges illas emendatione nostra prae- 
paravit. Dicit itaque lex oportere morientium volun- 
tates, quando sunt parentes, omnibus modis inter 


5filios tenere, et tantum eos erubescit parentes exi- 


stentes, quia eis et claram rerum concedit significa- 
tionem, dicens et si non manifestae sunt eorum «is- 
positiones, aperiuntur autem ex quibusdam indiciis 
et coniecturis et qualibet scriptura, et sic eas valere: 


Twv xai 17s 0lacoUv ygagr$, xai ovra Tavra xgaisiv: lU et hoc in suis et emancipatis filiis ait; insuper et 


xii 1oUrO0 dmi Ts GOvOw xal duayxmávow maídaw 
fíGiv, xai xtQós ys rj Osodociov futippne, ovx 
ini natépmw uóvow vaUra DuxrrvzovGa, aÀÁÀA xai dti 
nqtégtoy xal érl àvióvrow éxavégas gigsms.  ravcns 


Theodosii decernit, non in patribus solum haec dis- 
ponens, sed etiam in matribus et ascendentibus utrius- 
que naturae. Hanc adprehendentes licentiam homines 
in tantam egressi sunt obscuritatem, ut divinantibus 


émidafóusvos vs adsias dvOoamo: sis rocavtgv aca- l5 magis quam interpretantibus haec egerent: itaque 


puav énAOov, dere uüvrsv allow 5 égunvéov 
ravra ztgosUsia D'as* voryagovy ovra moósmma ypügov- 
US oj18 mzQayuóTaw Aéyovrse yvogícuara xai ica 
ov0À xogóv Ou dfioUcs GrOyaGuoic xal Tq TOw ei- 


xvrov Aóyy tà roiavra. dnergésmv. 20 


neque personas scribentes neque rerum dicentes noti- 
tias et forte nec quantitatem tamen dignantur con- 
iecturis et verisimilium rationi talia permittere. 


CAPUT I. 


"Husie toivey sndvra Gag; & xal dvanenvapéva 
xaDagtávas Bovióusvos (rí yàp oVraw idiov vouaw 
0$ gagüvha, udAgra dui xaig vdwv tshevro wo 
Jiavvroóaens;) BovióuaDa, sí vw ypdpuata dxircd- 


Nos igitur omnia clara et aperta consistere vo- 
lentes (quid enim sic proprium est legum sicut claritas, 
maxime super defunctorum dispositionibus ?) volumus: 
si quis litteras sciens inter filios suos voluerit facere 


psvos usiutv vd» avrov maídow BovÀoro mowjca- 25 dispositionem, primum quidem eius praescribere tem- 


29a. Diavizodiv, moditov uiv aiti ztgoygágew vüv 
xoóvov, ilta xaà xà 1dw zaídwv óvóuara oixsíq 
45gé, xai mgóe ys rovc ovyxiaguoUe ais oU; ygdges 
xÀngoróuovs avrovs, u7, rois cvuBOAo« tdv dorDuay 
Gnuasvou£vove, &ÀÀa dr 9, i 

vovs, Gets ztavrayóOsy Gapéig T8 xal dvaugiHtrvovs 
xaJscTdva. sí dà xai stoayudeov Boidasre noimoa- 
aJai diaigaciw 5j xii sgáypags w^ mzágas 5j was 
TO» dévatügiQv magiugtQGOA, xaà Tà TOVTO pa- 


pus, deinde quoque filiorum nomina propria manu, 
ad haec uncias in quibus scripsit eos heredes, non 
signis numerorum significandas, sed per totas litteras 
declarandas, ut undique clarae et indubitatae consi- 


9Àov ygaupátov Oniovud-30stant. Si vero etiam rerum voluerit facere divisionem 


aut quibusdam rebus certis aut omnes aut quasdam 
institutionum statuere, et harum inscribat [et] signi- 
ficationes, ut eius litteris omnia declarata nullam 
ulterius contentionem filiis derelinquant. Si tamen 


m y»agícnava, ders tois avrov yogdupaciww zavra 35 aut uxori aut extraneis aliquibus personis voluerit 


rloiusva urüsuíav Ér« gilovscav 10i$ aidi xata- 
Agunmávüv. £i uévrorys 5 yausiy 7j éLortixoWs TiO. 
mosa»mosc Bovisras xavadarteiv legata 7 fideicommissa 





relinquere legata aut fideicommissa aut libertates, et 


rerum varietas et natura quae eas saepe mutat effecit ut lez: illa correctione nostra indigeret. — Dicit igitur 
lex defunctorum voluntates, quando parentes sunt, omnibus modis inter liberos valere oportere, et in 
lantum eos rcveretur qui parentes sint, ut iis etiam obscuram rerum declarationem permittat, cum dicit, 
eísi non manifestae sint eorum dispositiones, atqui ez: indiciis quibusdam et elementis et qualicumque scri- 
plura petantur, eiiam sic haec valere; idque tam de suis quam de emancipalis liberis dicit, et insuper 
Theodosii quoque consti(utio rem definit, quae non in solis patribus id praecipit, sed etiam in matribus et 
in ascendentibus utriusque seazus. anc licentiam amplezi homines in tantam obscuritatem egressi sunt, ut 
res vatibus polius quam interpretibus ere amd siquidem neque personas scribentes neque rerum notas 
indicantes ac foriasse ne quantitatem quidem tamen coniecturis et. probabilitatis rationi haec (alia com- 
mittere quaerunt. 

L Nos igitur cum omnia clara et aperla esse velimus (quid enim adeo proprium est legum quam 
claritas, maxime in defunctorum dispositionibus?) volumus, ut si quis litterarum peritus inter Wleros $uos 
dispositionem facere velit, primum quidem ei inscribat tempus, deinde etiam nomina liberorum sua manu, 
et praeterea unciarum quantitates, in quas heredes eos scribit, non notís numerorum indicandas, sed per 
integras literas declarandas, ut undique manifestae et. dubitationis expertes sint. — Quodsi etiam. rerum 
distributionem facere. vel certis quibusdam rebus. omnes sive. aliquas institutiones destinare. velit, harum 
foem nolas inscribat, ut ipsius litteris omnia declarata nullam amplius contentionem liberis relinquant, 

i vero vel uxori vel extrancis quibusdam personis legata vel fideicommissa vel etiam libertates relinquere 





2 rÓv vóuov dxsivov] leges illas c [4 veAevrov L'] 
oi M] eie L| 1 dcagz) claram i.e. aagij e | 9 eis- 
dyortas] aperiuntur e [ £vavaudvow ML] coniecturis g | 
ll cov» xai dvuavximacov. (vxe&ovaws et avrtakov- 
av0$ L? s.v.) L| 12 5j 8«0Joaíov] Cod. 6, 23,21 $3 (cf. B* 
4 13 p. 201 Zach.) | 19 9o ex corr. L | 22 *« (quid c)) 
ov ML, ovdiv cum Haloandro vulg. || 23 vais om. L 
25 avrov] avtov ML davro? Proch. Epan. | 26 avvzs J 
Proch. Épun. e] avrois L (Proch. v. L) | yog L| 
28 obuaguovs L! | 29 xà» agsD uv ernuaivouévoig Proch. 
codd. plerique J 31 c6 om. L | dvapgaadrrou L| 32 xai 
om. L5 | 33 nacas] 7 ácas Proch. g | 35 asrois Proch. 
v.L | 37 9 vj yagerz Proch. | 38 Asyava. L. Proch. 
Epon. || fidicomissa M gulsinópuca L. gidixópiaga Proch. 
qiidixóuaoca Epan. 


2 praeuneuit T' | 4 quando] quae non T'| 5$ tamen 
R6 quia] quam /*| rerum] earum 7! carum rerum 
T*| concedat & | 9 qualibus T' | 10 haec V | et in 
emaneipatis 7'| ait] At T! ut R'( et om. T! [| 11 theo- 
dosii A'| theodosius. A! VT vulg. | hoo 7| 12 etiam om. 
R | 14 seouritatem T' | 15 hoo & | egerunt V agerent AT] 
16 notitiam A vu/g. | 17 tin RT' | dignatur RV [ con- 
iectura V | 18 rationi Osenbrüggen] ratione libri | 24 suos 
fllios T' vulg. | voluerit om. 7" | 25 *praescribere] prae- 
soriptione (positionem 7'!) /ibri | 26 quoque flliorum 7" 
vulg.] üliorum quoque uero flliorum Vi 211 eos om. V'| 
28 sed] et. 7! sed et. T* | 29 ut] et. R! | consistat T' | 
30 etiam] et V | 31 aut ex quibusdam 7'* [ quosdam (o 7'* 
inras) T | 32 institutiones R* 7' | et (etiam. R?) libri, 
om. vulg. | signifieationes T'vulg.] siznationes RV [ 33 ut 
et eius. /& | 34 contemptionem A | derelinquat V7' | tiu 
R] 35 uxori aut] «e«eseut R' 


Nov. CVII 1—3 





y xai dÀlevOtsQíae, xnl ravra obuíiq xmpi ygagópeva 
do piper Té magà Tàw DinriDeudvaw dni t1àv pap- 
TUQow, de &mawra égsbzs và dv cj DiavwrteóGss xak- 
usva avroi xai Kygavay xai BovAovta: xpatsiv, Fara 
loxvpd, ux0iv dAavrosusva £x coU Ooxtiv dv ydoraus 
ysyoáqOa. «iv Aomüv nmag«atüoncw àv ÓiaÓnxaw 
pj dabrpava, àÀlà roérq uóvov dallattéro v4 7v 


avrov Üabidv vs xal ylotrap [yv yw nügaw (Gyvv 
TQ xügrg maQsyouévrv. 


512 


DE TESTAMENTIS INPERFECTIS 


haec propria scripta manu dictaque a testatoribus 
coram testibus, quoniam omnia consequenter in dis- 
positione posita ipsi et scripserunt et volunt valere, 
sint firma, nihil minuenda eo quod videantur in carta 


5scripta reliquam observationem testamentorum non 


suscipientia, sed hoc solum inmutetur, quod eius 
MEM NDS MM VM. WideM uM Q- 
itam, 


CAPUT II. 


Kai sizsQ uéygs vshevrié utívew rovro vÓ Gua, lÜ 


ovdss Varegor maQéfs pagrvgías, La Bovànón TV- 
góv Tüv vOiwibtzv yvalurw apsivas yj évallabes 5j i 
TO10Ut0 TrOu/Ga4, qp y8 ÉErv Peepitos tTÓ yevógevoy xai 


éxégav noijoaad'ai BovAnaiw ÓrAovaav rv vsAevraiav 
^ 


Et si quidem usque ad mortem maneat hoc schema, 
nullus postea deducet testes, quia voluit forte talem 
voluntatem mutare aut convertere aut aliquid tale 
Íacere, cui licuit rumpere quod factum est, et aliam 
facere voluntatem declarantem perfectam eius sen- 


avroU yvalumv, qv mgosnxe xgaréiv. Tovro yàg éqís-lb tentiam, quam competit valere. Hoc enim concedi- 


utv avtQ mQárrtv avro TOUTO oras éignuamoutva 
ni rapovaíq uagrvpmv émtd, de xal nsnoirtaí viva 
TOiaUTEY peior, ov un» xgaréiv avrzv Éri BovÀe- 
T0, HIC érígaw mOijgac Oni. xai Tavra fj év vehsíq 


mus ei agere, hoc ipsum expressim significantem sub 
praesentia testium septem, quia etsi fecit quandam 
talem voluntatem, non tamen valere eam ulterius vult, 
sed rursus vult aliam facere. Et hanc aut in testa- 


Dua )nxn mouíto mxavta rà rà» ÜuOrxOv dyoósr20 mento perfecto faciat omnia testamentorum habente 


ciufola, 5j iv dygágq ihtiq Bovirau, ders dm by- 
yedgq 79 &ygágu Bovixjae Doxsv avróv velsviijoa:, 
TOv zporéQuy axvgour éx t€ ÜsvréQue aUrOU ward 
Tzv vsÀe(a» DiaOnxnv 5 BovAgsw Oiarvnoosos ywo- 
névav, 


signa, aut in non scripta perfecta voluntate videri 
eum defunctum esse, prioribus infirmis factis ex 
secunda eius secundum perfectum testamentum aut 
voluntatem dispositione. 


CAPUT III. 


"Entidi, 0à Vopsv viwas veurjaes zowvpévovs uevabo 
TÀWV oixsio»w zai xai zapaaxevátovrag avrove vav- 
TOi$ VzIO: equa, xal 1 rOw0UTO Gy/ue mgosirusdra. 
&í y&Q Üiavéuos Ti6. tà Oixéla ztQáyuava xal avroUs 
Tove maidag zmQosxaAe j 
Tai; weurcsciv aUvaie, xal xvoíag vavras ryroagdaa, 
xal óuoAoyrGas raUta xarà roUTOv Éyewv vOv vQómOV, 


Quia vero novimus aliquos divisiones facientes inter 
Doi filios et praeparantes eos his subscribere, et 
oc schema suscepimus. Si quis enim dividit p" 
rias res et ipsos filios evocans faciat subscri 


Gáusvos vOijcMiev  0noygáwaas 30 divisionibus ipsis, et ratas eas iudicare, et profiteri 


baec secundum hunc habere modum, sit et hoc fir- 


cap. II in. summarium habet B* 4 13,97 p. 210 Zach. 





vult, haec quoque sí propria manu scribantur atque coram testibus a testatoribus affirmetur se omnia 
deinceps quae in. dispositione extent et scripsisse et valere velle, valida sint, neve ullo modo infirmentur 
propterea quod in chartis scripta esse videantur nec reliqua testamentorum sollemnitate praedita sint, sed 
eo tantummodo differant, quod dextra et lingua eius utantur quae omnem vim chartae praestet. 

IL £t si quidem usque ad mortem haec forma permanserit, nemo postea testimonia exhibebit, vo- 
luisse forte illum eiusmodi voluntatem commutare aut convertere aut eiusmodi aliquid facere, quippe cui 
licuerit id quod fpe erat rumpere et aliam voluntatem facere declarantem ultimam etus sententiam guae 
valere debeat. Hoc enim ei agere permittimus, si id ipsum diserte. praesentibus septem testibus designet, 
se eiusmodi voluntatem iam quidem fecisse nec tamen amplius valere velle, sed aliam facere. Atque haec 
aut in perfecto testamento faciat quod ommes testamentorum notas habeat, aut in non scripta perfecta 
voluntate, ut scripta aut non scripta voluntate relicta defunctus esse videatur, prioribus ex secunda eius 


dispositione per testamentum vel voluntatem perfectam irritis factis. 
M. Quoniam autem scimus nonnullos divisiones facere inter liberos suos et curare ut illi his. sub- 
scribant, eiusmodi put bun formam admittimus. Nam si quis res suas dividat ipsisque liberis accitis ned 
tean- 


ut divisionibus ipsis 


scribant easque ratas habeant atque haec secundum hunc modum se habere co: 





1 7 xai) xal om. Proch. v. l., Epan.g | ygagóneva xti 
L Proch. c | 5 gdpraie ML Epan.] xáory Proch. c | 6 ye- 
yodqes L | 7 eEauévois Epan. | vostQ L Epan.] 1ovto 
Proch. € | nóvov] uiv L | GaAlatréro ML. immute- 
tur c] Qieravtéroo Proch, Epan. quod non recte probat 
Zachariae | t IL Epan] 10. M Proch.g | 8 y43acav 
Proch. | £ytiv om. L | 10 *usíivo: ML Proch. Epan. || 
rovrq TQ Gyjpata Proch. plerique | 11 sagd£es Proch. 
plerique, Epon. e || pagrvgíav. Proch. v. l. || BovAgOévra 
(v. 7. BovànO'évros) boa. i 13 yuvógsvoy L| 14 veAev- 
T*[av] perfectam i, e. veAsav & | 16 dzior uaiwóusvov 
L* | 17 énrà Me (Iul. Ath. Theod.)] éxxà vj «ai mévra 
L Proch. Epan.; glossema in Prochiro Basilii additum ex 
eiusdem. imperatoris constitutione in Leonis. novella 41 ci- 
lata repeti potest (ipsam Leonis novellam fontem esse 
statuerat Cuiacius ad Dig. 28, 1, 21), rectius interpretamen- 
fum ad Cod. 6, 323,81 referas | xai om, Proch.; leg. xav 
er e? | via] tz» Proch. Epan.| 19 àAÀ' éxégaw] sed 
rursus vult aliam c | ravra 7] ravra uv 7 Proch. hanc 
(i. e. raso») aut c E 20 dyovors L | 215g. eorr» — &ov- 





Ajo om. Le | 22 7 dypdgq  Boviras M Epan] Bov- 
Aras 7j iypigq Proch. | 24 deervztoiaeos Proch. Epan. c] 


1avvztoosov ML | 26 nowvpevov L' | 28 1ó vouovcro] 
hoo & | sonqehel suscepimus g | 29 diaséuos] di- 
vidit & | 31 sg. ópoáoyrjaas xai 5yraacSas L 





1 dicta quac T'| a testationibus 7 | 2 testibus] co- 
ram omnia testibus add. R^ | consequentem R' V! J dis- 
positionem V* | 3 volunt] uoluerunt 7' uoluerit A 
manere V [| 4 sin R! | nichilo A nichilominus V | ea R'; 
6 inmitetur 7^ | 7 habeat R | omni uirtute 7 | praebita 
T | 115g. uoluntatem talem 7] 12 aut aliquid] ut ali- 


uid R! | 13 rupere 7! | alia 7' | 14 eius perfectam 
18 tamen] tin V, om. R! | eam ualere T vulg. | ulterius 
vult] vult om. V | 19 haeo Beck | 20 profecto 7t | 21 in 


non] immo V! | voluntate] ut scripta vel non seripta 
voluntate addi vult Beck: (sed cf. ad Gr. 21 sq.) | 24 dispo- 
sitionem V | 26 aliquas T'| 27 hie T | 28 enim om. V | 
dividat vulg. || 29 conuocans 7' [ 30 ipsis om. 7' | eius 7! | 
indieare V ] 31 haec] hoo 7 


DE RESTITUTIONIBUS 


Karo xal voro xépiov. dx] voiaírre ngayuárov Duu- 
Qécsos wer yv nuerípav Oikralev Jv strQi rOVTOV 
TaDsíxausv: fjv éni mügi vOWé aUTI) steQueyOuévois xv- 
píav slvas wal dià coUds «oU vopnov 
pévrowys wal émi diaveuscsev avrós vmoygawe: xai 
D náwra dià 5s vmoygag?s tis avTOU sonjGeras, 


ugaén. 

(Enihloyos) Ta voivvv mapasrdwra 9uiv xal 
Sià covda Me Oeíov Ónlovnsva vopov v c5 évOoEó- 
Tr€ yivgwovga ata z0v)GdTO qawegd, ders urdiv 
Jialagsiw «dw ógÓde xai mpovonrwde indo vOv 
zRETÉQov Ünrxómv wevo, 

Dat. k. Febr. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. 
&nno XIV. Basilio vc. cons. (ind. IV.) 


PH 


IITEPI TON AIITOKATAZTAZES9N. 


513 


5 subscripseri! 


névov. 15 


[a. 541] 


Nov. CVIII pr. 


mum in huiusmodi rerum divisione secundum nostram 
constitutionem quam ob hoc imus: quam in 
omnibus quae in ea continentur firmam esse et 

hanc legem sancimus. Si sutem et in divisione ipse 
t et clara omnia per subscriptionem suam 
fecerit, sit et hoc ratum, quoniam et hoc iam nostra 
legislatione continetur. Palam vero est quia in tali- 
bus casibus h&ec lex valebit, quoscumque postea 


moveri contigerit. 
10 


(Epilogus) Quae igitur placuerunt nobis et 
hanc sacram etate sunt legem, tua gloria P ed 
scens omnibus faciat manifesta, ut nullum lateat quae 
recte et providenter pro nostris subiectis sancita sunt. 


Dat. kal. Feb. (CP. imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIIII. Basilio vC. cons. » 


CVIIL Auth.CIII. Coll. VIII tit. 4 
R DE RESTITUTIONIBUS KR 


'O av«ós Bacda?e Bággq cj ueyalongezacráro xó- 20l1dem Aug. Basso v. m. comiti domesticorum et locum 


urta TÀYv xaÜDwocu»ufvov Oousgrixww éxégovr. vÓv 
rózov "lodvvov vo? évdoforavov émáQxov vOv ieQàv 
spar engéoov. 
(Heooinsov.) '"TnoÓécso fjxoócauev [/ 
Spem ü 


benti Iohannis pp. per Orientem. 


raefatio.) Negotium audivimus pro testamento 


ha- 
s dugisfrrovuévns, 3v xai égurvsugs Oixcuov 25 dubitato, quod etiam interpretari iustum existima- 


Zyncágs)a xai vóuo &xpiBéi, rovro Ó5 
TO Zuiv simO0s éx vOv év rais vmodcacs xivovus- 
vov Lrrggsov vóuov zonorov Aaufávmav dgognás. 
1 Iaidas ydg ri dvarrcáusvos xÀngovóuovs, 
sra xai d. Ü n 

Bovióusvos éxiAsvasv, si avufj; twwa tàw avrov ztai- 
Ouw xai xÀngovouaw udÀÀuw amnaida vó»v avOQams- 
vov xaraAón» Djiov, usrà yv ébaigecuv Ow dx vOV 


jÀow& avrove 4E àxaidías Uztoxavaatiaa: 30 


-heredum futurum sine 


vimus et lege comprehendere certissima, hoc quod 
nostrae consuetudinis est in negotiis motis ex legibus 
optimis acci, occasiones. 
1 Filios enim quidam suos instituens heredes, deinde 
etiam alterutris eos filiis non extantibus substituere 
volens iussit, si contigerit aliquem eius filiorum et 
fiiis humanam solvere vitam, 
post exceptionem horum quae ex lege debentur ei 


Nov. CVIII (Authent. CIII » Coll. VIII tit. 4: gloss.) Graece extat in. ML (fuit in B 35,11, 81. — Epit. 


Theod. 108 (inde Tipucitus B l.c), Athan. 9,9. 


Iulian. const. CI. 


tur, hoc quoque validum sit in eiusmodi bonorum distributione secundum constitutionem nostram quam ea 


de re fecimus, quam de omuibus 
Si vero etiam in divisionibus ipse solus 


bus hanc legem esse valituram quos 


ea conlinentur ratam esse etiam per hanc legem sancimus. 
scribet atque omnia per subscriptionem suam manifesta faciet, 
etiam hoc ratum sit, quoniam id quoque lege nostra continetur. Manifestum autem esl. in ei ; 
ue post eam moveri contigerit. 


cas- 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua gloria cogno- 
scens omnibus manifesta faciat, wt nihil lateat eorum quae recte et providenter pro subiectis nostris 


sancita sunt. 


CVIII. 
DE RESTITUTIONIBUS. 


Idem Augustus Basso magnificentissimo comiti devotissimorum domesticorum obtinenti locum 
lohannis gloriosissimi praefecti sacro praetorio. 


Praefatio. 
accurata complecti lege par esse existimavimus: 


Causam audivimus de testamento in controversiam vocatam, quam et interpretari et 
quae quidem nobis consuetudo es(, ut. ex quaestionibus 
1 quae in causis moventur bonarum legum occasiones petamus. 


Quidam enim liberis suis heredibus in- 


stitutis cum deinde eos ín casu non existentium liberorum sibi invicem substituere vellet, iussit, si quem ex 
liberis et heredibus suis sine liberis de vita humana decessurum esse contingat, subíatis iis quae secundum 


2 &idvaliw) nov. XVIII c. 1 | 4 vópov] 9uov L* | 
b dzi Diaveprjgsow] in divisione c, éxi vàw diaveyu;- 
cacw malit Zachariae | 9 & M|6 avrov ML, 
corr. Serimger 8 19 undi] nullum i. e. uzdéva c v 
347,2. 363, 3) | 16 subscr. om. Jul. | k. febr. ep. M) k. 
Feb. € xaAávdov Sgt Ath. unvi geflgovagio 
Theod. | imp. — anno XIV (cf. c) BaciAsía$ "Iovavivia- 
vov vó iÀ' Ath] dn. iust. pp. aug. M &ra i8 Baa 
Asíag Theod. | 17 Basilio ve. cons. c, vxareías BaciAsiov 
avd. à' Ath.] bilisar. uc. conss. M vxarsíq Bslwgagíov 
Theod. | 19 vàw om. Theod. | 21 xaSos«oguévawv Jo- 
psgTixoy M | vóv om. L| 22 *óxdgyov ML | 23 post 
inscr. M adnotat fs, s «i. y' diyéavov xa/— Bu. xrí ti. vj 
Day. U Bi. AB. Duy. A9" nal sta (corr. y 1 | 25 &uguafin- 
rovudvos L*| 27 dx rv év tai vzodécscs xiwovud- 

Iit. 


vov Lrrrosuv vónoy|] in negotiis motis ex legibus g || 
33 usrà] xai usta 


1 huiuscemodi A | diuisionem 7'* | 2 quam] quia 7' | 
8 causis V | 9 moueri V? vulg. (IuL.)) mouere RV*T | 
12 sacram hane V | gloria om. V | 13 fatiant V flant 
T'[lateant vulg. | 14 et om. R | prouidentes AT | pro 
om. T | subgeotia V | 16 subscriptionem unus praestat vi 
CP. imp. om. V || dono iust. V |. 17 XIII. V | vo. cons.] 
vic. con. V | 20 v. m. (i. e. viro magnifico)) üra VT vi R | 
domest. V dome T' dom. A&| 21 iohanni T'| 25 estima- 
uimus V | 29 suos quidam 7' | 30 etiam T'] om. V vuly. | 
non om. E! | extantibus VT existentibus K vulg. | 32 here- 
dem Vulg. p post] praeter 7'| quae) quae exceptione 

1 . 


horum que 
65 


Nov. CVIII pr. 1 


vóuov ógadousyov avrQ dx Ow map' aUtOU xara- 
Auixavouévov avtQ mzoayuürov và Àwnà mávra 
"tgáypata xai Ü(xaia, 00a sag! avv dv xaigd) ralev- 
Tis sígsOsim, KpyegOas wai dmoxadicracOa, vq 4E 
avtOw zégiovri 7, vois avroU sasdív, e( ys avrog Te- 
Aevirjatis, náars agyovans usvabU avrav y à T5 sion- 
pévn» ámoxardgragiv dggaÀsías va xal dyyve. éni 
TOUTO:g avrOU T&lavtrGawros, xai vOU udv dvós vÀw 
avro) zaidcv xal xAngovópaw maidas Kovros, vov Àà 


514 


DE RESTITUTIONIBUS 





ex eis quae ab eo relinquebantur ei rebus reliquas 
omnes res et iura, qu&ecumque apud eum in tem- 
pore mortis invenirentur, venire et restitui ex bis 
superstiti, aut eius filiis si ipse moreretur, omni ces- 
5sante inter eos propter memoratam substitutionem 
cautione et fideiussione. In his eo moriente et uno 
quidem eius filiorum et heredum filios habente, alio 
vero manente sine filiis, y ersyi eum qui sine filiis 
est is qui filios habet uti rebus utpote eas deteren- 


uBivayros ázaidos, xcÀUss Tóv dzaida 0 vov; zaidas 10 tem, at ille utens verbis testamenti, quia quicquid 


Kyo» xexoija as rois rgáypaciw og ravra dAarrovvra 

Fw ài éstoxszor ávos REA énuags vn6 DuaDrxme, xal 
Ora ai T1 evpaduír] dv xao) valavtzs nao! avt, voUro 
abràóv dztoxaDicvüy éxélsvas, xata vovro BovAevas TÓ 


inveniretur in tempore mortis apud eum, hoc eum 
restituere iussit, secundum hoc vult schema licen- 
tiam habere uti rebus sicut voluerit, nulla prohibi- 
tione de earum gubernatione illata ei. 


eyüua naopngíav Éyewv xyojaOas Toi; zpdypacsw coe 15 


4v BovinÓein, urÜepude xcAvGéwS m9) Tz6 avrOw 
9 Jwuxissos énayouévns avrQ. — "Hyusie v0ivvy Àa- 
Bóvrss dx vovrov moógacw qrOrnausv xonva: xal TQv 
zaÀcuAy dopurtíaw xai vzv dpebne Qiaxguduw vv udv 


9pícas T)» 0i xadagày £v ávOgaiow ázoDécOa;, xai 20 puram hominibus 


Jia rovro vóug tó mgüyua mapuhafsiv, Óxtavs dv uá- 
Soie dvOguzo: Tv naga» v0U vOuov rd, " 
7$ "Qocjxs rà ToiaUvta xal gavÓdvay xal xgivsiw. 
icuev 10ivvv Ilaswiavi tà Gopoarát ónOéiv vw dv 


9 Nos igitur sumentes ex hoc occasionem aestima- 
vimus oportere et antiquam indefinitionem et dein- 
ceps discretionem hanc quidem definire hanc autem 
nere, et propterea lege causam 
comprehendere, ut di t homines omnem or- 
dinem, cum quo competit talia et discere et iudicare. 
Novimus igitur a&pud Papinianum sapientissimum 
dictum in nono decimo eius Quaestionum, ubi per- 


TQ iO' rà» abroU quaestione», £vÓa é&xeroéxes và6 25 mittit alienationes in tali casu, illud solum velut ex 
dxnovjaés dxi rovovrov Üéuaros, éxsivo uóvov exse — Studio in asenigmate proponens, ut tunc oporteret 
4beziívrüss dv aíviyuatvi mQosOsié vO Tn»ixaUra Óeiv — prohiberi alienationes, cum ad solvendum fideicom- 
xexclUcÓa. tà éxmojOne, rvixa éxi v xaraAvsa, missum ex studio qui hoc oneratus est ad alienatio- 
10 guüsixóuuuccov dLesitndss Ó rovro fBeBagnuévos nem venit. Et tamquam philosophatus inter impe- 
éni üv (xnoincw jÀJs. xai ó gelegogos àv Baci-30ratores Marcus tali quodam proposito casu viri boni 
Àsvc. Mapxos, owvTOv Tivós vnorsDévros Oéparos,  arbitratum videri inesse talibus verbis disposuit. 
4vügós ayadov usssrsíav Doxsiv dvsivas tois TOUUTOI 

óruacs dMacimunp. 


CAPUT L 


'"Hyiv oív dg9Gc Edobev. Éguw. ovr vvxá Gas 17» Nobis ergo recte visum est habere ita disponere 
vouodsaíav, ders si udy xadóAov cv sizo: dzxoxava- 35 legislationem, ut si quidem universaliter aliquis dicat 
craciw OU guÜsixoupícgOv, vaUTa xpareiv Gmsp émi restitutionem fideicommissi, haec tenere quae in tali- 
tÀwv vow UrQv Üipugras xal zmaQ rov 505 vevouo- bus decreta sunt et a nobis iam sancita; sin vero 


legem ei debentur ex rebus ab ipso ei relictis reliquas omnes res et iura, quaecumque apud eum tempore 
mortis reperta sint, transire et restitui. ei qui ex illis superstes futurus sit vel liberis eius, siqu& ipse 
defunctus sit, omni cautione et fideiussione propter restitutionem modo dictam inter eos cessante. His ita 
gestis cum moriuus sit et unus quidem ez: liberis et heredibus eius liberos habeat, alter vero sine liberis 
manserit , pee is qui liberos habet eum qui liberis caret rebus uti, quippe qui eas deminuat; at ille 
abusus verbis testamenti et quod, si quid tempore mortis apud ipsum reperium sit, hoc tantum ipsum re- 
stituere pater iusserit, secundum istam rationem licentiam se habere arbitratur quo modo velit rebus utendi, 
2 cum nullum impedimentum de administratione earum sibi inferatur. — Nos igitur hinc occasione petita 
existimavimus et veterem ambiguitatem et. distinclionem deinceps secutam. alteram. definiendam. alieram 
integram hominibus repouendam esse, et propterea lege rem comprehendendam, ut homines omnem legis 
ordinem intellegant, secundum quem haec talia et discere et iudicare deceat. Atque novimus a. Papiniano 
viro prudentissimo dicium esse aliquid in libro decimo mono quaesiionum, ubí alienationes in eiusmodi 
casu permittit, hoc solum tamquam de industria in aenigmate adiciens, tum demum debere alienationes 
prohibitas esse, ubi intervertendi fideicommissi gratia de industria is qui eo oneratus est ad alienationem 
veni, Et philosophus inter imperatores Marcus eiusmodi quodam casu proposito viri boni arbitrium 
inesse videri in talibus verbis praecepit. 

L Nobis igitur recte se habere visum est ita legem instituere ferendam, ut si quis in universum 
dicat fideicommissi restitutionem, ea valeant quae in eiusmodi casibus definita et a nobis iam sancita 


b *rslavizoo. ML jj 7 dxoxardcvagiw] substitutio- 
nem i. e. vxoxardgraciw g | 12 xai om.g | 13 zap' 
om. L* | 15 £zeic L | 19 &ogsaréav] (ovogíav L? | 24 iauev 
Toivvy om. M | manziavo L zxamaavo M. Dig.30.1, 
56 (54) | ór9év v« Falounder (dictum c)) ón9évra ML 
25 dvaxaidsxar o L'! | avrov Haloander (s)]) (avrov ML 
cuaestiongin M xoscucudvoy L* xosaiotívow L! || 26 ni 
TOi$ vowovrO« Ü£uaciw. L | uóvov] udv L | 21 xpos- 
S«is] proponens i. e. zgoOsic e l| 29 qudixópuocov M 
(idem infra saepius) geudixogaaaov L | vovro L | 31 Mag- 
xos) Dig. l. e. cf. 5,3, 25 $16 (vid. ad 513, 23) | 32 &veivas 
Le (cf. Dig. . c.)] sIva« M 136 qudsixouíodov L (et sic 
infra) | 37 wevouod'étrras]) Cod. 6, 49, 7. 8 


1 reliquas rebus R! [3 eis T! | 4 ante aut. spat. vac. 3 
lit. in V | censante T'| 6 cautionem V*, om. R' | fidei- 
iussione 7' fldeiussionem V | in his] et in his RT' | 
7 alia 7| 8 manento R|9 is] «eis R? et V^ [| habeat 


R|wvt pute 7! ut post. R! | eos RT | deterente £. de- 
terrente VT | 10 at] ut R'V!, del. V? | uerbi V' [| quia] 
quem V! | 11 hoe eum om. V, eum om. & | 12 instituere 
V! i 14eorum RV | inlata V! | 17 oceasione £* | 18 in- 
definitionem RJ indiffinitionem 7' diffinitionem V difini- 
tionem KR? [ 19 discreptionem 7' (in libro .e. descriptio- 
nem schol T)| quidam V | 20 puram] uram om. in spat. 
vac. 4 litt, V* | 22 cum] eum V* | quo] ordine s. v. od- 
ser. V? | 23 panianum A! [ sapientissimum] sapientis- 
simum uirum V uirum sapientissimum T'* [ 24 ubi per- 
mittat R' supermittit 7! | 25 illud om. A! | 26 eug- 
mate A'| 28 hoc om. T' | honeratus 7 honoratus R V | 
30 propositio R | 31 arbitratum] in arbitratu R^ arbi- 
trium 7 | 34 (N)obis — 515,3 fideicomissum ser. V? in 
spat. vac. | uisum est habere reote & | 35 uniuersale R* | 
36 restitutionem] faeiendam statim s. v. adscr. T'* | fidei- 
comissi V fldeicommissum A^ | haeo — 515, 3 sola fidei| 
acr. R* in ras. 2] vs. | 31 sunt decreta. R(*) | s R(?) 


DE RESTITUTIONIDUS 


Oérgras sl Bi vovUrov j| rà. giltixónpiaaoy Ónolov 
vetóxeeres, wal và sópiaxóusva ros nsQuluusavóueva 
dv xaipip TaÀavrze 0 dua éusvos Undyn nóva vq gu- 
Srixonuíaaq, TnvixaUra vÓ aoplaros signuévor rois 
&umgogOesv vnó rwa vevouiGuévzv dyaysiv Qvaigsaiv 
«e xai vábw. si ydg Ti vaUTa Tj xaí Ti TOw0UTOV 
Éregov qrjasia, Deanilousv, dert uéyoy ToU gadxidiov 
hóvov 176 oixsías ivcvagsos dvdyxnv Kjtv. gulavrev 
vóv BeBaprusvov vo) quüsixouuíacov t7) áxtoxavaatá- 


515 


Nov. CVIII 1. 2 


tale sit fideicommissum quale subiacet, et ea quae 

inveniuntur seu remanent in tempore mortis testator 

submittet sola fideicommisso, tunc indefinite dictum 

prioribus sub quadam legitima deducere divisione ct 

Sordine. Si quis enim haec aut etiam aliquid tale 
aliud dixerit, sancimus usque asd Falcidiam solum 

suae institutionis necessitatem habere servare eum 

qui oneratus est fideicommissi restitutione, et non 

aliquid penitus ex illa minuere, sufficiens exi- 


posse 
€5, xnl urj QóvaaDa( «i mavrelds dE éxeivov 4Aav-1Ostens, si heredi quidem supersint tres partes, illi 


TOU». íxevóv ydg, sí TQ? udv wÀngovóuq meguícovra: 
rà Tpía u£pn, tq Óà Ó TOU TeráQrov góvov mspilri- 
gJ5srtm Àóyos. oidà yàp dyrGousv và BeBlagruévq 
xai dapsais yorjaOal v«3:, wal (ac denícndss (omep ó 
Ilaziveavós. £Asyev. intervertendi fideicommissi causa), 
ds xai TÓ cTéraQTov dyztoutioVv T6 dvordctOG T7é 
avTov, dllà voUto szávtoe xaraliumáverv vÓ quüti- 
xóppuGgOv, TÀv Glow dzávrow dzi Tj aUTOU xtiud- 
va éEovaíq, oes &ünav Eyeiv avrov rovrow exc Bov- 


Àeras yorGaGÓca, xad ruÀi/oig DOsaztóraug rgosrxei. 20 contingat, necessar 


sí pévros xal avro? ToU verágrov à. BeBlaonutvos mgos- 
dyerai, dyayxaióy devi molvmgaynovsigóni TZ» aí- 
tíav xaO" $v voUro ztémoays. wai simeQ 7 stQoixa 
Boílowo Ooira: 5 mgoyajgia(av Dopsáv. ér£gay oix 
Éxe»v ovaíav, Óriv av1Q rovro avyyoptigD'as zroarem 
xarà roUr0 07 10 TQ ruetégi mepiexouevov 5dr vóug, 
ale OzttQ abrq mavrrÁds ox novraausDa viv toiav- 
Tnv ámopueínGiw. ei DÀ xai sie eiyuakorrmoy Avciv (rai- 
*nv yàg éLaigovuév 1s xal avariOeusv. cQ Ou Tr» 


autem quartae solius relinquatur ratio. Non enim 
concedimus ei qui gravatus est etiam donationibus 
uti aliquibus, et forsan ex studio (quod Papinianus 
dicebat 'intervertendi fideicommissi causa"), ut etiam 


15quarta minuatur institutionis eius, sed hoc omnino 


relinquere fideicommissum, aliis omnibus in eius po- 
sitis potestate, et licentiam habere eum his sicut 
voluerit uti, quemadmodum perfectis dominis com- 
petit. Si vero et ipsam quartam is qui gravatus est 

nn est perscrutari causam secun- 
dum quam hoc egit. Et si quidem aut dotem vo- 
luerit dare aut sponsaliciam largitatem, aliam non 
habens substantiam, oportet ei hoc permitti agere, 
secundum hoc videlicet quod nostra continetur iam 


251lege, in quo ei omnino non negavimus talem dimi- 


nutionem. Si vero et in captivorum redemptionem 
(hanc enim excipimus et dicamus deo causam), et 
hoc licentiam eum habere facere, et minuere etiam 
nartam pietatis ratione, quod omnium nobis pre- 


aivíay), xai rovro áüpav avróv Éyew ztoiiv, xai dA«r- 30 tiosius videtur. 


TOU» xal TÓ téraQrOv, toU vzs rvGeBeías Aóyov máv- 
Tow viv TiuiQ TÉDOV qaivouévov. 


CAPUT Il. 


Ei 0i avugain urUà aíróv. Éx vwvov airiiv. Égtv 
" i j : : , . 
GO:v mOwito danavas, ix t$ rOiaUTES aztoxaragtá- 


Si vero contigerit neque ipsum habere ex aliqui. 
bus causis unde faciat expensas, ex tali restitutione 


cto$ xai ravras z0:5i0 Oak Didousr avr zaggnsíav:35 etiam has facere damus ei licentiam: hoc quod et 


Tovro Omsg xai ó Dia D4uavos éxéroeye, à ntepilup- 
mavóusvor oÀos voUro Bovióuevos sí vv azoxard- 
eraciv FAxegÜaa, xal o üv i$ &iztO& dx TOU mépiT- 
Tr(OvrO6 avrQ TZv dmoxardgraciw yivecOwm.. si dà 


testator permisit, quod relinqueretur omnino hoc 
volens restitutionem trahi, et quasi aliquis dicat 
ex hoc quod remaneret ei restitutionem fieri. Si 


sunt; sin autem tale sit fideicommissum quale propositum est, et ea quae tempore mortis reper(a vel re- 
licta sint, sola testator fideicommisso subiecerit, tum quod parum definite a prioribus dictum est sub legi- 
timam quandam divisionem et ordinem deducamus. Nam si quis haec vei etiam. eiusmodi aliud quid 
dixerit, sancimus ut qui oneratus est fideicommissi restitutione usque ad solam Falcidiam institutionis 
suae servare necesse habeat, neve quicquam omnino inde deminuere possit. Sufficit enim, si heredi quidem 
tres partes supererunt, illi autem. quartae dumtaxat ratio relinquetur. Neque. enim. permittemus ei qui 
oneratus est, ut etiam donationibus quibusdam utatur, idque for(asse de industria (quod Papinianus dicebat 
intervertendi fideicommissi causa), ita ut etiam. quartam institutionis suae. deminuat, verum hoc omnino 
relinquat fideicommissum, reliquis omnibus in. potestate eius positis, ut liceat ei his quomodo velit uti, 
quemadmodum perfectis dominis convenit. Quodsi etiam quartam attinget qui oneratus est, necessarium 


€st perscrutari causam ob quam hoc fecerit. 
cum aliam substantiam non habeat, hoc ei permitt 


tinetur, quo nomine ei omnino non denegavimus eiusmodi deminutionem. 
nis causa (hanc enim causam ezxcipimus et deo dicamus) 
minuere, cum pietatis ratio omnibus rebus pretiosior nob 


Et si quidem vel dotem dare velit vel donationem ante nuptias, 


um sit agere secundum id quod lege nostra iam con- 
Sin etiam captivorum redemptio- 
hoc quoque liceat ei facere, atque etiam quartam 
is videatur. 


Si autem contingat ut ne ipse quidem ex: causa aliqua habeat unde expensas faciat, has quoque 


ex eiusmodi restitutione faciendi veniam ei damus: id 


quod etiam testator permisit, cum quod relingua- 


tur utique hoc ad restitutionem trahi vellet et (sicuti quis dixerit) ex eo quod supersit ei restitutionem 


2 5xo] 2 và L | 3 uóvo L'| 9 BeBagvuévov M | 
oV geidixomíssu M xà gulUsixopiaco L | 10 4Aarroiv] 
mavrsAos L^| 11 íxavóv yàg] sufüciens existens (i. e. 
ixavóv ov?) c | 14 Icov L'| 15 zazzavoc L zaza- 
vós M | intervertendi (ídem restituendum in Dig. pro inter- 
veniendi) fideicommissi c] interuentendi Bdíoo missi M 
ínteruertendeicommissi L | causa] gratia. Dig. | 17 v9 
gidixouuiagapip malit Zachariae | 19 dava] et c || 21 
mgocaystcs L* | 24 érégav] vovégav M | 25 Ósi /Ta- 
loander er g | avyzapeiv L? | 26 vóuq] nov. XXXIX 
e. 1] 33 undi» L | 35 ravra L | 31 tosrq malit 
Zachariae 


1 fideicomissum (id. 3) V | 2 ueniuntur V*, corr. V? | 
remaneant T' | 3 submittat vulg. I * fideicommissum /ibri, 
in fideicommissum vulg. | difünite R' indefünite R* | 





4 sub quandam legitimam deducere divisionem et ordi- 
nem Osenbrüggen || legitima deducere V? in ras. || 5 enim 
om. T! | 6 aliud] aliquod Aj 7 suae] siue A' | 8 hone- 
ratus 7 honoratus RV | restitutionem A! V? T? | 10 si 
heredi] set heredis R!| quidam V | 11 solus T'! || 13 et 
om. R'| papianus T'| 14 dicebat] et dicebat R'| fidei- 
commissi — 18 uti quem| ser. A* ín ras. 2 cv. || 15 in- 
stitutoris R(*) | 16 relinqueretur T'| 17 eum] eum 7' | 
19 ipsa T' | 22 sponsalitiam V? ín ras. || 23 oportet 
ei hoe permitti] hoe permitti oportet V | 24 secundum 
Beck] et libri | 25 in] n V | qua 7? rulg. | ei] enim R' | 
26 capitorum A! | 27 excepimus VT | dicanimus V! de- 
dicauimus V?| 28 haeo /t | etiam R vulg.] et V, om. T | 
29 omnibus V | 33 contingit T' | 34 fatiens T | 35 et 
om. T | 36 testatorum 7! | praemisit V | qui 7'! | relin- 
queretur T'] relinquetur V vulg. relinquitur A | haec 7'| 
38 remanet T'|sin T* 


65* 


Nov. CVIII 2 ep. 516 DE RESTITUTIONIBUS 





unósuía vosxóry Tié UVmóx&tca mtQgópagu, dvd autem nulla talis subiacet occasio, necessitatem ba- 
dynv stávros v0 véraprov uágos tjs oíxsíae évavdgeos — bere omnino quartam partem priae institutionis 
gvÀdrrtw xal Tj Towx)Ty dzoxaracTága) yapitscOas. —servaro et tali restitutioni donare. Si tamen aliquid 
sí pávros T» Qazxawgr Ego» OOsv Tv dxonAjoecw  expenderit habens unde supplementum faciat, ex illo 
mowjcrtca, dE éxsivov xal dvamAngoveOa. vÓ vérag- 5suppleri quartam, et per nu. causam hanc minui. 
TOV, xal warà punüsuíav airíav avtó us. vGOas. Si vero contigerit quartam et non habet ad supple- 
0i mgo;dwrmraa vov Tarágrov xal ovx Lys mQó6 dva- mentum aliam substantiam, tunc damus et contra 
mÀngodiw étépaw ovGíav, TrvixaUTa Wuidopav waixarà emptores &ut aliter accipientes res in rem et hypo- 
Yày 5j bra 7 àÀlos Àfóvrow mxpáyueva in rem — thecas ex auctoritate hulus legis, ut liceat complere 
xad debis dx vü& avOsvrías vovds coU wópov,lÜ sibi fideicommissarium ex rerum vindicatione: hoc 
diera ébeivas dvaningov» vóv fideicommissarior áavrq! — quod in legatis iam dedimus et ex constitutione in 
ix «ie vdw mQaypatov éxDwrGsos, vovro One xai rem eis donantes et fideicommissi persecutionem. 
ini «àv Asyávov 5n üsÜoxauev xai jv ix v)$ Qia- — Unde et cautionem fideicommissariis dabit non mi- 
váfeoc ón rem avroie gagucápavos xai vzv rov fidei- — nus quartam servare, nisi et i testator, sicut in 
commissov persecutiona. ors xai àagáAsiav [ó fidei- 15 pronuntiato nobis facto, prohibuit. Cum enim ipse 
commissarios] Joss. voU Q3, lAlarrov vo$ verágrov testator omnem non fideiussionem solum, sed etiam 
gvAárrtw, 6b uj) xal avri» 0 ÓietiOduevos ovyyogr- cautionem relaxaverit, nos aliter disponere non est 
Gir, OEQ £m TOU mpornyytÀuévov ru memoirxs morientis conicere voluntatem. 
gáxrov. avro) yàg xoV OiariDtuévov màcav oUx &y- 
yinv uóvov, dAla xal àapdAsav Gvyyogroavtos, ruac 20 
dÀLoiuragov avro DiaDaivas ovx dy air 1r 100 de. nd 
1Zcavros égroyaGuévov yvouts. XU 
QEmíAoyos) Karà tavta voivvv lavo) 10i$ mQáy- (Epilogus. Haec igitur sit causis decisio, ipsi 
Hac. TOuy, aUvTQ «8 TOUTQ TQ magagcyouivq 5v quae praebuit quaestionem et aliis omnibus in qu. 
Ertngsiv xai tois GÀAAow anadiw. dp" olc zjorraOas avu- 25 bus pendere contigerit casus, testamentorum quidem 
Baivt và Séuava, vOv uiv Qiadnxow oUra ysvoué- factorum et testatorum quippe defunctorum, nondum 
vov xai tQv diadsuévaow (cos teAsvigodvtow, ovo — autem tali locum accipiente fideicommisso, sed ad- 
di vov tovtov yügav lafóvros gadsixoupiogov, djÀ' — huc eo qui ge est superstite. Et haec dici- 
Eri v0) BeBapruévov mepióvtOs. xai ravrd qausv oix — mus non in filiis solum, sed etiam aliis cognatis et 
éni maídov uóvow, &Àlà xal vàv dÀhow cvyysvaw 30 extraneis & genere, in quibus omnino tale fideicom- 
xai vÀw ÉLo coU yévovi, 4p! dw OÀos rOwVto gidsi- missum relinqui contingit. Tua igitur gloria omni- 
xóuucgdo» xaraAsAsipOas ocvufaivs. 'H xvoívev c5 bus haec mealesta faciat nostris subiectis, ut sciant, 
dvdob jrré áztaci raUTa qavspà mow;0" TOW zusréQo — quemadmodum competat et vivere eos et mori et 
vztrxÓo:e, diera siüévai, x«ra tiva vgóntov stQocrxes xa) — testari et fideicommissa relinquere et alia agere quae 
Dv avrob$ xai veÀevrtüv xai DiariOacÓo. gidsixóu- 35 in talibus sunt sancita. 
HicGd 16 xavaluumdvéiv xai T d mQárrmv dnsQ 
di vÀwv TOwUTOV vweVÓuIOTO. 
Dat. k. Febr. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIV. Basilio vc. cons. [a. 541] 


fieri. Si vero nulla eiusmodi causa subsit, omnino necesse habeat quartam pariem institutionis suae. ser- 
vare et tali restitutioni praestare. Si quid tamen expendat, cum habeat unde supplementum faciat, ex 
eo quarta quoque suppleatur, neve ulla de causa ea minuatur. Si vero quartam attigerit neque aliazm in 
supplementum substantiam habeat, tum etiam adversus eos qui emerunt vel aliter res acceperunt actionem 
in rem et hypothecas damus ex auctoriilate huius legis, ut liceat fideicommissario sibi ipsi satisfacere 
per rerum vindicationem, id etiam in legalis iam concessimus, tam in rem actionem ex constitutione 
quam fideicommissi persecutionem is largiti. Itaque etiam cautionem | [fideicommissarius] praestabit se 
non minus quarta servaturum, nisi ipsam quoque testator remiserit, quemadmodum in facto ad nos relato 
fecit. Nam ubi ipse testator omnem non fideiussionem solum, sed etiam cautionem remisit, si nos diverso 
modo de ea re statueremus, id non esset ad defuncti voluntatem accommodatum. 

Epilogus. Secundum haec igitur causis decisio fiat, tam ipsi illi quae quaestionem praebuit 
quam ceteris omnibus in quibus res pendere adhuc contingat, testamentis iia confectis et testatoribus 
forte defunctis, necdum vero loco dato eiusmodi fideicommisso, sed eo qui oneratus est adhuc superstite. 
Atque haec dicimus non de liberis solis, sed etiam de gps rer cognatis et extraneis, inter quos omnino 
eiusmodi fideicommissum relinqui contingat. Tua igitur gloria omnibus subiectis nostris haec manifesta 
faciet, ut sciant, quemadmodum eos deceat et vivere et mori et testari. atque fideicommissa relinquere et 
reliqua agere quae in eiusmodi rebus usu recepta sunt. 


cett.) dEsgomijdn unyl geBgovagiq vnavsíq Belaoaoíov 
Frei iÓ' vs BaciAsíae Theod. ipn jaípq T7 «vc 
(i. e. eodem die quo nov. CV1I -— Ath. 9,8: cf. ad. 513, 16) 
Ath.; om.g 


1 subiaceat R | 3 et tali] et tali et aliis libri | resti- 
tutioni Beck) restitutionem & V restitutiones T | tin £2 1 
6 habeat E vulg. | 8 et del. R* | ipothecas V ypotheca- 
rias T'| 9 compleri R| 10 fieri commissarium V fidei- 
commissum A*'vulg. | uendieatione RVT | 12 donates 
et fideioommissis V? | 13 fideicommissarius 7" vuíg. : 








4 Jazavoirn ML, corr. Zachariae | 5 *al om.e | 1 z900-.| 
éweras L| 9 ín rém L ívoig M|| 10 abPerreiac L I 
11 guX;xomissárion M guJdsixouuigdpiov L || *éavrqo 
scripsi ex e] davró»y M avróv L | 12 xai om. c | 13 ds- 
Oops] Cod. 6, 43, 1.3 $2. 3 || 14 in rém M dycyrjv L | 
fidikomíssov zrersecutíona M gudsixouuígov &QGsxov- 
tíova L | 15 ó fidicomissarios M ó gudtixoupacapios L 
fideicommissariis g; ó »ó, Td fideicommissarig 
coni, Zachariae (cf. Iul. scriptus heres generali fideicom- 
missario cautionem praestet. Z'heod. ó afsarO'slg &zxoxaca- 
etíjcaí cui xÀAnoovouíav). Seclusi ut glossema || 17 


xopnasev] prohibuit e (specialiter concesserit ul.) | 18 
meztoinxs om. e| 21 avro om. c | 22 éatoxacuévov L) 
£croxacuévovys M éavoyaguévov Hombergk davoyaaus- 
vov Zachariae | 23 Kara ravra] Haeo c | 24 vouz) và 
u5n M *à ui) L| xà om. L| 26 otra om. e| 27 ieos] 
quippe c || 28 gidixouudéacov L | 31 £e] 4E avo? L* | 
gidixóupacov L| 32 c5] aoi L| 35 gudixómissá va M 
ideixóupuacé ve L|| 36 «dla L| 38 d. k. febra. op. 
n. iust. pp. aug. basilio uo. conss. AM dat. k. feb. dn. 
iustiniano anno XIII. pe. basil. cons. Zul.* (om. Jul. codd. 


14 quartam) quarta ez Jamburgensi Osenbrüggen | ipsam] 
cautionem s. v. adscr. T? | 15 enim om. R [ 16 fidei ius- 
sionem T' fideiussione KR! | solum] non solum V | 17 non 
est om. ' | 23 ipse, T! | 24 qui RT | 25 /eg. con- 
tingit? [| causas 7 (in libro .c. causas schol T') | 28 eo 
om. T| Et] At V* Ad V* [ 29 et om. R'! | 30 a genere 
Beck] genere V! agere RV? Twulg. | 31 contigerit & 
vulg. | 33 competant V* [ vivere] iure R' [| et testari V* 
vulj.] ut et testari ut testari T' et ut testatori V | 
| 38 subseriptione carent libri 





DE PRIVILEGII8 DOTIS HAERETICIS 


Pe 
IIEPI AIPETIK9N THI IIIZTEI 
NAIK9N. 


'O airós Baciaris "Ioávvg 14 évdoborát em 5 
h- 


Td» ispdw moauroiov TO Ü, dmó vxdrow (0 
wagímv) xai satQsuio. 
(Hgooíniov.) Míav zuiv slvas BogOnav dui 
mavri tQ Tis zuerégac mohr&ías s xal facilsías 


917 


Nov. CIX pr 


ex. Auth, CIV. 
R DE PRIVILEGIIS DOTIS 
HAERETICIS MULIERIBUS NON 
PRAESTANDIS KR 
ldem Aug. Iohanni pp. per Orientem. 


Quen. Unam nobis esse in omni nostrae 
reipublicae et imperii vita in deo spem credimus, 


Bío 5v sis Oro» dmida szicrsvousv, sidórss Or. lO0 scientes quia hoc nobis et animae et imperii dat 
Tovro ruiv xai 15v TZ$ wvyje xal v5» zc Bacileías salutem: unde et legislationes nostras inde pendere 


Sídac. carrnpíav: diera xai ràe vonodeaías và jjus- 


competit et in eam respicere et hoc eis principium 


Tégas éxsiDev ror6gOas mwgocxs xal si; avryw dg-  €8se et medium et terminum. Sciunt igitur universi, 
epáv xai vavTnv avrOv doynv vs slvai xal uáca xai — qui& ante nos imperantes et maxime piae me- 
mépag. "Icacs toívvv ümavtsé, cx oi mgó TudGw B:-i5moriae et Iustinus divae memoriae noster in 


Bacilevxórss wal uáAugva /émw ó crs evosBoUe wwü- 
une xal 'Iovcrivos 0 T$ Osíag Ajbeos Zuv naTjQ 
dv raig áavràw Diardisg. voie aiperiois dmagiv dm- 
myóorvaav, dire urÜsuíay avrovs peruva: ovparsiay 


suis constitutionibus haereticis omnibus interdixerunt, 
ut neque (in) ulla ipsi participarentur militis, nec 
quodlibet in publicis curis participium haberent, uti ne 
occasione militiarum et publicorum collationum san- 


undi viv oiavovv émi Ónuocíaw govrícs uerovaiav 20 ctae dei catholicae et apostolicae ecclesiae membra 


fMynv, Ones dv uj ngopdcs tàw 1a GtQürtiDv TV 
T4 cíov énitayudrov Ti 5$ dyíag vov Duov 
xaJoss xai dnocroes éxwincías págs. pavaiev 


viderentur vastare; et nos autem ipsi hoc egimus 
nostris constitutionibus haec roborantes. Haereticos 
vero et illi dixerunt et nos dicimus eos qui diversa- 


Àvuarvóusvos xai rusi; dé avró Tovro zemgáyausv — rum sunt haeresium: quibus coniungimus et con- 
vusrépais QuaváEeos Tara xvooioavTss. aigsrixovs 0à25 numeramus et qui Nestorii Iudaicam sequuntur ve- 


xal éxsivos sígrxag. xai zusig A£yousv vov; Qiagógov 
óvrag aigéasmv, ol; avvazrouév «& xal avragiD'uov- 
psv xal voUe 7 Negrogíov lovdaixy dxoÀ vvrag 
uavíq xai EvrvgiavigTaS xai zixagdAove, oirivas Tiv 


diosxópov xai Xegígov xaxodobíav vocovgs vOv Tn» 30 


saniam et Eutychianistas et Acephalos, qui Dioscori 
et Severi mala secta languent Manichaei et Apoli- 


Nov. CIX (Authent. CIV « Coll. VIII tit. 5: gloss.) Graece extat in ML, prooemium (15 "Iausv voívvv &xav- 
v85 ...) et cap. 1.2 in B 1,1,55 (51; cf. Zachariae Beitr. z. Krit. und Restitution der Basiliken, St. Petersb. 18711, p. 4. 14). 
— Epit. Theod. 109, Athan. 3, 1 (inde Coll, const. eccl. III 3,1).  Tulían. const. CII. 

25 digezixovs xai dxsivos — 518, 3 dxxAnaíag xaOoAes xal &nogrolai;s er B habet Nomoc.t^ XIV tit.12,2. 


cix. 
DE MULIERIBUS FIDE HAERETICIS. 


ldem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum, ez: consule (ordinario) 
et patricio. 


Praefatio. Unum nobis auxilium per omnem et reipublicae et MN nostri vitam esse spem in 
deum confidimus, idque scimus et animae et imperii salutem nobis praebere: itaque etiam legislationes 
nostras inde pendere et ad cam pos gener ipsamque earum et principium et medium et finem esse decet. 
Atgue omnes quidem sciunt, eos qui ante nos imperarunt et mazime Leonem piae memoriae et. [ustinum 
divae memoriae pe nostrum in constitutionibus suis haereticos omnes vetuisse ad ullam militiam ac- 
cedere aut in ullam publicarum curarum partem vocari, ne aut militiarum aut publicorum munerum nomine 
id quod sanctae dei catholicae et apostolicae ecclesiae proprium est damno afficere viderentur; ac nos 
quoque hoc idem egimus cum constitutionibus nostris illa confirmaremus. Haerelicos autem et illi dizerunt 
et nos dicimus qui diversarum haeresium sunt, quibus coniungimus et connumeramus etiam eos qui Ne- 
storii Iudaicam sequuntur insaniam et. Eutychianistas et Acephalos, qui Dioscori et Severi prava opinione 





2 rubr. ITegi. aíperixóv xal yauerdv avrOv Ath. 
IIegi aigevixcov Theod. (Iul) | 5 inscr. 'O avvós Baci- 
Aev: Bácoq womornonin vow émágyow Ath. quod im- 
merito praefert Zachariae: nam lohanni pp. inscriptam 
esse novellam comprobatur epilogo (cf. 519, 25); Ath. in- 
scriptionem novellae praecedentis per errorem repetiit (cf. 
ad x ue nov. XII. XLII)| «à évJoFovávo L, om. M | 
6 ógdivapiov addidi (6gQsvapgig Zachariae) | 1 sravgi- 
xov L | 8 in. "Iouev P perm cit. T'heod. verbis 
initialibus novellae insequentis perperam huc relatis | 
salvas Lg Ath.] doviv elvas M | Bor2nuav ML) om. € 
At. B9 c9] vó M] 10 Bí] vóz Ath. | 11 xai 2v 
TZ$ Bacike(ae om. L | 12 Gídwciv. Bacilaíay aevrroíav 
L* | 14 acscàv doyzy va elva: M) doyzv avrów eivai 
18 (r8 om. L?) L | uécov Huloander, Zachariae (cf. e) || 
15 de om. L (cf. ad 18) | 16 71e) non servatur. consti- 
tutio: nisi forte ad Leonem referri dicas eonat. (Valentiniani 
et Marciani) Cod. 1,5, 8 (cf. $ 6) errore er inscriptione 

imae constitutionis 9 orto || uvrjuns] Antes uvrums 
Le pa "Iovevivos] Cod. 1, 5, 12 $634. | 18 dv vais] 
xai Or& dv vais L| 19 urdeuiay LB (neque ullam «)] 


| nav ve MV20 *prdi] prive 08 ML jixa B | 21 ngo- 


gàcu] Tr mgopacn L| ergariarov L| 22sg. «9 — 
Anu] rà — pude Beleni ez e | 24 BaAAouevos L? || 
avrà) ipsi i.e. avroi e | 25 zperéposs L, rustágoss — 
xvpgoaavrss bis scr. L' || Quavageos] Cod. 1, 5, 15, $45: 
nov. X X X VII, 6 sq. | dà xai] xai om. L | 28 «5] vzv 
M | 29 oirives] xai oirwwas ex prava Haloandri con- 
iectura. vulg. | 30 asvzjgov .L Nomoc.4 


4 praestandis R V vulg.] permittendis T' | 8 sg. reipubli- 
cae nostrae A | 10 haec 7'vu/g. | 11 inde pendere] inpen- 
dere R | 12 eam] ea V | eius 7| 13 Sciant V Sicut R | 
14 quia] qui 7^] 17 *in addidi | ipsi om. V ] partici- 
parent 7' | neo T] ne RV || 18 quolibet 7"! | curiis A*V | 
ne) neque V | 19 *collationum] collegiorum /ibri | 21 vi- 
dentur RT'! [wem R) om. VT | egimus hoe V | 22 hoo 
T vulg. | 24 heresum E*VT" | 25 illos ante qui s. v. ad- 
scr. V? || 26 eutichianistas KV euthianistas 7'] acefa- 
los V accephalos R | 27 Severi] seuà T'|| mala secta secta 
(sectantes A?) R. malefacta 7" | manaohai pem R| 
spolenaris T'* apolenarius 7T? appollenaris 


Nov. CIX pr. 1 


Masixaíov xal zxolivagíov dyaysocagévoy Ovcoé- 
Btav, xal mQós ys náwras roV$ jj ovra uélo: v7 
dyíag voy SaoU xaGolod;s xai droarolue;s ixxAnaías, 
iv j mávtss Ouoyowus oí dywoyraro: zdGye 76 oi- 
x0V4LES 
vavrne Te faciAidos mtólscos xal 7AsLavUQeíae xal 
Étovnóleos xai "Iepogolvuov, xal ztávre$ oí vx. av- 
TOU; rerayuévos ócioyratos ÉrtíaxoTtO: TI)v dzrogvolexrv 
xnrrovoi zríoTiv va wal zapádociv. voVé volvvy c7j$ 


&yodyrov xoweovíag xarà Tiv xadolrv éxxindiay ov 10 


ustalaufavorrag zagà vàw Tavtne Oeogilegiátaw 
iegécy aigerixoUe Dixie xaloVusv! xdv yàg Óvopa 
Xpuariavaw éavtois nsgrtiD aci, tr dAnduvTe davrovc 
TOv Xoirriavdw ztíGtéte v8 xal xoweovías xoxpzovrac 


518 


marQidoyci, 0 va T5e éonapías Pure wai 5et Hesperi 
gudgaeu , 75 apías Pun Mares eng 


DE PRIVILEGIIS DOTIS8 HAERETICIE 





naris renovantium inpietatem, et &d haec omnes qui 
non sunt membrum sanctae dei catholicae et &po- 
stolicae ecclesiae, in qua omnes concorditer sanctis- 
simi [episcopi et] totius orbis terrarum patriarchae, 
Romae et huius regiae civitatis et 

riae et Theopoleos et Hierosolymorum, et 
omnes qui sub eis constituti sunt sanctissimi episcopi 
apostolicam praedicant fidem atque traditionem. Igi- 
tur sacram communionem in catholica ecclesia non 
paopmue ab eius deo amabilibus sacerdotibus 
aereticos iuste vocamus: nam licet nomen Cbristia- 
norum sibimet imposuerint, vera tamen Christiano- 
rum se et fide et communione separant dei iudicio 


semet ipsos subdi cognoscentes. 
TQ toU ÜsoU xQíuati éavrove Ündytiv yivo)uxovtac. — 05 , 


CAPUT I. 


Oi uiv obv xsQl rà aigstixów goitrjgavres vóuos u&e igitur de haereticis prolatae sunt leges 
Tücir iioi gavegoi* fusis dà Bovióusvo: vojs zv — omnibus sunt manifesta. Nos autem volentes ortho- 
$gO9ódoFov danalou£ívovs míGTi» xai ravTgs awreyo- —doxam amplectentes fidem et eam defendentes ha- 


nivove &yuv r« ztÀéov ngovopiov Ov aAlorgioUvrav 


bere aliquod amplius privilegium his qui alienant 


éavrov$ tZ€ TOU Osov zto(urns (émad; undi Oxo» 20semet ipsos dei ovili (quoniam neque iustum est 


daviv iacw vois ügOo0óEo: tovs aigerixove afiova das 
mgovouíuv) dià voUro xai viv émi vüv mapóvra si- 
dousv vóuov. émn5 yàg dedoxausv mQovópia tais 
yvvaibl tv. noo, dere xai ngoysveatégov Qayti- 


aequalibus cum orthodoxis et haereticos dignos fieri 
privilegiis), propterea et nunc ad praesentem respexi- 
mus legem. Quia enim dedimus privilegium mulieri- 
bus dotium, ut etiam prioribus creditoribus praepo- 


ctüv mpoxgivicOa. xal feArím Tábw Lyuv abrüs25 nantur, et meliorem ordinem eas habere et nec & 


xai taita vnu TOU xgóvov suxopuévae, émi di vv 
dià vov; yduovs Dagsav xarà rove xpóvovs xaO" oUg 
dv yévowto ràg vmoÜrxas Éyv, maciv dni toU zraQ- 
óvros nouvueda gavegóy du ToUUs voU Óuiov yuov 


vóuov, OTi xal raUT6v 2 ztpovouiav xai vàs cic-30legium et tacitas hypothecas et alia omnia, 
4a 


mpg vmoOrxae xai và sávra, Ómóca rais yv- 
waeibiv dy DiagóQois movouíows magà vÀwv rueréQmv 
didorai vóncw, éxsivau Oidousev. uóvais ég Q Toi- 


tempore superatas, in donationibus autem propter 
nuptias secundum tempora per quae fiunt hypothe- 
cas habere, omnibus in praesenti facimus manilestum 

er hanc sacram nostram legem, quia et hoc privi- 
quae 
mulieribus in diversis privilegiis & nostris legibus 
data sunt, illis damus solis quatenus his fruantur et 
utantur, quae diligentiam habent rectam et adoran- 


TOY &ztoAaVmv T6 xai xexorjacas vais é& avtaw scvagys- 
gíai, al; éniusiée éavs vv OgOTv xal mQoixvvovya- 35 


9 sg. argumentum notat Nomoc. XIV tit. 12, 2. 





laborant qua Manichaeorum et Apollinaris impietas renovata est, ac praeterea omnes qui non sunt 
membrum sanctae dei catholicae ct apostolicae ecclesiae, in qua uno ore omnes sanctissimi totius orbis 
terrarum patriarchae, et Romae occidentalis et. huius regiae urbis et Alexandriae et Theopolis et Hiero- 
solymorum, omnesque qui iis subiecti sunt sanctissimi episcopi apostolicam fidem et traditionem prae- 
dicant. Eos igitur qui immaculatam communionem in catholica ecclesia a deo carissimis eius sacerdotibus 
non accipiunt haereticos iure vocamus: nam licet christianorum nomen sibi inponant, tamen cum se $psi 
a vera christianorum fide et communione separent, dei iudicio sese subicere intelleguntur. 
l. Atque leges quidem de haereticis prolatae omnibus manifestae suni: nos autem cum eos qui ortho- 
doxam fidem amplectuntur in eague perseverant maius quoddam privilegium habere velimus iis qui se a 
ege dei separant (quoniam ne par quidem est aequalibus quibus orthodoxos privilegiis haereticos dignos 
aberi), propterea nunc quoque ad praesentem legem animum atiendimus. Quoniam enim mulieribus privi- 
legia dotium dedimus, ut etiam antiquioribus creditoribus praeferantur et meliorem locum habeant quazn- 
vis tempore victae, in donalionibus autem propter nuptias ut secundum tempora quibus fiant. Aypothecas 
habeant: omnibus in praesentia per hanc divinam nostram. legem manifestum facimus, nos et hoc privi- 
legium et tacitas hypothecas et cetera omnia, quaecumque mulieribus in diversis privilegiis a. legibws 
nostris data sunt, illis concedere solis quo et fruantur iis et beneficiis inde paratis utantur, quae id agunt 


1 uavixaioy LB Nomoc.fn] uaysyaiov Me Iul. | 470A- | om. L | wai xoraSa« cum Scrimgero vulg. | raie — evep- 


Auvagiov B || 2 zt9ós ys táàvrac LB Nomoc.4" c] zoó ys 
návtaov M (omnino eos Jul) | 3 xaSoAes xai àno- 
eToAuxis ra mem M Bc) éxxÀno(as waSolixr xai àzo- 
eroA«d;s Nomoc.! xai usyáAne éxxAngias vij xaSolxis 
xai àmogrolixns Nomoc.", xaJolixze éxxÀnoíag L | 
5 éonépas ML |j xai M] xai 0 LB | 6 xai o 74Ae£av- 
Sgsías B| 8 £nícxonos om. L| 12 xdv Me] xai LB | 
13 «5s àÀnSuszs] xal 5€ aÀuOJuvns B vera tamen c || 
evrois L* | 14 sq. zopífovrss — y«voGgxowras] sepa- 
rant — cognoscentes c | 20 *urjr« B | 21 «ois óg2o- 
dóbove voie aígrrexois B | vovs aigsrixobs] et haereti- 
cos e | 22 dni om. .B | 23 mgovógua M) ngovópiov B 
ngovouíav L vulg. Cf. Cod. 8,117, 12 | 26 xai ravra] et 
neo c, unde ota (sic pro undi) inseri temere volut 
J. B. Koehler Interpr. et Emend. I. R. *I 126 (a. 1792) | 
28 ysvosso. M* | 34 ánoAáay M dnolaBev B | vs 


yscí«ue om. | d£ avrà» LB] éavvov M 


4 episoopi om. R!, episcopi et del. Beck | 5 hesperine] 
hpc | 6 alexandrinae T!| teopoleos V | hierosolimo- 
rum V ierosolimorum AT | 7 eius A!T* | 9 sacrum V! [ 
10 eis R? | 11 nam licet — 13 et fide scr. V? in ras. 1 versus, 
licet — 13 dei iuditio ser. R* ín ras. 1] vs. | 12 inposuerit 
T'|13 et fide V] áde A(*) T vulg. | 16 prolata RV'T 
ia p omes AT* vulg. | 17 manifesta sunt R || 18 eandem 


V | descendentes 7''| 19 aliquid R7'| 20 ouile £V ] 
22 propter R' L^ rg hoc R? | 24 dote V | creditorum 
R!| 25 et neo — 31 a nostris 


egibus suppl. T'* in LI 
vac. 6j vv. | neo] nuno V; leg. haeo? | 27 ypothecas V] 
et ypotheoas T'(*) | 28 omnibus] et omnibus R | in prae- 
sentem V | 29 nostram sacram VT(?*) | 31 privilegiis] ca- 
pitulia &| 33 quae vulg.] qui libri | habet R' 


MULIERIBUS NON PRAESTANDIS 


vv nuyw micrw Té» (TZw 56 xaDoles pauev 
xal astoaoluxijé deiqeínó) xal ueréyev v7 rigen 
cotnpi dove xowcawías, Tàe ydg yogiLovgag davrac 
Tj &ylae vOv DsoU xa 5$ xai &zogroluxrjs dxnÀn- 
cas xal tjs dygáviov xav avijv xowowvíaé usta- 
laudvtsv Ovx aveyouévas zagà vOv vavire Osogula- 
erátov isgéarv ov BovióusPa ztavrelds vov toxovram 
ánolaj&w mQovouíom. &i yàg éavràs yoxpítovdi rov 
To) j$soj Qogsiv xai v5$ dyía$ xal dygáwrov xoj- 


519 


Nov. CIX 1. 2 


dam nostram fidem tenere (catholicae dicimus et 
apostolicae ecclesiae) et participari in eius salutari 
communione. Quae enim separant se sancta del ca- 
tholica et apostolica ecclesia et sacrosanctam in o& 


$communionem percipere non patiuntur ab eius deo 


amabilibus sacerdotibus, nolumus omnino talibus frui 
privilegiis. 8i enim se separant dei muneribus et a 
sancta ac sacra communione alienas faciunt, multo 
potius et nos non eas dignas fleri privilegiis neque 


vevías dÀÀorgías mowUci, moÀÀQ udALov wal ruris 10 ex nostris legibus frui permittimus continentia, sed 


oix dv avrüg abw)ccuusv ngovouíc» xal v56 dx vGv 
TufriQmw vóuow dmoÀaUgc. GvyymQucaiusv GvyxQo- 
TjGo$, aÀÀ' Karogav avrai; afavos zxavroíos aí 
mapgà rdw vóucv evepyscías, xal zavró& ztQovouiov 


ix tÀv zurriQov Qiavagtov avais Qadouávov acvegn- 15 


Oy aovras. 


sint eis in: essibilia omnino ex legibus beneficia, 
et omni privilegio ex nostris constitutionibus eis dato 
privabuntur. 


CAPUT II. 


"Elena. dà ajtais v76 BeArovos ywopdvaig yvoluns 
xai t5» ógÜy» xai dÀnduviv FxLarcantued rw 
xal tavtrs u£ygs mavrÓs üvréyOufvais rOw TOi0UTOV 
duolavs» Óogsd» vs xal m 
amágp tj Un7xóy xgaroUvrov xal magagpvlartoué- 
»ev, mQurorvmos uiv magà rdv JOuogihecáton 
üpéov, Énsiva dà xal zagà vw rpusrigov. ápyovtov 
xal ÜixagvOv, sra paiLove sira dAdvrovs xaDearácu, 


Tovrov dv 20 


Licebit autem eis melioris factis sententiae et 
rectam veramque amplectentibus fidem et hac sem- 
er contentas talibus frui muneribus et privilegiis. 
in omni dicione valentibus atque servandis, prin- 
cipaliter quidem & deo amabilibus sacerdotibus, de- 
inde et a nostris administratoribus et iudicibus, sive 
sint maiores seu minores, et insuper a tua celsitu- 
dine, apud quam et praesentem facimus legem. Unde 


xul mQós ys wapà tfj dye vmegoyjs, mgós 5v xal vOv 25 competens est iudices, apud quos aliquae moventur 


magóvra soi UusÜa vouov. 915 mgospxóv écrs TOUS 
duwagrds, map' ole rives wivoUvras xarà yvvaixaw 
Üíxa: 7j mapà yvvaixw Tiva ztpovogsa dxdixsiv. dav- 
tai; Boviouévar, ámofAémsv si vzv ToU mrapówtos 


contr& mulieres causae aut & mulieribus quaedam 
privilegia sibi vindicare volentibus, respicere ad prae- 
sentis nostrae e subtilitatem, et si non invenerint 
eas orthodoxae fidei existentes et percipientes sacro- 


vóuov Oovamiw, xai si aij svgowv avras 17$ 30sanctam et adorabilem communionem in sanctissima 


cpOodólov smíartos oíca$ xal usralauBavovcas tZs 


aygdwrov xal m, T$ xowawías dv jj &ywordr. 
.xaPoAx xai duesroiu] éxxÀnaíq. Pad ir i ier 
gusQ rd-TOw TaÜTES ieQéov, vavTas ur) Gvyycrptiv ásto- 
Àaíny rv dx vw rustégaw duxvdbisov noovouiov. 
(Emíloyos) Tà roivv» nagacrávra ruiv xai 
di& voids voj Dualov Onloóusva vógov rj c5 vntQoyy 
ywogxovga dv vai; zag' aiv] xiwovuévaug Üíxaie 
nagagvAarTty xal Koyq xal négati ragadoiva: ggov- 


catholica et apostolica ecclesia & venerandissimis 
eius sacerdotibus, non permittere frui ex nostris 
constitutionibus privilegiis. 


(Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et 
per hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 
cognoscens (in) causis apud eam motis servare et 
operi effectuique contradere curet, et per sollemnia 





ut recíam et adorandam nostram fidem (catholicae dicimus et apostolicae ecclesiae) teneant et salutaris in 


ea communionis sint participes. 
rant neque immaculatam in ea communionem a 
omnino eiusmodi privilegiis 


enim a sancta dei cal/iolica et apostolica ecclesia se ipsae sepa- 
deo carissimis eius sacerdotibus accipere susiinent, eas 
i nolumus, Nam si se ipsae a donis dei separant et a sancta et immacu- 


lata communione alienas reddunt, mullo magis ne nos quidem eas privilegiis dignas habebimus M Ee 
miültemus ul favore ex legibus nostris parato fruantur: sed ad beneficia legum iis nullo modo aditus 
pateat, omnique privilegio ez constitutionibus nostris ipsis dato privabuntur. 

IL Licet autem tis, si ad meliorem sententiam revertantur et rectam atque veram fidem amplectan- 


tur et in ea utique perseverent, eiusmodi donis et privilegiis frui. Atque haec in omni dicione nostra 
valeant et observentur, inprimis quidem a deo carissimis sacerdotibus, deinde autem a nostris quoque 
magistratibus et iudicibus, sive maiores sive minores sunl, e( praeterea a (ua sublimitate, ad quam etiam 
praesentem legem damus. taque iudices, apud quos quaedam lites moventur adversus mulieres aut a 
mulieribus privilegia quacdam sibi vindicare volenüibus, ad praesentis legis nostrae vim respicere par est, 
et nisi compererint eas orthodoxae fidei esse et immaculatam ei adorandam communionem in sanctissima 
catholica et apostolica ecclesia percipere a venerabilissimis eius sacerdotibus, non concedere iis ut privi- 
legiis ex: nostris constitutionibus fruantur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas 
cognoscens in litibus apud ipsam motis observanda et ad opus effectumque adducenda curet, atque. per 





1 xgareiv om. B* | 2 xal ueté£gtw — 4 dxxAncias 
om. L*, add. L* in marq. vv. dx toU xtiudvov inscriptis || 
8 áxoAafsiv B | 11 á&iooas L dignas fieri (i. e. a&iov- 
69a) e || x«i] neque c | 13 avroi; L| zavreAde Ha- 
loander j| 17 "E£cari] Licebit e | yevousvase LB | 18 aÀg- 
Suezv] tZ» dÀAnOuvz» L | dexatouévas L| 19 &vrexo- 
névais) contentas c | 20 2 om. B || 23 xai om. B | 27 xavà 
yvvaixaw om, B* | 30 ziv L | vvagav] subtilitatem c | 
32 ayíq L |34 vavras B, om. c | 38 zxap' avrov M 


1 nostra V | eatholicae] autem add. 7"? | 2 ecclesiae 
om. [i! | participare AT | eius R*T] eis A! V ] salu- 
taris communionem R! | 3 separat T'! | sancta] a sancta 





R* vulg. | 4 eam T'| 5 ab eius T'!] ab eiusdem , om. V, 
a T" vulg. | 6 nolumus autem omnino T'! | 7 se separant] 
separatur A|a sancta ao sacra V] a sancta et a sacra 
T a sacra R vulg. | 9 nos om. V | neque] et neque 7 | 
1i sint eius et magis sibilia T' | 12 priuilegia V* 
17 eis] eius T'! eis dato priuabuntur eis K* | factis 
om. R! | 18 hanc R | 19 contemptas V, contentis ed. pr. || 
talibus vw/g.] stabilibus libri | 21 quidam V | 22 et a 
iudicibus &* et a om. R' | 23 sint om. V | seu VT] siue 
R vulg. | 26 aut & vulg.] et aut libri | 27 sibi priui- 
legia A, sibi om. T! | uendicare A VT | 28 inuenerit T' | 
30 in om. R | 31 ecclesia om. R' | a] ao A*T | 32 ex] et 
ex V[38 in add. Beck | 39 sollempnia diota V sollem- 
pnie 


Nov. OX pr. 1 


rw4Tro, Di «s «à slaDórow (Obere xal nposray- 
máraw oixsíam màsi nomcácOw gawspà Ev va 
s)0aiuowv avr nóÀm xai dy vdig éxaQyicus srdgaus, 


dieva ywolaxesy rávras, ómóor ci ruiv évi gpovris 
xal vie &ÀnÓoUs megi róv Üsanóvnv Xourvóv xov aàr- 
Duvó» Ówóv nígtsme xai ti vÀw rueréQov Osyxómv 


arrmotas. 
Dat. non. Mai. CP. imp. dn. lustiníanl pp. E , Det. non. Mai. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
i a, 541 


e 


anno XV. Basilio vc. cons. 


PI 
IIEPI T9N TOKQ9N. 


'O asrós Baailsis "Iaávvr éxáoyg noarraglow 1o Ff, 


àzo $zarow (ógdwwagiov) xai rnavquiq. 


llgooíusow.) "Iausv dx unvóGscs ve Ge vztsg- 
í zÓn memowxóieé mel vÀw traiecticio»» 15 celsitudinis legem iam fecisse de traiecticiis pecuniis, 


oxis vóuov 
xenuátov, 0c dugavys y£yova «q Qixaornoío vi oq. 


520 


DE USURIS NAUTICIS 


erg eg imei 77r pria omnibus faciat mani- 
festa et in hac Ducibiun. civitate «t in provinciis 
ut cognoscant omnes, quanta et qu&e nobis cura est 
et verae circa dominum verum deum fidei 


5 et nostrorum subiectorum salutis. 


anno XV. vc. cons. 


CX. Auth. CV. Coll. VIII tit.6 


&K DE USURIS NAUTICIS &K 
ldem Aug. Iohanni pp. Orientis. 


Praefatio.) Novimus ex denuntiatione tuse 
quae manifesta facta est foro tuo. 


CAPUT IL. 


MÀÀ! dade Versov mpostisócaow rui ysvo- 
névaw mposeri ó 
dvaingÓrva: avróv npostatavres dx 


dfauev TÓv vóuov éxüvov ur wputsiv 
rov b» 


a0 Triov 


Sed quoniam postea aditionibus nobis factis prae- 
cepimus legem non valere, resumi eam im- 
tes ex foro tuo, agnovimus autem eam et in 


peran 
ToU GOV, Éyvousv di avtóv xai Év «us. «àv éxapzu»v 20 quibusdam provinciis iam insinuatam, propterea san- 


dp xaragavi yevícOa:, &ià «ovro Degnitousv vv 
TowUTOY vOuOv mawrO/o6 dgysiv, xai sí Gvvéfr, xavà 
qoa» avróv nugOTvas » und éxeics xgacsiv, aÀÀ 


aig, slvai. -— ovro 
mwpoiévas, c si à 
m reeip Irae gan, 


Ta$ wóuové map 


HG» vràg vmodécnus dferateoDas 
xal xgígame dbovedas. 


cimus talem omnino vacare, et si contigit 
etiam per provincias eam destinari, nec ibi valere, 
sed invalidam esse. Sic enim volumus causam pro- 


BovióusD9a «vó rmpàyua cedere, tamquam si nec MP fuisset memorata 
i& évíyxavev o siprusvo25lex, sed secundum iam de 
xarà r0Ve rür mgl vov vowosrcow v5Üév- — nobis negotia examinationem et sententiam potiantur. 


bus positas leges a 


Nov. CX (Authent. CV — Coll. VIII tit. 6) Graece extat in ML. — Epit. Theod. 110, Athan. 17, 2. Iulian. 


const. C1II. 





solita edicta et praecepta sua omnibus manifesta faciat et in hac felici urbe et in provinciis omnibus, 
ut omnes intellegant, quanta nobis cura sit et verae in dominum Christum verum deum fidei et. subiecto- 


rum nostrorum salulis. 


Cx. 
DE USURIS. 
Jdem Augustus Iohanni praefecto praetorio iterum, ex: consule (ordinario) et patricio. 
Praefatio. Scimus nos ex relatione tuae sublimitatis legem iam fecisse de. traiecticiis pecuniis, 


quae iudicio tuo insinuata est. 
Verum quoniam 


postea interpellationibus petiti praecepimus ne illa lex valeret tolli eam e 


iudicio tuo iubentes, cognovimus autem eam etiam in provinciis quibusdam iam insinuatam esse, propterea 
sancimus, ut illa lex plane cesset, ac si eam contigit in provincias esse missam, ne illic quidem valeat, sed 
invalida sit. Atque ita rem procedere volumus, iamquam dicta lex ne scripta quidem umquam esset, sed 
secundum leges de his talibus a nobis iam latas causae examinentur et sententia impertiantur. 





3 énapxíae L? | nácais M] om. Le | 4 zácac L* | 
órócr Ti] quanta et quae c || B subscr. om. Jul. codd. 
praeter Tul." | dat. non. Mai. (mag. Jul") c Iul.*, dyoágr 
non. Matow Ath] d. m. k. mai. M éfepowrov unvi 
pai Theod. (dat. v. non. Maias Jul. Pithoei, id. in Coll. 
const. eccl. Fabrotus; dat. VI. k. Mai. coll nov. CX Za- 
ehariae) | CP. — anno XV. (cf. c)] imp. dn. iustiniani 
pp. anno V. Iul. cp. op. (sic) iust. pp. aug. M Baailelag 
JoveveviavoU v0 i Ath. Éres sa 176. BaaiAaíac Theod. || 
9 basil. uc. conss. M (cf. c) basil. Jul.*, óxarsías (vzta- 
v&(q Theod.) Bsh«aapíov Ath, Theod. | 11 rubr. ITegi «àv 
Tóxov» M, inder L (om. L in tertu) Ilegl vóxaw Ath. 
Ilepi vavrixw vóxov Theod. De nautico fenore Iul. | 
12 'Ioávvr) Basso Iohannis vicario inscribendam esse no- 
vellam iniuria opinatur Zachariae; cf. ad nov. CIX inscr. | 
13 dmó — mar, om. L || dgdivapgiov addidi (og- 
8. Zachariae) | 15 wóuov] nov. CVI | TÀw om. 
L || traiecticion M, voasctricíon L' xavotrecíow L | 
20 Éyvousv ov cov L9 | 21 dià vov M || 22 xarà 
goa») etiam per provincias c | 24 xa ovra) sic enim c || 
25 ngocuvas L| 27 véuovs) Cod. 4, 32, 2654. | d£eráCe- 


sa] examinatione (i. e. d£eráasos) € 


1 et per praecepta AR | 3 ut] omnes ut R' [ 4 do- 
minum] dii i.e. deum A | 5 nostrarum subiectarum T' j 
B subscr, unus praestat Escorialensis, in praescribitur 
novellae CX — Auth. CV: dat. non. mai. cap. imp. dni. 
n. iustin. P cog. &n. XV. bas voc. cons. | 10 nov. CX 
e Auth. CV. om. R, in margine adscriptam manu saeculi 
XIV habet T, ín eodem codice repetitur inter. extrava- 
gantes in appendice ab alío librario scripta f. 119 (e D)| 
11 rubr. ow. D | 14 denuntione D déciatione V| 15 iam 
fecisse V.D] fecisse iam T'vulg. (nos add. vulg.) | 17 aà- 
monitionibus T'| praeeipimus V.DT | 18 tenere T | eam 7] 
eum VD | *imperantes] properantes 7' prae! tes VD; 
19 cognouimus T'vulg. | et in om, D, et in quibusdam 
provineiis om. T' [ 21 uocare V* | contigit V] contingit D 
contigerit 7'vuig. | 22 «eam T'| 23 sic enim V.D] sieque 
enim T" sicque vulg. | 24 si] sic D* [| 25 sed om. V [ s-- 
eundum om. T'| 26 examinationem VD] aestimatione 7 
vulg. | sententiam V.D) sententia T' vulg. 


HAEC CONSTITUTIO INNOVAT 


(En ikoyos. 
J.à vovÓs ToU 
dpyo xal zápara magadoiva, arxtvgdto. 

Dat. vi. k. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
auno XV. Basilio vc. cons. 


Tà vovv» sagactávra ypiv xal 


PIA 
H AIATAZEIZ ANAIPOYZA 
THN T9N EKATON ENIAYT9N 
IHAPATPASHN EIII TON EY- 
KTHPI9N OIKQN. 


(O avrós Bacilsie Osodórq émdgyo ngastasgiov.) 
.Ulgooipiov.) "Onso vd gáguaxa wai vócow, 


921 
aov ÓrAovueva wópov rj G5 vnegoyy 


[a. 541] 


Nov. CXI pr. 


(Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et per 
hanc sacram declarata sunt legem, tua celsitudo 
operi effectuique contradere festinet. 

Dat. vr. kal. Mai. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
anno XV. Basilio vc. cons. 


CXI. Auth. CVI. Coll. VIII tit 7 


R HAEC CONSTITUTIO INNOVAT 
CONSTITUTIONEM QUAE PRAE- 
SCRIPTIONEM CENTUM ANNO- 
RUM LOCIS VENERABILIBUS 
DEDERAT & 
Idem Aug. Theodoto pp. 
(Praefatio.) Quod medicamenta morbis, hoc 


ToUvTo magéíyovo. và vópiua TOis zodynacw. OJev exhibent iura negotiis. Unde consequitur ut non- 
éxólovSó» écr. ywa xmv, O1: ztoÀÀdxis và Doxipa- 15 numquam & iudicio discordet effectus, et quod cre- 


GO£via nagd vevoc dvavr(ov &aze 10 dzxtorélscua, xai 
0ntp éxácrov crogacuós Évóuicev ézaxpsAis sivas, 4E 
abrré 15$ megas soQéUv, dygrorov. Üruxvüss TOUTO 
xai 5 T$ zxaQovgns vouodescías dvdyxn, ép' ol; vó 


debat coniectura prodesse, experimento inveniatur 
inutile. Probat hoc praesentis etiam necessitas gau- 
ctionis, in qua privilegium ex religioso proposito 
sanctis ecclesiis et monasteriis aliisque religiosis lo- 


[xeó Bpayéos yoóvov] mpovóuiov vÓ sapaaysgiv ív-20 cis constitutione nostra nuper indultum necessaria 


a;40$ dE svosfoUs GxozoU rais dyiurrádvaag dxxAraiase 
xai TOM uowaGtnoiou xai rois aÁLow cefacguíos Tó- 
moi dx 15$ nustépas Ouxráleos avayxaég viwwi Oiog- 


correctione distinguimus. Dudum siquidem iussera- 
mus àd centum ilis annos exceptionis propagari 


OSoan QiacgaAiSóusDa. xai yàp rr, náAas éxexaÀev- 
xausy áni Íxaróv évsavroUe ois GsBaguiíow óz0:; 25 


Nov. CXI (Authent. CVI — Coll. VIII ti. 1: gloss.) et Graece et Latine scripta est, sed Latma sola et in 
Coll. 168 novellarum recepta est et epitomatoribus innotuit. Servatur in Authentico, summas habent Iulian, const. CI V, 
Teod. 141 (cuius summam repetit L, priorem partem Prochiron 38, 60, Epanagoge 39, 59, .B 5,2, 16 et M), Athan. 2,5 
(inde Coll. const. eccl. III 2,5; liber map id ávayvocuárov $ 3) "Pomaé 42, 1. — Graecum exemplar 
servavit M in appendice Edictorum lustiniani f. 393" Ed. V, cui inepte inscribitur Ilagi Awreysógo»v- wal moi 
&cgalsías Tv Ori ztouiv vov; dvdyovras zQó t7 TOv évayouévary UropvrjGems, quae est rubrica novellae CXII. 
Nimirum compilator appendicis illius ex corpore 168 novellarum rubricam nov. CXI petiturus (quae in. M omittitur) 
proclivi errore rubricam novellae sequentis adscivit (ita Biener Gesch. der Nov. 115. 116 rem explicat rectius quam 
Zachariae, cui nov, CXII et ipsa "inter Edicta Justiniani olim collocata fuisse, in Veneto autem wna cum rubrica 
et inscriptione nostrae constitutionis excidisse videtur'). T'ertum Graecum licet a corpore 168 movellarum alienum 
À. L omittere nolui, 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ad 
opus effectumque adducere studeat. 


CXI. 


CONSTITUTIO QUAE CENTUM ANNORUM PRAESCRIPTIONEM IN 
AEDIBUS SACRIS ABROGAT. 


Praefatio. Quod medicamenta morbis, id leges praestant causis. Unde consequens est inteile- 
gere, saepe re er ab aliquo probata sint contrarium habuisse effectum, et quod cuiusque coniectura 
utile esse crediderit, ex: ipsa experientia inutile repertum esse. Ostendit hoc etiam praesentis legis neces- 
sitas, quibus de rebus privilegium guod [breve abhinc tempus) ex pia intentione sanctissimis ecclesiis et 
monasteriis ceterisque venerabilibus locis ex constitutione nostra nuper datum est, necessaria quadam 
emendatione munimus. Etenim iam dudum iusseramus ad centum usque annos venerabilibus locis curri- 


- 4 sulecr. om. Iul. Ath. | d. vi. k. mai, M] dat. vr. | corr. Scrimger | 19 dg' ole M) 4g' js Scringer, vulg. ez c | 


k. Mai. c dfepowz?7 unvi nat Theod. | CP. — anno | 20 z9ó Bgaxéos xoóvov seclusi (om. c) | 23 duatáEeeos] 
XV. (cf. «)) cp. dn. iust. pp. aug. M. ras ià' BaciAeíag | Cod. 


32,13; A nov. IX | 24 *diaagaAitonévov M, 9ia- 
Theod.| 5 Basilio ve. cons. c] bilisar. uc. conss. M (in | agaAiLouev Hombergk | *xai yàg) sí yàg xai M 
Theodori cod. nomen consulis excidit) | 7 rubr. dedi ex Atha- 
nasio (cf. «)) IIagl vov xgóvov vàw àguoLovcav &yayawv 
c0i6 à a.d vózto:6 Theod. (L, om. Mj De peseezgtlone 3 econtradere V] tradere DT vulg. | 4 subscr. praestat 
centum annorum sublata quae sanctis esiis et aliia | V | impr. dono iust. V | 5 basilii V | 7 Cooatitutio 
locis venerabilibus competebat Zu/. | 12 inscr. 'O avrós — | (Constitutionibus V2) haeo V | 12 theodoro (om. pp.) 7'; 
mgurropiov add. vulg. ex «| 'O avróe Basidaos '"HÀíq | Eliae pp. per Illyrioum malit Osenbrüggen ex At. 
4ndápgo "lAÀvgixov tédugexis cod.) Ath., quod praestare | 13 Quid T! | heo T | 14 iura] uia V í sequitur 
in Latina novella censet Osenbrüggen (om. M)|; 13in. Quod | numquam 7'! | 16 conieoturam A 17 probat] et probat 
medicamenta morbis cit. Ath. 7$riva dóypara cit. Theod. | igitur T, probat igitur vulg. | haeo praesentis T . 
inepte translata ez Latinis | 17 avóparos évopacev im- | sentis hoo V | ctiam om. 7' | 18 praeposito T 
sogsAsé M, corr. Agylaeus et Hombergk | 18 av9«97; M || | monasteriisque V | 22 illius 7' | exceptionis om. 
&xera vos M, corr. Agylaeus et Hombergk | dexvóssw M, | pagari] s. v. extendi. adscr. V? 

uL 


prae 
19 et 
] yro- 


66 


Nov. CXI pr. 1 


922 


HAEC CONSTITUTIO INNOVAT 





rovs T7s magaygagzs Qoóuove éxexrsivagOc xaJ 
Zw dÓna» n6 rour(Tgé vouodtcíag moÀÀcl uiv dn 
xexivryvas vxoOiané, xal aereo doyaio voavudvav 
aí ézixalvgOsicas dria stálev jc ncav, xai r 
vo! row Oupaneia mposAOsiv ovx rdvyrür ànladr, vaic 
OvexoA/cis co) anodeiEeov. dunodiaOeiga, dur dià 
rogovrov Diagiruaros TOU aíGwos nállov fmg voU 


curricula, per cuius licentiam sanctionis negotia qui- 
dem multa commota sunt et velut antiquorum vul- 
nerum obductae patuerunt iterum cicatrices, sed 
eorum sanitas provenire non potuit probationum 
5$ scilicet difficultatibus impedita, quoniam per tantum 
saeculi magis quam temporis spatium nec documen- 
tis integritas nec actis fides nec aetas valet testibus 


Xoóvov ovts r dxsguiórQge Tw dzodsífemw ovre 5 —suflragari. 
Tori vOv mémQayuévoy oír& 5 w»Jaxía iGyvei Bon- 
O5cas rois ndgrvaiww. 10 

CAPUT I. 


"O9«v inui 1j ruexéoa galoriuiq o0 GvviDpausv 
7 türv vmoO£crov Grivórne, perü AÀoywguoU Gua va 
xal ócióTnrOs Toaxrailovies TO tlgnu£vov mtQovóuiov 
uéypi ToU Üvvaro uér ayaysiv x TL6 mtíQag av- 


Unde quia largitati nostrae causarum non occurrit 
angustia, cum ratione simul ac religione tractantes 
praedictum privilegium ue ad possibilem modum 
ducere experimento re us, et iubemus, in ne- 


TZ6 siÀxvgausv, xai xsÀsvousv, dece éxi vOv vroJ£- 15 gotiis, quae antehac triginta annorum removebat ex- 


gsov à& mgó tovtov yj vÀw TQudxovta £vicviO dm- 
exivti magaygag?, wi» aig Gemraig dxxÀngícus xai 
novagtroios xai Eevogiv, Éra ye uyv xai dpgavorgo- 
qeíoi& xai Bgsgorgogeíors xal rrvoxeíow 7 tov re0ga- 
pdxovta 
"spi «à dlÀa sgóco) ud vs xal zQdynara 5$ (ayÜos 
usvoiane Tvriva 07 5) tv vordxovra. éicvrow. d£e0(- 
xngs zagaygagr, éeidz vastrrv v5» vv Béxa dyiav- 
TOv mQosduxmv uóvow o pnta: voi Gefacuíow 


rómoOi xal TQ Üixaíp avrw xal rois GvvaÁLiynac: 25 actiones in perpetuum conquiescant: nihil 


apibóue Sa, (va gyolácavros TOU xoovixoU TOVTOV 
Joxovieseet. Tovro uàdy ai meggovdlun TOUtO Üà xai 
aí vzoÓrxágun dyoyal sig r0 Oimvexis dgrovydao- 
cwwv' ovdiv zavriAOs vÀwv dÀÀow mapaygagowv àmo- 
ptiobvris, aÀÀlà rovro uiv vj Éviavaiaf 
Tgusriag zapaygag], xai vais &AÀaue, altuweg sí6 uei- 
Sovag 5 dÀAavtovas FAxovra. yoóvove, tzv idí(av Ovva- 
pav xal TÓ wpdros dyóvrOw. xal yàg o signra: dv 
uóvasg vaig vzoD4csciv TOV GézTOW TÓzOVv rà Ütia 


xai Tj 1530 volumus perfrui, in 


ceptio, nunc venerabilibus ecclesiis (et) monasteriis 
et xenonibus nec non orphanotrophiis ac brepho- 
trophiis et ptochiis quadraginta annorum protelatio 
conferatur, salva scilicet circa alias personas et 


dyiavtaw dtéxraaie érrayéa So, jyvovs 0rAaÓr 20 causas virtute quam semper tricennalis sibi prae- 


scriptio vihdicabat, quoniam hanc X annorum ad- 
iectionem solis ut dictum est religiosis locis eorum- 
que iuri vel contractibus indulgemus, ut sopitae hoc 
temporis spatio tam personales quam hypothecariae 
nitus 
aliis exceptionibus derogantes, sed tam annali quam 
triennii ««««« vim roburque tenentibus. In illis nam- 
que, ut dictum est, tantum negotiis religiosos con- 
tractus memorato quadragiota annorum privilezio 
quibus eis centum annorum 
praerogativam constitutio nostra contulerat. Si quas 
plane causas ante hanc nostram constitutionem ab 
ecclesiis ceterisque sacris locis ubicumque commotas 


cvvalldyuara cQ uvnuovrvOévr, nQovouip Tw u'35 


dricvràv BovióusDa évamoAaísv, dg? avrois TÓ 
TÀv g' iiavrow sQovóuiov. 9 Qiirabie zuov (idov. 
ópoloyn9évros c si Twa$ Vmo9éct mQà varus 
cuv c5 Qiaráteos vió vov ÉxxÀnaidv xal àv Àoi- 


mw iegv Tóztow Ónovünzore xiwrOsíaae Dixaaixr; A0 


cula exceptionis extendi: ex qua licentia eiusmodi lege data multae iam causae motae sunt, et veluti anti- 
quorum vulnerum obductae cicatrices rursus patuerunt, neque eorum sanatio succedere potuit probationum 
scilicet Li wirieepat impedita, quoniam per tantum spatium saeculi magis quam temporis neque inie- 
gritas m ationum a vel fides actorum neque aetas testibus subvenire potest. . 

. Unde quia liberalitati nostrae. non concurrit causarum angusiia, cum ratione simul et religione 
praedictum. privilegium ad idoneum modum redigendum curantes ex ipsa experientia retraximus, atque 
praecipimus, ut in causis, quas antea triginta annorum exceptio removebat, nunc venerabilibus eccéesiis 
e( monasteriis et zenonibus ac praeterea orphanotrophiis et brephotrophiis et ptochiis quadrata anno- 
rum porreclio conferatur, salva scilicet circa reliquas et personas et res vi manente quam quidem triginta 
annorum praescriptio sibi vindicavit, quoniam hanc decem annorum adiectionem solis, ut dictum est, vene- 
rabilibus locis eorumque iuri et contractibus largimur, ut cessante hoc per spatio tam sonales 
quam lypothecariae actiones in perpetuum quiescant: cum reliquis exceptionibus nihil omnino derogemus, 
$ed tam annali quam triennii praescriptioni ceterisque quae ad maiora vel minora tempora extenduntur 
propria vis ac robur servetur. Etenim, sicuti dictum est, in solis causis venerabilium locorum sacros 
contractus privilegio supra memorato Justentus annorum perfrui volumus, in quibus ipsis centum 
annorum privilegium constitutio nostra dederat. Ceterum ín confesso est, si quas causas ante hanc. con- 
stitutionem nosiram ab ecclesiis ceterisque sacris locis ubicumque molas. iudicialis sententia vel trans- 





2 dina Zachariae] ddesa. M, áBeíq cum Scrimgero 
vulg. | 4 máÀlas M* [5 *gosADsiv scripsi ez c) mgoa- 
sini M | 6 dmedz Hombergk ex c] dme, 0à M || 
9 *oidà M12 *apa vs] &ua dà M| 17 aerxvais Za- 
chariae ex g] dmi raig M (28 dni rgvyácoew M | 
33 dxóvra»v] erspectas vrgovvise vel Qidovees. (véuov- 
ves prop. Zachariae), sed in prioribus potius vitium latere 
tertus latinus innuit | 31 *zuiv M E38 *OuoloynOévvos 
odv sí vivas M Si quas plane (i. e. "Ole ovv si vivac?) 
€; desiderari à iam Zachariae monuit 





1 euricula T | huius R [| 3 putruerunt intus cicatrices 
T'| sed) et vu/j. | 4 prouere 7! | 5 inpediti 7! [ tan- 
tum saeeunli] tamen scilicet R' | 6 temporis V? ín ras., 
seculivbus? V! | 7 neo om. R* | 11 quia) quam 7' ] largi- 


tatis libri, corr. vulg. | 12 ac] hac V [| 14 in] ut in Beck ] 
16 et add. Beck | 17 et xenonibus] et xenobus R! exenoni- 
bus 7' xenonibus (erasum) V | bephotrophiis R retho- 
trophiis V brestephiis T' | 18 et om. T' | prochiis T 

protelatio conferatur salva] conferatur salua probatio 
(protelatio 7"*, salua s. v. repetit 7?) T' | 19 scilicet circa) 
circa et scilicet V | 20 quam] quem V qua R' quia T 

trieenalis A VT | 21 uendicabat (uendicabit R!) R VT 

22 eorum V | 23 iuris E! indulgens T'| 24 ypothe- 
oacé T' | 25 imperpetuum RV]|26 annali Fabrorus] in 
aliis libri (exceptionibus derogantes add. R!) | 27 triennii 
Beck] triennio (tricennio R) libri || lacunam non notan: 
libri, quam triennii (exceptione et aliis quae in maiora 
vel minora trahuntur tempora, suam) vim Beck | 2$ ta- 
men R| contractus] contractus est AR!'| 29 quadriginta 
T|30 in his quibus T* [eius T! | 31 praerogatsm 7 


DE LITIGIOSIS 


viges 5j cipgovor DiaAícaos énspalogev, o9 Bovió- 
atJa dvaxaivizsG Oni, aAA. sis vàv UndAowxov yoóvov 
avrajg vaírgv émitiÓasgÓn. yv vouoOeaíav, agrivag 
xQó rovrov mavOtsí(cas jj GuDn] TOv ÓxrQ ztsvraetn- 


523 


Nov. CXII pr. 


iudicialis sententia aut transactionum conventio ter- 
minavit, nolumus refricari, sed in reliquum illis 
hanc obici sanctionem, quas antehac sopitas octo 
lustrorum silentio moveri hactenus aut motas ter- 


pido xivrOTva« uixQs ToU vvv rj xevijPéíoas zsoawo- 5 minari non contigit. 


Ozras OU Gvvé 


Bn. 
(Eniàoyos) :H £vüoFos toívov xai usyalongs- 


mj cov avOsvría Grwa Óià roUrOV TOU ysvaxoU vópov — ri : 
statuit aeternitas, edictis propositis ad omnium no- 

10titiam faciat enire. 
pp. Aug. 
[a. 


ducev 7) pustéga yaAnvorns (díxraw mporsO vro 
sí tw ctáwrow yvociv dAÓuiw nouncdvo. 

Dat. k. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani 
anno XV. Basilio vc. cons. 


PIB 

HEPI T9N LITIGIOSON 
KAI HEPI THX OOEIAOYXHEX 
HAPA T9N ENATONT9N AXQDAAEIAX HPO 
THZ T9N ENAFOMEN9N YHOMNHEXE?X. 
KAI HHNIKA OY AYNATAI O ACTOR AIIO- 
XPHXAXOGAI T9I IIPONOMI9I TOY MH EN- 

ATEIN AYTON MH BOYAOMENON. 


'O avrós Bacilevé Osodórg énággp npamroplor. 
(Hoooíusov) llolià uév megi row litigiosa»v 
TOi? T8 GOg0i6 TOv mzaÀauDv wouoUttcis Taie T& Ba- 
viaxais sigrras ÓOuarafsgiv, dzxri Oi oU mapOvros v&- 


541] 


ifica aucto- 


(Epilogus.) lllustris igitur et m 
itas legem nostra 


tua, quae per hanc generalem 


Dat. kal. un. dn. lustiniani pp. Aug. anno XV. 
Basilio vc. cons. 


CXII. Auth. CVII. Coll. VIII tit. 8 
DE LITIGIOSIS 


TENEXOeAI15 ET DE DECIMA PARTE LITIS AB ACTORE 


CAUTELA PRAESTANDA Hy 


Idem Aug. Theodoto pp. per Orientem. 
(Praefatio.  Muita quidem de litigiosis tam 
antiqua legislatorum prudentia quam imperialis dis- 
positio promulgavit, sed in praesenti quidam iudices 


vis TÀv Dixactdw 6v ruertga» p1rGaw yaAnvótnra,25 à nostra clementia petierunt, ut dubietatem discer- 
dita TZ» augifirnciv Oiaxgivas 5v £r& xal viv  naàmus quae adhuc pro huiusmodi causis in iudiciis 
vnép raw tOiovTtww airuDv £v TOS &ixacc;, (0.$ x«- — commovetur, et leges nec non constitutiones super 
vovuévrw, xai rO/S T& vOuovs vás vs Óiaratas rà& his positas apertius explanemus, ut iam manifestis- 
magi rOUTOw xsiuévag qavagojtiQov Gagnvica«, drs — Simum sit, quas res vocari litigiosas oporteat. 
Àonów dvwaugigoiov silvas, ola zgosjxs mgayuara 30 

litigiosa xaAsia Das. 


Nov. CXII (Authent. CV1I — Coll. VIII tit. 8: gloss.) Graece extat in. ML, cap. 1 in B 23,1,5, cap. 2. 3 in 
B1,4,2. — Epit. Theod, 112, Athan. 5,2 (paratitla 9 $6. 15 $ 4). Julian. cons. CV. — 1n Iul." adscripta est 
glossa ' Latina est cons. tota! (sim. in aliis Juliani codd.): atque ipsa comparatione luliani confirmari videtur sen- 
tentia. Bieneri Gesch. d. Nov. 19 n. 44, in Authentico servari ezemplar Latinum novellae utraque lingua editae (cf. 
Zachariae edit. II 161). 





actionis pactum terminavit, eas nos renovari non velle, sed in reliquum tempus hanc iis legem. imponi, 
quas antea silentio octo lustrorum sopitas moveri usque adeo aut molas terminari non contigit. 

Epilogus. lllustris igitur et magnifica auctoritas tua quae per hanc generalem. legem serenitas 
nostra definivit edictis propositis ut ad omnium notitiam perveniant efficiat. 


CX1. 


DE LITIGIOSIS, ET DE CAUTIONE AB ACTORIBUS ANTE REORUM ADMONITIONEM 
PRAESTANDA. ET QUANDO ACTORI NON LICEAT PRIVILEGIO UTI QUO AGERE NON 
COGATUR INVITUS. 

Jdem Augustus Theodoto praefecto praetorio. 


Praefatio. Multa quidem de litigiosis tam ab antiquorum legislatorum sapientia quam in impe- 
rialibus constitutionibus dicia sunt, in praesentia autem iudices nonnulli a serenitate nostra. petierunt, 
wt controversiam quae ctiamnunc de eiusmodi causis im iudiciis movetur decideremus et leges atque 
constitutiones de his latas clarius explicaremus, ut in posterum nulli dubitationi obnoxium sit, quales res 


litigiosas vocari oporteat. 





3 abrais Scrimger ex cg] avrós M | àwtriríDeaDas 
ez € malit Zachariae | 4 axvà M | 11 subscr. om. M || 
dat. kal. iun. constantinopoli imp. dn. iustiniani XV. 
basilio uc. cons. Jul." (om. Jul. codd. cett.), cf. €; é&ypágn 
xaAdvOav "Iovviow Baciksias "lovatiyiayov 10 48 sra 
TZ» vzars(aw BaciAsiov (vzmarsóg Bacisiov Fabrotus) 
Ath. diegowrÓn unvi iovvü Cr& ia! v6 Bacilelas 
Vzarióg (Érn i4 v0 Bagihéos x e. Unarsiq DBagda- 
Àsíov L) 'heod. (L) | 14 rubr. Ilsgi litigiosa»v xai mei 
actoros xai reov 7/Aeod. llsgi Asrsysógenv Ath. (Iul) || 
litigiosen inder M litigiocacn inder L Asriyiónov M 
in tertu éztu(xmw L in textu, indez L s. v. (ztsgi liti- 
giosmn Bá. »' ví. «a. Day. a, Bi. D. i. 5 Quy. xal qi 
add. schol. M post inscr.) | 18 àxrcop M éváyov L | 


2u uj SovAousvor M, inder L] a7; (om. L4) Bovicuavor | 


OQiaigesev Lin textu | 21 inscr. 'O airós. Bacilsve v 
abr (i. e. secundum priora 'lo éndpyg nQavcar- 

(cv) At^. | 22 và om. Teod, | litiziosoon M énidixov 
t | 29 dere) xai djava L | 31 Aveyéoaa L et sic saepius 


1 sententiam V* | 2 reliquum] tempus add. Heck 
3 antehano V* | sopitis R [ 5 continzit R contingat V 
7 et om. T' | 9 eternitatis &' | praepositis 7" | 10 per- 
uenire faciat T'| 11 subscr. praestat V | doio iust. V | 
12 Basilio ve. cons.] bi. reliquis omissis V | 15 auctore 
V]| 16 tutela Z* | 21 theodoro T'j 22 de litigiosis in 
ras. V*|| tan R* tamquam V? || 23 legislatione T' | 24 qui- 
dam vwlg.] quidem A VT 26 adhune 7* [25 his] hu» 
T*]| declaremus R[ 29 letigiosas (et sic saepius) 4t 
66* 


Nov. CXII 1 


924 


DE LITIGIOSIS 





CAPUT I. 


diá vo roUro ODscmíLousv, litigioso» AfysaO'aí va 
xai vosioJ«u vtgàyua »xivitów 7] dxivmrow 7 «avtoxi- 
wmytov, ovrivos megl vic Üecnorsiag Ljrnsw usrabi 
ToU évdyortos xal vauouévov wivsiras 5 Quà ctoyixré 


Ideoque sancimus litigiosam dici et intellegi rem 
mobilem vel inmobilem seseque moventem, de cuius 
dominio causa inter petitorem et possidentem move- 
tur aut periudiciariam conventionem aut per preces 


VxouvüGses 5 Óià Oergemw facii mootevayOucOw 5 principi oblatas et insinuatas iudici ac per eum ad- 


xai vq Oixagt éugaricOnugov xai di avrov vq áv- 
TiÀ« xoU ztpossADOvrog yvogÓscOv. éxi voto 
yàp xÀw Deudta xai 13v zgorégav «7$ justégas 7us- 
Qórgxoc Üiácabuw uera vaUra xgasiv BovisnaDa, dv H 
tovs sidóras xal d; 
&lÀà xal vovro zQosOsivas avveldouev, dere eizxep Di- 
xni zepi litigiosov rernuévgs cvuBr vóv évayóusvov 
TéÁevtigai, xvOUe dà avrov xinpovóuovs BovlssOn: 
usw và sodypara, áveumodícrns éisiva: avroic 


10Ut0 ÜiazgávrecÓas. fvíxa yàp litigiosa 7teáypara 15 


xatà Qialoyi;v eis xAnpovouove stsgiloyeras, ovx OqulAes 
éxnoíngis vosiadcs 5 rovrov usato TOv GuyxAngo- 
vóucy Óiaigsis. Kal rovro dà Oià voU magóvros 
uiv vóuov Oecmíourw, ors si cvuBaim fva càw 


Urro$ dyopacrág Duexolvausv. 1l0dum esse perspeximus 


versario interpellatoris cognitas. In his enim casi- 
bus etiam praeteritam constitutionem mansuetudinis 
nostrae posthac volumus obtinere, in qua scientes 
et ignorantes emptores discrevimus. Et hoc adicien- 
ut si lite de re litigiosa 
pne pulsatum contigerit ab hac luce recedere, 
eredes autem eius velle divisionem rerum facere, 
sine aliquo obstaculo liceat eis hoc Quando 
enim res litigiosae per successionem heredes per- 
veniunt, non debet alienatio intellegi earum inter 
coheredes divisio. Et hoc &utem praesenti nostra& 
lege decernimus, ut si contigerit unum pro tali cansa 
litigantem ab humano consortio recedentem per ulti- 
mam voluntatem res aliquas, de quibus dominii du- 


msgi tOi0vrOw ztgayudtoy Dixazouévav 10v dvOpo- 20 bitatio vertitur, legati nomine cuicumque relinquere, 


nívow àzióvra ngayuárow 0ià vshevraíac Boviratas 
moáyuartd Tiva, mépl ov Üagmorsías duguefi crois 
xivattda, OvOuat, AeydávOv Tivi waradazéiv, si uiv Ó 
xÀngovóuos xarà ÓixagTuyw wor Osozórgé avTOv 


siquidem heres iudiciali sententia dominus earum 
fuerit demonstratus, tunc legatarius quod ei re- 
lictum est modis omnibus consequatur. Si vero be- 
res in iudicio victus extiterit, non babeat legatarius 


dnodsyUsin, rqpvixaUra Tü» Asyarápiov Oxsp avrq 25locum aliam rem pro eodem legato heredem exigere, 


xaraÀPAsETGs 7G. TQOTO4G xouillso Dua ci dà Ó xÀn- 
govóuos v Qixuavroiq 15v fycrova wijgov àxevéyxorro, 
L5 Éyuv xopav r0v Àeyavaqiov Éregov moüyua Ünép 
TOU avrov leyárov TOv xAnpovóuow siezQdTTsiv, dytti- 


quoniam sciens testator rem litigiosam esse litis 
eventum legatario dereliquit. Unde damus licentiam 
legatario, 8i hoc prodesse sibi putaverit, litis parti- 
cipem fieri, ne aliquam forte neglegentiam seu E 

t- 


Orneo sis o DiaDausvos vÓ mQüyua litiziosov silva. 30 ditionem heredi possit obicere. Ab hoc autem 


trv 17$ Dixre ixBaciv Tq Aeyatapiq xarélamev. OOsv 
düousv á)nuay dj Asyavagí, sé vovro Gvpqépov 
david rjyrgasrO, uérogov yivegÓa, Z6 Üíxne, dera 
An cua vvyov &uéÀtiav 7 z900ocíav avrov ÓvvacDa. 


[oy vocabulo hypothecas separari decernimus et in 
is hanc distinctionem tenere, ut si quidem speciales 
res mobiles vel inmobiles aut se moventes nomina- 
tim fuerint hypothecae suppositae, liceat quidem 


TQ xÀngovóuq ádvririÜévai Ex raírgs dà 15e vov35 debitori eas cui et quando voluerit vendere, sic ta- 
litigiosov zrposmyogíne às vz09rxac xsyopíaXa, Ja- 

anízousv, xal dv ra vraie TaUtrv xgaveiv vzv QiáoTi.Euw, 

digrs sí udv idixà ztgdyuava xivrrvà 5j áxívrra. 7; avto- 

xívnra OóvouacTi «ie vyoOrxeig dugéporro, dfaivas 

uiv TQ xosocrg vaUra Qj Y' dy» xai Or& dpa Bovig- A0 


L Propterea iam sancimus litigiosam dici et intellegi rem. mobilem vel immobilem vel se moven- 
iem, cuius de dominio inter aclorem et possessorem quaestio movetur vel per iudicialem admonitionem 
vel per preces imperatori oblatas et iudici insinuatas et per eum adversario actoris notas factas. In his 
enim casibus eliam priorem mansuetudinis nostrae constitutionem posthac valere volumus, in qua scientes 
et ignorantes emptores discrevimus. Sed hoc quoque adiciendum esse perspeximus, si forte lite de re 
litigiosa pendente reus decesserit et heredes eius res dividere velint, ut sine impedimento Aoc iis gurapee 
liceat. A enim res liligiosae per successionem ad heredes perveniant, non debet pro altenatione 
haberi harum rerum inter coheredes divisio. Illud quoque hac nostra lege sancimus, si forte unus ez iis 
qui de eiusmodi rebus litigant ex humanis rebus discessurus per ultimam voluntatem quasdam res, de 

warum dominio controversia movetur, legati nomine alicui reliquerit, si quidem heres per sententiam 
iudicialem dominus earum probatus sit, ut tum legatarius quod ei relictum est omnibus modis auferat ; 
sin autem heres iudicis sententia inferior discesserit, copiam non habeat legatarius aliam rem pro eodem 
legato ab herede exigendi, quoniam testator sciens rem litigiosam esse litis eventum legatario reliquit. 
nde legatario licentiam damus, si hoc prodesse sibi existimet, ut particeps fiat litis, ne quam forte negíe- 
gentium. vel perfidiam heredi possit opponere. Ab hac vero litigiosi appellatione hypothecas separari 
sancimus, atque in iis hanc distinctionem valere, ut si speciales res mobiles vel immobiles vel se moventes 
nominatim hypothecis supponantur, debitori eas$ cuicumque et quando velit vendere liceat, ita tamen wt 





| 'Exibixov Afysral x8 xai vosivas ztgüypa inc. B 
4 vsponévov. Mg Iul]. dvayouévov L | 6 ds avro] 
Bià rovrov B | 9 GiázaEi] Cod. B, 36. 5 (1) | 11 tQoa- 
O7zvas L| 12 litigiosu M Asriyióacov. L et ita. saepius, 
dni (xov et ita constanter B || 15 4xidixa LB | 11 xÀngo- 
vóuow L | 20 magi và» tow)tov B | 21 áziórrav 
B | zgayuávaw] consortio £, unde rpg Zacha- 
riae | 23. Agyevow et sic constanter B | 29 Aeyáxov xov) 
xÀngoróuov L* | 31 xavélezev. B | 32 legatarío M || 
33 5yraeras L? | 34 Ovvaa Das asróv L| 35 17$ om. L, 
vov om. B | 36 Aeriyióoov M. syvrióo0ov. L | 40 avra 
om. L| *«» av] à àv ML 


2 vel inmobilem om. V [ 3 domino 7' [ 4 praeceps 
R'| 5 oblatos V* | aduersarios 7'| 6 interpellationis 7* 
intersppellatoris R! | 7 etiam] et R, om. T | 8 posthac] 
per haec A! per hanc A*| 9 decreuimus V | 12 autem 
eius] eius autem V' eius om. & | velle] in illis uelle 7^? j 
diuisione V | 13 aliquo) ullo E | ei hoo 7Z' hoo eis V 
facere & | 16 Et om. V || lege nostra T | 18 huano ; 
uno A | recedere A* | 19 domini V! | 20 cuique 7'*, 
uertitur add. T'^ | reliquerit V | 21 siquidem] et siqui- 
dem R set siquidem 7" | iudiciali] iuditio uel 7| 23 con- 
sequetur T | 24 in om. 7'l exterit V | 26 quoniam] quia 
s, v. V3| 27 legario R || 29 ne] ne ut R! ut 7, s.v. Vj 
31 in] «i T! | 32 ut vu/g.] et RVT | 33 aut om. R* 
sese T'| nominati V | 34 fuerit £' | quidem 5is ser. V'[ 
35 tà R 


ET DE DECIMA PARTE LITIS 


Oui zuzQácxtv, oUro udvro: diera dx v0U Tip uatos 
vOUTOY udyg. T6 TOU yoéovs mOGÓtzTOS TÓ ixavov av- 
Tów moujcai TQ ÜavecT?. si dà rovro a5 ngübus 
6 xoscatre, Üidouev áüsav TQ Qavaciz cq Éyovri 
T5jv vmoOnxnv rov O&anemQauévov mQdyuarog TOUTO 
duexDixsiv, uéygué rov xÓ íxavóv ajtq wmàg vov 
xefovs yévyvai. vnUra dà mpocrárrouev. sagagvlás- 
TegOnu, sí ur TvyOv ztpórepov 7] Pià. (Dixrjg óvouaavi 
T Óià ysvixr vmoOrxns vó avró mQüyua Frvysv áÀ- 


525 


Nov. CXII 1. 2 


men ut ex pretio earum usque ad debiti quantitatem 
satisfaceret creditori. Si autem hoc debitor non 
fecerit, damus creditori licentiam, qui rem venditam 
suppositum habet, eandem rem vindicare, donec ei 
5satis pro debito fiat. Haec autem praecipimus ob- 
servari, si non forte ante aut per generalem aut 
d specialem nominatim hypothecam eadem res aliis 
uerit creditoribus obligata; tunc enim secundum 
nostrarum legum tenorem temporum privilegia uni- 


Àoss Üavsigvais $zovsÓnpuévov: vóre yàg xarà jv l0cuique creditorum servari decernimus, Ex quo iam 


TOv rustégoy vóuov Ü)vauw và zQovóuia vOv xoó- 
vow évi Íxácto àv Üavatüv qvkayOTya: Ooni- 
Louav. OO: cagis xaO fatrxev, 0i vàc ysvixds. vrto- 

xac xoÀÀg uaAlov c7 vov litigiosov mposmyopíq ov 


claret, quod generales hypothecas multo magis liti- 
giosi vocabulo nolumus contineri, sed earum actio- 
nes secundum veterum legum constituta examinari 
et vim praecipimus obtinere. Et haec quidem de 


$5 
Boviéusda nspugsgDas, dÀÀà vás rovrov vayas 15litigiosis et speciali nec non generali hypotheca dis- 


xarü TOUS TOV 7L vóua Opovs dferdleg das 
wai TZ» idíav Ovvauav Éyuv mapaxskevónsOa. xai 
ravra uiv mgl rOw litigiosew xai 7s idixre, ov un» 
dÀÀà xai ysvixi;e vzoO7xnc OiervzcGauev, dts Áoi- 


posuimus, ut iam nulla de his in iudiciis dubitatio 
generetur, sed secundum (dictam) distinctionem hu- 
lusmodi certamina terminentur. 


nóv ur deuiay xepi vovram dv cois Qixaornolois dugiue- 20 


Bijvna«v tíxveaO nu, áÀÀà xarà viv tignusvr;y Qiaipeauy 
TOUS TO. ÜTOVS dydwag sépavs 7 doc as. 


CAPUT II. 


B Iloós 0à «0 dmoxhticcs vàc TG xarà ovxogaw- 
Tíaw xivovvrow évayoyàe wai vov6 TÀw ÉxfifactOw 


Ad excludendas autem calumniose moventium in- 
tentiones et executorum fraudes et aliud invenit 


Dólovs wai dAÀnv égsvgev : rustéipa moóvoix Óega-25 providentia nostra remedium. Sancimus enim om- 


msiav. Osonibousv yàg mavra& TOUS Üixacrás, si 


zoré Tiwag GvaysOTjvai ryov» vmouvncOTvas BovÀn- 
Ouiev, ravtyv Tüj» aigegiwv vai$ éavràw ÓiaAalicis 
moeriO £vai, agre ur, dALlos và TOv airidgemy. BiBAla 


nes iudices, si quando aliquos teneri vel admoneri 
voluerint, hanc condicionem in suis interlocutionibus 
adicere, ut non aliter conventionales libelli pulsatis 
porrigantur aut sportulae executoribus dentur, nisi 


TOig évayouévow énidiloc Oa. 9j anóprovAa vois éxfi- 30 prius et in libello actor per se aut per tabularios 


Bactais neptem: &í ur, ztpóvepov xai dy 79 B 


9 dváyaw 5j 0i' áavroU 5j Óià vagoviagiov noygawes 
xai zpálios; Vuouvnuárov dvvurtau dyyvntiv 
diumiGrov xapdgzo. xwüÜvwq cj &puoüíae vábeox, 


éuoloyovvra Ótinso xai udyo« zdgaros 

prís. xai ràe (Üías évaymyàs 5 Ó' éavrov 5$ dià 
vouiuov dvroA£ae Ay vardbni, xai si uerà Tavra Oe 
xS djixos nv Oxnw xiuijcas, óvouers avaAmpd- 


Subscripserit et actis intervenientibus fideiussorem 
idoneum periculo competentis officii praestiterit, con- 
fitentem quod et usque ad finem litis permanet et 
suas intentiones aut per se aut per legitimum pro- 


T$ dixns ztgos- 35 curatorem exercet, et si postea fuerit adprobatus 


iniuste litem movisse, sumptuum et expensarum no- 


26 Oecnibousw — 526,10 cvyyogovusv ex B habet B* 4 26,8 p.221 Zach. 


ex earum 
ditori qui 


Haec autem observari volumus, nisi forte eadem res antea vel speciali nominatim vel genera 





sei usque ad debiti quantitatem creditori satisfaciat. Si vero debitor hoc non fecerit, cre- 
iypothecam in re vendiia habet licentiam damus eam vindicandi, donec de debito psi satisfiat. 


Àypotheca 


aliis creditoribus obligata fuerit: tunc enim secundum legum nostrarum vim temporum privilegia unicui- 
que creditori servari sancimus. Unde manifestum est generales hypothecas multo minus nos litigiosi 


appellatione contineri velle, s. 
vim suam habeant praecipere. Atque 


nem eiusmodi certamina ad finem perducantur. 


earum acliones ut secundum veterum legum definitiones examinentur et 
haec quidem de litigiosis et. speciali nec non. generali 
constituimus, ut in posterum de his nulla dubitatio in iudiciis oriatur, sed secundum praedictam 


'potheca 
tinctio- 


IL 4d excludendas autem actiones eorum qui per calumniam cas movent et executorum fraudes 


etiam aliud remedium providentia nostra invenit. 


Sancimus enim, ut omnes iudices, si qu. 


0 Quos 


teneri sive admoneri voluerint, hanc condicionem interlocutionibus suis adiciant, ne aliter libelli accu- 


sationis reis dentur. aut sportulae executoribus 


raebeantur, nisi prii 
vel per tabularium subscripserit et actis intervenientibus idoneum fideiussorem praestiterit 
tentis officii, qui promiliat eum. usque ad finem litis permansurum et actiones suas ve 


rius ac(or et in libello vel sua manu 
deg compe- 
per se vel per 


legitimum procuratorem exerciturum esse, et si postea iniuste litem movisse probetur, sumptuum et expen- 





2 cose — nosórrros om. L1 3 n7] uiv Bl 5 dia- | 


menxgauévovy Bg] Ouazezoayuévov ML || 6 avrov L | 
7 xoéovs]) xyoóvov L? || 8 idiaxze L | 10 vztorsOnusvov 
M ij 12 ODeozitouev] vouitousv B || 14 litigiosu zpos- 
gus M | o om. B || 17 xai vavra — 22 zagaót- 
oca. cm. B | 23 B in mg. add. L | 25 zgóvouav L* | 
26 OsoxiZousv szávras rove Qixagràs inc. B || 27 vwwa 
B* [28 avrav B! | 30 anóproviia L ovvrosiac B | 
31 xai om. L? | 32 9 9' éavcov] per se c || 9i& va- 
Bovàlapgíov B* per tabularios e || *vxoyodwo: MLB || 
34 aguodíov B' | 31 éxyvuvaze« LDB* | dux97 B* 





1 debitum !T* | 3 creditori om. R! | 4 uendicare 
(uenditare V?) A VT | eis R| 5 fatiat Z | 7 ypothecas 
eandem Z&* | $ fuerat A | 9 nostrarum] sacrarum nostra- 





rum RA vulg. | 10 deereuimus V | 11 «aret £' | 12 nolu- 
mus (uolumus A!) uocabulo R || 13 veterum] uentum 7"! |j 
14 hoe T'| 15 letigiosis V [ neo non] non V! neo non 
et V? | generalis 7' | 16 iuditio R | dubitatio] dubi- 
tatio & KR! | 17 dictam add. Beck | huiusmodi] huius 
uero R | 18 terminantur T'| 23 rubr. De interlocutioni- 
bus iudicum per quas accusati rei oonueniri iubentur 
(iubent KR) et de satisdatione eorum et de decima parte 
litis T' in marg. (ez Iul.) | eludendas 7! | 24 fraudem 
R| 25 enim] autem V | iudices omnes R || 26 ámoueri 
uoluerit R | 27 hanc] hano suam V || in om. V' | inter- 
lucutionibus RT'* | 29 executionibus V | 30 et om. V j 
" se] persone V^, /eg. aut per se (cf. Iui.)? | leg. tabu- 
arium (cf. Ju)? | 32 periculum R'! | praestiterint 7T'* | 
33 permanet R] permanebit V permaneat 7'vuls. | 35 exer- 





oet A] exeroebit V exerceat 7'vulg. 


Nor. CXII 2. 3 


tov xai Üazavnudcowv Oéxerov u£oos «je stequeyonévng 
TQ PiBÀAp moGOTzTOS droxavacT;OtSs Tq aiviaD Eti. 
ai 08 emos qu eUmogsiv Éyyvrt?v Oovrvai, trvixaUca 
magà vq Oixagr]y, nap qztp 9j vrtóDecus usAlt Éevá- 
Lec Das, tà» &yiav siayysiany ztgoxesudvcv Di opxov 
foUTO avró Fieri Lao o xal ovros ivopotop 
evtóv dxtiOeaOa, óuoloyíav xal 9v atvrs anep àvar- 
1 -éo signra« ÓuoAoyraas — ei 08 us) va vta &navra 
warà Yóv eipnudvow mpayOeír vQómov, ovdeuíav vOv 


526 


DE LITIGIOSIS 


mine decimam partem eius quantitatis quae libello 
continetur pulsato restituet. Si autem di non 
valere fideiussorem dare, tunc apud iudicem a quo 
causa examinanda est sanctis propositis evangeliis 
5 per sacramentum hoc ipsum adtirmet, et sic iurato- 
riam cautionem exponat et per eam haec quae supe- 
rius dicta sunt profiteatur. 

1 Si vero non haec omnia quae praediximus se- 
cundum antelatum modum processerint, nullatenus 


dvayóusvoy üzóxQuduv t4) Exiaavy, movjaag Sas avy- 10 pe responsum Ííacere executori concedimus. 


xogovusv. si di mapà tzv uvnuovevOsigay Qiarvrmtm- 
wiv rj Tv Üixacroyv vig. 3) rj vals avroU T Osrwür- 
mors tdw éxfHigacrOw vmouvjcci viva TOÁÀuZGS, Ó 
niv Üixagtzé xai r váfis avrov avà O£xa yovaov Aivgas 


am s8i citrà memoratam dispositionem aut aliquis 
iudicum aut officium eius vel quilibet executor ali- 
quem convenire praesumpserit, ludex quidem et offi- 
cium eius denarum librarum auri poenam sustinebit, 


moiwiv sigmoayOvcovics, avvós Oi 0 éxfiBaciys trs 15 ipse autem executor negotii et confiscationem suae 


vno8écsog xai Ónuaicus vzoBAndvgcercs xai dLopig 
mevrasting xaraxpiOrasroa, TZ$ TOi ÜrAovots vije 
dx t0) vóuov dguoLoícne xivÓvvq YOU xar& xasgóv 
dvOoforárov xóumros 10v Üaimv nuaw npigárww sic- 


substantiae patietur et exilio quinquennali damnabi- 
tur, poena videlicet ex hac lege competente periculo 
viri magnifici pro tempore comitis rerum privatarum 
exigenda et nostri fisci viribus inferenda. Omne 


xQarrouévié xai TQ rustéQu qícxp sisxouicoudvrs. 20 autem dispendium quod pulsatus ex hac conventione 


mágca dà Druía Zv O0 aiviadtig dx rattne rne mapà 
Tüv Üóvaguv TOU nagóvros vóuov ueD'oUsiag vrousivn 
4x tic ojGíag roV éviyorros TQ ÉrvayOévi. Depamev- 
Suastas savüvra) ToU DixagrOU OUTivOS UxÓ TOU dx- 


praeter tenorem nostrae legis facta perpessus fuerit 
ex petitoris substantia pulssto resarcietur periculo 
iudicis, cuius ab executore detentus est, nec non et 
officii quod eius iussionibus obsecundat, ut undique 


BilaavoU avrsoyiDr, ov uv aÀlà xai vie váEros Tis 25 nostro imperio superna maiestate [divinitate] crediti 


«vr mDouévrs, aere navrayóOev vovs vd rustégo 
xpàt& maga r$ dvosv onyé wararigTevOévtas 
afAaBris gvÀayOTrvai Tüg 0à Óíxas vàs xavà ovvaive- 


pro su& indemnitate laetentur. Causas vero quae ex 
consensu utriusque partis in iudicio moventur a poena 
huius constitutionis liberas esse decernimus et sicut 


Giv éxatépov u£gove dv Üuxactroiy x«vovucvas 176 tov — aliis nostris continetur constitutionibus terminari. 
wns Tüs 1j magoócp Oiardlss éyxtiudwne dsvÓéoas 30 


selva. DeoníSousv xai xaO rai dÀÀAci$ Zudw Óía- 
váiis naQaé£ystas Ouaxvstovad as, 


CAPUT Il. 


llacà» Óà rÀw vxoOscsov v0 xépas Boviómsvos 


Omnium vero causarum finem volentes celeriter 


qvrTÓuos 7tQoiivas xai vaig dxeivan exiens vane 4vav- provenire et illorum malignitatibus obviamus, qui 


vujusja, oixsg évayayàs uóvov mot 
BovAovras dà pios mégaTOs UT Sxys vavraw émsb- 
aivai, Afyovtes voor slvas xóv Oiayogsvovra urótva 
Tàs Oixsiug dvaymayàe dvayxátsg Pas áxovta dyyvuvd- 
Luv. xai vavtQ» toivv» nv navovgyíav amooBégas 


15 sg. argumentum notatur "Por. 28, 15. 





éaciw, ov35tantummodo proponunt actiones, nolunt autem us- 


que ad finem exercere iudicium, dicentes legem esse 
quae decernit neminem compelli actiones suas exer- 
Cere nolentem. Et hanc igitur pravitatem extinguere 


sarum nomine decimam partem quantitatis quae libello continetur accusato esse restituturum, Quodsi dicat 
se copiam non habcre fideiussorem dundi, tum apud iudicem apud quem causa examinanda est sanctis evan- 
p propositis iureiurando id ipsum confirmet, atque ita iuratoriam cautionem exhibeat et per eam quae 
supra dicía sunt promittat. — Si vero haec omnia secundum praedictum modum acta non sint, permitti- 
mus ut nullum reus executori responsum det. Quodsi contra dispositionem modo memoratam vel aliquis 
ex iudicibus vel officium eius vel quivis executor admonere aliquem ausus sit, a iudice eiusque officio dena- 
rum librarum auri poena exigetur, ipse autem executor litis adeo publicationi bonorum subicietur et quin- 
quennali exilio damnabitur, ut poena videlicet ex lege irrogata periculo gloriosissimi pro tempore comitis 
Sacrarum nostrarum rerum privatarum exigatur et fisco nostro inferatur. Omne autem damnum, quod 
accusatus ex hac conventione contra praesentis legis tenorem facía passus sit, ex substantia actoris reo 
sarcielur periculo iudicis cuius ab executore detentus est, nec non officii quod ei obsequitur, ut qui po- 
tentiae nostrae a summo numine crediti sunt. undique. indemnes serventur. Lites vero quae ex consensu 
wiriusque partis in iudicio moventur a poena in praesenti constitutione proposita liberas esse et queznad- 
modum ceteris constitutionibus nostris continetur disponi sancimus. 
III (Cum autem omnium causarum finem celeriter procedere velimus, illorum quoque fraudibus ad- 
versamur, qui tantummodo actiones proponunt nec tamen eas usque ad finem litis persequi volunt, dicentes 
legem esse quae caveat ne quis actiones suas exercere invitus cogatur. Hanc igitur fraudem. cum er- 


4 mag! dep om. M? | uéAÀes dferátsa Das 5j onó- 
Seit B* v. I. | &xyvuváteodas L | 6 avvóv B*, om. Bf | 
BeBaidiaaa Pai L B* | 9 oiUsutav àv L || 10 zoseto as 
L nojcas Bí | 13 roAurgo: M | 14 Aérgac xovoov L | 
19 dvdofordrov] magnifici c [ xóurros vs Oeías zuaw 
mepuovaíag B comitis rerum privatarum g Jul. | 20 va 
jurtígm Órnuocío L sis xó Tuétsgov Ónuóciov B | 
21 ó dx tavrne airiaDuis L | 22 *vsxousívo. MLB* 
vrupuuyev Df, vroudyo: Scrimger | 28 aivecw L^ | 31 
xadà MLB* xa9à Dí|31 vógov] Cod. 3,1 


2 pulssato V | restituet. R?] restituit FR! V restituerit 
T' restituat T? vulg. || 5 afürmat T' | 7 profiteantur 
T'|8 pra-diximus] «e«emus A! | 9 antelatum] «»eee- 








latum V! | processerit T'| 10 responsum om. V* f exe- 
cutori] eeeessses V!, om. R! | 11 si citra] «e citur 7! 
ut aliquis A! || 12 quilibet] quibus 7" quiuis 7* / excutor 
T| 14 denarium V | 17 poena] e««« A'|ex hae] et ex 
hae V| 21 praeter V? ín ras. || facta Zachariae] factum 
(factus A?) (bri | 22 petitori V! | res(*)sartietur T' | 
24 iussibus V | o dant 7'' [| 25 superna cet.] (na — 
causas scr. R* in ras, 1 versus | maiestate] tua. maiestate 
V | divinitate glossema esse vidit Zachariae | conditi 
T" | 28 libertas R' liberatas V | 33 rubr. Si amonito ree 
actor iudicium deseruerit (dederit A) A'7'in marg. (er Zul.) | 
Omnium Beck] Omnem /ibri | 34 provenire Beck] 
uenire libri| 36 iudicium vulg.] iuditii RVT | 37 me- 
minem A! apneminem T'* |exeroere suas 7'| 38 igitur] 
ergo R' 





ET DE DECIMA PARTE LITIS 


anovidLovrs xsÀevourv, rj Tov pvruovrivOdvros vó- 
uv. Bor'síq ur xeyora Dai ToUs xara vivos vàg oixelag 
dvayoyni ngouÜévras, irs Ou coyodje ueDodrías 
sive Dià Daraamv | Baacei 7tgosgepopévary xal Ti 9i- 
xactj; éugavizou£vay xai du avcov sie yvoaiv vov àv- 
Tr)íxov gegouévmv xai vmaó vous Ov QixagroU di- 
erágk, apyouévom. ov dixaice yàp dváytww magaiei- 
Ta. Ogrws c Éroiuos và» abrOU dvridixov els Dixnv 
dxddsgsv, ótóva 5j Town'tr mapaírnau vq évayouévq 


527 


Nov. CXII 3 


festinantes iubemns memoratae legis auxilio non eos 
uti, qui contra aliquem suas proposuerint actiones 
sive per iudiciariam conventionem sive per preces 
principi oblatas et iudici insinuatas et per eum ad 
5scientiam adversarii deductas, vel sub legitimo iudi- 
cis coeptas examine. lniuste enim agere recusat, 
qui paratus adversarium suum ad iudicium vocavit, 
cum haec excusatio pulsato magis quam actori con- 
veniat. Quamobrem sancimus actorem coeptum ne- 


püÀllor fms cQ dvayovri douóLe. 00 Oson(lourv 10gotium usque ad finem litis exercere. Si vero cau- 


TÓv éváyorra TO agyOiv moaáyua uügpu méparos T6 
Díxns dyyvuvdzewv: si dà émaishOwiv c mtoynars 
Vzég?wrai, Didousy ádesav. tQ. dvagOévri vóv. Dixa- 
91v aírüw saQ 5 Om ngowatngyOv, cere Oi 


sam persequi distulerit, damus pulsato licentiam iu- 
dicem apud - lis coepta est postulandi, ut ab 
eodem actor ad iudicium aut per se aut per legitimum 
rocuratorem venire moneatur, et si hoc minime 


«UtoV róv dváyovra vnopjiuvrOxsG Oc eís 1O Qixactr- i5 fecerit, propositis tribus vocetur edictis, unaquaque 


eiov 5j 0 éavrov 7 Jià. vouíuov évvoléos nagayive- 
GÜa. xai si voro urÜauos monu, nooriDeu£vay 
tou) (Üixrow avróv xaisiaDci, uic éxacTrs xÀAnosos 
oix fAarrov y TQiixOvra gutQow OiacTyuaTs m5Qu- 


vocatione non minus quam triginta dierum spatio 
concludenda. Iubemus enim ordinarios iudices non 
solum praeconum vocibus, sed etiam edictis propo- 
sitis quamcumque litigatorum partem absentem in 


xÀeou£vne. wthsvouev yàg ToUs dgdivagíovs Qixacvag 20 iudicium vocare: vocem enim praeconum pauci pos- 


AT, nOvov tais TÀw xrgvxov qmuvais, aAA Fri uv. xal 
iQéxraw moriJsuévov oiovünnora 1Ov QixaLoudvav 
uépog dzoliuravouevov xaAeiv eis vó dixactrguov* 7$ 
yàg tàw wrpixmow qmwijs dMyos tagóvres eUguaxóusvos 


sunt qui praesentes inveniuntur audire, edicta vero 
per muitos dies sic proposita possunt paene omnes 
agnoscere, Aliis autem omnibus iudicibus, qui per 
imperialem iussionem causas examinant, ex praesenti 


«4xovgai. Óvvavrai, và agii ^ iduwra ém) moÀlas25lege permittimus partes quae in iudicio non perm&- 


7nuégas ngoriDZusva mávrse oyebóv yavoóoxsiv QUvavtas, 
nàc. dà vois dÀlow Óixacrais voié xarà faciluw 
xéÀevaiv vàg vnoÓ4cnus dierdlovoiw dx vOU magóvios 
vópov émQérousv tà u£gn rà uijj tQ Oixagtnoip 


nent propositis edictis vocare, ne causae infinitae 
permaneant. 


ztQocsDgriovta. zmgoriDenévois iDixrou xaAsiv, iya ur 30 


l dmipavra Ouaueivy tà mpdynava. — ei Oi maga 
Dixagt? mooo(uiov 9 Óixr ovx ddéfaro, dÀÀà uóvov 
5a filv vnouvjssos ivjrOv vue. 5 ODengemv c] 
zuetioq yaánvó1rri mpocrvayOuagO v xéAsvois fno 


mpi ToírOv suede síre éyygágo sire dà uav-35iudici fuit intimata, et ea 


Jáérmw xal TQ Oixagti yéyovev dugavis xal vq. àvti- 
Díxq: dyvaadr, xal ovrox (Eicrai vg dvayOdvts noós 
Tóv águódiov (évas Üixagtrv, xal Di! avrov vv itov 
dvríduxov xarà vOv Ouoio» waÀsiv vgózxov, exe ei 


1 Sivero apud iudicem initium lis non accepit, sed 
tantum conventionali libello uicumque pulsatus est, 
&ut precibus nostrae oblatis clementiae iussio nostra 
super hoc prolata sive scriptis sive per mandata 
wersario per eum co- 
nita, etiam sic licebit pulsato ire ad competentem 
udicem et per eum suum adversarium simili modo 
vocare, ut si quidem sui praesentiam actor fecerit, 
causa secundumi legum ordinem examinata finem legi- 


ndv tüv éavroU magovaíav ó évdyow zwowjgavto, TÓ A0 


"tpàyua xarà t9v vov vóuoy vàátiw iferatóusvov m. 


10 OscziLousv tóv dváyovra — 23 QixaatrQeov DB' L c. 1 p.228 Zach. 


18 sg. argumentum notatur "Por. 8, 1. 





stinguere studeamus iubemus memoratae legis auxilio non uti eos qui actiones suas contra aliquem proponunt 
sive per conventionem iudicialem sive per preces imperatori oblatas et iudici insinuatas atque per cum. in 
notitiam adversarii perlaias et a iudice legitime examinari coeptas. Neque enim iuste recusat agere qui 
promptus adversarium suum in ius vocavit, cum eiusmodi recusatio reo magis quam actori conveniat. Pro- 
pterea sancimus, ut actor coeptam causam usque ad finem persequatur ; $i autem causam persequi distulerit, 
reo licantiam damus postulandi a iudice apud quem lis contestata est, ut per eum actor e isis in 
iudicium venire vel per se vel per legitimum procuratorem. Et si id nequaquam fecerit, tribus edictis 
propositis vocetur, ita ut uaegue vocatio non minore quam triginta dierum intervallo concludatur. 
Iubemus enim ordinarios iudices non solum praeconum vocibus, sed praeterea etiam edictis propositis quam- 
cumque litigantium partem absentem in iudicium vocare: nam praeconum vocem pauci qui praesentes re- 
periuntur audire possunt, edicta vero per multos dies proposita omnes fere cognoscere possunt. Ceteris 
autem omnibus iudicibus, qui ex imperiali iussione causas examinant, per praesentem legem concedimus 
1 partes quae in iudicio praesto non sunt propositis edictis vocare, ne causae infinitae maneant. — Quodsi 
apud iudicem lis initium non cepit, sed tantummodo libello conventionis quis petitus est, vel precibus nostrae 
serenitati oblatis iussio nostra de hoc processit sive in scriptis sive per mandala et iudici insinuata est 
atque adversario nota reddita, sic quoque reo licebit competentem iudicem adire et per eum adversarium 
fuum simili modo vocare, ut siquidem praesentiam sui fecerit actor, res secundum ordinem legum exami- 


2 xará rwv L| 6 xal (et Iul.)) vel i.e. 9 e, 7 xal 
Zachariae | 8 và» L | avtov cum Scrimgero vulg. || 10 
57:0. M 7) Bí | 12 éxyvuvatuv L | dnsAsiv L, oxetsl- 
Sei» B* | 13 Vanedeue B* à 14 Teparaexd) LB' | 


17 mosroes Bf*] sosjoos MLB* | 18 iBórrow (ros rrgo- 
yeanparov s. v. M) ML) npoygauudtom (et sic con- 
stanter) B | 20 ógdivagéovs) dui nove B | Jixacrás] 


Jixagràs fjyov» ove duBáJuovs M | 22 4dixvov L | 
23 dmoluzmavóuevov uégos B* uépos amoliusavóps- 
rj dn L| 26 rA eme 21 vai; xarà L* || 

eoe. L | zeor v mooygappuateav 
valsioDus | 31 Jiapsivos L | 33 hix: Le) év- 
sy9i; M dvax97 B | 35 navdarav LB) navdérov M | 
37. 142] E eum cognita c | 38 J&' avrov LB/«] 
9v éavrov MB* | 40 mageraíav L* | *novjsovro MLB 


1 memorato R| legis] litis Z'* | 2 uti] ut £' | suas 
om. R | proposuerunt V | 3 iudicariam R iuridiariam V 
4 sinuatas A* | 5 legitimi T'vwg. | 7 qui] quia A 
peratum 7'! | uocabit V | 8 auctori A | 9 auctorem V 
13 iudicium] iuditium iudice 7' | legitimum inperator 
procuratorem T'^| 16 vocatione Contius] cautione libri || 
17 concludendi 7" conducenda Aj 18 dictis 7Z'! | prae- 
positis V | 19 ligstorum 7| 21 inueniuntur R!] non in- 
ueniuntur R*VT | 22 sic] sie T'; delendum videtur 
posita libri, corr. Osenbrüggen | 23 iudicibus om. R 
24 iusemsionem R* | 25 permaneant R| 32 tamen A 
quacumque T' | 33 iussione T'| 35 fuit T] fuerit R 
vulg. | intima 7''| 38 ut) et T'| actor om. V [ fecit 7^ 


Nov. CXII 3 ep. 


2 vwó, OigenDas, — sl DÀ mgoriDsuévow «àv idi- 
xov pm sí rà Jueves diit» xal ràs (días 
évaycyás rj Q«' avrov 7) Ui& vouiuov (xaDdnso sigrrai) 
évtoléns ngoOsivas ur, Bovis deir, TyviwaUta dtépav 
dvós dvawrOv mQoOeGuíav avrQ gogoUnsv, f dv- 
vós si ur, Tjj día EnsbéÀDos dvayayr,, 0idousv áÜeiav 
TQ ÓuxacT; xai &móvros vov d»TiÜixov Tà$ TOU scQos- 
sd psigavros Jixavodoyíag xarà ToUS rusrépovs 
vóuove dEerdLamv xal 17,6 dAnd siae axguie Crrovuévre 
vóuigov TtQOQtQtuv. yrigov. 
rov évó6 ÉviavrOU mwQoOrGuías mapay£vrras xai rag 
idías ivayoyàs dyyvuvácas BovinDeir, xshsvousv vóv 
Jixagtz» nag: vQomois rà avaAnyuata fjyovy Üazavi- 
uera, ümep Dià vv Óixnv Ó dvayOuie mpocsDosUmv 


tj Üiagtroi Vnéuewe, moó mávrow siemgátas vv 15 


évdyovra xal 1Q airiaO'évrs ztapagysiv, xai ovra TÓv 
éváyovta mgossÜgsUgas uéypus Orov vÓ mtQdypa mépas 
DéEjras xarà vove vóuove. £i yàp uóvov napayévrtas 
xai ràw Oasavnuavmow sirs bnusouüccw Oidouivcwv 


uóvoy üy viavaiaioy xoóvoy Diaxóvas Bovir Dein, xai 20spatii observa: 


TtüÀw dvayaoüw v0U OixagTroiov uéyps méQaTos Mi 
$zoOécsos ur) ma ivp, xsÀevousv avTOv usrà Tdg 
síonuévas vÀwv iÜixrov xai voU éviavmiaiov Ouaari- 


uaTos srapaTrprigee máare ayoytje ixnísrvtv v &onó- — liquit. Legis autem privilegi 


528 


DE LITIGIOSIS 


2 timum sortiatur. Sivero propositis edictis vocatus 
ad iudicium venire et suas intentiones aut per se aut 
per legitimum (sicut dictum est) procuratorem propo- 
nere noluerit, tunc aliud unius anni spatium ei con- 
5 cedimus, intra quod nisi suam intentionem fuerit per- 
Becutus, damus licentiam iudici et absente adversario 
pm permanentis allegationes secundum nostras 
eges examinare et veritate subtilius requisita legi- 
timam proferre sententiam, Bi vero intra praedictum 


tí dà £vrós vás &ígnumévms lÜ anni spatium venerit et suas intentiones exercere 


voluerit, iubemus iudicem modis omnibus expensas 
vel sumptus, quos propter litem pulsatus permanens 
in iudicio sustinuit, ante omnia exigere actorem et 
pase dare, et sic actorem permanere donec causa 
nem secupdum leges accipiat. Nam si tantummodo 
venerit et expeusis sive sumptibus datis solum annale 
tempus interrumpere voluerit, et iterum ab iudicio 
recedens usque ad exitum causae non permanserit, 
iubemus eum A d praedictas edictorum et annalis 
ones ab omni cadere actione, quam 
Bibi competere contra pulsatum existimabat.  De- 
terior namque dolus eius agnoscitur qui interru. 
iterum litem deseruit, quam qui semel coeptam 
0, quae nolentibus nou 


Un» avrg xara vov évayOivros UzcAánfavs. ysíoow 25 imponit necessitatem proprias actiones movere, illis 


yàp ó éxeivov dólos yavoiaxsvas 0srie éyxonsicav aidie 
tyjv xn» xatalilonev, rxsQ éxsvov Ovrw &mab «56 
ngoxavagyOeíans (xn: axéavn, vq» 0à vov vónov zr 
vouíq TOV uy émeriDévros dvà TOis ur fi 


tantummodo uti concedimus, qui nullam secundum 
praedictos modos adversario moverint quaestionem. 


Ov, 
návow «às (días dvayaryás xavsiv éxslvows xal uóvouw 30 


evyyepoUuev xeyorgSas vois ovdsuíaw pue xarà 

TOU& &ignuévove vQómove xarà vd» dwrilixow xivoUGs. 
QEmíAoyoc) Taba dà wáwra xoavsiv Duomi- 

Lousw éni tàw vr cw Tw uíjme 5 xevà Ówa- 

eux» wügov 5 ward gauxnv cvufacw 7 

érépgav TQ vóug éyvocuévnv vour,v sigas Dolandvaro. 


LEIIIIII 


8 2 habet B* L e. 8 p. 228 Zach. 





9 nata finem legitimum accipiat, 


40tis et praeceptionibus in universas 


(Epilogus.) Haec autem omnia obtinere de- 
cernimus in causis, quae necdum vel iudiciali seu- 


xai xa' 35tentia vel amicali conventione aut alia iuri cognita 


decisione finitae sunt, Theodote parens karissime 
atque amantissime. lllustris itaque et magnifica au- 
ctoritas tua praesentem nostri numinis | in per- 
petuum valituram edictis in hac regia e proposi- 
provincias sub 
tua constitutas iurisdictione directis faciat maai- 


Sin autem propositis edictis vocatus in iudicium venire et actiones suas 


vel per se vel per legitimum (uti dictum est) procuratorem proponere noluerit, tunc alterum wnius anni 
spatium ei concedimus, intra quod si actionem suam non persequatur, licentiam iudici damus etiam absente 
adversario allegationes partis quae praesto fuit secundum leges nostras examinandi et veritate accurate 
quaesita legitimum calculum proferendi. Quodsi intra praedictum unius anni spatium venerit et actiones 
suas exercere voluerit, iubemus iudicem omnino sumptus sive expensas, quas reus in iudicio 
propter litem sustinuit, ante omnia ab actore exigere et reo praestare, atque ita actorem praesto csse, donec 
causa secundum leges finem accipiat. Nam si venerit solum et c. sive ps greed praestitis annale 
dumtaxat tempus interrumpere voluerit, ac rursus a iudicio recedens usque finem causae non per- 
manserit, iubemus eum post praedictas edictorum et annalis spatii observationes omni actione excidere quam 
sibi contra reum competere existimabat. — Deterior enim fraus illius esse intellegitur qui interruptam (itcm 
iterum deseruit, quam eius qui semel a contestata lite destitit. Legis autem woe quae necessitatem 
non imponit invitis actiones suas movendi, illis solis uti permittimus qui nullam quaestionem. secundus 
praedictos modos adversus adversarios movent. 

Epilogus. Haec autem omnia valere sancimus in causis quae nondum vel per iudicialem sen 
tentiam vel per amicalem conventionem vel per aliam decisionem lege agnitam finitae sunt. 





4 mposDsiva, L | uz] xai L9 | évóc dviavrov éré- 
pav ngoOecuía» abrQ L érígav avr moOscuíav 
évós dviavroo B' v. L. | E - japdoni i ése E- 
&ASosw. &yoryt; (&yosyrv L*) vreléASo: dvayoy 
(v. L tli. Kaye 5 1 Fr eA. 
10 mpogépti | wrgor in litura L | 12 uvácas 
B* "rt pope L* | 18 déferan. B* | 19 sive] 5 B' | 
22 *xagausívo. MLB [n Jiactrjueros] xoóvov Jia- 
evjuavos B' | 25. UoneAauBávss (sic) L* || xeíomv — 
28 ámécry om. B*'| 26 oerie ex corr. L || éxxozréisav 
LB'| 21 75:9 M || éxsivos L* | 30 vàc idíae M] «às 
»ixsíag B, om. L || 35 evuBífBavww L | 31 in textu graeco 
mittitur clausula una cum subscriptione, quae servatur in & 


1 uocatur R!| 
unius 7'| annis | 7 


er 
17 ab] a R*T | 18 recedes A! | permanserint V! | 
enim T | post om. V* | praedictam 7 | &nnales 


as RV] uniuersis pro- 
41 tuas V* i eonstitutu T | manifestis R* 
a 


IN MEDIO LITIS NON FIERI 


(dat. rv. id. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XV. Basilio vc. ri NM 


PIT 
H AIATAEIZ 9ZTE EN MEXQ9I AIKHX MH 
TINEXGAI OGEIOYZ TYIOYX H OEIAX KE- 
AEYZEIZ, AAAA KATA TOYZ TENIKOYEX 
NOMOYZ TEMNEZOAI TAZ YIIOOGESEIX. KAI 


9XTE THN IIAPOYZAN AIATAZIN IIPO THZ 10 


TQ9N HPOZOII9N BEBAIOQXEOX ENTATTE- 
Z0AI TOIX HPATTOMENOIS. 


(/O aic Bacilabe Gsodótg (nágyp ngairapiav.) 
(IHooíusov) Iláwyta xarà tovs rusvépovs vó, 


929 


[a. 541] 


Nov. CXIII pr. 1 


festam, ut omnes ea quae pro eorum utilitate sanxi- 

mus à se custodienda cognoscant. 

Dat. mr. id. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XV. Basilio v.c. cons. 


CXIIL Auth. CX. Coll. VIII tit. 11 


IN MEDIO LITIS 
NON FIERI SACRAS FORMAS AUT SACRAS 
IUSSIONES, SED SECUNDUM GENERALES 
LEGES DIRIMI NEGOTIA RH; 


Idem Aug. Theodoto pp. 
(Praefatio. Omnia secundum nostras leges 


nove 
1rsgOa. Bovióusvo: xai Tv vovrow Oovauav qv- 15 agi volentes et harum virtutem servari studentes per- 


A&tttaDai aztovüdLovtes avvsiBousv tóv stagóvra ygàd- 
waa vóuov eis tZ» avraw tàv vóuov vrjgndw.. Éyropev 


io d Twwes TO» ÜixadTO v Boviousvos vov$ Tàg Díxas 
Si erini Diaotoégaiv xal éxixgUmttiv và éavraw anov- 
Sa5ovrec drafolis stoogaaí 

Or. Dro. Ümoi T] Otia. waheíGss 7j xaraDéaus rà» 


speximus praesentem scribere legem ad ipsarum 
legum observationem. Agnovimus enim, quoniam qui- 
dam iudicum volentes eis qui causas dicunt tergi- 
versari et celare suas festinantes dilationes excusant 


as stoÀláxie Acyovves, 20 8e frequenter dicentes, quia sacrae formae aut sacrae 


iussiones aut depositiones spectabilium nostrorum 


msgiBlémvom jua egrosvdagíwv dnpawig ajroie —referendariorum insinuatae eis sunt, tamquam dis- 
yivovrai, à 05, Qarvnovcas: Ono déc. vàc vnoPísus — ponentes quemadmodum oporteat negotia examinari 
avrovs dfrrülew 5 xpivtv. aut iudicari. 


CAPUT 1. 

Kai &à rovro. Dronitousv, ders Üixre éEcratonévrs 25. — Et propterea sancimus, ut dum lis examinatur 
airs éni yorpuaixaic 7, éyxAnuavixais 7; &répass oícscovy — give in pecuniarlis vel criminalibus aut aliis quibus- 
dvagvouéwais airíaug mapa Oixagraié sivs évraUJa libet emergeutibus causis apud iudices sive hic sive 
sica dv. dnapyicus, urs mQayuaTixów TUmOv urs éré- in provinciis, neque pragmaticum typum neque aliam 
Qa» ávriypagiv püms Ouíav fuaw viva £yyeagov 5j  rescriptionem neque sacram nostram quamlibet ex 
pee x£Asvdiw Tj xaváDsciv dy vary vr, BaciA(D: 30 scripto aut non scripto iussionem aut depositionem 
móÀnu zapà TOv miQpiBAémow fudw Qspapevüagiov — in hac regia civitate spectabilium nostrorum referen- 
5 &rípov twvós, DiarvnoUGav avrois Uno; Oo: rjv —dariorum aut alterius alicuius disponentem eos, quo- 


Nov. CX ILI (Authent. CX — Coll. VIII tit. 11: gloss.) Graece extat in ML, c. 1 (Osaztítouav dace dixe ....) —3 in 
B 2, 6, 23—26. — Epit. Theod. 113, Athan. 4, 16. Tulian. const. CVI. 

c. I Osanitousv ox1s Qíxne — 530,5 Qiavvzcóasos repetitur in B 1,1,11; eadem ex B 2,6,23 in B* B4 p.131 Zach. 
(cf. 4 33,5 p. 251 Zach.) 

c. I pr. summarium er Ath. repetitur in paratitlis Ath. 5 $ 8. 


CXII. 


CONSTITUTIO NE IN MEDIA LITE SACRAE SANCTIONES VEL SACRAE IUSSIONES FIANT, 
SED SECUNDUM GENERALES LEGES CAUSAE DECIDANTUR. ET UT PRAESENS CONSTI. 
TUTIO ANTE PERSONARUM CONFIRMATIONEM ACTIS INSERATUR. 


(Idem Augustus Theodoto praefecto praetorio.) 


(Praefatio) Cum omnia secundum leges nostras agi velimus earumque vis ut custodiatur stu- 
deamus, placuit nobis praesentem legem scribere ad ipsarum legum observationem. Comperimus enim iudicum 
nonnullos, qui eos qui causas dicunt extrahere velint atque dilationes suas occultare studeant, saepe prae- 
lezxtu uti quod dicant sacras sanctiones vel sacras iussiones vel depositiones spectabilium nostrorum refe- 
rendariorum sibi insinuatas esse, tamquam quae praecipiant quomodo causas examinare vel iudicare ipsos 

orteat. 
T Ac propterea sancimus, ut dum lis examinatur sive in pecuniariis sive criminalibus sive aliis quibus- 
libet causis emergentibus apud iudices sive hic sive in provinciis, neque pragmatica sanctio neque aliud 
rescriptum neque divina nostra iussio. ulla scripta aut non scripta vel depositio in hac regia urbe a spe- 
ctabilibus referendariis nostris vel alio ullo, quae praecipiat iis quomodo coepta causa examinanda vel 





3 rv. id. Sept. (J' adv CZemvsuBoiem Ath.)] 11. id. 
Sept.e v. id. sept. Jul" (om. Jul. codd. rell.) urvi aa- 
sixauBolo Theod. | CP. — vo. cons. c] cp. imp. dn. iusti- 
niano LV ue isi (sic) Ju." BacsAs(ae Iovariviawov vÓ 
vxarsías BadiAs(ov Ath. «8. Kcas v7.6. Bagilaíag izravaiq 
Bacidsíov Theod. | 6 rubr. Ilegi vov ur) yívaaSas Duiovs 
rínovi dv uécip Oxne Theod. | 'H di&vabse ML] om. 
AtÀ., vulg. | 71 D'elovs om. Ath. | xeAeóaeig — 12 zroarroné- 
vou] xeAsvatig. xal tà éErje Ath. | 8 »avà om. L! | 9 xai 
om. indez L | 13 inscr. ex & suppl. Haloander] om. ML, 'O 
avrós Baaulevs adivyy éxdozq nxarrapíav Ath. | 19 
ezovdatovrass (sic) M enovictovtas M* L | 22 óasge- 
gevOagiew (et sic constanter) M. Gaupevdagiom (id. 31, ce- 
teris locis $augagaydagiov) L | 23 à 07; om. L | 29 t:và 
z4Gv B'| £yygagov xiAavoiw 5 áygagov B'v.L| 32 
avrois] «vrovs (avràw? B*pr. L B* 1,11€ 

TH. 


1 eam A? | 2 custodiendo f | cognoscat 7 || 3 subscr. 

aestat V | impr. don. iust. V | 4 uiro clarisimo consu- 
jn V || 7 autem R? | 8 sed om. R | secundum quod gene- 
rales leges 7' de secunda generali lege V | 9 dirimi 
negotia V] dederint in (dederi A) negotiis AT, decidi 
negotium A? ín marg. | 13 theodote T' | 16 scribere] 
suscipere 7'* | ad] et T | 18 eis V? in ras. | tergi- 
versari] uersari A!| 19 celari V? celerare KR | 20 quia 
RV] quod T'vulg. | 21 dispositiones VT'' | 25 examini- 
ditur A*| 26 in om. R!| quibuslibet aliis 7| 27 sive 
in] sive om. V | 28 pragmaticam A' | 29 escriptionem Zt! 
praescriptionem vu/g. | nostram om. V | 31 expectabilium 
V] 32 alicuius RV) cuiuslibet 7 vulg. 


67 


Nov. CXIII 1 


dgxOiigav AEevázuuv 7 xgivew UnóDaiv, natagayi, yl- 
vigas vois Quxd Gode fj xazaga»T, yivoptyrv woavtv, 
dÀÀla xarà vois ysvixoUe uw vouovs 1à$ Qixag 4P- 
std zig D aí v2 xai tíuryig as" TO yàg eni vj tàw vouamv 
xQuwóprvov (fovgiq OUx üv PC Tivós KEcmOev dia- 
1vmTOO(a;. sb y^p vu i46 nuüs vnód4mu Ki9o: 7 
maga Dixagrp jdn Àeyonivm T, ngó toU tavtnv npooi- 
piov Aafiv, xal avvidousw vavenv rusüs d» oixsíag 
vOv xgícans Orrunc gas wal vtuéiv, TOUTO OUXtTi 
5s ér/gov DixagroU Üésras wgícso; tà yàp mag. 
zpOv Óià Oelas (ms aigrrai) xoíascs DQuxrvnovueva 7 
Téuvóusva oU mocUésraa vie étrgmw éEevágams 7) xgí- 
st0$ rj ávayrAagrosos vwos. rus yàp, ols ó eos 
xal tz» v09 vouoOrtéiv djovaía» dOoQroaro, si viva 


xgíauv dni xiva. UrtoDiGk. ngoisyéyxmusv, ovy. éxéoq 15 


Jixagtz vaUr,v ézerQénousv. era Qià cin sivs Dua 
xataÓfcac» Ow zxspigÀéntonv ruv éegeprpdapiaw 
7 éríqov Tiwós, Oxo dio: vj» vovaítrv vnódeaur dE- 
trábegOas 5 xgivegdas, ola mag! ruv anab xsxp- 


pévn» xal dvawnlagacOas nap' ovdsvós Ovvauévrv. 20iudicatum et 


tovrow diAorót: xgavobvraw tav éyygdgas v0aitn 
Ti6 Zug mzQoéAD] xgigis. sb uévroiyl Ti dugusr- 
TrOi6 TQ ÜixaGT] nspí vivos yévrtoa vóuov, urvvero 
7Qós và fjuvagov xodtos xal viv 4E rdv éxdeyésD os 


5 potestate, non egebit aliqua extrinsecus 


lüquam alterius i 


IN MEDIO LITIS 


"modo decet incohatum examinare aut iudicare neg- 
otium, insinuari iudicantibus aut insinuatam valere, 
sed secundum generales nostras leges causas exami- 
nari et decidi: quod enim in legum positum est 
ispositione. 

quod enim ad nos negotium (venerit aut) apud 
judicem iam dictum aut antequam Loc principium 
sumat, et perspexerimus hoc nos NC proprium no- 
strum iudicium disponere et decidere, boc nequa- 
iudicis egebit iudicio: siquidem a 
nobis per sacrum (sicuti dictum est) iudicium dis- 
posita aut decisa non egebunt aliorum examinatione 
Aut iudicio &ut retractatione aliqua. Nos enim, qui- 
bus deus et sanciendi potestatem donavit, si aliquod 
judicium in quolibet negotio protulerimus, non alio 
iudici hoc committimus aive per formas sive per 
depositiones spectabilium nostrorum referendariorum 
aut alterius cuiuslibet, quomodo convenit hoc neg- 
otium examinari aut i i, utpote & nobis semel 
uod retractari & nullo valeat. His 
videlicet tenentibus quando scripta talis aliqua nostra 
procedit sententia. Si vero aliqua dubitatio iudici de 
aliqua fiat lege, nuntiet ad nostram potestatem, et a 
nobis expectet causae scriptam declarationem aut 


TOV zpdyuaros Kyygagov gagí»tuav 7) dgunvsiav xal25interpretationem, et secundum eam decidat litem. 


l xat' avigw Teuvéro nv xmv. Ei dà Bine 

ouivpe y zQayuaTixOe Tuv» vvmo6 y xard Jacas 
row napiBlénvar jud. QigagsyOaplor fj &épov t«wó& 
5 à T. TÀ» aignadvam ndvtow 1d) Qixdlovts dyu- 


1 vero dum causa dicitur pragmatica nostra 
forma aut depositio spectabilium nostrorum referen- 
dariorum aut alterius cuiuslibet aut aliud aliquid 
horum quae dicta sunt omnium [udicanti insingetur 


ga»gOain Jiarárvov vüv avrov éiévamw 7 xogícww, 30 ordinans eius examinationem aut sententiam, iube- 


xsÀevouav 1Ó» Odixagiyv TOvtow marTeÀQ A mgos- 
dyniv, aÀlà vovta agyov:vov xal urdeuíav EUN 
dxóviow íGybv xarà ToU: ysriwOU$ fud»v vOuove vÓ 
ngàyua dlerázew Te xal vouiug négats nagadidóvas. 


mus iudicem quidem haec omnino non respicere, sed 
his vacantibus et nullam penitus habentibus virtu- 
tem secundum generales nostras leges causam exami- 
nare et legitimo fini contradere: si autem haec non 


sl dà vara ur tagagiAaEdn 0 Qixaatrs, decem libra-35 custodierit iudex, decem librarum auri eum sub- 


rum auri avrà» vzoxsiaD'as z01v]j utT& TOU xai éri, 
zpwv ue(tovos ayavaxr;Gsa megaügOacs Tj avrj 
zo] Vzoxsuévov xal t0U rOÀgdwtros TOiOVi0v viva 


jacere poenae, ut etiam aliam nostram maiorem in- 
dignationem experiatur; eidem poenae subiecto et 
eo qui praesumet talem aliquam dictare formam et 


(zayoQsUgas vUztov xal và (movQyovrraw» avrQ xal —ministrantibus ei et talem aliquam depositionem fa- 
Tüv TOiuítqv Tiwd xardÓsagiw moivuévow zxtQiBAé- 40 





iudicanda sit, iudicantibus iusinuetur auf. insinuata valeat, sed. secundum generales leges nostras lites et 
examinentur et decidantur: quod enim ex legum auctoritate iudicatur non indigebit ulla dispositione ez- 
írinsecus petenda. Etenim si qua causa ad nos pervenerit sive quae apud iudicem iam dicta est sive ante- 
quam ibi exordium caperet, eamque nobis placuerit perte nostro iudicio disponere et decidere, hoc non 
amplius alterius iudicis eget sententia: quae enim a nobis divina (ut dictum est) sententia disponuntur et 
deciduntur non indigent aliorum examinatione vel sententia vel retraciatione ulla. Nos enim, quibus deus 
etiam legum ferendarum potestatem donavit, si quam sententiam de causa aliqua tulerimus, non alteri iudici 
eam sive per sanctiones sive per spectabilium referendariorum nostrorum vel alterius ullius depositiones com- 
mittámus, quemadmodum ei | lis examinanda vel decidenda sit, quippe quae semel a nobis iudicata 
sit neque a quoquam retractari possit. Atque haec nimirum valeant. cum v- in scriptis eiusmodi sen- 
lentia nostra prodierit. Si qua vero iudici dubitatio de lege aliqua orta sit, ad potentiam nostram referat et 
1 a nobis scriptam rei explanationem vel interpretationem accipiat et secundum eam litem dirimat. — Quodsi 
dum causa agitur regnans sanctio nostra vel depositio spectabilium referendariorum nostrorum rel 
alterius alicuius vel quid aliud corum quae dicia sunt omnium iudici insinuatum sit quod examinationcm 
eius vel sententiam praecipiat, iubemus iudicem horum omnino non habere rationem, sed his cessantibus 
neque ullam omnino vim habentibus secundum generales nostras leges rem et examinare. et ad. legitimum 
[inem adducere. Si vero iudex haec mon observabit, decem librarum auri poenae subiciatur, praeterea 
aliam quoque graviorem indignationem nostram experturus; atque cidem poenae etiam is qui eiusmodi 
aliquam sanctionem dictare audeat subiciatur el. qui ministerium ei praestent. e( qui eiusmodi aliquam de- 





1 dgy9sicav] GoyOsiav avro; B' | yevéaOas B* 
7, 1, 17. | 2 yevouévn» Bí*, vulg. | 3 1Z» dixgv B* | 
4 10] vov L* | 6 $uas B* | 7 xavrqy] vasTg» cv 
Dix» L; abesse malim ravtgv | 8 cav»vidousv LB*) 
avveído, M avvídosusv. Serimger (Bf) | 15 dvéyxo- 
nav L| 18 **5» cavsry» MB 5v ravtge L, vavrgv 
Tv cum Scrimgero vulg. | 19 7j xgíveaPas — xexpus- 
vn» om. L | 21 £yyeagos L | 22 mgosÀOr M) stQoéÀ- 
9o, LB | 23 yivexvai L | 21 fj om.c| vónos Zuow L 
30 avrov] air2v B* | 35 dixa. Avgas (Argav B*) xov- 
cov LB | 36 zov; M || 36 sg. uevà. v09 — moii; om. 
B* | vov om. B 


2 *insinuare libri | insinuata /ibri, corr. vulg. [ 3 nostra 
V || 4 decidi vulg.] incidi libri [ quod] qm t. e. quoniam 
T | 6 quod] que 7* | venerit aut inserui (veniat add. Beck) | 


7 dictum] dictum est T' | 8 et del. T* | perspexerimus 
VI'] perspeximus RT'! pu hoo T'vu/g. | nostrum iudi- 
eum V iuditium nostrum Z/ || 9 decidere 7? tn marg.) dicere 
RVT ew. | 10 indigebit T | *siquidem] aiout enim iibri 
12 egebit 7"! | 13 nos enim V] set nos et (et del. T?) T, 
om. R || 14 et om. T | 15 alio) alii R*7?, o erasum in V| 
riri dispositiones RT|19 utpute 7T* 120 *et] est. libri 
21 scriptura £* || 22 procesacrit T' quod recepit Heimbach 
23 fiet T'| nuntiet] nunties« V! nuntietur V? nuntien- 
tur T? | 24 expectent RT | 25 ea '7" | decidant 7? 
21 nostrorum] aut nostrorum A!T [ 28 aliquid aliud R 
29 iudicanti V* in ras., R!] iudicantibus A* T vulg. | 30 
examinatione aut sententia R | 31 quidem om. V [ *haec 
omnino non] omnino non (non eras. V) RV omnino haee 
T | 34 fni] fui« R'| 36 ut] aut 7" [ maiorem om. 7 | 
38 dictare] diota & 7''; dictare — 39 aliquam om. R | 
39 et om. 7! 


NON FIERI SACRAS FORMAS 


mrow qud» Qapegevdagiov. x«l ravrd qagusv, sica 
dx Duiov ruàv [ies ped Jixdleiw. tac iron abra 
4x mgocradsoe dgyuxse sra xara vÓ TOv aigsrow 5; 
xou Qouagaa olo depreniven eyrea Tn Dnc5g oe 
áxgoatu, eire dyyoágae airs ygauuavov gopiíc. dAa 
xüv ab vas tw OixagrOw vTs (íag méQiuppovow Go» 
trgías Kx revos vowoítOvV viales vngor d v, 
1ayTn5v oUra dxvgov slva, BovióuaDa, de purÓà dx- 
xÀ/rov mpoidela Oa, urdà vv dx vÀwv xou mgouíag ar 
dndymv mov fusi yà 
waa TOVg yevixoUe vuv vnovs tde vs dberdgew vd$ 
T£ xgíceg stoviaa. BoviousD'a. "Exsivo 0i vv dw- 
euoAoyruévav &críy, o ovü3 Ggyaxr) i6 xgarriGsi xd- 
Àevoué sagà «i Diaverayuévov vQUs udv vd vóuq. 


931 


Nov. CXIII 1—3 


cientibus spectabilibus nostris referendariis. Et haec 
dicimus, sive ex sacra nostra sanctione iudicare 
quispiam deputatus est sive ex praecepto iudiciali 
Sive secundum arbitrorum aut compromissariorum 
5 schema quaestionem audit, sive scripto sive sine lit- 
teris. Sed vel si quis iudicum propriam despiciens 
salutem ex aliquo tali praesumpserit sententiam pro- 
ferre, hanc ita infirmam esse volumus, ut neque ap- 
pellatione indigeat neque ex compromissis inferatur 


&xavrag voU$ Üixagrds 10 poena: nos enim omnes iudices secundum generales 


nostras leges et examinationes et sententias facere 
volumus. lllud quoque indubitatum est, quia neque 
iudicialis quaelibet valebit iussio extra quod ordi- 
natum est hac nostra lege. 


CAPUT Il. 


Iigós vojvrow à xdxüvo voie ÜixaLovtag eidévas 15 


X914», D mooszxóv dorwv avrovs xal vüs Kt xai viv 
xivOvpévag brrágue xard voUVe ysvixoUe zuo w véuvtiV 
vónove, xü»v ai Ti6 für Ouiov KpOacew mogicausvos 
O4omcua ÓDuxrárrov "zv Tov ÓDuxacvov dLévagiw ; 
xQiíguv. vOv yàp TOw0VTÓ 4 mwopiGipevov fm qm, 

Ts abrorslove ono Ta&rvyrxóra ot0iv dx vOv avtq 
menoQiGuévoy asAsiaca: BovióusDa. si yàe amat 
ÉgÓacs yrgos avrorslze doO4iga, ov0auds TaUTrw 
dx voUds fudv molvngayuovsia Ga, voV vóuov xskevo- 


piv, xür ai Kexlnvog drtrxolov S nose fj xai "—— 25 mus, licet appellatio subsecuta sit aut retractationis 


grc«de dori vu& dÀnis xarà T6 wgov. Tnv 08 uw] 
TezoOUGav uiv tov DixdLovra 5j duxdLeev. udAovra wé- 
Àevgiv, Orta: Dow Zw Lrrraiw moiio Dea T xplciv 
vi tjv à Óixyv onovdj napado9Iw«ni vouiuq 
Boviou£vnv f; 

ogav 5 tov ixacTzv dyayxalovaar vopiuov dvsyxeiv 
vigor 7, GvyDixaatzv xarà 10)$ fZustíQov$ TtaQryo- 
mévgv wouove yireGJal *£ xal xgatéiv dyygigun 15 
xal áygágos 0v xoiouev. 


Super haec antem et illud iudices nosse opus 
est, quia competens est eos et quae adhuc et nunc 
moventur quaestiones secundum generales determi- 
nare leges, vel si quis iam praecessit impetrans 
sanctionem disponentem ijudicantis examinationem 


20aut sententiam, Ei enim, qui tale aliquid impetra- 


vit iam sententiamque definitivam nondum promeruit, 
nihil ex his quae impetravit prodesse volumus. $i 
enim semel praevenit sententia definitiva data, ne- 
quaquam hanc ex hac nostra perscrutari lege iube- 


est aliqua spes contra sententiam. Eam autem quae 
non disponet quidem iudicantem aut iudicare futu- 
rum iussionem, quomodo oporteat quaestionem fieri 
&ut judicium inferri, causam vero studio tradi legi- 


TZ" TOv nsmgayuévow énsiyovcav &x-30timo vult aut actorum imponit editionem aut iudi- 


cem coget legitimam proferre sententiam aut simul 
alium iudicem secundum nostras praestat leges, et 
fieri et valere et scripto et sine scriptura non pro- 
hibemus. 


CAPUT 1i. 
"Qvrs 0À nádvras v0i6 zuerégovs nrxóovi xal uáli- 35.— Ut autem omnes nostri subiecti et maxime qui 
v1a Toi$ Dixaus émirtQiBouévovs Tiv fjusrégav $mxig litibus atteruntur nostram pro se noverint providen- 


5 sg. summarium er Ath. repetitur in paratitlis Ath. 7 $ 4. 


positionem faciant spectabiles referendarii nostri. Atque haec dicimus, sive quis ez: divina sanctione nostra 
iudicare iussus es( sive ex praccepto magisiratuum, sive secundum formam electorum ve! compromissa- 
riorum arbitrorum quaestionem examinat, sive in scriptis sive sine scriptis. Sed eisi quis iudicum sua salute 
contempta ex eiusmodi aliquo praecepto sententiam ferre ausus sit, eam ita irritam esse volumus, ut nc 
appellatione quidem indigeat neque poenam ex compromisso inducat: nos enim omnes iudices sccundum 
generales leges nostras et examinationes el iudicia facere volumus. Illud autem in confesso est ne magi- 
stratuum quidem iussionem ullam adversus id quod hac lege nostra conslitutum est valituram esse. 

Jl. Praeterea etiam illud iudices scire opus est, debere se lites quoque quae etiamnunc agitantur 
secundum generales leges nostras decidere, licct quis iam antea sacram sanctionem impetraverit, quae iudi 
cis examinationem vel sententiam praecipiat. Neque enim eum, qui eiusmodi quid iam impetraverit necdum 
sententiam definitivam obtinuerit, quicquam ex iis quae impelravit adiuvari volumus. Nam si definitiva 
sententia semel lata est, nullo modo eam ex hac lege nostra vexari iubemus, etiamsi appellatio subsecuta 
sit tel etiam reiractationis spes aliqua sit contra sententiam. — Ea vero iussio ne non praecipit tudicanti vel 
iudicaturo quomodo quaestionem instituere vel sententiam ferre debeat, sed legitimum studium liti impertiri 
vull vel actorum editionem urget vel iudicem legitimam sententiam ferre compellit vel alterum simul iudicem 


secundum leges nostras praebet. guomnus et fiat et valeat sive in scriptis sive sine scriptis non 


ohibemus. 


Ii. bt aulem omnes subiecti nostri et maxime ii qui litibus atteruntur. nostram pro ipsis provi- 


3 1à om. B**. 1v Df | aigevixów B? |4 xor oopmiaaa- 
Lond (xopscaagiov M9) ML) t&v dixaavov vá£iw dva- 
tEau£vev B | 5 xagis) yois £&y9r, QuxaGem L || 7 10v- 
rov L vowoirov ToÀlunuaros D! | dfeveyxeiv D* || 8 5g. 
prdà — uz dà MLB Ath.) leg. perte — uiia | éyxArxov M | 
9 xoustoop ioc L^ | 12 óuoAoyovuevov Df | 14 mapa 
tà Diarerayguéva L | 15 vov dixétovros L? | 16 dari 
om. L? | ie: viv] xal om. L | 17 guov om. £ 18 9eior 
om. e | 21 ve om. Bí, 8i Zachariae [ 22 menoqiopuévov 
M | 25 ai Zachariae] x; MBf 5; L vulg., om. D* || £yxAnros 
M 1 nagrxoloó9rnoev L | 30 4xeiyovaav MB (cf. Theod. 
xilevoié xarensiyovaa Tor Qixaotrv, Ath. £ntibsms và w 
ninQayuévow)) éndyovsav Lg | 39 ài] dei M 





sanctione vulg.] functione V!? F'T' iussione V? in ras. 
4 arbitrorum Osenbrüggen] arbitrium /L VT? arbitrum 7" 


1 expectabilibus V | nostris om. R* | 2 nostra sacra .| 
5 quaestiones T' | litteris] uel seriptis T'* s. v. | 7 prae- 


sumpsit T' | 11 et examinationes V] et om. RT vulg. | 
* facere] fieri libri, ferre vulg. | 12 indubitatum) fieri uolu- 
mus add. 7'* | est RV] erit 7 vulg. | 13 quaelibet ualcbit 
V inras. quae ual-bit R' j 15 iudici V | nosce T [ 16 eas 
V? | 17 mo«euntur 7! | 18 si quis] al. si quispiam J?* in 
marg. || praecesserit V | 20 aliquid cer.] |quid — 25 licet 
acr. R? in ras. 3 vv. | impetrabit V inpetrauerit 7' | 21 sen- 
tentia que diffinitiuam 7'* sententiam dcfinitiuam quae 1 
nundum R9 | 22 inpetrauerit T | prodesse V* ín ras. | 
peruenit V | 24 hae om. T | lege perscrutari T | 25 fit 7 | 
26 spes V1] species Hwu/g. | Eam] Est R'| 27 iudi- 
cante 7! | futuram A! 7* futura R* | 29 *studio tradi] stu- 
diose tradi R V studiose tradi fini 7, fini ante studiose add. 
V, post uult add. R* | 30 auctorum 7'* | — vulg. | 
aditionem 7'* edictionem V | 31 coget om. V | 32 prae- 
stat] positas T'[ 33 et scripto] et om. T! [ sine] non 7 ! 
35 Ut] aut V! | 36 ateruntur 7'| nostra pro se nouerit 
R | prudentiam V! 

6;* 


Nov. CXIII 3 ep. 


avtów tidévas ngóvoiav, xal urdiva 1óvds rudv vov 
Ouiov magangosmowjnacSas vouov urdà &yvouww dm" 
aviQ mgoreivecOui, OuomiLousv dp' éxaarré UroOé- 
sso$ pri» magà Dixaar] Bavoógre dx ztpooialan 
avÓvs xci mgO avrne tjs TOv mosca Begaicaeos 
»/ A rurtuind T8 abírÓv xal rw vzouvnuáraw yivs- 
GÜa. ngos. oUtm yàg dv TOv ngarrOuévov mQo- 
Aiunow xmÀócus tà napà tv avro) Qvvajuv dyyt- 
govpsva mzegí ve và Ala mapí ts avryw cs aínóe rv 


532 


IN MEDIO LITISB NON FIERI 


tiam, et nullus hanc sacram nostram circumveniat 
legem neque ignorantiam in ea yx sancimus 
in unoquoque negotio initium apud iudicem accipiente 
ex prooemiis mox et ante ipsam personarum firma- 
51tionem inscribi eam et monumentorum fleri partem. 
Sic enim gestis praefulgens prohibebit ea quae prae- 
ter eius virtutem temptantur circa alia et circa ipsam 
forsan personarum firmationem, et praevaricari eam 
nitentibus per multam interminata refrenabit a tali- 


TÀw ngocamov BaBalociv, xai voi; negaBaivew «avrov 10 bus eos praesumptionibus et propriis tempus non 


dmigngova. Quà «iw. dritinlenv dmeilaw. avageetíotaé 
1T8 tüw TOi0VTO Y aUtOUS tOÀuruatuYv xal vais oixsiai 


sinit fieri poenis. Ut enim iniquitatem simul et in- 
iustitiam per omnia expellamus, propterea praesen- 


xaipów oUx diga yivecO'ai zoivais, iva yag magavo- tem posuimus legem, undique eam et per eam alias 
Aíav Óuov wal dOuxiav. Dià mávreyv éxBalousv, Quà — cautas et incircumveniendas custodientes reipublicae 
TOUTO TOv magoóvra rsÜDeixauev vóuov, mavrayócerv 15leges, secundum quas et nos ipsi imperium deo dante 


avróv Ts xal Ó&' avroU robs üÀlove dGgaleWs Ts xai 
&vertiBovAeórovs gulártovtes v7; vtoliteíq vóyove, xad" 
ovs zusié 1s avroD vzv Bacis(uv Ouov dórvog mage- 


suscepimus custodire, nostramque rempublicam ab 
his muniri semper optamus. 


AiBouev qvlivrea Dai ve Tz» rusvégav. stolereíay uc 


vn! avrO» icOas dia mavróS sUyOpaDa. 
CEniloyos.) Tà roivov ragactávra ruiv xal 0ià 
ToUUs roD Duaíov OnAovueva wóyov 1) a7) UrttQox?) rc&Qa- 
gvÀdfa: udv azevaáro, mágs dà ÜrÀa waracirodto, 
zgoridéica uv avtov xarà vavrry 15v evdaiuova zó- 


Quae igitur placuerunt nobis et per 
clarata sunt legem, tua celsitudo 

faciat, 
civitate, 


(E pilexue) 
hanc sacram de 
servare quidem studeat, omnibus autem 
proponens quidem eam in bac felicis: 


lv, ngocráyuaci 0à «oic 4E Jove xonuévr soós vovc 25 praeceptis autem sollemnibus utens ad provinciarum 
TÀw» Éxapyusv vyovu£vove, cvs ztdwras dvOgomovs praesides, ut omnes homines sciant et per eam, qusm 


yvàvai xai 0i avrov, Zw éx' avrows égousv zxgovoiav. — Super eis habemus providentiam. 
Dat. x. k. Dec. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
&nno XV. Basilio vc. cons. a. 541] 





dentiam cognoscant neve ullus hanc sacram legem nos(ram dissimulet aut ignorantiam eius praetendat, 
sancimus, ut ea in unaquaque causa quae initium apud iudicem capiat statim a principio et ante ipsam 
personarum confirmationem perscribatur et pars actorum [iat. Ita enim actis praefulgeus. prohibcbit ea 
$i quae contra vim eius temptantur tam in aliis quam in ipsa forte personarum confirmatione, iisque qui 
violare eam conentur, pocnas minitata el ab eiusmodi conatibus eos refrenabit neque locum fieri suis 
pone patietur. .Nam ut iniquitatem simul et iniustitiam per omnia expelleremus, propterea praesentem 
gem tulimus, undique eam et per eam ceteras leges securas et insidiarum expertes reipubiicae custo- 
dientes, secundum quas nos ipsi imperium deo dante suscepimus atque ut respublica nostra servetur et per 
eas muniatur semper optamus. 
Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ei 
observare studeat et omnibus manifesta faciat, tam in hac felici civitate eam proponens quam solitis prae- 
ceptis ad praesides provinciarum utens, ut omnes homines ex ea quoque cognoscant, quam ipsis curam 


adhibeamus. 





2 dztoztgoc rtoséia Das L|" uégos] quae sequuntur om. 
B! | dv «ov] avrov B* | 8 *xoAvan L «ocn MB | 
13 yevécOa: B'| t1 gvAdacorvtec B* jj 18 sq. ztageAá- 
Bousv — | eim petis suscepimus oustodire nostram- 
que rempublicam ab his muniri c | 24 *xarà ravtz» 
scripsi ez e] xarà (xar! M) avrzv ML | 28 subscr. 
om. c | dat. x. k. dcc, op. imp. dn. iust, pp. aug. anno XV. 
basilio uo, conss. M, dat, X. k. dec. imp. dn. iustiniani 
pp. anno XV. basil cons. Jul* (om. Jul codd. cett.) 
dygágr z00 4' xakávUcow dexeuBgiov  Baaielas '"Tov- 
GriviavOU TÓ i! vrarsíae zdzíéovog Ath. deponi; dn 
unvi OexepBoiq Kreis is! Bacilslas orateiq Bacileiov 
Theod. 


1 sacram nostram (nostra 7") VT] nostram saoram 
R vulg. | 3 accipiente Beck] accipite V! accipere RV*T 
vulg. | 4 ex proemiis V? ín ras. [| 6 prohibet V | 7 *aliam 
libri | 8 firmationem] prae firmationem A" | 9 per mul- 
tam A!] per multa R*VT vulg. | interminatam Beck | 
refrenauit /& VT, corr. vulg. | 10 et propriis) propriis R 
et proprioribus 7'', s.v. A* | 11 sinit A V] sinat T' sinet 
vulg. | et iustitiam V et in iniustitiam 7' || 12 terea — 
21 placuerunt scr. R* ín ras. 3 vv. || 13 ponimus 7'| undique 
— ulias causas scr. V* in ras. 4 vs. | 14 cautas Zi(7) vuig.] 
causas VT | custodiendas 7'! | 15 inperio 7'* et inperium 
R| 16 custodiee 7* custodiri vu/g. | nostramque R7* 
vulg.] nostram VT' | leg. (et) custodiri nostram rem- 
publicam (et) ab his? | 17 munire & | 24 propones qui- 
dam V 25 utens om. A'| 26 ut] autem ad 7' | homines 

| om. [t | 27 his & | subseriptione carent libri 


UT DIVINAE IUSSIONES 


CXIV. 


KR UT DIVINAE IUSSIONES 


533 


Nov. CXIV 


Auth. CIX. Coll, VIIJ tit. 10 
SUBCRIPTIONEM HABEANT 


GLORIOSI QUAESTORIS K 
ldem Aug. Theodoto pp. 


.(XPraefatio.) Nostrae serenitatis sollicitudo remediis invigilat subiectorum, nec cessamus inquirero, 5 
si quid sit in nostra republica corrigendum: ideo namque voluntarios labores adpetimus, ut quietem aliis 
praeparemus. Unde ad universorum utilitatem pertinere perspeximus, si sacras etiam iussiones cum com- 
petenti iubeamus cautela procedere, ne aliquibus liceat eas pro sua voluntate conficere. 


CAPUT I. 
Nam praesenti lege decernimus nollam divinam iussionem neque per viri magnifici quaestoris ad- 


iutores neque per 
& quolibet — 
inter quos et q 


aliam cuiuslibet militiae aut dignitatis aut officii personam cuicumque iudici confectam 
cognitore, cui magnifici viri quaestoris adnotatio subiecta non fuerit, qua contineatur et 
uem iudicem vel per quam fuerit directa personam, 


quatenus omni posthac ambiguitate 


submota nulla cuilibet excusationis relinquatur occasio; scientibus iudicibus vel administratoribus universis, 
quod si in quolibet negotio sacram susceperint iussionem, nisi cui viri magnifici quaestoris fuerit subiecta 
l notatio, multa viginti librarum auri ««««, et officium eorum simili poena plectetur. Quibus iubemus, si qua 


ad eos iussio talis advenerit, mox ad 
haec ingerit destinare, ut in eum vindicta 
parens karissime atque amantissimo, Quam legem 
pervenire notitiam. — Dat. kal. Nov. CP. (imp.) dn. 


Nov. CXIV (Authent. CLX & Coll. VILI tit. 10: 


stiniani pp. Aug. auno XV. Basilio vc. cons. 


quom virum magnificum quaestorem referre, aut cum illo qui 
prse quam in falsarios iura nostra constituunt, Theodote 
puse valituram celsitudo tua ad universorum faciat 
ui 


[a. 541] 


loss.) Latine tantum extat. Habetur etiam in appendice luliani 
UuL* cons. CXXXI kp. DLXXXVI, Jui" cons. OXXXI 


kp. DLXXVII, ín Jul" folio exciso non extat nisi particula 


ertrema si qua ad eos iussio (15) — notitiam). — Epit. Theod. 114 (inde ML, B 2,6, 11 c. schol.), Athan. 22, 6. 


2rubr. De sacris diuinis (sic) subscriptionem habere 
gloriosi questoris Jul"w JIag] vov và6 Duías xsÀsicte 
fuv Vzoypagiv TOU xova£aroQos Ath. IIsgl Oeicov ws- 
Asvosarw d'heod. | Ut om. RT' | 3 gloriosissimi quaestoris 
T^ quaestoris gloriosissimi T'^ | 4 inscr. om. fui^* || 
5 in. Nostra serenitas solicitudo cod. Ath. 'H petnun 
psguuvóvs Theod. | scrinitatis. V | remedii Ju"* | 
subditorum Jul"€ j necessamus A! necesse fui." neoessat 
Iul | inquirere om. R* | 6 si quid] in quid E quid si 
lul" quid Jui? | reipublica V? [ corrigendum est ideo 
R!|uoluntarius Ju/"* | 7 diuersorum V | perspeximus 
lu^" respeximus RVZ'| sacra Juil" | etiam] et R' | 
cum om. T'' | 8 producere ui^ [| uoluntatem £u/.* | con- 
ficere Jul."] confitere Ju." confiteri RVZ|9 decereese 
V! p adiutores cet] iutores — 13 cuilibet excuj| scr. A3 
in ras. 4 vv. | 10 alium 7! [| aut officii] aut om. ZuLV j 
persona ael cuicumque] quocumque / Jul."v quae cui- 
eumque V? ín ras. 7 lit, quoque cuicumque (quaecum- 
que T?) T' | iudiei. RT ui^] iuditii 7" iudicio fu^ | 
confectam V7] confessam RT! oonfiza ut Ju£*[ 11 & 
om. V || suscepit Jul? | qua V? in ras., que Zui.^v | conti- 
Leutur 7! vul.) contencatur Ju? continuatur [u^ con- 


| tinetur RVT" | 12 quam] qua ZuL"* [| directam Z | persona 


Iul." | posthaeo 7' | 13 cuilibet] eiuilibus et uL" || reli- 
quat /u/^ reliqua Zu." | 14 negotia R'| sacra JuL^* | 
suseiperint /u/* | uiri magnifici questoris /w/."] uiris 
magniücis questores Jul"  quaestoris uiri magniloi A 
VT | 15 annotatio 7? vulg. | Aíatum non notant libri, 
suppl. fere ipsis imminebit (sim. Zachariae) | officio Jui. || 
similis V | 16 uisio T'* [| referse V' refere V*] 17 haeo 
[ui^*v| hoo RVT | destinari uL" | ut in eum] aut in 
eum V? in ras. 4 litt. | uindictam Zul* | quam] et 7'* | 
in om. lul" | falsarios] falsarii hos Ju/^ falsari his 
Jul"" falsarium aliam A! | constituit Ju." oonsistunt 
T'| 18 paren kuie Jul." kme parens R | lege Jui" || 
ualitura Zu/.^vw | 19 subscr. praestant V Iui.** | kal. nou. 
lui", kal nobs. V xaAdvdow Nos, i Bel Ath. unvi 
canitsufpip Theod. | CP. — anno XV] cp. dn. iust. 
Dp- à. (a. om. Jul") ann. XVI. Ju.."* doüo iust. pp. aug. 
anno XV. V gaciAeias "IovaviviavoU v0 u. Ath, Ert ut 
BaciAsías Theod. | basilio uo. (nug. Jui") cons, Jul.^w] 
om. V; vszaraíag (vzareíg Theod. Bacileiow Ath. 
T'heod, 


Nov. CXV pr. 934 UT CUM DE APPELLATIONE 





CXV. Auth. CXI. Coll. VIII tit. 12 


E UT CUM DE APPELLATIONE COGNOSCITUR 
SECUNDUM ILLAS LEGES DEBEAT IUDICARI 
QUAE TEMPORE DATAE SENTENTIAE OBTINE- 
5 BANT, NON SECUNDUM EAS QUAE POSTEA PRO- 
MULGATAE SUNT, ET DE ALIIS CAPITULIS. 


PIE 

H AIATAEIZ & EXEI KEoAAAIA. TO IIPOTON: EN 
THI EEETAXEI TON EKKAHTON KAI TON ANAT'I- 
AADUXEQN KAI TON EK TON AIKAZTON ANAQO- 
PQN KAT EKEINOYZ TOYZ NOMOYZ TEMNEXOAI 
TAZ YIIOBEZEIZ TOYZ KPATOYNTAZ EN TOI KAI- 
PQi THZ WikbOr H THE MHNYXEDQZ, OY MIN 
E TOTZ YZTEPON TEGENTAZ. 

B. E! TON AIKAZOMENQN TO EN MEPOX AIIO- 
TAEIITAI TAIZ AIKAIOAOTIAIZ APKOYMENON, TO 10 
AE ETEPON YIIEPTIGOETA] QZ OrK APKOYMENON, 
O AIKAZTHZ AIAOTQ ENA KAI AEYTEPON KAI 
TPITON MHNA IIPOGEZMIAN, TOYTON AE IIAPEA- 
60NTON MHKETI ANAMENETQ, AAAA 'THON 


" AIAOTO. 1$ 

'. AITIAI TOIZ TONEFZI THZ KATA TQN IIAIAQN 

- EFAOTOr AXAPIZTIAZ. 

A. AITIAI TOI IIAIZI THZ KATA TON TONEQN 

B EFAOTOY AXAPIZTIAZ. 

E. QZTE TOYX HENG0YNTAZ KAI TOrZ IIPOZ-20 

HKONTAZ AYTOIZ ENTOZ TON ENATQN EK MHAE- 

MIAZ AITIAZ EYNEXEZOAI H YTIOMIMNHZKEXOBAI. 

c. DEPI ANTIDONHZEON KAI OMOAOTIQN, EI TIX 

ANTKPQNHXEI HJ OMOAOTHXEI: TO IKANON XI 

IO0IQ, H TO IKANON XOI C'ENHXETA! IIAP EMOY 25 

KAI TOYAE KAI TOYAE, H KAI TO IKANON ZOI 
TENHXETAI ITAP EMOY H TOYAE H TOYAE. 

'O avvós Basilee Gsodót éxápyo vàv dvavoluxov 

legüv mparroplov. 


-— 


Idem Aug. Theodoto pp. 


(Hpgooipiov.) "HiXev ds yvdsw «5€ rustégue30 (Praefatio. Pervenit ad scientiam nostrae se- 
yaAnvórnros, ose Üíxne xurOsians usvabo EccoraDiíov —renitatis, quod erf inter Eustathium virum re- 
TOU Osogilegrávov éziGxózov ci TÀO mólsos wal —verentissimum 'Tloae civitatis episcopum et Pistum 
Ilicrov Oiaxóvov «56 ThÀunsecéow éxxlgsías wyyos diaconum ecclesiae Telmissenae fuisset causa com- 
avrorrAZs mgonAOs mag& tov ic énagx(ns nyovuéivov, mota, processit a rectore provincise definitiva sen- 
xaO" zc ExxÀnros dnedóOr. oi Qixaatai voívvv, nag" 35tentia, contra quam appellatio est porrecta. Iudices 


Nov. CX V (Authent. CXI e Coll. VIII tit. 12: gloss.) Graece ertat in ML, A f. 216" (íclos £varos), pleraque in B 
variis locis, magna pars in Prochiro et Epanagoge (v. infra). — Epit. Theod. 115, Athan. 1, 1(8). Julian. const. CVII. 


CXV. 


HAEC CONSTITUTIO SEX HABET CAPITA: PRIMUM, UT IN EXAMINANDIS APPELLATIONIBUS ET RETRACTATIONI- 
BUS ET RELATIONIBUS IUDICUM SECUNDUM ILLAS LEGES CAUSAE DECIDANTUR QUAE TEMPORE SENTENTIAE 
VEL RELATIONIS VALEBANT, NEQUE VERO QUAE POSTEA LATAE SUNT. 

2. SI ALTERA PARS LITIGANTIUM CONTENTA ALLEGATIONIBUS RENUNTIET, ALTERA DIFFERAT UTPOTE NON 
CONTENTA, IUDEX UNIUS ET ALTERIUS ET TERTII MENSIS DILATIONEM DET, HIS AUTEM PRAETERLAPSIS NON 
AMPLIUS OPPERJATUR, SED SENTENTIAM FERAT. 

3. CAUSAE INGRATITUDINIS IUSTAE QUAE PARENTIBUS SINT ADVERSUS LIBEROS. 

4. CAUSAE INGRATITUDINIS IUSTAE QUAE LIBERIS SINT ADVERSUS PARENTES, 
5. UT LUGENTES ET PROPINOUI EORUM INTRA NONUM DIEM NULLA DE CAUSA PETANTUR VEL IN IUS VOCENTUA. 
6. DE CONSTITUTAE PECUNIAE OBLIGATIONIBUS ET SPONSIONIBUS, SI QUIS ITA CONSTITUAT VEL SPONDEAT 
SATIS TIBI FACIO, VEL SATIS TIBI FIET A ME ET AB HOC ET ILLO, VEL ETIAM SATIS TIBI FI&T 
A ME VEL AB HOC VEL ILLO. 


Jdem Augustus Theodoto praefecto sacro praetorio per Orientem. 


Praefatio. Pervenit ad notitiam serenitatis nostrae, lite mota inter Eustathium deo carissimum 
episcopum urbis Tlo et Pistum diaconum ecclesiae Telmessensis sententiam. definitivam a T eacgeten! pro- 
vinciae prodiisse, contra quam appellatio porrecta esset. Proinde iudices, apud quos appellatio examina- 


2 rubr. Hsgi. éyxAxjva, xai ztegl. dixaGouévow, xal 


z5gl exheredationog, wai sepi zevOoUvrov, xai megi 
&vviponijaaos Theod. ITsgl tàwv àztó vóuov walovuévow 
xAngovónov A | 'H Qiáxalis € om. L in textu|| & (86 L) 
Kt xepálaia inder ML] & xegáAaia Fyes. M in textu 
dyes xegáaia € Ath. (index) | 3 4yxAg ra» (et ita saepius) 
M | v9» avayrAagrosov ML, Ath. indez] ávawrAagr, 

«24 Ath. cod. in teztu | 4 Gixaavr olov indez Ath. | 5 wax ] 
ders xav' Ath. | 6 xov€ xgarovrras Haloander] xarà 
(xal AtÀ. in textu) ToU€ xpavovvras ML Ath. | 7 5] x«i 
Ath. in textu, om, inder Ath. | 8 vaOd»ras, xal và &E5s 
reliquis omissis Ath. | 9 8".] và Jairepow (sim. in seqq.) 
indez L | àxová£exas L | 10 x0 03 Éregoy — 11 dgxovpe- 
voy L, indez M) om. M, indez L | 16 «7s] voie M in textu, 
176 el tw om. L in textu || 18 0'. Iicias — 19 d yapurtiae 
om, inder L | xarà om. L* | 20 dava vó vov L in texta || 
22 avopsa Das L in textu | 23 c] Fxrov. indez L | àvri- 
qoviasos L in textu (Theod.) | 25 sao' égov — 271 yevz- 


ceras om. indez M | 26 5j xai) 5 L ín textu | 28 inscr. 
ZfUroxpdrag iovariwiavós abyovcros imdwvr vo d»- 
DoEorávo éndoyo vw lepdv soesrespioov vÓ véragror 
ànó Umárov xal marQuxicn AT 30  Amarg. | 32 «5 
rÀonólaws A | 33 zucrov MA | velugscéov M] rzd- 
uugcéov LA 


2 Ut T'vulg.] om. RV | 3 debeant T | 4 data R* j o»- 
tineant A | 5 sunt promulgate T | 30 serenitatis nostrae 
R| 31 cum add, vulg. ! eustachium. R VT, corr. vulg. | 
32 Tloae /7eimbach] thole T' thone R telene V? ín ras. 
33 diaconem V | Telmissenae] celmiscene 7' celmisene & 
celesee»s V' celscele V? | fuisset commota eausa V? 
secscccsce mota V' | 35 appellatio est] y cepe R* 
appellationem 7' appellationem est V? ] Iudices) rsir. 
Si noua lex post porrectam prouocationem promulgetur 
T marg. (ex Iul.) 


COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


oli 5j ÉxxÀryvos dentátevo, dnquBdAlovtss mobs viv r,us- 
Típav dw5yayov rusgórnra. mnórztgov dpa xarà vOUe 
xparoUvrae vopuove, nvíxa nponÀ?sv rj avrorelys v- 
gos, 7 xarà viv Üüvagiw TOU wó, TOU usrà TZV 
avvoriA, yrgov nag' juüw qourGavro: zv avthw 
inóOsaciv meshov dferácc.  nutis voívvy Üixaiow sl- 
»a& Gvvtídousv xarà TOUS vOuove TOU dv Tj xaigj 
Tjé Óslopivné wvjpov xgaroUrras v5» mQoleyOticav 
TZ$6 ÉxxÀjrov airía»p disragOTzvas xal xar! abrové 
qjríxa voicvrE Tis dugufiyrngw dvagvi, xarà «jv 
ouoíav tábw rabrQw zsQaiova Da. 


535 


Nov. CXV pr. 1. 2 


igitur, spud quos appellatio ventilabatur, dubitantes 
ad nostram clementiam retulerunt, an secundum leges 
quae obtinebant, quando processit definitiva sententia, 
an secundum tenorem hi quae post definitivam 
Ssententiam & nobis promulgata est causam 
examinare deberent. Nos itaque iustum esse per- 
speximus secundum quae obtinebant tempore 
datae sententiae praedictam appellationis causam 
examinari et terminum secundum ipsas accipere; 


mag Àafaiv: avveidouev dà xai sis tà usrà avra, 10 praevidimus &utem et posthac, quandoque dubitatio 


talis emerserit, eam simili ordine terminari. 


CAPUT I. 


Kai dià vovro Seanitonev, si zors meg vivos 


Ideoque sancimus, si quando de aliqua causa pro- 


vuoOégscoe sQo(ÀOo: yrigos avrorsAje xal ÉxxAnroc — cesserit definitiva sententia et provocatio fuerit sub- 
énaxolovÓrass, vois Tàv ÉxxÀntow 4fardpovrae xarà 15 secuta, appellationis examinatores secundum leges 


TOb6 vOuOvs, Olriveé xavà vOv xasgóv 1jj6 avrOT&ÀOUS 
yrjgov &xgátovv, népas Qidóvas tQ sQdyuari. rovrov 
avtov Oriovór: mapagvlarrouévov xai áv vj dwa- 


quae tempore definitivae sententiae obtinebant ter- 
minum dare negotio. Hoc eodem videlicet observando 
et in retractandis amplissimae (praefecturae) prae- 


yrÀagagda, xàs vOv éyÜoborávam éndo ww wow,  torianae sedis sententiis et in suggestionibus iudicum, 
xa] imi rais àvagogai; vw duxadrOw, Ot AngovN 20quando utraeque partes omnibus allegationibus suis 


1à u£pn nágaug tais idíaus dstorábovras Qixaiohoylase 
xal el hesesel 91 oixelany àvagogow. dgctr00voi, tí 
4pa dila Dave Tvai.— dy nàgi yàg vois sigrud- 
vou Duaci (xaivove voie vóuove ztagà raw Oiayva- 


renuntiaverint et iudices per suas relationes, quid 
disponi debeat, interrogaverint. In omnibus enim 
raedictis casibus illas leges a cognitoribus servari 
lecernimus quae tempore sententiae aut certe rela- 


uóvav qulárrsgO«a. Deanitouev, olmep xarà vóv xo0- 25 tionis obtinebant, tametsi contigerit postea legem 


vov 45s yjgov 5j üria07, 11s dvagogüs éxpárovv, xdv 
tí Gvuaír uerà vara vóuov gorrrOai wéov Ti 3ia- 
Tvmovrra xal TZv éavroU Üivapav xai sie rà magsln- 


Àv9óra ngayuara &vagégorta. 


promulgari novi aliquid disponentem et tenorem 
suum ad praeterita quoque negotia referentem. 


CAPUT II. 


"ÀÀà xal rovro tQ magóvi ngostiDsusv woyup. 30 


ixndy yàp urraLo vOw QixaLouivow KoO' Ors Ovu- 
Baíiva, Dárapov uiv tw uspgiyw ais (Oías$ &xorá£a- 
sas DixcioAoylais, 16 Od áÀlo yuvdaxov áavtü xaxóv 


c. I extat B 9,2,5. 


Sed et haec praesenti addimus sanctioni, ut qui& 
inter litigatores aliquando contingit unam quidem 
partem suis allegationibus renuntiare, aliam vero 
scientem $e malas causas habere post coguitionalia 


c. II ('Enuidi dà uszabv ..... ) extat B 1,4, 4. — Summarium habetur 'Poz. 15, 5 (ubi citatur vsaga Q«'), summa 


Ath. repetitur in paratitlis Ath. 5. $ 13. 





batur, cum ambigerent ad clementiam. nostram rettulerunt, utrum. secundum leges quae valuissent quo 
lempore definitiva sententia processit, an secundum vim legis a nobis post definitivam sententiam pro- 
muljatae eandem causam examinare deberent? Nobis igitur par esse visum est secundum leges quae 
lempore laíae sententiae valebant praedictam appellationis causam examinari atque secundum eas termi- 
num accipere; placuit autem ut eliam in posterum, si quando eiusmodi dubitatio oriatur, ea similem in 
modum (terminetur. » : . 

L 4c propterea sancimus, si quando de causa aliqua definitiva sententia processerit et appellatio 
subsecuta sit, ut iudices appellationis secundum eas leges, quae tempore definitivae. sententiae valebant, 
rei finem imponant. Idque ipsum videlicet observetur etiam in retractandis gloriosissimorum praefectorum 
sententiis et in relationibus tudicum, quando utraque pars omnibus allegationibus suis renuntiaverit iudi- 
cesque per relationes suas quid statui oporteat interrogent. In omnibus enim quos diximus casibus illas 
leges a cognitoribus custodtri sancimus, quae tempore sententiae aut certe relationis valebant, tametsi 
postea legem ferri contingat quae novi quid statual et vim suam ad practeritas quoque causas referat. 

IL. Sed hoc quogue praesenti legi adicimus. Quoniam enim inter litigantes interdum conüngit ut 
altera pars allegalionibus suis renuntiet, altera autem cum intellegat se malam habere causam post cognitio- 


1 dinváZovro M || gos) ei& A] 2 ryayov A| noó- 
rgo À || 6 ógelov L "A ewy.] dem em. 2] 
7 xarà voUs] rovs ew. Tj om. L* | 8 Jedouévrs 
MA] didoaévrs L | 13 y' A marg. | Kal — 2eozito- 
piv, && store] OwcztiLousv xarà vOvé vóuove TOUS dv 
Td xcipQ r$ ÜeÜoufvre wügov xgarotwras Tv TljS 
4xxÀztov aítíay dberagOTzvas xal war' avrove miae 





1 appellatio] causa 7| 2 legem [3 optinebat A* ! 
sentenüa difünitius A| 5 promulgato R!'| 6 examinar 
R* | prospeximus V | 10 et] etsi /* | hane A! VT | 
quandoque A7] si quando V || talis dubitatio T'| 11 ea 
V| terminare T | 13 de om. R!, in Zi? | 14 subsecuta 
fuerit R fuerit obsecuta 7'! | 15 examinatoris A! | 16 
diffünitiuae tempore 7' | 18 * praefecturae inserui (sedis 


lagéiv (cf. 1— 10), xal simora DB' OsemilLouev, si- 
nora Bf i 15 *éxaxolovó zoo: libri | 16 vove om. A || 
22 dporríowe: AB! | 23 diarvnovoOa, L^. cvxodi- 
va: A | dv &xaes (in mg. 0^) A | yag om. B* | sigrn- 
Bévou] rasrégos A | 26 7 om. A | 28 xai sic) xai 
om. A | 30 &' A marg. | rovro] haec c | 32 uid» ràw 
mov LB*] *àw aegov M pév uégos B! uiv tàw 
Jwatonéva A | 33 àv dà dilow ywcGwovta A 
iavió M] éavrg LD éavróv A | waxóv — mgàáypa 
malas causas & 


ante aententiis suppl. Beck) | 19 sententie 7'! [ sugges- 
sionibus A'| 20 utraque V | 21 renuntiauerit A [ quod 
R qui 7? | 22 debeant V7'| enim om. 7' [, 24 relationes 
V!|25 postea] post eam 7'! | 30 rubr. De his qui post 
renuntiationem aduersariorum habere se dicunt allega- 
tiones (probationes 7) RT'in marg. (ex Ju.) | hoe vulg. | 
adimus V* addidimus T'| ut quia] ut del. Contius, quia 
enim Beck | 31 contigit V | 33 malas] in alias AV 5 
eognitionalias V* 


Nov. CXV 2. 3 536 UT CUM DE APPELLATIONE 


Éysv müyua usrà vovs diayvogrixoUs dyawas xai certamina et dilationes, quas probationum causa le- 
Tà$ TQoOtGuías, de oi vouo: rw dzodsíGson Évaxev 8 concedunt, nolle confiteri allegationes sibi suf- 
GvyyoQovsi, uj BoóÀscOa. ópoloysiv ágxsiv éavrQ — ficere, ne cito causae qualitas agnoscatur, iubemus, 
d$ dixavoloyíag sQós vÓ u5) vayéme Tjw voV modynpa- ut quando unà pars pom ungere renuntiaverit, alis 
TO; yvoGOZvas moiótzTa, xsÀevousv, ders zvíxa xO b vero pars dixerit se aliquid quod proponat, 
fv rw usQov rai iBinse dnorádbrras duecioloylas, — iudex negotii modis omnibus eam partem quae utitur 
vó dà GÁÀo nágos simow Éyeww c. Omsp ÓgsíÀe mpo- dilatione compellat intra n qpec e pe er altera 
Ouivai, vó» TOV zQáyparos DixacTzv mac. TQómow — pars renuntiaverit quicquid velit sine aliqua inter- 
TÓ gépoe vÓ xooiusvov Tjj VxegÓéce! wavavayxitsv — missione proponere. Quod si non fecerit, tunc ad 
dvrós TQudxovra rjuspgow uer x0 azoráfacja. v l0 eius malitam superandam alius unus mensis indul- 
FKcepov uégos 0zsQ à» BovAnrai Qíya vivüs vxegOéasoc — gentur ab ludice; si vero et sic distulerit, alterius 
mgoriÓ£ves.  Onsp sb uy moijgse, tyvixaUvra móc vÓ — unius ei dilatio praebeatur: ita ut si usque ad prae- 
suxígas TZ» avrov movnoíav dAÀov Éva uzva xapà dictos tres menses quos litigatoribus protrahentibus 
toU DixacroU guloriusio Oa, ai dà xal ovro€ vx:o- concessimus suas non proposuerit allegationes, tunc 
Orta, évós érépov umvóc mQoDscpíav abri nagíys- 15 cognitor non amplius expectans modis omnibus sen- 
CÜa.' oVra uivroiys ors sí uéggs dw &ignuévow tentiam proferat legibus consonantem, vel si voluerit 
TQu)v unvdw ovs vois vmegriOeuévow litigatoro. cvv- referat, ne litigatoribus male certantibus liceat cau- 
exaproausy vàs (días Quxcuoloy(as u9) rgoOjGei, 1z»ix- — Barum exitus ultra protrahere. 

avra 10v Óixagtzv ur nÀfov avauévovca müci TQó- 

TOi wigov mgogépnw oie vóuoi& cvuaivovgav, 520 

siztsg BovAoio dvageégsiv, rtgóe 1Ó ur) tois ÜuxaLouévoss 

xaxog gilovtxovciw dEsivas vas vOv Oixàv éxBdatus 

masgaíréQo Ttapélxsiv. 


CAPUT IIL 
74ÀÀo mgós voírow xspdlaiw Tj magóvts vóuq Aliud quoque capitulum praesenti legi addendum 
ngosD'sivas avysilouev.  Deuzitousv xoivvv ur; éteivas 25 esse perspeximus. cimus igitur non licere peni- 


mavreÀas marg 5 unrgl, 7 zázmQ 9 uduup, 7 xpo- tus patri vel matri, avo vel aviae, proavo vel pro- 
zánng 57 noouduug tóv idiov vióv 5j Üwyaréga rj viae suum filium vel filiam vel ceteros liberos prae- 
TOUS ÀosxoUs maidag praeteritovs xavaAiuzdvav 7 &mó  —terire aut exheredes in suo facere testamento, nec 
xAngovóucov» éw Tij (dg mowiw OaO:nxp, xdv si dw — si per quamlibet donationem vel legatum vel fideicom- 
oíasdrxors Dapgaas 7 Agyarov y) guüsixouuiaaov y; àÀ- 30 missum vel alium quemcumque modum eis dederint 
Àov oiovüzzors tgónov tzv ix Tdv vóucov avro legibus debitam portionem, nisi forsitan probabuntur 
ógeilouévry» uoigav gragáayosev, si un twxóv àydpicros — ingrati et ipsas nominatim ingratitudinis causas pa- 
ázodnyÓ:sv xai avrae Óvouacri tà$ v7 dyagicr(ae — rentes suo inseruerint testamento. Sed quia causas, 
airíag oi yovsis vj iUíq dyygayauv QiaD xy. 142À* 


e. IIl $1 — c. V pr. habet Prochiron 33,1—3. 5—29, eadem passim immutata Epanagoge 34, 4—7. 
25 Osoztitousv ur, d&civas. — 29 mowiv DiaOsyxn, ai us) Óvouacri vàs «rs dyapiat(as aívías dyygasausr 
habet B* K 14,3 p. 401 Zach. (inde B 35, 8,36. Heimb.), — Summarium pr. er Ath. habet libellus s&gi 
Diagógov &vayvoguarov $10 in. p. 194 Heimb. 





nalia certamina et dilationes, quas leges probationum causa concedunt, fateri nolit allegationes sibi suf- 
ficere, ne statim qualitas causae agnoscatur, praecipimus, ut quando una pars allegationibus suis renun- 
tiaverit, altera vero dixerit habere se aliquid quod proferre debeat, iudex causae omnibus modis eam 
partem quae dilatione utatur intra triginta dies postquam altera pars renuntiaverit quicquid voluerit sine 
ulla dilatione proponere cogat. Quod nisi fecerit, tum ad vincendam malitiam eius alius mensis unus a 
iudice indulgeatur. Si vero sic quoque moram fecerit, alterius unius mensis dilatio ei praestetur, ita 
lamen, u( si intra praedictos tres menses quos litigatoribus moram facientibus concessimus al/egationes 
sua$ non proponet, tum iudex non amplius cesset. omnibus modis sententiam legibus consentaneam pro- 
ferre, vel si velit referre, ne litigatoribus male certantibus litium exitus ultra protrahere. liceat. 

HL 4/iud praeterea caput praesenti legi adicere. placuit. Sancimus igitur, ne liceat uilo modo 
patri vel matri, aut avo vel aviae, aut proavo vel proaviae filium suum vel filiam, vel reliquos liberos 
praeteritos vel exheredatos in suo testamento facere, etiamsi per quamlibet donationem vel legatum vel 
fideicommissum vel alium quemlibet modum portionem ez: legibus iis debitam praebuerint, nisi pe ingrati 
probentur et ipsas ingraütudinis causas nominatim parentes in testamento suo scripserint. d quoniam 





2 4c LBe] óe M, om. A|| 3 éavrov A|| 5 xeAróo- | — 3 qualitas cause 7| 4 renuntiaucrint T! | 5 se habere 
pev] &/ A marg. | ózqvíxa Bí | vó om. A | 6 vaic idíac | aliquod V aliquod se habere 7' [| ponat 7'| 6 negotiis 
om. e | &xova£gras AB || 7 négos om. À | motiva: | T^| quae utitur partem T'| 7 dilationem V' dilatione 
MLBs) nxpocOéiva: A | 9 v0 uépos om. L, 1ó om. A allegatione A! dilatione a legato T'*| compellatur 7'| 
Tó] zóv L*| 11 £rzgov] £v L || 9tep dv] xai ozep L intra] ne (ut 77?) intra 7'[ 9 fecit y! 11 distulit V* 
BovÀexas LÁ | 12 0720] óva. L || * srocrjo0( (ztosjoc: Bf) | 12 unius] mensis add. vulg. | ut] et £ | 13 ligatoribus 
libri || zgós] eis A || 13 »evrjaea L?. uz; suxz,oai B || 15 ug- | T! | 14 posuerit 7? | 15 cognitor] causae add. vulj. | 
vós om.c | 17 vois izegriDsuévovs A ! litigatorsi, s.v. | proferat sententiam T' vulg. | 16 noluerit RV [ 17 referst] 
310« Qiadíxois M, Arriyarogaiw L, Qiadíxow B, om. A inperatori s. v. adser. T? || 24 rubr. Que sunt iuste cause 
18 zgoc2jan L ngo9rssay A|| 20 7 om. A|24 5' A | heredationis liberorum seu praeteritionis Z' marg. Que 
marg.| &AÀov? L' Fri ye urv Alo A zoóc om. A || | sint iuste liberorum cause exheredationis uel praeteritio- 
25 avveidousv] xai avveidousv M || 26 7; ante zxdstz et | nis R marg. (er Iul.) | lege V | 26 aviae] aue R* [ pro- 
moz om. Ag | 28 praeterítus M, sgasrogerove A. | avo om. R | vel om. V | proaue T! [| 27 suum] siue 7!] 
duvruovevrove Ms. v., LB* | azoxAngovóuow M áno- | uel suam filiam V | liberos] filios E | 28 ex herede /'"j 
x4ngovónov L! aztoxAngoróuove L*AB'!|29 zov £v «7 | suos V! | 30 quemcumque — 537,1 debeant scr. V? is 
idía L| & om. L || 30 Aeyavov MLA || gude«xopíoaov A. | ras. 4 vv. || 33 inseruerunt T 
gidixouíacov M. giduixouéaov L* || 31 sg. ógeidouévzv 
avrois A (cf. e) | 32 «£ ur] xal ei ur) A 133 anodeiy9r- 
covrai L ÓtixOeie» A || 34 yodyoisv A || 5414'] j marg. A 








COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


inudi, às aíviae, 4E av oi aides dgdguaros digtiiov 
xpivadD'as, év OsagóQos vuoi, dusanapnévag xai oU 
qaregds aignuévas svgouev, Qv aci udv ovdi Gb 
ruv mQós axapugríaw Éüobav, dÀÀai à xaívo: ibn 
evoca setelsiphy 
tdouev Tavra$ OvogaGri TQ magóvri vópq méQila- 
Briv, dits magá ravras urósvi dEsiva: 4E drdpov vó- 
nov dyagurtíag aíríav dyritiD dva al ur) vàs tq) ves 
T/S magor Diarálros nepiezouévas. 

Arias 
vzqcónada 
l si rw6 voi iio: yoveiss grigas éxiBdlos. 
2 «i Bagriav xai àngent Uflgyr avrois énaydyos. 
8 s dni dyxAguavixais aívíaié avtOv  xatrjyograsia 
1Gie uy ovgaué xarà BaciAéos 7, nolersías. 
4 s utetà gapnaxav oe papuaxós gvravactoéqrras. 
b ei vj Doj tàwv idíov yovéioev Óià gaguaxsías 5 
dÀÀg vQónq éziBovievGn, z&igaDeig. 
6 si tj (Oa uyroviq 7j Tjj ToU margós zaAÀAaxidi o 
viós áavróv Gvuuibns. 
7 ai gvxogávtns xarà vOv dw» 0 vios yfvmras, 
xai dià trs (dias sevietiedu. Bapsías ales i- 
uéag vaousiva, stapagxevagess. 
8 sí cvaBi Twa vw signuévav 
cOa, oi Óà naiüss oi. Üvvapavos 
Tiv TovrOv Üuadoyrv dÀOwiv airnOévrss mag! avrov, 
5 yovv ó sl; 4& avt, uf, BovinOeiev eis «3v avra 
fyyonv roUrov dvadéfacSas 5 vaio nposomov 5 voU 
gue. sis ücov éxitrünos silvas 0. aitovpavos àzxo- 


937 


Nov. CXV 3 


ex quibus ingrati liberi debeant iudicari, in diversis 
legibus dispersas et non aperte declaratas inveni- 
mus, quarum aliquae nec dignae nobis ad ingratitu- 
dinem visae sunt, aliquae vero cum essent dignae 


cav, Óià vovro ávayxaiov slvas avv-. 5 praetermissae sunt, ideo necessarium esse perspexi- 


mus eas nominatim praesenti lege comprehendere, 
ut praeter ipsas nulli liceat ex alia lege ingratitu- 
dinis causas opponere nisi quae huius constitutionis 
serie continentur. 


à Ouxaías «T$ axapuyr(ne vavras elvas10 — Causas autem iustas ingratitudinis has esse decer- 


nimus: 

1 Si quis parentibus suis manus intulerit. 

2 Si gravem et inbonestam iniuriam eis ingesserit. 
8 Si eos in criminalibus causis accusaverit, quae 


j 15 non sunt adversus principem seu rempublicam. 


4 Si cum maleficis ut maleficus versatur, 

b vel vitae parentum suorum per venenum aut alio 
modo insidiari temptaverit. 

6 Si novercae suae aut concubinae patris filius sese 


20 miscuerit. 


? Si delator contra 
suam delationem gravia eos dispen 
tinere. 

8 8i quemlibet de praedictis parentibus inclusum 


ies filius extiterit et per 
dia fecerit sus- 


re ÉyxexÀsi- 
& adiaÓérov £mi2b esse contigerit, et liberi qui possunt ab intestato ad 


eius successionem venire, petiti ab eo, vel unus ex 
bis in su& eum noluerit fideiussione suscipere vel 
pro persona vel debito, in quantum esse qui petitur 
probatur idoneus. Hoc tamen quod de fideiussione 


tíxvvras  vOUTO uévroiys OreQ moi 175 £yyvns 49«c- 30 censuimus ad masculos tantummodo liberos volumus 


"ícausv sí; TOUG dopsvas wai uóvov aw5xsw maidas 
BoviópueS'a. " 

9 si dieyyOuin vi vOv maídow, Or. dxolvss vovt 
ídiove yoveis ntoujcacDas QiaD rnv, ers ei niv neto 


pertinere. 


9 Si convictus fuerit aliquis liberorum, quia pro- 
hibuit parentes suos condere testamentum, ut si qui- 


10 Jíiríae dà — 541,11 mícrav xrgícgovauw habet B* 4 11 p. 122 Zach. (inde B Lc. Heimb.). — Summa 
$1—12 est in Ecloga 0,13, $ 1—14 in Ecloga privata aucta 1,18 -18. 
$8 summam Ath. repetunt paratitia Ath. 15 $8 et lib. sapi Qiagógonv avayvocuávov $ 10 p. 194 ITeimb. 


causas, ex: quibus liberi ingrati iudicari debeant, in diversis legibus dispersas neque clare prolatas inveni- 


mus, quarum aliae me idoneae quidem ad ingratitudinem slatuendam nobis visae aliae 
praetermissae sunt, proplerea necessarium esse nobis visum est eas nominatim praesenti 
dere, ita ut praeter eas nemini liceat ex alia lege ingratitudinis causam opp 
Causas autem iustas ingratitudinis has esse decernimus: 


praesentis constitulionis continentur. 
Si quis parentibus suis manus intulerit. 

Si gravi et inhonesta contumelia eos a/fecerit. 
Si eos in criminalibus 
Si cum veneficis ut veneficus conversetur. 


L3 cum noverca $ua vel concubina 
i 


^4 05 Z' il» CC DG e 


calumniator adversus parentes 


wamvis idoneae 
ge comprehen- 
onere nisi eas quae serie 


causis accusaverit nisi quae adversus principem aut rempublicam sunt. 


Si vitae parentum per veneficium vel alio modo insidiari temptaverit. 
atris filius corpus miscuerit. 
lius extiterit et per delationem suam effecerit, ut gravia damna 


eterentur. 
[i Si quem ex praedictis parentibus in carcere inclusum esse contigerit, et liberi qui ab intestato ad suc- 


cessionem eius venire possint, ab eo rogati, vel unus ex tis, noluerint in fideiussionem suam eum recipere 
sive pro persona sive pro debito, in quantum idoneus esse is qui rogatus est. probetur. Hoc iamen quod 
de fideiussione sanzximus ad masculos dumtaxat liberos pertinere volumus. 

9 Si quis ex liberis convictus sit prohibuisse suos parentes quominus testamentum facerent, ita ut si 





1 4E àv oi] oi 4E v 9j, A 1 gelov A || 6 mpi 
Aagsiv vóuc A| 8 airías] L*c | 9 zepiazóusva L? | 
10 dírías] 9" marg. A || ravrrgs L | 12 $$1—8 numeros 
4 —1$ apponit M, sim. A (cf. ad 538,3. 13. 21) || xeiga 
Proch. | éxiBdllos L dmigdAÀs DB* v... | 13 e£. Mc] 
s LAB'* Proch. Epan. avrois vBgww. Pr. Ep. 1 14 «i Mc] 
5 LAB* Ep. 5 xai Pr. || éxi. dyxÀnuatixzs airíae et 
15 r5s$ a? ovens Pr. | avràw om. À || *xarryograos 
MLA Pr. wavnyogiaei B* Ep. | 15 x«và] 7 xavà. B* || 
moÀersías] émi rovrOw yàg ámoxnpvccovrai oi maides 
add. B* v. L| 16 si Mc] 7j LA Pr. Ep. Y. si B* | *ovv- 
avagrod geras (dva voéperas B) libri | 11 4€ MAB'] 5 
L Pr. Ep. g | 7 &ÀÀq] 5; «ai ér£go A | 18 sega; A, 
TÓw TOiOUTOW dztóÓxÀr, slvai: O'soniSousv add. Pr. 
19 e] 5; Ep. | xaAAaxids MA] zaAÀax; (maAax; L) 


B* Pr. Ep. | ó víós ow. AD', ó viós éavróv om. Ep. || 
20 *evgupi£os M xaragiFos A. dxsniEow L. dpuiEns, v. L. 
uites pifow Pr. Gvunlox; (leg. svuztÀaxz)) Ep. | 


TOi Pr. plerique | 23 *zagaaxsváco: MLA Pr. xapa- 
oxsvdats B* Ep. | 24 ei] 7 «i. Ep. (4 A marg.) | evufai 
A ij eionpévem Ac Pr. Ep.] idiov MLB' | 25 4x1 ML] 
sie A Ain Ep. |l I" Pr. | diadoyr,v pigri Eos 
Ouiy » L|21 5 yov» — avtov om. s 
xi B! | fo erodutee dus ABz | 4 iig] voce vo 4 i 
30 uévros Ep. | megi] om. L*, éxi D* Pr. Ep. es ia 
A marg. || si] 7) €i. Ep. | 34 &iaOrixnv mowsacdas Ep. 





1 grati V pr. | debebant V pr. | in diversis] in usu V! | 
2 invenimus cet.] |uenimus — 12 si quis scr. R* in ras. 
5 vv. | 3 aliqua 7 | 4 aliqua? V? | 5 p imus R 
1 nullis A | 8 qua V! | eius 7" | 9 continentinentur V* 
ingratitudinis iustas R(*)]| 12 singulis $$ numeros I— XIII 
apponit T*, II—111I R', V—XIIII A? | intulerat AR! | 
15 seu] se V! [| 16 Si] siue 7 | ut] aut 7" | 17 vitac] 
ut e T'| uenefitium 7'| 18 temptauerat £t 19 sese] se 
V121 Si] Vel si T [ existerit 7| 22 eis 7' | 27 eum 


21 «(] 5 M Ep. | ó víos] otros Pr. avrov A, ó vios | om. R'T | 28 pro om. R' | 29 tin /t | 33 coniunctus R 


ante xarà coll. B' | 22 Bagsiav avrov bnuiay A || av- 
ni. 


| 34 concedere R!|| ut — 538,1 testamentum bis scr. A* 
68 


Nov. CXV 3 


TaUra ÜinDnxmwe moscacDa. dvynOsiev, ddsav ai- 
TOi; elvas (mig vH voia Urge aíríag vOv maia àmó 
xÀmoovóuaw soiwiv: si Óà xai év avr] Tjj xoÀvcn 
Día DiaDr«ne vÀv yovéov cie vslevrrazie, xal dAlos 
sivs 4E dOiaDdtov sí; vv coU rshsvrrcawros wÀnpo- 
vouiav y pst! avrov TOU su4006 YOU vw Dua rpxmv 
yevéaOas xoócawvros 5 uer! abvóv waloíusvos, sira 
oW; xÀnoovóuove y Anyaragíovs Kysw rBovÀero, sirva 
oí Bldfr» vuwà £x v6 xcÀócsS ce Lrceis v7t0- 


938 


UT CUM DE APPELLATIONE 


dem postea facere potuerint testamentum, sit eis pro 
tali causa filium exheredandi licentia; si autem in 
ipsa protibitione sine testamento aliquis ex parenti- 
bus decesserit, et alii sive qui ab intestato ad here- 
5ditatem defuncti aut cum ipso filio qui testamentum 
ten jute &ut post illum vocantur, sive illi ven 
heredes aut legstarios habere volebat, vel qui 
sionem aliquam ex prohibitione testamenti sustinue- 
runt, hoc ipsum approbaverint, secundum alias leges 


psívavres vOUTO avrÓ dztodsifauev, xarà vovs dAlovs 10 super hoc positas talia negotia terminentur. 


vóuovs TOD$ zépi TOUTOV K&iuévOVG Td TOiaUTA ztQdy- 
para seépauova Oo. 

10 si mapà yvpunv rÀw yovéiow uerafó xvvnydw 
piuov davróv ó vios dyxaralébus xal d» vovto d 


10 Si praeter voluntatem parentum inter arenarios 
aut mimos sese filius sociaverit et in hac professione 


drernÜevuars. Dyauaiveis, &i ui) xvóv xai oi yoveis v7$15 permanserit, nisi forsitan etiam parentes eius pro- 


TOtaUTQS ÉmirrÜsvcao yeyovadiv. 

11 4 rou dx rÀw aignuévow yoviow Boviouévq Tjj 
ídíq Svyatoi 7 éyyóvg avüga dovvai xai rtpoixa xara 
jv Üóvauiv cre (días mapwovdíag Umig aUtjs zapa- 


essionis fuerunt. 

11 8i alicui ex praedictis parentibus volenti filiae 
suae vel nepti maritum dare et dotem secundum 
vires substantiae su&e pro ea praestare illa non con- 


cysiv éxeivr P cvvaiwésn, àÀÀ' aiezpóv Bíov 4mi-20senserit, sed luxuriosam degere vitam elegerit. Si 


Aífnra, — &b 03 udygs sixoda mtívrs viavrdw rAuxias 7j 
derivat yévmvai xal oí yovsig OnégÜowras va UTE 
dvdgi gvvdwaa, xai (gae éx rovrov Gvufain sie «à 
davt?s gna va vrzy» &gaprycas 
Tdv yovéov dv0pl davryv, disvS ioo Oiy8, 
TOUTO sis dy (av tj Ouyavol Áoyitea Das ov. Bov- 
AópsDa, nnd ov vj éavizs dAÀà vj vÀw yovécw 
aítíq rovro yiwooxsras mAnuusingaca. 


12 4i v dx cw signuévov yovécov xal oi 


maide aros j vw E avri» T malu» airg p)30et eius liberi vel quidam 


Vzóvraov oí dÀÀo avrov Gvyyevéis oi 4E ddiaOérov 
ais róv avroU xÀngov xaloíusvo: ozrpsdíav xal qpov- 
tía mgosrxovgav avrQ gr mapácyowv, eb udv «7j 
TO«rvrES dmallaysin vógov, Krra: avtQ áüna nóts- 


7 Üíya cvvaiwicsoe — enm peccare aut sine consensu 
vas, 25 libero tamen, coniungere, hoc ad in 


vero -— Ad viginti quinque annorum aetatem per- 
venerit filia et parentes distulerint eam marito co- 
pulare, et forsitan ex hoc contigerit in suum corpus 
parentum marito se, 
titadinem filiae 
nolumus imputari, qui& non sua culpa sed parentum 
id commisisse cognoscitur. 


12 Si quis de praedictis parentibus furiosus fuerit, 
ex his aut liberis ei non 
existentibus alii eius cognati qui ab intestato ad 
eius hereditatem vocantur obsequium ei et curam 
competentem non praebuerint, si quidem a tali sanus 
fuerit infirmitate, erit ei potestas utrum velit negle- 


gov Bovlera, xó» muiüa 7) rove maidas 75 cvyysvaie 35 


$11 citat Nomoc. XIV tit. 13,9, exscripsit Nomoc." ib. (ubi citatur B«. Àe' «àv Baasaexów ci. v ws. Ao. Op. a). 


quidem postea testamentum facere potuerint, liceat iis propter talem causam filium exheredem facere; sin 


autem 


vel legatarios habere volui, stve d damnum ali 
- quy riey secundum ceteras leges hac de re 
10 Si 


quis ex parentibus in ipsa prohibitione sine testamento decesserit, ct alii sive ab intestato ad. here- 
ditatem. defuncti vel cum ipso filio qui testamentum fieri prohibuit vel post eum vocati, sive 


heredes 
ez prohibitione testamenti passi sunt, 4d ipsum de- 


7 las eiusmodi res decidantur. 
ius praeter voluntatem parentium numero arenariorum. vel mimorum sese adiunzerit et in. hac 


professione permanserit, nisi forte etiam parentes eiusmodi professionis fuerint. 
11 Si cui ex praedictis parentibus cum velit propriae filiae vel nepti maritum dare et dotem. secundum 


vim substantiae suae pro ea praestare illa non consentiat, sed turpem vitam praeferat. Quodsi filia us- 
que ad viginti quinque annorum aetatem pervenerit et parentes cam marito copulare distulerint, ac forte 
inde contigerit eam. in co swum peccasse vel sine consensu. parentum marito, libero tamen, se con- 
iunzxisse, hoc ín ingratitudinem filiae imputari nolumus, quoniam non sua sed parentum culpa id com- 
misisse intellegitur. 

19 Si quis ex praedictis parentibus furiosus sit, et liberi. eius vel nonnulli ex iis, vel si liberi ei non 
sint, celeri eius cognati, qui ab intestato ad hereditatem eius vocantur, officium et curam debitam ei non 
adhibeant, si quidem ab eiusmodi morbo liberatus sit, licebit ipsi, si velit, filium vel filios vel cognatos qui 


2 roiavrys] Toiacrgs xai uóvov A | dxoxAnooróuo» 
rtouiy B* v. L, A éEvegsÓdvov nouiv yovv àánóxAngov 
stostiv. B* v. L, &xÀnpov (&ztóxÀAngov Pr. unus) stowsiv Pr. 
Ep. || 3 &f] numerum S ap onit A | xai MLB'] om. Ac Pr. 
Ep. | 4 * velevrzoo. ML Pr. valeverass AB! | 5 eive] 
oivs L | 6 uer! avrov rov] usr& vov A Pr., B* v. I. || 
7 5] 9 o£ A Pr. | 8 ove] dxeivos otc A || 7 Aeyavagíovs 
B* Ep., 5j Ànyaxagéovs post rjBosAevo coll. A, om. Pr. | 
dfoilovro Pr.| 10 xaxa voe — 12 sxegaiovaSo) xai 
ovra áxóxÀngov ysvécOa. avróv Pr. xal o9voxs azxó- 
xÀngos ó mais foro Ep. | xarà ovs vó, v0)s dÀ- 
Aove L| 12 zagaiotoOas L | 13 ei] £, A OV nóvov ài 
&ÀÀk xai ei Pr. Ep. (numerum «& apponit A, «a' L) || ua- 
rafo — uinov)] uiuow Pr. Ep. | 14 ó vios éavróv L 
*4yxavaA££os (Éyxavaléts: B*) libri | 15 *Ouausivo: ML, 
B* v. L, Pr. unus, Qkapévos B* v. L, A Pr. Ep. || 1j$ v0:av- 
17$ L Pr. Ep.] vosasrre MB' «9$ avere A cius c [| 1148 
marg. AL | «& xevi] 9 ek vive A Ep. || sigruévov om. 
Nom." | 18 éxyóvy B* Non. | wai 9oixa — 19 zapa- 
Gyaiv om. Nom." Y Tj» Üévauaw] t/jv (d(av üóvayav A || 
Vzig avt7s] e B* v. L| 20 éxaivr, om. Pr. Ep. | ev»- 
cuvéar B* v. L, Ep.] avvawéaes MLA, B'v.L, Nom.^ 
evvagéay Pr. | 4xiAd£rra: MLB* Nom."] dedyesv. éi- 


Aiénvas Ag Pr. Ep. | 21 numerum sa' apponit A | e dà — 
28 nànuuslücaga om. Pr. | 3i] uévro:ys Ep. | méxges 
Nom. | rixa Nom." | 5 0o yévprai] pOdon 5 
Ovydrgo Ep. | 23 cvufr; B', evuBaiz — 26 rovro om. 
Nom." pr. 124 5 e gin evbevEas om. A Nom. 
25 uévtosys] uévros Ep. A | 26 Aoyitea fei «7 S9v- 
yatol A d &vÜpl AoyitsaOus. L9 | 28 rovro € AI 
29 si 0d «i6 A (sy! marg. A) || paveér; Pr. v. 1. 1 30 9 xai 
vivae Á| avrg] avrow L*|31 avrov om. A9 | 33 uiv 
om. A | tz& om. B* | 34 dxaAÀayT, Pr. l foveo. Pr. pleri- 
que | 35 Boviouévo A 


2 exheredem dandam licentiam (danda licentia R*)  $ 
3 aliquis — 9 hoo ipsum ser. T? in ras. 6 vv. | 4 qui] 
quidam A! | 6 prohibuit V vulg.] ibuerit RT(*) | 
1 legatarios (fieri add. T' pr.) uolebat habere T(*) [ 10 po- 
sita Ri] 14 minos 7* minimos R! [se T'|fülia V filios 
R' | «eetiauerit AK! | 15 forsan T] 16 fuerint T] 18 sg. 
uel nepti — substantie sue om. R* | 19 concesserit RT' | 
21 annos Fe? | 23 contigerit om. T | 25 tin RT* | 27 eom- 
mississe &*| 30 ei] eis RT eius V | 31 aliis éd in 
V: | 32 eius om. R | 33 prebuerit V | a talitanus i 

Re 


34 utrum] utrum ei 


COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


tovc jusinxórae dygugrOw 5j àyapisrovs dv Tjj (Día 

yekyas QiaDrxg. si Bà dv 1j vóOq 76 navías ai- 

TOv xatsyóusvov dbovrixóe i6 idow dzó vOw (iow 

i usvov maidow 7 dvyysvuv 7 àAÀew vsx' atro 

ysyeanuáéva. xAngovópew xai dià avunáOuav Bovn- 
GvrOU 


icai, Oidousv avv aOnav Diauag- 
vvpíav voi& 6E dduaDérov Zj ax DiaOTxre 50m ysvo- 
névr sl; vóv toU usunvóros xAjgov walovuévow Ey- 
youpov créÀlluv, dcs cmovÓalew avrove Tovtov 
goovríuy. si dé 
Tvpíav dushügeiav, xai ó éarrixós dv tQ avrov oixq 
TÓY usur vóra sd ebápvos Daszavruaciv oixtios d 
Tüé TtÀaviZe avrOV ggowrícas deuOrin, róv Tw vm- 
mestíav wal vv émiusieaw TQ pusunvór. naagyó- 
psvov, xüv Td 
Juadoyjv KoyenOas ODeaniLousv, dvarQemouévne vi 
«vri» dvctaGsc;, drs y avaliov óvrow tOw 1j 
óri, xaddmso sigrxauev, qpovrida siagag yeiv 
dpi mri "me pues ders 1à Aosà c5 Dua- 
g xs m Ty (Oíq uévew. iaqva. E 
18 sí fva ràw but Jes yovéov áv alyualaciq 
xpariigOu. Gvufaín, xal oí Tovvov sxaides stre stáv- 
Ts Bia sls ur GxovÜdcausv vovrov dvaggícacOai- 
dera ei uiv ÜDain «2v 17€ aizualocías avugopàv 


539 


Nov. CXV à 


gentem filium vel filios aut cognatos ingratum vel 
ingratos in suo scribere testamento. Si autem in 
furoris morbo eum detentum extraneus aliquis viderit 
(&) suis neglectum liberis vel cognatis aut aliis ah 
5eo scriptis heredibus et pro misericordia voluerit 
eum procurare, damus ei licentiam adtestationem eis 
ui ab intestato vel ex testamento iam facto ad 
uriosi hereditatem vocantur scriptis dirigere, ut eum 
procurare festinent. Sí autem post huiusmodi ad- 


ys xai urrà vr» vowavrz» Oiauag-lÜtestationem neglexerint, et extraneus in sua domo 


furiosum susceptum sumptibus propriis usque ad 
finem vitae ipsius procurasse monstratus fuerit, eum 
qui obsequium ac diligentiam furioso exhibuit, licet 
extraneus sit, ad eius successionem pervenire decer- 


Lcra éLorrxós sim, sie Tiv To írov|b nimus, evacuata institutione eorum utpote indigno- 


rum, qui furioso, sicut diximus, curam praebere 
neglexerunt, ita tamen ut cetera testamenti capitula 
in su& maneant firmitate. 


20 
18 Si unum de praedictis parentibus in captivitate 


detineri contigerit et eius liberi sive omnes sive 
unus non festinaverint eum redimere, si quidem va- 
luerit calamitatem captivitatis evadere, in eius sit 


dugvysiv, dv tjj avroU slvai: éfovaíq nótsgov ravrnv 25 potestate, utrum hanc causam ingratitudinis testa- 


dyapumrias aitíav vj (día BovAorro dyyoawas Dia pr" 
aí 0à Quà crc cav maid» duslsías rj xavaggovijasos 
(X disuJagnOain, dÀ dv Tj, aignaAmcíq Talevrj- 
Guav, ixsivove sig TZ» avrov dudopr dA9siv ovw 


mento suo velit adscribere; si autem per liberorum 
neglegentiam vel contemptum non fuerit liberatus et 
in captivitate decesserit, illos &d successionem eius 
veniré non patimur, qui non festinaverunt eius re- 


dveyousDa, ofruvag ovx dcxovuacav cnc cade erat demptionem procurare, sed omnibus liberis in hoc 


abrov goovríca., dÀÀlà ndvrow ràw saidov di vov- 
Tq dusÀncáwrow xdvra Tà mzgdyuara Tà maQ' ab- 
TOV xaraLzavónsva Tjj daxxáraíq Tüs nóÀsos dL fx 
duras ngoexvgovcOa., inventariov dp4ady émi z- 
nodíov éxuaprvgíov ywopévov, dera urÜdv £x vs 
TOV msQuovOías mapazoliGÓn:,, dp! Q màv OnsQ 


neglegentibus res universas ab eodem relictas ec- 
clesiae civitatis ex qua oritur applicari, inventario 
scilicet sub publica adtestatione celebrando, ne quid 
ex eius facultatibus pereat, ita ut quicquid exinde 


av- 35 


5$ 13 summam abet Ecloga ad Prochiron mutata 32, 6 ex Proch. — v. 21— 540, 2 summa Ath. repetitur in para- 


titlis Ath. 2. $ 7. 





eum neglexerint ingratum vel ingratos in suo scribere testamento. Si vero. quis extraneus eum furoris 
morbo affectum a propriis liberis vel cognatis vel aliis ab eo ek and heredibus neglegi viderit et miseri- 


cordia motus curare eum voluerit, damus ei facultatem iis qui 


intestato vel ex testamento íam facto 


ad hereditatem furiosi vocantur denuntiationem scriptam mittendi, ut eum curare studeant. Quodsi 
etiam posi eiusmodi denuntiationem eum neglexerint, et extraneus. furiosum in sua domo susceptum im 
sis propriis usque ad mortem eius curasse probatus sit, eum qui operam et curam furioso prae- 
stitil, quantumvis extraneus sit, ad eius. hereditatem venire sancimus, eversa illorum institutione utpote 
indignorum, qui furioso sicuti diximus curam adhibere neglexerunt, ita tamen ut cetera testamenti 
la in suo robore maneant. 
18 Si unum ex praedictis parentibus in captivitate detineri contigerit et liberi eius sive omnes sive unus 
eum redimere non studuerint: ut si quidem calamitatem captivitaüs. effugere potuerit, in ipsius potestate 
sit num hanc ingratitudinis causam in lestamento suo scribere velit; sin autem per neglegentiam aut con- 
temptum liberorum non liberatus sit, sed in captivitate decesserit, illos ad successionem eius. venire non 
patimur qui redemptioni eius operam dare non studuerunt, verum si omnes liberi ín hac re neglegentes 
fuerint, omnes res ab eo relictae ecclesiae civitatis unde oriundus est addicantur, atque inventarium sci- 
licet cum publica testatione fiat, ne quid de substantia eius pereat: quo omne quod inde ad ecclesiam 


e | 34 óguavas A Pr. óguáo (sic) Ep. | inbentaríu M, 
vBavvaglov LA ànoypagre M s.v., B* xaraypgagrs Pr. 
Eb. | ni drptoaéov 0/kad, D* | 38 yevonévnc D* Pr. Ep. 


3 dzxó] $nà A, Pr. plerique, Ep. | idi] oixaíc»w Pr. | 
4 aÀlaw] $xàó dAÀlov Ep. dÀÀov vàv A] 7 L^ pin 
vr$ B* v. L, Ep. | 8 £yyoágos B* | 9 ánocvtAAnv A 
10 xal om. Pr.e | 11 ausagaeuav L. apsAncaity B' v. l. 


à dEorrixós Ep.) éEarrixóc MLB* Pr. dforrixós ví$ A | 
avrov] avrov MB* Ep. éavrov A Pr. avro L | 13 «7e 
Varosaías L* | 14 xai a2] Trjv om. A, Pr. unus || zraga- 
sxovra A| 16 Seaziítousv] xeAsvouev B* | 11 ayaavá- 
csse L? rid tQ L(cf. s) TQ (xm vQ B' vw. Ll) 
ML*A B* Pr. | 18 usuaivrxóts Pr. plerique | 19 rov 
Jiadrxàv L* | 21 4 marg. A | el) sie M xai lay ài 
Pr. Ep. | z9oggrOévror B* v. L, Pr. unus | 23. aiv. elc] 
avra xal aló uaSouv xai A |, 24 diavs om. Pr. Ep. || 
Jvvn9 i Pr. plerique | vj») ovros (aivós Pr. unus) 17) 

Pr. Ep. | 253g. axagiavíae vavrrv aps abríav] xr» 
aixíay CGEHeimbach non recte || Gian) 5j xal (xai 
om. Ep.) uj add. Pr. Ep. | 27 5] xai Ep. | 28 4Àsv3s- 
em95 B'w.l.| vj om. Pr. Ep. | veAevirzotisv Pr. unus] 
TsÀlevtisos (ri. nep B' v.i) MLAB"* Pr. Ep. | 29 a$- 
zov] idíav A | 31 4xl] vGv éxi A | rovro 


. pleri- ' 


2 testamento scribere T'| *si autem in] aliquem A' 
ecccces V! gi quem V? si autem contigerit aliquem 7 
Si uero aliquem R* | 3 fororis 7? | detento & | 4a 
add. vulg. | suis V? in ras. [ ab eo) habeo V | 6 atesta- 
tionem RV? (id. 9. 33 RT)| eius V* |j 7 ad om. R' | 
8 ut] et R! et ut T! ut et T? | 9 festinet T'| 10 ne- 
glexerunt V neglexerit T! | 11 propriis] filiis add. R* | 
13 obliquum 7| 15 utpute 7! 4 16 sicuti | 17 ne- 
glexerint T] ti AT | testamenta V | 18 maneat 7! | 
22 contingerit V | 23 unius V | non] set non A! | si] ut 
si Beck | 24 EN calamitatem T || 25 potestatem 7'; 
21 contentum V | 28 captiuitatem V | decesserunt T! | 
29 patitur V! | qui Hamburgensis] quin. AAT vulg. quia 
si V | 33 scilicet sub] «« V* sub V? | publices V! | nec 
RV! ]34 pareat T! per eum V! | ita om. R |] exinde 
om. 

fs* 


Nov. OXV 3 


veUDay co Tv dxxÀncíav meguélOo. sig alyualorvtanv 
drággvsiv mpoyagtiv. dÀÀà ravra udv Odov émi voie 
mtposoWrOig Sigrreu, üy$Q 470 xAngovouaw mOwiw OUx 
KEearwv, 8i uj Tàs Tfje agagiar(as airí(ae ygagijves wal 
dnoüsixOTrva ovuBain: 7tQógaaiv dà Zuiw mpós ó 
s»ixóv mtOszOGGOu. vóuov : magoUca vnóOrcu Óé- 
oxs. xai dià TOUYO yavixc xsÀeUousv, QUT éiztéQ 
éxsivo: à dv aigualucíq ÀngOsis zaidac ur) Éyos, xai 
1üy áAÀev rw sis vv rovrov xingorouíav 4E adia- 
Orov xalovudvov dvagg?cacOas abróv 
ovra év «jj aiyualociq vsÀevrrasis, unBéva éx xav 
&usÀngdvraw tig th» tovrOv xÁnpovouíiav KogsaDas, 
sí xai zt9à tij alyualogías ducDrpr rvyóv nag. avrov 


dysyóvai, dv 2, Trà uvnuovevOévra zgósoma Éypaws 


xÀnpovóuovs. aAÀà xai évravOa cns évordcscs vov 15 et ceteris testamenti capitulis in suo robore 


xÀngovóuow axvgovuévne xai vÀw Aosmow T56 Qiadr- 
xps xspaAa(o» év cj (üíq usvóvrmw icGyvi ai megi- 
ovaía. Twv TOi0UTC* 7tQosOoY xarà TÓv Ouoiv 
vQózow tai; dxxÀngía:w v móAeov db bw Ogunvies 


940 


UT CUM DE APPELLATIONE 


ad ecclesiam pervenerit, captivorum redemptioni pro- 
ficiat. Sed haec quidem quantum ad personas dicta 
sunt, quas exheredare non licet nisi ingratitudinis 
causas scribi et approbari contigerit: occasionem 


5autem [a] nobis ad generalem Mn qund quee 


raesens causa noscitur obtulisse. universaliter 
lubemus, ut si ille qui in captivitate detentus fuerit 
liberos non habuerit, et aliis qui ad eius heredita- 
tem vocati sunt eum redimere non festinantibus in 


3 ozovda- 10 captivitate defunctus fuerit, nullus ex his qui neg- 


lexerunt &d hereditatem eius perveniat, licet ante 
captivitatem testamentum forsitan ab eo fuisset con- 
scriptum, in quo memoratas personas scripsit here- 
des, Sed hic quoque institutione heredum infirmata 
ierma- 
nentibus substantiae talium personarum simili modo 
ecclesiis civitatum ex quibus orti sunt applicentur, 
et nullis aliis causis quam in captivorum redemptio- 
nibus expendantur: ut unde illi a suis non sunt 


Píemevirdimen, xai 5, dv áÀÀei oícacoUv. aíricie 20 redempti aliorum redemptio procuretur, et ipsorum 
«, 


d» raW; vÀv aiyuaAóraw avagpíssg. Daxavá- 
cOocav: ders OOv éxcivo: vnó vOv (Qaw oix áv- 
spovG rav, xàs dÀAow avaggiaeis geovritsaO ai, xal 
a6 dxtve»v Ónolns wvyàe ix vavr]s vüs eUcefoUs 


uoque animae ex hac causa piissima subleventur. 
oc eodem observando et si aliam extraneam per- 
sonam ante captivitatem scripserit heredem et illa 
sciens se ab eo heredem scriptam eum redimere à 


mzQábene (xixovgiteaO ai. avrov rovrov magagviat- 25 captivitate neglexerit. Hanc autem poenam contra 


tOufvov xüv ti dÀÀo éEorrixóv ztQósormov sro v7,$ aíy- 
naÀlogícs yodwy xAÀgpovóuov xaxeivos eld; éavróv 
Üzt' éxeívov ysygag Das xÀngovóuov dvagpócacd'as vov- 
TOv £x t€ alyuaAmoíae áusijsas ravrQv DÀ c7 


illos valere iubemus qui octavum et decimum aetatis 
su&e annum compleverint. In huiusmodi vero causis, 
qu^ pro captivorum redemptione necessarium 
uerit dari pecunias, si quis proprias pecunias non 


TOuviv xaT! dxtivow xpattiv OuaniLousv, oírivse vov 30 habuerit, licentia erit ei, si memoratae sit aetatis, 


óxrcoxailéxarov c5s avia 1 xías énAronaav dyuav- 
vó»v, dv ÓÀà rais vo,avrauae aíricué, nvíxc O5 vndo 
4vapgícsce aiyuaAovaw dvayxaiov eim yoruava do- 

yvai, &5& Ti& (Dua jf Üyos xorpara, dósiav dyíro, 
siztep t7j6 l ] 
nara xal sQdyuara xivyrà 7] üxivrra. vztoriOec Das, 


sipruévrs vnaoyei rias, QavsiGeaDas yor- 35 


mutuandi pecunias et res mobiles vel immobiles sup- 


v. 29 sq. argumentum notant libellus soi Qiagópov dvayvadudvov $ 10 p. 194 Heimb. (ez Ath.) et 'Pox. 36,4. — 


29— 541,11 summa Ath. repetitur in paratitlis Ath. 19 $6. 


pervenerit ad captivorum redemptionem proficiat. Sed haec quidem de personis dumtaxat dicta sunt, quas 
exheredare non licet nisi ingratitudinis causas scribi et probari coniigerit: occasionem vero nobis ad 

eneralem. legem faciendam praesens causa dedit. Atque propterea generaliter praecipimus, ut si ille qui 
tn captivitate delentus sit liberos non habeat et, cum ceteri qui ad hereditatem eius ab intestato vocantur 
redimere eum non studeant, in captivitate decesserit, nemo eorum qui cum neglexerunt ad hereditatem 
eius veniat, etiamsi ante captivitatem testamentum forte ab eo facium sit, in quo personas memoratas 
heredes scripserit. Sed hic quoque institutione heredum irrita facta et ceteris teslamenti capitibus in suo 
robore mansuris substantiae eiusmodi personarum simili modo ecclesiis civitatum wnde oriundi sunt. addi- 
cantur, neve in alias causas ullas nisi in redemptíiones captivorum expendantur: wt wnde illi a suis 
redempti non sunt, inde aliorum redemptiones procurentur, pariterque illorum animae ex hac pia actione 
subleventur. Aique id ipsum observetur etiamsi aliam exiraneam personam anie captivitatem heredem 
scripserit isque sciens se ab illo heredem rp esse ex captivitate eum redimere neglexerit. Hawc 
autem poenam in illos valere sancimus, qui ocíavum decimum aetatis suae. annum. impleverint. [n eius- 
modi vero causis, quando pro redemptione captivorum necesse sit pecuniam dari, si quis propriam pecu- 


niam non habeat, liceat ei, si praedictae aetatis sit, mutuam pecuniam sumere et res mobiles vel immobiles 


1 sgodASoi B* | aizuaAartow. om. Pr. | 2 z9osAdsiv 
JB* | 3 ànoxAngovóuov A, Pr. v.l, ánoxAngovóuovs Pr. 
unus | 4 vàc] «a Pr. | aixías om. Pr. | 5 zoógaci» dà — 
7 dave pes, Ei dà Pr. | 6 rosjaac D a)] 9éaPas Ep. || 
dida. xai Qià rovro] noscitur obtulisse; sed e || 7 xe- 
Asvousv) Gacztítousv À || Dare eisreg] ce ek Ep. | 8 0 dv 
aíznaloaiq Àngosls AcPr. Ep.) v aigualaaía Angeln 
(zroosAng Oei B*) xa MLB* | e niv uy Ep. | & 
B! v. || al tv dAlov] vàw aAÀov dà Ep., Ov àÀ- 
Àow om. A | 9 vosvov] éxeivov A || d£ &diaS4rov post 
xaAovuévarv coll. Pr., om. e | 10 aovdatorrei L*. amov- 
Sacáyrow A | 11 dv] aÀÀ' év Ep. | reAevrraees Pr. unus) 
veÀevrycor cett. | dx om. Ep. | 12 Zpyeac'as si wai] xa- 
AdgOas xdv Ep.| 16 xAngovuévov L, B'v. L| 20 u5] 
ais A | 21 JanavacPa Pr. | 22 care om. A! || 24 
óuoím$ om. B' Ep. | 25 rovrov avro? Pr., avrov vm. A || 
26 ai ow. Ep. | 27 yodvy ML, B' v. L] yodyuis A Pr. 
yodwosev (sic) Ep. yocwos B* v. l. || xdxsivos — 28 xÀn- 
Qovóuov om. A | xaxsivo Haloander ex & | $avrowv L*, 
&avró Haloander | 28 vovrow L^ Ji rovrov Pr. pleri- 
que || 29 dperaos L. apsiijao« MA Pr. Ep. dusdoes Br, 
duaAngta Scrimger | 30 OaaniZouev] Ouazxitousv xai 


uóvov A | 31 t5$ 5Asdas vr$ éavrov B v. L| éavróv 
M | &viavróv] ; L|32 8i] uévrorys. Ep. | 85 M] 
om. LAB* Pr. Ep. | vg] zrsgi A | 33 siy) avs Pr. 


Ep. | 34 zerjuata. om. A | 35 vmágxn Pr. vságxos A 
sit £136 7) xai A 

1 redemptione R! | 2 dicta] data V!7' | 3 exherc- 
dare] hidare V' | 4 causa T | scribi] ubi R' | appro- 


bare T' | contigerint 7' | 5 a om. vulg. | legem om. R | 
7 ciuitate '| detemptus V | 8 eius om. R | 9 redimire 
T (id. 24) | 10 neglexerit T | 14 hie A] hae VT' vus. | 
17 ecclesie ciuitatis T | 18 et in nullis Beck | 19 ut 
om. R' | 21 ex causa hao T' | subleuetur V! | 22 perso- 
nam extraneam 7'|| 23 scripserit] scripserint 7" scripsit 
RV vulg. | heredes T^ j 25 neglexit? V' | 26 illos] illoa 
quoque A? eos quoque 7' | aetatis suae annum (anum V) 
RV] annum suae etatis 7" | 27 compleuerunt V | vero 
om. T | 28 redemptione captiuorum 7'| 29 dare T' | 
si] sine 7" | 30 sit aetatis V euo] etatis sit. R7 ata- 
tis T! | 31 mutuandi — mobile et immobiles scr. V? 
in ras. 1 vs 


COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


airs (dua Eyes sra xà rOU dv ciyualoG(q xparOvué£- 
vov, énti07; év ois sipruévoi: aci vois vaio dvag- 
gissms aiynalorow ÓdídocOa. 5 aval(xsaODaa Óu- 
xvvuévoi; rà vO«aUra GvvaÀÀáyuara 0€ sapà mQos- 
aov avrrbovgíov xal vsÀsíag Amas ovros yavóneve 
Baia elya, mapaxsisvóusO'a^ urdsvós vois uerà vàv 
vow ÜTOY 7tposamaw. éni vais uvruoveviticam aiia, 
xadasmep siorrai, avvaAAdvrOvos ztQoxQíuaToe yiwops- 
vov, dváyxrv ÜnAaU7 Éyovros voV dx «7$ aiguaAoaías 


941 


Nov. CXV 3 


ponendi, sive ipsius propriae sint sive illius qui in 
captivitate detinetur, quoniam in praedictis omnibus, 
quae pro captivorum redemptione data vel expensa 
probabuntur, contractus huiusmodi tamquam a per- 
$s5ona suae potestatis et legitimae aetatis factos ita 
firmos esse decernimus, nullo eis qui cum huiusmodi 
personis in memoratis causis quo praedictum est 
modo contraxerunt praeiudicio generando: necessi- 
tatem scilicet habente eo qui ex captivitate redierit 


inavegyouévov và vouavra avvalliyuava Béfaia zyri- l0 tales contractus ratos habere et eis tamquam suis 


GÜa. xai vovroi Os (Dio Óganuasiw dvéysa Das. 

1à si ci dx rv uvnpovevOsvram yovéov ópO'odoEos 
vzdgyow cigOrras TOv i(diov maida 7 maidag ur) al 
»ai Trj$ xaJoAxie niavcoan unà iv ar, &yiorág dx- 


debitis obligari. 

14 Si quis de praedictis parentibus orthodoxus con- 
stitutus senserit suum filium vel liberos non esse 
catholicae fidei nec in sacrosancta ecclesia commu- 


wircía xowcovéiv, dv pj závvz6 oí paxapioraro: ma- 15 nicare, in qua omnes beatissimi patriarchae una con- 


Tpiipyaa uad Gvumvwoíq xai óuovoiq v5v ógOoritnv 
mícaTiv xngógGovOiv xai ràs àylas TéGGaQae Gvvódovs, 
TZv dv Nixaía xai r9» dv KovaravrivovmóÀs tá» vt 
dv '"Egáaqo torn» xai vüv dv XaixnÜówi, megentóG- 


spiratione et concordia fidem rectissimam praedicare 
€t sanctas quattuor synodos, Nicaenam Constantino- 
politanam Kphesinam primam et Calchedonensem, 
amplecti seu recitare noscuntur, «»«»e« licentiam pro 


esa das rjyovv avagégsiv yivoaxovras, xal Qiausívociv 20 hac maxime causa ingratos eos et exheredes in suo 


oí 1010710: xtaides dv Tjj avr; azidTíq, Didonev «ois 
avrdw yovsvgiw dÓsiaw vzig vraUrms udAira T6 «íi- 
Tía$ dyagíGrOve avrovs xai dzó xAnpovóumaw é» ci 
idiq ygágeiv Diary. xai ro0vrO0 ul» émxi dyagurtíac 


aitíq OurrvztoGapay*  ysvixzv. dà ztQóvoiav rois ztci0i 25 circa 


voie 0pJ'olóBow zagéyovrec xsistouav, aqiovw qvAarro- 
névov TOv vónowv cOwv jÓn msgi vàw aÀlov aigrti- 
wv mgosvsyOévroy xai megl rove Necrog«avovs xal 
TOv; LdxsqaAovs TaUra qvAdrrsOÓai, digre 8i mOTé 


scribere testamento. Et hoc quidem pro ingratitu- 
dinis causa decrevimus. Generalem autem providen- 
tiam liberis catholicis deferentes iubemus, salvis legi- 
bus quae iam de aliis haereticis sunt prolatae, et 

estorianos et ny serae haec observari, ut si 
uando parentes inventi fuerint sive Iudaico Nestorii 
urori dediti sive Acephalorum amplectentes insaniam 


yovsis eigeDsiev sire vj ovücix; Neovopíov paviq 30 


ixdedoudvos eire tr)v vOv /fxsgálov ávouav seeQiserUG- 


$ 14 summam praestat Nomoc. XIV tit. 10,8, ipsa verba s r6 dx rà — 543,18 gvAarrouévow | adscripta 


sunt in. Nomoc.?"^ |, c. (ubi citatur fs. À&' «àv Bacilexówv v. 9 xs. Àj, £vOa ws airíay éEnos0ariovos dzodi- 
docu). — Summarium Ath. repetitur in paratitlis Ath. 3 $ 3. 


pignori obligare, sive proprias habet sive eius Iu in captivitate detinetur, quoniam in iis quae dicta sunt 
omnibus, quae pro redemptione captivorum dari vel expendi probentur, eiusmodi contractus tamquam a 
persona sui iuris et perfectae aetatis factos firmos esse iubemus; ut nullum iis qui cum eiusmodi personis 
in memoratis causis, sicuti dictum est, contrahunt, praeiudicium fiat, cum scilicet eum qui ex captivitate 
redeat necesse sit eiusmodi contractus ratos habere iisque ro nee propriis debitis obligari. 

14 Si quis ex praedictis parentibus cum orthodozus sit intellexerit filium suum vel filios catholicae fidei 
non esse neque sanctissimae ecclesiae communione uli, in qua omnes beatissimi patriarchae una. conspi- 
ratione et concordia rectissimam fidem praedicant et quattuor sancta concilia, Nicaenum et Constantino- 
politanum et. Ephesinum primum et Chalcedonense amplecti sive efferre agnoscuntur, atque eiusmodi liberi 
in eadem infidelitate perseverent, parentibus eorum potestatem us propter hanc potissimum causam 
ingratos eos et exheredes in testamento suo scribendi. Atque hoc quidem de ingratitudinis causa consti- 
tumus; generalem autem curam liberis orthodozis adhibituri iubemus, salvis servatis legibus quae de ce- 


teris haereticis iam prolatae sunt etiam de Nestorianis et. — haec observari: 
rentes deprehendantur sive Iudaico Nestorii furori dediti sive 


ita ut, si forte pa- 
cephalorum dementiam ampleai et propterea 





1 yos B* v. L, Pr. Ep. (s) | 2 4v] éxi 4 || 4 và] zros | t5 xaOolaxris xai &nocroluxys ixxAnaíag dzoxrgvaao- 


tà À || 5 óvras, v. l. ovra D! | yevóusva A Pr. || 6 xe- 
Àsvouev A || roi om. B* v. L. Pr. v.l. | SavvaAAartoveiw 
post ngoGoitav (1) coll. A | 9 dvdyxrn L' t ÓgAovóx: A | 
12 i4 marg. À || unvruovevOévrow] elgnuévow B' | 14 z4- 
Gts0X6] éxxAnaías síoveos L?. ExxÀnaías xal ziareos A 
iv vj dyirrdcr dxxÀngiq om. A, dy om. Nom.4" || 16 óg- 
SodoEotávnv P. Nom.4 | 15 »xnggértnv. (xrgíocuv Pr.) 
A Pr. Ep.g | téeaagas MAc] éxra L Pr. Ep. Nom." | 
18 xai] om. Ac, ztooirzv Pr. Ep. | KovaravriwovzóAu) 
ngoenv add. Pr. Ep. | & om. Ag Pr. Ep. | 19 xai om. Pr. 
Ep. | XaÀxrdóv«) xaAyndóys Nom." , tv dy Kovotay- 
vivovmnóÀn Oevrégav, agabros xai rv dy Kovatavri- 
vovsóAn Teitnv (10 BeUregov, tjv xat! abc» t?» Ba- 
dilda nólhw aÓ9gouÓOsicav x0 vQírov [ró rQítov om. 
Nom.4] Nom,*), xai «zv d» Nixaía 1ó Üevregov add. Pr. 
Ep. Nom." | 20 Giapévoaiv Pr. Qiausivovcuw A | 22 
&0siay om. A* | 23 dà xÀnpovóuo»v MA] áztoxArgovó 

novs L Pr. Nom.4^ ázoxinovs Ep. || £v om. L | 24 ovto] 
vavra A, Pr. plerique (cf. ad c) || émi] sapi Pr. plerique || 
25 aívíng A à aíria Pr. plerique || tois ópSodóEoi 
succi A26 sqiav) oov L|| 21 vGv vópov àv £r] 
TÀw 70r vóuo» A àALov om. Pr. | aigerixawv rgoelsvex- 
Ovrov A ngosvegOévrav aigsrixaw Nomi" | 28 xai 
rove] tovs om. A | 29 ravra — 31 suapeervocópevod 
eeavros dà xal magi rovs laxo frag xai uovoOsÀj- 
Tag xai sixovoudyovs xai 0gas Akai nipéarig siai mrapà 


psvai, si (ei om. v. L) xai tattag gopadsiév Tiveg 
Éveyónuevo:, tà avrà mtegl TovrOvs dztavrag ánapaflá- 
To qvAdrreGÓaa" Dgrs 8i mtOTs yoveig sUprÜeisv jud 
TOw amnpidunusvor aigéíasor 7j xai étigq Til voi- 
twv staganAndíq xaveyóusvos Pr. (sim. Ep.). Pro tavca 
malim ravra | 30 Nesorogéov) vov vscrogiavoU L 


1 siue ipsius proprie RT] ipsius siue proprie V siue 
propriae ipsius vu/g. || 2 omnibus quae] omnibee« R' 
3 pro om. V | dacta R* | pensa V [ 4 probantur V 
huiusmodi] personas add. A* | 5 et legitimae aetatis 
om. V | 8 traxerunt T'! contraxerint vulg. [| 9 qui ex] 
qui ex qui 7| 10 ratus V! | his V | 12 orthodoxis & 
orthodoxiis V || 13 fllium suum 7' || catholice non esse 
fidei T' | 16 fide reotissima V' | praedicare ^V] prae- 
dicant 7'vulg. | 17 nicenam et constantinopolitanam T' | 
18 ephesenam Ft effesinam T' effesianam V | calchidonen- 
sem V calcedonensem RT | 19 recitate V | Aíutum non 
notant libri; supplendum (et permanserint eiusmodi liberi 
in eadem infidelitate, damus parentibus eorum) licentiam || 
licentiam] habeat add. V*T' habeant add. vu!j. [| 20 causa 
maxime A | 21 hoe V] haee RT vulg. | 22 decernimus 
T | prouidentia A! | 23 salvis] uniuersalius 7! [ 24 et 
cirea] et om. R | 25 accephalos R acefalos V | conser- 
uare T' | 26 iudaico V? in ras. | nestorio 7 | 27 acce- 
phalorum R «eeerum V! 


Nov. CXV 3 


cóusvo: xal Üià voVro dx «5$ xoweawíag vie xadol- 
xne ixxÀngias xeyoguguévoi, uf) dEsivas avcois dAlovs 
alagendéuus davtois évigrüv i ur, raidag gPodóEovs 
xal tjj xaJ'oAg] éxxAnaíq xoworovrras, i maídow ui) 
Vzórrow Toe 4E d, (ag xal áx OnAvyovías avy- 
yeveie, xaOoAuovs dnAad; vvyyávovras. si dà ox ai- 
xóc dx vOv xaidoyv vwié uév sicw ópOó0obos xal Tjj 
xa8ohw] éxAngía xowovovrres, dAlo dà i cavere 
xaycQuGuévOs, mnüGGv T9V TOv Caen mspuovaíay sig 
Tové zaidas xal uóvo» TOUS xa 

Deaníbousv, ti. xai velavraíae |resdseng TÀ TOiaUTa 
zgócama stovjgauwrO zxapà Tz» ÜUvauev rcUTUS rud) 
PM diera teons Meweieni. sí dà usxà ravra oi adsÀ- 


qoi oí TZc bxxÀncíae xsywpsguévo. dx va)tnv áva- pore quo redditur eis 
crpéyovci, 1Ó dguólov avrois uégos dv vd Kk *,15Ííructibus aut gubernatione medii temporis 
dora n 


dv q) avgaJain xarà xóv xoóvov xaO Ov dm 4, 
TOUTOi mapézsgDai, diera undspíayp msi TÀw xaQ- 
sw rg Tác Qiuxrctos vo) uécov xgóvov OyAnciw 7] 
éxágÜsiav v0ov$ xaÓoÀuxovs vauouívsv ToU spo 
tà uvruovrvOévra rodyuava Quxoarrgavras, drt 
Tüw» vOi0UTQY xQ«yudvov, Grwa dx Tys noípag vdw 
düshpdw vw gy xowewvovvrow oi ógOoQdobo. bxrrj- 
Gato, dszeQ Tüv ixsrtoinciv xcLíouev, oUtO xal rdv 
magsiDOwrtww xQóvow ove xapnove y t9v OioíxnSiw 
vÓauds saga vOv j 
1a0Ó'a4 y] üvawrAagügÓas xsAsvo, Jà uéxos vov 
7paroe T?é í(Oías oos dv vj abt] nÀàvn oí ur) wov- 
vovovvress diausivausv, vórs ToU OgOodoLove aÓds- 
ove 5 xÀngovóuovs aívüw mAngestátq Dsomorslag 
| weh ; i 
ti. dà oí xaidss udv ztávres ÜueorQaupivos xal T/j$ xoi- 
vovíag 7$ vidiebis dxxÀncías aÀlóvQu avQsP'alev, 
&Alo dà éyyératos svi& dE aogavoyovíae 5 dx 
Srivyovías 19v doodcip» míGTév iud)wrSG Mal WOw- 


942 


TOVrOw Vp' Ov duneosity sicrgár-25 rum plenissimo iure dominii easdem res 


UT CUM DE APPELLATIONE 


et ideo ab ecclesiae catholicae communione separati, 
non liceat eis alios heredes sibi instituere nisi libe- 
ros orthodoxos et ecclesiae catholicae communican- 
tes, vel liberis non existentibus agnatos vel cognatos 
$qui scilicet catholici sint. Quodsi forte ex filium alii 
quidem sunt orthodoxi et ecclesiae catholicae com- 
municantes ali vero ab e& separati, omnem paren- 
tum substantiam ad filios tantum catholicos per- 
venire sancimus, licet ultimas voluntates huiusmodi 


'oÀixove megetoxea cas 10 personae fecerint contra tenorem huius nostrae con- 


stitutionis aliquid disponentes. Si vero posthac fra- 
tres ab ecclesia ad eam conversi fuerint, 
pars eis competens in statu quo inventa fuerit tem- 


praebeatur, ut nullam de 

inquieta. 

dinem vel molestiam patiantur ente 
praedictas res detinebant, quoniam huiu rerum, 
Pci ex fratrum parte non communicantium ca- 
lici possidebant, sicut alienationem vetamus ita 


à7; 20 praeteritorum temporum fructus aut gubernationem 


nullatenus ab his & quibus detentae sunt exigi vel 
retractari aper me: Si autem usque ad finem 
vitae suse in eodem errore non communicantes per- 
manserint, tunc catholicos fratres vel heredes 

ere 
decernimus. Quodsi filii quidem omnes perversi et 
&b ecclesiae catholicae communione alieni inventi 
fuerint, alii autem propinqui agnati vel cognati reli- 
ionem catholicam colentes et communicantes esse 


Tà avrà mdygara xexrijgOas Ouomitousv.30Íuerint approbati, eos liberis haereticis anteponi et 


eorum hereditati ere. Si vero liberi et pro- 


veovixol slvas àzodsiyOsiev, covrovs vàw naidov 19v 35 


aigerixdw gtQoTriuagDas xal vv avrdw Oiadéyso Das 
xAngovouíav. si di wai oí maidsé xai oí dyyvravos 


31 — 543,8 summarium Ath. repetitur in paratitlis Ath. 2 $ 7. 





a communione catholicae ecclesiae separati, non liceat iis alios sibi heredes instituere nisi liberos ortho- 
doxos et catholicae ecclesiae communione utentes, aut liberis non exiantibus ex ione vel ex cogna- 
tione propinquos, qui scilicet. calholici sint. Quodsi ut fit ex liberis alii orthodozi sunt et onthelior 
ecclesiae communione utuntur, alii autem ab ea separati sunt, omnem parentum subsiantiam ad solos 
liberos catholicos pervenire sancimus, etiamsi eiusmodi personae ultimas voluntates fecerint quae contra 
vim Auius consiitutionis nostrae praecipiant. Si vero postea fratres ab ecclesia separati ad cam rever- 
terint, portio iis debita in eo statu, in quo inventa fuerit quo tempore redditur, iis praebeatur, ut tamen 
nullum de fructibus vel de administratione medii temporis incommodum molestiamve catholici patiantur 
qui praedictas res prius detinuerant, quoniam eiusmodi. rerum, quas ex portione. fratrum nulla ecclesiae 
Communione ulentium orthodozi acquisiverunt, sicut. alienationem proh , ila ne praeteriti quidem 
temporis fruclus vel administrationem ullo modo ab iis qui eas detinuerunt, exigi vel retractari i 

Quodsi usque ad finem vitae suae in e errore ii qui ecclesiae communione non utuntur perseveraverini, 
tum orthodoxos fratres vel heredes eorum plenissimo dominii iure easdem res possidere sancimus. Si vero 
liberi quidem omnes perversi atque a communione catholicae ecclesiae alieni reperti sint, alii autem proacimi 
ez adgnalione aut ex cognatione orthodoxam [idem colere et in ecclesiae communione esse probati sint, 
hi liberis haereticis praeponantur et in eorum hereditatem succedant. Si vero et liberi ct pro.cimi adgnaii 


voiavra A | 31 


1 xadole] &yías À 
A, Pr. plerique || áÁÀovs om. Pr.v.1. || 3 éavsoig dvuaváv 
L évsugtáw éavzoit Nom. | 4 xoweawvovrzas] ovyyevais 
Nom." | 5 ia 7 À || dx om. A Pr. Ep. Nom.*" | 6 xa9- 
olxovs] óg9. Glove Pr. Ep. | 9 eís vois] v6 om. A | 
10 uóvovs Pr. unus, Ep. | vos ópSo0ótovs Pr. Ep. | 
Kogsa Das Ep. | 11 xeAevouev A | BovAzs eis và Nom." 
12 mowjsaivro (mowjcarro v. L) Pr.] weournsowro M. 
Nom.4^ dxowjgavro A | vasrne nuc r6) T56 Toiav- 
15$ z&Gv» A[13 Jiervsovaarres L! | e(] o L' | oí 76 
dxxÁnoíaé xeycsGuévos. a0sAgol A || 14 avaarpevocs 
Nom." Ep. éniavoéyovas Pr. v. L | 15 águórvov Pr. Ep. | 
16 xarà và» xgovov Ov Pr. plerique xaO Ov xgóvov 
AV17 dere] ac Pr. | 19 ove 0g9odóEove Pr. | «ove 
mpornv] à ngon» A| 20 dnd] dni 0à A| 22 xo.- 
vavovvrow] 77 dxwAncía add. A || éxsxrrcavro L | 
23 éxovousv Pr. unus | tàw om. Nom." | 25 sosra»] 
tàv À l| Quxgatr9naav A | 27 dv «7j nÀdvn 15 avt?) 
A | 28 *Aiapaivoiav (Buaudvowrw Pr. v. 1.) libri | 30 avra] 


2 4E Pr. plerique | avvovs. | 


om. L | távras om. M | 32 dxxÀneias 


om. Ep.| 33 &Álo: dà — 35 ámodaigOsiev om. Nom." | 
dx om. AAT ogOódoEov] catholicam c |. xe om. 
A]| 35 slvai] slav xai Pr. Ep. | vàw zxaidow om. Py. 


unus, tÀv om. A | 37 xAngovouiíay] xslavousv add. A | 
xal om. Pr. unus, € || oí om. A || xal om. L* 


2 heredes alios T' | 3 ecclesias V | 4 vel liberis] vel om. 
R! | 5 sint V vulg.] sunt T | ali R! [ 6 siot 7] 5 e 
R| separati omnem] separationem T'* tione T* , 
substantiam parentum T'|| 8 tamen catholicos /? catholicos 
tantum (tamen 7!) 7'| 10 personae om, V | 12 eum ex. 
T'| 13 fuerit] sunt T | 14 reditur R reditus T'[ ut] 
et 7! | 17 res V] om. RT | huiusmodi] huiusmodi uero 
RVT' uero huiusmodi T* | 18 catholice V* | 19 pracsi- 
debant 7" residebant V' | 21 detentae] detente AT de- 
tenta V | 23 non del, R? [ 24 eorum R | 25 dominio? 7' 
26 quidem om. T'| 27 communioni V? | 29 communica- 
| tores RT! vulg. || esse] eoclesie A? 





COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


ddyvéro, 5 xoyváro: 7€ xowawiías tij$ ópOodóLov 
TríGTeOG Lévos tvyyávouv, vnwixavra sb uiv Gy5ua 
xÀrpixow oi yovéis avraw ÉEyouv, cj; éxxAng(q 176 nó- 
Asc Omov 15v oixpciw slyov và aUrüv mdypara 
BoviónsSa Diagápsiv, ovra névroxys aera ei oí éxxÀz- 
vincTixoi dvtós dvuavroU mQoPecuías rà TOw TOt0V- 
Tow 7tgogazto»v ztQdyueava Quxdix;aas dusAnaaiev, TOv 
avràw Ürszorsíav TQ rustéQp gícxp éxDixsiaDai* 
sí dà Aaixoi dei, Oíya vivos Duaxpícee Tàe aUTIV 
mégiovoíac sic rà Duia nua» 
fpysaOai.— &viva xpaveiv QeaniLousv udy ai yogic dia- 
F (adn tà TOiabTa mQÓeo ma alindona. rai d TÓw 
xarà rOw Low aiperixüw. dv vais dAAase Dvavrdbeos 
SiarenoDévrov xai xarà vày Nsovoguvaw wal Axs- 


943 


ztpiBára Ópoioe sspi- 10 sancimus. 


Nov. CXV 3 


pinqui agnati vel cognati ab orthodoxae religionis 
communione sint extranei, tunc si quidem schema 
clericorum parentes eorum habuerint, ad ecclesiam 
civitatis ubi domicilium habebant res eorum volumus 
5 pertinere, ita ut si ecclesiastici intra annale spatium 
uiusmodi personarum res vindicare meglexerint, ea- 
rum dominium nostri fisci viribus vindicetur. Si 
autem laici sint, sine aliqua distinctione substantias 
eorum ad res privatas nostras similiter pervenire 
u&e obtinere decernimus etiam si testa- 
mento non facto tales personae decesserint; omni- 
bus quae contra ceteros haereticos in aliis conati- 
tutionibus disposita sunt et contra Nestorianos et 
Acephalos et alios omnes, qui catholicae ecclesiae, 


qgdÀlov xal TOv ádÀlov àmávrov rÀw B xowomoív-|5in qua praedictae quattuor synodi et patriarchae 


Tow 1j xaOolixy; éxxÀnaía, 8v 7j ai npoleyOsiaas & 
véccaps; ovvodoi xal. mavoidoyas pone a, ed 
xarà Ow wingovópew avra Ouoíms gviartouévov. 


tí yàg mio xocjuxiw. aitwsv papiuvOpty, nó0q uà 


recitantur, non communicant, et successiones eorum 
similiter observandis. Si enim pro causis corporali- 
bus cogitamus, quanto magis pro animarum salute 
providentia est nostrae sollicitudinis adhibenda. 


Aow vip ti6 TÓw yvydw Gorvroíae ngovorrixorrárrw 20 


goovtída Usi avvticqépnv. 

1B Era volvev xacas às eignpuévas «ijs ayagiacíag 

aivías sica aede 4E avràw sirs uiav olavdnsors oi 
iq 


yoveic «7j iBiq dyygáwawv. Diar, xal oi ypagó, 


16 Sive igitur omnes memoratas ingratitudinis cau- 
sas sive certas ex his sive quamlibet un&m parentes 
testamento suo inseruerint, et scripti heredes nomi- 


»os xÀngovóno: Ty» óvouagO:iicav 5 rà ÓvouecOti-25 natam vel nominatas causas vel unam ex his veram 


cag aírías 7j níav d$ avrOv àÀgO; elvas ÓeiEniav, 
Tyv QuaOnxnv rzv (Díav Éjtiv. loyov rapgaxslsvóusDa. 
ti dà Tavra a xa AayOsin, unBiv yivsa 9a: noó- 
xpuua roi amó Ye aor ae yoageios. maiaiv, ar 
Ocow sic tv évoracu TÀw x : 
SíuaOrwre áxvpovufvne tie tzv vOv yovéam wAnpovo- 
níav vojs maidae 4E ddiaOérov 4E ione poípas Koye- 
GO«as, diera ur) vois zaidas zenlacuéyasg xarryoplaie 


xaraxoivsaO'as 7j viva tspiygagrv év vaic vÀv yovéov — tiis patiantur. 


esse monstraverint, testamentum suam firmitatem 
habere decernimus; si autem haec observata non 
fuerint, nullum exheredatis liberis praeiudicium ge- 
ner&ri, sed quantum ad institutionem heredum per- 


qovónow dav5xe c5630 tet testamento evacuato ad parentum hereditatem 


liberos tamquam ab intestato ex aequa parte per- 
venire, ne liberi falsis accusationibus condemnentur 
vel aliquam circumscriptionem in parentum substan- 
Si tamen contigerit in quibusdam 


mapiovdíaie ixtoudvaw. — ei. udvrouya ovufain Ev rw35 
22 Eírs voívvr — 35 onouévav et 544,6 Kai vavva — 10 Piatvzxagas habet B! 4 71 p.126. Zach. (inde 


B 35,8,36 Heimb.). 





rel cognati a communione orthodoxae fidei alieni sínt, tum si quidem habitum clericorum parentes eorum 
habeant, ad ecclesiam civitatis ubi domicilium habebant res eorum pertinere volumus, ita tamen ut si 
ecclesiastici intra anni spatium res eiusmodi personarum vindicare neglexerint, earum dominium fisco 
nostro vindicetur; sin laici sint, sine ulla distinctione substantiae eorum ad sacras res privatas nostras 
similiter perveniant. Quae valere volumus, etiamsi sine testamento tales personae decesserint. Omnia 
quae contra ceteros haereticos in reliquis constitutionibus praecepta sunt et contra. Nestoríanos et 
Acephaíos et ceteros omnes qui catholicae ecclesiae communione non utuntur, in qua praedicta sancta quat- 
tuor concilia et patriarchae praedicantur, etiam contra heredes eorum similiter observentur. Nam 51 pro 
mundanis causis laboramus, quanto magis pro salute animarum providissimam curam adhibere oportet. 
16 Sive igitur omnes praedictas ingratiiudinis causas sive certas ez iis sive unam quamlibet parentes in suo 
testamento scripserint, et scripti heredes memoratam memoratasve causas vel unam ex iis veram esse pro- 
baverint, testamentum suam vim habere iubemus. Si vero haec non observaía sint, nullum praeiudicium 
fiat liberis exheredatis, sed quantum ad institutionem heredum attinet testamento irrito facto ad hereditatem 
parentum liberi ab intestaio ex aequa parte veniant: me liberi fictis. accusationibus condemnentur aut 
ullam circumscriptionem ín bonis parentum patiantur. Si tamen contigerit in quibusdam eiusmodi testa- 


tirs xai uíav A | 24 éyygdwowv A. Pr. plerique, Ep. 
oí xalojusvos A | 25 vr,v óvouaaSsicav rj om. Pr. Ep. 
Tàe L, B* v. l., Pr. Ep.] om. MA, B' v. | 26 sIvas adr 9 
L dàÀgOi 5 dinóg slvas B* v.L. || ÓsiEesav M]. dei- 





1 ddyváro: (dÓvávos A) 7) woyvávos MLA] avyyevetc 
Pr. Ep. Nom. | v5j6 xoiowías] dx 5$ xowavíag Pr. 
plerique, Ep.. 1f om. A | 2 rvygávauv L | 3 xÀngixó Pr. 
v. | 4 avrov LAc Nom.tn] avrà M Pr. Ep. | 5 uévros 


Pr. plerique, Ep. | &i om. MA Nom." (cf. ad 6) | 6 zooO'ec- 
puíag évsavrov Nom | và] vo L? sia và M (unde si và 
Beck omisso &í 5 non recte) | 7 ztgàyua L | apsAnotiay L! 
Nom." ágsljctsw L* Nom.4 usAnaaasw A || 8 píaxo MA 
(AtÀ., Theod., Nomoc.)] Gnuoaío L «auisip Pr. ausi 
Ep. Nom.*^ | 9 dei] sioi L Nom.*^ | 10 «à Sea nov 
ngiBaxa. (Iuoxrrra s. v. L) MLA «à uia Zuàw idió- 
wrryra Nom." r0 Óuiov p idixóv Pr. Ep. res priva- 
tas nostras c | zaguéoyens'ai] xeAevousv add. L* ex g || 
11 xdv] xai /^ 4. si] eic Nom." | và ro4avra. stpóaata 
gapic Gia ios Nom.*" | 12 veleverjaaiuev Pr. unus] reÀev- 
150o« ML Pr.v.l., Ep. Nom." v« jan A |] ndvrov — 
21 avvausgépny om. Ep. | 14 và» om. L | 15 «àv dAlov 
&nayroy| dAÀov A | àv om. L Nom. ] 16 zpolex2ei- 
vai] ngazPsica: M| 17 véccages aovodoi] éxra avvo- 
8o. Pr. Ep. Nom.f^ véacapes avvodo: xai ai Jo«tai L | 
18 acri» xlngovógaw Pr. avtÀw xingovomiov A || 
20 «àv avràv vvyov A | 21 evvecqégnuy dei L rac 
8d avvaagéony. À (cf. c) | 22 Eire] Et Pr. | roivvy] dà 
Ep. [ 23 gawegas] vivae B* v. L, Ep. | d£ om. Ep. ] 


£ausv (QeiBriev B! v. 1L) LA B! Pr. Ep. | 21 (agv £yuv 
B! v. | 28 nagagviayOT.B* v. | unàds fv A Pr. | 29 
&zt0xÀnpovóuore I ea pj (om. L*) xAnpgovóuow Ll 
gagopnévow A || rasaiy om. Pr. plerique | 30 avrjxes] sra- 
p cxew Pr. 1.32 4 aliad érov ML B* (Iul. ab intestato 
venientes) vove 4£ adiaSurov Pr. dc 4E ddiaDérov Ag 
(cf. Ath. &dia Duros Doxet ralsvrüv Ó yovevs) | 34 xava- 
xgívagOa: nre vevà Pr. Ep. xareyousvovs Twà À 


2 communicatione RV | sunt V vulg. | 4 res] et res R 

5 ita om. R! | 6 iudicare 7! | neglexerit / | eorum R* 

7 fisci nostri iuribus T'[ sin 7'| 8 sunt 7 vulg. | 9 sanc- 
cimus peruenire R | 11 tales] de tales 7'* | omnibus om. 
V | 12 quae contra ceteros] qui contraetos 7'! [| 14 acefa- 
los V accephalos A | 16 non] et non 7'! [ communicantur 
RV communicatur 7' | 19 sollicitudini 7| 25 vel nomi- 
natas] et nominatas 7'[ 26 monstrauerit A | 28 fuerit 
R | exhereditatis R' [| 33 aliqua T aliam V [| cireum- 

| serptione 7134 tu R 


lsg. religionis — habuerint ad suppl. R* ín ras. 1 v. | 


Nov. CXV 3. 4 


TOwxCreu; Did rixais Anydra vivà yj guüsixOujacaa 7 
dAsvOapías 7j éxergóztov. 0óasis xavaAsigOT,vas rj aAla 
oíadijors xagaAaia voi vóuors dyvocuéva óvouacT;- 
»«i, taUra szüvra xsAevouev mÀnpovgOa: xal Óído- 
cOai. éxeivow ols xareAtipOr, o ei xarà voVto vÓ 
pégos u7j &varpaztéiaa 5 QiaO Tr éxgáre.— Kal vavra 
ny ztagi viv QixOrxdw vw yovéeov Ourvzacausv 


944 


UT CUM DE APPELLATIONE 


talibus testamentis quaedam legata vel fideicommnissa 
aut libertates aut tutorum dationes relinqui vel quae- 
libet alia capitula concessa legibus nominari, ea 
omnia iubemus adimpleri et dari illis quibus fuerunt 

$ derelicta, ut tamquam in hoc non rescissum obtineat 
testamentum. Et haec quidem de parentum ordina- 
vimus testamentis. 


CAPUT IV. 


dínniov 03 elvai Gvsiouev. xal dx voU dvavtiov 


zapi tv ÜixOrxav vOv naidoy và avià ustá Tivog 


Iustum autem perspeximus et e contrario de li- 
berorum testamentis haec eadem cum aliqua di- 


DiaotiBeus Üiarvraa.. — Daortízousv toívoy uy, dEsivas lO stinctione disponere. Sancimus itaque non licere 


TOie maigi ToU iQíovs yovei; praeteritove xara/uumá- 
vwtv 7 xnO" olovüjzors vgómov rav iüiov mgaypd- 
rov év ol; éEovcíav Eyoves QurríPas Da. vovrove ztav- 
TrÀOs aÀÀorgíové mxouicÓni, s 9 Tàé aítíag à& 
dpi uoUuasv 
xaig, vavras dà slvas xslevouev* 

1 ei oi yoveis si$ dvaigecw Cos tovs iüíove zaidas 
zagadoisv, Üíga pévrowys alzías si& xaSoaíaaiw àva- 


peine. 
&í paguaxaíase v, yorrsíaus 7j dAlap voózto oi yoveis 208 


Tjj TOv zaíüov LoT éifovisósavtss ánodriyOelev. 

tí 0 maryg v5 iüía víugp 5 vjj maAÀaxiÓ. vov 
oíxelov ztai0óS Gvupaysin. 
4 así oí yovéis tovs idíove xaidag QuaO rixas moiaas 


liberis parentes suos praeterire aut quolibet modo 
rebus propriis, in quibus babent testandi licentiam, 
eos omnino alienare, nisi causas quas enumerabimus 
in suis testamentis specialiter nominaverint. Has 


Taie (ici (dixe dyygdwasev dia27- 15 autem esse decernimus: 


1 Si parentes ad interitum vitae liberos suos tra- 
diderint, citra causam tamen quae ad maiestatem 
ertinere cognoscitur. 

Si venenis aut maleficiis aut alio modo parentes 
filiorum vitae insidiati probabuntur. 
8 Si pater nurui suae &ut concubinae filii sui sese 
miscuerit, 
4 8i parentes filios suos testamentum condere pro- 


xmÀ)ígnay iv «vois xodyuacw d» ol; Kyovew &dmav 25 hibuerint in rebus ín quibus babent testandi licen- 


r0U QuariOegOa, návrov Ünladn [ràv] éni «jj xo- 
Ace rÀw» rovrov ÜiaÓUrxov gviarrouévov, &nsQ 
ini «Q tàÀw yovéow noocomo. Oiuaribausv. 

b ab cvufai àv ávüpa 7j davroU yaper? eis &vai- 
psciv 7| ÉxaraGiv cj) 
TZv yi zv vq dvdgi, 5 dÀÀg *gónq Ov frepov 
1p Tov érégov Loj émiovisUsa., tO iv vowiror 
£yxÀnua ola publicov vzággov xarà vove vópovs dE- 


" Oiavoías dovva: gaguaxov, 530 aut alienationem mentis 
» 


tiam; omnibus videlicet in huiusmodi testamentorum 
prohibitione servandis quae in parentum persons 
distinximus. 

b Si contigerit &ut virum uxori suae ad interitum 
venenum aut uxorem 
marito, vel alio modo alterum vitae alterius insidiari, 
tale quidem utpote publicum crimen constitutum 


c.IV 10 uf éEsivai urs roi; — 15 Oiadvjxass habet B* K 14,4 p. 401 Zach. (inde B L c. $1). 
16 ràc dà aívíag 17$ dyagigeías vv yovéww mgós vois maidas ravras slvas xsÀsiousv — 545,24 x«gi 


Tü» yovémv Qurvxocausv B* 4 
privata aucta 7, 19. 20. 


1 p.126 Zach. (inde B Lc). — Summarium c. IV extat in. Ecloga 





mentis legata quaedam vel fideicommissa vel libertates vel tutorum dationes cam 
capita legibus agnita nominari, haec omnia impleri iubemus atque illis dari qui 


vel alia qualiacumque 
us relicta sunt, lamquam 


in hac parte non eversum testamentum valeret. Atque haec quilem de testamentis parentum constituimus. 

Aequum autem essc nobis visum est eliam e contrario de testamentis liberorum eadem cum 
quadam distinctione constituere. Sancimus igitur, ne liberis liceat parentes suos praeterire vel ullo modo 
a rebus suis, in quibus potestatem testandi habent, eos plane alienos reddere, nisi causas quas enumeraturi 


sumus in festamentis suis specialiter scripserint, 


Has auiem esse iubemus: 


1 Si parentes liberos suos ad interitum vitae dederint, excepta tamen causa ad crimen maiestatis referenda. 

2 Si veneficiis vel incantationibus vel alio modo parentes vitae liberorum insidiatos esse demonstratum sit 

8 Si pater cum nuru sua vel concubina proprii filii corpus miscuerit. 

4 prf degere liberos suos testamenta facere prohibuerint in rebus, in quibus testandi potestatem habent ; 
e 


ut vid 
stinzcimus. 


licet omnia in prohibitione eiusmodi testamentorum observentur quae in parentum persona di- 


b Si forte maritus uxori suae ad interitum vel mentis alienationem venenum dederit, vel uxor marito, 
vel alio modo alter alterius vitae insidiatus sit, eiusmodi quidem crimen utpote publicum. secundum leges 





1 Àyyára (Aeyáva A) MLA«] 5 ÀAnyára (Aeyáva Ep.) 
Pr. Ep. | 9 g«dsixónpaca L 7 gidixopaooa. MA 7) xal 
và míGtt&s viv] zragazeDévra Pr. Ep. | 2 dAsvOegías 7 
om. M || zixgortàv A || Gócsic] và (adscr. s. v. M?) dó- 
enc M | 5 oc st M Pr.] às dv el L à A (e e( — 
dxpdzes om. Ep.) | *ó uépos om. e | 6 urj ávarganvas 
15v QiaÓrxr» xgarovdav A | 8 «c marg. A || xai om. 
Ep. | 10 diaovoAgs Ep. | 11 zgasregítus M spar 
Qirovs A auvnuovsórove L B' ánmoxAjoove Pr. Lp. || 
13 diaríDecÓa: dEovoíav Kyovo. Pr || tovrovs] av- 
rov A | 14 de dgiOuoUusv] t€ dzaQugríae D*, e 
om. L' | 15 (Jixas dw voie oixtícug A, dw et iux 
om. B' ll £yygdvpoiev MLA, Pr. plerique, Ep., &yygá- 
watsy xal avroi DB* (nominaverint c) | 17 singulis $8 
numeros apponunt à —5 A, a —t L || seis] mgós A || 
20 &] 7 A, B' v. L, Ep. l| oi yoveis om. Ep. | 21 ésa- 
Bovievovres B* || 22 «i] 5 A | naAAaxg B* Pr. Ep. | 
23 oixe(ov M] idiov LAD* Pr. Ep. || 24 el] 7z A| àsa- 
Üuxnv A || soirjaaad'us A Pr. Ep. | 25 xodvaaiv A Pr. 


Ep. xovesnev L| 26 vov om. Ep. | zx&vrov — 282a- 
ctítausv om. Ep. | Ov om. Ac [ vz om. L| 28 v9 om. 
A! || Quen ciEnguev zrQosaizeo Pr. | 29 avufi, Pr. plerique] 
Tóv d»Óga] aut virum g || «ze avvoU yarn: A'] aig] 
móg A Ep. 5 ele Pr. | 30 «6 Qiavolas om. A 131 cov] 
10 M | 32 uáv om. A, Pr. unus || 33 ola om. Pr. v. L, Ep. | 
publioon M, szrovgAuxov LA Pr. Ep. Ónuóawov B* 





qualibet V | 4 omnibus T | fuerunt V] 
fuerint AT vu 5 ut V] et RT vulg. | hoc] ea T | 
8 et e om. V | 12 habet R! | 13 quas er corr. enu- 
merabimus T] enumerauimus RV vulg. | 1& nominavit 
T | 15 esse om. R | 1" numeros paragraphis adponunt 
RT? 18 tin RT] 20 maleficis V uenefitiis T! | 21 in- 
sidia V! insidiari V? | probantur V | 24 concedere A' 
V'] proibuerit £* | 25 habet A* [ 26 in om. V [| 27 pa- 
rentis V4 ees R!| personis A*, om. R! | 29 autem 
V | 31 merito 7'^ | alteris 7'! [| 32 quid 7' | utpute VT' 


1 vel] et d dy 


COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


945 


Nov. CXV 4 





erábeaO as xal vouiune dxdixraeot dbiovaOas Dsoni- 
bored Toi; Óà n«uciv áünuav slvas dv vaig (dicus 

iadrx«n urÜÉv dx vàw idiov nsquvou)v éxsiv Td 
TtQocohmq xavaliumáüvésw TQ TÓ TOi0UTO uUGO; vM 
ctpayévas yuvoaxouévo. 
6 s vàw maidov 7) dvóc d£ airov dy uavía tvyxá- 
vovtos oi | aired gpovtíca. avràw dpaljctav, nàvra 
xal évraUP'a mapagvlávrsGOas mgosrárrOuev, ürwa 
mepi vÀv uaivouévam yovéov dvartégo dJsonicausv. 


7 vobDros roi; Ü£uass xai 5v v7 aiqualcaías avu- 10 


gopàv mQosríDsuev, dv f si ToUs maidas wparsiaÓas 
xai Óià Z6 tdv yovéaw xaraggovnasws v ausÀsías 
3j, ávaggua 9 évras Talevirzjoas ovuain, urdauos rovs 
TOVTOYw yovéis si và wsQuovgíae KoysoDas rw mai- 


secundum leges examinari et vindictam legitimam 
promereri decernimus, liberis autem esse licentiam 
nihil in suis testamentis de facultatibus suis illi 
personae relinquere quae tale scelus noscitur com- 


5 misisse. 


6 Si liberis vel uno ex his in furore constituto 

parentes eos curare neglexerint, omnia et hic ob- 

Bervari praecipimus quae de parentibus furiosis su- 
rius disposuimus. 

His casibus etium cladem captivitatis ádiungimus, 
in qua si liberos detineri et per parentum con- 
temptum vel neglegentiam non redemptos ab hac 
luce transire contigerit, nullatenus eorum tes 
&d facultates perveniant liberorum, de quibus filii 


Bow dg" al; duxri9aaDas oi saidsc rdvvavvo, àAÀA 15testari potuerant, sed omnia in hoc quoque capitulo 


müvra xai óv t0vTQ tQ xs gvÀdvrsaOas, zs 
xai msoi yovéam xai COgnato» xai Adlgn&tew cd» p: 
dOiaOProv ai; «à rojrow Óíxaia xalovpévow 5 zspi 
1àv Éioriwxv ygagouévov xinpovóua dvortégw Ói- 
TvsOgausv. 

8 si cue dx cv uvnuovrvOévrov naidov ógOódokoc 
Tvyydwuww aigOrras vOv iQiov yovéa 5) yovsis ur) elvas 
xadoxo)e, ravra xal éni tOw éxeivowv stQosohmOw 
xpatei» &ntp ávorréoo sagi àv yovéov Qiurvvraausy 


9 Ei và; roavras roívuy aítíag 5 gavspüs dE av-25 


Tow 5 uíav oi raise dv vais (Üíesg ygüyasev. DuaDr;- 
xau$, xai oí ygagóusvor mag! avrov xÀngovóuos 7j 
7tigag 5 gavsQae v, uíav dx voUraw dria, TÀV 


Quad rxnv dv tj (Mía lagos Diapdvtsv. zcpoevárrouev. 
ad ToiaUTrg» Oiadnxn» vó ys eie nv évoradiv vGv 

ngovóuow Éyuv Osaz(ousev, dÀÀa avargsnonévne 
TZs ÜÓiaOU;ns vois dE a.aOérov ai rjv oU TrÀrv- 


serventur quae et de parentibus vel cognatis atque 
agnatis, qui ab intestato ad talium personarum iura 
vocantur, aut de extraneis scriptis heredibus supra 
censuimus. 


8 Si quis de praedictis liberis orthodoxus consti- 
tutus senserit suum parentem vel parentes non esse 
catholicae fidei, haec et in eorum persona tenere 
re supra de parentibus iussimus. 

Sí tales igitur causas vel certas aut unam ex his 
liberi suis testamentis inscripserint, et scripti ab eia 
heredes aut omnes aut certas aut unam ex his ap- 
probaverint, testamentum in sua firmitate manere 
praecipimus. Si autem haec non fuerint observata, 


si dà ravra &s zagagvAayOain, urdeniav Sívaui» 30 nullam vim huiusmodi testamentum quantum ad in- 


Btitutionem heredum habere sancimus, sed rescisso 
testamento eis qui ab intestato ad hereditatem de- 
functi vocantur res eius dari disponimus, legatis 


T5€avrog xAngovouíav walovuévou tà éxtvov nxg&y- videlicet sive fideicommissis et libertatibus et tuto- 
uara didonXa, DiarvnoUusv, tÀv Anydvov UnAovóri 35 
ava guüsixoupioga»y xal) dAevOegudv xai 1» Qóasovw 


$ 8 summarium extat Nomoc. XIV tit. 10, 8; ex. Ath. summa repetitur in paratitlis Ath. 3 $ 1. 


examinari et legitima vindicta impertiri sancimus, liberis autem licere ín testamentis suis nihil ex sub- 
stantia sua illi personae relinquere quae tale flagitium perpetrasse intellegatur. 

6 Si lberis vel uno ez iis mente alienato. parentes curare eos neglexerint, omnia ibi quoque observari 
iubemus, quae de furiosis parentibus supra sanzimus. 

7 His casibus etiam capüvitatis calamitatem. adicimus, in qua si liberos detineri et per parentum fasti- 
dium vel neglegentiam non redemptos decedere contigerit, nullo modo eorum parentes ad substantias 


liberorum veniant de quibus liberi (estari potuerunt, sed omnia etiam in hoc capite serventur quae de 


parentibus et cognatis et adgnatis qui ab intestato 
redibus supra constituimus. 
8 


ad 


Si quis ex praedictis liberis cum orthodoxus sit parentem suum parentesve non esse catholicos anim- 


illorum iura vocantur vel de extraneis scriptis 


adverterit, ea de illorum quoque P bed valeant quae supra de parentibus constituimus. 


9 Si igitur eiusmodi causas ve 


cerías ex idis vel unam liberi in testamentis suis scripserint, et scripti 


ab iis heredes aut omnes aut cerlas aut unam ex iis probaverint, testamentum in suo robore per- 


manere iubemus. 


Si vero haec non observata sint, nullam vim eiusmodi testamentum T laser ad fínsti- 


tutionem heredum habere sancimus, sed rescisso testamento iis qui ab intestato ad defuncti hereditatem 


vocantur res illius dari iubemus; wt scilicet legata 
1 wo, M vojuxze Ep. | xeAsvouev A | 2 di] pév- 
104 À || év om. Pr. | 3 idíow] oixeiov A | 4 và x0 M 
Pr.] v9 LB! «ó A | 6 xvyov óvroe A || 7 áusAnsauv 
Pr. | 8 dvveiOsv B' | áxap B' à xai Ep. || 9 uasvo- 
návov) signuévov Li 11 4v jj om. A || ei] sioit L1 il 
13 cos] se voie A | 15 4p' ac A os maides om. A | 
16 gvÀártscÓa:] xalsvoga» add. A || 17 xai xoyvávov 
xai adgnaton M xal magi -— xai ádyvava L 
adwára xal row A vel cognatis atque agnatis e 
xai (msgi add. Pr. plerique) avyysvaw B' Pr. Ep. | vàv 
om. À | 18 «às A | vovrov MLD'] sow voubtov no- 
cozov Ag Pr. Ep. | Bíxaia] Quar xas A || 7] xai A || 
19 ràw om. À | ygagoudvav om. A, xalovu£vaw B* v. L, 
Pr. me) 21 dx om. A || 22 vvyxávow] vnágxow A | 
23 ógSolóEovs Pr. Ep. | vavrà Ep. || dni dxsivow vàv 
srpogozroyv Pr. émi vow TowoVtww mQoco ww D' (in 
eorum persona c) | 24 zregi] 4x. Pr. unus | 25 &í Toívvv 
T&6 to:as1a$ Ep. | pavegac 4E] v«wàc Ep. | 26 ygáyouv 
A Ep. dyygdouy E plerique (s) | 21 p d le ak L* | 
28 7 gavegas L'Ag] gavsgàs (deinde littera erasa in L) 
ML! gavapds Pr., om. Ep. | x rovrov) rovrov Ep. 4£ 
avràw A || éxodeitaiev LA Pr. Ep., éAndj add. Pr. | 


IIL 


vel fideicommissa et libertates e tutorum. dationes 


31 sls] zreós A | 33sq. vois — xaAovévoss A g Pr. T00$ — 
x 


aÀovuévovs L vov$ — xaAovuav, xai smgós avrove M 
ToU$ — xaAsig Oni, omissis verbis xà dxaivov zodyuara 
didoa9a. Ep. | 35 xvrxovpav Pr. plerique, Ep. | 4eyáxomw 
A Pr. Ep. || 36 eire gudixommisson M. sizs gudeixóp- 
nico (corr. ex gidsixóupiga) í. xal gidixonuiaaov A 
xal rÀw míGtss sap avrOU Tiva (rua om. Pr.) dido- 
pévay Pr. Ep. | xai vàw dAsvOwpsidw Pr. plerique | 
TÀY om. À 


4 relinquere] non relinquere R' | qa (sic) tale scelus 
noscitur in ras. V? | commiasisse 7" commiscisse A? com- 
miscit (corr. commiscet) se Zt! | 6 uno ex his] uno 7'* 
€x his uno T']| constitutos T! [ 7 obseruare T'| 8 de 
parenti] V? ín ras, |tibus — 12 negligentiam ser. /* ín 
ras. 2 vv. | 10 clandem V | 11 si liberos] siberos £(*) 
contentum T'| 12 vel] et 7:(?) | 13 transire] migrasse T' 
15 potuerint 7 | sed erasum in V | 17 1era /t* [| 21 ortho- 
doxis V | constitus T'! | 24 partibus 7! | 25 aut] uel E | 
26 liberis V | 28 in ín ras. T' | 29 fuerit & [ 31 sanocimus 
habere T' || 32 sg. uocantur defuncti 7'| 33 eis 7' | da« £' 

69 


Nov. CXV 4. 5 


TÀw ixirQóztam xal vàw dÀlov xepakaiov, naSázteo 
dvor£go rignrat, Tiv idíav dyóvcam igyóv. si Ts 36 
5j negl Anyérov fj gideixoupiacov 7j &AevOsgidv T, d)- 
Law oiorvdr,xore xepalaiov £v áAoi vópoi evgsDuín 
ravrp Tj drevdtu dvavtíov, voUro wgaréiv wat! ov- 
üéva BovióusD« voózov. Kal avra: udv vr& exhere- 
dationos 7 praeteritionos eí zrovai vó ye si và$ T7j6 
dxapust(as airías xarà Ow sípnuévow mQosoowv 
DuervzoOrncap: s vives dB (P avrow sis Éyxiyuara 


946 


UT CUM DE APPELLATIONE 


rum dationibus seu aliis capitulis, sicut superius 
dictum est, suam obtinentibus firmitatem. Sí quid 
autem aut pro legatis sive fideicommissis aut liber- 
tatibus aut quibuslibet aliis capitulis in aliis legibus 
Binventum fuerit huic constitutioni contrarium, hoc 
nullo modo volumus obtinere. Et hae quidem ex- 
heredationis aut praeteritionis poenae quantum ad 
ingratitudinis causas contra praedictas nas sta- 
tuendae sunt; si quae autem ex his inter crimina 


dvagégortai, vov6 voUrc» mQáxropas xai vàe aAAae i0 reputantur, earum auctores ctiam alias poenas sen- 


Vzouéivtiv mtOivàs T$ TOiS VOuO:S Üuspugévas. 


tiant legibus definitas. 


CAPUT V. 


Tavra dà Üurvzogausv, Iva xai rovs yovsic xai 
T0)€ naidas dzxó 1c vOv QiaOrxov VBosas devOspo-- 
dousv. si Óé viec sieqeoduo óvouacÜrisv, x&v el 

TOi: stg&ypagiv dQxead vas vtgosrayOaiey, 
15v uiv ÓiaD9xnv wr àvargémigÓas mpocrávrOusv, 
Gnep Ü' &v vntlarrov avroW Tis dx TOv vópev uoi- 
gas xavaÀeg9;, roUrO xarà ToU; dÀlovs ruaw vó- 
nove mag& vOv xÀAngovógaw àmoningolcOa. pía yi 


deri 15$ nuerégas yalnvórrros gpoviis 1 T)» VÉpuw 20 bus 


Tjs praeteritionoz xai exheredationoz rà» yorémw xai 
vw ncidov dvshéiv. gGxomeiv yàg óqeilovsw oi yo- 
véig, Óv1 xai avrol zailss yeyóvacs xai và avrà xagà 
TGw oixs(mv yovémw dcy5xacs, xal mapamánoíos oí 


Haec autem disposuimus, ut et parentes et filios 
8 testamentorum iniuria liberos reddamus. Ceterum 
si qui heredes fuerint nominati, etiamsi certis rebus 


4v vovrq 15 iussi fuerint esse contenti, in hoc testamentum qui- 


dem nullatenus solvi praecipimus, quicquid autem 
minus eis legitima portione relictum est, hoc se- 
cundum alias nostras leges ab heredibus adimpleri. 
Sola enim est nostrae serenitatis intentio a parenti- 
et liberis iniurlam praeteritionis et exheredatio- 
nis auferre. Cousiderare namque debent parentes, 
quia et ipsi flii fuerunt et eadem a suis parentibus 
speraverunt, et similiter qui nunc filii sunt debent 
studere parentum animos sanare, quia et ipsi paren- 


viv ovrt; viol axovüdLew ovs tdv yovéoy Aoywuoic25tes fieri desiderant et a suis optant filiis honorari. 


D'egaztaseiv, éntily) xal acol. yoveie ériDvuobos yevé- 
Gai. xal 90 vw iDiev siyovras viundTvas taidov. 
OOev Ünlov waOvctnxev sis TZv vÀv üpgorégow dyé- 
Ànav xai ággdAuav Tóv magóvra dgopav vóuov' Ov 


Unde et constat ad utriusque partis utilitatem atque 
cautelam praesentem legem fuisse prolatam. Quam 
ex bac occasione promulgandam esse perspeximus. 
In aliquo autem negotio disceptantes invenimus Pul- 


ov xopie aivíae, àÀÀlà mQogactos quent cvveido- 30 cheriam gratam quidem filiam & sua genitrice fuisse 


gegíav evyáguatov 
uiv Ovyaréga zagà cij& (días prtoós AsgOsigav, asà 
xÀrgovouov dà xarà T5v ÜÓianÜuxnv ÓvouacDricar, 
Tovro uiv émi Toig varQqoie Tovro à xal éml oic 


usw ztQosveyxsiv. sUpouev yàp Ilov. 


dictam, exheredatam autem testamento nominatam 
tam in paternis quam in maternis facultatibus. Et 


c. V 14 Ei 0d vwvac — 23 &valéiv extat B. 41, 5,2 c. schol. — Summa Ath. repetitur in paratitlis Ath. 9 $ &, 


summa Theodori in B. 








et cetera capila, sicut supra dictum est, vim suam habeant. Si quid autem vel de legato vel y 


misso vel libertatibus vel aliis ullis capitibus in aliis legibus reperiatur huic constitutioni contrarium, hoc 
nullo modo valere volumus. Aique hae quidem exheredationis vel praeteritionis poenae quantum ad in- 
gratitudinis causas adversus praedictas Fam statutae sunt; $i quae aulem ex iis ad crimina referuntur, 
eorum auctores ceteras quoque poenas legibus definitas subeant. . 

Haec vero constituimus, ut et parentes et liberos a testamentorum iniuria liberaremus. Si qui 
autem. heredes nominati sint, etiamsi certis rebus contenti esse iubeantur, in hoc quidem casu testamentum 
non rescindi praecipimus, sed si quid iis minus legitima parte relictus: sit, hoc secundum ceteras leges 
nostras ab heredibus suppleri. Una enim est serenitatis nostrae cura, ut iniuriam praeteritionis et ex- 
heredationis parentum ei liberorum tollamus. Etenim considerare debent parentes se tpsos quoque liberos 
fuisse atque eadem a parentibus suis esse consecutos, et similiter liberi qui nunc sunt operam dare debent, 


ut parentum suorum animos foveant, quoniam et ipsi parentes fieri cupiunt. atque a liberis suis ari 
exoptant, Unde manifestum est ad utrorumque utilitatem et securitatem spectare praesentem legem, quam 
non sine causa, sed data occasione proferre visum est. Comperimus enim Pulcheriam licet gratam filiam 


a maíre sua dictam (amen exheredem in testamento nominatam esse tam. palernorum quam malernorum 
riis oc MÀ Et todas eiae e aiit citat E i acea aae ago 


1 vÀw £mirQómov] xai rÀv émirgomov L 
seu e | 2 ioyiv dyóvrowv A | si vi dé] eira A 
om. À Pr. Ep. | árov 5j gideiopnpnicov L 
7 gidixoniagov M Asydrov eive scepl. gaDimopuíagov A 

drov y míor& "wi mag' avrov OoOévros Pr. Ep. 
legatis sive fideicommissis & || 4 4v om. Pr. | 5 éva»- 
Tío» 17 Óiaráln A || 6 crc dEheredationos (s. v. dsro- 
xÀngocówre) f rpasrsgstionos (s. v. duwruogvvre) M 
"ijs éEneredatíonos 7 praeteritíonos L éyvegeQariovos 7 
mgavtoperícovos A vow dnoxAjgov Pr. Ep. | 1 aí zov 
vai) aíríai xai ztowal A | 1ó ys — 8 aitíac] Yó ys 7jxov 
tí; rà Tic dyapigíag xegaAcia. À ] Tàg om. A | 12 
Tara ài] ravra Ep. xai cavra uév A | écvrtocapev 
L || voie yoveis] vov$ om. A | 15 év om. B | 17 £Aarrov 
A Pr. Ep. | tow vónor M 0v vópov A] 18 xaraln- 
qeín A Pr. Ep. | 19 dvazAngovoO'a: Ep. | 20 geovric] 
5 ggovris D| v0] vov LB j 21 praeteritíonos xai éE- 
heredatíonos Z praeteretíonos xai ££veredationos M rgai- 
Togrriovos xal éEvegsÜaviovos A áuvrpocivre xai «€ 
énoxrpóbeoe B noxAngossos Pr. Ep. | xai zaidwy 
A || 25 exovodGnu» M (debent studere c)) exovdátovee 
L Pr. (quod non recte probat Zachariae) astovdágovo. 4 || 
21 dofaa9 va. A | zaiSev] quae sequuntur om. Pr. || 28 


154 


OOsv] unde et c | 29 dgogàv vóuov: Óv] vouov, ots ég- 
ogàvra A (legem fuisse prolatam: quam c) | 30 ov xoi 
— 91 sbgouev yàg] ex hac occasione promulgandam esse 
perspeximus. In aliquo autem negotio disceptantes in- 
venimus c | yevouévre M9A | 31 «E marg. A |] mois- 
oxegíay L | 32 raga] vx A E dzoxAngónow (sic) A. dsró- 
M san Ep.| 33 xava] eic A 


3 autem V? ín ras. [ 5 contra T! [6 et om. T! [| hee 
RVI* baeo T']exheredationis causa aut 718 ingra- 
titudines V* | contra om. V | 9 ex om. T"! ( eis 7 | 10 ev- 
rum 7' | actores ex Hamburgensi Osenbrüggen | personas 
T']| 12 disponimus aut et 7! [ 13 a] et F | 14 nomi- 
nati — 15 fuerint om. T'!, bis scr. R! ] etsi V etiam sie 
R! | rebus om. T | 15 contempti AT [| in hoe casu testa- 
mentum (testamento T!) V? f' eeeeeeceecceeementum 
V! [quidem om. V[ 16 solum 7'!]| 17 minus eis vulz.] 
minus ei VT' ei minus KR | 22 candem £F [ 23 studere de- 
bent 7| 24 quia Vrulg.] qui A7 | 28 prospeximus V ] 
29 autem] enim Beck rne] casu RT" | invenimus 
om. It | pulecherimam 7" pulcherrimam AV, corr. eu/g. ] 
30 quidem filiam] filiam quidam V | 31 dietum R' | autem 
testamento nominatam om. V | nomiuatam] heee T! 


COGNOSCITUR SECUNDUM ILLAS 


wmtoqou modyuaciv. xai rÓv udv roioUTOv xd, 
dntíneo Qólp xal unyavij avvreOévra Éyyoysv, ya 
eidéva voónov wgarsiv cvveyogrgausv, vr» 0à ^ 
véga xÀrgovóno» ToU marQÓ$ xai Tjj urrQós yevéaDas 
L. dusP'a, xaJánsg xai rj Éyygagos ztoosADovaa 
sapi ToU avrov zxodyuaros russépa xpíai Orot. 
1 MeuwíusDa mos voírow vóuov sap' jgdw qoi- 
«5j6as 0i oU napexs)svadus Da. urüevi navralos di 
vas 1à TÀv velevtó)vtov Gopara yoéove óvónats xoa- 
rü» 5d dunódicua T] r0Utow mOwiGÓGa Tagj. pr 
dni ToU xtaQóvios Éyvoyuv vivag valevrzGavtO TivoG 
TOv maríQa dx Ti6 Tags TOU oiwsíov maidóe áva- 
À(ovra Óvóuata xoéove xpaiZGai, xal Qià 10UTO &UGE- 
Bis xal gilávOQunorv sra. avveidousv. «2v voiaitrv 
duórnta TQ magóvrs evgsfscrdtq vóug xolca. 
Ouanítousv xoivuv urdevi savrelas dbsivas vove xÀg- 
pne ToU relevrüvrOs 3j voUS yovais 7j vOVe mai- 
as 5 yaurrhv 3j Mtt 7j cognatovs A Ps d 
avbroU mosyereie 7 éyyvrràs mgó tns vw dvvéa nus- 
D ngo suas , dv alc pania w Soxotaiw, airián as 
(pé oíovürmo:s rQómov magesvoyÀéiw 5 viva vmó- 
uvnoiv avrois énigépriv, 5j dv Qixaatrolq. avrovs xa- 
A» sire ÓvOuari xgíove zxapà oV veÀrvryGavroc 
xarayop£vov sirs dÀÁAns olacov» aivíag ydgw eis và 
uvnuovsvOdyra ldixae ópoons moócorma. si dà dvróc 
tüv dvvéa r,utQàw volunta vís viva vàyv elgnudyoy 
«parzga, moosaraw 5 paDo0sogas fj wa ÓpoAoyiav 
5 Vnocysimav 7) dyyónv sap! avrov xouícugO'ai, ravra 
ztd»vra dvíGyvga elvai: Dieamitousv. usià dà vw vOv 
dvyía Zusonv mapadpourv sk Ti& xarà TÓw TOLX0UTOW 
mposomov Tivàs Éytuv. vouiatusv dyaryde, vavrag xarà 


Toi vóuové éyyvuvaléro, urÜsvós Onàad; vois dw- 


8 1 (16 O«soritousr urdevl zravteAas dErivas... .) 
B* X 2,28 p. 684 Zach), priorem 
óvóuari) habet Epanagoge 85,1. — 


947 


partem. MisuvrusD9a — Ouanitousy voívvv suppl. 
Summarium extat 'Pon.'| (ubi citatur vsagà QuJ'), summa Theod. in 


Nov. CXV 5 


talem quidem scripturam, quia dolo eam et machi- 
natione quorundam compositam fuisse comperimus, 
nullo modo permisimus obtinere, filiam autem here- 
dem patris ac matris iussimus fieri, sicut et scriptis 
$ prolatum super hac causa nostrum manifestat arbi- 
trium. 
1 Meminimus insu legem a nobis fuisse prola- 
tam, per quam iussimus nulli penitus esse licentiam 
ora defunctorum debiti grátia detinere aut in- 
10 pedimentum eorum facere sepulturae. Sed in prae- 
senti quosdam cognovimus cuiusdam mortui genito- 
rem & sepultura sui filii redeuntem nomine debiti 
tenuisse, ideoque pium et humanum esse perspexi- 
mus talem crudelitatem hac lege piissima cohercere. 
15 Sancimus itaque nulli penitus esse licentiam aut 
heredes aut parentes aut liberos aut coniugem aut 
agnatos vel cognatos &ut alios affines eius aut fide- 
iussores ante novem dierum spatium, in quibus vi- 
dentur lugere, conveniendi aut quocumque modo in- 
20quietandi aut aliquam admonitionem eis offerendi 
aut in iudicio eos vocandi sive debiti gratia quod a 
defuncto descendit sive alterius cuiuscumque causae 
nomine ad memoratas personas specialiter pertinentis. 
Si vero intra novem dierum spatium aliquis ausus 
fuerit quamlibet de praedictis personis aut convenire 
aut aliquam cautionem seu promissionem vel fide- 
iussionem ab ea exigere, baec omnia invalida esse 
decernimus. Post novem autem dierum excursum 
si quis contra tales personas aliquas habere puta- 
3 verit actiones, eas secundum leges exerceat, nullo 


25 


Aabent Prochiron 37, 1—8, Epanagoge 35, 2, B 28, 2, 1 (inde 
, initium (v. 1—9 gghows 
B (ubi 


pro Oalslaiov scrib. Gsodoigov), summa Ath. repetitur in paratitlis Ath. 6 $ 3. 


bonorum. Atque eiusmodi chartam quoniam dolo et machinatione compositam cognovimus, nullo modo 


valere passi sumus, sed filiam heredem patris et 
nostrum de cadem re in scriptis prolatum declarat. 


maíris fieri iussimus$, quemadmodum etiam. iudicium 


1 Meminimus praeterea legem a nobis profectam esse, per quam iussimus nemini omnino licere corpora 
defunctorum debiti nomine detinere. vel eorum sepulturae impedimentum afferre. Sed in praesentia 
cognovimus nonnullos defuncti cuiusdam patrem a funere [ilii sui revertentem. debiti nomine detinuisse ; 
ac propterea pium et humanum esse nobis visum est eiusmodi crudelitatem hac piissima lege ropee 
Sancimus igitur, ne cui omnino liceat heredes defuncti vel parentes vel liberos vel uxorem vel adgnatos 
vel cognatos vel alios affines eius vel fideiussores ante novem dierum spatium, in quibus lugere videntur, 
convenire aut ullo modo molestare aut admonitionem ullam iis offerre aut in iudicium eos vocare sive 
debiti nomine quod a pen proficiscitur sive alterius ullius causae gratia quae ad memoratas specia- 
liter personas spectet. Si quis autem intra novem dies aliquem ez. praedictis personis detinere aut con- 
venire aut stipulationem aliquam vel promissionem vel fideiussionem ab eo petere ausus sit, haec omnia irrita 
esse sancimus, Post novem vero dies exactos si quis contra eiusmodi personas actiones quasdam habere 


1 Tó»] rojro» Ep. | 2 anxavi] machinatione quo- 
rundam g || qversAsc2évra Ep. | 3 xgarsiv vgózov L | 
5 zagaxslevóusDa Ep. | dyyodqus Ep. || zt002A9ovoa 

«t z£gdyparos coll. A| 6 vov abrov] hac (i.e. roórov 
4071) c || 4951ov A7 Meuvzgue9a] e marg. A || zt9ós] 
Ji zpós Ep.|| vóuov] nov. LX | rgiv Ep. | 8 xavce- 
Ads om. Ep. | 10 zoiiaD« 1j) rovrov L | 101 rsÀAev- 
TüGawri tivi t0U zatQós dx tZ6 Tags avalíovrog vOv 
mxaida xgarjGa. Óvóuars TOU xoéove Bl | 12 oixelov 
maidós] idíov viov A || avaAvovra] d»óvta corrigere 
voluit. L^ | 13. evaefeis L. àaeis BY | 14. guddvOgonos 
LY 15 óuórrra A | 16 Oaazitouev — édEeivai] 4AÀà 

dà B, verbis urÜsvi zxavttihos Ouositousv dbeivo: 
(éEeivas, Diuozibousv D') post 4; vàs (19) collocatis || 
savtsÀAae om. À | o)s] 7 voie Pr. Ep.c | 11 voU vsAev- 
TàG»vros M Ep., Pr. unus] veÀivrraavros LAB, Pr. pleri- 
que; om.g | vove yovsis] rovs om. A | 18 7; adgnatus 7 
cognatus M 7j áüvdrovs y xoyvdrovs A 7 ddywárovs 
(mowjgaaSa, add. L^) 5 vojs aÀlovg cvyyeves L 7 
tovc dAlovs avyyeveis B. 7) avyyeveis Pr. Ep. | rj dARovs 
avrov] 5 xai 2 ud Bí | 22 $xogégnv Ep. énayaysaiv 
A || 23 sva om. A || 24 xágiw aivíae Ep. | 20 *xoAus- 
«os MLA Pr. voAurat B Ep. | vie om. L, ante fj uad- 


odsicaa (21) coll. A | r«vàe L* | 27 roocaimo»v xgati0as 
A Pr., xpatijaa: om. g | 9j viva] 7j om. Pr. Ep. | 28 &y- 
yen» À | sag! ajrav Pr. plerique, sag! avrov om. A, 
ante fj áyyinv coll. B* v. L || 28 vv om. Ep. | 30 dvvéa] 


sie dvvéa L | 31 vogitouv A | 32 và» vóuov A B* 


i scripturas A! | 3 aut. R! | 7 rubr. Ut non liceat 
(licet 7') creditori debitore (debitori creditori A) suo mor- 
tuo ante nouem dies (dierum A9, om. T) luctuosos (lu- 
ctuos T') aliquem molestare propter quod (quae AK) de- 
functus debeat (debuit T') tT in marg. (ez Iul.) | meminus 
R! | super V || 8 quam om. R! | 9 debiti] nulli debiti 
T*| impedimento A'|| 10 praesentis Z'| 11 quodam V 
quidam A! quamdam? 7'* quaedam 7" | mortui geni- 
torum V' genitorem mortui R || 12 filii sui R | 14 ore- 
dulitatem /! | 17 agnatos vel om. A | 21 in om. A* | 
iuditium A | eius V? | 22 cuiusque 7'| nomine causae 
(causa A!) R | 23 personas om. R | pertinentes libri, 
corr. vulg. | 25 personis] detinere add. Beck | 26 cau- 
tionem] sseestionem 7'! Lippen Via -x 
ab ea T? | 29 aliquam V! | putauerit habere 1 
30 legem V 

69* 


Nov. CXV 5. 6 


548 


UT CUM DE APPELLATIONE 





dyovo, mQoxoí(uatos éx vaírys vic mpoÜscuías mpi 
xgovíay nagaygagi;v 5 4v áAA olqürmors vouiuq Oi 
waioloyíq mavtshos yevopévov. 


videlicet actoribus praeiudicio ex hoc intervallo circa 
temporalem praescriptionem aut in alia quacumque 
legitima allegatione penitus generando. 


CAPUT VI. 


IIgós vo(ro:6 xal dÀlo iÀziov mpg vàg dwri- 
govi)yctis Due vzooyéges amofÀéimov vj magóvri 
vóuq Gvveidousv Üiarvztoga. — Dsonitousv voivvy, 8i 
tod. Ti f, vig éavtoU 5; vrrio d. mQosohov dwri- 
powvigus, lyav Tvyóv Tivi TÓ ixavóv c0« z0(À, 
Tovrov émi 1; mogóTmri jv dw simos vQómow Graci 
vaoxsigÜas xal vZv avri 
xal TÓ xoéos dvayxátegÓa. xaraBüAlew. si ci Óà 
dino. TO Ííxavóv GO| ysvrjGatas, roUrov ola vov 
vowvrOv Aóyov asposozraw sipguévov axava purOiv 
tistóvra ovrog dx vrácrse prie. ce dei Dagov pvAav- 
vigÜa. i dd vi sino: yevijasvaé aos « 
vóv zag' éuoU xai z«gà vovUs xal vovds, 
dxsivoi uiv oU: dv Ovoudagsisv, eb ur GvvaiwéGOvGi, 
undi» dx 176 voiacrre pare yéveaO«s zroóxgiua, aAÀa 

avróv vÓv TOVTO simóvra Unio éxsivow TOV 


Ttposain av ásso üvopageisv àxairroiv iva vroudvav,20secundum leges debere monstratas fuerit 


vzàg éavroU dà OnsQ éx roUV xarà coUe vóuovs dzo- 
Oexvuuévov yoéíove émogeilow gaveín xard vÓ dm 
BdAlov» aXtQ pos uóvov xavafdALnw. si dà dimos 
gneees 90« tÓ ixavóv mag' duo 9 napáà 
*YOov 

*gO0somOi xarà TÓW OpO&OV TQÓTOV 7) GvvaivOUOA 
urdà By yivsaD'as ztgóxgina, avtov Uà xóv voUro àyri- 
gowviaavca áxéQaioy uv Y yokos avayxalsaó'as xara- 
BáAhav: si rwwa Óà xarà xv OvouacÓévrow ngos- 


ivncuw 6v idíav mÀnpovv l0 bus obligari et 


^ - : e 
a 5 ToUÓs, vvixavra v0W uáv ÓvouacóOdo:25 miserit integrum quidem 


Ad haec aliud capitulum ad pecuniae constitutio- 
5nem seu promissionem respiciens bac lege praevidi- 
mus definre. Sancimus igitur, si quando aliquis aut 
pro se aut pro alia persona pecuniam constituerit 
vel spoponderit dicens forte cuicumque satis tibi 
facio, eum in quantitate quam dixerit modis omni- 
puc seu sponsionem suam 

adimplere et debitum compelli persolvere. Si quis 
autem dixerit satis tibi fiet, eum tali verbo ut 
inpersonaliter dicto tamquam si nihil promiserit ita 
ab omni exactione liberum servari. Si quis autem 


ixa- 15 dixerit fiet tibi satis a me et ab illo et illo, 


illis quidem quos nominaverit non consentientibus, 
nullum ex tali voce fieri praeiudicium, sed nec ipsum 
qui hoc dixerit pro illis personis quas nominaverit 
aliquam exactionem sustinere, pro se autem quod 
pro rata 
tantum portione persolvere. Si autem dixerit fiet 
tibi satis aut a me aut ab illo et illo, tunc 
nominatis quidem simili modo non consentientibus 
nullum fieri praeiudicium, ipsum autem qui hoc pro- 
ebitum cogi persolvere; 
si quam autem contra nominatas personas putaverit 
Bibi actionem competere, eam secundum leges ad- 
versus eos proponere et legum auxilio perpotiri. 


dia vouiatev é«vrq) aguóttiw ayoyrv, vavrqv xavà 90 


TOU$ vónovs xat' avrvOw ngoriDéva: xai Té Tw vó- 
nov Bondsías ámolavenv, 

QEniAoyoc.) Anavra 0i ravra xgaziw ODaazizo- 
uev dni vais vxtoOéosciv dztácaue, 0005 pto» Oixaavax]) 


(Epilogus.) Haec autem obtinere sancimus in 
causis omnibus, quae nondum iudiciali sententia vel 


c. VI (8sonti;ouev ai nové 146 .......) extat B 20,2,9 (inde B* 450,1 p. 80 Zach.). Summam habet Appendix 


Kclogae 29 (Zachariae Zvéxdora p. 190) et Anonymus Bodleianus ib. p. 215 (in utroque citatur vaga gy 


summa repetitur in paratitlis. Ath. 15 $8. 


At. 





putaverit, cas secundum leges exerceat, ita scilicet ut nullum praeiudicium actoribus ex ista dilatione circa 


temporalem 
VI. aeterea. aliud 


raescriptionem aut in alia ulla legitima allegatione omnino oriatur. 
ue caput quod ad constitulae pecuniae obligationes seu promissiones 


spectat praesenti lege definire nobis visum est. Sancimus igitur, si quando quis aut pro se aut pro alia 
persona pecuniam constituerit dicens forte alicui satis tibi facio, ut 1s in quantilatem quamcumque dixerit 
omnibus modis obligetur et constitutum a. se impleat debitum solvere cogatur. Si quis autem 
dixerit satis tibi fiet, £s cum eiusmodi verba impersonaliter prolata sint, perinde ac si nihil dixerit, ab 
omni exaclione liber servetur. Quodsi quis dixerit fet tibi satis a me et ab hoc et illo, i//is E urges 
| ry nominaverit, nisi consentiant, nullum ex: eiusmodi voce praeiudicium oriatur, sed ne ipse qui qui 
oc dixit pro illis personis quas nominaveril exactionem ullam subeat, pro se vero id ex dehito 
secundum (eges probato debere eum apparuerit pro rata dumtaxat parte solvat. Si vero dixerit fet tibi 
satis & me vel ab hoc vel illo, tunc personis quidem nominatis simili modo mon consentientibus nullum 
fiat praeiudicium, ipse vero qui hoc constituit integrum debitum solvere cogatur; si quam autem contra 
quan nominatas pulaverit sibi competere actionem, hanc um leges adversus eas instituat et 
'gum auzcilio fruatur. 


Epilogus. l[laec autem omnia valere sancimus ín causis omnibus quaecumque nondum iudiciali 





1 zrgoxgíuavos ante yavopévov (3) coll. A | 2 xoovíag 
sinjeppesds A | vonino om. Pr. Ep. 14 n marg. À | 
7 ri6 7) 5) om. B! | * ávrigosi/d0c (àvruporvija es B*) libri | 
8 vivi vvxóv A] 9 vovro L| 7 dw sins A || 10 min- 
eoiw A | 12 sim A ola] &i& A || 14 éx mxáors) àna- 
eni coni, Heimbach non recte || 16 xai sapá) sapà om. 
A f xai xovde om. B* v. L | 17 ixeivove L^A | dv om. A 

cevvavovci» A| 18 L|19 vovro] owvcrov A | 
20 &map) axep àv A | * Ovopacos (0voudans B*) libri 

Vrocrzvas A | 21 sg. Ozap 4x voU — éxogsiAaw qavais] 
vÓ xarà oie vóuovs àmoÓsxvüusvoy zoéos dv o»meg 
ógaiÀav f A, dx vov et àxto0suxvvpévov xoéove 
om. € | 2 anth) derintr v Á uépos xara- 
Bállnv (xavagadsiv 5) uóvov L| 24 zap' éuov) aut 
& me «] mapa rovÓs) magà om. L, B || 25 rj vovós] 
xal rovÓs Ag | 26 zQosczto:6 om. e | 21 acvóv] cóv 
À || vóv vovvo om. A, 1óv om. L' | 28 x«ragaZsiv L* | 


30 vouíco davra águótaiv MLB! vouícouv avra dg- 
pobsv A éavrqi dguoLtv vouizss B'; vouíasuv scripsi] 
31 avróv L' | vow vópo»] legis € | 32 axofá 

L* | 33 "4xavra dà vzavra) Haec autem & | 34 éxe- 
Oase. ndcass A 


2 in aliquaoumque V* | 3 ignorando 7' | 4 rubr. De 
constituta pecunia. A7' in marg. (ez Jul) | 5 promissione 
T | 6 aut pro se] aut om. V | 7 pecunia V j 8 vel] aut T] 
quicumque V cuique 7'| tibi satis fatio (faotio Z^!) T 
9 eum] in eum A! | dixit 7, dixerit om. A' || 10 suam 
om. R! | 11 persoluere compelli 7| 12 fiet tibi satis R | 
ut] et V | 13 dicto] prolato 7] 14 conseruari Tj 15 «& 
illo R* vulg.] et V, om. R'! T | 16 illis] eis 73, om. T! | 
18 haec 7 | ilia] alia 7 | 21 tà A] si] sin T'* si qui 
T* | 24 aut V | 25 integrum] ipsum integrum T | 26 aut 
R* | personas om. E | 27 eam] tam 7' | 28 praeponere 7 


UT NEQUE MILES 


wüpy 7 qUuxp svuBácn mías KAaBov. 7 toivvv 
0j UnsQoy Tj» magovgav juav ysvexv vouodscíay 
nooygauudarowv udy xarà ravrQv yv acida nólw 
xarà vÓ cívnOss nporiDepdvow, nevtciiur 9i ngói 
Tov6 vÀw dmagywow doyovrag avallouévow ais Tiv 
dzxdvrmw yvaoiv dÀOuiv zapaaxsvaaato. 

Dat. k. Febr. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XV. post cons. Basilii v. c. ind. V. ^ [a.542] 


Pi 
HEPI ZTPATI9T9N. 


'O avràc Bacilsbe OsoBóvq dnágyq  xoasroglov. 


(Heooínc«ov.) Merà vjv vo) Qsanóvov Oeov ei- 15 


pévtiav dagálna rà rusrépmv Ünrxóov 7j và» arga- 
TioTixOv TQayurow dapy) xai xardgtaOis" TOUTOYV 
yàp movoíq ÓsoU avviGrauévov 5 uiv rà» Bapga- 
gov rponérua yalivovtas, và dà tjs nolereíag avkbu 


ngáyuara. émel ovv vivet T7j8 davtüw cwrrgías ov0- 20 priae salutis 


dva mowvusvoi: Àóyov TOUE GrQaTw rag xai goddega- 
vows, Ógeilovras "" TÜ0 Ha tulon TS dolut 
xarà vOv dy9oOy aymvitea Dai, toluagiv vzocigev 
xal sis (duorrixàé ásacyolsv xoeías, ovviilouev uà 
TOU maQóvros 7, ji 
ToU ÀowxoU ph. rus TOÀuZgSa: GrQarirZ» dw oigir- 
zt018 dvagspóuevoy dgiduep ; poidsgkrov UzocvQauy 
7j sis tóv davroU Kgnw olxov 7] sis và (ias Kyniw x11- 


949 


10 


Nov. CXVI pr. 1 


amicali conventione sopitae sunt, pater karissime at- 
que amantissime. Celsitudo itaque tua praesentem 
nostri numinis generalem constitutionem edictis € 
dem in hac regia urbe more solito proponendis, 

5 praeceptionibus autem ad provinciarum rectores diri- 
gendis ad omnium notitiam faciat pervenire. 


CXVI. Auth. CVIII. Coll. VIII tit. 9 


R UT NEQUE MILES 
NEQUE FOEDERATUS OBSER- 
VET DOMUI PRIVATAE AUT 

POSSESSIONI ALICUIUS KR 
Idem Aug. Theodoto pp. 


(Praefatio. Cum domini del benivolentia ad 
custodiam nostrorum subiectorum militarium rerum 
incipit ordinatio: his enim pem dei dispositis 
barbarorum quidem incontinentia refrenatur, rei- 
publicae vero res à tur. Et quoniam aliqui pro- 

pro nihilo facientes rationem milites et 
oederatos, qui debent pro libertate Hes ener contra 
inimicos certare, praesumunt subtrahere et in pri- 
vatas suas occupare utilitates, praevidimus per prae- 
sentem nostram legem ounibus interdicere, ut nullum 


dw vóuov sg sgoayogsUcas, c rs25 de cetero praesumant iuilitemn in quocumque rela- 


tum numero aut foederatum subtrahere in sua domo 
aut in proprias habere possessiones: pro quibus nos 
multos sustinemus labores; exercentur enim et mili- 


G6 50) oV; fusis moÀlovs vguctdusda móvovs yv- — tant, ut communibus utiles sint rebus. 
pváLovrss xal orgatevovtss, ers Toi xowwoic avrovs 30 


Xendipstsv tQ ypaciv, 


CAPUT I. 


. Egtocav voívv» máwtes sidóvs 0g0& GrQavicraG 
53 godigárovs Tivàe dv xoi éavrOw Éyuw lansvoav 


Sint igitur omnes scientes qui milites aut foede- 
r&tos aliquos in suis habent domibus aut possessio- 


Nov. CXVI (Authent. CVIII —. Coll. VIII tit. 9: gloss.) Graece extat ín. ML (fuit B 571,8 secundum indices «t 
B* 2 4,21 p. 601 Zach.). — Epit. Theod. 116, Aihan. 20,3, Epitome 15, 23. 


sententia vel amicali compositione finem consecutae sunt. Tua igitur sublimitas efficiat ut praesens gene- 


ralis lez nostra cum edictis per 


€ regiam civitatem more solito propositis tum praeceptis ad provin- 


ciarum praesides missis ad omnium notitiam perveniat. 


CXV1. 
DE MILITIBUS. 


Praefatio. Post domini dei benevolentiam subiectorum nostrorum securitas in militarium rerum 
imperio et institutione posita est: his enim dei providentia constitutis et barbarorum petulantia refrenatur 


et rei publicae opes crescunt. 


lam quoniam nonnulli salutis suae nulla ratione habíta milites et foedera- 


tos, qui pro libertate reipublicae contra hostes pugnare debeant, subducere et in privatis negotiis occu- 


patos deüinere audent, p. 


tel in 
ditionibus porem 
L Sciant 


1 evpfiBáces L | xégas £Aagov] pater karissime at- 
que amantissime add. g | 2 ruo») nostri numinis «] 
3 xarà vravry»] xar! avrzv uiv À | 4 xarà c 
aóvn9es] ave Ows A | 0 4A9«iv nagaaxsvacáro)] ó£éos 
dÀOsiv nagagxsvagdva) szávvos A || 1 subscr. om. g, ha- 
bent M (dat. proeon. belisarii Ju/9) | a febr. M Iui.* 
(om. Jul.*) Ath, unyi a. Teod. || constantino- 
poli imp. donn. re eee Tv. lui? op. dn. iusti- 
niano po. n. XV. Jui" cp. dn. iust. pp. aug. M £res sa" 
*7« Basis(ae Theod. Bacilalag "ovoreviavov Ath. | 
8 post cons, Basilii vo. ind. v.] pel. barl. usisse indu 
Jui" post cons. consulat. uelisari uo. /ui* basil. uc. 
eonss. Af vxarasvovros BaciAs(ov Theod. ivOuxvidvos & 
AtÀ. | 10 rubr. Ifspi avgarsartav ML Theod.] Ilsgi 10v 
p mapanévasv ilv GrQatu)srae 5 godepárovs Ath. 
(cf. s) | 14 inscr. addidi ex Ath. g; om. ML | Qeodacig 


uif nobis per praesentem legem nosiram omnibus interdicere, ne quisquam in 
posterum militem in qualemcumque numerum relatum. aut foederatum subducere vel in. sua 


bere domo 


opriis possessionibus habere audeat: de quibus nos multos labores sustinemus exercitiis el. expe- 
, ut communibus rebus utiles se praestent. . 
tgitur omnes quicumque milites vel foederatos aliquos in domibus suis vel possessionibus 





Ath. cod. [| 11 &gyrj xal xavágracis] incipit ordinatio € i 
18 ud» Lc] om. M | 29 ngocayopevsas L | 28 7j om. € 
Exe olxoy M] Eyes olxov L, Éyeiv. om. € recte opinor | 
29 yvuvaLovrss xal] grQarevovres] exercentur enim et 
miltant g |. 32 legendum videtur "Iaroaa» et delendum 
síiBóves | 33 Kysev. Kansvaav M] Kyeiv L, habent g, unde 
Kxouv. Haloander 

3 nominis R VT, corr. vulg. | 4 more] rome V || 5 reoto- 
rem T'| 7 subscriptione carent libri [ 11 observet ed. pr.] 
obseruetur R VT vulg. | 14 theodio 7' | 18 incontinentia 
cet] tinentia. — 25 praesumant mi| ser. R? in ras. A ve. ] 
19 aliquid RT | 22 certari V! || 23 operare A* | prori- 
dimus wulg. [| 27 sg. multos nos £ [ 28 militantur &! V 
29 sint utiles T' | 32 Scint V! | 33 in suis habet R 
habent in suis T 


Nov. CXVI 1 ep. 


oixow 7 xr]csciw Osxtc0)» zQosíÜpsvovras xaí rwas 
avrois idvorrixàg mánpoUvras zosías, iere &l us) évrós 
triginta dierum zgojeouías &qiOuovuévov ànó 7s 
xarà vózov éugaveías vs magovors ruo» Oiarvmo- 
Gso€ vovrove ázodinEoveiw, aí udv avrüv TOv dyóv- 
vOv avrove z xgarovwrov ovcías Onusics vxopAm- 
Ouicas vi Ünuoci ngosxvgoOroovras, abroi dà xai 
tO» dbuoudro» xal ví» crgatuüv 07xoías Éyovdiv 
dEmOsovras, oi Óà crgaridras wal goideQáros oi 
TOUTOu usrà Tv ztpoOeGuíav apap Ü uó 

7j Loivne dgaigeDrovrai, dAÀà xal tà$ eis Éayarov 
$zousvovcs viucQíaé* sidórov xai vàw éxácrns dm- 
apxíae apyóvrcw, c di Tiva$ sUvQsDsiev dy TOS TOTOIS 
TOÍs sap «vrOv iQvvou£vos 7 dézwtQómow mol» 57 


550 


UT NEQUE MILES 


nibus aut qualitercumque observantes et quasdam 
eis proprias inplentes utilitates, quod nisi intra tri- 
ginta dierum dilationem computatorum ab insinuatione 

loca praesentis nostrae dispositionis eos expu- 


s erint, substantiae quidem habentium eos aut reti- 


nentium publicationi subiectae fisco applicabuntur, 
ipsi vero et dignitatibus «et mílitiis quas habent ex- 
pellentur, milites vero et foederau qui eis post dila- 
tionem observaverint non solum militia spoliabuntur, 


e; ov uóvow l0 sed etiam ultima sustinebunt supplicia, Scientibus 


et uniuscuiusque provinciae iudicibus, quia si aliqui 
inveniantur in locis quae sb his exactionibus &ut 
convictoribus aut personis sliquibus aut dominiis &ut 
possessionibus aut quibuslibet propriis utilitatibus 


mtposokmois 7j oixo«e 7) Oeamóraus 7] xrrjoeguv 7j vais oi- 15 permanentes, et non celeriter istos comprehenderint 


eucoUv (Occorexaie yoalcsg scposaDosvovres, xai ur) dytov- 
Qaíos «ovrovs avaydoí vs xal viua piais vxxofldAoct, 
xal ovs uà» GvQario ras sie «obe dgiOuoUs éxnépom- 
cw dv ol; ovQatstovras, v0U€ Óà goidspárové móc 


et suppliciis subdiderint, et milites quidem ad nu- 
meros suos transmittant in quibus militant, foedera- 
tos vero ad proprios optiones, et ipsi X librarum 
&uri poenam exigentur, et insuper exilio tradentur 


v0U€ lÜíove ómríovae, xai avroi ávà decem librarum 20 utpote nostras iussiones praesumentes negligere. 


auri zroiv7;v slergaxO raovrai, xal zgós rovro: dfopía 
magadoOrcovras os tOv ruertooyv xeAstosow voÀur- 
cavreé dusinga. — urDele xoívvy uir Del vivi qUnqi 
mgl rovrov de aixós yevou£vo pura moerd£sgiw do- 


Nemo igitur neque divino quodam typo de hoc forsan 
facto neque P ins iudicum utatur, nec aliquis 
nostrorum iudicum huiusmodi aliquos typos aut prae- 
ceptiones iudicum suscipiat, sed cum omni celeritate 


xóvrov (xojontas, urÓé vi vv jusrépow dpyóvrow) 25 milites quidem ad proprios numeros, foederati vero 


TOL0UTOVE Tivàé TUztOvé 7 mQostabns dgyixas mcQos- 
Oéifnvan , dAÀà usrà xáone vayvrijvos oi erQatid- 
va, sie ToU; idíove dgiOgovs oi dà goidegávos mos 
«ois davrdv óstríovas énavéAOwo: xal 9x9 tw xoi- 


ad suos optiones revertantur et pro communibus 
certent rebus: nullo modo enim de cetero concedi- 
mus nostros milites aut foederatos in quibusdam 
omnino privatis utilitatibus occupari. 


vv dyawícowtas mQayudroy. war' oiüéva yàp v9ó- 30 
mov TOU ÀomoU GvyyopoUuev coUe nustégovs atQa- 
vidvag 5 goidsgavove Kv vigs mravTeAOS iOierixaié 
drzagxyoleiaD'as xosíass. 

(EmiAoyos) Tà croivv» napactáyra ruiv xal (Epilogus.) Quae igitur placuerunt nobis et per 
dià voU magóvros Órloíusva wóuov yj G5 v7::907535 praesentem manitesta sunt ; tu& eminentia 
yiwógxovca xarà uiv viv s(Üa(uova vaítn» xol — cognoscens in hac quidem felicissima civitate edictis 





habere siuduerunt qualicumque modo detentos et privatas quasdam operas ipsis praestantes, nisi intra 
triginta dierum spatium ab insinuatione praesentis constitutionis nostrae in eo loco facta numerandorum 
€0$ expulerint, bona eorum qui eos habent aut detinent publicationi subiecta fisco addictum iri, ipsos autem 
dignitatibus et militis quas habent. exutum iri, milites vero et foederatos qui post praefinitum temporis 
spatium apud illos permaneant non solum cingulo privatum iri, sed eliam extrema subituros esse 

plicia; ac sciant eiiam provinciae cuiusque praesides, si qui in locis qui ab ipsis gubernantur inventi sint 
vel apud procuratores aliquos vel alias personas vel in domibus vel apud dominos earum vel in possessioni- 
bus vel in qualibuscumque privatis operis detenti, nisi eos acriter comprehenderint et. suppliciis subiece- 
rint, atque milites ad numeros in quibus militant, foederatos autem ad optiones suos transmiserint, ipsos 
quoque denarum librarum auri poenam persoluturos esse ac praeterea exilio traditum iri, quippe qui 
tussiones nostras neglegere ausi sint. Nemo igitur aut sacra ulla sanctione de hoc forte lata aut prae- 
ceptis magistratuum (utatur, neve ullus ez nostris magistratibus) eiusmodi sanctiones vel praecepta magi- 
siraluum suscipiat, sed cum omni celeritate et milites ad suos numeros et foederati ad suos optiones 
revertantur et pro rcbus publicis dimicent. Neque enim ullo modo in posterum permittimus ut milites vel 


foederati nostri in ullis omnino privatis operis occupentur. 
Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per praesentem legem declarantur tua sublimitas 





1 ózexov»] aut qualitercumque c | 2 dere] /eg. o? (| 
3 triginta dierum 24] veíyevra DiegoUp, s. v. À ruegav 
L | Axavà rónov M] xarà vov vózov L | 6 ovoíav L || 
8 avgaridv. M | 12 $nouévovos L | 14 iQvvouévrs L 
exactionibus g || £zergózzou6 L, cf. c] éxi vó7t046 M || «oiv 
5$ ngoconos M] riiv 7 ét£gois (écégois del. m. 1) 7 
zgogoro L aut personis aliquibus g. Zn Aac voce et 
deinceps enumeratis corruptela latet; utique malim sj zt90s- 
abmois 9 Üsonóraue dv oixois 7) wrrjasca Tai; OlaigoUr 
xré, | 15 5 oixowe om. e || Ósaróraus] dominiis e [ 17 Uzro- 
KéAlovss L| 18 sic) xai sic L | vo?e dgiO ovs] nume- 
ros suos g (cf. 28) | éxmégwoveir M | 19 goidegáco- 
qas L | 20 decem librarum auri Mg] & Aergov L || 23 sg. 

u70à — undà ML | 25 *zoronras — dgxóvrcw propter 
homoeoteleuton omissa in M. supplevi ez € (xo/jras gmdà 
suppl. eum Haloandro vulg.) | 28 sgávogo: L| 29 
éxtíovas L | 30 dyowvicorra. ML || 31 oV Aoixov 
cn. L 


1 aut qualitereumque] aut del Beck | 2 eius T! | 
D nisi] nisi qui 7' dierum triginta 7, dierum om. 
* 13 dilatationem V" dilationes E! | *computatos V com- 
putatus /! computatam 7" computandorum vulg, [ 4 prae- 
sentis temporis nostrae 7| expulerit 7 | 6 publicatio- 
nis V [ 7 ipsi om. T' | 8 dilectionem R'! V! deieetionem 
T'| 9 obseruauerunt 7T' | 12 ab his] his om. 7' (sub his 
sunt vulg.); deest verbum | exactoribus vulg. | 13 eon- 
uictoribus T'* vulg.] coniunctoribus R V1; leg. oen- 
Quctoribus (cf. Cod. 4, 65, 31. 35)? | aut domibus ante aut 
dominiis add. qmd | 14 utilitatibus & vulg.) facultati- 
bus VT'j 16 et supplitiis subdiderint om. K' | 17 trans 
mittant eu/g.] transmittunt RV T | 18 proprias R*T| 
opiniones 7! Vipsio R! | 19 exigent V corr. j et om. R| 
22 iudicum] iudicum suscipiant T* | utatur A? mw] 
utitur A!VT | 23 praeceestiones V! | 24 suscipiant 
T | 25 militantes Rt 7' | federatos libri, corr. vuig. ! 
26 suas libri, corr. Heimbach || 21 certentur R'T' cer 
tetur V' [ nullo enim modo 7 vulg. || 29 occupari ztili- 
tatibus | 35 manifestata 7'vuig. 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


idík«vov xarà vÓ cüvQOss nooriDsuévov, dv di vaic 
dnagyícue moosrá$sow avsÀlouévow mác: 05a xatra- 
erjcas axevaávo. — Dat. v. id. Apr. CP. imp. dn. Iusti- 
niani pp. Aug. anno XVI. post cons. Basilii vc. 


PIZ 


IITEPI AIAPOP9N KESAAAION 
KAI AYZE9Z lAMOY. 


('0 aixós Bacilsbe Orodórq Anápyg ngamoplov.) 
(Hoooiuiov.) diapópow xspalalov ais rjuác dv- 


551 


Nov. CXVII pr. 1 


secundum morem propositis, in provinciis vero prae- 
ceptionibus destinatis omnibus manifesta constituere 
festinet. — (Dat. id. Apr. CP. imp. dn. lustiniani 


[a.542] pp. A. anno XVI. post cons. Basilii vc.) 


b CXVIL Auth. CXII. Coll. VIII tit. 13 


KR UT LICEAT MATRI ET AVIAE 
ET ALIIS PARENTIBUS POST LE- 
GITIMAM PARTEM LIBERIS DE- 
RELICTAM QUO MODO VOLUE- 


19RINT RESIDUAM FACULTATEM 


DISPONERE, ET ALIA PLURA 
CAPITULA K 
Idem Aug. Theodoto pp. 
(Praefatio. Diversis capitulis ad nos relatis 


avey9évrorv ávayxaiov slvai: avvtidousw ysvixq vavra 15 necessarium esse perspeximus generali haec lege 


Durrvszgas vopq. 


disponere. 


CAPUT I. 


Osenitous» toivv» asap slvai wal pryrQi xai 
Bápnur xai roig dilow yovsUGi: uerà vÓ xaraAimsiv 
Toig 7zuugÀ TÓ dx vÀV vóucw ÓgtÀousvov uépoi TÓ 


Sancimus igitur licentiam esse et matri ct aviae 
aliisque parentibus, postquam reliquerint filiis par- 
tem quae lege debetur, quod reliquum est suae sub- 


vaóÀowrowv T6 avTOv mapiovdíag, eire eig óAóxÀngov 20stantiae, sive in solidum voluerint sive in partem, 


BovinOsiav eia dx népove, tq vig 7j rjj Ovyarpl, 

fyyóvq 5) dyyóvp, rj 1oi$ épakbré xavwovos Oopsiadas 7 
xai dà reAsvraíag Bovirasoe xaraliumivesv él v0s- 
ovrq Ou. 18 xal aipéaei, ei ys BovinOsisv, acra vóv 
maría ry) vÓv Ola Éyovra vovrove vnsbovaíove dv 


filio vel filiae, nepoti vel nepti et deinceps descen- 
dentibus donare aut etiam per ultimam relinquere 
voluntatem sub hac definitione atque condicione, si 
voluerint, ut pater aut qui omnino eos habet in po- 


Nov. CX VII (Authent. CXII e Coll. VIII tit. 13: gloss.) Graece extat in ML, in B variis locis, magna pars in 


Prochiro et Epanagoge (vid. infra). — Epit. Theod. 117, 
extat B 41, 5, $. — Sunmmas repetunt Theodori BY, Athanasii c. I pr. para- 


e. I OsaniGopsv. &Qniay slvas .. 


Athan. 10, 9. Zulian. const. CVIII. 


titla Ath. 9 $ 15, lib. sapi diagógarv àvayvacnávov $10, c. 1 $1 paratitla Ath. 13 $12. 


cognoscens in hac quidem felici civitate edictis more solito propositis, in provinciis aulem praeceplis missis 


manifesta omnibus reddere studeat. 


CXV. 
DE DIVERSIS CAPITIBUS ET SOLUTIONE MATRIMONII. 


Praefatio. Diversis capitibus ad nos relatis necessarium nobis visum est. generali lege ea con- 


slituere. 


L Sancimus igitur licere et matri et aviae et celeris parentibus, postquam liberis portionem ex 
Foy debitam reliquerunt, reliquam ipsorum substantiam, sive in solidum sive ex parte voluerint, 


10 vel filiae, vel nepoti vel nepii, 


vel deinceps descendentibus donare vel etiam per ultimam volun- 


talem relinquere sub hac lege et condicione, si quidem voluerint, ut pater aut quicumque eos in po- 


1 4íxrov L| 3 v. id. apr. M] id. Apr. € Ath. vulg. 
pnyi áxgil Theod. | CV. — Basilii vc. (cf. &)) a- 
GiÀMas "lovaviviavoU 10 i2 usrà. 15» Unateíay Bacw- 
Asiov Ath. Kre« ia! Bacis(ag usrà vravsiay Baailstov 
Theod. bilisar. uc. conss. M | 6 rubr. y 3 ÀAvasa 
yánov (yánam L) ML] IIsgi yáuow xai QenovüUiow xal 
dtd saídov xai rera xepalaíar Ath. Ilegi 
repudéo» xai megi dAAa»w xapaAatory Theod. (cf. Nomoc, 
XIV tit. 1,1 7 7t29l. QextovUiov QialauBávovsa Quz" 
vsagd, sim, 13,3) De diversis capitulis opp. ful." (al. £) 
13 inscr. om. ML, supplevi ez Ath. g; lmperatori (sic) 
iustinianus aug. petro magistro offleiorum et patricio 
lul*, in quo rubricae cap. 318 additur inscriptio et pro- 
oemium ipsius novellae (cf. ad &), cui inscriptioni a. Fi- 
thoeo in ed. Iuliani receptae non. convenit epilogus; imp. 
iust. &. app. lul, imperatoris iustiniani augusti app. 
lul* | 14 dvevez9évrow Ath. c]. dvex9évrom ML* áv- 
axOévrowv L* | 20 aivov MB éavrov L | 21 «5 om. B | 
5 dyyóvq] 7 om. | 22 5 vois dgakzs] et (i. e. xai) de 
inceps e | 23 reAevrees e L! || rowo?vq] vovre B(c) | 
24 ore] siovs L' 


1 vero om. R | 3 subscriptionem libri omittunt, add. 





ed. Veneta 1491, vu/g. | 4 an. XVI. pe. basi. vice con. 
ed. Ven., anno XV. Basilio vo. cons vulg. [ 5 constitutio- 
nis CX VII (— Auth. CXII) cap. 1. 2 extant in appendice 
Iul.^* (b kap. CXC, v const. CXXIil kap. DXCIIII, no- 
bis x» b et v) | 6 rubr. De diuersis capitulis bv f 8 

tem om. T'| iliis V | 9 uoluerit V | 11 capitula P ocn 
vulg. capitula multa V | 13 inscr. imp. iust. a. b impe- 
ratoris iustiniani augusti v Imperatori (sic) iustinianus 
&ug. petro magistro officiorum et patricio Zul* c. 318 
(ubi post rubricam Iuliani inscriptio et poemiem novellae 
ipsius interpolantur) | 14 prolatis JuL5 c. 378 [| 15 neces- 
sario b | prespeximus agennerali constituoione difinire 
Iul.* c 318 | haec] hae RVT || 17 rubr. Si mater aut auia 
filiumfamilias heredem instituerit, ut pater ipsius fructum 
hereditatis. non habeat. et de donationibus et de aliis 
liberalitatibus eodem modo in flliumfamilias factis. et de 
curatoribus siue administratoribus rerum A marg. (ex 
Jul.) | esse om. T'* | et matri] matri & | 18 aliisque] et 
aliis A*7 aliis R! || relinquerint VT' bv reliquerit R [| filiis] 
omnibus bv | parentem V! | 19 quac] quam ex v [ quo 5 
20 uoluerit v | 21 nepte v | et] uel 7 || descentibus V 
23 definitionem 5 | conditionem v | 24 ut] «« R'! | pater 
qui omnino aut V [ qui om v || habent VT' vulg. | pote- 
statem Vv 


Nov. CXVII 1. 2 


552 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 





ToUTO: 0i rxgáynag. prre üsumfructov jijrs Tv 
oíayovw zavrshde urrovcíaw Égnw. Tavra yàg 07 xal 
dEarrixolg 70ivavro xataAiusávesw, 0Oev ovdenía vois 
yoveiciw opélea mQossyivero. voUro dà o uóvov 
10i; yoveigiw, àAÀà xai xavri ztQosom: £Etivas mapa- 
l xeAevóusDa. và di moáyuara và ovo xaraAiu- 
mavóusva y Üumgovusva vow vrmebovg(o: rQosozt0u, 
ei uiv vsÀaiac éigiv rAÀuías, wav vmeLovci. aiv, 
dünav dyérocav xa9* 0v BoíÀovras tgonov duwxáiv: 


testate in his rebus neque usumfructum nec quod- 
libet penitus habeant participium. Hoc enim et 
extraneis relinquere poterant, unde nulla parentibus 
utilitas nasceretur. Hoc itaque non solum parenti- 
5 bus, sed etiam omni personae licere praecipimus. 
1 Hes autem ita relictas sive donatas positis sub 
oe personis, si quidem perfectae sunt aetatis, 
icet sub potestate sint, licentiam habeant quo volunt 
modo disponere. Si vero aetate minores sint, per 


sí 0i rZ nàedav cow órsÀds, Ds oUm dw cvvidov10 quem perspexerit testator aut donator haec guber- 


6 testator 5 ó dogojuevos avrà Oiouxeia Das, udzpis 
Ova» bxüvo ol; ddoprÓn 7 stieg i elc valaíav 
Ki9aesww rxiav. dünav Kyovros vOU OiariDeuévov 


nentur, donec illi quibus donata sunt aut relicta ad 
perfectam aetatem perveniant; licentiam babente . 
testatore vel donatore et matri et aviae horum qui- 


vj dogovuévov xal vj unrQl xai vj uáupy vovrow ole — bus res collatae sunt ipsarum rerum si voluerit gu- 


Tà ngüyuara mapsayédv trv TOV avror noaypárov, 15 


LÀ enitn Dioíxrgav xaramicT£gUOGI, xüv GUVOLUEOGIY 
; Li 
&v. 


pagi» aí sigruévas yvvaixs$, ovr évros simsp 
xal avral vzv Toiavrn» Qioíxnsiw xaraüéfacÓa: Bov- 
ÀnSdsiw. si dà de six Ó xavaliumáveow 7) Qovgoi- 
usvos unB£va vovrou Ouuxnrrv Ó ' 
rov dedouévos Zw vOiavTZV | ideas vsteAOeiv 7 au) 
BovinOain 5) ur) QvvnOain, rj vskevtrames rtgiv dxsívovs 
TeÁa(ng gAux(ae ysvécOua., vnvixaUTa wsÀevousv Ow 
&puódiov &pyovta xovpgármpa àAbiónigrov perà vopi- 


TOi; TOroUTO:é TrQdypuacs ngofállead au, 25 


pov 
ógeaílovra T)» xarcAngOuicav vols toíovTOW TtQOS- 
eO steguovgíaw duowrga( vs wal qvÀdfci, guáyow 
Gray dxeivoi, a6 sipnras, sic vels(av sjAixiav FAO mosv. 
dv dxsivow yàg vois Ofuacs vÓv wvóuov TÓw TV xQJ, 


bernationem committere, licet maritis iunctae sint 
memoratae mulieres, ita tamen si et ipsae buiusmodi 
gubernationem suscipere voluerint. Si vero forsan 
is qui relinquit aut donat nullum his dispensatorem 
determinaverit, aut ab eo datus huiusmodi guber- 


ópíces, 7 Ó xag" av- 20nationem subire noluerit, aut moriatur antequam 


illi perfectae fiant aetatis, iubemus iudicem compe- 
tentem curatorem fide dignum cum legitima fideius- 
sione rebus talibus ordinare, qui debeat relictam 
talibus personis substantiam gubernare atque custo- 
dire, donec illi ad perfectam, sicut dictum est, aeta- 
tem perveniant. In illis enim casibus legem quae 
usum parentibus praebet volumus custodiri, quibus 
non inest specialiter huiusmodi condicio. 


e- 
Oiv TOig yovsUc. magéxovra foviousd'a Foe Pere 30 
Ux Kyxtut 


Gas, ol; ovx a iQuxc € voiabtr) alpecus. 


CAPUT II. 


, lgós voírow dà xdxeivo. vouoOerzaa: avveillousv, 
Ora si Ti viov fj Ovyatéga Éyov dE dlsvDOigas yv- 


Ad haec autem et illud sancire perspeximus, ut 
si quis filium aut filiam habens de libera muliere, 


c. II extat B. 28,4, 49 (B* II 1,1 p. 534 Zach.) — Summam habet Epitome 24, 42 (— Anon. Bodieianus apud 
Zachariae Afvéxd, p. 215), summas repetunt Theodori BY, Athanasii paratitla Ath. 11 $2. 


e. II— VI pr. summaria habet Anon. Bodleianus ap. 


Zachariae "dvéxQ. p. 208. 





testate habeat, in his rebus neque usumfructum n 


etiam extraneis relinquere poterant, unde nullum a 
1 non solum parentibus, sed etiam omnibus personis licere praecipimus. 
erfectae aelatis sint, guamvis sub potestate sint. constituti 
sin aetate minores sint, per eum quemcumque statuerit 
us donaíae vel relictae sunt ad perfectam aetatem ve- 
Habeat autem licentiam testator vel donator et matri et aviae eorum quibus res collatae sunt 


personis sub potestate constitutis, si quidem 
facultatem quo velint modo administrandi habeant 

testator vel donator administrentur, donec illi uib 
nerint. 


earundem rerum, si voluerit, administrationem credere, licet 


ullam omnino communionem habeat. Haec enim 
arentes commodum perventurum erat. Hoc autem 
es vero ita relictas vel donatas 


raedictae mulieres maritis coniunctae sint, 


ita tamen siquidem ipsae quoque talem administrationem recipere voluerint. Quodsi forte is qui res re- 


linquit vel donat nullum iis 


nistratorem constituerit, vel qui ab eo datus est talem. administrationem 
suscipere aut noluerit aut non potuerit, vel mortuus sit antequam illi perfectae aetatis 
tentem. iudicem iubemus. curatorem fide dignum cum legitima 


l , tunc compe- 
deiussione eiusmodi rebus destinare, qui 


substantiam eiusmodi personis relictam et administrare el custodire debeat, donec illi, uti dictum est, ad 


perfectam aetatem venerint. 
volumus, quibus eiusmodi condicio 


In illis enim casibus legem quae usum/ructum parentibus praestat observari 
specialiter non est imposita. 


IL Praeterea autem illud quoque sancire decrevimus, ut si quis filium. vel filiam habens ex libera 


1 -— MLB || ocsufructon, s. v. 5/10« xg72iv xAonaw 
(eic) M, xonsw xapgnov LB DE MLB | 4 ngoa- 
syévevo B | 5 xai a om. LB || 6 «à ovre] và om. Ji 
10 dv om. B | avveidos L avrídn B | 11 vs01ávop M, 
diaOénsvos LB | 12 2vov B | 18 avra L | 20 *ógíaos 
MLB | 21 ineAO'siv L vneaeAdeiw B || rj om.c | 22 7 p 
OvvrOein om. e, ui) om. DB | " veAevrrjoes MB. seÀaviioa 
L' qeevtrag L vulg. | 23 trvixavta om. | 25 10ic] toU 
L*]| 27 nsgiovoías L? | 28 ovov B | 33 4£ dev2soas 
K£yov B' 


1 usufructum b | quolibet Vb quislibet v | 2 habeat Rv 
habent 7'| haeo Vóv | et om. H'b | 3 poterant vulg.] 
poterat libri | nulla a parentibus V | 5 etiam om. v | 
omni] omnino bv [6 ita om. V [ donatas cet.] tas — 8 li- 
centiam scr, KR? im ras. 1 vs. | 1 potestatem v | perfer- 
tis b | sunt — 8 potestate om. b | sunt Vv] sint R() T 
vulg. | 8 habent 7'| quod Vbv| 9 modo om. T' | aeta- 
tem bv | minoris 5 | 10 quam V que 5 ] perspexerint 5v 


onn T! «ecccc» KR! [ 11 relictum v donata re- 
ota R! [ ad] aut V || 12 perfecta b | ueniant V | habentes 
testatore b. habentem testatorem v | 13 horum] eorum 5 
et horum T [ 14 collecte V* [ siot V [ uoluerint V eul;. | 
15 iniuncte T'bv | sunt T | 16 tin AR [si om. V! [| ips 
T'| 17 subire noluerit R| forsitan b postquam v [ 1$ 
his Viv | qui om. v [ reliquit aut donet 7f 19 deter- 
minauerint b determinati erit V uel determinauerit T 
ordinauerit R vulg. | aut) ut R' | datum v dictas 5] 
20 noluerint 7! | 21 fiant perfecte T'| copetente T"! con- 
pitentem b competere /t! | 22 legitimam iussionem 5 
23 talibus rebus A [ordinare v vulg.] ordinari RVT' ^ 
relicta b | 24 substantia 5 | 25 sieut dictum est ad per- 
feotam V | sicuti T'| aetate b | 26 enim om. b | quse 
om. T| 27 partibus 7Z' patribus T' | prebeat 5 prae- 
bent R* praebentem T'* | custodiri vwlg.] custodire libri [ 
32 rubr. De eo qui filius ab aliquo in instrumento nomi- 
natus est Z'marg., De eo qui ab aliquo instrumento no- 
minatus est filius A marg. (er Ju.) | ut om. v | 33 de 
RVT) ex bv 


ET ALIIS PARENTIBUS 


953 


Nov. CXVII 2. 3 


vaxós, usO" zc yáuos ovviaraaO as. dóvaras, simos 
4v avufloAaíq sita dyogaiq) sire (día yeigl. avyysygapu- 
pévq xal Kyovri vmoygagas TQu)v uagrvpowv ditní- 
viov. site dv QiaD rr aita dni nodEsms vzouvrudvov 
TovrOw 7, ra vtr» viov avrov slvai yj Suyavéga, xni ur) 
mQosO xal gvgixÓw Tj gvGix5v, Ove TOL0vTOVS ztaj- 
das yvnaíovs slve, xai urÜsuíav érégav ánóünibuw 
map' avrà DyreioOa, dÀÀà zxtávraw dztolajsw av- 
ToV$ TOv Óixaímv Ga rois yvrGiow scugiv oí zui- 


cum qua nuptiae consistere possunt, dicat in instru- 
mento sive publico sive propria manu conscripto et 
habenti subscriptionem trium testium fide dignorum, 
Sive in testamento sive sub gestis monumentorum, 


5hunc aut hanc filium suum esse aut filiam, et non 


&diecerit naturalem, huiusmodi filios legitimos esse 
et nullam aliam probationem ab eis quaeri, sed 
omni frui eos iure quod legitimis filiis nostrae con- 
ferunt leges, utpote ipso patre, sicuti dictum est, 


Tépos srapfyovsi vópoi, ola oV margós ajrov, oel0filios proprios eos vocante. Ex hoc enim et cum 


sipyrai, saidag (díovs avrove dmoxaAéGawros, dvttU- 
Ou» yàg xal uerá 5c avtOYv urrgós Osixvvras vópi- 
nov écynxéves yáuov, dere pus zug! avt59s zx90$ 
Tiv TOv yáuov miGriv dtégav dztóluEiw dzitrieia Dau. 


eorum matre monstratur legitimum habuisse matri- 
monium, ut neque ab ea pro nuptiarum fide alia 
probatio requiratur. Si autem pater ex ipsa muliere 
multos filios habens uni ex eis testimonium quolibet 


d dé ó marzo dx vZ6 avtZs yvvaixós ztoAÀove mai- 15 ex praedictis praebuerit modis, sufficere etiam aliis 


Jas £yow ávi d$ avtOw uaprvpíav xaO" oiovórnors 
TÀ» elgnusvav zagdgcyo: 1Qónav, ápxsiv xal toig dÀ- 
Ào vois ix 17$ avtzs yvraixós ceyOuigs ztQ0; Ta TOV 
vouíiuow Üxcua vüv Ti évi iid TOU zatQós 


pagrvolay. 20 


ex eadem muliere natis ad legitima iura patris testi- 
monium uni datum. 


CAPUT III. 


Kal rovro ÓÀ «5 mapoíogp Oiardfm Gvveidousv 
mQosÜ'sivai, cre &( vi& dygiqos xarà OidOsciv ya- 
auxy» yvvaixa Àdgo: xal zaidae 4E avtns modjgoutoO, 
AvOévros Üà rov zgÓc avrz» yduov cvuf; avróv xai 


Hoc quoque praesenti constitutioni perspeximus 
adiciendum, ut si quis ex non scripto per affectum 
nuptialem uxorem acceperit et ex ea filios procrea- 
verit, soluto autem matrimonio contingat eum etiam 


évépav dyayíaSas yvvaixa uer i ae tr vvugo-25aliam ducere coniugem cum dotalibus instrumentis 


Aaiov, xai 4E avizs Ouolos xo:ijcacda: naidac, un- 
Div nepi t?» natgqav xánpovouíav vois ix T7 àzooí- 
xov yanusine pesa von zai0i sQóxoiua yivsad'a, àAAG 
pstà TOv áAlow naídov vOv &x tij devtégas veyDév- 


et ex ea similiter tilios procreare, nullum circa pa- 
ternam hereditatem aliis filiis ex indotata coniuge 
natis praeiudicium fieri, sed cum aliis filiis ex se- 
cunda natis uxore, quae cum dotalibus instrumentis 


Tow yaustis T$ uerà stooixcjarv avuoAalam qvvoixn- 30 copulata est, ad patris et illos hereditatem vocari, 


Cágys éie TÓv OU matQÓs xaxsivovs xaleig Das xÀAroov, 
ola xai éx uóvns ÜiuOécsos ÓDvvauévov vo yduov 
GvvíavagOo.. Os Opuoíwe xgarsiv BovióusDa, sí xai 
"Qdvrov uv usrà mgonupow cvuloAeiov qvvagOrin 


cum etiam ex solo aífectu possit consistere matri- 
monium. Quod similiter valere volumus, etiamsi 
prius quidem cum dotalibus instrumentis iungatur 
aliquis uxori, post illam vero alteram ducat solo 


"6 yauet?, uer! dxsivp» dà éveégav &ydyrzaa uóvg 35 nuptiali affectu. 
y 1 yayyios novp P! 


yajixz; Qua D éaes. 


c. III. Osazitouev si Ti Aygdqus ...... extat B 45,6, 3 (B* K 16,52 p. 433 Zach.). — Summam habet Appendix 
Eclogae 2 (Zachariae 4dvéxÓ. p. 186) ubi citatur novella Qaa; Theodori summam repetit B. 





uxore, cum qua matrimonium consistere potest, in instrumento sive forensi sive. sua ipsius manu con- 
scripto et ped tmn trium testium fide dignorum habente sive in testamento sive sub gestis monumen- 
nc 


torum hunc vel 


filium suum filiamve esse dixerit, neque addiderit naturalem, eiusmodi liberi legitimi 


sint, neque ulla alia probatio ab is exigatur, sed omnibus iuribus fruantur quaecumque legitimis liberis 
leges nostrae praebent, quippe cum ipse eos pater, sicuti dictum est, liberos suos nominaverit. Inde enim 
ettam cum matre eorum legitimum habuisse matrimonium probatur, ut ne ab illa quidem ad matrimonii 
fidem alia probatio exigatur. Quodsi pater ex eadem muliere multos habens liberos uni ex iis qualicumque 
ex modis praedictis testimonium praebuerit, celeris quoque ex eadem muliere natis ad iura legitimorum 
sufficiat patris testimoniun uni datum. 

id Verum hoc quoque praesenti constitutioni addere decrevimus, ut si quis sine scriptis ex mari- 
tali affectione uxorem duxerit ex: eaque liberos susceperit, soluto autem cum ea matrimonio forte aliam 
uxorem cum dotalibus instrumentis duxerit pariterque ex: ea liberos susceperit, nullum de paterna here- 
ditate praeiudicium liberis ex: indotata uxore nalis oriatur, sed cum ceteris liberis ex: secunda uxore 
matis, quae cum dotalibus instrumentis ei nupserit, ad patris hereditatem illi quoque vocentur, quippe 
cum etiam ez sola affectione. matrimonium consistere possit. Quod similiter valere volumus etiamsi quis 
srivr cum dotalibus instrumentis uxori copulatus sit, post illam autem sola maritali affectione alteram 

cerit. 





2 5 áyogaíiq B! | 3 9noygagz;v Bc | 5 avxov MLB, 
corr, Serimger || 6 xai iov] xai om. Lg. B* v. L || 
8 a$rov B'| 10 avrov vov zargós LB || 12 vógigov 
dayrnx£vas Osíxvvras B* v. L| 13 undiv L |] avrois L* || 
14 Unreia as B'|| 10 ex] uevà B | 17$ avis] 17s av- 
rov B'! ipsa c] 17 rÓv» eienu£vov L || vgózov LB! | 
&oxei Bf || 18 avrzs om. B | 19 Jidouévn» B* v. L. D! 
23 Afr Bf, D* v. L | rodjoairo B] ztovjooiro ML BC l 
24 zoós avri» om. g || 26 xai] xal £rtoe» L* || 29 yaus- 
15$ veyD'évtow L || 32 xai om. Bí | 34 avvag9rn LB 


1 eum] ex v | qui V! | nuptia » | contrahi ^v || 
in T!] om. RVT'bv | 2 publicae R^ -p- T!, publico 
corr. püblice 7'* | 3 habentes v, habente vulg. || con- 
scriptione A' subscriptione A? | testium trium T | 4 sub 
gestis] subiectis A in gestis 7' indigestis 6 | 5 nut] et v 
aut uel V [ hanc] hunc Ft | esse filium suam v || aut] uel 


T|et] aut 5 | 6 filius legitimus &v|| 7 querire domni | 


it. 


frui 5 | 8 eos frui R | quod] et quaecumque 5v || legitimus 
filii & | 9 utpute 7! ut per ^ spud v f ipsum patrem v || 
sieut &v | 1U eos uocantem bv esse uocante 7' uocante 
eos R | et cum] aequum ^v [ 11 matrem v || manifestatur 
R| 12 ab ea] habeat » [ pro om. óv [ nuntiarum Z' | 13 
sequatur óv| 14 unum 7' unus v uni om. Zt! [ quod- 
libet ex praedictis praebuit modis 7" qualibet aut (autem 5) 
memoratarum praebeat (prebere hao /) causas ^v | 15 suf- 
ficit bv | etiam aliis bv] om. RVT vulg. | 16 mulie- 
rem v | ad legitimorum vulg., aut legitimam 6v | 17 uni 
datum om. bv, in quibus reliqua pars novellae non habetur || 
21 rubr. De muliere quae sine dotalibus instrumentis mari- 
tata est, et de filiis ex tali matrimonio natis (et de — 
natis om. T) RT marg. (er Iul.) | constitutione V! 7T' | 22 
ex] et ex T'| effectum 7'! | 24 autem] ante Z! | etiam] 
et T'!] 25 deducere R!|| 26 procreare filios £ | nullam 
R! | paternam — 30 copu| scr. /* ín ras. 2 vv. | 27 aliis 
V? vulg.) cum aliis RV? | 28 filiis om. R(*) | 31 eum] 
eum? /75]32 quid z'| valere] »nesesse A! 
10 


Nov. CXVII 4. 5 


994 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


CAPUT IV. 


"Ennii dà vóuov noónv dfepoviaaus» xsisiovta 
qj mgouja yíveaJas Gvufólaia 3j áAÀac avardaeis 
mrgoifvca yivou£vac zat TOWs femen, 9) ov 
TOUS yduovs mrposxs. frBaioUgÓa., Tj yovv 0, 
ctapéysG ni, dmi TOU sxapóvros pad na allies 
Oiarvzd Gas Tà mepl Tovro mom» vouodernOévca. 
xai Óià «oUro weÀstousv rovs ueyaÀow diu)suagi xs- 
xocuruévovs giyoié iAlovsrolow  uij dÀÀes ydjous 
erg ger &i un mQouxja Guyypigouv gvufoLaua, 
ctÁnw sb gui Ti6 mwQÓ ToU Tvyéi»v TQOw TO: VTOYv dEbus- 10 
páraw dx uóvns QiaOécscs rydysro yaperüv. coUs 
yàp Towo)rove yduove robs zQO ré alas yevoudvovs 
xai usrà 5v db(av voguíuove uéveiw xsÀsvopsv, xai 
tov 4$ avrov vexOévras vouiuovs slyas raidas à 
névros TÓ tiunO T val viwag vouaírass dElais ur; GALos 15 
dysa das yaperüs zÀjw tí pr uerà zoomeov cvufo- 
Aa(cov. avr» Üà tv ToU vouov dxoífaaw Gvyyoar 
QoUuev oi Umorerayuévow 17 rusréga molereíq 
BaoBdoow, xdv afwinac. vow VrOW Unpyowv xexo- 
cunuéyoi. dere xcl ÜiaOécus vuÀg OívacÓaa avrove 20 
Boviouévous cvvaliággsw ydaovs. rovs dà AomoUs 
4zavras mag rOUs rdi usydAais, O6 sirrau, Gblaug 
xexocunuévove, oíasürzxots slev á&íae rj avgaveías y 
dntetrdevaeox, si uiv BovinSaiev 7) QvvrOeiev, ov. xa 
wy y perà mooixojov avuBolaiowv &ysadas yausrás* 25 
tí à xal roUTO ur mzagapvAdbh xal rovs p in 

as 


Éovas 
vr$ QiaSécens azodexyvpnévove yánove BeBaiovs € 

Oeazizousv, xai vos 4$ avrtOw Tixrouévove vouíuovs 
slvas maidas xsAsvopav. 


5 


Quia vero legem dudum protulimus iubentem aut 
dotalia fieri documenta aut aiias probationes proce- 
dere factas apud ecclesiae defensores, per quas nu- 

tias competat confirmari, aut certe sacramenta prae- 

eri, in praesenti perspeximus melius disponere ea 
quae de his pridem sancita sunt. Et propterea iube- 
mus eos qui maximis dignitatibus decorati sunt us- 
que ad illustres non aliter nuptias celebrare nisi 
dotalia scribantur instrumenta, nisi tamen aliquis 
antequam mereretur buiusmodi dignitates ex affectu 
solo duxit uxorem, Tales enim nuptias ante digni- 
tatem factas et post dignitatem legitimas manere 
praecipimus, et ex his natos legitimos esse filios; 
postquam vero honorati fuerint aliqui huiusmodi 
dignitatibus, non aliter ducere uxores nisi cum do- 
talibus instrumentis. Hanc autem legis subtilitatem 
concedimus subiectis nostrae reipublicae barbaris, 
licet dignitatibus huiusmodi decorati sint, ut etiam 
nudo affectu possint ipsi volentes contrahere nuptias. 
Reliquos autem omnes praeter eos qui maximis, sicut 
dictum est, dignitatibus decorati sunt, cuiuslibet sint 
dignitatis aut militiae aut studii, si quidem voluerint 
&ut potuerint, non prohibemus cum dotalibus in- 
strumentis ducere uxores; si autem etiam hoc non 
custodierint, et ex solo affectu celebratas nuptias 
firmas esse sancimus, et ex eis natos legitimos esse 
filios iubemus. 


CAPUT V. 


, Enti; à vóuov rn vsÜsixauew moostárrovra, 30 
c»er8 si mOTÉ Ti6 yvvaixa Oiya mpowdgov Ago: perà 
QiaÓOécsoe yapiwzS xal vav xoi$ alríag yvaogw- 
Louévns voi vóuow £xBáAp, Aaufdvtuv aírqw vÓ Té- 


i& vero legem dudum posuimus praecipientem, 
ut si quis uxorem aliquando sine dotalibus acceperit 
cum affectu nuptiali et hanc sine causa legibus 
agnita proiecerit, accipere eam quartam partem eius 


e. IV dii oiv (Bà B*) vos ueydÀow pàv á&xiuacs xsxocuzu£vovs uéyo: ztgorrogzaD'agiov ai) dALos yuos 


7tp0£0 uA 


Theodori summam repetit BT, argumentum v. 1—9 ex Athanasio 


€. V particulas (555, 6—1 12—25) habet Prochiron 5, 6 
dactas et v. 27—30 Ej 
contaminata extant B 28, 12 (decurtata in B* I' 5, 2 p.16 
petiit L. — Summam exhibet Nomoc. XIV tit. 13,4 p. 615 


anagoge 19,9 (inde Prochiron auctum 6, 8). 


extat B 28,4, 4: (B* I 1,9 p. 144 Zach.) — Summas habent Epanagoge 10, 27, Epitome 23, 10. 


aratitla Ath. 22 $ 7. 
Airom auctum Ó, 5), easdem in compendium re- 
Eadem excerpta cum parte movellae LIII c. 6 
1 Zach.), unde ea reliqua parte huius capitis omissa re- 
Pitra. 


(- 





IV. Quoniam autem pr nuper promulgavimus quae vel dotalia instrumenta confici vel. alias 


probationes procedere apud 


lefensores ecclesiae faciendas iubet, per quas nuptias confirmari conveniat, 


vel certe iuramenta praestari, $n. praesenti decrevimus melius constituere ea quae de his nuper sancita 


sunt. 


Atque propterea iubemus, qui magnis dignitatibus ornati sunt usque 


illustres, nonu. aliter. nisi 


dotalibus instrumentis conscriptis matrimonia contrahere, nisi sí quis antequam eiusmodi dignitatibus po- 
litus sit ez: $ola affectione uxorem duxerit. Eiusmodi cnim matrimonia ante dignitatem facta etiam post 
dignitatem legitima manere ex iisque natos liberos legitimos esse iubemus: postea vero. quam eiusmodi 
dignitatibus quidam honorati sunt, non aliter uxores ducant nisi cum dotalibus instrumentis. Hanc autem 
legis severitatem remittimus barbaris dicioni nostrae subiectis, quamvis sint eiusmodi dignitatibus decorati, 
ul etiam nuda affectione possint si velint nuptias contrahere. Ceteros vero omnes praeler cos qui magnis, 
uti dictum est, dignitatibus ornati sunt, cuiuscumque sint dignitatis aut militiae aut studii, si quidem vo- 
luerint vel potuerint, non prohibemus cum dotalibus instrumentis uxores ducere; sin hoc non observa- 
verint, etiam ex: sola affectione probatas nuptias firmas esse sancimus, et qui ex tis procreantur legitimos 


esse liberos iubemus. 


Quoniam autem legem iam tulimus quae praecipit, ut si 
mentis uxorem duxerit cum coniugali affectione eamque sine causa 


1 »óuov] nov. LXXIV c. 4. 5| 7 voi L| 9 A 

igouv M) cvyyodwauv B. ovyygdyeesv L, scriban- 
E" | 12 ove xó LB] z9ó M |l ysvousvovs M | 13 wo- 
pápovs uévtiy) vouigove 0)6 (rovc add, L*) yápove u&- 
var L utvtw vou(uovs Bí vouiuove slya. B* vouiuove 
DB!| 15 cuunO vas] «si ci)Tvas L? | vovavrais vas 
Jj 16 xara sQoixdov cvuflólciov LL xatà noosuoa 
svuBólaia DB* || 19 xdv] ei xai B' v. l. | Vnaoyeiev L | 
xexogyuruévoi L? | 21 yauovs] ovs yduove B! | 0à om. 
Bf | 22 vtegi roU L? rovs zagà rove Bf | vais om. L | 
peyáAaie om. Bf | a&icuc ox eigrras B || 26 à xai] xai 
om. Bí | 27 &xodtixvvuévove om. L*, yduovs — vixro- 
pivovs om. B!f || 30 "Exsudi — 555,5 negewvaías] pro 
his in IL novellae LIII cap. 6 pr. (304, 21—36, ubi vide) in- 
sertum est ex B 28,12 | vóuov] nov. XXII c. 18 


| 


peus quis absque dotalibus instru- 
egibus agnita depulerit, ea quartam 


1 dudum legem T'| pertulimus R | 2 probationes 
alias R | cedere 7'' producere V | 4 competit A [ certa 
V9 inseribantur 7" inscribuntur 7 [tn R [| 10 af- 
fectus V | 11 solo — 14 uero ser. R* im ros. 2 wv. | 
duxerit A(*) T | 12 post dignitates A(*) vulg. | 14 honora 
R!' | 15 dignitates R9 | ducere vulg.] duceret T" duce- 
rent V dicent A! ducent R?|17 nostris 7| 18 huius- 
modi om. V | sint vulg.] sunt RVT | 19 *nudo] sub 
libri, solo Osenbrüggen | contraee AR! [ 20 sicuti T' | 
22 dignatis E | studium 7'!| 24 uxorem. sin 7'| etiam) 
et T'| hoc] haeo 7, om. V || 25 et om. T* | 31 uxores 
R | 32 causa om. V' 


ET ALIIS PARENTIBUS 


Taprow uípos T/6 aUrOU zsQuovd(as, xal Érrpov usrà 
Tavra msctOujxausv vouov TOv QiogíGovra, ei vi£ dsro- 
eov yvvaixa xarà OikSsgiv uóvov LáBow xal méyps 
Tshevize Gv avtjj Lücas mQorsÀevrione, Aaufávnv 
Gpuoías xal abrjv T véragtov péopos tjs éxslvov zteQu- 
ovoías (ovra) uévtoiys cera us vrtsgBaivtiw avro q7v 
TOv íxaróv ToU xgvcov AvrQow mocórnra) dv «d 
magóvti xáAdlov (xácegov vóuov Quxrvzovvrec Qaané- 
Dousv, dp' éxavépov Oéuaros vOUG dx vOv towÜrow 


999 


Nov. CXVII 5. 6 


substantiae, et aliam post haec fecimus legem de- 
cernentem, si quis indotatam uxorem per affectum 
Solum acceperit et usque ad mortem cum ea vivens 
praemoríatur, accipere similiter et eam quartam illius 
5 substantiae portionem, ita tamen ut non transcendat 
haec centum auri librarum quantitatem, in praesenti 
melius utramque legem disponentes sancimus, in 
utroque casu ex talibus matrimoniis natos filios 
legitimos esse et ad paternam vocari hereditatem, 


Gvvoiwsgioy veyOévras maidas vouíuove slvas xai sic 10 uxorem autem ex utroque horum casuum, si quidem 


tijv metgqav xalsiaOa: xAnpovoniav, tij» dà yvvaixa 
» énatíoov rovrov vüv Diuátav, si nàv áyoi vQuiv 
x0. naílov 0 aj:js dvzo sire db aves site wai dE 
Ír£oov cvvowxsdiov, 1à téragro» gápos «i$ ovcías 


usque tres habuerit filios ejus vir sive ex ea sive ex 
alio matrimonio, quartam partem ex substantia viri 
accipere. Si autem amplius fuerint filii, tantum in 
utroque similiter casu accipere iubemus mulierem 


Tov ávÜpóc Àaufdvsv si DÀ nlalovec sicav oí srai- 15 quantum uni competit filiorum: ita quippe ut usum 


dee, vogoUrov áp' éxatégov óuoíee Oéuaros AauBá- 
ws» xshmousv Tjv yvvaixa Ogov á»vi vOv maidowv 
&ouóLe. ovra ÓnÀad dere xozciw uóvnv dni rois 


solum in talibus rebus mulier habeat, dominium 
autem illis filiis servetur quos ex ipsis nuptiis habuit. 
Bi vero talis mulier filios ex eo non habuerit, iube- 


TOiOVTOI TEQiüyuadi Tv yvraixa Kyu, 1Zv Ósczxo- mus etiam dominii iure habere eam res, quas ex 
véíav dà dxsivow vois staig) gvAárteoOa. oUs AE a$- 20 viri facultate ad eam venire per praesentem iussimus 


voU ToU yduov Kayev. si dà rj voiarm y maidas 
4E avrov up Éyow, walevouewv xai Osomors(ac Duxaiqp 
Éxnv avtjv rà nodynava, drmsp dx T$ voU dwÜpós 
ovGdías si avri» dAO:siv Dià voV mapóvros dxslevoa- 


legem. Quae tamen inrationabiliter exclusa est, in 
ipso tempore expulsionis partem iubemus accipere 
quae continetur hac lege. Virum enim in talibus 
casibus quartam secundum priorem nostram legem 


usv vóuov. 45v uévrow dÀóyos ixfirOsiaav dv avrq 25 ex substantia mulieris accipere modis omnibus pro- 


T4 xzipo T$ ixBoÀns vÓ uspos xsÀsvousv Aafaiv vó — hibemus. 
nequtyóusvov Qs cq vóuy. 10v áy0pa yàg éxi vàw 
vOwvtior Üsuátow tÓ tíraprOv uépos xarà vÓv mtQÓ- 
vagov judv vóuov dx tis ovcíae Aaufdvw Tie yv- 
waix0$ Td TQOJON xmÁVOJEY. 
CAPUT VI. 


"Exsivov àvaugiBóAon magagulartouévov, ders aj 
Zléovtos vov rs sUGaBoUs uvrzuns Quirafiv dni mádv- 


c. VI. Tóv 0i ys (Tóv niv B') vóuov d! o9 ai vàv 
ertat B. 28,4,47 (B* I' 1,10 p. 144 Zach.). 


vele éxdássa ....... 


Illo indubitanter observando, ut Leonis piae me- 
moriae constitutio in omnibus aliis casibus, qui non 


cuxdyw Gvtvylas dg avrós Ó (Ó avrós D*) vópos av- 





paríem substantiae eius accipiat, atque aliam postea legem fecimus quae definit, ut si quis inopem mulierem 
ex sola affectione duxerit et usque ad finem vitae ea usus prior decesserit, similiter ipsa quoque quartam 
partem substantiae illius accipiat (ita tamen ut ea non excedat centum librarum auri quantitatem), in 
praesentia utramque legem melius disponentes in utroque cásu sancimus, ut liberi ex eiusmodi genns m 
nali legitimi sint et ad paternam hereditatem vocentur, uxor autem in utroque ex his casibus, si quidem 
maritus eius usque ad ires liberos habeat sive ex ipsa sive ex: alio coniugio, quartam partem substantiae 
mariti accipiat; sin autem plures sint liberi, in utroque similiter casu tantum mulierem accipere iubemus 
quantum uni ex liberis competit: ita scilicet ut usum] ructum solum in ciusmodi rebus mulier habeat, do- 
minium autem liberis illis servetur quos ex ipso matrimonio habuit. Quodsi eiusmodi mulier liberos ex eo 
non habeat, iubemus etiam dominii iure habere eam res quas ex substantia viri ad eam venire per prae- 
sentem legem iussimus. (uae vero sine causa repudiata est, eam ipso repudii tempore parlem accipere 
iubemus quae hac lege continetur. Nam maritum in eiusmodi casibus quartam pariem secundum priorem 


legem nostram ez: substantia uxoris accipere omnibus modis prohibemus. . : : 
VL  Jilud autem sine dubitatione observetur, ut Leonis piae memoriae constitutio in ceteris omnibus 


Ef vii rri 
iw hàfos xal vavrnS sporalevrijaos Proch. | 4 *npo- 
HM PUR M Proch, | 6 de páévrosys — 1 noaótrra 
verbis nov. LIII c. 6 xouiteaSai tr)» yvvaixa (304, $6) con- 
tinuant BL. post v. 15 «ov ávdpós Aaufldvss coll. Proch. | 
«av$r0 M] avt?» Bí L, om. B* Proch. | 9v ante xoaó- 
v71a (1) coll. B' | 7 xoveov M] xevoiov BL Proch. 
dv 1j xagóvr, — 12 Oeudrow om. BL Proch. Epan. 
12 a. M Proch. Epan.] kg sí BL | 13 dyes B* v. | 
9 avr;c M(B/)e] 9 avróc B' L avróc ó. B! ó tavrrs 
Proch. Epan. | sra xai d£ avrje B'L aive d$ avrov 
Epan. | xai om. Proch. Epan. (s) | 15 rov àvdgós om. B* || 
AauBáves Proch. (cf. ad 4) | aav Bf, Proch. unus | 16 sg. 
v0covro» — om, B* | dp! éxavégov Óuoies Od- 
paro; Mg] dni vov voioirov Jéuatos Proch., om. Epan. 
BL | 11 9ez» L| 18 dguótos L || ovre 3nAad7 om. 
B*| uóvov B! | 21 rov yduov om. B' | Kcxev) &xos 
(v. L. Eye). B* | 9 toiavtz yvy) om. B* | 22 
25 vouov] Kayev, Eysv avri» và ztoáypava xal dsgmo- 
valag Duxaiqp omissis ceteris B* | Quxaieov M | 24 mepe- 
evsías L | 4dÀ9s»v — 25 wóuov] dAgAvOaciw Proch. 
(xegirADo» Proch. auctum), in quo seqq. omissa sunt | 


2 vónov] nov. LIII c. 6| 2—5 s v«& — nspiovaías] | 25 —21 «7v u£vtoi: — vóuap] pro hir verba novellae LIII 
yvvaixa xarà vyw voU wóuov mapar5- | c. 6 e uévroi noscfsióv vi — à vv vópaw Tnooiro 


(304, 31 — 305,32 ubi vide) decurtata inseruntur in. B et 
L | 27 1óv ávdga yàp| vóv 0à ámopov ávÓpa Epan. 
Tó» dà áyBpa ámopov óvra BL || éxi — 29 AauBáveww 
M Epan.g] xai u5j 4nidóvca (izididóvra B) - dÓà 
yáuov mm yáuov B') dugsàv Aauflávaw v1 dx 
17s o$eías BL | 29 Lise ner] dixó £x t0 rusréQov 
vóuov L | 30 xoAvousv] xoàcecsa: L^; «i e dpa xai 
avr rj Gvvoixovaa. DoprjGaa D ai vi 7j xavaAsiyas Bov- 
Anóeig add. BL | 32. /fovsos] Cod. 5, 1,9 


1 fatimus V | 5 portione V![ tin RV | 6 haeo R7] 
hoo 7'!vulg., om. vi librarum auri T vulg. | 1 dispo- 
nentem R' es V! | 9 esse om. R! | 11 usque ad 
tres R3 V? T vulg. | vir] ubi R^ | 12 alieno 7| 13 tà A] 
in om. T | 15 competit uni T | ita) itaque V || 16 solo 
R' | dominum 7" | 17 quas 7' |, 18 ex eo filios R | 
19 etiam) eam T' || eas V? | ex om. 7'! | 20 per] prae V* || 
21 tin RR | 22 exclusionis 7 | 24 casibus om. T' | 31 rubr. 
De leoniana et constantiniana constitutione (et constan- 
tina constina T) RT arg. (ez Jul.) | indubitantur A* 
indubitando 7'* 





10* 


Nov. CXVII 6. 7 


tow rà» dALov Üsudrcow tÀwv pf, zsQueouévov TQ 
magóvr. voy v5v (av Ev (oyóv.. 0v 0à Kov- 
Cravrívov ToU tTh$ svosHoUs Anfsos vóuov tÓv szQ06 
T'onyógwv yeygauu£vov, xal «5v ix! avc yevou£vny 


596 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


continentur praesenti lege, propriam babeat fortitu- 
dinem, Constantini vero piae memoriae legem &d 
Gregorium scriptam et super eam factam interpre- 
tationem à Marciano piae memoriae, per quam mu- 


égunvtiav vnó MagxuavoU OV ijs siceflove Antes, 5lierum coniunctiones, quas Constantini lex abiectas 


z' mv aí TOv yvvaixOv Gvlvyíai, de ó Keowotav- 
Tívov wóuos sUrshee éxdisgsv, mpóg vivae diugact 
xexocunuévovus xmhvovrtdi, ordsvi mawreAgs vQónq 
xgaréiv Ovyyogovuev, dÀÀ! áduav rois lovÀou 6046 


magéyouev, si xal oíou0rztots usydlow dbuiuags xo- 10 


Cuoivto, tüg TOirÜTGS yurvaixag usrü stQoixupov Gvu- 
Bolaíamv éavroig cvvánmtev, oi 08 Àomol magà voU$ 
TOis usyálows übuóuacs xexoGurusvove ádnav éyéror- 
Sav vie vOiaUras yvvaixag Àaugártiv, tita dyypaqus 
BovànOsiav sire uóvp dia iati yauov, sí névtoiys 

Oegaa singav xai u&O" aw ÉzeG ts yápov énevsAsia Das. 


&- 15 


vocavit, ad quosdam dignitatibus decoratos prohiben- 
tur, nullo penitus modo valere permittimus, sed li- 
centiam volentibus praebemus, etsi quibuslibet magnis 
dignitatibus decorentur, huiusmodi mulieres cum do- 
ibus instrumentis sibimet copulare. Heliqui vero 
citra eos qui maioribus dignitatibus decorati sunt 
licentiam habebunt huiusmodi mulieres accipere, sive 
scripto voluerint sive solo affectu nuptiali, si tamen 
liberae sint et cum quibus licet nuptias celebrare. 


CAPUT VII. 


Káxeivo dà Oiavvmóga, ovveidouev, (va si more 
Tóv uetafó dvÓgós xal yvvaixós yduov AvOTas Ovu- 
Bain, oi dx voU row /tOv yáuov ysvwnOvrwree maidss 
urüevi oózq Blafüsiw & 
nov, &ÀÀa mQóe TZv twv yovéow xÀnoovouíav waAsi- 
cÜacav ix tjs ToU marQÓs ojGíaé dvaugusBnrrros 
dmOTQipÓurvo. xci &b uiv 0 mayo Tnv nQogaciv 
176 Oiacer Bees magéage xai 7 unto sie devregov ovx 


Illad quoque disponendum esse perspeximus, ut 
Si quando inter maritum et uxorem nuptias solvi 
contigerit, ex buiusmodi (matrimonio) nati filii nullo 


x tZs Oiapevbecs vov yá-20 modo laedantur ex separatione nuptiarum, sed ad 


entum hereditatem vocentur ex patris substantia 
indubitanter alendi. Et si quidem pater occasionem 
separationis praebeat et mater ad secundas non venit 
nuptias, apud matrem nutriantur expensas patre 


A9 yápov, nagà vj urtgl rQépegOai, vàs Qamdwas25 praebente; si vero per causam matris ostenditur 


ToU marQOs mapéyovtos, el Oà sag! aítiav cTj$ urvQos 
Osixvurai AelógOas tOv yduov, xóTS mapà TQ margi 
xai oixsirm)gaw oi maidss xai roegécOnGav. si di 
cvup;j 1óv uiv matéga dmogov slvas, t59v 0i untéga 
tÜmopov, sag avr] msvouévove Toc naidas 
xal maQ' avt7jc TgégsaDas mapaxsAsvousOa. ó» yàp 
TQómtOov oí maideg avnogobvres dvayxdLovrai tv ur- 
TéQa Üeouévp» cQép&ww, ovr Óíxaiov xQívousv xai 
mapà vr untQós svztogovgme OUS maiBas dmorgége- 
cJa. Onsg 7 
ToU: zaidas Üuvgícausv ztevouévove, rovro 07 xai éni 
návraw rOw dwiovtow xai xariovra ztgocuzo» éxa- 
TÉpae gógeme xpattiv xsdevouev. 


solutum matrimonium, tunc apud patrem et maneant 
filii et alantur. Si autem contigerit patrem quidem 
minus idoneum esse matrem vero locupletem, apud 
eam pauperes filios manere et ab ea nutriri iubemus. 


»siv 30 Quemadmodum enim filii locupletes coguntur matrem 


egentem alere, ita iustum decernimus et a matre 
locuplete filios pasci. Quod autem de alenda matre 
et filiis definivimus indigentibus, hoc quoque in omni- 
bus ascendentibus descendentibusque personis utrius- 


di nsgi roD vgégecOa. TZv urréga xai35 que naturae valere praecipimus. 


e. VII fuit in B 31,6,13 secundum Tipucitum et indicem Reginae, principium et finem (v. 11—23. 35—38) servat 


B* D 8,5.6 p. 164 Zach. — Summas habent Appendiz Eclogae 2 (Zachariae "vex. p. 186) et Anonymus Bod- 
leianus ib, 215, summaria Epitome 24, 48 extr. 49, 10 extr. 


casibus qui praesenti lege non continentur suam vim habeat. Constantini vero. piae memoriae legem ad 
Gregorium scriptam, et interpretationem de ea faciam a Marciano piae memoriae, per quas mulierum 
coniugia, quae Constantini lex abiecta vocavit, cum viris. quibusdam dignitatibus decoratis. prohibentur, 
nullo plane modo valere patimur, sed facultatem damus volentibus, etiamsi. quibuslibet magnis. digni- 
tatibus decorentur, eiusmodi mulieres cum dotalibus instrumentis sibi copulandi. Ceteri autem praeter eos 
wi magnis dignitatibus decorati sunt facultatem habeant. eiusmodi mulieres ducendi, sive in scriptis vo- 
duerint sive sola nuptiali affectione, dummodo sint liberae et cum quibus liceat nuptias celebrare. 
VIL Sed iliud quoque definire visum est nobis, ut si quando matrimonium inter virum et uxorem 
solvi contigerit, liberi ex eiusmodi matrimonio procreati nullo modo ez dissolutione matrimonii in- 
furia a/ficiantur, sed ad parentum hereditatem vocentur ex patris substantia sine dubitatione alendi. Et 
si quidem pater causam divortii praebuit et mater ad secundas nuptias non venit, apud matrem alantur 
pere sumptus praebente; sin autem culpa matris matrimonium solutum esse probatur, tunc apud patrem 
iberi et habitent et alantur. Quodsi forte pater inops, mater autem locuples sit, apud cam imo, 
liberos manere ab eaque ali praecipimus. Quemadmodum enim liberi locupíetes matrem egentem alere 
coguntur, ita par esse iudicamus ctiam a matre locuplete liberos ali. Quod autem de alenda matre liberis- 
que egentibus definivimus, hoc quidem etiam in omnibus ascendentibus et descendentibus personis utriusque 
sexus valere iubemus. 


2 layóv om. M || xewaravrwov M | 3 vóuov] "err 
21,114 yevouévr» L || 5 Magavov] Cod. 5,5,1] 6 04 
àv] à 2 Be | 8 xodvovrss L* xoasovra L? | 9 xga- 
Téiv om. L || 15 dAeíOego: BV, B* v. L| 19 tov vo«o?- 
vov] 10órov (om. v. (.) vov B* || 23 dxoctgegónevos M* | 
24 magéaye) praebeat c | 25 rgegéadwcay malit Zacha- 
riae sine causa || 30 zevog£van 7*1 32 dvayxáteras L | 
34 và víxva cgépsaOas L | 35 mepi vois zaidag xai 
P amréga vQigaaDas L| vZv unréga] tÓv matéga 

4 


1 tenentur R7'| habent 7'| 2 constantino 7'* [| piae] 
diuinae 7'| 3 super ea vulg. [ 13 seripta E f tm R | 
14 liceat. T'vulg. [| 17 rubr. De liberis ex eo matrimonio 
natis quod repudio dissolutum est (est et A) quemad- 
modum alantur AT marc. (er Iul.) | ut om. 7 | 19 matri- 
monio add. Osenbrüggen (nuptiis Beck) | 21 perantum £', 
parentum om. T' | 23 /eg. praebuit? [| ad] et ad V [| uenerit 
T vulg. | 24 nutriendis V | expensa V 25 si uero] siue 
T', uero in ras, habet V* | matris V* in ras. | osten- 
ditur V] ostendatur RT' vulg. | 26 patri R* matrem T5, 
patrem im ras, V? | et maneant] et om. T" | 28 vero 
om. R! T! | locupletiorem 7'! | 29 cam "E quam bri | 
2b ea om. T! | 30 locupletiores T" | 32 locupletis R' 
alentia 7! [33 defnimus V | in) et in V 


ET ALIIS PARENTIBUS 


557 


Nov. CXVII 8 


CAPUT VIIL 


"Entidj Óà nollàe dw ois zalawois xai rjuerégoué 
fUpouev wouoi aitía; dE Dv eUyspDs ai tàwv yduav 
dialócs yivovraa, tovtov Évsxa Gvvaidouev ix vov- 
Tov ztQusiv Teva$, aímeg rjuiv &vdiiwna moós TÓ 
Dualósw yduove épávncav, xai vavras pówov Óvo- 
madri v4 magóvr. évvábas vópep, $mxQ ov evÀóyas 
divaras sire àvjp eire yvrvü éenoídiov scínzttiv. 
roivv» aitíac éb aw 0 dàvgg Qenovdiv dxivdivoss 


Quia vero plurimas in veteribus et nostris inveni- 
mus legibus causas ex quibus facile nuptiarum so- 
lutiones fiunt, ea causa perspeximus ex his abscidere 
aliquas, quae nobis indignae ad solvendas nuptias 

5visae sunt, et eas solum nominatim praesenti in- 
serere legi, pro quibus rationabiliter potest sive vir 
sive mulier repudium mittere. Nunc autem causas 
ex quibus maritus repudium sine periculo mittere 


etíÀluv Üóvata. xal tw xQoixa T$ yvvaixós azo- — potest et dotem uxoris lucrari (servato in ea dominio 
xsgüaive, qvÀavrouévne tns 4m' avri Óacmorsías 10 ex eodem matrimonio filiis, aut filiis non extantibus 
Toi dx TOU avrOU ydgov ztcicív, 7 made ovx óv- frui etiam proprietate) has esse disponimus: 

Tov dszoÀavnv [acvróv] wal Tüs Osczortíae, ravras 

slyas Qvervztovpusv. 

1 Ei xarà r5$ BagiAelae BovÀevouévow i0] ovvoidev 1 Sicontra imperium cogitantibus aliquibus conscia 
ü yvy wal vQ (d dvdpi ui gavspocs. si dà ól5est mulier aut etiam suo viro non indicet. Si autem 
4vzjp TOoUTO magà tj€ yvvaixóG dztayysÀOiv cuenüzom, vir hoc a muliere denuntiatum tacuerit, liceat. mu- 
diégro «5j yvvmexi DW oioviZmors mgosorov rovro lieri per quamcumque personam hoc declarare im- 
ngosayy£AAsiv TI, Bagilsíq, c era vOv ávÜUga wnjsuiav — perio, ut vir nullam ex hac causa repudii inveniat 
dx vavres Trj air(as QemovUiov svgsiv mpógagiv. occasionem. 

9 Ei negl uoiyías 0 àwijo vouíaes ÜvvacOa. vj» 209 Si de adulterio maritus putaverit posse suam 
éavroU yauerz» dAsyyO ves, tgosrxse. tóv ávOga sgó- — uxorem convinci, oportet virum prius inscribere mu- 
Tepov éyyogdgecOni vhv yvwaixa Tj xal vOv uoixóv,  lierem aut etiam adulterum, et si huiusmodi accu- 
xai sime 7j vOiavvm xeryopía àÀnOys àmodaz97. satio verax ostenditur, tunc repudio misso habere 
vpuxabra Qenov)iov meuzouévov Éjuv xóv dvÓga  wirum super ante nuptias donationem etiam dotem, 
Ttpóg Tjj 7QO yd, Bogsd xai v5» zgoixa, xai moós 25 et &d haec, si filios non habet, tantum accipere ex 
TOjro:;, ei mailas pu; Éyo:, rocoVrOv Aaufávsuw dx — alia uxoris substantia quantum dotis tertia pars esse 
TnS dÀÀne Ze yvvaixóé ztépiovaíag Odov 15$ mgowxós cognoscitur, ut eius proprietati et dos et & nobis 
TO TQítow udpos slvas yaveiawetas, diere vj avrov Je- — definita poena applicetur. Si enim filios habuerit 
G7OT&(q xal 17v mtQoixa wai v?» maQ' nucwv ópicOs- ex eodem matrimonio, iubemus et dotem secundum 
Cav zt0ivzw mgoixvpovaOa.. 4i yàg maidag Éyos dx 30 

YOU aUTOU GuvOixsO(OV, xtAsvousv xai Tv rrQoiwa 


c. VIII. LX exhibent Prochiron 11,1. 5—18 et passim interpolata Epanagoge 21, 5.6: B 28, 1,1 (B* I'4,1 p. 151 
Zach.) ubi c. 8 $ 2 vv. 24 fyev tóv ávUpa — 558,14 sroosxvooUsO'as vópovs omissa sunt eorumque loco insertum 
novellae CX X XIV c. 10 xsketousv. dxsivae vàe m0wàg — gulácrreaOas: unde eadem eodem modo contaminata ha- 
bentur in. L. — Summas praestant. Nomoc. XIV tit. 13, 4 p. 613 Pitra, Ecloga privata aucta 2, 21. 22 in. 

l. 2 summarium er Theod. repetit BX, 
2 (— 558,3 ripugsia Fas) extat in. schol. B*; initium (— 22 uosxóv) ez B. habet Nomoc.d^ XIV tit. 1,32 et 11,1 
coniunctum eum novellae CX X XIV c. 10, ubi vid. — Summam $2 exhibet Epitome 49, 10, initium respicitur 

Port. 14, t. 





VIIL Quoniam autem multas in antiquis et nosiris legibus causas invenimus, ex quibus facile 
matrimoniorum dissolutiones fiunt, propterea placuit nobis ex earum numero quasdam auferre, quae nobis 
indignae visae sunt ad matrimonia solvenda, atque eas solas nominatim praesenti legi inserere, propter 
quas iure sive vir sive mulier repudium mitlere possit. Causas igitur ex quibus maritus sine periculo re- 
pudium mittere potest et dotem mulieris lucrari, ita ut dominium eius liberis ex eodem matrimonio natis 
servetur, aut liberis non extantibus etiam dominio frui, hasce esse constituimus. 

1 Si contra imperatorem molientibus aliquid quibusdam conscia fuerit mulier neque id marito suo indi- 
caverit. Quodsi maritus hoc a muliere sibi nuntiatum reticuerit, liceat mulieri per qualemcumque personam 
hoc ad imperatorem referre, ut maritus nullum ez hac causa repudii praetextum inveniat. 

29 Si adulterii maritus uxorem suam convinci posse existimaverit, convenit maritum prius libellum dare 
de muliere vel etiam de adultero, et siquidem eiusmodi accusatio vera esse probata sit, tum repudio misso 
maritus praeter donationem ante nuptías dotem quoque habeat, ac praeterea, si liberos non habeat, tan- 
tum ez reliquis bonis mulieris accipiat quantum dolis tertia pars esse intellegitur, ut dominio eius et dos 
et poena a nobis definita addicatur. Sí enim liberos ex eodem coniugio habeat, iubemus et dotem secun- 


1 'Enn)ó — 6 néanuv om. B* | 9à om. Pr. Ep. B | 
xal y exégose om. Pr. j 2 vóuow evgousv Pr. | 4 àvdEwos 
Pr. Ep. B. | 1 dóvara: — ztéuziiv| 106 yauove Qíya 
stowvT;e Kieovs Dialótiv. Pr. ll oenovoiow M] diatéyiov 
LB (et sic infra constanter) QuiÀvaiv Ep. | méuzteuv — 
8 óastov)iov om. B! | 8 toívvv om. Pr. | óenovdwov — 
9 xai] dcxwübvos xepitóusvos Ep. xogitóusvos Pr. || 
9 dívavas om. in spat. vac. 2. litt. B! | dzoxepüaíva] 
Sévara. add. Pr. Ep., xavà xorsiw add. B* v. L 
12 avró»] avrovs Pr. om. e. Seclusi; cf. 559,4 || 14 
$8 1— 6 numeros a'— $' adponit B! in marg., tgarov — 
Éxrow inserit Ep. (addens septimam causam ex nov. XXII 
c. 15 $ 2 petitam) | BovAouévoss Ep. xsAevousv? L! | 15 
xai] aut etiam (i. e. 5 xal) e | gavegoon Pr. Ep. || 
16 magà 76 0€ voj10 B | mgocayysiDiv Pr. 
Ep. | G4o7500s L*. 27727 Pr. Ep. | 19 $ezovi(ov] Ài- 
esce yáuov Pr. Ep.| 20 o ávzp OvvnOg; dAéyBas tv 
yvraixa reliqua parte $ 2 omissa B* | vouíats schol. B'] 
wojiícos libri | 21 avrov Nomoc.f" |, 32 | 22 vZv yv- 
waixax — uouó» om. schol. B* | xai om. B! | 23 5 vo» 


avr — ànodsy9 7 (ostenditur c) M Pr. Ep. schol. B' c] 
và TZ$ uowyeíae ÁyxArua gavsgue ànodey9sin LB | 
24 xaiouov me Pr. Ep. |, 25 zt90€ om. M* || xoo- 
yauiaíq schol. B* | 26 £yoi] habet c 130 zoiwzv] Aoyq 
mOivis TQirz» uoipay avtQ Ep. 


lrubr. De repudiis & marito mittendis AT marg. (ex 
Jul.) | et in nostris 7' | legibus inuenimus T'vulg. || 2 cau- 
se» V] 3 fiunt] et (del. R?) fuerit R | ea causa in ras, 
V?| abseidere ed. pr.] abscedere RV7' abscindere 7 
vulg. | 4 quae a nobis digne 7' | ad soluendas] absoluen- 
das VT' | 5 uise in ras. V* f solas & | 7 mulieree T | 
9 luctari V | 10 aut filiis !] aut filiabus A? VT vulg. | 
11 proprietatem V? | esse] esse alia R'! | 14 $81—6 nu- 
meros [— VI adponunt A*T* in marg. | conscia est RT 
vulg.] consentiat V | 15 suo om. t | indidet V, s. v. nun- 
ciet V? | sin T'1 17 quacumque EV! | 18 nulla VT || 
22 adulterium R! V! T'! f accusati V! f 23 uera V? uerax 
esse T'vulg. | 25 si om. R' | 26 quando 7| 27 et a] et 
om. T* | 28 aplicetur T' | 29 iuberemus V | etiam 7' 


Nov. CXVII 8. 9 


xarà ove ztsgi voUTOV vÓuove xai q)v dÀAÀnv TS yvrai- 
xós ztapiovaíav rois staugi gvAártsg Dai, xal ovra tóv 
uoiyóv vouíiuas dÀzyyóusvov &pa «jj yvvaixl vipovpti- 
ca. xai s uiv Éyos Ó uoiyóc yvvaixa, Aaufavew 
abt) v5» ve (Üíav mgoixa xal tz» dià vov yduovs 
Qopgeáv, diva si maidag Éygouv, pówns Tv yvvaixa 
T6 xprosos ámolavsw 5c Ówpsüs, «rs Oscmortías 
warü TOUs wópove oig vtcugl gvÀarrouévné* wv 0i 
d ToU dvÜgós mepiovaíav woig avroU maigiv dE 


558 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


de hoc leges aliamque mulieris substantiam filiis con- 
servari, et ita adulterum legitime convictum una 
cum uxore puniri Et si quidem habeat uxorem 
&dulter, accipere eam et dotem propriam et propter 
5nuptias donationem, ut si filios habent, solo usu 
mulier fruatur donationis proprietate secundum leges 
filiis servanda; aliam vero mariti substantiam eius 
filiis ex nostra largitate donamus. Filiis autem non 
existentibus antenuptialis quidem donationis proprie- 


zueríoas gudoriuiac dcpovusDa. aide 3i ui; vnóv- 10 tatem mulieri competere sancimus, aliam vero mariti 


Tow T2: uiv mpoyauiciae Qopeüg *Zv decmoraíav vj 
surge Diagéptv D'sanitouev, «rv 0à áAlgv vov dv- 

pós mücaw méguovdíav t() qíGx«p xarà coUe sraAacovs 
mosxvgovad'as vóuovs. 


omnem substantiam fisco secundum antiquas appli- 


camus leges. 


$ 'Eàv oíiqÜf tore TQónq 5 yvvi 15 Lor vov ayvdgós 15 8 Si quolibet modo mulier vitae viri fuerit insi- 


duievinep, 5 dÀÀos voVro xowvcs Gvvtdvia Tj 
dvÓoi uj gavepoioy. 
4 Ea» àvipáms i rsen ate rov avdoós dEarrixoie 


Cvuzosidbr 5 GvÀAoUnras. 


diets, &ut aliis hoc facientibus conscia viro non 
indicaverit. 

4& Si cum viris nolente marito extraneis convivit &ut 
cum eis lavatur. 


B "Eàv uj Boviouévov vov àvüpós ffe xov oixov20B Si nolente viro foris domum manserit, nisi forsan 


"wc sí urrrorys Tvyóv. magà coi (dios av. 
6 'Eà» inzaxoi 5 Saárgow 5 xvvryio nagayivn- 
Ta& dmà TQ Üsernca,. áyvooUwtos 75) xal us dee 
toU ádvOoós. 


apud proprios parentes. 
€ Si circensibus aut theatris aut amphitbeatris inter- 
fuerit ad spectandum ignorante aut prohibente viro. 


Ei uévrowys GvuBi viva Üíya paüe vGw mporson-257 Bi ergo contigerit aliquem citra unam praedicta- 


mévov airuü» Tyv écvroU yageryv ToU (ov oixov 
dLoO1jaacÓa., ders Éxtivrv ur ixovcaw yovais mQóc 
ovs Üovaras psivas dE dvdyxrs ÉEo vzv wvvxra da 
dysiv, wslevouev urdeniav. elvas vq dvdpl àüniav dià 


Tajry» T2v aír(av QenoUDi.ow méumew Tj yvvauxí, 30repudium mittere uxori, eo qu 


Dióvimap asr0€ Tovrov aítu0$ yivevas. 


rum causarum suam uxorem domo propria expellere, 
ut illa non babens parentes apud quos possit ma- 
nere er necessitate foris habitet nocte, iubemus 
nullam esse marito licentiam propter hanc causam 
ipse huius rei 
auctor exsistit. 


CAPUT IX. 


Tàc JÀ aivíac, oio dv siAóyar Oévaras «d dv- 
dpi napà c6 yvveixós méumeGOuns jemov0sov wai éE 


Causas autem pro quibus rationabiliter potest 
viro a muliere mitti repudium (et) ex quibus potest 


$4 argumentum notat Nomoc, XIV tit. 9,1 p. 510 Pitra, exscripsit ez. B Nomoc." ib. 





dum leges hac de re latas et reliqua mulieris bona liberis conservari, atque ia adulterum legitime con- 


wicíum una cum muliere puniri. Et si quidem adulter uxorem habeat, ea tam dotem suam quam 
iat, ila ut si liberos habeant, solo mulier usufructu donationis fruatur, cum 
beris servetur; reliquam vero mariti substantiam liberis eius ex: liberalitate 
nostra donamus. Sin autem liberi non praesto sint, sancimus ut antenuptialis 
mulieri competat, reliqua vero mariti substantia omnis fisco secundum veteres 


tionem propter nuptias acci, 
dominium secundum leges [^ 


p donationis dominivm 
e$ addicatur. 


8 Si qualicumque modo mulier vitae mariti insidiata sit, vel aliis hoc facientibus conscia id marito non 


indicaverit. 


4 Si cum extraneis viris nolente marito convivetur vel cum iis lavetur. 
b Si nolente marito extra domum manserit, nisi forte apud parentes suos. 
6 Si in circensibus vel theatris vel in arena spectandi causa intersit ignorante vel prohibente marito. 


7 Si quem vero contigerit praeter aliquam ex praedictis causis uxorem suam propria domo expellere, 
uf illa non habens parentes apud quos manere possit ex necessitate foris noctem íransigat, iubemus 
nullam esse viro polestatem propier hanc causam repudium mittendi uxori, propterea quod ipse eius r&i 


auctor extütt. 


IX. Causae vero, propter quas iure potest marito ab uxore mitti repudium et ex quibus ipsa et 





1sq. xarà — vóuovs om., ante vois ztaigi add. xav 
vove dLeges8or cpiguávove (oguauévovs om. Ep.) vó- 
povs Pr. Ep. | 3 vouéuas] óuoims Pr. v. 1. | 4 Kes Ep. | 
5 va om. Pr. Ep. || xai tz» «gó yápov fro dud TOUS 
yáuovs Ep.| 9 4£ zuerégas guAoriuías om. Pr. | 11 «7s 
py] v5» udv r6 Pr. codd. plerique | rz)» om. Pr. | 13 vtegs- 
ovaíav nágav Ep. | 15 Eav) dv L || vov idiov avógos Bf | 
17 gavspóass M*, D'v.L | 18 dsdoáoi] ávdpácev 5j 

j Nom." | 19 evuzociatzn 7j avAAoveras Bí Nom. 
eonvivit aut lavatur e | 21 uévr M^? [| sí uxj v» ys LB | 
vvzoUca Pr. codd. plerique | (dios om. Bf | 22 5j 9«á- 
vgosc] 7j om, B! dem ger sins Pr. mapaBáÀg Ep. | 
Hy p] vó Ep. || wal om. Pr. Ep. € | 25 EX uévtosys] 
4ü» dà Pr. Ep. | meae] ves Kp. | 26 iBíov) oiwavov 
B! | 21 4d£oOsia Pai L. da roas Pr. v. L, Ep.| éxeivov 
L'| ry n € (T rye en | 28 uévewv Pr. 
Ep. | 4$ áváyxne om. Ep. | 30 Gezovdio» — yvvaexi] yox 
gua vas vi pursue Pr. Ep. | 31 yívaras] xatéovg 
Ep. | 32 Tàs 48 aizias — óeztosdioy] Tác aivías Ui! dv 
avióyos ODóvara: 5, yvv) xov avüpós xoqugÓTvas Pr. 
Ep. | 33 agà] magi B! 


1 de ho V!, de om. T' | filiis] uiris filis Z'* | con- 
seruare 7'* | 2 adulterium A! | coniunctum A! ]| 5 ut 
Beck] et libri [| si om. R!' | habuerit 7" habeant aJ | 
6 fruatur mulier R | 7 eis V7 | 8 ex] extra R* [ 9 qui- 
dem donationes V* donationis quidem & | 10 omnem 
mariti T | 11 antiquam adplicamus legem 7' | 15 uiro 
R'!V! | 17 iuditiauerit £! || 18 marito et extraneis V | 
convivit] ooiuit iuncta 7'' | aut cum eis laustur im ra« 
V? aut (ut T!) eum eis lauetur 7' aut lauatur eum 
eis R | 21 apud] ad T | 22 aut anphiteatris T' aut emphi- 
theatris R, ow. V | interfuit V | 25 si ergo] signo 
V! || eonti T" | cirea T* | 26 uxorem suam £j 
27 aut R! et T| spud) ad R'V| poset T | 29 marito 
nullam esse 7'| 31 existit V] existat /T' vu/g. | 32 rubr. 
De repudiis ab uxore mittendis AT mg. (er JuL) | pro 

add. 


om. R! | 33 repudium mitti T, mitti om. R | et 
Beck ' 


ET ALIIS PARENTIBUS 


T , Ü - , * * 
ev Sovaras TÜ» Té mQoixa AauBávsw xal viv Oi 
To)€ yduove ámarréi» Ümgedv, Ouoics vois maig] gv- 
lay9nconévos vic émi vj Ócped Üsonorsías, 5 mte4- 
jer» m! vxóvrov Éynu» xal T5v raUTne Üecmorsíaw, 
ravras elvas uóvas Qiavvnovpsv. 

l 'Eà» xarà vis Basisías 5 avrós BovleVonrai t 
T v0Vtó v0) Bovisvouévows GvvsiüOs ur) pavagooy vj; 
Badisiq 7) Qi davrov fj Qs oiovür mora mpocómov. 

.H 4d» oigÜrmovs rgónq ó dwüo 4xiovisvoy cj 
Vo] vis yevamos, fj De " 

Mr gavaposp vjj yvvai xal cmoviágy wavà «ovs 
apr dxdixras. 

"Ea» 0 àwüe vj 5$ yvvaixóg G ovp dxiÉov- 
Asimw dÀÀow vavrQw eié TO pdher asd FA 
ngodoiwaa. 
4 '"H dàv ó àvig msi uowyeíae dyyodyrvas Tüv yv- 
waixa xal Tjv uoitíaw gy) àxodsitn, éLsivas tp 
vaixl. Boviouévy, xai vro vaUtrs 1s aivías ridi. P aa 
mune TQ dvÓg(, xal dmolaufávav ui» Tv idíaw 


559 


axeigrjoy * 


Nov. CXVII 9 


et dotem accipere et propter nuptias donationem 

exigere (similiter filiis servanda donationis proprie- 

tate. aut filis non extantibus habere etiam huius 
— has esse solas disponimus: 


1 Si contra imperium aut ipse cogitaverit aliquid 
&ut cogitantibus conscius non indicaverit imperio 
aut It se aut per quamcumque personam. 

2 Si quolibet modo vir insidiatus fuerit vitae mu- 


voVro Boviouévew sido 10 lieri, aut aliis hoc volentibus sciens non manifesta- 


verit uxori et studuerit secundum leges ulcisci. 


$8 Si maritus uxoris castitati insidiatus aliis eam 
adulterandam temptaverit tradere. 
5 


4 Si vir de adulterio inscripserit uxorem et adul- 
terium non probaverit, licere mulieri volenti etiam 
pro hac causa repudium destinare viro, et recipere 
quidem propriam dotem, lucrari autem et antenuptia- 


mQoixa, wouítecsas Qà xai 9v mpoyapsaíav Omgsáv, 20]em donationem, et pro huiusmodi calumnia, si filios 


xa) sip Tie TOwrvTyS Gvxogawrías, ab maidas uy 
Kyo dx TOU avrOUV GvvoixtG(OU, TOCOUTOV xarà decmo- 
Tay AauBávew 1j» yvvaixa x vis ülÀne ToU avdgos 


non habuerit ex eodem matrimonio, tantum secun- 
Qum proprietatem accipere mulierem ex alia 
substantia quantum antenuptialis donationis tertia 


méguvdías Ogowv TZ6 TtQOyapaa(ag Duagesüg vÓ wpítov TB esse cognoscitur. Si autem filios habuerit, iu- 
págos elvas yiroboxevas. sí yàg maidag Kxos, xs4svo- 25 bemus omnem viri substantiam filiis conservari, fir- 
muv stüGav T» TOV ávÓQOs meQiovgíav voi$ v«ui gv- — mis manentibus quae de antenuptiali donatione aliis 
AérrsgOas, BeBaiom vrow TOv xii Ts mgoya- legibus continentur, ita tamen ut etiam propter illa- 
piaíag Oogsac voie dAlow napwyopévam vó, obvro tam adulterii accusationem et non probatam illis 
Bévroiys mera xai àià Tjv dxayO»ica» vr$ wo:xeíag — quoque maritus subdatur suppliciis, quae esset pas- 
xatryogíav wal ui, àzodsiydéigav xdxeivai vóv ávàpa JÜsura iulier, si huiusmodi fuisset accusatio com- 
vais vipsQície vnofirOTvai, dg Kushlev vmouévaw 5 proi 

wc síneg [iv] 5 vosaver, azreÜaigOr, wetnyopía. 

, Eà» ó dvo év vq aUrQ oixq, xa9' Ov usrà tz6 — b Si quis in sua domo, in qua cum sua coniuge 
avrov O$ Gvvoixdi, zsguppovav avric ua" éré- — Commanet, contemnens eam cum aliis inveniatur in 
gas svgíaxnras [£v «q avrg oixq) uévav, x; xarà 17» 35 ea. domo manens, aut in eadem civitate degens in 
avry» nóAw Ouiyov dw évígq oix gusrà dÀieé yv- — alia domo cum ali& muliere frequenter manere con- 


dotem capere et donationem propler nuplias exigere potest, ita ut. pariter liberis dominium donationis 
servetur, vel liberis non extantibus etiam dominium illius habere, hasce esse solas constituimus. 

1 Si quid contra imperatorem vel ipse molitus sit. vel aliis id molientibus conscius non indicaverit impe- 
ratori aut per se aut per qualemcumque personam. 

2 Aut si quocumque modo maritus vitae uxoris insidiatus sit, aut aliis hoc volentibus conscius uxori non 
indicaverit nec secundum leges vindicare siuduerit. 

8 Si maritus castitati uxoris insidiatus aliis cam in adulterium prodere temptaverit. 

4 Aut si maritus adulterii de uxore libellum dederit neque adulterium probaverit, liceat mulieri, si velit, 
propter hanc quoque causam repudium mittere marito, ue tam dotem suam recipere quam donationem 
ante nuplias auferre; et propter eiusmodi calumniam, si 0$ non habeat ex Mm matrimonio, tantum 
iure dominii mulier ex reliqua mariti substantia accipiat quantum donationis ante nuptias tertia pars esse 
intellegitur. Si enim liberos habeat, iubemus omnem mariti substantiam liberis conservari, atque me 
maneant quae de donatione ante nuptias ceteris legibus continentur, ita (amen ut etiam propter delatam 
nec vero probatam adulterii accusationem illis quoque poenis maritus subiciatur, quas mulier passura erat, 
siquidem talis accusatio probata esset. 

b Si maritus in ea domo, in qua cum uxore sua habitat, illa contempta cum alia [in eadem domo) 
inveniatur manens, vel in eadem civitate degens in alia domo cum alia muliere assidue manere convin- 





1 Tráü» vs] wai r5» BÍ | 4 óvrow Pr. Ep. | Kxew] 
Kyuv avri» B | avvzs Pr.v.L, Ep. | 5 uóvas om. Pr. 
Ep. | 6 $8 1—5 numeros a — s adponit L in marg., rgà- 
TOv — susvOw inserit Ep. | 7j avrós] ó vavtrs dvijo 
Ep. | BovAngraa Pr. Ep. (Bovievgras malit Zachariae sine 
causa) | *« om. B | 7 vovró v2. om. c | Boviouévos L 
Bf! Pr. Ep. | 9^H om. B' v. L, Pr. Ep. c | 9 dvze yo 

» 


B! | 10 Bovisvouéva L.B' (probat Zachariae) | 13 Ea 
5 édav D | «jj om. LB', ante aepoaivr add. B' v.l. | 
14 avrzv Pr.v.L, Ep. || 4xix *& LÍ 16 H om. D* 


v. L, Pr. Ep.€ | éyyedyrrtas trj» yvvaixa] 17$ davrov 
(asroU Pr. vnus, Ep. xó$ dyygawnvas Pr. Ep. || 
17 xal] dzsAsyEas, xai B* TA Ep. | 18 xai — ai- 
víag om. Ep. | óduov — 19 SL xopitsa Sai 
Tov &v»Üpós Pr. Ep.| 19 uiv om. Ep. || 21 15$ om. B* | 
22 Kyouv Pr.unus, Fs Ep. | xarà Q«anoxaíav om. Pr. 
Ep. | 23 «4v ywwaixa] abr» Pr. Ep. | msgsovoías 
Tov dv»dgós Ep. | 25 salvas yavdjoxouev L*. daviv B' j 
Éxsa. Bf Ep. | 26 zegsovoías L | 21 vov] vóv M, om. 
JHí | 28 voie Pr.v. L, B'g] àv vois MLB, Pr.v.L 

29 digra om. Ep. | 30 xavryogías M* || dxax2sicav L* 


32 d» seclusi | 33 "E&v] xai dà» B* | ó àv5g] quis & 
dv TQ avroU (avrov om. v. L) oixco B* in sus domo c 
34 avroU libri, corr. Serimger | avvowi Pr. plerique 
avv] Pr. | ua9' érépas] cum alis c || 35 evgíxorro 
Ep. | dv 1q avrqQ? oix om. Ep. , delenda vidit CG.ElHeim- 
bachius | uévow] uévesv M. Gvvow Ep. | 5] 5j xai Pr. 
Ep.| 36 didyesv. L | uexà 27e aAAe L 





2 filis] suis add. R* in mg. | seruandam donationis 
proprietatem R4 3 existentibus A | huius] huiusmodi 
R | 4 solas esse 7' | 6 $$ 1-5 numeros I— V adscr. R*T* 
in mg. | 9 vir] ubi R' | 10 nolentibus A! | 13 uxores 
V* | castitatem. 7 constituti. A' | 14 temptauerit ad- 
ulterandam (esse add. T*) T | 16 alterio E aduleee V' | 
17 luceri R!| etiam] etiam eam 7'| 21 ex] et ex VT , 
tà RT | 24 esse] est t | iubemus om. R' || 25 conser- 
vare ARVT, corr. vulg. | firmis om. R! | 26 de om. T 
21 continetur 7 ! tin K | 28 adulteri | et non pro- 
batam om. R' | illius 7" | 30 approbata & | 33 quam 
V9*|34 manet V | aliis] alia vulg. [ 35 ea] eo V 


Nov. CXVII 9. 10 


waixó6 Gvveya uévow ÉAfyynras, xal ámaE xal Jic 
dyxÀn9sis 5 Oià vàw davrov yoviov 7 dià vàw «T6 
yvvawos 5 Ó& írfomw wav afionigrov poscit 
TZs TOiaUtré dOrÀys(ae u5j dmóGgnres, ébaivaa «7j yv- 
vaixl xal jio ravrne Ze airíag QiaAUtwv vOv yauov, 
xal ne nep er TZ Mente stQoixa xai TZv mpo- 
yapiaíay Dogsáv, xaÀ vzég tZ$ tOwcbTys VBgeox «à 
TQírov ufgos tz ÜucriurGsox, Tw 7j goyapscéa st0isi 
moad, éx TZ àÀÀns avrov stepuvoíng Aaufdwuw, 
vns ánolaósv T5v yvvalxa vw 7Qayuarow, teg 
dx Tijé mgoyauamiag ÓoQsác xal Te more ToU tQi- 
TOv u£povs T/s toU d»ügós megiovaéae AdBow, vj De- 


oUro u£vroiys dte, ei maidas Éyoi, 17$ xorceos uó- 10 et 3 aer: tertiae portionis mariti su 
- t. 


560 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


vincitur, et semel et secundo culpatus aut per suos 
parentes aut per mulieris aut per alias aliquas fide 
dignas personas huiusmodi luxuría non abstinuerit, 
licere mulieri pro hac causa solvere matrimonium, 
$et recipere datam dotem et antenuptialem donatio- 
nem, et pro tali iniuria tertiam partem aestimationis 
quam antenuptialis facit donatio ex eius substantia 
percipere, ita tamen ut, si filios habuerit, usu solo 
mulier potiatur rerum quas ex antenuptiali donatione 
tantise acce- 
pe dominio communibus filis conservando. Si 
autem filios non habuerit ex eodem matrimonio, 
habere eam talium rerum etiam proprietatem prae- 


cmOrtMas vois xowoig ma4gl gvA«rTOurvrs. s yào — cipimus. 
maidas uj Éyow é« ToU aVrOU Gwvoixeiov, lyeiw av- 15 


TZ» TOv TooÓro» mouyudvQy wal yv Óscnortíaw 
xshevoutev. 


CAPUT X. 


'Ensó$ di xa] dm) cvvawécsos Tisi uiro ToU 
mapóvros rove mQós aAÀlrAové dulvov yáuove. vovro 


Quia vero et ex consensu aliqui usque ad prae- 
sens alterna matrimonia solvebant, hoc de cetero 


vov ÀormvoU yívecd'as ovÓrvi GvyjmooUusv TQóz«, eí20feri nullo sinimus modo, nisi forte quidam castitatis 


BJ) TeyÓv vives GogpogUvrs éxiDvuiq voVro somjcov- 
viv. ai dà xal và vOiaUta moosmma naidac Éyowuw, 
ToUrO uiv T2» noixa ToUro Ó8 Tzv mpoyauaaíav Do 
geàv coi avrü» gvÀárregOa. mesgi DvarvztoUuev, 


concupiscentia hoc fecerint Si autem huiusmodi 
personae filios habuerint, tam dotem quam ante- 
nuptialem donationem eorum filiis conservari dispo- 
nimus. Si quis autem horum, aut maritus forsan 


sí 0d vis ToUTOw, dvZQ Tvyów 7] yert, prrà v0 Óà 25 Rut uxor, postquam propter castitatem ex consensu 


caqpogivnv éx avvaivéotos vóv yauov AvOTyas sigs- 
Oui aÀlovs avvaAÀávrow yáuove 7 accro Lv, xs- 
Asvousv, sí uiv (e sigrrai) maides aigiv. £x. vov eign- 
uévov Gvvowsciov, zgós TI TtQouxb xai v5 Óià ove 


solvitur matrimonium, inveniatur alias contrahens 
nuptias aut luxuriose vivens, iubemus, si quidem, 
sicut dictum est, filii fuerint ex memorato coniugio, 
super dotem et propter nuptias donationem eis tradi 


yápovs Dogsd avrow zagadidogSa. xai Tiv Üsozo-30et proprietatem poenae substantiae illius quae con- 


Taíaw tie Aowmüs nsQuovoíag TOU raUTa dAeyyousfvov 
nÀnnusÀnga. mposcmov. si dà oi teile avslovs ow 
vAaxías, DioixsiaD'as roUTOv$ xal &vargéqeaDes map 
dxaivov stpostávrousv TOU yovims, Ós ovüEv «d map- 
óvr. vópq  dvavtiov EKupabev. 
yovéis vq TOwVtq ntgumégOGs zraiGuaTi, TüVIxaUTR 
"Zw éxatépov TOw yovéov ntQuvoiaw vois zai ztQos- 
xvgovcSas., Owixnrrv dà avvoi; éni «5e dreÀovs ov- 
cuv nxías zofAnOzva. mpovoíq voU dguodiov áp- 


c. X. exhibet Epanagoge 21 schol. 8; om. B et L, in 


vincitur deliquisse personae. Si vero filii minoris 
sint aetatis, gubernari eos et pasci ab illo parente 
praecipimus, qui nihil praesenti legi contrarium egit. 
Si autem ambo parentes in huiusmodi vitio incidant, 


*£ dà áugórsoo oí35tunc utriusque parentis substantiam filiis applicari, 


dispensatorem &utem his qui in minore aetate sunt 
ordinari providentia competentis iudicis et aliorum 


uibus eius loco inseruntur Nov. X XII c. 15 $3 et 16 pr. — 


Summam habet Anonymus Bodleianus ap. Zachariae Avéxd. p. 215; initium respicit Nomoc. XIV tit. 13,4 p.615 Pitra. 





catur, et semel atque iterum reprehensus vel per suos vel per uxoris parentes, vel per alias aliquas ) 
sonas fide dignas eiusmodi (uxuria non abstinuerit, liceat mulieri propter hanc quoque causam dissolvere 
matrimonium, et recipere dotem datam et donationem anie nuptias, et pro eiusmodi iniuria tertiam partem 
aestimalionis, quam donatio ante nuptias efficit, ex reliqua illius substantia capere, ita tamen ut si liberos 
habeat, usufructu $0lo rerum quas ex donatione ante nuptias et poena tertiae partis substantiae mariti 
acceperit fruatur, cum dominium communibus liberis conservetur — Si enim liberos non habeat ex eodem 
matrimonio, eiusmodi rerum eam etiam dominium habere subemus. 

X. Quoniam autem etiam ex consensu nonnulli usque adhuc matrimonia inter se contracta solve- 
bant, id in posterum fieri nullo modo patimur, nisi qui forte castitatis desiderio id fecerint. Quodsi eius- 
modi personae etiam liberos habeant, tam dotem quam donationem ante nuptias liberis eorum custodiri 
statuimus. Si quis autem ex illis, maritus forte sive uxor, post matrimonium propter castitatem ex con- 
sensu solutum alias contrahere nuptias compertus sit vel luxuriose vivere, iubemus, si quidem, uti dictum 
est, liberi extent ex praedicto coniugio, iis praeler dotem et donationem propter nuptias etiam dominium 
tradi reliquae. substantiae eius personae quae haec commisisse convicta sit. Quodsi liberi imperfectae 
aetatis sint, praecipimus ut. gubernentur et alantur. ab illo parente qui nihil huic legi contrarium fecit. 
Si vero ambo parentes in eiusmodi peccatum ínciderint, tum utriusque parentis substantia liberis ica- 


tur, administrator autem iis, dum imperfectae aetatis sunt, designelur cura competentis iudicis, vel etiam 





1 dÀiiyygta:] convincitur d tw 17s] TOv om.L | 
3 stposoittov] uagrigov Pr. Ep. | 5 xai om. c 16 zo- 
yauiaíay] moo yduov Pr. Ep. | 7 vo Pr. Ep.] om. Mf 
/ATU áÀÀge om. || 10 uóvre om. L | 16 xai om. Bf || 
18 evvevéasos M | 21 stovjoocw schol. Ep. | 22 xai 
om, schol. Ep. € | 25 àvijg] aut maritus (i, e. 7 «»70) e || 
ruxOv M] 21 aÀlos schol. Ep. | 29 «5» dià «ovs yá- 
uove Oogs&v schol. Ep. | 31 rs &o«7c) poenae (i. e. 77 
TOwvTs) € | ravra om. | 38 vzs] vois M 


1 culpatus) al. pulsatus A? in mg. | 2 aut per alias) 
sut per om. V, alias om. R | 4 per hano causam T'| 
6 tertia parte T || 7 donatio facit R [| 8 tn [| & 





filios ut V! ut filios T! | 9 antenuptialis 7' 3 10 ter- 
tia VZ'" | acciperit V | 11 domino T filii] liberis T' ! 
consernanda V | 13 rerum] filiorum R | praecimus V 
18 rubr. Ne licest (Non licet T) matrimonium soluere 
nisi ex causa probabili RT in mg. (ez Iu.) | et om. V'T' | 
20 fleri] hoo fieri 7! | quidem RVZ'| 21 fecerit. sin 
T | 22 habuerit V | 26 soluerit R*V*vulg. | contrahere 
Ti 21 si quidem om T'! | 28 sicuti R vulg. | 29 et] etiam 
T* | 30 pene /ibri, plense Beck (cf. ad Graecum textum) | 
substantiae] ex substantia V | 31 persona libri, corr. 
vulg. | 32 praecipimus parente R | 33 praesente lege V, 
legi om. A! | 34 vitium vulg. [| 35 utrisque 7'! | substan- 
tiam (substantia 7'3) parentis T'| 36 in om. R! | minori 
V | sunt] constituti ad4, £* | 37 ordinati prouintia T* 


ET ALII8 PARENTIBUS 


yovros, r xei vàw áAAow oli xavxa mapà Ow vua- 
Tépow énrtérgaz tas voucm. — 8i 08 ztaidss ur) oci, tav 
TOU éxaTégov ztgosozov nsgivoíav oie Órnuocíois 
AoywuoWg ztQoswvQoUdU'n, xai vovg raUra mzÀnupsÀn- 
vavius vouiuoi vnxofláALsg Oa: raumQpíase. d yao 
Viizevbew yánom yivsada: dx avvavécsos oisvi loyq 
9vyzagoVpav. 


561 


Nov. CXVII 10. 11 


quibus haec ex nostris legibus sunt commissa. Si 
autem filii non sint, utriusque personae substantiam 
fisci rationibus applicari, et eos qui talia delique- 
runt legitimis subdi suppliciis. Aliter enim separa- 

5tionem matrimoniorum fieri ex consensu nulla ratione 
permittimus. 


CAPUT XI. 


TÓ uévtos map' nudw vouocrrnOiv nsoi vÀw dv 
ÉEneÓétp Óvtow. xai dv arQatelaei xaraksyou£vav, 


Quod autem a nobis sancitum est de his qui in 
expeditionibus sunt et in militiis constituti, sive mi- 


dits n it tlev sive qoidsodvos ers GyoÀdgwi lO lites sint sive foederati sive scholares sive alii qui- 


sive dÀÀow Tivié jg! érépav oiavoiw avQattíay Év- 
onov xataÀsyóusvon, vdd Fneenden Frileis. 
xal xelstouav 0g0vsUrzxors éyiavrovs dv éExeÜixo puaei- 
voci, m&puuéveiv vàS TOUTOW yaperás , xdv jus) yein- 
mara p ew Tiva magà vOv idiov avdpov 
vwra. 6i Ó4 Ti dx Ow TOi ÜTOY yvvauxw TÓV 
iduov &vÓpa dáwoícs cevslevtrxévas, ovÀÀ vOvs rli 
érigovs avez» dAÓsiv yapovs dztergértousv, si ui) 7100- 
v&pov zagayévrras 9s éaviiyé 7) 0i «ow idiov 
yovémv 5j 0 alAov 
TQiopas TOV dgePuov xai rove cartulariove, dv e o 
TaUtné dwjg dGrQureWero, xai rOUTOVE 7/r0i TÓY TQ- 
Bovvov, si ys mágagvav, dporrran, ,5i vais ansias 


dam sub alia quacumque militia armata constituti, 
melius ordinare perspeximus. Et iubemus quantos- 
cumque annos in expedito manserint, sustinere ho- 
rum uxores, licet nec litteras nec responsum aliquod 


Ó4- 15a suis maritis susceperint. Si qua vero ex huius- 


modi mulieribus suum maritum audierit mortuum, 
neque tunc ad alias eam venire nuptias sinimus, nisi 
prius accesserit muller per se aut per suos parentes 
aut per aliam quamcumque personam ad priores 


Lo Poli tpos;tov mtgós rov; 20 numeri et cartularios, in quo huius maritus milita- 


bat, et eos seu tribunum, si tamen adest, interroga- 
verit, sí pro veritate mortuus est eius coniux, ut illi 
sanctis evangeliis propositis sub gestis monumento- 


drsÁevrrgev Ó avrj Gwvoejcae, G?rt éxt(vovs TOv — rum deponant, si pro veritate vir mortuus est. Et 
&yéa» svayysiiav mowtiuévoy. él ztoábews vmopvr- 25 postquam haec gesta monumentorum confecta mulier 


uávow xataridecÓa, si rais dAnÜsíaus 0 dvio vers- 
Asórngxs xai usÜ' 0 caUra sxpdbe. và vmnouvnuera 
&waAngÜé£vra r yvvi vnáp v5s idías nagrvoías éx- 
AdBp, x«i urr& vavra xeÁsíoutr aévüy aUTLy évós 


pro suo testimonio perceperit, etiam post haec iube- 
mus manere eam unius anni spatium, ut etiam post 
hunc decursum liceat legitimas contrahere nuptias. 
Si autem praeter hanc observationem mulier prae- 


dviavroU Üi&gTmua, dira usta Tr,v avrov zapadoourv 30 


dba. rabry vOuiuov GvvaAAarvteew yóuov. si 
zapà TavtQ» Tv mzagaTjgnOiw v) yvwy TOÀungt sie 


e. XI extat B 25,5, 3 (decurtatum B* I' 4,3 p. 154 Zach.) et inde Nomoc.^ XIV ti. 13,3; marima pars (10 Etras 


ergarid raa Blev — 562, dvalauBávsw) in 
tit. 13, 3 p. 612 Pitra, v. 14—30 summarium "Foz. 24, 39. 


ochiro 11, 19—21, Epanagoge 21, 7. — Summa habetur Nomoc. XIV 


ceterorum quibus haec a legibus nostris commissa sunt, — Sin liberi non extent, alterius personae substantia 
publicis rationibus addicatur, atque qui haec talia commiserunt legitimis suppliciis subiciantur. — Aliter 
enim solutionem matrimonii ex: consensu fieri nullo modo patimur. 

(uod vero a nobis sancitum est de iis qui in expeditione sunt et in militias referuntur, sive 
milites sint. sive foederati sive scholares sive alii aliqui ín aliam qualemcumque armatam militiam relati, 
meíius constituere placuit. Atque iubemus, quotcumque annos in expeditione manserint, uxores eorum 
exspectare, etiamsi nullas litteras nec responsum a maritis suis acceperint. Si qua vero eiusmodi mulie- 
rum maritum suum defunctum esse audierit, ne tum quidem ei ut ad alias nuptias veniat concedimus, 
misi prius mulier per se vel per parentes suos. vel per aliam. qualemcumque personam priores numeri et 
chartularios, in quo maritus eius militabat, adierit et eos vel tribunum, si modo praesto est, interroga- 
verit, num re vera coniux ipsius defunctus sit, ut illi sanctis evangeliis propositis sub. gestis monumento- 
rum deponant, num re vera maritus defunctus sit. Et ubi haee. monumenta gestis excepta mulier pro 
testimonio suo accepit, etiam postea exspectare eam unius anni spatium iubemus, ut post eius decursum 
legitimum ei matrimonium contrahere liceat. Quodsi contra hanc observationem mulier ad aliud matri- 





1 5 om.c | 3 éxarépov (s)) ér£gov 7j éxavégov Ep. 


para dyaÀAngOétvra] modis dzi (emi om. Ep.) vztouv- 
éxdpov M | 8vouoSerrdiv] nev. XXII c. 14 | v om. L. | Á 


udxay avaAngOévca Pr. Ep. gesta monumentorum con- 


9 4ExsÜirg] vaSariana L s.v. caEatidms B! Nou." vafi- 
Siois Bí vabuios B* | xai 4v] xai vov v L || 10 sive 
13 xai om. Nom." || 12 59. xàAdsov — xai 


xai tgifoívove vov dgrOpoU dv qu om. 
ft toV àgiD noU 


rna. 


fecta g | 28 éxAafo: Pr. unus, Ep. | 30 dian uava L | 
dre] ut etiam & | uev Zw rov viavroU zagadgourjv 
Ep. post huno decursum g | 31 ravrg MB] vavrg» L 
Ep. B* Nom." E] avrj Pr. om.e | vouigos Pr. Ep. | 
32 voÀunjss LB Pr. Ep.] v0Augcos M Nom. 


e rri R* se- 
militum RT ín mg. 
(ex Ju.) | Quod — 10 scolares scr. V* in ras. 2 vv. 


de is K' [ quae 7" [| in om. R'| 9 constitutis R' 7! l 
milites sint sive om. V(*), sint om. /t || 10 scolares (et 
sic infra) RVZ | 11 militi /* | armata] est add. T^ | 
13 anno T" | expeditione V* [| 16 suum] siue RT | 17 
eam om. V || 18 per se A V] aut per se Z'vulg. | 19 quam- 


3 delinquuntur R | 4 subdet T | 
parationes A? | 8 rubr. De uxoribus 


libet R | 20 et om. R' | 21 ti R' | adest] addere 
T'| 22 illis &'V^ | 23 gestis in ras. V* | 24 vir om. 
V| 25 confertur R*' | 26 etiam] et R* | 27 eam ma- 


nere V | etiam del. Beck [| 28 diseursum RV T, corr. 
vulg. 
" 


Nov. CXVII 11—138 


Éregoy. AO iv yáporv, xal avri xai ó dyayóusvos av- 
Tv 0s yduor o poiyoi ripuepeia 9 vonav. el 0i oí 
dzi ngáfsog vzouvnudrov uaD' Opxov xaraOéuevo: 
dAsyyD Gi: uerà vavra zxÀAacTOS xaraDéutvoi, avroi 
pév Tj? GrQatt(ae yuuvoluevo: Óexa. xovaíiov A«tgav 
7tOivZv GvvelaO/govtai: xaraBáAAuv ém' dxtivorv Ov 
dyrícavro verelsvirsxévai, avróe 0à aütiaw. Éyéroo, ai 
BovànOain, 1Zv id(av yauevz» avalauBávuv. si di 
exoÀagiog sim dxeivos ovrivOE meQi ce Televrns $ 


dugisBrirnois dar«, saga rv moram ci GxoÀj$ xai 10 


TOV &xrovagíov, à goidsgáros, maga tov osrío- 
wos avrov Tiv slgnufvrv xarddsciv xopítegOa, T5 
dxaivov le TObrOv szaQagvAarrOuévamy xai mel 
Toie dÁÀovss amavras toUé síé Évomàov GrQartíav 
dvagepopévovs. 


DUM. 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


sumpserit ad aliud venire matrimonium, et ipsa et 

qui ducit eam uxorem velut adulteri puniantur. Si 

&utem qui sub gestis monumentorum cum iureiurando 

testati sunt convincantur etiam postea false depo- 
5suisse testimonium, ipsi quidem militia nudati X 
auri librarum poenam compellentur exsolvere illi 
quem mentiti sunt mortuum esse, ipse vero licentiam 
habeat, si voluerit, suam uxorem recipere. Si vero 
scholaris fuerit ille de cuius morte dubitatio est, s 
primis scholae et actuario, si autem foederatus, ab 
optione eius memoratam depositionem accipere eius 
uxorem. His observandis et circa alios omnes qui 
in armata militia referuntur. 


15 


CAPUT XI. 


Tais 0i siprpdvauc airíaus Gvveidousv xal vavrac 
óvopadti mposdsivas, dE avv. ove yáuove O(ya zowij 
FEesra DaaAvsew, vovréGr, TU» *5 msQb TOv ur) Óvva- 
uívov db ágyye voU yauov uíyyvadaa rai davrdw 


Praedictis itaque causis perspeximus etiam has 
nominatim adicere, ex quibus matrimonia sine poena 
licet transigere, hoc est de his qui non potuerint 
Ab initio nuptiarum misceri suis uxoribus et quae 


yaustais xai và magá trs gvgsos avÓpás. QsÜopéva 20 per naturam viris concessa sunt agere, insuper de 


Tártew, xal mQós ys tnw stsgi Ow dv Guwectavti 
Tg yduq avÀagr Bíov wai tzv év uovaarnoiow oixr- 
cuv fx ira dvÜpgow 7j yuvaimdwv, xal (15v) negl 
TOv iv aiyuaAuGíq éni vwa xoóvor Qiaxoatovuévoa 
mosohmov. éni Tovro: yd 
wspi avTOv toic mporéQois zudwv vópois meguegópava 
Béflasa slyas Geanitouev. — Tag signuévas voivvy aná- 
Cas aítías vàs td) magóvrs ud vópq  meguxopévas 
uóvas dgxsüv waÀev Ó » 


TOié tQui Oéuag, và 25 Bibus quae 


his viris ac feminis qui consistente matrimonio sancti- 
monialem conversationem et monasterii habitationem 
elegerint, et de his personis quae in captivitate ali- 
quanto ri ou detinentur. his enim tribus ca- 

e eis prioribus nostris legibus continen- 
tur firma esse sancimus, Memoratas igitur omnes 
causas, quae in praesenti nostra lege continentur, 
solas sufficere iubemus ad transactionem legitimo- 


Asvouev mtgóg tyv OidÀvouw TOv vouí- rum matrimoniorum, reliquas autem omnes vacare 


paw Gvvoisgiov, và 0à lovràs axtácas ápysiw maga- 30 praecipimus, nullamque aliam causam citra eas quae 


weÀsvóueDa, xai uydsuíav dÀ&nv airíav m. TOV 
óvonacri dyxsiudva vovtq 1 vóug dóvacda: Dia- 
Aísww vóueuov yduov, sica ruevéQose eive sraAauotéQous 
meQiéyetas vóuose. 


nominatim insertae sunt huic legi 
timum matrimonium, sive nostris 
bus continetur. 


e solvere legi- 
ve veteribus legi- 


CAPUT XIII. 


"Enn; Ó4 vwsc yvvaixsg 5j rh á&cíuvos Bovió- 35 


nuevo. Dv eaxovüUaLovc. Toe (dove diaAvew ydpovs, 


Quia vero quaedam mulieres inhoneste volentes 
vivere festinant propria matrimonia solvere, sanci- 


e. XII in, (— 18 &iaAseiv) extat. B 28, 2,3 (B* I 4,4 p.155 Zach.), clausula (21 Tàs sigruévas....) B 28,7, s. 

e. XIII (— 564,11 deamoveíav) om. B et L, in quibus loco eius habetur nov. CX X XIV c. 11. — Summae ertant 
Nomoc. XIV tit. 11,1 p. 590 (— 563, 27) et 13, 4 p. 614 Pitra. 

c. XIII — XV summas habet Anonymus. Bodleianus ap. Zachariae Mvix0. p. 216. 


monium venire ausa sit, et ipsa ef qui eam duxit tamquam adulteri puniantur. Si vero ii qui sub 
gestis monumentorum cum iureiurando deposuerunt postea convicti sint falso deposuisse, ipsi quidem 
militia exuti decem librarum auri poenam solvere illi quem defunctum esse mentiti sunt compellentur, ille 
autem, si velit, potestatem habeat coniugem suam recipiendi. odsi scholaris sit ille de cuius morte dubi- 
tatio est, a primatibus scholae et actuario, sin foederatus, ab optione eius praedictam depositionem uzor 
illius accipiat; atque haec observentur etiam in ceteris omnibus qui ad armatam militiam referuntur. 
Xil. Praedictis autem. causis etiam. has. nominatim addere nobis placuit, ex quibus nuptias sine 
poena solvere licet, hoc est et quae ad eos pertinet. qui ab initio matrimonii non possunt. cum uzoribus 
suis se miscere neque ea quae a natura viris concessa sunt agere, et insuper quae spectat ad eos qwi 
constante matrimonio vitam religiosam et habitationem $n monasteriis elegerunt viros vel mulieres, deni- 
que quae ad eas personas quae in captivitate ad tempus aliquod detinentur. In. his enim tribus casibus 
ea quae de iis prioribus nostris legibus continentur esse sancimus,  Praedictas igitur omnes causas 
praesenti lege comprehensas solas sufficere. iubemus ad solutionem legitimorum matrimoniorum, reliquas 
Guíem omnes cessare praecipimus, neque ullam aliam praeter eas quae nominatim huic legi insertae sunt 
iquioribus continetur legibus. 


posse SUE matrimonium solvere, sive nostris sive anti 
I. Quoniam autem mulieres quaedam vel viri i 


oneste vivere volentes matrimonia sua solvere 





1 dyópevos B* v. L, Pr. | 2. roàc) eie Pr. Ep. Nom." 
ai] ot Bf | 3 9pxo» B* | 4 dsPde prcà oca 
uévà ravra svprOsisv B convincantur etiam pue $, 
dAeyy9Gg: — xaraOéusvos om. Nom." | 5 3éxa A 
tga& xgvaiov Nom." Haeo L | Aegdv. post xavafa- 
Asiv coll. B! | 6 evvskacOcovras Pr.v.l. | xerafaA- 
Àew. M] xavaBaleiv LB Pr. Ep. | 4n dxeívov B* dxsivg 
Ep.| 8 dvadageiv Nom.^ | a£ dà — 15 ávagepouévovs 
om. B* || 9 ovr«vos] ov L | 11 gosdspvov B! T irtaves 
Nom." ! 16 raórms L'| 17 mgoarióéva: L | 21 79] 
1óv M | 22 19. om. L* | 23 7] ac e || 15v om. ML, add. 
Haloander | 26 wóposs] Cod. 1,3,52 $15. 5,17, 10. Nov. 
XXII c.5—1 | 29 doxeiv Mc) dguóSew. L | 32 diva- 
c9«as om. BI | 35 5j ávdges om. c 


1 alium V | ipse T'| et del. T* | 2 qui ducit] ««« V! 
adulterii VT! adulter T? j| puniatur V'7* | Sin T| 
3 sub gestis] subiectis R | 4 conuin|tur TZ"! | etiam] et 
R!T, del. R? || disposuisae 7! | 5 denudati vu/g. | 6 libra- 
rum auri T' | compellantur T'vu/g. || illi] illi uere (uero 77) 
T) 7 qui V! T!| 8 uoluit T | uxorem suam R | 9 fuerit 
scolaris R [ dubitatio est] dubitatione R' | 10 primi V'T 
primis a 7 [| autem] ergo T'| ab] ad 7" | 11 dispositio- 
nem RVT! | 12 His] et his 7| 16rubr. Ex quibus (qui- 
bus om. T) causis matrimonia soluuntur (soluantur A) sine 
pena AT' in mg. (ex Iul.) || 20 uiri VT | 21 quae T'| 23 quae 
aliquanto tempore in captiuitate 7 | 24 enim om. A (25 
his T'| 26 causas omnes 7 | 29 uocare A! [ 30 praecepi- 
mus V || 31 matrimonium legitimum T | 32 legibus om. 2j 
33 *continentur libri | 35 rubr. Si mulier sine eausa ma- 
rito suo repudium miserit T'mg. (ex Jul.) | 36 persoluere T 


ET ALIIS PARENTIBUS 


Seaniítousv, si zoté vi yv?) Giga viwós vàv noongn- 
nérew uiv airov BovÀnOeig vóv moóc TOv GvvOr- 
xoiwra Oualvga. yápov, áüsav uiv avtüv uj Éytiv 
voUro mg&árrhv, Bb à dmiutivy v5 TownUry acefeü 
ztpoaipéas. xai Qerovdiov. m4, pa 
TZv uiv mooixa TQ vi do 5 «4 TOÍ$ xOivoie maci 
xarà robe vóuove qvlagzOnaouévnv, sb 0i maidas uj 
Fyousv, wépdos yívsaDa: vq dvdpi, vzv à yvvaixa 
xivüóvq: ToU DixagroU rov 5$ vnuoO(4cros dxgoaca- 


563 


Nov. CXVII 13 


mus, si quando mulier citra aliquam praedictarum & 
nobis causarum voluerit mariti solvere matrimonium, 
licentiam quidem eam non babere hoc agore, si vero 
ermanserit in huiusmodi impia voluntate et repu- 


Tj àvügí, xslsvousv 5 dium marito transmiserit, iubemus dotem quidem 


viro dari communibus filis secundum legem servan- 
dam, si autem filios non habuerit, lucrum fieri 
marito, mulierem vero periculo iudicis negotium 
&udientis tradi episcopo civitatis in qua communiter 


u£vov sapgadílonSa: vd édmicxónq vij$ nólsws xaO" 10 domicilium habuerunt, quatenus illius providentia in 


Jv xod 19v oíxnsg slyov, diera YTj dxtivov mo- 
voía dv uovactrgip avtrrv dufÀnOzva: Ógtilovsay 
uéxos T6 lüías Corne éxsiae voosxaprsgelv. xai si ud 
zaidas Éyos 5j toiaUtE yvwi, Tà di 

iduxz$ avrzé meQwovoíac DoOzvai 0 mai, và 
TQítor u£poe vq movactnoup dv q duBdÀlleva: mos- 
xvoo Ova: dearoreíae Qixaíq^ sl 0i maidac ji) Éyos, 
1íci 0i avr] yoveis, vÓ uiv O(uoigor pet TlS ovOné 
avi mtQuiovaia: TQ povaotroiq nagíysadas ÉyOa du- 


Bállerai, à Óà TQírov pépos voi; dxeivre yovsvos 20 pudio 


dídonOci, mÀpv si ur, vnuefovoíar avtzv Éxovres 14 
nÀóyq  Gvvjvegav Qamovüip: ToUvtq yàg avraivécav- 
1a$ ovÓRw aviové mtavraAOs dx 156 otcías t?g Üwya- 
vQÓs Éyev ovyyogoUuev, àÀÀà návva vg) evayri uova- 


strgiq moosxvgovaOai BovióusDa: urs Dd maior 25 


unie yoréov óvrwwv avt nacav ópoími tjv abis 
mapiovdíav vq) govagtroip noijxuv. si dà ó Dixa- 
OTrj€ O thv vzóUtciw ÓEerdcas vOUTO gj mOvjOs. xai 
mapadogt T5v sé ToUTO xavayiagxouévmv vQ 176 


nóÁso; éziwxónq Oge(Aovgaw éufinOnva. dv uova- 30 


e€1ngép, ei uày xavà vairnv qv sida(uova stóliw air 
9 apycov, airOS Qiv sixoc. govoíov AÀerpüw mtOivTw 
dnairyOrasvoa, v) DÀ calis avrov érégac Oéxa: si di 
xarà xoloav tim O0 row0UvrO; doyow xai ur npábe tà 
rHiv émi voUtQ mapactávra, 
xaraQon nowüv, xal ? r&b avrov érégow zévta* 
t di Daxearns sim ar Éyar üpyrr, «vrós uiv Óéxa 
xovcíov Ata soivijv &mautrürGeras, oi dà vztovo- 
yovvres avt) névrs,. dere 10 éviei Dev águótor soós- 
TOv xarà TOw slgnu£vow vQoOsonaor 
TO; TOw mQifdrow xal T6 Ow mzaÀar(vow GyoÀlné 
4naméigDa: xai TQ rustéQq) oixvgovaDai vaasí. 
Ei Ói xal ó ávjg tóv ngós 12v yvraixa QiaAvoa: yà- 


(poiQor uépoe v 


Béxa xoveíov Atpàw 35 


Jia ToU xóur- 40 


monasterium ipsa mittatur, ut debeat donec ad- 
vixerit ibi consistere, Et si quidem filios habuerit 
huiusmodi mulier, duas partes propriae eius sub- 
stantiae dari filis, tertiam vero monasterio in quo 
mittitur Lap jure proprietatis; si vero filios 
non habuerit, sunt autem entes, duas quidem 
partes eius substantiae monasterio praeberi ubi mit- 
titur, tertiam vero partem illius parentibus dari, nisi 
tamen sub potestate eam habentes inrationabili re- 
consenserunt: in hoc enim consentientes nihil 
eos ooo ex substantia filiae habere permittimus, 
sed haec omnia venerabili monasterio volumus ap- 
licari; porro neque filiis neque parentibus existenti- 
us ei omnem similiter eius substantiam competere 
monasterio. Si vero iudex qui negotium examinat 
hoc non fecerit et tradiderit in hoc deprehensam 
civitatis episcopo, ut debeat in monasterium mitti, 
si quidem in hac felicissima civitate sit iudex, ipse 
quidem XXV librarum auri poenam exigitur, officium 
autem eius alias X; si vero in provincia sit huius- 
modi iudex et non egerit quae & nobis in hoc iussa 
sunt, X librarum auri persolvat poenam, et officium 
eius alias V; si vero iudex fuerit non habens cin- 
ulum, ipse quidem poenam X auri librarum ex- 

tur, ministrantes autem ei quinque: quatenus multa 
quae hinc accedit à memoratis personis per comitem 
privatarum et palatinorum scholam exigatur et nostro 
assignetur aerario. Si autem et vir circa mulierem 





sludent, sancimus, $i quae forie mulier sine aliqua praedictarum a nobis causarum matrimonium cum con- 
iuge solvere voluerit, id quidem non licere ei facere; si vero in eiusmodi impia voluntale perseveraverit 
ei repudium mari(o miserit, iubemus dotem quidem marito dari liberis communibus secundum leges ser- 
vandam, si aulem liberos non habeant, lucrum fieri marito, mulierem vero uri fudicis qui eam cau- 
sam cognoscat episcopo urbis, in qua communiter domicilium habebant, tradi, ut illius cura in monaste- 
rium imunillatur usque ad finem vitae suae ibi permansura. Ac si quidem liberos habeat ea mulier, duae 
partes propriae eius substantiae liberis dentur, tertia autem pars monasterio in quod immittitur. dominii 
iure addicatur; sin liberos non habeat, parentes autem ei sint, duae quidem partes substantiae quam habeat 
monasterio in quod immiltitur. praebcantur, terlia vero pars parentibus iilius detur, nisi si ín potestate 
eam habentes de iniusto repudio consenserint: nam qui in hoc consenserint, eos nihil omnino ex patri- 
mouio filiae habere palimur, sed omnia sacro monasterio addici volumus; si vero nec liberi nec parentes 
ci siut, pariter omnis eius substantia ad monasterium pertineat. Quodsi iudex qui causam. examinavit 
id non fee nec tradiderit eam quae hoc nomine condemnala est negra urbis in monasterium immit- 
tendam, $i quidem in hac felici urbe sit magistratus, et ab. ipso viginti librarum auri poena exigetur et 
ab officio elus aliae decem; sin in provincia sit eiusmodi magisiralus neque. fecerit quae nobis hac in re 
placuerunt, decem librarum auri pocnam praestabit, et officium eius aliarum quinque; sin vero iudex. sit 
qui nullum magistratum gerat, ab ipso quidem decem librarum auri poena cxigctur, a ministris aulem 
eius quinque: ut quae inde competit multa a praedictis P prm per comitem rerum privatarum et scholam 
palaiinorum exigatur nostroque aerario addicatur. Sed etiam si maritus matrimonium cum uxore solvere 





5 népyes M, corr, Scrimger | B &xouv] habuerit g J| | libri. corr. vulg. [ monasterio] in matrimonio 7'* | in quod 
25 mower xal magadoay cum Scrimgero vulg. | 32 si- | vulg. | 15 applicare libri, corr. Beck | 17 pracbetur V | 
xoci M] viginti quinque g [| 33 /eg. érégew? "Et modi | 15 illis Z7 [ 19 tin A VT' | irrationabilem 7* [| 20 consen- 
eum Scrimgero vulg. | 31 xauaidixaovzs Ath, Theod. serint T'! | enim om. R | 12 substantie V eius substantia 
————————— ————— T|22 haec] ea A monasterio] domui monasterio A* 
23 neque filii (ülius 7'*) potentibus 7'! | 24 substantia T 
26 et Hamburgensis] id est. 37 vulg., om. il 28 si 
qui R!] iudex sit A [ ipsi 7" EM uisa R | 32 auri 
librarum penam persoluat 7 L| 3 alias] alia si 7'![ 
bus filiis seeundum] eesescecse 1| 7 Jeg. habuerint? | | 34 librarum auri 7'vulg. | exit 7'* | 35 ei autem V | 
8 muliere uero periculum V | 10 habuerit V j 11 mutatur | 36 huie V | committere V [ 37 priuatorum ?T' | et. om. 
V | 12 si quidem] quidem si A quidem V | 14 darc |. A* | scolam A VT 





1 aliqua V | praedictarum causarum a nobis 7Z' à no- 
bis praedictarum causarum /& | 2 matrimonium marito 
soluere R | mariti V] marito R7 (om. vulg.) | 4 eiusmodi 
R|6 viro] marito V | dati V^ datam 7'* | communi- 


71* 


Nov. CXVII 13—15 
uov gnovüdács xa) dAeyos Qenovdiov nányti, xslrvo- 


usv éstoDoivas avrov jw $nsÜ£faro zxpoixa Gua 
Tj ^gó yáuov ÓmgsQ, xaà vocovror x Tis GAÀge ai- 
TOU ziQi0vaíag maprysgóas TJ) 0cov và tQírov 
pépog «is sgoyausaiae Dorpság mous. — xal sl. adv sioe 
avr] maies, uóvmw Tiv xendiv 7€ Ts mooycuiaías 
dagsàs xai rov mag' pua mQovreDévros TQírov ué- 
Qové Éyerv. tijv yvvaixa, q9w 0i dsczrots(av voie mauci 
gvÀirrsoOna, mado Ói ur ónóvraw Éynuv tjv 

waixa zQó$ Tj 
nac. Osasorsiav. Kal vàs nina ny Oiatvnoonsg 
mtepi Tv svAOyas 7j alóyos QiaAvousvov yduov Owrv- 
Ttgauev, xal závra Tà Tt 
xavà TaUTEV TzjuOy TY 
Téuvec Oa, OupiGouev. 


TOV sigruévar Üauácav 
urrabuw wQivacOai vs xal 


564 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


transigere studuerit matrimonium et inrationabiliter 
repudium destinare, iubemus reddere quidem eum 
quam suscepit dotem una cum sponsalicia largitate, 
et tantum ex alia eius substantia praeberi mulieri 
$quantum tertiam partem sponsaliciae faciet largi- 
tatis. Et si quidem sunt eius filii, solum usum et 
antenuptialis ee rg et a nobis per ogicn 
partis mulierem babere, proprietatem vero filiis con- 
servari, filis autem non nibus habere mulie- 


yv- 
Xerat. wal 5v éml vois avos nody-lürem super usum in ipsis rebus etiam proprietatem. 


Et praedictas quidem dispositiones de solutis ratio- 
nabiliter aut inrationabiliter nuptiis ordinavimus, et 
omnia de memoratis casibus secundum hanc nostram 


constitutionem iudicari et decidi decernimus. 
15 


CAPUT XIV. 


Eb cs tv (May yausv?v udcnbw 7 BÓ 
TuzT/O8 zOQí; TwOS Tiv aituDv, &$ xarà Tdw yv- 
vaixüv zxpóc TZ5v vOv yüuov QidÀvoiv dgwely zagexe- 
AevaáusDa, yágov niv Qidvgiuw dx. rojrov. yivea Das 


Bi quis sutem própriam uxorem flagellis ant 
fustibus ceciderit sine aliqua causarum, quas contra 
uxores ad matrimonii solutionem sufficere iussimus, 
matrimonii quidem solutionem ex hoc fieri nolumus, 


ov BovÀóusDa, vóv dà ávdpa róv Üuxvíuevov yogls20virum autem qui monstratur sine huiusmodi causa 


TOiaUTQoS alríaS uaGTiÉuw rj PvÀou TvmTZOa:. tyv Éav- 
toU yeuerüv rocoUtor vnudg cZe vowrÜrne iBQsos; £x 
Tís dAÀgs avrov OiÓóvo. magiovoías tj yvs«exdb xal 
GvriGrtüT0$ TOU ydpov, Ógow 10 vQírov tre mgÓ ydpov 
"tou Üopsds. 


vel flagellis vel fustibus cecidisse su&m uxorem tan- 
tum pro huiusmodi iniuria ex alia sua dare sub- 
stantia uxori etiam constante matrimonio, quantum 


tertia pars antenuptialis facit largitatis. 
25 


CAPUT XV. 


ós rOUTON Üà xaxsivo mposr(Dsuev, mers timsQ 

Ti$ 0€ síxós UmOrTEUOM Tiwà HovAacÓ Tjj t7 iüíac 
yapatzs gvuzaiba: GcxppogUvy xai nagayyslías aveq 
Qgove Teig Éxntéuyss éyovcas uaprvgías dvOpav 


His quoque etiam illud adicimus, ut si quis forsan 
suspicatur aliquem velle suae uxoris illudere casti- 
tati et contestationes ei ex scripto tres destinaverit 
habentes testimonia virorum fide dignorum, et post 


abinictow, xai ue ravras và& TQeié /ygigovs 30 has tres ex scripto contestationes invenerit eum con- 


Oiauagrvgéas sUgos avTOv GvvTvyyavowra TI) SavrOU 
yauery, sí udw sis vów iduov olov 5 vóv aveis tije 
yewaiuxos yj TOU oiov 3) dw mtpomivdius Tj d» 7QO- 
actsiow, silva. dÜrav TQ dvüpi vais oixtíaus yepoi 


venientem suae uxori, si quidem in sua domo aut 
ipsius uxoris aut adulteri aut in popinis aut in sub- 
urbanis, esse licentiam marito propriis manibus ta- 


e. XIII extr. (11. Kai rà& signuévas....) XIV. XV extant B 28,1,1 (inde c. XIV. B* I' 4,6 p. 157 Zach. et 


ANomoc.^ XIV tit. 13, 1). 
c. XIV summarium exhibet Epitome 49, 8. 


e. X Vpr. habet Prochiron 39, 1, pr. et 81 (— 566,6 aarrrgíaw aivrjostai) passim interpolata Epanagoge 40, 47. 48. 


Summam Theod. repetit BE. 





siudeat e( sine causa repudium mittat, iubemus reddere eum dotem quam accepit simul cum donatione 
ante nuptias, atque tantum ez reli eius substantia mulieri praestari quantum tertia pars donationis 
ante nuptias efficit. .Et si quidem WMla liberos habeat, solum usumfructum et donationis ante nuptias et 
terliae partis a nobis additae habeat mulier, dominium vero liberis custodiatur; liberis autem. non ex- 


tantibus mulier praeter usumfructum etiam dominium in iisdem rebus habeat. At. 
praecepta de nuptiis iuste vel iniuste solutis statuimus, et omnia quae ad casus mo 
cundum hanc nostram constitutionem iudicari ct decidi decernimus. 


icta quidem 
aeree pertitnd se- 


XIV. Si quis autem uxorem suam flagellis vel fustibus verberarit sine aliqua earum causarum, quas 


contra mulieres ad matrimonium sol 


um sufficere iussimus, matrimonium quidem solvi eam ob cau- 


sam nolumus, virum autem qui sine eiusmodi causa flagellis vel fustibus uxorem verberasse convincatur 


tantum pro eiusmodi contumelia ex reliqua sua substantia constante etiam matrimonio 


lumus 5 


atque post has tres lesiationes scriptas depreh. 


€ vo- 


antum tertia pars donationis ante nuptias efficit. 
V. Praeterea autem illud quoque adicimus, ut si quis forte, ut fit, suspicetur aliquem uxoris suae 
castitati illudere velle, eique denuntiationes tres scriptas miserit testimontis virorum fide 


gnorum munitas, 


erit eum cum uxore sua convenientem, $i quidem in 


propria domo vel in domo ipsius mulieris vel adulteri. vel in popinis vel in suburbüs, liceat marito suis 


1 zéuyei] destinare (i. e. sr£uwau) e |] 6 avrze Me, corr. 
Serimger | 16 d4 om. Nom." || 19.14. y&nov — BovAopsP'a 
om. Non | 21 roiavene] v5s voire. Bf || uaavibey] 
vel flagellis c | 22 yaueri] yvvaixa M* || 23 av1rc 
(sic) Nom." | stegsovaías didóvas. LB || 21 vzonveiot: 
vavà c sixós B | 28 £uzaitas Ep., quemadmodum coni. 
Reitzius (illudere c Jul.) || 29 beminym Ep. | &bioziorov 
dvigàv Pr. vguóv dbwozicrov dvügav B!| 31 pu 
vvgías Pr. plerique, Ep. || éavrov] avrov Pr. Ep. | 32 vav- 
vns. Pr., om. Bf, Pr.v. L|| 33 vov] vóv vo. Pr. prie d 
mponivau) xasxrAMow s.v. L; nomive Reitzius: se 
ef. Isidor. Orig. 15, 2, 4? (popinis z, popina, v. . propisa, 
propriam, prupina Jul.) | 34 ídais B! pr. 





4 tà R'T! [| 6 ei vulg. | 7 donationem 7' | ad- 


dita R7''| 8 conseruare libri, corr. Beck | 10 etiam] et 
V| 11 praedictam quidem dispositionem dissolutis (dis- 
solutionis T^) T' | 13 de memoratis] demoratis F* de- 
monstratis V | constitutionem nostram V | 14 dieidi 7'* ; 
16 rubr. Si quis uxorem suam flagellis castigaverit RT 
mg. (er Jul) | 18 uxorem T' | 21 exeidisse T | tü R' 
T" | 22 sua om. T | 24 largitatem T' | 26 rubr. Si quis 
suspicatus fuerit de aliquo uelle eum pudori uxoris sue 
deludere T' mg. Si quis suspicatus fuerit ab aliquo illudi 
castitatem sue uxoris R mg. Si quis suspicatus fuerit ali- 
qnem sue uxoris oastitatem illudere uelle V mg. (er Zu.) | 
etiam] et ad 7'| addimus 7'| 27 suspitiatur 7! susci- 
piatur V' || velle suae] ««se«« R! | uxori 7 | 30 ex 
scripto vulg.] scripto AV scriptas T' | contestatione V! : 
inuenerint 7's | 32 uxoris ipsius V | aut adulteri] ad- 
ulteri aut V? | 33 marito om. T 


ET ALIIS PARENTIBUS 


vv vOi0UTOv. dyalsiv ovO£va xívOvrov dvrsüDev sila- 
Bowsévip. sb Bà dv áÀlo TórQ àv vowoVrOv sUgos 
uerà Tí$ davroV yuusr;s Qualeyóusvov, ovx Klarrov 
Tpv nagrigo» àFuoniarov cvyxalovusvowv, di ow 
dzodsi$as Qóvavas Órimeg avróv usrà 17$ favroV ya- 
netzs ope, Tq dpyovrs nagadidóva: tQ 1à ÉyxAjuata 


565 


5 


Nov. CXVII 15 


lem perimere nullum periculum ex hoc formidanti. 
Si autem in alio loco talem invenerit cum sua uxore 
loquentem, non minus tribus testibus fide dignis 
convocatis, per quos probare possit quia eum cum 
su& coniuge comperit, iudici tradere crimina exami- 
nanti, illum vero pro veritate cognoscentem, post 


dlevazZovei , dxsivov " role dAnÓ'aíais yivobaxovra usvà — tres ex n eremi cum tali — — 
rdé rQris dyypá. uanaprepíae vj vO.a Uv yvvaux) — inventum, m quidem tamquam ex hoc solo ad- 
TOVtov pdt Liuor od TÓ» uiv dbi oes den 4x uóvov  ulterii crimini subiacentem nulla alia ratione quae- 


rovrov Tj Tii uoixslae éyxAngars Ónozecóvra unds-lOsita punire, licentiam autem (esse viro quomodo 


ázto0siEsors Tiucgsia das, dÜtiav 


m Bnrov, 


voluerit suam uxorem accusare et secundum leges) 


9i slvas tq dvdpl o áv BovAnvas 7Z$ (díae yausr;; exequi crimen. 


xavryogsiv xai xarà TOUS vÓuove TQ Quar én- 
l1 sbhva. — Enuór, di ovros svp(axovral vwwes àde- 
Bis, diera xal dv cefacnéows oíxoig ToÀudv sic Tosavra 1 


Éavrovs dugiyvínv uva xdxs epi duaprrucrov 


5 


1 Quia vero ita comperiuntur aliqui impii, ut etiam 
in venerandis domibus praesumant in talibus se mi- 
sceri sceleribus et ibi de peccatis tractare ubi con- 


Bovisisa Da, mov slOaciv oí xóv Dav qofoóusvo:  sueverunt deum timentes peccatorum veniam postu- 
jv vQw áuapryudvow cwyyoonsiw dbarrriv, wslevo- — lare, iubemus, ut si quis talis inveniatur in locis 


uev, devs si Tus vO:0VrOS evoeD'eir dv vno 8v. 
dÀloroíq yauerj, sie i» vmovosiras, 
aiprraas replet L/ à : 
raírys dwÜoi éxárspow ztpóscmOv TQ éxÜxp te dx- 
xÀncías 7) voig GÀLo Fr tiae ztapadidó 

avrQw xivÜUrQ xsyogiduévov$ TOUTOUVG pula 
uéxpu$ Drov Ó TOV TÓTOV dgyov vOUTO 
néuwss mp0 rÓv Émicxomov vns móÀsoe, mers avri 


ayéciuv 


Tre Oa, 


venerabilibus alienae uxori, de qua in suspicione est, 


à psi c 20 post tres, sicut dictum est, contestationes loqui, li- 
.alsyóusvos, dütav slvas vj — Centiam esse eius marito utrasque personas defensori 


ecclesiae aut aliis clericis tradere, (ut) ad eorum 


dere rj periculum divisi isti serventur, donec iudex hoc 


cognoscens mittat ad episcopum civitatis, quatenus 


»woaxov 25 ei isti tradantur, ut debeant sustinere tormentum se- 


cundum leges quae interdicunt adulteros a sanctis- 


1oírovs zagadoOvc: vium las Óüpsilovras vxocTjves — simis ecclesiis vindicari, nullam neque in hoc aliam 


xarà rObé vóuovs, Oi astayopsvovg: TOUS uoiyovs dx 
tàw áywrdtor ÍxxAncuDv dxdisiaO ai: urdsuíav un- 


iudice quaerente de adulterio probationem nisi tres, 
sicut supra diximus, contestationes. His enim tribus 


Ji dvravOa érégav 10V OixagroU Lyrovvros msgi rre 90 contestationibus ostensis omnibus modis illi sicut 


uoiysias dzoUtibkv, ab ur) Tàg TQsis, Ox dwerrépo si- 
grxausy, Qiauaprvglas. vovrov yào ràw TQu)v Dia- 
nagrvguiw dzto0tixvvuévor, nüc. rQómow dxsivos ce 
uoigol viucpsiaOuaav.  ov0À yàp OgsíÀts và voiavra 


ngósaa geBaguíov óztov Éyev aagdAnav, ovmeg av- 35 


adulteri punientur. Non enim debent huiusmodi per- 
sonae in venerabili loco habere munimen, quem ipsi 
per scelus proprium despexerunt Nam si eos qui 
alibi rapinas mulierum aut adulterium committunt 
et ad orationum domos confugiunt ab eis vindicari 
nostrae leges non sinunt, quomodo illis qui in ipsa 


TOi Dià voU idiov uícovs xaregpóvzGav. ti yàg rois 
dÀlayógs ágzayós yvvaixdv xai uosysías nÀnuusiovy- 
Tag sis sUxrqpíove oixove ztQosqavyovras Um avrüw 
dxDixeicOas. oi zufreQos vóuos oU GvyymQoUgi, màs 
dxaívois ois dv avrjj vy] ÉxxÁncía vouxvra uvar gzrov- 40 





manibus eiusmodi hominem occidere, neve ullum inde periculum metuat. Si vero alio loco illum depre- 
henderit cum uxore sua colloquentem, non minus tribus testibus fide dignis convocatis, per quos probare 
possit se eum cum sua uxore deprehendisse, iudici eum tradat crimina examinanti, i$ autem si revera 
comperiat eum 6 tres illas testationes. scriptas una. cum muliere illa esse. deprehensum, illum. qui- 
dem, utpote qui ex hoc solo in adulterii crimen inciderit, nulla alia probatione requisita supplicio af- 
ficiat, marito autem liceat quo voluerit modo uxorem suam accusare et crimen se um leges persequi. 

1 Quoniam vero adeo impii nonnulli reperiuntur, ut etiam in venerabilibus domibus eiusmodi se flagitiis 
immiscere audeant. atque tbi de peccatis consilia inire, ubi qui deum timent peccatorum veniam precari 
solent, iubemus, si quis eiusmodi in sanctis locis deprehensus sit cum aliena uxore, de qua in suspicionem 
venit, post tres (uli diclum est) contestationes colloquens, licere marito eius utramque orn defensori 
ecclesiae vel ceteris clericis tradere, ut ipsorum periculo separati custodiantur, donec loci magistratus hoc 
comperto ad episcopum urbis mittat, ut sibi illi tradantur poenas subituri secundum leges, quae adulteros 
a sanctissimis ecclesiis vindicari vetant: ac ne hic quidem ullam aliam adulterii probationem praeter tres 
illas, sicuti supra diximus, testationes iudez: requirat. Nam his tribus testationibus probatis omnibus modis 
illi ut adulteri puniantur. Neque enim eiusmodi personae venerabilis loci securitaíe uti debent, quam ipsi 
per proprium flagitium contempserunt, Namque si eos. qui alibi raptus mulierum et adulteria committunt 


ad aedes sacras confugienles ab iis vindicari leges nostrae non patiuntur, quomodo illis qui in ipsa ec- 








1 ró» row vtov] rovrov L || svÀaBovusvov L| 3 ai- | T'| compererit V, reperit Beck | criminant R* | exami- 
| nati V! | 6 ueritutem V? | 8 tamquam 7 vulz.] om. RV || 


rov Pr.v.i, Ep. | SiaAsyóusvov] 5 &v dxxingíq add. 
Pr. | 4 ouv] vOv vQiw B Pr. Ep. | 9 «vov Ep. | 
9 rovro») xów rowvrov Pr. Ep. | 12 à] à Bf 115 xai 
om. Ép.|| 4v asBáapati xai i» avrog oic ceflaauíom 
oíxose Bí | sis và vowavta Ep. | 16 éujsyyovas L 
&nigpístttiv. Ep. | Vi goslsaOas Ep.| 19 eéoeO7, L^ | 
20 t L I para Tà$ rgsig Ép.| 23 và avra xivdvvo 
L td xvÜovo aivov Bí | 25 uéxo B | 26 nénvy 
B Ep. | 27 visopías] tormentum e | 28 xóv vóuov L* 
(cf- ad 39) | 29 urdà om. Bf Ep. | 31 sirva B | 32 
TG» rQuov Qiagaprvpidv om. Ep. | 35 rózov] oixov 
Ep. | óvnsp 36 xarsuóAvvav Ep. | 31 uo«zsías] ad- 
ulterium «(38 éx' avro» Ep. | 30 »épo] nov. X VII, 
1 pr. | 40 oavra 4207] tale scelus c 





2 talem] tantum V* del. V? | uxore sua V | 5 coniunge 


9 criminis V' Z' | ratione] probatione Beck | conquisita 
T | 10 aut T' | hiatum non notant libri, esse — leges suppl. 
Beck || 14 rubr. Si post tres contestationes (testationes 7") 
inuenerit maritus (maritus inuenerit 7) uxorem suam 
in sancto loco cum suspecto homine (cum aliquo £) collo- 
quium habere (habere colloquentem 7") AT mg. (ez Iul.) || 
15 in domibus talibus 7' | commisoeeri V | 17 ueniam peo- 
catorum £7'* peccatorum om, 7'! | 18 tales V! | inueniat 
T'| 19 in suspicione] suspitio V? | est om. T' | 20 sicuti 


R || est om. T! | 21 eius oi. R* | defensioni T'^ | 22 eccle- 
siae om. R'| ut add. vulg. | 23 diuisim seruandas A? | 
hoo om. V | 25 tormenta T'| 27 iudicari V | nullam] 


nullamque A | 28 de] dum 7'! | 29 sicut supra diximus V] 
sicuti praediximus /t7'| 30 modis omnibus 7'| 31 /eg. 
puniantur? | 32 minimen V? ] 33 propri V' | dispexe- 
runt A'T'| 34 aut om. V| adulterio A' adulteria A? 


Nov. CXVII 15 ep. 


dábovas Quanarren Doi avyrmoraouév viva fuisse 
dx rOÀw dxxÀnaiacrixd v evoíaxeww Ogow; dAlà mac: 
TQÓsto«: TOUTOVS TOis dgyovas ztagadidoG as, xai vua 
gíav vnouévuw 5c bui xadegtaciv oí ToU6 dyirrd- 
TOW TÓmOv$ uOÀvvtv TOÀudwtsé. 0 yàg xsige auaQ- 
Távowv mov dorngíav airrgs; xai ysvixde dà Diavv- 
rtoi uev, Íya ddiv vis eUpos tr;v (inv yaperrv rj Qvyavéga 
7 dyyóvpw 5 wingnw dv avayíd. Tómow perá TivOS 
dedisspir xai vzovorctus aiayone xáguw aivíag av- 


566 


UT LICEAT MATRI ET AVIAE 


ecclesia tale scelus studuerunt perpetrare permitti- 
mus aliquod auxilium ex ecclesiasticis terminis in- 
venire? Sed omnibus modis hos iudicibus tradi et 
oenam sustinere, qua digni sunt qui sanctissima 
5loca violare praesumunt. Qui enim ibi delinquit, 
ubi salutem petet? Et generaliter disponimus, ut si 
quis invenerit suam uxorem aut filiam aut neptem 
aut sponsam in venerandis locis cum aliquo loquen- 
tem et suspicatus fuerit turpis gratia causae eos col- 


v0V; OvvogiAdiv, zapadidóva: abrovs vg éxdixq 5 10s 10 loqui, tradat eos defensori aut aliis eius sanctissimae 


«ÀÀor 19$ axTZe dywwiaTne dxxÀncíane xÀngixoie, a ev 
TOUrovs vq (Dip xiuvdUvqy éxávspa mpócama xsyariG- 
pévos qvAdbas, you áy 0 vOU vOrtOV üpycwv TOUTOUS 
mapaÀafi xarà rove vóuove TO mpüypa Gong, 


QEniAoyos.) "inso voivey Ói& vov ztagóvros xai 15 


sie TO Dunvexie iaycovros vóuov r, rueréga durrimaaa 
peeien, dv sg v0ie ztQotionuévoss D'énacs xgactiv 
BovióusDa, mÀTw i uüjmo 5 Ümagrap wr 7 qe 
Ami; avuBáaes duidiymo, «meg xai 5v idíav Éynw 
icxov DaomiLouev. f 
gov avOevría év «nivy uiv 1i; év0óEq. nóAn. iDixvov 
ngoriDenévav. mgós Low závrov ayáyo. dv dà 
Taie émapyínug Oià mQosrayudrow moóe rove Aausrpo- 
Térové Tow émagyuov dpyovrae meuszOpuivewv TrVra 
Tác: xavadra 
ztaürTrhus dyvos» và vado TZ: Avcitstias vw fjue- 
Tégow vixorsÀóv mao! nuav Quatro évra, oro uév- 
ro. diera ztáciv dmayogsUgas Di! oixeloov ztgosrábzam, 
4g! Qj Díga vwós magavóuov Druías mois rperégow 


ecclesiae clericis, ut ipsi suo periculo utrasque per- 
sonas divise d c donec iudex eos accipiat et 
secundum leges causam discernat. 


(Epilogus.) Quae igitur per praesentem et in 
pr valituram nostra definivit tranquil- 
itas, in omnibus praedictis casibus valere volumus, 
nisi tamen nondum aut iudiciali decreto aut amicali 
conventione decisa sunt, quae suum robur habere 


ofos roivvv xni pryalopvzs 20 sancimus. Gloriosa igitur et eminentissima auctori- 


tas tua in hac quidem inclita civitate edictis propo- 
sitis ad notitiam perducat universorum, in provinciis 
autem per praecepta ad clarissimos provinciarum 
judices destinata haec omnibus facere manifesta fe- 


svécDa. anovdacdro, ders un)fva25stinet, ut nullus penitus ignoret quae pro utilitate 


nostrorum collatorum & nobis disposita sunt, ita ta- 
men ut omnibus es propria Lrheeins m pronuntiet, 
quatenus sine quolibet iniusto dispendio nostris col- 
latoribus praesentis legis fiat insinuatio. 


vVztovaAéas vz)v dugdwaiuaw Tov tagóvtoc vouov ysvéad'as. 30 


Dat. xv. k. Ianuar. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XVI. post cons. Basilii vc. ind, g'. [a. $42] 





clesia. eiusmodi flagitia perpetrare student. concedemus, wt ullum auxilium ex ecclesiasticis saeptis re- 
periant? Verum omnibus modis isti. iudicibus tradantur, atque supplicium subeant, quo digni sunt. qui 
loca sancta polluere audent. .:Nam qui illic delinquit, ubi salutem petet? Atque in universum praecipimus, 
ul $i quis uxorem suam vel filiam vel neptem vel nurum in sanctis locis cum aliquo colloquentem depre- 
henderit et suspicatus sit eos turpis causae gratia convenisse, eos defensori vel ceteris eiusdem sanctissimae 
ecclesiae clericis tradat, ut hi suo periculo utramque personam separatim custodiant, donec loci magistra- 
tus iis acceptis secundum leges causam exquirat. ! 

Epilogus. Quae igitur per praesentem et in perpetuum valituram legem serenitas nostra con- 
stituit, in omnibus praedictis casibus valere volumus, si quae nondum aut iudiciali calculo aut. amicali 
compositione decisa sunt, quae quidem suum robur habere sancimus. Gloriosa igitur et sublimis auctori- 
fas tua ín hac quidem qum urbe edictis propositis ad notitiam omnium haec perducat, in provinciis 
autem per praecepta ad. clarissimos provinciarum praesides missa haec omnibus manifesta facere studeat, 
ut nemo omnino ignoret quae pro utilitate nosirorum. subiectorum a nobis constituta sunt: ta tamen wt 
omnibus per praecepta propria edicat, ut sine ulo iniusto damno praesens lex: subiectis nostris insinuetur. 





1 evyyograapév wa mm 4 xadsatzxaciv Ep. | 1 studuerint R vulg. | leg. permittemus? [ 2 ex] ec V? 
? H 


dylovs Ep. | 8 airraszas Ep. | 0à om. L| 3 evoos. M] | ab 7, om. R'! | terminum. £! | 3 hos iudicibus om. R' [| 
svon LB | yapezv] yvvaixa Bf | 9 *ónovorao: libri, | 4 qua] quam V quia R!T'! 135 VT] quis R* vulg., om. 
vzorojgn Heimbach R'[5 enim om. T! | ibi] ubi 7 sibi R^ | deliquerit sa- 


11 óers eee d ut ipsi c | 12 
éx&rrga và zgódoma B! | 14 magaiauBavow Bf | 


lutem ibi T! deliquit ubi salutem T3, postez ubi ra- 
*axonrgo, MB axomáon L, exonney Srimger | 21 


sura del.| 6 petet V] petat RT'vulg. | 7 nepotem T' | 


dOixrow L* | 22 áydyos suspecta. Zachariae | 31 subscr. 
habet. Tul.*, om. e | xv. k. iannuuar. M rgo s xalav- 
Bàw 'Iavovaptore Ath. (uysl tavovapiqs Theod.) 1. idus 
(idem /uL.*) decemb. 74/.*, vulg. | CP. — ind. €] post dn. 
iust. nug. ann. XV. basilio ue. conss, ind. c M conpo. 
anno XCI (leg. XVI) imp. iustiniani ag. post consola- 
tnm uilisarii uir cs. /ul.* BaciAe(ac "Iovariviavov t0 ag" 
cri ag! BaasAeias Theod.) uer& t5» ornatsíav Bacs- 
Àlsiov ivd. c' Ath. Theod. 


9 suspicatur V! | turpis] temporis? R' | gratia causae 
vulg.] gratiae causa libri [ 10 eos om. 7! [ eius om. 7! 
13 eausas A | decernat vulg. | 16 lege V || nostram R' 
18 tin RT | nondum om. 7", del. R? | amali K' amiea- 
bili R* 21 praepositis V7'| 22 prouintias T* | 23 per 
praecepta] percepta V | 24 manifesta facere R | 26 ti 
RI 2i pr riam praecepta A praecepta propria 7 | 2* 
sine] su T | 29 insinuatio] in T' nullo spatio interiecto 
adicitur particula nov. VIII c. 9. 10 prouintiales si serin! 
(sic) amministratorum — & deo percipere (supra p. 52, 34 — 
14,25). Videtur in archetypo codicis h. L. folium alteris: 
erempli intrusum fuisse | subscriptione carent libri 


DE HEHEDIBUB AB INTESTATO 


Piu 


AIATAEIX ANAIPOYZA 


567 


Nov. CXVIII pr. 1 


CXVIII. Auth, CXIII. Coll. IX tit. 1 
R DE HEREDIBUS 


TA ADGNATIKA AIKAIA KAI AB INTESTATO VENIENTIBUS 


TYIIOYZA TAZ Ex AAIAGETOY 
KAHSEIZ. 
'O avs Baaisic Ilévop a4 v)olorárq. éndgyg 
TOw ispiv 5$ Éo mgairmplov. 


KIoooíuiow.) IloAioUs xai diagópove vóuovs dv 
10is ztaÀasoTéQois zgóvowc Éxztegarvr ud: sUQiGxovtes, 


ET DE AGNATORUM IURE SUB- 
LATO R 
Idem Aug. Petro pp. 


(Praefatio.  Plurimas et diversas leges veteri- 
bus temporibus prolatas invenientes, per quas non 


À. dv ov Qixaios Jiagogà Tre 4E diiaD rov Diado- 10 iuste differentia ab intestato successionis inter cogna- 


1$ uarafo ràw Gvyyevov dE aggévow 1s xal Órnlecv 
sitsvijvexraa, dvyayxaiov slvas Gvvaidouev sácas óuoU 
Tàe 4E diiaÓrrov cre ovyyrvtas Diadogàs Dià vov 
zagóvrO; vóuov gagei xai Gvvtóug Owupéaes Duarv- 


mügai, éra vOv noorégare vóucov rw vzég ravrns |5legibus pro 


Uj$ aíríae veÜewudwcov agyovrvraw TOU oiov ravra 
póva sapagvAdrtag Oa, ans vvv QiavvsoUusv. "Extidr 
TOlvv» màca 5 r0V yfvove dE ddiaDérov Diadogy quai 
yvogQiítstas váfeci, rovtégti Tjj 18 tQw dyióvtaoy xai 


tos ex masculis et feminis introducta est, necessa- 
rium esse perspeximus omnes simul ab intestato 
cognationum successiones per praesentem legem clara 
er temen) em divisione disponere, itaque prioribus 

Ac causa positis vacantibus cetero 
ea sola servari quae nunc constituimus. Quia igitur 
omnis generis ab intestato successio tribus cognosci- 
tur gradibus, hoc est ascendentium et descenden- 
tium et ex latere, quae in agnatos cognatosque di- 


i xarióvrayw xal Tj TOw* dx mÀayíov, Tw si 20 viditur, primam esse disponimus descendentium suc- 


natove xai c. tovs dicugeiras, motn» elvas dia- 


TvmOUua» T)w TOw xarióvtow Qiadoyrv. 


sessionem. 


CAPUT I. 


Ei Tw toivuv Tüv xcrióvrov vzsin v adiadérq 


Si quis igitur descendentium fuerit ei qui inte- 


Talevr/gavi. oíasüyjzors qígacs 5j BaOpoU, sre db — status moritur cuiuslibet naturae aut gradus, sive ex 
dopevoyovías airs ix OrAvyovías xarayóusvos, xal síra 25 masculorum genere sive ex feminarum descendens, 


avreLovgwos aiva vnsbovgios sig, mdwrow TOw dwiów- 
Tav xai ràw éx nàayíov avyysvov ngoriuádO a. xdv 
yàg ó vssvtisas érépov vmsbovcws rnv, Opus ToUs 
avtov maidas, oíacürzors aw cci 


et sive suae potestatis sive sub potestate sit, omni- 
bus ascendentibus et ex latere cognatis praeponatur. 
Licet enim defunctus sub alterius potestate fuerit, 
tamen eius filios, cuiuslibet sexus sint aut gradus, 


pe 7 BaSuov, 
xai ajtQw 1v yoviov ngoruuag)u, xalevouav à» 30 etiam ipsis parentibus praeponi praecipimus, quorum 


Nov. CX VIII (Authent. CXIII — Coll. LX tit. 1: gloss.) Graece extat in. ML, pr. extr. (11 Eneidi nàsa.....) 
et c. 1—4 in B 45,3,8 (B* K 16,39 p. 426 Zach.); c. 5 fuit B 31, 4,10. — Epit. Theod. 118 (inde BZ, Prochi- 
ron 30, 2. 6. 8—10. 36, 8, Epanagoge 33, 14. 16. 19—21. 38, 11), Athan. 9, 10, Anonymus Bodleianus apud Zachariae 
Vivéxdora 20859. ulian. const. eX. 

c.1 Ei ti& tÀw xarióvrov — 568,6 gvAavrousv ex B habet Tractatus de. peculiis 4 ap. Heimbach dvéxdova 
H Lg oma summae er Symbatio et Theodoro excerptae. Anonymi Bodieiani summam praestat Zachariae 

wéxd. p.217. 


CXV III. 


CONSTITUTIO QUAE IURA ADGNATORUM TOLLIT ET SUCCES. 
SIONES AB INTESTATO DEFINIT. 
Idem Augustus Petro gloriosissimo praefecto sacro per Orientem praetorio. 


Praefatio. Cum multas et diversas leges antiquioribus temporibus promulgatas inveniamus, per 
quas non iuste discrepantia successionis ab iniestato inter cognatos ex: masculis et feminis descendentes 
introducia est, necessarium esse intelleximus omnes simul cognationis ab intesiato successiones per prae- 
sentem legem clara et compendiaria distinctione definire, ut cessantibus prioribus legibus quae hac de causa 
latae sunt in posterum ea sola observentur quae nunc definimus. oniam igitur omnis ab intestato 
generis successio tribus ordinibus internoscitur, id est et ascendentium et descendentium et ex: latere ve- 
nientium, Py in adgnatos et y orien dividitur, primam esse constituimus descendentium successionem. 

L Si quis igitur descendentium supersit ei qui intestatus decessit. cuiuscumque sexus aut. gradus, 
sive ex masculina progenie sive ex feminina profectus, et sive sui iuris. sive in potestate sit, is omnibus 
ascendentibus et ez latere cognatis praeponatur. Licet enim qui defunctus est in alterius potestate fuerit, 


tamen cius liberos, cuiuscumque sint sexus aut gradus, etiam ipsis parentibus, quorum in potestate erat 





2 rubr. Ilsgi iaórrvos agnatexdw xal oognataxaw ds- 
xaéc»w Theod.| diéra£us ML, index Ath.) H diarabus 
Ath. in textu | 3 và om. indez L | ddvavixà. (ayvavixà 
ind.) .Ath. adgnatixà (aonatixd ind.) we cognatixd L | 
Síxasa om. Ath. in teztu | 7 dae L | 9 dxzegovruévas 
L* ) 13 176 evaías] cognationum g [ 19 r« om. B/|| 
20 v7 1àv ix nÁayiov B!] «rj om. MLB! | jx — 21 uas- 
estiva om. B || 21 adgnatus xai cognatove AM adgnatu xai 
xascognatu (sic) L | sIvas vOv xavióvrow T5jv 0iado- 
xn» *vnoiusv L| 23 4diaO vos LB | 25 dgevoyovías 
LL | 26 sig sivs ónsbovoios B* | 27 avyysvaw om. Tract 
de pec.| 29 oiovirnore àv da BaOpov Tract. 


2 hereditatibus T | 4 sublato iure V | 6 Imp. a. 7! 
9 prolatas T'vu/g.] probatas RV | 10 differentie V* [| 
R | successoris V successiones R! || 12 perspeximus] corri- 
gere add. T' Set feminarum add. R' [| simil R! | 13 suoc- 
cesionem 7' | prae V* | 14 compendiosa RT | depo- 
nere T! componere R| 15 uoeantibus R!7'"| 16 con- 
stituimus nuno R | 17 genus A! | 18 hoc est (ab ite 
hoe est pr.) ascendentium descendentium ex latere V* 
in ras. | vs. | 19 inter 7? | 20 prima V | 23 rubr. De 
hereditatibus que ab intestato deferuntur R marg. (ex 
Iul.) | 26 et del, T* [ sint R' [27 cognato R I 28 fuerit 
Tvulg.] fuit RV | 29 tin R | filios Beck] &lii Abri | 
30 ipsi T 


Nov. CXVIII 1. 2 


VateEoiawos jv 9 velevejsas, ix £xeivows JrÀaM) voi: 
ztpáyuaciv &viva. xarà vOUG d. zHOv wónovs voc 
marQdgdiw OV mwWposzoQiberai.  éml yóQ vij ygrati vw 
TtoayudrQv vOUTOW OgtiÀovcg TtQosmop(tsOOas 7) q- 
Aártea Das vove mepl rOUTOYw ruv vóuovs toig yo- 
wsUg. gvÀárrOusv' OUTQ) uéwroiy&, dW;T8 &i Tiva TOU- 
TOv TOY xcrióvrow zxnidag xaraActórra vrhevryoas 
evuflain, voos éxeivov viovs 7j Qvyarégas 7) vovs dALove 
x«vióvrac si TÓv oU idiov yovéae tózxov vntidivaa, 


aire vxtsEoóguos vd) reÀevirgavrs sva avratovauos evos- 10 hereditate morient 


Üuiev, vogoUtov dx tZs xÁngovouías coU vshsvrrGaw- 
TO; laufávovras négos, ócoidrxors d» dv, Ogdov Ó 
avrQv yovsüs sí msgujw éxopitsro, vvriva. DiaDogrv 
in stirpes z àoyaiótrs dxaAscev. dmi vavins yàg Tr 
Tábtus Tóv rm s 3 
per TOv viby xal Tüw aTépuw TOUS 10V, 
mporsievrijaavros viov 7j Poets d )vove veleie Pe, 
Oearítousv, ovdspids eigayouévrs diagogas, sirs ág- 
ue sére OuÀeas Doi, xal sira 4j aogevoyovías eira 


Üwàvyovías wardyovrci, sire vraboísiw: síra xai 20 consequens autem esse pers 


avrsbovgio sincav. Kai vavra uiv megi *56 TOW 
xarióvrav diadoy5e écvxogausv: axóAov?Oov à elyas 
Gvveiouev xal zt8Qi àv dsyióvro QiavdEaaDa,, Ox 
4» sig tv tw xaTidvtov xAndsiev diadogyv. 


568 


DE HEREDIBUS 


sub potestate fuit qui defunctus est, in illis vide- 
licet quae secundum alias nostras leges patribus 
non adquiruntur. Nam in usu earum rerum, qui 
debet adquiri aut servari, nostras de his leges pa- 
5rentibus custodimus, sic tamen ut si quem borum 
descendentium filios — mori contigerit, 
ilius filios aut filias aut alios descendentes in pro- 
rii parentis loco succedere, sive sub potestate de- 
icti Bive suae potestatis inveniantur, tantam de 
accipientes partem, quanticum- 
que sint, quantam eorum parens si viveret habuisset: 
quam successionem in stirpes vocavit antiquitas. 1n 
hoc enim ordine gradum quaeri non volumus, sed 
cum filis et filiabus ex praemortuo filio aut filia ne- 


pa9uóv Untüc9o. ov BovióusDa, àAjà 15 potes vocari sancimus, nulla introducenda differentia 


sive masculi seu feminae sint, et sive ex masculo- 
rum seu feminarum prole descendant, sive suae 
testatis seu sub potestate sint constituti. Et haec 
quidem de successione descendentium disposuimus: 
peximus et de ascenden- 
tibus constituere, quomodo ad descendentium suc- 
cessionem vocantur. 


CAPUT II. 


Fi xoívov à vslevt) cas xarióvraé uiv ui) avaro: 25 


xÀnpovóuovs, statio dà 5 u5ntno 5 dÀÀo. yovéie avtg 
émibüsovgi., máwtawv Tw mÀayíov Gvyyeww c0V- 
Tov& ztgoriuüg On. ÜDeazitousv, éEnonnévov póvov 
düshpàw ££ éxatépov yovéos avvantousvov tq ttlsv- 
TjGavri, wo; Óià tdv £Ers OnloO ora. 
Àoi àv dvióvcev mtQitiGt, voUrove zQoriuüg Oa: xe- 
Aevopev, ofruvig lyysrsgos 1d BaOug svpsDsiev, à 

osvác Ts wai OrAsíae, sirs mpós prntpóe sra X 
mavgós slav. &í 0à vàv aPvóv Éoves B«9puóv, dE Vans 


Si igitur defunctus descendentes quidem non de- 
relinquat heredes, pater autem aut mater aut ali 
arentes ei supersint, omnibus ex latere cognatis 
Os praeponi sancimus, "s solis fratribus ex 
utroque parente coniunctis defuncto, sicut per sub- 


el dà moÀ- 30 sequentia declarabitur. Sí autem plurimi ascenden- 


tium vivunt, hos praeponi iubemus qui proximi gradu 
reperiuntur masculos et feminas, sive materni seu 
paterni sint. Si autem eundem habent gradum, ex 
aequo inter eos hereditas dividitur, ut medietatem 


tis abroic rj xÀngovouéa Üiaigeürjgsras, diets TO dv 35 quidem accipiant omnes a patre ascendentes, quanti- 


qjacv heufaveew sávrag vove mgóc zavQós dwióvras, 
0goidinots dv dai, 10 Üà Unólorov zu«cv voUS stQÓé 


cumque fuerint, medietatem vero reliquum & matre 


c. I1. El toívvv — 29 avvastopévow ct 509,2 s( Qà uevà. — 13 Qadcxauev vóuov ex B habet Tractatus de 


peculiis L. c. 


is qui defunctus est, praeponi iubemus, in illis scilicet rebus quae secundum alias leges nostras patribus 
non adquiruntur. De usufructu enim harum rerum qui iis adquiri vel servari debet leges nostras de his 
latas parentibus servamus; ita tamen ut si quem horum descendentium liberis relictis decedere contigerit, 
illius filii aut filiae aut. reliqui descendentes in. parentis sui locum succedant, sive in potestate defuncü 
sive sui iuris inveniantur, tantam ex hereditate di functi partem accepturi, quotquot sint, quantam parens 
ipsorum si supersles esset accepturus esset, que successionem in stirpes antiquitas vocavit. In hoc enim 
ordine gradum dpi nolumus, sed cum filiis et filiabus nepotes ex praemortuo filio filiave vocari. san- 
cimus, neve ulla differentia inducatur utrum. masculi an feminae sint, et utrum ex masculina an ez fe- 
minina progenie descendant, utrum in potestate an etiam sui iuris sint. Et haec quidem de descendentium 
successione statuimus: cousequens autem esse nobis visum est etiam de ascendentibus decernere, quomodo 
ad descendentium successionem vocentur. 

IL Si igitur defunctus descendentes quidem heredes non reliquerit, pater autem vel mater vel alü 
parentes ei superstites sint, omnibus ex latere cognatis eos praeponi sancimus, exceptis solis fralribus de- 
functo ex utroque parente coniunclis, sicut per ea quae sequuntur declarabitur. Quodsi multi ascen- 
dentium supersunt, eos anteponi iubemus, qui gradu propiores inveniantur, tam masculos quam ferninas, 
sive materni sive paterni sint. Si autem eundem gradum obtinent, ex aequo inter eos hereditas dividetur, 
ut. dimidiam partem omnes paterni ascendentes accipiant, quotcumque sint, reliquam autem dimidiam ma- 


1 in illis] illi T | 2 leges nostras alias T'| parenti- 
bus V | 3 earum V7] harum R vulg. [ quibus debet V 
quae debent 7?| 5 ti RV| 6 relinquentes 7| 7 illis 
T' | 8 locum vulg. [ 9 inuenistur RVT7, corr. vulg. | àc 


2 vóuovs) Cod. 6, 61, 6. $ I 3 messi potus Tract. || 
tfj xenot) ow 7 xorow L* | 4 óge4ovon M] ógei- 
lovc. L! ógaílnu L? àw (sic B*, 7j Bf, & Tract. dgei- 
Aoves B | 12 Aauavovrss B | 020v éavrow 0 yovsvs 


B* || 14 in stirpes ML) xarà aesgaw s. v. L xarà as 

ip é$ (ns B, voU yévoué in marg. manus recentissima 
S 16 vov add. Haloander || 1? éxyóvovs B* || 19 eici 
H | xai om. B* | 20 xavdycavros Serimger | xai om. 
B'g | 22 Qurvzaausv. LB! | dà om. L | 25 xaza- 
Àinp Tract. | 26 avrav L. abro B* || 28 uóvow on 
Tract. | 29 ádalgov Mg] ddeÀgow xai ddsAgozaidov 
LB (ex nov. CX XVII, 1 interpolata, ef. ad 509, 2. 8) | 
32 sivuwes M | 33 OuAea, D* | sive mQós marQoé 
sire moós unvgós L? B (cf. ad c) | 35 sí a9rovs] av- 
vou D*' 


hereditate] eeeeeseececc V! | 15 diffentie V | 16 se 
femine V] siue feminae AT vulg. | et om. RT | 17 siue 
feminarum V | 18 siue sub T'vu/g. | 19 deposuimus A' | 
21 quodammodo T' | 22 vocentur ru/g.| 26 autem om. 
T | aut alii] alii alii V^ | 27 eis V | 29 parentes R'j 





conuictis V coniuneti coniunctis E' | defunctos V | 
30 sin V | 31 uiuunt AV] iuuerit 7 | hos] hoe &* 
*» V! 132 siue materni scu paterni V] siue i mue 


materni RT vulg. 
diuidatur E vulg. 
a matre om, R 


33 habet A! | 34 hereditas om. V. 
85 descendentes V |, 36 aliquam V | 


AB INTESTATO VENIENTIBUS 


pntQós dwuówraé, ocoviü5nors dv aUrove svpsDTva: 
Svugain. si Oi peri àv dyidvtaw. sigatGaiv dOsh- 
goi * adsiqai 4$ éxatigur yovéav Gvrvamtóusvoi TQ 
TélevizZGavti, uetà TOY dyyvtégo vq BaOgug: avióv- 
Tov xAnjncovra, ti xai satz 7 unjvng singavw, dsaa- 
govuévrs ais avrov; OrÀad; vr xÀngovouías xarà qóv 
tGw moosoTtow dQiOpuóv, (va. xal TOv avióvtow xai 
tà» àüsÀguw ÉxacTos íopw 4xowv poigav, oiüspíaw 
xehOG«w x T$ Ow vigw 7 arépamw uoípas dv vov- 
1p "up O£uars Üvrau£vov Tov Ü 
Aus ixÜixsiv, émtiÓT] avri vavrme T$ Xgraims uéQos 
avrQ c7 xÁngovouías xai xaxa Üsemoveíae Oíxaiov 
Ü.à xo) zagóvros Óedoxausv vópov. ovUspadé qu- 
Aerrou£rrs Óiaqogüs uerabU Gv mtposaztav TOVTOV, 
sica Pilates sir8 dogevas éinGa» oi zQós 
woniav waAoUusvoi, xal &it8 Os dgogevos y] Ow, 
Qposamtov GvrdgtrOwTai, xai síre avt8LovOiOS Siva Vm- 
sEovovos zv 0v Qiaü£zovraa. 


"TnóÀowmtóv dcr.v iva xai «5» tQérn»v Ogicoyusw 








569 


marQós éavt zawre- 10 


Nov. CXVIII 2. 3 


ascendentes, quantoscumque eos inveniri contigerit. 
Si vero cum ascendentibus inveniantur fratres aut 
Sorores ex utrisque parentibus coniuncti defuncto, 
cum proximis gradu ascendentibus vocabuntur, si et 
5 pe aut mater fuerint, dividenda inter eos quippe 
ereditate secundum personarum numerum, uti et 
ascendentium et fratrum singuli aequalem habeant 
portionem, Nullum usum ex filiorum aut filiarum 
rtione in hoc casu valente patre sibi penitus vin- 
care, quoniam pro hac usus portione hereditatis 
jus et secundum proprietatem per praesentem dedi- 
mus legem. Differentia nulla servanda inter perso- 
nas istas, sive feminae seu masculi fuerint qui ad 
hereditatem vocantur, et sive per masculi seu per 


Tiv e 15feminae personam copulantur, et sive suae potestatis 


seu sub potestate fuerit cui succedunt. 


Reliquum est ut tertium ordinem decernamus, qui 


Tábw, tué dx nÀay(ov xaÀeira, xai sis adgnatovs xai20 vocatur ex latere et in agnatos cognatosque dividi- 


cognatovs Juauageiras, (wa xai vOUTOV TOU j£, 9sa- 
TezoDévros mavrayoDev Ó vóuos véAuos svoeO aig. 


tur, ut et hac parte disposita undique perfecta lex 
inveniatur. 


CAPUT III. 


Ei voivvv ó tshsvtrgac urcs x«riOvTas uryTS üviüv- 
TaG xataÁs/wei, TtQoyrOVs 7tgÓ$ 1Zv xÁngovouíav xa- 
Àoiusv vov; düsAgovs xai rà$ a 
avrOoU ztaTQOs xal TZ; avTZ6 unrgós vsyOwvias, oUs 
xal ustà Tüw TtatéQuv 7909 tv xAngovouéav dxaAs- 
causv. Tovrwv )À ur, vnóvram dv Osvréga vábes dxei- 
vove TOve dÜrigovs mós Tv xÀngovopiav xaloipsv, 


oivuves. ££ évos yovéms Gvwinztorvias Tq Tilsvrroavti, 30 


sire Óià TOU mturQ0s uóvov &ira Duk v6 urtQós. si Dé 
TQ téÀevrrcawr. dÜsAgoi vmtincav xai érégov àdsÀ- 
gov $ à ipis mgorslevirgávre maisi, xàndvjaov- 
TG4 7tQÓs 17v xÀnpovoníay ovtos uta TOv 7008 taTQoS 


Si igitur defunctus neque descendentes neque 
ascendentes reliquerit, primum &d hereditatem voca- 


sApás vov; éx ro 25 mus fratres et sorores ex eodem patre et ex eadem 


matre natos, quos etiam cum patribus ad heredita- 
tem vocavimus. His autem non existentibus in se- 
cundo ordine illos fratres ad hereditatem vocamus 
qui ex uno parente coniuncti sunt defuncto, sive per 
p solum seu per matrem. Si autem defuncto 

tres fuerint et alterius fratris aut sororis prae- 
mortuorum fili, vocabuntur ad hereditatem isti cum 
de patre et matre thiis masculis et feminis, et quanti- 
cumque fuerint, tantam ex hereditate portionem per- 


xai zgós umroós Duíov, dopévev v8 xal OrÀs«ov, xal 35 cipient, quantam eorum parens futurus esset acci- 
0g0i0/zoTe dy OG«, vogOUTOv Éx T9$ wAnpovopias Àj- 
vorrai uépos 0GOv Ó avvdw yuvavs Peri a AauBávsiw 





terni ascendentes, quolcumque forte inventi sint. Si autem. cum ascendentibus inveniantur fratres vel 
sorores defuncto per utrumque parentem coniuncti, cum propioribus gradu ascendentibus vocabuntur, 


etiamsi pater aut mater sint; hereditate scilicet. inter. eos 
ascendentibus quam ez. fratribus aequalem quisque partem 


aut filiarum 
ei hereditatis ipso dominii iure per 
observetur, utrum feminae an masculi sint qui a 


portione in hoc casu sibi omnino vindicare patri liceat, quoniam 
raesentem ipn dedimus, 


ro numero personarum dividenda, ut tam ea: 

ceaí. Neve ullum usum/ructum ez filiorum 
ro hoc usufructu partem 
Neve ulla differentia inter has personas 


hereditatem vocantur, et utrum per masculum an per 


feminam coniungantur, et utrum sui iuris an in potestate fuerit is cui succedunt. 


Reliquum est ut tertium quoque ordinem definiamus, 


ui ex latere appellatur et in agnatos et cogna- 


tos dividitur, ut hac quoque parte definita lex undique perfecta appareat. 
HL Si igitur defunctus neque descendentes neque. ascendentes. reliquerit, primos ad hereditatem 


vocamus fratres et sorores ex eodem patre et eudem matre 


ditatem vocavimus. 


enitos, quos etiam cum parentibus ad here- 


His autem non extantibus in secundo ordine illos fratres ad hereditatem vocamus, qui 


ex wno parente copulantur defuncto, sive per patrem solum sive per matrem. Quodsi defuncto fratres 
extent. et alterius íam defuncti fratris sororisve filii, hi cum thiis paternis et maternis, tam masculis quam 
feminis, ad hereditatem vocabuntur, et quotcumque sint, tantam ez: hereditate partem capient quantam 


2 ddsigoi 5 düjslgal Mg] 5 adsÀgol rz dOsAgó- 
maudse, s.v. 7| üÜeipai L, ddeAgol fj à ss dion 
v. l. xU disigal 1j (; om. B*) xai ádsAgónaidss 
B* v. L, Adele xai adsAgai 7j aüslgónaidas Tract. 
(cf. ad 565,29. 569,8. 26. 570, 19) | 35g. é£ — vsAsv- 
TücavTs om. Tract. | 4 éyyvrégo Tract. | 6 ànAad7, om. 
Tract. | 7 *àw ztgosaita] iv x&nra s. v. L| 8 Kzvuav 
MB] éxse« L^ £y L^, Exyo« cum Haloandro vulg. (Bf) || 
poioay] aAÀa xai ot ddsAgoztaidse 15v uoigav «ov idiov 
yovéos ÀauBávovsww (AauBávesiw B) add. LB Tract. 
(cf. ad 568, 29. 569, 2. 26. 510, 19) | gj om. L* | 10 éav- 
TOv L| 11 dwci ravrne 72$ xgnaso€ uépos avtq)] pro 
hae usus portione z | 12 xai om. Tract. || 16 974a M B! | 
20 wai sie — Duaipsiras om. B || adgnátove xai á- 
rove M dÓyvácovs 7j xoyrdrovs L| 22 ssge9z; B* | 23 
*urdà — undi libri | 24 xaxaAsivr, Bf vulg. | zs] sig 
(om. v. L.) B 26 rex O£vras] ouoios dà xai tovs adsAqó- 
maídas add. LB (cf. ad 568,29. 509, 2. 8) | 31 ava àià 
rZ5s] 5 "5€ L| si 3] xai etye B* | 36 000:0501s] ca« 
jnnova M | 31 KuskÀs LB: 

Ul. 


3 utriusque V | defuncti V, cum multo magis ergo 
eum ulterioribus add. R' | 4 si] set R!* | et] etsi & | 
5 aut] et V | fuerint vu/g.] fuerunt (fuere T) libri 
diuidendam V | 7 habent T | 9 pater R'V | 11 secundum 
om. T | om. T! ye" dedimus T'| 13 siue masculi 
siue femine T' | seu siue K vulg. | masculi] «eee A'| 
fuerit 7'| 14 et om. T' | seu per] per om. T' || 15 potestates 
V*| 16 siue T'vulg. j fuit R'| cui] qui Z* | 19 ut] in 
R! | tertium] interium 7 | 20 uocantur V j in] inter 
R*| 21 ao V' | 23 neque ascendentes neque descen- 
dentes V, ultimas litteras €s et quae sequuntur usque ad 27 
his non existen| scripsit V? in ras. 3 versuum || 24 relin- 
querit R? relinquere R' | primos A vulg. | 25 ex eadem] 
ex om. Vi*) | 26 etiam om. V(*) | 27 uocamus (uocamur 
T') VT | autem om. V(*) | 30 partem R'|31 fuerit A* 
fuere T| et] « V'432 ühi] et lii V'| 33 de om. V|| 
this T im ras. | 34 tanta V | pereipient portionem 
T vulg. 


172 


Nov. CXVIII 3 


W dxéLncev. OOsv» àAxólovOOv daviww, fva ei vvxyóv ó 
mpovsArvtrgae düsÀgós, ov oí saidus mepiisa, Di! 
dxavégov yovéos «Q vUrv TéÀevtiGavti mQoscztp Ovy 
cnrero, oí OP mepióvtsé ddsigoi 9ià vov marQós 
nóvov vvyów | T$ untgós avTQ GvwrümTOrTO. qQOTi- 
nrOGs oí vovrov zaides àv. iDiow Oeicw, ti xai 
Toírov eigl BaSyuot (eive mrgàs sxrarQós &irs mQÓS um- 
ToO sípcaw oí Üsioi, xai eire dogeves eive Or Ama), 
diemeg O avri yoveUe mQoeriuaTO ti mpi v. xal dx 


910 


DE HEREDIBUS 


pere si superstes esset. Unde consequens est, ut 
Si forte praemortnus frater, cuius filii vivunt, per 
utrumque parentem nunc defunctae personae iunge- 
batur, superstites autem fratres per patrem solum 
5forsan aut matrem ei iungebantur, praeponantur 
istius filii propriis thiis, licet tertio sint gradu (sive 
& patre sive & matre sint thii, et sive masculi sive 
feminse) sicut eorum parens praeponebstur, «i vi- 
veret Et e diverso, si quidem superstes frater ex 


1À» évavtícov. ti Ó uiv zxtegiDv ádeAgós 4E éxaréoov 10 utroque parente coniungitur defuncto, praemortuus 


yovios avvámtevcs vq velevirjoavti, ó 08 ngortiev- 
1rcag di! dvóe yovéce cevüntero, 1016 t0íTov maidag 
£x vns wAngovouías dzoxAsiouev, dxmteQ xai avrós si 
mew ÉLaxÀaiero. vÓ Oi tovoVrOv mQovouiov dv cavrQ 


&utem per unum parentem iungebatur, huius filios 
&b hereditate excludimus, sicut ipse si viveret er- 
cludebatur. Huiusmodi vero privilegium in hoc or- 
dine cognationis solis praebemus fratrum masculo- 


tdln cs cvyysveini uóvow mapéyouev vois vov l5rum aut feminarum filiis aut filiabus, ut in suorum 


Me 
dheigav dooévov 5 Oniuow viou 5 Ouyatgámw, 
fva si$ rà vOv idiow yovémw Bixaut $ntustid oiv, 
ovüsvi dà dÀÀo mawrtÀos mQosonQ £x raírné t6 


parentum iura succedant; nulli (autem) alii omnino 
pov ex hoc ordine venienti hoc ius largimur. 
ed et ipsis fratrum filiis tunc hoc beneficium conferi- 


váEeos dpyoutvq vovro v0 Oíxciv Gvyyagovuzv. àAÀà — mms, quando cum propriis iudicantur thiis masculis et 
xai avrow Toi; tàv dÓslgOv mawi vórs vavcr» Té5v20feminis, sive paterni sive materni sint. Si autem 


avepysciav zragégou&v, ór& uerà TOV iÜicov wpivovrai 
Oaíov dopívov te xal ÜrnÀsuov, sire mQós maroós 
airs moos umrgós slev. 8b 0i usta. xw dóslgow coU 
véÀsvrrGavrOS xai dwióvtéé, QX rr mposízoptev. stQÓé 


cum fratribus defuncti etiam ascendentes, sicut iam 
diximus, &d hereditatem vocantur, nullo modo ad 
successionem ab intestato fratris aut sororis filios 
vocari permittimus, neque si ex utroque parente eo- 


TZ" xAnpovou(ay xaAoiwres, ovOrvi TQózq mós Tz» 25 rum pater &ut mater defuncto iungebatur. Quando- 


4E ddinDéxvov Qiadoyzv «ovs cov adrlgoU 7| v? aOsÀ- 
grs maia; xalrüc)'r cvyyopgoUusv, ovdB si. 4E dxa- 
Tépov yovíos ó aUrÀw marhQ 9 uüryQO GvwüzTStO TQ 
v&ÀevrrGavT.. ÓmzxÓts t0(vvr TOi; TOU dÜsAgOU xal T$ 


pores Íratris et sororis filiis tale privilegium de- 
erimus, ut in propriorum parentum succedentes 
locum soli in tertio constituti gradu cum his qui in 
secundo gradu sunt sd hereditatem vocentur, illud 


ddshgze maii voxovro moovójuov OsÜcxauev, iva vóv 30 palam. est quia thiis defuncti masculis et feminis 


TOw yovéuvw vmriOvtsé TOTOV jOwO: TQirOV ÓvTsi 
BaOuo? uerà cà £x Ürvrégov BaDuoU ngos TZv xÀn- 
Qovouiav xaÀorrai, éÉxtivo mQó0nióv dgrwwv. Ori TOV 
Deíov vov rsÀevrtrGavrOS dQgévov s wai Ürndw, 


sive a patre sive & matre praeponuntur, si etiam illi 
tertium similiter cognationis obtineant gradum. 


&íre mQós magos íre mQós urrQós éipgav, nooriuov- 35 


TR, BÉ xa) Éxiiros TQítOov ogoílros evtíae Bad uóv 
1 Zxowv. — Ei dà ure dÜtÀgove usce maidas adsi- 
gw, o sigrxauev, ó veAsvtrjGae xaraAsópti, sávras 
toic éqabis éx mAay(ov Gwyyevsis mQ0$ T/jv wAngovo- 


1 8i vero neque fratres neque filios fratrum, sicuti 
diximus, defunctus reliquerit, omnes deinceps a la- 
tere cognatos &d hereditatem vocamus secundum 


níav xaAovusv xara TZv évoe éxicrov flaOQuov mgori-AÜ uniuscuiusque gradus praerogativam, ut viciniores 
unc, iva oí dyyvtspos *Q BaOug avroi vàv Lo 





parens eorum accepturus erat, si viveret. Unde consequens est, ut si forte. frater iam defunctus, cuius 
filii supersunt, per utrumque parentem ei qui modo decessit copulabatur, superstites autem fratres per 
patrem solum forte vel matrem ei copulabantur, filii eius patruis suis praeferantur, etiamsi tertio. gradu 
sint, sive palerni sive materni. sint. thii, sive masculi sive feminae, sicut pater eorum praeferretur, si 
superstes esset. Atque ex: contrario si superstes frater per utrumque parentem coniungitur defuncto, is 
autem qui ante decessit per unum parentem coniungebatur, filios eius. ab hereditate excludimus, quemad- 
modum ipse quoque si superstes esset excluderetur. — Huiusmodi autem privilegium in hoc cognationis 
ordine solis praebemus fratrum vel sororum filiis filiabusve, ut in parentum suorum iura succedant , mulli 
vero omnino alii personae ex hoc ordine venienti hoc ius concedimus. Sed et ipsis fratrum filüs tum 
illud beneficium praebemus, ubi cum thiis suis certant. et. masculis et feminis, sive paterni sive materni 
sin, Si vero cum fratribus defuncti etiam ascendentes, uti supra diximus, ad hereditatem vocantur, mulio 
modo ad successionem ab intestato fratris vel sororis filios vocari permittimus, ne tum quidem si ex 
utroque parente pater eorum vel mater defuncto coniunctus erat. Quoniam igitur fratris et sororis filüs 
eiusmodi privilegium dedimus, ut in locum parentum succedentes soli, cum tertio gradu sint, cum iis. qui 


secundo gradu sunt ad hereditatem vocentur, illud manifestum est eos$ defuncti thiis et masculis et 


sive paterni sive materni sint, praeferri, etiamsi iili 


] dol 
uoque tertium pariter cognationis gradum obti : 


1 Si vero neque fratres neque fratrum filios, uti diximus, e aa reliquerit, omnes deinceps ex. latere 


cognalos ad hereditatem vocamus secundum uniuscuiusque gra 


ws praerogativam, ut propinquiores gradu 





1 £txzcev. B! | 2 of maides] vio B* v. (| d meploióv- 
ve& (sp in ras.) M || dià] szragà Bf || 6 vovrov] vowv- 
ros L | ei (om. M*) xal ML) xav B || 1 da: B | xavgóc 
sinaew oí. (ok om. Bl) Ouioi eire. 7006 unroós LB | 
10 vov évavriov L || 6 om, L? | 12 rovrov] vo«vrove 
L | 13. £x om. B* | 16 viois] 7j viois B! || 19 «4Àà xai — 
25 1d ceAevriaavrs om. LB (cf. ad 568,29. 569, 3. 8. 26) || 
30 có» om. M và L^| 32 éx Qevrépgov Me] £x xQarov 
xai devréoov LB | 33 xaÀówras B] xalovvre, ML | 
34 nne, sire] 9nÀnaw, xal sive B || 38 xavaAsiyr 
Df vulg. 


3 utrumque parentem .Spangenberg] utramque (utran- 
que A) partem /ibri || nuno] non. R'! de/. Z? | iungeban- 
tur H7 ei iungebantur V || 4 partem A! [5 ei erasum 
in V [6 istis 7? isti 7*4 7 sin thii A | et om. T | sive 


masculi om. R! [| 8 praeponeretur 7 ww/g. | 9 et A 
add., ante ex utroque del. vulg. | superstes] est super- 
stes T' || frater et ex ((«e« ex R!) libri | 10 parte A' ! 
coniungerit 7! | 16 iura vuig.] iure libri | nulli alie 
V' nulle alio 7; autem addidi| 18 et om. T |J coo- 
ferrimus 7'5, conferimus — iudicantur tribus ser. V? 
in ras. 1 vs, | 19 thiis RV?T] tribus V(*) «eis V! ! 
21 etium] et 7'| 23 successiones 7'? | aut] uel 7' | 25 iun- 
gebatur V? in ras. Tüngebatur (sic) f" iungebantur T | 
26 patris V* | dedimus vw!g. | 27 priorum 7 jj 2$ loeum 
soli RVT'*] solis locum T3 soli iin T? | 30 quiaj 
qui a 7'| defunctis 7? defunctus V | 31 siue a matre 
siue a patre 7' | illi etiam V | 37 si vero] siue F* | 
fratum V. || sieut T'vulg. | 38 defunctis V* ] 4u prae 
rogatiuam (praerogatiuam sententiam a/fera vice A) — 
571,2 eiusdem gradus bis scripsit R' | ut] aut. A! 


AB INTESTATO VENIENTIBUS 9511 Nov. CXVIII 3—5 


mow zgorwudwras. si 0à zoÀÀol vo avrov BaOgow gradu ipsi reliquis praeponantur. Si autem plurimi 
sigeDQGs, xavà vÓv viv neudnav Audphe &stafé — eiusdem gradus inveniantur, secundum personarum 
avrà z nivteremís JiasgaDaeras, Oxso in capita o£. numerum inter eos hereditas dividitur, quod in ca- 

4 


5jpéveQos Àdyovas vópos. pita nostrae leges appellant. 
CAPUT IV. 


Oidsníav dà slve, BovióusDa Jiagogàw 4v oiqj- 5 Nullam vero esse volumus differentiam in qua- 
mors Óuadogj T xÀngovouíq mevabo vOv góc 15v — cumque successione aut hereditate inter eos " ad 
xAngovopiay Jb Per cn &opévaw 5j ÓrÀndw, ov; xoós — hereditatem vocantur masculos ac feminas, quos ad 
Tv xÀngovopéay xowars eipicauev ioOa, tirs d; — hereditatem communiter definivimus vocari, sive per 
ame sia Jià Ovjleos mwposohmov Gvv5mrovro cd Inasculi seu mg feminae personam defuncto iunge- 
TaevrZcavri. dÀÀ' émi macóv vOw diadoyów vj» i0 bantur, sed omnibus successionibus asgnatorum 
vov adgnatow s xai cognatov 9. àv dgysiv xs- —cognatorumque differentiam vacare praecipimus, sive 
Àsvouev, sra Quà OzÀv ngócomov ét DÀ éuayxma- — per femineam personam sive per emancipationem vel 
Tíova 7| Éregov oiovürzots TQómov woke mgorépow ralium quemlibet modum prioribus legibus tracta- 
&rgaxraibero vópoiw, xal záwias Üiya rwwós TowavemE tur, et omnes sine qualibet huiuxmodi differentia 
dungopàc war vÓw tjs días tíae BaOubov sic 15 secundum proprium cognationis gradum ad cognato- 
Tiv 4$ dÓuaOérov vQw Gvyysvow OiaJogjv dÀS:siv xs- — rum successionem ab intestato venire praecipimus. 


Av. 
CAPUT V. 

'Eb dj» Bà mapD vie wngovouías siprxauév va xai Ex his autem, quae de hereditate diximus et dispo- 
duivsogapusv, xai rà mtsgi 156 éxiTQozzs ÜjÀa xaÓ- —suimus, et quae o tutela sunt manifesta consistunt. 
dorrxt. Üuoniítouev yàp Éxacrov xara Tóv Ba9guov20Sancimus enim unumquemque secundum gradum et 
xai tjv tábuv, xaJ" jv ngos «5v xÀngovouíav xaÀsrca — ordinem, quo ad hereditatem vocatur aut solus aut 
9j uóvos 5 usO' érégow, xai vó Àmrovgynua vze és. — cum aliis, et functionem tutelae suscipere, nulla ne- 
vgom5s vmsÀÓsiv, ovdruuds ov0À dv rovro rq nios — que in hac parte differentia introducenda de agna- 
duagogas aicayouévms é« vdw adgnatixo» 7 cognate- — torum seu cognatorum iure, sed omnibus iter 

Uv Dixaigw, dAlà máwvcw Ouoíam sig t/jv émecgoz?v 25 nd tutelam vocandis quique ex masculorum quique 
xalovuévow tÀw 4t Ü&' dposvoyovías vw vs Jia Ów- — ex feminarum prole descendunt minori coniuncti. 
lvyovías «4 àvjfw cvranrousvaw. ravra 0à Myousv, — Haec autem dicimus, si masculi et perfectae aetatis 
&i dggeves wai véÀtw. Tw Txiav si cav xai vmó Sint et nulla lege prohibeantur tutelam suscipere ne- 
urÓsvos wouOv xcÀéovras rv én«rgomzzv vxeAO:sw — que excusatione competenti sibimet utuntur. Mulieri- 
urÀé éixovcaríov. apuoLovay avrois xézgrvras. aie 30bus enim etiam nos interdicimus tutelae subire offi- 
yae yuveis&i xal zusi àmayogevousv tà tZs éwirgoz;e — cium, misi mater aut avia fuerit: his enim solis 
vausAdsiv Aevrovoynuara, sí up untno 7" nudáapun si: secundum hereditatis ordinem et tutelam subire per- 
Tavrai6 yag uóvau xatà t5Xv Té xAngovouías rábiw — mittimus, si inter gesta et nuptiis aliis et auxilio 
wal ry)v émitQozzv vnsÀOsiw épisuev, dàv év vxouv?- —Velleiani senatusconsulti renuntiant. Haec enim ser- 
uas. xal yáuow érégows xal vj BorJsíq tov BeAlua-35 vantes omnibus a latere cognatis ad tutelam praepo- 
vaíov dóyuaros: dzayogsvcaGi. ravra yàp gvAérrov- — nuntur, testamentariis solis tutoribus praecedentibus 
€! ndwtow Ow éx mÀaylov ovyyevdw síe TZv émi- — 688: defuncti namque voluntatem et electionem prae- 
Tgoz7]w ngoriumOrcovrai, àv testamentario» uóvarv 
dmexgónow noolaufavóvtow avráe' fv yàg TOV s- 

cavros Bovingiw t8 wal émiloyn» moriudad'as 40 
w. $0 — 572,10 summa Ath. repetitur in paratitiis Ath. 13 $ 9. 





Am ceteris praeponantur. Quodsi multi eiusdem. gradus inveniantur, pro numero personarum inter eos 
editas dividetur, id quod in capita leges nostrae appelíant. 

IV. Nullam auiem differentiam esse volumus ín ulla successione aut hereditate inter eos qui ad 
hereditatem vocantur masculos et feminas, quos communiter ad hereditatem vocari constituimus, sive per 
masculum sive per feminam cft coniungebantur: sed in omnibus successionibus adgnatorum et cogna- 
torum differentiam cessare. iubemus, sive propter femininam personam sive propier emancipationem vel 
alium quemlibet modum prioribus legibus traciabatur, atque omnes sine ulla eiusmodi differentia secundum 
cognationis suae gradum ad cognatorum ab intestato successionem venire iubemus. 

V. Ex iis autem quae de hereditate. diximus et constituimus etiam quae ad twtelam pertinent 
manifesta sunt. Sancimus enim, ut quo quisque gradu et ordine ad hereditatem vel solus vel cum aliis 
vocatur, ctiam munus tutelae suscipiat, neve ulla differentia ne hac quidem in parte per agnationis aut 
cognationis iura introducatur, pg omnes similiter ad tutelam vocentur (am qui ex masculina progenie 
quam qui ex feminina impuberi coniunguntur. Haec autem dicimus, si masculi et perfectae aeiatis sint 
nec ulla lege tutelam suscipere prohibeantur neque excusatione sibw competente utantur. Mulieres enim 
nos quoque (utelae munera subire vetamus, nisi mater vel avia sit: his enim solis secundum ordinem here- 
ditatis etiam tutelam suscipere permittimus, si actis intervenientibus et nuptiis aliis et beneficio Velleiani 
SCti renuntiaverint, Haec enim si observent, omnibus ex: latere cognatis ad tutelam praeponentur, ut soli 
lestamentarii tutores eas praecedant: nam defuncti voluntatem et electionem praeferri volumus. Si vero 


3 in cápita M] ivxazíra L xarà xspaAzv 5ro x900- | — 3 diuiditur V7] diuidatur Fvulg. | in capiteuita (sic) 
exmaxos (moocwzixnv L) Ls.w, B | 5 Boviousca sl- | nostrae legis V! || 4 appellantur 7* M vero om. T | esse 
vas L | 6 94axaxogz; B* | 7 z] ae € | 9 9zAeos LBf || | uolumus V] esse uolumus esse &' uolumus esse 7'vulg. || 
11 rG» adgnatomn cà xei xognaten M ràwv áüvarow «vs | 6 hereditate inter cet] te inter — 9 personam scr. R* 
xai xoyvdátov L 4E (ràv 4E Bf) àggevoyovías «s (x8 | in ras. 2 versuum | 9 masculini RT | 12 femine T' | 
om. Bf) xai OrÀvyovias B | 12 dia uayxezravíova L d | 13 modum quemlibet 7T'| tractabat 7" | 16 ab intesto 
avri£oveiórgta. B 13 7j Fxegov] c je alium e | 14 | (sic) praecipimus uenire 7 | 15 rubr. De legitima tutela 
éxgaxtaitero ML] dieaxoneivo B | diagopàs voav- | et de matre ct auia tutelam liberorum aministrantibus 
"r$ L | 15 das] oixeias DB! | 24 adgnarexov M. dd- 
yrauxov L| xoyvarixv ML | 28 zeav L | 32 An- | 
Toveyrucra) ofücium g | 35 Helliaveiov M. Beiaveiov | T! | 27 et om. | 29 sibi metuuntur 7' | 30 etiam] et 
LI de &szayogevsove: L renuntiant & | 38 testamenta- | T | tutele subite 7'* subire tutele R ( 31 fuerit vulg.] 
ríon M a 6 (i. e. 1a xai) tamentaríon L fuerint RVT | 33 si] ita si V | 34 Velleiani om. T | hoe 

| T|35 proponuntur V 


(amministrantibus liberorum T) AT in marg. (ex Jul.) || 
20 «nim om. V | 21 quo] quod V | uocantur RVT' J soli 


12* 


Nov. CXVIII 5. 6 ep. 


fovlousOa. si dà mollol vóv avróv cie Gvyysvaias 
dxoviss BaOuóv xalobrras mQ06 tnv émitQOTv, wa- 
Aríourv avrois xowj GvvsiDOvrag magà «q ápyovte, 
q rovrov néÀe TOU udpove, Eva vj xai zÀsiovas, 00s 


572 


DE HEREDIBUS AB INTESTATO 


p volumus. Si autem plurimi eundem cognationis 
abentes gradum ad tutelam vocantur, iubemns com- 
muniter convenientibus apud iudicem, cui huius 
partis sollicitudo est, unum aut plures, quanti ad 


npós vZv Oioómgw T9$ ovoías dgxoUosv, 4E ajràv 5gubernationem substantiae sufficiant, ex ipsis eligi 


dniléfaaÓa, xal ÓvouáGei, xai tOVTOV Jj tOUVTOVS TÀ 
TOU avüfov i Lei Dwuxsiw, vov «5e dmevgonijs 
xivüUvov nàciv énaxssuévov toig mQós TZv ÉxiTQomüv 
xnÀovuévou, xal ví ovguüv aUTO OiQ7OOS vxO- 
xüévav TQ dvjfq vnàg vavrQs Tz6 Óiouxraecs. 


et denuntiari, et eum vel eos minoris res gubernare, 
tutelae periculo omnibus ímminente qui ad tutelam 
vocantur, et substantiis eorum minori tacite subia- 
centibus pro huiusmodi gui 


CAPUT VL 


Tavra dà mávra Oca spl Din DoyOwv coU yévovs 
dOionicanev &n' Excivow BovióutPa xoatsiv, 000« t/j 
xe«Oolexne Omagyovga stGrtc. ml y&o oW aigeti- 
xois vovs jün xap' ruv vreÜévras vóuovs BsBaiovs 


Haec autem omnia quae de successionibus generis 
sanximus, in illis volumus obtínere, qui catholicae 
fidei sunt. In haereticis autem iam a nobis positas 
leges firmas esse praecipimus, nullam novitatem aut 


selves wshevousv. urnBéva xaimiauóy 7j drroci dx vov 15 imminutionem ex praesenti introducentes lege. Quae 


zagórtos vgigraufévOve vópov. amep rOivvr dii va- 
Tg$ cns Óuardieos vn £6 vO Qavexis gvÀayOncopus- 
vni x nusréga éOéazigs yanvórne, Ex dxsívows fov- 
Àóusca xgarsiv voó Dénacw, &vwa dw mpoouuímv 


igitur per hanc constitutionem in perpetuum obser- 
vandam sancivit nostra tranquillitas, in illis volumus 
Obtinere casibus, qui & principiis Iulii mensis prae- 
sentis sextae indictionis evenerunt &ut post haec 


Tov '"lovMov umvós Thé magovays Éwrne dmivtutjo és 20emergunt. Praecedentes namque casus, qui usque 


cvvégn 7 xai nerà raUra GvuÜrcritu. và yàg 790- 
AaBovra Oéuava tà uéíyp« TOU uvruovtvÜévros xpó- 
vov dzofárra xarà rOU; maÀcioUS vógmovs téuvscóÓas 
mapaxeAevopad'a. 


(Eniloyoc.) 'H éviolórg voívev 5j a5; à Óà 25 


vOv mapóvros vópov map' nudw JwrvmoÜUévra sis 
Tijv ámavtow yvaciw dAOsiv noovorodro, dni tavtyc 
piv tne Bacilido: móAswes iDixtow xarà v0 ovvndsc 
nporiD'euévov, dv dà vai$ énagyíaiu mpoctdlEeo sten- 


ad memoratum tempus pertransierunt, secundum ve- 
teres leges incidi p! pimus. 


(Epilogus.) Tua igitur gloria per praesentem 
legem & nobis disposita ad omnium cognitionem ve- 
nire procuret, in hac quidem regia civitate edictis con- 
suete propositis, in provinciis autem praeceptis diri- 
gendis ad clarissimos praesides earum, ut nulli nostri 


szOuéva» z9ó6 tovs Aapuzoorárovs rovrov rjyovuévovs, 30 imperii subiectorum sit ignota nostrae circa eos man- 

cre upÓsvi vàw vj rnrtéoq BaciÀeíg vztoxsévov  suetudinis providentia, ita tamen ut sine omni dis- 

dyvarov yevécOas vrv v9c zuerégae vuspórrros: veoi — pendio civium aut provincialium in omni loco prae- 

TOVTOVe TQóvoiav' OVrO g£vrot OWrs Oí(jx mors  Sentis legis fiat insinuatio. 

Dyaías xàv nolcràw xai énapyectv dv navi 1ónq 

TZ» TOU maQówros vóuov Éugavsuuw ysvéas'aas. 35 
Dat. xvi. k. Aug. timo Miliario imp. dn. Iu- 

stiniani pp. Kd anno XVII. post cons. Basilii vc. 

anno IL ind. VI. [a. 543] 


135g. summa Ath. repetitur in paratitlis Ath. 3 $ 9. 


Dat. rr, id. «« CP. imp. lustiniani anno XVI. pc. 
Basilii anno II. 





multi qui eundem cognationis gradum obtinent ad tutelam vocantur, iubemus eos communiter convenire 
apud magistratum, cui haec res curae est, et unum vel etiam plures, quotquot ad bonorum admini. 
sirationem sufficiant, ex ipsis eligere et nominare, atque illum. vel illos res impuberis administrare: wi 
periculum tutelae omnibus immineat qui ad tutelam vocantur, eorumque bona tacitae hypothecae iure im- 
puberi pro hac administratione obligentur. 

5. Haec autem omnia quaecumque de successionibus generis sanzsimus, de illis valere volumus, qui- 
cumque calholicae sunt fidei. De haereticis enim leges iam a nobis latas firmas esse iubemus nullam £n- 
novationem vel deminutionem ex praesenti lege subituras. Quae igitur per hanc constitutionem in perpetuum 
observandam serenitas nostra sanzit, de illis casibus valere volumus qui ab initio mensis Iulii praesentis 
sextae indictionis contigerunt vel etiam postea contingent. Praeteriti enim casus qui usque ad tempus 
modo memoratum evenerunt ut secundum veteres leges decidantur praecipimus. 

Epilogus. Tua igitur gloria quae per praesentem legem a nobis constituta sunt ut ad omnium 
notitiam veniant prospiciat, in hac quidem regia civitate edictis. more solito propositis, in provinciis tero 
mandatis ad clarissimos earum praesides missis, ut nemini eorum qui imperio nosiíro subiecti sunt. vnan- 
suetudinis mosirae circa eos providentia incomperta sit; ita tamen ut sine ullo civium et provincialium 


detrimento omnibus locis praesentis legis insinuatio fiat. 


4 uiAlss ML | 10 vacrys cs] huiusmodi c | 11 &ia- 
Soyrv M* || 36 subscr. habet Iul?P*, item Iul. cod. Utin. | 
xvii. k. uug. Jul. (zgó «5 xaAdvüov Advyovavow Ath.)) 
sxcmn kl. ags. Iui^ xuin xa (xà minus recte legit et k. dec. 
interpretatur Zachariae) M k. aug. Utin. urvi avyovoto 
Th«od., om. IuL.P (1I id. e, ubi vid.) || septimo miliario 
(miliari Utin.) Jul.* Utin.] cep. mc. M septimo Iul", om. 
Iul.? | impi. dnn. iustiniano anno XVII Utin. imp. donno 
iustiano anno XCII JuL* imp. iusti. anno VII deci. Jul" 
domno postr. iustiuiano septimo decimo uL? imp. dn. iust. 
pp. aug. M Baciásías "Iovarivenvo 0 «f. (leg. it) Ath. 
Frm Tn6 Bacieías at Theod. | 37 pons. consl. fl. basili 
ue. anno secundo Jul? usrà rnv vaar&av Bacieíov 
10 É Ath. v. €), pe. basili anni Jul." post consl. bilisarii 
anno tertio Utin. post consul. anno tertio Jul? usrà trjv 
Pzarsiay Bacieíov Theod. basili uc. conss. M | 38 ind. 
VI. (of. v. 20)] i8. &' T'heod., om. cett. 


6 minores V | gubernari R! | 7 ad tulam 7! | 11 rubr. De 
ui et (ae A) potestate constitutionis in (constitutionibus 
et. R) personis et temporibus RT' in marg. (ex Iul.) | 12 san- 
cimus libri, sancivimus vulg. | 16 hane per T'| 18 qui] 
quia V! T'| a principiis iulii men| scr. V* in ras. | 19 
inditionis nvTI evenerunt] sue uenerunt A seu euene- 
runt VZ'rwlg. f aut A VT] seu vulg. | haec om. V | 20 
emergerint 7'* emerserint T? vulg. | cedentes R* f 21 per- 
transierint 7| 22 decidi vulg. || 26 dispositam 7 | omui 
T | 27 quidem Speneenbers) enim libri | civitate] urbe R1 
28 praepositis VT'| diligendis V | 30 nostra V [ 51 pro- 
videntia] prouidentia tua R'T | tm R | 36 subscriptionem 
unus habet Neoburgensis, quae tamen videtur ex Iuliani 
subscriptione praecedentis constitutionis perperam repetita 
esse et interpolata (cf. ad 566, 31) [. iustinianus Neob. 137 
bili Neob. 


UT SPONSALICIA LARGITAS 


Pie 
9*YTE THN AIA TOYS 
Dl'AMOYZ A9PEAN IAIKON ZYN- 
AAAATMA EINAI. KAI IIEPI 


Nov. CXIX 1. 2 


CXIX. Auth. CXIV. Coll. IX tit. 2 


R UT SPONSALICIA 
LARGITAS SPECIALIS SIT 
CONTRACTUS, ET DE DIVERSIS 


ETEP9N KEPAAAISN. 5 CAPITULIS KR 
'O avróc Basievs Ilévgq 14 dvUobováro éndoyo Idem Aug. Petro gloriosissimo praefecto sacrorum 
npastopglov. per Orientem praetoriorum. 
CAPUT L 


Ty» Óà vois yd Jagsáv avvdllayua idixóv 
slvai vs xal xgiveaDa, xai uj Tui Aha Óopsais 
avizv evvagid'usioO as Qià vov ztapovros vógov Seazi- 10 
Cousv, émad; dwv' atrás (Górye mQouos dididoras. 
sits toivvy yéyrvos dni moáfecos vrouvruatov duga- 
we svrs xai uj, xsÀhrvouev avryv 0ià mavrww» TLY 
idíav Éytv laxóv, voUro uiv zQós TZ» yvvaixa ToUtO 
Jà ngós vóv avüpa, sive mag! avrov voU ávdgóg sira 15 
zag' érégov woe jj yvvawxi. éxi0idovas fjros xava- 
yoagerai, ryovy sie TÓ xov aydgóc sxQósamnow r, Uogaà 
yivevai, dg! Q «à airà ngdypara sig yapaxIy xaza- 
yoéwos dogsdv. xal TaVta xgarsiv wtivopev OGv& 
&w sin mocorngros 5 Qmgsd, xáv uy yévmrca, xaSos20 
sipniai, dugavrs. 


Sponsaliciam largitatem contractum esse 
et iudicari et non aliis donationibus eaaet 
rari per praesentem sancimus legem, quoniam pro 
ea aequalitas dotis offertur. Sive igitur fiat sub 

tis monumentorum eius insinuatio sive etiam non, 
lubemus eam per omnia suum robur habere tam 
apud mulierem quam apud virum, sive ab ipso viro 
sive ab altero aliquo mulieri detur seu conscribatur, 
vel in viri personam donatio fiat, quatenus ipsas res 
in nuptialem conscribat donationem. Et haec valere 
praecipimus, cuiuscumque sit donatio quantitatis, 
vel si non, sicuti est dictum, insinuetur. 


CAPUT II. 


Kai rovro dà Jià «Z6 mapovans Oeozxitouev Óia- 
1dÍsos, durs düsav siva, Troie vécu év avt TQ 
xeugq, iv qinso Éieoviw avroic QuaviKaeaOas ntepi tj6 
dÀÀgs avvow nsguova(ae, xai vov$ (Oíovs oixézas va- 25 
Asvraíaug Bovirascuw dAsvOsQo)v, urÓfva tovrous du- 

rule | . 315. E - 
zodiauóv vns rAmías vtowvane, GyoAatovros roV 
wópuov TOV mpamv xevovros. 


Et hoc quoque praesenti sancimus constitutione, 
ut licentia sit minoribus in ipso tempore, in quo 
licet eis testari de alia substantia, etiam suos ser- 
vos in ultimis voluntatibus manumittere, nullo eis 
impedimento aetatis faciendo, sed vacante lege quae 
hoc primitus prohibebat. 


Nov. CXIX (Authent. CXIV — Coll. LX tit. 2: gloss.) Graece extat in ML, in B variis locis. — Epit. Theod. 119, 


Athan. 10, 10. Zulian, const. C. 


c. I extat B 29,4,1 coniunctum cum nov. CX XVII capite 2, unde idem locus in L quoque capi 

v. 21); maior pars (—19 xazaygdwas dogsdy) repetitur in B* I' 5,1 p. 160 Zach. — Summa Theo 
extat B 48,26,2 (B* E 15,44 p. 309 Zach.). — Summaria 
habent Anonymus Bodleianus 16 (Zachariae IAvéxd. p. 218, U 


c. II Osonizousv. (oaa add. Df) adsav slvas 
repetitur in BX et schol. L, Athanasii in paratitiis Ath. 9 $ 


I additur (cf. ad 
heodori est in BY. 


uli citatur waaga og') ei "Por. 33,2; summa Theodori 
16. 





CXIX. 
UT DONATIO PROPTER NUPTIAS SPECIALIS CONTRACTUS SIT, 


ET DE ALIIS 


CAPITIBUS. 


Jdem Augustus Petro gloriosissimo praefecto praetorio. 


I. 


Ut donatio propter nuptias specialis contractus sit et iudicetur neve reliquis donationibus adnumere- 


tur, per praesentem legem sancimus, quoniam pro ea aequalis quantitas dotis confertur. Sive igitur actis 
monumentorum insinuata sit sive non sit, iubemus eam per omnia vim suam habere, tam quantum ad mulie- 
rem quam quantum ad virumi, sive ab ipso marito sive ab alio ullo mulieri offertur vel conscribitur, vel 
etiam in persona mariti donatio fit ita, ut easdem res in nuptialem. donationem conscribat. Atque haec 
valere iubemus, cuiuscumque quantitatis sit donatio, etiamsi, quemadmodum dictum est, non sit insinuata. 

IL Hoc quoque per praesentem constitutionem. sancimus, ut minoribus eo ipso tempore, quo licet 
sis de reliquis ipsorum bonis testamentum facere, eliam servos suos in ullimis voluntatibus manumiltere 


liceat, neve ullum iis impedimentum aetas afferat, sed 


lez quae prius id prohibebat cesset. 





259. "Qusa — elva« ML] Ilegl voU vàs Quà vois 
yduovs Óopsás a5 zor5uv vmxouvguávov Ath. Ilegi 
mooyduov Omotàe Theod. | 4 stegi tàw érégow L (in 
textu) mepi lla Ath. Theod. de diversis g | 19 sica 
uz L | 14 i&íav] oixs(av Bf |, rovro uà» Me] oaov 
LB ( tovro — 15 dyBga om. LB || 16 &idora« B! | 
$10] sia B* | 21 dugavrs.] dugavijs, Ücov u£vtos scQós 
iyw yvvaixa. 'dÀÀ énsidy 4$ avtzrs T5; rOw mzpayud- 
Twv evglaxovrts zteígas — áxoztov riw elvai Qoxsi add. 
BL ez nov. CX XVII c. 2, ubi vid. | 22 in marg. Bs. v 
Basiaxdw ur Tüxg vsagà quÓ' xs. y L ? 25 avtàw 
om. e | 26 urdéva] xal urüéva B» | 28 vóuov] Inst. 
1,6$ 3| xoÀvovros] uóvov dàv as 40. &vuevrov add. 
L (interpolata ex Theod., ubi citatur Cod. 6, 22, 4) 


3 contraetus sit R | 4 diversis] ceteris V | 6 prae- 
fecto] pp. T' ppo. V | 7 praetorum A | 8 spiritualem 
T'| 10 legem sanccimus 7'] 11 aequalhtas A vulg] et 
equalitas V7 | offeratur V | 13 suum] siue A' [| 16 per- 
sona donatio — 19 sieuti aer. A* ín ras. 2 vv. | 17 do- 
nationem conscribat A(?) vulg. | hoe £(*) vulg. |. habere 
T | 22 rubr. Qui seruos suos manumittere possunt uel 
non RT in mara. (ex. Jul) | constitutione sancimus V 
vulg.| 24 ei A' | seruos euos T'| 27 haeo primitus V 
primitus hoo & | prohibeat & 


Nov. CXIX 3—5 


574 


UT SPONSALICIA LARGITAS 


CAPUT III. 


Kal voVro spós dri vosrow ztapaxelsvousDa, dere 
aizap Tie Év Tiva Guy o. &xápov souj0yt as uviumv 
cvuBolaíov, unÜtuíaw éx va Urne «Zs uvüune àmairm- 
viv yiveadaa, mÀnjv si uy xai vÓ Érspov gvufólauov, 
ovtivos uvrjur, xata v0 Qevcagov yé£yovs, stQoxousaO sin, 
yi évéga. srapacyeDsin xarà vos vónovs dnób us, 
OTizEQ wal 9| soGÓTQS 7$ uvuu yéyove vais dÀ 
énogsiÀevas. vOVTO yàg xal év tois maAÀaioWg evQiaxo- 
ABy vÓjOM. 


Et hoc insuper iubemus, ut si quis in aliquo 
documento alterius faciat mentionem documenti, nul- 
lam ex hac memoria fieri exactionem, nisi et aliud 
documentum, cuius memoria in secundo facta est, 

5 proferatur, aut alia secundum leges probatio exhi- 
beatur, quia et quantitas, cuius memoria facta est, 
E veritate debetur. Hoc enim et in veteribus legi- 

us invenitur. 


CAPUT IV. 


Kal rovro Jà Oucmitousv, ders simors éxxijrov10 Hoc quoque sancimus, ut si quando appellatione 
stagaxolovOncáarns d» 1j vsAevtaiq duzgoOéouo fusoq — secuta in novissimo indutiarum die aut pars utra- 
7 uépos éxátapov T] uóvos Ó tij dxxArrq xoncdusvos que aut solus qui appellatione usus est occurrerit 
plisns xai tz» éavrov stagovoíay qarspoGss vq do- et suam D pem manifestaverit iudici futuro ap- 
xovti T4) nu 1 TZ TÜe éxxinrov vomóOescuw éierá- — pellatio examinare iudicium aut eius consiliariis 
Lesv. 7j v0i6 avroi avvédgoic 5j voie 1à$ Üíxas sic&yovas 15 aut. qui lites intromittunt, et si iudex eum in de- 


xai o Orxactye vovrtow dw vais oOucuévcue rjuéaus 
défac9a, ávafdAras, urÜiv moóxpiua vow uépsguv 
7 évi vovrow ix voUrov avcsÀde yivsaDas, EH xal 
usrà vaUra dferdlecÓa. vàg vOuavras ÉxxAnrOve xai 
wig nspaiovG Oca voip. 


finitis diebus suscipere differat, nullum praeiudicium 
partibus &ut uni barum ex hoc penitus fieri, sed et 
post haec examinari appellationes huiusmodi et sen- 
tentia legitima , 


CAPUT V. 


"Ersgov ztQos vovroi xspálauov t7 ruevégas Osóus- 
vov vouodscías avvsidouev éxavogO'ocaaOa, dnd) 
yàg oí cuévsgos vóuos Qiwopítovsw, simors oí éydo£ó- 
T«T0; Éxapyos vOv isgüv moasrodpá / 


Aliud ad haec capitulum nostra indigens provi- 
dentia perspeximus emendare. Quia enim nostrae 
leges decernunt, si quando gloriosissimi praefecti 
sacrorum praetoriorum sententiam protulerint, nullam 


qv wrgov mooevéy- 
xoisv, prüsuíay ExxAntov uac* —- ioudidosSes, S»-25 appellationem adversus eam offerri, ssncimus, quo- 


eniLouev, Óddxie wrjpos TOv évOoborávaw énápyom 
oloviijnors xÀiuarog sigosvayO sin, xai - de d TÀ» 
Jixatoudvav vouicss éavtov BeBagradas, Éysw xóv 
vowovrov dünay Qidacxalxóv. ngoiqépew Toi 4vOo£o- 


tiens sententia gloriosissimorum praefectorum cuius- 
cumque regionis profertur, et unus forsan litigantium 
putaverit se gravari, habere eum licentiam petitio- 
nem offerre gloriosissimis praefectis qui sententiam 


Tdrow émdpyow TOig tzv wijpov rmrQodyovsiw 7j roie 30 protulerunt aut eorum consiliariis aut causas intro- 
; os voi p 


TOUTOW iia onde 10i Tà$ Üíxas —— dyrós 
Jéxa nuspovw ngoOsGuías usrà vÓ mtQosvezOTvas thv 
vijgov, dera Ro nin sapaxoAovOoUwros a5 dAÀas dm- 


ucentibus intra decem dierum indutias post prola- 
tam sententiam, ut hoc subsecuto non aliter execa- 


e. III extat B 22, 4, 1 extr. (B' B 5,2 p. 138 Zach); 2 dáv vi6 Év civi — 6 dnódnb paucis mutatis in 


Epitome 12,34 p. 354 Zach. — Summa Theod. 


repetitur in. BE, Ath. in paratitlis Ath. 14 $ 9. 
c. IV Oeonitousv dava ..... et V extant rj 9,2, 8 (c. V Oeanibouey ó0dxi& yyrjgoc 


in B* E 9, 23 


p.294 Zach). — Summa Ath. repetitur in paratitlis Ath. 7 $9; c. V summarium habetur 'Pox. 8, 8 (ubi citatur 


re ed i, 





IIL Hoc quoque praeterea praecipimus, ut si quis in instrumento aliquo alterius instrumenti men- 


tionem fecerit, nulla ex hac mentione 


petitio nascatur, nisi alterum 


uwoqgue insírumentum, cuius mentio 


ín altero facta est, prolatum sit, vel alia secundum leges probatio adhibita quantitatem, cuius mentio facta 
est, revera deberi. Hoc enim etiam in veteribus legibus invenimus. 
Hoc quoque sancimus, ut si quando appellatione secuta ultimo fatali die vel utraque pars vel 


solus is qui appellatione usus est venerit ei praesentiam suam manifestaveri magistratui causam 
tionis examinaturo vel consiliariis eius vel ts qui lites introducunt, et fudex eum intra statutos 


ella- 
ies ad- 


mittere distulerit, nullum praeiudicium partibus vel uni ez iis inde omnino oriatur, sed et postea huius- 
modi appellationes ezaminentur et legitima sententia terminentur. 
qv Aliud praeterea caput quod legislatione nostra indiget emendare nobis placuit. Quoniam enim 


leges nostrae praecipiun 


ut $i quando gloriosissimi praefecti sacro praetorio sententiam protulerint, 


t 
nulla adversus eam appellatio porrigatur, sancimus, ut quoties sententia gloriosissimorum praefectorum 


cuiuscum 


1 in marg. B«. tà. Bagilixow 4 Tí. À' wsagá qi" 
xs. 9. L | rovro) Quà «7€ magoíors Oeanizousv add. L^ | 
zo0$ éni ML) zgós. B vulg. | 2 nowjoevas BI [8 evoé- 
oxousv) invenitur g || 9 wóuoss) cf. additamentum. Dig. 
22,3 nn appositum (I p. 649 n. 1 Momms.) | 10 2 L 
marg. | dà om. L || sizors om. B* | 11 zagaxoAovSovense 
n 13 *3daos libri | aivov B* || * pavsgaao: (pavepai- 
ct B*) libri | 16 xai o Qixacvz] et si iudex c | 17 ava- 
Bá)gras MB*] dvafáilntas LB | 19 vavrac (sic) L 
20 vügq] vp viey B | vouiug] diatov B* | 21 & 
marg. | 23 vóuoi] Nov. LXX XII c. 12. (cf. Cod. 7, 42, 1. 
$2, 19) | 25 £yxànxov M* Bf | 26 oxápzov L* agyóvrow 
B! v.i. | 27 zgosevexOein M ngosvexo 5 B* v. |. || 28 
*vouíco: (vouíaas v. L. vouísy B*) libri || Per poe B 
v, 1. || 29 xpoagégesw MB!] zQogégnw LB! || 30 9xág- 
xo«é L?, B' v. L. || 5 voie ToUTOw — 31 eícdyovae post 33 
wigor colL L, r vois vas Óíxas eisayovaw om. B* | 


regionis prolata sit et unus forie litigantium se gravatum esse putaverit, liceat ei libellum 
p jid oriosissimis praefectis qui sententiam pro(ulerunt vel eorum consiliariis vel 
ucuni inira decem dierum spatium post sententiam. prolatam, ut hoc subsecuto non 


iis A ow lites intro- 
fer executioni 


32 ngoisvexOrva. B* 


1rubr. Si quis in aliquo instrumento alterius instru- 
menti mentionem fecerit (mentionem fecit alteri instru- 
menti T) RT in marg. (ex Iul.) ;2 nulla V | 3 exactione 
V| a*liud 7| 5 aut] ut A*[| alia om. T | probatione 
R* || 6 post facta est vv. proferatur — exibeatur (wv. 5) 
repetit R* | 10 rubr. De appellationibus RT' in marg. (ex 
Iul) | 12 occurrit A* | 15 contromittunt R'T* | etsi iu| 
acr. V? in spatio vac. || difünitis diebus suscipere bis scr. 
R* | 17 et om. RT | 21 rubr. De retractationibus sen- 
tentiarum loti T'ín marg. (ez Iu.) | hoo T'[ 22 per- 
speximus prospeximus VT vulg. | 23 decenter T 
gloriosissimi om. V | 24 protulerunt 7| 25 offerre T' | 
26 praefectorum] pp. T'| 30 obtulerunt A [| conscilia- 
rios T^ | 31 probatam AT'* | 32 secuto V | excusa- 
tione R! 


SPECIALIS SIT CONTRACTUB 


HiBasuq) mapadidoaOa. tí» wigov, al uj moórspov 
dyyvae àbwomictovs mapdaxoi O wxjG«v uépos TOG- 
avr sxogóTyro: Ogns dv» süj 5 xaraüb, dc si 
prà ravra dvaymagzgaos vouiuu TQÓnq? TrQoiOU- 
Cmé 5 w7gos ávavoamain, rà mgáypara avirq er 
TOw vouigasv Énuvingsow dmoxacicragÓa. sii dv- 
TO6 T$ uvnuovsvO'a(one vow ÜDixa rusoow moodsauias 
prtà TÓ v5» wigov nposveyOjvu: ur (mido vóv M- 
Bhlov Ó vouituv BasBidgOas, Miner TÓv ToU 


RENS MO 


Nov. CXIX 5—7 


tioni sententia contradatur, nisi prius fideiussiones 
i praebuerit victrix pars tantae quantitatis 
uantae fuerit condemnatio, ut si post haec retracta- 
one modo legitimo procedente sententia resolvatur, 
bres ei cum augmentis legitimis restituantur. Si vero 
intr& memoratas decem dierum indutias post prola- 
tam sententiam non obtulerit libellum is qui putat 
se laesum, iubemus causae executionem sine fideius- 
sione procedere, retractationis iure servando illi qui 


mpiypatos ixBigacuor Diya Éyyóns mooisvas, vov vs 10e gravatum putaverit, 


dvawmAagsccog Oikaiov guAatiOudvov 


wu Oris 
ácvróv BagagijaOa. vouiaus. 


CAPUT VL 


Ilgóc vovvow Oeamizousv, dwcs sizso ovufair vovs 
véove BovAsa Das dztouti;vas Tij Sis avroUe nspisADov- 
ens xai waradsyOaioné map' avr» xAyoevouéías, si 
pi» mtávtaé oi Óapsmagtai stugóvrse sUpaOuüsv dv dxsi- 
wow TOié vOztOw Év ole 7) sis dx&peuow dztoxaTáOTuGie 
airivrma, xaAsigÜ«as mtupi TOU Gdoyovro: rove Üavm- 
eie xai xupovrow Tüwrov agígctuGÓas vOUS »iové 
Té TOsaUtys xÁngovOuéay. 

avsuüotOw drove slav, xsAavousv vOUS »éovi Bovlo- 
pévovs rOUvO mQáTr&w tQ TOV tÓztww ápyovrs dv ol; 
avroi Qidyovg: mtQosadvaa, éxsivoy Oà Quà vw Gvrte- 
Üugusvow xnovyuatew xaAsv Tovg daveugTás" xal sí 


Ad haec quoque sancimus, ut si contigerit mino- 
res velle se abstinere ab hereditate in se devoluta 


I5et à se Buscepta, si quidem omnes créditores prae- 


sentes fuerint in illis locis in quibus in integrum 
restitutio postulatur, vocentur & iudice creditores et 
praesentibus omnibus &b huiusmodi hereditate se 
minores abstineant. Si vero omnes aut aliqui cre- 


sí Dà máwerss 5 vavss vw 20 ditorum absentes fuerint, iubemus minores volentes 


hoc agere locorum iudicem in quibus ipsi degunt 
&dire, illum vero per consuetas citationes vocare 
creditores, et si intra trium mensium spatium nus- 
quam appareant creditores, licere minoribus sine 


dwros tQu)v unvaw mooOscpiag urdauos zapgayévov- 25 periculo huiusmodi hereditate abscedere, iudice pro- 


ta, 06 ÓDavncral, ébsüvas rovtow Diga xivUovov Tis 
Towavr,S dvagoapaiv xingovopias, zoovoovrros vov dg- 
4ovtoe 7tag' Qj fj si; axéQaao» dztOxatdgTagié TtQdT- 
trraa, WOU ÓgsíÀss rà xAnpgovopiaia ngáyuara xivrtd 
T4 xal dwivnra gvÀarrecOai, vij mOGÓTZtOS Lad1) 
tovtov 0ià 0ruocías ànoygagrjs xavà ngàbw Unouvg- 
para» gavapovuávgs. 


vidente apud quem aitur in integrum restitutio, ubi 
debeant hereditariae res mobiles et immobiles custo- 
diri, quantitate quippe harum publica descriptione 
sub gestis monumentorum manifestanda. 


à5ia87) 30 


CAPUT VIL 


"Exs Oaonitouev, dera sí vi xax]; níotes oáyuava 
v1pnóp&vos jj xatà güdav 7) xaxa Jwpgsavy 5 dÀÀws tavta 


dxxowjosi, O0 Óà voui,ov và avra mguyueva mQos-35 aliter hanc 


quv dowtg tovto yuvaldxcyw dvxós Oéxa dviavtow pa- 


Rursus sancimus, ut sí quis maia fide rem pos- 
Bidens aut per venditionem aut per donationem aut 
alienet, qui vero putat res com- 


petere sibi hoc agnoscens intra decem annos inter 


e. VI extat B 10,21,3 (inde Ecloga Bas. libr. I— X). — Summarium habet Anonymus Bodleianus 16 (Zachariae 


"dvsxd. 218. ubi citatur vaagà 


c. VII Et vi6 (8s0niZousv ait vw B) xax] míaves ..... et VIII (— 510,21 àztw yéyovav) habent Prochiron 38, 4t, 


Epanagoge 39, 41; B 50, 14,11 (B* 4 4.69 p. 186 Zach.); App. Eclogae 24 co 
Summa 


d. Paris. (Zach. 44»éx0. 190 n. 14). — 


Au. repetitur in libello agi Qagógam dyayvacuácow $11 p. 196 Heimb. 


sententia tradalur nisi prius fideiussiones idoneas dederit victrix pars in tantam quantitatem in quantam 
condemnatio facia est, ut si postea retractaione. legitimo modo procedente sententia rescissa sit, res illi 
cum legitimis augmenlis restituantur. Quodsi intra memoratum decem dierum spatium post sententiam 
prolatam is qui sc iniuria a/fecium putat libellum non obtulerit, iubemus executionem rei sine fideiussione 
procedere, ut reiractationis ius custodiatur illi qui se gravatum putaverit. 

VL — Praeterea sancimus, ut si forte minores hereditate ad ipsos delata et ab iis suscepta se ab- 
sinere. velint, si quidem omnes creditores praesentes. inveniantur illis locis ubi in integrum restitutio 
petitur, creditores a magistratu vocentur atque praesentibus omnibus minores eiusmodi hereditate se ab- 
slineant. Quodsi omnes. vel nonnulli ez: creditoribus absentes sint, iubemus minores qui id agere volunt 
magistratum locorum ubi ipsi degunt adire, illum autem per solita praeconia vocare creditores; atque si 
inira (rium mensium spatium creditores non apparuerint, liceat illis sine peri ab eiusmodi hereditate 
recedere, cum magistratus apud quem in integrum resutulio agitur prospiciat, ubi res hereditariae et mo- 
biles et merge y servari diem: wi scilicet quantitas earum per publicam descriptionem actis inter- 

ientibus manifestetur. 

VIL Porro sancimus, ui si quis mala fide res possidens vel per venditionem vel per donationem 
vel alio modo eas alienaverit, is auiem qui easdem res ad se pertinere putat hoc sciens inira decem annos 


retraotationem R! vulg. | 5 restituatur R vulg. | 6 pro- 
batam A| 7 his T' | 8 laesum om. 7* grauatum s. v. 
T1" | 13rubr. Si minor XXV annis (ah, à an (sic) T) 
in integrum (in integrum om. 7') restitui uelit, ut ab 
hereditate abstineat AT in marg. (cf. Iu) | si om. 7 | 
14 deuolutata R | 16 flunt 7' | 21 iudioes T | degent 
T' | 22 suetas K! || ortationes V hortationes V* | 23 
trium terminum mensium T'* | 24 minoribus] in his mi- 
moribus T'| 25 discedere t| 26 in integrum] rhm 7' | 
21 hereditari T! | 28 quippe] quies A!  diseriptione 7' ; 
29 subiestis /? | 33 rubr. De male fidei ribus res 
alienas alienantibus (alienantibus alienas A) AT'ín mary 
(ex. dul.) 


2 nagdaxr D* v. l. | i vexroasrs nig. B* | 4 xoo- 
Basvovans Bí | 6 avbjosov L^ | 11 qviasconsvov L | 
12 *vouísos (vouito. L) libri | 13 C marg. L || ngós 
tovro«c) ad haec quoque g || size] eizsg &pa. Ecl. | 16 uidv 
om. B! | evge9a ci L | 23 ovro: L | 26 rovrove L mi- 
noribus e | 33 £ri] zaAav as. v. adser. L* | toáypava et 
34 ravra) rem et hano c | 35 4xzovjass Bf* Epan.] én- 
205004 ML B? Proch. | 36 avr. Proch. Epan. || déxa 
dvaviov) dà driavrov L! ávixvciv Óixa. L* 


1 fideiussores K' [ 2 pars tantae] corruptae T'! | equi- 
tatis V'| 3 quantae vu/g.] quanta VT | fuit T'vulg. | 
post haec T'] post hae A'7*? post hano A*V vulg. 


Nov. CXIX 7—9 


vaL) vàw xagówrawv xal soc. merat vw azóvtow 
a3 Óuagrógmras xavü TOU; wouOvs YÓw dyogaaiyw 
q tó» vj» Óosàv Qeyóuevov 5 éxswov ee Ov «à 
spdypava dÀÀlp oiqüijmora vgómq psrevegOsin, vàv 
Td TOsaÜUra zrQayuara xouaLo, Bagaíos vaVra 
Kysiv, nsvà 19v v9s Qexaetías OnAovórs éni vàw m. 

10v xal Tie sixogasr(ae dmi vaw amnóvrow mnagadoo- 
pv. si Óà &yvosi 0 dÀnOTi àv ÉxmomOévrav noay- 
párav Ósonóros wal Ov« xà mgdynava aUrQ) mgosrxes 


916 


UT SPONSALICIA LARGITAS 


Mem et viginti inter absentes non contestatus 
luerit secundum leges emptorem aut donationem ac- 

cipientem aut illum ad quem res alio quolibet modo 

translatae sunt, eum qui tales res hal firme eas 
5habere, poat decennii videlicet inter praesentes et 
vicennii inter &bsentes decursum. Bi sutem ignorat 
verus alienatarum rerum dominus, et quia res ei 
competunt et quia alienatio facta est, non aliter 
bunc excludi nisi per tricennalem praescriptionem, 


xai Or. yéyovev rj dxnoincus, xsÀsvopuav jui) &ÀÀlws vov- 10 non valente dicere eo qui res hoc modo 


vov dzoxleisgOas. mÀjv ai uj Oià v56 magaygagijs 
Te tQsaxovrasríae, ur, Üvvauévov Acysiv. v0U rà ztQy- 
amara vovrQ tQ TQónq veuouivov, Ov& avróc «al 


míOTé& wéusTOA, OTtóTs TtXQÀ TOU xax] TOT! vapt)- 
1 


Oévros ravra dxouiaaro. 


possi 
quia ipse bona fide idet, quando a mala fide 


possidente haec acce| 


CAPUT VIII. 


Ilegi dà «7 magaygagr T5s Üexaetíag vaUra Dia- 
TwztOGas gvvsidousv, cvs &moré Ti& dw tjj eigrudvp 
1üc Üexastíag zgovixi) maecyesei éní vivae uáv évi- 
avro)e sagow sup émi veva 8 dmav, állove vogov- 


De criptione vero decennii haec ordinare 
perspeximus, ut si quando quispiam in praedicta de- 
cennii temporali praescriptione in quibusdam qui- 
dem annis praesens sit in quibusdam vero absens, 


vows avrQ é»iuvroU$ swQOe vj Üsxarría mpocrsDT,vas 20alios ei tantos annos super decennium adici quantos 


Gaovs &£ av17s vij Qexaszías azv yéyove. Tavra dà 
m-üvrat, &Tiva «Qi t76 xgovixie OQícausw magayga- 
gs, oix dv vais spelafetoun dii" £y «ais as 
xai uóvov usrà TÓv z«Qóvra vouov vaOÓécsGi va wai 


7tQdynac. xpavsiv sapaxsirvóusd'a. 


ex ipso decennio absens fuit Haec autem omnia 
quae de temporali praescriptione decrevimus, nom in 
praeteritis sed in futuris et tantum post praesen- 


"Lan legem negotiis atque causis valere praecipimus. 


CAPUT IX. 


"Ennudj di mpó vovrov vóuov nponydyouaw, cre 
1008 DiariDeuévove Y) xtigl (Diq 7 dià àv Üpov 
và Óvóuara vüw xAngovóuow éyygáqaiw Taie 3,a5- 
xci, Éyvausv dà dx v56 towrvtye axgiBelac moAAae 


Quia vero ante hoc legem protulimus, ut testator 
aut manu propria aut per testes nomina heredum 
scribat in testamentis, agnovimus autem ex huius- 
modi subtilitate plurima testamenta destructa, testa- 


JiaS95xae avarganzwe:, ola vàw omia: rra rd toribus non valentibus huiusmodi custodire subtili- 


Üvvau£vav 15v v0iaUrz» axpiftiav zrapagvAdgas 7 es 
£ixOg uj fis scenes yvüvaí vwag tz» idíav avrQv 
BovAgv, xsisvouav ádsa» uiv silvas xoi; Boviouévow 
taUra qvÀártuv dv vai aUtQ» Our xs si di xal 
Tavra u5 qvAdEovsav, d. i 
Sua» diiDovrc, xai ovro BsBaiav salvas wv Óua- 


v. 12 sg. summarium extat "Pon. 40, 16. 


AÀà xarà vyv maAaíiaw Gcvvi-35 tudinem testentur, etiam 


tatem &ut forsan nolentibus scire aliquos. suam vo- 
luntatem, iubemus licentiam quidem esse volentibus 
haec servare in propriis testamentis; si autem et 
haec non observent, sed secundum priscam consue- 
8ic firmum testamentum esse 


c. IX non extat in B. — Summarium habet Anonymus Bodleianus 16 (Zachariae "vénB. 218, wbi citatur veapà oL" 


[immo g']); summa Ath. repetitur in paratitlis Ath. 9 $16 et in libello xoi dagóQow dvayvogpacam $11 p. 196 Heimb. 


inter praesentes et viginti inter. absentes (esiatione non. denuntiaverit secundum leges emptori aut ei qui 
donationem. acceperit. aut. illi ad quem res alio quolibet modo delatae sint, is qui eiusmodi res accepit 
firmiter eas habeat, post decenni scilicet inter praesentes et vicennii inter absentes decursum. Quodsi 
verus rerum alienatarum dominus ignorat et res ad se pertinere et alienationem factam esse, iubemus hunc 
non aliter excludi nisi per triginta annorum praescriptionem, €um i$ qui res hoc modo possidet non possit 
dicere sese bona fide possidere, quandoquidem ab co qui mala fide possedit eas accepit. 

VIIL De praescriptione autem. decennüi haec statuere nobis placuit, ut si quando quis in dicta tem- 
porali decenmii praescriptione aliquot annis praesens aliquot absens sit, tot alii anni ad decennium ei 
addantur quot ex ipso decennio absens fuit. Haec autem omnia, quae de temporali praescriptione con- 
stituimus, non de praeteritis sed de futuris et iis lantum quae post praesentem legem emergent causis ac 
rebus valere iubemus. 

IX. Quoniam autem antehac legem protulimus, ut testatores vel sua manu vel per testes nomina 
heredum testamentis inscribant, cognovimus aulem ex eiusmodi subtilitate multa testamenta subversa esse, 
cum testalores eiusmodi subtilitatem observare non possent. vel forie quosdam voluntatem suam scire nol- 
lent, iubemus licere quidem tis qui volunt haec in teslamentis suis observare; si aulem haec mon observa- 
verint, sed secundum veterem consuetudinem testati sint, sic quoque testamentum firmum esse sancimus, 





12 hoe 7'| accipere R' | 16 rubr. De praesentibus et 
absentibus intra decennii praescriptionem (praescriptio- 
nem decennii H) RT in marg. (ex Jul.) | 17 praedicta cet] 
|dicta (dictam pr.) — 20 alios tantos scr. V? in ras. 2 wv. | 
18 quidem om. V(*) | 19 sit in] in om. RV(?*) | 20 ei 
tantos annos A] tantos annos ei T, tantos ei annos vulg., 


1 cà» om. LB | xai] $j Epan. | «v om. L | 2 vóv 
vóuov B' v. l. | 3 vo« vóv Epan. | 8 dxzoiOcvrow om. 
L| 10 X MLB] om. Proch. plerique, Epan.. B* v. l. ('non 
male' Zachariae) | xsAevousv om. || ur); &AAq vovrov BF» 
rovrov uy B'| 12 vov] u;j Óvvauévov «ov L'] 16 9i 
om. L| 17 eixorsé vic] si vie. B/* | 26 vóuov) Cod. 6, 


23,29; cf. nov. LXVI, 141 | dove vove QiariDausvovs] 
ut testator € 


4 res habeat T' habet res (tres R!) R || firmas 7' | firme 
eas cet.] |me eas — 6 si scr. V? in ras. 1d vs. [| 5 post] 
per T' | inter praesentes uidelicet V(*) | 6 diuicennii (sic) 
V(*) | decursum vu/g.] discursum ZVT' | ignoret 
1 dominus et] dominus ex A' | 10 discere V* | qui 
auod T! [| 11 quia] quam. 7" | quia — possidet om. Zt! || 


ei om. V | addici R | 21 decennio] X. T'! | 23 tamen 
RT'|286rubr. De testatore non cogendo sua manu pro- 
ria uel testium nomina heredum (propria testium uel 

eredum nomina A) scribere AT' in marg. (ex Zu.) | hoe 
om. T! || testatur V4 || 29 testatoribus aut non ualenti- 
bus R non valentibus testatoribus 7'| 32 quidem licen- 
tiam K* T, licentiam om. R' | 33 haec V] hoo RT vuig. | 
et] etiam AR | 34 pristinam 7 |35 etiam] et T ! esse 
testamentum AR 


SPECIALIS SIT CONTRACTUS 


Sew DeazíCousv, sire di! davrov vis sive Dv évépov 
mposaov TÓ Ovoua TOU xÀnpovóuov dyygdyei, ine 
GAns Th» Aoumüv vójigow mxapapvAaxzv dv Tj ia- 
Orxp 0 tectázo zagagviátun. 


917 


Nov. CXIX 9—11 ep. 





sancimus, sive per se aliquis sive per alterius per- 
sonam nomen heredis inscripserit, si omnino reli- 
quam legitimam observationem in testamento testator 
servaverit. 


CAPUT X. 


Tóv à vóuov, ài! o$ iOeanícausv ui, ueragépe- 
aOas eis érigovs rà eis àv zjuévegov olxov ázó evayovs 
éxxÀncías zxspusoyóueva mQayuara, oyolaLew Osomi- 
Lousv, rovro uév íni vois 50r ri vÓw ruéreQov olxov 
vouíums z&pwASovci, ToUto Óà xai roi; uer" ravra 
náliovos zsQuiQyaa as. 


$5 Legem vero, per quam sanximus non transferri 
Ad alios res quae ad nostram domum ex venerabili 
ecclesia pervenerunt, vacare sancimus tam in his 
quae iam ad nostram domum legitime pervenerunt 


quam quae postea pervenire futura sunt. 
10 


CAPUT XI. 


Eínots 0d vis Did Drvas xal ci npüyua. dxivrsov 
1j (Día paula 7j évégq twi ztposóizq Ovópars Anyá- 
TOv xaraAe(yr xal (dixoss six unüsvi xoóvq 10 avrà 
oyua éxmowicÓr., àÀÀà mapà ois xÀngovópous 7j 


Si quando autem aliquis testamentum faciat et 
aliquam rem immobilem suae familiae aut alteri cui- 
cumque personae nomine legati reliquerit et specia- 
liter dixerit nullo tempore hanc rem alienari, sed 


9.ad0 xous dxaivov qrra xaraltupOT, Qauávam, xi vov- 15 aut. apud heredes aut apud successores illius cui 


TOV TOU AN xsÀsvousv vOv qaÀxiÜuov vópOwv xov 
gav zavtrAos uj Krnv, 4nnidr trv dxzoírgw rovrov 
«vro; dxojlvosv 0 OiaDsusvos. vavra 0À xgatsiv xs- 


Asvouev dm' édxiivo:ig voi; Oéuag. TOWs uüzxo xarà 


duxactux]v wigov 5 xarà gixjv cvugaciw 5) xaO" 20iudiciali decreto aut per 


eiovirzors vóuiuov cQómov TunOsiciv. 
(Eniloyos) 'H vmegoy toívvv 5 aj & Qi& vov 

mapóvios vouov slc x0 Duryexés xgaviGovtos rj zuetépa 

doéaniugs yalnvorne (dóxrow uiv dv casrm tjj Baci- 


Ai. nóla mgoriDauévov, nposrátsmv à ngos rovs 25 positis, 


magawv vàw éragyiaw ryovuévove xarazsustonevav eic 
Ty» TOw 7ztávrov yviciv dÀOeiv mapagxevdgu. 

Dat. xu. k. Febr. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
'anno XVIL post cons. Basilii vc. anno llL. — [a. 544] 


c. X extat. B 5, 


relicta est permanere, in hoc legato iubemus Falci- 
diam legem locum penitus non habere, quoniam 
alienationem eius testator ipse prohibuit. Haec autem 
Obtinere praecipimus in illjs casibus qui nondum 
icalem conventum aut 
quolibet legitimo modo decisi sunt. ; 
(Epilogus.) Eminentia igitur tua quae per prae- 
sentem legem in perpetuum valituram nostra sanxit 
tranquillitas edictis quidem in hac regia civitate pro- 
MM &sutem ad omnium provinciarum 
'ludices destinatis ad omnium notitiam venire pro- 
curet. 


2,8. 
c. XI (— v. 18 à diaSuevos) eztat B 41, 5, 4 (B* 1,23 p.664 Zack). — Summarium habet Anonymus Bod- 


leianus Qidx. 16e! ap. Zachariae ZvéxÓ. p. 
Giagógay dvayyoacnárow $11 p. 196. Heinb. 





five quis per se sive per aliam 
legitimam observationem in testamento custodiat. 


210; summa AtA. repetitur ín paratitlis Ath, 9 $ 16 et in. libello mal 


personam nomen heredis inscribat, dummodo testator omnino reliquam 


X. Legem autem qua sanzimus, ne ad alios transferantur res quae ad domum nostram a venera- 
bili ecclesia pervenerint, cessare volumus tam in iis quae iam ad nostram domum legitime pervenerunt 


quam in iis quae postea perventurae sunt. 
XI. Er ? 


uis autem forte testatus sit et rem aliquam immobilem familiae suae vel alii alicui personae 


legati nomine reliquerit atque specialiter iusserit nullo tempore eam rem alienari, sed apud heredes vel 
successores illius cui relicta sit permanere, in hoc legato iubemus legem Falcidiam locum omnino non ha- 


bere, quoniam alienationem eius ipse prohibuit qui testatus est. 


Haec autem de illis casibus valere iubemus 


qui nondum iudiciali sententia vel amicali conventione vel ullo legitimo modo decisi sunt. 
Epilogus. Sublimitas igitur tua quae per praesentem legem in pope valituram nostra sanzit 
serenitas el edictis in hac regia civitate propositis et mandatis ad praesides omnium provinciarum missis 


wt ad omnium notitiam veniant efficiet. 

1 3 avro? L| 4 vsorároQ M] diaSéusvos L 
5 9 mars. L | vónov] nov. LV c. 1 | xavagégea Oc. B. 
7 dxxÀna(as] oixov Bf | 9aozizousv] 010 xal axoAvtos 
dxrto1siO Das. xeAevousv add. B | 9 zsp«APova: vout- 
nos Bf | 11 — L*! | dà om. LB | 12 Asyávov. B* 
(id. 16) | 13. xaradsives MLB, corr. Scrimger | zoóvq] 
rgo L^ | 14 aAAà] sed aut c | 7 9iadóxoss] aut apud 
successores c | 15 xareAsig On B* v. L, B(c) | 21 vQó- 
zov vóuiuov L | 28 subscr. om. g | xi. k. febr. n 
xir kal. feb. Ju.P*  9ó rir tpeapeed doliveita» Ath. 
pri gaBoovagíiq Theod. || CP. — anno III] constp. imp. 
dons. inis, "E auno XCIII post balia. a-- po 
eonstp. imp. dnn. iustiniano Jul" cp. dn. iust. pp. aug. 
basilio ve. conas. M. aciAsías "IovaviviavoU 10 i5 usta 
TZ» vsattaw BagiAsiov TÓ Y Ath. Kras a5 usvà rjv 
vzareíav Baciltiov vÓ y' Theod. 





4 sernauerint R' observaverit vulg. | 5 rubr. De rebus 
inmobilibus quae ad loca utnersbllin pertinent RT ín 
marg. (ex Jul.) | saneximus 7?] sanccimus RT'! sanctimus 
V]6 alias &]7 in om. T | B conuenerunt 7! | 9 quam- 
que postea VT | 11 rubr. Si quis familie uel alie (alii R) 
persone legatum reliquerit et rei legate alienationem 
prohibuerit RZ7' in marg. (ex Iul) | et] atque T'| 12 im- 
mobile R'] 13 reliquerat A!| spiritualiter R' 7! | 14 
nullo RT'] in nullo V || 15 illis T! | 17 quoniam] quando 
(qn) T! | 18 ipse om. T] hoo 7| 19 nondum] modum 7'* 
non AR | 20 amicabilem R | 22 tua igitur quam per 
T|23 valitura VT | 25 omnia VT | 21 subscriptione 


carent libri 


nt 


7A 


Nov. CXX pr. 1 518 DE ALIENATIONE 


PK CXX. Auth. CXV. Coll.IX tit.3 


ITEPI EKTIOIHZE9S R DE ALIENATIONE ET EMPHY- 
KAI EM9YTEYZE9ZX EKKAH- TEOSI ET LOCATIONE ET HY- 
ZIAZTIKQ9N IIPATMATO9N. POTHECIS ET ALIIS DIVERSIS 
SCONTRACTIBUS IN UNIVERSIS 
LOCIS RERUM SACRARUM KR 
'O airós Backros Ivo &dxóQyq nQairapíav. Idem Aug. Petro pp. 


(Igooíusow.) ITolÀdw xal Qagógov vouov dni (Praefatio. Multis et diversis legibus super 
Tai dwmowjGeca xal dugvrevo:0« xal uicÓcnGtcs xal — alienationibus et emphyteosibus et locationibus et 
Tj Aem Óuoweross Ow ÉxxAngiagtixow mgayuarov 10 reliqua administratione ecclesiasticarum rerum plan- 
gowrncávraow gvvsidouav ztáwra TQ magóvrs w&gika- — tantibus praevidimus omnes praesenti comprehendere 
Bsiv vóug. lege. 


CAPUT I. 


Oxanibousv Tolvvy, urÜtulav dümav Éynw rovs Sancimus igitur nullam habere licentiam ordina- 
DiowxoUvrag và mQáyuara T5$6 xarà T5v BagiAida mó- tores rerum buius jae civitatis sanctissimae ma- 
Àiv &ysarcátrg peydAne £xxÀnaíae 7j ógpavorgogeiov 7 15ioris ecclesiae aut orphanotrophii aut xenodochii aut 
fevodogeiov fj ztoxorgogeíov 7] vocoxoua(ov 7) aÀAov tochotrophii aut nosocomii aut aliae venerabilis 
sbayoUs oixov dv tjj g Ai nóÀs ros wj TaUTns lomus in hac regia civitate sive in eius finibus con- 
dvogía tvyydvovtos ue iva» uóvoy tO» say» —Sstitutae, exceptis venerabilibus monasterii, vendere 
uovacTnoioy) suzo&oxev 5 dogeiaOa. 5 dvraAAir- aut donare aut commutare aut sub alterno dono 
tuv 7) él dviilog Didóras 5j oig ots dAÀlg voó- 20 dare aut quolibet alio modo alienare rem immobilem 
ng dxmowiv nodyua dxívgrov 7| moAetuxz» círggi» 5 — aut civilem annonam aut rusticum mancipium, nisi 
ytogyixóv àyOodzodov, ei uy vgóc Baciixóv olxov 5; &d imperialem domum commutatio sola facta est; 
dvraAÀayr) yévrvai uóvn* aÀÀ' ot08 magovuxg Qixaio — sed neque de colonis iuste dari quid concedimus. 
BíidocOaí 14 avygopovusv. Tàc dà dugvts?ses napa — Emphyteosis vero a praedicta sanctissima maiore ec- 
Tz$ sonuévns aywotátre utydÀne dxxÀnaías tis Baci- 25 clesia regiae civitatis et memoratorum fleri iubemus 

dos nóÀsos xai vàw uyruovavOsvrmaw staydw oixam 


Nov. CX X (Authent. CXV « Coll. IX tit, 3: 9loss.) Graece extat in ML, Coll. XXV capitulorum 24 (— C), 
praeter prooemium et epilogum in B 5, 2, 1—1. 9—13 (inde particulae in B* E 11, 3—1 p. 298 Zach, summaria im 
Ecloga Bas. libr. I—X); particulae aliquot in Coll. LX XXVII capitulorum 14—17 (inde in appendice Nomocanonis L 
titulorum cap. eccl. 12—14 p. 665 Voell); pauca habet Prochiron 15, plura Epanagoge 10 (vid. infra). —  Fpit. 
Theod. 120 (inde pleraque repetit Bf, 8 1—' schol. L), Athan. 2,2 (inde Á f. 220 «ívAos «y', Coll. const. eccl. III 2,1). 
[ulian. const, CXI (qui exemplum Graecum non tam ín summam redegit quam ad verbum ezpressit). 

pr. habet Coll. LX XXFII cap. 14 (inde app. Nomocan. 1. c. 12). 


CXx. 


DE ALIENATIONE ET EMPHYTEUSI RERUM 
ECCLESIASTICARUM. 
Idem Augustus Petro praefecto praetorio. 


Praefatio. Cum multae et variae leges de alienationibus et emphyteusibus et locationibus et 

reli DN ecclesiasticarum administratione promulgatae sint, visum est nobis omnia praesenti lege com- 
ehendere. 

P L Sancimus igitur iis qui administrant res sanctissimae maioris ecclesiae in regia civitate vel 
orphanotrophii vel zenodochii vel ptochotrophii vel nosocomii vel alius venerabilis domus in regia ciri- 
tate vel intra AT eius sitae (exceptis solis venerabilibus monasteriis) non licere vendere vel donare vel 
permutare vel in remunerationem dare vel alio ullo modo alienare rem immobilem vel annonam civilem 
vel rusticum. mancipium, nisi cum regia domo permutatio $oía fiat; sed ne coloniario quidem iure 
quidquam dari permittimus. .Emphyteuses autem a praedicta sancissima maiore ecclesia regiae civitatis 





1 rubr. Ilepl — ngayu&vav MLB) IIegi éxnÀnsiacti- 2 et emphiteosi R] emphiteosis V enphiteoseos T' 
xv dugvrevasov xai áÀlov xspaAa(ov Coll, 81 cop. | 4 aliia om. V] 1 inser. om. T | 9 emphiteosibus R V (ita 
ITegi bcplene dxxÁAnaiad Tix v xcpalaitv (ExxÀ. Duag. | libri fere constanter) enfiteosibus T [| 10 rcliqua 7] reli- 
xig. A) Ath. legi dxwÀnsiactixQv Gvpallayudrow | quae RV| *administrationis R V7' || ecolesiarum Z2 V 3 
Theod, 54ÀÀg didralie magi éxxÀnaidw C || T i»scr. 'O | plantantibus T'ru/g.] plantatibus V? im ras. plantibus 
ajvóg Bagilebs Iéroq ("oávvg A) éndoyq maro- | A! de plantibus A? plantatis 7? | 13 rubr. Nulli licere 
píov Ath. (A), app. Nomoe., ] om. MLC, Coll. 81 cap. || | rem ecelesiastieam uendere T' in marg. || igitur] itaque 
l1 gorrgadyrov) plantantibus (i. e. gvrevodyrov?) c | | T'vulg. | 14 regiae] rei R! || 15 ecclesiae om. R'] or- 
ama» C mavra app. Nom., om, Coll. 81 cap., omnes | fanotrophii 7' orphanotrofii V || xenodoxii V senodochii 7 
(i.e. mávras) e | 13 voivvy om. B || Knuv &dnav ci xenodochiis id Lus om. RV || I6 ptocotrophii V ptotro- 
14 móÀiv om. C | 15 ueyaAns L,BCe] om. M | 16 7 | chis R ptophii 7 | nosocbonii A [ aliis (pro alius?) adsez. 
ztrOyorgopeíov om. C | 18 vvyzdvovras L || uóva om. | V?s.v. | uenerabiles V*T' | 17 domui A* | 18 monaste- 
Ce | 19 dvaAÀdrrav C | 20 éxi dvridoógg] £v zavrl | riis] domibus monasteriis 7 | vendere] aut uendere 7" 
Jag. Cv. 1. | 23 yévoiro uóvr, B* uóvr IM C yé- | vulg. | 19 commutuare V! | dono dari V dare dono /t J 
vta uóvov. L? vulg. | o?d0à CDB*] ovvs MLB | xgow- | 20 alio om. T' | 22 ad om. 7, in 7? | solo V | 23 iusto 
xix) war C de colonis iuste € (rovréoriw tva zagow- | V| quidem T | 25 regia V* | memoratorum] locorum 
xoróztiov Oídoras s. v. adscr. L) | 25 usydAne L*Cc] om. | add. vulg. 

ML^3B | 26 svayiv oixov om. € i 


ET EMPHYTEOSI 


int xsÀevouev mí v& TQ Ttposómp avrov TOU 
«ufdvovros xai ülÀlow Óio épskns wÀngovóuow, uj 
mfov Íxtne noígae voU ÜqegraO6 xavóvos Gvyya- 
eovuévov TQ tZ» dugürsvaw xonitouévg. Ilepi dà 
TOv Üiagegóvtov ngoactsímv Tjj avrj; dyusráry us- 
yéÀg dxxAnaiq wal vois sipruévows süayáciw oixow vois 
4ni 15€ BaciAidos ztóAsos 1 vr, avije negioixídos ovo: 
wiÀsóousv, si uiv và TOiaUTa mpodcréua mpósodov 
Agni, éxi Olonitjog 14 xavór« tapa. vOv Dwixobrrav 


obe avrovs staysic tort0vs sis éugirsvoiy avra warà 10 praedictum modum accipien 


tow &igruévor 1oómov TQ Aaufávorr. wai áÀlas Óvo 
diadoyais DídoaOni, xal prdéva navrslos xovgisuóv, 
diÀà xal moosOrxn» yiveaOa.. — si 0à u3; Kyts và a$và 
mQoácrud Tua mavteAo moósodov, àümav sapéyo- 


519 


Nov. CXX 1 


in persona eius qui accepit et aliis duobus deinceps 
heredibus, non &mplius sexta parte instantis cano- 
nis dimittimus ei qui emphyteosis iure accepit. De 
competentibus vero proastiis ipsi sanctissimae ma- 
5iori ecclesiae et nominatis venerabilibus domibus in 
regia civitate aut in eius regione [aut mansione] 
constitutis iubemus, si quidem haec reditus habent, 
(in) integro canone ab his [ordinatoribus] qui regunt 
ipsa venerabilia loca in emphyteosin haec secundum 
et aliis duabus suc- 
cessionibus dari, et nullam omnino relevationem, 
sed & ntum fieri. Si vero non habent ipsa pro- 
astia aliquos omnino reditus, licentiam praebermus 
ordinatoribus venerabilium locorum in aliqua quanti- 


uev vOié Diouerraie và abayav vónaw éní twi sto- ib tate haec, sicut praedictum est, in empbyteosin darc. 


€ótr1: raUra, ce zporipnrai, ele éugyrevoiw Qidóvas. 
1l Ei 3i cvufaín oiovórmors mgayua Éx vivos vàw 
sionuévow sbaydv vóxov éugvtevrixQ Oixaíg 0i0ó- 
pivov T; ele Bacilaxóv olxov f, slé và. Diiov fud ta- 


1 Si vero contigerit quamlibet rem ex aliquo prae- 
dictorum venerabilium locorum empbyteotico iure 
dato aut in imperialem domum aut in sacrum nostrum 


uusiov 5j aic xav Tiwà 7j ele BovisvrrQiov 5 eis &ALov 20 aerarium aut in civitatem aliquam aut in curiam 


Tiv svayn olxov neguAOsiv, ddray mapéyousv TOig 
Siosxrvais vàvw evayav xónov vo' ov ££ apre 9) du- 
g'rtevcis yéyovev, fvixa msguADg si; Pv vow sign- 


qiiverv. stQosam av r, t0vavtr dugórsvai, gavagoUv TÜM 


&ut in aliam aliquam venerabilem domum enire, 
licentiam praebemus ordinatoribus venerabilium loco- 
rum, a quibus & principio emphyteosis facta est, 
mox ut pervenerit in unam praedictarum personarum 


4áuvrüw ywopurv sig Óuetías, wal rj za" éxsivoi 25 sive ipsa emphyteosis, manifestare suam voluntatem 


waraliuzávew vO avrÓ mgyua sie ovs stQujADs xal 
TZbv éviavgiaíaw moósodov vyv *dj zdxtq mxeQuezopd- 
wv xouitsaDai, 3; voUv10 àvalaufáveww T7584, av- 
C504 Avourvrsé, sixso ToUTO AvG«rsAéé davrou elvai 
2 vwonicauv. 
a4ywordry uzydÀm éxxÀnciq y Tivi xw eipnuévow &v- 
aydw oixov sosrxovtee, dv ole sc à olxi8si6 vy xá- 


intra biennium, et aut his derelinqui eandem rem 
ad quos pervenit et annuam pensionem quae pacto 
continetur inferri, aut hoc recipere emphyteosi so- 
luta, eo quod hoc sibi prodesse aestimant. 


Eb Óé vwvés aic. vómo. 5 vf «17302 Si vero quaedam sunt loca aut ipsi sanctissimae 


maiori ecclesiae aut alicui venerabilium domorum 
competentia, in quibus antiquae habitationes depo- 


wovga, xargvixOvgav xal 4b ow ovÓsuía sagéyrras — sitae sunt et ex quibus nullus praebetur reditus, 


«xsass) 


et memoratis venerabilibus domibus fieri iubemus in persona et eius qui accepit et aliorum duorum dein- 
ceps heredum, ita ut non plus quam sexta pars canonis constituti ei qui emphyteusin accepit. remittatur. 
De suburbanis vero quae ad eandem sanctissimam maiorem ecclesiam et praedictas venerabiles domos in 
regia civitate vel eius territorio sitas pertinent praecipimus, si quidem eiusmodi suburbana reditum habeant, 
w( sub integro canone ab administratoribus eorundem venerabilium locorum ea in emphyteusin secundum 
praedictum modum ei qui accepit aliisque duabus successionibus dentur, neve ulla omnino relevatio, sed 
potius augmentum fiat. Sin autem pe po suburbana nullum omnino reditum habeant, potestatem us 
administratoribus venerabilium locorum ea sub quadam quantitate, sicut supra dictum est, in emphyteusin 
1 dandi. ^ Quodsi quamlibet rem ab aliquo praedictorum venerabilium locorum emphyteutico iure datam 
vel ad regiam domum vel ad sacrum nosírum fiscum vel ad civitatem aliquam vel " curiam vel ad aliam 
aliquam venerabilem domum pervenire contigerit, potestatem concedimus administratoribus venerabilium 
locorum a quibus ab initio emphyteusis constituta est, quando ad unam ez praedictis personis talis emphy- 
teusis pervenit, voluntatem suam intra biennium declarandi, atque aut eandem rem apud eos ad quos 
pervenit relinquendi reditumque annuum qui pacto continetur accipiendi, aut eam recipiendi emphyteusi 
$oluta, siquidem hoc sibi utile esse putaverint. 

2 Quodsi quae loca sunt quae vel ad eandem sanctissimam maiorem ecclesiam. vel ad dam ex prae- 
dictis venerabilibus domibus pertinent, in quibus antiqua aedificia diruta sunt et ex quibus nullus reditus 


1 vov mgocomov L | 2 Aagóvros L | uj om. L || 
3 75€ Éxrrc B! | épeoxarros C v. L, B* v. L, instantis e |; 
4vyxoxgovuéyov) dimittimus (i. e. evyxogotusv?) c | 4 rz» 
dug vrevow] emphyteosis (v. , emphyteosin) iure g || $i 
om. B | 5 t&v om. M | a?r7; om. L | éxxAraía ueydàr, M, 
guryáAn om, B | 6 «ois éni] vois om. L | 8 1à tovava 
spo&Grsa] haeo c || 10 «(e om. B* | 13 rà avrà Cc Jul] 
Tavra rà ML tà — nawreldg om. B | 15 vàv «ó- 
mov «àv svayov L | 18 coórco» B* | Qidópevov] dato 
(G. e. Didouévo ?) e | 19 vausiov LB Epan. | 20 7 sic 
BovÀsvrroiow Cg Iul. (cf. Ath., Theod. e B/)] 7j Boviev- 
Trpiov. ML, om. B Epan. | 22 dg? àv LBC Epan. | 23 
stsgarjADav C | Ev) £v i Epan. | 24 5) fo«cicz] sive i 
(i. e. rjvo« a5) e | 25 £) ei C plerique | 26 ragzA2a M ] 
2" óaero (i.e. pacta») C | 29 sizreo] eo quod g | éavrois 
€ Epan. c] avrois MLB | 30 vouiatsev. C plerique | à 
em. Epan. | 31 psyáAg om. B*, C v. i. || 32 saAatai] 
málas ai C nác M || 33. srapáyerau Epan. 


1 persona A] personam VT vulg. | acceperit T | 2 non] 
et non vulg. [ sexta] de tT! de sexta 7'* | sexta parte in- 
stantis ca| V? in ras., deeeecsecececcece V'!||3emphiteo- 
sin £t | 4ipsis V [| 5 in] in hao R [ 6 aut mansione seclusit 
ne] mansiones 7T'! mansionis l 7 redditus T'| ha- 
bent V] habet R. habeant T'vulg. | 8in add. Osenbrüggen 
*ordinatoribus secus; | 9 in om. RT'! [ emphiteosi 
11 reuelationem V7", eseecstionem — 31 maiori ecclesie 


ser. HA dn ras. 13 versuum | 12 sed et. Beck | T 
mentum A(?*) | Pipes T) habeant A(3) vulg. habeat V | 
bastia ser. V? 


fn spat. vac. | 13 redditus (et sie saepius) 
RT | 14 aliqua om. A(*) | 15 in emphyteosin om. Ho) [| 
17 contingerit 7*| 19 datam vu/g. [ 1n imperialem] in 
om. RVT' | sacre nostrum V nostrum sacrum A*) | 20 
errarium RVT' [ aut in ouriam] in curiam aut V* | 
23 a principio — est ser. V? in ras. 20 litt. | 25 siue del. 
V? | eiue in ipsa enfiteosi T' | 26 his RV] ab his 7'vulg. | 
res V? [ 27 ad) eis ad. R(*) | 28 intferi R(*) | 29 esti- 
mare? V! existimant A(*) vulg. | 30 rubr. Bi quas ruinas 
habent me. (sic) T' in marg. | quadam RA(*) quidam quae- 
dam V! [sint Z3) 7| 31 maiore V' | 32 disposite 7"! 


13* 


Nov. CXX 1—3 


7toósodos, oí à uvruovsvOéress eóayris olxos ols dia- 
gépovaiw oí vózt0. xoírOve ávoixodouijGas uy OUvav- 
1«i, üÜeiaw DíDousv xoig roUvvow Üiouxrrois Tj TS 
éugvreiasos Ouvaxet Quxaíqp éxDidOva: coU avtovs 
TózOVe, OUTO gévrOiyS COSTS Tiv dag)brevow 7 dmi 
Tory uoípa tÀYv Grsyovouíaw, viva éx vw oixrud- 
vOv Ér. écro)tOv Gvvrjyero, dx mgooiuíov TOU xoóvov 
TOV éupvriUMatos mootfvaa, vj timsg O dugvtavris 
Bovàndei naAlov éxi cojto cQ Opp Aafeiv voe vó- 


580 


DE ALIENATIONE 


raedictae vero venerabiles domus, quibus competunt 
oca, haec reaedificare non possunt, licentiam damus 
ipsis ordinatoribus earum emphyteoseos perpetuo iure 
tradere ipsa loca, ita tamen ut emphyteosis in tertia 
5 parte pensionum, quae ex habitationibus adhuc stan- 
tibus colligebantur, ex principiis temporis empby- 
teoseos procedat, aut si emphyteota voluerit magis 
sub isto pacto accipi, ut loca primitus aedificet, et 
ex additis illic per aestimationem pensionibus medie- 


-Qv$, cs ztpóTsQov oixodou;jGa: xai éx vdw mos-lO tatem partis dari venerabili domui a qua ipsa loca 


yivonévow £xiüos acá DJiatipyoiw c1ryovouíoy à 
ruv. udpos UiBóvas vq) evaysi oix 4E ov vov; avrov; 
TónOve AapÜdwvti, xai ToUtO yavécÓa. GUygOQOUMEV, 
xexpiaDas. dà vÓv tovoUrOv éngvtevtr,» xai vais éxeiga 


accepit, et hoc fieri concedimus, uti vero huiusmodi 
emphyteotam et illic inventa (de) depositis habita- 
tionibus materia, 


svQugk0dvass éx Tdw xatevey'évre»v oixruorav vÀaie. 15 


CAPUT IL. 


OEC nue BovirDeln olovü/nore noiüyna dxivitov 
óvónats Xonabcs Aa fiiv zapá 17$ dysarta Tre usyaAns 
dxxArcíae Tis BaciAidos móAsco Tj évós aw 


. 9T] HO- 
, " . or - 
wsvOévraw &vaydw oixcw, uj 4ÀÀcos TOUtO 


iu ga- 


Si vero aliquis voluerit quamlibet rem immobilem 
nomine usus accipere & sanctissima majore ecclesia 
regiae civitatis aut unius memoratarum venerabilium 
domorum, non aliter hoc accipiat nisi aliam mox 


véro, ti uj Érspov etOs moayna Óeanorsías Qixaig 20 rem dominii iure praebuerit, ex quo eandem rem 


maoáOyy TQ says oix 0v t0 aUtÓ mpüyua 
Aaufdvs, togaUtnv Íxov zxpósodov ómócrv éys và 
mQ&yua, ÓmtQ avito didoras, xal uy mAs(ogi Oruo- 
Síow veAfGuags BiBaonuévov, dire urrà Tiv avroU 


accepit, tantum habentem reditum quantum babet 
res, quae ei datur, et non maioribus fisci praesta- 
tionibus pragravatam, ut post eius mortem, aut post 
tempus in quo datio usus convenit (non transcen- 


Trhevrrv, 5| ustà c0» ioóvov ég' Óv rj dócw 1525 dens videlicet accipientis vitam) utraque res integra 


geiesos cvviorgs (ui vmtgBaivovta drAaüs c5jv rov 
auBávovros Co]v) éxdrrgov cxtQüyua dm  dxepaig 
xai xarà Ósonors(av xai xarà yoyciw sie TÓv avrüv 


sDay5 olxov nsQisAO tv. 


et in dominium et in usum in eandem venerabiles 


domum perveniat. 


CAPUT III. 


Tàs uic aei 0à ragà vdv avraw sbaydw olxov 30 


yivagOai cvygopoUusv sig oU; dv vois QvvaÀldvrov- 
viv ÉviavroOUe GvvapéGy, ur vnuspfawvoígas ÓrnAady 
*Ó» tQuaxovraerz ygovov. 


c. 1] Ei «6 .... habet Epanagoge 10, 9. 


Locationes vero ab ipsis venerabilibus domibus 
fieri concedimus in quantoscumque contrahentibus 
annos placuerit, non transcendentibus videlicet tri- 
ginta annorum tempus. 


c. III interpolatum exhibent Prochiron 15,5, Epanagoge 10, 2. 





praebetur, memoratae autem venerabiles domus ad quas haec loca pertinent ea reficere non possunt, 
polestatem damus administratoribus earum perpetuo emphyteuseos iure illa loca locandi, ita tamen ut 
emphyteusis vel sub tertia parte pensionum, quae ex aedificiis adhuc stantibus colligebantur, ab initio 
temporis emphyteuseos procedat, vel si emphyteuta hac potius condicione ea loca accipere velit, ut prius 
aedficet et ex gines illic secundum aestimationem redituris dinidiam partem. venerabili domui 
praestet a qua illa loca accipit, etiam hoc fieri permittimus, uti autem emphyteutam talem etiam materia 
ibi ex diruüis aedificiis inventa, 

1L. Quodsi quis voluerit quamlibet rem immobilem ususfructus nomine a sanctissima maiore ecclesia 
regiae civitatis vel una ex: memoratis venerabilibus domibus accipere, non aliter eam accipiat nisi statim 
aliam rem venerabili domui a qua eam rem accepit dominii iure praestiterit, quae tantum reditum habeat 
quantum habet res, quae ei daiur, ncc pluribus publicis tributis gravata sit, ut post mortem cius, vel post 
lempus in quod usum dari placuit (non excedens scilicet vitam eius qui accepi) utraque res in integrum 


et dominii et ususfructus iure ad ean 


venerabilem domum perveniat. 


llL Locationes autem ab iisdem venerabilibus locis fieri permittimus in tot annos quol contra- 
hentibus placuerit, ut nimirum non excedant tempus triginta annorum. 





avróv om, C || 30 zagà cà» avràv 
LBCIul. (xagà «àw eignusvor Proch. Epan.)) P 
ul 


varoBaivorras LB* Epan. transcendentibus (i. e. vzreg- 
Baivoveiw) € 


2 haeo loca Rwulg. | rehedificare VT' | possint V 
3 eorum A? 7 vcn VE 4ui R[J6 dite R 
7 uoluit V maluerit T'| 8 *aocipi ut loca] aocipiat loea 
RT accipiat ut loca V accipiat (accipere Beck) loca ut 
vulg. | 9 aditis V [ pensibus A'[ 10 dare Beck [ 11 hoo 
T'vulg.] haeo RV | uti 7] ut R* utatur V, R* in marg., 
vul. || vero om. A' | 12 emphiteotam A'] emphyteota 
VTHR*| inuentam 7' |de add. vulg. | 13 materiam T] 
16 quamlibet] aliam quamlibet V | 18 regia V! | memo- 
ratorum V | rem mox T | 20 ex qua A* (id. Beck) d 
21 tamen R! 7? | 22 ea &! | 23 praegrauatam ser. V* in 
ras, 1 lit. | ut] et ut. | mortem eius T | 24 in quod 
Beck | transcendens 7'] transcendene 7T'*^ transcendente 
RT | 25 accipientes (del. V?) VT | uitam R] ita VT j 
26 in eadem R et in eandem T7" | 30 rubr. Venerabiles 
domus (huius regie ciuitatis add. 7?) ultra triginta apnos 
locare non posse 7'in marg. || 32 transeuntibus A V, trans- 
cendentes Beck| 33 tempus Beck] temporibus libri 


ET EMPHYTEOSI 


981 


Nov. CXX 4. 5 


CAPUT IV. 


Ei 88 ovuBaíz, vwwà àv uévow svayOv oixov 
évónar. Üruociow cvrrsÀeuov z AÀÀme oíacoDv Gvgu- 
Bewwovane dvdyxne vd svaydt oixq: xgrudiveov 9im97- 
vai, ÉEeives Toig ToUTOU Diowezrais dxivrTOv mQayua 
vmoríU:cÓa. xal Oovvai eig idixOv éviyvgov, iva ó 
Bavuct5c v£urva: TO avrÓ mtpüyua wai roS vOvTOV 
xapmovs dvaléyrprai wal Aoy(nra: avt và uiv éic 
«vrà rà Üavucóévra xoruara, và ÓB ei; vOxové ui) 
mÀeíove Toi tertáprov jépovs Tic éx«rogTis. si Óé 


wcrafdÀos. vÓ yofos oi ztposctd reg TOU «vroU ev- l0 tum 


ayoUs oixov yj £x vàw wagztam mÀngoOj ó davner5s, 
£xayasi Div náhw TÓ mpayua éxi róv svayr) olxov 4E 
oV xal didora:. 


Si vero contigerit aliquam praedictarum venera- 
bilium domorum nomine fiscalium tributorum aut 
alterius cuiuslibet supervenientis necessitatis venera- 
bili domui pecuniis egere, liceat eius ordinatorihus 


5immobilem rem [aut] supponere et dare in speciale 


ignus, ut creditor possideat eandem rem et eius 
ructus colligat et reputet sibi tam in his creditis 
pecuniis quam in usuris, non autem maioribus quam 
quarta parte centesimae. Si vero persolverint debi- 

orcum eiusdem venerabilis domus aut ex 
fructibus adimpleatur creditum, redeat iterum res ad 
venerabilem domum ex qua data est. 


CAPUT V. 


Tàs Óà dugvreóasi xal vmoÓyxas wal và& vnip 


Emphyteosis vero et hypothecas et ultra quin- 


mevtaeríav piGOootis BoviónsDa yivsaO«s mapà uivi5quennium volumus fieri & sanctissima maiore eccle- 


1j$ dyurdrns usydÀne éxwxÁngías tzc Bacilidog mo- 
Àsaé ywoprm xal gvvaivécs. TOU naxaguvrátOV TaU- 
tfj6 dQyuezuOXÓTtOV xai zarQidgyov, Ouvovrav stagóv- 
To avTOU TOv ts Deogukegtárow oíxovOucv xai tàv 


Bia regiae civitatis conscientia et consensu beatissimi 
huius civitatis episcopi et patriarchae, iurantibus 
praesentibus deo amabilibus oeconomis et cartulariis 
eiusdem sanctissimae maioris ecclesiae, quia non ad 


xagrovAagiov 17$ ai15$ ayurrátns ueydlgs dxxAnoías, 20 praescriptionem iuris eius contractus efficiatur; in 


ci OU ztpóe mspuypagrv Ow Taviné Oixaíow vÓ 
cvvdilayua yivevaw éni Óà rois áÀÀow sÜaydciv oi- 
xow, sí u£v &i« yaprovAdgui, avtoUs vóv laov rQóstov 
Óuvvvas zagóvros voU goscrdvros «oU sÜayoUs oixov, 


alis vero venerabilibus domibus, si quidem sunt 
cartularii, ipsos -— modo iurare praesente eo 
qui praeest venerabili domui, si vero non sint car- 
tularii, per eos qui praesunt venerabilibus domibus 


sí di a sios gaevoviágus, avrov; roUs ztgoscrüras 25 propositis sanctis evangeliis contractum fieri in scri- 


tà» svayGw oixow ztQoxsiuévow Tüw dyíov svayys- 
Àov 10 GvvdÀÀayua moiuicdÜa:. dyypagouévovs uej^ 
ópxov TOi; Tow UT046 OvufoAaíow, Os ov mgóc BAd, 

j magiygagiiv toU stayovs oixov yiveras TO GvvaAAay 

A 

TGw Àozxdw svaydw oixow Óioixrrais, Ére ys uiv. xai 
TOi? mtdwtcw yagrovAagío, xai rois vOvrOYw yovsUci 
Tr xal zte40i xai rois dÀLow TOUS xaià yévos avro 7 
dx yapixoV Qixaiov avrantouévoi ámayopevopsv dugv- 
TevGaig 8 xai uud Dolan Tyovy vxod, 
Toit abrois sUay£civ olxow stQosrxóvtow 7 Oi' éavraw 
7 dià magevdérov noosayov Aaufáyzwv, ywvadxóvtay 


qua. 
i di oixovóuow xai Óppavor 46 wal voie 901 
ey e 


ptis cum iureiurando hniusmodi instrumentis, quod 
non ad laesionem aut praescriptionem venerabilis 
domus contractus efficitur. 


Oeconomis vero et e reser idc et reliquis 
venerabilium domorum ordinatoribus, nec non et 
omnibus cartulariis et parentibus eorum et filiis et 
aliis, qui per genus eis vel nuptiarum iure coniuncti 
sunt, interdicimus emphyteosis et locationes sive 


jxas moryuarov 35hypothecas rerum ipsis venerabilibus domibus com- 


petentium aut per semet ipsos aut per interpositam 
personam accipere, scientibus eis, quod si tale ali- 


€. 1V v. 85g. summa ex Ath. repetitur in paratitlis Ath. 17 $ 1. 
c. V $1 clausula immutata extat in. Prochiro 15, 8 (inde excerpta in Epitome 7, 41 p. 329 Zach.), eadem ex B 
repetita legitur in Nomoc.*? XIV tit. 10, 1 et in Nomoc.* 8,13. — Summam habet Nomoc. XIV tit. 10, 1. 


IV. Quodsi contigerit aliquam ez: praedictis venerabilibus domibus nomine fiscalium tributorum vel 


alius cuiuslibet necessitatis venerabili domui supervenientis pecunia indigere, liceat administratoribus eius 
rem immobilem hypothecae obligare et in speciale pignus dare, ut creditor eandem rem possideat et fructus 
eius colligat sibique imputet partim in ipsas pecunias creditas partim in usuras quara parte centesimae 
non maiores. Quodsi debitum solverint qui eidem venerabili domui praesunt vel ex fructibus creditori 
satisfiat, res rursus ad venerabilem domum a qua data est redeat. 

V. Emphyteuses autem et hypothecas et ultra quinquennium locationes volumus fieri a sanctissima 
quidem maiore ecclesia regiae civitatis voluntate et consensu beatissimi eius archiepiscopi et patriarchae, 
iurantibus eo praesente et deo carissimis oeconomis et chartulariis eiusdem sanctissimae maioris ecclesiae 
contractum non ad circumscriptionem iuris eius fieri; in reliquis vero venerabilibus domibus, si quidem 
chartularii sunt, eos simili modo iurare praesente eo qui venerabili domui praeest, sin nulli sunt chartu- 
larii, ipsos qui venerabilibus domibus praesunt propositis sacris ——À— contractus facere et iureiurando 
praestito in eiusmodi instrumentis scribere non in fraudem vel ad circumscriptionem venerabilis domus 
1l fieri contractum. Üeconomos autem et orphanotrophos et reliquarum venerabilium domuum admini- 
siratores, ac praeterea omnium chartularios, eorumque et parentes et liberos et ceteros qui cognatione vel 
affinitatis iure illis coniuncti sunt, vetamus emphyteuses et locationes sive hypothecas rerum ad easdem 
venerabiles domos pertinentium sive per se sive per interpositam personam accipere, cum sciant, si quid 


7 ávaAéysras Cv. L| loyi&eras Cv. L, B* | 10 a- | reputent T? || creditis vulg.] redditis (redditus V?) libri 
vov om. Cv. L | 11 à Javertzs] creditum c | 12 4n- | 9 quartam partem libri, corr. Beck (cf. Iul.) | persoluerit R 


avéAóm B*| 15 puaOoaes om. c | 18 dpgiexicxónov) | 11 creditum redditum redeat T* | 14 rubr. Iusiurandum 
episcopi e [| zagé»ros avrov] praesentibus e || 19 verba 
xai td» xagrovAagíow post óuvvvrom (18) coll. L | 
20 zaprovAAagicow M (et sic infra fere constanter) |av- 
TZ$ om. C | 21 avize C | 22 yivgyras B | svaysová- 
ros Co 27 | orum sty C | 30 03 om. Proch. Nomoc.á" 

36 2 &&' C Proch.c Iu.] 8 MLB| 31 dià om. Nomoc. 

$,13 | mapavOérow nposomam Proch. v. l., Nomoc.At 10,1] 
AafBsiv Nomoc." 10,1 d 








3 necessitas R! neeeeecess V! | 4 eius] ««« V! | 
5 aut del. Beck | et] aut vulg. [| 6 ut 77] et RVT" [| cre- 
ditoribus 7'? creditores 7'* | possideant 7' | 7 colligant T'| 


clericorum 7' in marg. | vero et] et om. V* | 15 volumus] 
locationes uolumus 7'3, Beck | 16 regia V* | cum scientia 
T*| huius beatissimi 7'| 18 praesentibus] praesente eo 
Beck | 19 quia non] quae non R'! quod non A* qui aü 
(ie. ante) T! | 20 perscriptionem V | 21 sint f vulg. ] 
22 ipsi T'| iurare A*vuig.] cura et R'T' iurare cura 
(cura del. V?) et V iurent T? | 23 quae R | suot 7T | 
24 per eos qui 7"] eos qui R! «sess V! ab his qui R*V* 
vulg. | 25 praepositis R || 26 iureiurando] addito (adito R?) 
add. I* vulg., conseribendo in add. schol. T | 33 genus] 
gee R'[eis V] om. RT | 34 enphiteos T'! enphiteoseos 
T* | 35 competentibus R!T' | 37 eius 7 || quod si] 
qui V! J aliquid tale R 


Nov. CXX 5. 6 


avrdw, os el ro. VrÓ Ti y£rrras, xal rovro ávíayvoov 
darc. xal mácay Ti» zsQuvdíap avrO» vs tw Àayu- 
avóvrcow xci vw oixovóuawv xal yagrovAagíaw xai 
iowrrw, ole xarà vóv signuévov vQónxov avránvov- 
tas, Bie vv sUayr; olxov d£ ov 10 ngayua Aaufávovzy 5 
u&tà Tjy abrOw rtÀsvrüv megusAOsiv wsÀevousv. 


582 


DE ALIENATIONE 


quid fiat, et hoc invalidum erit et omnem substan- 
tiam tàm eorum qui accipiunt quam oeconomorum 
et cartulariorum et ordinatorum, quibus secundum 
raedictum modum coniuncti sunt, in venerabilem 
omum, de qua rem accipiunt, post obitum eorum 
pervenire iubemus. 


CAPUT VI. 


Kal «(ta uiv dni «56 dywwrátre usyáÀns éxxÀn- 
cíag xal rw signuévaov evaydw oixov tüw év Tij 
Baailid. sóAec xai 15 avrzs zspiixidy cvyyavóvrav 
SuarvzdGausv.  éxi dà vais Fre &ywrdraag Éx- 10 
xÀngíais xal uovagtnoíow xal Bevaas xai vogoxopsío 
xai Àowoig sUayéciw oixows TOis dv àndgGaig Taie ém- 
apgíaug «7$ fjueréQae zroAcvelae xsip£vose, oU ur;v àÀÀa 
xai uovacengloss év «jj BaciAlds món xal v]; avrTs 
mteguoexids Tvyyávovaiw áxolovO'a Qupiaa: avyaidouav. 15 
1 Luaw voívvy ÜiDouev vois sigruévois svayéciw oi- 
ow pj uóvov mtQóexaiQov épgitsvaw mtOuiGUas. vv 
dxivijrmv» mQayuármaw Tw avrois mQoerxóvrov, aAMG 
wai Üinvexoe vaUra dugutsvioup Dixaíq rois Bovio- 
pévox Didóva, xai si. uiv Eyrbrraras dew dxxAr- 20 
Cía, 7j Éregos evaysis olxoi, ov «7v Dioixroiw ó xata 
«ónov ócu)raros ézícxomo; y O& éavrov 5 dià vov 
stayovs avroU xLügov mouirai, warà yvounw aUTOU 
xal gvvaíysgiv. yivea Das 1Ó voi: Vtov avváAAayua, Óp- 
evvrov magóvros avrov Twv Oixovópmav : 910:xr- 25 
TOv xal xapgrovAagímv vov avrov evayoUs oixov, à dx 
TaíTné tü6 duguravgsoe ovüspía Dnuía «qi aitq sv- 
aydi oixq éxdysras sb 08 mroxsia 7) Levwes yj vo- 
goxousia y Érsgos evayéie olxox civ. idiay Dioíxraw 
Éxovtss, si uiv dylove sixrmoíovs oixové selva. cvu-90 
Baín, xarà yvopunv vov sAeiovos uépov vow áxsica 
Aurovgyoívtov xingmav, ov uzv aÀAà xai «OV oíxo- 
vópov, sí dà Eevow 1) nvoxeiov 7j vogoxousiov 7j Fragog 


e. VI pr. (10 'Ezi taie áAÀasg.....) et $1 extant B* 


uentium usque ad finem $ 2 summa ib. 6 in. — 6G 1et2 in. (Lfdsiay roivvv did 


Par ant vais éxagyícis 176 ruarépag ztolarsag 
xai tjj avrijé ztegiix(ds ur) uóvov. scQócxa. 


eurtatas habet Coll. 81 cap. 14 (inde app. Nomoc. 12), earundem summarium Epitome 7,40 p. 328 


Et haec quidem super his quae sunt maioris ec- 
clesiae et praedictarum venerabilium domorum in 
regia civitate et eius circuitu adbaerentium dispo- 
suimus. In aliis vero sanctissimis ecclesiis et mona- 
steriis et xenodochiis et nosocomiis seu reliquis vene- 
rabilibus domibus quae in omnibus provinciis nostrae 
reipublicae positae sunt, verum etiam monasteriorum 
in regia civitate et eius circuitu adhaerentium con- 
sequenter definire praevidimus. 

1 Licentiam igitur damus praedictis venerabilibus 
domibus non solum &d tempus emphyteosin facere 
immobilium rerum sibi competentium, sed perpetue 
baec emphyteotico iure volentibus dari. Et si qui- 
dem sanctissimae sint ecclesiae vel aliae venerabiles 
domus, quarum gubernationem loci sanctissimus epi- 
Scopus &ut per se aut per venerabilem clerum facit, 
cum voluntate eorum et consensu fieri huiusmodi 
contractum, iurantibus praesente eo oeconomis et 
administratoribus et cartulariis ipsius venerabilis do- 
mus, quod ex hac emphyteosi nullum damnum ei- 
dem venerabili domui infertur; si vero ptochia aut 
xenones aut nosocomia aut reliquae venerabiles do- 
mus sint propriam ad ionem habentes, si 
quidem venerabilia oratoria esse contigerit, cum vo- 
luntate maioris partis ibidem adorantium clericorum, 
nec non et oeconomi, sí vero xenon aut ptochium 
aut nosocomium aut alia sit venerabilis domus, apud 


E 11.5, $2(— 583,19 zapaxsAevóusc'a) i0. 6. extr., se- 
ousv roig svayédiv oixois vows dv 


i6, ob ur» &Alà xai povactnglos dv v, Baaiids scódss 
dngvrevew — 583,18 Didóuevor rtpày, 


uad) passim mutatas et de- 
Zach.). 





eiusmodi factum sit, et hoc irritum fore et omnem substantiam cum eorum qui acceperint tum oeconomo- 


rum el c 


tulariorum et administratorum, quibus secundum praedictum modum coniunguntur, ad venera- 


bilem domum ex qua rem acceperunt post mortem eorum pervenire nos iubere. 
Et haec quidem de sanctissima maiore ecclesia et praedictis venerabilibus domibus quae in regia 
civitate vel eius territorio sunt constituimus, In reliquis autem sanctissimis ecclesiis. el monasteriis. «t 


zenonibus et nosocomiis et ceteris venerabilibus domibus 


in omnibus nostrae reipublicae provincüs 


Silae sunt, nec non monasteriis quae in regia civitate et territorio eius sunt, consequenter. definire nobis 


1 placuit. 


Facultatem igitur praestamus praedictis venerabilibus domibus non solum temporariam 


teusin rerum immobilium quae ad eas pertinent faciendi, sed etiam. perpetuo illas emphyteutico iure vo- 
lentibus tradendi. Et si quidem sanctissimae ecclesiae sint. vel aliae venerabiles domus, quarum adsmini- 


strationem sanctissimus etus loci episcopus vel per se vel per venerabilem eius clerum exercet, eius voluntate 
et consensu huiusmodi contractus fiat, iurantibus eo praesente oeconomis et administratoribus et chartu- 


lariis eiusdem venerabilis domus, nullum damnum ex hac em 


hyteusi eidem venerabili domui afferri. 


odsi plochia vel zenones vel nosocomia vel aliae venerabiles domus sint propriam administrationem 


steria obeunt, nec non oeconomi, sin zenon vel ptochium vel nosocomium vel alia sit veneralili. 


d 5i quidem forte sanctae domus oratoriae sint, voluntate maioris partis clericorum 


wi tbi mini- 
,H 





1 abrGw om. Proch. | sf «« tovovvov C Nomoc." 10,1 || 
yevícsra, B|| 2 favo. Proch. plerique | avrà om. No- 
moc.* 8,13 | re àv] vv v« B n xai rÀw yaprovAa- 
egíov Cv. L| 7 dni crc] super his quae sunt (i.e. émi 
vois 1) c | &y«orrrre om. e, ueyáAns om. C v. L. | 10 áyco- 
vrai] aysorrávcue uayáAcué C v. L|| 11 povaavrQíom 
M* | 12 xai] seu c | 16 &gru£vois om. C Coll. 87 cap. || 
17 mowuicDa] yevéad'a. M || 19 xal om.g | 21 £rgo: 
om. B* | 22 áysajraxos Coll. 81 cap. | 23 avrov om. B* | 
24 Óuvvovrow Coll. 81 cap. (id. 583, 2) | 25 xai rov 
Suuxmrov L | rov svayovs avrov xÀjgov L || 27 «q 
avrq om. Coll. 81 cap., avrq om. L || 29 olxo« siciv B 
àiw olxos C. aiclv olxok app. Nom. | 30 sIvas om. C unus, 
Coll. 87 cap. 





3 et ordinatorum] et om. V | 4 modum praedictum 7' | 
b re R! | 7 super his quae] secundum his qui A'V! (cf. 


ad 8) | sunt V*] om. RV! T | 8 *in] quae sunt in V? 7* 
vulg. quae cius sunt A! qui cius est V!7'; verba inter- 
polata ad priorem locum w.'] pertinere videntur | 9 cir- 
euitum V!T'| 11 exonodochiis T'| et nosohomiis 7", 
om. R | reliquis] aliis 7'| 12 provintieis T! | 13 posita 
sint V| etiam] etiam in RT | mosteriorum 7'', mona- 
steriis vulg. | 14 in V] in hac RT'vulg. | circuitum T i 
&dherentem £, adhaerentibus vulg. | 18 sed) sed et &* 
T? vuig. | etuum V || 19 haec] eo V* e V? [ 21 guber- 
nationes V gubernatione A || 22 *olerum] chorum (om. R', 
eorum 7') clericorum R*VT vulg. | facit Beck] facere 
RiV!T! faceret T? vulg. habet V? faeere uidetur A i 
23 consensum V | 24 praesentibus 77?| eo] et RT ej 
(i. e. episcopo) et V eo et vulg. | 26 emphytósi (sic) V |] 
damnum om. R'! ! 21 tochia /t ptochii | 28 exenones 
T' | 31 adornatium R' adordinantium V! 4? | 32 noz 
om. R | et] etiam 7' | et conomi 7'! | xenon Beck] xenon«t 
RV vulg. xenonis 7' || potochium V? | 33 nosochomium & 


ET EMPHYTEOSI 


ain avayje olxoc, vóv mQosüTG Ta TOUrtOY» 1Ü OvváÀ- 
Aaypa noua J'ai ouvirto vOv Uioitiv Tv avtav 
svayüw oixow magovaíq TOU JuogiAsgTdTOV dzti0xÓ- 
zt0v y ov ztgollaAloveas 7) xeigorovoUrcas, o ovüiv 
ngós BÀdBnv f mrguygagm» rw avtüw svayow oi- 
xaw éni vq) Tow vrq ovvalldyuars yiveraa. 

2 ini dà «àv siaydv uovaarQolov ove ryovuévove 
aUrOw usr TOU mzÀe(OvOS uépovs vOv (xsiG8 ÀtvrovQ- 
yoóvtu» uovazgOw TÓ avvaAlayna nowicDnt — Kai inl 


983 


Nov. CXX 6 


praepositum ipsius contractum fieri, iurantibus ordi- 
natoribus earundem venerabilium domorum praesen- 
tia deo amabilis bp g & quo praeponuntur aut 
ordinantur, quod nihil ad laesionem aut praescriptio- 
5nem ipsarum venerabilium domorum de huiusmodi 
contractu efficitur. 
In venerabilibus vero monasteriis primates eorum 
cum ampliore [et maiore] parte ibidem deservientium 
monachorum contractum efficiant. Praedictis vero 


TÀv sipnuévmw dà mávtow wslsiousv dyyodqecÓa,10 omnibus iubemus inscribi instrumentum cum iure- 


Tj Gwufolaip r9" ógxov, cw oV mgós BAafnw 7j 
mspiygagrjw Tdw avrQw svaydw oíxov YO mpayua 
zpdiTeTas. xai raUtrs 0à 175 ragagvAaxrs ovto) sQo- 
Vovare xovgiaGuóv ny mÀaova yívagda: TOU Éxrov ud- 


iurando, quod non ad laesionem aut praescriptio- 
nem earundem res agitur. Hac vero observatione 
huiusmodi procedente relevationem non amplius fieri 
sexta parte reditus, quem habet res quae in emphy- 


govs 1$ ztposódov 7v Eya« TÓ eis dugirsvaiw Didousvov 15 teosin datur. Quaecumque vero de lapsis domibus 


nüyua. "Oca dà megi vw xaramemtaxórav oixov 
Tav mQosyxÓvtow TOi &Urtyégiv oixoig TOS dv v7 [n 
61d, ztóÀens xtipdvoss ávortiga Oiervzogausv, Tavra 
xai ini toíra ww vüw sÜayQw o/xmv xgattv magaxs- 


competentibus venerabilibus domibus quae in regia 
sunt positae civitate superius disposuimus, haec in 
his venerabilibus domibus valere praecipimus. Haec 
etiam super ipsis venerabilibus domibus definire prae- 


AmóusDa. xal vovto Óé £ni rw a)rüw svaydw oi-20 vidimus, ut si quaedam ex eis sive pro publicis 


xay Üuxrvmogas Ovvsidouev, mets ai Tiva? dE avtov 
sita vip Ünuoaíov avvriitidw sire vnip dAlne dvay- 
xaías aitías 10U abvoU oixov xoésdiv Évoyos yfvawtau, 
xal ovx £at« Qvvaóv. ix ztoayudtayv xivrrow và avrà 


collationibus sive pro alia necessaria causa eiusdem 
domus debitis obnoxiae fiant, et non est possibile 
de rebus mobilibus eadem persolvi debita, primo 
quidem ordine in speciali pignore dari immobilem 


JiaÀvOnvas 4gía, xarà mportrv udv vdlww eis idixóv 25 rem creditori, ut eius fructus colligens reputet sibi 


4véxvgov DíiüoaOas dxívrtov ztgüyua «q Qavuct]y, iva 
TOVE TOUTOV xugztoUg dvaAsyOusvos xaraAoyitrras dav- 
TQ rà uiv si; a)t& và QavtisDévra xoruava, và dà 
ais tóxové oU mÀM(Ovag TOU TértdgrOV wégovs Té éxa- 


tam in ipsis debitis mutuis pecuniis quam in usuris 
non amplius quarta parte centesimae. Si vero no- 
luerit isto modo transigere debitum, iubemus eos 
quidem qui à sanctissimo patriarcba ordinantur, sive 


ToGi5e. si i uj OvvnOgos rovr TQ 1gózq Üialv- 30 metropolitae sive alii episcopi sint sive archiman- 


qai 1Ó zg£os, xsÀsvousv voUs uy vnó tow dytarrataw 
TarQaapydw xsiporOvOvuévove, &i18 urtQosoAiras eire 
dÀÀo. énicxonos div sits dQyiuavüQiras sire Opga- 
worgógo: 7 mroxorgógos 5 Gevodógo: 5 vocoxópos 7 


dritae sive orpbanotrophi aut ptochotrophi aut xeno- 
dochi aut nosocomi aut aliarum venerabilium domo- 


v. 22 si à xal izip Üruocíaw avvcsleiy — 29 «76 éxavosvzs passim mutata extant in. Coll. 81 cap. 15, se- 
quentium summa (— 584,33 ngoriur 97) ib. 14 (inde app. Nomoc. cap. eccl. 13 et 12). 





qui iis praeest contractum faciat, turantibus earundem venerabilium domuum administratoribus praesente deo 


carissimo episcopo, a quo designantur vel creantur, 
2 wenerabilium domuum in tali contractu fieri. 
maiore parie monachorum 


[ qui ibi ministeria obeunt contractus. faciant. ! 
iubemus inscribi instrumento cum iureiurando, non in fraudem vel ad circumscriptionem ei 


nihil in fraudem vel ad circumscriptionem ear: 


In venerabilibus autem monasteriis abbates eorum cum 


Alque in supra dictis omnibus 
lem vene- 


rabilium domuum agi negotium. Hac vero observatione ita procedente relevatio non ultra sextam partem 
reditus fiat. quem habet res in emphyleusin data. Quae autem. de aedificiis dirutis, quae ad venerabiles 
domos in regia civitate sitas pertinent, supra constituimus, ea in his quoque venerabilibus domibus valere 
praecipimus. Hoc quoque de iisdem venerabilibus domibus constituere nobis visum est, ut si quae ex üs 
vel propter publica tributa vel propter aliam necessariam causam eiusdem domus debitis. obnoxiae fiant, 
nec possint eadem debita ex rebus mobilibus solvi, tum primo quidem ordine in speciale pignus res im- 
mobilis detur creditori, ul frucius eius colligens sibi imputet partim in ipsam pecuniam creditam partim 
in usuras quaria parte centesimae non maiores, Quodsi hoc modo solvere debitum nequeant, iubemus eos 
quidem qui a sanclissimis patriarchis creantur, sive meiropolitani sive alii episcopi sint. sive archiman- 
dritae sive orphanotrophi vel ptochotrophi vel zenodochi vel nosocomi vel altarum venerabilium domuum 





1 eim Cc] om. MLB (post olxos add. eum Haloandro 
vulg.) | 16» ngoscvatow malit Zachariae non recte | 
3 sagovoiq] émi mogovcíq cum Haloandro vulg. (sub 
praesentia Ju/.) | 4 ovdà C plerique ll 5 7 "T nspiyga- 
yz» L|11 ràw evuolaiov C] z) xai B'| 12 zepi- 
yoagü»] ngós nepiygagrov L|| avrOw om. L | aye 
om. C plerique, siayaw oixaw om s | 13 otro] huius- 
modi g | 14 uz) xai Cv. L|] 15 7] 5s Coll. 81 cap. | 
18 zmóÀn om. C | 19 xai om. g [| vostov Cg Iul.] om. 
MLB | otxar om. B* | nagexsAsvaapsc'a B* | 20 v0vro] 
haeo g | aszàv Ce (cf. Ju.)) om. MLB | 22 velav 
B* | 24 xai om. L | xà avra] cavea C, om. B* | 25 xo£a] 
T& zoía CB' | uiv om. C || eis] ws L || 29 ov] uz 
Coll. 81 cap.; om. C v. . || 30 uz; 9vrO'oc:] noluerit c | 
31 ad» om, C| vó và» &y«tdrav zatQiagzov) ma- 
sgentuno om. L, & sanctissimo patriareha g | 33 à4Ào« 
C e lul.] om. MLB 


1 feri contractum A | ordinatoribus] et ordinatori- 
bus V|2 praesentia] sub praesentia A* V? T? in prae- 
sentia vulg. | 3 amabili V | episcopo V! [ 5$ venerabilium 


cet] llium — 7 monasteriis prima| ser. A? in ras. 1 vs. 
de del. T* | 6 contraetum T'! contractus 7'* contra V' 
afficitur T! j 7 vero monasteriis] domonasteriis T'' [| pri- 
marius RT] 8 ampliori maiori 7; et maiore seclusi || 
seruientium V | 9 efütiat RVT' | Praedictis] In prae- 
diotis vulg] 10 instrumentum (id. ul.)] instrumento Beck | 
12 hane 7'| obseruationem VT'| 13 huiusmodi] leg. hoo 
modo? | *praecedente libri | reuelationem & releuatione 
V? relatione V! T | 14 sexta Beck] a sexta libri (cf. 
ad 21) | quae] quem £7 | in om. T* j 15 detur T | 17 
posite sint oiuitate T' sunt ciuitate posite | in] et in 
Beck || 18 Hoc vulg. | 20 quaedam vv/g.] quidam VT' qui- 
dem A | 22 obnoxii V7' | et om. At' | esse T || 23 ean- 
dem V j primo V] et primo RT'| 26 quem A! [27 am- 
plius om. R' | quarta] a quarta A'V* | noluerit] non 
zaluerit 7? | 28 eos] per eos vulg. ; sed. cf. Jul., ubi Haenel 
temere correxit per eos (vid. ad 584,3) || 29 qui a] quia V! 
qui R'130 sint episcopi & | 31 orphanotrofii 7" | ptoco- 
trophi V tochotrophi A protrohii T'| aut scenodochi V 
aut scenodochia Jt om. T'| 32 nosocomia R! nesocomii 
ICT! | aut om. V? 


Nov. CXX 6 


&Àlaw svayaw ofxcv duwrvai, nap abrois voie dyio- 
Tátow satQidgyeue Ug Qw gesorovoUveas 5j mgoBa- 
Aovras vnouvruara nowicÓci, xal usÓ" Opxov TOv 
Duoixnrow xal ovvarvegacg TOU zÀe(ovos uépove Tav 
év avrois ÀertovgyoUvre v Ó yofos ylvsa das qavegóv 
xal ór« ovx. lati Qvvatóv. £x mgdynaos xiitoU TOVTO 
diaÀvOnvea: Tovg dà (nó auntgonolaow énicxónov 
sipotovOvuévovs, sra dmigxozo: div ira apyiuav- 
Situs aire dpgavorgógos eia ztaxorQógor 7j dÀhow 


» 


584 


DE ALIÉNATIONE 

rum ordinatores, apud sanctissimos patriarchas, a 

quibus ordinantur aut praeponuntur, monumenta 

fieri, et cum iureiurando ordinatorum et consensa 

amplioris partis in eis deservientium debitum maui- 

5festari et quia non est possibile de rebus mobilibus 
istud persolvi; eos vero qui a metropolitis ordinantur, 

sive episcopi sint sive archimandritae sive orphano- 

trophi sive ptochii aut aliarum venerabilium do- 

morum ordinatores, apud eos similiter metropoli- 


svaydw oixow Oiixrrai, mag' avroig óuoíws toiciÜ0tas episcopos huiusmodi monumenta conscribi; ab 


prtQonolítis émicxÓnOi  Tà TOiaUTa  VmtOuvT/ucTA 
gvyygágeiv" sag! éxsívoss 0i vois &niaxónoss, olives rj 
zaQà mzarQuugyow 7] mag urntgomolirdw émiGxÓnaw 
sigorovovvras xai Éyovduv. vnó tr,v idíav Qixaiodocíav 


illis vero episcopis, qui aut & patriarchis aut metro- 

litis episcopis ordinantur et habent sub propria 
urisdictione aut monasteria aut ptochia aut xenones 
&ut nosocomia aut alias venerabiles domos, sub si- 


f uovagTíQsa 7 zrGyBix Tj bevewva$ 7) vocoxoutia 715 milem modum gesta fieri, ita tamen ut, sive apud 


dÀAovs svaysic oixove, xarà TÓv Opuoi0v vgÓmOY Tà 
vsouvüuava yivagOas ovra uévrorye, ders sica sraga 
maTQiiQycue airs TraQ& umrQomoÀivcus sits map' áÀ- 
Aou émiGxOTO:$ TÀ 10:aUTG UztOuviuata stgá vrétas, 


patriarchas sive apud metropolitas sive apud ali 

episcopos huiusmodi gesta fiant, nullum pro his dis- 
endium aut expensam venerabiles domos sustinere. 
ropterea enim nolumus de cetero apud iudices pro- 


wnüsuíav vzio avrdv Uruíav rj Qazávny» rovc evaysis 20 vinciarum aut defensores locorum huiusmodi monu- 


oíxovs vgíatag Oa, dia voUro yàg ov BovióueOa coU 
Aewro? zxapà rois dgyovgs rwv émapyiw 5 vois dxOi- 
xov Tüw 170v» tà tOiaUTa UmtOUVIMcTa Trà TOV 
uvnuovtvOérrmov moocaztowv ryovv oixoav stoátreadas, 


menta & memoratis personis sive domibus agi, ut 
nullum dispendium sentiant. Postquam vero ista sub- 
secuta fuerint apud memoratos sanctissimos patriar- 
chas aut metropolitas aut alios episcopos, tunc 


fva urÜsuíav Cnuíav vgícvavrcs.  uerà dà vÓ ovrox 25 praedicti ordinatores debitricis domus venerabilis in 


TaUra staQaxoÀovÓnsas magà oi uvpuovevOsigiv 
dyuoréTOig maTQudgycug !) untgonolétaie yj dÀLow 
dzicxózOie TnvixcUta TOUS sígru£vovs Okouxnrüs TOU 
£nogeíAovros evayoUs oixov dyygdgos £v Onuociq «ijs 
móÀso$ TÓzqQ ngoridéva: 
TOUTQ TQ TQgózQ mQorQémev Tov6 dyopagas Bovlo- 
pévovg v0 dxivntov ztpüyua, iva ó mÀs(m magéyow 
Tí» dÀÀiow ngorwurOr. Tovrov ÓÀà návrow ngoióv- 
1ow Tiv ngüciw yíviGDea. TOU TiuruaToS mci TQÓ- 


scriptis in publico civitatis loco proponant per wi- 
ginti dies, et isto modo hortentur eos qui emere 
volunt immobilem rem, ut qui plus praebet aliis 
praeponatur. His vero omnibus procedentibus ven- 


mi &ixodiv ripas, xal30 ditionem fieri pretio modis omnibus pro debito dando, 


ut non aliter habeat emptor munitionem, nisi pretium 
pro ipso debito persolvatur, et hoc evidenter inscri- 


zo vmip ToU OgÀjuato: DiÓoufvov, iva ui, dAAox 35 


Áxow ó dyogagtis 10 daqaiés, & p!) YÓ víurua vnip 
avroV ToU zgéove xarafaAp, xal vovto (ros dyygagn 


v. 29—33 sententia adumbratur "Post. 10, 3, ubi citatur wvaagà qus. 








administratores, apud ipsos sanctissimos patriarchas a quibus creantur vel designantur monumenta facere, 
et cum iureiurando administratorum atque consensu maioris partis eorum qui ministeria in iis obeunt debitum 
manifestum fieri et quod ex rebus mobilibus id solvi nequeat; eos autem. qui a metropolitanis episcopis 
creantur, sive episcopi sint. sive archimandritae sive orphanotrophi sive ptochotrophi vel aliarum venera- 
bilium domuum administratores, apud ipsos similiter metropolitanos episcopos eiusmodi monumenta con- 
scribere; apud illos autem episcopos, qui vel a patriarchis vel a metropolitanis episcopis creantur et sub 
iurisdictione sua vel monasteria vel ptochía vel zenones vel nosocomia vel alias venerabiles domus habent, 
eodem modo monumenta fieri: ita tamen ut sive apud patriarchas sive apud metropolitanos sive apud alios 
episcopos eiusmodi monumenta fiant, nullum inde damnum vel sumptum venerabiles domus subeant. 

opterea enin nolumus in posterum apud praesides provinciarum vel defensores locorum eiusmodi monu- 
menta a memoralis personis vel domibus confici, ne ullum damnum subeant. Postquam autem haec iia 
consecuta sunt apud memoratos sanctissimos patriarchas vel metropolitanos tel alios episcopos, tum prae- 
dicti administratores debitricis venerabilis domus 1n scriptis in publico civitatis loco per viginti dies pro- 
ponant, "ur modo adhortentur eos qui rem immobilem emere velint, ut qui plus offerat ceteris praz- 
ponatur. His autem omnibus procedenlibus venditio fiat, et pretium omnibus modis pro debito detur, wt 
emptor non aliter securitatem. habea( nisi pretium pro ipso debito solverit, idque nominatim. cum iure- 





1 &Alos C | tag! avrois tois] zagà voie Cc | 2 àg* 
ov B,Cv.l. | 7j nooBáAlorras om. C | 6 £x zoáyua- 
108 xivgyrOU om. C | 7 éziaxómav Haloander (a metro- 
politanis episcopis Ju.)] 7 é&xiGxózmov MLB émoxó- 
zov$ C, om. € | 8 eiciv LB | 11 £moxórzoi Ce Iul] 
5 émigxónou MLB || 13 ézaxózov c Iul] éxioxonos 
MLB 15 éaxónov C| 19 ro:aira] avrà C | zoár- 
ve0Oa« L || 25 urdeníav vgioravra: BAdfry C | vg- 
i0 TO vTas cum Scrimgero vulg. | 28 oV &xogsiAortos Cg 
Iul. (cf. 585, 12)) v0 éx' oMgeeía óvros (óvrac M) MLB|| 
29 svayovs] voV sb«yove L vov (deinde spatium 3 fere 
litt. fortasse casu relictum) M || ózo «ze móleos L | 
32 nisío CLB)] vó nÀsiov M nov Coll.81 cap., Ath. | 
34 yevéaOas C] 37 xavaBálig L,Cv. l 


2 praeponantur 7'| 3 fleri] facere proposuit Haenel ad 
Iul. A10 not. dd (sed cf. 587,25. 588,1) | et] ut RVT* | 
consensum V | 4 partis om. A! [| in eis deseruientibus 
RV! in eisdem seruientibus (seruientis 7^) T' | debitum] 
in debitum R! id debitum R* V | 5 et om. T' | possibilca 


R!| 6 persolui istud T' [| eos] per eos vulg. (cf- ad 10) ! 
qui a] quia V! | 7 orphanotrophii T' | 8 siue ptoebii 7] 
om. R V, sive ptochotrophi vulg. | 10 huiusmodi — 12 ordi- 
nantur scr. V? in ras. 2 vv. ! leg. conscribere? (sed -f. 
ad 3)] 11 aut a vulg.] aut RV a T | 12 habeant 7] 


propriam R'| 13 iurisdictionem V | aut monasteria o». 
V | xenonas && xenona 7' | 14 domus E! 7 | 15 modum] 
domodum 7'* | fieri gesta R | tin R ] 17 &ant] eint !* 


fiunt V^ | 18 domus R'T | sustineant 7* | 19 «uol:- 
mus RT'!| 20 huiusmodi om. T | monumentorum T'| 
23 fiunt T' | sanctissimis V! | 24 aut metropolitas] apa 
metropolitas V | 25 praedicti 7?] praedictos A! V T! per 
praedictos R* vulg. || domos V! [ 26 *proponatur A! pro- 
ponantur V vuíg. praeponantur 7' res proponatur KA* 
21 isto] de isto &' | ortent V! | 28 qui plus] quibus V* 

raebent R | 29 vero om. R | procedentibus 7] praec 
entibus AV vulg. | 30 pretium 7 | 31 habeat emptor 
munitionem vu/g.] habeat emptor uenditionem V' habest 
mentionem (emptionem AK*) emptor M emptor habest 
emtionem T' || nisi] ut si A! 


ET EMPHYTEOBI 


ua" Ggxov 4j vesaxjj Gvyygagj, xai Or« oi0iv ngóe 
Blafny i méQiypagiv vov avrov vnyoUs oixov yive- 
Ta& 8i Üd xara Ov slorufvov vgórtov dyopadtzs toV 
tovvrOv ztpdyuavos uj eUgeDT, weleiousv vv Ógtv- 
Àóuavov Tivos TOw signusvow sUvayow oixaw Td 
Juixaíq ónsg pro soluto Aéyeras t6» avrüjv AauBáwtiw 
xrjGw, Duxaíag xal dwQifoté diaviurgeos ywopévrs, 
xai mposriOauévns TQ Tiuruat: n6 ÜrxáTyé uoíQag 
TOU mavró6 viurjatos sic TaUTZw Tüv 0gÓTQTa À«u- 


985 


Nov. CXX 6. 7 


batur, quia nibil ad laesionem aut praescriptionem 
eiusdem venerabilis domus efficitur. Si vero secun- 
dum praedictum modum emptor huiusmodi rel non 
invenitur, iubemus creditorem ex iure praedictarum 
5 venerabilium domorum, quod pro soluto dicitur, ean- 
dem accipere possessionem, iusta et districta aesti- 
matione facta, et addita in pretio decima parte uni- 
versae aestimationis in ipsa quantitate accipere rem 
itorem pro solutione certo dominio possessurum, 


Bévasv xó sg&yua Tóv Dayeativ dvrl wavafolrc fle- 10 ita tamen ut ordinatores debitricis venerabilis domus 


Baíq Üssnorzq wrrÜvcóuevov: ovro uévrorys ots 
rove di $ TOU Ánogeílovros svayoUs oixov xal 1 
zÀéíov népos vàv dv avtQ Anrovgyovvrov rais touav- 
Tass mQagscs Gvyauvaiv.. qÓ DÀ rragegópavov dzri vovv 

4xívprov mpüyua wj wav. éniloyr 
Jidos9a,, àAlà xarà qrv (oórrra voUVto udv vàw sv- 
nópaw rovro dà xai dmógaw xrüGiov v0V aUTOV EU- 
ayovs oixov xal 1/6 rovrov» moiódov xai Oruociow 
S xai vje Àmys waracrdgeos. — Ei Mí rus 5 dnt- 


et amplior pars in eo deservientium huiusmodi ven- 
ditionibus consentiat Quae &utem praebetur in hoc 
immobilis res non per electionem creditoris detur, 
sed secundum aequitatem aliud quidem fructiferarum 


Aeyr» vov Javerovi5 aliud vero et sterilium possessionum eiusdem vene- 


rabilis domus et in reditu earum et in fiscali solu- 
tione et reliquae ordinationis. 


$8 Si vero quis aut episcopus &ut oeconomus aut 


exomo T olxovóuos f| Oiownrys olovirmors svayovs 20 ordinator ,cuiuslibet venerabilis domus sive in regia 


oixov sira dv «7j BaaiAMds mtóAs. aia dv aie dnapyiam 
xapuévov xoruara dJavaígaro 7 uerà vavra Qaveígs- 
Tas, xslsvousv uijt8 avrois ravra xavaloy(tea as vndg 
TOU sUVayovs oixov, sl gr) mQórsQov Üaífovoiw OTi ai6 
xgeíag xoU Ü 
js avióv TOv Davugtzv 7) voc wÀngovónove avov 


civitate sive in provinciis constitutae pecunias cre- 
didit aut posthac crediderit, iubemus neque eis haec 
reputari pro venerabili domo, nisi primitus ostende- 
rint quia in utilitates praedictae venerabilis domus 


|4vov avayoUs oixov tavta ztgoeyaierae, 25ista profecerunt, neque ipsum creditorem aut here- 


des eius contra venerabilem domum habere aliquam 


xarà roV evayoUc oixov Éymr vwvà vzip dirOw dyo- pro ipsis actionem, nisi monstraverint quod in utili- 
yüv, £i pf) Qeifovcw d si6 alr(a; vq) svaysi oix tatibus venerabili domui competentibus pecuniae pro- 
Pp wtcem Td ygruaa ztQosyoQncsv, dÀÀa xat fecerunt, sed contra mutuas accipientem pecunias 
TOU — Td xgüuara 7 tOw avrov xÀzgo-30 aut heredes eius proprias moveant actiones. 
vóuav và6 idíae xavsiv dvaycvyds. 
CAPUT VII. 

Kai rovro à xsksvousv, àérs Mingruévne vr6 dyuo- Hoc vero iubemus, ut except& sanctissima maiore 

TáTQy6 paydlne dxxinalas. LU piso kiss wd ecclesia regiae civitatis et venerabilibus orphano- 


c. VII pr. (Kslavouev avs — 585,11) habet Epanagoge 10, 10, summam Coll. 81 cap. 16 (inde app. Nomoc. 
eap. eccl. 13). 


iurando in instrumento emptionis inscriptum sit simulque hoc, nihil in fraudem vel ad circumscriptionem 
eiusdem venerabilis domus fieri. Quodsi praedicio modo emptor eiusmodi rei non inveniatur, iubemus 
creditorem alicuius ex: praedictis venerabi, domibus iure quod pro soluto dicitur eandem possessionem 
accipere, iusta et subtili aestimatione facta, atque addita pretio decima parte totius aestimationis in hanc 
quantitatem accipere creditorem rem pro solutione firmo dominio acquirendam: ita tamen ut administra- 
tores debitricis venerabilis domus et maior pars eorum qui in ea ministeria obeunt eiusmodi venditionibus 
consentiant. Quae autem ad hoc praestatur res immobilis non secundum electionem creditoris detur, sed 
v aequabili portione tam. DL quam sterilium possessionum eiusdem venerabilis domus et reditus 

earum et publicorum tributorum et reliqui status. Si qui autem sive episcopus sive oeconomus sive 
administrator cuiuscumque venerabilis domus sive in regia civitate sive in provinciis sitae mutuam pe- 
cuniam acceperit vel postea accepturus sit, iubemus neque ipsis cam in rationes venerabilis domus impu- 
tari, nisi prius ostenderint eam in usum praedictae venerabilis domus profecisse, neque ipsum creditorem 
vel heredes. eius contra venerabilem um eo nomine ullam actionem habere, nisi ostenderint in causas 
ad venerabilem domum pertinentes eam pecuniam profecisse, sed contra eum qui mutuam pecuniam accepit 


vel heredes eius suas actiones movere. 


VIL Hoc quoque iubemus, excepta sanctissima maiore ecclesia regiae civitatis et venerabili orphano- 





1 usÓ" Gpxov — cvyygagi xal om.e | àveaxz B 
Ath. vsasixy] (corr. in marg. cod. Monacensis) C 2 av- 
109 om. L | 3 vo9$ CL] om. M(B) | 6 àxeg — ÀAsyszas] 
17$ xgoriarasos B | pro soluto C e Jul.] nposolovro L 
iade, am M mgó colovro Ath., T om. M) 
mporsunosos MLs.v.| 7 usvne B | 9 av C 
T4] rotis MLBs«| EROS tete Ce Iul] xai dauhivm 
MLB (rectius xal ante síe vasvrv legisse videtur Iul) | 
11 aévro. C ] 13 dv avrq) dviavr M | 17 xai) xai 
ty B* vàv DB* | avrov om. LB' | 18 vo?vov B | 19 xai 
om. L )5 om. L | 22 Javsíanras CB | 23 q^ 2, 
leg. avroos? | ózio. CB s (cf. Iul. Theod.)) vxó. ML (cf. 
Ath.) | 24 deifoonuv C | 25 aqu vov C | 28 Qaí£mciv 
C] 30 7 Ceu] xaà MLB | iserviner avrov Cl 
31 dyayá; Cunus, B | 33 ueydAne om. Bf 





1 perseriptionem V | 2 ante Si uero in R. inseruntur 
haec: emptore non inuento res estimata districte creditori 
datur in solutum, addita in praecio decima parte uni- 
uerse estimationis consensu ordinatoris et maioris partis 
ibi seruientium accedente, set ea res sit mediooris inter 
ceteras inspecta qualitate et honore; scholion, quod repe- 
títur in margine, errore in conteztum receptum delet R* 

I. 





nota vacat adscripta | 3 huiusmodi T'vulg.] huius RV 
6 pensionem 7' | iusta] et iusta'T' | examinatione T'! 
1 addito R! | printipio T'! | 9 ereditorem om. V | 
sorum V! EG tin R | ordinator V ordinatorum 7' | 11 in 
eo V] om. RT vulg. | desertium V? | uenditoribus libri, 
corr. vulg. | 12 consentiant 7'vulg. | Quae Beck] quod 
libri | probetur T | 13 immobiles A!V7 [detur RA vulg.) 
dentur VT' | 14 iniquitatem 7" aequalitatem 7"! | fructi- 
ferarium R | 15 et om. T'vulg. | sterelium V | 16 fisci R|] 
17 reliqua ordinatione Beck | 19 rubr. Si episcopo aut 
yoonomo uel ordinatori ecolesie peccuniam quis crediderit 
R in marg. | episeopo aut oeconomo aut ordinatori vule: 
21 constitutae] ciuitate K* | credidit aut posthao om. 
22 posthac] post V | credidit V | iubemus om. V | hoo T 
23 prius T' | ostenderit R, V* ín marg., om. V! | 24 domus 
uenerabilis 7'! | 25 ista om. R || profecerunt. V?vu/g.] pro- 
ferunt R V^ T" profucrunt 7? | ante creditorem in R! in- 
seritur bie ereditorem aceipi (leg. aecipe) alioquin 
fraudi locus erit; scholion in margine repetitum del. R? || 
26 *uenerubilis domus (domus om. R!) libri | 29 aceipien- 
iem R vulg.) accipientes VT | pecunias] nuptias peocunias 
R*| 30 propriatur R! | 32 haeo RV | ut) ex ut 7^ | 
33 regia V? | orphanotrophis A 

74 


Nov. CXX 7 


ToU sbayovs Ópgavorgogeíov xal Eevowowv wal zro- 
sio» TOv dv T5 Bacild. nóÀe xal ónó TZ» ajt5s 
óvrov édvogíav dEüves maga vals ayuvrátass éxxÀg- 
Gíai$ xai voie evayéGuv. oixoi , ov urjv áÀÀa xai uova- 
crgpíouws Év vs T5j Bacilid. móÀe xai dv diagóQowe 
£nagxícnug xAuévois &vraAÀayag noóe dÀlnÀlovs moii- 
gÜa, Ürav éxatéop svayei oixq prairie 10 ób5- 
pov, Gvwaivovvto» dyygágos 7 dià xaradéosce 1d 
TowUTQ. GvvaAAdynats ov uóvov TOv OiuxgrOv éxa- 


H 


végov &vayoUs oixov, dÀÀà xal voU mÀsíovos uipovs 10 sed et ampliore parte in eis deservi. 


TOv dv avtois Asirovgyovvrov. và di àmó BagiuxoU 
oixov sie olovdrxots evayr) xóztov mtgieADóvta 7, nevà 
Tabra óusva xcr' ovüéva Tgómo» mumga- 
oxecD'as 5j vtor(Oea Das 7j ávraAMdvraa as 7] Ole dx- 


586 


DE ALIENATIONB 


trophiis, xenonibus et ptochiis, quae sunt in regia 
civitate, sub eius constitutis ordinatione licentiam 
esse omnibus sanctissimis ecclesiis et venerabilibus 
domibus nec non et monasteriis tam in regia civi- 


5tate quam in diversis provinciis constitutis permu- 


tationes ad invicem facere, quando utrique venera- 
bili domui servatur indemnitas, consentientibus in 
scriptis aut per depositiones huiusmodi contractui 
non solum ordinatoribus utriusque venerabilis domus, 
i entium. Ea vero, 
uae ab imperiali domo in quemlibet venerabilem 
locum pervenerunt aut postea pervenerint, nullo 
modo vendi aut supponi pignori aut permutari &ut 
omnino alienari concedimus, neque si ad alteras 


zouicÓa. GvyyopoUnsv, ov08 si mQós aAllov oii5 venerabiles domos tale aliquid egerint. 


sUaysis olxoi vowVvO Ta mQabauw. 

1l "Enuó; dà £yrousv magd siva»v. yivsaOas xai dx- 
mOijGéig uovacinoiow ixi TQ Tavra dmó isparixoU 
cy5uarog elg (Dicrrix;v Dinyoryziw perat scu Du. 
xai toUto smüci Tgómnou xoÀvouev. si T 
yevóusvov sipeDsin, dÜtiav magéyousv TQ watà tO» 
Tózov ÓcicTÀTQ ÉnidxOzq tÓ Tow0UTO» agtr5ouv 
ixüwxsiv xal tís tO dgyaiov Gyrpa émavaytww. si dé 
Ti6 dx TOv &igru£évarv avayuv oixcv tüv va év trj Ba- 
vilid. mois vàv vs dv eru ( óvtov (4E 
névns tis aywordrns ueyálns éxxAnaias vr BacuAidvc 
TtóÀsns) xvz2wv. Eyos mtolloie Ünuosive veÀécuacs Be- 
Baeruévnv, 4E Te ovdsuía elsaysras sroósodos vq? evaysi 
ox, ddsiav magéyousv roig TOU aUtoU Pvayove Oixov 


4 1& To«0vro 20 


1 Et quoniam cognovimus ab aliquibus fieri alie- 
nationes monasteriorum, ut haec & sacra figura in 
rivatorum conversatione transferantur, et hoc omni- 
us modis prohibemus. Si vero tale aliquid factum 
deprehendatur, licentiam praebemus sanctissimo loci 
episcopo hoc monasterium vindicare et in antiquam 
figuram reducere. Si vero quis de praedictis vene- 
rabilibus domibus quae in regia civitste sive in alis 


25 provinciis sunt, excepta sanctissima maiore ecclesia 


regiae civitatis, praedium habeat plurimis fiscalibus 
tributis gravatum, ex quo nullus infertur reditus 
venerabili domui, licentiam praebemus eiusdem ve- 
nerabilis domus ordinatoribus tale praedium alienare 


Ououxrais T5v ToixUTQw xrgGiw dxrtowiv oiqürnore30 quolibet modo voluerint ad perfectam securitatem 


1gónq BovingOstev ngós 10 Avavcalié v0U avrov evayove 
oixov, Vmouvpudárov ÓnaU) xal Ami vj tosavrg dx- 
ztircw ngarrOnéva sag! éxsívow, àg' ow oí diov- 
xjral và» vow vrow TOzOv ngogd a& p gepoto- 


vovrra, xal Óuvvvrow énl vOv áy(mv ypagüv vÀw35 


eiusdem venerabilis domus, gestis monumentorum 
videlicet in huiusmodi alienatione conficiendis ab illis 
& quibus ordinatores talium locorum praeponuntur 
sive ordinantur, et iurantibus in sanctis scripturis 


$1 v.17—32 habet B* E 11, 1. — v.17—23 clausula immutata extant in. Epanagoge 10, 11, eadem er B er- 


seripta in Nomoc.4^ XIV ti. 11,1; summaria habent Coll. 81 cap. 11, Nomoc. 


mutata 23,2 p. 116 Zach. 


V tit. 11,1, Ecloga ad. Prockiron 





trophio et aenonibus et ptochiis quae in regia civitate et intra eius fines sunt licere omnibus sanctissimis 
ecclesiis et venerabilibus domibus nec non monasteriis ct in regia civitate et in diversis provinciis siüs 
permutationes inter se facere, dum utrique venerabili domui indemnitas servetur, consentientibus in scriptis 
aut per depositionem eiusmodi contractui non solum administratoribus utriusque venerabilis domus, sed 
etiam maiore parie eorum qui in iis ministeria obeunt. Quae autem ab imperiali domo ad quemcumque 
venerabilem locum pervenerunt vel postea perventura sunt nullo modo vendi vel obligari vel permuiari 
vel omnino alienari permittímus, ne tum quidem si inter se venerabiles domus eiusmodi quid egerint. 

1 Quoniam autem cognovimus aliquibus etiam. alienationes monasteriorum ita fieri ul ea ex sacro 
slatu in privatam condicionem transferantur, hoc quoque omnibus »nodis prohibemus. Si quid vero eius- 
modi factum deprehendatur, facultatem concedimus sanclissimo loci sllius episcopo tale monasterium vin- 
dicandi et in pristinum statum reducendi. Quodsi quae ex praedictis ven abilius domibus tam quae in 
regia civitate quam quae in provincüs sunt (excepta sanctissima maiore ecclesia regiae civitatis) posses- 
sionem habeat muitis publicis tributis praegravatam, ex qua nullus reditus venerabili domui proveniat, 
facultatem concedimus eiusdem venerabilis domus adminisiratoribus talem possessionem quocumque modo 
velint ad utilitatem eiusdem venerabilis domus alienandi, ut scilicet monumenta in (ali quoque aitenatione 
conficiantur apud illos, a quibus administratores eiusmodi locorum designantur aut creantur, iurentgue per 





1 10V £'ayovs óggavorgogeiov] venerabilibus orphano- 
trophiis & | 2 xai om. Epan.e | 7 gvAdrrsras Epan. ll 
9 uóvav C Bf | 11 dv avrois] éavroie C plerique | Ba- 
suaxo9 oixov] BaciAmrs B/|| 12 vónov MC Iul. Ath. 
(Theod.)]] olxov LB | msgisASóvra] 9 zaguAPTóvra C 
plerique | 14 évaAidrrsaOa, B | &dAÀos Coll. 81 cap. 
Ah. | Exrcousia Fas Coll. 81 cap. € Iul. Ath. (Theod.)) 9mo- 
xsiada. ML,BC | 15 ei] oi M || xoós aAÀAgAov] ad 
alteras e || oí om. B || 16 zoa£owuv. C | 17 ante $1 in- 
seritur in B novellae CXIX c. 10 | xai om. C& Epan. || 
18 vj] 1ó Epan.| 19 évayayzv (dyoyzv v.i) C] 21 
ywóusvov CB* | evoe95 C v. | 19]. oe ó C | «ov 
om. Cv. L, LB* | 22 ócioracos éxíaxoxos C | 23 £n- 
avayaysiv LB* || 24 ve dv c1] vs om. CL | 25 dv «aig 
émaggíaw] in aliis provinciis e || 26 uaydAne Ce Iul.] 
om. MLB | 30 dxztouiv 5v Toibrrv xr5ciw post Bov- 
ArOeiev (31) coll. Bf | oipürzore Ce Iu.] dv oiqdr- 
mors MLB | 31 sóc vó AvorreAds] ad perfectam se- 


curitatem c | 32 xai om. c | 33 9' àv Zachariae (cf. ad 
519,22. 584, 2) | 35. tà srposcre/row] praeside(?) & 





2 civitate] quam in diuersis prouintiis add. R* [ suh] 
et sub Beck | eis VZ'' | 4 nec] et nec R | 6 utreque 
V'| 8 contractum A'| 10 et] etiam T'vulg. 1 11 uene- 
rabiium E | 12 peruenerint aut postea peruenerunt V | 
13 pignori supponi vulg. | 15 domus TY] domos R 
vulg. | quid 7' | egerunt V | 17 rubr. Alienationes mona- 
steriorum non fleri Jt in marg. | 18 à om. T | 19 con- 
versationem vulg. [ transferatur 7'[ haec RT' | 20 tale 
om. T | 21 depracenderetur A9 | sanctissin:s 7' sanctis 
V | locis T" | 22 episcopis V7' | haeo R [| monasterium V] 
monasterio AT' || 24 regia] hae regia Z vulg. | nue V ru/2] 
uel RT | 25 maiore ecclesia sanctissima T'| 26 regia V | 
habet pluribus T | 30 uoluerit T'| securitatem om. V'; 
32 in] et in Beck | huiusmodi om. t | 34 sive] si uero 
T? | sanctis om. R 


ET EMPHYTEOSI 


sestevdeio ToU cowUrov aUayoUs olxov wal cov 
mÁsiovoe pígovi tdv dv abírQ Anzovpyoóvrmv, o 
oírs xara vpodogíay ovre ztQ0s xdguv 7j oíavürmora 
mtpiygagr;v 7) Axzo(raie yiveras, dÀAa Qià và gvÀayOT- 
wa T0 dfÀaBis v aviQ avaysi oixq. tois dà oíxo- 
vóuow xai Qiowxrrais xai gagrovÀagíois rÀw Omovór- 
mors ÓvrOw sVaymQw oixam xai rois avrQyw yoveUdi v& 
xal zaigi xai vOWé dÀÀow Ole 7) xarà yévos 7j xavà 
yapuxóv Üíxciov avrois GvrvastrOuévon qucOocns 7 


987 


Nov. CXX 7. 8 


praeside eiusdem venerabilis domus et ampliore 
parte in ea deservientium , quod neque per proditio- 
nem neque per gratiam aut quamlibet praescriptio- 
nem alienatio fiat, sed ut servetur immunitas eidem 
5 venerabili domui. Oeconomis vero et ordinatoribus 
et cartulariis ubicumque venerabilium domorum con- 
Stitutarum et parentibus eorum et filiis et aliis, 
qui secundum genus aut secundum matrimonii iura 
eis coniunguntur, locationes aut emphyteosis aut 


4ugvraiaus 7j dyopaaías 7j vod xac zpayuátow dx:- lO emptiones aut bypothecas rerum immobilium ipsis 


wiTOv TOig XVTOiS BUCyEOAV OixOLG. TEQOSI]KOWTOMV VTLELS- 
aéva 7j O^ éavraw 7j 0ià ztagevOérov mgocormov, xad 
xai tois £v «jj BaciAid. nóAes oUciv, éni «is avrais 
stOwais cztayOQsUOUueV. 


venerabilibus domibus competentium subire aut per 
se aut per interpositam personam, secundum quod 
cres qui in regia civitate sunt, eisdem poenis pro- 
ibemus. 


CAPUT VIII. 


Ei Óé c6 59 iuaDorzs 5 
Siagéportos 5j 1j áyutdry uy. éxxÀÁnaiq 9 &ri. 
«vaysi oí v oiy0izoTs vómnq t6 rueripas mo. 
Teu xéiuéyq) Y) ysigov .mowjcs. YvÓ mpaypa, OxeQ 5 
KAaBev 5j usxà Tavra AaBo:, 5j dni Duexíav p^ xaTa- 


dugvrevtzs xQáyuaros 15 
ddp 


Si vero quis aut locator aut emphyteota alicuius 
rei competentis aut sanctissimae maiori ecclesiae aut 
alteri venerabili domui in quolibet loco nostrae rei- 
publicae constitutae aut deteriorem faciat rem, quam 
[quod] aut accepit aut post haec acceperit, aut per 


Bán vóv nap' abroU óuoAoyrOévra éugvrevrixov 520 biennium non intulerit quod ab eo promissum est 


pagDarrixóy xavóya, Qídouev asia» vq eUayet oixq, 
4$ ov 5 uícDuci 5 Tj éugitsvGie yéyove, xai và 
ognióusva rovrov (nio roU ngoAaBóvtos xoóvov xai 
TZ» dpyaíav xarágragiv TOU puacOmOévros rro du- 
qvrtévitvrOS mQáyuaros dgaursiv xal dnBáldn 

éngvtsiasas fj10. puGDoiaacs, ui, Üvváuevoy mel dp- 
TOvfnuaTov cyeryne Tiva xarct TOW evayov 0ixcamv 
xivüiv.  &i à ur) BovAowro oí rovrov Ouuxyral éx- 
Báilnuy voUro», &xrarrsiG Óaa udv avtüv maQuxsAsvó- 


emphyteoticum aut locationis canonem, damus licen- 
tiam venerabili domui, ex qua locatio aut emphyteosis 
facta est, et quae debentur sola pro praecedenti tem- 
pore et antiquum statum locatae sive emphyteoticae 


i» 5c25rei exigi et eici de emphyteosi sive locatione, non 


valente de emponematis actionem aliquam contra ve- 
nerabiles domos movere, $i vero noluerint praedicti 
ordinatores expellere eum, exigi quidem eum prae- 
cipimus quae pro locatione sive emphysteosi debere 


asa ane w vis pig Os fjro« dngvrsvgso; 4n-3Ü cognoscitur, usque &d definitum vero tempus com- 


ogtiltiv yavihgxstas, uéyos dà vOv óguaDévva yoóvov 
nsoasciGéi TO ÜsÜouéyov avtq ztQüyua xgarsiv aUróv 
xai rà gvvÜoEavra Oi0óvai — si dà dzogvyo, áÜnay 
staQéxouev TOis z:0000TQ)Us XÀv aviQw evaydw TOTO 


v. 65—14 extant. B* E 11,7 et Nomoc.A XIV tit. 


pletum datam sibi rem tenere eum et quae placita 
Sunt dare. Si vero refugiat, licentiam praebemus 
praepositis eorundem venerabilium locorum indemni- 


8, 15. 


c. VILI epitomen habet Anonymus Bodleianus 11 (Zachariae 7fvéx. p. 218), summam "Fon. 25, 19. 





sacras scripturas ii qui praesunt tali venerabili domui et maior pars eorum qui in ea ministeria obeunt, 
"t per proditionem neque ad gratiam aut ad ullam circumscriptionem fieri alienationem , sed. ut vene- 
rabili domui indemnitas servetur. ' Üeconomos autem et administratores et chartularios venerabilium quae 


ubique sunt domuum eorumque parentes et liberos et ceteros qui vel cognatione vel affinitate iis coniun- 
guntur locationes vel emphyteuses vel emptiones vel hypothecas rerum tnmobilium ad easdem venerabiles 
domos pertinentium vel per se vel per interpositam personam subire, sicuti etiam eos qui in regia civi- 
tate sunt, sub iisdem poenis vetamus. 

VII. Si qui autem conductor vel emphyteuta rei quae pertinet. vel ad sanctissimam maiorem 
ecclesiam. vel ad aliam venerabilem domum quocumque loco rei publicae nostrae sitam aut. deteriorem 
reddiderit rem quam aut accepit aut. postea. accepturus est, aut. per biennium emphyteuticum. vel loca- 
tionis canonem a se promissum mon solverit, faculiatem damus venerabili domui, a qua locatio vel 
emphyteusis facta est, et ea S gp pro tempore praeterito debentur atque velerem statum rei locatae. vel 
in emphyleusin. datae ab illo exigendi et expellendi cum de emphyteusi vel locatione, ut de melio- 
rationibus nequeat. ullam. actionem contra. venerabiles domos movere. Quodsi administratores earum 
nolint eum expellere, praecipimus ut ab eo exigantur quae ex locatione vel emphyteusi debere. intelle- 
gitur, donec autem. tempus definitum praeterierit, rem ipsi datam retineat eaque. de quibus. convenerit 
praestet. Quodsi refugerit, facullatem praebemus praepositis eorundem venerabilium locorum, indemni- 





2 avro; L | 3 *oidi — o3 libri | j om. C v.L, | 


post oíavüinors coll. C unus | 4 rj om. Cv.l. | 5 aoc 
om. C || 6 ózovàrzxors óvcov] oiavórzo:ts L || 1 v« 
om. L| 8 vois z) vois om. Nomoc.4, rj om. g | 12 £av- 
vov C| 13 vois om. Cv. L. | 15 5j om. L | j409o17s BC 
Ath. Theod. (e Iul.)) pjad'w1óc ML | roáyuavos) alicuius 
rei e | 18 zowjor Anon. Bodl, cum j iras vulg. || 
Ozso 7] 7 om. Cv.L, L | 20 avrà L || dugvrtveixóv] 
3j éugvttvtixóv Cv. L| 22 7 5] 9) om. L [23 rovrov L 
(JuL.)] vobrov C voto MB sola c | 26 zi] i73 egi 
L (cf. ad 588,2) | 28 &i] o£ M || ur) om. C || o£ tovtov 
Sioixrrai] praedicti ordinatores e | éx8aAeiv Cv.L, LB || 
30 dx MLED] cip Cc | 32 nsgaiog cum. Scrimgero 
vu/g. | Qidóusvov ; | 34 acràv om. Cv. L, B | «óxov] 
oixcwv tónmwv (sic) L 





1 * praesente libri, TD Osenbrüggen || uenerabili- 
bus V? |j domus om. V' || 2 deseruitium V! | proditione 
AR* perditionem 7" | 3 aut] aut per R || 4 imminutas 


eidem uenerabili VA! eidem uenerabili immunitas 7 | 
6 constitutorum V || 7 et Beck] ut &T' aut Vvulg. || et aliis 
om. R | 8 *qui] quibus (de quibus T) libri | 9 eius 7" 
ei R| coniungitur V7 | emphyteosis V] emphiteosin AT | 
10 emptionem 7' | 11 competentibus libri, corr. vulg. | 13 
his] ipsis & [| qui vulg.] quae libri | eiadem poenis V, om. 
RT wulg.; sub iisdem poenis Beck | 15 enphiteoti 7'! 
emphiteotieus R j tene vulg.] cuius (om. T'!) libri ! 
16 competentibus A! [ 17 adulteri &' | 19 quod] quidem 
vulg., del. Beck | 20 non] m i. e. mihi R | qui ab eo 
promissus est Beck; quod et est del. Heimbach | 21 em- 
phyteoticis V? T! emphiteoticus A | canonem V7] ca- 
none A! T'* canon A? j dabimus R* | 23 sola V7'] solo & 
solum vulg. | pro praecedenti] procedenti R'j 24 locare 
V | 25 rei om. R* | egi R' [| deici R* | sive] uel 7", 
om. T'! | 26 valentem vu/g. | de emponimatis V de epone- 
matis R deponematis T | uenerabilem domum 7'|| 28 
quidem eum] eum om. R | 29 sive] sue At | 30 cogno- 
sceretur A*| diffinitiuum T' | 33 indemnitates 7' 


74* 





Nov. CXX 8. 9 


xà dLruuov voie svayéíciw oixoi dx vÀw Éxsivov rtQay- 
nárov nspuvouiv, uj Ovvauávov urdà dvvavÓa regi 
duzovnuácow ci TtQotriD évat. 


588 


DE ALIENATIONE 


tatem venerabilibus domibus de eiusdem rebus fieri, 
rar er aa neque hic de emponematis aliquid prse- 
tendere. 


CAPUT IX. 


Tuis dà áysorrdvaué dxuAnaicss "Odnaaov xal Tóueas 


Sanctissimas vero ecclesias Odessi et Tomeos ci- 


vày nólsov éxitQénousv éxmouiv zodyuara dxívyra. 5 vitatum praecipimus alienare res immobiles pro capti- 


Vzip vis Tdw aiyualowew dvagovaron, msjv ei pi) 
dni vaíry tjj aigtass wrrjGsie Tavée avrai dQóOrsav, 
dg! d xarà priva vQózov vaítac éxnouicOa. xci 
«ovro jà cvyyogoUusv, Deva tw xard vv vOv lego- 


vorum redemptione, nisi sub hac condicione Lee 
siones aliqui eis dederunt, ut nullo modo bas alienent. 
Et hoc autem concedimus, ut Hierosolymorum sanctis- 
sima ecclesia licentiam habeat domos competentes ei 


GoÀvusraw &yuorrátgv éxxAngíav áüsiav Eymuv ove l0 et positas in eadem sancta civitate vendere, non in 


oixove Tov abri szoshxovras xal xnjivovs dv vj, 
avrj dyíq nóln mmoácxuv uy éx' dAdvrOvi TQur- 
uari Znsp Éx rOw dvowxiov abvíw énà mzewtüxovra 


e 


dviavroUs Gvvdystas, Qeva dx 76 voUTOY tTiure GAÀQv 


minori pretio quam de pensionibus eis in quinqua- 
ginta annis colligitur, ut ex earum pretio alios tus 
meliores emat. Si vero quidam cuilibet venerabili 
domui sive in hac regia civitate sive in provinciis 


mgócodov xaAliova dwaio9as, — El dá vwas oiOrnors 15 positae steriles possessiones donaverint aut vendide- 


evayti oíwq sírs dv vj BaciliÓ. rtóAm. sivo dv aic 
énapxiaas —— dstógovc xr1,aew Dagraoras 7) ra» 
Ajcmgiw 9 áAÀp vQónq mapágyogiw y) xaraAsioci, 
xsÀevouev zio TOv TOwUTww moayudvaw urÜsuíav 
BAáBnv $nouévay có» siay) olxov, ai; bv 
xtjGi6 mequrAdav, 7 Ónuocíov óvóuar. 7j dAMé oíac- 
düxors aitías xápww BapvvsgOas, dÀÀ' &zxav TÓ TOW- 
oevro fdpgos sis v006 daÜmxóras xai voU6 avtQwv wÀn- 
sra dxavivai, àvayxalouévov; dvaAagsiv và 
udouévas oua irae wrrGMg xa 

ídíae meQsovaías vd? evaysi oix màcav Lnuíav éx 
vO&aviES airíae aUrQ cvpfaivovaav. si à xai TOi0U- 
vo& dóAos v vq noáyuata mapaxoAovOrjaeius, c eva xad 
Tiva yojjaara Umép TOUTOV 14) SVaysi Olxq Jo9zva:, 


xal avra xsAsvousv sie iQuov. xdgdos avvÓv vÓv svay?, 30 


olkoy Éysw, và dnopa 0i ngáyuava và Deloxórs xai 
Toié avrov xAngovóuou mavtl vgónq? noxavact?vas. 
1 llgóc voro: xsÀtÜousw, cta prÜsuíav dvdyxmv 
Tai; dywuwvrdrais éxxÀnGíasé 3) voie GÁÀo:w evayéciw 


rint &ut alio modo concesserint aut dereliquerint, 
iubemus pro talibus rebus nullam laesionem sustinere 
venerabilem domum in quam huiusmodi possessiones 

enerunt, aut fiscalium nomine aut alterius cu- 


To.avry 201uslibet causae gratia praegravari, sed omne huius- 


modi onus in dantes et eorum heredes recurrere, 
necessitatem habentibus recipere datas huiusmodi 
possessiones et restituere de propria facultate vene- 
rabili domui omne damnum quod ex buiusmodi oc- 


dzoxadOugc1üv éx vjc25 casione ei contigerit. Si vero et talis dolus in re 


subsecutus est, ut aliquae pecuniae pro hoc venera- 
bili domui darentur, et eas iubemus in proprium 
lucrum venerabilem domum habere, steriles vero res 
ei qui dedit et heredibus eius omni modo restitui. 


1 Ad haec iubemus, ut nulla necessitas sanctissi- 
mís ecclesiis vel aliis venerabilibus locis tam in regia 


c. IX pr. v. 8—14 summam habet Coll, 81 cap. 16 (inde app. Nomoc. cap. 14). — v. 19 —32 excitat Nomoc. XIV 


tit. 2,1 p. 497 Pitra, exscripsit Nomoc." ib.; summarium extat in 


JB 5, 3,15 (18 Fabr.). 


Epitome 8,8 p. 380 Zach., Theodori summa repetitur 





tatem venerabilibus domibus ex illius rebus praestandi, ut ne tum quidem de meliorationibus quidquam 
proponere possit. 

IX. Sanclissimis autem ecclesiis Odessi et Tomidis civitatum permittimus res immobiles alienare ad 
captivorum redemptionem, nísi quae forte possessiones ea condicione iis datae sunt, ne ullo modo alie- 
nentur. Hoc quoque concedimus, ut sanctissima Hierosolymitana ecclesia facultatem habeat domos ad se 
pertinentes et in cadem sancía civitate sitas vendendi, non minore tamen pretio quam quantum ex earum 
pensionibus per quinquaginta annos colligitur, ut ez earum pretio alium reditum meliorem emat. Si qui 
autem cuicumque venerabili loco sive in regia civitate sive in provinciis sito. steriles possessiones dona- 
verint vel vendiderint vel alio modo praestiterint vel reliquerint, iubemus pro eiusmodi rebus nullum dam- 
num subire venerabilem domum ad fu falis possessio perveni, aul tributorum publicorum nomine vel 
ob aliam ullam causam gravari, sed eiusmodi onus omne ad eos qui dederunt eorumque heredes redire, 
qui cogantur recipere traditas eiusmodi possessiones et restituere ex sua substantia venerabili wi omne 
damnum, quod ex (ali causa ei contigit. Quodsi etiam eiusmodi dolus ea in re intercesserit, ut pro co 

ecuniae quaedam venerabili domui dalae sint, iubemus quoque in proprium lucrum ipsam venera- 
bem domum habere, res vero steriles ei qui dedit eiusque heredibus omnibus modis restitui. 
1 Praeterea iubemus. nullam necessitatem. sanctissimis ecclesiis vel ceteris venerabilibus locis et in regia 





2 nsginousiv] fieri e || rapi] undà zepi. B || 3 moosri- 
Suvas Cv.L, zit 8à om. L || 'O0nacov (Iul. cf. c)] o9voaov 
(03vacov B) ML BC Theod. (Mva(as Ath.) | 7 zgociQéass 
M|9 v9v xara vv M] tv xarà L xavà 12» B, 9v 
C (c) fortasse rectius | 13 eizreo C 0715 L | 16 dv «7; Bacs- 

4] in hao regia e [ 17 dogrjsmvras Haloander] or5- 
covra. MLB | moAágsaaiw et 18 xavaAsivocs L, C 
v. L, Nomoc."] rtc Araovasv et xavaAsiyovas MB, C v.l. || 


ras, 2 wv. | 5 pro redenptione captiuorum R. per eaptiuo- 
rum redemptionem 7' pro captiuorum ereptione (ereptione 
V? ín ras.) ME aliquis eis dederit 7| 8 At V | sanetis- 
sime eoclesie V | 9 licentiam habeat om. RT' | domus 
RT | competens R | 10 eadem] eadem regione T7* | 
sanctissima ZT' | in om. R vulg. | 11 eis RV*] eius Z'rulz. 
*« V' [12 alios V] om. RT vulg. | meliores redditus 7' | 
13 emat vulg.] emant libri || rubr. Si res sterilis aut pos- 


20 5 voinirr xrjoie msgirADev] huiusmodi iones 
pervenerunt e [| 21 £z ónuocip B* | 22 dila mar LC 
Nomoc.^ | 24 dvayxatouévove — 25 xrrGns om. B | 
ànoAaBev Cv.l.| 26 éx «re vosastre L Nomoc." | 28 
*rapaxolov?r;aos libri | kai om.e | 29 rovro» Nomoc." | 
30 avró» om. C | 32 voie xAngovóuow avrov C 


1 eisdem T'| 4 Odessi et Tomeos] omnes seu (eius V!) 
yoonomos (economos T) VT'vulg. seu yoonomos R! seu 
et toneos R*| ciuitatum — 8 gerosolimorum scr. E* in 








sessio detur ecclesiis detur eclesiis (sic) R in marg. Lo 
libus T! ex oiuibus T'* | 155g. donauerit aut uendiderit 
et concesserit T' | 16 derelinquerint R! VT'! derelinquerit 
T?| 18 qua R7 | 19 alterius om. R' | 20 causa V | 
21 heorum T'!| recurre &!|| 24 quod om. VA'| 25 ei] 
quod ei V quae ei R! [ continget. sin V | in re] in te 7! 
iure V | 26 ut] aut 7'* | aliquem 7' quaelibet T*| 
darentur uenerabili domui T'| 27 eis T* | 28 res om. 7! 
29 et in heredibus R! | omni modo V] omnino AT vuig. | 
34 vel aliis om. V 


ET EMPHYTEOSI 


vómow Év vs i, oorr ztóÀm xal év mácaw vag 
vie sjuerépae noAsrsing £xagyicus xsiuévois éndysaDaas 
xwr5GBe dmuópovs ;| sUmogove Ómovürnmort xnupuáévas 
ewsigÓai. iva uj avosD'Oc. Dià ravrqw vy» npóga- 


589 


Nov. CXX 8. 10 


civitate quam in omnibus nostrae reipublicae pro- 
vinciis positis inferatur possessiones steriles aut frugi- 
feras ubilibet constitutas emere, ut non inveniantur 
per hanc occasionem et quas habent perdere aut 


viv xal dg Éyovguv dzoÀÀvwres 5 xoéscaw dveyóuevow S debitis obnoxiare. Si vero quis voluerit rem immo- 


si 0d cw BovinÓsig moüypa dxívyrov óvópati xen- 
sso; Àlafsiv stapd vivos Ow tloruévow sÜaydw oi- 
xav (xad x«l üvarráQor stegi vv sUaydw oíxov vàv 
dv tj Baci 


bilem nomine usus accipere ab aliqua praedictarum 
venerabilium domorum (secundum quod superius de 
venerabilibus domibus quae in regia civitate sunt 


& nóla wsupgdivov Ówrvxocauev) ju) positae disposuimus), non aliter hoc accipiat, nisi 


4&Àlos rovro ÀauBavéro. si uj Éregov e0O 0$ zgayualÜaliam mox rem dominii iure praestiterit venerabili 


diamoreías Óixaig magdgyy tQ sbayei ocxy, dE ov 
tÓó avró zQüyua Aaugavn, vocavryv Éyov mQósoJov, 
émócn»v Kun tÓ mpüyua Onsp avrQ Oíjoras, xal 3 
mtÀeíoci veAícuacs BeBaonuévov, cra ustà n» éxsi- 
vov rsÀevrzv 9 tü» xoóvov ép. 

q10€ cvvijoscs (uj UxsoBaivovra 9nAaÓ; rv vov Aaa- 
Bávovros Lon) éxirspov mpüyua 4m' dxegai xal 
xarà Deaxotslav xal xarà yoro«w ai$ vóv avrov svayT) 
olxov xepuAOriv. Kai ravra udv mepl vüw axiwitow 
moayuávov éxslavcapuav. 


domui, & qua eandem rem accepit, tantum habentem 
reditum quantum habet res quae ei datur, et non 
maioribus tributis gravatam, quatenus post eius 
transitum aut tempus, in quo datio usus est pla- 


9v x dósie «5$ xo5- 15 cita, non transcendens scilicet eius qui acceperit 


vitae tempus, utramque rem integro iure et secun- 
dum dominium et secundum usum in ipsam venera- 
bilem domum pervenire. Et haec quidem de im- 
mobilibus rebus iubemus. 


CAPUT X. 


Ilepi dà vàw ispdw axsvàyv «Àw diagepóvtow 4j 
aii]; àyierrávy ueydÀn dxxiraíq vij Baaiidos ntóleos 
y 10i àÀÀow sixrggíow Oixow Év oipÓnmors Oz 
Té üurtiQaé moÀeta(as wMipdvow ysvixdi DuvxvrtoU- 


De sacris autem vasis competentibus sanctissimae 
maiori ecclesiae regiae civitatis aut aliis venerabiii- 
bus oratoriis domibus in qualicumque loco nostrae 
reipublicae positis generaliter constituimus, ut non 


piv, ders uj dÀÀoe vaUra mungáoxscÓ'as 5 vxori-25aliter baec vendantur aut supponantur nisi pro capti- 


OuaÓa, si ui) vndg 1$ TOv alyuaAdi TOY dyvagpiosos. 
sí dà nis(ova GxeÜm Év viva TOV uwruovevOévtow 
avayür oíxov ein si urüÜsuíav dvayxalav zgiaiw 
st«0Vvra, xal Gvufj; vv toi0UtOY avayij TóztOv yoésci 


vorum redemptione, Bi vero sunt plura vasa in ali- 
qua memoratarum venerabilium domorum nullum 
necessarium usum facientia, et contigerit huiusmodi 
venerabilem locum debitis adgravari, et non sunt 


BagévsaD'as, xal ovx Écriv álÀa xivrca zedyuara 4f 30aliae manifestae res de quibus debeant debita reddi, 


| di 


ov ógsAus xà yia anodoOs,vai, ddtav abrois didousv 
noabsan Vzouvr uda, d àvarrégo signras, Gvyigra- 
pévns xà sUgaGxOuava sxeQitvà Gxsr 7j GALow etaytas 
Tónou xotíav Lyovca msi» Jj yoweteiv xal Opo(cs 


licentiam eis damus gestis monumentorum, sicut su- 
perius dictum est, constitutis praedicta superflua 
vasa aut aliis venerabilibus locis necessaria habenti- 
bus vendere aut conflare et similiter vendere et eo- 


mungágxuw, xai ijv avraw Teurv sis rÓ xgéo: n«g-35rum pretium in debitum praebere, ut non immobiles 
res 


dxsv, dva uj tà dxivyra mQaypara éxnouicóas. 


enentur. 


c. IX $1 (6 Ei ve BovirOain ..... ) et c. X. XI (— 590,18) ex B exscripta extant. (Nomoc.*" XIV tit. 10,4. 
€. X fere ad verbum citat Nomoc. XIV tit. 2,2, exscriptum ex. B exhibet Nomoc." ib. 





civitate et in. omnibus rei publicae nostrae provinciis sitis imponi possessiones steriles vel fertiles wbi- 

ue sitas emendi, ne propler hanc causam eveniat ut etiam eas quas habent amittant. vel debitis ob- 
nozii fiant. Si quis autem voluerit rem immobilem ususfructus nomine accipere ab aliqua praedictarum 
venerabilium domuum (g modum supra quoque de venerabilibus domibus quae in pop civitate sitae 
7unt conslituimus), non aliter eam accipiat nisi aliam statim rem dominii iure venerabili domui, a qua 
íllam rem accipit, praestiterit, quae tantum reditum habeat, quantum habet res quae ipsi datur, nec pluri- 
bus tributis gravata sit, ut post mortem iliius vel tempus in quod usum dari placuit (non excedens sci- 
licet vitam eius qui accepit), utraque res in integrum et dominii et usus/ructus iure ad eandem venerabilem 
domum perveniat. Atque haec quidem de rebus immobilibus praecepimus. 

De sacris autem vasis quae ad eandem sanctissimam maiorem ecclesiam regiae civitatis vel ad 
alias domos oratorias quocumque rei publicae nostrae loco sitas pertinent. generaliter constituimus, ne 
aliter illa veneant. vel oppignerentur nisi pro captivorum redempüone. Quodsi plura vasa in aliqua ex 
memoratis venerabilibus domibus sint quae nulli usui necessario inserviant, et contingat talem venerabilem 
locum debitis praegravari, neque aliae res mobiles ex: quibus debita solvi debeant in promptu sint, facul- 
tatem iis concedimus, aclis, sicuti supra diclum est, intervenientibus quae esse superflua reperiuntur vasa 
vel alüs venerabilibus locis quae iis IA vendendi vel conflandi et similiter vendendi, pretiumque co- 
rum in debitum praestandi, ne res immobiles alienentur. 


1 vós0:6] yg. xal oíxoie C Monacensis in mg. | rade rjue- 
i moditaíasg xal éxrapyétue L | 3 5] xai C] 4 uj 
om. C | 6 óvóuar: xorjoems ztoüypa dxivrvov Nomoc." j 
xeéovss L | 8 xaSa — oixwv om. C || oixewv om. L^ || 
9 Qurrvnobcausv] cap. 2 | 11 evayz; M | 12 sg. Aaufdvss 
— meüyua om. B* | 13 ógn» Nomoc. j ur) — 15 xoó- 
vov om. Nomoc." | 15 4g' ov C || r$ om. Nomoc.4 | 17 éx* 
axspaíq om. L | xai LCe Nomoc.4"] om. M(B) | 19 &xsà- 
Sei» Nomoc.* | 22 aij) om. e, Nomoc.én 2, 2 | dysarrávg 
om. C v.I. |] 23 & om. Nomoc." pr. 2,2 || oixow om. 
C plerique | vózq? om. L | 25 avrà sarztQdoxa Nomoc^ 
2,2 | 5 9xori9acPas om. C | 26 «7s om. L? | 28 sis om. 
€ (certe abest a Monacensi) e Jul. | xgzjasv dvayxalav No- 
moe." 10, 4 | 29 vóxov evayr Nomoc.^ 2.2 | 30 &AÀa om. 
C v. L || avrà] manifestae € | 31 ógaíAr Nomoc." 2, ? | 
xeér Nomoc.ém 10, 4 | üdnay avrois Qidouev om. L | 33 
T4 rvgugxÓusva] praedicta g memorata ul. (i. e, t& &igr- 
gibva ?) || negerzà] z6gi và C unus, Nomoc." 10, 4 || svayé- 





viv oixow B* | 34 xai] 7 B*, Cv. L, 5j nal C unus [] 
35 avc» Nomoc.^2,2 


2 inferantur T! l frutiferas V | 5 obnoxiare V? in ras. || 
6 aliquo A | praedictorum R! | 8 domibus om. R | po- 
site sunt T' | 9 accipiant libri, corr. vulg. | 10 mox om. A, 
rem om. T' | praestitit T' | 11 aeceperit T'| tamen £'T' | 
habentes 7'| 13 grauitum 7'[14 obitum 7'| in quo] a 
quo A, in quod Beck | 15 aecepit R | 16 integram T || 
17 dominii V | 18 perueniret A! | hoo R | 21 rubr. De 
sacris uasis cuiusuis ecelesie uel oratorii sub certa forma 
alienandis & in marg. (cf. Jul.) | sacrosanctis T' | 23 ora- 
torii domibus R vulg. domibus oratorii T' | loco nostrae] 
es» V!| 24 positis A vulg.] posite V! posite R! V*T 
25 aliter om. v 26 ereptione & V | aliquem V aliquo A' 
27 memoratorum V | 29 domum 7'| debitis agrauari 
aggrauari debitis T' | 31 ei AT | 32 praedicta] supra- 
dieta V|| 35 non om. R', post res add. &* 


Nov. CXX 11ep. 


590 


DE ALIENATIONE ET EMPHYTEOSI 


CAPUT XI. 


Ei di napg& «à Üwmyopsvuéva zuiv vd magóvt. 
vój Gvvallayuü & yévQvas dmi OW Oiagépovos 
mQáynass wivmpTOWS Ta xal dxivsrois évi vdw eigrué- 
va» avayOw oixcov, dvadídocOa: uiv «jj avr]; aywuo- 
Tórg dxxÀnoía 104 vg evayti oq 10 müyua dq 
4 TOw!0VTÓ T4 zaQrnxolovdrcs & vÀ» TOU u£cOv 
xQóvov xagztaw, usvéro) 0à zap' avtjj xal vÓ Tíurua 
7 10 &vtilogov 7j 10 vnig ausiveos 7, áAAQe olasovv 
airías avv OsDopévov. si dà (ugvevas ngayDuin 
magà 1à Üimyogevuéva 5jpiv, dvadidoadaa Tj aywe- 10 
Try ÉxxÁncq 5 tois sUGy C: xO70:6 TÓ aVTÓ mQayua 
xaÀstousv, xai róv dugvtsvtry TÓ zrüxrOV TsÀeiw xarà 
Tjv Üóvayguv Tí» ÉgpvreviixQy GvufoAciov. si dà 
QognOsin ngàyua dxxinsiagrixów rj érégov svayove 
oixov, xai avro dvadidocÓas «7j dywrtdty £xxiraíq 15 
y Toi allow sÜayéc. vómow uera tiv TO? uécOv 
XQóvov xagsw, xai vocoUrov Érepov cov àLióv dati 
TO avr0 zQüyua. si 8 vnoOyxn magà cabra do- 
Quin, ó Qavaat;s à £nogeilónsvov dztoAMito xai vó 
«v0 modyua Tq svaysi voz dmodidóro. viv cvg- 20 
Bolawygdqpawv vàw Oappobvrtow magà róvÜs 5uawv 
1ó»v vopov TOwvrO UnOvgysiv GvufoÀaion Oirvexet 
&fopíq xaradixabouévow. Ei dé 1. nó rovrov vov 
wóuov xarà vàs zaÀcidg Üuardbng yéyovs, xslevousv 
TOUTO mc. TQOTte T5» lÜíav Éxüw iayov. mávra25 
04, 0ca zag& rovs szraÀaw vs vónove yiyovey. avavga- 
mjva: Ouozitouev, xa] và mgdyuara và magi Tv 
Ovvauw avrov ÜrÜouéva Toig avaydciw oixoig ayaüi- 
8ocJa. vov Óà Aoio) xarà tO» fragóvra vóuov 
návva ylveaOai Óyarvntoluev, oz0oÀabovaov uerà ravra 30 
mocdvw vOv» dÀlov Qdiarülsmw và» dni Toi? TOi0UTOIG 
OSuuac. npo» qoinoacaov. 

CEmnihoyos) 'H binegoy) voivvv 7) aj) aneg 0ià 
TOU zapóvtos vóuov sis 10 Dinvexés iayvcovros 7j rus- 
ta d9éanios yaÀnvótrs árQorta cagagvAaEa: azov- 35 
Sacáro, idixvorv dv vois avvrjOras xal uóvov tónows 


Si vero praeter haec quae inserta sunt praesenti 
legi contractus fiat super competentibus rebus mo- 
bilibus et immobilibus uni memoratarum venerabi- 
lium domorum, reddi quidem eidem sanctissimae ec- 
clesiae sive venerabili domui rem, super quam tale 
aliquid subsecutum est, cum medii temporis fructi- 
bus, maneat autem apud eam et pretium aut anti- 
dorum aut quod pro permutatione aut alia qualibet 
occasione ei datum est. Si vero emphyteosis agatur 
praeter haec quae disposita sunt & nobis, reddi 
sanctissimae ecclesiae sive venerabilibus locis ean- 
dem rem iubemus, et emphyteotam secundum quod 
placitum est dare et pactum finire secundum virtutem 
emphyteoticalium instrumentorum. $Si vero donetur 
res ecclesiastica aut alterius venerabilis domus, et 
hanc reddi sanctissimae ecclesiae aut aliis venera- 
bilibus locis cum medii temporis fructibus, et tan- 
tum aliud quantum valebat res ipsa. Si vero hypo- 
theca contra haec detur, creditor quod debetur 
perdat, et res venerabili loco reddatur. Tabellioni- 
bus praesumentibus praeter hanc nostram legem 
talibus ministrare instrumentis perpetuo exilio con- 
demnandis. Si vero aliquid ante hanc legem secun- 
dum antiquas constitutiones factum est, iubemus boc 
modis omnibus propriam habere virtutem. Omnia 
vero quae contra antiquas leges facta sunt revocari 
sancimus, et res quae contra virtutem earum data 
est venerabilibus domibus reddatur; et de cetero se- 
cundum praesentem legem omnia fieri disponimus, 
vacantibus post haec omnibus aliis constitutionibus 
quae super talibus casibus dudum loquebantur. 


(Epilogus.) Eminentia igitur tua quae per prae- 
sentem legem in perpetuum valituram nostra sanxit 
tranquillitas inconvulsa observare festinet, edicto 
in sollemnibus et legitimis locis per decem dies 





XL Quodsi adversus ea quae praesenti lege a 


nobis constituta sunt contractus aliquis fiat de rebus 


mobilibus et immobilibus ad unam praedictarum venerabilium domuum pertinentibus, reddatur quidem 
eidem sanclissimae ecclesiae seu venerabili domui res de qua tale quid contigit cum medii — fructi- 
bus, maneat autem apud eam etiam pretium vel remuneratio vel quod permutationis aut alterius. cuius- 
cumque causae nomine ei datum est, Quodsi emphyteusis facia sit. adversus ea quae a. nobis constituta 
sunt, reddi sanctissimae ecclesiae vel venerabilibus locis candem rem iubemus, emphyteutamque secundim 
tenorem emphyteuticorum instrumentorum pactum praestare. Quodsi donata sit res ecclesiastica vel alterius 
venerabilis domus, et ipsa reddatur sanctissimae ecclesiae. vel ceteris venerabilibus domibus cum medii 
temporis fructibus et a'terum tantum quanti eadem res aestimatur. Quodsi hypotheca adversus haec data 
sit, creditor debitum amittat atque eandem. rem venerabili loco reddat. Tübelüones autem qui contra 
hanc legem nostram eiusmodi instrumentis ministrare ausi sint, perpetuo exilio condemnentur. Si quid 
vero ante hanc legem secundum veteres constitutiones factum est, id omnibus modis vim suam habere 
fubemus. Omnia autem quaecumque contra veteres leges facta sunt everti sancimus resque contra tenorem 
earum datas venerabilibus domibus reddi. In reliquum vero tempus ut secundum praesentem legem 
omnia fiant constituimus, cessantibus postea ceteris omnibus constitutionibus quae de eiusmodi casibus 
prius promulgatae sunt. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas quae per praesentem legem in perpetuum valituram serenitas 
nosira sanzil illaesa servare studeat, edictis locis sollemnibus dumtaxat per decem dies propositis, nec 


1 xap& và Üimyogsvu£va riv] practer haec quae in- 
serta sunt e (zuiv om. M?) | xp] év «jj Nomoc.^ | 2 yé- 
vyvai Ti C, ti om. c | 4 avadídonOas MLBg (iubemus 
reddi Ju/.)] dvadidóa Ow C Nomoc." | avt; om. L | 5 ég' 
9 Cv.L. | 6 14 vo:00r0». Nomoc.t" | 8 7 post tiurua 
om. B* | 9 Qi3ópsvov LB* | 11 7] vos C f vóscoss] ot- 
voie 7) vóstoi& C Monac. (cf. ad ) | 12 xai tóv — 13 evu- 
Bola om. L | và zdxrov (óacvov C, cf. ad 519, 21) e- 
Asiy] secundum quod placitum est dare et (i. e. xadászso 

jgsos DiUóvas xai?) pactum finire g || 15 avrà] vó 
avro B'| v5] 17 ace5; L | &ysarrérg L*.BC Nomoc." c] 
&ysarravr ueydÀn ML? | 16 evayécuv oixoie L Nomoc." | 
17 Ogov (od« Nomoc.* pr.) L Nomoc.*, Cv. L. || 20 avrà 
om. C || &vadidóvo C v. I. | 23 ei v« 08 C | 24 GiaociEnis 
L| 27 1à ngéyuata và — 28 Qadouéva — dvadido- 
cea) res — data — reddatur g | rà xagá] r& om. C || 
29 vóuov om. B | 32 gorraávrov L? | 34 iazvaavros C 
v. l. || 36 4dixrow L edicto c | uóvov MC| uóvov L 
legitimis (i.e. vou£uois) d 


lrubr. Quibus penis subitiatur qui praesentem oon- 
stitutionem uiolauerit Jt in marg. (ez Ju.) | 2 legi vulg.] 
lege R VT' | rebus om. V | 5 qua 7, Beck | tale — 7 apud 
scr. R? in ras. 1 vs. || 6 fructibus temporis 7 | 7 autem] 
aut V | eum A*T | antidotorum 7? antidorum torum 
T'|8 aut alia] aliqua (om. aut) VT | 9 ei om. Z* j 11 
locis 7"] domibus JV | 12 emphiteoticam & | 13 secun- 
dum uirtute 7! »ssssetem V!|| 16 sanctissima ecclesia 
V! || 18 res ipsa ualebat 7'| *ypothece A VT hypotheeae 
vulg. | 19 detur A V] dentur Tou. | quod ei debetur 
T' vulg. | 20 reddantur 7T'| 21 praesentibus V [| 22 mini- 
strare] ministratur re AR! || 25 uirtutem habere A vulg. | 
25 rubr. De ui et potestate constitutionis inperatorum (sie, 
leg. in tempore) Rin marg. (ez Iu.) $ 26 antiquas leges 
antiquas A' | reuocare T'| 27 contra] contra heo T' 
uirtute (uirtutea pr.) T'! | 28 uenalibus V' ueneralibu: 
V? | 29 disposuimus 7'| 30 uocantibus V' | post haee] 
praeter haeo tV post hano 7'! post hac 7? vulg. | 31 
cosibus om. ^ [ 34 legem om. R 


UT QUAE PER PARTES FIUNT 


4nl Óéxa rpuépas moriDeuévow, xal undsvós Omip 
Tavrys cüs aít(as dw cai dnagyiai avsAAopévov. 
Xufis yàg stpovoovuev, noíq cgózt Siga Tj6 vàw 
GvvitÀsorOv Bláfrne màciv 5 magovea fudw yevix] 
Oiáralis Kugavr;e xaracvaín. 

Dat. vir. hi. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XVIIL post cons. Basilii vc. anno III. [a. 544] 


9591 


Nov. CXXI pr. 1 


proposto et nullo pro tali occasione in provinciis 
estinando. Nos enim providimus, quali modo eine 
collatorum laesione omnibus praesens nostra gene- 
ralis constitutio manifesta fiat. 


Dat. vir. id. Mai. CP. imp. dn. Iustinlani pp. Aug. 
anno XVIIL pc. Basilii vc. anno III. 


PKA 
ILEPI TOY TAZ MEPIKAZ KATABOAAZ T9N TOKQ9N EIZ TO 
AIIIAAZION AOTL'IZEZOAI. 
"diroxgátop '"lovariviavós IdUyovavos gii ápyovis Tapaov. 
(Heooinsov)  Bovisvràc Osonévovr ógiwres geidóuevol vs avtov sixóros vàg xarà vOw üjusvégow 
»óuaowv tízvac xal gegogicuávas óuoloyíag xgartiv 00 GvyyogQoUusv. 
CAPUT I. 


"Edilabav yàp Ebcéfios xal 14qpOórios x) ruérsgov xodros Éyyovo: drunrolov yevéaGas vexOévrac $nó 
IlalÀadow vov drumrgíov maidós, dmognsc. dà dnurrQuw Lorsuida pq mevraxociové xovcoUs xarà Qavai- 
guatos mQógagiw xai éxegortrOT,vai xai tóxov, xai &vayyos Orsiov mogíGacO'a. tUmov rÓv Bovióusvov, si 0i- 
zr Àágiov jmesfidhn TÓ óginua, undsuiaw slvas xav! avrOw tiengabiv xarà rovs susrégovs vóuove: vove dà 


Letauidopov vov QavactoU diadoyovs "Eniuayóv vs wal prtéuowa qijca: wevcacda: abrovs dv vp Denon 
xcl pij Ósiv «7$ vurtípas Tvysiv fomOaíae, ovd yàp memingdaO«. à óginua, dÀÀà uóvovs QD" xara- 


BefAneOas) xovaoUs. llalladiov yàg oi ixfras gai vov avrOw zatéga Gua IlaóAy xai dnunroip 1 avrov 
zratQi mb, warafalsiv xovaovs, Zioréuowa dà wal IIpuriaviv vovs orauidopov maia rtgoyóvovs va "Ex- 
maAxOv xal MQtiuuwog grGai v5 ward pdápos xarafoAnv uf spociwagjas vov xegalaíov, pirh mávra sis 
TÓXxOv pene BojÀsaDas (ravra dà xal vrgov voU tzs £xagyías doyovros Aiysv), xal dià voVro dnaitij- 
Ga llalládiov áwti vij$ mgorépaé vQw mevraxocícw vouiGuávav Qawriaxis Gvyygagr érépawv xovadw éfaxo- 
Gívv' xarafaAüv Óà xa) avroí qacs Qiagógas IIaAMidiov uiv oB' xovaove, Evaéfiov 0à xai IpOóvioy déxa, 


Nov. CX XI Graece tantum extat in ML. — Epit. Theod. 121 (inde B —— B 23,3, 18), Athan. 17, 3 (cf. etiam 
AEcloga privata aucta 11, 6 p. 32 Zach.) — Appendiz Iuliani p. 196. Haenel. 


wllo propter hanc causam in provincias misso. Nos enim providemus, quomodo sine collatorum damno 
omnibus praesens nosíra generalis constitutio manifesta fiat. 


CXXI. 


UT QUAE PER PARTES FIUNT USURARUM SOLUTIONES IN 
DUPLUM COMPUTENTUR. 


Imperator lustinianus Augustus Arsilio praesidi Tarsi. 


Praefatio. Cum curiales nobis supplicare videamus iisque consulamus, merito artes legibus nostris 
conírarias e( concessiones per fraudem eacogitatas valere non patimur. 

L Docuerunt enim Eusebius et Aphthonius potentiam nostram, se nepotes Demetrii esse ex Pal- 
ladio Demetrii filio natos, Demetrium autem ab Artemidoro debiti nomine quingentos aureos mutualum esse 
et usura$ quoque stipulatum, atque muper se sacram sanctionem impetrasse, quae si duplum debiti so- 
lutum sit, Dom adversus eos exactionem esse secundum leges nosiras iuberet;  Artemidori autem eredi- 
toris successores Epimachum et Artemonem dixisse, mentilos se esse A eve suis neque auzilio nostro 
potiri debere: neque enim debito satisfactum, sed $olos nongentos raginta novem aureos solutos esse. 
Palladium enim supplices dicunt ipsorum patrem una cum Paulo et Demetrio patre eius octingentos 
sexaginta septem aureos solvisse, Ártemonem vero et Priscianam Artemidori liberos, Epimachi et Artemonis 
avos, dixisse solutionem per partes factam sortem non attigisse, sed omnia in usuras computari velle (idem 
autem sententiam quoque praesidis provinciae dicere), et propterea a Palladio pro priore quingentorum 
aureorum feneraticia cautione alteram sescentorum aureorum exegisse; iam se ipsos n icunt di- 
versis temporibus Palladium septuaginta duos, Eusebium et Aphthonium decem aureos solvisse, ut inde 





1 Jéxa — ing om. L | noocviDeuévav Ly eom d 
qadvav unus) C, proposito e [ 2 cre 4vov L cvatt. 

Aonévov Cv. L| A avvreAsovav Cc] vrxóov avyrele- 
a Ovrov ML Oxnxómv evyrelsgróv v8 cum Haloandro 
vulg.| 6 vn (cr Jul? rv Cunus) id. mai. M Ce Iul.*] id. 
Iun. Ath. uni tovÀip Theod. | CP. — XVIII] conp. 
imp. donn. iustiniano ag. ann. XCIIII ZuL5 cp. imp. dn. 
iust. pp. cog. an. XIII c cod. op. imp. dn. anno XVIII 
(XVII v.L) C cp. du. iust. pp. aug. M faciAe(as 'Iov- 
ersvixvoU (rÓ sy add. Fabrotus) Ath. ívd. EZ Theod. | 
1 post consulat. (osulat. i. e. 9sulat. libri) basilio an. 
IIl C pe. bas. vo. an. IL c cod. basilio uc. conss. M urcá 
r5» vmartíav Bacilsíov vÓ y' Theod. 1Ó y' uevà Tv 
vzrattíav Bacileíov Ath. cons. XIII. (antea spatio vacuo 
relicto) Jul.* | 9 rubr. Ilsgi — Aoyitsa Oen (xavaloyi- 
LeoOa. L) ML app. Iul.] "vtiygag; égunvsvovca t5 


égnijv (1L. Foysv?) «dw vóxow Ath. ITagi i ad Theod. | 
11 dgaiÀ(oo M app. Iul.] 44paíuq: Ath. Bacs^ i, e. Bacs- 
Mo f 15 bel rh T (seo infra) | xgvaovs libri fere 
constanter | 16 vztov] Nov. CXX XVIII (cf. Zachariae in 
editione Novell. 1 p. 5 not. 4) | 17 voyovs] Cod. 4, 82, 21. 
8, 40, 29 | 18 dorejuJajpo L* | &préuova M (et sic sem- 
per) | 19 4; 3eiv. M] univ. L | uóvovs om. M | 20 ya 
ML?| uiv yàp L^ | 25 * xai actoi (nisi malis xaà avs) 
xai avtQ ML (xai avvoi malit Zachariae) 


1 praeposito R | 2 enim om. R | praeuidimus & pro- 
videmus vuíg.|| 3 nostra om. T' | 6 subscriptionem unus 
praestat cod. Escorialensis, ubi praescribitur constitutioni 
CX VI (9 nov. CX XV ) inter extravagantes positae [| iust. 
pP. cog. an. XIIL poe. bas. vo. an. [ cor. 


10 


20 


25 


Nov. CXXII pr. 1 592 


EDICTUM DE CONSTITUTIONE 
iytaDvpruévor uíav elvas 0 stavrós dyxirjuaros alvíav, py, ngosdétacOas avrovs, cÀlà 
(ov vouiguarov sodórpra, vov vs mavtóc ÓpAjuavo: anrAldyOas 


CAPUT IL. 

Tàwv roivvv rurtípov vóuov undiv vnip vó QimxÀdciov xaraguAlenDas Bovlonévow mal tavtQv dyór- 
1TOw 7T9óe TOUG Rengesdus Jiagopdv, Ori oí Lu levow uíyos voU ÜimAagíovos và yoéía, sí urdsuía yeyove 
x«raBoÀy, nuGw 0à xal vàg uepixág xavraoAlae Aon» à ÓgAZuara Oefa, , SixaQ xps vov Oumlaiovos 
yévowro, Osamitousv xarà vovro yivagDas vàÓ» ovÀloyuguóv, xal Odow àv sic voUe y dlleizos yeveovs, 10 
1OVTO avr0Uv6 xaraBdAlovras pé se ord xaj viv TO» y vouiGuárow Óavsaxiw Gvyygagrn», exrs pj molla 
nÀáciov dx vavrQ& TZ$ airías svgaOTzvas TO yoéos dzxasvovuavov. 

ele (Aoyoc.) 'H coivvy aj; ueyalongtzaa và nagacráyra ruiw wal dià voUds voU Oeíov mgaynari- 
xoV Ónkoóneva Tímov Kpyq wai mípari magadovva: gzsvoáro, Tii Te waoà vaUta ywopévos doprveías dv 
1aig wrgons, ov oi ixérai udpvrvrai, GyolaloUgne, mávrov vs Tw xavà Gwvaomayjv xal ix usas poloas 15 
magà vóv vouov mézgayuévov f xayO9ngouivow agyovrrow. Divinitas te servet per multos annos, frater 
iucundissime. Dat. xvii. k. Mai. CP. Belisario vc. cons. (a. 535] 


PB 


IAIKTON IIEPI AIATYIIGZE9Z TEXNIT9N. 


(IIgooíusov.) "Eyvousv o urrà Tjv xaidrwGav Tqw xarà qgilavOQozíav vov decmóxov Duov yevo- 20 
Hévgv oi tà; ngayuars(as xal vàe usDodsías uersQyóuevos xal oí Qagógow zeyvàw xal oi zagi «rv yrv do 
yávas, Kr. ys unv xal oí vavtaa, ógeilovres náAlov waAMovac ysvéaOas, eie mÀeovak(av Qadorxaga, xal dunla- 
cíovag xal Tg«nAac(ovas viuáe v8 xai pagDoUs naga tj» agyaíav GvvijO nav ÉmizroUd:. 


CAPUT I. 

Zwweilousv voivuy dà Suiov idxvov másiw dzayogeUsas viv vourórnv misovabiav, wal urÜéva voi 

Aeimo? roÀpü» nQaynarevtzv 7| dgyávn» 7 xayvirnw di poete usOódov 5 dumogías 5 yensovías stleiova 25 

Nov. CX XII Graece tantum extat in. M f. 394* in appendice Edictorum lustiniani serto loco posita, im aeri 

novellarum omittitur (9j dà gx oy sigéOr schol. M in marg.). Fuisse eam in B 55, 14, 4 testantur Tipucitus, index 

qw — Reginae (Bi. vàv Bacilaxdw va tí. 4 fj 9Àg vaagd adnot. in marg. L). — Epit. Theod. 122 
(inde L), Athan. 21, 3. 


nongentorum quadraginta novem awreorum summa conficiatur; eum vero, qui de eo negotio cognovisset, 
cum non considerasset unam esse iolius accusalionis causam, se non admisisse, sed in sortem sescentorum 
aureorum condemnare voluisse. liaque petierunt. ut hac necessitate. exuerentur, et computato toto debito 
quingentorum aureorum, si unum el quinquaginta solverent qui reliqui essent ad mille solidorum quanti- 
tatem, et a toto debito liberarentur ei feneraticiam cautionem sescentorum aureorum reciperent. 

. ltaque quoniam leges nostrae nilul supra duplum solvi volunt, eamque a prioribus discrepantiam 
habent, quod tlíae quidem debita usque ad duplum sistebant, si nulla solutio facia esset, nos autem eas 
quoque solutiones quae per partes fiant debita solvere permisimus, siquidem usque ad rend iant, 
sancimus ul secundum oc fiat computatio, atque illi si quantum reliqui sit ad. mille aureos. solvant 
cliam feneraticiam sescentorum aureorum cautionem recipiant, ne ex hac causa eveniat ut ; 
debitum ezigatur. 

Epilogus. Magnificentia igitur tua 


multiplicatum 


uae nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam 
sanctionem declarantur ad opus el effectum adducere studeat, ut. el interpretatio contra haec prolata in 
sententiis, quarum supplices meminerunt, abiciatur, et omnia quae per obreptionem et ab una parte ad- 
versus legem acta sunt vel agentur cessent. — Divinitas te servet per multos annos, frater iucundissime. 


CXXII. 
EDICTUM DE CONSTITUTIONE ARTIFICUM. 


Praefatio. Cognovimus post castigationem quae secundum domini dei clementiam contigit eos 
qui negotiationes et artificia exercent et diversarum artium opifices et agricultores nec non nautas, cum 
potius meliores fieri deberent, avaritiae se dedisse, et duplicia atque. triplicia pretia mercedesque contra 
veterem consuetudinem exigere. 

L Placuit igitur nobis per sacrum edictum omnibus eiusmodi avaritiam interdicere, neve ullus 
im posierum negotiator aut agricola aut artifex ex quacumque aríe vel negotiatione vel agricultwra 


1 cà» L] om. M | dvaxoctoyw veacapáxovra dvda L | 
4 xavafádouv Haloander] xavagáAos ML, xavafBállowv 
cum Serimgero vulg. | £va Scrimger] dx M £v L | 5 À«mo- 
uévove L || 7 vóuov] Cod. 4,32, 27; nov. CXX XVIII || 
8 oí uiv] Cod. 4, 32,10 | 9 simeg L] &zsp M, ainso 
Zachariae | 10 vovvo». ML, corr. Haloander | 11 vovvo 
artoUe Zachariae] tovs avrovs ML| 14 v« M] 9à L | 
ysvonévns Haloander | 16 clausulam latinam cum subscr. 
om. L | 17 xvu M At^] xvin app. Jul. |[ maius om. 
Jul" | bilisario uo. cons. (uc. om. Tu, cons, om. Jul.^) 
opp. Iul. bilisar. uo. conss. M vzaveías Bsiscagíov Ath. | 


19 rubr. "Iduxrov ("Eduzov L, om. B) agi Qavvzoasos 
vexvetày Theod.(L) B) "Idxrov v0U evaefeatávov ruv 
scxócov iovariviavov M "Iova vo1€ gayuatevràs xai 
Tiyvíra$ xal yenmóvove xal vaírag xai zàwra và Éxi- 
1rÜspara xarà trjv dgyalav avvijQeuuy Aaufláwsay xai 
Qidóva., cw 5v mgó «ov JavavixoU [i e. ante pestem 
anni 54l, cf. Theophanes chronogr. ad lustiniani am- 
num X V.), xal urdd» nÀ£ov Ath. | 20 zxaiBevaiw] &. e. 1à 
Oavarixóy, cf. Ath. | 25 olasdrnovrs M || ae 
malit Zachariae sine causa 


993 


TZS maludc cvvnÓrías dmibnrsw mípyuara 5 uicOost wtÀmcouev (Dd) xal ToU$ và usrorots Tw olxolo- 
puxorv xal yenzovixdw wai vv dAÀow Koycw mowvvvas uÓiv mléov AoyiteaDas rois dgyazouévois, dAÀà wi 
avrois tv apyaíav cvwrOmav irrAv.  TaUTa Üà mapagvlarrtv ec dc mich xai rove ézxitdvrOvraG oiadzj- 
more épya y wai Tiva siün cwovuévovi" oidà yàg avroig éfavaa mnÀéov vov fOove roU Qiarrraypévov 
mapéyeuv GuyyopoUusv. yiweogcxóvrow vOw nov Ti vZ6 xaÀauig GvrnOs(ae émibnrovvrom, Os rQinAagiova 
mt0cóTzra ticxouíga. vq ÓnuoGíp dvayxagÓNsowrcs, ti magà rà 4L àpyrs diaverayuévov Aafóvris rj dedos 
xOTs$ quvríngay. 

(Emíloyos) Tavra 3i byréinDas xal dxDuxaiaD as xslevouev zapá vs rijs Gy Vmipoy;é wal voU dw- 
doforárov indoyov vavrns vie svÜaíuovos soÀsa. BovióuaJa yàg &&! (pow robs mapafaivovras vaUrnv 
Tucw Th» Óarvzodgdiw dmatigÓ« v5» ópuDrisav rowiv xal Tiumplase vrroBallegDas soir Éctixeiuévns 
rtévrs xovaíov liodw taie ztsiDouévass vpiv vá£ediv, sí va TOV maQ' vudw Diatirayuévov dpsÀr Juin. 

Dat. x. k. Ápr. CP. (imp.) dn, Tustloiani pp. Aug. anno XVII. post cons. Basilii vc. anno lll. 


DE SANCTISSIMIS ET DEO AMABILIBUS Nov. CXXIII pr. 


[a. 544] 
PKT 
ITEPI EKKAHZIASZTIKQ9N AIA- 
SOF9N KEPAAAI9N. 


CXXTIL Auth, CXXXIV. Coll. IX tit. 15 


R DE SANCTISSIMIS ET DEO 
iSAMABILIBUS ET REVERENTIS- 
SIMIS EPISCOPIS ET CLERICIS 
ET MONACHIS X 


'O aivós. Bacileis Iéroo dydoForáry. naylavog Imp. lustinianus Aug. Petro gloriosissimo pp. 


P 
TOv Üeícv Pea 


(Hpooíusov.) Ilegl Qiowrsos wal zxQovouíow 20 (Praefatio.) De gubernatione et privilegiis aliis- 
xai dile Qiagópmy xiqalaiov sig tà; &ywvrávac dx- — que diversis capitulis ad sanctissimas ecclesias et 
xÀncías wal rove dÀlovs svaysis oixove dwzyxóvrow 0n alias venerabiles domos pertinentibus iam quaedam 
Tiva Óusrvzogausv, dxi Ó& oU zagóvros rà mei — disposuimus, super sanctissimis autem episcopis et 
vd. ÓJicrráTOv ÉrtuOxOTCO!Y wal xAnpixayw xal uovayowv — clericis et monachis dudum in diversis constitutioni- 
7tguisy» dv Qiagógois Duavatsos QunvvroDévra uer 176 25 bus disposita cum competenti correctione hac com- 
7tQotrxoUgy. &xavogüagsus vi0s zttgilc riv v0 vóum — prehendere leze rerspeximus. 
cvvtidousv. 


Nov. CX XIII (Authent. CXXXIV « Cot. IX tit. 15: gloss) Graece extat in. M et cum nov. CX XXVII conta- 
»inata is L, cap.2 $1 — 32 in B 3,1, 9—16. 20—83. 35—48, cap. 34 — 44 in. 3 4, 1,2—16. Marima pars novellae 
quamvis passim contracta et immuiaía habetur in. Collectione LX XXVII capitulorum 28—81 (29 S; inde pleraque 
repetuntur diverso ordina disposita in. Nomocanone L titulorum eiusve appendice), particulae in. Epanagoye 8— 1^ 
(vid. mfra). — Epit. Theod. 123, Athan. 1, (inde Coll. ^^xaz ecci. I74 *, 2; A f. 184* in parte tituli primi inter 
novellae CX X XI c. 4 et 5 insertz), — Iuiian, conet. CX V. (gui exemp'um Graecum non tam ezcerpsit quam. expressit). 

Prooemii (novellae V prüemissi) translatiznem iatinam a vulgata diversam ín appendice collectionis canonum Dio- 
nysio-Hadrianae exlibent codices aliquot saeculi LX. et X. (cf. Maassen Sitzungsberichte der k. Akad. der Wissensch. 
Wien 1860 p.91 n. 4), primi ediderunt Pithoei fratres in. Obss, ad Cod. et Nov. (Paris. 1689) p. 693. 





maiora quam secundum veterem consuetudinem pretia. mercedesve exigere.  Iubemus. autem. eos. quoque 
qui aedificiorum et agrorum colendorum aliorumque operum mensuras faciunt nihil amplius operariis tm- 
putare, sed ipsis quoque antiquam consuetudinem servare. Atque haec eos quoque observare tubemus, qui 
qvaliacumque opera imperant vel etiam species quasdam redimunt: quibus ne ipsis quidem ut plus quam 
more constitutum est praestare liceat permittimus. Sciant autem. qui quicquam amplius quam vetus con- 
suetudo fert exigunt, se triplicem quantitatem fisco inferre coactum iri, si contra id quod ab initio con- 
stitutum erat eos accepisse vel dedisse appareat. 

Epilogus. Haec autem examinari atque vindicari iubemus et a tua sublimitate et a gloriosissimo 
praefecto huius felicis urbis. Per vos enim ab iis qui hanc nostram constitutionem violaturi sint multam 
definitam exigi MA. PIOHt subici volumus; cum officiis quae vobis apparent quinque librarum auri 
poena immineat, si quid eorum quae a nobis constituta sunt neglectum fuerit. 


CXXIIT. 
DE DIVERSIS CAPITIBUS ECCLESIASTICIS. 


Idem Augustus Petro gloriosissimo magistro sacrorum officiorum. 


Praefatio. De administratione et privilegiis aliisque diversis capitibus quae ad sanctissimas ec- 
elesias aliasque venerabiles domos pertinent iam quaedam constituimus, in praesentia aulem ea quae de 
religiosissimis episcopis et clericis et monachis in diversis constitutionibus antea disposita sunt, cum idonea 


emendatione hac lege comprehendere placuit. 


1 3i add. Scrimger | 4 si3n M (cf. nov. CXXVIII c.1. 
2.3.9.15. CXXX c. 1. 2. 3) zóg cum Serimgero vulg. || 
12 subscr. d. x1. k. apr. op. dn. iust. »P aug. post bilisario 
uc. conss. M; éypdgr wQó 1 xaAavÓ. JmxpiA. Baails(ag 
'"loverivaawov 10 i viraveíag Baailsíov v0 y' Ath, unde 
subscriptionem restituit Zachariae || 14 rubr. h dztaaxó- 
mtv xal xÀngebw. Ath. Theod. (cf. g et rer v. 24) ITegi 
TÀw tà yrqícuava vàv Izicxózaov ézididóvrow ónws 

n yiveadai S | 18 uayíaroo vv Deo (ruv add. L) 
; rid ries ML) éxágyq  ngarropiow. Ath. &, Gregorius 
Magnus Epist. 13, 45 1I p. 1252 ed. Benedict. Exemplar 
constitutionis ad Petrum praef. praet. missum. fuisse M. 

HL 








confirmat in fine novellae | 21 d Alv Jiagógorv xega- 
Aaímw LSgluL] diagópow xepalaiov àÁlov M | 22 
i" uév viva S | 23 Quervzooauev] nov. CXXXI || éxi 
à rov magóvros rà megi] rà 2i -" sola legisse vide- 
tur € || 25 &iara£eci] cf. nov. VI. Val. 





14 sanctissimis eit Gregor. ep. 13, 45] sanctissimis epi- 
scopis libri, vulg. | 15 et] &c Gregor. | 16 episcopis et 
eleriocis Gregor.] episcopis et de clericis V et clericis R 
clericis T vulg. | 17. By L-XL-II. (sic) T | 18 pp.] prae- 
fecto VT p. R[ 25 cum om. T' | correptione R [ hanc V 

16 


Nov. CXXIII 1 


994 


DE BANCTISSIMIS 





CAPUT I. 


Oranitouev volvov, ócdxis dv xoría. yéviras éni- 
Gxomov ytigorovrO vai, rovs xÀngixots xai soU mtQo- 
TOv$ TZ6 mtÓÀén, 76 néÀÀes O éníoxomos ytiporovsi- 
G9vu, énl cual srQosolzto«e vrgíauata moiiv. rQoxti- 
uévov vy» dyímv svayyeliarw xiovüisq  vÀv. (iov 
wvvyi» [xai Éxaatov aUtOv Ouvirva: xarà vOv Ütíov 
Aoyicov, xal dyypdgtiw dv abvois] Adyovras dv. atvoic 
TOi wmgícuaciv, Ori oUte Did viva doaiv. obra Dià 
vaócgemiw p qun» 5 Ow dAÀnv oiavÜrmors aivíav, 
àÀÀ' sidórss avrois «ze ógOTS xai xa9oÀs 
xal Gsuvov selva: Bíov [xai vig vÓ rQiaxogrOw Fros] 
xal ygíuuara riÜ£vas Tovrove émelifavro, xal Oti 
ojts yauetyv oUrs maiüde vi db avtQw [yu, oidi 
zaÀlaxiv 5j z«idag gvsixovs yevobaxovaiw avrov day- 


x£vyai 5 Eytiv, dÀÀ' eb xal moórtgov yapstrv Ti6 EE 1$ 


avr» (Gre, xai aUTZv aav xci mguTEv xal ovà: 
view ocdi dvügós dmobevyOsicav oidà vois vópois 
ovdà voi; epo; xavógiv &zxryopevuévrv: dÀÀ' oidi 
Bovásvtr,v yj vaEca rgv voUrov elvas yuvclauovaav, 7 si- 


Sancimus igitur, quotiens opus fuerit episcopum 
ordinare, clericos et primates civitatis, cuius futurus 
est episcopus ordinari, mox in tribus personis de- 
creta facere propositis sacrosanctis evangeliis peri- 

5 culo suarum animarum dicentes in ipsis decretis, quía 
neque propter aliquam donationem neque propter 
romissionem aut amicitiam aut propter aliam quam- 
ibet causam, sed scientes eos rectae et catholicae 
fidei et honestae vitae esse (et) litteras nosse hos 


x5s míot:os lÜelegerunt, et quia neque uxorem neque filios aliquis 


eorum habet, neque concubinam aut filios naturales 
cognoscunt eum babuisse aut habere. sed et si prius 
uxorem aliquis ex cis babuit, et ipsam unam et 

rimam et neque viduam neque viro coniunctam nec 
Tribus aut sacris canonibus interdictam; sed neque 
curialem aut officialem hunc esse cognoscunt, aut 
si curiali vel officiali subiacet fortunae, sciunt eum 
in monasterio non minus quindecim annis monachi- 
cam conversationem implesse. 


meg Bovievrixt Y abro tik] Vzixnro TYyy, icagiw 20 


«vróv év uovactnolp ovy TrTOv Üsxanévis éviavtO V 
1 govayuóv Bíov éxrshicavta. — wai xovro Oi voie 
wngiguag. Oei £vvíOeaDat, OrimsQ oUx TrTOV yj TQid- 
xovta ztiwte ve vAwícs éviavroUs Eysew rà drisyiv 


1 Hoc quoque decretis oportet inseri, quia non 
minus quam Migintn quioque aetatis annos habere 
si qua eligitur ab eis cognoscunt personam: ut ex 


ma aUtàv ztgóscmov yuvaigxovarv iva dx «àv vpuiv 25 trium personarum pro quibus talia decreta facta 


mtpotohmOw, tzig ow TG foiaUra wogícuava yfyovev, 
ó fràtiow x&iporovrOT, «y. énilo, PU TQ voro 
TOU xeigorovovrtos. TÓw Ói Govisvryw fj TÓv vabeo- 
trv tÓv (o6 eiorvai) él Üexascévta dyiavrois dv uova- 


sunt melior ordinetur electione et periculo ordi- 
nantis. Curialem vero vel officialem qui, sicut dictum 
est, quindecim annis in monasterio conversatus est 
et ad episcopatum provocatus, liberum esse propria 


cimpíg OGiayayóvra wal sis izicxom?v mgoayOévra 30fortuna, ita tamen ut liberatus a curia quartam 


dÀeiOepov slvas c576 (Días víyns, ovt puévro. (iva 
dÀsvOsqo Oris vr$ BovAZS vÓ téragrov uipos vie idías 
nequovolae éavrQ zagaxardG gn, tv vztoLoíztav avroU 
mpayuátov xarà TOv zuériQov vwópuOv vj HovAj wal 


partem suae substantiae sibi retineat, reliquis cius 
rebus secundum nostram legem curiae et fisco 


cap. ] et II pr. in L omittuntur, eorum loco inserta sunt nov. CX XX VII pr. et c. 1—3 (similiter in B c. 11 $1 


excipit novellae CX X XVII capita 2. 3). 


9 sq. summarium. Ath. repetunt paratitla Ath. 20 $1. — Summarium v. 18—22 extat "Pon. 34,2, v.23—125 
"Pon. 41,1; Ath. summam v. 18—22. 28 — 595,1 repetunt paratitla Ath. 8 $2. 18 $ 1. 


L Sancimus igitur, ut quotics episcopum creari opus sit, clerici et. primores civitatis, cuius epi 


scopus creandus est, de tribus personis decreta faciant propositis sanctis evangeliis periculo animarum 
suarum [et unusquisque eorum per sancta evangelia iuret, atque in iis scribat], dicentes in ipsis de- 
creis se neque propler largitionem ullam neque propter promissionem aut amicitiam aut aliam ul/am 
causam eos elegisse, sed cum sciant eos rectae et catholicae fidei atque. honestae vitae esse (et triginta 
annis maiores] et litteras nosse, et neque uxorem neque liberos quemquam ex sis habere, neque concuhi- 
mam aut liberos naturales se scire eos habuisse vel habere, sed ct si quis eorum rius uxorem habuerü, 
ipsam quoque unam et primam nec viduam ncque a viro separatam néc legibus aut. sacris canonibus ypro- 
ibitam ; nec magis curialem aut officialem esse eum se scire, aul siquidem curiali vel officiali condicioni 
obnozius fuerit, scire se cum in monasterio non mínus quindecim annis vitam monasticam pere isse. 

1 Hoc quoque decretis inseri oportet, scire eos non minus quam triginta quinqu« aetatis annos habere 
personam a se electam: ut ex tribus personis, pro quibus eiusmodi decreta facia sunt, melior ercetur 
electione et. periculo. creantis. Curialis vero vel officialis qui (sicuti dictum est) per quindecim. annos 
in monasterio degit et ad episcopalum provectus est, a condicione sua liber sit, ita tamen ut liberatus 
& curia quarlam partem substantiae suae sibi re(ineat, cum reliquae eius res secundum legem nostram 





4 éni Quoi] mox in tribus c || rgoxesuávc»w xav ayionv 
ajayysLiov S e Iul. Ath.] om. M || 65g. xai fxactov — av- 
0is in M interpolata ez nov. CXX XVII c. 2 om. Se Iul. | 
7139. Àdyovras — puisse om. S | 8 óv« ovce) ox 
ov S | ore &ià] 7 S (cf. ad c) | 11 xal — £ros in M inter- 
polata ex nov. CXXXVII c.2 om. Sc Iul. (cf. infra v.23) | 
13 *ovre — ore) ovdi — o908. MS || 15 mpocepóv ic 
dE airàv yapevz» Kaye S | 17 dvdpos ázotcevyd'eicav] 
viro coniunctam e | 21 xe«gotovz eig S | xuvóovo MSc 
Iul] xgiuava. M s. v. (ex nov. CXXXVII c. 2), vulg. | 32 
péQos om. S || 34 Meri Cod. 10, 35, 4; cf. Cod. 1,3, 
82 $1, Nov. V 1 $1, XXXVIII pr. $2. Sed ea constitutio 
quartam substantiae curiae vel fisco offerri vult. Itaque 
pro tétagrov v.32 Zachariae zjuacv TéraQtow correzit: 
quo non dodrans (3) significatur, sed tres partes et di- 
midia (31); quamquam &vvaovyxiov intellegi voluisse etiam 
Athanasius. videtur à rjucvréragrov Tié (días 
Vztoctácsos ztagéxav 1j; BovÀAr. Quartam h.l. ipsi curiali 
vel officiali relinqui, novem uncias curíae vel fisco vindi- 
cari consentiunt cum. M.Sg epitomatores Iul. Ath. Theod. 
Id ipsum ín constitutione deperdita sancitum fuisse vix cre- 
dam: videtur potius ipsius auctoris errore praeceptum illius 
constitutionis confundi cum iis quae de novem unciis uti- 


que curiae servandis in donatione wel in successione cu- 
rialis valent: cf. nov. LX XXVII pr. p. 423,20; CI c3 
p. 490, 2.31; c. 4 p. 492, i3 al. 





lrubr. De episcoporum consecratione 7' in marg. (ex 
Iul.) | igitur] itaque 7'[ 2 ordinari v«/g. | primatos T'! | 
cuius oiuitatis V | 4 praepositis 7'| 6 donationem ncque 
V vulg.] donationem aut AT'al. | propter (per R!) ali- 
quam promissionem Jt vulg. [ 7 causam quamlibet V [ 
8 sientes 7'' | 9 bonestate H* || esse uitae Z'wulo. f et 
add. vulg. | nossee V nosce 7' | 10 aliquis 7*] aliqui 
(alios 22) RVT' vulg. | 11 habet T?] habent AV vulg. 
hst T'! | concuninam V?| 12 habere A! [ sed et si vulg.] 
set si V* et ai. R!T || priuatus R' [, 13 habuerit V [ 14 
viro] cum uiro 7'! || 15 canonibus) canonibus uel constita- 
tionibus VT constitutionibus AT" vulg. | 16 carnalem 
R* | 07 curiali] fiscali R | eum] enim 7" [ 18 monachicam 
eausam conuersationem 7? | 22 detractis T'! [| inseri T 
vulg.] inferri RV | 23 sunis V | habere Beck] habet 
libri | 24 eis T al.] eis qui V vulg. | cognoseseeececcet 
ex R!]| personam eulg.] nas libri | ut] aut 7" | 
25 sunt facta V | 27 vero om. T'' | 29 prouocatis 7'* | 
30 ut] si A [| partem quartam R | 31 rebus eius V 


ET DEO AMADILIBUS 


9 «4$ üruocío Ixdixovuévo. | didopev 0i áüriav rois 
fà yngiGuara ztoiovué£vos , & viva xoguixóv Dia Bov- 
Aevrov xai raÉecrov ábuv vis mootigruévrs éniloyrs 
alvai vouícovoiv, 1óv toiVtov &un GAÀlos Oío xÀngi- 
xoic 7, povajois émia$agOai, ovre u£vros fva 0 xoay 
xóg Ó ToUtq Td tgómq tie dmicxomhv doiÀsytis uj 
-JÜéns é&xcxomos ynporovnOT, dÀÀà mparov role 
xÀngixois oix FAarrov rQiv urvav avragiDug97, xal 
ovro TOU; &yíovs xavóvag xci T9 (apàw ts ixxÀn- 


595 


Nov. CXXIII 1. 2 


2 vindicandis. — Damus autem licentiam decreta 
facientibus, si quempiam laicorum praeter curialem 
et officialem dignum memorata electione esse puta- 
verint, hunc cum alíis duobus clericis aut monachis 
5eligere, ut si laicus hoc modo ad episcopatum eliga- 
tur, non repente episcopus ordinetur, sed primo 
clericis non minus tribus mensibus connumeretur, 
et ita sanctas regulas et cotidianum ecclesise mini- 
sterium edoctus episcopus ordinetur; qui enim alios 


cias Àutovoríav didagOeis éxíoxoros yeigorovn OT 4 10 debet docere, ab aliis post ordinationem doceri non 


y9o ádÀlovs Ógeilow bMexur - érégov usrà 15v 
4. 


xtigorovíay. QiddaxsaDai ovx Og el Ei 0i às slxós 
4v riui TÓmOiS ui) sUprÜslev vQía mtQÓsm:ra mo0€ Tv 
Toaórn» drziloyyv émirrÜnn, éb4cro xoi; và wmgi- 
Gut ztOwvudvoi éni Ovo rj xal évi ztgosóma 
Guara mxOsiOÜR., mácas uévros TÀS sigruévag rjuiv 
Éyovrs uagrvgías. Ei 0i oi Ogsllovtes xóv dzxíaxoztov 
duiifaaDa, và voialra wrgicuara d»rós FE unvàv 
pr x0:,00v01, ToYixevra tQ xidUrq. r$ (dias yvyys 


v79i- 15 bis habente testationes. 


debet, Si vero, ut evenit, in quibusdam locis non 
inveniantur tres personae ad talem electionem op- 
portunae, liceat decreta facientibus in duabus et una 
ersona decretum facere, omnes tamen dictas a no- 
Si vero qui debent episco- 
pum eligere, citius ipsa decreta intra sex men:es 
non faciant, tunc periculo propriae animae ille quem 
competit ordinare episcopum ordinet, omnibus aliis 
quae praediximus observandis, Si quis autem citra 


dxtivoi ij águóLés yugorovzgas vóv énísxozov yrigo- 20 memoratam observationem episcopus ordinetur, iube- 


Tove(to, návrov vOv dÀÀow cw sigixausw zapagv- 
Aarrouévaw. Ei dé vi maQà T?v uvruovsvÜrigav 
mapagvAaxzv émicxomos yeigorovmO T, xtisvousw TOU- 
vov nàcw 1gózow vis icone ixBdllenDa:, dAlà 


xdxivov Osrig mxagà rubra drólungs ysgotovica:25 dominium deducta est propter culpam 


xopítegOas. dni Éva dyviavtóv T€ leparixzs Aevrovg- 
yes xal gay avroU Tv megivaíav, 1j1i$ xad" olov- 
fjTore xoóvow ; rgómov sig tv avrov Óeomort(av 
mzegpunÀOe, dà và zraigua Ó dmoincs vi Óeamoitíq 
wX$ (xxircías 5s dmíoxozós dariw dxDixaio Dau. 


mus hunc omnibus modis episcopatu depelli; sed 
etiam illum, qui praeter haec praesumpsit ordinare, 
segregari uno anno sacro ministerio, et omnem eius 
substantiam sr quolibet tempore aut modo in eius 
uam fecit 
dominio ecclesiae cuius episcopus est vindicari. 


30 


CAPUT II. 


Ei M4 vi6 ToU Qs Tijv» gtigorovíav dzileyévtos 
&rtioxoztzs xarryograti dp* oíad nore alría Ovvau£vr 
xarà TOV6 vópOve 7j r0U9 xavóvag rjj avroV dpnsliens 
xtigotovíg, UnepriDuaDo rj vovtov xtiQorovía, xal ztgó- 


Si quis autem ad ordinationem electum episco- 
patus accusaverit in qualibet causa quae possit se- 
cundum leges aut canones eius impedire ordinatio- 
nem, differatur huius ordinatio et prius contra eum 


$ 2 Kehevouev vove yrgitouévove, ei viva. xoguixóv. &Eiov 76 srQonigruévne — 12 oix Ogeilts habet Epana- 
goge 8,4. — 8$ 2 ex S repetit Nomoc. 'L tL 8 p. 912. Voell.). : : 
Summaria v. 1— 8 habent Por. 15, 8 et34, 2; Nomoc. XIV tit. 1, 11. — v. 11—20 summarium eztat "Por. 34,2; 


v. 17—21 summaria "Pos. 19, 8 et Nomoc. XIV tit. 1,9. 
€. Il. III ex S repetit Nomoc. L tit. 16 p. 623 Voell. — Summarium c. II pr. habet Nomoc. XIV tit. 1,8. 





9 curiae et fisco vindicentur. — Damus autem facultatem iis qui decreta faciunt, si quem laicum, praeter 
curialem et officialem, praedicta electione dignum putaverint, talem hominem cum aliis duobus clericis 
auí monachis eligendi, ita tamen ut laicus qui hoc modo ad episcopatum electus est non statim episcopus 
ereetur, sed prius clericis non minus tribus mensibus adnumeretur, atque ita sanctos. canones el sacrum 
ecclesiae minislerium edoctus episcopus creetur: qui enim alios docere debet, ab aliis post creationem do- 
ceri non debet. Quodsi forte in. quibusdam locis non inveniantur tres personae ad eiusmodi electionem 
idoneae, liceat iis qui decreta faciunt de duabus vel etiam una persona decreta facere, quae tamen omnia 
4 nobis modo dicta testimonia habeal. Si vero ii qui episcopum eligere debent eiusmodi decreta intra sex 
menses non fecerint, tunc periculo animae suae is cui competit creare episcopum creet, ut tamen reliqua 
omnia quae diximus observentur. Si quis vero contra observationem modo memoratam episcopus creatus 
sit, iubemus eum omnibus modis ab episcopalu repelli; verum etiam illum qui adversus haec creare eum 
ausus sit, per unum annum separari a sacro ministerio, psu omnem cius substantiam, quae qualicumque 
tempore aut modo in dominium eius pervenerit, propter delictum quod commiserit dominio ecclesiae cuius 
episcopus sit vindicari. 

Si quis autem eum qui ad crealionem episcopatus electus est accusaverit ez: qualicumque causa 
quae secundum leges vel canones creationem eius impedire possit, differatur eius creatio, et prius causam 


3 xai] 7 S|| 4 vouícovai» M, Nomoc. L tit. 8] vo- 
píacins S Epan. | vo] «g«ai. Epan. | 5 ovra uévroi 
em. c || 6 à om. Epan. | 1 evO£o$ om. Epav. | 9 £eg&v] 
cotidianum (i. e. xa9" sjépav?) c | 13 ecgeDein S | 
15 5 M) om. Ss Iul. | wrgésuata] decretum g | 18 ra 
q0.aUTa [^ pocas citius ipsa decreta e || 19 mou/cari 
SS v. l. | 20 zegotoreíro M, Nomoc. L tit] ztigorovet- 
«O00 S| 32 *éniaxonrs dedi ex g Iul, qui habent epi- 
seopatus] dzrioxózov M, om. S | xarnyogrog Sv. L 





1 uendieantis R!| sutem] autem ei R | 2 quempiam 
V vulg.] quemquam AT | carnalem? /i!| 3 electionem 
AR* | esso om. V | 4 cum] eum eum A[ 5 ut VT'] aut 
AUC (ut corr. 7?) | ai laicus) alicuius '| huius modi 





T* | 7 clericus R | 8 cotidianum usum ecclesie uel mini- 
sterium V | 10 docere debet 7'| post] prae Z*[ 11 ut 
euenit in V vulg] ut conuenit in R' ut euencrit 7"! 
euenit ut in T? euenerit ut in R?| 12 oportuere V* J 
14 omnes tamen T] eos tamen omnes (os A!) Fb vulg. 
eos omnes V | dictas RT'] iam dictas V vulg. praedictus 
T? | 15 *habentes libri | 16 cuius TZ] inter A | sex] 
v T'| 17 non et periculo om. 7! | 18 ordinari A'T' 
19 diximus 7' vulg. | 21 modis omnibus T'| 22 hoo prae- 
sumpserit & vulg. | 25 culpam quam] quam culpam quam 
T' [31 rubr. De accusationibus episcoporum VT in marg. 
(ex Iul.) | autem om. V | clectus 7". electum om. V? | epi- 
scopus 7' episcopum T'*$ 32 causa] eam R | 33 can- 
nones 7' | impediri R! || ordinationi R! T! | 34 diffatur V* 
differebatur T' 
15* 


Nov. CXXIII 2 


T4Qov 17v xat! avrov zooreOeiaav altiay (sira zrapóv- 
vO& TOU xatryógov xai 7j zaQ' avrov zQotadsíg 
emitía dmsbióvtos, aire As dvafaALouévov émi «Qu 
aLvas Qv (iav xaT5yopíav zimougas) émipsidw db- 
aTazéco) bxuirog, Og Ov Tushàsv Ó dzícwonos yigo- 
vorveigÓa. xai sl udy UzsvDvrov avrov «jj xavryogía 
aUQos, xmÀvégUw 7 xugorovía, si dà ÓmavOvvos ar 
gavsín, 1j niv zrigorovía ur, dunodizéaDm, à 0À xatij- 
yooos, etra Hn, ázíüniev sirs xal amégvysv v9v m 


596 


DE SANCTISSIMIS 


propositam causam (sive praesente accusatore et sb 
€o propositam causam exequente, sive etiam differente 
per tres menses suam accusationem implere) diligenter 
examinari ab illo a quo futurus erat episcopus or- 
5dinari. Et si quidem obnoxium eum accusationi in- 
venerit, prohibeatur ordinatio; si vero obnoxius non 
ostendatur, ordinatio quidem non impediatur, accu- 
sator autem, sive non probavit sive etiam fugit pro- 
positam & se accusationem, provincia in qua babitat 


TsOuica» ztap' avtoU xatryogíav, Éx «7e dmxagyias dv 10 abiciatur. Si quis autem ante examinationem accu- 


] oix éxBalÀécOn. Ei dé ws mQÓ dierácio vÓv 
xaTzyoprOérvra zugorov/Gs, Ó uiv ysipovovnDais vijs 
isqmaóvrs é$oDsiaDa, 0 Jà vóv vowvrorv colurcas 
xtigorovrgci tjj àvortégo) eigru£vr vzoxeiaO'o noii, 


satum ordinaverit, ordinatus quidem sacerdotio re- 
ponen qui vero talem ordinare festinaverit, superius 
ictae subiaceat poenae tam in aunali prohibitiune 
Sacri ministerii quam etiam ut omnes eius res ec- 


Tovro uiy dni tj £wavaiaíq xwAUGs. vré Duías Àu- 15 clesiae vindicentur, 


TOvgyías r0UtO Óà xal énl v) máwra avroU tà ztQd 

l zara 15 éxxAnoiq éxOuxrOTva. — IIoó dà mávraw 

dxsivo qvAagOT,vas Ssanitousv, iva urdsis dià Dóasoe 
iov 5 aAÀow mgayuaroy éxíGxonos yesQotovi;raa. 


1 Prae omnibus illud servari sancimus, ut nullus 
per suffragium auri aut aliarum rerum episcopus 
ordinetur. Si quid autem tale committatur, ipsi 


ai Ud c. TOi0710 dpagrm)T, avroi éavrove oí 0i0ó»- 20 semet ipsos et dantes et accipientes ct mediatores 


Taj xal oí Aauflavovttg xai 0( uéGO! &UtQ v xarà Té 
Oaíag ypgagas xal vois lepoUe xavóras xaraxoiaer Uno- 
BáAlovsi, x«l Di voUxO xai 0 DiDoUs xai pg rented 
xal Ó uéíoos yivüpevos Tli (epmGcivms 


eorum secundum sanctas scripturas et sacras regu- 
las damnationi subiciunt, et propterea et qui dat et 
qui accipit et mediator eius factus sacerdotii aut 


5 "5e tov xÀg- cleri honore removeatur; quod autem pro hac causa 


e TiuTe dztoxivsia Ou " vó Uà énéo saver 1$ aícías 25 datum est, ecclesiae illi vindicetur cuius voluit sa- 
o9. 


ijv «fj éxxAnsíq éxeivn dxÜuxsiaDo, 3s zdovir9n 
TXv (éponvvn» OvwncagOa. si 03 xogusxós sir à vzdg 
vavrys Tie aítíag 14 Aauávow 7 uécos Tq ztQáypats 
iro pavos, *à ÓoOívra zQdyuava £v ÓinAQ avióv 


ézairiiOa, xahavousv Tj ÉxxÀnoiq dxÜÓixnOrcóusva.30 modum dantur vindicari praecipimus, sed 


ov uóvov dà và xarà tOUVrO» OeÜouéva vOv TQÓzrov 
dxJixaia Das rtQocrártouev, aAAa xal stàcav aogaAnav 
vnxig vovrOv xaO" oiovünnors rQózxov éxvaDuicay wai 
72v Tdv éviyUpom 7j rv OU éyyvgroU évoyyw xal 
mácay áAlAnv oiavÓnnors dyaryw d, 
xai ngós rOUTOW; Ó TZv vzOOzsCiv Aaufárow ur uó- 
»ov e óuoloylav ánodidóra, dÀÀà xal álÀo vocov- 
rov 0dov $) Óuoloylía mapigss dzasvaíoOn  ÓgeiAov 
Tj éxxAnoía QoOTva. 


cerdotium comparare. Si vero laicus forte pro hac 
causa aliquid accipiat &ut inediator rerum factus, 
datas res in duplum eum exigi iubemus ecclesiae 
vindicandas. Non solum autem quae secundum hunc 
etiam om- 
nem cautionem pro hoc quolibet modo expositam 
et pignorum vel fideiussorum obligationem et omnem 
aliam quamlibet actionem vacare sancimus; et su- 
er hoc qui promissionem accepit non solum pro- 


siv Osgzítousv:35Íessionem reddat, sed etiam aliud tantum quantum 


professio continet exigatur, quod dcbet ecclesise 
dari. 


e. I1 81(— 30 &asreio Das avróv xalevousv) initio in brevius contracto habet Epanagoge 8,15. — Summarium 
$1 dn. ex Ath. repetit Nomoc. L tit. 1 p. 615 VoelL, v. 25—21 Ath. summa extat in paratitlis Ath. 2 $2. 


contra eum propositam (sive praesens sit accusator ef causam a se | ade tpe Agsnatw, sive per tres 
menses accusationem suam exequi differat) ille a quo episcopus creandus erat diligenter examinzt, — Et i 
quidem eum obnoxium accusationi invenerit, prohibeatur creatio; sin n3a appareat obnoxius, creatio 
non impediatur, accusator vero, sive non probaverit sive etiam destituerit propositam a se accusationem, 
ex provincia in qua habitat expellatur. Si quis autem ante examinationem reum creaverit, qui *reatus 
est a sacerdotio expellatur, qui autem. talem. hominem creare ausus est. poenae supra dictae subicsatur, 
tam ut per unum aunum a sacro ministerio prohibeatur quam wt omnes eius res ecclesiae vindscentur. 

1 Ante omnia autem illud observari sancimus, ne quis per largitionem auri vel aliarum rerum episcopus 
ereetur.. Quodsi quid eiusmodi commissum sit, semet ipsi et qui dant et qui accipiunt 2t mediatores eo- 
rum secundum divinas scripturas et sacros canones condemnationi subiciunt, ac propterea et qui dat et 
qui accipit et qui mediator fit a sacerdotio vel cleri dignitate removeatur ; pe auicm ob eam causam 
datum est illi ecclesiae vindicetur cuius sacerdotium emere voluit. Quodsi laicus sit qui quid pro hae 
causa accipiat vel mediator rei fiat, res quae datae sunt. in duplum ab eo exigi iubemus ecclesiae vin- 
dicandas. Non solum autem quae hoc modo data sunt vindicare praecipimus, sed etiam omnem cautio- 
nem pro his qualicumque modo expositam et pignorum aut fideiussoris obligationem et aliam omnem 
qualemcumque actionem cessare sancimus; ac praeterea is qui promissionem accipit, non solum cautionem 


reddat, sed etiam alterum tanium quantum cautio continet, ab eo exigatur ecclesiae dandum. 





13 à — roluásas] qui — festinaverit e qui — prae- 
cipitatus est Jul. (i.e. 0 — ógujcast! | 19 xegorovei- 
«as L | 20 àpagrr2ein LBf | oi Qidóvcas] et dantes c 
28 v; om. L | Aagdw et 29 yevóusvos Epan. (Iul) 
mpdyuara et avxov om. B* | 34 «ov &yyvrrov] fideius- 
sorum c[ 35 dAAr»] áxeAZv M | dyayr») évozz» B] 
37 Jove L 





15g. mive — oausam om. T' | 5 eum] «e T'! | accu- 
sationi Osenbrüggen] accusatio R VT accusator T? vulg. | 
6 non ostendatur — 7 inpediatur (pediatur ín ras.) add. 
T, om. T! | 8 probauerit V vu/g. | 9 accusatione T! 
actus actionem A || in qua] quam 7'! [ 10 habitiatur 7'* || 
ante] eaü. T'? | 12 festinauerit V vuig.] festinauit AT 
13 in AK wulg.] om. VT | 14 misterii VT'| res eius T 
15 iudicentur R | 17 rubr. Ut nulla pecunia data episcopus 


conseoratur (sic) T ín marg. (ez Iul.) | omnibus] autem add. 
Deck | obseruari T'(Iu.) | 18 per om. V | 19 ordinentur 
R'|quod 7Z'| aut A'[ ipse T! | 20 semet ipsos ce] 
tipsos — 24 pro hao causa da] scr. T? in ras. 3 versuum | 
l sanotas AT] sacras V | 22 donationem subitiunt V! 
(s. v. -s- subiciuntur V?) subiciunt damnationi T'(")]23 
aut] et R | 24 oleri vulg.) olerioi EV oelericatu T*j]| 
remoueantur K remouentur T(*) | 25 illiua RV | 27 re- 
rum del. T* | faotus VT *] factus est T! vulg. [| 28 ds- 
tam res R! datam rem ZA?*T'| 29 uendicandam A*T' 
uendicandus A* | 30 sed) se V | omne A'| 32 £&deiv- 
sionum 7' | obligationem scho( KR] dominationem 7' 
donationem V dationem AR! T | 33 actionem Beck] csu- 
tionem libri | super hoo qui V] qui super hoo ww 
qui super haeo qui (qui del T) T'| 34 profexsione V| 
35 alium R 


ET DEO AMABILIBUS 


997 


Nov. CXXIII 3 


CAPUT III. 


Ei vi6 udvros dx vw ÉnioxÓzOw tirs 90 te (Oíae 
gngorovíag sira userà nw oviav Bovinói; và 
iua moáypgera 5 pipos d$ avrow mosayaysiv trj ix- 
xÀndíq 7$ tzv GQoxcUvrr AcuBávss ov nóvov oU xo- 
Aíouzw xal máGré xaradíxns xal sow TOU stagóvros 
vóuov dleíOrgov avrtóv slvai: Ouonitousv, aÀÀà xai 
zayrós dmaívov áfiw xgivousv, émedr ToUrO OUx 
dctiv dyogagdía, aÀÀd mpospogd. "Tmip Suv 
dà ixéva uóva cvyyopovuew magéyeGOcn, dnÓ Ow 


gtuporovovuéryov éniaxómnov, &iva gels vq zagóvri 10 inserta sunt. Iubemus jgitur beatissimos 


vóuip dppégeras.  xsAsvousy voívvy voUs ply uaxagio- 
TdTOve dggkeztuOXÓzOVe xal zrarQutgyas, vOvTÉGTA T6 
moroBvtépae '"Popune xai KevcrawtwwovmóÀeos wal 
Müstavüpe(as xai OzovmóAeme xai 'IspogoAvgoy, ei 


piv 5 ovvi Oria Éjr Exi0xóz0I Tj xAngixois év 17; a«v- 15 XX libras auri dari, ipsa solummodo 


Tàw xtporovíq ÉAarrov yxeQ x' xovOiov Aívpas Ói- 
Soc9as, cabra uóva zxapéyuv GmeQ r GvrnOua yi 
vaxsu" &i Óà mÀéow zQó Tovrov 10U vóuov zrage(yero, 
purdiv vnip vàe x' vov yovaíov Airpas OiloaO«. vois 


Si quis autem episcoporum sive ante suam ordi- 
nationem sive post ordinationem voluerit proprias 
res aut partem earum ecclesiae offerre cuius sacer- 
dotium accepit, non prohibemus et omni condem- 

$natione et poena praesentis legis liberum eum san- 
cimus, sed etiam omni laude dignum iudicamus, 
quoniam hoc non est emptio, sed oblatio. Pro con- 
suetudinibus illa sol& permittimus praeberi ab ordi- 
natis episcopis, quae subsequenter praesenti ; bes 
uidem 
archiepiscopos et patriarchas, hoc est senioris omae 
et Constantinopoleos (et Alexandriae et Theopoleos) 
et Hierosolymorum, si quidem consuetudo habet epi. 
scopis aut clericis in eorum ordinatione minus quam 
raeberi quae 

consuetudo recognoscit, plus autem ?. hac quanti- 
tate nihil supra XX auri libras praeberi. Metropo- 
litas autem a propria synodo aut a beatissimis patri- 
archis ordinatos et alios omnes episcopos, qui &ut & 


9i umrgomolivas oj vao «7c (üías cvvólov 5j 9x0 20 patriarchis aut metropolitis ordinantur, (si quidem 


TOY uaxapiorrárom TarQuiQyov xeigovovovnépove xci 
tois dÀlovs &zavrag éniurvóztove vois 7) n0 naQuig- 
xw 9 vxó unrpomolevüdw xyspotovovuévovs, si uáv 
p Áhérrova À xzqvgíov Àepow mQócoDov Éym r éx- 


non minorem XXX auri libris reditum habet ecclesia 
ordinati) dare pro intronisticis quidem solidos C, 
notariis autem ordinantis et aliis ministrantibus ei 
et sollemniter accipientibus solidos CCC. Si vero ec- 


xÀngía ToU yeigorovovudvov, Qidóva: vip évOQoria- 25 clesiae reditus minus quidem quam XXX auri libras 


crixQv ud» vouíauata p, worapíow dà rov ytiporo- 
wovwros xal roig diÀow Tois vxperovciv avrQ xai 
4E dJove Aaufavovsi vouíguata v. si 08 ei cre dx- 
xÀncias ztQósodo: ÉAlarrov dw fep X yovoíov Airgas 


per annum reddant non minus autem X, pro intro- 
nisticis (solidos C dari, aliis autem omnibus ex con- 
suetudine prcpescven solidos CC. Si vero minus 
quidem quam non minus autem V auri libras 


xar! dviavióy gvyrsiovciw ovx TWrrov dà vj Oéxa, vztép 30 ecclesiae reditus esse contigerit, pro intronisticis 


niv dyDporiagrixOv. Didóve: vog. Q', rois di us 
mags TOig dx cvwmOsriac AauBávovot: vog. &'. ai à 
KÀarrov uiv vnxtg Óéxa oix Flarrov 08 vÀw mévra 
xgvoíov ÁAurgaw «às TZs dxxingías elvas mooscódove 


e. III in. (— 8 zgoigogd) habet Epanagoge 8, 6; summarium ex Ath. repetit Nomoc, L, tit. 46 p. 651 Voell. 


HI Si quis vero ex 
earum ecclesiae cuius sacer 


S seca $ive ante creationem suam sive post creationem res suas vel partem 
olium suscipiat offerre velit, non solum id non 


rohibemus eumque omni 


condemnatione et poena praesentis legis liberum esse sancimus, sed ctiam omni laude dignum iudicamus, 
quoniam ea non emplio est, sed oblatio. Pro consuetudinibus autem illa sola ab iis qui episcopi creantur, 
praestari permittimus, quae deinceps praesenti lege inseruntur. — [ubemus igitur beatissimos archiepiscopos 
et patriarchas, id est veteris Romae et Constanünopolis et Alexandriae et Theopolis et Hierosolymorum, 
si quidem consuetudo est ut episcopis aut clericis in. eorum creatione minus quam viginti auri librae 
dentur, ea sola praebere quae consuetudo agnoscit; sin plus ante hanc legem praestabatur, nihil ultra 
viginti auri libras dari. Metropolitanos aulem qui a concilio suo vel a beatissímis patriarchis creantur 
et celero$ omnes episcopos It vel a patriarclis vel a metropolitanis creantur, si quidem non minorem 
triginta auri libris reditum habet ecclesia eius qui creatur, dare pro cathedratico solidos centum, notariis 
autem eius qui creat et ceteris qui ei ministrant et ex: consuetudine accipiunt solidos trecentos. Sin ec- 
clesiae rediius minus quidem quam triginta auri libras non minus autem quam decem per annum reddunt, 
pro cathedratico dare solidos centum, ceteris autem omnibus qui ex consuetudine accipiunt. solidos du- 
centos. Sin forte minores quidem decem non minores autem quinque auri libris ecclesiae reditus sint, 





1 uévroi Ex om. Epan., dx erasum videtur in L | 2 kavà 
JB! || 4 ov uóvoy om. g || 9 2] «à L^, om. Sv. L, € || 10 
$geine L| 11 uiv om. S | 12 ézioxózove B* Nomoc. L 
tit. 16 | vavpidoxac] sc000i &lai ztavgsdoyas adser. M s.v. || 
Tovt£GoT, om. [j* || 13 xosoBvrépas in ras. M | 15 £- 
axóztovs 7) xAnpixovs M || 16 KAlavrov (et sic semper) L || 
Aérgas MSc] Agw LB | 11 75 ovvrOua ywoxn Sg 
JB! (4u4l.)] «7 avvrdeía ylvevai ML 5 vásni ea yivezas 
B* | 18 ai 03 — xa iere) plus autem ab hae quanti- 
tate g | 709] péxos. Nomoc. L tit. 16, om. S | 19 sapsze- 
9 OB«a. L | 20 axó và» LB | 22 ove om. L | ànó LBS | 
23 àánó LB, om. | 25 dv9goriaavixov L || 29 sjxeo] 
vzrép L || Mivgas Sg] A«cgav MLB Nomoc. L tit. 16 | 33 
giév om. S || sizsp L^ || «ov S] 9 và» MLB | 34 xev- 
giíov] tov zgvaiov S plerique | às om. B 





1 rubr. Bi episcopus ante consecrationem suam ue] postea 
res suas ecclesie obtulerit Vin marg. Si episcopus res suas 
ecclesie dederit ante consecrationem uel post 7'in marg. 
(ex Jul.) | 2 post suam ordinationem ZT | 3 partes V* | 
earum] earum (eorum /i*) dum partem earum A || ecclesiae 
auferre V' aecclesiae oferre aecclesie AR! || 4 non] /eg. 
(non modo) non? | omni] omnino Z2 «* 7'! | condempna- 
tionem 7'[5 eum] esse V eum esse 7? [ 6 iudicauimus 


V| 3 hoc non] non hoe non A* [ est om. V | Pro] et 
pe T*|8 ilam solam 7'' autem illa sola vuig. [ prae- 

ri] pbri (i. e. presbyteri) T! (id. 15. 17) | 9 subsequen- 
tur A V! | 10 igitur] ergo V igitur consuetudo A! | qui- 
dem om. V vulg. | 11 seniores V! | 12 et om. T! | et 
alexandrine add. T?, et Alexandriae et Theopoleos add. 
vulg. | 14 in om. R' | ordinationem RVT, corr. vulg. 
manus quam V? nusquam /i!|15 ipsam 7? ipsas 7T! 
16 recognoscat V | plus autem] peesees V' | quantita- 
tem R*| 17 supra] sunt A*| libras auri V || 18 proprio 
V|a om. RT | 19 ordinatis V^ | a] à V, om. RT | 20 
patriarchas 7'* | ordinantee V* ordinanter V? | si qui- 
dem — 22 ordinati supplevi cum Beckio | 23 ordinatis 
T!| alios R* | 25 redditus VA? redditos (reditos 7') 
R'T! | 26 non minus] si minus V?, verbis autem X 
lineola subducta notatis | pro — 598,4 reditus habeat om. 
R', add. et s.v. et in marg. schol. R. | intromesticis V! 
introinoestis R (schol) intronicestis R* | 27 dari add. T'*, 
solidos C dari — 28 percipientibus supplevi (sim. vulg.) 
29 quidem om. V | auri libris 7? libras auri Jt (scho/.) 
30 ecclesie — 598, 8 quidem solidos scr. 7? in ras. 6 vv. 
redditus / VT (et sic infra) | pro — 598, 3 ecclesiae reddi- 
tus esse contigerit /ineola subducta notat V? | intromiati- 
cis V introincestis At (schol) tronostis T'(*) 


Nov. OXXIII 3. 4 


598 


DE SANCTISSIMIS 





evuBr, Oidóves (mdp dvÓpovincTixOv uiv wop. v, 
nàc. dà vois dAlow vois 45 FBovs ÀnuBávovae vog. 9. 
aí dà KÀarrov uiv vOv» mévrs ovx PAarrov Oi vOw 
TQu)v TOU yovgiov Avrogw TtQÓsodov rj dxxAnaía Lysi, 
mapég» vnig uv évOgoviagTixOv vop. ir, mcs 0d 
voi; £f ÉOovs Aaufdvovas vou. xÜ'. ai dà Klarrov 
uiv tOw rQu)v ovx KAarrov 0à vy Üvo oU zQvaiov 
AurQdw 5» modórye tw mposódow Té xxÀrcías avos- 
Quin, QiÓovat nip dvOooriaatixov niv vou. if, ini 


quidem dari solidos L, omnibus autem aliis ex con- 
suetudine percipientibus solidos CC. Si autem minus 
quidem V non minus autem ]lI auri libras ecclesia 
reditus habet, praebere pro intronisticis solidos X 
Set VIII, omnibus autem ex consuetudine percipienti- 
bus solidos XX1IIL Si autem minus tres non antem 
minus duas auri libras quantitas redituum ecclesiae 
comperiatur, dare pro intronisticis quidem solidos 
; pro omni vero alia consuetudine solidos Vl. 


9i máané dlÀné gvvpJeías vou. ig. démicwozov yàgl0 Episcopum enim ecclesiae minus duas auri libras 


éxxAnaías lAarrov Dio govaiov A«xgav zoosodov dxov- 
en6 ovra Unio dvÜooviagtixdw ovS vxiQ dns oiag- 
9yzors GvyrOsías Qoival t« cvyyagoUnusy. Tavra i, 
&meg magéyegDa, OwrvrtOGagsv, Ó 7tQdros mossfii- 


reditus habentem neque pro intronisticis neque pro 
alia qualibet consuetudine dare aliquid permittimus. 
Haec autem quae praebere disposuimus, primus pre- 
8byter ordinantis episcopi et archidiaconus — 


T£pos TOU ys4porOvOUwTOS ÉmiGkÓzOV xai Ó dgyidiaxo- 15 tes ex consuetudine percipientibus dividant. 


vos jnodrzourvos Tolg d$ KOovs Aaufdvovgiw Oicigei- 
vogav. Tavra voívvv xsÀevousv zd: vQómow maQa- 
qvÀárrsgÜai, (va u9 éx vÀw TOiVTOV stQogpáciam 
xal aí £xxáraías ygísc« Bapívomras xai ai iegeaivas 


igitur iubemus omnibus modis observari, ut non ex 
talibus occasionibus ecclesiae debitis praegraventur 
et sacerdotia venalia fiant. Si quis autem ultra 
quantitatem a nobis defnitam pro intronisticis aut 


mtidiuos yivoyras el O4 cis UztdQ Tv zag' zudv 20 consuetudinibus quolibet modo praesumat accipere, 


ógucUsigav mocóryra Ümniég é»vOgoriagrixQw 7) Gvy- 
rnütOv xa" oioydnzors cgózov voAuratis lagsv, us- 
Aaiouev, &[ a ztrov AdBos, vgirAdovov dx tav mpay- 


iubemus, quicquid plus acceperit, triplum ex rebus 
eius vindicari ecclesiae dantis. Sed hsec quidem 
pro episcoporum ordinatione dicta sunt. 


uárov avroU xÜixsig Das c7) ÁxxÁraiq voU Üsduxoros. 
Kal ravra uiv vnig tüs vow (zicxómow xyegorovías 25 
aiprtas. 

CAPUT IV. 


Mrrà i cw gngotovíav xal QovÀeze xal dv- Post ordinationem vero servili et inscripticia for- 
amoygdgov TUyre vovs émicxózOve dAevOcoovs slvas — tuna episcopos liberos esse praecipimus; nisi curia- 
xelsiouev: si 5 Bovisvrzs 7) vabtoWrns magá 5v —lis Rut officialis citra praedictam observationem ordi- 
mtQotipru£vnv sagarrongiw xegorovnOsin* Tovs pae 30 netur: tales enim episcopatu remotos curiae aut 
vOi00TOV$ 17$ Érrigxozti;s droxivovusvovs vj BovAz "ros — ollicio restitui iubemus, ut non ex tali fortuna sacer- 
tZ Tádbe dmoxadícragOa, xshevouev, [va a5 £x v5€ — dotio fiat iniuria. 
TOiaUrES TÜyse Tjj lepogivg VBpus yévntas — Éxsivovs 
Jd, olrives stgó. vovds rjudw ToU vóouov àxó Bovisvri- 


lllos autem, qui ante hanc nostram 


c, III extr. (Tavra ni» indo ...) et IV er B habet Nomoc.s" XIV tit. 1,36. 

c. IV extr. (599, 7—10) habent Nomoc. L. tit. 14 p. 619 Voell. ex S, B* T 5,1 p. 648 Zach. ez B. — Summam 
Ath. v. 27—30. 599, 1—10 repetunt paratitla Ath. 18 $1 et Nomoc. XIV tit. 1, 30, v.33— 599,7 paratitla At. 8 $1 
et Nomoc. LL tit. 3 p. 607 Voell. 


dare pro cathedratico solidos quinquaginta, ceteris autem omnibus qui ex more accipiunt solidos septua- 
ginta. Sin minorem quidem quinque non minorem autem tribus auri libris reditum ecclesia habet, prae- 
stare pro calhedratico solidos octodecim, omnibus autem qui ex more accipiunt solidos viginti quat- 
tuor. Sin minor quidem tribus non minor autem duabus auri libris quantitas. redituum ecclesiae re- 
periatur, dare pro cathedratico solidos duodecim, pro omni autem reliqua consuetudine solidos sedecim. 
Episcopum enim eccíesiae quae minorem duabus libris auri reditum habeat nec pro cathedratico nee 
pro alia ulla consuetudine quicquam dare permittimus. Ea autem quae. praestari consüituimus, primus 
presbyter episcopi creantis et archidiaconus accepta dis qui ez consuetudine capiunt distribuant. — Haec 
igilur omnibus modis observari iubemus, ne ex eiusmodi causis et ecclesiae debitis praegraventur et sacer- 
otia venalia fiant. Si quis vero ultra definitam a nobis quantitatem pro cathedratico vel consuetudine 
ullo modo accipere quicquam ausus sit, iubemus, quidquid plus acceperit, triplum ex rebus ipsius ecclesiae 


eius qui dedit vindicari. Atque haec quidem de episcoporum creatione dicta sunt. 

IV. Post creationem autem et servili et adscripticia condicione episcopos liberos esse iubemus; 
nisi curialis vel officialis contra praedictam observationem creatus sit: tales enim homines ab episcopatu 
remolos curiae vel officio restitui iubemus, ne ex tali condicione sacerdotio iniuria fiat. 


1 uiv om. S | vou.» SB AU.) 9 vou. ML | 2 dAlois | 
«oie et AauBávovas om. S | o] og L CC (e 0) €] 
3 uiv om. S | 4 Argóvw vo) xovoiov LB] 5) dxxAnaía 
om. L| 5 uiv iónip LB | iv2goriaarixov L (id. 9) | 
máci dà voi; MBe Iul] xai voie S macs Óà «ois d, 
ÀAows roig L vulg. | 9 48] i£ Ath. | 10 i6 S Iul] e vel 
3i MLBe «B. Ath. | 11 xgvoiov om. LB | 12 0194 — 
oidà S [ 19 xai om. Le Iul. | Bagóvovras L | 22 *voA- 
uico MLB (roluraes Scrimger) || 24 o] avrov L 
291 Merà dà — 599,7 Durrvzooausv om. S (cf. ad 33) 
xai Jovlixzs] wai om.g | dvenoyodqov] wal BovÀsvri- 
xf$ addi malit Zachariae || 29 BovAsvrrs 7) om. B 31 
1j Bovàf 9 L,om. B | 33. éxsivovs — 599, 7 Qurrvrroga- 
asv. om. B | 34 xs vóvds Zuàv vóv vónov L 








1 ex) pro 7 [2 sin A ]3 quidem R7] quam vulg., 
quidem quam V, ubi |dem quam — 5 ex consuetudine scr, 
V? ín ras. 3 vv. | V] decem V(*) | autem III] -V. V(*) 
ecclesia ed. Ven. a 1494] ecclesiae /ibri, vulg. | 4 habet T'(*) 
habeat (schol), vulg. esse contigerit V(1)| praebere T'(*)] 


lilos autem, qui 


om. RV vulg. | intronosticis T'| solidos] quidem dari so: 
Vi3)| X et VIII] uel V(3) XVIII V? || 5 autem] autern aiiis 
Vi) n ex] pro T | praecipientibus RV| 6 XXIII) 
XVIIII 7' | non aut £* | 7 redditurum V | ecclesiae om. 
T' |8comperatur RT | intromesticis V(id. 11) | 10 eecle- 
siae] cedere V! j liberas V | 1154. habentem — dare i» 
ras. V | 12 quamlibet V | dare] ea re? 2! | 13. praeber: 
vulg. | primus om. V | 14 episcopis A! py ce V'g 
archidiaconos 7| 15 praecipientibus /t'| diuidane V* 
diuidat 7'"' diuidatur /&'7* | Haec] om. V haec. Haee 
Ii || 17 ecclesiae debetis V debitis ecolesiae T | 18 sacer- 
dotalia R | 19 introniasticis 7'* | aut] a 7'* 1 22 eius] 
suis T, om. V || uendicati eoolesie dant| ser. V? im ras. 1 
dantis] datis 7'*, dantis esse praecipimus R!| rubr. De 
seruis et ascriptitiis et taxiotis et curialibus ad episeo- 
patum peruenientibus 7' in marg. (ez Ju.) | Sed] Et Z3eck? 
hoo V || 23 ordinatione — 27 Post om. R! | 27 ordinatione 
Vinseripti £'| 29 citra] etra /t* | ordinationem T! 
31 ut] aut 7! | ex tali] eeeali R' ex tali nec V? | saoer- 
dotia V* | 32 iniusta T! 


ET DEO AMABILIBUS 


999 


Nov. CXXIII 4—6 





xpe vUyge augsDuiev dmícxomo: xeiQorovzOévrsé, vij6 
piv TOLtUTES Mu disvOsgovs sivas, tO Üà vópapov 
Mápos íx rdv avrov ngayuáraw v] BovA; xai 1p 
Jnuocíq Oióvai, ovra uévrowys agre urüspíav dAác- 
Tociw Tà dxxÀnciacrix Üíwaua Vmopsivas dmi Toi 
mpayuagiu, amsp usrà Ty» émicxonyv ámiernOsvra 
tj éxxipgíq abrQw Oiagéguv Quarvzoauev. — Ei 0À 
CvuBj tÓv yegorovOoUusvov ánígxonov vnuó t9 TOU 
(díov yoréos éiovcíav slvas, dE avri Tis xsipororías 
atvs$oésios Favor. 


legem ex curiali fortuna inveniuntur episcopi ordi- 
nati, buiusmodi quidem fortuna liberos esse, leciti- 
mam vero partem ex propriis rebus curiae et fisco 
dare, sic tamen ut nullam inminutionem ecclesiastica 

5iura sustineant in rebus, quas in episcopatu adqui- 
sitas ecclesiae eorum competere disposuimus. Si 
vero contigerit ordinatum episcopum sub proprii 
parentis potestate esse, cx ipsa ordinatione suae 
potestatis Bit. 

0 


CAPUT V. 


Tov; dà Ssogilsordvove dziGxÓmOve xai pOvayoUs 
€ uràósós vóuov émivQómove 5 xovodraQas oiovdg- 
mote 7posczov yivsgO'as cvyyopovusv. TOUe Óà ztQe- 
GÜvt£gove xai diaxóvovs xai vrodiaxóvovs vq Dualo 


Deo autem &mabiles episcopos et monachos ex 
nulla lege tutores aut curatores cuiuscumque per- 
sonae fieri permittimus. Presbyteris autem et dia- 
conis et subdiaconis iure et lege cognationis [tutelam 


xai uóv 1/j6 Gvyysveas sis émirgomyw fj wovparo- |5 &ut curam suscipere hereditatis permittimus proprie 


etíav xaAovu£vove Tiv voasrrv Lutovoyíav vsrodéys- 
Gas cvyyopoUusv, &( uévtorys sigc) veGOaQav urvav 
dpiDuovuévav. dE ov dxAnj?nsav magà cq águodiq 
OuxagT] Éyygdque qavsgoovsi TO TO«QVTOV AsiTOU 
ynua oixsiq zxQoaipécse xaradéLagÓu. xai s Tii 

sixóe aUtaw 1OvtO 7t0(])0ti, urÜév dx voUrov sapi aAlnv 


dmaTQonyv 7 xovparmaQsíav mQóxQuna. vxtOu&vétO. 


et solo u cognationis] ad tutelam et curam vo- 
catis huiusmodi suscipere administrationem permitti- 
mus, si tamen intra quattuor menses ex quo vocati 
sunt apud competentem iudicem scripto declarent 


$20talem administrationem propria voluntate suscepisse. 


Et si quis eorum forsan hoc fecerit, nullum ex hoc 
in alia tutela aut cura praeiudicium patiatur. 


CAPUT VI. 


12D o2BÓaelá .2 . , 
A oti. ixÀi;ntoga 3j ánairztyv Onuoaíav avv- 
TthudY» 5 uicÜwtyv teÀy Tv dÀÀortgíow xrraeow T 


Alium autem fieri susceptorem aut exactorem fisca- 
lium functionum aut conductorem publicorum aut 


xovgáraQa oixov 5 évroéa Oíxne 7 £yyvgvzv vzaip25alienarum possessionum aut curatorem domus aut 


"Gv TOi0UTOY airuDy éniGxonov 7] oixovouov 7] GÀAOV 
xixpixów. oíovUr ora BaOuoU 7 uovagóv (0i óvóuats 
7| Tüe éxxÀgoías f ToU uOvaGtnolov vztii£vai Gvyyc- 
OUusv, iva gurj Oià ravTQS 15s ztoOpdgsoe xal TOig 


procuratorem litis aut fideiussorem pro talibus cau- 
sis episcopum &ut oeconomum aut alium clericum 
cuiuslibet gradus aut monachum proprio nomine aut 
ecclesiae aut monasterii subire non sinimus, ut non 


e yloi oixois Grpía yévrcas xal aí Seas ozroscías £u- 30 per hanc occasionem et sanctis domibus damnum fiat 


e. V(— 17 oevygoapotusv) habent Epanagoge 9,1. 2 et ez S Nomoc. L tit. 1& p. 619 Voell. 


Initium (— 13 ovyyo- 


govusev) ex B repetit B* E 31,2 p. 335 Zach, — Summaria extant "Pon. 15, 4, Nomoc. XIV tit. 8,13, ipsum caput 
ex B erscripsit Nomoc.* ib. — Theodori summam repetit schol. L, Ath. summam paratitla Ath. 13 $1. 
e. VI (— 600,15) ex S habet Nomoc. L tit. 14 p. 618 VoelL, ex B B' K 18,1 -- E11, 1(p. 434. 298 Zach.); eadem 


aliquantum mutata Epanagoge 9, 3 4- 10,3. 


Ez B initium (— 30 &uzoditawras) repetit Nomoc.?^ XIV tit. 8,2, 


p. 600, 17—32 Nomoc. 8, 13, integrum caput Nomoc.s ib. — Summarium extat in. Nomoc. XIV tit. 8, 13; summam At. 
600, 17—21 repetunt paratitla. Ath. 2 $2, v. 25—32 paratitla Ath. 15 $1. 


ante hanc legem nostram ex curiali condicione. extiterint 
esse, legitimam aulem par(em ex rebus suis curiae et fisco 


iscopi creati, (ali quidem condicione liberos 
re, ila tamen ut nullam. deminutionem iura 


ecclesiastica patiantur in rebus, quas post capessitum episcopatum adquisitas ad ecclesiam eorum pertinere 


constiiuimus. 


Quodsi forte episcopus creatus sub patris sui potestate sit, ex: ipsa creatione sui iuris sit. 


Deo carissimos auiem episcopos et monachos ex nulla lege tutores vel curatores ullius personae 


fieri permittimus. 


Presbyteros vero et diaconos et subdiaconos iure solo cognationis ad tuteíam vel curam 


vocaios huiusmodi munus suscipere permittimus, si tamen intra quattuor menses numcrandos ab eo tem- 
pore quo vocati sunt apud competentem iudicem in scriptis declaraverint se huiusmodi munus sua sponte 


suscepisse. 


Kt si quis eorum forte hoc fecerit, nullum inde 


raeiudicium de alia tutela vel cura patiatur. 


VL Sed ue exceptorem quidem aut. exactorem fiscalium. tributorum. aut. conductorem vectigalium 
vel alienarum T serene aul curatorem domus aut procuratorem litis aut fideiussorem pro talibus causis 


episcopum ve 


oeconomum vel alium cuiuscumque gradus clericum vel monachum proprio aut ecclesiae aut 


:nonasterii nomine existere permittimus, ne per hanc causam et sanctis domibus damnum inferatur et di- 





2 vigne om. L | elvai Mg Iul.] elvas Geaztitousv L, 
wulg. | 3 u£poc Le Iul. Ath.) uégos, vovréats v0 £vvaov. 
sov. M (cf. ad 594,34) || avv dedi ez c Iul. (avvàv Za- 
charíae)) avrov ML || 4 párso M] uévros L | 6 usa 
c5» ímixomnrv) in (i.e. xaxa?) episcopatu c | 10 asr- 
s£ovaww slvai Bf, Kavo om. Nomoc.^ | 12 xovodrogas B 
AEjpan. (et sic infra) | 14 xai Óiaxóvovs] xal om. Nomoc.4 || 
15 xai om. M* || vóueq Sv. L, Nomoc.4, c | 7] xai No- 
soc. | 16 vo«avry» om. Epan. || ipm ra 

éay S | 17 usvro« Bf | 18 « uévov om. c || 21 
iom d | 23 4422* ovài] Alim m (i. e. &AÀov di) 
feri c | 24 ju0Owróv M | 7 xovgavoa] xovpároga xai 
JAEpan. | 25 oixov] oixov (om. L^) 7j Quouxrtz;v L | 26 «àv 
voor» S Iul. Ath. (cf. 600,5)) vovrov vàv MLB || 
29 iva — 30 éunodíGaras om. 5 Epan. | 30 aí om. M|| 
sunodí(;ovras ML Nomoc.^ 


1 ordinanti A | 2 quidem] qui de V! quidem de V?| 
esso legitimam] cólegitimam 7''| 5 suscipiant T | quas] 
quia 7T'!] in episcopatum adquisitas V* adquisitas epi- 


scopatum (in episcopatu 77) T'| 6 competere] competere 
eorum J| $8 ex] et ex V|| 11 rubr. De presbyteris dia- 
conis et subdiaconis iure cognationis ad tutelam uoca- 
tis T in marg. (ex Iu.) | deos H' | amabiles autem V |j 
12 cuiusque A | 13 presbyteros T vulg. | diaconibus Ae 
diaconos (diacones 7?) T' vulg. | 14 subüiaconos 7' vulg. | 
iure cognationis et lege V, et lege om. At, et lege — 15 
proprie et 16 gradu delet Osenbrüggen || tutelam — 16 cog- 
nationis del, Beck || 16 cognationis] et cognationis V | 
17 huiusmodo administrationem suscipere A | IS tin V: 
19 scripto declarant J' soripto deeeeee 7' declaese V! 
declaret scripto V? | 20 propria] pro V | 23 rubr. De 
clericis ut exceptores uel exactores publicarum tributio- 
num aut conductores uectigalium aut aliarum (scr. aliena- 
rum possessionum) uel curatores litis uel fideiussores in 
talibus causis non fiant 7'in marg. (ex Iul.) | autem om. 
T'| exauctorem 7'! | 24 publicarum libri, corr. Beck || 
aut alienarum] aut om. R* || 25 possessionum aut scr. V* 
in ras. 6 lit. | 26 procuratore 7| 27 yoonomos V yco- 
nium T' | 2$ nomine proprio V | 29 finimus /£ simus V] 
ut] aut /&' | 30 sanctis] in sanctis A! 


Nov. CXXIII 6 
ztodífowrai — El udvtos éxxÀngíase fj povaarr gloss xTÀj- 
gus Twis mapaxt(usvas speDelav, xal fovirOuisv oí 


Juuwrral vÀvw avrtàw stay» obusv sie uíad'ociv 5) 
dpgirrvciv ravraé Aafasiv, tn»uxaUta mztdwtow TW 
xÀngixw xal vàw uovayaw vnég tOv towvrowv aituv 
5j ív av1Q 1j avufolaip 5 4nl ngabsue ónouvruá- 
tOv xal GvvaivoUvroY xal gawegoUvtow, zd ToU 
Ovugé£govtOé Toig sUayiGiv OÍxOig TOUTO yivac Oni, T)V 
TOuaUI,V uicÜunciw xal dugutsvduw mQoifvas G 


Qovuev. LdÀÀà xai avraig vais &yuordtaué ExxÀrdíass 10 ipsis sanctisa; 


xai tois dÀÀow Gé7rrOWs Oixoue Pr dne áÀnav uigOo- 
Gti$ xai éugvreUga mgós dAÀnAovs mowiv, xal toig 
xÀnguxois Opoío$ TOw Olxs(ov ÉxxÀncuDw và$ wTiOAS 
suaDovedas xai Ouoixsiv (yvolum uévrow OU éziOxó- 
mov xal toU oixovó, V 
vtQosciztov, ria 0s érégov vouov toUro ztouiv éxaAD- 
sausv. Ei Óé vi xtagà xà sigruéva vs rtowjGss, si 
niv énicxonos &m, máwra avtov và mQdyuara 1à 
4E oíasóázors airíag 9j moscmov sira mQO cie dz- 
€xomüs sire uerà vaUra sie avrov n&puAOóvta T] 
dxxÀAncía avvov éxXixeiaOa. OuamiLousv: sí 0é oixo- 
vóuos 7) dAlos xÀngixol alsv oí tovto nÀnuusAngaviec, 
TOv avrOUe xonuavixzw jv à» O dxícxomos avtOw 
Jouudams sismüvvegD us v7 Exuraía ÉxDvedraouc- 
v" ónórs xai oí TZw uicUwciw 1)y tAv 7) oias- 
Ürnors xrjssox 5 Ürpociaw góguv xÀryuw fj &nai- 
mew 7 qoorvida oixov avroie ztiüTEUGavtes 7j fyyvricàe 
avrobs vzig rw uvruovevOncO» ari» Orbdusvos 
urósuíav xarà T$ dxxAncías 7 toU govaavrgíov. 7j 


600 


DE SANCTISSIMIS 


et sacra ministeria impedisntur. Si autem ecclesiis 
aut monasteriis possessiones quaedam adiacentes in- 
veniantur, et voluerint dispensatores ipsarum venera- 
bilium domuum in conductionem aut emph: im 
5 has acci tunc omnibus clericis et mon pro 
his causis in ipso instrumento sub gestis monumen- 
torum consentientibus et manifestantibus, pro utili- 
tate venerabilium domuum hoc fieri, talem condac- 
tionem et rmn perry procedere sinimus. Sed etiam 
ecclesiis et aliis venerabilibus domi- 

bus damus licentiam conductiones et emphyteosis 
facere ad invicem, et clericis similiter propriarum 
posaessiones conducere et gubernare (cum 

voluntate tamen episcopi et oeconomi) permittimus, 


) cvyxagovusv, éEnenuévor vuv 15 exceptis personis quas per aliam legem hoc facere 


prohibuimus. Si quis autem contra ea quae dicta 
sunt aliquid fecerit, si quidem episcopus fuerit, om- 
nes cius res ex qualibet causa vel persona sive ante 
episcopatum sive post haec ad eum venientes eius 


20ecclesiae vindicari sancimus. Si autem oeconomi aut 


clerici alii fuerint hoc delinquentes, poenam eos pe- 
cuniariam qualem episcopus eorum probaverit exigi 
ecclesiae vindicandam: cum etiam qui conductionem 
teloneorum aut cuiuslibet possessionis aut publica- 


25rum collationum perceptionem aut exactionem aot 


sollicitudinem domus haec credentes aut fideiussores 
eo8 pro memoratis causis suscipientes nullam contra 
ecclesiam aut monasterium aut res eius aut guber- 
nantium, aut contra illas personas quibus crediderint 


Tu» mpayuéároY avtoU rj Dior, 5 xat' íxtivov 30 aut. contra facultates aut fideiussores eorum babeant 


TG» ngocunav, ol; macvevGOvGiw, v, xarà vw oU- 
Cus * Éyyvytàw avrav dyérugav ayoyrv. | éxeivos 
dà oivwes Ónuosimv Gvvrehuow f rÀOv ÉxAnyaw 7j 
uicDaciv 9 anaírnc:v Toi; uvruovevOeigs ztQostizE0uR 


actionem. Illi vero qui publicarum collationum aat 
tributorum susceptionem aut conductionem aut ex- 
actionem memoratis personis crediderint aut fide- 
ljussores eos acceperint, si quod publico damnum 


suGTéUgOvOi» 7 dyyvrtàe avtuiz V fawto, sí wie TQ 35 contin:at, hoc ex propria facultate restituere com- 


Onuoaía Enpía avnfas , gaitnw ix TZ$ oixtía$ vno- 
C1áGtQ a;zOxataoiOGs dvayxacOGovta. 


pellontur, 





vina minisleria impediantur. Si quce vero ecciesiis vel monasteriis possessiones co. 


velint admicoiratores earundem 


c$ inveniantur, ac 


venerasitium domuum in conductionem vel emphyteusin eas accipere, tune 


oinnibus clericis et monachis pro talibus causis vel in ipso insirumento vel per actorum CenficGómUM et 


consentientibus et pro utilitate venerabilium !ccorum hoc ficri deciurantibus, eiusmodi co: 


uctionem et 


emphyteusin procedere permittimus. Sed et ipsis sanctissimis ecclesiis ceterisque venerabilibus domibus 
facultatem damus conductiones et emphyteuses inter se. faciendi, et clericis similiter ut ecclesiarum suarum 
possessiones conducant et administrent (consensu tamen episcopi et occonomi) permittimus, exceptis per- 
sonis quas per aliam legem hoc facere pro'ibuimus. Si quis autem quid contra ca quae dicta sunt fe- 
cerit, si quidem episcopus sit, omnes eius res quae ex quacumque causa vel persona sive ante episcopatum 
sive postea cd eum pervencrint. ecclesiae eius vindicari sancimus; sin autem oeconomi vel alii clerici sint 
qui id commiserint, pecuniariam ab iis poenam quam episcopus eorum aestimaverit. exigi ecclesiae vin- 
dicanjam: quandoquidem etiam qui locationem vectigalium vel cuiuscumque possessionis vel publicorum 
tributorum susceptionem. vel exactionem vel curationem domus iis crediderint vel fideiussores eos yro 
memoratis causis acceperint, nullam contra ecclesiam vel monasterium vel res eius vel adminisiratores, vei 
contra eas personas quibus crediderint vel contra substantias aut fideiussores eorum actionem habeant. 
llli autem qui publicorum tributorum aut vectigalium susceptionem vel locationem vel exactionem memo- 
ralis personis crediderint vel fideiussores cos acceperint, si quod damnum publico contigerit hoc ex pro 
pria substantia resarcire compellentur. 


2 sigeDoiw "E 3 avràv om. L| 4 vOv uovaxov | V| 7 consentientibus 7* [| 8 conductorem T! «e«ctio- 
xal «àv xÀngixóv D' | 5 vOv uovazov] vov om. L* | | nem R' [| 9 emphiteosin R 1 praecedere R| finimus R 
6 7 om.c|| om. e| 7 xal avvauvotvtow] xazariDeué- | siminus V! sinimus ecclesiis 7! [| 10 sanctis V | 11 con- 
vov xai Gvrvaivovytow B, xai em. Sc | 11 &ALod] ja Quoctiones em. R' | empbitesin AT' | 12 oleriei RT | 13 





zois L | 12 dAÀrAas Nomoc.^ | ros xÀrgixovs Nomoc.4|| | conduci R!T! 
14 vov oíxovouov xa xov énioxózov Nomoc.? | 16 4 S 
vópov] Cod. 1, 2, 24 $ 1.8 | 4xoAsagusy] reliquam partem 
capitis om. S | 17 v4 xoirjots. LB Nomoc.?] v« noujoos 

B* mowjsn T. Nomoc.^ | 18 avrov rà] tà avrov 
Nomoc.^ | x& 4£ M Nomoc.*"] «à wm. LB | 19 axozc 
Nomoc." | 20 zspuÀDóvra] síre mx90 «76 dziGxonnsc 
&(:s uerà vaUra add. Nomoc.s | 24 *doxipacos libri || 
27 avrois] haeo c | 28 ónip — aíriàv om. Nomoc. | 
31 suctsvoveuw B! Nomoc.^ | 32 acr. om. Bf | 35 
sucrevovaiv. LB Nomoc.4 | QiEasvro. Nomoc.] défoiwro 
MLB! Oé£ovras. B* 


1 misteria libri, corr. vulg. | inpediatue T impediat R| 
3 uoluerit 7'! | 4 conductione V | enphiteosin 7' | 6 iestis 


| 14 tamen om. V | yeonii 7 | 15 hoe 
om. T! | 16 prohibemus tribuimus (tribuimus del. 7?) T | 
con R [| 17 fuerit] fecerit R || omnis 7" [ 18 ex qualibet] «x 
equalibus 7 qual ex qualibet V^ | 19 post hao V j huius 
V | 20 yeonici 7" | 23 cum] eum V ut 7" [ et Z| qui Je 
vulg. (sed cf. Iul.) | 24 teloneorum V77] teloniorum £4 te- 
lonioorum T'! [ possessiones V* | aut om. R | 25 collatione 
y | rer patens aut exaotionum libri, corr. vulg. [| aut 
om. V | 26 contradentes zi fideiussiones T'* (id. 30) | 
28 ecclesia R [| 30 habent 7']| 31 actiones RVT, corr. 
vulg. | publicorum A! | 32 suspectionem V' [ con:ucerem 
R' | aut exactionem om. V | 33 crediderit E! [ 34 eorum 
T! | aceiperint V it RT! | quod] quidem 7" [ 
publieum A! | dampnum A?*T] damno A*'V dum moz 
R'|35 haec V 


ET DEO AMABILIBUS 


601 


Nov. CXXIII 7—9 


CAPUT VII. 


Oclevi 04 cà dgyóvtow dEavca voie Osogaleatá- 
TOvé Émi0xómOV? dvayxáltv sii Sixaaz oiov ztapaye- 
vécOn: (né roV veiuas pagrvpíay, dAÀ. ó Qixactrs 
Tiu tétQy mtQOS arTOUS Tivag dx TOv mtQoso mov Tuy 
vanprrovuévow abrQ, iva zmpoxnuévov Tür ayiov 
tvayytÀiuv xavà TÓ TWémov ispevciv iiztgav GeQ 
yir t)Gxovaav, 


Nulli vero iudicum licebit deo amabiles episcopos 
cogere ad iudicium venire pro exhibendo testimonio, 
sed iudex mittat ad eum quosdam ex epe mini- 
strantium sibi, ut propositis evangeliis secundum 

5 quod decet sacerdotes dicant quae noverunt. 


CAPUT VIII. 


A41! olli. nig vivos. ygruavexzs y, Eyxárnatixis 
eirías éníaxozov rtoós doyorta ztoAerixÓw. $ aroatio- 
TixÓóv dxovra yj QiiysaDea 7j mapíarag Dai Oiya Bace- 
duxre xshevGsos avyycpoUuev, nAÀà vÓv dpyovra vOv 
ToUro rire dyyogdquos sire dygdgos mgostaz«s voÀur- 
convra ustà tjv TL$ Logs aqaigesiv x yQuaiov Ai- 
ToÀw ztoiviv xavalalav xsÀsvousv vj xxAnciq T6 Ó 
4nícxonos diayOrvas f, magagtTzva: mQoseráydr Do- 
Oucouévov xal toU éxfiBaatov ópoíog uerà trjv 176 
Duros dgaípsgiv xai Bagávois vxoglallouévov xai év 
4iopíq maunouévov. 


Sed neque pro qualibet pecuniaria vel criunipali 
c&usa episcopum ad iudicem civilem aut militarem 
10 invituza producere vel exhibere citra imperialem ius- 
sionem permittimus, sed iudicem, qui tale aliquid 
Sive ex scripto sive ex non scripto praesumpserit 
imperare, post cinguli privationem XX librarum auri 
poenam persolvere iubemus ecclesiae cuius episco- 
15 pus produci aut exhiberi iussus est; executorem si- 
militer post cinguli privationem et verberibus sub- 
dendum et in exilium deportandum. 


CAPUT IX. 


Lnayopeíouey dà voi; Dsogileavdtosws Enioxóztois 
Tà$ Oixt(ag x«raliumávtiw ÉxxÀnaías xai síé dAÀas 
4xagyíag magayivsacai. ei Di xai dvdyxm i6 T0U 
mong: rovro Gvufi, Hu. áÀÀlos tí ur; u&ra. ygayupá- 
Tow TOV paxagiotitov avTOv ztatQrioyov f; urrgono- 
Àírov fj x«rà Baailxrv OnÀadr, xézevaww. 10vro mowr- 
Govciv, oUvtc) uévto: (va. r3 Éxeivois vois ÉztiGxÓzON, 
oírwweg vzÓ rÓv uaxagusrarov aoyuemíaxonov Kowv- 
araytivovzóltas xal marQidpyrv eiaiv, Kei Qiga ém- 
Tpomjs avro! y nusrégag xsárU0sa sis 15v faciAlda 
nói dAOsiv. si 0d xai xarà voUrov vóv 1Q0ztov. éni- 


Interdicimus autem deo amabilibus episcopis pro- 

20 prias relinquere ecclesias et ad alias regiones venire. 
Bi vero necessitas faciendi hoc contigerit, non aliter 
nisi cum litteris beatissimi eorum patriarchae aut 
metropolitae aut per imperialem videlicet iussionem 
hoc faciant, ita tamen ut nec illis episcopis qui sub 
25 beatissimo archiepiscopo Constantinopoleos et patri- 
archa fuerint liceat citra permissionem eius aut 
nostrae iussionis ad regiam civitatem venire. Si vero 
etiam secundum hunc modum episcopus cuiuscum- 


c. VII paucis mutatis habet Epanagoge 11,12; ex S repetit Appendix Nomocanonis L tit. cap. ecci. 4 p. 662 Voell., 
er B repetit. B! E 31,3 p. 335 Zuch. — Ath. summam repetunt paratitla Ath. 5 $1. 
c. VIII paucis mutatis habet Epanagoge 11,13; er S repetit Appendir Nomocanonis L tit. Lc, ez B B* Lc, 


Nomoc.*^ XIV tit. 9, 1, — Summarium ertat Nomoc. XIV tit. 9, 1 p. 541. Pitra, Ath. summam repetunt paratitla 
Ath. 5 $2. — Versionem latinam cum Auth. prorsus congruentem exhibet Gregorius Magnus in epistula a. 603. scripta 
Epist. 13, 45 (Opp. II. p. 1252 ed. Bened., accuratius edita a Baudi di Vesme Atti della R. Accademia delle Scienze 
di Torino V (1869—70] p. 250). 

c. IX. om. S, paucis mutatis habet Epanagoge 9, 4; er B repetit Nomoc.? XIV tit. 8,2, priorem partem ( — 602,2 dx- 
xÀnsíavy) B* E 31, 4 p. 335 Zach. — Summarium extat Nomoc. X1V tit. 8, 2, v.29— 602,2 argumentum 'Poz. 24, 11. 





VIL — Nulli vero magistratui licebit deo carissimos episcopos cogere in iudicium venire ad testimo- 
nium dicendum, sed iudex ad eos mittat aliquos ex personis ipsi minisirantibus, ut propositis sanciis 
evangeliis, quemadmodum sacerdotes decet, dicant quae sciant. 

VIL A( (ne. propter causam. quidem. pecuniariam. vel criminalem ullam episcopum invitum ad ci- 
vilem vel militarem magistratum aut produci aut sisti sine imperiali iussione permittimus, sed magistratum 
gui hoc sive scripto sive sine »cripto praecipere ausus sit, cingulo privatum viginti librarum auri poenam 


solvere iubemus ecclesiae praestandam cuius episcopus produci vel sisti iussus est: ul similiter litis executor 


ciugulo 


ivatus et tormentis subiciatur el in exilium mittatur. 


IX. Vetamus autem deo carissimos episcopos proprias ecclesias relinquere et in alias provincias 


venire, Si quae vero necessitas id faciendi incideri 


t, non aliter nisi cum lilleris beatissimi eorum patri- 


archae vel negple qve aut per imperialem nimirum iussionem hoc facient, ita tamen ut ne illis quidem 


episcopis qui sul [ ; 
nostra iussione in regiam urbem venire Liceat, 


1 dEiégcrm Nomoc. L tit. K&eova. B* | 2. rapayívao as 
SDB|3 zig vv] dxi và L| slvas Sv.1. | 4 ry 
eum g | 5 éEvzzoerovuevo 5 | dyím» om. c | 6 
LEpen. | 10 7 GaysaSas] 7 om. € | 12 rovro) tale ali- 
quid c, toto post dygdqos coll. Épan. | 13 dgaégsciw] 
xai Bacávows vroflaALoudvov add. L* | X! Argo xv- 
Giov Nomoc.T^, yovaiov om. L | 14 x«ragaAAsiv L xata- 
BéÀÀnv Epan, | xsÀsvousv] z9voíov L | 16 àyOnvas 
Epan. | do895aonéynv xai om.c, JoOraouévnv — 18 zttu- 
mopévovy ow. Epan. | 11 xal éfopíq tapazepnoutvov - 
19 vois] c L*| 20 dzoAimaywv Bf | 21 xai om. 
Epan. e | 0 — evuf) rovro avuf sowjca. D| 22 
si uj] 5 Epan. | 24 àr4adz om. Bí | moiowciw Br 
mouítocav B* n névrorys. Epan. | 20 éntíaxo- 
mov Épan. | 27 Era L | 28. eie] xaxà FEpan. | 29 aicsi- 
Jaiv D* | 9i) yàg Epan. | xa om. LB' Nomoc.4 || tóv 
vQónov TOVrOv Épan. 





1rubr. De episcopis in iudicium testimonii causa uo- 
Ini. 


beatissimo archiepiscopo Constantinopolis et patriarcha $unt sine permissu eius aut 
Quodsi etiam hoc modo episcopus cuiuscumque loci pro- 


entis T'in marg. (ex Iul.) | Nonnulli &! [| iuditium 7" 
2 aduenire V | 3 eum] eos ru/g. || quosdam] quos dar 
A T | ministrantibus al. [ 4 positis & | euangeliis see 
V! euangeliis sanctis secundum V?, sanctis evangeliis 
secundum vulg. | 5 quod] pro quod R | 8 rubr. De episco- 
pis in iudieium non uocandis 7' in marg. (ex Jul.) | quali- 
eumque Gregor. | uel criminali causa V Greg.] causa uel 
criminali AT vulg. | 9 episcopum] ipsum F^ episcopum 
post inuitum (10) coll. Greg. || ant] uel 7' [ 10 inuitium Z'| 
citra cet.] |tra — 22 patriarche aut. scr. A* in ras. 6 vv. | 
11 permisimus Z7) | talem T'* || 13 imperare post cin- 
gul T? ín ras. | auri librarum V | 15 producti 7! | aut 
exhiberi om. V | 17 exilis T'| deputandum V | 19 rubr. 
De episcoporum profectione 7'in marg. (er ul.) | autem 
om. V | 21 hoc contigerit vu/g.] contingerit hoe 7' con- 
tigerit RV | 22 beatissimi eorum Beck] beatissimorum 
libri | 25 beatissimum arehiepiscopum V' | patriarchas 
RV'T | 26 fuerit T | promissionem 7'* | 28 etiam &*V] 
haec (et R9) «t £' T 
16 


Noy. OXXIII 9. 10 


qxoT0$ oiovürstors TÓ7tOV imipédrn, nij nov évóc 
buevroU r$v Bay xaraliumayéro éxxÀnoíav. voUe 
d dnioxózove roi€ xarà 15v BaciAiBa nólav, c ein- 
TO, TtaQrryrvopévove, olasd/ztora lay Puoixr o8, 79ó 
ndsrow azivas TtQós Tóv uaxaQidtatoy óQyitTtigxo- 
zov Komcravtivovnólsos xaj raTQuiQynv, xal ovtax 
$4 afroU mrgó6 Tiv rueTíQav kíuévos yalryvórrta. 
rois Üà mapà raítn» rudüw r5 dwrÜnociw 7j azodn- 
porciww p vado TOv oucudvov voU dvucvroU yoóvov 


602 


DE SANCTISSIMIS 


que loci profectus fuerit, non amplius uno anoo 
suam relinquat ecclesiam, Episcopos autem in re- 
iam civitatem (sicut dictum est) venientes, cuiuslibet 
uerint diocesis, prae omnilus ire ad beatissimum 
5 archieplscopum Constantinopoleos et patriarcham, et 
ita per eum &d nostram introire tranquillitatem. 
Citra autem banc nostram dispositionem &ut pro- 
ficiscentibus aut ultr& definitum unius &nni tempus 
extra suam ecclesiam facientibus primum quidem nun 


KEo) c7 (Míag £xxlralas sois spàov uiv ur, rp 10 ministrari ab oeconomis propriae ecclesiae expensas, 
a- 


yiiaDas ztagà và oixovóuow 176 (ias IxxÀraías 

mávas, Évtirra. 0 Crtojipvraxea as avrovs dià ygapu- 
nárow Tw apíow vg ove vidolaiv, diera ÉxaveAdeiv 
elg 1àg (dac éxxÀraias, rra pisa scq 9i óroarQlyas 


deinde admoneri eos per litteras sacerdotum sub 
quibus agunt, ut revertantur ad suas ecclesias, difie- 
rentes autem reverti secundum sanctas evocari re- 
gulas. Et nisi intra definitum & sacris canonibus 


xarà robs isgoie xaAsioÓas xavóvas. xai si ujj évrós 15 tempus revertantur ad suas ecclesias, ipsos quidem 


TOU OpiLouévov ztapà vÀw (sp£ev yoóvov vzoctQé£vov- 
civ *o Tà6 (días éxxÀna(as, atrovs uv t7$ dnioxonzs 
d£nOsia Dea, éxégovs di dvr' airüw xall(ovas xtgo- 
TOvsigÓa, xarà TZv TOU mxcQóvros vóuov OUwayav. 


episcopatu expelli, alios autem pro eis meliores ordi- 
nari secundum praesentis legis virtutem. Hoc ipsum 
et super clericis valiturum, cuiuscumque ordinis fue- 
rint aut ministerii. 


rovrov a'roU xal éxl voie xÀnoixoig xgatovvros, oiov- 20 


drmxore BaOyuov slev 7j Unrptoías. 


CAPUT X. 


"Iva. dà nàca 5 dxxAngiacriwi) xardcracié xal ol 
Sio. xavóves dzipsÀaS qvAirrOwro, xilt'ousv Eva 
fxacrov uaxcQiorrarOw aQyieTt(xOztOV. xal rtctQudQynv 


Ut autem omnis ecclesiasticus status et sacrae 
regulae diligenter custodiantur, iubemus unumquem- 
que beatum archiepiscopum et patriarcham et metro- 


xal prtgozoAiérmv ToUe Ogwvrdrove ézicxózove 01625 politam sanctissimos episcopos sub se constitutos in 


vx' avrovg TeÀovvrae xarà 5v avtzv énagyíav ünab 
5 Üie xaÓ9' fxaarov Kroe ngós davróv aÀv, xal 
mágag vàg alría$ dxgifiue dieraLew aerivag oi dxti- 
€xoxO. 7) wAngixol 5j uovayol ztpós dÀÁÀxAove Kyovos, 


eadem provincia semel aut secundo per singulos 
annos ad se convocare, et omnes causas subtiliter 
examinare, quas episcopi aut clerici aut monachi ad 
invicem habent, easque disponere, et super haec 


xai tavrae duariDévas xara robs éxxAnccagriwove xa- 30 quicquid extia regulas a quacumque persona delin- 


wóvae, xal mQós ToUrO:g &Í r« zagà TOUe xavOvag 4f 
oíovdrxots mgorózov Zudgrgras DiogDovaOas. 

1 mayogsíouev Óà roig Óc«wrd rosé dvtsOxÓTOIG xal 
ztgea Bvt£poss xal Ovaxóyois xal. vrodiaxóvow xal áva- 


quitur emendari. 


1 Interdicimus autem sanctissimis episcopis et pres- 
byteris et diaconibus et subdiaconibus et lectoribus 


e. X pr. (— 32) om. B. et L, ín quibus pro hac particula inseruntur nov. CXXXVII c. 4—6. S quoque non 
habet nist $ 1 v. 33— 603, 7 (inde Nomoc. L tit. 28 p. 635 Voell.) et $ 2 (inde Appendiz Nomoc. L tit. cap. eccl. 5. p. 662 


Voell.). 
INomoc. XIV tit. 8,9 coniunctum cum argumento nov. 
summam pr. repetit Nomoc. L tit. 49 p. 659 Voell. 


Ex B 81(v.33— 603,4 sagayívea ai) repetit B* T 2 p. 611 
CXXX VII c. 4sq., alterius partis ib. 9,11 p. 559. Pitra; Ath. 


Zach. — Summarium prioris partis extat 





fectus sit, non amplius uno anno ecclesiam suam relinquat, Episcopi autem. qui in regiam urbem, wii 
dictum est, veniunt, cuiuscumque sint dioeceseos, ante omnia beatissimum archiepiscopum Constantinopolis 
et patriarcham adeant, a" ila per eum ad serenitatem nostram ingrediantur. Qui autem conira hanc 
constitutionem nostram vel proficiscuntur vel ultra definitum anni tempus extra ecclesiam suam degunt, 
fis primum quidem impensae ab oeconomis ecclesiae suae ne ministrentur, deinde ipsi per literas sacer- 
dotum quibus subiecti sunt admoneantur, ut ad ecclesias suas redeant; quodsi reverti differant, secundum 
sacros canones vocentur. Et nisi intra tempus a sacerdotibus definitum ad ecclesias suas reverterint, ipsi 
quidem episcopatu repellantur, alii autem ipsorum loco meliores secundum vim praesentis legis creeniur. 
Atque hoc idem etiam in clericis valeat, cuiuscumque gradus sint vel ministerii. 
X. Ut autem omnis ecclesiasticus status. sacrique. canones diligenter custodiantur, iubemus unum- 
que beatissimum archiepiscopum et patriarcham et metropolitanum sanctissimos episcopos sibi sub- 
tectos in eadem provincia semel aut bis m singulos annos apud se convocare, et omnes causas quas 
episcopi vel clerici vel monachi inter se habent accurate examinare, easque componere secundum eccie- 
siasticos canones, ac practerea si quid contra canones a qualicumque persona commissum est emendare. 
1 Zlnterdicimus autem. sanctissimis episcopis et presbyleris et díaconis et subdiaconis et lectoribus et 





1 oíocd rore, om. 1óxov Epan. | dzodruson Bf || 
2 savalapBaviror Nomoc.A | 4 ztagayevonsvovs y Foul 
8 vv om. L | 7 om. Epan. Iul. | 10 wowovos i. e. de- 


1 loco R!| 2 relinqueret. R7! | aut V! | 4 fuerint 
vulg.] fuerit lihri || 5 et patriarobam] et om. 7! | 7 autem 
T vulg.] om. RV | aut] et aut V | 10 yooniis Z"* Jj 11 


gentibus (Jul, cf. erempla a C. de Boor collecta Theo- | &dmonere libri, corr. Beck | per) qui V* [ sub] T']! 
phanis piem verrgiirw ard. cum Haloandro vulg. (B/)| | 12 agere R! [ 13 secundum reuerti V? [| euocari. V (Iu£.)] 
pj) wsAsvonsv u7, B! sancimus non Jul. | 13 4p' olc B* reuocari AT'wulg. | 14 inter T! | ad V | 16 episeopa- 
14 vmepriDsuévois B* | 16 ógusuévov Nomoc. Ath. tum 7' | depelli T'| meliores pro eis T | 17 ipso vuig. 
sapà vow iapfov zoóvov ML y en Tul] xeóvov sagà | 18 valituro vulg. | euiusque A | ordinis aut ministerii 
và) isgéa B. & sacris canonibus (i.e. maga vd & fuerint T'| 22 rubr. De episcoporum oonoiliis per singu- 
xavóvov) tempus c | 18 avv' abràv om. Bí | xaAAo- | los annos faciendis 7' in marg. (ex Jul.) | autem] ee T''] 
wa] dpaivove Epan. | 19: vóuov om. Nomoc.* | 20 xov | sacro R | 23 custodiatur V*| 24 metropolitani £' | 26 
«OroU BH vàw xÀnguxdw Epan.| 21 7 9x7noecíae LB | simul 2: 28 ad invicem om. T! | 29 eosque RT | 

et om. R'!T | super RT] insuper V| hoo V | 31 emea- 


s Iu.] 9xroscíae M Nomoc.4 7j év vztroscíq Epan. | 30 
ward — xavávag om. € | 34 xal $xodiaxóvow xal dia- 
wóvost L, xal vrodiaxóvow om. Bf ad tabulam ludentibus 7'íin marg. (ex Jul.) | sanctis V i 


34 ao subdiaconibus V 


ET DEO AMABILIBUS 


yrocivasé xal zayri à oíovürnovs siayoUs ráypa- 
fO; 7 Ggy,uatros xadscrori: TaA(Su» T tàw tà TOW 
eira naizÓrTuY xowovovs y Oscpnras yivacÓuaa f 
iis oiavUimors Diar voU Osmeiga. gapuw mapayivs- 
GJ... ai Oc Ti6 d$ abrOw voUTO dudgtos, xeAevOpav 
toíto». dz 196is éyiavtoUs ànó máGre eUayove vsrnga- 
Gias xuwÀíeGÜas xai uoractnogi dufláAAsoDaa. — si Di 
iv 19 uiéoq xpóvq Osibu dlíav 10v idv mraicua- 
Tos ustávoray, dOriay elvas TQ ísgsi g^ Óv véraxtas 


603 


Nov. CXXIII 10. 11 


et omni alii cuiuslibet venerandi collegii aut sche- 
matis constitutis ad tabulam ludere aut talia ludenti- 
bus participes aut inspectores fieri aut ad quodlibet 
spectaculum tandi gratia venire. Si quis autem 
5ex eis hoc querit, iubemus hunc in tribus annis 
venerabili ministerio prohiberi et monasterio redigi. 
Si autem in medio tempore ostenderit dignam sui 
vitii paenitentiam, liceat et sacerdoti sub quo con- 
stitutus est minuere tempus et hunc rursus pro- 


xai dÀavtoU» TO» xoórov xai vovrov mdAiv vj, (díq 10 prio reddere ministerio, scientibus quoque sanctissi- 


4zodidóvas Vmmgsciq' sidótcw xal vw Ocistdátaw 
dnicxónow tOw ógudóviwv Tavra ÓuxDixeiv, cg si 
v) ToioUTO gaÜOvisé aur dxDixicovow, abroi Aóyov 
1gQ ÜsQ Unég tavtrs 146 aitías tgfovas 


mis episcopis debentibus baec vindicare, quia si tale 
aliquid aznoacentes non vindicaverint, ipsi rationem 
deo pro tali causa persolvent. 


92 Müjdéva di énícxonov áxowta xaravayxátsGdaa 152. Nullum autem episcopum invitum cogi quemlibet 


"NY "vp CR oro ^r t 

olord;nora wAnpwxüv Om' avróv ürra TOU (iov xÀj- 
"irn 

eov anoién». 


clericum sub se constitutum de proprio clero di- 
inittere. 


CAPUT XI. 


llào. di vois énicxómos xal ngaofvtégow dxayo- 
eiiouev dgogizriv iwwà 178 ayías xormovíag, mir 7 
aiia duxi du^ 
yevéadDas xaMaiovair. ti Óé 1:6 magà vavta 1/6 dyías 
xouavíag Tiv& gogígu, éxsivos niv 0s aixoé dnó 
14s XOwavías d,cpiads; Àvouévov toU ycQuGuoU Vm 
voi péíhovos iegfo; iy dyías dbkoUGDm xoiwe»vías, 


Omnibus autem episcopis et presbyteris Interdici- 
mus segregare aliquem sancta communione, ante- 


4' fv oi dxxÀrdiaGTixol wavóves Tovro 20 quam causa monstretur propter quam sanctae regulae 


hoc fieri iubent. Si quis autem praeter haec sancta 
communione quemquam segregaverit, ille quidem qui 
iniuste & communione segregatus est soluta excom- 
muuicatione & maiore sacerdote sanctam mereatur 


9 i adixa Twvà Tig &yías xovwvlas$ xaxpíaas v0À- 25 communionem ; qui vero aliquem sancta cummunione 


noas màs: TQómto46 VxÓ TOU [egi bg Ov TéraxTaL 
xoQucÜrostaa T6 xoiwaías dg! Dc0v ggóvov dxeivos 
Gvvidos, fva Ong dÜixos dnoiros. Dixaios Vnopusivy. 


segregare praesumpserit, modis omuibus a sacerdote 
sub quo constitutus est separabitur communione 
quanto tempore ille perspexerit, ut quod iniuste fecit 


1, 4ÀÀ' oid oixsiass yrociv Ébegri» dziowónq Tiva — 1 iustesentiat. Sed neque propriis manibus licere 
mÀjttur! TOUTO yaQ dAÀórQiów daviv ieQéow. 30 episcopum aliquem percutere; hoc enim extraneum 
c. XI ex S repetit Nomoc. L tit. 15 4-17 p. 619.625 F'oell.— Pr. (— 28) habet Epanagoge 9, 5, ex B pr. repetitur 


ANomoc.$^ XIV tt.9,9, 8 2 i0.9,10, $ 1. Nomoc. ib. 9,26 et D* K 37, 5 p. 336 Zach. — Summaria extant in 
INomoc. XIV tit. locis cit. 





omnibus aliis ín qualicumque religioso collegio vel habitu constitutis, ne tabula ludant vel eorum qui talia 

ludunt socii aut speciatores fiant, vel ad ullum spectaculum spectandi gratia veniant. Si quis vero ex 

$s hoc commiserit, iubemus eum per tres annos ab omni religioso ministerio prohiberi et in monaste- 

rium immilli. Quodsi medio (empore dignam peccato suo paenitentiam osienderil, liceat sacerdoti sub quo 

constitutus est et minucre tempus et eum rursus ministerio suo restituere: cum sciant sanctissimi episcopi 
ui haec vindicare debent, si quid eiusmodi cognoverint neque vindicaverint, $e rationem deo hac & causa 

t reddituros esse. Nullus autem episcopus invitus cogatur clericum ullum sibi subiectum de clero suo 
ni Liere. 

XL Omnibus aulem episcopis et presbyteris interdicimus, ne quemquam a sacra communione segre- 
geni, antequam causa probetur propier quam ecclesiastici canones hoc fieri iubent. — Quodsi quis quem 
adver$us ea a sacra communione separaverit, ille qui iniuste a communione separatus est, sublata sepa- 
raiione a maiore sacerdote ad sacram communionem admittatur, is vero qui iniuste a sacra commuuione 
aliquem separare ausus est, omnibus modis per sacerdolem sub quo coustitulus est a communione separa- 


1 Litur, in quantum tempus illi placuerit, ut quod iniuste fecit iuste paliatur. 


Sed ne manibus quidem 


suis puisare quemquam episcopo licel; hoc enim alienum esi a sacerdotibus. 





1 oíovdrzo:s MB! Nomoc. e] oladrzors LI óco- 
dinorn S | eÀaBovs S | 2 f oxruaros om. L | xa9- 
s01004 Sv.L, D*| va voavra (ravra D* v. l.) moa- 
Lórvwov SL B | 3 ysrécDa: SD* | 4 nagaysvéodas 
S.B! |. 6 ánó om. S | sidafoUs vztovoyiae S | 7 &v uova- 
e115gíq Nomoc. | 8 deifes L] dei$o« MB | 9 vj ieget] 
et sacerdoti e | vg cw L | 10 xai onte dAarzov» om.g || 
náici B! | 12 Quxdixzoas Bí | oi] às xai B || & v« 
— dxduxijoovaw om. D! | 15 axovra om. S | 18 Ilacs 
dà ou. Epan., Nomoc. L tit. | xai] 5 xai B | 19 dgogi- 
Ee» ML| uj àgopí&tv B. uij (uij om. S unus, Nomoc. 
L tit) xogíSnt» S Epan. | r«wé&s$ Epan. | z M*L^B 
AEpan., Nomoc. L ti] ; M9L*.S Nomoc." || 20 dux9«in 
KEpun. | 21 yivea9as Nomoc. L tit. | 22 tivà xopíct 
S uius, Nomoc.s] savà. zgupíoo. ML S.B Epan. yogíass 
«avà Nomoc. L tit, Nomoc.^ | 9s] «x S Nomoc. | 23 xo 
QíoOsis S | Avóusvos Epan. | voU Qscuo? Nomoc,án 5 
24 rov om. S] á£ovaOu (sic) L | 25 6 04 aixos viva 
«7: &ylas yogíaag xowvewíae Bl ó di diixos rovrov 
xoÀu5ga$ xogíga. B* 0 di gopícas roÀuncas Epan., 
dÓixos om.c | 20 $g' qj Sv.L.| 28 vrousivos D* vno- 
qisivts Df sentiat & || 29 é8davas S v. L, d3éav Nomoc. L 
tit. licere € | £iaxozov S, e? | 30 &gews Sg 





1 chematis A V | 2 talia ludentibus Beck] aliis ludenti- 


bus (ludentibus aliis V) libri, vulg. | 3 üeri aut inspectores 
T | ad] a V || 4 spectaculorum /ibri, corr. Beck | 5 reli- 
querit At || 6 venerandi R! 7? | misterio R'! VT? monaste- 
rio T! i? | 1 ostenderit V vulg.) ostendat T' ostendatur R | 
sui] si Z:* | 8 paenitentiam] penitentie d (sic) V! | et ante 
minuere 9 transponit Beck | sacerdotii 7'! || 9 reddere pro- 
prio 7 | 10 misterio A V | quoque] quoe T! que V j 11 iu- 
dicare T' || quia si] qeeei A! [| talem 79 [ 12 iudicauerint 
RVT! | 13 persolueret R | 15 rubr. Ut nullus episcopus 
cogatur subicctum sibi clericum de suo clero dimittere 7' in 
marg. (ez Iul.) | nullus autem episcopus A | inuitium A! [| 
quamlibet R | 16 constitum 7" [ clero dim.ttere V'!] clero 
dimittere et alii (aliis V?) dare R*V? clerico alii dare 
dimittere AR! dimittere clero alii (et alii 77?) dare T'| 
18 rubr. De his qui sine causa excommunicant 7' in marg. 
(ez Jul) | 19 segregate A! | aliquam 7! aliquem a 
vulg. | sanetam communionem RT' | 20 causa] causa 
aliqua 7 | proprie Z' | sacre R | 22 quamquam A VT' | 
qui V* T*] quod R quam 7'!, om. V! | 23 a communione] 
actione 7t, & om. T'! || est om. T || soluto) solutus ab 
T? | 24 sancta V | 25 aliquam A V [ sanctam cominunio- 
neu A|26 omnibus modis T 27 coustitus A | 25 fe- 
cerit V || 29 iuste om. VZ'! | sustineat vu/g. | rubr. De 
episcopis manu sua cedentibus T'ín marg. (ez Iul.) || liceat 
vulg.; leg. licet? || 30 a£iquam V | extraneum] eontrarium 
V, est add. V3T 
16* 





Nov. CXXIII 11—14 


9 E ri6 Óà émícxomos xarà coUe dxxÀnaiagtTixoUS 
xawóvag vj6 ispoavvrs £xBÀArOrie voAurasev Enifzvai 
tüe nóÀtos éE 5e éieBAnOn, y xaraAintiv TÓw TÓ- 
mov (v (p dxs)evar Diayw, xslavonev v0UTOv pova- 
ornolq év dÀÀp émnoyía xaOsorGri mapaliTonOhas, 
Uva ansp dv v]j iegoavvg ruagre Üiayo» dv tq) uova- 
eqimoip OuogO dora. 


604 


DE SANCTISSIMIS 


29 sacerdoti. Si quis autem episcopus secundum ec- 
clesiasticas regulas sacerdotio pulsus praesumpserit 
ingredi civitatem ex qua pulsus est, relinquens lo- 
cum in quo iussus est degere, iubemus hunc monas- 


5sterio in alia rerione constituto tradi, ut quae in 


sacerdotio deliquit degens in monasterio corrigat. 


CAPUT XII. 


KÀroixots dà otx Ales ysigororsicOas avyyopgoi- 
urv, & quj ypdpuara ícag« xal ÓpUZv zticvw xal 


Clericos autem non aliter ordinari permittimus, 
nisi litteras sciant et rectam fidem vitamque habeant, 


Biov csuvóv (yovai, xai otvs ztaAÀaxüv ovrs qvcixovs l0 et neque concubinam aut naturales habuerunt aut 


fayov 5| Kgova. zaidas, &ÀÀ' 7j cog póvos fiovvras 7j 
yauttiv vóniuov xai avizZv uíav xal moutQv écyn- 
xórag 5 Éyovtug, xai ur) y5oav unÜà DialrvyOsicav 
«vUpos pr0P dÀlos vOi$ vóuoi Y) xci roig O'uíow xa- 
vóciv. zu yopevpéymy. 


habeant filios, sed caste viventes aut uxorem legiti- 
mam et ipsam unam et primam habentes neque vi- 
duam neque separatam a viro neque aliter legibus 
aut sacris canonibus interdictam. 


CAPUT XIII. 


IIosolóveoov dà éAdvrova vw vQidxovra dyiavrav 
yíveaSas oix énicoézousv, GÀÀ odd Diáxovov 5j $no- 
Oidxovov Trova vGw tixocimévrs, ovdi dvayvoheTrv 
&ÀAavrova tv Oxrtoxaidsxa Éyiavriv, Qtaxóviocay dà 


Presbyterum autem minorem XXXV annorum 
fieri non permittimus, sed neque diaconum aut sub- 
diaconum minorem XXV, neque lectorem minorem X 
et VIII annorum, diaconissam vero in sanctam ec- 


4v dyía éxxÀnaiq qf, yugorovüaóci ir dvrov20clesiam non ordinari quae minor est annorum XL 


dgriv éwiavtiw TeGGapaxovra rj ei Oevrépovs rAOs 
yáuovs. 


aut ad secundas venit nuptias. 


CAPUT XIV. 


Ei dà dv cQ waigij vZ$ xeigorovias oU wAngixoU 
oíovdjzors vdyuaros 5 BaOnuoU xarüyopós Tui dya- 


gavi, Aiymv avróv avabuw slvas trü6 xtiQorovías, 25 


vaegudéadu rj yeigorovía, xai ztávta nQogawérogay 
toUtrO july iméQ r6 éberdgtos Tovro 8 Umip TOW 
éritiuloy, xiva dv taie vOv £nigxónov yuporoviaie 
dvartépo éOsazícausv. 


Si autem tempore ordinationis clerici cuiuscum- 
qe collegii aut ordinis accusator aliquis a emm 
icens eum indignum esse ordinatione, differatur 
ordinatio, et universa procedant tam pro examina- 
tione quam pro multis, quas in episcoporum ordi- 
nationibus superius sanximus. 


c. XII repetunt. Nomoc. L tit. 25. p. 623 Voell. ez S, Nomoc.^ XIV tit. 9,29 et B* K 18,3 p. 434 Zach. ez B. 
Argumentum notat. Nomoc, XIV tit. 1,23 (ubi ipsum caput ezscripsit Balsamo p. 810 Voe!l.). 
c. XIII ex S. repetit Nomoc. L tit. 25 p. 623 Voell., ez B Nomoc.ó^ XIV tit. 1,28. — Summae extant Nomoc. X1V 


tit, l. c... "Post. 40, 15. 38, 7. 30, 1. 42, 9. 


c. XIV pr. habet Appendix Nomoc. L. tit. cap. eccl. 6 p. 662 Voell., &1 (605,2 uz dAÀos dà yugoroveiaDa. — 


9 éxaAMaS o) et & 2 Nomoc. L tit. 25. 26 p. 632. 633 Voell. ez S. Er B habent 


1. 2 Nomoc.^ XIV ti. 9, ?9, 
ummarium $ 1. 2 exhibet No- 


$ 1 Nomoc.?^ XIV tit 9,22. $ 2 (— 11 goftaivéro) ertat in Epanagoge 8, 12. — 
moc, XI V tit. 9, 29; Ath. summam repetunt paratitla. Ath. 10 $ [^ 





9 Si quis autem episcopus secundum ecclesiasticos canones sacerdotio deiectus ingredi civitatem, ex qua 
eapulsus est, vel relinquere locum, in Ses degere iussus est, ausus sit, iubemus eum monasterio in aiia 
provincia sito tradi, ut quae in sacerdotio peccavit degens in monasterio emendet. 

XIL Clericos autem non aliter creari permittimus, nisi litteras sciant et rectam fidem atque hone- 

- stum vitam habeant, et neque concubinam neque naturales liberos habuerint habeantve, sed qui aut caste 
vivant aut. uxorem legitimam eamque unam et primam habuerint habeantve, nec vero viduam neque a 
viro ADEM neque aliter legibus vel eliam sacris canonibus reprobatam. 

XIHIL — Presbyterum autem. minorem triginta annis fieri non permittimus, sed ne diaconum quidem 
vel subdiaconum minorem viginti quinque annis, nec lectorem octodecim annis minorem; neve diaconissa 
in sancta ecclesia creetur quae minor sit annis quadraginta vel ad secundas nuptias venerit. 

XIV. Quodsi tempore creationis clerici cuiuscumque collegii aut gradus accusator extiterit. q»à 
eum indignum esse creatione dicat, differatur creatio omniaque procedant. tam de examinatione quam de 


mullis quae in episcoporum creationibus supra sanzimus. 


2 *rolurso: (oÀurjaes S v. L) libri | 3 áp 7€ S dv 5j 
Nomoc.4 | 5j xavaAsízuv S v. L, relinquens e | 4 £xe- 
Asó9n M | 6 và om. S | 8 evyxagovuev. xesgorovti- 
aS$a. S | 10 cauvóv om. c | £yoas Sv. i. [| *ov08 — ov- 
3i libri | gXass Br | 101 £zovas (7 xovas v. L) 7j Kaxov 
B | aà4* 5 5 om. € | 12 zporv xai uíav Nomoc/^ || 
4azrxócas r Kxovras LD Dubenizm vel si iam habuerit 
lu.) éoyrxóraé M abeutes c || 14 xai om. B' v. L, c || 
10 JIgeaBiregov À' éviavrw CAárto S | rgsaxovra (A) 
MS B (Nomoc.$^) Iul. Ath. Nomoc. XIV tit. '"Poz. 40, 15] 
Às Lg Theod. | 17 09 avyzopovusv L|| 18 ovdà B No- 
moc. L tit.] ovra dà ML Nomoc.?"^ aAA' ovdà S | 19 óxroo- 
xaidexa M. Üexaoxro B ar (6 L9) Lg Nomoc.f^ Theod. 
Ath. (cf. Iul.)] àxrà S'Poz. 30,1 x Nomoc. XIV tit, ubi 
75 legit Balsamo in schol. p. 841 Voell. (inconsiderate nume- 
vum in ipso contertu novellae positum in Basilicis auctum 
esse dictitans) | 21 d»iavràv veccagáxovra B] d»iav- 
Toi; u' M £ràw u' S ttagagaxóvrov L! reagagaxovra 
L3 | 28 dv ais xtgoroviaig tav £nioxónov L | 29 
dvotépo) c. 2 





1rubr. Episcopus si deiciatur de episcopatu, in mona- 
sterio sit T'in marg. | quis] is R*' | 3 locus V* | 4 in 
om. T'! | est iussus V | monasterio in] in monasterio 7T 
mon&aterio R V | 5 aliqua religione 7' | tradi] traditum 
R'V|8rubr. Quales clerici fleri debeant 7'in marg. (ez 
Iul.) | nos V* | praecipimus V | 9 habent 7| 10 et om. 
V | habuerint V?vulg., uitaque add. V* | aut habeant 
lineola subducta del. T'* | 11 legitimam) le (sic) T | 12 ne- 
que viduam] uiduam non T'! | 13 neque om. R! [ à om. V] 
14 interdietum. A! [ 16 rubr. Cuius etatis presbiteri dia- 
coni subdiaconi item diaeonisse fieri debeant T'/m marg. 
(ez Iul.) | 17 diaconem T'| aut] neque V f| subdianum 
T| 18 XV T'|lectorem minus A minus lectorem. 7* 
minores lectores T* | XVIII 7'| 19 sancta eclesia T' | 
20 non om. T'| qua £! | XL annorum AT 123 rubr. De 
aocusationibus clericorum T7' in marg.(ez Jul.) tempore om. 
V'| cuiusque RV | 24 aliquid &' | 26 uniuersas £* | 
27 quas R!| mudis 7''| quas] tam quas 7^; quae ed. 
Ven. 1494 a/. | 28 saneciuimus &*7' 


ET DEO AMADILLGUS 605 Nov. CXXILI 14. 15 


1 E Mi ó u£llov xeiporovsigOai Oiáxovos u5 Kyo 1 Si vero futurus ordinari diaconus non habuerit 
yvvaixa xaÜü dvarrégw. siorres CevyOeigay arg, ur — uxorem sicut superius dictum est iunctam sibi, 
diÀus ysigorove(G Ow, si us; toórsQov vxÓ TOU yeipo- — non aliter ordinetur nisi prius ab ordinante eum 
TOrOUri0; avrÓw dporahie mayysíÀntas Óévacfa, — interrogatus promiserit posse post ordinationem et 
prrü 1«v gngorovíav xai yuopis vouíume yaustne 0s- bsine legitima uxore honeste vivere, non valente eo 
urüGs Bib, ov Ovrau£vov xov xsporovovvros dv «dq — qui ordinat in tempore ordinationis permittere dia- 
wea vp 9S xtporovías émirpémsw up Ósaxóvo uera — Conum aut subdiaconum post ordinationem uxorem 
Ti» ytigorOvíav yausrZ]v Aaufdvtw — 8 8 rovro yé- — accipere. Is autem qui permittit episcopus expella- 
vwtai, Ó émivQévas émícxomo: Ts dpigxomzs ixBaA- tur ab episcopatu. Si vero post ordinationem pres- 
A/aOm. si dà ustà vw xeporovíav zxpsaHóreoos rm l0 byter aut diaconus aut subdiaconus uxorem duxerit, 
Dwixovos y vmodidxovos dydyrvas yauerrv, ixüaAÀé-  expellatur & clero et curiae civitatis illius in qua 
cÓ« toV xÀjgov xai t7) BovAT, t6 mtOÀtam, dv j xÀp- clericus erat cum propriis rebus tradatur. 

Qixós Tv, uexà TOv (Dimv mpayudvow napgadidog ow. 

2 4 P dvayvooros Üevrépav yausrjv dydynrei, 5 — 9 Si vero lector secundam ducat uxorem, aut pri- 
mgoryv udv yígav Óà 5 (iabeviOéisav dvioós 7, vois 15 mam quidem viduam (autem) aut separatam viro aut 
wOjcag y TOls ieQois xavóciv azmyogevuévmv, wrnxét« — legibus mut sacris canonibus interdictam. nequaquam 
ais dÀÀov £xxlnoiagrixóv BaDuór noofawiro: si Óà — ad alium ecclesiasticum ordinem provehatur; sed si 
oirnore toos sie ueiSora Ba9uóv zpoazÓein, éx- — quolibet modo ad maiorem ordinem perducatur, ex- 
BaAÀliaOm aitov xai td ngotégq dnoxadiarác Jw. pellatur eo et priori restituatur. 


CAPUT XV. 

MÀÀà urÓà Bovisvràs 7j vabeoitae xÀnpuxols píve-20 — Sed neque curialem aut officialem clericum fieri, 
€9a., iva uf T dx vovrov TQ svays xÀnoo vfgis — ut non ex hoc venerabili clero iniuria fiat. 8i vero 
mQoiyévmgra. 46 0À xà toiaUta mpóswma (v xroo tales personae in clero constituantur, tamquam nec 
xar«raüyn, Oe ur vevonuévye Tis xugorovías Tj (díg — d ordinationem perductae propriae fortunae resti- 
TÜXr dztoxadig 140 Jugav, nÀrnv tí ur; cos síxó$ uovayi-— tuantur, nisi forsan monachicam vitam aliquis eo- 
xóv Hiov *«$ éE aítcw ovx KAarrov Óexazxévts driav- 25 rum. non minus XV annos implevit: tales enim or- 
TOv Óujvvgs* TOi; 10w0ítOve ydg xt&porovéigO'a: xs- — dinari praecipimus, legitima videlicet parte (a) curiali 
Aiousv, Tj$ vouiune OrÀovór: uoípas dnó ToU Bov- curiae et fisco danda. Sed in clero constituti mo- 
AsvioU TZ BovÀ] xai tQ Oruocip Oijouévne. aÀlà macho condecentem vitam impleant. Si enim post 
wai dv TQ xÀno xaraAsyópevos povayq mzoénovra — clericatus honorem uxorem aliquis eorum duxerit aut 
Bior Éxvshaivaav, si yào uetà 1ív vov wÀyoov ri- 3Üconcubinam habuerit, curiae et officio cuius sub- 
uj» yvvaixá. 1i dE aita ayáyrtai ; maAÀlax5» Grim, iacebat fortunae reddatur, si etiam maxime tali ec- 
tj Hovin 5 th tüin 5 vp rt(xn p vnéxnro amodido- 

Go, £i xai và náAura rOu0UtQ ExxAngiac Tux BaX ug 


e. XV (— 28 Jidopévzs) ez S repetit Appendix. Nomoc. L. tit. cap. eccl. 3 p. 661 Voell. Es B pr. habet No- 
moc.*^ XIV tit. 9,29, $1 (— 12 igadePissva) id. 9, 16 et B* K 15,4 p. 434 Zuch. — Summam pr. praestat No- 
moc. XI V ti.9, 29. v. 215g. argumentum notatur Poz. 34, 2. 

Aiteram cap. XV partem (inde a v. 28 a4Aà xai ...) et c. XVI pr. om. S. 








1 Si autem qui diaconus ordinandus est uxorem non habeat secundum ea quae supra dicta sunt sibi con- 
functam , non aliter creetur, nisi prius ab eo qui eum erealurus est interrogatus promiserit se post crea- 
tionem. etiam sine legitima uxore caste vivere posse, neve liceat ei qui ercaturus est. tempore. creationis 
diacono permittere, ut post creationem uxorem ducat. Si vero hoc ftat, qui id permisit episcopus episco: 

atu repellatur. Quodsi post creationem. presbyter. aut diaconus aut subdiaconus uxorem duxerit, de 
E clero repellatur et curiae civitatis in. qua clericus erat cum rebus suis (tradatur. Si vero lector 
secundam uxorem duxerit, vel primam quidem sed. viduam vel separatam a viro vel legibus sacris. 
canonibus reprobatam, nequaquam in alium ecclesiasticum gradum procedat; quodsi qualicumque modo in 
maiorem ordinem promotus sit, repellatur eo et priori restituatur. - 

XV. Sed ne curiales quidem aut officiales clerici fiant, ne qua inde venerabili clero iniuria fiat. 
Quodsi eiusmodi personae in clerum adlectt sint, tamquam non facta creatione condicioni suae restituan- 
tur, nisi forte quis ex dis vitam monachicam non minus quindecim annis transegerit: tales enim homines 
creari iubemus, ut scilicet legitima pars a curiali curiae et fisco detur. Sed etiam in clerum adlecti dignam 
monacho vitam peragant. Nam si quis ex iis post honorem clericatus uxorem. duxerit vel. concubinam 
habuerit, curiae vel officio vel foriunae cui subiectus erat reddaiur, quantumvis in talem ecclesiasticum 





2 Cevx9siaav aUrq xaOà dvarrégo convas Nomoc." | fortunae e, unde Zachariae 7$ 1j TÜyr vnéxseto 
9,2243 vzó M] àxo LB | 4 exayyéAezas L | 5 uera] | ——————————————————————— 
xai ust& Nomoc." || xai om. Nomoc.*" | vouíuov yaua- 1rubr. De nuptiis clericorum 7' in marg. (ez Jul.) | fue 
156 L vouíunse yvvaixóg Nomoc.dm, vouture om. B |6ze- | ordinarius A!, ordinari del. T* | non om. R! T | 4 per- 
eorovicavros S | 7 tq Qiaxóvq] r vrodiaxówg add. | miserit V | ordinationem] uxorem a add. 7'? | et om. Vj 
5S plerique, € | 8 Aafsiv Nomoc. | sí — yévrras om. c | | 5 eum RV[6 in om. T || 7 ordinatione V | 12 propriis] 
11 5 9xodiaxovos om. Nomoc." 9,29 ! dyáyeras yauerzv | proprius erat V! [ 15 autem addidi | viro] «« V* a uiro 
L qeersi» ayáyoro S | 12 «5 Bov4; Le Iul. Ath.] 17 | T* vulg. | 16 uel sacris V || 17 ecclesiasticum ordinem 
váíu D, Ls.v. v5 BovAj xai vdEn M (cf. ad v. 20.32. | cer.] |cum ordinem — 20 fleri ut scr. FE? in ras. 2 vv. || si 
606, 11; Heimbach Anecd. II p. LXII) | dv z] vq^ zv | RT) et si V vulg. || 20 ru^r. De eurialibus et taxeotis ad 
S |i 5Z—13 mpayuárow om. Bí | 13 iUic] oixsíew | clericatus honorem uenientibus 7'in marg. (ez Iul.) || 23 or- 
INomoc. 9,22 | 19 avrov] &z' avrov L, om. Sj 20 Bov- | dinatorem A! | producte 7' perduoti V? vulg. | 24 forte V j 
Asvràg 5j vabeoyrag xÀArgixoUg yivag das MS Nomoc."(No- | aliquis eorum non) non aliquis eorum non Z* non eorum 
moc.* a yívsaGas incipii)) ta£earas (s. v. add. rj Bovàsv- | aliquis T! | 25 annis /* T'* vulg. | enim om. R'V | ordi- 
Té s) xAngeixovs yéveaD'as L, BovAsvtàs 5j om. B; curialem | nare R!'| 26 legitimae A! | partem Z' | a add. Beck | 
aut officialem clericum fleri e («/m. Ju.) | 21 wArgqy Sg] | curiali curie A] curialie V? curiae V* T'vulg. | 27 et] ei 
oix 9 xAgom M oixo LD | 22 yévgpras Nomoc.t" | «a | V, om. E! | rubr. Si monachus elericatis honorem me- 
em. S v. L, B Nomoc.^ | 23 xarayayr, B | 25 dAirrow | ruerit T'in marg. (ez Iul.) | Sed R!V] Si A*7' et si vuly., 
B*121 v5 vouiuns — 28 UiUouévrs om. B* Nomoc", | Sed et Beck | constituto 7' | 28 concedentem R conde««n- 
T5$ vouíure — 606,0 simaav om. D/ | 29 xai dv LB] | tem T || impleant Beck] impleuerint V impleuerit RT ! 
xai oi dv M (xal om. c) || 32 17 Bovir; 7; om. B| 7] et || | 29 duxerit aliquis eorum 7' || 30 habuerit] duxerit V f 
5 1j 1Uxn i vzéxesro (éméxtevro L*)) cuius subiaoebat | eius 7| 31 reddantur A! oredatur 7'!| si] set 2! 7! 





Nov. CXXIII 15. 16 


[mci dv Q 1i6 vecaypévos oU xodveras &nó vv 
tu» xavóvmw xai tQv *cumw yaustjv haufarmv. 
vá abrà Óà xai éni vois Glow ümaCi uovayoW xga- 
vii». ÜsoniZouiw 10i$ aztÓ uovaatrgiav sis otovürnota 
dxxÀnciioTixóv BaSuóv urvagagou£vos, si xai rjds- 
1l jug wUxyp vnsiOvwos sinon. — xal yevax?$ vouoda- 
toU, Pe e diévas dv oiqürnnmots £xxAnaiaotixq) 
Py we xaPécTati dvayogsiy 4E avrov xai x0 usxÓy 
yiveadai, ánictauévoy vov OUTO TO4OUVlQw, OT4 xai 


606 


5 libet ecclesiasticum 


DE SANCTISSIMIS 


clesiastico gradu tenebatur, in quo quis constitutus 
non prohibetur sacris canonibus et legibus uxorem 
accipere. Haec autem et super aliis omnibus mona- 
cbis tenere sancimus, qui de monasteriis ad quem- 
um transferuntur, etsi nullae 
1 fortunae subiecti fuerint. ^ Et generaliter sanci- 
mus, nulli licere in quolibet ecclesiastico gradu coa- 
stituto discedere ab eo et saecularem fieri, scientibus 
tale aliquid facientibus, quia et quasi apposito sibi 


iS Os aixós (zaxtipdvrs aUrois Gowns 7j abías ü crga-lü cingulo aut dignitate aut militia nudabuntur et cu- 


vias yvuvmOLcovtai, xal aj fW ixp vUxp Tie 
lias nólsos megadoOrcorva. voie 0i mgó vov rjgs- 
vépov vóuov wArowxoUe yügorovrOéyras ànà BovAevte- 


, Pu h H ^ 
x;s TUyns Óià vnoxaraGTdwTow 7:00:07.» t&$ XQn- 


patixàs Aaecrovoyías nÀngoiv, ànó dà vd» aopatixov 15 


diavOsgovs gvAdrtsa Da. 


riali fortunae propriae civitatis tradentur. Qui autem 
ante nostram legem clerici ordinati sunt ex curiali 
fortuna, per substitutas personas pecuniaria munia 
complere, & corporalibus autem liberos servari. 


CAPUT XVI. 


HÀ! od0à xinguxów oiov mos BaOpov Di0óvas 
Ts dxeívg, tg! 00 yugorovéiras, T aÀÀq oiqÜUnnote 


Sed neque clericum cuiuscumque gradus dare ali- 
quid ei & quo ordinatur aut alii cuilibet personae 


mpoidnq Gvyyogovuev, uóvas dà maQéyar avróv ràc — pormittimus, solas autem praebere eum consuetu- 
GvrrÓs(ae voi TQ xeiporovovrr. Ümrosrovuivows xai 20 dines his qui ordinanti ministrant ex consuetudine 


4i ÉOovs xojitouévoss, ávós éyuavrov Qudgia. ui; Vnsg- 
B«votaas. dy divi &yirárg dxx5roiq dv y, katatát- 
Tétaa TL» Üuíav srángoiv Anitovoyíay, xal urdiv nay- 
vis v0 (ioi; GvyxAngixos Didóvas vig 1i iías 
dugavias, urÓà Quà raírg» trv aitíav vd» 
magauvOioy» T, TOv dÀAÀlcw pspirixd)v avrór dmogte- 
1 eucJa.  àÀÀà ard EevodOyov 5, mrwyorgógor 
vogoxóuov t aÀÀov oiíovU;more avayoUs oixov Oioexn- 
1v 7 0iorUr nort giagTixOY g govTiOua ytupízorra 
Bidóvai 1i Éxeivq, 99 ov poa. ) 
Binors nosihnq: Undg 17$ ÉuniotevOe(are avrqi Duu- 
xGs0g. O0 di magà vaUra &zag Duetvzogaysv 5 Oe- 
dois rj laufdvmaw tv, usGítre yivópevos Tis &eQauaUvs 


accipientibus, unius anni emolumenta non transcen- 
dentes. ln sancta vero ecclesia, in qua constituitur 
sacrum complere ministerium, nulla penitus propriis 
conclericis dare pro sua insinuatione, neque ob c 


ilio» 25 causam propriis emolumentis aut alis portionibus 


hunc privari. 

1 Sed neque xenodochum aut nosocomum aut pto- 
chotrophum aut alium quemlibet venerabilis domus 
gubernatorem aut quamcumque ecclesiasticam solli- 


wu, 5 &ÀÀq oi-30citudinem agentem dare aliquid illi à quo constitui- 


tur &ut alii cuicumque personae pro commissa sibi 
gubernatione. Qui vero praeter haec | yg disposui- 
mus &ut dat aut accipit &ut mediator fit, sacerdotio 


8 1 v.12—16 summam Ath. repetunt paratitla Ath. 8 $2. 
c. X VI (— 607,15 aAJà xai uàAAov éxirgé£nousv) initio in summam contracto paucisque mutatis habet Epanagoge 
8,13. 14; ez B inteyrum caput exscripsit Nomoc." XIV tit. 1,24, pr. et $1 B* K 18,5 p. 434 Zach. — Summam habet 
Nomoc. X1V tit. l.c, Ath. summam 601, 1—4 repetunt paratitla. Au. 2 $2. 





gradum adsumptus sit, in quo quis constitutus non prohibetur a sacris canonibus et legibus uxorem du- 
cere. Eadem autem. in relíquis etiam omnibus monachis valere sancimus, qui a monasteriis ad qualem- 
1 cumque ecclesiasticum gradum transferantur, etiamsi nulli condicioni subiecti fuerint. — Atque genera- 
liter sancimus, nemini in ullo ecclesiastico gradu constituto licere ab co recedere et laicum fieri, ut qui 
hoc faciunt sciant. se el cingulo quo forte praediti sunt vel digniiale vel militia spoliatum et curiali 
condicioni civitatis suae tredium iri, Qui vero anle nostram legem clerici creati sunt ex: curiali con- 
dicione, per substilutas personas pecuniaria munera impleant, a corporalibus autem immunes custodiantur. 

XVI. Sed ne clericum quidem ullius gradus €i a quo creatur vel alii. ulli personae. quicquam 
dare permiltimus, sed solas praestare eun consueiudines íis qui creauti ministrani et ex more acci- 
piunt, unius anni emolumenta non excedentes. In sanclissima autem ecclesia, in qua conslituitur, sacro 


ministerio fungatur, neu ^ i 
1 causam solaciis suis. vel aliis. portionibus 
aul nosocomus aul alius ullius religiosae 


contra haec quae disposuimus aut dederit aliqui 


| dyxatsAéyr L xavsliyOr Nomoc.tfm | 2 Aafsiv No- 
moc." [3 v4 avrà dà L) avra 0à Be xaixa 98 avrà 
M (idemque ZuL) | 6 aa» Nomoc." | xai om. Nomoc."^ | 
9 và»] xal Gv Nomoc." | órs xai] x«i or« Df, ots 
om. L | 11 «7 Bovisvrexz vUxp € (15 Bovà7 Au. Theod. 
lul) t7 Bovàsvtuxr; t(zr, xai 1á&e M 3j; 1á&. BL | 
12 rov; — 16 gvAdtrio Oa: om. B || l4 vnoxatagrávov 
M 20 xai om £ | 22 éxxÀraíq] tavrr add. Nomoc." || 
23 xai om. e (Iul.), non male | 26 uegidarv Nomoc.^ usgi- 
xov B' v. l. (usquagw. Haloander) | áxoaregeia Jas unte 
53 1àv coll. Bí . 21 aut nosocomum aut ptochotrophum « || 
28 dÀlov oiovàrzxoxs D* alium quemlibet c | 32 7 om. No- 
moc." | 33 ye»ópevos LD* 


1 tenebat R! T!| 2 probetur T [ et om. T | 3 capere 
T | monachis] et monachis 7 | 4 quamlib.t 7| 5 gra- 
dum ecclesiasticum 7' [ transferatur V? transferantur V? 
transferetur. A! || etsi nulle V] etsi nulli (nuli 4?) T* 
el simile R' | 7 constitutos V! constitutus A' | 9 tale] 


uicquam omnino conclericis suis 
rivctur. 
omus administrator vel ullam ecclesiasticam curam gerens 


quicquam del ei a quo proponitur vel alii ulli E asiorgeed pro commissa sibi administratione. 


ro processu suo dei, neve propter hanc 
Sed ne xenodochus quidem aut. piochotroyhus 


Qui vero 


aul acceperit. aut. mediator. faclus sit, sacerdotio rel 


et tale A etiam tale 7| et quia 7*!| a posito RV a 

ito 7| 10 aut] a 7' | dignitatem aut militiam 
A | 11 rubr. De his qui ante tempora constitutionis 
clerici faoti sunt. 7^ in marg. (ez Jul.) | Qui] quia R' [ 13 
per om. R! | pecounia A | munia (om. R!) complere R] 
complere munia V munera complere 7 vulj. | 17 rubr. Ut 
(neque add. T'^) clerici sine pecunia fiant. T' in marg. (ez 
lul.) | elerieus R V*7' | cuiusque RV ] 18 ei om AT ! 
alii om. V | cuilibet] ciuilibus 7! | 19 committimus R'( 
20 his om. &' | *ordinantium (ordinatum 7'!) ministran- 
tes libri (suut add. vulg.) | 21 emviumento 7' | 22 con- 
stituuntur V | 23 nulla] et nulla vulg. | propriis om. V | 
24 clericis V vulg. | 27 rubr. Ut locorum uenerabilium 
&iinistratores sine pecunia flant 7' ín marg. (ez Jul) | 
xenodochium aut nosocomium AT || ptocotrophum A 
ehotrophium 77 [| 28 alium om. V | quamlibet V | 29 zu- 
bernationem 7'!| quicumque 7'! [ ecclesiasticam om. A ] 
30 illi a] illa ' | 31 aiicuieumque A | commissa] oom- 
promissa R | 32 gubernationem V! | 33 fit K* vulg.] ait 
VI, om. R' 


ET DEO AMABILIBUS 


ftoi v0U xÀroov 7, 76 duziatevOslon: atti olatdrmors 
Dori asos yvuvoS10rtai, TOv Dedouéverv dxdixovud- 
ve Tij svaysb rÓTQ, OUTiTOS TÓ TOL0UTOV ztpÓca»tOv 
TZv ynooroví(ay 5 qoóvriGua y Quoixnciuw Flagev. sd 
04 xoapixóg sin à AauBdvov 7j utcírre ywwóuevos, vo 
Jo9iv Vinloiw dmcitr95gerca, xal vd evaysk vózp 
dv i9 rÓ TowUrov mgosomov TZw Óioixnciw Tj v9w 
xnporov(apy 73) tZv ggovrida KAags maepsyíadu. 

4 Ei M4 cie xÀAngixós oiovdz nora BaSuov 7, dioixntze 
olovirora stayovs oixov rj 

duzuatevOsiane avrQ e ad Dioix;osos 7) ggov- 
1íÓos 5 perà ravra BovinOT T» vàv (dio zonygd- 
Tow T0ogayaysiv Tj dxxÀnciq, dv fj yesgorovsitas, 7j 
TQ TÓztQ, ovTiwOG trjv Dioíxraw 7j tjv ppovrida àvadé- 


607 


Nov. CXXIII 16. 17 


aut huiusmodi clero commissae sibi cuiuscumque 
gubernationis nudabitur, his quae accipiuntur vindi- 
candis venerabili loco cuius talis persona ordinatio- 
nem aot sollicitudinem &ut gubernationem accipit. 
5$Si autem saecularis sit qui accepit aut mediator 
factus est, by" datum est duplum repetitur et vene- 
rabili loco in quo talis persona gubernationem aut 
ordinationem aut sollicitudinem suscepit praebeatur. 
3 Si quis autem clericus cuiuslibet gradus sive gu- 


TtpÓ trs ytigorovías 7 15s 10 bernator cuiuslibet venerabilis domus aut ante ordi- 


nationem commissam sibi cuiuscumque gubernationis 
aut sollicitudinis aut postea aliquid voluerit suarum 
rerum offerre ecclesiae, in qua ordinatur, aut loco, 
cuius gubernationem aut sollicitudinem suscepit, non 


xeras, ov uóvov o? xml'ouev rovro yíreaOa«, àAÀà 15s0lum non prohibemus hoc fieri, sed etiam magis 


xai udllov zgotgézouev «Urol rà vOiaira Üzig t6 
vornoíae rz€ (días weyns owuiv. rusig yàg éxeiva 

vov dídoaSa. xoÀvouev, driwwa iQixoi srQocoous 
Tig] mapéystei, OU us)v tà vaig dyvutáreig Éxxralau 
xal roig &Alow evayéciv olxows mQosgepé pava. 


invitamus eos talia pro salute animae suae faccre. 
Nos enim illa solum dari prohibemus quae propriis 
personis quibusdam praebentur, non quae sanctis 
ecclesiis aut aliis venerabilibus locis offerentur. 


20 


CAPUT XVII. 


0$ roU Ós- 
enórov dv xÀjog xaraleyZ, 4$ avroU toU xaralsy;- 
vas dhe(Otgos xai siyevze Kara. £i yàg ayvooivros 
roU decmórov 5 yugorovía yévrrai, dbéoroo vq? s- 


"Eàv Jovlos sidóros xal oix àvriiyovri 


Si servus sciente et non contradicente domino in 
clero ordinatus fuerit, ex hoc ipso quod constitutus 
est liber et pum erit. Si vero ignorante domino 
ordinatio fiat, licet domino intra spatium unius anni 


anóry sia ngoJeauíag éviavrov xal uóvov tz» tyrv 25 et. servilem fortunam probare et suum servum ac- 


azodsixyivas xol Tóv idiov dovAov àvalaufavay. Ei 
di JovÀos sire aidóros a(ra dyvooUvvros vov Jsozórov, 
xadámsp sipnxanev, dx r0U xaraÀeyzvas TQ xÀnoq 
dlavOepos yevóusvos TZv déxxÀnciagTixSv vznQiGíav 


cipere. Si vero servus sciente domino sive nesciente 
sicuti diximus &5, quod in clero constitutus est, 
liber factus ecclesiasticum ministerium reliquerit et 
ad saecularem transierit vitam, suo domino ad ser- 


xataAiztos xni eig àv xoapixóy ueréADos Bov, vq idiq 30 vitium contradatur. 


deanósg ei Jovisiav nagadidóaSo. 


e. XVII pr. ez S repetit Nomoc. L tit. 33 p. 640 Voell.; ez B pr. Nomoc.A" XIV tit. 1,36 e£9,32, $8 1 id. 1,54. -- 
SSummas habet. Nomoc. XIV tit. locis cit., pr. summam Ath. repetunt paratitla Ath. 18 $1, Theodori c. 40. particulam 


schol. L et B3. 


V. 23—26 summaria extant "Post. 24, 15. 43. 





clero vel commissa sibi qualicumque administratione privabitur, et quae data sunt due ^n loco via- 


dicentur, cuius talis 


persona creationem vel curam. vel administrationem accepit. 


Quo 


si laicus sit qui 


accepit. vel mediator factus est, duplum eius quod datum est. ab eo exigetur, el religioso loco in quo 


2 íalis persona administrationem vel creationem vel curam accepit praestetur, 


quis vero clericus 


cuiuscumque gradus vel administrator cuiuscumque religiosae domus aut ante creationem vel commissam 
sibi qualemcumque administrationem vel curam aut postea ex: propriis rebus ecclesiae, in qua creatur, vel 
loco, cuius administrationem aut. curam recipit, aliquid offerre voluerit, non solum non prohibemus hoc 
fieri, sed potius exhortamur eos, ut pro salute animae suae haec talia faciant. Nos enim ilia tantum dari 
prohibemus, quae privatis quibusdam personis praestantur, nec vero quae sanctis ecclesiis aliisque reli- 


giosis cre offeruntur. 


Si servus sciente nec contradicente domino ín clerum adlectus sit, ex ipsa. adlectione liber 


et ingenuus sit. 
dicionem eius pee et servum suum recipere. 
adlectione in c 

transierit, domino suo in servitutem tradatur. 


Nam si ignorante domino creatio faeta sit, liceat domino intra anni unius spatium con- 
Si vero servus sive sciente sive ignorante domino ex 
erum, sicuti diximus, liber factus ecclesiasticum ministerium reliquerit et ad laicam vitam 





quae xc a «1 
ovrivoc] év o) L*| 4 gpovrída Epon. | Hd 
civ. KAagov Nomoc.^ | 5 5 Epan. | 


5mors em. Epan. || ofxov] vószov S Epan. | 


zxors om. S | 12 AovirSeim S | 14 vzv Oioíxroww 
5j y govrida L t?» ggovtida 5j 12» Qioixnow mn] 
15 o? xmAiousv] ov om. Nomoc." | 16 éxirgéxtouev 
Epan. ] 9nie corrnogias Nomoc." | 18 uóvoy M Bf e (Iul.)) 
pióva SLB* Nomoc. | € S | 1959. ov. pv — ntQosgegó- 


gaeva om. Bf | &ylasc B* ' L | 20 ofwosc] locis (i. e. Tómosc) 
€ Jul. | sid iu ena B* | 21 eidóroc rov Jeazórov xai 


pn rr Enters L | 22 xavaléyei Nomoc." 9, 32 | xava- 
vayrjvas S plerique | 23 Kavo) erit. (i. e. ferai) e | &yvo- 
ovvros] ov voovvros S | 24 éEero)] licet c | 25 éviav- 
TOW wc) uóvov] dvós dviavrov S | «zv TÜgyv TOUTOV 
àv rUymv S et servilem fortunam € | 26 csoPexvvnr 


S | dvalafeiv Nomoc.* | 21 síva eidóvos] eive om.c | 
29 vxnoecíav] &xoAovOiay Nomoc." 1,56 | 30 xaraiei- 
st0« B! xavaAsives (v. k. xaralstyr) S || tóv om. S | uer- 
4A9p S unus | 31 xagadídoaSas Nomoc.*" 1, 36 


1 cuiusque R V | 2 gubernationibus F' [ his quae] hia- 
que V is qui KR! | 4 accepit 7' vu/g. | 5 aut] ut R 
6 repetit V repitur R! | 8 suscepit V al] susceperit R. 
vulg. | 9 rubr. De amministratoribus uenerabilium loco- 
rum suas res offerentibus T' in marg. (ez Jul.) | 11 com- , 
missa R' | 12 aut postea T'*vu/g.] postea A VT* n 
T! | 13 rerum om. V | ccolesie offerre 7' [ ordinatus 7'* | 
14 non] et non R'! [| 15 non om. R' T! | 16 fucere om. 
R'| 17 non "1 enim om. T | solum illa V | qua V 
19 aut] aut in 7'' [aliis om. R V | uenerabilioribus £ 
offeruntur * vulg. | 21 rubr. Si seruus clericus fiat. 7' ín 
marg. (ez Iul.) | condioente R [ 22 fuit V' fiat At est T'| 
hoe em. T'* | constitus T'! (id. 27) | 23 ingenuerit V? 
ingenuus est V? | ignorante domino] eeeeees R' | 24 
inter V! intra in 7'! | 25 et servilem] et om. T | seruo 
R'| 27 est om. R' T | 28 misterium RVT | 29 secun- 
darem Y 


Nov. CXXIII 17—19 


1 Toc dà dvazoypágove d» avtaie uóvasé vais xtr- 
csciv, dv als eiciv. évaztóygegos, xÀngixote xai mapa 
yropnrv TOv deanorüw  yívsaD«i avyyogolutv, ovto 
Hivtoiys céxs xÀnguxoUs avrov yuwouévove Tiv émi- 
x&udvr» avrois yrogyíav mzÀngovv. 


608 


DE SANCTISSIMIS 


1 Adscripticios autem in ipsis possessionibus qna- 
rum sunt inscripticii clericos et praeter voluntatem 
dominorum fieri permittimus, ita tamen ut clerici 
facti impositam sibi agriculturam adimpleant. 


CAPUT XVIII. 


E mié evxroiow olxov xaracxevágtes, xai govin- 
Oui £v abri xÀngixobe stgoálAso Das 7) ai1ós 7j oí 
TOitov xÀrpovouo:, &( Tà$ Qazvag avroi voie xÀngi- 
xois gopryoUg. xai abíovs droudgovsci, xoV6 Óvoua- 
aÓévras gtigoroveia Das, 8i Dà vois map' avrQv. émi- 
Àeyévras o dvabíovs woAócovciv oí Ouios xarvóve: 
xtigorovnO vai, TQpvixaUTa OÓ tQ TOTO OGuintOS 
éniaxonos ovs dv vouiag xaAAMQovas ztQogáAlsa Oa qpov- 
1 cbe. OsoníZouev dà vois svAnfraTátove xÀrpi- 
xove nis (Qin Éxxigalaus magaueveuv xai zaügav 
abrois dguóSovaav éxxArgiagtixzv vrtroraíar mingoU», 
vOUTO xaTalrroUPTOS; TOU éxdGTQ: TxtÓAROS OÓGk«vrdTOV 
dnicxómov xai tüv dv éxáatq BaOug: (xxÀngiag vix 
TtQurevóvtaw, xai vov; raUTa Uu magagvAdrrovrag 
xayovou) émitiuiq: vnoBailóvrov 


Si quis oratoriam domum fabricaverit et voluerit 
in ea clericos ordinare aut ipse aut eius heredes, si 
expensas ipsi clericis ministrant et dignos denomi- 
nant, denominatos ordinari. Si vero qui ab eis eli- 


iüguutur tamquam indignos prohibent sacrae reguiae 


ordinari, taudem sanctissimus episcopus quoscumque 
putaverit meliores ordinari procuret. 


1 Sancimus autem reverentissimos clericos suis ec- 


15 clesiis observare et omne eis competens ecclesiasti- 


cum ministerium adimplere, hoc requirente unius- 
cuiusque civitatis sanctissimo episcopo, et uniuscu- 
iusque ordinis ecclesiastici primatibus eos qui haec 
non custodierint regulari multae subdentibus. 


CAPUT XIX. 


Tois dà wpecBvtégové xal Óiaxóvovs xal $z00ia- 
xóvovs xal dvayvaoGtaS xal wálraé, ov6 márrag xÀng- 
Quxov$ xalovuér, và mpáyuata Td dg oiov)nnots 
Tgózov &(6 tv avrQw Qdeanortíav megueÀdovta É;twv 


Presbyteros autem et diaconos et subdiaconos et 
lectores ct cantores, quos omnes clericos appellamus, 
res quolibet modo ad eorum dominium venientes 
habere sub sua potestate praecipimus ad similitu- 


$n 175» idíav £&ovc(av mgocrárrousv xaÓ* óuouitgra 25 dinem castrensium peculiorum, et donare secundum 


tí» castrensio» peculio», xai dmgsiaJas xarà coUe 
»óuovs xai &xm' avrois DiariDia Dai, si xal onó 19v 


leges et iu his testari, licet sub parentum sint pote- 


e, XVIII om. S. Post c. XVIII BL inserunt nov. VI c.8 (ubi vid.). 
e. XIX habet Epanagoge 9,8; ez S repetit Nomoc. L tit. 3 p. 601 Voell., ez B Nomoc.4* XIV tit. 1,31 et 10,5. — 
Summam praestat. Nomoe. XIV tit. 10,5 (cf. 1, 31), Ath, summam repetit Nomoc. L tit. 10 p. 614 Voe!l, — Initium 


latine versum (Presbyteros — appellamus) ez LI capitulo constitutionis citat Gregorius 


diximus ad c. VIII. 


agnus in epistula de qua 


1 Adscripticios autem in ipsis solum possessionibus, in quibus sunt adscripticii, etiam contra voluntatem 
dominorum clericos fieri permittimus, ita tamen ut clerici facti impositam is agriculturam exerceant. 
XVML Si quis oratoriam domum aedificaverit, in eoque clericos consütuere voluerit. vel ipse vel 


heredes eius, si sumptus ipsi clericis ministrant atque dignos nominaverint, qui nominati sunt creentur. 
Si vero qui ab iis electi sunt tamquam indignos sacri canones. creari prohibuerint, (unc eius loci sanctis- 
1 simus episcopus quos meliores putaverit constituendos curet. — Sancimus autem, ut religiosissimi cieric: 
in ecclesiis suis maneant et. omne ecclesiasticum ministerium, quod sibi competat, impicant: ut. in hoc 
sanctissimus cuiusque civitatis episcopus et qui in quoque ecclesiastico gradu primates sunt inquirant, eos- 
que qui hacc non custodiant canonicae multae subiciant. 

XIX. Presbyteros autem. et diaconos et subdiaconos et lectores et cantores, quos omnes clericos 
vocamus, res quae quocumque modo in eorum dominium pervenerint in potestate. sua habere iubemus. aá 
similitudinem castrensium peculiorum, et donare eas secundum leges deque dis testari, etiamsi in pote 


1 vois] e£ .S [| nóva«s om. e || xrrvaaev Nomoc 4| 2 dv 
al;] ó» Sc| 3 yerioD«a S | avyzopetusv] o0 avyya- 
goi uev Nomoc." || ovro S (cf. e Iu.) ép! Q MLBS, quod 
si malis retinere, delendum Gate | 4 uévros Bf || dac] 
doré xai Nomoc.*^ Jul. || yevouévove S unus, cum Ha- 
loandro vulg. | 5 isgovgyíav mÀngovv Nomoc." | clausu- 
lam nescio quam de capitatione in. conteztu novellae olim 
additam in. Basilica non esse receptam Balsamo ad No- 
moc. X1 V tit. 1,34 p. 856 Voell. ex ipsis Nomocanonis verbis 
male. intellectis fingit | 6 Bovigdi B* | 7 acvois M || 
mgogaiéaSa, B* | 9 yogryoUa« MB*] xogryda« Bí yo- 
gnyraovas L vulg. | ovoudacos Bf || 10 rove om. L^ || 
12 rà» vómow om. e | ód«draros Zachariae (cf. e)] 
S9uóravos MLD i13 vouían D) voutcos ML | 17 xara- 
fyrovvros LBg lul] návcos Ggrovyvos M | 1859. xai 
— nguwtrevóvrow om. D | 19 xai om. || 20 oxofaA- 
Aovios B! | 2| xai vzodiaxóvove om. Epan., Nomoc.! 
1,21 | 22 ois] rois S | 23 và) xai và S, om. Epur. | 
1à M5] om. L D Epan. | dg otovórnors (oi0rzore No- 
mo." | ceózov ML Nomoc2, Nomoc." 10, ^] &g' oio»- 
dino1s 190ncov B* dág' (ép Bl) olordijnors TQóTtov 
Hf Nomoc," 1,31 oiyÓrzore vgóztqi S Epan. || 26 castro- 
siopeuliun 5. wavGrgevaíam zexovAiov M ideoxtrjvom 
nexoviiww L Epan, a1Qatuartixaw. stexoviiv D | xai] 
diave JóvaaPas avroié xai B | vovc om. Bí | 21 dia- 





tí(ÜscÜ«a: dx! airois Nomoc.t" 10, 5 | & xai] xci» 5 
Epun., a£. om. Nomoc. 1,31 


1 rubr. Si aseripticius clericus fiat T' in marg. (ez Jul) 1 
Anscriptationes 7! Inscriptionis V! Inscrip!ios Jf iiis 
T || 2 inscripti & VT? f et] etiam T? | 6ruór. De clericis 
eligendis ub edificatoribus uenerabilium locorum uel here- 
dibus eorum 7' in marg. (ez L4/.) | oratoriam domum Ziel] 
oratorium domum V oratorium /t7 (oratorii domum vulg.) | 
fabricauerint A || 7 eo T || ordinauerit 11 ipsi 7^! f cias 
heredes V? ín ras.,vu/g.] hercdes eius A3 7, cius om. R* | 
$ ipsi /'!] ipsis A*VT vulg. | ministrauerit RT [| denomi- 
nat RV || 11 tandem V] tedecet /t! tuno R* vu/g., om. T] 
12 melioris ordinari K* ordinari meliores V [| 14 rubr. De 
clericis ministerium dei non implentibus T'/n marg. (ex 
Iuk)| 19 omnem Zt! [eius R| competentes A! V! com- 
petenter V? || 16 misterium V | 17 sanetissimos T'*]| 18 
ordinis ecclesiasticis V eoclesinsticis ordinis A eceloa- 
stici ordinis T'|| 19 custodierint] quos omnes clericos ap- 
pellamus add. ft* (cf. a4 22) [ gulari T! | 21 rubr. De pe- 
culio quasi castrensi clericurum et de siznilicatione cleri- 
catus T' in marg. (ex Jul.) | et subdiaconos om. T! | 22 e 
cantores om. /? | quos] cos qui haec non custodierint quos 
Ri! (cf. ad 19) [, 24 similitudine V! | 25 peculiorum et] 
et peeculiorum 7"! | 26 et om. T'* 


ET DEO AMABILIBUS 


vw yovémw ziciv éfovaíav, ovrc» uévro:ys dxet& vos 
Tovrow zaijae 5 rovrov prj vnóvrov Tobe yoveie 
evrGw TO vópauov uéípos xouizsa aa. 


609 


Nov. CXXIII. 19—21 


state, sic tamen ut horum filii aut his non extanti- 
bus parentes eorum legitimam partem ferant. 


CAPUT XX. 


Toi dà evÀageotárou zxgtaflvr£pois xal Qiaxóvois, 
al sípsDslav (mdp xpnuarixns aitías weviouegtvpn- 
gavts$, Ggxéges awrh Bacávow ánl vgsit Óvinvrois 
xopítsgÓai cfc Osíag vyzNorcías xai puovagrüQiois 
nagadidoaOa.. $adp di dyxAnuetixdv. aiio ai yuv- 
Jouagtvgíav siztowev, v5$ 6v tQ xÀjgp fas yvuvov- 
uévovs vais vouipow: ÜnofláAleaOc. nowais ngostdt- 
Tousv. TOUS Óé Àowmové rove dv veg Àleus (xxÀncia- 
Crixais TádEsgiv. tvagegonéyovs, si mAaativ naprvolav 
dy oiqÜrnore ntodypati cita 1gruatixq) sica dyxirua- 
Tox Blorsdvas DuAsyyOingav, ur, uóvov v0U. xÀngov 
xal TZ6 éxxÀnciagiix5s váültos dixBállagOna, dÀAÀà xai 15 
Baaávois vnogallea Da. 


5 


10 


CAPUT 
EK a6 xard TivOS wÀngixoU 7j uovayoV 7 Quaxovio- 
65s 5 povagroíag 7) àGaxrcolas Eyos tiva aywyrv, Oi- 
Üagxéva mpóvegov vOv ócwbraTOv éxíGxonoOv (Quivi 

Tobrow Íxaeros Unóxttci, ó dà xÓ mpüyna usrabo 20 
aórdw OLaxgwwérw. xal si uiv éxdrspov pépos vois 
xQwopuévois dqravyddes, xsAsvousv Qux rOU xarà TOW 
Tómov doyovros ravra dxfifagu vtÀe( magadido- 
gÜc. — si Ód i6 tw Üixatouévav évrós Oéxa rjueQaw 

dwrsíxo: vOig xsxpiu£vow, TQwixaUra Ó Ow TÓmOY 25 
doyow vó moüyua éferatéro, xal ai sUpos Tw xgíaw 
óg)«e ysvouévgv, xal Oi wrqov idíae vavrrv Be- 
Basosro xal éxBiBagug: napadidóto và xgiDévra, xal 
n5 diécvo «q Üsvregov év c vowvTQ nQáyuati 


c. XX ex S repetit Appendix. Nomoc. L tit. cap. eccl. 4 p. 661 Voell, ex B Nomoc." XIV tit. 9,17. 


Reverentissimis autem presbyteris et diaconibus 
etiam si inventi fuerint pro pecuniaria causa falsum 
testimonium perhibuisse, sufficiat pro verberibus in 
tribus annis separari sacro ministerio et monasteriis 
tradi. Pro criminalibus autem causis si falsuin 
testimonium dixerint, clero nudatos legitimis subdi 
poenis praecipimus. Reliquos autem omnes in aliis 
ecclesiasticis ordinibus constitutos, si falsum testi- 
monium cuiuslibet causae sive pecuniariae sive cri- 
minalis dixisse convincantur, non solum ecclesiastico 
officio repelli, sed etiam verberibus subdi. 


XXI. 


Si quis contra aliquem clericum &ut monachum 
aut diaconissam aut monastriam aut ascetriam habet 
aliquam actionem, doceat prius sanctissimum episco- 
pum cui horum unusquisque subiacet, ille vero cau- 
sam inter eos iudicet. kt si quidem utraque pars 
bis quae iudicata sunt adquieverit, iubemus per loci 
iudicem haec executioni perfectae contradi. Si quis 
autem litigantium intra X dies contradicat his quae 
iudicata sunt, tunc locorum iudex causam examinet. 
Et si invenerit iudicium recte factum, etiam per sen- 
tentiam propriam hoc confirmet et executioni propriae 
tradat quae iudicata sunt, et non liceat secundo in 


Priorem 


partem (— 10) additamentis auctam habet rapa 9, 12. — Ath, summam repetunt paratitla. Ath. 5 $2. 


c. XXI ex. B repetit Nomoc.*" XIV tit. 8,4 et 


omoc." 9,17; ex S pr. (— 610,5 yuuvdzea as) et clausulam $2 


(611,5—9) repetit Nomoc. L tit. 15 p. 620 Voel., $ 1 et $ 2 (— rmósonov 611,5) Appendix Nomocanonis L tit. 


cap. eccl. 18 p. 670 Voell. — Summae extant Nomoc. XIV tii. 9,1 p. 538 Pitra, pr. ib. 9,8, $ 


2 ín. ib. 9, 34; Ath. 


summa pr. et $ 2 repetitur in paratitiis Ath. 4 $2, 562, 15 $1; v. 24 — 610,5 summarium est. Pos. 8, 9. — Initium 
latine versum (8i quis — 23 perfectae contradi, cf. ad £) ez kapitulo LVI constitutionis citat Gregorius Magnus in 


epistula de qua diximus ad c. VIII. XIX. 


state parentum sint, i(a tamen ut eorum liberi vel his non extantibus parentes eorum legitimam partem 


auferant. 
d Xxx. 


Religiosissimis autem presbyteris et diaconis, si de causa pecuniaria falsum testimonium dixisse 


deprehendantur, tormentorum loco sufficiet, ut per tres annos a sacro ministerio separentur et monasteriis 
tradantur. De criminalibus autem causis si falsum testimonium dixerint, dignitate cleri nudatos legitimis 
poenis subici iubemus. Ceteri autem. in. reliquos ecclesiasticos ordines relati, si falsum testimonium in 
quacumque causa sive pecuniaria sive criminali dixisse convicti sint, non solum ez clero et ecclesiastico 


ordine eiciantur, sed etiam tormentis subiciantur. 


XXL Si quis contra quem clericum. vel monachum vel diaconissam vel monacham vel ascetriam 


$ edoceat sanctissimum 


Kt si quidem utr 


actionem aliquam habeat , 
autem causam inter illos diiudicet. 
sidem loci p executioni tradi. 
catis, tunc 


eam confirme( et. executioni tradat iudicata, neve liceat ei qui iterum in ta. 


1 udvro: Epan. | 2. (i3 om. Nomoc.* | 5 ei] xal s Sc | 
6 sq. &vavrove — povaatnolow om.- Nomoc.^ | 8 £xi- 
dídoc9a, S || e om. L | wevóz naprepíav SL No- 
moc.^ | 9 «7€ £v «à xÀrow aEias MLB Iul] voU xÀrgov 
Sg Epan. | 12 si] eís 3/ Nomoc.d || 13 sie dyxànua- 
Tex sire yonnavex L | 14 dieleyyOeicav L Dieisy- 
x9nsav B*| vov xAnzpov xal om. c | 15 17$ vá£eos 775 
dxxÀnsiagvixzs L| 17 xAngixov] 5 wAngixov. L || 18 5 
novactoías om. S | £yo« MLB Iul. Nomoc. L tit] £ye« Sg 
Kyov Nomoc.^ 9,1: | ayoryri» M B*, Sv.1.] dvayoyrv S 
v.L, L Nomoc.f" dyova | 19 óaurarov om. Zi 20 
Tov1ov] vóxwv Nomoc.* | 0. 35] dxsivos dà S | 21 dia- 
xQuvéto] In Bí reliqua pars pr. in epitomen redacta, $1 
omissa est |, 22 xguvonuvois MLB Nomoc. L tit.] xexQund- 
»ose S || 4gpriavyaaos Nomoc.4 | xarà vóv (vóv om. L?) vó- 
sov MLsg (lul.)) xarà vóv vóuov B*, om. 8| 23 veÀeigp 
om. S | 25 à dni vw 1ózov S| 27 xai om. Nomoc.* | | 
28 xfiBacuqg] exeentioni propriae 5 29 | rà LB] và M, | 
ms | 1» om. S à | 


episcopum cui eorum unusquisque subiectus est, is 


aque pars iudicatis qut iubemus ea per prac- 
Si quis aulem ez litigantibus intra 
corum praeses causam cognoscat, et si sententiam recte latam ri 


cem dies contradixerit iudi- 
n geben suo quoque calculo 
causa victus. est appellare. 


1 flium T![2 eorum om. T! [ ferantur Z* [ 4 rubr. 
De testimoniis clericorum T' ín marg. (ez Iul.) | et T'vulg.] 
aut R V | 5 et si 7! | fuerint om. T' | pro om. R | 6 pro- 
hibuisse 7'! | in del. T? vul;. | 1 misterio RVT | 9 dixerit 
AR duxerint V! | nudatus A7 [ legitimos subdi V subdi 
legitimis 7' | 10 in aliis om. R' | 12 cuilibet R?7' ciuilibct 
R! | eriminali R | 13 eommunicantur A! | 14 expelli 7' j 
sed — subdi om. R* | etiam om. T'! | t7 rubr. De clericis 
monaobis diaconissis assisteriis conueniendis in ciuili uel 
eriminali causa 7'ín marg. (ez Jul.) | aliquam Jt V | 18 mo- 
nasterium V7? monasteria A! T* | aut om. R' || assistriam 
R assisteriam VT | habeat 7'vulg. | 19 doceat] adeat V 
in ras, R'vulg. | 21 diiudicet Gregor., uidelicet T'! 
Et om. R! T | 22 is V | qui R! J dicta 7'! | adquicuerint 
R, Gregor. v.l. | iudicem loci T' | 23 executione Zt' | 
24 X dies (dies — iudicata sunt t| scripsit F* in ras. 1 vx.) 
RT vulg.] dies X V | 26 etiam per sententiam] et prae 
sentiam 7'*| 27 et om. V [ 28 secundo] se«o A' 


7i 


Nov. CXXIII 21 


qrroOfvri. bxxalsigÓn. sl Bà 5j rov Ggyortoc wigos 
éravrín ei vois ztapà TOU DsoqiÀsardrOv ÉrrioxOTOV 
xtxQipuévow, tryvixaUta qaay Éytiv tv Éxvintov xarà 
T€ wrqov rOU dQyovrOs, xal raUTZv xetà TZY TOV 
vóucov ráfww àvagégegOaí 1a xal yvuvotscOa, si 
pévrowys dx. Bacilaxré xsheígsos 7 OixacTixns 7tQOS- 
Tüfsoe dzíGxozog xpívg perabo olowürnots ztQos- 
wmv, r É«xÀntos émi tüv facgiWav f dni TÓw 
zmapaméuvavra TZv UnóOeguw avagegéíaóo. 


610 


DE SANCTISSIMIS 


tali causa victo — Si vero iudicis sententia 
contraiia fuerit his quae & deo amabili episcopo 
iudicata sunt, tunc locum babere appellationem con- 
tra sententiam iudicis, et hanc secundum legum or- 


$dinem referri et exerceri. Si tamen ex imperiali 


iussione aut iudiciali praecepto episcopus iudicat 
inter quascumque personas, appellatio ad imperium 
aut ad eum qui transmisit negotium referatur. 


1l E Ài dyxlnua sir 1ó xaO" oiovdrzore 1v uvguo- 101. Si vero crimen fucrit quod adversus quamlibet 


vevOévtam eiAafteavtvmow mgocohmov énigepgóuevoy, si 
udv ragà £zi0xózt Ti6 xacryogr 2j] xal avrós 17v aÀn- 
Quay sigriv QvvrOT, anó 176 Tiuré jtos vou BaDuoU 
TOUTOv xarà 10U6 dxxAngiagTixOUS xayóvac £xflaAléva, 


memoratarum reverentissimarum personarum infera- 
tur, si quidem apud episcopum aliquis accusatur et 
ipse veritatem invenire potuerit, ab bonore aut gradu 
hunc secundum ecclesiasticas regulas eiciat, et tunc 


xal tqvixaUra 0 xgócgopos Qixaarze voUrOv Gvrez5to 15 competens iudex hunc comprehendat et secundum 


xal xarà rove vóuovs zv O(xnv (bevdtom míQa$ av- 
Tfj (mciO dro. sb DÀ nQórrgov 1i mohuxq ápyovts 
cTQocéAÓm ó xatryopos xai tà EyxÀrpn dia voyí, 

£Éeváaaos Svvr Dein dzodsiy va, rovs 14 Piso) sd 


leges litem examinans finem imponat. Si vero prius 
civilem iudicem adeat accusator ct crimen per lezi- 
timam examinationem potuerit approbari, tunc epi- 
scopo locorum gesta monumentorum palam faciat, ct 


TOV tÓzOVw TÀ VzOUuvrueTA Lr do. vig xai ei (E 208i ex eis cognoscatur proposita crimioa commisisse 


abràw yvogO) rà moorsDévra dyxArucva nAnnusir- 
cas aUtÓv, TÓTs «Ur0$ Ó éxíGxOmO; TOUTOV xaT& TOUS 
x«wvóvae dzÓ tZ$6 Tipze Xr0& TOU faOpov Ov Érts 
xepibéro, à dà Dixacvre £xlivnow. abri dnigtoéro 


eum, tunc ipse episcopus hunc secundum regulas 
&b honore seu gradu quem habet separet, iudex 
autem ultionem ei inferat legibus congruentem. Sí 
vero putaverit eem gesta non iuste confecta, 


vópois &puódiov. ai dà vouias, Ó dxioxonos và ss-251tunc liceat ei differre nudare honore 


mQayuévr up Quim gvatZva:, vór8 diégras avr 
VmsodéaDas TÓ yvnvaas 17$ Tiu yov» rov BaOpuov 
10 xarmyogr? iy mtórc tov, ovro uivroiys (va 10 10i- 
oUTOw mpósmzOw VXÓ Tv vOuiurV depdlsa» yévias, 


xal ovro$ sx9óe vue r vmxóOscis Tovro uiv vx tov 30 


4zigxómov TOUrO Óà xai vmó oU QixacroU dvaveyO7, 
fva $us vavrQ» yuwogxovrss và gawóyusva ruv x8- 
9 Aecousv. Ei 0d x:6 ordo xonuavixye aitíag xarà 
TwwOg tà» urruoysvOévrow moocoztov (vaywyrr Kyo 
Tiwd, wal 0 ézíaxomos vmépOrnras usrabó avtaw 
xácai, ádsiav Ó. dváyow dyéreo tQ mtolicixe doyovrs 
Ttpociévas, ovro uévrowys iva vÓ aiviaD dy. zxtoosotov 


urdsvi vQósQ dvayxibyta. éyyvnvzw Oibóvas, aÀÀà 


mod! persssa 
cusatam personam, ita tamen ut huius persona 
Sub legitima cautela fiat, et ita ad nos negotium 
tam ab episcopo quam a iudice referatur, ut nos 
hoc cognoscentes quae videntur nobis iubeamus. 


9 8i quis autem pro pecuniaria causa contra ali- 
quam memoraiarum omnium personarum actionem 


:-35 habuerit aliquam, et episcopus distulerit inter eos 


iudicare, licentiam habeat actor civilem iudicem adire, 
ita tamen ut &ccusat& person& nullo modo cogatur 
fideiussorem dare, sed solam cautionem sine iure- 


Si vero sententia praesidis contraria sit iis quae a deo carissimo episcopo iudicata sunt, tunc appellatio 
contra sententiam praesidis locum habeat, eaque secundum legum ordinem referatur et exerceatur. 
Quodsi ex imperiali iussu vel iudiciali praecepto episcopus inter qualescumque personas iudicet, appellatio 
1 ad imperatorem vel ad eum qui causam transmisit referatur. Si vero crimen sit quod adversus 
qualemcumque ex memoratis religiosissimis personis deferatur, si quidem apud episcopum quis accusetur 
et ipse veritalem invenire possit, de honore vel gradu eum secundum reguías ecclesiasticas deiciat, atque 
tunc iudex competens eum comprehendat et secundum leges causam examinans eidem finem imponat. Quodsi 
prius civilem praesidem accusator adeat et crimen. per legitimam inquisitionem. probari possit, tunc epi- 
scopo locorum acta manifesta fiant, etl si ex iis compertum sit proposita illum crimina commisisse, tune 
ipse episcopus eum secundum canones honore vel gradu quem habet privet, iudex autem vindictam ei 
egibus congruam inferat. Si vero quee acía non iuste confecta putaverit, tunc licebit ei moram fa- 
cere quominus personam accusatam honore vel gradu privet, ita tamen utl (alis persona legitimae cauteiae 
subiciatur, itaque causa ad. nos cum ab episcopo tum vero etiam a iudice referatur, ut nos ca cognita 
9 quae nobis videantur iubeamus. Si quis autem de pecuniaria causa contra aliquam ex memoratis 
personis actionem aliquam habeat, et episcopus inter eos iudicare differat, liceat actori. civilem praesidem 
adire, ila tamen ut persona accusata nullo modo cogatur fideiussorem dare, sed tantummodo promissionem 





1 uvnDvra S. sexnDévra Nomoc. L ti. vaO vei (sic) 
Nomoc.^ 8,4 | rov] zao& toU S | 2 «oic QeogiAeová- 
Toi6. Érriaxo ztO«6 Nomoc." 9,11 | 5 a MS Nomoc.t"] om. 
LHB*, Sunus | 6 uévro« S. dà L || 5 agxovrexzs S | 
ná£eos B* | 1 xoívn MB(Iul.)) «gives LSg xoívoi No- 
moe, S unus | uecatv] và ueral? SS | olovür ors ztpos- 
eov S | 8 Eyxnros M | 9 15v om. S v.I. | 10 ocovdr/ztore 
B Nomoc." c Iul.] oiovor,ora MLS vulg. | 12 £xiaxóscov 
Sv. I. | r«6 BSc Iul] rovro M | xexnyogrdeir S | ov- 
ro6 S|13 dvvrO«in S | 14 cobro M |j 16 vois vópovs] 
vóuove (vópov Nomoc.^ 8, 4) B | eEecatov Se Iu'.] dE- 
svaléro xal. MLB || aves B*, om. c || 17 0i] enim Zul. ] 
18 zgoséA9 n MB, S plerique] stooséADo« L Nomoc.t*, S 
v. L. || 19 9vrg9 B Nomoc.fm || dzodaiZas Nomoc.in 
vórs) TrvuxaDra S.L 121 yrocOa S yvopia95 L 
moereDivra. Nomoc," 9, (1 || 22 abcóc 0] 0 avrov LL | 
23 9v] o? S | 24 xopitévo] rovrov xopitéro B* | 25 
«ouodíiav Nomoc. L tit. | vouíass (vogían unus) S) vouc- 
co MLB | 26 4Eéavoo S Nomoc.t" z 14. | 21 10] vo 
S | ryovv rov BaOgnov om. S | 29 voir» ML Noncc"] 
vójanov. SB* || 31 xal om. DB l| àvevrxOein S || 32 rpueis 
ANomoc." 8, 4 || xeAetaouev. £, Nomoc." | 34 zrgosoizto»] 





omnium personarum g | dye» S | £z« L Nomoc. L tit. 
36 noAiixdw Sw. l. rovro Nomoc." | 31 ovre — 
611,5 mpocoztov om. Bí 


2 contrariam R* || a om. V | 3 iudicata] tuno iudi- 
cata A! | habere appellatione V appellationem aecipere 
(uel habere s.v. T'*) T'| 8 ad om. 7' | referatur (trans- 
Ícratur V), et quando licet episcopali appellari senten- 
tiae .R VT, adnotatione male ín teztum recepta | 10 8i 
vero] Sie R'| 11 remoratarum T! reuerentissimarum 
om. T'' | 12 accusetur ed. pr. | 13 ab] id R* | hono- 
rem R?| 15 compraeendatur A! [et om. 7" | 16 lezem 
V | 18 approbare A&* aprobare 7'| 20 ex his eogmos- 
catur V? in ras. [ agnoscatur AR vulg. | 21 huno secun- 
dum] per 7''| 22 ab honore] ad honorem A' | quam V | 
separari 7? semper T'! | 23 ei ultionem T'] 24 disputa- 
uerit VT, corr. vulg. [ 25 ei om. T! [| diffeee K* ] bo- 
nores AK! || 29 hoe om. RT' | quando A'| iubeant A] 
33 peceuniria 7' peccunia A | contra om. R! [ aliquem 
T'| 34 omnium om. A4, personarum om. R* Ep intra AR! 
eas vulg. | 36 auctor 7'| 37 accusata ut V* | 38 sola 
cautione A 


ET DEO AMABILIBUS 


nóvov ópoloyíav aytv ói à vro Ope vow iden 
cha neus rii air d qd rà vzip £yxinuctexns al- 
Tías xaTyyogía xatd rivos vw uvruovevOévran vQ0S- 
eov dámoreDe(n, vxó TZ» vopiuov acqdluav v 
xaTnyopoUusvov yívecOa: móscnov. EX à dxxÀngia- 
CrixOv sin TO zpüyna, nrÜsuíav woiwavíay dyércigay 
oi zolwrixol ágyovie? mgós Tiv Towrvim» dlíracav, 
4ÀÀ' oí ócwratos éxicxonos xcrà voUs (agoUs xavó- 
va$ TQ mQdyuata ndpas éiriD éroogay. 


611 


Nov. CXXIII 21. 22 


iurando cum hypotheca suarum rerum exponere. 
Si vero pro inali causa accusatio contra ali- 
T memoratarum personarum proponatur, sub 
egitima cautela accusata fiat persona. Sí autem 
5ecclesiastica causa est, nullam communionem ba- 
beant iudices civiles circa talem examinationem , sed 
sanctus episcopus secundum sacras regulas causae 
finem imponat. 


CAPUT XXII. 


, Eí vives 08 óouoravos éniaxonos «3j 

eugucBrrngiv viva mpóc aAláAovs der ara vnip 
éxxÀnaiagtixoU. Üixalov airs Unég dAlov Twov mpay- 
prov, mgóregor ó unroonoAitrs avvgw usO" érégmv 
Qéo dx ve idíag Gvvódov dziaxóno 1 moàynpa xpi 


avr7c avvódov 10 


Si qui vero sanctissímorum episcoporum eiusdem 
synodi dubitationem aliquam ad invicem habeant 
sive pro ecclesiastico iure sive pro aliis quibusdam 
rebus, príus metropolita eorum cum aliis de sua 
synodo episcopis causam iudicet, et si non ratum 


véra, wai si ui, dnusivr éxávsgov uéos Toi6 xexgiaé- 15 habuerit utraque pars quae iudicata sunt, tunc bea- 


wow, TQvixavra 0 paxapubraTO? natQidgyne dxsiviye 
ans Dioses pasra£o avtiy axpoáaO't, xaxeiva ógi- 
Léro ariva 06$ dxxÀAngiaG Tixois xavóca xai TOWé vó- 
oig cvrvqósi, ovdsvós pégovs xarà Te wr avtoU 
ayTiÀ£ytiv 
dÀlov oiovürmors mpo;ilevaus xavà éziaxónov yévrras 
di& olavürnots aitíav, mgatov Ó Odwtaro; aíTOw 
prtgonolivne xarà vové áy(ovs xavóvag xal rOU6 rjus- 


tissimus patriarcha dioceseos illus inter eos audiat, 
et illa determinet quae ecclesiasticis canonibus et 
legibus consonant, nulla parte sententiae eius contra- 
dicere valente. Si autem et a clerico aut alio quo- 


Üvvauévov. si dà xai magà xAnowxoU 720cumque aditio contra episcopum fiat propter quam- 


libet causam, apud sanctissimum eius metropolitam 
Secundum sacras las et nostras leges causa 
iudicetur, et si quis iudicatis contradixerit, &d bea- 


Tégovs vóuové TÓ zgüyua Diaxguvétoo, xai ei ri6 voie — tissimum archiepiscopum et patriarcham dioceseos 
xexQiuévoiw dyteiston éni vóv naxaputerov ztargidg- 25 ilius referatur causa, et ille secundum canones et 


TÜjs Duuxrgemé dxtivrs dvagegéaDm và mpaypa, 
wdxiiwog xarà OUS xavOvaé xai vov vÓuove TOVIQ 
magiyíito mépas. si dà xarà yurrQomolitov tOutUTO 
i santi yévnvas aire magà émicxkónov sir mapa 

irgixoU 


leges huic praebeat finem. Si vero contra metro- 
politam talis aditio fiat ab episcopo aut clerico aut 
alia quacumque persona, dioceseos illius beatissimus 
patriarcha simili modo causam iudicet. Pro omni- 


75 üÀÀow oiovUnots ngownmov, ó 5s Duov- 30 


x5oses éx&ivns naxapiovraTOs mtaTtQuaoymé xarà vOv 
Opowv tgónov 10 ngàyga xQwéro. "Tado à nacov 


c. XXII ez B repetit Nomoc.!^ XIV ti.8,4; ez S initium (— 20 Ovvauévov) repetit Nomoc. L tit. 1 p. 601 


Voell, clausulam (v. 33 —612, 6) Appendiz Nomoc. L tit. cap. eccl. 19 p. 611 Voell. — Summa extat Nomoe. XIV 
tit. 9,1 p. 539 Pra, clausulae summarium ib. 9,34. — Mediam sententiam (19—26 Si autem — praebeat finem, cf. 
ad s) latine versam citat Gregorius Magnus in epistula de qua diximus ad c. VIII. XIX. XXI. 





sine iureiurando cum hypotheca suarum rerum edere. | Sin de criminali causa accusatio contra aliquam ez 
memoratis personis deferatur, persona accusata legitimae cautelae subiciatur. Quodsi ecclesiastica. sit 
causa, magisiratus civiles nullam communionem habeant in. eiusmodi cognitione, sed sanctissimi episcopi 
sccundum sacro$ canones negolio finem imponant. 

XXIL Si qui vero sanctissimi episcopi eiusdem concilii controversiam aliquam inter se habeant sive 
de iure ecclesiastico sive de aliis quibusdam rebus, prius metropolitanus eorum cum duobus aliis concilii 
sui episcopis causam iudicet; et nisi utraque pars iudicatis adquieverit, tunc beatissimus patriarcha illius 
dioecesis inter eos cognoscat, atque illa definiat quae cum ecclesiasticis canonibus et legibus concinant, 
ita quidem ut sententiae eius neutra pars contradicere possit. Si autem a clerico vel alio quocumque 
interpellatio coutra episcopum propter qualemcumque causam facta sit, prius sanctissimus eorum meiro- 

olitanus$ secundum sacros canones et leges nosíras causam diiudicet, et si quis iudicatis contradixerit, ad 
eatissimum patriarcham illius dioecesis res deferatur, et ille secundum canones et leges ei [inem praebeat. 


Quodsi contra er gd reor) eiusmodi interpellatio sive ab episcopo sive a clerico vel alia qualicumque 
4 


persona facta sit, 





1 uetà xdons vxodrxns M | idio»] oixeiwv S.L. | 
5 yuvéaOw noóswnov Nomoc." 9,11 noócanov ywdoOc 
INomoc. 8, 4 | 1 90$ — £Eéraciv. om. S | 81g. oi ócio- 
raTO: dxíOxOTO4 — éniriDérocav) sanctus (religiosus 
Iul.) episcopus — imponat Jul à émisxonos (o& émi- 
exono: Nonoc. L tit.) S, ubi om. vv, Tq stgáyuata négas 
ézeridérocay | 9 npac «à nodyuara Nomoc.t" | 12 
Tiveov. om. Nomoc." || 14 Oso om. Se Iul, fortasse recte || 
15 fuusivn. L | 17 xdxsiva — 32 xgivéros om. Bf | 18 
&rava) & Nomoc.4" | 20 xai om. S | 21 xav& om. Nomoc.4 | 
drtiOxózx v Nomoc.^ | 22 ztQavov om.c | avrà» om. L, 
eius e, unde avrov walit Zachariae | 23 dyiow] (spot 
S | 24 cis om. S | 25 dvreinz L | xaxpidoxnv MB Iul. 
aggiezidxorov xal (xai om. L) margiioyr» LSe | 26 
&vagsgéro 1 toàyua Nomoc.A^, «0 ztayua. àvagft, 
oa S | 28 srépas] rà ztépas Nomoc.^ |, 20 yévrcas siva] 
sra om.g || 31. Zxaívrs uaxapiozaros em. Nomoc.", ubi 
reliqua quoque pars copiis decurtata est | xarà] xai 
xara 


occesis fllius beatissimus patriarcha simili modo causam iudicet. 


In omuibus autem 


1 rerum om. A! | 4 rubr. De hisdem personis procanioa 
(Ll. pro canonica) causa conueniendis 7'im marg. (ex Jul.) | 
6 ciuiles iudices 7'| 7 sanctus om. V, sanctissimus vu) 
sanctum episcopum A' | causae] caue T'! | 1ürubr. De 
rebus dubiis in episcoporum consiliis em(er)gentibus T' in 
marg. (ez Iul.) | qui V] quis AZ'vulg. | 11 sino dubita- 
tione /i! | habeant V] habeat A7'vulg. | 13 cum] una 
cum 7'* | eum — 14 iudicet ser. A* in ras. | vs. || sua sy- 
nodo] eee T7 | 14 si om. R* | rata 7 vulg. | 16 illius 
dioceseos (dioceos T'*) T'| 17 determinet] inter eos deter- 
minet 7' | ecelesiasticis om. V | 18 sententia e« A! [ 
19 rubr. Si clericus uel quisuis alius contra episcopum 
adire potestatem maluerit 7" in marg. (ez Iul) || clerioo 
Gregor.] clero RVT | aut] et T | alio] laico Gregor. ! 
quoque A'| 20 quamlibet] aliquam. 7" | 22 sanctas T* 
Gregor., om. T' | 23 contradixcrit] cum dixerit 7'!| 26 
huie Gregor., vulg.] hic (hoo /() RVT' | rubr. Si quis 
contra metropolitam adire potestatem maluerit 7' in marg. 
(ez Jul.) | 27 olero libri, corr. Beck | 29 causam indicet 
eausa iudet A' iudicet causam (causam om. 7'!) T jj rubr. 
De episcopis adeundis conuocandis, et ut fideiussores ucl 
cautiones non praestent 7' in marg. 

"t 


Nov. CXXIII 22. 23 


YGw aiv, sits sagk vj idip urvgonolrm aira 
magà marQidoyn sre wap! dÀÀow oioidrnots Óixa- 
cras dmícxonos éváyovras, urÜauíaw dyyvnw 7) Ópo- 
Aoyíav (nip *ü6 Díxne àzaireía OD oev, ovra uévros 
Íva xal abrol ezovÓdcoc. vÀw énayouévow avtoW 
airubv éaviovs DuavAvrovy. 


612 


DE SANCTISSIMIS 


bus autem causis, pro quibus apud proprium metro- 

politam sive apud patriarcham sive apud alios quos- 

cumque iudices episcopi conveniantur, nullam fide- 

iussionem aut cautionem pro lite exigantur, sic 

pene ut ipsi studeant illatis sibi causis semet ipsos 
lere. 


CAPUT XXIII. 


Tois 3i olxovóuovs xal mro xorpógovs wal Eevodó- 
xové xal vocoxóuove wal vois TOv d, sbayaw 
oixcw fiowrrás xal voie dAÀovs &zavra$ wAnoixove 


Oeconomos autem et xenodochos et nosocomos 
et ptochotrophos et aliorum venerabilium locorum 
gubernatores et alios omnes clericos iubemus pro 


xalsvousv Uzip dw dumicrsvÜngüv avrois diowej-10 creditis sibi gubernationibus apud proprium episco- 


ceo» zxapà «TQ idi émuxónq «q^ vnóxnvves a;to- 
xpívscÜas xal rovs Aoyusuovs «56 (días Quowrjcsos 
mOuigÜai, xai sismpárteG Uns Oxep 4E avrdw Ogei- 
lovis ázo01(Ou(zaav, éxtiv i stayti ánolo9raó- 


pum cui subiacent conveniri et rationem suae guber- 
nationis facere, et exigi quod ex ipsis debentes osten- 
dantur, illi venerabili reddendum domui, ex cuius 
ordinatione debitum apparuerit. Si vero putaverint 


nevov oix ovrivos £x «ijs Dioixrosus YÓ yoros gavsín. 15 se gravari, post repetitionem metropolita causam 


ai dà vouíaauy. éavrobs BeBaoraOns, usta. vv azaít- 
1gGiv Ó gmrgonolétyé 1Ó mgayua dberatéro. si Di 
pryrgomoÀítge sip Ó ward vivOS Ow BiQnu£vom mQoi- 
doy tá$ TOuavra$ aitías dferágas wal vÓ zo£or 


sismQdbas, wal Ó aiemQayOsis vouígas éavróv fsBAá-20sam determinet. Non enim concedimus 


g9as, à vrje Qiovcaeos éxeiyre paxagicravos mrarQiág- 
xus 10 mpüyua dhaxpiéco. oidà yàg Gvyyopovusv 
Toile rtQosQruévois srQocavmod dni vàv y Big vita 
airu)w zsxQO0 tTüs dberdgsox xal 156 dzaiTüOtoe TOU 


examinet. Si vero metropolita fuerit contra quam- 
quam praedictarum personarum huiusmodi causas 
examinans et debitum exegerit, et exactus putaverit 
se gravatum, dioceseos illius beatus patriarcba cau- 
praedictis 
personis pro memoratis causis ante examinationem 
et exactionem debiti proprios episcopos declinare et 
^d alia venire iudicia. Si quis autem ex esiasti- 
cis, cui aliqua talis dispensatio credita est, ante 


xoéovs ovs (Bíove &niaxóztove dzogsvysiw xal sis dAAa 26 rationum expositionem et debitorum solutionem mo- 


mapayiveaSas QuxaarrQia. — 6i rii DÀ Ex vv bxxÀroia- 
GrixOv viva TOsaUTEV Dioixraiv dpztioctvOsie zoo vrjs 
TOv ÀoyuGudw mapadéascs xal 17$ TOY énoqtiloué£vav 
xatafoÀns TéÀsvirjgnie, xsAevouev ToU «abroU xÀnpo- 


riatur, iubemus eius heredes simili modo et rationi- 
bus et exactionibus subiacere. 


wóuove warà TOv Opno:v tgósztov xaà OW Aoyicuois 30 


wai vai dzast5OSUv VrtOxéig D aa, 


c. XXIII ex B repetit Nomoc.t* XIV tit. 9,1; ea. S, ubi huius capitis excerpta tantum habentur, repetit Nomoc. L 
ti. 8 p. 613 Voell. Initium (— 13 xal sismoárreoOas) habet Epanagoge 9,19. — Summam praestat Nomoc. XIV 


tit 9,1 p. 539 Pitra; Ath. summam repetunt paratila Ath. 


252. 





causis, sive apud metropolitanum suum sive apud patriarcham sive apud alios quoscumque iudices episcopi 
conveniuntur, nulla ab iis fideiussio aut promissio pro lite exigatur, ita tamen ut ipsi quoque studeant 


a causis sibi illatis sese expedire. 
XXIII. 


Üeconomos autem et ptochotrophos et zenodochos et nosocomos et ceterarum venerabilium 


domuum administratores atque ceteros clericos omnes iubemus de commissis ipsis administrationibus b es 
iis 


iscopum suum cui 


subiecti sunt respondere et rationes administrationis suae reddere, atque exigi 


si quid eos debere inde probatum sit, illi venerabili domui reddendum cuius ex administratione" debitum 


apparuerit. Si autem se 
politanus sit qui contra a. 
atque i$ a 
ditudicet. 


nece putent, post exactionem metropolitanus rem examinct. 
iquam ex praedictis personis eiusmodi causas examinaverit et debitum exegerit, 
| exactum est se detrimento affectum esse putet, dioecesis ilius beatissimus patriarcha rem 
eque enim praedictis personis permitiimus in memoratis causis ante examen et exactionem 


Quodsi metro- 


debiti episcopos suos fugere atque ad alia iudicia venire. Si quis autem ez ecclesiasticis cui talis admini- 
stratio commissa est ante rationes redditas et debita soluta decesserit, iubemus heredes eius simili modo et 


rationibus e( exactionibus subici. 





1 abru)w, sívs] causis pro quibus c | 2 sagà vj 
mergsioyn B*Í Nomoc. L tit. | 4 Sóc] iourjosoe S 
plerique | 5 cap. X XIII praeter clausulam xsAsvousv vové 
xÀngovóuove «dw Ouoxrrdw — vroxsiada, item cap. 
XXIV— XXVII in. (014, 11) om. B/ | 7 nvoxovgógovs L, 
xal zroyorpógove post 8 xal vogoxóuovs coll Epam. 
Iul.g | 8 vois om. Nomoc.5 | 10 duzicvevOévrow No- 
moc." || 13. 4rgoveS as Epan. | 16 vouicasv Nomoc.t"] 
vouicouv MLB | 20 siengagdiv Nomoc | *vouíco: 
MLB | BsBagzaSas Le | 22 o? yàg L | 23 eigr- 
pévoig Nomoc.f^ | 25 xal om. S plerique | 26 si 04 vie 
L || 4x om. Nomoc. L tit. || 29 * veZevtrjoo: (seAeverjo S 
unus, véÀevrroes Nomoc. L tit.) MLBS | 31 Ath. in epi- 
tome inter capita XXIII et XXIV haec inserit (repetita in 
Nomoc. L tit. 20 p. 628 Voell.): à xÀnguxóé mapa yvolunv 
toj (Ü(ov dmusxónov uy axoürusito, vas meoeigriué- 
wag mowüs süA«goónewos, de xarà vU drnicxOTtOV 
éngyaysv 7 Quirabs. Quibus quae respondeant in con- 
tertu novellae non inveniuntur 


1 pro quibus V vulg.] em. RT; leg. sive? | 3 fidei- 
iussione V fidem iussionem T [5 tn V [isti 7 ie» R' | 
1 rubr, De aministrationibus (L administratoribus) uene- 
rabilium locorum propter administrationem suam ad iu- 
dicium uocatis T'in marg. (ez Jul). In segq. rubricas non 
iam adnotantur | Iconos. 7'' | xenodothos V | nosochomos 
T | 8 ptocotrophos V ptochotrochos F | 11 subiacet AT 
subiaceret V | eueniri 7'! | gubernationis sue rationem 7'j 
12 ex ipsis vulg.] et ipsi libri [ostendatur Z'* ostendant &* 
ostenduntur VR? | 13 illi om. £ | domui (et domui 7'') 
reddendum T'| 14 appauruerit V | putauerit R? T pese» 
A! | 15 metropolitam R^ | 18 examinatus àbri, corr. 
vulg. | exigerit VT! | 19 beatissimus vulg. ] 21 i. 
om. R! | moratis T' | 22 et exactionem om. V | deber 
T (| episcopos] debitos Z! | 23 ad ab A! [| ex om. R' Z] 
ecclesiasticus 7' | 24 condita V* [ ante rationum] a nostro- 
rum JA ante horum? A? [ 25 expositionum A [ debi- 
tarum A'T'] 26 eius heredes] heredes eius V? eius V 
eos 4i 


ET DEO AMABILIBUS 


613 


Nov. CXXIII 24—26 


CAPUT XXIV. 


E vi6 03 dxlaxonos 7j x1ngixós 45 olacdrzora dx- 
apxías dv Kaatavrivovznóles evorOsin, xai vw Bov- 
An9;j dvayoyjv xar' avro? ngoOuivai, sb udv mpo- 
würapbus dv vj (vapyiq Unio tjs avrrs vxodécscs 
yéyovav, áxsi dr id nángovaSas* sí 0À uro Zex?n, 
—— uóvois vois évüoSorávow éxápyois xv 1$ ava- 
TOÁÀZs moaitopíov f voi$ xag' yuow dgopiLopsi 
Duxaetai Tos Évdyovsuv avróv dmoxgivsc Das. 


Si quis episcopus aut clericus ex quacumque pro- 
vincia in Constantinopoli reperiatur, et voluerit ali- 
quis adversus eum actionem proponere, si quidem 
litis contestatio in provincia pro ipso negotio facta 

5est, ibi litem compleri; si vero nondum incohata 
est, apud gloriosissimum M Orientis prae- 
toriorum &ut apud eos qui a nobis fuerint deputati 
iudices convenientibus eum respondere. 


CAPUT XXV. 


0i Bà sdlafécxavos dxoxisiiios olasdrxora áyuo- 
tírné dxxÀnaías oí dv Tj Bacilids nóla à 

Xj n4gà TOUS uaxapicraTOvs mtaTQidggas T) ur tQono- 
Aivas zapà vw idv. £nigxóswv avsllóusvos qo)ra 
$zio TOv idiev dnicxómow yia vndo modyuaros 
Ts ixxÀnaías 3 yo£ovs Onuocíov rj iDvarrixoU viva. dv- 


Reverentissimi vero apocrisiarii cuiuscumque san- 


argiBovtss 10 ctissimae ecclesiae, qui in regia civitate degunt, aut 


Ad beatissimos patriarchas aut metropolitas a suia 
episcopis destinati neque pro suis episcopis neque 
pro causa ecclesiae aut debito publico aut privato 
aliquam conventionem sustineant, nisi mandatum ha- 


aymyjv 5 àmaírzsww vnousvétoGap, ei uj évrolàe |5 buerint a suis episcopis aut oeconomis, ut aliquos 


zou» zagà rOw idiov énignóztOv 7j oxovópe»v, eta 
TiGi» éváysiv^ TQvixavra yp uóvow vOWs ztap' avràw 
dvayouévos didouev áünav, day vwa dyayoyrv Koc 


conveniant: tunc enim solis illis qui ab eis conve- 
niuntur damus licentiam, si quam obligationem h&- 
bent contra ecclesiam aut contra episcopos eorum 


xarà 17$ éxxÀnaías Tj oU £migxóonov, xav! avraw cgo- — proponere. Sí vero et in quibusdam causis vel actio- 


TiOsvan si DÀ xai dxí vici ztQtynaciy 5,àyoyi éxv.20nibus semet i 


rove dvóxovs stodjaovoiw. éy td) xciqip év. qj xà& azoxoi- 
Gus nox Uvyr, xal vás (nig vovrav dvayayáe avrove 
Yao0£yso Dai. 


os obligatos fecerint in tempore in 
quo responsa faciunt, et pro his conventiones susci- 
pient. 


CAPUT XXVI. 


Ei D wal dmicwomos 5j wAngueol mio v6 nólsos 
7] v5 (días dxxÀncías Dià mosafsíav Twvà 
wíav émicxózov si; tqv Baca mólw y dv aÀÀg 
oíqrnors xón« drünuraovoi, xsAsvousv avrove urjde- 
pay dnájOtav y OyAngww &nó olovürsxots nposoov 
vgloracD'a, ddsías ovans ois UztevOUvovs avrove Éytiv 


xtiQoro- 25 suis. ecclesiis 


Bi vero et episcopi vel clerici pro civitate aut pro 
ropter legationem vel ordinationem 
episcopi ad am civitatem vel ad alium quemlibet 
locum proficiscantur, iubemus eos nullam molestiam 
aut importunitatem a qualibet persona sustinere, li- 
centia existente bis qui obligatos eos putant se ha- 


wouiLovsi, usO' O sie tZ» dmaozíav vnocroévovs.w 30 bere, postquam ad provinciam revertuntur, convenire 


c. XXIV—XXVIII ez. B repetit Nomoc.?" XIV tit. 9,1, summam praestat Nomoc. ib, p. 540 Pitra. 
e. XXVI summam Ath. repetit libellus sl Qiagógmv ávayvocuárov $1 p. 191. Heimbach. 





XXIV. Si qui autem ex quacumque provincia 


iscopus vel clericus Constantinopoli inveniatur, et 


quis actionem conira eum movere voluerit, si quidem litis contestatio in provincia de cadem causa (acta 
est, ibi lis peragatur; sin nondum coepta est, apud solos gloriosissimos praefectos praetorio Orientis vel 
apud iudices a nobis destiuatos iis qui eum conveniunt respondeat. 
XXV. Religiosissimi aulem apocrisiarii cuiuscumque sanctissimae ecclesiae, qui in regia civitate 
degunt aut ad beatissimos qure aut metropolitanos ab episcopis suis mittuntur, neque pro episcopis 
e. 


suis neque pro negotio ecc 


siae suae vel debito publico aut privato actionem ullam vel exactionem subeant, 


nisi mandatum habeant ab episcopis suis aut oeconomis, ut aliquos conveniant: tunc enim solis iis qui 
ab ipsis conveniuntur facultatem damus, si quam actionem contra ecclesiam aut episcopum habeant, eam 
adversus illos instituendi. Quodsi etiam in quibusdam causis vel actione se obligaverint eo tempore quo 


rerponta verme de his quoque actiones suscipiant. 


VI. Si autem episcopi vel clerici pro civitate vel ecclesia sua propter legationem aliquam aut 
episcopi creationem in repe» civitatem sive in alium quemcumque locum pervenerint, iubemus eos nullum 
a 


onus aut molestiam ab wi 


persona pati, cum liceat iis qui se illos obnoxios habere putant, postquam in 





Y in mg. A9" capitis numerum notat M (p est in B)]| 
si ri$ 0à S] si Od xis L si rie MB (2 aspe? S | Bov- 
ArOesin S B (Nomoc.t") | 4 «7 éxaoyía in litura ez «7j 
£dia &napxía corr., «7j (día móAe s.v. add. L | 6 agà — 
4zápyoss] apud gloriosissimum praefectum g | 9zdpyows 
ANomoc." | 8 Quxaovaie MBSg Iul.] vois Qeíoi Qixaaccie 
LL vulg. male interpolatum | evróv om. S | éxoxpívaada: 
JS | 11 xagà] 7906 S 7taoà (rw prrroonoletow) s06 
et deinde 7j (z90$ vois) urvgonzoléra coni. Zachariae; 
sed traditam lectionem firmat Jul. | 12 aveAAóuevos om. 
pr. post xargedoyas v.1l suppl. Nomoc." | *4ràà SL, 
pura — dnixónov om. MB Nonoc^ 113 *uróà ML 
JB3 | 14 Pruosiaxov Nomoc.t" | 15 5 anaítraw om. c | 
16 5] 5 xai Sunus|| 17 vois] dxeívois (om. unus) EI 18 
dvayoynv SLB| dyoyrv M obligationem (i. e. &voyzv?) 
€ | 19 7] 7 xavà Sc | vov (rov om. L?) £xiaxómov, 
xat' avrov] episcopos eorum e | 20 àycoy7 MLB] dyo- 
yes Se | 21 dvóygovs ztoujawciv S. noujaovsuy évózove 


B* | xoíasse L^ | 23 $nodsEaaOas S | 24 £xioxonos 5 
xAngixós Nomoc." | 25 7 — éxxÀAnaías om. L | tayà om 
Se(Iul.) | 21 dxdnursoves S 


2 in) et in V, om. T | uoluerint V noluerit R! 
3 quid R'|4 prouintiam 7'| 6 praefectis V* | 7 fuerit 
RT (| 8 reddere K | 9 Reuerentissimis V' | apocrisarii 
RV? apocrisariis V! aposarii T' apofarii, deinde apo- 
cripharii 7 | cuiusque T'| 12 destinati episcopis V 
episcopis ordinati (ordinari RT | 13 coclesiae causa 
T | aut privato] a priuato R | 14 habuerit V | 15 yoo- 
nomo AVI? et conomio T'| ut] aut 7" [ aliquis con- 
veniat R | 16 illi T! | conueniunt 7'| 19 et om. V | 
quidam A! | 20 fecerit & | 21 suscipient V] suscipiunt 
RT suscipiant vulg. | 24 et om. A vulg. | 25 propter] 
per R' | legationem] suam legationem V legacionem suam 
R? | vel] aut & | 29 his] is A! | eos om. R |J 30 post- 
quam — 614,1 habere om. 7'' 


Nov. CXXIII 26—28 


dváyssw a9roie, ovdsvós vois vouíLovciw Éyuv avrois 
UzevOUvove yivoudvov stgoxo(patos ztQi xpovíav staga- 
yeagzn» dà vó» xoóvov, Ov dv Tj voiavrg dztodnuiq 
nagaiAxvaay. 


614 


DE BANCTISSIMIS 


eos; nullo [in] his qui se putant habere eos faciendo 
praeiudicio de temporalibus praescriptionibus propter 
tempus, quod in tali causa protraxerant. 


CAPUT XXVII. 


Eí more dà alta dvagvi vov OnóuwQsw 5 dxfi- 
B«cuóv mossveyOT,vas $ndQ olacürmore xonuaTixns 
aivíag aiva Onuocíag sira iQuerrixzé wAngixqi 5j povaxq 
5 povactQiq *) &dxrtoíq. olovi)rovs uovaarolov, xai 
náligra yvvaixüw, V/Qecs xopis xai uerà q7$ mrQos- 


zxovOné 176 xslsvouev vw vzOuwnOiw wai Tóv dx- 10 


BiBasuóv. yivtaD'ai, urdsuiav 0à uovácrQiay sj &axr- 
TQiaw ToU povacTrQíov p fAxsa Das, Pig dvroléa 4$ 
avro» npofáAÀegnKa, vóv Onip voU modyuaros dzxo- 
xpivovpurrov. To0is dà povayois ébiaro iva ài! davis 


Si quando &utem causas emerserit, ut admonitio 
et executio inferatur pro qualibet pecuniaria causa 
sive publica sive privata clerico aut monacho aut 
monastriae aut cuicumque monasterio maxime femi- 
narum, iubemus sine iniuria et cum competenti ho- 
nore admonitionem fieri, non tamen monastriam aut 
ascetriam monasterio abstrahi, sed procuratorem ab 
bis ordinari qui pro causa respondeat. Monachis 
autem liceat sive per se sive per procuratorem mo- 
nasterii causas agere; sciente qui haec praevaricatur 


tire. e! dytoléov wvàg [días 5 tàé ToU uovactnoíoviSiudice vel executore, quia et cingulo spoliabitur et 


Oíxas mQárvtv^ aidóros coU vavta mapafaívovros 
Jixacvov $) ixfiBaavov, ox xal t/$ Lovrs yvuvadr- 
Cras xal mowrzv &' yovaiov Airgaw elenpagdroetas 
mapà 100 usyalozgentovdvov xóurtos àv moiBávoam' 


poenam V librarum auri exigitur per magnificentis- 
simum comitem privatarum rerum; executore vide- 
licet super haec et verberando et in exilium diri- 

ndo: locorum sanctissimis episcopis provisuris, ut 


ge 
vov éxfiBacroU Onlovóri ngóé voUrow xal Bacávove 20 vihil his contrarium fiat, aut si aliquid committatur, 


Vzou£vorros xal tig ébopíav mrumonévov. Tüw xctà 
Tónov ócwerárow dyickÓzOV mporoovwram, iva pr- 
Div toUrow. dvavtioy yévgtas, 5 sineg Ta dpnagtrdT), 
Íva 5 sigruévr éx0ixrais ngoclSo.. 10v Óà dpyovtos 
tZ» éxdocouv dvafallo, 

aidncuw 0 émíGxonos dvagegéro. 


u£vov éxiOtivas sis ruerégay 25 


memorata ultio procedat. Iudice vero vindictam 
ierirdegge imponere ad nostram scientiam episcopus 
referat. 


CAPUT XXVIII. 


ZnogrovAov 0d óvónar nàv ngósomor dv oiqbr- 
mora éxxÀnciaGiix] abes xaraÀeyóuevov, wal mQos 


Sportularum vero nomine omnem personam ín 
quocumque ecclesiastico officio constitutam, et ad 


c. XXVII in. (-- 13 áxoxgevoUuevov) ez. S. repetit Nomoc. L tit. 33 p. 640 Voell. — Ath. summam prioris parti 


repetunt. paratitla Ath. 5 $ 2. 


c. XXVIII summam Ath. repetunt paratitla Ath. 5 $ 2. 


provinciam reverterint eos convenire, neve ullum iis qui se illos obnoxios habere putant praeiudicium fiat 
in temporali praescriptione propter tempus quod in tali profectione traxerint. 

Quodsi quando causa emerserit, ut admonitio vel executio de qualicumque pecuniaria 
causa sive publica sive privata afferatur clerico aut monacho aut monachae aut ascetriae cuiuscumque 
monasí(erii, et maxime mulierum, sine iniuria et cum convenienti honore admonitionem et executionem 
fieri iubemus, nullam vero monacham vel ascetriam a monasterio detrahi, sed procuratorem ab iis institui 
Ld de causa respondeat. Monachis autem liceat sive per se sive per procuratores proprias vel monasterii 
iles agere; sciatque m haec transgressus sit iudex: vel executor, fore ut et cingulo spolietur et multa. quin- 
que librarum auri ab ipso exigatur per magnificentissimum comitem privatarum; aique executor quidem 
praeterea tormenta quogue subeat el in exilium mittatur. — Sanctissimi autem locorum episcopi promdeant, 


Xv. 


ne quid his contrarium fiat, aut si quid commissum sit, ut praedicta vindicta procedat. 


odsi praeses 


vindiclam inferre differat, ad notitiam nostram id episcopus referat. 


XXVIII. 


1 avrois — Exe. om. B*, v. urdevóé inserto ante yavo- 
piévov || pzdevós S | avrove Kew Nomoc.^ | 2 9nzv9v 
vovi om. | zsgi — 4 magsíAxvcav om. S | m xoo- 
víay ztagaygagzv) de temporalibus praescriptionibus & 
3 ánodrpiq) causa e | 5 airía LBSe Iu.] aívía vw M 
&vagavt Sunus | 7] et € | 7 xÀngeg] 7j xngixov No- 
moc." | 8 uovaeroías Nomoc." uovaotgic DB* Nomoc.4 
povacv € L | 5 daxrroiq om. Se Iul. | oitovirsors uo- 
wacrreíov] aut (vel Zu.) cuicumque monasterio Zu. [| 
9 xai om. Nomoc.4" c | 10 xai vóv éxfifacuóv om. c || 
11 urdeuíav 0i] uz; uévros Sc(Iul.) | novaarnoíav L^ | 
12 égéAxsa Das Nomoc." || 13 azoxgirotuavo» M B*] &no- 
xgiouavov SL Bí Nomoc." | 15 à4' dvzoléov] per pro- 
curatorem g|| và (días 5j om. | vov om. Bf f 16 aic- 
ngárruv. Nomoc." | 18 Argaw xgvatov Nomoc.* | 19 
mapà — mgifárow om. Bí | àv ngiBarow] vàv ids- 
xàv ML s. v, B* Nomoc.f^ || 20 sos vovroi om. Bf | 
21 àv — 24 nQodAOos om. S | 22 1óz0v] tónom MB*(c) 
vó» rózov Bí Nomoc." | 23 évavría Bf | 7j — 24 ngo- 
4AO0i om. Bf | vi] ve Nomoc.4 | 24 soocéi9y B* l 25 
ávaBaAloutvov tr;v IxOixraw S | 26 ávagegéro] 9 dva- 
gegéro (sic) L | 21 axovorovAu» M onogrovÀlev S 
plerique (ei sic infra), avvnOsuow M s.v., B 


Sportularum autem nomine unamquamque personam in qualicumque ecclesiastico ordine 





1 nullo] nullo eos R* | in del Beck | qui V !] quae 
RT que V? | habere eos Beck (qui add. obligatos)] habere 
eis (in ras. V?) libri | praeiudicio fatiendo H*, fatiende 
om. R* | 3 protraxerant V] protraxerint T'vulg. protraxe- 
rit R| 5 ut vulg.] tunc RVT | 6 excusatio E | 7 mo- 
nache 7 | aut monasterie V! aut monasterio V?T', 
del. T* | 8 cuique | 10 amonitione 7! adhomonitio- 
nem Zi | monasteria RT" monasterio V [ aut assistrium 
(assisteria T'') monasterio (monasteria A*) RT, em. V | 
1i procuratione A! | 12 qui] quod R | pro om. V | 13 
sivc per] sive om. A | sive per] per om. 4t | monasteriis &'j 
14 scienti R' [ quam 7'! [ haec om. V [ praeteruaricatzr 
R*]|15 iudicem RA' a iudice T*| executorem A' eze- 
cutione 7"! [| et] in 7" | cingulos 7'* | expoliabitur V | 
16 V| X V| 17 comitem T? rerum om. Z*' j exeeuto- 
rem Vf executeee H! | 18 et RT] etiam V. | uerbe- 
ramdo A* uerbaeeeeta R! uerberamenta 7' uerbera sunt 
inepta V! uerbera sumpta V? | dirigendum R'V7* 
degendum T' | 19 sanctis T | 20 fiat (contra fiat A*) 
contrarium R| aut] ut R'T' [ aliqui 7! [| 21 vitio A' 
T' j| iudicem R V*7' | 22 differentem imponere A? dif- 
ferente intempore V inferre ditferentem (differente 75, 
in marg. al. inponere. 77 | 23 referatur V |. 27 Sportula- 
rum] de sportularum K'| personam om. V']| 2$ ecce 
siastico om. 7'* 


ET DEO AMABILIBUS 


tovto Diaxóy.Ggaw xnl govayóv xal ddx5routw xal 
povdsrQsay vnip nácrs dyxAnparexe xal xonuatixrs 
airías, Oams dw siy mogOrrztoé, Bíra dzxO xÀmgixoU 
sírs ànó TwvoS dv GrQrteiq xavaleyouévov vstópwraiv 
Jibovtas, 5 dv «jj BaaiA(ds mtoÀn 7) dv vole énagyieus 
iv al; diiyovsiv, ov mÀfov vsGcdQow xsgarimv Oi- 
dóvas avyyogoUutv. si Od vi6 4E ruaréQas xeAevaeos 
y dgyovtos 5 naxaQuniérOv zteTQidQyov oraAris £x- 
Bilaotne sis &AÀas dxapiías YztOnvrGIv rgosaydyos 


615 


Nov. CXXIII 28. 29 


haec diaconissam et monachum aut ascetriam aut 
monastriam pro omni criminali et pecuniaria (causa), 
cuiuscumque sit quantitatis, sive & clerico sive & 
quolibet in militia constituto admonitionem susci- 


SUME aut in "a civitate aut in provinciis quibus 
P 


egunt, ne amplius quattuor siliquas dare permitti- 
mus. Bi vero ex nostra iussione aut ad iudicem aut 
Ad beatissimam ascetriam missus executor in aliam 
provinciam admonitionem offerat alicui memoratarum 


t tQ» uvnuovevOsvrov noocuTtoV, ul) segaitégo 10 personarum, non ultrà unum solidum accipiat. Si 


£vós vouianeros xogitéaOw, — si dà xai vrtig pide xal 
t$ aPtZS aitías zt0ÀÀoUs dx vÀw uvruOvavOsvrow 
mesmo» vroprnrgdTvas 9vufain, € xal nóvov 
ngoimmov (mdp mávtaow acnoprovÀa wouítecOe. Oe- 
cuilouev. dzícxozos dà vm " 
iding bxnÀnalag zOeuiav uad: aav 7) OyAngw vguata- 
e3u* vndpseida 9i si vnig 1v idediv TtQayuctov 
VzrouviaDein, anastaíado* às dvayayàs dial; vàe 
xata 156 dxxdnaias ntgoriDsudvas tav oixovóuowv $0- 


Tàw Tpayugdrov v5el5 nem molestiamque sustincat, s 


vero pro una eademque causa multas ex memoratis 
personis admoneri contingat, unam et solam perso- 
nam pro omnibus sportulas dare sancimus. Episco- 
pus enim pro rebus suae ecclesiae nullam exactio- 
rtularum vero si pro 
talibus causis admoneatur, exigatur; actiones vide- 
licet contra ecclesiam propositas oeconomis susci- 
ientibus aut illis qui in ea causa ordinati sunt. 
Qui vero contra baec exigere sportulas praesumpserit, 


Deyouévorv, 5j &xsívorv ofrives nl vain 1j airía ngo-20in duplum quod accepit exactae personae reddere 
BÀgOsiev. Ó Óà magà taba dengalas Gzógrovia — compellatur, et si quidem militat, cingulum perdat, 
Bi vero clericus fuerit, a clero removeatur. 


Tolady dv dixÀ "( Flags vQ amainÓévrs npos- 


aiti àztoDovva. avvardsiaOw, xal sí udy arQavavstaas, 
xai tiv Lowry &noAlloro, ai à xÁngixOs sim, TOU wÀrj- 
gov ixBaAliaS o. 25 


CAPUT XXIX. 


Presbyteris autem et diaconibus et subdiaconibus 


Tvic Bà ngsafvréposs xal Qiaxóvois xal. $rodiaxó- 
et omnibus in clero conscriptis non habentibus uxo- 


vor xal züci vOis &ÀÀow vois dw wÀjoq veraypévow 
pj Éyovgi yausrüG xar& vOUs Üsíove xavóvas ázayo- rem secundum sacros canones interdicimus etiam 
tmd xal $us xarà TZ» TOv» ayíov xavóvov nos secundum sanctarum regularum virtutem mulie- 

Vvauiw, yvvuixd Tura d» TQ id(p oix émticaxrov 30 rem aliquam in propria domo superinductam habere, 
Éysv, Üíya uévros unrQós xai Üvyargós xal dÓsÀgis — tamen citra matrem aut sororem aut filiam et alias 


e. XXIX ez. B repetit Nomoc.? XIV tit. 8,14; in. (— 610,1 éxgavysi) et clausulam (616, 12 díoxoztov ...) es S 
For ANomoc. L tit. 28. 21 p.635. 634 Voell, ez B habet B* K 18,6 p.435 Zach. — Summam praestat Nomoc. 
XIV tit. 8,14. 


constitutam, ac praeterea diaconissam et monachum et ascetriam et monacham pro omni criminali et pecu- 
miaria causa, cuiusi ue sit quantitatis, sive a clerico sive ab aliquo in militia constituto admonitione 
petiti sint, sive in regia civitate sive in provinciis in quibus degunt, non plus quam quattuor siliquas dare 

iltimus. Si quis autem ex: iussione nostra sive praesidis sive beatissimi patriarchae executor missus 
in alias provincias alicui ex memoralis personis admonitionem obtulerit, ne ultra solidum unum accipiat. 
Sed etiam si forte de una eademque causa plures ex memoralis personis admoniti sint, ut unius solius 
personae pro omnibus sportulas accipiat sancimus. Episcopus autem pro rebus ecclesiae suae nullam exe- 
cutionem aut molesliam subeat; sportulae vero, si de propriis causis admonitus sit, ab eo exigan(ur: ut 
scilicet actiones quae conlra ecclesias instituuntur oeconomi suscipiant, vel illi qui ad cam causam con- 
tituli sunt. Qui vero adversus haec sportulas exigere ausus sit, 1n duplum quod accepit personae a qua 
n sunt reddere compellatur, et si quidem militat, etiam cingulum amiilat, sin clericus sit, e clero 

ellatur. 

cx XXIX. Presbyteris autem. et diaconis et subdiaconis et ceteris omnibus in clero constitutis uxores 
non habentibus secundum sacros canones nos quoque interdicimus secundum sanctorum canonum vim, ne 
quam mulierem in domo sua extrinsecus introduciam habeant, excepta tamen matre et filia et sorore et 





] aut sistrium RV et aut as:isteria 7'! | aut mona- 
steria T', om. AV | 2 pecunia V | causa add. vulg. 
3 si uero a clerico R' | 5 quibus] in quibus Beck | 
6 deget T'!| né R* non R* neo vulg. | siquas T'* fili 
quas A! | 7 nostra ex V | 8 beutissima AV! [ asistriam 
(sistriam 70?) missus AK*V? sistria rea missus AR'V! si- 
stiare amissus 7'"  assistriam remissus T'* | alias pro- 
uinoias T'vu/g. | 9 moratarum V | 10 solidum &'T']J 
unum solium VT vulg. sol. unum Rscho/. | 11 una 
pro R' | muitis A! T | 12 personis] causis personis A' 
ammoneri V ammeee R' ante mori T | contigerit T' 
13 prae V | dari / | 14 enim] vero vu/g. | suae eccle- 
siae] siue ex rebus R | 15 molestiam T' | sportulas A' | 
vero si] nomine si T'* set V | 16 amoneatur T' admoneat 
V*(pexigatur Beck] exactor libri] 17 ecclesias 7'|| coo- 
noniis &' ycononiis A? | 18 illis vulg.] aliis (om. T'!) 
libri | 19 vero om. R! | hoc? T' ! sportulas exigere 7'!, 
exigere om. 7'! | praesumpscrint V | 20 que 7'!| acce- 
perit T Ure T! | 21 compellantur V | militant et 
perdant | 2: et om. T" | uxores Tj 28 sacras V ! 
29 sacrarum T' [. mulierum VT' | 30 propriam domum 7| 
superinductum A! | 31 tamen] tum Zt, del. R* | matrem 
in matrem A* 


1 xai dGx5tQiav xal uovácrQiav] aut ascetriam aut 
monastriam c | 2 x«i] 7 B | 3 óxóere S15 7 om. S | dv 
Tf — Ánapyiaie om. Bí | 659. avygopoiuev Qidóvas Bf | 
116 MLB] om. Sg lul. | 8 4 àn0 dgzorros S aut ad iu- 
dicem g | uaxagsorrázov zavgitogzov LB] 109 uaxagia- 
cd1ov margidoyov M dx vov (10V om. codd. duo) paxa- 
Qsctdrov natgidgyov S ad beatissimam ascetriam g || 
eraÀg S|9 sis] 4x' S| dAlas £xagxias] aliam provin- 
ciam ge | zgosayow S | 11 dvós om. c Jul. || 33 xai] xai 
om. L || 14 exógrovila M, avrnOías (et «ic infra) B 
xouítzsg Oa. MLB) 9idoaDai Se(Iul ) | 15 93] enim e 
16 dvózAnsww S || 17 03 om. Nomoc.^ | s£ Sg(Ath. Theod. 
ANomoc. XIV tit.)] ur e£ (83 si add. s. v. in litura L, el 
om. Nomoc.*"), MLB (ful) tam antiqua quam manifesta 
3nterpolatione | vzio xav (dixav] pro talibus e | zoay- 
ire» om. B| 18 &yeyàs S| 19 xarà rov éxxAnauov 
S. (Ful. v. JI 21 axóptovàa s. v. avvrOsíac L | 24 xai 
om. Nomoc. || 10$ xArjgov om. B/ | 25 &xgaléadw M || 
26 d nota capitis in mg. M (us est in B) | 23 ncs om. 
Jwl, voie dllow om. Sg | Év v xÀrgw. B* || xavaAeyo- 
peb»0sg ur) (xal ui) v. L) S | 28 yausrác]. uxorem s || 
29 9usis A ayiov] Oei Bf | 31 uévvos ML BS] uiv 
v7j$ JNomoc. 


Nov. CXXIII 29—31 


xal vÀy d)Àow mosoWow, &viva mügav vrowyíav dx- 
geíym. ei rw DÀ mapà abre» Tiv magagvkaxir yu- 
vaixa dv vq idíq oixo ayr, rri& Qóvavai: avrQ Uro- 
m dnáytww, xal àmaE xai Óig y vnxó vov lüíov 
mugxómOv Y vnuó vOv idimv ocvyxÁnguev vmouvo)- 
GÓsís, divs usrà vOixÜrS yvvaixóg ui) oixsiv, éxBa- 
Asiv abrjv dx vov id/ov oixov ur, Qalron, 7j xarryógov 
gaivousvov ánoünyO ag£uvos usrà voiavrrs yvvai- 
0$ ávacrQépegOa., Trnvixavra Ó dmigxonos avroU 


xarà voUe dxxlngiaOTixOVe xavóvas ToU xÀfoov avrov l0 erat tradendum. Episcopum vero nullam 


dxBallivo, «jj BovAj vis nóAeos ze xAngixos 7v zaga- 
Jo9rneóusvov.. "Eniaxonov di umüeuíay zawrBlog yv- 
»aixa Éynv 75 par) avrüs oixsiv GvyyopoUusv. sei dà 
aztodeiyDeir, xovro undauas stapagvAaEas, vie ériaxo- 


616 


5 cis 


DE BSANCTISSIMIS 


personas, quae omnem suspicionem effugiunt. 8i 
quis autem absque hac observatione mulierem in 
sua domo habet quae potest ei suspicionem inferre, 
et semel et secundo & suo episcopo ant a suis cleri- 
&dmonitus, ne cum tali muliere habitaret, eicere 
eam de sua domo noluerit, aut accusatore appa- 
rente probetur inhoneste cum muliere conversari, 
tunc episcopus eius secundum ecclesiasticos canones 
clero eum amoveat curiae civitatis cuius clericus 
nitus mu- 
lierem habere aut cum ea habitare permittimus. 5i 
autem probetur hoc nequaquam custodiens, episco- 
patu proiciatur: ipse enim se indignum ostendit 
sacerdotio. 


me dxBaAlécOm: avvós yàg davróv dvdbiow Ósíxvvas 15 


vie isgoiaivre. 


CAPUT XXX. 


dinxóviagay dà otdevi vgózq. usrà dvüpós, dE oU 
Jévatca áGéuvov Bíov dvagvegODas vmowía, oixeiy 
cvyyopoiusv. si dà vara uj tagagvAáEn, 6 iegric 


Diaconissam vero nullo modo cum viro, ex quo 
potest inhonestae vitae emergere suspicio, habitare 
permittimus. Si vero haec non observet, sacerdos 


$g' üv Téraxra. VmOjiuvngxéro avrQv, iva zàcs208ub quo subiacet admoneat eam, ut omnibus modis 


TQónoi TÓ» vow UtOv dvÓpa éxBálAyg vov (Diov olxov. 
sí dà rovro ÜOmnfoÓrra. npübai, «re ÉxxAngiacTuxTE 
rmmias wal vàw idiov dunglov dAAovguovuéyr dv 
povagryoíp mapaldidóa So, xdxsi távra vOv Tis (Diac 


Los xpóvov Diaveheire" «dw mQayuávem avrje, ei 25 habeat, inter se et illos secundum numerum 


niv maidas Kyo, purrabo aUT?s xdxsívow xarà vÓv 
dgiDuóv rv zgocoórov. Oeigovuivov, iva vó dguó- 
Lov «j abri yvvaixi u£gog t0 uovagdtrQuov laufavov 
TavrQ dzorQigos 6b 03 uj Éyor zraiDas, máca rj av- 


talem virum eiciat sua domo. Si vero hoc distulerit 
Agere, ecclesiastico ministerio et propriis emolumen- 
tis alienata monasterio tradatur, et ibi omni suae 
vitae tempore degat: rebus eius, si quidem filios 
T80- 
narum dividendis, ut competentem ipsi mulieri par- 
tem monasterium accipiens eam alat; si autem non 
habuerit filios, omnis eius substantia inter monaste- 
rium, ubi immittitur, et ecclesiam, in qua prius erat 


TZ xsgiovoía perab) ToU uovacTrQlov onov dufiáA- 30 constituta, ex aequa portione dividatur. 


Àeraa xal cüe (xxAncías d» p; wQotspov éríraxvo dE 
fone uo(pas dicigeiad o. 


CAPUT XXXI. 


Ei i6 àv Üslow uvarrplov 7, vv üAlov ayiov 
lacvovoyidw dzwTtÀovudvew dv dyíq siseÀOw dxxÀy- 


Si quis cum sacra mysteria aut alia sancta mini- 
steria celebrantur, in sanctam ingrediens ecclesiam 


c. XXX er B habent B' K 18,1 p. 435 Zach. et Nomoc.? XIV tit, 8, 14. — Summa extat Nomoc, ib.; Ath. 


summam repetunt paratitla Ath. 9 $1. 2 $2. 


c. XXXI (— 617,10 $zousívr) habet Epanagoge 9,11; er S repetit Nomoc. L tit. 20 p. 628 Voell. 








ceteris personis, quae omnem suspicionem effugiunt. Si quis vero contra hanc observationem mulierem in 
domo sua habeat, quae ei suspicionem adferre possit, e( semel atque ilerum aut. ab episcopo suo aut a 
conclericis suis admonitus, ne cum tali muliere habitet, expellere eam domo sua noluerit, aut. curn accu- 
sator extiterit inhoneste cum tali muliere versari convictus sit, tunc episcopus eius secundum ecclesiasticos 
canones clero eum repellat, curiae civitatis in qua clericus erat tradendum. — Episcopo autem. nullam. om- 
nino mulierem habere aut cum muliere habitare permittimus. Quodsi id nequaquam observasse. probatus 
sit, episcopatu deiciatur: ipse enim sacerdotio sese indignum ostendit. 

. Jiaconissam autem nullo modo cum viro, ex quo inhonestae vitae suspicio oriri possit, 
habitare permittimus. Si autem haec non observaverit, sacerdos cui subiecta est eam admoneat, ut omni- 
bus modis talem virum e domo sua eiciat, Quodsi id facere distulerit, ecclesiastico ministerio et. emolu- 
mentis suis privata monasterio tradatur, ibique omne vitae suae tempus peragat; res autem eius, si quidem 
liberos habeat, inter ipsam et illos secun numerum personarum dividantur, ut partem quae mulieri 
competit monasterium accipiat eamque alat; sin non habeat liberos, tota eius substantia inter monasterium, 
ín. quod immittitur, et ecclesiam, in qua prius constituta erat, aequa portione dividatur. 

XXXL Si quis, cum sacra mysteria vel alia sancta ministeria celebrantur, sancíam ecclesiam in- 





1 dxgesyos L | 2 ei 3é cis Sl gviaxzv M*| 3 ek 
vie. M || 4 éxayaysiv S | 5 om.e| ànó S] 5 àno SL I 
6 dovs uj uarà 76 TOirÜTZG yvvaixóe, om. ww. pu) 
oixsi» — 8 yvveuxós Nomoce.4 | 7 dx om. S | ur] ov 
Bf | 9sÀron L] 9sÀjoo« MBS | 8 voavene M] c7 
Touavrys SL B, om.c || 11 «5j BovÀj — magado9raó- 
usvov om. B|| 13 uera vasvns S plerique | 14 gvid£as 
B* | 15 sg. avróc — ispoaivzs om. S || Qeixvvsiw &v- 
dliov B* | 18 àv. s6Oas L B* Nomoc.4 | 19 zagagv- 
Aato: S Nomoe4 gviátm B* gvÀdtn B! | 20 $e' o$ 
Nomoc.4 | avez» àzas: (om. Pn S || 21 éx8dAr (ante 
vóv roioVrov coll. B') MB* éxBáAlo. L. dxBálÀnw S | 
rov] £x vov B* || 22 vovro et zcátas om. S| 23 àAXo- 
TQaovudvn» TQ uovactroio zagadidóro S | 28 uépos 
om. B* | 29 àzorgégn SB*, B! v. | &xn B'v.l. | av- 
T€ 5 Nomoc4 | 30 ózxov] dv q» B' v. L | 31 réraxras 
S plerique 


1 suspitionem — 7 eum mu| ser. R? in ras. 4 ww. | 
si quis absque autem V?, si quis ««»««e obserustione 
eseccsecescecsene J/! | 2 0bseruatore /' | 3 sua om. V] 
5 nec V! || 6 cam de] eadem V! || suo VT" || accusatione V 
aceusato 7" | apparente] uut apparente 7'* | 9 clero] & 
clero R? | admoueat 7' admoneat f! | 10 * tradendo (tra- 
hendo 7") libri | episcopus ' | 12 hoc probetur R f epi- 
scopatum V] 13 ipsi V! | ostendit] ostendit se V! | 17 
diaconissa A'| 18 honestate R'T' inhonestate R* ho- 
neste A? T' | suscipicio R' | 19 hoo VT | 21 haee V ! 
22 agere — 26 mulieri par| scr. * in ras. 3 vv. | 23 mons- 
sterio RT' | uite sue V | 25 habet R [ se et om. 7*1 
27 alat vulg.] agat VT | 28 inter] in V7! | 29 uk 
om. V | immittitur V] mittitur RT'eulg. | ecclesia V | 
30 statuta A | diuidetur R|33 aut alia sancta misteris 
VT, del. V?, om. R | 34 celebretur T'| ingrediens ec- 
clesiam V] egrediens ecclesiam 7' eoclesiam ingrediers 
KR vulg. 


ET DEO AMABILIBUS 


Píq 9 Tq éucxoónuq rj xo xÀnpwxois G oie GAÀlow 
unpéruis vL6 ÉxxAnGíag Vüpeos a dzaydyos, xeAe(o- 
usv voUrOv Baacdávove vzonsivas xai sie éogíav map- 
qOZvm r6 dà xaà abrà rà Üuia nvrüput xni rác 
Ürins Anrovoylas vapáim 9v dnirtÀeiaDas xciat, 
xtpalixoe Tiucpaia Dci. rovTOv avrop wal dnl rait 
Lai? éw ale 5 dzícxonos 5 xÀnpixol sopioxovrei qu- 
larroutvov, Iva £i uiv VBpiv uóvov noma, fuentes 
xal (Fogía mapadoOT, sb dà xai tiv htz» Óuoxedá- 


617. 


Nov. CXXIII 31—33 





episcopo aut clericis aut ministris aliis ecclesiae in- 
juriae aliquid inferat, iubemus hunc verbera sustinere 
et in exilium mitti, Si vero et haec sacra mysteria 
(et sacra ministeria) conturbaverit aut celebrari pro- 
hibuerit, capitaliter puniatur. lloc ipso et in letanlis 
in quibus episcopi aut clerici reperiantur custo- 
diendo; et si quidem iniuriam solum fecerit, verberi- 
bus exilioque tradatur, si vero etiam letaniam con- 
cusserit, capitale periculum sustinebit. Et vindicare 


G6, xtpadixóv xivüvvov vnoucroi. xal vaUra Ouxdi- l0 iubemus non solum civiles, sed etiam militares 


xti» xsÀsvourw ob uóvov TOUS zolrexOv$, aÀÀà xal 
TOV6 OTQaT:iortixO US doxovras. 


iudices. 


CAPUT XXXII. 


llac. dà voi; Àaixoi; dmayopevouswv Aeràe vouiv 
ign TÀw üJiTátum TOV TÓTUYV ÉztiOxOzOY xal tV 
vx avroUg sUlafsgtárow wÀngiev" moía yáp dos 
Ae, dv 1), (agsis ovx sUpíoxovra. xal rà$ Gvw5Ous 
zowvdiw sUyas; dÀÀa xal voVé Tiu/ove Gravgove, uad" 
cv dv vai; A«raié diépyowvras, uj dÀlaxoos mAmw si 
H3 dy sÜaysai tózto«e &ztotíOsa Das xai & rots xgeía 
xalíon toU lude ÉmeveleiaD eu, vóta uóvov voUs av- 
Tov; &ylovs avavgoUs Aauflávesv rovs eid órag avtov; 
Basvátnv, xal usrrà 10b dmiGxOTOV xai TOW xÀngi- 
xQw Tà6 Aure dzeríAéioDa. Tavra nagagvarrov- 
TOY Tüv Óciotdárow tv tórtOw dniOxOnUV xal tàw 
avrd» xÀnguxdyw xal tÀw xarà vómov dQgóvrow. si 
dé uv dv ovr 4j xepalaig tüv Tov mapórios 
zaGv vóuov Üóvapuv 7) napa] 5 um éxdixron, ràé 
&ipnuévas ztoivàs VztoOTIOETGI. 


*Omnibus autem laicis interdicimus letanias facere 
sine sanctissimis episcopis et qui sub eis sunt re- 
15 verentissimis clericis: qualiter enim est letania, in 
qua sacerdotes non inveniuntur et sollemnes faciunt 
orationes? Sed etiam honorandas cruces, cum qui- 
bus in letaniis ingrediuntur, nou alibi nisi in vene- 
rabilibus locis reponi, et sí quando opus vocaverit 
20ad letanias celebrandas, tunc solum ipsas sanctas 
cruces accipere eos « consuete eas portare solent, 
et cum episcopo et clericis letanias celebrari. Haec 
custodientibus sanctissimis locorum episcopis aut 
etiam eorum clericis et per loca iudicibus. Si quis 
25autem in boc capitulo praesentis nostrae legis vir- 
tutem aut transcenderit aut non vindicaverit, prae- 
dictas poenas patietur. 


CAPUT XXXUI. 


"Paólowtow zuiw éGrl xal meQl vàw sÜcyOw pova- 
eTroiav xal và» evAagsgrávoy uovagàwv Qutvzaooa. 


c. XXXII (— 23 dnirsAsia es) habet Ej 
Appendir Nomoc. L tit. cap. eccl. 9 p. 662 Voell. 


[De monasteriorum et reverentissimorum mona- 
30 chorum dispositione.] 


agoge 9, 18; initium lantum (— 16 avoiaxovras) exhibet S. indeque 


c. XXXIII. XXXIV ez S repetit Appendix. Nomoc, L. tit. cap. eccl. 20 p. 611 Voell.; c. XXXIV ex B repetit 
ANomoc.^ XIV tit. 10,3. — Summam habet Nomoc. XIV tit. 11,3. 





gressus aut 


iscopo aut clericis aut ceteris ecclesiae. ministris iniuriam aliquam intulerit, iubemus eum 


tormentis subici ct in exilium mitti; si autem etiam ipsa sacra mysteria et sacra ministeria conturbaverit 
vel quominus celebrentur T erc geeesnha capitali supplicio afficiatur. Alque hoc ipsum etiam ín litaniis, in 
quibus vel episcopi vel clerici reperiuntur, observetur, ut si quidem. iniuriam solum fecerit, tormentis et 
exilio tradatur, sin etiam litaniam concusserit, capitis periculum subeat. .Et haec non solum civiles, sed 
eliam militares magistratus vindicare iubemus. 

XXXIL Omnes autem laicos vetamus litanias facere sine sanclissimis locorum episcopis et religio- 
sissimis qui sub iis sunt clericis: qualis enim. litania est, in qua sacerdotes non reperiantur. nec solitas 
preces faciant? — Sed. etiam venerabiles cruces, cum quibus in litaniis incedunt, non alibi nisi in religiosis 
locis reponantur; et si quando necessitas postulet ut. litauiae celebrentur, tum demum easdem. sanctas 
cruces 4 accipiant qui eas portare solent, et. cum episcopo et clericis litaniae celebrentur. Atque. haec 
sanclissimi locorum episcopi eorumque clerici et magistratus. cuiusque loci observent. Si quis aulem in 
hoc cepie aesentis legis nostrae vim vel transgressus sit vel non vindicaverit, praedictis poenis subicietur. 

IH. JAeliquum nobis est, ut etiam de venerabilibus monasteriis et. religiosissimis monachis 
$slailuamus. 


ministeria add. Beck | 5 eapite puniantur 7* [ ipsum 
T | litaniis (e/ sic constanter) vulg. | 6 reperiuntur Beck [ 
7 et] ut Beck | verberibus] et uerberibus R [ 8 etium 
om. T' | 9 sustineat 7| Et] Et haeo. Beck [| 10 etiam] 
et R | 14 sanctis T | 15 qualis 7* vulg. [in qua) ubi 
V | 16 non om. 7! [ et] qui R* V? | faciunt om. £t" 
V! | 17 etiam] etiam qua (quas V quasi, in marg. al. quos 
IU) sacerdotes R VT, quae ex versu superiore temere re- 
petita sunt | 18 in vulg.] et RVT | letanias 7'* | in 
om. T | 19 preponi 7'* | et del. T? | uocauerint 7'* uaca- 
uerint Z'* | 20 cebrandas T'|| sacras V | 21 consuere 
eos 7''| perfare V! perferre V? | 22 clericis et episco- 
pis (episcopos 7'!) 7'| celebrare 7'| hoo 7'| 23 sanctis 
R| 25 praesente nostras leges uirtute A'V7' praesenti 
nostrae legi uin (sic) 3, corr. vulg. | 26 transcendere 2?! T 
iransoen cwm spatio 3 litt. V! | iudicauerit T'! | prae- 
diotas patietur inserit R* (vulg.) ex [ul., ni fallor, 
om. R! V! T praedictis penis subiacebit s. v. V3. [n codd. 
sententia continuatur verbis monasteriorum et reuerentissi- 
morum monachorum dispositionem manifesto corruptis er 
rubrica capp. seqq. inscripta (cf. ad 622, 29), qua quidem 


17:49] 7om.c| 2 dnd yos Epan. &xay&yn B | 
3 vnopusiva: SB Epan.]. vxouévuv ML | 4 avra] hueo 
(4. e. tavta?) c|| 5 vaptEn S] vagato. MLB Epan., S 
unus | dxicaAeéoDoo L | xwAcaec MLB*', S v.1.] xwàógos 
AS v. L, Bf Epan. | 6 tiwoeiaPo B* Epan. | rovrov — 
10 vzou£vos om. 5 [ vov avrov Bf | 7 7 4niaxono: MB) 
oí £ztíaxonos L vulg., fj om. Epan.g Iul. || 8 ovjag B || 
9 Jiacxsdágos B* OiaoxsDaay Bf || 10 vztouaiv. Men. | 
xavxa om. € | 11 uóvovs S plerique | 13 34 om. Df 
AEpen, | 14 và» ónmov on. B Epan. e, S unus | xai] 5 
4S unus | xai và» — 24 dniaxónov om. L errore propter 
Homoeotelenton. commisso | 16 ovg] uz Bf | 17 xosovaiv] 
ov «siovsiw Epan. | 18 sí uz) om. B* | 20 *xaáéaos 
dHibri | 21 avrovs Baaxábtev] qéouv avrove Épan.| 24 
TOv tóxwov 0cuvtáram (oci iato om. Bí) énioxó- 
zro» 1) | xai] aut etiam (i. e. 5j xai) ", 25 xara tóv 
czóztov LB* per loca g | 21 uc om. Bf || xdixrjaes M 
Ouexdoajoss B* Quxdecjon B! | 28 mowás ow. M 
29543. c. XXXIII om. c | 30 xal 1v] xal xspl àv L 


gaorayaw] xAngee)w xal uovayaàw S v.L 


1 ministeriis aliis V aliis ministris (ministeriis T!) 7 
iniuriam V7' vulg. | 2 aliquam V volg. [ ubera 7" 


9: et in| aut in VT aut etiam in A [ hic At | 4 et sacra 


IL 


er margine im contextum temere intrusa ipsa enuntiati 
clausula loco suo deturbata est | 29 De om, R! VT, add. 
1 | 30 dispositionem /ibri, corr. vulg. 

18 


Nov. CXXIII 34. 35 


618 


DE SANCTISSIMIS 


CAPUT XXXIV. 


Keleto, 1oivev tà» áffüv 9 *óv doyicavOgi- 
vy» dv éxdavq  uovaatnoío mgoflólÀsaDas uy) návits 
xarà vov BaJgois vOv uovajcv, aAA! Ov ndrzes oí 
povaxol 7 oí xaAM(ovos vaoAntos óviss dniifovras, 
mQoxtiu£voy dy ayicy svayyshiov A£yovree, ag oU- 
9à dà guMav fj M& Aim» oiavÜrnors xápww, dMà 
yevcGxovzeé avrOv xal t]j míGTts 0gUÓv xai vq Bí 
Goóggova xal tíe Quowcjgio6 ábiov xal Üvvápevov trjv 
TÀV uovayow émictrunv xal màca» tTZv TOU puova- 


lubemus igitar abbatem aut archimandritam in 
unoquoque monasterio ordina:i non omnino secun- 
dum gradum monachorum, sed omnes monachi me- 
lioris opinionis existentes eligant, propositis sanctis 
5evangelis dicentes, quia neque propter amicitiam 
aut aliam quamlibet pratiam, sed scientes eum et 
fide rectum et vita ca«tum et gubernatione dignum 
et qui possit monachorum disciplinam «t omnem 
mona:tcrii statum utiliter custodire eum elegerunt; 


oTnpíov xardoraciw xgroíos gvidkas abróv éxilé-lÜsanctissimum autem episcopum, sub quo monaste- 


favto: voU ócuwrátov énioxoztov vq üv 1Ó novaotr- 
iov téraxrc. TOv oUTa áziÀsyOuirov mrdO& TQÓTO:G 
qyovusvov mgofaÀlouévov. tavta dà mávra và sag" 
ruGv diarvnaOsvra dà vzv ngoBoÀzv tàw ryovpé- 


rium constitutum est, eum qui ita electus est omni- 
bus modis abbatem ordioare. Haec autem omnia 
quae & nobis disposita sunt propter ordinationem 
abbatum valere praecipimus et in venerabilibus fe- 


wow xgatsü» magaxelevóuaDa xal £n vois avayscs 15 minarum monasteriis et asceteriis. 


TOw yvwvaixow uovactnoiow xai doxmtréodw. 


CAPUT XXXV. 


Ei vau dà sé uovaywóv Biov dÀOeiv BovÀnOwin, 
xelevopev, iva & niv yrópiuós dariw Oris. ovÓspu 
TÜgm Umóxnzcu, Ó rnyovutvos OU uevaoTQQiov Ova 


Si quis autem ad monacbicam vitam venire vo- 
luerit, iubemus, si quidem notus est quia nullae 
fortunae subiacet, abbas monasterii si perspexerit, 


evvídos vÓ coyZua ast mugágyos, aí dà ui) yvogite- 20 schema ei praebeat. Si vero non cognoscitur aut 


Tai &Í oíqÜrztors vzÓxttOa TÜyn, dvtÓS Qu (viav- 
Tw u$ AauBávewv avróv tà Oy/Uua 1Ó porayuxóv, 
a4ÀÀ' dvrós 10v tigruévov xgóvov dztozeigáa Jo TS 
rovrov dvagrQogzs 0 TOU uovagtrgiov ryovumos, xal 
id dvióc Quetíae dvaguj) tie Aéyov 7 i 

»óv 5j dvanóygagov idiov 10Vrov (lvas, 7j «al ec gii- 
yovia iáj» ytogyíaw 5 O4 v& xÀwarta 5 Oui v& 
ztaiaua sie 10 uovaGtrgrow aVrO» sicsArAvO Eras, xal 
Tavra dzodeiyO ain, vj idi Ósanórg vovvov ánoxad- 


cuilibet fortunae subiacet, intra tres annos non ac- 
cipere eum schema monachicum, et intra memora- 
tum tempus experiatur huius conversationem mona- 
sterii praesul. Kt si intra triennium emerserit aliquis 


ojÀow 5 xoÀo-25 dicens aut servum aut colonum aut adscripticium 


suum hunc esse, aut etiam tamquam fugientem agri- 
culturam aut quasi aliquid rapientem aut propter 
Aliquam culpam in monasterium eum ingressum, pro- 
prio domino hunc restitui cum rebus quas probatur 


(cran Das ussà vov ngayudvow &nsg DugOuin sis xà 30 


Ante c. XXXIV in L inseritur novellae V c. 1 (ubi vid.) ez. B. 4, 1, 1, ubi idem caput praecedit huius. novellae 


c. 34—44. 


Ez B c. XXXIV— XLIII paucis mutatis habet Ecloga Bas. lib. I— X, c. XXXV—XL Nomoc.t" XIV tit. 11,1; 
argumenta c. XXXIV— XLI refert B' M U1,2 p.501 Zach., c. XXXV— XL Nomoc. XIV tit. 11, t. 
c. XXXV ex B repetit Nomoc.A" XIV tit. 9,32. Initium tantum integrum (— 22 tó uovayixóv Gyrua), reli- 


uorum brevis epitome est in S indeque in. Nomoc. L tit. 33 p. 639 Voell. — Summas praestant Nvmoc. XI 


Pon. 20, 12; Ath. summam repetunt. paratitla. Ath. 18 $1. 


tit. 11,3, 





XXXIV. Jubemus igitur abbatem vel archimandritam in singulis monasteriis non omnino secundum 


gradus monachorum creari 
positis sanctis. evangeliis 


, sed quem cuncii monachi vel qui melioris existimationis sunt. elegerint, pro- 
dicentes se non propter amicitiam tel aliam ullam gratiam, sed quod sciani 


esse eum et fidei rectae et vilae castae et administratione dignum el qui possit monachorum disciplinam 
omnemque monasterii s(alum uliliter custodire, eum elegisse; atque sanctissimus episcopus, sub quo mona- 
sterium constitutum est, eum qui ila electus est. omnibus modis abbate creet.— £lacc autein. omnia quae 
a nobis statula sunt. de crealione. abbalum, etiam in. venerabilibus feminarum monasteriis et. asceterüs 
valere iubemus. 

XXXV. Si quis autem ad monachicam vitam se conferre voluerit, iubemus, si quidem cognitum sit 
eum nulli condicioni subiectum esse, praesulem. monasterii, cum ei visum sit, habitum ili praestare 
Sin aulem cognitum non est, uum. ulli condicioni subiec(us sit, per tres annos non accipere cum habi 
tum. monachicum, sed intra praedictum. tempus. praesulem. monasterii vitam. eius. experiri. 


intra (riennium extiterit qui 


Et si quis 


ical eum vel servum vel colonum vel udscripticium suum esse, vel etiam cum 


agriculturam fugerit vel cum quid P give sit vel propler delictum aliquod monasterium eum intrasse, ea- 


que comprobata sint, domino suo ii 


1 roívvy] dà LB | dugày» M éfàv Bí cfàv L 
2 £v MS] voie dv LB | 3 vos Baduovs] gradum e 
povayiy] aÀk& xarà và$ ngá£as add. L (ex Theod., ut 
vid.) || 9» om. e || 4 7j] xai Ecl., om. | ézAcEorvras Ecl. 
5 Aéyovtsé ante rtgoxsiudvav coll. Nomoc.?^, om. Ecl. 
ovdi MB*s] ov LB! Ecl. Nomoc." [ul. | 6 94' om. Lb* 
(Jul.) | x&gsv] axéaiw Bf | 7 xà» Biov Nomoc.*" | 10 xor- 
GíuaM om. B 1$ voie tdv yvvaixdw svayécs S | 11 
govactixóv Bí | 18 e£ om. Nomoc.? 9,32 | yycQquos] à7- 
Ao S xÀngixós INomoc.* 9, 32 | urdagag Ecl. | 19 viz] 
tíyn Jov/uxi) L | 20 avyeidos S v.l. | magaaxn Ecl. (No- 
moc.4 9, 32 | yregízrvas S plerique | 21 && B* Nomoc.^ 
9,32] 5 Ecl. e' v Nomoc," 11, 1, om. MLS || vxoxaiuevos 
S unus | 22 Aafsiv Nomoc." 9, 32 | 19 uovayixów. ax5ua 
SS Nomoc.4^ 9, 32 || 23 £xróg Nomoc." 9,32 | 24 avrov 
Ecl. | 25 v«$ om. Df | xoÀwvóv] uiaO'wióv LB Nomoc.á 
11,1; s v. rr0s uaa Ocróv M || 20 vovtor idiov Nomoc.*'* 
9,532] 27 yeegyexmw Eel. | 25 zeraia (sic) L'! [ xal avra 
dtodesgO ein om.c | 30 azeg] TOv dvnsg [jf 


le restituatur una cum rebus qua$ in monasterium introduxisse probatus 


2 non omnino V? ín ras. 4 lit., non ideo R! | 4 eli- 
gantur /ibri, corr. eulg. | praepositi V | 5 propter] per 
VT | amicitias R [ 8 disciplina 7! [ 10 sanctissimum 7] 
etsanetissimum V vulg., et sauctum A | 11 cunstitutum est 
V? in ras. | modis omnibus /t rug. || 13 propter] prae 
T'|| ordinationum / [| 14 abatum V | I5 architriis & 
archiatris VT' | 1 monasticam P478 quod 7] nulli 7? 
vulg. | 19 subiaceat 7'| 20 praebeas vu/3.] praebet /ihri | 
21 ciuilibus Zt! | subiaccat T'j inter VZ | 22 et] ut V7? 
vulg., sed Ieimbach | 23 excipiat T! | huius V7T?] ho- 
minis huius RT" huius hominis vulg. conuersatione T 
oonuersionem AV | 24 emiserit T! | 25 dicens] dicens 
se T' | uscriptitium V?T] inseriptitium V' hune incripti- 
tium. & | 26 suum] siue 7" | huno om. A (cf. ad 25) | 
esse aut] aut esae T, aut om. V [| etiam. 4 Zvulg.] «t 
R'V | fugientes /i* | 29 bunc] cum & 


ET DEO AMABILIBUS 


619 


Nov. CXXIII 35. 30 


povaa víjguov sicayayawv, Aóyov ngótsgov ax ov0iv vrto- 
Msv&i mapü 10v (Üiov Jacmórov Aapfrorvra. ai di 
4vrós vQurías prÓsis évayayrn tivi 1a» &ipipévan 
mposdtUY, Ó TyoUuavos TOU uoraOTQolov puerd TV 
nagadourv v0 tQurtoUs xgóvov, e( 10v 1wioUtov áyüpa 
diiv xgivr, 1015 Qi)óro ovr 19 Gz/jua, xai areis 
«vt uetà TuUTa ÓyAno«uw Vnép TUls ézigéQéra, dv 
909p usrtoiys dv T4). uovaatngi Dityei «à 0i ngáy- 
Mata, &nsp sis xÓ novaotrQiov sigayaycw qavtin, Tq 
tuxyvut»q 0s0nórr ànodidoaOw. — &i 06 tie tO &lyrj- 
puvary ngosuztuY x«raÀsiyes TÓ uovagtrgiov wai eig 
xocuixóv PiOo. Híov, v) Év vais mOÀsciw !j dv dyQois 
magiépgyetas, 3j (Qiq 1Uzr nagadidood w. 


iu monasterium introduxisse, iusiurandum primum 
quia nihil patietur & suo domino percipientem. 5i 
autem iutra trienuium nullus quaesierit aliquam me- 
moratarum personarum, abbas monasterii post traus- 

5 cursionem trieunalis temporis, si talem virum dignum 
iudicaverit, tunc det ei schema, et nullus ei postea 
sit molestus pro fortuna, douec tamen in monasterio 
deget; res autem, quas in monasterium introduxisse 
videtur, illaesae domino reddantur. Si quis autem 

10 memoratarum personarum reliquerit monasterium et 
&d saecularem veniat vitam, aut in civitatibus aut 
in agris circumiens propriae fortunae tradatur. 


CAPUT XXXVI. 


"Hv náci 0i tois povagtnpíou, &nsQ xowófa xa- 
Aovvrai, xsásvousv xatá TOV$ uOrayixovs xavovag dv 
évi oup máwias oui» xai xoig Toégsodar, xai 
xara Tov OjuuOr TgOzOv dw évi Oix«p Ttavrag xeyox- 

: : zov S S aaro 
Q«ouévos xadavüev, ere auoigador dir ow naprv- 
eíaw 1l Gowporos Dictycoyrjs Ttu4Qéxesv. vtOUS, TÀQV 


ln omnibus autem monasteriis, quae coenobia di- 
i5cuntur, iubemus secundum monachicos canones in 
uno habitaculo omues (habitare et communiter ali, 
ct simili modo in uno habitaculo omnes) separatim 
dormire, ut mutuum alterutris testimonium castae 
conversationis praebeant, nisi quidam tameu ex eis 


sí uj Tias £5 avtov 7 Dia vv zpovíav dv novaatr- 20aut propter longaevam in monasterio conversationem 


eie ásxnciw rooyos Boviduavo: Lrv i ynowos Tj Go- 
Meaxne daDeveiac xapuw. dv iQidtovai xsAÀious Evdov 
TOV uovacrypiov tvyydvovo. Ouarrc)rtaa* voUro Oi 
Mt sidrjascos xai yvoyums TOU Wyovuévov yivegOai. 


quiete volentes vivere aut seuectutis atque corporis 
infirmitatis causa in remotis cellulis intra monaste- 
rium constitutis degant; hoc autem cum conscientia 
et voluntate abbatis fieri, Haec omnia in monaste- 


TOUTOv üzüwrwv xai sei T& uovagTroua xai dgxy- 29 riis et asceteriis feminarum servantibus. In nullo 


TrQua 1G» yvwiaxow n«gagvAaerTOuévow. Kat! ov- 
Siva di xónov 175 ruevégas ztoActeius dy. évi uovaatr- 
$e wayovs xai uovaorgías oixsiv 9| và Asyóueva 
inÀa elyas novaatiqua Ovyyopovusy. ómnov » TOi- 
ovro 

1006 avÜpas amo TOÀ yvviixan ywpibeadas. xai vàg 
Miv yvvaixas éy ema ici uovaGThoi anou£rüw, 
1ois dà dvÓpas dAAo uovagizoiov éavrois mowiv. t 
dé nova £i tà TouaVra govaotroin, iva urüà 


loco nostrae reipublicae (in uno monasterio monachos 
et monastrias habitare vel dicta duplicia) esse mona- 
steria permittimus. Ubi autem tale monasterium in- 
venitur, omnibus modis iubemus viros à feminis se- 


«4Gthowv rvgsDeín, mag. vQónow xtisvousv JU parari, et feminas quidem in quo sunt monasterio 


remanere, viros autem aliud monasterium sibimet fa- 
cere, Bi vero plura sunt monasteria, ut non necesse 
sit nova monasteria aediticare, locorum sanctissimus 


dvüyxr yévgias véa uovaat5pia oixodousia as, o rdv 35 


c, XXXVI om. S. 





sit, fide prius a domino suo accepla nihil se passurum esse. Si vero inira triennium nemo aliquam. ex 
praediciis personis convenerit, praesul. monasterii. post. triennii. tempus. praeterlapsum, si talem. virum 
dignum iudicet, tunc ei habitum praebeat, uea quisquam ei postea molestiam propter condicionem adferat, 
quamdiu scilicet in monasterio degit; res autem quas eum tà monasterium introduxisse apparuerit, ei qui 
dominus probatus sil reddantur. Si quis autem. ex praedictis personis monasterium. reliquerit. ei ad. sae- 
cularem vitam (ransierit, vel in civitatibus vel agris deambulel, suae condicioni tradatur. 

XXXVl. Jn omnibus autem monasteriis, quae coenobia vocantur, iubemus secundum  monachicos 
canones in una domo omues habitare et communiter ali, atque simili modo in una domo omnes separatim 
dormire, ui mutuum sibi invicem testimonium castae. vitae praebeant, nisi qui ex iis aut. propter. diutur- 
nam in monasterio exercitationem quiete vivere volentes aul. senectutis vel imbecillitatis corporis gratia in 
separalis cellulis intra monasterium. constitutis degant: hoc vero sciente ac volente. praesule fiai. Atque 
Áaec omnia etiam. in monasteriis et. asceteriis feminarum observentur. Nullo autem reipublicae uostrae 
loco in uno monasicrio monachos et monachas habitare vel duplicia quae dicuntur monasteria. esse 
permittànus. Ubi vero tale monasterium reperiatur, omnibus modis iubemus viros a. feminis separari, et 
Taulieres in quo sunt monasterio manere, viros auiem. aliud sibi monasterium condere. Quodsi plura sint 
eiusmodi inonasteria, ul necessitas nulla sit nova monasteria aedificandi, sanctissimus locorum episcopus 





1 ord» LBe Iul] ov0iv duvóv M (us ov)iv aivóv 
Opaass xaxov nov, V, 2 $1extr.) | 2 iiov om. Eci. | Aau- 
fávorios L* ánoAaufBávoyra None." |l, || 3 évayáyos 
ANomoc.A^ 11,1 | 6 xgívi) MB* Nomoc.fm 9, 32] xgiros L 
ANomoc.*^ 11, 1 vulg., xpives. I/ Ecl. | 7 oxAraiw. uexà 
4aVra B 1'zys] 176 tvgne Nomoc." 9,32 || siagepére 
ANomoc.H^ 9, 32 | U vq Desxvvpévap] illacsae g | 10 azro- 
didótwo Ecl. ànodidóaOwouv Df | v« Nomoc.49 11,1 [| 
12 £495 Nomoc.^" 11,1 | Taie om. Ecl. | nóAesi] 5 dv 
xais énapyéass add, Df | 13 neqiépyeras] cireumiens g || 
«00:060 9 w Ecl. | 14 &ztac« D* Ec. Nomoc," | xaAovv- 
105 xoivópia. Bf | 15 xaróvas| vvnovs L | £v om. B* | 
13 xaró] ur xavà L | 4» D] om. ML | 19 zr» si ur — 
21 veebdon om. LB | 21 7 ecpatix5s] atque corpo- 
ris £1 25 x«i napi] xai om. e | xai &oxrtrpia om. B* | 
260 gv4arrouivww Nomoc.^ | 27 à om. Le (Iul.) [| «gó- 
zov M | 29 ózov — 620,5 QiaigsioOw om. Bf Eci. | 
32 ánoucvar] os aaDivsis anoucrew L | 34 toiibra 
om. s || iv« om. £L 





1 primum] primum quidem V | 2 patiatur 7t | domino 


| om. T' | percipiente A* V? praceipiente T?  praetinere 
T'j| 3 intra triennium autem /'V | quaesierit V7'] con- 
uenerit Zt vulg. | aliquem V || 4 trausgressionem A trans- 
itiunem 7" | 5 si talem] futalem V? | 6 postea ei V [| 
5 propter 7'! [ fortunam V? 7 | tiu 7' | deget in mona- 
sterio R. | 5 quae 7? | intra R7 | monasterio 7? | 12 
circuiens VT' cireumueniens A | 16 liabitare — 17 omnes 
omissa in libris cum Beckio supplevi || 18 alterius J£ 4 
19 praebeatur tV | nisi] tempori nisi 7" | tij 7? | ex 
om. T' | 20 per Vi 21 quiete] et quiete A | uulente. A* | 
&ut vulg.] et RVT' | senenectus 7"! | corporeae & | 22 in- 
firmitus 7" [| causam A? [ 23 degunt 7^] hoc autem V] et 
lioc autem. && et lioc Z'vulg. [ 24 «t] uut & | abbe 7" | 25 
ascithiis V aschitiis (sic) A! achitiis R? assisteriia T' || ser- 
ventur Beck; malin His omnibus — servandis | 26 nostrae 
onm. V | in uno — 27 duplicia suppl. Beck | 28 ubi autem 
tale Beck] aliter ubi autem libri | 32 sint A! | ut ibi non 
necesse sit noua monasteria add. V? i» marg., om. V" 
»* (ut noua non Zi?) necesse sit monasteria A 
nut non sint non necesse sit noua monasteria 77 ut nun 
sit necesse noua niouasteria 7" 








i5* 


Nov. CXXIII 36. 37 


1ÓrmOw Ocwbraros Émígxomos vOUS uMOvayOUe uarà vw 
uorvaydw xal vag yeveixa; ustü TOW yvrdixdw x&ya- 
Quonévos £v áAlow xai éAAow povaaTroiois Gvrayaysiv 
qgovtigáto, và dà noayuara 00a dyovc. xoà ua- 
rab) a)rG» xarà v0 dpguolov abitow QOíxciww Ouai- 
giíaDu. «ni; Óà yvraikiv üv. dv avral émiAcBovtas 
ics sQsüfUreQov sive Ordxovoy ee vÓ mOwiv «vraie 
Tà$ dmoxgíctus 7 vv dyíav avrai; womavíav qéptuv 
Ó ódio raros émicxomos vy' Ov sícww dmoxlngovta, 


tí 0g TS micans wal Bíov xaloU rovrov slve: yvoín.10 


4i Óà ó mag! avra É£tisysis ui) sin nosaflorrooe 

Oiáxovos, dfww dà aviów «5s rorabtns vnzQraías 0 
dríaxonos xgivp, xeigorovíay avri éuvtiduis, rs dbvos 
slvai gaveir, vais aztoxolatoiv, oe &prtas, q0U uova- 


620 


DE SANCTISSIMIS 


episcopus monachos cum monachis et feminas cum 
feminis separare et in aliis monasteriis congregare 
procuret, quaecumque vero habent communia, inter 
eos secundum competens eis ius dividere. Feminis 


5autem quemcumque ipsae elegerint sive presbyterum 


sive diaconum ad faciendum eis responsum aut 
sanctam eis communionem portandam sanctissimus 
episcopus sub quo sunt deputet, quem rectae fidei 
et vitae bonae esse cognoverit. Si vero qui ab eis 
electus est, non sit presb: aut diaconus, dignum 
tamen eum huiusmodi ministerio episcopus iudica- 
verit, ordinationem ei imponat qua diguus esse vide- 
bitur, et responsis, sicuti dictum est, monasterii 
distribuat, ita tamen ut neque sic electus ad re- 


G1rgíov dzoveué£ra, oUto pévros iva urdà ó ovas 15 Sponsa feminarum in monasterio maneat, 


émileyels m9ós Tà& dmoxpíGtis tw yvvaxur dw tj 
uovagtngiq aaivp. 


CAPUT XXXVII. 


Ei vi& dnl aío/ari yduov 7j maidozosas, vj yápu 
mQouxós 5 yauixns Owgeas 7 Ooypnanraé v« Tj xata- 
Asiyr vois (dioi zauGiv 7 ali 
| Beas apte gn 5 Anyátov 4E dogs, xaDapüg xata- 

4uzüvuy avroic fagras, avrové VnOx«TaGTdOEi Tj 
ámoxaraüTdGt4 vzOÓ uiav vOv uvnuovsvOeugOv aigé- 
GsQw, wsÀsVogugV, aineg oí vai$ TOiaVTGug GiQéGEoiv 


Sed et haec praesenti addimus sanctioni: si forte 
uis sub condicione nuptiarum sive liberorum, sive 


«p, okqütnote mpoccizi, 20 dotis causa sive ante nuptias donationis donaverit 


seu reliquerit suis liberis seu aliae cuicumque per- 
sonae hereditatem sive legatum, aut ab initio pure 
relinquens eis oneret eos substitutione vel restitutione 
sub un& praedictarum condicionum, iubemus, si tali- 


vnzox&iptvo: dopaveg 1 Srlea, &is povacthpia tis£À- 25 bus. condicionibus subiecti masculi vel feminae [reli- 


D'uciv, 7 xAngixol rj QiaxóvigGas 7j aaxrtgiaa. yévov- 
Tai, Tà$ TOiaUTGS GíQéGns dyicgUQovs xai dvri unà 
ysyeapuérov slvai. — asane dà v75 forDeias xai 

Quxoi. xal Diaxóviogas OV Íxxirouov anoAavitagay, 


querit vel donaverit, substitutiones vero vc! restitu- 
tiones eis fecerit adiectis condicionibus quibuscumque 
ex his quae superius enumeratae sunt, sancimus, 
personae talibus condicionibus subiectae sive mas 


30 culi sive feminae] monasteria ingrediantur aut clerici 


aut diaconissae aut ascetriae fiant, tales condiciones 
invalidas et pro "pos scriptis esse. Hoc autem so- 
lacio et clerici et diaconissae ecclesiarum fruantur, 


e. XXXVII ex B repetit Nomoc." XIV tit. 2,1. — Theodori summarium partis prioris repetit schol. L. 
e. XXXVIL XXXVIIH et XL. XLI summas. Ath. repetunt paratitla. Ath. 9 $ 1 (cf. 282). 


prospiciat, ut monachi cum monachis et feminae cum feminis separatim in aliis. atque. aliis monasteriis 
congreget, res autem quascumque communes habent. infer. eos. secundum. ius iis competens. distribuantur. 
Feniuis autem quemcumque fpsae elegerint sive presbyterum sive díaconum ad responsa ipsis facienda aut 
sanclam communionem praebendam, religiosissimus episcopus cui subiectae sunt Mrignal, sí rectae fidei et 
vitae bonae cum esse cognoverit, Si vero qui ah illis electus est non sit presbyter vel diaconus, episcopus 
autem. dignum eum lali ministerio iudicet, creatione ei impertita , qua dignus esse videatur, ad responsa, 
sicuti dictum est, monasterii eum destinet, ita tamen ut ne is quidem qui ita ad responsa feminarum electus 
est ín monasterio maneat. 

XXXVII. Si quis quid cum condicione nuptiarum vel procreationis liberorum, vel dotis vel ante 
nuptias donationis gratia aut donaverit aut reliquerit liberis suis vel alii cuicumque personae, sive herc- 
ditatem vel legatum ab initio pure relinquens iis substitutione vel restitutione cum wna ex praedictis con- 
dicionibus eos oneraverit, iubemus, si 5i qui eiusmodi condicionibus subiecti sunt. masculi aut. feminae 
monasteria intrent, aul. clerici vel diaconissae vel ascetriae fiant, eiusmodi condiciones irritas ci pre 
non scriplis esse, — Hoc autem. auzilio ctiam clerici et. diaconissae ecclesiarum. fruantur, si per vitam 





3 xol dAÀow om.c | 4 «à ztg&yuara om. c | 6 acras | 
Nomoc." | 4ziAcforras. L? Nomoc^. 4niAéyovtas Df 
1 Siixovov] Quixovov. àzxoxgiaiáqior BÍ | zoi500« Bf 
9 ayutatoe Nomoc.A" | 10 & — rovrov] quem c ! Zxi- 
yvoíg Nomoc^ | 11 & 3à — 15 ázoveuéta em. [if | 
mag] vz' Nomoc." | 12 avrov om. L | 13 xgivo: No- 


2 separari R* | in aliis] et aliis add. Beck | 3 om- 
| nia 714 eis] eius 7! | 5 aut V | quaecumque 7' J eli- 
| gerint V elegunt. T'| siue pubes A' | 6 seu 7t] diaco- 

nus V! f ad] aut V7Z' | 7 eius 7?* | communione V | 

| portandam] al. praestandam s. v. A* [ sanctissimum epi- 
scopum /i!| 8 quam T' et quem V | 11 misterio V | 








moc.é^ | 15 à om. B | ovvos. D 117 uévg Df | 15 dáv 
vi$ Nomoc.P 2, 1; Sed et hacc praesenti addimus sanctioni, 
si forte quis c || 1 7 Qagraetes L, 7j om. Bf e (Zul.) | v 
om. S g Iul. | xaTaÀAsives Sv. 1L, Bf Nomoc" 11,1 x«ra- 
Ajves M | 21 5 0m. Se Iul. | xhgpovouéia. L? | Aeyárov 
ML Bl Nomoc. 14, 1 Asyárov Nomoc" 2,1 | 4& MLB] 5 
4£ 5; Lul. | xa Papas 4 agyns Nomoc.?" 10,1, xaPapas 
om. Li! | xavadiuztrov] reliquerit vel donaverit Ju/. q. 
ad «) | 22 acrois]. acrovs. Nomoc.4 2, 1, om. Nomoc.dm 
11,1 Nomoc."2,1 [| B«grjag Nomoc.f" 2, 1| 23 uíav vow 
om. Nomoc.d 1, 1 | urruovevSévrow L| 24 oi] s No- 
moe." 11, 1 [ afoeciv. L* | 25 uovactzow Bf Nomoc.f" 
11,1 | £42ociv. Ecl. | 26 pévanriea z doxgi pies. No- 
moc, 4^ 11, 1 | yérowro. Nomoc.?" 2,4 ] 27 1à6] xai tà$ 
S | un83] ur 5 | 28 vacrre — 621,10 xeAecopev om. Bf 1 
xal xAngixal xai Diaxóriages Ecl. 0i xÀAngixoi wal aí 
Diaxóviogas S | 29 ánvAafléevocar ML 


12 quam A! | 13 et V7T'] in R* ut f? [| 14 sic] sie- 
ut V | electus est ad. 7! | 18 Scd et 7 vu/j.] Set V?T 
et V! eta V! | 20 antenuptialis A vulg. [ 21 alie 
R'V1T!) alii E327 | 22 aut. /? T vulg.] om. P! V | 
23 relinquens — 25 masculi ucl feminae R vulg] om. 
VT aL | honeret A | 24 conditione A | 25—30 qua 
seclusimus ut glossema notavit R* 'vaoat' adiciens; mimi 
rum paraphrasis prioris sententiae ex luliamo peti'a im 
contextum irrepsit | 27 ci RT | 28 his] eis T | 29 cos- 
dictionibus 7! | 30 monasteria A] siue monasteria V 7' 
si monasteria 31 assistrie R7? assistie 7 ass 
sterie V | 32 inuallidas 79 [ neque A' Z*] non. A* VT* 
vulj.| solutio autem. 7! | 33 aut diaconisse T' 


ET DEO AMABILIBUS 


ab uéyoi 15s (días Los vois avrois Axiusivasev, xai 
Tà npdyu«ra Tà vxÓ ijv rOiaitnv aigsckw Óadugn- 
piva fj xatalsheiupéva &is evgsfeis zgsíag Danawr- 
gowoiv 3j xaTaAtwovow. dni yàg voi; mooionow, 
atuswa 86 uovaoTnoiv Tj aGx5ipiov siedAOQGs xai 
xaradséyae: Tiv TOi Try gogpova avacrQogriv, : 
povagtrésg rj, T4 &oxnTnoiq, onov TÜv doyrv sis 

Jor, rà ztQdyuara rà vxo trj» toiavtr» aigecuv Owpn- 
Dérra f xataltgOdvr« uera «56 dAAmg avtOv vno- 


621 


Nov. OXXIII 37. 38 


si usque ad suam vitam in his perseveraverint, et rea 
sub tali condicione donatas aut relictas ad pia opera 
vel expendant vel relinquant. |n personis enim, quae 
in monasterium vel asceterium ingrediuutur et relin- 
5quuut huiusmodi castam conversationem, monasterio 
aut asceterio ubi a principio ingrediuntur res sub 
tali condicione donatas aut relictas cum alia eorum 
substantia competere volumus. Si tamen in redemp- 
tionem captivorum aut egentium alimenta sub prae- 


stágeos Dicgéptir xalevonsy. — 6 uévros dni ávaggían 10 diciis condicionibus substitutio aut restitutio fiat, ex 


«iyualovtow 7j mroxav imorgogn vno vàs sipru£vas 
aioéaeig Urtoxarágragié 7) aümoxardgracis yévrtai, E 
oídevóc TOv sigrusvow cQórztow ravtQv éstoxÁsisg us 
Gvyxaol uev. 


nullo memoratorum modo eam excludi permittimus. 


CAPUT XXXVIII. 


Ei 3À yvvi 5j àvijp 1óv uovagwóv. énmkreas Blov 15 


x«i sic£AO y eis TG uovaotiQiov ztaiduv oUy vnóvtow, 
rj povagtroip d» dq £icjAOs và ngáypara abroU 
uxqipsiv xtÀsvousv. si dà vÓ TOi UtOv mQóOsamov 
z«idas Éyo«, xal uj mgiv ticéAÓT) ai$ 10 uovaatzyouv 


Si qua mulier aut vir monachicam elegerit vitam 
et intraverit in monasterium filis non extantibus, 
monasterio in quo ingreditur et res eius competere 
iubemus. Si vero talis persona filios habeat, et non 
autequam intret in monasterium de suis rebus fe- 


nsgi Tdw Oixsio» zQayuáraw TtoWjGu Dicrizkociv 20 cerit dispositionem et legitimam partem filiis depu- 


xai 1ó vópiuov pépos TOI; zwa40iv dgopiGEs, xui OV- 
t$ db/cro aUrQ xai uerà vÓ aicaAD:iv ei; TO uova- 
error 15v iUa» ojcí«v el; tovs idíove Dudsiv mai- 
Oase, ovra pivrowys dure unÓÀ dmi évi tw éavrov 


taverit, etiam sic liceat (ci) et postquam ingreditur 
monasterium suam facultatem in proprios dividere 
filios, ita tamen ut nulli filiorum suorum minuat 
legitimam partem; quam vero non dederit filiis par- 


maídaw dlarrugas 10 vojiuov pápoi* 10 ÓÀ ur, Os0o- 25 tem, monasterio competat, Si vero omnem substan- 


Mévov 1oi; naigi pépo: 1Q uovaotnoip Oiagagrro. 
sí di nácav tüv idíav ovcíav ueragó Ow mzaidov 


dieAsiv BHovAnOsin, xoU oixa(ov avroU stQocm;tov cOi6 
mau4gi avvapiOuovuévov, Ey éavtq uépos ztàcs vgóztods 


tiam inter filios dividere voluerit, propria sua per- 
sona filis connumerata, unam sibi partem modis 
omnibus retineat quae debeat iuri monasterii com- 
petere, Si vero in monasterium degens moriatur, 


ztapaxgatsira ógsiÀor Td ÜOixap ToU uorvacryoiov30 Antequam inter filios suos proprias distribuat res, 


diagégev — si DÀ dv t) uovaatugi Oityav celsvtt- 
vs, niv usvalo 1Qw oixtiow mado và idia Dia- 


legitimam partem filii percipient, reliqua vero sub- 
stantiae pars monasterio competat. 


veí£ur zQáygara, TÓ pdv wóuiuov péQos oí aides 
irjworrai, tTÓ dà loióv «56 ovcía$ q^ uovactinoiq 
Wagegtto. 
e. XXXVIII—XL ez S repetit Nomoc. L ti. 34 p. 641 Voell. 
c. XXXVII summas exhibent Anonymus Bodleianus 18 apud Zachariae 4dyéx8. 219, Harmenopulus 5, 4,8. Theo- 
dori summain repetunt. Prochiron 24,3, Epanagoge 9, 10. 





suam in iisdem permanserint, et res cum tali condicione donatas vel relictas ad pia opera impenderint 
vel reliquerint. [n persouis enim quae monasterium vel asceterium ingressae castam ciusmodi vilae ratio- 
nem deseruerint, ad monasterium vel asceterium, quod ab initio intraverunt, res sub tali condicione donatas 
vel relictas cum reliqua earum substantia pertinere iubemus. Si tamen. ad redemptionem. captivorum vel 
pauperum alimoniam cum praedictis condicionibus substitulio vel restitutio facta sit, ex nudo praedicto- 
rum modorum cam excludi permitiimus. « 

XXXVIIL Si autem mulier vel vir monachicam vitam elegerit et monasterium intraverit liberis non 
extantibus, ad monasterium quod intravit res eius. pertinere. Jubemus. — Sin talis persona liberos habeat, 
neque antequam monasterium intret de rebus suis fecerit dispositionem et partem legitimam liberis suis 
destinaverit, sic quoque liceat ei etiam postquam intravit monasterium substantiam suam inter liberos suos 
dividere, ila tamen ut nulli liberorum suorum legitimam portionem diminuat; pars autem liberis non daia 
«ad monasierium pertineat. Quodsi omnem substantiam suam inter liberos dividere voluerit, ipsius persona 
Bberis connumerala, unam sibi partem omnibus modis retineat quae ad ius monasterii pertinere. debeat. 
4S; vero in monasterio degens decesserit, antequam inter liberos suos res suas dividat, legitimam quidem 
porionem liberi accipient, reliqua autem substantia ad monasterium pertineat. 


1 iJías) avcóv S | *dxueivour MB. éxiuévoiv S | 33 uiv M] om. SLB 
ANomoc.^ 2,11 2 tz» om. Ecl. | 3 xaraAtivovssv 7 9a- | —— 
zva»7500v6«v (7j QJazaviraovow — 6 xaraAcivos om. No- 
moc.? 11,1) Nomoc.fn, 5 Bazavijaoadiw 7) xaralsivodiv 
SSe consumpserint vel donavcerint vel reliquerint Iul. || 
4 mi yàp — 6 x«raAsiymas propter homoeotoleuton om. 
AM || 5 povaetzosa S 65] 7 ele S Nomoc." 2,1 | à0x7- 
194a 5 | eiséADova L B*, S unus KAOwasi Ecl. | 6 xaza- 
Asdspovos LB, 5 unus || 1 eiazÀOor B* Nomoc.!^ c] siaz- 
due» SEcl qw tiasAgovra ML rav eissi9ovra malit 
Zachariae | 11 àvergog;j Bf. avargogrs Ecl. | 13 v9ó- 
7t a» »] poaait oy S || vov onw. Ecl. 15 Ei ài] Si qua c || 
es7, 9 7] yvy; Sl diiEeres Bf Ecl. Nomoc.!" | 16 sig- 
sAC'o0: L andAO Nomoc/" | ró om. Bf, s« malit Zacha 
riae | 17 rà xodyuaza) ct res € | 19 Zyes Ecl. | siocAOos 
L If (20 Jiacvnóóaess L | 21 ágogían L* ; 23 oixsiay 
SS oixelovs S vL. | 24 uévros. Bf jj undi é&xi 0^ dvi M 
aer; d dv dni dyl Ecl. urüsvi S, quod praefert Zachariae | 
£exrrob M Ecl.] avvov SLB | 25 JiUógavov S plerique, 
43. INomoc." | 26 uápos vois stau0] S v.1. || 21 iBíay om. 
JLe 5 30 mapatrosivo Nouoc4m | 31 crAeviran L Kel. 
xeAsvijoo MSB | 32 oisía om. S | diaveigas S 








1 si usque] eee» 7'! | perseuerauerit RV | 2 tali 
om. R! | 3 uel expendantur uel relinquantur A | enim 
om. 7! | 4 in) uel in A [ monasteriis 7'| asisterium. A 
assisterium V7'! assisteriis 7'* | 5 conuersationem castam 
Ri vulg., castum om. T! | 6 aut asisterio V aut assiste- 
rio RT?, om. 7! | ubi om. A | 7 donatas] nominatas R [ 
cum eorum substantia alia & | 8 redemptione /ibri, corr. 
vulg. | 10 condicionibus cer] |onibus — 11 nullo me| acr. 
V3 in ras. 1 vs. | ex] in Vi?) 4 11 eam om. T | 15 mona- 
chiam eligerit T | 16 intrauit V || existentibus 7' | 17 in- 
grediuntur V || 18 persona talis F, talis om. 4! T! | 19 in- 
tret] intra et. 7'| de suis (de su in ras. 3 /itt.) — 22 sunm 
add. T*, om. T! | 20 legitima V | 21 *ei ct] et V ei vulg., 
om. RT | monasterium ingreditur vu/g., in monasterium 
ingrediuntur A | 23 suorum üliorum 7' imminet R' 
imminuat A* | 24 legitima parte V | dederit non V! 425 
competat om. A! | omnem] et (etiam 7") omnem T'| 27 
connumeratam R!T" [ omnibus modis A vu/g. | 28 mona- 
sterium 7"! | 29 monasterio vulg. [ 30 suas 7| 31 partem 
li| V? in ras. | praecipient 7" | parx substantiao V 


Nov. CXXIII 39—141 


622 


DE SANCTISSIMIS 


CAPUT XXXIX. 


Mrrysiias Óà gevolóÓ Tawew xarà vópov yivoné- 
vn6, tira Ó uvnot5o tis uovacryoiow cisilÓp, áva- 
AauBarérm tà vmig T7€ uvraTtin; apgaBowov óvó- 
pan ODadoudva, dive 5) uvnoiy àv govayuwóv fiov 
driAéEgrai, dxsiva póvov «nodidóro dative Opolcs 
dogaflóvar ovópats l'ÀAags, vij nowis éxatégq. jtpti 
Gvygargovpdvrs. 


Sponsalibus quoque secundum leges factis inter 
aliquos, sive sponsus in monasterium ingrediatur, 
recipiat quae pro sponsalibus arrarum nomine data 
sunt, sive sponsa monachicam vitam elegerit, illa 

$solummodo reddat quae similiter arrarum nomine 
accepit, poena utrique parti concedenda. 


CAPUT XL. 


Ei 0i avvaarO10: Kt. 10) yápov ó dvi uóvos 7 
9$ yvvü uóvn sip «i$ noraatroiov, QiadvioÓw o 
TO aícsQyópuBroy &(s uovactiQiov 10 OyZua Aágn. xai 
ai uiv O0 dvjg tÓv uorayixóv dziAsErtas Biov, dmo- 
xaJSugrdtao TI yvraixi xci TZv mQoixa wai 8i T( d ÀÀo 
&n' abre KAafe, xai ngos 1oVrois £x 176 yapexi;e Oo 


yáuos xai Óiya jenovüiov, ueO" O ptvrow v0 ztQósonor 10 matrimonium et citra repudium, 


Si vero constante adhuc matrimonio aut vir solus 
aut uxor sola intraverit iu monasterium, solvatur 
tquam tamen 

rB0n& pergens ad monasterium schema perceperit. 
t si quidem vir elegerit monachicam vitam, resti- 
tuat mulieri post dotem etiam si quid aliud ab ea 
perceperit, et super baec ex nuptiali donatione tan- 


e TogoVrOv pQos, Ocov x T5 veÀeviie TOU dv-l5 tam partem, quanta ex morte viri competebat mu- 


(os nouos tj yvreuxi xarà vÓ Giugovor tTÓ Tol; 
mpouupow GuufloAaies éugtgóntvor. ei Oi yvyr) ein 5n 
t6 tO povactnoiv £iseÀOovga, *Óv Üuoi0w wQóztor 
magaxgatsíto Ó àvjo tiv yapixiv Bogràv wai vÓv 


lieri secundum pactum dotalibus instrumentis inser- 
tum. Si vero mulier fuerit in monasterio ingressa, 
simili modo retineat vir nuptialem donationezn et 
casum dotis ex morte mulieris placitum, reliquum 


xdggOr Ts ztQowós tÓv dmÓ TZs TtÀrvins 17s yvvoi- 20 vero dotis mulieri restitui praecipimus, et si quid 


x0; Gvugavidévta, xal 10 Aoitóv 175 z90ixÓs 4j; yv- 
weuxi ünoxadigrüy maQaxslevoutOa, xai &i Ti th 
dx tv ztQayuátov T6 yvramós nag! avtQ evgtOein. 
dpgot toan 9i vov povayixóv Bíor énilsyouésycyw xa- 


aliud ex rebus mulieris apud eum inveniatur. Am- 
bobus autem monacbicam vitam clizentibus iubemus 
vacantibus dotalibus placitis virum rctinere donatio- 
nem nuptialem ct mulierem propriam accipere dotem 


Àevoper, ágyoivroy 1àv ngovupaiav Gvuqoirav tóv25 et quicquid aliud viro dedisse probetur, ut unus- 


árÓpa zagaxpatsiv TZv yapixrv Doptáv, xai Tiv yv- 
vaixa 15v (díav Aapfávtiv mpoixa x«i ei và àÀlo 1d 
dyBpi QeDuxéras UeigO ein, Vra eli Exaavos Siga Exuias 
TàÀr (diuv ánolaóon Süexynuáiam. ai pi, e síxos Ó 


quisque citra damnum suis fruatur rebus; nisi forte 
sponsus sponsae aut sponsa sponso aut maritus 
uxori aut uxor marito donare aliquid aut cedere 
voluerit. 


urrorzo Tj prngib 5 om MVt,O13, TQ pn»not$o 7 630 


arjg tj yvrawd 75 5 yvvi tq.àvÓgi Qograacdaí v 
5 evyxogroaa: BovárOsin. 


CAPUT XLI, 


Oidsuíay dà ádeiav Didouev 5) vois yoveUos ois 
maidac 5j toic steuGi t0i6 yor4ag qZjv xoOuix v. Qiayor- 


Nullam vero licentiam damus aut parentibus filios 
aut filiis parentes saecularem vitam [sectantes et] 


c. XL—XLII summas exhibet Anon. Bodleianus c. 482—486 apud Zachariae *dvéxd. 210. 
€ XLI ex S repetit Nomoc. L tit. 32 p. 638 Voell., ex B. Nomoc.^"n XIV tit. 9,32. 





XXXIX. Sponsalibus autem. inter quosdam. secundum legem contractis, sive sponsus monasterium 
intraverit, recipiat quac pro sponsalibus arrharum nomine daía sunt, sive sponsa monachicam vitam ele- 
gerit, illa solum reddat quae similiter arrharum nomine accepit, poena utrique parli remissa. 

Si aulem. constante matrimonio vir solus vel sulier sola monasterium. intraverit, solvatur 


etiam sine repudio matrimonium, postquam scilicel persona monasterium ingressa habitum acceperit. 


Et si 


quidem vir monachicam vitam elegerit, restituat mulieri et dotem el si quid aliud ab illa accepit, ac. prae- 
ferea ex: nuptiali donatione tantam partem, quanta ex morte mariti secundum pactum instrumentis do- 
talibus insertum mulieri competebat. Sin mulier sit quae monasterium intraverit, simili modo maritus re- 
tineat donationem nuptialem et ex dote quod in casum mortis mulieris pacto convenerat; atque reliquam 
partem dotis mulieri eum restituere iubemus, et $i quid aliud ez rebus mulieris apud eum fuerit inventum. 
(uodsi uterque. vitam monachicam eligat, iubemus cessantibus pactis. dolalibus maritum | donationem 
nuptialem retinere et mulierem dotem suam recipere et si quid aliud viro dedisse probetur, ut unusquisque 
sine detrimento rebus suis fruatur; misi quid forte sponsus sponsae vel sponsa sponso vel vir multeri vei 


mulier viro donare vel concedere voluerit. 


XLI. Nullam autem potestatem damus vel parentibus liberos suos vel liberis parentes. saecularem 


1 vóuov MLB] vóv vóuor 5, cum Scrimgero vulq., 
legea c || yevouévs SB/ | 2 aiacA9o: Sv. L, LB* dnsiOn 
Ecl. | 4 Gidopava S v. L, Ecl. l5) om. Bf | 5 émiAcEevas 
Ecl dEsAéiera. Nomocó | uóva D! | éiidóro Bf | 
& Ecl. | &riva appgafówov drinen opoíws B* ágga- 
Bóvav óvóuat: &riwa óuoícs D | 8 vov yápov Fri Df, 
Ér om. S || 9 &vgyg MLB (Nomoc. L ti'.) bh 59 ar 
Se | 9 uóvr om. 7] | siécA9 n (eicéA9os L, Mo 
tit.) a6 và (10 om. Sv.L) gereeváeror SL sís uova- 
oxrpioy sicéAO m (siséA9o: Bl) D Nomoc." | 10 9íza 91a- 
Lvyéov LB || 11 aic 1 uovaatrpiov B! Nomoc." dv «q 
novacatnoá S || ó om. S plerique | exzga MB] uova- 
xwórv cynua SLwulg. | Air MSDB] AáfBo« L, Nomoc. 
L tit. | 12 dsuAsEeres B, dxsiva uóvov ànodidóro add. 
L* (ez v. 5) | dzroxaSsorácO 0 L | 13 xai 17v tQoixa 
v5 yvvamd xai S mulieri post dotem etiam e [| 14 zag' 
acris S | rovro Bf [16 xatà om. S plerique | 11 eva- 
gapóuavov Sei) 5j om. Sv.L., L | 18 và om. Nomoc." 
(ASovca Nomoc.* | 20 xácov S Ecl. | tóv] xai vov L 
21 xai 1ó Aosnóv] reliquum vero g || 22 xeAevogev Ecl. | 
e sa) at 0 dv. L| 23 avos9T S plerique | 27 5v] xai 





Tàv Bf | àvalauBarvew S | xai om. D* | 25 Erpéeav M 
29 oixsienv INomoc.A" | àxoAavot Ecl. anohac Lio] 
j ó S| 30 tz» uvgavzv M | 32 Bovin95 Sv. L] 33 
idopav. om. B* Nomoc.*", post yorsag 34 coll. Bf 


3 pro om. V | archarum 7" arrharum (ii. 5) vulg. l 
4 sponsam monachiam 7''|5 quao — 6 concedenda V 
in ras. | similiter om. V(*) | arcarum 7'! [ 6 recepit V(?)] 
9 sola uxor V | 11 pereiperit 7'* (64.14) | 12 vir] iure 
R || 13 post] ipsius 7'* [| quid] quidem 7'' | 14 datione 7 | 
tanta V [ 15 quantam Z7 | 17 monasterium 7 vu/g. | 18 
teneat. 7! | vir vm. T? | 20 mulieris 7! ex morte mu 
lieri A | et om. 71 23 uocantibus 7'! | placitis om. 7' | 
uerum T'!] 28 marito om. V!, uiro V? | cedere] conee- 
dere JU T? (ex Jul.?) «««««liquid A* [ 29 voluerit) quando 
(pro quandoquidem T'schoL im marg.) neque ex pactis 
nuptialibus uiro &ut mulieri lucrari aliquid eonocditar 
add. libri, vulg.; glossema ortum ex rubrica capitis in mar- 
gine adnotata | 34 sacculares. T! | £ (i. e. seeundum) taz- 
tes. HR, sectantes et. seclusi 


623 Nov. CXXIII 41—43 


jv xataliuzávovTag 0$ dyagégrove dzoxlaiwv 17$ relinquentes velut ingratos a sua excludere heredi- 
idías xÀnpovouías vnég airías tQO roV uovayixov Biov — tate ministerium ante monachicam vitam subsecutos. 
mapaxolovónGdars. 4nayogstouav à roi; yovevo. — Interdicimus autem parentibus filios suos monachi- 
ud üivs maidac uovayixóv Bíov émilsyopévovss xwv — cam vitam elisentes ex venerabilibus monasteriis 
tíayd» uovagdinpéov agélxmv. 5 abstrahere. 

CAPUT XLII. 


'Eàv uovaxós xaraÀeiyg vo ijiow uovaavigiov xal Si monachus reliquerit suum monasterium et in 
sis dllo aisADg, i 1«va mor ial dv tQ xaigq) xaO" — aliud ingrediatur, quascumque res tempore quo mo- 
Óv 1à por«ctiQiov xavaàz, cumev Kycv re *y nasterium dereliquit babere videbitur, priori mona- 
mpUrp poragtrnoiq, dv q 4L doyys iiiAOs, ravra — sterio in quo ab initio ingressus est eas competere 
Sunyégtv. xeAsvousw. Iloovosiv Óà rove ociwrrárove lO iubemus. Providere autem sanctissimos locorum epi- 
1dw i0zcw éziGxózOve, iva urs uovuyoi u'tt uo-  Scopos, ut neque monachi neque monachae circum- 
vmásrquus iie rà mÓÀus neQuQrovias, aÀÀ' sí viva — eant civitates, sed si quod necessarium responsum 
dvayxaíar áztóxgudiw. Éyovev, Quà. Tav (iow dmoxgi- — habuerint, per proprios responsarios hoc agant in 
viapusv vabtnv sxgartérogav dv 10i io avroi suis manentes monasteriis. 

l pivovisé povagtnoiow.  '"Eàv uowayós waralsóyg 151 Si monachus reliquerit monasterium et ad saecu- 


Tó povagTrQiov xal &i6 xoGuuxóv Bíov uarél)n, rov- larem vitam migraverit, hunc militia et honore, si 
vov T6 GrQaTs(aé xal Ts tius, Sb rev Éyes, meovrov — quem habet, prius spoliatum ab episcopo locorum 
yuuraJévra dx voU 4nicxómnov dw vómwowv xai vov et provinciae iudice in monasterio mitti, et res, quas 
tí6 émagyías doyovros eie movaatrQrv fállsoSa, postea habuisse probatus fuerit, monasterio in quo 
xal tà t9gdynata, Óga pera vavra. Kyeiv. dnigOaín, v. 20 mittitur competere. Si vero rursus reliquerit mona- 
novactngip dv i déufálleras Duagépuv. si dà xai — sterium, tunc eum iudex provinciae in qua inventus 
náhw xatals(ysas rÓ uovactnguv, róts aUtTÓw Ó dg- [uerit teneat et subdito sii officio connumeret. 

yov 15$ éxagyías dw H dv svgsOp xgatsíxos xal 1j 

vatoxspévr aviq) vábss ovragiOpaítos, 


ET DEO AMABILIBUS 





CAPUT XLIII, 


Ei vw dgnádcu 7 vxovogsócn 7 DuupOrign ácxj-25 — Si quis rapuerit aut sollicitaverit aut corruperit 
1p(iav. f Diaxóraggav rn uováGtquav 5j aliq» oíavovv  Bscctriam aut diaconissam aut monastriam aut aliam 
yvvnixa atlagg iov 5 eyj»a Kyoveav, tà xovrov — quamlibet feminam venerabilem habitum habentem, 
mgéyuara xal Tv TOV TOwUTOV uÜGOVg aj psra- — huius res et talis sceleris eius participum iubemus 
syórtuv xsÀsvousv tgp svaysi róz, dv (p 5 1ovc?rg — venerabili loco in quo talis femina habitabat per 
ià tdv» xavà 1ónov óciurátwv dzGxó- 30locorum sanctissimos episcopos et oeconomos eoruin 


peri dn, 0 

e. XLII ex S repetit Nomoc. L tit. 34 p. 642 Voell., er. B repetunt B* M 11,3.4 p. 508 Zuck, Nomoc.*^ XIV 
tit. 11,4, » ANomoc.*^ 9,31. [nitium (— 10 diagéQeiw xaAsvousv) habet Epanagoge 9, 11. — Summam praestat 
Nomoc. XIV ti. 10,4 4-9,32; $ 1 summam Ath. repetant paratitla Ath. 8 $ 2. 


c. X LII S repetit Nomoc. L tit. 24 p.631 Voell., ez B Nomoc.*^ XIV tit. 9,11. — Summam exhibet Nomoc. XIV 
tit. 9,29 22 9,30. p. 565. 569. Pitra; argumentum ex Ath. repetunt paratitla Ath. à $2. 2 $2. 





vitam relinquentes ues ior ingratos ab hereditate sua excludendi propter causam quae ante monachicain 
vitam acciderit. Interdicimus autem, ne parentes überos suos vilam monachicam eligentes de venerabilibus 


monasteriis absirahant. 

XLIL Sí monachus monasterium suum reliquerit et ad aliud transierit, si pe res eo lempore 
quo monasíerium reliquit eum habere apparuerit, ea$ ad prius monasterium, quod. ab initio intraverat, 
pertinere iubemus. ovideant aulem sanclissimi locorum episcopi, ut neque monachi neque monachae 
€ivilales pervagentur, sed sí quod necessarium responsum habeant, per suos apocrisiarios id agant in suis 
1 ipsi monasleriis manentes. — Si monachus monasterium reliquerit et ad saecularem vitam iransierit, is 
mililia et honore, si quem habet, prius spoliatus ab episcopo locorum et provinciae praeside in monaste- 
rium coniciatur, et res quascumque postea habere probatus sit, ad monasterium. in quod. conicitur per- 
fineant. Si vero etiam iterum monasterium reliquerit, tunc eum praeses provinciae, in qua inventus sit, 
comprehendat et officio sibi subiecto adnumeret. 

XLIIL Si guis rapuerit aut sollicitaverit aut corruperit ascetriam vel diaconissam vel monacham 
vel aliam quamlibet mulierem quae religiosam vitam vel habitum habcat, iubemus bona illius et corum, qs 
eiusmodi sceleris participes fuerint, venerabili loco, in quo talis mulier habitabat, per sanctissimos illius 


1 xaralgndvovis? L* | 2 $náp cirías] ministcrium | S plerique | 29 v9 v«yei] avAaget Df || 30 yvr5 om. Bf 
(i. e. vz15gaaías) c | 3 dà LBSe Iul] 3à x«i M3 &ia- | ——— ——— ————————— ——————————— 
sÀAOo. L KA95 B* Ecl. eg ai vva MSI Epan. (s)] 1 hereditatem V! [ 2 ante 77] aut VT' vu/g. | uitum 
z r«và L nva Bí (&nsg Nomoc., & Theod.) | 4v om. | rnonachicam V | subsecutos vulg. subsecutus V7! sub- 
L| 8 xariliiw Nonoc. L tit.| £cov M] £v SLB | | secutum &R subsequentium Z*| 4 ex] et 7! | 6 relin- 
9 xelevousv taUta Qiagégsw Ecl. | 10 IToovosiv — 15. | querit 7! [ suam ow. | 7 alium A [8 derclinquit 7j 
paowaatroíosg om. SB! | 11 4moxónove và» rózow Df uidetur A || *priori] proprio /ibri | 11 monachae] mona- 
12 zegepgorias L, Nomoc.^ 1,4 pr. | 14 avrol om. € sterio R | cireucant 7' eircucrat. A [| 12 civitates om. ^| 
15 xarckeyn L] 16 uéAdos Sv. L., LB Nosoc.4* | 8] se V! | quid V'T| 13 habuerit AT | per om. 7* 
sía£A Oo Ecl. | Vi s siva L Bf Nomoc."] riva Ecl. 56 | egeant 7? | in suis manentes in ras. V? [ 14 maneptes £t'| 
B* slra aiv M | £o. Bf | ngava Ecl. | 18 rov 1ózov | 16 migrauerit uitam | militiam V] L1 spoliauee 7"! 
4f. 1ów xónov Nomoc." 9, 32 | 19 duaAAso as Ecl. episeupurum 7 | 18 iudiecs A'[ rem quam A'V [19 
20 Zxsiv usxà zavra B* | 21 évoov dugaAlezas M quo fuit V | 20 competit /^ «« eompetere 7| 22 sibi om. t] 
ab eo relictum est Jul. (al. Theod. Nom.c. XIV tit. | connumeret Beck] oummonere (scr. in spat. vac, V?) R' V1 
*), 32) | xai om. S | 22 trip S plerique. Bf, B* v. ., | commoneat R* vulg. || 25 rapuerit et 7'!, aut adser. T* in 
AINomoc." 11,4 | 23 evgeDeír, Ecl. Nomoc um 9,32 | 25 ag- | marg. || solucrit citaucrit 7'' | corripuerit T' | 26 assistriam 
zneaoyg S v.l., Nie p AtÀ. | érovoOavag S v. L, 5f | RVT | aut diaconissam aut monastriam om. V [ monaste- 
Ah. | ding sign Sv. L, M* L Nomoc,"^, Nomoc.* pr. riam T'| 28 et Osenbrüggen] ex libri j tali T* | parti- 
«oxi tg«a ÀM | 21 Biov 7j om. e| 28 vow] vóv Nomoc." cipum Osenbrüggen] participio libri | 29 habitabit V; 
vov JM L.S Nomoc."] om. Sv. L, B|| uvcaovs L| avrv ' habitat R'vulg. [ 30 ct om. £L! 





Nov. CXXIII 43. 44 


mov xal và» oixovógew avtüv, ov uyv dÀÀà x«i 
TOv éxdorms énagyíae doyóvtow xai vüv abtdw 
táüfsov dxDixeia Das, voi$ 08 và vOriVra mÀQugsAr- 
gavraé xai v0Ve ueraOgOviu; aUTQw TOv Big xegaAZv 
xivÜvrov vnonuévür, rjv Óà vouavTzv yvvaixa maw- 
tayoU avabrnrsgÓu. xci usrà TOv (Dio vw mQayudtcv 
dy uovaatrgio dpBálleadas, dv d dagaA/ctspoy gu- 
AávrregcOaa Óvvarai, (va uy wai md dv v avtQ 
dyxljuati wigeDuin. si pívrorys. Qiaxósiaaa sin xai 


Taidag Éxok vouiuove, tó vóuiuov u£gos QionOa: rois 10 facinus tales res iuri venerabilium 


maigiv. si Bi sioco évós éyiavroU ustà vÓ yvaaD vas 
TÓ TO:0UTO GUco$ TÀ ToiaUra gtQdyuara magd TOW 
süaydw oixav gu dxDier Dein, xeAstousv mágs tQóntois 
Tóv xóurra vOv nQiárow TQ vuevéQp gíaxo ravra 


624 


DE SANCTISSIMIS ET DEO AMABILIBUS 


nec non etiam cuiuslibet provinciae iudices et eorum 
officia vindicari, eos autem qui talia deliquerunt et 
participes eorum sceleris capitale periculum susti- 
nere, talem vero mulierem ubique (quaeri) et cum 
5 propriis rebus (in) monasterio recondi, in quo c&u- 
tius custodiri possit, ut non rursus in eodem crimine 
reperiatur. Si vero diaconissa fuerit et filios ba- 
buerit legitimos, legitimam partem dare filis. 8i 
vero intra unum anoum postquam cognoverint tale 
omorum non 
vindicentur, iubemus omnibus modis comitem priva- 
taium nostro fisco has assiguare, locorum iudice 
qui neglexerit easdem vindicare cingulo privando 
et mulam V librarum auri & comite privatarum 


TtQoéxvgovv, TOU TOv TÓTOY doyovTOS TOU dpushroav- 15 exigendo. 


TO tà avrà modyuara dxüuxrOrvas vis bovrs agai- 
Qovuivov xal mpoócteuov 8 xovoiov AerQoyw vnó voV 
xóurros vw mqiátow sicztQavtousvov. 


CAPUT XLIV. 


Ilüc. dà xaOümab vois dv woguiwq? ivactQsgoué- 


Omnibus itaque generaliter in saeculari vita con- 


wois, xai uiigra TOW; v& Gx5vixa uéréQyousvois àw- 20 versantibus et maxime theatralia exercentibus viris 


Opáds vs xal yvyuiE(, xai ur,v xal vais ngoigtauévaig 
dztayopsiouav xiy9iaOas Cyjpate uovayoU 9 ova 
vtoías T ddxrroíus vj oiqiinore vQózt ToU10 piui- 
GÜai, dniGTau£vov tàytoyv TOY B pce 7 xorca- 


&c mulieribus nec non ct prostantibus interdicimus 
uti schemate monachi aut monastriae aut ascetriae 
aut cuiuscumque personae huius imitari, scientibus 
universis pr&esumentibus aut uti tali schemate aut 


«Ou rq Tororq Gyjuas 7) paprjaacsas 7) éuneites 25 imitari eum aut illudere in quacumque ecclesiastica 


aís oiavdnmora éxxingirGTixZY xatücTaCiv, ÓT& xui 
GouatixAe TiucQías vxogTrOOvra. xal dLopíq maga- 
Bo915sorra.  movoovvrtow» ToU vo(vrOvV OU uÓvOv 
TÀw xctà TÓTWOV OGiwpi(TOY ÉmiGxóTOYV xal TOW Vz. 


avrove xingixdv, dÀÀà wal vàw zoÀitixGv xal rw 30 sunt officiis et locorum defensoribus. 


GtQaTiTixOw aQyOvrov xai TOw vx avrove váfeov 
xai T&v xarà tónov éxÓixov. Tàs à nowas vàs 1g 


disciplina, quia et corporalia supplicia sustinebunt 
et exilio contradentur; providentibus huic rei loco- 
rum episcopis et qui sub eis sunt clericis, sed etiam 
civilibus militaribusque iudicibus et quae sub eis 
oenas &uten 


c, X LIV et epil. in S. decurtata repetit Appendix. Nomoc. L tit, cap. eccl. 21 p. 671 Voell, c. XLIV (— 21 saga- 


So9rcovtru) ex B. repetunt B' M 11,5 p. 508 Zach, Nomoc.A" XIV tit. 13, 12. Summam eiusdem partis. habet 
Nomoc, XIV tit. 11,12, Ath. summam repetunt paratitla Ath. 12 $1. 











loci episcopos eorumque oeconomos nec non provinciae cuiusque praesides eorumque officia vindicari, eos 
autem qui haec talia commiserint eorumque participes periculo capitis subici, talem vero mulierem ubivis 
investigari el cum rebus suis in monasterium conici, in quo securius custodiri possit, ne eliam iterum iu 
eodem crimine deprehendatur. Quodsi diaconissa sit et legitimos liberos hajent, legitima pars liberis 
detur. Si vero intra annum. post cognitum tale scelus eiusmodi res a. venerabilibus domibus mon vindi- 
centur, iubemus omnibus modis comitem rerum privatarum eas fisco nostro addicere, aique praeses loco- 
rum qui easdem res vindicare neglexerit, cingulo privetur ab eoque multa quinque librarum auri per comitem 
rerum aer exigatur. 

IV. Omnibus vero omnino qui in saeculari vita versantur, et maxime iis qui rem scaenicam 
exercent et viris et mulieribus nec non eliam prostitutis interdicimus, ne habitu monachi aul. monackae 
aut asceltriae utantur, aut ullo modo eum imitentur, cum sciant omnes, qui aut tali habitu uli. aui 
eum imitari aut ulli ecclesiastico statui illudere. audeant, se el corporis poenas subituros esse ei 
exilio traditum éri. Atque ei rei prospiciant non solum sanctissimi cuiusque loci episcopi el qui iis sub- 
fecti sunt. clerici, sed etiam civiles et militares magistratus. et officia iis subiecla et loci cuiusque defen- 





3 raBeorràw Ecl. | &exdixeia as S | voAuzaavtas S || 
4 sic xspalyv] dx vov vóuov LB xepadxas Tiucpti- 
gÜas s.v. L (xepndixos tiuapsiac ns Eyes 0. Fkolcpos 
Nomoe." in marg.) | 5 vxogégew Ecl. | 6 idiov] avczs 
S | 7 sic novaatrgiov Nomnoc.?" | 8 xai om. Bf || 8 uév- 
TO& S | 10 Eyes Sv. L, M Ecl. Nomoc.t" | J18óo9o S | 
11 vog om. B*| 12 zapá] vxó S iuri c | 13 pz Jiex- 
Pom) post sgiypata 12 coll. S] 14 vàv noiácom] 
a. v. TOv (Duxv L 4e (uxne nuov ntgwvaias Bf 
Ecl. | vuer£go M | gíoxo] oixp B | 16 và azà] 
và ro«avra Bf Nomoc.", Nomoc. L tit. | mgáypava 
om. € | éxdexjoas. (post &peAzjoavros v. 15 coll.) S 
dgaigovuévre Bf | 17 Aaxgov LBS(c Iu.]] Aivgae M 
18 sioztpayPnaouévov S plerique, L BW Nomoc." | 1 
x08 yixd;] waren dg d Haloander ez € | 20 «oic om. L ] 
22 5 uovastgíae L.Selul.) om. MB | 23 oigirzors 
TQÓ7t«) TOUTO] cuiuscumque personae (i. e. ztpoca/ztov) hu- 
ius e | 25 £uzoi£as eis] 4unaitew B* | 28 rov ro«ov10v] 
rovrov Sg | ov uóvov om. S plerique, € | 29 oe«vcá- 
tow om. Sg | xai — 30 xÀngixàw om. S | 30 aA4a] ov 

jv aÀlà Splerique | ràw aQavsorrixov] 1v om. SL 
fortasse rectius! doarins 











1 non etiam eorum cuiuslibet /? non unius cuiuslibet V] 


iudicem T'| et] etiam V | 2 iudicari 7! | autem om. T | 
3 sustinebit R'T | 4 vero om. T! | ubique VT] ubi- 
cumque e ali *quaeri addidi | 5 in add. "ET 
recondi 7'! vulg.) reddi ) Vf*| cautus R* [ 6 eadem 7; 
8 legitimam Jt* T' vulg.) et legitimam R'V| dari vulg. | 
9 citra /' | annum unum 7, snnum post cognouerit 
coll. V | *cognouerit V7' cognoscitur A wulg.; am leg. 
cognitum sit? || 10 facinus] commisisset s. v. add. V9, eom- 
misisse add. vulg. | iure A' Z7, om. T! | domuum RT] 
non om. /? V | 11 commitem V comiti 4 committi T* 
commiti 7'* [| 12 fisco nostro R vulg. | has] haec £z [ iudi- 
cem 7", iudice restituit T? | 13 easdem] res aa. ewls. | 
14 auri om. R auri a om. T' | commite V [ 15 exigzendo 
vulj.] exigenda VT exigendam A'| 19 itaque] itaque in 
T^ | saeculari] saeculo in 7" | 21 prostrantibus & V^ pro- 
stratibus 7'* | 22 uti vulg.] ut R7' ««« V! neo non et V* 
et ut V? | scemati RV! T | monasterie T | aut asistrie V 
aut sistrie T*, om. RT! | 23 huius 7] ius V his RT* 
huiusmodi rulg., hoe Heimbach | inmitari V immnutari 
R | 24 aut] ut. Z'! [| uti tali] in tali R! T* calitati T 
25 inmitari R | eum om. vulg. | illudere] illud est & | 
disciplina ecclesiastica R* [| 26 quia ct] et del. T'? | 27 coa- 
traduntur Y. huic vulg.] huius /ibri ( 28 etiam] et. 7 | 
29 cuilibet 7'| quae vulg.] qui 7t V7 | 30 sunt om. R'j 
Poenas] Peses V! 


UT LITIGANTES IURENT 


magóvr. vóuap dyxtguivas, alrivss xal voie srQotéoic 
vóuoi eidiv éyvoauévai 09 uóvor év vois Bee rbreas 
xai é» tois zQoÀafovo. Oéiuacw 5:00 &pagtr- 
pags wqartiv xci mac: TQÓzOiS ÉxÜimala Das Daonito- 
usv* tà 0à Qià coU mapóvros vóuov venari Qiarvzo- 
Oévra ixi uóvoi toic uéliovgs yoóvow mapagvÀdT- 
vecOas xslavogav. 
CEniloyos) 'H o3, voivov. dydokótns &vwa dià 
TOV zaQóvro$ vOuOv TOU sis YO Üupwexée ioyvoovroc 


625 


Nov. CXXIV pr. 1 


praesenti legi insertas, quae et prioribus legibus 
sunt notae, non solum in futuris, sed etiam in 
raecedentibus casibus seu delictis valere et omni- 
us modis vindicari sancimus; per praesentem enim 

5 legem — dispositas in solis futuris temporibus 
servari iubemus. 


(Epilogus.) Tua igitur gloria quae per prae- 
sentem legem in perpetuum valituram nostra sanxit 


5j rperéga déanigs yaAnvórre, xarà mávta gvÀay93- t0trauquillitas per omnia custodiri provideat. 


wui mQovoncáro, xai is tz» dzávrav yvOiw xarà 
«ajr]» u Baca nmóhw moridsuévav idixrmv 
Syáyos. at. k. Mai. CP. imp. dn. -UADCUES ad Aug. 
anno XX. post cons. Basilii vc. anno V. ind. IX, 
KavenéugOr Ilévoq £nógyq ngoiropíov. 


PKA 
IEPI T9N AIKAZOMENSN. 


'O avrós Bacilais IIévog dnáoyo masToQlov 


(Toooiuiov3  Tóv mapóvta vouov ngopéoouev. 25 


fva xai 5j và» Duxactüw wadagórns pavo? xai 
oí Üixazóusvo. ur iayvooc, dià Üócemc ove vóuove 
nigiygd aa. 


[a. 546] 
15 


D. kal. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani lk A. anno 
XVIII. post cons, Basilii vc. anno 1II. 


CXXIV. Auth. CXVII. Coll. IX tit. $ 


R. UT LITIGANTES 
IURENT QUIA NEQUE PROMISERUNT DARE 
IUDICIBUS NEQUE DABUNT; ET DE SPOR- 


20 TULIS; ET UT QUAE IUBENTUR REFEREN- 


DARII COMPLEANT ET NON MISCEANT 
SEMET IPSOS CAUSAE ET PER SE EXE- 
QUANTUR R 


Idem Aug. Petro pp. 
(Praefatio) Praesentem legem proferimus, ut 


et iudicum puritas appareat et non valeat litigan- 
tium suffragium circumvenire leges. 


CAPUT I. 


Kehsvousv oívvv. ócáwig maQ' oiosrmore Dixa- 


Iubemus igitur, quotiens apud quoscumque iudi- 


erai; 5 ágyovras dixas 5 ÉxxAnro: MErralowres, x90 30cantes aut administratores lites aut appellationes 


Epil. om. L, uhi eius loco adicitur novellae CXXXVII c. 6 extr. (BeBasovusv à xal ....) et epil. 
Nov. CX XI V (Authent. CX VII — Coll. IX tit 5: gloss.) Graece extat in ML, B 1,4,5. — Epit. Theod. 124, 


Athan, 5,3. Iulian. const. CXXIIT. 


c. I in. (— 626,11 Guerimtogav) ex. B. habent B* 4 26, 9 p. 229 Zach., Nomoc." XIV tit. 13, 18; 626, t1—21 repetit 


Ecloga I—X Bas. 


sores. Poenas autem praesenti legi insertas, quae quidem etiam prioribus legibus cognitae sunt, non solum 
ín futuris, sed ctiam tn praeteritis casibus scu delictis valere et omnibus modis irrogari sancimus; quae 
vero per praesentem i recens statutae sunt, eas solis futuris temporibus observari iubemus. 

Epilogus. a igitur gloria quae per praesentem legem in perpetuum  valituram | serenitas 
mostra sanxit ut per ommia observentur prospiciat et ad omnium notitiam edictis in hac regia civitate 
propositis perducat. 


CXXIV. 


DE LITIGANTIBUS. 
Idem Augustus Petro praefecto praetorio. 


Praefatio. Praesentem legem proferimus, ut et iudicum integritas appareat neve litigantes per 


largitionem leges circumscribere valeant. 
I 


Jubemus igitur, quotiescumque apud quoslibet iudices vel lites incohantur vel appellationes 


1 dyxnudvas vóuo L | 2 ov uóvov] ov uzv Bf | 
5 ài enin g | 11 sq. xai sie — ay&yos om. e | 12 zgo- 
viOeuévnv S plerique | (Uixvamw om. 5 || 13 subscr. habent 
Jult**, item. Iul.* (i. e. Coloniensis Wailrafianus) | k. mai. 
(mag. Ju") MS Iul.6] urvi (p. Ath.) uatq) Ath. Theod. | 
op. imp. dom. iustin. (v. /. iustian.) pp. aug. S (cf. €) cp. 
justin. pp. aug. M pe. (sic) dn. iustin. pp. Zu." constan- 
tinopoli dom, iust. pp. ZuL* imp. iustinia. Jul" 4». 9^ 
Baaciisias "IovativiuvoU Ath., om. Theod. |, 14 ann. XX 
(XX! Sv. L) S JuLC* vó x' Ath.] ann. XVIII € £re« em 
T'heod., om. M Iul" | post cons. (Es. pro 9s. libri) basilii 
ann. V S po. basilio auno V Zu/.* à T)» vxartiav 
JBacilsiov YÓ s (rÓ & om. Ath. cod.) Ath. Theod.; basilio 
reliquis omissis M, pc. bilisarii ann. consol. Ju/.* post oons. 
bilisarii Jul." (post cons. Basilii vc. ann. III (v. 4. II) «) |] 
15 xeraziugón — ngaiopíew unus addit M (cf. ad 
593, 18) | 17 rubr. IIegi 3» DixaGouévew ML (r 0Àr 
seaoá [i e. in B recepta est] add. L in teztu)] Hei. Ói- 
xaiouévow Theod., indez L "Gore voie dixatou£vovs 
Ójcviny Ovi ov0iv K£o. xüv OpiaDévrov vj Duasábes 

Iit. 


9i8óaes xaO" olovdinots voónov: Exex 0À xal Aa Oo 
xegáAasa. Ath. (cf. € Iul), 7, soi. 17$ xaQ&agotrtos àv 
Ogxa và DuxGw dia AauBávovaa ox). vaagd cit. Nomoc. 
XIV tit. 13,18 | 24 ngarrogiov M Ath. c]. tw iepàv 
moairopíov L | 26 xai oí — 21 &ià dóasox] et non va- 
leat litigantium suffragium & || 28 zageyodwas L | 30 s; 
om. B' | áoyovas Le || é£evaSorras Éxxános 


1 legi T? vulg.] lege RVT'! | et] etin V etiam vulg. || 
3 relictis R VT, corr. vulg. | 4 iudicari A | 5 dispositam 
libri, corr. vulg. | 9 sq. tranquillitas sancxit nostra 7' | 13 
subscr. dedimus ex Bamb. I et. Pistoriensi | mad. Pist. | 
dono iust. Bamb., om. Pist. | &n. XVIII Bamó.) ante Pist. i 
14 post ois bils vn. Bamb. p$ uic. Pist. | an. LII Pist.] 
an. II Bamb. | 15 promiserint R ! 20 ut et V, et om. & || 
iubentur om. R | referendarum 7'! | 21 et] et ut T' | 22 se 
ipsos 7'| et se ex persequantur 7'* | 24 pp. petro A | 
25 legem proferimus] ponimus legem T'| 26 et om. V | 





iudicium Z| puritas] suffragium "e V | ualeant 
R|2i suffragium om. V*| 30 litis 7'* 
19 


Nov. OXXIV 1. 2 626 


sávrov và mgorórvza TÀw Üixabloufvowv zoósczxa,  examinantur, prae omnibus principales litigantium 
5j dxsívovs tis oUg c síxós dv do tj vnódecis — personas, aut illos ad quos in medio negotium forte 
aeriveyOT, zupovaíg vd Üixagtüw azrouévovs vw — migraverit, praesentia iudicum tangentes sancta evan- 
áylow sUayyshia óuyvvai, Ori ovdiv mavrsAoe vois —gelia iurare, quia nihil tus iudicibus [aut] patro- 
Jixagraig zQograG(aé xdgww vj dAÀq oigÜimors mgos- 5 cinii causa ipsis vel alii cuicumque personae pro 
cmq mig vavryé ti ait(a xa9' olovórmore vgóxov hac causa quolibet modo dederunt aut promiserunt 
Dsdaixaaiuw 7| vzxtcOxovro 5| uerà taUra doovaww 5 Ü& — sut postea dabunt vel per se vel aliam quam- 
davrüw 7 Oi! áAlov oiovdrxors uécov mposoov, /f- cumque mediam personam, exceptis his quae pro- 
nonuévmw rovrow &rwa tow ídío Gvwmyógos vnip priis advocatis pro patrocinio praestant aliisque m 
TZs Ovwmyogías maQérovsiv v voi dÀlow srposoMmois, l0 Sonis, quae nostrae leges dari disposuerunt. Hoc 
&mep oí zu£repos vóuo dídoaOa, Üieríscav. «ovro — &utem servari pr&ecipimus et in sacro nostro con- 
Ji nagagvAdrregOas noosrárrOuev xal éw vj Oeip —sistorio, quando consultationes intromittuntur, ut 
QjOv consistorip, órav consultationes eícdyowres — sub praesentia sacri senatus memorata sacramenta 
Qts xagovgíq Tie (epàs gvyxArtov v0U6 uvruovevO:v- — praestentur. Si autem, ut contingit, aliqui litigantium 
rag Ogxove maQ£ytaOa.. si à cog eixós wwes «àw i- 15 nequeunt ad iudices advenire, tunc iubemus prae- 
xabouévow gu; Ovvavras mtgós te); Óixacrás swapa- sentes quidem iurare prsedictum iusiurandum, sd 
yíiveagOva, vóv8 xsheiousv TOUS ztagóvras uév Ouvím.v — Rbsentes autem dirigi ex officiis ministrantibus ali- 
TÓvw mporiprnuivov Opxov, méumigdni. Óà wgós roUc quos cum adversa parte, ut eis praesentibus memo- 
dmóvras dx vdàw vnrnpstovuévow vdbeów Twac uerà — rata sacramenta similiter praebeantar. Si vero mu- 
ToU 4b dvavrías uégovs, dere magóvrow avrQw vove20]lier fuerit, quae propter honestatem vitae extraneis 
sipruévovs Ogxove Ouoís magéyecO ai, si 0à yvvi sir, — viris Be monstrare non consuevit, tunc et absente 
fus Óià cv geuvoTrra voU Biov dbovixois ávdgdciw — adversario ex officio missos memorata susci 
risu Ütxvoyvas oUx sioOsv, TyvixaUra xai áxóvros Sacramenta, Si autem abesse partes in aliis locis 
TOU dvridixov TOUS dx 7e vd[sc mepmouivovs voU$ — contingat aut unam earum, praecipimus absentem 
uvnuovevOévras Oéysa Oa: Ogxove. si dà ànsive, và 25in provincia in qua deget iusiurandum modo & nobis 
uépr, dv áAlois vónoss avufair 7 Ev dE avrà, xeÀebo- — dicto sub gestis monumentorum apud iudicem pro- 
usv vóv àmóvta dv Tj émagyía dv 7 Quy voie — vinciae aut apud locorum defensorem praebere. Illo 
OQgxovs$ xarà TOv siprutvov xag ruv Tgóxov éni videlicet generaliter observando, ut si quis litigantium 
mpiirme $mouvpuarow sapà rq agyovri v5e éxag- absens &ut praesens huiusmodi iusiurandum praebere 
(as 7) rrapà tq tàyv rónov dxÜixo nagéysv — éxsivov 30 noluerit, et hoc manifestetur iudici, per sententiam 
dnlovévi yevexde magagviavrouévov, iva ei ri vw — eius actor quidem casum actionis, reus autem con- 
Sixazou£vaw amàw 7 ttagov tóv v0:Ur0v 0gxov zaga- — demnationem sustineat, 
Gyéiv ur ÜuArgnu, xal ToUrO gavtooOr, 1Q Oixaati), 

xatà yigov avrov Ó uiv dvdyov jv Ékmwdww Ue 

dyomyzs, 0 0à dvayousvos xaval(xny Ónousivy. 35 


UT LITIGANTES IURENT 


CAPUT II. 


Ei 0£ i$ ix vÀv Oixatouévow einy, Osücwévas tavi SÍ quis autem ex litigatoribus dixerit dedisse ali- 
5 vxocgyécOui, wai vÓ mgósomov ébsnmg, xai vovro cui sut promisisse, et personam declaraverit et hoc 


c. 1 extr. (v. 350—835) et I1 (— 621,31) ex B habet Nomoc.? XIV tit. l. c.; c. II in. (— 627, 22) exhibet. B* L c. 


examinantur, anie omnia principales litigantium personas, vel illos ad quos, ut fit, interim causa trans- 
laia sil, in praesentia iudicum tactis sanctis evangeliis iurare, se nihil penitus iudicibus patrocinii. gratia, 
vel alii ulli personae ob hanc causam ullo modo dedisse vel promisisse, vel postea daturos esse sive per 
se ipsos sivc per aliam wllam interpositam personam, exceptis is quae advocatis swis pro io 
praebent vel ceteris personis, quae quidem leges nostrae dari statuerunt. Hoc autem. observari. praecipi- 
mus etiam in sacro nostro consistorio, quando consuliationes introducuntur, ut in praesentia sacri senatus 
memoraía iuramenta praesieniur. Quodsi qui ex litigantibus ad tudicem forte venire non possunt, tunc 
iubemus praesentes quidem praedictum. iusiurandum twurare, ad absentes autem aliquos ex ministrantibus 
Y uod mitti una cum parie adversaria, ut ipsis praesentibus praedicta iuramenia similiter praestentur. 

i vero mulier sit, quae propter vitae honestatem extraneis viris se ostendere non soleat, tunc etiam ab- 
sente adversario officiales missi memorata sacramenta suscipiant. Quodsi abesse partes aliis in Locis vel 
unam earum contigerit, iubemus eum qui absens est in provincia in qua degit sacramenta secundum 
praedictum a nobis modum actis intervenientibus apud praesidem provinciae vel apud defensorem Locorum 
praestare, Atque illud nimirum in universum observetur, ut si quis litigantium absens vel praesens tale 
fusiurandum praestare noluerit, idque iudici manifestum factum sit, per sententiam eius si actor est. actio- 
nis faciuram, si reus condemnationem subeat. 


IL $i quis autem ex litigantibus dixerit se dedisse alicui vel promisisse, et personam nominaverit 








2 às om. L | 9j om. Bf | 3 apovaía] év zagovaia (id. 10) 
Haloander (Bf) | 5 xágiw] xohpa Nomoc." | 7 fii ipsis 
vel alii c | 6 9xàg — rgónxov om, B* | 8 Q4 om. B' v.L, 
Nomoc."^ || uécov om. Nomoc," pr. | 11 à] quibus Iul, 
unde olmeg Haloander (cf. Theod. yoxgis t«w avvryo- 
Qixdy xai rdv dE KJove Qidouévow) | 12 xpotrárvo- 
uev. om. B* Ecl. | 13 constitetorio M & eio Ms. v., 
B | xovsultationes M avvsAsvone B. ovvéAevaw s.v. L|] 
siaayovtas L | 16 dévara; B* Oóvovras Bí. Qivoytai 
L | 18 dà om. L^ | 19 xaSeovv E 26 avullaévss Bf | 
27 ovs Ggxovs] iusiurandum g [33 Seres: M Nomoc."] 
Saljen LB | 35 vnousivo. L mouéve B* | 36 dx 
om. LI don v. l. | GaDvxévas B* | vivi L*e] «civ B* 
1i ML! B*!, om. B* v. l., Iul. (in Nomoc. locus parte folii 
abscisa periit) | 31 d£exo B* 


2 quos] quoseumque iudicantes R* [ medio 7] me- 
dium AV vulg. | 3 euangelica T* | 4 aut del. Beck | 
5 aliis R'V[ 7 vel per se] vel om. R | alium £* | zae- 
diam quamcumque V7'| 8 prius A' | 10 haee Ft vulg. | 
11 et om. 7T'| 12 quando] qui i. e. quoniam E! | ut] aut 
R! | 14 contigerit Z mon contigerit R! contigit K* | 
aliquid V! | 15 uenire V? vulg.  16ad om. V | 17 aliquis 
T! | 19 praebeant T | 21 consueuerit T' | 24 abscente 
T'| 25 in om. V | prouintiam AV] in om. 7 | degit 
vulg.| & nobis modo 7'| 27 locorum defensores 7'* de- 
fensionem locorum R || 28 obseruando generaliter R | 
29 huiusmodi iusiurandum ow. V | iurandum T'j 39 
et] ex V' || 36 dedisse om. R | 37 promixisse 


QUIA NEQUE PROMISERUNT 


dnodsiba, avróe nàv dni T5 zs díxns ixBágms Gvy- 
yvouoe áhoícOo, à dà 5 Qdócw 7) VrtóGgsciy. xeca- 
défacÓas Ouxviuevos, sb niv yonuaTom aim rj $nó- 
Ouais , và uiv Üiüóusvov vgixAovy, v0. 0À nocyeDiy 
dim. Vzó Tov xOunros dw mzQiárow siemarré- 5 
GJo, xal tv d&(av 1ros doyrv jv Kyu ig! éxatépov 
Oéuaros ànolÀuro. si dà iyxinuavixr air 5) xacnyo- 
Dájusvawv 156 (Dag n&Qiovaíae vrousvéro xal sie 
ogíav steurtác Oc, Oevis Quà Arvav aAlorgwr 
aís éavtóv ésmoídacs ueraveyxeiv. ei Qà v» dócew 710 
Tv vnócycciw ó litigator uj QvvrOT, deitas, Ouvvro 
TÓ mQórmotov 10 Tijv dógiw "Os vnOGyeGww AeyOuevov 
xaradilagOa,, Os oUrs Óà avrov ovre O' dAlov 
ztposoimov 7 ÉAaBé v« X VnOcxeciv Éoge, xal rOU TO4- 
ovrov ógxov magexouévov aUrós uiv éleOsgos fato, 15 
o ài litigator ó ur dvvrOsis deifas dni niv tais xon- 
marixais airíaa$ Tw dxor(umciv Tü€ Üíxpe vnó Tov 
xóunro$ tàw ngilaraw siezparréíaD m, vie Oíxre Ón- 
Aovórs 5v i(díav ÉxBadww dvagsvovane, dmi dé rcis 
dyxÀnuatixaig Órusvauv àv oixs(ov zQaypárow vno- 20 
uevéro, xai qÓ xtgàyua map& rois dguodíos Üixaarais 
xarà tjv rOw vOumnw Tdhw mnspaiovgOc. ab dà và 
magà 100 Dixazouévov gavsgoDdy nócomov 1óv uvn- 
uovevOéyra napasrceras 0gxov, vOvrO niv dni cai 
dyxiguarixaig vOvrO Óà xal émi vais ygnuatixaig ai- 25 
Tíaig rai? uvruovsvOs(acig ortoxsía On moivaig. si dd 
Tu TÀw Üixabouévov Óuógts aj Oidoévas rj éxay- 
ys(AacOa., évrós dà vsacáQuw unvov usrà vÓ mQo- 
svayOrjvai Tz» yrgov dgiDuovpivov Quz97j doOév cs 
5j vnocyeD dv, ai oy ad Ttouval xard vs tiv 0id0v- 30 


627 


Nov. CXXIV 2 


probaverit, ipse quidem in eventu litis veniam me- 
reatur, qui vero &ccepit &ut promissionem suscepit 
aut el probatur, si quidem pecuniaria sit causa, 
itae quidem datur triplum, quod vero promittitur 

uplum a comite privatarum exigatur, et dignitatem 
seu cingulum quod habet in utroque casu amittat. 
Si &utem criminalis sit accusatio, confiscationem 
propriae substantiae patiatur et mittatur in exilium, 
qui propter acceptionem alienum crimen in se trans- 
poni festinavit. Si vero datum aut promissum liti- 
gator probare nequiverit, iuret persona quae datum 
&ut promissum dicitur suscepisse, quia neque per se 
neque per aliam personam aut accepit aut promis- 
sionem babuit, et hoc praebito sacramento ipse qui- 
dem liber sit, litigator autem, qui non potuit osten- 
dere, in pecuniariis quidem causis aestimationem 
litis à comite privatarum exigatur, lite quippe even- 
tum proprium sustinente, in criminalibus autem con- 
fiscationem suarum rerum sustineat, et causa apud 
competentes iudices secundum legum ordinem 
minetur. Si autem a litigatore manifestata persona 
memoratum refutaverit iusiurandum, tam in crimina- 
libus quam in pecuniariis causis memoratis subiaceat 
nes. Si quis autem litigantium iuraverit non 
edisse aut promisisse, intra X vero menses post 
prolatam sententiam numerandos ostendatur dedisse, 
memoratae poenae et contra dantes et contra acci- 
pientes habeant locum. In causis autem, quae Ped 
tutores &ut curatores aguntur, sacramenta quidem 
tutores aut curatores praestent, si qua vero memo- 


Tow xará 1s v)v AapBavówtow yoga» ÉLovaw. 'Ev —ratarum poenarum locum habuerit per talia sacra- 
9à xac Dínais xaic Qu^ 4zitQózanv 5 xovgatoloanv npar- 

TOuévaag TOUS uiv Ogxovs ot ánírgonos fjxos xovgázqmQre 

mageyérogav* si Tii 0d £x vàv algruévary noiwdw yo- 

egav Ado. Dià vv voioítorv OQxov, tavtyw oi éxi- 39 


v. 26—31 summarium extat "Por. 17, 5, argumentum notat Nomoc. XIV tit. 13, t8. 
v. 31 — 628, 3 summam Ath. repetunt paratitla Ath. 13 $ 4. 


et hoc probaverit, ipse quidem in exitu litis veniam mereatur, Ue autem datum vel promissum accepisse 
convictus erit, si quidem pecuniaria sit causa, triplum cius quod datum est, duplum auiem eius quod pro- 
missum est per comitem rerum privatarum ab eo exigatur, atque dignitate seu magistratu quem habet in 
utroque casu exuatur. Sin criminalis sit accusatio, publicationem substantiae suae patiatur et in exilium 
mittatur, qui quidem largitione accepta crimen alienum in se transferre studuerit. Quodsi dationem vel 
promissionem litigator probare non potuerit, persona quae datum vel promissum dicitur accepisse iuret 
se rc doll yi se neque per aliam personam vel accepisse quicquam. vel promissum sibi habere, atque tali 
iureiurando praestito ipse quidem liber sit, a litigatore vero, qui probare rem non potuerit, in pecuniariis 

idem causis aestimatio litis per comitem rerum privatarum exigatur, lite scilicet exitum suum ezxpectante, 
tn criminalibus autem publicationem rerum suarum patiatur, atque res apud competentes iudices secundum 
legum ordinem terminetur. Quodsi persona a litigante nominata memoratum iusiurandum dare recusa- 
verit, tam in criminalibus quam in pecuniariis causis memoratis poenis subiciatur. Si quis autem ez liti- 
gantibus iuraverit non dedisse sese neque promisisse, et intra quattuor menses a prolata sententia nume- 
randos probetur aliquid datum vel promissum esse, praedictae poenae tam contra dantes quam contra 
accipientes locum habebunt. In causis autem. quae per tutores vel curatores aguntur sacramenta. quidem 
futores vel curatores praestent, si qua vero ex praedictis poenis propter eiusmodi sacramenta locum 


1 dzxode(Eos B* v. L., dodsiEn Haloander (&vaBsiE Br)|| | 
2 5 dóci»] accepi c | xavadeZuoOas Qtxvipevos) Qe£á- | 
peevos B* suscepit aut ei probatur c | 3 7 om. B* | 4 Jsdo- 
pévov. B'f | 5 zw zgsBláco] «7s iduxre ruv (ruàv 
om. B') t aías B* (Nomoc.^ ) | siazodrreadas L || 
7 5 om. L | 8 oixsías Bf | ovaias Nomoc.^ || 11 olitigator 
M élitigator L à Qiádixos (0 Quaxovoc Nomoc.") M s. v., 
B V 12 jro] 5 rjv B* Nomoc" | 13. * 032 MLB | as- 
10v L| *ocdi MLB | ddlorgiov L | 14 7 om. B! | v» 
om. £] 5 om. M | 15 dara MB* Nomoc." | 16 Aca- 
ter L. Aersy&xBp (sic) M. dudDiuos (Juaxovos Nomoc.") B | 
18 à» ngiBáxov] 17$ (1x75 (rus add. Nomoc.") zags- 
ovcías B* Nomoc. | 19 ài om. Nomoc." || 20 £yxAzua- 
Tixai$ om. Nomoc." pr. | 24 magasrranras Nomoc. | 
26 r«i; — mowwaW] v7 dmor(unsiw Tre Qóens $nó ToU 
xóuntos rw mQiBavow (ex v. 115g. errore repetita) L? || 
27 ouóon Bí | 28 1scadgo»] deaem e (err. ez Ó' nota 
orto) | 29 1« om. L, v. 7] voaysO v om. g | 30 "eruévaa 
M | &9óvrov] dixatonéva didóvrow B*|33 zro 5$ 
L| 35 xo» vo:wvrov ópxov L 





1 quide me inuentu A! quidem inuentu R?| 2 susce- 
pit aut ei] suscepisse Beck; leg. suscepit et? [| 3 si] et 
si A! | 5 privatarum] rerum add. T? (vulg.) | 8 mittant 7! 
mutatur A!']auxilium 7* [9 propter] per 7'! | 11 pro- 
bauerit V* | iure V* [ personam /t'| 12 nec 7, neque 
per se om. E | neo T' | 15 quae V | 17 priuatorum A pri- 
uatarum rerum T'(vulg.) | 19 causae 7'vulg. | apud com- 
petentem iudicem T'| 20 terminetur R?] terminentur VT 
vulg., om. R! | 21 * manifestatur libri | persona V] per- 
sone R! persona quae A? V?T' vulg. | 22 memoratum re 
V? ín ras. 10 Jit. [ 23 memoratis] memoratis causi V* 
24 autem om. R! | 25 promisse F. non promisisse T vulg. 
X vero] uero X V H decem uero AR X et VIIII uero 
T'| 26 propalatam 7T'' | dedisse] dedisse aut promisse 
intra X He, dedisse aliquid aut promisisse Beck [ 27 meo 
rate V [| 28 habent T'| 29 agantur V | aguntur — 30 
curatores om. A'| tutores quidem A(*)T' | 30 memora- 
torum R 


79* 


Nov. CXXIV 2—4 


vgomo. iro: wovpdroQs$ vmousvérogav, urüsvós dx 
TOVTOV ztpoxpíuarOs yivonévov TOi; vnmó éxirgonyzv 
qr0& xovpatmQailav siwas ysvaXgxouévoss. 


628 


UT LITIGANTES IURENT 


menta, hanc tutores aut curatores sustineant, nullo 
ex hoc praeiudicio generando bis qui sub tutela aut 
cura esse noscuntur. 


CAPUT III. 


Kai rovro dà xeAebouey mapà mávrow TÀw Üixa- 


Et hoc quoque praecipimus ab omnibus iudicibus 


etw rovto uiv Grgaritixov oUto 0à ztoliixów év. 5tam militaribus quam civilibus in omni loco nostrae 


tavrl 107t 7Jj$ )u8Tégag rtoleteías t s Peas qi e. 
iva unre rOWg uayiGTQievOWe urjTS vOWe éxtaQyixOIS pa 
àÀÀo oiqizzots áxfidaat? avyyapdos nàéov Ti tag" 
olovdz notes mpocaiztov azoprovAmv óvóuars Aauflávewv 


reipublicae custodiri, ut neque magistrianis neque 
raefectianis neque alio cuicumque executori conce- 
ant aliquid amplius a quacumque persona sportu- 
larum nomine percipere quam nostris legibus decla- 


TOv «oi$ ZustíQois Üepyogevuivow vóuois, ovài eílÜratum est, nec si sacram nostrae tranquillitatis pro- 


Osíay toU xustroov xgázovs ztQogépoutv xélsvasv.. aAA" 
rf ira avpourv tÀdov v« &mascovvta, ddeetw dyéroaav 
xal cvvéyeiv. wai dyxÀtíev T0Ur0v, xai tsroamiágiov 
dmnavtéiv óneo miiov Àigo. iva vÓ ud» dmlovw v4 


ferant iussionem. Sed si quem invenerint aliquid 
amplius exigentem, licentiam babeant et comprehen- 
dere bunc et includere et quadruplum exigere quod 
plus acceperit, ut simplex quidem damnum passo 


c)» Unuiav inoucivavrs dnodidarras, «0 dà vgundovy 15 reddatur, triplum vero inferatur aerario. Si &utem 


TQ giaxe slsgépnras. ei 0d 0 sroJarixos 5j GrpaTiarrixós 

Qxovw tira 7t00:8À sva Dale tira oicÓrrtoTa tQOTIQ yivo- 
CWOv T0UtO GusÁrgts vÓr BAamtóusvor xadas signras 
dxduxroci, dx v5$ (Ding megiovaíag vO céTQanAddiow 


civilis aut militaris iudex sive interpellatus seu qno- 
libet modo nerlexerit laesum, sicut diximus, vindi- 
care, ex sua substantia quadruplum secundum prae- 
dictum exigetur modum. Ipsam vero poenam ezigi 


xarà rv sipnuévov «oósow sícmQayOrarras. v5» 0i20iubemus per comitem nostrarum privatarum et com- 
abc)v nOwi,v denodrtsad'as xsisvousv Qua v0U xóur- petentes iudices, si cognoverint aliquos ex suis officiis 
108 TOv rustfQowv zoifátmov xai v0ve 4puodíove dgyov- — executores sportularum nomine contra nostras leges 
ra£, 6k yvoiév vivas dx vàv idiav vdEecev éxHiagvás — aliquid exizere et hoc neglexerint vindicare. Damus 
enoprovAew Óvóuars mapá ToUs Tuerépovs wopuove sis- — licentiam exactis nihil amplius exigentibus quam ex 
mQüiaé v. wal roUrO dyislncovgiw dxOixrGa.. Oidousw 25 nostra constitutione definitum est dare, et si quid 
dà àünav x«i rois ueDodrvou£vois urüiv mifov voi; — amplius exigere eos voluerint, habeant licentiam eis 
éxfiBac vais Didóvas «àv Disoisuévow sap v76 5ua- — resistendi. 

Téápae Diavdfeo, xal ab va mÀfow avrOUe tienQüla: 

BovinOaisv, dxétaucav d)siav avtois avricTijvas. 


CAPUT IV. 

'Enadi dà vóuos rovro uàv toU 156 avasfois Àjfeue 30 — Quia vero lex tam piae memoriae patris nostri 
zargós Zudw tovto ÜÀ x«i vz$ nurtégas yaÀgvó:rgvos — quam etiam nostrae tranquillitatis disposuit nullo 
Ourrvzoce, urÜsvi vgómnq tovs Oixacràs vais idía.s — modo iudices suis sententiis inscribere, tamquam ex 
v5zgos éyyoiqtuv, de £x Baciaxov Moe dygd- imperiali verbo ex non scripto procedente iussum sit 
qus nporvexOirzos xsÀevaÜ vai vivas QiayOTvas rjorov — aliquos exhiberi aut praesentari, sed etiam spectabiles 
mapagiyvei, dÀÀà xal rovs sepiBAértovs ótgepevda- 35 referendarios nostras iussiones secundum quod com- 
Qíovs tàe zjstépag xaheógtig xaT TO TtQOSIkow TtOuiy 


c. IHI in. (— 16 sisgégreas) ex B habent B* E 1,1 p. 281 Zach. Summam Ath. repetunt paratitla AtA. 4 $ 8. 


habeat, eam tutores vel curatores subeaut, neve ullum inde praeiudicium fiat iis qui sub tutela vel cura 
esse intelleguntur. 

Ill Sed hoc quoque praecipimus ab omnibus iudicibus tam militaribus quam civilibus in. omni 
loco reipublicae nostrae observari, ne aut magisirianis aut praefectianis aut alii ulli executori permittant 
plus ab ulla persona sportularum nomine "s og quam legibus nostris slatulum est, ne si sacram 
quidem maiestatis nostrae iussionem proferant. d $i quem plus exigere compererint, potestatem habeant 
eum comprehendendi et includendi, et quadruplum ezigendi eius quod. plus acceperit, ut simplum quidem 
ci qui damno affectus est reddatur, triplum vero fisco inferatur. Quodsi civilis vel militaris magistratus 
sive interpellatus sive quolibet modo de ea re certior factus eum qui damnum passus est uli dizcimus 
vindicare neglexerit, ex substantia ipsius quadruplum praedicto modo exigetur. Eandem autem pocnam 
exigi iubemus per comitem nostrarum rerum privatarum a iudicibus competentibus, si quos executores ex 
offers suis sportularum nomine quicquam adversus leges nosiras exegisse cognoverint idque vindicare 
neglexerint. Damus autem potestatem iis gem qui conventi sunt, ne plus dent executoribus quam ex 
constitutione nostra definitum est, et si plus ab iis exigere voluerint, potestatem habeant illis resistendi. 

IV. Quoniam autem lez tam piae memoriae patris nostri quam etiam serenitatis nostrae statuit, 
ne iudices sententiis suis ullo modo inscribant se ex imperiali voce sine scriptis prolata iussos esse ali- 
quos exhibere aut sistere, sed etiam ut. spectabiles referendarii iussiones nostras quemadmodum | decet 





1 hae V | aut] uel R | 4 rubr. De sportulis ab exactori- 
bus exigendis A& im marg.] 9 loco om. V| nostre rep. T 
nostra reipublica V? | 6 ut om. R, ut neque om. V f mazi- 
stranis A | 7 perfectianis T'] alii V? vulg. | quocumque 
V quacumque V? | concedá T' | 8 sportul&rum (sic) 

9 quas V!| 10 proferat £ proferà 7' f 11 quem 

quidem libri [| inuenerit 7" | 12 habent 7" | 14 aceiperit 
V | passio V? [ 16 interpellatus] interpellatur VT' inter- 
elletur A vulg. | 17 neglexit R | siouti V | sicut diximus 


3 wovpatepíav B | ywvoourvoss (sic) L' | 5 vovvo | 
à» — molixdw om. Z 7 *undà — unÓà — undi 
MLB | 8 evyzogove: L, B'v L. cvyyoüjooa: B* | 
9 oio rtors xoocoo L^ Levporitus M evvnO «av 
BB (id. 24) | 10 vóuow) Cod. 3, n (et 6?) | 11 2aia 
L?* || xo&tovs] tranquillitatis (i. e. votrtos) e | »x9oc- 
ar M |J 14 p» B'v.lL E m LI Fi sra 
dore, L | 16 «à qícxw sicgépevas M. «Q Óruocío 
siag ignea (sag. v nu. B) Bl z] 9 9 LB] Vi ye 
»üoxuw ToUrO om. g | 22 TOv rAuEcéQOV ary" esum /? | 19 modum exigetur A | 21 cognouerit 7 | 
iduxiov s, v. L. v$ rusrtégas iQuxzs me 4ovaíag B* | 23 | 22 executiones 7'|| sportulorum V | nomine] miae (i.e 
nen |26 Jà «t xal | memorie?) 24 nostram legem T'| 23 neglexerit R VT, 
om.e | 29 airoic om. B/ | 30 vóuc L (cf. ad 32); est | corr. vulg. [| uindicari V7! | Damus] autem ad. Beck | 
Cod. 1, 15,2 | 31 rud» ztavgoc B* || 32 duexvzoiaauev L| 24 exhactis V | executoribus Beck | 25 constitutio V!| 
vf adg)| 33 de dx ML*c] dave L. dx B'| &yyodqoe | 26 uolunt T | eis om. T | 31 disposuimus T'! [ 32 sentis 
D* aygdgov Bf | 34 zporvezOévras M | 35 Qaipeprv- | FR | 34 expeetabiles ZtV* | 35 referentarios /t| nostras 
Sapíovs (id. 629. 1) ML B* vulj.] nostros RVT 


viva. L! | 24 eieroabas] easpatavras 


QUIA NEQUE PROMISERUNT 


gavioás, tóv aUtóv vóuov flsBauUvrse xslecousv, ovs 
zapilléztove deyeqerlagisos dni vais airíaw al; Di- 
Vácxoveww jvow dvaqégovas zQÓg v7» reréav yalg- 
vóryta urüsuíav Kynuv düsiaw 7 avroUs 7] TOUE avcOv 
Bongo; ài' áavrav 7j dv dAlov oiovir rovs nposeimov 
xpatüi» Tiva fj vmO dyyUn» TtOwiv 7 Ts tismQdrtuuw 
5 évayxaLuv QiaAvgns 7 düugovü rwa uetà vw 
idiov avridixow víOsaSas, fj oiqürnoras TQóne dy 
olgdjmors ztoiyuari énvtove Óumiyrvvas. ovdiv yào 
diio moiudiv avrowé GuyymQoUuev, ud v pnóvov 1à6 
qjuerégas xsÀsvaes dp! oiqürrors UrroDéaes £yypáqos 
7 dypdgu mQoproouévas rois agpoÜ(ow Tj vois & 

gurudévois Qixagvais dugavituv. si 0s va Tj vapbisi 
vou dvavriov vw d$ avra toÀAuratis QiarodfaaDas, 


9 uiv Gruíav Twà 5 mtoiyongsw émi voW oixtíow 15 num aliquo 


mpdyuaciw vmoususvnxae ovdiv mQóxQuua ntavralas 
mti TÓ iQuov Díxaiow vzocT5Gevaa, O O6 T4 TOiOVIO 
noüfas dx vZ$ idíae zreQaovoéag zw Lyuíav czv vd 
BlaBévrs, zroosoómq  EneveyOeiaav Jià vov dguodiov 


629 


10eos concedimus nisi solas nostras iussiones in 


Nov. CXXIV 4 ep. 


petit facere manifestas, easdem leges firmantes iube- 
mus spectabiles referendarios in causis quas docent 
seu referunt ad nostram tranquillitatem nullam ha- 
bere licentiam, eos aut adiutores eorum, vel per ase 
5 vel per aliam quamcumque personam tenere aliquem 
^ut sub fideiussores facere aut aliquid exigere, aut 
cogere transactiones aut pacta quaedam cum suis 
adversariis exponere, aut quolibet modo in quacum- 
que causa se permiscere. Nihil enim aliud facere 
uo- 
cumque negotio aut ex scripto aut ex non scripto 
prolatas competentibus aut deputatis insinuare iudi- 


Cibus. Si quid autem praesenti legi contrarium ali- 
quis eorum [gere nin agere, is quidem qui dam- 
aut circumventionem in suis rebus 


pertulerit, nullum praeiudicium penitus circa ius 
proprium sustinebit, qui vero tale aliquid egit, ex 
sua substantia damnum laesae personae delatum per 
competentem iudicem restituere compellitur, et su- 


deyovtoé dvayxagoGsta: dzoxaragTicai, xai 7rgós 20 per haec cinguli et dignitatis sustinebit amissionem. 


TOVrOW T5» T$ Lowme xa) diíag amofgoÀnw vxostin- 
erras Tavra dà ndvra xgaréiv xsheiousw uj) uóvov 
dv T0Ws uéÀÀovci mgáyuaciw, dÀÀà xai dw «ois 5àm 


agyOsicsv oUm à ztspeumOsiaw. 


(Eniloyos) 'H oi toivvy 9ntgoyi) róv napóvta 25 


vouov sig TÓ Oimvswis ioyvcovra iMixraw wavà vÓ 
sies dv vp Bacid. móÀm mporiDeuévmaw. eis Tzv 
amávro» yvuci éAOsiv mapagxevacáro, Ore xdw- 
vag ywüwa, và nip Té avt» xowi$ sUegyedíag 
-- rudv OiavvzoDévta. 

at. xvir. k, lul. (imp. dn.) Iustiniani (pp. Aug.) 
anno XVILL pc. Basilii vc. anno III. ind. VIL. — [a. 544] 


daec autem omnía iubemus non solum in futuris 
causis, sed etiam in his quae iam incohatae nondum 
tamen sunt terminatae servari. 


(Epilogus) Tua igitur eminentia praesentem 
legem in perpetuum valituram edictis sollemnibus in 
regia civitate propositis ad omnium notitiam venire 
procuret, ut omnes agnoscant quae pro communi 
eorum beneficio a nobis disposita sunt. 


Dat. xvi. kal. Ian. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
anno XIX. pc. Basilii vc. (anno IV.) [a. $45] 


30 


manifestas faciant, eandem legem confirmantes praecipimus, ut spectabiles referendarii in causis quas 
docent vel referunt ad nostram serenitatem nullam habeant potestatem, sive ipsi sive eorum adiutores, per 
se ww aliam ullam personam quemquam comprehendendi aut fideiussioni subiciendi aut quicquam 
exigendi, aul cogendi transactiones aut pacliones ullas cum adversariis suis facere, aut ullo modo ín 
ulla causa sese immiscendi. Neque enim quicquam aliud eos facere permittimus, nisi ut nostras tantum 
iussiones in quacumque causa in scriptis vel sine scriptis prolatas competentibus vel delegatis iudicibus 
insinuent. (Quodsi quid quis ex iis huic legi contrarium peragere ausus sit, is quidem qui damnum 
aliquod vel circumscriptionem in rebus suis passus est nullum omnino praeiudicium circa ius suum sustine- 
bit, qui autem eiusmodi quid fecit ex: substantia sua damnum personae iniuria affectae illatum. per com- 
petentem iudicem resarcire cogetur, et praeterea. cinguli vel dignitatis amissionem subibit. Haec autem 
omnia non solum in causis futuris valere iubemus, sed etiam in iis quae iam incohatae nondum vero ter- 
minatae sunt. 

Epilogus. Tua igitur sublimitas wt praesens lex in perpetuum valitura ad. omnium notitiam 
veniat edictis more solito in regia civitate propositis provideat, ut omnes agnoscant quae in commune co- 
rum beneficium a nobis constituta sunt. 





1 và» avvóv vpóztov L* easdem leges g | xslevouav 
om. L | 4  avrove] 7 om. e | éavro» M | 5 94 éavrow] 
7 dv íavràw Bf | 6 dyyéry] fideiussores c [| vi] và 
L | 8 *áv scripsi ez c (Iu.)] 5j MLB, delendum censet 
Zachariae (cf. Theod. urs uv luusyvvérangav éaviovs 
6Ào$ Towbro "wrio 9 ocdà Bf | 10 arois Bl 

ty 
D] 


uóvov] solas g | ! c] aut ex scripto g vel 
scriptis Ju/.; unde leg. yodque? y 14 *rolurjcos 
MLB | 26 4Bixvuw P4 28 magaxidevedtoo M | 31 sub- 
scr. dat. basilio uc. conss. reliquis omissis Af || dat. xvi 
(xen b, xu Utin.) kal. iulias anno. XVIII (Utin., anno 
XVIII om. bw) post cons. basilio (w, uclisarii b, bilisari 
Utin.) anno III (anno III om. 5) ind. VIII (indictione 
hoetaua b, debebat esse ind. VII) Jul."* Utin., 4dfego- 
v4On iv Fus a ví$ Bacisíag wmeraiq Bacilaíov 
vÓ y' Theod., «x quorum consensu subscriptionem eonatitui; 
diversam ezhibent c (ubi vid.) et ( praeter diei notam cum & 
consentiend Ath: dyodqn n9 «m xal. "Invovagiow Ba- 
GgiAsías "ova tiviupoU TÓ 4D usrà zv Vrtataiav Bagi- 


Aslov xà 9' («' cod.), qui est a. 545, quem si sequeris cum 
Zachariaeo, ind. VIII servari poterit 





1 manifestissimas V | leges easdem f | 2 expectabilea 
RVT| 4 iutores RT! |j $5 quamcumque aliam /t | 6 sub 
lineola subducta del. 1* | fideiussores A! V (cf. Jul.)] &de- 
iussore A? fideiussiones T'vulg. | 9 semper miscere T' per 
se permiscere 7! [| 10 quocumque negotio V* in ras. 1—9 
lit. [11 ex soripto] ex om. T? | 12 deportatis V | iudi- 
eibus insinuare 7']| 14 his VT' | 15 aliquid £ [| 17 agit T 
egerit vulg. [ 18 delatam V?! 19 restituare V* restitu- 
tum est 7'" | 20 hoo Z'vu/g. | sustinebis 7'! | 22 in- 
choare 7'!|23 ti T, om. /t [| terminante 7! | 28 eorum 
communi K& | 29 disposita) sanceita disposita 7' | 31 sub- 
scriptionem unus praestat cod. ÉEscorialensis, ubi praescry- 
bitur constitutioni CX VIII (9 nov. CX XX) inter extra- 
vagantes positae | dni. à, iust. pp. cog. an. XIX po. baa. 
vo. C8. Éscor. 


Nov. CXXV 


PKE 
ITEPI AIKAZT9N. 


('O avvós. Baciavs Ilévgg &xdoxq martoglow.) 

(JHgooí(usow) "Exnud)j vwte và» Qixaardv usvà 
a0ÀÀous 1Z$ Üíxne áydwas xai máa(arae Lruíae voie 
Jixabonévow yuwvouávag éni vae fag! aUroie xivOvjd- 
vai& vnod4cec. unvcada xéyonvtas TQUé vl)V ü,uEVA- 


630 


UT IUDICES NON EXPECTENT 


CXXV. Auth.CXVI. ColL IX tit.4 


KR UT IUDICES NON EXPECTENT 
IUSSIONEM, SED QUAE VIDEN- 
TUR EIS DECERNANT KR 
Idem Aug. Gabrielio p. u. 


Praefatio. Quoniam quidam iudicantium 
multa litis certamina et plurima litigantibus facta 
dispendia in negotiis apud eos motis suggestionibus 
utuntur ad nostram tranquiilitstem, praesenti gene- 


gav yaÀnvórnra, xa] voUro v4» sagóvr. ysvim) voy l0 rali lege haec perspeximus emendare, ne dilationes 


Gvvadousv ÜiopDoacSa:, ders ur vnegdeciw Tais 
vnoÓucscw dx rovrov yivegd'a, wai dÀÀo náliv mQo- 
oípso» tàc dierdan Aaufavtw. 


negotiis ex hoc fiant et aliud rursus principium 
examinationes accipiant. 


CAPUT I. 


H 


Kshevousv voíyvv urdéva vÀw Qixaavow xaS' oiov- 


dünors vgónov f) xgóvov émi vai; mag' avrois "e: 15 
"- 


TiDeuévais Dxaus urviaw mQós viv rueríQaw ya 
vóryra, dÀÀ' éfevatuv veleios v ngayua xal Ónsp 
abris Ocio» xai wópiuov qaweir wgivsv. wal ai 


lubemus igitur nullum iudicantium quolibet modo 
vel tempore pro ca&usis apud se propositis nuntiare 
Ad nostram tranquillitatem, sed examinare perfecte 
causam et quod eis iustum legitimumque videtur de- 
cernere; et si quidem partes cessaverint in his quae 


niv xà uípn égnavyágts vois waxgiuévoi, «7» vjgov decreta sunt, executioni contradi sententiam secun- 


xal éxfiglagud 
Oíyaumw. e H Tis wouíces dx ve avrortlovs qrgov 
davróv BeBldgOai, éxxAntq wayoroadaa vou, xai 
avrj» xavà jv vnó vüw vónav ÜuoQucuávzv 

ibeg Oa, raEiv xal véAsiov. répac ÜégeaDa.. — ai à 


magadidocJa« warà Tüv tà» vóuc» 20dum legum virtutem. Si autem aliquis putaverit ex 


prolata novissima sententia se laesum, appellatione 
utatur legitima, et haec secundum ordinem legibus 
definitum examinetur et perfectum suscipiat termi- 
num. Si autem duo vel amplius fuerint cognitores 


Qvo xal nÀA«ovss alev vr Oíxne Diayvaiuoves, xal ua-25litis, et aliqua inter eos emergat dissonantia, etiam 


Tabó ajtà» ávagv;j Oiagowía, wal ovra xeAavousv 
Éva Éxacro» rovro» xatrü tà goirvóusva avrQ Tiv 
idíay Qidóvas wijgov. 

QEniloyos) Tà roívoy Qià 10v nagóvros vóuov 


Bic iubemus unumquemque horum secundum quod 
videtur ei suam dare sententiam. 


(Epilogus.) Quae igitur per praesentem 


Tov sí; v0 Üumvexis ioyvcovtos magà Tj$ rnustiae30in perpetuum valituram nostra tranquillitas definivit, 


Nov. CXXV (Authent. CXVI « Coll. LX tit. 4: gloss.) Graece ertat in. ML, cap.1 in B 1,1,18 cum schol, — 
Epit. Theod. 125, Athan. 4,17 (inde paratitla Ath. 5 $9. 8 $5). Julian. const. CXII. 





CXXF. 
DE IUDICIBUS. 
Jdem Augustus Petro praefecto praetorio. 
(Praefatio) B rumege nonnulli ex iudicibus post mulla litis certamina et plurima damna liti- 


gantibus in causis ap 
senti generali lege emen 
cognitiones capiant. 


ipsos motis illata relationibus usi sunt ad nostram serenitatem, hoc quogue prae- 
lare nobis visum est, ne iude in causis dilationes fiant et aliud rursus principium 


L dubemus igitur nullum iudicum ullo modo aut tempore in causis apud eos propositis ad nostram 
serenitatem rem deferre, sed perfecte examinare causam et quod sibi iustum atque legitimum visum sit 


iudicare. Ét si partes iudicatis 


d acquieverint, sententia etiam executioni tradatur secundum. legum 
ienorem. Si quis autem ez definitiva senientia se damno 


affectum esse putaverit, legitima appellatione 
Han b isi duo 


utatur, eaque secundum ordinem a legibus definitum exerceatur et perfectum finem accipiat. 


pluresve sint. litis. cogni 
quemadmodum ipsi videatur sententiam suam ferre. 


ores, e( inter eos dissensus oriatur, sic quoque iubemus unumquemque eorum 


Epilogus. Quae igitur per praesentem legem im perpetuum valituram a nostra serenitate. statuta 


2 rubr. IIspl diwaevov ML Theod.] "Aera «ois di- 
xagtàg ur; ávap£vtav Deas xalsvgas, àÀÀà và dowovvre 
evrois yrgiteaOas Ath. e | 5 inscr. om. ML, supplevi 
ex Ah. (cf. subser. Theod. infra ad 631,10). Gabrieli 
praef. urbi inscriptum exempiar poco $, ubi vid, | 
6 "Ennidi vwes Le Ath. Theod.) IolÀol vwis M | 10 
xai 10vrO0) haeo c | 12 vmóOuaciv L' l| vosvwv L| 19 
4gnavyáan Bf | 20 xai om. c | 21 *vouices MLB || dx 
trs avrorsAoUe vr;gov) ex prolata novissima sententia g || 
23 Quoguaudvn» dxyvurvdtzsa Dai L vátea Das Da- 
piauévrv Bí | 25 «5«] oí 17€ B* | xoi] et aliqua (i. e. 
xaí Ti6?) c] 26 dvagve: B [27 aivàv B* 


1 Nov. CXX V & Auth. CXVI om. R, in T repetitur 
nter extravagantes in appendice ab alio librario scripta 
f. M9 (— D) In cod. Monacensi (olim Frisingensi) 6359 


eríat extremo loco scripta post nov. CX XIII - Auth. 
CXXXIV f. 16 (— F)| 2 rubr. om. DFR5 inser. om. F, 
ld. A. religuis omissis D | pprum T pporum V ppó al 
(i. e. praetoriorum ve/ praetorio); » Uu. i. e. praefecto urbi 
restituit Zachariae (cf. [o. Lydus de mag. 3, 38) | 6 qui- 
dem F | iudieanti V iudicantibus 7'D | 7 htiganti- 
bus] a litigantibus Fwu/g. [ 9 tranquillitatem] legem uel 
ad tranquillitatem 2D | lege generali V | 10 hoe F wig. 
11 ex hoo negociis F|[ 17 legitimum V'| desinere F 
18 et om. F | cetauerint F nom cessauerint 7 in] ei 
F | quod T'* | 19 decerta V? ereata T* detracta T? F 
eontradi] mandarent F'| sententia T'| 20 ex] ese £F 
21 laesus T'!| 22 legitima utatur F| hoo Fvulg. | 23 
suscipiatur T'| 24 autem] enim T | duo) uel duo F| 
cognicione F'| 25 aliquam — dissonantiam F| 26 eie 
om. D | unumquem 7''| eorum Fvuwg. | 27 sua dare 
sententia V ' | 29 igitur] autem T' 


631 


tam tua celsitudo quam omnes alii iudices maiores 
et minores custodire festinent, ut nullus penitus 
ignoret quae pro utilitate nostrorum colletorum a 
nobis disposita sunt, ita tamen ut universis interdi- 
5catis per propria praecepta, quatenus sine ullo in- 
justo dispendio nostris collatoribus insinuatio legis 
praesentis fiat. 


EXEMPLUM 8ACRAE LEGIS Nov. CXXVI pr. 1 


yalnvórrvos opua Oévra voUro uv sj 07) vrtépoyy; voUrO 
di xal ztávreg oi aALo: Qixaaval ueiGovés vs xai éAác- 
Towi$ ttapagvAaEas axevadracay, idixrav uiv dv tav- 
1p tj Baci. nóla xarà v0 dívnÓr: mapà v? c7 
Vaapoyre mgoriDsu£vam, mgorrdbeov à 90s coUe 
Tü» énagyubDv AauzQotdrovs ügyovraé wararmtumo- 
aévov, dete ztdvras yvawei. rà vaxig T$ rQw dima- 
Louévarv c)peleias map! rw vouoDernOévra. 


Dat. id. Oct. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno 9 — Dat. xv. kal. Ian. CP. imp. dn. Iustiniani PP Aug. 
XVIL post cons. Basilii vc. anno II. [a. 543] auno XVII. post cons. Basili vc. anno II. 
PK 


IXON GEIOY NOMOY IIEPI EKKAHTO9N. 


(O ai«óe Bacileis Osodóvq éndgyo noairogíov.) 


(IHooo(niov.) Gsodóais xai OUalevriviavós oi v76 Oeías ArEros vóug Ourinmcav, gavegás Pd" 
tov VxoOicus vÓw xoiaiotmQa ToU Ouiov zmaÀatíow &pua rQ Éémdgy rÀw dvavoÀuixow (spQw ngcivaQiícor cà 
xarà waigóv Yóv Oóvov T6 ars Vnsgoyis Oimovrs xarà vÓ Gyrua 1Ov cáxoov dbrrüLev. sVpousv dà dv 
Tai; rouavraus dierdcegi vtQayga yivegOas wal vis molvslas xal avr;s tjs Bacie(as dvafiov. oí yàg Óixa- 
Dóusvo: xai oí &vroÀeie xai oí ToUrOw Gvvyyogo. xai máwrse oi dv vraie vOiaUTcué VrmoOécacw Ünnperovvres 
4M rudw avrüv xadrufvov xai àxpompuávow Tovro név écOnr. rovro dà vnod5uacs xal ófuas: mapà rois 
Suérígows ágyovciw dxiyoryro, ol& uóvovs xeyoraOas mzQoosxs. rovs xpós Tzw Badilelaw síciOvraé* dÁAA xal 
avro) oí Üuxaaral oíx 4b (dov mposobmov, aAÀ' Oe vudw avtüw magóvtow xai Aovvrow tà; oixelas 
mgoípspov vrgovs 

CAPUT I. 


"Omsp toU Aowov dv oiürnors Duaarngig yivsaOas xoÀvousv, SacmiLovrss vÓv uiv xarà waipór 
xoiaiatpa ToU Dsiov zuo maAat(ow &ua «jj GavTOU Uno; 5TO: TQ) xarà xeagóv dxdgyq row (saw ngca- 
TGpímv tüe voiaVraé vnodécss disrdbuv, un d zuevágov Jà aAA' dE iMi mooso ev tài Qialaluós mQo- 
gigni xal vuoi dyvauévnv Didóva. vigov: vv tiaDOvav ÓrAadr oxngwviov dv xai; vovairaus Diairaac tz)v 
idíav napexovtom pecíav, xal sidótow» rÀv dpyóvram vüw tàt roicvras Díxae xowóvraw, à si Ta «à 
TaUra TOU ÁowrOU wa" oiovUnnors vQónov nisnualqd uin, TQ tü6 xadocioasos Éyxiruars 9roxsiaovvas. 


Nov. CXX VI Graece tantum. extat in ML, c. 1 (Gsezítousv 1óv udv warà weigóv ....) —3 B 9, 2, 9. — 
Epit. Theod. 1260, Athan. 7, &.— Iulian. conet, CXIII. 


sunt, tam (ua sublimitas quam ceteri omnes iudices et maiores et minores observare studeant, edictis qui- 
dem in hac regia civitate more solito a tua sublimitate propositis, praeceptis autem ad clarissimos provin- 
ciarum proesiipe missis, ut omnes cognoscant quae ad utilitatem litigantium a nobis sancita sunt. 





CXXVI. 
EXEMPLUM SACRAE LEGIS DE APPELLATIONIBUS. 


Idem Augustus Theodoto praefecto praetorio. 


Praefatio. Theodosius et Valentinianus divinae memoriae lege constituerunt, ut manifestas causas 
appellationum quaestor sacri palatii una cum praefecto sacro per Orientem praetorio qui quoque temporc 
sedem uae sublimitatis obtinet. secundum formam sacrorum tudiciorum examinet.  Comperimus autem in 
eiusmodi examtnationibus rem fieri et re pubíica et ipso imperio indignam.  Litigantes enim et procura- 
Lores et eorum advocati et omnes in eiu. í causis ministrantes tamquam nobis ipsis sedentibus et 
audientibus tam vestitu quam calceis et verbis apud magistratus nostros utuntur, quibus eos solos uti decet 
qui ad imperatorem ingrediuntur; quin etiam ipsi iudices non ex sua persona, sed tamquam nobis ipsis 
praesentibus et interloguentibus suas sententias proferebant. 

l. Quod in posterum in ullo iudicio fieri prohibemus, sancientes ut sacri nostri palatii qui quoque 
tempore quaestor est una cum (ua sublimiate sive i quoque (empore praefectus sacro praelorio est 
huiusmodi causas examine(, meu vero ex mostra sed ex suis personis interlocutiones proferant atque 
sententiam legibus agnitam ferant; ut scilicet solita scrinia in eiusmodi cognitionibus ministerium suum 
praestent, sciantque magistratus qui de talibus causis iudicant si quid adversus ea in posterum ullo modo 
commissum sil, se maiestatis crimini obnoxios fore. 





Tov CGEleimbach] avxoU MLB | 4naoyo B] 9naQxo 


3 doixcow L | idixvam — 6 xarazeuztouévar om. c, 
ML | ísgov] iagüv 5juàw .B* | 26 cf. nov. XX 


ubi segq. quoque diversam formam exempii ad praef. urbi 
dati produnt | 6 riter om. L || 9 subser. om. Iul. || 





id. oct. M] xakavQ. 'Oxrwfpiow Ath. xv. kal, Ian. e urvi 
£avovagio Theod. | imp. dn. lustiniani pp. aug. anno 
XVIII (leg. XVII) c] ep. dn. iust. pp. aug. M faciAsíae 
"IovatisiaroU 10 ag (leg. «5 ) Ath., om. Theod. | 10 post 
cons. Busilii vc. anno I1 c]. $xacsíiq Bacilséov 10 H. dni 
Iisvgov éndgyov Theod. usrà vZv vomartíav Bacisiov 
Ath. basil. vc. conss. M | 12 rubr. "Iaov — éxxAqrev ML 
J'Aeod.) IIegl. éxxArjrow Ath.; vj 0Àz wsaga (ac. in B re- 
cepta est) s. v. L || 13 inser. om. ML, addidi ex Ath. | 14 
BaAsviiviayós cit. Theod. | Seíac] avaaBovs cit. Ath. | 
wópjiqp] Cod. 1, 62, 32 (cf. nov. XXIII c. 4) | 15 éxagxo 
(AtÀ.)] vnágxo ML (Theod.) | 20 * uóvo« ML | 24 aav- 


1 tamen D tuno V4 sunt om. D[ tin F[ut) et F] 
interdictis VF | 5 per om. F | propria] pria T pro &a 
(sic) T? | ullo iniusto] iusto alo F, iniusto om. D | 
6 nostris) nisi T' | oollacionibus F | 9 subscr. praestat 
cod. Paris., item Berolinensis a. 1344 scriptus, ex quo eam 
| nbassnd Bienerus Gesch. d. Nov. p. 524 || constantinopoli 

perante domino iustiniano uo augusto Paris. op. 
imp. iust Berol. | 10 ann. XVIII Berol, vwlg., annos 


I Paris, | basil. Berol | uó clarissimo Paris, om. 
Berol. | anno IIl vulg., rectius ónperii annum XVII re- 
stituit. Heimbach 


Nov. CXXVI 2. 3 ep. 632 EXEMPLUM SACRAE LEGIS 


CAPUT II. 


"Ev zácai6 0i vai; ExxAjtos voUr0 «patsir xslsvouev, iva 0gdxis Éexiov yivoué£vrs évrós vov douruévov 
xeóvov íxátspov uípos vv wvgíav ruépav magagvAátt&, dvvnsQÜétos oi Dweatai vovro niv và mepaypéva 
toro B và xexgiuéva. dEevátew. anoviagoa: xal uetà v0U vóuov xai toU Dixaíov vigor Oilóvai. — si O8 uóvos 
d dxxalecápsvos sicéADoi, xelsvouev vois Qixagràs dvauévsw. uéyo« vie TeÀsvralas xvolac, xal el àvabrerdeis 
9 suxíGus uy) tUgeD sin, Éeratou£vav àv sengayuivov vóuiuov doa: mépas. ei Di uóvos ó viv wir tix?a 
w9gov ÀaBow tistÀO 0i, xni ÉnizrrrOale 0 dxxalovusvos uy, svoeDeín, dvauévew vovs Qixagtàs pr; uóvov Tr» 
T&Ásvra(aw xvgíav, dÀÀà xal vÓv tT reparationos zoóvov, TovrécT, Tov TQéic ufvas. wal ei urÓé Trwiuxalta 
O éxxaloíuevog sogsOsin, unxér. Trj vov yoóvov magadpou; xvpoUcÓa: T?» wipov, dà xal éx pgíü& poipa 
voi? Qxagrág éberdleww rovro uév rà mwmQayuéva voUt0 dà rà xexQiuéva^ xal si uiv ÓógBUüs «yw vigor 
Qedou£vrw sipoiuv, va Urn» feBawvv, si Ó£ T« magámias, tovto QuogDovaDai, xai vópspov. Qidóvas wrgor. 
Gmat ÓP tns Kfqso(uov Üíwnns év vais ÉurtQoDrauoi ru£gnis siva ma. éxarégov nápovc &ira mapà TOV ei- 
axOeícrs urxéri vj ToU OusroUs xoóvov zagaÓgouf ToU ÀowmoU feBaiwboÓa. Ty wiügov, Bon 176 GÀnP ríos 
wai tov Üixaíov gxomovuévov m£pae taie vO&avtcué vnodécgsc. QíUoa Das vousuov, sirs TOU dvóg tira dxavéQoc 
pégovs ztapóvros. xai dià voUrO xsÀevouav dv vaig TOiavTaié UmoDéGegiv urxéri (xaDà n£yQs voU stapóvto: 
dxgátti) sis t5,» nootnrv ÉxxÀnrov zdcas rdé Qiayvolaus dvagígegOai, dÀLà uíav íxdGTrv v5v iOíav rjusga» 
Éytiv. tgoyeygaupuévnv. 


CAPUT III. 


Iloós rovrow Oom(Louev, cvs máwra; TOU$ Óu«acràé Tz» uiv ÉxxÀnrov Tal$ Üiopicuévass rjufoeus 
mtposayouévrw xai TOi vuois ovx ázryopevuévrv ztavri vQómq Osyeaas, dvroc Dà À rutgdr usvà 1à. Exido- 
Ürnva: Qv ÉxxAntov và TtrTQcyn(ra uerà Ts (díae vmoygagre mapéytw tois Dixalouévoie, Iva dxsivos. vorio 
15$ (diae Boreae vq apuodi apyorri atta Ovirjoovrai £ugaviGev. el d£ xig vy Dixagtüv voUro stod;0c. 
Onzépiovro, r uiv wigpos 1j TOU ypóvov mapadpour geerttenns, avróc 08 Ó Óixagris Ó vavva us; maga- 
gvÀáfas xai oí tovrq) ztrQeroUwtse mücav Lnuíav, tjv (dv) vrtoueivr Ó Qixatousvo: Ói& v0 uf) BoOT,vas avcdi tà 
mengayuéva, dx TÀv (Bmw ova«v anodoUva: aívQ dvayxaaOrgovtar, xai dy Oéxa zovciov larga sow 
waragalovg: vOiS vustéQoue eicxouiG Ür,gou£vr vw esa pies 

a id dup 'H EydoLos voívvy xai uryaAopvis abÓivin cov rÓw mapóvta vóuov xai é»v rabty 17 
BaciAd. nóla nooOsiva: azxtvcdto, va ttávrse yivalaxai, tí Ógelloves apagviárrew — Dat.(...... L 
dn. Iustiniani pp. Aug. anno XX. pc. Basilii vc. anno V.) [a. 546; 


e. IH 'Ev nácaw — 10 yrjgov ex B habet B* E 9,34 p. 295 Zach, 11 24zaE — 16 sgoycyoeupuévry B* ib. 26 
p.296 Zach. et Ecloga I—X Bas. 
c. III summarium extat 'Por. 11, 6 (ubi ci'atur vaga oÀy ). 


]l. 4n omnibus autem appellationibus hoc valere iubemus, ut quotiescumque appellatione interposita 
intra statutum tempus utraque pars fatalem diem observat, sine dilatione iudices tam acta quam fudicata 
examinare studeant atque legí et iuri congruam sententiam ferant. Quodsi solus qui appellavit intra- 
verit, iubemus iudices usque ad ultimum fatalem diem eclare, et si ts qui vicit requisitus non invenia- 
fur, examinatis actis causae legitimum finem impertire. "dn autem solus qui victricem sententiam 
intraverit, et is qui appellavit requisitus non inveniatur, iudices non solum ultimum fatalem diem 
tare, sed etiam tempus reparationis, id est tres menses. Et si ne tum quidem is qui appellavit inveniatur, 
non amplius temporis decursu sententiam confirmari, sed etiam una parte praesente iudices tam acia quam 
iudicata perscrutari; ac si quidem sententiam recte latam. compererint, eam confirmare, sin vero qwid 
neglectum sit, id corrigere et legitimam sententiam ferre. Semel autem. causa appellationis intra fatales 
dies sive ab utraque parte sive ab alterutra introducta non. amplius biennii temporis decursu in poste- 
rum sententia confirmetur, sed veritate et iustitia considerata finis eiusmodi causis legitimus imponatur, 
sive una sive utraque parte praesente. Et propterea iubemus. in eiusmodi causis non amplius (quemad- 
modum usque ad praesens tempus valebat) in primam appellationem omnes cognitiones referri, sed singuías 
propriam diem praescriptam habere. 

IIL Praeterea sancimus, ut omnes iudices appellationem intra statutos dies interpositam meque 
legibus prohibitam omnibus modis recipiant, ry intra triginta dies post oblatam appellationem acta cum 
subscriptione $ua litigantibus praebeant, ut illi ad auzilium suum competenti magistratui. haec insinuare 
possint. Quodsi quis ex iudicibus id facere distulerit, sententia quidem decursu temporis confirmabitur, 
ipse vero iudex qui haec mom observaverit et qui ei ministerium exhibent omne damnum pue litigans 
gener acta ei non edita subierit ex propriis substantiis reddere ei compellentur, et poenam denarum aun 
librarum solvent nostris privatis rebus inferendam. 

Epilogus. Gloriosa igitur et magnifica auctoritas tua praesentem legem in hac quoque regia à- 
vitate proponere studeat, ut omnes intellegant, quid observare debeant. 








1 dyxÁrrois (et sic infra constanter) M | yevouévre L || | cf. Cuiacius Obss. 18, 36) | 16 zroocysypgauu£vrw Theod. 
2 re i don Serimger (B* Leunclavii)] nagagvAat- | 19 vip rie idíae BorDsías éxeivos Li 20 rasta Ld 
v&v M zagagvldvry LBí nagagvLdrros BC (observa- | Iul] tasvrzv M | jGcvras cum. Scrimgero vulg. | 21 
verit Jui.) | 3 aovdatove: P! 4 eiacA9n B' || 6 à om. | énég9rras L | BeBasoOrarrar] non confirmabitur Zui | 
M || dxxaAecauevos (id. 8) Bí || 1 cc eparatíonos M. UE 22 màcav] wai nacaw D* | *Uvmoucivg M vxopévr B* 
beparationos L «oU zoevroemziuGu0U I v., Bf «oU sv- | vzopévoi L Bf | 23 xovaoU L | toov M B*] Mivpas LB 
vpericpov M s.v., B' || ur0i] us B' v. L| 8 urxérs xvé.] | 24 xavagaARoos L | zosátos] idixoic B | 25 4»BoZo- 
ef. nov. XLIX c.1 | 17 om. L* | 11 Pel dud v ood L| | *&tg L | 26 yuvojoxovo: L | dat. M, £ygaqm Ath. ipss 
i2 «5j om. M | vov Jierovs xoóvov] f$ Oieríae Ecl. | | subscriptione omissa, deest etiam apud Jul. dEegrorsri e 
14 xaSdmeo Ecl | 15 sic Tz» mooQv PxxAnrov] in | cq x &rs Tc acia(as ovgTiwiavoU uerà CzxtaTnhcw 
primo introitu Jul. év «5j xeotg eiie Ath. (ceterum |. Baailsiov Theod., unde subscriptionem refinxit Zachariae 


UT FRATRIS FILII SUCCEDANT 633 Nov. CXXVII pr. 1 


PKZ CXXVIL Auth. CXX, Coll. IX tit. 7 


HEPI AAEADOIHAIAQN KAHPONOMOYNT9N UT FRATRIS FILII SUCCEDANT AD IMI- 
AMA TOIZ ANIOYSI, KAI HEPI ETEPON  TATIONEM FRATRUM ET ASCENDENTIBUS 
KEQAAAIQN. EXTANTIBUS; ET UT MULIERES NON IN- 
5SINUATA ANTENUPTIALI DONATIONE NON 
LAEDANTUR, NON INSINUANS AUTEM VIH, 
VEL SI COMPETAT NUPTIALE LUCRUM, EO 
NON FRUATUR; ET RURSUS UT MULIERES 
NON SECUNDO NUBENTES DOMINAE SINT 
10PARTIS SPONSALICIAE LARGITATIS, QUAN- 
TUM PARS FACIT UNIUS FILII; ET UT SIMI- 
LES SINT POENAE UTRIUSQUE SEXUS, DUM 

SINE CAUSA RATIONABILI REPUDIUM 

MITTITUR. 


'O aizós Bamdsis Bdeac x dvüotordro éndoyp 15 Idem Aug. Basso pp. 
ngait piov. 


(Hgoo(usov.) Tovs zpevégove vópove éxavopgdovv (Praefatio.) Nostras leges emendare nos non 
futs oix ÓxvoUpev, savtayoU TÓ Gvpgépov oie ar- we ubique utilitatem subiectis invenire volentes. 
xóow svplgxsuv Bovióuevoi  ueuviusOu oivvy yga- eminimus igitur scripsisse legem, per quam iussi- 

s vóuov, O&' ov zapexslevodgue Oa , iva «t vi vs- 20 mus, ut si quis moriatur relinquens fatres et filios 
| andrea xavadesow dislgois xai staidag érépov moo- alterius praemortui fratris, ad similitudinem fratrum 
télsvriGavros adsAgoU, (xa' óuoiórrra vov àdsigov — et praemortui fratris filii ad hereditatem vocentur 
x«i oi TOU swporsÀevrrgavros düsAgoU) mxaidss wpós paternum adingredientes gradum et illius ferentes 
TZv xÀngovouíaw xaAovvrai Tz» matrQaw vxncóvrss — portionem. Si vero moriens relinquat ascendentium 
Td xal viv éxtívov xopiLóusvos uoWav: ei dà 025 2 et fratres ex utrisque parentibus coniunctos 
TiisvrfGaé xaraAÍnos vüw dvióvrow cTiwvà wai dÓeA- sibi et filios ex praemortuo fratre, fratres quidem 
gov: db éxwarigmv yovéwv cvvanrouévovs avrQ xai iussimus per ipsam legem cum parentibus vocari, 
mailas ix mgovslevrrjGavros ddshpov, voi$ uà» dÓri- — fratris vero filios exclusimus. 
gove éxsÀsógausv dà voU avroU vóuov uera và yo- 
véav xalsgÓa, rov; 0i adelgónaidac drexisicapaev, 30 


CAPUT I. 

Taira coívvv Üixaíos éxavog9oUyreg Daanízouev, Hoc itaque iuste corrigentes sancimus, ut sf quis 
iva si vw6 TeÀevrüGas xaraÀsópes TÀv dwióvtow Tivà — mnoriens relinquat ascendentium aliquem et fratres 
xai dslgovs, Juvvauévove uerà và» yovéaw xaÀscOa. qui possunt cum parentibus vocari et alterius fratris 
xal érépov dÜsipoU mporsisvrrGavros maidas, uerà — praemortui filios, cum ascendentibus et fratribus 
T» dvióvtow xai vov dÜrÀpiv xaldwras xai o(35 vocentur et praemortui fratris filii, et tantam acci- 
TOV mgovsievrüGawrO; düsÀpoU mails, wal voca írr» piant portionem, quantam futurus erat eorum pater 
Aaufávecs uoipaw, 000v ZuslÀev Ó avrOw mat? xo- 


Nov. CXXVII (Authent. CXX — Coll. IX tit. 7: gloss.) Graece extat in M (de BL vid. ad cap. II. III). — 


AEpit. Theod. 121, Athan. 9,12. Julian. const. CXIV. 
c. I summas habent Ecloga privata aucta 7,3 p.23 Zach., Anonymus Bodleianus ap. Zachariae 44vexd. p. 219. 


T'heodori summam in fina auctam exhibet Prochiron 30, 1, schol. Epanagoges 33, 16. 





CXXPVII. 
DE FRATRIS FILIIS SUCCEDENTIBUS UNA CUM ASCENDENTIBUS, ET DE ALIIS 
CAPITIBUS. 


Idem Augustus Basso gloriosissimo praefecto praetorio. 


Praefatio. Leges nostras emendare non piget nos, qui usquequaque id quod subiectis nostris 
erodest reperire velimus.  Meminimus igitur nos legem scripsisse, qua praecepimus, ut si quis decesserit 
relictis fratribus et liberis alterius fratris antea defuncti, (ad similitudinem fratrum etiam fratris antea 
defunct) beri ad hereditatem vocentur in paternum successuri locum aique illius portionem accepturi ; 
sin quem ascendentium defunctus reliquerit et. fratres ez: utroque parente. sibi coniunctos. et liberos ex 
fene antea defuncto, fratres quidem cum parentibus vocari cadem lege iussimus, liberos autem fratris 
exclusimus. 

l . Haec igitur iure emendantes sancimus, ut si quis quem defunctus reliquerit ex ascendentibus et 
fratres qui cum parentibus vocari possint. et alterius fratris antea defuncti liberos, cum ascendentibus et 
fratribus etiam fratris antea defuncti liberi vocentur, et tantam partem accipiant, quantam pater eorum 


2 rubr. IIsgl Qiadóycv (leg. Qadozav) ddeAgonaidev | Hamburgensis) | inmitationem R | 3 et RV] etiam T 
wal zig) dugaveíag Édvcw Theod. "99v vovs zwraidae | vulg. 4 estantibus RT [ 6 autem om. R! | 7 vel] et T || 
TOV 7Q0T. ycavros dÜsÀgo? wÀngovousw perà rGw | 9 domine sunt T' desint £* | 10 partis] patris partis Rt | 
düsÀqowv xai cvióvtow nóvrov, xal xegi Éüvcoy Ath. | 11 partis Ve | 12 pene sint R | 14 mittatur RT [| 15 
(cf. €) | 15 Báceq — zxparropíow M(c)) Geodórg &n- | inscr. om. T | 17 emendare leges AT | nos om. T] 18 pi- 
&oxea ztastooplov Ath. | 18 zueie éxavopPovr cit. Ar. || | guet V | 21 ulterius — 22 hereditatem scr. A? in ras. 1 vs. | 
20 vópov] nov. CX VIII c.3 | *vaÀevezoo: M | 22 xa^ | postmortui R(*)| 22 et praemortui fratris filii ad h 
Ou0sOTITa — 23 ddelgoU propter homoeoteleuton omissa | suppl. V* in spat. vac. | vs. || 23 paternam V [ et om, R' | 
in M ez & add. Zachariae | 24 xaAàwras Scrimger (cf. | 25 utriusque V | sibi coniunctos T'| 31 rubr. De succes- 
35) || 26 và ye M] aliquos (i.e. v»às) e [ 31 Tavra | sionibus quae sb intestato deferuntur et ntibus et 
SScrimger] a. M initio versus, Hoo & filiis fratrum 7' ín marg. (ex Tul.) | iuste om. T* || 33 prae- 
sunt T'!| 34 praemortui] «e A! [et om. T' | fratres T 
al. || 35 vocentur] succedunt T' | et] etiam T'! | fratribus 
2 succedant] succedant paterne AR (suocedant patruo | V'!|et om. RT*| tantum V!| 36 pater eorum T 
ui. 80 


Nov. CXXVII 1. 2 


nítecDas si regijv. ravra dà Dacmitousv mapi ixai- 
vov tàwv ddelgonaidow ov ó nat?o 4£ éxatégov yo- 
wéos CvwijmTsirO TQ TrÀavrzGawT:i, wal dzÀos sime 
ola» abroi; Oadoauew vábw Ova usrà póvow xa- 
Jovwraa vv ddslgaw, vaítny abroUc Égswv. wsiebousv 
xal] órs uerà «àv ddsigev Uvras TY» dvióvrOw 
Tivis mQoé tÓv xALQov. 


634 


UT FRATHIS FILII SUCCEDANT 


accipere si vixisset. Haec vero sancimus de illis 
fratris filiis quorum pater ex utroque parente ii 
batur defuncto, et absolute dic(endum quem eis 
mus ordinem quando cum solis vocantur 
5$eundem eos habere iubemus et quando cum fratri- 
bus vocantur ascendentium ali: ad hereditatem: 
boc iubentes ex kalendis Jannasils praesentis unde- 
cimae indictionis. 


CAPUT 1I. 


Káxsivó ys uiv d&vv dmavog9olatós vivos alvea 


lllud quoque dignum correctione aliqua esse - 


vwopitovtes, uégos avvó TOV stapóvtos moi vusJa vó-lÜ cantes, partem hoc praesentis facimus legis. 


pov. dE avins yàg Ti TÀw mQayudtmow sÜpícxovess 
ma(pae àvayxaiov slva: vai yvvaibi mpattoudvow 
eque. tdé mQgÓó rà» yduaw ÓÜmpsóc dugavits- 
69a, iva xdv sl tv stpoorvzov gGvufolaiov éx- 


ipso enim rerum invenientes experimento necessarium 
esse mulieribus &ctis monumentorum antenuptiales 
donationes insinuari, ut vel si principalia instru- 
menta pereant, quod facile est, per monumenta eis 


"couv, mQóxepos Óià vQw Ürouvrudtov avrai; ai 15 matrimonii probatio maneat, sancimus necessitatem 


map xov yáuov gvgordGté vVndgyouv, OaoniLousv 
dvaywn» lyuv vov dvüpas avroUé 5) xal vov$ vri 
a$rà» mQó yduov row Óià yduov Qosàe waraygá- 
govras, íav y xovcav UrneégHaivg mocótnuva, éupa- 


wíbuv vavtyv npgartouévav Vnouvrudrov émi uiv20civitate apud 


*íe Bacildos nólsws magà TQ uayíorQg vw x5v- 
cov, iv 0à vai; éxapyicué maga Tq) 15$ mÓÀsog éxd- 
eins dxOixq 5 nag. u QÀos tà t0:aUta. Ünouvrnata 
evvíaracOa. Ücvara. si i ur) dugaviaovos, Tavra, 


habere viros ipsos aut etiam qui pro eis antenauptia- 
les seu propter nuptias donationes scribunt, si quin- 
gentorum solidorum transcendit quantitatem, insi- 
nunre eam in &ctis monumentorum in regia quidem 
magistrum census, in provinciis autem 
&pud civitatis uuiuscuiusque defensorem aut apud 
quos omnino talia documenta confici possunt. $i 
vero non insinuent eas, — quidem ad partem 
mulieris etiam sic eas valere iubemus, et si tempus 


Ocov uiv mgó; vÓ u£gos Tis yvvaixÓé xal ovra av-25fi&t exactionis donationis aut partis eius, non op- 


1à& dppigÜa xsheiousv, xal sí woigóg yivmvcs vi 
dmaitiosos vijs Daeds 1) xal uégove aUtre, p àvti- 
séia9as «jj yvvaud tà ur) éngasiaD vas vv Dgsdv, 
si dà và Ov mgoixQaov Svppuva xal aí tovrOw 


poni mulieri non fuisse insinuatam donationem. Si 
vero dotalium pacta et borum eventus parti viri 
concedant exactionem dotis aut etiam is eius, 
nullam eum habere iubemus actionem, si non dona- 


ámofácus TQ nfQn ToU dvdgos ÓQ «iw ámairpeww 30 


1Ój$ wtQosxÓs 7; Kal u£Qove acti, ovdsníav avtóv Lye 
xalwtouev áycynv, dv uj tjv Óugsáv dvagáriga 


c. II (AA inui, 4£ atis «i$ vàv npayudtam...... ..) post nov. CXIX c. 1 insertum extat in. B 29,4 


indeque eodem loco in L f.149. 


c. Il. lI] summaria praestat Anonymus Bodleianus c. 445—441 apud Zachariae Z4wéxÓ. p.210, Athamasii sum- 


mam repetunt paratitla Ath. 10 $ 9. 


accepturus erat si viveret. Haec autem de illis fratris liberis sancimus quorum pater ex: utrogue 


te 


coniunctus erat defuncto; el ut simpliciter dicamus, quem iis dedimus ordinem quando cum solis fratri- 
bus vocantur, hunc eos habere volumus eliam quando cum fratribus aliqui ex ascendentibus ad heredita- 


tem vocantur. 
H. 


Verum illud quoque cum correctione aliqua dignum iudicemus, partem praesentis legis facimus. 


Ex ipsa enim rerum experientia edocti necesse esse mulieribus donationes ante nuptias actis intervenienti- 
bus insinuari, ut eliam si instrumenta principalia amittant, per acía probationes matrimonii 6s in 
promptu sint, sancimus ut ipsi viri vel qui pro iis anie nuptias sive propier nuplias donationes. scribunt, 
si donatio quingentorum solidorum quantitatem excedat, necesse habeant. eam actis insinuare conficiendi: 
ín regia quidem civitate apud magistrum census, in. provinciis autem apud civitatis cuiusque defensorem 
vel apud quos omnino talia monumenta confici possunt. Quodsi eas non ínsinuaverint, quantum ad 

mulieris sic quoque cas validus esse iubemus, et si occasio. sit exigendae donationis vel etiam partts eius, 
mon opponi mulieri énsinuatam non esse. donalionem. Si vero pacta dotalia eorumque eventus. marito 
concedant exactionem dotis vel etiam partis eius, iubemus nullam eum actionem habere, nisi donationem 





5 raítgv) eundem (re. «zv aitz»?) e Jul. | 7 «à» 
xÀjoov) hoo iubentes ex kalendis lanuariis praesentis 
undécimae indictionis add. €; rovrov xparovvros àmó 
xalavüUdw 'lavovagíov vr sa' énivaunaso AU. (carent 
additamento Iul. Theod.) || 11 yàg om. L || eógéaxovta« 
B | 13 vài tÀv ngó vàv (ngorov Df) B| 15 ngó- 
xueo DL) ngózugov M quod facile est € || vrouvr- 
páto»)] quae sequuntur. desunt in D! pluribus foliis er- 
ciis | aí nsgi xob$ yáuovs Gvarácss vndpyouv BL 
matrimonii probatio maneat c | 17 xai om. L? | 18 ài 
yáuov B | 19 zo" (sic) M | 24 Zugaviaociw DB | 26 xai 
si xaigóe x1&.] disertius epitomatores dàv alg yvraikiv 
4guócp ó casos Theod. xai ászait5Os vaUtQv watà 
tov xüGOve Á(À, et ideo matrimonio soluto mulieri qui- 
dem ante nuptias donatio sive ex toto sive ex parto se- 
eundum quod casus tulerit ... competat Jul. | 27 «7s 
Jogaàs) vuiv dogeas M || xai om. L(c) | uégos L [ 31 
p4govi] éx ucgovi BL 


2 ex utroque pater Z2 [ 3 *dicendum quem eis dedimus 
(sim. Beck)) dicimus /ibri (ín V post dicimus rasura est) | 
6 ascendentium aliqui V] aliqui ascendentium ATvuig. ' 
7 ieiunariis V | 8 inditionis ZCVT' | 9 rubr. Si propter 
nuptias donatio gestis intimata fuerit T' in marg.(er Jui.) | 
10 sanctimus V || 11 experimento inuenientes T' [| 12 haetis 
V! | 13 ut om. E! | 14 quod] quodsi Zt! | eius £ | 16 uisos 
V'jautem T'] qui etiam 7'[ antenuptiales seu propter 
nuptias l/] ante nuptias Z' antenuptiales vwlg. ante A | 
20 ciuitatem V | 21 defensores R7'| 22 sin. R | 24 eux 
T | 25 aut Deck] et libri; aut etium mesi y l 
parti Jt | 26 mulieribus T' || fuisse] fuisse se V'* | 2$ 
eonoedunt 7' concederet A! concederent A* | exactio 
nem Osenbrüggen] actionem libri | 29 si non] sine A 7| 
donatione T' 


AD IMITATIONEM FRATRUM 639 Nov. CXXVII 2--4 


mparrouévov vztouvnudre de siggre.. *Ó yàg àv — tionem insinuavit actis monumentorum, sicuti dictum 
alg)» dyóvrow dfovc(av vov dugavi;ww vàs Ümgeac — est, Viris enim habentibus potestatem insinuare do- 
Tóy vd toU n7; lugaviaOT,vas xivÜvvov vais yvvei&iv — nationes pro non insinuatis periculum mulieribus 
£nitia Das dTozov yuiv elvas dox. imminere ineptum nobis esse videtur. 


CAPUT III. 


'Eaud; Óà xai rà yvvaixag vàe sig Üevrsgov yá- 5 — Quin vero et mulieres ad secundas nuptias non 
pov oix deyoufvae mpotiurjaeos rivos diías wagà ràs — venientes praepositione aliqua dignas ultra eas quae 
Jevregoyauovgas silvas vouitouev, Osomitouev, sí rw — Secundo nubunt esse putamus, (sancimus,) si qua 
do, uévn *óv &vÜga éripev àmógcyorto yduov, amisso viro alteris abstineat nuptiis, habere quidem 
Équv uiv avtZ» T6v xonOww Te mQÓ yauov dogaae, eam [ad] usum antenuptialis donationis, sicut prius 
xaJà xal mgóragov dOzGzicauev, £s» 0À aivrzv xali0sancivimus, habere vero eam et proprietatis tantum 
Qeomort(ag TogoVro» Odgov 5 mQós rove zaidas dva- quantum filiorum quantitas facit, ut secundum pro- 
Àoyla zowsi, fra xavà róv vis Üsaztort(as Àóyov évóc — prietatia rationem unius et ipsa filii personam ob- 
xai avr] naidós ngósozo» luv ox; rajra à tinere videatur. Haec vero valere non in matribus 
xgarüiv otx émi urréQaw uóvov xeÀevouzw, dÀÀ& xai — solis iubemus, sed etiam in patribus et aliis ascenden- 
in| marépov xal tà» áÀÀow ávióvtow BovióusOai5tibus volumus ad secundas nuptias non venientibus. 
TÀy &i$ Jevr£gove yapove ovx égyou£von. 


CAPUT IV. 


"Enn; 0i dnnyogsócauev zoo» Qi zustégov vé- Quia vero interdiximus dudum per nostram legem 
pov roig vs dvÜgdci xal vai; yvya«bi Qemov0.a ztéu- — et viris et mulieribus repudia mittere et transigere 
zv xal QiaÀóny» rovs yduovs, nÀgv sí ur 1ís dar,» — matrimonia, nisi tamen quaedam sit causa nostrae 
aiítía Tj rurrígo vóuq yvagpibouévn, wal mowàs 20 legi opum. et poenas hoc facientibus et viris et 
TOi; TOUTO TOÀuOGs zt0ui»v dvOpac. Ts xal yvvaibiv — mulieribus imposuimus, mutationem quandam circa 
dniÜixausv magalÀaynv riva ztagl và$ s0uvdg vov — poenas viri et mulieris facientes et ad melius hoc 
Tt üvÜgos xai Tile yvvaixós zxOWjOdpusvos zgós rÓ xdÀ-  transformantes sancimus, nullam esse differentiam 
Aio» roUTO ueramoioUvtes Üsgnipousv, urOsuíav slvas« — quantum ad poenas inter virum et mulierem hoc 
duagogà» vó ys Ani vais zowwais usrabó dvipós re 25 praesumentes, sed iisdem poenis quae contra mu- 
xai yvyaixós TOVTO toÀuwrov, dÀÀa vais avvaie zw — lieres & nobis definitae sunt. ei sine causa nostrae 
vais 1dig xatà Tüvw yvvaixdw zaQ' rud ópuaOricas, —legi cognita matrimonia distrahunt, etiam viros subdi 
4nudà» yopis aítías 4 zusviou vóuq yvooitouivns — hoc praesumentes, et similes esse poenas la viro et 
Tà Gvvouxégia Àíco Ms, TOUVé árvÜpas vmaysgcÓas rovs — muliere. In delicto enim aequali proximas eis im- 
roUro roÀudwtas, xal Óuoíag slyas vàg stove dx v2 30 minere poenas iustum putavimus esse. 
dy0góc xai yvvaixós. dni yao anaotr,nacos (Gov ztaga- 
ztAngiag avtois ézuxtia Das xal rag ztouwàs Dixeuov dvo- 
uícausv silvas. 


c. ILI in nov. XXII c. 20 $1 insertum extat in B 28, 12,1 (B* 4 6,1 p. 191 Zach.) indeque eodem loco in L f. 40 (cf. 
p. 100 ad v. 33). — Theod. summam repetit BY, eiusdem summae initium Prochiron 6, 1 in. (inde Epanagoge 19, 12 in.). 
c. IV argumentum notat Nomoc. XIV tit. 13,4 p. 614 Pitra, ubi legendum dx 1Z$ gx5 (pro (iL) veagàs. 





actis confectis, sicuti dictum est, insinuaverit. Nam cum viri potestatem habeant. insinuandi donationes, 
periculum ex non insinuatis donationibus mulieribus imminere ineptum nobis esse videtur. 
lll. Quoniam autem etiam mulieres ad secundas nuptias non venientes praerogativa aliqua dignas 
rae iis quae secundo nubunt esse existimamus, sancimus, ut si quae viro amisso secundis nuptiis abstineat, 
abeat i a quidem usumfrucium donationis ante nuplias, quemadmodum etiam antea sanzimus, habeat 
autem etiam proprietatis iure tantum quantum proportio cum liberis efficit, ut secundum proprietatis ratio- 
nem unius et ipsa Td personam sustinere videatur. Haec autem non solum in matribus valere iubemus, 
sed etiam in pairibus ceterisque ascendentibus volumus qui ad secundas nuptias non veniant. 
1V. Quoniam autem nuper lege nostra et viris e( mulieribus interdiximus repudium mittere et matri- 
monia solvere, nisi quae causa sit legi nostrae cognila, el poenas iis qui id facere audeant. et viris et 
mulieribus imposuimus discrimine quodam inter poenas viri et mulieris facio, in melius id mutantes 
sancimus, ut nulla sit differentia quantum ad poenas inter virum et mulierem. qui hoc audeant, sed iis- 
dem poenis quae in mulieres a nobis slatutae sunt, ubi sine causa legi nostrae cognita matrimonia solve- 
rint, viri suüiciantur qui hoc audeant, similesque sint poenae tam in viro quam in muliere. [n pari enim 
delicto aequales etiam poenas iis imminere iustum putavimus esse. 











2 rov om. L | 3 óv uiv nip B | 5 xal om. (vel | 1 *sancimus addidi | 8 alteris V T*] alterius RT? vulg. 
infra vs. additum rasura del.) L (cf. ad 2) Banofalouévn | 9 ad — donationis et 10g. tantum — quanti| V? ín ras. 
cum Scrimgero vulg. | &z4gow] davvagov L' Osvcs ?| | ad del. "t leg. et? | usum T'! vulg.] summam A V usum 
yduov L| 10 é9sozíaausv] cf. nov. XCVIII | 1i voc- | summam 7'* | 10 sancximus R | tamen £!7' [ 11 quanti- 
oUrow — 12 Jsonorsíae om. M] 13 avrz Haloander (z)) | tatis R || fent. R'| 12 ratione V | unius ipsa et perso- 
avr7 MLB! | doxéi ML* || l4 uova ez « Scrimger, vulg.| | nam filii Z] 13 uideantur A' || ualere pos: solis col, R j| 
17 wóuov] nov. CX VII c. 12. 13|| 21 roÀudgs] facienti- | 14 iubemus im ras. V | aliis] in aliis V | 17 rubr. Ut 
bus g|| 23 zgós rÓó xáÀAuov] et ad melius & | 29 vovs | eadem pena uir et mulier diuertens teneatur 7' in —- 
á»Ógas] etiam viros g | 32 xai om. e nostras leges. RT'| 18 et viris] et om. V | 19 tih R7! 

nostrae om. R| 20 cognitas V4| et in uiris R, et om. 
V | 21 mulieribus) repudia mittere add. 7 | 22 pena 

1 actis] hoo est actis RT'| sicut T] 4 inéptum V* | | R']| uiris [| mulieri V] 24 ad] csse ad V [| poenas V] 
esse nobis RT | 5rubr. De his qui aecundas nuptias non | penam RAT'vulg. || baec A j 25 hisdem R*V 7' ibidem 
contrahunt sine causa T'ín marg. (ez Ju.) [ Qui. 2! T! | | R' || 26 & nobis definitae] disposite a nobis 7' | si om. 
et T'vulg.] om. R V | mulieres] ultra eas add. 7? | 6 prae- | R'T', si sine in spat. vac. ser. V? | 27 distrahant vulg. | 
positione Zeimbach] propositione ^ VT' portione A? T? | 28 hoo om. A | praesumentis V | 29 mulierem A' in 
z. v., vulg. | digna A! | eas quae] esse ad secundas nuptias | muliere 7' | delicto V? ín spat. vac. | ei & | 30 putamus 
— digna ultra eas quae ex 5 sq. errore repgtita add. V! | | T' vulg. 

8O* 


Nov. CXXVIII 1 


'Eniloyos.) Tév mapóvra roívvy yavixóv rudw 
aer dile» i» dvOoEórns mowjon fr^ TÀw Gvvti- 
ÜSucuévov idxrew coi; t8 TZv in» vavrm» oi- 
xovGi zóAwv toic 18 1àe dsapyíae oixoUciv, ders urDéva 
TÀw návrowv tà éni corTnoíg xowi "Wo nn 
zag' juow &yvorgas —— Tat. k. Sept. CP. - dn. 
lustiniani pp. Aug. anno XXII. post cons. ilii vc. 
anno VII. ind. XI. [a. 548] 


IIEPI THZ T9N AHMOZISN 
ANYZEQ9Z KAI KATABOAHZ 
KAI ETET9N KE?AAAIQ9N. 
'O avrós. BasiAevs IHéroo - 4ydoforávg énágg 
mast. 


636 


DE COLLATORIBUS 


Me ie juna Praesentem igitur generalem no- 
stram legem manifestam tua gloria faciat per edicta 
sollemnia et his qui hanc maximam civitatem et qui 
rovincias babitant, ut nullus omnium quae ad sa- 
5iutem communem sancita sunt a nobis ignoret. 


CXXVIHL Auth. CXXXIII. Coll. IX tit. 14 


1 DE COLLATORIBUS ET ALIIS 


CAPITULIS R 


Idem Aug. Petro pp. 


CAPUT I. 


"Osa mgóc dgélsa» vàw rusrípov Onorslov ópd 15 


ezovidtovres dianárregÓas xai tóv magóvta rí(Os- 
pev vóuov, 0i oU Deenitose, xarà 1Ów "ovv 70s 
"oyoverow uijva uaüg éxagTré (miveurjgseg vàG utQ- 
wàs ÜuarwmOGHG TOW CvvriÀsubDv qne usAlovone éma- 


usecumque ad utilitatem nostrorum collatorum 
respiciunt (studentes perficere et praesentem ponimus 
legem, per en sancimus) per lulium vel Augustum 
mensem uniuscuiusque indictionis iculares dis- 
positiones collationum futurae indictionis in foro 


veuücsos dv tQ ÜixaeTnoip vw éxdcrns Óiorxrosos 20 uniuscuiusque diocesis gloriosissimorum nostrorum 


d»doborárow jud énápyow zQavropéyarv Vnouvnuá- 
Tow gavsgoUodas, divoUcag «0 Ozocov év xat 
£xapyíq crow mola vnip éxiarov lov 5 loviiov 
fj xerovoíov 5j "" oiqürimora Mars ToUTO 
pév dv &d& Tovro À 

énixsvras, gavepovgas dà xai rw sidow tijv dnoti- 
anciw xarà v5» vgássLaw xal Tüw dv éxagtq 0n 


Nov. CX XVIII (Authent. CXXXIII — Coll. IX tit. 14: 
prior pars fuit in B 56,18 (Bk. vàwv Bacuuwow vg! vsaga 
schol L), unde particulas servavit B* (vid. infra). — Epi. 


4v xQucíp Üruocímw Évrxev 25 fiscalium causa imminet, indicantes qu 


raefectorum sub confectione monumentorum mani- 
estari, declarantes quantum unicuique provinciae 
sive civitati pro unoquoque iugo aut iuliis aut cen- 
turiis aut alio quolibet tam in specie quam in auro 
ue specierum 


aestimationem secundum mensam et ín unoquoque 


gloss.) Graece etat in ML, c. 22—24 ín B 6,3, 41. 11.14; 


4nàó vüs dozzs 5 wsagà péyos Quaapégses x 
eod. 128, Athan. 20, 1 (inde partem repetunt paratitla 


Ath. 4 $21, lib. stspl QuagóQew avayvoacudcvov & 20 p. 191 Heimbach).  ulian. const. CXXIV. 





Epilogus. Praesentem igitur generalem legem nostram tua gloria manifestam per consueta edicta 


faciet et iis qui in hac magna civitate habitant et qui provincias incolunt, ut nemo omnium ea quae pro 
communi salute a nobis sancita sunt ignoret. 


XXVIII. 


DE PUBLICORUM TRIBUTORUM EXACTIONE ET SOLUTIONE 
ET ALIIS CAPITIBUS. 


Jdem Augustus Petro gloriosissimo praefecto praetorio. 


L Cum quaecumque ad utilitatem subiectorum nostrorum spectant perficere studeamus, etiam prae- 
sentem. legem. ferimus, qua sancimus, ut mense lulio vel Augusto uniuscuiusque indictionis particulares 
delegationes tributorum futurae indictionis in iudicio gloriosissimorum cuiusque dioeceseos praefectorum 
nostrorum actis confectis manifestae fiant, quae significent quantum in unaq incia vel civitate 
pro singulis iugis vel iuliis vel centuriis vel quibuscumque aliis nominibus tam in specie quam in auro 


iributorum nomine impositum sit, ac specierum quoque aestimationem indicent secundum mensam et. secun- 


6 subscr. om. g, habent Iul.^? | k. sert. M kal. setb. Ju.*; | Cuiacius ad Cod, 10, 


xa&avüUgw '"Ioviiev Ath., urvi avovapgíq (cf. ad 634,1) 
Theod. | conp. inp. donn. iustian. aug. ann. XXII 7ul* 
Bacilalag "IovaviviavoU «ó xf Ath. Fres x. c7 Baae- 
Asías Theod. cp. dn. iust. pp. aug. M | 7 post cons. — 
ind. XI (cf. ad 634, 1)) 9xaveí(a Bacilelov 10 5' iyd. a' 
(corr. 4a") Theod. à vg» vnarsay Bacieiov v0 E. 
Ath. post oons. basilii (ual|L Zu/.^) ann. sexto (vei VI) Ju/. 
conss. M | 10rubr. IIspi — xegaAaiov ML, B 56,18] ITegi 
GvvrsAsO TOV xal dALlow xspaiaiov Ath. g IIspl v0v do- 
legatov xal ztegi &pyóvrow Theod. | 13 éxágxq nt9ai- 
topiov M Ath.] 9xagyo L | 15 vv] vw] vàv cit. Ath. | 
vztorsÀov ML Ath.) avvreAeavaw cit. Theod. | 17 £ovA- 
Àsov L | mut [| gem cn n m. L| 
23 iovyov 5 (ov Me] s toviiomv L (lovyov 5 
oci» Haloander; dv pro owiMeow coniciebat 


11,2); cf. 631,35; mov. XVII, $ 
p. 122,13 | 24. dio olovi/nova. (oiodixova M) óvi- 
mar, ML alio quolibet c, unde Ovóuats glossema esse 
arbitratur Zachariae j óvonávaw Schoell, cf. nov. X VII, $ 


7 ónasdnnots dv avrà xarà yolgav xaAottv 


1 generalem nostram V? im spat. vac. | 4 inhabi- 
tant. 7' | 5 subscriptione carent libri | 9 nov. CX XVIII 
(2 Auth. CX X XIII) om. R, in particula ab altera mana 
perscripta exhibet T f. 114 || 10 rubr. om. T' (add. schol 
in marg.) | collationibus V || 13 Idem a. V aZ] Im 
iustinianus 7'| 16 respitiunt V vu/g.] pertinent 7] stz- 
dentes — sancimus om. libri, similiter suppl. Contius, |J 
17 vel] uel per 7 | 18 inditionis (et sic infra saepivr) 
V || particularis V | 25 causarum T' | 26 mensam Bect] 
mensuram libri | et T] om. V vulg. 


ET ALIIS CAPITULIS 


xparovcaw Gvv5Onav, xal vl dE aUrOw sie tz» dgxav 
sicgágea Fas 7j dv éxdavy &nagyía didoaOa: 7; Janava- 
Fal von ovro dà GvvriDeuévas vàs TOiavras 
Jia si TOis TOv éapyiv üpyovdiw. evOdas rin- 
zscÓu. dv ngoowuow éxactné éxivaurgacs, xal Óv* 
avrdw mgoríÓegÓa. d» vais vx avrovs xaOscroaass 
stólegdiw dvxós vOU Xewrreuflgíov mmvóe 7j Oxrofglov: 
dÀÀà xal voi; Bovlouévo:w và iga roVtaw Éx rov Ói- 
xaatr, TOv ijÜjoborivow énágyav avvmapDÜdros 


JidoaDai, dere vois avvrsAagre yuvoaxs.v, xa9' üy 10 modum debent collationes inferre. 


rQóztov ógallovcw và Gvvrele(as sicpégssv. ei 0à sigo 
TZ dugavsíag sie érépove rívÀovs maga rovs c&Queyo- 
Hévovs Tj uspuxy Üiarvzabos. TOU avToU Év«rvtoU oí 
CvvrtÀectai Tà Ünuóciuu xarafgdÀlociw y xarà Thv 


637 


Nov. CXXVIII 1—3 


loco tenentem (consuetudinem), et quid ex his in 
arcam inferri aut in unaquaque (provincia) dari aut 
expendi oportet; sic igitur compositas tales dispo- 
sitiones provinciarum iudicibus mox destinari in pro- 
5 oemiis uniuscuiusque indictionis et per eos proponi 
in civitatibus sub eis constitutis intra. Septembrem 
aut Octobrem mensem; sed etiam volentibus exempla- 
riá horum ex foro gloriosissimorum praefectorum 
sine dilatione dari, ut collatores agnoscant quemad- 
Si vero ante in- 
sinuationem in alios titulos praeter eos qui conti- 
nentur particulari dispositione anni collatores fiscalia 
exsolvant aut in provincia expendant, iubemus eis 
in eiusdem indictionis collationes haec reputari, ut 


£ztagyiav Damavjcovsi, xzÀsvousv avroUe e$ vàg T7615 nullum ipsi patiantur damnum. Si vero secundum 


avrre ivdacrimvo: avvrelsías vaUra AoyízsaDas, axera 
umdagiav abrove vmouévtv Lruíaw. si dà xavà vv 
Tap' zuíw ópwOérvra xc«ipóv uj éxmtupódow ci 
TOicUTG. usQukal DiatvmaGés, Oi xarà xaipóv 
Diowxovvreé tà ru£reQa ztoauropia 
rtoivr» xaradraovaiw, oí dà áxdatrs énaggías rQaxrev- 
Tal € xovaíov latgàw moiwrv sienQayOYGovras. ai 0i 
6 doyow avelÀoufvas vàé aizàs usQuxae Dsavvscbauie 
E TJ énaexíq ur, nooOrae, ( xovaíov lrgüv mowiv 

nus 
avroV abso &' zgvaíov Àetgüv story; sieztpavrouévrs. 


a nobis definitum tempus non dirigantur huiusmodi 
particulares dispositiones, qui quidem per tempus 
gubernant nostrum praetorium Xxx librarum auri 
poenam persolvant, uniuscuiusque vero provinciae 


[ens Avcgàw 20 tracteutae viginti librarum auri poenam exigentur. Si 


autem iudex missus easdem particulares dispositio- 
nes in provincia non proposuerit, decem librarum 
auri poena damnabitur et spoliationem cinguli sus- 
tinebit; eius quoque officium quinque auri libras 


mOrGsrai xà ÉxmrO Av T$ Lobvyé vrtouavéi, vr 25 exigetur. 


CAPUT Il. 


Kaheiouev O8 v5v uiv Tow idw aicxojiÓzw ev- 
Odos dx mgoowumw éxáctns Énivaurgsa dggsaDas, 


eO piévovs. 


Tove dé dgyvgixové TírÀove warà 0$ xa&gove TOU 
3 


lubemus vero specierum quidem illationem mox 

ex principiis uniuscuiusque indictionis incipere, ar- 

genti vero illationis titulos secundum tempora de- 
0 finita. 


CAPUT Ill. 


"Puig ài ràw Onuocicv Gvvrshudw và; dmoyàe 
ZO: duspuuvíag uspixág ve xal mÀmwagíag mags c, 
zt: zapà vw tà Üruógia vroltyou£vo yivaaDas 
Siogitoutv, onuaivoísas 17» Tv zoruárav nocórgra 
xai rOw sidov, ov u5v àAÀà 
tiw loviiavw Zyov» xsvrovoiov, xal và Óvóuava vÀwv 
xrjGsov, vnlg dw vàg GvvrtAs(ag vmodizovras si 0d 


Pro fiscalibus autem collationibus desuscepta sive 
securitates particulares aut plenarias omnibus (modis) 
&b his qui fiscalia suscipiunt fieri definimus, mani- 
festantes et solidorum quantitatem et specierum nec 


ÀÀà xai vàw iovycv 5ros35non et iugorum sive iuliorum sive centuriarum, et 


nomina possessionum pro quibus functiones susci- 


c. III ex B 56,18,2 sercat B* T 7, 1 p. 617. Zach. 





dum consuetudinem singulis locis receptam, et quid ex iis in arcam inferri vel in singulis provinciis dari 
aut expendi oporteat; atque ita compositae eiusmodi delegationes ad provinciarum praesides statim initio 
cuiusque indictionis mittantur, et per eos in civitatibus sub ipsis constitutis intra mensem Septembrem vel 
Octobrem proponantur; sed etiam exempla earum volentibus ex iudicio gloriosissimorum praefectorum 
sine mora edantur, ut subiecti intellegant quemadmodum tributa. inferre débeent Quodsi ante insinuatio- 
nem in alios titulos praeter eos qui particulari delegatione eiusdem anni continentur subiecti tributa sol- 
verint vel in provincia expenderint, iubemus eos in eiusdem indictionis tributa haec reputare, ut nullum 
damnum patiantur. Si vero tempore a nobis definito eiusmodi particulares delegationes non sint missae, 
ui quoque lempore praetoria nostra moderantur triginta librarum auri poenam persolvent, a tractatori- 
bus autem cuiusque provinciae viginti librarum auri poena exigetur. Quodsi magistratus missas easdem 
particulares delegationes in provincia non proposuerit, decem librarum auri poena multabitur et amissio- 
nem eie patietur, atque ab officio eius qui librarum auri poena ezigetur. 
If. lubemus autem specierum quidem illationem statim ab initio cuiusque indiclionis, argentarios 
vero titulos secundum constituta tempora incipere. 
IH. Pro publicis autem tributis ut apochae sive securitates et particulares et plenariae omnibus 
modis fiant ab iis qui tributa. suscipiunt. constituimus, quae significent quantitatem. pecuniarum et specie- 
rum nec non iugorum vel iuliarum vel ceuturiarum, et nomina possessionum pro quibus tributa suscipiunt. 





1 dgxAa» L | 2 8idooOai — 3 sgosrxes om. M in 
Aiatu 12 lit. | 7 àxrouolov L | 9 *óxagzov ML | 
13 abro? om. g | 14 x«ragaAlovsw L | 15 Jamawrj- 
eost Scrimger | 16 ívXixvíovos M | 18 a5 om. L* || 
szttupoaoiv L | 22 x et ztow?,v om. M | 23 év t5 4xap- 
xía Qiavvztoats L, év om. in lacuna 5 litt. M | 24 sgoc- 
Sen L | 26 somoarrouévge L siczgayOrostc: M, 
cf. £| 29 xavà vois dpiauévovs xaipois L || 32 v& xai] 
&ut c | 34 xeruávov MLB' Iu.] vouiguátow Ath. € 
35 lovyyov L Umygr B' (cf. ad p. 122,13) | 36 vov 
om. B! | yov» M] aiv o?» LB' 





1 eonsuetudinem add. Beck | quidem V | 2 provincia 
«dd. Beck | aut] et V | 4 provinciarum om. T' | prooemiis 


vulg.] praemiis V primis T | 7 aut] et T [| octubrem VT | 
mensem V] menses T'vulg.| 10 sin T'| 14 haeo V] hoc 
T'vulg. | 16 huiusmodi — 21 dispositiones suppl. V? í» 
spat. vac. 5 vs. | 17 qui quidem] quod quidem V quicuque 
(sie, que in ras.) T | 18 auri om. T' | 19 unius uero cuius- 
que prouineie T' uniuscuiusque prouinciae uero V | 20 
tracteutae Beck] tracte ut et V traotantes T' | exigantur 
T vulg. | 21 eas T'| 22 prouintia V] prouincias 7' pro- 
vineiis vulg. | p: uerunt V | quindecim T | 23 ciguli 
expoliationem T | 24 librarum auri 7' | 25 exigentur 
V1T!|27 vero om. T | quidem specierum T | 29 illatio- 
nem T'| titulos Osenbrüggen] titulis VT, titulum vulg. | 
32 securitate particulare V? | planarias T'|| *modis ad- 
didi | 34 et specierum om, T' | 36 functiones] et functio- 
nes T I 


Nov. CXXVIII 3—6 


xarà vó» sloruévov vgómov vs dmoyàe Zyovv duspi- 
pyías n7) nourjgovai, xelavousv avrove xal stivi Oéxa 
Xovoíov Arrow dzarréigOas xai Bagávovs Uxousverv, 
TOU dpyovros Opoíns T$ dmagyías & xygvaíov AirQaov 
t0ivT;» &iezpaTrOudvov, ai saQi vOUTOV mtQOrsÀAsvoO sie 
jj) Axdio ass xal avyskaaes vàs üztoyàs 7100 dusqiuvíag 
xa" jv Üimgicausv tájuw Gvyygagr vas. 


638 


DE COLLATORIBUS 


piunt. Si vero secundum praedictum modum desus- 
cepta sive securitates non fecerint, iubemus eos et 
nam decem auri librarum exigi et tormentis subdi; 
similiter iudicem provinciae decem auri librarum poe- 
b nam exigi, si de hoc in llatus non vindicaverit 
et compulerit desuscepta sive securitates secundum 
quem definivimus ordinem conscribi. 


CAPUT IV. 


Kai rovro 0i xalavoutv. agagvlayO vas, dra 66 
Ti6 c sixós vv Gvvrshegriw dugifldos mgl wrr- 


Haec autem iubemus observari, ut si quis forean 
collatorum dubitat de possessione, pro qua fiscalia 


cras, Urrlo rs Ünuóawa. alenoórcevas, 7j vztdg vij vOv 10 exigitur, aut pro fiscalium quantitate, omnibus modis 


Üruoaioa zocótrros, nàgdi vQóntow voU6 Ov Ünuoaíov 
dzoygagaw qiAaxas dvayxiLsgO'as vxó ToU 17$ /xag- 
xía$ doxovtos, rj dxaivov dusloivros magá ToU vàw 
Tózwv 0OgiwraTOv dzicxózOv, Taírag mgogíQn» xai 
tj» rà!» d ; " 5 ! 
Br'vagav 7$ Óruoaías dz0Qag7$, xal ovtus siengávra- 
gÜai Tv xextruévov. 


fiscalium descriptionum custodes cogi a provinciae 
judice, aut illo neglegente & locorum sanctissimo 
episcopo, eas proferre et fiscalium ostendere quanti- 
tatem et secundum virtutem publicae descriptionis 


Onuociov anoütixvióras nocórgta xarà tr» 15 exigi possessorem. 


CAPUT V. 


Kai dv 1oveq dà voie ruetégois GvvitAscrais Bor- 
Sca. evisidousv, ders ur aváyxqw émdyscd'as Toi; 


Et in hoc quoque nostros collatores adiuvare d va 
speximus, ut non necessitas inferatur possessoribus 


xr510gUiv Vzodéxrae óvopáttv. 15s dv xQvaíp avvre-20 sub hypothecas decimationes nominare in auro col- 


sag ztgÓs TO jr] Tiva dx vOVTOV VmTOuévtw aVTOUS 
BÀáfry, dÀÀà voirove ols 4v éxáaty dxagyiq 7j nóÀe 
Ó xívdvvos 176 Tüw Ünuocinv dzauvrGeme Émíxeivas, 
dira doyovtes alev eire mtolivevópevos sits. dbdxvargae 


lationis, ut non aliquam ex hoc patiantur ipsi laesio- 
nem, sed eos quibus in unsquaque provincia aut 
civitate periculum fiscalium exactionis imminet, sive 
iudices sint sive curiales sive exactores seu vindices 


fire. BivDixes £iva xavovixdgis 7) dAlos tivác, vj (iq 25 aut canonicarii aut alii quidam, proprio periculo et 


xisÜUrq vmodéyenDÓa: rà yoruara xai éxzéumtur, 5 
xai dvalicxauv si; d$ dgopicdroav xgsías. 


suscipere pecunias et transmittere et expendere in 
quibus deputatae sunt utilitatibus. 


CAPUT YI. 


Kal toivo dà nagagvAayOi,vas xslsvousv, dera xa- 
voyixágiov TOi0U10v dy Tjj dnapyíq a1élÀeaDas, Ovris 


Et hoc custodiri iubemus canonicarium talem ín 
provinciam destinari, qui possit periculo ozdinantium 


Jóvatas 14 xivÜUvip vàv mpogaAlouévow avrov sii- 30eum exigere fiscalia tributa, ut per nullam occasio- 


zgárrt» và Üruócia An, Dir& xarà unósuíav ztoó- 
gas» dEnsÀlsvizv uer! avrÓw dxmiumsaÓas xci bn- 
uíav Toig vxoreÁégkuw dzdysiv" TOV yàg dime oU 
xal avir» iàv ngosyopíav 1OU ÀowtoU dvaigovutv. 


nem impulsorem post eum mitti et dazunum subiectis 
inferri: impulsoris (enim) et ipsum vocabulum de ce- 





Quodsi secundum praedictum modum apochas seu securitates non 


auri poena peti et tormenta subire. 
tur, $$ ea 


mu$ modo conscribantur. 


fecerint, iubemus eos decem librarum 


i Pariterque a praeside provinciae decem librarum auri poena ezriga- 
* causa conventus id non vindicaverit neque effecerit ut apochae seu securitates eo quo statui- 


IV. Sed hoc quoque observari iubemus, ut si quis forte subiectorum de possessione, cuius nomine 


tribula exiguntur, vel de tributorum quaniitate dubitet, omnibus modis publicarum descriptionum custodes 
cogantur a provinciae praeside, aut illo neglegente a sancíissimo locorum episcopo, Mas proferre et 
tributorum. quantitatem secundum tenorem publicae descriptionis demonstrare, aique ita a possessore 
exigantur. 

, V. Sed in hoc quete subiectos nostros adiuvare placuit, ne possessoribus necessitas afferatur sus- 
ceptores nominandi tributorum quae in auro conferuntur, ne quid ipsi damni inde subeant, sed ut ii qui- 
bus in quaque provincia vel civitate periculum exaciionis tributorum impositum est, sive iudices sint sive 
curiales sive exactores sive vindices sive canonicarii sive alii ulli, suo periculo pecunias suscipiant et trans- 
mittan!, vel eliam in eos usus ad quos deslinatae sunt. erogent. 

VL Sed hoc quoque observari iubemus, ut canonicarius talis in. provinciam mittatur, qui Uere 
periculo eorum qui eum instiluerint. tributa. publica exigere, neve ulla de causa. compulsor (ezpeiteuta) 
post eum mittatur et. damnum subiectis inferui: compulsoris enim ipsum nomen in posterum tollimus. 





1 5x0: (sire oDv. v. 1) B* | 6 dx8ixzor L| 7 Qiugi- 
caus] 03 cpicauev M || avyysygagévas L || 8 tovto] 
haec & | Óà L] om. M [ 15 xara] et secundum g || 16 xai 
ovra om.g | 20 vzrod£xras] sub hypothecas decimatio- 
nes g (lectio ni fallor orta ex duplici scriptura vmod'rxas 
et Daxáxas) | Z8 dv xovoiq (xovaQ Ath) cvwrsisiag 
Ath. g (Uxtodéxras 100 ggvaiov Theod. susceptores eorum 
quae in acre — pensitantur Zu/.)] 10v$ 4v xogvaía avvtsis- 
eràc ML | 24 ébdxrogec M ££áxdsg (sicl, s. v. dstaevr tis 
L (cf. ad 639,33) ] 25 Bívdixes] s. v. EDixos L | 26 vzro- 
DézeaD'ai] et suscipere e || z M] om. Le | 32 4EndevrZv 
(et ita constanter) JL, (£&ziAevrrs etiam Ath, cod., 4&az 
Aaverjs cod. Theod., é$nsAsvavrj Cod, 10, 19, 9) | uez' av- 
Tó»] cum eis (sc. canonicariis, i. e. uax' avrov?) Ful. | 
dxn£unscÓuas Lg (nsunécOcw Ath., transmittimus /ui.)] 
duis Das M. An leg. uev! avro OuénsaD'as (i. e. eum 
sequi) ? | 33 inan» L* 


2 non] et non V | fecerit T || 3 librarum auri T 
vulg. | exig V' | 4 iudice V | auri librarum penam exigi 
V] librarum auri exigi poenam Z'vuly. [| 5 vindicaverit 
Leunclavius. Notat. 2, 244] iudicauerit libri | 6 compelli 
tur T'|securitate V seourites T | 7 diffinimus T'] con 
scribi T] seribi V vulg. | 10 exiguntur 7 | 11 a] «t 
& T'| 14 secundum — descriptionis in ras. T | 18 ad- 
iuuare nostros collatores T'vuíg. | prospeximus T'| 19 
possessoribus] collatoribus Z' | 20 «ominare T! nomina 
Vi 21 patiantur ipsi V] ipsi patiantur T'vwig.| 22 in 
om. T' | 23 exactionis V] exactionem T' exactionum 
T? vulg. | 24 sive exactores seu vindices om. T'| 25 ca- 
nonacarii 7' | quidem T'| 28 talem in prouinciam ca- 
noniearium 7'| 30 ut Hamburgensis) uut VT et . 
31 et] ad T'| subicetis om. T' || 32 inferri V vulg.] fieri 7, 
inferre ai. | impulsoris V] impulsionis T'vuig. | enim 

| add. Beck 


639 Nov. CXXVIII 6—8 


tero perimimus. Si vero non opportunus inveniatur 
canonicarius, non impulsor mittatur, sed illo remoto 
alter dirigatur canonicarius. Ipsum quoque canoni- 
carium contentum esse iubemus deputatis consuetu- 
5dinibus et nullam rubiectis inferre heionen. 


ET ALIIS CAPITULIS 
ai 0] dvezeci Unos svgsO T 0 xavovixdgios, ur) MEnsÀ- 
Put versari ni éxsivov dztoxivov, 4Àlos 
criAécOo xavovixáguoé. xai avróv Óà TOv xavovixd- 
Quov dgxeia Da, xsÀsvouav vale coiguévaig ovr) eíaus 
wal undspiay voi; vmovaléduw dnáyew. Bláfrv 


CAPUT VII. 


Ei mors à avufain énifloAgv olacürnors wrrasos Si autem aliquando contigerit superindictionem 
$uolovÀaw *j ónoxjvaov ysvícOa,, 4E dxsivov vov cuiuslibet possessionis conservae aut contributariae 
xeóvov walsvouav vow cv émifoAjw Ósyóusvov drzci- — feri, ex ilio temporo iubemus superindictum susci- 
tüigDas indo aiizs và Üruóaia, dE oV nagsdóOr aóQ — pientem exigi pro eo fiscalis, ex quo tradita est ei 
5j 4niflaALo, xtjOié. aul lox Qi 1v dmfoliv l0 superindicta possessio; non aliter autem superin- 
yivegdas, ai ur, dyygágos nzgi vovrov diéracu yévr- — dictum fieri, nisi ex scripto de hoc examinatio fiat 
fw mapà cQ Tis émapyías ágyovts, wal w;gos «vtov apud provinciae iudicem et sententia eius procedat 
nooil9n gr rela TÓv dpsllivta fije a. TXv ém- — definiens eum qui debet suscipere superindictum. Si 
Boljw. si Óé «w& vouicus BeBhágO a, dPíorm avt — quis autem putaverit ee laedi, liccat ei provocare, 
dxxalsiaOa., iva dv vq Oixaarnoip 1Àw dvOoforá-15 ut in foro gloriosissimcrum praefectorum appellatio 
tow éndoyar 5, K«xxArros dyyvuvdtrras xal warà vov — examinetur et secundum leges terminum suscipiat. 
wóuove sépae O£yrvas. 

CAPUT VIII. 


Ei mora 0i avuain Üsanóvrv oiacüinors xvrasor Si vero aliquando contigerit dominum cuiuscum- 
7| aj gaivsadai 7, ngos «rv vàv Üruocíov xarafoljv — que possessionis aut non apparere aut ad fiscalium 
B5 üpxaiv, diete. Quà voUTO Tiv vij émifolré ávdyxrv 2080lutionem non sufficere, ut ex hoc superindictionis 
yevégOaa, xshsvouev magaxoijua vavtnv magad(do- necessitas suscipiatur, iubemus repente hanc 
€J«a xoi& óuódovÀa fj óuóxrvca xogía xexrruévow — his qui conserva aut contributaria praedia ident 
uatà máyrow ví» dv aj] svQusxouévow ysmegyov cum omnibus qui in ea inveniuntur agricolis et » 
xai saxoviiov aUtQv xai dvÓrxov xal xapmüv xal culis eorum et enthicis et fructibus et animalibus 
Dqemv xai mavrós &llov instructov xai instrumentov 25 et omni alio instructo instrumentoque ibi invento. 
toi éxsigs atguoxoudvov. si à y tO mxpoóswnzov *Ó Si vero &ut persona quae debeat eam secundum 
équlov avt» xarà vois vóuovs vmodipacOa. uy leges suscipere non inveniatur, aut alio quocumque 
evor9p 5 Hie oiqürnors vgómnq vasQriJzvas v5v — modo differri superindictum contigerit, iubemus gesta 
4miflo!z» gvufain, xiÀstousw vnouv5ypara yevécdJa. — confici apud provinciae iudicem significantia quali- 
nagà sq) «ijs énagyías dgyovrs OrAovvra viv zoiótwra 30 tatem et statum eius possessionis et omnia in ea in- 
wai xardgiagiv Ti$ avtZe xr5ZOrtOs xal mavra 1à dv — venta, utsic eam curiales seu exactores aut vindices 
4b eUpuoxópava, iva ovros avtjv oi toAitsvónsvo — But officiales suscipiant, et si postea inveniatur qui 
zyov» dfáxross 5 Bivioas 5 vafsDra. magalaugá- — debeat eam secundum leges suscipere, mon aliter 
wovgiv, dit8 &i patü vaUra evpsOtiev oí OgtiAovtes 
aUrjv xatà Tos vóuovwe débacOai, ui dÀÀes voUro 35 


e. VII (— 13 é&xifoArv) et VIII ex B 50,18, 6 [56, 20, 5 cit. B* in ed. Zachariae] servat B* E 34,1 p. 333 Zach. 





Si vero canonicarius parum idoneus inveniatur, ne compulsor mittatur, sed i'lo remoto alter delegetur 
canonicarius. Sed ipsum quoque canonicarium contentum esse iubemus consuetudinibus. constitutis. neque 


ullum subiectis damnum inferre. 

VIL. Sed si quando contigerit adiectionem cuiuscumque possessionis conservorum vel contributario- 
rum praediorum fieri, ex illo tempore iubemus ab co s adiectionem recipit pro ca publica tributa exigi, 
ex quo tradita ei est adiecta possessio. Neve tamen aliter. adicctio fiat, misi in scriptis de ea re exami- 
natio apud praesidem provinciae instituta et sententia eius prolata sit. quae designet eum qui adiectionem 
recipere debeat. Si quis vero se damno affectum putet, liceat ei appellare, ut in iudicio gloriosissimorum 
praefectorum Sanuten, exerceatur et secundum leges terminum accipiat. ! 

L Verum si quando dominum cuiuscumque possessionis aut non apparere aut ad tributa sol- 
venda non sufficere contigerit, ut idcirco adiectionis necessitas, iubemus. cam confestim iis qui con- 
serva aut contributaria praedia possident cum omnibus colonis qui in ea reperiuntur eorumque peculiis 
€t dotibus (enthecis) et fructibus e( animalibus et omni alio. instructo instrumentoque ibi reperto tradi. 
Quodsi aut persona quae cam secundum leges suscipere debeat non inveniatur, aut alio quolibet modo ad- 
fectionem differri contingat, iubemus acta apud praesidem provinciae confici, quae significent qualitatem 
et sialum eiusdem possessionis omniaque quae in ea reperiuntur, ut ita eam curiales vel exactores vel vin- 
dices vel officiales suscipiant: ut si postea reperiantur qui debeant eam secundum leges recipere, non aliter 





6 éniBovATv, s. v. éiBolie M | 11 yevéaOa, B* | 
Qgágpae: Me(lul] £rygagos LB* | 13 ngosdos L 
usvov M | 14 dfeoco Lc] éEcoviv (sic) M, Fins 
valo. | 15 dyxalsia Das et 16 ÉyxÀgros M | 16 vrdoyov 
L^? | éyyvuvdtevas ML, corr. Haloander | 22 ónóxivaca 
L | 25 zavrós dÀlov ivavgosxrov xai instrumentu vov 
M zaweiós áÀlov ivsiruo (s. v. dAÀne dfonAisos) xal 
avstrumentu TOV (s. v. Gugaageos) L dene aAÀge éb- 
onA(csos xai áugsdgecs D'| 26 svosoxouevrs D* | 21 
avtó» L| 28 «voe? 7; M] eigedain LB | 29 yívsad'as 
JB*, quod recepit Zachariae | 30 «7v] va? L*| moó- 
«ta LB' c Ath. Iul] noaóvrza M (Theod.) | 31 17$ av- 
*yjs] eius e | 32 *íva (ut e Ju.)] xai MLB* || 33 yovv] 
aívs ocv B' | é£dxroges B*. dEdxevg (sic), s. v. àxtasrrral 
L | bivduces, s. v. &xdixo« L || ztapaAaufavoiv cum 
Serimgero vulg. | 34 svosD'eisv oi ógpsiAovtts] inveniatur 
qui debeat c | 35 rovto om. € 


3 quoque eanonicarius V* | 4 contemptum VT | esse 
om. T | deputatis] de priuatis T'| 5 et om. 7" 1 infert T! 
inferat 7? | 6 su i0tiones 7'' superindiotiones 7" | 
1 eonseruare aut contributaria V | 9 pro eo tisealia] pro 
fiscalibus /' | 10 possessio superindicta 7' | 11 nisi om. 
Vp ex rescripto T' vulg. | 12 wcientia 7'' | procedens T 
15 gloriosimorum T'| 16 terminos V | 18 contingat T 
euiusque V | 20 ut] aut 7'| ex) per. 7'| superindietio 
indictionis 7'| 23 cum — ea scr. V? in spat. vac. | 24 
enthiois V] emphiteoticis 7, enthecis vels. | et fructibus) 
et om. T' | 25 instrumento quae V | iniuncto 7 | 27 leyes 
V) legem 7' vulg. | quocum 7' | 28 contingit V | 29 quali- 
tatem V] et qualitatem. 7'vuig. | 30 et omnia in ea in- 
uenta scr. V? ín spat. vac. | 31 seu V] siue T' | iudicos 
T |32 et] leg. ut? | inuerit 7] 33 legem accipere 7 


Nov. CXXVIII $—12 640 


yiveaDaa , tí ui) x0 Quà v5 m sos vOv £faxrohpow fieri, nisi quod pro occasione exactorum aut curia- 
5 Boviswrüw yj B«vüixcov T) tagtortw xtipov 5 »rrov — lium aut vindicum aut officialium eius peius aut 
yavóusvov «d nagalaufdvovra àmoxaracvadsir. minus factum est ei qui suscepit restituatur, 


DE COLLATORIBUS 


CAPUT IX. 


Hoc quoque iubemus, ut pro pecuniis et specie- 
5bus in provinciis expensis non exigantur collatores 
e» quae dicuntur transmissoria, et pro his autem 
quae transmittuntur non amplius praeberi horum 
quae ex initio in unaquaque provincia deputata sunt. 


Kal «ovro dà xalevouav, ders ónio rv xorudraw 
5$ eid)» và» dv rai; énnpyicigs Qazavayusvoy pur) ais- 
stpirragÓas rovs GvvreAagras và Àeyóueva magastou- 
Tuxd, xal vmndp vOv éxzsunonévow Óà up mov 
mageye» vOv &pyis dv éxdery énapyíq Diavvno- 


SDuvrov. 
CAPUT X. 
Tois dà dv vaW 4xapyicis Ümip oíacovv Óruo-10 Eos autem qui in provinciis pro quibuscumque 
címw aienodisns GralAouévovs gj &AAws dgytasas — pubiicis exactionibus diriguntur, non aliter incohare 


TÀs dza4TnGsnG, Sb ur mQÓrtQow év *dj xarà xoQav — exactionem, nisi prius in provinciali iudicio insinua- 
Jixactngíp éupavigovcs vàs éxireOs(Gas avrois me verint impositas sibi de hoc iussiones, ut xsol- 
rovrov xeÁsUtié, d'érs vOv wcrafdAlovras và Órnuó- ventes fiscalia tributa nulli pro bis periculo aut 
cia vdAn urÜsvi Oni roUrcw xiviivo 7 bnuía vxo-15 damno subiaceant; hoc ipso et super privatis nego- 
xiücÓai^ TOUrOV avrOU xal 4xi cuis i(Qiarrexaié Vmo- — tiis observando. 

Ducags gváatioudyov. 


CAPUT XI. 


Kai rovro Óà xeAsvouev, cxtra vois Ónuociov anai- Hoc quoque iubemus eis quibus fiscalium exactio 
Tyciv £yxexsipicpévow urÓsva iOiotrouov moayuárov — iniungitur nullam privatarum causarum executionem 
dxBiBaguóv xavamwravacOwi, dAÀà xai sí và avroic 20 committi, sed et si quid eis tale iniungatur, nullo 
TOwVTOV déyxseysípug taa , umÜsvi TQónmq roÀluáv av- modo eos praesumere hoc agere, ne occasione publi- 
Tov6 TOUTO mtQdtT&w, O12 uj tjj wQopdos vow Óg- carum functionum nostri subiecti laedantur. 
uoGíov OGvvrtÀev TOUs rusTtíQove vzOrsÀéi; xara- 

BAánracO as. 


CAPUT XII. 


Ei 0 xai vi vais dÀrOsíai Üruocíae énogeilov 25 — Si autem et aliquis pro veritate publica debens 
GvvisiA&ius i&iaOs YQ» éxfigagr] &lva. aírQ frspov — tributa dicat executori esse sibi alium debitorem, 
esoianv, AJ éfsivas vq éxSiBactz óyinciv vwa vq — non licere executori molestiam aliquam denominatis 
ovouagdévti ézáytey, 6i uj 0 ngos xoeóoTre dmo- inferre, nisi primus debitor probetur nullo modo 
Qug9p xarà unÜsva tgónov navraios derigores 1à$ — omnino posse publica tributa persolvere. Hoc tamen 
Ónuocías GvvraÀsíae xavafdAÀuw' xai voUrÓ ys uív-30 prius requiri apud iudicem provinciae, si pro veri- 
TO. mtQórsgov LnraíoOn magà vq àpyovr. tZ émag- tate debitor est is qui denominatus est, et ita fet 
gías, &£ aig dAnOeíaue 3gediovrs éariv ó ÓvopacÓsic, exactio. In utroque vero casu si quis exequi aut 
xai ovra womiuus yivéGOc Tj siexpabis dv éxatiQg 
Saar. sb dd c6 lgipéons 7 ánaijGa. nagà và 


c. XII summarium habet B* T 1,22 p. 617 Zach. (ez B 56, 18, 9). 





hoc fiat nisi id quod nomine exactorum vel curialium. vel viudicum vel officialium peius factuzma aut de- 
minulum sit ei qui suscepturus est restitualur. 

Sed hoc quoque iubemus pro pecuniis vel speciebus quae in provinciis erogantur, non exigi 
a subiectis parapompica quae dicuntur, neque pro iis qui emitiuntur. plus praestare cos quam quod ab 
initio in singulis provincüs constitutum est. 

1 autem qui in provincias propter quamvis publicorum exactionem mittuntur ne aliter exactio- 
nis initium faciant nisi prius in provinciali iudicio datas ipsis de ea re iussiones insinuaverint, ut qui 
publica tributa solvunt nulli periculo aut damno ea de causa subiciantur; atque hoc ipsum etiam in pri- 
vatis causis observetur. 

Xl. Sed hoc quoque iubemus iis quibus tributorum exactio iniuncta est. nullam. privatarum rerum 
exacíionem committi, verum etiam si quid iis eiusmodi iniunctum sit, nullo modo id eos agere audere, ne 
ME AC pn tributorum subiecti nosiri damno afficiantur. 

. Sed etiam si quis qui revera publica tributa debeat executori dicat alium sibi debitorem esse, 
ne liceat executori molestiam ullam ei qui nominatus est afferre, nisi primus debitor nullo omnino modo 
publicis tributis solvendis par esse probatus sit; hoc tamen prius apud praesidem provinciae quaeratur, num 
revera debitor sit is qui nominatus est, atque ila legitime exactio fiat in utroque casu. Si vero quis adversus 





1 quod om. T'| per occasionem vulg. | 2 iudicum T 
. | 3 suscipit vaig. | 4 quoque] etiam T' | speciebus 
in T" ín ras. | 8 unsque V | 10 autem om. T' | 12 auditio 
V* | inginuauerit 7'|| 13 imposita V' | exsolventes] hec 
soluentes V | 15 subiaoeant V] subiciant 7" subiciantur 


1 yevicDas B* | éfaxrópov B*| 2 5j Bovisvràw 
om. B* | raEscoow] officialium eius c | 10 - oiasovy 
ünuociew síémodisas] pro quibuscumque publiois ex- 
actionibus c, vzrdp — orsAAouévovs om. L | 18 dà om. L | 
rov$ — 19 dyxeysipia pé: L | 26 a9và Haloander] 


avro ML | 21 *9  óvouacO£vri] denominatis g | 30 
wavafajsiv M | ye névvos M] uévsotys L(s) fort. rectius 

33 vouíuas om. c | fv éxaréQq D'inari. €i 0 tis M. 

(cf. Ath. éxávaQov 10V ágxovros Qoxiudzovros. 0 0i xcá.)] 
in utroque vero casu si quis e, quod praefert Zachariae, 
dxdvsQgov Oüua ad cap. ll et 12. referens. (cf. Theod. 
$ 13. 14) 


vulg. | 18 Hec T'| 19 iungitur T | «e«cutionem T* | 
21 eos praesumere T] praesumere eos 4, 90 om. V | 
25 sin V? | et om. T' vulg. | publica cec] bliea — 30 prius 
requi| acr. V? ín spat, vac. 4] vs. | 27 molestia aliquam V 
aliquam molestiam T'| nominatis T | 28 primus JBecij 
prius dbri | debitorem T' [ 29 tio V | 31 debitor est] 
debitorem 7' | quidem nominatus V qui nominatus T | 
fiat vulg. | 32 casus V! 


ET ALII8 CAPITULIS 
map' tuov DuxrvxoDivra roÀurgas, xal T«n6 Lowe 
yvuvodQgera, wai ÜrusvOsis éfopíq magadoOrarrus: 
9 Óà dy;ngraas fj éirQéyas dpyov Déxa iov À- 
TeOw aiemoarrécÓn oiv, xai f vfu avrov mévrt 
xgvgíov Aigiw vnoxsiaDo moi. 


641 


Nov. CXXVIII 12—16 


exigere citra ea quae a nobis disposita sunt prae- 
sumpserit, et cingulo nudabitur et confiscabitur et 
exilio tradetur; qui autem iniunxit aut praecepit 
judex decem librarum auri exigatur poenam, et ofti- 


5 cium eius quinque auri librarum subiaceat poenae. 


CAPUT XIII, 


Mrdevi 0à naves diiavo và Oruócia éhy sic- 
stparróvrow uri woyaovalo 7j Aoyoygdgo y) àAlo« 
tii Tq) Ürpocíg inrrrovuévoi Aóyq. áav. xs107j- 
«Oa. ngós rovs Àéyovrae BeBidgDas sag! avrdw éxri 
*j tOw Ünuocimv sienoábes. 


Nulli vero penitus liceat publica tributa exigen- 
tium neque censualibus aut rationum scriptoribus 
aut alis quibusdam publico minístrantibus excusa- 
tione quod in loco sacro resideant uti contra eos qui 


10 dicunt se laesos ab eis in fiscalium exactione. 


CAPUT XIV. 


Mr:is dà và aivoior dvoylria 9o vnio avvrtisías 
puÓiow meo oU wéxrrrai diÀà wal (í Gvuair yemg- 
yoss Twv. zposjxovras 7, évamoygágovs idíav fyuv 
wrjCie, éxiivovs vmdg avt; vài Oruocías síempdr- 


vagÓas GvvisÀaaé, vov Üsomórov avràw gr)euíay 15 exigi tributa, 


GxyÀncww vzig avrQw vsouéivovros, si ut c «ixós 
«vros iÜíq moaugég« v]jj roiaUTg GvwisÀe(q daviów 
4moínosv ivoyov. 


Nullus autem penitus molestetur pro tributis ter- 
rarum quas non possidet, sed etiam 8i contingat 
agricultores alicui competentes aut inscriptos pro- 
priam babere possessionem, illos (pro ea publica 
iomino eorum nuilam pro eis) mole- 
stiam sustinente, nisi forte propria voluntate tali 
functioni se fecit obnoxium. 


CAPUT XV. 


Toe dà và Ómuógia «éÀn sicmodrrovrae Qixaíow 


TaDuois vs xai uétgow xsypnadaa xrÀevousv, iva 20 deribus et mensuris uti praecipimus, ut n 


4nÓé év rovtqQ tois rustípovs vxorsheig &Qixooiv. 
sí à oi cvvirhegral vouicovo. fagücÓa, sire dv 
eraOuoi; airs dy uértgoi, ÉKyérugav áütiav tà uiv 
TÓÀw sid)» uétQa tg rp Gradyuà mapà TOv dvüofo- 
*drow éxdpywow, và di vov (ov xai voV d. 
xal vràw prec psrdAÀov poa mapà id and 
xaipóv drOofordrov xóurros và» Ouaiow lagywrióvov 
AauBávew xni và avrà nérQa xal craDud £v rj 
&yurdry éxáatns móÀlsos ÍxxÀnaíq qvidrisaO a, (va 
warà ravra (ya Bápovs tw Pe fo 

Ünuociow ti;xouidf) xai ai arQatuotixal xai ai dAlas 
Sanávas yirovras. 


Eos autem qui publica tributa exigunt iustis pon- 
ue in 
hoc nostros tributarios laedant. Si autem collatores 
putent gravari se sive in ponderibus sive in men- 
suris, habeant licentiam specierum quidem mensuras 
et pondera (a) gloriosissimis praefecti, auri vero et 


'gíov 25 argenti et reliquorum metallorum pondera (8) glorio- 


sissimo pro tempore comite sacrarum largitionum 
accipere; et bas mensuras et pondera in sanctissima 
uniuscuiusque civitatis ecclesia servari, ut secundum 
ea extra gravamen collatorum et fiscalium illatio et 


scr xai 5 tov 30 militares et aliae expensae fiant, 


CAPUT XVI. 


Tàw dà nólesov i56 nustégas molits(as xai rÀw 
eixobvrov avràs teksice ztQovoovyrss xsisvousv urda- 


Civitatum vero nostrae reipublicae et habitantium 
eas perfecte prospicientes iubemus nullam omninc 


c. XIV. XV er B 50, 18,12. 13 servat B* T 1, 23. 34 p. 618 Zach. 


«a quae a nobis constituta sunt exequi vel exigere ausus sit, et cingulo exuetur et bonis publicatis exilio 


tradetur; a magistratu autem qui id. intunzerit vel commiserit decem librarum auri poena exigatur, eius- 
que Ki 3 uinque librarum auri poenae subiciatur. : 

I. d uld aulem omnino eorum qui publica tributa exigunt neque censualibus aut. logographis 
aut alíis ullis qui rei publicae ministeria praestant liceat asyli iure uti adversus eos qui se ab iis in tribu- 
dorum exactione damno affectos esse dicant, . 

XIV. Nemo autem omnino propter tributa praediorum quae non possidet molestia afficiatur, sed 
etiam si contigerit colonos ad aliquem pertinentes veí adscripticios propriam possessionem habere, ab illis 
ro ea publica tributa exigantur, neve dominus eorum ullam molestiam eorum nomine patiatur, nisi forte 
dpse sua sponte eiusmodi tributis se obligavit. um , e . 
XV. Eos autem qui publica tributa exigunt iustis ponderibus el mensuris uti iubemus, ut ne in eo 
quidem subiectos nostros iniuria afficiant. Quodsi subiecti vel in ponderibus vel in mensuris $e putaverini 
damno affici, liceat iis specierum quidem mensuras et pondera a gloriosissimis praefeciis, auri autem el 
argenti et reliquorum meiallorum pondera a gloriosissimo qui quoque tempore est comite sacrarum larji- 
4ionum accipere. Aique eaedem mensurae et pondera in sanctissima cuiusque civitatis ecclesia custodiantur, 


adt secundum haec sine molestia subiectorum et tributorum illatio el militares et reliquae expensae fiant. 


XVI. 


Ut autem. civitatibus rei publicae nostrae earumque incolis perfecte prospiciamus, iubemus 





1 * voÀuáaos ML || A sg. eíertgarréa Om — Airoow om. 
MM | 6 3à Le] om. M |] 9nuócia ML) xa Uruóaia Ha- 
Mloander | 7 * uri] u5jve 08 ML | 8 ónzoerovusvovs L^ 
11 19 evvoAor ow, L|| 12 xai om. B* | 15 avrov M 
16 éavrow M | 11 asrós om. c 1 20 xoradai B' v.1. | 21 
gandiv B* v. L| 22 oi dà et M| 24 evád ua. ML (id. 26. 28) | 
25 éndgymv D*| vnxágyov ML (DB'v./) | zovcov B* 
€ AU.) | aey?gov L B* | 21 wrióvoy) Orucavogoy» D*, 
zzagóyove QaynAmiaw s.v. L || 25 «à avra] has (i. e. ravra 
-àT) £ | 29 éxxánoia ixactgs nólsose L | 30 xara B'g 
Aut] xei ML 





1 exigere) agere T | 2 priuabitur T' | 3 tradatur V 7 || 
i. 


4 exigitur V | pena 7' | 5 auri libris V librarum auri 7 
vulg. || pene subiaceat T'| 7 scriptorum V 7! | 8 mini- 
strantibus publico 7'! | excusationem 7' || 9 resedeant 7' || 
uti ut in V' | 10 ab eis om. T' | inj in se V | exactio- 
nem V?*| 12 possident 7 | contingant 7'!| 13 inscriptis 
VT' inseripticios ed. princ. [| 14 sg. pro ea — pro eis sup- 
plevi (sim. Beck et Osenbrüggen) | 15 molestia V || 16 susti- 
nentem V' sustinentes T, corr. Osenbrüggen || propria forte 
T | tali] et tali 7| 17 functione V vulg. successione 7 ^ 
sese T' || 20 io) ex T'|| 22 se om. V || siue in mensuris siue 
in ponderibus T'vu/g. | 23 habeat T' | 24et25 a ad4. 
vulg. | 26 pro tempore 7'] per tempora V vu/g. 127 in o». 
T|29 *extra) ex V et vulg., om. T' | illatio] in laioo V 
81 


Nov. CXXVIII 16. 17 


pav navrslos slvas ddtiaw «ois vv Órpocíow das 
vngraic dxixoiwwo»vsiv vie xgÜjuciv, &riva TOle Poe 
wal giro»vixoWg vw mtóÓÀecw Tjvow dyo»yois 9 d. 

oíoigürxors coleusiow 5j gaAagiois voci Bue, 5 
magaxgavsiv vi E atràv rj ele idiov xégdos dnogéga- 
ceOo, dÀlà Qíya rwwós dvafoÀzs y usce vavta 
magéyew, dre xoyogeiv tis üs dE dpyre dgapíaOn- 
Gay xosíae. dÀÀà urdà vove xr5yvogas vw stólecw 5 
oix'itogas voludv oloünnorovw voós« ágaipeia al vi 


4L avrà» TOw zgnuatow T ÓwópaTi Diaygagav 710nomine descriptionum &ut pro 


vzdp emogrovÀoyw QiÓóvas và dx xvovram 5j ávadiaxtuv. 
aí 04. cii 0j Dobvas 5j Aagsiv dE avrov volurncse, xs- 
Asvousv avrüv oixoJev d» OinÀj mocóTqgts Tovro «jj 
nóÀu ànodibóva. | dÀÀà urÜi rovs vàw dxapyvor àg- 


642 


DE COLLATORIBUS 


esse licentiam fiscalium exactoribus communicare 
pecuniis quae operibus et frumentis civitatum et 
Mes edeciis aut aliis quibuslibet sollemnibus aut sa- 
lariis — sunt, aut retinere aliquid ex eis aut 
5 ad proprium lucrum redigere, sed sine aliqua dilatione 
&ut imminutione has praebere, ut proficiant in qui- 
bus ab initio deputatae sunt operibus. Sed neque 
possessores aut habitatores civitatum praesumere 
quolibet modo auferre aliquid ex ipsis reae - 
re 
ex his aut expendere. Si quis &utem aut dare aut 
acci ex his praesumpserit, iubemus eum de suo 
in duplici quantitate hoc civitati reddere. Sed ne- 
que provinciarum iudices aut eorum officia aut alium 


xovras 5 rà6 voUrOY» rdbus 5 aÀÀow olovónnors mav-i5 quemlibet omnino participium habere aliquod ad 
valdc ovgíav Eye» Tivà mós tà signuéva xgn- qma pecunias aut eorum dis tioni semet 
pata y Tj vo/rom Üuouxücn davróv nile» psum miscere; sed civitatis sanctissimum episcopum 
dÀÀà vóv éxdgrreé mxOÀaos Ocinrarov énígawoxowv xal et primates nec non et eius ores constituere 
TOU€ store vovtag T6 ztOÀso, ov urv dÀÀà wal rove — quidem m civitatis et frumentarium et alios 
avrZe xr5rogas mpofcAAsgOas uév vóv maríQa vóv 20 huiusmodi dispensatores, singulis autem annis im- 
TZ& mnóÀeus xai vó» gitowmw xai d TOLOYTOVS sanctissimum episcopum cum quinque primati- 
Bvowerds, ixacrov 0à éviavroU zÀngovpévov vóv 0015- us civitatis rationes exigere eos qui ab ipsis ordi- 
vaTOv énícxonov usrà sévts mgovrévóvtow tic mó- nati sunt, et si quid ex talibus ratiociniis apparuerit 
Aso rove loyiguovs amaitéiv vOU$ nag' avr» mgo- debitum aut remansisse, exigi huiusmodi dis 


BÀnOévras: xai sí v& dx vÀw vow Urmv Aoyusucw 25 res periculo eos constituentium et utilitatibus quibus 
gavan dmopulóusvov yj ómousivar, sis pdt reo aa deputata sunt reservari. Si quis autem ex praedictis 
TOUS TOi tOVE Diouxrtde TQ) xivdUvq: vày avrovs -  dispensatoribus inefficax inveniatur, repente hunc 


Ballouévaw, xal taie yosícus al; dgegugsras qvAav- — removeri iubemus aliumque pro eo et a sanctissimo 
TegOwua. sí vis dà dx Ow sinuévow Owwxntow àw- — civitatis episcopo et reliquis possessoribus, sicut 
azticrdeios sigaD eit, magaxeriua roUrov dzoxiveic Das 30 praedictum est, ordinari; scientibus his qui denomi- 


ousv xai àAlov dvt' avi0U vzÓ ts OU OCwrdrOv —DAànt eos, quia si quod damnum civitati contigerit, 
T6 ztóÀsoé ÉmicxómOv Ünó rs TOv Àowtóv xrrróQow, eX propriis substantiis hoc medebuntur. 
xadü signvas, moogilisgOa. aidórow cw Óvoua- 
Lóvra aíroís, à ei ci Dnula 1j; nóAe Gvufain, dx 
td» (Üiov otcidv vaÜrQv Degantvcovosv. 35 
CAPUT XVIL 


Nulli vero liceat eorum qui in officio sunt glorio- 
sissimorum praefectorum, aut in alio officio aut schola 
constitutorum tali& ratiocinia committi, neque ex 
praecepto eiusdem administrationis aut alterius iudicis 


Mrdevi 0i d£íaxo (vàv) 7j dv v; vátes vv. dvDoko- 
Tárow énápyov 5] dv dlÀn vdb& 5 dv Gyolj dva- 
q'pouévaw tva toiaUta Aoyodécu.a énivpémec D ai, uita 
áx mgostdpens Tie avTü& dye 9 aAÀov dgyovewos, 


nullam omnino poleslalem esse tribulorum exactoribus attingendi pecunias, quae operibus et frumentis 
civitatum vel aquaeduciibus vel aliis ullis sollemnibus aut salariis destinatae sunt, aut quicquam ex üs 
retinendi aut ad. proprium lucrum auferendi, sed sine ulla dilatione aut deminutione eas praebeant, ut 
ad quos ab initio destinatae sunt usus erogentur. Verum ne possessores quidem aut habitatores civita- 
tum ullo modo auferre quicquam ex ipsis pecuniis vel descriptionum nomine vel pro sportulis quicquam 
de iis dare vel expendere audeant. (Quodsi quis quid aut dare aut accipere ex iis ausus sit, iubemus eum 
íd de suo duplicata quantitate civitati reddere. d ne praesides quidem provinciarum vel eorum officia 
vel ullus omuino alius communionem ullam habeant in praedictis pecuniis vel earum administrationi se 
immisceant; verum civitatis cuiusque sanctissimus [ape ad et primates civitatis nec non possessores eius 
patrem civitatis el frumentarium et ceteros eiusm inistratores instituant, singulis autem. annis im- 
pletis sanctissimus episcopus cum quinque primatibus civitatis rationes exigant ab is qui ab ipsis instituti 
sunt; el si quid ex eiusmodi rationibus debitum aut reliquum esse appareat, id ab eiusmodi. administra- 
toribus exigalur periculo eorum qui eos instituerunt, atque quibus destinatum est usibus servetur. Si 
quis vero ex praedictis adminisiratoribus parum idoneus inveniatur, satim eum removeri iubemus ct 
alterum in eius locum et a sanctissimo civitatis episcopo ef a reliquis possessoribus, uti dictum est, in- 
stitui: sciantque qui eos nominant, si quid inde detrimenli civitati allatum sit, ex suis sese facultatibus id 
resarturos esse. 

XVIL — Nulli autem eorum qui in officium gloriosissimorum praefectorum vel in aliud officium aut 
ín scholam relati sunt talia ratiocinia committi liceat, neque ex praecepto eiusdem magistratus vel alterius 


pute V | neque] ne 7" | 8 preasumpmere 7 | 11 ex his 
autem 7, om. V | aut dare V] dare T'vulg. | 12 eum ox 
T [18 in om. V | 14 aut eorum] sut om. 


2 xenuatexoie L | 3 5cvoi] et & l| 5 v« d£ avcav 5 
Te Unc 5 4 avró» M | 10 Gaygágoy M | 11 
exogtov M| 12 *roAurso. ML | 17 avróv xap- 
auBalnv L| 19 v5€ nólsws om, c | 20 vóv «7e M] 


tÓv om. "d ru TOwvr0vé] rovs vowovrovs L| 23 mo- | iusque addit Beck | 19 patres 7' | frumentarios T'vuig.| 
vevóvroy M | 32 énicxónov Ze nóAses L| 36 vow | alie dispensatores singulis] |res singulis 7 ix 
add. Zachariue | zj om. e | 38 *ugdà ML ras. | 22 ciuitatum T' civitat cum spat. vac. 4 litt. V*! 
ab] cum 7' | 24 remansisset VT, corr. vulg. | 25 periculo] 

suo periculo 7'| 26 deputati 7' | seruari T'| 21 ine&cax 

2 peculiis 7'| ct aqueduotis et aliis scr. V? in spat. e E py repente igitur T | hano V'| 28 a] ad V | 29 
og 1 aquaeductibus vulg. | 4 deputata VT, corr. vulg. | | sicuti V* | 30 dictum V | est om. V | quis V* | 31 eo 
his Z'|aut ad vulj.] aut T' aQut (sic) V | 5 ante lucrum | quia om. 7 | 32 medebunt V babebunt 7' | 36 horum V'| 


apat. vac. 1—2 litt. est in V | exigere T' | 6 inminutioeee 


offücio so sunt V! | 37 aut in — 
praebere T" [ has vulg.] haeo libri | in om. 7* | 7 de- 


acr. V* in spat. vac. b] vs. | 38 mitti 


ET ALIIS CAPITULIS 


purs s sQayuavixó» 3 dAÀov Tíxov 7) Óeiov wo, 
uovstópiov. Àáfos éxvrQéxov aUvtQ Ts TOIVTOV. Pt 
&ií Ts TO:0UTO yivnrcu, &Üsuaw Éytv vÓv dxdcTré mó- 
Asc OdwratOv dxícxonov xai 10U$ TaVTI6 riQt&vov- 
Ta6 ui) dzoxoivsa Das vndo vàw sigruévawv xspalaicwv 
TOi TOiQUTO: TtQosoomos6, dvagéotuw O3 alc jus, Iva 
ToUrOo yuwvouxovtré wal vjv émayOsicav vai móÀecs 
Uxnuíav dx t$ aUrÀv obcíae dxoxavagtivas xslevao- 
usv xal 1j» mgosjxovoav dxÜixnsww vois TOwUTOW 
énayayagusv. 


643 


Nov. CXXVIII 17—19 


[scripti], nec si pragmaticam aut aliam sanctionem 
&ut sacrum commonitorium accipiat praecipiens ei 
aliquid tale. Sed si quid huiusmodi hit. centiam 
habere uniuscuiusque civitatis sanctissimum episco- 
5 pum et eius primates non respondere pro memoratis 
capitulis talibus nis, referre autem ad nos, ut 
hoc agnoscentes et illatum civitatibus damnum ex 
eorum substantia restitui iubeamus et competentem 


vindictam talibus inferamus. 
10 


CAPUT XVIII. 


Iloóc voítow xele(ouev rovs Oxpuiaplove vàv K- 
yem voie $nó vovs émágyove vÀw (apdw mQaato) 
tsÀobwrag urüsuíav uatovcíav móc và vowaUTa 
Oua.a mawrthae éyuv, doyoivrov dmdvram Bi 
M aire yevixale Sire : produ 
TérQaziaa 7j uera TaVra mOQugÜsÍm. xoU6 L 
và siornéva aitubv loyuuovs ovüéva imieiputa 
BoviópsDa, ai ur, fusis cvugépesw vale móÀsciw ryn- 
cdusvow ávÜpa svemóAnmiOv wai 
4nidabónssa vóv ópsilovra nag" y udw 
xélevciv Aafeiv msQuiyovsav da Veios svaeBovs 
vnoGQasiGOtuS xcà v0 éxsivov óvopuá 15 xal abía» 
xai rà$ aíríac xai «01€ yoóvovs ov avr ovs Àoyw 


yo. 


dixo «« vowvro mamw ési- 15 cialiter aliqui 


Super hoc iubemus scriniarios operum sub prae- 
fectis sacrorum praetoriorum constitutos nullum par- 
ticipium ad talia ratiocinia omnino habere, vacanti- 
bus omnibus tn quae eis sive generaliter sive s; 

tale pridem concessum est aut postea 
impetretur. Pro praedictis enim causis rationes nulli 
committi volumus nisi nos prodesse civitatibus aesti- 
mantes virum bonae opinionis et dignitate ornatum 


&bíq wexocmruévovy — elegerimus, qui debeat & nobis in scriptura divinam 
* Osíav 20 iussionem percipere continentem 


er nostram piam 
subscriptionem et illius nomen et dignitatem et cau- 
sas et tempora quorum ei ratiocinia committimus. 
Eos autem qui a talibus personis rationes exiguntur 


Cpove éxitQénouev. vové Óà Va rÀw Towíraw mgov- Omnem babere cautelam iubemus, aliam quaestionem 
cow ÀoyoOstovuévovs nügcav Kytv àggálnay saga- 25 nullatenus sustinentes. 


xsAsvóuacha, érdgay Cyerow undauas vnopuévortas. 


CAPUT XIX. 


lloós vovrows Dacmtitousv urÜevi vj zuevéQas zo- 
devaias 1ónq v avióv xal doyovra slvas xai rozo- 


Ad haec sancimus nullo reipublicae nostrae loco 
eundem ipsum et iudicem esse et loci servatorem 


,r&w évÜofordvaw énaoyew 5 crpevnyidos — gloriosissimorum praefectorum aut magistromilitatus 


neun" 

dexns, dÀÀà umdé rwa aiemoatww Onuocíov Gvvre-30 cinguli, sed nec aliquem exactionem fiscalium tribu- 
luaw jugitovra ronotnori)v slvas ww évÓoGorarow — torum agentem loci servatorem esse gloriosissimorum 
indgyaw xai avgaTryídos, xa] amÀds simeiv urÓéva praefectorum aut magistrorum militum; et simpli- 
dy sai énagyías yiveaOas vonorngnt)» éxdoyaw, sí — citer dicendum, nullum in provinciis fleri loci ser- 
pij 4E riptx éyygdgov xelebgscs dv xoig dEzxtO(vow, — vatorem praefectorum, misi per nostram scriptam 
Oxtov xosía éazi xai vonotngnrnv émápyomw níunscOaa 35|iussionem in expeditis, ubi utilitas exigit et loci 
"5€ avije éxagyotmros vÓv ógeílovra mQovosv ràw  servatorem mitti eiusdem praefecturae, qui debeat 


c. XVIII argumentum ex Ath. notant paratitia Ath. 22 $ 9. 
e. XIX. XX om. L. 


iudicis neque si pragmaticam vel aliam sanctionem vel sacrum. commonitorium accipiat quod ei tale ali- 
quid comunitiat. Sed si quid eiusmodi fiat, liceat sanctissimo cuiu. civitatis episcopo et primatibus eius 
de praedictis capitibus eiusmodi personis mon respondere, sed nos referre, ut his cognitis et illatum 
civitatibus damnum ex ipsorum substantia restitui iubeamus et. convenientem. vindictam talibus personis 
infligamus. unii Pd 

XVIIL Praeterea iubemus scriniarios operum qui sub praefectis sacro praetorio constituti sunt 
nullam omnino communionem in eiusmodi raliociniis habere: wt omnia cessent per quae iis sive genera- 
liter sive specialiter taie E olim commissum fuit vel post haec concedatur. Rationes enim de prae- 
dictis causis nemini commi(ti volumus, nisi nos civitatibus id conducere arbitrati virum bonae ezxistima- 
tionis et dignitate ornatum elegerimus, qui a nobis sacram iussionem litteris perscriptam accipere debeat, 
quae per piam subscriptionem nostram contineat et nomen et dignitatem illius et causas et. tempora 
quorum ei ratiocinia commiliimus. Eos autem a quibus rationes per eiusmodi personas repeluntur omnem 
securitatem habere praecipimus neque aliam quaestionem subire. 

XIX. Praeterea sancimus, nullo rei publicae nostrae loco eundem et magistratum esse et vicarium 
gloriosissimorum praefectorum aut magistrorum militum, nec magis uam cui exactio publicorum 
tributorum iniuncía est vicarium esse gloriosissimorum praefectorum aut magistrorum militum; atque ut 
simpliciter dicamus, nullum in provinciis fieri vicarium praefectorum nisi ex: nostra iussione litteris per- 
scripta in expeditionibus, ubi opus est vicarium praefectorum eiusdem praefecturae mitti, qui militaribus 


1 *un8à ML | xopovmróquov, s. v. GvuBólaiov L || 8 xs- 
Asvcouaw L| 11 ligós rovrow] Super hoe c | 12 4n 
xovs Scrimger (Theod. &xágyaw)] 9xdoyove ML | 22 
sxagacnuadosos L|25 AoyoOerovuévovzs om. L 


1 scripti V^ T' seriptis V vulg., del. Beck | 2 com- 
monitarium V eommentarium T'[aecipii V| 4 sanctum 
T || 7 asgnoscentes] hao noscentes V || 8 iubemus T | et] ut 
T | 9 sg. inferamus. super hoo scr. V? ín spat. vac. 1 vs. | 
11 Insuper 7' | hoo] leg. haee (cf. c. 23 ín.)? | praefextis 
T | 13 habere om. V | 15 pridem tale V] 16 Pro om. 
T |easis T [17 existimantes 7Z'vulg, | 19 qui om. V' || 
diuina iussione T'| 20 percipere om. 7' | eontempnentem 


T |21 et illius] ut illius T'| dignitates T'| 22 et tem- 
pora] ipsas T'| ratiocini 7* | 23 qui a] quia V | 24 
aliquam T'vu/g. | 25 sustinemus 7' | 27 sancieee T* | 
nullo] in illo Y in nullo 7 vulg., om. T' | nostre ín ras. 
T' nostro V | 28 ipsum delendum videtur | 29 magistro- 
militatus V] magistrorum militatus (limitatus 7) V*T 
vulg. | 30 set nec aliquem ín ras. V | aliquem V] aliquam 
T vulg. | exactiones V! | 32 magistrorum militum cet.] 
n ilitum — 35 et loci seruato| ín ras. 44 vs. om. V, 

nisi — 35 loci seruato| suppl. V? | 34 praefectorum] 
praefcotorum gloriosissimorum T'| uestram V(1) m 
nostra 7'| scriptam V(*)) om. Twy. | 35 iussione T | 
exigitur 

81* 


Nov. CXXVIII 19—21 


expavirrixOv Qanavnuátow. &i Ó6 1. mapà ravra 
ninuusigJaim, ó uiv tonoTngrr?w écvroU m jeas À 
Aero. xgvdíov sto«wr;» síengagdrasras, dztoxadiovaw 
xal nàcav Qamávnw 7 Lnuíav f» dv Óià voU mag' 
avrov graÀévros Tivés vsouaivausv, ó Üà ysvécDas 
Sagojaac xai vj: (Üíug dpyrs xai éfovGins xai avQa- 
1&ías éfaspeDrjgeras xai Üéxu ygudiov ÀvrQaw moivmy 
e'josvas. 


—9M 


DE COLLATORIBUS 


pe militaribus expensis. Bi quid autem extra 

aec delinquatur, qui quidem loci servatorem suum 
fecit, XXX auri librarum poenam exigitur, restituens 
et omne damnum quod per eum qui ab eo directus 

5est aliqui pertulerint, qui vero fieri praesumpsit et 
proprio cingulo et diguitate et militia privabitur e£ 
decem auri librarum poena multabitur. 


CAPUT XX. 


KwoÀvousv dà mgós vovrow xal vove év vais émag- 


xíaus Óvtag doyovraé mxOlaixOUS v8 wal Grgaricti- lO iudices civiles et 


xove 4v Taie müAsCiw TvO« wdGcTQOw TOTOTQQniaé dv 
vai; xavasiTsvUs(gais avro émagjín mowiv, 4E 
ov OnAaó; sis «5v énagyíav mapayivovtas xai dv 
Oc 4» avtjj dpgovoi stévra zQvoiov irQav moivije 
dsuxsiuévüs TOVIO uiv TQ 
xovt. voVt0 dà vq yswégOc, voÀurc«wm nol» ÓÀ éy 
tais énapzíaué stagaysvanas oí ágyovtes, Qidogav av- 
tois dÜsiav t0z0TZOrTàs Éavtv npofliAlsaDa: mávra 
ógailovtae uéygs 17$ avraw ragovaías QuaztodzveaD'au, 


Prohibemus ad haec et in provinviis existentes 
militares in civitatibus aut castris 
loci servatores in commissis sibi provinciis facere, 
ex quo videlicet in provinciam accesserint et in 
quantum in ea administrant; quinque auri librarum 
poeua imminente tam facienti loci servatorem iudici 


mowvwta vonernemr)w ág- l6 quam fieri praesumenti. Antequam vero in provin- 


ciis veniant iudices, damus licentiam eis vices agentes 
suos instituere, qui omnia debeant usque ad sui 
praesentiam agere quae possint ipsi iudices facere, 
citra tamen novissimum supplicium aut membri in- 


Grwwa Üvvavras oí avvoi dQyovtsg mtOiiw, Jiza Tue 20 cisionem. Sed et si quis ex iudicibus secundum ius- 
d 


— deyárze viueplas fj uéÀovi &nowontjs. sí 


Siouem nostram in aliam regionem mittatur, liceat ei 


T&6 Áx« TOv doyovtwv xarà xéÀsvciv Wustipuw sie — per lem modum loci servatorem suum facere. 
dAÀnv 4napyíav éxzsugOp, éiiotm abt xatà rÓw 
O0UOIQ TQÓTOV TOAnOTLQQi]» &GVTOU TiO4BIV. 
CAPUT XXI. 


Kehevousv Üà náwvvas vovs dgyovras wovro uiv 25 


GrQaruviixOUe TOUTO Óà x«i noAiixoUs Os davrow 
Avabyrsv voUs ÀApsraías 7 Bías 5 agmayàs mQayud- 
Tov f yvvcuxdw 5 d laürmors dorm uara 


lubemus autem omnes iudices tam militares quam 
civiles per se requirere eos qui latrocinia aut vio- 
lentias aut rapinas rerum a&ut feminarum aut alia 
quaelibet inlicita in provincis committunt et sup- 


rais émagyíass mánupsloUwrag xal vipcQías avroig  plicia eis legitima inferre, ueque pro his causis 
vopiuovs éxdysiv, xai 08 óxido voUrcv tàv aiti 30 8ccipere aliquid consuetudinum nomine, ut omnes 


xouigsaO al t« avvrOsuov Ovópati, cts stavrayódav 
TOUS ZustéQovs Umorslsis afAaBeis pvÀayOiva. ovdà 
yàg Gvyxogolusv oüürnors uxitovi 7j éÀacvors avQa- 
"astuup v mohcod) dorowts 5 Apgroduóxras 5 fio- 


undique nostri collatores inlaesi serventur. Non 
enim permittimus cuilibet maiori aut minori mili- 
tari iudici aut latronum insecutores aut violentia- 
rum inhibitores aut tribunos pro talibus causis in 


xmàA)vras 7 TQiBovvovs vado vow towvrav airiv dy 35 provinciis ordinare, aut qui debeant aliquos exar- 


tais dragyíass sigoálleaD«as, 7 vove 0gaiAovrds viwag 


c. XXI partem (Ksistousv ziávrag — 32 afAafeis gulavesaOas et 645,2 a£ dd xi& — 5 novijy xavagadsist 


habet Epanagoge 1, 3. 





expensis prospicere debeat. Si quid vero adversus haec commissum sit, qui quidem vicarium sibi fecerit 


triginta librarum auri poena 


labilur, resiiiu(urus eliam omne dispeudium vel damuum quodcumque per 


eum qui ab ipso missus est aliqui passi sint, qui aulem vicarius fieri ausus sit el magistratu suo et. pote- 
slaie et militia privabilur et decem librarum auri poena muliabitur. 
XX. Praeterea autem. prohibemus etium. magistratus. qui in provincüs sunt et civiles et militares, 


né in civitalibus vel castris vicarios in commissis sibi 
eraut; cum quinque lbrarum auri i ; 
ausus si. Anlequam vero magistratus in. provincias veniant, 


venerint et quamdiu in ea magistratum 
ciat vicarium magistratui quam ei qui 


provincis faciant, ex quo scilicet in. provinciam 
immineat (am qui fa- 


polesiatem iis damus vicarios sibi constituendi, qui usque ad eorum adventum omnia guae ipsi magi- 
siraius facere possunt peragere debeant, excepto tamen ultimo supplicio aut membri abscisione. : 
eiiam si quis ez magistratibus iussu nostro in aliam provinciam mil(atur, liceat ei simili modo vicarium 


sibi constituere. 


Jubemus auiem omnes magistratus iam militares quam etiam civiles ipsos ü 
1 ias aul rapinas rerum vel mulierum aut alia ulía facinora in provinciis 


€0s qui latrocinia auí vi 


committunt et supplicia iis legitima inferre, ac ne his quidem de causis E re oer accipere consuetu- 


dinum nomine, ui subiecti nostri undique illaesi serventur. Neque. enim 


i maiori vel minori militari 


vel civili magisiratui permitiimus aut. latronum perseculores aut biocolytas (violentiarum  prohibitores) 
aut iribunos propter eiusmodi causas in provincüs constituere, aut eos qui exarmaré aliquos. debeau,, 


4 Janávqv 7 om. « | 5 *vzousivoiv M | 20 oi 
avroi] ipsi e | 25 «ove apzovras Le Epan. Iul. (Theod.)] 
Tondoyas M | 21 vovs L Epan.] 1às M | dezayiie Mi 
30 vouiuas L^ | 32 diagvAazOrzvas L | 34 5 nol 
TOGp OM. € 


1 militaribus] militibus in V? j quis V* | 2 delin- 
quatur committant quidam seruatorem looi suum fecit 
XXX (committant — XXX acr. V? in ras. 1j vs.) V deli- 
quatur. loci quidem seruatorem siue qui hoe fecit XXX 7' 
delinquatur et oommittatur, qui quidem loei seruatorem 
suum fecit XXX vulg. | 3 auri librarum V] librarum auri 
T vulg. | pena VT | cxigetur V? rulg. || 5 aliqui T] ali- 


quid V | protulerint 7 | praesumpserit 7' vulg. | 7 librs- 
rum auri T'vulg. | 9 ad om. T" | etiam T'| 10 castri Vj 
11 locis V? | commissi V! | provinciis om. T | 13 admise- 
rint T | librarum auri T | 14 faciente V' [ iudicis V!T | 
15 fieri om. T' | praesument V | prouintias V | 16 iudi- 
ces) ad iudices V | eis om. T | 17 que T! | 19 oura V | 
tamen om. T' | 20 et si] et om. T | 21 regionem] regionem 
nostram T'| ei om. 7'| 22 locis V | 29 causis om. T | 50 
consuetudinum Zeimbach] consuetudinem V consuetudi- 
nis T' vulg. | nominem V | 31 nostri ow. T' j| illesse«*- 
uentur 7| 32 militari om. V | 33 insecutores latrunum 
T | uiolentiaruesestores 7'' | 34 omsibus T | 35 exar 
mare V? ín, ras.] exurminare 7' vulg. 


ET ALIIS CA.PITULIS 


dgonlibnv, uere uj Duk vOv vOwVT0Y» nQoyactov 
n 8 Bías énaysaOns vois éragysoraae. sb dd tes 
tàw dogóvvaw aUa ui mapagvAab, yo GKéro py) 
uóyov Tüj$ xacaztiOtsvOsigne avrQ daré agasosiaDas, 


GÀÀà xai Oéx« yovaíov lavgaiw tour,» wavafálAuw" vov 5 


Toludwtos tbOvro mouyna nagalafsiv uevà Bagávovs 
wai Tv 6 ovgías Ojusvguv sí dfogíav sumopdvov. 


645 


mare, ut non per tales occasiones umpliores víolen- 
tiae inferantur provincialibus. Si q 
eum haec non custodierit, cognoscat non solum com- 
misso sibi cingulo spoliandum, sed decem librarum 
auri poenam exsolvere; eo qui praesumpserit talem 
causam adsumere post tormenta et substantiae con- 
fiscationem in exilium dirigendo. 


Nov. CXXVIII 21—24 


autem iudi- 


CAPUT XXII. 


Ijgós voírow xshavousv rovs vw émagyubv dgyov- 
va$ xai ràg avrüv vdEts, si ztora dx ntóAscS alg stóÀav 


Li e, wies ayyapsíai urjrs Qiaygagais rj àÀ- 10 angariis neque descriptionibus aut aliis expensis 


Ad haec iubemus provinciarum iudices et officia, 


8i quando de civitate aut ad civitatem veniunt, neque 


col- 


Àes Qamavíuas. ove Vnorsleis Bapóvaw, dÀÀ' dx — latores gravare, sed ex deputatis sibi de fisco annonis 
tí» dgcouguivav avro iw ToU Ünuocíov &vvóvow expensas facere. 


Tà$ Üaztávag scOisiv. 


CAPUT XXIII. 


llgóe «oírow OeoniLouav voie tàw émapyuDv 


Super haec sancimus provinciarum iudices omni- 


" d aepiw à I ; 
Xovra$ mcs vgónow usrü TÓ ÀmoOécOn: rjv deriv 15 bus modis post depositionem cinguli quinquaginta 


mzavrzXOvia vuogag dp vais émapyiaug Sari xai 
voi; éwaya»ds Tuvag xaY' avrQy» xiwoUsiv dgtoxpvs- 


gJa. sí dà cvufaín vivàs dE abrdw mQó vo ningo- 


dies in provinciis commorari et conventiones aliquas 
contra se moventibus res 
aliquem ex eis ante completos quinquaginta dies de- 


ndere. Si vero contigerit 


€«. tà; v rudpes waraAaxeiw zv xohgaw, xaÀevopev — merere provinciam, iubemus omnes ab eo damnum 
ztivra voUé nap' avrGw Lgaíav vivà iuopsivavras20aliquod passos simul ingredi apud sanctissimum 


Gvridva, magà vq Oógiwi&rg v6 unrponolss &mi- 
Gxónq 156 «vts émapyiae, xai énl ssQapsc vnouvn- 
pátwv Éva Éxacsoy ásttóuevov xaw dyiow avayyahiav 
gawagovw 1à; émay?sicas «vr Dnuíaé, xal dx ij 


metropoleos episcopum eiusdem provinciae, et sub 
gestis monumentorum unumquemque tangentem sancta 
evangelia palam facere illata sibi dispendia, et ex 
ilius substantia contra quem talia facta sunt monu- 


£xsivov stsiovGías xaÓ' ov rà roiavra yéyovev óno-25 menta omne damnum laesis restitui, providentia et 


avjuara nàücav bruí«v tois BÀafsiow dmoxadicva- 
«Oa, ngovoiq xal xavdíyq Tuv xa1à xaigóv éndgyav 
xal vgaxtzwtOw T5/& «v8 émupgylas, siüóro cx ei 
rovro sánguaas dusAjoovoiv, avroi dx tv idiom npe 


ovdi» náoas tàe Lnmías tois BÀafsigiw dztoxaracti- 30 


; h 
qas ayayxagO raovras. 


periculo per tempus praefectorum et tracteutarum 
eiusdem 
plere neglexerint, ipsi ex proprils facultatibus omnia 
damna laesia restituere compellentur. 


rovinciae; scientibus quia, si hoc com- 


CAPUT XXIV. 


Ei ài Uu TV doyóvtam TÀw Émagyiuow rj neraxAn- 


Oui sis dÀÀg» áoyüv m xgeíav sis áAÀAmv émapyíav 


Si quis autem ex iudicibus provinciarum aut evo- 
cetur ad alíam administrationem aut opus ad aliam 


e. XXII extat B 6,8, 41. Post hoe caput in L inseritur particula nov. CLXI c. 1 ur) tagavardeians 9i «zs Dix — 


xarà và MT ente zpoiojone (— B 6,3.9). 
c. XXIII (Ka 


Pouav Tov; vQw énaggun» — 10 &xoxacD(stagÓua:!) et XXIV clausula immutata habet Epan- 


agoge 1,6; c. XXIII (i8 Ei Óà ovuBain....). XXIV. XXV extant B 6,3,11.14. 





ne per eiusmodi occasiones plures violentiae provincialibus inferantur. Si quis autem ex^ magistratibus 
m 


haec non observaverit, inteliegat se non 


solum commisso sibi magistratu privatum iri, sed etiam 


librarum auri poenam solulurum esse; is aulem qui eiusmodi rem suscipere audeat post tormen(a et sub- 


sinite in exilium mittatur. 
I. 


Praeterea iubemus praesides. provinciarum e 


ue officia, si quando de civitate in civi- 


faiem aliam transeant, « angariis neque descriptionibus aut aliis expensis subiectos onerare, sed ex 
nn M ex fisco publico iis designalae sunt sumptus facere. 

II. Praeterea sancimus, ut praesides proviuciarum omuibus modis post depositum magistratum 
quinquaginta dies in provinciis commorentur iisque qui acliones aliquas contra ípsos molturi sint respon- 


deant 
omnes qui 


Si quos vero eorum ante completos quinquaginta dies provinciam deserere contigerit, iubemus 
um aliquod ab iis perpessi sunt convenire 


ud sanctissimum meíropoleos episcopum eius- 


dem yrovinciae, et actis confectis unumquemque tactis sanctis evangeliis damna sibi illata manifesta facere, 


atque ex substantia eius contra quem eiusmo 


acia confecta sunt omne damnum laesis resarciri, providentia 


et periculo eorum qui quoque tempore sunt der jr e et (raciatorum eiusdem provinciae: qui sciant, si 


hoc implere neglexerint, se ipsos ez propriis facu 


tatibus omnia damna iis qui laesi sunt resarcire coactum iri. 


IV. Siquis aulem ez praesidibus provinciarum vel evocelur ad alium magistralum vel negotium 





2 énagyisroas cum Haloandro vulg. | 3 agagvAátes 
L|] magegviáfos M mapapviákg Epan. | 4 "— 
cOa] yvuvoUs Oa; Epan.| 5 xal om. g | 9 xal] ov M. 
evt om. c | t6 sove] aiza £L | eic] aut ad c | 10 * rd. 
— undà MLB | 17 dvaywyàs — xivovaiv] dvdysww. av- 
voie Bovlouévoss Epan. | 18 «và Bg Epan. | 4$ avràv 
om. B | 19 xazaAansiv] AaOsiv xal xatadanaiv B | 20 
«vr» ML) avro) B Epan. [ul. ! Lege Tsvàg Epan. || 
21 &yurráro B | 17$ urcoonóleos éxixóno LBg 
Epaw.] dmicxóno 5$ untgonóleme M | 23 fxaatov 
£xaciov av-dw B Epan.| 25 yéyovev] avvéstr Epan. 
26 &noxaD(oragDa. — 30 BlaBsiaiw om. L | 29 zngà- 
eas B] om. M in lac. circ. 10 litt. || 32 7 om. Epan. | psra- 
xÀn975 L | 33 sie c Epan. Iu.] 5 MLB | sic MBs] 7 L, 
ság —- 646, 1 xavanidtevOsn om. Épan. 


1 ut non] ne 7Z' | 2 prouincialibus inferantur 7' 
3 agnoscat V || 5 qui V] quod 7'vulg. | praesumpeit T' 
6 assümere T'| tormenta] tormentorum V tormenta uero 
T vulg. | 1 *dirigendo] dirigendum et in (in om. V) exi- 
lium re do (religando V) VT' | 8 et om. T' | officia] 
eorum add. vulg. | 9 aut om. vulg. | uenerit T' | 10 ne- 
que descriptionibus] aut descriptionibus T' | 11 flaoó (sic) 
Vj 14 Nuper V | 15 depositione V || 18 completos V* 
in spat. vac. | 20 aliquos V | 21 sub gestis] subieotis T 
23 sibi V] om. T vulg. | 24 talia] a talia V* | facta om. 
25 restitui lesias T' | 26 et traote ut horum eius T' et 
contrate ut horum eiusdem V? ín ras., corr. Osenbrüggen | 
21 heo T' | 28 neglexerit T'| ex V] de T' vulg. | 29 com- 
pelletur 7| 33 opus ad] ad om. V 


Nov. CXXVIII 24. 25 ep. 


xaramicTevÜsin, xslsvonev avróv vouiuov ivroAéos 
ngofallouévov vois vàs évaycyás vnig bngadw zooti- 
Oaiciv àzoxgívsc Oa. Omap sl ur, rrgdEsus, DaoviLousv 
xal vztouvijuara sag vq odiarcárq dnigxósq, xados 
&varrém signras, sQdrvrecOas, xal v0i6 vado TOV Lz- 
pady vày ÉxayOeucov avroi; Ónócags xarà Tnv TOY 
zengayuévav Qóvauw mxàca» Uxuíaw dzrodídoaOa, 
"tgovoíq Opoíns xal xwÜvww vOv xarà xaigóv ándg- 
xa xal vv áíxdgrne énapyías vQawtsvtow. 


646 


DE COLLATORIBUS 


provinciam ei credatur, iubemus eum legitimo pro- 
curatore constituto conventiones pro damnis propo- 
nentibus respondere. Quod nisi fecerit, sancimus 
monumenta apud sanctissimum episcopum, sicut su- 

5 perius dictum est, agi, et pro damnis illatis eis iu- 
rantibus secundum gestorum virtutem omne damnum 
reddi, providentia similiter et periculo per tempus 
praefectorum et uniuscuiusque provinciae tracteu- 
tarum. 


CAPUT XXV. 


Hácag dà «às Xeruaruxàs moiwwàé vàs vd magóvrs 10 


vOu«p TtaQusyO uvas vxo vOV xavà xcigóv xóurros vow 
mgigáraw ciezgárragD'as ToUe tÓv saQóvra ^» 5.) 
gviárrovias xal vq nueréiQ gígxq dxdixaia Das Da- 
enibousv, oer a6 pui ravra fxDuxygm, avrós usrá 


TZe Umngerov0]s avrq Gioljs éx 56 iac avrov 15 


ntQiovoías T)» TOUTO» mnogóvQra xacraBaÀlü» dway- 
xad geras. 
(CEniAoyos) "ra roívv» Oi voU mapóvros 


gorrngubdove wo, TOU sie vO Dinvexis iayvcovros  tarem 
Quidove vónov ; Xx i 
a$ wal waragrdgee TOv rnustépov 20statu nostrorum collatorum disposuimus, tua gloria 


vaép Té 
vnorsÀaw QiervzoGagav, 5 07 ivJobórqs dvQerra xai 
ágálsvta 0ià ztávcov rtapagvAayOT,vas Gavaaro, xai 
ais Tj» ánávrow yvogiw dlOsi» mowjcáro idxrow 
xarà vi» Bacilida mólw ngoriOeuévow, iva d av- 


Omnes autem pecuniarias poenas quae 
lege continentur T senile per tempus poveterum 


rerum exigi eos qui praesentem legem non servant 

et nostro fisco vindicari sancimus, qui nisi eas vin- 

dicaverit, ipse cum ministrante sibi schola ex propria 
huius quantitatem solvere cogitur. 


(Epilogus.) Quae igitur per praesentem salu- 
in um velliumdr pro utilitate et 


inviolata et immota per omnia servare festinet (et) 
2 omnium aree e faciat, edictis quidem in 

regia civitate so! iter propositis, praeceptis 
autem apud clarissimos provinciarum pe B directis, 


TÀw mcs ÜjÀa y$vntas. 25 ut per eos omnibus collatoribus manifesta fiant. 
D. vui. id. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIX. post cons. Basilii vc. anno IV. ind. VIII. (a.545] 





in alia provincia ei credatur, iubemus eum legitimo procuratore constituto iis qui actiones propter damna 
illata proposituri sint respondere. Quod nisi fecerit, sancimus ut et acía apud sancüissimum episcopum, 


sicut oie dictum est, conficiantur, et iis qui de damnis sibi illatis iurarüi 
omne 


secundum aciorum íenorem 


'amnum restituatur, providentia similiter et periculo praefectorum qui quoque tempore sunt et pro- 


winciae cuiusque tractatorum. 

XXV. Omnes autem 
valarum qui 
vindicari sancimus: 
quan(itatem solvere cogetur. 


ÉEpilogus. Quae igitur per praesentem salutarem legem in 


tranquillitate subiectorum nostrorum. constituimus , 


pecuniarias poenas quae praesenti lege continentur per comitem rerum pri- 
quoque (lempore est exigi ab iis qui praesentem legem non servaturi sint et fisco mostre 
qui nisi eas vindicaverit, ipse cum schola quae ei ministrat ex sua substantia earum 


perpeiuum valituram pro utilitate et 


tua gloria illibata et immota omnia custodire 


studeat, aique ín omnium nolitiam perferenda curet, cdictis ín regia civitate propositis, ut per ea omnibus 


manifesta fiant. 





1 vó dvroláa ngoflaAlónavor Epan. | 3 * gd£os 
MLB Epun. | Qeoritoguev om. B | 4 xai om. e Epan. || 
magà] yévontas nagà, om. v. 5 ngavrsad'eu B | 5 vois 
om. D | 10 mowwàs ras om. M, 1às om. B | 11 vow 
zQidárow] te (Dung megsovaíag B | 12 ur) om. L| 
13 gíoxg] Onuoaip B | 14 avra] eas c | 15 avr 
om. L | avzov cum Haloandro vulg. | 16 zovvov] huius c || 
18 sq. &riva — iyocovros bis scripsit L || 19 garzmiaidovs 
vóuov tovto si6 M, vóuov 1ov Gerinoiaidove voU sie 
L priore loco | 20 svesBsías M* | 23 4dixvow LL ediotis 
quidem e, unde uv add. cum Haloandro vulj. | 24 «72» M] 
vaíryv tr» Lg | sollemniter propositis, praeceptis autem 
ad issimos provinciarum iudices directis g, unde 
evviOus nogoriOsuévow, npostdbsuv Óà moós vové 

Qordrove rd émagyuDv dgyovrae ci& va» 
cum Haloandro vuly. | 25 nac«] omnibus collatoribus (i. e. 
sg. vole vsxorelécs ) «| 20 subscriptionem om. e, habent 
Jul.*v*, item codd. Iul. Mediolanensis et Utinensis || viu. id. 
Iun.] y 4d. éovvs. Ath. id. iun. M vui (cur b vir vw) kal. 
iun. (iul. b) Jul, urvi lovyíq Theod. | CP. — anno XIX.] 
BaciAsías "lovativiayoU 10 4 Ath, Kras at vrj$ Bacs- 


Aaías Theod. dn. iust. pp. aug. .M | 27 post cons. Basilii 
anno IV.] uarà v2» vxava(av Bagidsiov vo Q' Ath. Theod. 
post cons. bilisarii (uelisaria 5) anno IV. Jul. (om. Zu"), 
basilio uc. cos. M j ind. VIII. Jul, om. cett. 


1 oredatur vulg.] cedatur V? in ras. concedatur T | 
5 agere T | iem J4 1 pens M E | traetseu- 
tarum V tractutarum 7'| 10 poenas om. 11 |tarum 
rerum V? in spat. vac., rerum om. vulg. 4nd ninidzeme 
T' | 15 cogetur vulg. | 18 per om. 7' | salutarem 1 V] 
salutarem nostram 7' legem nostram salutarem 
vulg. j 21 et immota] non mota T' | festinet — venire 
om, T' | et add. vulg. | 22 pervenire vuly. | faciat — 28 
fiant om. V, suppl. V? | 24 apud VT] ad vulg. | claris- 
simos V(*) vulg.] gloriosissimos 7' jj iudices prouinciarum 
V(?) | 25 manifeste T' | fiant] latinarum add. V? latine 
add. T | 26 subacriptione carent libri; nam quae i T 
extat dat. kal. septembris constan. a iust. im| pP. 
an; Xll. po. coniuncta cum rubrica constitutionis inse- 
quentis Auth. LII — nov. XL V pertinet ad const. Auth. LI 
2 nov. LII 








PKÓ 
IIEPI ZAMAPEIT9N. 


(0 acvóc Baailsis 1MODaig andoxg maivoiplov.) 
(Hegooinsov.) Oidiv ovro uiya rà». vnrxónv 


vw)e TU» rurréow écriv dpágrnua, o py) té 
qnàv abusO rra: gilavOQarías. xáy yàg si tà nap 
evrüw ysyovóra jadncavrsé stQós T5» vxo avrow 
Jusvarrapsv dxÜGxraiw, àÀÀà vóv xaigóv Dkpansiov- 
*é$ wai TOU mQOPxovoi v0i$ duagrdvovrag vovOsrQ- 
gavisi tQómoig xxdÀiw xmxpóg T? zu» avtaw 
Oeuzía» éndviuav, 1 Oixaiw i$ 0Qyrie dya9ovrvos 
waradeaivovras Aoywgpois. ómoiov O5 v« xai Ó magav 
pw meayuatsUstas véuoé. Xauagsítag yàg mam» 
gasvvouévove xai waTsnasgouévové Xougrsavaw wai 


647 


Nov. CXXIX pr. 1 


CXXIX. Auth. CXXII 


DE SAMARITIS. 
ldem Aug. Adda&eo pp. 
(Praefatio) Nullum ita magnum subiectorum 


$nostrorum delictum est, quod non nostra clementia 


medeatur. Licet enim eorum facta odio habentes ad 


vindictam pro eis insurgamus, tamen tempus meden- 
tes et commonentes modis com 
tes rursus ad nostram clementiam remeamus, - 
10 tiam iracundiae benignitatis reconciliantes rationibus. 


ntibus delinquen- 


Quale quiddam et praesens nostra celebrat lex. 5a- 
maritas enim pridem atroces et elatos contra Chri- 


stianos et in omnium velut novissimam superbiam 


excedentes plurimis quidem poenis affiximus, una 


móc Tn» àzávrow denég écyargv dmóvowav éfoxeí-15 vero maxime, quod neque testamenta ipsi possint 


Aavraé mollois piv éztwriuiow 4G pgovicausv, évi dà 
nálora vQ uírt QiaOrxas avroie dUvacD« ygdgaw 
pits rovro» rrÀevrOwiag [DiaOrxys] xopis vois 4L 
dbiaSéxov xalovuévois Gvyysvéc. maoanéumuv TÓw 
wÁngov, mÀnv &i uj tovs mpós ove 

ségq: Sinars a. 

alvai sícttos swf) dsztyyogevcauew dà avrois xai 
Àgyára didóvas Üwgras ygdgew, 5j vwas üÀos 
dxnodujOtis él vois oixeéois tíOsaDa: ngáypadiw, dni 
Jà» ur 15s ógOodobov mícraws tà : ó 
exov sip. Tavra uiv ovv vóuq yevixg dina Boves 
Ty»ixaira usuvnusdüua, mAnjv dÀÀ ov t9v avrQv dv 
ToU Épyow Jv dv voie Yednpaaiw dxoiftiav dgvAd£a- 
uiv' obvs yàg tOv "uérégov gíaxov ovrs vivà TOU 
nposíov uotoay ét& 


paÓa, xà» si voVrO nt 0 vopos ddidov 


pav rÀv éxsiDév i Aasiv 5,vsayó- 30 


conscribere neque horum defuncti absque cognatis 
qui ab intestato vocantur hereditatem transmittere, 
nisi &d hereditatem ex utroque casu vocatos rectae 
Christianorum fidei esse contingeret. Interdiximus 


xÀjgovs dp' éxa- 20 autem els et legata dare et donationes scribere, aut 
uivow rfe ópÓZe rdv Xowriavov — aliquas omnino alienationes in suis ponere, nisi forte 


orthodoxa fide percipiens esset. Licet enim 
lege generali haec comprehendentes tunc memineri- 
mus, tamen non eandem in operibus quam litteris 


Bdvov mgós- 25 subtilitatem reservavimus: nam neque nostrum fiscum 


nec aliquam public] partem ex his quicquam acci- 
pere passi sumus, licet hoc expressim lex daret. 


CAPUT I. 


Ni» di 05 ngós *ó uérQiov énavayDévtas aivovs 


ddórviss, ruv Ts avro» dvdbiowv sivo. wouícawtae 


Nunc itaque &d moderationem reductos videntes 
eos, et nostrorum ipsorum indignum esse putantes 


Nov. CX XIX (Authent. CX XII) Graece extat in M. — Epit. Theod, 129, Athan. 3, 1 (inde Coll. constitutionum 


eccl. III 3,2), Anonymus Bodleianus 20 apud Zachariae /fvéx3. p. 219. — Iulian. const. CX VI. Argumentum notat 
ANomoc. XIV tit. 10, 8 p. 586. Pitra. 


CXXIX. 
DE SAMARITIS. 


Praefatio. Nullum adeo magnum est ullius ex: subiectis. nostris delictum, ut non humanitate 
nostra dignum aestimetur. Licet enim guae ab iis facta sunt exosi ad vindictam de iis statuendam sur- 
amus, lamen tempus curantes ubi delinquentes convenientibus modis in aliam mentem adduximus, rursus 
ad humanitatem nosiram redimus iustam iram benignitatis rationibus lenientes. esit quid eliam praesens 
lex nostra agit. Samaritas enim prius atroces et adversus Christianos elatos atque ad extremam omnium 
quasi dementiam delapsos cum multis poenis castigavimus tum una potissimum, ult neque testamenta scribere 
meque sine testamentis decedentes ad. cognalos qui ab intesiato vocantur hereditatem. transmittere possent, 
nisi forte qui ad hereditates in utroque casu vocantur rectae Christianorum fidei essent. Vetuimus autem 
eos et legata dare et donationes scribere, vel ullas omnino in rebus propriis alienationes facere, ubi per- 
sona quae acceptura sit orthodoxae fidei non sit. Atque haec quidem nos generali lege. complexos esse 
meminimus, nisi quod non eandem in factis quam in litteris diligentiam servavimus: neque enim fiscum 
mostrum neque aüam ullam rei publicae partem quicquam inde accipere passi sumus, licet hoc diserte 

lex concederet . . Jr 
Verum nunc quidem cum eos ad moderationem reductos videamus, nobisque ipsis indignum esse 





1 nov. CXXIX — Auth. CXXII om, R, inter extra- 
vagantes in appendice ab alio librario scriptam exhibet T 
f. 180 | 2 rubr. De Samaritis cwlg.] De aritanis 7, 
om. V | 3 addeo pporum VT | 4 Nullum] Set illum Ti 
5 nostrorum om. T | 6 odio vulg.] deo VT | 8 compo- 
nentes V | 11 nostras V | 14 affligimus V imus T 
15 testamentis T'| 17 uocatur V| 18 casu T] om. V 


2 rubr. Ilegl. Xapagestw. index M, Ath. Theod. No- 
moc.] Ilagi xw Gauapsstaw M in textu; IJegl v0 v0v& 
TT pairs wàngovopsiv xai xÀngovoutiGDas xal rà 
s. mou cvvaAlaynpara xadws 10 Bev Anon. 
JBodleianus | 3 inscr. om. M, praestant Ath. et & (Adoso- 
Bívdq pro AdUaiq cum Leunclavio vulg.) | 5 savós om. | 
* 4E rjv (nostra c)) 4E ne M, áEjs cum Scrimgero vulg. ; 


&pr;& coni. Zachariae | 15. d£exsiAavrag M | 18 *velsv- 
sowrov M; vaaviowras correri et dia jns seclusi 
(cf. €) coli. 648, 11. 24 | 19 xalovuévov: M | 23 *rivac 
(aliquas £)]) rae M 1 24 y. rrara om. c | énsidàw. uz] 
nisi forte c | 26 »ouq] .1,5,17 | 28 7j» vulg. ez «] 
vz» M | 29 *o(8i — oidà. M | 30 éxégav om. & 


vocatos vulg.] uocatus V, om. T'| 19 interdicimus 7' | 21 
ponere] rebus add. vulg. | forsan vulg. | 23 tuno memi- 
neribus V | 24 eadem V | 25 reseruabimus V.| 26 nec] 
n MEM (nostram del m. rec) neo 7| 27 expres- 
sum 


Nov. CXXIX 1—3 


dni v6 avTZc uévawv OgyTS xarà tw oU vogcoUvram 
Tà mapamljsin, dvüóvris v5 udlagra mávrow tais 
ZEegyiov voU óciarrárov v6 Kaigaprow urrQoztóAsan 
dmiGxózov Oixaíaug altrotciv Gg vnép avrov dxonj- 
vato, uapruQüv uév tov xaAliovas avrovg ysyovévau, 
TZ 7gvyiay dé TZv mgós tÓv Énzra yoórov avrüw 
dyyvopsvos, émi rv magóvra O'iov ruow dinóSa- 
us». vóuov, d ov OQeaniLousv ádeiav. clyas. Zapaget- 
rag Àomów ygáquv Óiadrxas xal rà gyGw avraw 


648 


DE SAMARITIS 


in ipsis permanere contra eos qui non in propiori- 
bus languent, praestantes maxime omnium Sergii 
sanctissimi Caesariensium episcopi iustis petitioni- 
bus quas Lo eis facit, testimonium quidem per- 
5 hibentis meliores eos factos, quietem vero eorum in 
futuro tempore promittentis, &d praesentem sacram 
nostram venimus legem, per quam sancimus licen- 
tiam esse Samaritis iam scribere testamenta et suas 
roprias dispensare substantias, sicut et aliae prae- 


Suoixéiy ovgiag, «aw oi ve dÀÀos magéyova: vóuos Oid 10 bent leges et per praesentem nos decernimus, et sine 


vs TOU stapóvros Duopítouew, (xai) diaDmxdw slav- 
TOwrag ole ix vw é$ adiaDérov xalovuéram xatà 
Miunsiw xÀnpovonsiaJa, vaw GÀÀow dwÜgomav av. 


testamentis morientes ab intestato vocatos secundum 
imitationem aliorum hominum heredes babere eos, 
praeter ea quae (per) praesentem nostram trans- 


TOv;, mÀjv oda Üià TOU magórros rutie usÜaouóco- ponimus legem. Sed et donationes eis permittimus 
Hav vóuov. xai Óográs dà avroig éxirQénouav ygd- 15 scribere et legata dare et accipere et huiusmodi 


uv» xai Àgyara Didovas ve xci Àaufávew wai rà 
ros irclidrie ix! ddeias dnien. oí yàg à 
QiaviKsoD a. OrünmoTsé xai maga» QuowsicÓn. vüv 
o'Gínv avrOVé mos dw magi ueguxz,e Duouxrjaeo e Oveye- 
gdvaiuev ; 


contractus facere cum omni licentia. Qui enim testari 
dedimus eis et omnem dispensare substantiam, quo- 
modo de particulari dispensatione negabimus ? 


20 


CAPUT II. 


IHàÀ$» dAÀ' o$ «xw aivz» anodidomev vádbiw Xqa- 
vriavois v& OiadOyow xai Jagageírau, moAÀmv dà 


Sed tamen non eundem reddimus ordinem Chri- 
stianis et Samaritis, multum vero et merito meliora 


aixóros Toi; à xaÀÀ(o Ogroxsíovos Tyv mpovouíaw — Sectantibus privilegium praestamus. Unde si quis 
mapérousv. OOsv si i6 avTOv OiaÜnxov T&hrvrow — eorum sine testamentis moriatur filios ad deum dis- 
opis |] xai] naidas và mgós Jeóv J.peruévovs xara-25 cretos relinquens, soli vocabuntur ad huius heredi- 
Aimo , póvos xÀgOvgowras z906 Tiv TovrOv xÀnpovo- tatem qui rectam Christianorum allegaut fidem, aliis 
Míav oí *zv ógJnv Tüw Xgurriavov mecfevovres — exclusis Mn ipso detinentur quo defunctus 
mícTiv, OV üAÀov £xxÀstouéva 000 TZ$ avt;$ Éyov- errore. Haec autem dicimus non super filiis solis, 
Ta. 1( TrÀevrroawt. muere. vaUra O6 qaysv ovx — sed etiam aliis cognatis, ex quacumque sint linea, 
dni naidow uóvov, dÀÀà xal vàv dila avyysvaw,30 ut recta sectantes illis qui non proxima colunt prae- 


4E ónoías dv slav aeigás, diee 1006 0QJà D'oraxevo»- 
va6 tÀw ov magamángia TiuowTO mtQvt(urGiv Éysuv* 
mÀzjv si ró»w avróv mávwtss oí xalo(uervou BaOguov 
dniygdgowwro 9 uíav mgós vÓv wÀ;porv Éyouw vdLiw. 
oii yàg Àj 


ponantur; tamen si eundem qui vocantur omnes 

adum adscribant aut unam ad hereditatem ba- 
beant vocationem. Non enim his qui ex longiore 
gradu sunt et a vicinioribus [et] exclusi licet meliora 


Àj toi; éx uaxgorégov gaPTuoU xai vm 39sectantes, damus privilegium. 


vÀr éyyvrégow. dxxisiouévou, xdv ei 1à xaAMo Oor- 
GxsVoutv, trjv xavà 1àw éyyvtégoy ngoriunaw Oidousv 
wai mtQovouíar. 

CAPUT t. 


IAjv aÀÀ' ovy Ore xai dusrauéAmtOv slvai 10 Nec tamen paenitentiae locum in causa exclu- 
mpüyua roi dzoxÀuonévos £x vovrov. si yàg O5 40sis auferimus ex hoc. Nam si voluerint et postes 


ulemus in eadem ira perseverare adversus eos qui pari morbo non iam affecti sunt, atque maxime omnium 
indulgeamus Sergii sanctissimi Caesariensium metropolis episcopi iustis precibus, quibus pro tis usus est, 
quippe qui et testetur meliores eos factos esse et quietem corum in futurum. tempus promitíat, ad prae- 
sentem divinam legem nostram venimus, qua sancimus, ul Samaritis iam liceat testamenta scribere et de 
bonis suis disponere, quemadmodum et ceterae leges permittunt et. per. praesentem. statuimus, et sine 
'estamento defunctis ul ex iis qui ab intestato vocantur ad imitationem ceterorum hominum heredes suc- 
cedant, exceptis iis quaecumque nos per praesentem legem mutabimus. Ac donationes quoque iis scribere 


permittimus legataque et dare ct accipere et eiusmodi contractus cum omni licentia facere. Qwi enim 
concesserimus tis testari ei de omni subsiantia disponere, quomodo in particulari dispositione gravemur? 
IL Quamquam non eundem locum reddimus Christianis. successoribus et Samaritis, sed. magnum 


merito privilegium iis qui meliora sectantur. concedimus. Unde si quis eorum sine testamento. decedens 
liberos quod attinet ad dei cultum discrepantes relinquat, soli ad hereditatem eius vocabuntur qui rectam 
Christianorum fidem praeferunt, exclusis. ceteris quicumque eodem cum defuncto errore tenentur. — Haec 
autem non de liberis solum, sed reliquis quoque cognatis dicimus, ex quacumque sint linea, ut qui rect 
seclantur prae iis qui non similia colunt praerogativam habeant: ita tamen si eundem omnes qui vocantur 
gradum sibi vindicent vel unum ad hereditatem ordinem habeant. Neque enim iis qui remotiore gradu 
sunt et a propinguioribus excluduntur, etiamsi meliora sectentur, contra propinguiores praerogativam et 


pivilque damus. 


Quamquam res non eo va'et, ut ne. paenitentiae. guidem locus relinquatur iis qui hinc exciu- 





1 él tZ$ avTáS uéveww seris (cf. 647, 11) Zachariae] 
£ni 1c aite né£vew opiow M in ipsis permanere e, éxi 
roi; atrolé uávtiv Opíou cum Scrimgero vulg. | 3 «76 
Kaicapéov urtponóAsos) Cacsariensium g | 4 éxo«jaeco] 
facit & | 5 vox del.* || 10 Ji v& Zachariae er «] &ià 02 M|| 
11 xai er « add. Zachariae | 16 Asyéra M [| 19 acroic 
ex g malit Zachariae sine causa || 22 d1a8ógoi6 om. c || 
23 sixórow] et mcrito € | 24 *Jiacrxawv ri dw xo- 
eis 5j xal zaidas — 25 xataAino: M, sine testamentis 
moriatur filios — relinquens c (reAevtzoar, et el. xai corr. 
Zachariae); 5j xal delevi | 30 uóvor] solis (i. e. uóvew) c | 
34 sdE,»] vocationem g | 31 vv — meot(uraiv et 38 
wai om. & 


1 *prioribus libri (cf. 30) | 2 leg. (et) praestantes? | 
4 quas] quas sibi 7' | fecit Beck [5 qui edem T'] 7 sci- 
mus 7' | 8 samaritanis 7'| 9 alii V | 11 uocatus VT, 
corr. vulg. 1l 13 eaque 7' | per add. vulg. | transponemus 
Deck | 14 legem om. V | 16 contractos V] 17 omne V] 
dispensare — particulari om. V | 18 dispensationem V 
dispositione T' | negauimus V | 22 sg. sectantibus meliora 
T | 24 ad deum vulg.] ad cum 7 adeun V [ 27 ex- 
cusis V | quaecumque VT | 30 recta vulg.] recte libri | 
proxima vu/g.] proxime T' proximunt V*  proxim i. « 
pum V* | 31 eundem vulg.] eadem libri (33 is T. | 
oguiore gradus sunte aduicinioribus V | 34 et om. vu/z. | 
35 sectantibus vu/g. [ 40 ex hoo Beck] et hoc V et ex 
boe T'vulg. 


IE 8AMARITIS 


BovinOsisy xal uerà vabta mQó& tTüw ÓgOTv TOv 
Xgurriavaw mati dxavsl aio" ol mapd vovrO vTÀw 
xárgov dxoxAscOdvres, àc oixtíag ánonyorras uoi- 
eas, ovra Üuevoi: ztQó$ TOv xÀZoov ox dw ai wai 
TáZ* doxiv tjs ópUTé ravrye Donaweías Gvrsc érvyya- 
vov, uóvowv GTtQoV, TOw YOU uécOv xpóvov xi 

sv. si 0i xai Dad jvas yodyexd vi aid ipii dcs 
piv ravra; «0 ys 000» émi cj Ügnawxiq xsisvousv 
sb dé ys mavio 5j xaí vw Ow dwióvraw Éregos jj 


649 


Nov. CXXIX 3. 4 


ad rectam Christianorum fidem reverti, qui pro hoc 
hereditate exclusi sunt suas recipient portiones, ita 
vocandi ad hereditatem tamquam asi rectae huius 
religionis extitissent, solis fraudati medii temporis 
5fructibus, Si vero et testamenta scripserit aliquis 
eorum, valere quidem ea quantum ad religionem 
iubemus. Si autem pater aut etiam aliquis ascen- 
dentium alter aut aliquis descendentium est qui testa- 
menta conscribit, si quidem omnes ex ordine qui ad 


xai vOv xarióvrov ó và QiaPrixas yodqov vnápyo, 10 hereditatem vocantur eiusdem cum eo erroris sint, 


si niv návies dgebjs oi npós vóv wirgov xalovusvos 
TZs aUrié avri sÀávnes vxdgyouv, Dwixross và mtepi 
TZ$ oveías cx áv dDiAngnc ci Óí ys Ow dx vOv 


disponat de substantia sicut voluerit; si vero horum 
qui ex gradu hoc vocantur aliqui eiusdem quo pater 
erroris sint, his non relinquat ultra (duas) substan- 


avrov BaOuoU xalovuévov wis vs avrüs TQ maro — tine uncias, reliquis ad eos qui recta colunt deferen- 


má 

tÀv Üio cie ztequovaías oUyxidv, v0U. Anrtopévov scQos 
vov; và ópÜà Ooroxsvovras àyopévov, mz ei uj 
Ti6 TugÓv Xougriavois dE abrOv waraAsives noeafieia. 
qvÀartroudvov xdvravOJa roi; uerapsAsiaD as Boviopd- 
woi6 Tov OvvacÓa, Ts (córgyros üsolatnw m 
4E doyzs Xougriavois, denso dni vOv dE ádiaOérov 
qgOdsavres Üuepiaausv. ngos vavrrv 0i «rv sabw «a 
xai tZv goipav xal de inofficioso "Mibosav d»iovGí và 
xai xario0: T0i6 và ÓgOà Ooroxevova: Üdyuava. xal 


Vzdoxouv, TOUTOU OU mrQaitáo) waraleiyw 15 dis, tamen nisi aliqui forte Christianis ex eis relin- 


quat legata: servando etiam hic paenitendi locum 
volentibus, ut possint aequalitate frui cum eis qui 
ab initio Christiani fuerunt, sicut ab intestato du- 
dum decrevimus. Ad huuc it&que ordinem et partem 


s rovs 20 deinofficiosi damus ascendentibus et descendentibus 


recta sectantibus dogmata et forte laesis per cele- 
bratas in testamentis rerum divisiones. 


focos ddixnÓsig. xarà ràe yevouévas énl vai; QiaÓr- 25 
xci6 TOv ngayndvoy Óiavouds. 


CAPUT IV. 


4idousy 0à abrois xai Qaxgeàc Didóvas vs xal nps- Concedimus autem eis et donationes dare et ac- 
epsia xaraluumávsuv dAevOsoícis T& oixérag viuav — clpere et legata relinquere, libertatibus servos hono- 
Gvvallavrsyw Ts xai mos dÀÀrAovs, otÓév vov mov — rare, contrahere quoque ad invicem, nibil ea quae 
map' zuv TrÜnuévov xoAvovros vóuov. Tóv yag308 nobis pridem posita est probibente lege. Nostrum 
zuéttgov gícxov xal macaw áAlÀnv vov dnuosíov uoi- enim fiscum et aliam omnem publici partem exclu- 
ea» dnoxÀs(ousv mavcelds, otdsuíav éE éxsivov vov — dimus omnino, nullum ex illa lege ad eorum here- 
vóuov moós roU$ abrOw xí5gove 7j và$ avTOv ovgíae  ditates eorumque substantias aut documenta parti- 
1 tà cvufólaia uerovoíav Eyev Qvvduevov. avra — cipium habere valentibus. Haec autem dicimus non 
6 gapusv oUx dri vois uállovc. uóvov, álÀà yap d5 35in futuris solum, sed etiam in praeteritum, ut nec 


xal éni v9 güdcavri, dera urdà vrég vàv vqyvixavra 
yeyovóvov Y, vv *uétapov qíaxov 7) Értgov TOv máv- 
Tov» rwvà rà ojoías molumgayuoveiv vàs avrov. oi 
yàp tà u£ÀÀhorra giÀavOÓQumnsvgduevo: mO€ dv mpi 


pro his quae tunc facta sunt aut noster fiscus aut 
alter omnium substaotias perscrutetur eorum (qui 
enim in futuris clementiam dedimus, quomodo de 
praeteritis subtilem tractatum habemus?): ut omni 


Tàv magehDóvrov dxpiBoloynsaius9a; dwrs avrovs 40 modo praesentem nostram promerentes clementiam 
T€ magovens ruv rbuouévovs gulavOQamnías xágs- 


duntur. Etenim si postea ad rectam Christianorum fidem redire velint qui hac de causa ab hereditatibus 
exclusi sunt, porliones suas accipient, ita ad hereditatem vocandi tamquam si ab initio rectae huius reli- 
gionis fuissent, solis medii temporis fructibus privati, Quodsi quis eorum etiam testamentum. scripserit, 
valere quidem hoc quantum ad religionem iubemus. Si vero paler vel etiam quis alius. ascendentium vel 
etiam descendentium sit qui testamenta scribat, si quidem omnes deinceps qui ad hereditatem vocantur in 
eodem cum ipso versentur errore, de substantia quomodo voluerit disponei; sin autem ex iis qui ex eo- 
dem gradu vocantur aliqui ín eodem cum patre errore versentur, his non ultra duas uncias substantiae 
relinquet, reliquum autem ad eos qui recta sectantur, deferetur, nisi quis forte ex iis legata Christianis 
reliquerit. Atque hic quoque iis qui paenitentiam agere voluerint facultas servetur aequalitate cum iis qui 
«ab tnitio Christiani fuerunt. fruendi, quemadmodum de iis qui ab intestato vocantur supra constituimus. 
Praeter hunc vero ordinem et partem etiam de inofficioso. querelam ascendentibus et. descendentibus 
concedimus , qui recía dogmata sectantur et forsitan per distributiones rerum in testamenlis factas iniuria 
«affecti sunt. 

IV. Concedimus autem iis etiam ut et donationes faciant et legata relinguant et servos libertate 
honorent et inter se quogue contrahant, neve ullo modo prius a nobis lata his obstet. .Fiscum enim 
nostrum et omnem aliam rei publicae partem omnino excludimus, ne quicquam ez illa lege cum eorum here- 
ditatibus vel substantiis eorum vel contractibus commune habeant. Haec autem non de futuris solum, sed 
etiam de tempore praeterito dicimus, ut ne propter ea quidem quae iam facía sunt aut fiscus noster aut 
alius omnium ullus substantias eorum perscrutetur.. Qui enim de futuris. humanitate usi simus, quomodo 
de praeteritis subtilem. rationem ineamus? [taque praesenti humanitate nostra digni habiti gratias pro- 





4 xai rz» àgyiv M (Iul) om. € | 9 9j kal àv xar- 
4óvrow] aut aliquis descendentium & | 13. *49«àrjaos 
M | ix xov airov BaOuov] ex gradu hoo e || 23 uoi- 
21 xai] xai om. | erp aer d M | 30 vópov] cf. ad 

47, 26 | 34 Qv»duavov] valentibus (i. e. Óvvagzvov?) c | 
39 và Scrimger (cf. )) tóv M || 40 djaxe] ut omni modo 
6. e. ovs mavri vgónq) c | 4l rb&cousvois M 


1 ad om. V | fidem Christianorum vu/g., fidem om. T 
reuertis T' | 2 hereditatem 7' || 3 si] ab initio add. Beck 
Hur 


5 aliquid T | 6 ualere in ras. T | 9 consoribat T | 11 
disponant et uoluerint libri] 12 quo] qui T | 13 relin- 
quant 7 | duas add. vulg. | 14 *recte libri | uolunt V | 
15 aliquis vulg. | relinquat V] relinquatur T | 16 looe 
vulg. | 18 fiunt 7 | dudum V] om. 7'vulg. | 19 decerni- 
mus 7 [adhue utraque ordinem V | partem vulg.] pater 
VT | 20 deinoffciosi] et de inofficioso vulg. | descenti- 
bus V 7' | 21 delebratas V | 28 (et) libertatibus vu/g. i 
29 contradere V | ei T' | 32 hereditatem 7' | 33 sub- 
stantias] substantias rerum V [ 35 in futuris] in om. V | 
neque 7T' | 37 alter om. T' | eorum qui] eorumque 7 
82 


Nov. CXXX pr. 1 


rag OnoÀoyriv Org ts xal uiv, xal Zepyio ys urv 
TQ OciaTdTq TQ «0$ raUTrzv zug de udAimra trn» 
msg] avroUg dxxaAscauévq: giAavO' omar. 

(Eníihoyos) 'H roívvv aij évdokórgs «iv zae' 
juowv sis avrobe émidsÜnyuévg» galavOQozmíav dià 
TOU magóvros uw vóuov ywoxovga OnÀa vaig dn- 
apzíais di& vw avrteiDiguévov idixvov «à vow ruiv 
magagtdwra moii, OSTs ÜumvsxoUs vaUtZs GUTOUS 
àmoÀevco: vr€ BonOeias 

D. xvi, k. Iul. CP. imp. dn. Iustiniani 


CI pp. Aug. 
anno XXV. pc. Basilii vc. anno X. a. 


PA 


ITEPI IIAPOAOY XZTPATIQTO9N. 


45 


'O avrós Bacilevs ITérgg td) dvUofovárg &xdoyo 
TÀw ispiv TQavto»Qionv. 
(lgooípiov.) logon» wal psyísvmv rjyovueDa 
cícraciv elvas T6 vuerépae mOÀitsíag TÓ xal dudu- 


650 


10 
[a. 551) 


QUOMODO OPORTEAT 


gratias profiteantur deo et nobis et Sergio sanctis- 
simo &d banc nos quam maxime circa eos provo- 
canti clementiam. . 
(Epilogus. Tua igitur gloria nostram in eis 
5declaratam humanitatem (per) praesentem nostram 
legem cognoscens manifesta per provincias sollemni- 
bus edictis quae nunc nobis placuerunt faciat, uf 
perpetuo hoc ipsi fruantur auxilio. 


Dat. xvi. kal. Iul. CP. imp. dn. lustiniani anno 
XXV. pc. Basilii anno 


CXXX. Auth. CXVIII 


QUOMODO OPORTEAT MILITES 
TRANSITUM IN CIVITATIBUS 
FACERE, ET DE INTROITU. 
Idem Aug. Petro pp. 


(Praefatio. Primum et maximum arbitramur 
statum esse nostrae reipublicae, ut et inculpabiliter 


mrO€ TÓ zu£regov crgrrevua dv vai magódois dxo- 20 noster exercitus in itineribus conversetur et in- 


TpipeaDa. xal v0 aBAoBis xal dir ueov toig rjtt£pous 
vmoreAíg. gvÀattsc as. 


— atque indemnitas nostris collatoribus custo- 
latur. 


CAPUT I. 


Kele(ouev voívov, ócdwis mágodos yévryra. «ww 
zustégov doyóvrow rs xai aer seri delegatores 
cwv»iévca avrOWg TOUS 15v qoovrida 
avrdw dzorgopis, vos Ói éxáaTns énagyías dgyovras 
d, Ow mágodos yivera« érosuagíav mtowicDus rdv 
ópuAóvtov yivecda: Üamavnuavaw, ders voUS TOU 
| amiet crgareíuaros dv óxiaTy émaoyíq mapióvras 


Iubemus isitur, quotiens transitus fit nostrorum 
iudicum et exercituum, delegatores simul esse cum 


7t0.0vpévovs Tis 25 eis, qui curam habeant eorum alimenti, et singula- 


rum go iudices per quas transitus fit prae- 
&rationem facere expensarum, ut nostri exercitus 

unamquamque provinciam ascendentes inculpabi- 
liter conversentur; et uniuscuiusque numeri optiones 


éuzrOe dzorgéqagO.. xai r0U$ udv éxdavov váy- 30 


Nov. CX X X (— Authent. CX VIII) Graece extat in ML. — Epit. Theod. 130, Athan. 20,2. — Iulian. const CX XIII 


fiteantur et deo et nobis et vero Sergio viro sanctissimo, qui potissimum ad hanc mos erga eos humami- 


tatem excitavit. 
Epilogus. 

monsíraiam — quae no 

perpetuo hoc auzilio fruantur. 


Tua igitur gir humanitatem erga illos a nobis per praesentem legem nostram de- 
is nunc placuerunt provinciis per consueta edicta manifesta faciet, wt illi 


CXXX. 
DE TRANSITU MILITUM. 
Idem Augustus Petro gloriosissimo praefecto sacro praetorio. 


Praefatío. Prinam et mazimam reipublicae nostrae condicionem esse arbitramur, wt et exer- 
citus noster in transitibus sine reprehensione alatur et subiecti nostri ab omni damno íniuriaque vacwi 


serventur. 


L lubemus igitur, quotiens transitus fiat nostrorum ducum et exercituum, delegatores eos comitari 
qui alimentis eorum curam adhibeant, praesides autem cuiusque provinciae per quam transitus fit efficere 


ul e 


upensae quae fieri debeant in promptu sint, quo qui ex exercitu nostro per quamque provinciam 


transitum. facturi. sint. sine reprehensione alantur; atque cuiusque. numeri optiones species suscipere sine 


10 subscr. om. Iul, | xvi. k. iul. Me Ath.] unyi ioviig 
Theod. | CP. imp. — XXV. (c) cp. dn. iust. pp. aug. ann. 
XXV. M BaaiAeias "IovaxeviavoU v0. ws! Ath. Kreis xB^ 
17$ Bacile(as Theod. | 11 po. Basilii vo. anno X. c será 
T5v vmarsíay Bagile(ov TO «' Ath. Theod.] basilio uo. 
conss. M | 13 rubr. lHegh magódov ewQarwvrOv ML 
Theod. (Iul.)) ITegi xov (ITegi 10V om. index Ath.) ma 
di robe crQariras T5v mdpodowv mosicÓa: dv vais 
mólsciv xai mei introitow Ath. c | 16 vzágzo L19 
vais ruerépaie L9 | xal om. L | dpeurevov L* | 20 dxo- 
TQéqsgO*a,] conversetur (i. e. dzroovoégeaDas?) e (id. 30) || 
24 duhyáropas M diligatorag (j. e. wai), s. v. avroeste- 
eras L | 26 qvviéva: avtois] simul esse (i. e. Gvvsivai?) 
28 ógnuáóvvaw yíveaDa. L] ógeionévam 
(cf. ad 639, 13. Edict. VII c. 1), om. € |] 


eum eis g 
yiveadas 


Tov; om. L | 29 zapióvros L 


1 deo (vu/g.)) hoo libri[ 2 nobis 4 d rpm Vr! 
4 nostra V $ per odd. vulg. | 1 ut] in Z[8 ipso T* j 
10 subscr. praestat unus. Escorialensis, ubi praescribitur 
constitutioni CX X III (2 nov. CX LL V) inter extravagantes 
positae | d. ntri iusti. an. XX1I (sic) " bas. vo. an. X 
Escor. | 12 nov. CXXX — Auth. CXVIII om. R, inter 
ertravagantes in appendice ab alio librario habet 
T f.119 | 13 rubr. om. V | 14 transitum in civitatibus] 
in eiuitatibus transitum 7'| 18 arbitramus V | 19 et V] 
om. T' vulg. | 20 nostra V | exercitus vulg.] expeditus T 
al. expeditis V (cf. 652,36) | in rame ineribus 
V] 21 cultoribus libri, corr. vulg. | 25 alimenti vulg] 
alimentis /ibri | 26 quas vulg.] quos üibri 


MILITES TRANSITUM 


pares ómiiovae vmodégeo Das và sidr Díya vivos Dia- 
€r9ogis xal Qoysósw 1ois dbapyois xal voOW; GrQavia- 
T«u& Tàe dv siÜss yopryyovuévae avvóvae, Éyeww dà vois 
aVroUs Ózriovag xai 19» égepicuévnv avrois mQo- 
gian magauvO (ae mevrexaidexdvrv notas. cà dà (E 
Q'ovs recauta yívaaD'as zrap& rav óntióvov vois vzxo- 
TtÀésw Ordo TOv rag! avróv Qanavagévav, xivdivo 
*&À» gdiw avroi; Óóvrow dbáoyam xai rQiBovvow xal 
wourro» xai diacmariv xai delegatorow xal Ow 


651 


Nov. CXXX 1—3 


suscipere species sine qualibet tergiversatione et ero- 
gare magistris militum et militibus in specie mini- 
stratas annonas, habere autem eosdem optiones de- 
putatam eis occasione emolumenti quintam decimam 
5 portionem. Ex consuetudine autem et recauta fieri 
ab optionibus collatoribus pro his quae ab his ex- 
penduntur, periculo eorum qui cum eis sunt iudicum 
et tribunorum et comitum et diasostarum et delega- 
torum et uniuscuiusque numeri primatum; et nullo 


ixágrov Tdyuaros ztoarevovraw" xai xarà arÓévai0 modo gratis expendere milites a collatoribus aut 


1Qóztov Qagsay Gvaliaxewv ovs argatioras zrapà tv 
Gvvrelecrow, sire moopácr, TOU uj ylvsoOi oe si- 
xós éroiuag(av sira — óvóuari, Qv xcl avc)» 
TÜ/v nmposnyopíav zavrshoe dyaipoUusv, dp' q mavra- 
»* n a lag (povusv, Pp 

Tépov$ vnottAsis. 


occasione non factae forsan praeparationis aut in- 
troitorum nomine, quorum etiam ipsum vocabulum 
omnino perimimus, ut undique inlaesi et indemnes 
custodiantur nostri subiecti. 


asc xal àbnuiove gvÀarreaO c: vois 5jus- 15 


CAPUT 1I. 


Tà Bi ddr «à esgiaxópneva dv. éxdavq vóxq airà 
AanBdveiw TOV6 GTQaTuOTa6, xal uy Krega dri[yréiv 
&nrp év vj avr] dmagyiq ovy evgícxovtas, xai £x 


Species autem ve inveniuntur in unoquoque loco 
ipsas accipere milites, et non alias quaerere quae in 
ipsa regione non inveniuntur, et propter hoc tergi- 


10bTov ÜiactQogz;v 7j Cruia» dsayaysiv coic raevéoos 20 versationem aut damnum inferre nostris collatoribus. 


vxortÀéoi. 


CAPUT III. 


Ty» dà yuvouivmp» mapà vw xrmTó Panarnv 
xai Molesduio dià vràw recautow itinee Aoyite- 


c2«: avrois zapà voU J'oovov Tijs G7 vrtegoyis zaple 


Eam vero quae fit a nostris possessoribus ex- 
pensa et declaratur per recauta iubemus reputari 
eis à sede tuae celsitudinis sine qualibet tergiversa- 


trs olaso» diaerQogijs Ju Duas yj dmiwoíaé eie r^» 25tione aut damno aut inventione in collatione quam 


Cevvréluav «jw nap avrüw TQ Ünuocíp Oidomévnv 
vip vis ézwveurGsos dxcivré, xaO" fv rj Qanávr yi- 
»rtai. sí DÀ nÀe(ova xà Gvvrélovuévowv saga cw 
Jsdoxórov và sidn sógsDz và deueuinir, xeÀsio- 


pav dx TOU zavtós GojtrOS tdv Ünnocíow r5$ «vrjs 30 compleri eos qui ultra suas functiones 


áxapyias mÀngovgOas v00€ Unio ry» iüíav ovvtdAnuav 
damapncawraé. si 08 uy ger avr) dnagyía druóaia 
4gxovvra se vj» yevouiwnw Qamavnv, mingovaOas 
TOUS TZv avr)» Üanávmw soimgauévovs éx tZ yt»i- 
«De rgamétne 156 Jioixovuévr 
Trtot, fjyov» magaxoaréiv avroUs vavra dx Tw mag" 
avrüy Gvvrslovuévow xavà 5v dpsbze émivéunciv, 


ab eis fiscus capit pro indictione illa, in qua ex- 
pensa fit. Si vero amplius quam professionis sunt 
&b hís qui dant species inveniantur expensae, iube- 
mus ex omni corpore fiscalium eiusdem provinciae 
ibuerunt. 
Bi vero non habeat ipsa provincia fiscalia sufficien- 
tia ad q quae fit, compleri eos qui hanc ex- 
pensam faciunt ex generali mensa quae regitur (& 


tua gloria, aut retinere haec eos ex his quae ai 


$ magá c5s one évüoLó- 35 eis inferenda sunt secundum sequentem indictionem, 


et haec reputari eis ex omni modo ab eis qui 


xai ravra AoyitsgOas avroWe £x rpónov mavros Óià 


ullis ambagibus et ducibus ac militibus annonas in specie subministratas erogare, habere autem eosdem 
optiones eliam destinatam ipsis emolumenti nomine quintam decimam partem, Solita vero recauta ab 
optionibus fieri collatoribus pro impensis ab iis factis, periculo ducum qui cum iis sunt. et tribunorum et 
comitum et diasoslarum et delegatorum et uniuscuiusque. numeri praepositorum ; ullo modo gratis 
milites a collatoribus sumptus accipere, sive ex causa apparatus forie non facti sive introituum nomine, 
quorum ipsam appellationem prorsus tollimus, ut undique illaesi et indemnes subiecti nostri serventur. 

Il. Species autem quae quoque loco reperiuntur ipsas milites accipiant, neve alias requirant quae 
in eadem provincia non reperiuntur, ind, vexationem vel damnum subiectis nostris inferant. 

IL Sumptus autem a possessoribus factos et per recauta demonstratos iu imputari 6s a 
sede tuae sublimitatis sine ulla vexatione aut damno aut fraude in tributa ab iis fisco praestanda per 
illam indictionem, in qua sumptus fiunt. Quodsi plura quam ab iis conferenda erant ab iis qui species 
dederunt erogaía inveniantur, tubemus ea: toto corpore fiscalium eiusdem provinciae iis satisfieri qui ultra 
propria tributa expenderint. Si vero eadem provincia non habet fiscalia quae sufficiant ad expensam 
faciam, iis qui illam expensam fecerunt ex. generali mensa satisfiat quae a tua gloria administratur, vel 
relineant haec ex iis quae ab ipsis insequenti indictione conferenda sunt, eaque omnibus modis imputentur 


1 ónzcíovas (et sic infra constanter) M | 4 xal om. c ] 
& recauta] s. v. evrgezíguora L (id. 652,15) | 7 dia- 
zavopuévov L | 9 xouirov L | diligatórov, s. v. evrgs- 
zucrav L Diyatooov M | 13 ivtroitav, s.v. alaódmv 
L wwteroíton M| avrov L^ | 17 sid và) v& om. L |] 
20 5 Me) xal L | 4xáysuv L| 22 sagà tv wryvó- 
gov] à nostris possessoribus g | 23 recauten M recau- 
low, s. v. evrgesagpvoy L | 28 násiova vv avvrs- 
Aovnévow] amplius quam professionis sunt g | 29 svos- 
Sam L| 32 £g] habeat c || z avr M (Iul.)) avcy) 7j 
Lc| 34 riv asrsv] hanc (i e. tavrq» vjv?) « | 36 as- 
10i L| 37 avrov Le] avvov M 





1 facies T | sine] nisi y12 magistri V magistrorum 
Tig quer MT ui ur V | 
8 T |4 occasione emolumenti ww/g.] occasionem 


in (et in V) emolumentis libri | quintam] qui nostram 
T |5 partem 7'| 6 ab optionibus] adoptionibus V [| ex- 
pediuntur 7'| 8 diacostarum T'| 11 factae vu/g.] facta 
libri | introitorum] anthidotorum 7 | 12 etiam] contra T'| 
13 perémimus (sic) V | indemnis V || 17 qui V | in om. 
Vi 18ipsas Beck] ipsos V ipsos quoque 7' | milites acci- 
pere T, milites om. in spat. vac. 10 iut. V | in om. V || 19 in- 
wenitur V | 20 inferre Beck] inferri /ibri | 22 Eam vulg.] 
ea libri | & nostris] nostris a T' | expensam vu/g. | 23 pro 
T | 24 tergiuersatio V | 25 quam) que 7' neque V | 26 
inditione V (et sie infra) | ex qua inpensa V | 27 fit) sit 
VT | professionis sunt T] professiones sunt . profes- 
sionis V; leg. pro functionibus? [ 28 inueniuntur 7' | 30 
eo V | qui ultra — 32 eos om. V | 31 fiscalia T] om. 
vulg. | 32 quae &it T] factam vulg. | 33 a add. vulg. | 
35 eis] his T ea V | 36 reputari vulg.] reputare libri 
82* 


Nov. CXXX 3—6 


tàÀw 1à Üguódin dvvórrov.  tobrav ázávrov nQoióv- 
Tow Ts xal smapagviaTrOuévam xivüíve «76 vs on 
dvo, 0$ xal dw éxactQe émapyías rpaxtsvrów 
xal agxovra»w xal tGv zeiDouévov avrois vábenv xal 
dxÀpmiógow xal mohvvevouévow xai sdvtow tüv và 
9guóaia xegibóvvo. 


652 


QUOMODO OPORTEAT 


fiscalia exigunt. His omnibus admittendis et ob- 

servandis periculo et tuae gloriae et singularum pro- 

vinciarum tractatorum et iudicum et obsequentium 

eis officiorum et susceptorum et curialium et omnium 
5 fiscalia tractantium. 


CAPUT IV. 


Kal rovro Oà walsiouev magapvlárrsgÓas, diera 
unóiva vw dLdgyow 5 tà» crQarww TOv mpogdct 
magódov 5 dmó vov nólaww 5j (rÀv) yoxglaw dv àx- 


agyvpuguq vi Aaufávsw. ai O$ evgeduíg i$. Undo 10 ventus fuerit aliquis 


uy TÓV 


magódov év dmagyvgiGua Mur A à 
unAágiow mp 


TOiQUTÓ Ti mQürtOvta amaiteigDas 
H "Mur : H 
Üneg Aafsiv Unio oUtov roÀurct. 


Hoc quoque iubemus servari, nullum iudicum aut 
militum occasione transitus aut a civitatibus aut 
praediis in nummo aliquid accipere. 8i autem in- 
ro transitu in nummo annonam 
accipere, iubemus tale aliquid agentem exigi duplum 
totum quod accipere pro hoc praesumpserit. 


CAPUT V. 


Ei Mé ces vw juerégov dbdpyow 5 vàw rQa- 


Si quis vero nostrorum iudicum aut militum aut 


TUTO 5 ty Ozrióvorv avrdv uj) recauta soujsoves 15 optionum ipsorum non recauta fecerit factae ab eis 


Tí$ ysvouévué mag' aUrQwv Üamndyzé, waletouswv ovs 
Tnv dandwnv xognyügavrae GvvreAectüg moti Usto- 
uvrudártow GvvicTav, ei uiv svQeO] Ó doyow v voie 
Tóno éxeivou, map' avtQ) xal tq ócwrárQ 7s 


mólso émicxózq, si dà ur evosDr; à doyov dv vois 20apud sanctissimum civitatis episco 


avroie 1ós«s, xapà Td ÓcioxáTq Tie nólsoe dmi- 
Gxónq 95 tQ ixÜxu vàw rónav, óg' oUs 7 xri 
Diáxarras dE je yéyovev. 5 danávr, xal Qià c6 vow 
evryé nodleos dsl moi, Tívis 1àv rusvigov do- 


xóvrow 1| urrà molov GrgarevuarOs T5» 7dpodov 25titatem expenderunt, et talia 


nwoiw0Uusvo. ovx énoíncay recauta xal stóggv rrogótnea 
dÜamdwngav, xai nv vowbrQg»v moübuw méumacdas 
góe vj» ajv évÜotórnra, viv Óà ov vnsgoyíw dk- 
ael rec&utow ysvou£vow vois udy Unovslés. magéysw 


expensae, iubemus expensas facientes collatores gesta 
monumentorum conficere, si quidem inveniatur iudex 
in locis illis, apud eum et sanctissimum civitatis 
episcopum, si vero non inveniatur iudex in locis illis, 
&ut defen- 
m" locorum sub quibus lo ms phon 
acta est expensa, et per gesta 

qui eren e iudicum et cum quali exercitu trans- 
itum facientes non fecerunt recauta et quantam quaa- 
mitti ad tuam 
gloriam, tuam vero celsitudinem utpote recautis factis 
collatoribus quidem praebere aut etiam reputare quae 
&b eis facta est expensa, sicuti superius diximus, 
retinere autem hanc quantitatem quae ex gestis de- 


5 xal AoyiteaOas Tqjv nag" avrv yevouévny Sanávnv, 30 clarstur ex his quae delegata sunt de fisco principi- 


xaJámap àvorépo siprxagav, napaxparsiw dà avt5v 
TZv xoGÓórgra tjv ÓOià 56 mdbaos nov dx 
TO» ÜnÀnyarsvouévony ànó toU Ünuoaíov vois dEaQyow 
wal rois GrgariDtaae Ole c9v Qandvmw mowjcapnévos. 


bus militiae et militibus qui expensam fecerunt. 


CAPUT VIL. 


Ilgós voíroi xsÀs(ousv ove 
airs xal vo) QiacnLovraé 1Ó grQárevua xai delega- 
torae év aic mapódoié mQoméunzsiv sic Éxaivov àv 


tózow dv Q uilla 10 zuérsov a1Qátevpa xaravtüy, 


- per eos qui fiscalia exigunt. Atque 
et cui 
lium et omnium qui fiscalia tractant. 
IV. Sed hoc quoque observari iubemus, 
civitatibus vel praediis in ía numerata 


ne quisquam » du (on n : . 
wam auferat. Si quis vero inveniatur qui pro transitu 


fjpexégovs y ae Ad haec iubemus principes militiae nostros sive 


eos qui deducunt exercitum et delegatores in trans- 
itus praemittere ad illum locum, in quo futurus est 
noster exercitus applicare, et praeparationem facere 


haec omnia procedant atque observentur periculo et tuae gloriae 
provinciae tractatorum et praesidum et officiorum iis obsequentium et. susceptorum et curia- 


ducum aut militium nomine transitus vel a 


im pecunia numeraía quicquam auferat, iubemus ab eo qui quid eiusmodi fecit duplum eius, quod eo 


nomine auferre ausus sit, exigi. 


V. Si qui vero ez nostris ducibus aut militibus aut optionibus corum non fecerint recauta facta- 


rum ab ipsis expensarum, iubemus collatores qui 


idem praeses ín illis locis inveniatur, apud eum et sanctissimum civitatis 
is non inveniatur, apud sanctissimum civitatis episcopum vel defensorem 
iecta est ex qua expensae faclae sunt, et per eiusmodi acta palam facere, quinam ez duci 


quali cum exercitu transitum facient. 


es recauta non fecerint, et quantam. summam 


Subminisirarunt, acta conficienda curare, si 
episcopum, sim praeses in ids 
Nen, quibu pecnesio sub5- 
nostris vei 


eiusmodi acía ad tuam gloriam mittantur, (ua vero sublimitas tamquam recautis factis Suosds quidem 


praebeat vel etiam imputet expensam ab iis factam, 
actis demonstratam retineat ex iis quae a 
VL Praeterea ii 


fisco deleg. 
us duces nostros vel etiam eos qui exercitum deducunt et delegatores in transitu 


ra , ipsam autem quantitatem 
ata sunt. ducibus et militibus qui expensam fecerunt. 


faciendo ante mittere ad illum locum in quem eaercitus noster perventurus est, et expensas apparandas 


8 4fagyóvrov L| 9 «àv add. Zachariae | 10 sg. t« 
AanBdvssww — ásapyvoiaud om. M | 11 Aaufgávo] &nno- 
nam aoeipere & [| 14 sg. Twwe& — mo:noove:] quis — fe- 
eerit e Fer erre dedimus ex & lul.] avgavevudvow 
M. ay, L | 22 «9 4xdixq] defensores c 
25 9| et c | 28 vnagoyiw] dQanávraav xal viv add. L* 
31 avri» M] vavrqv Lg | 33 Quy avsvouévov ML, 3s- 
rr cum Haloandro vulg. | vàv Ónuocíow L| 
36 delogatoras (s. v. ugvvràs L) ML|37 «oic M 


1 fiscali V | His om. T | 3 et iudioum] et om. T'| 4 eis 
vwulg.] eos libri | et curialium] et om. T | omnia 7 | 


7 nuji V| 8 & om. V| aut V vuig.] aut a T | 9 prae- 
ii y | 10 annonam deía! Beck | 12 praesumpserit] 
acoeperit praesumpserit T'* | 15 faota ab eis expensa V | 
16 iubent T'| faciendas 7*| 17 conftere V7' | quidem] 
quis T' | 18 sanctissimo ciuitatis epi ibri, 
19 inueniantur V | illis in locis 
nin Tu pensio V | 23 et cum quali ex cum quaii 
exercitu V | 24 quantam quantitatem vulg.) quantitatem 
quam T quantitatem V | 29 ex) etiam ex V | 30 deleguta 
sunt] deolarata sunt siue delegata T | 31 militiae om. 7' | 
36 exercitum vulg.] itum libri | *transitos libri, trazs- 
itibus vulg. | 38 nostre V | applicare] ibi applicare Z^ 


MILITES TRANSITUM 


wal éroiuacíav ztouiy vOv Qaxarruarom, xal uf) vin- 
Tuv. tis érépas ztóles 5j amont puri ox 5 ógti- 

cv rw TOU OTQatsvuaTOS Éxsigs uéivai, xai dx 
ToVrOv dgyvgoloysiv ràg xrüGsa& xni va xopía. si dà 
Aafsiy vi 97tlo vovxov xoluiovas, xslevouay xal ovra 
udwv civ sip, nzübw yivsaDa, Ünkovcav vó vs 
doOiv xal rív. Qidoras, AoyijsaOea dà voie Lruao- 
Osie. napà vi; G5& évüobórnvos 5j magéysa Das xarà 
tà» dvorrépo rjuiv signuévov vgónov návra da à 


Te tola TIS nQábsos nA aín, Toi dà dEdgyove xal 10 cumque modo 


TOV; ÓmagcoU» JiacuLovras vÓ TjuértQov arQársvua 
xal voe delegatorae 4» Jjumlagiov. sogóvqTs Qovvas 
&nsp Aafhiv voÀu0govgww vnio vovrov, vove dà sQo- 
prtdropas xai viuaxpía€ xal dtopíav voxopávev. 


653 


Nov. CXXX 6—9 


expensarum, et non mittere ad alias civitates aut 
possessiones aut praedia, quasi debeat exercitus ibi 
manere, et ex hoc pecunias accipere de possessioni- 
bus et villis. Sí autem accipere aliquid pro hoc 
5 praesumpserit, iubemus etiam sic quidem memorata 
gesta fieri significantia et unde et cui datum est, et 
reputari damnificatis à tua gloria sut praeberi se- 
cundum praedictum modum omnia quae ex talibus 
gestis significantur, principes autem militiae et quo- 
diasostas nostri exercitus et delega- 
tores in duplici quantitate dare quae accipere pra&e- 
sumpserint, pro hoc autem metatores etiam suppli- 
cium et exilium sustinere. 


CAPUT VIL 


Ei 0d swiss xv dpyóvrow vàv énagyidv avydoi- 15 


Lóuevos nolÀáxug vois p senes 1Ó naítsQov GTQá- 
trvaa uy évoundameo. và Danávag, xal dx rovrov ele 
diagógovs nón Ts xol jmQía vovrOve sagayayocs, 
xslrousv TOUS TOwVTOvs vie doy? mavopévove dy- 


Si qui vero iudicum provinciarum colludentes forte 
diasostis nostri exercitus non praeparaverint expen- 
sas, et ex hoc per diversas civitates et villas eos 
perducant, iubemus eos cingulo remotos confiscationi 
et exilio cum oboedientibus eis officiis subdi, nostros 


psicai xal éfopíq usxà TÀwv ztiDouévar avrois ráfsov 20 autem collatores et it& indemnes servari ex recauto- 
$7x0, 


Qai, rove Oi rustépové vnoralee xal oU- 
TO abnpuíovs gvidvregOa. 5 dx ci rw recautov 
dóosus 7 dx 1$ xaxd xov slgrudvov 1Qónxov ógeilov- 
ons yívagOas noábsos. 


rum datione aut ex gestis quae secundum praedictum 
modum debent fieri. 


CAPUT VIIL 


Tavra dà T aeger zapaxslevóusc'a o) uóvovy 25 — Hoc &utem ipsum servari praecipim 


dv vai; mapólow tàw üusrípov doyóvrow xai qdrga- 
Tiwtüyv, dAlà xal «Àw dÀLeov vOw 4E oiovünmots 
KOvovs sís cvuuayíav ié üuerégas molas nag^ 


QM» TERAuTUOUAV OV. 


us non solum 
in transitus nostrorum iudicum et militum, sed etiam 
aliorum qui ex qualibet gente in auxilium nostrae 
rei publicae & nobis mittuntur. 


CAPUT IX. 


"Qera ui) dà ngogácss 156 vàv 
évvBoltsaD'as Tiv vov rusriogav 5 uv disvOsoíav, 
SaeniíLousv unÜsvh dbsvas mavtslos «dw rusrtQow 
crQazsorüw sig và. avOevrixàg oíxraue, dv alc oi ds- 
Oxóras TÀwv oixrudvuy svgaDeiev uévovres, Aaufávtuv 


drew» Jógso;30 — Ut non autem occasione metatorum dationis in- 


iurietur nostrorum collatorum libertas, iubemus nulli 

tus licere nostrorum militum in authenticas ha- 
itationes, in quibus domini domuum inveniuntur 
manentes, accipere sibi metata, sed illas quidem 


dawroi; unrdra, dÀÀ' éxsivag uiv dwevoyAzgvove gv-358ine molestia reservare propriis dominis, accipere 


AdrrsoDa, vois idíow Deonuóvaw, AauBávaw dà rovs 
evgavio ras dv éxígais Qiaíivass urraca. 


autem milites in aliis diaetis metata. 





curare nec vero ad alias civitates vel possessiones vel praedia mittere, quasi exercitus ibi manere debeat, 


a inde exigere a possessionibus 


et praediis. Si quid aulem eo nomine accipere ausi sint, 


iubemus sic quoque praedicta acía confici quae declarent et quid datum et cui datum sit, iis autem qui 


damno affecii sunt a (ua g 


loria imputari vel praestari secundum supra dicium a nobis modum omnia 


q ue per eiusmodi acia declarata sint, duces vero et cos qui utrumque exercitum nostrum dedu- 
cuní et aelegatores duplum eius dare quod eo nomine accipere ausi sint, promelatores vero et supplicium 


e£ eailium subire. 
VIL. Si qui autem ez praesidibus 
deducunt non apparaverint expensas, aique inde 


provinciarum colludentes fortasse cum iis qui exercitum nostrum 


diversas civitates et praedia cos ucant, iubemus 


iilos magistratu motos publicationi bonorum et exilio cum officiis quae iis parent subici, subiecios autem 
nostros sic quoque indemnes servari aut ez recautis datis aut ex actis quae secundum praedictum modum 


ent, 


fieri debi 


VIL Haec autem servari iubemus non solum ín transitu nostrorum ducum et militum, sed etiam 


ceterorum qui ez: qualibet gente auxilio rei publicae nostrae a nobis mittuntur. 


IX. 


omnino ex militibus nostris licere in principalibus habitationibus, in quibus domini 
veniuntur, metaia sibi sumere, sed illas quidem sine molestia propriis 


cenaculis metaía accipere. 


5 volurcoves ML^*] voAuXcos L'g| 7 doSiy] unde 
(4. e. G9av) c | Aoyitaa as dà M] vai scOas Le | 
9 «óv] vov M | 12 del. (s. v. unvvsac) L. Osle- 
géropas M | I3. img vovrov sequentibus iungit c || rrgo- 
práropag (Theod.)) ngousvdvopas ML (ngouevevogas 


gr soxid. 18 xogas L | 19 rovs vowvrove] eos « 
25 Tavra dà] Hoo autem ipsum (&L e Tavó dit) c 


mapaxslevousv L9 | 30 dava us) 9à. L (ubi vv. 014 — 
dAavOspíav prioribus continuantur) c] dave u7 M | ug- 
1éta (cf. Theod.)] érov ML| 32 4Eeives mavre- 
Ame M] mawvrslos alive Lg | 35. 37 uiáva. ML 


Ne vero metatorum dationis nomine libertati subiectorum nostrorum iniuria fiat, sancimus nulli 


uum versari in- 
minis servari, milites vero in aliis 


4 Bi vulg.] om. libri || aliquis T | 5 sic] si V [ 6 et 
eui] et om. A dampnificantis VT* | a tua — 9 signi- 
I 


ficantur om. praebere T'j 9 quodeumque V | 10 dio- 
sostas T | 11 pruesumpserunt libri, corr. vulg. | 16 dia- 
sostas V diosostas 7T, cum diasostis vulg. | praeparauerunt 


V | 18 producant V | 21 donatione V | 22 modum om. T'| 
26 *transitos libri transitibus vulg. (cf. ad 652, 36) | 21 
qui om. V| 28 a VT] om. vulg. | 30 ut non autem V] 
ut autem non T' vulg. | mercatorum V | 33 domuum] 
dominium V | 34 sibi metata vulg.] si ta VT | 
35 leg. reservari? | 36 diotis T' deceptis V 


Nov. CXXXI pr. 1 


(En(Aoyo&) T& roivoy mapadyrávra ruiv wei 
jià voV mapóvios Onloíusva vópov ry aj) dvOobóvns 
Éy «s «jj Bacilid, nólss eeces, xal Toi; xarà tÓv TO- 
Ttov dgio vTdrOis dmicxOztO. TOW T& ÁayztpotdtoOis TOv 
énagyidw &Qyovgs xal nágds TOi vustéQoag vroTSÀiciv 
£y éxágvg dzopyía xai nóAm OjÀa xavaccraáro, ara 
aldévas xov zustépove VrorsÀsis và mag' Tuv vnio 
rie avvàv dflagsíae dikrvzoD:vra wal ywoaxtiv, 
cx six magà vaUri T. mpayOtrín xal oi adixov- 


654 


DE ECCLESIASTICIS TITULIÀ 


(Epilogus.) igitur placuerunt nobis et 
per praesentem declarata sunt legem, tua gloria in 
regia civitate et per loca sanctissimis episcopis cla- 
rissimisque provinciarum iudicibus et omnibus nostris 

5subiectis in unaquaque provincia et civitate palam 
faciat, ut sciant nostri subiecti quae a nobis pro 
eorum indemnitate disposita sunt et agnoscant, quia 
si contra haec aliquid agatur et qui laeduntur taci- 
turnitati causam tradiderint, ipsi huiusmodi laesio- 


M&vo: gini và moüyua mapadogovciw, avro] cr 10 nis sibi auctores flent. 


roiavrrs Blame davrois akrao. yev,govraa. 


Dat. k. Mart. CP. (imp.) dn. lustiniani H3 Aug. 
anno XVIII. post cons. Basilii vc. anno 1V. t vit. 
a. 545] 


PAÀ 
ITEPI EKKAHZIAZTIK9N 
KANONQ&N KAI IIPONOMI9N. 
'O abrós BaciAsis Ilévop 1d évdobovárq: éxdpyq 


Tpnatogiav. 


(IIgooíuiov.) nea tà ÍxxÀAngiadvixów xavóvowv 20 


wal mQovouicv xal d 
Tárag dxx. 


óoovrow «i 


mv xepalaiow sig ràg dyia- 
Gías xal voU$ Lowrove aeBacuíovs oixovs 
zagóvra vóuov mQogégopsv. 


15 


CXXXI — Auth. CXIX. Coll. IX tit.6 


EK DE ECCLESIASTICIS 
TITULIS KR 
Idem Aug. Petro pp. 


(Praefatio. De regulis ecclesiasticis et privi- 
legiis aliisque uM &d sacrosanctas ecclesias et 
reliquas venerabiles domos pertinentibus praesentem 
proferimus legem. 


CAPUT I. 


Geastizousv xoivvy, sálvv vóuarw énsytiv vove áylous 


Sancimus igitur vicem legum obtinere sanctas ec- 


dxxÀngiagTiMOUE xavovas voe vaó Qv dyíow vsccá- 25 clesiasticas regulas, quae a sanctis quattuor ^onciliis 


Nov. CXXXI (Authent. CXIX -— Coll. IX tit. 6: gloss.) Graece extat in. ML, in A f. 184. 188'—190 (ubi 
tituli primi partem teo praeter epilogum in. B 5, $, 1—17; e. 1—3 in, c. 5. 6. 10. 11. 12 partim decurtata is 


Collectione LXXX 


capitulorum 22—26 (— S; inde Nomoe. L tit. 1 «t appendix cap. eccl. 15. 16 p. 604 sg. 667 sg. 


Voell.); c. 13. 14 ín Collectione XXV cipitulorum 25 (2 C) — Epit. Theod. 131, Athan. 2, 3 (inde Coll. const. eccL. 


III 2,3; particulae repetuntur in paratitlis Ath. 1 61, 3 $3, 9 $ 3). 


Julian. const. CXI X. 


c. I ex B habent Ecl. Bas. I—X, Nomoc.^ XIV tit. 1, 2; argumentum notat Nomoc. XIV tit. ib. 





Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per praesentem legem declarantur, tua gloria et in 
regia civitate ««eee, &( sanctissimis qui ubique sunt episcopis et clarissimis provinciarum praesidibus et 


omnibus subiectis nostris in unaquaque provincia el civitate manifesta faciat 
quae a nobis pro ipsorum incolumitate constituta sunt et intellegant, si quid 
damno ajfecti sunt silentio rem transmiserint, ipsos sibi eii 


wl subiecti nostri sciant 
adversus haec agatur et qui 
i damni auctores extituros. 


CXXXI. 
DE ECCLESIASTICIS CANONIBUS ET PRIVILEGIIS. 
ldem Augustus Petro gloriosissimo praefecto praetorio. 
Praefatio. De ecclesiasticis canonibus et privilegiis et aliis capitibus quae ad sanctissimas eccle- 


sias ceterasque 
L 


venerabiles domos pertinent praesentem legem ferimus. 


Sancimus igitur, ut legum vicem obtineant sancli ecclesiastici canones qui a zanctis quattuor 


2 8nXovuévov L* | dvJoEorre Me] vrregox) L || 3 lacu- 
mam sí(atuit Zachariae; supplendum fere (xai áv «ais 
énxaQyíaic eic v)» mádvrov yvaciw diOsiv napagxtva- 
caro) | 12 subscr. om. e, habent [ul.'v, item Tul. Uti- 
nensis | k. Mart. M Iul. At] ur»l pagriq Theod. | OP. 
— XVIII.) cp. dn. iust. E aug. M Bacileías "Iovavi- 
visavov vÓ im Ath., om. Iul. Theod. || 13 post cons. Ba- 
sili (uasili Utin. bilisarii w) anno IV. (anno IV. om. 5) 
indio. VIII. (indio. VII. om. w, Conspl. add. Utin.) Iul. 
prvà v5v vmarta» Bagilelov ó Ó' Theod. pevà cv 
vmarsícy Bagilsiov *Ó y' Ath. basili uc. conss. M || 
16 rubr. IJeol £xxÀrgiaGTixdw xavóvory xal ztoovouicv 
(avvdw add. B*) SB] Ilepi «àw éxxAnasadtixov. xavó- 
vor xal tgovouiary TG» (rw om. L) sis às ayeerrávas 
exxÀnaías (ópawvramw add. Haloander ex v. 23) ML vulg. 
Ileg t&v (vQwv om, index Ath.) dxxÀgaaatexaw vivÀov 
Ath.g Hegi ngiagvixdw wavóvow xal noayudeav 
dsztoxavagrágaos xal óggavorgógov. "Iaov Qsíov vUxOv 


Theod.; om. A || 18 'O acróc Baaidaie] a*coxgáva iov- 
eriviavós À | 19 rroaeroooioy MA) tav soastogéav L1 
20 rà» ML Ath.] om. A.B Theod. | 22 éxxlqaias] vos 
Ouov vía A| xai rovs — oixove om. Bf] oixove 
LABs) r0xove xci oixovs M | 23 ópovra 4| 7 

lgouev: B! | 24 vóuov S v.1 | 25 cvacadpo L. cA, 
ul, Nomoc. XIV tit] émvà MB 


2 declarata sunt] declaratas V [ 3 ot per] et om. T | 
5 in om. V | 8 contra vulg.) citra VT' | taciturnitau 
wulg.] taciturnitatis 7' taciturnitate V [ 9 causa. T' | trs 
derint V [ huiusmodi om. V | 10 fiant T' | subscriptione 
carent libri (nam in T' adicitur eum rubrica comat. 
insequentis. Auth, éxxii (z Nov. CXXIX) coniuncta 
dat. xvi kal. oet. esp. (sic) imp. domini mostri iusti- 
niani pp. eog. (sic) ad const. Auth. CX XI (— Edict. 8) 
pertinet) | 17 titulis] constitutio noua add. V | 22 perui- 
tentibus R!| 24 sacras V 


DE ECCLESIASTICIS TITULIB 


eov cvvóduw dxrsDévrae v BeBausDévrac, rovréots 
17$ dv Nixaíq tàw ri xal tre dv KoworavriwovnóAs 
TOY dylov e» marégow xal Te dv 'Eqéao m . 


v p] Iéetrropur naxexglS7), wal tfe dv KaAyrndóvi, xa^ 
fv Evrvyyé uerà INsavogiov &vsPsnar(aÓr. vw yàg 


xoononusvaw éviov Ó' cvvóbuv xai và Óóyuata 
waJánag vàe Jeías ygagàe OeyóusD'a wal voUs xavó- 
wac oe vouove gulárrouay 


655 


Nov. CXXXI 1—3 


expositae sunt aut firmatae, hoc est in Nicaena tre- 
centorum decem et octo et in Constantinopolitana 
sanctorum centum quinquaginta patrum et in Epheso 
Prima, in quo Nestorius est damnatus, et in Calce- 

5 done, in quo Eutychis cum Nestorio anathematizatus 
est. Praedictarum enim quattuor synodorum dog- 
mata sicut sanctas scripturas accipimus et regulas 
sicut leges servamus. 


CAPUT II. 


Kai dià voVro Jeazitonsv, xavà vovs avra Ogovs 
Tv 
Tov fsdvrov» TOv a», tóv dà nu aro» 
Goyumíaxonov Kavaravrwovnóleos vj$ véas "Pouns 
Gavrépay cáEiv. Angew nueva. vóv ayv)ravov dmocto- 


Auxóv deóvov vis mpsofvrégas "Polune, viv dà GAAov 
1 


mzáwvrow ngoriuag das. 


Ideoque sancimus secundum earum definitiones 


Finger sd TZ; mgecfvtégas Poune wánav moo-i0sanctissimum senioris Romae papam primum esse 
vas 


omnium sacerdotum, beatissimum autem archiepisco- 
pm Constantinopoleos Novae Romae secundum ha- 
ere locum post sanctam apostolicam sedem senioris 
Romae, aliis autem omnibus sedibus praeponatur. 
5 


CAPUT Ill. 


Tóy 0i xarà waigóv naxagióyravov dpyureiaxonov 
17$ IIoócns "Iovareviavzs 17$ zurrégas satoídos Értuv 
&s) vxo tZv oixsíav Oixciodocíay «ovs Racckons 
àv» énapyi)v Dacias mediterraneas xai Dacias ri- 


Per tempus autem beatissimum archiepiscopum 
Primae lustinianae nostrae patriae habere semper 
sub sua iurisdictione episcopos provinciarum Daciae 
mediterraneae et Daciae ripensis, Privalis et Darda- 


$, Praevaleos xai Dardaniae xai Mvc/ae 7:20 niae et Mysiae superioris atque Pannoniae, et ab eo 


warépae xal llavvovíaé, xai map! avroU ToUrOV& 
xtigorovsiaJas, aUró»v dà $mó cü$ oixsíac cwvódov 


€. II ex B habet Ecl. Bas. I—X. 


c. II (Osoxitousv xara rovs vtàw dylov avvóday Opovs 


(f. 83" et f. 85); argumentum notat Nomoc. XIV tit. ib. 


hos ordinari, ipsum vero a& proprio ordinari con- 


«seed ) —IV er B bis exhibet Nomoc." XIV tit. 1,5 





conciliis expositi vel confirmati sunt, hoc est Nicaeno trecentorum decem et octo. et Constantinopolitano 
centum quinquaginta sanctorum paírum et Éphesino primo, in quo Nestorius condemnatus est, et Calche- 


donensi, in quo Éutyches cum 


estorio ana. Lizatus esi, Praedictorum enim sanctorum quattuor con- 


ciliorum et ogmata tamquam divinas scripturas accipimus et canones tamquam leges servamus. 


H. Ac 


Beatissimus autem 


ropterea sancimus ut secundum eorum d nan sanctissimus veteris Romae papa primus 

omnium sacerdotum sit, beatissimus autem archiepiscopus 

obtineat ?" sanctissimam apostolicam sedem veteris 
Iti. qui quoque tempore est archiepiscopus Primae lustinianae 

semper habeat sub propria iurisdictione episcopos provinciarum 


"onsiantinopolis Novae Romae se wn locum 
omae, ceteris vero omnibus anteponatur. 
atriae nostrae 


aciae mediterraneae et Daciae ripensis, 


Praevalitanae et Dardaniae et Moesiae superioris et Pannoniae, iique ab ipso creentur, ipse vero a pro- 


2 «i5] «àv LS | tv v] áyíow zatépov xal uaxa- 
Qíov add. A, xaO" zv ó d&os aysDeuavíaOr s. v. 
add. L, xa9* zy» (avégov xa9' 5v Bí) 44osos ó tie 
pavías éovvpos àvsPQeuaríody add. B | vs] «àv S | 
xoviuvovnóAu L| 3 vow áyiww om. S, áyiow et xa- 
Tépow om. A | ravégov] 9' 7v Ó naxsdóvioe Ó mvsv- 
paronáyos dovricrevOv) s, v. add. L, ép! dw ó mvav- 
pecronáyos Meaxedóvios dovrei On add. B | roots] 
* (e.a?) vov 8 4l 4 xaAzróóv. M LS Nomoc." (£)] 
XaÀxrdóss B. Ath. vulg. xalwrÓóve vàw éfaxoaiow A | 
xa9' gv — 5 avsDruariaOr] Óuoíoe S| 5 dvePsua- 
TínÓx) mgós raíraus 56 Év Koworavrivovmóle 10 
Oevisgoy, 0i Z6 "oiyévre narà. vv avrov Qaji- 
px xal Érsooí vives Ovacefeic Masi sali A nad 
xai Fri 476 év Kovoravriwovzóla 10 tQítov, j/ri$ 0ia- 
qógove aipgégns DpiauBsvcaca và rdv ngoyevearéQoy 
Énégev àyíov avvóduv Osia ÓOóyuata dxaxvpasGev 
xai inl mágaie Tz$ dv Nixaiq v0 Oevrspov, dE re oi 
xarà TOv dylov sixóvow Avrtücavree db [cov rois 
ztgoAlafoUsiv aigsrixois 116 wadJoAuxne ayíae TOU DtoU 
dxxÀraías àstexrovzOnoav add. B; 0 (pro 01i) udv yovv 
Oexópeva (pro QexóusDa) voU$ xavóvac o vóuovs add. 
A16 3  ASc] évrà. M, om. LB | xaà «à M A Nomoc."] 
«à SL Bg |i dexóus9a — vópovs om. S| 9 Kai dià 
Tovro JeozíLouev om. Á | 10 zdzzav LL, om. S | —-- 
4sgov S | 11 rGw (apéov návtow A || paxa. n 
12 xowvtivovnóAsoe L, om. Ecl. || tij om. A Nomoe," 
13 Zxeiv vóbiv S | ayuóravov MS] ayiov ALB || 16 và» 
dà uaxapirarOv warà xcigóv L, dà om. A, dà xaxà 
waagóv om. el tOv gaxagiartavov cum frQoriuagd'as (15) 
Sungit S (cf. ad 17) | 4xíoxomov SA | V1 Exe] xal Kyeiv S 
Kytiv vai (sic) A | 18 iBiav IL Nomoc. L tit.1 | 19 éxag- 





xiv xal và éLi6 reliqua parte capitis omissa S | dafias 
L*! datias L* Jaxiae M B Theod. Ath. Jaxsíae A || mcdi- 
ierraneas L mediteraneae Theod. uedsvegpavéas B. asde- 
bo ami Nomoc." gadivsQavéas M usd erappavrs Ath. 
usdirempavas A| dapfías L' datias L* Jaxíae MB Ath. 
Qaxsíae A | ripensiag TAeod.] rirensias L $«meveías B 
Ath. susevaíac A. oureoaíac M || 20 Praevaleos] xoraae- 
ualeas L' yoroualeas L? mQascaAsos Ath. cod. prebuleog 
Theod. tguBaAdos A IIgasBaAéae Bl mosBalas B* roo- 
Baléíug M mpofaAsüs (altero loco mgofoAsas) Nomoc.* 
ztpofóleos Coll. const. eccl. Privalis & (Jul. c. 508 corr. 
Praevaleos er codd. meliorum scriptura praeualenos); cf. 
nov. XI pr. | xai ALBg] om. M| ias L Jaglavias 
MAB Theod. Ath. | 21 dvorégo Nomoc. | szavyoviac 
Theod. gavvovías L' mavovíag Nomoc." | 22 ónó M 
Nomoc."^] ànó ALB || oixsias] id/as avrov A 


1 nicea [2 et in] in om. R | 3 effeso V Ephesina 


vulg. | 4 primi VT] prima R vulg. | qua vulg. | in om. R] 
calcedone 7] caloedona R V Chalcedonia vulg. | 5 in quo] 
in quo et 


in qua - | eutichis & eutiohii (al. euti- 
ches schol. s. v.) sunt. 7' | anathematizatus est] anathe- 
matizati T'| 7 sacras R | accepimus V | 8 obseruamus 
T' vulg. | 9 rubr. De ordine patriarcharum R7' in marg. 
(ex Ju.) | eorum. R* | 13 locum om. V!| 14 autem om. 
T | praeponantur At (praeponi Beck) | 16 rubr. De archi- 
episcopo prime iustiniane t7 in marg. (ex Tul.) [ archiepi- 
scopum om. n nostrae iustiniane T'| 18 episcopus 
T'|vintiarum A! | 19 mediteraneae 7' meditaranee A || 
dati responsis T' | Privalis et om. in lac. 3 /itt. T; Prae- 
valis Beck | 20 et misaeae T' et miset V missie R |at- 
que] et T' | panonie A pantioniae T'| 21 ordinari om. R 


Nov. CXXXI 3—5 


xtigorovsiaD'as, xaj dv abrais vais vxoxeiudvaug avrQ 


dxagyías TÓw tOmov dxéytw avróv vov amogtolixov 
"Póups 906 
exa Piywaov. 


656 


»ov verà vd ópGÓévra dmó vov dyiow 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


cilio, et in subiectis sibi provinciis locum obtinere 
eum sedis apostolicae Homse secundum e& quae 
definita sunt & sanctissimo papa Vigilio. 


CAPUT IV. 


Kal vóv Ogowv vgómov v0 Óíxaiov c5 éQyuego- 5 


Cóvye, Omsg Tq émixónq lovsrwviavze Kagyndovos 
^ unes Duox;sens Deoxauev dE oUmsQ ó Quos 
Taíry» zuiv azoxaTéÉGTQGR, gvAarregÓas louer. 
xal aí dÀAai dà mólss xai oí vovrov éxícxoxo:, ol; 


4v ÜBiagógo:s cvómOi6  urQonolirixóv  Dixasov  ao- 10 jusmodi 


sGyíÓTn, vov vow brov ngovouíov sie «Ó Qumvexde dno- 
Aavérogayp. mávra Ó8 và mQovógia xal ra6 sapanv- 
Oas , &neg Ix Basilee quAotinlag 9) kal xa" Ereoov 
oloyB nora Toózorv aig &yíaig dudesbor 9$ érépows 


Simili quoque modo ius pontificis, quod episcopo 
Justinianae Carthaginis Africanae civitatis dedi 
ex quo deus banc nobis restituit, servari iubemus. 
Bed et aliae civitates et harum episcopi, quibus in 
diversis locis metropolicum ius praestitum est, hu- 
privilegio in um potiantur. Omnis 
(autem) privilegia vel solacia, quae ex imperiali 
munificentia &ut etiam alio quo| modo sanctis 
ecclesiis aut aliis venerabilibus locis collata sunt, 
firme eis per omnia conserventur. 


asBaauiois vónois mageayéOr, Beaios evrois Quà máv- 15 


vov gvÀárragDa. 


CAPUT V. 


Ilgós vovrow OsomiLousv, xal magcdw vw ayws- 
Táraw éxxÀinguDr xai vOv dÀÀeow ciBaGpiew oixcw 
Tàs wr5Gmc prs Qvmagàüs larovoyías pijre extra- 


Ad haec sancimus omnium sanctarum ecclesiarum 
et omnium venerabilium domuum possessiones ne- 
que sordidas functiones neque extraordinarias de- 


ordinarias juaygagàe vztopévew. && pévros ódoatoo- 20 scriptiones sustinere. Si tamen itineris sternendi aut 


días 7j yegvodv oixodouzs 7 ávavenGecs ola yévr- 
Tcu, waTà iungi viv dL xTytópow TÓ TOi0UTOV 
Koyov xai vas ayías éxxÀncíag xal rovs àÀlove ce- 


ntium aedificii vel reparationis opus fuerit, ad 
aliorum possessorum huiusmodi opus et sanctas 
ecclesias et venerabiles domos complere, dum sub 


Baspéovs olxove stingovv, xvíxa vn dxsivnv wéxrrvras — illa possident civitate sub qua tale fit opus. Si quae 


Tv m". vg' Zw TÓ 
Twwa dà máypara dmó V orumeieer d $zocrdgcsow sis 
oiavdrnors dyuotátny ÉxxÀnaiaw 5 dÀlov cagáauaov 
olxov xarà tois wópove dArÀóDasw 5j merà ravra 
mspidAD civ, dlséOsoa slyas vaUva Dsamitouev 7 
vàv lucrativo» Jiaypagzs. 


Tor Vrov yiveras Koyov. si25 vero res ex curialium substantiis ad 


bet sacro- 
sanctam ecclesiam aut aliam venerabilem domum 
secundum leges venerunt aut postea venerint, liberas 
eas esse sancimus descriptione lucrativorum. 





pría synodo creetur, et in ipsis provinciis ei subiectis locum obtineat sedis apostolicae Romanae secundum 


ea quae a sancto papa Vigilio constituta sunt. 
IV. Atque pari m 

dedimus ex quo deus hanc nobis restituit, servari i 

quibus in diversis locis ius. metropoliticum 


ecclesiis vel 


ius pontificatus, quod episcopo lustinianae Carthaginis Africanae dioeceseos 

í iubemus. Sed etiam ceterae civitates earumque 
: ifum est, eiusmodi privilegio in 
omnia autem privilegia el solacia, quac ex imperiali liberalitate vel etiam 


episcopi, 
erpetuum | fruantur ; 
;0 qualicumque modo sanctis 


s venerabilibus locis praestita sunt, firmiter iis per omnia serventur. 


V. Praeterea sancimus et omnium sanctissimarum ecclesiarum et reliquarum venerabilium domuum 


possessiones neque sordida munera neque extraordi: 


ias descriptiones subire. Si tamen viarum sternen- 


darum vel pontium struendorum aut reficiendorum necessitas inciderit, ad instar ceterorum possessorum 


eiusmodi 


simam ecclesiam vel aliam vener 
eas esse sancimus a descriptione lucrativorum. 


1 avrai om. Ac | 3 9oóvov óoluns A [ và] có» B* 
và 705 Nomoc." | ànó MLB] vxó A Nomoc || ayu- 
várov Á | 4 názxa ML | BaciAsiov A | 5 Kai] Karà 
malit Zachariae | 6 15$ lovaviviavis Nomoc.^ | xaAxz- 
Jóvos L Nomoc." | 1 4poudis] 4v dppux Nomoc" | 
Ououxrjosons] civitatis c [ 5 rui» «avra» Nomoc." || &xs- 
xarécrrnss LB*| 9 ai om. AL | 10 urtQonoAixóv Mg 
eunrgomolives A? | 11 azoAaféragar Nomoc," | 12 
mávra — 16 gvÀárrsgÓa, om. A, ubi (f. 184" med. — 
f. 188') ante c. 5 inseruntur. novellae CX XIII ercerpta 
Athanasiana (cf. Witte in. Krit. Jahrbücher f. deutsche 
Rechtiswiss. 1847, p. 187) [ xai] vel & || aí zagauvóias 
Haloandrum secutus Scrimger, vulg. (cf. ad 16) | 13 &zrag 
Haloander] &oxsQ M LB | xai om. B* Nomoc." | 14 
áyuorávcaé Bí | 10 gviarregOm: Zachariae] gvAar- 
1:090 MLB | 117 IIgos vosrois Osozitousv] Gsozito- 
uiv qviárregd as ngós voUroi S | xal om. « | nácac 
Tà$ aysvrdrag éxxircías xai ovs dÀAlovs GsBaguiovs 
Oixov$, om. ràg xtrcué A | dysoráraw om. S, sancta- 
rum g | 18 ràv &AÀAo»] omnium g | 19 *4703 $vx«gás 
MLB uj; óvnagàc SÀ | uve MLB) urdà A 5 Sv.l, 
7 stQov; dtopías 5j rj plerique | exstraordinarias L 
ÉitraorÜivapías M £xatQaógdiva vel KEvpaógdiwa S. FEo 
TOw Trrayuéyow (Jiaerevayudyov L) MLs.v., B | 20 
fuaygagás] oiasdmors Jiaygagás A^ oíad mors S | 


opus eliam sanctae ecclesiae ceteraeque venerabiles domus exequantur, ubi quid in ea civitate 
possident in qua eiusmodi opus 4 Quodsi quae res ex curialium substantiis ad 
j ilem domum secundum leges venerunt vel postea perventurae sunt, überas 


cumque sanctis- 


ódocrpoaía et 21 olxodous; S | 21 yévrta: A*, 
xo&ía om. A* | 22 xarà muri om. A | àAAa» om. 
S | oixnrógow B! | 23 xal và] xai om. L | ailows 
om. € | 24 sÀroóy M | r»ixa — 30 diaygagze om. S | 
xéxrrwra. vzv mólw] Tyv mol waO(cravra. vaÀov- 
sa. A] 25 vp' 7v om. B | Kgyov yivevas B, ubi reit- 
qua pars capitis omittitur | 28 vov om. A] 29 

Jovcur L | vajra slvas L, ravra om. A || 30 
Bov L locratifow A 


7t4Q«ZÀ- 
lucrati- 


5 rubr. De archiepiscopo cartaginesi A im marg. (cf. 
luL)| modo quoque A | pontifii T'[ 6 cartaginis RT 
obartaginis V | affricane t VT | civitatis] dioecesis Beck | 
dedies A'| 7 huno R] 8 episcopis V! | 9 m iti- 
eum vulg. | praestitutum V? | 10 patiantur 7! | 11 autem 
add. vulg. || vel) et Beck | solatio T! | 12 alios V! | 
14 firma V | confirmetur V* confirmentur V?] 17 rubr. 
De priuilegiis possessionum ad uenerabiles locos i 
nentium (pertinentibus 7) RT in marg. (ez Iul.) | sanctis- 
simarum ecclesiarum T' ecclesiarum sanctarum A | 18 do- 
morum R vulg. | 19 extraordinarios V* | 20 si om. RT | 
tin R] 21 opus) si opus RT | 22 rum P | 23 e 
V? vulg.] om. RPM et alias Beck [ compleredum V [ 
24 possidet VT, corr. vulg. iu | 27 venerint] ue- 
niunt T'| 28 discriptione fi ueratuorum T'! 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


657 


Nov. CXXXI 6—8 


CAPUT VI. 


Wii DÀ rv xooviov zagaypapüv dw Óéxa xai 
tixog& xal vgiixovta dviavtüe maig aylaug dxxÀraíaas 
xai TOi dÀÀo: &magi geBacuíow Tomo: uóvmv Tw 
TO» TtGGapdxovta Byiavrüw mragaygagw avririda- 
€Üai ztpostárTOuev' TOUTOV aVTOU Neisecepdote xai 
dv Tjj àmcatzOt, vOw Ápyavow wai tQw wÀrpovopidv 
tüw sie avasBeis aitíae xatalsAtinuévov, 


Pro temporalibus autem praescriptionibus X et 

XX et XXX annorum sacrosanctis ecclesiis et aliis 

universis venerabilibus locis solam quadraginta auno- 

rum praescriptionem opponi praecipimus; hoc ipsum 

5servando et in exactione legatorum et hereditatum 
quae ad pias causas relictae sunt. 


CAPUT VII. 


Ei vw 0i. BovinOain olxodouzac: asBdguiov. evxrr- 
iov 5j povagrí;ouov, uj &Alos doyíaDw oU oixodo- 


Si quis autem voluerit fabricare venerabile orato- 
rium aut monasterium, non aliter incohandam fabri- 


Hruaros, si ur) O Tw TÓmOw ÓCiovravos dmícxomos 10 cam, nisi locorum sanctissimus episcopus orationem 


tiv ixsigs mOw;OG xal TOv TípiOv 7Djb&& OTavQóv. 
1 'O 3i àmal dpyópsvos 7, véov wrilnv sUxtroww 7 
ztaÀaióv dvavtoUv, vQóroi üzagiv ávayxaLéaO o ragà 
1OU maxagsoráTOov TOv TÓrtCOY ÉzicxÓTIOV kai tty oi- 


ibi fecerit et venerabilem fixerit crucem. 

1 Si vero semel coeperit aut novam aedificare ba- 
silicam aut veterem renovare, modis omnibus com- 
pellatur a beatissimo locorum episcopo et oeconomis 


xovóuaw avrov xai r0U moÀirixo? áogovros 7 avros, 15 elus et civili iudice eam explere, et si is distulerit, 


tí méQuein, 7) TOUTOv TaÀtvtOwTOS oi xÀngovóuos av- 
Tov 10 dgyOév Épyov mÀnpovv. 


hoc moriente heredes eius opus incohatum adim- 
pleant. 


CAPUT VIII, 


Ei Tw d» tq liq oix 7 ngoaateiq 7) yopíq dx- 
xÀnciagtixzv Antovoyíav ToAurats dnivsAéaas yj áAÀlow 
dirlo cs avyyagijats 
da0xÓzup TOv TÓzOV Vmoxtuévov, xshsvousv TOV 
olxov vovrov 7 ztgodatsiow 7j zoQíov onov tOiw0UTÓ Ti 
duagrrOríy t5 xarà rà» Ono» dywwidrg dxxÀngiq 
4xOixriGDas, Dià voU DrogiAeavátOv dziGxÓnoOv xai 


Si quis in sua domo aut suburbano (aut) praedio 
ecclesiasticum ministerium ministrare praesumpserit 


Oya xinguov TQ óc«rarq 20nut aliis celebrare concesserit sino clericis sanctis- 


Simo locorum episcopo subiacentibus, iubemus hanc 
domum aut suburbanum aut praedium, ubi tale ali- 
quid delinquitur, loci illius sanctissimae ecclesiae 
vindicari per deo amabilem episcopum et oecono- 


ToU oixovógov avrOU xai TOU TtOÀrixoU iO Tózcw 25 mum eius et civilem iudicem locorum. 


1 doxovtos. — £i Óà àyvoobvros voU tdw rómaw a- 
ea0t0v oí aítov goortigtal 5 micOotal y éupvrev- 
val dvaviíov Ti noij00vGiv T] yevéa Das Gvyyogriaovos, 


1 Si vero nesciente locorum domino eius curatores 
aut conductores aut emphyteotae contrarium aliquid 
exerceri permiserint, dominum quidem loci nullum 


c. VI ex B habet Ecl. Bas. I—X; summarium eztat "Por. 42, 8. 

e. VII ex B habent Nomoc.én XIV tii. 3,14, pr.(— 11) EcL. Bas. 1— X. — Summaria exhibent Nomoc, XIV 
tit. 9,14. 11,1; summam $1 Ecloga ad Prochiron mutata 23,12. p. 147 ZacA. 

€. VII ex B habent Nomoc.fn XIV tit. 3,14, idem passim interpolatum cod, Vat. ib. apud Pitra p. 506; pr. (— 26) 


KEct Bas. [—X..— Summum praestat Nomoc. X1V tit. 3, 14. 





VL Pro temporalibus autem. praescriptionibus decem. aut viginti aut triginta annorum ut sanctis- 


simis ecclesiis ceterisque omnibus venerabilibus locis soia 


uadraginta annorum praescripiio opponatur, 


praecipimus, idque ipsum observetur etiam in exactione legatorum. et. hereditatum ad pias causas re- 


lictarum. 
VII. 


Si quis autem venerabile oratorium vel monasterium aedificare voluerit, ne aliter initium fa- 


ciat aedificandi, nisi sanctissimus locorum episcopus precationem ibi fecerit et vencrabilem crucem fixerit. 
1 Qui autem semel coepit sive novum oratorium condere sive vetus renovare, modis omnibus a beatissimo 
locorum episcopo eiusque oeconomis et civili magistratu cogalur vel ipse, si superstes sit, vel eo defuncto 
heredes eius coeptum opus perficere. 

VII Si quis in domo sua vel suburbano vel praedio ecclesiasticum ministerium exercere ausus sit 
vel aliis exercere permiserit sine clericis sanctissimo locorum episcopo subiectis, dubemus domum eius vel 


suburbanum vel praedium, ubi tale quid commissum sit, sanctissimae loci ecclesiae 
iscopum eiusque oeconomum et civilem locorum magisiralum vindicari. 


1 


per deo carissimum 
Quodsi ignorante locorum 


domino procuratores eius vel conductores vel emphyteutae contrarii quid fecerint aut. ficri. permiserint, 





2 xai] 7 L || vaic] x«i vais S | 3 rózto«e M Bfe'Ton.] 
oixois S LAB | 5 rovrov avrov MLBíe] vov avrov 
JB* EcL, 109 10i0010v SA || xai om. Sv. ] 6 d») exi 
Ecl | àv Asyásov LA 100 Agyárov Ecl. | 7 xara- 
Auuztavogivov SAB | 9 9 uovacatrgiov om. A || &o- 
xicJ«. A | 10 «Gv 1ónov| xarà TÓ» vómov A 
eysiarratos Ecl. | V1 zoujog D! Nomoc. (Nomoc. 10,1) 
zvr£n aravgóv Bí (Nomoc. 11,1) evavgóv ztrz£es L l1 
&nal apyóusvos L Dg Iul] ámagyónevos M. àxao£á- 
gievos A (aoEdusvos Nomoc. 9, 14. 11,1) | 14 oV oixovó- 
aov Al 15 vo» noltixov A9 | 5j avrós sl mepiein 5] 
f»' avrós &í megíearav 5j A eam explere, et si is dis- 
tulerit (i.e. vst2pOeín?) € | 16 rovrov & avrog om, 
AA | avrov] avrov vrAevrrGavros A | 18 «q ido (cf. 
nov. LVII)) idiazep Ecl. (Ath. Theod. Nowoc.) | z0- 
«vagío Nomoc.? | 19 voÀugaes: dzxevsAésas Ecl. Nomoc.*] 
c0Àuájoo: éiveldcas MLB Nomoc." stov;aas Tolarjsos 
4A [| 05 dALow draxsAsoas om. B* Nomoc.^ | 20 vy argrj- 
csi L B* Ecl] avygopreo. M A.B! Nomoc.4" | 22 vov- 
vov MB] vovrov L?g, om. A || 7] 19 xoodottov 7) 10 
xegío A 5 S mig j xegíov Nomoc." | 23 xavà 
TOv» rónov Nomoc" xarà Tómzow Nomoc.? | 25 rov 

ii. 


om. Nomoc." | ajtGv Ecl. | 3v] tà» M | 26 vov 0«026- 
Tov TOv vóztuv L| 21 piad'wroi L Nomoc.^" || 28 v4 
om. Bí | noujaovsiv rj om. € 





lrubr. De praescriptione XL annorum contra uene- 
rabiles domos eompetente AV in marg. (ez Jul.) | talibus 
autem descriptionibus /'| 3 uniuersis ow. t | 4 ipsum 
RV] ipso T'vwlg.| 5 seruande 7| 8ru^r. De edifica- 
tione (edifficatione A) uenerabilium locorum R 7' in marg. 
(ex Jul.) | fabicare V | uenerabilem £& | 9 inchoandum 
R | fabricam] praecipimus s. v. add. schol. T | 10 oratio 
R* | 11 ibi om. T' | 14 beatissimorum R* | et ycono- 
mis eius V* in spat. vac. | 15 eam] eum 7' | expeee V! j 
16 adimpleatur T'! | 18 rubr. Si quis in domo sua (in 
suo loco A) eoclesiastion ministeria fecerit /t T' in marg. 
(cf. Iu.) | aut add. Beck | praedio V] om. RT vulg. | 
19 misterium T [ 22 aut praesidium 7'', aut om. V 
aliquid tale V | 24 deum A | yconum 7' | 25 ciuile V 
ciuili T | iudice 7'| 27 aut emphyteote — 2$ loci nulj 
scr. V? in ras. 1j vs. | 28. excrceri] fecerint aut. exerceri 
Beck | permiserit 7! | domino V? 

83 


Nov. CXXXI $—10 


rà» uiv Üsgmórn» vov vómov urÜi moóxguua 5 Ln- 
uíav Sstonévtw, obe Oi voiro noijGavtas 7j yevéíadas 
Cvyyognoavras dx v56 éxapylae 0xtov vOUTO duagry- 
Oui éxBállasOai, tv ngayutvov abrày tjj xarà 
TÓv rómow dyusidT] éxkÀnoiq ixDixovu£vow. 


658 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


praeiudicium aut dispendium sustinere, eos autem 
qui hoc fecerunt aut fieri permiserunt ex provincia 
uhi hoc commissum est expelli, rebus eorum loci 


S x sanctissimae ecclesiae vindicandis. 


CAPUT IX. 


Ei x6 slc Óvoua xov usyülov Oeo? xai GwTT;pos 
fuv "inco XougroU wAngovouíav Z Anyéror xara- 
Asiyti, xeAs'ouev. q5v dxxÀAngíav vov vozov dw q ó 
Dun duavos vzv oixnsir elys Aagsiv và waraleleuiué- 
1 vov. ai 06 cvi6 Pva «àv dyiew xÀnpovó, 
9 Àgyávov avrQ waralémon wal ud (dixcf Óvouáces 
TÓv tózov ép qimeQ doriv Ó GeflicQuos olxos, evga- 
Oeíncav Oi dv vQ avrQ tómq f$ *j móhu misova 


sixrQia TOU avrO! dyíov, dxs(v uallow «4 yrs 
415 


TQ méviygoréog 10 xaraleupÜiv mapiy/oDm. el 
pi doww. dv tjj nóÀn olxoc toU ÓvouacOévtos &ylov, 
svgíoxevas dà dv «jj dvopíq averte, dxeivq 0i000 9o. 
&i Oi unÓP dw v dvopía eíQíaxeras vowovrOS olxoi, 
Tórs T5 bxxÀngiq Ts molo £v p 0 DuaSdpavos v5v 
oíxrsiv slye 1Ó xavalugOiv maprzéiaDw. 


pov ygdwer 101. Si qu 


Si quis in nomine magni del et salvatoris nostri 
Jesu Christi hereditatem aut legatum reliquerit, iube- 
mus ecclesiam loci in quo testator domicilium ha- 
buit accipere quod demissum est. 
autem unum sanctorum heredem scripserit 
aut legatum ei reliquerit, et non specialiter nomina- 
verit locum in quo est venerabilis domus, inveniaa- 
tur autem in eodem loco aut civitate plura oratoria 
eiusdem sancti, illi magis domui quae pauperior est 
quod relictum est pracbeatur. Si autem non est in 
civitate basilica nominati sancti, invenitur autem in 
territorio eius, illi detur. 8i autem neque in terri- 
torio reperitur buiusmodi domus, tunc ecclesiae civi- 
tatis, in qua testator domicilium habuit, quod de- 


20 missum est praebeatur. 


CAPUT X. 


E cw xasagxevzy atBacuiov atrnolov v, Eevavos 
$ mtoytov f óggavorgogsíov fj vocoxout(ov 7; áAÀov 
esfacuíov oixov &v vahevraiq Bovlyom yevéaDa« dia- 
TvzOGé, TÓ eixrrQiov udv igo stévte Incvede nj 


Si quis aedificationem venerabilis oratorii aut 
xenodochii aut ptochii aut orphanotrophii aut noso- 
comii aut alterius reverendae domus in novissima 
voluntate fieri disposucrit, oratorium quidem intra 


QobcOa: xshevouev stQovoíq vov TÀw Tómo» émicxó- 25 quinque annos compleri iubemus providentia locorum 


zov xal ToU szoherixoU ágyovroe, «ov dà Lrvva xai 
TÓ zr o&lov 7 dAlor orBaauiov olxov sigo évós dyiav- 
1l roi yívta Oa. — ai 0i driós «ov dviavroU ui ztoi- 
covow oí xAngovóuo. tÓr Lsvàva y olovo,nore cs- 


c. IX—XII ex B habet Nomoc.*" XIV tit. 2, 3 extr. 


c. IX $ 1 summam Theodori repetit Bf. 


episcopi et civilis iudicis, xenodochium autem et 
otochium aut aliam venerabilem domum intra unum 

fieri annum. Si autem intra annum non fecerint 
heredes xenodochium aut quamlibet venerabilem do- 


e. X pr. 81 ex B habent Nomoc.*" XIV tit. 2,1, B* 4 21,1 p. 218 Zach. — Summas praestant Nomoc, XIV 
tit. 2, 1 p. 484 Pitra, Epitome 8, 1$ p. 331 Zach.; Theodori summam repetit Bf; pr. argumentum notatur "Po. 25,16 


et 24, 4t. 


dominus quidem loci nullum praeiudicium aut damnum patiatur, qui autem id fecerunt vel fieri permise- 
ye ex provincia ubi hoc commissum fuerit expellantur, atque eorum res sanciissimae loci ecclesiae vin- 
icentur. 
IX. $i quis nomini magni dei et servatoris nostri Iesu Christi. hereditatem. vel legatum reliquerit, 
1 iubemus ecclesiam loci ubi testator domicilium habuit accipere quod relictum. est. —— Si quis autem 
unum ex sanclis heredem scripserit vel legatum ei reliquerit, nec proprie locum ubi sit venerabilis domus 
nominaverit, atque in eodem loco. vel civitate plura oratoria eiusdem sancti inveniantur, pauperiori po- 
tius domui quod relictum est praebeatur. Quodsi in civitate non sit domus eius qui nominatus est sancti, 
inveniatur. autem in territorio eius, illi detur. Si vero ne in territorio quidem eiusmodi domus inveniatus, 
tunc ecclesiae civitatis in qua tesiator domicilium habuit pe relictum est praebeatur. 
Si quis aedificationem venerabilis oratorii vel zenodochi vel ptochii vel orphanotrophii vei 
nosocomii vel alius venerabilis domus in ultima voluntate fieri statuerit, iubemus oratorium quidem intra 


pou annos cura episcopi locorum et magistratus civilis perfici, xenodochium autem et ptochium vel a'iam 


venerabilem domum inira unum annum fieri. 


1 vór Ósomótzv uiv A || 6 sic và óvoua L óvó- 
ueri Bí | 1 Aeyézov AL Nomoc* | 8 9] 5j A | 9 £oxe 
JB Nomoc." || iÜ 96 om. L | xArgovouiav A | yoiwes M] 
yoáyo: ALB | 11 Asyávov A Nomoc." | xavaAeízto« M | 
óvouágti A Nomoc.* corr.] óvonácos ML àvouáag B* 
Nomoc.4 pr. Nomoc. | 12 evge9o: A[ 13 7 om. M |] 
14 sg. dxtivp — sevipporiow] Tj mbviypotéQu) ud. 
op A| 15 vó xaraAegpSiv] napaAngoàv M | rage 
oxedriro A | 16 olxoc] à olxoc. B* | 112g. acts — ol- 
xos om. A | 18 undi Nomoc"] urvs ML yr B*| 20 
Kays B] 21 zagaaxeviv. Nomoc." 2, 1 | esBaauiov om. 
in lacuna M || evxrroíov] oixov svxrngíov S. oixov No- 
moc.S" | 22 wocoxógov Nomoc." 2,2 | 23 rid T5 B* 
app. Nomoc. L tit. 15 | yíveac'as S plerique | Qsavvzoon 

v. L| 24 và] vóv A | uiv om. L | xingovo9a, M. ys- 
véaOa« Nomoc.^ | 25 xelevousv om. M | rv vxo] 
Osogudsavávov S | 26 zoAitixoU om. S | vo» dà — 659,4 
nángm D sir om. S | xai MABsc] 7 L| 21 dviavroU évóe 
A | 28 yevécOas B' v. L, Nomoc.f" | vov om. B* Nv- 
moc.*^ | zoo 6i» Nomoc.* 2, 1 


Quodsi íntra annum heredes xenodochium vel qualem- 


1 aut sustinere dispendium R VT, corr. vulg. ]3 pe- 
missum T'| 6 rubr. Si quis in nomine domini nostri 
(nostri om. 7") Iesu Christi hereditatem uel legatum r«li- 
querit (reliquerit hereditatem ucl legatum T) RT in mers. 
(ex Iul.) | dei magni R ! 8 testor V | 9 demissum V '] di- 
missum AV?T'vulg. n Ürubr. Si quis iu nomine saneti 
martiris (sanote marie A) hereditatem uel legatum relique- 
rit RV in marg. (ex Iu.) | unum sanctorum) uniuersorum 
T'| 11 ei om. V | relinquerit RT! | 14 est om. t ] 16 
nominatim R' [in territorio] interitorio RT (id. infra) ] 
17 detur om. R! [ Si] neque si V! | 18 repperitur fg 19 
habuerit T'vulg. I demissum R'V] dimissum R*T ewig. ! 
20 est om. T | 21 rubr. Bi quis in ultima uoluntate 
domum religiosam (uenerabilem domum A) feri di 
suerit (disposuit T) RT' in marg. (ex Iul.) | 22 xenochii 
R| phitochii aut orphatrophii T' | nosochomii V noxo 
chomii 7' nosocomia A* | 26 autem et VT] aut KR autem 
mut vulg. | 27 pthoehium 7' | domum] a testatore add 
T* | inter T* | 25 Sin 7 | feocrit E! | 29 quamlibet 
pthochium aut aliam 7 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


Bdcguuov olxov $nó toU DiaDsuivov QiavvzoDivra 
yivégOai, xaÀsóouav 1ovrovs olxov 75 dyogdluv 57 
sagDoUaOus, 0nov Qívavra: tà xalavaOévta ninga- 
Gas Éo$ àv Ó tovoVrog G«Baauiartatos olnos nra Dair. 
2 xai a uiv avrós 0 DiaOiusvos Opíats vois. Ógel- 
Aovras Éevodóxgovs ysvéaÓas 9 sraxorQógovs 7j áAMovs 
Tow/rOvi Diouxvàg aita vois Ídiow wArgovópow TQ 
xoixirry Étiloyrv ztagáagos, xeievopev TQÓzOsé i zrags 
rois xÀngovóuovs avrov 1à mag avrOU ODiarvmo- 


639 


Nov. CXXXI 10. 11 


mum a testatore dispositam fieri, iubemus eos domum 
aut comparare aut locare, ubi possunt quae iussa 
sunt adimplere, donec huiusmodi domus venerabilis 
expleatur. 

52 Etsiquidem ipse testator decreverit, qui debeant 
xenodochi fieri aut ptochotrophi aut alteri tales 
gubernatores, sive " heredibus huiusmodi electio- 
nem commiserit, iubemus modis omnibus heredes 
eius quae ab eo definita sunt adimplere, locorum 


Dévrd nángov», 1À» xarà rÓv rÓxov uaxagiarrárov 10 beatissimis episcopis inspicientibus, si gubernatio recte 


&nidxózow dxonrtvóvrow, si xalds rj Qioixneus 7:90- 
Baivts, xal ti atgoos a7) zorgipovs üvrag ove Dioer- 
di, dÓnaw dyóvrww ávev Lnuías dAlovs àvti 10Urov 
detrisiove ztOusiv. 


procedit, et si invenerint non utiles existentes recto- 
res, licentiam habentibus sine damno alios pro eis 
opportunos efficere. 


CAPUT XI. 


Ei 0i xai vi$ nio dvagpgócans alyuaAartov 7) dno- 15 


*pogis nevijtov xÀngovouiay 5 Ànyarov xavadiztos dv 
mpaypags xivitole 7) dxsvijtose, 6iv8 zraE eiva ér,0sOv, 
wai toVtO TQOzOu; Gzads xarà Trjv TOU DiaDsuévov 
yroun»v ónó tw xsÀevaOévrow ToUrO m04,004 zÀQ- 


Si quis autem etiam pro redemptione captivorum 
aut alimentis pauperum hereditatem aut legatum reli- 
querit in rebus mobilibus aut inmobilibus, sive semel 
seu annale, et hoc modis omnibus secundum testa- 
toris voluntatem ab his quibus iussum est hoc facere 


1 ooícOw. ii ur, iQu«os ains zto/ov tóztov névrs« 201. compleri. Si autem non specialiter dixerit, quo- 


vaUta xaréÀms, xsisóousv vOV OGigraTOw ÉTiOKOTOV 
TZ$ nOÀtog dy ü 15v oixngiv 0 DiaOzuevos elga ztaga- 
AauBáva» rà as: ngdyuara xal oW; Tjs aUtüc 
2 mnóhw: zévrc: diavéutiv. — 6i 0à xai ónig ávaggv- 


modo pauperibus haec reliquit, praecipimus sanctis- 
simum episcopum civitatis in: qua testator habuit 
domicilium percipere easdem res et eius civitatis pau- 
9 peribus erogare. Si autem pro redemptione capti- 


dto aiyualovraw Ti xaraMAnmras xal ui óvouagri26 vorum aliquid relinquitur, et non nominatim testator 


9 BuOrusves rims, Quà rivos xp ysvéoDua ci» 
dváppvaiv, xal ovre xslevousv xà mQdyuava và dni 
TOUTQ xaralugÜévra tv rw rÓmzOYv ÉmiGxonov xal 
vó» rOUvtOV OixOvOuOv Aafeiv wai TO oio UTOv sUOrÉis 


dixerit, per quem oporteat fieri redemptionem, etiam 
Bic iubemus res ad hoc relictas locorum episcopum 
et eius oeconomos accipere et huiusmodi pium opus 
implere. In omnibus enim talibus piis voluntatibus 


doyov nàrooiv. 4v ndgai yàg rai rOiaírtauS £i05- 3Üsanctissimos locorum episcopos volumus providere, 


Béc. Bovingsgs roUe Ócio)tátové TQ tOzOw ÉmiGxÓ- 


c. XI pr. $ 1. 2 ex B habet Nomoc.$ XIV tit. 2,1, eadem bis exscripta Nomoc." ib. f. 184* et f. 189; 83 — 


XLI $ 1 Nomoc.fn XIV tit. 2,1. — Maior pars (— 660. 10 dzt0AÀAUvai) in epitomen redacta exhibetur B* 4 21,2 p. 218 

"ach., eiusdem partis summa, 8 4 integra extat in. Ecl. Bas. [—X. — Summaria $ 1 sunt in. Nomoc. XIV tit. 2,1 

y ode 493 Pitra, summa $3 — XII $1 ib. p. 484 Pitra. — Argumentum $ 3. 4 notat BX 41, 4,1 (IV p. 149 n. 5 
'eimbach). 





cumque venerabilem domum a testatore M iussam non perfecerint, iubemus eos domum vel emere vel 
2 conducere, ubi iussa expleri possint, donec eiusmodi venerabilis domus perficiatur. — Ac sive ipse testa- 
tor definiverit, qui zenodochi vel ptochotrophi vel alii eiusmodi administratores fieri debeant, sive heredi- 
bus suis eiusmodi electionem concesserit, iubemus modis omnibus heredes eius quae ab ipso slatula sunt 
«xcqui: atque beatissimi locorum episcopi inspiciant, num administratio recte procedat, et si administra- 
ores parum utiles esse invenerint, liceat ipsis sine damno alios in eorum locum idoneos constituere. 

XL Quodsi quis etiam pro redemptione captivorum vel alimoniis pauperum hereditatem vel legatum 
in rebus mobilibus vel immobilibus sive semel sive quotannis reliquerit, hoc quoque modis omnibus secun- 
1 dum testatoris voluntatem ab iis qui hoc facere iussi sunt impleatur. & vero non proprie dixerit, 
cuius loci pauperibus ca reliquerit, tubemus sanctissimum episcopum civitatis in qua testator domicilium 
2 habuit easdem res accipere et pauperibus eiusdem civitatis distribuere. — Quodsi quid etiam pro capti- 
vorum redemptione relictum est, neque nominatim testator dixerit, per quem redemptionem fieri oporteat, 
sic quoque iubemus res ad hoc relictas locorum episcopum eiusque oeconomum accipere, et pium eiusmodi 
opus perficere. Ín omnibus enim eiusmodi piis voluntatibus sanctissimos locorum episcopos providere 


1 QuariDsuévov B* | rvzxwDivra DB* Qiavwxa D évros 
-Nomoc."^ 2,1] 2 5j àyopgáZsi] 7j om. A | 3 zÀggova2as 
AL (Nomoc. XIV tit. 2,1) | 4 aeáagios LB'(s) | nàn- 
eoi M] nAgonOT LB vslto91 A | 5 ógíCe (ógizn 
unus) 5| 6 yevéaDas om. S | 7 sire] 7j xai A | 9 vois 
xÀngovóuow S | «vtov om. SA || 1«g' avrov om. 5 || 
10 szÀnoaoas Nomoc.d pe TG» 10z0»v M xarà tó- 
zov (10ztov Nomoc.") SL B | uaxagiutarow om. S 
12 óvras] elva« SA | 13 Éxev. SA|| avr! avrov S 
15 Ei — 30 mángobv om. S || dà xaí om. Nomoc.*" 2, 1, 
xai om. A | 7j xai azorgog$ Nomoc.4 2,2 | 16 Asyárov 
AL Nomoc." (et sic infra) | xavaAeixos Bí Nomoc." 2,2] 
17 dra drüauov] 5j xai éxrja«vov A || 18 tZ» yvopur» vov 
JuaDanévov Bf | 19 zxowiaDas L B*, om. Bf | ningcov- 
4a. Nomoc." 2,2 mAngovaOa:. xsÀevouav Nomoc." 2,1 
nÀneocas Bí | 20 uz om. L', oix post idixàs add. L* | 
ais n DI Nomoc.f" 2,2 || zro£ov vóztov|] quomodo (i. e. ztoiov 
1gónov!) c [ ravra. zévno« Nomoc." 2, 1 altero loco | 21 
xatalilons AB* Nomoc.A" xatéloima L* | 176 nosos 
4nicxonov A | 22 mapalafeiw Nomoc." 2,1 | 23 vois 
om. M | 24 xai om. B! | avapgeasms tà» aiynaAorton 
M aíxyuakavrov ávaggéasons B! ! 25 xasaliAoinev AD* | 
«ai ui; órouacti] ur; ovouacti à Nomoc.4" 2,2 || 26 sing 


Nomoc.s 2,1 | viva A | yivea Das L vulg. | 27 à ned 
nata om. Ttpdyuara post xataAepOévra add. A f ds 
&niaxoxov vàw vóstow À || vóxov Nomoc." 2, ? | 29 vov 
TOVTOV Oixovópov| eius oeconomos e | AaBeiv] AauBa- 
veiv Nomoc.T" 2,1 || 30 zàcs A [ vais om..S | 31 ovs] xai 
100$ L | rà» cOnwcw» dnioxónovs SALBg] énicxónovs 
T» 10n0» M 


1 disposita A'] 2 uisa A'| 6 xenodochii 7' seeno- 
dochi V | optocotrophi V pthochii 7'[ aliter V' | 7 gu- 
bernationes 7' || electionem huiusmodi A || 8 comiserint 
V | 9 eius] eis T' | 11 inuenerit VT | 12 aliis Zt | 15 rubr. 
De redemptione captiuorum et de alimoniis (alimentis 7") 

uperum AT im marg. (ex Jul) | 16 aut ow. R | aut 
le (legatum V?) — aut inmobili| ser. V? ín spat. 
vac. | 17 aut inmobilibus om. R* | 18 seu V] aut AT 
sive vulg. | testationis T'* testatorem Z! | 19 uisum £' | 
20 autem non om. V | 21 reliquerit praecimus 7T' | 22 
ciuitatis episcopum A || 23 et om. R' | 24 errogare T' || 
rubr. De his n f fiat redenptio R in marg. | 25 ali- 
quid] et aliquid V | relinquatur. RT' | 26 dixit T | opor- 
tet V | 28 eiusdem K| conomos K yoonomus T" yoo- 
nomum T'| 29 impleri libri, corr. vulg. 

83* 


Nov. CXXXI 11. 12 


move Bovióusfa mpovosiv, dera máwra xarà tjv TOU 
TsÀsvitzcawtos Bovánciw scgoliaivaw, ai xai tà ualiava 
mapà TOv DiaOsuéva 7j viv dogrcauévov dnryo- 
sv9m atro; Égev mpós raUtd viva uerovaíav. 
$ &( 0À oí ravra sou,0cs xsÀsvaOdévrsg &mab xal dis 
mapà YOU paxuguvsrdrov vüw vÓnav éxicxómov xol 
1Ow TOUrOV oixovóogcw Óià Óruocíow rtposoirawv vro- 
uvraOévreg vnagDuvraa xà QietvzoOévra ngooaos, 
xshavopav vovrows za» wéodos waraAnugÜdv avvois 


660 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


ut secundum defuncti voluntatem universa procedant, 
licet praecipue a testatoribus aut donatoribus inter- 
dictum sit eis babere ad haec aliquod participium. 


$8 Si autem qui haec facere iussi sunt semel et se- 
cundo a beatissimo locorum episcopo aut huius oeco- 
nomis "el publicas personas admoniti distulerint 
quae disposita sunt adimplere, iubemus eos omne 
lucrum relictum eis ab eo qui haec praecepit amit- 


magà «oU ravra xs1evgayros ásoAÀlvya, voie dà ógio- 10 tere, et locorum episcopos omnes res cunctis, aicuti 


vdToves TOw tómcw émziGxÓzOVE mdvta TÀ TtQyucTa 
T& mágais, Os siQrrei, vaig ebgeBéakv airíais aqopi- 
GÜ£vra usrà xapnoy xal éxcvbjoeov vov uégov yoó- 
vov x«l TOU gvruovsvOévros xfodovs éxdixeiv xai 


dictum est, piis causis distributas cum fructibus et 
augmentis medii temporis et memorato lucro vindi- 
care et quae testator disposuit adimplere, scientes 
quia, si neglexerint, pro his omnibus rationem deo 


4mep ó DiaDdusvos Qurrónoas nÁngoiv, sidórag cx 15 persolvent. 


sí QaOvuraauv vxlp tootov závrov Jóyoy v Ot 
4 sagéfovgav. — 8i uévtos Ó ÓGwTavOs TÀw TORY 
dnioxonos magalino: v« tw riv signuevowv, dféato 
xai vij ócivtátq avrov umrgoxolity vara annt 
xai mAngoUr. wal mavri dé iier 

Li 


4 Si autem sanctissimus locorum episcopus reli- 
querit aliquid horum quae & nobis dicta sunt, liceat 
et sanctissimo eius metropolitae haec omnia exigere 


dua ÉKero v5v20et complere, et omni alio licentia sit huiusmodi 


TOucUiZV LüTQOiv xiviiw xal cztovOdLAw, (va roózou  —Inovere quaestionem et studere, ut modis omnibus 
&xagww ai TOiaUTas svOtfeis alzíns mtÀnoor'aoiv. causae plae compleantur. 
, 
CAPUT XII. 


Ei à à xÀnpovónos và sig sjcsfeis aitíag xata- 
lehtupéva uj ningun, lyow viv waralugOsicaw 


Si autem heres quae ad pías causas relicta sunt 
non impleverit, dicens relictam sibi substantiam non 


avrQ mepuovoía» gj agxüv slg vavras, xsÀeiousv 25 sufficere ad ista, praecipimus omni Falcidia vacante 


mavróg v0U dx toU galbuü(ov x/gdove Gyolátorros 
ócovüjnores sipeO; dv Tj voiwuitg ovaíq mQoyoQtiv 

voíg TOU dyuvrdrov TOv rÓnov Éricxónov sís vàc 
aítía$ aie de xaraléAeemras. 


quicquid invenitur in tali substantia X pee pro- 
visione sanctissimi locorum episcopi causas qui- 
bus relictum est. 


Ex B repetunt c. XII $ 1 Nomoc.^ XIV tit.9, 27, $2 Nomoc.f" XIV tit. 2,1 et 10,4; pr. $1 saepius. decurtata 


B* 4 21,2 p. 218 Zach, pr. — $ 2 in. (— 661, 12 éxsousia as) Ecl. Bas. I—X. — S 


ummaria $1 exhibent Nomoe. 


XIV tit. 8, *1 p. 560 Pitra, "Poz. 19,5 (ubi citatur vsagà Qr), Ath. summam repetunt paratitla Ath. 17 $2. 
$2 habet Nomoc. XIV tit. 2,1 p. 493 Pitra; Theodori summam Bf. 





volumus, ut omnia secundum voluntatem defuncti procedant, etsi vel maxime a testatoribus vel donatori- 


8 bus vetiti fuerint quicquam cum iis commune habere. 
aut bis a beatissimo locorum episcopo eiusque oeconomis per publicas 


Si vero qui haec facere iussi sunt. semel 
sonas admoniti distulerint exequi 


quae statuta sunt, iubemus eos omne lucrum ab eo qui haec iussit 1psis relictum amittere, sanctissimos 


autem locorum episcopos omnes res omnibus 


piis causis, sicuti. dictum est, destinatas cum fructibus et 


incrementis medii temporis et lucro modo memorato vindicare et quae testator statuit implere, cum sciant 


4 se, si id neglexerint, de his omnibus deo rationem reddituros. esse. 


Si quid tamen eorum quae a 


nobis dicta sunt sanctissimus locorum Ma praetermiserit, liceat etiam sanctissimo eius metropolitano 
alii 


ea exigere et exequi. Atque cuivis 
omnibus eiusmodi piae causae expleantur. 


liceat eiusmodi quaestionem movere et operam dare, ut modis 


lL Si vero heres quae ad pias causas relicta sunt non executus sit, dicens relictam sibi subsian- 


tiam ad illas non sufficere, iubemus omni lucro ex Falcidia cessante. quantu 


mcumque in tali substantia 


inventum sit cura sanctissimi locorum episcopi proficere ad causas ad quas relictum est. 


3 magà tQ DiaOsudévq 7, v Qogncauévo. Bl | $5 
TOw] 7 xai Nomoc.i^ 2, 1, $ A|| 4 avrq Bf | &nv om. 
B* || vava om. Bf | 5 rosavra :5 || waAevaDévrec zxodz0as 
B! Nomoc.i 2,3 | 6 và» uaxapisrdram A, uaxcaoius- 
4dvov om. S || &xioxóstov «àw tóztow S | 7 vovrow A 3 
VropynaO dress om. A | 8 vxegriDevras A || noszoas A 1l 
9 roirois Nomoc." 2,1 | ázrav 1ó xsgdos v0 xavaAeup Div 
S | 10 zap& vov ravra QiaDeuévov A | vos — 17 
mapéEoveiy om. Bf || 11 éxioxórrove vv vózow S vàv 
dzicxónow, om. tóztcv L* | và nodyuava mávra À | 
12 và om. S | ebaeBaiasg Nomoc.*2,1 | 13 usrà xapnaw 
&xavbrasos Nomoc.! 2,2 | 15 eidórae — 20 nángpovw 
om. S, bidóvas de si QaOvyaaisv om. A* | 16 «p Pep 
om. B* | 17 si uévros ó] al nirrmi Nomoc.* 2,1 ó pávros 
INomoc." 2,1 si uiv ó Nomoc. 2,2 | 18 zrapadaAisos (sic) 
Nomoc.4 2,1 | ziv] vvv Nomoc." 2, 1] 19 xai om. L | 
TaUra] savra A haeo omnia c | 20 feas L | 21 iva 
tgósxo: àmasiw] voómou &xaciw Ox Al 22 vo«av- 
Ta: om. g | airícs — 23 staeflsis om. M | 23 às Nomoc.^ 
2,2 | 24 záÀnoolar S plerique, Bl. éxnÀnooats Nomoc.t" | 
25 ovaíaw B* v.i. || dapi A Nomoc.*^ | sís] soos B, 
om. S, Nomoc." pr. 2,1 | ravras] a$vàe B. ravra Sg 
26 mavrós vov dx rov gabud(ov xégÜow] xavróc 


voU jov mápove S ommi Faleidia c | 27 ege? 
SALB) svpaPein M (app. Nomoc. L üt. i5) |. tosavrm 
SAL Be] avc; M| 28 óaiordrov v)v vóxmow S vov 
tóxow ódisrárov À, om. B! | vórow] éxiaxórtarv No- 
moc." 2,2 || dxiawózteo» Nomoc.* pr. 2,2 | eic — 29 ài] 
sí; &c aírías A 


2 praecipue post donatoribus coll T' | a om. V*| 
3 eius T'! | hoc B5 rub. Si heredes (heres R) piam dis- 
positionem inplere noluerint (noluerit R) R T' in marg. 
(ex A seoundum T'! [ 6 episcopo (episcoporum A*) lo- 
eorum RV | 7 ammoniti T" amoniti A | 8 implere V 
omno om. Ft | 9 relictum luorum 7'| quod 7* | 10 cuncti 
(defunoti R? s. w.) sicuti Jt sicuti cuncti V | 14 sing- 
lexerint 7'!| 15 prosoluent R persoluerint T'! | 17 san- 
etimimorum A* | 20 alii V? 77 vulg. | licentiam 7' | 
22 pine om. R | ecopleantur 7'! | 23 rubr. Si heres testa- 
toris substsntiam ad pias causas non sufficere direrit 
R im marg. (ez Iul.) Si testatoris substantia dicatur non 
suffücero ad ista T'in marg. | Si) Si quis V | 24 re- 
lieta R']| 26 quiequid] qui quid R | prouisione V] pre 
iussione A T vulg. 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 661 Nov. CXXXI 12. 13 


3 si 9i Àgydrov nagd vwvos ele etaefieis aitías x«va- — 1 Si autem legatum ab aliquo ad pias causas re- 
ÀngDsin, xalstousv e(qo unvov Eb ánó vis éugavi-  linquitur, iubemus intra menses sex ab insinuatione 
etw 176 DUiaDrixrs dgiÓuovudvow rovro nás. vpoxow — testamenti numerandos hoc modis omnibus praeberi 
magéyea Das ol; xavalihsertai. si dà 9néoOowvtas oí — quibus relictum est. Si autem distulerint qui in 
Tovto BsBaonuévo: TÓ toivovrO Àjyérov ztagasysiv, xa 5 hoc onerati sunt huiusmodi praebere legatum, et 
xcgzoVe xai vóxove xai mügav vójuuov éx«vinscww — fructum et usuras et omne legitimum exigantur aug- 
dmzaiTyÓrgovrai ámÓ OU xc«ipoD a56 TsÀevizc vov — mentum & tempore mortis eius qui hoc reliquit. 
9 xovro xaxalimówros. si dà Ànydárov dtrsiov oip- — 9 Si autem annale | m cuilibet venerabili do- 
Àámore seins oixq xaralap?T, ti uiv oí ravra — mui relinquatur, sí quidem qui hoc dare iussi sunt 
dovvas xskevad'éviss, Li 9 vóztos dE ov éxeAeiaÓr, voro 10 &ut locus ex quo iussum est hoc praeberi in ipsa 
magíyegÓai., dv c5 avTZ n Tj ytirov. énagyiq sim, aut vicina provincia fuerit, iubemus nullo modo tale 
xtsvouev urÜsvi ToÓmq 0 vow vrOv Anydrow éxmowi- legatum alienari. Si vero loca aut personae ex qui- 
€Óm. d di oi rózo: 5j và ngócoma 4E dw rovro bus hoc dari praeceptum est longius fuerint, tunc 
SoOZve, npostdyOn mogoorío sircav, invixavra — liceat illis quibus hoc relictum est, si et pars obli- 
diécto dwsivoi oli voUto xataléÀAsemras, si xai «à l5 gata consentit, commutare legatum et iuxta pro eo 
dvsyópevov pipo? Gvvaivei, dutifewv TÓ Àmyárov xai — percipere reditus idoneos, et cum augmento non mi- 
mÀnciov Aapfdvsr ixi tovtov ngósojov svzopov nus quartae partis relictae quantitatis, et neque plu- 
xai usrà zgosOrxme ovx élirrovos rov Tstdprov u£- rimis tributis fiscalibus praegravatos; aut vendere, 
ovs T;s xaraAsgUe(cns mocór5rOs xal urÜà xoÀ4oi; si voluerint, huiusmodi legatum et non minus pro 
ruogíos TrtÀiGuacs Ug amem ti dà xal moi5ca,20 pretio percipere quam ex tali legato in triginta 
BoiÀowro rà rowoUro Ányarow, uy; KÀarrow sís vÓ v(- quinque annos colligetur, ita tamen ut huiusmodi 
urua Àxuávecy vov 0gOv Üzip ToU row rov Àmydrov — pretium ad utilitatem praedictae venerabilis domus 
dni Aw éxiavtoU$ Gvváystas, ovro ufvtos: dere *Ó — Ubi relictum est proficiat. 
Toi0VTO T(urua sie vÓ Ovugéoov ToU rtpotoruévov Ge- 
Bacníov oixov Ortov xarsAtipO n mtQoyeosiv. 


CAPUT XIII. 


"Anayogsiousv à vois Gavrrárow &xioxónow rtgay- Interdicimus autem sanctissimis episcopis res mo- 
para xiwnta y dxivyza qoreeroe, Oca uer vzv — biles aut immobiles seseque moventes, quaecumque 
dzioxoztzv sie aUrous olqürnors vgdzq zeguilDo, sic pu episcopatum ad eos quoquo modo pervenerint, 


iüíovs cvyysvtis 5 dlÀa oíadrmots mgóscza oigdr- proprios cognatos aut in alias quascumque trans- 


c. XIIT. XIV erhibet Coll. XXV cap. 25 (— C), inscr. "Icov Oeiov vóuov (cf. ad 654,18). 
c. XIII ez B habent Ecl. Has. I—X, pr. $1. 2 Nomoc?" XIV tit. 10,2, $3 Nomoc.4" XIV tit. 10,5. — 
Summam praestat. Nomoc. XIV tit. 10,5; Theodori summam $ 1.2 repetit Bf. 


1 Quodsi legatum ab aliquo ad pias causas relictum sit, iubemus intra menses sex ab insinualione testa- 
menti computandos id omnibus modis iis quibus relictum est praestari. Si vero qui eo onerati sunt. eius- 
modi legatum praestare distulerint, et fructus et usurae et omne legitimum incrementum a tempore mortis 
9 eius qui id reliquit ab iis exigetur. — Quodsi annale legatum cuicumque venerabili domui relictum sit, 
si quidem ii qui id dare iussi sunt, vel locus ex quo id praestari iussum est, in eadem vel vicina provincia 
sint, iubemus nullo modo eiusmodi legatum alienari; sin autem loca vel personae unde id dari prae- 
ceptum est longius absint, tunc liceat illis que id relictum est, si etiam pars obligata consentiat, lega- 
tum permutare, ct. pro eo propinquum reditum accipere fertilem et cum accessione non minore quarta 
M relictae quantitatis nec multis publicis tributis praegravatum. Quodsi etiam vendere velint eiusmodi 
egalum, non minus in pretium accipiant quam quantum ex tali legato in triginta quinque annos colligi- 
tur, ita tamen ut tale pretium ad commodum praedictae venerabilis domus ubi relictum est iuge 
XII. — /nterdicimus autem. sanctissimis episcopis, ne res mobiles vel immobiles vel se moventes, 
quaecumque post episcopatum susceptum. ad eos ullo modo pervenerint, ad cognatos suos vel alias ullas 





1 dà om. Ecl. | Aeyázov LB* Nomoc.^ Anyéra Bf| | dzicvrdyeros A in litura, éváystas B* | 25 xareAeig On 
sap TwvOS — 2 wairvousv]| eim S ! magd vivos post | SL B) xaraing27 A? M | xooxeigeiy Nomoc." 2,2 | 
xaraltgO coll. B* | xataAeg 97 L B* E. xaraÀs- | 27 5 avroxívgra] seseque moventes c, 5j avtoxívrra — 
g9iv A | 3 176 DiaDrixms] z, tzs aggaltas rovréovi | 28 ajvois om. C | 28 veózte om. Ecl. | apiiAO n B, om. 
ToU (Diogelgov dxsívov Ogtie zjagaA(aato Qovvai v« eic | L* | 29 dAÀo oiovdrnxots mgócormov Ecl. | alla) in 
avaeeis aírias add. 'Por. | 4 zagégeras Nomoc.^ 9,21 | | alios e | oiq0zzors rQózq om. e, xatà oiovdrnore vQó- 
B robrq] rovrov M covro Sv. L, A B* Nomoc.^ 2,2, | tov A 
in hoe c | Aagruévos M | 10] xai «ó. Nomoc.4 | Asyá- 
vov A L B* Nomoc." | mapégaiw S Nomoc." 9,21 || xai 
om. A || 6 xagzoic] fructum c || vwóuiuov] ógov Bf | 1 rubr. Si intra VI menses pia uoluntas inpleta non 
7 vov toiro] tov om. S Nomoc." 2,1. 9, ?7, rovro om. | fuerit (non adimpleatur T) R7'ín marg. (er Jul.) | ab 
B* | 8 dà om. Ecl. Nomoc.t^ 2,1. 10,4 || Aeyávov ML | aliquo legatum V | pias relinquitur causas T'vulg.] cau- 
ANomoe." (et sim. infra) | étrja«ov oíqürzxots om. S oig- | sas pias relinquitur A? pias relinquitur R V [ 2 sex] tres 
Arjntots om. Nomoc.*" 10,4 [ 9 ofxo] vri oix S[ xara- | V | 3 numerandas V || 4 relictum] relinquitur A* [ distu- 
AsipOs(n S Nomoc.fm | ei. uiv — 12 xeAePousv om. S | | lerit T' | 5 honerati RVT | 6 usura R'| omnem R |j 
vovro À || 10 dovva: om. B* | 11 4v «7 — eir post dx- | augmentum exigatur 7'| 7 reliquerit 7| 8rubr. De lega- 
soséia as (12) coll. M* || 13 ei] o£ Nomoc.* 10,4 | 14 | tis annalibus (analibus /2) ad religiosa loca pertinentibus 
mroppgortátw Nomoc.fm 2,2 | eici A | 15 éxeivove Nomoc." | RT ín marg. (ex Iul.) | ciuilibet V^ | 9 relinquaetur 7^ 
2,1. 2,2 | 16 avufaive (ovuBaisaw v. L) S | 9meo- | qui om. R' | iussi sunt] iussis R* | 10 hoc| et hoc V 
apeifitiv S plerique | V1 vzio tovrov Aaufáve:w A. Aa- | 13 dare R | 14 et] aut. libri etiam vulg. | obligati R 
Bei vni, rovrov Nomoc." | 18 xai om. A | ro? verág- | 15 consensit V | 16 redditus R*V?7 reditos V^ redidtos 
rov om. B* | 20 si dà xai zezca: Bovlowro] aut ven- | V*, om. R' | non om. T' | 20 accipere 7 | 21 annis 
dere si voluerint c | xai om. S Nomoc.^ 2,2 | 21 BovÀorro |. RT f colligitur 7'vulg. | tin R | ut om. V! 23 est om. 
ML Nomoc.^" Bovin9àe SA || ó vowVto Ànyarov om. | V' | 26 rubr. De testamento qu" uel alterius ammini- 
S | uz] et non c eis v SALBg] om. M 122 Aagsiv S | stratoris (aministratoris ft) uenerabilis loci RT in marg. 
Nomoc.^ 10,4 avrov Aaufwsw A | ócov vmég] ócov | (er Iul.) | sanctis T | 27 aut immobiles om. V | 28 quo- 
fixo (sixep v. L) S Ocovzeg yj éx A | row Nomoc. quo] quocumque /? [ peruenerunt V pereunt T" | 29 pro- 
10,4 || 23 4 xai s' Nomoc.4? | 4iavrois B** xyoóvove A | | priis V [ in alias] in om. T 


Nov. CXXXI 13. 14 


sors rQósq peragégny. sie algualotov di üydppv- 
Giv xdi mxOyOv anorgopáe xai si6 dÀÀac siaefeic 
aitías, 7j 6ndo oU Gvugsigovros Tie idíae dxxAnaíae 
1l £x rovrov Üanavàv dna» dxéroGcav. — xai & vi 
4x tÀw row /Tew mayuátow perà viÀeviv avtaw 
aís jv avrüw miQuovsíav uaivj, xsheiopsw Tovro Tjj 
OsgzOrs(q vw dyustdvo»v dxxAnciDw Gv tiv ítQU- 
cóvnv slxov Oiagépsww. án dxeivoss yàg uóvov oig 
Tgáyuaciw ddiav avrois v0U Éxztowiy 9 xaraÀqud- 
wur ol; d» BovinJtincav GvygogQovuav, aste gó 
Z6 dmicxomi: amoüsyOJuügiw éGynxótee, 7 usvà Tv 
érioxont?v dnó Tüw xarà y£vos avtoW Gvvnuutvow 
ais avrove zegiiADo, oc dE adiaDévov ÜUvavtas u£yos 
2 vrágrov Ba9uov QiadéyeaDar. — sara Di &ztayta, 


662 


10tum pro 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


ferre personas. In captivorum vero redemptionem 
et egentium pabula et alias pias causas &ut pro 
utilitate propriae ecclesiae ex his expendere licen- 
1 ti&m habeant. Et quicquid ex huiusmodi rebus 
5 post obitum eorum in ipsorum facultate remanserit, 
iubemus hoc &d proprietatem ecclesiarum quarum 
sacerdotium habuerunt competere. In illis enim so- 
lummodo rebus licentiam eis alienandi aut relin- 
quendi quibus voluerint damus, quas ante episcopa- 
tur habuisse, post episcopatum vero quae 
ex genere sibi coniuncto ad eos devolutae sunt, 
quibus ab intestato usque ad quartum gradum suc- 
cedere potuerunt. 
2 Haec autem omnia, quae diximus de rebus quae 


&nsg sipnxagev zépi 10v ngaypárow tÀw uerà v5» 15 post episcopatum devolutae sunt ad sanctissimos 


dmiGxoniv mttQuiggouévaw. sie voUs ÓGuwtátOve émiGxó- 
movi, xal éxi vw svAagrordrow OpgavorQógov xai 
bs rs pud xal vogdoxóucw xai yspovtoxóuaw xal 
Lvodóyov xah ndrrow» tí» dAÀov 


episcopos, et in reverentissimis orphanotrophis et 
Leg gm et nosocomis et gerontocomis et xeno- 
ochis et omnibus aliis rectoribus venerabilium do- 


.cixrrd)v Tí» — muum valere sancimus in rebus quae in tempore 


vifacuícoy oixaw wparéiv D'eamiLouev dxi roig stgáy- 20 impr administrationis secundum praedictum mo- 


pac. vois dv TQ xaipQ 5s (días Duowxrens xarà 
tÓv &ipruévov Tgónov sig avtoUs TreQuiQxopávoss. 
8 E $ T«é ÉzíGxomos yj xÀmguxóé y) oiovürmots dx- 
— BaS91oV ón9£cns 7j éxxÀnaías Quaxóvuaca 
TÉ 


um &d eos pervenerunt. 


8 Si quis autem episcopus aut clericus aut cuius- 
libet ecclesiastici gradus minister aut ecclesiae dis- 


vrjcs dvrv QiaOvpcw xal vouiucv Diadóycv, r, 26 conissa moriatur sino testamentis et legitimis suc- 


Tovro» DaÜoy? c5 éxxÀnaiq Diagepéro dv 5 Érvyov 
*8y54Q0 TOVT)AEPOL. 


cessoribus, horum successio ecclesiae competat ia 
qua constituti fuerunt. 


CAPUT XIV. 


Ksehevousv. 0à urMéva aigerixóv. ure xatà. uiaOu- 
civ Qrs xar! dug vrevOiw u5r& xard dyopagíayp 7j 


&ÀÀ oíqÜrnors tgózq mgáyuara áxivrxa Aaufdvsv 30nem aut alio quo. 


4g' oíasürzors dyvrátrs éxxAnaías 7j üAlov asflaa- 


Iubemus autem nullum haereticum neque per con- 
ductionem neque ce emphyteosin neque per emptio- 
bet modo res immobiles accipere 

& qualibet sancta ecclesia &ut alio venerabili loco. 


c. XIV om. Bf; extat etiam in. .B* 1,1,53 (Bf 1,1, 49, ubi initio KaAevousv — 31 éxxAnaías praemisso adduntur 


epitomae Theodori $ 21. 22. 25, cf. Inder reginae ad nov. CXXXI, Zachariae Beitr. z. Kritik uw. Restitution der 
asiliken p.14). Ex B erhibet pr. Nomoc.?^ XIV tit. 10,8, $ 2. 3 (ex B 1, 51 [ 53]) Nomoc.*^. XIV tit. 10,8. — 
Summas praestat INomoc. XIV tit. 10,8 p. 580. 584 Pitra. 





personas ullo modo transmittant. Ad captivorum autem redemptionem et pauperum alimenta et ad alias 
1l pias causas, vel ad commodum ecclesiae suae ex his impensas faciendi facultatem habeant. — Et si 
quid ex eiusmodi rebus post eorum moriem in bonis eorum manserit, iubemus hoc ad dominium sanctis- 
simarum ecclesiarum quarum sacerdotium habuerunt. pertinere. [n illis enim. tantummodo rebus facul- 
tatem alienandi vel relinquendi cuicumque voluerint üs concedimus, quas ante episcopatum eos isse 
deme sif, quaeve post episcopalum susceptum ab iis qui genere illis iuncli sunt ad eos pervenerint, 

quibus ab intestato usque ad quartum gradum succedere possunt. — Haec vero omnia, quae diximus 
de rebus post episcopatum susceptum ad sanctissimos episcopos pervenientibus, etiam de religiosissimis 
orphanotrophis et plochotrophis et nosocomis et gerontocomis e zenodochis et celeris omnibus admini- 
stratoribus venerabilium domuum valere sancimus in rebus quae tempore administrationis eorum praedicto 


$ modo ad eos perveniant. 
minister vel ecclesiae diaconissa 
«d ecclesiam in qua consüituli erant pertineat. 
XIV. lubemus autem nullum 
emptionem aut alio ullo modo res immobiles ab 


1 ueragépsw ante 661, 28 ai (Oiovs coll. L | 2 «ic 
om. g | 3 7 om. C | 6 ueivos L. ánxopsivy (azopusives 
Cv. L) AC | vovro om. C|| 7 dyéow Ecl, om. c | 8 uó- 
soi AC| 9 avrois om, Ecl. | 7] xai C | 10 Boviz- 
Suis» A | 115g. rj uerà — Gvvzupévov] post episco- 
patum autem quae ex genere sibi coniuncto e | 12 avyga- 
uévov] signusvov B*| 13 nagiAd n A Ecl. | 14 závra 
AC | 15 xazà Ecl. | 16 aysarávove Ecl. | 17 dni nàv- 
TOw tw, om. óggpavorgógoyv — 19 vov dAlov C | 
21 oíxeias A | 22 zxepeepgzouévovus L*. stapueQxousvanv, 
v. l. ztegusgxouévov C | 23 08 om. Ecl. | oíocÓrnore AB/ | 
dxxÀnciadTixOU om. seg rel | 25 valevtraes L Nouoc.*] 
TeÀeviron B. valevrrja0: ACM Nomoc." | DiaOrjxre EcL. || 
26 rovrov Bí | dv om. L | 28 sg. uve — pjr 
unis A] urdà — undà — urdà MCL B | 29 urce xar? 
Augvtevsiw om. D* 5, 3,16 | 30 &AÀov oiovdnzors vgó- 
zov Nomoc.4" | áxívgra om. B* | iv Nomoc." | 


31 dyserárzi] aírías C (pro quo corrigendum &yías), | 


sancta e, om. AL 


elicum be ^v per conductionem neque 


Erud qui episcopus vel clericus vel qualiscumque ecclesiastici. gradus 
efuncia sit sine testamento et legitimis successoribus, eorum successio 


er emphyleusin neque per 


la sanctissima ecclesia vel alio venerabili loco accipere. 


1 eaptivorum| caput eorum R' [ 4 rebus om. R | 5 fa- 
eultatem 7'| 6 ad utilitatem R' | 7 babuerint T'| 9 quas 
vulg. quae AR VT | 10 qui Z!| 13 potuerunt RV] po- 
iuerint 7' poterunt vulg. | 16 et] ut V | reuerentissimos 
V || et totochotochis A, om. VT' | 17 nosocomiis A noxo- 
chomiis 7'| et gerontocomis et xeodochiis V et geronto- 
chomiis et xetiodochiis 7' et xenodochis (xenodotis A) 
et gerontocomis R vulg. | 20 estimationis & | 23 ruór. De 
successione ab intestato ueniente episcopi uel clerici uel 
cuiuslibet religiose persone (cuiuscumque persone reli- 
giose 7) RT in marg. (ez Iu.) | 24 ecclesiasti V | gra- 
dus] ordigradus T'^| diaconisse RT' diaconissae ewig. | 
25 moriantur A vulg. | successionibus 7' | 26 iu om. 
RT |21 fuerint RT' vulg. [ 28 rubr. De contractibus eo- 
rum qui non rectam fidem reciperunt 7' in marg. (er 
Iul.) | haereticum V] haereticorum 7 vulg. | 29 en&teo- 
sin 7'| 30 accipere — 663, € communione ser. V? i» 
spat. vac. 64 vv. | 31 looo] loco & quo etiam R* 


D£ ECCLESIASTICIS TITULIS 


míov TüztOv. ti e ri toi0Uxov dpagrnO tin, Ó niv aior- 
Taxe 6i uA acre Tjé aitíag mapdGyo: vOvTO 
dnolicn, và 0i toisira ngáyuata vq G:Baaui vónq 
dg' ov xai éóOrsav dxdinsíaD uaav, 9 04 deserit 
TOU OiXOV O TG GUTG& 7f ara vq a, E000x406 
mcns amoxiwéioO o denn Rh r4 qovesráqur 
duBallégOum, xni éni Éva &viavióv Ti &ylac xotvo- 
wiíag gopiSéG Om, Ostié aigsrixois Xougviasovg ztQodé- 
1 Sox». Ei à ópPálofos xrzaw Kjmv, dv ü Égriv 


663 


Nov. CXXXI 14 


Sin qnid tale committitur, haereticus p riren quicquid 
pro tali causa praebuerit &mittat, huiusmodi vero 
res venerabili loco a quo etiam datae sunt vindicen- 
tur, rector autem domus, qui ipsas res dedit haere- 

5tico, omni gubernatione removeatur et in monaste- 
rium recludatur, et uno anno sancta communione 
segregetur, cum haereticis prodidit Christianos, 


1 Si autem orthodoxus possessionem habens, in qua 


&yla Ebxxdrala, Éxztoujats 7j xtnAtiyts 7, xat. dugirev- 10 est sancta ecclesia, alienaverit aut reliquerit aut per 


div 5 uiGJwciy 7] xarà olavünnors Quoíxngww Tavtrv 
Qiduxey "Iovdu&p 5 Zauageitn 5 EÀÀpvi Xj, Movtase- 
e17 7 vouavd 5 à a&Qsruxd, Tj, &yvorratr dxxAn- 
cía Tis aUTZS wopre Tiv roUTOY Otczor&aw dxÓe- 


empbyteosin aut per condu'tionem aut por quam- 
libet gubernationem hanc dedit Iudaeo aut Samari- 
tano &ut pagano aut Montano aut Ariano aut alio 
haeretico, sancta ecclesia eiusdem vici buius vindicet 


2 xero. Ei Oé ti6 tàv aigerixav, ol; svvagi2uoi- 15 2. proprietatem [alienationis]. Si quis autem haere- 


piv xal vois Nacroginvoig xai volg Áxsgdovi xai 
Toi; E'rvparigids, ToÀurae Gzrhaew «56 (días 
dmgrías oixodouisas f "lovdaio. véav  avrayeyr? 
xeraGxsvdga:, 5 Tv TÓnQr dyía éxxÀga(a và$ oi- 
S xoJouà: vj dis Jeanotsíq Exdondro. ai i vis xat 
dug 'rzvaiv 5; uíaDwaiw 7, érégav oi«vürzots Qiixy- 
civ T2» (iav ÜéÜoxe xrrow vq TooUtq  mgosoimq, 
sí. udv éylvodxev 0 dsaztóvns vie x1105u5, 0v: aigeroup 
TaüUtmv xatszíGISvO:v, záGas Tàg mztposódovs éxaivov 
ToU yoóvov voU maie zouévov v ovraláyuati inr dx- 
xijdíay vs nóÀtos vg. 9v rj xta: Qidssiron Axdixeiv* 
&i dà zyvon 0 Óanórré vhé xtüoené, Oris aigerixós 
T» ó ravtrv duzictivOs(s, acróv uy 1óv Qeaósrv 
du Tv dyvoiuv dbrjuov gvÀayOTva, vóv 0i aiprri- 


ticorum, quibus etiam cunnumeramus Nestorianos et 
Acephalos et Eutychianistas, praesumpserit spelun- 
cam suae incredulitatis aedificare, aut Iudaei novam 
synagogam constituere, locorum sancta ecclesia aedi- 


203 ficia suae proprietati defendat. Si vero qnis per 


emphyteosin aut conductionem aut etiam aliam quam- 
cumque gubernationem dedit possessionem huiusmodi 
personae, si quidem sciebat dominus possessionis 
quia haeretico hanc commisit, omnes reditus illius 


25temporis quod in contractu transiit ecclesiam civi- 


tatis sub qua possessio constituta est vindicare. Si 
vero ignorabat dominus possessionis, quia haereticus 
erat cui haec commissa est, ipsum quidem dominum 
propter ignorantiam indemnem servari, haereticum 


xov dy dxavég Dinati xai éxBirO nva vàw xrjouov 30 vero. in utroque casu expelli de possessionibus et 


xai Tz» ovdíav avTOU Tj vaa. 


Üruocíq ngosxvpgod. 


substantiam eius applicari fisco. 





Quodsi 


eiusm 


uid eiusmodi commissum sit, haereticus quidem si quid pro ea causa praestitit id amittet, res autem 
1 venerabili illi loco a quo etiam datae sunt vindicentur, administrator vero domus qui easdem res 


haeretico dedit ab omni administratione removeatur et in monasterium coniciatur, ac per unum annum a 
1 sacra communione separetur, quippe qui haereticis Christianos prodiderit. — Si autem orthodozus pos- 
sessionem habens, in qua est sancta ecclesia, eam alienaverit vel. reliquerit vel ín. emphyteusin vel con- 
ductionem vel in. qua'emcunque adminisirationem [udaeo vel Samariae vel pagano vel' Montanistae vel 
29 Ariano vel alii Aaeretico dederit, sanctissima eiusdem vici ecclesia horum dominium vindicet, — Si quis 
vero haereticorum, quibus etiam. Nestorianos ei Acephalos et. Eutychianistas aduumeramus, speluncam im- 
pn suae aedificare, sive Iudaei novam synagogam e«truere ausi sint, sancia locorum ecclesia aedificia 

dominio $uo vindicel. — Si quis autem in emphyleusin vel conductionem vel aliam qualemcumque admini- 
strationem possessionem suam eiusmodi personae dederit, si quidem dominus possessionis noscebat se eam 
haeretico commisisse, omnes reditus illius temporis quod contractu continetur ecclesia civitatis cui possessio 
subiecta est vindicet; sin ignorabat dominus possessionis haereticum esse cui ea comiissa sil, ipse quidem 
dominus ob ignorantiam indemnis servetur, hacreiicus autem. in. utroque casu eí possessionibus exuatur 


ei eius subslantia fisco addicatur. 


1 10:0st C | 2 acre 155] 15s ro:asrms A [| n«pá- 
eoi oi to JM] ztagáagoro LB, nagáayo: ACe | 3 azo- 
Asiae. CB] ánoÀéoss MAL || 1x 0i] xai và A || 1ónq] 


oixo L | 4 xai om. A | dxdixr9raovra: C || 5 acvà] 
1oiatra AL || 6 aic] eic vó Ce. | 1 BalAeoD m C £va 
om. A | 8 9er; — ngodéduxsv vm. À | zgoadidwxev C 
plerique, nagédoxev LB 110 Z xar!) z on. AT. M EL1I 
xarà uíaDociv Ce, DB* 1,1, 53 | 7) oiqdrnoxe Duuxgots 
A |] 12 à«uxos L? vulg. | lovaig] (oviuio rj «ige- 
1o L (cf. ad 13) o&yd/jnors aigerixi C | 7? Zagagsitn 
— 22 ngosdiztq om. C. Sane $2 inserta (quam Julianus 
Quoque praetermisit) sententiarum et continuatio turbatur et 
ratio obscuratur: ut vv. 19. 5j &y«tá tr, — 22 nosoxq 
postmodo interpolata esse suspicio sit| 13 7 dAÀq aige- 
1ixg om. L | &yéa Ag | 14 vocvov Ag || Quexdixeizeo B* 5, 
3, 16 | 16 xai sois Ectvgiariarás] xai tovc om. Á, toi$ 
om. Nomoc.^ | 17 voAuzao: MLB | 18 aziotíac] ztiotaos 
LB (99raxsías Nomoc, XIV tit.) | 19 7] z; L* | &ysoo- 
várg D Nomoc." | 20 v6 om. A | 21 5j érégav] érégav 
om. Á aut etiam aliam c 122 tZv iJía»] vi A, om. & |l 
23 914 — 31 ngosxvgorD vai) 0r« aigevixós zv 0 vavtr» 
dpzuctevOsls 1v xrzjaw anoAtto (sic A*, morto A*, 
corr. áxnoAéto) xaij uovaatgoéío xaraxÀusaO m diiav 
1àv ÜÀov 1/5 áyiac yapiSousvos xovvavías: ei dà tyvósa, 
artóv uiv ü&ruior gvÀatOzva fià «Tv &yvoiar, 1óy 
9i aigetixóv. dv étég Dénari dxBlnDivra và xtr- 
cso» dtoguaO vai 1 Üruocío 1ie ovaíac atrov mpos- 
xvgovuévge A | 21 éniovevos. Nomoc." | v0U. zpovov 
dxsivov C v. L, Nomoc.*" [| 25 msgieoyonévov C pleri- 
que, L*g | 28 ziotevOsis C | vov Ósonótr» om. L | 


29 à, dyvosav átruww B*5,8,10. abzuuov Óià vzv 
&yvosay D* 1,1,53 || 3U xai om. g [ 31 avxov om. C plerique 


1 Sin quid (Si quid autem vulg.) — 2 causa scripsi 
cum vulg.] Si quid (quidem R*) tale (pro tali A) com- 
mittitur, haereticus &1 quidem quicquid (qui quid Jt) pro 
(uero R. non 7!) tali causa  ' (reliqua praeter vv. pro 
ta'i hacreticus causa /Jineola subducta del. K*) si quid pro 
tali eausa. V(*) | 2 ammittat 7 | vero om. 7T | 3 ucndi- 
cetur A* uendicemus T | 4 dederit A | 5$ remoucant V(*) 
remouentur 7" remouctur 7? | 6 reclulant V(*) reclau- 
dutur T' | 7 scgregatur VZ' segregentur A? | hacrecicis 
V | prodiderit & vulg. | 9 autem] ante V? || 10 est] et 
(om. V2) (ibri, est et vulg. || eoclesia] est add. V, T schol. 
4. v. | 11 emphyteusin V | per om. R | per om. R vulg. 
12 samarito A | 13 arriano R VT | alii R* 7? vulg. 
15 alienatiunes A!, delevit Beck [ rubr. Si iudeus aut 
hereticus spelunoam aut sinagogam edifücauerit R in 
marg. | 16 etiam] et & | Nestorianos om. R || 17 ace- 
falos V accephalos R | eutichianistas 7* eutichinanistas 
T' euthichiustas V euticanistas A | 18 incredulitati 7 0 
edicare V [ 19 construere Jjeck non recte | 20 proprietatis 
T | vero quis valg.] uero R7 quis enim V* ««« V! 


21 enphiteosin RVT | aut per conductionem 7 | etiam 
aliam A] aliam etiam V, aliam om. T | 22 dederit T 
vulg. | 23 duminus] dins í. e. dicimus T' | possessio- 


nis V] possessionis eius K T' vulg. | 24 redditus T. re- 
ditos V | 25 qui T | transiit V vu/g.] transit t T || eo- 
clesiae vulg. | 26 * uiudicuri (ucnlieari AV) libri, vu/g. | 
27 quia] qui 7! [30 de om. R 


Nov. CXXXI 15 ep. 


664 


DE ECCLESIASTICIS TITULIS 


CAPUT XY. 


Oi 8i óggavotgógo: dnirQózow wal xovgavwgav 
Tdbw dyírmGgav, ovre uévvos (va xal yople (xavodo- 
vías xai dváyagi xal lvdyaras magi Tàw mgayudvowv 
Tw» OK; Ópgavois xvgios xai avrois vole Ópgarorgo- 
gaíou dvnxóvrov. Ta Üà nodyuava, aneg Frvyóv Tivi 
TO» 0ggavav Qiagégny, Ünuoaiov raBoviagiov magóv- 
TOv xai UrtOuvrudtow noarrOuévoy év uiv t; Baci- 
Aids nóln apa cQ naylarog àv xíraov, dv 0i aic 
émagyími zapà volg doyovgiv avrOw r) tois dxdixoig 


Orphanotrophi vero tutorum et curatorum fungan- 
tur officio, ita tamen ut et sine satisdatione (et con- 
veniant) et conveniantur de rebus orpbanotrophiis et 
ipsis propriis orphanis competentibus. Res autem 

tes alicui orphanorum publicis praesentibus 
riis et sub gestis monumentorum in hac qui- 

civitate apud magistrum census babitis, in 
rovinciis autem apud iudices earum aut defensores 
ocorum orphanotrophos accipere et custodire, et si 


5 co 
ta 
dem 


TOv Tónov AauBdwtiv vov$ Üggarorgógovs xai gvAár- l0 necessarium putaverint, etiam alienare et pretium 


TUv, xai sí dvayxaloy vouíaovds, xal &xsoiusiv xai t0 
tovtov tíurua tol; üggavois gvAattav, 5j Érega mgdy- 
nara dwr' bxivov ayogábtiv^ irj ortoxiia das Bà £mi- 
l regorixois 7 xovperopixois Aoyiguois, Qviavrea Das 


earum orphanis conservare, aut alias res pro illis 
emere, non autem subiacere tutelaribus aut cura&- 
toriis rationibus. 

1 Servari autem iubemus venerabili orphanotrophio 


dà xsAevousv Tà svaysi ópgavotgogeii vavrrs vze Ba- l5 huius regiae urbis et xenodochio Quod appeliatur 


viÀidos móÀses xal tQ Étvawa TQ xalovuévip TOU TG 
ócías uvruns Xauwaw xal v0i$ vztó tiv avtov Qixaio- 
Jocíav xaJtatoiv sbxrrolon 7 Eevodoyetoi 7j &ÀÀow 
csBaguíow oíxou mdvra và TtQovógia, ümtQ yu rj 
&yuvrdrQ usyáÀn ÉxxAnaía KwvaravriwovztóAtos. 

QEníloyos.) Aria. xoivvv. Qià «00. ragóvtos 
vóuov sis ó Üinvaxis (ayéaovros 7 rurtvéga dOsoztas 
yalxvórne, 5 a; vnegoyo (Üxtmw xarà v0 civrOws 
xarà T2v Bacilida vaórre nóhw ngoriDeuévow eti 
Tiv dzdvraw yvügi dÀOsiv amevoavo. 
7tgovorjGouev, 0zto$ dvev nágne 17$ àv vxorelaw Cn- 
píag xal év vai? énagyíaig gavagodin. 

Dat. xv. kal. April. 6p. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XVIII. post cons. Basilii vc. anno IV. ind. VIIf. 


sanctae memoriae Sampso et sub eius gubernatione 

constitutis oratoriis aut xenonibus aut aliis venera- 

bilibus domibus omnia privilegia quaecumque habet 
" sanctissima maior ecclesia Constantinopolitana. 


(Epilogus.) Quae igitur per praesentem legem 
in perpetuum valituram nostra sanxit tranquillitas, 
tua celsitudo edictis sollemniter in hac regia civitate 

ropositis ad omnium studeat pervenire notitiam. 


muss yéo25 Nos enim providebimus, quatenus sine cullatorum 


dispendio fiat etiam in provinciis manifesta. 


[a. 545] 30 


c. XV pr. ez B habet B! O 9 p. 533 rex ei in. (— 5 dynxóvrow) et $1 Ecl. Bas. I—X. — Summam Theod. 


repetit Bf, Ath. summam pr. repetunt paratitla 


th. 13. $2. (Apud. Ful. huius cap. summa non eztat.) 





XV. Orphanotrophi autem tutorum et curatorum locum obtineant, ita tamen ut etiam sine satis- 
dalione et conveniant el conveniantur de rebus quae ad orphanos proprie et ad ipsa orphanotrophia per- 
tinent. Res autem quae. forte ad. aliquem ex orphanis pertinent praesentibus publicis tabulariis actisque 

vectis, in regia quidem civitate apud magistrum censuum, in provinciis autem apud praesides earum rel 


n 
D locorum, 


hanotropht accipiant et custodiant, et sí necessarium pulaverint, etiam alienent 


earumque pretium orphanis custodiant, vel alias res pro illis emant; meve subiaceant tutelaribus vel 


1 curaloriis rationibus. 
aenoni qui Sampsonis 


tinopolitana. 
Epilogus. Quae igitur 


Servari autem. iubemus. venerabili orphanotrophio huius regiae civitatis et 
íae memoriae nomen habet et oratoriis 
dochiis vel aliis venerabilibus domibus omnia privilegia, quae 


qe sub cius gubernatione sunt vel xeno- 
abet sanctissima magna ecclesia Consian- 


er praesentem legem in perpetuum valituram serenitas nostra sanxit. tua 


sublimitas edictis more solito in hac regia civitate propositis ut ad omnium notitiam perveniant operam det. 


NNos enim providebimus, ut sine ullo subiectorum 


1 07] roívv» A, om. Ecl. || étirgózto»] xai étirQózov 
B* ézurgóstoov 18 A || xovoarógow D* | 3 xai dvayoci] 
xai om. À | dváyovras L | 4 voie Oggavols xvgía xal 
avrois rOi$ Ópyavorgógow L oi$ ópgaroroógow xai 
abroie Toi ópgavolé xvgíos (xvglos Ópgpavoi; A*) A 
wee et ipsis propriis orphanis c | 6 vaov- 
Aagímv LB* | 8 naíeroo àv xivoamv L| 9 «o éx- 
dixo A | 11 xai sí — 12 qvAárreiw om. A || xal £zrouiv) 
xai om, L, B*v. 1. | 12 7] 5 M xai B* | 15 rastrs 
om. L | 16 dq om. Al tq xalovu£vq vov om. L, 109 
om. AB | 17 avrov] avtzv B*. idav A | Gixaidosíay 
MA(c)] ioixra«v LB | 19 Kxes xA] hinc in L margine 
inferiore absciso reliqua pars novellae deest prueter initium 
epilogi discrepans a MAg: (Koworavtevov)róAsos* (T)à 
TO((vv»v) dà vov mapóvros vouov Deas évra. Epi- 
logus in MAg traditus num ad exemp/ar praefecto praetorio 
inscriptum pertineat, Zachariae dubitat [ 24 ztólev om. A 
26 mpovoreopusv M  mgovoncousv OtoU avvspyíq A 
náarne om. e | 28 subser. om. A c, habet Tul. | xv. kal. april. 
Iu" xv. cal. app. M] 7gà 4 (v. |. 48) xadavO. 4zxpi- 
Aiew Ath. unvi. aztQiA(e Theod. | cp. imp. dn. iustiniano 
p.anno XVIIL Zu/* cp. dn. iust. pp. aug. M aciáeías 


etrünento etiam in provinciis manifesta fiant. 


"lovariviavoU vÓ an (r' vel aB' traditur, corr. Fabrotus) 
Ath. Éres «m Theod. || 29 basilio uc. ann. u. ind. VIL. 
(corr. ann. IV. ind. VIIL.) Zul.* basil. uo. conss. M vaa- 
raíae Baailsiov 0' Ath. userá vv vnatsíav Belegaoíos 
(leg. Baaileiov xà 3) 6. vj Theod. 


1rubr. Vt orphanotrophi tutorum fungantur offcio 
R in marg. | 2 ita] ut. A! | tio [ ut et AR] et ut V, 
et om. 7, ut etiam vulg. || satisdationem R' [ et con- 
veniant add. vulg. | 3 conueniatur 7| et — 4 orphanis 
om. R! | 5 competentes] competentibus Re | 6 et BecH] 
mut libri | 7 regia] in hae regia V | 9 orphanotrophis T 
orphanotrophiis V! vulg, || 10 putaucrit T | etiam om.  ] 
praecium. aL) pretia VZ'vuly. | 11 eorum A VT | 12 
autem] aut T" | curatoris 7? curationis T'| 14 orphano- 
tropho RVT, corr. vulg. | 15 urbis] ciuitatis 7t  xeno- 
nochio V | 16 memoriae] marine AT vulg. | sanso R vulg. 
gubernationem T» | 17 orationis V? | aliis om. RT vu/z. 
18 quaecumque V? jn ras. 4 litt, quoque T' quae 7? 
habeat T'| 22 sancxit RVT'| 25 prouidemus V | 26 dis- 
peeeee Vi]etiam] et T' | subseriptione carent. libri 


DE INTERDICTIS COLLECTIS 


PAB 
IAIKTON IIEPI IIIZTE9X K9N- 
ZTANTINOYIIOAITAIZ. 


Iloárrov dive xai uéyiGtov. dyaOOv màcw àyDgoi- 
mou TuOTRUOuéy TZv Tis üÀnOoUS xai duourtov TOV 
Xqurriavow  nigateoé OgO)v Ouoloyíav, sig vÓ dià 


665 


Nov. CXXXII 


CXXXIL Auth. CXXX. Coll.IX tit.12 


R DE INTERDICTIS COLLECTIS 


HAERETICORUM & 


lmperator Caesar Flavius Iustinianus felix inclitus 


5 victor ac triumphator semper Augustus edictum Con- 


stantinopolitanis. 


Primum esse et maximum bonum omnibus homi- 
nibus credimus verae et immaculatae Christianorum 
fidei rectam confessionem, ut per omnia haec robo- 


cáwtüv avrzv xparvvsgOas, xai ztdvrag tovs TZ$ lÜretur et omnes orbis terrarum sanctissimi sacerdotes 


oixovuévre ocwsraTovs (spfag si Ouóvourv guvag- 
wa& xai Ouogovas TQ» OpOZv TOv XQuriavOw ni- 
€civ Ónoloysiv Ts xai xngUtt&ww, xai ztàcav ztgóga- 
civ. stt gà TOv aigerixav égevoggxouévn» agaigeOT,yas* 


Ozxep Ürixvutas éx 100» mag! rw Oiagógus yoagév- 15libris et edictis. 


tov Àóyow v8 xal (Üixzaw. | dÀÀ' £nsínsg oi aigetixol 
pps TOv TOU ÓÜsoU évvoovvtss gOfov nts rác nnn 
Anu£vas ois ToivTOIS srtOwvaé dx Tr6 TOY vOuov 
avernplas évOvuotuevos ToU OvaBólov Kgyov nÀngovas, 
xaí Tivag TOY dT 1 
TOU ÜDsov xaOoÀims xal dzogroluxns éxxAnaías maga- 
cvvdbus xal sapafamriGguara AaÓgaíme sow UCiw, 
avgeBis WynodusDÓa Jià vov magóvros zudv idixrov 
stupauvéGas «Oi$ TOíOUrOW , dp' q xal avrov; dzo0- 


eirvo, vie aiperexzé puavías wai uri vàs éréoow 25 clesiam, in qua recta praedicantur do, 


wvxàs di ámárms àmoAÀóvas, dÀÀà páÀlov mgosdpa- 
piv Tj dyíg ToU Sio éxxÀnoíq, dv y và óggà 
zoscfsverca Óóyuara wal mzüGms ai aigéícns perà 
Tw» dgynyOv avràw àvaD«uat(tovrai. yiwodxaw yao 


ad concordiam copulentur et consone immaculatam 
Christianorum confessionem praedicent et omuem 
occasionem quae ab haereticis iuvenitur auferant: 
quod ostenditur et ex diversis conscriptis a nobis 
Sed quoniam haeretici neque dei 
cogitantes timorem neque interminatas talibus poenas 
ex legum severitate considerantes diaboli opus im- 
plent et quosdam simplicium seducentes sanctae dei 
catholicae et apostolicae ecclesiae adulteras collectas 


Àovotégow anatOvtes 17$ dyías 20 et adultera baptismata latenter faciunt, pietatis aesti- 


mavimus per praesens nostrum edictnm monere eos 
qui tales sunt, quatenus et ipsi recedant ab haere- 
tica vesania et nec aliorum animas per simplicitatem 
perdant, sed magis concurrant ad sanctam dei ec- 
ata et om- 
nes haereses cum principibus suis anathematizantur. 
Nosse enim volumus omnes, quia si de cetero aliqui 
inveniantur aut contrarias collectas facientes aut 
apud semet ipsos collecti, nequaquam omnino eos 


&mavras BovióusÓa, de sí oU ÀomoU vivi rigeG- 30ferimus, sed domus quidem ubi aliquid delinquitur 


viv fj mapacvrdyovreg 7] TtQÓG avroUs Gvyayóusvos, 
ovxér. mavTihos vovrow dvsbóusDa, dAÀà vovt pi» 
oixovs, ÉvOa v1 towvVtrov ápagráverai, Tj; dyíq ngos- 


Nov. CXXXII (Authent. CXXX —. Coll. IX tit. 12: gloss.) Graece extat in. ML, B 1, 1. 58 [84; cf. Zachariae 


Beitr. z. Krit. u. Restitution der Basiliken, St. Petersb. 1817, p. 4. 15] (inde Nomoc.f" XIV tit. 3,15). — Epit. 
Theod. 132, Athan. 3,4 (inde Coll. const. eccl. II1 3,4, paratitla Ath. 2 $ 5), Nomoc. XIV tit. 3, 15. 





CXXXI. 
EDICTUM DE FIDE CONSTANTINOPOLITANIS. 


Primum et summum bonum omnibus hominibus esse credimus verae et integrae Christianorum 
fidei rectam confessionem, ut ea per omnia corroboretur, et omnes orbis terrarum sanctissimi sacerdotes 
concordia coniungantur et uno ore rectam Christianorum fidem profiteantur et praedicent, et omnis prae- 
textus ab haereticis inventus tollatur, id quod ex libellis et edictis diverso modo a nobis conscriptis de- 
monstratur. Sed quoniam haeretici neque dei timorem mente concipientes neque poenas ex legum severi- 
tate. huiusmodi hominibus denuntiatas reputantes diaboli opus perficiunt, et nonnullos ex simplicioribus 
decipientes a sancta dei catholica et apostolica ecclesia aliena conventicula et baptismata clam celebrant, 
pium esse existimavimus per praesens edictum nostrum tales homines hortari, ut et ipsi ab haeretica in- 
sania abstineant neve aliorum animas per fraudem perdant, sed ut potius ad sanctam dei ecclesiam ac- 
currant, in qua recta dogmata coluntur omnesque haereses cum ipsarum auctoribus anathemate petuntur, 
Seire enim omnes volumus, si qui in posterum reperiantur aut qui conventicula illicita habeant aut qui 
apud eos conveniant, nullo omnino pacto nos haec fieri passuros esse, sed domos ubi tale quid committatur, 





2 "Idixvov M B Theod., index L] "Edixrov L in textu, 
Ath. || pi. zríarae ML B] magi aigerixw. Ath. Theod. 
(cf. €) | xavaravtivov noAixasé (xovrivovroAivais L in 
tertu, xovoravzivovnóAsos inder L) MLB] inscr. 4fvvo- 
xprrap "ovativiavós KovatavrivovitoAirai (xovorav- 
TivovztóÀsos cod.) Ath. (cf. e) | 1 xai om. Nomoc'" | 11 
ócíovs B! | 12 ópoggóvos Nomoc.*^ | ógÓz,v] imma- 
culatam & | 13 óuoAoyeiv Ts xal om. | 14 7ragà] regi 
L. om. Bf | aro ymumg: d Nomoc.éP | 15 ix] ct ex € ] 
yoagérrow QOiagógos (Qixugapóvres B*) Bí diversis 
(i. e. Qagópo *) conscriptis c | 16 4díxra L (et sic 
infra. Cf. nov. XX XVII $ 5—8 et quae Bienerus affert 
Gesch. d. Nov. p. 484 sq. || aAÀ' &xaíztsg — 686, 1 dxxlr- 
cíq ^n 11 *undi — ur0à MLB | 19 éxzángove. 
Nomoe. | 20 áscavrawres Nomoc4 | 22 zosovvrs M || 23 
avosBis) pietatis c || sragóvros ruv. Nomoc." c] sap" 
rov MLB | 26 &i' áxdrrs) per simplicitatem (i. e. às* 
anlóryros?) c | 27 éxxincíq) xa 5j éxxÀngía No- 
moc.f" | 28 sra tataves Nomoc.t | a om. Nomoc.^? | 29 
yàe] 94 L | 33 rovrov LB] om. Me | dpagrz2ein L 

i. 





2 collectis RT'uL.) collegiis Val. | 4 llavius &] f. V sal. 
T | iust. V iusti. ' pius iust. Pistoriensis | inclitor uictor 
atriumphatore V | 5 edictum R V] edicto T'a/. | onstan- 
tinopohtanis A] constantinopolitano pp. 7' constantino- 
poll V | 7 Plurimum (Summum corr. 7?) 2^ ;* 4 et om. 
T'|donum 7[9 hec omnia V [| 10 *omnis 4n [ 11 
copulantur T'| 12 confessione V | 13 auferatur V auffc- 
ratur T | 14 ostendunt 7 [et RVal] om. T vulg. | 15 
dei] de dei T' | 16 cogitantes Beck] cogitant libri | timore 
T | 17 inplere T' | 18 quosdam] quosdam animos T' | sup- 

itium Zt! | dei Beck] üdei libri (cf- ad 24) [| 19 col- 
ectus| ectas om. V* in spat. vac. | 20 lateretur A! latent 
V!|24 currant 7 | ad om. R | dei] fidei V | 25 recta 
om, R! | 26 anathematizentur 7" anathematizemus V | 27 
nosse] nos A' | si om. V* | aliqui V7' | 29 ooltecti ne- 
quaquam A'a/.] collectionem nequaquam V vu/g. colleo- 
tionem quamquam A*T7'|30 ferens T 


Nov. CXXXIII pr. 666 QUOMODO OPORTET 


xvoucouev dxxÀncíq, vois dé mapacvvdyovow 5j moó: sanctae ass| us ecclesiae, his antem qui colligunt 
«vtO.€ Gwvwvayouévous vàs dx TOv Üiaráfeow mowaàsc — But qui apud se colliguntur ex constitutionibus poe- 
dmayÓnjva: nacs vQómxow xsÀevoutsv. nas duferdl omnibus modis fubemus. 
Dat. prid, non. April. CP. (imp.) dn. Iustiuiani pp. 
Aug. &uno XVIIl. post cons. Basilii vc. anno I: 5 
[a. 544] 


PAT CXXXIII. Auth. CXXXI. 


IIEPI MONAX9N KAI AZKH- AR QUOMODO OPORTET MONA- 
TPI9N KAI AIATQT'HZ AYTSN. CHOS VIVERE R 


dl Cconpárag "lovatwviavós Aiyovaros "Ipdvvr 14. dy- 10 ldem Aug. Menae beatissimo episcopo. 
Doforát éndoyg Tüw iegwv Ze Egas ngairaiov 
10 Ürórsgoy, ázió Üntávo (Ogdivaginr) xal argaxiq. 


(Hgooiusov.) 'O uovins Bios xai y xar. avróv (Praefatio.) Singularis vita eiusque contem- 
Oeupía noüyud dgtww (ego xai dvdyov avróJev vaé — plato res est sacra et ex hoc evehens animas ad 
wuxas &i6 sov, xai oU póvov cqtioU» avrove rovc i5 deum, et non solum iuvans eos qui ad hoc acce- 
&i$ tovto magióvras, dÀAa xal rois dÀAow &xac« Qa — dunt, sed etiam aliis omnibus per eius puritatem et 
tZ «vroU waÜDagóryros xai tis mQós Ouóv ixsttías — Supplicationem ad deum praebens inspectam ulilita- 
mageyóuevov v5v mQémovsaw ogéleav. OOev vow vs — tem. Unde et priscis imperatoribus studii fuit et a 
moa atroxp&ropds voUto Óiscmovdacra, xai ruiv nobis non pauca sancita sunt de eorum honestate 
0v uétQua vevOuO érrvas cxt£gi 17$ avr Gspnvórrxós 20 et ornatu. porem etenim sacras regulas et anti- 
*8 xal xoGpuió17105. üxolovOoUuav yàe Tois Üsíois xa- pe patres, qui haec sanxerunt, quia nihil segne 
»óci xai toig dy TátOss ztarQágiv, OtzteQ TeUra dyo- t ad quaestionem imperio communem omnium bho- 
uoSérnaav, énndy undiv áfavróv écriw si; Drvroww — minum sollicitudinem ex deo suscipienti. Dudum 
Tj Basitq wowzv máwtwv àvÜponov énigragiav — quidem scripsimus constitutionem volentem in malti- 
dx Jiov magalagovsy. 0r niv o)v éyodwauev Did- 25 tudine existentes monachos in commune degere se- 
1abow BovÀouévrw xove sie mÀnOos Ovra; uovagovs dv 


Nov. CXX XIII (— Authent. CXXXI) Graece extat in ML, A tit.4 f. 201, in Collectione XXV capitulorum 23 
(o C) c. 1667, 15 Ososizousv urdéva..... ) —6 in B* 4, 1,11. 24. — Epit. Theod. 133 (inde pleraque in. B! 4, 
1,17—23), Athan. 1,14 (inde Coll. const. eccl. 111 1,14). Duo servantur exemplaria constitutionis in. lectionibus haud 
raro inter se discrepantia, alterum inscriptum Johanni praef. praet. in MLAB, alterum Menae archiepiscopo in C 
et & (idemque secuti sunt. Ath. et Theod.). 





sanctae ecclesiae esse addicturos, iis autem, qui conventicula fllicita habeant aut qui apud eos conveniant, 
poenas ea legibus constitutas infligi nos omnibus modis iubere. 


CXXXIII. 
DE MONACHIS ET SANCTIMONIALIBUS ET VITA EORUM. 


Imperator lustinianus Augustus Iohanni goce praefecto sacro Ürientis praetorio iterum, ex 
consule (ordinario) et patricio. 


Praefatio. Vita monachica et quae ín ea peragitur contemplatio res est sacra. quaeque suapte 
natura animas ad deum adducat neque ipsis solum utilis sit qui se ad eam conferunt, sed etiam ceteris 
omuibus per puritatem suam deique precationem idoneam utilitatem praestet. Unde et ab anterioribus im- 
peratoribus in. ea re studium collocatum est et a nobis non pauca de eorum honestate atque dignitate 
sancita sunt. Sequimur enim divinos canones el sanctissimos paíres, qui haec sanxerunt, quandoquidem 
nihil non. pervium ad inquisitionem existit imperatoriae maiestati quae communem omnium hominum curam 
« deo percepit. Atque tam scripsimus quidem constitutionem, quae vult monachos, qui magnam multitu- 


4 subscr. om. g | d. pri. B apr. ep. M dar. vov, MzigiAÀ. || vevouoSévrras A23 &farov] dgyóv C(g) | eis Zrien- 

Ath. dEsganzjOr, urvi uai. Theod. | BacsAeías "ovats- | 9i» daviv Cl 25 dx rov Osov AC | xapaZaBoveuw L ] 
»utroU TOÀ cm Ath. du. iust. pp. aug. Af, om. Theod. | | ovv om. A | d«&vaEw] gxy add. C v. L. Est nov. V. 
5 uer vv vatelay Bacilsíov rÓ «éragrov (0 Theod.) : - " 
Ath. Theod. basilii uc. conss, M; anno ILI. restituit Biener l assignamus R vulg.] eas signamus V eas assignamus 
8 rur. IJegi — avràw ML (cf. rubr. BA, 1)] Iagi rov | 7 | collegunt V | 2 colleguntur T' [| 4 subacriptionem om. 
(om. c, "Eréga QiéraBus rov aUroU C) ms dei fioUw libri, nam quae ex Neoburgensi prolata est ab Heimbachio, 
Tov (rovs om. Ath.) uovazoís C Ath. Theod. | 10 inscr. | ad Auth. CXXXI & nov. CXX XIII pertinet | 7 noc. 
Aéroxgdrag — marpuxipp A (ubi pro vzdoyay correxi CXXXIII — Auth, CX XXI omittitur in RV, in T bis 
dxtápgep et inserui ópdivagicov)] 'O avvos BaciAsie Mrvq | legitur f. 163" et a diversa manu scripta in appendice ertra- 
TQ uaxaguetit dmigxóng Cg 'O avrós Baaiisos vagantium f. 182 ( () | 8 oportet T'al.] oporteat ! vulg. | 
Mryq éniaxózto Kowaayrivovztólsoé Ath, 'O avcós | 10 menne T | beatissimo pp. T scopo beatissimo t 
B«coiAeos imdvvr vd uaxapurrávo dgyurigxóno ML (archiepiscopo corr. vulg.) | 13 Singulis 7'' [ vita eiusque 
duorum eremplarium inscriptionibus perperam contami- | (huiusque vulg.)) uite ius atque t uitae utriusque T | 
naris | 13. acrav M | 14 dvayov Cv. L | avróOav] dv- | 14 res est vulg.] rei est t al. est rei T || 17 insptam (sie) t; 
veUOsv A] 15 sii] zooe A | atrovs om. A | 16 vovro] | leg. iustam? || 18 fuit studii (| 19 non om. 7! | sancta 
avro Af zapórvras AL | 17 sroós] eic A pareíag; C | T't|20 ornato T^ |21 *segne ft ad quaestionem im- 
v. || 18 zoéztovcay] inspectam? & | oyéAnav] óvrciw | perio] significat (sigé !) quaestionem et ti perit (periit T* 
A] 19 rovro om.g | Queazrovuüdo9, A éazxo(ídacra: L | | parit T7) T'tal. sine via ad quaestionem est imperio so. |j 
20 usipicos C | 21 1a xai xoauiótrtos om, M | 22 dy«o- | 22 omnium vulg.] omnibus t omnibusque 7' | 23 quidem. 
várowe MA] ayíow L dàvworégow Cg | olozxsg ravra | dudum T' | 25 degerere t 





MONACHOS VIVERE 


xoig QiacrásDa, xavà vó àv xalovuévav xowofiav 
eyina, xcl airs (dias Eyuv obxjats upra stsquovaíav 
4Opoitsv urs Bíov Kynv duágrvgov, GÀAà wow]; uiv 
evrovs OGiTéiO Dni, seséne s di &mavras dv woiwwQ, 
wai ró» svcyjuova ustadusxsw Bíov xai uágrvQac 
alvei 06 did lar» x0 u4Ó t7/T06 , pec 1ove Lesen es 
eidscJa, vj» nohàv t» tavra énontsvóvram wai 
dPenítnÓss xal dygvmuvíav mgoclaufdvev, (va ur ts 
nágsgyov uràà 4$ Vnvov yévrtes undi dGyrporv Oa 


667 


Nov. CXXXIII pr. 1 


cundum quod appellatur coenobiorum schema, et 
neque propria ha habitacula neque substantias 
congregare neque vitam sine testimonio, sed com- 
muniter quidem eos comedere, dormire vero omnes 
$in commune, et honestam sectari vitam et testes 
esse ornatus alterutris, et iuvenes quidem vereri ca- 
nitiem haec respicientium et ex studio etiam vigilias 
assumere, ut ne quid facinoris veluti per somnum 
fiat neque turpis videatur aliis, sed unusquisque 


tois üÀÀou, dÀÀ' Exagro$ tr» davrov xoGQ«óTgra xà» 10 suam honestatem etiam dormiendo custodiat. 


1TQ xaDrídu» gvÀárvos. 


CAPUT I. 


Twày Ji rpiv ngosayyslOévrow, &nsp xai ueíto- 
wor xai dagaAsctégov vopov mQoseÜsiro, sixórcs éni 
12» nagovcav dgixóutÜa vouodsGíav ais éxeivns Tt- 
Asicaív ts xai Fani red, d) qe Seonito, 

Béva navrsAos (Qíav Kzeiw oixrgiv. ur0à x xaAoCusvov 
xshÀiov, &i u5 uóvog sip xatà TÓ povagitáQiov évi 
vvyÓv 7 Óvo zouutros vzovoyoie xai vOv dv Oaopía 
*4 xai javyiq Orat Biov, dA los Orta mÀsióvavy 


sv, un- 15 mentum, per quam sancimus, nullum 


Quibusdam vero nobis nuntiatis, quae digna et 
maiori cautela legis egebant, recte ad praesentem 
venimus sanctionem ad illius perfectionem et supple- 
enitus licen- 
tiam habere habitandi appellatam cellulam, nisi so- 
lus fuerit et monasterium duobus utens ministris et 
continentem et quietam degat vitam, sed omnino 
cum sint plurimi viri, una sit eorum conversatio et 


dvdgdw uíav &lvas TZv avt GvréAsvoiv xai evyo- 20 orantium et E re naturae sunt opera facientium, 


pévow xai tà t$ gvaros fgya mparróvrov, ónóca 
dususid Tes xai ddiafAgia xaddatrxa, xol xoi] uiv 
di signras ascéia Dai, xiv]; 0à xaOeiduiv. eta udv 
10gOVtov si] vàÓ mÀnjOos Odov &í& Éva oixov zosv- 


qOUai —: dntítoiys Tvyóv. vo fj vgsis oixovs slvas vovs 25 


Dsxouévovs aVvroUs. urÜéva uévrow mavreÀos idvov 
£ynv urüév, dÀÀ' £v xowdg) Ubrv wóxvog «s xal us" 
zuigav, iva ai vixrs$ avrois t/jv aUTZv tais fusQais 
Éxouv sapar5onaiv. ov yag xaDevdovaiv aztaytes dal, 
&Àlà ngóünlov 
9i 4yeryógaci, xai stávrws Écovtaí vivas oí T0v6 xaDeu- 
dovtaé éxontiíovrsg. ei Óé riva oixruard dgriv dv 


o oí piv dv «à xadsi0nv siciv, o 30alii quidem in somno sunt, al 


quatenus inculpabiles et inaccusabiles consistant; et 
communiter quidem, sicut dictum est, comedere, com- 
muniter quoque dormire, Et si quidem tanta sit 
multitudo quanta in uno habitaculo capiatur — alio- 
quin duo forsan aut tria habitacula esse quae ca- 
piant eos. Nullum tamen omnipo ge babere, 
sed in commune vivere noctibus et diebus, ut noctes 
eis eandem habeant quam dies observationem. Non 
enim dormiunt omnes semper, sed palam est quia 

il vero vigilant, et om- 
nino sunt quidam dormientes inspicientes. Si autem 


v. 15 Osonitousv — 29 zagarrgnsw extant Bí 4, 1, v1, v. 15. Oeanitousy — 32 dxonvevovres B* M 17,6 


p. 508 Zach. 


dinem effici 


f in communi vivere secundum formam coenobiorum quae vocantur, ac neque propria habere 


habitacula neque opes cumulare neque vitam absque testibus agere, sed communiter eos cenare et in com- 
muni omnes cubare, el honestam vitam sectari, el (es(es esse invicem honesialis, ac iuniores canitiem 
eorum qui haec curant revereri et daa opera eliam vigilias agere, ne | van intempestivum ne per somnum 
rene fiat neve inhonestum ceteris spectaculum, sed suam quisque honestatem etiam inter dormiendum 
custodiat. 

L Sed cum nuntiata nobis sint quaedam, quae et maiore et firmiore lege indigerent, merito ad 
hanc legem illius pee el supplendae causa ferendam pervenimus, per quam sancimus, neminem 
omnino propriam habere habitationem neque cellulam quae vocatur, nisi solus in monasterio sit uno forte 
duobusve minisiris uleu$ et vitam in contemplatione et solitudine peragat, sed utique cum plures sint viri, 
unum e$$e corum conventum et dum orant ei dum naturae opera peragunt. quaecumque reprehensione et 
suspicione carent; el communiter, uli dicium est, cenare communilerque cubare. Ac si quidem tantus sit 
numerus, qu una domus capiat (ita res habeat): alioqui duae P oae iresve sint domus quae eos re- 
cipiant, Nemo vero omnino quidguam proprii habeat, sed nociu dieque in communi vivant, ut noctes iis 
eandem cum diebus observationem habeant. Neque enim omnes semper dormiunt, sed manifestum est alios 
dormire alios vigilare, ei utique fore aliquos qui dormientes inspiciant, Quodsi quae sunt habitacula in 





1 10 àv xalovuévov] rÓ xalovusvov rw Ag] 
2 obxaus C (cf. nov. V c. 8 p. 81,28)] xrzaes MLA || 
3 fuv om. Cg 4 0i] va A | Gztavras A (cf. p. 31,30) 
ztávras Cg] avroie ML | 5 usradicxovrae fiov uág- 
«vas À | 6 vois vsor£govs] iuvenes quidem g [ 7 zoL- 
vaíav Cv. L | 8 xal om. A 9 470i] veluti c, om. A || 
un0à àayjuov Día vois dAlow] xal rois Aormois dc; 
40$ 9ía Á neque turpis videatur aliis c (Da ois d. 
Aoi om. C v. L.) | 10 £xacov A | 11 gvdázrav MA | 12 
&zsp M] afa» (pro dSiov?) A azt0 áE&ia LCzg || 13 xai 
dogaÀsarégov] cautela & | zgossDeivo om. A || 4zri] xai 
4ni C | 15 ds 5v A [| urüsva] xàw uovayav urdsva A || 
16 idíav Kynv oixroiv] licentiam babere habitandi (i. e. 
Una Kui oixnaas?) e [ni] 7 C, om. e | 1T eL (nÀzv 
sí A) 5j unóvog ACg (cf. nov. Vc. 3 p.31,38)) om. MLB 
xarà] et (i, e. xai?) c || dvi vvzóv 7j om. c | 18 3voi 
v.1. I xeoiusvos AC(c)] xooiuevov B zoopnévovs ML || xai 
A Ce] xazà MLB | vov] xóv 1àw (v. l. vov) B* | 19 
diat ACe] Diabzv MLB | ouo Cv. L. [ óviww] ó àv 
B* 1àv A | 20 avzv om. A [| evvdAacir C | xal siyous- 
wav) evxou£vav 1s À | 21 nowvrcov A | ónóca MLB] 
onos AC | 22 1s om. B* | xadéazrxs MLB) xaOeocz- 
xoi Cg DQiuévoi A | 23 óc eiprvas om. A | c«caiaD ooa» 
et xadavdéroday A] xal (om. Dt v. L) ei uy]. el udv- 


tos cum Haloandro vulg. (Bf) male; omittitur ez usu per- 
vulgato prioris enuntiati apodosis facile supplenda || 24 slav 
A Í Sos] à A | 25 déo vxóv 7) 19ei$ Ce vgsis 5j dvo, 
om. vvzóv À | 26 undavi LB' | v1] dà cum Haloandro 
vulg. (B^) | 21 andi om. Cg | 28 fva ai] óv& xai A | 
29 o? yàg] o?x del (sic) A | di om. A | 31 4ygryópacs 
LAC) des ca» Myguróenes B' cod. Lips.) MB 
v. L, Lb, ávtra 


ztávras loi om. A ] 32 xivov A49 

1 cenobium (scenobium 1*) libri, corr. vulg. | sceme 
et t semet T'| 2 neque — habitacula om. T' | substan- 
tiam t£] 4 eos quidem coinedere T'| 6 ornatos libri, corr. 
vulg. | alterutri /ibri, corr. vulg. | inueniens 7'| uerere 
(uere t) canitiem 7'! t uenerandae canitiei 7* | 7 hoe T' | 
8 sompnium t | 12 quaedam /ibri, corr. vulg. | 13 maiori) 
que digna maiori 7'| leges TH Me t| 15 per 
quam) quamquam 7'| nullam t, om. T' | 17 et monasterium] 
leg. in monasterio? | 18 *degunt T't degant aL, vulg. || 
19 cum] cum tuno t [| 20 orantium vuílg.] operantium 
Tt| 21 inculpabilem t* | inaccusabilem 1* inaccurabiles 
T || et om. T! | 22 sic t | coinedere 7 || communiterque 
dormire T'| 27 ut et noctem (| 29 quia] quoniam t [ 30 


; vero] non 7! | 31 quidem /|si om. 7'* | autem] ante 7 


81* 


Nov. CXXXIII 1 


ehpüÜrnors uovagtrolp TüÀv Ü$nmó tÓw oixovusvixóv 
marguioym» (ers di) raUTzs TS ueydÀne mólscos [t] 
TOv Vnó Tiv env vtov dyuscivry] Li éni r5 av- 
TS negiixidos, sírs map nudw avrQw qxolounuéva 
site map' év£Qov, iOiifovcav obcjciv Éyovrd iva 
uovayüw, raUta mávra xaDaipcHe TQOzO maciv, 
dvoítus 1s a/rois tqv dÀÀnÀuov Oa, xal Owovras 
mtáviss rà tog! dÀÀyAcw mgaTtÓueva. Tí yag D7 xai 
stÀaBnO T covrat rovro nprrrovrss, aab éavrois áva- 


668 


QUOMODO OPORTET 


aliqua habitacula sunt in quolibet monasterio sub 
tua constitutorum sanctitate, sive in hac magna ci- 
vitate sive in eius per circuitum habitaculis sive a 
nobis ipsis aedificatis sive ab aliis, seorsum habita- 
5tionem habentia aliquorum monachorum, haec orni- 
bus modis depones aperiesque eis alterutra, ubi cele- 
brentur. Quid enim formidabunt hoc agentes, semel 
ipsos dicantes deo et abrenuntiantes publicae comes- 
sationi? Et hoc quidem ita valere nunc et in fu- 


Oéviss Dep xai dzsinóvrss ztgós zácarv Ünuodrn üías- 10 turum omne volumus tempus, nullo (sicut dictum 


Tav; xai TOUTO uiv TaVry xparsiv viv TB xai i6 TOV 
éfjs amavra BovÀóue ca xoóvov, ovüsvós ow tigrras 
Kyorxos oixnaiv idiav, aAÀà avvad'ooiZoufvory ànavroy 
P» Üemuérov rà zag' aÀlrAmw moavtóueva* mpó- 
ola navrslds &vemiÀnnzta u£v&n sb dé vus ÓqOein 
TogovrOv dvwaibzs, dere rOÀuüw dmiymgriv zagafai- 
v&v 7: tr vévouoOctruivov, 0 156 uovié ryovusvos 
rabra dierabéro. ovíóusDa yàg T$ viv ogodoo- 
TíQav yavéaÓai 5v mapattongiv, xai ztoa: 
moAÀas slvas às sí; tÓ uovagtrQiuow sisódovs, aÁia 


uíav 5$ Óvo tvyóv, épegrávas t5 T] mAh drÜpac 


est) habente habitaculum seorsum, sed congregandis 
omnibus et inspicientibus quae (ab) alterutris agun- 
tur, Certum enim est quia talia studebunt ea cou- 
stituere qualia omnino inculpabilia manent. (Et) si 


pov yàp ÓTi tOaUT« GzsUvGOVOIv avrà xaDscráva: 19 quis apparuerit tantum impudens, ut audeat temptare 


peas quod sancitum est, monasterii praesul 
aec examinet. Volumus enim vehementiorem quam 
nunc est fieri observationem. et primum quidem non 
plurimos esse in monasterium ingressus, sed unum 


o» uiv «7 20 &ut secundum forte, et adstare ianuae viros senes et 


castos et testimonii boni ex omnibus, qui neque re- 
verentissimis monachis concedant sine abbatis volun- 


yergeaxóras xai Goipgovas xai ueuagvvoruévovs é& — tate deserere monasterium, sed intus eos detineant 
dnzávrov, oinsp ovre rois evAaBsavatoss pOvaxois cvy- quae dei sunt zelantes nec semet ipsos lacerantes, 
xoQ5govo: yapi6 Te TOU ryova£vov yvouns óxqorrav 29 nec actus nec studia, nec alios quosdam introire ia 
ix oU uovactroíov, aAÀ' s(ac) rovrov xaOégovc. và — monasterium noctibus et diebus sinant, quod ron 
mgós Ouóv Unlovvras x«i uJ Oiagmwras éavrovs, recte manere procuret venerahilium voluntatem. Sit- 
nit vàs zdings unts vàs (matnÜsUGr, oUrs éripovs — que cautissim& maceria munitum monasterium, ut 
Tivàs yevégOa: xata TÓ uorvagtioiov vÓxrmQ vs x«i — nullus exitus aliunde nisi per ianuas sit. 
usd" nuégav 4adovsiw, oiztég ovx OQUnv u£vuv 15v30 
TÀv tUAafsgTaTOY uovaymw mxagacxeviígovg. Qoiav. 
daro dà dxgiBsi. Dpuyxiqo méQixgponyuévov 1v uova- 
e1rgrov, dere urdeuíav KEolov aAlayoOev zÀnv 7 Qi 
1TOY nvÀimow eiva:. 

v.20 uj molas 08 Éytuv và$ — 30 &dgovoiv ertant. B* Lc. 


ullo ex monasteriis sub oecumenico patriarcha sive in hac magna civitate (sive quae sub sanctitate tua 
suni] sive in. eius territorio constitutis, sive a nobis ipsis aedificata sive ab aliis, quae separatam habitatio- 
nem nonnullorum monachorum habeant, haec omnia omnibus modis tolles, aperiesque iis mutuum inter se 
adspecium, ul quue invicem inter eo$ aguntur omnes conspiciant. Cur enim tandem hoc agere vereantur, 
qui semel deo sese consecrarint. omnique saeculari vitae renuntiarint? | Et hoc quidem ita valere et nunc 
et per omne deinceps tempus volumus, neu quisquam, uti dictum est, propriam habitationem habeat, scd 
omnes congregentur et quae inter eos invicem aguntur. conspiciant ; mánifPstum enim est operam eos da- 
furos$ ut ea talia existant qualia omni reprehensione careant. Si quis autem adeo impudens appareat, ut 
aliquid ex iis quae sancita suut violare audeal, praesul monasterii haec examinet. — Volumus enim severio- 
rem quam nunc est fieri observationem, ac primum quidem non multos esse ad monasterium aditus, sed 
wnum vel forte duos, portaeque adstare viros senes el castos et omnium testimonio probatos, qui neque 
religiosissums monaclus permittant. sine. praesulis voluntate monasterio egredi, sed eos intus detineant 
quae dei sunt sectantes, ne se ipsos, sive actiones suas sive studia, disirahant, neque alios ullos noctu 
dieque versari in monasterio pauantur, qui quidem effecturi sint ne bona. maneat existimatio religiosissi- 





mis monachis. 
portas pateat. 


1 v» vzxó — 2 ztóAsog om. Ce, i. e. eremplar Menae 
archiepiscopo missum; ibidem quae eorum loco substituta 
sunt verba 7 (7j om. e) tà Uz0 tv a5v óvro» ay«ogv- 
wmv, eadem in altero quoque eremplari (MLAB) temere 
interpolata leguntur || 2 &ir& éxi add. Zachariae ex e | 3 4i 
T5:] zii T5$ B megi t5v A| avez om. M | 4 7tep«oi- 
xíüa A (per circuitum habitaculis e) | etra om. A ll av- 
TG om. C || oíxoDouruéva M aedilicatis, t. e. Qxodoun- 
uévov? c | 5 iJiaZovaav oixnaiv (idiazovcas oixraes A) 


Sit autem monasterium. firma maceria. circumsaeptum, ne exitus ullus alii 


nisi per 


ytiv C | 26 dx om. C || £c C | 27 9«óv] vóv O«óv L | Zr- 
ToUvrac cum Haloandro vulo, (de A non constat) | xai om. 
D* | Qusyovtac éavroic A, Qiaaztawrag om. B* | 28 urc* 
và$ ztQa sis urs vàg érerrOevasss om. B* | «vas £rigovs 
A 1 29 yívead'a, C. introire c || ra om. Cv. L| 30 xa' 
zuégav. B! | d&cocsv C | 0xso oix Cg oltives xai A | 
pévitsv om. M(B?) | 31 uovazav om. Cg | zagaaxevaars 
Ce |32 2pyxiío M] Soyyio L vgsyxip AC. Dpyxé 





Ayorra cwwàv uovayaiv ACgc] om. MLB I6 závra 
&zasiw MLAB] zàci vQóztows xadciprces Ce || 1 12v 
aAÀnAov éav — S ngavtóusva] 17v &AljAmuv nágodov 
C alterutra ubi celebrentur e | 9 zzgarrovrse ACe] zgác- 
vuv. MLB || 10 259] xo Sao L || xàaav om. c || ai- 
tíav Cv. L| 11 ravri. C[ 12 dge£rs C || 14 eiaouérov 
€ || 15 vo:avra ABC] và vos«avra ML || avrà ABC] 
airo ML | 16 arezetiungra À || neve Cu.l, L. uévev 
A || &£ 03) xai & C|| Vi £rigeigeiv. c8 xal ztagaaiveiw 
À 118 ve vOv vevopod'erruévow MB] và vevouocstr- 
uéva LA quod sancitum est c, t«& om. C plerique, ante 
magafaivew coll. C unus | 19. yàg om. Cv. l. | tZe viv 
6go0gorégav As] trjv viv agodporégav MLB agodpo- 
1£oay vvvi C | 20 er» AC(g)] ow. MLB 121 elvas Cig)) 
£ytiy MLABD || ràs om. A || 22 io] Qevrégav Ce Theod. | 
igédtávas 16] (ysovávas 0à DB* xai épeatávas C [| zvÀn 
ALD*C | 24 vois ecAadsorárovs uovazois LA | 25 éxgv- 


B|33 7 on. C 

1 aliquam 7' | quolibet] testimoniorum ad4. (* 
monasteriorum t vulg. | 4 aedificata Beck || *habitationem 
habentia] habitantia T't (habitata vulg.) | 6 deponens t | 
1 qui enim ( qui hoc T'! | *semel] semet libri | 8 conver- 
sationi vulg. | 9 et in] et om. t* | 10 omne] esse 7j 11 
habitaculo T'!: | 12 ab add. vulg. | 13 enim est] es: 
hoc T, est enim vulg. | studebant t || constitutum est 
T!| 14 maneant t | * Et addidi (autem post quis od4. 
vulg.) | 16 praeuacari 7'| 17 enim] hoo 7! [ 18 quides 
primum T't| non] in T'|| 19 esse vulg.] fuisse libri | iz- 
gressus vulg.] ingressos libri | 20 et castos om. t | 21 testi- 
moni, om. boni t | "qui neque] quinque Ji^ri ] 22 coa- 
cedat T'| 23 *deserere] segerere (serezcre T) li^ri | 25 
studia] custodia t [| 26 noctis Z^! | sinant] sin autem T | 
21 rectam. vulg. | uoluntate T' || 28 materia t | 29 alii 1 | 
ianua 7' ianuam T* 





MONACHOS VIVERE 


669 


Nov. CXXXIII 2. 3 





CAPUT II. 


"Entira xdv di ur Ti& dxxÀnaía xarà TÓ uovaoti- 
iov tin, ur0À obras zgopáges vOv. éxxÀnauv dxgoc- 
Tür GÜtO, v xai mégumárOvs dxeiga zOuéigD aa xai 
évirvyyávtew Tidi». ol; 00. ztgosrxov, dÀÀà mapayívs- 
cOac. uiv éy vq xaigg tis isgüs Aurovgyías &pa Tq 
ryovufvQ Y rois aUtQw ztoutsvOvOi vs xal yeyroa- 
xóGi, TZ8 0i luxovoyías ztAngoDeicre TÓ uiv uova;i- 
xóv za» avide yan TÓ xoivófiOV xyapéiv xaxsids 
xaOzcÓ«, xai róv 1s uéyav ixersUtiv iov ais t& 


Deinde vel si nulla ecclesia in monasterio sit, 
neque sic occasione ecclesiarum egredi (et) deambu- 
lationes illicite illic facere et confabulari cum quibus 
non convenit, sed venire quidem tempore sacri mi- 

Snisterii cum abbate suisque prioribus et senibus, 
sacrificioque completo omnes monachi rursus ad 
coenobium revertantur ibique sedeant magnumque 
deum honorent et sacris scripturis incumbant. Plu- 
rimus itaque est talium librorum chorus, et possi- 


Ducis dvrvyyávésv yongais. mois yáe 9 íegós vw lO bile est unicuique animam corrigere atque ri 


1owórow BiBAigv zopós, xal Ovvarüs égriv ÉxaGrOV 
Tn» weyrv émarogduU» xai énágÜewv wow (spois Ào- 
yicis, aep LI Gvrtzosg AVAyIVOGXOLEV, Ootx av 7t0T8 
GquÀdev ovdi sis avOpaztivac waveyeyd sity negipvas. 
TiGoapas Üi z mévrs zotcf(Uras Éx 15s avtzs movis 
aiva: xarà Tv év TQ uovactnglp xaDegraGav ayws- 
rátmv éxxAncíav, ol; rór más dydv Oujvvaras xavà 
Tiv daxnOiw xai oizsQ xeigorovíag r£wvras 19s dv và 
x/1,0Q, ztotGBvtégoy vvyóv 7j duaxóvow 5j vàw égebis 


sacris, quae si frequenter legerit, nunquam decipitur 
nec ad humanas descendet sollicitudines. Quattuor 
autem vel quinque seniores ex ipso monssterio esse 
in monasterii constituta ecclesia, quibus iam omnis 


iSexercitatio est expleta in continentia et qui ordi- 


nationem babere meruerunt in clero presbyterorum 
forsan aut diaconorum aut deinceps habentium 
schema. Dicti namque et supervenientibus loquen- 
tur et de divinis eloquiis disputabunt, et putari om- 


éjoviss Ggjaua. Ovrto. yGQ xai vois dguxvovuévois dv- 20 nes esse tales procurabunt, et custodient iuventutem 


Ti/forvraa xal tà éx iw O&iov DiaAsfovtaa ygaguov 
x«i vouitsaOus. závras £lvas tOir0UrOv; mzagacxsvá- 
covo, xai qviáfovg. và» (spóv olxov, vw vtóigra 
Üoacvrou£rry xal TOv oixtiav ógwv  dEuvas Bovio- 
néyrv vnuó T66 xaprspías énégoves. 


exardescentem et suos terminos exire volentem con- 
tinentia detinebunt. 


CAPUT III 


Oix sisslevaeras dà obrs yvwi mavrehos sis dv- 
Gouxóv uovactiQwv oírs àvig sis yovaiuslov T ngo- 
gau rrÀevrfGawrOs xüxiiga xupuévov uynums 7 xarà 
ckÀmv airíaw, xai uáAigta &i Tig dÓsÀgow vvyóv T 


Non ingredientur autem neque mulier penitus in 
virile monasterium neque vir in femineum occasione 
mortui et ibi sepulti memoriae vel per aliam cau- 
sam, et maxime si qui fratrem forte vel sororem 


aUtApLv 5 uva vOv ix TOU yévovs &ysv dv tQ uova-30aut aliquem ex genere habere in monasterio dicat. 


ci5píp qnse. Guyyéviut yàp uorayois éni yy$ oUx 


Cognatio namque monachis in terra non est cae- 


c. III particulae (v. 28—070, 1. 16—19. 22—24. 671,1—18) ertant in. B! Lc., v. 312g. Gvyyévtia. — iov citat Bf 


4, 1,15. — pr. summarium habet Ecloga ad Prochiron mutata 23, 9 p. 116 Zach. 


H. 
ter exeant, vel ibi ambulationes conficiant. et 





Deinde etiam si nulla ecclesia in monasterio sit, ne tum quidem per causam ecclesiarum licen- 
quibuscum non decei congrediantur, sed tempore quidem 


sacri ministerii una cum praesule vel primoribus eorum et senioribus eo accedant, ministerio autem 
peracto omnes monachi ad coenolium revertantur ibique consideant, et tam magno deo supplicent quam 
sacras $cripturas lectitent, Magnus enim est sacer eiusmodi librorum chorus et qui possit uniuscuiusque 
«animam emendare sacrisque eloquiis irrigare, quae si continuo iegant, numquam decipiantur nec ad hu- 
manas sollicitudines delabantur. In sanclissima autem quae in monasterio est. ecclesia quattuor vel quin- 
que senes ex eodem monasterio sint, quibus iam omne certamen in exercitatione peractum est quique digni 
habiti sunt. clericali ordinatione, presbyterorum forte vel diaconorum vel eorum qui deinceps sequuntur 
habitu praediti. Hi enim et cum adeuntibus colloquentur et quae ez sacris scripturis sunt. disserent et 
efficient, ut omnes esse tales viri perhibeantur, et sacram domum custodient, cum iuventutem audacem et 
terminos suos egredi volentem continentia coerceant. . 

IIL Neque vero omnino ingredietur aut mulier in virile monasterium aut vir in muliebre vel no- 
mine memoriae defuncti ibique sepulti vel ob aliam causam, et mazime si quis fratrem forie vel sororem 


1 £xuca] FÉnrera à A || e ur c5 Ce] && ris n L 
un cus B 5 xi M (de A non liquet) | xazà] ££o xazà 
A2 si om. M|3 ddeds ante éxeias coll. Cg | X om. 
ACs | 4 o? AC«] ov0i MLB ]|5 piv om. MD, £v om. 
AC[ 6 7 rois avrov C (suisque c)) 7 rois avrov ML 
AB | 5 4ai10vgyías] Qelac Aeitovoyías A || 8 £xi AC(z)) 
sís MLB | 9 xaBícas C || ze] ye M || ixereceer. 9v] 
Ssóv vigüv Cg | 10 yàp] dà C itaque g 1 o om. A, 
írgós om. g | 11 Dvrarós Haloander] dvvazóv libri | £xa- 
crtov MLAB] éxáato Cel 12 AndUeiv. C v. L | Aoyíioss 
om. Cg | 13 evveyós]. raigos A [| avayimvogxoiv — 
egaltsr — xarsveyOier| lezerit — decipictur — de- 
scendet g | 13 agedouev A | 15 rj om. L* | tgeafterégovs 
C g | 16 dysorotnv om. g] 11 dujrvacas AC] vvotas 
MLB | 18 oizeg] oizeg zoo» C | 1Zs om. Cv. L| 20 
K;ovrss] habentium g | ovro:] dicti g [| 21 tà om. Cs, 
quod probat. Zachariae | 22 so«ovovs selva A | xaga- 
Gxsvágovgs (zapaaxrvaLovas C v. L) ACg] magaaxeva- 


easy. MLD | 23 gvAtzoves AC] qvAdfcuv MLB || 


TO» (agóv olxov ante gvAdEovss coll. A, om. Cg | tZv | 


vel aliquem ez cognalis se tn monasterio habere dicat. Cognatio enim monachis in terra non est, quippe 





seórgyra ACg] vzv vsórngra 08 MLB|24 xai] v& xai 
C]? ovdà ML [| ei on. M | 5j om. AC | 25 xeuiévov] 
pwouévne C || uv5urs] uviure záow A | 29 aAinv] 
&AÀnr viva DB* | 30 vÀv om. J* || 31 movaygois AC] 
tois uovagois MLB || £ni «5$ yrne Bf 


2 et add. vulg. | deambulatione si lioite illi cfacere 
T' deambulatione illicite facere 7'* | 4 misteri 7' || 
5 cum abba 7' cum ab abbate t | 7 ubique 7'! [| 8 pluri- 
mus vulg.] pluribus (pluribusque :) libri | 9 liberorum 
T | chorus vu/j.] quorum /i^ri [| 11 quae om. t | legitur 
T | decipitur] dicetur decipitur T' | 12 descendant 7' 
descendit T* | 14 in om. T' | 16 in clero] uineulo t || 
18 *alloquuntur 7' alocuntur t (cf. 672,33. 673,6) | 19 





| putari ru/g.] portuarii Z7 portunarii t portauit al. | omnes 


esse tales] esse tales communes ( | 21 uolentes 7' | 26 





aut 7| nee 79 j 28 et] ei 7| memoriae Jeck] memo- 
riam T't| per om. t | 29 sorem T'! | 30 aliquam T | 
31 oongregatio T'* 


Nov. CXXXIII 3 670 QUOMODO OPORTET 


dari voie ys xov dv otpavq tnÀdaac: Blov. ví yàg dz  lestem zelantibus vitam. Quid enim volentes tales 
xáv Bovióusvo: vàg vowiítas slcólovs movjGc,wro,  iugressus faciant, nisi volunt agere aliquid inter- 
el 3 BoíÀovrai v« modtruv TÀw dmnyogevuivov; dictorum? cum liceat et viris competentia in virili- 
4lóv Ov xai và dvpdc: nQénevra dr voi; dvÓpi- — bus monasteriis (viros facere et mulieribus similiter 
woig uovactrQíose r^ e TOi», xal và diti ci 5 deputata in muliebribus monasteriis) celebraze, nullo 
Guolos; dmovevsuruéva dv vois yvveixsío. uovagry.  permixto alteri nec si quis forte frater dicatur 
eíow mgátrüy yvvaixag. ovüevós dmiueyvouévov Sa- — esse aut soror aut cognatus alter: non enim » 
Téop, 0003 si i$ svxóv ddsÀgó; eas Aéyorro fj aÜsAg?) — hanc occasionem ingredi sinemus alicui Si enim 
5 cvyysv?e dÀlos: otdà yàg warà vavrgw Tv mgó-  lpsa principia abscidamus et per ipsum as 

gai siserrróv. elvai vuoi GvyyogoUusv. &( yàg avrág 10insertam auimabus dilectionem et ex hoc lapsum 
Yà6 doyàé dxxówauuar wal «5v Oi avrze v6 Opacto — prohibeamus, erit multo possibilis ac facilior sacris 
alexgivouévr» ai; vyaie dzmárnv xai vóv dwreUOav rtatoribus melioris vitae status. Omnes igitur 
ólaOov wolicaqtv, Éavas stoÀlg ódow vs xal sixo- — huic legi oboediant, et neque viri recondant in mu- 
Aorríga voi; ísgoig àycowiGraig z voV xgerrovos Bíov —liebri monasterio sepulcra neque mulieres in virilibus 
warágTaGig. mdwrsé TO(vvv TQUs TQ vwóuq zu 5asceteriis fodiant. Nec viros enim mulierum studia 
€Üuwgar, xal uiyra dvüges áxoriDéaDmaav dv yvvax-— decent nec rursus virorum in muliebribus collegiis ; 
xia uovagrnQiow vágow urs yvvaixeg dv y tn nec ex hoc propter defunctos viventibus turpes et 
doxrtroíou xarogvrríaDwGav. ors yàg ávOgáas yv- — mali principii tales permixtiones agi, ut non iter ex 
veuxavérides stoézovauw ovra av9us dvOpowes toi; vàv — hoc fiat naturae apud se inhoneste grassari et lu- 
yvvaixQy xataÀóyow* oid évreOev Did vov; vrÀrv- 20 dere et suas confundere causas et pietatis quasi ve- 
TíGavrag TOlS meQuoU0« Tàs üGyr novae vavraé xal ágys- — lamine coguationis schemate haec agere, quae neque 
xiwovi $ziuuibias yíiveaOai BovióusDa, fva ur) tdgodos — dicere neque cogitare singularem vitam eligentibus 
dvrab)rv yévovro Tj gan moós davezv d uj Jéas est bonum. Illo existente manifesto, quia necessa- 
TQvgü» ts xai sa(teiv xal và Oela xaraigyDvtsw moüy-— rium est sepulturae ministrantes et maxime lectis 
uara, xai sicefeías OrO«v mpoxalónuari xal vj Tri 29 [nou] ingredi monasteria. Sed in virilibus quidem 
$G0ías Gyrjuaxs ravra moárrav, Gxsp oUva Àsysuw oUve — monasteriis causa facilis est, in muliebribus non ita, 
dvvosiv tois uovijor Bíov daxovciv dara xalóv. 'Exst- propter memoratam interdictionem. 

wov dà óvros gavegov, o àvd, xadéctnxs voUg 

vais ragale Umrperovuévovrs xal uáAiava TOUS va Y2v 

wAivnv qégovras vovs vs Ópórrovras sisporráv sis và 30 

movagcrrQin, dv uiv tvi &vÓguxoig uovacTnQíos tà 

swQypa sixolóv écriv, dv Oi vole yvvcuxs(os 0Uy OU- 

vo, Óià tv alonuévry» dxayópsveiw. 





qui caelestem vitam sectentur. Nam quid tandem spectantes. eiusmodi ingressus faciant, nisi quid eorum 
quae prohibita suni agere velint? . Cum et viris quae viros decent in wirilibus monasteriis et similiter 
quae mulicribus destinata sunt in muliebribus monasteriis mulieribus agere liceat, nullo alteri admixto, ne 
tum quidem si quis forte frater esse dicatur aut soror aut cognatus alius: nam ne per hanc quidem caa- 
sam aditum patere cuiquam permittimus. Nam si $psa principia praecidamus et illecebras quae per ipsum 
adspectum animis se insinuant et lapsum inde imminentem pes rege multo facilior et expeditior existet 
sanctis luctatoribus melioris vitae institutio. Omnes igitur huic legi obtemperent, ac neve viri recondantur 
in muliebrium monasteriorum sepulcris neve mulieres in virilibus asceteriis sepeliantur, Neque enim viros 
mulierum sedes neque rursus virorum habitacula mulierum collegia decent; neque inde propter defunctos 
iis qui superstites sunt. inhonestas illas et perniciosas commizitones fieri volumus, ne via indc naturae 
aperiatur adversus $e quod fas mon est luxuriandi et ludendi et divinas res dedccorandi, atque pietatis 
nimirum velamenio et specie exequiarum ea agendi quac neque dicere neque cogitare iis qui monach.cam 
witam exercent bonum est. Cum autem illud appareat, necesse esse ve ied sepulturis inserviunt. et prae- 
sertim qui feretrum portant quique fodiunt monasteria ingredi: in virilibus monasteriis res facilis est, in 
muliebribus non ita, propter prohibitionem modo dictam. 





1 1àv dv ovgavq] vóv otgdsiov A | 2 * x&v] xal libri | | move vavrasc (tales e) Ce, xai arr om. MLB | 
Bovióuevo] aij Boviónevo: C, om. A | *zowjcowro | 22 BovióusDa om. Cg | 23 dvvevOev MLB c] dvzetOer 
"FI Puls ie E à pou» TU F: rer " —" Talsvrijgavvas T" i ous x ! ry 1j 
v àv óv (corr. 4$ à») Ov — C cj gcn yivoo aia 
dto» yàe A | rà] voie C v. 1, om. B | 5 á»Bgáci C || pL» 25 "d cdi wi om. Ce | 26 ócías] ócías Lore A 
2e M mta M deter dun | a etit mdr Py ie riga m 
. C« | 9ará €] Qarépov a. ot0i libri vosiy gn) * vier (Lov 
edt 8 ordi d od sí xai 41 ddslgóv A | salvas Àé- | ew A | doci AC) om. MLB | 28 dij om. Cc, 5 cux 
d MB) P libre wi Dry pe A i rins Cc invi acd! I p» m fps wies 
ljcatur esse g adslgnv L] d erique, os £j om. 4 Lfaloander i. 
5 xay avy$ A || dALos] L &ÀÀos e 10 P sesiicu Mh 1s À] om. MLBC | zv xMvr» — ógivrovtos 
alvas i00. (0l om. L) avygogoigav MLB] ele uova- | MLAB) viv xMvr»v Baavatovra: C lectis £ | 30 c5 
avíquv yvyamiiov slarirtóv slras avrgagovusv vivi A | uoragtrpiov A, và om. C | 31 dv AL B] xai d» M 
sinidvas dT vivi. Ce | acras om. BI 11 dx- | dAÀ' dv Cg | 32 vois om. C 
xóvaiu €] £xxóyopnsv MES avri] " B | | 71 eu T uod (12 voluerit T3 viris (ir T^ o e 
Were Ce E | iris MLABI dpdeme Ce 13 mdi. | competentia T'r|4 evi — monasaris in iris omine 
x»s Cv. agatyv ayánn» Cg XaÀU- — i " 
oper C xavaousv cum Haloandro vulg. (B) | feo L | supplevi | 6 neo 1) ne T | feied super t [ 7 cognatos 
ócov vt 4] óaós va C mpaos và MLB possibilis ; | T' al. | 8 alicui T'a£] aliquem : vulg. M rpm 
14 vois isgois yea rais] TaUtaag A, om. C] 15 xava- | spacium t| 10 animalibus T | 12 detractori us ] vitae 
ates Cc] xarog9wois rry z v L| ázto- — Fel 16 dom " as ended p gendi e - 
TiOéaÓ cay post vágois coll. » yvvaixaicoyw — seriis muli ] n » 
uovadtrglay Tágoss "MLB dy yvraixsíq: f Aeioeerid mulierum vulg. | 11 turpes vulg.] turpis libri [ 20 uele- 
Tags (ragZs yep A) ACs | 18 &mxrtrolos] ore. mine T*| 21 cognitionis t | hoc t| 22 condicere, corr. 
err gíou 5 daxrtroiois L an Y ow C unus j| ot 3à codicere tl 25 non del. Beck | monasterio übri, corr. 
MLAC ov B | 19 or 0i Cv. L | ávdgàves MA] dvüpav vulg. I 26 muliebribus vulg.) mulieribus Tal mceliori- 
dv LBCe] 21 sacras xai &ggexdxovs A] xai dp,&xi- — bus t| non] autem non vuig.| 27 inditionem T 


MONACHOS VIVERE 671 


1 OSeenitousy toivvv, si tovs uiAlo: Toi0VTÓ Ta yivs- 
GOai xal Dán1saÜal vi yuvi; dv yvyaixtig uovaavr- 
eq (dvdoa« yàp ovx dgisusv), ràs udv svAafesraras 
yvvalxag dv vp oixs(p pévtiw xatayarrüp, uóvnv di 
T» Üvgagóv 7j và; Üvgagois xai 17v ryovusvny iaax 
avr5v &i BovnrOsir, nagsivas vOi& yeo, 2, wr O'àc- 
TOv Éxtívovs rtodEavrag rà stsgl tv Ód(av vevouiguéva 
xal róv Tágow Ogifavrac xal rà GOpa weÀvavras 
aí9s dnoyogiiv, ujvs Dsacapévovs Tivàz vàw eiÀa- 


Nov. CXXXIII 3. 4 


1 Sancimus igitur, si quando mid futurum sit 
tale fieri, et sepeliri mulier in muliebri monasterio 
(virum namque non sinimus), reverentissimas quidem 
feminas in suo manere babitaculo, solam vero ostia- 
5$riam aut ostiarias et abbatissam, in quo forte ipsa 
voluerit, interesse bis quae aguntur, et ipsos illos 
agentes quae circ& funus sollemnia sunt et sepulchrum 
fodientes et corpus obvelantes repente discedere, ne- 
que videntes aliquas reverentissimarum ue ab ali- 


Bsarára» yvvaixd)w. arra magd vivos atvv OsaSév-10 qua earum visos. Sed neque aliam excogitent occa- 


Tas. llà urdà àlÀnw émivotivoGav mpógaciv 5, áv- 
Does tà ais yvvauxel« povaatrgaa stagódov 5 yvvaixes 
tOv dvÜgáciw dgouapévow, noogáct «dv napl «v 
óGcíay mgarrouévow, ds 0j, uví,nag xaAoiaew, eis vQi- 


sionem aut viri ad muliebria monasteria ingrediendi 
aut mulieres viris deputata, occasione horum quae 
circa funus aguntur, quas utique memorias vocant, 
in tertiam et nonam convenientes diem, aut dum 


"zv xai évátn» Gvrióvre? 7zuigav, 7 rvíxa ve00agd- 15 quadraginta complentur aut etiam annus: cum liceat, 


: - . H : 
xovra dEixoiv 5, xal dyiavrós* éEóv, «( niv. yvvaixeiov 
sin TÓ uovagr6Qur, yvvaixas azavra ngárrev, ei i 
&vÜUpsiov ávpas, xai n7) tgogácti TOv Towtrow mapga- 
t1zenotov dóolíav *ivà *0i6 aiayéci pOovagtrpiors 


ngoeroíea Dai. 


si quidem muliebre sit monasterium, mulieres omnia 
agere, si vero virorum, ipsos similiter, et non occa- 
sione talium observationum inhonestatem venerabili- 
bus monasteriis imponere. 


20 


CAPUT IV. 


"Ens, 8i oidiv vv vouogevovuévow ei ui; qv- 
Aaxzv Éro. tiv ngorxovcay Üivara: vroriaD'as mQos- 
rxóvro: ÜsoníLousv 0v xatà xaipóv éxáGtov pova- 
fraus mtQoscrO Ta OvveyOs Émosteveiv xal mtsQuepyá- 
iso 
tb mo T4 Üpay) yévrrc, mapà TÓ sztQémov, Tovro 
svOve dnavogOoiv, xai ui; Gvyyoptlv usízo) yiveadhas 
1ór 00er urÓi dnolfaOas vvgrv mos vZv £x TTG 
dGx5cro: Gertnoíav xaragavyovgav. ó dà vow puova- 


Quia vero nihil quod sancitur nisi custodiam ha- 
beat competentem poterit servari decenter, sancimus 
per tempus uniuscuiusque monasterii praesulem ífre- 
quenter inspicere et perscrutari uniuscuiusque con- 


«i Tv dxdctov molitt(ar «& xal xarágtagdiv, xai 25 versationem et disciplinam, et sicubi aliquid parvum 


fiat contra quam decet, hoc repente corrizere, et 
non sinere maius fieri lapsum et perire animam ad 
salutem conversationis confugientem. Monasteriorum 
autem exarchus, si quis fuerit per loca, sicut in 


c1noiwv FÉfapyos (siye ic si xarà vÓv vózov, ccxtsg 30 hac felicissima civitate, (haec perscrutetur et mittat) 


£ni 1aUrré fori. 76 eidaiuovos nóltos) ravra neQi- 
apyabéíaOm xai a1shÀéro 10i$ xalovuévove ézxoxpigia- 


1 Sancimus igitur, si quando eiusmodi quid faciendum sit et sepelienda mulier aliqua in muliebri mona- 
síerio (wrum enim non permitiimus), ut. religiosissimae mulieres in. habitaculo $uo maneant, sola autem 
osliaria vel ostiariae et ipsa forte abbatissa si velit intersint. iis quae fiunt, atque illi simulac peregerint 
uae in exequiis fieri solent et sepulerum effoderint atque corpus texerint, statim discedant, neque ti- 
entes ullas ex: religiosissimis mulieribus neque ab ulla earum visi. Verum ne alium. quidem praetextum 
excogitent aut. viri in. muliebria monasteria ingrediendi aut mulieres in ea quae viris destinata sunt, ut 
eorum momine quae in exequiis peraguntur, quas quidem memorias vocant, in tertium. et nonum diem 
conveniant, vel ubi quadraginta dies praeterierint vel ctiam. annus: cum liceat, si quidem muliebre. sit 
monasterium, mulieres omnia agere, sin virile, viros, nec vero nomine eiusmodi observationum malam fa- 
iam aliquam venerabilbus monasteriis adspergi. 

IV. Quoniam autem nihil eorum quae sanciuntur iuste servari potest, nisi iusta. custodia utatur, 
sancimus ut qui cuique monasterio pro lempore praeest assidue observet et perscrutetur. uniuscuiusque 
vitam et statum, ac sicubi quid leve contra decorum: committatur, hoc statim. corrigat. neve. patiatur 
maiorem fieri lapsum nec perire animam quae ad salutem per exercitationem obtinendam confugerit. Mona- 
steriorum autem exarchus (si qui eo loco sit, sicut est in. hac felici civitate) haec. perscrutetur. suosque 





1 SeoziZousv toivvy] Oeazitouev dà L 0i xal Se- 
enitousv A| 1« uéAÀos rowbto Ce | 2 Sázerai L I 
vae yvvij om. C, ti$ om. c | 3 avdpi C | agísuev A 
4 uóvas A] 5 vr» 9vpogóv 7 om. A, 5j às Pvgogovs 
om. B* | à;] vovs L | (acw$ avtzv ei] dv ol; iac avt5 
Cg) «i ye B' | 6 yevouévoi C || Sarror £xcivovs] ipsos 
illos c | 1 ócíav] ó0íav vag,» A | 8 xai vOv] xai om. A | 
9 aiOéos DB* | dvazapsiv M | urts Qaacapévovs AB* 
€ s) uà) 29 sauévovs MLB* | 10 yvvcixawv om. c | rivos 
ABCs) *iwov» ML | 11 u£zre AC | a&Àgy — 13 agoguo- 
pévov om, B* (cf. ad 16) | 13 vàw sis àvOpáaiv agogia- 
niéva malit Zachariae (cf. €) | neogáat (z)) xai ngog aces 
MLB*C|zoogdan cav — 16 éviavrós] 17) «gi tv 00íav 
vtgartopévm vag; 5v 05 xai uviüunv xaAoics TQírnw 
dwatrw xai ticGaQaxOGiZv dinxocTyv xai dviavcuov 
dai t0 avró Ovvióvrss À || 15 évvary» MLB, Cv.l. |] 
z BCe) om. ML xal cum Haloandro vulg ) | 16. 4Eíxoiew 
C || éviavróc] trjv sie và yvvaixeia ztágodov ávdges éxi- 
vositwoay uovagtrgia add. B* | dtóv MLB] étóv óv 
C, om. A [| uiv] niv ovv A | yvvaidv C | 17 eiev A f 
18 dwdgeiov dodeud d»Ügo, avrovs ópoías Ce | uj 
zpogácu) undi A | maparngrarov] vmoOéctow A | 
19 rw& om. Ce | 20 zpocsrídeaOos Ce | 21 otóiv 
(o?0à v. L) vouoDeroínsvov C | 22 Ke et &y Cv. | 


mosnóvros A || 24 éxonresniw Ce] énxonreónv avrovc 
MLAB (atóv coni. Zacharias) | 25 v& om. Cv. |. 4 26 
yévovro Boayo A | toà] góc B | stoézov, vovro] zooa- 
5xov A| 21 ueitova LC | yevécOei: AC | 28 urve C 
et & ] vzv vvyz» C | 29 xaragvyovoav AC | 07] 08 
ye AC | 30 sys ris A] si ri6 Ce nb ys M ei v5 L 
sí B | róv om. C | 31 deri MLAB] om. C | eidaiuo- 
vos om. L j| rsgigyatéro MLB 


2 mulier] mulierem 7? [ 4 hostiariam aut hostiarias f 
monhostiarias T? hostiarias 7'* | 5 abbatissas t | *in quo) 
quos T'' a/, quas T: ] 6 *ille libri (illa vulg.) | 8 re- 
pentes T! | 1U visos vulg.] uisi libri | 11 ad] aut 7:1 
12 uiri T | deputata vulg.) deputate taz deputati T [ 
13 memoriam ! | 14 eonuenites T' | 15 quadrazinta) 
luna (| complentur 7] completur /a4 | annus] minus 
T]|165it] sit in; sitiü 7 sine uiris in 7? [ mulieres 
omnia vulg.] mulieres omnes t omnes T'| 17 occasionem 
T | 18 inhonestatum (* | 21 habeat (] hane T | 22 ser- 
vari vulg.] serunre libri [| 23 monasterii — 24 uniuseuius- 
que om. t | 25 parum 7t | 26 quae t | repetente T' t 
repetere 7* | 27 sine T! | T'tal. | 28 fugientem 
T | 29 exartuschus T'! t exartus T? | 30 *haec .— mittat. 
im libris omissa supplevi 


[3 


Nov. CXXXIII 4. 5 


love t0V$ avxov xarà và uovagtr;gua, xal vtvyOayéa Oo 
xal zagà cüw ytitóvow, uy 09 ts ztovrQóv dné tivos 
tTÀv pgovactnoiov TOv ÉyyóOsv yiverci, xal Tavra 
amavra goggowibéro xai Tis mooénxovars dbioUro 
mtpovoías. àÀÀà wal ó móAsme éxdatne émiaxomos vo)- 
TOV ztQÓvosaw dyérc, sirva marQakoyne era urrQoxoAi- 
Tn6 é(r8 xal 10v xaO" Éxagrow sim, xai ToVs svAafe- 
crárove éxÜíxove c6 éxxÀncíaé 5$ cvTOU OTtÀÀéTO 
TaUra dvabrroUrrag xal magagvAdrrowvra$ xal p 
cvyyopoUvrag urd' ó 

rxovros, GÀÀà xal ei vs yévovro, Qürrov voUro inavog- 
Oobvvrag. Ó Óà dywraros maTQidpyne vavTr$ 176 &v- 
Qa(uovos móÀsoe và msi rGw évrai Da agtroiov 
éuoíos éEierabévo, xai qUAaxas TOU mQüypatos TOVE 


672 


QUOMODO OPORTET 


eos qui appellantur responsarii eius per monasteria, 
et requirat etiam vicinos, ne forte aliquid nequam 
in aliquo monasteriorum proximo fit, et haec uni- 
versa castiget et competenti digna faciat providentia. 
$Sed etiam uniuscuiusque civitatis episcopus huius 
career habeat, sive patriarcha sive metropo- 
ita sive singuli sint episcoporum, et reverentissimos 
defensores ecclesiae mittat baec requirentes et ser- 
vantes et non sinentes quicquam fieri extra quam 


Ori Uy» yívsüDa: Fia cov zoc-10 decet, sed et si quid fiat, velociter hoc emendare. 


Sanctissimus autem niin felicissimae huius 
urbis de monasteriis bic positis similiter examinet, 
(et) custodes rei deo amabiles ecclesiae defensores 
sanctissimae maioris ecclesiae et quos putaverit per- 


Duogilegvávovs dxxhngiexÜ(novs v6 dyiotérns nayá- 15 fectos et bonestissimos esse constituat, ut per plures 


Ane dxxÀngías xai ovs dv vopíatutv áxpiBeis xai Gauvo- 
T&rOve slvas wavaoTmodgO n, iva Óià mÀuóvow trs 
gvÀaxüs ywouévne Fr. psiLow T) vngndis xci vj dmi 
TOW auaprruaciw éxOxrais yévrtas. 


custodia facta adhuc amplius observatio et super 
peccatis vindicta fiat. 


CAPUT V. 


dei dà Éxactov uovacrrpiov viz rjyovuevoy tekoUr 20 


Eri, xaÜánso sinóvtes ÉpOrusv, rovs Asyon£vovs 
4zoxgigsapiovs, dwüpae yeyroaxóras xai rür TOv uo- 
vayixóv dOÀov dyoavicapévovs xal ov óqUícs vàe Go- 
paruxàág émnosíag Ügucrauévove, oi voi ztQdyuags xal 
Taig avrOw dryrGzoÀmvras yQsinus. j 
nep dvdpOv ein 10 novagtrpiov, dAÀ! si xal yvvaixdw 
1vyóv, elvas Oío vivàs 7j «Qeis ávdgas 7 evvovzove, ei 
vvaróv, 7 tàw ysynpgaxórov Ts xal émi Goggosivn 
penagrvoruévaoy, oiztag và ztoáyuara avais ztgáEovas 


xal ov uóvow s£i-25 pentur u 


Oportet autem unumquodque monasterium sub 
abbate constitutum, sicut praediximus, habere eos 
qui vocantur responsarii, viros senes et iam monachi- 
€um certamen superantes et non facile corporales 
violentias suros, qui eorum rebus et eorum occu- 
itatibus, Kt non solum si virorum mona- 
sterium, sed si etiam mulierum contingat, esse duos 
aliquos aut tres viros aut eunuchos, si possibile est 
aut senes et castitatis testimonium habentes, qu. 
causas agant et ineffabilem eis praebeant commu- 


xal tZv ággnrov avraie QuadccOvGs xoiwwovíav, rixa 30 nionem, cum huius tempus fuerit. Si vero de ali- 
vOjrOv xaigóg. si Üà zepí Tivoé ToU MOvaGTyoíov — Qu& monasteríi utilitate aut &d unam reverentissima- 
xpeías 5j eie uiav vv evÀafeatdram dGxrrQuiv ava- rum &scetriarum pertinente dicere aliquid necessario- 

epoudvns aiztsiv v« vOv dvayxaiov Botkowro, ivrev- — rum voluerint, loquentur abbatissae et alteri penitus 
Annam 1j jyovuévg uóvz xai érégq mavrsAde otdeuaq 


epocrisiarios qui vocantur in monasteria mit(at, et ex vicinis quoque quaerat, num quid forie mali in 
aliquo ex monasteriis vicinis fiat, atque haec omnia castiget et ea qua decet, providentia digna habeat. 
Sed etiam cuiusque civitaiis episcopus curam ei rei adhibeat, sive patriarcha sive metropolitanus sive unus 
ex singulorum locorum episcopis sit, et religiosissimos defensores ecclesiae suae mittat, qui haec exquirant 
et custodiant nec qu praeter id quod decet fieri patiantur, sed etiam si quid factum sit, 1d pro- 
tinus emendent. Sanctissimus autem. patriarcha huius felicis civitatis quae ad monasteria hic sita perti- 
nent similiter examinet, et custodes rei deo carissimos defensores sanctissimae maioris ecclesiae et quos- 
cumque diligentes viros honestissimosque esse putaverit constituat, ut custodia per plures praestita etiam 
maior observatio et pro delictis vindicta existat. 

V. Oportet autem unumquodque monasterium sub praesule constitutum, sicut antea diximus, habere 
apocrisiarios qui vocantur, viros aetate provectos et monachico certamine iam perfunctos nec facile cor- 
poris impetus passuros, qui rebus or road utilitatibus eorum occupati teneantur. .Nec tantum si virorum sit 
monasierium , sed etiam si forie mulierum, duos vel tres esse viros aut eunuchos, si fieri potest, aut ex 
senibus et propler castitatem probatis, qui negotia earum peragant et arcanam communionem, ubi eius 
rei tempus est, iis distribuant. Q íi de negotio aliquo monasterii vel quod ad unam ez religiosissimis 
sanctimonialibus pertineat, verba necessaria facere velint, cum sola abbatissa negue alia omnino ulla ex 





1 rois ajrov MLBCeg, vois om. A | xavà] xa B* | 
và om. C v. L. | 2 xai sagà «àv Cíg)) xai vv £x (4v M) 
MLB ix «àv A xai ix àv cum Haloandro vulg. | us 
zov CLB]) wüxo M gujnos A|3 vow &yyí9ev] vow 

vOsv avtov C, om. A | ravra om. All 4 mávra C, 


ánrcyóAnvra. MLB] dzagdyoloiwro Cg dvazxacgoi- 
covras A | 27 víyovev. C(c) lj vosic om. L| 5 om. A ? 
aí LACe) rj ei MB | 28 sg. 5j 1àw — uspagrvpr usvov 
AC«)] uagrvgevusvovs MLB | 29 avrai; om. Ag | nga- 
Eee. A | 31 rovrov] vov Torovrov L, om. A | x«ipos 


ravra À | 5 ztóleos] 77s ztólecre A | rovrov A | 6 v«- 
Séro C | 7 sive xai — sir) sive singuli sint. episcopo- 
rum g | xai om. Cg || 8 «76 £xx4naíag 17$ avrov (avc 
ML) avsÀÀlévoo BML 75$ éavrov avalÀéco éxxinaíae A 
17$ éxxÀngíag xal ovro qreAAéve C ecclesiae mittat c [ 
10 Ev yívsaO'as C KEo ysvéaDas A | 11 xai si vi] xv và 
A || yévovvo C] yévyvas B. ovuBain 4, om. ML | vevzo 
om. A | * 4xavogOovv libri | 12 «76 svQainovos vavtrs 
Ce | 13 évrevOsv B | 14 Opoéos om. C | 15 éxxAnaixdi- 
xov MB] éxBixove LAC | 16 vouíaouv M | 11 xaza- 
evnadco C || à nÀeóvov] novos L | 18 ywonsvrc] 
ztgoBlavvovans À || ueitov L* | 19 «& C] 20 uova- 
et; Éxaatov A | 21 £xesv om. Cg | v00$ Asyopévovs) 
CtíAÀnuv rove Aeyonévovus C habere (i. e. yes») eos qui 
vocantur :] 22 vó» uovagixóv dOÀov re TÓ uova- 
xuxóv MLB | 23 &yowisauévovs MLAB) Jiavvaaus- 
vove Cc | 24 oi] oi xai B | vois] voie avrov Ce| 25 


MLB] xasgós si Ce daro: xaigós A132 rj om. A | 
34 uóvn t5 ryovusvg A, uóvg om. C | xavrelos ov- 
Denia érépa tÀw sis vÓ uovagdtüQuov yvrvcaxc»v A 





2 etiam] et T'| nequamquam 7' | 3 monasterio T | 
fit] sit T: | 6 prouidentia 7'| 7 singulis 7 | et om. 
T' | 8 ecclesiae mittat Beck) et committant T't [. 10 et 
om.t | 11 urbis huius t | 12 hio vulg.] his Tt | 13 & 
add. vulg. | 14 quos] tres t | 16 amplior eulg. | 21 con- 
stitum sicut supra diximus T'| 22 et iam] etiam 7": 
et T'! vulg. | monachichum 1 25 utilitatibus] hercditati- 
bus hutilitatibus /? | uirorum Tt) sit add. vulg. | 26 etiam 
si T vulg. | congat :* | 27 viros aut] uiros aut uel 7:1 
enuchos 7'| 28 senex T | 29 eis vulg.) ei T't || 30 ali- 
qua Beck] alia T': | 31 ad unam aut T' | reuerentis- 
simam /ibri, corr. ^ | 32 asistriarum T' assistriam (| 
pertinenti t pertinet T | 33 uoluerit T' | loquebantur t 


MONACHOS VIVERE 


tOw yvvaixw TGv eig v0 povaatrQiov, vovro aua Ou 
Tdv svlagrgrártow ODvgopdw mQárrovies 5i yàp 
TOiacvas Tivàs ni vais Dgars reráyDa, aizsp ouoías 
1à6 sísólovs xai éfódovs vàs ti$ và novacráQiov émz0- 
mTsíovOas xal rà dióUove xaAícovs: xal &fárovs dy- 
Ogáa: vàc sicólovs nÀZv vàv ázoxqisiapiwv xaraatr- 
s0vdiv. oi Qà vai; Üvgopoi; &vrtUEovras xal dgovos 
TZv écvrüv dgibww, v, Oi 5yovutvn uavOdvovcd «a 
wai x«tri0v0« TOUTOIS ÉvtavEscas, avro dà üvoícovsuv 
dm! dxsivpv 1à migl vZe avrQw Qiouxroscs 
xgsíae dg! p magaysyóvagi" xai ovrae xai và dv- 
Doztva noayOroeras xalóe xai 7j oagpoaivr 0ua- 
pevei nayrayóUs» vm otüevós mepabouévr xaxov. 

1 £i Ó4 ri ápágros (xal yàg moÀÀà và dvOQoizuva, 
xai ovx àv i6 : v 
duapráveiv urÜsv roUTO do dava nóvov sov), vov- 
TOv ustQiov u&v OvtOS TOU 7TMíGuaTOS xai vovdsreiv 
x«i xaOtioynu» xai usravoíag avrq Oi00vea xaipóv, 
fva xaiÀim vdbw Aagàw a9; énavéAO0: npós éav- 
1TÓ» xai 
vove' sí dà ueíCa»v ó vov zrraícuaos sir rQóztos, stgós 
TZ» 4uapr(av xal TZ» Éziué£luay the énavooO osos 
alvas xai aU9i$ vovOsaíav agodgorégnv xal uetávouav 
(Ggvpàv dmaittw. xal sb uiv (oyíOtus TOUTO:S TOÍG 


673 


q 1íel0utilitate pro 


Nov. CXXXIII 5 


nulli feminarum quae in monasterio sunt, haec per 
reverentissimas ostiarias agentes. Oportet enim tales 
aliquas ad i&nuas ordinari, quae similiter ingressus 
et egressus in monasterium inspiciant et egressus 
5 prohibeant et inaccessibiles viria ingressus praeter 
&pocrisiarios constituant. llli vero ad ostiarias lo- 
quentur et dicent suum adventum, abbatissae vero 
per eas agnoscentes et descendentes his loquentur, 
et illi referent ad illas de earum gubernatione aut 
ua venerunt; et ita et quae humana 
sunt aguntur bene et castitas permanet undique à 
nullo temptata malo. 


1 Siquis autem deliquerit (nam multa sunt humana, 


Dévasto 1jv quoi» ovrox 4zioyeiv os 15 et nullus poterit naturam sic retinere ut non peccet 


uihil: hoc enim proprium est solum dei) hunc si 
quidem mediocre peccatum est, et monere et sus- 
pendere et paenitentiae ei dare tempus, ut meliorem 
ordinem sumens mox revertatur ad semet ipsum et 


S TOvS 5n xavafleBinpévove &nolicsis ztó- 20 non quos iam posuit amittat labores; si vero maio- 


ris culpae sit modus, secundum commissum et me- 
delam correctionis esse et rursus admonitionem ve- 
hementiorem et paenitentiam fortem exigere. Et si 
quidem valuerit istis modis amovere lapsum susci- 


Toózoi cda. TÓv ÓhGOaivur dpyopuevov (10 avro 25 piendum (hoc autem et in mulieribus conversis et in 


dé xal éni yvvaixDv ácxovoQw xai dvügüv gapev), 
xdpiw sidéres rip usyülg Dei TQ xal £v ovpavg yt- 
vegas yapüy tais dyyslaxais eiztóvra Qvvduscav, ryvixa 
Ti Go) TÀÓ» duapravóvtaw: sb dà xgüirrov 5 


viris dicimus), grates agere magno deo, cum et in 
caelo fiat gaudium angelicis virtutibus, quando ali- 
quis salvus fit peccatorum; si vero potiores ultra 
medicinam causae fiant, tunc etiam expelli eum 


warà Ougamtíav à mQàyga yévrrca, vnvixaUra xal30rnonasterlo, quatenus dans semet ipsum ex meliori- 


dto» ajtóv toU uovactnoiov, 0mme dv dxUovc dav- 

: 2 : ici cbir pe - - 
TOY Íx tw xaÀlióvow cols yt(gociv «vrós vie davtoU 
xaxíaé dzxtulatgsus uóvos xai uy Ta TOv £avroU xaxdw 


bus ad peiora ipse suis malis potiatur solus et non 





mulieribus quae in monasterio sunt colloguentur, id simul per religiosissimas ostiarias acturi. Tales enim 
aliquas oportet ad fores constitui, quae süniliter ingressus et egressus in monasterio observent, et egressus 
prohibeant et invios viris ingressus exceptis apocrisiariis reddant. Atque hi cum ostiariis loquentur suum- 
que adventum nunüabunt, abbatissa autem certior facta et descendens cum illis loguetur, ipsi vero ad 
€am re/erent quae ad administrationem) suam. vel negotium propter quod advenerunt pertinent: itaque et 
humanae res bene perageniur et castitas undique servabitur nullo malo temptata. 

1 Si quis vero deliquerit (multa enim sunt humana, nec quisquam naturam ita continere possit, ut nihil 
delinquat; id enim solius dei esl), eum si quidem mediocre sit delictum, et admoneat et coerceat. et paeni- 
tentiae ei tempus concedat, ut in meliorem ordinem redactus ad se redeat neve quos iam impendit labores 
perdat. Sin gravius sit delicti genus, pro ratione peccati etiam cura emendationis adhibeatur itemque ad- 
monilio severior aique forlis paenitentia exigatur. — Et si quidem his modis servare eum qui lali coepit 
valuerit (idem autem et de mulieribus sanctimonialibus et de viris dicimus), gratiam habeat magno deo, qui 
in caelo quoque. gaudium parari angelicis potestalibus dixit, si quis peccantium servetur; si vero maior 
res sit quam cui medela adhiberi possit, tum etiam expellat eun monasterio, ut cum se ipse a melioribus 
«ad peiora contulerit, suae ipse malitiae solus fructum capiat neve quid vitiorum suorum etiam aliis 





1*c0vro &ua] rovro dÀÀAà MLB 0Àa A xal roo C 
haeo & (rovro avvó coni Zachariae) | 2 zgérrovres 
ante Qià «àv coll. A| 3 voiasras] rosavras elvas B || 
Tuvág post Üípais col! A | 4ni] xal dni MLB || 17s 
Spas C | 4 ràs om. A || xai] ts xai C | vàs «is — 
Aiólovs om. A | 4xortevaawv Cc 15 dfávovs àvUpOv 
sícólove C || i oi 0i] oi8à M | £vrev£ovra: (ret Eov- 
10 L) MLB) xs dvrevEovras AC || zv £avra;w gov- 
viv A | 8.7 06 nyovpévi uavOávovca uiv xai xariovca 
MLB 1, 9i ryovuivg navSávovaa 1 xai s' avcaw 
xavi00ga A ci DÀ nyovusvas Di avri» uavOarov- 
Ga t& xai xatioDaas det 9 dvrev£ovras Cg | avroi ài] 
xal avrai 0à C || avicovasv C plerique | 10 éx' éxeivg B 
dztixplvagas (leg. &x' dxeivas) C ad illas c | &aveav MB 
vulg. | 11 Zv C|| xai và] xai om. B | 12 Óiauéves D || 13 
énzesgabouévg (pro étnosatouévn) A || 16 aci] idióv 
4as Cs. liespieitur versus (Simonidis) proverbii loco cele- 
bratus urdiv áuagriiv dari Oso xal ndvra xavogDovv 
(cf. Cod 1,11,2 $13) || uóvov] solum (i. e. uórov?) € | 
rovrov C cvovio A|| 17 uérgiov. Al| vraíauaros ex & 
Zachariae (cf. 21)] aoayuavos MLABC | 18 «vrz« L ll 
19 xaAMav A | avaA«gor A | 20 uj] unóS C v.4. | 
4zxolíco, A|21 ueíZov o) maioris (i. e ueizoroc?) € Í 
stgáyuacos B | 22 avog9wasos L | 29 óia9vr Cs | 
4gxousvov A || ó avró (ravxo A) 0] rovro Cg || 20 xai 

ut 


dvüpiw) et in viris e | 27 vq x«i] vo om. C | 28 «i- 
mtóvt). om. ; cf. Evang. Lucae 15,10 | 29 &gagroówrow 
(sic) et auapraw Cv. L | xgeizroov M. xgeirxova C 
v.L, e| 30 cà ztpáyuara Cg | ryvixabra giemas C 
xai dEmOsiv ACe] Jsi xai é£vOuiv M. Dei dEmOsiv 
QueEmOsiv L^ d£mOsiv L* | 33 xai p Ti TüY avtov 
xaxa Á xal uy r airía Tw avrov (éavtoU unus) x«- 
xav C et non per eius malum 


2 reuerentissimam t || hostiarius 7' hostiariam t | opor- 
teat T!| 3 ingressus vulg.] ingressos libri | 4 et egres- 
sus vulg.] et egressos t, om. 7'| egressum t| 5 uiros in- 
gressibus libri, corr. vulg. | 6 apocrisarios T1] constituant 
vulg.) constituunt 7' constituerit ( | vero] non 7" || hostia- 
rias T't| 8 descendentes vu/g.] disecdentes T't | loquen- 
tes (9. loquetur 77| 9 illas] cas 7" | 15 poterit] poterit 
dampnare /* | natura 7't| peccet vulg.] peccetur 7': | 
16 enim hoo t| 17 est om. 7| 20 ámittat 7'| maiores t; 
maior vulg. | 21 medelo T' | 24 ámouere 7' admouere t || 
* suscipiendus libri | 25 in mulieribus] in om. 7'! | 26 ui- 
riis t | deo magno T j 28 peconto 7''| potiores vuly.] 
potiosa 7' praetiosa 7: potiora al. [ 29 medicine cau- 
sam 4'|tune] ut T! 30 dari t 

85 


Nov. CXXXIII 5. 6 


xai érépoue mposamouáintas, OuzEQ v& TOV ÁOipaot- 
TÓvtOY xal áÜsgáztevta vogovvrov Booxnudvov. ordi 
yàe 5? Bacilain. negióyaras viro ápsAovuivov otài 
dgéEerca T/s dyavaxtrGsos xarà TOV yyovuévou odi 
xatàü v0U tÀw vómaw dzickómOv xai vw Um. avtov 
£xxÀnguxO(xon, £i ujj vaiva vnpolsv, oe dwayxaíag 
otans xai «jj Bacils(a v& voU mQáyparog éniisislas. 
sí yàg éxeiro: xaDagais rais yrQgi wal yvuvais rais 
wuxaie rdg Uzip TOU mOÀet(uaros svyaé stQosdyouv 


674 


5 ep 


QUOMODO OPORTET 


per eius malum etiam alii violentur, sicuti morbosorum 
et incurabiliter languentium iumentorum. Non enim 
imperium despiciet hos negligi neque retinebit in- 
dignationem adversus abbatem neque contra locorum 
pum ct sub eo positos defensores ecclesiae, si 
non haec observaverint, tamquam necessaria sit etiam 
imperio rci diligentia. Si onim illi puris manibus et 
nudis animabus pro re publica supplicent (deo, mani- 
festum quía et exercitus) habebit bene et civitates 


tQ Jag, mpóürlov os xal 1à Grgatsónata Ku. xaÀAds 10 bene disponentur (deo quoque beneplacito et propitio 


xal aí móÀte sigraD roovo. (Duov dà (sc va xal sv- 
pivoUs xadegtaitos ms oix feras mávra negra. máans 
tigrvne Tt xai &vvOLíag;) xal rj y; te t, uiv oig&i xa. 

tovs xal yj 9álarra và oixeia Qoae T$ Éxtlvom sUyre 


existente quomodo non universa plena totius pacis 
et devotionis?) terraque nobis offeret fructus et mare 
n sua sunt dabit, illorum oratione propitiationem 

ei ad omnem rempublicam delucente. Sed t ipsum 


Tv svpévéiav TOU ÜtoU tpó6 ümacav Tn» zohcs(av 15 commune schema hominum reverentius erit et vivet 


Cvvayovene. dÀÀà xal aivó ys tÓ xowóv cyjua TOv 
àvOoinov aidsciuorreooy datas xal Crjaei xü Alv trv 
dxsívow alcyvvogsvov xad«agótgra. dts uía Gvp- 
mvOia yevzGeTai, TtüvTOV OuOU stQós TOUTO OvvrQs- 


melius illorum erubescens perdurationem. ldeoque 
pariter conspiratio erit omnium simul pro tia 
omni, melioribus et sanctioribus studiis introductis 
et decentibus rerum. Quod nos requirentes causam 


Óvrav p eot rarae xaO" ócov olóv 14 dati xaxíag 20 ngimus ut putamus utilem, 


andare, vÀw waÁlióvcw Ts xai óctwéQuw. driTrOEv- 
páov ayrtigayou£voy v8 xal éungenóvto tois ngdy- 
paciw* OmtQ v»utie émibngrovwteé ngaüyua mQárrogav, 
d ya mriGTEVxkausr, xoroóv. 


CAPUT VI. 


Kdwiüvó ys uijv nàss gvlárrsoDei BovkóusDa v9ó- 25 


mow, diera al gavain vi$ Twv aUAafscráram povayay 
tí; v& TOV xaztrAs(ov dvactQegópuevos, rovrov evdus 
mapadídonSas voi; «àv mólsov dxÜinow 5j dvravOa 
TQ Üixagrroip Tz$ G6 VmntQoyne, goppovítea Dai «a 


Illud quoque omnibus servari volumus modis, s 
visus fuerit aliquis reverentissimorum monachorum 
in aliquam tabernarum couversari, hunc repente dari 
locorum defensoribus aut hic gloriosissimis praefectis 
sacrorum praetoriorum, et castigari convictum et nun- 


Dudeyyóuavov xal griega Das rovro vq gyowutvo, crs30tiari hoc abbae, quatenus eum expellat monasterio 


avrov £Eslavvew coU uovaarrolov 1v taUTa miru- 
nsÀncarra, ola và» dw aicyóvp Bíov vi& dyyalxE 


qui talia deliquit, utpote in confusionem vitae auge- 


c. VI pr. Kaxsivo pév ys mà. — 615,6 drovéxos extat B* l.c. p. 509, — 615,1 dAlatápsvov Nomoc.f" XIV 


tit. 9, 11, 075,1 dai — 6 asrotéxo: citat schol. Bf 4,1. 


Summarium habet Nomoc. XIV tit. 9, 35. 


adlinat, tamquam unum ez iumentis cse vg laborantibus et ínsanabiliter aegrotantibus. Neque enim 


imperium fieri patietur ut. haec neg 


gantur nmegue indignatione contra abbatem aul contra iocorum 


episcopum el defensores ecclesiae sub eo constitutos abstinebit, si haec non observent, utpole cum imperio 


ue eius rei cura necessaria sif. 


Ktenim si illi puris. manibus nudisque animabus 


preces pro re 


quogi : ? 
flics deo offerant, manifestum est fore ut et exercitus bene se habeant et civitates floreant (deus enim 


cum propitius et benevolus sit, quomodo non omnia plena erunt. summa pace bonaque legum disciplina?) 
el terra nobis ferat fructus et mare bona $ua praestet, illorum precibus dei benevolentiam universae rei 
ublicae conciliantibus. Atque etiam ipsa communis hominum condicio religiosior existet et melius se ha- 
bobit, cum illorum puritatem revereaiur. Itaque una omnium conspiratio fat. omnibus simul ad hoc con- 
currentibus et exiermina(a quoad fieri potest omni malitia, cum pro ea meliora atque sanctiora studia 
íntroducantur et rebus conveniant: id quod nos quaerentes rem agimus, sicut persuasum habemus, utilem. 
VL Verum illud quoque omnibus modis servari volumus, ut si quem ez religiosissimis monackis 
rt in caupona akqua versari, is statim defensoribus civitatum vel hic iudicio sublimitatis tuae tra- 
atur, et convictus castigelur idque abbati indicelur, ut monasterio eum expellat qui haec commisit, utpote 





1 érégp C £Éregos A|| mpocavauá£Esras. L || vi] à 
Ce | uporvóvrov M Lliuotróvcov B || 2 8o0x5juata C] 
oidi M] oidi9à A o) LBCe|3 5j om. B | 4 0303 vov 
xarà tv tóztov À, Cunus||5 avróv M* avrois L|| «àv 
mayuáraw A| 8 éxsivoi] xai £xcivos C | rait yvyaic 
AC&] om. MLB | 9 «às MLB] om. AC | ngosayayoiev 
C | 11 3à post sov om. C | v« AC] om. MLB] 12 
Kcras om. g | pys1à BC | 13 «s om. BC periere [^4 
devotionis g || xai rj y5) v4) xj yj v» yàg A [ wagzóv L | 
14 «à oixsia »; QáAatta A | vj om. ML ] 15 15» (om. A) 
stu£veuav vov. Oeov ACc] evueveía Oeov. MLB | ztoos 
om. L | màcav stoAireíay A* C | 16 avvayovons L 8) 
eviuovane M dwayovens Cg &yovene A] ys AC] om. 
MLB | 18 xadagóTyta] perdurationem g [| ua] pariter 
(i. e. ópoíere ?) c [| 19 zoe rovro — 20 xaxías] dvti v7 
xaxíag Cg | 21 nacre C | và» xaAluórov AC) xai xaÀ- 
Aióvov M xaMuóvov LD | 11 om. A] 22 dvrucayogt- 
vov AC] sicayonévov MLB | 23 tyrovvees B | 24 às 
ye AC] daxeQ ML. Gne D || vevouixausv C(c) | 27 v« 
TOY xasxrAsiov AC] v« xanrAeior MLB | 28 nólsow 
MLAB] 1ózow Cg ] 29 r9 Dixaa TrQíq 17$ 07 vxtQoxzs 
MLAB)] oic dvUoEosdzow £ndgyou vàv itg» mas- 
voíav Ce (cf. ad 615,20) | t& om. A | 30 rovro] rovro 
C v. L, om. A | dors avcóv] rov A | 31 Ee2acrsoDas 


C | avra) talia c | 32 ola (in litura A) ACe] xai MLB] 
ayyiaxás vaUrnQe] mwevuatixi À 


1 morbosorum vulg.] morbos horum libri | 2 ineurs- 
biliter 71] inexcusabiliter T'! t vulg. | 3 negnigi 7] 
retinebis t | 4 abbatem tal] abbam 7 vulg. | contra 
vulg.) citra T'! tal. circa T*| 7 imperio om. T' | $ sup- 
plent ( | deo — exercitus in libris omissa. suppl. euis. 
(hiatum notat T'*, habebit bene lineola subducta del. t*) | 
9 et om. T' | 10 disponent libri, corr. vulg. | beneplacito T] 
placita t piacito al. [ 11 quomodo T] quaudo t a/. | nox] 
non erunt Beck | 12 offerret T' auferet t| 13 orstionec: 
T | propriatione t | 14 deducentes t | 15 reuerentis 7'* l 
16 perpurgationem Contius | 17 pariter] una pariter elg. 
conspirationem 7'!| *simul pro] simulque libri (simul- 
que malitia del. T'* lineola subducta) | 18 ommi euiz] 


qua vulg. 
rum t| aut vulg.] ut T! t uel 7| 30 abbatisse t [ ex- 
pellat a monasterio t| 31 in confusione t | /eg. in eoa- 
fusione vitam angelica hae conversatione mutantem? 





MONACHOS VIVERE 


«abre xaracráceog dAlafdgerov. dei yàp Oumloiv 
coVro Koyov toic uovagois xadearávas, 7 vaig Deícis 
dvacyolucda, ygagais 7 và uovaxoie no£novta aeg 
xaásiv aicóQ'agiv égyóxesqa utAstav 18 xai dgyaljso Q'as* 
Oidvoia yàp uátr,y Gyoldtovaa oiddv dy vov oyadàv 
d zto1éxoi. 

"Tuig vorm» olv róvÓs riDeusv tv vópow dni 
ws ravrys T56 facilidos móleos xgarovvra dmi ra 
TOv (Üvüv ándvrmv. wal yàp à; mgós Éxactov rw 
égustórQv matpiapyaw j Ü 
dGqaÀsq re xal gvAaxi sponxovay, oí dà zoo vois 
vg éavtoi$ rerayufvove unrgonolitag Exrépyovoiv, 
dxsivos dà rois dÀÀows &xaci doidesese dti xÓzO46, 
xai dià rw Émigxózow axavra vavta rois evAafe- 
€erároté uerayol? xal rois ryovuévouis avra 
vm. qavsgd. Jídousv dà tz» voU mQdyuaros maga- 
TüenOiv OU uóvor T üyovuévq ovis éxiarns oidi 
quóvov tQ Otogiledrárq Tow 1óztow dni xóm ovd 
TOW; ócwwTárois urroonoAira:s oidà roi áyiordtow 


619 


Nov. CXXXIII 6 


licam banc conversationem mutantem. Oportet enim 

duplex hoc opus monachis esse, &ut divinis vacare 

scripturis aut quae monachos deceant quae vocant 

manuum opera meditari et operari: mens enim frustra 
5 vacans nihil bonorum parit. 


Pro his namque hanc ponimus legem et in hac regia 
civitate valentem et in gentibus omnibus. Utique ad 
singulos patriarcharum dirigimus eam ad cautelam 


xaraz£uwousv avróv 4x' lO observationemque competentem, illi vero sub se con- 


stitutis eam m«tropolitis mittent, illi quoque omni- 
bus aliis innotescent episcopis, et per episcopos omnia 
haec reverentissimis monachis et abbatibus eorum 
fient manifesta. Damus autem causae observatio- 


avrà» ysvjcs- 15 nem non solum abbatibus monasteriorum singulorum 


nec solum deo amabilibus e pmi neque sanctíssi- 
mis patriarchis, sed hic quidem gloriosissimis prae- 
fecti sacrorum praetoriorum, ut si causa eguerit 
aliqua correctione, cognoscentes a sanctissimis viris 


zargiiQymi, dÀÀ' dvrabOa piv xal tj cj) vz«poxj,20 exequantur, in provinciis autem illarum iudicibus 


4va si rivos TO mQdyua den9eín agoloorigas énav- 
opOcsos, navOdyvov naga vàv Osogilsovárav ay- 
dodw dnsb(ow, év dà vai émaQyími voi dxsvow 
4Qxovdw mQórsgov maga rÀw Deogilsgróro»w dmicxó- 


primitus a deo amabilibus episcopis quod agitur 
agnoscentibus. Et «««« administrationibus innoxia 
[custodire] quae ad deum sunt, et prae cunctis im- 
perio, tamquam nihil sit sanctis custodiri «««««e 


ztOw 1à mqaxtéov uavÓdvovs. xai ám dià mdvrow25rem publicam magni del et salvatoris nostri lesu 


xal troie mQosotOi$ Toig Íspmuévow xai rais dgyais 
dweóDvra Tà ngós Üzóv xal mgó ys návraw *jj Ba- 
4:la(q, de otdevós vÀwv Onorígov xal rdv ir- 
TegÓm. Dixalov dpslovuévov mag! yuàr, dA uà 


7ztd»vtow Gnevcd»TQw Th» xoi], 


usydlow ÓuoD xal gwingos mudw coU Xgurrov 


» moArtíav T56 rov 30 





qui inhonestam vitam cum angelico hoc statu commutaverit. 


Namque duplex hoc opus monachis propositum 


esse oportet, ut aut sacris scripturis vacent aut quae monachos decent manuum operas quas vocare solent 
meditentur et exerceant; mens enim temere otiosa nihil boni pariet. . 
De his igitur hanc legem ferimus tam in hac regia civitate quam inter omnes gentes valituram. 


&ienim ad unumquemque sanctissimorum patriarcharum eam transmittemus propter idoneam securi- 
talem atque custodiam, hi autem ad metropolitanos sub ipsis constitutos eam emitient, illi vero ceteris 
omnibus episcopis tradent, atque per episcopos haec omnia religiosissimis monachis et abbatibus eorum 
fient manifesta. — Nec vero soli abbati cuiusque. monasterii rei elberselimem commiltimus neque soli deo 
carissimo locorum episcopo neque venerabilissimis metropolitanis neque sanctissimis patriarchis, sed hic 
quidem etiam sublimilati (uae, ut si qua severiore emendatione res indigeat, a deo carissimis viris edoctus 
«am persequaris, in provinciis autem illarum praesidibus qui prius a deo carissimis episcopis quid facto 
opus sit doceantur. Sintque per omnia et sacerdotum personis et magistratibus incorrupta quae ad deum 
spectant ct ante omnia imperatori: cum nulla ex divinis rebus et quas custodiri par est a nobis negle- 
gatur, sed per omnia operam demus ut communis res publca magni dei et servaloris nostri lesu Christi 





1 Junloi» rovro vó Koyov C xoiro Oinloiv KK 
A ] 2 xadiorávas schol. D | inter v. selandem « d 
Tai Jaíau xtÀ. in L praepostere interposita est parti- 
cula nov. CXL V pr. 4niuédeiav, vari 12 xal sroós ya 
"1vxaovíq — nov. CLIX pr. nrdtgus Qidouévré düsíag 
«d avr svysvegrdvo gov Áyyóvo in decem fere foliis 
174—183 perscripta (og[a] uz As[xr] vsvga[diov] ad- 
notat m. 1 ín marg. f. 114); errorem er ordine duorum 
archetypi quaternionum turbato repetendum numeris novel- 
larum in margine notatis corr. manus recentissima | 7j aic 
— 3 zoénovra om. C | 3 axoi$ — 4 sicDaciw om. 
schol. /À &nsQ xaÀeiv aloJagdiw om. B*, aloóO'agiv om. 
Ce | 4 v& om. C, schol Bf i| 5 dv om. C | 10v A] 094 C 
namque c, om. MLB || vóvds] 1ó»ds Zuàv A | 9 rav 
ócworátowv narQuipzuy A] viv zarpiagyóv Cg ó0w- 
Taro» znatQidoynv ML D | 11 soosrxovop] Tj ztgoc- 
qxocen C| ngos] éxi A $nà C] 12 davro» M* | ex- 
méuwovss unrgonoliras B eam metropolitis mittent g || 
l3 xdxsivos rs m$ rois dAlow A || diadoaovasv] in- 
notescent c | 14 axavra ravra Cc] àáxavra A ravra 
ALLB || 15 xai vois] vois om. A| 17 ave Cunus | rj 
rp abbatibus c | 18 uóvo» Ac] uóvo MLB, om. 

] deo amabilibus episcopis & | row rózaw om. Ce 
:900À — 19 unrgonolíraig om. g | 20 xal (om. L*) vj o7 
$zcp027 MLAB] vois dvdofovdvow énapyos vw isgaiv 
zrgastagícoov Cg (cf. ad 614,29) | 21 agodporégas om. c || 
J1ogX usos L | 22 uayOovav A] uavO'ávovrss (ravra 
add. B) MLBCe | idegrárow)] ógioracov (oaiav 
C v. 1) Cc | 23 éxeblows A] EnaEiovey ML BC | 25 tgax- 


vaiov M, C unus | ei7] 7 (pro 31) C, om. C v. l. | Già nàv- 
TOw t0ig t8 (agn udvow oos nos À || 26 rois ztQosonows 
(ngossrd vs L*) — dQxais] rois (egois xavoóc. xal roig 
zuevéQose vópos; xal dv vais dxagxíaw C (cf. ad c) | 
217 9sóv| vóv Oeóv Cplerique | ys om. C | &xdvrov 
AC | 29 Jixaios C | dusiovaévov M B) duslovuévay 
LAC | nag! ruov, alàà 0àia MLB] aAA ruov Óià 
AC | 31 "Igcov Xe«arov om. A 


1 imitantem t| 2 duplo T! | 3 monachicos : | decent 
vulg. | 4 enim] hoc 7'! | 5 uaccans t | 7 namque 7] 
om. t vulg. | 8 Utique] Utique enim Beck | 9 dirigemus 
Beck | eum T! t [ eautele obseruatione (obseruationem- 
que 7') competentemque T | 11 eam] eum £ omnibus 
eam (eum 7'! T | quoque] uero uel quoque : | 13 haeo om. 
T | fient eorum (corr. ez earum) T'| 14 obseruationes T' || 
15 abbatibus in monasteriorum 4 | 16 episcopis] nco sano- 
tissimis metropolitanis add. vulg. | 17 bio vulg.] si libri 
18 *causa eguerit] causae habucrit (habuerint 4) T: 
19 correctione (sim. vulg.)) confeotione libri | & sanctis- 
simis] altissimis 7'' | 21 agitur] agi et 7! agitur et? 
T?| 22 hiatum significavi; Et (sint per omnia et perso- 
nis sacratis et) suppl. vulg. | custodire om. vulg. || 
quam 7'" (| 24 sanctius vulg.; verba corrupta et hiantia 
restituere non ausim propter graeci textus memoriam dis- 
crepantem; corr. fere tamquam nihil ex sanotis et cuato- 
diri (iustis neglegentibus, sed nobis per omnia studenti 
bus communen) rem publicam (sim. Beck) [| custodire : 

85* 








Nov. CXXXIV pr. 


quiavOpamías ànolavsv Óià Tz6 TOv eUAaBravárov 
evUgàv xa&agórgvos, zv qvidfova. xal xAngixol xai 
povaxoi xal énícxoztos palo 1s xai dÀdvvovs, «Ov 
Té ísgOw psurmuévos xavóvcw vv ts zueréQowv vó- 
TOÜTOV ysypaupévow, 


pov xal Quarobsnw «Ow M" : 
was xai Óià coU ztagóv- 


oUc xai xgarsiv xal xvglove 
vos JucziLousv vópov. 
'"Eniloyos) 'H volvvv o5 édvüofórre tà naga- 
erávra rtv xal Qià «ovüs voU Oeíov ürAoUuera vóuov 
pyivonxovaa £oyo 
Dat, xvii. k. Apr. CP. (imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIL) Apione vc. cons. 


PAA 


ITEPI TOITOTHPHT9N KAI 


616 


a, 539] 


UT NULLI IUDICUM LICEAT 


Christi clementia frui per reverentissimorum viro- 
rum puritatem, (quam) custodient quoque monachi 
et clerici et episcopi maiores et minores, sacrorum 
memores canonum sacrarumque legum et constitu- 

5tionum de hoc scriptarum, quas et valere et ratas 
esse et per praesentem sancimus legem. 


(Epilogus.) Tua igitur beatitudo quae placue- 
runt nobis et per hanc sacram declarata sunt legem 


xal mégars zaQadoivas Gzevoáro. 10 Mio rim operi effectuique tradere festinet. 


at. iv. non. Mart. (imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XII) Apione vc. cons. 


CXXXIV. Auth. CXXVII. Coll.IX tit.9 
R UT NULLI IUDICUM LICEAT 


MOIXEYOMENQ9N IYNAIK9N!SHABERE LOCI SERVATOREM, 


KAI ETEP9N KESTAAAI9N. 


'Ev óvónars voU Ósazórov 'fpncov XoigvoU vov Owov 
vuv vroxoíroo  Kaicap DÀdfios '"Iovavwiavós 


NISI CERTIS IN CAUSIS DIVINA 
CONCESSERIT IUSSIO K 
Idem Aug. Petro pp. 


MAanayixós l'orOixós Ooayyixós. 'eguavixóc zivrixóc 20 


MAasixós. Bavdadaxós "dgoixavós avosfis avrvyjs Év- 
Sofos vuxngrze cQomawvyos damnoégacros zfoyovaros 
Movaovip éndoyq nókesuws. 


, Vlgooíusov) Tà ns DofAnav vàv furtégav 


(Praefatio. Quae ad utilitatem nostrorum sub- 


Varxów nspugxomovwres asi svgouev Qiagógove BÀá-25 lectorum intentionem habent semper invenimus di- 


Nov. CX X XIV (Authent. CX X VII & Coll. IX tit.9: gloss.) Graece extat in ML, in B variis locis (vid. infra). — 
Epit. Theod. 194, Athan. 4,22. Appendiz Iuliani p. 192. Haenel. 


clementia per religiosissimorum virorum puritatem fruatur, quam servabunt et clerici et monachi et epi- 
scopi cum maiores tum minores, et sacrorum canonum memores et nostrarum legum atque constitutionum 


de his s 
Epilogus. Tua igitur gloria quae n 


ipiarum; quae ut valeant et ratae sint per praesentem quoque legem sancimus. 
lis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur 


cognoscens ad opus effectumque adducere studeat. 
CXXXIV. 
DE VICARIIS ET MULIERIBUS ADULTERIS ALIISQUE 
CAPITIBDUS. 


In nomine domini lesu Christi dei nostri Imperator Caesar Flavius lustinianus. Alamannicus Got(hicus 


Francicus Germanicus Anticus Alanicus V. 


icus Africus 


pius feliz inclutus victor ac triumphator 


semper Augustus Musonio praefecto urbi. 


Praefatio. 


Cum semper circumspiciamus quae ad ulililatem subiectorum nostrorum faciant, 





1 eDdaBàv C | 2 xal uovexol xai xÀnoixoi Cg xAng«ot 
vs xai novayol A | 3. ueitos (sic) va xal dA&vroves A || 
4 va om. C | usuvnucvaoy Cplerique | àv «s rueré- 
eov) sacrarumque e | 5 rv] zzv L |] rovrov A || 6 xai 
xoatsi»] xai om. AC | xai àià] xal om. BC | 8 évdo£ó- 
*ys MLAB) uaxapiótns Cg (vztepozi) Zachariae, v. i.) 
9 xai om. C v.L | 10 yivolaxovaa] yiwo)axovga 7) G7) 
$negoy; M (quod ad exemplar praefecto praetorio mis- 
sum refert Zachariae, allocutione 7) a7) dvdoEótre prae- 
fectum. urbi significari ratus) | Foyq xai mégati]. Foyo 
Táyó6 xal mper. závros A | ll subscr. d. xvii. (xv. 
corr. Zachariae) k. apr. cp. apione uc. conss. M 4ypágm 
9' (npà à v. L) vóvow uar. (uatov Leunclavius)) Baa«- 
Asíac "TovavaviayoU v0 «y. (v. L z/,. corr. aB') 9rxaceíq 
Mriovos Ath. sponijdr unyl naprip 9naveía "Anio- 
vo$ Theod, dat, 11. id. Mart, Apione vc. € dat. vir. re/i- 
quis omissis C || 14 rubr. legi — xegpaiatov MLB] 
ITegl &gyóvram xal vonotnonràw xai diaAéaecs (Sia- 
AvGsow inder) yàg xal viuaQuoy xal érégow xega- 
Aaitov Ath. Ifepi dpyóvvow xai msgl uoiye(ae xai zrsgi 
TipOQu)v xai megi Oaveiorw Theod. De vicariis app. 
Iul. (cf. c) | 19 "Iovariviavós] atyovavos add. ML | 20 
dAlauavixós* yoSOixós M || Mvrixós — 21 '4ppixarós 
om. L || 21 "Mgpixavós M] rectius "Mggixós, cf. ad inser. 


nov. X VII p. 117,42 | * svvvyjé evcefze ML | 23 Mov- 
covío éxapyo nóÀsoe M L Ath. (de Musonio cf. Theo- 
phanes ad a. 556 p. 230, 21 ed. de Boor, Malalas p. 458 
Dind.)] Petro praefecto praetorio & (rescripta lex ad Mo- 
nachium (sic) p. u. subscriptioni constitutionis add. App. 
lui"; cf. quae ad epilogum adnotavimus) | 25 srz0«axo- 
moivres] intentionem habere (leg. habent) i. e. zxegesxe- 
movvra? & 


1 frui praeuerentissimorum T' | 2 quam add. vulg. | 
quoque] namque T'|| b scriptorum /ibri, corr. vulg. | ratas 
Beck] gratas (vulg. sacras 7' | 9 et om. t, per om. T ] 
11 subscr. dat. rr. id. marc. apinione uice consul. serra! 
unus Neoburgensis, ubi additur praecedenti nov. CX X XII 
em Auth, CX X X; restitui ez Ath. subscriptionem exemplaris 
ad Menam archiepiscopum dati | 13 nov. CX X XIV — 
Auth. CXXVII extat. etiam in. Appendicis Juliani cod. 
JBerolinensi f. 194 (9 b) et Vindobonensi const, CX XII 
(e v) | 15 locum à || 16 certus à | 17 concessit R |] 18 Ià. 
&. RVT] Imp. iustinianus aug. à. Impr. aug. iustinia- 
nus v [| 24 subiectorum] pertinent s. v. adser. V? [| 25 in- 
centionem 5 || *habent] habere /ibri habentes vulg. | sem- 
per] eupientes s. v. adser. V? || diuersos b diuerso &'7 


HABERE LOCI SERVATOREM 


Bas roig ruserépois VztovsÀiow éndysaDai dx vàw rtQo- 


Ballouivow v0norQgrrdw év vais émapy(aus mad T& 
Tw zohtixov xai toy GrgaticrcixQv apyóvtov, xai 


stro rovrov 0n vóuov trees uueuxt;v Tiva TtOi00- 
pevo: ToU ztpdyuavos Anavógoaciv. 


6077 


Nov. CXXXIV 1 


versas laesiones nostris subiectis inferre ab emissis 
vicariis in provincias ab aliquibus civilibus et mili- 
taribus iudicibus, et de hoc dudum legem scripsimus 
particularem aliquam facientes rei emendationem. 


CAPUT I. 


Niwv dà velaóvsgor BonO7aa. voie ruttépows $70- 
TiÀégi GxOvÜdLovves Ouomitousv, urüruíav ádnav 
Fyeiv v0v6 xarà xaigóv. éndpyovs rdv «8 ávatolaxav 
Tow v8 zapà 'lÀvgioié mociroQíov : xóumra largi- 


Nunc vero perfecte iuvare nostros subiectos stu- 
dentes sancimus nullam licentiam habere pro tem- 
pore praefectos tam Orientis quam lllyrici praeto- 
riorum aut comitem largitionum aut comitem priv&- 


tionov 7 xóurra "tBátov vozormgniás éxséuntiv 10 tarum loci servatores destinare in provinciis, aut 


dv 1ai$ Émagyícis, 5j avroUe robs Tuv ÉnapyuDw d 
xovraé moii xal t56 (días dgyzs vonornontás" 2Mà 
pr) rovs (miymQíove dgyovraé dv vale éuzioTsvOl- 


ipsos provinciarum iudices facere et proprii cinguli 
loci servatores, sed neque vicaneos iudices in creditis 
eis provinciis loci servatores emittere in qualibet 


vru$ avrois éxagyims vonorngrras mgofaAlsaOas dv — civitate. Solum vero iubemus esse loci servatorem 


oiqdzxore szóhn. 
Tront6» t5$ énaoyornros vOv d» 'Ocgorvi xai Mroo- 
moOtauíq, xal zi jgeía xalégt, sig érépovs TÓzOv$ 
wcipi éxcrQaTeUuaros Oni dzorQogrs aUroU GraÁT- 
waí Tiva, wai vOUTO uévro, xarà xfisvgiw fuerégav. 


vov ÓOà xsàevoutv slvas vomo-15 praefecturae in Osroena et in Mesopotamia, et si 


necessitas vocaverit, in aliis locis tempore expeditio- 
nis pro nutrimentis eius destinatos, et hoc quidem 
per nostram iussionem. His insuper iubemus, ut 
neque magistri militum neque duces in provinciis, in 


e 
Iloóe vovrow xsheÜouev, avere pe ergatrAdrac ujrs 20 quibus administrare iussi sunt, (habere) loci serva- 
s 


Sovxas iv vaic dnapyicué, dv alg Ggyeuw ExelevaOraav, 
Éyeiv rortornorràs y; Bioxovras 7j Anavodixvas, si dà 
CvnfÉj xosíae xaÀovare eire GrgarrAdrac sire Dovxas 
meugoüryas xad" rurrégay xiAtvaiw £y étígou vóTCOIS, 


tores &ut biocolytas aut latronum expulsores. 5i 
vero contigerit necessitate faciente sive magistros 
militum sive duces destinari per nostram ius:ionem 
in aliis locis, tunc fieri loci servatorem absentis, et 


TóTs yívsGÓas vomoTngnrzv TOU azóvros, xal rovro 25 hoc secundum nostram praeceptionem. Nulli vero 


wav! émnrQom?v nusrégcv. Mrdevi 0i dféoro moÀh- 
Tixg) 7| GrQatioTIXQ) dQyovta ztgu£vas v5» Éxapyíav 
airías dvayxaíae yopís. si O6 vi dwdyxm waMict. 


liceat civili &ut militari iudici circuire provinciam 
sine causa necessaria. Si vero aliqua necessitas vo- 
caverit tale aliquid fieri, expensis propriis hoc facere 


vOwÜltó Ti yivegÓai, Darmdávai oixslaué voUTO vrouiv 


c. I (Osoztitousv. urdsuiav ....) —VI extat. B* 6, 19, 1—8. 
c. L in. (sonitzousv — 12 cozxornerrás) habet Df 6,19, 1. 
w. 28— 678, 8 BovióusÓa paucis mutatis habet Epanagoge 1,8. — Summam 618,2—8 er Ath. repetunt 
paratitla Ath. 20 $ 4. 


uam mili- 
emen- 


comperimus subicctis nostris varia inferri damna a vicariis qui in provincüs tam a civilibus 
taribus magistratibus ínsiituuntur, atque ea de re legem iam scripsimus particularem quan 
dationem rei adhibentes. 

L Nunc vero perfectius subiectos nostros iuvare studentes sancimus, nullam facultatem habere qui 
pro tempore sunt praefectos praetorio et Orientis et Illyrici aut comitem largitionum aut comitem rerum 
privaiarum vicarios in provincias emittendi, aut ipsos provinciarum praesides sui magistratus vicarios fa- 
ciendi; sed ne provinciales quidem magistratus in commissis sibi provinciis vicarios in ulla civitate insti- 
tuant. Solum vero iubemus esse vicarium praefecturae in Osroena et Mesopotamia, atque si necessitas 
postulaverit, in alia loca tempore expeditionis pro alimentis eius mitti aliquem, et hoc quidem secundwin 
jussum nostrum. Praeterea tubemus neque. magistros militum neque duces in d pene in quibus cum 
imperio esse iussi sunt, vicarios aut biocolytas aut latrunculatores habere. Quodsi contingat ut necessitate 
exigente sive magistri militum sive duces ex iussu nostro in alia loca mittantur, tunc vicarius fiat in locum 
absentis, idque ex nostro mandato. Nulli autem civili aut militari magistratui sine necessaria causa circumire 
provinciam liceat. Si quae vero necessitas ut eiusmodi aliquid fiat exegerit, sumptibus propriis id facere 





1 zpogalouévov L| 2 xagá re vow] ab aliquibus 

(i. e. civ») €|[3 cov om. M] A vópoy] nov. CXXVIHI 
c. 19. 20 (cf. nov. VIII c. 4) | 6 UxorsAéoi] énáyeac'as dx 
Tv npofalouévamw add. L* (ez v, 1) | 9 largitióvow £L 
vriÓvO Y, 5. V. TO. tOV Orcavoov M vuv Oraav- 
eo» B | 10 zpeBéxov L] om. M, «5$ idodje vagiovaíac 


M vss B | 02 xai om. Bf | 14 zgofilecdas L | 16 £227. 
(sic) L | óagoivr, B* | 17 *xaAéaos libri | 18 avaAz vat 
viva] destinatus e | 20 *uz8à — 08 libri | 24 ruc- 
eav L| xsievorrv? L9| 25 rovro LB] rovrov M (cf. 
ad e) | 26 ur9à ivi L [ 27 nagiva: L | 28 xaAécos 
Kpaon. xsÀevae: L | 29 yevécOai, Dazar5nacww oi- 
x&íoig Epan. 





1 nostri T' | inferri vulg. | ab emissis] babere misi 5 | 
2 alicibus 5 [ et militaribus iudicibus om. KR! [| 3 et om. 
T'| lege 5 | 4 particulare ^ | 6 iubare 5v| 7 nulla ^ [ 
B perfectos R! prefectus bv || praetoriorum] praeposito- 
rum T' praefectorum practoriorum (pporum V) Vw hii 
prefectorum preturiorum ) | 9 aut comitem largitionum 
om. KR! | commitem T'^ committem 7'? | largiotionum 5 || 
eommitem V | priuatorum. E* T'v | 10 locum 5 locorum 





RV vuls. | locorum (altera vice locum) seruatores — 11 cin- 
guli bis ser. A [ in om. T | 11 ipsas » | iudices] prinoi- 
pes v | facere om. T'* | singuli 5 | 12 loei seruatores emit- 
tere (sic). Sed neque — 14 ciuitate A* ín ras. | locum 
VT b|seruationes T! obseruatores v [| sed neque — 15 
hos(druma) add. T'* in marg., om. T! | 13 eas ? | locum 
hw | seruatoris 5 || emitteret V mittere b, om. v | 14 loci 
seruatores A! locum seruature b seruatorem looi 7'(?) | 
15 hos-d-ruena b hosdruina /* V hosdruma 77v druma 
T' hos cum spatio vacuo 8 liti. f! | mesophotamiam v ! 
16 necesitas 5 || locis om. T'* | expositionis /* | 17 pro 
nutrimenti 5, pro nutri suppl V? in spat. voc. | eis 7? 
destinatos /t!] destinato R* V T'b. distingunt v; leg. de- 
stinatum ? | quod à | 19 magistro 5 magistrum v [ iudi- 
ces At | 20 *habere addidi || locus b j obseruatores T' ser- 
uature b| 21 byocolitas v bioculitas 5 biocolitarum R9 
iocalitas 7|| 22 eontingerit ^| nceessitates facientes v || 
magistro militum bv | 23 iudices 7' || distinari ^ desti- 
nare A? VT, om. R* | 24 in aliis] onaliis /, [loci] locum 
RVT'! b locorum 7'* | seruatores & | absentis 4] absentes 
RVT absentem v || 25 hune V | nostra precemptione 5 j| 
26 iudices 5 v | cireuiri v | prouintia 5|| 28 proprii 5 j 
facere vulg.] fieri libri 


Nov. CXXXIV 1. 2 


xsÀeiousv «0)$ Tt dgyovrae xal vove mQosrxorvtas 
avrOis xol 14v muDopévry avroié rdbiw, ure dà ay- 
yagsirué yj vois xalovuévow émiünumtuxois 5 éréoq 
oíqUzxors byuíq Bagorsv vois rusrégovs $roraliis, 
urs 0 cvirdeías óvoudttv. 7 brrtiv, ásueQ. Tvyóv 
Teve$ tüw JtQonyrGeuévoam sie oixeiov xégdoc ddixos 
dmrvónaaw^ rà ydg wcxoe éniwoolueva otdÀà uaxpd 
cvynOeía BaBaiotaSa: BovióusD'a. — sidótev anayvov 
*Àw» nQosgnuévov dgyóvtow vw moleexdw 8 wal 
OrgariTiXOY, 0$ tb Ts naQ raUra yérrtaa, xal ó 
nou)» 1ozoOryQntzv x yovaíov Aargd)v xaraDran m0s- 
vr» xai tjs Lowns KE ysvicetca, xai Ó ysrénDtas 
xaradifiusros dxztizrow t$ oixíae equovoías dfogiq 
VaroBÀr T rossas. 


678 


UT NULLI IUDICUM LICEAT 


iubemus tam iudices quam competentes eis et ob- 
oediena eis oíficium, neque vero angariis aut his 
qua vocantur epidemeticis aut alio quoiibet dispen- 
dio gravare nostros subiectos, neque vero consuetu- 
$dines nominare aut quaerere, quas forsitan aliqui 
praedecessorum in proprium lucrum iniuste adin- 
venerunt: male enim adinventa nec ex longa consue- 
tudine confirmantur. Scientibus omnibus praedictis 
iudicibus civilibus et militaribus, quod si aliquid 


10 praeter haec fiat, et qui facit loci servatorem XX 


auri libras inferet poenam et cingulo spoliabitur, et 
qui fieri se adquievit, cadens propria substantia exilio 
Bubicietur. 


CAPUT IL 


Iloàs misíova dà vs justia Dwavvrdaeos dogá- 15 


Anay xaleiousv, toUs xavà zóztOv ézicxónovs xai vov 
1G» dxagyu)v dQyovra$ xai avroUe TOUS t$ ztÓÀ4s 
sixoUvras urüiva magà v9» magoUcav radv diavonao- 
civ Oéysod'as fj BioxoAvtn» fj Aavoluixrv* xadóÀov 


Ad maiorem autem nostrae dispositionis cautelam 
iubemus, per loca episcopos et provinciarum recto- 
res et eos qui civitates habitant nullum contra prae- 
sentem nostram dispositionem suscipere biocol;tam 
&ut latronum persecutorem; omnino enim nullum 


yàp ovüiva rdv agyóvtow moAvixow 8 xai G:Qa- 20judicum civilium et militarium constitutum 


TuTaxOy» dvünuolvta xaià vv zoaw dtr 1OTO- 
TngrTZv Gvyjugolutv. xal pálura uiv xslevousv 
TOve TÀ» émxagyun»v dgyovrag ovrag ógOdQs Ouuyive- 
GOa xai 1à ztgdyuara xaÀos Ówuxsiv, oe ur) xoeiav 


ull 
in pro- 
vincia habere loci servatorem concedimus. Praecipue 
quidem iubemus provinciarum rectores sic recte con- 
versari eL res gubernare, ut non necessitas fiat de 
qualibet re debente quaeri aut gubernari ad pro- 


yivegDas ztsgl oiovürrore nodynavos ógellovros Dyv7- 25 vincias aliquem destinari. 8i vero opus fuerit trans- 


Ova. Zyovv QwixnO vas sis và& Éxagyías Tuwà vépu- 
qr». — sb DÀ xal yptía xaMcus nsupnrval vias dv 
1uié dtapyicug rgogiats Ünuoaiov siengatsov 7j dré- 
eov oíovojzors avagvouévov Dyrraew» [r0notrog- 


mitti aliquos in provinciis occasione publicarum ex- 
actionum aut quarumlibet emergentium querellarum, 
neque ordinem neque nomen habere loci servatoris; 
destinatus vero in provinciam nullum quidem sub- 


Tdi], urjve ngóvtabiv uve óvoua. xéro vonevrenrov:30iectis inferat dispendium, creditum vero sibi opus 


y«vóusvos dà ó meunóueros xavà trjv énagyiav urde- 
Mía» pui» 10i vzorsAiw émayéto bruíav, viv dà 
wavanmigisvOsica» avrQ? g9eíap ningovta, TOU dgxov- 


€. II in. summam Ath. repetunt paratitla Ath. 1 $ 4. 


fubemus et magistratus et qui ad eos P diem et officium quod iis obtemperat, neque vero angariis aut 
epidemeticis quae vocantur aut alio ullo incommodo subiectos nostros onerare, neque consuetudines vocare 
aut quaerere, quas foriasse aliqui praedecessorum ad proprium lucrum iniusle excogilarunt: quae 
enim male excogitata sunt, ne longa quidem consuetudine confirmari volumus. Ac sciant omnes praedicti 
magistratus tam civiles quam militares, si quid adversus haec fiat, el eum qui vicarium instituerit viginti 
librarum auri poenam soluturum atque cingulo spoliatum iri, et eum qui id in se receperit, privatum sub- 
slantia sua exilium subiturum esse. 

Ad maiorem autem constitutionis nostrae cautionem iubemus episcopos locorum et praesides 
provinciarum et ipsos qui civitates habitant nullum adversus praesentem constilutionem nostram aut bio- 
colyfam aut latrunculatorem suscipere; neque enim omnino ullum ex magistratibus et civilibus et mili- 
taribus, qui in provincia versetur, vicarium habere concedimus. Atque maxime quidem iubemus provincia- 
rum praesides ita recie se gerere et res bene administrare, ut necessitas non [iat ob ullam rem quae 
inquiri vel administrari debeat in provincias quemquam mittendi. — Verum etiam $i necessitas exegerit. ut 
aliqui in provincias publicarum exaclionum vel aliarum quarumvis quaestionum emergentium causa mittan- 
iur [vicarii], neve mandatum neve nomen vicarii habeat qui millitur; missus autem. dum in provincia 
versatur, neve ullum subiectis detrimentum inferat. et. negotium. sibi commissum exequalur, praeside 





2 acrà Qiivabiw (Qidvalw del. LP) sáEwv L | 8 9nam 
Tixois L^ | 5 aozag M B Epan. c) ázteg L vulg. | 6 «àv 
om. B | 7 030i dx naxoàsc avyrOsías BorSeisOas Epan. || 
8 Bsfieuoto Jas BovAóusD'a) confirmantur c | 9 «c» zxo- 
Aeunóy] t)» cm. L Í 10 yévovvo L? | 11 Aergoov A] 
Aíivgae LBe ll xa9íotrnas L | 11 avrovs om. e| 19 5 
Bioxoorny] 9j om. c | 22 xai om. e | 24 xaAas om.c | 
26 và om. L 121 xal om. L | * xosía xaAéco. MLB 
opus fuerit c | 28 ér£pcew om. € | 29 * voxernervds de- 
levi cum g (cf. app. Iul. c. 8 p. 193 Haenel.) | 30 *5rdi 
— urdà libri | zoósraliw] ordinem e | óvónara L^ 


1 oboedientes 6 v [| 2 neque] eum neque bw [| aut 
his] audis 5 | 3 quae] qui £V | epidemedicis b hepy- 
demedicis v epidimiticis AV epidimatieis T epidima- 
tacis T" | alio] a /' | 4 gravare vulg.] grauari (eeeari 
R!) libri | vero om. T'vulg. | consuetudinis 7'* | 5 ali- 
quid b v | 6 praedecessorum Beck] praedictorum libri 
1 adinuenta 4 adinuentas b adinuenta malaeque (qu 


male R' V! quidem male V?) consuetudines nec ex 
longo tempore (üfrmentur add. V) RVT vulg. | nec] 
haeo 5| longa] longo tempore E* | consuaetudinem 6 | 
8 iudicibus praedictis T | 9 civilibus] et ciuilibus 7'| 
aliquod R | 10 fiant T' fatiant V | facis locum 5 ] 11 
liberas b | inferet V vulg.] inferret b inferat RT'» | 
gineulo b [ exspoliabitur v et populi habetur 5 [ 15 ma- 
rem V! | nostro v | 16 episcopi 5 v [| lcotores v rm 
fectores b | 17 et eos — contra om. bv | ciuitatem V T' | 
18 dispositione 5 | hiocolitam 7' biocolitas b byocoly- 
tas v | 19 "y T b v || persecutores R V T! 5 [| nulli v [| 
20 iudicium A ( prouintiam à | 21 locum 5 | seruato- 
res T'b | 22 quidam 5 autem qu v| uersari bv] 23 
et V bv) aut RT vulg. | 24 qualibus 7| debentem R VT 
dibentem b dicente v | quaerere 5v | aut (et v) gubernare 
bv,om. T, gubernari om. R'! | prouintiam v prouintia- 
rum b | 25 distinari 5 | 26 aliquas 5 [ occasionem v 1 
exactio A&' | 27 emengentium 5 | 28 locum 5 j serua- 
tori v | 29 prouintiis bv || nullus b v [ inferat subicetis 
R*, subiectis om, R' 


HABERE LOCI SERVATOREM 


70$ T$ en pe xal tZ$ avrov vdfsos BonOQovrvrow 
aUrQ. si dà xal x«rà v0U dgyovros vvyóv xatryoon- 
Oévros niugOn, Tnwixavra xsheíousv xal vjv émi- 
xouov r&b» vrmovpysiv avrq. aemep dà xoÀíousv 
TOzoTronràe yevéaOas, oUrc Tw ztdvra xivUvvov xs- 
Asvousv Éysv ToUv$ Tow émapyuDv dgyovrag xal vv 
«vrüw Tübw, ors ggovtia mowiaDacs T56 Tt TOW 
Ónuoaiov dvócswe TiG v8 TOV TÓTw» WarütOTdOtos 
xal toU mcavw dduxíaw x«i BÀdgrw dvaaréhÀuv. Ei 


679 


Nov. CXXXIV 2. 3 


impleat, iudice provinciae eum et eius officio adiu- 
vante, Si vero et contra ipsum iudicem forte accu- 
satum transmittatur, tunc iubemus et provinciale 
officium oboedire ei. Quemadmodum enim prohibe- 
$mus loci servatores fleri, ita omne periculum iube- 
mus habere iudices provinciarum et eorum officium, 
ut sollicitudinem faciant tam publicarum exactionum 
quam locorum quietis, et ut omnis iniustitia et laesio 
suspendatur. Iu quibus vero provinciis aut vindices 


Jà dv vais énagyiaus 5j Bivdixes vj dxÀrsrropés sía« vw 10 aut ecleptores sunt fiscalium, et opus habuerint ali- 


Onnogíov, xai derOaai vivos BorOeíae, xskevonev rovs 
dgxovras TU» deni xai và$ vdfts avrov mácav 
Gvvapsiw xal GmovUrv avrois cvrncdynv, Ders dven- 
modícros vv rov Ünuociov sísngatuw moiéves — Kal 


quod adiutorium, iubemus iudices provinciarum et 
Offlcia eorum omne solacium et studium eis con- 
ferre, ut sine impedimento fiscalium exactio pro- 
cedat. Et omnes quae motae fuerint sive civiles 


mdceg Üà vàs xivovuévas &írs yoruatixag eire dyxin-l5 sive criminales causas et competentes provinciarum 


natixàg vzoO gne xal aguoLovaac vois àv dzapyiiv 
Goyovciw avroU$ ÉmvrQézxousv Drrsiv, ors avroie oí- 
xsíp xudóro cavrae é£erátsv xal vópiuov. ztipas 
«vrais dmiÜRivas  Iloós vovtoke wsheVopzv TOUS TOw 


iudicibus ipsos iubemus inquirere, ut illi proprio 
periculo has discutiant et legitimum finem in- 
ponant. Super haec iubemus provinciarum iudices 
mox quod futuri sunt cingula suscipere, sive prae- 


ánngyubv dgyovras, zwixa pillow vàé doyàs mapa-20 sentes sive absentes sint, cautelam impendere tam 


Aaufdvey, sir8 negovtss oiv sir dzóvté$, dogá- 
Ànav mpoexaO.cvàw «jj v8 dmagxórrrs xal rais Tue- 
TÉgais Aagyrríogiv. xal t0) xóurte vüv nqsavow vizio 


praefecturae quam nostris largitionibus et comiti 
privatarum pro inferendis pecuniis unicuique pr&e- 
dictarum dignitatum, cum etsi non caveant, tam- 


TGw tsisayonévow xonu&vow £xdary vw» tipnuévow — quam facientes cautelam ita iubemus eos et eorum 
doyav, ómóre xdv u;j dagaAigawres, o mowjgavrac 25 officia subiacere praedictis dignitatibus. In illis vero 


&Gedluav ovro xesoutv avroUe xal ràg aUrQv 
vábne vmoxscÓas rais signuéveig dgyais. 'Ev dxei- 


provinciis et civitatibus volumus iudices periclitari 
pro fiscalibus et exigi, in quibus neque scriníarii 


vau Jà vais éxagyínig xai móÀag. HovidusOa Toic 
Goyovrag dyxivOvvsisw vig TLs vGw Ürnuociow eis- 
mQabros, dv ale uryta oxpgividguos riva. Bivdixas ur;ca 30 
Krsgoí vive slav. (dig suvOUUvqi zv azaivrgww stowv- 


pusvos. 


neque vindices neque alii quidam proprio periculo 
exactionem faciunt. 


CAPUT III. 


Kal vovro 9i jiS9ew tie fuüs, De Twwes Tw dv Et hoc pervenit ad nos, quod quidam provincia- 
Tais émapyícus apyóvram ovruw$ ácefas géporras zgo- rum iudices ita inique agunt occasione lucrorum, 


v. 19— 27 summam Ath. repetunt paratila Ath. 15 $ 2. 
€. III in. summam Ath. repetuni paratitla Ath. 1 $4, respiciunt paratitla 6 $ 1. 20 $ 4. 





provinciae et officio eius ipsum adiuvaniibus, Quodsi etiam coutra praesidem forte accusatum missus sit, 
fum iubemus provinciale quoque officium illi apparere. Quemadmodum autem. prohibemus quominus vi- 
carii fiant, ita omne periculum praesides provinciarum eorumque officium sustinere. iubemus, ut et ex- 
actioni tributorum et locorum securitati et omni iniuriae damnoque reprimendo curam adhibeant. Si 
vero in provinciis vel vindices vel exceptores tributorum sunt, iique aliquo. auxilio indigeant, iubemus 
praesides provinciarum eorumque officia omnem operam studiumque iis conferre, ut sine impedimento 
tributorum exactio procedat. Aique omnes quae moventur sive pecuniarias sive criminales causas provin- 
ciarum praesidibus competentes eos inquirere praecipimus, ut ipsi suo periculo eas examinent et legitimum 
finem iis impouant. "aelerea iubemus praesides provinciarum, uli magisiratus suscepluri sint, sive 
praesentes sint. sive absentes, et praefecturae et largitionibus nostris et comiti rerum privatarum cautionem 
praestare pro pecuniis unicuique praedictorum magistratuum inferendis, cum etiamsi non caverint, tamen 
tamquam cautione praestita pariter ipsos eorumque officia praedictis magistratibus obnoxios esse iubeamus. 
In illis autem. provincüs et civilatibus praesides periclitari de exactione tributorum volumus, in quibus 


meque scriniarii neque vindices neque ali ulli sint qui proprio periculo exaciionem faciant. 
Ill. Sed hoc quoque ad nos pervenit, nonnullos eorum qui in provinciis magistratum gerunt adeo 


2 xai om. L | xarà toV] contra ipsum (i. e. xar 
avrov T001) c | 4 daneo] B. L in marg. || vozorro- 
Tàs xwAvous» L | 7 xs om. L | 9 xaracvsAAev L | 
Ei dà dv tais dnapyiass] In quibus vero provinciis e j| 
10 Bívdixes ML] £xdieos Ms.v., B | 11 xai] xdv L | 
13 evvagsiw LB] avráguociw M || evrecáyssw M] ovv- 

ys» L sicáynu» B | 15 sive zoruatixàc om. B* | 
16 xai om. L | 18 vogíuos L | 19 avroic ML | 21 
siciv B | 22 ttgooxa9iatav MB) noxadiavàv L culo. | 
23 Aagyitióaiw L] Aagysvíoaww rjyovv Vnsgoyais M stag- 
oxaie B | vàvw msan) tZ; (urs negsovaías D || 
24 evvayouivow L | 25 mouwjsavras Zachariae] moirj- 
gayiss libri | 21 ágxais] éxaggíaig &pyais L* | 29 vzà 
176 1àv Ünuocíov tienpabeos] pro fiscalibus et exigi » 
30 ol; L| *urói — undi — uri libri | Bivdixes] &x- 
Jixo. B | 31 «5» cà» L* | 33. eis MB] os L | 34 rais 
LB] om. M | gégovtes M | goyáceas M 


1 adinpleat T vu/g. | iudicem b iudex v [ eum) eius 5 || 
eis T' [ oftium &| 2 *«t) haeo (hio A) libri | 3 trans- 
mittitur R. transmittantur 5 v | prouintialem 5 in prouin- 


cialem v | 4 ei] et v || 5 locum 5 | seruatoris b seruatori v 
omnes b omnem v | habere iubemus V | 6 iudicem 6 
7 ut om. b | faciat b | 8 locarum 5 v | quietis Beck] quie- 
tem RVT quiete b. quietum v [ ut et v | omnes 3 |] 
iniustitiae b | lesos v | 9 iudices A | 10 baeoleptores b 
hecliptores V ecliptores & exdiptores T' hoo lectores v, 
exactores s. v. adser. V? | sint V | habuerit b v | 11 habe- 
mus bv || iudicem V | 12 omnes 5 v[et om. 5 v| 13 in- 
pedimentum 5 | 14 qui V quos v | mota 5 morte R' [ 
15 causas bw] cause AVI vulg. | et om. b | 16 iudices 
R'|17 haeo vj diseutiat 5 w| inem eis imponat v eis 
inponant finem V | 18 haec] autem add. T' vulg. | 19 mox 
quod /t'5] mox quidem v mox qui R* TT [ cingulos 5 
21 praefectorum v perfectum est 7'! | quam] quam in v 
lesionibus v | comitis b commiti VT | 22 priuatorum T 
unicui 7'!| praetorum v | 23 dignitatem 5 (24 ita om. 
T* | 25 oílitias b | praedictis dictis dignitatibus 5 | 26 
prouinciis — 29 exactionem scr. R* ín ras. 2 vv. [| digni- 
tatibus à v | 27 per T* | ficisealibus 7' | neque] si neque 
T! | 28 iudices R | 29 exactionum 5 [ faciunt v | 33 
haec v| quod] quidem R'| 34 agant v 


Nov. CXXXIV 3. 4 


gdas. aíaygoxsgüs(as, «x uràdà QiaDrxas yap ei 
yiviaOas urBà ywopuévas dugavizsaOas, urdà ydo 
Tuvàs Ttposouiléiy urÜà và émi tais yapaxaig Daeaie 
vzouvruara GvirürttODas, urdà và tav teAevrowroam 
Gupata raga; nagadidon Das, urÜà ngayuátaw ava- 
yeagn» dvyyogriv yívsados 9 dÁÀlo và tcv TOw0UTQ0» 
mwQérrigÜas. 5 dv vaouvüuasiv y dw éxuaprvgicis. 
d.à voV10 ümayogecousv zács 1008 dQyovas modatixoig 
18 xai GrQatiwTiXOUS xni Teig avid)» vabegiuw yj xal 
£s£pii olqgdranors voiU1Ó 11 toÀuàv. 
nidos dw oipUinors TOm vie rusvéQas molere(as 
émagepnans OianpabagOuas y vrovgyroa. v Tavra 
TOÁj4wTé, WBÀeiouEv TOUS TOXOUTOVS Lio ne Luowrne 
yivopévovs £v. éSopíq méunrac as, wai éx 17$ ovaíag 


630 


UT NULLI IUDICUM LICEAT 


ut neque testamenta concedant facere neque facta 
insinuare, neque nuptias aliquos facere aut super 
nuptialibus donationibus monumenta componere, ne- 
que defunctorum corpora sepulturae tradi neque re- 
$rum descriptionem concedant fieri aut aliud quid 
huiusmodi agi aut ex gestis aut ex testimoniis. 
Propterea interdicimus omnibus iudicibus tam ci- 
vilibus quam militaribus et eorum officiis aut alio 
cuilibet tale aliquid praesumere. $Si vero quidam 


ai Àd vi6 v010710 10 huiusmodi odibilem rem in quolibet loco nostrae rei 


raesumpserit facere, iubemus huiusmodi extr& 
um factos in exilium destinari, et de substentia 
eorum eveniens dispendium laesis in duplum restiiui, 


peus praesumpserit agere aut ministrare ei qui 
ec 
cing 


avTov s cvufluivovgaw Lruía» «ois 1 Ooenu£vos 15 non sublato eis neque alio quod esc ex legibus aji- 


xatà TO OvmAaciov anodidooOa, oix ávngruévrg av- 
Toig ovÀÀ vZs dAÀgs 16$ anó «Ow wógww Bondeías. 
nágav à Üidousw ádÜraw vois xarà vow TÓTIOV ÓGia- 
TáTOiS ÉmiOxónO xai TOlS mQorr&(OvGA TOV TtÓA&QUV 


iutorio. Omnem vero damus licentiam locorum &Aan- 
ctissimis episcopis et primatibus civitatum huiuzenodi 
praesumptiones prohibere, et studere ot haec omnia 
sine impedimento et sine dispendio secundum legu:a 


*à vwuaUra dyyeigruata xolíaiv, wai geovií5ev. oU 20 virtutem procedaut, et de his nobis nuntiare. 


vaUra mzdwra avsuzodícruos xal dluíce warà nv 
Td» vópmv Oívauiv mQoiévaa, wai tà mégi voUto» 
puvvti» niv, 

1 Tàs uévtos xarà vópovs dzideDousvas drove 


1 Illas vero quae secundum leges offeruntur appel- 


xal Ó£yeaOu: BovióusDÜa mávrag voi$ ágyovras xai 25lationes et suscipere volumus omnino iudices et eos 


TOUé xaO" yustápav xéAsvGkv dxgompuévove, siva putito- 
vec siva dlarroves alev, xal dxdidóvas tà stengayutva 
Üíga viwós vnegDéasas vois Duetonévos, aeta éEéra- 
Civ vóuiuOw megl TOVtO mQoifyeu.  vQ0$ tOUTOIG xe- 


qui secundum nostram iussionem audiunt, sive maio- 
re8 sive minores sint, et edero gesta sine aliqua 
dilatione litigantibus, ut quaestio legitima de his pro- 
cedat. Super haec iubemus appellatione porrecta 


Asvousv, ÉxxAnvov. £nidedouérgs xarà vov vóuov urit 3Üsecundum leges neque exactionem fieri neque pos- 


énBiBaguois yíisaDas pita wonós mQayuátov usta- 
íídagOus uéyQs 181séa$ én' abr] xgíaews. 


sessiones rerum transferri usque ad fnitivum super 
ea iudiciu:n. 


CAPUT IV. 


"Enni 0à evufaivni poielas 7 ágnayaé yvramxay 
7| góvovs 7 Érega. oiaürovs éyxlrpara £v «ais énag- 


Quoniam vero contingit adulteria aut raptus mu- 
lierum sut homicidia aut alia quaelibet crimina in 


x(auu$ duagrdvscOas, xsÀe(ousv rovs vOv émxacgyusv 35 proviuciis committi, iubemus provinciarum iudices 


zyovuévovs zdávra warà wógove QuxÜixeiv, xai voUS 
c. III $ 1 om. B* 6, 19, extat. B. 9, 2, 10. 


omnia secundum leges vindicare, et peccantes tenere, 


c. IV— VI summa Ath. in codice omissa. extat. in libello seg Qiagógov dvayvacuárov $ 6 p. 192. ITeimb.; 


e. IV in. summa ín paratitlis Ath. 6 $3. 


impie turpis lucri studio agi, ut ne testamenta quidem patiantur fieri nec facta insinuarí, neque matrimoniis 


i inter se iungi neque instrumenta donationum nuptiulium confici, neque corpora 
pult 


efunctorum se- 


uris tradi, nee permiltant rerum inventaria fierí aut aliud quidquam eius generis vel per acta vel per 


testationes celebrari. Propterea. interdicimus omnibus magistratibus tam civilibus 
we officiis vel cuilibet alii, ne quid eiusmodi 


am militaribus co- 


audeant. Si quis vero tale scelus in quocumque rei 


publicae nostrae loco perpetrare vel ei qui haec audeat praesto esse temptaverit, iubemus eos cinguío 


privatos in exilium milti, et ex eorum substantia damnum iis 
a aig auzcilio íis adempto. 


restitui, na reliquo. quidem ex 
simis locorum episcopis et primati 


ui iniuria affecti. sunt illatum in duplum 
mnem autem facultatem. damus. sanctis- 


us civitatum eiusmodi conatus cohibendi et providendi ut heec omnia 


sine impedimento et. detrimento secundum legum tenorem procedant, atque de his ad nos referendi. 


1 Appellationes vero quae secundum leges offeruntur omnes magistratus eosque 


ui iussu nostro causas 


sive maiores sive minores sint, et suscipere volumus et acía litigantibus sine ulla dilatione 


rw imagen] 
edere, ut legitima examinatio de his procedat. 


Praeterea iubemus appellatione secundum legem oblata 
neque executiones fieri neque possessiones rerum transferri usque ad 


finitivam sententiam de ea latam, 


IV. Quoniam autem contingit adulteria vel raptus mulierum vel homicidia vel qualiacumque alia 
crimina in provinciis committi, iubemus provinciarum praesides omnia secundum leges vindicare, et delin- 


2 uis B | ysvou£vas cum Haloandro vulg. [| 3 «à 
dni om. L | 4 aa B | 12 &iangázacO c M] 0ia- 
mpüfes LB | 14 yevouévovs L | 16 ávadiJos9« L | 
&vngradvois M| 18 vov M] om. LB | 21 dbru£os om. 
L| 23 ugvinur ruv ML] urvénv B | 24 4xedous- 
vas M Bf] £xididouivas LB* | 25 xávras] omnino (i. e. 
sávros) c || 30 ézididouévne B! | róv vóuov] leges c | 
*urdà übri | 31 éxgiBaauois] exactionem e [ *uràà libri 
32 xgarrosos L| 36 zyovuévove LB] &ozovrac xai 
zyovuirvovs M 





2 insinuari à d. aliquas 7' vulg. | 4 defunctos A? | 
eorpora om. AR | 5 diseriptionem 5 v eonsoriptionem Z' || 
concedant Beck] concedunt libri | aliud quid V vulg.| 
aliud qui ó aliquid id v aliquid quidam A aliud aliquid 
T | 6 agit ^ | gentis V' [8 quam militaribus o. v || alii 
R? vulg. ali v aliud & | 9 ciuilibus 7' [ tali v || quidam] 


quia 6 qui et v || 10 odiuilem & | nostrae — 12 hnee om. v | 
re publica ' 1 hoo FA vulg. | sumpserit 7'| extra] et ex 
R* et extra A? | 13 cingulo bv | factus v | distinari 5 l 
de om. : 14 eueniet b v | dispendiia v | 15 subla V* 
alio (aliud v) quod (quodam V?) est ex legibus V v) ali- 
quod est et legibus ó alio quidem ex legibus AT vulg. 
adiutorium v et adiutorium 5 | 18 praesumptionis v 
prohibere et] probiberet ^ | 19 inpedimentum 5 | et om. 5 
20 uirtutum procedat v | 24 qui K'| otferentur w | 26 
nostras iussiones A | audiunt bv] specialiter quia (ct 
uia A!) et (ot & 7T* vu/g.) diuinis lieet appellare iu- 
ieibus audiunt RVT vuly. | 27 sint] int 5b, om. V | et 
om. b | dero Jt* V ea dare v | gestas 5 [ 28 legitimam 5 | 
29 appellationem porrectam v | 30 exactione /t' ] pos- 
sessionis b | 31 finitiuum Viv] finitum R diftinitiuum 7* 
diffinitum 7? definitum vulg. | 33 uerti & || contigit Vv j 
34 humicidia 5 | aut alia] capitalia v ab italia 6 ] 35 
committit 5 comiti V | iudices] principes v 


HABERE LOCI SERVATOREM 631 Nov. CXXXIV 4. 5 


4puaprdsowra: xparéiv, xal uy, étigovs àvÓ" érépow, et non alios pro aliis, aut ex quibus nati sunt vicis 
z 4b ow ogunvtci ymgíaw oi tà dyxÀruava voAur- — qui crimina praesumpserunt ahum pro alio compre- 
cavrss dAlov avr! dÁlov Gvwéytv, 7 Lnuu(av voi av-  hendere, aut damnum eorum inferre vicis, sed ne- 
TOÀw éxáynv ympíow, aAA urüé évexvpaguove zxowiv — que pignerationes facere propter peccantem, aut cri- 
Jià róv $uagrnxóra, 7 6v toU dyxinuaros éxDixmssw 5 minis vindictum proprii lucri causa inferre aut de- 
idiov xépdove Évsxa xaraAómv T rà dw mÀmupsAn-  linquentium res proprium lucrum facere. Nos enim 
cávrow zpáyuara oixtiov xégdos moiuiad as. pis reos quidem ex legibus poenas sustinere volumus, 
yao voUs ui» airíovs vàc íx vtQw vóuow zowà& vxo- damna vero subiectis nostris aut lucrum ex hoc 
pévev BoviousDa, Dnuiav dà voi; vxorsiég» zuo — iudicibus aut eorum hominibus sive officialibus fieri 
7| xgUos éx rovrov vois dgyovciv 3j vow avTOv àv-l0 nullatenus concedimus, ut (non) propter rerum desi- 
S'oomos Zyovy tá£sos yivsaca, ovdauas GvygopoUusv, — derium inveniantur iuiuste aliquos castigantes aut 
(va um Óià rjv ruv Twpayndrow dwiDvuiav svgsJG- — peccantes vendere. Si enim praeter haec fiat, ipse 
vi» dixo Tiwàs viuoQovusvo: xal rove &gagrrGa»- — provinciae iudex omne ex hoc accidens laesis dam- 
Tas zumpácwowis; si yàg 5 vi magà ravra yivmprc,, — num medebitur et suppliciis subiectus exilio tradetur, 
avro; uáv O TZ$ Étnoy(ae dpyow macav rzv évrsvOev 15 et. consiliarius eius simile sustinebit supplicium, si 
ztgocyivouévrw xoi rdixruévois Oeganevan Cruíav xai — factis a iudice contraria legibus in scriptis consen- 
Tips vroBlnOsis éfopíq xapadodYostei, xai ó — tiat, officium vero eius et alii, qui circa haec propter 
rojrov 0à náordoos vij» ouoíav ézosrsere, TuucQiav, — lucrum proprium ei obsecundant, non solum damna 
éà» 10i$ yivou£wois stapà oU dQyovros vzsvavr(ov —laesis compellentur restituere, sed culpabiliores eo- 
1Àv vóuow dyygdgos cvraivégn, xai rj ratis à ac- 20 rum legalibus suppliciis subiecti exilio tradentur. 
10V xai oi áÁlo oi mtsQl tà toiaUra Oià xapdos iduoy 

«Urq VzOvoyoivts: oV uóvov Tà$ bnyaiag TOW nOuxm- 

pévoig àvayxaaOzgovrax dzoxaragTrGa:, dAÀA xai 0k 

aiririQo. abrOw Tai; dx Tüv vOuav TipcQiaas v7tO- 

BÀr9dviss dEopía nagadoJr,covca:. 


CAPUT V. 


Ei 0d «i6 tàvw. dveyouévow. dyxruncs DialáSos 7 Si vero quis comprehensorum criminum latuerit 
xaraAino. Ty» dmapyiav éxsívpv dv jj và £yxiruava — aut reliquerit provinciam illam in qua crimina deli- 
4xÀnuudinos, xsÀePouzv vouiuow xrovyuag« xapa vov — quit, iubemus legitimis edictis a iudice evocari eum, 
doxor*o$ xaAscÓas avo». xai &i Q5 Usxaxovcn, et si non obaudiat, illa in eo procedere quae nostris 
dxrwe éx' avrQ scQoifve: 1à 0s rurtfpo:g vóuow 30legibus definita sunt. Si vero cognoscatur quod iu 
DimgiGuéva* ti dÀ yvacO T de xa9' éxégav éxagzgiav — aliam provinciam degit, iubemus provinciae illius 
Vidym,, xaÀsvousv ów Tis émagzías ryovusvor, xa)" iudicem, in qua peccari quid huiusmodi contigit, 
Zw auaprnÓTvai x. towvrO Gvufain, (miGvoAi Óruo- epistola publica uti ad provinciae illius iudicem, in 
eia xexorja das mgós TÓv v5e énapxías éxsivys dg- qua delinquens persona degit, illum vero qui publi- 
xovva, év y 1ó nÀnupsAngay ztQósczto» Diáys, éxsivov 35 cas susceperit litteras periculo suo et officii sui 
94 róv và Ónuócia Oexópavov Jednuuata xivdvsqi av- 

108 xai rZ tülsc avrOU Gvvéysuv TOW TOLUTOV Xa 


quentes prehendere, neque alios pro aliis, aut quibus ex regionibus ei qui crimina commiserunt profecti 
sunt aliun pro alio detinere, aut regionibus eorum damnum inferre, sed ne pignerationes quidem facere 
Mie eum qui deliquit, aut criminis vindictam proprii lucri gratia tollere aut delinquentium. res suum 
ucrum facere. Nos enim reos poenas legitimas subire volumus, damnum vero subiectis nostris aut lucrum 
inde magistratibus vel eorum hominibus sive officiis fieri nullo pacto permittimus, ne propter cupiditatem 
bonorum iniuste aliquos poena afficere et delinquentes vendere deprehendantur. — Etenim si. quid adversus 
haec fiat, et ipse praeses provinciae omne damnum inde obveniens iis qui iniuria affecti sunt resarciet sup- 
pliciisque subiectus in. exilium mittetur, et assessor eius. simile supplicium subibit, si iis quae a praeside 
agantur contra leges in scriptis consentiat, et officium eius atque celeri qui in ciusmodi rebus proprii lucri 
gratia ei operam praestituri sunt non solum damna iis ts iniuria S ina sint restituere cogentur, sed 
etiam e mazime sontes sunt eorum suppliciis legitimis subiecti in exilium mittentur. 

V. Si quis autem eorum qui criminibus obnozii sunt latuerit vel reliquerit provinciam illam in qua 
crimina commisit, iubemus eum legitimis edictis a magistratu citari, Ac si non oboedierit, ca adversus 
illum procedant quae legibus nostris definita sunt; si autem compertum sit eum in alia provincia degere, 
iubemus praesidem provinciae, in qua eiusmodi delictum committi contigerit, V esee epistola uti ad pro- 
vinciae illius praesidem, in qua persona quae deliquit degit, illum vero qui litteras publicas accipit peri- 








25 LB] om. M | 4 dvexvpsaguove LB | 6 xav- | ut ne vulg. | 11 iuste bv [aliquae à aliquae causae v [| 
«vvay Honbergk male | 9 &ruiav] damna g [ 11 a£e2;] | aut] et /eck | 12 uindicare 5| ipse] et ipse v | 13 om- 
officialibus & | evyzogotuev] xsAscoutv L | 13 xai] | nem 5 | accedens ^ | dampnum lesis R (vulg) | 14 sub- 
mut e| 14 45 c] E X om. | 15 avrós] ó avrós L | | icctis Ve T'? bv | tradatur libri, corr. vulg. | 15 et om. v | 
19 jzevavriov] àzm évavtíae B | 20 cvvawéces L| | similem bv] si] textum si V![ 16 ad iudicem b | con- 
21 rà to:abca] haec g | 22 avrà Mg] avrov LB || 26 | traria legis v, contra leges vulg. | consentiant v | 17 alii 
dvexousvov LB) dveg0u£vav M oomprehensorum (i.e. | qui] aliquid b, qui om. A! citra Rt [ 19 ineulpabiliores 
ovvazousvav?) c | daAdOg B | 21 xavaAinr M | 32 | KR! | 20 subicetis bv [ tradebuntur bv | 26 quis] dum 
Jiayos B || vzs$ 4xagyias] provinciae illius & | 33 vo,- | bw criminibus Beck | 27 relinquaerit R* [ 28 a] ad 5 || 
ovtó *« L| 36 «vvov MLB, corr. Halounder | 31 aó- | uocari bv | 29 et om. b | obaudiet v obaudit V' obedit 
TOv Haloander V?[illam 5| 30 in alia prouincia 5 vulg. | 31 legit ^ 
deget v | iubemus — 052,2 legitimis ser. A* in ras. 3 vv. || 
prouintiam ipsius v | 32 iudice b | in qua — 33 iudicem 

1 alios] aliis 5v | uices b uocibus v iudices R' | | om. T'*, add. 4? i» marg, | peccare v [| quid] aliquid (5), 
2 praesumpserit R | alium] alio V! b v| 3 uices A" ui- | om. T(*) | contingit 7(*) contigit id v constitit b | 33 epi- 
vissitudo 6 [ 4 pignerationis b pignerantes v pignora- | stolam V? | publica uti ad] publicantia bv publica (publi- 


tiones T'vulg. | 1 reus quidem 5 v quidem reos T'| poe- | cam V?, om. V! in i71 vac.) ad RVT | illius om. T(*) | 
| 
| 
I 





nam bv pena V | $8 dampnum 7 dampno V | nostris | 34 degit R] deget V T'v egit 5 || illum T? vulg.] ille 
»ubiectia T | ex] et b aut v | 9 iudicium 5v | eorum om. | A Vv illis T'' |, 35 recceperit ct litterus v || suo periculo 
T'|omnibus v| 10 *ut noz] ut libri, al. ne V* s. v, | R [officiis b [sui om. AV 


iut. 86 


Nov. CXXXIV 5—7 


QÓs Tóv doyorra Tz$ Émagyías abrÓw maüpamfustuv 
iv f Zuagrs, tà$ dmÓ TÀw vóucor Tipoplag ztoUtT- 
cóutvov. si dB Ó v5v Ünuocíav émwGTOÀnw Üeypevos 
$aPvuron cvovro moucci, y oi vis tüfeos avrov 
zgodoógoveiw fj émitgamévisé dpsÀígovO«, TrvixaUra 
xa) ajróv TOv doyovra TQsis yovcíov Àétgaé xal rv 
TdÉwv avro? érépas vQéis vmip moiwis xarafoAAnv 
xsÀsvonev. si dB Ó dgyow vj vw vw t$ vüleme av- 
TOU Óià w£püos vÓ «ow0U10 mQóswmov gj qvoy 7j 


682 


UT NULLI IUDICUM LICEAT 


comprehendere huiusmodi et ad iudicem provinciae 
transmittere, in qua peccavit, suppliciis legitimis 
subiciendum. Si vero qui publicam epistolam sus- 
ceperit neglexerit hoc facere, aut ofticiis eius tra- 
5 dere, aut imperata neglexerint, tunc et ipsum iudicem 
tres auri libras et officium eius alias tres pro poena 
inferre iubemus. Si vero iudex aut aliquis officii 
eius propter lucrum huiusmodi personam non com- 
prehendat aut comprehendens non transmittat, et hoc 


gvgyOw pj mapanépwer, xal TOVTO spifes 4ieyx9 5, i0 agens convincatur, spoliatus cingulo exilio tradatur. 


yvuvoOsis vi€ Lovns dfopía zagadidónSu. 


CAPUT VI. 


Kal rovro dà xsheiousv zapagulárrsgÓa: napà 
záG5é doyie, iva éàv Gvufj Éyygagov rustégav xd- 
Asvoiw. yavéadas meós Tiva TOY dgyowrOw, xal dv «d 


uexatb ovros mavóT 17s dgxis, rÓv uev! bxtivov xaga- 15 ab administratione, is qui post illum susce 


AauBávovra v5v doyyv Oéyea as vavtnv xal éngaré- 
Dev: xai sb uiv iQuarrixóv. £i TÓ mpaypa, xal mÀz- 
Qoi» avrÓ xai £xeLiévas, s dv «i mtQós avrüw Érvys 


ysyocunévo* si dà 7, voiavem Éyygagos sélevaws eis 10 


Et hoc vero iubemus observari ab omni admiri- 
stratione, ut si contigerit in scriptia nostram iussio- 
nem fieri ad aliquem iudicem, et interea iste quiescat 
rit digni- 
tatem accipiat eam et insinuet. Etsi quidem privata 
est causa, et implere eam et exequi, quemadmodum 
ad eum promeruit rescriptum; si vero huiusmodi in 
scriptis iussio publicum respicit, inquirat eam, et si 


nuóciw ood, é&erdtesv vaírrv, xai &í uiv p) BÀá-20 quidem non laeditur fiscus, quae in ea comprehensa 


ztetas 10 Üruógiov, và dy abr;; rttQieyóutva. grÀngoUv, 
si dà ngós BAdfrv éaxi vov Óruocíov, urdiv £x' avri) 
zawrtÀOS mpürrecÓai:, unvínv Oi sis ruás noorov, 
ers Üsvrigav rudw yívegÓca meQh voUtov xéAsvouv. 


sunt adimpleat, si vero ad laesionem est fisci, nihil 
super ea omnino agi, nuntiare vero nobis primum, 
ut secunda nostra fiat de hoc iussio. Si vero et 
praecepta cuiuslibet iudicis sint, et prius quam in- 


ti dà. xai ztgosrátes oiovurzxors ápxovros eirgav, xci 25 sinuentur haec, aut praecipientem aut ad quem prae- 


ziv £ugaviaO vas ravras 7j vv zgosratavra 7j mgós 
Ov ai ngosrázes yeyóvacs evuBi ànoxvrOTva, Tr6 
4QyLe, xai ovra O0 yxóuevos ágyov ratras Qezéad 
xai ixfiBatévo, el vopipos ysyovacw* si dà nagà 
TÓv wóuov 7] xarà TOU 
&yti urÓà yeygauuévov slva« xslsvousv. 


cepta facta sunt contigerit removeri de cingulo, et 
Sic qui factus fuerit iudex haec suscipiat et exigat, 
si legitime facta sint; si vero contra legem aut 
contra publicum facta sint, haec pro non scriptis 


Onuocíov £y£vovro, razas 30 esse iubemus. 


CAPUT VII. 


"Enciüi dà xai vowórg» àarBtiay dv Quegópois vó- 
nou cfe ZusréQaé mzolati(ag Éyvopnev duagraveaD as, 


Quia vero et buiusmodi iniquitatem in diversis 
locis nostrae reipublicae cognovimus admitti, quiz 


c. VIL. VIII extat B 23,2,3.4 -— B! X 2,29. 30 p. 685. Zach. — Summam ex Ath. habet libellus. tegi d«a- 


gógov ávayvocguarov 8 6 p. 193 Heimb., Theodori summaria repetit B. 
c. VII exhibet Anonymus Bodleianus tit. 16 (cf. Heimbach "ird. 


Ath. 15 $ 2, Bf 52, 1, 60. 


Ip.LXXV). Summam Ath. repetunt paratitla 





culo suo et officii sui comprehendere talem. hominem eumque ad praesidem provinciae in qua delictum 


commisit transmittere. supplicia legitima subiturum. Quo 


qui publicam epistolam accipit hoc facere 


neglexerit, aut officiales erus prodiderint vel imperata omiserint, tunc et ipsum praesidem tres auri libras 
ct eius officium alias tres poenae nomine solvere iubemus, Si vero praeses provinciae sive quis ex officio 
eius lucri causa eiusmodi personam non comprehenderit vel comprehensam non transmiserit, idque fecisse 
convictus sit, cingulo exuius in exilium mittatur. 

VL Sed hoc pe dee ab omnibus magistratibus observari iubemus, ut si forte scripta iussio nostra 
ad aliquem ex magistratibus destinata sit, aique is interim magistratum deponat, qui post eum magistratum 
Py illam accipiat et insinuet: ac si quidem privata causa sit, cam el peragat et exequatur, tamquam 
si ad ipsum scripta fuisset; sin eiusmodi scripta iussio ad fiscum spectat, eam examinet, et si quidem 
fiscus damno non afficitur, quae in ea continentur exequatur, si autem. ad damnum fisci pertinet, nihil 
omnino de ea agatur, sed ad nos primum referat, ut secunda nostra ea de re iussio fe Quodsi etiam 
mandata cuiuscumque magistratus sint, et ante quam ea insinuentur vel qui mandavit vel ad quem mandata 
edita sunt magistratu moveri contigerit, sic quogue is qui magistratu potitur ea suscipiat el exequatur, si 


legitime facta sunt; si vero praeter legem vel contra 


cum facta sunt, ea pro non scriplis esse iubemus. 


VÍl. Quoniam autem eiusmodi quoque impietatem in diversis rei publicae nostrae locis committi com- 





1 ajróv om. c | 3 à] xa L | 4 óa2vpzaes L| 7 oi 
— 5 áusArgovai] aut offlciis eius tradere, aut. imperata 
neglexcrint e | 6 avcois voie &pyovos L* | 8 ei 9 Mc] 
dre dà LB | 7] «ixa. B || aZ om. B | 10 xagazépyes 
ML] nagazéuym B vulg.| 16 vavrz»] ve L | 18 xai 
om. B* | 19 veygaupévoy L| x; om. M | 20 u5j om. L*? || 
24 ylysa Fat (yevéad'as B) ntepi TOUTOV LB) yivsc9ai 
mspi ToUVTOv yívsaOD'as (sic) M | 28 ovroc L || yevópevos 
L*|31 yeyovórov L|33 auagrdvorras L* 


1et om. V | 3 subiciendos b subiciendo v [ publicam] per 
publicam A! | susciperit ^, suscepit Beck | 4 neglexit 
negleserit b si neglexerit v | officii £! officium vulg. [ 5 im- 
petrata T'| neglexerit ) [| 6 tres auri] tres ín ras. V? | 
poenam inferre b penam ferre V || 7 aliqui R| officii] 
ex officium v || 8 persona » || non om. bv | 9 aut con- 
praehendentem 5 | non om. V | et] ex v | 10 conuoca- 
tur v | spoliatur 5 exspoliatus v [ 12 ob A! | administra- 


tionis b administrationis traditionis v | 13 contingerit ^ ; 
14 et] haec v, om. b || interea iste] inter eas ^ [ 15 ub ov. 
RT! | administrationem T'!6v[ his V^v [ post] pus v | 
illam T' trinitatem 5v| 16 accipi R! et accipiat T 
insinue b | Et om. R!, Et — 19 inquirat eam om. 5 * 
17 *exequi] assequi libri [ 18 promeruerit T' [| rescriptio v | 
19 publica v [ respitiet R'| 20 ledatur vulg. ledebi- 
tur 7' | fiseum v[ qui T! | eam ^v | comprehensi » 
conprehensos b | 21 ad] et v | leocionem ^ lesio 7* [ est 
om. T'bw || sysei b || 22 ea RV vuíg.] eam Tbv] ag: 
nuntiare] hanc nuntiare b, adnuntiare v| primo 5» 1 24 
sunt v| insinuantur v [25 haec] «« Z'! [ aut] et v [aut 
ad] ad om, R'! | quam 5 pr. | 26 facta sint v sunt facta 7. 
facta om. R' | contingerit Z'! [ remouere bv] dej a T * 
27 fuit R. est fuerit T? | 28 legitimae ^ | faete R'T bw! 
sint R*Vbv) sunt T'vulg. fuit R'[ sin b [lege ^ [29 
publico v | sunt 7'vulg. [ 32 qui v [ vero] autem 7» 
om, R' j et om. R[ 33 qui ^ 


HABERE LOCI SERVATOREM 


Gr oí Davaaral và téxva tv yoswmatoívtow tolpdos 
xatréynuv 5 sis ÓvéyvQov 5 aig Doviuxzv vormosoiaw m 
pagOoUv, vOUTO ztáO& 1QUmtOus xwÀvOuev, xai xsÀeVO- 
Mv, BÉ Tig TOLOUTO Ta nánuuti2 at, p uovor éx- 
mízT5y avrtÓv toU r0fovs, aÁÀA xai rOGaViZ» dÀÀQv 
m0GgÓTzTA& xaraÜixalso Das Jo9raouévrv TQ xparm]- 
Svr, mag! a(roU 5 xoi yovsiOi» «vTOU, xai ueTà 
ToUTO xci Gmyaixais z0ivais avróv xadvstogalAen das 
7tnpà *À» xarà TÓzxOov dgyóvrow, t5 zpósomnov 
disvOsgov Vni xoéovs éróAurGs xatao,tiv 7 pio OO- 10 
9us f ÉvExvpuáGas. 


$ 


CAPUT 


, Kàxsivo dà ovveilouev zio vZs vw Üxorslaw 
«geleias dnavopD aai, iva ii a6 yvy dv Dartiaxip 
Yeaunatiíp gvvaiuwécsi TQ) olxe(qp dvdpi 5 Unoygdwes 
xai tjv oixsiav xtowvaíav 7) xai éavrzv £voyov moi- 15 
jgs4, xsÀsvouev urüiv vowUcov (Gytav 5) xoavéiv, eire 
«mat rs mtOÀÀdxug TOw0UTÓ T4 VztéQ TOU avTOU TtQdy- 
uero; yévyrui, site (Ounrrixow, era Dnuóciov (ir và 
Ggánua, dÀÀ oras slvai: o àv el urdà yeygauutvov 
j*", &i uj gavegüs anodnyDrn, 0s và zoruara sic 20 
düíae avins v5$ yvvaixós xosíus ddanavi dr. 


683 


Nov. CXXXIV 7—9 


creditores filios debitorum praesumunt retinere aut 
in pignus aut in servile ministerium aut conductio- 
nem, hoc modis omnibus prohibemus, et iubemus, 
ut &i quis huiusmodi aliquid deliquerit, non solum 
debito cadat, sed tantam aliam quantitatem adiciat 
dandam ei, qui retentus est ab eo aut parentibus 
eius; et post hoc etiam corporalibus poenis ipsum 
subdi a loci iudice, quia personam liberam pro de- 
bito praesumpserit retinere aut locare aut pignorare. 


VIII. 


Et illud vero praevidimus pro subiectorum utili- 
tate corrigere, ut si qua mulier crediti instrumento 
consentiat proprio viro aut scribat et propriam sub- 
stantiam aut se ipsam obligatam faciat, iubemus 
nullatenus buiusmodi valere aut tenere, sive semel 
sive multotiens huiusmodi aliquid pro eadem re fiat, 
sive privatum sive publicum sit debitum, sed ita esse 
&c B) neque scriptum esset: nisi manifeste probetur 
quia pecuniae in propria ipsius mulieris utilitate ex- 
pensae sunt. 


CAPUT IX. 


Mvaysaioy dà vouitour». xáxsivo mtgospxovon fon- 
Osíq Axavop9iaas, iva urdsuía yvwr) magi. oiovàrj- 
mort ztgáyeatO; Xonuarwov dE olovdjnors dgyovros 
dyxÀiistaa 5 gvlavinras  dÀÀ' db udv vztip Oruocíov 25 
zouQw y idiortuxaw. dveyO air xarà tÓv vóuov rj a 
7 Óià «o? d»Ügós 5 d davize 7 dw ofov Oáv foV- 
Aorto ztQosaki0v vOuiuce inoxpuvég OQ) xnl Duouxéíton 
TÓ zt9üyua. ai dà xai xyga sip X-pnÓP tZ» ay 


c. VIII habent Prochiron 9, 20, Epanagoge 18, 29. 


Necessarium vero credimus et illud competenti ad- 
jutorio emendare, ut nulla mulier de qualibet re 
includatur aut custodiatur. Sed si quidem pro fis- 
calibus debitis aut pne pulsetur secundum legem 
mulier, &ut per virum suum aut per se aut per 
quam voluerit personam legitime respondeat et trans- 
igat rem. Si vero vidua sit aut non a principio viro 


€. 1X. extat B 6,19,5. — Summam Ath. repetunt paratitla Ath. 5 $10. 





perimus, ut. creditores debitorum liberos vel pignoris loco. vel ad servile ministerium detinere vel locare 
audeant, hoc omnibus modis prohibemus, et tubemus, si quis tale quid commiserit, eum non solum debito 
privari, sed etiam in alteram tantam quaniitatem conilemnari dandam ei qui ab eo detinetur vel parentibus 
eius, el insuper etiam corporalibus pocuis eum a magistratibus locorum subici, quoniam liberam personam 
pro debito detinere vel locare vel pignerare ausus sit. 

VIL — Verum illud quoque pro subiectorum utilitate emendare nobis visum est, ut si qua mulier in 
instrumento crediti consenserit. viro suo aut subscripserit et propriam substantiam. vel etiain se ipsam ob- 
dligaverit, iubeamus nihil eiusmodi valere aut obtinere, sive semel sive saepius tale quid pro eadem re fiat, 
sive privatum sive publicum sit debitum, sed perinde haberi ac si scriplum non esset, nisi manifeste pro- 


betur pecuniam in proyrios ipsius mulieris usus consumptam esse. 


Necessarium. autem. ducimus. illud quoque 


causa pecuniaria ab ullo magistratu includatur vel custodiatur. 
er virum vel per se vel per 
Dosis etiam vidua sit vel ne 


debitis secundum legem mulier conveniatur, vel 
tuerit legitime respoudeat et causam peragat. 


idoneo auxilio emendare, ut nulla mulier de ulla 
Verum si quidem pro publicis privatisve 
ualemcumg ue personam vo- 
initio quidem viro nupserit, 





1 rà iéxva oi Qavucral Bí | xavéguv. 10Àu00iv 
Z | 2 vzoeaíav 7) f; om. Bf | 3 ua Oovvres B' v. l., con- 
ductionem (i.e. uía deci) & | Acogev. M || 5 xai] xai 
ais Bf, om.g | 6 xaradixateo Oa: do9raouévr» LD s] 
xaradixaLouévgv DoOnasaOa. M || 7 uevà. 10710 xai 
om. L | 5 xa9vnofálAovas L* wadwnmogdleadas L^ || 
9 vOv — ápyóvrow] iudice e | vóztov om. M | 11 évezv- 
odgas B* | 12sq. Küxsivo — iva om. B* Proch. Epan. | 
à om. LB | avridopz» Bf | 14 avvaiwéoy Epan. | i9 
Proch. Epan. | vztoygáw Epan. scribat g | 15 xai om. 
£, | oixsíav] avezs £A (díav Proch. unus | £fvoyov zouor 
L^ dvoyonoujata Proch. Epan. || 16 2g. xstvousv — xpa- 
6i] otdiy toioUrov layvas 7j xgatei Proch. | 17 vo:0v1ó 
T4) Towovrow Proch. Epsn. (r0 voi0UrOv Proch. unus) 
18 iJixàóv Proch. Epan. | 19 ógArpua) zo£os Proch. Epan. 
dyyeyonuu£vov Bf | 20 dnoduz9«r M] azodux9r LB 
ok Epan. | 21 4JazavzOroa» B*v.L davon 
Proch. Epan. (4davsia9raa» Proch. unus) | 24 xoruata- 
xoU — dpyovros om. g || 26 vóv om. LBf | z, om. L 
21 Mà vov à»Jpós] per virum suum g || 5j à&' ofov — 
654,1 0, éavizs om. D*| 28 vogipos om. B' 


1 fllias 5 | 2 in pignus] in om. R'T || seruilem 5 | miste- 
rium 7' | aut] aut in V vulg. [ condicionem 5| 3 hec v | 
4 reliquerit 5 | 5 tantam 72277] tantum V ^v tamen T' 
tee f| alia 5| adiciat Z'vu/g.] addieiat K* addicatur 
R'Vw abdicatur b | 6 danda Jt*b | rctemptus ^ senten- 
tus vf aut] aut à 7' | 7 hoc VT | poenas v j ipsi bv | 
B subsidi v | iudicem 5 iudicet v | pro om. 7 | 9 prac- 
sumpsit 5v | pignerare 5 | 12 Et om. b v | vero om. & | 
utilitatem b humilitate V | 13 ercdidit b || instrumenti v] 
14 proprium b | uero bv | /eg. subscribat? || 15 ipsa 
V] 17 huius A [| aliqua v| rem ^v aliquid re 7 | 
18 sic 5 | debitum] debitum sit 7! | 19 ac] hae à hec v ! 
esse b v [| nisi] si non v | probatur 7'! probabitur v | 26 
pecunia v p. (i. e. publica?) V! J in om. v || ipsius in 
propria T | propriam vuí/g. | utilitatem b vulg. || ex- 
pensa v | 21 sint bv | 22 credidimus v. crededit ^ | 
ilum vw | adiutorium 5| 23 emendari v | ut om. 5 [| nul- 
lam 5| de om. v || rem ^ || 26 per om. R! | suum om. V| 
21 personae v || legiti V legitimam hee b | transgre- 
dint v | 28 rem] nam v [| uiduam 5 pr. uiduat V? [ a] 
&d b] coniuncta uiro T' 


86* 


Nov. CXXXIV 9 604 UT NULLI IUDICUM LICEAT 


dvÓpi yaurOsica, 4Pécvo óuoios Tj peraed 7 à& coniuncta, liceat similiter mulieri aut per se aut 
éavr5e y Ó& dw dv BovAnOaig à oixtta nooriDévas e quos voluerit propria iura proponere secundum 
Oíxa.a xarà TÓwv vouov. tÓóv Üà n«gà caUta ToÀ- legem. Eum vero qui praeter haec praesumpserit 
pàwvra ztpàbai v« vv npongruévoy xsásóousv, s& udv — agere aliquid gd iubemus, si quidem ma- 
usiGam doycw si, w xovaíov Aevrgüw, si dà zx*row, 5iores iudices sint, XX auri librarum, si vero minores 
4 govcíov Avg wv moi]; vzoxeigÜDa:, rove dà vzovg- sunt, X auri librarum poenae subiacere, oboedientes 
yovwrag avrois émi voie rtQotipruévois yvuvovuévovs — autem eis in praedictis causis spoliatos cingulo poe- 
Tzs ÜLowns Bacávow vnzogaAÀAegUa: xai £i; éfopíav nis subici et in exilium destinari. Si vero mulier 
méuzegÓani si Óà 5 yvvü ustà vOjiuov Umüpvraw — post legitimam admonitionem noluerit instituere ali- 
pz BovÀjain mooBáÀhsaOai Tiva vOv Unig avris10quem, qui pro ea respondeat, aut litigans addicta 
dztoxgivóuavov, 5 xal Qixocauévr xaraxqiOT, undà ov- — Bit, nec sic includi aut custodiri eam, sed legitima 
ta ÉéyxkiíeaOai 9j gvÀavisG Oa: avrzv, dilà «à vó- in competentibus ei rebus procedere. 

a éni vois ztQosrxovsiw avr]j mpáyuags nQoiévaus. 

Ei 8à ÉyxÀnua sir «0 énayóusvor «rjj yvyvcixé, ép'.— 1. Si vero crimen sit quod infertur mulieri, in quo 
€ dváyxy écriv avtr» guAayOrvai, sk pulv dyyvrtiv 15 necessarium est ipsam custodiri, si quidem fideius- 
Ttpocazov ÜvrnOsin magagysiw, avtQ) sucTevOT, sí dà — sorem personae potest praestare, ipsi credatur, si 
óuóGgt: ui) Qévaadc Qovras éyyvytrv, Biouosíar stow- — vero iuraverit non posse ae dare fideiussorem, iura- 
Gs& s0i wZ6 &i6 e. ÜuxaGTrpiow 7tpoceUQeías. e& Óà  toriam cautionem faciat de observatione iudicii. Si 
Bagvrarov siQsDein xó Éyxinua dp' q xarnyopsires, — veTO gravissimum inveniatur crimen in quo accusa- 
sis cnpiov 5j eis doxmrrguw éufáAAsa da, 9) yv- 20tur, in monasterium aut in asceterium mittatur, aut 

i magadidooSas aviz» di. ov Óvvaróy coppoóvos mulieribus tradatur, per quas potest pudice et libere 
wal ékevSegis avc» gvAayO iva, fos ov và mpáyua — custodiri donec causa eius manifestetur, tunc autem 
avtjs paveguO 5" ove 0à éxsiva stpoBaivesw éx' avr; — illa procedant in ea quae legibus definita sunt. Nul- 
Tà tois vOuow Ü.cpuguéva. otÜtui«v yàg yvveixa — lam enim mulierem pro pecuniaria fiscali sive pzi- 
$nlo xonuatixzs airíag Ónuocías Tj iQuvrixzS rj Umig 29 v&tà causa aut pro criminali quolibet modo aut in 
dyxÁruatos oiovürnore 7 eis pgovpav Bállsadas cvy- carcerem mitti concedimus aut a viris custodiri, ut 
gegovuev 7 9, éviUgav qvAévtecOas, iva us Qu vow — non per huiusmodi occasiones inveniantur circa ca- 
TOiQUTtQY dqogudw aigsOdGa msQ) Ty)v Goggocivmv —Stitatem iniuriatae. 

2 fpbóusva. — MovágtQiav udvto7 Gaxr:Qiav d! 9. Monastriam quidem aut ascetriam per nullam 
oideuíav dvayayzgv dgélxsaOca avygmQoiusv éx «aw 30actionem trahi concedimus de propriis monasteriis 
oixsitov uovaGtroiow rj ddxnrrgiov. &ut asceteriis. 


$ 1 clausula (24—31) extat Nomoc.4" XIV tit. 9,1. — Summa Ath. $ 1 repetitur in paratitlis Ath. 15 $2, 
$2 summa ib. 1 $4; summarium $ 2 habet Nomoc. XIV tit. 9,1 p. 541 Pitra. 





similiter mulieri vel per se vel per quoscumque voluerit iura sua. secundum legem proponere liceat. Qui 
vero conira haec quicquam ex praedictis rebus facere audeat, iubemus eum, si maior sit magistratus, 
viginti librarum auri, sin minor, decem librarum auri poenae subiacere; qui vero operam praestant iis in 
praedictis rebus, eos cingulo exutos tormentis subici atque in exilium mitti. Quodsi mulier post legitimam 
citationem noluerit instituere aliquem qui pro tpsa respondeat, vel etiam litem persecuta condemnata sit, 
ne sic quidem includatur aut custodiatur, $ed quae legitima sunt in rebus ad eam pertinentibus procedant. 
1 Sivero crimen sit quod in mulierem conferatur, propter quod eam custodiri necesse sit, si quidem fide- 
iussorem pro persona $ua dare possit, ei fides habeatur, si autem iuraverit se fideiussorem dare non posse, 
furaloriam cautionem praestet se in iudicio praesto fore. Quodsi gravissimum esse inveniatur crimen propter 
jas accusetur, in monasterium vel in asceterium coniciatur, aut mulieribus tradatur per quas caste et 
iberaliter custodiri possit, donec causa eius probetur; tunc vero illa contra eam procedant quae legibus 
definita sunt. Neque enim ullam mulierem propter causam pecuniariam publicam vel privatam aut propter 
crimen ullum aut in carcerem mitti aut per viros custodiri permittimus, ne per huiusmodi occasiones cast- 
2 tati earum iniuriam inferri comperiatur. Monacham vero vel sanctimonialem per nullam actionem 
e monasteriis suis vel asceteriis abstrahi concedimus. 


1 yaun9sa dvBpi Bí | 2 avrze L | 3 có» om. | spoliati V spoliatis T'* b v | cingulis v | 8 subici et] 
L4 &ruévov LB | 5 uei5ow ágyow si] maiores | subitiet V7' subiaceant et b | exilio ^v] 9 noluerit in- 
iudices sint & | Aérgae L | rzrrww] minores sunt e || | stituere) instituerit /t* non instituerit AZ? f alique R* ali- 
6 soivv B* | i dni vois mootiongévoss (cf. 4) Hombergk] | quid v [ 10 eam 5 | addicta] aut dicta v uieta A f 11 sit] 
ni vais mgoripruivais apyais MLB, ex € aírícus pro | siuo b [ includit 5 [ custodire T^^ | legitimam 5 legitima 
&pxais corr. Leunclavius Notatt. II 212, verba tamquam | iura. R vulg. | 12 eis v | 14 mulieris v[ quod 5 [ 15 ne- 
pss v, avrois delenda iudicat Zachariae | 8 Bacévois] | cessario est ipsam bv ipsam necessarium est T' | ipsa V | 
poenis c | 9 &i] 7 M | 10 sgoflaAéo9as LB* | 11 dyo»i- | si quode fideiussoris personam v|| 16 praestare potest 7: 
Dónevov B* | 13 £ni roU mQocrxovros aic; mQayua- | vulg. l| ipsa V || dedatur Z' | 17 se non posse 7, se om. E] 
Tos Bí || «vvoig L | 15 gvAagOnee: avrzv L, avtüv | iuratoria cautione v | 19 in quo] hii quod & | 20 mona- 
om. B! | 16 ziosvOsig B*; coni, est pro fut. | 20 g | sterio bv | in om. AT f asciterium b asisterium V' assiste- 
doxrtrouv L (cf. ad e), om. B | 23 avez om. LB rium /t sisterium 7' ascytherio v | mitatur T' | 21 *pudiee] 
4j L* | ajvzs Bí| 25 vzxip éyxiruaros oiovürmore] | publice libri | 22 autem] «« A! | 23 procedant illa à 

o oriminali quolibet modo g | 31 id/aw NNomoc.f" jj | procedat illa v [ eam /Z'VT | nulla bv| 24 muliere vw | 
&gxnroioy L* peeuniariam b v pecunia RV |f(üsealis V fisealium 7 | 
priuatam causam v | 25 pro om. bv | criminalia w | 
————- | 26 carcere V T'b | credimus bv | aut) aut si 5 | a om. 
AR | iuris A* f custodit 5 | ut] aut A'. om. 5 | 27 

1 eut per se] agere v | 2 quod v [ secundum] set R'|| | per non R' [ occasionem v [ inueniatur b| 28 iniuriae 
3 eumque 7T | vero om. V | preces 5 | 4 aliquid] ali- | ^v || 29 monasteriam V*5 monasteria R' V^ v mona- 
quid aliqui 7^ | maioris 5 | 5 librwrum vu/g.] libras | sterias A? j| ascitriam b ascytheria v asistriam 7" assi- 
libri | si vero] siue 7j 6 sint vulg. || X] decennarum A| ' steria R! assisterias R? ascisterium V^? ascisteria V* | 
librarum auri A vulg., auri om. T'[ pene A] pena V 31 asciteriis b ascyteriis v asisteriis T' assisteriis A &s- 
penam T'v poenas b | 7 spoliatos 7 vu/g.] spoliato AR  scisteriis V 





HABERE LOCI SERVATOREM 


685 


Nov. CXXXIV 10 


CAPUT X. 


E( nove dà uoiysias Éyxirua gavspas dxodnyOuin, 
xtkrÜonsv Éxsivag Tà& TOi; TOi; duagrdvovgiv dot- 
dyesDai, á& Kowovavrivos ó «Jj sviGeBoUc Aüjbeos 
OuevinoOs" xàxeira vàs Óno(as vzxousvovtam ntOwds, 
ofruves uéco, 7j Ümovoyol tQ vowvtq dorsi éyxir- 
pas yryóvaciv. dx «rs ovaíags 88 TOU uoiyoU, 8i xo 
yanrrnv, t9» z9oixa xal 175v x90 yduov dagsaw avrj) 
zwgugmibegD'aa, y vZv dzÓ TOU zurrípov vópOv uoi- 
iy 4í moorepa. GvufóAeiut uj, ragrxoloó9naav, viv 
9d Aoimniv «vtoU 7tgiovdiav, el u£v siot xavióvtes 7 
evióvtr$ Fog voítov BaOpuo), lauBávew avrovs xara 
TàG Tin; wal v006 BaÓuoí;, si dà urj eias toioVTOL 
Tavéé, TQ gícxq mposxvpota Das vaítrv xeAnvoutv. 

1 5v Oi noiusvOricarv yvvaixa ais stQosrxoícnié 
zwouvais vuofa. 
xai 8i. ulv sigo Ouerías ávaAaftsiv avrz,v 0 avjo Bov- 
AnOsir, dEovoíar avtip Oidousr voUro mowiv xai Gvv- 
eixsiv avtz, urüsva xíivüvvov dvrsUOev ttAaBovudyq 
undi Óià tàv dv néap yivouévow xataflaztonévov 


10U yánov. ei 0à ó notiQrpévo: yoóvos zagíA9n, 5 20vero praedictum 


9 àwio mngiv dvaAaBéw Tiv yvvaixa TbÀevrzGes, we- 

vouswv xovgsieGOw. aUtQ» xai TÓ uovajixOv Gy5ua 
AauBávtv, xal oixeiv dp vi avrQ uovacitngig émi 
9 Glow xóv ygóvov t6 oixtías Lors. — x«l el. uiv Egon 


xaTióvras, tà Yo néon Àiufdvesw avrove T6 x&Qwov- 2b accipere eos substantiae secundum legum 


días aDtze xarà inv àv vópow Ówugovusva val, 
tó Ji lov roírov népos *Q uovaoTnoíp dv qj du- 
Bálleras Odo, ai 03 xarióvtes uz siroav, dAÀa 
d»ióvtes sugeD ao: uj cvuzxgábavrse vip ToivírQ dgs- 


Si quando vero adulterii crimen probetur, iube- 
mus illas poenas peccantibus inferri, m Constan- 
tinus divae memoriae disposuit; et illis similibus 
subiciendis poenis, qui medii (aut) ministri huiusmodi 

5impio crimini facti sunt. l/e substantia vero ad- 
ulteri, si habeat uxorem, dotem et propter nuptias 
donationem ei salvari, &ut partem & nostra lege da- 
tam si dotalia instrumenta non subsecuta sunt; 
residuam vero eius substantiam, si quidem sint ascen- 


10 dentes aut descendentes usque ad tertium gradum, 


accipiant hi secundum ordines et gradus, si vero non 
Sint buiusmodi aliqui, fisco applicari haec iubemus, 


1 Adulteram vero mulierem competentibus vulneri- 


uévnv v uovaoTroig éufáAleag«.. 15 bus subactam in monasterio mitti. Et si quidem 


intra biennium recipere eam vir suus voluerit, pote- 
statem ei damus hoc facere et copulari ei, nullum 
periculum ex hoc metuens, nullatenus propter ea 
quae in medio tempore facta sunt nuptias laedi. Si 
pm transierit, aut vir prius 
quam recipiat mulierem moriatur, tondi eam et mo- 
nacbicum habitum accipere, et habitare in ipso mo- 
nasterio in omni propriae vitae tempore. 
92 Et si quidem habeat descendentes, duas partes 
visas 
ordinem, reliquam vero tertiam partem monasterio 
in quo mittitur dari. Si vero descendentes non 
fuerint, sed ascendentes inveniantur non consentien- 
tes huiusmodi inquitati, quattuor uncias eos secun- 


Büpami, Trtgaobyxi0v «avrov& xarà TZv TOU vOpuov30 


€ X. XI in tertu huius novellae om. L. 


c. X (xai timep O0 v56 poiyeías ÉyxAnua gavapüe dnoduyOsin, TrvixaUra Diabvylov mauztoudvov xsÀstopav 
dx&ivag vas towàs ...... ) extat B 25, 5, 1 adnexum novellae CX VII c. $8 $2 in. (557, 23, ubi vid.), unde idem eodem loco 


pariter contaminatum legitur in L f. 143. Ex B habent B* M 106, ?1 p. 506 Zach.,, Nomoc.ó" XIV ti.11,1; pr. et $1 
ANomoc.Ám XIV tit. 1,92 (pr. et $1 in. Balsamo ad Nomoc, XIV tit. 13.5 p. 1103 Voell.). — Summas praestant Anonymus 
JBodleianus 21 A apud Zachariae 44váxd. p. 220, 3X 60,31,4 $7 p. 11 Heimb. (ubi falso citatur Cod. 9,9, 28), 8 1. 2 
INomoc. XIV tit. 11,1 p. 592 Pitra, summaria 8 1 Pon. 25, 12, Nomoc. XIV tit, 1,32; $1.2 argumentum ex Ath. repetunt 
paratitla Ath, 1$4, 256. 





X. Si quando aulem adulterii crimen manifeste. probatum sit, iubemus illas poenas. delinquentibus 
infligi, quas Constantinus piae memoriae constituit; ut illi quoque similes poenas subeant, D» mediatores 
aul ministri eiusmodi impii criminis extiterunt. x: substantia autem adulteri, si uxorem habeat, dos et 
donatio ante nuptias ei servetur, vel poriio lege nostra statuta si dotaíia instrumenta subsecuta non sint ; 
reliquam vero eius substantiam, si quidem sint descendentes vel ascendentes usque ad tertium gradum, ^i 
secundum ordines et gradus capiant, sin autem nulli eiusmodi sint, fisco eam adici iubemus. 

1 Mulier autem adultera competentibus poenis subiecta in. monasterium coniciatur. Et si quidem intra 
biennium recipere cam vir voluerit, potestatem ei damus id faciendi et cum ea habitandi, ita ut nullum peri- 


€ulum inde metual nec malrimonium 


per ea quae medio tempore facta. sunt detrimentum capiat. Si vero 


Et si 


ege tempus transierit, vel maritus ante quam mulierem reciperet mortuus sit, iubemus eam tonderi 


€t habitum monachicum assumere e( in codem monasterio per omne vitae suae tempus habitare. 


widem descendentes habeat, duas partes substantiae eius ipsi accipiant secundum ordinem legum dividen- 
as, reliqua autem pars tertia monasterio detur in quod conicitur; sim descendentes mon adsint, sed 


«5C 





1 gartgde om.g | 8 4s — 4 Ouciénoas] &c oi vó- 
poi Diarvzoto. BL | séoaBovs] divae (i. e. Saías?) c | 
4 Qurónoos] Cod. 9,9, 29 $ 4 [ opoías M e, B* v. .] vo- 
páínovi LB | 6 £ys Nomoc* 11,1] 8 zuevégov] &ign- 
aávov L | wópov] Nov, XXII c. 18 (cf. CXVII c. 5) | 
9 ai] sía L| zoowxoaa Nomoc.? | ur; om. M || 10 &iciv 
&»ióvteé Tj xarióvreg Díg | 1l vgívov] rov TQírov 
CG EHeimbach male || 4agsiv Nomoc." | 13 géaxq] n- 
pogíp (Unum Nomoc.* 1,32) B | vactz» Mn Tavrat 
(ra$1a B/) LB, haco c | 15 zroieis] tÀryais Nomoc. XIV. 
tit. 10,1 v. L, Anon. Bodl, € | ózoBaAAouzvrv zo«wais B || 
£v om. Nomoc.*^ 11,11 16 à à»zg avezv Bf | I9 * ure 
libri, nullatenus (i. e. urdiv?) c | yevou£vaw B! Nomoc.d 
1,32] 20 zapéA9n M) nagéi2os LB | 21 ztgiv] aAZv 
JNomoc."t 1, 32 || vedever,oes L B| vedevrrao« M Nomoc.tr | 
xsÁs/ousw om.g | 23 év vip avrQ] in ipso e, avv om. 
JB* | novaatr pov L* | 24 «75 idíac Gare Nomoc.*^ 11,1 
«is Los avrov Bf | Kg B*v.L, Nomoc4 | 20 avrzs 
om. & | duaspovu£var Df | 28 ei 0à ui; xaviovess eiciv 
Bf | 29 evosPuici] xal ecgaP'aoaiv Bf | 30 1$60apas ovy- 
xías LB | vy» rov vóuov diázaliww D* Nomoc.4 leges € 


ies praesto sint, qui lamen non adiuverint eiusinodi scelus, quattuor uncias 4i. secundum legum 


1 adulteria A* | probatur v | 3 exposuit v [ illi & Z' j 
4 subitientibus 7 | medio V media b mediis v | aut 
addidi | ministris huiusmodi 5 v huiusmodi ministri T || 
5 crimine 5 | substantiam v || adulterii KR! V! [| 6 abeat 5 
habet T'| uxorem om. V! [ et om. V' | 7 cius bv | 
patrem 5 || nostram 5 v | legem A 5v | 8 subsecutae 5 v j 
9 substantia b [. 10 et descendentes V, om. v | 11 acci- 
piat hii b accipient hi v accipiatur ab his T' | 12 sunt 
Aivulg. | aliquis v aliquid ^ | haec] et v | 14 adultera 
bv| mulier v mulieres? £' || 15 subacta v | monaste- 
rium 7" vulg. | quid » | 16 vir] ubi R* | 17 et om. V* 1 
copulare T']| 18 /eg. metuenti? | et nullatenus. K? vulg. | 
20 aut prius quam uir (ubi A!) accipiat A | 21 mori- 
tur A [tundi bv | monachitum 7 monachum Z![ 22 
abitum accipere 7'v aceipere habitum XR | ipsum bv | 
monasterium v | 24 discendentes 5 | 25 accipere eas V' 
cos accipere T'| substantiae] et substantiam v [ diuisa bv 
diuersas 7 | 26 monasterium 5b | 21 dari] ei dari A9 | 
descendentis ^ | 28 conuenientes v[ 29 quattuor om.v, 
quattuor — 686,9 legem ser. A* in ras. 3 vv. || eos om. b 


Nov. CXXXIV 10. 11 


1dhw Óuagotusvor AauBávsiw, vàg dà Óxvà) obyxlas 
JidoaOv. «q uovacrnoiQ dv d) édyxitieras 7j TOraveT 
ywvij* &i 0i urs warióvras uita dvióvras Ey, 7) xai 
drióytes GvvézQuLav vj) voiavry dGtfeiq, mügaw av- 
T/$ TZ» ovGía» AapBáveiv 10 povaoTyZQuow.  éxsivov 
gepepsisaventey ora Ói OÀow tOw Üeuátww TQ 
ovüpgi rà GÜpqova Tà TOi mQOixqOi éugagóusva 
cvufloAaios gvÀartsad'aa. 


606 


UT NULLI IUDICUM LICEAT 


dum leges divisas accipere, octo vero uncias dari 
monasterio in quo includitur huiusmodi mulier. Si 
vero neque descendentes neque ascendentes habeat, 
aut ascendentes consenserint huiusmodi iniquitati, 
5$omnem eius substantiam accipere monasterium illi 
conservandam, ut per omnes casus viro pacta dotali- 
bus illata instrumentis serventur. 


CAPUT XI. 


"EnaÓ;5 Óé vives xóv ruivtQov vopgov sagaBaivsaw 
; i 


Quia vero aliqui nostram legem transcendere stu- 


omov)aZovgiv, dw q? (dixo vàg airíag dàzrmgsDuroá- 10 dent, in qua evidenter causas enumeravimus ex qui- 


usOa dE v uóvow $enovUia. Qívatas néunsodas sj 
dx toU &rÓgóg 7) íx ijs yvraixóc, xsAsvousv. ztag' éxei- 
va$ Tóc airías pu0svi 1góz QsmovÓua yiiG Oan 5j 


bus solum LÀ eee possunt transmitti aut & viro &ut 
^ muliere, iubemus praeter illas causas nullo modo 
repudía fieri, aut per consensum nuptias solvi et 


4opüaDa. yiwóusva, 7j x«à Gvvaívadwv TOUS yáuovs — concedere invicem delictis, 


DiaAis.v xai GvygoQtiv aAÀrAow và duagrrjuaa. 

1l sí dà magà ra; ág' ruv Digiouévas aizías v0À- 
udovdé viveg OuaAUsiw TOv yduov, wsÀevousv, ei uiv 
xarióvra$ Éyouvw s(ra /& avrov sirs d$ &AÀov ydpov, 
Tá$ ovgías avrQv» éxsívos QíüocOas xarà tZv TOW 


15 


1 8i vero mes a nobis definitas causas prae- 
sumpserint aliqui solvere matrimonium, iubemus, si 
quidem descendentes babuerint sive ex ipso sive ex 
alio matrimonio, substantiam eorum illis dari secun- 


vóumv TáLhw, xni 1Ó» vs dvÜQa 5v «s yvvaixa sic 20 dum legum ordinem, et tam virum quam mulierem 


povactiowv dufallsgDa: dui návra Ow tjs Los 
abítüvw górvov, xai éx cis ÉxáGtOv msgiovdíag dvà 
1ícgaQag oryxíag vois uovaGTrgíous dv oli - ruere 
Tas ágogízsoOas* vov dvÜgós OnAovórs urÓà xgijouw 


in monasterium mitti in omnibus vitae suae tempo- 
ribus, et de singulorum facultatibus quaternas uucias 
monasteriis in quibus mittuntur separari; viro nihilo 
minus neque usum babente datae partis filis. Si 


Kyovvos vov Qidouévov toli ztu10 négovi. ti 0à xazióv- 25 vero descendentes non habeant, sed ascendentes in- 


Ta6 un Égowsv, áÀÀià driüvis avQiGxOvrai, vÓ TQítOv 
ngos te ovGiag Àaufdr&iv avrOUS, e ur) «jj aGefeia 
Ts Àógecng OU yduov GvviviGav, và O8 Qvo pégr vois 
povagtrglois dv ols Éxaavos 4ufllevas dgogizead as. 


veniantur, tertiam partem substantiae accipere eos, 
$i non iniquitati solutionis matrimoni consenserint, 
duas vero partes monasteriis in quibus unusquisque 
mittitur separari. Si vero neque descendentes ne- 


ai dà ur;ts xarióvtes pire dyiovies elev, 7| xai ayióv- 30 que ascendentes inveniantur, vel asceudentes consen- 


155 Gvr/vagav Tj ysyovÓTe, xtlsVopsv nücaw Tv OU- 


seruut facto, iubemus omuem substantiam monaste- 


€. XI ertat B. 28, 7. 6. post. nov. CXVII c. 12. et inde eodem loco in L f. 145 (cf. p. 562 ad c. 13. $ 1—3 
er B habet Nomoc." XIV tit. 13, 4; pr. — $3 in epitomen redacta B* I' 4, 5 p. 156 Zach. — Summam pr. — $3 
praestat Anonymus Bodleianus 21 B. apud Zachariae 4dvéxÜ. p. 220. — Theodori summam capitis repetit BY, Athanasii 
summarium $ | (— v. 25). libellus s*9l. Diagógew dvayvocudto» $ 6 p. 193. Heimbach, Anon. Bodleianus 21 C 
apud Zachariae l. c., summarium 8 2 repetunt paratitia Ath. 14 $2. Argumentum notant paratitia Ath. 2 $6, 10 $3. 


ordinem dividendas accipiant, octo autem unciae monasterio dentur in quo eiusmodi mulier includitur ; 
si vero neque descendentes neque ascendentes habeat, vel etiam ascendentes eiusmodi impietatem. adiuverint, 
omnem eius substantiam monasterium accipiat. Atque illud simul observetur, ut in omnibus casibus pacta 
dotalibus instrumentis inserta marito serventur. 

XL Quoniam autem nonnulli legem nostram violare student, in qua specialiter causas enume- 
ravimus ex quibus solis repudia aut a viro aut a muliere mitti possunt, iubemus praeter illas causas nulle 
modo repudia fieri vel facta valere, aut coniuges consensu matrimonia solvere atque delicta sibi invicem 
1 condonare. Quodsi qui praeter causas a nobis definitas matrimonium solvere ausi sint, iubemus, 5$ 
quidem descendentes habeant sive ez: ipso sive ex alio matrimonio, illis bona eorum dari secundum ordi- 
nem legum, et tam virum quam mulierem in monasterium conici per omne vitae eorum tempus, ac de 
utriusque substantia quaternas uncias monasteriis in quae coniciuntur  destinari: ut scilicel. vir ue usum- 
fructum quidem partis quae liberis datur habeat. Si autem descendentes. non habeant, sed. ascendentes 
praesto sint, tertiam partem substantiae ü accipiant, nisi impietlati matrimonii solvendi consenserint, duae 
vero paríes monasteriis in quae quisque conicitur. destinentur. Si vero neque descendentes neque ascen- 


dentes sint, vel etiam ascendentes ei quod factum 


1 Gugovusvas LB || AaBsiv Nomoc.^ | ovyyíae M 
ANomorc.^ | 2 £yxÀaucras Nomoc.^ | 3 7j om. Nasa y 
xal oí dyióvtss L, Nomoc.i^ | 4 £toaEay B* v. l. | vos- 
avrp] avr; B'|| avvois B! | 5 éxsivov nagagvàarzo- 
pivov] illi conservandam (i. e. dxsí»«y st«gagwAarrous- 
wrv?) g | 7 1& vois] và om. Bf| szowoss M] yau:i- 
xoi M s.v, L B | 8 avufgoAaiow 4ugegóueva LB 9 
nagaflaiveiw aztovüdzove: vouov B | vóuov|] nov. CX VII 
c. 5. 9 ] 10. dzegocO'uraagev M? | 11 uévoy] solum (i. e. 
uóvov) e | óex050:a] Giaziyia LB (id. 13) | Bóvavras 
n£unaigÓas D néuzsaDas ( voii L | 12 xag] mepi 
B! | éxeévas] vavvas B'* | 13 «às eignuévas aivíac D* || 
oertosdua] QunÀCewv yduove xai diatuyia Df (cf. ad 14) | 
5 — 14 yivópava om. B* c | 14 yavópsva M] tà yevóusva 
LB|7 xarà — 15 diaAseiw. om. Bf | avvaipeciv. L || 
rovs om. Ij! | 16 &i] OÍ Nomoc.^ [ ve' zuàv L || 18 4x 
rov avrov malit CGEHeimbach | 19 xac ovoías] sub- 
siantiam g | oU »óuov Nomoc." | 22 avrà» om. M* || 
23 ovyyias ML Nomoc.^ | 28 «ov om. Bf | 29 ZuBdl- 
AscOca M] 30 urjrs druóves uijca waviovres DB* | je 
d»iówreg M* || elev] inveniantur g | xai] xai ei B! 


dyiórtss] oí àxióvtss LB (cf. ad 3) 


est. consenserint, iubemus omnem substantiam mona- 


1 legem A(3)v| diuisa b diuersas T'! | accepere 5 

2 concluditur T'| 3 vero neque] neque om. à | habet v 

4 conserint b | 5 accipiat v | monasterio 5 (| illi uero 
counseruandam (oconseruanda v) bv; /«g. illo uero obser- 
vando? | 6 viro] uel v uae 5 [ pacto V' facta v ] 7 iliate 
V! j 9 aliquid 5 alii qui v [ student om. R' | 10 quo 7j 
uidenter &' uidentur V! || causas] causas quae V ] 11 
repudiatae b | 12 mulier 5 [| propter b j 13 fuerit b | 14 
delicti b v derelicti & ] 16 practer] praedictas ^ | prae- 
sumpserit R' | 17 aliquis V! v aliquid A! ó | 18 habuerit 
V | ex alio] ad alio 5 | 19 substantia v [ 20 ordinem legum 
T (21 monasterio Vv|| 22 quaternis untiis 7| 23 mit- 
tur T'| reparari A? || uero Z'! v uae » ui V!|[ 24 usque 
V! | usu habere £t | filiis 5v] filiis quando pater rcrum 
filii in potestate positi non habet (habeat 7") usumfructum 
RVT vulg. | Si om. b | 26 tertiam] tertiam uero v [ acci- 
pere eos substantiae 7' | 27 iniquitatis v (*, sed restituit 
iniquitati) | matrimonium 5, om. v [| 28 monasterii v mo- 
nastrii his V! | unusquisque del. V? | 29 seperari 7"! | 
neque ascendentes om. R, ascendentes amte descendentes 
add. R* | 30 uel R*] et R! VT 5. aut al. | ascendens V | 
consenserunt V b] consenserint ZtT'vulg. conuenerunt v j 

! 31 factum 5 | monasterii 6 maioris monasteriis A* 


HABERE LOCI SERVATOREM 


cíay rois uovacrroíos iv ol; dveBArOvaav OidoaP a, 
iva uj Óià vajvTzys rZc mxegivo(ae xal TÓ TOU Ü&ov 
xeina xavaqgornOsír, xai ó ruérepos vóuos magaBadT. 
9 LÀÀà xai rovs vxovgyoUvtag Taie touattTOag AUGEGA 
TÀw yáumw 9 tà voixUTa dOuira GvuBóleia Gvvri- 
SDuvras vai &i$ Ga mowais UnofdáAÀlto On: xsÀavo- 
9h uev xai sis £Eogíav n£umniaDai. — Ei dà oi vÓv yd- 
nov Àvnv émiyngnaavtes BovinOGo. má» éavroi 
Gvbrvz Orivaa mpiv  duBAnOua. uovactnoícw, dürnav 


687 


Nov. CXXXIV 11. 12 





riis in quibus missi sunt dari, ut non propter hunc 
contemptum et dei iudicium contemnatur et nostra 
lex transgrediatur. 
9$ Sed et ministros talis solutionis nuptiarum aut 
5 qui huiusmodi incesta instrumenta composuerint cor- 
pu poenis subici iubemus et in exilium desti- 
nari. Si vero hi qui matrimonium solvere prae- 
sumpserunt voluerint iterum sibi coniungi prius quam 
mittantur in monasterio, licentiam eis damus hoc 


avrois Qídousv voto mouiv, xal rà$ zgongnuévasl0facere et praedictas poenas concedimus eis et pro- 


7Ttwi»4$ Gvyycgolusv avrois xai rà& ídíae zspiova(as 
4ynv xal ovros ztpós &AArAovs bn», oc d» ai urdiv 
TO:0U1O0 vuaptruévov érvyyavsv. coU évóe dà fov- 
Aouivov tóv yauov dvaxaAégagÓas, ei gi) Gvvaivéaes 


prias habere substantias et ita ad invicem vivere, 
tamquam si nihil delictum fuisset. Uno vero volente 
matrimonium revocare, si non consentiat alia per- 
sona, contra eum qui noluerit teneant poenae. 


1Ó Érsgov mgósatov, xarà voV prj Boviouévov xgarsiv 15 


& às mowvádc. — Tavra 0à mavia gvárteGOas xe- 
Asvousv Ev 1e vj Bagilida vaírm mOÀn x«i dv rais 
dnagyicus, di xo oU xoumtos vOv niBáror xal 15s 
TG» nalarivov Gz0Àjs xal vÀw dv taie dmapyíais 


4 Haec vero omnia servari iubemus tam in regia 
hac civirate quam in provinciis, tam a comite pri- 
vatarum quam a palatinorum schola et provinciarum 
iudicibus et officiis eorum, scientibus quod si neg- 


doxóvrow xai rv 1áStav avràv, eidóvov avrov, os20]lexerint huiusmodi alicuius delicti et non omnia haec 


si $aOvuriaovas TOi0ÜTOV TivÓS dpctoravOuévov xai n5 
Tavra máwta mapapvlaLovos, xai égopíav xal Ürusv- 
div VmOOT/GOvtas  TaGUra 08 avrà zirgagvAdttesy xs- 
Arbousv xai toUs xarà rOz0OY Odi TAtOVS ÉzTL7XÓTIOUS, 


custodieript, et exilium et proscriptionem sustine- 
bunt. Haec vero iubemus servare et locorum san- 
ctissimos episcopos, ut providentia eorum traditae 
personae in monasteriis mittantur, et de rebus ea- 


diera ngovoíq aitOw và napadidóueva mQósca 4v25rum quod & nobis definitum est monasteriis vin- 


uovacTroloi éuBállmgOn. xal dx vw mgayudrow 
avr» tà maQ xuuv DiopigOévra vOW uovaatngioiw 
sagéyeoD'as. 


dicent. 


CAPUT XII. 


Ei vis dà xarnyognósis dni poutía zx9odosíq vàv 


Sixaevàv 7j àÀlq oipürzxors vgózt vàás dzó toU vó- 30 nem iudicum aut alio quolibet modo a legi 


AOv movà$ dzogíyo xal uerà raVra sUQsDein tjj 
yvvaixÓ magi 56 xatTnyopnOr aíaygOs$ Gvvavactgrqó- 
avos 9 si ydpov Àaufávow avtüy, ToUTO yévm- 
Tas Lowios v0U dvÜgóé 7 xal uerà T9v avrov telev- 
16», oiÀà róv yóuov 4godaOas xslsvousv, dÀÀà wai 


ce. XII. XIII extant B 6,19, 8.9. 


Si quis vero accusatus in adulterio per ptte- 

us poe- 
nas effugerit, et post haec inveniatur mulieri de qua 
accusatus est turpiter conversatus aut in matrimo- 
nium accipere eam, et hoc fiat vivente marito aut 
post eius mortem, neque matrimonium valere iube- 


35 


c. XII ex B habet Nomoc.f^ XIV tit. 11,1; summam praestat Nomoc. XIV tit. ib., Ath. summam repetit No- 


moc. L tit. A1 p. 652. Voell. 


seriis ín quae coniecti sunt dari, ne per hanc astutiam et dei iudicium contemnatur et lez: nostra violetur. 
2 Sed cos quoque qui eiusmodi matrimoniorum solutionibus operam praestant vel eiusmodi ilücita in- 
98 strumenta componunt, corporalibus poenis subici et in exilium mitti iubemus. Si vero qui matrimo- 
nium solvere conati sunt, prius quam in monasteria coniciantur, rursus inter se coniungi velint, facultatem 
iis damus hoc faciendi, et praedictas poenas iis remittimus, utque bona sua habeant ac perinde inter se 


vivant l(amquam si nullum eius 


4 vocare velit, si non consenserit altera persona, contra eum qui nolucrit poenae valeant. 


generis peccatum commissum esset concedimus. Quodsi alter nuptias re- 


Haec autem 


omnia custodiri iubemus tam in hac regia civitate quam in provinciis per comilem. rerum privatarum et 
scholam palatinorum et pracsides provinciarum eorumque officia: qui sciant, si quid eiusmodi commissum 


neglexerint neque haec omnia observaverint, se et exilium et publicationem bonorum subituros esse. 


Haec 


ipsa vero etiam sanctissimos locorum episcopos observare iubemus, ut cura eorum personae traditae in 
monastería coniciantur alque ex bonis corum ea quae a nobis statuta sunt monasteriis praestentur. 
XIL Si quis aulem adulterii accusatus. proditione iudicum vel alio ullo modo legitimas poenas 


effugerit, atque 


posica deprehensus sit cum. muliere, propter quam accusatus est, turpiter. conversari 


vel eam in matrimonium accipere, idque vivo marito vel etiam post mortem eius factum sit, ne valere 





1 48Àr9naav B! | 2 vaítns] tó Nomoc." | rov om. Bf i 
3 xataggovrO] cum Scrimgero vulg. | xai — sr C47 
om. Nomoc." || 5 xov yáuov B* | avvri2évies L | 8 4 
xegovvtsé L | éavrovc avtevyyóva. B 19 poractnoía 
ANomoc." dv uovactnoíos Zi 10 avrove Nomoc." || 13 
row Urov BL, om. e | euagiruévor L | 17 ravty om. 
B! | 18 «àv ngiBárov] vov pene ngifldtov, 
s. v. Tv Bagilixov zegiovauv L, xal tre réQuovaías 
add. Bí | 21 «i] ev B! || 22 závra om. B | 23 acvà 
om. Bf g | xsisvouev nagagviarttv LB | 25 airov 
M* || zapadeJouéva B |j 30 Toómq] mgosom B* | 
r& M | ánó vov wóuov] a legibus c | 34 5 wai] sira 
ANomoc*, 5j B' | avrov] d«2v L| 35 xai om. L 


1 missi] si 5| 2 contemptum] con — um V! eum spat. 
vac. 6—3 litt. | de iuditio A! in dei iudicium 5^ | 4 tali 
V, om. bv | 5 *incerta VT' b. certa /1 v || instrumentum 
V! || eonposuerunt » | 7 uero hii A7 uobi V, hi om. bv | 


praesump:erint v [ 8 uoluerit R | contingi 5 [ 9 mitta- | 


tur v | monasterium ART'vulg. || eis licentiam v [| 10 facere 
et] et om. b | 11 et om. T'| vivere] uere T'!, om. A! | 12 
si om. v [ nih 5 | fuisse ^ | uno] non 5v | uoliente 7' | 
13 reuocari V | alia] et alia 6 altera T' | 14 uoluerit 
R* noluerint 7'! | teneat b sentiat v | poaene ^ | 16 
vero om. V | regiam hao ciuitatem v | 17 comitem 5 | 
18 a palatinorum] «seeee R | et om. v | 19 et officiis — 
neglexerint ser. V? in spat. vac. 1] vs. [ si om. ^ | neg- 
lexerit | 20 alicuius de/. V?, alterius v | 21 custodient 
R! | praeseriptionem T' 5 v proseriptione A! || 22 seruari 
VT | ante et in b litura est 2—3 (itt. | 23 prouidentium 
eos v|| 24 sg. et — quod ser. V? ín «pat. vac. 4 vs., et 
— vindicent om. v | eorum V(3) | 25 uendicetur 7'?, vin- 
dicetur vulg. | 29 accusator v | in alterio &' ad adulte- 
rium v, in om. 5 | prodictionem ^ | 30 alium 5 v ] quod- 
libet b | 31 efugierit » | haec om. V* | 32 accusatum 
est b accusatur v | matrimonio Vv | 33 acceperit v | ui- 
uentem v | 34 post eius] postenus 5 || neque] et neque? 
b pr. | matrimonio 5 


Nov. CXXXIV 12. 13 


TÓ» rovro mxÀnuptÀ5cas volurgavra, si wai tÓ mQó- 
T&pov Üugvysv, Ono ddnar Óidouev nati Qixaatg 
xai gvvéytw avrov xal uerà Bacavovs vai dGyarais 
Tipapícig VyzoriÜSvas, urüsuade üAÀÀne warnyogias 5 
&zodsiEeos Oeou£vqi xai tz» yvraixa Gan eot uier 
xai xagsicay uovaatroio duBAnO va: xsksvopsv xdxei 
pévuy dni üÀov tv xgóvov tZ oixe(ag Los nv 
éxaréípov Üà mapiovaíav xarà TZv ngongnusvnv vabuw 
Siaageig aa, suvduvq (xaPOs moosísouev) ToU t8 xó- 


688 


UT NULLI IUDICUM LICEAT 


mus, sed et eum qui hoc delinquere praesumpsit, 
etsi prius perfugit, attamen licentiam damus omai 
iudici et comprehendere eum et post tormenta ulti- 
mis suppliciis subicere, nulla alia excusatione aut 
5 probatione faciente; et mulierem castigatam et de- 
tonsam monasterio immitti iubemus et ibi manere in 
omne tempus propriae vitae; utriusque vero sub- 
stantiam secundum praedictum ordinem dividi, peri- 
culo (sicut diximus) tam comitis privatarum qua&m 


pnto tíw mQifdrowv xai Qv xarà tÓv tómov dg- 10 iudicis loci. 


xóvrov. 


CAPUT XIII. 


, .Enuüy 8» Ó5 znás vé vov dvDQumivov yévovs 
4cÓévuav oxontiv, tàs ele copa ztowas xard Ta u£- 
eos dlarroiwiss ázayogevousp éxarépas Tài yeloaé 5 


xal módas tréuvegÓas, 5 voiabras Tigiv ÉmaysaD as 15 hut 


vuucplas Ui dw xà dpOpa Dialvorrai éneidi) r, vv 
6Q9oav iiiv Bagveépa dari vr& dxavégow vv ya 
eOv éxrouzé. dio xsAevopsv, ei niv vorovró v« ápag- 
TrOsun 4E ov oi vóuos Dárvarov TOig dpaprávovoiv 
dmáyovciwv, xarà «9» TOv vóuov 
atróv Tàt zOwdé, ti DÀ voroUro sir xÓ LyxAgua mite 
Pavérov áfov ur) elvai, áAÀlar; avróv aoggoviteaDai 
5| sie 4Eogíav méuntaDn, sí i 7) vov dyxAnuaros noi5- 
15$ u£Àovs dztorOuTy dzaitQOes ysvéo aa, pia póvnr 
l 5a r£uvioDas. 
ztavTtAOS o(ovürnors utAos Téuveadas 7) ároO viiaxuv, 
aÀÀ' évégos avróv cagporiteaDat, — xAénvac Ji xa- 
Aovusv rove AaOga xai dysv 0nÀow t1à roiaUta zÀnu- 
pslovyvas: voie yag fiaies énspxouévovs rj pevà Osclav 
5 xopié ónÀow, iv oie 5 ] 


Tà$ ànÓ TU» woucw xshsvOuav VzOubvV& mOivds. 


Quia vero nos oportet humani generis infirmita- 
tem protegere, corporales poenas secundum aliquam 
partem imminuentes interdicimus alterutras manus 
edes abscidi, aut huiusmodi quaedam inferri 
supplicia per quae articuli dissolvuntur, quia mem- 
brorum dissolutio gravior est utriusque manus ab- 
scisione. Propter qnod iubemus, si quidem tale ali- 
quid delinquatur unde leges mortem delinquentibus 


Oéóvauiw iméynw 20inferunt, secundum legum virtutem sustinere eum 


poenas; si vero tale fuerit crimen quod morte dignum 
non sit, sed ut ipse castigetur aut in exilium trans- 
mittatur; si vero criminis qualitas membri abscisio- 
nem exigat fieri, unam solam manum abscidi. 


"Pnig «lone 08 ov Bovióus?a 251 Pro furto vero nolumus omnino quodlibet mem- 


brum abscidi aut mori, sed aliter eum castiga. 
Fures autem vocamus qui occulte et sine armis bu- 
iusmodi delinquunt; eos vero qui violenter adgre- 
diuntur aut cum armis aut sine armis, in domo aut 


odg 5 d» 9aÀácog,30in itineribus aut in mari, poenis eos legalibus subdi 


iubemus. 


e. XIII in. et $8 2 summam ex Ath. repetit libellus agi Quagógowv. dvayvoauárov $6 p. 193 Heimbach., v. 14 sq. 
summarium exhibent Prochiron 39,23, Epanagoge 40, 26, Ecloga ad Prochiron mutata 37,15 p.152 Zach. 





quidem matrimonium iubemus, sed etiam eum 


í hoc committere ausus sit, etiamsi antea effugerit, tamen 


, la ut nulla 


omni iudici facultatem damus comprehendendi et post tormenta. ultimis suppliciis a/ficiei 
alia accusatione vel probatione indigeat; et mulierem castigatam et tonsam in monasterium conici iube- 
mus ibique manere per omne vitae suae tempus; utriusque vero substantiam secundum praedictum ordinem 
dividi, periculo (quemadmodum diximus) et comitis rerum privatarum et praesidum locorum. 

Quoniam autem. humani. generis infirmitatem considerare nos oportet, poenas corporales ali- 
qua ex parte minuentes vetamus utramque manum vel etiam pedem abscidi, aul eiusmodi poenas aliquibus 
infligi per quas articuli solvuntur, quandoquidem articulorum dissolutio gravior cst ME manus 

scisione. opterca iubemus, si quidem quid eiusmodi commissum sit de quo leges mortem delinguenti- 
bus inferunt, secundum tenorem legum eum poenas subire; sin tale sit crimen ut morte dignum non sit, 
alio modo castigari vel in exilium mitti; si vero criminis qualitas membri abscisionem exigat, unam solum 


1 manum abscidi. 


Propter furtum autem omnino nolumus membrum ullum abscidi, aut occidi eum, sed 


alio modo castigari.  Fures vero vocamus eos qui clam et sine armis eiusmodi delicta committunt; nam E 
; legibus 


violenter grassantur sive cum armis sive sine armis, 
slatutas subire iubemus. 


in domo sive in vía sive ín mari, eos poenas 





1 rovro Mg] roiwovro (om. Nomoc.") LB || ró om. No- 
moc.4 | 3 dagavaie M c) vouiuoss LB || 4 érriDévas M, 
vzorDéva, — xarnyopíag om. L | uróemis] xai un- 
Seuaas Bí | 5 deouévow L faciente € | 7 rs oixe/as 
Lois (Lov L^) LB c (f. 685,24] «zs taris acezs M | 
10 rà» npgiBavtov L fs idixrs mspiovaíng (xav ids- 
xw Nomoc.) B | v&w — dpzóvrow)] iudicis g, unde 
Tov — doyovros Haloander | 0» om. L.Hf | vózto»v No- 
moc," | 12 avOeoziov L dvO9ponov B*| 13 exonciv] 
protegere g, unde Gxésmiw corr. /Taloander | 14 «à& om. 
L? | 15 5 xai 1osavvas L [ 17 175] v9». B/ | éxavépas 
B* | 21 vowovrov LB |] 22 dÀÀes] sed ut i. e. aAA" 
o & | 23 néuzea Das] avróv z£uneaDac B | e ài 7) 
7 à L | 24 &xeirgos M] dzacrroos LB | nía nóvov 
ys rj tls zxovs ToU nAnupsArgavios anoraurécdo 
Theod. | 25 olónsDa M | 26 oiovàr ors Bf | 29 in- 
tpxouévovs 7) usvà. 0zÀov om. Bf 


1 et om. b vulg. | derelinquere V! 5 | praesumpserit R 
T vulo. | 2 profugit AR? vulg. [ atti? R7* aiterum 7' | 
omnem 6 | 3 et om. v j eum om. T' | tormentum 5 [| 4 ex- 
Cusationem b, accusatione malit Osenbrüggen | 5 proba- 


tionem 5v| facientem b v, facienda vulg. | et] in 5| 
muliere castigata V T' | detonsam Cramer in Zeitschr. 
f. gesch. Rechiswiss, 1, 309] detrusa RVT detur ad e! 
7 omni » omnem v | utrisque T' [ substantia ó sub- 
stantiae v | 8 praedictum ordinem om. bv, ubi in pror 
mis quoque versibus verba aliquot omittuntur propter 
labem archetypo adspersam | periculo om. v | 9 comiti 
b v | quam — 12 nos om. bv | 12 in&rmitates 5 [| 13 cor- 
porales poenas om.b v | aliquas partes R | 14 interdici- 
mus inminuenti v pevadpoiun ed manus 7 utrasque ma- 
nus R!, om. bv || 16 per quae articuli dis| om. 5 v [| sol- 
uantur 5 [ 17 dissoluatio à solutio v [ manuum abseisione 
V, om. bv | 18 talem bv| 19 delinquantur 7' [ delin- 
quentium v | 20 inferant & l uirtutes v | eos v [, 21 
talis v | mortem 5 22 set uti R*! aut R* | ipse] et ipse 
V | in om. 5 [ transmitatur 7' transmittetur b, hoe pro- 
cedere add. V | 23 absisione A? | 24 sola » solum Vv ! 
25 furtum 5 | quolibet V^v] 26 morie T'!] castigare 
F7] 27 vocamus vulg.] uolumus libri, uocari «. v. ad. 
V?| carmis 5 [ 28 relinqui v | uiolenter ser. V? in ras. | 
agrediuntur 7t 7" egrediuntur b | 29 arma 5 v | arm 
bv | domo Osenbrüggen] domos /ibri [| aut in] aut om. V, 
in om. Hvulg. | mare RV 5 


HABERE LOCI SERVATOREM 


2 "Qers dà uf) nóvov vàs eis GGua nowac, aAA xai 
Tà$ £g yoruata uerQiorrégag yivsadai, Seaztiboutv 
ToU; dni éyxiruass waTzyopovnévovs, ég' o» oi vó- 
uo: Ürutvaiv. 7) Dávarov ogitovcww, dàv dleyy9aoiv 


689 


Nov. CXXXIV 13. 


2 Ut autem non solum corporales poenae, sed etiam 
pecuniariae mediocriores flant, sancimus eos qui in 
criminibus accusantur, in quibus leges mortem aut 
proscriptionem definiunt, sí convincantur aut con- 


X xaraxqi)Ggi, và& abri» mepiovgías uj yívscO«s 5demnentur, eorum substantias non fieri lucrum iu- 


xégUos voi; égyovgiw 7] rai; avtàw ráfecww, dÀià 
undà xarà vovi mahawis vóuovs vq Oruocí aivas 
mtQoexvgoigOn, aÀÀ' ai uiv Éyouv xariovras, avtoUs 
Kynsv tZv ovgíav, gopis vOv dià TOV TOwYTOV duap- 
trpuatos avrois ziQocysvousvooy, sk 0 uy) Vries xarióv- 
156, dÀÀ! drióvtes ayQi vQíxov BaOuov, avrois Kynv. 
8 s dé yauerás Kyovsiv ol oUros xaraxgiDévise, 
mg. TQózois xslatourv xajvraG xal jv stQoixa wal 
TZv yajux?v Omgsáv Àagsiv. ti dà xai Qiya mois 


dicibus aut eorum officiis, sed neque secundum ve- 
teres leges fisco eas applicari: sed si quidem habe- 
ant descendentes, ipsos habere substantiam, si vero 
non sint descendentes, sed ascendentes usque ad ter- 


10 tium gradum, eos habere. 


8 Si vero mulieres habent qui condemnati sunt, om- 
nibus modis iubemus istas et dotem et nuptialem 
donationem accipere; si vero et sine dote talibus 


tois TOwjTois zQocoizos Gvvqixrgav, tv dnó «vow 15 personis coniunctae fuerunt, a legibus definitam par- 


rustigov vóuov óqiaOsicav uoipav éx 176 0Àns ovoías 
TOU xaraxgiO'tvros cavrag AauBavrv, sira váxva Fyov- 
viv air& xal gr. ab dà unüfva raw mtQonpnuévov 
Kyow ó nÀnugslügas, vÓrs TQ gícx swoosxvoova Das 


tem de tota substantia condemnati eas accipere, sive 
filios habeant sive non. Si vero neminem praedicto- 
rum habeat qui deliquit, tunc fisco sociari eius sub- 
stantiam. In maiestatis vero crimine condemnatis 


Tiv éxsivov nspuovgíav Bovlóusda. 'Emi uévro: voie 20 veteres leges servari iubemus. 


dti. xaOociógrs xavaxgivouévois xovs rraAauo is vouove 
gvÀártsa Das xslevouev. 

Vani a doe Iloovonaáto toivvv rj ay, dvJobórne 
TÓw zaQóvta Ouiov rucw vóuov xarà raUTQv TZv 


sida(uova sólww moOsivai, xal Gvsilas xarà vg 25 


énaQríae xal xaragaw, movjoas vois TOVTOw ryovpd- 
vois, (p q návcae rove vzrxóove nasiv 0anv avtav 
7t0:0uaJa mgóvoiay.' D. k. Mai. CP. imp. dn. Iusti- 


Dat. kal. Mai. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno 


niani pp. Aug. anno XXX. pc. Basilii vc. anno XV. 29 XXX, p. c. Basilii vc. anno XV. 
[a. 556.] Rescripta lex ad Monachium pu. 


2.3 summarium (ex Theod.) habet BX 60, $2,16 p. 884 Heimb. 
3 (— v. 17) summam Ath. repetunt paratitla Ath. 10 $ 3. 





2 Ut autem non solum c 


orales poenae, sed etiam pecuniariae moderatiores fiant, sancimus, qui propter 


crimina accusantur, de quibus leges Ege oe otro vel mortem statuunt, si convicti vel condemnati sint, 


ne eorum substantiae magistratibus vei 


officiis eorum lucro cedant, sed ne fisco 


quidem secundum veteres 


leges addicantur; verum si descendentes habeant, ut hi bona accipiant, exceptis iis quae per tale delictum 


nuptialem accipere. Quodsi etiam sine dote cum 


^g $ accesserunt, sin descendentes non supersint, sed asi 
Si aulem uxores habent qui ita condemnati sunt, omnibus modis iubemus has et dotem et donationem 
eiusmodi personis copulati fuerunt, portionem legibus 


cendentes usque ad tertium gradum, hi ea habeant. 


nostris slalutam ex tota condemnati substantia accipere n sive liberos habeant sive non habeant. Si 
si 


vero is qui deliquit nullum ex: praedictis habeat, tunc fisco 


tantiam illius addici volumus. [n iis tamen 


qui maiestatis crimine condemnantur veteres leges servari iubemus. . 
Epilogus. Provideat igitur tua gloria, ut praesentem sacram legem nostram ín hac felici civitate 


proponat et in provincias mitiat earumque praesidibus manifestam rei 


quantam iis curam adhibeamus. 


at, ut omnes subiecti intellegant, 





1 wóvas L | 3 voie — senpieqmaveut (cf. 688, 1)] 
Tw — xaTnyogovutvow coni, Zachariae, cui correctioni 
adversatur avra v. 5 Ousvoiw 5 Qüvarov] mor- 
tem aut prosceriptionem g | 5 uj om. 6 dpxovaww] 
&nl uévtos tij$ xaD'ogucscs oí taAciol vOjos xparoUds 
xal dgusvsrcs 7j ovoía voV Tvounxóros add. L*, acho- 
lion ad v. 20 sg. ex margine huc intrusum (cf. Theod. 

36) espenzit D? | 9 zopie — zgosysvouévow om. s || 
10 avro LB*|11 regízov] vov zoiovrov L | 12 obros 
om. £ | 13 ravra L? | xai om. B/ | 15 aevraxucav L | 16 
gierégow om. g | vóuov] cf. ad 685,8 | 17 ravra L | «i 
Téxva L || 18 xai om. Bf | mgongrauévov] p Zuov L! 
l| 19 es L | gioxo] 9nuoaíp LB | 20 Bovióusd'a om. € 
| 21 £xi om. B | yeso vri L| 23 epilogi in ML 
additi pars prior (— stgodsivas 25) ad Musonium praef. 
urbi, altera ad Petrum praef. praetorio spectat (cf. ad 
676, 23); om. epilogum Bg | 28 subscr. om. Ath., habent 
Jul."'*, item. Ulinensis in appendice Iul. p. 196 Haenel; 
dEsqorvijOn à Tj» vnartíav Bacis(ov ag. (xt vj 
Basilalas Theod. | dat. k. mag. Iul.» | ep. M] constanpt. 


n. 


Utin., po. Iul", om. Iul^z | imp. dn. (dn. om. ZuL^e) 
iust. pp. a. ann. XXX. (XV. Jul") Iul. c dn. iustiniani 
p. aug. M ceteris omissis | po. uasilii uo. an. XV c uc. 
asilii an. XV uL p. cons. bilisari anno XV Utin. (om. 
lui") besilio uc. conss. Af 


1 Ct] aut v [ poenas V'T' bv [sed ctiam om. V12 
ecuniarias T'bv pecuniares V | mediocres V vulg. | 3 
Li v | morte 5 | 4 proscriptione R' V pro inscriptione ^ 
|fniunt 5 | communicantur A'| 6 sed om. V47 eis R 
[habeant] heres ant A' 8 discendentes 5 [i7 
descendentes (discendentes 5) bv] om. R VT vulg. | haberi v 
sed bv] et RVT vulg. | descendentes v [ 10 
12 et dotem] ei dotes v [ 14 donationem] et 
donationem /? donationis v | et om. V vulg. | dote tali- 
bus T' vulg.] dotalibus AV bv | 15 fuerint AV vulg. 
m totam substantiam e | 16 eas vulg.] eam libri 
18 delinquit R | 19 In om. Vw [ crimine om. v | oon- 
dempnari v | seruare AV [ subscriptionem servant bv | 
29 uasilii bv 


Nov. CXXXV 1. 690 NE QUI CESSIONE UTI 


PAE 


HEPI TOY MH ANATKAZEZOAI TINAZX EKZTAZI9I 
XPHZAZOAI. 


KUooípgiov) "Osa «0 Oüov éimwpavibeoOn. ig! vuv mootQézetai, raiva ml xoi vzrrxóon 
avfdvegDaí te xal QiaÀdunaiw dyavibóusÓa.  Zocdquóc vi$ Ix rrjs Mvaov dzapylag xaJsovae div Üáxgvi 5 
Qa)uis Sad» dale, os dni xoruac: Ünuocios vs xal id«wrixois usdods(av Uxonévoy inó voU Ts yo 
Aauztporarov ágyovios émi Vggu xai uóvmy (oU yàg iml vàw ygnudraw mémowvUs ntgctxovt(ovos dxididosdns 
dapéMove TÀv oixs(ow sxQayparow avrov) neg àáüixoravov xal tàw dv xepaAaiow Àvmngüv xaOéccrxs. 
70V yàp (xaiv, vóv Gnab éx vov GvpBeBrxóros xai ov QqOvuíq nagadtidouévoy éx1óe vov airov ysyovora 
ajOus aGyruova rüw iov éavrtQ magrriDévoi, xal vz& égruégov vQogrs de tixóc T$ v& TOU GojucTOS GxéztTÉ 
Kio Bale xaractivai; 


16 


CAPUT I. 


Tavra uadóvres xal qj wgsírrOys XO Ei OuopOacacDas mpgós Oigansíav zov v8 dyaOoU vdw 
énávraw Pos! mi TOU Q7 Ti Sagov ni iS adlenbefu n oste SaazuLouev, mon AEeivas 
ràv ÁvüÜoforáraw 7j usyalongsmscrdram dgyóvrow dxgraaíov zQaypatos xdguv avdyxnv yn» Tii Ty 
Tàás rvÜ vas mi rais sigrudvais xgícag (dmi xenpas. vvyóv ruosios 7 iduvrixoW) Vaopawóvrow, 9 ro«vto- 
TQónow abucuaw xiygraVas nmgopácaciw, de àv avrOve TZc TOU Goparoe gulopévove Tiucoglae aigaig d'a. 
nuaÀlov vv vàw iüow evégraw QéysaD'as, xal 49) ci» cQ TÜs &z0pías bvyq xai 1q 1e égyrpoovyue nastead aa 
n£xps Cavdrov Óvsicuq. Ogxov dà ngós vdw mQosxvvrTO» magéyuv y enfin € oU Tu GVTQ TQÓgasw 
momyuávov yágw vmoldiezmvaa 7) yovoíov, OOev civ voU ioé0vs zxowjgevaa mÁrQaMuy. ai bh Aa avtQ 
viva Ó vóuos 5 nó xLypovouíae 5 Qaae cvyysvdy dibaxa xavnrw 5 dyivüTaw zoayuátaw, xcl xovraw 
Kr, dvrüs uj) warícTQ, dguóLuw 03 aívq gaivstas, xai Ovvaxóy A5 avrdw 5 xai rÓ Odo» xoig ógaulo- 
pívoig avváEas (Mya uévcos vàw T/j$ yauerrs ngayuavay, 1j, dÀgdaíq sixsQ DiagsQis avi), xovro yirsadas, 
xal àdwav :lvas vois 0geslouévose oixssoUg Jus xàs tescvras dycyas xai sie mQóvustov vov roxs vdw Jixajev 
xvgiov 1àg évayayàs mouicsai, sira ndpsctiy ó ógsiÁétns sizo xai p, xal tie mQósmmoy avioU &nÀo sizxsiw 25 
vov vnsvOUvov ini rjj vcwavry dvayoy] 59 4xduxram xdv ngayuarov xadacrdvaa. 
Nov. CXXXV Graece tantum extat jn. ML, c. 1 oett prdevi Msivas .,. ... in B. 9, 5, 18. — Epit. 


Theod. 135, Athan. 16, 4, Anon. Bodleian, ap. Zachariae Jy4x0, P. 220. 
c. I 14 Gsonítousy — 20 nÀjoocw ez B habet Ecl. Basilicorum lib. I—X. 


1$ 


20 





CXXXV. 
NE QUI CESSIONE UTI COGANTUR BONORUM. 


Praefatio. Quaecumque ad numen divinum a nobis placandum invitant, haec ut inter subiectos in- 
orementa capiant et elucescant contendimus. Zosarius quidam ex Moesia provincia oriundus cum imi. 
nobis supplicavit docuitgue se ob publicas et privatas pecunias a clarissimo provinciae praeside insidüs 
petitum e$se per solam contumeliam (neque enim de pecuniis passus est libellos persecutionis rerum suarum 
datos): id quod iniustissimum et in primis acerbum est. Qui enim par est eum, p semel fortuito eventu 
nec wero neglegentiae deditus res suas amisit, denuo ignominiosam vitam amplecti, et victu quotidiano 
forte atque corporis tegimento per violentiam exui? 

l. Hoc comperto cum deieriora melioribus emendare cupiamus, ut et optimus omnium deus concilictur 
neve quid iniqui nostris temporibus usu veniat, sancimus nulli gloriosissimorum aut magnificentissimorum 
magistratuum licere cessionis bonorum gratia in angustias compellere quemquam eorum, qui de debitis 
quas diximus (pecuniis scilicet publicis vel privatis) conveniuntur, aut ciusmodi co: uti 

raeleztibus, ut illi ad supplicium corporis evitandum malint rerum suarum potius amissionem pali, ac 
non cum inopiae iugo etiam contumeliae probro ad moríem usque premi. lusiuwrandum autem per ado- 
randa evangelia praestet, nullam sibi faculiatem reliquam esse in rebus aut auro, unde debito satisfaciat. 
Sí quae vero iura ei lex aut ex hereditate aut ex. donatione cognatorum in mobilibus aut immobilibus 
rebus tribuat, earumque possessione nondum potitus sit, competere tamen ei videantur, ac possint creditores 

artem earum vel etiam totum colligere (exceptis tamen rebus uxoris, siquidem re vera ad eam pertineant) : 

9c fiat, atque liceat. creditoribus eiusmodi actiones sibi vindicare, et ex persona eius qui tum iurium 
Wlorum dominus sit, actiones instituere, sive adsit debitor sive non adsit, et in personam ipsius debitoris, 
uf simpliciter dicamus, in eiusmodi actione vel rerum vindicalione substitui. 





2 rubr. IIegi oV uy, àvayxáteaD'aí wa d&íovaaD as 
Theod. Ilegi éxaváaeo»v Anon. Bodl. | suvás] 1«và index 
Ath., Theod. | &xavácss xsyor,ad'as (£Eaváass zoraaoc'as 
inder) xai xa dáfn$ Ath. di(aracÓ'a. Theod. | inscr. 'O 
«Uróg Bacileóe add. Ath. Constitutionem ad praetorem 
Thraciae datam esse videri ex appellatione 691, 1 prae- 
sidibus comitibusve apta Zachariae conicit, quod nimis 
incertum. est | 4 mgorgézas Ath. | 6 avfenD'as L compen- 
dio av ín fine vocabuli s, v. adscripto | 7s] vGw L| 
xadscvas L) dazós M | 6 piv L | 1 zénoiPs Haloander 

sg éxovtiovos] s.v. aztastrosos LL ngogsaaíovos malit 

achariae coll. Cod. 1,11,8 (cf. add.) | B avrov cum Scrim- 
gero ne] 9 zapadsdousvov Haloander] nagadadouévn 
M nagadidouévr L vulg. | aórov Haloander] aóvov ML 
[10 v4 om. M jj 13 Oapazeíav M] Oagánsvua L| 14 
Toi] v Zachariae, v. 1d vs abundare ratus | 4i ruov 
ML] xag zudw male cum Scrimgero vulg. (ag. uiv 


coni. Zachariae) || 15 zrgáyparos xd guy dxavaaíov dva 
Haloander; leg. rgayuatov? | énayssv MB] énayaysw 
L vulg. | 16. éni «ais eir, $ xoeícg om. B, éxi 
xenuacs — ídicrrixoie om. L | 11 abusuose L| 18 ag 
delendum censet Heraldus de rerum iudic. auct. 2, 25 (Otto 
Thes. iur. II p. 1281), uv corr. R. Schneider, utrumque 
iniuria | xai vq] xai 1ó L | 19 o9 vi& Haloander] ovdeis 
MLB (otdsuía At.) | 20 zgáyuavos Bf || x&giv e v. 15 
illatum esse suspicatur Kroll; at cf. CLXIII c.2 | xeveéov 
MB* Ecl. (Ath.)) xovaiov LBf vulg. | 21 7 prius] xai 
Bf || 7 dxsvrjteov om. L | 22 ur xavéatr dvcós L | 9vra- 
tdv» L| u£pos 4$ avrv Mj 4E avràv u£oos LB | 23 
Tis àv L | abro; L | yevécOas L| 23 1óre Kroll] 
mors libri | 25 sire — ur] plenius Ath. s&v& xavzadé- 
xovras rovs xÀjgovs rj vàc ÜQapsds dxsivos 
&i18 xai ur, xal &it& stágsgiw aita astoJaussdvowtaa 
l9 om. L| 26 dvayeyr, M] &yoyn LB 


DE ARGENTARIORUM Nov. CXXXVI 1. 


691 

(Enidoyos.) 'H aj sowagotv éziuslje xal guAágeros ueyaAomngéztia và ovra ziv svosBuS maQa- 
crávra magagvAatáro, í zovaíov Jatod) éxiripiov Tip nagaBaiveyv ví TOv. El ToUrois mag rudw Pim 
sOivrov roÀuüvn ógígovca. oj0B yàp xivdivov xoxgls, Bi xal zsoi tzv Gormoíav ovios énayOaeras vois 
los évOvurasag quss -; cale» và Dixaíog map Tuv Óià voUUs vov Üríov vóuov vervnwgiva émiyn- 
eois. d. VI. k. Mart. CP. (imp. dn.) Iustiniani (pp. Aug. anno ... post) cons. Basilii vc. (anno . . .) 


Pac 


HEPI APIYPOHPATIK9N ZYNAAAAFMATS9N. 
(0 avvós Bacilave Zrgatryiq, xóurrs Aagyerióvorv.) 


(Iooiniov.) Oi éx vov cvXrjuaros vOv doyvoongarüw cie sÜDa(uovos vaírne mólaos ixíra, 
yeyovóras v0) rueréQov xgdrove stQl stolÀdv jas fmoav xspaáAaíqv kaufen airoUvrss tvzriv, ola xal avvoi 
mOÀloi éavrovs mageyóuevos xoncíuove, 4b aw dvripamviüom xai Qavs(Guara onéQyovics mawrOs xivOUvov 
psovd, Oulas yàp muov obsns Ouaráfawe vr Bovo, xarà vdbu ite vd$ &maaTQOEN, xal mrQO TOV 
piv vo)s vzevov s)OvvsgOaa xal và abr» mpdyuara, Vorepov Od £yyvyràs xal pnavüárwgas xai dvri- 
qgornrde, (EnoraDa, dà cavere «7$ vouoSegíae và xaT avrobs gicTZua wai mácyew à ztdvroy Ünvótata, 
al no avrol uldv uj) dóvaaOas yoraOca: «7j vs Quardbems BonOaia, GÀA' ebOvs dreitsioDa, si 0À vri 
qawíens wap évégow Aifouw, u/) sowiv. aUroie và (xavov 100€ dvripenisavras f, ToU; v0vrov uayüávaas 
5 apres xal zpocpuu» xal abroi; 7] aarWvas vdw xov» wónow 7 unà avrols àvvuxeig Dus v7» rjus- 
tégav Didrabw. 

CAPUT I. 


Osanitouev oivvv, rvixa vivis àv dgysgov tgaziLre ngosovorra Qavaiasidy vivi, wai 7 dvriupovnagiv 
Aáfouv 7j dyyvrras 7j navüatwpas, dvrziJorto 0i avvois x Ouivalw xai 7j dE dxeivre eisayouévr válu, vóva 
xgatsiv xai £n' a0rav vi» Óidrabw, si ur, aéugarvov idsxóv vtoraaivto, aigre áütiav elvas vq davsigayrs oxsiv 
xal xxtà YOU surorUnov xal (xarà vov) uavüároQos xal ov éyyvryroU, ui] ávapévoyr: Tovs 156 Qiarábeme 
B«9uois. Ó,à yàp «5v rd» doyvgonpgarOw msQl và xowà GvuflóLlawa Gzt0v)z,» và rOoiavra mQosupusDa cUp- 
ova, oi i TÓ wa, Quóvs. Ézaativ. éxdavq vàw OsÜoudvov ajtQ nagà vov vouov xaza- 


SoxoV»ra magà vó» vóuow & 
Nov. CXXXVI Graece tantum extat in. ML, c. 1—86 in B 23, 4, prooemium add. BY. — Epit Theod. 
136 (inde B1), Athan. 15, 3, Anonymus DBodleianus ap. Zachariae /péxQ. p. 221. Iuliam. const. CX VIII. 





Epilogus. Diligens igitur et virtutis amans magnificentia tua, quae tam pie nobis placuerunt, 
observet ac decem. librarum. auri multam statuat ei qui quid ex iis quae de his a nobis sancita sunt trans- 
eendere audeat. Neque enim. absque periculo erunt, verum ipsum de vitae salute periculum iis inferetur, 
si qui vel mero consilio ea quae iuste a nobis per hanc sacram legem constituta sunt labefactare témptent. 


CXXXVI. 
DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS. 


Idem Augustus Strategio comiti largitionum. 


Praefatio. Qui in collegio sunt argentariorum huius felicis civitatis. supplices facti potentiae 
mosirae de mullis capitibus nos rogarunt auxilio potiri cupientes, quippe qui ipsi quoque mullis sese 
utiles praestent, unde constitutae pecuniae et mutui obligationes subeant omnis periculi plenas. .Nam cum 
sacra nostra extet constitutio, quae velit ut exactiones secundum ordinem fiant, et primum quidem prin- 
cipales rei eorumque res excutiantur, deinde autem fideiussores ei mandatores et constitutae pecuniae rei, 
exüni ab hac lege collegium ipsorum et acerbissima quaeque pati, quoniam ipsi quidem constitutionis 
auzcilio uti nequeant, sed protinus exigantur, cum vero ab aliis constitutae pecuniae obligationes percipiant, 
ipsis non satisfaciant pecuniae constitutae rei vel eorum mandatores aut fideiussores; ac par esse ut aut 
ipsi quoque communium legum participes sint aut ne ipsis quidem constitutio nostra adversetur. 

L Sancimus igitur, cum qui ex iis qui mensae argentariae praesunt mutuam pecuniam alicui 
dederint, et vel constitutae pecuniae obligationem vel fideiussores vel mandatores acceperint, atque opponatur 
dis constitutio et ordo per eam introductus, ut tum eliam in ipsos constitutio valeal, nisi speciaie pactum 
fecerint, ut liceat. creditori iam principalem debitorem quam mandatorem et fideiussorem convenire, non 

talis constitutionis gradibus. Naim propter studium argentariorum circa communes contractus ad- 
Ailitum eiusmodi pacia admittimus, cum non videantur contra legem esse, quoniam unicuique licet ea quae 





2 vj] toic M (cf. ad 3) | 9sozucOévrov mag' 
zuóv L|3 rvoÀuovrov L*, voÀudwts om. in lacuna 
6—7 litt. M (cuius exemplar videtur habuisse ToAudGiv, 
cf. ad 2) | ojvos L | vos] «ze M | 4 sianyzosos, s.v. 

Ouurcsos L5 d. VI k. Mart. (4yod gr Lr] $ xa- 
Aávim» Magr. Ai)] d. k. iu. mar. M ur»i pagtíp 
Zheod. | ep. bilisar. vo. conss. M, BaciZsías "lovarevia- 
wov..pstà Tv vnatua» .... Àth..— Érss c6 (Ans 
coder, unde À «75$ aut Àg corr. Zachariae) BaaiAs(ag 
"IoveviiavoU Theod.; CP. imp, dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XXX post cons. Basilii ve. anno XVI (ij. e. a. 
551) Zachariae PA35] eig Ath., Anon. BodL | 7 





Ilep] vv Gvvallarróvtaw voi ápyvgomgdrass Ath.|| 
Ilepi MLB] Ilegi va Theod.|| inscr. om. ML, inserui 
er Ath. | 9 Oí om. Anon. BodL | oixéra, L? | 10 
qvxéiv airoUwrs; BY | avroi; M? |'11 zoAlovs L!' 

vztpézorras L vaégyovvas B | 12 diavd£ews] nov. I 

| 13 4sevddrogas (idem 16) B | dà del. cum. Haloandro 
vulg. | 14 závza B] 15 uiv om. B|16 dvrigovitàs 
Bj| avrov B | 17 xai alterum om. L, xai aros om. 
B l »óuov] óvouatow L*| 19 Javsíaaiév tiv. L | 20 
avrà L|21 *sroioowro libri | 22 xarà oU add. Ha- 
loander (xai x90 10V ztQartorUztov xarà ToU navud varpos 
Zachariae in Appendice p. 20) | 24 vóv vóuov M* | xaza- 


6 
rubr. Ilsgi pei ira agyvgozgarov Anon. BodL. | ggoveiv MB Theod.] megupoossiv L. Ath., Anon. BodL 


87* 


Nov. CXXXVI 1—3 692 ] DE ARGENTARIORUM 


ggoveiv. ÓÀÀ' si ci yévorro v0i0Ut0 GÜugovov, dtíevm ajroig xai xarà mQorov voV uavdároQos xai xavà 
ToU 4 OV xal xata vOv dÀÀcow mQo:dumow yog&iv' oet& &( uiv ur yéygazteu GUugaov, ndvtac xoatüv 
xai éx. avroi& tyv Qiitabw, ei DÀ yéygasras 10. GUugovov, slyas v0 xavovitov 10 ovvdlAayua xaxsid&v ta6 


aiexodEne &ndysaDas. 
CAPUT I. 


, 4sirsQov Oi abrois wspálaiov zv 1Ó vic dAÀlze EcigéGems, fjv moa» énovjcapsv, zjvixa vu ctposgrOs 5 
&pyogov vganibne crQarsvoro 5 TOUS oíxaiové maidas G:ipctsÜGEiv, Ota uj QvvacOa: ázoyoícOas ToUs 
eroatevouévove ava maidas, ox uj dx merQqaw» GrQarruGauévove xpnuávow f érépaOs» avrois mzoQi- 
cuévoy, dJÀ' ix «àv Üavncdwtov. xai fjrrcav xal avvol 7; unà dx' avtoic yogav Éytww tijv vointTQ» mxQó- 
Anyav Tj xal abro; và aj91à Ómágfa, cera eb Ti Üaraacd, Tag avraw crQetsvoito f) xai o4 avrov 
maidss, xal us; d ín éxioooDev Avcas v0 ÓgÀnua, xal x QiasQagsos «r6 avvoU 9j tZ6 TOv xaíJmv erpa- l0 
vag TÓ ixavyó» avroig yívegÓn. Tjusi$ vOivvv oUta dmÀae vOv vónov veOsíxausv, aÀÀà uer v75j& 7Qosn- 
KOV magatrorosms, otra dvargémeiv avvów (qUims Unopivoutv, dAlà OeaniLousv, xgatobone ve Días 
diaráfsa wal v'& mgoljweos vaviné Tit xar avrüwv gegouivoé xarà viw Osíav Qdiiralew ovx avpguuévrs, 
Jiót. doxoe, nolo cvuBdAlovtes ovx 4E oixsioy axavra ngárruv yoruátow, Eyt xal avtovs trjv GUTy» 
mgovopíav, a»Gv2 &i Ti& GTQaTsUOITO 9| OÍ avtoU sailse, vrjv udv aU1ov Gtpatsíay vsoxsigDas stávtopé, ai ya 15 
Toy cq ape dir, óuoím; Óà Ó5 xai «rv ràw naídev, nÀZv si ui ÓayOain xal ngopavésrava map 
evrdw, o 7j dx unrQqas vày naíüov ovcías r; ex Bacaxté quiotipías *) GQaréla steQiysyovev avrodg. 
yàp oUx Éyouw Àícw érépaw voU ÓgÀüparos, vnixaUra £x Tis GYQaTé(as vOv maidov và ixavóv yivsaDas 
voi; degyÜgov moscrQG: vQnzélne. dp mw às TOUrOv Tí(Üeusv tÓv vóuov dwteriDévrss xovrO T] magà r6s 
Quaraltes mooAnwu xal dnzeg dxaivr viv sinuévrw mgóAmyav xav avraw émowjGavo, OUTO xdi zjuéie YT 
évtiDevov aire Oupansía»y Di)óvres uóvoss voie vov stgruévov gvctraatos giAoriuousda dià x0 xowór trs 
avrüv AvoitsAs(as, TaQfrovras v0ig GvvaAAaygagi, moÀÀois OpsAoUwtss xivOUvow iva và évápam Duga- 


mevgausv xosías, 
CAPUT III. 


Kóxisivo uévrow ox ámo tQóxov Aéyuw fÜobav, o ai Üawsiasiáv viva 7] xai gOügavrss dÜdvaugaw sis 
&yogacíav mpayudram vivw xiwyTOw 7) dxiviytov, wal jmróv xovgdíov dolev, wai ix vàw QavucOévram 25 
uádxav wrr2siy vó wgüyua, návrov avrov; éni vq avrq moáyuati xvpiirrspa. Eyesv. Dixasa, xal ur, srespéta d aa 
wrüÓsuüs QiacrgogTs, GAÀ imag amoüsíEnisv Oo dx vàw xorudrow avrov voUro wrrOéiv xai ui; Üvvaarro 
*ÀÓ íxavóv Üià yonudvow zojGa. avtois oí ÜDavtiadusvos, avró 10 zcgüyna «à dx tÀv xyorudvov avtov ovr iv 
mpgoexogoUsJa, avro, oxavei rais uiv dÀnO«íc map avrdw dyogagOév, quie 0 nocnyogías dvveSsiavs 
TZ$ TOV dowr, . ovdÀ yàg Üíxcióv £gr. vois và oixsia yojuara mpoisuévove ur; xal mtQuTZv xai d»apg- 3 
gisffmyrov «abiv dl «oic ovrOeio. noaypacw Éxew, uóvov sizep UrtoUrxns yévorro dv «ois &yygdgow dvvaA- 


[ 
e 


ipsi a lege data sunt contemnere. Sed si quod eiusmodi pactum fiat, liceat iis primum et mandatorem ct 
Moluseerem et ceteras personas convenire: ut si quidem pactum scriptum non est, omnino etiam in ipsos 
constitutio valeat, sin autem scriptum est pactum, coniracius normam praestet atque inde exactiones inferantur. 
. l.5e um autem illis caput erat de altera exceptione, quam nuper fecimus, quando quis argen- 
fariae mensae praepositus militet vel filios suos militare Jaciat: quod miliiantes ipsorum filii ca uti neque- 
«nt, quasi non ex paterna pecunia vel aliunde iis adquisita, sed ex: creditorum pecunia militaverint. Atque 
rogarunt et ipsi, ut aut ne in ipsis quidem eiusmodi praesumptio locum eret aut ipsis quoque idem 
competeret, ui, si quis mutuo ab tpsis accepto militet vel etiam liberi eius, neque aliunde debitum solvere 
it, etiam ex venditione militiae cius vel filiorum eius épsis satisfiat. Nos igitur neque simpliciter legem 
tulimus, sed cum idonea observatione, neque eam facile subverti patinur, sed sancimus, valente sacra con- 
stitutione nec sublata praesumptione illa quae secundum sacram constitutionem contra illos inducitur, 
quoniam cum multis contrahentes non ex propriis pecuniis omnia facere videntur, habere et ipsos idem 
privilegium, ut, si quis militet vel filii eius, militia quidem eius omnino obligata sit, siquidem ex earum 
tiumero sit quae vendantur, similiter autem filiorum quogue militia, nisi ab ipsis manifestissime comprobetur aut 
ec maternis filiorum bonis aut ex imperiali liberalitate militiam sibi obtigisse. Nam sí debitum aliunde solvere 
megueant, tum ex militia filiorum praepositis mensae argentariae satisfiat. Quorum gratia hanc legem 
ponimus, opponeníes hoc praesumptioni ez constitutione profectae: et q odum illa praedictam 
praesumptionem contra eos effecit, i(a nos quoque contrarium ei remedium adhibentes iis solis qui ex 
praedicto collegio sunt largimur propter communem eorum utilitatem quam contractibus praestant, multis 
periculis se immiscentes ut aliorum necessitatibus medeantur. 

HI. Sed illud quoque non abs re dicere visi sunt, si cui mutuam pecuniam credant vel etiam antea 
crediderint ad res quasdam mobiles vel immobiles emendas, et certam auri summam dederint, et ex. pecu- 
nüs creditis res adquisita sit, omnibus sese in eadem re potiora habere iura debere neque ullam ini 
imminutionem, sed si quidem omnino docuerint ex suis pecuniis rem comparatam esse nec potuerint üs 
debitores tameo numérata satisfacere, ipsa res ex pecuniis corum empía iis addicatur, perinde ac si 
re vera ab ipsis empta et nuda emploris appellatio interposita esset. Neque enim par est eos, qui suas 
pecunias porrigunt, non item primum et extra dubitationem positum locum in rebus emptis habere, dumtaxat 
$i hypothecae mentio in scriptis contractibus facia sit. Nam sí hoc observaverint, omnia habituri sunt quae 





1 rowUro] rÀ» towvrov L | xaxà mQotov TOU | (guod Zachariae ita probat, ut *j deleat et infra corrigat 
pavü0árugos LB (Theod. xarà ov éyyvvov ngavov, | dÀÀ' oíx dx vdw Üavtcavrow, parum probabilter 
Jul ut potestatem habeant prius fideiussorem pulsare, | utrumque) | 8 zQóArysa. M* | 9 oi Z om. M (cf. 15) 
sim. Ath., Anon. Bodi.)] xatà toU zpotov uavdárogos | | 11 tZs mxQosnxovans om. L | 13 avronuévas M | 14 
M xarà «oV mQotrorvmov xai xatà v0U uavÜaroos | zoÀÀo Kroll] moAÀol libri | 18 érégov L* | yavéc Sa. 
Haloander (quod probat Zachariae in Add. vol.I p. 563) | B | 19 vovro M] vovrov LB | 21 aivzs M] accois 
TtQÓ XOU ztQorrorvzov xarà voU uavyüdvogos Zachariae | LB || 22 éxégoOsv L | 24 7; om. B | 26 návvos Lj 
in Appendice p. 20| 2 «oU £yyvitov LB] vov oorov | xvgsoiregov Exeuv. Oéxasov B | 21 diaavgogze LB] voo- 
éyyvrov x 3 «ó avvaAlayua xavovitov L, xo ante | qs M | avxov L^B || 1o9vo] «ó M28 xtzOiv ace 
19 superscr. L* falso loco | 5 &xo«jcaguev] Cod. 8,13,2: | xvgova Ou, B | 29 éxrsDsíone L| 30 xai zoaitrv] xai 
l7 xenpárow] xeruárow dA oixsiov (er v. 14) B | om. B 





CONTRACTIBUS 693 Nov. CXXXVI 3—5 





Aáypacs uynur. oUrO yàg si mapagviábaiev, &zav Eyovdiv OcOv zuàg rrrcav, uáALov dà Ki urizov xal vw 
eirnDéviow, sí ys viuioreQa Oidousv airo; dmávraw Qíxaia dmi vow modypaci voi dixvvpévous dx àv 
xgnudárow abràv dowviGÓa. si ufvrow üygagov yéyovev T, yévovro «0 GvvaAAayua, xai avroi Óoiev vd yon- 
para p rn vivà (Omég uáA«va eicoDev émi vOv mQosgra tw vgaziLre &oyópov yivsaOa, xócuov moAÀdxis 
7 àgy)gov dni tÀwv voiwvtav ÜDidouévov 7, xai stxQackouívov), ui uévro: vó víurua Aáoi:v, ryvixavra. dei 
was avrois o oixsia avta éxdoui», x&v OztoO1xag oix youv. ov yàg dxsvo: xt10ovra: và GAlórQia, yov- 
€íov uiv ov xarafdAlovres, và mag ért£gww ÓÀ avroi; Osdouéva xaréyovrss pdvnw, aÀÀ' siva xAngovouoivto, 
oi avrdv xAngovóuos rj àmodagovs. và vig ajrüyw rj abra và Üsdonéva, T wav si uj, xAxyoovonn?siev, 
diicra, avro vavra ixdixsiv, pr Ospads imoOzxns xav avrdv dmi vois avrOv noáynag. tag! áAlaw stosys- 
vopávgs xgavoóars. 
CAPUT IV. 


"Ensidj, 9à vóuov. d9éusDa, uf, nsasvépor voie àgyóQov vQanstrs ngosavarrac Qiuoigaíov róxov QaveiGuv, 
dXdabav d, Uri xai &yodgas: ÓavaiLoveiw, dyvonovovrras Bi niQl vov vóxov ds ui) éyyoágov yevonévov vov 
Javeíonaros urÜi éxsporerasos, mapsvisDeíons (rovro 07 v Ónudiss vó pi) mQostwtiv dvent Ov rQéysv 
YOXOY, xaitOiy& ssoAÀov drrew Suudrow dp dv xai dvenspoyrvo: xóxo: xal dx Gvugowov uóvov vixrovtci, 
Kot, dà Ox« 0001 dx avugóvov, àAÀ avrouáros sndjetes Opos ómaavoUrras, Dià rovro DecmíLousv, r3) 
Lóvoy tv dE énsgorriGtus avro; didocOai vóxov, dÁla xal vOv d$ dypgágar vow Vrov onolov Ó vóuos avcois 
Oídnsiw dmxspmtüv, vovrécr. vÓv dx Oiuoipov Tis éxavocTi;. ove yág mcs dysÜóv ois Üsou£vows Éroípovs 
Óvras Bonduiw ovx dv sig Üixaiov OmO TouivrIe düixeia Das. Aerrróvros. 


CAPUT Y. 


Kal vobro Óà Zuàc 4QÜafav, de vivas GvvalÀlárrovrss mgós avvove yeanuartia xal loyoOécia. mroi- 
eUvrdi, xal rà uiv éx' dyopáe «iGtvras, và à abrol ovyygdgovo. vjj oixtiq tipi, v«3i DÀ vxroygdgovair 
&répmv ravra xaraypawá»tam, xal jvrGaw, OeTs Sí v& tO.0vTO. ygdyeauev oi 7008 avtovs avyaAldvrovtss, dvé- 
xecOa, abro)6 xai «0 ixavóv avro; zaQ avrov» yiveGÓaa, xal uj amoxeyojjod'a: xal iyw, c và uiv GUu- 
Bóhua y xàé ópoloyíae 5j và Àoyo9écia ümavra Gvwéypawaw vij avrdw yugl 5 érdgmv ygayávraow vovvou 
regn usvaveo, ov ur» rÓ mspuyóusvov avroi; zoucíov Óídorai, cxtra dyravOsv vnoÓvxac Eytv xal vóxov, 
xd» &i uj yéyopaztTas, Qiuoipaioy Aaufdwmuw. fjusió volvvv, dnt; và vovaUra xowà xadéatrxs xal molAne 
TZ$ imicxiyaos Daóusva, avrà voV mQosjxovtos dmoxQiwóusda noós vara. si piv yág vw Gvufólaww àyo- 
Quiov mowjcwa xal ÓÀov oixelq ygáyess. yuipl, 7, xal Vroygáweuv éy rois sap. éréQany ygagéiaiw 1j D mpeg 
* AoyoOsgiíow, d»véysaDas avróv xai xAngovópove avrov mci: mngosjxev Oacmitousv TQgómow, ÓnAad; «aic 


c.IV ex B habet B* A 62 p. 99 Zach. (argumentum notat B'T 11, 31 p. 624 Zach); Ath. summam repetunt 
paratitla Ath. 17 $ 6. 
e. V $ 1 summam Ath. repetunt paratitla Ath. 17. $ €. 








€ nobis postularunt, immo vero etiam amplius quam postularunt, siquidem omnibus potiora iura íis con- 
cedimus in rebus quae ex eorum pecuniis emptae probantur. Si vero contractus sine scripto factus sit 
fiatve, et. ipsi pecuniam dederint vel species quasdam (quod mazime apud praepositos mensae argentariae 
ficri consuevit, mundo forte muliebri vel argento ob talia dato vel ctiam vendito) nec vero pretium 
acceperint, tunc liceat iis tamquam sua haec vindicare, etiamsi hypothecas non habeant. Neque enim illi 
«liena possidebunt, qui pecuniam quidem non solverint, sed quae ipsis ab aliis data sunt frustra delineant, 
verum sive heredes relinquant, heredes eorum aut quae pro ipsis sunt aut ipsa quae data sunt, restituent, 
sive heredes non relinquant, licebit ipsis haec vindicare, neve ulla hypotheca contra eos in eorum rebus 
«b aliis adquisita valeat. 

IV. niam vero legem tulimus, ne argentariae mensae praepositi ultra besses usuras fenerentur, 
illi autem nos docuerunt se etiam sine scripto fenerari solere, nec tamen [idem sibi servari circa usuras, 
wípote cum mutuum sine scriptis contractum nec stipulatio interposita sit, (secundum illud quod vulgo 
dicitur non convenire ut usurae absque stipulatione currant, quantumvis multi sint casus in quibus et sine 
stipulatione usurae et ez solo pacto nascantur, nonnunquam ctíam ne ex pactis quidem, sed sua sponte intro- 
ductae nihilominus exigantur); propterea sancimus, ut non solum ex süipulatione usurae iis, sed etiam ex 
non scriptis tales praestentur quales lez ipsis stipulari concedit, hoc est usque ad bessem centesimae. Nam 
qwi omnibus propemodum indigentibus opem ferre parati sunt, eos par non est iniuria affici ez: eius- 
modi subtilitate. 

V. Hoc quoque nos docuerunt nonnullos contrahentes cum ipsis instrumenta et ratiocinia conficere, 
et alia publice in foro facere, alia ipsos sua manu conscribere, quibusdam autem ab alüs conscriptis sub- 
scribere; aique petierunt, ut si quid eiusmodi qui cum ipsis contrahunt rada serint, obnoxii teneantur ipsis- 
que per eos salis fiat, neve eo abulantur dicantque se instrumenta qui vel cautiones vel ratiocinia 
tota sua manu conscripsisse vel aliis scribentibus haec subsignavisse, nec tamen pecuniam quae iis contineatur 
ipsis datam esse: ut tnde hypothecas habeant et usuras besses, etiamsi scriptae non sint, percipiant. .Nos 
igitur, quoniam (alia communia sunt et mulia consideratione egent, ad ea uti convenit respoudemus. Si 
quis enim publicum instrumentum fecerit, totumque sua manu scripserit, vel etiam ab aliis conscriptis sub- 
scripserit ive instrumentis sive ratiocinis, sancimus, ut is eiusque heredes omnibus modis teneantur perso- 
nalibus scilicet. actionibus obnoxii. Neque enim temere hypothecam dabimus üs qui de hoc pactum non 





1 Sirzosv L? | 3 zgayuavov B | vo om. B| 6 o5] | LB' Anon. Bodl.] aygigov M*B! rni 6 vóuos Bf | 
sí L' | xvrcorra: L] xrraowto MB| 7 xavaalóviss | 11 étvoiuos L* | 18 Asxvóvnros àdixeiad'as L | 19 avy- 
L|949ó6usva B vulg. | 9 xgosyivouévois cum. Haloan- | aAÀAdaaovtes LB || zowUvrss L| 20 dyogai; L? | oi- 
dro vulg. | 11 vóuov] Cod. 4, 32, 36 $ 2 1 12 àv «ó- | xsiq] (Jía L| 21 ygdwasev LB] yodwowr M | evyai- 
xev Bí | 13 dà B' v. L| 14 evugavov uóvov] qvu- | Adasovrec B [22 anoyoro9a. L| 23 avrà Haloan- 
govovuévov L | 15 9s om. L* | *ovrs MLB | à LB] | der) aeo» MLB | 24 vxo9r;xas MB] xai vxodrixac L 
xai jà M | 16 xai «9v Bf, B* v. L| dygagev M* | | 26 góc om. L*| 27 xai] 7; Haloander; malim yj wai 


10 


694 


mtQcovalius, ob yàp &» mgoyeipos Dolr ev ónoOjxrw voie rovro ur) Gvugaraam, nÀ)v el ui; OryDein v vois 
yoduuaciv DÀos vxagyóvtow uvrum ysropévn, (xai) y, ztóDoiwro và &w f rovro yov» rÓ azAovr rri 
Deiev xivOUUvq và» Unapxóvcov attotc, 7 0Àos vi pOcyLovras v, ygdvaiey voivrov osotov eis vaxo- 
Ouwns Évvowav qiqu.  vóre yàp xai vr» UnoDrpw avrois mapírouev, Q€ urr& v»v xadOÀov qÜGiv vw vog 
1 càw rnuserigny Gvvrapdbas prs avrov; dmocTe7Oc4 Tij$ Üvvarrs BonOsías. Tóxov Od, si niv (rróv Gvu- 5 
wvücauv, róv Gvusxtpovuu£vor elvai. ei dà voro uóvov yéypamva, ox dx tóÓxq «0 Üdvsiaua Gvvéatr, us 
ivagSa. voUs GvuBdAAovras Aéytw, ex éxeid7 oUy cipuoras v0xoe, Quà voUrTO droxóv dri 1Ó zQvoiov, &AÀa 
xarà xQóÀmyuv o" TOU Üiuoigaíov «óxov jnre OvouacOévroc ovros üv siempabuv yiveaDeu, xal rovro uiv 
ToU AoioU magagvAárrecOas  émi dà vois fj)r yevopevows AoyoOaaiom, &i xai prd (uri? yéyove vóxov (£xzad7j 
npóürióv dcrww éni navrós égyigov tQanétnse Nescit (10) dni tóxos avufldAAtw, xai avróc vóxove veAov 10 
ovx àv Qívairo róxov xyopls Qamávnw didóva:), dieivas vóv vÓxov avroí tüv Üiuoiaiov dzcirSiv, YOU mévtos 
ÀowroU vaUra nagarrgovusvow àzag Ó mago» Ouie vónos Qidwciv avrois. 


CAPUT VI. 


Eis dxeivo uévro: xal apólpa avrois BorDovptr, dts ei AoyoOécis sgopéporro Kyovra Qrrds éxáevrw 
aíxíavy dyysypauuivnv sie 1j» dedovas v0 govaíov, 0 Oà vrtoypdwewuv dv vois avroic AoyoOadíos, ei xal éxámrrv 
avrüg oixeig yexpl vf,v alsíay ov ypayeurv, 9j xal óuoloyíav vivà Undo voUtOv mowjSusvo eire dv ÜDavaiapavos 15 
Cxnuata sire dv Oualvaeme sív8 wai d , unxérs. ÜvvacÓ'as xóv rovro zoájavra và xarà ufooe alvidw 
dmasrsiv vàs dmodwbes, nájv i u5 xarà mepiovaíav Ogxov éxayaytiv M^ «o y avg 9 xAngovóuoi ToU 
Oavsícavros, xovro yàg uóvov aivQg magéyousv, siíGm mévto: «àv Tj vapyvpiq. sagsyouévow xpóvav. si 
y6Q xal avró; gOdcn magsiOriw Ó xoóvos, ovdà Ogwq Bagürousv avroís* xovro OmsQ xal dv vois xadUÀov 
»óuow dygávausv, xaírowys ovÀà rovro dygnv' wóv yàg oixsq guol quiere 5 xai dóvra AloyoOéaiow 20 
mov Dixaiv f» ovra ÉxusÀ xaDscváva: xal vouiGuv, &€ và ur 0edoutva ygdgem; 

'"Eniloyos.) Taà voívvv magactáyra viv wal dia voids vov Oaíov noaypavixov OnAotusva vóuov 
3j 1s a7; dvUobótns xal màs Éregos t75 zuerépac molazelae dgyow dxégcua gvAavinv els v0 Denvexis Gxevadxoo, 
so»zs librarum auri decem ézxesuévzé xatà vOv vaUta magafaiwovraw 1j nagaBaivagOas ovyzagoivrar. 
D. k. Apr. CP. Belisario vc. cons. [a. 535.] 25 


Nov. CXXXVI 5. 6 DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS 





fecerint, nisi omnino in scriptis bonorum mentionem factam esse probetur (et) aut sua ipsi pignori obüi- 
garint aut saltem hoc simpliciter adiecerint 'periculo eorum quae in bonis habeant, aut denique 
lale aliquid. dixerint. scripserintve, quale ad hypothecae cogitationem ducat. — Tunc enim. hj 
pu iis praebemus, ul neque universam legum nostrarum naturam conturbemus negue ipsos auzilio 
quod Loren eue! privemus. | Usurae auiem, si quidem certas hone ob pactae valeant. Sin hoc 
solum scriptum sít, mutuum sub usuris esse contractum, contrahentes dicere nequeant, quoniam usurae 
definitae non sint, propterea non fenebrem esse pecuniam, sed per praesumptionem quasi: besses usurae 
nominatim expressae sint ita fiat exactio. Atque hoc quidem in posterum observetur. In ratiociniis vero 
iam confectis, etsi mentio usurarum facia non sil (quoniam manifestum est apud quemlibet argentariae 
mensae praepositum contractus sub usuris fieri, nec qui ipse usuras dependit, absque usuris impensam 
PME Im liceat iis besses usuras exigere, in posterum tamen ea olservantibus quae praesens sacra 
ipsis argiur. 

VI. Jn illo vero vel maxíme iis subvenimus, ut si ratiocinia proferantur quae definite singulas causas 
in quas pecunia dala est inscriptas contineant, i$ autem qui contraxit his ipsis ratiociniis subscripserit, 
eliamsi singulas causas sua ipse manu non scripserit, vel etiam cautionem aliquam de eo sive sub specie 
muiui sive transactionis sive etiam aliter confecerit, is qui hoc fecit nequeat amplius sing Causarum 
probationes exigere, nisi forte ex abundanti iusiurandum vel ipsi vel heredibus creditoris deferre velit. Hoc 
enim solum ei concedimus, intra ea tamen tempora quae exceptioni non numeratae pecuniae statuía sunt. 
Nam si id quoque tempus iam praeterierit, ne iureiurando quidem eos gravamus: id. quod etiam in legibus 
generalibus scripsimus. Quamquam me hoc neq fieri oportebat: nam qui sua manu scripsit vel etiam 
ratiocinia dedit, eum qui par erat tam socordem fuisse putare, ut quae data nom essent scriberet. 

Epilogus. ae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam legem declarantur, ea 
fam gloria tua quam quivis alius rei publicae nostrae magistratus integra servare in perpeiuum studeat ; 
cum poena librarum auri decem iis immineat qui haec vi aut violari patiantur. 





1 msprovaMaus] spogorixals B | àv om. M| 2 xai 
add. Zachariae, nisi antea pro 9magyówtow scriben- 
dum sit vmoOrxne (cf. Ath. sb p yéyovev Ono; 
pvíus) | 3 avrà L^ | 4 igo: Bl 5 davrows L^ |6 3i 
om. B || 1ó om. B || 7 xovaiov] xoéos Haloander | 8 x9óa- 
Agyuvr M [9 duel. M | yuvouévos L| uviun ur Anon. 
Bodl) uw uvüun cum Haloandro vulg.; uy, om. MLB 
| 10 émi LB] ws émi M || degyipov] adixov L^ || «à 
add, Zachariae | avuBaAsiv B | 12 zagov M! | 13 ei] 
oí M| 14 M tyenneem M] yeyeauusvr» LB || 96do- 
1e« ML) didoses B | && M] P 15 avrós B) a$- 
10i; ML, dv avrois coni. Zachariae | o9 om. B | *zxou- 
vvwro MLB, (uz) 200010. Hombergk male || 16. x 


GiaMasox L | airidy] avxiv B | 17 xÀggovóup B] 19 

Oen L] p9áco. MB | 20 vóuow] Cod. 4, 30,14 $ 3 
[erreur M i2 xmi delendum t | 22 vógov ML*| 
TvzOv L? vulg.| 24 librárum auri decem rjrow xeveiov 
£4 Arg» M Livodv ypvaíov déxa L | 25 subscr. 4ypég 
xaÀavÓov Mimgikiswv Vmat&ías Beligapíov Ath. d. k. 
apr. cp. pp. bilisar. vc. conss, M (guod Zachariae probat 
interpretatus post Belisar. vc. oons. i. e. a. 536, addems 
Jortasse emendandum esse XV k. Apr.), dat. k. april. 
ppo. basil. anno Zul* (om. subscr. Iul. codd. rell); gts 
pagriov usrà v)v Ünarila» Bacilsíov vÓ i$ Theod. 
quae perperam repetita esse videntur er subscriptione no- 
vellae sequenti CXXXVII a Theodoro apposita. 


695 


PAZ 


ITEPI XEIPOTONIAZ EIHZKOH9N KAI KAHPIKQ9N. 


"Ev óvóuar, rov Üsonórov "Ipsos Xowgrro? ToU OuoU ZuGw JvroxgüroQ Kaicag dÀdfios "overuanavos dLa- 
payixós l'ox9uxos. oayyixós l'eguavinóe (Adyvixós 4d Àavixóg) OVavalaxós "dpgixavós (svaaBrs ) evrvyrs EvOobos 
(rixnt0s) vgomaivxos dsus£agros Jdvyovevos IlítQg 1Q Aaumgordrq uaylütogp Td» Jaior Ógguxiov. 

(Hgooi(usov.) El voc noletixovs vopove, jv vi» dLovoíav ruiv ó Osóc xarà c9)v aéroU gilavOpa- 
míav énictrvae, BeBaiove Qi& návrow gvlávrsadas rpós dapalmay vàw onrxóa anovdaLousv, nócq uà 
lov mÀsiova GnovUmv ógsilouev OéaOo: egi jv tQw iG xavóvow xal eov vóuov nagagviaxnv dw 
Vado T/e TOv vustéiow wvjowv GurhQías doediremot oí yàp ToU$ (spoUs xavovas gvÀdttovres T76 TOV 
Daanótov Juov GorSaíae a&wUvroi, xal oí vovrove zagaBaivovres avro] éavrovs 1j] xavaxgíaes vaoBáAloves. 
Lane id Bà Vnóxuvrcs xavaxpícs oi óciavravos dxícxomos, olg menícvsvvas xal Lnreiv «oU$ Xavóvag wai 
gvÀártu» simeo T& ToVTOYw mapafaivonevov Gyexdíxrvov xavalngOsin. raw ov» Oaicw xavóvow uj) naga- 
gvlayOévram dide" mpossli gre édebausDPn xarà wAnoudw v8 xal uovagdw, xaí Tiyvcv. dstiGxÓTCOV O6 
By xarü voie Oeíovs xavóvas fiu)vrow, xai dÀlos dà svgnvras urÓà abrjv T5v ti$ dyías mQoixouuTs 7 
to9 dylov BarztíGuaTos ngosmvyr» ÉniordsyOL. 


DE CREATIONE EPISCOPORUM Nov. CXXXVII 1 


CAPUT L 


TÀ vov JuoU roívuv dvvooUrrss wgípa zv £p éxácrq vOv mporayyshOévrom D5jrnciv va xal 0ióg- 
Sam ixihaógaguz» xavorixd mQosÀOsiw. sb yap xal rà maga rQv Aaixav duagravóusva oí ysvixol vuoi 
oV svyyoQovg: Qíya Dyrüosos xai dxDuxtjgsow xaralundvegOca, nde tà nag& dw áyíaw amoctólow xai 
Iy4 vgip Tie mndvrow tà» ádwÓgomaov gwtroíae xavovixos diavvroOsvra zeQuüsiv dvacgalusDa; moA- 

Us dà ix rovrov uáligra ois dpagtüaagiv svpopev mepunegóvtae, jià rÓ ui) y(vauJas às Gvvódovs tdv 
óguerdtwyv ísQéowv xarà rà ópuaOévra vmó rOQ» ayiov amocróÀov xal vv áy(ow matégow. si yàg vovro 
zageovÀdyOn, Éxagros sUAaovusvos róv dmi Te GvvóUov EKAsyyov £anovdatsw dw xai và Üuíag dxuav- 

ávnv Anrovpgylae xal goggóros fiov, iva uf Tj xataxgiges Tay Ouiov xavóvam vnofhgOiin. xaxsvo 
Jà oijiv $rróv vuv dgagryudrow yéyovs mpópaciu, Ori yoxgle dberágang xai vic dul vjj ÓpO T) níorts xal 
Gsuvótyt. Bíov uagrvgías xssgorovovrvas éztíoxozol va xal ztgsaBitsQos xai Üidxovos xal Aowmoi xÀngexol, — 8i 


Nov, CX X XVII Graece tantum extat in. M et ín. Collectione XXV cap. 22 (2 C), ín L cum novella CXXIII 
contaminata legitur ita, ut pr. etc. 1—3 pro illius const. c. | et 2 pr. substituantur, c. 4—6 $ 1 post eiusdem const. 
€. 9 inserantur, c. 6 $ 2. et epil. eiusdem const. epilogum efficiant (cf. quae adnotavimus p. 594. 602. 625); c. 2 (Osa- 
Couev, ócaxis xoaía yévrraa .......) —6 81 extant B 9, 1, 8. 11—19 similiter coniuncta cum nov. CXXIII. — 
Epit. Theod. 131 (inde c. 2. 8 in. Prochiro 28, 1—4, c. 3 in. Epanagoge 8, 5), Athan. 1,17 (inde Coll. const. eccl. 111 
1,11, Nomoc. L tit. 1. 16 p. 611. 622 Voell.). 





CXXXVII. 
DE CREATIONE EPISCOPORUM ET CLERICORUM. 


In momine domini lesu Christi dei nostri lmperator Caesar Flavius lustinianus Alamannicus" Gothicus 
Francicus Germanicus (Anticus Alanicus) Va icus Africus (pius) feliz inclutus (ictor ac) triumphator 
semper Augustus Petro clarissimo magistro sacrorum officiorum. 


Praefatio. Si leges civiles, quarum P aersgpater nobis deus pro sua lumnanitate credidit, per omnia 
as servari ad securitatem subiectorum studemus, quanto plus studii in observatione sacrorum canonum 
et divinarum legum, quae pro salute animarum nostrarum constitutae sunt, collocare debemus? | Qui enim 
sacros canones observant, domini dei auzilio digni habentur, quique eos violant, sc ipsi condemnationi 
subiciunt. Maiori vero condemnationi subiecti sunt sanctissimi episcopi, quibus commissum est ut et in 
canones inquirant et caveant, si qua eorum violatio relinquatur impunita, Sacris igitur canonibus non 
observatis varias contra clericos et monachos et episcopos nonnullos interpellationes accepimus, ut qui non 
Secundum sacros canones vivan(; atque alii quoque inventi sunt, qui ne ipsam quidem sanctae oblationis 
vel sancti baptismatis precationem sciant. 
L JDei igitur iudicium cum animo reputantes quaestionem et correctionem in. unoquoque eorum 
ad nos delala sunt canonice iussimus procedere. Nam si ea quae a laicis peccantur generales 
- non permittunt sine quaestione et vindicta relinqui, quomodo ca quae a sanctis apostolis et patri- 
pro salute omnium hominum canonice statuta sunt, despici patiamur? Multos. au hinc mazime 
in peccata incidisse comperimus, quod synodi sancüssimorum sacerdolum mon celebrantur secundum 
ea quae a sanctis apostolis et sanctis pairibus definita sunt. Hoc enim si observatum esset, unusquis- 
que reprehensionem coram synodo veritus studeret et sacras liturgias ediscere et honeste vivere, ne 
condemnationi sacrorum canonum subiceretur. Sed illa quoque mon minus quibusdam peccandi occasio 
exlitit, quod et episcopi et presbyteri et diaconi et ceteri clerici sine examine et sine recíae fidei vitaeque 
Aonestae testimonio creantur. — Nam si quibus negotium. commissum esi. precandi pro populo in- 





2 rubr. Hlsgl. zeigorovíns (ytsg. om. Theod.) éztiauó- 
sto» xah xÀngsxGw (mgacBvréigeww Proch.) M Theod. 
Proch, Ilsgl — xÀngexaw xai nagl qvvódow xal stQosxo- 
puüzs Ath. 24ÀÀAg Qudvabus magi émiGxÓónov xai vv 
Oeiov xavovav C| 3 inscr. Ev ovouats — óggixiov C] 
aUroxQárag iovdziwiavóg abyovgios mérQo payícrQa 
oggi» M 'O avvós Bacilevs Iiévgq uayíaroq: Ath. |j 
jdwrxós VAawvixbs et im segq. sUGsÜTS el vaxryETE Sup- 
plevi (cf. inscr. nov. XVII. XLIII. CXXXIV; edictum 
VII al.) | 4ggsxavós] rectius 44g9ixós (cf. ad p. 117,42) 
[6 Ei] sis cod. Theod... Ath. Fabroti, om. Ath. cod. Par., 


ai yàg L | avroV Zachariae] éavrov libri [8 «v7« C| 
Ouinv ML?] 9ux)ov L'C | nagagviaxzs C | 11 o* 
mtenicisvrtas C] 12 v4 om. C| rovro» C v. L. | xaza- 
Ang sín M] xaraAdnovew L xaraktizwaw si (pro) 
xarcÀsgOsí im dittographia C | 14 ur om. C v. L 
xal om. C | signvras L | ur0à CL) urs, M | avroi 
Cv. L | 17 zxgoccA2éiv L? | xal om. L | &uagróusva 
Cv. L| 19 zàv om. C | àvaaxo u£9a Scrimger] àvacxó- 
asÓa (dvagyoíusDa C unus) MCL || 20 yevéo2a: C 
plerique | 21 9&oráro» C | 22 nagagviaxg?5 L| àv 
om. C| 24 apagrznass. C|25 «6 om. C 


15 


25 


696 DE CREATIONE EPISCOPORUM 


yàg oi éxirevQanpévos süysaDas vido voU laov avábw. vis vOV DtoU vmxotalas svoeDaisv, na vnip và» voy 
Aaov nÀruuelnudtay ébiArovaOas dvvrcovras xà» Osóv; Óv« DÀ xà$ yeigorovías 1üyw iagémv uera náars 

Bias mgosrxss yivtaDas, Qiágxes ruás xal ó dv dyloi P'euydeiet 9 Seolóyos, énóguavos vois &yloss dno- 
qróÀlow xal vois Üaio:ws xavóGi. Aéyss y&o dv v Meyálq Linoloyguxq) ovra" vie dà voie vov IIavàos 
xavógGs xai 0go«s áavtów magexTaívov, ove nsol édnicxozov Kva$e xal zosagvxégov, 5 
vngaléovs, ac pgovac salvas ur, nagoívove, ur náArnxrac, Qadaxrixovs, aveztsAnzxtovs dv 
&szacs xai nina | deg bd TOig mOvmQois, oU ais T0 Qiagelyov sÜgraas tz» TOV xavóvov 
séDTnra. xal nálw 0 avtós ÀAéyti oVros* xaDagO vas dst mgüvov, alza xa9apai cogia Oz ve: 
xal ovros cogíaas, yavéagas gus xal gazígas, dyyíaas Dad xal meosayayeiv áAlovs, 
dyiad vas xal áyságas, yasgayeytjGas uavà yesQay, cvuBoviavGas uevà Gvvág eco. xai 
náAv ó uvróg dw dyíow l'onyóuoe megl vow avrov dv vd avvQ Aóyg vovro yodgs ríe Ó nÀdvtor, 
xadámsg atUnusqóv vovs znA(vove, vóv vijc aAnDovs Aesrovoyías megoscácmv, vóv paca 
áyyéÀov ovnasóuevov xai uerà agxyayyéAmv Qobdgovra xal Xguavq GuvisQgaravgovea: 
xai dià 1oíroyw gdv Ósíxvudiv O ÜtoAéyos, Oxoéove Ósi moós viv (spocóvgv mnpofallagOa. msgl dà và» 
dvabios xsigoros ovuévov 0 avtós 1áUs Ay dv vQ avt Aoyo: oi ugÜüv «pj iagmauvg ngosicavayxóv- 15 
Ts6 a7Ü0À toU xadov nporalaumogngcavtsé ÓuoU T8 uaD cal ual Mebaconlos Tü6 evoaBaíat 
dvalsixvvvvas, xal zgiv xadagO va: xadaigovci, y9àc (agóavios xal aruagov iagais, 
x9ii rà» áyimw Fio xal nvorayoyol onegov, id pde Tg» xaxí(av xal axéduos t9» 
svcéBssiav, 0 Foyov gágivos àvOQozívne, o9 v56 TOU rveavupuacos. Ori 0i oi Ocio. xavóves xo- 
Aíovai xAngixois slvas vovs devrégav yausrz» Aaf(vias, xal ó dv dyíow BaaíAesos Qidáaxov ovrog Àyn 3 
ToU6 favrsQoyapove mayrsAOS Ó xavov vis Unngagíae azdxArsao. xal vavca ó dv ayá 
BacíAuos. xogovrov à oí Gysos. matéQss i6 lepmavvre dggovrigav, 01s oi dv Nixaiq avvelDQóvtes xavova 
diiOevro oUrtms Éjvta- ànmmyópavase xaOóAov r usyádng aívodos urvsa dnicxónq unvs xet- 
cBvrépo gurvs Qiaxóvq urta DÀOs vTOY Bv tQ xÀngq Tevi dtsivas Gvve(saxtov Éysiv, 
nÀQv &í ur; ága urvága rj Qaíav y à unáva ngósoxa vnoyíav Qiagavyss. 


CAPUT II. 
Toi; oU 9nà jw Ouímv xavóvow óquOsiw áxolovOoUvtss vüw magóvta mowÜpusDa vóuov, Óf ov 
Ouanítousv, Ocdwu& zQeía yévgras éníaxonov yegorovnOTvas, Gvvidvas vois xÀngixoUs xal ove ztQoitovi vf 


Nov. CXXXVII 1. 2 


c. II. in epitomen redactum exhibet Epanagoge 8,8; pr. (— xsgoxvovoUrvos) ex B erscripsit Balsamo ad 
Nomoc, XIV tit. 1,23 p. 840 Voell. 





digni ministerio dei inveniantur, que o populi delictis placare deum poterunt?  Creationes. autem 
sacerdotum oportere cum omni diligentia firi docet nos etiam Gregorius theologus inter sanctos habitus 
sanctos apostolos sacrosque canones secutus. lta enim dicit in magno Apologetico: quis autem qui 
ad canones et Paulí se regulas dirigat, quas de episcopis et presbyteris statuit, ut 
sobrii sint, casti, non vinolenti, non percussores, ad docendum idonei, integri in om 
nibus rebus, et ab improborum commercio remoti, non multum esse quod recedata 
canonum rectitudine comperiet? Étrursus idem sic dicit: purum esse prius oportet, deinde 
puros facere, sapientem esse atque ita sapientes facere, lucem fieri et illuminare, 
appropinquare deo et adducere alios, sanctum esse et sanctificare, in víam deducere 
cum manibus, dare consilium cum prudentia. Et rursus idem in sanctis habitus Gregorius de 
iisdem in eodem sermone hoc scribit: quis est, qui tamquam figlina uno eodemque die fíngat 
verae liturgiae antistitem, quí cum angelis staturus et cum archangelis laudes prae- 
dicaturus et cum Christo sacerdotium gesturus sit? Atque per haec quidem ostendit thco- 
logus, quales esse oporíeat qui ad sacerdotium promoveantur. De iis vero qui indigne creantur, idem haec 
dicit in eodem sermone: Qui cum nihil prius suppeditaverint ad sacerdotium,nec prius in 
virtute laborarint, simul et discipuli et MERITI gestacHd designantur, et antequam 
purgati sint alios purgant, heri sacrilegi et hodie sacerdotes, heri a sacris alieni 
et llodie mysteriorum antistites, veterani malitia et tirones pictate, quod est epus 
humanae gratiae, non gratiae spiritus. Sacros autem canones prohibere clericos esse eos qui 
secundam uxorem duxerint eliam in sanctis habitus Easilius docens ila dicit: qui secundum matri- 
monium contrazerunt, eos omnino canon a ministerio ezclusit. Et haec quidem inter sancios 
habitus Basilius. Tantam aulem curam sancti patres sacerdotio adhi t, ut qui Nicaeae congregati 
sunt, canonem ediderint, qui ita se habet: vetuit in universum magna synodus, ne liceat aut 
episcopo aut presbytero aut diacono aut omnino ulli eorum qui in clero sunt secum 
mulierem habere, nisi forte mairem vel amitam vel eas solas personas quae suspi- 
cionem effugiunt. 
II. quentes igitur ea quae a sacris canonibus slatuta sunt, praesentem legem facinus, per 

sancimus, ul quoties episcopum creari opus sit, clerici et primores civitatis, cuius episcopus creandus est, 





4 voie Osce CL) voie om. M vulg. [ 2mxoÀoyrtux] | (or. XXI) c. 9 (l. c. coL 1089 Migne) || weosisavéyxas- 


Gregor. Naz. apolog. (or. II) c. 69 (Migne PatroLXXXV 
col. 411) | vo$. om. Gregor. | Iavov] I Timoth. 3, 2.3 
(cf. Tit. 1,159.) | 5. xavócs xal C Gregor.] xavóciw 7 
ML | £x. xal zecfvtégow £rafs Gregor. | 6 »vnga- 
À(ove C, Gregor. v. 1. || dArztxove dv às xal dyendá- 
gove Gregor. | 1 zv C Gregor.) zoe 3)» ML | 8 ó 
avrós] L. e. cap. 11 (col. 419 Migne) | 9s xa2apOzvai C 
lzgóregov L | 11 Denyóges] Lc. cap. 13 (col. 481 
Migne) | 12 và» ante ztpoGrd1mw coll. L | 15e Oeías 
Anutovoyíae C v5$ aÀnOsías Gregor. | 13. ayydj (in 
litura ez &AÀov) L | Jofdaovra] JoLácovras xal ómi 
10 dvo Pcia trpuov dvanduworta vàg Ovaíae Gregor. 
P 14 dei] 0à M om. L| 15 17» om. L| 15 dv «i avig 
Aóyq] immo in laudatione Athanasii episcopi Alexandrini 


vé Col. | 19 0 M Cv.L) ov Cv. L, om. L | 20 
S. Basilius epist. 188 (ad Amphilochium) cap. 12 (Migne 
Patrol. XX XII col. 681) | 21. d diuove Basil, C. v. L 
mavrtide C Basil) om. ML [ doistes CL Basil. 
dnéxÀnct, wal v0oU$ vixTouévove dx rovrov 1M 122 xa- 
vóva] Synodi Nicaen. can. 3 (Mansi Concil. coll. 1I x 6:0) 

23 umts dxicxomo» prts moecfv pre dadxo- 
n C | 24 civi vov dv 19 ramp v ed. 25 «i 
B3 ága untíoa C Syn. Nic.] «£ ga peréoa L «à a 
doa M wulg. | z. Jaíav) 7] ddshgris 7 Ouaw Sy». Ni. 
] 9 alterum del. Skutsch / &] )4 à Cv. L | toócexa 
maga vxowvíay Qsazégisvya Syn. Nic. | 26 vónov zx040s- 
us9a C | 21 yévrvas CLB (cf. 594,1)] om. M 


697 


móÀeos Tj udAles étiononos iporovaiaUas, xai ngoxtuudvov vaw áyíov evayyslon 4ni Quai ngosalnow vrygpi- 
Guava mOuiv, xai Éxagtov avtav Ouvivai xatà vow Oeiov Aoyiov, xal dyypágtw dv av10is, 01s 0Uta Üi& doOuw 
ois Oià Uxóayeaiv ] guMav 7] xdg 7j aAÀQv otavürzove ngosnádO sav, &A& sidotas aUtOUS t, OpOTE xai xad'o- 
Aaxüs míctscs xal GeuvoU Bíov xai vmàg TO vQuaxogtów Értos elvai, voUvovs dnshifavto, xa O1& OUT& yaustiv 
ovra maida; igagí viva. dE avrov Eye 7j m xqw 5 maidag gudaxovs yivagxovGav avrOUS dGgrxévas 7| Éysiv, 
GÀÀ' e xai ngótsgóv vus 4E aviQv yausiw lys, xai avtiv quay xai ovdi yigav ovdà dvUgos aztotsvzOeiaav 
ov0i voi; (sois xavóciw [xai voor] «mryogsvusvry , EUM ovi zoÀsrsvousvov 7) vabeaTQv tuvà quw yrguiso- 
uéva alveis yavolaxovoa, nÀrv sc ur) dv uovadtroíq ovx zvtov Osxanévra dyvavtaw uovayiexóv 0 0AMTEVOASVOS 
7 0 rafnu/rns Bíov ddwagAnrws diaréAsgs: Ünad; ris éuzxQocOw ruiv sigruávns magarnrngecs xai émi XOV- 
TUv Gv ngoiunmav áv rois ysvOuévows tegi. avraw wrgíauag. qvAavrouévns, tva dx tw ovcas vrgitousvav 
Tuv ngosumwow O0 Bskcíov xyegotovnoT, 1j dniÀoyr wal TQ? xgíuavs TOU y&iporovoUwTOS. masteiG us dà 
AwpórsQov vOv pi a xsporoveigO'ua sag TOU yexporovoUvTO: Aie usd" ónoygags (Qias megiéyovxa 
v& map ví OgÓTjs aUtoU zGTsum" sxayyWAÀew Üà coUrOv xai viv eíaw sQoixopiÓz Tiv dni t ayíq xow- 
wumiq yivouévrw xal vn» dni v ay Bantíguars aig xai vo$ Aowmas ztpossvyds. Ogxov Óà vnéynw wai 
«rov TÓw yngorovovusvov x«va 1ü» Ow» ygagaw, os ovra Ó« davroU oves Ó« &téQov sQosaizov Qidexé 
T& Ó UVnégyevo ov0À usrü vaVra Óugn y avr Tq xegorovovrr. avrov 7 Oi TÀ Vrgicuavr« ai; avXOw 
mOs)Gauévoi Tj étiQq TGw mxüvrow Tivh Ümág Tüj$ &i$ avrov yevrGOuévQe gs«ovovéas. ti Tie Óà mag yv 
pvnuovsvüsigay zagagqukaxgw émicxonos ysotovnÜT. xsÀsvoutv xai avTOv TX&d& TgOTtOié TZS ÉyHOXOATS dw- 
BáAlea Oa, xai xóv zapá vavta toAurcavta ydigotovi;aaa, 


CAPUT III. 


Ei Óé c6 xatnyopíav vwwvà mosrastas warà TOU pélorros xegovoveiaOas dxidxónov 7 mgscfveégov 5j 
Siaxóvov 5 dÀkov xAngxoU rj xai ryovuévov ép oiqünmots aivíq, avagaAMioOo y) voaUtr gugororia, xai 
ywwécÓw mgórspov éirtacie T6 warryogías, magóvtO: xai OU xaTQyópov xal émsb«óvtTos TOis ztaQ aUtoU 
stposayyshOaiciv. a6 dà xai GmnoAiuxavowro 5 dvafdAÀloo O xar5yoQos, wal oUtaw O T)» gaeorovíav usAAov 
stowigP aa (rna dxgiBagrarnw ytokbiaO o Qrviw sigo TQudv. xai &i uv vzxsUDvwOov SvQOs TÓw TZV xatr- 
yooíav Uzxousivayra sir& xarà vOUs Üs(ovs xavovas (r8 xarà TOUS zjusTéQUUS vÓuOVS, MCJÀUEO DO T) gegorovía- 
aí 0i aveiOvyos gaveir, sre nagówtos TOU xarQyógov 7) xal àmoóvros, ywéaO w 7) 4sigozovía, ó Óà py 


aita TaQuv uu anodsizes eive dstopvyos, ek udv xAngexos ai, éEmdaiadw vov oixéiov BaOpoU, si dà 


ET CLERICORUM Nov. CXXXVII 2. 3 


v. 9—4 dÀÀ' sidóves — dnelézayto er D exscripsit Balsamo ad INomoc. XIV tit. 1, 28 p. 848 Voell., v. 4 
argumentum notant "Pos. 41, 1, Nomoc. XIV (it. 1, 28 et Nomoc." ib. 
v. 6 sg. argumentum notat Nomoc. XIV tit. 1, 23. 
c. ILI summas habet Nomoc. XIV tit. 1, 8. 9,1 p. 466. 538 Pitra; ipsum caput — 26 5j xsugotovía ex B. repetit 
JNomoc." 1,8. Argumentum notat B*K 8,1 p. 382 Zach. 


conveniant, et propositis sanctis evangeliis de tribus personis decreia faciant, et unusquisque eorum per 
sancta eloquia iuret, alque in. illis scribat se neque propter largitionem neque propler promissionem aut 
«miciliam aut. graliam. aut aliam ullum affectionem eos elegisse, sed cum sciant eos rectae et catholicae 
fidei atque honestae. vilae esse el triginta. annis maiores, et scire se neque uxorem neque liberos quein- 
quam ex íi habere, neque concubinam aut liberos naturales se nosse eos habuisse vel habere, sed el si 
quis eorum prius uxorem habuerit, ipsam quoque unam, et ne viduam quidem neque a viro separata 
neque sacris canonibus |et legibus] prohibitam; sed me curiae quidem mec muneribus addictum aut o/fi- 
ciulem esse quemquam ex dis qui eliguntur se nosse, nisi in monasterio non minus quindecim annis mo- 
nachicam vilum curialis aut officialis sine ulla reprehensione transegerit; scilicet observatione quae prius 
«a nobis dicia est eliam in his personis in. decretis quae. de iis fiunt custodienda: ut ex tribus personis 
ita electis melior creeiur electione et iudicio creantis.  Exigalur aulem prius ab eo qui creaudus est. per 
eum qui creat libellus cum propria eius subscriptione, qui rationem reciae eius fidei comprehendat ; 
pronuntiet vero. idem etiam sacram oblationem quae in sancla communione fit, et preces quae fiunt in 
sancío baptismate ceterasque precationes. — lusiurandum autem ipse quoque qui creatur per sacras 
scripturas praesiel, neque per se neque per aliam personam se quicquam dedisse aut promisisse neque 
osthac daturum esse aut ipsi qui eum creat aut. iis qui decreta pro eo fecerunt, aut alii omnium ulli 
pro ordinatione in. ipsum conferenda facienda, Si quis autem. contra observationem modo memoratam 
episcopus creatus sit, iubemus et ipsum omnibus modis ab episcopatu repelli et eum qui illum contra haec 
ordinare ausus sit. 
III. Si quis autem accusationem aliquam contra eum qui episcopus aut. presbyter aut diaconus 
«aul alius clericus aut etiam praesul monasterii creandus est, qualicunque de causa insüituerit, differatur 
eiusmodi creatio, aique prius fiat examen accusaliouts, praesente etiam accusatore et quae ab ipso delata 
sunt exequenie. Quodsi etiam. accusator. rem destituat vel exequi differat, sic quoque is qui creationem 
facturus est diligentissimam quaestionem inira (res menses instituat. Et si. quidem eum qui accusationem 
subiit sive secundum sacros canones sive secundum leges nostras reum invenerit, prohibeatur creatio, sin 
vero innoxius apparuerit sive praesente accusatore sive etiam eo absente, fiat creatio.  Accusator autem, 
sive praesens non probaverit sive destituerit accusationem, si quidem clericus sit, de proprio gradu deyel- 





2 jóyew Bf | ovdi L Epan.| 3 ovàà. L^ | J4à om. L 
AEpan. | 4 xovvovs slva: Epan. | ooa B] ovàà MCL || 
5 *oidà MCL o) naidas — avt» om. B | tsvac 
C Epan. | Fev] &lyas C | ztaAaxzv C v. I. | avrovs MLB] 
avtov C (7 594, 14) || 7 0203 vois icpois xavócww CL 
Kpan.] ovd8 «ois (pois xavóciv xal vópow M ovdà 
TOi$ vóuow ovÀà rois isgoi$ wavociw (ex 594, v1) B 
(vois xavóSev 1/10: TOié vóuosc ur anryopgrvusvry Theod.) 
|| moA«revóuevov CL. At.] BovAsviZv L s v. B moÀ- 
Tevousvor 7 Bovlevrgw M er p. 594,18 | 8 elvas om. C 
| govagixas C| 9 ó va£saitrs] ó om. C v. (, B. Ath. ll 
10 nap avríw wrgícuads negl avtQv L | ovros 


aipovuévo wrgezonévov C|| 12 vov usAAovra xtgo- ' 
Li. 


ToveéigXas om. Df| 13 và om. C Epan. | 14 sposevzás 
MC] sixás LB || ogxov C v. L. | xad om. B* | 15 xara] 
mgóe C | ovia Ui avrov sj éxépov L | JeDcxd ci] ds- 
duxe» Epan. | 16 ov0à C Epan.] ova MLB] ye- 
»vncouéyne CLB] ywwonévné M Epan. | «i 06 cic h [| 
18 xsgotovgOein Cv. L| xsAsPousv. om. L| xai avróv 
om. C | 19 voiurzsavra zmoorovsiv Bí ye«gorovraas 
ToÀunsawra C | 20 mowjonras Bf || ércawóstov] 7j dre- 
Gxózov C plerique | 21 xai prius om. B | 22 yevicOw 
C v. L. | xai tov] xai om. C | 23 xai om. D | dvaga- 
Àovvo. M | 26 gavz; B*| 5 xai] sita L [231 wagov Ll 
| áxodacEg Cv.L, B | éxogvyg 5* 


85 


20 


25 


698 


sim, TÓv mtQosrixovta. Cogpoviguóv Ümousvéta. si Ü£ vis ztgó. éfevágsoss vóv xatryognOévra yesgorovioes, à 
ve ysigorovigas xai Ó yeigorovr dels 176 (apmavvne d£oOsiad'o. 


CAPUT IV. 


"Enni; dà v0 vols xavógiw alpruévov mei TOv Gvvódow ríw ócwráraw dzicxóxaw vOv» Óptiloveov 
xaO éxdatnv £xapxíav Jada péjos TOU viv e» « e «» uj) nagagulagOà»v ví dvayxciwratow doriw éxcw- 
opÓdga. oi uiv o)v &yws ámóGToÀo, xal oi marépss Qicav Qaevregov Érové éxágrow yiveaD'as avyódovs 
tÀw ÓcivTdtov (sofov rox driGxóztov dv éxdarr dapyiq, xal và avagvóusva éEevóteaDas, xal t$ tQosr- 
xojsns dbvoia Das QiogD'asos, vovréari ulav uà» vj verdorg éfüoudds v5s dyías nevtrxootis, v» 03 iin» 
xarà ràv 'Üxro)Üpiov ava, rus dà sUQóvris, o £x TZ6 tOwxvTES GpusAe(ag zOÀÀo Siagógoie ópaprz pass 
mepisBArOnaav, xsÀevousv más. TQószoOw (av Gvvodov yivsaOas xa Íxacvov Fros iv áxáovn énapyía vj vq 
"lovvíp 9 1j JZenvtufBoig unví, xal avwivas mag udv vois uaxagrarrárois statQidgyase éxeivove 101€ map 
aryrüv uiv ysgorovovuivove u5 (yovras dà díxauov love dziGxónmoOvs yeigorovsiv, magà di vois ógwerátois 
arrgonoÀérd.e éxáorgé dnagyíae oie vm avra» xsporovovuévove, ép qj ràc xuvovuévac oltíac 5j tà magá 
Tiva zrQosayyadAóueva 9j moogdges st(GTag 7) xavovaxaw Urvioeow 7) dioi asce dxx5nciagvixdw. mtQaypdtor 
7 magi émiGxózww y mQsogvtégow ry] diaxóvow 7 dALow xÀngwxdw 5 mgl zyovuévaw rj uowayowv, rj moi 
xarsyvoGuévov Bíov rj xal dAhlov civów Osouévow éxavogOdatas xweiaDaí «& xal ngosrxóvros éisrategDaa, 
xai «iv 4x avrois QióQDmgiv mQoiávas vois Osíore xavógs xal tois rueréQois vóuow GvuBlaivovgav. 


CAPUT V. 
Mi) uóvov dà d» rai xaO" Éxacrow Éros ysvrcouévau Gvvódow ravra LryrsiaDa,, dAÀlà xal ócdxas aw 


Twve$ xarnyopnóéisv TOw (agio fj xÀmoixdw 7| vyovuévow 5 uovazdw T, meg nicrao 7 mrQl ciayooU fiov 
7 Os maga vote Oelove xavóvas v« Quamtportópevon. xal &[ niv dmícwozog ig ó xarryopoíusvos, TOv vOVTOV 


Nov. CXXXVII 3—5 DE CREATIONE EPISCOPORUM 


urrgoxolir» dieráterv và Asyóusva, si 0i pevgenolirm sin, Tóv paxapiratov apyuztloxozov vp Ov rer, 2 


tí dà mQsofórsgos 5 Dudxovos 5j àÀÀos wAnguxós 7] zyoUusvos yj povayós, tóv ócwvravov éxíGxonov ig^ Ów 
L4 I * * » "i » n * * - 
ovros T&Àovciw dferdlsiv xà mQosayysllóusva, xal vr& aànOsíae dzodnxvvpévrs Éxacrov mQóe tO zmraiGua 
l xavo»vixois dxivipíois vroftAAsaDas vq xoluats ToU (lerátovtos.  Tavca 0à ztávta xgatti» uf) nóvov éni 
Td»'usrà raUTa Me rin get dziuózOw Ts xal xÀypixdw xal Syovuévoy, dÀÀà xal éxi vOv viv Orto 
wal vmó rivo o tixog Áxé vidiv aivíaug dzryoQsvuévasg voie Duos xavógs xai tO custéQow wopois xaTm- 


c. IV. V pr. ex B repetit Nomoc.4^ XIV tit. 8,8 (ubi citatur veagà Quy); summarium habet Nomoc. XIV tit. ib. 

e. IV. V om. Bf praeter c. V, pr. v. 19 '"Eàv 4sxíaxonos si — 23 dircdtorest. c. V pr. (v. 19. Ksletouew 
tinig émíoxomos sir — 23 dferáSowros ex D repetit IVomoc.4t* XIV tiL 9,1; summarium habet Nomoc. XIV tit. ib. 
p. 941 Pitra. 





latur, sin. laicus sit, eam quae decet castigationem subeat. Si quis autem reum ante examen institutum 
ordinaverit, et qui creavit et qui creatus est a sacerdotio expeliatur. 

IV. Quoniam vero id quod in canonibus dicitur de sanctissimorum episcoporum synodis, quae in 
singulis provinciis debent fieri, hucusque « « « «« non observatum uf corrígamus quam maxime necesse 
est. Sancti igitur apostoli et patres statuerunt, ut bis singulis annis synodi sancttssimorum sacerdotum 
seu episcoporum in singulis provinciis fierent, et quae emergerent examinarentur et convenienti emen- 
datione potirentur, hoc est una quidem quarta septimana sanciae pentecostes, altera autem mense Octobri. 
Nos vero cum ex huiusmodi neglegentia multos variis peccatis implicitos esse acceperimus, iubemus om- 
nibus modis unam synodum singulis annis in singulis provinciis fieri aut Iunio aut Septembri mense, et 
apud beatissimos quidem paíriarchas eos convenire, qui ab ipsis creati sunt nec ius habent alios episcopos 
creandi, apud sanctissimos autem metropolitanos cuiusque provinciae eos qui ab ipsis creati sunt, ut quae 
moventur causae vel ea quae a nonnullis denuntiantur vel nomine fidei vel canonicarum quaestionum vel 
administrationis rerum ecclesiasticarum, vel de episcopis aut presbyteris aut diaconis aut aliis clericis aut 
de praesulibus monasteriorum aut monachis, vel de vita condemnanda vel etiam aliis quibusdam rebus 
quae correctione indigeant, et agitentur. et. decenter examineutur, eorumque emendatio procedat sacris 
canonibus et legibus nostris conveniens. 

V. Neque vero in synodis (antum per singulos annos inslituendis haec quaerantur, sed etiam 
quoties aliqui ex sacerdotibus vel clericis vel praesulibus monasteriorum vel monachis accusantur sive de 
fide sive de turpi vita sive quod contra sacros canones quid commiltant. Et si quidem episcopus sit. qui 
accusatur, meiropolitanus eius examinet ea quae proferuntur, sin metropolitanus sit, beatissimus arcái- 
episcopus cui subiectus est, si aulem presbyter vel diaconus vel alius clericus vel monasterii praesul vel 
monachus, sanctissimus episcopus sub quo hi censentur examinet ea quae denuntíantur, et veritate probata 
1 unusquisque pro delicto suo canonicis poenis subiciatur iudicio examinantis. Haec autem omnia valeant 
non solum in ii$ qui post haec creantur episcopis et clericis et praesulibus monasteriorum sed etiam in 
idis qui nunc sunt et ab aliquibus ut fit ob causas aliquas sacris canonibus et legibus nostris damnatas 





1cogporiguóv Ünoucvéro)] zyovy é&apitéa Do Ls. v.|] 
1uorortien Bí | 2. z&goroviGas] xarryogrcas xeigo- 
10r5cas M?| 3 xavóciw] Apostolorun can. 31; Synodi 
Antiochenae can. 20 (cf. Nomoce, XIV tit. 8,9) | 4 uj 
magagvAayQiv MCL Nomoc] dori gj) magagvAag9iy 
BB* nagayOdv (om. uz) Nomoc.", ui) xapgsqvAaydr cum 
Haloandro wulg.; hiatum indicavi ita fere supplendum 
($nà noAÀlow zagrudlrcras, 10) n7 and die pt xrÀ. 
(cf. v. 8) | 4mavop?aicacOas C | 5 oi ui] órráov ax 
oi này. Nomoc.d? | o9» om. C Nomoc.t | ravépss] &ysos 
maréges C | Krovs] vov £rove B Nomoc.^ | 7 uía M || 
8 dà sígóvres] Quevgóvtes D*? dà om. Nomoc." | oc 
ante moÁlok coll L | 9 duefghj9nsav C | máci] 4» 
ztáci L Nomoc.^ | evvodov om. Cv.L]7 vq ovvio 
$5 1j ZemteuBoio umvi] xavà vóv 'Üxrofoiov urva 


Ath. male ex v. B repetita | 11 uv om. C | 12 xgevo- 
uévas Nomoc | và om. Nomoc.f" | 13 zgocayyaAlo- 
uévag Nomoc.fn | 14 5 mac. (7 tegi spo. C v. L) 
CL B) xal ngeof. M | xAngixàyv GÀlav. Nomoc.9 | $ 
novaxaw] 5 om. B*| 15 xal om. L| va om. Cv. L|] 17 
ysvouévais B* | 18 1:6 CL | xernyogn9ein Cv. L| 5 
novaxow] 9 om. B* | z mgl niatecos om. Nomoc." 
nepi aiícxgoU MB) mpi om. CL | 19 v4 om. C | d&ia- 
myarróusvos C v. L| xal om. C | && uiv MC] einso LB 
| to?rov om. Nomac." 9,1] 20 4n/oxonxov Nomoc.4* 9, 1 
margadoyz» .B*? | 22 moosayyelÀéueva] ztodymara 
ANomoc." pr. 9,1 | &zodsuxvvuévrs] dIerazouévrs xai 
ánoduxvvpévre BÍ] 23. xavovixos L^ | vxogalAsa Sur 
Nomoc." pr. 9,1] 24 »vvi B* | 25 9x0 two] vxó om. 
LB|*oi] vOv vroig Cv. L tois va C v. l. 


699 


yogovuévow. xovtow yg ovra qvi«rrOuévaw xal oi Àaixol mollze dvrsUOer magi t tjv ÓgOZv zxíaTiv xal 
*Ów G&uvóv Bíov mQoxonrzs vs xai émavogUdGsus a£imÓrcovraa. 


CAPUT VI. 

Ilgói voUrowé xsÀatouev máwraG émiGWÓztOve vas xai tQeGHvrégovs ur; xavà và gecvo nz uévoy, àAÀà usrá 
quovis -q sicvorárq ai éjaxovouévns viv tav mooiopiU]v xai jw éni td &yíq fRaníouats mQoctvyjv 
ztOMiGÓai, mtQOg vÓ xdvrsUÜsv às td» dxovovrOw wvyás ei nÀs(ova xavávvbiw xal trjv ngós TOv Otgnótn» 
Ozóy Diavícrac Das Qofoloylav. ovrws yàg xaj 0 9uos dm óaoAos Üidaxn, Àyov £v vf, ngós KopiwÜiovs 
ngog énuorolj: émel éà» ajAoyrags vd m»evuari, ÓÓ ávamánQurv rÓv rómov voUV iedivon 
zG; gei vó üuzv vg Dag dni «5 0j svxagiacimqg dnssdz ví ÀAdysis oix olde. av uáv yàg 
xaAdssUyagiartéie, dAÀ Ó KvsQoe ovx oixodousitas xal stáJav dv 7j zt905 "Poa(ovs ovra. Aéyes- 
xapüÜíq náàv yág miotsUsavas sie Qixasoatvgv, acóuare dà óuoloysiras eíé anvrQíav. d.a 
Tavra TOrvy ngospxn viv dni vij dyiq mQosxopí40; al rà$ dAÀas mgossvyàs usrà quovis zapà twv 0ciwtd- 
Tow dxicxómtow Ts wal mQiGBvtéQow mospégsgaÓa:. vq xvoip vuow 'Incov XoutQ TQ Osp zuo» cvv «i 
marg xai vq dyíg screvuati, yvaDxÓvTGv vd ÓGiorráro»v (apécor, Oé &izteQ TA TOUTO)w sraQidOuev, xal v7 
goftgq xoígr. vOU usydlov Oaov xai awrzgos zudv [cos Xgugrov aroloynsovras xal ovüé rusis ravra 
l pjiweoxovrse dgnavyácousw f àvexÜóxyra xavaleinouav.  Ksàsóousv Óà xai rovs TÀw émapyiQv ápyovras, 
ains durlojusvóv & rOÀw maQ rjudw vouodernOévrow idouw, ngurov niv xaremti(ysww TOV untQomoAitas 
xal roU$ áÀÀovs éniGxóztove vàg signuévas gvvódovs xouicÓa:. xal ndvra nÀngoU» Oca mnsgi «dw cvvóüwyv di 
TOU saQovrOs mapexelevodusDa vóuov; s 0à áyafla Ao, avroUs (dou, vrvixavra unvitev rui» 7006 1Ó 
4E nud» Tv sp sca diógOnaiv molévas xaxvà vov. UrspriDauévoy vàg avvódove mouiv.  dnigramévay 
avrav v8 TOv dgyovrow xal vüw mtJouévay avroW vdbeov, o timsQ uy raVra magagvAáEovsiw, dayávais 
9 vmofAn9zcovra: viucpíai. Befawvurv Óà xai dià vo mapóvro: vóuov &navra va mag yuow dv Óia- 


ET CLERICORUM Nov. CXXXVII 5. 6 


9 
ties Qicrabegs vevouoDerzyuéva cipi ts émiGxÓzmaw xal moacfvtéomv xai Aowtdw xÀnpixQyv xal mQóg y& 
svodóyov xal mrOZOTQÓgOw xai oppavorgóqov xal vàw lunaw Óco. svaydv otxcw xQoiüzavtai. 
QEníloyos) Ta voivvv nagactávia nuiv xai Quà voUOs vov Ouiov ÜnAotueva vópov 1 a7) dvOobóvn: 
9,à nooDeuárov xarà rois gvyrO ts vónovs vis Bacillus nólaus nporiDauévoy aig yvdiw ztávrov Gyaysiv 
ezovuacdto xal —( zt04;0c4 TOi 1Q» dnzagyuov vyovuivow. Dat. VIL k. Apr. CP. imp. dn. Iusti- 
niani pp. Aug. anno XXXVIIIL post cons. Basilii vc. anno XXIII [a. 565.] 


c. VI pr. ez B repetit Nomoc.ó"^ XIV tit. 3,1; argumentum notat Nomoc. XIV ti& ib. 
$ 1 summarium habet INomoc. XIV tit. 8, 8. 


eccusantur. lis enim ita observatis laici quogue magno inde et in recta fide et in honesta vita progressu 
aique emendalione poltientur. 

VL. Praeterea iubemus omnes et episcopos et presbyteros mon tacite, sed ea voce quae a fideli 
populo exaudiatur sacram oblationem precesque in sancto baptismate adhibitas faciant, ut inde quoque 
audientium animi ad maiorem contritionem et de domino deo praedicationem excitentur. Ita enim sanctus 
quogue apostolus docet, cum dicat in priore epistola ad Corinthios: namque si benedizeris 
apirutu. quomodo is qui privati locum obtinet post tuam gratiarum actionem amen 

eo dicet? quoniam quid dicas nescit. Nam tu quidem bene gratias agis, sed alter non 
aedificatur. Et rursus in epistola ad Romanos ita dicit: corde enim creditur ad iustitiam, ore 
autem confessio fit ad salutem. Propterea igitur quae in sacra oblatione efi sin; ceterasque 
clara voce per sancüissimos et episcopos el presbyteros offerri par est domino nosiro lesu Christo, deo 
nostro cum patre et spiritu sancto, sciantque sanciissimi sacerdotes, si quid horum neglexerint, et terri- 
bili iudicio magni dei et servatoris nostri lesu Christi se rationem reddituros, et ne nos quidem haec 
1 cum comperiamus quiete passuros aut impunita relicturos esse. lubemus autem etiam. provinciarum 
praesides, si quid eorum quae a nobis sancita sunt neglegi viderint, primum quidem metropolitanos et ceteros 
episcopos compellere, ut praedictas synodos celebrent atque omnia impleant quaecumque de synodis per prae- 
sentem legem praeccpimus; quodsi eos moram facere viderint, tunc ad nos referent, ut a nobis conveniens 
emendatio procedat contra eos qui synodos celebrare differant. Sciantque et tpsi praesides et officia quae 
9 iis obtemperant, si haec non observaverint, ultimis se suppliciis subiectum iri.  Confirmamus autem per 
praesentem quoque legem omnia quae in diversis constitutionibus et de episcopis et presbyteris et ceteris 
clericis ac praeterea aenodochis ei ptochotrophis et orphanotrophis et celeris quicumque sacris domibus 
praesunt a nobis sancita sunt. : 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua gloria 
edicta locis consuetis regiae civitatis proposita ad omnium notitiam perducere et provinciarum praesidibus 
manifesta facere studeat. 





1 yàg om. C | óg9óUoEov Cv. L| 2 s om. C v.L.] 6 
ovros] dv cobro C[ T soon om. Nomoc." m. 1 | £x«- 
eroÀi] émicroÀ; ovrws C. Paulus ad Cor. I 14,16. 11 || 
dàv] ui) add. b a. v. | evAoyrjaeis Nomoc.? atdoyrs C 
(idem meliores cod. NT) | 9 mve'pazi] dv. (v 14 v. n) 
nveínari C, YQ. om. NT. codd. meliores | ó om. Nomoc. 
$dvaningoiw Nomoc."| 8 osi] sízxos L| 9 Paulus ad 
Jom. 10, 10 | 10 uiv om. N7' libri meliores | exóua M|| 
3:à om. Cv. l. | 11 evzàs B* | 12 «4 om. L| uv om. 
Nomoc.án | 13 «o yip CL. Nomoc.t"] và om. MBf || 
1Àv Ociarrárow iagécov om. Bf (15 xaraAsiztousv C v.L.] 
xataAizousv MB*, Cv. l, xavaAinousy Cv. L, L Nomoc.* 
(xazaJanovuev Bf vulg.) | 17 á2Aac L* || vagi] 9i& C ple- 
rique, L| 18 vóuovs L* | 19 xar] xai xazà M | 20 
£imsQ 1avra gj magapvAafocw C | 21 tà xag | và 
Aovnà map L|22 va£eos L, Cv. 23 xai stoxoroó- 
gov CL) om. M vulg. | 75 1ónovs C] om. ML | ana»- 
TOv L | 26 subscr. dat. VIL k. apr. constan. imp. dn. iust. 


pp. aug. anno XXXVIII (XXXVIIII vel XXXVII v. /) 
;ost consulat. basilii uc. anno XXIII (XXII cod. Vat. 

VI cod. Monac.) C] 8. mgó wj xalaydav noilliov 
(Jar. xaAeavO. àdng. Kowaxrawr. Fabrotus dat, X. kal. 
April Constantinopoli Leunclavius) Bacidaíaé "lovata- 
siavoU tO &4O' ueva rv vnuartiav Bacuaiov v. B' (ita 
cod. Par., xX Leunclavius) Ath, d. VIL. k. mar, cp. dn. 
iustin. pp. nug. basil. uo. conss. M 4Efigow5or ustà 
T5» vnartíav Dagilaiov tO 4g Theod. Consulatus nu- 
merus XXII postulat imperii annum XXX VII i.e. a. 564 
(ita vulg.), dies VII k. Apr. et imperii annus XXXVIII. 
in. C traditus annum post cons. Basilii XXIV. (a. 565) 
quem reposui; cum imperii anno XXXIX. annus post 
cons. Basilii X XIV. ita demum conciliari potest, ut corri- 
gatur dat. k. Apr., quod Bienerum secutus recepit Zacha- 
riae; idem datam esse hanc constitutionem, cum Johannes 
solium patriarchale ascenderet a. 565, mon male opi- 
natur. 


88* 


10 


15 


20 


25 


Nov. CXXXVIIL. CXXXIX 1 700 DE UBURIS 


CXXXVIH. 


DE USURIS SUPER DUPLUM NON CONPUTANDIS. 


Imp. lustinianus pp. Aug. Hermogeni magistro officiorum. 


Manifestissima est nostri numinis constitutio, quae usque ad dupli quantitatem exactionem debiti 
concludit. Si igitur creditores tui quidam in duplum acceperunt, alii adhuc minus consecuti sunt, hi qui- $ 
dem qui in duplum ex usurarum quantitate per diversa tempora consecuti sunt, nullam adversus te in- 
quietudinem proponere concedantur, alii autem, si simili modo repleti fuerint, eo modo silere conpellantur ; 
et si debita Sua consecuti fuerint, feneraticias cautiones recuperari, vel si remanserint, suis viribus vacare, 
si preces verae sunt, praesentis oraculi sanctione decernimus. ü 

* "9? 4» 9 9 39 9 9 


Nov. CXXXVIII Latine tantum. extat in Appendice Iuliani const. CX XXIII p. 191 Hànel (kp. DLX XXVIII 
lul? kp. DLXXXIX Iul" kp. DLXXXVI Iui.*). — Epit. Theod. 138 (inde L et B 23, 3, 18. 19 in. — B*T 11, 20 
p. 624 Zach.) 


PA8 


ZYTFX9PH3IS HOINHZ IIEPI TN AGEMIT9N TAMS9N. 


'E» óvópars v0) Ósonórov 'Ingov XquovoU vov Osov i* A iroxgürmo Kaigap 'Àáfios "lovoxiviavos DÀaoq 
(xóugvs xdv Dii» mpigáza). 

(Ilgooípsov.) "dviyaysv zuiw s ad! évüobórne vovs dnó Zuvüvos «Ze xopns xal Tojs "EBgaiovs 175 15 
(13v) Tvoiov yápovi áOsuírove evufállorras onó vi» Oaíav uw yevéaD'as Qiávapir, xal ot0À v5» veváerny 
noipav vis aUrOwv Di0vai stegiovoías xarà và seg ovrov mgorrsraypéva, 1ür 03 xai vwwas d$ avraw tgítrs 
yiaxías waÜrctávas xai maimw slve marépas, xal Óià vovvo ust Qaxgiow ixersUcas ui) dv dvayxaa vas 
viv dmonéuwas vó$ yausrde, dÀla xal Égsiv avrds xal voUe df avrOw ysvouivows fj ysvraouévove saidas Oia- 


dóxove a0xàv waOscvdvas, xai urdtuiay avroUs dvreUDev evAafeiaDas soivijv. E] 


CAPUT I. 
Oíonitousv roívuv vnip vüs rowrÜTQe gvyyoQuosos avroUe QoUvas àvà Óíxa Àivpas xovaiov dià wàs 
KungogSav slgruévas aírtias, avro dà xal uóvov GvyyognOTa: wal tjv usitova zOiviv, xai Kyu» avrove 


Nov. CXXXIX Graece tantum. extot in L; in M eius loco nescio quo errore t cond novellae CXX XIV 
e. 9 $1 (vexgà gÀO': càs xarà vóuovs émididouévas éxxAjrovs — ugícsax). — Epit. . 139. 





CXXXIX. 
REMISSIO POENAE ILLICITARUM NUPTIARUM. 


In nomine domini lesu Christi. dei nostri, Imperator Caesar Flavius lustinianus Floro (comiti sacrarum 
rerum privatarum). 


Praefatio. Rettulit ad nos gloria tua, eos qui habitant pagum Sindyn et Hebraeos urbis Tyri 
illicitis nuptiis contractis sacrae nostrae constitutioni obnoxios esse, neque tamen secundum ea quae [4 
de re praecepta sunt, quartam partem substantiae suae dare, iam vero etiam nonnullos ex iis n tertia 
aetate esse liberorumque patres, ac propterea cum lacrimis supplicasse, ne nunc uxores dimittere cogantur, 
sed ut et retineant eas et. liberi ex ds nali aut nascituri successores sibi existant, neve ullam inde 
poenam ezlimescant. m 

Ll Sancimus igilur, ut pro huiusmodi remissione denas puce libras auri propter causas ante 
dictas praebeant, ipsis autem solis maior illa poena remittatur, habeantque tam coniuges quam qui inde 








2 rubr. oÀy. llegó Baciixze épurvsías, xai "y pertinet. (cf. Theod. veebfonras Óà «0 xsipevow dv v7 
v0) ToU$ xarà pégos xarafaAAoust 1óxové (ila L, | oE' vsagq magi vÀw vóxmv tQ» moArixov yonudcav) 
rovs xaraBalAou£vovs xóxovs xata uépos cod. Theod.) ó | || 10 hiatum indicavi, intercidit alterum caput, cuius argu- 
DinAov ur] vztsoBaiveiw (Bacuaxr xoíau vegl vov ei; 10. | mentum servavit Theod. Ilàaa Osía xal Baa«laxr, égun- 
QinÀovv Géovzos óxov add. cod.Theod.) Theod. vaga pàn'. | veía iaxUv yt wóuov (cf. rubr.) quae ad adnotationem 
épgunveía ztQ oi vrég 10 QinAdaiov tÓxos OU zxagéxov- | non recte refert Zachariae [ antiquius esse hoc rescriptum 
vas M||3 pp.] perpetuus Zu/."|Hermogeni magistro]bermo- | anno 536 er nov. XXII c. 46 pr. (p. 181, 24) verbis 
geniano Jui" ermogenianus Juil" | 4 et Jul" | numinis | '"Eguoyévnv tO» «is évdóbov uwzune sequitur; amte 
A. Augustinus] nominis /ibri | constitutio] Cod. 4,32, 27 $1 | annum 535 (cui adscriptum est a. Bienero p. 526. 533) 
|| duplu Zu? duplicem Iul." || exactionem P.Pithoeus] ot a0- | datum esse ex novella eius anni CX XI, ubi verbis c. 1 
tionem libri 5 quidam ui^ | 6 quantitatem JuL"*| nolla | xal Évayyos Oui» stogícac das vvzov xtA. (p. 591, 16) 
Iul]? conpetantur Zu" [alio Jul" [si om. Zul.* [fuerunt | Aoc ipsum rescriptum respici videtur, Zachariae efficit, 
eum modo sile de re compellentur Ju/"| 8 debitasum con- | qui varias conatitutiones Codicis X V kal. Dec. 533. eidem 
secuti fuerint, feneraticias cautiones recuperari Zachariae] | Hermogeni inscriptas esse monet | 12. rubr. Ilagí Gvyxe»- 
debita subsecuti fuerint, feneratitias (fenerutitia JuL*) cau- | grasos adsueroyausdw Theod. | 13 Zraov om. L | 14 
tiones recuperare (recuperarent Jul.") libri (debita subsecuta | xóurrs — ztQiarow» addidi ex inscr. novellae CLIV 
fuerint feneratitia, cautiones recuperare Hünel)| reman- | (cf. nov. XII) | 15 *ove rvgíow? L* «5€ vvoiow L', 
serit Ju" | euacuare Jui" [| 9 praesenti JuL"| oraculis | cà» add. cum Haloandro vulg. | 16 evufa ag L,Gvu- 
Iul | actione Zul.^ actionem Jul.* | decernimus] in libris | SaÀóvras Haloander | Qiézafuy] nov. XII| 17 avvow 
additur clausula similis huic constitutioni graeca sub- | cum JJaloundro vulg. | vgítys Haloander] mearzs L| 
sequitur quae iubet in his tantum quae ciuitates mu- | 18 íxarsvgas Haloander) éxévevoay. L | 19. ysvogésors 
tuantur (mutantur Ju/?*) looum non habere (locum non | Haloander] yévvayvove L vulg. | yevvioouévovs L j 21 
habere om. Jul"*). Quae adnotatio ad novellan CL | avvove Haloander] avid» L| 22 àà Haloander] à L 





UT POSSIT ET CONSENSU 


701 


Nov. CXL pr. 


xul và$ Gvrowojga: xal voie dxéiÓsv veyOdvrae vs xal vryÓrGOuévovi c aixós avro Buové xal dadóyovs- 
oix sig mapdüsyua ér£gow Tovro map rov OJesmugOév, aÀÀ' sidóros érégov savTÓs, cx ai Ti TOLOUTOV 


eiTjGns, moós TQ prÜmós vvyxavuv. TOv altovuévay tí» ts obgíavy àrtofaÀst x«i moós ys ràg sis TÓ iua 
UVmocrüs éPopíav obejGe. Dwnvexj. oidsli dà mapevogAraes vovs -—- nud» abuO9ivras (Duxze galote- 


7t 
mías oi0à yvvaixas avràv y, raidas óvrac rj égopávove s nspuovoías, ovra 


xaó" Érspov oiovürors vórov. 


(Eniloyos.) 'H coivvv ar dydobóvns và m 
swpayparixo) TUmov QUvagav Éyovros xal iduxe ruv gu. 


PM 


9*TE AYNAZOAI KATA ZYNAI1 


NEXIN AYEIN TON FlAMON. 


€Moxoxgdvog "lovavivos "lovi&avq: éndoyo nólsas.) 


wgov toV gdoU Üixac rrQlov oUta 


^| hood zHiv wai dià vovds vov Osí(ov OnAovueva 


uuíae Kpyq xal mágava nagadoUvas Grsvodto. 


CXL. : 
UT POSSIT EX CONSENSU 
DISSOLVI MATRIMONIUM. 


Imp. Caesar Flavius Iustinus Alamannicus Gothicus 
Francicus Alanicus Wandalicus Africanus pius felix 
gloriosus victor ac triumphator semper colendus Au- 


i5gustus luliano praefecto Urbis Constantinopolitanae. 


(Ilgooíuiov.) l'àénov Gsuvóvsgoy àvyOpoztom ovdév 
dariv, dE ov maidss xal vw dgebzs ysvàv Oiadoxai 
xogíov v8 xai nóAeww oiw5csie xai molitaíag dgictr 
cícvac.. dió rois yáuows evrvysié alvas vois GVA- 


" 


(Praefatio.) Nuptiis decentius nihil est homi- 
nibus, ex quibus filii ceteraeque nationum successio- 
nes, fundorum quoque et civitatum habitacula et rei- 
publicae eximius status. Propter quod nuptias felices 


aAlovaiv ovro€ evgOutÜa, o urots gxcioU Qa(uo-20esse eis qui eas ineunt sic optamus, ita ut numquam 
i 5 » p 


»os TobrOw; ysvéaO'ai, urdà roUs yruawrag dm 
diljAow xagítegOa. Dixaíav Tie TOV yd, Avosos 
oix lyovvag mQógaciw. dÀh dne5zsg Moeee sig 
ztávrag dvOgoinovs rovro gvAártsaOa: (év yag iru 
TOGOUvTQ 
puviíag vow üunyávow xadécTrxs), wQoinxüuv dvopi- 
Gausv rovtov dLevgaiv viva Oupazelav, xal uáluova 


eas sinistri ominis opus fieri, neque nuptiis copulatos 
ab invicem separari iustam non habentes solutionis 
nuptiarum occasionem. Sed quoniam difficile est in 
omnibus hominibus hoc servari (in multitudine enim 


B xaí xwas mnagsuninrew aAóyove dvi-25tanta non aliquas incidere inrationabiles simultates 


unum de inpossibilibus existit), oportere [igitur] pu- 
tavimus his reperire quandam medellam, magis vero 


Nov. CXL inter Iustini novellas secunda Graece extat in M f. A11 (f. 915 loco nov. CXL notatur 7j gu' vsagà 


ox dyoágz dis oc ojca lovativov voV usrà viv lovaviviavóv, ipn dà 
z dua z aine tae o Epit. hod. 140, Athan- 10, it. 
ersionem latinam antiquam. exhibet ÍulP in appendice 


.cráfscw, 5v xal svgrane (pro svgroas) 
tum notat Nomoc. XIV tit. 13, 4 p. 615 Pitra. — 


à Tv GvusÀngociv TOv lovGTi- 
Argumen- 
$n 


er quo eam edidit Miraeus p. 190. — Inest etiam in luliani Utin. et Trivulz. 





€i mali sunt el forie nascituri suos el successores; non ad exemplum aliorum hoc sancientes, sed ut 


ceteri omnes sciant se, si quid 


amissuros et praeterea poenis corporalibus subiectos in perpetuo exilio victuros esse. 


eiusmodi petierint, praeterquam quod nihil petitorum impetraturi sint, et bona 


lec vero quisquam iis 


quos special liberalitate dignaít sumus, aut eorum wzxoribus liberisve qui sunt vel futuri sunt aut sub- 
sianliis sive per sententiam tui iudicii sive alio ullo modo molestiam afferet. 

Epilogus. Tua igitur gloria quae nobis placuerunt et per. hanc sacram pragmalicam sanctionem, 
quae etiam specialis liberalitatis nostrae vim habet, declarantur ad opus effectumque adducere studeat. 


CXL. 
UT MATRIMONIUM EX CONSENSU SOLVI POSSIT. 


Imperator lustinus Iuliano praefecto urbis. 


Praefatio. Matrimonio venerabilius nihil est hominibus, unde existunt liberi et generum deinceps 
sequentium successiones regionumque et urbium habitationes et optimus rei publicae status. Propterea nuptiae 
wt contrahentibus ita felices sint exoptamus, ut numquam sinistri daemonis opus fiant, neve coniuges inter 
4e separentur, cum iusiam maírimonii solvendi causam non habeant. Verum quoniam difficile est inter omnes 
Aomines hoc servare (in tanta enim multitudine fieri nequit quin aliquot etiam insanac simultates incidant), 
par esse existimavimus huius rei medelam aliquam excogitare idque. mazime ubi infirmitas animi adeo 





1 suovi] suu (sic ex corr.) L, om. cum Haloandro vulg. | sos oidév. Ath. | 18 *dgíorr, dedi ex lul») ágíarns M 


[|2 vovrov sap rcv» JugsioOévros malit Zachariae 
sine causa | 4 é&ogía . . . Qigvexes L, corr. Kroll cl. 88,31. 
n.CXLVI epil.| 5 *oórs L | vov cov Qixaccrgíov L] 17$ 
Jixaorixzs cum Haloandro vulg. | 8 mayuarixov ez 
corr. L || constitutionem recentiorem novella XII (cf. ad 11) 
aut eidem anno 535 aut anno 536, quibus annuis Flori 
comitis rerum privatarum in novellis mentio continetur 
(cf. nov. XXII extr. p. 181, 9) probabiliter tribuit Biener 
p. 594 | 10. rubr. "Qovs — yáuov M Ath.] IHegi 10V xarà 
Gvvaívasiy Àotiy Tóy. yd, Theod. | 12. inscr. om. M, 


addids ez Ath. | O avvoxgicog Ath. | 16 Zariv àvDga- | 


[27 1osrov Scrimger] tovrovs i e rovro lul? 


10 Incipit iustini imp. nouella constitutio ad Iulia- 
num prefectum urbi data (sic) quae ex greca lingua in 
latinum sermonem translata est Ut possit etc. cod. || 12 
goticus cod. | 18 reipuplice cod. | 20 esse] ex cod. | 21 
ominis] homines cod., numinis malit Kroll | 22 solutionis 
Osenbrüggen] absolutionis m. 2, absolutionem m. 1 cod. 
| 23 occansionem cod.| 23 in] et in cod. | 26 igitur del. 
Miraeus 


Nov. CXL 1 


ÉvyDa «à rv5s pixoowvyíae sie vogovrov ágOaín, cox 
xal gigog &Di&ÀLaxrow dyysvécOuas «01$ GvvoixoUoi. 
v0 piv ovv maÀcióv di5v dwwwüvros tois roi U10ve 
4m dAlyÀm» gopítsgÓas. xarà xowyw yro)unv ve xai 
Gvvaíveguv tovto siQ&rtorcae, ders xai vouove xsia Das 
moÀlois voivo Aéyovrág «a xai OwopiGovtas xal bona 
gratia «7v ovra ztgoiovgav Àvciw TOv yápow vj na- 
Top xaloiwvrae gov. vorspov Óà *Q i$ uías 
Anksos ysvouévq rudv mari svGeBe(q vs xai Goggo- 
evvp vob; mo 

Aoutvp, mpós tv éavtoU xonotrí» ts xal Bafaíav 
dzoBAhyayts tgoaígsoiv , oU ur» «T6 vv alloy ta- 
AaimohQov v8 xal juxgoyüyov yrvours Groyacauévo 
yéyoamvas vóuos sipymw xarà avraivegw, AvsaDas 
TOU 

Tüv xai u£vtv ép! éavioU. sto Óà npgosriDorv 
zuiv vóv ngos aÁÀnAovs yápov paGoUyrée v8 wal àto- 
Grospóusvoi, moléuové vs xai udyae oixo. Óuà volto 
yivouévovs airuausvo: (rovro onsp Àíav dxovyov xai 


dÀhes dviapóv xaOécrnxe) Dialtnv ws vovrov Ósó-20timore hoc lex dabat facere ipsos. 


pivoi, xüv aírías ovx elyov Aéyuv, 4i dw áÜee 6 
wóuos düidov vovro zouiv aírois. t?» Üà nsgi ravra 
vxovro» émiDvuiav vs xai ezxovüv émní cva xoóvor 
dvefallJóusOa, morà uiv magaivoUviée morà 04 xai 


702 


m0;:0:8 BeBaciAtvxóras azavrag vzrpfa- lüexcedenti visum est, qui 


UT POSSIT EX CONSENSU 


illic ubi pusillanimitas in tantum erigitur, ita ut in- 
placabilis horror fiat coniugibus una manentibus 
Antiquitus quidem licebat sine periculo tales ab in- 
vicem separari secundum communem voluntatem et 
$consensum hoc agentes, sic ut et plurimae tunc leges 
extarent hoc dicentes et bona gratia sic proce 
dentem solutionem nuptiarum patria vocitantes voce. 
Postea vero divae memoriae nostro patri pietate et 
temperautia omnes Mew aliquando imperantes 
suam utilem et firmsm 

respiciens voluntatem, non autem miserias pusiilasi- 
mitatis coniciens, lerem sancivit prohibens cum con- 
seusu coniugia solvi; quod nos quoque volebamus 
nimis optinere in hoc ipso. Plurimi autem nos &d- 


yáuow* v 5rfovióusDa s cgódga xpa-i5ierunt inter se coniugium horreutes et abomipantes 


et proelia discordiasque propter hoc domi contingere 
&ccusantes (hoc quod valde doloriferum et triste con- 
sistit), dissolvere propter hoc precantes conubia, vel 
5i occasiones non habuerunt dicere, per quas sine 
esideria vero 
et studium eorum pro bac re in aliquanto distulimus 
tempore, aliquando quilem monentes aliquando vero 
minantes quiescere eos ab inrationabili circa invicem 
horrore et ad unanimitatem properare et melioris 


dnndoivtse mabpcacÓa, ToU xar dlljlev dàÀóyov25 fieri voluntatis. Agebamus vero plus nihil: quoniam 


pícov: mQós Ouóvowiv vs gopsv xal «76 xaAAMovos 
ivecDa. yvolumé. éngdrrouev Óà mfov oiÓfv, nci 
Biol deiietas T0v$ ázaf àloylav náPe ts xal 
nícts xexpatrudvovs. éviove Py tovtov avufléfinxe xal 
mgós éxiBovias yopi,ca. xav. GAÀArAov, oh; 
xal vici. d)Àois i$ Dávarov dyovai yprjaaa Ga, diera 
q9À maidas avrog yevouévove eiie layiniv. als 
níav xal «jw avr?» r0UrOVg yvolun» GvvdzTMv, 


51nglos vs 30 


[vero] difficile est inmutare semel detentos inratio- 
nabili passione et horrore. Forsitan enim contingit 
istis et iusidias adgredi ad invicem et venenis aliz- 
P &d mortem agentibus uti, ita ut nec filios ei: 
actos valere ad unam similemque tales voluntatem 
Ínmiscere. 


CAPUT I. 


Tavra voívvy dAllórgua vw vuerégow clvoa wpi- 
vwavit yoóvov imi rÓv magóvra 
d! ob Oionitouev dLévas xarà xÓ malaióv xàt dx 
cvvawéaams OiaAíons dni «àv yduov nouicDa, xpa- 


e. I pr. (8conitouev d£eivas ... 


Haec igitur aliena nostris iudicantes temporibus in 


siov sidousv vóuov, 35 praesenti sacram constituimus legem, per quam san- 


cimus licere ut antiquitus consensu coniugum solu- 
tiones nuptiarum fleri, (non) ultra vero optinere 


e.) citat schol. B* I' 4, $ p. 156 Zach. 





aucta est, ut vel odio implacabili coniuges imbuerentur. Atque antiquitus quidem licebat sine periculo 
eiusmodi coniuges inter se separari, qui communi voluntate et consensu. hoc agerent, ita ut etiam leges 
multae latae. sint. quae hoc dicerent et. constituerent, ac nuptiarum solutionem ita procedentem bona 
gratia patria lingua vocarent. Postea autem a patre nostro divinae memoriae, qui pietate et sapientia 
omnes qui umquam eztiterunt imperatores, superavit, cum ad bonum suum et firmum consilium respiceret, 
nec vero ad ceterorum miseram et infirmam voluntatem intenderet animum, lex scripta est, quae vetat ne 
ez consensu nupliae solvantur: quam nos quoque quam mazime voluimus valere et in sua w manere. 
Verum multi nos adierunt qui matrimonium inter $e contractum aegre ferrent et aversarentur, et propterea 
bellum et proelia domi ortas esse arguerent (id quod valde triste atque adeo importunum est), utque illud 
solveretur rogarent, eisi causas, ez: quibus impune id iis facere lex concederet, afferre non possent. — Atque 
illorum ea de re desiderium et studium per aliquod tempus distulimus, modo hortantes *odo minitantes, 
wt ab insano quod inter se haberent odio desisterent el ad. concordiam redirent et meliorem sententiam 
amplecterentur. At nihil profecimus, quoniam difficile est conciliare eos qui semel insano affectu et odio 
tenentur. Contigit enim, ut nonnulli ex iis etiam ad mutuas insidias prodirent, et venenis aliisque rcbus 
quae mortem afferunt uterentur: ut ne liberi quidem forte iis nati in unam eandemque voluntatem eos 
conciliare valerent. 

l. Haec igitur cum a temporibus nostris aliena esse iudicaremus, ad praesentem sacram lege 
animum attendimus, per quam sancimus, ut secundum pristinum ius maírimoniorum solutiones ex consensu 





5 doce xai vópuov xeigOa moAiow] sic ut et plu- 


2 orror cod. | 8 diuinae? m. 1 cod. [ nostri pati 
rimae tunc leges extarent Jul? (i. e. soAAovs (vóvs) 


pietate et temperantia pr., nostri patris pietati et tem- 


Tovro?) | 6 vs xai OiopíZorras om. Iul" | Bora ygdr«a 
AM | 12 1ze — eroyacauérg) miserias pusillanimitatis 
coniciens Jul? | 14 véuos] nov. CX VII c. 8 ss. | 15 v] 
quod (i.e. 6?) Jul? | 16 xai u£vasv om. Iul? | 20 àAMoe 
om. lul? | OiaAvs.w «e coUrov Oeóuevoi] dissolvere 
propter hoc precantes conubia JuLP | 24 dwsfalóusDa 
M, corr. Serimger || 29 &viove yàp tovto» avuBéBrnxs) 
forsitan enim contingit istis Zu? || 32 rroAAasu6 om. Iul.? 
133 vovrov;] tales (i. e. rove vouovrovs?) Jul.» || 35 dni 
tOv ztapóvra Oeiov eidouev vóuov (cf. 192, $. n. CL V c.1)] 
in praesenti sacram constituimus legem Jul? | eidousv 
Serimger] idoyuev M | 37 dni om. Iu.» 


perantiae corr. cod. [ 10 excedenti] excede» « « m. 1, ex- 
cedere m. 2 cod. | utilitatem cod., corr. Miraeus | 11 
*sancivit prohibens] sancire prohib « * « m. 1, sancir 
prohibuit m. 2 cod., sancire qua prohibuit Pithoeus, sat- 
cire probibentem malit Kroll | conoumconcensu pr. cod.| 
15 habominantes cod.| 16 proelia om. pr. cod. j 18 ieg- 
(0) dissolvere? [19 quas] qua pr. cod. [ 20 hoc] quoi 
cod.||ipsos] et ipsos cod., ipsis edd. | Desiderium ed4 | 
24 orrore cod. | 26 *vero seclusi [27 passione] posses- 
sione cod. | 30 uoluntates cod. | 36 consensuales cec. 
(an consensu tales? Krol/)| 37 non om. cod. 


EDICTUM IUSTINIANI 


cri» dà unxévs àc vsvayuévag vows 17 Diazdbes vo 
zjnrégov stargóe dni vv xarà gvyaivadiw vovs yápove 
dialvivrev. al yàg 5À &uofadóv DidDscis 1oy$ yá- 
quovis dGvvigtrgiv, sixorae dvavr(a yvalur vovrove xarà 
Gvvaívegiv Dialins, 1TÀv» TavrQv Üniovrvrov creÀÀo- 
À givov Diabvyiov.  noódrAov dà à) rà áAla návra, 
67:00a rois vóuow xai Qiagspórros vais Deas [jua] 
SuardBegs voU ruatégov mtargóg Üumyógevra, msgí T8 
4G» yduov xal vv zaidov xal vov aiviDv, db dv 


703 


Nov. OXLI pr. 


constitutas poenas in constitutione nostri patris ad- 
versus eos qui cum consensu coniugii faciunt solu- 
tionem. Si enim (in) alterutrum adfectus nuptias 
solidat, (merito) contraria voluntas istas cum con- 
5sensu dissolvit, adsignificantibus rebus quae nuptias 
1 solvunt. Certum autem, ita ut omnia alia quanta- 
cumque legibus ac praesertim sacrís constitutionibus 
nostri patris dicta sunt de nuptiss et filis occasioni- 
busque, ex quibus praecipitur dissolvi nuptias (si et 


4zxitétQantas Qialónv 1Óv yduov, fj xai Aóyov yopic 10 siue ratione, non antem cum communi consensu, se- 


Oo) xatà xov uvis yvtunv, xiOdmap Ó mapov 
jd Diaravrss Üeauós, rovro stQavróvrov, xal tàv 
ieuGuávo y avrai noia xgavraes xal dx oU stag- 

Ovro: üjudw vóuov wal Óià mdvrow Kfes Tiv iÜiav 


qv. 

QEmni(loyos) TÀ rolvvv zagacrávta ruiv xal dià 
TOV xapóvios Oi(ov Onlotusva vóuov H cr dvdotórne 
TQ GvrviÓm Tgóztq gavsyà nágs yeyéaDas soocrabaro 
xarà vj» BacilÓa ravrngv nó». D. XVIIL k. Oct. 
QuiMeMe imp. dn. Iustini pp. Aug. anno I. 


cundum quod et praesens nostra constituit divinitas, 
hoc azentibus et disponentibus poenis interpositis), 
optinere et ex praesenti nostra lege per omnia babere 
virtutem propriam. 


(Epilogus.) Quae ergo nobis visa sunt et per 
praesentem manifestata legem, tua gloria per con- 
suetum sibi modum omnibus fieri manitesta praecipiat 
in hac urbe regia. Dat. XVIII. kal. Octob. Calce- 


ind.20 done imperatore et consule lustino pp. Aug. aono 
[a. 566.] primo ind. quinta decima. 


'PMA 
IAIKTON K9NZTANTINOYIIOAITAIZ IOYZTINIANOY IIEPI 
AZEATAINONTS9N. 


Á(Hgooiusov.) Tis rov Dev guhavOQuzías xal dyadOórnros asi udw ndvra OsóusDa, ualiara di 


wiv, 0r& Qià TÓ mÀnOos rÀv nuagrmuévov nuiv noÀvrgónws avrów magmgy(Gausv. xai rmtíAnos uiv xai 
düziiev cw àbw:. xara ràs rusrépas áuapríae dcudv, d & ast codlien paci dà xai aveBaleto v7v ógyiv avaué£- 
»caw Tjv ZusiéQav uerávoiny, c ul BovÀousvoé vóv Oüvarov ruQv rü» auacgrolgv, dÀÀà tz» ímiGrQogrv 
xal tz» Lor. ov Qíxcuw ovv závro; Que waraggovüGas: ToU mzÀovtov v5$ xgrGtórrzros xal vZ$ dvaxojs 


Nov. CXLI Graece tantum. extat in ML. — Epit. Theod. 141. 


fieri liceat, neu amplius poenae valeant constitutione patris nostri de üs qui ex consensu matrimonia 
solvunt stalutae. Nam si mutua affectio matrimonia contrahit, merito eadem coniraria sententia ex con- 
1 sensu solvit, repudiis missis quae eam declarent. Manifestum aulem est. reliqua omnia, quaecumque 
legibus ac potissimum divinis patris nostri constitutionibus de nuptiis et liberis et causis, ez: quibus matri- 
monium solvere permissum est, vel ctiam ubi sine causa nec lamen ex communi sententia, quemadmodum 
praesens nosira sanclio constituit, hoc faciunt, et de poenis in illos salulis praecepta. sunl, per praesen- 
tem quoque legem nostram valitura esse et per omnia propriam vim habitura. 

pilogus. Quae igilur nobis placuerunt et per praesentem. sacram legem declarantur (ua gioria 
consueto modo manifesia omnibus fieri iubeat in hac regia civitate. 


CXLI. 


EDICTUM IUSTINIANI AD CONSTANTINOPOLITANOS DE 
LUXURIANTIBUS CONTRA NATURAM. 


Praefatio. Cum semper omnes clementia et benignitate dei indigemus, tum mazime nunc, ubi propter 
multiludinem peccatorum. nostrorum multis eum modis iratum reddidimus. Atque minatus est quidem et 
oslendit, quibus suppliciis secundum peccata nostra digni essemus: tamen clementer egit iramque reiecit 
paenitentiam. nosiram eapectans, ut qui nolit mortem nosiram peccatorum, sed conversionem et vitam. 


Jtaque non par est omnino nos contemnere copias benignitatis et patientiae et indulgentiae clementis dei, 


1 cj DiaxáEns vov] Qi& x00 schol, DB* | 3 *7j ápoifa- 
Sóv QiáDsau) duoigalór 5, QuiOscie M (uóv rj auos- 
Baía diádsnis At.) | 5 «àv rabrg Urdovóts axeAlo- 
aiKvoy Oiab5íyiov schol. B* adsignilcantibus rebus quae 
nuptias solvunt Jul» | 7 ruo» del. Zachariae (cf. JuL7) 

10 éxirérQazrtai] praecipitur (ij. e. &ztatéraxzas ?) Iul? 
| 9] si & e. a£ Iul? [ 11 0 zagov] et (i, e. xai ó) prae- 
sens Ju/.? | 12 xai tàv diogiauévowv. avrais toov) et 
disponentibus poenis interpositis Jul? | 14 xai dià] xai 
om. Jul? | 17 Oeíov om. Jul? | 19 subscr. depeorzdn 
dal roU nmgorov rove "ovgrívov (lovgriviavoU cod.) 
ToU svosHrcrárov Theod. XVIL k. oct, M XVIII óx- 
vai Ath. (cf. IulP) | Chalcedone Ju? dv Xalxrdóvà 
Auh.] ep. M imp. da. — indictione XV] dn. imp. iustino 
pP. aug. ann. primon, (sic) M imperatore et oonsule 
lustino pp. Aug. anno primo ind. quinta decima Jui? 


Baasdsíag xal Üzaxs(as "lovazivov Avyovovov Krovs a 
(eic 1a cod.) Ath. | 23 rubr. legi stuprov TAeod. 'Idu- 
xtov M, L in indice] Edixrov L in textu | iustinianu M 
ind., om. L ind. | 26 rmeíAnos xrÀ] ad terrae motus 
anni 591 (m. Oct. et Dec.; cf. Theophanes p. 231 ed. de 
Door) recte refert Zachariae | 28 u5 BovAóusros xrÀ.] 
Ezechiel. 33, 1t (cf- nov. LXXVII p. 381, 21) | 29. xà»- 
Pe aed závia$ ML | &vaxoxrs M] avoxzs 
vulg. 


3 *in addidi | 4 merito contraria edd. contraria cod.) 
istos cod. | 5 dissolutae m. 1 cod. | 6 soluuntur m. 1 cod. 
ita ut] ut om. pr. cod. | 7 ao praesertim saeris Miraeus) 

udposita sacrisque cod. ac potissimum sacris cum Pithoeo 
vuig. | 10 * autem] et cod. [, 16 uita cod. | 17 manifesta- 
tam cod. | 18 manifestata cod. 


704 Nov. CXLI 1 


wai 15$ gaxgoDvuias vov gulavOgoov Duov, [va ui xarà tjv dxAnoàw xai dusravóntov vua iav 
Susavoianusv éavrois Ógyrv 4v truéoq Ogyre, dÀÀà náwras uiv vàw novrodv énvrrdivuávow xai sodteom 
à4nzocyécOai, nda dà voíe Tjj uvdagd xal Oe usuicnuévr Üixaios dvocíq mpáit cvvcanévras' Asyoutw 
4i vv vàw dgoévov gOopáv, 7» aOéus voluaci wes üppevss dv. ápgads tv dagruogvvnv xaregyazópavos. 


EDICTUM IUSTINIANI 


CAPUT L 


"luev. yàp dx tÀv Deiov ygapav dilacxóusvos moíav ó Jac xólaciw Dixaiav énryays xoís dv Xodó- i 
nois mQdrv oixroacs Quà rmv sugi tiv uitiv taírzv uavíav, ast» pdygi toU vUv dxelvry 15v yr» adBéarq zvoi 
xaraxaísgO«i, v0U soU dià rovrov maiDayayoUytos ruás dirs ty» dvocíav raviQv dxoctQésqagdas xQüi. 
fua» Oi ziv, ola magl và voiovro»w Ó Ouios dgzógxoÀos Àdym, ola 1s oi vj stolsraías Quayogavovas wópox. 
ders zdvrag Óqpéiluv t4 voU O&oU mporéyovtas góflp amocyéaOa: 156 voixÜTTS eie rad xai avoaías stodtsors, 
Hv oi0i dv dióyow duagravopévr» dcviv siQriv* xal voUs udv rdi» éavroi; avveidóvas voioVrov gvAdrtzuv 10 
éavtove xal mpos Ov Énera xoóvov, vois di 505 cvveanévras v0Ur TQ náÜtu a) uóvov mavcacó'aa Tov 
AowroU, dÀÀà xai ueravorac: Üuxaícs wal Td DeQ) mQo:nsGsiv, al mQOcayylhas TQ) uaxagup tátQ) starQudoyg 
TZ» vócO» xal vgóxov Ospassías Aagsiv, xal xarà 10 ysypauuévov xapnóv dvsyxsv usravoías, iva O quAdv- 
Oouno; Osóe xarà vóv nÀovrov và» (Qiav olxriguóv abian wÜpgamnías xal ras, xai skdyvse svyaQudTr- 
cousv dni Tj tÀw usravoovvraw Gornoiq' ol; xal wv coU; doyovras dxmibeADuiv bxalavsauev Ov Juàv |5 
Oegansóovrss vóv Oixaío riv OgyiLOutvov. xai wi» uiv mQós v0 vdw dyiow rusQQw Géfas iJówtes maga- 
peleipao TÓ» géldvOQuzov Oa» oVrta utravojGas 1Ove TQ Toit tjs dosBovs raítns zQdbecs 
cOévras Bopfópo, dc unà Éiagov ruiv émalslevoacos JoOY,vaa waipóv. mQoayogsvousv Qà nàciv dgskre vou 
TOi0UTÓ Ti OvvsiDOGiv. davroie vuagtiaOas, d t6 ju) ka) rtavGovtas xal mposayysiAavras davrove vd - 


os «d 
TárQ marQudQyr Ze oixsíae émiusÀrcovras Gmrnoías nig Tw vowÜrov dcsBv mdieow và» 9 : 
ojusvos sigo) T5$ &ylas £ogrie, mixQorégas éavioi; émálovss viumQías cx ovdruids ToU Aosrov ums 
4bo. o/d8 yàp dvdoOrasta, o(08 dpsAnOnGeras 5j TOV nQdyparos L51ngi xai diópOvais ale vos ur) mpos- 
eyyéllovras éavrois sigo «/$ &yías opis, 5j xai dppévovtas vj avtj; daefiei pata, [va a7 d.à «xe sapi 
10vrO ÓqOvpuías xaO" qao» TÓ» Óusóv magopyíampusv, mpáliv magopü vts oUros aga; xai ámmyogsvg. 

xai ixavr»v ojcav tà» &yadóv magopyiau, Jaàv si; tjv dmávram dmoleav. Proponatur Constantinopoli- 25 
tanis civibus nostis. Dat. id. Mart. CP. (imp.) dn. lustiniani pp. Aug. anno xkxi.. post cons. Basilii 
vc. anno XVIII. [a. 559.) 


ne per durum et a paenitentia alienum cor nostrum ipsi nobis accumulemus iram in die irae, sed omnes 
quidem improbis studiis et actionibus abstinere, mazime vero eos qui in abominabili et merito exosa deo 
actione impia computruerunt: loquimur aulem de stupro masculorum, quod multi nefarie committunt marei 
cum maribus (urpitudinem perpetrantes. 

L Scimus enim ex sacris scripturis edocti, quale deus iustum supplicium dis qui Sodomis oiim 
habitarunt, propter hunc in commixtione furorem intulerit, adeo ut in hunc usque diem regio illa inez- 
tinclo igni ardeat, cum deus per hoc nos erudiat, ut impiam istam actionem aversemur. Rursum scimus, 
qualia de his talibus sanctus apostolus dicat, et qualia rei publicae leges praecipiant. Itaque omnes timori 
dei intenti abstinere. debent impia et nefaria actione, quae ne a brutis quidem animalibus invenitur com- 
missa; et qui quidem nullius eiusmodi rei sibi conscii sunt, in JT igi quoque tempus sibi caveant, qui 
aulem hoc affectu iam computruerunt, non solum in posterum eo desistant, sed etiam meri(am paeni- 
tentiam agant et deo. se. submittant, et. beatissimo patriarchae morbum denuntient et sanationis rationem 
accipiant, e( secundum id quod scriptum est fructum ferant paenitentiae, ut. clemens deus pro copia miseri- 
cordiae suae nos quoque clementia sua dignetur, et omnes ei gratias agamus pro eorum qui paenitentiam 
agunt salute: quos nunc quoque magistratus persequi iussimus deum conciliantes, qui merito nobis ira- 
scitur. Ét nunc quidem ad sacrorum dierum religionem respicientes benignum deum rogamus, ut qui in 
tali impiae huius actionis coeno volutantur, iia ad paenitendum agantur, ut alia rei persequendae occasio 
nobis non iam praebeatur.  Denuntiamus autem. omnibus deinceps qui eiusmodi alicuius peccati sibi conscii 
sunt, nisi et peccare desierint et se ipsi beatissimo patriarchae Me /rrenies propriae saluti prospezerint, pro 
impüs eiusmodi actionibus deum intra sanctos dies festos placaníes, acerbiores sibi poenas arcessituros 
esse, quippe qui nulla in posterum venia digni sint. .Ne enim remittetur neque neglegctur rei inquisitio 
et alio adversus eos qui intra sanctos dies festos se non detulerint, vel etiam in cadem impia actione 
perseveraverint: ne per neglegentiam) hac in re commissam deum contra nos irritemus, si actionem tom 
inpiam et prohibitam praetermittamus quaeque idonea sit ad bonum deum in omnium perniciem irritandum. 





2 ógyzs] xgíatas malit Zesterise] 3 avecazévras L 
(id. 11) | 4 7 và» dpoévow popa L || dv om. L | Zgya- 
Lóusvos M* | 6 vov L] om. M1 vovrov M] rovro L 
| 4vocíav M] ávouov L | 8 vóuo] cf. nov. LXXVII 
c. 1 pr. | 10 &gapravouévr M | towvrov M] romv- 
TOv; L, TOw0Utov towvtOve coni. Zachariae | gvAávte- 
29a. avtois L | 13 yeygauuévov] cf. Evang. Matth. 3,8 
[| «agzovs avvecoayxsiv (sic) L| 16 ruego] nego» L*; 


scil. dierum paschalium (cf. 21. 23) | ei8óves L | 18 
ztpocayogstousv L | 19 «6 uy xai L] sí xal gs, M] 
nabcavrse L^ | éavrois L | 22 yàg M] yovv L | zgoc- 
ayy£lovrag ML | 24 xoVro Scrimger] tovtov M xos- 
TOv L (xo)row coni. Zachariae) | 25. clausulam latinam 
una cum subser. om. L | 26 ciuidus JJ | subscriptione caret 
Theod. ep. dn, iust. M [ post basilio ue. conss, Mf 


DE II8 QUI EUNUCHOS FACIUNT 105 Nov. CXLII pr. 1. 


"PMB 
ITEP1I TON EYNOYXIZONTS9N. 


"MF ixoxgávog '"lovati avós AUyovaros MapgOdyr (xóunri mgiBátov). 


(Iooíniov.) Ai zagà «dw nó ruov fsBacilevxóram opvaDsiaes vipeglas xarà vv sivovyltww 
voÀutwroy màci ÓjAca vvyydvovdiw. dmzid7) Ód vivet xavaggovoUvsas 176 davrow cotrngías éróluroav oÀos 5 
s:p0 garagoU yoóvov rÓ row vrov dgefis àudprrua QianoábacOa:, Qià voUTÓ vive 4E avráw ábías 0edoh- 
xag. zOwáds, Érepos DÀ uexà 3Ó nora vob xai év ifopíq émiupOncav. mn) roivv» ovdà ovra lé 
dvocías ámiGyovro ngáLios, àAÀ' aig mAZOo: éb;ÀOs vÓ Tow VTOv uUgos, Qiagópos &nó moÀlow ÓMyovs 
tquaoO Tas, xal rogovrov Ori xaí Twss E avrov vv nspiomOdwrov dm Oyeciw rjusrias xaríDavro, óvi 
&nó évevyxovra uólu Qaie mrQuscajncav, vís ovrow zxsQuppovsi v7€ (días coTngías, ders magidsiv xal 
dvexÜíxrra vaUra xaralimsiv; ai yàp oí juévrpos vóuo: xOUS Lígos xard Twwos GiQovras riuoQíase VrroBdÀ- 
Aovei, tà Éywpsv naqidsiv ovra diss ywouévovs góvove, xai ztoàyua ywóusvov dravríov 1s ToU tov xal 
TÀv» rurrépov vouam; dwayxalov ov» TyncdusDa vOi; Td vOiaUra TOÀuO: fà ToU sagóvros vopgov dxpifé- 
e1epov brebel 9aiv. 


CAPUT I. 

Osonitouev voivvv voUs d» oiqünmors rónq tis nustégas moÀittlae svovy(;uv voÀucwrag 7 TOÀur- 
cavras oíovàrzora mócarov, ai ni» &vdo. slav oí roUvo Larga mele 9 xai coÀuawrsé, Tavi0 TOUTO i 
€ nenowjxagi xal sí msgaa lev, rà modypata avtüw TQ Ünuocíq mgorxvgovaOa. Qià voV xarà xaigóv TZ, v 
155 ons dvÜoLorngtos dvvovros doyrv, xaxsivove yq TéuzscOas ÓgelAovras vóv ázavra 17$ Lojs avtov 
xoóvov éxsi slvas. si dà yvvaiwas div aí roVTO mOi0UvGas, xal vavrag viumQsid ai, xai tà mgdyuara avTOv 
Jià voi xarà xaipüv *3jv aUi» dwiovros dgyv TQ Ünpocp mQosxvgovsOas, xal sis éfopíav néunead'au" iva. 20 
4L 5s dvópicav v vouitovci daGsfeías xépUos éavroig magixowiv, 45 avere viumolay xal Éxxrodiv vv iBiay 
swpayudvev VnuocruG. TOUe udvros dmrdbavras xal éni «ovrq sztQóemma mapadidowóras, 5 xal oixovs Tj 
vóxov Tiwà dnl voírq sapacyouévovs 7 xai wapérovras, aive dvÜQsc alav eíra yvvaixsé, vàé avrà xelatousv 
vmocT;vas TuumQías à GvvíoroQas yevonévove 17$ ddixov vaUtne mds. 


Nov. CXLII Graece tantum extat in. ML, c. 1. 2. in. B. 60, 51, 64 indeque in. Nomoe." XIV tit. 1, 14. — Epit. 
Theod. 142 (inde B1), Aihan. 18, 8; summarium habet Nomoc. XIV tit. 1, 14. 
c. I argumentum ex Ath. referunt paratitla Ath. 4 $ 20. 





CXLII. 
DE IIS QUI EUNUCHOS FACIUNT. 


Imperator Iustinianus Augustus Marthani (comiti rerum privatarum). 


Praefatio. Quae ab imperatoribus qui ante nos fuerunt poenae in eos qui eunuchos facere 
audent conslitutae sunt omnibus manifestae sunt. Quoniam autem nonnulli salue sua contempla non 
iia pridem impium eiusmodi delictum perpetrare omnino ausi sunt, propterea alii eorum dignas poenas 
dederunt, alii post irrogata supplicia etiam in exilium missi sunt. Jam quum ne sic quidem a ax bip 
illa actione abstinuerunt, sed latissime patuit eiusmodi flagitium, ut compluries ez: multis pauci incolumes 
evaderent usque adeo ut nonnulli ex: ipsis qui servati sunt in conspectu nostro testati sint ex: nonaginta viz 
ires servatos esse, quis suam saluiem adeo contemnit, ut haec neglegat atque inulta relinquat? Nam si 
leges nostrae eos gladium contra aliquem stringunt suppliciis subiciunt, quomodo fieri possit ut caedes 
tam imp commissas el rem contra deum pariter et nostras leges factam praetermittamus? |. Necessa- 
rium igitur duximus eos qui haec talia audent per praesentem legem ezquisitius persequi. 


L Sancimus igitur ut qui in qualicumque rei publicae nostrae loco quessepu personam 
castrare audent vel ausi fuerint, si quii viri sint qui id ausi sunt vel audent, idem patiantur quod 
fecerunt, el. si. incolumes evaserint, bona eorum fisco addicantur per eum qui pro tempore gloriae tuae 

síiratw fungitur, et ipsi in Gypsum mittantur per omne vitae suae tempus ibi mansuri. Sin autem 
mulieres sint quae id faciunt, eae quoque lantur, et bona earum per eum qui pro tempore eodem magi- 
stratu fungitur fisco addicantur, ipsaeque n exilium mittantur: u! qua ex impieiate lucrum sibi adquirere 
putarunt putantve, ex eadem supplicium et amissionem bonorum suorum subeant. Qui vero id mandarint 
et personas ad hoc tradiderint, vel etiam domos aut locum aliquem ad hoc praebuerint vel praebeant, sive 
viri sint sive mulieres, eadem supplicia subire iubemus, utpote qui iniustae iilius actionis conscii facti sint. 





3 MagOávy) MalOdvns in Ciliciam missus. memora- 
fur ap. Procop. hist. arc. 29, idem Marthanius comes 
domesticorum in Actis synodi Mopsuestenae a. 550 ap. 
Mansi Coll ComciL IX p. 214 —216. 288 (cf. Alemanni 


noL ad Procop. L c.) | xóur ri soiBátomv. addidi ex AtA. . 


[4 J« « (corr. 9) vov xàdixos t. pF. Qiáv. a' xai f 

citat schol. M. (id. Theod.). Adde Dig. 48,9,4 $2 | 6 

1) om. L | 9 109a r,vas L | 11 avogorras L | 12 

Kxops» M | ovre zapidiiv L ] 15 7 MB] 5 xai L| 
m. 


Toluácavras LB (cf. 10. 21. 23)] voAurcovrac M | 16 
5 om. Nomoc.^ | 17 9 sumoirxaca et &í napiccoD aie 
om. Nomoe^ | «z» LB] om. ML* | 18 dviovras L| 
avrdv cum Scrimgero vulg. | 19. dxeice L | yvvaixés 
sicwv B | 20 áviovros t5» acti» (avtzw om. L*) ág- 
xj» L| 21 éavroie ML Nomoc."] acrois B | 21 «ino- 
eíav MB) vipuapías L vulg. || 22 sgóaomov oc." || 23 
sapgacyomévovs] sagexopévovs L 


89 


Nov. CXLII 2 106 DE lI8 QUI EUNUCHOB FACIUNT 


CAPUT IL. 
-ürove Di vové sUvovyuaDévtas dyonv nàv dnó malcoréQov xoóvow, nÀcv walrvousv cuts TOU6 mà 
f^ ? : 


*zs duodecimae indictionis vov wv» maQrAJóvroc xixLov sevvovygOévias maQ ovtivocobv dv vÓOI Tij fjc- 
Tégas moAsvtíag dAsvOégovs slves, wai warà prüsva cQómov 7 oiovürnors sldos avralláyuavos sie Qovisiav 
xadéAxscOa., undé cvufOÀaxw &m' avrois dyopalov 9 (dióge gov waO" oiovürnors «Qónov 5j wavà nagivouav 
yivóuevov :j xai yevpcopsvov wQatéiv, dÀlà urdà vàs Àsyouévas dvaxoicas mi vow vow VTOs yivecO'as mQos- 
emos 5 ywonávas xpatsiv' dla wa návta$ YoU6 TOrvTei Guvalláyuag: vó lomóv Vmovgyovwras às dvor 
1épo signuévas walsvouasw vmogtrzvas smowd; ai pivtos Quà stdOos ewebi BoUlor aivovyua Or vas, xdxsivov 
Vousv tis dAsvJkgías svyyóvav' oi yàg dE dgyzs ovra dlavOago, nád'es ai sixcé tovovIQ) ssQunimtOVTss 
éÍavrdw Éyovaww dioveíav, Sv av Sula: Daganaiav éavzois mQosdymw. x06 avvovyOévias voívvv daó vov 
nvnuovsvdévros xgovov dv «[j rjustépq molatsiq waQ oigÜ5nois ngoiwmq Ovrac xsAsvousv dvablrtrOTjvas xai 
AlsvOwgovs silvas wal urÜézors si QovAs(avy tovtove xadéixsgÜGa. si uévto: Q'agoraovai vives ÁE avtam tdv 
avvovxiG Oéyram vuvàs usrzà TOV magóvra ruow éniuGysiv vóuov, Qidousv ddsiav xai avrois oic avrovg sigiv 
dx dnab dlavDapías x voU magóvtos ruG;v vvyovs. vóuov, dvvaUOa uiv v1, 1a Baciisiq ngocévas qq 1« xata 
xaigóv aysartatq natQuipyn xai 10i& drdototárouw Tuov &ogoves Midi. dv 0i xai énagyíass tois xavà 
TÓnzOv OGiatárOw dn4GkOnOW Gl TOi TOUTOY dQyoudiv, dp. «p nQovoiq nàá»tow Ow ruatiQow doyortow xai 
xivÜUvqy tdv nuPouévov avroig vdfsmv aita Koverartvovnóla avs dv £ríQq o&yórnora tóm p 7$ 
zustépas nolwaías vovrové éxDuxsio Das xai guldvrecDas tiv dx voU magóvto: rud vouov Óudouévry avtois 
dArvOsgíav. magidaw yàp qu TogOUTOvs ywwouévovs watà mópacw Twv ta tOwiUTG TOÀuovtmaw dw X7 
uftéoq nolueiq ovOapas€ dveyóuaDa. si yàg Bdgfapo: axoUGavtec var rustéow napi vovvoV nagayytiaa 
Tavtag dgvÀalav, mas dw rasis OvyyogrGcauav pasta Togavtaé *&» mgO rwv faga twv vouodscías 
TouUróv ti dpagrdveg Oa, 5) dvexDiurvov dv vj; Spuvégq nolecaiq navaleumáveg Qaa ; 
QEniloyos) Tà toivvv nagagrávra Guiv wal Quà voUda voU Ouíov yavixos Ürloóuava vopuov vj Gr; 
dvdoEótns ivral od 1s xai xarà xogav mpdbe xai nagagvlatm. Dat. XV. Dec. Septimo (imp.) dn. 
lustiniani pp. Aug. anno XXXIL poat cons. Basilii vc. anno XVIL |a. 558] 


c. LI v. 4—' 1 summam ex Ath. habent paratitla Ath. 14 & 10; v. 142g. argumentum repetunt paratitla Ath. 1 $ 5. 





ll. Jpsos autem castratos tametsi oporieba( iam ab antiquioribus temporibus, at ulique iubemus a 
duodecima indictione cycli nunc. praeteriti per quemcumque in locis rei publicae nostrae castraios liberos 
esse, nec ullo modo ullove genere contracius in servitulem retrahi, ncc insirumentum de is publicum vel 
privata manu scriptum quod ullo modo vel fraude factum sit futurumve sit valere, sed ne cognitiones 
(&vaxgisss) quidem quae appellantur in eiusmodi personis fieri aut factas valere: verum eliam omnes qué 
eiusmodi contractibus in posterum ministerium praebeant supra dictas poenas subire iubemus. Si tamen 
propter morbum conlingal ut servus castretur, illum quoque iubemus libertate potiri: qui enim ab initio 
liberi sunt ubi in talem forie morbum inciderunt, sui potestatem habent, ut quod velint sibi remcdium 
adhibeant. Castratos igitur inde a memorato tempore qui in re publica nostra apud gaetensunque per- 
sonam sunt, requiri iubemus et liberos esse neque umquam eos in servitulem retrahi. Verum si qui quos 
ex ipsis castralis pos praesentem legem nostram detinere ausi sinl, ipsis quoque castruíis facultatem damus, 
guippe qui semel liberate ex: praesenti lege potiti sint, hic quidem (am imperatorem adcundi quam sanciis- 
Simo pro tempore patriarchae ei gloriosissunis magistratibus nostris rem deferendi, in provinciis autem 
sanclissimis locorum episcopis el earum praesidibus: ul providentia omnium magistratuum nostrorum et 
periculo officiorum quae iis obtemperant, sive Constantinopoli sive in alio quolibet loco rei publicae nostrae 
il vindicentur atque libertas ex praesenti lege nostra üs dala conservetur. Nam (ot caedes per causam 
— gui a n in re publica nostra commissas neglegere nullo modo sustinemus. Si enim barbari 
auditis nostris re praeceptis ea custodierunt, quoi nos paliamur post (ot priorum imperatorum 
sanctiones. eiusmodi aliquid. penc ien vel inultum in re publica nostra relingui? E 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram generalem legem declarantur twa 
gloria ei hic et ín provincia exequetur aique observabit. 





| Xoóvow] liberiore structura. iungendum dlavOégovs | Qoudvg»v LB | 19 gdofago] :. e. i; cf. Proeop. 
slvai (v. 3): quod verbum (vel dievOaQovaOuas) inter- | de bello Goth. 4, 3, Euagr. hist. eccl. 4, 21] magayysisov 
cidisse non recte putant Beck et Zachariae | vove om. vavra$& ML Nomoc."] maga; irew vavra B | 20 


Nomoc.^ | 2 15$ om. L | duodecimae indiotionis Scrím- | evyrogrcawasv LB) cergwpusv M vulg. || Bafaav- 
ger] duodecimaenduae émavsurgsos M dej/mia émive- | Aevxórov ML Nomoc."| Sacisvóvrov B | 21 5 ML 
prnosoe L exa eet 3 gode v, B | zagsl- | Nomoc."] Z xai B| Ed ser Nomoc.^ | 23 d. Xv. 
Sóvros M] énalJóvros LB vnsbelOówros Nomoc."|| | k. deo, M dat. XB (i.e. Xu) ipy walavd. dexau- 
3 g DB] om. ML ! oiovd:nors «ios avvalldyuatos | Boi Ath. erp d delendum PO precio 
MB) oiovàr more eidove redu "arn rey, 4 avro | JexeuBoig Theod. | Septimo (cf. p. 572, 36)] é» 4 
Nomoc." | 5 yavónavov Nomoc.? vulg. | xaj M] om. LB | cént.uo Ath. CP. M vulg. (om. Theod.) | &t&&. AA. «zc 
| 6 yevouéva$ Nomoc." vulg. | tovs vois rovovrow No- | G«aiisias "IovaveviavoU. uva. vnavaíay  Baoslakov 1ó 
moc." | 9 áv ML Nomoc"] om. B| 434Aoves Nomoc.^ | ,P' Theod. dm. iust. pp. sug. basid/e uc. oonss, M Ba- 
[12 didouev — 13. sóuov om. Nomoc." | 14 xai] 7 No- | glas "lovatwviavoU uarà viv vnavsiav Bacilsov t6 
moe" | 13 gvAderortes L[ GJouérr» M Nomoc"] ds- | ,3. Au, omisso imperii anmo. 


20 


DE RAPTIS MULIERIBUS 707 Nov. CXLIII pr. 


CXLIII. Auth. CXXXII. Coll. IX tit. 13 
R DE RAPTIS MULIERIBUS ET QUAE RAPTORIBUS NUBUNT & 


Idem Aug. Areobindo (pp.). 


Praefatio.) Lezis interpretationem culmini tantum principali competere nemini venit in dubium, 
cum promu!gandae quoque legis auctoritatem fortunae sibi vindicat eminentia. Meminimus itaque pro 
raptu mulierum, sive iam desponratae fuerint vel maritis coniunctae sive non vel etiam si viduae sint, lezem 
ante posuisse, et capitis subiecisse supplicio non tantum raptores, verum comites etiam eorum nec non 
alios qui eis auxilium tempore invasionis contulisse noscuntur, et non tantum parentibus mulierum, verum 
consanguinels etiam et tutoribus et curatoribus in huiusmodi dedisse per eandem legem vindictam, et prae- 
sertim poenis locum dedisse, si iam nuptae vel desponsatae mulieres rapiantar, cum non solum raptus 
mulieris, verum adulterium etiam per huiusmodi temeritatem committitur. Et super alias poenas raptoris 
etiam nec non aliorum qui cum eo fuerint patrimonium raptae mulieri vindicari eandem Jegem prae- 
cepimus, ut dotis etiam marito dandae legitimo copia per raptoris ei ministraretur substantiam. [llo quo- 
que specialiter adiecto, ut nulla sit mulieri vel virgini raptae Ticentia raptoris eligere matrimonium, sed cui 
parentes voluerint excepto raptore legitimo matrimonio copulari, nullo modo nullo tempore licentia mulieri 
raptae permissa raptoris se coniungere matrimonio: sed parentes etiam, si tali consenserint matrimonio, 
deportari praecepimus. Sed mirati sumus, quod conati sunt aliqui dicere raptam mulierem sive volentem 
sive nolentem, etsi raptoris amplexa sit matrimonium contra nostrae constitutionis tenorem, debere tamen 
raptoris eam babere substantiam vel quasi legis praemium vel ex testamento forte, si hoc etiam factum 
esse contigerit Qui enim talia dicere praesumpserunt, praedictae legis seriem intellegere non potuerunt. 


Nov. CXLIII (Authent. CX X XII 2» Coll. IX tit. 139: gloss.) Latine tantum. extat in Authentico et in Appen- 


dice luliani (Iul.» f. 
DLXXXV, IuL.* "4 


Sitzungsb. d. Wien. 


111, Jul? cons. CXX XII kp. DLXXXVII, Iul." cons. CXXXII kp. DLXXXIII, Iul." kp. 
e. Coloniensis olim. Wallrafianus X 8]; ex 
Romana canonice compta e. 199 f. 101 [e /; unde transiit in 
k. 1860, 22]. — Constitutio secundum varias codd. scripturas (cf. ad v. 3) et Areobindo 


p. Ful. codice Iul? simillimo recepta est in. Lege 
ollectionem Anselmo dedicatam 71,24 cf. Maessen 


(praef. praet. Orientis) inscripta et Leoni (quem praef. praet. Italiae fuisse. statuit Biener. Gesch. der. Nov. p. 26 


not. 59, praef. praet. lilyriei Zach 


ange zur 


Gesch. des Authenticum p. 8 & Sitrungsber, der k. preuss, Akad. d. 


Wiss. 1882 p. 1000) ín corpore CLXVIII novellarum bis posita erat, n. CXLIII et n. CL. Utriusque loci sum- 
fi 


mam habet 
L mw. £z et n. gv', B 60, 585, 2—5 et ib. 6). 
rix. 


eodorus 143 IJag] yvvaixós domaysiare et 150 Ilegl Z6 yaurÓeicne vj Cemácawr, abTww (inde 
? Tgpit Athan, 11, n dede in cod. Bodleiano apud Zachariae 


p. 222 eiusdemque ín. .Nomoc. XIV tit. 9, 30: ufergue rubricam habet Ilagl agxaysíoye yvwaixóé xal yayur- 


Suiers (yauovuévre Ath) «q; apnácarts aver» (cf. «). 


, In. indice M nov. CXLIII omittitur, nov. CL notatur Qv! mspl 78 yaprOsians E Neun avr»: 


— aUtQ ovx 
movellae CXL 


2 rubr. De— nubunt R VT] De raptu (raptum w) mu- 
lierum et sponsatae et de (et om. v, et de om. w) qui 
rapiunt eas (ea w) Zui^*v, Incipit alia constitutio de 
raptu uirginum uiduarum et matrimonialium Zul.? (sim.1); 


De terris uel domibus uel uineis quae relinquerunt ec- ; 


elesiae Jul* errore || et cm. R vulg. || inser. om. JuLhev, 
In nomine domini nostri iesu christi imp. caesar flauius 
iustinianus alamannieus goticus francious germanious 
Anticus (aquitannicus /) alanicus uuaindalicus africus 
(affricanus /) pius felix inclitus uictor ae triumphator 
semper augustus leoni Jul? | 'O avrós zidr0€ Bacilais 
love tiviavos &gaBivdq Asyedvs (pro Mgtofivdg, Aéovrs 
vel Zfíows) Athanasii cod. Bodl. (cf. ad subscr.) | Areo- 
bindo vulg.] suriobindoa V ariobinda A arebinde T | pp. 
addidi] 4 Legis interpraet(ati)ones cit. Anon. Bodl. | culi- 
mini V culminis Zul* | tantum (tamen R' 7') AVT I, 
lul' corr.] thaytii Jui* ta TTHN Iu? yTHN Iul", 
T'TNN lu. pr. | compere V! | venit] uero Jul," | 5 eum 
Jul* | quoque] quidem Zu/^*** | auctoritate V'Iul.* 
vindicari Jul", vindicet vulg. | eminentiam Jul" | 
raptum Jul" | mulieris V f si i pr., sibe corr. ui^ | 
disponsate V? Jul*vw» | fuerit M ive non] si uenit 
R'| bidue Jul"* [ sunt VT Iul" | legem (lege JuL")] 
Cod. 9, 13, 1 | 7 antea. Jui*(*i*) vulg., ante apposuisse 
Iul» ! potuisse od. et om. Iul"* | capiti V* / | subia- 
cisse l'* subicisse JuL^""* subisse 7'| supplitium T7'| 
iamen A! T"] uero Ju" | oomites (oommites V!) etiam 
V Iul"rv| etiam comites (comitem A!) RT Iui* vulg. 
etiam et comites Jul? / | eorum] ipsorum Jul." «e (et?) 
eorum Jul* pr. | 8 alios] et alios (alias / pr.?) Ju? | 
(quod praefert Zachariae) | eis] ex eis Jui" ex Jui* ei 
eraso s) Iul.» | | auxilia V auxilio Ju.** [| tepore / | tamen 
R* T! | uerum consanguineis etiam (et 7T*) RV7] con- 
sanguinei sed etiam Zu" et consanguineis sed etiam Zui.* 
consanguineis etiam JuL* uerum tamen et consanguineis 
etiam /uL? l|9 ct prius om. T i| in] et Zul.*, om. Iul. | vulg., 
bomines 5. v. add. T'? | eadem ! pr. | presentim Zu." prae 





gdyr dx Qmueía ov9a ysypappévg. In ipso conteztu M ut novellam CXL 
rubricam et cap. 1 addito epilogo diverso ab eo qui infra extat, ubi novella illa suo loco integra redit. 


miro errore exhibet 


scriptis R* vulg. | 10 nupta Jui." [ vel disponsatae Zu/.", 
om. Jui*| mulieres — raptus om. V' | rapiuntur Zu." | 
aptus Jul? | 11 adulterium etiam] adulterium et T. etiam 
adulterium A ZuL? | vulg. | per om. 1 | temeritate 7u/* | 
et insuper alias JuL.* ct sponsalias Ju/* et si sponsatae 
lul"* | raptores Jul" rectores Jui? | 12 neo non om. 
Iul.» 1 | aliorum] et aliorum 7uL.** | fuerint 7ul.*rv] fuerit 
lul* fuerant Jul? | fuerunt RVT | mulieris R! | uendi- 
care T' Jui." | eundem A* eadem Zul* | lege Ju/.? f prae- 
cepimus Beck] praecipimus Jibri| 13 dotem Ju" doctis / 
[es V | dando legitimo 7^ de legitima A* Jui" 
nde ex legitimo Zu/" legitimo dandae /ul7 / vulg. 

copiam / copulari V | per] prae Zu/.", om. R' | raptores 

raptori A! | eis Ju/"* | ministretur (ministratori A*) 
RT vulg. | substantia VT Iul.^ver | ille Ju/."* illud Zu/* 
corr., Iul (| 14 adiectum est ut Ju/.*? / | uel uirgini — 
eligere ma] in ras. 1 vs. ser. V | uirginis Jul." | raptae] 
raptae permissa V | licentia om. Zul.* pr., Iul.^v, del. R*] 
raptores eligi sibi matrimonio Jul" raptori se subdere 
matrimonio / [ 15 uolunt VT' | escepto R' secpto Jul.» 
| raptoris Jul.* raptae Jul" | nullum modo Zu/.? | nulla 
tempore JuL* | licentiam R* 7T" V* /u/.^rc | [| mulieris V! 
lui? | | 16 permissa raptori | raptoris permissa Jul." 
contingere ] sed] se Jul.* pr. | si om. R* | tali] illi 
tali T' | 17 deporta eum spatio 6 lit. V* | praecepimus 
Beck] praecipimus libri, exilio add. Jul.*? ] (cf. ad 108, 2) 
[unie R! Iul.** | rapta Iul.»* | muliere Jul? || siue no- 
entem siue uolentem AV | 18 nolente 7ul.* | raptores 
Iul" | amplexa sit V Jul.** 1] sit amplexa Ft amplexerit 7' 
implexerit Jul" amplexarit Jul." | tenore Jul?" tene- 
rem Jul*| tamen] tantum RT Iul." irritam tamen ex /?| 
19 raptores Jul* | eam ante tamen coll. Jul*, ante 
raptoris R vulg. [| substantia Jul.5 | vel om. Jul. | lebis 
lai pr. | praemium — 20 legis om. Jul* | testamen- 
tum R' testamentis A | hoo om. V | etiam om. Jul.» ( 
[esse om. 7 | 20 contingerit V contingnerit 7* contegerit 


! Pul? | alia /ul^ | praesumpserint Jul" | series Jui. 


89* 


- 


Nov. CXLIII 1 708 


Qui enim tale stare matrimonium, etsi rapta voluerit, probibuimus et ob hoc tes raptae mulieris de- 
portationis subiecimus poenae, si huiusmodi consenserint matrimonio, quomodo raptas mulieres raptorum 
eligentes conubium praemiis honorassemus raptae datis mulieri? Superfluam igitur eorum dubitationem vel 
in posterum resecantes priorem legem per praesentem interpretari censuimus. 


CAPUT L 


Sancimus itaque, si rapta mulier, cuiuscumque sit condicionis vel aetatis, raptoris nuptias eligendas 
esse censuerit, parentibus praesertim non consentientibus, nec ex beneficio legis nec ex testamento raptoris 
hereditatem accipere vel quocumque modo substantiam vindicare, sed praemium quod per legem nostram 
raptae mulieri datum est, ut raptoris et eorum qui auxilium ei tempore invasionis praebuerint substantiam 
vindicet, hoc ad parentes, si ambo vel unus supersit, qui nuptiis specialiter non probantur consensisse, ex 
tempore raptus ipso iure transferri, et patrimonium raptoris non iam raptam h mulierem quae coninzio 
se raptoris inquinare non piguit, sed in personas transferri quas superius nominavimus elus non consen- 
tientes coniugio. Nam nmefarios buiusmodi coitus poenis corrigi, non praemiis competit honorari. Quodsi 
parentes iam decesserunt vel buiusmodi sceleri consenserunt, substantia raptoris nec non aliorum qui faci- 
noris fuerunt participes fisci uiribus vindicetur. Quam interpretationem non in futuris tantummodo casibus, 
verum in praeteritis etiam valere sancimus, tamquam si nostra lex ab initio cum interpretatione tali promul- 


DE RAPTIS MULIERIBUS 


gata fuisset, Areobinde pater karissime atque amantissime. 
(Epilogus.) Quae igitur per hanc NM nostra statuit aeternitas, celsitudo tua effectui mancipari 


observarique praecipiat. Dat. XIL kal. Iun. 
vc. anno XXI ? 


1 quia FR? ; tales Iul.* talem Iul.? tale in? [| instare Jul? 
| matrimonio Zu£.* matrimonium uult Zu/.? 1 || rapta] rapta 
mulieris Jui* | prohibimus Jw/.^* prohibemus Ju/.* / || 
et] etiam 7'! | ob boe] ab hoe Jul adhue Jul?! hoc 
lul* | deportationem Jul" | 2 subicimus poenae A*V 
subiciemus poenae AR'Jul.* poene subieoimus (subiciemus /) 
exilii JuL? (. (cf. ad 107, 11) | consenserunt V consenserit 
Iul"* | raptorum mulieres Zu? | raptores V! raptoris 
V? raptores raptorum A! | 3 conubio Jul."** ooncu- 
bitum Jui» | | proemiis honorassem Zul* | dantis T', 
om. | | mulieris A' Zul.^" mulieri datis Ju.» mulieri 
doetibus / | superflua Zul."? | dubitatione Jul? | 4 inter- 
pretari om. p pr. | 5 oensimus Jui", om. Jui." | oui- 
usque / || sint [u^ | aetatis vel conditionis Ju" pr. | 
raptores Jui? || 6 consueuerit Juí* | praesentim T | 
non om. T'|legis neo] neo om. Zu. | raptores /| 7 here- 
ditate fu^ hereditatis Jul" ad hereditatem T, om. 
Jul? | | accipere Zul.'"*«] suscipere AT7'! accedere VT* 
accedere iubemus Jul] | quodque V | sed] uel sed. R* 
primum Z7u/.* | 8 ut) et Tuls j| horum V | ei auxilium 
KR vulg. noxilium et ful. pr., Jul." auxilium eo Jul" || 
praebuerit V! praebuerunt Jul" | substantiae 7uL'" bona 
R vulg. | 9 uendicent T' uindicent uL?! | hoc] si hoo 
Iul.* | ad] a Hm parentes /t VT] patrem Ju/.^'* patrem 
uel ad matrem 7ul.*P / || vel] uel si / | unum Zul.* | nuptiis 
specialiter] nuptialiter Jui" || probatur V | concessisse 
Tue | 10 raptus ipse Zul"* raptü subse JuL* pr., raptü 
ipso corr. fuí. raptus his pro / | transferri] transferre 
quas superius Jul."* transferri qua superius Jul trans- 
ferri quas R* (cf. v. 11) [ matrimonium Zul.* matrimonio 
IuL^ in matrimonium Zul* | tam Jul" | rapta ful? || 
habere muliere ZJuL*9* mulierem habere Jui" | quae] 
quam Zul» / | coniungio Zu/.* | 11 raptores Jul." | inqui- 
nari Jul? | | pinguit Jul" | persona Jui" pr. | eas V 
earum / eorum Jui? | consentiente ul" | 12 nam — 
honorari post uendicentur (v. 14) coll. | nefarius 
lul*P nepharium /ul*, om. T | cohitus T Jul* coitos 
Jul? ] poenes Jul? penitus [ul."* | corrigis Jul." [ proe- 
miis Zu/."] honori Zul.*j 13 iam parentes V | decesserint 
Iul** j vel) qui V, om. Jul"| secleris. Iu/,^nv* | consen- 
serint Ju(."* | substantiam Zui.*»"/ | neo non] atque 
Jul? [|| qui om. Jul* pr. | participes facinoris fuerunt 7 
|| 14 utribus Zu/.* | uindicentur Zu/.*» / uendicentur T'| qua 
Jul.? | furis R! [ tantummodum Zu/.? | 15 in pis etiam T 
etiam ín praeteritis (in praesentis v) Zul."? / | nostram Zu/.* 
| cum om. Jul* | interpretationem Zu" | tali] tali a 
nobis vulg. | promu «ta V ![ 16 fuisse ul"? [ ariobinde 





P. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXXVII. pc. Basilii 


[a. 563] 


Iul."*« ariobande Jui* ariob inde R arobinde T' Priob- 
inde V, leo Zu.» ( | parens Zu/.? / | kme RV clarissime T 
| atque amantissime om. 7, atque— statuit om. Jui" | 
17 nostram V Jul.^* | statui Ju" | equitas RV [ tuae 
Jul*, om. Jul5| effectu IuL* effectum Jul" fectui Juí.* 
| maneipare Ju£" kn (man om. pr.) 1 | 18 praece- 
piat Jui? precipias Ju/.?, post hoc voc. in Iul? 1 additur 
uale (uele p) leo parens carissime atque amantissime | 
subscr. praestant. Iul.» l, om. Iui."** dat. (dat. est. Iul.P) 
XIL kal. iun. cp. imp. dn. iust. (domno nostro iusti- 
niano Jul? /) pp. a. (aug. Jul?) ann. XXXVII. (XXXVI 
Iui*) pe. basil (basilio Zu/*) uc. ann. XXII. Jui» [ 
dispovíOn unvi iovvío Éra AL (BaciÀsiías Fre Àg" 
143) usrà. vnarsíav (ry» vmarsiaw 143) Bagileiov xà 
xH (48 143) Theod. n. 143. 150, dat. xaAt»Oo» 'la- 
vovapioy CP. Baacusías "ovazivsavo? TO ag. (corr. A) 
userà «2v vmarsay DBaciov vÓ WÜ Ath. Alcrum 
exemplar (nov. 143) mense Ianuario (anno tmperii XX X VI) 
ad Areobindum, alterum (nov. 150) mense lunio (anno 
imperii XXXVII) ad Leonem missum esse opinatur 
Zachariae in ed.; idem postea (Sitzungsb. d. Berl. Ak. 
1882, 993 sg., cf. app. ed. nov. p. 9) mutata sententia 
prius eremplar secundum Athanasium (ubi pro vÓ x 
scribendum putat và f) kal, Ianuariis anno imperii XVI. 
p.o. Basilii anno IL. (a. 543) datum esse statuit ad 
Areobindum praef. praet. Africae (diversum illum ab 
Areobindo praef. praet. Orientis. cui inscriptae sunt nov. 
145—147 a. 552. 553): quem illo anno ad bellum cum 
Mauris gerendum in Africam missum a. 544 interfectum 
esse refert Procopius de bell. Vandal. 2, 34—26 (indeque 
Theophanes p. 210—213 ed. de Boor) Quod scite ex- 
cogitatum quamquam er ipsa forma latina novellae ali- 
quam commendationem habet, tamen neque leves codicum 
in mumeris corruptelas ad duos annos diversos referre 
licet neque fieri potuisse putamus, wt novella a. 543 
scripta post viginti annos mutata inscriptione tamquam 
nova constitutio denuo emiütteretur.  Probabilius est mo- 
vellam Leoni pr. pr. sive Italiae rive Illyrici sive Africae 
inscriptam. esse, simul exemplum missum ad Areobindum 
pr. pr. Orientis. Utrumque exemplar servavit App. Iul., 
ut docetur scripturae diversitate ad 708, 16; in Collectione 
CLXVIII novellarum exemplum ad Areobindum missum 
prius positum fuisse er vicinia constitutionum eidem in- 
scriptarum 145—147 colligi posse videtur (etsi huic rei 
non multum tribuendum): proinde exemplar Leoni missum 
altero loco n. 150. exhibuimua. 


1$ 


DE SAMARITIS 709 Nov. CXLIV 1 


PMÀ 
IIEPI ZAMAPEITS9NN. 
"Miroxoirog "lovavivos Ziour0ss inápyq àv iegiw stoairoplov. 


Ilgooíusov.) Trev ácsBr, vw Xa, «Tow aiíosgav wal Cy, ium gni TOvrOw navíay mollaxis O 
Ts P assa fos Ar£sors qud» a xal em avroi da enovlis dSius a mos vÓ eri m. uerayayiy xai B 
và$ aírOw dAevOspQGa. wvyàs tis émixQarOUGre aUràc vócov: aÀk ovx (Gyócapusv imi vois zoÀÀois rovrov 
tO donovlaguévov zuiv xara Ó mda: mgdlacÓa.  xeyogrxag,. yàg síe rogoUrOv TuvsG aUtOw uavías, curé 
d; xal roU Gornpwdove rvyóviss Bamrícuaros máhw &mayrAOo» oOesv éinÀOov xaxob, (xai) vabrà Xaua- 
Qtíreig, miudvrés va xal Àvtrüvres DwAéygOnaav. lOofa voívov Zuiv ÓgDws Kew TÓv. náÀas xal ngórsgov 
xar  avrüw TsO4vra maQà TOU vustépov starQOs vóuov avavsocag'as. 10 


CAPUT I. 


Kai &ià voUro Daonitlousv, uy) xÀngovousiv avrovs ix QiaOrxaw 7) vovrow zogít undi npsafsia Aau- 
Bavuv 5 xurà dogsüg vgómov xouí;egOas sp&yna* dAlà urdà xara viv 4b dduOfrov xÀAncww diadóyovs Eytiw 
Jauapsívag yj OÀns aígeriove, unà eyquari;onévove uiv vüv ógOT,» vàw i&vàv moosdéxea Das stíaviv, 
sai; dà dÀgOalaws ovy oVro goovovrrac 7 ngátrovras xà vavrg cvufalvovra, urdà uv diaO7xas [sis] acsrovc 

gágu» 5 pum xaralumávur 9 dogsoOci, m)w si d ó0obos slev xai síatz: xal fgyois oi Tavra 15 

P6 uev os. D yàp unüsis vo Urn ain, vq ügorárq vagusiq Tàe ToUTQY meQuovO(as uerd veÀsvt?v TtQOGrjxéiv 
xtÀsbousv. ders xai ó 7ztQOmnv giloriunOsis ToUrO:e zapà coU rustépov margós Oeios vUmxos vóuov Táluv 
pais, ir d.dove abrois xAnpovouziw «s xal xAngovousigOaa xal viua Oda Ànyárow f| xaraliuzávew. mtQsafsia, 
CyoÀdcts vÓ Àowxóv wal xaSámab (cyv oiÓsu(av Ks. ys yàg x vovtOv gulavOQosía$ dvakíovs davrovs 
&nodrifawrss slvas oi và JZapgagsiOw uaivousvos ovy Érrgov 7| oyds avrove émiuégworras, aAlorgiotpevoi 20 
niv Té Í« TOU iÀov Suo? xai gw7oo: zudw Insov XougroU guAavO ona, Éxnírrovtss à xal vov ngorv 
avroi$ ix v56 nustípae DoOrucaw Bacisías qgiloviuidiv toG TO TZ6 Cus(vovos yavéa Sas yvolune, oU usw iva 
néxgqi mavrós dnl «rg oixs(as Quausivauv xaxodoEíac. 


Nov. CXLIV lustini Graece. tantum. extat in. M (f. 418. inter. novellas Iustini. quinta) et L, c. 1. 2 in B 
1,1, 56 [52; cf. Zachariae Beitr. s. Krit. u. Restit. der Basiliken, St. Petersb. 1817, p. 4. 14]. — Epit. Theod. 144, 
Athan. 3, 3 (inde Coll. const. eccl. I113, 3), Balsamo ad Nomoc. XIV tit. 4, 7. 
c. I et II pr. ez B habet Nomoc.A" XIV tit. 10, 8, summarium Nomoc. XIV tit. ib. p. 586 Pitra. 
€ I in. (— 13 GÀos aígesixoss) habet. Bf 1, 1, 53 reliquis omissis. 





CXLIV. 
DE SAMARITIS. 


Imperator lustinus Diomedi praefecto sacro praetorio. 


Praefatio. Impiam Samaritarum haeresim et omni ratione carentem eorum wesaniam saepe- 
mumero (am piae memoriae parens noster quam mos ipsi operam dedimus ut ad meliora perduceremus, 
eorunque animas a morbo quo detinentur liberaremus: neque tamen in plerisque eorum id quod nobis 
studio. fuit secundum veterem usum perficere valuimus. Nam nonnulli ex: iis ad tantam vesaniam pro- 
gressi sunt, ut. vel salutari baptismate tmpetrato denuo ad id malum unde discesserant redirent et eadem 
cum Samaritis honorare et eodem furore agi comperirentur. líaque par esse nobis visum est veterem 
illam et a patre nostro adversus eos prius latam legem renovare. 

Ac propterea sancimus, ut heredes non fiant ez testamentis vel sine his, neu legata accipiant 
«aut donationis modo res adquirant, sed ut ne ab intestato quidem vocatos successores habeant Samaritas 
vel omnino haereticos, aut eos qui simulent quidem se rectam Christianorum fidem amplecti, re vera autem 
non ita sentiant neque huic consentanea faciant, neve magis testamenta ipsi scribant aut legata relinquant 
aut donent, nisi orthodozi sint et fide el factis qui ea accepturi sunt. Nam $i nemo horum sit, ad sacra- 
tissimum aerarium bona eorum post mortem pertinere iubemus. ltaque etiam quae olim iis a patre nostro 
praestita est sacra forma legis vicem obtinens, quae iis concedit hereditatem adire et transmittere et legatis 
honorari vel legata relinquere, in posterum cessabit, neque prorsus ullam vim habebit. Cum enim huma- 
nitate eius legis se ipsi indignos ostenderint qui Samaritarum vesania agitantur, non alium quam se ipsos 
accusabunt, qui qui el a clementia magni dei el servatoris nostri [esu Christi alienentur et liberalitatibus 
priventur olim ipsis ab imperio nostro ideo concessis, ut ad meliorem mentem redeant, nec vero ut perpetuo 
in perversa opinione $ua perseverent. 





3 inser. om. L. Airoxgárop '"Iovariviayós Ath. 'O a9- 
vós Bacilevs (i. e. Iustinus) M | éxdoxo (Ath.)] vztoyo 
M4 rofrov L' |6 avrà L | 1 *xarà và zaAai) xara 
Tovio mila. L xal vóv vÓ mdÀei M web cos mdÀas 
cum Hombergkio vulg. | àoxvs M) ors L || S8exai add. 
Zachariae | vevra. ML corr. Haloander | 9 v& xai Àvr- 
vGwrse L] xai dAavroves (sic) M | JieAéyyOnoav L| 
10 xar' avro» reyO évta L | rravQós ex corr. L | vópov] 
pnóvov L!.— Est Cod. 1,5,11 | 11 Gsazítouev ur, xÀn- 
egovopsiv JXauaosíras dx ODinOnxaw inc. B | Aafsiv 
ANomoc." | 12 xouítenO9as LD Ath.) dwnowsiaDas M| 
Juadéyovss Kyguv LB At) ddiadóyovs (ante. hoc voc. 


hiatus est 4 fere litt.) M |] 13 uiv LB] om. M Ath.| 
14 modrrovros L| và và vavry (sic) L và avez; No- 
moc.Í^ rà abr5$ B* ravra M || si del Haloander 
avrae L9| 15 xíavos L| oí ravra LB Ath] om. M 
16 ei cg (slev om. «p L*) LB Ath] $j «o M | va- 
nip LB Ath. || 11 »apà — rarpós om. B | tíos om. 
L*. Est nov. CXXIX || 18 abrovs mergi cri 
Nomoe." | 19 ay0Aóa0: tà Aosztóv M | nal om. M21 vov] 
Ti Nomoc" | ueyáAov om. L | xaà carros om. B*|| 
Xpo«oroU om. Nomoc.i| 22 dx c7 Zurtépas avroie No- 
moc.Ó^ | 23 uéygs ToU xavvós Nomoc." | * Q«auaivowur 
MLB iauévouw cum Serimgero vulg. 


Nov. CXLIV 2 710 DE SAMARITIS 


CAPUT Il. 


"Ebupgovnev dà voU magóvros vóuov voi và JapagmntOw moegHevovras ysogyoós, ovx airdw ydpu, 


4AÀà dà va6 1v map. avra yeooyovnévow yopíov cvovácnus xai dià vovc belle sigayousvove vq? Onnocio 
ópovus v& wai swposó ovi, 4L aygowíde và miavopdvovs. vOUrow yàg yeágew dgísusv xÀngorópove Tt wai 
Trrerecios Toie aÜrGw avióvrac Ts xal warióyraé wal voUe dx sÀanyíov abro cvyysvtie, xav sà. Sapagttux; 
mádvn xQaroivrO, yacopyoUvraé pévros rà yüdia, de «e dvvsUDev avmopías síe vOU$ ra yorpía xexrrnévow 
gtpon xai d airo» ais vó Ónuósiw. xal QiaOrxdw Di yolé oi mpogonDévtes dn] xov dAArlov gtovo 
ximgov Óià «iw avri» moógasww. énal xal urÜsvós voUrow svQuavonévov vv xüpiov voi ymíov, év qp yecogyos 
zv Óó Tehevingas, và mag dxtivov waralngOévra AauBawnw BovióusKa wal vr» vov vapasov Tdbuw Éyuv 
1. avróv, ola 0j xal vois Ünuosíove gógovs vig dxsivov po oUvra. JXapageiryv 0i avgatsisc as mevtaiós 
o9 cvyyopoUnsv, nÀÀ otdà nolrrixóy, uetuiva: gpóvricua, o002 ui» cvvryogstv 7) qvelgevew 7) vois. Aoyiorté- |i 
9 o avvíoracOa, (rrogaww OÀcs f) v£ovs staideveiw. — El DÀ xal xavet dx vorow TuxOvcsc v0v gorTrQuoidows 
Bamrícuaro; gavsüar (zi tZ» mgorégav nlávn» émavshODóvts, và cáffBara magapvlarrópevo: 5 xai àlle 
Tivà mQárrovies và Üushéyyovra atvoie (moxoíom 10 dyrov mapalofsiv fBásrriopa, Onusíec Oa vovrovs xila- 
ousv xai zgóg dfopíav Oinwexr mapadídosO«a. alc E abraie Ümayousw sowale xal voi$ adefl moocraciar 
8 xarà vj$ dpÜrS vv Xpugrravaw mícvecs vois TOrovrO. àxovéuovras. KaAos dà Eyeuv Óoxé ró gri! 
mpoysípos avrovs siédéyscDas vj dygávrq mpoirQéyovras Bamricuav:, dÀÀà gsrá vivos mapagvAaxis woi 
warrynsens àv gxoUvri. yoóvq ywonuévne. gauiv Ó5 voUé uiv vi& xgnevis diJacxalint 0los ala Savouévon 
émi éwuavrob Óvo warnysicOns navOávew Ta à? ypagàs werà vó Qvvavóv, xal vóre voocgégraO va vd) ti 
énolvrgoóoso; áylq Bamtispate jj usravoíq ToU v0gOVtOV xpóvov xagrovudvove «rv ec dinde &sto AU pertiv. 
Tové O4 véové cgódga wai didagxaAlas o0 avyidvrag épísusv xal v6 sr Qrosoe cavere gopic abwssda : 
4 voi aylov Bamríeuavos. JXauagsivme dà oiüei; oixérn» Xowrriavórv Fin, dÀÀ apa cq wrnjcacO'as vovror 
aiO4oe sie dlsvOto(av dgmáteaD n. si dà wal v; Opolas avrq? xaxolobías 0 olxétre dim, diéevo avtg Tir 
td» Xpurriavav àcnaLouivq Oóbav abs xal «5$ Qopuaixre émolaósw AlavOsplas. 
Uim iloyoc-) Taà voívev mapadrávra vui xal Óuà voUV magórros ÜnAoóusva vóuov z a7 dvOoLórr: 
mgoriÓsica ward vove gvvrOue romove Kpyq wal mépari: mr o95va: mposrabáro. D. XV. k. Iun. CP. imp. 5 


da. Iustini pp. Aug. &nno VII. post cons. eiusdem anno Vi. [a. 512] 

c. Il $3 ex B habet Nomoc.f" XIV tit. 4, 4, repetit Nomoc.^ 4, 1 (utroque loco initio ad textum ipsius Nomo- 
eamonis in brevius contracto); summam Nomoc. XIV tit. 4, 4; cf. 4, 1. — 5 4 summam Ath. repetunt paratitia 
Ath. 18 $ 3. 


IL  Excipimus autem a praesenti lege colonos qui Samoritarum partes sequuntur, mon ipsorum 
gralia, sed propter condiciones praediorum quae ab iis coluntur et propter tributa et reditus gui inde 
fisco inferuntur, cum praesertim ex ruslicitate errent.. His enim iftimus heredes et legatarios scribere 
€t ascendentes et descendentes suos et cognatos ex latere, quamvis Samaritarum errore teneantur, ut tamen 
agros colant, cum uberior inde proventus ad possessores praediorum et per eos ad fiscum deferatur. — Sed 
eliam sine testamentis praedicti a/ter ad alterius hereditatem venient propter eandem causam: quandoquidem 
etsi nemo horum inveniatur, dominum praedii, in quo colonus erat qui nos iargige est, quae ab hoc relicia 
sunt accipere volumus, et fisci locum eum obtinere, quippe qui etiam publicis tributis pro illo satisfaciat 
1 Samaritam auiem militare plane non permittimus, sed ne ad civile quidem munus accedere neque ad- 
vocatum vel assessorem esse vel omnino inter diserlissimos rhetores referri vel adulescentes. instituere. 
2 Si quos vero ex iis salutarí baptismate impetrato ad priorem errorem redire appareat, cum sabbata 
observent vel etiam alia aliqua agant quae coarguani per simulationem eos sanctum baptisma accepisse, 
eos proscribi iubemus et in perpetuum exilium mitti. Atque iisdem poenis etiam eos subictimus, qui impium 
W patrocinium contra rectam Christianorum fidem istis praestent. Bene autem se habere videtur, uf nox 
protinus recipiantur cum ad immaculatum baptisma accurrant, sed cum quadam observatione et institutione 
per sufficiens tempus facta. Dicimus autem eos quem qui bonam doctrinam omnino percipiant D duos 
annos institui et scripturas quoad fieri potest discere, ac tum demum ad sanctum relsmplonis aptisma 
accedere, tanti temporis paenitentia veram redemptionem lucratos. Qui autem admodum pueri sunt ei 
4 doctrinam non intellegunt, eos permittimus etiam sine hac observatione sancto baptismate dignari. Nullus 
autem Samarita servum Christianum habebit, sed simulatque is adquisitus fuerit, statim in. libertatem 
rapiatur. Quodsi servus in simili atque ipse perversa opinione sit, liceat ei Christianorum fidem am- 
plectenti statim etiam. Romana libertate frut. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per praesentem legem declarantur tua gloria loc: 
consuetis proponens ut ad opus effectumque adducantur praecipiat. 





1 dfaspovuev. 0i] évdgov uiv 0j M | rove và] ravra | Jidasxalas Nomoc.*"] ronot?s Qidaaualas Ath. Nomoc. 
M])2 T — xai ben | và6 Nomoc.*"] «7?» "d XIV tit. 4, 4 uarà xu duaawalas M (B*) xeuevi» 
avrov L Rage mona M Nomoc.*"] e'aracuw L (Ath.) I 6 
vov$ éxsiDev sicayonévovt M Nomoc.ó"] vàc dxsisw | (sic) L* | 18 duci L | xarnleia Oa. M xaragysia fes 1* 
asicayoudvac LB' | «9 ànuocio LB* Nomoc.t"] om. M. I: ra] rovc M | ngopégaa as B* ngoséoyeaD'as Nomoc" 

3 gógove M Nomoc.*"] gopás L siagogás B* | «oívove | [19 Avrgaiasos L Nomoc.^ ám qu B* | ayie 

omoc." | 4 Asyaragiove Nomoc." || wal sí B*, s om. | LB] om. M | rovs vogovrovs zgóvove M «7; tov v0covtov 
Nomoc.é" | aauapgserixi; stAdvr, xgaroivro B* Nomoc.f"] | xoóvov Nomoc.^ «j rocovrov zgóvov B* | dxtoAovcger- 
sapagnrix] nÀàvn wgarovro L gaupagitusi nÀávr xga- | ew. B* | 20 J/0acxadMass L | evrióvras Nomoc. 4, 5| 
tsi" roUé M | 5 xaxrruévac L* [6 qspóusvov M| àv | «gísuav Nomoc.* pr.4, 4 | sagarnerssex] sep ci 
B* | oí mgognOévrss dni «àv aAAjÀev Kfove: xAngo- | fos M [ xois] xapvros] MI 21 v9] vov. B* | 22 aves 
vópmv (er xAngovónove corr.) M| 1 pndiv L* (8 va- | Haloandes] avra libri | L]) 6 oix 
piíov B | 10 zoÀerixóv] dnd molitixov L| 11 fj véove | daviv M sir ó oixévrye B | 25 moore9uisa IL || suboc. 
LB) 9v xov M | 12 4xaviASóvras L* | cáuBara d. om. Ath., 4iaporijon dni v0$ L Frovs Basilea "Iovety- 
5 xal và &Àla vwwà L wai (7 wal Fabrotus) aÀla vi «avo (corr. lovsrívov) Theod. | 26 iustino M | po 
Ath. 5j 6ÀÀa vavà B gj xai M16 avrovc] capageírae | conss. eiusde ann. III M (VI corr. Pagiws diss. Àype- 
.Nomoc.* | rgogvAaxzs Nomoc.4 | 11 34 B* | «jc xenovze | p. 333) 





UT DE CETERO NULLAM LICENTIAM 


PME 


9*TE TOY AOIIOY MHAEMIAN AAEIAN 
EXEIN TON AOYKA HTOI BIOKOQAYTHN 
KATA OPYTIAN EKATEPAN KAI IILZIAIAN 
HAPATINEXOGAI H TINAX TQN AYTOIZ IIPOZ- 
HKONTOQN ETEAAEIN KAI ZYNEXEIN TINAZ, 
AAAA MHAE TOYEZ TQ9N AYTQN EIIAPXION 
AIHENAI IIPOZ TOYZ TAZ TOIAYTAZ AP- 
XAZX EXONTAZ EDI TE AYKAONIAI KAI AY- 
AIAI KAI TINAZ IIAP' AYTOIX YIIO MEM!PIN 
HOIELZOAI, TQN HOAITIKON APXONT&N 
IKANOGN KAOGEETQTQN TAIX ANADYOME- 
NAIX YHOOEZXEXIN EIIEZIENAL 


'O asrós. Baasless "dgeoflivàg éndoyq moavraplan xai 
&nó éxdgyow c76 evÓaipovos nólsos xai avgavrAavg. 


Ilpooínsow.) Toig asl zagaunisrovss viv mQoi- 
Pasa éxácvors Degazslav AMnUVTM, dedi cd 
Tüs xgMas magéAOg, ndAww vij moréas yivópaDa 
Taübsoe, uáyQs móvov TOU T&TOVWLxOTO; Ti» larpsiav 
iat vtss. 
BovÀrtas vóuos. ÓOÀiyg yàp ngóragov rovro uiv ara- 
Eas OruoUus vovto di Aporàw inidgouóe xarà dev- 
yíav éxatígav xal Ihcilíav ylvsgSas naJOvraé, ex 
noAerixsw. Dioixroww. dxBaivtww v5v v0 zngdypatos ézi- 


TM 


»-- 


Nov. CXLV pr. 


CXLY. Auth. CXXIII 


UT DE CETERO NULLAM LICENTIAM 
HABEAT DUX AUT BIOCOLYTA LYDIAE ET 
LYCAONIAE IN PHRYGIAM yh e rm ET 

PISIDIAM ADVENIRE ET RELIQUA. 


0 


ldem Aug. Ariobindae gloriosissimo pp. 


(Praefatio. His quae semper incidunt compe- 
tentem singulis medicinam invenientes, quia utilitates 
quaeret, iterum prioris efficimur ordinis, — ad 
solum dolentem medicinam sistentes. Quod tale ali- 


ónoio» Ó5 T» xal ó nagdv xudw Oaio:20quid et praesens nostra sacra vultlex. Modice enim 


prius aliud quidem indisciplinationes populares aliud 
vero latronum incursus in Phrygiam atque Pisidiam 
feri discentes, eo quod civilem gubernationem ex- 
cedat rei sollicitudo, tam his quam Lycaoniae et 


niluaw, TaUtdi6 Ta xal zgO& ys 7ivxaovíq xal 7ív0iq 25 Lydiae militarem administrationem praeposuimus, du- 


CrgatrusTixz doygv dnsGirgauav, dovxa TvO& fio- 
xoÀ/tgv Óvoudgavtss Ov émi rovrov TOV uéQove e- 


cem (aut) biocolytam nominantes eum qui super hanc 
ordinatus est partem, Sed nunc adierunt nos qui 


Nov. CXL V (— Authent. CX XIII) Graece extat in. ML, rubrica et c. 1 (8sonitousv dEnegrodas ..... in 
B 6,20. In M ioco mov. CXLIII et rubrica et cap. 1 (Osoritousv dEnoradas ..... ) pariter atque in B. scripta 


exhibetur adiecto brevi epilogo, sequitur statim wt n. CXL V integra novella. — 


Epit. Theod. 145, Athan. 4, 33. 


CXLF. 
NE ULLAM IN POSTERUM FACULTATEM r5 DUX SEU BIOCOLYTA IN UTRAMQUE 


Jdem Augustus Areobindo praefecto praetorio et expraefecto felicis urbis et magistro militum, 


Praefatío. Cum iis quae semper incidunt dignum per singula remedium ri 


ilamus, ubi necessi- 


ias praeterit, rursus ín priorem ordinem reveriimur, quippe. qui in ea dumtaxat parte quae laboravit 


medicinam | cohibeamus. 


ale quid etiam praesens sacra 


nostra vult. Nam cum paulo anie (am 


turbas civiles, quam latronum incursiones per Phrygiam utramque et Pisidiam Pied comperissemus, ita ut 


eius rei cura civilem administrationem ezcederet, et his provinciis et praeterea 
rem magistratum praefecimus, ducis seu biocolytae nomine imposito ei qui 


caoniae et Lydiae milita- 
hane rem constitutus est. 





2 rubr. Ils) «ov Oovxós f fioxwÀórov /ivxaovías 
xaj /ívJías Theod. (cf. c) | 3 vóv om. B* | fvos] 5 
rv B 3$ ind. Ath. | Bíae xolvrjv Ath. | 4 xarà] 
xai xarà B*| xai Ihoidiav B* Ath. c] om. MLB ||6 
sriAlev] dv avrais atdAlew. Ath. | 1 1006 TOv avrov 
Inagyedv. dziévas B* v006 t1àw énapyiv avrov aztié- 
vn. L tovs oixovvrag (ràe) avràe éxapyías JóvaaDas 
nagayivagOaa Ath. || 8 vovc om. L* | ras — &yovras) 
xarà xdigóv Tà& avràs Éyovrac àgyae Ath. | 9 71v- 
xaovíag xal Qovyías Ath. | vag avroie om. Ath. | 10 
vmó uéuwtue ztOs6iv. Ath, || 12 ixavov] raw ixavov B* 
|13 vno9tcne D* rgnuarimale vroDdcsciw. Ath. | 14 
igsBivdoo M dgsovívóq Ath. cod. | 17 quia utilitates 
quaeret? c | 23 érágav M, om. c | 24 post trjv vov zod- 
ynatos in L pergitur dÀÀà prdà vois dm dx vavine 
uov 77€ DiaOvixne x1À. — nov. CLIX pr. (09a a) noAÀa 
laimmrca dà v0 mávtow dcvpugovov r5$ dvvoías ad- 
»olat m. 1 im marg.), quae media leguntur inde a wv. 
imudlnav vaírau va — CLIX. pr. và) avrà) svysve- 
v14TO0 nov lyyóves praepostere intrusa sunt nov. C. IH 
*ap. 6: de quo errore ex ordine duorum archetypi qua- 
lernionum turbato repetendo dirimus ad p.615,3 | 25 


Àvxaovíav xai Àv)íav M | 26 émsccrcausv — cera- 
ypévov] ad conatilutionem nunc deperditam novellis XXIV 
et XXV recentiorem, fortasse aequalem nov. XLI refert 
Zachariae 


nov. CXL V « Auth. CXXIII inter. extrava ín 
appendice ab alio librario scriptam exhibet 7' f. 180,, 
item r, qui f. 87 imitio mutilus. incipit a verbis habet 
fidutiam et conprehendere innooentes (712, 12) | 2 rubr. 
om. V | 3 habe T'| biooolita lidie et licaonie in fri- 
gium T'(et ita. VT constanter) | 5 pisidia T' | 14 ario- 
uinde V7, Areobindo . | gloriosissimo pp. om. T'| 
16 Eis quae T' Hisque V | 17 *utilitates quaeret (fert. 
praestat quaerunt)) utilitates (utilitatem T') qua rei libri 
(quae utilitatis sunt ierint vulg.) | 18 priores effi- 
eimur ordines /ibri, corr. vulg. | 19 medicinas V [ *si- 
stentes] sustinentes (sustinentem T) libri [ 21 alium qui- 
dem indisciplinstores plurales alium 7'| 22 Phrygiam 
atque] frigiamque 79 | 23 excedat rei Kroll) scit arei V 
scindat rei T' | 24 licaonice V | 25 militare 7'| 26 aut 
addidi (seu add. vulg.) | biotolitam T 


Nov. CXLV 1 


Taygívov. álÀà wal viv mgosAOov uiv oi Oovylav 
éxatípav xal IIaid(avy oixovvves, và uiv ngoigv ápap- 
Tavóneva wav aUrág mavgagÓa. Adyovtse, wal ojrs 
Apsrügs xarà voje vómovs éxtivowe Gvvegrávas or 
aie ávÜpas dxrgígegÓas vais dnapyías, v0 08 Bapos 
ov gépur tj6 mag ruv émiwevonuévne doy?e, vow 
Üzrmpstovutva PE Gvvayds émnigpowowrov cole 
dnapyíais xal avAlaunBavóvro»v vivas wal Eriaie dsi- 
TQsBovrow, wal atgariorrixdv OopgsBav dunsnincud- 
vov vw TOnOw Éxivow, xal Olos dounrovs avtois 
Tàs dxagyías elvas* xaíroiys xal avrov xaO" davrovc 
Tüw soheixdv üpyóvtow ixavdw ztQO$ Tz)v TOU TtQd- 
yuavos éxavópÜumgiv Ovraw. xai yàg 07 xal avtOv 
TÀw vàg éxapzías oixovvraw noÀlovs tv» évépow dz 


712 


UT DE CETERO NULLAM LICENTIAM 


Phrygiam utramque et Pisidiam habitant, ut ea quse 
pridem commissa sunt in eis compesceantur, dicentes 
y latrocinia in locis illis compescita; neque enim 
in hominibus enatriri peoriache, onus vero non ferri 
$a nobis inventi cinguli, quod ministrant ei insolito- 
rum dignitate et adprehendentium aliquos et damnis 
adficienti; et militarium turbarum repleta loca illa, 
et omnino inhabitabiles eis esse provincias: etenim 
et ipsis contra se civilibus iudicibus copiosis ad rei 


10 correctionem constitutis, et eorum qui provincias ha- 


bitant multos aliarum quietem facientes cingulo isto 
abutantur (maertol) €t comprehendere innocentes, 
et quae non sunt cl in eis agi. 


síxtiav svgnua mOIvuEvove T] TZ6 doyre vavtzS ázo 15 


xexpijS9as nttpioÀ]; wal avvéyuv rovs avevOUvove, xai 
Tavr] Tà gy Óíxaia Ogíciv aUroig xatastQavreg Das. 


CAPUT L 


Taira soÀÀdxss sinóvras advole dMiejaavrsg dx vóv 
magóvra ÓOuiov Zuov ZÀXoumv vouov, Uf ov Owoni- 


Douev dEporoOas vov lomo vás elgru£vac uiv 4xag- 20 cimus auferri de cetero quae di 


za (paudv 3) Gevyíav Xalovragíaw wal vylav 
Ilaxariay?v xal Iicil(ay) v7 dgy9e éxsivre, ?v ajvaig 
Tt xai mgóc ys vj /fvxaóvaw xal vj ZvÓow dnscri- 
causv som», xal undsuíav áüsay dx vOU mapóvros 
slyaa v0i6 dxaívnv. Éyovas viv. doylw 
ga valg émapylcu6, ce doyexzyw Éyovci viva 7rQüc 
avràág usrovaíav, 5, Gvélluv Tivà vis vübeoc t6 aU- 
1Àw f] xai vàv dÀlos avroUs mQocQxóvrov wal cvyd- 
xmv vwdg, aÀlà gmÓà avrois dOmav slvas «oic dx 


Tü» ádmagyidw éxtívov vQéyew 7906 voVs éxicvors 30 


TavTmv» £É ae v/v dgyyv wai uénuwyev aáxoríOsc Jas 
xaT aÀlÀgAow, sive vnéo xguudvow sirs vmi dyxij- 
paro; Ó wwwovuevov 6i" mowijv vgogoudvow triginta 


Haec saepius dicentes eorum míiserti &d praesen- 
tem sacram nostram venimus uam saa- 


genou (dicimus autem Phrygiam 

am Pacatianam et Pisidiam) de cingulo illo, 
quod tam ipsis quam Lycaoniis et Lydis imposuimus 
olim, et nullam licentiam ex praesenti esse eis qui 


7 dv avrais yíve- 25 eam habent administrationem aut in eis fleri pzovin- 


ciis tamquam dignitatis habentes aliquod cum es 
participium , &ut transmittere aliquem de officio suo 
&ut aliter eis competentibus et comprehendere ali- 
uos, sed neque licentiam esse qui ex illis pro- 

ciis sunt currere àd unumquemque hanc habentem 
dignitatem et querelam insinuare adversus invicem, 
sive pro pecuniariís sive pro criminalibus fuerit quod 
movetur: poenam metuentibus triginta librarum auri. 





Sed nunc quoque adierunt nos qui Phrygiam utramque et Pisidiam incolunt, dicentes iam  desiisse 


uat 





olim in iis provinciis committerentur, nec latronum turbas in illis locis existere neque in seditiones deflecti 
provincias, neque vero onus magistratus a nobis excogitali se ferre, cum ministri eius adsidue provincias 
peragrent et homines cin comprehendant damnisque conterant et militaribus tumultibus plena sint (oca 
Wla, atque omnino inhabitabiles sibi provincias reddi: tametsi etiam ipsi civiles magistratus per se su/f- 
ciant ad rem emen Etenim etiam ex idis qui provincias incolunt multos ex aliorum modestia 
lucrum facientes huius. magistratus velut. integumento abuti et innoxios comprehendere, atque ita quae 
fusa non sunt sibi obtinere. 
Ll Haec cum saepius dicerent, eos miserati ad praesentem. sacram legem nosiram venimus, per 
quim sancimus, ut in posterum praedictae a nobis provinciae (Phrygiam dicimus Salutarem et Phrygiam 
lacatianam et Pisidiam) a. magistratu illo, quem el ipsis et praeterea Lycaoniae et Lydiae olim praefeci- 
mus, exemptae sint, neve ulla inde a praesenti tempore (R0NDMe sit iis qui magistratum illum gerunt. aut 
im ipsis provinciis versandi, quasi quí administrationis aliquam partem in iis habeant, aut quemquam ez 
p seg suo vel iis qui alio modo ad eos pertinent miltendi et aliquos comprehendendi, sed ut ne iis qia- 
em qui ex provinciis illis sunt ad eos qui quoque tempore hunc magistratum gerunt accurrere, et que- 
rellas inter se instituere liceat, sive de pecuniis sive de crimine quaestio moveatur: atque triginta librarum 





1 xai om. c ||3 xav' abràs Mg] xal ravra L | *o$03 ML 
] 4 evvecrávai] compescita g || *o23* M ov)i.L neque 
enim ; || sic (om. L) avdpas éxroégpeaDas vraie éxapyiais 
(provincias c) corrupta; fort. leg. es àvagziav dxroéztsa Qa 
Tà$ éxapyías (cf. 111, 21); Osenbrüggen ávOpogovías (cf. 
191, 19) vel simile quid requirit, tUavdQíav mon recte 
Zachariae | 6 *7$] vraie L^ | vàv — &naoxías] quod 
ministrant ei insolitorum dignitate? & | 7 evyvos L| 
8 evilauBavou£vov L | truiat L | 11 xa9' davro)s — 
13 avvàv om. L | xaO" éavrüw vertit c | 13 xai 

àg Àj waà avrdw) et c || 15 evgeua L, om. c | 17 
Tavrp và gj Daun cyícw avrou) non eunt 
dici in eis c | 18 símóvres c? | 20 dfaigsiaOas Lj 
24 post &xsavíjGauaw soo? quae sequuntur omnia om. 
|25 $) ita? c | 26 vàc 4xapx' L| 28 bvra — 
avroic om. B(*)| évéxewv M priore loco | 30 srgós «ovs 
éxdácrors Ta)TZv Érovras] ad unumquemque hano ha- 
bentem g | 32 &yxÀnnárov Be | 33 roiixovra (4. M) 
Agdw xgvaíov M priore loco, LB | vgogouévovs M 
priore loco 


1 piseidium T' (id. infra) [| ut om. vulg. | 3 com- 
pensita T' | enim delet Beck | 4 ferre Beck | 5 ciz- 
gulo V | quod — dignitate sensu cassa mom erpedio; 
olim fuisse qui m. ei insultantium dignitati putat. Krol 
| ministrat V | insolitaram 7' | 6 dignitatem V [ aà- 
praehentium V | aliquorum 7" | 7 et ad militarium V 
| repleta] et repleta T' | 8 eis esse V] esse eis T' ewig. 
IP ^d re correptionem V | 10 qui (er cerr.) per pro- 
uinoias T'| 11 aliorum quietem inventum facientes, quo 
einguli huius abutantur z&gvfj0À7; vulg. | isti V [ 12. post 
abutantur (habitantur T) add. hbri: perhiuole (perhy- 
bole T') dieitur quando iudex habet multos homines et 
in ipsos habet fidutiam (a verbis habet fidutiam imc 
pit r); glossam om. vulg. quae tamen recepit stapsgoàz ] 13 
eos vulg, | 18 inserti V | 22 capatianam r | 23 lichaon:s 
T liaconiis r | lidiis /ibri | 24 nulla V | praesenti] pra«- 
senti tempore V | eis om. V] 25 &ut Beck] ita libri] 26 d1gzi- 
tates libri | eius r [27 de officio suo] de inofücioso T 
|| 30 * currere] corrigere libri [| hano om. r [ 31 dignitates 
om. T'r | querelas V | 32 fuerit om. V 


HABEAT DUX BIOCOLITA LYDIAE 


librarum auri, ox r4» szcav mágodov mgós và 
tipnsdvag zuiv dxagyías anoxAtióvrow Ole xara xa 
9Ov Éyovs. vZv doyrv rj rois Glos sie Tzv rübiv vv 
«Utüy üvagegousvow. d918 OUT& mposrábes dx dxei- 
wei Tai ámagyinié 7| TOU$ xaT avrà OÍxoUOi TtO4- 
XGgowras ovrs GÁÀaS oixsgOvraÁ T& TOV sis avrdé 
q*eouivov, dÀY doxscOrGovras vjj va 7Ívxaóvow cj 
*& /ÍvÜow, xav avrag xsÀevovres uóvae, oavel TZv 
Gopygv rais Óío vavrais &Enapylais ssguxAsicausv crv 


713 


Nov. CXLV t 


utpote nobis omnem transitum ad praedictas a nobis 
provincias excludentibus his qui per tempus babue- 
rint dignitatem, aut his omnino qui in eorum ordinem 
relati fuerint, ut neque praecepta in illis provinciis 
5aut contra eos qui in eis habitant faciant, neque 
aliter sibi aliquid vindicabunt eorum quae in eis 
feruntur, sed contenti sint tam Lycaoniorum quam 
Lydorum, in ipsis iubentes solis, tamquam si in prin- 
cipio istis duabus provinciis conclusimus dignitatem 


;OXxu» vc aee ; wd . 
cegynv vgv avtOv otüruíaw patovcíav sie Govyiav 1Ü eorum nullum participinm in Phrygiam utramque aut 


&xatégav 5 [Iilavy daÜoxór.c avvj.  xdons yog év- 
rsUOev Üvixoling dAavOsQovusv vag bmagyias éxeivas, 
Ow noix» doyóvraw ánelióvrow dmaci TOW v8 


síe yprpuara vois ve eis dyxArpuara Blérovaw* sidóvow — bus respiciunt; scientibus his, quod si 
«vtov, Oz &i twos yrvouévns Apsvaíae 5j dgpódov xav 15factum latrocinium aut invasionem in ipsis 


evTOUS ToUvé TÓztOV 7| dgcigégsos mQayudvcow [ei] ur) 
dmuabPouav xal rb dgaigeDiw dxÜexncovcw, éx c56 
GgOv avtQw mtpivgías nv dvrevOsv Lnulay Oaga- 
sceiesv avayxagO7a0vrcs, Tovro udv Fxoviss t)» doyiv 


dantes ei. Omni enim ex hoc difficultate 
provincias liberamus illas, civilium iudicum dignas 
omnibus quae tam in pecuniariis quam in criminali- 
p 
locis aut 
ablationem rerum non vindicent et ablatum vindica- 
verint, ex ipsis suis facultatibus ex hoc datum dis- 
pendium curaturos necessitatem habentes tam in 
cingulo constitutos quam etiam post depositum eum. 


rovro dà xaà xarad4usvos ravrEv. ars x» si me 20 Quod vel si temptaverit post praesens tempus qui 


QaOsíg mgós vóv Énnra ygovov ó tr» dni Zuxaovías 
xai /vdías evgavutixz», ixav dpypv rj avrós yiva- 
GÓa. xarà rà$ sigruévas TMiv ézapyiae yj cqveiÀaé 
Tava TOv dx Te vàbsos 76 avTOU, naperaíav 3ido- 


pav TOi vOw nOÀltov émicxOmow &igymv avrov 5 vovs 25 fuerint irruere volentes, et ex 


ztaQ avrov Grellopévovs émifrvus Bovionévovs, xai 
&stbÀlaivsw TOv rOnOw avrove oe àxab dià vov ma- 
Qóvtoe Jaíov xsexovuévovs vóuov  moos tq) xal stouwr)v 


triginta librarum auri émexsicÓas vq, Ta warà xcagov 


Exovt, tj» àgy» rois Y» óxaxovaw UTOU rerayuívow, 0 aut isti praesum 


8i yí T& TOi0UTOV. Éxeivos xsÀavaa., 5j avroi Jaggronay 


Parovgyéiv, xai ztgóc ys T/$ doge Éxnvowiv xivdvróv 


T8 ntgi Tn» ovdíav avrQw. 
(Eniloyos.) 'H aj voivvv dy0obóxne và Quà vov 


Lycaoniae et Lydise militarem habet dignitatem aut 
ipse ire ad praedictas & nobis provincias aut dirigere 
aliquos de officio suo, fiduciam damus episcopis ci- 
vitatum prohibere eum aut eos qui ab eo destinati 
lere de locis eos, 
utpote semel per praesentem sacram prohibitos legem; 
super quod et poenam triginta librarum auri impo; 

tam ei qui pro tempore reget cingulum T his qui 
oboedire ei deputati sunt, sive tale aliquid ille iubeat 
pserint ministrare; et su 
cinguli amissione periclitabunt ipsiusque su' 


haec 
ntiae. 


zagóvtos zjuGw Oaíov vóuov DagnicDévva yvolaxovaa 95 


st0i,geraa ulw wrpove axolovOovs avroU, idixrow dà 
xeüssvca xal mposrábeg. stQOs rOVé và$ émagQyí(ae (OV- 
wovrag xal vOvé TO» mxOÀeov dmicMÓmOVé, CTS xai 





auri poenam metuant, quippe cum omnem in 


de illis provinciis vel iis qui incolunt eas edent neque aliter 
sibi vindicabunt, sed contenti erunt Lycaonia et Lydia, ín $is so 
his duabus 


praedictas a nobis provincias aditum praecludamus ii$ qui 
pro tempore magistratum gerunt vel qui omnino in officium eorum referuntur. i 


faque neque praecepta 
pacteen eorum quae ad ipsas referuntur 


s imperium habentes tamquam si ab initio 


provinciis magistratum eorum coercuissemus nulla ei parte in Phrygia utraque aut Pisidia 


data. Ümni enim difficultate inde oriunda provincias illas liberamus, cum civiles magistratus omnia perse- 
qwantur, lam quae ad pecunias quam quae ad crimina spectant: qui quidem sciant, si quo latrocinio 
perpetrato in locis ipsis vel invasione vel rerum ereptione non persequaniur rem et ereptum vindicent, 
$e ex sua substantia damnum inde ortum resarcire coactum iri (am magistratum gerentes quam eo deposito. 
Quapropter $i posteriore tempore is E vs in Lycaonia e Lydia militarem magistratum habet vel ipse pro- 
vincas quas dicio imus accedere vel sre ex officio suo mittere ausus sit, facultatem damus episcopis 
civitatium arcendi ipsum vel eos qui ab ipso mittuntur ingredi volentes et ex: locis illis expellendi, utpote 
omnino per praesentem. sacram legem id facerc prohibitos: praeterquam quod etiam triginta librarum 
auri poena imminebit et ei qui pro tempore magistratum gerit et (s qui oboedire ei iussi sunt, si quid 


eiusmodi ille 

slantia pericu 
Epilogus. Twa igitur gloria iis guae per 

ei decreta cum iis censenianed, faciet et. edictís 


2 zuiv om. L* | 9noxAuóvcov B | 4. 6 *oidi — 
eidi MLB | 8 xav avrós] xal ravras L | 9 c5 
agynv om. B | 13 4nsbióvrow] dignas c | 16 «( om. 


Haloander cum & | 17 éidAS9ouw M priore loco | 
xal om. L | 22 ysvécOa, B | 24 wa] aliquos 
«vro? cum Serimgero vulg. Tpiáxovia. (À' 
Tp» L) Àhrgàw xovcíov priore loco, LB 
serayuévové L? | 31 sf ye] sve (i. e. eira) l 
Asóes M priore loco, B) xsheóm M secundo loco, 
xsÀevos cum. Serimgero vulg. | Qagerseuv L | 32 xiv- 
Sevóv vs] periclitabunt £, unde xiwdvwevew temere 
Haloander | 34 epil. om. c; M priore loco breviorem 
habet epilogum. T& vovv mapacrávra fiv xal uà 
v0UÀs ToU Üsíov dnÀovusva vouov 5j d) vxspoy!, Koyq 
xal sépats mapadoíva. gyssvgaro | 36 àxolov9us L 
| 49xvose. L 
HN. 


eeens vel ipsi ministrare ausi sint, aique insuper amissio magistratus et de ipsa sub- 
um. 


aGesentem sacram 


um nostram sancita sunt, cognitis 
praeceptis utetur 


€os qui provincias regunt atque 


1 ad praediotas] apud dictas T'| 2 qui tempus per ha- 
buerunt r | 3 qui om. VT [ 4 fuerunt r | 5 eis vulj.] 
ea libri | 6 eorum quae] eis V*, del. V^ | 7 sunt VÍ 8 
iubentes - (cf. ad v. 29)] habitantes libri | 9 istis 
duabus istis V | conelusissemus vulg. | 11 hae r | 12 pro- 
vintiam Tr [| iudicem V | 14 respiciunt: scientibus] re- 
spitientibus r | 16 ablationem vul.) ablatio V oblatio T'r 
|| *uindieetur Hbri | oblatum T' | 18 curatores V | ha- 
bentem Jibri | 19 constituto /ibri, corr. "-J eum 
Tr] in eum V | 21 licaone (sic) r f| militare V | 22 
ire ipse V | 25 et om. V | 26 per] prae V^ | saeri r | pro- 
hibitos vwig.] probhibitur V prohibetur r prohibebitur 7^ 
|| 28 quam] quem V | eis r | depotati V deputa r pr. 
quid T | iubeat vulg] habeat libri | 30 ipsi vulg. 
31 cingulis V | ammissione r 


Nov. CXLVI pr. 


n50& 0r Àa ysvéa Oca 1à xata vaitrv uiv zxapactivra 
aine nógacir, Dat. VI. id. Febr. CP. imp. dn. Iusti- 


714 


ngoraÜYjvas vovrOw xcrà Tà$ stÓlns TOv wópoOv xal 


UT LICEAT HEBHAEIS SECUNDUM 


Dat. id. Feb. CP. imp. dn. rox pp. Aug. anno 


niani pp. Aug. anno XXVI. pc. Basilii vc. anno x » gprv. pc. Basilii vc. anno 
4. 953. 


PMc 
HEP! EBPAIQN. 


'O airóc Baaileic MoroBlvdg «q dvDoforávo inápy 
ngesrogtov. 

, (Mpoolnios.) "Exoj»v uiv Efgalow vàw isgüw 

naci, àÀÁà móc rac dvasoxauuavae avr0is moogrn- 

Tias Ogüv, Ü& a»v vÓv u£yay Üaóv xal coTijoa toV 

vd» dwOpgomowv yévovs "ncovv vóv Xqsvów wat 

yéovsw mÀijw aAA ai xal dAéyow agàüs avvoUs 


' 


unvinig &mididówvae «76 OpÓTe dyps xal viv ànons- 20 


mÁávovras Ódójnge, Ouws dugusflryrsiv moós diArlovs 
pa8órrss avrov oUx éxagraprcauav dxQwvow avrois 


CXLVL Auth. CXXIV. 


: UT LICEAT HEBRAEIS SECUNDUM TRA- 
ITIONEM LEGERE SACRAS SCRIPTURAS LA- 
TINE VEL GRAECE VEL ALIA LINGUA, ET 


10UT DE LOCIS SUIS EXPELLANTUR NON CRE- 


DENTES IUDICIUM VEL RESURRECTIONEM 
VEL ANGELOS ESSE CREATURAM Hy, 


Idem Aug. Areobindae pp. 


(Praefatio.) Necessarium quidem erat Hebraeos 


axovevras BiBAiam ur) vuAois stQostatrxdvas voi& ygápu- 15 sacros libros audientes non solis litteris adhaerere, 


sed ad reconditas eis prophetias respicere, per quaa 
maguum deum et salvatorem humani lesum 
Christum adnuntiant. Sed etiamsi insensatis semet 
ipsos interpretationibus tradentes & recta usque nunc 

rià aberrant, tamen certari ad invicem non com- 
prehenderunt sine iudicio eis relinquere tumultum. 


Nov. CXLVI (— Authent. CXXIV) Graece. extat in. ML, c. 1—3 in. B* 1, 1, 91 [53, cf. Zachariae Beitr, 
z. Kritik w. Restitution der. Basiliken, St. Petersburg 1871 p.4. 15]. — Epit. Theod. 146, Athan. 3, 9 (inde Coll 


const. eccl. 111 3, 5). 





ad civitatium episcopos, ut et proponatur haec lex $ém civitatibus et omnibus manifesta fiant quae per 


hauc causam nobis placuerunt. 


CXLVI. 
DE HEBRAEIS. 
Jdem Augustus Areobindo gloriosissimo praefecto praetorio. 
Praefatio. Oportebat quidem Hebraeos sacros libros audientes non nudis litteris inhaerere, sed 


ad recondita im ds vaticinia respicere, per c »aagnum deum et servatorem humani generis 
is inti 
ceplare eos inter se edocti non sustinuimus turbas Ws relinquere mon. di- 


Christum. adnuntiant. — Atqui 


wamquam absur 
hucusque aberrarunt, tamen 


lesum 
elationibus se ipsos tradentes a recta sententia 





1 xpocrsDT,sa. M| 2 xavà vasvy» Zachariae] wav 
avizv ML | 3 subscr. dat. XII. reliquis omissis M priore 
vice, quod ex subscriptione praecedentis nov. CX LI V (quae 
tamen in M non praecedit, sed inter Tustini novellas extat) 
translatum putat Zachariae | Dat. VI. id. Febr. Contius ex 
antiquis. mas. (1) (cf. subscr. nov. CXL VI)) Dat. id. Feb. € 
à. IV id. sept. M. Zar. y III. Ó. voeufg. (i. e. 11 vel III 
id. Novembris) Ath. éEegovij9v) urvi geBgovapio Theod. 
| CP. — XXVI. Biener (cf. subser. nov. CXL VI)] CP. 
imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno (X)XV « CP« faci- 
Asías "IovaviviavoU xÓ wa Ath. Kra Aa! (pro wa) v7$ 
Basileae Theod. CP. dn. iust. pp. aug. M | 4 pc. Ija- 
siii vo. anno XII eg] werd Zw vxarsíaw Bacilsíov 
TÓ BH (corr. s8') Ath. vxavsía Bacilaiov tO sy' Theod. 
biliar. uc. conss. M | 7 JJegi £fgaie» mà dei vàs 
yoagàs dvaywelaxaw L "fave. ádsiav. cIyaa «oie. Bov- 
Aouévow "EBgaios dv vais cvvayarais avraw Jià TS 
diÀnraxre (éAÀnvidos index) gari vj xai (xai om. index) 
*Z& iraAuxne 7) waà (m Wai om. inder) Óà *7& vOw 
dAlov ylomigs cvupsrafalionévüs voi vónow dva- 

»waugxsv và ieQeé ygagds (hucusque index) eges 
dvyosiv (vosiv Coll. const. ecc.) 00$ avrsgzoudvove zv 
dxgóaciv xarà Tjv TQw o xai vrv ixvAos maga- 
Joc:v, xai diga Tzv map Efpaíow layousvrv Qsvié- 
QuGiv o aj tois éeQois (gvypavuAruutvny Biglios 
xaÀvÜT,vas vala(o. xai diGve r0Ue uy) A£yovrae xia 
5j dvdotaciw mawrós dssÀavvegÓn: vóxov, &pa dà 
wal vove Q5 óuoAoyoUwras wrígua Ouov slvai vové 


Lauri Ath (cf. c) Ilaph vov dwayivo!Gxsew  wov& 
paíove «às ypapác Iiyvigrl xal éfpaiaci, xal epi 
dvaigéígac «jc Qavrapehgaom, xal magi và ja7, OpuO- 
Aoyovvvan s» 7 àvdgraciw 7) TOUS dy wTíG uat 
Seou silva. Theod. | 4f, (et sic constanter) M | 
12 derofívUa Ath. | vàv L | 14 Xoi, cit. Ath, cod. | 15 
v dwovovras cit, Ath., dxovovrae BigAew Halo- 
ander (cf. ad 715, 4) | wilae L | stg yuaduy L | 16 
abroic xgogrrsla;] avrois L! évvolac avrais L, m. ree. 
19 dAóyosw] dA L | 22 ua9óvrss avrove om. & 
ovx éxaersQreéapav] non comprehenderunt e 





3 subscriptionem praestant r Pistor. Escor. id. k. feb. Pise. 
(VI id. feb. Contius 'ez antiquis mss. ) dn. iusti. Pist. doni. 
iust r dn. nostri iut. Escor. | cog. an. XV libri | 4 basil 
Pist. bas. Escor. | 1 nov. CXLVÍ e Auth. CX XIV inter 
ertravagantes im appendice ab alio librario seriptam ez- 
hibet T f. 181^, item r f. 87" | rubr. om. V | hebreos x 
[traditionem] sacr&m traditionem r | 8 legis T [ lstine 
om. r | 10 ut de] unde T' | expellant T | 11 iudicium 
vel om. r | 12 creaturam T' vuig.] creaturas rV (cf. Ark. 
Theod. et 716,32); dei add. wulg. | 13 ariobinde Z'V 
ariobunde r Areobindo velo. V pe: om. Vj 14 ebreos (et 
ita saepius) V | 15 solis vulg.] solitis r solum VT | litteris] 
terria litteris T'*|| 16 ad res conditas eis prohibentias 7 
[18 etiumsi vulg.] etiam /ibri | 20 aberant T | certazri 
Vr] crearet 7'; eertare vulg. 


TRADITIONEM LEGERE SACRAS 





xara» vagaynv. Oí aUrOv yàp Ow m - 
weynévov cuiv zQoteleíasov duáJonusv, de oi gu 
Kyovtas c56 áBgatdos qovis xal avt; xeyon- 
GÓc mepl tv TÀw iepiw fiBAiesv àvayvmoiw Bov- 
Aovrai, oi 0i xal cj» KAnvida nagalauBdvnv aEiovas, 
xal xoÀbw 5Ón xgóvov ómio rovrov ngog gyüs aUrove 
eragdidLovsiv. Tjusig voívvv vd regi roÓTOV ua D'Ovrag 
xaÀAliovs dxoivausv eIvaa voU$ xai vrv Pre» gov)v 
Trpóc tZv rOÀw (sQOv BiBiow dvàyvociw zxapalaufa- 


Nov. CXLVI pr. 1 


Propterea enim ipsorum quae primitus in medio ad- 
ducta sunt [proenenegmenon] quidam solius habentes 
Hebraicae vocis et ipsa utentes in sacrorum libro- 
rum lectione volunt, neque Graecam tradere dignan- 
5tur, et multum dudum aurum pro hoc ad invicem 
eos commovit. Nos igitur huiusmodi discentes melius 
iudicavimus esse et Graecam vocem ad sacrorum li- 
brorum lectionem tradere volentes, et vocem omnem 
simpliciter quam locus aptiorem et magis cognitam 


vei. d9lovcac, xal qavijv nügcav ánÀAos 5v ó vónos 10 audientibus facit. 


4rutrÜnorépav wal uüAlow yvoQiuov vois dxovovciw 
silvas zou. 


CAPUT IL 


OeoniLourv volvvv, adnaw slvai oW Bovioufrow 
"Efoalow xarà vàs gvvayayàs ràg avrOv, xa9' Ov 
'Efoaic. Ole Tómorv siaí, 
vàg ispàe BiBlovs avayivolaxeiv T0í$ GvyioUdiv, 7j xal 
*Z€ nzarQíóov Tyóv (r5e iraAw€ Tavrzge gauiv) 7 
wal vàw áÀÀlow ánÀas, voi rómo avuusraBaAlouds- 
re The yÀowtne xal vie O6 aveze dvayvolrecs, dg 


q Gagi te slvas và Aeyóueva vois avrioUgiv azagiv 20 vere et conversari; et non 


ágsbze xai warà và avrà L5wv vs xal zoliraveoDau* 
xal wi magpnoíay elvas moOWé maQ avrois éinymraie 
móvnv Tyr édgcida mapalauBavovg. xaxovoysiv rat- 
Tz» € dv 4juahycaww, vj tOw mollow àyvoíg tw 
Gcgiw abrüw sxapuxaAUzTovteé xaxorOuiny. mr 
Jià v5 dlAnvidos dvayweaxorreg vj vOv éfÜopr- 
xovra xgrgovrcas sagadócm Tj návraw dxgifeotéoa 
wa) naga ràág dÀAhag dyxt fvp Di& 1ó. nálagra mepi 
T9v égunvtíaw avufeBrxós, 0v« xarà Qvo QiipsD évres 


xal xarà Maple Bgunveicavrss vóxove opos níav 30 


1 zravreé xdedaiacs güvOscw. moós dé ye roi- 
- rdi Sidi , 
TOi TÍ$ 01x av Tow" àvigav XxaGxseivo (tUMOOEUM, ots 


Tt0ÀÀQ moscBirspos v6 GorrrQuiDovs dztipavelas ToU 


.à tne élÀnvidos govis 15 sunt, 


Sancimus igitur licentiam esse volentibus Hebraeis 
et synagogas suas, in quem Hebraei omnino locum 
er Graecam vocem sacros libros legere con- 
venientibus et patria forte lingua (hac dicimus) et 
aliis simpliciter, locis translatis lingua et per ipsius 
lectionis, per quam clara sunt quae dicuntur con- 
venientibus omnibus deinceps, et secundum baec vi- 
duciam esse his qui apud 
eos sunt expositoribus solam Hebraicam entibus 
malignari hanc, quemadmodum voluerint. multorum 
ignorantia suam eis abscondentes malam consuetudi- 
nem. Verumtamen hi qui per Graecam legunt septua- 


oí 25 ginta utantur traditione, quae omnibus certior et ab 


aliis melior iudicata, praecipue propter quod inter- 
retationi contigit, quia et per multos divisos et per 
versa interpretantes loca tamen unam omnes tra- 
diderunt compositionem. 


1 Ad haec vero quis non borum virorum et illud 
admiretur, quia multo antiquiores salutari apparitione 


€. I pr. et $ 1 ex B habet Nomoc.?^ XIV tit. 12, 3; summam Nomoc. XIV tit. 
€. I. extr. (717, 23 9g.) et II summam Ath. repetunt paratitla Ath. 4 $ 7. 





iudicatas. Ex ipsis enim interpellationibus 
i tenere eaque in sacrorum librorum 


p ad nos perlatae sunt comperimus alios solam hebraicam 
ctione uti velle, alios etiam 
atque longo iam tempore eos de hac re inter se dissidere. Nos igitur de 


aecam adsumendam existimare, 
re edocti meliores esse iudi- 


camus eos qui graecam quoque linguam ad sacrorum librorum lectionem assumere volunt, at. omnem 
omnino lin. : quam locus accommodatiorem et notiorem audientibus reddit. xad 

IL Sancimus igitur, ut liceat Hebraeis qui volunt in synagogis suis, in omnino locis Hebraei 
sunt, graeca lingua sacros libros iis qui conveniunt legere vel efiam patria forte (hac scilicet latina) vel 
ommno reliquis, una cum locis commutata lingua et per eam lectione, ut perspicua sint dicuntur 
omnibus deimceps convenientibus ac secundum eadem et vivant et agant; neve facultas sit interpretibus 
qui apud eos $unt solam hebraicam linguam amplectentibus corrumpere eam quom uerint, 
cum vulgi ignorantia suam velent pravitatem. Nis! quod qui graeca lingua legunt septuaginta interpretum 
utentur translatione omnium accuratissima et prae ceteris probata, propter id mazime quod in interpretando 
acridit, siquidem in binos divisi et diversis locis interpretati tamen unam omnes compositionem ediderunt. 
1 Praeterea quis non in viris illis etiam illud admiretur, quod cum multo antiquiores essent salutari 





1 mpoevzveynévorv c | 2 5uiv — de om. e| 3 fov- 
wes] habentes (4. e. Zyovrec?) e || xexora Pai] utentes c | 
4 Bilaew et hic et v. 9 Halounder. (cf. 16. 516, 5. 11. 
7131, 5. 13. 18) |. 5. oi 93 xai] neque ;. «. o1d3 c | sraga- 
AapBérnv Le] mooshauBávnuw M | 8 xoóvo»] aurum 
i. e. xovaóv € | 8 xalAóws] melius (i, e. x&AAcov?) c || 
qovrv| ra(rnv qpovzv L* | 1l yvoópuuov] yrogquo- 
végay L|| 12 elvai om. c | 14 xaco] et i. e. xai c || vàc 
ervràv] re om. Nomoc." | 0v — rózov] ev — vóztov L 
|| 16 5 xai] et (2. 17) & | 17 zs ixaaxze INomoc.t" 
(cf. Ath. rubr.)] v6 ivaAlne M cfj$ (raAzs LB*, lingua € 
[18 ovy, aBaLopévois Nomoe." corr. (ce) avufinAlo- 
páévrs Nomoc* | 19 «7€ ylowtne] tZ& om. B* | aiezs 
cum g Zachariae] avxov MLB | 20. &xavva. Nomoc.tm 
E21 xai om. Nomoc." | xarà v& avrà) xav' avrà No- 
moc,f" secundum haee g | 22 elves om. Nomoc." | 24 


Oehnamew B*O| rne] rne M !? 25 ago atrOw] suam | 


eis c | 27 vj mdvrow LB] r5 om. M | 28 megi No- 
moe | dyxexovnévr L &yxexpipnévr Nomoc." | mroi 
TeoUTny cn» malit Kroll | 29 óv& Nomoc.4^ | xarà vo 


diea Erres] per multos divisos € ! 30 Biagópovs] dvo 
Nomoc.^ | 31 avr; 9eaiw. D* | toos dd ys —116,5 zravres 
om. JNomoc* | 32 Savudcacv B* | 33 eorrpoiov No- 
moc. 





1 in medio om. r | 2 *proene. neo me. nec V proene 
nemenon r proeneome non 7'; seclusí | quidam ow. T'| 
sollius V | 3 hebraiei Vr | uti vu/g. | 6 commovit eos T 
| meliores vw!g. | 7 ad sacrorum — $8 vocem om. T'j 14 
sinagoras VTr | quam 7'*]| 17 ipsis r; ipsos Beck | 18 
ultionem V, lectione Beck | 20 cis T | 21 expositioni- 
bus r | hebrahiceam 7T'] 22 hane wulg.] hao libri || no- 
luerit r| 23 ignorantiae /ihri, corr. vulg. | 24 hii 7 | 
legunt] legunt linguam V | 25 utantur] tradantur vel 
utantur T'| traditionem libri, corr. vulg. | et) est et 
vlg. | ab] prae vulg. | 26 *interpretatione V interpreta- 
tionem rT' (an in interpretatione? Kro//) | 27 contingit r T 
"et per multos quia 7] 31 quisquis r [ 32 multos anti- 
quiores enlutares apparitiones /ibri, corr. vwu/g. 

90* 


Nov. CXLVI 1.2 


peyálov Ssob xal campos npàw 'Inco? XouroU ys- 
yovó1ss Opucs dxaivmv uaLÀovoaw dieneQ OQuvtis Tiv 
TOv íegüv Bífl.o»v rtapálloaiw énougavto, soognrxrie 
déztp yágvrOs magilauyágne avroUe; xal ravi udv 
xeraovras udlaova návtes* ztÀjv aAK. oe &v uz; 1a6 Àos- 
nà$ avrois GxoxAaie:w vopigDsinusv égunveías, üdevav 
ilousv xal vj 4dxilov xeyoisOa., xàv ai dÀlógvios 
4xuivos xai oU ustglav dni Twamw libeov yy mQOs 


2. rovs égÜoungxovta 6v sag avíay, TZv )é mag 


726 —— 


UT LICEAT HEBRAEIS SECUNDUM 


magni dei et salvatoris nostri lesu Christi constituti 
tamen illam futuram tamquam videntes sacrorum li- 
brorum traditionem fecerunt, tamquam prophetiae 
gratia circumfulgente eos? Et bac quidem utentur 

5 praecipue omnes, Non tamen tamquam eis residuas 
excludere sanxerimus interpretationes, licentiam da- 
mus et Aquilae uti, vel si alienae tribus ille et non 
competentem in aliquibus sermonibus habet a septua- 
ginta interpretatione dissonantiam. 


avroig Aeyouévnv Qavréoogiv ázayopsvousv navtsloc (02 Eam vero quae ab eis dicitur secunda editio in- 


cw Tei udv ispais 0v cvvaveiAnppévnv Bíglow ovdi 
ávoUs» zagadsÜouévrv £x vàw nQogrtaw, éisipsgiv 
Ji olcav ávügíy» dx uóvné Aalovvrow c*r$ yi xai 
Suov dv avroi dyóvtow otÓv. xal avràs "ji à» 
tag íegà à 
dvamrvocovrse, aÀÀà ur xaraxgvzrOvTsé uiv Tà xaT 
avrà: sipnuéva, tà$ ÉLo9uv dà nagakaufdvovres 
dygdgovs xsvopovíag ngós TZv vv áxoveréQow av- 
TOW Ézivevoruévas dmoAnav. Gevs vavtre Oedouévne 


terdicimus, utpote sacris non coniunctam libris neque 
desuper traditam de prophetis, sed inventionem con- 
stitutam virorum, ex sola loquentibus terra et divi- 
num in ipsis habentibus nihil. Et ipsas ergo sacras 


gowàs avayvogovra, vàs Biíflovs avrà 15 voces legentes, ipsos codices respuentes, sed non abs- 


condentes quidem quae per eos dicta sunt, exterio- 
ribus vero traditis sine scriptis novae vocis ad sim- 
plicium yum intelligentium perditionem: ut hac data 


& nobis licentia neque damnis aliquibus subicientur 


map ruv v5$ ads(as ovrs [s apes viGiv vzarOrgov- 20 omnino qui Graecam vocem et alias tradunt neque 


va) mavrtÀo: oi T5» dAAnvída qowr» xai vàe aÀÁÀlas 
magalaufavovrse, oUrs map ovtivosoU» xmAvOrncov- 
taGi* 0708 dÜnav l'Eovaiv oi tag. abrois dgyipegexiraa 
y mgesBórsgos vvyóv 5j Qi8daxalor mposayogsvónsvos 


&b aliquo prohibentur; neque licentiam habebunt hi 
qui ab eis maiores omnibus archipherecitae aut presby- 
teri forsitan aut magistri appellati perinoeis aliquibus 
aut anathematismis hoc prohibere. nisi velint propter 


mtuvoíasg vil» 7j dvaSepariguoW ToUto xoA(nv,25 eos castigati corporis poenis et insuper baec priva- 


màÀrv &i uj BooÀowro Uf avrdv coqgoriLópsvos và» 
síe gua mOwdv xal mgós ys dgaigotusvos TQ» OU- 
Gu)v áxovtsg dvdidóvas xaAliovd v2 xai Oasogiléatsga 
Boviouévow v8 zuiv xai xsisvovauw. 


tionem facultatum nolentes sustinere, meliora vero 
et deo amabiliora volentibus nobis et iubentibus. 





CAPUT IL 


Ei vwss dà mag avro xevoga»víac áD£ove én«s- 30. Si quidam vero apud eos vanae vocis eloquia im- 
dyaw. dyytigriaausv, 7 dvácraciw 5 wgícww agvovuavos pia inferre praesumpserint, aut resurrectionem et 
10 mnoínua voV ÓsoU xal xríGua toU$ dyyélovs  ludicium negare aut facturam dei et creaturam an- 
wzáQyaiv, TobrOve xai dzshavesOa: Bovióus Da vónov — gelos subsistere, hos et expelli volumus loco omni 
mavioós xal uf) dguivas po BÀ&cgnuov ovra xai et non relinqui vocem blasphemam et a dei semel 
avije TZs ssp) JaoU xaJámaL dfolcO)cacav ywo-35lapsam notitia. Praesumentes enim eos affari aliquid 


apparitione magni dei et servatoris nostri Iesu Christi tamen eam futuram quasi oculis videntes sacrorum 
librorum traditionem perfecerunt, tamquam prophetica gratia eos sllustrante? Et hac quidem potissimum 
omnes utentur: quam me ceteras (is inlerpreiationes. intercludere putemur, facullatem concedimus 
etiam Aquilae versione utendi, etsi ille diversae gentis fuerit et in lectionibus non mediocrem a septuaginta 
9 interpretibus habeat dissensum.  Deuterosin (secundariam traditionem) vero re apud eos dicitur om- 
nino inierdicimus, ut quae sacris libris non comprehensa nec divinitus prophetas íradita, sed inventum 
sit virorum ex sola terra loquentium nec quicquam divini in se habentium. Iam ipsas quidem sacras voces 
legent libros ipsos evolventes, nec vero occullantes quae in iis dicuntur, vaniloquentias autem nusquam 
scriplas extrinsecus adsumentes ad simpliciorum perniciem ab ipsis excogitatas.  ltague hac facultate a 
nobis concessa neque damnis ullis omnino subicientur qui graecam lin ceterasque adsumunt nequa 
ab ullo impedientur; neque qui apud eos archipherecitae vel presbyteri forte vel magistri vocantur. f/acul- 
tatem. habebunt machinationibus ullis aut. anathematibus hoc. impediendi, nisi forte is corporalibus 


castigati et insuper bonis privati cedere inviti nobis velint meliora et deo cariora volentibus et tubentibus. 

IL Si qui autem apud eos vaniloquentias impias introducere temptaverint, sive resurrectionem vel 
iudicium sive dei opus et creaturam angelos esse neganes, eos adeo expelli volumus omni loco neque 
vocem emit(ere tam maledicam et ab ipsa dei cognitione plane deflectentem. .Nam si quid eiusmodi pro- 





6 abroG] voi; avroi; Nomoc." | vouicOinpev) san- 
xcrimus g | 7 Jidogev om. B* | d«v4a xeraa. B* | 
ai] &im Nowmoc.S, om. B* (in Nomoc." verha üxvÀov — 
dÁAlógvAos margine absciso hausta suni) | dÀÀógvAAos L 
[9 tz» daga íav om. L| l0 dxayogavousv Me] xol 
anayogevouev LB | mavrsAaé om. & 1 11 ovvaveidna- 
uives L9 | 15 dvayyoovrai:) legentes c | 16 dvasrvo- 
covrsé] respuentes (5. e. dvazervovras) e | 17 elgnuévas 
L || nagaAaufávorres) traditis c || 18 xevogevíasc] novae 
YoOis £. e. xaivogevias & (cf. ad 30) [| 19. émivevongus- 
vai] intelligentium (i. e. ézx«vavor uévcv) c | QJddouevrs 
L | 20 *otàà MLB: | én«x97covzas M || 22 *oidi 
MLB* | 23 oí xag. avrois] qui ab eis maiores omni- 
bus e | 28 éxo»ras L* | xaliova va L meliora vero 
(i. e. 0i) & | 30 v6 L* [| 31 7 xgéciv] et iudicium c || 
32 5 10] zro« Zachariae mon recie | 34 oUra» et avtzs 
om. € | 39 vZs om. L? || /foliaDaivavzas L* dfolio2r- 
cavrag L*| avayrosos M 


(4 utuntur rZ' vulg. utentes V (utantur Beck) | 5 prac- 


ue V|7 aquilie Z| 8 habet a HeimbacA] babita libri 

10 secunde ditio V | 11 non om. 7 | 12 prophetes V* | 
constitutam vu/g.] constitutorum (constituorum 7*) libri 

13 ex vulg.) et end, loquentium et 14 habentium vulg. 
ierra vulg.] terram V terrena rT' | 15 legenter V | re- 
spuentem r pr., respondentes V | 16 qui V [ eas T* [ 17 
siue V [ voois] legis 7" | 19 subiciantur vulg. | 20 omnino 
vulg.) omne r V omnem T' (omnes ZeimbacA) | gregam V 
graeca r | uoce rT' | aliat T | 21 ab] pro r [ *aliquo] alio 
libri| probibeantur vu/g.[ hii T'| 22 maiores vu/g.] ma- 
ioris r maior V7'| arohifereeite r V archiferetite T [presby- 
terii V | 23 perineis libri | 24 enathematisenis V anathe- 
matis 7'| 25 castigati V] castigari rT' vulg. | haec] nec V [ 
riuatione facultatium V | 26 meliora om. V | 27 amma- 
iliora r| nobis om. r | 30 uanae uocis V] uanae nouae 
uocis rT' vulg. | eloqui r [ 31 praesumpserit r [| et iudi- 
cium] aut iudicium r | 32 angelorum 7| 33 et pelli V. 
et om. r | omni] tamen T'| 34 uoce V | blasphema V 
blasphemiam Za] ad 7| 35 notitiam libri, corr. vulg. 
| eorum 7" 


71 Nov. CXLVI 2. 3 


vs» dyyeigoivrag yàg avroíe magagOéyysgÓOal v, huiusmodi ultimis subdantur suppliciis, illato errore 
ToVrov tais nagdw dayávau vrofiAlousv Tisolass, — €x hoc Iudaeorum emendantes gentem, 

Ts (naugayouévre nlávns d« vovrov vó vÀv Edpaíov 

mepixaD aípovvas KO vos. 


TRADITIONEM LEGERE SACRAS 


CAPUT III. 


EvyónsDa Oà avroís Jià waves 5 dxsivns v56 5 — Oramus vero in eos aut per istam aut illam 
" TOv» idv BíBlov àxovovras gvÀávrscÓas — linguam sacros libros audientes servare duldim iuter- 


y» 

piv v)v tÀwv égunvevovtow xaxíav, n3) 4; di zpos-  pretantium malignitatem, non solas vero considerare 
dyuv tole ygápnuaciw, aAÀa vv ra uas yoedes teras, sed rebus effici et divinum veraciter intel- 
wai 9uor. óvros dvvolas lageiv, ders xai usva- — lectum accipere, ut et redoceri quod melius est et 
pavÓdysv TÓ xd xa] maícac?aí mors v. 10 quiescere aliquando errantes, et de hoc ipso omnium 


dvayxaióvsga] necessariora peccantibus, in deum 
spem dicimus. Propterea enim omnem eis vocem 
yàe Üj mácav avrow gavyv àviptausv ngós v5» —aAperimus ad sacrorum librorum lectionem, ut omnes 
vàw üpüw Bilow dvdyvaciw, ders mdvrac épebrs — de cetero eorum accipientes scientiam doctiores ad 
vn» avrdw Aaufáwovras sidciw eUpaOscréove moos 15 melius fiant, confessam constituti parati multum ad 
T& xallm yevéaSa.' vw opnoloynuévawv (náprovros, discretionem et ad meliorem intentionem sacris in- 
érowuórtQov  moÀÀQ mos Oiáxqugiv salvas wai stQós — scriptam libris et quod deest habentem ad 


Bévovs xal segl avró 1Ó mtdvrow wasuvravov &pag- 
Távovras, yv sie OJuóv dimida gauév. Óià voUTo 


Tv toU BaÀríovos aíoeciw TOv dw [apais dvrpagévra — emendationem, si scientem quidem horum nihil, solum 
Bífiow xal uaxgóv và Ainow « rgós diógOwauv, — vero culturae inchoatum nomine, et tamquam ancora 
5 tà» síidova adv Tobrov ovÀév, uóvov Óà vov 15e20retinente sacra, et doctrinam divinam puram haere- 


OQenexeías dEnornuévov óvóuaros wal dxmeg áyx(gas sis appellationem esse putantes. 
dwrizóusvov ispas wal uáJnua Üziov v5v wan TÜé 
aiqécems ngoscnyopíav alvas vouitovra. 

(Eniloyos) Taà roivvwv magagrávra 5uiv xal 
Jià voids voU Ouíov vóuov Oniovusva nagagvÀáfe 25 
piv y, a, ivlobóvzs xal 5 xcJopévr aoi vázie, maga- 
oviélo dà ó xarà xaipóv nui tZ$ avTz;s doy5s Ta- 
x9nsóusvos, wai oi xoeían zavrtAds Efoalou 
maoà TaUtu Tr0iéiv, Tovg d»igrauévove P) xal 
elder OÀes émiymgovvrag vai &í$ Gàua mgarov 30 
moivaig vmoJale éfogíav oíxsiv avayxdGM, dgaigov- 
Aévove xal rw ovciv, aw Qu!) xarà raUTOv GUTOUS 
Osov Ts xai Bacilsias petafputiveshPus xejog Ji 
x«l mooeváfsg, mxQós TOUS TOw ÁnagyuDr ryOvuévove 
mQorátrow avrOv vOv zuérsQov vOuoOv, OeTS xai av- 35 





ferre lemptent, omnium exíremis suppliciis eos subicimus, ab errore indidem introducto gentem. Hebrae- 


orum purgantes. 

MIL. Zzoptamus autem, ut cum Àac vel illa lingua sacros libros audiunt caveant sibi ab interpretum 
pravitate, nec. nudis literis adhaereant, sed res attingant et diviniores vere sensus percipiant, ut et quod 
melius est addiscant et desinant aliquando errare atque in eo ipso quod omnium gravissimum est peccare, 
spem in deum dicimus. Propterea enim omnem illis linguam ad sacrorum librorum lectionem aperuimus, 
wí omnes deinceps eorum scientia accepta ad meliora perdiscenda aptiores reddantur: cum in confesso 
sit, multo paratiorem ad vera discernenda et ad melius eligendum sse. eum qui sacris libris innutritus 
est nec mullum habet, quod deficiat ad correctionem, quam qui nihil horum intelligit, sed soli cultus 
nomini inhaeret coque tamquam sacra ancora (eneiur, et divinam doctrinam nudam haeresis appellationem 
esse putat. 

Epilogwus. Quac igitur placuerunt nobis x hanc sacram legem declarantur custodiet quidem 
tua gloria et quod tibi obtemperat officium, custodiet aulem qui pro tempore in eodem magistratu con- 
stitulus erit, nec permittet omnino Hebraeos adversus haec quidquam facere, sed eos qui resisiant vel etiam 
impedire omnino temptent corporalibus primum poenis subiectos in exilio habitare compellet, exutos etiam 
bonis suis, ne audacia pariter contra deum et imperium se efferant. Sed praeceptis quoque uteris ad pro- 





xenon L 135 mgorávraw avràw M (cf. CLII 1)) 7poc- 


2 nacóv om. c | 3 rovrov L| 5 avroic Qi&à rav] 
Türraw» avro L 


in eos aut per istam c || 6 figlia cum Scrimgero vulg. 
| 7 v9» om. B* | 8 yevéad'as (cf. 111, 15. 720, 1)] yevao das 
BB et cum Haloandro vulg. | l1 29i. ajvó x0 zxàv rov 
xaipicotdrov M de hoo ipso omnium mecesanriora g | 


5 in del vulg. | per istam] persistant T'| 7 solas 


13 rnvsdtaum L|] 14 8íiBAov LB] BiBMov M | 16 vov 
auoAoyraévay) confessum e| 9zagzovrae L constituti 
parati (6 e. vzagxovros éroquotégov?) c | 11 xoAAdv L 
jsivas om. c | xai om. B* | 18 *í£egoic MLB* | dva- 
voagévra L inscriptam &. e. 4yygagévia & | 19 fv 
ne B* | £ovras L? | 20 7] & x. e. a£ € || uóvov] 
solum (i. e uovov?) € | 21 éPnornuévov M dPfnerm- 
uévorv Lo| 23 salvas om. B* | vouitorta] putantes i. e. 
»0uizovts$ e | 24 epilogum om. e | 25 rov Oaíov L] 
TOU szagórros Osiov M | 27 0i] dà xai male cum Ha- 
loandro vulg. | 28 'Elgaíovs mavult Zachariae | 30. 4£o- 
eíav M) ££ogía L (4 pia Zachariae) | 33. xgromy M] 


vulg.] sole libri | considerantur r || 8 littere r VT, corr. 
vulg. | sed] uero sed 7" | 9 redooere V | 11 anarheo- 
tepa T' anarbeo tepa V anabeotepa r; seclusi | neces- 
sariore coni. Skutsch | peccantes vulg. | in deum spem 
dicimus vulg. in medium speciem dioemus /ibri | 13 
lecionem r ' 14 doctores rV T, corr. vulg. | 16 diacre- 
tionem V vu/g,] deseriptionem rT' | melioris vulg. 4 17 
habentem vell habentis libri | 18 scientem vulg.] se- 
cundum est libri [ 19 inchoatum] inohoatum est T'[ 
anchorare tenente V (anoora retentum wulg. | 20 et 
om. r| doctrina diuina Jibri, corr. vulg. 1 21 putates V; 
leg. putantem ? 


Nov. CXLVII pr. 718 


Toié roUtov uavOdvortas zoo iivai xarà nóJw £xá- 

ctrr, tiórag os vaUta xapagvAatetiv yotav rperégay 

dyavdxrrdiw Oedióvas. Dat. V]. id. Febr. CP. imp. Dat. VT. id. Febr. CP. ímp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
dn. lustiniani pp. Aug. &ono XXVI. pc. Basilii vc. 4anno XXVI. pc. Basili vc. anno XII. 

&uno XIL [a. $53] 


DE RELIQUIS PUBLICIS 


TuZ CXLVII. Anth. CXXY. 


9ZTE TAZ EIOOCEIAOMENAZ AOIHUAAAZ DE RELIQUIS PUBLICIS NON EXIGENDIS ET 
TOIE EHAPXOIX H TAIX LARGITIOXIN H DE DISCUSSIONE DIVEHSARUM ACTIONUM. 
TOIX IIPIBATOIZ H T9I OEI9I IIATPIMO- 
NI91 EYTXQPEIXOAI EN IIANTI EIAEI AXPI 10 
THEZ IIAPEAGOYEZHEZ EBAOMHE EIIINEMH- 

ZEQZX KAI AYTHZ OQGEIAEIN. 


'O atvós. Bacileic MotoBivüp và. dvüoForáxo éndoyo 
*vÀw ispow mairoginv 156 "Eo xai &mó émágymow 
Tijé siÜaiuoro: vavtne móleos xal erQatrÀárg. — 15 


Idem Aug. Ariobindse pp. 


(IIgoot(pnsov.) Ei xai danávne viv solls einso (Prsefatio.) Etsi expensa multa nunc super 
morà Tj mole nari Óri, rocavTrw uryéDovs dnído- quam aliquando reipublicae oportet, tantam magni- 
viv avysvt(q Àafóvr. OaoU xal moóc t$ Tis xQos- tudinis praebitionem benignitate accipienti dei et 
Ours ávaloylaw vois mepixtipévows tposzrolegovvrs — nugmeati ad rationem superimpositos expugnanti bar- 
BagBágow, másav Ones éxivooUpsw ódóv, cs dv xai 20 baros, omnem tamen providimus viam, u et ex- 
Tà /$ yognyías dxovra yévowro xal prdiv gilav- — pensarum mon prohibita fiant et nulla icordiae 
Seonías alios magi TOUé vmoreleió vov& fusrégove —Bpecies circa subiectos nostros relinquatur. Quanta 
-mpuliumdvorro. 00a gir oUw voi éxícrors moos- igitur singulis interpellantibus nobis et debita prae- 
s0v0iw riv wai ygía stporeivopévois Üruócia xai àmo- — tendentibus publica et inopiam redditionis praeparate 
eíav Tie dmolóctoe éroípo: giloriuosusOa, xal o 25 remuneramus, et qualiter nullus misericordiam 
ojdsie quiavOQuzíae ÓsnOslé ámpaxro: ix c6 zus- sine actu & nostra recessit facie, hoc dicere non 
14gaé dwayoraev Oyecoe, voUrO Adytww OUy zéreQóv — nostrum est, pro his scriptis et ipsis qui remuzera- 
dar, ràw iz4p rovrov ysypaunévow ygauuátow xai tiones acceperunt attestantibus nobis. Sed quia mo- 
avrQOy TÀw va6 guloriuéae Aafóvrmow éxipaQrvQovy- 


Nov. CXL VII (— Authent. CX XV) Graece extat in ML. — Epit. Theod. 147. 





vinciarum praesides lege nostra praemissa, ut ipsi pe ea cognoscentes ín singulis civitatibus proponant, 
cum sciant haec necesse esse observare eos nostram indignationem veritos. 


CXLVII. 


UT RELIQUA QUAE DEBENTUR PRAEFECTIS VEL LARGITIONIBUS VEL PRIVATIS VEL 
SACRO PATRIMONIO 1N OMNI SPECIE REMITTANTUR USQUE AD PRAETERITAM SEPTI- 
MAM INDICTIONEM ET IPSAM. 


Idem Augustus Areobindo gloriosissimo praefecto sacro praetorio Orientis et ez praefecto huius felicis 
urbis et magistro militum. 


Praefatio. Tametsi nunc, si umquam, multis sumptibus res publica indiget, quae tantum incre- 
mentum magnitudinis dei benignitate cepit et pro ratione accessionis bella circumiacentibus barbaris infert, 
famen omnes vias excogitamus, ut et. expensae sine impedimento fiant et nulla humanitatis species erga 
subiectos nostros praetermittatur. Atque quam multa iis qui quoque tempore nos adeunt et publica debita 
suamque in solvendo inopiam praetendunt, prompto animo largiamur, utque nemo qui humanitati nostrae 
supplicavit re infecta a. conspectu nostro discesserit, hoc dicere non nostrum est, cum de hoc scriptae 
litterae atque ipsi, qui liberalitates impetrarunt, testimonium nobis praestent. Verum quoniam exiguum et 


3 dat. VI. id. Feb. c datum gc gefgovapíov Ath.] d. 
id. febr. M dEegeovrOn urvi geBgovapig Theod. | CP. 
— XXV g facilaías "lovaviviavov Érove wg/ Ath. Frei 
xe' Theod. CR. dn. iust, pp. aug. M | 5 po. Basili uc. 
an. XII. g perà t5v (17v om. Theod.) 9xattíay Baci- 
Àsiov (Belaaagíov cod. Theod.) «o &8' Ath. Theod. basil. 
uc. conss. Jf | 7 rubr. JJegi avyyoraso Aoirádow 
Bruoaíow Theod, (cf. rubr. nov. CXLVIII) | ógeio- 
uévag inder. M | 8 largitiosin indez M Aagyeridoiw in- 
der L Àagyirlogww ML in textu | 9 mgofarois indez L 
[| mergipolées pr. tavQiiovazio corr. ind. L | 12 avaoic 
ind. L| 13 approBiyüo L| 14 ivac L 116 E] 7 cit. 
Theod. cod. | Ganarei vov nolÀaic Listo ora L 
super quam (i. e. $zràg) aliquando g | 17 pryé2ovs om. 
L|18 9«5 L^ | 19 superimpositos c [| 20 BaeBáoove 
L? ( 23 ónóca L | moosar (sic) M || 29. guAoriucas] 
Tupiee L 


8. subser. praestant. Pistoriensis et. Escorialensis | cap. 
libri || iust. pp. cog. an. (ante Pis.) XXV libri (XXVI 
'er mss! Contius) | 4 pac. Pist.| basili Píst.] om. Ese.] 
an, Esc. ante Pist. | 6 nov. CXLVII & Auth. CXXV 
om. BH, inter ertravagantes in. appendice ab alio. librario 
scriptam exhibet TT f. 181* | 7 rubr. om. V | 13 orio- 
binde 7, Areobindo vulg. | 16 expensam multam rwlo.[ 
17 oportet 7') est oportet V, esse o vulg. | tan- 
tum 7] 18 praebitione 7' [ benignitatis V | aceipientis V 
accipientes 7, corr. vulg. [. 19 *augmenti ad (ad aug- 
menti vulg.)] augmenti et | rationem vewig.] patroni 
VT (proportionem Zfeimbach) | expugnans 4bri cor. 
rulg. | 20 praeuidimus V, providemus vu/g. | 21 nulli 
vulg.] nullam T nullum V | 22 species eu/g.] spem VT 
| relinquatur V] relinquant T' | 24 inopium V7 f redi- 
tionis praeparante T'| 27 scriptum T [28 atestibus uel 


| atestantibus 7'| modicum vulg.« 


NON EXIGENDIS 


Tow viv. dÀRP ént; pexpóv xal Bacilsías dvdfiov 
slvas »ouiLousw xÓ mgl toUs éxactots 7tgosuórras 
iduxaé varus gudotinias ztasig Das, 7) xai MézQs xorglorv 
j nóàsmw uova 7 xal 0Àcw énaQywov 1v ruevéQav 
bxisivtiw guai Qgamíay, dAlà ur) uéya 1& xal xowvóv 
áni mdes voié wnu9xóow xoujcagOus, 


719 


Nov. CXLVII pr. 1 


dice et imperio indiguum est de singulis interpellau- 
tibus propiias aliquorum remunerationes facere, aut 
etiam usque ad villas aut civitates solas aut etiam 
solas provincias nostram extendere misericordiam, et 

$non magnum aliquid et commune de omuibus sub- 
lectis facere, 


CAPUT I. 


vovrOv xdgev émxl vd$ napovsac Día: rmv 9À- 
Sousv Degsáe, Ó& aiv Daonitousv dgsiaOus ndytas 
Tow: jjurrépovs vnuorslaic dAlasnnávo mavzo(om ógte- 


propter hoc ad praesentes nostras venimus doua- 
tiones, per quas sancimus dimitti omnibus nostris 
subiectis reliqua omnino debita a praeterito circulo 


louévam nap avrüw dnàó ,V]$ ToU mgorégov xixlovi0 primae indictionis et eius, in quam praecedentes 


curis dmivaurgeee xal avtrs, aíé qw và$ motéQas 
judw GvvaxieiGapuaw OoQsás, uáyos tr$ dgrs maQa- 
Qovens dBlonge émwvaurcaos xal aUrZe, oW de 
aixoc. Óvo érmw dgabis wv ais rove vzzxÓove mag 


nostras concludimus donationes, et nunc transacta 
septima indictione et ipsius, ut sint viginti et duo 
anni continui in nostros subiectos a nobis factae 
largitatis, et nulla reliqua exigi ad illa relata tem- 


quOwv ywou£vny giloriuíav, xal urdeniav dAlsupárew |5 pora. Haec vero dicimus non in his quae in auro 


asiemoafww alvas mQós dxaivovs avayouévow rovs yQó- 
wow. avra Üé pausv ov mneagh 1àv dv iq uóvov, 
dÀÀà wá ai deyvgos 7 giros 5j Érapov alios 10 ipao- 
ctoíusvov si, wai voVrO ui» si vv Ügóvam dw 


solum, sed etiam ai argentum aut triticum aut quae- 
dam alía species debita sit, et hoc quidem sive quod 
& subiectis debetur sit sive ab Illyrica praefectura 
uut sacrorum nostrorum thesaurorum, sive pro fructi- 


Cdv 10 nagà tà» vmorshov Óysilóuavoy &in, vovro 20 bus sive pro residuis titulis quomodocumque inferen- 


sí vé maga 'Àivpuoié émagyóTqios 9 vow Ouicw 

Uu» Üncavgdw, sírs vmdo gpóowv síra vndg étíguv 
Tírhaw» Omusovw aicmyouévcm aUroW. xow]v yap 0j 
7tàguv gels vois fusréQow VnorsléG: va " 


t 


ave» cuv 
vj» pilot uéav maQéyousv, eta ov0alc vnd vw xoó- 25 


we dxaivow éx avrovs dvexOrjaeras 5v oi- 


«vov» d sdrcw mov /Mavos sismQuiw, sva mag 
avid» grsÁlousvos uw dàgyov y xal ómosovw vo 
ToU. iov stpócmmo» oixsovuavos sra Tivdg dsu- 
g^gópsvos mpostábn 5 dxerayds, énaívos 

TOiUVTÓ T4 fávovci xal 1ogoVrov ipee ovx aig- 
xtodfass xoóvov Tl» xaTà tüw VsxoOT&hov avcigoUpev 


dzaítzguw, xal ngós ys v9v xav avrov Tov Ünuociov. 


9 yàp xgamcvo)pavos dgsiié vocoVrow 5] QqOwurjcas 


xal vois 90 cum. 


dis ab eis. Communem enim omnibus continue nostris 
subiectis hanc nostram largitatem concedimus, ut 
nemo pro temporibus illis super eos inducat, qualem- 
cumque reliquorum faciens exactionem, sive ab ipsis 
destinato cingulis aut qualitercumque publicam per- 
sonam víndicante sive inferente po &ut depu- 
tationes sit, quia huiusmodi quid accepit, et tanto 
continue non exigenti tempore coutra subiectos au- 
ferimus exactionem, insuper et contra ipsum publi- 

enim debet continue tantum neglegens, 





imperio indignum essse pulamus, in singulos qui nos adeunt speciales aliquas liberalitates conferre, vel 


eüam usque ad praedia awt urbes solas vel etiam ad integras provincias 


(alem nostram extendere, 


nec vero magno aliquo et communi beneficio omnes subiectos afficere, 
L uius rei gratia ad praesentes sacras nostras pervenimus donationes, per quas sancimus, ut 


omnibus subieclis nostris remiltantur. omnis generis reliqua quae 


ab iis debentur inde a superioris cycli 


prima indictione et ipsa, in quam priores nostras donationes conclusimus, usque ad septimam modo irans- 
actam indictionem el ipsam, ut per viginti duos annos continuos liberalitas a nobis in subiectos sit collata, 
neve ulla fiat exactio reliquorum quae ad illa tempora referantur. Haec vero non de iis solum dicimus 
quae in auro constant, sed eliam si quod debeatur argentum vel frumentum vel alia species sit, e (am si 
sedis (uae sit quod a subiectis debeatur qe si preejocturee Allyrici aut sacrorum nostrorum thesaurorum 
sive nomine tributorum sive aliorum tit. qualicumque modo iis inferendorum.  Communem enim om- 
nibus deinceps subiectis nostris hanc nostram liberalitatem praebemus, ut nemo pro illis temporibus in 
posterum adver $us e0$ procedat ad qualemcumque reliquorum exactionem faciendam, sive ab ipsis magi- 
stralibus missus sit sive eliam quovis modo ji personam sibi vindicet sive mandata aliqua aut dele- 
gationes afferat, quandoquidem etiam iis qui (ale quid percipiunt et per tantum tempus continuum non 
exegerunt, exactionem adversus subiectos, et insuper adversus ipsum fiscum auferimus. Nam cui tanium 


deinceps debelur, is ubi aut neglegenter egit aut 


oriulis potius nec vero principali debito intentus fuit, 


e£ neque ab illis neque a publico quicquam percepi, non in tempore rursus reminiscitur delegationum vel 





1 juxgó») modice (i. e. uérg«ov?) e | 2 «Ivas vouito- 
peev] est | 3 vavas] aliquorum (i. e. wav?) £ | 7j xai 
aéxpi Me] 5 udzos L | 4 oÀow] solas (i.e. uovov?) € 
l| 9 xasvov I. | 7 95a om. | 9 diesuuictoov ML| 
zrawroiaw] omnino (i. e. xawszoíos) e | 10 xag avrow 
om. g | 11 zovrgé dsztvaprjason] i. e. a kal. Sept. a. 
522 | 12 uéxos] et € || zagsADovane M] JialSovons L 
(4. e. usque ad kal. Sept. a. 544) | 14. rovs. vzrzxoovi] 
nostros subiectos g | 15 ysvoy£i L| MAuupátow M 
(e£ ita fere constanter) | 16 &vayouévow Le) avayouas- 
»nj» M | 19 xal rovro uiv — 1 tovto dà om. Zi sí 
Serimger] 5 M | và» Qgóvov vov od» om. e | 21 7 
«7 mag iAlvgiow dxapjóvyr. 5j vwvi vG» Deiuv L| 
4;agyoipro; M | 22 vzxig gógow sita vig érsgo] 
pro fructibus sive pro residuis e | 26 4x' avrovs) inl ad- 
c4» (avrov L*) L| Aonóv om. c | ÁvayOrosras L in- 
ducat | 27 xowvucvov L| 29 vwvàs om. g | 30 én«t- 
vosys M] énsiys L sit quia & | xai oW TOwOvTÓ Ti 
Arg fldvovas] huiusmodi quid accepit € [ 31. anpatcua 


Li34 9 om. € 


1 dignum T'* | est] et V | interpellationibus T* | 3 
uilam 7| 4 prouintiam V*| 8 demitti V7 | 9 cingulo 
V]|10 in vulg.] et VT (ad quam mavult Heimbach) | prae- 

entis VT, corr. vulg. | 11 conclusimus vulg. | leg. 
iransactae scptimae indiatiaala t ] 12 septima] sepultura 
T | 14 largitatis vu/g.] largitates VT' || reliqui V | *ad] 
€x (bri (ex illo relato tempore vulg.) | 17 hoo om. T'| 
18 sive (sedis tuae) Beck ls siue T' vulg.) siue sit V 
| apud Illyrios praefecturae Beck | 20 quocumque modo 
T|2?1 ab delet Beck | * commune V communionem T | 
24 reliquarum VT' | 25 destinatus vulg. [ 26 uindicante 
V] uindicantes T, vindicans vulg. | inferens vu/g. | dc- 
putatione V 1 27 sit quia (qui T)] sed qui Momosen | 
quid aecepit V] accepit quidem 7; leg. quid accipienti? 
| 28 exigenti V] exigente 7' exigere vuig. | subieoto* 
— qui enim om. T | 30 neglegent V negligent T, vei 

| negligens vel vulg. 


Nov. CXLVII 1.2 





7 emoprovÀov nállovy dA ov «dw stpoorómow ys- 
vópvos, xai oUte sap dxsivcw ovts zaoà TOU Üruo- 
cíov lafow ovx dv xaipQ Aoitóv uénvriras vàyw dxra- 
yow 5 vuv bai9e dmaivnaw éxayaysiv mepüra. 
ToUvavriov uiv ov qóv TotovtÓ» vi Ttouiv Éyysipoovra 
c Taie rusrégaue Avueavópsvov anocrospousD'a do- 
esais" dieve mügaw ágebije dmarrjosos moópamiw 7j 
mapivouty dyaigeDT,vas xard v8 TOV VzOT xav 
rs TOU Óruocíov, xal usitova nequysvéa as wávteUOev 


720 


DE RELIQUIS PUBLICIS 


commodis magis et non principalibus factus, et neque 
&b eis neque a publico accipiens, non in tempore 
deinde memoratur deputationum aut exinde exactio- 
nem inferre temptat; e contrario autem eum qui 
5 huiusmodi aliquid facere praesumpserit tamquam no- 
stris pestiferum repellimus donationibus, ut omnem 
de cetero repetitionis occasionem aut [ipsum quae- 
ratur quae in consuetudine non est] perinoeam an- 
ferri tam contra subiectos quam contra publicum et 


ángaypogvvny TOie fustépous Unotsligw. Ov. 0d vov- 10 maiorem praevalere et ex hoc dzpayuocvwrw nostris 


row dzoAÀaígovc, vQyw dori» xai occa voi D'uiow 
qjudv mniBárow 7 vd, Dag rudw mavguiovip ngos- 
mxovda xrrG&46, xai ov0à xara ysogydwv 7] uuo wrrw 
9 4ugvtrvràv. sicnpalus Ónpocíov vni va sigrpé- 


subiectis. Quam has perfruuptur donationes et 
quae sacris nostris privatis aut divino nostro patri 
monio competunt possessiones, et neque contra co- 
lonos neque contra locatores aut emphyteutas exactio 


vov ruiv yavncstas xgóvo 7 xagà tw rà Ónuoc:a 15 fiscalium pro praedictis a nobis fiat temporibus aut 


tienQarróvrow 5 zag& TOv naAatírvow aUTOw, tw 
nàcw opoloynuévov dar, ctaUra O4 gapusev magi 
TÀv Ógeilonéva Kr! xal zapà vois rustigow Ovrom 
Umorsiéguw, ai yóg v& qOdcavres dxsivo: dado xaci 


xal vovvo magà Hovievrais vvyóv 7 vabec ase 7j vno- 20 Rut. offi 


Üéxraié 7j dxÀnmtogciv 5 xal agà Oi; vàe émaggíae 
TQaxrsvovaev Knives, tovtO 00 OvvavaAapBavousy ovdà 
uégos mowíusPa vrc mapovons rudw Ougeas, dÀÀ' 
azogorsetas «i Onuocíp: vOv dronorrátaw vrág- 


ras 


D: 
mu lDiarrixów éxiQmow. suos ysvéacas. 


ab iis qui publicum exigunt aut & palatinis ipsis ma- 
nifestissimum est. Haec vero dicimus, quae tur 
&dhuc et apud nostros sunt subiectos. Si enim ali 
quid nup: eos dare et hoc apud curiales forsitan 

iales aut hypodectas aut delegatores aut 
apud hos qui provin m sunt numerarii remansit, 
hoc non comprehendimus neque partem facimus prae- 
sentis nostrae donationis, sed salvabitur publico: in- 
utilissimum constitutum, ut quod & subiectis datum 


TOv vnorsAov dedouévov us vó Üruóc«ov 25 est non fiscus accipiat, sed proprium lucrum fiat. 


CAPUT II. 


Taste Ji juàw «r6 gelotinías dxulaionev xai và 
OuoloynOévra TeyÓv f| wal dvrimegorusva «d 05- 
pecie maQà vgaxrevrOw 7) OxQuiagiov 7j dgxaplov* 

vài 

dne( ys ümab qxedgaro v8 xai GysÜóv Éyes cava 
AaBóv xó Ónuócuow. «5s Óà Osías cavere guAoriuias 
dimioUnsv vo s GrQaruv tixde xal goidsparixás dis- 
Cus OV rrgocáz tOvtas D» y) 
wow éxayovca vÓw OU stQoerxóvtag Oruociov 
AaBóvrow xv si sQopácti GrgatiartixTs 7) qoidtgavi- 
xns Jasdwne Krvyov slÀngórss, Ono oixsiov rovro 


Hac vero nostra largitate excludimus et quae 
cauta sunt forsitan aut fideiussa publico & numers- 
riis aut arcariis aut scriniariis; nihil enim his de 


yàg xal tovrow cvi$ iore ueradidouev Ooeac, 30 aequa conferimus donatione, quia semel propria fecit 


et paene habet haec accipiens fiscus. Desacra vero 
hac largitate excipimus tam militares quam foedera- 
ticas discussiones; i| enim non contingunt. quidem 
nostros subiectos, iustam vero exactionem contr 


lonaé* avra [^ Ow T9u8- 
Tépov Unorsdw, dixaíaw dà vh» ng iw xzv éxsi-35illos inferunt qui non competenter de publico acci- 
TOV 


piunt, vel (si) occasione militaris vel foederaticae ex- 
pensae contigerunt accipientes, tamen proprium hoc 





exactionem inde peragere temptat. Quin & contrario eum qui tale quid facere audet, tanquam donationi- 
bus nostris nociturum aversamur: ut omnis deinceps exactionis causa vel machinatio tam adversus sub- 
iectos quam adversus fiscum auferatur, atque maior inde quoque tranquillitas subiectis nostris existat. 
His autem donationibus etiam possessiones frui quaecumque ad sacra privata nostra aut sacrum patri- 
monium nostrum pertineant, et ne contra colonos quidem aut conductores aut. emphyteutas. (ributorum 
exactionem pro praedictis a nobis temporibus sive ab iis qui tributa exigunt sive a palatinis eorum institui 
licere apud omnes ín confesso est. Haec autem de iis dicimus quae adhuc debentur et apud. subiectos 
nostros sunt. Si quid emm illi antea. dederunt f apud curiales forte vel officiales vel susceptores 
vel acceptores vel provinciarum tractatores remansit, hoc non comprehendimus nec partem praesentis 
donationis nostrae facimus, sed fisco conservabitur, cum absurdissimum sit, ut si quod a subiectis datum est 
non fiscus accipiat, sed privatum aliorum lucrum fiat. 

IL 4b hac vero liberalitate nostra ea quoque excludimus, quae confessa forte vel etiam constituta 
suní fisco a traclatoribus vel scriniariis vel arcariis, Neque enim hos quoque aequalis donationis parti- 
cipes reddimus, quoniam fiscus semel haec sibi vindicavit et propemodum accepta habet. Excipimus autem 
a sacra hac liberalitate et militares et foederatorum discussiones; hae enim subiectos nostros non attin : 
sed iustam adversus illos exactionem inducunt qui non competenter ex publico acceperunt: qui etiams 
forte nomine militaris aut foederatorum sumptus acceperint, tamen hoc proprium lucrum fecerunt. Atque 





1 7 om. | exogrovAlov. M | xgorotinow] stgoro- 
Toszo» uüAlov L||2 *o$3à — ovd3 ML | vov] rove L 
M fade M* | 10 àv. dà roíraov] quam per 
i. e. Óià) bas e | 13 wrens L | 5j scO'wra») neque 
contra locatores e || 16 zaAlarivov Aa 21 éxÀnjustrog- 
cw M|22 M p wot L | ov8à om. L | 24 
vmdoryov M | 25 Jedou£vow Af? QiOouévov L^ l và] 
ró» L | 26 ídixóv érégov L érégow om. € | 29 aut 
arcariis aut seriniariis c | 30 ovdi] nibil &. e. ov3iv e f 
xal om. g | 31 xai aysB0v — 33 rác v& om. M | 32 Àa- 
Bow L | 33 discussionas L ícxovs aiovas M || 34 
avrai) ipsae i. e. avrai c | 37 xdv] xai xav cont. Zacha- 
riae, malim 9j xdv. 


1 quomodis V| 3 deputationem VT, corr. vu!g. | aut om. 
V| 5 praesumpsit T | 6 repellibus 7' | 7 ipsum — non cst 
glosam ad voc. perinoeam adscriptam om. vulg. | 8 quae] 


aut ipsum quae V [| consuetudine V] consuetudinem T] 
perhineam VT | auferri tam] aut feritam T | 10 day no- 
cvvrgv] aut pas pauo co V aut papaco 7' | nostri s25- 
iecti (subieoti scr. V? in sp. vac) V[ 11 fruuntur V [ 12 
diuinio T | 14 emphiteotas T'| 15 fiet vu/g. [ 16 ab iis 
vulg.) aliis V aliquis T |a V] om. T vulg. | manifestis- 
simum V] manifestum 7' vulg. | 17 quae] de his quas 
vulg. | 19 contigit eos vulg.) contingit eos 7' eis cort.- 
git V| 20 ypothecos V] 21 apud hos vu/z.] ab his VT 21 
constitutam VT' | ab V | 27 vero om. V | 29 archariis V7 
| nihil enim] nichis ex V | 30 aequa] qua T | donati 
nem T'|facit T | 31 sacra vulg.] sacro T | 32. milit- 
ris V | federati T | 33 discutiones V [| ipsae «i;.] 
ipsi V7' | 34 nostros om. V | 36 *vel si (ef. 721, 19)] xel 
libri | militaris rulg.] militaria V militario T | vel vu] 
ut VT | foederaticae vu/g.] federatica V federaticia 7'| 
expensae vulg.] expensa PT' [ 37 contingerunt VT, cc 
vulg. | hoo proprium 7 


KON EXIGENDIS 


xépdos moiwgauéva. xai zoÀAj ys uallo» vain 
zudw éicipoUusw Tic Dogss vàg vayv molrtixOw xor- 
nro» Dntugte xai 90s ys vàs vw Égyow discus- 
sionae Tw s xarà ravrQv rnv evÜaluova stólav vow 
"s xGTà às dmapyías, - ys n5 Óixaióv devi c0- 
covrov sap rdv éxgpognOévtos Gíov mpogács 
TZ$ TOU ebdrtsipseot de palsist Em udy dora 

xóras xégdos dÓixow Éyawv, aveQaia Pas dà x00 vóztove 
T56 4E nuaw guAoriuías T vü)& Ógnouévme avroic 


dagaáslas, 7j xal vàs móÀns vv eis evxoguíav avrais 10 vel si malign 


dnovevsuruévov ánogvegsiaOas xonudvow.  émeidy) 
Ói xdv si voU€ xaxovgyovrvras mavrolos padoUmev, 
nÀjv àÀlà «5s fudw avrüw gilavOpomías inilaDd- 
cas xav oidéva OvvdusSa xoóvov, dià vovro Seani- 
Lousv tZ» mag rudv éni mi 
ífaípsg.w xoloav Eysww dz TOig dxO ts Évayyos Dua- 
Ügauojsne ztQovrzS ézuüvsu5gioS xoóvow, ravtQv O4 
gaps» Tiv sedecim zgócOsv annis yevouévn». dmi 
yàp O5 xoi; mgolafovc: xoóvow dmÁZ wal yevuxiv 


721 


Nov. CXLVII 2 


lucrum fscientium. Et multo magis hac nostra ex- 
cipimus donatione civilium pecuniarum inquisitiones 
et insuper operum discussiones tam in bac felicissima 
civitate quam in aliis provinciis, quoniam non est iu- 
5stum tanto & nobis emisso auro pro occasione muni- 
tionis reipublicae administrantes quidem lucrum in- 
iustum habere, fraudari vero loca nostra largitate aut 
debita eis munitione, aut civitates pecuniis quae ad 
ornatum earum divisae sunt defraudari. Quia vero 
antes omnino odimus, sed nostras huma- 
nitates oblivisci nullo possumus modo, propterea san- 
cimus [quae] & nobis in quibusdam capitulis factam 
exceptionem locum habere super his qu&e nuper 
transiit primae indictionis temporibus, hanc vero di- 


ío:$ ysvopévn» 15 cimus sedecim pridem annis factam. De his enim 


quae praecedunt temporibus simplicem et generalem 
omnibus continue nostram humanitatem concedimus 
nullam exceptionem in ea facientes, ut communem 
omnes homines perfruantur securitatem, et nullam 


màgi» dgelne vr» nuertgav. galotiuíav zcQéyousv ov- 20 reliquorum exactionem ex qualibet occasione ex illis 


Üeuiav dEaípscuv dmi va TIO.0UUu&VOs , QTB KOWW]) 
sdvras ávOgoove dmoAa)&w duspiuvíae, xal urÜe- 
iav dAuunuárow eiengabiw dE oiacoUv &pogurs di 
dxsivmw zrpoifvas, cvüw zgóvow. va vtnv Tut Ois 


rocedere temporibus. Hanc nos quidem subiectis 
umanitatem concedentes, deo magno offerre actum 
aestimavimus oportere, ut omnes his perfruentes bonis 
gratias pro nostro imperio confiteantur magno deo, 


piv Ompxóos qilorwujcacOa., Pap Oi vp geyálo 25 qui et hunc nobis in mentem actum inmisit. 


ztposayaysiv 5v npàbhw ryrcduzÜDa dsiv, D$ à» máv- 
Ts36 TOW ÉvrsUDév deir dyaddy gáoeras $ndp 
Z6 furtípas fagiieías OpoÀoyowv Tq psydAq Jug 


Tq xal ravryv fiw sig vovv Balouévo «5» noabw. 


CEmiloyos) Tà ro(vvv magagtawra fuv xal30 


dià voids vov JDeíov Onloiusva vónov f, G7 vrtgoy7) 
6n:v0drw mgós Épyov ayOrvas xai sagagva, as 
enovóacáro. Dat. XVlL k. Mai. CP. (imp.) dn. 
— pP. Aug. anno XXVII. pc. 


Basilii vc. anno 34 
[a. 553.) 





multo magis ab hac donatione nostra excipimus civilium pecuniarum inquisitiones ac praeterea operum 
discussiones tam quae in hac felici civitate quam quae in provinciis sunt, quoniam iustum non est, cum 
tantum auri a nobis pro securitate rei publicae erogatum sit, eos quidem qui ministeria praestiterunt in- 
justum lucrum habere, loca vero liberalitate nostra vel debita eis securitate fraudari, vel etiam civitates 
pecuniis quae ad ornatum eis tributae sunt privari. niam aulem, eliamsi maleficos omnifariam oderi- 
mus, aítamen humanitatis nostrae oblivisci nullo modo possumus, propterea sancimus, ut exceptio a nobis 
in quibusdam capitibus facta de iis temporibus locum habeat, quae inde a prima quae nuper praeteriit 
indictione descendunt, eam dicimus quae abhinc sedecim annos fuit. In praeteritis enim. temporibus 
simplicem et generalem omnibus deinceps liberalitatem nostram quenem nulla ín ea exceptione facta, 
wt communiter omnes homines securitate fruantur, neve ulla reliquorum exactio ulla de causa ab illis 
temporibus procedat. Hanc nos actionem cum subiectis largiendam tum deo 


- offerendam existima- 
vimus, uf omnes bonis inde oriundis fruentes pro nostro imperio gratias magno 


0 agant, qui hanc quo- 


que actionem nobis in mentem misit. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram legem declarantur tua sublimitas ut 
ad effecium adducantur studeat et ut observentur operam adhibeat. 





3 diseusséona L dísxovs, cíovas M || 5 in aliis pro- 
vinciis g | 9 5 v5s] 5 vàe L^ | 14 xoóvov] modo i. e. 
veónov e | 15 yevonévgv L| 16 dz on. c | VT stodrne 
dzcivaurjg80$) 1. e. a kal, Sept. a. 531|| 17 04] Àj malit 
Zachariae] 19 sedecem M | dri] énsi M 19. meoiafiries 
Kroll (cf. «. g. 581,23. 625, 3. 122, 13. ed. III 1 1) quae 

ecedunt c mgofiaivoves ML | 24 ngociévas L | 25 ge- 
Noeseieesdud humanitatem concedentes e || 29 eíc vov» 
spi» L | BaAlonévo M AaBouévo L | 30 epilogum om. € 
]] subscr. om. & (nisi forte huc pertinet subscr. addita se- 
enti constitutioni Auth. CX XVI — nov. CLIX, ubi vid.) 
XVIID k. mai. M] uzvi uaíq Theod. | CP. dn. iustin. 
Pp- sug. basilio uc. conss. M, fre 4. (immo x5") uevá 
77» vxaraíav Bacilsiov TO &É' Theod. Annum imperii 
AX X VIH. Contius 'ez mss? reposuit, unde po. Basilii XILI. 
(i. e. a. 554) requirit Biener Gesch. d. Nov. p. 521; 
rectius Zachariae servato consulatus anno a Teodoro 
tradito ez v. 16g. annum imperii XXVII. restituit. 


2 donationem T'|3 et — discussiones om. T | diseuti- 
ciones V? | 4 aliis delet Beck | 5 auiro V 6 leg. mini- 
strantes? | 7 nostre V| 8 dubitata eis minutione V [ ci- 
uitatis VT, corr. vulg. | 9 eorum 7' | divisae vu/g.] diuisa 
VT | quia] ora 7| 11 modo possumus V | 12 *quae de- 
levi | factum eroeptione V facta — est vulg. | 14 
transiet V7, corr. vulg. | inditionis V | 15 sedecim] si 
decem V si. X. T || facta V || 16 supplicem V || 19 nulla V 
| 20 reliquorum vulg.) reliquarum 7' relinquat V | 21 
non 7'| 22 eonecdente V | actuum VT, corr. vulg. | 25 
hune vulg.] hane VT'| in mentem veu/g.] inminentem VT 
|| subscriptione carent libri; nam quae in Escorialensi et 
Pistoriensi adicitur dat. prid. kal. nonemb. a (cap. Pist.) 
imp. dn. iust. pp. aug. (cog. libri) an. XVLIII. po. (pac. 
Pist) basili uo. an. IIIL. praescripta in Escor. conatitu- 
tioni Auth. CXXXI (- nov. CXXXIII), in Pist, con- 
atitutioni. Auth. CX X XIV (— nov. CX XIII), ea aliunde 
(Auth. CXXX? CXXXIIIT) translata. est. 


Nov. CXLVIII pr. 1. 722 DE INDULGENTIA 


PMH 


IIEPI ZYTX9PHZEQ9Z AOIIIAAQN AHMOSZISN. 


("Iovavivos Atyovevos Éfixrov.) 


CAPUT I. 


Kowizv voivev wal vaUTnv Zuüw zv» eUsoyss(aw eie &ztawrae Éxexttvovtes Mr / i d voV sola- 
Bóvros xoóvov uéygs v6 Octavas éxiveurgsow xal avt5e v0U dvscravos xUxÀov và Oqeilo, mad TÓw vxo- 
Tvuhow dAle(uuava vq Onuodüp, xal OeomiLousv urÓsuíaw rinpabkw ysvéaO'as vow dv y mic oin ogeilouivov 15 
&xpa «X6 signu£vns émwwtufGsoe, rírs Té» ysvixyw sira vzw (dixyw vgdnsLav v5e 05€ évlolorgros vavra óg 
5 Tv GoyQv 1Àw mapà 'lAÀvgiois i9dv. nasropéov 7; voU. dvdoEoxácvov Jovariiavov &xápyov vàw ni Mvcia. 
wai SxvO(as erQaricrixDw xaralóyow 5 xal Tüv Oaíow rudw Ovcavgdw 5 vOU laomrdrov zdw vaustiov 5 
ToU Üsíov margiuov(ov yj voV usyaAomgemnsovárov xovpatoot vüw oixidv' dÀÀà maw Ogdov Év v* dap wai 
&pgyígq wal éréow aideg. weyoscmcTruévov sin, voUvO rtüdi voi Ógsilovss Gvyyopaía Om, c»0ts ovre yemgyoi 20 
ovrs uiGOaral oUts dugvrevrai ovre pyjv oi xexcrpdvos siégaxOrgovras và ógailóneva vd. Oruoaíq dAlsip- 
para vüw yos TUS signuévne émiveurGsos xal avtije xgóvow. 

CAPUT II. 

"'E£aigovusv dà vavrns rjudw 156 geloriuías rdg v8 GrQariotixae xal goidepavixàs discussiones. racc 
yàp vÀw Unorshów oidà 0Àoe waSdnrsaOa. Gvuaiva, dA dxsivav xal uóvow vàwv Íx xov dnuodíov yorurva 
xognynOéwrow, sie wipdos va oixsiov ameveyxauévuw và cOi$ GrQatu»Tixoie vdypagw fj podjspariwois £sido- 15 
Oévra xagà vov Ünuocíov. si dà waí rwwva magà voie Àsyouévow Vrodfixraw 5 dscavrraic 7j j uw om 


Nov. CXLVIII Iustini Graece tantum ertat in M (f. 410 ínter Iustini novellas prima) et L. — Epit. Theod. 145 
Athan. 20, 6. 





CXLVIII. 
DE INDULGENTIA RELIQUORUM PUBLICORUM. 
(Justinus Augustus edic(um.) 

Praefatio. Quantum providentiae et studii in res communes statim a primordiis imperii nostri 
contulerimus, dum traditae nolis a deo d curam adhibemus, ex iís quae iam gessimus omnibus 
manifestum fecimus.  Fiscum enim cum multis debitis oneratum et ad extremam inopiam adactum inveni- 
remus, in nos ipsos aere alieno recepto onere atque difficultate magna liberavimus. inde rem militarem 
rerum necessariarum penuria iam dilapsam, ita ut res publica barbarorum invasionibus irruptionibusque 
infinitis labefactaretur, quoad eius facere potuimus, idonea emendatione di, . uam non in his 
lantum opem subiectis praestandam subsistere oportere putavimus, sed etiam alterius. cuiusdam j 
pone faciendos subiectos arbitrati sumus, ut eos a reliquis fisco debitis liberaremus. 

. Commune igitur hoc quoque beneficium nostrum in omnes ex: praeteriti temporis reliqua 
wsque ad octavam et ipsam praesentis cycli indictionem a subiectis fisco debita remittimus, atque sancimus 
nullam fieri exactionem eorum quae in reliquis usque ad dictam indictionem debentur, sive gencva- 
lem sive specialem mensam gloriae tuae spectant vel praefecturam sacri apud Illyrios praetoris vel glo- 
riosissimi lustiniani praefecti numerorum militarium in Moesia et Scythia vel etiam sacrorum nostrorum 
thesaurorum vel sanctissimi nostri aerarii vel sacri patrimonii vel j issimi curatoris domuwm: 
werum quidquid tam in auro quam argento aliisque speciebus debitum fuerit id omne omnibus debitoribus 
remittatur, ut neque a colonis neque a conductoribus neque ab emphyleutis neque magis a possessoribus 
reliqua rÉ debita pro tempore quod est usque ad praedictam indictionem et ipsam exigantur. 

ll  Excipimus autem ab liberalitate nostra militares et foederatorum discussiones. Hae enim 
subiectos omnino non attingunt, verum illos solos quibus a fisco editatae sunt pecuniae et qui in 
lucrum proprium converterunt quae militaribus vel foederatorum ordinibus data sunt a fisco. Sed si quae 
etiam apud eos qui dicuntur susceptores vel exactores vel acceptores sive in auro sivé in argento vel 


2. rubr. ITegl avyycxgrjaseos Ornoaíawv Ath, ITepl Aos- 
mádow Theod, | 3 inser. om. ML, inserui ex Ath. || 4 
"Oca eit. Theod. | 7 4dAácav M] MAdacav L, dAacOiv 
cum Haloandro vulg. | 8 xagagvà» M | rf) om. L || 10 
sEwovusv Zachariae | rw $i 4A L| 1l gilav2go- 
mov usradovvas L | 12 *4AevOsgovvis] dAevOdgovs 
ML (nowjGag post druosíqp add. cum Haloandro vulg.) 
| &nppátow (et sic saepius) M, dAÀtiudoov (et. sic 
plerumque) L | 14 octausas D, om. M in lac. 12—15 
lit. | 4mxiveuratos) i. e. usque. ad kal. Sept. a. 560 || 


raírye L| 16 gae M| 11 cà»] c» L | üdvgiow L, 
illvgexoie M | de hoc praefecto cf. nov. XLI et L1 
18 7 xai vov à d&rov L | 19 oliv M (xóv xóurra 
TG» obuuv Ath.) oixaíoow L | 20sg. *ovdà odi - 
o10à ML | 21 pua Gorroi L | gvrevral L* | 22 xal om. L] 
23 discussonas L dvaxovaíovac M Jiscussiowas Ath. cod. 
24 *aÀÀ'] $ ML, nÀjv Hombergk, sí n5; Osenbrüggen 
(cf. 120, 35) | 25. xognyrOévra L| 4xi9évra M* | 26 & 
33 xaí vwa L. Ath] eignuéva xai viva M 


723 


dv dp 7 iw dgyvoq 7j àv GAlov vdw d» dis, velovnévaw ségaDsisv magà vOw vnorsiow wat. Dévra, 
p on xal avrà xal xavagAnO7cowra: olg zQocnxe Wer diuplcue dei loyóvto»v. pru eb Ts 
veómov xal Tos à. &mxawras vove óvras vÀw Qustígov cvertlow xovciov 5j Krapóv vi dx vw sign- 
pévov fuiv ániveurgecw xal vovro a5 wavaOévras TÓ Ónuócio» f xaradwiwas mgocrxov zv, dbasgoUpuav 
Tüs magoísns ruaw Óugsas, diera rovro Ámi v) Ónuóciov f xai ole dv douóbg và Towavra xaragalsiv. vov; 5 
yao vnorsléig dlsoUvreé Z6 mapgovGne rbiocausv gilavOQomíae, oU urv TOUS maQ avrüv và ÜnuóGia wo- 
Aafóvras xgrpara dzoGrsQsiv 18 vÓ Üruógiov Bovioudvovus Zyovv dxaivove, Omnov d» éxrrraypévos vUyO&ev 
Gvir&. modY, dd, de si vwac vavvne nud mgouucOóuavo: js giloriuías mig TOv Gvyyogovuévom 

uudruy xcrd Tiva mspivouap dx vQw vmortÀaw Ouoloyías 7) dvriporvijome sldjqaciw, 7j xal aie iduarrixa 
prravaDeixagi ola, 7 &Àlo vi mQós ssQuypagr;v TOn0UTÓ Ti uslerrcavess 95 mtgáEavrss gavsisv, ovdiv d£ avrov 
E valo 


UT PRAESIDES PROVINCIARUM Nov. CXLIX pr. 


- 


9 
] Étovsiv, dvadogovso, dà «às 0, das mag dw éxouícavro ravrac, "mavrsc UÀà ydosras Dag ts xai 
sjuiv ópoloyraovdiw, «f ógeilovees và iupara vü& voUrOw Gvyyaejaso'e va xal giAavOoonías abuddv- 
55, oí 0i ovdi» vni upudvov Óptilovrst annAAayntvos qQovridor «5& vàw àxodsiEsov fvsxa. nagagvAlaxie, 
e ui Tovro nagaunimtsv (10) moÀláwsé vado vàw avrüw évoyAsioO'as xgóvav, xtálev dà Evyoxian ti oavcac 
mwagirodgay, üyp Tre Óydóne émovsurgeos Éyovres vÓ dudQiuvov^ d sic mawrag sixóro€ Tv maQoVGaw nud 
Jiaviutiw. Bogiav. 
(Emiloyoc) Tà roivvv nagacvávra jpiv wal 0,à vods voU tiov rudw ngaynatixoU vóuov dnAoo- 
de 5 G5 évüUolórns nQoyoduuaci. xocuévg wavà Tuvüs v6» Baciida now magi pavtgà xaracrüGs. 
. anno I. Iustinov pp. Aug. [a. 566.) 


PMe 


HEPI TOY IHIPOIKA TOYX T2N EHAPXION APXONTAZ TINEZeAI EK AEHZEQZ TQ9N TE 

9EOOIAEZTAT9N EIHZKOIQN KAI KTHTOPQN KAI OIKHTOPQN TN EIIAPXI9N IIPOZ 

TON EYXEBEXZTATON BAZXIAEA, ED' 91 TON ONOMAZOMENON TO AHMOSZION AXOAAI- 

ZEXOeAI. El AE YIITEPOONTAI TOYTO IIPAEAI, MHAENA IIPOXIENAI KATA TOY APXON- 
TOZX OTIOYN HPATTONTOSZ HPOOQOAXZEI T2N AHMOZIQ9N. 

(Heooínpsov.) Ts magà vov OuoU Qadouivge riw solaías xnOóusvo: xai dv madg Dixasogo 

«ois gusrégove GmovOdLovrss Unnxoovt [va gdxomóv 4L agy5e rovrov dOiusDa, ima» sk v« moo dri 


Nov. CXLIX inter. lustini novellaa quarta. Graece tantum. extat in. M. f. 412. — Epit. Theod, 149. 


20 


25 
Lu 


reliquorum guae in specie conferuntur a subiectis soluta inveniantur, exigentur et ipsa iisque ad quos 
pertinent ex: dictis a nobis magistratibus solventur. we pari modo ceteros omnes qui a subiectis nostris 
«aurum vel aliud aliquid in praediciis a nobis indictionibus acceperint neque id fisco solverint quemadmodum 
solvere par erat, a praesenti donatione nostra excipimus, ut hoc fisco vel etiam paeem competunt 
solvani. Subiectorum enim miserati praesenti humanitate dignati sumus, nec vero eos qui ab ipsis publicas 
gpecunias praeceperunt ac privare fiscum volunt sive illos a quibus delegati sunt. Manifestum autem est, si qui 
cum hanc mostram liberalitatem praesentirent pro reliquis remissis per fraudem aliquam a subiectis nostris 
cautiones vel constituta erint, vel etiam in privaía debita transtulerint, vel quid aliud eius generis ad 
«ircumscriptionem meditati esse ve. fecisse videantur, nullam eos utilitatem ex (is habituros, sed cautiones 
dis reddituros essc a quibus eas abstulerunt. Omnes autem et deo et nobis gratias agent : I reliqua debent, 
quod horum remissione ei clementia digni habiti sunt, qui nihil reliquorum nomine debent, quod liberati 
Sint sollicitudine propler apochas custodiendas, ne forte accidat iis ut saepius pro iisdem temporibus mo- 
lestia afficiantur, — — —, usque ad octavam indictionem securitate utentes, ut ad omnes merito praesens 
donatio nostra redundet. 

ilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam legem declarantur iua 
gloria edictis usa in hac regia civitate omnibus manifesta faciet. 


CXLIX. 


UT PRAESIDES PROVINCIARUM GRATIS FIANT EX SUPPLICATIONE DEO CARISSIMORUM 

EPISCOPORUM ET POSSESSORUM ET INCOLARUM PROVINCIARUM AD PIISSIMUM IMPE- 

RATOREM FACTA, UT QUI NOMINATUS SIT FISCO CAUTIONEM PRAESTET; QUODSI ID 

FACERE DISTULERINT. NE QUIS IMPERATOREM ADEAT ADVERSUS PRAESIDEM, QUID- 
QUID IS TRIBUTORUM PUBLICORUM NOMINE FECERIT. 


Praefatio. Cum rei publicae a deo nobis traditae prospiciamus operamque demus ut subiecti 
mosíri in omni iustitia vivant, unum hunc finem ab initio nobis proposuimus, ul omne si quid antea imper- 


15 tà». M] xal sóv L| sids« M) 5ór L14 5 L) 
ai M | 5 vo/10v$ mavult Zachariae | 4ni om. L* | 6 avro M. 
| mapaA«fóvrac L| 7 Zyovy] Zys Haloander | leg. óxo- 
Ov? | Axravaaudvos L, dxvstapnévos M, corr. Haloander 
(rois dxrayagíove Ath.) | 9 viva M] vv L | 10 1010v1ó 
35 ML) vosovrov cum. Haloandro vulg. | 11 &navzac L 
n niv M] uiv oiv L| 13 ànodeftov Hombergk (cf. 

22, 35. 281,31 ed. 11 e. 1 & 2)] ánodsFapévav ML | 14 
*z0vrou] Tovro ol; M rovro ol; L (rovvove Haloander, 
voi1ow ol; Scringer) | nagsunisvew ML) nageunínies 
eum Serimgero vulg. | *19 addidi | Gvyox4sntrcavrss 
mageitogay ML, magívogav corr. Scrimger (praestat 
fori. nagsia D 'waav i, e. "indulgentia potiantur). Verba 
ebscura non expedio; EvyoxAentiaavtes significare vide- 
tur qui iuga vel capita (cf. 122, 13. 21. 636, 23. 637, 35. 
Gothofr. ad cod. Theod. 13,10. 2). averterunt vel subter- 


fugerunt". — lta vere locum restituendum putat Kroll: ài; 
ur (roivo à magsuriztas ztoAldxac) 9p v. a. d. y. ná- 
Aiv* (ot) 0à Evy. | 16 Guavépgaiw M] Diavogusiv L Giagué- 
vtiv Zachariae; malim diagxsiv vel duareivtiw || 18 zrQo- 
yodupass Zachariae] yoduuacs ML | 19 subscr. d. ann. 
T.iustinu pp aug. M disgpowvj9w v tois xpóvow Ba- 
cilaías "lovoviviavoU Theod. dypagr ceteris om. Ath. !| 
21 rubr. ITagi 10V ntQoixa yivsaQas tovc ügyovrac 

naügíq TÀw xrnrógav ággalitouévove (dagaliZonéyon 
cod , corr. Zachariae) vó Ónuóaiov, ur) (7 us) inder, xai 
AJ Zachariae, malim pri) Ovva, TOVTO Tt0070a4, 
mpo:iévas (nmposiévas om. index reginae) Bacilsi dià vv 
TOw Üruoaímv stangaliw Theod. | 22 oixyrógow] oi xai 
oixrivóporv index M | gos róv — 25 Ónuoaiov) xai Jia- 
gópaw xspalaiow inder M | 24 *urdéva (possis etiam 
nnxévi, cf. 650,11). underi M (an ui; Qóraa as? Kroll) 

91* 


Nov. CXLIX pr. 1.2 794 UT PRAESIDES PROVINCIARUM 


wai Gvyxiyv, VmZoys, vovrO xal dxavopÓGgas xal viÀsov dstogijva:. »icawvrsi voivev Oxo TÓ Tt 
Made. TÓ TB Ü)XOOw d BlaBés Ts xai dbruiov Qwersloin, DuvorOrusv 0v: 0j vovro QqOías Ktourv, sé vov: 
rgyovuévovs «àv éxagyiv moixa vàü$ dpyàe mapalaufávovtae xal v0 Üruóciw acgalsLouivovus óg9as vs xai 
vouípos àmad yorGÓas sagacxsvágasusv, mawrós dmeyouévove vovro uiv dOwejuaros vovro dà wai Àvjppevos 
aícyooU va xal GAL drmyogsvusvov. 

CAPUT I. 


"Iva. voívup gy Divos vivis émaienrÜGwrrs vais éxapylag GXrwoitv avrà: nusis v» Gvyvaic vaio wcT 
aótàv évoyloíusDa moosslaigsgi, meorQémo, voUe éxactTQ& bmapyías ódiovrdrOvé émiGxÓTOVE xTUTOQu t: 
xal oixprógaw «ove ayovrag tà mQmreia, Óià wow dercac dvagéosw dni vÓ ruérsQov xoároe voUs avrou 
émirrÓsins Éyew mpós vjv agyiv tZs avrQw émaoyías vouilouévovs. voVTO& yag rà GUufola «re dogs 
Oócrws xepie mapéloutv dagaAiLouévow vÓ» Üruógsiov sieiymw xavóva, sagsyyvOwtsé avrog vw wóuow 
dvavríov urüiv OunodrregOas [7] undé tiwwa BidtsgOas mapà «dw vmxorehów (mógov, dÀÀà ais oixeíaus) 
dgxovuévow citüGegiw éxcygenveiw vij vÀw Ónuosíow qógow slomodis, wal vois pév mpl ràs evgefeis sis- 
gopàs sbyvoyrovoUss zgde$ vs Gua xai marQixoM mQocptQsGOa,, vovs dà dyvo «€ eieztpárrev ogodoó- 
qegov, urÜiv vxo vovrov xípüos olxsiov mavrazaciw amzogepouévove. Óasjcs di avrove ovüdv forro» xai tois 
OuxaLouévow &nags ró igov vs xal Üíxauv vwéueuv cU» v&ys. Xs TOUTOVS dyaÀlárrüw Blénowras mos vov; 
wóuovs, Gs uy wci dazdwai xai xoóvos uaxgois «vroie émirQíBsg as dnsbuivas Oi xal voie Gpagtávoves, 
xai z9ó6 vv vóuov (mdysw vàs viuoíae aUtois, xal nàcav &rtdaiuyvad'as Qixasonivny. 


CAPUT II. 

Ov uóvov dà avro; ravra mpoayopevouev, dia wai Toi$ deyys éxdorne magédoow xal vois Gllos 
innortovu£voi avrai. &( ydg Ti& aUTOw 7) zs0i Tv vOv Üruodíaw tiszQabw óqOvpiq xoncnrae, y bnuiam 
5 énggtíais megifAos voUé TjusTéQove VsrOisÀsu, vij; va ovGícé ÉxnsOsirdi xal usy(Grcué vmayOTGeTas TijuaP- 
Qíais. Yuiv yàp rzyovudvov Oso uía tí: ÁcXiv avt Gmovóy vàé émagyías ebvousidDaí «s xai dageAG: 
oixsiGDai xai tr& TÀw dgyóvrow àxoAavAv Qixciogvvne, rove vs Ünuocíovs auduyTQS icd, scJa: gópovi. ov 
yàg áÀles Evers v0 moÀirsvua Diaco)Lsa Das ui) «àv evasflv sicayouévarv valaguáraw, é& ov 10 niv Groa- 
TiTiXÓV Tà Tsraypéva voUrQ xouiLópevorv voie ztoÀlsuíoi àvrixaDíatavas xal dx v7s vàv Baofdoor £xidpo- 
HZs Ts xal xaxíag éfaipeiras voU$ UmoTeleis, ppovosi dà xal rovc dygoUe wal vàs mOÀuc dw «76 vOv Ànerdw 
xai rà» áÀlos áraxtov Bíov émavpgnuévow énnosías vs xal dgódov, dntoAais: 0i xal xà Aosnà vàw vayudvorw 
1TÀv aUr0i$ dzxovsunOévtow, vay] ve xal stóÀs éxavogOoUvras, Ünuociov «a Pakavsiowv áxzvoatus stQotas: 
Ouádrgaw «s ÉxipdÀAnin xal vày &AÀov, ónóca vgós Üaparsíav vd vnrxómv éfeíonras ders rà map avrov 
cvrislovusva và gui» sl& aivové và dà xai Óf ajro($ QaxavacOal vr xal énid(docO a: nuiv 0à xaOánat 
ovdi» dvreüOev 5 vac vnd Tobroyw Éynv avufaive: gpovridac, xA)» àAX o$dà vasrac duíaDove, coU í 
Ouov xai catnoos rud» Ingo Xquorov vq syéOn cs avTOU gulavOgomiías noÀliow ruàe xal dià vovro 
Tois &yaÓois dpeiHlopévov. 





fectum esset et confusum, id et emendaremus et perfectum redderemus. | 1taque cum meditaremvr, quomodo 
tam fiscus quam subiecti a damno et iniuria liberi manerent, id quidem nos facile obtenturos intelleximus, 
si efficeremus ut praesides provinciarum gratis magistratus suscipientes et fisco cautionem praestantes 
recte et HN omnibus uterentur, omnique tam iniuria quam lucro turpi atque alioqui prohibito abstinerent. 

L. ANe qui igitur peregrini provincias ingressi cas iniuria afficiant nobisque per crebras interpella- 
tiones adversus illos factas molestia afferatur, ez hortamur singularum provinciarum sanctissimos episcopos 
eosque qui inter possessores et incolas principatum tenent, ut per communem supplicationem ad potentiam 
nostram deferant eos qut idoneos esse ad administrationem provinciae suae easstiment. His enim insigni. 
magistratus gratis trademus cautionem praestituris se putem canonem illaturos, obligantes eos, ne quid 
peragant quod legibus contrarium sit, neu quem a subiectis extorgueant (quaestum, sed ut suis) contenti 
annonis publicorum íributorum exactioni invigilent, atque erga eos qui 1n piis illationibus religiosi sunt 
clementer. simul et. paterne se gerant, a contumacibus autem eas severius exigant, neve ullum omnino hoc 
nomine proprium lucrum auferant. Nec minus oportebit eos litigantibus quoque omnibus aequitatem et 
iustitiam tribuere, eosque celeriter dimittere legum ratione habita, ne et sumptibus et longinquitate tempo- 
rum eos a(lerant; sed etiam delinguentes persequi et secundum leges supplicia iis infligere, atque omnem 
fustitiam praestare. 

IL Nec vero ipsis tantum haec praecipimus, sed etiam cuiusque magistratus assessoribus et qui illis 
praeterea ministeria faciunt. Si quis enim eorum wel im tributorum exactione neglegentia wtatur, 
vel damnis aut iniuriis subiectos nostros afficiat, et bonis privabitur et mazimis suppliciis subicietur. 
Nobis enim deo duce unum hoc est siudium, ut provinciae et bonis legibus utantur e( in securitate ver- 
sentur ei praesidum iustitia. fruantur, ugue publica tribua recte inferantur. Neque enim aliter res 
publica servari potest nisi piis tributis illatis, ex quibus exercitus quae ei destinata sunt accipiens hostibus 
resistit el a barbarorum incursione et improbitate subiectos liberat, agros quoque et civitates a latronum 
aut aliter turbulentam vitam sectantium iniuriis et invasione defendit, deinde reliqui quogue ordines com- 
modis iis deputatis fruuntur, et muri et urbes instaurantur, et publicarum balinearum calefactiones proce- 
dunt et theatrorum cura ceterorumque quaecumque ad subiectorum commodum inventa sunt: ut quae ab üis 
conferuntur partim in ipsos partim etiam propter ipsos impendantur et praebeantur, nobis vero omnino 
nihi inde nisi curas pro iis habere contingat, quamquam ne has quidem sine mercede, cum magnus deus 
et servator noster lesus Christus magnitudine liae suae multis nos bonis propter hoc quoque remu- 
neretur, 





2 3j Scrimger] dei M | sl Serimger] se M | A *rapa- | est 10—12 litt. cf. Theod. dg p av«óv ágxea Divas uo- 
exsvácausv Àf (stagaaxeváGoyuev. cum Scrimgero vulg.)] | vov vais oixaíaig airrosasv || 12 *ágxoUnsvos M, &oxov- 
&neyouévoves Agylaeus] dzrezóuaros M | 6 réts Scrim- &vov$ Hombergk | 18 aAAow male cum Serimgero vulg. 
ger] $ucis. M | 10 dagadiSouévos Hombergk] dagada- [24 roi; M] vois 14 cum Scrimgero vulg. | 28 éxsuaAZaias 
fouévne M 11 5 del. Osenbrüggen | rógor, aAÀà vais | M^||31 avroU cum Scrimgero vulg. 
oixsícig supplevi, om. M in quo post óxtorsAow lacuna 


DE RAPTIS MULIERIBUS 125 Nov. CL pr. 


CAPUT III. 


Tavra uiv ovv rss voi; dv vais éxaoyíau àmawvra sQoxngurrovtss, xai vaUTp Ünxvürrs; 0g9 vie 
Tuiv dot. weQi roUS vmnxóove gilavOQamtía, lÀt va xal evpsv7; ee Poe nüAlow Pte. TÜS và» enn j 
&Blafsías vogavery viDéusvos mQóvovav. oi dà «aíiré ruv vr xaloxayaÓías énsrvyóvrsé ai miQi rv aw 
dgxóvraw algegiv Duapigrovev, ovOéva savisAos 5 cqüs avrovs aíriácOvras. — el dà xal ávafaAowro vovrovs 
4niMéyen as xal sis rjuas dvagégnv, ovxér. (dv) Qixaios vois dvravOav éxneuzousvovs dv vais áxagyicis dia 
Tiv tv Ónuoiov GviÀoy)v dzavra modvruv ngoaigovuévovs éripéuyewwto, (000 rjusic) voU Ao«tov vebó- 
p49a ngotióvrav aUtüw xal t0vTove airicuévov. oi yàg «rv éLoveav saQ rjudwv AaBóvrss vis vOv dxóv- 
Tov émihoyis, iva rà& ógyàe mgoiwa Àaufdwovrs; roV€ Oruogiove sícdyouv gógovi avroí vs map avv 
urnjauds ádixoivro, ÓqOwvuovrvsg ovros megi vy» ToUrow dnioymw Gvexroi xaODszal oUx fcovva. usuqópavos 
TOUTO& xal vaic xar avrdw Tf ócsciw riv évoylovvrsé. dvafoÀj dà xoraeras waOdmaEL oiósis mgós 
Táv vOv dmixspivom avtq» Üruosiow gógmv warafoAnv, o? Ouios olwos, oVyi c yvarrótn gía, ovx svayls 
srOjgsov 5 novagrnouv, dÀÀ ot0à ueitor 7 ÉAerrov mtpócenow. ovra dà molivevopévovs ovs 10U€ 
»ove éxÀímrogas oUts uv voe GÀlove, ol dxixestas 5) veov. Üruogíew góQov qporcrís, dbasgoUnsv cov évrev- 
Ou» xuwüivov. và yàg xowij màcs AvgiteloUwra stQoxQívousv vi$ ddíxov mQocipécaoe tow sie TO Ünpóciow 
dyrouovay dOelóvrov. 

(Eniloyos.) '"Qers dà và xalàe juiw magagrávta qawepà xdg. yevéGOaa, xalevouev vv Ov UmeQ- 
or» xard vs v7)» evOa(uova rab» móÀw xai uv xal dv rai$ émagyíau TÓ magóv Juiov iuxrow srpoOsivas 
&i$ TOUS 7téQupavsig éxdgTZG xÓÀsQS OTOVS, D$TS priva JialaOsiv vüv dinvgnuévrw ngóvoiaw vi& yaÀnvó- 
TrTOs ZO vnéQ Ts TOU Üguocíov xal tjs TOv vnorshow aglagsías. Dat. SN. k. Febr. CP. (imp.) dn. 
lustini pp. Aug. (anno IV.) post cons. eiusdem (anno III.). [a. $69.] 


CL. Auth. CXXXI. Coll. IX tit. 13 
R DE RAPTIS MULIERIBUS ET QUAE RAPTORIBUS NUBUNT X 


In nomine domini nostri Iesu Christi Imperator Caesar Flavius lustinianus Alamannicus Gotbhicus Fran- 
cicus Germanicus Anticus Alanicus Uuan p Africus felix inclitus victor ac triumphator semper 
ustua » 


Praefatio.) Legis interpretationem culmini tantum principali competere nemini venit in dubium, 
cum promulgandae quoque legis auctoritatem fortunae sibi vindicat eminentia, Memínimus itaque pro raptu 
mulierum, sive iam desponsatae fuerint vel maritis coniunctae sive non, vel etiam si viduae sint, legem 
&ntea posuisse, et capitis subiecisse supplicio non tantum raptores, verum etiam comites eorum nec non et 
alios qui eis auxilium tempore invasionis contulisse noscuntur et non tantum parentibus mulierum, verum 


Nov. CL (Authent. CX XXII » Coll. LX tit. 13). est. alterum. exemplar novellae CX LIII Leoni praef. praet. 
sive Italiae sive lilyrici inscriptum (cf. quae illo loco ezposuimus p. 107), quod servatur in lul? f. 151 et in Lege 
Homana canonice compta c. 199 (s I). ctionis discrepantiam, quae ad nov. CXLIII integra adscripta est, h. L 
mon adnotavimus nisi ubi scripturas Iul? et | recepimus a conteztu qualem illo loco constituimus discrepantes. 

In indice M haec novella refertur Qv' meol v5 yaumOwians -q dondbowrs avTrv: ary oUx es 
éopaía ojca ysypaupuévr addita notatione ?jti dax] zxooysvaatápa v0U xahixos. mi uiv yàp vic avs va- 
qiíag xal Ó xoUiE xal aUry dxzxepoenrai àÀÀ' dxsivos (éxsivov cod.) udv dv xà mépari TS Vmartíag moó 
Ti0aápow xalayüÜQw iavvovagicw (cf. const. Cordi nobis est 8 4 p. 5,26. Krueg.), avrr dà xa xai xr (corr. aver 
Oi xa&. iun.?) quae errore huc translata ad nov. CLI wel CLII pertinet (cf. ad p. 128, 11). 





IIl ique haec nos omnia cum iis qui in provinciis sunt praedicemus eoque modo quanta nobis 
sit erga subiectos clementia ostendamus, magis prosum et benevolum deum habebimus, qui incolumitati 
subieclorum tantam curam ibeamus. (wi aulem hac nostra liberalitate potiti sunt, si in magistratuum 
electione peccaverint, neminem omnino nisi se ipsi incusabunt, Quodsi etiam distulerint eos eligere et ad 
nos referre, non merito amplius eos qui hinc in provincias mittuntur propter tributorum collectionem 
cuncta facere studere conquerentur, neque nos in posterum patiemur €0$ nos adire atque illos accusare. 
Qui enim potestatem a nobis nacti sunt praesidum eligendorum, ut magistratu gratis accepto. publica 
tributa inferant neve ipsi ab illis ulla iniuria afficiantur, $i cum in electione eorum neglegenter agant, 
omnino ferendi non erunt, si de iis conguerantur atque interpellationibus adversus eos nobis molestiam 
«jferant. Neque vero dilatione quisquam omnino ute(ur in publicis tributis ipsi impositis solvendis, non 
sacra ws, non sanclissima ecclesia, non venerabile ptochium vel monasterium, sed ne persona quidem 
maior minorve. Verum neque curiales neque susceptores qui vocantur, neque alios quibus publicorum tribu- 
torum cura incumbit a periculo inde oriundo excipimus. enim in commune omnibus prosunt iniusto 
consilio eorum qui adversus fiscum contumaces esse volunt praeponimus, 

Epilogus. Ut autem ea quae recte nobis placuerunt omnibus manifesta fiant, tuam sublimitatem 
iubemus cum in hac felici civitate tum in provinciis praesens sacrum edicium in publicis unius cuiusque 
civitatis locis proponere, ne quemquam lateat cura a serenitate nostra tam pro fisco quam pro sub- 
iectorum incolumitate excogitata. 





3 oi] a Serimger temere | el magi] inig Serimger 
rar 4 dvaBaAAo vro Scrimger| 5 *ovxér à») ov- 
xis ovx, & (debebat oUxévi, xáv si) Zachariae | 6 
* éztiuéuyoiwro M | oUÀ' rjusis inseruit Hombergk | 12 
v ovd tovs M | 13 ddixrov cum Scrimgero vulg. | 18 
a5$ yainvótrros (vel «jj yr e Zuu» Zachariae] 
a0ig yaÀnvorárow ruiv M | 19 subscr. dat. XV. k. febr. 
cp. dn. iustino pp. aug. post conss. eiusdecem M é£e- 
qgov5On unvi qeBpovagig Érss 0 17$ Bacileias "ov- 


cxiviavoU (corr. 'loverívov) usrà 19v vxavsíav avrov 
TÓ H'Theod. Annum imperii VIII. post. cons. Iustini III. 
Serimger. dedit temere; annum imperii IV. post cons. III. 
recte restituit Biener p. 528. 


33 inscr. Idem. Aug. Areobindo (pp.) | 29 antea] ante 
| etiam (etiam et /) comites] comites etiam | et alios] 
alios | 30 verum tamen] verum 


15 


25 


Nov. CLI pr. 726 NE CURIALES AUT 


tamen consanguineis etiam et tutoribus, et curatoribus huiusmodi dedisse per eandem legem vindictam, et 
praesertim poenis locum dedisse, si iam nuptae vel despousatae mulieres rapiantur, cum non solum raptus 
mulieris, verum etiam adulterium per huiusmodi temeritatem committitur. Et super alias poenas raptoris 
etiam nec non aliorum qui cum eo fuerant patrimonium raptae mulieri vindicari per e&udem legem prae- 
cepimus, ut dotis etiam marito legitimo dandae copia per raptoris ei ministraretur substantiam. lilud quo- 
que specialiter a&liectam est, ut nulla ait mulieri vel virgiui raptae licentia raptoris se subdere matrimonio, 
sed cui parentes voluerint, excepto raptore, legitimo matrimonio copulari, nullo modo nullo tempore licentia 
mulieri raptae permissa raptoris se coniungere matrimonio: sed parentes etiam, si tali consenserint matri- 
monio, deportari praecepimus. Sed mirati sumus, quod conati sunt aliqui dicere raptam mulierem aive 
volentem sive nolentem, etsi raptoris amplexa sit matrimonium contra nostrae constitutionis tenorem, debere 
tamen raptoris eam babere substantiam vel quasi legis praemium vel ex testamento forte, si hoc factum 
contigerit. Qui eoim talia dicere praesumpserunt, praedictae legis seriem intellegere non potuerunt. Qui 
enim tale stare matrimonium, etsi ta voluerit, prohibuimus et ob hoc parentes raptae mulieris deporta- 
tionis poenae subiecimus, si huiusmodi consenserint matrimonio, quomodo raptas mulieres raptorum eliyentes 
concubitum praemiis bonorassemus raptae mulieri datis? Superlluam igitur eorum dubitationem vel in ii 
posterum resecantes priorem legem per praesentem interpretari censuiinus. 


CAPUT I. 


BSancimus itaque, si rapta muller, cuiuscumque sit condicionis vel aetatis, raptoris nuptias eligendas 
esse censuerit, parentibus praesertim noa consentientibus, nec ex beneficio legis nec ex testamento raptoris 
hereditatem accedere iubemus vel quocumque modo substantiam vindicare, sed praemium quod per 
nostram rapt&e mulieri datum est, ut raptoris et eorum qui auxilium ei tempore ínvasionis praebuerint 29 
substantiam vindicet, hoc ad patrem vel ad matrem, si ambo vel si unus supersit, qui nuptiis specialiter 
non probantur consensisse, ex tempore raptus ipso iure tranaferri, ped peer raptoris non jam raptam 
habere mulierem quam coniugio se raptoris inquinare non piyuit, in personas transferri quas superius 
nominavimus eorum non consentientes coniugio, Nam neíarios buiusmodi coitus poenis i non prae- 
miis competit honorari. Quodsi parentes iam decesserunt vel huiusmodi sceleri consenserunt, substantia 25 
raptoris atque aliorum hs facinoris fuerunt participes fisci viribus vindicetur. Quam interpretationem 
non in foturis tautummodo casibus, verum etia: in praeteritis valere sancimus, t&mquam si nostra lex ab 
initio cum interpretatione tali promulgata fuisset, Leo parens carissime atque amantissime. 


(Epilogus.) Quae igitur per hanc legem noatra statuit celsitudo tua effectui mancipari 
Observarique praecipiat, Vaie Leo parens kar;ssime &tque amantissime. Dat. Xll. kal. lun. CP. imp. dn. * 
iniani pp. Aug. auno XXXVIL pc. Basilii vc. auno IL [a. 563.] 

PNA 


IIEPI TOY MH IIAPAZTAGHNAI H AIAXGHNAI BOYAEYTHN 
H TARE9THN AIXA BAZIAIKHZ KEAEYZE292 EM9ANIZOME- 
NHZ TOIZ EIIAPXOIZ. E 


'O airós Bacilevs "Imayvg «Q évdoboxóro dndQyq. moessoiov. 
(Hgooípsov.) Mivvsu nuiw derdin «js G7 jmeeories Afyovaa pà geives dx Duagóporv Oixaetr- 


gíov BovAsvrág yj vafsovrae rj mQós vavrgy» dysgOaa vüv aíuopa móliw QixagOpuévove 5 &i6 (réQaw Ttán- 
macÓa., moÀldáxis dà xal Deías ruov nogíQsaOas walevasus voVto Boviouévag" wal fje b ngaygavixai 


Nov. CL1 Graece tantum extat in ML, B 1,8,2: (avsr 7j vaaga ov xaitas ai và Bagilaxa schol, M, quae 
&4d nov. sequentem pertinere videntur). — Epit. Theod. 15i. | 


CLI. 


NE CURIALIS AUT OFFICIALIS SISTATUR AUT IN IUS DEDUCA- 
TUR SINE IMPERIALI IUSSU PRAEFECTIS INSINUANDO. | 


Idem Augusius lohanni gloriosissimo praefecto praetorio. | 


Praefatio. Relatio nobis missa est sublimitatis tuae, qua dicitur non debere ex diversis iudi- 
cüis curiales vel officiales aui in hanc felicem civitatem duci litigaturos aut ín aliam mitti, saepe autem 
etiam sacras nostras iussiones proferri quae id velint; ac petíisti, ut sacra pragmatica forma id prolu- 


8 verum adulterium etiam [| 4 fuerint [ 5 dandae legi- 33 magaerrvas: L im teztw, wapíiaragO'as Theod. | 
timo | lllo quoque speoialiter adiecto, ut | 6 raptoris | duayOzva: om. Theod. | 34 Jiya ML] zopéc Theod. 
elgere matrimonium | 11 factum] etiam factum esse| | xeAsíosos Bacslaxt ind. Theod. | 4ppasiZou£voss M pr. 
14 subieeimus poenae | 15 conubium | datis mulieri | | £ug«viLouévn» cod. Theod. | 35 vaic énapyiaue indez 
19 aocedere iubemus] accipere | 21 ad patrem vel ad | M pr. | 36 "savvy — npastopíor om. L (4pcodisdo 
matrem] ad parentes | vel si] vel | 23 quam] quae | $mapzq vd» rmparrepiwv male Haloander) d berg 
| 24 eorum (earum /!)] eius | 26 atque] neo non | 27 | M37 4exaAg M] éneoválr L &nsevdàn B | 38 Soc 
verum in praeteritis etiam | 25 Leo parens] Areo- | Aevras 7 om. B (cf. ad 123,1. 5) | érégae L | 39 £v 
binde pater | 30 Vale — amantissime om. Zachariae] 5j ti B* si vis L 5*50as LBf | Oaíe xai 

mgayuarixo L* 


727 


TUxq ToVrO xolvOTve, dits wndéva raPednv 5, Bovisvezw ursa 4b £xioas sie évépav dyra Das yolgav urva 
sí; vavrg»w KxecOai vv siÜ0a(uova nóhw, t dà Sai yévortas GvÀÀafal mtQW vovrOv, vavra$ dugaveis 
yevécDo, và Dixaarrolq «7s dé vmegoyne xal wrjgovs duolocGove Aanfávsmw 


CAPUT I. 


'"Hasís vovv» mácav uiv ayoy$w wal zagdoragiw dzocrQrgóusDa, si 3i dvdyen yévorvo. 10i0UrÓ vi 
mQaz9rva., otdevi vw rstépov dpyóvraw mÁnv y TQ OgóvQ rq Gq cvyyogoUuev rabeórm» 5 Bovievtnv 
aí; vavrg»v ayoyiuov nowiv trv evOa(uova mzólw, nÀDv si u9 Daín xéAevaic éstirTQéztOovoa vovro oras yévoito, 
Zw mQosnxm xal vr)» gy» uayOdvauv Vmrsgoyrv, xal uj xapa vq» G9» yigov dyoyiuov yívta Sas avxóv, dià 
TÓ Àegerelé vq) Ónuocíq, uümors dvrsvOsv oí và Ómnuósua moárrovrss ügalxóusvo: ravrrw Aádfowv dgog- 
un» Te xarà TOv Ünuodiow ésrrpsías. 

: fMniterét) 'H xoivvv G9 vbw*goyy tà magacrtávra zuiv xai dià vore ToU 
zudw Ónloóweva vénov Kgyq xal ségats ragadoUras Gxevacavo, Dat. XVIL (kal... .. 


NE SACRAE FORMAE QUAE Nov. CLII pr. 


Üulov mgayparixov 
e) 


PNB 


HEPI TOY TOYZ EII AHMOSZIOIZ IIPOIONTAX eEIOYZ TYIOYEZ MH AAAQX EPPOQXOAI 
EI MH EFENONTO H TENOINTO KATAQOANEIX TOIX T9N PRAETORI9N ENAOEXOTATOIZ 
EHAPXOIZ KAI EKEIGEN KYPOQOEIEN. 


'O avróe Bacilews "Iadvvr vq; évdokorárg £nágyq ztQairoglov. 
(Hgooiusow) FmovÜdjovres uera vis vov Owov BonOriac cvv Emiusleía Diowuiw và 17$ duziavev- 


Dean vuiw noAvrelas i bcd deonórov Jsov nodyuara, xslsbouev uy dAÀos (Gyómv vOv zxspl Óruociov 
yivóusvov ngós TOv usyalomgsmácvarov QoUxa 5 xci avyovordlaov 7| mQÓ€ TOV TOv ÉxagyuDw Àaumgorárovs 
doyowras, si py) mgóspov dugavigÓ vq Oixacrngíq Tie GT€ Umepoyns, ToU: dà gj) ysvouévove wavagaveic 
pnósuíav icyv» Éymv. dromov yàg zgopdcss Ünuogíov ywópmavov Jeiov rUmOV uj ngórspow vq OQgóvq T7 
ens Vrtagoyr;é dugari voUrov xaOíaragD'a, slra ovra xarasndunegOas noós TÓv uayalorgenégvavow Ootxa rj 
avyovata y ToU€ lowmovs vw émagyus»w &pyovras. Jai yág duqawei; yivouivovs voVe voxovrove D'aíove 
TUnove vQ Ogóvq Té G7 vnsQoyyé ovra xavaméumegOas sie vac éxagyías xal ségars zrapgad(doa as. 


Nov. CLII Graece tantum extat in. ML fuit in B 51. 19, 1 secundum indicem reginae. — Epit. Theod. 152. 


beretur, ne ullus officialis vel cwrialis neve ex alia in aliam provinciam ducatur neve ad hanc felicem 
wrbem trahatur, si vero sacrae hac de re conficiantur litterae, ut eae iudicio tuae sublimitatis insinuentur 
€t decreta congrua accipiant. 

L Nos igitur quamquam omnem in ius deductionem et exhibitionem aversamur, tamen si quid eius- 
modi agi necesse sit, nulli ex: magistratibus nostris nisi sedi tuae permittimus ut officialem vel curialem 
ad hanc felicem urbem duci iubeat, nisi sacra iussio fiat quae id nominatim praecipiat, quam tuam quo- 
que sublimitatem nosse par est, neque contra sententiam tuam illum in ius duci, propter fisci utilitatem, 
" jet qui publica administrant cum in ius abstrahantur hanc arripiant copiam fraudis facien- 

lae publicis. 
r Epilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et per hanc sacram formam nostram «de- 
clarantur ad opus effectumque adducere studeat. 


CLII. 


NE SACRAE FORMAE QUAE DE PUBLICIS PROCEDUNT ALITER VALEANT NISI SI GLORIO- 
SISSIMIS PRAEFECTIS PRAETORIO MEE PRU VEL INSINUENTUR ET INDE 


Jdem Augustus Iohanni gloriosissimo praefecto Practorio. 


Praefatio. Cum deo auxiliante nobis magna cum diligentia res imperii a domino deo nobis con- 
crediti administrare studeamus, non aliter valere iubemus formam de publicis ad magnificentissimum ducem 
vel etiam augustalem vel ad clarissimos provinciarum praesides factam, nisi si prius iudicio tuae subli- 
mitatis insinuata sit, vero insinuatae non sint nullam vim habere. Absurdum enim est, sacram 
formam publicarum nomine factam non prius sedi sublimitatis tuae insinuari, atque ita demum ad magni- 
ficentissimum ducem vel augustalem vel ceteros provinciarum praesides mitti. Nam eiusmodi sacras formas 
sedi sublimitatis tuae insinuatas ita demum in provincias mitti et ad. effectum duci oportet. 


1 valbeórn» B] urs vabedenv ML | 5j Bovisvriw 


ip^ Bj eps B) umód ML | 2 
AuiSowe MB*] dxoloió. 


Aug. III 00s.) 
Iota ei. dido»xav 


emissae sunt. — Scholion in indice M adscriptum ad nov. 





CL si hue pertinet (cf. ad 128, t1), a. 534 data. esse sta- 
tuenda erit| 13 rubr. IJegi v0U uj 4ggdiaDas vae ztegl 
Ünuoaíov Daíac xslsvasie yoplé xvgaasos tdv dnáp- 
xcv Theod. | mgosióvrag ML, corr. Haloander | 14 
precn ML || 15 4nágyoss indez L (cf. Theod.) ózág- 
goi. ML | 16 *énágxo ML | 19 Jovxa 7j xai avyov- 
erálov (cf. 31) ad Aegyptum et Thebaidem superiorem 
spectat (cf. Hierocles synecd. 123, &. 131, 7; praeterea 
dict. XIII c. 1. 2, Georgii Cyprii descr. orbis Romani 
T10 p. 36 Gelzer; et de Thabaide C. I. G. 8646) | 22 
yj — 25 $nmapoxjs om. L | rovrov abundare censet 
Zachariae, nisi legas 21 yvvon£évov O'alov virtov 


15 


Nor. CLIII pr. 128 DE INFANTIBUS EXPOSITIS 





CAPUT I. 


Ei xà volvov uéyos vOU viv mQóe BÀldfn» vov Ünwocíov yéyove, rovro dxvgov slvai xsAsvousv, Seczi- 
Dovrss xoU AowuoU Éxacrov Óuiov nQayuaTixov TÜmOv, Er» mo0$ vOv avyovcTdloov sivs mQós vO» dovxa aite 
mos v0) Àoimobé tQ» énagyu)ov ágyovtae yévorto mQopáas Onuociov, xaDà sigrnrau, xdvrog dugarizea fes 
*Q Üuxac Tro t7 cijs Utagoyzs, xai oUra* sis ràg d1apyías n&umegÓa. mooravróusvov uerà scposraypavamy, 
xaÓà signrai, Tüs GT vz&Qoine. «ers 0000 uiv ui mQós BAáfnv yívowtro voU Ünuocíov Jaw. TUmxO. TOvTOvE 
xal dégiGDas wai mgorárraw T&v TpoitüyuátOY, xal m£uzegOaGs map vZ6 G6 Vmegoyrzs eis vàe Ésxtapyias, 
4p q vs mégar. magadiloaOc. Ogo. dà ngos BAáfgrw voU Üruocíov xarà Gvvagmayrv yivovras, déyeasas 
piv TEv Gy» Vnsgoyzv coUs TOuUrOve Üsíove tUzxOVS, ui) ztodrttiv. ÓÀà và Év avrois Éyxt(ueva mgiv y] mpoct- 
gov ais uas dvevéyxo, iva si và de sixós móc Bháfnv vov dnuoaíov yéyove, tovto énavogOmO7. Oio:ónzxors 
toívv» Üsios mQayuatixós TUmOS mtQopdgt Üruocíov ysvouevos u5 éugparige yévrves vq Opóvq T$ 67e vxeoo- lU 
x?$, rovrov dv ovdsvi xQóvq xoatrsv BovióusDa. D. k. Iun. CP. dn. Iustiniano pp. Aug. (IV.) et Paulino 
vC. COBB. [a. 531] 


"PANT 
IITEPI TON XAMEYPET9N BPE9Q9N. 


'O aire Baailevs 'HÀiq 1$ dvÜoforátq: éndoyq vov lÀlvgixov. 15 
(Hoooiuiov) "Eyxinua i$ àyOpunivns runs dAlórgiov xal ovüà nsgi rtdvrov BapBdomv àbho- 
suctov Lvügéas ó Dtogiléataros mpsoBUregos xai ánoxpuiáQuoe Tie vàv Oscalovixéeow &ysarratrs éxxlraías 
mpoijyytiÀs», d Tivig tà moióvra &vÜUe dx xoiA(ae dmopgínrovrtss Hpégr, xal dv ai& dyíau avra xaralap- 
mdvovrsé éxxlmGíng uetü vÓ vaVta magà vw svgsÜoUvrtmy dvyÜQgomev dwayayze xai rgogr$ dfuwOTwa: 

dxdixoUs: xai doíÀovs mposayyélÀovsi, xai ámiOwuovcs vj, oixeíq cuóTmt. vovro TtposÜsivci, d» ois iv 9 
avrois toI& v76 o7 mooquíoi DCaváro magadsdoxacw. avErsavras aregijgas v6 élevOsglas. Éneidr voívvv 
10 cToi0UrOov drOz;ua zOÀlÀà xarà vavrür mtéQusyei ÉyxAnjuara, góvov vs xai Gqvxopavtíay xai 0ga dw vi& v 
Tj roiavrm mQübn sixóÀos ánagiÓugarro, ÉUri rois và voiaUra Diaztgabauévovs qv &x vv vóucv us dia- 
gsíyssv AxOixraww, dAX sls tO cos d. Gmggoveatégove yevéacas zai dayaraue avtov vxtoAn vas stoiwaic, 

ola x «5 dvaidsíae 76 dvayoyre (dia dyxàjuara ngosayys(lavras. Orso toU loitoU qvAayOTvas Qsaztizousv. :5 


Nov. CLIII Graece tantum eztat in. ML, c. 1 ez B' N 3,3 p. 517 Zack. in B 33,2, &4 — Epit. Theod. 
153, Athan. 18, 7; Anonymus Bodleianus 26 apud Zachariae 4dváxÓ. p. 222. 





L Si quid igitur hucusque ad detrimentum rei publicae factum est, hoc irritum esse iubemus, 
sancientes, uf in. posterum quee sacra pragmatica forma (sive ad Augustalem sive ad ducem sive ad 
celeros provinciarum praesides rerum. publicarum nomine, sicuti dictum est, fiat), omnino iudicio sublimi- 
fatis tuae insinuetur, atque ita in provincias mittatur al aera additis praeceptis, uti dictum est, subiimi- 
latis tuae. Itaque. quaecumque sacrae formae non detrimentum rei publicae fiunt, eas et suscipias et 
praemittas praeceptis, atque mittantur a sublimitate tua in provincias, ut ad effectum adducantur ; quae- 
cumque aulem ad detrimentum rei publicae per obreptionem fiunt, eiusmodi quidem sacras formas susa- 
piat sublimitas tua, neque tamen quae in illis continentur faciat, priusquam ad nos rettulerit, ut si qvid 


forte ad. detrimentum rei publicae factum est, id emendetur. aecumque igitur sacra pragmatica forma 
publicorum nomine facta sedi sublimitatis tuae insinuata non it, eam nullo tempore valere volumus. 
CLIIT. 


DE INFANTIBUS EXPOSITIS. 


Jdem Augustus Eliae gloriosissimo praefecto Illyrici. 


Praefatio. Crimen a sensu humano alienum, et quod ne de barbaris quidem ullis referri fi?em 
habet, Andreas deo carissimus presbyter et apocrisiarius sanctissimae Thessalonicensium ecclesiae. notus 
nuntiavit, esse qui infantes ex utero prodeuntes statim abiciant et in sanctis ecclesiis eos relinguant, deinde 
eosdem postquam a piis hominibus educationem et alimenta impetrarint vindicent et servos suos esse pro- 
nuntient, atque cupiant suae crudelitati hoc addere, ut quos in ipsis vitae primordíis morti tradiderint, 
eos adultos privent libertate. Quoniam igitur eiusmodi indignitas multa simul complectitur crimina, cae- 
dem et calumniam ei quaecumque quis in eiusmodi facinore facile recensuerit, oportebat eos qwi haec 
talia committerent, vindictam ex legibus statutam non effugere, sed quo ceteri moderatiores fierent, ex- 
itremis poenis subici, quippe qui per impudentiam actionis sua ipsi crimina deferrent. Quod quidem in 
posterum custodiri iubemus. 





1 uéypi vov vvv L) om. M | 2 Oeiov om. L? | 4 | xai xy (corr. xaÀ. iun.? e in subseripti 
ngorarróusvoy M] om. L | 6 pro tà» mavult usrà | soy, e 4 - s n eng pex 
Kro/l V 10 voivvy om. L | mgayparixós Ouoc L| n5 | apud Anon. Bodi. et Ath. | 14 rubr. IIspl xausvoeróv 
^ i Lu — " Mura tfo ime. | Theod. | 15 "Hl. Ath. (cf. ad inscr. nov. CXI p. 521, 1:)] 
T&Íq reliquis omissis Theod. iust. pp. aug. et pa[ulin. M, à " | d *oc 
IV odi. Zeiwins Sube B Diu M ad me CE | oo coe io emm IMMER Mb pee MI 
immerito adscriptum quod p. 125 exhibui etsi in promptu | 72e& L| 17 d' i. e. dyías L | 18 meocrveyxev L*| 
est referre ad nov. sequentem CLI v ad 521, 11), tamen SE TPIM M dnogízttovras (sim. infra) L | 20 
vir dubito quin ad hane mov. CLII pertineat, ubi de | 9€ M] ovv L, vo$€ Haloander | 21 magadederxóras L 
conrulatu in illo scholio commemorato ez ipsa codicis M | 23 à voiavra. L] aóvà M] ne d dud L| 24 si rà 
subscriptione constat; accedit quod cum hac subscriptione | D) avs M | 25 sum Codd » mgosayyéllovra: 


facilius conciliari potest diei nota in scholio corrupta wa Haloander | Jaemitequav 


DE H3 QUI IN OSKOENA 


729 


Nov. CLIV pr. 


CAPUT I. 


"Oso. roívvv ovre dw dxxÀroíaw rj jíuaw 5j áÀLlos rómois dxogpupévres desyD'avos, vosrove stc: 
rgóztows fAevOsQovs slvai magexidavópaDa, xdv sí dxgilre Tie dmólriEis vndgyos tq dváyovrs el v0 iibi 
TO toroUTOw ztósomtov 1j avrov DingéQev Deanoreía. 8i yàg vois rustéQowi zQocrétaxras vouoie, (cta ToUs 
vogoivtas oíxérag maoà rGw Üragmorüw xavaggovnÜévras xai ox tns avtdw vyis(ag dnsAzGOsiane dx rw 
xixrruévmarv éxtipedeíng jr) abvovpévové ndvra sí$ dlrvOrglav dvapgnazia ns, nos &pa ye rove dv avr 15]. 5 
tjs Done doyp rj vÀw GÀlow ávOgotew xaralng Óévins sjaefit(q xai naQ avrdw dvargagévras avsbóusda 


tie ádiwov 


ovisiay xaPélxsa ai; dÀÀà vovrow vOv v& OduDTatOv dQyieniGxomow 15$ Orocalovixéow xai tzv 


Um avróv dyíav ToU Duos belnsiav xal rjv ojw dvlolótyra fondsiv xai t5w élavOsgiav abtois ixDixriv 


ÜacmíLousv, nrdà tàüc d rOw nustfQuv vouov TOW TaUTa mQarrOvrow 


Suagevyóvram sowas, ola dons 


émavÜpamias xai auóTnros msnÀngnudvow [xai] rocoVrow mdgG9é uinapor(ag gtígovos, Ogov vavrmw oi l0 


aO wrégois éxdyovas. 


QEmniAoyos) Tà xoívv» magaarávra fiv xal Dia vovds voU Oíov Srloígeva cínov 5j va jj évio- 


Éóv,s xni Ó xarà weigüv Tyv avrjv segaAgvüusvos doyrv xal 5 


méDouévn vuiy TnE ÉFoyg xal négati 


mapndobvas xal maQagvÀAajOnvos Gzrecáro. xai zxoiw; yn ÓmixtiGetas d ggvGíOv AyrQd)v xavà TOV 1aira 
magalaiver émiyecpoóvtov 7, magaBaiveaOas avyyogovvtow. Dat. prid. id. Dec. CP. (imp.) dn. Iustiniani 15 


pp. Áug. (anno XV.) Basilio vc. cons. 


PNA 


a. 541.] 


IIEPI TON EN OZPOHNH AO0EMIT9Z ZYNAAAATTONTO9N. 


"A ixoxotvap "lovaturiavós Idyovavos dq xóunts tow Üsiov 1Qigáram., 


(Heooíusov.) Ilagadokós vus rAOsw eic jnàg Aoyos, a oí xarà Tiv ufonv vÀw norauaw xal vjv 20 
'Osponviw émapyínv voÀnas ydpow dÓÜsuívow OpiAsiv, xal vovs Qoyuaixoe stapafaivovas vovovs xal vàs dv 
avtoig rzxAiAnsévas ztowaüé vd$ Y& maÀlaids «ai wéas, TOig udv dx ytvtóveov. mtQossyovres, sis oOepícovs à x«i 


Nov. CLIV Graece tantum. extat. in. ML (aVrr d£egomjón $nig ov vóuos OUx Jw schol. M in marg.). — 


Epit. Theod. 151, Athan. 11, 6. 





L Quoscumque igitur eum in modum in ecclesiis vel vicis vel aliis locis abiectos esse probatum fuerit, 
eos omnibus modis liberos esse iubemus, etiamsi actori certa aliqua probatio suppetat, qua eiusmodi perso- 


nam ad suum dominium pertinere ostendat. 


Nem si legibus nostris praeceptum est, ut servi aegrotantes 


a dominis neglecti et quasi desperata eorum valetudine a possessoribus curalione digni non habiti omnino 
in libertatem eripiantur, quo tandem modo eos qui in ipso vilae principio aliorum hominum pietati relicti 
—— ab iis enutriti sunt in iniustam servitutem trahi pa(iemur? Verum his et sanctissimum civitatis Thes- 
salonicensis archiepiscopum et sancíam dei ecclesiam sub ipso constitulam et gloriam tuam opem ferre et 
liber(atem iis vindicare sancimus; neve poenas ex legibus nostris statutas e/Tugiant qui haec agunt, utpote 


gui omni 6 
eam inferunt. 


nhumanitate et crudelitate referti sint, quae omni homicidio tanto peior est quanto miserioribus 


Kpilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram formam declarantur gloria tua et 
qui pro lempore eundem magisiratum suscepturus est et officium vobis obtemperans ad opus effectumque 
adducere atque custodire studeat. — Etenim. poena quinque librarum auri. imminebit iis qui haec violare 


temptent aut violari patiantur. 


CLIV. 
DE IIS QUI IN OSROENA ILLICITAS NUPTIAS CONTRAHUNT. 


Imperator lustinianus Augustus Floro comiti sacrarum rerum privatarum. 


Praefatio. Mirus quidam rumor ad nos pervenit, eos qui Mesopotamiam et Osroenam provinciam 
incolunt, audere illicitis nuptiis se iungere, atque romanas leges violare et poenas ín iis intentatas tam 
veleres quam novas, qui cum ad vicinarum genlium mores respiciant, in illicitas atque prohibitas nuptias 





1 "0co. voívvv ovrtoax] OsasiGousav 0moi B' | 7) 5 
dw B'| éXuou L | &xogpipDérvrss cum. Scrimgero vulg. 
|| rovro« L, B' v. L | 2 £Aev2dpgow B' v. . | tagaxs- 
AsvogeOa om. B* v. L| x&v si ML) xal sí, v. |. &i xai 
B*|vnzdgya B*'|3 avrov Serimger | mgotéraxres B^ 
v. Ll vópos] Cod. 1,6 $3(c.6,44 62)]4 «s LB!) 
om. M (cf. ad seq.) | vyeíae LB* | dx] óc ix M | 65 
€fuovuivns nàvras M | agagnázsoDas D' v. l. (ante 
hoc woc. littera deleta in M) | nos ága ys B'] noce 
aii ÀÀov ML, quod retineri nequit nisi particula ovx ante 
eivtEOusDa v. 8 inserta cum Haloandro et vulg.; an leg. 
zc4€ o9v ndAlov? | 1 vovrois — S ixdoxtiv 9uanitopev] 
vovrovs dAsvOspovaO ns Druonitousv D* | vzs ML] ers 
vam (cf. 128, v1) eni. Zachariae falso | 8 vm avrov 
M 8 9 *rjis MLB? | 95q. cf. Theod, ó xazadvv ov 

Lit. 


dÀeíOspov vais TÀv povác v nowaic vnóxritas | Jia- 
gsv/oruv L | 10 xai seclusi (nisi corrigendum 75) ll 
xtiov L^. xeípovas B* v. L, xsigcvev  Haloander | 020v 
LB) oom M| 13 0 — nagalgwóusvos M] 5j (o6 /fa- 
loander) — mageaAnwóuevos L | i5 subser. d. pri. i$ 
(sic) dco. ep. dn. iust. pp. sug. basilio ue. conss. M 
Par. Y. daxeulg. Bacilsías "lovaziviavoy vÓ if! Una- 
T&(as Bacileiov Ath, dEeg ovn unvi QexauBoi Frei 
iu vnatiq Beg Theod. | 18 rubr. Osios stga- 
ynuatixós tUmoO$ megi rw dv 'OGponvi xai Miaozota- 
miq dOéuior Gvyallabdvrow yauov Ath. | dv óagotvr 
L, dv óaganvi cod. Theod. om. index M in lacuna 
áDsuíitwg aivaAlarzóvtor] áO9suiroy agiv fiet. | 
20 I^gádo$os mé] IIangadófos ci, Ath. Theod. | 21 
dnapyias L| en crois rnnirunévas L 


92 


Nov. CLIV 1 130 DE IIS QUI IN OSEOENA 


xexalvuévovs dusitovrss ydpove. fjudié voívvv voro uiv oi0iv navrslas énigteígausv" 0$ yàp ryovueSa 
dwÜQaimove pnépos Ovras vré TusréQas molmsíag TOi0UXÓ 4 marte Üapgosiw xal vzv yovüw tTüw écvtém 
xataaGqVi&iw xai và ovóuara Gvyyémv. 

CAPUT I. 

"Qers wal dfegsvvüv vavra rjBovlóuaSa, wai sí «« vowVrOw Ae mémpaxras, rovs Guaprávovras mpói 
deyávmv dysww riuogíav, alÀ' éxeii xal xoóvos dari maxgóe xal ovÀà muaGrs/ouav ToíOU10 T& yeyeviGda: 
mánuuélnaa, ei dpa xai TOwiTó Ts Gvpféfrxe, vÓ udv stapqyrsós, Oros ij move áv Ego, Gvyyagorusv oi 
ijv Üagonvrwv wal viv uécnw vw morauaw «às éxagyías xaroixoUgs, npogdgus 1Ow dv avtais ysrouévom 
Jiagógas dgólmwv, xal nálurra dygoeuxos mÀnOovs we énà xÓ nÀsigrOv Owtos TOV vaUra Éiagapréiv leyo- 
mévov, xal émi voU wUv Gynuavos ddpav alvaa, ovliv molvmQaypovoUvvreé va» dygs v7 weagas ruepv Duias 
Qiavdfeme steQh voírov di sixóg minuusinOévrow, aÀlà Oesnitovres nacav xaAvOTa, nepi vovtov Qrtraw ii 
ToirÜTQw ward mQosoov 7| ngaypatow diagegóvrow xoi; dw vaic avvale éxagyíci OixovGi. nar Dd vóv 
zuévapov vóuov TOv Évayyos wsQi rovrOv raÜ£via ti vie érÓlumcev 5j xal volurgtuay vowVTÓ ti ngabaa, Bov- 
Aóus)a vovrow ÜmO mowas éojdras xaractivo:, sidóva c oV péyp. ygnuavidw GrnaóueDa momuv, dl 
avtóv vs xal yvvaixa xal saijae d£ dDsuivaw yiwonévovs yáuow id TüV prtégav, ex siggras, Daiav did- 

b cd uevsÀevcóusDa, wal tÓw s; wepaAyw xívüvvov xal tr» aie ssQwovgiav avrow mowi;w dxiGtrGouev, |; 
ovdevós guüousvos ovra ai asiovo ovrs si élávrovos 4i xaracTaGens y tvyné Tj iegaxvwns (rovro yag £c 
uGÀlóv écovi QvcuoAoTspov), aÀÀd müciv Opolos dmebióvves v9w vevouaGu£wQw xal «ow émpaixoi ngézovaav 
vóuow qvAdfousv s)vabíav, oó udpos uóvov vz& ojcíae dqaigoóusvo, dAÀà xal vüv ovGíaw oÀsv wal u£pos 
TOV Gojcros, wu simag wai dunelevier avooysv v9 dOsuiTOyauíav, xal aUtZv icos Tü»v weynv' ovdsve: 
dmogvysiv Óvvau£vov sig 9 tois mias dv vois mÀnppelnuasiw dxolovOsiw. xor yàg và (gOà 1a xai mpoi- 20 
gxovra qgovsiv xal voUe Glove dwagrüw sié vÓv voiwvtow LüjAov, dÀÀ' oUx avrov; modvrtw mapdwona wai 
i TZ» zgós àllülovs xaragsoynw piunsiv. vaUVra TOÍvvyv quvAivrsgOGs fovlóusDa émi «dw signpévev 
dnagyurw, xw va nOÀitow TOW T& OrQavicrTixOV dgyOvraw toUro puAarrÓvta xal và; nowàs énevíDaaOa: 
TOi; Guagrdvovds magacwevaLóvrow. wvoUto Üà «ivo «ois vüé yolgas wavà mQórtabuw 05v Qià mooypapnd tem 
mwagà và» oixsímw àpgyóvraw yevécOas BoviousOÓa qavspów, sí uj Boílovras xal avroi taie dayavaug wmo- 25 
BÀnJ9$gwa: noweks xal vais éxntogeds TOV dgyOv xai vw OVOuOv, & vivos Tovro dusijoma. 

QEnileyos) Tà voivev nagacxávta nuiv xal Oià vovds voU Oaiov Ünloüusva mtQayuarixov vixov 
5j ed) àvUobórue Kgyq xal mágats nagadovvas exsvodvo. Dat... .. 


€ 





incidant. Nos igitur horum quidem nihil omnino credidimus: neque enim ezcistimamus homines qui rei 
pre nostrae pars sunt eiusmodi quid agere audere atque progeuiem suam dedecore afficere et nomina 
confundere. 

L Quare et in ea inquirere, et si quid eiusmodi factum esset, delinguentes ad extremum suppli 
cium trahere voluimus. Verum quoniam et longum tempus est neque eiusmodi delictum commissum esse 
credimus, si tamen quid eius generis contigerit, praeteritum quidem, quocumque se modo habeat, iis qui 
Üsroenam et Mesopotamiam Y ecce incolunt fndulgemus propter invasiones in eas vario modo factas, 
et mazime quía agrestis multitudo ut plurimum haec delinquere dicitur, idque in ea quae nunc est con- 
dicione manere sinimus, cum nihil eorum curiose perscrutemur quae usque ad novellam nostram sacram 
constitutionem hac in re forte peccata sunt, sed uf omnem huiusmodi de hoc inquisitionem adversus 
sonas ei res quae ad incolas earundem provinciarum pertinent prohiberi sanciamus. Post legem vero 
nostram nuper hac de re latam si quis quid eiusmodi facere ausus fuerit vel etiam audeat, eum extremis 
suppliciis subici volumus, sciatque is nos in pecuniariis poenis non substituros, sed el ipsum et uxorem et 
liberos ez illicitis nuptiis natos post nostram, uti dictum est, sacram constitutionem persecuturos esse, ei 
de capite periculum et de bonis poenam iis inflicturos, nulli parcentes nec si maioris nec si minoris sit 
condicionis aut fortunae aut sacerdotü (hoc enim eiiam magis importunum est), sed in omnes pariter 
animadvertentes solitum et Romanis legibus dignum ordinem esse servaturos, cum non solum substantias 
pariem auferamus, sed etiam totam substantiam el pariem corporis, et si quidem vel importunius con- 
tractas deprehenderimus illicitas nuptias, forte etiam ipsam animam: ita ul nemo effugere possit ad vi- 
cinorum in peccatis exemplum sequendum. — Recía enim et quae decent sapere oportet ceterosque ad talem 
aemulationem excitare, nec vero ipsos quae contra leges sunt agere et muluam imitationem confugere. 
Haec igitur custodiri volumus in quam provinciis, ut (am civiles quam militares magistratus hoc 
custodiant efficianique ut poenae delinquentibus imponantur. Hoc ipsum autem iis qui in provincia suni 
ex praecepto tuo a rg eio magistratibus per edicta manifesium fieri volumus, nisi ipsi quoque extremis 
poenis subici velint et administrationum et bonorum amissioni, si quid horum neglexerint. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaücam formam declarantur 
tua gloria ad opus effectumque adducere studeat. 





2 ] !0 Jiacdfsms] nov. XII | 14 yevoué- | dusAnjsnsv L| 28 subscr. om. Ath., Theod., dat. M re- 
»ove cum Haloandro vulg. | yuovs M*L | 16 ei paiGo- | liquis omissis; constitutionem recentiorem novella XII (cf. 
»o;] & om. L | dAávvoves L* | xaracracsos M | 17 | 10. 12. 14) awt eidem ammo 535 aut anno 536, qwibws 

19 eimep xal] xal om. L | JvoxoAak- | ammis Flori comitis rerum privatarum in novellis mentio 
vaga M | 20 TÓ L] dx vov M | toic swéAas dw vois | continetur (cf. mov. XXII extr. p. 181, 9) probabiliter 
(cf. 129,22) vàs sowas roic cum Haloandro vulg. male|| | tribuit .Biener p. 534; novella CXXXIX antiquiorem 
23 vovrow L | 24 vou] và L | meayuárov L | 26 | esse ex prooemio conicit : 


UT MATRES TUTELAE 131 Nov. CLV pr. 


PNE 


ILEPI TOY AEIN TAX MHTEPAZ YIIOKEIZ8AI EHITPOIIIKOIZ 
AOTIZMOI. 
"Moroxgátog "ovavwiavós /fUyovevos Belesagip (ovoainyq). 


(Ioooínsovs.) "Inerpoiav dwérewe MápOa yj laumgovárn vj rurrépp xoátt mrQuyovgav, Xapylov 

TOV vj; uryalomsmOUS uvüure oV aUTie ysvouévov margóg rstslevinxoros xaraÀspOTzwas: udv avrr» xou 
»£a»; v6» Zmdav, tv dé aUT6c xnÜspoviav vzushOsiv AjEevtíav vüv Àanngovdig» avvis urtéga, xaradsus- 
nv uiv iv vnouvüuaciv ox o0 pueden Asvrégow yápow, xal vóv vndo rovrov Ouogiauévov cols zypari- 
Qo vóuoi Opxov sagagyou wowxrgusOu, và moayuara, rovrov à map ajbrjs nengayuévow, denso 
0704 zivos Opxov mag. aítrc Qadonévov xal sixavaggovitov cij6 xaralaleuudvne vnagyovane m ae, xara 
vüv vm avrüs yrvouivnv dzoypagiv orlp us Twa OnloOTvaw uità DÀ ravra yduov dlécOa, ODeérrgor xrós- 
uóva Ilérgov avij; ngofaAlouévnv, xal OV Üevtéígov ovvoixeciov dio uàv daynxévai naidas, ooy vyiuose dà 
zwQós avrzv dcynxviav vOv pd» xeraGTávia mag «vtjs énítgomov vie Duoucjstos driogTiGas TOV TQicxeuDa- 
xá1ov uóhe avr5: émilaufavouévne Éviavtov, xaiOuww dà wrÜruóva vís Osvrigas 5uxías alvzsas, xcl magav- 
Tíxa ziÜn» Óualósns yas mgós cUr)v wal mavri Àóyq Ovvauivq xarà vóuove dguórttw abr] mgo- 
qon vÀw vie énerQoni loywuaw xarà và& vowtírac dnorátacOa. dialícas, dv xovcvi ts oUGaw Trvixavca 
xai vàv z«rroutvav oidiv énivauivny* ovdi yào olóv «s jv viv nag avrz xadsgrdcav xal mgós ovdéva 
sinaiv v; Üvvapévnv nig rv wav avrze ywwouéva, xal si vis émiywopdvrs avri; BAágns jaOavero, ngátal 
T4 và» Üvwvauévow xoAUce: và mxQós tüv air] émiBovAyw paÀerousva' TOU Óà xoóvov magacxsvácawtTos 
avrjv xai 1ó usÀetnOdw xav avr]: alaD6ícÓai, ngos uiv T5» uriíga TiGl xorcagd«i mapaxAjgsciw, eere 
pinüevi vv xav! avrzs ngayOdvrow Anoyoraas Sas, rà dà noénovta prrpl magi avrz» £xidsiEog Da, xai Tzv 
TGÀwv narQqow avr] mpayuéro» dyzoxardgraciw TrOWjgagÓ Gi, xaDa TQ vwóuq Üoxsü: *jv dà vois dx TOV 
Oavripov yduov yevouévow zxawiv éavt)y» Ol» dxÜoUcav ot0À rovs row tcov noosísa Das. lóyovs, ToUvavtiov 
o)» xal] tg» Oaav üuaw ngolcyecdas vouoOsciav, nsifzovoav ui) Qóvaadas wav avrZS role i6 dzmo- 
xaragtrdcsos ygraaoó'a, Dixalois, oidàv piv vowUtov nsQl vOv urrígav vàv dvalsEauéyov vr» xdv oixsiav 
szaidow xrüeuovíay xal Qsvrégove áanatoudvow yáuovc T hie ie 4n! dAloiw Od misi Ogoss và xal vQónows 
magà i6 ruerépac rócefeías dxpmwrOrigav. wai dà volto Ti» ixsrnpíav rjuiv dvértiwev, dp! Qrt& xai 1j 
Siávoiav tz6 Daías vouodsaíac gag, vs xal avaugusfiyrrrov wavagvigas, xal uj) vois avrj rrag«iyoudvoi dso- 
xeonévnv Adipsvríaw yv avt? urréga và xavaAnqOévra ix «oV savQoc ngdyuava xégdos oixsiov ztoujaagD as. 


Nov. CLV Graece tantum eztat in. ML, fuit in. B 37,12, 3. — Epit. Theod. 155, Athan. 13, 3. (inde pasrim 
eontraeia apud Anon. Bodleianum 21 p. 222 Zach.) 





CLF. 
UT MATRES TUTELAE RATIONIBUS OBNOXIAE SINT. 


Imperator lustinianus Augustus Belisario (magistro militum). 


Praefatio. Supplicationem Martha femina clarissima maiestati nostrae obtulit qua continebatur, 
Sergio magnificae memoriae patre suo defuncto ipsam quidem tenera admodum aetate relictam esse, tute- 
lam autem suam Auzentiam feminam clarissimam maírem suam suscepisse testatione in actis deposita ad 
secundas se nuptias non venturam, ef praestito iureiurando legibus nostris ea de re constituto res admini- 
strasse, his autem ab ea gestis, quasi neque iusiurandum ullum ab ea praestitum esset et. substantia 
relicta vilis aique contemnenda esset, pauca quaedam in inventario ab ea confecto notata esse; postea 
vero secundas eam nupiias amplezam esse (tutore sibi Petro designato, atque duos ex secundo matrimonio 
habuisse liberos, unde cum parum bene adversus se affecia esset, tutorem ab ea institutum ab. administra- 
fione removisse, cum ipsa vix tertium decimum annum ingressa esset sibique oe ut curatorem 
secundae aetatis peleret, item ilico persuasisse ut pactionem cum ipsa conscribere atque. omni actioni 
quae secundum leges tutelae rationum nomine sibi competere posset per (alem pactionem renuntiaret, tam- 
e€isi etiam (um in cubiculo esset nec quicquam intellegeret eorum quae gerereniur: neque enim fieri potuisse, 
ut quae apud illam maneret mec cuiquam verbum facere posset de iis quae adversus ipsam agerentur, 
eliamsi damnum sibi inferri sensisset, quicquam eorum faceret quae prohibere possent consilia ad ipsius 
insidias agitata; cum autem tempus v/licertt ut iam quae adversus se agitata essent sentiret, se quidem 
admonitionibus usam esse apud maírem, ne iis contra se acta essent abutere(ur, sed ut que matrem 
decerent erga se praestaret, atque paternorum bonorum sibi restitutionem s quemadmodum legi pla- 
ceret; illam vero liberis ex secundo matrimonio natis totam deditam nullo pacto eiusmodi orationes ad- 
misisse, quin e contrario sacram nosiram praetendisse legem, qua contineatur non posse se contra ipsam 
restitutionis iure uti: quamquam ea lex nilul eiusmodi sancial de matribus quae liberorum suorum tutelam 
suscepíssent et secundas — amplecierentur, sed aliis de terminis et modis a pietate nostra pronuntiata 
sit. Alque propterea supplicationem nobis obtulit, quo et consilium sacrae legis manifestum atque extra 
dubitationem positum. redderemus, neve iis quae cadem continentur. abutens Auxentia mater sua res a 
paire relictas in. proprium lucrum converteret. 














2 rubr. Heg 100 divacOa toe saidas xavà vOv | | Vidonévov L| 12 mooflaloufvgy L| 14 dmidaBonzvrs 
dztitQonevóvrOv abtay yovéov (xarà àv bxirgónov | L* nein. Haloande] sida ML | Czv50a« L* | 15 
evrOw index) exoxaOíavaa Oa, Ath. | deiv — vaoxei- | neiQuv Haloander) ne(9s4 ML | avir» ML (cf. 132, 8) 
&eO«ai|] vzoxeaD, và; unrígas Theod. | 4 exgargyg | | 17 xal | xai xoós L | 18 sí xai cum. Haloandro vulg. 
addidi ez Ath. | 5 ávéveiwa] avérzivav. jui cit. Theod. | mole| 20 vavtr» Li aiaQdrsaDa, L 121 drdeiEacGa: 
| € ywouévov L | 7 xaraSsuévrv] xai xavaOsuévn» | L 23 ngotsaDea: L|| 24 xai om. cum Scrimgero vulg. 
m«vult. Zachariae perperam | 8 * goaogiAfaos ML (cf. | male] vouoOaíav] Cod. 2, t, 2 | 25 xoroS« L | ro 
132, 6) | 9 »óno] Cod. 5,25, 2 | 10 praestat ovre Tivós ^ ovrov. M* | oGíorv om. L* 


92* 


Nov. CLV 1 792 UT MATKES TUTELAE 


CAPUT I. 


Tucta toivvr 1f botnolas £yovons eixóvos zgós vóvde vóv Duior ngayuavixóv sidouey vvzov, de or 
ÜDuaziLouiv, ve OÜsíae nuGv rouoOscías ovOeuíav mou vuévne uezunv nep Ow dvadiEauévev &nitponyr 
TÓw oixtiow zaidwy xai Üecregov. ávelouévo yápor, pr (vas Moievriq v5 Aaumoortárr xtjpneOas E 
avrj Üuíq nuow vouodecíq, Oud ve và$ sipruévas airías wai 10 TZ» tdv Vnouvnuatwv ngülw, xaJ" zv 
tjv PmrQosrr Mágüa: 16e avri Ovyargós dvidéfavo, Deixvivas «àv. «ois vóuow Óioouauévor avtzv naps- i 
axtir Opxov d Üevrépous OVX Oja4ÀrOM. yduoi, xai we TOv Ogxwv» megippor5caga gvvqxnga uiv dvdgi Àn- 
Típq xai maidag 4E a'roV modmcapévn ÜiaAvose Unig Tijé TOY mgayuatav dxoxaracTdg&cs TaQsOxsvagew ais 
£avrhw dxOoDa. MápÜay ví» Aapzgorávgv avrzs Ovyar(a; ÜívacOa. dà mácav Eyuv Gdnav DeaniZopty 
MdgJav rjv Aaungorátrr vq Dixaiq ais ünoxaragrácsam xoraacda: gágxovdav ri xal vvv ovske) éavriv 
UnÜnd. TOU tixocTOU néumziOv TZ6 Z/axíae Érove, xar ovdi dwriktipévne avi 1Zs Üsías vouod'eaías vus |: 
n«g rud» ulv vaiDsíane, OusaniLovoyé Óà robs mailas uj QUvacOuas x«tà rOw oixsicw yovécw TQ s à"o- 
xeiagtáGecs yonaad das Duato uràà vove áxelsvDégovs xarà aw olxsia ragaiva, dà 10. stepi. tà)w dva- 
Meynévow Tiv Uv oixeiov na(dww émitgonzv TOv vóuov urÓiv Dialéysa Das, voivavtiov Óà xai £rágav 
Üeíav yudw vouodec(av usrà vaVta qoitjO«. Dugmítovcay rov; xaDicrauévovs émirpónovi ur diAew vé 
TOr wémv émirQonàc avadéyeaDai, mpgiv dv iv vq) xai) ye davidw zgojloÀne xaradonro ur vovs wéovs |i 
xcralgunarar Odrgavürürovs, xal e ovuBain xai uriéga tQw oixtiowv sxaídwv énitQoirv Gvadipag Oa, xai 
avr» vOUto saituy xal mügiw dviyea Das 1016 £nitgozxois Aóyosus, xai size Fragov BovinOei vois éavrms 
npofalisnSa: c0:0ív, olxsiqp xivÜUvqo xal tdv Umagyovtow avito mQaypátay TOUViO mOiéiv. dWT& xdüwraida 
TQónow mas. mQospxur MágOa» T6» Àaungorárny, sina Dsfn ui mapqrnxéva. roUs xogóvovs dw ol; ci 
stg TZ6 dzoxaraGTdGscS apuórTOvdiv GUT] ÁdyO: xal vjj dztoxaracTAGA yoroacdas xal vow dAloss àmaSi, 3 
oli oi rjpérsgoy vóuoi voie dn. dvehots vJaxiag ova. nügaw Jidóac, magpraíaw vs xal BorSeiav. qvÀdvtec3a, 
piv yàg xai 10 ruétsgor Ducnitu xgdros zv Ógeiloutrvzyw oW yovivo: magà rw zaidov aida xai macav 
Tauüv 1a xal Üspazsíav, dv qj urdauis Blafm mag avrüv xar éxsivaw yévorro, tó Óà «Gv dx rov zQorápos 
yápov maíduv vnsgopüv ovre Ogdiov silvas xQívouiv ovrt dÀÀow mqosrxAv và dx 17$ maTQqiac zégovaías ss 
abrOUe mxrgiutoyüueva mQáygara vàg Toiaorag urtipas OüvagÓas xtgüos oixeiov rj 1v xara Qevrsgav vapuy 25 
acralg Gvvouxnaayrow xal rOy Íx vOv vorovtoY yivouévow qvyoixec(oy zaidoyv nouiadaa. 

(Eniloyos.) Tà roivvv nagagtárva guiv xaj Quà voUds coU Üsiov mQayuatiuxoU Orio, TUXOV 
5 ay dvlotórgs dua tQ paxapurtátg üywmiGWónq T$ Étovnolitaw Kpyg xai nágars nagalo9Tvos axov- 

acare. D. k. Febr. CP. dn. Iustiniano pp. Aug. (lIL.) cos. [a. 533.) 





L (Cum igitur haec supplicatio contineret, merito ad hanc sacram pragmaticam formam respezi- 
mus, qua sancimus, wt quoniam sacra lez: nostra nullam mentionem facit carum quae (utelam liberorum 
suorum susceperint et secundas nuptias amplexae sint, non liceat Auxentiae feminae clarissimae eadem 
sacra lege nostra uti cum propter praedictas causas tum quod actorum confectio, ex qua tutelam Marthae 
filiae suae suscepit, comprobat eam iusiurandum legibus constitutum praestitisse se secundas nuptias non 
esse inituram, el. contempto fureiurando coniunzisse se secundo viro, liberisque ex eo susceptis effecisse 
ul paciionem de restitutione rerum Mariha clarissima ipsius filia sibi exponeret. Sancimus autem, wt 
Martha femina clarissima possit omnem habere facultatem iure in integrum restitutionis utendi, praesertim 
cum etiamnunc se vigesimum quintum aetatis annum nondum ingressam csse dicat: ne ullo modo ei ob- 
iciatur sacra lez a nobis lata, quae sancit non posse liberos contra parentes suos nec libertos contra 
suos in integrum restitutionis fure uti, propterea quod de iis qui liberorum suorum tutelam susceperint 
illa lez nihil exponit, e contrario vero aitera quoque sacra lex nostra postea prodiit quae sancit, ul tuto- 
res qui inslituantur non aliter minorum (utelas suscipiant quam si tempore designationis suae testati- 
onem deposuerint se minores indefensos mom relicturos, et si etiam matrem liberorum suorum tutelam 
suscipere contingat, ipsa quogue hoc faciat atque omnibus (utelae rationibus obnozia sit, et si alterum 
liberis suis designare tutorem voluerit, periculo suo et rerum suarum id faciat. ltaque hic quoque om- 
nibus modis convenit, ut Martha femina clarissima, si quidem comprobaverit non practerisse tempora intra 
quae restitutionis condiciones ipsi competunt, et restitutione utatur et reliquis omnibus per quae leges 
mostrae iis qui imperfeciue sunt aetatis omnem veniam ct opem praestant. Etenim maiestas quoque nostra 
sancit, ul servetur reverentia quae parentibus a liberis debetur omnisque honor et cultus, dummodo nullum 
ab ipsis damnum illis inferatur; parentes vero liberos ex: priore matrimonio natos negligere nec fas esse 
iudicamus neqwe alioqui convenire ul res quae ex paterna substantia ad eos perveniant eiusmodi 
possint in suum vel eorum qui secunda vice ipsis coniuncti sunt. vel liberorum ex: eiusmodi matrimoniis 
procreatorum lucrum convertere. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam formam declarantur 
tua gloria simul cum beatissimo archiepiscopo urbis opolitanae ad opus effectumque adducere studeat. 





4 *va] Oi ML, om. cum Serimgero vulg. | xó viv | avrexraávtov L || ywouévay M Ath.] yevouévow L 
Zachariae] *Zv ML, xó Halounder | 5 uapOns ^4 vuly | 27 dgloYusva crzov (s v. vópov) L] vvmov 
Dexvóvai] Decevióvas t8 cum. Haloandro vulg. male | Jrlovusva M | 28 Oronov L | oxevacvo L|29 
piv suspectum | 8 udgBa L | 3i] 37 cum Haloandro | suh.cr. d. k. febr. cr. dn. iustin. pp. aug. uc. conss. M 
vulg. | 10 ztéuzrov L) om. M| 11 piv om. L| 14 se | Zar. xaÀ dg. Bacileías "lovaxiviawoU  dUyove row 
L* | vouoSeaavy] Cod. 5, 51, 28 $ 4 | 15 dvadéEacOaa | bmarsíac vov avrov Ath. MEsgorvi;9r dni v5 vrravsa 
L1 évégsadas post Aóyose coll. L | ÀAóyou ML Ath.] | "lovaresiavoU Theod. — Numerum 1II. suppl. Zachariae, 
Aoyuguoig coni. Z«chariae non recte | éavrois M | 19 | recte monens de secundo consulatu (a. 528) cogitari non 
defen M || ux] om, L' | 20 xal vr) xai ow. L| 21 mà- | posse, cum a. 529 demum et Belixarius magister. militum 
sav L] nac« M, maiGl [aloander | 22 aido) M* L | | per Orientem factus sit et Antiochiae nomen inditum mi 
23 dv ML Ath] dg! p coni. Homhergk sine causa T'heopolis (v. 28); praeterea leges allatae (131, 34. 132, 14) 
dxsivoy L| xó dà L|] vovc dà M | 24 elvas om. L | 26 | anni sunt 531. 





DE PKOLE COLONORUM DIVIDENDA —— 4733 ——— Nov. CLVI pr. 1. CLVII pr. 


PNg 
IITEPI THZ MEPIZOMENHZ l'ONHZ T9N PE9PI9N. 
(O0 avvós Baciabe ...... ) 


, (igooíniov.) Oi và ngdynava ngdcvroress «js xarà Mnáuniav dysotávis éxAnaías dMidakav ysup- 
yoís rumiv ér£Qows mQosrxovvag yeupylaauis aviiv avvagUT;va: xai raidonomgag«, xal jrmaav dmnodosrva: 
«viol xai rov yecgyove xal toUc tOUTGvw saidae Tj) u9roqa yacrei wavaxolovDovwvas. aÀAà doíxags ravra 
airoveres um sidévas «2v nusrégav Jukvalev 5v Évayyos gorciaagay 0 v& BovÀstas. 


CAPUT I. 

Ei Gp élsvOspol vwvsé dvamoygdgois GvvoixrOcisv, xarà vovs 1j Duavádbss sepusyopdvove * 
uoi dneleetit Tà Üpégn Tp urnvgi, ÉvO« n dlsvOagíav ovx loyovraw si 0à yscpyol a ntn ue 
vabn maprshos dxsivg Jireas yoiga, diÀlà xaSünsp Évayyos bwngigdusÜa xai évouoOerüGauev, 7 yov 
uépiLeras. xal si náv (gos dariv Ó Tow veyÜévtow dipie tig ho négíGeras, si Jà dvigos 9] xal ale uóvos 
O reyÓsic, TrvixaUra 9 yadvzQ Éys vÓ mÀéov, Dióre wal naAlov duóyOrgs. xal sli uév cv 0 mais dxolovOsi 
r5 nuntoh TQiowv Óà Ovrmw vOw veyÜévtaw oi dío 5 ai dío cre ugxoos Kaovrci, Ó sl; dà «jj 100. sartórov 
TOi margo; dxolovOrsn Üramortq, xci orm dsl TO megertóv, xaJánsQ sizóvrs KgOruev, j yaavio fn. 
xai watà ToUtO xai 04 VÍnapsis usgugtéay ÉasaDas ]w yoviv ywadxitogav, iva và év vo. Gvacialouevov 
X90vow udSagw ox vg rusrégav y&yovs vouodacíav. 


PNZ 


IIEPI TON EN AAAOTPIOIS X9PIOI TAMOYNT9N FPE9PIQ9N. 


M ixoxgátog 'lovaxiviayós dUyovaros "efabágq wóurri vr Eo. 

(Heooíusov.) 'Ex 1àv si; 5ude Dagógmns dwmweyuévov nÀnupsléaOai v. xarà vjw dom» vàw 
motauüw xai ngós ys 5v 'Ocgonviv énagyiav duáSousv aw zustépay dvábww xgóva. Reus! coe id udv 
yàp avrois vov; éx Giagópow dQuruivove xogícw yáuove mQós dAlzlowe cvuBalAus, vvv dà 05 nagácDa: 

Nov. CLVI Graece tantum. extat. in. ML (ait ov» 4rédr ais và Bagiaxà àÀÀà magsciormrOr) schol. M 


$m marg.), sed. fuisse in. B. 48, 26 et 55, 14, 5. dicunt ind. reg. et Coisl. — Epit. Theod. 156, Athan. 18, 5. 
Nov. CLVII Graece tantum extat in. ML, fuit in. B. 55,14, 1. — Epit, Theod. 151, Athan. 18, 6. 





CLVI. 
DE PROLE COLONORUM DIVIDENDA. 
(Jdem Augustus ....... ) 


Praefatio. Qui negotia sanctissimae Apamensis ecclesiae. gerunt docuerunt nos, colonos qui ad 
alios aliquos pertinerent se colonis suis mulieribus coniunzisse liberosque procreasse, et petierunt, ut sibi 
restituerentur et coloni et eorum liberi ventrem maternum sequentes. Sed cum haec petant nescire videntur, 
quid conslitutio nostra quae nuper prodiit sibi velit. . . 

L Nam si qui liberi adscripticiis se coniungant, secundum rationes in constitutione comprehensas 
infantes matrem sequuntur, unde ad libertatem non perveniunt; si vero coloni sint, non amplius con- 
sütulioni illi omnino locus est, sed quemadmodum muper decrevimus et sanzimus, proles dividitur, 
Atgue si quidem aequalis est. numerus natorum, in duas partes dividitur, sin autem pa vel etiam 
wnus solum est natus, tum quod plus est venter habet, quoniam etiam magis laboravit, Et unus quidem 
si est filius matrem sequitur, sin tres sunt, duo vel duae erunt mairis, unus autem domini paterni sequetur 
dominium, atque ita semper quod superat, sicut ante diximus, venter habebit. Et secundum hoc Apamenses 

oque prolem divid esse cognoscant, ut quod per multa tempora im controversia positum erat, 
intellegant sub legislalionem nostram redactum esse. 


CLV II. 
DE COLONIS QUI IN ALIENIS PRAEDIIS NUPTIAS 
CONTRAXERUNT. 
Imperator lustinianus Augustus Lazaro comiti Orientis. 


Praefatio. Ez iis quae diverso modo ad nos relata sunt comperimus delinqui aliquid in Meso- 
potamia et praeterea in Osroena provincia indignum temporibus nostris.  Consuetudinem enim apud illos 
esse, ul qui ex diversis praediis orti sint nuptias inter se contrahant, nunc vero dominos conari nuptias 





2 rubr. lapi voV émiuspitto Oa. Tiv yovv vÀw | 1 focos L| sis 8io usgizevas] 4bi0v negl naa avvà 
ysogyov Ath. | 8 inscr. O. atós Baailsvs Ath, om. | T€ nargl xal Tj uyrQ(, dyovans uévtosys vie 
(ad Lazarum comitem Orientis hanc novellam pa- | M21 80$ vZv £s idoyáv Theod. | 12 zazOeis L| 13 
riter atque sequentem datam esse. conicit Zachariae) | 4 | *"/$ un*eos faovtas M Ath.) 17 urrol Énovras L|| 15 
duánuavt L* | 5 maidonoias L9 ! ázodsivas L| | 95 om. L | negiatoiav fasa9as M. uaqiaDroeoDas L| 
6 avroi; cum Serimgero vulg, | " Jiétaliv] Cod. 11, 16 subscriptio won servatur; a. 539 paullo recentiorem 
48,24 | 8 cwwourcair»] Ovvsé GvvowxrGauew L* | 9 | 6556 constitutionem ex v. 10 efficitur || 18 rubr. Iagl yaog- 
9 yàv à dilorgios yruávta xopío dv Msconotauía 
éxolovOsi Oxsenbrüggen] dxoAov (id. 12) L dxoAov- | xai dw 'Oagonvr J'heod. legi tw mQó 17€ Dvavafao: 
Suiv M | 10 xavrslzs L | ivouoOerraausv] nov. CLXII | yexpuévam ysogyixd yápav Ath. || 19 avyovevos L| 
€. 3, quam tempore priorem esse Cuiacius monet (accedit | om. M | 20 ai; uas Nephpr L?, diagóguws sic ru^ 
quod uius novellae epitome praecedit ap. Ath. 18,4) [| | cit. Ath. | 21 avsaiduazas. L 


20 


Nov. CLVIII pr. 74  —— UT DELIBERANDI IUS ETIAM 


robs deamórae wvoUs yáwovs ÜiaÀósw Up mayOévras 5 ovs yeropévovs maidas tw yovéav dqéAxtiv, xav- 
veUOev ÓÀo» vÓ vOw vOmtow bxtivem vulaimogeia as 2009 yAXÓV, Diaigovuévaw ix. HBías &rdpowv 1s xai yvycs- 
xdv, dgrÀxopévye Óà yovie dx tàw magayayóvrtow tie gU, xai uóvQs zuerégas slve: và mayna stpovoias. 


CAPUT I. 


Osconitousv voívvr, vov ÀoimmoU ui» ToUé rà yoía wextmuévovs de dw dOilouv mapagvlártzw vov; 
yecgyoíe, ügovneg avrois xat vóv vopov stQosrxovoiv, e uy yduovs moós vovs éE érdgow Opunuévovs yopiar 5 
ceufillnv: coUe à uéyps viv yevouévove yápovs selvas xvgíovs, xai undÓéva QorvacSa. Qiagxow vove 5m 
cvragÓévrae xarà 1 xparovr spórapor Kos, T) ysespysiv Tv mQoérxovgav «vrOic drayxdLenO as yrv, dAla 
undi 1v» yovíer dgasgtiG as v0U$. rtaiDas mgogáats tíygs yemgyixre. dÀÀlà xd» ei vi vo10Utov CÓr yavéó 
psvov Prvysv, éxavogOune 1s xai TOirO xai dmodoO;va: magaGxevágris, eire maidae dgaspeD Tras Gvufi- 
Buwsv site xai aixa$, TOig T& yorsUGiv Wai TOi GvvOixOUGé qauív' TOU zxOiOaÁ T. YOXOVYOW skpóc vov |i 
Énaia xpóvov de Urros xai mtQi avró xuavOvvsvovrog v0 yopíov. dÀÀ dxaAlárvegOa: và Gvwoixécia v0i 
viv dmiiÜinévov Óiove, wal ol yovsie vo$c maidag dyérogav dx carne rjv «T, xslevascs, ov Ovrapéver 
axpigoloysia 9us Td» Tà xopía xetruévoy xai dpdnw 5 rove audi gr n$ fj vois maidag* ó yàp à; 
vOioUTÓ T4 mONjOdA vsipoluévOs xai ssp) aUTO xivÜvvsUGes vÓ ycpíov, q Oev seipüvas rove yieyove éxdcxaiw 

CEnmiloyos) Ta roivov mapagrávra viv xai dut voids vov Duíov mpayuarioU Onloiueva vvmov li 
y sj usyalongénma wai y meiJouéívg goi táLé xai Ó xarà xaipóv vi avt5s coyjs Qynsonrvos eie Épyov 
GyÜrvas wai magagviayOsvas moovorcáre, trium librarum auri sowas éxixaipévré xara mavróc TOV vawta 
mapgaBaiyty énixsipovvros. Dat. k. Mai. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. anno XVI. pc. Basilii vc. [a. 542] 


PNH. 


IIEPI TOY IIAPAITEMITES8AI TO THZ AIAZKEWEOS AIKAION » 
KAI EIII ANHBS9N. 

(0 avrós Baciebe ... 2... 4) 
dv Ma RUN Pete We Aue Me DO, Maud G DIM e MEAN d ER 
Nov. CLVIII Graece tantum extat in ML (fuit in B 35, 18, 1 secundum Tipucitum et indices Coisl. et reginae). 


— Epit. Theod. 158 (inde B* K 14, 53 p. 209 Zach.), Athan. 9, 13 (inde Anon. Bodlei. 28 p. 223 Zach.) ; rummarium 
exhibet schol. Epitomae 3, 1$ p. 301 Zach. 





dissolvere iam contractas vel liberos inde natos a parentibus abstrahere, atque inde omnes illorum locorum 
colonos misere affligi, dum viri et mulieres per vim separentur, proles autem ab iis qui eam in lucem 
produxerunt abstrahantur, et rem sola nostra indigere providentia. 

Sancimus igitur, ut in posterum quidem praediorum domini colonos, quicumque ad eos ex lege 
pertinent, quomodo voluerint custodiant, ne cum is qui ex aliis praediis ortí sunt nuptias contrahant; 
nuptiae vero adhuc contractae ratae sint, neu quisquam possit eos qui iam coniuncii sunt secundum morem 
qui antea obtinwit divellere, aut cogere ut terram ad ipsos pertinentem colant, sed ne liberos quidem a 
parentibus abripere nomine condicionis colonariae. Sed etiam si quid forte eiusmodi iam facium est, id 
quoque emendabis el restituendum curabis, sive liberos abripi contigerit sive etiam mulieres, a parentibus 
dicimus et coniugibus: ul qui ciusmodi posteriore temporc quid facere audeat, etiam de ipso praedio 
periclitetur. Verum. matrimonia a metu nunc imminente liberentur, habeanique parentes liberos ex hac 
mosira iussione, neve possint praediorum possessores rem subtiliter perscrutari e aut matrimonio iunetos 
aut liberos abstrahere: qui enim quid eiusmodi facere cone(ur, etiam de ipso praedio periclitabitur, cui 
scilicet colonos vindicare conatur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam formam declarantur 
(ua magnificentia et obtemperans tibi officium et qui P ad tempore eundem magistratum gesturus est ad 
effectum. adducenda et. observanda curet, cum trium arum auri pocna unicuique immincat qwi haec 
violare temptet. 


CLVIII. 


UT DELIBERANDI IUS ETIAM AD IMPUBERES 
TRANSMITTATUR. 
(Idem Augustus ......) 


Praefatio. Preces nobis recitatae sunt Theclae, quae etiam. Mano appellatur, quae declarant 
Theclam quandam vita defunctum esse relicta filia Sergia impuberem aetatem agente, cumque vix. sedecim 





2 10 và] và». L | yemgyixav. M* | Giaigocuevov M | ep. dn. iust. pp. aug. bilisar, uc. conss Af, unde amne 
| 3 zpocayorvrov L i5 goimeQ — 6 xvgiovs om. L| | 535 tribuitur vulg. (Bienero p. 529. antiquior videbatur 
uU Hold u$ L, om. Mf yv avayxáteacas L, | novellis. CLXII et CLVI, sed cf. Cuiacii expos.; verum 
[8 revduerov. L*? | 9 dxavogOuaai v« L| 10 xai L] | ordinem trium constitmtionum servavit Ath. 15, 4—6) ] 26 
5 xai M, quod servari potest «& in ys mutato | ti] vo« | rubr. IIóvs Ó ur) ddivevaas wÀAngovópos 1ó Qixawov rzs 
L9 | Gagooívras L| 11 àzaAAartéioOo cum Haloandro | adizíovos Ovvaras «ois (díow nagancunew: Dialogus 
vulg. | tov viv L) roivoy M || 14 xivdvvevas L | t7 |. AtÀ. (n6gl xÀngovoucor Qiaoxéyeos B!) | G«azépnac ns 
trium librarum au Zro» vei» Jargaw zovaiov M | B ind. Coisl. | 21 xai émi (ztagl Theod. v. L) dram 
roc. Àirgav xovaíov L || 18 subscr. dygdgr, xaAavd, | naídaw Theod., ind. Coisl. | 22 inscr. 'O avrog Saas 
Matowv «g BaciAsias "lovavivanvoU 1ó (corr. Bacileíag | Ath, om. ML | 23 éveyvaaOn M Ath. Theod.] dvm- 
"luvatireavoU 10 ag) urrà 17v vaartav (ndd. Basw— véy?r Li 9uxÀas M] Oéxins L Ath. | navovs M] sar- 
Àeíov) Ath. d£egevrO n unri uat Ére« 5j (ig corr. Za-— vovs L. pávrove (udvov Anon. Bodl.) Ath. | 24 xs 
chariae) Badikeias "lovavivievot Theod. dat. k. mai, — Jexd sa M 





135 Nov. CLVIII pr. 1 
TZv aida vhsvr]gaa dmi t7& Évayyos Gvufáons rdv dvO'goinav qXJopas- xal adsÀgr,v uiv viv ruov dty- 
Sicav xaDerrávas quei v -agylas mati, Kocuüv dà vov OfxÀas dÓelgóv avrimowjgagOas vov Xspyías 
xÀrgov xal Üixnw avr; izig rovrov Aaysv: viv dí, De dw ys ui) ntpi tà ovx ÓpÜds dyOvrtua giloveixoin, 
ysvécÓa. mgós loávvrv Gvvüyopov ts émi xoa; d yogàs, xai zvOéaOa: rovrov megl vOv vOnawv Tuw tZv 
vmóOeciw rab» Ópowruv, xüxiüvov dv voáupaciw amóxpugiw avepj magagysv Ünlovvra di avrjs, os im 5 
avrjv Ó Jepyíae gíoorro xAjpos: dià vavta Toivvv '"lnávvnv airov iMaS«ai 1í& vnodécsos Dixaatrv, ná- 
EBawros $nip Koaua "[awAnmiov vivo; GxQawinplov Tie w«rà v5v Ew groatrnyidos doyys* xai wi; Toávyny 
mapacysiv dvavríay ole dv yedppaaiv ástexgívato, xoncdáusvov sis vy wrgov vq Osodocíov vov v5& Osías 
Anisus vóuq Tj Àéyovri vOv ovne éviavtüw én& ysvousiov uj Üvvaadas TOv unrgqov oixuovgOas xÀjgor 
sí uy émítponov 6yoy dÀÀ dm  éxsivovs qépscÓa: rovrov oli dguóbuw nusÀAÀev si a5 mgós rÓw xAngov ó 
TaÀwvrjGas avwrgo: $nó row vóuaw éxln9n' xal oix salus tavta uóvo»v mi T;6 wrgov, dAÀà xai ma, 
exríags TZ» zuGw Üronivnv avvOrnxas; dxolobOa OéaSa:. ci Vea xai Vnryópevas ravrag avTOG stüÁiv 
7rQ05 "Maxlnziov tv Vaio Kona tjv Üíxnv dyowicdpusvov* jr]oé v8 zuàs ur niueiv avri» ovrog ddixov- 
pnévnv, udligsra udv cs xal vouov xatà vov dnowvvuov rjuaw xodixa xtutvov xsAtvovros tov Aalsiv Ovváusvor 
xal vÓw unrQqo» xÀT, xaÀgde oixtsovgOa., xal adus Fregoy raw xaO six» vouov. BovAousvov, éxtidáv 
Ti6 xÀngovouías sl$ avrov xarsveyOsiars, zxtolv olxsugeves avrrv 7 TZv dvavt(ay vnip aris Üsifes yvopunv, 
xaraÀósp tov Bíov, napanéuneiw Tolg xÀngovóuow TOig aVrOU dz voUtQ 1j xlügg rÓ tZc duagxd sos Dixaiov* 
rà» yag Ó5 mag rjudv Évayyos víOnuévov vóuov píav dmi vdw wAngovouwp» Bdgnatos ve xai cognatos 
magéyovra vdLww ur xoaw Éyuv dmi ravvQé Ze VmoOécros mgscBvtégas oUcmé hs "pas, dE je 0 vópos 
dxalsóaO n xgavsiv. 
CAPUT I. 


OscniLousv roivvv tZ» ivOobórgra tz» ornv, sb taVra ovtae Éyovra avgow, BonOT,cas vjj DenO sion, 
xal gvÀatas Yóv vóuov avt] Tiv ruarsgor TÓ tij$ Üiacwépsce avri mxapéyovva Üíxciow, eX Dapyías ed a 
d»aavióv mapilOwiv émiislevingáons vj oixa(q proi. Bovlouivy vs rov Tis jrroós Doyías obuiajcaa as 
xAfjpov szxagacysw. 0U0dÀà yag dw vu6 dvavties Üytiv eixtO4 vOv T8 Üodociov rov rns svosoUs Ambros 1Ów T4 
xjésQov vouov xarà vavró udv xmpdévovs Bihior, rudv Óà unüiv dvavtiov dv avtq wxsioDci Dé Tg vxiQ 
avrov viDsixauev Üvcvdpsos (cyvpusapévow. dAÀà xpariiva jdv O TZuétrpos dxi vZ6 magovcns vnoOcécios 
dz v5 TOv maganizgiov voU bytovutvov Jéuaros vóuos, xoavsiro Oi 6 OÜodooíov vov 56 Juaíar Anfeos ép 
ew éviavtOc ÉpÜags magslOsiw xal O *76 Üiagxéyeas; dbénacs yoovos. ai yàg ysypauuévas uerà wv wigov 
qvvO T xas stgós dAevO'epov ysvouevas vóv urdà ngosnogi,uv Qvvdasvov side &$ ovdsníav dyoyljv Qedoxacs 
Ld stspi TOv xav avràs cuoloynuévow, D. prid. id. Iul. CP. (imp.) dn. lustiniani pp. Aug. anno 


pc. Basilii vc. anno III. [a. 544.) 
dies matri supervizisset, filiam obisse in pestilentia quae nuper homines invasit; atque ea quae nobis suppli- 
cavit sororem se patri Sergiae Tori icit, Cosmam autem. Theclae fratrem hereditatem Sergiae vindicasse 
dpt. te litem sibi intendisse; iam ipsam ne de iis quae non recte haberent controversiam agitaret 
lo em advocatum fori provincialis adisse et de legibus quae hanc causam respicerent sciscitalam esse, 
illumque in scriptis responsum sibi dedisse quo significaret Sergiae hereditatem ad ipsam deferri; pro- 
plerea igitur se iudicem causae ipsum elegisse Iohannem, cum Cosmae paries ageret Asclepius. quidam 
scriniarius magisterii mili(um per Ürieniem; sed sententiam. protulisse Iohannem contrariam iis quae in 
scriplis respondisset, usum ad sententiam lege Theodosii divinae memoriae, quae dicit non posse eum qui 
nondum seplem anmos matus sit maternam hereditatem adquirere, nísi tutorem habeat, sed ad illos cam 
deferri quibus. competitura erat si defunctus impubes ad hereditatem a legibus vocatus mon esset, neque 
haec ille tantum in sententia dixit, sed etiam adduxit eam quae nolis supplicavit ut pacía sententiae con- 
gruenter iniret cademque ipse rursus Asclepio, qui pro causam agebat, suggessit: itaque illa petiit 
a nobis, ne ipsam ita iniuria affici patiamur, praesertim cum et lex in codice qui a nobis nomen habet 
posita sit, quae iubeat eum qui fari possit hereditatem quoque maternam recte adquirere, et rursus alterum 
nos legem (ulerimus, quae velit ut si quis hereditate ipsum delata, antequam eam vindiceé vel contra- 
riam de ea proferat sententiam, de vita decedat, ad heredes suos de hac hereditate ius. deliberandi irans- 
mit(at; legem enim nuper a mobis latam, quae eundem in hereditatibus ordinem adgnatis et. cognalis 
tribuat, in hac causa locum non habere, quippe quae antiquior sit eo die ez: quo lex illa valere iussa est. 

L Sancimus igitur, ut gloria tua, si haec ita se habere compereris, supplicanti auzilium ferat 
eique legem nostram servet, quae ius deliberandi ei T rete quippe cum Sergia antequam annus x 
terirel pos( matrem suam mortua sit, atque volenti vindicare matris Sergiae hereditatem praebeat. Neque 
enim quisquam discrepare inter se dicat Theodosii piae memoriae legem et nostram, cum et in codem libro 
positae sint et nos in eo nihil contrarii positum esse per constitutionem quam de eo protulimus affirma- 
verimus. Sed valeat quidem lex mostra in praesenti causa iisque quae similes sunt ei de qua quaeritur, 
valeat autem Theodosii. divinae memoriae lez in quibus annus praeteriit ac deliberandi tempus elapsum 
est. Pacta enim post sententiam conscripta cum übero, qui ne adquirere quidem possit inita manifestum 
est Cosmae nullam actionem dedisse de iis quae in illis confessa sunt. 


AD IMPUBERES THANSMITTATUR 


20 





1 g9opas] i. e. pestis anni 541 (cf. nov. CXXII in., 
edict. VII in.)| 2 9éxAgc L| vov asoyiov L! «7c aeg- 
dag L'| 3 avr» L| vov] rovrov? L*|| Zxóvraw om. 
L][4A49409 L | 5 avg» L | 7 oveavryida M | 
8 rj om. L | 9«ías] aAg9«iae L | 9 vónuq] Cod. 6. 
30,18 $ 3 | rg om. L | évicvióv. L* | 10 dAZ dz. dxeivrse 
AM? (&ÀÀà viAsvircavios nvro? dm dxsívove Ath., quod 
praefert. Zachariae) | 11. sia. M] eineiv L vulg. | t7 
wipe L | magaexreágas cum Haloandro vulg. | 12 
vztayopevaas. L vulg. | avos M] avrov L, avrás cum 
Haloandro vulg. | 13 ur; om. L | 14 Sud. M | xadixa 
xeiévov] Cod. 6, 56,1 | tóv AaAsiv dQurdusvov om. M 
in «pat. vac. eu. 15. /iu. | 15 vóuov] Cod. 6, 30, 19 [| 16 
xÀngovouíay zi$ avrov xareveyOridav ML, corr. Ha- 
loander | a$vàw L | 11 xazaAíon róv Bíov) xaralvot 


our» L* | avo? cum Haloandro vulg. | 18 yónov] nov. 
CXVIII c.3 $1 etc.A[ al om. L 19 si vavrrs £yeiv L 
l| zuéoas Cuiacius (cf. nov. CXVIII c. 6)] ruetéoas ML | 
24 dravrios Kyav. L] dvavrios M, évaytior Scrimger, 
dvawriovss Zachariae | 25 *xav' avro [, xav' avcóv M || 
BiBliov M) «o BigAiov L vulg. | 26 Jiara£eox) in const. 
Cordi nobis $ 3 sg. | 28 9v] Ov L | 29 dAsv D epov corruptum, 
fregov Haloander, dAlótgsov * Schoell | yevóuevov. L* || 
30 avra; Kroll] a9tzv ML, avtàv (sc. xov avvOrxov) 
male Zachariae | pri. id. iul M] id. (dv £ovA(e»v Ath. 
cod. (urnvi) lovAty Theod. Baailsías "Iovativiavov. 1o 
ay! (corr. ar) ueta. 17v. vrattiay Baailaiov và. vévap 
TOv Ath. Ktres c uera vrartíav Bacilsiow Theod. cp 
dn. iust. pp. aug. uc. conss. M, anno liL. restituit Z-i- 
chariae (cf. p. 666, 5). 


Nov. CLIX pr. 1736 DE RÉSTITUTIUNE 


PNG CLIX. Auth. CXXVI. Coll. 1X tit. $ 
OQXTE TAX YHOKATAXTAXEIX MEXPI DE RESTITUTIONE FIDEICOMMISSI [ET No- 
ENOX BAOMOY IXTAXOAL INE FAMILIAE] USQUE AD QUOTUM ülka- 


DUM LOCUM HABET, ET QUIA FAMILIAE NO- 
5 MINE ETIAM NUHUS CONTINETUH Hy 


€ avrós gases Ilérgo cQ  dvÜobora*g dnopyp Idem Aug. Petro pp. secundo. 
TOv ieQuy Ttprutepinv vo ff. 
(Ilgooiuior.)  TosVrov. ruiv. qularOQuzias (Praefatio) Tanta nobis humanitatis cuia 


mrpésqruv, aus und cas (Querexte vnod«cs, Ocu» — est, ut neque privatus cognitiones quae videntur 
Doxo(oaw nuire. Lrcngiw Vneppeirtesw Quxadtixr v, vóuow 10 nobis quaestionem excedere iudicialem iegibus nostris 
gpaTégow Oupizem azaluor, 6 uj Vnódigiw P» defiuire dedignamur, neque coynitioncm privatam ex- 
Toxzw vnusolaivovGav d»onjw sis QuxacinQww gipopé- cedentem audire in iudicia per circuita longa hti 
»jv maxpQ tvv$ duqusinruiwtas bras. via 1Tpidi. antes tradere aíflictioui. Alexander izitur gloriosus 
"AÀiterüÜpos toíwv» o didofóvaros awuyays ibn suggessit nobis multotiens, llierium glorio-ae zmnemo- 
muiv, "lápww àv 15$ dv)Ogov uwnums avrov naréga l5 riae patrem suum scribentem testamentum nominibus 
yedgorra fia rxas Qruaci yoroaacas xovtoi ,Bov- — usum istis: Volo autem «t iubeo meus heredes, Cou- 
Aouas à xai wsÀevw rois Épow wAngovóuovs, Kww»-  stantinum quidem virum clarissimum deputatam ei 
€61aviivor uiv TOv Aaumpórtarow 15zv dgopigJsiga» — domum cum omni sicut superius scriptum est con- 
attq obxíav ustà zxávrow tdv xaJ zgoyéygamias — iuncto ei iure, et proastium quod in Cupariis est 
cvvapOévtuyv avr] Juxaínv xal Tó ngodotaor 1ó 4v 20 cum omni sicut superius scriptum est competente ei 
1Oi$ Kanrapíow att cuáwtew xabDa mpoysygastas — iure, et domum quae in Antiochia cata Mammianum, 
tu» Óiagspórvtww avt Oixaicw xal 15v oixíaw «v — Anthemium vero dulcissimum  proastium quod in 
dv wtiogsiq Tv xava Mauuiavor, zivOéuior dà rov — Blacernas est cata Eugenium et lulianum gloriosae 
yhoxÜrarow tO mpoáctuov 10 dw Blajfovaw TO xarà — memoriae viros, et proastium quod in summitate 
Evyéviov. xai "lovaavów voUs 17€ drdogov uwrpne xal25 sinus Sostenii est quod quondam cata Ardaburium 
To mQodGtüior TO dv T4) üxgip ToU xoÀmov vov .Zo- gloriosae memoriae, Calliopium vero virum clarissi- 
cÜ«viov TO mort xav& JdodaBoVevow ov js évdobov — mum proastium Hytarium sive cata Philotheum, (et) 
Aavnuns, Kalloóniv Óà rov Aaumgóravov vO mpo- Alexandrum virum clarissimum proastium quod iu 
dcrnov 10 BvJáguoy 50s tov duAcOov, xai -AA«tav- — Venetis est, non alienari, non per venditionem, non 
Bpow vOv Àl«ungóraiov vÓ ngoagdror TO dv 106 Ba- 30 

wétoué ju7) dx:t0s7,0da, a7) «&'tÀ st QdOiv ur) xara Dogaüw 


Nov. CLIX (- Auth. CXXVI & Coll. IX tit. 8: gloss.) Graece extat in. ML, fuit in B 36,1, 1. — Epi. 
Theod. 159, Athan. 9, ti, Anonymus Bodleianus 29 p. 223 Zach. Iuliam. const. CXVII. 





CLIX. 
ÜT SUBSTITUTIONES IN UNO GRADU SUBSISTANT. 
Jdem Augustus Petro gloriosissimo praefecto sacro praetorio iterum. 


Praefatio. Tanta humanitate abundamus, ut ne privatas quidem causas, quaecumque iudiciariam 
quaestionem excedere nobis videntur, legibus nostris definire dedignemur, ne quae privatam cognitionem 
excedit causa in iudicium delata litigantes longae morae tradal. lam Alexander vir gloriosissimus saepius 
ad nos reltulit, Hierium gloriosae memoriae patrem suum, cum testamentum scriberet, verbis usum esse 
hisce: ,,Volo autem ac iubeo heredes meos, Constantinum virum clarissimum domum ci deputatam cum 
omnibus iuribus eidem sicut ante scriplum est adnezis et suburbauum praedium in. Copariis cum omnibus 
iuribus ad ipsum sicut ante scriplum est pertinentibus et domum Antiochiae sitam ad Mammianum, Anthe- 
mium auiem virum duícissimum suburbanum praedium in. Blachernis ad Eugenium et [u'ianum gloriosae 
memoriae et suburbanum praedium in promuntorio sinus Sosthenii olim ad Ardaburium gloriosae memoriae 
situm, Calliopium autem virum clarissimum suburbanum praedium  Bytharium | sive Philothei, denique 
Alexandrum virum clarissimum suburbanum praedium in Penctis non alienare, neque per venditionem 


2 rubr. 'lovavevsavoU meo) voU vàs ámoxaracraoé | quod vulg. | 5 etiam K (vulg.)] et V, om. T^ | 6 pp. 
u£ypus dvós BaOpoU xgarüiw Anon. Bodl. lapi vmo- | om. T | 8 tantum V | 11 dedignari R'7, dedignemur 
xaragtdG4u$s ysvousvns (ysrouévre inder) &i$ T5v qa- | volg. | 12 in del. H*| circuita loca 7' circuitos longos 
piliaw xov TeAevtraawtos, xal ztQl xOV uéygi ztóciuv | V* vulg. | 14 sucgessit V! | hyerium 7 bierium Kt! 
BaOuov dai xpattiw Theod, lagi vnoxaragtégsus | 1o scribente V | 16 istis] in istis 7" [ meos] in eos VT* 
xai và» xoÀvouévaw (xexmAvuéwvuv inder) vmoó Tov | | l7 yloriosisimum 7'( 18 sicut supra dictum est Tj 19 
rec tdtoQos (natpós inder) éxmowjgecw Ath. De alie- | et proastium — 21 et domum ow. A prouustrum 7* 
nationibus & testatore prohibitis /u/. | 3 £evracO«u M] | proaustium 7? | 20 scriptum] dietum 7| 21 *cata Mam- 
xtagOa. L | 6 Ilérgg — ngavrogíov] Movawwíp | mianum] et cetera maimianu V camasmianum 4 esta- 
éndoyq nóAÀeoe Ath. (cf. inser. nov. CXX XIV p. 636) | nianum 7' (de cata gruecae praepoaitiomis uxu im la£iwi- 
|*vzágxo ML |8 quAavine L| 9 oc ML) caza cum | tote vulgari cf. Waifylin Archiv f. lat. Lericogr. 4. 265) 
Serimgero vulg. | vroOécsos L* | 11 cs om. e | uz | | 22 anthimium £t vuly, anthingnum 7 bitarium V] 23 
Haloander] 4nàà MLg (ur d olim Zachariae nunc | blacerternas V blaoenus AT, Blucernis vu/g. | cata. A77] 
improbans) | 12. *xozv] audire e [ Qaxaotrgsov] iudicia e | et omnia V [ ct] uero «t VI 21 sumitate V7 125 sinus 
| gspgouévrv maxgà L per circuita longa g | 20 avrz | om. R' | sustenii V sustennii 7'sustinui / cata 707] 
L* avro L* | 21 xozagívse L | 23 tv] vz L| ueu- | et cetera V [| urdulurium V arehalurium // archalinuva 7 
paavóv Micl] aguiavor. L vulg. | 23 agdovBdeor (d | 26 vero om. T | virum ow. R | zloriosissimum 7! | 27 
er m corr.) L | 28 ngodotsuow] xoc L| 29 vov guÀo- | bitarium V bituium 7' habitarium A | cata H] catha 7T 
94ov M] g«Ao) sov L cata Philotlicum g ectera V | philoteum /t phylutheum V ] et addi | 25 

—- -—- — | incienetis 7' inuenictis // | 29 alienare ex /Zamb5urgesoi 
2 et nomine familiae seclusi | 3 filie Z7] 4 quia RVT] | Osenbrüggen 








FIDEI COMMISSI 1391 - Nov. CLIX pr. 


A5 xarà dwralÀlayrv u$ ÀÀlos ónosb)nors, nndà per donationem, non per commutationem, non aliter 
ixaÀlsw yj dÀlorgidGaa ràg avràs olx/as f rà mpo- quolibet modo, neque eici neque alienare ipsam do- 
ytyeappéva névrs modctua v0U ápoU óvóuavos xaà mum aut quet proastia a meo nomine et mea 
Tre days gaualías. dÀE ai udv (Umsp sóyouas) yé- — familia. 8i quidem, (quod) orandum est mihi, 
wowro avroie zaidse, xal dml mcuciv 5, dyyoweie 5fiant eis fili, et in filiis et nepotibus legitimis aut 
Cíos fj xal gvciwoie TaÀsvrüGauev, xaraliuzevew — naturalibus defuncti sint, relinquere unumquemque 
Éxagtov air)» rÓ dgogundàv abrQ szpoágtruov xai — eorum quod deputatum est prosstium et domus, tam 
Tà6 Oixlac, «Xv v& Duaxsiuévn» xarà vavrgv r9» Ba- in adiacentibus huic regiae civitati quam in Anti- 
villa mólw xal zv d» Lvrioys(q, mcagi xai éyyó- — Ochiam filiis et nepotibus singulorum legitimis aut 
vow éxágrow vois yvmdiow 7| xai gvgixoié. mgTrvo (0 naturalibus: credo enim quod non deponant neque 
yàg o ovx áPerücovcuw oj0à 4xi gvaixdw ma(jwv super naturalibus filiis aut nepotibus meam disposi- 
z dyyóvow cZ£» dur» Üurrónociv xal govingw. si tionem et voluntatem. Bi vero omnino sine filiis 
dà éni zavtslsi dxaiíq mdvres fj vuves 5j sl; 4E av- — omnes aut quidam aut unus ex eis moriatur (quod 
*Àw TalevrQm (8 um yévovro), Boviouas wal xslevo absit) volo et iubeo eos qui sine filiis aut sine filio 
vove ázaidag f xà» ázaida pud, a reÀevrüv amo-|5Íuturi sunt morituri, restituere superstitibus sive 
xatagTijOada TOi st&QuoUvG.v ;] vq mépióvrs avrov — superstiti eorum fratri prone wey domos tam hic 
düsÀgg Tài mgoysygauuévas oixíac, Tí» 1s dvravOa — quam in Antiochiam, et praemanifestata quinque pro- 
xai t5v év Mwrioysía, xal và monia Oévrta mévrs —asti& cum omni eorum iure et omnibus competenti- 
mpgodíorma ustà mdwrow avrüv rGw dixciícsw wai je bus indesinenter, vacante videlicet inter eos de tidei- 
xa9óÀov stpixrs dzagalsínros, dgyoóans dnAad? us- 20 commissis aut legatis satisdatione. Volo enim et 
tabo avrí» T$»s és voi; fldelcominisso:w 7 Agyarow iubeo, non exigere eos ab invicem huiusmodi satis- 
ixavodocías. Bovlouas yag wal xsÀsím uj ázarteicÓ'c. — dationes; praesumentes sive praesumentem praeter 
avrois ag dAl)ÀAov ràé 10a$ras ixavodoaías, rdv éz- — meam paternam et amabilem circa eos intentionem 
xesQoivto»v fjt0s átsgtspoUvtos staà vóv duóv ey rx exigere fratres suos aut fratrem satisdationem in 
xai guAógtopyov rtegi avrovs axortov àxasveiv rove d0:À- 25 prohibitis alienari rebus omni eos fideicommisso ca- 
govs abrüw f$ róv áüsigóv avrdw ixavolocíav 4xi — dere." Et haec quidem in testamento dixit, scripsit 
Toile xovOsiaw ÉxxtomTvas zodypags zavral avrov — &utem et codicillos huiusmodi et in ipsis usus verbis: 
vov fideicommissov fxzrocw vmouévovros Zio: vxo- — Manifestum igitur facio, quia dudum quidem in 
pavóvtow." wal ravra uiv mi rre diaOrpxne simsiv, scriptis feci testamentum et quae in eo sunt secun- 
yodwas Óà xai wmÜíxiAkov vowvrO: xai xar avro» 30 dum placitum mihi modum disposui, et volo et iubeo 
xencduevor Qnuagw Q4nÀov ro(vv» mowD, Órimsp 50m omnia quaecumque eodem testamento continentur 
pév éyygágos dO iunv QiaOvsrv xal và dy abry xa. omnimodo valere, praeter illa sola quae in boc meo 
6v &ob4 uo TQómov Suerómoca, xai BobvÀoucs xal — codicillo uto &ut subtraho aliqua derelicta le- 
xsÀeóo mávra Oca Tjj avrj Qiagrxn dugígrras ix — gata. Volo igitur et iubeo proastium meum quod 
mavróg Trgónxov (Gyiaw, mÀ»» uóvmw dxsivam cw àv 95 

dv rovrQ uov TQ xodix(Alp ustatvsogO 7 xai dgé- 

Ae nai viva vOv xavaAsd au uévary Ányárow. Bovloua: 

TOÍvvv xal xsÀsvo tÓ zQodGTMóv uov vÓ xaAoUuevOV 


neque per donationem neque per permutationem negue alio quocumque modo, neque amovere aut alienare 
easdem domos aut supra scripta quingue suburbana praedia a meo nomine meaque familia. Sed si quidem 
(quod eaopto) nascantur dis liberi, et relictis liberis nepotibusve legitimis vel etíam naturalibus moriantur, 
singulos eorum deputatum sili suburbanum praedium et domos, tam eam quae in hac regia urbe quam 
quac Antiochiae sita est, suis quemque liberis et nepotibus legitimis vel etiam naturalibus relinguere; per- 
$uasum enim habeo eos ne in naturalibus quidem liberis nepotibusve voluntatem et dispositionem meam 
sublaturos esse. Si vero nullis omnino liberis relictis omnes vel aliqui vel unus ex ii$ moriatur (quod 
absit), volo et iubeo, orbos vel orbum liberis morituros superstitibus vei superstiti fratri suo rdg seriptas 
domos, tam quae hic quam quae Antiochiae est, et -— designata quinque suburbana praedia cum om- 
nibus eorum iuribus omnibusque quae üs continentur p atque integre restituere, cessante nimirum ínter 
eos salisdatione quae in fMeicemmissis vel legatis obtinet. Volo enim el iubeo non exigere eos a se in- 
vicem eiusmodi satisdationes: ut si qui temptent om doped contra paternam meam et pietatis plenam erga 
eos voluntatem a fratribus suis vel fratre suo satisdationem propter res alienari prohibitas exigere, omnino 
ipsius fideicommissi amissionem subeat subeantve.* Atque haec quidem eum in testamento dixisse, scripsisse 
auiem eliam codicillos verbis in iis usum hisce: Manifestum igitur facio me iam testamentum scriptis 
mandasse ei quae eo continentur quemadmodum mili visum est disposuisse, atque volo et iubeo omnia, 
quae we eidem testamento inserta sunt. omnibus modis valere is solis exceptis, quaecumque in his 
meis codicillis immutavero, vel si quae legatis relictis ademero. Volo igitur et iubeo suburbanum praedium 





1 dvroyjv L' ivraleyjv L'|2 éxBaléwv M) dx- 1 eommutuationem 7' 9? muta tione (sic) V | 2 modo 
BdÀÀlus L eii «| 7] neque e | rae abras oixios (sic) | om. RT | eutici R; leg. eicere? | alienari 7? vulg. | 3 
M tá» avra» oixíav Lg| 3 mévrs om. c [ 4 gaurAlas | superscripta A (quinque add. Beck) | 4 *quidem quod] 
er dgalaías corr. L| 5 avrow om. L| 4yyóvou] et | quidem /ibri quod vulg. [ 5 eis vulg.] eius VT | filiis 
nepoübus c | 6 gvaixaie L* | 1 avrQ om. £ | 9 avri- | et] filiis aut Beck | 6 defuncti V] si defuncti 7 vulg. 
oxtí& (i. e. dvrióxeiay. ex corr.) M (cf. e) | 10 éxaczow | 1sunt | 7? quod] et quod V | domum E |8 in om. V 
ex & Zachariae] Éxaavov. ML | 11 aàOerzooaiw oià' L | | aditientibus T' | regie ciuitatis V ciuitati regie T || 

12 5 hyyóvow tzv Éui9 om. M in hiatu 10 fere litt. | Antiochia vulg. | 9 *aut] ac libri] 12 sine om. A'[ 15 
l 13 4i pus M| 14 zeAevrqim Haloander) vs4evroín | futuri om. vulg. | 16 suprascriptos V* superscriptos R | 
M cvsÀsviow L | 21 g«dicommísois L gideixouuiogos | 17 antiochiam V7] Antiochia A vulg. | 19 fideicomissi 
M| Àsyévose ML | 24 ftoi) 7 vov coni. Kroll [, é«- | &ut legati 7| 20 sg. satisdonatione ef satisdonationes V 
xseoUvras L | zagà Haloander ex €] 7j xagà ML || | ||24 satisdationem] donationem satis V | 25 omnino vvig. 
26 5 ràóv dÜslgóv avràw om. L, avtàw om. e || 21 | | 27 in T vulg.] om. RV | *usus) huius A buiusmodi 7'* 
sa»TtÀ] — Vmousvóvrowv] omni eos fideicommisso ca- | usus est huiusmodi 7? his est usus V | 28 factio V! || 
dere c | 28 fidicommissu M geduxouicov L | 30 dà , 29 fecit V | 30 et uolo V] uolo RT vulg. | 31 eodem 
xai) xai om. L | xoixeAÀov I (et ric saepius) | 37 Aa-. | vulg.] eidem R VT | 32 omnino 7| 33 permitto R | ali- 
yátov M qua] aut AR' ante. E? 134 quod] qui & 

uL 93 





Nov. CLIX' pr. 


và Kemágum, ÓrtQ dv «jj mootiorudvn QaOs«n Kaw- 
CravrívQ vj aAomoenscrátq  uov víqQ watéAiztow, 
do9nva: xai f eite TsÀt(as wouTs wai deczote(as 
Dmaíq "Iegip và Lagnoorávg wai svyevsgvdtq nov 
dyy , vig Kowccavrivov toU ueyaAongensctávov 
pOV viov, OWugGy TÓ aUr0 stQodOTMUY uerà TÓ» Üv- 
Tov dv aiti Fgevepine xai GxaAdw saga xai vàv 
pagOovuévaw sirva viov «f$ mvAns ava Kio «i6 m- 

oixrudtow xai dgyaarnoiov xal vo AovrgoU wai 


138 


DE RESTITUTIONE 


appellatur Cuparia, quod in praedicto testamento 
onstantino viro magnifico filio meo dereliqui, dari 
et pertinere ecto possessionis et dominii iure 
Hierio viro clarissimo et s'yevecrórq meo nepoti, 
5 filio Constantini viri magnifici, in integro ipsum pro- 
astium cum omnibus quae in eo sunt praetoriis et 
ascensu et descensu exaiow omnibus et conductis 
sive illatis cum conclavi domuum et ergasteriis et 
balneo et hortis tam intr& quam extra muros, et 


vOv xnmo» vov va ÉvÜov xai vàw Éfo vov vsíyove 10 hippodromum et quod in eo est hortum et cisternam 


xai «ov immolgónov xal oU v avvq) wíjmov wal wev- 
ctégvné wal mawrós àzue xaO" oiovürmors «Qóxov 
d4guóLovvós gos Oixaíov dmi *Q aUbcQ mQoacteiq. 
Jo95vas usvrow BovAouaa vo aUrO stgodaceiov «d 7Qo- 


et omnia omnino quocumque modo competentia mihi 
jura super ipso proastio. Dari quidem volo eundem 
Rus penedicto viro clarissimo meo nepoti Hierio 
suae potestatis per emancipationem & suo patre 


npnudvo Aaungotáto pov &yyóvg "egg ywouévq 15 post obitum meum, nulla data licenti& ei viro ho- 


avrrbovoip xav emaucipationa sad rov oixe(ov ma- 
ow perà cv dun» *rhevenv, unüsuade Oidopévne 
dÜras vq aUcQ svyevagrdtq gov éyyóvq, diAà uri 
Tois Mira dw raVTZS Mov TZ$ Quad xne siva ax Duadr- 

$ «oU avrov lcusQorárov uov 
và avrà Qixeia 00 DiazoArSa: 7j àvraAAdEas 5j Uo 
enaacDal xw Tj óscoreü rots. éxstovjgas 10 aUvÓ vQo- 
&cr&o» y uégos T« db aivoU 5 Dxaiov, Quà «0. Bov- 
AacD'aí ua «ó avcó stgodcttiov f*0s olxiay Qyaxe(utvov 


nesto nepoti meo, sed neque his qui sive ex hoc 
testamento sive ex testamento eiusdem viri clarissimi 
mei nepotis suscipientibus iura eius vendere aut per- 
mutare aut donare alicui aut quocumque modo alie- 


óvov diaJszouévois 2U nare ipsum proastium aut partem aliquam ex eo aut 


ius, propter quod volo eun prosstium sive domum 
adiacentem intra ianuas quod ducit circa venerabile 
oratorium sanctae Theclae manere per omnia et per- 
petuo in mea familia et numquam egredi de meo 


7 Óaxuuévuw Évdov vie nns vov JZuxov vsígove25 nomine. Volo autem et iubeo, si contigerit prae- 


T$ amxayovane dni v0 svayiés nagrU, TÀ$ &yías 
GixAas pim. dià mawrós xai »imsag iv «5 Pn 
gauiÀíq xai unüémors éLeÀOsiv voU duoV Óvónaros. 
Bovloua, dà xai wsÀsUo, simso Gvufj; vóv ngonorus- 
vov eUysvécTavÓv pov 1 
dvpfóTyn, 7 xai gerà &vpfórnra évvóc pévros nai- 
dow íx vouiuaw yánow avtq Tixtousvov, seQuioxs- 
GÓa. xai Qiagépsuy frO« dzoxaraGiTLvca TV vourv 
xai daczoxsíav v0U avtov mpoagve(ov 5o Oixiag vq 
psyalonganectárq avrov mar 
TQ avrQ Ogg vOU uj) AxzxoOrvaí note dx «76 durs 


dictum virum honestum meum nepotem Hierium mori 
impuberem, aut post pubertatem sine filiis tamen ex 
legitimo matrimonio ei progenitis, pervenire et com- 
petere sive restituere possessionem et proprietatem 


v '"lépov valevrica. v S0eiusdem proastii sive domus viro magnifico eius pus 


Constantino sub eadem condicione, non alie: 


Kovatavtiv dxi3b 


meum quod vocatur Coparia quod quidem in praedicto testamento Constantino magnificentissimo filio meo 
reliqui, dari et competere pleno possessionis et dominii iure Hierio clarissimo et generosissimo nepoti meo 
filio Constantini magnificentissimi filii mei, universum dico suburbanum praedium cum praetoris quae in 
eo sunt et scalis omnibus iisque quae locantur sive intra portam sive extra portam aedificiis atque offi- 
cinis et balneo et hortis tam qui intra quam qui extra muros sunt et hippodromo et qui in eo est. horto 
cisternaque atque omni denique iure quod aliquo modo in eodem praedio suburbano mihi competit. Dari 
vero volo idem praedium suburbanum praedicto clarissimo nepoti meo Hierio sui iuris facio per patris 
sui emancipationem post mortem meam nulla potestate data eidem generosissimo nepoti meo, sed mon 
magis iis qui sive ex hoc meo testamento sive ex testamento eiusdem clarissimi nepotis mei in eadem iura 
successuri sint idem suburbanum praedium vel partem eius aliquam vel ius di vel permutandi vel 
donandi alicui, vel ullo modo alienandi, quepenes quod idem suburbanum praedium vel domum situm 
sitamve infra portam muri Sycarum quae it ad venerabile martyrium sanctae Theclae per omne tempus 
et perpetuo volo in familia mea manere neque umquam de nomine meo exire. Volo autem et iubeo, si 
quidem contingat, ut praedictus generosissimus nepos meus Hierius intra pubertatem vel etiam post puber- 
falem sine liberis tamen ex legiimis nuptiis ei natis moriatur, possessionem et dominium etusdem sub- 
urbani praedii vel domus perveniat et competat. seu restituatur magnificentissimo eius patri Constantino 


1 xemagía L | xàvavavri L| 3 vaÀs(ag] perfecto g | eugenistato RV eugenii | statu T | 5 filii 7" | in in- 


| 4 Jixaicoo xal Dearoxeíace L | iapsioo L9 iapet M| 5 
xowcravros toU TOv (sic) L | 6 uov viov om. g || uevà 
10») oum omnibus (i. e. usrà avrov tÀwv) c | óvrow 
dv avrà) avrà óvrov L'g avrov óvraw 
1 cxaloy] in ascensu et descensu axaAow g | 8 sivs 
EvyUov — oixnuávow) sive illatis oum conclavi domuum & 
| 11 »u»avépvo« M (de forma xivotsova cf. B 60,12, 21) | 
14 uévro;] quidem & | 16 emaneirat£ona L 4uavxexra- 
tíova M | 18 inter vv. uov dyyóvo et dÀAà unà in L 
praepostere interposita est particula. nov. CXXXIII c.6 
$ vais Oaícus (615, 3) — CXLV pr. t9» toU mgayua- 
v06 (111,24): de quo errore ex ordine duorum archetypi 
aternionum turbato repetendo dirimus ad 615, 2. 111, 24. 
19 aire] zór L| uov om. e | eive dx QiaOrxre om. L 
20 &iadsyouévns L| 21 và avrà Jíxaia] iura eius e 
25 mólre] móÀsos L^ | vov Zuxdw caíyov$ om. c || 
7 Séxiys L | 29 moomonuéivov om. L | 31 aut post 
pubertatem e | 33 dzoxaracrzvas ML] dmoxaracta- 
$5vas cum. Haloandro vulg. | 34 xai M] v« xai L 


1 eupparis P eupia 7^] 2 reliqui 7| 4 hierioo R | 


| tegro V] in in (i. e in integrum?) AT integrum vulj. 
| | ipsum om. V | 6 sunt in eo T'| 7 *ascensum et desoen- 
sum RV accessum et deoessum T'| exaAmw] eraaex 
(9 R opalon T' opali V || conductis Beck| coniunoetis 
ibri | 8 eum om. V | conolaue RV | domuum F vuij.] 
domus T domu A| 9 baneo V | ortis RT | intra vwi7.] 
infra RVT | 10 hi; mum hipodomum V" ypo- 
dromum RT | quod] leg. qui? | in eo est] est in R] 
ortum A VT | cistern: xl Ma. irem RT | 12 supra 
Tito R[ vulg.) data data est E p idem a/| 
13 praedictum ud heerio 7 hierioo R | 14 emantips- 
tione V | 15 data) de tali V | 16 qui om. vulg. (cf. 741,5) 
hoo om. R', meo add. vulg. | 17 sive ex testamento 
om. R* | 18 eius iura 7 | permutuare T [| (20 TT. 
aut ipsum Y TEE pro teres Beck | quod om. V js 





V'122 dedit R | * , om. R, iusta [i e. iuxta] 
a. v. T? | uenerabilem T*| 23 tecle 7'] eoclesie (supp. 
V? ín spat. vac. 6—7 lit) RVT' | perpetuo] uo 
remanere V perpetuare RT tuari edd. aliquot) [| 24 
mea] ea T | 25 contingnerit T | 27 impuberem 7" vui] 
uberem RVT'| pubertate V | tin A | 29 restitui Beck 
[so eisdem 7T' 


FIDEI COMMISSI 


gapiíae 7 ix vov duoU óvónaros. "Eni vovrow uiv 
oU» avróv dutÀOuiv: "épwov d vov cs ivOoLov uvij- 
uns t» uiv ini r5: Ósovnolitàw. Diaxtiuévnv olxíav, 
XT dx TZ maTQqai ris aUTÓ» magsdda dados, 
&régoss Diazonga: mQosoimow, Tv 08 xarà ravtmv 
2v siDaímova mólw oixíav, xa] mgós ys xal vó xarà 
TOv xmüixAlov avrQ dedouévov ngodarmov, dy ols 
asagiw m dxztoínoie dnnyógevraa, Kwvaravriv td 


739 


c» Nov. CLIX pr. 


quando de mea famifia aut de meo nomine." In istis 
uidem ipsum procedere, Hierium vero gloriosissimum 
omum, quae in Theopolitis adiacet et ex paterna 
in eum pervenit successione, aliis vendidisse perso- 
5nis, eam vero domum quae in hac felicissima civitate, 
insuper et per codicillos datum sibi prosstium, in 
quibus omnibus alienatio interdicta est, Constantino 
gloriosissimo eius transmittere filio; illum vero mox 


tZs dvÜóLov uvjuse avrov mapaniéuyai maid, xsivóv — praegn 

tà avus xvovoav xaralamóvta Tiv yaust;v tsÀev- lO Scripsisse testamentum, per quod disposuit, si non 
T5Sa. rÓv Üíov, ygáwavra OiaOrxac xaO" a; Üverv- nascantur filii aut natus impubes moriatur, tam ma- 
ztoGév, c sirs uy) veyOaír xail(ov aive vsyOiv dvr- trem suam Mariam gloriosissimam quam eius uxorem 
Bow TaÀevrzcs, tüv TS untéQa Tz» avrov Magíav nobilissimam Mariam in eius vocari successionem. 
tío» diÜoborávng» táv 15 aUrQ GvvowxoUcav Magíav Et quoniam nata filia et ipsa pupilla et tenera ad- 
Trv sÜxlerürdTyv dzi v5» avrOU xaÁsicOn. diadoyr,v. 15 huc aetate ex hominibus decessit, in praedictas nobi- 
4dzxtuidj, dà vexDuica erect xal avi; vpmíav dyovca —lissimas pervenire mulieres, reliqua vero substaniiae 
xal ázaAZwv Kr 5v ZAwiav df dpyOgomto» ániÀO9sv, (et) quae in hac magna civitate sunt domus, insuper 
tis r6 ignudvas süxAseGTdTaé m&piagO vas yvvaixas — et proastium expressim in codicillis gloriosissimo de- 
Tá 18 Àonà TZ6 ovoíae xal t3 éni ravTzé Tz: pa- — relicta sunt Hierio: locum forsitan tam ex testamento 
ydáns nólaos oíxíavw, xai mgóg ya xai TO mQodcTnov,20quam ex codicillorum sermonibus adhibere ipse do- 
Tovro 3; vó (mrde dmi rov xoXixiAAov lepíp vi vs — mum et proastium defendere, solus de Hierii glorio- 
4rdófov uwjuré xavaÀnpOédv. xopav rs sixóros x  sissimi familia derelictus quae nunc et primum ha- 
Ts i5n$ ÜnnDgoxms Éx ve tOw ToU xodux(lov ónuáraw — bens in genere in eo nomine gradum, Sed ii e 
doysv abróe rrv t& oix(av xal rÓ moodgrsov dx)i- — pro Maria et Maria gloriosissimis feminis verba 
xtiv, uóvos éx vw egíov rov 156 évÓóbov uvrüure25ciebant testamenti quidem verbis nullum dicebant 
zaidow vnoltnuuévo: rà vU» xal noarrov éniyov — locum e e e « « » * » citra Constantinum gloriosae 
év TQ T/e gpapiliae óvóuar, tóv BaOuóv. àÀÀ' oí memoriae ex hominibus, tamquam locum habere [et] 
rov: vmág Mapías xai Magíae ràw évdoforátow mox — utrumque suum perficere, neque cum lege Alexan- 
oUu&vOs ovs TOie udv r5$ dia Orxrs ónuaciw ov)s- drum virum aedes locum habere ad has, 
pnéav T— xopav vyevécOas  urdà yàg maiüow30 

xepis Kovoravriivov 10v tZe dvÜóLov nvzums dzxs- 

Suiv 4E avOponav, Os yopav TZ tw obudw éxaré- 

Qa» dàmoxaragrágs) ysvéicOca, dÀÀ' oi0B $mdg vov 


antem relinquentem uxorem vita functum re- 





sub cadem condicione, ne umquam extra familiam meam vel nomen meum alienetur." — Atque his ita actis 
illum mortem obisse; Hierium autem gloriosae memoriae domum quidem Theopoli in urbe sitam, quae ex 
successione ad eum pervenisset, aliis vendidisse personis, domum autem in hac felici urbe sitam et 

insuper suburbanum praedium in codicillis ipsi datum, in quibus omnibus alienatio prohibita est, in Con- 
stantinum gloriosae memoriae filium suum transmisisse, aique illum rursus gravida uxore relicta de vita 
decessisse, scripto testamento, in quo disposuisset, ut sive infans non nascatur sive natus intra pubertatem 
decesserit, tam mater sua Maria e gloriosissima, quam coniux sua Maria femina nobilissima ad 
ipsius successionem vocarentur. lam postquam nata fila eí ipsa in infantia et teneram adhuc agens 
aetatem ex hominum vila excessit, praedictas feminas mobilissimas delatam esse cum RM sub- 
stantiae partem (um domum ín hac magna urbe sitam et insuper etiam suburbanum praedium illud quod 
idem diserte in codicillis Hierio gloriosae memoriae relictum erat. Itaque merito ipse (Alexander) locum 
buit (am ez testamento quam ex verbis codicillorum domum atque suburbanum praedium vindicandi, 
quippe qui solus ez Hierü gloriosae memoriae liberis nunc superesset et primum in familiae nomine 
gradum obtineret. Verum qui pro Maria et Maria feminis gloriosissimis verba faciebant nullum dicebant 
verbis testamenti locum esse: ueque enim sine liberis Constantinum gloriosae memoriae ex hominum vita 
exccessisse, ul utriusque domus restitulioni locus fieret, sed ne subur&ani quidem praedii nomine secundum 





2 ov om. L Pee procedere (i. e. rageA9ai») € 
13 oidav om. e| 1 10 xodixsAAov L||10 va] vero c [12 
vsyOsn maidi M nascantur fllii c [| 13 *reAsvrr,oos 
ML | evvov et avr. Haloander | 16 33 vaxO'aiaa] 2^ 
&réyÓn Zachariae mon recte [ avrr» L| dyovcav L?| 
18 sígrufvae om. L | 19 va] vero g || t9v — oixíav] 
quae — sunt domus g | 20 ys x«i M] ye 37 L | 21 
vovro 95) om. c | 22 xatalag 24] derelicta sunt c | 24 
Koxsv M] Kxeiv. Lg (recte?) | 25 v») vov L | 26 zai- 
Jaw] familia c | 27 và» BaSuov L?| 29 Aoyov L^ | 
31 Ko»ciavra L| 32 vp vàw oiv éxatéguy dno- 
xaracrács] utrumque "xum (i. e. oixsiov áwavago»?) 
perficere & | oixsíae L* (cf. c£) | 33 àAÀ* et $zdp tov 
ztgoaGtiov om. g, 9xdg om. 





2 decedere Beck | vero] niro R uero ael viro 7! | 
*gloriosissimi libri (gloriosae memoriae Beck, sed cf. 
v. 8. 18. 21) [ 3 theupolitis V | et Beck] ei et RT vulg. 
dum V | 4 vendidisse Beck] uendidit RT vulg. uendat V 
47 omnibus om. R ( 8 eis T' | fllio) eius filio R | 9 uitam 
V ita R' | rescripsisse dedi cum Beckio] rescripsit RVT 
$10 quem R'T | 14 quoniam nata RVT] quum nata 
fuit vu/g. | 15 omnibus VT | 16 reliqua Hamburgensis] 
reliquae VT | vero del. Beck | 17 et add. Beck || do- 


mum V | 18 codicillos A! codicillo R* | 19 sunt del. 
Beck | Fh RAT|20 quam ex] ex om. R7! | 21 yerii 
T iei KR] 22 *derelicta libri | quae del. Beck | 23 ge- 


nere Lr R hyerio T (Hierio vulg.) | *in eo] meo 
libri | — feminis suppl. V* in spat. vac. 1j vv. | hii 
RVT | 24 et Maria om. T | fatiant V | 26sg. in libris 
et vulg. hic locus misere turbatus et corruptus legitur ita 
dicebant locum. neque cum legitur alexandrum uirum 
gloriosissimum (gloriosum T) locum habere tam ex om- 
nibus locum habere (ita V al., tam— habere om. RT - 
et (om. T!) utrumque suum perficere ipsum et (ctiam 7'!) 
citra constantinum gloriosae memoriae quam (quem AR!) 
&d (ad om. V) hos tamquam locum et (tamquam ad lo- 
cum vulg.) alienantem proastium cet. Corruptela orta 
videtur versuum serie in archetypo turbata: ut cum verus 
verborum ordo esset! — — citra oon- 
stantinum gloriosae memoriae | * ex hominibus tamquam 
locum habere et (del ct?) utrumque suum perfoere | 
"neque cum lege alexandrum uirum gloriosissimum lo- 
cum habere ad has | ipsum et alienantem proastium cet. 
versus 1. et 3 locum inter se mutarent, verba ad has (— 4d 
«vràs) alieno loco insererentur, denique prior pars ver- 
sus l Àíatu hauriretur ita fere supplenda: dicebant lo- 
cum | (fleri: neque enim decessisse filiis) citra (cf. 742, 15 
testamento citra) 


93* 


Nov. CLIX pr. 1. 


moactsíov rr TOU vOuov Aétavigov vov ivOoLo- 
/ , MT We "M. 
Tarov yopéüv £x avrüs vv yr x«i avTOv 7tQOEx;tOk- 
fgavta v0 mgodgt&0v OmtQ avrQ xatiÀéAumTO, ép 
€ Tiv éxnoingiv £v iaq TOv &ÀÀlow 0 xowos: marro 
émayopsóga$ érÜyyava* xai rov& dAAovs à O5 vw 
áÜsAqnw TavrÓ ToVro stoHjcas* xai vOVé TueréQove 
vóuove. dz dà» &mavres égsbye éy' olo vs rowovrO 
Didgiaras magafaisv v» rov TSÀevizGavros yvoumv, 


&mxa0:iv ouoioS Tr» amzoxatdOTaGiw yeiriv, OS gu) 


740 


5in quibus tale aliquid 


DE RESTITUTIONE 





ipsum et alienantem proastium quod ei derelictum 
est, super quod alienationem inaequaliter aliis quod 
ei pater interdicens competivit; et alios fratrum eius 
hoc facere, et nostras leges, quoniam omnes continue 
ispositum est transgredi de- 
functi voluntatem, omnibus similiter substitutionem 
dicere, ut non permutans eis invicem pulsantes multis 
pro una ccguitione iudiciis subiciantur. Ideo positas 
nos rememorare leges. Alexander vero gloriosus 


duoiBadov abjvo?s dAÀjÀow évdyovras molo; izip l0 magis quidem et de propriis alterutrum recte visus 


pis vno éasos ixaatroios vndytadas vay ve vrdg 
TOoUTOV x&uivoy uds áesuiuyraxov vógav. distav- 
ópoc Uà O déwÜolóraros nd/agta pév wal mpi 1v 
cixiv. éxavéipoy 0pOv Kisysv dyxaisiv' áni yag vou 


TOw ywounr» avrov róv àmsAD9óvra mowjcacÓas Tj 

auilq và moaynpara gviayOTzvas Boviousvov, mÀnv 
GÀÀ' £ni tQ mooaatel Dixavovégow Àóyoss xayor,adaa- 
unà yàg óp9os avrQ c9v éxmnoingw mogspriv éxai- 


vag éx Baciaxys voUrO ziv GvvcOrÜivr. xsisv- 20 


Gt$. Gugvoig Ts Vztép TOUTO Aoyow dxéxorvo uipos 
éxdt&gow, cj uiv "iv TOP TiGTTOQOS éQurvevovite 
yrounv, nj Óà voi; zurtígow ggoiusvos vóuois, OU6 
abro; Gvugégsi. rjyoUvro. 


est appellare, super codicillum enim sapientem et 
de residuis rebus voluntatem suam defunctum facien- 
tem familiae res servari volens, sed in proastio iu- 
stioribus verbis usus: nihil enim recte ei alienationem 


xoDuiALov Gag); xal TZv Ps Aomow mo«yud- 15 conferre illas ex imperiali hoc facere impellenti ius- 


sione, Venerabilibus pro his verbis usa est pars 
alterutra, tam testatoris interpretantes voluntatem 
quam nostri uteutes legibus, quae aibi expeuire 
putabant. 


CAPUT I. 


'Husis Toivvv vouow «s xal OiaOrxne dgunveiay 2o 


mtpoxtiuévrv sidórss ov wuAD xgías. vouq 0à neqiia- 
Baiv tz» v4é vxoÓ4csue vousv Tzyncáus&a Ov, de 
4» Tüjv Te magoUvcav augusto Diaxoivousv cols 
Ts Àowoie ztpoavélouusw Trjv nspi TOw TOLQUTOV gi- 


Nos igitur legis et testamenti interpretationem 
propositam non sola sententia, sed lege complecti 
cognitionis decisionem putavimus oportere, ut tam 
praesentem quaestionem decernamus quam reliquis 
auferamus de huiusmodi contentionem. Unde subti- 


Aovaxéav. üOsv ÀexróvsQów vs xai óxgifécTragov vois 30 lius testamentum considerantes verbis ipsis invenimus 


*he Üia Own émucwywaviss Quas, avroi sUpousv 
voi; vo» xÀngov ÓiadsPauévoiw smaaciv Tzv éxmOinGiv 
&nryogrvuévr», éntiav. véAuouv. aida yogis xava- 
Ave» Tóv Bíov. ovxéri 0à xai voi$ amag avtove oia- 


heredibus demonstratis filiis alienationem interdictam, 
quoniam futuri essent sine filis fungi vitam, non 
ulterius vero his qui solum eis successerint filiis, sed 
sufficere defunctum usque ad filium stare interdictio- 


Gabouévow mccív, &AÀ' ügxsigDaa vOv ams&Oovra 35 





legem Alexandrum virum gloriosissimum eas adgredi, qui quidem et ipse prius alienasset suburbanum 

raedium, quod ipsi relictum esset, in quo pariter atque in ceteris alienationem communis pater prohi- 

isset; et ceteros quoque fratres hoc tdem fecisse, atque leges nostras, ubi omnes deinceps, de quibus 
eiusmodi quid dispositum esset, voluntatem defuncti violassent, omnibus ex aequo restitutionem auferre, 
ne cum invicem alter alterum convenirent, multis iudiciis de una causa. subicerentur; legesque hac de re 
latas in memoriam nobis revocabant. .4lexander vero vir gloriosissimus utique de domo quoque utraque 
recte se aciionem movere dicebat; in codicillis enim defunctum manifestam etiam de reliquis rebus vo 
tatem suam reddidisse, cum familiae suae res conservari vellet: verum enim vero in suburbano praedio 
iustioribus rationibus se uti: neque enim recte illas alienationem sibi obicere, cum ex imperiali tussu id 
facere compulsus esset. Atque crebris disputationibus de his utraque pars usa est, nunc testatoris inter- 
pretantes voluntatem, nunc legibus nostris utentes, quas sibi utiles esse arbitrabantur. 

L Nos igitur et legum et testamenti $nterpretationem. propositam edocti, non nuda sententia, sed 
lege eius causae decisionem comprehendendam esse existimavimus, ut et. praesentem controversiam diri- 
meremus et celeris de eiusmodi rebus contentionem praeriperemus. Unde subülius diligentiusque verbis 
testamenti innisi ipsis liberis hereditatem capessentibus. alienationem prohibilam esse comperimus, $i sine 
liberis vita defunciuri essent, non. ulterius vero iis quoque liberis qui omnino illis essent successuri: sed 
satis habere defunctum usque ad liberos prohibitionem statuisse: neque enim eum, si et ipsi liberis relictis 


2 xopriv] locum (i. e. zójgav) habere g | 3 avró M | 
[ xaraléiszro ML wulg., corr. Zachuriae (xaraAg- 
Annas Haloander) | 4 dv (aqj] inaequaliter & | ó xos- | 
»ós] quod ei? c | 6 ravzó] eius c | 7 wópovs] Cod. | 
6, 42, 1t. Dig. 31,71. $ 27 Domen T& L| 9 15v axo- 
xatdcragiv dwcupeiv] substitutionem (i. e. Umoxacd- 
vragiv) dicere c | 10 dAÀg4ovs L? | 12 vópov L^ 
| 14 obudv éxarépev] propriis alterutrum i. e. oé- 
x&ícw éxatspov g || &Aeyev] visus est z | vo] vo vov L 
| 16 avrov cum Haloandro vulg. | 11 Bovidusvov] vo- | 
lens c ] 19 59i] nihil e [ z90og£gtiv] conferre c | 20 ov»- 
o0r9ivi, M] avvadicDévi, L (avyyvacOévrs cum | 
Haloandro vulg.) | 21 evy»oic] venerabilibus i. e. gu 
voig g | 22 zx TZ» uàv cum Serimgero vulg. male || | 
recraroQog M] Biageuévov L | 25 égurveiac L^ || 26 
sí(dórss om. g | 29 vàw towvtTov] rovrov L| 30 «a 
xai áxpifiéavagov om. g | 32 xoi; và» xAngov Oia- 
OsEauévow L heredibus demonstratis € [| tZ» éxzoizgav 
— 35 maicív om. L| 34 JiaDeZomévovs Ma 





1 ei om. T" | relictum R [| 2 quo Beck [ alienatione V 
| aequaliter Beck [ quod ei] quod eis V; communis Beck 
j| 9 competunt T. contigit Beck | 5 depositum V | est 
om. ItT* || transgrediantur Beck || 7 dicere] adimere Beck 
!permutas /?; leg. per mutua? eius 7* | 8 oogita- 
tione T'| ideo posita nos r | suppl. V? in spat. vac. j vs. 
| remorare V ré cum spatio vac. 3 lit. R| 10 et om. T 
fiussus RV | 11 enim] eum V | 12 suam om. ' ] fa- 
cientem om. V | 13 familiae res servari Beck] familise 
reseruari T' familiare seruari V familiae serumri A14 
nihil enim V] niohiium AT' nihil vu g. | 16 uenerabili- 
bus V vulg.] uenalibus KA uenialibus T' | 17 testationis 
T | interpretantis 4bri, eorr. Beck | 18 quam nostris 
om. V | utentes Beck] utentis RT utentibus V | 25 inter- 
pretatione proposita Heimbach || 26 lege vuig.] leg1 RVT 
j| eompleti AV | 27 decisione VT | ut tam] uitam 7'|[ 
29 contemptione A! contemptionem A? unde] non V | 
3U ipsius | 32 esset T' | fugi V | 33 solum] semel Sect 

eius R | suocesserunt T'| filii V, om, R j| 34 *de- 
functorum libri, defuncto Beck 


FIDEI COMMISSI 741 Nov. CLIX 1.2 


máy vOv maidow erijaas v7, iueg as rd si yàg — nem: si enim et ipsi filios relinquentes moriantur, 
Àj xai avro| maidas xavajamówtes dméADousv, ov mo- — * « * quod relictum est, neque in longiore a filiorum 
Àvmoaymovsiv vÓ Ammóusvov ovdi gaxoorípav ys — vita alienationis prohibitionem voluisse facere: codi- 
Tüv xaídew bons tzv rZc ixmowjcsos xaAvciw d9s- — cillum vero in proastio solo factum prohibere et his 
Àjsci nomjcacPa. vOv Ó6 ys xoÜbouAAov dxi XQ mgo- 5qui ex testamento Hierio gloriosae memoriae (iuniore 
acvaiq I yevóusvov dzxayogevaas xai vois dx Qia- icimus) res suscipientibus proastium alienare; etenim 
SYxrs Tspíov vov T5€ dvOóLov avare (rov víov gauiv) istis qui remanserunt velle defunctum pope in 
tà modymava DiaÜsfauévows x0 mQodoruov éxzowiv, familiam manere suam. Ea quidem quae quae- 
wai mgós ys vovrOw énmyufvov vov Bovin9iva: zv — Stionem deducta sunt talia 
dxalJóvta Oupwaxas émi vis pauiAas uévmw avró. l0 
1à niv ovv dugusnerOévra voiavra. 
CAPUT IL 

Karaswxsydgusvo, à vv ÓÀmw rjusic * bons considerantes oportere subtilitatis tionem in 

jv dxgiBaíag vsxóSecuw dni uiv Toic Lo m aliis quidem rebus, quae Constantinus gloriosae me- 
juadw, av Ürmov Kovevawrivos à vii 4vüobov avj-  moriae Hierio seniori, de quibus ex testamento factus 
A7$ 0 "Iagíov voV npscfvrigov mais Í« rv xov zargoe 15 est dominus, nihil accipere existimavimus bene 
diadnxew yéyova xvgios, ov0à Ti» tvxovsav qr;?rpusv surgere quaestionem, vacare vero in istis actione 
xaAde éviavaad'as [xrnaw, sigysa Das 0i «ze dni vov- — non Alexandrum solum virum gloriosum, sed et reii- 
vow dvaycyzé ovx AAétavOpov uóvov vóv 4vdotóra- quam omnem familiam, ex testamenti verbis usque 
TOY, HTA x xal tQ» Aowtn» nàcav gagilíaw, vw vs — 8d filios solum stare prohibitionem, et ipsum Hierii 
Tj DunDvxne Qnuárew uxo. uóvow naidov icvow- 20 gloriosae memoriae filium, per quos facientes (eiazo:- 
tov Tjv xOÀvdiw wal avtov TOw spíov voU 56 dv. — oUc,w cas avrove] eos Hierii iura qui post eos fa- 
Jófov avjuns viov, O6 aw sícmowvgss cqàs avroie —miliae substituentes partem alienaverunt quae apud 
vou "[egéov Dixaiow oi uer! dxsívovs v76 qapiÀiae — 608, tamquam in substitutionem ex voluntate inter- 
vmdozowres nápoi, Éxmomávtow Tivà TOv ztag av- dictorum unius. In proastio vero neque si dominum 
TOie xal ÓÀow désragsi vyv vrtoxardgraciv dx yvaurs 25 codicilli Hierium ostendant gloriosae memoriae, multae 
dxayopsegdwrow pude. zi Óé ys vq zQoactto, ov nobis visum est plenum esse seg«pyíae quattuor 
95 xóguov 0 xoballos "lápcov Osixvvas vóv Évdobov postea generationes huiusmodi in medium deduci 
tj uvüur, moÀAZe zuiv Élolev dpnüuagrov slvas msQe- — quaestionem. Nunc igitur gloriosissimis feminis Maria 
spyíag vTétQaciv VaTaQov pyevedi; vr voiaivnw sis uá- — et Maria adhuc superstitibus, quas et ipsas in familia 
cov dysgÓ"u Lrrnsw. vvv udv yao Mapíae xai Ma-30iacendo, nostris legibus et nurus huiusmodi verbis 
pías vo» oforórow fr. nrQuovgmw, d$ Ürmov xai 
avràs dw vj gapiliq Deréov, rÀw furrigaw woucw 
xai rà$ wiugas Tovtov TOU stQo:Qnaaros übuwürtaw, 





decederent, curiose perscrutari quod relictum est neque longiorem liberorum vita prohibitionem alienationis 
efficere voluisse; codicillos vero de solo suburbano praedio factos eos quoque, qui ex testamento Hierii 
gloriosae memoriae (iunioris dicimus) res per successionem cepissent, vetuisse suburbanum alienare, ac 
raeierea accedere, quod defunctus voluit perpetuo illud in familia manere. Atque eiusmodi sunt quae 
in controversiam vocata sunl. 
lam cum universam causam cum quania decet diligentia consideraremus, in ceteris quidem 
rebus, quarum Constantinus gloriosae memoriae Hierii senioris filius ex testamento patris dominus s fi 
est, ne quaestionem quidem om recte institui putavimus, ab actione vero de his ri non solum Alexan- 
drum virum gloriosissimum, sed etiam reliquam omnem familiam arcendam esse, cum et verba testamenti 
ad solos liberos prohibitionem sistant et ipsi Hierii gloriosae memoriae filii, per quos in. Hierii iura adi- 
tum sibi parant qui post eos pars familiae existunt, nonnullas res ipsis competentes alienaverint et omnino 
quasi ez: una voluntate substitutionem prohibuerint. De suburbano vero praedio, cuius dominum esse Hierium 
gloriosae memoriae codicilli ostendunt, res multis ambagibus plena nobis visa est post quattuor. gene- 
rationes eiusmodi quaestionem in medium proferre. Nunc enim, cum Maria et Maria feminae gloriosissi- 
mae adhuc superstites sint, quae scilicet ipsae quoque in familia ponendae sunt, quandoquidem leges 


2 o9 nolvngayuovsiv om. g | 4 t$ éxmowjasos] éx — resuscipientibus VT'! | 7 remanserint T [ perpetuo in 
T9S 7t0:7)0800€ ] 4941. L | 6 vois] vZe L | 9 xal | familia manere sua vulg. | 8 eam RV | quaestione A [ 12 
zgós ye — BovinÓZva] etenim istis qui remanserunt . *subtilitatis (sim. .Beck)] humilitatis libri [| cognitione R! 
velle e | ézzyuévov voU BovAnOTzva: M] émmyuévov | ignorantiam cognitionem T? | 14 Hierii senioris (filius) 
TOV (Yó cum Haloandro vulg.) Bovàn9Tzvas L| 10 av- | Beck| 15 excipere R [ existimavimus SkutscÁ] ex his nesti- 
róv L? suam (i.e. avroj) c | 12 dà — ocnc om. c | 15 | mauimus libri || 16 bene 7* I suggere R | uero uocare V] 
9 om. L | zai et rov srarQóc om. & | 16 ovd8 zv | histis R* hisstis R | actionem libri, corr. vulg. [ 17 uirum 
TvzovGaw|] nihil accipere e | 17 4»igvacOa. M] a»é- | solum RT | gloriosisimum 7 | 18 onem V | ex] leg. et? | 
v:agOas. Lg | zs] vois M | 18 dyoyre L*|19 Gxa- | 19 stare] set. et stare A? | Hierii Beck) hierium libri | 26 
ca» L| 21 avrov vov — viov] ipsum — filium e| 22 | "facientes eígmow)gsw Ggàc abrovs eos] eis facientes 
tígrtosovge agásc] siíanoiwvane L || 23 isgoie L | 24 v«va] | viosch CDAC.A TPossos T ei facientes norosGNCaK TPO- 
T5 mavult Zachariae | 25 xai 0Aow L, om. e | * oaztegei] | Zeof (dxvgalasos m. rec. in marg.) R eis facientes cum 
dome sie libri; ais del. Haloander | 26 o$ dz] neque | spatio vacuo j vs. (nihil deficit nisi grecum V? in marg.) 
si Le ovd" sb e | 27 fvdotov L) évÓóEo M (probat . Graeca verba aig|no«ovgiv Ggàs avrovs Ur 
Zachariae) | 28 &jofouev (ric) L | dvauécov L | 29 | tioni facientes eos adscripta seclusi |. 21 familia V | 22 
TécGaQciv cum Scrimgero vulg. | uécov ex e Haloander] | alienaueruntque apud V | 23 substitutione T' | 24 unus 
uésyv L gia» M | 30 uiv ML] om. cum Scrimgero | T'| 26 visum est] insumere V || esse] est R | ssg«spiocae 
vulg. (nagiegyíae m. rec. in marg.) R nepi cum spatio 5 litt. 

(s. v. Grecum m.?) T' om. in spat. vac. 5—6 tt. V (Gre- 
€um deficit V5 jn marg.) | 27 postea) eius postea V 

2 im longiore] leg. longiorem * | 4 facto V | 5 hyerio | generaletiones A" | 28 gloriosissimis A7] gloriosis 
(id. 14. 21. 25. 742, 235) T, Hierii Beck (debebat etiam v ] 29 in] a V 30 et nurus scr. V? in spat. vac. || 
iunioris corrigere, sed cf. 14) | 6 res suscipientibus] | verbis] pro uerbis 7*, verbum Beck 


*ov. CLIX 2. 3 


ovx ógJaGs ovdi óvro: vVléfavdgo: ó évüoro- 
TGTOS TZ» "aQ GVvTOU ngotsvouévny évsatiaavo Qíxny: 
&n:0vG cV xaj ro/tow, a TécGgaQas fjÜ yevads 
nagsinAvÓdvas Ooxaiv, otx ay vetousivcausy dpyaíay 
ovrtw Oixaetnoíos vnóOsciww mapadídocGa, naAuta 
Tié Kaowacravtirov maiUOs éni wéa ovTO t6 vAax(ae 
xaraAvgágne vOv iov, cxwra xdw sí ur OuuOéusvos 
dxsivos éviyyavev, &ié Tiv prtéQa tjv aUtZs méQusÀ- 
Suiv v0 mnpodoruov, oU avrZs T/$ wda& TOU vOuOV 


742 


DE RESTITUTIONE 


promeritis, non recte neque competenter Alexander 
gloriosus & se advenientem instituit litem ; 
vero et istorum, quod quattuor iam generationes trans- 
isse videntur, non facere quidem antiquam taliter 
5 iudiciis cognitionem tradi, maxime Constantini filia 
adhuc*pupillaris taliter aetatis functa vita, ut et si 
etiam sine testamento ille esset, in matrem eius per- 
venire proastium, non ipsius novellae, vero ut- 
pote facta horum causa, et nullius Hierii gloriosae 


Ji dümag yavouévov vovrow aítíov, xai ov)evós 1&w 10 memoriae heredibus circa voluntatem peccantibus eius. 


"legíov xov *r$ dvdóLov uwrungs Qiaüógow magi Tnv 
BovAgsww &paprávovtos tZv avrov. wai yàg si Óua- 
9rxa; Kwwgtrayrivos yQdgaow Vnowaragti0si Tivàg 


Etenim (si) testamentum Constantinus scribens sub- 
stitutiones aliquas fecit filia defuncta impubere, atta- 
- p ex hoc introducitur magnum et ipsius secun- 

um hoc 


dnowjcaTo clj$ ma)Oé véAsvraGns àvrfov, ninv alÀ' legis pupillae matri substantiam praebente 
ovdiv évxsUD'av aicdysras péya, xai avro) xaX avrov 15 testamento citra transitum eam. 

Toi vóuov vj tZ vas umrQi x7» ovgíaw sagebouavov 

DiaSnxdw zmgis án vene avtijs. 


CAPUT III. 


Osanitousv voivvv arce JdAifavOQov vóv dvdotó- Sancimus igitur, neque Alexandrum virum glorio- 
vatov 5j T0Vé avTOU maidac urj:s vo)$ OiadOyove rà» — Sum aut eius filios neque successores reliquorum Hierii 
Aemow dsoíov vov «5c évÓofov uwrure vov mscfv- 20 gloriosae memoriae senioris filiorum neque alium quen- 
Tépov maídow urvs &Àlov viwà tQw mzüvrOw sie 15v — dam ex omnibus in eius constitotum familia ant 
avrjv &vagepousvav gapiiuv 7 xarà Mapías xai contra Mariam et Mariam gloriosas feminas occasione 
Maoías vàv évüoEorátw» npopágs vOv mag avrai rerum apud eas constitutarum aut contra alios agere, 
xaJscromov mayudrow 7 xarà tÀw dÀiow yogsiv, apud quos res constitutae sunt nunc aut in quibus 
map ol; và mgáyuara wadécrnxs viv 5 xai síe ove 25 futuro pervenerint tempore, in quibus Hierius glorio- 
xarà Tóv éb/s naguADoisv xoovov, ég' oli "ligue ó — sae memoriae prohibens fuit alienationem, aut omnino 
vZs évÜoLov uvrurs xcÀócas érÜyyavs t5v éxnoinaww, — quae memorari prohibitione et familiae nomen et ali- 
5 9e usuvigOas A nów tis RÀ, rali xai vov *7€ — quod ius fabricare ex hoc, ut aliis Hierii gloriosae 
gauiAias óvóparos xaí Ti Üixaio» xaracxsvd,e v éx — memoriae filis ipsis alienantibus et convenientibus 
Tovrov, de wai vdw dAÀaw 'legíov voV t/$ évÓóLov 30sicut et reliquorum alienationibus, et primitus leva- 
Lvüuxs viv và avt éxnomcávrow z9áypava xai — rentur et ipsis et successoribus quae possunt actiones 
Cvugowngávrov denso wai tci; vw Aowtw éxzow- — competere de hoc, et aliis quos apprehendentes reli- 
10:04 xal stpoavslóvrtov Ggíc. ts avtoi; xai voi;  quimus intellectui ad huiusmodi nobis suffücieutibus 
duadó ous Tà6 Üvvauévae dpuórrsw dyoyágs éx vo/rov, — iudicium et legislationem. Et hanc esse decisionem 
wai rmv dAÀcw ovg qOdcavtse Éprusv AoyiGuow npós 35 
TÜV TOiavrZ» Tiv agxoverOY xoíGiw T8 xci vouode- 

Gícw. xai vaUTQv élvas vOuZw Ov TZs napoógye vxXO- 





nostrae eliam nurus hac appellatione dignantur, non recte neque decenter Alexander vir gloriosissimus 
litem ab ipso intentam instituit; verum si hae quoque decedunt, ut iam quattuor generationes praeterisse 
videantur, non patiemur tam velustam causam (radi iudiciis, mazime cum Constantini filia adeo tenera 
aelaie vitam finierit, ut etiam si forie is testamentum non fecisset, tamen ad matrem eius perventurum 
esset. praedium. suburbanum, cum mon ipsa pupilla, sed lex fere horum causa esset, etiamsi nullus ex 
Hierii gloriosae memoriae successoribus circa voluntatem eius peccasset. Nam etsi Constantinus scripto 
testamento quasdam substitutiones fecit, si filia intra pubertatem moreretur, tamen inde grave nihil intro- 
ducitur, cum et ipsa lex per se matri pupillae substanttam praebitura esset, si ea sine testamento decessisset 

Sancunus igitur, neque Alexandrum virum gloriosissimum ciusve liberos neque successores 
ceterorum Hierii senioris gloriosae memoriae liberorum, neque alium ullum ex omnibus qui ad eandem 
familiam referuntur aut contra Mariam et Mariam feminas gloriosissimas nomine rerum quae apud ipsas 
extant au conira ceteros procedere apud quos res nunc exíant vel eliam ad quos in sequenti tempore 
perventurae sunt, in quibus Hierius gloriosae memoriae forte alienationem prohibuit, aut omnino in poste- 
rum mentionem facere prohibitionis et nominis familiae atque ullum sibi inde ius parare, quippe cum et 
ceteri. Hierii gloriosae memoriae filii res suas alienarint et quodam modo reliquorum quoque alienationibus 


consenserint aique tam sibi ipsis quam successoribus suis actiones quae hinc competere 
lerint, et ceterae quas antea dizimus rationes ad eiusmodi iudicium et sanctionem nobis su 


2 avràw M || zgotesvouévr») advenientem (;. e. ztgoa- 
yuvopdsn» ) c | 4 vnousivciuev] lucere quidem g | 6 xi] 
sdhuo ü e. Ér; & || 12 duaprdwowros] peccantibus g | 
13 à ante y penne add. -- app dE non l 

isse L^ || 1559. *uróé — urdà ML || 19 éxovs 
Pi 2 | 21 naidas L| eundi ML | ls L | 22 
avrgv M) avrov L eius « | dvagagousvov] constitu- 
tum (i e dvwagsgóuavov) & fort. recte | 26. «óv  Ha- 
loander] «àw ML | 28 Aowmóv om. £ | 30 vocrow L?* | 
31 avràw L | ngáygara om. g | 33 *ztpoaveAórrow 
acripsi ex &] mgosavsÀóovrov ML | dgícs va avrois 
xai] tv ogiciv và xai L| 34 vovvow L| 35 dgpnusv 
Aoyigucy] reliquimus intellectui & 


2 a] ad vulg. | sduenientem RV] adinuenientem 7 
venientem vu/g. | litem 7'vu/g.] litte (&. e. littere) RV 
13 quod de. T? | 4 «udentur V!| 5 Constantini Beck] 
constituens (constitutio R^) libri | 6 taliter acr. V? in 


Ssinl jam susiw- 
ciant. Atque haec 





spat, vac. | functe RV functae T'| uitae T'[ et om. T 
vulg. | 8 uero legi X wulg.; scr. legis vero? | ut pate- 
Íaota eorum T'| 9 nullus R | erii Z | 10 eis 7! | 11 
etenim] et "e si add. Beck | 12 attamen vulg.) at tam 
RV ad tam | ew nichil 7'| secundum] et secundum 
T' [| 15 circa J . transitura ea? | 19 reliquorum 
Beck] relinquere Ed om. RT | herii T | 20 £'iorum 
Beck) fillos ART' vulg. filiis V | 21 familiam 7T*|22 
et enariam T'!, om. R | ocoasionem A' actione V | 24 
aut] autem VT | in quibus] quibus in V | 25 erit 
VT perueniunt R | 25 tempore in quibus om. V | 25 
fuit ecl] fecit libri | 27 quae] quo vulg. | memorari] 
memorarii V memoriam AT wulg. | prohibitione] & pro- 
bibitione V | aliquid R| 28 ius om. A* | ex] et ex V | 
29 memoriae] proibens fecit — memoriam er 26 sg. errore 
add. R! [ipsis om. V | alienantibus] res add. Beck | 30 
leuiarentur 7'| 31 et ipsis ed. princ.] et ipsi & ipsi FT 
et om. R' | possunt om. T' | alienationes V [ 32 re- 
inquimus A 


FIDEI COMMISSI 143 ] Nov. CLIX 3. 


Odasor nóvoy, àllà xai «àv loaw, dp! ov «olícsoc — non praesentis cognitionis solum, sed et reliquarum, 
yevouévne vovavtré Qiadoyal vocavras apélOouv xal — in quibus prohibitionis factae huiusmodi successiones 
tOw xÀngovóuov ó rsÀsvralos Óià uáGov Tavós dvrov — tantae processerint et heredum ultimus per medium 
Diadifairo vóv xArgov: crvixaUra yàg xal vois 2c 56 — aliquem pupillum successerit Tunc enim tempus et 
gajiAas vov moovrov xoÀvcavros idsiaw dx rov ma- 5 exteris & familia primi prohibentis licentiam habebit 
eóvros juàw vóuov mapaméusztv Kia và mpáyuara. ex praesenti nostr& lege transmittere res. Commu- 
xowvó» yàg Om vovrov émoxjgápsÓa vów vopov «i$ nem enim hanc fecimus legem tam praesentis cogni- 
v5 nagovgye vmoÜécsos vOv Ts perà raUra yevrso- tionis quam post haec evenientium taliter prohibitio- 
pévow ovro xmàÀcvgsow, Tüv Ts cwufagav wvv dia- num, tam evenientem nunc dírimentes contentionem 
tsDnxórss gslovuniav vd$ v2 cs sixos dcopévas noo- i0quam eas quae futurae sunt resecantes. 
UEnileye) Tà eo ivra piv wol 

n (Ao yos. vvv nagacTávta fpiv x 
Jià vov mapóvros Or&ovusva vópov r, ay, dvdobó rre 
stpoDsiva, xarà vavTQv Tüv nxawmvaipova móAw xal 
feyo id mápati quis deas xai ztagagvAag Or vai 15 
srgoeraforo., 

Kal vvv y soleraía T/j$ x0V xgatícrov Baciléos 
mupi ró wópsuOv pípos dxgiBsías «a xai QEvrriros àsro- 

^. Tà& yàp éx dmaidía ywvouévas vmoxaractd- 
v5 Üaxoivag capas, cs Évscrs Td moláunovrs 20 
vópuq, Oda xai vois raÀevrao. D'aggsiv, o oU0sie 
4v» avrd» rà yvopae zapaxivijOsiue, xai TOlG 7weQi- 
oUciv dppeBrvisse xal diadixagid v yogis à voi- 
«Vra mgós dAÀrlovs DiariOévas, uíav uiv vnóOtciw 
&xavopÜugas, ow; 0 móc ámavras vOv Àóyov éx-25 
v&ívas, xai trjv sUsQysa(av oU Qrroie ztQoso»mows, nÀAà 
mas. vo vryxóow dv évi yagucdusvos. mgorQéituw 
piv ob» si; cáp vmdo T/s avrtoU víxne avyàs oiddv 
Q:ióusDa rovs moÀícae Vds rür yap voUrO stovovvres 
dosixOvtt* noódnAov dà às Ó uéyac Osós và oras evas- 30 
Bà xai Üixaío ngoióvra xal ngó vÀwv ruevéQoy svyav 
dsodeyóusvos émi mÀéov zagíGsrcs ygovov gixos tÓw 
NOiVOV ee óTm» uiv vixa$ émi vixci$ cvvámtovra. 
PP. Fl. Iobannes et Curicus ab actis optulimus. 

D. k. Iun. CP. (imp.) dn. Iustiniani (pp. Aug) 35 (Dat. VI. k. Mai. CP. imp. Iustiniani Aug.««****« 
anno XXIX. pc. Baailii anno XIV. ind. III. [a. 5. 


mon solum praesentis causae decisio sit, sed etiam reliquarum, ín quibus eiusmodi prohibitione facta tot 
successiones practerierint et ultimus heredum per medium aliquem impuberem hereditatem susceperit; tuna 
enim iis quoque qui sunt extra familiam eius qui primus prohibuit ex. praesenti lege nostra res trans- 
miltendi potestatem habebit. Communem enim hanc legem fecimus tam praesenti causae quam prohibitio- 
mibus posthac eum in modum futuris, cum (am quae nunc evenerai contentionem composuerimus quam 
guae [eem futurae sint praecidamus. 

Epilogus. Quae igitur placuerunt nobis et per praesentem legem declarantur tua gloria ut in 
hac felicissima urbe proponantur atque ad opus effectumque adducantur et custodiantur praecipiat. 

Étiam nunc res publica potentissimi imperatoris in reme diligentia et subtilitate fruitur. Cum 
enim subsiitutiones liberis non extam4bus factas dilucide discerneret quemadmodum inest in lege praelu- 
cente, praestitit et morientibus ut metum abiciant ne quis voluntates ipsorum turbaturus sit, et superstitibus 
wl sine controversiis et litibus haec talia inter se componant: qui cum unam causam correxit tum commu- 
miter ad omnes consilium extendit nec certis personis beneficium sed cunctis subiectis una largitus est. 
Atque ut pro victoria eius preces faciatis, hortari vos cives minime nobis opus est, iam enim hoc facere 
vos probatum esi: manifestum autem. est magnum Deum cum quae adeo pie et iuste procedunt iam ante 
preces nostras excipiat, in longius temporis spatium nobis largiturum esse communem dominum nosirum 
Piclorias victoriis continuantem. 

120» 9L |3 à L) om. Mq3:9. M] 4 *Jiadéfosro | tamen Theodorum secutus est Zachariae, cuius annum 555 
ML | *vixavra yàg] tunc enim tempus c | 9 xoA- | praeter v. 28 confirmat Petrus praef. praet. iterum in 
esos L | 10 àc aluit om. € | 12 epilogum om. & || 13 | inscriptione dictus (cf. nov. CXXXIV anni 556. eisdem 
TOV zagóvros M] roids roU Oaív L | 19 ysvouévas | viris Petro pp. et Musonio p. w. inscripta, et edict. XI 
L]?0 fpe om. M in spatio vacuo 8—9 lit. | 21 | anni 559). 
es] wal a L | 22 yvópas om. M in spat. vac, 8—9 
litt] m iviousv L] zmagaxiviaesé M | 23 Jiadixa- 
cias L| 28 wixns] Gothos debellatos a. 555 recte intellegit 2 prohibitiones factae libri, corr. Osenbrüggen; pro- 
Diener p. 529 | 29 uàás L* | 31 jusvégev M] Uusvégo | hibitione facta Beck | 3 processerunt T vulg. | ultimis 
L | 32 zagíogtas M | 34 adnot. latinam viz integram | T9 | 4 tuno enim temporis et exterus Beck | 5 primi 
wnus praestat M | pp. proponatur? pr(inoeps) Zachariae | om. R | prohibentes " habebis T'| 6 ex om. R| 7 hanc 
Zeiuchr. d. Sav. EA XII98. | ioannes M | ab actis | enim 7'[legem om. EK] 8 prohibitione libri, corr. Beck 
Zachariae] sabaetis M, subditis vulg. l optulimus quid | || 9 dirimentes u (sic) con | scr. V? in spat. vac. à ve. [| 
significet incertum | 35. subscr. dEegorvrj9r, unvi lovvío | dirigentes R [ contentiones VT'| 10 quas T [| quae om. T 
Kza. xS' «ie. Baailsías Iv. r4 Theod. | d. k. ian. cp. | |future V! | resecantem R [| 35 subscr. adicit unus Neo- 
dn. reliquis omissis M, [dat. VI. k. Mai CP. imp. lust. | burgensis dat. VI. k. mai, ep. imp. iust. aug., quae for- 
Aug. c?] éyoágr xaAavdev defogovagimw fBacileíae | tasse ad praecedentem. constitutionem. Auth. CXXV — 
"lovaviviavoU 10 40^ usxà 159v vnxarsíav Bacilsiov TÓ | nov. CXLVII pertinet. 

*éraQrov (debebat máéumrow d. e. a. 546) Ath.; rectiwa 














Nov. CLX pr. 1 144 EXEMPLUM BACRAE 


PZ 


ISON OEIOY IIPATMATIKOY TYIIOY. 
"M /toxgácvog "lovatsviayóe AdUyovavos IIastiq. 


(IIigooíniovw.) L4pcroxgárne ó éAÀoyiuoWaros maTüo tjs Jipoodiguaw stólsa wal oí xcv aiei» 
xextruévoi: ixétni y&yOvadew nudaw, pügxovraé nv sipnuévnw nólw $ 

was ngra Tiva 

llgdvowv uiv dxsivo wopiLouev «ó voUs rusréQove vouovs oUre Tivàc dxlaufaweww vs wcl wosiy, c 
dwrsbOav éavroW xaO" Ov Spagra déygnv dÜunuaraw mapéysv dgoguás. déiiddyÓnuew yàp magà vov Tis 
móÀlaw; margós xQvoiov Gvyvóv rjOgouOn. Tp mólm dx moeafeiow xaralakegupévov zagá Twv vj dggo- 
Ducuéev nóÓÀn, wai Omos &w uy vovro éfanóAoro, vwwàg vOv iv Ovvduss vz6 mOÀso: vi(uacÓc. vÓ yovaiow l0 
Tovro, ép. Q Ts Unio aUrOV tjj nóÀm Gvvrslsiw Érovs éxdcvov Ox aírs v«& woujjv eire stOQov airs xci TÓxOv 
xaAsiv BovAnÓsin, vov:io 0 mQornxov dcr: gépacÓ'as «jj móÀa, lox àv «ó yovaíov wagà «qp Àafówts uévp* vovs 
A£vro: 1Ó xovaíov allngorae, dmnd; Qáraby éDoxausv ómádp vó DimAdciow uy) GvyyopsiaD'a, voie daveiocois 
dxasréiw TO sos, Eid doxsia Da, vovtq xal uovq. qdaxsv o mud] xavagsBhnxacw vmig TO Jisth&ciov, 
dá xà mQecfsiov dnolisDus Tj móÀe. wal d rerio as niv và$ dxnvoosne Twv Ónuocíov Balawsiew ras l5 
évrsüOev yivouévae, dAavtovsOG, Óà và Kgya «à Ónuócia, xal «àv rjévapov wónov xarà v Éxsivo»v éut- 
v&íay 1] nóÀn ÀvuaisecDas, CAPUTL 


Tavra ümawra mógoo tjs rustégas dAlavvovvee molerslag Decnitouev, «ovs x0 xovoíov silngóras dg. q 
Ts dvr' aóroU Oi0óvas x. Télos tjj noA, vovrove avayxadÓTvas piyoineQ dw Éyouv xO yovOíov síegpégeww vo 
$zég abro? dwrizsgowvruévov Értovg éxácTOv, u$) xsyoruévovs iei. o mpós rovro vj Jsía ruaw diard£e. 20 
dxsivrv piv yàg éni davuataw dygüvausv al và óntoc avtj mspuyouivaw Jeuárow, r0 08 zapóv ovdiv 
dxsivrs üswrPXGa, &i ys mQocódow illo» érnaiom 7| vóxcw louxs xatafoly, rue «vs év iow vois Órnocion 
xydsacas (xor) xai và» mólsmv. Ei Óé vi& xal uerà TóvUs fjudw vOv magovra vUmOv (tígme xaraAago: cà 
sag nav vouoOergOívra xal ànogvegnaa. BovArOuaim «Ww xólw roU O:douévov xgvcíov, xal toV xgóvov 
mawrüe ónócOv T] nóÀm dnogsílu xaradrGs xal anodngn vó Üinláciov, iva 17$ xaxovQyov égunvsíae dQixaíaw 25 
Foe — Jióvs magóv avrQ moÀivg gaíivsgOas xonatQ oVros dadi ntovrgos o tzv éveyxoUcav avróv 

axsiv. at... ert] 


Nov. CLX Graece tantum extat in. ML, c. 1 (8sartitouev tovs xovoiov zxólsos slàngosas ......- ) B5 
3, 14. — Epit. Theod. 160 (inde BY); argumentum notant Appendix luliani im clausula movellae CX.X.X VIII ad- 
nera et Theod. n. 138 (cf. ad p. 100, 9). 


CLX. 
EXEMPLUM SACRAE PRAGMATICAE SANCTIONIS. 


Imperator lustinianus Augustus Papio. 


Praefatio. Aristocrates yacundissimus pater Aphrodisiensis civitatis et qui in ea sunt possessores 
supplices nobis facti sunt, dicentes praedictam civitatem .. .. 

Deinde paucis interpositis: 

Ac primum quidem illud existimamus, esse qui leges nostras ita accipiant et intellegant, ut inde 
sibi quemadmodum minime decebat iniuriarum occasiones promant. Edocti enim sumus a patre civitatis, 
magnam auri summam collectam esse civitati ex legatis a nonnullis civitati Aphrodisiensium relictis, et ne 
id periret, aliquos eorum qui multum in civitate valerent aurum illud occupasse ea condicione, ut pro eo 
civitati singulis annis solverent, quod sive quis intributionem sive reditum sive etíam usuras appeliare velit, 
id quidem quod civitatem auferre par est, quamdiu aurum apud eum qui accepit maneat; tamen qui 
aurum acceperunt, quoniam constitutionem fecimus, ne ultra duplum creditoribus pedea exigere de- 
bitum, sed ut eo solo contenti sint, dicere, quia ultra duplum solverint, debere legatum civitati perire; 
iamque et calefactiones publicarum balnearum quae inde fieri soleant damno affici et opera publica (abe- 
faciari, "(— egem nostram secundum illorum interpretationem civitati detrimentum afferre. 

I. aec omnia procul a re publica nostra ulsuri sancimus, ut quoc" ea condicione acce- 
perunt, ut pro co pensionem quandam civitati solvant, ii quamdiu aurum eant, inferre cogantur sin- 

ís annis quee pro eo conslituerínt, neve. omnino sacra constitutione nostra ad wiantur. llam 
enim de creditoribus conscripsimus deque casibus qui nominatim in ea continentur, praesens vero species 
illam non (angit, siquidem magis redituum annuorum quam usurarum praestationi similis est, nosque ex 
aequo lam fiscalibus rebus quam civitatibus prospicere decet. Si quis autem etiam post praesentem 
sanctionem nostram aliter acceperit ea quae a nobis sancita sunt, et civitatem dato auro privare voluerit, 
et pro universo (empore quantum civitati debet T elg et. duplum reddet, ut malignae in etationis 
jusíam remunerationem. accipiat: quoniam cum liceret ci bonum civem se praestare tam impri est, ut 
quae ipsum (ulerit patriam iniuria afficiat. 





2 rubr. IIegl. toletixaw avo xal Tóxav Theod. i , à 
| eésrov] "d on Hal) mm tiere add. dudes D, Heo. | 1. Peestier nu Jur M] uae itte 
loander | 4 à om. Theod. | Aoysó ratos Haloander | ip) | P A H £rroia LB vulg. | xavagolis ] sere 
Janv L* dggodiaéov L^ | xavà vavir» L1 5 Viv go» M | 23, "o Haloander, (B) | wevald os 
mavult Keen 18 TU | -— dv Vitr non Mia Loyer dai x "n dat.: — reliquis omissis M. 
recte | 9 à uéony 10 4fanóAlorro 12 uéves ds 7. QUIE IINE O5 
L» iis Duivabe] Cod. 4, 32,21; cf. nov. CXXX VIII] ruri Me sen sour diuersa nd dte 
14 vrovrp — 10 Jmiacuv»] Tovro. Td Jimiaciows " iom um de modi ga qul P 
ceteris omissis L | 15 ve alterum om. M | 16 xai vv M] pts Fine $29 ( Cod. 4, $ v) ege rere 
xarà rà» (ràw L^ L| xarà Zachariae] xaà ML j18 | /4^dis datam a. $91) pesrim. agita 


4Aavyovras M | 20 dvrixegorvnudvoy — Qiavá£n om. M | ratus (cf. nov. CXXI a. 535) 


DE PRAESIDIBUS 145 Nov. CLXI pr. 1 


PEA 


IIEPI TN APXONT9N. 


(Ipooiusov,) O) «ó vouoOeréiv cà zQéizovra uóvov égriv ayadv uéyisrov, &Alà xal v0 và Saone 
e9évia gviatrnv áxpié xal soos Kpgyov &ysv, wal v0v$ nagafaivovras vais aguodíaus Vmogallny mowais, 
ví yàp ógelos Karas tow vóuav, e uéyo« ygaupárov alev ovto: xal 5 v0 xguowov Óià tw m iro» 
avrdw wal vd Kgyow voi; àpyonévow magíyouv; lguev vOivvv viv ine €9ó0ga rà» 9xor rdo- 
mivnv mooixa Tà$ dgyàg Tov T&v émagyidv ryovuévovs Aaufavsw moAAdixs diogícagav, iva xal avroi di, n 
Xeoiusvos ava vOi$ doyouéívou và Díxasóv và xal igov vénouv. và Jà Ürnóciv svnogoín vj vÀv VrorsAo 
&Blafsiq. dÀlà ravra uiv wavà paxgóv si ÀnOn» nÀOs, 1j mÀsovaliq wa rà$ dgya& nquauivo uaALow T 
magningoraw vix évra. 

CAPUT IL. 


"Hass dà vovs spl voirav dvavsoóuevos vóuove OiaríCousv doyeev udv dxeivovs vovc d$ dyaOTe yvene- 
Louévovs dóEns xal mAsaTnv vov Qiaíov ppovr(Ua ciDandvovs, Qoguv dà xai macns doctos yopls napalau- 
M Tà$ dpyáé, xai voU€ uiv Unorslris dBlafeis va xal dUspiove Qiugviáttnv, rovs 0à Onuoaíove énwshae 

havisiw gógove, uyre dà airovs 5j voU€ avro» magsdgovs 7j xayxsAAagíovs 7j Dousctíxove 5j vwwa vàv avrois 
moosmxóvtaw Aaufdwsw va magà Tw degere, mày» ai py xarà vÓ vergamAdciov (o6 oi vóuos gaci) 1o 
map avràw ÀnpOiv éxvisas Bovlovras, dexsiaOa, vois dx vov Ónuosíov xal vov vóuov QuvQucuévow. 
1l mavgsonévovs 0à 76 Ggyy6 va€ vevonaGpévas mavrüxovra mooctüosnw avrois suéQac Onuosieiovras, xal oie 
dváynv. Boviouévoie pns ar din pij rapgarazíons dà v5c Qínnc sigo vw nevrgxovra rusoow, ygnuatacjé 
piv ovens Mire mQoxovoármpga, dyxAnuawuxne dà piyQs wíparos usvéra 17€ vnoOécsox, và» Oixalóvraw, 
airs gyovrés aigwv Mira magà vaw éxdoymv édóOrncav, sí m!) évrós ruapow síxoc. vov dgyOTvas tw Oixnw 
2 vacrqv stepaudgovgs Qíxa zovaiov n mocriuoyudvow, ví Üixns xarà và moongnuéva moiovare. Ei 
yág vas vovraw xaxQ vq) Gvvadóvs BaAlóuavos laSóoviss giyouv xai (soois wQosdoduoimv oixow, «7c ovGías 


ds, o ojca I" rifeQíov, T» xai svorjaes & ravrag viso» ÀÓ' schol, M). Copitis 1 partes 
discerptae et. Caput ^ r3 6,*, 9. 11. att Lr E e. pi. Theod. 161. ux i: 
e. I pr. (8saritopev &gysw. udv — 16 Qipiouévow) extat B 6,3, 46 (30 £/). 
$ 1 (v.18 a5 zrparoOua/cné T8 xarà toU gyovros Üixus — 21 mpoiovers) erat B* 0,3,9; in L eadem 
particula (uj xsparoOsíans dà vie Dixne — ngoiovans) etiam novellae CXX VIII inserta est post c. 22 (cf. p. 645). 
$ 2 dà xal si veve$ tà». Gpyovrow xaxqQ 1j Gvredóvi: — 140,2 £x uids noígas wavà và ztQotigrudva 
stagacr5sos ertant B 6,3,12 (inde Ecl. Bas. I—X). 


Nov. CLXI Tiberii (in indice movellarum eius Marciano tertia) Graece tantum extat in L (5j gfa' oi dygágu 





CLXI. 
DE PRAESIDIBUS. 


Praefatio. Non tantum legibus quae par est sancire summum bonum est, sed etiam sancita 
diligenter servare et ad effectum adducere eosque qui ea violant idoneis poenis subicere. Quae enim uti- 
litas erit legum, si eae in. ütteris contineantur neque commodum per res ipsas atque opera subiectis prae- 
beant? Atque scimus imperatorem cum magnam subiectis curam adhibeat saepius constituisse, ut provin- 
ciarum praesides gratis magistratus accipiant, quo et ipsi pure iis ulenies subiectis iustum et aequum 
impertiant, et fiscus per subiectorum incolumitatem rerum copia floreat. Sed haec quidem paulatim in 
obtiplonem devenerunt avaritia devicta eorum qui magistratus emunt magis quam acciptunt, 


L Nos autem leges de his latas renovantes sancimus, ut magistratum gerant illi gui ex bona ex- 
istimatione spectati sunt ac plurimam in iustitia exercenda curam collocarunt, sine donis autem et largi- 
tione omni magistratus suscipiant, et subiectos quidem incolumes indemnesque conservent, publica vero 
tributa diligenter expediant, neve vero ipsi aut assessores eorum aut cancellarii aut domestici aut. ullus ex 
dis qui ad eos perünent quidquam auferant a subiectis, nisi ín quadruplum (ut leges loquuntur) quod ab 
1 ipsis acceptum est solvere velint, sed contenti sint üs quae ex fisco e( lege ipsis depulata sunt. Deinde 
magistratu abituri per legitimos quinquaginia dies in. publico versentur, isque qui litem intendere velint 

. Quodsi lis intra quinquaginta dies nondum finita sit, si quidem pecuniaria sit, procuratorem 
dent, sin. autem. criminalis, usque ad terminum causae maneant; iudices autem, sive magistratus sint sive 
a praefectis dati, nisi intra viginti dies a lite coepta eam terminaverint, decem auri libris multentur, cum 
9 lis secundum ea quae modo dicta sunt procedat. Si qui enim ez illis mala conscientia agitati clam aufuge- 
rini et ad sacras aedes accurrerint, substantia sua exuentur, quae inter eos gui iniuria affecti sunt, secun- 





2 x&v om. Theod. | 4 dguodiais L | 1 Jiogícacav] | uivow L, corr. Haloander | 3à «7:] «5s 0à L, 0i om. 
: nov. VIII. XVII. CXXVIII. CXLIX al. |9 A52ov | cum Haloandro vulg. | 18sgg. cf. Cod. 1, 49,1 $ 1.8 | 
| 11 SaomuZouew ágymw — 14 gó om. Bf | sex 21 Lov B (cum Haloandro vulg.)] Aisgas in nov. 128 
L' y Sapev B) Jjogov L| Ji Haloander] «s LB | | mostro loco notam (Ih) habet L | 22 vq» om. B! Ed. | 
13 44 LB*] om. Bf] 14 xa eíove L| wwac B/| 15 | BaAlónevos B) BaÀóuevos L | ÀaOóvrss L] mQó rov 
oí vópoi] Cod. 9, 131,1. Nov. VIII c. 1 extr. | v9) và» L* | ninongas và$ szevtrxovva v4pas (jg4Qas om. Ecl) 
| 16 BosAowre Bí, vovr' Kev. v0 ndv Qidovv vq 0n- | AaJóvres B | xai] 5j xal cum. Haloandro vulg. | sroos- 
posi, tois M necs (Erpsosios Bà Bf) vo fxa- | gvyouv B 
eov add. B | aÀÀ — Jiopionávoi om. Bf [11 xavca- 
nr 94 


Ll 


10 


Nov. CLXI 1. 2 746 DE PRAESIDIBUS 


éAxstagoUvras, v0le vOixmuévois xgós róv vouov xal v0 rÀw &Jiuxruacov ufcoov vavrre QiagsDOraonévns, xada- 
zsp dv i spi vovrOv mQoioíga moii x«i éx puüs poípas wcrà xà mod vevouodstruévov nagagyctus. 
B. [à sleagDévra vzdo vw vnorslav Qapavéro Bias] uevóvrov Ünlovoti xa vàv állov BeBaiav, 60a ngos 
TZ» TÀw VzortADy Àecitfhsanv st&pl vG)v agyóvrow» walos xaod cis Basile(as vevouoOérr vas dxnsp 0 voie 
vavra mÀnupalovvtaé Neldlane oUro$ xai r0U€ xarà raVTQw Ty zQópagw Aaufávorrds vs vOv xexcolupéve» 
map avro» tj vOv TiTQamáac(ov xaJvnoBállonsv àrzodósm. 


CAPUT IL 


Kal ravra vouoOsvsiw bnurAJew ruiw Tüw rd Umnxóow somogíav vs xal Oapamaíaw zs0l rtoÀlov nwov- 
pévou, oy uiv vàv évrsUDav sisayousvov vij Bacilsiq mogav. cvvavaioiusv yàp vais Tàw Ggyovraw Oócra: 
xai tà mag' avrOw moocayópsva vq  Bacixp Àóyq suffragi& síe mAsigrow oyxov dvagapóusva yoruérowv, iva 
xal] vavry xo TO Ünuociow sópoiaw Kyo. xal mQós tvzogartépav imavélOo: rábluw ánrAÀlaypévov dw ix 
Musa. rapa TiGiv dmó xoóvov vwvóc wQóv Bláfnw rovrov viÀ&w. vq yàg "uevéQq xQdvms " vís dcTiw avTy 
enovór, rà$ émagyías swvousicOaí v& xai dayalue oixsiGK'a. wai T£ vOv dpyovtow dxolatsv DixaiogUvre, 
vois T? Ünuocíové dudpmtos sic ysa Pas gógovs. o) yàp dlÀox &vecra TO molravua diacoecÓai, mr vew 
avcsBow aisayouévow viheguátow, ái o» YO udw GvgavierixÓv vQapóusvow voit molsuíow cvrixadiaravaa, 
ggovori Bà «ovx «a áygois xal và6 mólae, dmolawse, dà wa] và Àoimà váypava vrÀv àxoveurOévrew cvois, 
Téíyy vs Wal móla bmavopJoUwras wal và dÀla mávra mQóncw 00a Puirees Te YO wow] Ovwoiov TOi 
VILXOON, 


(Eniloyos.) Tà roivvv nagactávra ul» xal 0ià vovUs Ünioíusva vóuov 5) ay) dvUobórre xatà tr,» 
sv)a(uova mólev dw roi sioDóg. vózowe wQoOrjs, cvshsi DÀ xal wavd «às dmagyíae voie OvviJsgi yoousvr 
mtQeetáypaGiv, iva mdwtae aiÓeiav, OcY) vw6 rui» áGrs TOU va ÜruoGíov vY€ *s vOv vnzxóow Zudw dfAaftías 
peorriís. (Dat... Dec. Tiberii Constantini felicissimi Caesaris anno I. ind. VIII.) (a. 574] 


$3 (3 uevóvcov Ónlovórs — 6 ànodóce) extat. B* 6, 3, 46. 


dum legem et iniuriarum modum dividatur, quemadmodum acta de ea re edita etiam ez una parte, secun- 
8 dum id quod pridem sancitum est. demonstrent. [Quae pro subiectis introducta sunt firma maneant :] 
maneantque nimirum firma eliam reliqua quae ad utilitatem subiectorum de praesidibus bene ab impera- 
fore sancita sunt. Quemadmodum autem cos qui i(a peccant. punimus, ita eos quoque qui quid per hanc 
causam ez rebus prohibitis ab iis accipiunt guadrupli restitutioni subicimus. 

IL Aique haec ut sanciremus in mentem nobis venit, quod subiectorum prosperitatem et cultum mami 
facimus, nec vero redituum inde reipublicae inferendorum. Etenim una cum magistratuum largitioni 
tollimus etiam suffragia quae imperialibus rationibus ab sis inferebantur, quae quidem magnum pecunia- 
rum cumulum effciebant: ut hoc quoque modo res publica salute potiatur et ad prospertorem ordinem 
redeat liberata praestationibus quae ex cerío tempore a nonnullis tn detrimentum eius excogitata sunt. 
Maiestati enim nostrae unum hoc est studium, ut provinciae et bonis legibus utantur et in securitate ver- 
sentur et praesidum iustitia fruantur, wique publica tributa nullo negotio inferantur. Neque enim aliter 
res publica servari potest nisi piis tributis illatis, ex: quibus exercitus alitus hostibus resistit, agrosque et 
civitates custodit, ac reliqui quoque ordines commodis iis deputatis fruuntur, et muri et urbes instaurantur 
et reliqua omnia procedunt quaecumque ad communem subiectorum utilitatem spectant. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc legem declarantur (ua gloria in hac felici 
civitate consuetis in locis proponet, mittet autem in. provincias quoque solitis mandatis usa, ut omnes 
sciant, quanta nobis (am fisci quam subiectorum nostrorum incolumitatis cura sit. 


1 àv om. B* | Juasoaroonévos L | xaSdzso] xai xa- | cvvavaigoUusv Zachariae (sim. C. G. E. Heimbach)| 
Sáneg cum Haloandro vulg. | xa&'ánsg — magagtzoos om. | Gvrvaigot, L cvyraigaitas udv B 1? sufrázia L cow- 
Br|2 1o«w?ca Ecl. | ngazse LB] Qu4xa£ié cum Haloandro | goáy«a B | 10 avogossv L | Eos L5] ig L*B | vafa 
vulg. male | Yó gov vevouoSernudvoy] nov. CX XVIII | L* | 4rewsvoruévov L | 119g. cf. nov. CXLIX c. 2 
c. 23 || nagaavraos B | 3 *verba 1a «(cag Jévra — Béfoua. | p. 124, 21 sgq. || 13. Geípizrtove ji [18 vov3:] vov Oxiov 
quae vulgo prioribus continuantur, seclusi ex Theodori sum- | add. Haloander temere | 19 cwvaÀsi Haloander] v&Àss 
mario hutus sententiae à aicevayO'évra vxó (l. vxig) vov | L | 20 sidaisw Kroll] idsisv L, idousw cum. Haloandro 
inorsAay Qiauevéraay Bégasa temere in L interpolata vulg. | 21 subser. refinzi ex Theodoro qui habet £Es- 
$ xarà ravrE» L] xav ai:5» B |wexoAvuuévov L govnj?r anri dexsufoup ivà. y. dni v6 BaciAsias Tv- 
6 jj D] om. L | xaS9vnofáAousv L | ànoówos. L* Bagiov. 

7 énjiOee B] iniÀJav L vulg. | B vv om. B 


- 


1$ 


26 


SACRA FORMA 74 Nov. CLXII pr. 1 


PZB 
GEIOZ TYIIOX KATAITEM?8EIS AOMNIK91 T9I ENAOSOTATOT 
EIIAPX9I IIEPI AIAPOP9N KEPAAAIQ9N. 


,  Cleooíuiov» '"EnióOero 5zudw rj a5 éwÜolórne napí wwe» ip xe slg seduad zapà vàw dÀloyuiar- 
TíT9w Tjc maga 'lÀivpioig &yogas *Zs Üíwgs ayawusraw, &map Kyncaos zurrégas diaxoícsoe Qaia, sts uu!) 
Bujvaxàs gradu ea as. 


CAPUT L 


Tb voivev tQdrov xepálauw vowvrov 7. lvvij sw 4n] vois magà voU gvrow/Savros QoonóPaiciw avi] 7] 
seáypadw, ev uf» magadsdouévow, y Botero TihevrüGawros voU pros wal jcvyíav dyayóvros ími c7 do, 
14 ngáygava éxdixeiv, e$ xvgla vovraw T] Ts Ücgad vj 1a dicm] TOV àwÜooe ysvouévr. dwreridero maga 
Td» wateyóvtew, mapaygagsv aVt)v uóvpw Env évayouévqv si waréyos, ow 6v xai mag érípov ÜivacOas 
1Tabra dxDixaiv. TO od» &ugifnrrOiv vowvrov jv. genis 3i àveuvraOnpuev Dixtábros juerígas leyovan, 
1óv Qoernaá » sí xal uj nsgatrOn viv nagádosw, aváywrv iyew zagadidóvas vo JoprO dv. o? yàp ín 
dfanárg, ovdi Íva yoáuuata ain yvuv& tÓ ywóuevor, sposíxs mirregOas gvupBlaww. mossvevorjaausv 4i 
xai c7)» vov Cinciov vóuov vov talaioU vouoOeaíav, Ov s stosvovga trj olxslag vouodecías amemépyaro ntgarmv 
1l molea, vowavra vouodsrosvra ómoia ward TÓ magów zugucHrrTyTG.. — Kal Daczitousv, &( xarà TO Ku- 
zgosOev fuiv sionuévoy vale(os üzavra Gyoi] rà TÁüs roiavize doxpeas xará ve vÓ uérQov xarà vi Tv du- 
gavtav, 4opdiaDas. vavrQv dx Tgórov mavróc Tjj roV dwÜgóe cim] evOUe dE dexrie xavà try» qusvépgay Diavabuv 
E oU yéyovev, dievs wv &i usva vaVra Ó dvzo sie vmoOzwn» doin r0 müyua r) aic dvéyvgov mapáa yoi, aia 
TtQoaxrtmOimxévas Óoxsw cÓv y& uéyoi eger $Ovydcavra' xaà vZ» nmagddocww aite yéyova Qidóvas avri 
zagaygag jv, are ov yéyovs sagéytv xal &maítnsw, ai udw dnsQovrncis yévovro, Qux vr€ ex stipulato, e. d4 
2 a5 ovro, Óià xov ex lege condicticiov, G«rs magalafsiv vó dedwgnuévov. Kaáxtüvo Jà Qiavatas Oixcvov 
zynGáusÓa vó ab uàv dugavais yévowto tj» àogyw aí Üugaal dw vxouvranca, nügci tQóTOw avrüe Tj Gio" 


Nov. CLXII Graece tantum eztat in. ML, c. 1 (F'vvz vue dni 1016 .......) in B 41,1, 26, c. 2 $ 1 (Ocozi- 
Dousv si xi dE dÀevOsQac xal dvanoygágov .........) et c. 3 in. B 48,26, 9. — Epit. Theod. 162, Athan. 15, 4, 
Anonymus Bodleianus 30 p. 223 Zach. (ubi citatur nov. gÀy ). 
€. I summarium habet BY 47,1, 56 perperam Theodoro adscriptum; Ath. summam repetit libellus ssi. Quxgógeov 
dvayvecudror $19 p.197 Heimb 








CLXII. 


SACRA FORMA TRANSMISSA DOMINICO GLORIOSISSIMO PRAE- 
FECTO DE VARIIS CAPITIBUS. 


Praefatio. Percontata est ex nobis gloria tua de nonnullis controversiis motis inter eloguentissi- 
mos lliyrici fori causarum patronos, quas decisione nostra indigere dixisti, ne in perpetuum agitarentur, 

L Primum igitur caput huiusmodi erat. Mulier quaedam in rebus ipsi a marito. donatis nec vero 
traditis, cum maritus mortuus esset et de donatione silentium egisset res vindicare voluit, tanquam earum 
domina tam donatione quam silentio mariti facta. Üpponebatur a rerum possessoribus exceptionem solam 
habere eam in ius vocatam, si possideat, nec vero etiam ab alio eas vindicare posse. Quod igitur in con- 
troversum vocabatur eiusmodi erat. Nos autem recordati sumus constitutionis nostrae, quae dicit donatori, 
etiamsi traditionem non promiserit, — necessitatem imponi rem donatam iradendi. Neque enim ad deci- 
piendum, neque ut in nudis consistat litteris quod geritur, instrumentum confici oportet. Praeterea animum 
revocavimus etiam ad lationem legis Cinciae veteris, quam suo iure e legum corpore suo respublica pridem 
1 removit talia sancientem qualia in praesenti in controversiam adducta sunt. Ac sancimus, ut si secun- 
dum id quod aníea a nobis dictum est eiusmodi donatio per omnia perfecta sit tam quod spectat ad 
modum quam ad insinuationem, ca omnibus modis silentio viri statim ab imtio confirmetur secundum con- 
stitutionem nostram, ex quo facia est, ita ut etiamsi maritus postea rem hypothecae dederit vel pignori 
pete ghe lamen iam ante alienasse eam videatur qui quidem donec superstes fuit siluerit: atque 
traditio, sive facta est, ei exceptionem det, sive facta non esi, etiam exactionem praestet, si quum stipu- 
latio interposita sit, per actionem ex stipulatu, sin minus, per condicticiam ex lege, ut rem donatam acci- 
24 piat Verum illud quoque par esse duximus constituere, ut si quidem donationes ab initio actis insi- 





2 rubr. Ésios mgaynaTwóS wvímos xaramsup2ais | garrO5 MB] éxroorí2n L ae M] (33i LB | 13 
douvbxup (dousvixip indez) éxágxo vov lÀvgixov zd- | và yuvoueva L | avufóàaia L và ovufóleis B| 14 
qw TÀw di dvanoypágov wal dAsvOdgas vexxouévar, | v?» — nakao? ML) naAaiy B | Cinciov dedi (Kevrov 
xal magi yovr& tüw évanoygdguw xal érépow xepa- | P. Pithoeus apud Cuiac. obss. 6,18, Kavríov Cuiae. in 
Aaicw Ath. Oso; vvmos mapi Jeep xai Üogedw | erpos, nov.]] sentéu L aevríov M | Ow — 15 ruguafr- 
Theod. lIleg) dosGw perafó dwügos xai yveva«xós | vrtaà om. B || &xeAduwavo L? | 15 «i] z L* | 16 &xa»- 
Anon. Bodl | «4] 7$ indez L | 3 4ndggy L Ath] | vas Bf | 18 xd»] xai B | &Ààa] dAÀ ov cum Haloandro 
vxdoyo M wulg. | inscr. 'O avrós Baaileve douvixc | vulg. male| 19 ye LB] ve M | uéxos om. L | avrr» L^ 
add. Ath. | 4 rw om. Theod. | 5 &yogás «7$ Scrimoer] | 120 éxsparzroiv Bf ? d£ stipuláto L 4£ aviztoviavo M 
&yopagtze M «yogaaraW L| rou] vois rov Bí] avro | énl 15 fneporrjots aymyns xal üv»wipsos B | si dà— 
p^ 18 vov om. L| 9 £xdixeiv L^ B] dxvexeiv. L? Div | condicticiov om. L | 21 7] xai gs B | 9ià vov 4E 
xsiv M | 10 maeaygagne B] magaygags (zagayoapr, | Aéys xovdverixiov M. 0i v7 ex lege condictiiov Theod. 
M*) ML 1 uóvov. Bí fort. recte | ag. étrgov] naga | Ói& Z6 &guoLovors dazarssos B | 22 mass er 
Ilévoov Bf B 11 diarafaos] Cod. 8,893,935 $ 5| 12 &xe- — corr. L 


94* 


Nov. CLXII 1—3 148 SACRA FORMA 


BsawoaDas, si Bà dveugásirtos uaivassv, vnsoBaivouv Óà và. uévgov «à Üsóusvov Óugavicsce, néyp« xocovrov 
uóvov avràg éggdGOa., uiyou Ov xai &vsupavícrove vàe ÓOoQasde iayvoas alvas sag rjudw vevouod err raa. 
ToUto yàg dv vorégq vouodstücavtes xgarsiv avr0 Bovióusda, xai uy dià ti»v j TÜS m0dOtT 106 
Dianíintuv xal v0 0QOmne Exsv Ovvouevov, nap xai éni tw xadóAov Jopsov jün vónos vipdraQos Adyss, 
foUtaw xgatov»tow ov uóvOv émi yvrvcix0s xal d»ügós, aÀlà wal éni vw àAÀow nmosonow, ép cw ai év b 
yáposs ÓaQeal waxol]vvtas, 
CAPUT II. 

devesgov dà Fri xepálawow mapgà «7€ Gs vnsgoyne foercyOvnusv, sí matà vyv Ouivabww vZ5v veré 
TÜV jovieuitgo 4E dieu das xai Fan iol true rd rivag slra. dAevós, d,à vi» rr& wnvQos alque 
6vrag dai wouiLsw cs si xai ur ysyovaduw dvanóygagos xarà tó zaAaióv, AÀ oww &. x0. i ylrovcas 
Jià v0 «£v GAÀgw rudw Qiarab:w xal vois TGw xoAwvaw maidas oU Gvyyogeiv amoljundwuw v5 yrv, aÀÀà 18 
néviv x0Ànvovs, xal zolAq nalov vovro sv salvas éxairaQ deriv év vojrow toic mwkposamow OÀos évanxo- 
yodgow amnogá, vavca uiv ovv éni «/$ dqorrrgeo fjv vijs O7 xarà «0 QnOiv xepalaunw, xgr dà vov fjétipov 
dracxomoiwvas vovv ywoGxaw, € ovdemonors fjusio élsvOégav yagtéga víxvzw dvanoyQagow GvyyoQovusv, 
GÀià «à cvuBolov 05 vovro xai grusiov émuxsigOa, Oii vq? yeysvruévq uatà vóv vgwixaUra TaÜívia vouow 
l «à mávrwos ww davOsgíaw dungéxsw oW 4E élavDigae ywopévow urrQós. si voivuv di élevOigas vi& wal 15 
dvastoyga teyDui, uíves uiv diséOapo: xai tí» umtguxzw oUx ànofallas wav ovdéva vgónov svyéveurv, 
Üsixvvcs dà rj mag rcv vaOsica Quivabu, ax BovAstas voté voiotrovi oixrropae vdw xogíaw Ounuivssw xai 
TOV dygàv dgyaras, ola éxsica yevvrOsvras: tovto yag Or vó vov xoAamov BotAsra: moóepnua. ov mapéyousw 
ovv avtou dÓaav dnolumávaw udv t0 yopíov sic [vaga dà vQémag Das GÀL símaQ Oo vayOsüv vwes Év 
Tu»s geQíq, si uiv 4& évanoygáqov urtQos, noódnlov ox Écovtaa máwro dvomóygagos si 9à 4b dAevOdoas, 20 
pavovc. uiv dlsvOagos xai và maQ aUrQv wrrOévra Ux avroie fGras xai ov ssxoVvi.ov ysvrjGsta. TOw Üascmo- 
Tüw, ovx éisÀsvcowtas Qà vOU yoQíov, aAlà voro ysagyr,coveiw, otUÀ Ksvas avroie «Oma rovro uiv dxolumá- 
w&v Érepa Óà seQuvociéiv dÁÀorQua, mwÁZW &à aT) wUQuOs yévoiwwtvo xtüGsOQS vivos (día, ixavijs ovons üGyolsiw 
avrovs magi avTz» xai gus Gvyyapovcre wal Fraga ysmgysiv, slc dxsívry» xa nevacvaisy" dxtaívorys rcs vQonoss 
abvroUe nives bé m vane dni vov xogíov, dlsvOéQovs uiv waJscra ras, &mó Üà v oixqGscs xareyoudvove. 25 
xai vovto udv rjÓs Óia1srágD'o. 


CAPUT III. 


Oix àmo Óà vgómov fOoLev zpuiv wàüxsivo DLrtnOiv nustígae Diaxoissms GiiGoa. sl [& dvastóypagos 
yvrüÜ ngos dvamoygagov vivóg érépq mposrixovros KAdo evivylav, dyrvrÓm nsgi v5e yovie, & naidss 4E avraw 


yévowro, morsgov mosiMóv ác. TQ Osonórg voV dwÓos 5 vQ ÓOegnórg vw ywvaixós DaagéQewv viv yovüw. 
€. I1I summam Theod. repetit 5X 48, 26, 8. 


«uatae fuerint, eae omnibus modis silentio confirmentur, sin autem. sine insinuatione manserint, excedant 
autem modum, Eod insinuatione indigeat, usque ad eam dumtíazxat quantitatem valeant, quatenus etiam 
non insinuatas donationes firmas esse a nobis sancitum est. Hoc enim cum teriore tempore sanzerimus 
valere volumus, nec vero propter adiectionem quantitatis intercidere etiam id quod recte se habere poterat: 
quod quidem etiam de donationibus in universum iam lex nostra dicit. Atque haec non solum in muliere 
€t viro sed ctiam in ceteris personis valeant, inter quas donationes constante matrimonio prohibitae sunt. 
IL Praeterea de secundo capite a sublimitate tua interrogati sumus, num post constitutionem 
nostram gue 5i qui ex libera et adscripticio nascantur eos liberos esse vult propter matris condicionem 
eaisti; sit, lameisi adscripticii non sint facti secundum ius antiquum, tamen utique colonos eos 
fieri propterea quod altera constitutio nostra filiis quoque colonorum non permittat terram relinquere, 
sed manere colonos iubeat; idque multo magis ita esse oportere, qu uidem omnino inter has perso- 
nas adscripticiorum sit progenies. Haec igitur interrogatione tua in praedicto capite continebantur. 
mentem nostram considerantes nosse oportet numquam nos permittere, ut liber venter adscripticium pariat, 
sed hanc quidem notam et signum nato post legem tunc latam esse imponendum, ut omnino libertas com- 
1 veniat tis qui ex libera matre nascantur. Si quis igitur ez: libera et adscripticio natus sit, manet is 
Ó liber et maternam ingenuitatem nullo abicit; ostendit autem constitutio a nobis proposita 
$e tales homines velle incolas praediorum porem aurem manere, ulpote ibi genitos: hoc enim sibé 
vult coloni appellatio. Itaque non concedimus iis facultatem praedium relinquendi et ad alia se vertendi ; 
sed si qui omnino in praedio aliquo nati sint, si quidem ex: adscripticia matre, manifestum est utique eos 
adscripticios futuros esse, sin ex libera matre, manebunt quidem liberi et quae ab iis pe images sunt me 
ipsos erunt nec peculium dominorum, nec tamen ez: praedio egredientur, sed hoc colent, neque licebit 
"s hoc relinquere atque alia obire aliena, nisi forte domini facti sint propriae alicuius possessionis, quae 
suffiiat ad eos in ipsa occupandos mec alia quogue ctiam colere permittat, atque in illam transmigra- 
rint. Alioqui omnibus modis ut maneant ín. praedio. sancimus, liberi quidem constituti, incolatu autem 
detenti, Atque hoc quidem ita constitutum esto. 
IIL Non abs re autem nobis visum est illud quoque in quaestionem vocatum decisione nostra 
dignari. Nam si adscripticia mulier cum adscripticio aliquo qui ad alium pertineat coniugium inierit, de 
prole quaesitum est, si liberi ex iis nascantur, utrum ad dominum viri an ad dominum mulieris prolem 





1 *usivouv MLB | 2 uóvov tacite Zachariae | 3 | M) vóuov L quod praestare putat Zacharias | 14 ew- 
voVro — BovAóusPa ectat Zacharias | vouoDer?- | usiov] vó cnusiov L| 15 ywopávns M yevouévos L| 
cavrss] Cod.8,53,36 $8 | avv& B?; leg. xal avvot | | 16 vez? B | néve] a£ L| àxóAÀe« Bí] 18 10v aypo 
4 voóuos) Cod. 8, 53, 34 $ 1] 7 dperrr; Onus» M| SiivaEw] | B? I xo lovos Br uacOerov LBf | mgóe*nua L^] 19 
Cod. 11, 48, 24 | 9 óvras] salvas Zachariae "nisi «altius | &xégac BP (Frepov Haloander) | 20 4E 4vamoyoa 
corruptela lateat". Omnia sana. | uj xal L| xoiovol | MB] £fanoyesgov L | 21 uévove« B] - ix B 
M) jiaSarrol L, et sic infra constanter | 10. Gidvapuoy] | 9x ] nag. Ó^ | (23 £cspov Haloander) | &AÀóvQ«os 
Cod. 11, 48,23 6 1 [| vos) vov. L | 11 xai om. L| deiv | (&AÀlóvgiow Haloander) | yévovra« L | 21 zo toos 
AML) dsi cum Haloandro vulg. | 12 exogat L | 13 vovv | dà B? | Tuégac B? | 29 xórsgov] Fregov M. 


DE RELEYATIONE 149 Nov. CLXIII pr. 


DeaniLous» voivvv, si vs vowVto yévoro wal cwvélOowv mgós dÀlrlows Diagógew dacmovàv dvamnóy, 
ántü5znaQ rà Th: rUyj$ ovx ÉGrww düpucfHnrngiua v76 yactQos ovx &AevOsQas xaOscrOOye, larocav udv oi 
vayÓévrss dvanóypagoi, ov ui» TÓ zàav Qo cousv vj urtoi oU08 vq) aviis Oscóvg' aÀX ei uiv sl; yévowro 
mais, 5 yagino trs csogus mQoxguvéGO m xal Karo Tov Üscnórov Tis wnrQós vO veyOuv, sí a $ío tvgów oi 
naides, Vg gei sag dppo wingp Tüjs imioyzé ywopévoe, ài dà dwicos dori vd»v moidmw 6 dpiOuós, vÓ 
nÀsioy y MQTQ0e xarsyéra xoAmos, Dera Toiv ovtaw TOVe Qvo udv slvas 176 urvQós vOv va dà 109 natQós, 
xal avJus dày mévtre, voU6 uiv vQuis vw vayDuvrom vov Üsanorov vz$ uzrQós xai rove Üvo voU matQóc. xai 
xarà vavrQ» c6» sxagavincw O agiDuós yoQsíro, v udv sis laóvqxa Qiasgeia Das Üvvdusvoy ngocwéue 6bians, 
*Ó dà negerróv, 974Q xal yaguGr&Qow, vovtO mQosvéuaw vj unto. Jai yàg vawTQw diicas mAs(ovos Gnovürs 
*rv ts GÓívaGaw xai tixovcav xai Ooéyaga» maga và» tns 5Üoris nagspyov Tz v0V mtc4006 mowjcápsvov 10 
yéveawv, 
(Eniloyos) Tà voivev 190a 1Q  Daip noayucrueq) vónq nspuyónsva y ay évlobóvus imi vàv 
Oauávov 


ónolev - Advrrsw Gzevoáro. Kai y xal wowów r&Qi TOVTOV yQéáwousw vónov vavrd T8 
wal Érapd wa stposDiavvrtovvres, ümsg dvayxaias pan P^ diris alvas miGTaVvOUusV. DA T. Iun. Óp.« (imp.) dn. 
lustiniani pp. Aug. anno XIII, Apione vc. cons. [a. 539.] 15 


vzr 
IIEP1 KOY9$I2MOY AHMOSIQ9N. 


(Ieooipsov.) Miyata tàw iv àvOpanos doriv àya9à. Queuosivg vs xai. gslavOgomnía, 5j niv à 
Ícov ixáctq vipovca xai vàv dÀlorgíov ovx équsuévr, 7 dà mos KAsov vQéyovga wai xoscw vovs Osopávovs 
disvOspovsa Ovixólow. vaVvra c5)e Baciaíay olde wocpaiv xai dagalac [xai] ó moÀírsvua Qiagaew xai 20 
Tów dwÜgozmnwov xalds Óiaxvfrovüv fiov. OOsv xci rpiv dx Oaov rà ewrmtQa lafoUga yíveras mégicstOV- 
Dastov dx vovrav 0j vàv ayadwv QiagaivesDa, ngdbsov, iva v xoSiov coi Unrxóow nagéyorrss c5v dE 
dore vs xai Qóbus dvosv Eyouusw dpoiBiw.  iapsv voivvy às EnaAAjAove va wai rtolvrónove vov àvdgai- 
TtcOw qOopàs ai; vogoUrOv vd$ wTrOMUS xaT "iv dsvopía$, c Qva moosódovs sicdysv QvvacdDas: voie xaxtr- 
Mivow aris uj» rà& vàw Ünuocíow avráQxoe slexouíLsv qoQáe, xai cava OTQaTiorrixTe T8 xai vzs dAÀngs 2b 


Nov. CLXIII Tiberii quinta secundum indicem Marcianum Graece tantum extat in L. et inde a 150, 11 dxÀrz- 
vOQGgs GxQuviaQíose va wt. in l (i. e. apographo cod. L Bononiensi). In M et haec novella et CLXIV— CLXVIII 
omissae sunt; scholion adscribitur hoc: rj gÉy' ovx dygdgr cs cx ovoa & ifsolov, fjv xai svorane (corr. eveí- 
G«6) ysypanuévny. maabroe xal gió d ovca B Tifrsgiov. iv xal voran ysypaupévnv. Y; dà obs oix 
svgéDw. sj dà oic Kar, vímos a' xw émxagyuwxow. 3; dà obi Óov. vénos wÜ vov» énagysxQw. rj o&r dows 
vUnoc Ü «àv édxnaoyov. — Epit. Theod. 163. 


pertinere conveniat?  Sancimus igitur, ut si quid eiusmodi fiat et diversorum dominorum adscripticii inter 
&e coeant, quandoquidem condicio eorum im controversia posita nom est, cum venter non sit liber, nati 
q ui adscripticii sint, nec. tamen rem. omnem dabimus matri neque domino eius; sed si quidem unus 
natus sit. filius, venter semini praeferatur sitque quod natum es( domini matris, sin autem duo forte sint 
liberi, dividantur electione per sor(em facta, si vero impar sit numerus liberorum, id quod redun- 
dat sinus matris retineat, ut si (res sint, duo quidem sint matris unus vero patris, et rursus si quinque, 
tres ex naíis domini matris et duo patris. Ac secundum hanc incrementi rationem numerus procedat, ut 
quod aequaliter dividi potest ex aequo tribuat, quod autem superat, quod quidem ctiam gratius. est, id 
matri tribuat. Hanc enim maiore s(udio dignari oportet, quae ei pariurierit! et. pepererit et. nutrierit, 
y subsicivum voluptatis opus filii procreationem effecit. : 

Epilogus. Quae igitur hac sacra pragmatica forma continentur tua gloria in similibus casibus 
observare studeat. Etenim. etiam. communem hac de re scribemus legem, tam haec quam alia quaedam 
énsuper síaiuenies, quae sanctionem necessariam requirere credimus. 


CLXIII. 
DE RELEVATIONE TRIBUTORUM. 


Praefatio. Maxima bonorum humanorum sunt (ustitia et humanitas, quarum illa suum cui- 
jtm tribuit neque aliena appetit, haec vero ad misericordiam decurrit gravibusque debitis egentes 
iberat. Haec ornare imperium c & et tuto rempublicam conservare et vitam humanam bene 
gubernare. Quare etiam nobis, qui a deo sceptra accepimus, in votis est, ul his benefactis conspicui 
$imus, ut. utilitatem. subditis praebentes. virtutis et. gloriae praemium caelitus accipiamus, Scimus igitur 
continua et varia hominum exitia ad tantam inopiam possessiones redegisse, ut neque reditus dominis ferre 
meque tributorum solutiones sufficienter pendere possint, idque militaribus aliisque necessariis impensis 








1 sínovro B? |2 cvs om. M| 3 avrzc MB/] vav- pP. aug. apione vo. conss. M éIspoewrüOm ur nw 
tne LB? | 4 vvxóv oi] TeyDàoi B? | 5 yevouévns Bf| | vzataav .miowos éni c5 Bacileas '"lovovevsavov 
dvicoé davl vv saidov 0 dgiOuós M] dvicos 0 vOv | Theod. Diem ex M vulgo receptum V. id. Sept. improbat 
zaídow écviv dgiQuos LB? ávicós daxw 0 vov naí- | Zachariae propter novellas LXXXVIII et LXXXIX 
jov ápiOuos Bí|'" dàv uiv sxévia L| xai vov] rovs | Kal. Sept. datas: ipse praefert XV. Kal. Iun., 
dà B | 8 ngocaviraww L | sie om. Bí | zoós váuov | die novellae LXXXIIL LXXXIV. LXXXVII san- 
MBP?| 4£ iens LB» 4L Veov Bí | 9 xagsotavow L | | citae sunt | 17 xovgscuov Theod.) rov xovgicuoV indez 
moocvéuov MB? meoovéusaw L? | 13 déygdwausv | L wovgiguaw L in textu, vulg. | 18 vw) va ràw Theod. 
cum Haloandro wulg. | *xavvá vs] avvá va ML | 14 | 20 aepalsw Haloander (debebat saltem dagaAtuv) 
subscr. &ygágm, sigo & (ua v. L) sidàv (xalavOow v. |.) xai seclusi | 23 &vaDe» om. cum. Haloandro vulg. 
"lovyíev Bacidalas "lovaviviayoU t0 ay. vriavsíae Axico- | 24 *undà L | vove xexrruévovrs L* | 25 *urdi L l 
vos (LMinztiowos v.L) Ath. d. v. id. sert. ep. dn. iustin. | «obe — gógovs cum Haloandro vulg. 


Nov. CLXIII pr. 1. 2. | $90 — DE RELEVATIONE 


xarà vÓ ávayxaio» sQoiovgns Qanáwrs dzixesuévre xal gqólpa xal avvorD'ovons rnàs stollois ssgigptonavows 
mwtoÀéuow aGvyrvàs mowigO«a, yonudrow vàg émidócsw. duspuuviGaury OUv ixavOs, 7€ v yévorvo xai Tüw 
xQsíav mÀ,oOGas xal vàw Vrxómw vjv ÉvÓnav Üspamnsvaas moós molla va napitouévns nuiw 76 wii ravta 
Det y ad deir Quos tó uaAlov mós gusmpate idsiv xal rs &gscxovans Jag uaradovvas voi$ vxo- 
t&Àéc. Bondsías, vÓó dà Àümov row xOwou Qanavnuadw ix vOv Basilaxdy ávcncayaysiv Jucavoov. L] 


CAPUT I. 

"dvadévres voryngoUw xal vaUTQv zu» «yw popovr(la vd daanóvy XpourrqQ, xal ménovra spdctowtss 
vais agoícaas T$ usydAns doprüe ruépaug voU Gonrosd0ove madovs wai t6 ayíae airov dvadtácses, mpor 
dyouev Vnàp ToU moÀvsvuaTos Bixóvc s aUTq) xai tZv éni «oU mapóvtos Üwgedv, Ó& r& concedimus yecgyou 
T& xai GvvtsÀegrake ámagda (vavróv Oi daviw aimeiv voie YO ycécw wvpíow) integrum unum canonem ra» 
Ünuociov qópmw [15s] sie quadriennium Juaigovuévne, vovrégt, vé dv sicslavcouévns dvdire dnxivsycason 10 
rérdgrzv vovrOv uoipav, tie Óà usra vaverw Üsxárre vocoUrov frapow uápos, óuoiox xal Mi évdmwáirne (xal 
Du)sxárgs) dmaveuiG&we dvà vatdQrzv poipav, gvvamopsioUvTs: xai qas Ó7taOUY Umi TOUTOV TrIQtyOUivos 
ti Gvrr Osíac. 

CAPUT 1I. 


Mgisusv dà voírow wal và dAhs(uuava vov qOácavros xgóvov pÁyQs rigavos vij Gprs sagslSovers 
quintae émuwaurjssoé, xal DuoniLousv ur0suíaw slempabiw yevégOas vOv mag ruv gilotiur,Dévtorv etaeBa 15 
TeÀleguávaw, Mira t7» uaylotrv apyi» Opd vavra vu» avatolaxow (spàw noastogicv sita 15v map "IÀÀvois 
énagyóryra 3 tZ» dQyrv Ow vrGww xai vdàv ámi ZxvÓ(íag va wal MvGíae GrQaTuarrixOv vayue Tow T, và 
Osíae zudàvw Àagystióvas 7) wal áAÀnv dgzrv* àxayogsvovrss Bovisvraig vs xal éxÀnnroggé, Gxprvsagíoss T& xci 
1afam raus, staAar(vow vs wai &vvvaiWe, érs ys uv xai vmodéxraug xai mavti Ünuogiow &uaívndiv T& wai vxo- 
Boy5v nowmGauévq ** xai mOsOvgévi mrQivolase xgnaOas xara và» yscpyov va xai VmoTtÀdw, T, xal vow Yi 
*Qw xmapícw Üsonóras « e * os Üiagógové éx «uv Guyxsyogruéivav dAluuuaraw ngoxarafalovgie vio 
abrüv ij xal dviigowians fj dyylac xai óuoloyías liflovs« QoAspde. dxvgovuav yàg nàgav xatá trjs Tjsevépas 
quAoviuas ysvouévnv 5 xai ysvngouévnw nspwypagrv' édxaivov OfüÀov Ovtos, cx si v& gagGavrés Tires Tii 
qsustéQas Ómgsas sic£mgabaw ix vd» uéiyQ« "7s réuxvTS Érivaurasos dlleugárow wal TOVtO uy waraJévis 
gavaiSaw, vow ÜnuoGío: aUvó wQoztow magi &owopaoUG. ÀoysGuoic. Tove yàp wmoralsis svspysrov»rtse v& 2$ 
mapovone avro pavadadoixagev gaavOQunías, ov urv wai vou va Ónuógux TíAn Aafovsww sis xépOos oixsiov 
&nzavéyxacOaa Hoviouávow vrvUs voU QnOévros dyxaiQov wavóvos Gvyyaigraev dnomcauaPa: v56 (vnGéías épBe- 
Azs xav ovÀéva vgónov élarrovudvre. Os: yag xÓ uérQov ümav Tov Ts GírOV xal td dAlawv tidGw xai Gww- 
T2igÜTvas xai síexOuag D vas xaxa YO &ig)D OG 1& Xai vavOuiGuévOr, TOY Tqanuárow vis GwyxsycQr pdvns zap 
zv xaO" Éxagvov Étos vaváQtré uo(gae éni xów tetgastr, zpóvov xarà Tr» Onuocíav vgàáneLav AoysGopivor Y) 
TOi Vmorshéc. volé &ÀAÀow voie zug avraw iw yovGiq GvvrsÀovuévow fro: xasaBaAloudvow éx vov Üruociov. 
valde urgentibus ei nos multis bellis circumdatos mulias pecuniae expensas facere compellentibus. — A&- 
quantum igitur cogitavimus, Ly fieri posset ratione, ut et necessitali salisfaceremus et subditorum inopiae 
mederemur, cumque nostra hac re sententia in mulias partes. distraheretur, pervicit. tamen, ut ad 
humanitatem potius respiceremus et deo acceptum auzilium subditis praestaremus, quod vero communibus 
sumplibus deesset ex: imperialibus potius thesauris suppleremus. 

edicantes igitur hanc quoque curam nostram domino Christo, atque convenientia facientes prae- 
senlibus magni festi salutaris passionis sanctaeque eius resurrectionis diebus, merito pel oia republica 
hanc quoque praesentem. donationem offerimus, qua concedimus agricolis omnibusque collatoribus (idem 
est dicere praediorum dominis) integrum unum canonem publicorum tributorum in quadriennium eam 
distribuentes, hoc est nonae quae futura est indictionis quartam eius partem, decimae vero insequentis tan- 
fam aliam partem, similiter etiam undecimae et duodecimae indictionis quartas partes, simul minuentes 
etiam consuetudines, quae quibus utcunque pro his rebus praebentur. 

IL Remittmus autem cis eiiam praeteriti — reliqua usque ad finem quintae quae nunc prae- 
terüt indictionis, e( sancimus, ut nulla piorum tributorum a nobis condonatorum exactio fiat, sive ad 
mazimum magistratum haec pertinent sacri Orientis praetorii, sive ad praefecturam lilyrici, sive mags- 
síratum insularum et militarium ordinum in Scythia et Moesia collocatorum, sive ad sacras nostras largi- 
tiones vel etiam alium. magistratum; interdicentes curialibus et. exceptoribus, scriniariis et cohortalibus, 
palatinis e exactoribus, nec non susceptoribus, et quicunque iributorum exactionem et susceplionem gessit 
eL gerit, ne agricolas et subditos circumveniant aut etiam praediorum dominos damno afficiant, t uam 
tributa e remissis reliquis pro eis ante solverint aut etiam constituta vel fideiussiones et cautiones dolose 
acceperint. Irritam enim Jasnus omnem quae conira liberalitatem nostram facta est vel etiam fiet ci- 
cumscriptionem; cum illud manifestum sit, $i qui ante donationem nostram ex illis usque ad quintam in- 
dictionem residuis aliquid exegerint $dque non solvisse inveniantur, cos id omnibus modis publicis rationibus 
fllaturos esse, Ut enim subditis nostris benefaciamus, praesentem eis beralitatem (argiti sumus, nom vero 
etiam eis qui publica tributa acceperunt et in. lucrum suwm vertere volunt, diclum praesentem canonem 
remisimus; annua annona nullo modo diminuenda. Omnem enim mensuram frumenti ceterarumque specierum 
consueto ei solito more contribui et inferri rdi rd quartae partis per singulos annos in 
niun a nobis remissae apud mensam publicam ditis imputandis in ceteris, quae ab ipsis im auro 





1 xal avvexJovans) xal del, Haloander vulg. | 3 soAdá | Oe9tóva& excidisse verbi causa duxsiw recte statut 
rs Haloander] woAAds «s L | 5 Asimov L] Àoimów cum | Schoell; voi vàw x. Üsamórase, dé àoa gógovs ... 
Haloandro vulg. male | 9neavoov L^ | 7 rusgasé om. tgoxataflaAlovaw, perperam comi Zachariae. Pro ex 
L? | 10 * «56 seclusi; avvz€ cum Haloandro vulg. | qua- Diagópove possis axe 3r) (vel Sav) gógove | spomava- 
drennium H | évávné Haloander] fva v95$ L. Incipit Badovaw (sim. Zachariae) Kroll] mgofailowsiw L. Cy. 
kal Sept. a. 915 | 11 xei doJexávme add. Haloander | nov. Marciani 2 $ 2 p.275 Haenel | 23 và& v. do 
(amo EÀ dvdsrupvos uéxos i8 Theod.) |. 14 Agíeuav Sl l, corr. Haloander | 26 pevadid oxagav 4 qp o» 
Haloander] égisuev L | magaiPevone Zachariae (ef. 'aloander] yàe 1 | Aaovasw del. | 27 x5» Haloander] 
119, 12)] szegssADovans L i.e. usque ad pridie kal. Sept. ví» vel | 28 eiBGw. siBiv P, prius del. P (30 vaceex i 


a. 572 | 15 qu*nte (sc) L [17 »rccov L|uv9ias Ll | [31 oónoxóow /*, vnorel P, vrorsliciw (Ex) mareit 
18 in verbis fHovievrais «s wal desinit L | 20 noraa- (rol! | xarzaBaAAouévorv Kroll] wavaBalousvoss (, xeva- 
uévq 0| 20 Corrupta haec esse vidit Haloander. — Post BaAlouévoss cum Hal. vulg. 


DE HEREDITATIBUS T91 Nov. CLXIV pr. 


ravr0 Ódà rovro év 'Oagonv; xai vj Mag ràw morauüv mgayOyceraa yóQuw TÀw dv sidsci GvwTsLovpévcov 
vxo ra rOw azoOíraw TZ6 GrQaTwusToc;s Damavne" Ouoíms dà xai dmi vois leyouévos; vàv sid mAot- 
uoi yuvonévow drxí va tZ€ 7Mabiw xoQae xai Bogzógov xai Xagaovvriaov. Àjworra, yàp rà rObrOv dx toV 
Oruosiov rwufjara xavà v Ttvayuivov imi vais rQaméLais vdv ámoQyoam OOe» siscysercs Tavra, ere xal 
avrov; Tüjs zusrépae dwmolaisv warà rovro gilavOgumíne. Tj» yàg Tgw avrüw eidgw siexopaDiv. $a vuel- 
GÓJa, mavrelos ovx Éariwv doqalá, tj Qamdvns dmagaitrcov tA Meradici xai Tà xOiwvà cw»igrOns de 
sínsiw ndypara. miGvrvóueDa dà wai ix vavrus adv 175 Qoras usydlas Kaeaes vj nolettiq mposDrixag 
TOV Óuov mzáwra aidia rui» Üià tÀv TOioUTO v TaQsyOuévOv mQabeow. Ow magnBalvew voÀudwtow Tà map 
Leve aem 1ís tGvw dgxouévow ogahiíag QuavwmaDévra magí va tjv oUGíav xal Tiv GoryQíav aUTZv xiv- 
evórt. 


av. 

(Eniloyos) Tà roívvv nagacváyta xuiv xal dià vo9 nagóvros Ordoíueva Oaiov vóuov 5) o7, 4vdo- 
Éórrs npoygáuuag: xoopévr xavá vs vy slda(nova nólaw xal uj» xal vàs vm avTZ6 dxapyíaé qavspa moi 
moceras Og unÜiva 15s rarrégas QuaAaJeiw gilotiuícs. (Dat... .. April Tiberii Constantini felicissimi 
Caesaris anno I ind. VIL) [a. 515.] 


PZA 
IIEPI KAHPONOMISN. 


(Igooípsov.) ÓOsov vt xal Óweuocvvoe usitóv dgriy otdév, xoírow yàp gmls eix dv ra vw Üs- 
óvrow ngayOuin nori, xai Biagepóvros dv vq, xaD' ruàs zolerevuari. dvrroDey xai Baaulsvriw daviv 0oOa€ 
xai rove vzurxcove aie sÜroid» s xal mágaw evyrouocgUvnv (géAxsaÓni. — dio xal rjusis dx DaoU va xal Quxai- 
ocívos mapalagóvrse, sí xal noÀlale sQuilovuada vale goovriciw, ómw€ Papaios udv vaig dgstais avEm- 
Ouisv, BápBago à vixrOévees vroxliOsisv, Ono oix Kio qeovtidos ysyóvauev, as dw xal mao vOw idía 
AvairiloUvrmw TOis Vzrxóow Tj Üovga yévmvas zgóvosa. molla uiv ovv tow ztQo rV Gvyxsxvpéva éxavogÜai- 
Cavwrss mposyxnuv rnyncdusKa xai r0 79i vOv OiadoyOw nusnuévow dx nÀaigrov mgós trv dgécxovgay Ord 
Tábw émavayaysiv. Éyvepsv yág, d vives meQuvocrovwrso ré TG wvslevro)vtamy meQuovGíaé Jiavagávrovgs 
xal ovrs dia97xae dic. xoaréiv obra air và 4E ddiaOévov ÓiaJoyae zopav lauBavaw, oie uiv xivr;TOUE 
sto&yuas. GqQgayidas dro Béliovret, Toig Óà dwwvirow gavídae éniriDéwrss. cs vavrn tZs dwaivow Ouadoyrs 
dnavku» Tr xab T)» sxQéovcav Aafsv rüblw. dx; Óà ovy olóv va v0 xaÓ' Éxacrov vÀw dni tois TOW 
ovros ovuBawóvroy dv nAjOn rocovry uavÓdvtv AxgiBs, yevixq vavra Qiavvzagaa vouq xcAds; &Üobav 
zaiw Épnuv. 


Nov. CLXIV Tiberii secunda secundum indicem Marcianum ('"lovovivov xai Tigsoíov Theod.) Graece tantum 
extat in |; cap. I in. B 45,3.9 (inde Attal. 41,5. 1. 8). — Epit. Theod. 





conferuntur, aut ex: fisco solvendis. Idem autem in Osro£ne et Mesopotamia fiet de eis quae in speciebus 
contribuuntur pro conditis et militari impensa; similiter etiam de speciebus, quae dicuntur ploima, et 
in Lazorum finibus et Bosporo et Chersonneso. Accipient enim harum pretia ex fisco, prout constitutum 
est, apud mensas praefectorum wnde ea inferuntur, ut illi quoque nostra liberalitate hac in re fruantur. 
Jllarum enim specierum illationem plane neglegenter fieri tutum non est, cum impensa inevitabilis sit et 
rem publicam, ut ita dicamus, stabiliat. Credimus autem ex hoc quoque dono nostro magnum reipublicae 
futurum esse. incrementum deo omnia felicia nobis pow eiusmodi facta largiente, Ei autem, qui quae 
x rd ulilitatem a nobis sancita sunt violare audent, et de substantia et de ipsa vita peri- 
clitabuntur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et hac sacra lege declarantur, gloria tua edictis utens. et 
in felici urbe et in omnibus sibi subiectis provinciis manifesta faciet, ut neminem liberalitas nostra lateat. 


CLXIF. 
DE HEREDITATIBUS. 


Praefatio. Deo et iustitia nil est maius, Sine his enim nihil unquam eorum fieret, quae oportet, 
praeserüm in nostra republica; hinc et recie imperare et subditos ad benevolentiam el omnem fidem per- 
trahere licet. re nos quoque a deo et iustitia discentes, licet multis curis obruamur, ut Romani virtutibus 
augeantur, barbari vero victi succumbant, tamen non sine cura fuimus, ut in iis quoque, quae privatim utilia 
sunt, subditis competenter prospiciatur. Cum igitur multa ex iis, quae anlea confusa erant, emendaverimus, 
wiile duximus hereditatum quoque condicionem diu neglectam ad pA eed deo placentem reducere. Comperimus 
enim quosdam oberrantes defunctorum bona perturbare ac neque permittere, wt testamenta valeant, neque 
wi successiones ab intestato locwmn habeant, mobilibus rebus sigla imponentes, immobilibus titulos impin- 
gentes, ut hac ratione illorum successioni illudant, et rectum ordinem perturbent. Quoniam vero [fieri 
nequit, ut singula quae in talibus rebus accidunt, in. tanta multitudine accurate cognoscamus, generali 
haec lege definire nobis pulchrum visum est. 


3 Boanógov xal Xsgaovvijaov Zachariae] BóGqogov xai | xJaSsiev (-xAnO- 9) l, dpunoxAiOetev vulg. | 22 dop9o- 
xtocóvvncov || 4 vndpzov cum Hal. vulg. | 12. leg. €z*. | cavta$ cum Hal. vulg. f 23 Oiadó go 1 vulg. | rutArm- 
evirpe? | 13 subscr. restituit Schoell e Theod.: éEegar- | névov i* | 24 vdlav Kroll] àv | | mtgevocovvtes i| 
»ij9n unwi Angl ivO. / dni 15$ Bacilsías TiBegiov | 25 xai l, GÀ cum Hal. vulg. | 26 inubibeens 1 || locus 
| 16 zi emp dones (gui zt "Iovavívov xai | depravatus; an tais dx. Qiadoyais épzaituw (cf. 564, 28 
TiBsgiovr)) vteQi. xÀrgovó, ind. L | 20 :à. axrzr z a, 

ante assis ves pne Hal. vuls. | saQutilov na a|" ÉL 21) - Haloander male] KA" (i. e. ààagow?) i, 
Kroll] magssAónada 0| 21 vxoxAaOaiey Kroll! &zavzxo- | ^ t^aTrovr 


15 


Nov. CLXV 192 : GENERALIS FORMA 


CAPUT L 


4i) Oacnitousv, &xavrag dgOóvos vOw oixsíov amolavmnw zayundrow và xal Üiwaíew wal vavra 
magamiéumüv dni voU$ Gpdw avrov winpovóuovs, éniévas dà vOw mavtaw urÓéva xaJasab vais éxsivaw 
meQuOovgicig 7 TOU; vovrow OialDózovs Dnuíau sepiBdAlaw : vírÀovs 7] Gggayilas éxesiD vas voie mrgaygass 
mapà và voie ruevigos vouow ÜoxoUw. wai vàg db ddaOévov yàg wirjcms P Tai; vovrew diadoyais Beas 
ojusv xai rà& vsAsvia(ag «ovvov fovirngeus vouiua wooiovgas Ovx &vaigoUgsv, ai yàe dygvnvoUvusw dal xal $ 
niQiuvduav Óuà viv TÀv Vnorslowv sUvouíaw xal t76 avrQw Üsgansaíag moÀly vi tQ Yustigq xgdte xaJi- 
Ctzxs poovric, sO€ oUx iw xal zttQl voUtO TÓ udQos mQovongaiusv avrüw wacl 76 nusréQas xooJvpuax sta- 
Joínuev avagyscías; vavva yop Du Opécxn» memsicusda xal vavrg» Qixciogivgy slvai gapsv, xa] yv, ase 
Aaíav vuiv dx vovrom dggaAr ts xal cvágayov ÉKoscD'a, memicrsUxauev. GvvagiOus(aOm voivuy xai ovtos à 
wóuos vois dÀlow rjudiw wavoQDuiuadi, xai vÓ vstyxoov vOv mo" Àvnngdw amnikaypévor wal vogavem ii 
fuévov rov rurtégov xgdrove mQovoíae OuQ T& xci ust xiivov ruv xagirae Ouoloyoín, và Dsiov svyok 
élilsovusvov, (va xal vw rtolsuiov xgatrjgavtes nolle avtq wai dAAne uaradoinusv dggadaíac. 

QEmiloyoc) Tà voivvv magactávra rui xaj dià vovda vov Oaiov vóuov DrÀovusva golabdragar 
oi va dvdobóvavos xovodvoges «dw. Oaiow olxwv oi va vds peyíaras 7j xai dAdrrove ügyà iQUvssw &xsrevgaa- 
uévo. xara v& 59» svOa(pova mólw vavryv xal uyw xal dv vaig dstapyías, 0r, iv v8 wal xegalaxi;w vgo- 15 
eoluevos viuopíav, si mapaflaisv và mag Low OuasacÓdvra. rj G5 Toivvv js th TÓ» magóvra Ouov 
TuOv vóuov iv vois émicrjuoi vónow 7$ svdaiuovos raírne nólems mooOrsm, crai dà xal wavà và £map- 
xías vais GvvijJacs xoopévr msQl vovrov mpocralec.. (Dat. ... Dec. Tiberii Constantini felicissimi Caesaris 
anno L. ind. VIIL) [a. 5:4] 


"PEE - 
TENIKOZ2 TYIOZ HEPI AIIOYE9?2 GAAAZZHZ TIPAS9EIS 
AOMNIK9I T9I ENAOEOTATO9I EIIAPX9I. 


'ESidafey 5uàe duurrpos ..... 

'H éni Oálasgav évrós éxaróv molOv ojca dmoyw ov móvov xav sóOsiav, dÀÀà wal dx mwÀayiow 
ógtíAn salvas dxawvoróugvos. Tovro yàg mQoeríÓnsww Ó magdw vímo; gvÀárrow Tiv Zrnwemos 5$ 
Didvabiv xal vv vsagàáv égurvrvov 


Nov. CLXV Iustiniani ut vid. (olim formam praef. urbi aut praef. pr. putabant: cf. Biemer 98 ss.) integra 
mon exiat; Theodori epitomen exhibent | et B 58, 11, 14. 

L Ideo sancimus, ut omnes sine invidia bonis suis et iuribus fruantur eaque ad successores suos 
fransmittant, invadat autem nemo prorsus omnium bona eorum aut successores eorum damnis implicet aut 
titulos vel sigilla rebus imponat contra quod legibus nostris placuit. Nam etiam hereditates ab intestato 
in eorum successionibus confirmamus, uitimasque eorum voluntates legitime procedentes non tollimus. Si 
enim semper vigilamus et solliciti sumus ob subditorum bonum statum atque eorum salutis magna nostrae 
potentiae cura est, quidni etiam ab hac paríe eis providebimus nostraque beneficia prompte largiemur ? 
Haec enim deo placere confidimus et hanc iustitiam esse dicimus, ea à imperium per haec nobis securum 
et imperturbatum fore credimus. Adnumeretur ígitur haec quoque nostra na nostris bene. gestis, 
et subditi prioribus molestiis liberati tantaque providentia a potentia nostra digni iti deo et post iiivm 
mobis grattas agant, deum precibus propitantes, ut etiam hostibus devictis multam eis aliam quoque secu- 
ritatem largiamur. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et sacra hac lege declarantur, cum gloriosissimi sacra- 
rum domuum curatores observent tum illi, quibus maiores aut minores magistratus gerere tam in feli 
hac civitate quam in provinciis commissum est, et publicationem bonorum et capitalem poenam metuentes, 
si a nobis sancita violent. Tua igitur gloria sacram hanc - nostram in conspicuis locis felicis huius 
urbis proponet, mittet autem etiam in provincias consuetis ad haec usa praeceptis. 


CLXV. 
GENERALIS FORMA DE PROSPECTU MARIS SCRIPTA DOMI- 
NICO GLORIOSISSIMO PRAEFECTO. 


Docuit nos Demetrius ... . . 

Prospectus in mare intra centum pedes non solum ez directo, sed etiam per transversum moto 
opere impediri non decet. Hoc enim addit haec forma, quae Zenonis constitutionem servat 
et novellam interpretatur. 





1 6ron &aavras inc. B | 2 a2rày B] om. 1| | Tele Hal. | 23 4Bida£ev fuac rure cit. Theod. ! 
b meoictont B| apa ian l vulg. | dygvntvausv 1| 6 a (gui 9) mime Wemque Hal. vulg.) ind. L | 24 'H 4i 
ante xai add. cum. Hal. vulg. | 1 rgovorsapav 0| 9 c43v | inc, B| 9álaccaw Theod. B, 9aÀ^ 1, 9al&eens Hol.| 
Attal | maagvasxapsv B) mentíauePa | vulg. | nv | &xccóv] vàv e Theod. o B | ev&'aíac Theod. cod. | wlz- 
ante. ó add. | vulg, om. B | 11 rov AttaL] rovro L | víac | | 25 dxaavorousrex Theod. cod. | twee L.— Ex 
sagà vov B | óuoloysira Attal, | 12 dEuelovmevov 1| | Cod, VIL 10, 12 $ 4 |. 26 tv vsagás] const. XII 
avrq xal B] avrw | | 18 subscr. deest in 1; depo | subscr. deest; si Theodoro fides, post nov. LXIII (VIL 
vj9n unvi drxsuBoiq ivÀ. y éni vis Baziatas "lov- | jd, Mart. a. 588) data est forma. Dominicus ammis 535 
evívov Tifsgiov Kaícagot Theod. ex quo restitui | 22 | 540 pr. pr. Illyrici fuit (nov. VI p. 41,34 VII p.64, 
Jouvixa Theod. 1] Jouvrmo ind. L, v9 dopwixg Hal. | VIII p. 91,30 XXXIII. CLXII app.); id temporis fer- 
| évrotovávo 1| énágxq om. Theod. 1, habet ind. L qui | mam ad ewm mitti potuisse ex pv VIII i0, 3 rect 
addit steel duagógarr wapalaiev. — vrágyo vàw nQaa- |. concludit Zachariae, 


DE STERILIUM ADIECTIONE 193 Nov. CLXVI pr. 1 


PES 
ITEPI AHOPSN EIIIBOAHZ. 

Àdfuos Orólugos Ilérgos dmpocOévm, ó payalongenécvaros imapyot vw ispQv mQaituQiuv xal dmó 
dnxdpgow «56 BaciAidos gra oc qai dámó vxarow, dildfuos Oavsro; xai DAafuos Zrépavos QÀaBi 'Qora- 
Avo 1$ Aaungordrg vzatxgp zfvdías. 

(Ilgooíuiov.) 'Ennü) xoz và vols vóuos xai vole vUrow vov rusrigow Ooóvov Quatrraynéya ualds, 
&izov deguusw, vois vrorslég.w Gagécrepa xaOiatüv mos (10) urdzuíav avroit dysigaa Das D9rnouw Év vs ToÓs 
GÀÀlous Év vs vais Tv àmógow dziBolais, vOv uiv vois dx 176 avtzs mapiovaias svztoQa wrrgauévois dyyved- 
Qoi xai mQogsyéci. vaírag émdysaÓas Üixciovvtov, rdv à moós às dvartígo xal staAawtégas onodovAovs 
xTjcnus dvagaivuv fiabouévov, vw dà dp ünawrav ua voUe mtQiv xrrGauévove ódiaxgíras zopovyrav, dE 
avrov vui xiviOivis TOv mQayuatow dmi tÜv 9gPvv xal Óuxaiav vovrarv diixgisav éAOaiv. (Qoxuudaauev, 
Gagrj tavra xal svüidxgera vois vrcorslécuw (xaPuatavess). 


CAPUT I. 


(Ei mors voivvy vw ward wa tQ vóuy yvogiuov aitíav éxsowjGtuv) dygóv 7j goolov 5j yrdia $5 
avyxrnsiv 0Ànv, selva cslevrGaS Voragov sepan fpes TZv avrov maQuovGiav sie dbartixoUs 7) naidae, xaxsivos 
4óv» (Gov sgímov éxmow,Gsiaw «T€ stsiovaia, 9& OisDélavto, yaxpiov Tj dygóv 5 yridia 7 Gvyximgiv vua, xal 
Yàó nagd vOv ÜiaÜóyow éxmowDiv «i6 ámogíav dAácp, dita yopav ysvicd'as vj Tàv dmópow éziBoÀ7, ova 
4ua nà€. TOi; mwQoxirGaudévow oves sagà T9 15$ Oiadoy5es 1dbuw émdysgOa. vÓ Bápos «5$ vw lbder 
«zogíae xshsvouev, dÀÀà moórspov udv tTóv magà vw éxsivov zxaidow 5 Jiadóyow dforrixdw voUrO w1roá- 
usvov, 0 viv sic dmogíav rjAage, xal vZv dxívrvov avrov mtguovolav «1v bxifoiry Qéyeacas, dzcgov dà vovrov 
qgavévrto: xal v/s oU0y6 avrq wr5ctos émi vois i$ avróv sagaszéuwayrag qégegOus vÓ Bágos. si Oi uri 
ai rovrov xv50ns ngós cyv émiqopáv TZ$ GvvTeÀe(ag dgxégcoi, vóYS vaUTZv dni TÓv nQovrOw wÜpiov TÓw éi6 
vob maidae rj ovS dlorixovs vOivO mapanéuyavra Tiv deyuw xal vQw dxívrrov éxsivov wriGciw, si vOUTO 
Oéyorxo 9j dxaivov nspiovaía, dnasiévas, ovra) va dx 1/6 &müvrmw dnopíae íg và» zaQà ToU mQorov Üaomóvov 
vàó xaplov 5 vó» àygóv 5| rà yrjia. cvradusvov «íjv dgyiv 5) xaO" olavÜ/nots vojiuov alvíav napniárgóra. 
ravróy Óà d» am Aéysv, xü» si molial usato i d. 


Tvyxávouv Üiadoyal ovGai. ms yàp dv Ó moossyéacegos 


Nov. CLXVI inter edicta praef. praet. primum secundum indicem Marciani (cf. schol. ad nov. CLXIII) 
Graece tantum extat. in Ll cap. I et epi fuit in B 56,20, 1 secundum Tipuc. et ind. reginae, unde libro nunc 
deperdito usus ed, Cuiacius expos. 136. — Epit. anon. Bodl. in collectione edictorum eparchicorum I p. 266 Zach. 
wu apud Theod. 166, sad rubrica tantum et exordium supersunt. 





CLXVI. 
DE STERILIUM ADIECTIONE. 


Flavius Theodorus Peirus Demosthenes, 


ificentissimus praefectus sacrorum praetoriorum et exprae- 
fecto regiae urbis et ex consule, Flavius i. (i 


austus et Flavius Stephanus Flavio Ürtalino clarissimo con- 
sulari Lydiae. 


Praefatio. Cum oporteat legibus et praeceptis nostrarum sedium bene ordinata, si quando 
necesse sit, subditis manifestiora reddere, ne ulla eís nascatur quaestio cum de aliis tum de sierilium 
adiectionibus, quoniam alii censent eis, qui ex eadem substantia fertilia possederint, propioribus et con- 
tiguis eas adici esse, alii vero superiores et antiquiores conservas possessiones re um esse 
ber dee alii denique ad cunctos simul, qui ante possederint, sine discrimine veniunt: ipsis nos rebus moti 

rectam et iustam eius rei decisionem pervenire voluimus, clara haec ac distincta subditis reddentes. 

L Si quis igitur o ex causa legibus cognita alienaverit agrum vel praedium vel terras vel 
complexum possessionum totum, et postea moriens substantiam suam ad extraneos vel liberos transmiserit, 
illique pari modo ex substantia, in quam successerunt, praedia vel terras vel agrum vel complexum pos- 
sessionum aliquem alienaverint, et íd, quod a successoribus alienatum est, ad sterilitatem delapsum sit ut 
sterilium adiectioni locus sit, neque simul omnibus qui ante possederunt, neque contra ordinem successionis 
onus sterilitatis conservorum praediorum imponi iubemus, sed prius eum qui id, quod nunc ad sterilitatem 
redactum est, ab illius liberis aut. ezraneis successoribus acquisiverat, et immobilem eius substantiam 
adiectionem suscipere; si vero is inops appareat et quae ei est possessio, onus ad eos transferri, qui illud 
ad eum íransmiserant; sin autem ne horum p pom possessiones ad inlationem contributionis valeant, tunc 
eam ad primum dominum, qui illud initio ad liberos aut extraneos transmiserat, et immobilem possessionem, 
sí hoc sustineat eius substantia, redire, et sic denique ex omnium inopia ad eum, qui a primo domino 


2 rubr. 


praedium vel agrum vel terras initio emit aut quavis legitima ratione accepit. Idem vero dicendum erit, 
dziBoldw l| ind. L, (uxvow egi. dxi- 
Bolàw ind. 


4 
P3 mtQi émiBolàw dmógow 7 0Ày vtapá 
ind. Coisl. magi ànógew £nigoÀlzs ind. reg. vinos d7- 
mogOévove map ámioAné amnógow (T cod. in 
ind.) anon. Bodl, yswixós TUno& nsQl dnópaw drzifo- 
Àzs (émifovAZé cod.) ygagais druooOívsa TQ 4vüoEo- 
rct Theod. | 3 Usapzos I, correzi | nga«zogéow | | 4 
vztágyow l, correzi | Mike 1| 5 Avdsías 1| 6 éx. 
7 tà Toile vtÀw xgóvaw cit, Theod. hic desinens | 1 
xó add. Heimbach | 8 vois avrov stsgiovaías | in textu, 
dx T56 | im marg. signo uiroque loco posito significans 
ante avroU haec verba inserenda esse. Corr. Zachariae 
n. 


[| seryaauévow 1, corr. Heimbach | 9 vas] và 1: quod qui 
defendunt, (d$) maAlaiotégas edere debent | 12 ils. 
erávres add. Heimbach | 13. eímora inc. B || si nora— 


dxzovfatuto om. 1| 14. ovvxrrasw (|| avv 1| 15 |, 
xoeia vulg. | s, &ygóv 7; yrdia B, anon. Bodl.] 7 Yid 5 
aygóv ( | 16 vw (post aga) B, anon, Bodl.) om. 1 || 44a- 
6n | 18 zegl | | xrnacuevov (|| 20 unà anon. Bodl) 
ars (1B | 21 éexéaocs B, anon. Bodi.] ágxéaovas 1 
22 éxsivov addidi ex anon. Bodl, om. | B | e B] sic 
123 Aéxorro Kroll] £xovro 0B | 1 LB] dà anon. Bod/. j 
15s | anon. Bodl.] v? vàv B | 24 owneapévov | | oior- 
nore B| 25 9^ &vi 
95 


5 


10 


15 


Nov. CLXVII pr. 1 794 GENERALIS MAXIMA 


símopos aim, oidiv dvoykésDas vovs dv moscfvtépow gpóvow às wr5jsne doyyxóras 7 vàs éxsivov ovcíat 
E 4. xal vaiva uiv ovrtos OuatetdyOu.  va6 Uf ys viv àmógov éxifoAd;, ol; Glos 4nayOeiey toliou 
oUcs xal zv avtZw énéyovci vdluw 5 Wal óMyewu, dvaÀóyos 5$ oUene map ajvoi; dx 5t avT/€ ovcict 
sv71Ó. xr53io€ xa" oiovUrmors vpomov yiviGOa., wal trvixavra YO vv Gvvrslndv fos énig vovrov 
abro dndyssÓaa, Svíxa wal *Zv ószopov aj10í xvzO:w dvalóyos mapadoOTwa: evaBain, 5j óva mpóc «à $ 
mapalaBiv vaürQw avroU€ &mayopsócsiav: mpó voUrov ovd Qíxcióv doi viva vas Vxig roítav Gvvrslaías 
Bagivsc as, : 

CEmiAoyos.) "Qa wgóvouav viv GZjv Aaungótgra smowjcagÓci Üsi ravra xarà roUTOv vÓv TpÓmov 
dlevd[ecOaí vs xal mQoiévas e P. py vavra magagvAayOein, kaSà Ouopisausv, (aOa moii Gua «T, xn 
Pouivg co. vibes dvà xa xqvdíov AvroGw xatadv,gov 7j xal éxégq, ax síxós, Envriuom usitove sagenecot- 10 
pavos, otdiv rrrov vOw maQ vulv Qusgugpáévor xai ovra wgatav Ógnulovrov. vavtge yàp Évsxa tie 
aítías xai Nixourdne dx v9 fjustéQas andaraAvas vábaos. 


TzZ 
LCENIKOZ METIZTOZ TYIIOZ IIEPI TOY IIQZ AEI ZTEAAEZOGAI 
En1 NOMHZ BAZZOY TOY ENAOZOTATOY EIIAPXOY. 15 
QÀáfws Kouíras Osólmpoc Báocos ol usyalongsnéovavo: Érapyos vv iegdw nparvooiov. Myovasv. 
(Hgooiuiov.) Tà uiv lla, 9ca Qurvxar mapà vOv ruetégov Doóvov, xai Av. xocvois Oniovutva 


yed, uv 7 xai i6 ysvixOig vUmO& T6 vustépas dgyye y magi vw dxiyeicw doyóvram xal váleov 
xci GÀos áncvyrdw Diakeyouévow, xaO bv avrov Qo. wgómov coi; vzmxóo:w moospépegÓwma, 5 magi vii 
TO» vmnxóov avrov dv Toit avvalláyuaaw dpgOórnros xal «r& negl và& evGafeis alcpopas evyvouosUvrs, 1zv 20 
éavràw Éyuv ioyov BovióuaDa xal ix ti tagoUGne rudw ngocrdbsoas, éxsivo dà gagéatsgor Kri sQocdiogiaa- 
69a. Üáy. Éyvapsv. 

CAPUT I. 


Ei yág vi& éxuvrjrov tiwós avrilaféaDas anovüdLov àoyede yrjgove mopícorvo, éni niv 16 stdainovos 
rajrré nóAsae aQxéces «vyóv rj tálue Tz» GyoÀy» uagrugovca Tij tGw sayuürow TOUtw vopie, & xa) cw 


Nov. CLX V1I ín collectione edictorum praef. praet. 24 secundum indicem Marciani et acholion ad nov. CLXIII 
Graece tantum extat in l.— Cap. I fuit in B 50, 21. unde libro munc deperdito wsus edidit Cuiacius expos. 131. — 
Epit anon. Bodl (apud qwem eat ed. 2) p. 266. Zach. 


etiamsi muliae intercedant. successiones. Quamdiu enim prepa. locuples est, ei qui anterioribus tem- 
poribus possessiones habuerunt vel illorum bona nulla molestia affici debent. Et quidem ita sint 
disposita. Adiectiones autem sterilium, quibuscunque imponuntur, sive multis eundemque ordinem obtinen- 
tibus sive paucis, pro portione fertilis possessionis, qvae qualibet ratione apud eos ex: eadem substantia 
est, fieri aique tum tributorum onus pro illis eis imponi, cum et sterilis iis possessio pro portione tradita sit, 
«u( cum se cam accepturos negaverint; antea iustum non est quemquam íributis pro illis pendendis gravari. 

Epilogus. are providere tuam claritatem decet, wt haec hoc modo examinentur et quede. 
Si enim haec mon observentur, sicut. definivimus, scito te una cum cohorte, quac tibi paret, auri 
librarum poenam soluturum vel aliam foríasse maiorem poenam subiturum esse, ita ut quae a nobis sancita 
sunt etiam sic valere debeant. Ob hanc enim causam etiam. Nicomedes ex cohorte nostra missus est. 


CLXVII. 


GENERALIS MAXIMA FORMA QUOMODO DEBEAT MITTI IN 
POSSESSIONEM BASSI GLORIOSISSIMI PRAEFECTI. 


Flavius Comitas Theodorus Bassus magnificentissimi praefecti sacrorum praetoriorum haec edicunt. 
Praefatio. Cetera quidem, quaecunque statuta sunt a nostris sedibus el publicis litteris smani- 


fesiata aut aliis. generalibus formis imperii nostri, quae vel de ues cipit provincialibus et officiis et 
omnino exacioribus loquuntur, quemadmodum eos oporteat cum subditis agere, vel de subditorum in con- 
tractibus simplicitate et in. sacris illationibus probitate, vim suam habere volumus etiam post praesentem 
nostram constitutionem, illud vero etiam clarius definiri oportere cognovimus. 

I Si quis enim immobilem aliquam rem apprehendere cupiens decreta iudicis acceperit, in hac 
felici civitate cohors fortasse sufficiet possessionem rerum earum vacuam esse testata, si ex vicinis quoque 


1 003i anon. Bodl. | 2. ol; (B) vois vulg. [| &xagOéa: 1, | vous xü di avéllsaSas sls avri» Bdecov (Biacow 
$nayOeie» B, dmayOéias vulg. | 3 nap. avrov B| 4 | cod.) vov évdoEorávov Ün(doxov) ind. Heginae (pa dditur 
evvisiov | | 5 15»] óv B | evufaive B | 6 590 voivov | Bíccov vov dvdoSorárov vrarov* Cuiac.) ysvixós vvsros 
Zachariae ex anon. Bodl. (fort. yàg add.)] wgós vovvo epi vopuns yeapeis Baao T9 dvloforáco ind. T'Àeod. 

»$. - » TÜ , | 1 15 Verápxov | vulg. | 16 xáccoc | | aliquid turbatum 
1B otàiv B|8 vovsov] rovro 1] 10 Àv *. (i. e AV | qui; à uayalongenésvavos Exaozos . .. My Heimbach; 
veas) 1| xaxa roar 1| xai om. 1| 11 rdv om. l| Ziiv l|. sed recte monet Zachariae post praefectum principes officii 
| $re i | 12 subscr. deest. Demosthenes praef. praet. | commemoratos fuisse videri (cf. 153,4). | 11 magi 1| 
uit o. 921-823 et 929/30; primam hic dici praefecte- | árlo(usva Kroll] Snlowvra 1, doxivra, Heimb. vulg. ] 
ram verisimile est, quoniam non additur v2 devraspov | | 20 oi9órzres (| 21 mgoctabsos vulg.] derdEews 14 22 
14 rubr. yevuxós — 15 émdgyov | ind. L (qui om. 14 | reet | 23 E v dwvürov inc. B L* are 
mepi toV et 15 voU) ind. M, zapl vov — BáGsov anon. | [feimbach | 24 vouze rosvov B | «i odi] $ (B 
Bodl, magi sov — vouré rubr. B ysvixós TízOS 7":0b | | wal dw rGw anon. Bodl. 


DE ADIECTIONIBUS 799 Nov. CLXVIII pr. 1 


seróvov y avr] 1b Aéyos uaOuiv, me ovis tÀw mQayudvow TovtOv dnidigntas: dri i vÀv dv voie 
pee xsipévorv vxó TOiS dle. vónaw dxdíxow Nen MAN [€] ztapasrAgaéo ravró vovro ngárrovra darnos. 
€vvícragOa, naprvoías udv Kxovra vw yutóvowv, TyvixaUva dà dÜmaw saQéyopav vois às yi gové [T5xós: 
Tà ngdyuata xaragysiv. wal vois Àlovos dà ix evvallayuávaw viva 7 «cud Aaufávesw xal vourjv tow 
ary 7 Bsanotsíav vn) Tv Áavtw mowicOas xaroy)v dvayxaías vàs và dxQinov (1àv) dv vais énagyicus 
waprepías vouíLousv, dere veouvrudvov cvviCrupévow vm avrois üplovaOas Ty)» napadogiw, airs. di TáÀ- 
pata Téyos ygagévra. ggovrigrals sire inigraluatov yols sj nagddodus pd1los yiveg Das, vgosóvros drvavDa 
*0v xal voU& yscgyovs 7jT0« poovriGTàs xorvas cvvouokoysv éni vàv vnouvrudrwv, e Tóv vigrvapov aideiev 
vouéa xal ÓsGnóvr»v xal Tj oU magadóvios dxolovüsjsauw yvoluy vovro avrols imirQéyavros. iva di àv 
4xdiwos p, nagj, vóv laumgórarov Tis dmapjías dpyovta và voigwra GvviGrdw VzrouviuaTa mQostárropuav T) 
*óv Ódmw)rarov Tij$ nólac: íspía, 9g! TZ» 5 xrijgus dariv, Unio 76 và vosavra mQdrrrrau, ab moÀÀQ Tvyóv O 
«5$ dnagyías Zyovusvoe dzolsinovto 1àw vóma, dv ol; 5j nagádoaius yiveras.— bv dà «jj Baailia vavvg nóÀn 
xal rové xalovuévovg ixfigacuo)s xal rà $niQ vàw magalóssew Gvwicrápsva dxuagriQia Qoniw ixaviw 
Jidóvas voi agniAngósw. r,yotusDa. 
"Eniloyos.) Ilgosvárrousv voívvv vj 0j) usyalongezeq xal vj meiQouévn co: táfes xal sg voié 
xarà Trv iOvropévry vnàó doU yolgay Qvcaronivou nàvrov égeb;s éniuslijcagOa: vv ragsyyvraauévov ónoios. 


PzHü 
IIEPI EIHIBOA9N. 


— m lloosrárrousv wnvoq yovv ànoypag] xcgía gégecOas uóvov, o) nrw olxias 7; dla moá- 
ypava. 9 di dnugpogá Óuoxijvcow yivevas. gviabes $ ToUro ó vov KOwovs siyovpevos val 5 zugdouévg aiti 


Nov. CLXVIII inter. edicta ym raet. 2 secundum indicem M «t schol. ad nov. CLXIII periit praeter 
eam partem, quae fuit in B 56, 20, 2, unde Dro munc deperdito usus edidit Cuiacius expos. 138. — Quod vulgo prae- 
mittunt fragmentum api dnifoAdw in ultimo codicis | folio extans (ef. ad v. 19) non hue pertinere dixit Zachariae 
anecd. p. 241; sane res incerta. — Epit. Anon. Bodl. (cui est ed. 24) p. 274 Zach. 


eadem cohors dicat se cognovisse neminem earum rerum possessionem obtinuisse ; in eis vero, quae in pro- 
vinciis sitae sunt, sub defensoribus locorum acta debebunt confici, quae similiter idem illud continent, testi- 
monia quidem vicinorum habentia. Tunc vero licentiam illis concedimus, qui decreta petierunt, ut res 
detineant, Alque etiam iis, qui ex contractibus res accepturi et talem possessionem vel inium sui iuris 
facturi sunt, necessaria esse defensorum provincialium testimonia putamus, ut actis sub eis confectis de- 
claretur traditio, sive adsunt epistolae curatoribus scriptae sive sine litteris traditio est f« a illo hic 
addito, ut etiam agricolae curatoresve apud acta confiteantur, se scire novum illum et possessorem et 
dominum esse sententiaeque tradentis obtemperare qui id ipsis mandaverit. | Ubi vero defensor non adest, 
clarissimum provinciae praesidem eiusmodi acta conficere iubemus aut sanctissimum eius urbis sacerdotem, 
sub qua possessio est, de qua talia fiunt, si forte praeses provinciae longe absit ab illis locis, in quibus 
traditio fA In hac autem regia urbe et executiones quae vocantur et attestationes de traditione confectae 
accipientibus idoneam auctoritatem dare putamus. : zm 

, Epilogus. lubemus igitur tuam magnificentiam et obocdientem tibi cohortem et omnes, qui in 
provincia a ie administrata commorantur, omnium deinceps qui rerum traditiones fecerint. simili modo 
4wram gerere. 


CLXV ILL. 
DE ADIECTIONIBUS. 


^ S Praecipimus igitur, ut ín censum seu descriptionem | piso solum referantur, non autem domus 
vel aliae res. Adiectio vero fit praediis contributariis. Servabit autem hoc rector gentis et officium ei ob- 


1 yiióvow 1 | Àéyos anon. Bodl] Ayss B, Ait, l (unde | anon. BodL | 19 cum Heimbachio vulgo praemittunt 
also Àiyovea vulg.) [156v I] «và» anon. Bodl, om.B | fragmentum extans in 1 f. 1015: api dzifoAov. Tac 
diddAnnas 0) éiAdlaunvoa B, dxsilnntoa anon. Bod.| | và» buodosAov &nigogás ó vóuos olds xal vàv ópo- 

4 1B, seclusi | mp&rtovra 1) rgavvovras B (Unlovvra | xüvcam (-xivacv l)* xai vís datu sj vovrov (rovrov?) 

anon. Bodl.) | 3 uagrvo/ay B, xai uagrvoías anon. Bodl. | ágy5, soAhdsaé dv coi; Óuwaevnoíow dedijAarras, xai 
stagaxó anon. Bodl. | tois om. B | 5 v&v addidi| | msg mgayuávow & yiveras dv vois xowvois vae do- 
Pss eta anon. Bodl. v. L| 7 yeagévra B] yodu- | yocgàs dxóvrov, oó uóvov ràv dnoysypauuévow 75 
para 1 s LB | 8 vecrtegov B anon. BodL] frs- | dvayeygágDas Ovvauévow(). dna toivvvy nivis 
e | [ aideiav] aid dv cod. anon., sidoisv 1B | 9 dxo- sss Ragdpees xgóvove ragéfnaav rovro dAloirégois 

Susa» B anom. Bodl] dxolovSjosia l| asvg B TQómow xai vovs vxorslais dcQvvaw (éBápU D), zuxis 
| 12 ànolinorro | | &v val | 13 «7s nagadóssos B| | ov xagolua?rca oii «o doxov» «q/ vóug nags- 
16 subscr. deest; Bassus pr. pr. commemoratur in inscr. | Aécagsv. Anon. Bodl. sic incipit: vivày udy ánó vow 
mov. CXXVII (k. Sept ^. 548) et ed. VIII (XV. k. | óuowrvcav t Díinos im) va ómólovia gigstaas xoi 
Oct a. 548). Petri eius decessoris ultima mentio fit k. | ovra dndysras vole ravra xexrruévow, vwwà Qi Ggyjw 
Mai. a. 546 (nov. CX XIII), Addaei successoris prima | sagà (magi cod.) yv óuodotlo»w AauBavas al gépsvas 
XVIL k. Iul. a. 551 (nov. CXXIX). | 18 spi 4xs- | dni va 6, a, óxmo$ &» sis TÓv TOY OuodovÀAmv 
£BoÀdw ind. L. (Bixvow negl éniBolàw Zorrixov vzdoyov meQuAOm vgónov.e* « oixíav 0 xal rj» Jod (vópos?) 
srgeitopiow ind. M zegi ipodoslare nagyixós TvzO: | ovx droygagsra, otÓÀ molereew Girnciw 35 x1n0y 
ind. Coisl. (et reg.) 4zagyixos vUz0$ xavazsugOsls segi | ovx áxoyrygaupdvor ovdà GÀÀo mavrahos oUdiv, Q 
Spodoilav 'Imáyyg vq Aaungoráro dgyovrs Kóngov | uü v& ytixóv vélos T wvywóv ngocyéygamtaa | uv 


t 


ind. Theod., idixtov Zarrixov mpi TOv OpodovÀow | Zachariae] uiv B 
95* 


Ld 


LJ 
e 


Nov. CLXVIII 196 DE ADIECTIONIBUE 


Tj wüpo xeh vow i meti ia "Tae ysvixoUs e Tómove, ders pa ray rim par 
wvaov ipu dni oiwíase 7j óprowe molarixoig 7 ries Tivi a) dyysyoanuévo TQ xrvoq. Tabra gviet- 


temperans et. publicarum illationum executores, triginta quisque librarum auri poenam metuentes" Boc 
decretum etiam nunc secuti generales facimus formas, wf nemo conservorum vel contributariorum adiectio- 
nem imponat domibus vel annonis civilibus vel alii ulli rei in. censum non relatae, Haec observentur, 
haec "rena tradantur, ita ut qui ea violant poenam decem librarum auri solvant et substantiae suat 
non modicum damnum ui cece m Qui enim hoc modo laesi sunt, —— violatores et heredes et bou: 
eorum actionem eo nomine habebunt, quod contra legem Jarissimi auiem 

et officia eis obtemperantia et defensores ubique terrarum quae a nobis Prior sancita sunt obserseu 
poenasque adversus ipsos de[initas metuant. 


9 xav avrov» Kroll] xavà va)vóv B | subscr. deest; Zoticus (cf. ad 155, 18) praef. praet. fuit a. 512. 


CORPORIS CLXVIII 
NOVELLARUM APPENDICES. 


I. IUSTINIANI XIII EDICTA QUAE VOCANTUR. 
II. APPENDIX CONSTITUTIONUM DISPERSARUM. 


I. 
IUSTINIANI XIII EDICTA QUAE VOCANTUR. 


À 
IAIKTON TPA$EN TOIZ AHANTAXOY THZ 6EOS9IAEZTATOIZ 
EIIIZKOIIOIZ KAI OZI9TATOI2 IIATPIAPXATIZ. 


"B 
IIEPI TOY MH IIAPEXEIN TOYZ APXONTAZ AZYAIAZ AOTON 
EII1 AHMOZIAI2 IIPOSAZEZIN. 


'O adiós Basilais '"Iodvvy éndgyg ngaitagíov. 

(Hlgooíusow.) 'Ex ràw dvevexOévraw riv àygápos xagà v5 c5e évJobórnros Éyvo pav, oU uxQüv 
zamomxéva. Üvxolav Tj rÀw Üruocímw gógov aíoxouiÓz Tov vàw ánaopidv dexovrae, ole dv éOdAoiuv 
lóyov ácvi(ae zaQéyovrag. zv 4E avroV yag rovs ducis plien Tove 5 og[ove gógevs spoBalloudvovs 
4cgdluav ur ixzíumsv ) ém avroUé xaragaAlógavov xovgíov, maíarnv dà poigav avrove magawatéztw, 
l xal imudav ópijcna» xvgiov, dmowsyoiGÓa: vi xaxow avroi rie dJvMas magsyondve lóyq. Oroni- 
ousv toívuv rqUa tq Üsíq mayuaTuxq xonpevo: vUvmq óc Tí» Onv vnspoyv, Osa rrpocraypatow oixsiov 
&sayogsicas zxaG& TOie Aaumgorároue vOv dzagyiDv doyovc. Aóyov dcvliae magéyev dmi Ónuocícis aírícue, 
Onip dà vw lDiarrixov uóvoy ngopactow disva: avrois Toi deouévow mwagéysw vóv rz$ davÀ(as Àóyov xai 
ni ónxóv xoovov, ov, Qvvauévos: Lares avtów sgciovuévne Tj$ mgoOtouíae avis dvavsoUv, siÜórow 
&mávrov me ovddv e peiqihjesvras tà» rowUrov zag abírüv AauBavoviss Àóyov, àÀX dm Kgras mavil 


Edictum I Graece extat in M hoe loco, in L post nov. VIII, in B 6,3, 48. 49; editum est supra post nov. VIII 
(p. 18, 18 25.), ubi vide. 
Edictum 1I Graece tantum extat in. M f. 391". 


) 


EDICTUM SCRIPTUM AD DEO CARISSIMOS UBIQUE TERRARUM 
EPISCOPOS ET SANCTISSIMOS PATRIARCHAS. 


II. 
NE PRAESIDES IN FISCALIBUS CAUSIS ASYLI IUS DENT. 


Idem Imperator loanni praefecto praetorio. 


Praefatio, Exc üs, quae sine scripto a gloria tua ad nos relata sunt, cognovimus non exiguam 
publicorum tributorum illationi difficultatem attulisse provinciarum praesides, dum quibuslibet ius asyli 
dant. Hínc enim eos, qui iributa publica suscipiunt, sibi securitatem praetendentes, non (transmittere 
aurum ipsis solutum, mazimamgue partem ipsos retinere, et cum aurum debeant, iure. asyli male ipsis 
1 dato abuti. Sancimus igitur hac sacra Les egre forma utentes ad. excellentiam tuam, ut per edicta 
sua ommibus clarissimis provinciarum praesidibus interdicat, ne in fiscalibus causis ius asyli dent, sed in 
privatis solis causis iis liceat petentibus asyli ius dare atque ad certum tempus, ita ut non in perpetuum 
possint elapso spatio eam denuo renovare. Scientibus omnibus, nullum fructum se esse percepturos, si 


vauévre M | avróv (agézesw 7) Zachariae non male 


9 'O avroxgáto "loverwiavós "Imdvyg cum Serim- 
Hi ]| 19 dgalnSvaorra: 


ero vulg. | ngascopíq M, corr. Zachariae | 10 dvex9é»- 
Lapin rf Typ qs coni. Zachariae | 18 àv- 





5 


10 


Ed. III pr. 760 


Gvvégeiv avrovs spotrarrouivq voit émoptidlonévovt rag. abràv Oruoaiovs gógovs xavaviDévas, voU Dilopivev 
xarà jopaw avrois e mwtoos ovdàv avroi& gvvoícowros, éxsivcoov 0à uóvaw éyóvtov dapálnuay tow wai 
Oaíav rucv xdArogw Aóyov ócvÀ(as wopsLoudvorr 7, xarà xQoeróbes ve O76 Umspoyje. 


DE ARMENIORUM SUCCESSIONE 


CAPUT I. d 


'Enady di mapó T95s 656 ivÓolórqros ddiddyOnuev, OW vwes dmi Lyrngn xarilOówres iv. Duagógou 
dmagyins vw éavrové vp vÀw aigstuxow dxJÜsÓcomorow mÀávp xai soAAove vmig ze vOwaUTQG aitíai tv 5 
VzorsÀlów GvGyovric Àóyq Gmogrov, "Àarov maQ aUtGv yovOíow silrgacs, DacníLouev vOUS YOiOVTÓ vi 
vrrOÀlunxórag xal GvcyeOTzvas xal mosayOT va, tois Aaumgorarow TOv Émapyidw drove xal uer rcd 
10 ÀrgOdw xataÓDuive, xai vó uàv simplum voie rgo D'eiciw avroie ávadovras, «ó dà duplum sícxopsaDrvas 
1l tg Ójruocíg. Tov; dà cerayuévovs sie tv Bixagsaviw tdhw, tv Onnpetovuévn»v vq msgsBlénto Bixapio 
tz euavys Qionezgeme xivÜive oí: xal tÀw vxaQyóvrow aUtoig woayudárow yv ?» tàw Brue- |i 
viov mouicdcs goeov, dxlshowyróram quí», waÓámap x c3 (mapoyr xal toUTO sic T9 pstégav &vrycyt 
svcéf tiny, tw sie Tiv Ériyo piov dvagegouivoy vábwv. xal ele óMyovs agódga nsgigrávrov avrov, dx lo 
Óà xoóvow toU Bixapíov xai vr» v0U Aaumpordvov vi« émagyías doyovros voU CQvydwv llaxaviava,w fvow 
mag&ngóros dgyrv. adaías ovans vois eis vzv fiwagiawsv dvagagouévos: vátiw xarà mgócraluw ToU viy v1 
xai waTà xaipóv ÜBixnolov vàs Ünuocías ai;modvres GvvteÀe(as, xal srupagxsváLaw aUràg sicpápsg a, vj l5 
29 3muocip. Toi; di Ovras éOwixove dmodéxras waÓ" dxdarnw émapyíav OiGníLousw dv vais maQ avruv 
yivoudvas àxtodeiIsos Qvaxsuguuévoss và dn avross xavagallóuevoy xovsíov dyygdquiw, wal Quaxoivsw «ry» «t 
xaraallouévnv ém' aívoie xocóryra mgopdcnu vw ávpxóvraw T7, Tü$ G7 Vnagoy;s vgamdLrn wal tüw ov7- 
xovcay Taie O'eíeis uw Aagyirióst, xal 0ià vàw vowotov ónodeiErov Onlovw vs» xavaBallonévny zocótrta 
xai uj tà dE évigow vírÀov aünav Kgeiv viwwàc ale érígove usvaviDévaa. ? 
(Eniloyosc) Tà toivv» napgacrávra uiv xai Qià tovda voU Osíov moayuatixo? Oplovusva wonov v 
ei Umsgoyy sie fgyov dyOTzvas mgostatáro. 


r 
ITEPI TH3 T9N APMENI92N AIAAOXHZ. 
('O ainós Bacilevé ...... ) 5 


(Ioooínsov.) Kai "Aogusviovs BovióusDa vi nporígas anallábawrss diudac dnl vois fjusrépow 
Jià návrow dyaysiv vóuovs xci Qovya: avrois (Górrva Trjv so£zxovcay. 


Edictum III Graece tantum extat in. M. — Epit. Athan. XIX 1? (O$div màéov vz& émiypagts diddoxn 
5 Qi&rabu.) ulian. const. XXIX. 





lale ius ab eis acceperint; sed licebit cuivis comprehendere eos, cui imperatur ut ab illis debita publica 
tributa solvat, ita ut ius in provincia iis datum ad nullam rem ipsis utile sit, sed illi soli securitatem 
habeant, qui ex sacra nostra iussione aut excellentiae tuae mandatis ius asyli acceperint. 

Quoniam autem a gloria tua edocti sumus nonnullos in diversas provincias profectos ad inqui 
sitionem eorum, qui se haereticorum errori dedidissent, multis subditis hac de causa compr. 1 rtu- 
larum nomine plurimum auri ab eis accepisse, sancimus, ut qui tale aliquid ausi sunt et compre lantur 
et ad clarissimos provinciarum J dmaeqger ducantur, et post probationes quod erint in triplum solvant, 
1 et síimplum iis ipsis qui no affecti sunt reddant, duplum vero fisco inferatur. Qui autem m 
vicariana cohorte, quae spectabili Asianae dioeceseos vicario apparet, constituti sunt, suo bonorumque 
suorum periculo publicorum tributorum illationem faciant, cum defecerint, ut hoc quoque ad nostram 
pietatem excellentia tua rettulit, ii qui ad provincialem cohortem pertinent et ad paucos admodum redacti 
sint, e mullo autem tempore vicarius etiam clarissimi provinciae praesidis Phrygum Pacatianorum gentis 
magistratum. susceperit; licentia data iis, E in vicarianam cohortem relati sunt, ut iussu vicarii et qu 
2 nunc est et pro tempore futurus est publicas contributiones exigant easque fisco inferri curent. 
vinciales vero susceptores in una quaque provincia constitutos in apochis ab eis confectis solutum ipsis 
aurum distincte inscribant et discernant solutam ipsis quantitatem occasione eorum, quae tuae excellentiae 
mensae, el quae sacris nostris largitionibus competunt, et huiusmodi securitates persolutam quantitatem 
manifestent, neque ex aliis titulis in alios transponere cuiquam liceat, 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmalicam declarantur legem, ez- 
cellentia tua ad effectum perduci iubeat. 


III. 
DE ARMENIORUM SUCCESSIONE. 
Idem imperator .. .. 


Praefatio. Etiam Armenios volumus pristina iniustitia liberatos ad nostras leges per omnia 
deducere et convenientem eis donare aequitatem. 








6 omogrovARov M | 8 post AngOiw excidisse dw 
TQimrÀg vidit Zachariae| 16. yevixovs coni. Zachariae ; 
at cf. Cod. 12,63, 2 & 6 | 22 subscr. deest; data. est con- 
atitutio ante nov. VIII, qua praecipitur, ut vicarius Asiae 
appelletur comes. Phrygiae Pacatianae (p. 07,26 ss.) à e. 
ante XVII (XII?) k. Mai. a. 535 et post quam Joannes 
praefecturam iniit, id quod fecit inter X k. Mart. et prid. 


k. Mai. a. 531. | 24 inser. Ilapi (rov) v09€ "Mousviors 
xarà vois 'Pouaiov noleirsiegda: vónove Ath. ( pertinet 
fortasse ad nov. X.XI). Ut iura, quae in successionibus 
posita sunt ab intestato venientibus, etiam in Armenii 
teneant Jul. | 25 'O avro; Bac. addidi ex Ath., Acaci 

li Armeniae (cf. nov. XXI p. 144, 33. XXXI 
p. 236,1) data esse videtur. 


DE MAGISTRATU 761 Ed. IV pr. t 


CAPUT 1. 
; Kal imn); usuaDQüxause Évayyos Baofagweóv xiva xai Ooaciv slvas map! a)roi$ vóuov o "Pouaíow 
ov0i 1j; Qixa. 7s nusrégae mpeztovra ztolevaías, ortos dv d(svrs uiv wingovouoisy vàwv yovéam, ÜrjAnas 


9i umen, Dià rovro. Deomitousv 1Q mnagóvrs ÓDeiq xouusvo« vouo mxpós Trjv Gzv uayalongénesav, ópoías 
slvas và6 Qiadoyàs xal óca voi "Pouaicv Qiatéraxtas vóuoi éní 1s dvdpaw ání va yvwaxxdw, ravra xai dv 
Ldguevia wgavtiv. uà rovro yàg Ü5 xci voie juftígovs dxsiga xavenéayausv vopovs, iva ai$ avrovs d 
1 edwres ovr molertiowto. "Ex; 0à rà j0m mgotngóra ünavra dyaxivaiv vOv aronovdvov gri, p 
40UTO0 ÜscníLousv róvUs Óv wóuoOv xgareiv dnó vov xaigov r7 svosBove ruaw facilsias, dava vàc vOv dE 
dxaivov Tslevtrgávrov níyos vv diadoyàs xarà voUrov molisvag Das rv TQÓnov, nÀnv si uh Frvyov Siahv- 
€áuavos rz dÀlos mgós dAWjlovs dmaALayévrs. si ydo vi TowVrOv yéyova, voVro émni trs oixtíag uve 
iex$os, wal pnÜauos dpawwvsia Oa. DacmiLousv. Maeréytuv dà ajráe xal vÀw xolovuévom ysvsaQyixaw 
xegímv amà vo) signuévov yoóvov BovióuaOa. si uévro: avufaís, vivas evgeOzjvas, olztso xaírOs ui) xalov- 
pévag tà$ Dvyarégas si$ vv 45 ddiaDérov Dialoyi» ed Unos xAngovóuove, uersivas xoxeivaig xal TOlC 
4t avrüw yrvouévos TZe TOv ysveagyixaw stgayudtov Siadoyzs. 

(Emíiloyos) Tà roivev nagacrdvra ruiw xal (à voUds vov Ouiov Ürlovusva vónov fj ai, vmtgoyi; 
xal magagvAdba. xal migar. mapadovva: Gmrwcdro, diets ToU6 fueréQovs vóuove dà mavrow wQaréiv xai 
alvas xvpíovs* dexopévov Hi» vov magóvros vóuov, waOdrmeg simovtss FpOnusv, dx vv Qooiulow 5$ rpus- 
Tégas BaciÀeae, 19 avri dà cvuzagaradrgopévov oov: xal eis vó. Aorróv ünacs stolivevoonévov TQónoig 
xa magà mávrmv gvAazOncouévov. Dat. X. kal Aug. Belisario vc. cons. [a. $35.] 


A 


ITEPI THZ APXHZ 9$OINIKHZ2 AIBANHZ3IASZ. 


'O avrós Bacilsis "Ioávvg tq. évüoboxávg dnágyo 1àw isgov tj$ Eo ngartagíow t0 Üsorsgov, ánó Undvav 
xal marQuxíq. 
(Heooinsiov.) "AuiaSove uiv yorvca yivsaOa, vàs ágyàs 0n vóuos ruirspos Mya, Ov drj xai x/piov 
elvai: Jià rávcowv vidauav. 
CAPUT I. 


"Ensd?, dà návra nsguwonotusvos nQós 12 viv vàw vrnorslov sóyvouogóvgv mois Ta v/v vOv vómov 
jv vàs doyàs và$ ndv Gvwiwauev, vá$ dà Oiellourv, vàg Dà si$ dÀÁo xal dÀÀo urrtaTzGausv cju, 


gv. 
Tavae db aírOw vymhorigas ve Gua mowjcavrsé xal Ovóuagd. ueiboci TOv viv OvrOw waraxocurjGavres, xai 
maírmgás Ts xal dvÜvzdrove xal podspáToQas xal xóumras mapà vÓ mdÀas xexQaTQxOG sí6 vyw vtoAsTe(av 


dietum IV Graece tantum. extat in M. 





L Et quoniam nuper cognovimus barbaricam quandam audacemque esse pur eos legem neque 
Romanis neque nostrae reipublicae iustitiae congruentem, ut masculi in parentum hereditatem succedant, 
feminae vero non, propterea sancimus usi praesenti ad magnificentiam tuam sacra lege, aequales esse 
successiones et quaecunque et de viris et de mulieribus Romanorum legibus constituta sunt, haec etiam in 
1 Armenia obtinere. Idcirco enim nostras leges illuc transmisimus, uf eas respicientes ita viverent. Quo- 
míam autem quae praeterierunt omnia commovere absurdissimum est, ideo statuimus hanc legem valere 
inde ab initio pii nostri imperii, ut eorum qui ab eo tempore huc usque defuncti sunt successiones hoc 
modo fractentur, nisi qui iam transegerint aliove modo inter se pacti fuerint, Si enim tale aliquid factum 
9 sit, id in sua auctoritate permanere nulloque modo commoveri iubemus, — Participes autem eas etiam 
praediorum, quae genearchica vocantur, a praedicte tempore esse volumus. Si qui tamen inveniantur, 
qui filias, am ad successionem ab intestato non vocantur, tamen heredes scripserint, illae et qui ex 
ilis nati fuerint successionis in res genearchicas participes sint. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et hac sacra declarantur lege, excellentia tua et custo- 
dire et ejfectui tradere studeat, ut leges nostrae per omnia valeant auctoritatemque Áabeant ; incipiente quidem 
praesenti lege a5 initio imperii nostri, ut iam diximus, in omne vero tempus patente ei in posterum 
omnibus modis vim habente atque ab omnibus observanda. 


IF. 
DE MAGISTRATU PHOENICIAE LIBANICAE. 


Idem Imperator lohanni gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum, exconsuli el patricio. 


Praefatío. Gratuito creari oportere magistratus iam lez: nostra praecipit, quam sane etiam in 

valere volumus. 

L Quoniam vero omnia circumspicientes e( ad subditorum fidelitatem et ad locorum custodiam 
alios magistratus coniunzimus, alios divisimus, alios in aliam atque aliam formam mulavimus, nonnullis 
eorum etiam sublimioribus factis nominibusque maioribus, quam quae nunc sunt, decoratis, et praetoribus 
et proconsulibus et smoderatoribus et comitibus secundum pristinam consuetudinem ín rempub íntro- 





6 noleeósivro M9 | 11 ai piv yàg coni, Zachariae | laeus | 18 subser. om. Iul, dygdgr om. rell. Ath., d. X. 
' 12 4b Agylaeu) dPaíramww M, 4E KOove Zachariae | (XVII Zachariae) k. Aug. Bilisario u. c. conss. M | 20 
cf. lul. quamvis ab intestato parentibus euis secun- | seg) dgyze 5c cum Scrimgero vulg. | 21 «ó & M123 


dum pristinam Armeniorum consuetudinem | wóuos] nov. VIII 
non sucoedebant) perperam. | 17 xgóvov M, corr. Agy- 
uL 96 


25 


Ed. IV 1.2 162 DE MAGISTRATU 


sícmyayóvrss xal müvra ix Ogsheq vevreé moübawrs, dià vovro qujOr sv xnvo: wal vyw doy vs xot 
1TQ ZiBávg owixgé ix «ov rysuovixQwv. sie antxvafiAav ysyxsiv, xai vÓ TOU modeparopos avr]; dovvas 
eyjua xai Gwr n6 avrj dyo« Óéxa Lergüdv dgopísas yovaiov, avrov piv urdiv 19 Ónmocíp mapéyruv ógei- 
Aovros ngoqáss tj€ vowrirns mooayoyne, rov Óà vÓ oiwixye oxpisiov wvQaxratovroe díxa uovac ygvGiov 
Airgae drgaías DiÀóvros dmó ToU wavóvos «i$ avtZe dmagyíat vq xarà xcigów vrQiB mto nQuuixrpip vàv 5 
Aauzporárew cpifovvaw voragíav vni T7c Qn» aírQ Oadouévne doxpeac, Ostap wai Bevegixuov óvonáLeras, 
xai vavra:$ O7 xai uóveué agxsigaOas avrów, TOV moldsparepos xaÓDapov Qócses mdarns gviattogévov, xai 
lxovros uiv wai T9» vÀw dÀÀaw crQaruvtOv 9novpyiav xaO" 0gov avro Qidociv rj Oeía znov Oitrabus" 


CAPUT 1I. 


mÀjv àÀV dfaiperov airQ Oifouev vv dgiXuóv «àv dyDonorázov cspriodsAuádroam, 0c dni v7; do 
víxay xolgas dot v, ders avroU xavaxov&v ÉmagOai va aUrQ xai vais avroU stt(DegOa: xelevasgiuy, onóaaas l0 
motouv émi «s vai và» Ünuocíow sienpálsguw émí v& vai; vÀw Üruociow xaracrdgeciv dxí vs Taic TOW 
mtóÀemw dmaOsíui. wvavra vovv» &xayra OegziLousv «7» €jv vnegoyyw émicrauivnv, Dióri wal aiugola 
mag ruGw yívagÓas mpoerrdyOv) mQós 1v v7.9 GQyre ravtns zyovusvov, ràc decem librarum auri rà: vxip 
circio» dw tÀwv i6 Émapyiae góQmv éxrdrrtw, ovUiv Macvrovusvav vOv Oiavevvzoptvov QidocOa. Éxove 
éxácvov vd) meQiBAntq, ngiuaxmolp 1àv Aaungorarov voiBoUvov vorag(ov zapà vov vois Onuogíois épeota- 15 
1 vos Àoyiguoi, &ÀÀ ot0À mÀs(ovós vwvog yivopávne pii v ad aítQ. "Env à abrÓv npotégav niv anovórv 
jv n&gi v0 Óruósww sivoutv, Ürvrégawp dà viv megi Tis vallas vàw mólsa, wal vQíryv Tyv mtQóc TOW 
iduras Dixawocvrny, ntávrov, o£ siortas, rw yeygaupuévay mag zuàw d» vj Otíq judv diardEu ngog dcn 
9 «56 xaragrágeos vÀv uoüsgaroopov xal v)» Aowrdv dgyóvrow wal én' ajvj Adpgav AauBavórrow. Hi 
névtos ys ó $nÓsis dgiOuós vüv xaDmginuivoy tsgrioDeAutxvom xarà x£Àsvaiw rusvéQav eis érégovs uera- 20 
Craíg Tóxove, gporriovusv rvusis ÉtsQov avrQ àvrixaragigOo4, Ore unüiv «vtg mavrílos dlheimew «Ts 
»rvouiGuévns ve xai àoxoícme BonOsíae. toU neQiWAézTOv Dovxos mQós xóv signuévov Àóyov ovÓsu(aw Éyovos 
nurrovdíav* oU0à yàp érixowovijaoa. avrov BovióusD'a o)ra coic órxas dilouévois aroatiarrase vq negiBAemto 
uodspdvaps ovrs (Diorriw ovürví. oUrs vais dxsivorv Díxcu Ora Kyoww mpós &AÀrAove, oUvs si vàw idiaytary 
*i6 dvdyoito" «gós oUc otdeuíay Dado wautv aUrq  userovaíav, nsi ztoÀU «ó uiaov dgvi avgarutexrs vt gpor- 25 
Tídoe xal molvrixre Oioiuxroses, xal Oui Diaxexgíad'as vara, waDdnsp oi natvégss «ie Pe. Jowta ziv Érabav 
Ts xaj xatsOiSCavrO. siüótmw vàw mtpillémtow Üovxdw, ox simsp dufalsiv éavrovs Oaggraausv stodypac: 
moÀlvrixois, ov8 Ow GrQariwTixOw dvriArvovra: wai ónÓ vn» dy» ravreyv retáfowra..  BovióusO9a yàg 
xarà àv dAávrova viv dy» vavtnw vz6 voU Qovxós dgyT€ xaOsctávaa, Fr dwtéyed Oa. uv, og eigrrvas, 
12s vtov Onuocímw siengateos avv ayodoórrri ntáop, dvréyea Oni 0À xal cre vv iQuvtow azaÓsías, xai ux 50 
Cvyyegév unrs vow mxsQiBAémro:w Oovii rra voie Acgumporárow quÁ&oxow pyra vivi rdv Üvvara»w oix, 
Bi urndà «Q Ou judv narpiuovíp 5j voie Oaíow ruv zuBirow 7 TQ nt rjaav olx TZ» oirwovy 
énayaysiv ois ruerégow vmortlíc. Druíav, o)0Àà xavaxlivsgDa: ov08 voíusiw, GÀÀ avÜpixde vÀw vnrxómv 
iysiadas xal má»ra ztpárt&v ónóca éni voi; GAÀow uodspdvo Gg. vevópiGtai xai OUrm và msQl và ÓLow 
avrq Ouxsig Jas. 35 





ductis, omnibusque ad eius utilitatem actis, propterea putavimus oportere etíam magistratum Phoeniciae 
ad Libanum ex ordinariis in spectabilem transferre, et moderatoris formam ei dare et annonas ei usque 
ad decem auri libras assignare, ita ut ipse quidem pee hanc promotionem fisco nihil praebere debeat, 
sed Phoeniciae scrinii tractator decem tantum auri libras annuas det ez canone eiusdem provinciae specta- 
bili pro tempore primicerio clarissimorum tribunorum notariorum pro munere nuper ei tributo, etiam 
beneficium nuncupatur, et illis solis contentus sit. Moderator autem a muneribus omnibus purum se con- 
servet, aique etiam ceterorum militum ministerio utatur, quomodo ei sacra nostra constituto permittit ; 
gn V amor illi damus fortissimorum Tertiodelmatorum numerum, qui in Pi 
regione esi, ut ei oboediant eumque sequantur et iussis eius pareant, quaecunque et de vectigalium ez- 
actionibus et de reipublicae disciplina F^ de civitatum incohanlate procedunt. Haec igitur amnia excei- 
lentiam tuam scientem, quoniam etiam praecepta a wobis fieri iussa sunt ad huius magistratus praefectum, 
sancimus decem illas pro annonis libras auri ex: provinciae tributis constituere, ita ut minime imminwantur, 
uae dari constituta sunt quotannis a publicarum rationum procuratore spectabili primicerio ssi; 

1 iribunorum notariorum, sed ne amplius quidem quicquam ei addatur. Sit autem primum ei studium 
ul fisco prospiciat, alterum wt discip. curet civitatum, tertium ut iustitia erga privaios utatur; cum 
omnia (ut diclum est) quae scripia sunt a nobis in sacra nosíra constitutione de statu moderatorum reli- 
2 quorumque magistratuum statu, etiam in illo locum habeant. Si vero dictus devotorum tertiodelmatorum 
numerus ex iussione nostra in alia transferatur loca, nos in eius locum alterum illi substituendum cura- 
bimus, ut nihil eum omnino ex solito et sufficiente auxilio deficiat. Spectabilis autem dux nullam habeat 
partem in ea quam diximus ralione: neque enim communionem ei esse volumus aut cum militibus momi- 
naim datis spectabili moderatori, aut cum privatorum ullo, neque ín litibus illorum, si quas inter se 
habeant, neque si guis privatorum reus sit: im quibus nullam ei partem dedimus, quoniam multum 
interest inter militarem curam et civilem administrationem atque haec esse disiuncta oportet, quemadmodum 
patres reipublicae nobis ordinarunt et constituerunt. Sciantque spectabiles duces, si rebus civilibus se 
imumiscere ausi sint, mne militares quidem se exercituros esse et huic magistratui subiectum iri. Volumus 
enim in nulla re inferiorem hunc magistratum ducis magistratu esse, sed operam dare sicut dictwm est 
fiscalium exactioni cum omni severilate, operam dare etiam privatorum incolumitati, nec permittere aut 
spectabilibus ducibus aut. clarissimis tribunis aut ulli ez: domibus potentium, sed ne sacro quidem nostro 
patrimonio aut sacris nostris privalis aut sacrae nostrae domui, ut quicquam damni subiectis nostris in- 
ferant, nec flecti nec trepidare, sed fortiter subiectis praeesse omniaque facere, quaecumque in aliis modera- 
toribus valent. Atque i(a quae ad rerum summam pertinent ab co administrentur. 





4 mgoayoyns Zachariae] moocayoyrs M | 6 Aau- | vov M | 16 el Kysv M, xal Kyuiv. Zachariae | 23s. 
mgorátq mQuuxnoiq Tw ^ ta aoa vpiBoíva M, | o99à —o00à ipti" (sed ovra sí càw) M, corr. Seed 
corr. Zachariae | 1 xa9aga M, corr. Zachariae | 9 9s | | 28 axgavievav M* | 31 «9. an9i — urdà — urdà— 
Osenbrüggen] e M | 11 malim taie Üruocíeus dváGs- | ure corr. Schoell 

€w sed cf. p. 69, 8| 13 duri M||15 srgsuxvolg M| àv) 


NORMA PRAGMATICA 163 Ed. IV — VII pr. 


CAPUT III. 


'"Exsivo. uévros yivaad'a( va xai xgarsiv BovAóuaDa, và vàc citatis vow niQiBinrov dovxów. dxsiDav 
«vrois xouibsa Das, ÓxtóDtv dv O mspiflentos tÀü$ dmagyías uodsgávog dxvábns, moódnlov óv, ai ov uerá 
*oca/ige adgaveíae moossfovss rois mtQdyuagiw, oX unjà cà oixs(a$ citrjGMié (Gyvssv. dzaati gas, sidOvEs cR 
4í nagà vaUrd T» npdtmav, moiwijv viginti librarum auri reb . 

(Eniloyos.) Tà roivvv nagagrdvra uiv xai dià vov0s rov Osíov OnAoópava vouov rj G9 vrsoyr 
dfoyq xai négar« nagadovvas anivaáro. 


H AIATASIZ ANAIPOYZA THN T9N EKATON ENIAYT9N 
IIAPATPAPHN EII T9N EYKTHPI9N OIKQ9N. 


i 
IMKKTON TOY EYZEBESZTATOY HMSQ9N AEZIIOTOY 
IOYZTINIANOY. 


TYIIOXZ IIPATMATIKOZ IIEPI APC'YPOIHPATIK9N 
ZYNAAAATIMATSO9N. 
Lister t Mice don ag Bii Dei radi rior s ies mant v er vod aae d 
»uxmti$ rQomaioUyos üscéflagros ^MUyovaroe lovAiayqr. 


Siesiiuiav) "Jemeg ash Jj vn dgets ÜUvajus iv voie évawríous Qiaqaiveras, ovtO» xal 5) Bacilaxi; 
zeQóvoid Ta xai Qkoíxrgié dv xais và» innxócw dvcidosc. gavsQoUras. xal svxralop uiv vyuiv urdéxors cj 


Edictum V Graece extat ín M; est exemplar graecum mov, CXI et iuxta éius versionem latinam, quae sola 
im corpus 168 noveillarum transiit, exhibitum p. 521, 6. 

Edictum VI Graece extat in. M; est nov. CX XII et eius. loco editum p. 592, 18. 

Edictum VII Graece tantum eztat in. M. 





HL ud tamen fieri et valere volumus, ut spectabilium ducum annonas inde ii percipiant unde- 
cumque spectabilis provinciae. moderalor iis delegaverit, cum manifestum sit, eos non cum tanta inertia 
res curaturos esse, uf ne proprias quidem annonas exigere possint; qui si quid adversus haec fecerint, 
sciant se poenam viginti librarum auri soluturos esse. 


Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram declarantur legem tua sublimitas ad 
opus effeciumque adducere studeat. 


F. 


CONSTITUTIO QUAE CENTUM ANNORUM PRAESCRIPTIONEM IN 
AEDIBUS SACRIS ABROGAT. 


V1. 
EDICTUM PIENTISSIMI DOMINI NOSTRI [USTINIAMI. 


VII. 
FORMA PRAGMATICA DE ARGENTARIORUM CONTRACTI BUS. 


AIn nomine domini [esu Christi dei nostri Imp. Caesar Flavius Iustinianus Alamannicus Gothicus Francicus Ger- 
snanicus Anticus Alanicus Vandalicus Africus pius feliz inclutus victor ac triumphator semper Augustus Iuliano. 


Praefatio. Ut semper virtutis vis in rebus adversis elucet, ila etiam imperatoria providentia et 
gubernatio in subditorum angustiis apparet. .Et optandum quidem nobis est, ne quid unquam reipublicae 





1*5 Serimger] «4 M | 2 v om. in lac. 6—7 lt. M|| | 493,24). [ 17 OQuxóc M | 18 "Iovinavós M* vulg. Ad- 
3 enzens Zachariae] airzoss M] 4 boginti librarum | vocatum eum fuisse recte statuit Zachariae, praef. urbi (sic 
mur) M | 6 subscr. deest; const. data post nov. VIII (cf. | Biener 533) solo loyióvrxos (p. 160, 10.32. 167,15. 23) n«- 
gp. 161,23) eodem fere tempore quo nov. XXIV sqq. aut. | mine appellari non poterat (cf. p. 501,23) | 20 urdénota 
11 sq. a. 535 vel $38 (cf. 162, 22 cum 498,31; 762, 28 cum | Zachariae] uzdév nove M. 


96* 


Ed. VII. pr. 1. 2 764 FORMA PRAGMATICA 


$jueríoq moliiq dvawriov v& GvpBaivmv: ai Oà 9 «à «àv dvOgonivov soayu&cav svperdBlnrov 9 9 vw 
ÜOaíov vebparos xívncw vois dvOQanívos dvow/ntts xaxois, 7) énayopévn Gvodev uerà gilavOoarnías na» 
Baia v6 acileje mpovoías va xai quAavOQmmias $móOucis yíveras. Oma xal év vq) mapóvti Gvpfi, 

wp o9 O:iópsvor Oigyruaros. vj yag ei; mávrag vove TÓmOvs ÜuDovsa vov Davdtov xeQivacus ooi 
drayxaiov elvas mowsi éxsivo dwoiswv, ümeQ Éxacvos vmduawev, mollow voívvv ola dE dnooónrov yevouiram | 
4mep dvsxólos àv diios émwrjyays xoóvos. oi dv «dj vàv dpyvpompavüv conaTRio waralryóusvos nosler 
riv, gdaxovrac vivüg xlygovóuovs xai diaóyove viwdw aypápox magà vv deyvpomQaraw xovaiow 5j xii 
agyvgov 5 wal Éripa aid wopicaudvow sis ayvcnuoOóvry ópüv, ola urjra dr Lanes sapióvtaw phu 
avridw tà» xÀngovóucw 5j daÜóyowv Ovvapévov 4E éyygüqam dAéyysaSaa. 


CAPUT I. 


Tobro roívvw fuese erovüátovres Ducsitonsv, voUe warü rovrov siOvvonévovs vóv vgózo» np i 
ys návtow moó: v) ÓópÜóv cvvndos dmofiémovras àvevüoidcvos óuoloysiv và JoSévra magà vuv à 
mari» dxaivow, cv avrol vxZAOov tà Üíxcasm, vavró DÀ volvo waí vavas stepióvras step] vOVE Éx vOv war. 
avrove OvUTZuaTOS mQdrrRv. OntQ xal mapà vOw ixevov evJvvopévov magà vOv avtov Qiadíxav yiviaPu 
mposrárrousv. aidóros éxavégov udpové, ax ai éleyyOuin 9 Óià «r$ vOv Vnzovoynsávrav d. adus 5 hà wm 
t)v rusQnaíow waraygagaw uad" Opxov ywopdvre moayayre 5j dà GAlAne Tiwós (xavis dmodsiZeme, dv dinlo t 
oí dyvopovovvtes xaradr,sovew, &s&p doAío; xal xarà dyvopuogUvnv tjgvovro 7j xgUvavres 7j yvawaa vo ve 
mecoynuaros dànOés &usircavtes. 
CAPUT II. 
deirtgov fjv mapà vüw dx voV aUroU vv dgyvpoxgardw deparsiov ivnvixOv, xspdlaiov, dr ui 
dvayxáLeaÓa. avroV6 vai; mQogrpouévais mag avrüv row Gvvallaxrav Ouoloyíass yj stvrtaxios 7j 
Gíox Trj dxsivowv waraygagqtic, yupi, sIra. dugsBlallopévos, dià tijg vOv dyogaícov cvufolaíe Gwyxoisu 3i 
dj» nícnw éneriDéva,, dà vÓ vÓ war avrov; cvernua moÀÀois uév, uáAwrra à voie evysvésuv aw parxou 
micTiÓnv, uj aveyouévos à avrdw OnuogussaOas avvalláyuava 5 a TÀw oixsímv stQiovauDw gayapoi- 
cJa» xavdgragiw, xal Bovlopévo:, c siwós, vois KioOav piítovas tj Éivrovas gaivss Das, dA. yorwas và 
svousva sis avrove (QióymiQa, xaDà storras, yodupara Tüv jon» «àv &yogaíov cvuBolaiov Ova Eyuv. 
i Kai é» voítp cToivvy rusis ódóv iva uécr» BadiíLovtss, reg xal vovs à giras warà vàw dmi vou 1 
TOwUtow xspaAaíon Oiadixam wal ajJus éxaivovt xav' avràw fovióusda xorjaacD as, Jaazitouev, sb vowavra 
mgogégovaiv (Dioyesga. vàv. Gvvallatávra ypduuara, &nag 7| avrós, ovrivoc alvas Aéyeras, 7) oí aveo xà go- 
"e Ts xai Óiádoyos o Oívavras uaÜ" Opxov Óócsom dmaovísacOas ola map éxsivov yeygágO'as, ovzae 
Ovoua qégovms, v!» àvagyvgíaw pij sigofaliópsvos, GÀ wal QvvrOsin moós voívow ó irzeseten 4t éye- 
iov ygauparsiov 1à Éyygagov mugrOGaGÓa, j avróe uiv rovrOv xarolycoronsv, ó Qà avridixos pij Uvvr- X 
ne T9js dÀlov àyogaíov Gvyxoíaics dAéybas vÓ weudos, rpvixaUra dx r&v e)uoloyruávow xai dvyapgiBóler 
xal vj và» uagrépumv Ümoygaei Bspaiew ídioysigamv avufo, mpóé và maQà rav doyvgompard»w f| xav 
avTOv mnoogsgóusva vOv vuliabirter iióxuQa yodunara tjv GÜyxqunw. yivsaDas xal slvas avrà fáfa, 





nostrae adversi eveniat; verum si aut rerum humanarum insíabilis natura aut divinae voluntatis commotio 
humanis malis instat, benigne inflicta caelitus castigatio imperatoriae providentiae et benignitatis occasio 
fi. Quod etiam hoc tempore accidit, neque indiget expositione. Mortis enim periculum per omnia loca 
propagaium nemini necessarium reddit illud audire, quod unusquisque passus esi. ltaque cum mulis 
quasi ez improviso inciderint, quae non facile tempus aliud induzxisset, qui in collegio argentariorum 
recensentur nos adierunt, dicentes heredes nonnullos ac successores quorundam, qui sine scriptis ab argen- 
lariis aurum aut etiam argentum aut etiam alias species accepissent, ad mal. liam verti, quod nequ 
qui acceperint superessent neque ipsi heredes vel successores ex scriptis convinci possent. 

L ZHuic igitur rei mederi studentes sancimus, ut qui hoc modo in iudicium vocati sunt, ante omnia ad 
rectam conscientiam spectantes indubitanter confiteantur, quae ab argentariis illis sint data, in quorum 
iura successerunt, idemque eiiam superstites quidam de eis qui ex ipsorum sunt collegio faciant. Quod 
eliam a supplicibus, cum ab adversariis suis in ius vocantur, fieri iubemus.  Sciente utraque parit, 
si aut. mintstrorum testimonio aut diariorum prolatione cum iureiurando facta aut aliqua idonea proba- 
tione convincatur, improbos duplum cius, quod fraudulenter et improbe negaverint, soluturos esse, sivera 
veritatem occultaverint sive cognoscere neglexerint. 

IL iterum ad nos ab codem argentariorum corpore relatum est caput, ne compellantur. prolatis a 
se contractuum confessionibus aut tabulis aut ratiociniis illorum manu conscriptis, deinde in dubium 
vocatis, per publicorum instrumentorum collationem fidem imponere, propterea quod ipsorum collegium 
multis et. praecipue mobilibus hominibus credat, qui contractus suos publicari aut rerum suarum statum 
manifestum fieri non patiantur malintque, ut consentaneum est, extraneis maiores quam minores videri, 
sed ut qup rim ut dictum est, sibi tradita eandem quam publica instrumenta vim obtineant. 
1 Etiam in hoc igitur mediam nos quandam viam ingressi, qua et argentarios adversus eos, qui de talibus 
rebus litem movebunt, et rursus illos adversus hos uti volumus, sancimus, si tales autographae contrahen- 
tium litterae proferantur, quas aut ipse, cuius esse dicuntur, aut ipsius heredes successoresve non possust 
fureiurando dato negare ab illo, cuius prae se nomen ferunt, scriptas esse, non numeratae pecuniae € 
ceptionem. non apes sed insuper etiam argentarius publico instrumento scripta rece mend possit, 
aut ipse quidem td negligat, adversarius vero ex alterius publici scripti comparatione fraudem redar uet 
nequeat, tunc. ex certis et. indubitatis et testium subscriptione confirmatis autographis documentis ad es, 
quae ab argentariis aut contra eos proferuntur contrahentium chirographa, comparatio fiat et. firma hae 





3 pestem. anni 541. significat | 8 pr0à — ur0à M, corr. | vulg., pij coni. Zachariae perperam, idem excidisse s» 
Kroll | 9 dypdgow cum Scrimgero vulg. | 13 ixeraw | nulla sine causa statuit | 30 &y, cum Serimgei 
Zachariae] oixeziv M | 14 gowrjs om. M pr., adscr. | vulg. | xaroA«yopíaes M, corr. kroil | 32 SaBgaíowv «x. 
M* ut vid. | 19 szposgepouévais M, corr. Kroll | 24 | M pr., suprascr. M? ut vid.) BsBasovuévaw coni. Zachz- 
abrois Zachariae] avrà M | 29 xai] x&v cum Serimgero | riae | 33. aXyxgusiw om. in lac. M pr. add. M* ut vii 


DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS 169 Ed. VII 2—5 


09x dAdvrova 1àv àyopaioy cvufBolaiaw Éyovta divaysv, ola oix dapale(as avrol dsovors, àÀÀà nóvov vou 
e€xuuaros. otÓsvós Toi ixevevovG. yivopévov mpoxgíuatOs dx voV ur) dyxsiaOas vVnoOQxas 5j wingovouam 5j 
Qiadóyov Ovoua voi; aga vàw GvvaÀllafáwre ai; awrove dyygdgois ysvouévoss. 


CAPUT III. 
"Efovc. dà oi dx voU avroU rÀw dgyvgongardw copavsíov, dE (cov 0à xai oí avvalldwrai vàg Ópolac 
war aUrüy dyoyáe xivotvras düsuay, aistao vivis vOv Tershsvtrxóvom Ov dmopíav ónovs udv ovx Kayov, 5 


jcras Jà warélumov, 5| xal mgdyugard Tiva dxaivou Qusveyxóvra dv magaórxg 5 vnoOYxp magá viciv 
avgícxsrai, xivaiv wav dxsvow và6 dguoLovsas avrois dycyàs wai và íxavóv dE avraw éavrois maQuroutiv. 
và Opoia Óà avvoW gvlagOvsrrai wai dni [rais] r&v Loro» Gvvallawtdw wal gQsmGTo vro avrois, Otra 
dEievas vois évdyovciw yj wal dvayopévows Bovionévow, xv uj vous cvufocio: ee d Ts dugégevas uvrun, 
VaoOnxapías Oucs xiwsiv dyoryós, ài gvcs& TOig TOV pina iid xal rà» cvufaAlovraw avrois avval- 10 
Adyuagiw énouávas, xal Éysw xarà tw voci, 1Q xpOovo Ónlorór. davegtv v)» ngoriunsw.  ádixov 
yàp wvyydva xal vz& rüw furtíQow xoóvov Oixaugivre diree», TOUS uà»v sUsgyéras vw idiowv crsgai- 
€Oai ngayuaroy, rovs dà xyosaaroUvras vois dAlorglow dvrQvgày. 


CAPUT IV. 


Káxsvo Jà vj rusrégq msgi avroUé émixovgiq mQosr(Dsusv. ém50; yàp vole sag avrQw ysvopdvow 
evvaAldyuags egélqa mee zudv vóuos avOicratas, Ó ocn ndo quis slepyétes um poe xarà 15 
Xàw mqiauévaw Twv mag vd» yoswatovwtov, nplv áv oi mgartóvvzos zordiavas dzopos Dià vrje éxavágscs 
&noduyOuciw (Unsg ajroi; mávv waJicTnxs qogrixór, Óià rÓ ovs dyogáLovras ox Kx vivos KOove xal 
BaBuiràs Qyvtiw xai «jv dlÀmw éavrois dcpaAuaw mepemowicOa!, avrol; 0à vovro uris Kos 5v vnv 
*ajgtiav tQ» Gvvallayuétov ExBagiv Gvyyopgéiv), Oacmiítous»v dià TOU stagóvros Daíov mpaynavixov vUrtOV 
war iJuxjv avrou Oidouávov guloriaiaw qr Ovvapévm» érégq mosomq 7 uaJolí 5 Gouareé Tj dnirnüsv- 20 
put) za»Yalo ápuóLur, rOuaUtye avtOUe vs xal TOV; avtü» Gvvalláxras, jvíxa xav avt dyayàs xivoUdi, 
movouías dmolavsev dv 4? émilyréiv ve wal Óicixewv tà mgáypaxa, 4g x aProis Ó xoóvos magérm ngoti- 
ano, ónoíav mngó ve rusréQae Büxov vouoOscías, dxrs avrove uy Bagovuévovs «p àmodsibu vie Ow 
xpsocTobvrcov éxJrdGscs, eimeQ uy ÜuvrOdGG. mapá voU ngororUmov TÓ (xavov vnopuaiva, xapéiv xarà vw 
dxnowjDivramv vn dxsivav ngaynatam wal d idore qj yeixze 6noOxre avrois vroxsiuévar, ip àv, xadà 25 
síprtas, mQoysvéotsQa TOv d. Davactóv Éyoves Díxaia,— olóusDa. yàp và vq, mgotignuév aaparelq, xal 
XO; ajtdv GvyaAldxrais magsyóousva ai6 Tiv xowiv Gvvruw&iw. svagyeoíav, ola avrov ovx oMyois vidiv, allà 
wois év ndop GyiÓw vj moAersiq yevopávow GvvaAlaypadiw vrOVQyoUvvtow. 


CAPUT V. 


Kal vovro dà airois mapacysiv aivovsi Gvveidousv, diera. Zvíxa dv viJiv. (ndyoxs Díxas xal sie «rv 
wyS DexonuoiQías ópoloyíav Gvvakavvowras, ui] arcirsig das dyyvag, dAlà agxsiv v1» avraw éxi vovtq ywo- 30 





sin| nec minorem quam publica instrumenta vim habeant, cum non securitas iis desit, sed sola forma. 
Nec ullum supplicantibus praeiudicium inde fiat, quod non insunt hypothecae aut heredum successorumve 
nomen in grs a contrahentibus cum ipsis compositis. 

IL  Habebunt autem qwi ea eodem sunt argentariorum corpore, aeque autem etiam contrahentes, 
quando similes adversus illos actiones movent, facultatem, si qui defunctorum heredes propter inopiam 
fon habuerint, debitores vero reliquerint, aut res ase qun ad illos pertinuerant depositae vel hypothecae 
nomine obligatae apud aliquos inveniantur, movendi adversus illos competentes actiones et eac illis satis- 
factionem sibi parandi. Similia autem eis servabuntur etiam in contrahentes viventes eorumque debitores, 
wf liceat actoribus aut etiam reis, si velint, etiamsi in instrumentis hypothecae nulla mentio insit, Mpo- 
thecarias (amen actiones movere, quippe quae natura argentariorum eorumque qui cum ipsis contraÁunt 
contractus sequantur, et habere in posteriores tempore creditores praerogativam. — Iniustum enim est et a 
nostrorum (temporum iustitia alienum creditores rebus suis privari, debitores alienis luxuriari. 

. Sed etiam illud nostro in eos patrocinio imus. Quoniam enim factis ab ipsis contracti- 
bus vehementer novella nostra lez repugnat, quae vetat creditores adversus eos, qui aliquid a debitoribus 
emerint, prius agere, quam principales debitores per cessionem bonorum inopes esse pope pee fis sane 
molestum est, ideo quod ementes ex quadam consuetudine et fideiussores quaerunt et aliam sibi securitatem 
parant, ipsis vero id neque consuetudo megue conficiendorum coniractuum celeritas permittit), sancimus 
per praesentem sacram pragmaticam formam speciali ipsis datam beneficio, quae alteri personae vel 
collegio vel. corpori vel condicioni modo competere polest, et E pe et qui cum ipsis contrahunt, 
quando adversus ipsos actiones instituant, tali privilegio uti in inquirendis persequendisque rebus, in quibus 
eis tempus praerogativam praebet, quale ante nostram legislationem habuerunt, ut non gravati probatione 
bonorum cessionis a. debiloribus factae, nisi a principalibus satis/actionem consequi potuerint, conveniant 
res ab illis alienatas et ex speciali vel generali hypotheca ipsis obnoxias, in quibus, ut dictum est, anti- 
quius celeris creditoribus ius habent.  Existimamus enim ea, quae dicto argeniariorum corpori et iis qui 
€um eis contrahunt conceduntur, ad communem salutem conferre, ideo quod illi contractibus non paucis 
quibusdam, sed in universa fere republica faclis serviunt. 

V. Aique eliam hoc iis peientibus concedere conslituimus, ut quando quibus litem inferant et ad 
promissionem decimae partis cogantur, non exigantur ab iis fideiussiones, sed sufficiat ipsorum de hac re 





1 oix dlárrova M | Jeovarc Zachariae] dvovone M. | IV c.2] 19 térov M*] vóuov M* | 23 óxoíav Zacha- 
[3 2ap avrów cum Scrimgero vulg. | 8 vais del. Zacha- | riae] ómoia M | 28 mnàc; M | 30 Jexavouoigíae M 
riae | Cóvrov M | 11 Voragov M, corr. Scrimger | 14 | (idem 766, 3. 6). 
mgoxiauev M, corr, Scringer | 15 »sagós—vónuos] nov. 


Ed. VII 5—7 166 FORMA PRAGMATICA 


pávr» xardOaciv, ola dbiov Ovvov vnio éavtav nigvsVeGOaa, dw 5j niat xaà vnd évéQuy dgxsiv vouiGtras 
mgódrlov óv, «s al à vouq. ónonscovvras, oidiv aUrovs ogrársss vó jv a5 nagagyeiv, GAÀA yai ovto»e 
xaraürgovc: rjv Tie Üzwcrnuo«éa nowijv, demsp wal oi Évayovrsé avrois xaÀ mgós ys oi nag avvow dva- 
yónusvos 1ais ópoíax UnoraÜrgovra: mowak. avrQe xal uóvme L6 diagogüe dnà vovTQ 1j xipalaie oians, 
Gera, xaÓáneg KampogOsw tiorras, volg dx voU GwGT)uMaros Tw dgyvgomgardw dvayovge jw xdv éyyvytaw 5 
Jósv. dni vj Ütxatruosqéq xat! idixrv cjuàw vwwa guAoriuiay pásn  ai cd 


CAPUT VL 


'"Enud) ji xai và sig Jidgoga vois butas FxeaOas QixagsrQia (xa udJasva mÀsiavove Éxovtas Gvv- 
allaxvas, wal ola avufaivss oA, avyvouovas) OV uóvov aUtois Bir, dÀÀà xai rOls xowol& mQdymaciw 
dunódigua qésw evglaxeaas, dv vovrq tQ nén tzv nQoríQaw rua nsi avroUS uauovusD'a viQ0j d iav 
wal s óuaJa abroie slvas (ixoUe Jixagvds, sive dvayovaw aive dvayoiwwro, 1rv v8 Gv loyióvr a xai 10 
lléxgov xów éwdolóravov wóupyva vdw Ouíow ruow Aogywróvov, dmó Vxavow xai marQimov, diera mapà 
Üarégp rovrov tà6 xwvrÜvcopévas pevalU avvnw va xal éráparv oiacoUy Üíxas 7j xai 7jdr xapà tois ztgóraQov 
avroi$ mag rzuaw dejouávows ÓuxaGraié alra dzofiohgacew dvagyÓs(as GxomsiGK'a, xal gvvto xal vo 
Zpatépows vóouow dvupaivov déysaOas mépat, xal vove ixéras Tr6 «dw mpavragíaw tpfi) deudloccspdpent 
cxoldznv vq) oixsip émiirOsónars, togovróv vs sUyvopnoviGTsQoy gígacÓu. magi và vd Unrxóow Gvvalii- |$ 
yuara, ógov fj aór0l Wrrovos dyvopogiris m&Qawtas Jj (oi) àyreovéiw émiymQovwias oV Gvyycgovwras 
dJíxove ajvois énipégsiw. BAáfas. 


CAPUT VII. 


MY dmeintQ niv xal áÀlov vivà vàw Oolegàw dwOgomwv épavéquaav dólov ànayysilawzss, c» 
rave$. uiv. Qaviicdpayos 7j Qavastóusvos nagà vàv éx oU signuévov Gvotrparos yeruava myógacav »j dyopa- 
Lovs. xtZsiv dxivprov Ovóuavs TOv OixMom yaustQw 7 Tuv msgl avtoVe Oüvtam zs mequygagr,v 20 
6 yaxuxne vnoO0xne ví» óvrww avtois xal dconévam nQayudrov, tivi dà và davrots xeygscra trud: nepá 
T&v VnsvOvvov dvalaufádvovis: 5 dv zgrpuaciw 5 dv dxiviyrows moocólov vois mQáynpaciw OVx sic iduov sQós- 
aov, dÀÀà xa9à siqrras rj sí; vÓ vow Gvpfiovgüw 7 GvyysvOw viv towwvigv xatafol)v 5 éxyoiondew Tj 
mgàciw yívacDas zagà vàw inogpudóvrow napacxsvátovdww, co9va dua vis 1owavrzs usJOdov dxsivove udw 
ánogíav npotayagOaa, tové à dx coU siorusvov TOv» aQyvgomgatüv Gopartíov avspyézas Tvyyavovras gs 25 
DívacDa. éxsivow dvayuv, mqós oU; ov QoxoUcs nsmowxevas GvvdlAaypa, wai év vovtq Tj [ 
guoriuíav Toi? ve dgyvpongavais vois Ta xaY' aUvQv Ópuoíaé VzOUiUME xivOVGs ragéyortss xsAsvopsv, asTs, 


5b ÜugOai và» dmopulóvtov ri ÓoÀq TO uf) wéusgOas, và a)TQ mgocxovra mosgdussos xal ie Éispov 
€iumrjps và olxsia uavayaya»y Üixasa, éfeivas xoi; dváyovos Quà 15$ in rem 7 d& dlloe vopinov dyeyié xai 
dAéyyssv vÀ yavOusvOv, xai yoQ&i» xarà TOw Etigrpuérow sQaypdrow cs TOU yoscoctov TvyjavÓvrow, xai 30 
mavrajóDtv T6 unyavzé dztAavvouévn: vÓ aLüuiov avrois émí vs rq? xgdes dxi tà TOig dm TOUT ysvopévosg 
Jamaviaacs mapimousiv. louav yàg 19v tjs Gié Aoyiórgioé xal vov uvnuovsvüévios ivOoLovdrov avógo: 


facta depositio, cum digni sint quibus per se credatur ei, quorum fides etiam pro aliis sufficere censetur. 
Manifestum autem. est, si legi succubuerint, nihil illis profuturum esse, fideiussorem non dederint, 
sed nihilominus decimae eos partis poenam soluturos esse, quem um eliam qui litem ipsis inferunt 
et insuper qui ab ipsis in ius vocantur, similibus is subicientur; hoc solo discrimine in hoc capite 
servato, quod, sicut iam dicium est, actoribus e collegio argentariorum fideiussorum ob decimam partem 
datio proprio quodam nostro beneficio remissa est. 


VL Quoniam vero etiam id, quod supplices ad diversa tribunalia trahuntur (praesertim cum plu- 
rimos habeant contrahentes, et ut fit paucos probos), non solum $psis damnum, verum cíiam communibus 
rebus impedimentum inferre comperium est, ctiam in hac parte priorem nostram circa eos providentiam 
imitamur ac iubemus speciales iis iudices esse, sive agant sive conveniantur, tuam eloquentiam et Petrum 

loriosissimum comitem sacrarum nostrarum largitionum, exconsule et patricium, ut apud alterutrum 

orum Lorient inter ipsos e( alios movebuntur lites, aut etiam apud iudices antehac a nobis tis datos 
deinde defunctos iam molae sunt, examinentur et brevem nostrisque legibus convenientem finem accipiant, 
et supplices praetoriorum vezxalione liberati proprio quaestui vacent, lantoque liberalius in. subditorum 
contractibus versentur, quanto aut ipsi minorem dmproiiaiem experiuntur, aut qui improbi esse conantur, 
iniusia iis damna inferre non sinuntur. 


VIL Sed quoniam eiiam alium nobis dolosorum hominum dolum manifestarunt, denuntiantes non- 
nullos mutuatos aut multuantes a dicti collegii personis pecunias emisse aut emere possessiones immobiles 
nomine uxorum suarum aliorumve quorundam ad se pertinentium, ad circumscripiionem generalis hypo- 
thecae bonorum quae iis sunt aut erunt, nonnullos vero quae ipsis debentur a debitoribus recipientes aut 
in pecuniis auf ín immobilibus omnino rebus, non in suam personam, sed ut dictum est, aut in wrorum 
aut cognatorum nomen huiusmodi solutionem aut cessionem aut venditionem fieri a debitoribus curare, 
ut per talem machinam illi quidem ínopiam praetendant, qui vero ex dicto argentariorum corpore benigne 
iis crediderunt, in ius vocare nequeant illos, quibuscum coníractum inisse non videantur, in hoc quoque 
capite parem munificentiam tam argentaríis, quam qui adversus eos similes controversias movent exhibentes 
iubemus, si quis debitorum dolo fecisse demonstretur, ne res suas possideat, et ius suum clam in alterum 
trans(ulisse, licere actoribus per actionem in rem alíamve legitimam et factum coarguere et. adversus 
dictas res pe debitoris sint procedere, et undique machinatione pulsa um suum el in debito et in 
expensis ob hoc factis sarcire. Scimus enim eloquentiae tuae memoratique gloriosissimi viri diligentiam 





7 Kyovras Kroll] óvras M | 9 cf. nov. CXXXVI | Zachariae | 22 ovx M* | 24 4noguilouévaw M, corr. 
ed. IX. | 11 vzó ÜÓndárow xal sargeíov M, corr. | R. Schneider | 25 rovc iem] cites M29 i: 
Scerimger | 16 5 avrol Kroll] oí atroi M | oi add. | ràém M31 ab'rois M | leg. yevouévos? 


DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS 167 Ed. VII 7. 8 


dxgifssa» coin» vrwaoysv, Qera OvrO à wivTOr(gag xai oUsm 7éoas Üsbapévas 7 xai Uatspov xivrOr- 
gouévag vmoJícns Diadeiva, ép. q te ujrs rovc ixérac dx 1/6 TOV "Ow áyvonocÓvne 7 QqUiovoyias 
&Duov Oxousivas Bláinw, urre dà vovs aÓqovs Qià vov dixov eet jgso dxaípove vmogGTivaa ÓuagTQo- 
gás, dÀlà xal và mq» tois ÓenOsi. magagysDérra xvpia xal dcáAsvra uévmiv, xal và Qià voU mtapóvros 
Oalov cudw giloriundévta mgaynaixoU vUmov xa1à TOv duécsgo dxvelacOT,vai axomóv, oinag axovdaLousv 
rove vmy«óove ümavra; Opa xal dpqdiovgyrros voie spaypad: mtosiévas, xal ove Oqaílovras Quà vo vois 
T€ molirsaé wQáyumaciw vsovgysiv fcvyov dxolcvt» Bíov uy Qià «às và» dyvopovovvtow unyavàe Qixa- 
cTQpíow xai rais 4 avrdw ngocouiAsiv deepuelun T2 xai bruíaas. 


CAPUT VIII. 


"Onap Jà dv ixictq «Ow sipnuévowv aAaío» idis dOvxausv, vovro ysvixde dv vq ToU Aóyov 
dmiggoayiguar. Dévas Gvve(Douev, áp. P4 - àxag« toie mQoAeyÓwiciw (ga mQovópia TOis dv vq mQotepn- 
mévq vov doyvgongarüw gopavaío wavaleyouévow xal roi vovrow xAngovóuow xal Quadóyow « «* ég' ol; 
xoci TOW 4 mpavdv xivoUdww Umápyew. mpéna yàp ixsívgv áxávagov pápos ijv àwaQaióTrTa dv vois 
oíxsíow gvvaAlaypagi v8 xal medyuacs OiagvAdvisw, Tv davrQ Durs mapa vov érígov gvAárrsó Oa. 
1. Tevra voívuv Óià voV magóvros Daíov ynaw moaynariwxoU vümov xaÁvovras xal vOUTO mQostíO:uev, era 
TX» oXv Aoywvtnra xal GmavraG v00€ usydlovs dgyovras gvyeAOesiv voW dv và) apo amid GvOTZRATYE WGTü- 
Aeyopévow, ders sirs Jud mposraypavow sirs dia yoauuávow sra Ow éreQov oiovdr rose GvyrjDovs vQórov 
arti Tüs TOU vogov dxolovO(as rvysiv avroUc Té Peueq dente iub xal dvwnÓTzvas xavà tà dyvopo- 
vovvrow fonónOnva, xal ui àvayxacOTvai xal avrove àyvoluovae &réQow qaiveg'ai, GAlà uàllov évdsiEa- 
GO, và abvoikóv xal sÜyvopuov ngó6 TOU6 dáavrdw GvvaAlixtae, ola ro/rov xal Tjj TOv fusiíuv yoóvov 
dyadóryr. xal vois dmdcme Té mwolert(ae GvvaAÀdymag. mQénovros, ww và udywra xal dvayxaitata did 
TOU motignuévov dai cvaTyuaTOS yivetaa. 

(Eniloyoc) Tà roívvy nagacváwra uiv xai dà voUds vov Oaíov ngayuatixov Ónlosusva vUnov 
rz; dj Aoyiórne xal müs Éregos Qixagtüs vie vurréQaé moiraías Bífaaa gvAatáro, adsíae ovans vois ixéraag 
dv navi Bixaatrpiq, u&ífovi 1& xal éAdrrovi, dugavi;nv vóvds vov Ouiov mgaypatixÓ» vUmOv xal TOUtOv 
dvalaufBávav wal T56 db avrov tvyyávuw BorOtíac, rocasrgyv iv Tj nagovop vmoÓé4cn xal rois mos 
1d Voss x i6 dUvapiv Kxovros, OGzv (ni voi álAos mpáyuacw oi ysvixol fud Kyovgs vópow Dat. kal. 
Mart. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XV., post Basilii vc. cons. [a. 542.] 





talem esse, ut motas nondumque finitas aut etiam quae in. posterum movebuntur controversias ita sitis 
diudicaturi, ut neque supplices e debitorum improbitate aut levitate iniustum dispendium subeant neque 
vero innozii ez iniquis vexationibus importuna detrimenta accipiant, sed et quae nuper petentibus prae- 
bita sunt, rata et intacta maneant, et quae per praesentem sacram nosiram pragmaticam formam concessa 
suni e nostro consilio perficiantur, qui id agimus, ut omnes subditi recte et non leviter ad negotia accedant, 
et ei qui, quod reipublicae negotiis mone, quoe vita frui debent, non per improborum machinas iudi- 
ciis quaeque inde oriuntur molestiis et dispendis implicentur. 

VIIL Quod autem in unoquoque dictorum capitum singulatim posuimus, id in orationis clausula 
generaliter ponere visum est, ut in omnibus quae ante commemorata sunt aequalia privilegia sint tis, 
qui in praedicto argentariorum collegio recensentur, eorumque heredibus et successoribus « «« in eis 
actionibus quas adversus argentarios movent. Convenit enim cam utramque partem simplicitatem in pro- 
1 priis contractibus ac negotiis suis servare, quam sibi ab altera servari velit. [laec igitur per prae- 
seniem sacram mostram pragmaticam formam itubentes etiam hoc addimus, ut eloquentia tua omnesque 
magni magistratus eos, qui in praedicto collegio recensentur, adiuvent, ut sive per edicta sive per üitteras 
sive alia E gue consueta ratione servato iuris ordine necessarium subsidium consequantur, possintque 
auxilio adversus improbos potiri, neque cogantur ipsi quoque ín alios malevolos se praestare, sed potius 
benevolentiam et benignitatem iis, qui cum ipsis contrahunt, exhibeant, quod hoc et nostri saeculi bonitati 
et universae reipublicae contractibus convenit, quorum gravissimi e mazime necessarii per praedictum 
semper collegium fiunt. 

Epilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam declarantur formam, 
eloquentia tua et quilibet alius reipublicae nostrae iudex firma servato, licentia data supplicibus hanc 
sacram pragmaticam formam in omni iudicio, et maiore et minore, producendi eamque recipiendi et quod 
eo datur subsidium consequendi, utpote quae iantam in praesenti casu et in praedictis capitibus vim 
habeat, quantam in aliis negotiis generales nostrae leges obtinent. 


2 undi M, corr. Kroll | 4 sequ] nov. CXXXVI | Serimgero vulg. | vovrov Agylaeus] c 
c. 9 ed. IX c. 1 | 5 eizeo M, corr. Scrimger | 11 ez- | avvalayuacs. M. 

cidisse fere xaà voi; avràw Gvvallaxreus wai vois | cum Scrimgere vulg. | 27 iust A [ basilio 
vovro» xAnoovónos xai diadóyow vidit Agylaems | | conss. M. 

19 Lyr» M | 19 avvoixov M] abyvopnovixóv cum 


- 


Ed. VIII pr. 1 


ü 
ITEPI TOY BIKAPIOY THZ 
IIONTIKH3. 


'O avrós Basilsess Bdcop «d dvjobordtp indgzo 
TÀw» ispOwv mavcopíawv. 


€Ioooiusov.) 'Hutis niv doxsiv và6 rtoleriag 
&pyae vois xarà c7» llovrixzw Oioixngiw dsaQyícus 
vouícavrss vóv voe» émniwevorudévov wav! ixsivove 
Toi$ TOzOVé f.xdgiov xarà vOv év uócQ TOVTOY dm 


ácyousv xoóvov, oidàv vdw UGTrgow yevouévov mao i0facta sunt ab eis, delinquere sperantes. 


aitov auagrnOroscD'as vooidox;cayres* aAX énsíneo 
4E avtàw Éjvopsv vàv nQayuázov, os dvüigse oixoics 
Tü6 Émagyíae vaírag Àpcreíais va wal góvow dvte- 
Sgauuívo: xal ávdpas ónAogopovvras aei a O'poiGovcac 


xai xaT. dAlzhew ooluevos xai] vovvous, Diagavyovoi 15 


Tt Tà& (nip vovrow soág tQ Tàé émapríae Guai- 


168 


DE PONTICAE 
VIIL Auth. CXXL. 
DE REVOCATIONE VICARII 
PONTICAE. 


Idem Aug. Eugenio pp. 


(Praefatio) Nos quidem sufficere civiles ordi- 
nationes circa Ponticam dioecesin provinciis consti- 
tuentes, desuper per ipsa loca vicarium in medio boc 
consensimus tempore, nemini eorum, quae tea 
mox 
ut ab ipsis cognovimus rerum, quod viri habitant 
provincias bas latrociniis et homicidiis dediti et viros 
armis utentes semper colligentes, et adversus invicem 
utentibus bis diffugiunt quae pro his sunt 
ut provincias mutent, in quibus delinquunt, nemine 
provincialium iudicum traditam sibi provinciam exire 


Br, dv. al; dpagrzcovsiw, ovdevós vw émigopimv  praesumente, ut multotiens quidem nos viros desti- 


doyóvrow viv émidsÜouévnv ropav éxfaivtw voÀ- nemus ad 


pvroi v6 nolilixu uiv rue dvdpas éxstipyas xarà 


rovinciam et gravare expensis publicum, 
s» vero plus nihil, non praesente ordinatione de 


TZ» xopav xai Bagvwas ui Doi; r0 Ünuociov, rrgàEas 20 praeparato iuvante et huiusmodi inlicita auferente. 


Ji náiov oidév, uj mnagovons Ggyré Tis db évoiuov 
BonSoUsns xa) «à roiavra ràv dronnndva dvagtak- 


CAPUT L 


evytiÜons» dvaxalécaa ai vi,» Tov Bixaplov máy 


Praevidimus revocare vicarii iterum dignitatem, 


sey xai róv uiv vis Pl'aeríae mQowv5s &pyovra 25 et eum quidem, qui primae Galatiae princeps est, 


iv Érrgov Tj moleixóv (uóvov) ágyovra Qelvas), 
xaDà stor. », ngiv rusis tzv vov Bixaplov magi 
alóvtss apyyv éLíq vs xal cirzces uaiLova vw dmi 

7 irr$ lalavíae ériurjgauav doyovra: vóv fixá- 


nibil aliud nisi civilem tantummodo iudicem 
secundum quod pridem erat, priusquam nos 
auferremus administrationem, dg. 

rimis ille, qui primae pes er 


T9 

vd à má» ánigtágcas mxdccu6 Taiíg T3€ llovtixz5e 30 vicarium vero iterum 
ioiuwrgse e Émapyicus, Deta avrüv TÓ» vOzOv mÀngovv dioeceseos ie ut ipsum locum »*» « non prae- 

(ov) vz« énagyórgros uóvys, dAAà xal vov év)otord- — fecturae solius, sed etiam gloriosissimi magistri sacro- 


Ed. VIII Graece extat in. M, Latine in Anth, CXXI. 





VIII. 
DE PONTICAE DIOECESEOS VICARIO. 


ldem Imperator Basso gloriosissimo praefecto sacro praetorio. 

. Praefatio. Nos quidem sufficere civiles magistratus Ponticae dioeceseos provinciis rati olim. ex- 
cogitatum illis locis vicarium in medio hoc pare inhibuimus, nihil eorum, quae postea ab iis facia 
sunt, peccatum iri expectantes. Sed quandoqui er ipsis rebus cognovimus, viros habitare has pro- 
vincias latrociniis et caedibus innutritos et qui viros semper congregent armatos iisque adversus se utantur 
et poenas defugere pro his constitutas mutatis provinciis, in delicturi sunt, provincialium magi- 
sfratuum nulio ez tradita quee egredi audente, ita u( saepe viros in provinciam emiserimus et fiscum 
expensis gravaverimus, nihil vero profecerimus, cum praesto non esset magistratus, qui promptum auxi- 
lium ferre et istiusmodi flagitia reprimere posset, 

.. ,L, visum est revocare iterum vicarii magistratum et Galatiae primae praesidem nihil aliud. esse, 
nisi civilem tantum iudicem, sicut ante erat, priusquam nos sublato vicarii magistratu dignitate annonaque 
maiore primae Galatiae praesidem honoravimus; vicarium autem denuo omnibus Ponticae dioeceseos pro- 
vincíis praeficere, ut. locum expleat non solius praefecturae, sed etiam gloriosissimi magistri sacrorum 





2 inscr. de revocatione vicarii Ponticae c | 4 Báccq] 
Eugenio € (cf. Zachariae anecd. 261 Àg' Theophan. 235,1 
de Boor, apud quem a. 545 ax éxapya»v vocatur Euge- 
nius) | 4 9nápyg M | 8 érivevondvov om. c | éxsivovc] 
ipsa &| 9 émécyonev] consensimusi?) g. — Cf. nov. VIII 
e. 3 | 10 o$di»] nemini einer abt)v om. £ | 13 xai 
góvoi — 15 xoopsvos om. M*, suppl. in marg. M*. 
Nonnullae litterae eet sunt, quas vo emat 
dvx lagéren— [in ]gogovwras — [à] go/tovras — 
doa Jew | 15 xai du. Zachariae utestibus his € 
| 20 maa. om. € || 26 uóvov et slvas supplevi ex & 
cf. 111,3) | 21 nepil9óvies M | 28 d/q) dignam 

31 nÀggovv om. || 32 o ez c suppl. Zachariae, 7, ante 
Yó»v vómov add. cum Scrimgero vulg. 


1 Novellam om. RT, habet V et Pistor. f. 62€. cuius 





lectiones enotavi selectas (contulit Chiappelli). | 2 rubr. om. 
V, const. VIII — de renouacione uicarii pontifice. Fy. Pist. 
6 sufficienter V^ Pist. [ 7 pontificam V pontificem Pis. | 
iocesim V docesim Piet. | 8 per om. Pist. | 9 consensi- 
mus V] ooncessimus Pist. contempeimus Beck | 10 ab eia 
om. V, ab eius Pist. | derelinquere V [ sperare Pise. | 11 
ipsi Fist. [ 12. haa latrociniis Pist. alotrociniis V | domi- 
cidiis Pist.| 13 et adversus Kroi/] ad aduersarios V et 
sduersario Pist. | 14 sunt V] sunt ut Pist. | 15 mittent 
V* | neminem V Pist, corr. Beck | 16 tradita (om. iudi- 
eum) Pist | provincias exigere presumentes Pist | 17 
quidem V] dem Pis. | 18 a prouintia V a incii 
rapi wiro V | presumente Pist. | 20 indita Pist | 
25 tie V | 28 auferemus V Pist. | sut ministrationem 
V Pist, at ex aut V? | 29 illo V illos Pist | 30 ponti- 
ficis dioceseos V Piíst. | 32 etiam V] et Pist. 


DIOECE8EOB VICARIO 


vov uayloroov vÀw Üsiow rudw ópgixiam wal mpós 
yt € dvioBorárow GrQaimpyov *. ys (uhv) " 
TÀw usyalongsnsotdvo dgyóvram, ot vip Oei row 
zaTQiuovíg wai TQ TaQisÍ ys uiv xal ngos ys do- 
pactixows [uày] xal moorixtoQsiw dpsgvagi wal voi- 
avrmv £u» düsdw vs xai éfovaíay, ónoíav avvovs 
Tov$ doyovra$ dé éavràw ywouivovs éxi vw cómo 
Kyu» cvvéfawev: dva ra àl(q yrs ispogvvg 
pns pe ae GTQaTig gura Tivi vOWw mtüwrOV 


169 


Ed. VIII 1. 2 


rum nostrorum officiorum, sed et gloriosissimorum 
magistrorum militum, adhuc verum etiam ««« insuper 
domesticis et protectoribus praesunt, ac talem habere 
licentiam et potestatem, [et qualem ipsos iudices per 
5 se factos in locis habere contigerit, ut neque dignitas 
neque sacerdotium neque cingulum ue militia ne- 
que cuidam ex omnibus alteri iurisdictionis huius 
exceptari aliquem, sed omnem subiacere secundum 
similem modum, sive privati sint, sive quodam cir- 


érígp 178 Üixniodogíag vavrgs dEnoraOes vwd, dAla 10 cumdati sint cingulo aut dignitate aut militia aut 


mtdwrag vmoxsiaDas xarà rÓw Opuow0» vQónov, era dv 
iQuoraus valoiev sive vwwà mapiBiBAnvvas Lowrv 7 
diíaw 9 aqrQarsaiaw ü xal íspmevvn». xal ovx dni 


sacerdotio, «« in solis criminalibus (non enim solum 
militarem iudicem hunc facimus), sed et si quis su 
civilibus voluerit agere. Commune (enim) Mb 


móvos éyxijuasiw (oW yàg. crgamiT:xÓv vóv — hunc omnibus personis et omnibus rebus facimus. 


& € TOVTOW TtOLOUjEV), à. 
parov iusso: udpyagOa. xowijv yàg Trjv agynv 
vaUrQy» sügí v8 Ttpocoyto:s xal zavroíow mQdypuagi 
1l mowovuev. :dnodidouev dà avijj xal 0 mov «lys 
Suiov à jpuov, diera vàg dygs mtewraxodíow xov- 
Cà» vmoDéícne àvagropnévag adir 

Ilowrixge diuersis énaQyíav 5 xarà TavrQw dys- 
cOa. tí» svÜaí(uova móhw, d maQ avrg xarà 
vÓ Gáxgov dievdpea Das vxnua, mrs db avimé t76 
TÀw» snohtrway» apyovraoy» burnornsav OixauAoylas, 
airs dx wrpov Twos vOv imi ravtné T6 
mólsos dozóvrow. 7| xal dE rueréQac xalavaac* ov- 
Savi asy cutn ddóvres, dnadà» dxxinOuisa Díxn 
savoiro, égéces Qevrágq xsygradas. — ai pévros ys Dínr 
staQ avt xav eir noon o$ Kgacís va xarà av- 


quinge 
« xord riva Tj$ 20 nes comprehensas bore rie 


à xal && Ti Vnde xer- 15 


1 HReddimus ei À ipis pridem habuit sacrum audito- 
rium, ut usque utorum aureorum cognitio- 
r aliquam Pontícae 
dioeceseos provinciam non ad hanc adduci felicissi- 
mam civitatem, sed apud eum secundum sacram dis- 
cuti figuram, sive ex ipsa civilium iudicum motae 
sunt iurisdictione, sive ex sententiis alicuius eorum, 


uaydins25 qui in hac magna civitate sunt iudices, vel ex nostra 


ussione; nemini fiduciam dantes mox quod lis de 
appellatione apud eum moveatur, appellatione se- 
cunda ««», Si tamen lis apud eum mota sit prin- 
cipaliter et appellatio adversus eam detur, procedat 


156 dmidoOaig, ngofüsrra. và TGw dgácsam xaJà30ad appellationem secundum quod pridem, priusquam 
srpórapov, mQiv ras évoGaa vv coynv, c urndevós — nos istam adunassemus administrutionem, ac sí nulla 
Lr Pr m, syovórO& xaivoW. «0Uto ydg O5 xai éxi in medio facta novetur. Hoc enim quoque in Gala- 
v9 lalari dyowudves xalevouev, Ov ys y«Àóv dmo- tia iudice iubemus, quem simplicem reddidimus iudi- 
Oidoxausv doxovra, eie 0; unjsvós dw avrq wawi- — cem, tanquam nullo [nihi]] in medio de eo innovato. 
gOÓévios dv uico. 5 


CAPUT IL 


Zdünáv 4s vj fixapig xovrq mapéyopsv, xaD* Sed licentiam [his] vicario huic Roe se- 
3j» àv dxapyiav dSéLo: v6 ITovrixie Qiouverasos yivs-— cundum quam provinciam voluerit Ponticae dioece- 
gÓa., dnó *j& ysirovos ravvr& dgauévp BiOvvías 8608 fleri, a vicina bac incipienti Bithynia usque ad 
néxois I Moueviav avrdw xal ToansLovrros xal (v9») — Armenios ipsos et Trapezunta el eorum nostraeque 
*?* jusrágag vtolwraíae mQós llégsas ógiov, ova av- A0 reipublicae ad Persas finium, ut ipse principaliter 





nostrorum officiorum atque gloriosissimorum magisírorum militum, praeterea autem magnificentissimorum 
eorum magistratuum, gwi sacro nostro patrimonio nec non thesauro et domesticis denique et protectoribus 
p aesunt; atque talem licentiam habeat et potestatem, fem ipsi magistraius per se ad ea venientes 

€ solebant, ut nemo neque dignitate neque sacerdotio neque cingulo neque militia neque propter aliud 

ex hac iurisdictione eximatur, sed omnes ei subiaceant eodem modo, síve privati sunt sive cin- 
gulo vel dignitate vel militia vel etiam sacerdotio ornati, idque non in criminibus solis (neque enim mili- 
tarem (antum hunc magistratum facimus), verum etiam si quis de pecuniis litem instituere velit. Communem 


1 enim hunc magistratum omnibus 


omnibusque rebus facimus. 


vero ei etiam quod 


anie habuit sacrum auditorium, ut lites usque ad poete aureos appellatione suspensae in 


PPonticae dioeceseos provincia non 

magnac 
one 

apud eum moía et adversus hanc appellatio 


felicem 
ecaminentur, sive ex ipsa civilium magistratuum iurisdictione motae sunt, sive ex sententiis 
Àuius urbis magistratuum sive ctiam ex nostra iussione; nemini licentiam dantes, ut postquam 
suspensa lis mo(a fuit, altera appellatione utatur. Si qua tamen controversia principalis 
terposita sit, procedet appellatio sicut olim, antequam nos 


ducantur urbem, sed apud eum sacra vice 


us 


isíratum coniunzimus, tamquam nihil medio tempore innovatum sit. Hoc enim etiam in Galatiae prae- 


side i 
ficiscatur, incipiens a vicina hac Bithynia usque 


1 wai rgós ya] sed et & | 2 u5jv addidi, cf. € | 3 àv uey. 
— A yt urjv «al om, & | 5 uiv om. cum. & imger et 
vulg. ies priva quinquies scripsi pro rdi | 11 savvas] 
omnem c [ 13 evgarsíav Kroll] er íav M ! xai 
oix om. c || 18 34 et xa om. e | 23 adxgov c] vov 
cáxgov M | 27 lisapud eum mota sit c [ 28 xeyora2as 
om. € | 29 principaliter i. e. gororózos c | 30 ad 
appellationem (i. e. xarà «à» 4g.?) | 39 «àw addidi, 
v.s 


3 &o] haeo V neo Pist. | 4 et delevi [, qualem dd 





equaliter V | 5 dignitas neque om. V | 8 exsceptari V 
9 priuati sunt V | 13 enim add. Beck || 19 ut usque 
IL 


, quem simplicem denuo magistratum facimus, quasi nihil in eo interim immutatum sit. 
IL .Licentiamque huic vicario damus, ut in quamcun. 


velit provinciam Ponticae dioeceseos pro- 
Armenios ipsos et Trapezunta ct nostrae reipublicae 


et usque V utriusque Pist, | areorum V | 20 — 
sus V Pist. | pontifice (-oem Pist.) dioceseos V Pist. | 25 
mazrima Pist. | 26 lis de usque ad 30 appellacione (sic) 
om. Pist. | 28 uti suppl. Beck | 31 ista donassemus amini- 
stratione (ammistracione Píst) V Piíst., corr. Kroll | ac] 
hao V Pist | 32 noventur Piíst. nova essent Osenbrüggen, 
an novatura ? | quoque Osenbrüggen] quod V Pist. | galla- 
tice V | 34 nihil del. Schoel! | innouatu V, innoustum 
Pist, innouatum easet. Licentiam Beck || 30 his delevi, 
etiam Beck | 37 dioceseos V Pist. | 38 incipienti Beck) 
incipiente V Pist. | bithinia (bithina Pist.) et &rmoenios 
(armanios Píst) et trapizunta (thrapizeunta Pist) V | 40 
ad] as V Pist. 
91 


Ed. VIII 2. 3 


T» stpororUmos piv «à uéyps viv rpagtruéva vac 
ztpospxoisais garrAÓsiw viuopíaiS (xal M $5 xai 
Éígovs aórd napéyousv áOniav), uálira i vois cvQa- 
Tid rau6 dxatalO uiv, dk vives avraw vOl$ oíxrovs à0- 
Àelorrtóvss vósovs vois TOiw0VT06 davroie dxOsDaxacuv 
dromüuadw., 4i viva DÀ dv dyxArpacw xoxe(uevov 
rUgo«, vOUYOv yvuvogcs vüj6 Low: Oso(av map àv 
Zyow vwyyávow' oix dvapévov rovro Ojlov moqa: 
TL (xy rais veia irase GrQarelas dpyr, à ánab 


T10 


DE PONTICAE 


quidem, quae hactenus delicta commissa sunt, com- 
tentibus emendet suppliciis (et gladii ei concedimus 
icentiam), praecipue milites cohercere; nam si qui 
relinquentes loca talibus in statuentibus tradiderunt 
5inlicitis, si quem autem crimini obnoxium invenerit, 
hunc exspoliet cingulo, quem habet, non expectante 
eum manifestum facere praepositae huiusmodi digni- 
tati quemadmodum semel et illias locum impleus et 
in omnibus de cetero licentiam babens. Su 


xai TÓv déxsivgc vómov nÀzodv wai xara mivrow |0 ei concedentibus timorem omnibus locis et vicis, 
dgebns &dnav Éyov. dgiaracOal v& aVtQ staQéyouev — Bive sacratissimarum ecclesiarum sive sanctissimorum 
dósap mücs vósow Ys «cl yoxgíowe, afia &yrarravow — Bint monasteriorum vel sacrorum nostrorum priva- 
dxxÀggiw 5 wai evaydw slew govacrnoiov fj vÀw — torum, aut sacri patrimonii aut nostrae domus, et 
Oaíov qudv ngiBárow fj xal rov Osov sarquuoviov — simpliciter dicere, nullum locum foras eius iuris- 
$ wal «T€ Zurrípas oxías* wai dno simsiv ot0£va 15 dictione relinquentibus. 

tómov to! Tij; avrov Duxauodogías xevalumdvopsv. 


CAPUT II. 


"Exonsóos, dà wal và$ avogavirixàs ragódove, al 
nrrà «i$ mooenxovans svrabíae mpofoyovrca* xai ei 
T! xaT atra dpapravóusvov asvQos vovto dmavop- 


Peraequabit vero et expedi'iones viaticas, si cum 
competenti disciplina procedunt, et si aliquid ab eis 
culpabile iovenerit, hoc emendare, tam milites emen- 


Séon, voís vs ergaricras cogpovíiLov avroic vo; 20 dans ipsos, quam nostris subiectis in his quibus laesi 


Ts ZurréQous Vmortléc. 10 ixavov dg ol àw fduxr- 
pévoy vÜyowv magacxrváLow yevéada. — ragpraav 
Ts avrq mapéyouev, xal ónÀov yvuyovy vovs ur, dud 
«wa grQatsías üváyxmw vavra xropuévove wa] ndvra 


constituti sunt praeparans satisfieri. Fiduciam autem 
ei concedimus et armis nudare eos, qui non propter 
aliquam militiae necessitatem possident ea, et omnia 
inferre publicis huius magnae civitatis armamentis. 


al;áysw vai; Ónuocícus ví$ paydlrs vavrQe sólsos 25 


1 ómloOixas. Mraxowm v& mowysíaé xal àvügogo- 
vías xai ApGrélag (xal) uálista mdvtmw yvvaixaw 
dgmayàs xai wmQayuátow ágcipígeis, (gólovs vs xai 
Bías, xal mávra vOv row0Utwv duagpryudtov xatd- 
Aeyov, &« rovro udlva cs 

Tudv deine wigdlawv (Hym). ávacvalai wol vove 
&duxoUrrag, airm (sgsig aivs Goyovtes slev afra xci 
xrüTogec 5 xal (Quiras vvyóv * wai ovdsvl avyyoproes 
mabaí v& 10i fjustépose pij yvoQióptvow vóuos. 


9 'Endbe Ói wai và$ vÀw dixdv disrdgsié v& xal 35 


xpícns. Fia di (Bav uiv «dbi, évügow [uiv] fixa- 
piavàw Beptuaginta, erparevdaudvow dà Daicwv rudv 
mpofarogíev dE dxsivov voU GxQuvíov mageyopavorv, 
4E ov xai mgórsgov Ora fhxdgios qv. dmnodidouav dà 


xa] và$ vpíiovove, Ocas spórsQov TQ Bixapí dao. 40 et mulos, quantos vicario pridem 


Persarumque fines, ut primum 
eliam gladii tus. ei eencsdimus, 


1 Resecabit autem adulteria et homicidia et latro- 
cinia et praecipus omnium mulierum raptus et rerum 
&blationes, ínvasiones &utem et violentias et omnem 
talium delictorum enomerttioneu,, utpote hoc quam 


didouivzs avr mag 30 maxime datae ei & nobis administrationis capitulare 


habens. Compescet autem iniuste agentes, sive sa- 
cerdotes sive iudices sint, sive etiam possessores aut 
privati [vr et nulli quiescet asgere nostris non co- 


eeptasgiata, militantes per divinas 
pro! le illo scrinio praestitas, de quo 
et prius, quando vicarius erat. Reddimus autem ei 
dederamus nunc 


uidem quae adhuc commissa sunt poenis competentibus persequatur (nam 
praecipue vero milites coerceat, si qui eorum derelictis stationibus suis 


eiusmodi flagitiis se dediderunt. Si quem autem criminibus obnoxium invenerit, hunc cingulo privabit, 

ualecunque habet, mon expectans, donec magistratum qui talibus militis praeest ca de re certiorem 
Pecerit, quippe qui semel et illius locum expleat et ín omnes omnino potestatem habeat. Atque licentiam 
ei damus adeundi omnia loca et vicos, sive sanctissimarum ecclesiarum aut religiosorum sunt monasterio- 
rum aw! sacrorum nosírorum privatorum aut etiam sacri patrimonii aut nostrae domus, et ut simpüi- 
citer dicamus nullum omnino locum ez eius iurisdictione eximimus. 

EIL Observabit autem etiam militares transitus, num cum debita disciplina 
in iis commissum invenerit, hoc corriget tum milites castigans ipsos tum etiam subditis nostris, quibus in 
rebus iniuria affecti fuerint, satisfieri curans. Potest we ei concedimus, u( armis prive, qui non 
propier aliquam militiae necessitatem ea habent, omniaque inferat publicis huius magnae urbis armamen- 
] tariis. imetque etiam adulteria et homicidia ei latrocinia et mazime mulierum rapíus, Fr. 
ereptiones, insidias e( vim, universam denique talium delictorum seriem, quod hoc potissimum potestatis 
a nobis ei datae caput habet.  efrenabitque improbos, sive sacerdotes sive magistratus sunt, sive posses- 
2 sores sive privati, nec cuiquam permitiet facere aliquid legibus nostris non probatum.  Instituet autem 
etiam. controversiarum examinationes et. diiudicationes; habebit autem propriam cohortem virorum vica- 
rianorum septuaginta stipendia facientium per sacra nostra probatoria, quae ex illo scrinio praebebuntur, 
ex quo aníea quoque solebant praeberi, cum vicarius erat. Reddimus vero etiam mulas, quot quondam 


orocedant; et si quid 


2 xal yàg 97, om. e | 4 nam si qui c | eirày coit 
oixsiove om. e | 5 Áavroos] in statuentibus(?) c | 6Ovriva | post praecipue autem add. Beck | 4 relintes Vin sta 
Zachariae male | crimini c [8 tovro] eum c | 9 &vgavaíass | tuentes Pist, in stationibus se talibus Beck | 6 expoliis 
om. e | 11 sragéxyouev. ádeiay] concedentibus poene. V Pist., corr. Beck | 8 impleris V im; Pist. | 11 sa- 
16 K£o ex c add. Zachariae | xavadsumávopsv Zachariae] | oratissimorum V | 12 privatorum Beck] priuatarum V Pat. 
xaraAgumdwow M relinquentibus c | 17 peraequabit? c | |17 pcrequauit VPist., perspectabit Beck [19 militas V 
| 19 emendare e [23 «e] autem € [24 mávrac M|21 25» in quibus Beck | 26 resecauit V resequauit Pit [| 
xal addidi ez & | 28 *«) autem & | 31 Kyew supplevi | 27 raptos V raptores Pist,, corr. Beck | 25 ablationes 
er € | wai] autem e | 32 xai om. M*, supra v. add, | Beck) abalienatione V abalienaciones Pist. | 30 sdmizi- 


2 emendent V emendetur Píst | ei Pist] eius V | 3 


M* | 34 v om. € | 35 dxdfes Kroll] 4xét» M, 
dgéLn cum Scrimgero vulg., habebit c [ 36 2i] et c |] 
niv alterum om. c | Bixagiow M*|37 septiaginta M | 
39 ài] autem ei c | 40 dederamus & 


strationi V administri Pist. [ 31 compeseit V, corr. Beck 
| 32 aut] sint V *[ 33 quiescet Kro//) qui meseit V Pit. 
| 35 et prius om. Pist. | 36 et om. Pist. | 40 multos 
V Pist. | declaramus V Pist., corr. Kroll 


DIOECESEOS VICAHIO 


aivay vüv ó tis dnapyías ryovuevos Eyes — ngós 
1v avrov Unngscíav"* énaí ya dxsivq u&v oi0iv Éragov 
T dexevis uóvov óvrs stolsviuq) agit) Tw t0i0VT OV 
*, xotía, v Óà seiBlintg fixapíp  megwvoareiv 
"Wr ierit dvayxaia và T6 ivvsvOsw vnrQacías 
3 dativ. "Tmaxoísevas dà avrQ nàca argatsía on 
dxsívovy& ovga 100$ vOmOvé, xal Vzovgyncovos tois 
wap avrov Aeyouévows Qouéavixol 1a xai ztgotixroat, 
exolágpwé va wai avgariatas* oU Üsónevos goerátecns 


Til 


Ed. VIII 3 


provinciae iudex habet accipientem ad suum mini- 
sterium. Illi videlicet ad nihil aliud nisi iudici tan- 
tummodo constituto civili superfluum eorum est opus, 
viro spectabili vero vicario, circumlustrare necessi- 
$tatem babenti provincias necessarium buiusmodi mi- 
5 nisterium est. Obediet vero ei omnis miltia in 
illis constituta locis, et obedient his, quae dicuntur 
ab eo, domestici et protectores et scholarii et mili- 
tes, non egentes praeceptis iudicialibus aut iussioni- 


doge T xrÀmócsme ruerégas, dÀ& aUrq tq 5clObus nostris, sed hoc ipso eee iurisdictione. Ad- 


Apy;$ Vmovgyoivtes Duxaig. wzmovoyrcovos dà waj* 
ofc Éxacvo. Owiyovscs vómovs, mÀZw sb urj vis Dixaía 
wai dzagaítyros xoeía ueitovos forÓ«(ae Osopávn 
frpós dváywyv avrov waradTQga Tov wal db éréqa 


4 omo» sic érigove vórxove usrayaysiv,  Xerosras 15 &  Utetur vero praeconis voce et lam 


9i sijgvwos go» xai launáe, quattuor, ee xai da- 
stávpe mag rjdw Vnip 1oírtov OquGÓr(ans, wol tois 
&ALo& émicruoi 0ca moOikES vs xai GQaTiartixT 
da:ww deyyé. ODev wal ad responsum actg) xeAsvouav 


ministrabunt vero ea quae singuli babitant loca, nisi 
quaedam iusta et inrecusabilis occasio auxilio maiore 
-— necesse eum constituat, ut ex aliis locis in 
alios istos transferre. 

ibus quat- 
tuor et expensa pro hoc a nobis definita et [in] aliis 
insignibus, quae civilis miitarisque sunt dignitatis. 
Unde adresponsum ei iubemus ministrare ad imita- 
tionem gloriosissimorum nostrorum magistrorum mi- 


ker gr ge gy niundiw vv dvUotorátow rudv avga- 20 litum, per quod et disciplinam dabit militibus, si 


«xyyóv, À& ob xal c eTgarira, simov xa- 
Aég& wa&góc, xal evite. srQó 
stodyuavos vmovpyías. gae 

Res T5 xal magéüog xal wj 


Td$ dvayxaías oU 
à ovtjone ágopígapsv 
$m avro» die, Wal 


$eas QA voU lomo? vóv vis moo vy Il'alarías vyov-1b pro se et consiliario et obedienti ei officio, 


ptvov iysv. onip avrov 18 xal nagéÜgov xai 17$ fksv- 
Souévns avr xáfsos, Oda «s avróv vxéo tow tij 
&or;« evufólow ngoswm nagéyuw y dv vp Oui 
zuow maAar(o 5 dv vq ngarrogiq vàv ivdoborávoav 
éndoyav, dià Ü 
qevüosvas Ó5Àa. wavrr» utis vzv dyyw vOis vÓrO 
dxaivow amodsdowauev, exTa voi aOixovpévow dx 
wQoxe(Qov t5v BonJuaw slvas xol navras vov6 xaT. 
dxsivove oixoUwras vove vónovse anrAladyDes uiv vow 


quando vocaverit tempus, et congregat ad necessaria 
rerum ministeria, Quantas vero annonas delegavimus 
ei et consiliario eius et eius officio, et quantas oportet 
de cetero eum, qui primae Galatiae iudex est, -- 
uo 
vero ipsum nitatis codicillis oportet praebere 
aut Arr ge palatio aut in Masters glorio- 
sissimorum praefectorum, per subiectam descriptio- 
nem omnibus fiet manifestum. Hanc nos dignitatem 


duià «f$ Omorsrayudvrs dnoygagijé sàc. 30 locis illis reddimus, ut laesis promptum adiutorium 


sit, et omnes in his habitantes locis liberemus his 
quae us adprehenderunt eos difficultatibus, 
quiete vero et tranquillitate perfrui universa, ad- 
ministrationem praeponentes ad omnium de cetero 


4,0 vvv warsyóvraw avtoUs Oveyepa wv, vvyías Óà35iniquitatem et iniustitiam valentem sufficere. 


xai sovouías anoÀaUt» andcns, apyrv voie TOTO 
dni01yoávrov dude ngós mácav ágaLjs dXumíav va 
wai nagavouiav Ovvausvr» agxsiv. 

(Eniloyos) Tavra vovv 9rÀa «jj ej; 4vdobé- 


(Epilogus.) Haec igitur mauifesta tuae glo- 


*5T! xaragvraas evreidopav, dova avtz» yavaaxovaaw 40 riae constituere praevidimus, ut ea cognoscens, quae 


va mei rovtOV vuv rjulv zagagTávra sa, Aávtriv 
sie vóv Énara yoóvov wal và miens advd xoen- 
yév, xajà cj Unoraysisp map vucv dnoygag] 


de hoc nunc nobis placuerunt, observare in deinceps 
tempus ei annonas ei ministrare, secundum quod 
quae subiecta est a nobis descriptio praebebit. 





vicario assignalas nunc provinciae praeses accepit ín suum ministerium ; quoniam illi, qui nihil aliud nisi 
civilis tantum sit magistratus, ertet est talium usus, spectabili vero vicario circumire coacto 
8 necessaria earum opera est. Üboediet vero ei universus ezcerciius tn illis locis constitutus, dictoque eius 
audientes erunt domestici el protectores, scholares et milites, non indigentes praesidali mandato nostrove 
iussu, sed ipso magistralus iure obtemperantes,  Üboedient autem quo quisque loco degit, nisi qua iusta et 
4 inevitabilis necessitas maioris auaiii indigens cogat eum ex uno (loco in alterum traducere. Utetur 
eiiam praeconis voce el quatíuor facibus, quoniam in hanc rem sumptus a nobis constitutus est, atque 
ceteris omnibus ínsiguibu2, quaecunque civilis et sailitaris magistratus sunt. Unde etiam ad responsum 
ministrare ei iubemus ad imitationem gloriosissimorum nostrorum magistrorum militum, per quod et coércebit 
milies, si quando tempus postulaverit, ct ad necessaria rerum ministeria continebit. (Duanius vero annonas 
assicnaverinus ei et assessori ei cohorti ei e^ €t quantas debeat posthac primae Galatiae praeses 
habere pro sa et assessorc ei oboediente ei cohorte, item quaniun ipsum pro magisíralus codicillis aut in 
sacro nofiro palaiio aut in gloriosissimorum praefectorum praetorio dare conveniat, per subiectam noti- 
diam omnibus fiel manifestum. Hunc nos magistratum illis locis reddidimus, ut qui iniuria afficiuntur in 
promptu iium, ani omnesque, qui in illis locis habitant, quibus hactenus premuntur molestiis libe- 
fenlur, el quiete aique disciplina fruantur omni, quoniam magisiraium illis locis praefecimus adversus 
omnen, íniuriara el scditionem valentem. 

Epilogus. liaec igitur manifesta tuae gloriae facere visum est, ul cognoscens quae hac de re 
nunc nobis placuerunt observet ín futurum tempus et annonas ci pracbeat, quemadmodum subiecta a nobis 
notitia comprehenditur. 





1 dxag (sic) M | £e Aagov] KAafa cum Scrimgero 
vulg. | 2 acvoU M | 4 »sqiwogtei») circumlustrare — 
vincias c | 10 a4 -- duel sed hoo ipso iuris- 
ictione & | 14 dvdyxrs M] 16 quartuor M | 19 àdpa- 


| est] et V Pit. | 5 habent V Pist. | 6 obcdire et conati- 
tuti V Pist, corr. Beck | 7 obediunt V | 8 scolari V 
scolari Pist. | 10 lacunam post ipso stalwit Schoell | 12 
&urilium maiores eget V Pist, eorr. Beck | 16 et prius 


enóvcovu M | 21 xalics) vocaverit (i, e. xadzoma) & 
22 congregabit (i, e. avvo£n) c | rerum ministeria € 
24 consiliario eius & | 30 imagzo» M, correri | 30 
&xádns, dgxjv ex & Zachariae] àmó maar px M 
| toi 102046 et fjudiv om, € | 31 nàca»] omnium g | 
38 nagavouíaw ex & Mommsen] noovouíay M 


1 accipiens Beck | 3 constituunt V Pis, corr. Deck 





om. Pist. | difünita V in del B«ck | 17 militaribus V*, 
quae suprascr. V* | dignitates V | 18 ministrari V Pist. 
| immitationem V | 21 et om. V !, add. V? [ congregabit 
Deck | 22 annos V | 24 gallatio V | est] et V Pist. 130 
leg. reddidimus? | aduictorium V | 33 uris (uo er uoj 
V, uero V? | &1minis:ratione V [ 42 quod om. V, quae 
om. Pii | 43 praebebit om. Pist. 


91* 


Ed. IX pr. 


sepiéyeras. — Dat. XV. kal. Oct. (CP. 
oae. pp. Aug. anno XXIL post 
anno V 


imp. dn. (Iu- 
asili vc. cons. 


712 


DE ARGENTARIORUM 


Dat. XVII. kal. Oct. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XXII. pe...... 


L [a. 548.] 


HEPI APTYPOHPATIK9N ZYNAAAATMATS9N. 


"firoxgárxopo '"lovaviviavós AUyovozos Toiovsiavg dnádgyq nólaos. 


(Hpooíusov.) Tó xowóv toU 


cvorZuaros TOv d, 


&v vüv ín] vabTCS «7s ueyalne móAso 


Gvtow ixírsvas vO vuiriQov wgdros. mos vois dAÀow &naciw, ols avvoWs mepiloriuruaDa, wal wv xa 


as rQómov, 4Ói) 


Krsgov avroi; Bor 


xovolov 5; noáyuara xal ovx é&yovras, OOcv voUro di 
evrüw vmtisiéva xal srorà uiv atró vovro dv opoloyíai 
mícvi:w xai dygágew aUroig dvreilagcO'as voUrO Tow» 
xoóvov v mQ0€ voUs évoyAovvras avrois, dievs & 
9pÀnua* davroos dà éxsivors dvripovéiv, alra. «r$ vtgoJacuéas évaváars Pnteiqiem, stouiv v) 
desftapievee TQ» VmsvOOvov ico; xal v&$ Qaysaxàs cvyygagàs 
loyías «às avrdw sj wai daAvges AcuBavóvraw, c 10 dapalk dà «r6 àwri 


và; dvripontigus Oeyoudvoi, dva 
6o. 
moAÀovs dà wai ét Tvysiv vivos Bovindévvas 
dvri j6c. yenpárow viwàv fj mngaypdrowv 
9à duslgti xaraziOdvas «ó. yovoiov : 


» ydg vivas éxtogAnjaawras 9) xal énogallove 
yag t ip 


Éavrovs dà vai$ éxsívamv aívrosciuv . 
0 r0UtOV szüvros wv dwripovmpiys wxaraDsivaa tà 


" ^ as xai anaiTOVAEÉvOUS 
wiupy, airsiv avTrOUVé xaOapoàs &vviporrGMs vip 
avyyedgu, norà dà dia "i dx vei. svp Blllowves 
n dydilóvsas ópézesv 


ixav ev TOi 
xal às 


m6 ssxosnxotarv. 


xai Boviouévovs ngdyparos dvre(lagOas abvois vndg avrov 
ócns, xai toic uiv naropJoicOa, vü GnovüaLóusvor, avtove 
Tà mgdypara, xal &ámÀa ovre ; 


ivscÓ'as vàs dyripovigonus, ovx évxal- 


louévow avtüw [xal] p] &AAe: TÓ yvsiov 5 à moáypara warafálhsw, ngiv üv Ó t?» dwrwpowvrcw Aag- 
Bavov dnóüubw vüv ronuátow y tüw mpayuárcow morjGciTO 9| xavódoiTO vara alingévai xal awrevs 
n» magéyew. v0 xQvsiov vj và gear, Varsgo» Ji dugicBnriaess Kyu dusivanv &xtoüsiEe bgvovyrow vov 


vàó xgvSíov 7| và mtQdynava deBócDa," mpdypa mavrolos duryavov wal qune 
tí» 


vÓ magqxrxos, óuoíos dà ví dAmiLOntvOv « «o, Om 
meáygava dvripamvzOévrmw fj Avriparvovudvo n) 


Saw dv vmourjuacw, ds ravra sin Aafow, FAorro àv m, 


abtois vndgyov, ópoíae niv 
tdv advvdrov . ví; yàg dv fü» vÓ xqvolov 5 
i «Q mowjsacOas «àv Didouévav anódubw rj xavá- 
rovro dÀOuiv; molhdxis Óé avroic m 


apow- 
mévovrs wal éxyaQsiv érépou rác dyoyáds, xal dwrir(ÓscOas vaUra ovx aUtoié uóvow évdyovcww, àlÀà xai 
TOk vàs dyeyàs éxyorósicw 7j dxyogovpévow. Kal jjrcay vatrne áxallayrvas ti Üvixolías, nal, aistap 


Edictum IX Graece tantum extat in. M. — Epit. anon. Bodl. p. 224 Zach. 





Ix. 


DE ARGENTARIORUM CONTRACTIBUS. 
Imp. lustinianus Aug. Triboniano praefecto urbis. 


Praefatio. Commune collegii argentariorum, qui ín hac ma, 
: po! id sumus, eliam nunc ali 
ant, quando pecuniae aut res ab ipsis ri 
habeant , unde hoc solvant, ab ipsis petere, ut pura constiiuta pro ipsis subeant, et 
obligationibus conscribere, modo propter contrahentis 
dare, sese autem illorum petitionibus cedentes tis, qui il 
constitutae pecuniae reus omnino debitum solvat; se vero iilis 
megolío iis qui constituta susceperunt quen ierra recipientibus 
us, 


nosírae, ut praeter celera omnia, quae iis 
enim quosdam, qui debuerint aut etiam del 


et confessiones suas, aut etiam apochas accip! 


urbe sunt, supplicavit potentiae 
modo sibi pde antem Moonsrent 
mar et non 
c ipsum im 
dem etíam ut sine scripto hoc faciant ipsis man- 
premant, cerium tempus constituere, intra guod 
ondere, dendo die fatalí veniente nullo 

toribus fortasse et mutui syngraphas 
securitatem per constitutum fecerint. Multos 


vero, cum parare sibi rem aliquam voluerint auf. velint, ipsis mandare, ut pro ipsis pecuniam aut rem 


aliquam se daturos constituant, et illis quidem quod 


niam auf res 
aut res solvant, 


pisse professus si(; ei se. quidem dare pecunias aut res, postea autem controver: 
Quae res multimodis difficilis et. formidabilis iis est, tam 
nequit. Quis enim eorum, quibus pecunia aut res constitutae 


datae pecuniae vel rerum exigentibus. 
terita quam futura cavere, id quod 
fuerini vel constituantur, non ea co 
acc 


praebere, et. simpliciter ita constítuta 


cione ut apocham faciat datorum vel 


uaesierint oblingere, ipsos vero indubitanter pecu- 


feri non mandantibus t/lis, ut non aliter pecuniam 
riusquam qui constitutum accepit apocham pecuniae aut rerum fecerit aut eas se acoe- 


habere illis apochas 


positionem in actis se haec 


episse, ad id velit venire? Saepe vero ipsos defatigatos etiam aliis cedere actiones, et haec non sibi 


solis actionem inferentibus opponi, verum etiam 


iis quibus actiones cessae sint aut cedaniur. Et petierunt, 





1 subser. d. XV. k. oot. M] dat. XVIL kal. oct. c] 
2 XXII po. Esc.] XXV poat basilio vo. conss. anno VI M. 
Malui cum Zachariaeo sertum post Basilii consulatum 
annum in septimum mutare quam servato VI. post XXII. 
eum JBienero scribere XXI. Eremplar ad Eugenium 
acriptum anno 540 emissum esse € Pistoriensis. subscr. 
concludere noli | Post subser. non servatur motitia de 

a agitur 711,30. 48 [| b sreg). degyvgomgardw anon. 
Boat. | 6 Tríbonianum quaestorem sacri palatii fuisse 
constat, praef. urbi non constat: xvéarogQ ToiBovriavóg 
é&sreveufjgv vois doyvgomgdraue anon. Bodl ím epit. 
c. VIII, unde xoaíarop,*. «0. laóvvrov éxdgyq mó- 
Aseo mavult. Zachariae T davróv M, corr. Agylaeus 


| 20 «al del. Zachariae | 21 owjcorro M, correxi | 24 
excidisse puto verbi gratia qvAávreodas | otims9. Zacka- 
riae | 25 «v Zachariae] 10 M 


1 subscr. om. V; falsam exhibet Píst. (dat. VIIII. k. 
iuias cap. imp. di. iust. PP OE. aü. XIIII iustino 
viro clarissimo oonaule i. e. a. 540), veram ad rubr. const 
CXXII (e nov. CX XIX) delatam Escor. et T':. dat. 
XVII. kal oot. (octub. Esc.) cp. (cap. T) imp. dni ari 
(nti Esc.) iustiniani (iust. Esc) pp. cog. (desinit 7) 
sh XXII. pe. 


Ed. IX pr. 1. 2 713 CONTRACTIBUS 





Glos xaPapà yáyovev 7 yeviaeras rj dvvoÀnj, deve vÓ yovaíov 7j và rtoaypara nvre siam mnpoOeauías xara- 
Balla», aigéctos efe sgodxesuévns, Gua Tq naped Pio Ty» ngoJ:Guíav Kvoyov v0v Évrtiláusvor xada- 
GTívai Tj TOU xoéové éxrí(Gz avTOIG t8 xai voie zxaQ aUrOw éxyogrOsiciv 7) xai éxycpovuévow, ui uovoy sl 
vojro dyygápms dvraildpavos tÜxowv, dilà xal sl &ygdgos dnav v0 ngüyua ngayDain. 


CAPUT I. 


"Hgsis volvvy Bon95oci 16 ie y iaa ovióusvos (uerà pévrow máarg iaorz TOS xal Dixaioavwzs, xal 
Piers vov AowmoU mdi TQOztOi6 de 4 srpoiévaa v«Ura) OacziLousv ur álÀo$ ajrovc aigsigÓ«ni vài GvTi- 
qowjcng vmesdvai, molv a» Éyygagos avroig mig Tovtow yéivyra: dvroÀ) &mav x mQàyua, orwc nori 
mpayOizva: Odo cagós Üuogífovca, ur0à ix rw» xaliv rovrov mícrtow sig ÓleDgov sQogavi xaOagds 
dunínruv. si & yt xará Twwa TQómov Éyygagov uiv Jj yévorro, ggóvos dà óquaO sin, xai Guomtrjgsusv. dg" 
&nzavra TÓv xgóvov éxfvoc, vxiQ ov rà tZ]s dwripmwrGto yéívovro, wal ur) péuworro, QiaDgáuo: dà xai ó 
xoóvos, alra. undà xarà Gllgv iurvov abr0 Tovro dv uánym ztov/Gecaas, rávros T6v. byrtiláuevoy xarafadsiv 
TQ dvrigpowüGuwr. vÓ yoéos, Omsp dv ámoduyOrin x«tà yvounv avvoU zagd rivos vd)» &pyigov vgaztéLns 
zigosUrOTOw dywrumspowrévov, xal pr Osvacón: urrs avroié anra vOie avra xÀngovóuow 7 TOig maQ 
avrGw dx Salauv 5 éxyoQovuévow vv voro dvriv(OecOaa lóyov, dÀX dxsivo xgarsiv, Onap &v vj vv 
dvtolàv Tutus mícte, a uiv dv yoduuacw avras mgotAOowv, vov QixaLovros vois yodupadiw dxolovOovv- 
vos, aí 0À dygagov sin và aXugarov, vais bxi vovtq Oidopévais xarà vóv. vóuov dodo énouévov. oi- 
vow» xgarovvrow dni va vOv 0m ysvonévow xcvà voVtov vOv vQómnov dni va vÀw égOudvQw avtuparvijgeov. 


CAPUT II. 


Eli dà xoi v5 atrois onsayéDn 7| énocyaDeín Depansla Dià yoauuárov 7) xal voanuároy yogls, àno- 
Sulis dà abrágxge xal. vouiuos dosur 7 Óià te xdv ygaupáraw dwayvolgso 7 dia r$ (x Tw uaprvQov 
mícrROS, xal tavrny» Kymv ijv olws(av layvv BovióusSBa xal ámcersicÓa. xÓ cvuzxtpovradvoy navrsias un- 
devós àvroxauuévov vóuov, ds ÁygZv mQoixa ravra (zgax2 rai, $AÀàÀ us ixl Qócas vivi, Quà TO vv. mtávra 
e abvüv ix vovrov cvvíGragDa: xai róxove mvrové vaÀsi» xal cxayovóouaa Didóvas, wal «7 xov ÀvGate- 
mofleBAnoOa, oiy lva Uruioivro ovdà [va mawroíos drigogos ueívauv, dÀR [va ravrnv Éyorev vOv 

1 olxeíov móvow nagauvOiav, Ei uévros ys loywpoUs 5j dwriGvyygágove 7 avroyodágove memoivras 5 
s«ojrowro 7 avrol mgó€ Twwvag vw avroís ovufallovrow, y éxsivos mQós avrove, év ol; rj slexouud7] àv 
xennátov xal Óamdwm xarayéypamras wai ypiuuava géporro avroU TOU Té TQazéLgs mQosdTexÓTOS TOU tà 
wmoygagént avroV, oV douagíras malovsi, xal avous vdw cvuBallóvtow ngós avrovs, 7 Dux sawtós vxo 
T5e Tov cevufáÀlorros xugos ysypauuévove y, vnoygagz Éyovrae, uj QvvaaOa: ove gvuBállovras vi» uiv 
aicxonidiv xw yonpátmv, 3v oi j ma igompátas xaraypagovaiw dv vois Gvrigvyygágoi 7j avroygágois BgsBiois, 
Síyia9ai wdvrevDav airovs dnartéiv, ngós 0à «zv vc dEódov xaraygaphv ávtidynv d ov | veia tat pndà 
aVOs ToUs üpyvporgazétne mooscraras 5v uiv Üamavn» ómavcsiv, Tr» DÀ aisxopid)v ui üdgea Das. — HÀ 
ainag dx vw becmaPe ngoxouazopáveorv dvricvyygdpaw  AoyoOsciov 7) avxoygádgow nagrvondaln 7, «s v6 


«t hac molestia liberarentur et si omnino purum mandatum factum sit aut fiat, ut pecuniam aut res intra 
cerium tempus solvant, condicione nulla adiecta, ut simulatque praefinitum tempus elapsum sit, obnoxius 
snandator fiat debito solvendo et ipsis et quibus a se actiones cessae sint aut etiam cedantur, nec solum 
4i hoc per litteras mandaverint, verum etiam si sine scripto totum negotium actum sit. 

NNos igitur succurrere rei volentes (cum omni tamen aequitate et iustitia, atque ut in posterum 
omnibus modis haec secare procedant), sancimus non aliter eos constituta subire velle, priusquam scriptum 
de his mandatum ipsis detur omnem rem quomodo fieri oporieal definiens, neque ea hac bona fide 
(n evidens exitium aperie incidere. Si vero aliquo modo scriptum quidem factum mon sit, tempus 
eutem delerminalum sit, et tacuerit. per omne tempus ille, pro quo constitutum factum est, neque litem 
soverit, praetereat vero ctiam us, deinde ne intra alios quidem duos menses hoc ipsum in quere- 
lam deduxerit, omnibus modis ma em solvere constituenti debitum, quod probetur ex ipsius voluntate 
ab aliquo argentariae mensae praeposito constitutus esse, ac neque ipsis neque ipsorum heredibus, aut 
quibus cessae ab ipsis sint vel cedantur actiones, eiusmodi rationem opponi posse, sed illud vincere, quod 
mandatorum ostenderit fides, si in. litteris processerint, litteras iudice sequente, sin autem non scriptus 
contracius sit, probationes ea de re secundum leges prolatas spectante. Atque haec valeant et in consti- 
futis íam factis hoc modo et in futuris. 

IL Si quod vero etiam emolumentum eis in scriptis aut. sine scriptis promissum fuerit aut pro- 
millatur, probatio aulem sufficiens et legitima detur aut scriptorum leclione aut testium fide, etiam 
hoc suam vim habere volumus exigique quod pacto convenerit, nulla prorsus lege obsistente, quasi id 
gratis et non pro mercede aliqua fieri oporteat, propterea D omnis eorum vita in hoc consistit, ut 
wsuras pendant et pensiones pro aedibus dent et communi utilitati prospiciant, non ut damao afficiantur 
1 negue ut omni victu destituantur, sed ut hoc habeant laborum suorum solacium. Si tamen ratiocinia 
sive antisyngrapha sive autographa faciant aut fecerint aut ipsi illis, qui cum ipsis contrahuni, aut sili 
ipsis in quibus pecunia accepta et expensa conscripía est et scriptura inest ipsius mensae praepositi et 
scribae eius, quos armaritas vocant, ei rursus eorum, qui cum ipsis contrahunt, aut omnino conirahentis 
manu scripta aut. subscriptionem habentia, non poterunt contrahentes pecuniam quidem acceptam, quam 
argentarii in antisyngraphis vel autographis brevibus describunt, agnoscere indeque ab eis exigere, ez- 
me vero scripturae contradicere, tamquam facta non &it, neque rursus argentariae mensae praepositi 

expensam que exigere, — vero non agnoscere. Verum si ex antisyngraphis ratiociniis vel 
autographis utraque parte prolatis demonstretur litterarum. tam de acceptis quam de expensis fides, 





2 mpoxaiudvrs M, corr. Kroll | 8 éxyoagruévou M || | neivouv M, correzi | 26 géporro. Kroll] gégo« M | «« 
8 xadapgas tum existimo | 11 aéves M13 urdà — | Zachariae] ys M | 21 "TÉ anon, Bodl (5 vov 
593. M, corr. Kroll | xai ur Éyuv avrov 5; xAngo- | dgnagívov)] c ra; M | 5j và avrois evyaAla- 
vóuOve a$TOV nagaygagr» xarà tv dvTipürrGóv- | £ávrew anon. Bodi.| 28 evualovios M || evuBádov- 
vov f ixyogovuévov vàg évrsUOsv d w»yá$ anon. BodL | vas M (oi cvvalátavrss epit.) | 32 7j AoyoOsaiam per- 


| 21 smeaxSyva: ex anon. Bodl. add. Zachariae | 23 | peram vulg.| fj 1&4 — 7 xe M*] siva — sie. M^ 


30 


Ed. 1X 2—5 Ti4 DE ARGENTARIORUM 


alexopidze y va vis Üamávne TÀw írow míctic, máwros éxárspowv slvai. sucYÓv, al uj vÓ udv xcv 
pre god RI Mi àà Cina aedi Buqer slvai, dia -ocentr Bos Tek LI ODéaia OsiEsis, nile ai p 
Odrsgov 3j éxérepov uégos Adv» wüígov tj magi tóxov BAdBnv Oxousuevrxévas eiFaisv, &í yáp v4 tO«0UTOw 
meopavos duySsn, v5€ xarà vóuov QiogDuGto: voVro diiovaOa. OsoniLousv, cra Éxacrov voU Quxaiov 
xal t7€ laóvgros ánolaUnv. 


CAPUT IIL 


Kai vovro di édidatav, Oe vive; dE abraw Onoloy(as rapà nÀnuóvow xouiGduavo: xal vaUras &ÀÀg- 
Asyysos y xavà uavüdrov, slra v0 mÀsigvov voU xyoéovs slAngótee, xal óÀ[yov vivos Oro; v0U UntoAalsinusvov, 
dzi vj vov xoovs dAlaiugar. MbmOtv mag évós avrQw fj Ojo Àafóvies Onoloyíae, d aíaw rvoU xoóvov 
vaíra xaradrcovci, PiaAvge tvyov f Ouoloyías KJevro mgó; anawras, GvufiHnxs dà v vóv dva r mci 
mÀaiovas «Gw nimowxórav jv ne Àowridos Ouoloyíav valsveijgas wal voUs xingovópovs u!) aigsigO aa tà 
mag avrov y avrOw QiouoloyrOiw yovaíov Qovvas. — Jacmitousv oUv, &i «ava oUtwe Eyt, 1Ó Taie ópoAoyías 
mapisyóuevov xovdíov xai magà «ov TrÀevirgavrO: y vOv t&Àevtycávrmw Owouoloynódiv dv ygaugass vove 


avr&v alenodttsgD a: xAnpovóuove uerà v0U Ovunsgovrusvov vOxOV. 


CAPUT IV. 


Ei 0d vives. dQava(cavro rj Javeíaowto xag. avrQv dvéyuga Qóvrss, alza dv vais Üavtiaxaic Ovyypgagais 
ánivQewaws 5 ámivQéwaiev avroi; dx Qianpágaos tw áveyóQow mígtm avvQw yivopivrs vÓó vOUvow tíunua 
sít TO xoéor loyísadas, oi dà ovro mgatauv, uij nolvnpayuovsa Das avrovc urüs npdyuara Vzxip vOUTu 
dynv, &ÀÀ duvvrvai ómóGns Tire và dvéyvga mangdxag: siTsUagOns, xal dgxsiv voUTO aUTOU T.QOG sücav 
dyvouodUvre dvaigecw. Ei. O4 v6 dygáquos Qavtizóusvos dvéxvoa Boír 9) aggayísas avrà 5, xai aygayidov 
xapít, dváyxgv Éyuv xóv Davncáusvor x Axufávnv *à dvéyoga émiyivoigwovta vàs oggayidas yj wal avvü 
ur óadiovgynóévra xai dmonAngovr vÓ va wapdAciov tÓv v8 GvugawrOévra vóxov, v| &israQ ovx Éyes iov 
6 Ópnlitns, els vr» dlav Diaviurow vavra xavaluuzávaw xal v0 ónólouov siweie, v Ov»dpavow As, 

&x Us avróv dpxscÓTvas vois évsyUQow, xd» tí dlavrovos slev mocóvrtos, aAA £x vgónov sarróc nÁngovv 

müv tà yoéos, OgOv dv pstà voV GvugawvrnOéirvros ÀyicOsig tóxov. si di xai ógus dai xgóvos ini vj Qavst- 

Gua, ÉviyvQov ànag Piers 3j éagoayiauévaw 3) &appaylatov, siam dà vov ggóvov uj yévrvas «o ixavóv, 

4ÀÀos 0i rogoVro: magilÓg xoóvos, éiüva: avroV: dxpiBove Qiariuricsme ysvouévrs naporrov xa] vagovia- 

we xai vOv aov moxeiuéva Joy» xal Qiatiuntüv sagalaufavousvay, diariuagd ci ravra wal Savrois 
yiteaa,, aire iFagxsi ais và xoéos eira xal sic uegos toU xoéove. 


CAPUT Y. 


Kai vovto uévro. ládcacÓ«u, fxovr, dra Duà «0 Ov fiov avvois dv rq Üava(trwv wal Üavaítso Das 
xaPacrivai. xal vripaneiv vmiQ ér(Qam xal vOxove v&Àsiv, pui] &vrir(Osa Das avroie trjv rustigay Quxrabir 
dv toi; Qavs(cuacw, fjv dygáwauav prÜrvi Gvyyopovyrss Uzáp xó OinAdaiov wojitacDral Ti, sizisQ rogavtry 
xaraflalo. sogotyra, Ocnv 1ó s Goyaiov o( vs vóxow mÀngoVeiw. vui vovev Tiv udv Qiárabw ais vó éine 
magaBaÓZva. navtaAge oU BovióusJa, vo dé magsADóv, Ortag oUxévi Üéyevas savrelas ániBovizv ovOsuiav, 





utrumque omnino ratum $it, neque quod contra ipsos est valebit, quod vero pro ipsis est irritum erit, sed 
exigatur quantum raliocinia monstrant, nisi alterutra aut utraque pars se errorem calculi aut damnum 
in wsuris perpessam demonstraverit. Si quid enim tale evidenter ostendatur, id legitima emendatione 
affici sancunus, ut unusquisque tustitia el aequitate fruatur. 

IIL Joc quoque nos docuerunt, quosdam ex ipsis promissionibus a pluribus acceptis iisque ex 
muíua [ideiussione aut ex mandato, deinde plurima debiti parte. accepta, et exigua quadam relicta, 

opier debiti reliquum seorsum ab uno aut duobus illorum promissione accepta, se intra certum tempus 
isla persoluturos esse, apochas forte aul promissiones omnii conficere, accidisse vero ut aut unus aut 
plures eorum, qui reliqui obligationem fecissent, obirent, et heredes pecuniam ab illo aut illis promissam 
exsolvere nollent. Sancimus igitur, si haec ila se habeant, pecuniam promissionibus comprehensam et a 
defuncto aut defunctis in scripto professam ab heredibus eorum cum stipulatis usuris exigi. 

IV. Si qui autem datis pignoribus ab eis mutuati fuerint aut mutuentur, deinde in mutui syngra- 
phis permiserint aut. permittant. eis, ut venditione pignorum sub ipsorum fide facta eorum preüwm in 
debitum imputetur, illí vero hoc fecerint, non molestari eos s dp propter ea negotiis implicari, sed iuran- 
tibus, quanti pretii pignora vendiderint, credi, idque iis omnem improbitatem tollendam satis esse 
Si quis vero sine scriplo mutuatus pignora det aut obsignata aut etiam sine sigillis, necesse habebit qui 
mutuatus est, aut. pignora recipere agnoscens sigilla aut. etíam ipsa non laesa, et explere et sortem et 
promissas usuras, aul si pecuniam non habeat debitor, ad iustam aestimationem illa relinguere et reliquum 
supplere, neque dicere poterit illum pignoribus, quamquam minoris sint quantitatis, contentum esse oportere, 
sed omni modo debitum totum explere, quantum cum promissis usuris computatum erit. Sin autem etiam 
lempus mutuo praefinilum sit datis semel pignoribus sive obsignatis sive non obsignatis, intra id tempus 
vero satis ton faclum sit, alterumque tantum elabalur tempus, liceat ipsis, accurata aestimatione facta 
praesentibus et. tabulariis et divinis eloquiis propositis et aestimatoribus adhibitis ea aestimare et sibi 
impulare, sive debitum explent sive etiam pariem debiti. 

V. Sed hoc quoque ut sanaretur petierunt, ne quonia — victus ipsis in mutuo et dando et acci- 
piendo consistat el pro aliis constituendo et usuras pendendo, ipsis in mutuis dandis nostra opponatur 
constitutio, ]A^ scripsimus nemini ultra duplum accipere quicquam permittentes, si tantam pone 


solverit creditor quantam et sors et usurae efficiant. Nos 1gitur in posterum eam legem violari omnino 





l1 và» ygauuárow fortasse mon sanum | 4 fxasrov| | GÓ«u sic vó xgéos anom. Bodl | 18 £yygáges ane. 
4x dugoté anon. BodL | 8 dAsiuuav« M | 15 émi- | Bodl. | 20 oggaycaOévra cum Agylaeo vulg. | 25 cx 
tphyas dy M1 «vrois Zachariae] «oit M (dx Jiamgd- | avroic Lo didraBiw] Cod. 4,32, 17. Cf. nov. CXXL 
stw$ tuetur epit.) | Aafeiv và tíugua xal Aoyíca- | CXXXVIII 


CONTRACTIBUS Tio Ed. IX 5—7 


Tovro avro Oegamevoviss DacziLousv, dni vÀw Tai; aÀnOsíase doyvgongavixiv Gvralloyudvov vdw péyos 
ye mgayOévrov dÓnav avioig slvas, wal ei vUyowv. TÓxo« vrio 1Ó Üwmridgiov émi vOUTOIS TOi yoitda 
Qidouévos, sicmgárvtv airov và Ogtilónsva urrà vOv Doiguévov vóxov, oix dvayxaLonévove vroloyi;eacas 
ovis si; tóxov ovts si; doyaiov üpAnua tà rin jxdo TO xtpa&Àcwv — xal uj àwrixsioD ai 
avro; dni vojrq xal uóvq Th» juetéav Quivabew v5» ToU Dimlaciovos, dla xarà Tjv gUciw vdw Gvufo- 
Aaíov ravra avroUe áncitéiv, aÀAX ov08 avrdw ámoygnoO«s Óvvaudvaw móc vov 107 cvuflsBAnxóras avrois 
Tj map rudw vadaí(cg Qiavdfes, ovdi Qvvaudvarr Aoy(zeaOas vovs 0n xavalsBAnuévove vóxovs rj eis 0 QuxAovv 
70V TÓxov yj sie 1Ó dgyaiov ÓgÀrnpa. 
CAPUT VI. 


'Ennd; dà cvveyogucage»v zopic dvónlov arQavs(as vois dgyVQov cvpamélne mgosctoiw zl vaUTue 
Táé rÜa(uovos nólaos vs dac rn urruvas EEEN UE, alza p si opes deterior 5 xal uit 
Towrs? Tóxov énngovnucay vóv 4x Jiuoigov négovs, ónoiov oig dgyvgomgárais dgrxauav, oi dà dyvüjuoyss 
TaUra mnávra dwrwriDala» ajroW ràe GrQaTalaG Àéyovvse, noerxsiv avrovs oU rÓv dgyvgongdraic dlÀa vÓv 
GTQaTrvouévoi zQénovra róxov wouiLegOc,, vavrQgw avrOw T9yv dloyov xai dyvopovagtáznv ávtiOraiw mav- 
l alas cyolátnuw Oucnibouswv xal rà ovunapowzMéva 9 xal Gvugmvoíusva aiv. 4ÀX ovdi (butivo) 
Jui dgícx&, nigl vàw doyvgongarixQw Gvvalleygávow airüv vivas 5 mavteAQs uy dióvas wagdlaua 7j 
Tóxovs 7 TO Éri rovro» xnüpov Aóyq, dera vou(ucv xóxam Oidouévow sis vó doyaov AoyiteaOaa* xal vovro 
yàg ini vÀv gvvallayuávow vd» rs dgyvgorQdras yevouévor 7) ywwouévory xgavaiv. Boviouad'a 


CAPUT VIL 


"Ev 3à 3? ual vovro vàw aivovudvow dcri sag avraw, óvemeQ stolldxié vivide vw VravOUvow avrois 
xaOerrorow, slra éréqove Kyovrss rrvOvvove, o)y éavrois xsiDev zrÀngovsww, dllà magagwevdtovos vais 
avrov yeprrais mgogaae mQowxóe 7 stagagéQvow 7 xoeov QnOsv dÀlow rovro mirc Pillup xal diaAvaus 
map avrüw Zyovv àmodslue xouituirSai, &xsivaw dà ai dlávroiv dADóvrow 7) doyouéve»v 5j wai ci 
Cdvraw 7 xal ustà vavra Tslevcóvroy, slsa. avtàv Bovionivorv «à yoéos anolauBávsew vovvo, vw yapeca 
dxsiva uáv AsinOóvo xopiGapévo 7 xni usrà Tavra xouibonévow, ólóxiyoa dà dvriviDcG» avrois và 
ógázuara, dra dvrrDsv avroi Duanimruv và je dAnidos. xal frygav, si T& vOwOVTOv yéyovtw 7] uevà 
ravra de aixóg ysvrGeras, dvdyxrw dynv vois às Qialíons magà vàw yvraixdw xopibouávove Jj às ànaA- 
Aayàs 7) ei vi Mida yéyovev 7j ysvrasvas 0Àos, rovro stQoxonitstw e * « xai xÀAngovóuow avrov sis KAey- 

TOv yevouévov, mera uj àé uiv yaustàs xal uy) ógsilouévas Aagsiv, [xal] avri dà xai ógeidlonévovs 
emocvepgnóTzvas  Cacnítousv, ai à TOIOUVTO yéyovtwv 7) ymorras dwdywy» uiv Éq9v avrove ngoxouiLtw và 
rect. Biáns HévrOs TdGye Z0 xal ov Ovvapdvow avrov TZ stQoxouidzs ovOsuíaw vnouévtiv 

mHuíav (usuvrusD'a yà i 
Brig BovAscas yiveaDas vois rgoxouiLovdi), dAÀ dxsívovs udv và GvufóAlasa moxouitsiv xal a$0i6 dvalauBá- 
va, 86 Oé xiva. dvtevOev. Ovgcw Env OvvnÓsüv oí wj» mpoxoudjv dvayxágavrss ysvégOaa mQós và& 


nolumus, quod vero praecessit, quia non iam ullam omnino recipit machinam, hoc ipsis emendantes san- 
cimus, ut in veris contractibus argentariorum ad hunc diem factis facullas iis sit, etiamsi usurae supra 

pro his debitis datae sint, ezigendi debita cum constitutis usuris, non coactis imputare neque in 
usuras neque in antiquum debitum, quae supra sortem iam soluta sunt, et in hoc solo eis nostra de duplo 
constitutio non obstet, sed secundum contractuum naturam ea exigant; sed ita ut ne ipsi quidem adversus 
cos, qui cum ipsis iam contraxerunt, nostra constitutione abutantur, neque imputare possint solutas iam 
usuras auí in duplum usurarum aut tn antiquum debitum. 

VL Quoniam vero permisimus argentariae mensae praepositis in hac felice urbe excepta armata 
militia omnes alias militías gerere, deinde illi, cum mutuum dederunt aut. etiam. dant, besses. usuras, 
quantas argentarüs concessimus, stipulati sunt, improbi autem opponunt ipsis militias, dicentes aequum 
esse eos non argentariis, sed militantibus convenientes usuras capere, hanc corum absurdam et impro- 
bissimam obiectionem omnino quiescere iubemus et quae pacto convenerint aut etiam conveniant obtinere. 
1 Sed ne illud quidem nobis placet, quod de argentariorum contractibus nonnulli postulant, ut omnino 
non dent aut sortes aut usuras, vel, quod hoc etiam peius est, ut quae legitimae usurae dantur sorti 
imputentur. Nam hoc quoque in contractibus, qui cum argentariis initi sunt aut ineuntur, obtinere volumus. 

VIL Unum vero eiiam hoc ex eorum petilis est, quod saepe aliqui corum, qui ipsis obnozii sunt 
aliosque rursus obnozios habent, non sibi inde satisfaciunt, sed M ciunt, ut suis uxoribus prae- 
textu dotis vel. paraphernorum vel aliorum debitorum hoc solvant et ab iis apochas sive solutionis pro- 
bationes accipiant; cum autem illi ad inopiam devenerint aut deveniant vel ctiam mortui sint aut postea 
moriantur, ipsique debitum hoc recuperare velint, uxoribus, licet ilia clam acceperint aut postea accepturae 
sint, integra tamen ipsis debita opponentibus, ut inde ipsorum spes concidal. Et petierunt, ut, 5i quid 
eiusmodi factum sit aut posthac forte fiat, necesse. habeant, qui apochas a mulieribus acceperint aut 
liberationes, aut si quod omnino documentum factum sit aut fiat, id proferre sibi et heredibus suis ad 
arguenda ca, quae gesía sunt, ne uxores, quibus nihil debetur, accipiant, ipsi vero, quibus debetur, frau- 
dentur. Sancimus ut, si tale quid factum sit aut fiat, cogantur quidem illi instrumenta proferre, sine 
omni tamen damno, et ut nullum dispendium ex prolatione sustinere possint (meminimus entm nostrae 
constitutionis, quae coactas documentorum editiones innoxias proferentibus esse vull), sed illi quidem 
instrumenta proferant et rursus rccipiant; si quem autem inde fructum percipere possint, qui editionem 





3 dvayxaLouévow M, corr, Kroll || 8 xai uaguxal | avigw 7) xal (cf. ad 32); avrois xai xÀAngovópuow 
Tw tóxow xarafolol p9ácagas v0 DinAotw voV xof- | avràw Zachariae | 21 xal del. Kroll | 28 ovv ezcidisse 
ove ofsvvvovaw avró add. anon. Bodl. (ez nov. CXXI) | verisimile | 29 avrav M*] avere M*| 30 Quavá£eos: 
| 11 cf. Cod. 4 32,26 $2 [| «£. 9à M; malim oí dà áyva- | Cod. 4, 21,22 [ 31 &valaugaviw er anon. Bodl. Krolf 
povécxara návry vel aliquid simile; xarà ndvra Osen- | dvrilauBávew: M | 32 eixa dvvsvdav ó dgyvoongátns 
brüggen | 14 dxsivo add. Kroll | 15. dgéaxo: M | 22 post | óqsiAsnras (scr. dysAsiras) 7j oí xÀAngovóuos avtov anon 
x0fos excidisse verbi gratia dstaursiv ovx putat Zacha- | Bodl. 
riae; fortasse tolerabile est anacoluthon | 20 possis (vndo. | 


10 


e Ts zjurrégac Dvarapson, Tus às rvayxaguívac vam — ztgoxopadàs dfla- 30 


716 


aixag, raUTrv saQ aUrOv xarà TÓ» vó svoíaxeiw, otOiv stavvsAóe vw ngoxopgidawrov BlaBLva: dià 
| wr mQoxouaüzv Gvyyogovuévov. Ei M dee Qápovs ÉKÓszvro mQós vivas dpoloyías 7 Ó&iaisens f xal 
eiacovv GuvOxas 7 xal usrà TaUta Ttonjcciav, xcl ci sag avroie xs(uewas xarà diagó TQónove dzto- 
Aovto, dvayxaL:gÓaa roU$ Kyovtas và dwridíyygaga nene aed 7 Opxov mapéynv, à ovdiv vowvrov Kzovaw 
0:08 ngoxouícas Üvvarol xadagtrxacw. sl yàg vovrov vóv ÜQuov dv Vmonvijuacs rrapdayouv, avroVe OV yoi 
magaréoo roivmgaypgovsigOu.. ojdsié dà vmaof5srras và pávgov Tij "artígas diavdbeo moogdcss smog. » 
TOVÀo» y Oixacrixow Qasavnudrow, 6v mowrv svAaBovusvos T)v Énixepévn» vois à roiavra stQátrovoiv. 


Ed. X pr. 1 DE COHORTALIBUS 


CAPUT VIII. 

"Ensi dà dogóusvos vdw Óejcsaw [jrncav, deve wal «àv Gyw mapoyw mQovosiv aUrOw xal dxgodcóus 
và» UmoOéasov vw» dnayo, avvois, wal sí riwa& évóyove Kyovdww 7] Étapos [ngos] avrovs, rovro axoiam 
xarà TÓ vov (dixov Oixacrov exem, Jià «Zw magi rove vwó, dxplBsiay xai TOU Qixaíov vnorGiw xai 10 
1à Tgónovs éLevoloxsw óqUíos, d! cw Kirgr. xai xà Ggólga Joxovvra Jícxolà vs xal £réQow ovx dg«xra 
diaÀvnv, JecniLouev, xarà và mag 9udw JagmicÓsvra wal ücÓ« avrOw xarà vÓ rov (dixoU Dixactov 
eyjpa, évayóvtov vt wal évayonévowv, xai và magoynxóva Diadrivas xarà vóvis xóv vopov, xal xao 
dv ógOas Éyuv cvyidow, xal toV. uéAlovros ztQovotiv, c»exs vavo, Tivà wal mQénovsaw Bo5Omew xa 
Qudv avro; émidoOT vc. Oei yàp «ovs vóyovs ywwopdvovs óndg &ndyre xal yonaiuove ixdavqo paivesdas 15 
anrmÜorras xci éfeigérov vivóé &molaigas BonÜaías. máwrow ÓgiaÓ; vw va vuv víw vs nQomw ntnopr 
cuívov «vro 5j 4E vurriQuv vóuov f, dx Deiov ngayparimdv uso, dxsgalov. gvlavvopévov, nal yogav 
dxóvrow dxí vs tÀw ngoysysvnuévaov qáxcov éní ve vOv urrà vavra qeynaouivarv. 

: (Enihoyos.) Toivvv magagidwra ziv xal D» vovds vov Oaíov mpayuavixov Ünlovuswa vópov 
5 va ay; dviobovne xal màs ÜDixactre Érapos v56 puardQas soleraías Béfaua pvlalte. ? 


T 
IIEPI TA&E9T9N. 


(Hegooiusov.) TQ» vàv dmuogiov vabsarcav éniBovigv, zv sag] «à Onuócwov lyovciw, dE aiedv 
mollius Éyvautw 1v noayuátow. DiSoP E 


'Exnnd; voivv» ddidáyÓnuav xal vovro Ev selva: tí$ aürdw Opacvrrrot, v0 rà Ónuócia uàv dv 
Aaufávsv, Kam DÀ càw lapOv zmpgíev éavrove xavaxQUmtuv xal Oa, ravrg dialidoáaxns các 
svOwvvOTves QDíxxu. xaDscrüci moiwvás, DacsiLousv » «e Tw GZ» Unspoyy» (rovro OmaQ 07 wal vois 


Edictum X. Graece tantum eztat in. M. 


adversus mulieres fieri coegerint, hunc. secundum legem ez: iis sentiant, ita ut nullo prorsus damno, qui 
1 protulerint, ez: prolatione affici concedantur. Sin autem antisyngraphas ad aliquos confessiones vel 
liberationes vel quaelibet pacta exposucrint aut etiam posthac exponant, et quae apud ipsos syanserunt 
variis modis perierint, eos qui antisyngrapha habent, ca proferre aut iusiurandum dare se nihil eiusmodi 
habere aut proferre posse. Si enim hoc iusiurandum apud acía praestiterint, non ulterius cos molestia 
affici oportet. Nemo vero excedet nostrae constitutionis modum sub praetextu sportularum vel iudicialium 
expensarum, poenam veritus, quae talia committentibus imminet. 

VIIL Quoniam vero im precum exordio petierunt, ut etiam (ua excellentia sibi provideat et lites 
ipsis illatas audiat, et si quos obligatos habeant aut alii ipsos, his sub forma t Ager iudicis audientiam 
praebeat, propter subtilem legum cognitionem et iusti observationem et facilem rationum inventionem, 
quibus quae valde difficilia videntur et ab aliis non inveniuntur dissolvi queant, sancimus, ut secundum 
£a, a nobis constitula sunt, et audias cos sive actores sunt sive rei ín ialis iudicis modum, et 
praeterita secundum hanc legem componas, et quemadmodum aequum tibi videbitur, etiam futuris curam 
adhibeas, ut legitimum quoddam ac conveniens a nobis eis tribuatur auxilium. Aeguum est enim eos, qui 
pro omnibus se obstringunt omnibusque uliles se exhibere student, etiam ezimio aliquo frwi euzido ; 
omnibus videlicet, quae et hoc tempore et olim aut nostris legibus aut sacris pragmaticis formis 
fis sunt, incolumibus servatis, et in iis, quae antea facta sunt et quae posthac fient, locum habentibus. 

Epilogus. igitur nobis placuerunt ac per hanc sacram pragmaticam declarantur legem, 
et gloria tua et quilibet altus reipublicae nostrae iudex firma conservet. 


X. 
DE COHORTALIBUS. 


Praefatio. Provincialium cohortalium dolum, quem circa fiscum habent, ex ipsis saepe rebus 
cognovimus. 

L Quoniam igitur etiam hoc unum ipsorum audaciae caput esse edocti sumus, quod fiscalia quidem 
in manus accipiunl, sed intra sacra loca se occultant et videntur sibi hac ratione poenas, quibus digni 
sunt qui castigentur, effugere, sancimus, (id quod etiam dei amantissimis provinciarum episcopis scripsi- 





1 Aafnvas M | 5 ojva M, correxi | 6 Qiavátaox) 
Cod. 3, 2,8 | 9 sQós del. Agylaeus | 12 D'aanizouév ca 
Zachariae, fort. pro avxav aitz» legendum | 16 vov 
Tdv Agylaeus] vavra» M | 20 data est const, certe ante 
Triboniani mortem (a. 545) ; recentiorem const. CXXX VI 
(E. April. a. 536) putat Zachariae, quod tum ad eomitem | 


sacrarum largitionum pertinuerint argentariorum causae. 
Quod parum certum esse vides ex ed. VII c. 6 | 23 xa£eo- 
tU» Ágylaeus) BovAsvrdw M| 26 malim v9' alc | er- 
cidisse putavern aliquid eiusmodi; a vq Osip vvne 
Xeousvos góc. Post Ünepox?,v supplet Zachariae stQos- 
Tabsgs yoriadas xarà. 


UT NULLAM COPIAM 1 Ed. XI pr. 1 


Aecrávow vàw dxagyu)pv éniGwOnow dygdwasv), era si vivs$ avrOw nposgvyouv aís ois Daiovs ztegifólows, 
4Óna» elva, vj Gp vnegoyy voUrov& mposrivr&v [io yívscOa, v56 dnagyías éxtívrg slvai va dv qpzsQ dv 
BovinOeins Tóm. rovov j mtpoctayOévros àvayxnv BÉyüv vovg Osogulegrávove dmicxónove f&o xadiarav 
avrov TOv ispQv yopíov, TÓv xaloíusvov laufávovras Aóyov, OvimaQ dv dwaivows volg vÓmOic, dv ole amal- 
Dusiv « « « « avroie rove Üruocisvovras &ysw éni rovs sigruérove rOnOvs yogie v6 oiagoUv OvexoMas. xarà 
TOUrO TOÍvvyv yj G7 UVxsQOgy Taie xarà TOv TalsoTOw xgroJo mpoctábsci. xdxiwo yàg mmeilzvaa TOW v& 
OsogiAsarátowe (briGxómow xal rois) avrQw xÀngixois, ce aistsQ us) BovinOsisv aUTOUS usrà TOU xalovuévov 

T/$ énapyíae dxBalsv xal sig rove rÓmOvs, sie OUS dxsgTdAngcaw, dysiv usrà T6 TOV Àóyov míotsOM, 
o iv v loq tov iov xoglov éxeas Duvoiftw, oixodav, dX oUyi dx Tw Éxxinsiactixaw. ntÓQav, ovtos 
TÓ db5juow Toie Ürnodíos mapimoerGgOvaiv, ovdà avroU vov mgl Tv iegoaUvrv éEnonuévos xivüívov. 

QEniloyos.) 'H toívvv ay vnegoyz và ztagacvávra zpiv xal Quà vouls oV Duiov Tpaynuatiov 
Dploóusra vóuov Koyq xai mépars mapadovvas amsvoáro, Dat........ 


TÀ 
$9£zTE MHAEMIAN AAEIAN EXEIN TOY IIAP' AITYIITIOIZ ZYTOZTATAZ TE KAI XPY- 
Z9NAZ TOY AOIIOY YIIEP OBPYZHX TI AHAITEIN, AAAA KAO' OMOIOTHTA THX 
METCFAAHZ TAYTHE IIOAEQE TO XAPATTOMENON EKEIXE XPYXION TINEXOAI, TAZ 
AE XOPATIAAX ENTIOGENAI AYTOYZ KATA TON XZ9ZOMENON EN T9I XAPATMATI 
ZTAOMON. 


'O aviós Bamiabe Iro *Q dvüolorávg énápyq, vàw dvarolaxdw ispdw praetoriow và Jevregov xal dmó 
xoufzrcv TÀv Oalaw Àapyrrióvow vó Qavcegov xai dztó Unátav. 


Hoooíniov.) Tyv mag Ai, (ou Asyouévnv OfgvLav xoig dvoOev vow ovx dyvoGuévnv, 
óÀlyp Hn zngóco dvagEauévny Toi; i pr Scie cvvadláyuacew dvoyÀtiv. xal B pde. m deti dxBagav, 
€ ivréa yovgoUs dp éxdatn mapéyea Das Airgq, mtQós v0 Aovtóv ávagdtellas xal zavacs Üeiv rjyraduada, os 
4v u) udlÀn xal vq nuoc AvuaivegÓa. xal voWg vOv vzorsÀdw sagevoyleiv avvaMMdyuaci, udAugra. ots 
xal vó misicrov, o Éyvouev, ix  avvie uóvné Tjs vOv M[ÀebavOQéímw dbsrdOy vó voU mQdyuaros dTomov, 
oix ovra war Jfiyvmrov 5 tàs dÀÀae sue Ts Diowxrcsus éxsiv TZe dnagyiag nolirevouaevov, 


CAPUT I. 


Osonítousv volvvv, xarà v málei nolerevaáusvov, xav &i zagà voie dv uécq nagépDagras yoóvovs 
dv vj nagà AAstavügsiasw dstolót xalovnévq xapáyuaTi, vÓ xarà Tyw Alyvrrriaxrv Dioixraiv stolacevsa das 


Edictum XI Graece tantum extat in M. 


mus), wt, sí qui eorum in sacra saepta y pee venia tuac excellentiae sit iubendi hos excedere illa 
provincia et in. quocunque velis loco esse; hoc autem imperato dei amantissimi episcopi necesse habeant 
illos ex sacris locis educere accepta fide quae dicitur, ín tllis locis, ín quae discedere tussi sint tutos eos 
fore et debere ministros publicos ducere eos in illos locos sine ulla molestia. Hoc igitur modo excellentia 
fua mandalis in cohortales utatur. Nam illud quoque dei amantissimis episcopis et eorum clericis mínati 
sumus, nisi velint eos cum fide quae dicitur ex: provincia eicere et in loca, m due missi sunt, cum fidei 
securitate ducere, ut aeque atque in sacris locis illic morentur, cos de suo, ime vero de ecclesiasticis 
reditibus fisco indemnitatem praestaturos esse ne a sacerdotii quidem periculo exemtos. . 

Epilogus. Tua igitur excellentia quae nobis placuerunt et per hanc sacram pragmaticam decla- 
rantur legem operi et effectui tradere studeat. 


XI. 


UT NULLAM COPIAM HABEANT PONDERATORES ET MONETARII APUD AEGYPTIOS 

POSTHAC QUICQUAM PRO OBRUSSA EXIGENDI, SED AD INSTAR MAGNAE HUIUS 

URBIS SIGNATUM ILLIC AURUM FIAT, SIGNA VERO ILLI IMPONANT SECUNDUM PON- 
DUS IN SIGNATO SERVATUM. 


Jdem Imperator Petro gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio iterum et comiti sacrarum largi- 
tionum iterum et exconsuli. 


Praefatio. Obrussam quae apud Aegyptios dicitur prioribus quidem temporibus incognitam, 
paulo autem ante contractus in Aegypto (urbare exorsam et ad tantam impudentiam progressam, ut in 
unamquamque libram novem aurei dentur, in posterum reprimere ac tollere oportere putavimus, ne et 
rempublicam laedat et subditorum contractibus molesta sit, praesertim cum maxime huius rei absurditas, 
uf cognovimus, in ipsa sola Alexandria consederit, neque similiter per Aegyptum aut illius provinciae alias 
civitates in usum pervenerit. 

. Sancimus ifitur, secundum antiquam consuetudinem, eisi per medium tempus in signatura 
Alezandrinorum absoluta quae dicitur corrupta est, in Aegyptiaca dioecesi aurum. administrari, ita ut 





1 edictum ad episcopos missum. non servatur | 5 ita | formam anno 535 priorem esse legem existimat Zachariae 
fere suppleverim: àmsÀOsiv (avvoUs dxilevaas, óaga- MPPEEAS .* — 
Aa OiarQlyovos xal 01i si) avrove.. Similiter Zacha- 19 sed» pp 1ó B M| 20 «ó 8 M |23 ngós róv vo- 
riae ceteri | 7 supplementum est Agylaei | 9 o dv xov x) 24 uelis M || 26 buivo M* || 28 noA: 
Kroll] xal M, xai «ov dv iaq Zachariae | 12 subscr. | 1109s M 
praeter dat. om. M. Ob prooemii brevitatem et epilogi | 

I. 98 


25 


Ed. XI 1—3 118 UT NULLAM COPIAM 


1 zevoíov, o) Üvvapévov vivós Vndg trj6 xaxs énivevonpévns eite &naítrgiw mouidÓaí ruva. Lia xai 
TO xav' /fiyusTov molvrsvóurvov aQvdíov oUro€ dv vois Gvvaliayuags GvÀAoy(,egOns, a «Ó xara vavrhY 
TZjv u&ydÀnv yagarróuavov nóiav, nagagváattouévov 1ovrOv xwüU»q ToU vs xatà xaipóv mad zdAskavdges- 
€1v avyovgtaAiv xai vOv vnrnpstOVuévav avtq; 1ásov. 


CAPUT 1l. 

"Enwó, Óé xspálaww 0v xaxovpyruavoc oi ve Lvyecvévas wal oí yovGaws$ rvyydvovgw, érevQévausr 5 
1Q vUv éxaivas éyovrs «G6 dQyas vno zv stQocrxovcav avroUs dGqdÀnaw xaragTicaGOa, cc d« dnoivtes 
yagdyuatos vmovgyraoos voie GvvaAlayuadi, xal sí ys xal GggayíGas sos mové, ocoVtov éxiygayeods movov, 
$cov tais aÀnOsiaw dcriv O toV vais GgQayicw éuBinÓévio: xovgíov craOpós, ov Ovvauawove skÀéow vov 
Tai dÀgOaiaw éuBiBÀAnuivov gvaOpow vais Gpgayuv éyygápew xarà voVro Ón vó maxa Gyo« vovue mol 
1fVGdusvov. &i yüp T& TOiUTO TOÀurjGOVSA, wai Üruogiae avtov Tà£ oUgías sOiOUMsv xai ToÀé sic Copa lt 
mOwaig vxotiJausv, ax urdà xarà xélsvciw zuatépav «7$ GvwijOOve avrOié xaxovgyíae éxerdvras. dAÀà xai 
dvdyxmv ffov: nàgaw yognysiw zQvdiov voUTO ui» tq) t» mapa "diablavÓpsus,w avyovaYaliq wai vois maté 
xaigóv Éyovss *Z» dQy5v àmi vraie GvvisDucudvas éxxounais, rovro dà «vq va vvv (xai 14) xarà xosgov. &la- 
Bápxg *Q va nQainocitq 1» Daiev juaw Orcavoov, ov)iv Qidgogov vnàg ófigVUzs avtslae xopiLo pavo. 

CAPUT 4I. 

Oro dà abróv énsxQéyapev voU moiypato: wQovosiw xa] vov€ nav avróv vjw dognv y! prgen 
wai và msiDouévac avroíg vüiué, a sidórae, OTinsp si v& gaveisv vnàg ofgvbire amaermO avesse 
Üsiov nudw mgosorawe dÀafagyudw 9 O sGw Oaiev fudw Aagyvtsovorw ngasnocatos, oixodev. mavaduGoves 
ToU10 adv dx Ov xognyovuevow» aUvrois Ts xai tdÍscuw ávvovaw. rovro à tow oUgdw avroOie szQurvdamv, 
ov uóvov à Ogov Éyovias tàw dgyGw, dÀÀla wd» sí vavtas xaraDépnevos vvyoG., xal sia ygdavrec opolo- 
jyía$ Tovrov voU udágovs avrsldfovro vn$ doyyé sive xai «ow vro priv euoAoynxóTec. énai ys. ndJagta undi 38 
1 degxaiw vó vj« OfQvDns div, dÀÀ' £x vaurréqmw dobdusvov yoóva. Kai tois àÀlow dé, 000» và& dune- 
eías now Uvras xal uéyps viv. Aauáyaw «s diágogov aiPiaOnaav, mpoa U0416 OpQíase, «€ ak Y« gpavaiav év 
Toile evvalliyuasww vsáp ófQULQs AauBdvovtes T dockrtinen. wai ovgíaé ÉxsraQGiv xai vüS Mi; GOp& 
mOwàg wxosrycovra. mgayua (yàg) xaxam dobauevov, sis togoUtOv Üà ngoai JO» xai OÀq *qj noAdtsvpmats 
Avuaswouavov avacraÀSwvas mos vov Éz&va »ov dià «oU magóvros zudw xslsvouev vópov wai ur mapew- 25 
exliw Ae mov vois Gvvalliyuadw, dÀÀ ovtwe avtó magapvAayOivo. wvÜvv TOU sagà Pilsbeviosteer 
avyovcralíov xai vOv warà xcapóv 5v aUTZv ÜicuxncOwtomv aov wai vdpacw éxaiiQuY, QéT& xai GVINV 
avrov tZ» uvwüun» dwcigsOrvai wai [guías togaUTus ÉlavJaga sivas và xavà T6» iyvntiaxyw Oioixrgey | 
gvva. "ata. 

(Enéloyos.) Taà voívo» napadrdvta ruiwv xai dia toUds vov Daíov ÓrAovusva wóuov x; avj dvdoEotus 30 
Kgyq xai négats D Trend xai nagagvAazOnvas ngocrctavo. Dat. VI. kal. lan. CP. imp. du. lustiniani 
pp. Aug. anno XXXIII. post Basili vc. cons. anno XVIII. |a. 559.) 





1 nemo possit pro obrussa male excogitala quicquam exigere. Sed etiam aurum per Aegyptum usitatum 
sic in contractibus computari, ut illud quod in hac magna signatur urbe; observato hoc periculo cius qui 
quoque tempore praefectus est apud Alexandrinos augustalis et quae ei parent cohortium. 

Il. Denim vero caput fraudis tam P ercnhgrede! quam monetarüi sunt, iniunzimus illi, qui illos 
magistratus nunc sub dispositione habet, ut sub iusia cautione eos constituat ; ut per absolutam signaturam 
contractibus inserviant et, 5i quando etiam signare oporieat, tantum inscribant, quantum revera est auri | 
formis iniecti pondus, nec liccat eis e more perperam hacienus servato plus inscribere quam revera auri 
formis iniecti pondus sit, Si quid enim (ale ausi fuerint, e bona eorum publicamus el corporis poenis 
eos subicimus, quippe qui ne posi nosirum quidem mandalum de [amiliari ipsis improbitate destiterint. 
Sed etiam prors$us necesse habebunt aurum inferre, tum praefecto apud Alexandrinos augustali et qui 

we iempore cum magistratum gerunt in consuetis emissionibus, (um alabarchae et qui nunc est et 
qui .quogue tempore fulurus est, ei sacrorum mosirorum (hesaurorum praeposito, nullo prorsus pro 
obrussa accepto lucro. 
la aulem eum iussimus hanc rem curare eosque, qui post eum magistratum suscepiuri sunt, 
el cohortes éis parentes, ut sciant, si pro obrussa aut a sacrarum nostrarum alabarchiarum praefectis 
eut a sacrarum nostrarum largitionum ye quicquam ipsos exegisse manifestum [iat, de suis se 1d 
pensuros esse, (am ex depuiatis ipsis el cohortibus annonis, quam ex /aculiatibus suis, non solum donec 
in magistratu fuerint, verum etiam posiquam eum deposuerint, et sive confessionibus scriptis hane mags- 
$iratus pariem susceperint sive etiam nihil eiusmodi pacti sint, cum praesertim ne vetusta quidem sit 
1l obrussa, sed a recentioribus exorsa temporibus. Sed etiam ceteris, quicunque mercaturas /aciunt ei 
hactenus lucri aliquid capere consueverunt, denuntiabis similiter, si quid in contractibus pro obrussa acc- 
pere aut ín ralionem inducere comperianiur, et. bonorum publicationem ei corporis poenas se subsiiuros 
esse. Hem enim male coeptam, in tantum vero progressam el universae reipublicae nocentem aboleri in 
posterum praesenti nostra lege iubemus, nec posthac contractus turbare, sed iia hoc observari periculo 
praefecti apud Alexandrinos augustalis eorumque qui quoque tempore cundem magistratum. gesturi sunt 
et uiriusque. cohorlis, ul vel ipsa eius memoria extingualur et lanto. damno coniracius in. Aegyptiaca 
dioecesi liberi sint. 

Kpilogus. Quae igitur nobis placuerunt et per hanc sacram declarantur legem, gloria (wa oper: 

effeciuique tradi et observari tubeto. 





8 Quvauivovs Zachariae] dvvauévov M| 11 avrois] | 22 siGíadrga» Kroll] aiduaav M | 24 yag add. Zacke- | 
avis M | 12 viv post «q 1&4 add. Zachariae | 19 wai 1p. | riae || 25. vuv MI 21 duouxraavroov M | 31 subscr. à. 
add. Kroll, 5; Zachariae | 14 mgenocío M| 17 aga- | VI. k. iaunuar. M | iust. M| 32 XXXIII Spangenbers] | 
Bagxiew (sic) M (antea casu lac. 2—3 lit.) | 18 vaic | XVII M | basiliu M | conss. M. 
post xai et éx post dà add. Zachariae | 21. weotégoov M || 


DE HELLESPONTO T19 Ed. XII pr. 1. 2 


TR 
ITEPI EAAHSTIIONTOY. 


(Ioooíniov.) 'Ediag9n xà zuíevspov xo&ros "Iodwvgw auguadgiov (vteugOrvar) xerà vnv '"Ellrse- 
mOwTOv ox Ór vómovs vwwág éywaysipuguávor mooydgm loyoOraíov moliixw mópmw fr0« raw xalovuivow 
coleuvíow, wal € dv *j yoQa usvo; ovdsvóc dzécysro stavvalos vow sie agmayrv dayárnv rxóvrov, 
zás vs móla lqisuevos wai émavsiOow iis raUTmv viv s0da[uova mólw avró: uiv yovdíov usrcos, v7 4 
Eligemoviiow yooq mágav ómolutw wvíav. «à uiv ovv wav! dxsivov Ostolov mQoerxs. Dave T,vas vQórtOv 
wa) SepanevOTva: rove rOunudvove Oupurras mag rnucw. 


CAPUT 1. 
'Enadi 0i qQnÓwnurv yorvas dià viv vOv và voiaUta lyytiQiLopéivov ànjnaríav TÓno yeriu 0 wüv 


Oipasavcas, Suonitousv, di Ti yévgras xarà TQv qoQoacw mQopdGn vOiréryS TivO€ Dnrrgros inl 56 
"Ellyenovtíow f 4p £rípat oíasÜrwoTs xolpas, «i udv dgyweiv Kyo: ngósrativ, undéva vavrslas avrq mos- 
dysv, GÀV Oxivüóvag dsodaiea Das 10v. éxfliBacuóv vow mag avrov, sí Qà uerà Delov stoaypatixoy yéviras 
TUmOv, sí udv xouuovitópuov. (i5 v0. Ütixvvpevov 5) ypgdppava sal voítov yevóueva, urdà vovrois Ttposéynv, 
ola xarà cvvaonay)v xal apà yvdurv zutrégay ngoslDoUdw si dà mtpayuavixós ain v0 Ütiuvopavov vvzos, 
pn0À obras 4E avro) cvi mrpárrea Dai npoyslooe, vóv dà roi vrOv mQayuttixóv círtov AauBávew xal pryvaw 
YvÓv 15$ émapyías vyoUuevov eíe üuds và wapl rovrov xal dvauévriv ruv Devréígaw xéievaiv* arva sí udv 
dmiyvoinusv avióv xal TÓv spi Óévra vv vowVrov Tímov, Qevregov fjudw yivsaDas mtoayuatixóv TÜnOV 
dnorQésovra ysvéaO ai, «5v Dügrsw, sl 3À ánodoxwuágauusv 5 10. mQüyua 5j v0 vrQÓcorrov, urdiv dvreüDev 
yívsaO9ai, dlÁl dvaméunecÓa! vüw Ouiov rímowv magà vo v6 bxagrías áoyovros ywwohcxOvroOs, ce si ÓqOw- 
mona rovrov wal Tig dria] vole Urrxóom vois rjuevégoss dvcsvDsv Lrula, vasrqw avrós oixoOsv dniyvolaatas, 


CAPUT II. 
"dnay dà Bidopev xai rois 4micxómow, si ÓqOvpícaev ó v6 dmapylas myoVuevos wai uj) TÓ» wpa- 


yuatixóv éiayoln «onov, dl dvloín vq rovrov usragmiQitouévq, avroie ravra anvvnw eic ripas, (of) si ya 
vabra udÜoisv, de xowovóv «76 aíríag xaracTawTa xci T6 aQy7$ maQalócourv xal T$ Lo»vqy& avTOv wal 
47€ oveíac qrspr.gouev, xal] voie xaO' olavobv s dempudvow: aitíav vó dBlafie vtagirtoifjoopav. 

(Eniloyoc) 'H voivvv ar) 6nsQoy) và ragacrdvra riv [xai] Quà rov siapóvros Dalov spayuarixoi 
wayDdvovaa vóxev loy xal rdgaci nagadovvas axsvodroo Dat. XV. kal. Sept. CP. Belisario vc. cons. (a. 535.] 


Edictum. X1I Graece tantum extat in M. 





XII. 
DE HELLESPONTO. 


Praefatio. Edocta est nostra potentia Iohannem scriniarium in Hellespontum missum esse, quod 
ei formae commissae essent ob ratiocinia civilium redituum aut sollemniwm quae vocantur, et cum in pro- 
vinciam venisset, a nulla prorsus earum rerum, quae ad extremas accedunt rapinas, abstinuisse, civitates 
spoltantem et reversum in felicem hanc urbem ipsum quidem auro repletum, Hellespontiorum vero regioni 
summa paupertate relicta. Et de illo quidem quid debeat fieri quove modo damnum restitui affectis, a 
nobis definitum est. 

l Quoniam vero up eorum, quibus talia demandantur, avaritiam putavimus oportere generali 
forma universae rei mederi, sancimus, ut, $i quis eiusmodi quaestionis causa in provinciam, sive Helles- 
pontiorum sive alíam quamlibet veniat, si quidem praesidis mandatum habeat, nemo prorsus ei obtemperet, 
sed sine periculo exactionem eius excutiat, sin autem cum sacra pragmatica forma venerit, sí quidem quod 
profert commonitorium sit aut. litterae de hoc conceptae, ne sis quidem obtemperetur, quippe quae per 
furtum et contra nostram voluntatem prodierint, sin autem quod ostenditur pragmatica forma sit, ne sic 
qum ab eo festinanter quim agatur, sed talem pragmaticam formam promnnes praet accipiat et 

ea ad nos referat et aiterum nostrum mandatum exspectet, ut si eam eumque cui talis forma commissa 
est agnoscamus, altera nostra procedat pragmatica forma quaestionem [ieri praecipiens, sin autem aut 
rem aut personam reiciamus, nihil inde fiat, sed sacra forma a provinciae praeside remittatur. sciente, si 
hanc rem neglexerit indeque damnum aliquod subditis nostris obvenerit, fore ut hoc ipse de suo resarciat. 

IL — Permittimus vero etiam episcopis ut, si provinciae praeses negligens sit et pragmaticam formam 
non inhibeat, sed ei, qui illam producit, morem gerat, ipsi eam rem nobis denuntient, n si hoc didiceri- 
mus, eum tamquam criminis socium et de magistratu deiciemus et cingulo eum alque substantia privabimus 
et eis, £t walibet in re iniuriam passi sunt, indemnitatem praestabimus. 

pilogus. Tua igitur sublimitas quae nobis placuerunt et praesenti sacra declarantur pragmatica 
forma cognoscens operi et. effectui tradere studeat, 





3 ad Iohannem praef. praet. missa est forma | 3 Sué- | dnlovuéva pro uavwOavovga (quod post 9elov ponebat 
vapov. M | msug?rvas addidi (ysva9a« Zachariae) | 7. | vulg.) maluerat Beck | 26 subser. 3. XV. k. M | bili- 
JiavaDaivas M] YT yevéaPai cum Serimgero vulg. | 22 | sario vo. conss. M. 
et addidi | 24 ssgimoujoopnav. M| 25 xal del. Skutsch; 


qe* 


e 


- 


0 


25 


Ed. XIII pr. 1 180 DE URBE ALEXANDRINORUM 





Lu 


IIEPI TH AAEEANAPE9N KAI T9N AITYIITIAKON 
EIIAPXI9N. 


('O aixós Baeisis) 'Imávy vg dvdoboráto éndoyq vàv dvaroluxdw lepdv sarta. 

(Igooipsov.) El xal và GuixQóvara TOv mgayu&rom Tis Íavtdv dii Uuev npovoías, zollg nallo 
Tà páyicrd v8 xal Gvviyovra jv vustéga» moletsiav oUx dyxavaisiyousy oidà ángovónta ovdi rov z90s- 
rxovos xnoevovra xócuov ddcoutv, xai nádaava Tis GZe riv izovgyocme vsreQoyne, pto phe «ns vt 
zustipas dià mtdvro»v O'ugameias i$ va cUErcscS TOV Ónuoaíamv Thé v8 TOV VnorsÀowv vw rusrépcov zm 
xílos dvvorgavtes volvev, oc di tÀw lusoocOrv yoóvaw, sl xal và ülÀa vüv Orpoaíov siangátiav ddóxni 
mw verágOa. dÀk ovv wavà tz» Alyvzriaxzw Üuoixngiw ovram zv Gvyxexepiva, aG12 urÜÀ Ó vi woárretas 
xarà güQa» évravOa ywwohcwrGu., [xal] éD'uvudcausv viv péxps viv voV modyuatos dvabiav: dlÀ Kdamav 
ó Ses xai rovro vows fusTégow quAayOTvas wcipois xal vais Gais vztOvoyíai. dGmeg yàg riv vov Girov 
và» dxeiDav mpospizrovvee, ovra ovdi» frsgov zLiovy eiapigtuv* dÀX oi uiv Gvvrslsis xaDának iaxvollovro 
mávra sis óÀóxAngov dmasreicOas, oí maydoyas 0À xal oi ztolavevópavos xai o ngdxtogse vÀv Ónuodiav xai 
diagegóvtos (oi) xarà xawpóv dgyovrst oUre vO moàyua uéygs viv QueriOecav, os urdevi Qóvaadaa yavé- 
cO«a yvopiuoy, abroic dà uóvow e. dneidy toivur, einsp sur erue d 4v ópáds và noaypa Oiowov- 
uavov, oix d» mors icyvGaiuev aUTÓ Diaxadapas xal váfas mQosmxóvras, Qià voUTO evrildousv Tzw doyjv. 
me dpécrnxav xoig Liyimrov mQáyuac: (pauáv dà vv vaw avyovavaAMay), pavgiorréQaas éncatia 0a qi 
T&v. ov yàg à» Üóvano QqOíns sh dwOpoo ov vois rocavrais dgxéGa, uspiuvaie xal vÓ sQüypa ovran 
Duadsivas ccrta aioOnciv zuiv dyadzv dv ari xaractijoas. 


CAPUT IL 


4ià voUro voíwvv DuamíLousv vi» G)v Umegoyjv vóvis rudw «ow dmi vovtq vóuov nagalaufavovaav 
ovtm$ avróv diadsiwa, c dpóv dcTww mua Ouanísa, vij» dà czv magoyüw vmovoyzTai.  Téam ovv 
Tó» supiflemrov avyovordAwov fovAóusDa avije va Misbardgelas doytew xal ándytuv TÀw xav jv ggov- 
Tépnv, xai móc ys dvo Aiyómtov xal uóvow, éEroruavov vov Ayop£vou Mevslairov vijs mólsem ivi cci 
1l. moóvne [iyvztow, wal ngóc ys rov Mageorov: ém dxaivois yàg xà aiwóva Ouarvzrooopav. foviónsDa Ji 
avróv oW sigpras uy uóvms MiebavOsías, dÀÀà wal vràw dvo iynraw (urrà «5v sionudvrv dfaipsciw vov 
vs Magsovov xal vov Mevalatrov) ággovra wadscrdvas d'Gra vOv áQyovra Ów dxiyehuow vOw cignudvew 
jéo inagydv dm" aivQ veráyOva xai uóvq, xaDánsp xal uéyoi viv Gyruavos Kyn.. vaDróv dà sinsiv, vóv 
mapífAemrov avyovctdAiov Üià vÓ ze sionuévre nsyícvme móàsos vavOpenor Éyuv và Üxcur wai rf 


Edictum XIII (numerum om. M in textu, habet ind. M) Graece tantum extat in. M. 





XIII. 
DE URBE ALEXANDRINORUM ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS. 


ldem imperator Ioann gloriosissimo praefecto sacro Orientis praetorio. 


Praefatio. Si vel minimas res nostra cura dignas iudicamus, multo magis mazimas et quae 
nostram rempublicam continent non derelinguemus neque neglectas aut conveniente ordine viduas sinemus, 
praesertim cum (ua sublimitas nobis inserviat, cui cordi est et nostra per omnia salus et incrementum publi- 
corum redituum et subditorum nostrorum cura. Considerantes igitur superioribus temporibus, licet ceterae 
publicorum exactiones quodammodo ordinatae esse viderentur, tamen in Aegyptiaca dioecesi rem ita fuisse 
confusam, ut ne notum quidem esset hic quid in provincia ageretur, mirati sumus eius rei inordinatum 
hactenus statum; sed deus etiam hoc temporibus nostris tuogue ministerio reservari concessit. Nam quod 
frumentum inde nobis proicerent, nihil aliud contribuere volebant; sed collatores omnia omnino a se exigi 
simul omnes affirmabant, pagarchae vero et curiales et publicorum exactores et inprimis qui quoque 
tempore praefecti erant rem tenus ita tractarunt, ut nemini posset esse perspicua, ipsis autem solis 
lucrosa. Quoniam igitur, si rem sine ordine administratam relingueremus, nunquam eam possemus casti- 
gare et iuste componere, ideo constituimus administrationem quae Aegypti rebus praeest (4ugustalem dici- 
mus) minoribus curis praeficere. Neque enim facile unius hominis mens tot curis sufficere potest et rem 
ita mw , ut bonam eius notitiam nobis praestet. 

. Propterea igitur sancimus sublimitatem tuam hancce nostram de ea re legem accipientem sic ea 
wli, ut dignum est et nos sancire et tuam sublimitatem obsequi. Nunc igitur spectabilem Augustalem 
fpsam Alexandriam regere ct omnium quae ad eam pertinent curam habere volumus et insuper duas Aegyptos 
$olas, exempta urbe quae Menelaites dicitur et primae prot. est, et insuper Mareota: de his enim con- 
1 sentanea constituturi sumus. Volumus autem eum, ut dictum est, non solius Alexandriae, sed etiam 
utriusque Aegypti (post dictam exemptionem Mareotae et Menelaitae) praefectum esse, ut iudex: provin- 
cialis dictarum duarum provinciarum tn eo solo gradu consistat, quem etiam hucusque obtinet. Vel quod 
idem est, spectabilem Augustalem propter hominum ín memorata maxima urbe multitudinem habere etiam 





1 Jta haec in. M: óQyj avv Oed vov móc lodvvrv | xo« M, corr. Zachariae | 15 oí add. Zachariae | 16 av- 
TO» évÜolórarow Vnagxov (correri) và» av&roliuxov | 1oie M | évouád. M, évouddas cum Scrimgero vulg. | 
ísgàw moarregímv: — vwónos nsgi tw (corr. Zacha- | 20 &m' avrq., postea dv a9rqQ Zachariae | 21 zx 
riae) dAsfavÜgém» xai Ow aiyvzTiaxOw éxapyeDv. | AauBávovoww M | 22 avrà Zachariae | 24 pecus Du 
— Forsitan errore Iohannis nomen constitutioni praemitti | chariae] zoo «7c M | 28 an 9x ave? cf. c. XV in. 
statuit Zachariae; cf. ad subscr.| 6 moocs|crxovros M| | Bovióus9a ÜJà xal rv roírow doyovra ante rairóv 
10 cvvxezvuéva M | 11 xal del. Zachariae | 14 saydo- | inserit Zachariae 


5 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 181 Ed. XIII 1—4 


vroaricTix]s 4gyje, ov Qiponuévov voU mQdyuaros ovdÀ sic dpgyovras Qvo xadsararos (rovro yàg 
ed: zavil ovugépav), ai drea Éva ph cv zgoecrávas p^ signuévov Ooóvov, Kv 0i ovi ned 
zdvrov TO» éxücs Grgar.utOw TOw idgvuivov sits ám abs ve Mlsbavigéow ueydlns móAaas siva dmi 
rÀw dio Jiyirvov xaPanso aigrxai* 

CAPUT II. 


Ósi yàp wal v5$ sUxocpias vi$ moÀeee mpovoaiw v& xal v0U urÜiv vagaydüss yivsaOa: xavà vów sigr- 
Mévov Ünuov' dÀÀ Éxovra vOv dmi cTi€ sipnudvnc depüjs vevaynévov tí» Ts m vis wOlrtuc;e &pyjs Ovvauuv 
TZv «a dx ríw OTQaTuviQw íGyUv Ósov npó mavrow myovusvov «56 svval(ac v6 signudéwne stóÀacs mQovosiv, 
dniyovra zów TósOv, OGOv dm' «vro roig GrQavioKaaé voie va dv LdlabavOQaiq vois va dy" dxar. Aiyénvov, 
xal vàw dvÜoforárew wai avÜgsurdrov Grgarpydw vGw mgciGsvraAiow vüv 1s Ti Exac* dts xai adga- 
enóvcgova zagaive: avtQ xal onovoysw ol; a» énicábuuv. 

"Ecvas à avsq) rj válie 5j 18 avyovat 


SECO 


wn xal u5w xai 7 Üovxuxr, dzgs uévros éfaxodímv' ovx cra 
iBiq piv slvas vovs Qowumovs idíq 04 vois avyovarajuawovs, dÀÀ Ggyva píav yavécOus vábw wal waxdAoyov 
dva, ovnsQ ávdges áxavóv rtQaravovas, jxevra ui» Tie avyovgralaavoe váfiog navr5xovra dà oí moros 
TÀ» Óovxixdw, duciBadó» dv aÀÀrAos vaTTOusvoi dGts mod vov udp slvai v0» avyovaralsavóv, Bevragov 3à 
Tó» , xai voU:0 dysb;s magagviayOT,va: Ó Gyyna vÀw éxcrv vÀw dv aUToOis szQutsvovrow, vo 0à 
Aem» &zav Às àv à vuv &gyjw Éyow dvvído: oVrO xaracTZvas m5 uévros vxegBaivav v5» xücav vájiv 
T)v dvauif fx «s Ow avyovgradaayaw Éx va vOw Üowuxow gwyxtudvgv dyüpas éfaxogiovs- 


CAPUT 1i. 

sdwrov v)w éni vovrq mgarrouévow a; ve tüv Jgóvov vw cóv díé va zpàs Dià v7 G$ UzQOy) 
dvagspomivev, dye wal vó sag uowv si ys (Q9ue yévrras mgocdífaaÓas wvgos. wal éxudav rj je 
xaragT?, unÜfva và» avyovgraluiwaw yivecdas yogls vtgoBavogia dx «6 nurréQas xaigóg Vztoygagopnévar, 
xaÜDánmap uiyps viv. Kavui dà ave; n&cg vj vdbe vÓ v5: avyovgta/navze mQócgrua, &pyov dà Ó mago 
1Ze Badia: mognpilousvos (oe) facslanrie Ais woíases, 0s magaA5verai tz». dgyrv xal xad'agàs gvAatti 
và yéipug xa) mavrazódav davróv a[wov ti€ Baciaxrs Qaífes woícec. odi y2e zn £x tov Onuoscíov avra 
vavryv uóvy» Qoous» vuv magayvynv. v uíros vov O mtQífAentos avyovotdÁuos Éyt, Td6 stavT'/xovra ud 
dvvóvas wa] và mevrüxovra xánra, dAlà ueyáAy vj mapavircw yoncüpsvo: quadraginta librarum auri Krovs 
éxdovov lauBdysv vndp Gerrasmv Bovióusfa xal 9nig cvvrOwiO» xal xalavduxOw magà Bivüixos dm vÀw 
VzoTsrayuévo» TQOs TQ TUTZQ TOzOY Te xal airuDw. 


CAPUT IV. 


Oi 84 ys ajrq) magsÜpriovrss quinque librarum auri Ajyovra: dx vÀv avra xai érépovs mille solidos 
xal q xar airóv vdbw, xaírowys moOTsíQov v5» vgírtyv avra» Éyovga nogóTyra' xal Kovas TÓ mQayua Àau- 
1 sQóv vs xol rw rustígow àbios Tones xoóvov. lloorn» dà ilvai ggowriüa tQ 4Zv Towx (rnv 
deu» Eyovti. BoviónsDa «nv i6 aicíae duBolZs Dioixnaiw, dcYa aUrOv niv vv mepiBlenov ajyovatdJiov 


fura imperii militaris, re non divisa neque ad duos magistratus pertinente (hoc enim universae rei condu- 
cere putamus), sed unum dictae sedi praeesse, potestatem autem habere in omnes qui illic sunt 
milites, sive in ipsa Alezandrinorum ma, urbe sive in utraque Aegypto collocati sunt, sicuti dictum est ; 

oporiet enim et disciplinae civitatis providere et ne quid tumultuose in dicta plebe agatur; sed 
eum qui dicíae administrationi praepositus est, habentem tam civilis iudicis potestatem quam militum vim 
deo in omnibus auspice disciplinae dictae civitatis providere, cum quantum ad milites ipsos et Alexandriae 
et utriusque Aegypti spectat locum teneat. gloriosissimorum et fortissimorum magistrorum praesentalium 
et per orientem, ut eliam ad responsum ei adsit et atis eius audiens sit. Erit autem ct officium tam 
augustalianum quam etiam ducianum, usque ad sescentos (amen, non ut seorsum duciani sint seorsum 
augusialiani, sed uw unum officium fiat et una matricula, in qua centum principes sint, quinquaginta 
augustaliani officii, quinquaginta vero primates duciani, alternis vicibus collocati, ut primus sit augusta- 

, Secundus vero ducianus, et hic deinceps modus observetur in centum eorum principibus, reliquum 
vero omne ita constitualur quemadmodum ei qui magistratum habet videbitur, ut tamen universum officium 
ea augustalianis el ducianis commizxtum non excedat viros sescentos; 

IL omnibus quae in his aguntur et ad tuam sedem et ad nos per sublimitatem tuam referendis, 
ul eliam a nobis si recte facta sint confirmentur. Et postquam officium constitutum fuerit, nemo augu- 
stalianus fiat absque probaloriis nostra manu subscriptis, sicut hactenus. Erit autem universo huic officio 

ustaliani cognomen, praefectus autem ab imperatore electus imperatorio iudicio dignus habitus, qui ad- 
ministrationem suscipiet e( puras servabit manus et usquequaque se dignum imperatorio iudicio praestabit. 
Aeque enim mos hoc solum ei e fisco dabimus emolumentum, quod nunc usque spectabilis Augustalis habet, 
guinquaginia annonas et quinquaginta capita, sed magno augmento usi quadraginta librarum auri quot- 
annis pro annonis eum ei pro consuetudinibus et calandicis accipere volumus a vindice ex subiectis huic 
formae locis et titulis. 

IV. Aissessores autem eius quingue librarum auri accipient ex: eisdem, et alios mille solidos eius 
officium, licet antea tertiam eorum parlem perceperit; et erit res splendida et nostris temporibus digne 
1l disposita. Primam vero curam ei Lo illam praefecturam habet esse volumus felicis embolae admini- 
strationem, ut ipse spectabilis Augustalis et quod ei paret officium periculo sui ipsius et rerum quas 


1 eure M* " rj pueris. 3*3 4t cf. 
e. XVIII $ 1) | agageXdoe M*, ragaxodovs M* | 7 v7€ 
aignuévre eicabiat Xj ztóAams P goes Kroll | 9 xai 
10v évdoEovavor xal avdgsióvarov avparnyóv «üw zo. 
vóv va M, corr. arias | ces Kroll] v« M, lacu- 
nam statuit Zachariae (SoviousDa Óà 
Zachariae] dal M || xai uj» Zachariae] val uf» M | 
13 oi sdo: post uà» add. Zachariae, mihi infra oi 


modos delendum videtur |. 14 ravrouévow M, corr. 
Zachariae | 16 |) Zachariae] urdiv M | 20 t à v nof. 
cum Scrimgero vulg. | V7t0ypagoévrs M, corr. Zachariae 
|| 21 air suspectum | ó ápgxow Zachariae | 22 o in- 
serui (an. &£voOeic ?) | 0s. del, Zachariae | 25 dvóvac M 
| sur Mj] 28 auri M| 29 xav' avrà» cum Scrimgero 
vulg. || 30 9à Zachariae] xa M | 31 aícías M et ita 


semper fere 


Ed. XIII 4—7 182 DE URBE ALEXANDRINORUM 


xal vw meiDouivg» aírq vibw xivUUvq: olxelp xal viv Ovrov ajrQ xai dcouévov npayuárom xal xivdiv 
T6 avrov rabeos Ov msg) vavra uóvov dÀLà xal vZw cotTZQíawv avrüw dyamio Ore, mdcav v(OegOa: rQóvouav 
TOV TÓ» sign, dvov vy aicías dufolze civov xai exasréicOca xal warà vOVe vepOuicuévove xaipove dxstépms- 
9 aeS«. ÀlÀà rovrov piv sigzQ&rr&iv 00i d$ dxarégas daviv Miyvrvov, vów Oi drvzsQÜéro vxo- 
déyas Da. [7] xal dnBáldea Sas TOie smÀolow mapacxsvalsw vs e$ vavinv ixnéumegÓa, vr» sUJa(uova zxtóLv, 5 
9cos voUV xavóros tns avt5e alcías dufolne dcr. 156 ÉvraUDa nAoibouévus. Opolms di xal róv maQ TuGrv 
quÀorwuovurvov «7€ usydÀns «dw Ldlabavüpéw» móAsoe vÓv uiv dmasveiv, Ogdos d$ diyomrov xaOéarmuv 
éxaríQag, oixsp wivÜUvq xal «ne avrov rabeoe, rÓv dà UmodérecOas. óxócos dB drégerv cgpíxorro vóstovw xai 
avtQ mapadoOsín xarà vó mà £r, cagéctsgov d» vois épebis OniaOncóutwov, wal dasavüv maddzto 
siue. grepb TÓ TQÓguuov T$ avrne moÀraw, Dart TÓ dpOovov avryv dew Suov Jià sávram Eyuv' 10 

ivÜvvrvorrov TQ aÜrQ nspsBAéntq avyovavaló gov sig tjv aia7 xal TOv GrparicTOYw Tv Vm 
avróv vrrayuivov xal Ov Àaumgordrow cQuBovvow xal zácre molwxzé xal dnmosíov BonOeías, avv mav- 
TaxóDev dvsumódimcov tO mQüyua yivsa Das. 

CAPUT V. 


Tóv Óà ix vàw rómcw vàw uf Um avrov Óvrow dxwouiLópevov Dagnitouev xard vocovrow dmdymw 
aXrq TOv xivivvov, mors éxtidàv Pod aótóv vs vmodéysgOas nacre usAAnGaoS yogis wal zv mte 15 
Souévyy abrQ válw (xal) oixsíq xiwUvvq nÀottsv ngós ravrQv rr» avdaiuova mólw, xavrayoU movoinv 
ztOi0UusvOv TOU urÜiv dxgópunv yiveGOas dx vÀv vmoretayuévaw avrqQ nólsdw vs xal émapyusv xal vózxem 
xal Oguav xai ctouicv, mpiv Tv alcíav dufoÀrv dmomlevoc vi MAsbavügéow nólsos, urdÀ urrà vara, 
mÀjv ai uj xarà vó mag rudw émirerQauuávo 7; énirganncóutvov dx Osiaw plv ruv vinta, afeov 
Ji rà» Opgóvov «dv güy' ngos dxavra xal vOv grQarirOw Vrovgyovvrow avrqg xaddsep ÉusxposOev 3 
siorras olg dw avroWs mgocrapns, xai vw vavxAngow vxodeyoudvov vóv oiroy xal duBallóvrow toié vavei 
xaüxsijuv vg rjysuów. Quq; mos ravTQv Tv siÜaiuova vavriAlouévo vtólw. 


CAPUT VI. 


Eli uévrowys vOv dE éxarépas /fiyvmrow ur) siangálms cirov, wal tOv uiv Te dvraUÓa msumOuévrt 
aícíae duBoAne essc iiim Vocis f ion T Lilskevipi xai mÀoisOTnsca nQós cavryw t5nv svOaiuova 
mólw xai BaciA(da moó mégaros vov avyovcTov unvos, vüv dà vov rgoqíuov vov waQ rjucw qulotipovpives 35 
dià «oV cexmtsuBQéov us siexou(aess vj; vÀv MAsbavdoéov nóle lavo de xarà TQuDv dordBov $nio dxagcov 
vouiguaros dzaurmOrGsra. z«gà voU CoU Ogóvov TO Asimov f vj dufeA; 7 tQ rQopiuq xarà vó 4E dxavégas 
Aiyémrov sisprgópsvov airó: ta Ó dai xal iduovrme yevónevos xAngovóuo: vs avrov xal diádoyos, xal và 
avroU zQüyuara xav ovdéva vgómov éAsvJapoóuava, fog ümaw vÓ Évr'VOsv óplnua xarà vQu)v apráfav 
dmorucusvov aicxopigsis vais ToazüLdic ais gGaW. dÀÀà mgoczxn nxdvros avróv wal vr» 4L éxavéges Y) 
"iyóntov mÀnvagíav moübas xarà rove signusvove xasgove. 


CAPUT VII. 


"Enni dà fü dni vüé aicías dugolüe qpovvis cvvruuévov va xal dyocQerrov dye vóv vOv vavlam 
Tírlov, BovAóueD'a xal và msgl rovrov ÓuxrvzcOGas, ours 0ÀóxAngov vd mQdymars xal sipodqowovgay ésiD'eiva: 





habet habiturusve est, et periculo officii eius non de his solum sed etiam de ipsa salute periclitantis 
omnem curam gerat, ut dictum felicis embolae frumentum et exigatur et statuts temporibus evehatur. 
2 Et id quidem I" quod ex utraque est Aegypto, reliquum vero sine dilatione suscipiat et navibus 
imponat et curet ad hanc felicem urbem exporlandum, quanium canonis est eiusdem felicis embolae quae 
navibus huc advehitur. Similiter vero etiam quod a nobis donatur magnae Alexandrinorum wrbis fru- 
mentum partim exigat, quantum ex utraque Aegypto consistit, pep et officii sui periculo, partim 
suscipiat, quantum ez aliis locis advenerit. et. &i traditum sit secundum ea ques in sequentibus apertius 
demonstrabuntur, atque eroget solito more in eiusdem urbis alimoniam, ut deo volente in omnibus abun- 
dantia utatur: periciitantibus cum eodem spectabili Augustali, quantum ad exactionem pertinet, et militibus 
sub eo constitutis et. clarissimis tribunis e( omni civili et. publico adiutorio, ut ab omni parte expedita 
res procedat. 

V. Quod autem ex locis non sub eo constitutis adportatur, eatenus ei periculum adferre sancimus, 
ut postquam adportatum sit ipse absque ulla cunctatione suscipiat et officium quod ei paret et proprio 
periculo navibus id vehat ad hanc felicem urbem, ubique prospiciens, ne quicquam ezportetur ex: subiectis 
ipsi urbibus et provinciis et locis et stationibus navium et ostiis prius quam feliz embola ab Alexandri- 
norum urbe avecta sit, ac ne postea quidem nisi quatenus a nobis permissum sit vel permittatur sacras 
nostras que sedisque tuae iussiones; ad omnia vero militibus ei obtemperantibus, ut antea dictum est, 
perder eis imperaverit, naviculariis autem frumentum accipientibus et navibus imponentibus indeque deo 

uce ad hanc felicem urbem navigantibus. 

VL Quodsi frumentum ex utraque Aegypto non exegerit neque quod felicis embolae est quae huc 
mittitur ad Alexandrinorum urbem adportandum curaverit et ad hanc felicem et regiam urbem mitti ante 
finem mensis Augusti, quod autem alimoniae est a nobis donatae per mensem Septembrem non importa- 
verit in. Alezandrinorum urbem, sciat fore ut per ternas artabas pro singulis aureis computatione facta 
exigatur a sede (ua quod deest sive embolae sive alimoniae in eo quod ex utraque Aegypto infertur. et 
ipse praefectus, etiam. cum privatus factus erit, et. heredes eius et successores et bona cius, quae nullo 
7odo liberabuntur, donec quidquid hinc debet ad tres artabas aestimatum mensis tuis intulerit. Ceterum 
oportet eum omnino etíam plenariam IAN ex uíraque Aegypto temporibus quae diximus. 

VIL Quoniam vero felicis embolae cura connexum et confusum habet naulorum titulum, volumus 
etiam. quae ad hunc pertinent definire, ut plenam rei convenientemque curam tribuamus. Interim igitur 





2 c(9eg9a, Kroll (cf. e. g. 19,20)] yivaadas M [| | moa£iw M, corr. Zachariae | 14 ecsvàv M*] 15 Zyxo- 
4 Jaru] 0c v7$ M 5 m seclusi [ nAó0:6 M | ve] prae- | sos M ualzaeot M 16 xai add. Zachariae j 18 
stat s xal aut (ale aliquid; certe a agaaxrvdlsiw 9gudv M | 19 xooo  feov (lac. 3—4 lit.) M|21 o5] 
pendet duflillscDa,. | 8 dnzodégsgDas cum Scrimgero | e Zachariae | avvós olim Zachariae fort. recte | £ua- 
vulg. | xazégmv M, corr. Zachariae| 9 a9rq Zacha- | Aóvrow M| 26 dgodgo» M*] 30 dmoriueuévorv M, 
riae] avrà. M || Fri. Serimger] devi. M | 10 £xe« M] 11 | corr. Zachariae | eioxouia ein Zachariae | avv» M* 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 183 Ed. Xlll 7—9 


TZ" zQÓvoiaw* vém$ oU» vOv tQw vavÀow amodixryv BovióusKa uj dÓna» Kyu» nàcw davróv dntuBáAlav 
voi; Ünuociow TiÀsGi, xci vici udv tÀw vnuevOvvoy dvdidova: xai và xalovusva dv)ouavixà xouitsodas xai 
dviriDev ToU Óruocíov QqOvusiw, éxágovs 0à mapà vó mposiwov siangavssw xai nÀsiov [as 7) ngórsQor xai 
ztaQà 1oU6 vevouicuévové (xaipove), xai iwravDav kauflávuw àgogusw vs xai doyrv T56 TOU modynaros Gvy- 
xvGso€, tÓ uiv dmapaírmgrov TOv wavkow dai ngotuvousvov, tQ Óà Gvyxiyvudvq) Tyv éavrov Jupansiap 
Sreavra, xai UnzsppoovoUwta uiv vw rQansbow rov dixactTnoéíov toU doV, Óuoía dà ámavra wépüove gdgev 
vg éavróv mowicUa, zavdovra. 
CAPUT VIII. 


,, BEmuó; voivvv 5 ey vnsgoyy mávva dygUnves Owowovuévy 4didabev vus, 0906 Gviloyiperas «a 
wavAew xavow Ó áx *ne dÀslavdQémv X0gryoUuavos, sís vopiGuatow uvpiddac Oxra», ola wai vis evrvyoUe 
GitOXOunÍaS sie OxraxoGíag uvQiadas ovsiovare, BovAouada vas ipd tavra6 avgsüdas TOv vouiGudarov dido- 
€Ja. vq tw vavÀAmv dnodéxry dw vdàw )novetayuévow dmagywDy wal soÀsnw xal Tóstow x«i nocomow* 
Oa rovro yàp é»v aínógow énowadusDa vywv rowivrQv dxvaynv, digrs urddv mawreloe uva bb avafoAns 
eva dp diAaiyeas vi$ aicías dvronoumías ysvégd'aa. Ó péwios msQíBlamnzos avyovovdAsos wai r) nsiD'ojudvr 
*diw avtQ. xata píav qe sipntaa yevouévy dvvQogr» vs wai Évaicww Éx va àv avyovovajsavaw Kx va xov 
ntporéqow Oovxeu)v, va$ siongalss mewjcovras vOv xóAscW xal Ow TÓnOw xal vOv nQoconwewv Tdv deqo- 
ecuévov. Kx vs 17$ dAsbavÓQenw xai áxavágas Jiyvmvov vq? ànodéxij 1a vavÀov, ouoíos xai avrOV YOU 
Tdv vavÀhwuv dnodéxrov TZv Toiavrrv siangabiv movvudvov, 2 4 Tt oixaiq xivOUvq, vóv va avyovaváduov 
ej sipnrca vzv Ya avroU dbi» Taiva dmcitrv dpa TQ drxodéxry TÀw vaVÀaw: $2 xaj avtq xívovvos 
dnácvg vis rovro» aigmodisos, x18 Gudasros xal áxaerWiw vÓ zQugíov xal émididovas vj signuévy xoeia 
xal D.avéussv wOi$ vavxAmpow warà YO péygs (viv) siDiuGudvor. Gvvaviorros xa) gvyxavüvyavovtos qq aviq 
dnodéxry vüv» vavAov ngo$ ünavra v0U mapiBlisrov avyovoraliov ti vs msDouévrs avr; vábeus xai vov 
dvüguorituw vayu&tov vGw áv TOW; vómow óvraw cvv voie avrü,v rQifovvow. ola moociwov dx vQónov 
zaviós vv TG» vavÀov ànoningoveODas Àoyov xai didoaOas voVrov qp dmodéxty xai Qs avioU xava vóv 
r^t cte xai vevopiguévov Oiowaigdu. rQónov xai nagégacÓas Toié wavxingoss Vnáp máone TyS aigías 
duBoAns. xal avr piv ngay ggovris xal dioixncws davis]; Gvvrupévr yaviosras 5 va Tre aicías dufloAÁs 1j 


175 TÀY vavAmov. 
CAPUT IX. 


'Ev Osvisgq dà vdEs, HovióuaDa Tüv «s Gv vnxepoygv xai TOv xarà xaigóv dogyovra TaUtns 76 days 
xal TOVé 1s GxQuviagiovs wal rgexrevrás dvo Ta Aiyvn Tam xal istavüosias novosiw «r$ alonpábsas vaw 
Ónuociev qópov dw si; éxarégav vodnalav sigpagouévev toU Oixagtroiov 5$ Gijs Vmapoyrs, vv va iDuxrv 
vrv te yrvixrv, ÜnlaÓg 4b dxtivov vàw mólsov xai vàw nogwav wai vàw Tovro dyyvitOw wal row 
TOna Y&v is TOUTO 1O pios dgopiaÜévror, vovevayuivay xa) avrav vjds vj Üwíq vouodacíq. o9 Óvva- 
Lévov navishos oidà vov napiAEmrov avyovoralíov ovdi rZ$ naiDoudvre avi rájsos ovi vo) Daogelas- 
Ge1árov émigxómov t$ AsbavUQéow Àóyow magéysv 7) dfasgeiaOas «7$ siangabews vis Onuocías vwwae yj, dne- 
xowevéiv xaO" oíavoUv aiviav vj signuévg eigxgdbe vj dvpxovoy vai; vQaniQcas Té Os UmnapOy/é vj voi 
"90001046 Olé dgcguguévoss avr, nÀnv s& us Borsías fvexa «ovro aitrjGsuay yeviaD'as 0i tQaxtevtal xai 


naulorum susceplori volumus mon licere omnibus sese immiscere publicis tributis, et nonnullis debitorum 
remittere e( endomalica quae vocantur percipere itaque fiscum neglegere, ab aliis vero praeter id quod 
conveni exigere et plus forte quam antea et praeier legitima 1empora, indeque occasionem petere et 
initium confundendae rei, naulorum necessitatem semper practendenti, ex confusione vero suum ipsius com- 
modum captanti, et mensas tui tribunalis despicienti, similiter vero omnia lucri causa sibi subicere conanti. 

VIL Quoniam igitur subümitas tua vigilanter cuncta adminisirans nos edocuit, quantus compu- 
tetur naulorum. canon ez: Alexandrinurum urbe subministratus, ad octoginta milia aureorum, etiam /elici 
frumenti missione octogies centena milia complente, volumus haec octoginta milia aureorum dari naulo- 
rum susceplori ex subieciis provinciis et urbibus et locis et personis: ideo enim hanc delegationem largam 
fecimus, ne quid omnino neque ex dilatione neque ex: defectu felicis frumenti missionis accidat. Specta- 
bilis aulem Augustalis et quod ei paret officium, ad unam ut dictum est ex augustalíanis e( qui prius fuerant 
ducianis coniunctionem ei confusionem redactum, exactiones facient ex urbibus et locis et personis dele- 
galis naulorum susceptori ea: Alexandrinorum urbe et utraque Aegypto, similiter ipso quoque naulorum 
susceplore hanc exactionem [aciente, ut proprio periculo et Augusiulis sicut dictum est et eius officium 
haec exigal una cum susceptore naulorum. Cui ipsi quoque periculum imminet horum ezactionis, ut sine 
reprehensione aurum exigat et in. hunc usum expendat et naviculariis distribuat sicut. hactenus. moris 
fuit; cum eodem naulorum susceptore haec peragente et periculum. subeunte. ín. omnibus Augusiali et 
officio quod ei paret et fortissimis cohortibus per loca constitutis cum suis tribunis. Oportet euim omni 
modo naulorum rationem compleri et tradi susceptori et ab eo iustum et legitimum in modum administrari 
eL navicularüis praestari pro tola felici embola. .Et haec quidem prima cura erit et adminisiratio secum 
coniuncta, felicis embolae et naulorum. 

. Secundo auiem loco volumus sublimitatem tuam et qui quoque lempore hunc magistratum 
gesturus est ei scriniarios et iractaiores utriusque Actyps et Alexandriae prospicere ezactioni publicorum 
tributorum ad utramque mensam tribunalis tuae. sublimitatis conferendorum et specialem et. generalem 
nimirum, ex urbibus et personis earumque fideiussoribus et locis ad hanc partem depulatis, subiectis et 
ipsis huic sacrae legi. Nec possit omnino neque spectabilis Augustalis neque officium ei parens nec dei 
amantissimus episcopus Alezandrinorum Àóyov dare aut eximere quosdam a publica exactione aut im- 
»niscere se ullam ob causam huic exaciioni ad sublimitatis tuae siecnsas sive personas ad eam depulaias 
perünenti, nisi auzilii gratia hoc ut fiat petierint tractatores et qui locum corum $n provincia supplent. 





3 müiov icms 5 ngóregov Kroll] mÀsíovses ow fió- | | 25 avtj Zachariae male | 28 fiyéntew Zachariae] 
4s00v M, nÀsiow 7j «s ngóttQov Zachariae | 4 xaipove | am aiyvzrov M] 29 «5 va (doc; vr; 15 rye M, corr. 
add. Zachariqe | 11 mposcmmv Osenbrüggen] mgosó- | Zachariae | 33 tre Zachariae] «ew M | vow ótjuo- 
Jw» M| 15 «^ add. Kroli | 20 vvv udd. Serimger | evv- | aiv» Zachariae | 358 avrà M, corr. Zachariae 
suróvvevovtos M | 23 amnoxárgovad'as M, corr. Agylaeus 


19 


15 


20 


35 


Ed. XIII 9. 10 784 


oí tóv abtàw ningoUvrss vómov xavà yoQaw. si yàp rovro airrgowdiv 7) eimtQ ztQodrdiauev s dy) dvOofórzs 
xal oí xavà xaigóv 7v avtyv Éyovtss dQyrv, áváywnv Kin 0 cs xarà xasgóv avyovera. xal oí 9x avro» 
xcociuvuévo. GrQarigrcs xal oí TOVTOY Tgiovro: xai r mtÜonuivg rdbu Tq avrQ utyalomgenecráro 
abyovzraAip xai mca mohixy xai Ónuocía BorOua, xai éxagvvtv vois gxgiriaQiois TOiS Gols xal saga- 
extvdLew ürzavras voj$ vzOkMgévyové Tai; rOiaUTQué tiGgpogais 1ai& douoLoUsaus éxaríQq voasalr ToU Üiuxa- j 
eTroíov ti6 ois vmagoy5e, Oíya v5& oíacovw drafoAns rove ézixuuávovs abtoig aiagéptiv Oruogíoves gógovi 
xai uj toÀuüv dvriléysw. 6b yóQ (1i) vÀv dE éxatéQac Miyónvov 7 vàw xata tjv -Aiatávogeiav oixovyteov 
xmi Vroxeudverv vais rOvaUraug ticgogais (sponuévov vov Magscrov xai vov Mevelotrov Tre mólec, magi 
Ow év vois éysb7s và poarixovra Oiarvzroigonsv) voAurotiev. ávriBMéwas ngos vv óciw fj xaxá vi Évavtu- 
Ornwa, xai ur 0 ztQíBAerrtos avyovaxáluos Kyo xai rv GrQariaruxrv xai v9 moleog;v doygv xal oi r&v |8 
vayudro» maQorsóovvse xal vQioUvos xaravayxácovciw avtov yj avrOic tà Ógtilóueva sigavsyxsiw xal vr» 
sUyvouodUrn» 5v 7zto0$ tÓ Óruóciov dyanioai, (croXgav, d$ avvü6 uiv Ó usyalonganégravos avyovardlaos 
xal nàáca Bon9na 5: KamgocOsv duvücOnuse xivüvvevsovdw &ní vs vais Lavaig e «e cie 10 Ónuóciow xai 
sis uépos vw Og&ilouévow xaraloyitouévass, oí dà dvreintiv i. nd ri Ünuocíay óyovra, vzv dacvraw 
meQiovo(av ysvouévrv xal éavrove Kio 5€ yooa$ élavropévove. moó0niov M4, àj€ nàci vois duavay  raopuvosi 1$ 
Ttapà i6 O7$ vzsQoyé Ó xarà xaigóv avyovotaluos VxoxsiGeras T]j T$ GT vsteQoyné (fovoiq va xai Gerh, 
er iid u£z9s TOU mapóvros mspülawras 


DE URBE ALEXANDRINORUM 


CAPUT X. 


Ei uévros BovinOy 5, a7) dvOoEorne 7) oí axquiagi: 9) oi kits dn 7] oi xv dxeivorv nÀngovrres vónov 
xarà yoQay Aóyow vigi QoOT,vas mrpocozo:g, Undg avri avroi xivivveigovaww* Doa uívios voUVtov 0 Deogali- 
craros maroiíQyms dni vocavras zu£oas dxteivóuevov xal dni vovrois vois 0pose, dy! ole dv tagà «7x &gyzs vrs 20 
eyjs$ Umtpoyys ngosragJein 7, raga «àv oaxrevraw oirrOsin.. al 0i magà vavra yévorró vw Aoyov Qóaie, ave; 
mavrteld; Éaras áxvpos. ot0à yap OV olacürzotovv aítías low Tivà fíagà ravra sapéynw vOUg 7tQOGasmEOue 
Toig éxácTy dgouspuévox aivíq GvyywQovusv, mÀrw ei uy émi vovrq vOv Àóyov ÀóBowv, dy' qv Ürmocíq 
gaívsaDa. wai nüvros (qw Qrvaw vast nàv 0gov ógrllove: 1ó Üruosiov ÉxningoGas Tj TZ» droyodeaw 
TOig TQaxrsvrvais 5 OxQuviagíois apéysv odpdAnay" vgóe cQ TOv maga Tavra alÀngóra Àóyor mag oid 2$ 
7tors zt0000jmov laov vois dusAaxovgiw alvas xai onoudvzew t5v éiongabsv zal ÉyUov «aw ayíav negiBoAav. 
1 si dà ó Ouogulégravos ágywemigxonos mapà và slonuéva doin Aéyov d»dywn» Étovaw oi Orogiléavatos 
oixovóuo. xal oi éxxAncuxDixo: v7 dy«srátns dxxÀncía «5v d»visiOsv e»uBaivovcav vq Ünuocé Unmiaw 
ádmiyvaivas oixoDev xai 4x «5s (üías avrdv. vnogvácsas. sí dà uj somogrioe av, x xdv cie dysovdtrs éxuhn- 
2 aeías xgnuávow ve xai mpaypuárovy TÓ íxavów Tq Ürauocíp yswngstas. ai di volapenes spa aan» v0 » 
OeogiAsctátov ériaxómov avroi QoUvas Aóyov, oí uóvov farai à QsÜouévey savais dxvgov, a. avroi r$v 
Unuéav Ospazséaovas vd) Ünuoaíq, 10v uaxagiarrázov razQiápyov, al 10Uto waqd yyourv avtov modltiay, sávcac 
S a/ross xal dzoxiwoUwtoe vOw goowtíotov dw Kyovdi wal vij& (sQanr'iens upá oc. s&i di dgyow zaoà 
tà Üimyogsvuéva Join vw Àóyov Ogsilovrs Ónuócia vai; Gai; vQazéLaw dgogicuéva, vovréctww 1 Ó avyov- 





Si enim hoc petent, aut. si iusserit gloria tua et e quoque tempore eandem administrationem obtinent, 
necesse habebit qui (unc est Augustalis et qui sub eo sunt devoti milites eorumque tribuni et officium 
eidem magnificentissimo Augustali parens et omne civile et publicum adiutorium, scriniariis tuis succurrere 
et perficere ut omnes, quicunque eiusmodi illationibus utrique mensae tribunalis tuae sublimitatis compe- 
fentibus obnoxii sunt, sine ulla mora imposita sibi publica tributa inferant neque contradicere audeant. 
Si quis enim ex iis, qui in utraque Aeoypto aut Alexandriae habitant et talibus illationibus obnozii sunt 
(excepta Mareota et Menelaita urbe, de quibus in sequentibus NM aequa sunt slatuemus), recusare solu- 
tionem aut in aliqua re adversari audeat, et spectabilis Augustalis tam militarem civilem magistratum 
habens et cohortium principes et tribuni non coegerint eum vel eos debita inferre et probitati erga 
studere, sciant ipsum magnificentissimum Augustalem et omne adiutorium cuius modo mentionem fecimus 
periculum subituros esse circa cinguía .. fisco inferendas et in partem. debitorum. imputandas ; 
qui autem adversari ausi erunt, bona sua publicari videbunt seque e serra  eiectos. Manifestum vero est 
in omnibus quae a sublimitate fua constituentur eum, qui quoquc temporc est Augustalis, tuae sublimitatis 
potestati et imperio subiectum fore, sicuti usque ad praesens iempus observatum est. 

Si tamen voluerit gloria tua aul scriniarüi vel traciatores vel qui eorum locum in provincia 
obtinent, Àóyov quibusdam personis dari, pro iis ipsi periculum sustinebunt; dabit autem eum dei aman- 
tissimus patriarcha in tot dies extensum et sub eis condicionibus, sub quibus tuae excellentiae imperio 
statutum aut a fractatoribus petitum sit. Si vero praeter haec Aéyos detur, datio penitus irrita erit. 
Neque enim ullis ex: causis ut praeter haec aliquis asyli Aóyov praebeat personis singulis titulis delegatis 
concedimus, nisi ea condicione Aóyov accipiant, ut in publico versentur et omnino intra certos dies omne 
quod debent A" exsolvant aut sufficientem. tractatoribus scriniariisve cautionem praestent. Accedit ut 

ui practer haec Aóyov a qualibet persona accepit, aequalis sit eis qui non acceperunt et intra sancta 
quoque saepta exactionem sustineat. Si vero dei amantissimus archiepiscopus contra ea quae dizimus 

óyov dederit, necessario dei amantissimi oeconomi et defensores sanctissimae ecclesiae damnum hinc publico 
illatum de suo et de propria substantia restituent. Si vero locupletes non sint, ez pecuniis et rebus sanctis- 
9 simae ecclesiae fisco satisfiet. Quod si ipsi invito dei amantissimo archiepiscopo Aóyov dare ausi erunt, 
non modo quod datum est penitus irritum erit, sed ipsi damnum publico restituent, et beatissimus patri- 
archa, si hoc praeter eius voluntatem fecerint, omnino eos a ministeriis quae habent removebit et e sacer- 
8 dotio eiciet. Sin autem iudex contra ea quae sanximus dederit Àóyov alicui qui publica mensis tuis 





1 malim rgogváteisy | 2 0r avrov M | 6 avrose M| | Oidouav Orzxors yovv M (an yovw del.t) | afrías] aov- 
eos yovv M (an yov» ] 


7 i6 inserui (post v0ÀurGss Zachariae) | 13 aliquid 
excidisse vidit Zachariae, qui supplet xai dni vais m0i- 
waig JoÓrnaouéveis non recte; fuit fere xai énl vais 
eirjoscs xavaBaAlouévass | 14 of «a dvrinsiv M er 
malim ex 4v zàgi | 10 «p om. cum Scrimgero vulg. | 
18 «óv] «àv M | 21 acc M | 22 à: Agylaeus) 
xvoía M | o$03 yàp à oíasUgnorovv Kroll) ovt yàp 


Aas Zachariae (idem ova Aaufavsw addit post. saos- 
x&v) | 25 «Q Zachariae) «ó. M | E mgogonov lsov 
Zachariae] vgónov iac M| dumAaxovsiw Kroll] dsxo- 
Aaufávovsww M, oix ànoÀ. Zachariae | 29 &siywervan 
om. M*, supra lineam add. M* | 31 dadouévoy Kroli] 
Asyóuevov M | 32 «oivo Osenbrüggen] t« 10. M (an v» 
toiov10?) || 33 praestat ggortido» vel qQovriG aov 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 795 Ed. XIII 10. 11 


eralo; 5 oí Àaumgótatos. vpioUvow (3) oi murtsvovces rw vayuarow, tie «a ábías xal Ts doyj$ naga- 
ÀeOvcovras xai Ospamaveovos vq Oruocóp tqv aviZv Lzuíav xai (durar ysvopevos xai oU mx&gióvTag uóvOv 
dila 05 xai vsÀevrrGawres* évélovrtas yoQ avtoi xal wAngovóuos vai$ rOwrvTaig àmavt5OrCa xal và avrdw 
mpayuava, dors evAagsiq vdv mowaw Lis GuaprávscÓGi voiuoVrOw uris Diagebyn» TQ)» ctowvyY, dygué dv 
4 10 nàv ógázua QiclvOsig. si Od vis dvayóusvov dgélorvo Ttpógomov íx Tdv ayimv stapiBó aov 5 1ózov 5 
5j wu duxoddw cj marron Écrci, Üri xal 1oUVtOv Ouoías xavtor ovmaQ 0 dgcigaDule vrsíDwvoc yéyovev 
lvoyov silvas xal ancsvsicOas GUv wAnoovónuoiw idíow xai diadóyow xai tois avrov zoayuaciw. dÀÀ «vrovs 
€ dpprai: vOUe wal vÓv müvra xivÓvrvov £yowras éni vovtq (pauiv Ó5 rove vQaxtevrüc xal GxQaviagiows) 
avrow xa) 5v mdgav» iLoveiaw wai tv Ókoíxnsiw v0V mQoyuaros Éysv, xal máyra tóv xavóva vais TQanétaae 
Tai; dais dx vé» eignuévow Ouagépovta móÀleow va xai ese xal zósoyv ixnépmtv vuí$ vganétai v7 10 
eis vmapgoyne, vj vs yevix] tjj vs iux], xal rois dAlow émudidovas ol& dv avróc Qiarvnaeuas. 


CAPUT XI. 


"Hus dà S9eonitousv, àvdyxmv Éyuv xów nigiAsntov abyovoráluow xal éxcu)vew Oi$ t£ wagà ToU 
doV Dgovov avaAlouévous tis voUTO xal voOi$ TQaxrevraig xai Gxguvaaglois ft0& tq) mÀmporwTs tÓv avtOv TO:0v 
1l dni vais síGmpaleg. rai OpQGadis aiTOUS wai dis Tv yevixzv xai (Qixz;v avagegousvaué TQámebav. si di 
vivas Gvufaín tdv 4x TOv tignuévawv yapdw dyvonorsiv msgl vÓ Üruócuv xaí twwa vaQayZnv nmgaügca: 15 
mowiv, iva dsagyouv trv donpgabuw, Oeomitousv aDuav Eysuv 10v TQaxrsvtüV 5t0& TOUS OxQuviag(ovg Tyr 
Tov iméyovra tTrv vób:ww atrOv OyÀa ravra waducrüv rd uayalongenagcrátg avyovoralip, vOv dà oixeiq: 
xavÜUyq: xai t5s stiDoutvrs attQ xábuos xaravayxdbur rove arQatiras duvreiw 14 rtQáypati xal Gvveysiv 
Tov; dyvcopuovoUwras xal dzasrüv 1à ais (Gai) TQazLais Ogtióuava oixti xuvdivq, avs did ve v6 
mohrrs did vs 175 OTQat&cTixEe yüpóg ravta &vvousva drvnegÜsrov Éynv Tuv siongaliw vrv s dmi v5v 20 
peyilrv vaótQv móhw sogopáv. asiÜorcow tüw ce Aaungo viv avv 1piflorov và [xe] ávdorotdrow atgatso- 
TOv wai uáligva vw dw avroig zQmievóvrow, Ot. TOvtOv &( jqUwyurOsay wai uy Ttagagxevágovauv avrovs 
&mavra zpabc. Omóga eiQnxaurv, wai sspi TOv GiTOEOV levis: mapaxaraggsOrgovras yàg avrai 
Ta0à TOV xatà waigóv avyovgtaA(ov xai siGxouiGOTjc0vrca Tai; Gai vQamiLaué oixtíq xidivq, xai Oruevaiv 
vmocrQSovta, of 1s Anuzgóraro. avTOv cvQiovyo: xal oí dy ac1ois stQurtsvoyres (oisag xai xepadaxiv Tiui- 25 
(av sviaBeioO'ocav), xai 10 niv ráyua ustactüw x tie yolgae dw vois stoQperréQu) TOU "Iovgov 5jto« davov- 
$ Bíov moiauoU vÓmzO:6 usraisÜTGrra., vOis dxsig8 Jipitols Tis magagvAaxre Évsxa Tgoxaprsgijaov. avrot 
1s 0i mgós tO Ürmuóciov dyvmauorzGavrsg xai vZv TOiavTQw üváyxrnv dvausivavrts Üyuevaiv v8 xai dLopíav 
vnocT5covrci Üivexz, v9v ap ubt a stpoeng xai Ivrvoivrow, aizsg eigiv dn" éaydvov tige ee voU. Eibsivov 
llóvrov xaro:xrGOvrsé. Ty» dà avrzv xai Óuoíav ggoviida tQ 7QiBAéntg avyovovalig énitiOausv xai 30 
mogpácss TOv largitionalicoy círÀcow xai ndwrww» vàw ngoorxóvtaow &is vàs Ouaice quOv Aagyvrióvas, dvv- 
Opévow mag avrov xai Thé aUTOU Tü[so (18 atü TV Apavdoéev avrSv Sr& xara Aliyóntovi c ugorépas. 
wai yàg tovrow yuiw y avt; xaOé4oryxe pgovrí xal zgogzxow égviv avrtóv 1s xai tjv avTOU Tdi xivOvr p 
oixalq movoaiv i5; siongábaos vuv largitionalicow veAdw xai vd»v aivubwv azagdv tdv i$ rds D'eíag rudv 





deputata debet, id est sive Augustalis sive clarissimi tribuni sive priores cohortium, dignitate et magistratu 
privabuntur et fisco hoc damnum restituent eliam cum privati facti erunt, nec viventes solum verum etiam 
defuncti: tenebuntur enim ipsi heredesque eiusmodi exactionibus et res eorum, ut poenarum metu nihil 
4 tale committatur nec. poenam effugiat, donec debitum totum eaxsolutum sit. Si quis autem personam 
ream 6 sanclis saeplis vel locis absirazerit aut etiam exactioni inpedimento sit, oportet etiam hunc 
omnibus omnino quibus exemptus lenebatur obstrictum et exactioni cum heredibus suis et successoribus et 
rebus suis obnoaium esse. vero ut dictum est, qui omne periculum huius rei subeunt, tractatores 
dicimus et scriniarios, eos etiam omnem potestatem et curam rei habere totumque canonem qui mensis tuis 
ex dictis urbibus et provinciis et locis competit transmiltere mensis sublimitatis tuae, et generali et spe- 
€iali, aliisque tradere quibus ipse constitueris. 

XI. Nos autem sancimus spectabilem Augustalem necesse habere etiam opem ferre tam eis qui ad 
hoc a sede tua mit(untur quam (ractatoribus et scriniariis sive ei qui eorum locum explet in exactionibus 
ad eos pertinentibus et ad generalem et specialem mensam referendis. Si qui aulem ez dictis terris 
improbi circa fiscum fuerint el aliquem tumultum excitare studuerint, ut exactionem effugiant, sancimus 
dicere traciatori sive scriniariis sive ei qui locum eorum obiinet de his certiorem facere magnificentissi- 
mum .ugusialem, hunc vero sui ipsius et officii ei T anheures periculo cogere milites subvenire rei et com- 
prehendere improbos et exigere quae mensis (uis debentur proprio periculo, ut tam civili quam militari 
manu haec agiiata sine dilatione exigantur et in magnam hanc urbem importentur. Et sciant clarissimi 
&ribuni fortissimorum militum et maxime primates corum, sese si hoc neglexerint nec omnia facere eos 
compulerint quae diximus, annonis quoque periclitaturos ; retinebuntur enim hae ab eo qui tum Augusíalis 
erit et inferentur. mensis tuis ipsius periculo, ei bonorum publicationem sustinebunt. clarissimi eorum 
tribuni et qui inter ipsos primates sunt (qui etiam capitalem poenam metuant), et universa cohors e regione 
mota in loca quae ultra Istrum sive Danubium sunt. transferetur, ut illis limitibus custodiae causa ad- 
2 haereat. Ligue ipsi qui in fiscum improbi fuerunt et m necessitatem expectaverunt, publicationem 
bonorum el exilium sustinebunt perpetuum, in. Sebastopolitanorum et Pityuntium urbibus quae sunt in 
ore ultimo ««* et Ponti Euxini Ahabitaturi. Eandem vero et aequalem curam spectabili Augustali 
imponimus eliam largitionalium titulorum nomine et omniun quae ad sacras nostras largitiones pertinent, 

uae ab ipso o/ficioque eius sive in ipsa Alexandrinorum urbe sive in utraque Aegypto. expediuntur. 
am haec quoque aeque mobis curae sunt, et oportet eum eiusque officium proprio periculo curare ex- 
aciionem largittonalium vectigalium et omnium titulorum qui ad sacras nosiras largitiones pertinent, ut 





1 7 add. Zachariae (cf. 184, 10. 185, 21. 25) | 5 aye | c5] voie M | 28 dvayxaíav M, corr. Agylaeus | 29 «zv 
szagsBólow Zachariae] avvàv xóliov M | 6 névros | Kroll] «7 M || zx«g. dativ cum Scrimgero vulg. | post 
MM, corr. Zachariae | 8 xi Zachariae] *aà M | 14. dva- | v9 (sic) lac. 10. fere üt. ín. M, «56 (4, xai) 
gosoojsvav M, corr. Zachariae | 15 v»va M | 19 sais | Zachariae, malim tjs (vxrxoov dm) ci. 31,26 | 31 lar- 
add. Kroll | 21 vs prius om. cum Scrimgero vulg. | vs | gitiovalicun M | 33 5j avrz; Zachariae) avv M | 34 
alterum del. Zachariae (cf. av«ovs. |. 22) in post Ov | largitionalioen M 
Jac. $ fere litt. in. M. (Ovimeg?) | 27 Aiséveus M] 

UL 99 


Ed. XIII 11. 12 196 DE URBE ALEXANDRINORUM 


dwgxovcow largitiovac, eve và$ rosxróras Ünuocías sicpopüs vàg vois Dsiow cuv apnorrovgas ÜrGcvgos 
wai sigsodrrecO n. xai vajc ÓDuaíau vudv sicgápsa Das Tugitióos perà xavrós xiwÜUvov ToU suspiBlentoy 
evyovsvaliov wal vic maouévne aürq vübsos. ai yáp vi: voVraw ausinOeín, xiv)vvos aU1üv nagurvisrta 
dni vs vjj deyj dni x* vjj mrapuovaiq vjj oixsíq, xal ov uóvov Koc émi «5€ ágyjs daviw, dAlà xal Varegov xci 
dnsdàs ravtgv ànóOowo xci xarà Diadóyew avrov xai xA govómey * évéperas yap «ais tosavraus siazxQátenw 5 
ow avrór uóvos, GÀlà wal wixgorópo: avrov xai Quádoyor, los dv máwra pocaav và vais Dríasc rnv 
8 largiióswe éx ràv morsraygévov avrq vómov ÓpmAóueva. xal ovre Aoyov dcviias wis wapétss vois 
vaoxsuivowu avr mÀge éxsivow, oi xaà v0v wivÜvvov e * * T6 alamgáksors xaPánsg signvas ywopévris siv- 
Üórvo vov xarà waigóv nspiBAémTov avyovavadíov xai vr ziDoudvns avrq válsos, vov Ji yonuávo xare- 
uivav imi voUs wad'uguouévovss vàv Üsíev largitióvov nalavivove, ols vovvov néla Ov uípovs, xai ld 
vov dÀÀoes crsÀÀouévovs émi roVio magá voU mQoscroOs v7 avtrs sUxÀAsoUe apgie dvOoLorárov dpyowtos. 
xai ovre Ádyov Gvyyogrsova. Üovval vwa mapà và ÉKunoocOev Üwryogsvuiva ovre éunólugua vs yevecDo 
megi vàg siomoábus. Ts xaDocimuévo: crQavid raa [7] oí év vcie xolpaué éxsivaus wai &v vais mólecuw 
Ovis; tà avTà miíGOwraa, 8b u$) xüxsivos Guvvoww xa) (x vQónov mavros dvvgOain rà largitionalicà xgraara 
xai mi vov$ eis roUto GrsAÀouévovs xavafAnOuin, xal yévrvas ém' avrois ràca nooDvpía xai siGzoakis, 00r» l5 
wai áni vois dgxagíoss yevéadDas Ourvatdpuada. 


CAPUT XIL 


dílousv dà wal éxsvo vq msQufMdrnto abyovavalig, digva dp ümags DvaxeAsianO'as xal atgavsarras 
wal maydoyaus wai voie và Üruócia mQárrovoa và 9mO vj» avrov maÜscraa Dioíxnciv vs xai étovaíav, ov 
pvo: dvvacD'as «ove maydeyae dyvapuovoUrras 7 napi vóv Girov f| mag] và waUÀa rj mpi và dila Ónpódia 
Tà dwpjxovra ais sipruévais aivíaas 5j vaic xarà yopav Üamdvais &noxivsiv xav. ébovgiav" aÀX si vs mQdr- i 
TO» xaxóv, OUx amoxiwros uiv avrov, év dg dà xaragi,Os wol mx&QiGxon!Gs érégows rove tQ 
modyuaTi xgnonivovs ógOus xal dmawra urvícH évraUJa vj Ogoóvo vd c xal Ód avvov vj Bacileis, 
éc1s fjude ndvra yiwoóoxOvtas và mQoOrxovta mpávteiv dx vs Tjj Tw OUx Op OS TQ mtQdypuats yorigaptvoy 
dxBoÀy éni va Tjj vÀw dzileyévtow nayaoyow sk ya Gvvidoiuev ragrdos. xal sapgadóos «dw v& sic «ài 
l mayapyíae ávyxóvtow «dw va sít r$ oVoías và& aUrüw. dáAÀà xai (oi) molavevóusvos oi va navà "dAetás- 25 
Spnav P gem xata rás Üío Jiyisrovc Vzowsicovta: aUtQ), wal nádwree 000: Üruócia ymugiLovsuw dv «aic vmo- 
wéuivaug avrQ xoci val; &ígmQdisgww drmovsvaurufva vai avrOU* düsuav Éyorros, xav sig érágas vivas 
slew xolgae vas uy vxoxsiuévag avrq, xai dys»w sQoc éavróv wal alGmorrrev va Ünuocia, xal sk Teese «aw 
xexr5uivow áni Vedevisciet 5 dv Aiyvntow dvo évigoU. Oidyowv 9j oixoiav (4v) éxagyicue ovy VxtOxeuud- 
vais avrq, xai sovrove énavayaysiv eis Tv arstéAixov. yopav, aote uródiv dnnóducua «oie Oruoaiow yevéada, 9) 
TOie VzuOXé&uévOIG GUtQ. TaUvTOU vovrOv mQarrOudvov, ei xai vies ÓgsiAowv Ünuódia nyixovtra vais vpazazaas 
Tai Gcaié, xai oí rQaxrsvrtai wal oí vOv éÉxsivow smÀngovrrss vÓTO» wai Vroxa(usvo: roig siGmQdieg: TI 
yevexüs wah iduxjs wganéQne TowUrÓ T. ÜjÀov avtQ) xataGTíOMaw* wal éml vovTq yàp Ouoíes mai £xstápites 


huiusmodi publicae illationes quae sacris nostris thesauris competunt et exigantur st sacris mostris largi- 
tionibus inferantur cum omni periculo speciabilis Augustalis et o/ficii ei obtemperantis. Si quid entm 
horum meglectum erit, periculum. ei imminebit tam de magisiratu quam de substantia propria, idque non 
solum dum in administratione erit, sed postea quoque et postquam eam deposwerit, et in successoribus 
eius et heredibus; etemim obnoxius eri talibus ezactionibus non ipse solum, sed heredes quoque eius et 
8 successores, donec cuncta expleverint quae sacris nostris largitionibus debentur ex: locis ei subiectis. Nec 
Aóyov acviíae dis qui e$ subditi sunt quisquam dabit praeter eos, or etiam periculum sustinent, si quidem 
exaciio ul dictum est periculo fit spectabilis pro tempore Augustalis et. officii ei obtemperantis, pecuniae 
vero numerantur devotis sacrarum largitionum palaiinis quibus haec pars curae est, MM qui praeterea 
ad hoc mittuntur a gloriosissimo praefecto huius incltae administrationis. Ni jyov sinent dare 
quemquam praeler ea quae aniea dicta sunt neque impedimento quicquam exactionibus fieri. Devoti 
autem milites qui in regionibus illis et urbibus sunt eadem sunt passuri, nisi et ipsi opem ferant et omni 
modo largitionales pecuniae cogantur ei eis qui ad hoc mittuntur exsolvantur, et in. his omnis alacritas 
adhibeatur et exactio quantam etiam in arcarits adhiberi statuimus. 

XIL Zribuimus autem etiam illud spectabili Augustali, ut ín omnibus imperet et militibus et pagar- 
chis et eis qui publica tractant sub eius administratione et potestate constituta, non autem ut archas 
fraudulenter se gerentes sive circa frumentum sive circa naula sive circa reliqua publica quae titulos 
quos diximus aul provinciales sumptus pertinent pro sua potestate removere possit. Sed si quid mal 
fecerint, non removebit quidem cos, sed sub custodia constituet el alios anquiret qui recte rem administrent, 
et omnia huc sedi tuae et per eam imperatori nuntiabit, ut nos, omnía cognoscentes ea quae convenit 
faciamus tam de eiectione eorum qui non recte rem curarunt quam de electorum pagarcharum si nobis 
1 placuerit substitutione et traditione eorum quae ad pagarchias et quae ad bona eorum pertinent. Sed 
eliam curiales tam Alexandriae quam in utraque Aegypto ei subiecti erunt et omnes quicunque j 
tractant ín regionibus ei subiectis eius. exactionibus atiributa. Kt liceat ei, etiamsi in aliis regionibus 
sint non ei subditis, eos ad se ducere et publica ab eis exigere, et si qui eorum qui Alexandriae aut in 
utraque Aegypto possident alibi degant vel habitent in. provinciis non ei subiectis, hos quoque reducere 
im regionem quam deseruerunt, ut nihil impedimento sit publicis quae ipsi incumbunt. Quod idem fiet, 
si gui publica debeant ad mensas tuas pertinentia, et tractatores Eds eorum locum explent et exactio- 
nibus generalis vel specialis mensae inserviunt. eiusmodi quid eum reltulerint: nam etiam in. hac re 





1 r.ónas M | 2 largitiosi M[| 7 largitiosin M | 23 ywweexovra M [24 mavpagxov M 
] Aóyos M | 8 excidit fere ped | 9 uexafaAlo- | Agylaeus | dyxavaotsoss m] 2 
uévov M, corr. Zachariae | 10 largitiónon M | 11 4zi | chariae | 25 xar, MI Tmonivev M, 
Tovrq cum Scrimgero vulg. | post àgxovros nonnulla | Agylaeus | 27 xàv riae] «aj M | 29 dv add. Beck 
perisse existimat Zachcriae non recte | 12 avyyogrosoc | | vroxsquivow M, corr. Zachariae | 31 a91q Zachariae 
M, corr. Zachariae | v«v« Zachariae | 13 7j del. Zacha- | (qui etiam &xsxsspávoss)] vois avrov M | 32 &xsivo M^ 
riae | 14 lagyeriovalioa M | 18 savágycss M | 19 | | drixsiguvo: M, corr. Kroll | taic yevixais xai (damas 
mardyag xq 22 à.à vavro? cum Serimgero vulg. | | vpazéLau M, corr. Zachariae 


RE 
ik 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 797 Ed. XIII 12—15 


xal áfe, vovrove, QT xal abroU$ zagà vow rgaxrsvrOv rà dàw vnouévsv ijv songalw* o) Óvvaudvamv 
tÀw ógnáóviov xai dv évígow óvrow tónow magavoágagÓas vóv avyovardisov dni vj va»v Üruoaíow aitíq 
es P epe avroí; JuagTnv xadagramra. Oma wal émi rw largitioualicov dsasrrsaow yivia Das 
BováóusD'a. 


CAPUT XIII. 


"TPauólowuros dà dv rai; silongdEascww Kavas ggovrié 1q napiBAénro ajyovaraAiq xal Tjj tiiJouívr avrQ 5 


1Tábu, pr vnáo 1s T26 OrQariarrix;c Kavas Qanavns, vic v8 dv vMisbavOQsiq «zs va du] vOv Ovo Aiyvntow, 
TO» ts [mi poe pni Colsuvíow vsdw «is psydlré và "disbavüoéom mólsoe wal rdv dentágen 
ziyvmrow Dai roivvv rajra xwüovq tov undi rnc avyovaralív xal v5$ zaiDouévre avvQ discs xai 
énuairaigOa. xal éxililonOas, oUxérs 10V nodyuaros smpavrouévov dià zoU Gxguviapíov trs 07$ VzreQoy7s, Ov 
dx vov GrQaruwrixà Ouoweiv GroaTiorróv xalovcuw ^fiyómTua: dÀE ovros uiv xadánab nemavcera, 0 di 
mspíBirnrvos avyovgctálos xal 5j muOouévg vábus avvQ Uv Omoiíov dw BovinJaín vgónow olxsiq xwvUivo 
Tür sisngabww mowjCsrua, wal vr» Janávz» xognyrca vois xaÓcciopivos ctQariaram mags ois dni T6 
AMlatavipéov idpvutvou «ec tjv éniBdllovcav avrog dxvábns Qandwz» dx tv vnoteraynévav vónow ve wal 
nólsov, xwvOóvq oixsíg tqv siangabi rovrov (0i) và» xaPaciudvoy gvQariarriv. sto Uusvos. 


CAPUT XIV. 


10 


Livayxácné dà xai vÓw xarà wcigóv Bivdima v6 MisbaviQémw mdwra và nag avrov ywóusva Jama- 15 


wüuara xodca. éní rs Z6 éxmvQecaos vOv Ünuodim» BaAawsíew émní t8 vois dÀlow colsuwíow áxacs volé 
7t0lvuxok, dzsp ndwra vróxsTas mro 1qgds xuaw 1q Os vwóuq. Tus dmoygag; dnÀocs capu dx 
mtOÍ»v v5 TaVTa Gvvdysras Os wal r(rÀow Jjto« mQopddsew xai xQoGOmOv, wai sóga Ágtl xal óvviwa 
zQogüxs OuowaiaDas vgónov, Ónlads vàw coÀsuvíow wol oca moleixà xaOéotgxs Jamavüpara imi dvo 


Ziyimtow xvüUvq vov émiymgíov vaw Ázagyuv vovraw ügyovros énididouévory aie avrai mólacw. mi 20 


Qi ys voi; $n toV nspiBAértov avyovavaAMov xivüuvq: oxi xal vis atvov 1áfame DuoierOraouévois dünav 
Hab xai Aóyov Üidóva. wai mádwra zQdrrew mag v Àvceveleww *qp moáynate vouíaesev, ola xov xvOvvov 
mavrróe sis avtóv vs xal rZ» avrov rüjww gegouévov. Onlady *àw Jamavrudrow vw ywouivow éni v5 
1 "ÀlLavügíov nólos xaxà v0 civnOes qeyonévow 0j dxaivom, ot uéxos vuv TaVta mpárrovss — undevós 
xarà mgópagiw oU O7O:w ur vnoxscÓuns vq siQifidrto abyovavaliq nbi 

Aíov wal *á$ avrov vólans dDsloxaxo)vrow xaí wa dolo» 75 dv zais aiaxouudaie jj dv vade xÁAcias. TS 
aícías dufoÀAje mowvuévov, dÀlà vó ngàyua xaDapde nparróvrow xal Undo Tíe TOU xowoU gQoviidos 18 
wai AvgwrsAaías, sidórcw O0 toV modynaros dmagaívgrov xal yiveGxóvrow, o nó vv écyárnv Écovias 
Tiucpíay, OU. uÓvov sk vs waxovgyrjatiay, GALA way si viva mapgivosay xag) v0 ngüyua moabuav. 


CAPUT XV. 


avri TOU zsgiBAérov avyvava- 25 


Kóxaivo Jà dweveyOiv juiv magà ie cie vmagoyjes Üsiv quj9muev éyyQdwas vqds vj vóuq. mav 30 


yàe dragsvewpávm f en dvloborge xazà Qv sigruévnv vOw AÀsbavdgéow sÓÀiww avgav dv T] nwwvj vij dmi 


similiter mittet e(. ducet eos, ut. ipsi ue a íractatoribus (uis exactionem sustineant. Nec poterunt 
debitores in aliis locis versantes Augustalem praescribere in causa publicorum, quasi non sit competens 
eorum iudez ; id quod etiam in largitionalibus exactionibus fieri volumus. 

XIIL — Reliqua vero in exaciionibus cura spectabili Augustali et quod ei paret ejfe ea erit, quae 
de militari erit impensa et Alexandriae ei utriusque. Aegypti, et de civilibus et sollemnibus sumptibus 

Alexandrinorum urbis et utriusque Aegypti. Oportet igitur haec periculo spectabilis Augustalis 
et officii ei obtemperantis et exigi et praestari, negotio non amplius tractaio a scriniario tuae sublimitatis 
quem Aegyptii propter administrationem rerum militarium ovgatsróv appellant: sed hic quidem prorsus 
€essabit, spectabilis autem Augustalis et officium ei obtemperans quibuscunque voluerint modis proprio 
periculo exactionem faciet, et ——— praestabit devotis militibus omnibus in Alexandrinorum urbe 
lationem habentibus et in utraque Aegypto collocatis, el competentem eis deputabit sumptum ex subiectis 
locis et urbibus, proprio periculo devotis militibus horum exactionem facientibus. ] 

XIV. Coges vero etiam vindicem qui quoque tempore esí urbis Alexandrinorum omnes impensas 
ab eo faciendas facere et ad calefactionem publicorum balneorum et ad cetera omnia civilia solizmaia, 
quae cuncia sacrae huic nostrae legi nominatim subiecta sunt. Quae descriptio distincte declarabit et ex: 
quibus locis el titulis sive causis ac personis haec colligantur, et quanta sint et quomodo administrari 
debeant, videlicet. sollemnibus et quotquot civiles sunt impensae in utraque Aero periculo provincialis 
harum regionum magistratus hisce urbibus tradendis. in iis vero quae a spectabili Augustali proprio et 
officii eius periculo administrantur licentiam habebit etiam Àóyov dandi et cuncta faciendi quae conducere 
negolio putaverii, quoniam omne periculum ad ipsum eiusque officium refertur. [mpensae nimirum quae 
1 in urbe Alexandrinorum [iunt ex more faciendae sunt per illos qui hactenus eas tractarunt. Nemo 
aulem sese speciabili Augusiali non subditum esse causatus ac ne ipse quidem spectabilis Augustalis 
officiumque eius prave se gerat aut fraudem ullam sive in illationibus sive in felicis embolae vectura 
committat, sed negotium pure peragat et pro rei publicae cura et commodo, cognoscentes rei necessitatem 
el scientes ultimo supplicio se fore obnoxios non solum si quid male fecerint, sed etiam si quem dolum 
in ea re adhibuerint. 

XV. lilud quoque a sublimitate tua ad nos relatum huic legi inserendum esse duximus, Omnia 
enim perscrutata gloria tua in dicta Alexandrinorum urbe invenit in tabula, quae temporum erat Ana- 


3 laryeciopalioon M | 7 4i seclusi, Érà Agylaeus, 9rtég | éxididouévov M, corr. Zachariae | 21 -1ov asyoveraMov 
14 tÀv Zachariae | éxa1£pa aiyónve) M, corr. Agylaeus | in litura M, acyovavaMov in marg. repetit M? ut vid. || 
(dv add. Osenbrüggen) || S Gat Agylaeus] &£ M|| 10 an arga- | 22 vogsaOsisv M, corr. Kroll | post ajyovavaliq 
twwrrixóv1 | ovvoa M | 12 76 Osenbrüggen] voia M | 13 | talia fere addit Zachariae: vvapévov mapaypágeadas 
lacunam deerit Zachariae supplens: TOig à dv évépaus | aivóv, diGTa návtow rvyvopoOvoUyTov TQv siampabuw 
nólsoiv éxavégas Aiyomvov tr Bears (nune voie J' GÀ- | yivagDas: sine causa | 21 srosoUpavos M, corr. Agylaeus 
Àois) ; malim xai vois éni vo ert xaOvnuévow|14 | | 28 post Avairelsíae excidit. verbi causa dygvzvoi v- 
dià addidi; moiovudva coni. Zachariae | 20 dgxóvrow | tow | 31 ztvxrz 17 M] zvxtidi Zachariae 


99* 


Ed. XIII 15. 16 798 DE URBE ALEXANDRINORUM 


TOv xgóvov vacraciov voU «€ svorfoUs Autres, neixa Mapurvóc ó vs dvüoLov (uvüugs) £x  avtQ và 
mgéyuava éxgarva, xavractjva. Ünuocíay mwwr)v, Horapewos TrvixaUta và ÓruoSíam cvs Miefavdpéov 
mgoura Os warà vO TOU Bívdixoc erum, dv fj nvxvj dwaypdwaro vOv rov éLaycyiíov vivlov éxpipovra ua- 
gópos aitíaie yiMove (vEO^) xovcovc oVras* vsrpaxodíovs udv dvevrxovca dio yovcoUs toic Ónuocíow fala- 
veíois vij6 avs mOAenS, revQaxoc(ove dà dvvéa xai Üéxa «vq xalovutvq avrixavOdgq. xal tevcaxogíove nzv- 5 
rXjxovta Óxtà xovdov; mQós YQ rgicM TQ àmodá TO» vajAov, o selva: và dmoysypauuévov àv yilious 
vérgaxogíoig ébnxovra dwwía ygvgOie. ysvécDa. Üi Üovagov wal msQumoingww magà vow ^ petadhr dl 5 
avrpj aitíq tov éEayaylov vouiGuátew Q, tüv dà xavà xcigóv avyovoráluw vQaaxocéove sixocs yovgovs xo, 
[snas Unig moa tgidxovra ÉL, oU; avrüs magéynu Tj innelonia tie sigruévrs vàv Aiabavdgdov nóhceos: 
xai voivo TÓ GyZua uiivas O9 uóvov (dmi) vie Zmgatnylov vov évoborárov àgyye, dÀli wai máégps Tij ew- l0 
Tépaé émveuáGsos TOU cd pire xvxlov rre mQÓ évdw scmrrexaídsxa, dE dxeivov dà vivàv. uiv. óqOvpuia 
Tvüv à xaxovgyiq và Oi mAscvav xÀomj 1Ó ngüyua ward uixgów éAavroOTrvas, xai dzoctspsioD ua xai 
1à Ónuócia faAavsia iy TÀw T&tQaxocimw évevixovra Ojo vopiGudvaw mnogóTrytOs xal à vavAa Tis Tw 
mertaxogíov nxtevinxovra Óxrd) rjuiGso; vopicudvav aíGpogas, mgopagsoc avrois Do«/Gre x TOU Tiva vOUYO 
uiv dx cjc avÀZs ToUro Üà dx vov ÜDgóvov rdv cv dósav davrois xaracxsvácas xal moixa éxgégeuw xsod- 15 
nov; TZjs sigmuévne tdv Ldlebavüénw rt0Asaw xal Érapa didy, &mag Ünóxevas vd voioVTq? TéÀas xci OvTOM 
dAavroOTvas xarà uixgov cnv slonuévnv nó. 
CAPUT XVIL. 

moüsyouevos voivvp vw gr» Onspoynw xai rovTOi ÉnigTGGa» wig Lr prs Và» mexopug udvarv 
TigÀ mavrsios ToiUrow Üwiow (7) doyexaow vUnav M es T« xaDecvávas &ALx nàwras dxryevo)Gxsiv TOUTO 
€ péyos «àv xpóvow Zugavryiov vov évdofordrov 4d(docav, uires tóv mepiBAsmTov avyovoráluow misiova 20 
Qandwyv vivà mowiw mapà tzv ÉungogÓ:sw xai dni vaw vay Jroargyiov vov évOobordvov nolstsvoa- 
Aivnv, uita xe«vü xcwvorOméaw vivà mpoddrmrecÓas vv ade dxsivov wai éavtq éxJuxeiv, &AÀà wai vó 
doyaiov gwÀayOYva« Gyiua vÓ péyo« Zrpavryiov vo dvUotordvov wal ajvroU' gris gilovuxíag dgogurv 
do95va. vd Ts xarà waipóv «vyorcraAíg e* e, xal vóv uiv ox ov láfo: Mynv, xóv 08 oc KAarzov Aofo, 
GÀX dx Wü OÀne mocóryros vw yov Óxvaxocíav Pid acus dyvéa vouicuáraw xovpirO Tas tgiaxoctove 25 
áEjwovra évvéa yovcois (ovióueXa yào wai v« gihavOpororegow cis àxpige(ae coüLa,): xal Üià trjv vov 
xarà waipow avyovavadMov evyxgórrg.v dÀÀowe yiMovs mewraxoiovs sixoGs que uóvovs íx vov íthov 
sícpépac as, dE cw» rovs vgeuxogíove sixoc. yovcovs éuvriQ Aoyiiva. Ó mapif. ? avyovatdleos npogdca 
TÀw 1Qidxovra BE mohow, ove dvdyxr nagacysiv aveq) dni «jj énmoloníq «re 4AetavDotmv xarà vó GvorDev 
xoarov» &Oos, vovs dà vnoloinove ziMovs Diaxoaiove xatnAoyi,ia Das aUOue «ütq. sie «às e«t0ue xác davrov, 30 
ovro *s 1Ó mpüyma svAvtov alvas wai tjv dpyaíav gvAdcrov O0dóv wai urÓsvi ravvslas áüsiaw x 
mageyóusvov. 1j yag tQw Ünnocimv Balavs(ow éyxava& wai vq? dvrixavOaQq (xal) vois Ünnogioss wavAos 
4E diigowv aiviv « « » àanoygagi; vjUs «qQ Osíq vong ÓrÀAovras. 


siasii piae memoriae, quando Marianus gloriosae memoriae sub eo res administrabat, extitisse publicam 
tabellam tum, cum Potamon publicis Alexandrinorum urbis rebus vindicis loco praeerat, in qua tabella 
descripserat exagogti titulum diversis causis mille CCCCLXIX aurcos ezpendentem. in. hunc. modum: 
quadringentos nonaginta duos aureos publicis balneis eius urbis, quadringentos undeviginti anticantharo 
qui dicitur, quingentos quinquaginta octo aureos cum dimidio susceptori naulorum, ut descripta summa 
mille quadringentos undeseptuaginta aureos efficeret. Postea autem ctiam acquisitionem eidem exagogü 
titulo a curialibus factam esse aureorum C, et Augustalem qui quoque tempore erat trecentos viginti 
aureos accepisse pro triginta sex equis quos ipse praebet ludis equestribus dictae Alexandrinorum urbis: et 
hunc statum mansisse non solum per gloriosissimi Strategii administrationem, sed etiam usque ad secundam 
indictionem praeteriti circuli, quae fuit ante annos quindecim. Exinde autem aliorum neglegentia, aliorum 
dolo, plurimorum autem furto rem paulatim ímminutam esse, privarique et publica balnea quadringen- 
forum nonaginta duorum aureorum summa et naula quingentorum duodesczaginta dimidis aureorum 
fllatione, occasione illis data inde quod nonnulli partim ex aula partim a sedibus tuis veniam impetrarunt 
exporíandi etiam sine vectigali tegulas ex dicta Alerandrinorum urbe et alias species quae eiusmodi 
vectigali obnoaiae sunt; et sic paulatim dictam urbem imminutionem esse passam. 

XVI. Laudantes igitur sublimitatem tuam quod etiam in haec intenta fuit sancimus neque ex talibus 
omnino divinis aut praefectoriis formis a quibusdam impetratis fructum ullum i sed omnes persol- 
vere id quod usque ad tempora gloriosissimi Strategii dederunt, neque spectabi ugustalem ampliorem 
impensam facere ^ aniea et temporibus gloriosissimi Strategii usitata erat, neque novata re attingere 

wam vectigalia illa et sibi vindicare, sed antiquum statum conservari qui fuit usque ad. gloriosissi- 
mum Stíraíegiwm et sub co: neque contentionis occasionem dari Augustali qui quoque est tempore et 
vindici, quorum alter se mihil accepisse dicat aller minus accepisse, sed ex universa summa mille octin- 
geniorum wndenonaginta awreorum remitti trecentos undeseptuaginta aureos; (volumus enim umamnius 
quam accuratius agere) et adiwvandi causa Augustalis qui quoque lempore est reliquos tantum mille 

uingentos "e aureos ex eo litulo expendi; ex quibus trecentos viginti aureos sibi imputabit specta- 
lits Augustalis nomine triginta sex equorum quos necesse habet suppeditare ludis c urbis 
Alexandrinorum ex consuetudine dudum valente, reliquos vero mille ducentos rursus sibi in annonas suas 
imputare, et sic rem expeditam esse et pristini modi servantem et nemini prorsus improbitatis copiam 
praebentem. Ad publicorum enim balneorum calefactionem et anticantharum et publica naula ex aliis 
litulis impensas destinavimus, sicut subiecta huic divinae legi descriptione ostenditur, 





1 uvripne add. Zachariae | 4 vE9" addidi (cf. .629.), pro | suspectum | 2& lacunam persperit Zachariae inserens v$ 
ovas posuit Zachariae jxovra M | 7 dà Vavspov | vs ànodéxrg «àv "ler sed vindicis potius mentio 
Zachariae] Qevregov M | 9 ovs avrós nagéys E. Sehnei- | ercidit | 27 non plana haec; &Alovs (uj wavagAaves 
der] eaavroe nagigu» M | 10 gaivas Zachariae] | data) Zachariae mon recte; malim certe (1096). dAlow 
slvas M || éxi. 15$ Zachariae] tov. M || initium. cepit haec | 128 -— Zachariae | 29. soÀow Agylaeus] swv- 
indictio kal. Sept. a. 523 | 12 dsvaaregr;ja Das imger | Adwvawv M | 32 xai add. Beck | 33 excidisse monnu/la 
non male | 18 émodeyóueSa M || 19 towUrow iov | cognovit Zachariae qwi supplet: "nes &gepía 3v 
Gpyixóv tvnov M, corr. Zachariae (5j add. R. Schneider) | de «5; vnovsvaypnévy | dnoygags 

[20 et 22 ura Kroll] unà M | 22 wai post dÀÀa 





ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 189 


Ed. XIII 17. 18 


CAPUT XVII 


"Enni; di vov Magsowg» vmaDngxausw vd /ifjvxq xara wal sixós vivae «Gw dn v6 7fAsbavdodanv 
dri Ünuorixoie ar&asciv divtpdvres guiynv. dxeion Judlgdenorras Tde dnayouévas avroís zaQà TOU TQua- 
BAéntrov ajyovgraMov mowwds, Oecmitogev düav alvaa Qj xavà xcigóv zspi Aéro avyovaraMo Grilla 
dxsiga dni vavrQ xal uóvp Tjj aivíq xog, «gnciov ust Ónuodíae dzigroÀZe ywwóuavov moe rà» ipiis 
TÓv TÓxO» TOV gorárov dozovros ve diim» émaoyías, didts xol qvviytv avrow xal nagaJidóva: Bià 
Tàw (p davrüv vabsorrdw va xal GTQarierta, fva pm m tà» Üruodíovs JQopvBovs xarà vow "dlsbavOgéonv 
mowívrov ixüca Jiadidodcxos xal vàg vov sagsBAémrov avyovcri Piagasyos xoiwás, ngós Tq xa) avvQ 
Tj oic dwiics uápsciv dpacróvrs ddsaw salvas &i vivac aUpos v0«0VTOvs, xal Gvvéysiw xal xoAaLsv xal wowwov 
Té» xsüav dAmOsgovv avrove, dmi rovrow woívvw jw signuévuv dex» ógíLousv xai av»igtd)usv vara 
modfovcav, amsg áv 1qUs TQ? vwóuo ) pgovris và nodyuavs xal 


Diopicapav* Kavas yàg ovra xal avrágxre 7j 
mavrayoduv Tm5pisg T. xai evxqun Pisa xal per ond nagéyovsa voie BovAo, Gvyxvaecs xal xAortije 
dgogutv. 


CAPUT XVIII. 


"EvrsiOav fjnàc xalai yj v0U « « « ZlifvxoU liusov ggovrs, ovneg ixi vov IIagavoviov idguaáusSa, Qóvres 
avrq xai GrQaruore)v xtiga rGyw xcv éxriva Baofdgaw doyovGav. BovAZus9a yàg wal àv /fiBéns nagl- 
BAenrov Üovxa i(dgucOa. uiv cx ainras wavà TÓ llapatóviov wal vá$ VmoTrrayuévac avrQ nóles, iv al 
Kcovras (oi) jx avi0» GrQaTiGvras vraie avrOU xeAavgegiv vzQeTOVusvOL* Anweras dà xal avrós vàe dgonpi- 
GCuévas avvq Girons, Unio TÀw d» sim dwvóvcw dvawrxovra xai xanírow dxavóv síxoc, vouícuava 
xha wépvta vrírügrow, Undo dà rÀw iv xovgQ dwwóvow newt5xovra xalh wayívow seviywovra vopnícuava 
Tet, 1x, xm] noós ya 7) naiDonévn xobxs aitQ vouiGuara ent, Tpaov, xai oi atgavidrraé ys ufjv, rovtéoviv 
oi ix vàw Jifvxüv 'ovcuvidvóvs xal Ilagavovwrow 'lovgtwuavow Tayudvow (rÀw) dgaomiupévow vois 
signudvou Tónow, tàs oiwalas girrGRS xaDámep avro gera vÓ Üruódiov Aywowvras* ÓrAov dà Drs wal 
&navra và goÀíurin và dw vaWs móÀsgs vaie avrov dr jdevas xaDdrzso xal udypy vvv dstedidoro. Ouoías 
1 Ji xal ó éxigólpios doyow xal v) uséDopdvr vdtss adrQ às olxsías Étoves avere. &ÀX dneidrmeo sb vie 
&xagay vabrrv cvAloyiceras 7». Qamnáwnv, ovx üy aUrüxre sin 7) dx vOv cómo tv Um avróv reraypévom 
Tro. vs JiBéaw émagyías sigwopidr, ds voVvo dweyxaiov qjOnpev moogOsiva: «vrd? wal vow xaAoUpevor 
Magpsorry» xai xóv Mevslaltny (ojv) nólav fyrw noobkens Aiyvntiov énagyíasg daviv. ovdi yag aÀlo ioyoon 
TOÍé GrQaricvraag TOlé Üwm avr» tsraymévos àw Tov Ünuocíov mapadxsvdLuv xyopgrysia Das, simso évdoarDav 
fà vi& Üócsos Zoryra. xal Vg dexovra saos, xai à évtrbDav avagtTügovras ggovrides xal 


Fre 
vapayal ix c59e Oiagogas vio depictis GÀÀ avrós mdv dba «Gv eignuévow tóxow, avt 0À xvUvvqi 
j tn xal eia modEovas xai éridoigoves 


n 


oixsío xal 5 wuOonivr oi xábi xai 0 ztoleriós doyov pa Tf) oixtía 
YÓ Gvvayóusvov vOié TS GrQaTiO Wu xal écwroWe, o)gTs xal và$ Üamávas avtdw wai rG$ GevrjdMué 
yívsaOai obaíg xivOivq vic eiengábsue avrov ywonárne. 


XVII Quoniam vero Mareotam Libyco tractui subiecimus, et fieri potest ut nonnulli ex Alexandrino- 
rum urbe in popularibus seditionibus deprehensi illuc fugiant illatas sibi a spectabili Augustali poenas evi- 
tantes, sancimus licere spectabili Augusta qui quoque tempore est mitiere illuc ob hanc causam solam commen- 
lariensem cum litteris publicis ad eum qwi clarissimi Lehren ripper! Libycae locum obtinebit, ut illos 
et comprehendat et officiales et milites sibi subiectos tradat, ne quis eorum qui publicos tumultus in 
Alezandrinorum moverint illuc aufugiat et poenas spectabilis Augustalis detrectet: praeterquam 
quod ei /5 istis partibus praeest ipsi quoque licebit si gus tales invenerit et comprehendere et punire 
II. haec igitur hunc magistratum definimus et consütuimus, ut quae hac lege descripsimus faciat; 
sic enim el su/ficiens cura erit rei et undique composila et distincta, nullamque confusionis et furti occa- 
sionem eis qui id int praebens. . . 

. Hinc nos vocat ducis Libyci limitis cura, quem apud Paratonium collocavimus, dantes ei etiam 
militarem manum barbaros qui illic sunt coercentem, Volumus enim etiam spectabilem Libyae ducem 
sedere quidem ut dicium est apud Para(onium et urbes ei subiectas, in quibus erunt milites sub eo con- 
stituti iussis eius obseguentes; accipiet autem ipse quoque annonas ei deputa(as, pro annonis in specie 
nonaginía et capitibus centum et viginti aureos nongentos triginta, pro annonis in auro equatinis et 
capiibus quinquaginia aureos wadringoniod, et. insuper offen eius aureos CLXXXVII idium, et 
milites quoque, id est qui ex Tiycis Jusünianis sunt et Paratonitís Iustinianis ad haec loca deputatis, 
annonas suas quemadmodum fiscus eis definivit accipient. Manifestum vero est omnia sollemnia in urbibus 
ei subiectis datum iri, quemadmodum etiam hactenus data sunt. — Similiter autem etiam provincialis iudex 
1 et officium ei obtemperans Ld inn annonas habebunt. Verum quoniam si quis omnes hasce Gnpensas 
compulet non sufficwns erit ex is ipsi subiectis sive ex Libyum provincia illatio, idcirco necessarium 
duximus adicere ei et Mareotam quem vocant et Menelaitam urbem quae est primae Aegypti provinciae. 
Neque enim aliter T efficere ut militibus sub eo constitutis e fisco annona praestetur, si aliunde 
datio pendeat et alüi iudici competat, et. innumerabiles inde exorientur. sollicitudines et turbae propier 
dissidium iudicum. Verum ipse locis quae diximus praeerit, ipse proprio periculo et officium ei parens 
et civilis iudex una cum suo officio et exigent et distribuent quod colligitur militibus et. sibi, wt. et 
sumptus eorum et annonae hinc sumantur proprio periculo exacitome eorum facta. 


1 Àvfni M | 2 diadpáoxovras M | 4 xousvragrauv 
M |] yvopévrs Zachariae || 1 duagavyss M | ngos v0 xai 
«vió M, corr. Scrimger | 8 xouwas t7,» xc) achariae ; 
de éxaívov v?» zosíav nÀngoUw cogitat Skutsch | 9 avrois 
M * ut vid. | 13 supplendum existimo 7j v0 (Dovxós vo dni 
T0), similiter Zacharia | AvSixov M | 16 oi addidi | 18 
numerus corruptus; aa) ortum puto e 9 A, ut annona 
quinque, capitus quattuor sit awreorum (cf. Cod. 127, 1). 


xa mnévta vQidxovta (sic) Zachariae anmomam 5'[s, | 


capitum A's aureorum fuisse ratus | fortasse fuit àvvó- 


say TtOGaQáxovta aut vouícuara TitQaxÓgia mEvT- 
xovra | 20 áàx« rovrew ifvaow . xaÀ sagd vus 
—€— corr. Zachariae | Ming rin M, vàw del. 

achariae, ante d . posuit Kroll | a. Za- 
chariae | 22 sinit "N, um. Zachariae jT esedees 
M] 26 «óv M?| «5» M* vulg. | tz» inserui | earns 
Zachariae] mgó 7e M | íoxvana M, correzi | 28 ««- 
Asi M | xai uvgías iterat M | 30 oi Kroll] aoi M, 


«vrq; Zachariae 


16 


16 


Ed. XIII 19. 20 190 DE URBE ALEXANDRINORUM 


CAPUT XIX. 


"Onos dà &» urdà ivravOa Üoinuév vw reyváttw undi nÀelova dazmávnv BovleaDas moii 7 ddát- 
TOva Àéymw vw sicxouid5v. xai voVro Oiowovusvo. mQogmxóvros T] Ystonssuévt dmoypag] vQUs rq Oo 
vóuq  Gagéé warsovzcausv, dnlocavres zócos uáv. daviv 0 xavaw (9oxdaos] ó dwixow síc TO DixaatrrQaov v36 
cie Umnspoyie xal dx TOw sipnufvow ánagyuDv va xal vOstcw alawouiLópavos, Ix vis /figUns avTyS xol toV 
Magrarrov wal voU Mivelaivov a76 mólacs, nóca dà và Janavigueta, mto nQoczxóv datw dvveiOev yiysaDai 5 
TttQí v8 vOi€ üQyovrae xal vàc vba xal và goléuvia xsQí va Tfjv TQoyr» raw xaDaGuspévow GtQatiatüv. 
vov mspiBlémvov ajyoveralov mavrslos ovDsuíav Kyovros usvovoiay ov0à v avroU váLtos mgós rÓw tior 
névov dowxa fwo. vde Ümorrraynévas avrqQy émagyíae vs xal nóles wal vómove, ov0Àà állov vàv dx 
&pxóvtov T &ÀÀà avroU vov sapiBlémrov ovxós wal vov vie fiiam molvixoU dpyovros Éyovros nacav 
d fovaias (Gr) Tois signpdvows TÓTT046 xgnuávov Ta Évexev xal £yxAguávow xal Ónuociov slanoáteonv, aere 10 
pévro, vóv doyovra TOv Íml ifóns vmowicOa, vj napiBlémtq Dovxi, xal wávrac rove và$ avrds golpes 
oixovvrae wrngropas, dg! ole xéwrrwtai, xal vov: vovre»w oiwiropaé: ai yàg wal dv dÀlas dmapyíass oíxovei, 
xéxrmvra. dà nó vàs signuévas nóÀns 7) xózove, olc sv ó magilezros DovE, xal vovrovs óuoime xi 
Taie Jguogíaus slampdbesiw Vroxsicas avrQ Bovióousda, ce mad)ngoíav Éynv xal ixxéumntiw (nQ06) avreve 
wai dyasraiv xal mdwra xgártaw, ónóda Ó vij6 siangábeos BoÀleras vQómos. 15 


CAPUT XX. 


'Enad dà xa) aí Oui. zuow largitiones i« «àw 4xagyebv vovrow xah vómaw vv wmaxovovtow 
*Q slonuévq ov fifvxos Auro Oovxkí vwa xopítovrai, rusis 0à 5v icy» wal óuoíav xal 4x avro 
ggovrióa mowíusDa, Oscnítousv vOv signuévov vs figvne xal vov Mapeorov xai vov Mevalafrov tT& 
móÀsee (xa] vavra yàp avrQ ngog ixauav) [rów] swegíAanvov Joiwa wai róv t7$ émapylas d a xai 
"jv avrQ naiDouévr» vábw xwüivq oixeio v?v vow largitionalicóv enuárowv siongaLsw mous: vàw ix 00 
ndwvrow vow signuévow vóscv ópnopévov, àc1s xarà undsuíav lAaiyiv ravra xaO" Éxagvov Kros siamoat- 
TsOÓas xal ienépragOa:! rag avraw dnl viv Misbavigéaw xal sagad(don Oa, v xavà xaigóv ix vàw xada- 
coirum saÀavivew émwrQamonévq Tiv ToU muimogírov mÀngovv dxsiga yosíaw. dswapiUvmv va avrois 
siüóvas oe «ie v0» acvàw dÀlavarvas xívivvov, vovréGcTa vo va dei dovxós rOV t4 dQyovros vÀw v3 zx&ido- 
Mévawv aros rdbeov, el us) Toítov nàc: moovorGnav vgónow' duvvóvtow sie voVtO xal tdv GYQaTsarraw 2$ 
wal avvGw wivÜvvevóvrov, si us) éxapbvauy, vavrag vsootva: Td6 sOwds, &gmsQ dxeOrxausv wai voi ixi 
7" AsbavOpémv xal éxatípas Aiyómtov waOnudvow croariacas, tí pj xai avvol v0 mQüyua T$ ene 
djdenar qeorvridos. o$0à Àóyov Twós émi vais largitionalicaie aír/ase zagà vae fusQogDev diryogarnéras 
airías magéíyeaOas Üvvauévov TiGÀ mapà yvo) Tà» xaDmcimuivov zalarívev Us signuévns dexys (9) 
Ov dÀles cvsllouévow mi vj tow largitionaliców dmuocíev sicmodbn magà roV xarà xcigóv avrov 3 
deyovros, dlÀà xai Evdov àv davÀow yoplíow v5s siaomabsos: yuwouévrs, xal «àv dÀAlov ádmdwzow Ogoia 


XIX. Ut autem ne hic quidem permittamus cuiquam machinari neve impensam maiorem facere 
velle aut minorem dicere illationem, etiam hoc convenienter disponentes descriptione huic sacrae legi sub- 
iecta planum fecimus, demonstrantes smy n sit canon íribunali tuae sublimitatis competens et ez: dictis 
| agen et iocis conferendus, ex: Libya ipsa et Mareota et Menelaita urbe, quantaeque impensae quas 

inc convenit fieri et in iudices et officia et sollemnia et ín victum devotorum militum. Spectabilis autem 
Augustalis nullam omnino communionem habeat nec eius officium cum dicto duce sive provinciis et urbi- 
bus et locis ei subiectis, neque alius quisquam provincialtum iudicum, sed ipse spectabilis dux: et. civilis 
Libyum iudez omnem potestatem habeat in dictis locis in T causis et criminalibus et licis 
exactionibus, ita tamen ut iudex Libyae spectabili duci subditus sit et omnes qui istas regiones itant 
possessores quoad possessiones suas — incolas; nam etiam si in aliis provinciis habitent, 
siones autem habeant in dictis urbibus et locis quibus spectabilis dux: praefectus est, etiam hos similiter 
in publicis exactionibus ei subiacere volumus, ut et ad eos mittere et exigere possit el omnia facere quae- 
cunque exactionis modus postulat. 

XX. Quoniam vero etiam sacrae nostrae largitiones ex his provinciis et locis, quae dicto Libyci 
limitis duci parent, nonnulla pee et nos aequ. et similem etiam illis curam impendimus, sanci- 
mus dictum Libyae et Mareotae ei Menelaitae urbis (nam haec quoque illi adiecimus) spectabilem ducem 
et provinciae iudicem et officium ci parens proprio periculo largitionalium pecuniarum exactionem facere 
quaecunque ex omnibus dictis locis debeniur, ut sine ullo defectu haec quotannis exigantur et trans- 
mittantur ab eis ad urbem Alexandrinorum tradanturque ei ex devotis palatinis, cui tum. commissum 
fuerit ut illic praepositi munere fungatur. Et illos auxilium ferre scientes sibi periculo fore, id est 
duci qui quoque tempore fuerit et iudici et officiis eis parentibus, nisi his rebus omnibus modis pro- 
viderint; opem huic rei ferentibus etiam militibus ipsis quoque periculum subeuntibus, si opem non tule- 
rint, easdem sustinendi poenas, quas imposuimus etiam militibus in. urbe Alexandrinorum et utra 
Aegypto constitutis, nisi et ipsi negotio aequalem curam admoverint. Nec poterit quisquam 1óyow in 
gitionalibus titulis praeter causas quas supra exposuimus cuiquam dare invitis devotis palatinis dictae 
administrationis eis, qui praeterea ad publicorum largitionalium exactionem miltuntur ab co qui 
func ipsis praeest; sed. etiam. intra asyla exactio fict, et reliqua omnia similiter in Libya et Mareota et 


3 xavàw ónócoc Óà (dà deletum) ó M, delevi ónó- | riae | st9ó$ add. Agylaeus | 17 Aigvxov M^, LiBexos 
906; ó*og0Uv pro ómógos ó (debebat 9 on.) Zachariae | M^ | Asgsrov (ro in ras.) M | dowuxos M, corr. Osen- 

6 nagí vs roV dgyovios M, sagí ta vov€ rOvTOw | brüggen | 19 yàg avrg Agylaeus] magavra M | róv 
lani Jiorios Deb yon non rOUV in M esse dicens) | del. riae | 20 aoroleT Zachariae | largionitices 
| coAléu»ia M| 8 z«o« Zachariae] xóv M, xal Beck || | (sic) M24 atró» M, corr. Zachariae | 25 stperorons 
9 dexovros M, corr. Zachariae /! 10v Tü$ Kroll) «5$ | AM, correxi | 26 avrov Zachariae] «àw M | 28 largi- 
Tov M, roV tàw Agylaeus "- 10 4v add, Agylaeus | tionalicas M | 29 7 vàw dAÀlos Zachariae cl. 186, 11] 
| 11 dexovra Zachariae] xà M] 14 druoaím» Zacha- | «àv oAoa M | 30 laryitionalioon M 


791 


4ni 4iffóns wai toU Magsowov wal vov Miwaatrov v76 [iyvmTiaxis nólsos mQarrouévow dni vais largitio- 
nalicaig síoxgabscs, xaOamso sipuwausv Osiv yevdaDa. éni Tác Msbavigéow xai dxatépas Aiyónzov mgo- 
gàss vv ipxapixdw aigmodzaov. 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS Ed. XIII 20—22 


CAPUT XXI. 


Oir: Üà vóv vàw vavÀov Àéyov ovr» và» 6s iÓncjs wai yrvuxie vQazéQné vov QixaoTnolov cS G7 
Vzepoy?e lys» Tiwwà urrovcíav mavrsAgs mos vv signuérmv vOU /ifgvxos liuroU dgyuv vs xal sanati 
*** 0Ugag Tí; v8 vU» ztgodtsDsuévas, rovtégts vOv Magsctrv xai 1óv MevsAategv tz». nódiw (rre mgoins) 
TÀw iyvmiiov &magyíae, OY. 0x4 pOácarvtes t Marne oh xai 0; mávra r0» xavóva tv 1& £x Ziins 
xai vov Mageorov xai voU Mevelatrov «5e móAso GvvrsAoUuevov xaO oiovü)nors vgónov 4i oiovürmora 
Tírlov tí» dvgxóvrow sis vv doy v6 Oj€ Vmigoyné aí6 raírac mQoyogeiv và; Qazdwas d$ KungooOtv 
sipüxausv, rovríOT. Td$ TS dnorQopüc TOv dpyóvrow xal vàw TdLio» vd$ 18 OTQaTiwTixds Tdé T8 TOW 
Goleuviov: návtwv tàv ngoydáos: vow largitionalica» alogogav aigruevav riv dx tgóztov rtarr0s xgatobvrow. 


CAPUT XXII. 

"Enn; Ji xai vovrov vidéusDa ngóvosav vov ap qe zrtépovs vztrxóeve noÀià Qiactruata wal rüw 
dvisiOav avvrQiBz» vnouivue diixovuévove, aÀAos vs Quà «0 1óv Magsamny wal yeixova slvas 2$ 4dAsbav- 
Üpéíowv xaí vwas vow dxsios ragavróvrov agixvovuévovs sie vóv Me n dsduivas vóv. «75 MAsbav- 
Joíov segifientov avyovardliov, DaoníLousv dors rÓv xarà waigóv ngórarov vij$ 4ifVaw noÀvrixóv 


dexovta ávdpa émiÀéyea Gas olxalp wevÜUvi anovüciov xaj voUrov éxnéuxsw vov avrov vónov égdtovva, Os 
wadusiras dv cQ Mageay wai vq Mavahairg «5j món, và dà ÓixOv xonuaTxdm xai byxAnuatixdw 
xai tdv d, andvrow tüv Év cj néQuixidi vov Magsatov xai voU MeveAairov 75$ móAsase mpartou£yav 


dxgodasras xai và mQoOüxovra mQügfss xal && vivee va disbavüQéew avaciUsi gvyosev, vovrOve xai gvÀ- 
Agweras xai GTsÀsi ngos vÓv smeQiBAemrov avyovordluov Ónuocíay &mucroÀyw xQOs Éxsivov mOwUASvOS, QOTS 
pavé dwsxÜixmrov vàw ovrwe mQavrouévow magaliundweGOa. sb uávro. gvyovrow vivdw craguoOy eis 
vv Magsavrjw ó negifllezvos avyovavdlsos Bovisdain vovrove gvayeiv, düsav Ku fva «àv )s avtóv xop- 
aumvragnaiov éxxéunnuv &ga Ónuogíq énicrOÀ; sQgós Ov mÀnpgovvra vOv vÓnorv «ov laungorávov vj ifia 
éxagxías &gyo»vos, diGY& mtQovoíg avrov xai xivOUvq gvvéyecDa. xal sr ídocS9a. rovs &raxtrgarras xal 
dni yv atavdgéo» dxniumscOu. dgopitJouev yàp vq ionuévq comormggr]j xal sixodi vabsovras Tü6 
vdPeme 156 nJouivoe vQ émaapio vis Zi ow doyovrs xai avgaridvas vov dxsiga iDvuévov dyps vtev- 
Tüxovra T0» agiÜuóv, moO:s avtov Üysw xai TOUS Viaxovovrae xa) vovs vsovoyovrrae xai ixayów và 
ztQoGZxowra stQdTTsw.  Vnovoyngovg. à avvq oí signuévo: raEsayxas xa) GrQaTiO Tas dzrí v8 Tjj xavactdoM 





Menelaita urbe Ae 


fiaca peragentur ín largitionalibus exactionibus, quemadmodum diximus fieri opor- 
tere in urbe Alex: 


inorum et utraque Aegypto occasione arcariarum exactionum, 
XXL Neque vero naulorum me ecialis et generalis mensae tribunalis sublimitatis tuae ratio 
icquam commune habeat cum dicta Libyci limitis administratione et exactione tam in provinciis pri 
ei subiectis quam. in his quae nunc adiciuntur, id est Mareota et Menelaita urbe primae Aegyptiorum 
'ovinciae, íd quod antea disposuimus; et totus canon qui (am ex Libya quam ex Áfareota et 
enelaita urbe confertur quolibet m. ex quolibet titulo eorum qui pertinent ad (uae sublimitatis ad- 
ministrationem ad has impensas procedat gwas supra diximus, id esi ad victum praefectorum et offi- 
ciorum, et militares et sollemnium sumptus: cunciis quae de largitionalibus collationibus a nobis dicta 
sunt omni modo obs is. 
iam vero etiam hwic rei providemus, ne subditi nostri iniuria affecti longa intervalla 
et qe inde est molestiam patiantur, et praesertim cum Mareota urbi A inorum vicina sit et non- 
nulli eorum qui illic seditiones excitant ad Mareotam pervenientes non iam metuant p cse Augusta- 
lem urbis Alex. inorum, sancimus, ul qui quoque lempore clarissimus provinciae Libyum civilis iudex 
est proprio periculo virum probum eligat eumque emitiat vice sua functurum, qui sedem it in 
Mareota ct Menelaita urbe, et pecuniarias et criminales causas ef ceteras omnes quae in vicinia Marcotae 
et Menelaitae urbis agitantur audiet et quae iusta sunt faciet: et si qui Alexandrinorum seditiosi fugerint, 
hos comprehendet et mittet spectabili Augustali, litteris publicis ad eum datis, ut nihil ita commissum 
inultum relinquatur. Quodsi seditiosos quosdam in Mareotam elapsos spectabilis Augustalis. voluerit 
comprehendere, licebit ei unum ex commentariensibus ipsi parentibus emittere cum litteris publicis ad 
vicarium clarissimi iudicis Libyum provinciae, ut cura eius et periculo comprehendantur. et tradantur 
seditiosi et ad urbem Alexandrinorum mittantur. Assignamus enim dicto vicario etiam viginti officiales 
ex officio provinciali Libyum iudici parente et milites ex gel e ibi stativa habent aee ones numero, 
w( ipse habeat qui ei obtemperent et ministrent et valeat ad agenda quae opus esi. .Binisterium autem 
ei praebebunt dicti officiales et milites tam in. conservanda disciplina quam in reliquis omnibus quae 





ouévov M, corr. Zachariae | largitionali- 


1 
cais M | 5 Ligóxo? M | 6 lacunam detexit Agylaeus; 
excidit fere xavà va vàé moórsQov vw avryw | c7 
ztQgoTWS pro Tàw posuerat Sietin | 7 malim xa^ 
oT: | Quouxyadus9a M | y ae Zachariae | 11 largi- 
tionalioon M|13 dA44 eva M, corr. Zachariae | 14 hinc 
ordo foliorum in archetypo codicis M turbatus erat; 
ita enim se excipiunt partes: II &vdyxn ngavruw 192, 1 
— magidoxev ápyrv 193,9. I ais sov Magsorrnv 191, 14 
— ümagsv àmsp 192,1. IV 7j «oie sap avrov 194,7 — 
oí tgaxrevrai 194, 23. III vavró dà vovro 793, 3— 
avyovavaAip 194,7. Verum ordinem restituit Zachariae. 
Cum II et LII altero. tanto maiores sint quam 1 et IV 


(illae 2600 Àae 1260 fere litterarum). res non aliter ex- 

plicari posse videtur nisi ita ut Lernionem fuisse statua- 

| mus ita ligatum I II II III. III. IV. Praeterea ad- 
pe Min 


notandum id quod su; (794, 13 5j oí ivadioios — 
195, 1) eiusdem esse. longitudinis cuiws I «Tr. Codicia 
M paginae litterarum. sunt ad 2100 | 15 Avfiov M 
16 dgéfovra Kroll] vpéfovra M17 3à Kroll) v« 

|| 20 exéAizss M | 21. xagaJsuzávscSa. cum. Scrimgero 
wulg.] napidaunóvecOa! M | 22 Un' avrov cum Scrim- 
gero vulg. | xousvragraícov M | 24 adyeaDas M, corr. 
Serimger | 25 v5o| «no vafsoc M | 26 ntiDouévous M 
| | 28 siangávrew M, corr. Zachariae 


25 


Ed. XIII 22—24 192 DE URBE ALEXANDRINORUM 


dxi «s vois GÀlos Gmagw, &msQ dváywy moárrew xov mAngovvra v/v T$ dpyys xosíav dx jsovras di 
Á— Aóyg magauvOins xousoi éxarOw, vabrp uv fiv mépaé Éyéro wal va mpi 5$ /fifwxis daoixrjg eere 
iarayd rta. 


CAPUT XXIII. 
"AxólovS'ov voivov écriv dvvsiDuv .Duafzva. fuüs (mi và Ornfaixóv lqguvóv, covtéevi 0o Gr Baides, 


alczsg éméorg uiv Ó mépiBAenvo: Üoob O vaUtnv nagalaufdvaw nag rudw cw Qwixngww* v$naxovcovta 5 


Bi «oviov xal oi vovtaw vd» émagyu)»v ÉxizoQus doyovtes, xal Égvas xai avrós éxi tr 10v avyovataAiov 
vauns, [s] cvazaQ dv ai wal avyovavdiauos fjv, Vmoxsicóuavos vais Üiavmogaci tjs OT vaepoyys wal 19 
DixaoTngip ve Ec xarà ndwra, Omaw xal wvv ó mepíglemros avyovavdlaóe (g1..  Oidogsv yag mai macav 
Dixaioducíav v& xai dovalay, fjv ó napíBAenvos abyovatalaos Éytà ««* cO. vale ávaJev ágpopiGuévaas avid, 
vovtécti Orate: Bio. 


CAPUT XXIV. 


"Earai 08 abvQ qQovtís vs xai xivdvvos, düvs ngoregov udv sawrolos siaztgáttuv tÓw Gitow Ty 
eicíes duBoljs wal éxmiuztiv wal magaDidóva. vd mequfAénto avyovavaMe c5 isfayÜpéov, xal saoa- 
exevábsv dwrAlumd xarà và sipruévas ngoOeguías xai avrq vqQ lgyp (AxnéumscOai) oixtip  vuvdvvo 
amavra 10» Girov (x0) émifaAlovra tale avrov émagyíaié T& wal ibn xai vomoi xai avrxovte TZ «t 
duBoÀj vis südaiuovos vaítys nólems wal rj mag rudw Y rmaipa ig rgogíum t6 VAsfavdodcow, p. 
pids avafolns ntgi voUrow ywwoudvne, ola xai stavtós (xwÜv»rov avxov Opdwros) xci tr» zaDouivr» avt 
TüLw* xwÜvvsvóvrowv xai vw grgaruvtQv dw dni vois vónois Ovrav xai vÀwv vQ«Bovva xai mágre stola- 
Tune xal Omnuooías Bon?eías, ai ur mgós vaUva duvvouw. ÜOéov vÓ uév tü$ dvravDa Ixntunonévrs aisícs 
duBoÀ?s uérgov dufujO nva: uy mag avrov vai; mOT $ vavciv avrQ tq ÉoyqQ néxr v7$ dvcvns vov 
avtyovgrov anvóé xci v5v ém' aUTQ mÀngvagíaw mag avrov mgajOTa, [xal] xaraxouidÓ vos Bà avrov vor 
virov sí; viv "diabevüpéow udyoi tr& Üexdvys vov Gemteuflpiov umwós, xai magad(logOa: vi mspidAém t 
ajyovgraAAp (5) tois zag avr0P si; rovro ngofallousrow: tov dà map fjudw gulotiuovpdvov tT) nayálg 
vOv "disla»Ügéow mólss vgoyiuov níyou Tij$ zsvvexcilexávre TOU Óxro oiov urvós. éxtiwo yàp vÀw dvopo- 
Aoynuévow écgiív, d si ur watà tas signusvae mpoOscuías müs Ó Giros, vÀe vs aíGíae duBoATze v5s [ve] 
dvvavÓa cralÀousvns vov «vs vgopíuov *Z/$ -diabavOQéow, éxmnengOsin xavà «iv islavUgéw xci asas 
mapado9; vq mspiBliztq avyovavaAlp, xal oU rv avrós CT5COiTO savrOs xarà rQi)v dord Bev (9ndp) 
éxacrov wopícmaros vov Girov TO dÉAÀrmowv xci aij eviphir gov. O Óà xivivvos ovrog ov méyga vrs 
atro) eiQorrca Los o0)À uéyoi T5$ doyTe, dÀÀà wal iDio)rre ysvóusvos xal ralrvrXGas naxQotéígaw T$ avTOv 
TsÁevizs Üis w5v ámaítndiv xÀnoovóuo: v& yàg abroU xal và avroU moayuava cai; vOuríraae dvifowraa 
Jvaxolíme, tie éxsivov QaOvuias Qirvexr; Qidovore xav. avrüw xivüvvóy 18 xai qgortida xai síangalw, Éos 
$ 1oU savró$ xgíovs ward Ow eignuévov rgózov yívnraa ÜidÀvcus. xal ov08 xawiLouév Ti Ow ur Máy Qe 
wi» yavouévow éribmvovvtss. icuev yág, o xal 'Iodvvre à ivUobóraroe Koutytov (xov) t7 usyalongezove 


facere necesse habet I" iudicis vice fungitur: dabuntur autem ei solatii loco aurei centum. — Et. hic nobis 
finis sit corum quae de Libyca dioecesi constituta sunt. 

XXIII. equens igitur est ut. hinc. transeamus ad Thebaicum limitem, id est duas Thebaidas, 
quibus praeest spectabilis dux: qui a nobís hanc administrationem accipit. Oboedient autem ei etiam 
vinciales harum eparchiarum iudices, et erit ipse quoque in honore Augustalis, tamquam si ipse Augustalis 
esset, subiectus praeceptis sublimitatis tuae et tribunali Orientis ín omnibus, sicut etiam nunc spectabilis 
Augustalis est. Damus enim omnem iurisdictionem et potestatem, quam spectabilis Augustalis habet . . .. 
dudum ei attributis, id est duabus Thebaidibus. 

XXIV. Erit autem ei cura et periculum, ut primum quidem omnino exigat frumentum felicis 
embolae, mittatque et tradat spectabili Augustali urbis Alexandrinorum, et efficiat ut integrum temporibus 
quae diximus et ipsa re iransmiltatur proprio periculo omne frumentum, quod eius incis et 
urbibus et locis impositum est et pertinet ad embolam felicis huius urbis et alimoniam urbis Alexandri- 
norum a nobis donatam, nulla in his mora interposita, quoniam omne periculum ad eum spectat et ad 
obtemperans ei officium; periculum sustinentibus etiam militibus in locis constitutis et tribunis et omni 
civili et publico adiutorio, nisi in his A cw ferant. Necesse autem erit felicis embolae mensuram quae 
huc emitittur imponi ab eo navibus fluvialibus re ipsa usque ad diem nonum mensis Augusti et plenariam 
de hoc ab eo í, transportari autem ipsum frumentum ad urbem Alexandrinorum usque ad diem deci- 
mum mensis Septembris ei tradi spectabili Augustali aut. eis qui ab eo ad hoc deputantur; quam autem 
largimur magnae Alexandrinorum urbi alimoniam usque ad diem quintum decimum mensis Octobris. lllud 
enim in confesso est, nisi dictis diebus omne frumentum, tam felicis embolae quae luc mittitur quam ali- 
moniae wrbis Alezandrinorum, missum sit ad urbem Alexandrinorum totumque spectabili Augusiali tradi- 
tum, ipseque tolam rem curaverit, omnino exactum iri ab ipso frumenti mensuram deficientem et non 
traditam ternis ariabis pro unoquoque aureo computandis. Quod periculum non ad vitam eius neque ad 
ur rdg solum pertinebit, sed etiam privatus factus et defunctus. ulteriorem morte sua exactionem 
habebit; heredes enim eius et bona eius hisce molestiis tenebuntur, illius neglegentia perpetuum eis peri- 
culum et curam et exactionem facessente, donec tolius debiti talem in modum solutio facta sit. Nec quic- 
quam novamus requirentes quod hactenus non extiterit. Scimus enim Iohannem gloriosissimum Cometae 





2avrg Agylaeus] ravra M | 2figvxrs Kroll] A | wulg. | xai del. Kroll 1 21 sr idóves M, corr. Zacha- 
Bíra M, 4ifvoy Zachariae | b. émaxovcovras M, corr. | riae [ 22 5j add. Scrimger || 2: ena i nos M|24 
Zachariae | 6 «ovrq? Zachariae, at cf. 495, 5 [ 7 ei del. | sla M* || v« del. Zachariae | 25 aveA&ouévows. M | 
Serimger | & Zachariae] ei; M || 9 post Ky lacuna 8 verba corrupta sic fere ememdanda puto: wai $» 
fere litt, in M; ercidit qe (xai vovg éni vai; dxag- | ovroe sgofiiAorro, axorícs mávros xar&. — Zocharias 
x(as&) vais | 11 Kevas Zachariae] devi M | wai xivüvvos] | ita: xai ovx dv avrós zQocTQGo tO savTÓG, (dsrasTm- 
&xivdvson M* | 13 dxnéunscÓa, suppl. Zachariae | | Orasraa) xavà. | 26 9mp add. Zachariae | 28 ideo 
14 «óv add. Zachariae | 15 otdsuuac Serimger] 0d u«a0. | «no M | 31 «à — yevóusvov Zachariae | 32. Koarov 
M | 16 malim zsgi vovxo | suppl, Zachariae (qui ógo- | Zachariae] xóurga vov M | toV addidi 
qvro: | 10 dvvar,a M] 20 vx acvQ cum Scrimgero 


ae] 
2 
av 


10 


- 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 193 Ed. XIII 24—26 


piane xai mgó Tjs Gwumngogamé row eVyovorov unvós 7$ der. magalOovene save émivsprjgeo; vÓv 
mávra cirov kiGrzveyxev ai rv JdlebasÓoém» xai TO TQwvixavra vq, t5v avyovotaliav Éyovri nagrdamev 
&pgry». TaUvró Üà rovro Éngals xai 0 viv i6 avri agyne avTéyóusvos, vovtécTiv ÜQoímw» ó dvdobóravos* 
do1wvas mrvagías, viv va dmi loüv»ov vjv va dmi Qpíwvos yavouévnv, éxmsugOeicaé 5, 03) vmapoyr, wai 
Tua éxaidousv. QqOvuíac ov» Écras móvrc (xal) mpodogíac 4Ó ur xai roGOUTO goee axolovó raa, 
ders wai waíLova wai iaxvgóragov avrov éxosjgausv xal TZv oU avyovgralov Osboxausv avrqp váfww vi 
xai Ów«auododíav: ov yàg &v ei gopntóv TO paiLovos uiv éLovoías dgáfagOa., édivrova dà xai «àv moó 
eUvov waragiywds xau] vmodawva: Tív va ÜÀnv molersíav wivÜ(vip éavróv va OMéDQu Üuvexsi, wal v7$ dgre 
ixnimxovra wai évayOuevov xoi (dv) iduavwr Bíg xal usrà tn vlmvijv Óià 1v avrOU wingovóuo» xai 
(neiyndvaw) 1ó xgéos ovra, lae xarà rgsv GprdBow (10V) Gívov üzxa» 10 uérQov vÓ uj dxxouiG Ov 
€nocodsín 1q Oruosíq Jia «oU Dgóvov vis are vnsgoxze eiangabaudvov. 


CAPUT XXV. 


"dols dà xai avgariartàw xal idurtüv, àv niv xarà v0 Ti€ GrQarwwvrixTS doys Qixaiov, vv. Oi 
wavà viv YOU avyovaraAiv Quxavodoaíav, OrAad; vnoxupivow avr (xaDaneg eizórres KpOram) vàv éri- 
xogiory GpyÓvtoam, ole vdw signuévory énagyu)yv pila, xal gy ztiDouévow avtois rá£smv xai ndons Tt0À- 
TaxrG wai | dioe i BonSsias, xai staydgyarr xai moA«svouévam xai ümÀa: ándvrow (r)w) xarà vàe émap- 
xía$ dxaivas 5 Óvtvarv fj oixoUwtcw 5 zxayagyovwram 7] Oruógia xa" oiovov» rQOmO» aneibóvrov. ovs Ife 
poMe xai dysv mQós éavróv xai d1épas énagyías oixovas (ur) wnoxnpuévas avrq, éni uóvas uévtoi 
Tai Üruocíaw iiGmpálsduv ^ Om mov; xü» ai d» 10i aUroU TOTO Ores slra dztogiyouv.  ovrO yàg 
dova! mavroyóO:w r tàw Ünuodiow sigmpalw dmnpopdgicros. ai O4 rivaé tdv maydgyow, Un av xal xiw- 
Üvvsiss, dyvouovas napi Tiv aíicía» ciromouníay pem 1à voie vaUÀos xai rais xatà gojav Qastávase émi- 
QuSópsva avgow Tovrove ovw dnowividus páv, Vr dggaÀnay DÀ xavagtíct, xai érágovs avabnrross moóc TÓ 
ngàyua dniirÓsiovs xal umvígs. ravra TQ Opóvq v,6 G7 vnégozZe. eOr& siapà GOV xai va.» dsí gos [xai] 
Tj» avifv éyOovrmw agyyw sie zv Bacuíav vÓ mgüyua Stel. Made. Tyv dxsiDe» Qioixraww, vv uiv 
4n' dyvouoOvv; xaveyvoguévav si ovvidouuev ànslavvouivo, 1v dà dnilsyévrov dv vj xogq rovrov, ei 
ys vua ditviedspn slvas xgivasuav, avtixaduatapádyow xal si Tà6 Íxsivov nayagyías 18 xai otgías dpBau- 
vóviow, Dias v6 rGw (xshsidsos) xal avgeBove mogidbsue vov Jgóvov voU GOV msi rOvrOV yavOudvr$. 


CAPUT XXVI. 


Bovióus?a voivww xarà ngagv rdliw avtÓv ngovosiv vis aiias 4pBoA7s xal voi rgogíuov Tie 7fla£av- 
deéov, dors éxnéumaww avcov oixsiqo xivÜv»q) wai 1v dmiyogiov apyóvtow wai vOv 7ttsJouéra avtole 


magnificentissimae memoriae filium ante completum Augustum mensem indictionis primae quae nune prae- 
ierit omne frumentum intulisse in urbem Alezandrinorum et tunc tradidisse ei qui Augustalis imperium obti- 
nébat. Hoc idem aulem fecit eliam qui nunc cam adminisirationem obtinet, id est gloriosissimus Ürion; quas 
plenarias, et quae sub lohanne et quae sub Orione facia est, huc missas sublimitas tua et nos inspezcimus. 
ANeglegentiae 1gitur solius erit d pr ge pl €0s qui ipso minores fuerint non imitari, cum maiorem el poten- 
tiorem eum fecerimus ei Augusialis ei dignitatem et iurisdictionem dederimus; neque enim tolerabile esset 
maiorem quidem polesiaiem adipisci, minorem autem decessoribus se praebere et universam rempublicam 
periculo subicere et semet pem calamitati perpetuae, imperio demotum alque etiam in privata vita conventum 
et post mortem per heredes suos debitum ezxsolventem, donec per iernas ariabas frumenti omnis mensura 
quae exporiata non fuerit publ.co fuerit salva, per (uae sublimitatis sedem exactione facta, 

XXV. Praeerit. autem et militibus et. privatis, illis ex: iure militaris imperii, his e iurisdictione 
Augustalis, scilicet subiectis ei ut antea diximus provincialibus iudicibus, qui provinciarum quas diximus 
curam gerunt, el officiis quae eis parent et omni civili e( publico adiutorio, et pagarchis et curialibus et 
omnino omnibus qui in illis provinciis vel sunt vel habitant vel pagis praesunt vel publica quolibet modo 
traciant. Quos licebit ei etiam ad. se adducere licet in aliis provinciis habitent ipsi non subicctis, ob solas 
tamen publicas exactiones; id guod faciet etiam si qui in suis locis versantes postea aufugerint. Ita 
enim publicorum exactio sine ullo praetextu procedet. Sin aulem pagarchas, pro quibus periculum 
susiinet, improbos circa felicem frumenti evectionem aut circa ea quae naulis vel impensis provincialibus 

aebentur. invenerit, hos non removebit quidem, sed sub cautione constituet et alios anquiret ad cam rem 
idoneos el nuntiabit haec sedi sublimitatis tuae, ut res per ie perque eos qui quoque tempore idem quod 
fu imperium habent ad ünperaiorem relata inde administretur eique qui ob improbitatem nolati sunt. si 
mobis visum /uerit removeantur, qui vero in eorum locum elecii sunt si nos idoneos esse iudicemus sub- 
stituantur et in illorum pagarchias et subsiantias ingrediantur, sacra nosira iussione et pio edicto sedis 
tuae preptuve 'acio. : 
Vl. Folumus igitur eum primo loco curare felicem embolam et alimoniam urbis. Alexandrino- 
rum, ut evehat periculo proprio et provincialium iudicum et officiorum eis obiemperantium ad wrbem 





1 avyoverov Zachariae] avrov M | mense Augusto | | v&v addidi | 17 x«i M] xd» Zachariae | a&£ Kroll] 
a. 538 | 3 às aí mAnvagía: drAove: add. Zachariae olim aia M | prj add. Zachariae (o*x Agylaeus) |. 18 druo- 
4 devivac M | éwnaugOsigav cum Scrimgero vulg. Gíow Zachariae | sire M, corr. Osenbrüggen | 19 4. 
5 igaidausv M | xai add. Agylaeus | vosotros] voi& | t»va& — ayvolovas Kroll] suyas. — àyvaovia M | 
ovro Zachariae | 6 aAÀes Ts xal hariae (debebut | 20 1à Osenbrüggen) va M | xai dudópava cum ü 
wa] (mal ); an ts xai! | 9 dv add. vulg. | 10 moa- | gero vulg. | 21 dyaLrr jena M^ | 22 xal del. Agylneus, 
ynéxarv add. Kroll, al del. Zachariae | rov add. Kroll, | ao« (zagsdgsvórvrow 5) xai Zachariae | 24 avvaidov- 
Gírov corruptum putat Zachariae | 11 fuisse puto vZ& | usav M || tovraw Agylaeus] 109r0. M, sis roVto Osen- 
siongdlaee yevondvné aut aliquid Anl Lacuna | brüggen | 25 ys Zachariac] 9à M cf. 186, 24 | 26. xaÀav- 
hausia esse praecepta eis quae in c. VII— ur ssc$ add. Kroll, dwriygng?& xal post evGsfovs add. 
similia eristimat Zachariae | 13 vroxsudvgy M | 15 | Zachariae | Hie complura deesse et sequentia ad. ad- 
xaj más doyow xal nolesvóusvog M, corr. Zachariae | minisfrationem limitis Aegypti spectare existimat Zachariae 

Mi. 100 


25 


Ed. Xlll 26—28 794 DE URBE ALEXANDRINORUM 


*álem» xarà qQv MilsbavÓQíew, xaO" oCov (ai) óm avrov peri sed xal vs xal mólus « « « sivdvytu- 
óvraw xal) tÀw mpordrow vgiBoUvow xal mácne noleuxzs xai Onuocías BonOuías xagí vs vrv Lown» xal 
Tiv «spuvoía» wal Tz» Gevrngía» avT5r, eb pij éxrauvvauv, dÀÀa vie uiv évraUDa svrvyovs «cono, 

péxps Dexávro «ov cenvaufglov unvós áxáovns éraveurasar ei ui) bxnrpyas xai nagadógn wavà «nv disbav- 
doéev móhw vqQ wavrQé avyovét $ voi mag avrov ngofaAlouévos" «óv Oi guloriuoíusvov va rudw 5 
*Q tpogíup v8 Aetavüpénv nólsme péyos mevrexaidexdvne vov Owrofpiov umvós arelas wai ragadais xq: 
evtQ mspifiémto avyovcralig fj vo xag avrov sQofaliouévow sie roVxo' omsp xal gOdgavrss Óurrexa- 
causv. moàlu Óà cQv ngvapíav xarà v0 üvo Dav maQ nudw Ourravaypnévov. 


CAPUT XXVIL 


"Entra, 0nsp énópsvóv éqvi «qj? modynuats (pagiv 0j; x vÀv vaíAov), dv ggovt(ó: xai xivdóve mavti 
abrQ ct xai vois émiyogíoie doyovas xal vai6 rtsiDouévais avroic vdbegi weigevas, aora 6 móAss xal rov; 10 
TómOvé xal rà mgógcoma, 0ga vnusO/xausv v] Vmorrraypévn vdUs vQ vógq àmoygagt wal dgopígausv «à 
TOv vavÀlov víitÀq, siamgdrreww mdore uaujascs yopic xal àma«téiv v0. évrsUOev govaiov dzxav xai didóvas 
Tj TÀv vavÀlov àmodéxty siga vüw revayuévow wcigdw war  ovÀiv avrove (meofaivovra, dGts pij duso- 
dian «Q 1v vavÀmw Aóye, omsg ériv aiOis dpnódisua TZs aicías éufolye. wal yào 9j xai o dvcsvDav 
xivUvvos ovrws aUr0v Oyatau, diG18 GvayxagTvms nüv Onsp av ur, éungoDéauas xaraBálo: vq vày vavkov 15 
dzodéxrp. vovro Dini)» asaersiGÓns avvóv ve xal vjv avroV váiv. Ta dà 0ga dx tfe magadidoudvrs 
avg mag rnuOw xoas elaogégsras vai tpandLció i6 Gi$ VmaQor;é, ravra Oud vs vs valtow YU Gle vssg- 
oyjs dik va TOw GxQuvaaQiw wal vQaxtsvrüw Ow algruévow énagyiv olxsí avrov xiwüUvq: àxasvsusDas 
BovióutDa éx vOv vÓmaw xal vtÀw móheov xal mgogmmcw» *üw vnoxuuévov Qs üjuow 5d OQuip von 
xal cagegrégav zou Uvrow TZ» The songdjses svxolía»v" avvol yàg raUta mgdáLovo: xai éyraUO'a néuyove:. 20 


CAPUT XXVIIL 
Kai otdà Aóyov davliae doloe: «ws, alvo à vv doyzv Kyo sive móAsoe émíanonos eive Ó. «76 JÀAskav- 


Joéov migiBAenros avyovavdlaos, &í uy mopógTabw yévrvci voU Ooóvov voü dob vabra fovlouévn 5 el 
avroh oí rQaxrevral jj oi GxQuwidquos fj oi vÓv, vómOv abr) éxiryowra& vovro alr5govew, éni cfi avcT 
uévro: ngoXescuías xal ni vovroi oie 0poss, ép. ole dv à Ooóvos 0 cóc mQoaváleev 7j xal avro Bovis Oeiev 
Tavra ysvéaDui mÀjv &b uf «óv Me £ni vote. Ooisv, dg! ol; tia (meaw (sjusgiw) dtalOóvrae avcovs 25 
dxrbe vàv (sQiv yaxpíov moóvoiav JécOa. voU nücs vQónow nÀygdoa: vó Ürpógiw v, vÀ ixavóv avtg 
moOWjS«4, Gs üv vOUvTO ÀáBoiev Gxoivedpu. TOU ÜixagTroíov voU gov oi megi vovrOV x evovess Floro. 
tó»v yàg mapà ravra Ó por Myor oidà Aóyow slvai Bovióps9a, GÀlà mawvragóOsv «5v siempaluw xai 
Kyjov xàw itgüw goplov vnouévtw róv Aaóvra uátrv vOv vouUtov lóyov, ngóc td xal tv napacyóvra 
ToUtOv UmoxsigÓa, vais ÉvisiOsv alanQábsci va xai usDodsíass xai xArgovóuove vs avrov xai diadoyovs xai 3o 
Tdyuara, sí Óé t vÀw Osogilactávow dmugxóscow sapi và signuéva doin Àóyov, àvdyxr» Ébovcww oi v7& 





Alexandrinorum, quantum regiones et urbes sub eo conslitutae conferunt: periculum subeuntibus etiam 
clarissimis tribunis et omni ctvili et publico adiutorio, tam círca cingulum quam circa substantiam a. 
ipsam salutem, si opem non tulerint. Sed felicis frumenti evectionis quae huc fit usque ad decimum ciem 
mensis Septembris cuiusque. indictionis mensuram mittet et tradet in urbe. Alexandrinorum eius Augustali 
vel his qui ab eo deputantur; quod autem nos alimoniae urbis Alexandrinorum largimur usque ad quintum 
decimum mensis Octobris mittet et tradet eidem spectabili Augustali vel his qui ad hoc ab eo deputantur, 
id guod eliam antea disposuimus. Faciet autem plenariam secundum id quod supra a nobis coustitutum est. 

XXVIL — Deinde, quod rem sequitur (naula dicimus), curam et omne periculum ei et provincialibus 
iudicibus et officiis eis. parentibus facesset, ut ab urbibus et locis et personis quas in subiecta huic E. 
descriplione subdidimus et naulorum (titulo assignavimus, colligant sine ulla imminutione et aurum ij 
omne exigant et naulorum susceptori dent intra praefinitum tempus uequaquam hoc egressi, ne naulo- 
rum ralionem impediant, id quod rursus impedimento est felici embolae. Etenim etiam A ossi wm eius rei 
ita ad eum pertinebit, ut. quidquid intra statutum tempus naulorum susceptori non solverit, hoc duplum 
exigatur ab ipso et eius officio. Quaecunque vero ex regione a nobis ci commissa mensis sublimitatis 
tuae inferuntur, ea per officium sublimitatis (uae e( scriniarios ei tractalores dictarum provinciarum 
proprio eorum periculo exigi volumus e locis et urbibus et personis huic sacrae legi nostrae subiectis et 
planiorem reddentibus exactionis facilitatem: ei enim haec peragent et huc mittent. 

XXVIIL 4c ne Àéyov quidem asyli guis dabit sive qui imperium habet sive urbis. epi. 
sive. urbis poA oie epeciabilis retail, nisi iussio procedal sedis (uae hoc preseiptons aut 
eliam ipsi tractatores et scriniarii vel Fr eorum locum obtinent id petierint, eodem tamen die praefinito 
et eisdem condicionibus, sub quibus id fieri sedes tua Lr vct auí etiam ipsi id fieri voluerint. — Visi 
Aéyov ea dent condicione, wi intra cerlos dies e sanctis locis egressi provideant, ut omnibus modis 
publico debitum exsolvant vel satis ei faciant, quemadmodum hoc accipere scriniarii tribunalis tvi. huius 
rei periculum sustinentes voluerint. 4óyov enim praeter haec datum ne esse quidem. Aóyov volumus, sed 
omnino exactionem suslinere eliam intra sancta loca eum qui temere huiusmodi Aóyov acceperit, et in- 
super eum qui hunc praebuerit obnoxium esse eaactionibus et conventionibus inde oriundis, et heredes 
eius et successores et substantiam. Quodsi quis dei amantissimorum episcoporum praeter ea quae dizi- 


1 ai add, Zachariae | 9x Kroll] 4m M | aicgé- 13 énsopfaivovras Zachariae | 14 Kevas. Zachariae | 
goves add. Zachariae, exciderunt forsitan plura, cf. e. g. 6 anaireio das Agylaeus] &xtaerijgas M, áxonavagrz- 
185, 10. 190, s | 4 lacunam statuunt vulgo, quam ad ezem- | 9a Zachariae | 18 avrà Zachariae | 20. síaxpatove: 
plar loci 182, 26 s9g.. explet Zachariae ; " potius "(i "rr | 21 T Kroll] iz M | 24 $ Zachariae] 
solum corruptum est (sententiae aptum vÓ uérgo») | 6 25 dp « Zachariae | sicogrsóv M, corr. Zo- 
óxtouBgios M | aviAluv wol nagadogev M, corr. | chariae | 21 p^ M perperam] Aafsiw oí Zachariae, 
Kroll [1 post «oVvo commate falso interpungunt vulgo | an diaSsivas oi? | 29 ragaexivra M*| 31 Joi M 
(uide aamag Zachariae) | 10. avos Zachariae] avra M. 


ET AEGYPTIACIS PROVINCIIS 195 Ed. XIII 28 


ín' avróv £xxÀngía; Ouogilicraro. olxovouo: Ts xal Éxdixoi vv dvraiÓ zv cvufaivovzcaw Oagamsvoas vd) 
Ünuocip Uxuíav, moóraQov udv oixoDav xal dw rás (ü(ae avrQw imocrácram, t dà imogolsv, xal vàv t7$ 
&yiorráTné dxxÀAngía$ moayuarmv. 5i 0à volunasav maga yvoumv vOv Ütxogalegrdvov érigxónov Jovvai viva 
Àeyov, ov uóvov áxvgov stawrelOs Éoras xÓ ysvousvov, TA xal avroi tv Gruíay Osgantíaovas rq; ünpocíq, 
"9Ó6 tQ sí Ti poroVro mtQd$auv mapà yroprv roU avraw dniGxónov, navro$ aVrOUe wai dmoxiveia aa TOV 
qase cv» lzovc. xal 56 ísQmaívme dxBcAlagOa. si dà igyev magà và Sunyogevuéva doin wi 

yov ógsilovrs Ónuógia aié rQamáQais vai$ gai; ogogiduéva, T, oí vguBovvos 7j oi zQotsvovtss [óvrsc] e e * 





mus Aóyov dederit, necesse habebunt dei amantissimi oeconomi et defensores ecclesiae sub eo constitutae 
damnum inde ortum fisco sarcire, primum quidem de suo et e propria ipsorum substantia, sí vero inopes 
sínt eliam e rebus sanctissimae ecclesiae. Sin autem ausi erunt praeter voluntatem dei amantissimi epi- 
scopi Àóyov alicui dare, non solum quod factum est omnino irritum erit, sed etiam ipsi damnum fisco 
resiituent; praeterguam quod. si quid (ale praeter voluntatem episcopi sui fecerint, omnino removebuntur 
ab officiis quibus funguntur et & sacerdotio eicientur. Sin autem iudex: contra vetila Aóyov cui dederit 
publica tuis mensis deputata debenti, sive tribuni sive principes ««« 








9 voÀurcns M, corr. Zachariae (roÀufjaasew Agy- | (nov. XXII subser. CV. CXXXVI inser... At comitem 
laeus) | tiw» Zuchariae | T ówras delevi. Post óvve$ | s. /. Strategium. tum fuisse non dicitur p. 188,10; quem 
dimidia pagina in M vacua; deinde sequitur: víloa vàw | praefecti potius. Augustalis munus ante a. 524 gessisse 
vsaoow iovcTinianu. Ercidit cum ceteris notitia de qua | putaverim (cf. Zeitschr. d. Sav. St. XV 311). ,,De Ana- 
agitur 781,27. 183,31 787,17. 190,2. 794, 11.19 [. Data | stasianis temporibus tamquam dudum praeteritis loqui 
est constitutio indictione aliqua secunda (788,10. 193,1), | Justinianum (188, 1) nom concedo; certe ez eius verbis 
i. e. aut^a. 539 (Zachariae olim) aut a. 554 (Zachariae | colligi non potest triginta ser potius quam unum et viginti 
mune) lilud suadet quod Johanni lex missa esse dicitur | amnis post Anastasii mortem legem latam esse. Quamobrem 
[e 4) hoc quod Strategius plus quindecim annis ante | intra Sept. a. 538 et Aug. a. 539 constitutionem 
legem magistratum aliquem geasisse perhibetur, quem annis | emissam esse iudico. 

536 «t 537. comitem sacrarum largitionum fuisse accepimus 


q00* 


II. 
APPENDIX CONSTITUTIONUM DISPERSARUM. 


L 
DE ADSCRIPTICIIS ET COLONIS. 


Imp. lustinianus Aug. Dominico praefecto. L] 


(Praefatio.) Adierunt nostram serenitatem Lugdunensium habitatores et hoc nos docuerunt: quia 
ante proposuimus legem, per quam jussimus adscripticios vel colonos commiscentes se liberis mulieribus 
procreare filios ad similitudinem liberorum, [et] ex hoc detrimentari fundos et eorum íunctiones, receden- 
tibus agricolis velut ex utero libero procedentibus. 


CAPUT I. 


Et hoc corrigentes sancimus, secundum veterem legem de adscripticiis et colonis constitutis agricolis 10 
uod nascitur adscripticium et colonum fieri; sed si sola fuerit mulier libera constituta cum procrearerit 
lios, tunc ergo nullo modo patimur laedi ex hoc pep liberum uterum, ut quae talis muher tali viro 
sociata fuerit, neque adscripticio neque colono; in tantummodo casu obtinente lege. Sancimus ergo 
generalem legem, ut qui ex adscripticio et colono natus est patris naturam sequatur. Sic ergo et indem- 
nitas fisci collatoribus erit, parens carissime. Hoc ergo medentes praesentem dispositionem disposuimus, 15 
quam observare tuam celsitudinem sancimus in omnibus lllyricianis partibus, ut non exinde deminutio 
aliqua dominis inferatur. 

(E pilogar) Tua igitur gloria quae nobis visa sunt et per banc legem divinam siguificantur 
effectui mancipare festinet, muita imminente decem librarum auri qui eau violaverit aut concesserit vio- 
iandam. Dat. VII. id. April. CP. imp. dn. Iustiniani (pp.) Aug. anno XIV. lustiuo (vc.) cons. — (a. 510.) 2€ 


II 


IUSSIO IUSTINIANI IMPERATORIS PRO PRIVILEGIO CONCILII 
BYZACENI. 


Imperator lustinianus Alamannicus Gothicus Francicus Germanicus Anticus Alanicus Uuandalicus Afri- 
canus (pius) felix inclitus victor ac triumphator semper Augustus Dacia&no metropolitano Byzacii et omni 2$ 
concilio Byzaceno. 


Restitutus et Heraclius reverendissimi viri omnium quodammodo vestri concilii sacerdotum non rela- 
tionem tantum sed ipsam visi sunt adtulisse praesentiam; relucebat namque in eis puritas vestrae aucto- 
ritatis et vitae. Nec solum ecclesiasticis causis sed totius provinciae utilitatibus profuerunt, dicentes et 


App. I est ín Iul? (contulit Girard), eiusdem Utin. et Trivuls.,, praeterea in lege Romana canonice compta 
(cod. Paris. 12448 [!] contulit Krüger). 
App. II est in. Iul. Utinensi (contulit. Haenel), ed. Pithoeus p. 231 codice usus ignoto. 


*x fine nouellae / [ 5 Dominieo pp. Illyriei coni. Miraeus|| | Miraeus) | 19 etfectu / | mulcta / | imminentem Zu» || 
6 adierunt Kroll et Skutsch] docuerunt libri|ligdinensium | 20 subscr. dat. sub id, (d. /) aprilis eonstaptinopoli 
lui, ligdiniensium / | 7 legem] Cod. 11, 48, 21 cf. nov. | (-lim /) imp. dom. nn. (dnen./) iustiniano aug. anno 
CLXI c. 2 | commiscentibus Jui? !| mulieribus om. / ' (an. JuwiP) iustino (austino /) consule Jul» / | 22 hie 
i 8 proquare / | filios] liberos / | et del. Skutsch | 9 prooe- | habetur iussio Utim.| privilegio PitÀ] priuilegim Ut. 
dentes ZuLP | 10 et hoo /] ex hoo Zu? [ 11 quod nascitur | privilegiis Zach.] 23 Uisaceni Utim. Pith. (idem wv. 26) 
om. | | fierieri / || 12 utque Ju? / | 13 adseriptio /^ | non | | 24 gotticus Utin. Pith. | 27 hereacleus Utin. | quod 
fuerit Zachariae (c t$ ToiaUtTzé yvwaiwó€ tow: | ad modum Uti. quod ad modo Pith, corr. Zachariae 
avi " GvorvyOuaians) | 13 generali lege coni, Zachariae || | | 28 ipsam Zaehariae] sua. Pith. (Utin.) | usi. Utin. à 29 
15 üsei Zachariae] fisoo Jui.7, a fisco e& / | hoo Kroll] in ! et post dicentes om. Pith. 

boc Ju? 1] posuimus / ! 16 quem Jul? / | diminutio / | 18 


4 aseripticiis [u/.P (sic semper) de scriptitio et colono | et om. | | signifiosntem ZuL? /, corr. Krell (significata 


IUSSIO IUSTINIANI 197 App. Ili. IV 


quibus iam bezeficiis gaudeatis et quae & nostra sunt mansuetudine conferenda. Unde precibus eorum 
summa cum benignitate susceptis universa respondimus; et tege apud nos eorum legatio valuit, 
ipsa testatur bitio praestitorum. Quaecumque igitur ad privilegia vestra veatrique concilii pertinent, 
juxta veterem firmamus disciplinam. Orate igitur divinam icordiam, ut et nos reipublicae et ipsam 
nobis servet incolumem, et quos & lugo subripuimus Vvandalorum, ultra forem felicitatis antiquae sicut 


volumus erigamus. Dat. prid. non. Octob. CP. imp. dn. lustiniani (pp.) Aug. anno XV. [a. 541.) 


IL 


IUSSIO IUSTINIANI IMPERATORIS PRO PRIVILEGIO CONCILII 
BYZACENI. 


Imperator Flavius Iustinianus Alamannicus Gothicus Francicus Germanicus Anticus (Alanicus) Vvandalicus 
Africanus (pius) felix inclitus victor ac triumphator semper Augustus Daciano metropolitano Byzacii. 


Semper nostrae terenitati cura fuit servandae vetustatis maxime disciplinae, quam nunquam con- 
tempsimus, nisi et in melius augeremus; praesertim quotiens de ecclesiasticis negotiis contingit quaestio, 
quae patrum constat regulis de! immo adventu superni numinis inspirata, quia constat esse caelitus 
constituta quicquid apostolica decernit auctoritas. Hinc est quod in Africanis quoque conciliis illa volumus 
reservari, quae antiquitas statuit et sequentium oboedientia custodivit atque in nostrum usque saeculum 
intemerata perduxit. Nullus inter primates illud sibi privilegium vindicet quod accepisse non legitur, nullus 
adripiat quod habuisse iugiter non probatur; nec de rescriptis ad unius sugeestionem promeritis aut de 
exemplis consuetudinem violantibus cuiuslibet sibi blaudiatur ambitio. lllud pro lege servandum est, quod 
conciliis definitum servavit devota posteritas; nam quae quis in Y pereqpeenm statutorum quibuslibet rebus 
us vit, corrigenda potius quam imitanda censemus. Si quid igitur metropolitano Karthaginis vel pri- 
matibus Numidiae vel Byzacii conciliorum auctoritas praestitit et inoffensa consuetudo servavit, hoc sibi 
quisque optet, hoc vindicet, hoc nostra speret sanctione firmari. Nos tutores tantum sumus vetustatis et 
vindices; nec deerit ecclesiastica vindicta vel nostra in eos, qui aut ambitiosa superbia aut subrepticiis 
postulationibus antiquitatem temerasse docebuutur, quoniam ad divinitatis tendit iniuriam, qui sauctorum 
patrum constituta contemnere ac violare non metuit, sancte ac religiosissime pater. Latitudo itaque tua, 
quae per banc divinam pragmaticam sanctionem nostra statuit aeternitas, effectui mancipari observarique 
procuret. Divinitas te servet per multos annos, sancte ac religiosissime pater. Dat. III. kal. Novemb. 
amp. dn. lustiniani anno XVI. [a. 542.] 


IV. 


HEPI TOY MHAENA MHTEYEZOAI EIII IAIQTIKAIS H 
AHMOZIAIS IIPOPAXEZIN. 


'O aviós Bacileve ..... 


To evparierrixóv. zuiv 1) nolstsía Duk xoUso vQlgas .... 

H Aizduie TÀv dgyóvrow rj 1À» Aoyoderdw rj wuv aÀÀow vàwv và dnuócia. nigavtóvtam urtsvéxas olxóv 
Tivos mgogécs Onuodíov ógÀnudrow, dÀX sing oievaa voVs UrsvOvrovs Évüo» Tdw oi 

iba. (naocio xeygraOc mogumow ngos tT5v TOVTOY dwalytnOiw' xai sismsg svQev 

avrovi, Ünuogiq sagayéte xal tZ» siamQakw rowuicOo urÓauas vois oixow magevoyÀaw. sí dà 
xai qtgariwrtaxTs Der duin BonOsías noós inv djdvvow tdv Ónposimv, nij xaxgriad vaoléxtois 
GtgariQTaw mós ToUrO, GÀÀà toic dv modyuads 1etQiuuévois xal vZv mtOAtaxz» Táluw énigta- 
Bivow x«l 19v aicmoabw ovx dw tois oixow, dAÀà Oruogíq mowovuévow perd Tü nQsmovoge 
xaO'ogioigaos. 

App. III extat in. Iul. Utinensi; ed. Pithoeus p. 231 « codice ignoto. 

App. IV epitome extat apud Ath. 20, S. 


IF. 


NE QUIS ALETETUR OB OCCASIONES PRIVATAS AUT 
PUBLICAS. 
Idem imperator ... 


Exercitum nobis res publica ideo alit ... 

1 Nemo magisiratuum aut. rationalium. aut. ceterorum I publica tractant metato domum cuius- 
quam propter debila publica, sed si debitores intra domos abscondi existimat, publicis utatur personis 
ad eos indagandos; atque si eos invenit, publice producat et exactionem faciat nullo modo domos mole- 
stans. Si vero eliam militari indigeat auzilio publicorum. exactionem, non. utatur ad hoc militibus 
»nodo conscriptis, sed eis qui in rebus triti sint et rei publicae ordinem cognitum habeant et exactionem 
mon in domibus, sed publice faciant cum debita devotione. 





4 iusta Pith. | 5 Vandalicorum Pith, | ultra Zachariae) | libet Pith. (Utin.) [ 20 posteritas Zach.] prosperitas Pii^. 
ultro Pith. ( Utin.) | 8 idem alia iussio Utin. alia iussio Pith. | (Utin.) | 23 optet, sibi vindicet Pith. | 27 observareque 
Jj privilegioPitA.] priuilegia Utin., privilegiis ZacA.|9Viza- | Pith. (Utin.), eorr. Kro/l (at cf. bull. corr. hel. XVII 
veni Pith. (Utin.) idem v. 11. 22] 10 Anticus] atthious Utin. | 504 /. 18) [29 XV «n XVI Utin. incertum | 34 xà] v& 
Alanieus PitA. [ 14 constant coni. Skutsch | adventu (vel | cod. lans cod. | 36 4i zt«gi vóvas cod., corr. Zach. | 
obvcntu) Zach.| abventu Pith. (Utin.) | 15 constitutum | 37 svgev Aroil] a6gov cod. | 39 xaxgíaOa cod. | 40 
coni. Zach. | disoernit Urin. [ 19 cuiuslibet Kro//] quibus | vsrguuevois cod. 


30 


35 


App. V 198 DR METAXA 


2 Kaóólow Bà nc. sgoayogróm 5 Didrablus xi mpopádcegiv (Diorrixals Gvoaviaótas p) xryoradai 3 
T4 olavovv 06 a)rGv» éxayaysiv usPodaia» vwciv: slÜóvow vw TOLVrÓ T4 tgóTteiv digni 


v. 
ITEPI METAEHZ. 


Xo vn» uraBov vois wouusQuapiove moóe vois BaoBágovs moaynartósaOas i vouísuas. vq. Aitgay 15 
xai ueramoAeiv voie juaralagíow 5] voie dÀÀow ov mÀíov xaOapàv (ya agrxouaros 5 dÀigs 
smpogÓvxns 5j $imov. Ei Ó4 rw ngos BcoBágovs u9j div woppsQxidgios gayuarevanraé v« xal 

abov éxsi9sv dydyg, Oíravas avrzv dgaigaiaDus Ó xouusQxidgios, xal Ó ngaypatevadevos 
usostas xal Denvexos dfogíGeras, — El 0À Ó xouuegxidQuos 7j 0 usrabdguos Undo vó (rOdv mocóv 
moàjsn fj dyopgáon, ónoíos tipageirau. 20 

Xon 0à rov$ mQayuarsvràc vv oi0vrQv dyyjac Didóva: vjj moliagyiq, à o9 nadovs: xgéga dalla 
Snuocíq mücav fjv Kyovas moaynarsiav* dnsl riucpoUvtea, Xr dà xarà «avra loyizea as vj 
)nuociQ viv Tipzw mawió$ oV ólocyoixov zapà «oU xóunro: vOv Àlagyitióvam oU Didoudyos 
mag avro? Tq Üngocíp. 'O dà dyogdgas $nig *ó vaxOiv àvaynalóuevos dovvas ngocayydllns 
T "gárg xal vó Üwriovv dvangdrru* Àowxóv yàg Ó ngátns và ÀeyOévra maicrvas. 5 


App. V. Epitomen servawit anon. cod. Bodl 3399 fol. $8, quam ed. Zachariae anecd. 263 adm. 46 et ed. 
nov. II 299. 


9 Omnino autem omnes vetat constitutio ob occasiones priva(as militibus uti aut ullum cuiquam 
per eos dolum parare; scientibus qui tale aliquid facere conantur se etiam omni actione quam fere lex 
3 eis dabat contra qePteres privum iri ob ipsum solum conatum. Milites autem ad exactionem publi- 
corum delegatos iubet sportulis accipiendis omnino abstinere ac nihil omnino a accipere, sed 
& propriis contentos esse annonis. Eorum aulem quae dicta sunt omnium cusíodiam et eptscopis et 
magistratibus locorum committit. 

b Praelerea velat. magisíratus et ceteros omnes domum pe ime destruere nisi propterea, ut 
€um domus domino renovet(?), ita (amen ut novo opere alius non offendatur ; ei qui hoc fecit damni domus 
domino illati per duplum restitutionem et poenam decem librarum auri imponens et imperatoris iram 
his observandis et a magisiratibus et ab iis qui publica tractant. Scripta est ... 


F. 
DE METAXA. 


Oportet metaxam commerciarios a barbaris emere quindecim solidis libram et rursus vendere meta- 
variis aui celeris non pluris puram sine sphecomaíe aut alia appendice aut sordibus. Si quis autem 
qui non est commerciarius a barbaris emat quid metaxzamque inde importet, potest eam auferre commer- 
clarius et emptor bonis ademptis in perpetuum expellitur. Sin autem commerciarius aut metazarius supra 
dictam (tatem. vendat emaltve, similiter vindicatur. 

oriet autem talium negotiatores vades dare praefecturae urbis, se non clam sed publice vendere 
omnia quede vendunt ; en enim. Oporíiet autem secundum haec fisci rationibus inferri a 
comite largitionum omnis holoserici pretium quod ab eo fisco datur. Emplor autem qui supra siatulum 
dare coacius est litem intendit venditori et duplum reposcit; tum enim venditor quae dicta sunt patietur. 


1 sipepedonne, cod. | 2 us9odi&» cod.| 3 Zv dw à | vel &xayovca Heimbach | dyavdx1igiv cod. | 12. eod^ 
aió€ Zach.) fj dvavsaides xo$ cod. || 4 éyxeoiaiw cod. | fere tempore quo nov. CX VÍ datam esse putat Zachariae 
| 5 exogroy, cod. | 6 emrüesmww cod. | 9 locus | || 16 eguxenaros Bodl. | 22 an éxaíroiys? | 23 óXoorer?- 
corruptus; dyawaxrigas Zach. cl. 'Enantiophane in B | wov Bodl. | Aagyrrrióvarv Bodl. | 25. Inter annos. 540. et 
1812 Hb. àwsgsvvrGus Skutsch. Possis (sl sj) pog. | 547 legem a Iustiniano latam esse probat Zachariae s^ 
toV dvayauGas uera v. O. || Jtr v^ Zach.] yevouévov | de l'acad. de St. Péterabourg VII 9 (1865) n. 6. 

cod. Gf. now CLXV | 11 £nereDaica. supplevi, 4xayss : 


CONSTITUTIO PRAGMATICA 


VI. 


199 


App. VL Vll 1—5 


(imp) Flavius lustinianns Alamannicus Gothicus Francicus (Germanicus) Anticus (Alanicus) Vvandalicus 
Africanus pius felix inclitus victor ac triumphator semper Augustus Paulo pp. Africae. 


Peruidimus scribere tuae magnitudini, ut neminem de colonis qui temporibus Vvandalorum de pos- 
i dicionem iterum 


sessione egressi sunt et inter liberos commorati sunt, iterum attrahi et ad 


colonatus con 


reduci; quia volumus eos sicut temporibus Vvandalorum erant, sic et modo aint. insuper autem de cetero 


HD suam contempserint terram et ad alienam se ducere voluerint, eos restituere iubemus. D: 
Septembris Constantinopoli imp. du. Iustiniani (pp.) Aug. (anno XXVL) post cons, Fl. Basilii 


HL id. 
sono Xl. indictione prima. 


VIL. 


Dat. 
[e 552] 


1 Ut omnia firma sint, quae Amalasuinta vel Atalaricus vel Theodatus concesse- 
runt Pro petitione Vigilii venerabilis antiquioris Itomae episcopi) quaedam disponenda esse censuimus 


ad utilitatem omnium pertiuentía, qui per occidentales partes 


abitare noscuntur. luprimis itaque iubemus, 


ut omnia quae Atalaricus vel Amalasuinta regia mater eius vel etiam Theodatus Romauis vel senatu 
nte concesserunt, inviolabiliter conserventur. Sed et ea quae & nobis vel a piae memoriae Theodora 15 
ugusta quondam coniuge nostra conlata sunt, volumus illibata servari, nulla cuicumque danda licentia 


Contr& ea venire, quae & praedictis 


onis pro quibuscumque rebus vel titulis data vel concessa esse 


Boscuntur; excepta videlicet douatione & Theodato in Maximum pro rebus habita Marciani, ex quibus 
dimidiam portionem Lioerio viro gloriosissimo dedisse meminimus, reliqua dimidia Maximo viro magnifico 


relicta; quas apud utrumque firmiter manere censemus. 


2 Ut per Totilanem factae donationes omnes irritae sint. Si quid a Totilane tyranno 
factum vel donatum esse invenitur — Romano seu cuicumque alio, servari vel in sua firmitate 


manere nullo modo concedimus, sed res a 


latas ab huiusmodi detentatoribus antiquis dominis reformari 


praecipimus. Quod enim per illum tyrannidis eius tempore íactum esse iuveuitur, hoc legitima nostra 


notare tempora non concedimus. 


8 Nemini noceat in captivitate degentium amissio instrumentorum. Licet enim 

prospectum est, ne instrumentorum amissio dominis, pro quibus instrumenta conscripta sunt, 
quodcumque praeiudieium rerum possit inferre, tamen specialiter etiam per illa loca boc renovare censuí- 
mus, cum sciamus per diversas calamitates et hostiles pervasiones tam in ipsa civitate Romana quam iu 
alis locis hominibus instrumenta perisse. Ne quam igitur ex hoc quicumque patiantur calumniam aut ali- 30 
quod sustineant detrimentum, sancimus ut instrumentoru:zn quidem amissionem vel corruptionem nullum 
praeiudicium pro domino vel possessione (vel» E* credito dominis rerum vel possessoribus aut creditoribus, 


erre. 


ro quibus iustrumenta conscripta fuisseut, lu 
rol &nno XXVIif. pc. Basiii vc. anno Xlll. 
4 


Pragmatica dat. id. Aug. CP. imp. du. lustiniani pp. 


|a. 554.] 


Bed et si quis res absentis vel etiam capti, forsitan greges, per suam aut cuiuslibet auctoritatem 35 


invasit vel 


ndo eas tenuit, reverso eo vel liberato sine ulia dilatione iubemus restitui ipsi vel etiam 


heredibus eius. Et si forte ille fatale munus subiit, etíam heredibus eius restituatur, (ut) legum aucto- 


ritas suggerit. Anno die et cons. ss. 


5 Non praesumat quis alienum. Quis autem verisimile putamus diversos t. 
res suas per metum alienasse hominibus vel oíficium quodcumque gerentibus vel aliam & 


App. VI extat in luliami codice Utinensi. fol. 92*, 
Julian. p. 225 


nidis tempore 


wnde edidit Haenel Ber. d. Sáchs. Ges. 1952 p. 15 et 


App. VIl extat in. Iuliani Parisino (P), Mediolanensi Trivulziano (M), Utinensi (U), ex quibus post. Miraeum 


et. Pithoeum edidit Haenel Iulian. p. 189. 


2 Flavius] pius cod. | gutticus cod. | bandalieus afri- 
eanus cod. | 3 triumíator cod. | 4 ut del Zachariae 
(— ds) | bandalorum cod. m!, v ex b m* (idem 6) | 

iones ced. | 5 atrahi cod., retrahi coni. Zachariae 
|j oonditione eod. | 6 redduei cod. m* | 7 ocontemserit 
cod. | 8 imp. domnus iustinianus cod. | à cál fli basili 
an»mo XII indiot ter prima eod., corr. Zachariae | 1 
amalaeuneta P, amalacynta M, malaunota U | i- 
cus PM teudatus P, teodatus M | 12 petitionem MU 
[| M. er PMU || episcopi add, Miraeus | essent. U | 14 
at ieus P, athalaricus M, adalaricus U | amalasuintha 
P, amalesiuntha M | teodatus P, teudatus M | senatui 
coni. Zachariae | 15 concessa sunt. PMU, corr. 
ithoeus | et om. U | teodora Pf 16 coniugem nostram 
U | illiuata P [| servare PM | nullam U quicumque U* 
[data MU[17 eam U | praedietas personas PM | vel 
prius om. MU | 18 —— ex prioribus excepta U | 
teodato P teudato M | prof] abita /^M | 19 memine- 
mus M | reliquam U | dimidiam PU | 20 relicto U | 
utriusque P | censuimus P cessimus U | 21 pro P | 
factas PMU | omnes om. M | inritae U | sunt M | toti- 
lanem P | 22 facto P| invenitur esse M | cuique alio 


P, alii Beck| 23 nullum PM | ablata. U || detentoribus 
U| dominus P| reformare M || 24 eius del. Skutsch | 
26 degentium Krol/] gentium PMU | enim] etiam anony- 
mus, malim iam | 27 generale lezes profeotum est U. Cf. 
Cod. 4. 21, 5. 16, ?1 | inscripta U | 3) nequaquam PMU, 
corr, Haenel | faciantur P patitur M paciatur U | 31 susti- 
neat PMU | ssnocimus U | ut om. U | nullus P 32 dominio 
Skutseh ! vel add. Beck, prove Zachariae | 33 instrumento 
P | fuisse PM | pragmatum PM, pragmat. U j CP.] const. 
P eonstant. M cons. U | dn.] dom. nro. P. domn. n, M 
domino nostro U | iustiniano PMU | pp.] pio pp. PM |] 
34 po. om. M | basili PM, bilisari uio. PU | X!1L. 
M] XIV P, XII U | 35 absentes U | capiti U | 36 libe- 
ratos in ullam dilationem U q iuuemus P | 37 et et 
etiam heredibus eius de/. Zachariae restitui scribens 
eum Beckio; rectius vel etinm heredibus eius v, 36 dele- 


veris (Skutsch) | ut add. Zachariae | legis P | 38 sub- 
gerit M | consl. P consul. M consoles Uis qui PMU 
| diuerso P 


uirisim!e MU | pons&mus P potamus 

tyrannides U| 40 permetuunt PA | vel om. M | quo- 
que et alia codd. | a tutela P at tutela M adutels U 
| commissam] comissa uel U 


otila commissam 40 


App. VII 5—12 900 CONSTITUTIO PRAGMATICA 


actionem vel potentiam vel gratiam apud eum habentibus, sive venditione vel quibuscumque contracti titulis, 
modo vero quod factum est my rescindi desiderare, utpote per violentiam vel per metum tyrannici tem- 
s factum, sancimus omnibus esse licentiam sui recipiendi sive vindicandi vel possessionis a iudice ad- 
piscendae, pretiis tantummodo videlicet restitutis, quae tamen eo qui se dedisse perhibet adprobante vera- 
citer constiterit exsolut&, nec aliquo postea modo vel fraude subtracta vel ab eo recepta; cum non absque 5 
ratione esse putamus, multa tunc temporis per metum vel violentiam facta esse, quae nostris temporibus 
rescindi exposcit iustitia; poena videlicet instrumentis inserta propter praedictas sanctiones modis omnibus 
quiescente. Dat. sub die &nno et cons. ss. 


6 De tempore postliminii, id est post captivitatem. Cum autem deo propitio nostro 
imperio sint omnes restituti, sancimus pro nostrarum legum auctoritate triginta nec non et quadraginta !6 
annorum praescriptionem, alias insuper legibus «« » locum habere et suam tenere per omnia firmitatem, 
his dumtaxat temporibus, quae &b adventu tyrannorum bellica confusio comprehendit, nullatenus in prs&e- 
scriptionum curriculis imputandis. Dat. id. Aug. OP. imp. dn. Iustiniani pp. Àug. anno XXVIII. 
Basili vc. anno XIIL [a. 554] 


1 Ut instrumenta inrita i revocentur. (Cum autem) cognovimus, dum hostilis ferocitas !5 
Romanam civitatem vel alias obsideret, diversos contractus esse factos inter Romanos qui obsidebantur 
vel etiam instrumenta conscripta, in praesenti vero quosdam praedictos contr&ctus rescindere vel etiam 
instrumenta irrita revocare, sancimus, etsi postea per hostilem incursionem buiusmodi documenta peri- 
erunt, nullam esse licentiam quae facta sunt infirmandi, sed omnes contractus obsidionis tempore factos 
in sua firmitate durare, instrumentis etiam competentem vim habituris et nuilo per eorum amissionem 2v 
dominis praeiudicio generando. Quod enim rite perfectum est, per fortuitos belli casus subverti subtili- 
tatis non patitur ratio. Dat. anno die et cons. ss. 


8 De rebus mobilibus vel immobilibus. Hes insu, mobiles vel immobiles seseque moventes, 
uas & Theodorici regis temporibus usque ad nefandissimi Totilae superventum quocumque iure vel titulo 
fomezi possedisse noscuntur per se vel usufructuarias vel alias personas, per quas unumquemque prae- 25 
cepit possidere, in posterum sine aliqua concussione apud eos servamus, eo videlicet ordine, quo per prae- 

dicta tempora easdem res possedisse noscuntur. Dat. anno die et indict. ss. 


9 Pro immunitate tributorum. Ne autem tributorum exactionis intuitu babitatores patiantur 
molestias quascumque provinciarum, sancimus nullius maioris dignitatis officia pro exigendis functionibus 
dirigi, sed per provinciarum iudices et eorum officia » « « quodcumque damnum coliatores sustinere pro 3? 
tributorum videantur ex&ctione; licentia non deneganda maioribus iudicibus et eorum officiis, si minos 
injatae fuerint functiones, ipsos iudices et eorum officia convenire, et quod minus est inlatum exigere, ut 
tam publicae rationes quam collatoris utilitas procuretur. Dat. anno die et cons. ss. 


10 De confirmatione absolutionis tributorum. Ipsarum enim functiomum solutionem 
consueta loca vel tempora solemniter praecipimus fieri, nulla innovatione per hostilem adventum solutioni 35 
tributorum penitus inferenda, sed pro sua consuetudine vel nostrorum beneficiorum tenore sive ad arcam 
sive in provincia unumquemque solutionem in posterum etiam celebrare, Dat. anno die et cons. ss. 


11 Ut leges imperatorum per provincias ipsorum dilatentur. ura insuper vel leges 
codicibus nostris insertas, quas iam sub edictali programmate in Italiam dudum misimus, obtinere sancimus. 
Sed et eas, quas postea promulgavimus constitutiones, iubemus sub edictali we ositione vulgari, (et) ex & 
eo tempore, quo sub edictali programmate vulgatae fuerint, etiam per partes tallae Obtinere, ut una deo 
volente facta republica legum etiam nostrarum ubique prolatetur auctoritas. Dat. anno die et cons. ss. 


13 De suffragio collatorum. Provinciarum etiam iudices ab episcopis et primatibus uniuscuiusque 
regionis idoneos eligendos et sufficientes ad locorum administrationem ex ipsis videlicet iubemus fieri pro- 
vinciis, quas administraturi sunt, sine suffragio, solitis etiam codicillis per competentem iudicem eis prae- i$ 
standis videlicet, ut si aliquam collatoribus laesionem intulisse inveniantur aut supra statuta tributa 


1 grauam U | uenditiones PU] uinditionis sive do- | cAariae] belli casus uerti P, bellica subuerti M, bellica 
nationis M, corr. Pithoeus, venditionis F/aenel | eon- | subuertis [/ | 22 et cona] et consl PM, consulibus U 
iractus Zachariae | titulos PM, titulo U [2 uel P] aut | | 23. rubr. om. U, de res mobiles uel immobiles PAM | 
MU] tyrannicis U [| 3 possessiones codd. | 4 is M | 24 theuderioi U| tutele P] 25 unusquisque Zackarsiae. 
| ose qui P | 5 aliqui U | 6 potamus M — Mihi "-— corruptum videtur | praecipit U | 26 eom- 

roil] tempore libri | 7 iustitinm U | am actiones? | 8 | cussionem U [ quo) quod codd. | 27 possedere M | e& 
et om. U | 9 tempora codd. | post liminum P, postlimi- | indiot] in. d P| asta M | 28 exactiones PM, exactione 
mium M]| est om. P [ captiuitate P | dum MÜ][nostri | Ü[ instituitu U | 29 nullus MU | 30 excidit verbi casa 
imperii Ü | 10 auctoritatem | 11 perworiptionem U/ | | exactionem fieri, ne (sim. Zachariae) V T damno 
alias coni. Skwtsch | cognitas suppl. Zachariae, an defl- | U || 31 licentiam mon denegandam PU | ofücii U y 32 
nitam? | sua U | 12 ad PM | aduentum MU | confa- | et prius om. U | exegere M | ut tam erigat et 
sione U/| perseriptionem U | 13 CP.] const. PM, cons. | tam PU, setiam M || 33 puplice M rationis Haenel 1 
U| dom. nn. iustiniano pp. P, domnm. m. iustiniamo pe. | conlatores U | cons.) constit. U | 34 absolutis codd., ae 
M, dom. noatro iustiniano m U| aug. om. MU | anno | solutione Haenel | 35 nullam innouationem U/ | aduen- 
XVIHL U[| 14 basili PM, basilium U/| vo. om. Up] 15 | tus U|36 inferendas U/ [ consuetudinem U | beficiorum 
rubr. om. non add. Zachariae (Osenbrüggen) | eum | Mj aream U | 37 provinciam MU | die om. Pj conal. 
autem addidi | hostiles MU 16 obsiderit M, obsederet | PM, constit. U || 38 vel] et U | 39 inserta U | edicta libro 
U | contractos M, contractores U | factus P | obsedeban- mate M | italia U | optinere P || 40 edietale propos. U 
tur U j 17 contraetos U | 18 irrita om. MU | pro U fa add. Pithoeus | 41 quas ubedietali M | programma 
19 ea firmandi U er corr. | omnis M | contractos U seuolgatae P optinere P| 42 "Ee Pj ibique U 
factus M | 20 habituri P | et U] sed PM| nullum — | | cons. PM, constitut. U | sato M | 43 de suffra eolla- 
praeiudicium generandum codd., corr. Zachariae | 21 | tores U | ab] ad M | 45 solitis Kroi/] litis codd. | iudicia 
enim] domini P | fortuitu U/[ belli casus subverti Za- | om. eis U] 46 lesiones U 





801 


aliquid exegisse, vel in coémptionibus mensuris enormibus aliisque praeiudiciis vel gravaminibus aut iniquis 
solidorum ponderibus possessores damnificasse, ex suis satisfaciant facultatibus. Quod etiam si quis de 
&dministratoribus &ut actionariis de praeteritorum nefandorum tyrannorum tempore fecisse invenitur, ex 
suis facultatibus ei, & quo abstulit, restituere iubemus, cum nos indemnitatem subiectorum undique volumus 
procurari. Dat. id Aug. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXVIII. pc. Basilii vc. anno XIII. (a. 554.] 


18 Ut proprietas unicuique restituatur. Cum autem cognovimus, inimicis deo propitio diversis 
expulsis provinciis quosdam greges invenientes ab illis relictas (et] suo eas vindicare dominio, licet ad alios 
antea pertinebant, sancimus causa discussa, quantum quidem ad eos pertinet, eis praestari. Si quid vero 
ab aliis agnoscitur, dominum sua qoom uod vero ex certo domino non cognoscitur, inter illos distribui, 
qui per eandem provinciam greges am veniuntur, divisione pro rats portione scilicet facienda, Dat. 
anno 


CONSTITUTIO PRAGMATICA App. VII 


et cons. 8s. 


14 De eo, cui aliquid ablatum est, ut restituatur. 


Si qui etiam collatorum 
tributorum exactionis 


cuiuslibet oneris praetextu aut alio inrationabili modo a quib 


occasionem 
am ín auro vel 


in speciebus laesi esse noscuntur, hoc etíam competenter ei, cui ablatum est, iubemus sine ambiguitate 
resti ut undique provinciarum habitatores legitime sua recipiant et nostri temporis possint felicitatem 
sentire. Dat. anno die et cons. ss. 

1$ De servis, qui tyrannorum tempore liberas duxerunt uxores. Illud etiam praeteritis 


capitulis inserendum esse censuimus. ut, sí qui per Gothicae ferocitatis nefandissima tempora 

stituti liberas uxores inveniantur duxisse, vel etiam liberis hominibus ancillae coniunctae, licentiam quidem 
liberae personae discedendi praesentes nostros mereantur affatus, ancilla videlicet vel servo in domi- 
norum suorum iura remeantibus, nullo praeiudicio dominis servorum vel ancillarum ex praeterito tempore 
generando. Si vero in posterum etiam coniugia tenenda esse putaverint, nullum praeiudicium circa liber- 
tatem propriam patiantur, fllii vero maternam condicionem sequantur; quod etiam in illis, qui ex tali con- 
iugio natí sunt, obtinere iubemus. Dat. id. Aug. CP. imp. dn. Tustiniani pP. Aug. anno XXVIII. pc. 
Basilii vc. anno XIII. [a. 554] 


16 De servis vel colonis ab alio detentis. Servos etiam vel colonos, quos ab aliquo contigit 
detineri, suis restitui dominis una cum medii temporis prole iubemus. Dat. die anno et cons. ss. 


servi con- 


Pr De deo dicatis virginibus. Cum autem tyrannicae ferocitatis praesumptionem res etiam inli- 
citas quasi permissas egisse sine dubio sit, sancimus, ut si qui mulieres deo sacratas vel babitum religiosum 
babentes sibi coniunxisse inveniantur, nullam eas tenendi vel dotes forte conscriptas exigendi licentiam 


habeant, immo magis nolentes mulieres abstrahantur ac suis iterum monasteriis vel ecclesiis aut sancto 
proposito, cui dedicatae sunt, restituantur. Dat. id. Aug. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XXVIII 
pc. Basilüi vc. anno XIII. [a. 554.] 


18 Ne per SVNRETKARED specierum collatores graventur. Ne vero co&mptiones 
etiam quodcumque collatores detrimentum sustinere inveniantur, sancimus per unamquamque provinciam 
illarum fieri specierum coémptionem, quae per eandem provinciam abundare noscuntur; neque ením eius, 
quod ibi non abunde nascitur, coémptionem fieri patimur; pretiis videlicet pro specierum venalitate, quae 
func — in foro rerum venalium obtinere noscuntur, statuendis, ipsis tamen pretiis specierum uni- 
cuique collatorum in tributorum imputandis exactionem. Commerciis videlicet navium nullo modo prohi- 
bendis, ut et noster felicissimus exercitus possit nutriri et collatores aurarias functiones ex abundantium 
specierum commercio infundere valeant; distributione coémptionis e arbitrio tam locorum antistitis quam 
primatum — (regionis? celebranda, ne collatores ex ofüciorum avaritia per quemcumque modum 
opprimi videantur. Dat. die anno et cons. ss. 


19 De mensuris et ponderibus. Ut autem nulla fraudis vel laesionis provinciarum nascatur 
occasio, iubemus in illis mensuris vel ponderibus species vel dari vel suscipi, quae beatissimo 
papse vel amplissimo senatui nostra pietas in praesenti con! it. Dat. die anno et cons. ss. 


20 De mutatione solidorum id est monetae. Cum autem scimus, veterum Romanorum prin- 
cipum solidos per illa loca facile invenirl, comperimus autem negotiatores vel alios quosdam propter muta- 
tionem solidorum dispendium aliquod collatoribus nostris inferre, sancimus solidos Homanorum principum 
forma signatos sine permutationis dispendio per omnes provincias ambulare et per eos celebrari contractus ; 





1 uel inceptionibus U, quoemptionibus P | inormibus 
P, inurmibus M, om. U (cuius hinc non iam omnes affero 


lectiones) | aliis om. M | 5 CP.] const. MU, om. P | dn.] 


sali U/| uic. P 26 seruos MU seruo P [ vel PU] et M 
| eolonos et detentos libri | seruus P | contegit P[ 27 
unam NJ consl. PM, consul, U/| 28 dicatas uirgines 
PMU | 29 si quis P | 30 eas Osenbr.) eis libri | exi- 


dom. nn. PL M?) dom U | iustiniano codd. | Aug. om. U 
|| pe.] patrioi. M | basili PM, basilium U | uie. Pf 7 
et del. Zachariae | 9 agnoscetur P| ex certo Zachariae 
(a certo R. Schneider)) excepto codd. | 10 rata seilicet 
portione MU | 11 eonsule PM, constit. U | 12 totum 
c. XIV om. U | eo] eis PM [| qui] quis PM J| 13 exactiones 
PM|aut] ut P[ 16 consl. PM| 17 XIV U et sic dein- 
ceps||18 guthicae M, gutice U|| 20 affatus anonymus in marg. 
P.th.] affectus PM, afectu U | 21 remeantibus Osenhr.] 
remanentibus PM, manentibus U | 23 fili P [ tali cor- 
ruptum iudicat Zachariae. Discernitur inter e na- 
scentur et qui nati sunt [ 24 optinere P idus U[ CP.] 
const PM, cons. U | dn.] dom. nn. P(M?) dom U | 


iustiniano libri | pp.] pio pp. /ibri] 25 basili M, ba- ! 


n. 


gendi — ao suis om. P vulg. | 31 ao M] ad U | 32 dat. 
subd. id. M | CP.) const. iibri | dom. nro (nn. P) iusti- 
niano libri | pp.] pio pp. PM, pio U | 33 basili PM, 
basiliu U | 34 pro P i collatorum libri | 35 unum- 
quemque P, unamquemque MU [36 enim om. MU | 37 
habunde M | non fieri M || uenalitatem Pf [| 38 opti- 
nere P | 40 an arcarias? [. habundantium P 41 anti- 
stites P, antistetis M || 42 regionis addidi (cf. 800, 44), 
civitatis Zachariae | auatia. P [| 43 consl. PM, conatit, U 

45 ocoansio P| 46 cons. ss] consl. sus. P, consl, ss. 

, conati. ss. v 41 solitorum M [ monite MU | prin- 
eipium P 


101 


LA 


20 


45 


802 


eo qui dispendium aliquod pro mutatione solidorum inferre praesumpserit, pro unoquoque solido alterum 
tantum ei, cum quo contraxerit, inferente. Dat. id. Aug. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. anno XXVIII. 
pc. Basilii vc. anno XIII. (a. 554] 


21 Ut pretio satisfaciat de quo tulit quis. Si quis etiam de rebus immobilibus ad alium 
tinentibus aliquem ornatum vel materiam abstulisse inveniatur, modis omnibus restituere, vel si iam alicui $ 
iniuncta sint aedificio, pretio satisfacere coartetur, ut undique nostrarum legum conservetur auctoritas. 
Instrumenta etiam, quae ad alios pertinentia forte ab aliis detinentur, prioribus dominis iubemus restitui, 
ut omnes undique nostrarum legum adiutorio potiantur. Si vero instrumentum perisse inveniatur, cuius 


CONSTITUTIO PRAGMATICA App. VII 20—27 


exemplar apud alterum invenitur, utpote duobus scriptis authenticis, prout in contractibus solitum est, ex 


eo, quod apud partem alteram invenitur, aliud 7 IYr et parti d 
e 


perierunt,'ut competentem possit habere cautelam. 


cuius iam iustrumenta 10 


uis instrumentum um sive ipse tollendo 


aive icgpoerer v casu inveniendo maliguitate vel incendit vel abscondit &ut corrupit aut quocumque modo 


babere 
facere compellitur. Dat. die anno et cons. ss. 


22 Ut annona ministretur medicis et diversis. 
posterum etiam 
quae grammaticis ac oratoribus vel etiam medicis vel iurisperitis antea dari solitum erat, et in 
suam professionem scilicet exercentibus erogari praecipimus, quatenus iuvenes liberalibus 


solitus erat et nos Romanis indulsimus, in 


t, tunc quanti interest eius, ad cuius jura instrumenta pertinebunt, is qui dolum fecit satis- 


Annonam etiam, quam et Theodoricus dare 15 
dari praecipimus, sicut etiam annonas, 
terum 
eruditi 


per nostram rempublicam floreant. Dat. die anno et cons. ss. 
23 Ut civiliter inter se caussas audiant. Lites etiam inter duos procedentes Romanos vel ubi 20 


Romana 


on& pulsatur, per civiles iudices exerceri iubemus, cum talibus negotiis vel causis iudices 


militares lmmiscere se ordo non patitur. Dat. die anno et cons. 88. 
24 Ut mutationes in suo statu stent. Hei publicae permutationes etiam vel sive 


competitiones cum publico factas usque ad adventum sceleratae memoriae Totilae in sua 


mus, si tamen nulli aliquid alio possidenti competit. Dat. die anno et cons. ss. 


26 Ut fabricae publicae serventur. Consuetudines etiam et privilegia 
i alveo Tiberino vel foro aut portui Romano sive reparationi formarum 


publicarum fabricarum reparationi vel 


Romanae civitatis vel 


concessa servari praecipimus, ita videlicet, ut ex isdem tantummodo titulis, ex quibus delegata 


praestentur. Dat. die anno et cons. ss. 


26 Ut per negotiatores coómptiones fiant. Super 


Inferendis I 


rovinci&e possessoribus pro coémptionibus non 


P 
———- millna; unde co&mptiones per negotiatores 
tori! 


vimus, Calabriae vel Apuliae 360 
titulum impositum esse pro 
is exerceri, in praesenti vero negotia- 


us specierum co&mptiones recusare temptantibus tam superindicticium titulum quam co&mptionis onus 
provinciae possessoribus imminere; cum abunde mercatores sint, per quos possit exerceri coómptio, sancimus 


magnitudine tua haec examinante, si possibile sit Ced 


provinciae nullatenus 
inferre sit impossibile. 


vari, cum Bu; 
Dat. die anno et cons. 88. 


21 Ut qui voluerint ad praesentiam imperatoris navigare, non impediantur. 
etiam gloriosissimos ac magnificos senatores &d nostrum 


icio titulo semel 


negotiatores species comparatas inferri, collatores 35 
imposito co&mptionis etiam onus 


Viros 


accedere comitatum volentes sine qu ue 


impedimento venire concedimus, nemine prohibendi eos habituro licentiam, ne senatoribus nostris vel 


toribus debitus introitus quodammodo videatur excludi. Sed etiam ad Italiae 


rovinciam eundi eis et ibi 


quantum voluerint tempus commorandi pro reparandis possessionibus aperimus licentiam, cum dominis ab- 
sentibus recreari possessiones &ut competentem mereri culturam difficile ait. 
Quae igitur per hanc divinam pragmaticam sanctionem nostra statuit aeternitas, magnitudo tus 


modis omnibus effectui mancipare observarique procuret, poena decem librarum &uri imminente contra 45 


temeratores nostrarum iussionum. Pragmatica dat. id. Aug. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XX VIIL. 


c. Basilii vc. anno XIIL Narsi viro ill praeposito sacri cubiculi, Antiocho viro magnifi 


taliam. 


1 eo— inferente Zachariae] eum (eam () — inferat 
libri, eumque — inferre Haenel | mutatione 4/U] 
utationi P| 2 ei] et MU || cum] ci P | eontruxerit 
M] 9 P. — pp. om. U | eonst. PM | dn.] 
dom. nn. P. iutiniano PM | pp. P] pio pp. M | 
3 pe] pp. P | basili PM, PU | ue. MU] con. 
P | anno om. M | Cap. 21 ertat in Wege Romana 
canonice compta) fol. 112* ubi post inscr. add. Kap. XXI 
ex fine nouellae | 4 pretio U] pretium PMI |j satisfaciant 
U | de quo MU1) et quod P | abstulit Zachariae | 5 
materiam abstolissit inueniantur M | iam om. /| 6 in- 
iunctis P| praeo M| 7 alium /| ab om. M | prioris P 
| 9 inuenitur P/] inueniatur MU | autenticis P aten- 
ticis M | contractis P | solutum libri | 10 et] ut /| 
patri M | qui instrumentum / | 12 inueniendum P] at 
quocumque M | 13 pertinebant Osenbrüggen | is P] his 
MU ij 14 subscr. om. l die et ann. MU | 15 annonas 
ministrentur libri | quam theodericus M, theudericus U 
|. 16 solidus M pr.| 17 quas 7aenel | uratoribus MP | 
ante MU | solidum M pr. | 19 puplieam Panno et U] 
anno P, et anno M | 21 iudices — vel () om. U | exercere 


co p per 
[a. 554] 


iuuemus P Any patiantur MU et om. PM[23 reu P 
| vel om. MU || 24 competit petitiones P, condictiones 
Gothofredus, compactiones Zachariae | puplioo P | tutele 
P | firmamus P vulg. | 25 Ju Áariae olim] 
possidente libri | et U om. M P | 26 íabricas publicas 
libri | consuitudinem M | priuilegio P 21 puplicaruim 
P | albeo P [| fortui MU | ive] sue MU | 28 hi MP, 
eisdem U | 29 et om. libri | 31 super indictium M | 32 
unaquaeque MU | 33 temptantibus Osenbrüggen] tem- 
ptantes PM | 34 an et cum? | mareatores P [ pro quos 
M || possint 4bri|| 35 magnitudinem — examinantem /ibri; 
correri | 36 super indietico M | honus P[ 37 et om. 
libri | 1s.] sp. M | 38 uoluerit et impediatur P[ 39 no- 
stram PM || volentes Beck] nolentibus libri | 40 neminem 
libri | 41 prouincia P prouinciae undieis M | 42 come- 
sudi A/| dominus P| 41 per hao M | 45 effectu Mpr.! 
observare PM, correxi | proeurit M [ 46 pragmaticam PL, 
pragmat. M/| Const. — Aug. om. M | CP.] const. /i»ri | 
dn.] dom. nn. P, dom. üro U | lustiniani] iustiniano 
pio P, iust. pie U | pp. P] pe. U| A7 basili libri | ve. 
— cubiculi om. U | anthioco libri | 48 italia libri 


LEX PRO DEBITORIBUS 803 App. VIII. IX 


VIIL 


LEX QUAE DATA EST PRO DEBITORIBUS IN ITALIA ET SICILIA. 


In nomine domini nostri lesu Christi Imperator Caesar Flavius lustinianus Alamannicus Gothicus Fran- 
cicus Germanicus (Anticus Alanicus» Uuandalicus Africanus pius felix inclytus victor ac triumphator 
(semper) Augustus Narsi Panfronio et senatui. 


Cum Map decursio barbarici temporis in novarum rerum e» et veteribus legibus occasionem 
praebeat promulgandis, generalibus hominum difficultatibus communi remedio subvenire necesse est. Uni- 
versae quidem Italise nos oblatae preces generaliter commoverunt, feneraticiis pecuniis reddendis aliquod 
iam annuere postulantes remedium, ne per communes calamitates et reditibus propriis fraudentur et debiti 
inpossibili solutioni succumbant. Talibus itaque precibus annuentes (per) praesentem legem sancimus, ut 
per universam ltaliam atque Siciliam pro mutuis pecuniis, quae usque ad nuper factam incursionem Fran- 
corum datae noscuntur, post redditam perfectam pacem ltaliae expleto quinquennio, tunc aut media pars 
creditae sortis creditoribus offeratur, aut medietatem suse substantiae, si hoc elegerit debitor, otlerat 
creditori, usura videlicet a die crediti usque ad completum m (in) istis contractibus omni 
modo cessante. Si quae autem pignora pro debito data per clades Italiae perierunt, rei communem even- 
tum tam debitor quam creditor sentiat, ut nec creditor pro mutuis pecuniis convenire nec debitor possit 
actiones exercere pigneraticias. Si vero pignora exstant, debitae etiam sortis pro intecris pignoribus 
solutio celebretur. Quodsi pars pignorum salva inveniatur, pro rata portione sortis etiam pars creditorem 
sequatur. Si quis vero datorum pignorum magnitudinem occasione barbarici (temporis) lucri causa sup- 
rimere aut celare voluerit et hoc & debitore — potuerit, amisso debito eq reddere compel- 
ur. Hi vero, qui necessitatem debiti facientem beneficia vel usuras in capite debiti redizunt, quod etiam 
bonis temporibus fieri leges minime patiuntur, per banc sanctionem huiusmodi fraudentur augmento, ita 
videlicet, ut, quidquid etiam de usuris et beneficiis confert ««* 





1X. 


Imp. Fl. Iustinianus Alamannicus Gothicus Francicus Germanicus Anticus Alanicus Uuandalicus Africanus 
pius felix inclitus victor ac triumphator semper Augustus lohanni pp. per Africam. 


Cognitum nobis est quod quidam in provincia Africana non adtendentes iussiones nostras, quas pro 
repetitione fecimus rusticorum, calumniam exercere non cessant, repetentes colonos vel rusticos vel filios 
eorum, qui ex propriis rebus ante adventum felicissimi exercitus exisse monstrantur; sed et clericos in 
offciis ecclesiasticis constitutos ex iure colonatus sollicitare non cessant. Scimus enim nos pro bac causa 
sacros apices promulgasse quibus definivimus, tempore ex quo deberent repetitiones fleri rusticorum sive 
rusticarum, lubemus ergo magnitudinem tuam bas calumnias - modis omnibus in Africanis regio- 
nibus amputare et nullum ittimus colonorum statum (tam) ín viris quam in mulieribus vel filiis eorum 
sibimet vindicare nisi ex tempore, quo sicut diximus felicissimus noster exercitus Africanam provinciam 
auxiliante deo nostro imperio vindicavit; clericorum autem itiones quo & tempore nostris apicibus 
statuimus fieri iubemus nec ulterius dilatari; veternosas enim lites et contentiones non patimur protelari, 
Quoniam autem cognovimus viros eloquentissimos supradictas iussiones nostras gen bus legibus non 

raeferre, iubemus tam praeteritas iussiones quas pro hac causa promulgavimus quam hanc praesentem 
lussionem in Africanis regionibus legis vicem obtinere et nulla praescriptione 1 generalium submoveri ; 
sed edictis à tua magnitudine propositis innotescere, ut sciant omnes Afri populi, sub qua temporis 
cautela suas debeant pro repetitione colonorum vel colonarum sive clericorum exercere actiones, poena 


quinque librarum auri 
ts annos. Dat X. 
vc. anno XVIL. ind. VII. 


ui contr& hanc iussionem venire temptaverint feriendis. Divinitas te servet per 
. Octobris Chalcedone imp. dn. Iustiniani (pp.» Aug. a&nno XXXIL pc. Fl. Basilii 


[a. 558.] 


App. VIII extat in Vindob. 2160 in appendice Iuliani, ex quo edidit Biener Zeitschr. f. gesch. Rechtrw. V 352 as. 


p. 05 «t an. p. 225. 


21x cod. | 3 Alamannicus Kroll] alanicus cod. | 4 
ious cod. [ 6 in] intuitu Zachariae; lacunam statui 
veteribus (non sanum)] veteris iuris Zachariae | 1 prae- 
t cod. | 8 nos] nobis Zachariae | oblate cod. [ 9 an- 
nuere Krolí] renuere cod. invenire Skutsch [ reditum — 
fraudetur — solutionem auccumbeat cod. | 11 per add. 
Beck, praesente lege Zachariae | 12. data cod. | 13 me- 
dietatis cod., corr. Zachariae interpunctione ante si sub- 
lata | 14 usuras cod. [ a die Zachariae] audiet cod. | in 
add. Zachariae | 15 eessantem cod. [ si qua utrum cod., 
corr. Beck | 16 oonuepiri cod. | 17 pignera cod. | 18 
solatio cod. | pignerum cod. [ ratam portionem — 
cod. | 19 datorum Zachariae] &ctorum cod. | pignerum 
cod. | occasionem eod. [ temporis addidi, barbarieae (in- 
eursionis) Zachariae | suppremere cod. | 20 comprobare 
cod. | pignera cod. | 21 necessitate — faciente Zachariae; 
an necessitatem — augentes? | usura cod. | 22 augmen- 
tum cod. | 23 data est lex paulo post Francorum inva- 


y a IX extat in. Iuliani codice Ütinensi f. 92* post const, VI, ex quo edidit Haen. 
u. 


er. d. Sdchs, Ges. 1852 


sionem, quae fuit anno 555 | 25 gotticus cod. | germa- 
nius cod. m.! | bandalieus cod. m', u ex b m* [ affricanus 
cod. | 26 triumfator cod. | africa cod. [ 28 repetitiones 
ced. | ocolonas uel rusticss cod., is etiam (colonos 
vel rusticos) vel eolonas vel [| Le rrr 
cod. | 31 sacros apices] est . VI | promulgare cod. 

debere cod, | fedem. nd n 32 affricanis cod. ! 
33 nullam cod., nulli Zachariae | tam in viris quam 
Kroll] in uiris tam cod., in viris aut Zachariae | 35 
deo] domino cod. | quo a tempore Kro//] quia tempus 
cod., quo tempore Zachariae | 36 protelas cod. | 39 nul- 
lam prescriptionem cod. | 40 sed) sed et Zachariae non 
male | 41 repetitiones cod. | 42 feriendi cod., corr. Za- 
charíae | 43. subscr. octubris calcedona imp. dor& iusti- 
niano cod. | XXXII Zachariae] XXII? cod. ,pailuit 
rp | pe.] cona. cod. | basili uc. anno XVI inde. 

II cod. 


101* 


E] 


25 


40 


NUMEBI VULGARES CUM EIS COMPARATI QUI SUNT 


Vulgo Zach. 
I— IX 
L— X 
Hi—  xiV 
1V— XI 
V— Xil 
V1— XII 
VI- — XV 
Vil— XVI 
LI— XVH 
X— XxviII 
i- XX 
I— XXII 
ii- xxxvi 
XV— XXXV 
ÁXVI— XXXVI 
XVII — XXI 
XVII-  XLi 
XiX— — XLIII 
XX—  XLVI 
XXI— XLVII 
XXI XLVII 
XXI- X 
AXXIV— XXIII 
AXXV— XXIV 
XXVI— XXV 
AXXVIL- XXVI 
XXVIII XXXI 
XAXlX— XXXII 
— 'XLIV 
XXXI- XLV 
xxxn o X 
XXXIV XXX 
XXXP— XXVII 
XXXVI— — VI 
XXXVII- XXXIV 
XXXVII XLI 
AXXXIX— L 
XL— LI 
XLI- — Lil 
XLII- — LVI 
XLII— — LX 
XLIV— — LXI 
XLV— — LXII 
XLVI—  LXIII 
XLVII- LXVI 
XLVII— — LXIV 


INDICES. 


ZACHARIAEI EDITIONE. 


Vulgo Zach. 

XLIX— LXV 
L— LXVI 
LI— LXVIII 
LII— LXIX 
LI1I— LXXI 
LIV— LXX 
LV—  LXXII 
LVI— v 
LVI1I—  LXXII 
LVilI— . LXXV 
LIX— LXXVI 
LX— LXXVII 
LXI— LXXVIII 

LXII— LL 
LXIli— LXXXIV 
LXIV— LXXXIII 


LXX 
LXVI— LXXXVI 
LXV1I— LXXXVII 
LXVILI—LXXXVIII 
LX. LXXX 


IX— IX 
LXX— XC 
LXXI— XCI 
LXXII— XCII 
LXXIII— XCIII 
LXXIV— XCIV 
LXXV— 
LXXVI— XCV 
LXXVII— XXVIII 
LXXVIII-  XCVII 
LXXIX—  XCVIII 
LXXX— XCIX 
LXXXI— CI 
LXXXII— Cii 
AXAXIILI— Civ 
LXXXIV— Cv 
XV— cvi 
LXXXV 1— CI 
LXXXVII— CVI 
LXXXVIII— ex 
LXXXLX— CXI 
XC— Ux 
XCI— CXILÍ 
XCII— CXIV 
XCIII— Cxv 
XCIF— . CXVI 
XCFV— CXVII 
XCFVI— CXVIII 


Vulgo Zach. 
XCVII— CXIX 
XCVIII— CXX 
XCIX — CXXI 
C—  CXXII 
CI— CIX 
cii— LIII 
CIHi— LIV 
CIV—  LXXIX 
CV—  LXXXI 
CVI—  CXXIV 
CVII—  CXXVI 
CFIII— CXXVII 
CLX—  CXXIX 
CX— CXXVIII 
CXI-  CXXX 
CXII— CXXXI 
CXIiiI— OXXXIV 
CXIV— UXXXIII 
CXV— CXXXVI 
CXV 1- CXXXVIH 
CXVII— CXLI 
CXVIIl— X CXLIII 
CXIX— — CXLV 
CXX— OCXLVIII 

CXXI— 
CXXII—  CXLVI 
CXXIIHI— CLV 
CXXIV— CLIII 
CXXV—  CXLIV 
CXXVI— CLVI 
CXXVII- — CLVII 
CXXVIII— CLII 
CXXIX-— CLIX 
CXXX— CL 
CXXXI— CLI 
CXXXII—  OXLVII 
CXXXIII— 

CXXXIV— — CLXVI 
CXXXV— CLXVII 
CXXXV1— — XLIX 
CXXXVII— CLXXIV 
CXXXVIII— II 
CXXXIX— LVIII 

CXL— om 
CXLÍ— CLXXI 
CXLII— CLXX 
CXLIII—- CLXXIII 
CXLLV — om. 


IN 
Vulgo Zach. 
CXLV— CLXI 
CXLVI— CLXLU 
CXLVII— — CLXIII 
CXLVIII— om. 
CXLIX— om. 
CL— OCLXXIII 
CLI— IH 
CLII— IV 
CLIII— CXXXV 
CLIV— LVII 
CLV— I 
CLVI— . CXXV 
CLVII— 
CLVIII— . CXLIX 
CLIX— — CLXV 
CLX— Vil 
CLXI— om. 
CLXII— Cvit 
CLXIII— om. 
CLX1V— om. 
CLXV— LXXXII 
CLXVI— om. 
CLXVII— om. 
CLXVIII— om. 
ed. I— XVI 
ed. I1— Y 
ed. III— XXXIII 
ed. IV — LV 
ed. V— 
ed. VI— — CXLVI 
ed. VII— CXXXVII 
ed. VIII—  CLVIII 
1x— LIX 
.X— YI 
ed. XI—. CLXXII 
ed. XI[— XXXVII 
ed. Xlll— — XCVI 
app. I—  CXXIII 
app. II— CXXXII 
app. I1I— CXL 
app.lV— — CXLII 
app. V— CLIV 
app. VI— CLX 


app. CLXIV 
app. VIII— CLXVIU 
app. IX— —CLXIX 


M. 
ORDO AUTHENTICI ET CORPORIS 168 NOVELLARUM 


COMPARATUS. 

Auth Nov. Auth. Nov. Auth. Nov. Auth. Nov. 
1 I 35 XXXIII 69 LXVII 103 CVIII 
2 II 36 XXXIV 10 LXVIII 104 CIX 
3 Ii 31 XXXV "1 LX 105 CX 
4 IV 35 XXXVI 172 LXX 106 CXI 
5 v 39 XXXVII 13 LXIX 107 CXII 
6 VI 40 XXXVII 74 LXXIV 108 CXVI 
1 VII 41 XXXIX 15 LXXII 109 CXIV 
8 VIII 42 XL 16 LXXIII 110 CXIII 
9 IX 43 XLII Ti LXXVI 1t CXV 

10 X 44 XLI 18 LXXVII 112 CXVII 
11 XI 45 XLIV 19 — LXXVIII 113 CXVIII 
12 XII 46 XLVI 80 LXXIX 114 C 
15 XIII 41 XLVIII $81 LXXX 115 
14 XIV 48 XLVII 82 LXXXI 116 CXXV 
15 XV 49 L 83 LXXXII 17 CXXIV 
16 XVI 50 LI 84  LXXXIII 118 CXXX 
"un XVII 51 LII 85  LXXXIV 119 CXXXI 
18 XVIII 52 XLV 86 LXXXV 120 CXXVII 
19 XIX 53 LIII 871 LXXXVII 121 ed, VIII 
20 XX 54 LiV 88 LXXXVIII 122 CXXIX 
2 55 LV 123 CXLV 
22 XXII 56 90 XC 124 CXLVI 
23 51 LVII 91 XCII 125 CXLVII 
58 XLIX 92 XCIV 126 CL 
25 XXV 59 LVIII 93 XCI 127  OXXXIV 
26 XXVI 60 LIX D XCV 128 — LXXXVI 
21 XXVII 61 LX 95 XCVI 129 CVI 
28 — XXVIII 6 LX 96 XCVII 130 CXXXII 
29 XXIX 63 LXXV z CIV 91 XCIX 131. CXXXIII 
30 XXX 98 132 CXLIII 
31 XXXI 65 LXIV 99 XCVIII 133 — CXXVIII 
32 CII 66 LXIII 100 XCIII 134 CXXIIT 
33 CIiI 61 LXV 101 CI 


Circa a. 512 
$21 152 Zoticus pr. pr. Or. Iohanni praesidi Cypri. 
a. -—- 
CLXVI. Demosthenes pr. pr. etc. Fl. Ortalino prae- 
sidi Lydiae. 
2. 533 
OLV. Belisario magistro militum. 
D. k. Febr. CP. dn. Iustiniano pp. Aug. (IIL) cos. 
Ante kal. Iun. a. 
CLI. * nx 
Dat. XV 
a. 934 
CLII. Johanni m P ain! 
D. k. lun. C Tostiniano pp. Aug. (1V.) et 
Paulino vc. coss. 


Inter prid. k. Mai. a.531 et XVII k. Mai. a. 595 
ed. II. Io. i pr. pr. Or 
Ante XVII k. 


10 


CXXXVIIL 4 ai. a. 535 /fici 
ermogeni magistro officiorum. 
20 a. 035— 936 
ed. IV. Johanni pr. pr. Or. 
ou Floro comiti sacrarum rerum privalarum. 
XXIX. Floro com. rer. priv. 


r. Or. 
. "CP. Belisario vc. cons. ind. XIII. 
XXXVI Salomoni p T un Africae. 
Dat. kal. Ian. C elisario vc. cons. 
lH. Hermogeni mag. off. 
E . k. April. CP. Belisario vc. cons. ind. 


IV. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. XVII. k. April. ind. XIII. Flavio Belisario 
vc. COnS. 
VI. MTDN paíriarchae CP. 
VIL. k. April. CP. Belisario vc. cons. 
iphanio patriarchae CP. 
n Det. "ivi k. P Apri, CP. Belisario vc. cons. 
iphanio patriarchae C. 
DP I k. April. CP. elisario vC. cons. 
CXXXVL m comiti largiiionum. 
D. k. April. CP. Belisario vc. cons. 
1X. Iohanni d pertene Romae. 
Dat. XVIIl. k. Mai. CP. Belisario cons. 


vods car Zach. | 11 (kal. Ian. CP. dn. Iustiniano 
cos.) (i. e. a. 533) suppl Zach. | 14 IV. 
M ens TZ» VnaTudar DE TA(eod.) 
'ontius € nov. AE AHRM XV. k. M 
TA. | 33 
. cett. XVII. 
aÀ. iavv. A 
R^ ar* Ath. (TÀ.), sim. A 
38 XVII. E MI ui A k. Juv c 40 XVI. 
M) XIHL e R, XII. € Bomb. sj Ath., om. Iul. | 42 
basil. ful." Ai XVILL kal Boni. 4) fnm i Y Iui^ 
kal. Jul al. YI idus Neob. unvi natq 5 Ath. wu 
TA. (et ita semper) | 46 XVIII. Neoó.] vL lul. " y 
k. M Ai] XVIIL k. & Bamb. II k. e Vlul. is r 
add. Ath. TA. e XVII. k. mai. M p. 78, 1] XVI. 
M p. 80, 4i k. Mai. g p. 78,11 XIII. k. Mar e € 
p. 88,41 k. cie lul* april. y^» | 52 XV. k. Mai. 
Schosll] XV. k. april. M, et XII. et XIIL. et XIV. k. 
Mai. g | 54 XVII. M. Iuiv] XVIII. e £&amb. II VII. 


30 


INDEX CONSTITUTIONUM AD TEMPORIS ORDINEM 
REDACTUS. 
Variam lectionem non adnotavi nisi maxime necessariam. 


XL. Catelliano archiepiscopo Primae lustinianae. 
En dae kal. s yx vc. Cons. 


VEI A i Mai CP E o elisaro vC. conS. 


VIII. Johanni m Pe Gr 

Dat. XVII. CP. Belisario vc. cops. 
ed. L Episco; 2 Ww cA n 

Dat. XV. E Belisario vc. cons. 
X. Hermogeni 


Dat. XVIL LE. CP. Belisario vc. cons. 
CXXL Arsilio praesidi Tarsi. 

Dat. XVIL k. Mai. CP. Belisario vc. cona. 
XVII. Triboniano quaestori sacri palatii. 

Dat. XVI. k. Mai. CP. Belisario vc. cons. 
XIL Floro comiti rerum privatarum. 

Dat. XVII k. Iun. CP. Belisario vc. cons. 
XXIV. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. kal. lun. dd Belisario vc. cons. 
XXV. lohanni Or. 

Dat. XV. k. CP. Belisario vc. cons. 
XXVI. lohanni p: . Or. 

Dat. XV. k. Nun. P. Belisario vc. cons. 
XXVIL /ohanni pr. pr. 

Dat. XV. kal Jun. CP. Belisario vc. cons. 
XXXV. Triboniano LX 

Dat. X. kal. Iun. CP. Belisario vc. cons. 
LXXVIL Constantinopolitanis 

Dat. .... lun. Belisario vc. cons. 
XXXIL Agerochio praesidi Hacmimonti. 

Dat. XVII. k. Iul. CP. Belisario vc. cons. 
XXXIV. Agerochio praesidi Haemimonti. 
pet obe i rogi deo 


t 
4 ccm 
p pr. 


- CP. D elisario vC. COnA. 
Mein pr. pr. Or. 
Dat. XVII. k. Aug. "CP. "Belisario vo. cons 


XXXIII. 
Deer XVI E 


ed. III. EX OCOn$. -—— ). 
Dat. X. NN M cons. 
XXXVII. Sai pr. pr 
Dat. kal. Aug. C dpt cons. 
XV. lohanni pr. 


Dat. id. Aug. ies vC. cons. 
XVI. Anthimo patriarchae CP. 
Dat, id. Aug. CP. Belisario vc. cons. ind. XIII. 


^g om.g V.| 56 XVII. M. A:k.] XVIIL. app. Jui. | 
8 XVI. - M] k. c Ar. | 60. XVIL. id. iun. M mee 
y rwr ty ud Ah. n. "lovríg Tk. VL. idus octuba ; 
II. | in e Xii add. Bamb. | 62. XV. kal. Iuz. 
Me dai? . wal. "IovMa Ath. k. Iun. ful* s. 
CERNCES k. lun. Af c] xQó i4. xal iav- 
scs kal. Pint m XV. kal Iun. Me 
Ta.» uw. avovag. Ath. kal. Iun. Jul» cL] 
X. aL jus. & Neob.] XVI. kal. iunias fui? s mQó s xaÀ. 
loviiev Ath. Qu. tovilq Th. XV. kal. Iun. ZacA. | 7? 
Subser. "estis e Th. | 74 XVIL k. Iul (4:4)] XV. 





k. uul M à T. Vxavalav T^. | 56 
XVIII. mostri adepti curri wm 
9s. Bs. TÀ. | 80 XVII. k. & Ath.] XV. k. M k. Iv.* 


82 XVIL e Ju.^] XV. M «8 Ath. VI. Ju." | $4 X. 
VIL. Zach. | 86. XVII. kal. Zach. | psrà. v. Vrat. Bai. 
Th. | 88 id. e Auk] XVL id. Af [90 id. c] XVL id. M 
XIIL kl Jui? xaÀ, Ath. 


4 


"n 


7 


LH 


* 


25 


40 


807 


ed. XII. Johanni E pr. Or. 

Dat. XV. kal. Sept. CP. Belisario vc. cons. 
XIII. Constantinopolitanis. 

Dat. id. Octobr. CP. Belisario vc. cons. ind. XIV. 
XIV. Constantinopolitanis. 

Dat. k. Dec. CP. Belisario vc. cons. 


a. 920. 

XXIIL Triboniano mag. off. et quaest. 

Dat. IIL non. Ian. CP. post cons. Belisarii vc. 
XXXVIII. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. Mar. CP. post cons, Belisarii vc. 
XVIIL ./ohanni & pr. ór. 

Dat. k. Mar. CP. post cons. Belisarii vc. 
XIX. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XVL k. April. CP. post cons. Belisari vc. 
XX. lohanni pr. pr. Or. 

Dat XV. k. April. CP. pc. Belisarii vc. 
XXL A4cacio procons. Armeniae. 

Dat. XV. k. April CP. pc. Belisarii vc. 
XXIL. Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. Apr. CP. pc. Belisarii vc. 
XXX. Iohanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. kal. April CP. p. c. Belisarii vc. 
XXXI. JoAanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. CP. p. c. Belisarii vc. 
XXXIX. Johanni 25 pr. 

Dat. XV. kal. Mai. CP. 
XL. Petro ru owoogf 

Dat. XV. k. Iun. CP. p. c. Belisarii vc. 
XLL Bono quaestori exercitus. 

XV. kal. fun. ind. XIV. p. c. Belisarii. 


CII. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. V. CP. p. c. Belisarii vc. 


y^ c. Bellsari ve. 
ierosolymorum. 


P 
k. Iun. 
CHI. Johanni n pr. Or. 
Dat. k. Iul. CP. p. c. Belisarii vc. 
XLIL AMenae patriarchae CP. 
Dat. VIIL id. Aug. CP. p. c. Belisarii vo. 
XLVI. Johanni pr. pr. Or. 
?Dat. XV. k. Sept. CP. p. c. Belisarii vc. 


a. 931 
XLIIL Longino eir urbi. 
Dat. XVL k. Iun. d isamguudéslapubes 


XLIV. Johanni pr. pr. 
Dat. XVI. k. [St CP. p. c. Belisarii vc. anno 
pr. pr. Or. 


secundo. 
XLV. Johanni ^ 

Dat. XV. k. Sept. CP. p. c. Belisarii vc. anno IL 
XLVIIL Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. Sept. CP. p. c. Belisaril vc. anno IL 
XLIX. Johanni pr. [3 2 

Dat. XV. k. Sept. OP. p. c. Belisarii vc. anno IL 
LIL Johanni pr. pr. Or. 

Dat. XV. k. lan CP. imp. dn. Iustiniani pp. 

Aug. anno p.c. Belisari vc. (anno IL.) 


&. 535—538 
XLVII. Johanni pr. pr. Or. 5b 
Dat. prid. k. Fept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
Aug. anno XI. p. c. Belisarii vc. anno 1L 
L. Bono quaestori exercitus, 
Dat. k. Sept. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XL. p. c. Belisarii vc. anno IL. a. L 6 
LI. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. k. Sept. Cr. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XI. p.c. Belisarii vc. anno IL 
LIV. lohanni pr. pr. Or. 
Dat. kal. Sept. 6p. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 65 
anno XL p.c. Belisarii vc. anuo II. 
LIII. Johanni pr. 2" Or. 
Dat. k. Oct. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XL p.c. Belisarii vc. anno 1L 
LV. Menae patriarchae CP. 70 
Dat. XV. k. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XI. p.c. Belisarii vc. anno 1L. ind. I. 
LVII. Menae patriarchae CP. 
Dat. XV. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
Ax. anno XL p.c. Belisarii vc. anno 1l. 76 
LVI. Menae patriarchae CP. 
Dat. IlI. non. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XI. p.c. Belisari vc. anno II. ind. I. 
LVIIL Johanni pr. pr. Or. 
Dat. III. non. Nov. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 59 
Aug. anno XL p.c. Belisari vc. anno 1L 
LIX. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. lI. non. Nov. CP. imp. dn. lustiniani pp. 
Aug. anno XL. p. c. Belisarii vc. anno Il. 
LX. [o i pr. T Ór. 85 
Dat. k. Dec. CP. imp. dn. Iustinian] pp. Aug. 
anno XL. p.c. Lelisarii vc. anno II. 
LXI. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. k. Dec. CP. (imp.) dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XI. D c. Delisarli vc. (anno 1I. 90 
LXXV (z CIV). Triboniano quaestori sacri palatii. 
(Dat. ... Dec. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno Xl. p.c. Belisarii vc. anno 1L) 
LXII. Johanni yr. pr. Or. 
Dat. kal. lauuarüs CP. imp. dn. Iustiniani pp. 95 
Aug. auno XI. p. c. Belisarii vc. (auno ni 
CV. Strategio comiti sacr. largitionum. 
Dat V. k lan CP. (imp. dn. lustiniani Aug. 
anno XL) p. c. Belisarii vc. (anno 1L.) 
100 


938 
LXIV. Longino ger. urbi. 
Dat. XIV. k. Febr. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
Aug. anno XI. lobanne vc. cons. 
LXIIL Longino praef. urbi. UA 
Dat. VlL id. Mart. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 105 
Y ^ anno XI. lohanne vc. cons. 
LXV. [ustiniano praesidi Moesiae. ers 
Dat. X. kal. LA CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
Aug. anno lohanne vc. cons. 





A sid. Ath ] XVI. id. M | 9 I1L. non. Ian. V f[ul.* A£h. L) 
non. ian. Jul." al. kl. Iul. 7' kl. XII. april. París. | 11 XV. 
T Neob.] V.g V, Ath. | post oons, Belisarii Jul AtA. TA.) 
bilisario uc. cons, (a. 535) M £| 13 post cons. Belisarii 
vc. € lui TÀ.] bilissarii uo. cons. M AA. | 15 XVI, 
M] XV. c Ath. | Belisario vo. cons. (a. 535) & ] 17 
XV. k. April. M Ath. TA] IIL nn. ianuarias Jui^ X. 
k. april e V k. april. e O Bamb. I1. | 23 Om. M. XV. 
k. c Ath.] k. Ju 127 XV. kal. mai. M] XIL kal. maii 
(ian. Bamb.) g k. maias Jul? mgó i4. xaÀ. zimgiiA. 
Ath. u. naptrip TÀ. | 29 XV. k. Iun. Mg At] k. mai, 
Jui» ! Belisario ua, cons. (a. 535) & | 31 XV. k. (AtA.)] 
k. Ju. | XIV. Biener] XV. et XIL. et V. codd. | 33 VI. 
k. M] IV. id. c | bilisario uc. conss. Af gerà v. vs. 
jdniovos Th. | 35 k. iun. M | bilisari uc. consa. M 
31 VIIL id. Aug. C mot. coneili] VIL. id. aug. 
VII idus Aug. & sr9ó z' xa. Mmi. Ath. | 39. XV. 
k. M] XVIIL k. & soó iJ xaÀ, Ath., k. Jui ann, 
sd. (— secundo & e. a. 537) add. & T, contra bilisiario 
uice consul.g V | 42 XVI. k. Mf] k. £ Jul. Ath. [ anno II, 


om. Iul.»("*) TA. | 44 XVI. M] XVIIII, c «y Ath. | ann. | 


secundo M] om. g Jul. Ath. TA. | 47 XV. k. M] k. e 
lul. Ath. | imp. Iustiniani pp. Aug. anno XL. add. & | 
té Jesjrsgov solus add. Ath. | 49 XV. k. M] X. k. s, 
k. Jui. Ath. | anno seoundo add. g Bamb. JuLP | 51 
XV. k. M] k. & Ath. || anno IL om. ful."e Ath. TA. 
$3 XV. k. M] k. c Ath. | 57 anno IL. om. M Jul, TÀ. 
indictione I. add. e V | 59 XV. k. M63 unno II] vó 
B / At. iterum Jul", om. cett. | 65 XV. k. M |] 68 
kal Af Acd.] X. kal. g | 71 IIl nonas nouembres & 
Bamb. | anno II. € TA] y' Ak, ow. Mind. I c om. 
cett. | 74 I1I. nonas g | anno IL. om. fui* At. TA. | 77 
III. non. Nov. & ArÁ.] III. k. nou, M kal octub /u/.* | ind. 
L. e] (sd. ia^ Ath. Th. om. cett. || 80 jc. Gaz vepBlqo TA. 
anno II. c TA. (qui add. iv. a')] om. M At. | 83 anno LI. 
TA. (qui add. iy. i4) và y' Ath. om. e Iul. | 89 k. Sept. Jul.] 
và sa" Ath.] ann, 1I M (| và soli At. TA. | 92 Subscr. 
refícta ex Ath. (Th.) | 95 V. kal. Zach. | ro A TÀ. solus | 98 
Om. M. imp. — XL] gacideíae 4. xó i«' Ath. (Th.), om. c] 
và B Ath. solus | 102 XIV. k. Febr. (AcA.)) XV. kal. Febr.g 
XIHL k. aug. M j. Os8govagíy TÀ. | 105 n9 (z xaA. 
Magr. Ath. | 108 xaA. 2719. Ath. | vxaveéae 4d nicovos Ath. 


a. 538—539 


LXVI. Iohanni iE pr. Or. et consuli. 
Dat, k. Mai OP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
auno XII. Iohanne vc. cons 
LXVIL. Menae patriarchae CP. 
5 Dat. k. Mai CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
&un XII. Iohanne vc. cons. 
LXVIII. Johanni pr. pr. Or. et cons. 
Dat. VIII. k. Iun. CP. imp. dn. lustiniani pp. 
Aug. anno XIL. Iobanne vc. cons. 
LXIX. Constantinopolitanis. 
Dat. k. Iun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
anno XII. Iohanne Pu cons. 
LXX. pepe uN Pu . el cons 
Dat. kal C imp. dn. lustiniani pp. Aug 
anno Xi lobanne vc. cons. 
LXXIl. Johanni pr. pr. Or. et cons. 
Dat. k. Iun. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug 
anno XII. Iobanne vc. cons. 
LXXIL Johanni ^4 r Or. et cons. 
Dat. k. Iun. p. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XII. —— vC. COnS. 
LXXIII. Johanni pr. pr. Or. et cons. 
Dat. prid. non. Iun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
Aug anno XII. Iohanne vc. cons. 
LXXIV. Johanni pr. pr. Or. et cons. 
Dat. prid. non. Iun. CP. imp. EN Pp. 
t re XII. Iohanne n cons. ind. I 


LXXVI. ret Ür. et cons. 
Dat id. Oct cb. inp dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XII. Iobanne vc cons. ind. II. 
Post VII. id. Mart. a. ie 
CLXV. Dominico "Rent. 
Inter k. Sept. et tk. pt. $89 
ed. XIII. Johanni pr. pr. Or. 
a. 039 
LXXVIII. Johanni p dre: 
Dat. XV. k. Felir. imp. dn. Iustinlani pp. 
Aug. anno XII. Apu p; cons. 
LXXIX. Menae patriarchae 
Dat. VI. id. Mart. CP. A "dn. Iustiniani pp. 
Aug. anno XII. Apione vc. cons. 
LXXX. VENIM Dr. pr. Or. 
Dat. V. art. CP. imp. dn. lustiniani pp. 
AN anno XII Apione vc. cons. 
CXXXIII. Johanni pr. nt Or. (Menae). 
Dat, XVII. k. A P. (imp. dn. Iustiniani pp. 
Aug. anno m Apione vC. CODS. 


Senatui C. . 
Apr. CP. imp. dn. lustiniani pp 
Ap vC. CODB. 


Lxxxif. Iohanni pr. ET 
Dat. VI. id. April. CP. imp. dn. Iustiniani pp. 


Aug. anno XIII. Apione vc. cons. 


20 
25 


35 


45 


8 k. Iun. mavult Zach.| t1 dat. — CP. om. M|xaà.'Iovà. 
Ath. | 14 kal. M] prid. non. c [ 17 k. iun. M] prid. non. 
Iun. € só vóvow "IovAiww Ath. | nsvà v, oz. adwvove 


Ath. | 20 kal. iul. Ju/.^ [ 23 prid. non. e AtA.] pp. NM 

vnarsías "dnxícvos Ath. | 26 prid. om. M | Iun. om. c 

ind. — rows solus. M | 30 id. Oct. M AA.] V. id. Oct. € 

ap ve TA. p 5n: ivÀ. a' Ath. | vrravaíae Zdolor- 
k. 


XVIL k. Bég t à d V e 
ép Th. VIL. C | Jae. 16 ge in 
ya solus | 50 XV. M Atà] X. € ITE 
dat. XV. ceteris om. M| £r «. TA. || 55 rM, om. 
M Iul, e codice ignoto ed. Pithoeus, congruunt Ath. 
TÀ. c (qui dat. Apione ve. cons.) | 58 Tun. £ 4t. TÀ] 
apr. Mi 61 XV. om. Iul", k. om. M, A. "fov. TA. 
| v0 «A. Ath, | 64 Om. M. neo 4H. xa. (om. ovv.) 
Ath, k. Iun, Iul" | 67 v9 a' (v. L. «&) sidàw (v. l. xaÀ.) 


88 | 


LXXXVL Dat. XV. k. Mai imp. dn. Iustiniani 55 
Aug anno XIII Apione vc. cons. 
LXXXIII. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. XV. k. lun. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIII. Apione vc. cons. 
LXXXIV. Iohanni 
Dat. XV. k. Iun. [45 od dn. Iustiniani pP- M 
&nno XIII. Apione vc. cons. 
LXXXVIII. Johanni pr. pr. Or. 
Dat. XV. k. Iun. Septimo imp. dn. Iustiniani Aug. 
anno XIII. Apione vc. cons. 
UGHE Tote Illyrici. 
D. V. id. Iun. dp. 5. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIII. Apione vc cons 
LXXXY. M: ka off. 


Da RA k. ron 
anno TA - 
Dat. k. Sept. 


pr. Or. 
C Tustiniani Ai 
anno xit An p ve. diae 


Cons. 


Dat. k. A imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIII. Ane v vc. cons. 
XCL Johanni pr. 
Dat kal OEC CE. (8 (imp. Iustinfani anno XIII. $$ 
Apione vc. Ton) 
XCIIL. Johanni pr. pr. Or. 
Dat VI id. Oct. (CP. imp. dn. lustiniani pp. 
Aug. anno XIII. Apione 7c. cons.) 


XOIII. Johanni EN Or. *» 
De V. id. Oct (CP. imp. dn. Iustiniani pp. 
e n wee py Apione vC. CODS.) 
XCIV. 
Dat. V. i ct. A CP. imp. dn. lustiniani "a 
Aug. anno XIII. Apione vc. cons.) 
XCV. ohanni pr mu 
Dat. kal Nov. CP. imp. (dn.) lustiniani pp. 


Xo VEL XIII. qe vc. CODS. 


Dat. k. Nov. iov. CP. m imp. wa Iustiniani anno XIII. 166 
XO Apione cons. 


. Johanni 
Dat XV. k. be." c C^ imp. dn. lustiniani pp. 
Aug. anno XIII. rr" vc. cons. 
XCVIII. Johanni 
Dat. XVIL k. fas. Ci CP. UN dn. Iustiniani ^ 
anno XlIL Apione vc. cons. 
xoi. Dohanni ; A we MAMMA  — $004 Roe o 0 0 5 ns. pr. Or. 


"Iovv. Ath] V. id. sert. M XV. k. Iun. Zach. | 10 Ox. 
M Iu. VIL kel. iuli c V] mgó &' xal. "fov. Atk. a. 


iovvip TÀ. | 13 xó z Ath] XIL £V £fee« ,K. TÀ. 
om. M wd os. M Soi a. AX. TA] Du | 7$ 
Sic g Ath. (qui và «8) dat. XV. k. sept. CP. post 


oss. ullitario us anno II M 85 Om. M Iul. imp. — eona. 
suppl ex Ath. Th. | 8 M. Vl. id. e Tul* Ad] 
id. Iul" | CP. — oons. irons er Ath. TÀ. | ind. V. add. 
lul* indict, VIL. Jul" | 91 Om. M. V. id. JwL* A] 
XII. id. Iul* | CP. — cons. suppl. ez Ath. Th. | ind. V. 
add. lul** | Subscr. quae est in € Esc.: dat. VIII. 
kal. Iunias CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno X1IIL. 
ws [7i cons. (a. 540) non Auc pertinet |. 9&4 Om. M. 

. Ath. V. idus ceteris om. & VIL. ootubr. Jui" 


B or — cons, suppl er Ath. (JuL.* TÀ, gui i$) 1 91 Om. 
Jul. kal, c] &' xaÀ. Ath. | 100 Om. M. anno XIII. 
lui* | 103 XV. k. M] kal & Iui* Ath. | 106 XVIL 


k. Ian. (At4.)] VIL kal ian.c V XV. k. iam. M k. iul 
lul* et Sang.| ann. XII. M anno XIV. Jul? et Sams. 
| vxarsíac Mnéoros At.) iustino uc, consule Jul. Sang. 
u^ M) i. e. a. 540 


Dat. XIIL k. Ian. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
anno Xn ' Apione vc. COD. 
C. Johanni pr. pr. Or. 
Dat XIIL k. Ian. CP. (imp.) dp. Iustiniani pp. 
Aug. anno XIII. Apione wc. cons. 
Post V. id. Iun. a. $39 
CLVI. 


a. 940 
ni^ 


5 


L Dománico pr. pr. Illyrici. 
at. VII. id. April. CP. imp. dn. Iustiniani Aug. 
anno tu pià ee cons. 


CVI. Johanni pr. 
gir "i XY eM. e imp. dn. lustiniani pp. 
V.) lustino vc. cons. 
15 gem s 
&. 5 UU 
CVIL Basso com. dom. obtinentí locum. lohannis 
. pr. 
20 pit VP Febr. CP. (imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XIV. vc. cons. 
CVIII. Basso com. dom. 
Dat. k. I CP. Gimp.) dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno P. A ng. 
25 CX. jM pr pr 
Dat. VI. k. Mai: CP. ym dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XV. Pasilio vc. cons. 
CIX. Johanni Ü . Or. ! 
Dat. non. Mai. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
30 anno XV. Basilio vc. cons. 
CXI. Theodoto pr. pr. Or. (Eliae pr. pr. Ii.) 
Dat. k. Iun. CP. imp. dn. lus Z Aug. 
anno XV. yop d cons. 
CXII. Theodoto TR 
35 Dat. IV. id. Later CP. x dn. Iustiniani pp. 
Aug. anno XV. Basilio vc. cons. 
25p. M. Daciano metropolitano Byzacii. 
at. x ae Octob. CP. imp. dn. lustiniani 
M EAM anno XV. 
40 (XI heodoto Pn . Or. 
Dat. kal. Nov. mp. ) dn. Iustinfani pp. Aug. 
anno XV. Basilio vc. ^ m 
CXIII. ad da pg 
Dat. X. k. CP. imp. ' dn. Iustiniani pp. Aug. 
45 MT. - uso v c CODS. 
ae 
»" A errdien &. Dec. CE inp.) dn. Iustiniani pp. 
anno XV.) Basilio vc. cons. 
Post "i 
50 CXXXV. D. VI. k. Mart. CP. (imp. dn.) lustiniani 
(pp. Aug. anno ... post) cons. Basili vc. 
(anno .. .) 
2a. 542 


CXV. Theodoto pr. pr. Or. 


1 XIIL kal. c V] XVIIL k. Jul" A. XV. k. Mj 4 
XIHL k. M At^] XVL. kal. c [| anno — cons. om. M. 
anno XIIIL e V | 10 VIL) sub Jui.» /| 13 V. id. & xgó 
xaÀ Ath. | Kcss i" solus TÀ. | 20 Fas «&' T^. anno 
XIlL c V | biliar. uc. conss. M TA. | 23 vsarsíq 
Belicagíov Th. | 26 VI. M] VIL c [ Basilio g] bilisar, M 
| 29 non. & Jul* At] IL. k. M Vl. k. ch. | vn. 
BeAiagíov Ath. Th. | 32 Om. M. uexà v. vs. Baai- 
Aaiov Ath.| 35 Om. M. Y sidiv At.) III. id. g V. id. 
Iul" | 4l p. cantan fo e T^. | ann. XVI. re! as 
vaartq Vdxímvos Ath. | 47 id. dex. AU] 50 V 
Mart. (40.)) k. iu. mar. M anno XXX. et anno XVI. 
(i. e.a. $57) Zach.|| 55 Belisarii uL??? basil uc. conss. 
(a. 541) M4 (TA) | ind. V. add. IuL" Ath. 61 V. id. 
MM) id. & At. | an. XVI. e ed. Ven.] vó «4. Ath. TÀ. 
om. M| bilisar. uc. oonss. M | 64 anno XVI. (AA.)) " 
T'.| p. c. Basilii vo.] uera v. vzavaéav Ath. bilisar. uc. 
conss, A om. TÀ.| 67 XV. an XVI. Utin. incertum | 10 
Ill idem deoemb. Jui | ann. XV. M anno XCI Jui* 
[ uilisarii Ju£*] 74 XVII. k. aug. Jui, "^ At. (M)] k. 

Hi. 


&. 539—545 


Dat k. Febr. CP. imp. dn. X pp. Aug. 55 
. &nno XV. p. €. Basili ve. in 
ed. VII. Juliano. 
Dat. kal. Mart. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XV. post B. vc. COnS. 
CXVL Theodoro pr. pr. Pe 


Dat. V. id. Apr. CP. . dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XVI. p. c. Basi ü vc. 
uil deem Rd rial " 
at. n. PP. 
anno XVI p. c. e Basil v. 
*»p. 3: Daciano metrop. 2ys zacii. 
E. IIII. kal. Novemb. imp. dn. Iustiniani anno 
xvin. Theodoto pr. pr. Or. 
Dat. XV. k. Ianuar. CP. imp. dn. Denn pp. 70 
Aug. anno XVI. p. c. Basilii vc. ind. 


&. 943 
* ex Vu. Petro VP pr. Or. 
Dat. XVII. k. Aug. Septimo Miliario imp. 
lustiniani P "k anno XVII. p. c. n 15 
vc. anno I 
OXXV. Petro ob wo Ür. vog ina pr. urbi). 
Dat. id. Oct. C lustiniani pp. Aug. 
anno XVII. p. c. aii vo anno II. 
a. 044 80 
CXIX. Petro PE 
Det. XIII k. Febr. jun dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XVII. n c. Basilii vc. anno IlJ. 
CXXIL Dat X. k dn. Iustiniani 


n y. ^ €Gimp) 


anno XV vc. anno III. 85 
C xi conan antinopolliani. 
Dat. prid. non. April CP. (im 


Cx poro pr. gr. 0r siad p Ue 


VIL. ^"à di. CP. en" dn. lustiniani lk 90 
gr anno XVIIL . Basilii vc. anno 
CXXIV. Petro pr. pr. 
Dat. XVII. k. Iul. (mp. dn.) Iustiniani "ba. vii 


CLVIIL D. prid. | fal CP. (imp) da. Iustiiani 
prid. i imp.) dn. niani pp. 95 
Aug. anno XVIIL. p. c. iA vc. &nno tif 
Ante a. 9045 
ed. IX. Triboniano pr. urbi (2). 
a. 545 
CXXX. Petro pr. 100 
Dat. k. Mart. Pad p NU dn. Iustiniani pp. Ant 
anno XVIII. p c. Basilii vc. anno IV. ind. VI. 
CX st XV. kaf. A nj Cp. im lustinia: 
at. us ni pp. 
Hep Me int p. € Badii vc. anno Ios 
mn 


OXXVIIL Petro pr. pr. Or. 

aug. Jul Utin. III. id. jr XVII Ju. TÀ] «ó 48 
Aih. anno XVI. & om. | aano lI. Jui Ai] anno 
III. Jui? Utin. om. TÀ. M (qui basili ue, conss. et ita 
lerumque) |l 18 id. oet. M] xaÀ. 'Oxr. Ath. XV. kal 
an. € p. iavovagip Th. | anno XVIII. (pro XVII) 
€) *ó »&' Ath. | 82 XIII. M) XII Jul s At. vó 
(5 Ath, (TÀ.)] anno XCIII Jui^| vó y' Ath. TÀ.] quarto 
Iul.* | 84 meo "- Ath.) II. k. M | post bilisario uo. 


conss, M | 57 ig n spr. M) vov. AnpiAl. Ath. a. Matq 
TA. | anno IL Biener] v0 d' Ath. TA. | 90 ^t. id. 
Mai. MC fu.^ c] id. Iun. Ath. u. "Ioviég T^. | XVIII. 
d XCIIII Iul? XIII e Ese. | HI, C Ath. 74.] IL. e| 
. E add. TÀ. | 93 Sie Iul. (XII. k. Utin.) Th., XVI. 

Pe: ^ Ad.) kal. lan. ... anno XIX. (a. 545) € Ath. (con- 
gruit ind. VIII. a li. tradita") | 95 pri. id. iul. M] id. 
idav iovMerv. Ath. | Fras i$ TÀ.) vo «y' Ath. | anno III, 
Zach.] 1Ó Téragrow Ath. | 101 "rum IV. Jul TÀ.] vó 
^ Ath. | 104. XV. Jui M] 4 (v. 4. 


E dgoet- iH ) At^. | ann. u. 
in u 


102 


8. 545—575 


Dat. VIIL id. lun. CP. imp. dn. lustiniani 
Aug. anno XIX. p. c. Basilii vc. anno 
ind. VIII. 
a. 046 
5$  CXXIIIL. Petro pr. pr. Or. 


A 


Dat k. Mai. CP. imp. dn. lustiniani pp. Aug. 
id. IX. 


anno XX. p. c. Basilii vc. anno V. 
CXXVI. Theodoto pr. pr. 
(Dat... imp. dn. Iustiniani pp. Aug. anno XX. 
p. c. Basilii vc. anno V.) 
&. 546—551 
CLXVIL Bassus pr. pr. *«* 
&. 948 
CXXVIL Basso pr. pr. Or. 
Dat. E M CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno p. c. Basilii vc. anno VIL ind. X 
n 


ed. VIII. Basso pr. pr. Or. (Eugenio pr. pr.) 
Dat. XV. kal. Oct. CP. imp. dn. lustiniani 
Aug. anno XXII. post Basilii vc. cons. anno 


20 &. 591 
CXXIX. Addaeo pr. pr. Or. 
D. XVIL. k. Iul. CP. imp. dn. Iustiniani pp. Aug. 
anno XXV. p. c. Basilii vc. anno X. 
i D Paulo 
25 app. VI. . 
ba. VIII. id. Ee 


Aug (anuo 
ind. I. 


r. Africae. 
CP. imp. dn. lustiniani (p 
VL) p. c. Fl. Basilii anno 


30  OXLV. Areobindae pr. pr. Or. et mag. mil. 
Dat. VL id. Febr. CP. imp. dn. lustiniam Jk 
Aug. anno XXVI. p. c. Basilii vc. anno XII. 
CXLVI. Areobindae p. J^. Or. 

Dat. VL id. Febr. CP. :mp. dm. lustiniani pp. 
Aug. anno XXVL. p. c. Basilii vc. anno Xll. 

CXLVIL. 4reobindae c pr. Or. et mag, mil. 
Dat. XVII. k. Mai CP. (imp. dn. eget: « 
Aug. anno XXVII. p. c. ilii vc. anno i 

a. 594 


app VIL JNarsi praep. sacri cubiculi, Antiocho 
pr. pr. [talíae. 
CP. imp. dn. lustiniani Ld 


40 


Dat. id. Aug. 
anno XXVIIL p. c. Basilii vc. anno 
&. 092 
CLIX. Petro pr. pr. Or. iterum. 
D. k. lun. CP. imp.) dn. lustiniani (pr. Aug? 
anno XXIX. p. c. Basilii anno XIV. ind. lll. 


Post a. 999 


spp. VIL Narsi Panfronio et senatui, 


45 


B. 
CXXXIV. Musonio pr. urbi (Petro pr. pr. Or.) 





1 VIL id, (4:.)) VIIL, kal, Jul id. M | «à «9^ Auk.] 
Kc n Th [1 XX. S IuL9* Ath] XVIIL c 7A. | ann. V. 
S Iul. Th.) an. III € Pist. an, II & Bamb. | 9 Subscr. resti- 
tuta e Th. | 15 k. Sept. M Jul.*] xai. 'IovAiew At. 
A. Tavovapíp Th. | v L' Ath. Th.] ann. VI. Iul. | 

^ dvd, sa (a. cod.) add. TA. | 18 XV. M] XVIL. c Esc. | 
XXY post basilio ue, conss, anno VI M] XXII po. Esc. 
| 23 ann, XXV M At^] an. XXII c Esc. T^. | 27 anno 
XIL cod., corr. Zach. | 31 VI. id. Febr. Contius] id. 
Febr. c 1V. id. sept. M y' IIII. d. vosug. Ath. n. qa- 
Bpovagip Th. | XXVI. Biener] XV. c v0 xs' Ath. vó Ae 
Th. | XIL c] vo E Ath. v0 sy. Th. | 34. VI. id. e Atl.] 
id. M | XXVI. Au. T^.] xkv. € || 38 anno XXVII. 
Zach] £re as" Th, | 46 ursi lovríp TA] k. ian. M 


Dat. k. Mai. CP. imp. dn. lustiniani J? Aug. 
anno XXX. p. c. Basilii vc. anno XV. 
a. à "e 
app. IX. Johanni pr. pr. Afr. 
bat. X. k. Oct Chalcedone imp. dn. lustiniani 
(pp.) Aug. anno XXXIL p. c. Fl. Basilii vc. 
anno XVII. ind. VII. 
CXLIL Marthani com. rer. priv. 
Dat. XV. k. Dec. n (imp.) dn. [ustiniani 60 
OR anno XXXII. p. c. ilii vc. anno 


8. 999 
CXLI. Constantinopolitanis. 
Dat. id. Mart. CP. (imp.) dn. Iustiniani 
anno XXXII. p. c. ilii vc. anno X 


55 


. Aug. 65 


ed. XL Petro HS pr. Or. iterum. 

Dat. VI. kal. Ian. CP. imp dn. lustiniani pp. 
Aug. anno XXXIII. post Basilii vc. cons. anno 
XVIII. 10 

a. $63 
po Areobindae pr. pr. Or. 
CL. Leoni. 
Dat. XIL. kal. Ian. CP. imp. dn. lustiniani pp. i 
H 


Aug. &nno XXXVII. p. c. Basilii vc. anno 
a. 569 
CXXXVII. Petro mag. sacr. off. 
Dat. VII. k. Apr. CP. imp. dn. Iustiniani pp A; 
anno XXXVIII. p. c. Basilii vc. &nno xin 
a. 506 8o 
CXL. Juliano pr. urbi. 
D. XVIIL k. Oct. Chalcedone imp. dn. lustini 
m Aug. &uno I. ind. XV. 
CXLVIII. D. anno I. lustinov pp. Aug. 
&. 55 
CXLIX. Dat. XV. k. Febr. CP. (imp) dn. Iustini 
pp. Aug. (anno IV.) p. c. eiusdem (anno liL) 


a. 
CXLIV. Diomedi pr. i* 
D. XV. k. lun. CP. imp. dn. lustini pp. Auz. 9 
anno Vll. p. c. eiusdem auno VI. 
a. 914 
CLXI. (Dat. ... Dec. Tiberii Constantini felicissimi 
Caesaris anno I. ind. VIII » 
CLXIV. (Dat. ... Dec. Tiberii Constantini feli- 93 
«issimi Caesaris anno I. ind. VIII.) 


a. 919 
CLXIII. (Dat. . . . April. Tiberii Constantini feli- 
cissimi Caesaris anno I. ind. VIII.) 
Annorum incertorum 
CLX. apio. 
ed. X. 
app IV. 


100 


xaÀ. psg. Ath. | Fre« x9^ TA] vó (9 Ath. | anno 
X1V. Zach] tó *éraprov Ath. | subscr. quae est in € 
Neob. dat. VI. k. Mai, CP. imp. Lust Aug. falso huc 
delata est | 53 anno XV. g Iu.] «/ TA.]57 XXXIL 
Zach] XXII? eod. | anno XVI cod. | 61 «o «£' 7A] 
Tó (D Ath, | 69 XXXIIL .Spangenberg] XVILl Af 

74 XIL. kal lun. Jul ((TÀ.)] xaÀ, favovag. Ai. 

XXXVIL Jul» | TÀ. 150] XXXVI. Jul^ TA. 143 a6 
Ath. | 18 VII. k. apr. C] xgó «gj xaÀ. Arg. Ath. VIL 
k mar M | XXXVIIL. €] vo 49 Ad. | XXII 
Schoel] XXIII C v0 i£" Th. vo 8" At. | $2 XVIII. 
Tul? Atk] XVIL. M | 87 avno Ill. Biene] vó & Ti. 
! 91 anno VI. Pagius) ann, I11 7M | 93 et 95 et 98 subscr. 
restituta e T, 


PROSOPOC APHIA NOVELLARUM. 
Ubi numerus tantum novellarum positus est, inscriptiones aut subscriptiones intellegendae aunt. 


Hyanntós pontifex Romanus: nov. XLII p. 264, 2. 

Myspugios üpyav .dimiucviov 156. Épdxrs mense 
lunio a. 535: nov. XXXII et XXXIV. 

408 aios Exagzos ngasitoiov &. d. XVIL kal. Iul. 
&. 551: nov. CXXIX. 
Axáxios ávdízaroc Jdgueríac mense Martio a. 536: 
nov. XXL, XXXI p. 236, 1 (cf. ad ed. IID. 
"AAdfavdoos ó évÜobóravos (Aaumgóraxvos vocatur 
p. 736, :9) Hierii filius nov. CLIX p. 736, 14. 
p. 740, 12. 

Màétavógos advocatus iudex nominatur a. d. VI. 
id. April. &. 539: nov. LXXXII p. 401, $v. 

A vatóhios, vir spectabilis et advocatus fisci, iudex 
nominatur a. d. Vl. id. April. &. 539: nov. LXXXII 

- 401, 24. 

MyvOpéas ngsofiiregos ek ánoxqigiaguos Thessaloni- 
censis prid. id. Dec. a. 541: nov. CLIII. 

TivOiuos dgyanioxonos et oíxovurvixóg rratqidpyne 
mense Aug. & 535: nov. XVl cf. nov. XLII 
p. 263, 25. 

AMniav (Anziov) v. c. consul a. 539: nov. LXXVIII 
etc. (cf. ind. III). 

Anníov 0 nsgilsnvoc, ex advocatis fisci, EVI 
Marcelli iudicis mense Aprili a. 539: nov. LX XXII 
p. 402, 20. 

Apraeemiusi?) praef. praet. Illyriae Attilanis tem- 
poribus: nov. XI p. 94, 10. 

"o)aBoígios ó vgé dv)óbov uvruge nov. CLIX 


. 136, 17. 
aeri perdos Knagyos vow 156 Km nastogíov a. d. 
Vl. id. Febr. &. 553: nov. CXLV. CXLVI. — &. 


d. XII. kal. lun. a. 563: nov. CXLIII. 

"Meiavoxoánys ó MAoywoitavos navi vij Jggo- 
Jaguiew nóAsos nov. CLX . p. 744, 4. 

"eaiseos ágyov Tagaov &. d, XVII. kal. Mai. a. 535: 
nov. CXXI. 

"Moxinmiós, GxQudgios 1Zs xarà tüv Éo argary- 
yos dpyjs mense lulio & 544: nov. CLVIII 
p. 135, 7. 

AMifeetiíia 5 Áaun 
&. 533: nov. CL 


dtr, Sergii uxor, kal. Febr. 
p. 731, 7. 


BaciAións anó Vnórov xai natos magister sa- 
crorum officiorum a. d. XV. kal. Apr. a. 536: 
nov. XXlI E 186, 35. — a. d. VL id. Mart. &. 539: 
nov. LXXIX p. 390, 10. — a. d. VII. kal. lul. 
&. 539: nov. LXXXV. 

Baciídvos vw. c. consul &. 541: nov. CVII etc. (cf. 
ind. III). . 

Bdocos (fortasse pleno nomine «4afio: Koguírae 
O:ólapos B.)  évdoEOtatos xóure vÀv Qousati- 
xov, éméyow 0v onov loávvov 10V émoQyov 


ngaitopícw ka!, Febr. a. 541: nov. CVII. CVIIIL. 


— naoyos mgasvoQímv k. Sept. &. 515: mov. 
, OXXVIIL — a. d. XV. k. Oct. a. 548: ed. VIII.— 

incerto tempore: nov. CLXVII. 

Baádiadgsos v. C. avgarryós kal. Febr. &. 533: nov. 
CLV. — consul anno 535: nov. I etc. (cf. ind. III). 

Bíxtcog évUoféraros. ex praef. urbis, olim Magnae 
Graeciae et urbis Alexandrise administrator, 
iudex constituitur a. d. VI. id. April. a. 539: 
nov. LXXXII p. 402, 7. 

Bíxreg advocatus iudex nominatur a. d. VI. id. 
Ayril. &. 539: nov. LXXXII p. 401, 33. 

Bonus quaestor exercitus a. d. v. kal. Iun a.536: 
nov. XLI. — kal. Sept. 8.537: nov. L. 


Gabrielius praefectus urbi a. d. XV. kal. lan. 
&. 543: nov. CXXV c. 

Isguavós, àmü vndrow xal matQixios, GrQarryós 
TOU Deíov moaicévrov a. d. XV. k. April. a. 536: 
nov. XXII p. 186, 43. 


Dacianus metropolitanus Byzacenus prid. non. Oct. 
&. M app. ll. — a. d. IV. kal. Nov. &. 542: 
app. Ill. 

doit nov. CLXV p. 752, 23. 

QÀiafios Osólegos llévpoc druoaSOévnge Emagyos 
TG» tis [o mQaimmplov, anó énàgyov 1r« Ba- 
eiAidos móAson, axo vnuavov: nov. CLXVI. 

diourüns Exagyos xv tis Eo ztoaitaigluv &. d. XV. 

al. lun. a. 572: nov. CXLIV. 

dóuvixos Knagyos àv nagà "Ilvgwie nQaivopgíav 
mense Martio a. 535: nov. VI epil. 2, nov. VII 
epil., nov. VIII p. 89,1 (91, 13), XXXIII. — a.d. V. 
id. lun. a. 539: nov. CLXll. — a. d. VII id. 
April. a. 540: app. I. 


Epictetus memorialis quaestoris a. d. X. kal. lun. 
&. 535 ad munus adiutoris evehitur: nov. XXXV 8. 

'"Enigávios agyenicxonos KnóAsas et oixovusvixós 
narquipyrs &. d. XVIL et XVI. kal. April anni 535: 
nov. III. V. VI. » 

'"Eguoy£vgs udyrQos tà» Ouav óggixiv, mà 

Mi 6e xai tends &. d. XVII. t April anni 

535: nov. Il. X ; incerto tempore: nov. CAXX VIII; 
mortuus ante XV. k. April. &. 536: nov. XXII 
p. 181, 11. 

ESyévios Enapyos ngaitagiov: ed. VIII c. 

Evyévios ó «ijs évdógov uvr'uns nov. CLIX p. 736,25. 

Evyévios diaconus Cpolitanus a. d. III. non. Nov. 
a. 537: nov. LIX p. 319, 17. 

Eócéfioc nosafvtegos ek xeurisagxre Cpolitanus 
mense Maio a. 535: nov. XL p. 259, 10. 

EvordO.osc íníoxonos ans TÀg nólaws k. Febr 
a. 542: nov. CXV p. 534, 31. 


812 


Eg gatuios doyumiaxonos Osovrrólecs mense Martio 
&. 535: nov. VI epil. 2. 


Zmogas episcopus depositus: nov. XLII 3. 


"HÀíae Énapzos ov "IAvowxov prid. id. Dec. &. 541: 
nov. CLIIT. 
Heraclius vir reverendissimus mense Oct. a. 541: 


app. Il. 


Theodosius memorialis quaestoris a. d. X. kal. Iun. 
8.535 ad adiutoris munus evehitur: nov. XXXV 8. 

O:ó0oros Énagyos T&v Tie "Em mpa«togiow kal. 
lun. a. 541: nov. OXL. — 1V. id. Sept. a. 541: 
nov. CXII. — a. d. X. kal. Sept. a.541: nov. XIII. 
— kal. Nov, a. 541: nov. CXIV. 

O*óóogos Cyzicenus, advocatus, iudex nominatur 
&. d. VI. id. April. a. 539; nov. LXXXII p. 401, 34. 

Theodorus diaconus et responsalis ecclesiae Car- 
thaginiensis kal. Aug. a. 535: nov. XXXVII 
p. 744, 27. 

o5 qui iam in Armenia magistratum gesserat, 
XV. kal. Apr. a. 596 xojme y umen. rui 
Armeniae fit: nov. XXXI 2. 

Ow, às olim quaestor scrinii memoriae, mortuus erat 
ante X. kal. Iun. a. 535: nov. XXXV p. 242, 6. 


"ápsos Ó vré dvdóEov uy, nov. CLIX p. 736, 15. 
"1éguos$ 0 Aauztgoravos xal Dertpcipis Constantini 
f. Hierii n. mortuus ante a. 535: nov. CLIX 

. 138, 4. 

'évisasio ó «s dvOOEov nv,une nov. CLIX j- 136, 25. 

"Iovisavós Énapyos móltos a. d. XVIII. kal. Oct. 
2.566: nov. CXL. 

"Iovà«avos advocatus kal. Mart. a. 542: ed. VII. 

lustinianus rector Moesiae a. d. X. kal. April. 
&. 538: nov. LXV. 

lustinus v. c. consul a. 540: nov. XCIII subscr. & 
etc. (cf. ind. III). 

'"Iodvvns sub lustino diu fuerat quaestor sacri pa- 

ii: nov. V p. 242,10. 

'"Iodvvgs Éxaggos «dv cte Eo ngawaglov «0 f 
dztó Vzátaw xal z«v9íxi0e primum occurrit ante 
kal. lun. 8.534: nov. CLI, pue non. Mai. 
a. 541: nov. CIX (cf. ind. [1fj. — Consul a. 538: 
nov. LXIV etc. 

lohannes praef. praet. per Africam a. d. X. kal. 
Oct. à. 558: app. 1X. 

Ioávvgs Cometae f. olim Jo$& Grfaidos ed. XIII 

. 192, 32. 

" , - , AE 

Ilmavwng c i 156 ni yogas$ à $ mense 
Iulio a. 544. ed CLVIII p. 135, ft 

Ioávrns Gxguicgios, missus iu Hellespontum, mense 
Aug. &. 535: ed. XII p. 779, s. 

Fl Iohannes ab actis kal. Iun. a. 555: nov. CLIX 

. 143, 34, 

"Io d vvrs archiepiscopus et patriarcha Romae mense 

Aprili a. 535: nov. IX. 


Kahliómaos ó Àaungoravos Hierii filius mortuus 
ante a. 555: nov. CLIX p. 730, 28. 

Catellianus archiepiscopus Primae lustinianae 
mense Aprili a. 535; nov. XI. 

Koyurzc*gs 0 5$ usyalongenoUs uvwüune ed. XIII 

. 192, 32. 

Curicus ab actis k. Iun. a. 555: nov. OLIX p. 743, 34. 

Quirillus memorialis quaestoris a. d. X. kal. lun. 
a. 535 ad munus adiutoris evebitur: nov. XXXV 8 

Kovatawrivos 0 Aaungóraros Hierii filius nov. 
XLIX p. 736, 1; (usyaAomQszégravos vocatur 
p. 138,2. 35) à «7$ évOOEov uvryurs kal. Iun. &. 555: 
p. 741, 14. ^ 

Kwvazavrivoc ó 15s ivüotov uvrure Hierii mi- , 
noris filius nov. CLIX p. 739, $. 


"Adt apos xoung v7 Fw kal. Mai. a. 542: nov. CLVIL 
-dicv dnagyos mQa«rcpíow mense Maio a. 563: 
nov, CXLIII? nov. CL. 


Liberius vir gloriosissimus app. Mas 199, 19. 

oyyivos praefectus urbi inter a. d. XVI. kal. Iun. 
a. 537: nov. XLIII et &. d. VI. id. Mart. 3.539: 
nov. LXXIX p. 390, i2 (cf. nov. LXIII. LXIV. CV). 


Ma&svtsavós, amnó Vxdrow, GrgarQyós ToU uio 
TT IRE &. d. XV. k. April. a. 536: nov. XXII 
p. 181, 5. 


Maximus vir magnificus P»p. VII p. 799, 1$. 19. 
Neto y Aanzgorárg kal Febr. &. 538: nov. CLY 
p. 731, 5. 


MagOávng wóuns mosBdrow a8. d. XV. kal. Dec. 
&. 558: nov. OXLII. 

Mapía r svxAssovatr Constantini uxor: noy. CLIX 
p. 739, 14. 741, 30. 

Maía rj évdoEovárr Hierii uxor: nov. CLIX p. 739,1. 
741, 30. 

Magsavós sub Anastasio fuerat praef. Augustalis (?): 
ed. XIII p. 788, 1. 

MápxaAÀlos ó usyalomgsmégravos iudex nominatur 
&. d. VI. id. April. a. 539: nov. LXXXII » 102, i5. 

Martinus episcopus Odessitanus: nov. LXV p.339,1. 

Mmvàs deyenígxonos et margiógyys Cpolitanus a. 
d. vit. id. Aug. &. 536: nov. XLIL — a. d. XV. 
kal. Nov. a. 537: nov. LV. LVII(?). — a. d. IIL 
non. Nov. a. 537: nov. LVI. — kal. Mai a,538: 
nov. LXVII. — &. d. IV. non. Mart. a. 539: 
nov. CXXXIII g. — a. d. VI. id. Mart. a. 539: 
nov. LXXIX. 

Mrvàs advocatus iudex nominatur a. d. VI. id. April 
8. 539: nov. LXXXII p. 401, 25. 

Movaovios Kxagzos sóleoe kal. Mai. a. 556: nor. 
CXXXIV. 


Narses Paníronius: app. VIII. 
N.xnzris O vie usyalongsnoU: aw/une nov. XXX 
p. 226, $. 28. 227, 11. 


Vigilius episcopus Romanus id. Aug, &. 554: app. VII 
p. 799, 12. 


IHlánsos nov. CLX. 
IHlacgíxios ew urbi &, d. XV. kal. April. a. 536: 
nov. XXll p. 186, 33. 
Paulus praef. pe Africae a. d. VIII. id. Sept. 
&. 552: app. VI. 
Perigenes memorialis quaestoris a. d. X. kal. Iun. 
2.535 ad munus adiutoris evehitur: nov. XXXV $. 
Il éx gos, ánó óndvov xal nagxeos, xoure vov Dior 
Aagyetióvorr kal. Mart. à. 542: ed. VII p. 166, i1. 
Lielivmes Knxapyos ta» T56 [o maivaroiorv 


inter &. d. XVII. kal. Aug. a. 543: nov. CX VIII 
et kal. Mai. a. 546: nov. CXXIII (cf. ind. I1I). — 
1Ó B' kal. Iun. &. 555: nov. CLIX. — &. d. VI. 
kal. Ian. &. 559: ed. XI. 

Ilévoos £vdolóravos uáyiatgos 13v Deiow óqqunicov 
kal. Mai a. 546: nov. CXXIII. — a. d. Yi. kal. 
April. a. 565: nov, CXXXVII. 

Ilévoos doyaniaxonos JegogoAéuew mense Martio 
A. 535: nov. VI epil. 2. — mense Maio: nov. XL 
inscr. et subscr. 

Híegesn quen Apameae sede depulsus: nov. 

2 


IIiacvos didxovos 17$ TaAuroaéov dxxAncías k. Febr. 
2. 542: nov. CXV p. 534, s3. 

IHiárow ivüoEóravos xavgíxos, ex praef. urbi bis, 
iudex constituitur a. d. VI. id. April. a. 539: 

| nov. LXXXII p. 402, 5. 

Iloragucvw sub Anastasio vindicis munere fungens 
Alexandriam administrabat: ed. XIII p. 785, 2. 

Ioóxioc sub lustino fuerat quaestor sacri palatii: 
nov. XXXV 1. 5, 


Reparatus MY IT Carthaginiensis kal. Aug. 
a. 535: nov. VII p. 244, 34. 

Kevtuutas vir reverendissimus mense Oct. &. 54i: 
app. 1l. 





813 


Sabbatius memoralis quaestoris &. d. X. kal Tun. 
2.535 ad munus adiutoris evehitur: nov. XXXV 8. 

Salomon praef. praet. Africae kal. lan. a. 535: 
nov. XXXVI. — kal. Aug. a. 535: nov. XXXVII 
cf. nov. LXVI p. 342, 10. 

ZsBreos quen Theopolitanus sede deicitur: 
nov, XLII 1. 

Jégysos ó «76 usyalongenovs uv,une k. Febr. &. 533: 
nov. CLV p Tat. e. 

Zvégavos ó negífisnros dux Palaestinae kal. Iul. 
&. 536: nov. CIII p. 498, 15. 

QÀifis Zrígavos princeps officii praef. pract.: 
nov. CLXVI. 

JZrégavos advocatus iudex nominatur a. d. VI. id. 
Apr. &. 539: nov. LXXXII p. 401, 2s. 

Za rix praefectus Augustalis ante &. 524(?): 
ed. XIII p. 188, 10. 20. — o évJoEóravos, xóune 
TG Üeíow largitionov, dnó Unárowv xai matpli- 
»iog kal. April a. 535: nov. CXXXVI. — a. d. 
XV. k Apr. a. 536: nov. XXII p. 186, 38, — 
&. d. V. kal. Ian. a. 537: nov. CV. 


Tiívras, dnó (ndtow xai maroóuos, GrQarzyos 


tov Juíov mpaicfvrov &. d. XV. k. April. &. 536: 
noy. XXII p. 187,3... ! 

TinóO soc dgyuniaxonos AAekavooeíac mense Martio 
&. 535: nov. VI epil. 2. 

TesBoviavós quaestor sacri palatii et exconsul 
inter a. d. XVI. kal. Mai. a. 535 (nov. XVII) et 
Nov. vel Dec. a. 537 (noy. LXXV « CIV). Cf. 
nov. XXII p. 186, 41. XXIIL. XXXV. ed. IX. 


QÀáBue daicros princeps officii praef. praet.: 
nov. CLXVI. 

QiafBiavós, v. C. &dvocatus fisci, iudex nominatur 
&. d. VI. id. April. a. 539: nov. LXXXII p. 401, 26. 

OÀdBsosc cf. s. Bàocos, dmuocÓdwne. "Ioawvrs. 
Qajvero:. "Opralivos. 

QÀdpos dn) vxdraw xóuné vow dmavrayoU Oaiov 

ztpiBareowv mense Aprili a. 535: nov. XII. — a. d. 

V. k. Apr. &. 536: nov. nr 187, 9. — in- 
certo tempore: nov. CXXXIX. CLIV. 

Qoxàác 0 dvOoEótaros iudex nominatur a. d. VI. id 
April. a. 539: nov. LXXXII p. 402, tt. 


"Qotov doit Orfatdo: ed. XIII p. 793, 5. 4. 
Qiáfios gra Vivos vraraxós 7zfvdías; nov. CLXVI. 


Typis J. B. Hirschfeldi, Lipsiae. 





13247 





^» 


Law 
TTE WELT 
3 E105 üb2 378 528
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Corpus iuris civilis .."

See other formats
